Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
1
97
51
:
- . .
1702070000 167
52-85
053(02) 85
-
, 1985
: , ( ), , , (, , . .).
, , , .
, , ,
- .
.
, , , . ( , ) , ,
, , ,
, . , . , , ,
.
. , . , , ,
.
, , , .
, , , .
, ,
, , ,
.
I. .
1.
1.1. :
p1, , ps ,
k1, , ks .
1.2. .
2, .
4, , 4.
8, , 8.
3, 3.
9, 9.
5, , 5.
25, ,
25.
11, , , , , , 11.
(m, n) n
{m, n}:
m n = (m, n) {m, n}.
1.3. () :
a,
a =
a,
a b
a . 0,
a
< 0.
a
a
=
; | | a | | b | | < | a b |;
b
b
| a b | - | a | | b |;
| a + b | - | a | + | b | ( ).
1.4. .
():
m p mq + np
;
+ =
n q
nq
m p mq np
;
=
n q
nq
m p mp
;
=
n q
nq
m p mq
.
: =
n q
np
n n nk
0,n1n2nk = 1 2
,
10k
n1, n2, , nk .
:
0,n1n2nk (nk+1 nk+2 nk+p) =
(nk+1 nk+2 nk+p) .
1.6. .
1.5. .
ab cd
=
;
a+b c+d
ab cd
a c
=
=
: a d = b c;
;
b d
b
d
ma + nb mc + nd
( ),
=
pa + qb
pc + qd
2
2
m, n, p, q p + q 0.
1.6. .
:
(a b)
ax
= ax y ;
y
a
ax ay = ax+y ;
a0 = 1 (a 0);
x
= a b ;
ax
a
= x.
b
b
log a a = 1;
M
log a 1 = log a M1 log a M2 ;
M2
log b c
1
= c log a b ; log a c =
; loga c =
.
log b a
logc a
( )
log a bc
(ax) y = axy ;
2. .
2.1. .
:
n
x c = (x c) (x
n 1
+x
n 2
c+x
n 3 2
c + + xc
n 2
+c
n 1
) = (x c)
n1
x c = (x + c) (x
n2
n3 2
c+x
n 2
c + xc
n1
) = (x + c)
n k 1 k
c ,
n1
(1) x
k nk1 k
c ,
k=0
n ;
n
x
k =0
n ;
n
n 1
n1
x + c = (x + c) (x
n2
n3 2
c+x
n2
c xc
n1
+c
) = (x + c)
n1
(1) x
k nk1 k
c ,
k=0
n .
:
2
2
(x + c) (x c) = x c ;
2.2. .
n- P(x) = xn + a1xn1 +
+ a2xn2 + + an-1x + an c c1, c2, , cn:
c1 + c2 + c3 + + cn1 + cn = a1,
c1c2 + c1c3 + + cn1cn = a2,
c1c2c3 + c1c2c4 + + cn2cn1cn = a3,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c1c2c3cn1cn = (1)n an .
P(x) = x2 + px + q :
c1 + c2 = p,
c1c2 = q.
P(x) = x3 + px2 + qx + r :
c1 + c2 + c3 = p,
c1c2c3 = r .
2.3. .
ax2 + bx + c = 0 :
x1,2 =
b b2 4ac
.
2a
2.4. . 7
2
4ac b2
4ac b2
b
b
+i
i
x1 =
; x2 =
.
2a
2a
2a
2a
x2 + px + q = 0:
x1,2
p
p
= q.
2
2
ax + 2kx + c = 0:
2
x1,2
k k2 ac
=
.
a
2.4. .
y3 + py + q = 0
:
y1 = A + B ,
y2,3 =
A+B
AB
i
3 ,
2
2
q
q
A = 3 + Q , B = 3 Q ,
2
p
q
Q = + ,
3
2
,
AB = p/3.
3
y + py + q = 0 (
). Q < 0, p < 0,
y1 = 2
cos ,
3
3
y2,3 = 2
p
cos ,
3
3 3
cos =
Q . 0 p > 0, y1 = 2 p 3 ctg 2 ,
q
3
2 ( p 3)
tg = 3 tg
,
2
tg =
2
q
( p 3 )3 ,
,
4
.
2
tg = tg ,
2
3
2
sin =
q
p
,
3
,
4
.
2
I.2. .
3
ax + bx + cx + d = 0
xi = yi
b
3a
yi .
(i = 1, 2, 3),
2.5. 4- .
ax4 + bx3 + cx2 + dx + e = 0 y = x +
b
y4 + py2 + qy + r = 0,
4a
1
1
z1 + z2 + z3 ) , y2 = ( z1 z2 z3 ) ,
(
2
2
1
1
y3 = ( z1 + z2 z3 ) , y4 = ( z1 z2 + z3 ) ,
2
2
y1 =
(1)
z1, z2, z3 ( )
z3 + 2pz2 + (p2 4r) z q2 = 0,
(1) ,
z1 z2 z3 = q .
2.6. .
:
| a + b | - | a | + | b |;
| a b | . | | a | | b | |;
2
2
a + b . 2 | ab |;
a+b
. ab , (a . 0, b . 0).
2
a b
+ . 2 , (ab > 0);
b a
a - a ;
1
n
a .
i =1
aibi -
i =1
n
i =1
n a a a
1 2
n
aibi -
i =1
i =1
1p
aip
ai . 0
( );
( );
1
ai n
i =1
1q
biq
i =1
n
i =1
bi2
i =1
ai2
1
n
n
i =1
a
i =1
2
i
( ),
2.7. .
n :
Pn = n! .
n m :
Am
n =
n!
.
(n m) !
1 1
+ = 1.
p q
2.7. .
n m :
Cm
n =
n!
.
m ! (n m) !
Cnm = Cnn m ; Cnm++11 = Cnm + Cnm +1 ; Cn0 + Cn1 + Cn2 + + Cnn 1 + Cnn = 2 n .
() () (k1, k2, , km):
Cn (k1, k2 , , km ) =
n!
k1 ! k2 ! km !
(n = k1 + k1 + + km).
n m :
n 1
m
fnm = Cm
+ n 1 = Cm + n 1 .
:
:
(a1 + a2 + + ar ) n =
k1+ k2 ++ kr = n
(1)
k1+ k2 ++ kr = n
Cn (k1, k2 , , kr ) = r n .
10
II.
1.
1.1. .
:
S=
1
1
1
aha = bhb = chc ;
2
2
2
S=
S = p (p a) (p b) (p c)
( );
abc
1
ab sin ; S =
; S = pr ;
4R
2
S = ra (p a) = rb (p b) = rc (p c) ; S =
S = p (p a) tg
ra rb rc r ;
S = p 2 tg
= p (p b) tg = p (p c) tg ,
2
2
2
tg tg ;
2
2 2
a, b, c , ha, hb, hc , a, b,
c, p =
1
(a + b + c) , R , 2
, r , , ", $, ( ,
a, b, c , ra, rb, rc , a, b, c.
