20 Phn tch gi tr hin thc v gi tr nhn o trong truyn ngn "V nht" ca Kim Ln.

YU CU Th loi Kiu bi phn tch tc phm vn hc, c th l phn tch theo nh hng (v gi tr ca tc phm). Ni dung Gi tr hin thc. Gi tr nhn o (ca V nht). GI Vi ni dung cn phn tch nu trn, thn bi gm hai on chnh sau y: A. GI TR HIN THC 1. Nn i khng khip nm 1945 c ti hin c th Cnh i: Ci i lm cho xm ng c vn ngho kh gi y cng x xc, th lng. Ci i lm cho bn tr con c ngi r di nhng x tng khng bun nhc nhch. Ci i cng lan rng honh hnh, khin nhiu ngi xanh xm nh nhng bng ma, v nm ngn ngang khp lu ch. Cnh tang tc bao trm ln xm ng c: ngi cht nh ng r, khng kh vn ln mi m thi ca rc ri v mi gy ca xc ngi. Con ngi trong cnh i: Gia bi cnh , mt c gi rch qu, o qun t ti nh t a, mt li cy, ch qua my cu a ct, sn sng s xung n mt chp bn i bnh c, ri sn sng theo mt ngi n ng xa l, hng thot khi cnh cht i. Anh chng ng c ngho kh th "nht" c v c bit l ba cm ngy i phn nh s phn th thm ca con ngi. 2. S au kh, cm hn v phn khng ca nhn dn Hnh nh th lng ca nn i 1945 t co ti c ty tri ca bn pht xt Nht. Chng y nhn dn ta vo vng cng kh, cht chc. Tm trng ca qun chng trc cn bo t ca lch s c bc l. B c T than th vi con du: "ng th n bt ging ay, ng th n bt ng thu". Trong on cui truyn, khi ngi con du nghe ting trng thc thu th bo: "Trn mn Thi Nguyn, Bc Giang ngi ta khng chu ng thu na u, ngi ta cn ph kho thc ca Nht chia cho ngi i na y". B. GI TR NHN O 1. Tnh nhn bn ca truyn Bn thn bc tranh hin thc trn c gi tr nhn o. Con ngi lun khao kht sng, khao kht tnh thng yu, hnh phc v trong bt k tnh hung no cng tin vo cuc sng, hi vng vo tng lai. Tnh nhn bn ny c th hin qua din bin tm l v tnh cm ca cc nhn vt trong truyn. 2. Tnh cm thng yu, tm lng cu mang m bc v nim tin tng lai ca nhng ngi khn kh Ngi con du: t ch bt chp s din, n ni chng ln..., dn dn tr thnh con ngi ng mc vi chng v m chng... Trng "nht" c v t ch liu, dn dn anh ta c nhng suy ngh nghim tc y trch nhim. y l s bin i tm l mt anh chng th vng, chuyn lm tr ci cho tr con n ch tr thnh mt con ngi thc s "nn ngi"... c bit l din bin tm trng ca mt ngi m ngho rt bao dung v giu c hi sinh: "Chng my ly nhau lc ny, u thng qu" v biu hin s "mng lng", ni ton chuyn vui trong "ba cm" ngy i. Ngay c nim tin mang tnh cht kinh nghim ch ngha ca b cng khin ngi c phi cm ng. l nim tin vo trit l dn gian "ai giu ba h, ai kh ba i", "sng c khc ngi c lc". Trng th ngh n xe thc ca Lin on, trong c... vn thy m ngi i v l c bay php phi. Tc gi khc ha trng thi tm l c nhn b dn p vo s thay i s phn ca dn tc.

