Chnh sch t gi hu WTO TCKT cp nht: 06/05/2007

Khi m qu trnh hi nhp vo nn kinh t ton cu ngy cng tr nn su rng v thc cht, hi nhp v t gi l iu hu nh khng th trnh khi. Phi chng cc bin ng bt thng ca t gi trong thi gian qua l phn khai cuc cho vn c chnh sch t gi trong giai on hu WTO? Bi vit ny khng i vo l lun phc tp v t gi m ch tp trung lm r din bin bt n ca t gi USD/VND trong thi gian qua v cng ch gii hn thng qua gii m cc pht biu t cc quan chc NHNN v t nghin cu bo co ca World Bank cng nh cc nghin cu ca bn thn tc gi. Phn cui cng trong bi vit l cc d bo ca tc gi v chnh sch t gi trong giai on hu WTO. T gi i u v u? Theo nh ng k vi IMF v pht biu ca chnh Thng c NHNN, c ch t gi hin nay l th ni c qun l. c th d bo t gi, cn thit phi gii m nhng tn hiu m Chnh ph mun gi gm mt cch kn o n th trng. Theo quan st ca tc gi trong nhiu nm gn y, t gi thc (real exchange rate) c tm quan trng c bit trong vic gii m bi ton t gi. T gi danh ngha, v d hm nay 1 USD bng 16.000 ng, l mc t gi m cc ngn hng cng b cho cc giao dch tin t trn th trng. Trong khi , t gi thc l mt ch s cho thy t gi danh ngha c iu chnh theo chnh lch lm pht trong nc v lm pht nc ngoi. T gi thc lun c xc lp trong mi quan h vi hng lot cc i tc m VN c quan h mu dch, cn c gi l t gi thc c hiu lc (real effective exchange rate) gi ngn gn trong bi ny l t gi thc. Do c tc ng ln n gi c hng ha xut khu (v c nhp khu), t gi thc l cn c v cng quan trng NHTW cc nc ly lm mt trong mc chun xc lp t gi mc tiu cho nn kinh t. Nu cc yu t khc nh cht lng hng ha l khng i, khi t gi danh ngha tng thch vi chnh lch lm pht trong nc v quc t, cc doanh nghip xut khu khng phi lo lng g nhiu n sc cnh tranh ca hng ha xut khu. Vic Trung Quc lun duy tr chnh sch v mt ng ni t yu theo kiu t gi danh ngha

khng tng thch vi chnh lch lm pht trong nc v th gii lm trn ngp hng ha ca mnh trn th trng quc t l in hnh v cch thc d bo ng nhn dn t i u v u. ng VN ang c nh gi cao hay thp? tr li cho cu hi ny, tc gi ly nm 1999 l k gc xc lp t gi thc. S d nh th l do nm 1999 l thi im din ra sau cuc khng hong ti chnh 1997, ng tin ca cc nc trong khu vc v VND u c s iu chnh li hng n ngang gi chung. Cc i tc thng mi tham gia vo tnh ton t gi thc i din cho hu ht cc quc gia ch yu m VN c quan h mu dch, gm c 7 i tc ln: Singapore, Nht, M, Trung Quc, i Loan, Php v c. S liu v t gi danh ngha gia ng tin VN v cc nc, ch s gi tiu dng CPI v trng lng xut nhp khu gia VN vi 7 i tc thng mi (tnh theo qu) dng tnh t gi thc c tc gi chn lc t c s d liu thng k ti chnh quc t (IFS) ca IMF v Tng cc thng k VN (kt qu tnh ton th hin trn hnh). Con s 100 trn hnh l mc ngang gi sc mua. Ti mc ny, vo thi im nm 1999, xem nh hng ha VN v cc nc u c sc cnh tranh v gi c l ngang nhau. Nhn tng th trong giai on 7 nm qua, VND lin tc nh gi thp so vi USD (t gi thc cao hn con s 100 cho thy VND nh gi thp v ngc li). Tuy nhin, cng tin v cui nm 2005, t gi thc c xu hng ngy cng tin gn v ngang gi sc mua khi lin tc gim dn v con s 100. Cc tnh ton ca tc gi khp vi cng b t Global Development Finance 2006 ca WB, theo t gi thc ca VN c nh gi hi cao trong giai on 2002-2006. Din tin trn phn no cho thy dng i ca t gi trong thi gian qua. T gi lun theo du kh st vi chnh lch lm pht trong nc v 7 quc gia m VN c quan h mu dch. y l din bin rt ng ch d bo v ng i ca t gi trong giai on sp n. Nhm nghin cu EIU ca tp ch The Economist a ra d bo v mc tng ca t gi VND/USD vi mc trn 16.500 VND trong nm 2007. EIU d on t l lm pht ca VN s mc tng i cao trong nhng nm ti v vi nhng g pht biu t cc nh hoch nh chnh sch v vic duy tr tnh cnh tranh trong xut khu, VND s cn tip tc st gi trong nhng nm ti. Tuy nhin, do ng USD tip tc c xu hng st gi so vi cc ngoi t mnh khc trn th trng ton cu nn EIU d bo trong nm 2007 trung bnh 1 USD s i c 16.520 VND. Cc phn ng chnh sch Nh vy sau nhiu nm khng bao gi vt ngng tm l 16.000, c lc t gi USD/VND ln n mc 17.000 vo mt s thi im trong nhng thng va qua. y dng nh l iu bnh thng. Ch mi bnh thng v phn nh ng tng quan ca th trng, cc doanh nghip hoang mang. Khng hiu ri y khi c nhng c sc thc s t cc bin ng tin t,

