Вы находитесь на странице: 1из 172

4&3*&4.

*/03











63.3(2)4-36
77
. .

77

- . .: , 2004. 176 c. (. . . .).


ISSN 1727-1649
ISBN 5-9551-0044-
, . , , . ; .
.
63.3(2)



. (1725 .)


-
.



. .

28.09.2004. 84x108 1/32. .


. . . 3,36. 1000.
. 02745 04.10.2000.
.: 207-86-93. : (095) 246-20-20 ( . 153). E-mail: Lrc@comtv.ru

Outside Russia, apart from the Publishing House itself (fax: 095 246-20-20 c/o
M153, E-mail: koshelev.ad@mtu-net.ru), the Danish bookseller GEC GAD (fax:
45 86 20 9102, E-mail: slavic@gad.dk) has exclusive rights for sales on this book.
,
, GEC GAD.

ISBN 5-9551-0044-

. . , 2004
, 2004

................................................................................ 7

( ) ................................ 9
: ....................................... 2
( ) .... 4

? ................................................. 9
I (

: ) ............ 123
. ... 156
.......................................................... 175
................................................. 176


. , :
. ,
(.: . . . . .: , 2002).
, , ,
( ).



( )
300- -

1. , , - . , , , ; -
. , : , , , .
2. .
?
, ,
. ,
, (
,
);
, , . , , .
, .
- -

10

: , , , .

,
, , , , .
, , : ?
, ,
, .
? ?
3. ,
- (. . -
), , . , ,
, .
, ,
, . .
. .
, .
. . le de France, , ,
;
.
.
(, , )
, :
.

11

, (New York; ), , . ., , , ,
- . . ,
, ,
(-); ,
,
-, ,
. , - Metropolitan
Museum ,
, , , , , , : , .
:
, .
, .

( ), ( ).
, (
, ) , .: (New York), (Nieuw Amsterdam -; Nouvelle Amsterdam ),
(New Orleans), (New London;

), (Nouvelle France; 1763 .),
(Nieuw Holland; ), (New England),
(Nova Scotia; ) (New Glasgow),

12

(New South Wales), (New Zealand),


(Nouvelle Caldonie), (New Georgia; ), (New Guinea Nieuw Guinea),
(New Ireland, New
Britain; ; , , : Neumecklenburg, Neupommern), (Nueva Espaa;
, 1522 .), (Nueva
Galicia; ),
(Nueva Granada;
, 1538 .), (
),
(New Brunswick), (New Jersey),
(New Hampshire), (New Mexico),
(New Hebrides) . . : ,
1614 . - , ,

I .;
(Nova Anglia) : , . .
(
, ) (). , ,
, , (Greater Boston).
. ,
,
, . . (
1707 .).
-

13


(Magna Grecia). 18191830 .
,
.
:
.
;
, , , , ,
. ,
(Notitia episcopatuum)
II . , th`/ megavlh/ JRwsiva/, . .
, , ,
.
(megavlh R
J wsiva) (pa`sa R
J wsiva),
, ( II . ).
,
.
:
, , , , . ( ) , (
) .

1299 .
, , , . . .

14


, , ,
.
()
,
,
. . () , , ,
: , ,
.
, ,
: ; : (, ) (
),
.
,
. , , , ,
, ( ,
); , , , (
, ). , , , , ,
( ),
.
: , , , ;
, ,
, .
,
, ,

15

,
( , ) (Svijo
hinn mikla). , , : , .
,
, ,
. , ,
,
,
( ).
4. , ()
, () ,
.
,
.
, .
(,
), ,
)
.
(, . .) , ( ,
, ). : , .
, - ( ,
- ) ,
()

16

. (),
.
;
(Ancien
Rgime); , , , . .
, , . (
, , , . .)
,
: , .
, : . 330 .

, ( ),
( ).

1438 . 1453 .
(

), . -

17

() ,
( )
, , , . , .

, .
5. , , :
, ( , . .

). ,
. . . , ,
,
. , , .
6. , : , . () ,
, . . , . , ,
.
,
, . . ,

. , (-

18

,
;
,
VII .).
I, ,
,
.
, : , .
:
, .
.
, , . I
, . , . ,
,
.
(
), . , , , ,
, .
7. . ,
:
, , ,
( ,
).

19

: ,
( )
, . , :
, , , .
25 1698 . ;
(, , , , ,
) ,
, .

, .

.
: , , .
, -
: ,
.
;
, .
, , , . , , ,
,
.
, - (
), , - . ,
, , -

20

, , ,
. ,
, ,
, , , , ,
, ,
!
8. . ,

( , ). , ,
. .
: , , , .
, . , , ,
, (. ).
()
.
: .
: , .
( ), : -

21

, ; , - ...
, ,
.
9. I, , . , 1680- . ,
: , . ,
, , ;
,
.
, ,
,
(pater patriae) , ( , !).
,
, :
, ( , , II , II II
).

22

, .
, , . ,
, , -,
. , (.
,
); .
,
: ,
,
.
:
,
.
10. -. ,
, ; ,
(Claves Ecclesiae
Romanae),
(, ;

). , : .
,
, -

23

.
,
. ,
:
,
. , , , .
, , , (1714 .). ,
, : ,
,
, ,
( ,
). : , .
: 31 1701 . ,
(1722 .). ,
, (. . ). , ( )
. :
...

24

, -, , . ,
-, , .
-,
.
( ),

, : , ,
, . , ,
, .
:
, .
, : ,
.
,
(Volksgeist) ,
,
: .
.
11. ,
:
,
,
. , -

25

: ,
. ; , , .

. , VIII .

, ( ,
). ,
,
. VII ., VIII . . I (
), ;
.
,

( , ).

,

.
,
. ( :
).
, -

26

, .
, , , , . ,
, .

27

:


: .
- ,
.
.
: , ,
.
,
:
( ,
). , ,
, . , ,
.
, ,
:
, , , .
, , , .
,

: ,
, ()

28

, .
, ,

1. ,
: , , .
: . :
,
.
: , ,
,
,
, ; .
, :
, ; , , .
;
2.
(
) . ,
, , .
.
:

29

, , , .
.
, ,
.

.
, , :
. ( ) , ,
, ( )
;
( ), . : ,
,
, .

. , , :
; .
: , , . [...] ? , ? [...] , , :
, -

30

. [...]
. , . ,
;
, , , !3.
(Lettre au Spectateur sur la littrature russe)
:
, , .
, . , ,
, , ,
, 4 (. 5). , , ,
: ,
,
. . [...]
, ,
: , ; , ; ;
, ,
. , , : , . :
. ,
, [...]6.
VIII .
: , (
)
. (
,

31


.)
, ,
, . ,
,
, , , ,
, , , ,
7.
() ,
, , .

( ,
).
,
. , . .
, ,
, ( )8.
.
;
, ( ):

32

, , , 9.
,
: , , .

, : , () , . . . . . , , ()
, , 10.
. ,
. , . ,
, , , , . ( ),
. (
) , , [...] ,
. ,
, , , () ,
: , .
( ) : ,

33

, ,
, 11.
( ),
(
). ,
, .
.
, , ,
:
, . ,
: , , .

( ), , .
( );
12.
.

. ,
13.
, . [...]
. -

34

, !14. , 19 1836 . (la civilisation


Chrtienne) ,
!15
,
,
, .
,

: :
[...] , ,
, .
: .
, ,
: . [...] .
,
16. , : , .
, ,
, , , , : , [...] [...]
,
17.
, ,
(18291830 .), 18.

35

,
. , , 19.
, ,
,
, . , :
, .

( ).
, , ,
() , , 20.
: , -, . .
,
.
, ( , ,
).
. , , ,
;
, .
,
: ,
, , .
().
.

36

,
.
, ,
, 21.
, ,
: : ( ), .
.
( ): 22.
,
, . , ,
, , , . ., -, 23.

.
: . ,
: .
.
()
.
,
, ,
; , ,
,

37

.
, . (
, , ).
. , ,
.
, ,
24. . , , ,
. (. , 25, ), :

(
)26. , ,

;
, 27; , , II, 14 (
[...])?
, -.
:

38

; , ( , , ).
, 1812 .
28.
, :
!
[...]29

( I)
, : , , , :
[] ,
, ,

30 .

1854
1856 .,
, , (
: ,
I :
, I, ,
III31).
(1881 .). : ? ?
:
, , ;
, . : , ,
, . [...]

39

,
,
. ,
,
[ ]. [...]
,
, (
),
,
, , [...]. - , , ,
, .
,
. , ,
, , ,
,
.
,
:
, ,
. :
. [...] ,
[...] , [...]
[...] ,
, ? ! [...]
,
,
, , , , . [...]
, !
, .

40

,
.
, , . ,
, 32.
, . ,
: I .
( ,
),
( , ). ,
: .
,
33 ;
,
. , , , . , , .

1

- ,
, - (
...: , , ;
, VIII, . 451).
, ... , , , , ,
.

41


, : ,
.
, : .
, : [...] , .
, , , (, XII,
. 35).
( ),
.
2

( ,
.: , 1988/1997, . 615).
3
, 1984, . 253254. .
4
Le Spectateur du Nord, Journal politique, littraire et moral.
Hamburg, 1797, 10; .: , 1984, . 453, 460.
, , ,
:
: ,
?
? ?
, ?.. .
,
.

: , , , .
( ,
1991, . 35).
, , , ,
: ,
. ,
-

42

: ( ) , , . . (
),
() ,
, , , ,
- , , . .: Koselleck,
1979, . 6978, . . 6061; , 1996, . 6566.
5
[...] ( []
, II, . 72).
6
, III, . 649. .
7
Condorcet, 1797, . 257. .: , 1984,
. 533.
8
-.
: ,
, , ( , XII, . 80). , ( , XI,
. 272).
9
.: , 2001, . 396 .
10
, 1803, . 170.
11
.: , 1996, . 1415.

, (, 1730), , , , (.: , 1985/1997, . 175;
, 1994, . 131). , , , , . . : , 1998, . 67; ,
2001, . 381 .
12
(craser lInfme) 30 1760 .
(Anthropophagie) . .: , 2001, . 440, 442.