 21 Phn tch ngh thut xy dng tnh hung truyn "V nht" ca Kim Ln. YU CU Th loi Kiu bi phn tch tc phm vn hc, c th l phn tch mt c im ngh thut trong mt tc phm t s. Ni dung Ngh thut xy dng tnh hung truyn (trong V nht ca Kim Ln). GI C th trin khai thn bi nh sau: A. VO CHUYN 1. V nht l cu chuyn xy ra thi im nn i nm t Du (1945) ang honh hnh. 2. Bc tranh thm m v nn i y c ti hin c th. Xm ng c th ngn ngang k sng d, ngi cht, ting khc, ting qu ku go ln tng hi th thit, mi gy ca xc ngi, cng t m thn cm gic tang tc, th lng. Gia lc , Trng ly v, to nn nhng tnh hung tht bt ng. B. TNH HUNG TRUYN 1. Vic Trng ly v thc s gy ngc nhin cho mi ngi trong xm ng c. H ngc nhin v anh chng xu trai, v nh Trng m cng ly c v, H li i ngi cho anh v phn nn rng: "Gii t ny cn rc ci ca n i v. Bit c nui ni nhau sng qua c ci th ny khng?" 2. Cn b c T m Trng cng bt ng hn. Mi n khi hiu chuyn, b c li lo lng: "... Bit rng chng n c nui ni nhau sng qua c cn i kht ny khng". 3. i vi Trng, tnh hung ny to ln cnh bi hi. Trng ly v trong hon cnh khng bnh thng. Ch my cu ni a m thnh v tht, Trng xu li c ngi theo v, ly tin u ci v... Nhng l mt nghch cnh c tht chng bit ng mng hay ng lo, ng vui hay ng bun, ng ci hay ng khc... Vic Trng ly v cn cho thy s tht v nghch l: Do i kht, cng qun, ngi n b kia mi ly Trng, ci tr tru tr thnh c hi may Trng ly c v mt cch ng thng. D cho tnh hung no, con ngi cng tin tng lai. Nim khao kht cuc sng gia nh khin Trng vt qua hon nn ly v, bn nng t nhin gip con ngi ngh n s sng d ci cht gn k. y cng l ngha nhn bn v tnh cm nhn o ca tc phm. Hn na, ln u Trng bit ngi n b sau ny l v mnh ni u ng, ln hai ni gc ch. Ri t Trng "hi v", "ci v", "rc du" m thm, sau khi cho n my bt bnh c ch. C du o qun t ti, ci nn c nt ci u theo Trng v lm du trong s ngc nhin ca mi ngi. Mt m ci l lng v y xt thng! Din bin tm l ca cc nhn vt trong tc phm cho thy s vn ng ca hnh tng t ngc nhin n s tht, t xa l n gn gi, t lo s n ha hp t bun ti n ti vui, t bng ti n nh sng... Tnh yu thng lm thay i con ngi v khng gian ta sng. C. NHN XT NGH THUT XY DNG TNH HUNG TRUYN Xy dng cc kiu tnh hung nh trn, Kim Ln t c cng lc nhiu hiu qu ngh thut. T co ch thc dn, phong kin y x hi v con ngi vo bc ng cng, dn n nn i v ci cht khng khip nht. D trong bt k tnh hung v hon cnh no, con ngi vn khng t b nim tin vo cuc sng, v kht vng sng hnh phc.