cc doanh nghip s phn ng ra sau. C th thy phn ng kh bnh thn ca cc nh hoch nh chnh sch t ci gi l cn st t gi thng qua tn hiu pht i t pht biu ca ng Trng Vn Phc V trng V ngoi hi NHNN khi t gi USD/VND vt ngng 16.000: Khng c chuyn m t gi trong thi gian di, nay phi iu chnh tng vt. Thc t thi gian qua mi bin ng v ch s gi tiu dng, bin ng gi cc ng tin ca cc nc...u c a vo mt bi tnh phc tp gii bi ton t gi (Tui tr ngy 10.5.2006). ng L Xun Ngha V trng V chin lc pht trin ngn hng cng hm tng t S bin ng t gi c nguyn nhn t th trng. u c ch l git nc cui lm trn ly (TBKTSG 11.5.2006). C th hiu y l thng ip m cc nh hoch nh chnh sch mun nhn gi, rng t gi USD/VND hin nay c iu chnh kh st theo th trng, m c th l theo du kh st vi chnh lch lm pht trong nc v quc t. Trn t gi USD/VND b ph v Nu quan st thng xuyn nhng din bin phng thc iu hnh t gi ca NHNN trong khong thi gian gn y, chng ta d cm nhn v mt s chuyn ng kh m thm nhng khng km phn mnh m. Can thip ca Nh nc vo t gi gim dn v tun theo mt c ch truyn ng, dng nh l c ch ch.

Tuy Nh nc c khng ch t gi USD/VND nhng do th ni t gi cc ngoi t mnh khc v khng cn kim tra chng t i vi cc giao dch mua bn ngoi t khng s dng VND (Quyt nh 1452 ngy 10.11.2004) nn mc nhin th trng c th ph trn t gi USD/VND mt cch hp php. Nu khng hi lng vi mc t gi USD/VND do nh nc cng b, cc doanh nghip c th t do chuyn i t USD sang EUR theo t gi tha thun, ri sau li chuyn t EUR sang VND. Nu quy li, t gi USD/VND nhn v theo ng vng ny c th cao hn mc t gi do Nh nc cng b v phn nh ng vi mc gi ca th trung hn. T gi USD/VND do Nh nc cng b gi y ch cn l hnh thc. C iu, do c cu cc ngoi t mnh trn th trung, ch yu l EUR, ch chim khong 20% trong c cu ngoi t