43

13
. . . (, 1836,
. 7). .: , 1973, . 67.
14
(, XI, . 127).
15
, VI, . 171, 392.
16
, VIII, . 449. , ,
.
17
, XII, . 25. (, , ).
18
.: , 1973. , ,
.
19
, 19 1836 . ( !) : [...]
. , [ ]
, , . ,
. . ,
.
, , , ,
, ,
. [...] , , ,
, , , . ,
. ? , .
(, VI, . 171172, 392393). .
(1834 .): .
, ,
- .
; , , -

44

, ... ...
; .
... [: , ;
, ] (, XI, . 268).
20
:
(, ),
. , . .
21
, ,
: ,
(
, ),
, , .
. ( ) ,
( ,
.: , 1966; , 2000, . 257259).
22
. : Pomorska, 1982.
23
,
.
24

(. V, . 36 , , . 4142).
25
, , . . .:
, 1981/1995, . 8788; , 1980/1995, . 600; , 1988/1997, . 610; , 1967/1997, . 763.
26
.: , 1975/1995, . 803. . : ,
1962/1997, . 555; , 1979/1995, . 278280; , 1988/
1997, . 684.

45

.
. , , : ,
, [...] , , ,
(, 1953, . 481, 397, . . 381, 406).
28
, 1988/1997, . 610.
29
(, II, . 216).
30
, V, . 23.
: ,
[...] ( ? , II, . 314). ., ,
: , [...]
, VI, . 522).
31
, III, . 349.
32
, VII, . 3335. .
33
. : , 1999.
27


, I . . . , . I. ., 19541965.
, 1966 . . . . .: . . . . ..,
1966.
, 1953 . . . . [. ,
. . . ]. ., 1953.
, 2001 .
. .: :
. .
. . . . . ..-, 2001
(. 416452).
, I . . .
, . I. ., 19721990.
, IIII [. .] . , . IIII. .,
1848.
, 1984 . . . . . . . . , . . ,
. . . ., 1984.

46

, 1991 . . .
. .,
1991.
, 1962/1997 . . .
1830- . . .
. -, . 119 ( , V). , 1962 (. 377). . .:
, 1997 (. 548593).
, 1967/1997 . . . . , 1967, 1
(. 90100). . .: , 1997 (. 756765).
, 1975/1995 . . .
I . . .
. -, . 365 ( , VII). , 1975 (. 120142). . .: , 1995 (. 786814 :

I ).
, 1979/1995 . . . ( - ). . . . -, . 467
( , I). , 1979 (. 2643).
. .: , 1995 (. 266280).
, 1980/1995 . . . . . : . . .,
1980. . .: , 1995 (. 472762).
, 1981/1995 . . .
: . . .,
1981. . .: , 1995 (. 21184).
, 1985/1997 . . .
VIII . .: . ., 1985 (. 222230).
. .: , 1997 (. 168175).
, 1988/1997 . . .
. .: : , , . . ., 1988 (. 522). . .: ,
1997 (. 605620).
, 1988/1997 . . . . .:
: , , -

47

. . ., 1988 (. 293324). .
.: , 1997 (. 659688).
, 1995 . . . ( .
19601990. : ). ., [1995].
, 1996 . . .
VIII I . .:
, . IV (VIII I ). .,
1996 (. 11346).
, 1997 . . . :
19581993 ( . ). ., [1997].
, 1984 . . , . . .
. .: , 1984
(. 525606).
, 1803 [. . ]. [. . ], ,
1803 , 8- . ,
1803, . IV, (. 155198).
, 1836 . . . . .,
1836.
, IVI [. .] . , . IVI. [..], 19371949.
, 1730 [. ]. . [...] [.], 1730. .: [P. Tallemant]. Le voyage
de lsle damour, Licidas. Leyde, 1671.
, 1973 . . . . . . . . -
. . . [ ].
. , 1973 (. 5976).
, III . . . , . III.
., 1973.
, 1994 . . .
(I I .). ., 1994.
, 1996 . . . ( ). .:
. . . , . I: -

48

, . . 2-, . . .,
1996 (. 1070).
, 1998 . . . :
( ). ., 1998.
, 1999 . . . . Russica
Romana, vol. VI, 1999 (p. 8798).
, 2000 . . . . [.
3-]. ., 2000.
, 2001 . . . VIII .
.: :
. . . . . . .
..-, 2001 (. 375415).
Condorcet, 1797 [Jean-Antoine-Nicolas de Caritat, marquis de
Condorcet]. Esquisse dun tableau historique des progrs de lesprit
humain. Ouvrage posthume. [Sine loco]., 1797.
Koselleck, 1979 Reinhart Koselleck. Vergangene Zukunft: Zur
Semantik geschichtlicher Zeiten. [Frankfurt am Main, 1979].
Pomorska, 1982 Krystyna Pomorska. Tolstoy contra semiosis. International Journal of Slavic Linguistics and Poetics,
vol. 2526, 1982 (p. 383390).

49


( )
. .
(. )

.
- ,
. , : , ,
.

: ,
(. 174, . . 461)1. , , , , 2.
, ,
.

(
), . :
, , .
25 (. 49).

50

. , , ,
, .
, , , ; -
. , , (. 50).
, 3. ,
,
,
, .
7
(. 73). , , : 7 25
. I . (
I .), , 6 : ,

.
, .
. ?
, , .
, ,
, , , , ,
,
, , , .

51

(29 )
,
. , 4, ,
5. , . , ,
. ,
6;
7. ,
13- ,
2 12- (
- ,
, 12 ). , , 138.
,
, , ,
. . 9. , ,
30,
, 31 ,
10; ,

, 3011.
, ,
12. , :
, , , , ,
. , , -

52

13; , . ,
, 14,
.
, 25 6 (
) , , ,
. , ,
() :
.
, ,
,
: ,
, .
(, , ) . ,
, , 15. , 16.
,
,
N17. , ; , , .
. 1832 . (. 650),
18331834 . (. 651), ,
( ), 1835 . (. 652). (. 652653), -

53

1836 .
. , ()

1842 . ( , )
,
, , .
, , , :
,
. , 25 7
, 1842 .
1835 . (. 652653). 1836 .
1839 ., 1840 .
1841 . . , ,
1836 .18, .
, ( ) . , ,

.
1837, 1838, 1839
1841 . -,
(25
7 ), . ,
1837 .: 25 1837 . , 19.
, 6 , -

54

(
, );
. .

. ,
. ,
.
:
I. 1832 .20 23 1832- (. 380),
( ). , , , .
II. 18331834 .21
23 (. 381);
. : [ , ] ,
,
... (. 399). ,
, . ,
23 (
1835 ., . ). , (
),
; 18321834 . 23
. ,
:
(), , : 23 [...] . ,
, .
III. , 1835 .22; -

55

, , , (. 649,
651653). : 23 (. 484); , . ,
, ;
(. ).
IV. 1836 .23
25 (. 484); [...] 5 6 (. 399). . ,
(25
I . 7 ), , ,
.
V. 1842 .24 : 25 (. 49);
7 (. 73).
:

1832 .

23
1832- .

(
)

18331834 .


23

1835 .


23

(
)


1836 .

1836 .


25

5
6

1842 .


1842 .

25

56

,

:
.
(1832 .) ,
(. 650). , ,
; , .
, ,
.

. , ( 18331834 .)
: , ,
(. 399)25. ,
(. 399); , .

:
, , -, 23
.
,
23 - (. 381) , ,
, , , , , ,
. ( ,
, , ? ,
, - .)
,
. , -

57

, ;
3- ,
. 26: , ,
, . ;
, , 27. , ,
, , , ( )28.
, , .
, : ,
, , 29. ,
,
,
.
, ,
30.
, ,
,
, :
, , , . ,
.

58

, , , : ! .
? ? , . ,
, ! ,

? [...] , , .
, , ,
? , ! ?
? ? , . , , ; ?.. ?..
?.. , , .
, ... ,
! (. 400).
, , :
, ,
, ,
. , ( ), ,
, . , [] , , , :
, - . , ,
, ,

59

.
: , .
, , .
, 1842 . .
, ,
(. 7374)31.
, , , 32. :
!. ,
, , :
, [
] .
,

, ,
? (. 75)33.
, , ,
, : , , ,
. ,
, ... , , . - ; -... -
. , ... (. 75). ,
,
, , ,

60

: ,
.
:
. [...]
, , 7
(. 73). ,
:
, , , ,
, , , ...
? ,
, , , -.
,
; , (. 75).
, , -, 1832 .

,
. , .
. . :

. ,

, 34. , : .

1

III (.: , III).

61

. : , 1908, . 4; , 1995,
. 259. .:
, 19141916, . 749, 804; , VIII, . 7980;
, 1902, . 87; , 1894, . 8; , 1896, . 158;
, 1782, . 192; , 1918, . 15; , II, . 330;
, II, . 302.
3
. . .
, . 31.
4
.: , VII, . 61.
5
. : , 1996, . 2325.
6
.: , 1897; , 1958; , VII,
. 5962; , 1963, . 10; , 1969, . 4244.
7
.: , 1969.
8
.: , 1909, . 44.
9

, , , , , , , , . . (.: , I, . 148).
10
.: , 1917, . 3031.
11
.: , 1975, . 24 . 95 (. 28). .
: , [...] , ,
;

( , 12).
12
. ( ) : 2000 43 (. 207), 86 (. 208), . (. 210), . (. 210), (. 211),
, (. 212). , : , , . .: [...]
, , . -
, (. 212).
13
.: , 1897, . 100, 689; Federowski, I,
c. 289, 1519. .
. (, 1897, . 126, 915, . 142, 1047)
2

62

14

(.: , I, . 415
.).
; .

18461851 .: ,
(, VII, . 361).
15
: [...]
,
, (, VI, . 26).
16
.: ,
, , , - [...];
, :
(,
VI, . 70, 72).
17
.: ,
. , ,
[...]. , , : , , ,
,
. , (, VI, . 222, 245).
18
1836 .,
9 (.: , I,
. 14).
19
.: Giuliani, 2002, . 23, 255. ,
26 1837 . (.: , III, . 178; ,
I, . 15),
. (.
28/16 1837 . , I, . 89). ,
,
,
.
20
: 1. .
. 380381.
21
: 2. .
. 381399.