 22 Phn tch nhn vt ngi v nht trong truyn ngn V nht ca Kim Ln. P N: Nhng chnh cn c: 1. Ngi v nht trong tc phm V nht ca Kim Ln l mt con s khng trn trnh : khng tn tui, khng qu hng, khng qu kh. T u n cui tc phm ch c gi l c (my c gi li c y vai c ny ra), th (th cong cn) ngi n b (ngi i b i sau hn chng ba bn bc) Qu kh m ch ta c cng ch l mt ln chng gho vi Trng th lic mt ci tt. Chn dung ch ta hin ra ngay t u l nhng nt khng my d nhn. l hnh nh mt ngi n b gy vu vao, ngc gy kp, khun mt li cy xm xt, cn qun o th rch nh t a. Ch ta hin ra trc mt mi ngi vi iu b cn xa mi gi l du dng. n b g m sm sp chy ti, sng sa ni, ng cong cn trc mt hn th, ch ta thuc loi n ni chng ln, gh gm, m ming th rch kh cu, b b, s g. V trn ht, ch ta l mt ngi ang i. i n mc qun c t, s din ti thiu ca mt ngi con gi. 2. Th nhng tt c nhng nt anh , chng ln, chao cht y ch l ci v b ngoi m ch ta ph ra chng chi vi i. Cn con ngi tht ca ch ta, khi i vi Trng mi hin ln y . Ngi n b cong cn y, ngay t khi theo Trng v nh khc. C nh khng phi l ngi n b anh , chao cht m l mt con ngi khc, mt c du ngoan ngon d thng ang v nh chng Khi bc vo nh Trng, ngi n b y ngi mm mp ging hai tay kh kh m ci thng, mt bn thn, ci th ngi rt rt r v chng chnh. cng chnh l ci tm trng ngn ngang trm mi ca lng ngi. Nhng c l nt p ca ngi n b y, thc s hin ra r nht l sau bui gp g vi b c T v bui sng hm sau ca cuc i lm v. Mt chi tit khin ngi c khng qun ngi v nht l chi tit ch bng ly bt ch cm m ngi m chng a cho. Hai con mt ch ti li nhng ngay lc ch im nhin v vo ming. y l mt chi tit t gi. Ch khng n lm mt i nim vui ti nghip ca ngi m gi nua kia. Ho ra ngi v nht v danh y li khng v ngha. Bng dng ca ch hin ra tuy khng lng ly nhng gi ln s s m p. Ch mang n mt ln gi ti mt cho cuc sng tm ti bn b ci cht.

 23 Phn tch sc sng tim tng ca nhn vt M ("V chng A Ph" ca T Hoi) th hin trong cnh ng t khi c b bt lm con du gt n cho nh thng l P Tra n khi trn khi Hng Ngi. DN BI I. M BI V chng A Ph l mt trong ba truyn ngn ca tp Truyn Ty Bc c T Hoi sng tc trong nhng ngy tham gia chin dch gii phng Ty Bc 1952. M l mt trong nhng hnh tng nhn vt thnh cng tiu biu trong vn xui ca T Hoi thi k 1945 1975 vit v ti min ni. Sc sng tim tng ca nhn vt M chnh l biu hin kht vng sng t do ca con ngi khng chu p bc bc lt. II. THN BI A. KHI B BT LM CON DU GT N Nhn vt M l hin thn ca s phn au thng ca ngi lao ng min ni b bn cha ni p bc, bc lt Khng chp nhn lm con du gt n nh thng l P Tra, M c nh t t. C mun dng ci cht phn i s phn ti nhc ca mnh. V thng cha, v khng chu nhc khng tr c mn n truyn kip, M phi sng cm lng tr gan nh tng trc ca, cnh tu nga nh thng l P Tra, sng li li nh con ra nui trong x ca. B. KHI MA XUN V Khi ma xun v, nh quy lut vn vt hi sinh, sc tr trong M bng tri dy. M khu n ln cho bng sng cn bung ca mnh, c ln ly h ru ung ng c tng bt, M bi hi nghe ting so, M vn cn tr, M mun i chi. D b A S tri, chn tay khng ca c, M vn nghe ting so theo nhng cuc chi. Ngh thut miu t sc so: s i lp gia hon cnh ca M (b giam hm trong khng gian cht hp, ti tm) v hon cnh bn ngoi (khng gian ma xun m rng, ti vui) cng kch thch mun i chi ca M. C. KHI CT DY CI TRI CHO A PH Cm thy A Ph gn k ci cht, M ct dy cu A Ph. C ui kp v cng A Ph trn khi Hng Ngi. Hnh ng t gii thot ny l tt yu: sc sng tim tng trong nhn vt M gip nng trn chy khi th lc phong kin tn bo ch p i sng vt cht v tinh thn ngi nng dn min ni. Ngh thut miu t tinh t: tm l nhn vt pht trin t tim tin ti t bin, gy s li cun v hp l. III. KT BI T Hoi rt gi dn trong ngh thut vit truyn, miu t tm l nhn vt vi cch nhn hin thc v nhn o. V chng A Ph xng ng l mt truyn ngn tiu biu ca vn xui trong giai on khng chin chng Php.

