*/03
63.3(2)4-36
77
. .
77
. (1725 .)
-
.
. .
Outside Russia, apart from the Publishing House itself (fax: 095 246-20-20 c/o
M153, E-mail: koshelev.ad@mtu-net.ru), the Danish bookseller GEC GAD (fax:
45 86 20 9102, E-mail: slavic@gad.dk) has exclusive rights for sales on this book.
,
, GEC GAD.
ISBN 5-9551-0044-
. . , 2004
, 2004
................................................................................ 7
( ) ................................ 9
: ....................................... 2
( ) .... 4
? ................................................. 9
I (
: ) ............ 123
. ... 156
.......................................................... 175
................................................. 176
. , :
. ,
(.: . . . . .: , 2002).
, , ,
( ).
( )
300- -
1. , , - . , , , ; -
. , : , , , .
2. .
?
, ,
. ,
, (
,
);
, , . , , .
, .
- -
10
: , , , .
,
, , , , .
, , : ?
, ,
, .
? ?
3. ,
- (. . -
), , . , ,
, .
, ,
, . .
. .
, .
. . le de France, , ,
;
.
.
(, , )
, :
.
11
, (New York; ), , . ., , , ,
- . . ,
, ,
(-); ,
,
-, ,
. , - Metropolitan
Museum ,
, , , , , , : , .
:
, .
, .
( ), ( ).
, (
, ) , .: (New York), (Nieuw Amsterdam -; Nouvelle Amsterdam ),
(New Orleans), (New London;
), (Nouvelle France; 1763 .),
(Nieuw Holland; ), (New England),
(Nova Scotia; ) (New Glasgow),
12
13
(Magna Grecia). 18191830 .
,
.
:
.
;
, , , , ,
. ,
(Notitia episcopatuum)
II . , th`/ megavlh/ JRwsiva/, . .
, , ,
.
(megavlh R
J wsiva) (pa`sa R
J wsiva),
, ( II . ).
,
.
:
, , , , . ( ) , (
) .
1299 .
, , , . . .
14
, , ,
.
()
,
,
. . () , , ,
: , ,
.
, ,
: ; : (, ) (
),
.
,
. , , , ,
, ( ,
); , , , (
, ). , , , , ,
( ),
.
: , , , ;
, ,
, .
,
, ,
15
,
( , ) (Svijo
hinn mikla). , , : , .
,
, ,
. , ,
,
,
( ).
4. , ()
, () ,
.
,
.
, .
(,
), ,
)
.
(, . .) , ( ,
, ). : , .
, - ( ,
- ) ,
()
16
. (),
.
;
(Ancien
Rgime); , , , . .
, , . (
, , , . .)
,
: , .
, : . 330 .
, ( ),
( ).
1438 . 1453 .
(
), . -
17
() ,
( )
, , , . , .
, .
5. , , :
, ( , . .
). ,
. . . , ,
,
. , , .
6. , : , . () ,
, . . , . , ,
.
,
, . . ,
. , (-
18
,
;
,
VII .).
I, ,
,
.
, : , .
:
, .
.
, , . I
, . , . ,
,
.
(
), . , , , ,
, .
7. . ,
:
, , ,
( ,
).
19
: ,
( )
, . , :
, , , .
25 1698 . ;
(, , , , ,
) ,
, .
, .
.
: , , .
, -
: ,
.
;
, .
, , , . , , ,
,
.
, - (
), , - . ,
, , -
20
, , ,
. ,
, ,
, , , , ,
, ,
!
8. . ,
( , ). , ,
. .
: , , , .
, . , , ,
, (. ).
()
.
: .
: , .
( ), : -
21
, ; , - ...
, ,
.
9. I, , . , 1680- . ,
: , . ,
, , ;
,
.
, ,
,
(pater patriae) , ( , !).
,
, :
, ( , , II , II II
).
22
, .
, , . ,
, , -,
. , (.
,
); .
,
: ,
,
.
:
,
.
10. -. ,
, ; ,
(Claves Ecclesiae
Romanae),
(, ;
). , : .
,
, -
23
.
,
. ,
:
,
. , , , .
, , , (1714 .). ,
, : ,
,
, ,
( ,
). : , .
: 31 1701 . ,
(1722 .). ,
, (. . ). , ( )
. :
...
24
, -, , . ,
-, , .
-,
.
( ),
, : , ,
, . , ,
, .
:
, .
, : ,
.
,
(Volksgeist) ,
,
: .
.
11. ,
:
,
,
. , -
25
: ,
. ; , , .
. , VIII .
, ( ,
). ,
,
. VII ., VIII . . I (
), ;
.
,
( , ).
,
.
,
. ( :
).
, -
26
, .
, , , , . ,
, .
27
:
: .
- ,
.
.
: , ,
.
,
:
( ,
). , ,
, . , ,
.
, ,
:
, , , .
, , , .
,
: ,
, ()
28
, .
, ,
1. ,
: , , .
: . :
,
.
: , ,
,
,
, ; .
, :
, ; , , .
;
2.
(
) . ,
, , .
.
:
29
, , , .
.
, ,
.
.
, , :
. ( ) , ,
, ( )
;
( ), . : ,
,
, .
. , , :
; .
: , , . [...] ? , ? [...] , , :
, -
30
. [...]
. , . ,
;
, , , !3.
(Lettre au Spectateur sur la littrature russe)
:
, , .
, . , ,
, , ,
, 4 (. 5). , , ,
: ,
,
. . [...]
, ,
: , ; , ; ;
, ,
. , , : , . :
. ,
, [...]6.
VIII .
: , (
)
. (
,
31
.)
, ,
, . ,
,
, , , ,
, , , ,
7.
() ,
, , .
( ,
).
,
. , . .
, ,
, ( )8.
.
;
, ( ):
32
, , , 9.
,
: , , .
, : , () , . . . . . , , ()
, , 10.
. ,
. , . ,
, , , , . ( ),
. (
) , , [...] ,
. ,
, , , () ,
: , .
( ) : ,
33
, ,
, 11.
( ),
(
). ,
, .
.
, , ,
:
, . ,
: , , .
( ), , .
( );
12.
.
. ,
13.
, . [...]
. -
34
35
,
. , , 19.
, ,
,
, . , :
, .
( ).
, , ,
() , , 20.
: , -, . .
,
.
, ( , ,
).
. , , ,
;
, .
,
: ,
, , .
().
.
36
,
.
, ,
, 21.
, ,
: : ( ), .
.
( ): 22.
,
, . , ,
, , , . ., -, 23.
.
: . ,
: .
.
()
.
,
, ,
; , ,
,
37
.
, . (
, , ).
. , ,
.
, ,
24. . , , ,
. (. , 25, ), :
(
)26. , ,
;
, 27; , , II, 14 (
[...])?
, -.
:
38
; , ( , , ).
, 1812 .
28.
, :
!
[...]29
( I)
, : , , , :
[] ,
, ,
30 .
1854
1856 .,
, , (
: ,
I :
, I, ,
III31).
(1881 .). : ? ?
:
, , ;
, . : , ,
, . [...]
39
,
,
. ,
,
[ ]. [...]
,
, (
),
,
, , [...]. - , , ,
, .
,
. , ,
, , ,
,
.
,
:
, ,
. :
. [...] ,
[...] , [...]
[...] ,
, ? ! [...]
,
,
, , , , . [...]
, !
, .
40
,
.
, , . ,
, 32.
, . ,
: I .
( ,
),
( , ). ,
: .
,
33 ;
,
. , , , . , , .
1
- ,
, - (
...: , , ;
, VIII, . 451).
, ... , , , , ,
.
41
, : ,
.
, : .
, : [...] , .
, , , (, XII,
. 35).
( ),
.
2
( ,
.: , 1988/1997, . 615).
3
, 1984, . 253254. .
4
Le Spectateur du Nord, Journal politique, littraire et moral.
Hamburg, 1797, 10; .: , 1984, . 453, 460.
, , ,
:
: ,
?
? ?
, ?.. .
,
.
: , , , .
( ,
1991, . 35).
, , , ,
: ,
. ,
-
42
: ( ) , , . . (
),
() ,
, , , ,
- , , . .: Koselleck,
1979, . 6978, . . 6061; , 1996, . 6566.