63

: 3.
, 1836. : . . . 399400.
24
, 1842. : .
( . 4775) 18331834 .
: , 1836; , 1855.
25
: []
, , ,
. , ... (. 385);

(. 53). 18331834 . : [...]
, .
.
. , , . [...]
, , ,
(. 395396). : , ;
. , , ,
; , - [...]. , , ,
. ,
(. 6465). , , , , ;
, ,
, . ,
, , , ( 1836 .) :
, , ,
. , ,
. [...] (. 50). ,
.
22

23

64

18331834 . (., : [sic!] [...], 381, . . 49, [...], . 385,


52); : -
[... ], . 383, . . 51, - [...], . 385, 53),
.
26
. : , 2000, . IV (. 138170).
27
. , (, I, . 174177, 307),
(. 2227) (. 8991).
28
., : :
: ,
, ,
: ? ,
, , ,
, , ,
, , ,
(. 383384; .
, . 51). ,
, ,
.
29
. . , ,
192 27 1834 . , .., : . . ?
, . ,
(, 1976, . 3738). , -, (.: , III, . 11).
30
, , -

65

; . : [...]
(. 388). 1835 .,
, . 18 1835 ., , : ,
, , ,
(, , . 355).

; ,
,

, (, 1836, . 65).
1842 .,
. , 1928 . (, 1928),
18331834 .
, 18331834 .; 1842 ., ,
( ).
,
1836 . (,
1835 .), 1842 .
,
.
31
, , , , , .
32
(,
1835 .):
, , ,
: [...] , -
,
. : [...]
, :
;
, ,

66

[...] (. 65). , , 18331834 ., 1832 .: [ ] ,


,
(. 382);
(. 50).
33
, , ,
: .
34
.: , 1966, . 83.


, IIII . . .
: , . IIII. ., 18651869.
: ., 1994.
, 1902 . . . : .
, . LI, 1901, 4 ( 1902 .; . 81134).
, 1975 . . :
. ., 1975.
, 1976 . . . : . .:
. . . . ., 1976
(. 544).
, 1966 . . . .
.: . . . . .., 1966
(. 46200).
, 1836 . : . : ,
, . III. ., 1836 (. 5490).
, 1842 . . . . .: . , . III. ., 1842 (. 81132).
, 1855 . . . . .: . ,
. III. ., 1855 (. 75122).

67

, 1928 . . . . .: . . . . [ . . . ]. .., 1928


(. 226238; . 616).
, IIV . . . ,
. IIV. [..], 19371952.
, IIV . . . 4- . . . .
. . --, . IIV. . ., 19111914.
, 1908 . . ( []).
, VII, 1908, . 1 (. I, . 316).
, III .
, . III. ., 18761879.
, 19141916 . . .
. ,
. IIII. ., 19141916.
.
, 1918 . . . . ., 1918
(- .
. . . . , , , 4).
, I . . . , . I
. ., [19081913]. :
(. VII, . 3234); (. VIII, . 3204).
, IIV . . . , . .
. . , . IIV. ., 19561960.
, 1897 . . . . . , . II, 1897, 1 (. 121).
, 1969 . .
29 .
, . II. , 1969 (. 3946).
, 1897 . . . , , [...] . , 1897.
, 1894 . . . ( ). , IV, 1894, . 1
(. I, . 218).

68

, 1909 . . . (
III ) 1- . , 1909, . 4 (. III, . 174).
, 1917 . . . - :
. ., 1917. , 1917, . 1.
, 1995 . . . ?
.: . . . :
. ., 1995
(. 250269).
, 1996 . . .
( ).
.: . . . , . I:
, . . 2-, . .
., 1996 (. 1070).
, 2000 . . . .
[. 3-]. ., 2000.
, 1896 . . . . , . I, 1896, 34
(. 146204).
, 1958 . . .
( ). , . IV.
.., 1958 (. 529534).
, 1782 [. . ]. . .,
1782.
, IIV . . .
, . IIV. ., 18921897.
Federowski, IIV M. Federowski. Lud biaoruski na Rusi
Litewskiej, t. IIV. KrakwWarszawa, 18971935.
Giuliani, 2002 Rita Giuliani. La meravigliosa Roma di Gogol:
La citt, gli artisti, la vita culturale nella prima met dellOttocento.
Roma, [2002].

69


?
, ,
: ,
III .;
III IV .1 (terminus post quem)
(15 1240 .), , ,
2,
(terminus ante quem) 1311 .,
, . 3 .
,
I .4, 5 .
. . : Pourquoi le grand prince Volodimer
Svjatoslavovi na-t-il-pas t canonis?6 . ,
III . (

). ,
: .
,
(IIII .) - , , :

70

, , , ( )7.
,
( , );
( ),
, . .8 , III .,
.
,
ex silentio. : (silentio) . , ,
.
, III .
, -, .
()
II III .,
: , , 24 : f ff
. [] []
g (. . 20959, . 4 .; . .,
1984, . 161, 139)9.
. , ,
, ,
. ,
,
? :

71

, . . ,
. , ;
.
, , , -,
: , g.
;

,
24 ( ).
IV .,
, , () 1330 .
( , 53, . 283 .)10,
(, . 319, . 152152 .)11
(, . 189, . 197 .198)12;
,
, , 13.
, , ,
,
(
). , ?
, , .
,

III . (, . 97, . 11 .)14. -

72

, (, Q. . I. 63, . 35 .; . .,
1984, . 276, 304) 15;
(. 12) , (. 23)16.
: c g . []
. III IV ., , IIIIV . III .17
, III . . , .
, , II III . ( , ) terminus ante quem .
, .
906 I . , . (
, ): ~: g
~ : ~ f:
~ f: g: g [sic!] ~18.
, , , , , 19.
, , . . ,
20, , -

73

, (),
15 , . ( 1 ) . (
24 ); , .

( 29 ).
, ( ),
.
, -, ( ) .

, ,
: ,
, -,
(. . );
. , , ,
, . .
.
[]21,
22.
: [][] f, []
[...] , , [] , 23. , , , , I . , . .
() 24.
, , -,
, . . 25. () , -

74

: ,
, . ,

():
,
, .

. , , IV . (,
F. . I. 47; . ., 1984, . 271, 294)26,
, : h, g
[...], h, [] h,
[]g g, []h [][][]
g, w g [][] c []27. III
IV . (, . 382, . 6771 .; . ., 1984,
. 354, 454), , : h g h
, g g gg,
[][][] f, [][] [] [. . ]28.
IV . - (,
.-., 3, . 183183 .), (15 ): ,
,
, , , , , :
g gf g f w
. w
f ,
hf B. f
h g ff

75

g g . g
g g g f g
ff w
f g h ,
29.
,
30;
, ,
. . .
. , , -, : h [...], [] w f f f, [][]
f B31.
: , . (15 ) , 32,
, 33;
, ,
34. , , 24 , .

(15
1240 .), , ,
. f [...] [][] []f , [] , gh g g [][][]
g, 35. , , , ;
, .

, -, , , , .

76


, ; , VI . (, .-. 372, . 166 .177) ,
(. . 11, 24 )36;

15 , . . 37. , -,
38 , ;
. . , , ,
II .39 ; , :
[] f, h [] , f ,
: e g f [] ff , i i ,
g , []
g , f
B. f [][]
[][], [] [][], f [][][], f h 40.
,
,
, .
, (. . ),
: 11 ( . 969 .), 12 ( 983 .), 15 (
. 1015 .), 24 ( .
1015 .). ( )
,
41; ( ), -

77

-, , . .
42. , 43.
, ,
, ,
44;
- , , ,
, 45. ,
,
,
. , , ,
, ,
() : , , , , , , . .
:
. , , , ,
46, ? (, , ), , ,
47.
:
, ,
?
.
VII . , . . , (. III,
19; . V, 1524, VI, 13; . IV, 715)48.

78

,
. ? , , 49 (. o{sio oJsiovw , ). ?
?
,
;

,
() .
,
.
I . ( ) . ,
, 1015 ., f ,
[]f h; 50; . . :
51; , VVII .: 2-
.
52;
, ,
: e g f [] ff
[...] [] g
, f53.
: [...] w g
fg [g] [] , , wg [] [g]
[...] [] 54;
. III
IV . (, . 382): f g

79

55, h f,
[][] , f , [] hf 56, f gf , [][] 57. ,
. , II 1441 .: , ,
,
[...] 58; .
1492 .: [] ,
, 59.
: , : , , , ,
60. ,
, , , , ; ,
, , ,
(. )61. ,
, : ,
.
, -, . , ( )
(ijsapovstolo). ,
.
: ,

80

g I[] [][] [] [], i i


i Iw [], I Ic,
d , f i e
f f g gg. , g ,
,
[...]62. , , : f [][] [][] [...]
f []gi63.
.
: , ,
64.
, , ,
, , , ,
g [][]: c
h g , h []
w, , w ,
h, g h g h []g [][]65. III IV . (, . 382):
[][] g gg [] f [] f
[][][] 66, [][] [][] f
67, [] [] w [...]
g g , [][]
[][]68; .
IV . - :
f [sic!], w
f, f (, .-.,
3, . 183 .)69.

. -

81

70: ,
,
;
,
: , 71. :
III IV . (, . 382) [][] 72;
.: g ,
h g, [] ,
, [][][], [][]73.

- : f [. .: , 74] w [][] h ff
[]g [], [][] [][]
[], gg [] h
[]f g[] i75;
: []
f []g [] [][] h []76. , , . 77, , ;
,
, 78.

,
, . :

( ), . 23 , , , -

82

( ),
26 8 ; . , 79.
, , ,
: ?
, g g ? . ?
i, 80. ,
.
, , .
, ;
III .: 1254 .81
1263 .82 I . :
( 1037 1050 .)83
84; , (1015 .)85.
, : g g
I g: g g [. , 29]. g f e . . . ,
,
86.
: , ,
,

83

,
,
87: , , . , ,
88. ,
: , ,
89; 1187 .
90. , , ; , ,
( 91), .
.
, , , 1389 . , (, . 15494/
, 1)92.
,
. .
, IIII .
, 93. , , , , . . . , ,
:
,
; , , -

84

. , ,
. ( , . ,
15 ). , , ( I .), , ,
. . .
94. , , .
,
,
(10531125),
[][]i , ,
95.
,
, :
. ,
? ,
. ()96. (, ) , . . ,
() , . . ,
, ,
15 1240 . (
. ) 97.
, : , ,
, . .
, , ;
, , ( -

85

). ,
.
, ( )
. . (11721212),
( , 11251159): f
[] [][g] []
g f , f , g
f98; , , , , ,
. (12131238),

( ),
, , . . (),
()99.
, , (12141249),
, , . . 100; ,

, ,

( ) 101. ,
, : ,
, ( -, . 10801142),
, -, ,
, (10271076),

86

; , (V1166), , , , 102. , ( ,
10761132), (V1170) (V1180) , , -, , 103.
( )
, ( ), , ( ) ( );
,
( , )104.
, ;
, , ,
. ,
.
, , (10201052)105,
, , , , , , (), ().
,
,
(1038?1067), 106.
, -, ,
; , , 107. ,
, :

87

()
. , , :
, , , ,
(1054 .) . 108,
: 109.
, -, :
(), .
,
, , (
, ); ,
, , 110.
,
. , ,
, ( ).

