Kijkwijzer museum Wanneer je deze vragen volgt, kun je een kunstwerk goed bekijken en beschrijven.

Geef antwoord in gehele zinnen en maak er een lopend verhaal van.

Beeldanalyse Kunst is een lastig begrip. Wat is kunst? Waarom is iets kunst? Waarom vind jij het ene kunstwerk wel interessant en de buurman niet? Vaak hoor je ik vind het mooi of ik vind het lelijk. Dit zijn echter geen goede termen om een kunstwerk te bespreken, mooi of lelijk zijn namelijk subjectieve begrippen. Subjectiviteit draait om smaak en over smaak valt niet te twisten. Hoewel kunst vaak om subjectieve elementen draait, om gevoel bijvoorbeeld, zijn er toch afspraken gemaakt om een kunstwerk te bespreken. Deze afspraken omvatten objectieve punten om een kunstwerk te analyseren. Aan de hand van een aantal punten kun je een beeldanalyse maken en kan je omschrijven waar het kunstwerk van gemaakt is en uit welke elementen het bestaat. Door het maken van een beeldbeschouwing ben je genoodzaakt om een kunstwerk extra goed te bekijken, je kijkt naar de vormgevingsaspecten van de kunstenaar en probeert via deze weg de bedoeling van de kunstenaar te vinden.

Je kijkt naar het formaat, de materialen, beeldende en technische aspecten, de voorstelling en de inhoud. Waar kijk je naar? y Beschrijf als eerst de naam van de kunstenaar, titel van het werk, datum, materiaal. y Kijk je naar een tekening, schilderij, ets, foto, sieraad, een kopje of een sculptuur? y Is het ingelijst, hoe staat het in de ruimte, hangen er vergelijkbare werken naast?

afb 1, Umberto Boccioni, Unieke vormen van continuteit in de ruimte, sculptuur, 1913, brons

Materiaal y Is het werk gemaakt met olieverf, acryl, aquarelverf, pastelkrijt, potlood, gips, brons, textiel, of metaal (etc)? y Hoe is de textuur van het beeld? Textuur is het oppervlak van een materiaal. Sommige texturen zijn harig, of glad, andere zijn korrelig of ruw. Hoe zou het werk dus aanvoelen? y Hoe is de structuur van het beeld?

Structuur is de manier waarop materiaal is samengesteld. Structuur is hoe de oppervlakte opgebouwd is. Meestal is de structuur goed zichtbaar, zoals bij hout en weefsel. De structuur kan echter ook zo fijn, dat ze met het blote oog niet zichtbaar is. Papier, glas, kunststoffen en metaal lijken structuurloos. Andere woorden voor structuur zijn: opbouw, samenhang of ordening.

geometrisch/organisch, gesloten/open, enkelvoudig/samengesteld, symmetrisch/asymmetrisch, hoekig/rond, etc.

afb 3 geometrisch gevormde theekan, M. Brandt, 1924

afb 2 kan je de structuur van het gebouw goed zien.

Beeldende aspecten Vorm, licht, kleur, ruimte en compositie zijn de belangrijkste vormgeving- of beeldende aspecten. Bedenk dat door het beschrijven van deze onderdelen je iemand die het kunstwerk niet heeft gezien een beeld kan geven van hoe het er uit ziet. Vorm Omschrijf de vormen die kenmerkend, belangrijk zijn in het kunstwerk. Een tekening/schilderij bestaat uit talloze lijnen, punten en vlakken. Een vormaspect is het kenmerk van de vorm, zoals: ruimtelijk/vlak, eenvoudig/complex,

Kleur Omschrijf welke en wat voor soort kleuren zich bevinden in het werk. Zijn het enkel primaire kleuren? Denk bij deze vraag aan de kleurcontrasten: complementair contrast, licht/donkercontrast, warm/koud contrast en een kwantiteitscontrast. Let ook op kleurschakeringen, kleurverloop en de functie van de kleur. (expressieve kleuren: emotionele betekenis, of symbolische waarde) Versterkt de kleur de sfeer, roept het de aandacht van de kijker? Ruimte Omschrijf de ruimte die op of in het kunstwerk te zien is. Beschrijf hierbij de ruimte/dieptesuggestie, zoals overlapping, voor/achtergrond, afsnijding en het (sferisch) perspectief.

Kijk je bovenop het beeld, vanuit vogelperspectief of juist vanuit een kikkerperspectief?

afb 6, een propagandaposter uit de Sovjet Unie, met een

Afb 4 sferisch perspectief, afb 5 De Chirico, Piazza dItalia, 1921

Licht Omschrijf wat voor soort licht er in het kunstwerk te zien is. Denk hierbij aan de lichtkleur (kaarslicht geeft een andere kleur dan maanlicht), lichtintensiteit (bouwlamp versus kaars), lichtbron (waar is deze, zijn er meerdere, wat voor soort licht), schaduw, diffuus licht. Wat is het effect van het licht op het beeld, denk aan symboliek, sfeer, dreigend of romantiek. Compositie Beschrijf de compositie van het werk. De compositie is een van de belangrijkste beeldaspecten in een kunstwerk, ze bepaald namelijk de ordening. Doormiddel van de compositie legt de kunstenaar op een specifiek onderdeel van zijn werk de nadruk. Denk hierbij aan centrale, diagonale, overall, (a)symmetrisch of een dynamische compositie. Hier kan veel herhaling van vorm in zitten, of 1 aandachtspunt in zitten.

duidelijke diagonale compositie

De voorstelling Beschrijf de voorstelling van het kunstwerk. Dit kan een nabootsing van de werkelijkheid zijn of een gefantaseerde werkelijkheid. Beschrijf bij dit onderdeel wat je ziet. Zijn er mensen afgebeeld bijvoorbeeld, hoeveel, wat zijn de houdingen, wat hebben ze aan? Wordt er beweging gesuggereerd? Is het realistisch, abstract? Zijn er veel details, wat voor? Wat voor sfeer wordt er op geroepen, is het droevig of dromerig? Inhoud Wat zou de kunstenaar met het werk willen zeggen? Wat is de betekenis of het doel van het werk? Wil de kunstenaar een clichbeeld laten zien, zijn mening geven over iets? Is het verhalend, symbolisch, decoratief of bijv

expressief? In afb 7van Goya, is een executie te zien van opstandelingen in Spanje. Laat hij middels dit schilderij zijn mening zien?

afb 7, F.Goya, de exuctie van de opstandelingen, 1814

Wat vind jij? Geef hierbij jouw mening over het kunstwerk en leg deze uit. Belangrijk!! y Het eerste punt (oa titel, maker, datum) beschrijf je puntsgewijs. y Van de andere punten uit de beeldanalyse maak je een lopend verhaal. y Besteed veel aandacht aan het laatste onderdeel; het geven en beargumenteren van je eigen mening.