5
[...] ( []
, II, . 72).
6
, III, . 649. .
7
Condorcet, 1797, . 257. .: , 1984,
. 533.
8
-.
: ,
, , ( , XII, . 80). , ( , XI,
. 272).
9
.: , 2001, . 396 .
10
, 1803, . 170.
11
.: , 1996, . 1415.
, (, 1730), , , , (.: , 1985/1997, . 175;
, 1994, . 131). , , , , . . : , 1998, . 67; ,
2001, . 381 .
12
(craser lInfme) 30 1760 .
(Anthropophagie) . .: , 2001, . 440, 442.
43
13
. . . (, 1836,
. 7). .: , 1973, . 67.
14
(, XI, . 127).
15
, VI, . 171, 392.
16
, VIII, . 449. , ,
.
17
, XII, . 25. (, , ).
18
.: , 1973. , ,
.
19
, 19 1836 . ( !) : [...]
. , [ ]
, , . ,
. . ,
.
, , , ,
, ,
. [...] , , ,
, , , . ,
. ? , .
(, VI, . 171172, 392393). .
(1834 .): .
, ,
- .
; , , -
44
, ... ...
; .
... [: , ;
, ] (, XI, . 268).
20
:
(, ),
. , . .
21
, ,
: ,
(
, ),
, , .
. ( ) ,
( ,
.: , 1966; , 2000, . 257259).
22
. : Pomorska, 1982.
23
,
.
24
(. V, . 36 , , . 4142).
25
, , . . .:
, 1981/1995, . 8788; , 1980/1995, . 600; , 1988/1997, . 610; , 1967/1997, . 763.
26
.: , 1975/1995, . 803. . : ,
1962/1997, . 555; , 1979/1995, . 278280; , 1988/
1997, . 684.
45
.
. , , : ,
, [...] , , ,
(, 1953, . 481, 397, . . 381, 406).
28
, 1988/1997, . 610.
29
(, II, . 216).
30
, V, . 23.
: ,
[...] ( ? , II, . 314). ., ,
: , [...]
, VI, . 522).
31
, III, . 349.
32
, VII, . 3335. .
33
. : , 1999.
27
, I . . . , . I. ., 19541965.
, 1966 . . . . .: . . . . ..,
1966.
, 1953 . . . . [. ,
. . . ]. ., 1953.
, 2001 .
. .: :
. .
. . . . . ..-, 2001
(. 416452).
, I . . .
, . I. ., 19721990.
, IIII [. .] . , . IIII. .,
1848.
, 1984 . . . . . . . . , . . ,
. . . ., 1984.
46
, 1991 . . .
. .,
1991.
, 1962/1997 . . .
1830- . . .
. -, . 119 ( , V). , 1962 (. 377). . .:
, 1997 (. 548593).
, 1967/1997 . . . . , 1967, 1
(. 90100). . .: , 1997 (. 756765).
, 1975/1995 . . .
I . . .
. -, . 365 ( , VII). , 1975 (. 120142). . .: , 1995 (. 786814 :
I ).
, 1979/1995 . . . ( - ). . . . -, . 467
( , I). , 1979 (. 2643).
. .: , 1995 (. 266280).
, 1980/1995 . . . . . : . . .,
1980. . .: , 1995 (. 472762).
, 1981/1995 . . .
: . . .,
1981. . .: , 1995 (. 21184).
, 1985/1997 . . .
VIII . .: . ., 1985 (. 222230).
. .: , 1997 (. 168175).
, 1988/1997 . . .
. .: : , , . . ., 1988 (. 522). . .: ,
1997 (. 605620).
, 1988/1997 . . . . .:
: , , -
47
. . ., 1988 (. 293324). .
.: , 1997 (. 659688).
, 1995 . . . ( .
19601990. : ). ., [1995].
, 1996 . . .
VIII I . .:
, . IV (VIII I ). .,
1996 (. 11346).
, 1997 . . . :
19581993 ( . ). ., [1997].
, 1984 . . , . . .
. .: , 1984
(. 525606).
, 1803 [. . ]. [. . ], ,
1803 , 8- . ,
1803, . IV, (. 155198).
, 1836 . . . . .,
1836.
, IVI [. .] . , . IVI. [..], 19371949.
, 1730 [. ]. . [...] [.], 1730. .: [P. Tallemant]. Le voyage
de lsle damour, Licidas. Leyde, 1671.
, 1973 . . . . . . . . -
. . . [ ].
. , 1973 (. 5976).
, III . . . , . III.
., 1973.
, 1994 . . .
(I I .). ., 1994.
, 1996 . . . ( ). .:
. . . , . I: -
48
, . . 2-, . . .,
1996 (. 1070).
, 1998 . . . :
( ). ., 1998.
, 1999 . . . . Russica
Romana, vol. VI, 1999 (p. 8798).
, 2000 . . . . [.
3-]. ., 2000.
, 2001 . . . VIII .
.: :
. . . . . . .
..-, 2001 (. 375415).
Condorcet, 1797 [Jean-Antoine-Nicolas de Caritat, marquis de
Condorcet]. Esquisse dun tableau historique des progrs de lesprit
humain. Ouvrage posthume. [Sine loco]., 1797.
Koselleck, 1979 Reinhart Koselleck. Vergangene Zukunft: Zur
Semantik geschichtlicher Zeiten. [Frankfurt am Main, 1979].
Pomorska, 1982 Krystyna Pomorska. Tolstoy contra semiosis. International Journal of Slavic Linguistics and Poetics,
vol. 2526, 1982 (p. 383390).
49
( )
. .
(. )
.
- ,
. , : , ,
.
: ,
(. 174, . . 461)1. , , , , 2.
, ,
.
(
), . :
, , .
25 (. 49).
50
. , , ,
, .
, , , ; -
. , , (. 50).
, 3. ,
,
,
, .
7
(. 73). , , : 7 25
. I . (
I .), , 6 : ,
.
, .
. ?
, , .
, ,
, , , , ,
,
, , , .
51
(29 )
,
. , 4, ,
5. , . , ,
. ,
6;
7. ,
13- ,
2 12- (
- ,
, 12 ). , , 138.
,
, , ,
. . 9. , ,
30,
, 31 ,
10; ,
, 3011.
, ,
12. , :
, , , , ,
. , , -
52
13; , . ,
, 14,
.
, 25 6 (
) , , ,
. , ,
() :
.
, ,
,
: ,
, .
(, , ) . ,
, , 15. , 16.
,
,
N17. , ; , , .
. 1832 . (. 650),
18331834 . (. 651), ,
( ), 1835 . (. 652). (. 652653), -
53
1836 .
. , ()
1842 . ( , )
,
, , .
, , , :
,
. , 25 7
, 1842 .
1835 . (. 652653). 1836 .
1839 ., 1840 .
1841 . . , ,
1836 .18, .
, ( ) . , ,
.
1837, 1838, 1839
1841 . -,
(25
7 ), . ,
1837 .: 25 1837 . , 19.
, 6 , -
54
(
, );
. .
. ,
. ,
.
:
I. 1832 .20 23 1832- (. 380),
( ). , , , .
II. 18331834 .21
23 (. 381);
. : [ , ] ,
,
... (. 399). ,
, . ,
23 (
1835 ., . ). , (
),
; 18321834 . 23
. ,
:
(), , : 23 [...] . ,
, .
III. , 1835 .22; -
55
, , , (. 649,
651653). : 23 (. 484); , . ,
, ;
(. ).
IV. 1836 .23
25 (. 484); [...] 5 6 (. 399). . ,
(25
I . 7 ), , ,
.
V. 1842 .24 : 25 (. 49);
7 (. 73).
:
1832 .
23
1832- .
(
)
18331834 .
23
1835 .
23
(
)
1836 .
1836 .
25
5
6
1842 .
1842 .
25
56
,
:
.
(1832 .) ,
(. 650). , ,
; , .
, ,
.
. , ( 18331834 .)
: , ,
(. 399)25. ,
(. 399); , .
:
, , -, 23
.
,
23 - (. 381) , ,
, , , , , ,
. ( ,
, , ? ,
, - .)