,

, 111.
, ,

;

88

.
, (
) . , , ,
. ,
.

, .
. , ,
, . . (corpus
fratrum)112; , - ,
,
. ,
, , : , . , .

. , III IV . (,
. 382),
, : g , h g, [] [...] f g hf,
[][] [] , g, h
[] , 113; : g [][]
[] 114.


,

89

1015 . ( ),
.
,
. ,
,
, . . 15 : g [] []
h , f [] ,
. [] ,
g [] 115. ,
; ,
,
116 . ,
: f w w g [][] [...] f w []g []gg g wi (, 1984,
. 99, . 194 .195).

.: , 1903, . 6364; , I/2,


. 391393 (. : , I/1, . 185186); , 1882, . 5163; , 1888, . 200201; , 1888, . 595; , 1888, . 767; , 1893, . 7683;
, 1896, . 87; Baumgarten, 1932, . 124; , 1938,
. 191; , 1954, . 174; , 1965, . 49 (. 86);
Vlasto, 1970, . 260; , 1986, . 8587, 91; Fennel, 1988,
. 302304; Fennel, 1993, . 8081; Vodoff, 19881989, . 448
449; , 1996, . 40, 199, 202, 380; , 1996,
. 105106; , 2000, . 348; Korpela, 2001, . 184; , 2001, . 91; , 2001, . 408; Poppe, 2002, . 48; Butler,
2002, . 72.
2
[] [][]h, f[] [][] b[]
600 30 g, [] [][][]
C, [][] []f , [] (, I/2, 1927, . 479; .:
. ., 1950, . 448; , 1913, ., . 3, 20, 72,
128). 630 1

90

15, 16 ,
11 (.: , 2001, . 384; , II/1, . 215).
1240 . 15 , 15 1015 . (,
I/1, 1926, . 130; , II, 1908, . 115); ,
16 (, 1913, ., . 37), 1240 . 15 .
(15 ) (16 ), . .
(, 1965, . 49); , ,
(., : Fennel, 1988, . 302
304) III .

(1263 .), ,
,
(terminus post quem) .
3
g
(. ., 1950,
. 93, 334).
4
, I, . 156157; , II, . 5556.
5
I .,
( ). , . . ,
I . (, 1915,
. 5859); . . , I . , (,
VI, . 66); . . ,
I
II . (.: , 1906, . 232, . 1, . 237,
. 1; .: , 1902, . 91, 98, 102, 106);
. . ,
II III . (.:
, 1888, . 7; , 1890, . 794). . . , ,
III ., -

91

, (.: , 1903, . 63; ,


I/1, . 185186; , I/2, . 392).
, .: , 1994,
. 6971; , 1999, . 23 (. 17); , 2000,
. 4446. . . . ,
. . . ,
, , III . , .:
, 1990; Franklin, 1991, . VVI; ,
1995, . 604 (. 25); , 1996, . 3336; , 2000, . 4347; , 2001, . 435436.
6
Vodoff, 19881989.
7
.: , 1903, . 1931; , 1994, . 35
41. ()
IV . (.: Macrides,
1981, . 8485). , -, 1547 1549 . (.: , 1903, . 4092; , 1915, . 5859).
8
( , ), :
, . .
- , .
9
, 1985, . 159 . 170. , , , ( ); (, . 1136; . ., 1984, . 135136,
107), .: , 1985, . 160, 167168.
10
. .: , 1863, . 4041; , 1864,
. 113114 ( 1340 .);
, 1916, . 197198; , 1988, . 2930; .
, . 301. . .
1330- . (. .
), , , , ,
(, 1916, . 197198).

92

11
. .: , 1842, 319, . 454; ,
1915, ., . 164.
12
. : , 1872, 189, . 378380.
13
.: , I, . 463; , 1903, . 57. .
: , 1916, . 95, 99100.
14
IIII . (. ., 1984), IV . . . . . ,
III .,
1220 . (, . 7; . ., 1984, . 197198, 175),
III . (. -, 15690; . ., 1984, . 222225, 199). .: .
., 2002, . 653, 60.
15
. .: , 1993, . 100103; , . (
) .
( II .).
16
. .: , 1989, . 5152 ( ); , 1993, . 103104 ( ).
() ,
() .
(, I/1, 1926, . 8283; , II, 1908,
. 6971; . : , 1907; , 1909;
, 1915),
. , , , .
17
.: , 1996; , 1999, . 23, . 17.
, (, F. . I. 47; . ., 1984, . 271, 294)
(. 79),
III ., . . , IV .; ( , . 190192; , 1912, . 6668).
18
. .: , 2000, . 6.
19
, .
, , . (). , -, , , , ,

93

(,
I/1, 1926, . 118, . . 79; , II, 1908, . 103;
,
), ,
(, I/1, 1926, . 134, 137, .
. 290; , II, 1908, . 121, 124).
: II,
, , . .: , 2002, . 4344.
20
, :
( : , ).
21
, 1984, . 78, 91, 92 (. 168, 184 ., 185).
22
, . 94, 96 (. 187., 190). ,
() ( , . 9799, . 191 .,
192 ., 195).
23
. ., . 52, . 14; , 1916, . 41.
24
, , ,
(),
(f f). .: , 1882, . 45 ( 82).
25
, . . , , , ; , ,
, (. . ).
26
. , . 17.
27
, . 192; , 1912, . 68, 73; , 1915, ., . 16, 21; , 1888, . 27,
29, 32, 65; . : , 1988, II,
. 182. ,
-

94

, (. I, 1, 10; .: .
V, 12), .: , 1996, . 205 (. . . . 514, . 31). , , ,
. (.
II, 7, . II, 2, 14; . III, 18, I, 30, III, 12,
V, 4).
28
, 1888, . 233. . ( , 1988, II, . 198).
29
, ,
(,
) I .: , V .
(.: , 2002,
. 42, 3.1.2).
: f
(. 183 .).
(
)
(.: , 1988, II, . 182).
30
.: , 1960.
31
, 1907, . 91; , 1989, . 102;
, 1646, . 162 .
(.: , 1988, II, . 15).
32

(,
[...], [...]
, [...]),
;
, ,
(: ),
(. : , 2000). ( :
[...] , g
, . 116).
- 1553 .
15 : [] [] i [][]
[][] [] []sf [] i [...]
[] 3. 1[-] [] b []: [] g []. 2[-]. H. 3[-]. g (,

95

. 337, . 335); 24 : [] 3. 1-. [] g


[]. 2[-]. H. 3[-]. g
(. 340 .). VI ., ,
(15621568), 15 : 3. b
[] : g [].
H. 3-f [] g (,
. 1116/1225, . 348 .); 24 : 3.
1[- ]. , g f [sic!]. 2-f. H. 3-f. g (. 353 .).
, . ,
. , V . (, . 769-1)
15 , ,
(. 118118 .), 24 ,
(. . 151155 .); :
f i [g][] 24 [...]:
b []f , g . c,
H. , g .
. 15 VI .
(, . 129, . 107 .; .
24 , . 185 .189 .),
VI . (, . 401; .: ,
1888, . 209, . 1). V . (, . 130)
, ,
: i, [] [g][], 24
(. 295 .; .
24 , . 214219 .).
( ) VI . (,
.-. 599) 15 .
( . 113 .), 24
( . 126130 .), . , 1547 .
. 15 , . ,
,
. ; 24
(,

96

1900, . 46, 5562). - VII .


(, . 431) 15 : g
[g][] 24 [] (. 188); 24
(. 217221).
, , 15 , . . ,
. ,
VVI . (, . 328-4)

2 (. 12 .) 24 (. 105 .106),
15 (. 8893),
,
. VI . (, .. 623) ,
, 15 .
(. 501505); 24
: [] [g][] 15 [] (. 498).
- VII . (, . 431)
15 :
g [g][] 24 []
(. 188); 24
(. 217221).
33
, , V . (, .
518, . 105) 15
, ,
( , III/2, . 127).
34
. : g , g,
,
g, , , [...] (, 1916, . 151); ,
g [...]
( , . 166).
: b b.
g []g h f [...] (, 1984, . 93,
. 186 .187, . . 78, . 168).
35
, I/2, 1927, . 479; . ., 1950, . 448; , 1913, ., . 34, 2021, 37, 7273, 129, . . 114;
, 1915, ., . 113; , 1965, . 165.
36
.: , 2000, . 46.

97

37
.: , 1921, . 185; . . , , . . . , 15
- V . (, . 3 ., .
183 .184), .: , 1915, ., . 7. : 11 .
38
.: , 1903, . 5657; . : , I/2, . 391, 393; , 1893, . 75; Fennell, 1993,
. 8081.
39
, 1907, . 8894; , 1989, . 99105;
.: , 1996, . 380382, . . 168.
() (.: , 1646,
. 159165);
(.: , 1988, II, . 523).

, b I[][][] f , . . , (, 1984,
. 97, . 191191 .);
, . . .
, , , (. . 7879 . .).
( ) . , , () , , ,
. ; ,
, . , , ( ), , : ,
. :
B [] [[ b
I[][][] c c ge , []
B [] b I[][][]
f , -

98

ge (, 1984, . 97, . 191191 .); .


(, 1963, . 6869; , I/1, .
241).
, 11 15 , 21 , . .
(. 1562 . , . .
724, . 379 .380; .: , 1915, . 24, . 1).
,
, ,
. . : g ,
g (, 1963, . 69; , I/1, . 241).
40
, 1907, . 9394; , 1989, . 104105.
1646 .
( , 1646, . 164 .). , .
41
, I/1, 1926, . 130; , II, 1908, . 115.
42
,
, (,
I/1, 1926, . 68; , II, 1908, . 55).
III IV .
(, Q. . I. 63); ,
, - . , [g][f] []f 11 []
[g]f cg [][][]f
h ff f (. 1), :
g f [] [g][f] []g 11 [] (. 2).
. .: , 1989, . 5152.
, ,
, ,
, 11 (.: , 1921, . 185);

.
()
1330 . ( , 53, . 243; . .:
. , . 261; . : , 1988, . 28; , 1864, . 113; , 1863, . 39,
11 . 224; , 1989, . 4344,
11 ), 1338 .