 24 Phn tch gi tr hin thc v gi tr nhn o ca tc phm "V chng A Ph" ca T Hoi. YU CU Ni dung Gi tr hin thc: Ch ngha hin thc l tro lu ngh thut ly hin thc x hi v nhng vn c thc ca con ngi lm i tng sng tc. Ch ngha hin thc hng ti cung cp cho cng chng ngh thut nhng bc tranh chn thc, sng ng, quen thuc v cuc sng, v mi trng x hi xung quanh Gi tr nhn o: Ch ngha nhn o, cn c gi l ch ngha nhn vn, l mt th gii quan chuyn ch vo gi tr v phm cch ca c nhn. Ch ngha nhn o i tm chn l v o c trong con ngi. T tng nhn o hiu n gin l s quan tm n con ngi. T tng nhn o c nhng biu hin sau: + Ngi ca nhng gi tr ca con ngi: v p v phm cht, tr tu, trong cc mi quan h x hi + Cm thng vi nhng s phn bt hnh + Ln ting bnh vc nhng con ngi bt hnh bng cch t co hin thc x hi..... GI Phn tch gi tr hin thc ca mt tc phm vn hc: Tr li cu hi "Tc phm ny cho ta thy c nhng g v cuc sng, x hi v con ngi thi y?" Phn tch gi tr nhn o ca mt tc phm vn hc: Tr li cu hi "Trong tc phm ny, nh vn t co, ln n ai, vic g, ng thi thng cm, bnh vc, ca ngi ai, vic g?" Cng cn gii hn phm vi bi lm trong phn u ca truyn V chng A Ph: T khi M b bt lm con du gt n cho nh thng l P Tra n khi cng A Ph trn chy khi Hng Ngi. Thn bi c trin khai hai giai on chnh theo hai yu cu v ni dung. A. GI TR HIN THC 1. Cuc sng b p bc, s phn ngi lao ng min ni thi thuc Php Tc phm cho ta thy cuc sng c cc, b nn, p bc nng n ca ngi dn min ni vng Ty Bc di ch thng tr h khc ca bn lang o phong kin cu kt vi thc dn Php. Tiu biu cho s phn nhng con ngi khn kh, b vi dp khng khc no con su ci kin, b coi khng bng tru nga ca nh thng l y l M v A Ph (dn ra mt s chi tit tiu biu v phn tch thy c cuc sng n l tm ti Hng Ngi ca hai nhn vt ny). 2. B mt tn bo ca bn phong kin min ni Gi tr hin thc ca thin truyn th hin sinh ng qua b mt tn bo v nhng h tc thi nt ca ch lang o - phong kin min ni trc Cch mng thng Tm. iu th hin tp trung b con thng l P Tra v bn chc vic, l dch, thng qun... Hng Ngi. Nhng cnh n v v "x kin"; cnh ht thuc phin, cnh hnh h A Ph, cnh tri, nh p M... ca b con thng l cho thy iu ny. B. GI TR NHN O Tp trung t co, vch trn ti c ca nhng th lc ch p ln quyn sng ca con ngi. Nhn thy nhng phm cht tt p ca con ngi lao ng v tp trung biu dng ca ngi nhng phm cht y. Thu hiu v thng cm su sc tm t, tnh cm cng nh nhng c m, nguyn vng ca nhng ngi b ch p. C th ni c ba phng din trn y u c th hin sinh ng v su sc trong tc phm. B mt tn bo ca bn cha t - phong kin m tiu biu l cha con thng l P Tra c phi by. nhng con ngi n l khn kh v ti nhc nh A Ph v M, ngi c vn thy ngi sng ln nhng phm cht cao p v mt sc sng mnh m. Khng thng cm v thu hiu nhng s phn khn kh nh M, nh vn khng th miu t thnh cng tm trng phc tp v phong ph ca M trong qu trnh t gii phng mnh.