,
. , -
57
, ;
3- ,
. 26: , ,
, . ;
, , 27. , ,
, , , ( )28.
, , .
, : ,
, , 29. ,
,
,
.
, ,
30.
, ,
,
, :
, , , . ,
.
58
, , , : ! .
? ? , . ,
, ! ,
? [...] , , .
, , ,
? , ! ?
? ? , . , , ; ?.. ?..
?.. , , .
, ... ,
! (. 400).
, , :
, ,
, ,
. , ( ), ,
, . , [] , , , :
, - . , ,
, ,
59
.
: , .
, , .
, 1842 . .
, ,
(. 7374)31.
, , , 32. :
!. ,
, , :
, [
] .
,
, ,
? (. 75)33.
, , ,
, : , , ,
. ,
, ... , , . - ; -... -
. , ... (. 75). ,
,
, , ,
60
: ,
.
:
. [...]
, , 7
(. 73). ,
:
, , , ,
, , , ...
? ,
, , , -.
,
; , (. 75).
, , -, 1832 .
,
. , .
. . :
. ,
, 34. , : .
1
III (.: , III).
61
. : , 1908, . 4; , 1995,
. 259. .:
, 19141916, . 749, 804; , VIII, . 7980;
, 1902, . 87; , 1894, . 8; , 1896, . 158;
, 1782, . 192; , 1918, . 15; , II, . 330;
, II, . 302.
3
. . .
, . 31.
4
.: , VII, . 61.
5
. : , 1996, . 2325.
6
.: , 1897; , 1958; , VII,
. 5962; , 1963, . 10; , 1969, . 4244.
7
.: , 1969.
8
.: , 1909, . 44.
9
, , , , , , , , . . (.: , I, . 148).
10
.: , 1917, . 3031.
11
.: , 1975, . 24 . 95 (. 28). .
: , [...] , ,
;
( , 12).
12
. ( ) : 2000 43 (. 207), 86 (. 208), . (. 210), . (. 210), (. 211),
, (. 212). , : , , . .: [...]
, , . -
, (. 212).
13
.: , 1897, . 100, 689; Federowski, I,
c. 289, 1519. .
. (, 1897, . 126, 915, . 142, 1047)
2
62
14
(.: , I, . 415
.).
; .
18461851 .: ,
(, VII, . 361).
15
: [...]
,
, (, VI, . 26).
16
.: ,
, , , - [...];
, :
(,
VI, . 70, 72).
17
.: ,
. , ,
[...]. , , : , , ,
,
. , (, VI, . 222, 245).
18
1836 .,
9 (.: , I,
. 14).
19
.: Giuliani, 2002, . 23, 255. ,
26 1837 . (.: , III, . 178; ,
I, . 15),
. (.
28/16 1837 . , I, . 89). ,
,
,
.
20
: 1. .
. 380381.
21
: 2. .
. 381399.
63
: 3.
, 1836. : . . . 399400.
24
, 1842. : .
( . 4775) 18331834 .
: , 1836; , 1855.
25
: []
, , ,
. , ... (. 385);
(. 53). 18331834 . : [...]
, .
.
. , , . [...]
, , ,
(. 395396). : , ;
. , , ,
; , - [...]. , , ,
. ,
(. 6465). , , , , ;
, ,
, . ,
, , , ( 1836 .) :
, , ,
. , ,
. [...] (. 50). ,
.
22
23
64
65
; . : [...]
(. 388). 1835 .,
, . 18 1835 ., , : ,
, , ,
(, , . 355).
; ,
,
, (, 1836, . 65).
1842 .,
. , 1928 . (, 1928),
18331834 .
, 18331834 .; 1842 ., ,
( ).
,
1836 . (,
1835 .), 1842 .
,
.
31
, , , , , .
32
(,
1835 .):
, , ,
: [...] , -
,
. : [...]
, :
;
, ,
66
, IIII . . .
: , . IIII. ., 18651869.
: ., 1994.
, 1902 . . . : .
, . LI, 1901, 4 ( 1902 .; . 81134).
, 1975 . . :
. ., 1975.
, 1976 . . . : . .:
. . . . ., 1976
(. 544).
, 1966 . . . .
.: . . . . .., 1966
(. 46200).
, 1836 . : . : ,
, . III. ., 1836 (. 5490).
, 1842 . . . . .: . , . III. ., 1842 (. 81132).
, 1855 . . . . .: . ,
. III. ., 1855 (. 75122).
67
68
, 1909 . . . (
III ) 1- . , 1909, . 4 (. III, . 174).
, 1917 . . . - :
. ., 1917. , 1917, . 1.
, 1995 . . . ?
.: . . . :
. ., 1995
(. 250269).
, 1996 . . .
( ).
.: . . . , . I:
, . . 2-, . .
., 1996 (. 1070).
, 2000 . . . .
[. 3-]. ., 2000.
, 1896 . . . . , . I, 1896, 34
(. 146204).
, 1958 . . .
( ). , . IV.
.., 1958 (. 529534).
, 1782 [. . ]. . .,
1782.
, IIV . . .
, . IIV. ., 18921897.
Federowski, IIV M. Federowski. Lud biaoruski na Rusi
Litewskiej, t. IIV. KrakwWarszawa, 18971935.
Giuliani, 2002 Rita Giuliani. La meravigliosa Roma di Gogol:
La citt, gli artisti, la vita culturale nella prima met dellOttocento.
Roma, [2002].
69
?
, ,
: ,
III .;
III IV .1 (terminus post quem)
(15 1240 .), , ,
2,
(terminus ante quem) 1311 .,
, . 3 .
,
I .4, 5 .
. . : Pourquoi le grand prince Volodimer
Svjatoslavovi na-t-il-pas t canonis?6 . ,
III . (
). ,
: .
,
(IIII .) - , , :
70
, , , ( )7.
,
( , );
( ),
, . .8 , III .,
.
,
ex silentio. : (silentio) . , ,
.
, III .
, -, .
()
II III .,
: , , 24 : f ff
. [] []
g (. . 20959, . 4 .; . .,
1984, . 161, 139)9.
. , ,
, ,
. ,
,
? :
71
, . . ,
. , ;
.
, , , -,
: , g.
;
,
24 ( ).
IV .,
, , () 1330 .
( , 53, . 283 .)10,
(, . 319, . 152152 .)11
(, . 189, . 197 .198)12;
,
, , 13.
, , ,
,
(
). , ?
, , .
,
III . (, . 97, . 11 .)14. -
72
, (, Q. . I. 63, . 35 .; . .,
1984, . 276, 304) 15;
(. 12) , (. 23)16.
: c g . []
. III IV ., , IIIIV . III .17
, III . . , .
, , II III . ( , ) terminus ante quem .
, .
906 I . , . (
, ): ~: g
~ : ~ f:
~ f: g: g [sic!] ~18.
, , , , , 19.
, , . . ,
20, , -
73
, (),
15 , . ( 1 ) . (
24 ); , .
( 29 ).
, ( ),
.
, -, ( ) .
, ,
: ,
, -,
(. . );
. , , ,
, . .
.
[]21,
22.
: [][] f, []
[...] , , [] , 23. , , , , I . , . .
() 24.
, , -,
, . . 25. () , -
74
: ,
, . ,
():
,
, .
. , , IV . (,
F. . I. 47; . ., 1984, . 271, 294)26,
, : h, g
[...], h, [] h,
[]g g, []h [][][]
g, w g [][] c []27. III
IV . (, . 382, . 6771 .; . ., 1984,
. 354, 454), , : h g h
, g g gg,
[][][] f, [][] [] [. . ]28.
IV . - (,
.-., 3, . 183183 .), (15 ): ,
,
, , , , , :
g gf g f w
. w
f ,
hf B. f
h g ff
75
g g . g
g g g f g
ff w
f g h ,
29.
,
30;
, ,
. . .
. , , -, : h [...], [] w f f f, [][]
f B31.
: , . (15 ) , 32,
, 33;
, ,
34. , , 24 , .
(15
1240 .), , ,
. f [...] [][] []f , [] , gh g g [][][]
g, 35. , , , ;
, .
, -, , , , .