99

(, . 58, . 158; . .: , I, . 460, . 1;


, 1989, . 4546), IV . (, . 319, . 132; . .: , 1842, 319, . 452453; , 1989, . 47), IV . (, . 189,
. 164 .; . .: , 1989, . 4748; .: , 1872,
189, . 379) , , IV . (
, 73, . 368 .369; . .: , 1957, . 294295; , 1989, . 4647; 11 , 11 ).
(, VI, 1889, .
37). . . (, 1915, . 23), , 11 , 11 .
( ): ,
VI . (, . 735, . 323 .324)
2 ( . . , .: , 1915, . 23, . 2, ., . 7); , .
43
, VI . ( 1547 1549 .) ,
: 17 ,
(. . 20 ). .: , 1949; .: , 1988, II, . 209227.
44
.: , 2002, . 72 ( 3.3.3).
45
, (.: , 1995, . 233).
46

:
.
47
.: , 2000, . 1112.
, ,
, . , : ff, h [] , [][][] f ;

100

, ( ):
f, h [] ,
f (, 1907, . 93; ,
1989, . 104).
48
., , V . (, .-. 613,
. 393 . 5 , . . 175176 .), - V . (, . 128, . 212 .
5 , . . 153154), VI .
(, . 1108-4, . 129), VI . (, .-.
614, . 98 .), VI . (, . 140, . 297 .),
: , 1637 (. 531), , 1638 (. 531), -, 1638
(. 584), 1693 . (. ).
:
VI . (, . 59, . 247 .),
VI . (, . 561, . 64 .65 .),
1560- . (, . 434, . 368369), VI . (, . 573, . 320 .),
, VI . (, . 677, . 802),
VIVII . (, . 578,
. 6768) - VIVII . (,
. 149, . 147 .149 .); 2- 3- , 1- 2- ( .: , 2000, . 6061, . 23).
1607 . - (, . 3308, . 180)
. 15 : []f f 11 i g (
, . 220225 .).
, , 11 , ,
; , .

, 21 (III .
VIII, 2223, 2730; . LXI, 1011, LXII, 15; . LX, 1
16), .: , 18901893, II, 181186 163167;
, 1913, . 288 196.
(16901700):

101

1691 ., , , , (.: , 1691, . 183, 5 , . . 43 45);


, 1693 .,
(.: , 1693,
. 173173 .).
49
.: , 1994, . 8185.
50
, I/1, 1926, . 130131; , II, 1908,
. 115; . ., 1950, . 169.
51
, 1916, . 4.
52
, 1963, . 74; , I/1, . 236.
53
, 1907, . 9394; , 1989, . 104105.
54
, 1984, . 9697 (. 190 .191 .).
55
, 1888, . 227.
56
, . 231.
57
, . 232.
58
, VI, 62, . 527528.
59
, 1986, . 60; , VI, 118, . 798;
.., . 124.
60
.-. .-. , , , , , , ,
. . .-. e ,
, , e , , ; , , ,
, (. -. ., 1994, . 462463, 548; Slov. jaz. starosl., III,
. 96100; 471472; , II, . 10371038, 1681;
. IVII ., VI, . 1725); .: Etym. slov. jaz. starosl., I, . 668670. (
) II .
, ,
(
, 1851, . 346), ,
.
o{sio. aijdevsimo , , divkaio , , -

102

, , , , ,
, , , , ,
eujlabhv , , o{sio
, , , , , , , ,
tivmio , , (. .,
III, . 306).
o{sio, semnovth
, , , , semnov , ,
(. ., II, . 279; . . ., I, . 376, 660).
1076 . o{sio,
crhsivmo , , , (. 1076 ., . 612, 613, 616, 798, 799, . 231 .,
232, 233 .; . 374, 778, . 176 .).
61
.
,
(. -. ., 1994, . 462; .: Slov. jaz. starosl., III, . 9697;
, II, . 10381039). . : , , ,
, , (, II,
. 1039.
62
, 1984, . 91 (. 184 .).
63
, . 9899 (. 193 .194). . :
[] f [...] g [][] ( , . 95, . 188 .).
64
, 1963, . 68; , I/1, . 240.
65
III IV . (,
Q. . I. 63, . 4 .5; . .: , 1993, . 102 ). -, IV . (, F. . I. 47),
, .: , . 191
192; , 1912, . 66, . . 72. . V . (, . 3 ., . 189). . .
(, 1915, .,
. 21).
66
, 1888, . 226.
67
, . 229.
68
, . 229. . : g g
h [][] [][] ( ,
. 232).

103

69
(.: , 1988, II, . 188).
70
.: , 2001,
. 445447; .: , 1888, . 219.
71
,
(.: , 1908, . 105106), .
72
, 1888, . 228. : , 1988, II, . 191.
73
, 1888, . 227. : , 1988, II, . 190.
74

(. II, 1; .: . IV, 25), , ,
.
75
, . 225226.
76
, . 232. . ( , 1988, II, . 198).
77
. . ,
. ,
988 . (, 1994, . 69).
, ,
. , 1311 . (. , . 3). , .
78
.: , 1998, . 69 (. 67).
79
.: , 2000, . 11, 2627. , , 24 (
) V . (, . 518,
. 162 .164), VI . ,
( , . 438, . 87),
- VII . (, .
436, . 106 .108).
( )
, ,
, . .
,
. ( ) ( , -

104

);
( . 32). (
), (I . IV,
2021; V, 15),
. ( , , , I . IV, 20) .
-, V .,
( ),
( ).
, ,
; , .
.: , 2000, . 2628, . . 2425.
80
, XLI, 1995, . 52.
, : g
g, g . []
, g g h h?
gg. []g
? []g
g . [][]h
? []g
g, g f , f g
h. g h [][]
hh h, i h
h g h h (. ., . 56, . 16 .17; , 1916,
. 49).
,
, : f [][] , g
b [][] [] f [][]
[][], [][][] fh f
(, I/1, 1926, . 134; , II, 1908, . 120121;
.: . ., 1950, . 171).

105

81
g g g , g , [] , [] (, II, 1908, . 821;
).
82
, I/2, 1927, . 479. , (. , . 2).
83
. .: , 1984, . 9495 (. 188, 188, 189).
84
. .: , 1963, . 6870, 72; , I/1,
. 240243. ,
, , - , 1074 .
(, I/2, 1927,
. 186187; , II, 1908, . 177),
(.: , 1987, . 191), .
85
, I/1, 1926, . 130; , II, 1908, . 115.
86
, 1915, . 53 (.).
87
.: []. g, g
g g ,
,
g
. [. .: ] g
g. g ,
g g ,
g g g . gg gg, , , , (, 1963, . 69; .: , I/1, . 242).
88
.: , g,
, g g ,
g . [. .: ] gg
: g g,
g? : g ,
. g
, g g g;
g g g g, .
, gg;
g g [...] (, 1963, . 70; .:
, I/1, . 243).
89
, I/1, 1926, . 246; , 1946, . 140.

106

, II, 1908, . 658.


., : , , , ,

(, 1888, . 595).
92
.: , 1971, . 5; , 1963, . 4142; .:
, 1990. . 231. . . : 6897 ...
[]).

, ,
, , ( , ). ,
(
: :
[i][]). , . ,
, (, , , , ,
, , ). ,
, .
,
. 1389 . . 1389 .
,

(.: , 1998, . 388390). ,
,
, , ,
( ) .
93
.: Vodoff, 19881989, . 448449.
94
.: , 2002, . 51.
95
, I/1, 1926, . 240; , 1946, . 128.
96
:
(, ,
90

91

107

), (, ) (.: , 2002, . 42, 60).


,
( 1037 .
-,
10 1051 .), , , .
97
. , . 92.
98
, II, 1908, . 567.
99
f [] bi f [g] bf[]
23 [], , [] [][]
f (, I/2, 1927, . 438).
100
f [] f , []
[][] (, I/2, 1927,
. 438).
101
g[] [1192 .] ff
f [] fh [][] g [],
f. g [][] f g [][g] [][], f f , g f g (, II, . 674675).
102
.: , 2001, . 593594.
103
.: , 2001, . 593594; , 2001, . 56.
104
.: , 2001, . 5657.
105
10361052 . 1045 . . .
15471549 . (,
1903, . 73, 108).
106
, ; , ( 1124 .).
107
.: , 2003, . 163164; .: , 2001, . 88.
108
.: , 2001, . 181182; ,
2002, . 85 (. 11). 1047 . (, 1882, . 18).
,
(.
., 1950, . 161, 470) , ,
. ,

108

. ,

(, I/1, 1926, . 161). , [...]
( , 2002,
. 43). , ,
, . .
( ,
I, 13, . 112).
109
.: , 2003, . 165.
110
, . 164; . ( ) . . : , 2002, . 89 (. 29).
111
. . . ,

10151018 . (.: , 1996,
. 3336; , 2000, . 4446).
112
.: , 1986; , 1995, . 8385; , 2000, . 500503.
,
, (
.: , I/1, 1926, . 78; , II, 1908,
. 66; . ., 1950, . 127, 439, 527),
, . , :
: [ ] g g
, g
, g (, 1916, . 118;
, 2000, . 43, 115).
113
, 1888, . 227.
114
, . 228229. . :
, , ( ,
1988, II, . 186, . . 188).
, , , , , -

109

. . ( , . ) , VVII .:
g ,
g
, g, g, ,
, . [...] ,
, , g, g

,
g (, 1963, . 75; , I/1, . 237).

, : ,

, , ,
.
,
. ,
1450 . , , ,
(, I, 65, . 216217; , VI, 66, . 560).
115
, I/1, 1926, . 131; , II, 1908, . 117.
: . .,
1950, . 169.
116
. 969 .
: [] f [] (, I/1,
1926, . 68; .: , II, 1908, . 56).

(, 1963, . 75; , I/1, . 236);
, .
. . , : : , i g

110

, . , .
: (. . ) i ,
.. , , : ,
(, 1907, . 13).