:
a2 = b2 + c2 2bc cos "; b2 = a2 + c2 2ac cos $; c2 = a2 + b2 2ab cos (;
a
b
c
=
=
= 2R .
sin sin sin
+
tg
ctg
a+b
2 =
2 ;
:
=
a b tg tg
2
2
+
tg
ctg
tg
ctg
a+c
b+c
2 =
2 ;
2 =
2 .
=
=
a c tg
b c tg
tg
tg
2
2
2
2
a+b
=
c
cos
2 =
2 ;
+
sin
cos
2
2
cos
ab
=
c
ma a:
ma =
1
2
ha, a:
sin
2 =
2 .
+
cos
sin
2
2
sin
2b2 + 2c2 a2 .
ha =
2 p (p a) (p b) (p c)
.
a
1.2. .
la a:
:
S=
la =
11
2ac cos
2 =
2.
a+b
a+c
2ab cos
( a).
a 3
.
3
a 3
.
: r =
6
:
S=
R=
( a b c).
1
ab .
2
R=
c
= mc .
2
2
2
2
: a + b = c .
:
ac : a = a : c, bc : b = b : c,
bc : hc = hc : ac,
ac bc a b c.
1.2. .
.
( a b):
( a): S = a2.
.
S = a2 sin = ah =
h , d1 d2 .
:
:
.
r=
S = a b.
1
d1d2 , a
2
, (
d12 + d22 = 4a 2 .
1
1
h = a sin .
2
2
1
d1d2 sin ,
2
a b , " , ha hb ,
$ d1 d2.
:
( a, b h).
:
.
S=
S=
a b,
a+b
h.
2
1
d1 d2 sin , d1 d2 , ( 2
12
II.1.
180(n 2).
n-:
n-:
1
n(n 3) .
2
an = 2R sin
180
180
, R
= 2r tg
n
n
, r .
n-:
Sn =
1 2
360
180 1 2
180
R n sin
.
= r2n tg
= an n ctg
2
4
n
n
n
1.4. .
D2
: L = 2R. : S = R =
.
4
2
1.5. .
: R , l , a , ,
( ) .
:
a = 2R sin
.
2
2R
.
360
R2
.
: S =
360
1
sin .
: S = R2
2
180
l=
1.6. .
: S = PL,
P , L .
: V = SL = SH,
S , H .
( a, b, c):
V = abc.
1.10. .
13
1.7. .
S=
:
, h .
1
Ph ,
2
1
SH , S , H .
3
1
: S = (P + p)h ,
2
V=
, , h .
:
V=
1
H (S1 + S1 S2 + S2) , H
3
, S1 S2 .
1.8. .
: a , V , S ,
R , r , H .
. . .
V = a3 ;
S = 6a2;
R=
a 3
;
2
r=
a 6
;
4
r=
a
;
2
H = a.
. .
.
a3 2
V =
;
12
S = a2 3 ;
R=
a 6
;
12
H=
a 6
.
3
. .
.
.
.
.
V=
a 10 (25 + 11 5)
a3 (15 + 7 5)
a 3(1 + 5)
; S = 3a2 5 (5 + 2 5) ; R =
;r=
.
4
4
20
. . .
5a3 (3 + 5)
;
12
a 2 (5 + 5)
a 3 (3 + 5)
; r=
.
4
12
. L, N F
: N L + F = 2.
V=
S = 5a2 3 ;
R=
1.9. .
( R H):
:
V = R2H.
1
R2 H .
3
S = RL, L .
14
II.1.
1
H (R12 + R1R2 + R22 ) ,
3
: V =
H , R1 R2 .
:
S = (R1 + R2)L,
L .
1.11. .
( R):
S = 4R2.
( R): V =
4
R3 .
3
1.12. .
: V =
1
H 2 (3R H) ,
3
R , H .
:
: V =
S = 2RH.
2
R2H ,
3
R , H .
S = R 2H +
1
1
H3 + (R12 + R22)H ,
6
2
H , R1 R2 .
:
V=
S = 2RH,
R , H .
2RH H2 .
15
2.
2.1. .
Ax + By + C = 0.
(t ):
x = kxt + x0, y = kyt + y0, kx2 + ky2 0.
k:
y = kx + b,
k = tg ,
(0; 2) ( 2 ; ) .
x y
+ = 1 , (a 0, b 0), (a; 0) (0; b) a b
Ox Oy .
: x cos + y sin p = 0, p
, Ox
:
, .
:
sin
cos
= A,
= B,
p
= C,
1
2
A +B
. C.
y y1
x x1
=
.
y2 y1 x2 x1
d (x0, y0) Ax + By + C = 0:
d=
| Ax0 + By0 + C |
2
A +B
(x3, y3) :
x1
x2
x3
y1 1
y2 1 = 0 .
y3 1
1:
x0 =
x1 + x2
y + y2
, y0 = 1
.
1+
1+
B1 C1
B C2
,
x0 = 2
A1 B1
A2
B2
C1
C
y0 = 2
A1
A2
A1
A2
.
B1
B2
: A1B2 A2B1 = 0.
: A1A2 + B1B2 = 0.
16
II.2.
y = k1x + b, y = k2x + b:
x0 =
b2 b1
k b b1k2
, y0 = 1 2
.
k1 k2
k1 k2
k1 = k2.
: k1k2 = 1.
| AB
1 2 A2B1 |
,
: sin =
A12 + B12 A22 + B22
:
cos =
| A1A2 + B1B2 |
A1B2 A2B1
.
A1A2 + B1B2
tg =
y = k1x + b, y = k2x + b:
tg =
k1 k2
1 + k1k2
( k1k2 1).
k1k2 = 1, = /2.
, Aix + Biy +
+ Ci = 0 (I = 1, 2):
Aix + Biy + Ci = 0 (I = 1, 2, 3) :
A1
A2
A3
B1
C1
B2 C2 = 0 .
B3 C3
2.2. . . . .
:
2
2
F (x, y) / a11x + 2a12xy + a22y + 2a1x + 2a2y + a0 = 0.
:
S = a11 + a22;
a11 a12
a12 a22
a11 a12
a1
a1
a0
(1)
= a12 a22 a2 .
(1):
(2):
a2
a11
a12
a12
a22
(2)
= 0.
: S = 1 + 2; = 12.
(1)
( ):
A=
a22 a2
a2
a0
a11 a1
a1
a0
, , S, A (1) :
S < 0 ;
0
>0
S > 0 ;
= 0 ;
2.2. . . . .