 25 Phn tch hnh tng cy x nu trong truyn ngn Rng X Nu ca Nguyn Trung Thnh. Nhn xt ngn gn v ngh thut miu t cy x nu ca nh vn. DN Gii thiu chung Nguyn Trung Thnh (Nguyn Ngc) gn b vi Ty Nguyn sut hai cuc khng chin v c nhiu tc phm thnh cng v mnh t, con ngi ni ny. Truyn ngn Rng x nu ra i nm 1965, khi quc M bt u qun o t vo min Nam, l cu chuyn v cuc ni dy ca dn lng XMan. Cy x nu l mt hnh tng ni bt v xuyn sut tc phm. Phn tch hnh tng cy x nu a. Cy x nu gn b vi cuc sng con ngi Ty Nguyn Cy x nu hin ln trong tc phm trc ht nh mt loi cy c th, tiu biu ca min t Ty Nguyn. Qua hnh tng cy x nu, nh vn to dng mt bi cnh hng v v hoang d m mu sc Ty Nguyn cho cu chuyn. Cy x nu gn gi vi i sng ca ngi dn XMan, l chng nhn ca nhng s kin quan trng xy ra vi h trong cuc khng chin chng M trng k b. Cy x nu tng trng cho phm cht v s phn con ngi Ty Nguyn trong chin tranh Cch mng Thng tch m rng x nu phi gnh chu do i bc ca k th gi ngh n nhng mt mt, au thng v b m ng bo ta tri qua trong thi k cch mng min Nam b khng b c lit. S tn ti k diu ca rng x nu qua nhng hnh ng hy dit, tn ph th hin s bt khut, kin cng, s vn ln mnh m ca con ngi Ty Nguyn, ca ng bo min Nam trong cuc chin u mt mt mt cn vi k th. c tnh "ham nh sng" ca cy x nu tng trng cho nim khao kht t do, lng tin vo l tng Cch mng ca ngi dn Ty Nguyn, ca ng bo min Nam. Kh nng sinh si mnh lit ca cy x nu cng s rng ln, bt ngn ca rng x nu gi ngh n s tip ni ca nhiu th h ngi dn Ty Nguyn on kt bn nhau khng chin. Nhn xt v ngh thut miu t cy x nu Kt hp miu t bao qut ln c th, khi dng ln hnh nh c khu rng, khi c t cn cnh mt s cy. Phi hp cm nhn ca nhiu gic quan trong vic miu t nhng cy x nu vi vc dng y sc lc, trn tr mi nha thm, ngi xanh dui nh nng... Miu t cy x nu trong s so snh, i chiu thng xuyn vi con ngi. cc hnh thc nhn ha, n d, tng trng u c vn dng nhm th hin sng ng v hng v, khong t ca thin nhin ng thi gi nhiu suy tng su xa v con ngi, v i sng. Ging vn y biu cm vi nhng cm t lp i lp li ghi cm tng on vn ging nh mt on th tr tnh. Kt lun Nguyn Trung Thnh khc ha thnh cng hnh tng cy x nu tiu biu cho v p ho hng, y sc sng ca thin nhin v con ngi Ty Nguyn. Trong ngh thut miu t cy x nu, cht th v cht s thi ha quyn nhun nhuyn, th hin r mt phong cch vn xui va say m, va trm t, va gii to hnh, va giu sc khi qut ca Nguyn Trung Thnh.