, 1916 . . .
. ., 1916 (=
, . 2). . ( ): Die altrussischen
hagiographischen Erzahlungen und liturgischen Dichtungen ber
die heiligen Boris und Gleb. Nach der Ausgabe von Abramovi
in Auswahl neu herausgegeben und eingeleitet von Ludolf Mller.
Mnchen, 1967 (= Slavische Propylen, Bd. 14).
, 1912 [. . ]. . . . . . . .
47, III . .: . . .
.- 1328 1911 . , 1912 (. 6668).
, 1957 . .
( ), V.
.
[ ], . 1. ,
1957 (. 292295).
, 2000 ().
. .: : . .,
2000 (. 346371).
, 1965 . . .
III . .., 1965.
, 1900 [. . ].
154779 . . . , . 14, . 2. ,
1900 (. 2970).

111

, 1913 . . . -- ( , ). ., 1913. : [.], 1993.


, 1893 . . ., 1893. , 1893, . 3.
, 1842
, . ., 1842.
. ., IIII . . . f
wh wh :
(,
), . IIII. ./., 19201930.
, III . . , . I (1- , . 2-, . . ., 1901;
2- , . 2-, . . ., 1904) II
(1- . ., 1900; 2- . ., 1917);
I- (., 1906). : , 1901,
. 3; 1904, . 2; 1900, . 1; 1916, . 4; 1906, . 2. : The HagueParis, 1969 (= Slavistic Printings and
Reprintings, vol. CXVII/15); ., 19971998. ,
.
, 1903 . . . . 2-, . . ., 1903. , 1903, . 1. : ., 1998.
, IIII [. . , . . ].

, . IIII. ., 18551917. : Wiesbaden,
1964 (= Monumenta linguae slavicae dialecti veteris: Fontes et
dissertationes, t. II).
, .
, 1989 . . .
. Berkeley, 1989 (= Monuments of Early Russian
Literature, vol. 2).
, 1994 . . . : . ., 1994.
- . . , 1888, - (. 188192).

112

, 1963 . . .
.
,
[.] 37. ., 1963 (. 6675). :

. Reprinted from the editions of V. I. Sreznevskij
(St. Petersburg, 1897) and A. A. Zimin (Moscow, 1963). Berkeley, 1988.
... Lidea di Roma a Mosca: secoli XVXVI. Fonti per
la storia del pensiero sociale Russo. Direzione della ricerca
P. Catalano, V. T.Pauto. Roma, [1993] (= Da Roma alla Terza
Roma: Documenti e studi. Documenti, I).
. 1076 . 1076 . . . . . , . . , . . , . . . .,
1965.
. ., III :
. . . . . , . . , . . , . . , . III. ., 2004.
, 2001 . . ., 2001.
, IVII . . . , . IVIII.
., 19561959.
, 1985 . . .
II III . .: Litterae slavicae medii aevi Francisco Venslao Mare sexegenario oblatae.
Herausgegeben von Johannes Reinhart. Mnchen, 1985 (= Sagners Slavische Sammlung, Bd. 8) (. 157170).
, 1960 . . .
IIII . , . VI. ., 1960
(. 84104). : ,
. II, . 1 ( ), . . . . . . ., 2002 (. 829).
, 1864 . . ,
. ., 1864 (
VI . , 1).
. () 1330 . .: . , . . , 1999.
, 2001 . . , . . . -

113

. .: . (= . . . ). ., 1961 (. 5561).
, 2002 . . , . . .

I III . .: : , 2002. ., 2002 (. 36109).
, 2003 . . , . . .
:
.
.: :
. . . . . ., 2003 (. 136183).
, 2001 . . . IIV .
., 2001.
, IVII (). , . IVII. ., 19941997. . I .:
().
. . 2-, . ., 1868. . IIVII
.: ().
, . III. . 2-, . ., 18681910.
, 1882 . . . 15 ( ,
. . ). , III, 1882, 1 (. 4569).
, 1913 . . :
. ., 1913 (= : , CLXXX).
, 1909 . .
? : - , . VIII. .
. . . , 1909 (. 436439).
, 1971 . . . . .,
1971.
, 1646 . ., 1646.
: , 2004.
, 1691 . ., 1691.

114

, 1693 . ., 1693.
, 1988, IIII : , . IIII. .,
1998.
, 1637 . ., 1637.
, 1638 . ., 1638.
, 1984 . . . . , 1984.
, 1986 . . . (I .). .:
: . 1985 . ., 1986 (. 149157).
, 1995 . . . . .:
, II, 1995 (. 601624).
, 1995 . . .
III .:
. .: - : .
I
(, 1931 1989 .).
., 1995 (. 8396). . : , 2000.
, 1996 . . . .
I . .: :
. ., 1996.
, 2000 . . . .
(I .).
.: :
(II [...] . , 1820 2000 .). ., 2000 (. 4248).
, 2000 . . . II .: , ( .
.: , . I ( ).
., 2000 (. 500519).
, 2001 . . . : ,
, III . ., 2001.

115

, 1954 I I. . i - (9601015). ,
1954 (= i , i II,
i I).
, 1902 . .
. .
, 1902, . 7 (. 89106).
, 1906 . (
I .). . ., 1906.
, 1907 . . ., 1907
(= . , . LXXXII, 4).
. ., 1950
. . . . . .
.., 1950. : The HagueParis, 1969 (= Slavistic
Printings and Reprintings, vol. CCXVI); , III, 2000.
, 1946 . . . . .., 1946.
, 1988 .
IIIIV . Palaeobulgarica / , . II, 1988, 4 (. 2640).
, 1989 . IIIIV . , 1989, 5 (. 4253).
, 1993 . IIIIV . , 1993, . 21 (. 92105).
, 18901893, III ii i
ii g, . III. ., 18901893.
, 1888 . []. .
.
, I, 1888, 7 (. 594616).
, 1996 .
(9881237 .).
. 2-, . . .
. . . . . ., 1996
(= Studia Byzantinorossica, t. I). . .: Gerhard Podskalsky.
Christentum und theologische Literatur in der Kiever Rus
(9881237). Mnchen, 1982.

116

, 1872 . . . . .,
1872.
, 1990 . .
. .: IVIII .: , . . (
1318 1990 .), . II. ., 1990 (. 228231).
, 1851 . .:
, . . ., 1851 (. 346347). . - 1182 .
( ).
, IXLIII , . I
XLI. . (./.)., 18412004.
, .
, II , , . II. .
(./.), 18721927.
, 1915 . ? , . I, 1914, . 4
(. 9496).
, IV IV
VI , . IV. ., 19861992. .
. ., 1984 - , : IIII . ., 1984.
. ., 2002 - , , :
IV , . 1 ( ). ., 2002.
, 1963 . . . . ., 1963.
, III (). , . III. . 2-, . . , 1901. ( ): ., 1997, . IIII. II
1- II 1901 .; III
2- 3- II -

117

. , .
, 1915 . . ( ). ., 1915.
, 1915, . 3.
, 1994 . . . : I
II . . ., 1994.
. IVII ., IVI I
VII ., . IVI. ., 19752002. .
. -. ., IIV Slovnk jazyka staroslovnskho / Lexicon
linguae paleoslovenicae, t. IIV. Praha, 19581997.
. -. ., 1994 (
I ). . . . , . . . ., 1994.
, 1888 . . .
IIIVII . , 1888, - (. 197237).
, 1888 . . . , . , . II.
, 1888 (. II. . 768). .: 900- . . . . .
, 1888.
, 1890 . . .
, 1890, . I, 56 (. 791
804).
, 1949 . .
. ,
1949, 8 (. 5055).
, 1921 . . ( ). ,
. VI, 1921 (. 143206). : . . .
- . .,
1960 (. 754).

118

, IIII, . . . . -
, . IIII. ., 18931903. : .,
1912. : ., 1958; ., 2003.
, 1882 . . .
(IV ): . . 2-. ., 1882.
, 1908 . . . . ., 1908 (= . , LXXXV, 1).
, III . . IV , . I, . III. ., 18901898.
, 1888 . . . ,
. , , 1888, 29. .
, 1896 . . .
. , . I, 1896, . 1 (. 81
92), . 2 (. 258265).
, 1987 . . . . .:
, . I (I IV .). ., 1987 (. 191192).
, 1986 . . . . .:
IIIVIII .. .,
1986 (. 4561).
, 1996 . ,
. [, 1996].
, 1882 . . . : .
., 1882.
-, 1638 (,
g f f) , , . .,
1638.
, 1996 . . .
( II . - ).
.: , , : -

119

60- . ., 1996
(. 83103).
, 1999 . - I . (
). Palaeobulgarica/. , . 23/1, 1999 (. 1434).
. . [ II .] IIIII . . . . , . . , . . .
., 1971.
, 1995 . . . . .:
. . . . ., 1995 (. 219294).
, 1998 . . . :
( ). ., 1998.
, 2000 . . . :
. ., 2000.
, 2001 . . . : . ., 2001.
, 2002 . . . (IVII .). . 3-, . . ., 2002.
, 1938 . . . . .
.: , 950- . , 1938 (. 188196). : : . (
). [., 2000] (. 254267).
, IV (). , . IV. . 5-. ., 1888.
, 1986 . . . . ., 1986.
, 1863 . i i,
i , .
, . VI. , 1863 (. 3341).
, 1907 . . .
-? . , . I, ., 1907 (. 261264).

120

, 2000 . . , . . . 1999 . , 2000, 2 (. 314).