0
<0
=0
17
;
;
0 ;
A > 0 ;
=0
= 0 A < 0 ;
A = 0 .
x = x cos y sin + x0,
y = x sin + y cos + y0
F (x, y) = 0 ( 0)
, .
.
x2
a2
y2
b2
a2 =
= 1,
,
2
b2 =
,
1
1 2 , 1.2.
(t ):
x = a cos t,
r, n:
, e =
(t [0; 2)).
p
2
, p = b a r=
1 + e cos
y = b sin t,
a 2 b2 a (0 e < 1), a .
x = a/e,
x = a/e.
. R,
: x2 + y2 = R2 ;
2
2
2
(a; b): (x a) + (y b) = R ;
2
(r0; n): r2 2rr0 cos (n n0) + r0 = R2 ;
: r = R ;
.
x
a
2
2
y2
2
= 1,
a2 =
,
2
b2 =
,
1
1 2 , 1.2.
(t ):
x = a ch t,
r, n:
, e =
(t ( ; + )).
p
2
, p = b a
r=
1 + e cos
y = b sh t,
a 2 b2 a > 1 .
: x = a/e, x = a/e.
18
II.2.
.
:
y2 = 2px,
p=
1
S
.
S
r=
p
.
1 + cos
2.3. .
:
Ax + By + Cz + D = 0,
A2 + B2 + C2 0.
x y z
:
+ + = 1, (abc 0) ;
a b c
(a; 0; 0), (0; b; 0), (0; 0; c) Ox, Oy Oz .
: x cos + y cos + z cos p = 0, cos , cos
cos , , p .
:
cos = A,
cos = B,
cos = C,
p = D,
A2 + B2 + C2
( D).
, (x0, y0, z0) a = (a1; a2; a3) b = (b1; b2; b3) (u, v ):
x = x0 + a1u + b1v, y = y0 + a2u + b2u, z = z0 + a3u + b3v.
a b A, B, C:
A=
a2 a3
b2
b3
a3 a1
B=
b3
b1
C=
a1 a2
b1
b2
x1
y1
z1 1
x2
x3
y2
z2 1
y3
= 0.
z3 1
d=
A + B +C
2.4. .
19
Ax + By + Cz + D1 = 0
Ax + By + Cz + D2 = 0:
D1 D2
d=
A2 + B2 + C2
cos =
A12
B12
+ C12
A22
B22
+ C22
2.4. .
(1)
A1x + B1y + C1z + D1 = 0, A2x + B2y + C2z + D2 = 0.
: x = x0 + rxt,
y = y0 + ryt, z = z0 + rzt,
r = (rx, ry, rz) , x0, y0, z0 , .
(1) : rx = (B1C2 B2C1), ry = (C1A2 C2A1), rz = (A1B2 A2B1).
, (x0; y0; z0) r = (rx, ry, rz):
x x0 y y0 z z0
.
=
=
rx
ry
rz
n ,
x x0 y y0 z z0
, x x0 = y y0 = z z0 :
=
=
rx
ry
rz
rx
ry
rz
cos =
, :
, :
rx ry rz
=
= .
rx ry rz
, ,
Ax + By + Cz + D = 0: A = B = C .
rx ry rz
, (x0; y0; z0)
Ax + By + Cz + D = 0: x x0 = A, y y0 = B, z z0 = C.
(x1; y1; z1) , :
ry
rz
d = y0 y1 z0 z1
rz
rx
z0 z1 x0 x1
rx2
ry2
rz2
rx
ry
x0 x1 y0 y1
1
2
20
II.2.
2.5. .
:
F (x, y, z) a11x2 + 2a12xy + a22y2 + 2a13xz + 2a23yz + a33z2 +
(1)
+ 2a1x + 2a2y + 2a3z + a0 = 0.
:
a11 a12
a13
a1
a2
a3
a11 a12
a0
J=
a13
a11 a12
a12 a22
a22 a23
a23 a33
a33 a13
a13
a11
(1):
2
2
2
n (x, y, z) a11x + 2a12xy + a22y + 2a13xz + 2a23yz + a33z .
(2):
a11
a12
a12
a22
a13
a23
= 0.
(2)
a13
a23
a33
1, 2, 3
: S = 1 + 2 + 3 ; J = 12 + 13 + 23 ; = 123.
2.5. .
21
I. 0:
x2
<0
a2
y2
b2
z2
c2
S > 0, J > 0
>0
a2
b2
c2
x2
=1
:
2
x2
a2
y2
b2
= 1
z2
c2
= 0:
a2
a2
y2
+ 2 = z .
a2
b
2
x
y2
2 = z .
> 0: :
a2
b
< 0:
x2
x2
=0
I I. = 0:
x2
b2
z2
c2
= 1
:
=0
a2
y2
J > 0;
J < 0;
J = 0,
: , , .
y2
b2
y2
b2
z2
c2
z2
c2
=1
=0
22
3.
3.1. .
( ) ,
r = r (t) (x (t); y (t)), t ,
dr (t)
= (x (t); y (t)) .
dt
dv(t)
d 2r (t)
=
= (x(t); y(t) ) .
w (t) =
dt
dt 2
v (t) =
t l, | v | = 1; l .
k r = r (l) l :
k = | w (l) |.
R = 1/k.
, r = r (t) (x (t); y (t)),
(x (t1); y (t1)) (x (t2); y (t2)):
t2
t2
t1
t1
| v (t) | dt =
l=
x 2 + y 2 dt .
y y(t0) =
y(t0)
(x x(t0)) .
x(t0)
y y(t0) =
x(t0)
(x x(t0)) .
y(t0)
n x = x (t), y = y (t) l:
n=
w
=
|w|
x (l) + y2 (l)
(x(l); y(l)) .
cos =
x1x2 + y1y2
.
t =t0
k x = x (t), y = y (t) ( x + y
0) : k =
| xy yx |
(x2 + y2) 3 2
xc = x(t0 ) y(t0 ),
yc = y(t0 ) + x(t0 ),
dv
= w = kn,
dl
dn
= kv .
dl
t = t0
3.3. .
23
3.2. .
( ) , r = r (t) (x (t); y (t); z (t)),
v (t) =
dr (t)
= (x (t); y (t); z (t)) .
dt
w (t) =
k l -
: k = | w (l) |.
, r = r (t) (x (t); y (t) ; z (t)),
(x (t1); y (t1); z (t1)) (x (t2); y (t2); z (t2)):
l=
t2
t2
t1
t1
| v (t) | dt =
n=
x 2 + y 2 + z 2 dt .
w
.
|w|
r = r (l) (l ): b = [v n] .
i=
i r = r (l) (l ):
r = r (t) (t ):
k=
i r = r (t) (t ):
db
.
dl
rr
| r |3
i=
r, r , r
[r r ]2
r = r (l) (l ):
dv
= kn,
dl
dn
= ib kv,
dl
db
= in .
dl
3.3. .