76
, ; , VI . (, .-. 372, . 166 .177) ,
(. . 11, 24 )36;
15 , . . 37. , -,
38 , ;
. . , , ,
II .39 ; , :
[] f, h [] , f ,
: e g f [] ff , i i ,
g , []
g , f
B. f [][]
[][], [] [][], f [][][], f h 40.
,
,
, .
, (. . ),
: 11 ( . 969 .), 12 ( 983 .), 15 (
. 1015 .), 24 ( .
1015 .). ( )
,
41; ( ), -
77
-, , . .
42. , 43.
, ,
, ,
44;
- , , ,
, 45. ,
,
,
. , , ,
, ,
() : , , , , , , . .
:
. , , , ,
46, ? (, , ), , ,
47.
:
, ,
?
.
VII . , . . , (. III,
19; . V, 1524, VI, 13; . IV, 715)48.
78
,
. ? , , 49 (. o{sio oJsiovw , ). ?
?
,
;
,
() .
,
.
I . ( ) . ,
, 1015 ., f ,
[]f h; 50; . . :
51; , VVII .: 2-
.
52;
, ,
: e g f [] ff
[...] [] g
, f53.
: [...] w g
fg [g] [] , , wg [] [g]
[...] [] 54;
. III
IV . (, . 382): f g
79
55, h f,
[][] , f , [] hf 56, f gf , [][] 57. ,
. , II 1441 .: , ,
,
[...] 58; .
1492 .: [] ,
, 59.
: , : , , , ,
60. ,
, , , , ; ,
, , ,
(. )61. ,
, : ,
.
, -, . , ( )
(ijsapovstolo). ,
.
: ,
80
81
70: ,
,
;
,
: , 71. :
III IV . (, . 382) [][] 72;
.: g ,
h g, [] ,
, [][][], [][]73.
- : f [. .: , 74] w [][] h ff
[]g [], [][] [][]
[], gg [] h
[]f g[] i75;
: []
f []g [] [][] h []76. , , . 77, , ;
,
, 78.
,
, . :
( ), . 23 , , , -
82
( ),
26 8 ; . , 79.
, , ,
: ?
, g g ? . ?
i, 80. ,
.
, , .
, ;
III .: 1254 .81
1263 .82 I . :
( 1037 1050 .)83
84; , (1015 .)85.
, : g g
I g: g g [. , 29]. g f e . . . ,
,
86.
: , ,
,
83
,
,
87: , , . , ,
88. ,
: , ,
89; 1187 .
90. , , ; , ,
( 91), .
.
, , , 1389 . , (, . 15494/
, 1)92.
,
. .
, IIII .
, 93. , , , , . . . , ,
:
,
; , , -
84
. , ,
. ( , . ,
15 ). , , ( I .), , ,
. . .
94. , , .
,
,
(10531125),
[][]i , ,
95.
,
, :
. ,
? ,
. ()96. (, ) , . . ,
() , . . ,
, ,
15 1240 . (
. ) 97.
, : , ,
, . .
, , ;
, , ( -
85
). ,
.
, ( )
. . (11721212),
( , 11251159): f
[] [][g] []
g f , f , g
f98; , , , , ,
. (12131238),
( ),
, , . . (),
()99.
, , (12141249),
, , . . 100; ,
, ,
( ) 101. ,
, : ,
, ( -, . 10801142),
, -, ,
, (10271076),
86
; , (V1166), , , , 102. , ( ,
10761132), (V1170) (V1180) , , -, , 103.
( )
, ( ), , ( ) ( );
,
( , )104.
, ;
, , ,
. ,
.
, , (10201052)105,
, , , , , , (), ().
,
,
(1038?1067), 106.
, -, ,
; , , 107. ,
, :
87
()
. , , :
, , , ,
(1054 .) . 108,
: 109.
, -, :
(), .
,
, , (
, ); ,
, , 110.
,
. , ,
, ( ).
,
, 111.
, ,
;
88
.
, (
) . , , ,
. ,
.
, .
. , ,
, . . (corpus
fratrum)112; , - ,
,
. ,
, , : , . , .
. , III IV . (,
. 382),
, : g , h g, [] [...] f g hf,
[][] [] , g, h
[] , 113; : g [][]
[] 114.
,
89
1015 . ( ),
.
,
. ,
,
, . . 15 : g [] []
h , f [] ,
. [] ,
g [] 115. ,
; ,
,
116 . ,
: f w w g [][] [...] f w []g []gg g wi (, 1984,
. 99, . 194 .195).
90
15, 16 ,
11 (.: , 2001, . 384; , II/1, . 215).
1240 . 15 , 15 1015 . (,
I/1, 1926, . 130; , II, 1908, . 115); ,
16 (, 1913, ., . 37), 1240 . 15 .
(15 ) (16 ), . .
(, 1965, . 49); , ,
(., : Fennel, 1988, . 302
304) III .
(1263 .), ,
,
(terminus post quem) .
3
g
(. ., 1950,
. 93, 334).
4
, I, . 156157; , II, . 5556.
5
I .,
( ). , . . ,
I . (, 1915,
. 5859); . . , I . , (,
VI, . 66); . . ,
I
II . (.: , 1906, . 232, . 1, . 237,
. 1; .: , 1902, . 91, 98, 102, 106);
. . ,
II III . (.:
, 1888, . 7; , 1890, . 794). . . , ,
III ., -
91
92
11
. .: , 1842, 319, . 454; ,
1915, ., . 164.
12
. : , 1872, 189, . 378380.
13
.: , I, . 463; , 1903, . 57. .
: , 1916, . 95, 99100.
14
IIII . (. ., 1984), IV . . . . . ,
III .,
1220 . (, . 7; . ., 1984, . 197198, 175),
III . (. -, 15690; . ., 1984, . 222225, 199). .: .
., 2002, . 653, 60.
15
. .: , 1993, . 100103; , . (
) .
( II .).
16
. .: , 1989, . 5152 ( ); , 1993, . 103104 ( ).
() ,
() .
(, I/1, 1926, . 8283; , II, 1908,
. 6971; . : , 1907; , 1909;
, 1915),
. , , , .
17
.: , 1996; , 1999, . 23, . 17.
, (, F. . I. 47; . ., 1984, . 271, 294)
(. 79),
III ., . . , IV .; ( , . 190192; , 1912, . 6668).
18
. .: , 2000, . 6.
19
, .
, , . (). , -, , , , ,
93
(,
I/1, 1926, . 118, . . 79; , II, 1908, . 103;
,
), ,
(, I/1, 1926, . 134, 137, .
. 290; , II, 1908, . 121, 124).
: II,
, , . .: , 2002, . 4344.
20
, :
( : , ).
21
, 1984, . 78, 91, 92 (. 168, 184 ., 185).
22
, . 94, 96 (. 187., 190). ,
() ( , . 9799, . 191 .,
192 ., 195).
23
. ., . 52, . 14; , 1916, . 41.
24
, , ,
(),
(f f). .: , 1882, . 45 ( 82).
25
, . . , , , ; , ,
, (. . ).
26
. , . 17.
27
, . 192; , 1912, . 68, 73; , 1915, ., . 16, 21; , 1888, . 27,
29, 32, 65; . : , 1988, II,
. 182. ,
-
94
, (. I, 1, 10; .: .
V, 12), .: , 1996, . 205 (. . . . 514, . 31). , , ,
. (.
II, 7, . II, 2, 14; . III, 18, I, 30, III, 12,
V, 4).
28
, 1888, . 233. . ( , 1988, II, . 198).
29
, ,
(,
) I .: , V .
(.: , 2002,
. 42, 3.1.2).
: f
(. 183 .).
(
)
(.: , 1988, II, . 182).
30
.: , 1960.
31
, 1907, . 91; , 1989, . 102;
, 1646, . 162 .
(.: , 1988, II, . 15).
32
(,
[...], [...]
, [...]),
;
, ,
(: ),
(. : , 2000). ( :
[...] , g
, . 116).
- 1553 .
15 : [] [] i [][]
[][] [] []sf [] i [...]
[] 3. 1[-] [] b []: [] g []. 2[-]. H. 3[-]. g (,
95
96
97
37
.: , 1921, . 185; . . , , . . . , 15
- V . (, . 3 ., .
183 .184), .: , 1915, ., . 7. : 11 .