, 1916 . . . , . LXXILXXVII. , . I, 1916, . 1
(. 122261).
Baumgarten, 1932 N. de Baumgarten. Saint Vladimir et la conversion de la Russie, Roma, [1932] (= Orientalia Christiana,
vol. XXVII1; Num. 79, Iulio-Augusto 1932).
Butler, 2002 Francis Butler. The Image of Vladimir Sviatoslavich Across the Centuries. Bloomington, 2002.
Etym. slov. jaz. starosl., II Etymologick slovnk jazyka staroslovnskho, se. IXI. Praha, 19892002.
Fennell, 1988 John Fennell. The Canonisation of Saint Vladimir.
In: Tausend Jahre Christentum in Ruland. Zum Millenium
der Taufe der Kiever Rus. Hrsg. von Karl Christian Felmy,
Georg Kretschmar, Fairy von Lilienfeld und Claus-J rgen
Roepke. Gttingen, [1988] (p. 303304).
Fennell, 1993 John Fennell. When Was Olga Canonized. In:
Christianity and the Eastern Slavs, vol. I. Slavic Cultures in the
Middle Ages. Ed. by Boris Gasparov and Olga Raevsky-Hughes
(= California Slavic Studies, vol. 16/[1]). Berkeley Los Angeles Oxford, [1993] (p. 7782).
Franklin, 1991 Simon Franklin. Introduction. In: Sermons and
Rhetoric of Kievan Rus. Translated and with an Introduction
by Simon Franklin (= Harvard Library on Early Ukrainian Literature: English Translations, vol. V). [Cambridge, Mass., 1991
(p. XIIICIX).
Korpela, 2001 Jukka Korpela. Prince, Saint and Apostle: Prince
Vladimir Svjatoslavi of Kiev, His Posthumous Life, and the
Religious Legitimization of the Russian Great Power. Wiesbaden, 2001 (= Verffentlichungen des Osteuropa-Institutes
Mnchen, Reihe: Geschichte, Bd. 67).
Macrides, 1981 Ruth Macrides. Saints and Sainthood in the Early
Palaiologan Period. In: The Byzantine Saint: University of
Birmingham Fourteenth Spring Symposium on Byzantine Saints.
Ed. by Sergei Hackel. [London], 1981 (A special number of

121

Sobornost incorporating Eastern Churches Review Studies supplementary to Sobornost, 5) (p. 6787).
Poppe, 2002 Andrzej V. Poppe. Il martirio di Boris e Gleb.
Forme della santit russa. Atti del VIII Convegno ecumenico
internazionale della spiritualit ortodossa, sezione russa (Bose,
2123 settembre 2000). A cura di Adalberto Mainardi. [Bose
Milano, 2000] (p. 4781).
Slov. jaz. starosl., IIII Slovnk jazyka staroslovnskho / Lexicon
linguae palaeoslovenicae, t. IIV. Praha, 19581997.
Vlasto, 1970 A. P. Vlasto. The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs.
Cambridge, 1970.
Vodoff, 19881989 Vladimir Vodoff. Pourquoi le grand prince
Volodimer Svjatoslavovi na-t-il-pas t canonis? Harvard
Ukrainian Studies, vol. XIIXIII, 19881989 (p. 446466).

123

I
(
:
)*
(. ), ,

.
,
18631864 ., , ,
. 18651869 .
, ;
- 1. , , , ; ,
18641865 .; ,
1864 .
*
. . , . . , . . , . .
. ,
.
,
.

124

,

. 1844 .
. .
- . . -, , I [...]
(. 3).

;
. . (. 3).
, , ,
(. 4). 1845 .
1852 . (. 1314).
,
; ,
, , , . . . , ,
, ,

1844 . [], ,
,
, 2.
, 1844 ,
715. ( )
3.
, , : ,
,

125

( 1921 .) .
,
18 1844 .; . . . . 11
1844 . , 18 I
,
.
,
. . ,
; ,
. ,
(. 34)4.
, , I

, , .
, 1844 ., . , , (1832 .) 5; ,
, , 18301831 .
( ). . ,
, ,
,
, . . :
, , , -

126

,
(. 3). , I, -
(. . )6,
, 7;
,

,
.
,
, . , , ,
,
, 8.
,
(
)
;
, . , , ,
(
, ,
). ,
, ( , ), , ( 1852 .)
. . - ,
(. ).
.

127

, I
( , )
.
, 1710 .
, ,
, . , ,
, ,
.
,
:
. ,
: , ,
.

, , , ,
(
)9.
I - I: ,
. : , . ,
- .

( I) -

128

, ,
.
, . . ,
:
.
, ,

( ). . ( 1844 .) ,
;
. , , 26 1844 ., :
,
(. 6); 20 1844 .
( 19 1845 .)
,
10.
26 1844 .
(. 6, . . 10)11.
1852 ., I ,
(. 17);
, , , ,
, 12.

.
,
13. ,
VIII .,
I .14,

129

: 15.

.
1844 .
[l]. ,
:
l ,
( ). 1844 .
l ,
} (. . ). , 20 1844 . : l : , , ( ,
, .), l.

(spiritus
asper) }, [] laska , aska } (. 12,
. . 6). 1852 . , ,
: , , . .
e : ,
. .16; , 1844 .

17.
. 1844 . : []
, .

(. 12).

130

1852 .: , , ( )
(. 17). , ,
, :
, . . . (wsy ), (skpy
), (wze ), (bben ).
, , , 18. ,
, ,
.
,
. ,
:
,
(, , . .), (, ), . . ,
( , ) , ,
.
, , j,
1844 .,
1852 .
( 1852 .
j )19.
: , : i , :
(), i (), i (), () (. 18).

131

, 1852 .
jeden, joda, pajk, jzyk j, j,
j, j; .

;
. ,
, jeden joda,
io20, ,
, 21. j
:
, , , j , . , , ,
j.

.
, ,
szcz , (. 10, 17),
. . .
, szcz sz cz,
22.
1844 ., 1852 . , , . . (. 6, 17), I
:
(. 17).
rz , : (. 17).
( u ), rz : rz -

132

z ,
z ,
rz23. -, - , 24. ,
1852 . .
, 1844 .

[e] (. 11)25, 1852 . , 26.
1844 1852 .
h. 1844 . , , } (. 6)27. 1852 . g, h
(. 17),
(.
Hamburg , Heine , . .)28.
, :
- , ,
.
, .
, ,
1844 ., . ,
, ,
.
( ) . , . . ,
, , , -

133



(. 5). ,
, ,
, [...] .
; ,

.
, (. 7).
,
, ,
.
. . .
,
-
. , ,
.
, , ,
, [. .: ] .

(. 78).
, ,
,
,
, ,
;

134

,
.
,
, ,
, [] , . . ; [...]
; , ,
, ;
(. 1314). , ,
.

, .
1852 . I ,

. , . . , 1849 . . .
, ,

(. 14);
, ,
, . , -
, ,
. . . . ,

135

, [...]


,
.
I, 5
1852 . : ,
(. 15).
!
. . ( . .); . 29. ,
I, , , .
-
, ,
,
[. . ] (. 19)30.
,
: 31.

, ,
. , ,
, I32.
, 1844 . ( ) 1852 .

136

. , 1844 .
: , , , , .
, , 1844 .
,
: , ,
, , , . .33
, 1844 .
.
1852 ., ,
(. 15).
1852 . ( -)
: -,

(. 15).
, -
, 1844 .: ,
, :
; ,
(. ); ,
-,
, .
, 1852 .
, , , , : g
.
[...],
.

137

,
34. . .
-
1852 .
,
.
,
. .
, . , I ,
. - 1844 .
, ; ,
.
,
-
. , 5 1845 . ,
[...]
,

,
- 1852 . , ,
(. 1314); 1844 . -

138

,
, ,
,

(. 7, 1415).
, - , , ,
,
, . . ;
, -,

.
I

(. 1415).
.

( 1865 .) ,
,
, . 1866 . ... ;
, ,
,
.
..., 1865
1869 . , ;
, , , , 1844 . , -

139

, . 1844 .
,
.
, -: , , , . . , , , ,
. .
, ,
,
( 19171918 .). ,
, (), . ,
0 0 [j] []: 0, 0
.
, E
E, , :
, , ,
. , 35; , 1852 .36
. . (Stanisaw Mikucki)37, . . (
1863 .
). 1871 . , :
. . [-,
] 1865 .

140

, . . . ,
, . , ,
, , }
, 38.
, , 39.
, ,
. 40. . . ; ,
41. , 24 1868 . . . ( 1864 .
): . []
. ,
,

[...] ,


, 42. ,
:
, , -

141

. . , () ).
, , , . , , : , -,
() , , , ,
. : 43. . . , ,
,
44.
, , :
.
I ,
, 1833 .
( )
. . : []
45.

, , (.,
1865; , 1866; , 1869),
(., 1866; , 1866);
(, 1866) (, 1866).

: Brzezina, 1994; Brzezina,
1

142

1997; Brzezina, 1999; : Kraushar, 1916, . 2021.


. , . . . . 8 / 20 1866 . . . 15 / 27 1866
^ 7 i , ( , , Franciszek Salezy Dmochowski)
1866 . ( . .-, . 1270, . 1, 68, . 2929 ., 3232 .);
, } [. . 1865 .] . . . . . 31 / 12 1866 . :
[Seweryn Oleszczyski]
, , (
, . 3535 .);
(, 1866),

(. 3661). .: Glbocki, 2000, . 449 (. 209).
2
, V, . 345346.
3
, 1913, . 394, 715 ( 31 , 18 1844 ., 19 1845 .).
, ,
: ,
. . 1845 .,
. 1314 .
4
(Jzef Przecawski) 1840 .
; 1829
1858 .
(Tygodnik Peterburski).
5
,
,
Libert, galit, Fraternit (.: , 2002, . 404405). , , . . . nationalit, . narodowo (.: , 1996,
. 506507, 555556).

143

6
( 1808 .), . . , ;
, , -, (.: , 1996,
. 529531).
7
:
. [. . ],
; [. . , , ],
, ,
, , , []
(. 5).
, -,
. . , (
, ) .
(1875, . 391392) :
1829 - . [] , , .
,
.
:
,
. , on, in.

. , ,
Przecawski i,
, . Lski [sic! Adam
ski] -.
(i), , -

144

le; , . - , a,
o, u [ ], Wielopolcki
[sic! : Wielopolski], Lassoa, Lubaski.
; ,
, . :
.
, ,
.
, , , ;
, , Loder;
.
, , .
; :
, .
8
, : .
9
.: , 1986; , 1994, . 115118.
10
, ,
,
, ,
. ,
.

, ,
, ,
, [] sls [] l, cc
. [ , .:
, 1997] , , [] c . (. 11).