, n v(l), ; ,
n b, ; ,
v(l) b, .
(x (l0); y (l0); z (l0)).
:
:
:
x x(l0)
y y(l0)
z z (l0)
.
=
=
y(l0) z (l0)
z (l0) x(l0)
x(l0) y(l0)
y(l0) z (l0)
z (l0) x(l0)
x(l0) y(l0)
24
II.3.
y(l0)
x(l0)
z (l0)
y(l0)
= 0.
z (l0)
x x(l0)
y y (l0)
z z (l0)
x(l0)
y(l0)
z (l0)
y z
y z
z x
l =l0
z x
= 0.
x y
l =l0
x y
l =l0
3.4. .
:
z = f (x, y);
F (x, y, z) = 0;
: r = r (u, v),
: x = x (u, v), y = y (u, v), z = z (u, v),
(1)
u, v .
(x (u0, v0), y (u0, v0), z (u0, v0)) ,
(1)
x
u
x
v
y
u
y
v
z
u
z
v
2.
, ,
(u0; v0):
y (u0 , v0)
u
y (u0 , v0)
v
z (u0 , v0)
u
z (u0 , v0)
v
= 0.
, , (u0; v0):
x x(u0 , v0)
y y(u0 , v0)
z z (u0 , v0)
.
=
=
y(u0 , v0) z (u0 , v0)
z (u0 , v0) x(u0 , v0)
x(u0 , v0) y(u0 , v0)
u
u
u
u
u
u
y(u0 , v0) z (u0 , v0)
z (u0 , v0) x(u0 , v0)
x(u0 , v0) y(u0 , v0)
v
v
v
v
v
v
3.4. .
25
- r u = u(t),
r
r
du +
dv .
u
v
2
2
2
2
-: dS = (dr) = E(du) + 2F du dv + G dv
dr =
( ).
E, F, G :
2
r r
z
y
x
E = E (u, v) =
=
+
+
u u
u
u
u
z
y y
x x
r r
F = F (u, v) =
+
+
=
u
u v
u v
u v
z
,
v
2
r r
z
y
x
G = G (u, v) =
=
.
+
+
v v
v
v
v
u = u(t), v = v(t) , (1):
t2
l =
u v
u
v
+G
E
+ 2F
dt .
t1
, :
r
r
S =
EG F 2 du dv =
du dv ,
u
v
u, v.
, z = f (x, y):
S =
f
1+
f
dx dy ,
+
y
0 x, y.
, r = r (u, v):
r
r
u v
,
m (u, v) =
2
EG F
E, F, G .
r = r (u, v):
(dr dm) = L (u, v) du2 + 2M (u, v) du dv + N (u, v) dv2,
L, M, N :
L(u, v) = m
2r
u2
2r r r
, ,
u2 u v
EG F2
II.3.
26
M (u, v) = m
2r
=
u v
2 r r r
,
,
u v u v
EG F
N (u, v) = m
r r r
,
,
v2 u v
.
EG F2
(u0; v0)
(, (u0;
v0)).
, du/dv:
kN =
v2
L(du) 2 + 2M du dv + N(dv) 2
E(du) 2 + 2F du dv + G(dv) 2
, ,
k=
kN
, 2 cos
.
,
kN k1 k2 ( ),
*)
L kE
M kF
M kF N kG
= 0.
( ).
.
k1, k2 2
2
: kN = k1 cos + k2 sin .
k1 + k2 1 EN 2FM + GL
.
=
2
2
EG F2
LN M2
( ) : K (u, v) k1k2
.
EG F2
H (u, v)
k1, k2, H, K .
*)
, kN .
27
4.
4.1. .
: a + 0 = a, a + b = b + a, a + (b + c) = (a + b) + c.
:
a = a, (a) = () a, (a + b) = a + b, ( + ) a = a + a.
a = (a1; a2; a3),
b = (b1; b2; b3):
a a
a a
a1 a2
= 1 3 = 2 3 = 0.
b1 b3
b2 b3
b1 b2
a1 a2 a3
b = (b1; b2; b3),
b1
c1
b2
c2
b3 = 0 .
c3
a b ,
: (a, b) = | a | | b | cos , = (a, b) .
: (ab), ab, ab.
:
(a, b) = (b, a),
((ka), b) = k (a, b),
2
(a, (b + c)) = (a, b) + (a, c), (a,b) (a,a) (b,b) ( ).
a = (a1; a2; a3), b = (b1; b2; b3) :
(a, b) = a1b1 + a2b2 + a3b3 .
a = (a1; a2; a3), b = (b1; b2; b3):
cos =
(a, b)
=
a b
a b [a, b]:
1) [a, b] | a | | b | sin ( = (a , b ) );
2) [a, b] a, b ;
3) (a; b; [a,b]), , .
: [ab],
ab.
a = (a1; a2; a3), b = (b1; b2; b3) :
a a3 a3 a1 a1 a2
[a, b] = 2
;
;
.
b
b
b
b
b
b
3
3
1
1
2
2
28
II.4.
, (a; b; c) , , *).
a, b, c, :
a1 a2 a3
a, b, c = b1
c1
b2
c2
b3 .
c3
:
<a, b, c> = ([a, b], c) = ([b, c], a) = (c, [a, b]) = (b, [a, c]).
4.2. .
f(r):
xyz:
f f f
grad f = ; ; ;
x y z
1 f
f 1 f
;
;
;
r r r sin
f 1 f f
grad f = ;
;
.
z
r, 2, n: grad f =
, , z:
F:
xyz:
div F =
Fx Fy Fz
+
+
;
x
y
z
r, 2, n:
div F =
F*
1 2 *
1
*) + 1
r
F
F
(
)
(sin
,
+
r
r sin
r sin
r2 r
Fr* , F* , F* F;
, , z:
div F =
1
1 F* Fz*
,
+
(F*) +
z
F* , F* , Fz* F , , z.
F:
xyz:
rot F =
,
z
Fx
Fy
Fz
F Fy Fx Fz Fy Fx
rot F = z
;
;
;
y
z
z
x
x
y
*)
, (i, j, k) , a, b, c , (a; b; c) , .
4.2. .
r, 2, n:
1
rot F =
r sin
29
F*
(F* sin ) ;
1 1 Fr* (rF )
1 (rF*) Fr* ;
;
r sin
r r
r
, , z:
z z
, (C , c
):
grad C = 0,
grad (Cf) = C grad f,
grad (f1 + f2) = grad f1 + grad f2,
grad (f1f2) = grad f1 + grad f2,
div c = 0,
div CF = C div F,
div (F1 + F2) = div F1 + div F2,
div (fF) = f div F + F grad f,
rot c = 0,
rot CF = C rot F,
rot (F1 + F2) = rot F1 + rot F2,
rot (fF) = f rot F + (grad f) F.
f = div grad f.
f:
xyz:
f =
2f
x2
2f
y2
2f
z2
r, 2, n:
f =
2f
2 f
1
2f
1 2f
1
f ;
ctg
+ 2
+
+
sin 2 2
2 2
2
, , z:
f =
1 f 1 2f 2f
.