38
.: , 1903, . 5657; . : , I/2, . 391, 393; , 1893, . 75; Fennell, 1993,
. 8081.
39
, 1907, . 8894; , 1989, . 99105;
.: , 1996, . 380382, . . 168.
() (.: , 1646,
. 159165);
(.: , 1988, II, . 523).
, b I[][][] f , . . , (, 1984,
. 97, . 191191 .);
, . . .
, , , (. . 7879 . .).
( ) . , , () , , ,
. ; ,
, . , , ( ), , : ,
. :
B [] [[ b
I[][][] c c ge , []
B [] b I[][][]
f , -
98
99
100
, ( ):
f, h [] ,
f (, 1907, . 93; ,
1989, . 104).
48
., , V . (, .-. 613,
. 393 . 5 , . . 175176 .), - V . (, . 128, . 212 .
5 , . . 153154), VI .
(, . 1108-4, . 129), VI . (, .-.
614, . 98 .), VI . (, . 140, . 297 .),
: , 1637 (. 531), , 1638 (. 531), -, 1638
(. 584), 1693 . (. ).
:
VI . (, . 59, . 247 .),
VI . (, . 561, . 64 .65 .),
1560- . (, . 434, . 368369), VI . (, . 573, . 320 .),
, VI . (, . 677, . 802),
VIVII . (, . 578,
. 6768) - VIVII . (,
. 149, . 147 .149 .); 2- 3- , 1- 2- ( .: , 2000, . 6061, . 23).
1607 . - (, . 3308, . 180)
. 15 : []f f 11 i g (
, . 220225 .).
, , 11 , ,
; , .
, 21 (III .
VIII, 2223, 2730; . LXI, 1011, LXII, 15; . LX, 1
16), .: , 18901893, II, 181186 163167;
, 1913, . 288 196.
(16901700):
101
102
, , , , ,
, , , , ,
eujlabhv , , o{sio
, , , , , , , ,
tivmio , , (. .,
III, . 306).
o{sio, semnovth
, , , , semnov , ,
(. ., II, . 279; . . ., I, . 376, 660).
1076 . o{sio,
crhsivmo , , , (. 1076 ., . 612, 613, 616, 798, 799, . 231 .,
232, 233 .; . 374, 778, . 176 .).
61
.
,
(. -. ., 1994, . 462; .: Slov. jaz. starosl., III, . 9697;
, II, . 10381039). . : , , ,
, , (, II,
. 1039.
62
, 1984, . 91 (. 184 .).
63
, . 9899 (. 193 .194). . :
[] f [...] g [][] ( , . 95, . 188 .).
64
, 1963, . 68; , I/1, . 240.
65
III IV . (,
Q. . I. 63, . 4 .5; . .: , 1993, . 102 ). -, IV . (, F. . I. 47),
, .: , . 191
192; , 1912, . 66, . . 72. . V . (, . 3 ., . 189). . .
(, 1915, .,
. 21).
66
, 1888, . 226.
67
, . 229.
68
, . 229. . : g g
h [][] [][] ( ,
. 232).
103
69
(.: , 1988, II, . 188).
70
.: , 2001,
. 445447; .: , 1888, . 219.
71
,
(.: , 1908, . 105106), .
72
, 1888, . 228. : , 1988, II, . 191.
73
, 1888, . 227. : , 1988, II, . 190.
74
(. II, 1; .: . IV, 25), , ,
.
75
, . 225226.
76
, . 232. . ( , 1988, II, . 198).
77
. . ,
. ,
988 . (, 1994, . 69).
, ,
. , 1311 . (. , . 3). , .
78
.: , 1998, . 69 (. 67).
79
.: , 2000, . 11, 2627. , , 24 (
) V . (, . 518,
. 162 .164), VI . ,
( , . 438, . 87),
- VII . (, .
436, . 106 .108).
( )
, ,
, . .
,
. ( ) ( , -
104
);
( . 32). (
), (I . IV,
2021; V, 15),
. ( , , , I . IV, 20) .
-, V .,
( ),
( ).
, ,
; , .
.: , 2000, . 2628, . . 2425.
80
, XLI, 1995, . 52.
, : g
g, g . []
, g g h h?
gg. []g
? []g
g . [][]h
? []g
g, g f , f g
h. g h [][]
hh h, i h
h g h h (. ., . 56, . 16 .17; , 1916,
. 49).
,
, : f [][] , g
b [][] [] f [][]
[][], [][][] fh f
(, I/1, 1926, . 134; , II, 1908, . 120121;
.: . ., 1950, . 171).
105
81
g g g , g , [] , [] (, II, 1908, . 821;
).
82
, I/2, 1927, . 479. , (. , . 2).
83
. .: , 1984, . 9495 (. 188, 188, 189).
84
. .: , 1963, . 6870, 72; , I/1,
. 240243. ,
, , - , 1074 .
(, I/2, 1927,
. 186187; , II, 1908, . 177),
(.: , 1987, . 191), .
85
, I/1, 1926, . 130; , II, 1908, . 115.
86
, 1915, . 53 (.).
87
.: []. g, g
g g ,
,
g
. [. .: ] g
g. g ,
g g ,
g g g . gg gg, , , , (, 1963, . 69; .: , I/1, . 242).
88
.: , g,
, g g ,
g . [. .: ] gg
: g g,
g? : g ,
. g
, g g g;
g g g g, .
, gg;
g g [...] (, 1963, . 70; .:
, I/1, . 243).
89
, I/1, 1926, . 246; , 1946, . 140.
106
91
107
108
. ,
(, I/1, 1926, . 161). , [...]
( , 2002,
. 43). , ,
, . .
( ,
I, 13, . 112).
109
.: , 2003, . 165.
110
, . 164; . ( ) . . : , 2002, . 89 (. 29).
111
. . . ,
10151018 . (.: , 1996,
. 3336; , 2000, . 4446).
112
.: , 1986; , 1995, . 8385; , 2000, . 500503.
,
, (
.: , I/1, 1926, . 78; , II, 1908,
. 66; . ., 1950, . 127, 439, 527),
, . , :
: [ ] g g
, g
, g (, 1916, . 118;
, 2000, . 43, 115).
113
, 1888, . 227.
114
, . 228229. . :
, , ( ,
1988, II, . 186, . . 188).
, , , , , -
109
. . ( , . ) , VVII .:
g ,
g
, g, g, ,
, . [...] ,
, , g, g
,
g (, 1963, . 75; , I/1, . 237).
, : ,
, , ,
.
,
. ,
1450 . , , ,
(, I, 65, . 216217; , VI, 66, . 560).
115
, I/1, 1926, . 131; , II, 1908, . 117.
: . .,
1950, . 169.
116
. 969 .
: [] f [] (, I/1,
1926, . 68; .: , II, 1908, . 56).
(, 1963, . 75; , I/1, . 236);
, .
. . , : : , i g
110
, . , .
: (. . ) i ,
.. , , : ,
(, 1907, . 13).
, 1916 . . .
. ., 1916 (=
, . 2). . ( ): Die altrussischen
hagiographischen Erzahlungen und liturgischen Dichtungen ber
die heiligen Boris und Gleb. Nach der Ausgabe von Abramovi
in Auswahl neu herausgegeben und eingeleitet von Ludolf Mller.
Mnchen, 1967 (= Slavische Propylen, Bd. 14).
, 1912 [. . ]. . . . . . . .
47, III . .: . . .
.- 1328 1911 . , 1912 (. 6668).
, 1957 . .
( ), V.
.
[ ], . 1. ,
1957 (. 292295).
, 2000 ().
. .: : . .,
2000 (. 346371).
, 1965 . . .
III . .., 1965.
, 1900 [. . ].
154779 . . . , . 14, . 2. ,
1900 (. 2970).
111
112
, 1963 . . .
.
,
[.] 37. ., 1963 (. 6675). :
. Reprinted from the editions of V. I. Sreznevskij
(St. Petersburg, 1897) and A. A. Zimin (Moscow, 1963). Berkeley, 1988.
... Lidea di Roma a Mosca: secoli XVXVI. Fonti per
la storia del pensiero sociale Russo. Direzione della ricerca
P. Catalano, V. T.Pauto. Roma, [1993] (= Da Roma alla Terza
Roma: Documenti e studi. Documenti, I).