(80% cn li l USD) nn ng thi ny kh c th tc ng nhiu n t gi USD/VND chnh thc do Nh nc cng b. Mt chuyn bin ng lu na l NHNN chnh thc xa b cc ro cn trn t gi k hn. T gi k hn gi y do cc NHTM t xc nh da trn cc chnh lch li sut trong nc v quc t. Khi linh hn ca t gi k hn l chnh lch li sut c xc lp, t gi k hn phn nh c cc quan h cung cu trn th trng. Mt khi t gi k hn c xc lp t cc quan h th trng th t gi giao ngay gi y cng vy. C th thy rt r iu ny bng cch quan st trn th trng ngoi hi. Vic NHNN quy nh di ti thiu ca mt hp ng k hn gn st vi mt hp ng giao ngay l mt . V chnh thi gian gia 2 hp ng k hn v giao ngay gi y l qu b nn cho php th trng thm nh li trn t gi giao ngay theo hng (1) hoc chp nhn t gi trn nh mt ngang gi, hoc (2) s dng t gi k hn nh l mt ngang gi m khng tun th hon ton theo bin 0,25% hin nay do Nh nc cng b. y c th c xem nh l phc tho y n (kh thy) ca chnh sch t gi th ni c qun l. 3 bc na n th ni? C ch t gi tng bc c th ni dn hin hu khi vo cui nm 2005 IMF chnh thc cng nhn VN thc hin hon ton vic t do ha cc giao dch vng lai. Cc ch th c to iu kin tip cn khng hn ch quyn mua ngoi t thc hin cc khon thanh ton v chuyn tin trong cc giao dch vng lai. Tuy nhin cc giao dch vng lai ch i vo thc cht nu nh t gi phi phn nh ng cc din bin ca th trng, thay v tun theo mc trn t gi do nh nc cng b. V ro cn ny c xa b khi mi y NHNN cho php EXIMBANK uc php th im mua bn ngoi t theo gi tha thun. Mt s chuyn gia nhn nh y l mt bc ngoc trong chnh sch ngoi hi. Nhn nh ny khng sai, nhng nu quan st k, ta thy quy nh ny c kh nng dn n thay i cn bn trong chnh sch t gi. C th d bo cc bc tip theo tun theo trnh t nh sau: (1) Nh nc s cho php hng lot cc ngn hng thng mi thc hin mua bn ngoi t theo gi tha thun; (2) tip theo sau ngoi t mt, s p dng mua bn ngoi t theo t gi tha thun i vi ngoi t chuyn khon; v (3) bc i cui cng l chnh thc bi b cng b t gi bnh qun lin ngn hng. Bc i cui cng chnh l im khi s u tin cho mt chnh sch t gi th ni c qun l mt cch thc cht, theo hng t gi phi linh hot hn na theo khuyn co ca IMF v ph hp vi vic VN l thnh vin ca WTO. Bao gi th ni? Thch thc ln nht cho cc nh hoch nh chnh sch l la chn l trnh thi gian 3 bc n t gi th ni. Nhanh hay chm? Cu hi ny khng d tr li. C iu, khi m cc giao dch thng mi v ti chnh vi th gii ngy cng m rng, khi m dng vn quc t t cc giao

dch ny lun chuyn vo v ra nn kinh t mt cch thng xuyn v vi quy m ln th vic chm chn c th s t ra thch thc nhiu hn l s cn trng thi qu. T gi phi phn nh cc quan im ca th trng. n s cn li l NHNN can thip nh th no v mc no khng to ra tm l bt n. Ci g ca Cesar hy tr li cho Cesar. c l l thng ip ng lu nht m chng ta c th c c ngay t nc khai cuc ca vn c t gi hu WTO. T gi tr i c kh nng khng cn chuyn nh nc bo h ri ro t gi thay cho cc doanh nghip na ri. Doanh nghip no khng tnh n cc bin ng t gi trong cc k hoch kinh doanh v ti chnh, c kh nng s phi ng u vi thm ha. Cc tiu i loi nh USD ln gi, doanh nghip lo st v hay t gi nhch ln tng ngy gi xut hin kh thng xuyn trn cc t bo. Din bin ny cng kh hp l bi mt trong nhng thch thc hin nhin l khi t gi khng phn nh ng cc quan im ca th trng, chc chn s dn n khng hong. Bi hc t vic c nh cng nhc t gi dn n cuc khng hong ti chnh chu l mt in hnh cho cc thch thc nh th v hin nhin cc nh hoch nh chnh sch khng th xem thng nguy c ny. T gi ngy cng linh hot hn, nu khng mun gi vi mt ci tn t c a thch l bt n hn l iu dng nh phi xy ra. iu ny khng phi ch xut pht t chnh bn thn sc p ca nn kinh t trong nc m cn t i hi ca mt nn kinh t ngy cng hi nhp su rng vo kinh t ton cu. PGS.TS TRN NGC TH - TCKTPT