+
+
2 2 z2
w = wkk k k :
k
iw =
wk
i
+ w j jik .
w = wkk :
iwk =
wk
i
wj kij .
: gij (i, j = 1, 2, 3) ;
II.4.
30
i (c wk) = c i wk;
i (vk + wk)= i vk + i wk;
i (vj wk) = wk i vj + vj i wk;
i (gjk) = 0;
i wj = gjk i wk.
:
i
jk
=
gjk
gks
1 is gjs
g
+
+
k
2
s
j
(gij = 0 i j):
1 ii gii
g
;
2
j
1 ii gii
iii =
;
g
2
i
iji =
jji =
i
jk
=0
1 ii g jj
g
;
2
i
i j, j k, i k.
:
, , z:
r, 2, n:
r = r;
r = r sin2 ;
= sin cos ;
r =
1
;
r
= ;
1
= ;
r
= ctg .
1
.
, , .
, :
: i = grad ;
w :
i wi = div w ;
w (u = rot w):
1, 2, 3;
u =
1
( w w ) ,
g
g = det gij .
, , -
31
III. . . .
1.
1.1. .
a {an}:
lim an = a ,
lim xn
xn
= n
n yn
lim yn
lim
lim xn - lim yn
x n - y n - zn
lim xn = lim zn = a,
{xn},
lim yn 0;
{yn},
xn - yn .
{zn}
lim yn = a .
{xn}, {yn} xn - yn
lim xn = a,
lim yn = b,
a - b.
{xn}
, > 0 N0 = N0 () ,
32
III.1.
1.3. .
a > 0, b > 1, > 0, p .
n
lim 1 + = e;
n
n
lim
a = 1;
1
n
lim
= 1;
n 1 n
tg
lim
n n n!
lim
lim
= e;
n = 1;
1p + 2p + + np
an
= 0;
n n!
lim
lim
n
n
lim n ( a 1) = ln a;
1
=
;
p +1
= 0;
lim
lim
logb n
n
1
n = 1;
1n
sin
1p + 3p + + (2n 1) p
lim
n
np +1
1
1
1
lim
+
++
= ln 2.
2n
n+2
n n + 1
np +1
= 0;
2p
=
;
p +1
33
2.
2.1. .
f (x0 + x) f (x0)
.
x
x 0
, , f (x) x0.
df
df (x)
(x0) =
f (x) f(x0) =
.
dx
dx x = x
y = f (x) x0
lim
f(x0 + x) f(x0)
f(x0 + x) f(x0) = A(x0) x + o (x),
o (x) ,
A(x0) x y = f (x) x0:
df (x0) = A(x0) dx
(dx x).
y = f (x)
x0
(xk)2 ,
k =1
f(x1, , xn)
( x01 , , xn0 ),
A1x1 + + Anxn,
fx1 dx1 + + fxn dxn
(dxi xi , i = 1, , n) ,
(1)
f(x1, , xn)
( x01 , , xn0 ),
df. (1)
dxi f: dxi f = fxi dxi
(i = 1, , n) .
2.2. .
u(x) const, u(x) 0, du 0.
u(x) v(x) x0, :
(cu) = cu (c = const);
(u v) = u v;
d(cu) = cdu;
d(u v) = du dv;
34
III.2.
uv uv
u u dv v du
u
; d =
.
=
v
v
v2
v2
.
y = f (x)
x0 f(x0) 0, -
f ( (t)) t0 ( f ( (t) ) )
t = t0
= f(x0) (t0) =
d f () d (t)
d
dt
.
t = t0
.
x(t) y(t) t0
y (t )
y
x(t0) 0, x0 = x (t0) yx = t 0 =
.
xt (t0)
x t =t
0
2.3. .
u(x) v(x) n- x0,
dn (u + v) = dnu + dnv;
(uv) (n) =
k=0
dn (uv) =
Cnk dku dn kv
( ).
k=0
.
y = f (x) x0,
f(x0) 0, x = g (y)
g(y0) = f(x0) / f 3 (x0) .
.
y = f (x) x = (t) x0 t0
x0 =
(t0),
( f ( (t) ) )
t =t0
f(x0) 2 (t0)
f ( (t))
+ f(x0) (t0) .
t0
, .
x(t) y(t)
y x ytxtt
= tt t
t0 x(t0) 0, x0 = x (t0) yxx
.
3
xt
. f (x)
x0,
x0, f(x0) = 0.
.
f (x) [a, b], (a, b)
, c (a, b), f(c) = 0.
2.5. .
35
.
f (x) [a, b] (a, b), c,
f (b) f (a)
= f(c) .
ba
.
f (x) g (y) [a, b], (a, b) g(x) 0 x (a, b), c (a, b),
f (b) f (a)
f(c)
.
=
g (b) g (a) g(c)
2.4. .
(x ) = x 1
(sin x) = cos x;
(tg x) =
(arcsin x) =
(arctg x) =
(cos x) = sin x;
cos x
1
1 x
1
1 + x2
(ctg x) =
(arccos x) =
(arcctg x) =
(sh x) = ch x;
1
ch x
(cth x) =
sin2 x
1
1 x
1
1 + x2
1
(loga x) =
;
x ln a
(ch x) = sh x;
(ax) = ax ln a;
(th x) =
( = const);
sh2 x
2.5. .
.
0
y =
= y(x1, , xn) x =
(i = 1, , n;
j = 1, , m), y(x(t))
xi
tj
y
t 0
,
tj
y
=
tj
y xi
.
t
i
j
i =1
.
y (x) x0, xi = xi (t) (i = 1, , n)
t 0, y (x(t)) = y (x1(t), , xn(t)) t 0: dy =
y(x(t0))
t dtj =
j
j =1
m
y(x0)
x dxi (t 0) .
i
i =1
36
III.2.
, . F (x1, , xn, y) = 0,
y = f(x1, , xn)
0
0
( x1 ; ; xn ; y0), Fx , Fy , i
, Fy 0, ( x10 ; ; xn0 )
fx , fx = Fx / Fy .
i
, .
yj = fj(x1, , xn)
(j = 1, , n) Fi(x1, , xn, y1, , ym) = 0
0
(i = 1, , m), ( x10 ; ; xn0 ; y10 ; ; ym
) -
Fk m Fk fj
+
=0
xi j =1 yj xi
fj
xi
(k = 1, 2, , m) .
. n- f(x, y):
dnf (x, y) =
f (x, y)
k=0
Cnk .
37
3.