. 1076 . 1076 . . . . . , . . , . . , . . . .,
1965.
. ., III :
. . . . . , . . , . . , . . , . III. ., 2004.
, 2001 . . ., 2001.
, IVII . . . , . IVIII.
., 19561959.
, 1985 . . .
II III . .: Litterae slavicae medii aevi Francisco Venslao Mare sexegenario oblatae.
Herausgegeben von Johannes Reinhart. Mnchen, 1985 (= Sagners Slavische Sammlung, Bd. 8) (. 157170).
, 1960 . . .
IIII . , . VI. ., 1960
(. 84104). : ,
. II, . 1 ( ), . . . . . . ., 2002 (. 829).
, 1864 . . ,
. ., 1864 (
VI . , 1).
. () 1330 . .: . , . . , 1999.
, 2001 . . , . . . -
113
. .: . (= . . . ). ., 1961 (. 5561).
, 2002 . . , . . .
I III . .: : , 2002. ., 2002 (. 36109).
, 2003 . . , . . .
:
.
.: :
. . . . . ., 2003 (. 136183).
, 2001 . . . IIV .
., 2001.
, IVII (). , . IVII. ., 19941997. . I .:
().
. . 2-, . ., 1868. . IIVII
.: ().
, . III. . 2-, . ., 18681910.
, 1882 . . . 15 ( ,
. . ). , III, 1882, 1 (. 4569).
, 1913 . . :
. ., 1913 (= : , CLXXX).
, 1909 . .
? : - , . VIII. .
. . . , 1909 (. 436439).
, 1971 . . . . .,
1971.
, 1646 . ., 1646.
: , 2004.
, 1691 . ., 1691.
114
, 1693 . ., 1693.
, 1988, IIII : , . IIII. .,
1998.
, 1637 . ., 1637.
, 1638 . ., 1638.
, 1984 . . . . , 1984.
, 1986 . . . (I .). .:
: . 1985 . ., 1986 (. 149157).
, 1995 . . . . .:
, II, 1995 (. 601624).
, 1995 . . .
III .:
. .: - : .
I
(, 1931 1989 .).
., 1995 (. 8396). . : , 2000.
, 1996 . . . .
I . .: :
. ., 1996.
, 2000 . . . .
(I .).
.: :
(II [...] . , 1820 2000 .). ., 2000 (. 4248).
, 2000 . . . II .: , ( .
.: , . I ( ).
., 2000 (. 500519).
, 2001 . . . : ,
, III . ., 2001.
115
, 1954 I I. . i - (9601015). ,
1954 (= i , i II,
i I).
, 1902 . .
. .
, 1902, . 7 (. 89106).
, 1906 . (
I .). . ., 1906.
, 1907 . . ., 1907
(= . , . LXXXII, 4).
. ., 1950
. . . . . .
.., 1950. : The HagueParis, 1969 (= Slavistic
Printings and Reprintings, vol. CCXVI); , III, 2000.
, 1946 . . . . .., 1946.
, 1988 .
IIIIV . Palaeobulgarica / , . II, 1988, 4 (. 2640).
, 1989 . IIIIV . , 1989, 5 (. 4253).
, 1993 . IIIIV . , 1993, . 21 (. 92105).
, 18901893, III ii i
ii g, . III. ., 18901893.
, 1888 . []. .
.
, I, 1888, 7 (. 594616).
, 1996 .
(9881237 .).
. 2-, . . .
. . . . . ., 1996
(= Studia Byzantinorossica, t. I). . .: Gerhard Podskalsky.
Christentum und theologische Literatur in der Kiever Rus
(9881237). Mnchen, 1982.
116
, 1872 . . . . .,
1872.
, 1990 . .
. .: IVIII .: , . . (
1318 1990 .), . II. ., 1990 (. 228231).
, 1851 . .:
, . . ., 1851 (. 346347). . - 1182 .
( ).
, IXLIII , . I
XLI. . (./.)., 18412004.
, .
, II , , . II. .
(./.), 18721927.
, 1915 . ? , . I, 1914, . 4
(. 9496).
, IV IV
VI , . IV. ., 19861992. .
. ., 1984 - , : IIII . ., 1984.
. ., 2002 - , , :
IV , . 1 ( ). ., 2002.
, 1963 . . . . ., 1963.
, III (). , . III. . 2-, . . , 1901. ( ): ., 1997, . IIII. II
1- II 1901 .; III
2- 3- II -
117
. , .
, 1915 . . ( ). ., 1915.
, 1915, . 3.
, 1994 . . . : I
II . . ., 1994.
. IVII ., IVI I
VII ., . IVI. ., 19752002. .
. -. ., IIV Slovnk jazyka staroslovnskho / Lexicon
linguae paleoslovenicae, t. IIV. Praha, 19581997.
. -. ., 1994 (
I ). . . . , . . . ., 1994.
, 1888 . . .
IIIVII . , 1888, - (. 197237).
, 1888 . . . , . , . II.
, 1888 (. II. . 768). .: 900- . . . . .
, 1888.
, 1890 . . .
, 1890, . I, 56 (. 791
804).
, 1949 . .
. ,
1949, 8 (. 5055).
, 1921 . . ( ). ,
. VI, 1921 (. 143206). : . . .
- . .,
1960 (. 754).
118
, IIII, . . . . -
, . IIII. ., 18931903. : .,
1912. : ., 1958; ., 2003.
, 1882 . . .
(IV ): . . 2-. ., 1882.
, 1908 . . . . ., 1908 (= . , LXXXV, 1).
, III . . IV , . I, . III. ., 18901898.
, 1888 . . . ,
. , , 1888, 29. .
, 1896 . . .
. , . I, 1896, . 1 (. 81
92), . 2 (. 258265).
, 1987 . . . . .:
, . I (I IV .). ., 1987 (. 191192).
, 1986 . . . . .:
IIIVIII .. .,
1986 (. 4561).
, 1996 . ,
. [, 1996].
, 1882 . . . : .
., 1882.
-, 1638 (,
g f f) , , . .,
1638.
, 1996 . . .
( II . - ).
.: , , : -
119
60- . ., 1996
(. 83103).
, 1999 . - I . (
). Palaeobulgarica/. , . 23/1, 1999 (. 1434).
. . [ II .] IIIII . . . . , . . , . . .
., 1971.
, 1995 . . . . .:
. . . . ., 1995 (. 219294).
, 1998 . . . :
( ). ., 1998.
, 2000 . . . :
. ., 2000.
, 2001 . . . : . ., 2001.
, 2002 . . . (IVII .). . 3-, . . ., 2002.
, 1938 . . . . .
.: , 950- . , 1938 (. 188196). : : . (
). [., 2000] (. 254267).
, IV (). , . IV. . 5-. ., 1888.
, 1986 . . . . ., 1986.
, 1863 . i i,
i , .
, . VI. , 1863 (. 3341).
, 1907 . . .
-? . , . I, ., 1907 (. 261264).
120
121
Sobornost incorporating Eastern Churches Review Studies supplementary to Sobornost, 5) (p. 6787).
Poppe, 2002 Andrzej V. Poppe. Il martirio di Boris e Gleb.
Forme della santit russa. Atti del VIII Convegno ecumenico
internazionale della spiritualit ortodossa, sezione russa (Bose,
2123 settembre 2000). A cura di Adalberto Mainardi. [Bose
Milano, 2000] (p. 4781).
Slov. jaz. starosl., IIII Slovnk jazyka staroslovnskho / Lexicon
linguae palaeoslovenicae, t. IIV. Praha, 19581997.
Vlasto, 1970 A. P. Vlasto. The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs.
Cambridge, 1970.
Vodoff, 19881989 Vladimir Vodoff. Pourquoi le grand prince
Volodimer Svjatoslavovi na-t-il-pas t canonis? Harvard
Ukrainian Studies, vol. XIIXIII, 19881989 (p. 446466).
123
I
(
:
)*
(. ), ,
.
,
18631864 ., , ,
. 18651869 .
, ;
- 1. , , , ; ,
18641865 .; ,
1864 .
*
. . , . . , . . , . .
. ,
.