145

, , . . , (. 5).
12

1852 . : , 1852, . IVV,
, 1852 .
. .
13
. . 17381740 . ( 4, 15), .: , 1975, . 94, 9697, . . 17, 172, 177179; .
1737 . (
, . 3132, 3536). ,
. . 1768 . .: , 1997,
. 648 (. 40); . 17831788 . (, 1981, . 5455).
. . . .
1736 .
, , (), , , , ,
(.: , 1975, . 83). ,
, , , , ;
l ( ).
14
.: , 1965, . 6567, .
. 471482.
15
. . -, : ,
, , ,
,
? , ,
: ,
,
, ,
. ,
, ,
(-, 1904, . 31).
11

146

. . 28 1829 .,
(
) . :
. ,
, . , , ;
, ( , 1865, . 1130). , , . . ,
(. ,
. 13). , . . ,
, (.: , 1855, . 551).
16
. .: , 1852, . IVV. . ,
. 12.
17
.: d, i, , i
, . , ,
[ , ,
: , , ]
. , ;
(. 1011).
, -,
, , ,
. , (.: , 1997; ,
2002, . 163173, 7.8). , 1844 . ;
1852 . , ,
( !)
,
, .

147

I : ,
. , 1804 , ,
. (, I, . 23).
19
. 1844 .: j
, o, [] j jdro, j jk,
j} joda (.12).
20
, io ,
-, , . i (&
o).
; 1730- . (, -,
1735 .). , . .
io ( )
, . .: , 1975, . 208212, . . 8586 206.
, (.: , 1852), , ,
, 1852 . (.
, . 12), &
o.
21
. 1844 . jabko }, jutro
(. 11).
22
. , . .
. . , , (.: , 1975, . 201). () ,
(.: , 2002, . 131135, 7.4).
, , , (.: ,
1975, . 8081, 201).
23
., : Dugosz-Kurczabowa i Dubisz, 2001, . 131, 146.
24
, rz z , u ,
, , ,
I.
18

148

1891 .
, , , , : ;
,
[] (, 1852, . IV).
27
(. 1112),
, 1787
1789 . (, III).
VIII .
(.: , 1996; , 1975,
. 172174; , 2002, . 158159, 7.6),
I . . , VIII . , 1844 . , h,
, (. 11).
28
. : , 2002, . 156 ( 7.6).
, , ,
(, 1852),
1852 ., h
} , 1844 . , 1865
1869 . (. , . 1) ,
: 7 .
29
. .: , 1852. 16 1852 .
,
( ...),
. (
).
30
9 ,
VIII . , 6 (- ) 3 (- ). - , , , ,
, - , .
25

26


31

. 167.

149

., : , 1901, . 103; Brzezina, 1997,

32
, : Z jzykoznawczego punktu widzenia jego [] zasadom transkrypcji
moz na zarzuci oparcie si w pewnych wypadkach na niestandardowej fonetyce polskiej (np. propozycja oddawania [...] polskich
kocwek Q i przez on i en takz e [...] w pozycji przed spgosk
szczelinow) (Brzezina, 1997, . 161).
, I.
33
20 1844 . :
, , , , , ,
, , , , ,
, (. 1213).
34
. .: , 1852, . I.
35
, . IVV.
36
, 1844 . i,
d, i, , (. 10). . , . 17.
37
, , . :
Autorem szataskiego pomysu, ktry przez par lat dziesitkw,
z wiedz i przyzwoleniem Apuchtina [. . 18791897 .
], szerzy si,
jak zaraza, wrd ludnosci miast i wiosek naszych, by pomocnik
bibliotekarza w Bibliotece Gwnej [ ], ohydnej pamici
litwin Mikucki, ktry nas, jeszcze jako studentw Szkoy Gwnej,
pracujcych w czytelni, zamcza swojemi rozmowami i uwagami
na temat rzekomego nieuctwa historykw i filologw polskich. Pragnc zaznaczy swoj prawomylno i obowi si przy tej sposobnoci groszem rzdowym i orderem, umyli Mikucki opracowa nietylko podrczniki elementarne polskie czcionkami rosyjskiemi, lecz
przedrukowa powieci autorw polskich w takiejz e szacie, by tym
sposobem odzwyczai mode pokolenie od czytania ksiz ek w rodowitym jzyku polskim (Kraushar, 1916, . 1921). .
: Brzezina, 1994, . 86; Brzezina, 1997, . 162, 166.

150

38
, 1871, . 3; . : ,
1871, . 150. .: 100 ,
[...] (, 1901, . 151).
39
.: Glbocki, 2000, . 450.
40
,
, (-, 1735 .) (.: , 1975, . 187190;
.: , 2002, . 446449, 17.2.2, . 178180,
7.10.1), , , ,
; ,
, 1797 . (.:
, 1975, . 211) (, ): , (.:
, 1996, . 609).
,
1844 ., 1852 .
41

.
: :
;
, , ,
( j,
, . .) (, 1871, . 1).
. . ,
. . . -
,
(-, 1904, . 35).
,
. . (Jan Paploski; .: , 1916, . 195), . . . .:
-

151

,
(, 1901, . 107).
42
.: , 1901, . 175. ,
23 1866 . (-)
- . .
. 6 ,
- , :
1.
, . 2.
, . 3.
, , (, 1901, . 335, 384). ,
- ( . , . 253267, 290, 333334, 349350,
358371, 378379, 403, 405, 407408; Aleksandravius, Kulakauskas, 1996, . 84, 324).
43
. : , 2001, . 232236.
44
25 [1865 .] . . . . ,
10000 .
, , , . , . . . . .
(Merkys, 1994, . 6667; . . . ,
. 378, -, 1865 .,
. 442, . 8, . 385386; .
. . , . 387). . . . 4 1866 . . , . 378, , 1865 ., . 1775, . 6565 .
45
, V, ., . 168 ( 28 / 10
1833 .). .: , 1999, . 35.

152

, 1981 . . . [1783
1788 .]. . . . . . . . . . . ., 1981.
, 1871 . --.
[. .: , 1871]. , . CLV, 1871, (. 149195).
, 1871 . .
. ., 1871.
-, 1904 . . -. . . . .
., 1904. 1884 .
, 1999 . . .
: . ., 1999.
, 2001 . - 18631865 . Ab Imperio, 2001,
12 (. 227268).
, 1852 , . . [= . ]. Wzory
jzyka polskiego proz i wierszem dla Rossyjan, wydane przez
P. D. ., 1852. . 2- () .: ., 1866.
, 1986 . . . . , . I (= , . 720). , 1986 (. 5467).
, 1901 . . - :
. .,
1901.
, 1916 . . . .: ,
. ., 1916 (. 195204).
, 1996 . . , . . .
I . ( , -

153

). .: . . . , . II:
. . 2-, . . ., 1996 (. 411683).
, 1865 (
1830 .). . , 1865 (. 1129
1136).
, 1965 (VIII .). .,
1965.
, 1913 ,
. I.
1836
1845 . ., 1913.
, I-II , [ .
. . ], . I, . 12. ., 17871789. .: ,
[. . . .
. . ], . IIV. ., 17901791.
, 1875 . . . : . , 1875,
. III, 1875, 7 (. 383402).
, 1901 . . .
(18151895). . 2-. , 1901.
, 1855 [. . ]. . .:

12- 1755 12-
1855 , , 1854 , , . II. ., 1855 (. 543551).
, 1975 . . . : . ., 1975.
, 1994 . . .
(II .). ., 1994.
, 1996 . . .
(- ). .: . . . ,

154

I
. II: . . 2-, . . ., 1996
(. 255298).

, 1997 . . . ( ).
.: . . . , . III:
. ., 1997 (. 246288).
, 1997 . . . . . (17831788). .: . . .
, . III: .
., 1997 (. 628656).
, 1997 . . .
( -). .: . . . , . III: . ., 1997 (. 289319).
, 2002 . . . (IVII .). . 3-, . . ., 2002.
, 2002 . . .
. .:
. . . . ., 2002 (. 393
413).
, III . . . : , . III. ., 1903.
, IVII - :
.
[...] [. .] , . IVII. ., 18881904.
Aleksandravius, Kulakauskas 1996 Egidijus Aleksandravius, Antanas Kulakauskas. Car valdioje: XIX amiaus Lietuva. Vilnius,
1996.

Brzezina, 1994 Maria Brzezina. Nieznane polskie podrzczniki


do szk podstawowych pisane grazdank. Socjolingwistyka, t. XIV. Krakw, 1994 (s. 8598).

Brzezina, 1997 Maria Brzezina. Propozycje zastosowania grazdanki


do jzyka polskiego z drugiej poowy XIX wieku. In: Sowiane
Wschodni: Mi dzy jzykiem a kultur. Ksiga jubileuszowa
dedykowana Professorowi Wiesawowi Witkowskiemu w siedmdziesit rocznic urodzin. Pod redakcj Anny Bolek, Adama
Faowskiego, Boeny Zinkiewicz-Tomanek. Krakw, [1997]
(s. 161167).

155

Brzezina, 1999 Maria Brzezina. Die polnische Variante der Grashdanka. In: Vielfalt der Sprachen. Festschrift fr Aleksander Szulc zum 75. Geburtstag. Hrsg. von Maria Kaska und Peter
Wiesinger. Wien, 1999 (S. 119130).
Dugosz-Kurczabowa i Dubisz, 2001 K. Dugosz-Kurczabowa,
S. Dubisz. Gramatyka historyczna jzyka polskiego. Warszawa, 2001.
Glbocki, 2000 Henryk Gbocki. Fatalna sprawa: Kwestia polska w
rosyjskiej mysli politycznej (18561866). Krakw, 2000.
Kraushar, 1916 Alkar [= A. Kraushar]. Czasy szkolne za Apuchtina: Kartka z pamitnika (18791897). Wyd. 2. Warszawa, 1916.
Merkys, 1994 V. Merkys. Knygnei laikai: 18641904. Vilnius,
1994.

156

157

158

159

160

161

162

163

164

165

166

167

168

169

170

171

172

173

175

(. . . . ) ()
()
(. . . . -) (-)
( ) ()

(- / )

(- / /
)
.
(- / / )

( ) ( / - )
. ()

()

176


, , :
1. (
). , 2004, 6 (c. 13
22).
2. : . Russica Romana,
vol. IX, 2002 (In ricordo di Michele Colucci), pt. 2 (127141).
3. ( ). Die Welt der Slaven, 2004, Jg. XLIX, 2004., Hft 3
(. 335346). .
4. ? Paleoslavica, vol. X (For Professor Ihor evenko
on his 80th birthday), 2002, 2 (. 271281).
.
5. I ( :
). Die Welt der Slaven, 2004., Jg.
XLIX, 2004, Hft 1 (. 138).

Вам также может понравиться