3.1. .
F(x) f(x) X*), X F(x) = f(x) .
f(x) X , f (x) dx = F(x) + C (C = const).
f (x) dx , :
3.2. .
f(x) X,
d
f (x) dx = f (x) .
dx
f(x) X
df (x) = f (x) + C .
,
f(x) g(x) X,
f(x) + g(x) [f (x) + g (x)] dx = f (x) dx + g (x) dx .
.
f(x) g(x) X,
g (x) df (x) , X f (x) dg (x)
3.3. .
x dx =
x
a dx =
x +1
+C
+1
ax
;
ln a
sin x dx = cos x;
tg x dx = ln cos x ;
sh x dx = ch x;
*)
( 1) ;
C ;
dx
= ln | x | (x 0)
x
cos x dx = sin x;
ctg x dx = ln sin x ;
ch x dx = sh x;
38
III.3.
dx
dx
sin2 x = ctg x;
cos2 x = tg x;
sh2 x = cth x;
ch2 x = th x;
dx
dx
x2 + a2
dx
2
a x
dx
sin x = ln
x
1
arctg
a
a
= arcsin
tg
x
;
2
th x dx = ln ch x;
dx
sh x = ln
dx
th
x
;
2
x
a
(a 0);
( x < a);
dx
x 2 a2
dx
x a
dx
cos x = ln
1
xa
ln
2a
x+a
= ln x + x2 a2
x
tg + ;
2 4
cth x dx = ln sh x ;
dx
(a 0);
ch x = 2 arctg e
(a 0);
39
4.
4.1. .
,
Xn dx =
dx
x dx
1
Xn +1
a (n + 1)
X = ax + b.
(n 1);
X = a ln X ;
x dx x b
X = a a2 ln X ;
ln X ;
a2X a2
1
1
b
=
+
(n 1, 2) ;
Xn
a2 (n 2) Xn 2 (n 1) Xn 1
x2dx
1 X2
= 3
2bX + b2 ln X ;
X
a 2
x2dx
1
b2
= 3 X 2b ln X ;
X
X2
a
x2dx
1
2b
b2
= 3 ln X +
;
X 2X2
X3
a
x2dx
1
2b
b2
1
=
+
Xn
a3 (n 3) Xn 3 (n 2) Xn 2 (n 1) Xn 1
dx
1 X
= ln
;
xX
b
x
dx
1 X ax
= 2 ln
+
;
2
X
xX
b x
X2
x dx
n 1
1 X
(a)i xi
i
(n . 1) ;
Cn 1
= n ln
xXn
b x i =1
iXi
dx
1
a
X
=
+
;
ln
bx b2
x
x2 X
1
dx
1
2
X
= a 2 + 2 3 ln ;
2 2
x
x X
b X ab x b
n
i 1 i 1
dx
1
X
X
i (a) x
= n +1 Cn
+ na ln
x
x
x2 X n
b
(i 1) Xi 1
i = 2
dx
(n 1, 2, 3) ;
(n . 2) ;
40
III.4.
dx
xm X n
m 1
m 1
Cm
ln
+ n 2 (a)
i =0
Xm i 1 (a)i
i
Cm
+ n 2
(m i 1) xm i 1
X
.
x
x2dx x
b
b2 2ac
= 2 ln X +
X
a 2a
2a2
xmdx
Xn
Xn
(2n 3) aXn 1
c
(2n 3)a
xm 1
(2n m 1) aXn 1
dx
;
X
dx
Xn
x2n 1dx
Xn
1
a
x2n 3dx
Xn 1
dx
1
x2
b
ln
=
2c
xX 2c
X
dx
xXn
2c (n 1) Xn 1
c
a
(n 2)b
(2n 3)a
(m 1) c
(2n m 1) a
( = 4ac b2).
X = ax2 + bx + c
2ax + b
2
( > 0),
arctg
dx
=
X
1 ln 2ax + b
( < 0);
2
ax
b
+
+
dx
2ax + b
(2n 3)2a dx
=
+
;
(n 1)
Xn
(n 1) Xn 1
Xn 1
x dx
b dx
1
=
ln X
;
X
2a
2a X
x dx
bx + 2c
b(2n 3)
dx
=
;
n
n 1
(n 1) Xn 1
X
(n 1) X
x2dx
bm + n 1
m i 1 = 0,
m + n 2
x2n 3dx
Xn
b
a
Xn
xm 2dx
Xn
(n m)b
(2n m 1) a
x2n 2dx
Xn
xm 1dx
Xn
(m 2n 1);
dx
;
X
b
2c
dx
Xn
1
dx
;
c xXn 1
1 b2
a dx
;
ln
=
x2X 2c2
x2 cx 2c2 c X
dx
1
(2n + m 3) a
=
(m 1) c
xm X n
(m 1) cxm 1Xn 1
dx
x dx
dx
xm 2 X n
(n + m 2) b
dx
(m 1) c
xm 1Xn
(m > 1) ;
4.1. .
,
41
X = a2 x2.
x
x 1 a+x
, arth = ln
a
a 2 ax
x 1 a+x
| x | < a, arth = ln
| x | > a.
a 2
xa
Y arctg
X = a2 + x2, X = a2 x2.
dx
X = aY ;
dx
x
2n 1 dx
+
Xn +1 2na2Xn 2na2 Xn ;
x dx
1
= ln X ;
X
2
x dx
1
=
(n 0) ;
n +1
X
2nXn
x2dx
= x aY ;
X
x2dx
Xn +1
2nXn
1
2n
dx
Xn
(n 0) ;
x3dx
x 2 a2
=
ln X ;
X
2
2
x3dx
X2
x3dx
a2 1
=
+ ln X ;
2X 2
a2
(n > 1) .
, X = a3 x3.
X = a3 + x3, X = a3 x3.
dx
1
(a x) 2
1
2x a
= 2 ln
+ 2
arctg
;
X
a 3
6a
a2 ax + x2 a 3
dx
dx
X2 = 3a3X + 3a3 X ;
a2 ax + x2
x dx
1
1
2x a
=
ln
arctg
;
X
6a
a 3
a 3
(a x) 2
x2
x dx
x2dx
1
= ln X ;
X
3
X2
3a2X
3a2
x dx
;
X
42
III.4.
x2dx
x3dx
dx
= x a3
;
X
X
X2
1
;
3X
x3dx
X2
x
1
3X 3
dx
x dx
a4 + x 4
x2dx
a4 + x 4
x3dx
a4 + x 4
a4 + x 4
4a3 2
dx
.
X
X = a4 + x4.
ln
x2 + ax 2 + a2
x2 ax 2 + a2
2a3 2
arctg
ax 2
a2 x2
x2
arctg
;
2a2
a2
1
x2 + ax 2 + a2
ax 2
1
1
+
ln 2
arctg
;
4a 2
x ax 2 + a2 2a 2
a2 x2
1
ln(a4 + x4) .
