Kabanata XXXIII

Ang Huling Matuwid

Buod

Araw ng pag-alis ni Simoun. Sasama na siya sa Kapitan Heneral. Nakahanda na

ang kanyang dadalhingmga alahas at lahat na. Paniwala ng marami na hindi
makapangahas magpaiwan si Smoun. Maring paghigantihan siya ng mga galit sa
kanya o pag-uusigin siya ng kahaliling Heneral.

Nagkulong si Simoun sa kanyang silid. Wala raw dapat tanggapin kundi si

Basilio. Dumating ang binata. Pinatuloy siya sa utusan Kay laki ng ipinagbago ni
Basilio. Payat na payat, gusot ang buhok at walang ayos ang pananamit. Wala
ang dating kaamuan sa kanyang mga mata.Matalim na ang mga iyon. Para
siyang bangkay na nabuhay. Maging si Simoun ay nagulumihan sa anyo ng
kababayan. Sinabi ni Basilio kay Simoun na siya ay naging masama na anak at
kapatid na nilimot niya ang pagkapatay ng kapatid kaya siya ay pinarusahan ng
Diyos. Siya ngayon ay nakahanda ng gumanti ng samasama. Sinabi niya na ang
pag-iwas niya sa gulo na tulad ng pakikiisa kay Simoun ay nagbunga lamang ng
kanyang pagkabilanggo Sasanib na raw siya kay Simoun.

Noon lamang nagsalita si Simoun . Nasa sa panig daw pala niyang talaga ang
katwiran. Ang kanyang usapin ay siyang usapin ng mga sawimpalad na tulad ni
Basilio.

Tumindig si Basilio na maaliwalas na ang mukha. Sinabi niyang matutuloy na

ang himagsikan dahil hindi na siya nag-aatubili. Sinabi ni Simoun na ang mga
ating mapayapa at ayaw ng gulo ang siyang nagtulak sa kanya upang ipagtuloy
ang kanyang mga balak. Kung noon sana’y nagkatulungan na ang mga nasa sa
mataas na lipunan at ang mga nasa ibaba ang gawain sana ay
mapagkawanggawa at hindi madugo at buktot.Sa mga imbi niya natagpuan ang
kanyang mga katulong. Kung sila man ay hindi makagawa ng makinis na
estatuwa sapat nang simulan nila ang paglilok at bahala na ang mga susunod sa
kanila.

Di maunawaan ni Basilio si Simoun. Nagtuloy sila sa laboratoryo. Sa mesa roon

ay may isang kakaibang ilawan. Ang pinakalalagyan ay anyong Granada, may
bitak at naiino pa ang mga tila buto nito. Tinanggal ni Simoun ang mitsa. Bakal
na may dalawang sentimetro ang kapal na sisidlan na may isang litrong gas.
Binuhusan ito ni Simoun ng likido. Nabasa ni Basilio ang nakatitik sa lalagyan ng
likido – nitroglisirina.

Tumango si Simoun. Ipinaliwanag niya na ang granada ay hindi isang payak na

dinamita. Iyon daw ang mga tinipon na luha ng mga api na siyang panglaban nila
sa lakas at dahas. Noon lamang nakakita ng dinamita si Basilio. Hindi makakibo
ang estudyante. Tinurnilyuhan ni Simoun ang isang masalimuot na
kasangkapang inilagay sa ilawan.Sinabi ni Simoun na ang ilawan ay gagamitin
sa isang pista. Pagkaraan ng 20 minuto ang liwang nito’y mangungulimlim at
kapag ginalaw ang mitsa ay sasabog ang Granada kasunod ang mga supot ng
pulbura sa kainan at walang makaliligtas sa mga bisita ng kapistahan.

Nabigo ang pagkakagulong katulong sana ang mga artilyero dahil sa kawalan ng
pangangasiwa.Ngayon kailangan niya si Basilio upang mangunguna sa labanan.
. Kukunin nila sa tindahan ni Quiroga ang mga baril at patayin ang lahat ng
kalaban at ayaw sumama at patayin. Hindi na sinuri ni Basilio ang narinig.
Binulag na siya ng tatlo’t kalahating buwang pagkabilanggo.Nais niyang
maghiganti.