,
.
124
,
. 1844 .
. .
- . . -, , I [...]
(. 3).
;
. . (. 3).
, , ,
(. 4). 1845 .
1852 . (. 1314).
,
; ,
, , , . . . , ,
, ,
1844 . [], ,
,
, 2.
, 1844 ,
715. ( )
3.
, , : ,
,
125
( 1921 .) .
,
18 1844 .; . . . . 11
1844 . , 18 I
,
.
,
. . ,
; ,
. ,
(. 34)4.
, , I
, , .
, 1844 ., . , , (1832 .) 5; ,
, , 18301831 .
( ). . ,
, ,
,
, . . :
, , , -
126
,
(. 3). , I, -
(. . )6,
, 7;
,
,
.
,
, . , , ,
,
, 8.
,
(
)
;
, . , , ,
(
, ,
). ,
, ( , ), , ( 1852 .)
. . - ,
(. ).
.
127
, I
( , )
.
, 1710 .
, ,
, . , ,
, ,
.
,
:
. ,
: , ,
.
, , , ,
(
)9.
I - I: ,
. : , . ,
- .
( I) -
128
, ,
.
, . . ,
:
.
, ,
( ). . ( 1844 .) ,
;
. , , 26 1844 ., :
,
(. 6); 20 1844 .
( 19 1845 .)
,
10.
26 1844 .
(. 6, . . 10)11.
1852 ., I ,
(. 17);
, , , ,
, 12.
.
,
13. ,
VIII .,
I .14,
129
: 15.
.
1844 .
[l]. ,
:
l ,
( ). 1844 .
l ,
} (. . ). , 20 1844 . : l : , , ( ,
, .), l.
(spiritus
asper) }, [] laska , aska } (. 12,
. . 6). 1852 . , ,
: , , . .
e : ,
. .16; , 1844 .
17.
. 1844 . : []
, .
(. 12).
130
1852 .: , , ( )
(. 17). , ,
, :
, . . . (wsy ), (skpy
), (wze ), (bben ).
, , , 18. ,
, ,
.
,
. ,
:
,
(, , . .), (, ), . . ,
( , ) , ,
.
, , j,
1844 .,
1852 .
( 1852 .
j )19.
: , : i , :
(), i (), i (), () (. 18).
131
, 1852 .
jeden, joda, pajk, jzyk j, j,
j, j; .
;
. ,
, jeden joda,
io20, ,
, 21. j
:
, , , j , . , , ,
j.
.
, ,
szcz , (. 10, 17),
. . .
, szcz sz cz,
22.
1844 ., 1852 . , , . . (. 6, 17), I
:
(. 17).
rz , : (. 17).
( u ), rz : rz -
132
z ,
z ,
rz23. -, - , 24. ,
1852 . .
, 1844 .
[e] (. 11)25, 1852 . , 26.
1844 1852 .
h. 1844 . , , } (. 6)27. 1852 . g, h
(. 17),
(.
Hamburg , Heine , . .)28.
, :
- , ,
.
, .
, ,
1844 ., . ,
, ,
.
( ) . , . . ,
, , , -
133
(. 5). ,
, ,
, [...] .
; ,
.
, (. 7).
,
, ,
.
. . .
,
-
. , ,
.
, , ,
, [. .: ] .
(. 78).
, ,
,
,
, ,
;
134
,
.
,
, ,
, [] , . . ; [...]
; , ,
, ;
(. 1314). , ,
.
, .
1852 . I ,
. , . . , 1849 . . .
, ,
(. 14);
, ,
, . , -
, ,
. . . . ,
135
, [...]
,
.
I, 5
1852 . : ,
(. 15).
!
. . ( . .); . 29. ,
I, , , .
-
, ,
,
[. . ] (. 19)30.
,
: 31.
, ,
. , ,
, I32.
, 1844 . ( ) 1852 .
136
. , 1844 .
: , , , , .
, , 1844 .
,
: , ,
, , , . .33
, 1844 .
.
1852 ., ,
(. 15).
1852 . ( -)
: -,
(. 15).
, -
, 1844 .: ,
, :
; ,
(. ); ,
-,
, .
, 1852 .
, , , , : g
.
[...],
.
137
,
34. . .
-
1852 .
,
.
,
. .
, . , I ,
. - 1844 .
, ; ,
.
,
-
. , 5 1845 . ,
[...]
,
,
- 1852 . , ,
(. 1314); 1844 . -
138
,
, ,
,
(. 7, 1415).
, - , , ,
,
, . . ;
, -,
.
I
(. 1415).
.
( 1865 .) ,
,
, . 1866 . ... ;
, ,
,
.
..., 1865
1869 . , ;
, , , , 1844 . , -
139
, . 1844 .
,
.
, -: , , , . . , , , ,
. .
, ,
,
( 19171918 .). ,
, (), . ,
0 0 [j] []: 0, 0
.
, E
E, , :
, , ,
. , 35; , 1852 .36
. . (Stanisaw Mikucki)37, . . (
1863 .
). 1871 . , :
. . [-,
] 1865 .
140
, . . . ,
, . , ,
, , }
, 38.
, , 39.
, ,
. 40. . . ; ,
41. , 24 1868 . . . ( 1864 .
): . []
. ,
,
[...] ,
, 42. ,
:
, , -
141
. . , () ).
, , , . , , : , -,
() , , , ,
. : 43. . . , ,
,
44.
, , :
.
I ,
, 1833 .
( )
. . : []
45.
, , (.,
1865; , 1866; , 1869),
(., 1866; , 1866);
(, 1866) (, 1866).
: Brzezina, 1994; Brzezina,
1
142
143
6
( 1808 .), . . , ;
, , -, (.: , 1996,
. 529531).
7
:
. [. . ],
; [. . , , ],
, ,
, , , []
(. 5).
, -,
. . , (
, ) .
(1875, . 391392) :
1829 - . [] , , .
,
.
:
,
. , on, in.
. , ,
Przecawski i,
, . Lski [sic! Adam
ski] -.
(i), , -
144
le; , . - , a,
o, u [ ], Wielopolcki
[sic! : Wielopolski], Lassoa, Lubaski.
; ,
, . :
.
, ,
.
, , , ;
, , Loder;
.
, , .
; :
, .
8
, : .
9
.: , 1986; , 1994, . 115118.
10
, ,
,
, ,
. ,
.
, ,
, ,
, [] sls [] l, cc
. [ , .:
, 1997] , , [] c . (. 11).
145
, , . . , (. 5).
12
1852 . : , 1852, . IVV,
, 1852 .
. .
13
. . 17381740 . ( 4, 15), .: , 1975, . 94, 9697, . . 17, 172, 177179; .
1737 . (
, . 3132, 3536). ,
. . 1768 . .: , 1997,
. 648 (. 40); . 17831788 . (, 1981, . 5455).
. . . .
1736 .
, , (), , , , ,
(.: , 1975, . 83). ,
, , , , ;
l ( ).
14
.: , 1965, . 6567, .
. 471482.
15
. . -, : ,
, , ,
,
? , ,
: ,
,
, ,
. ,
, ,
(-, 1904, . 31).
11
146
. . 28 1829 .,
(
) . :
. ,
, . , , ;
, ( , 1865, . 1130). , , . . ,
(. ,
. 13). , . . ,
, (.: , 1855, . 551).
16
. .: , 1852, . IVV. . ,
. 12.
17
.: d, i, , i
, . , ,
[ , ,
: , , ]
. , ;
(. 1011).
, -,
, , ,
. , (.: , 1997; ,
2002, . 163173, 7.8). , 1844 . ;
1852 . , ,
( !)
,
, .
147
I : ,
. , 1804 , ,
. (, I, . 23).
19
. 1844 .: j
, o, [] j jdro, j jk,
j} joda (.12).
20
, io ,
-, , . i (&
o).
; 1730- . (, -,
1735 .). , . .
io ( )
, . .: , 1975, . 208212, . . 8586 206.
, (.: , 1852), , ,
, 1852 . (.
, . 12), &
o.
21
. 1844 . jabko }, jutro
(. 11).
22
. , . .
. . , , (.: , 1975, . 201). () ,
(.: , 2002, . 131135, 7.4).