4
dx
X = a4 x4.
a+x
a4 x 4
x2dx
a4 x 4
4a
ln
3
a2 + x2
a2 x2
1
1
a+x
x
ln
arctg ;
4a a x 2a
a
x3dx
1
=
ln a4 x4 .
4
4
4
a x
4.2. .
x dx
a + bx =
x dx
(a bx)m
(a bx)m
( a > 0, b > 0, n = 0, 1, 2, ; m = 1, 2, 3, ).
2 x 2 a
bx
arctg
;
b
a
b b
a bx =
x dx
x n +1 2dx
2 x
a
+
ln
b
b b
x x
a + bx
;
a bx
(m 1) a(a bx) m 1
2m 5
2a(m 1)
x dx
(a bx)m 1
(m . 2) ;
4.2. .
x x dx
6a x 2bx x
2a2
bx
;
=
+
arctg
a + bx
a
3b2
b2 ab
x x dx
6a x + 2bx x a a
=
+ 2
ln
a bx
3b2
b b
x x dx
x x
a + bx
;
a bx
x dx
(1) k akxn k
xn x dx
=2 x
a bx
dx
=
x (a + bx)
2
bx
;
arctg
a
ab
dx
=
x (a bx)
1
ln
ab
k=0
x
1
bx
+
arctg
;
a(a + bx) a ab
a
dx
x
1
+
ln
a(a bx) 2a ab
x (a bx) 2
dx
x (a bx)
2 x
a(a bx)
(m . 2) ;
dx
x (a bx)
(n . 2) ;
a + bx
;
a bx
an +1
dx
x (a + bx) 2
43
m 1
a + bx
;
a bx
(2m 3) b
a
x ndx
(a + bx)
x dx
(a bx)m .
( n = 0, 1, 2, ; m = 1, 3, 5, ).
dx
2
=
a + bx ;
a + bx b
x dx
2
a
a + bx
=
+
;
m
2
m2 m 4
m
2
(a + bx)
b (a + bx)
x2 dx
(a + bx)
x3dx
(a + bx)m
xndx
(a + bx) m
=
=
2
b3 (a + bx) m 2
2
b4 (a + bx)m 2
m
6
m
4
m
2
;
m6
m4
m 2
m 8
2
bn +1 (a + bx) m 2
k=0
44
III.4.
1
a + bx a
(a > 0),
ln
a + bx + a
dx
a
=
x a + bx 2
a + bx
(a < 0);
arctg
a
a
dx
2
1
dx
=
+
(m 2) a (a + bx) m 2 a x (a + bx)m 2
x (a + bx) m
xn
(2n 3) b
dx
(n . 2) ;
a + bx
(n 1) axn 1 2(n 1) a xn 1 a + bx
dx
1
mb
dx
=
(a + bx)m
(n 1) xn 1 (a + bx)m 2(n 1) xn 1 (a + bx)m + 2
2
2n
dx
=
dx
xn
a + bx
(n . 2) ;
(m . 3) .
(a + bx) m dx ( n = 0, 1, 2, ; m = 1, 3, 5, ).
2 (a + bx) m + 2
;
(m + 2) b
2 (a + bx) m + 4 a (a + bx) m + 2
;
x (a + bx) m dx = 2
m+4
m+2
+
m+6
m+4
m+2
(a + bx) m dx =
2 (a + bx) m + 2
a + bx a
2 a + bx + a ln
a + bx + a
a + bx
dx =
x
a + bx
2a
arctg
2 a + bx +
a
a
(a + bx) m
2(a + bx) m / 2
(a + bx) m / 2 1
dx =
+a
dx ;
x
m
x
(m . 3) ;
(a + bx)
dx =
bn +1
k=0
(a > 0),
(a < 0);
(a + bx) m
x2
a + bx
x
dx =
dx =
(a + bx) m + 2
2ax2
(a + bx) 3
(n 1) ax
n 1
mb
+
2a
(5 2n) b
2a(n 1)
(a + bx) m
dx ;
x
a + bx
xn 1
dx
(n . 2) ;
4.2. .
(a + bx) m
xn
dx =
(a + bx) m + 2
b(m 2n + 4)
+
2a(n 1)
(n 1) axn 1
(a + bx)m
xn 1
45
dx
(n . 2) ;
(a + bx) n (c + fx) m dx ( = af bc 0, n = 1, 3, 5, ;
m = 1, 3, 5, ).
dx
=
(a + bx)(c + fx)
dx
(a + bx)(c + fx) m
2bfx + af + bc
1
arcsin
bf
2
ln bf (a + bx) + b c + fx
bf
f (a + bx)
2
arctg
b(c + fx)
bf
2
(m 2)
a + bx
+
m 2
(c + fx)
b(m 3)
+
2
m2
(a + bx)(c + fx)
dx
(m . 3);
(a + bx)(c + fx)
2bfx + af + bc
2
f
bf
a + bx
dx =
c + fx
(a + bx)(c + fx)
ln bf (a + bx) + b c + fx (bf > 0);
f
f
bf
2 (a + bx) n (c + fx)
(a + bx) n
n
dx =
(n + 1) f
(n + 1) f
c + fx
a + bx
(c + fx)
dx =
2
a + bx
b
+
m
2
f(m 2) (c + fx)
f(m 2)
(a + bx) n (c + fx) dx =
dx
a2 + b2x2
dx
2
2 2 m
(a + b x )
(a + bx) n 2
dx ;
c + fx
dx
(a + bx)(c + fx)
2 (a + bx) n + 2 (c + fx)
+
b(n + 3)
b(n + 3)
xn dx
2
2 2 m
(a + b x )
am 1
(m 3) 2
k=0
(m . 3) ;
(a + bx) n
dx .
c + fx
(a > 0, b > 0, n = 0, 1, 2, ; m = 1, 3, 5, ).
1
ln bx + (a2 + b2x2) m ;
b
1
m2
(1) kC(km 3)
2
2k 2k +1
2b x
2 2 2k +1
(2k + 1) (a + b x )
(m . 3) ;
46
III.4.
x dx
1
= 2 a2 + b2x2 ;
b
a2 + b2x2
x dx
1
=
(a2 + b2x2) m
(m 2) b2 (a2 + b2x2) m 2
x2dx
x a2 + b2x2
a2 + b2x2
2b2
x2dx
(a2 + b2x2) 3
a2 + b2x2
2 2 m
2
2 2
ln
bx
+
a
+
b
x ;
2b3
b2 a2 + b2x2
2
2 2
ln
bx
+
a
+
b
x .
b3
dx
xn
2 2 m
(a + b x )
(a > 0, b > 0, n = 1, 2, 3, ; m = 1, 3, 5, ).
