Allahn Sfatlar

Yce Rabbimiz Kuran-i Keriminde kendisini daha iyi anlayp kavrayabilmemiz iin bir takm sfatlarla nitelendiini bize haber vermitir. Bu sfatlar daha iyi deerlendirebilmek iin ksmda ele almamz gerekir. I. Allahn Zati Sfatlar Bu sfatlar yalnzca Allaha mahsus olan, baka varlklarda bulunmayan sfatlar dr. Bunlar yle sralayabiliriz: 1 - Vcud: Allahn var olmas demektir. Onun varl kendindendir, var olmas kendi zatnn varl gerei dir. Dier varlklar gibi kendisini var edecek bir bakasna ihtiyac yoktur. Zaten bakasna muhta olan ilah olamaz. Allahn varl her eyden nce dir. Halbuki etrafmzda grdmz btn varlklar sonradan meydana gelmitir. Sonradan var olanlar, adndan anlalaca zere bir bakas tarafndan var edilmiler dir; yani bunlar var olabilmeleri iin Allahn kendilerini var etmesine muhtatrlar. Yce Allah kendisinden olan bu varln devam ettirmek iin de hi bir yere ihtiya duymaz. Onun yok olduu hi bir an dnlemez. 2 - Kdem: Allahn varlnn ezeli olmas, balangcnn evvelinin, ncesinin olmamas demektir. Hi bir ey yok iken, bu evren yaratlmadan nce de O vard. Allahn varl u anda, nceki tarihlerde balamtr demek asla doru olmaz. Byle bir tarih vermek ancak sonradan olan varlklar iin sz konusudur; nk onlar nce yok iken sonradan var olmulardr. "O, her eyden ncedir; kendisinden sonraya hi bir eyin kalmayaca sondur; varl apaktr; gerek mahiyeti insan iin gizlidir. O her eyi bilir" (Hadid Sresi, 3). 3 - Beka: Allahn sonsuza dek ebedi olarak var olmas demektir. Allah ezelden beri var olduu gibi sonraya doru da, ebediyen var olacaktr. Onun iin yokluk, yok olduu an dnlemez. Bu ancak sonradan bir bakas tarafndan var edilenler iin sylenebilir; nk onlar nce yok iken, sonradan varolmulardr. "Yeryznde bulunan her ey fani dir, gelip geici, yok olucudur. Ancak Yce ve Cmert olan Rabbimizin varl baki dir, ebedi dir, son bulmaz" (Rahman Sresi, 26-27). 4 - Vahdaniyet: Allahn bir ve tek olmas demektir. O zatnda, sfatlarnda ve ilerinde bir olup ei, benzeri ve orta olmayan dr. slamiyet Allahn tek oluu inanc zerine kurulmu bir din dir ve bu zellii ile dier ilahi dinlerle ayndr. "Ey Muhammet deki: Allah bir tektir, O hi bir yere muhta deildir. Dourmam ve domamtr. Hi bir ey Ona denk deildir" (hlas Sresi). 5 - Muhalifetn Lil-Havadis: Sonradan olanlarla benzememek demektir. Allah sonradan var olan varlklarn hi birine benzemez. Biz Onu nasl dnrsek dnelim, O bu dndklerimizden, hatr ve hayalimizden geen eylerin hepsinden bakadr ve hibirisine benzemez. "Onun benzeri hi bir ey yoktur. O iitendir, grendir" (ura Sresi, 11). 6 - Kyam binefsihi: Varlnn kendisinden olmas demektir. O varl iin bir iken Allah kendi zatnn gerei olarak vard. Var olmas varln devam ettirmesi iin hi bir eye muhta deil dir. Her eyin yaratcs olan Allah dilerse onlar var eder, varlklarn devam ettirir, dilerse yok eder. "Allah, Ondan baka tanr olmayan diri ve her an yaratklarn gzetip duran, hi bir eye muhta olmayan dr" (Al-i mran Sresi, 2).