Anh hoc ch hy phn tch nhn vt Tn trong truyn ngn Rng x nu cu Nguyn Trung Thnh. 1. Yu cu chung : Trn c s nhng hiu bit v Nguyn Trung Thnh (i nt chnh v tiu s tc gi v s nghip sng tc), truyn ngn Rng x nu (hon cnh ra i, nhng c sc v ni dung v ngh thut ca tc phm, v tr, vai tr ca Tn trong vic th hin ch tc phm...), th sinh la chn, phn tch nhng chi tit tiu biu lm ni bt hnh tng nhn vt ny. 2. Yu cu c th: Th sinh c th phn tch v sp xp h thng theo nhng cch khc nhau, min l nu c cc chnh sau y : 2.1. Nu vi nt v tc gi, tc phm : - Nguyn Trung Thnh l nh vn gn b mt thit vi Ty Nguyn v c nhng tc phm thnh cng v vng t ny trong khng chin chng Php v chng M. - Tc phm Rng x nu vit nm 1965, khi quc M bt u qun t vo min Nam nc ta. 2.2. Phn tch nhn vt Tn - Tn vn l mt cu b cha m mt sm, c dn lng X Man cu mang, m bc; Tn gan gc, to bo (t p vo u, la ch thc mnh m vt qua,...); - Trung thnh tuyt i vi cch mng, cm th gic su sc (gic khng b rt d man, nhng Tn v Mai vn hng hi vo rng nui cn b; bun lng b gic tn ph, v con b gic git hi, bn thn b tra tn d man, ...); - Gn b vi dn lng, yu thng v con (xc ng khi tr v thm lng; lao vo gia l gic cu v con,...); - T , Tn quyt tm tham gia lc lng chin u gii phng qu hng. * Tn l nhn vt trung tm ca truyn ngn Rng x nu, c xy dng bng bt php giu cht s thi. * Cuc i ca Tn phn nh cuc i ca dn lng X Man ni ring v nhn dn Ty Nguyn ni chung : Trc k th d man, tn bo h ch c con ng duy nht l cm v kh chin u gii phng qu hng - Phn tch chi tit i bn tay ca Tn lm r gi tr t co ti c chin tranh v s ngi ca tinh thn bt khut, kin cng, ch u tranh ca ngi dn Ty Nguyn

NGH LUN X HI
CCH LM BI VN NGH LUN X HI I. M BI 1. Dn : Gii thiu phm vi bi. 2. Nu vn : Nu chnh ca bi. ngha ca cu ni (vn ) II. THN BI 1. GII THCH a. Gii thch ngha t ng chnh trong bi. Ngha l g ? b. Gii thch ngha ca kin trong bi. Ngha chnh ca bi l g ? 2. BN LUN a. Phn tch s biu hin ca vn - Vn trn biu hin nhng mt no ? - Biu hin trong tng mt ra sao ? dn chng c th. (Lu dn chng con ngi lch s, con ngi x hi, s vic trong x hi, lch s. C th ly dn chng t tc phm vn hc b sung cho vn lp lun, nhng phi l nhng cu vn, th thuc loi kt tinh thnh quan nim nhn sinh, trit l sng). c. Khng nh s ng n ca vn - Vn trn c ng khng ? ng im no ? - ngha tc dng ca vn d. Ph phn mt s biu hin tri ngc vi quy lut sng, ngc li vi i sng - Trong thc t c nhng hin tng no tri ngc ? - Thi ca bn thn trc hin tng ? Tc hi ca hin tng ? 3. LIN H BN THN a. Bi hc nhn thc: Bn thn rt ra bi hc g t vn trn ? b. Phng hng hnh ng ca bn thn: - Quan nim sng? - Gii php c th, ra li sng. III. KT BI: 1. Tm li chnh: Khng nh gi tr ca vn (t bi) 2. Nng cao, m rng: Thc t d vn dng vn trn nh th no ? 3. Cm ngh ca bn thn: bn thn cm nhn ngha su sc ca vn nu trn ?