, , , (.: ,
1975, . 8081, 201).
23
., : Dugosz-Kurczabowa i Dubisz, 2001, . 131, 146.
24
, rz z , u ,
, , ,
I.
18
148
1891 .
, , , , : ;
,
[] (, 1852, . IV).
27
(. 1112),
, 1787
1789 . (, III).
VIII .
(.: , 1996; , 1975,
. 172174; , 2002, . 158159, 7.6),
I . . , VIII . , 1844 . , h,
, (. 11).
28
. : , 2002, . 156 ( 7.6).
, , ,
(, 1852),
1852 ., h
} , 1844 . , 1865
1869 . (. , . 1) ,
: 7 .
29
. .: , 1852. 16 1852 .
,
( ...),
. (
).
30
9 ,
VIII . , 6 (- ) 3 (- ). - , , , ,
, - , .
25
26
31
. 167.
149
32
, : Z jzykoznawczego punktu widzenia jego [] zasadom transkrypcji
moz na zarzuci oparcie si w pewnych wypadkach na niestandardowej fonetyce polskiej (np. propozycja oddawania [...] polskich
kocwek Q i przez on i en takz e [...] w pozycji przed spgosk
szczelinow) (Brzezina, 1997, . 161).
, I.
33
20 1844 . :
, , , , , ,
, , , , ,
, (. 1213).
34
. .: , 1852, . I.
35
, . IVV.
36
, 1844 . i,
d, i, , (. 10). . , . 17.
37
, , . :
Autorem szataskiego pomysu, ktry przez par lat dziesitkw,
z wiedz i przyzwoleniem Apuchtina [. . 18791897 .
], szerzy si,
jak zaraza, wrd ludnosci miast i wiosek naszych, by pomocnik
bibliotekarza w Bibliotece Gwnej [ ], ohydnej pamici
litwin Mikucki, ktry nas, jeszcze jako studentw Szkoy Gwnej,
pracujcych w czytelni, zamcza swojemi rozmowami i uwagami
na temat rzekomego nieuctwa historykw i filologw polskich. Pragnc zaznaczy swoj prawomylno i obowi si przy tej sposobnoci groszem rzdowym i orderem, umyli Mikucki opracowa nietylko podrczniki elementarne polskie czcionkami rosyjskiemi, lecz
przedrukowa powieci autorw polskich w takiejz e szacie, by tym
sposobem odzwyczai mode pokolenie od czytania ksiz ek w rodowitym jzyku polskim (Kraushar, 1916, . 1921). .
: Brzezina, 1994, . 86; Brzezina, 1997, . 162, 166.
150
38
, 1871, . 3; . : ,
1871, . 150. .: 100 ,
[...] (, 1901, . 151).
39
.: Glbocki, 2000, . 450.
40
,
, (-, 1735 .) (.: , 1975, . 187190;
.: , 2002, . 446449, 17.2.2, . 178180,
7.10.1), , , ,
; ,
, 1797 . (.:
, 1975, . 211) (, ): , (.:
, 1996, . 609).
,
1844 ., 1852 .
41
.
: :
;
, , ,
( j,
, . .) (, 1871, . 1).
. . ,
. . . -
,
(-, 1904, . 35).
,
. . (Jan Paploski; .: , 1916, . 195), . . . .:
-
151
,
(, 1901, . 107).
42
.: , 1901, . 175. ,
23 1866 . (-)
- . .
. 6 ,
- , :
1.
, . 2.
, . 3.
, , (, 1901, . 335, 384). ,
- ( . , . 253267, 290, 333334, 349350,
358371, 378379, 403, 405, 407408; Aleksandravius, Kulakauskas, 1996, . 84, 324).
43
. : , 2001, . 232236.
44
25 [1865 .] . . . . ,
10000 .
, , , . , . . . . .
(Merkys, 1994, . 6667; . . . ,
. 378, -, 1865 .,
. 442, . 8, . 385386; .
. . , . 387). . . . 4 1866 . . , . 378, , 1865 ., . 1775, . 6565 .
45
, V, ., . 168 ( 28 / 10
1833 .). .: , 1999, . 35.
152
, 1981 . . . [1783
1788 .]. . . . . . . . . . . ., 1981.
, 1871 . --.
[. .: , 1871]. , . CLV, 1871, (. 149195).
, 1871 . .
. ., 1871.
-, 1904 . . -. . . . .
., 1904. 1884 .
, 1999 . . .
: . ., 1999.
, 2001 . - 18631865 . Ab Imperio, 2001,
12 (. 227268).
, 1852 , . . [= . ]. Wzory
jzyka polskiego proz i wierszem dla Rossyjan, wydane przez
P. D. ., 1852. . 2- () .: ., 1866.
, 1986 . . . . , . I (= , . 720). , 1986 (. 5467).
, 1901 . . - :
. .,
1901.
, 1916 . . . .: ,
. ., 1916 (. 195204).
, 1996 . . , . . .
I . ( , -
153
). .: . . . , . II:
. . 2-, . . ., 1996 (. 411683).
, 1865 (
1830 .). . , 1865 (. 1129
1136).
, 1965 (VIII .). .,
1965.
, 1913 ,
. I.
1836
1845 . ., 1913.
, I-II , [ .
. . ], . I, . 12. ., 17871789. .: ,
[. . . .
. . ], . IIV. ., 17901791.
, 1875 . . . : . , 1875,
. III, 1875, 7 (. 383402).
, 1901 . . .
(18151895). . 2-. , 1901.
, 1855 [. . ]. . .:
12- 1755 12-
1855 , , 1854 , , . II. ., 1855 (. 543551).
, 1975 . . . : . ., 1975.
, 1994 . . .
(II .). ., 1994.
, 1996 . . .
(- ). .: . . . ,
154
I
. II: . . 2-, . . ., 1996
(. 255298).
, 1997 . . . ( ).
.: . . . , . III:
. ., 1997 (. 246288).
, 1997 . . . . . (17831788). .: . . .
, . III: .
., 1997 (. 628656).
, 1997 . . .
( -). .: . . . , . III: . ., 1997 (. 289319).
, 2002 . . . (IVII .). . 3-, . . ., 2002.
, 2002 . . .
. .:
. . . . ., 2002 (. 393
413).
, III . . . : , . III. ., 1903.
, IVII - :
.
[...] [. .] , . IVII. ., 18881904.
Aleksandravius, Kulakauskas 1996 Egidijus Aleksandravius, Antanas Kulakauskas. Car valdioje: XIX amiaus Lietuva. Vilnius,
1996.
155
Brzezina, 1999 Maria Brzezina. Die polnische Variante der Grashdanka. In: Vielfalt der Sprachen. Festschrift fr Aleksander Szulc zum 75. Geburtstag. Hrsg. von Maria Kaska und Peter
Wiesinger. Wien, 1999 (S. 119130).
Dugosz-Kurczabowa i Dubisz, 2001 K. Dugosz-Kurczabowa,
S. Dubisz. Gramatyka historyczna jzyka polskiego. Warszawa, 2001.
Glbocki, 2000 Henryk Gbocki. Fatalna sprawa: Kwestia polska w
rosyjskiej mysli politycznej (18561866). Krakw, 2000.
Kraushar, 1916 Alkar [= A. Kraushar]. Czasy szkolne za Apuchtina: Kartka z pamitnika (18791897). Wyd. 2. Warszawa, 1916.
Merkys, 1994 V. Merkys. Knygnei laikai: 18641904. Vilnius,
1994.
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
175
(. . . . ) ()
()
(. . . . -) (-)
( ) ()
(- / )
(- / /
)
.
(- / / )
( ) ( / - )
. ()
()
176
, , :
1. (
). , 2004, 6 (c. 13
22).
2. : . Russica Romana,
vol. IX, 2002 (In ricordo di Michele Colucci), pt. 2 (127141).
3. ( ). Die Welt der Slaven, 2004, Jg. XLIX, 2004., Hft 3
(. 335346). .
4. ? Paleoslavica, vol. X (For Professor Ihor evenko
on his 80th birthday), 2002, 2 (. 271281).
.
5. I ( :
). Die Welt der Slaven, 2004., Jg.
XLIX, 2004, Hft 1 (. 138).