II. Allahn Subuti Sfatlar Bu greceimiz sfatlarn benzerleri snrl ve vastal olarak insanlara verilmi olsa da, Allahn kendisine has olan bu sfatlar snrsz dr ve herhangi bir vastaya muhta deil dir. 1 - Hayat: Allahn diri ve canl olmas demektir. Allah ezeli ve ebedi olan hayat ile diri ve canl dr. Onun iin lm, uyku, dalgnlk, gaflet gibi eyler asla dnlemez; nk bu ve benzeri eyler eksikliktir, gszlktr. O daima hayat sahibi dir. "lmsz, diri olan Allaha gven, Onu zenerek tesbih et" (Furkan Sresi, 58). 2 - lim: Allahn her eyi bilmesi demektir. Evrendeki hi bir ey Onun bilgisinin dnda deil dir. Allahn ilmi her eyi kuatmtr. Onun ilmi ezeli dir, snrsz dr, hi bir ey Onun ilminin dnda meydana gelmez. nsanlarn ilmi ise, sonradan kazanlan, belli ve snrl bir ilim dir. "Grleni de grlmeyeni de bilen, ycelerin ycesi olan Allaha gre, aranzdan sz gizleyen ile aa vuran ve geceye brnerek (gecenin karanlna) gizlenip gndz ortaya kan arasnda fark yoktur" (Rad Sresi, 9-10). "inizde olan gizleseniz de aklasanz da Allah onu bilir. Gklerde olanlar da yerde olanlar da bilir. Allahn her eye gc yeter" (Al-i mran Sresi, 23). 3 - Semi: Allahn her eyi iitip duymas demektir. Onun iitmesine hi bir ekilde snr ve kstlama yoktur. nsanlar belli iddetteki sesleri iitebilirler. itmek iin bir takm aralara ve organlara sahip olmak gerekir. Arada hava olmasa, insanlar birbirlerini duyamazlar. Allahn iitmesi dorudan doruya dr. Bu trl aralara, organlara ihtiyac yoktur. "phe yokki Allah iiten dir, bilen dir" (Bakara Sresi, 181). "Bilinki, Allah iitir ve bilir" (Bakara Sresi, 244). 4 - Basar: Yce Allahn her eyi grp gzetmesi olmak demektir. Onun grmesinden hi bir ey uzak ve gizli deil dir, gremeyecei hi bir ey ve yer yoktur. Onun grmesine uzaklk, yaknlk veya ar aydnlk gibi yaratklarla ilgili eylerin hi bir ekilde etkisi olmaz. Her yerde olup biten her eyi grr, bilir ve annda haberi olur. "Allah yaptklarnz hakkyla grr" (Enfal Sresi, 244). 5 - rade: Allahn dilemesi, istemesi demektir. Allah, diledii gibi hkmeder, istediini yapar ve bunlar yerine getirmek iin hi bir eye muhta deil dir. Hr, serbest olarak dilediini yapar, dilediini yapmaz. Evrendeki her ey Onun bu sfat ile yaratlmakta ve meydana gelmektedir. "Bir eyin olmasn istediimiz zaman szmz sadece OL demektir ve o hemen oluverir" (Nahl Sresi, 40). 6- Kudret: Allahn gc olmas, istedii her eyi yapabilmesi demektir. Allahn evrende diledii gibi hkmetmesi, tercihini kullanmaya gcnn, kudretinin yetmesi demektir. Allahn sonsuz, bitmek, tkenmek bilmeyen kudreti ve gc var dr. Onun ezeli olan g ve kudretinin dnda kalan hi bir ey yoktur. Dilerse bu evren gibi daha bir ok evrenler yaratmaa gc yettii gibi, yaratklar bir anda yok etmee de gc yeter. Yldzlara, aya, gnee bakarak bu gcn bykln, snrszln, ebediliini daha iyi kavrarz. "phe yokki Allah her eyi yapmaya, her eye g yetirmeye kadir dir" (Bakara Sresi, 20). 7- Kelam: Yce Allahn konumas ve sylemesi olmak demektir. Allahn konumas, sese ve harflere ihtiya duymadan olur. Bu ezel ve ebedi olan sfat ile peygamberlerine sylemi emirler vermi yasaklarn bildirmitir. te bylece ilahi kitaplar meydana gelmitir. Yce Allahn konuamamas, dilsiz olmas asla dnlemez. "Allah Musaya da hitap ile konutu" (Nisa Sresi, 169).

8- Tekvin: Yce Allahn yoktan var edip yaratmas demektir. u evrende var olan ve varln devam ettirmekte olan her eyi O, ezeli ve ebedi olan tekvin sfatnn gerei olarak yaratmtr. Allahn yaratmak, yaatmak, rzklar vermek, bol bol nimetler ihsan etmek, dllendirmek, cezalandrmak, affetmek, ldrmek, diriltmek gibi btn ileri bu sfatnn gereidir. "Allah nce mahlukat yaratr, lmden sonra onu tekrar diriltir. Sonunda Ona dneceksiniz" (Rum Sresi, 11). III. Allahn Fiili Sfatlar Yce Allahn fiili sfatlar pek oktur; bunlarn hepsini saymak mmkn deil dir. Ancak bunlara bir ka rnek vermekle yetinelim. Halk: Yaratmak demektir. Btn varlklar yaratan Allahtr. Hi bir mahlukun herhangi bir eyi yaratmaya gc yoktur. na: Yoktan var etmek demektir. Evrendeki tm varlklar yoktan var eden Yce Allahtr. Yaratklarnsa yoktan var etme gc yoktur. bda: Yce Allahn, asl ve benzeri olmakszn icat etmesi demektir. hya: Yce Allahn diriltmesi demektir. Bir yarata can verip onu yaama ulatrmak, diriltmek ancak Allaha mahsustur.