1
a + a2 + b2x2
;
= ln
a
bx
dx
a2
dx
(m . 3) ;
(a + b x )
(m 1) 2
k =1
1
2k
(m 2k) a
2 2 m 2k
(a + b x )
a + a2 + b2x2
m ln
bx
a
1
dx
x2
2 2
a +b x
dx
x2
2 2 m
(a + b x )
dx
x3
a2 + b2x2
dx
x3
2 2 m
(a + b x )
a2 + b2x2
a2x
am +1
(2k 1) (a + b x )
k=0
2a2x2
a + a2 + b2x2
;
+ 3 ln
bx
2a
2 4
(m 2)b x
4
(m 2) b2
2 2 m 2
(a + b x )
x5
dx
2
2 2 m2
(a + b x )
2 2
(m . 3);
x a2 + b2x2 a2
a + b x dx =
+
ln bx + a2 + b2x2 ;
2
2b
2
b2
a2 + b2x2
(m 1) 2
(m . 3);
4.2. .
(a + b x )
x
ma2
2
2 2 m
dx =
(a + b x ) +
m +1
m +1
(a2 + b2x2) m + 2
x (a2 + b2x2) m dx =
2 2 m
2 2 m
(a + b x )
(m + 2) b2
xn (a2 + b2x2)m dx =
(a2 + b2x2) m 2 dx ;
x (a2 + b2x2) m + 2
dx =
a2
(m + 3) b
xn 1 (a2 + b2x2)m+ 2
2
(m + n + 1) b
(m + 3) b
(a2 + b2x2) m
dx =
x
x2
x2
(a2 + b2x2) m 2 dx .
x a2 b2x2 a2
bx
a b x dx =
+
arcsin
;
2
2b
a
(a2 b2x2)m dx =
(a2 + b2x2)m dx ;
(a2 + b2x2) m 2
dx ;
x
(a2 + b2x2) m
dx =
+ mb2
x
n 2
a2 + b2x2
+ b ln bx + a2 + b2x2 ;
x
dx =
(a2 + b2x2) m
(a2 + b2x2) m dx ;
x
b (m + n + 1)
2
(a2 + b2x2) m
+ a2
m
a2 (n 1)
a2 + b2x2
a + a2 + b2x2
2
2 2
;
dx = a + b x a ln
x
bx
a2 + b2x2
47
2 2
2 2
a b x dx =
x
ma2
(a2 b2x2)m +
m +1
m +1
(a2 b2x2) 3
3b2
x (a2 b2x2) m dx =
x2 a2 b2x2 dx =
(m + 2) b2
8b2
(a2 b2x2)m 2 dx
a2 b2x2 +
x (a2 b2x2) m + 2
a4
bx
arcsin
;
a
8b3
a2
a2 b2x2
a + a2 b2x2
;
dx = a2 b2x2 a ln
x
bx
2 2 m
(a b x )
dx =
(m . 3) ;
(a2 b2x2) m + 3
2b2x3 a2x
(m + 3) b2
(m + 3) b2
(a2 b2x2) m dx ;
48
III.4.
(a2 b2x2) m
1
dx =
(a2 b2x2) m + a2
x
m
a2 b2x2
x2
dx
a2 b2x2
2 2 m
(a b x )
x dx
2
2 2
a b x
x dx
(a b x )
x2dx
a2 b2x2
(a2 b2x2) 3
x2dx
2 2 m
(a b x )
xndx
a2 b2x2
(a2 b2x2) m
xndx
2 2 m
(a b x )
(a2 b2x2)m 2 dx .
(a > 0, b > 0, n = 0, 1, 2, ; m = 1, 3, 5, ).
2 2 m
dx b2
xndx
(a b x )
C(km 3) 2b2kx2k +1
(m 3) 2
am 1
b2
(2k + 1) (a b x )
1
2
(a b x )
x
b2 a2 b2x2
bx
arcsin
;
a
2b3
k=0
(2k + 3) (a b x )
n 1
tkdt
(a2 b2t2) m
n 2
(m . 5) ;
a2 b2x2 dx ;
(t = x2) ;
xn 1
2 2 2k + 3
1
2
C(m 5) 2b2kx2k + 3
xn 1 a2 b2x2
bx
arcsin
;
a
b3
(m 5) 2
am 3
a2
2b2
2 2 m 2
(m 2) b
(m . 3) ;
x a2 b2x2
2 2 2k +1
k=0
a2 b2x2
x2k +1dx
x2dx
(m . 3) ;
1
bx
arcsin ;
b
a
2 2 m
(a2 b2x2) m 2
dx = a2
dx
2
a2 b2x2
bx
dx =
b arcsin
;
x
a
(a2 b2x2) m
x
(a2 b2x2) m 2
dx
x
2 2 m 2
n 1
b (m 2) (a b x )
b2 (m 2)
xn 2dx
(a2 b2x2) m 2
(m . 3);
4.2. .
a2 b2x2
dx
(a b x )
(m 1) 2
2 2 m
2 2 m
1 a + a2 b2x2
;
= ln
a
bx
dx
dx
xn
49
(a b x )
1
2k
(m 2k) a
k =1
2 2 m 2k
(a b x )
a + a2 b2x2
m ln
bx
a
1
x2
x2
dx
2
a2 b2x2
2 2
a b x
dx
(a2 b2x2) m
a2 x
dx
b2x2 a2
2 m
(b x a )
x dx
(b2x2 a2) m
x2dx
b2x2 a2
x2dx
(b2x2 a2) m
=
xndx
2 2
2 m
(b x a )
(m . 3) .
(1) (m 1)
2 (m 3) 2
(1) kC(km 3)
am 1
(b2x2 a2) 3
b2x2 a2
k=0
2k 2k +1
2b x
2 2
2 2k +1
(2k + 1) (b x a )
k=0
(m 2) b2 (b2x2 a2) m 2
(m . 3) ;
x b2x2 a2
a2
=
+ 3 ln bx + b2x2 a2 ;
2b
2b
x2dx
xndx
C(km 1) 2 b2kx2k 1
1
ln bx + b2x2 a2 ;
b
dx
2 2
(m 1) 2
am +1
(m . 3);
x
b2 b2x2 a2
(1) (m 3)
(1) kC(km 5)
n 1
2
n2
xn1
2
2 2
2k 2k + 3
2b x
k=0
ln bx + b2x2 a2 ;
xn 1 b2x2 a2
b
2 (m 5) 2
am 3
2
2 m2
b (m 2) (b x a )
(m . 5) ;
b2x2 a2 dx ;
n 1
b2 (m 2)
xn2dx
2 2
2 m 2
(b x a )
(m . 3);
50
III.4.
dx
b2x2 a2
x2
xn
a
1
;
arccos
2
bx
dx
b2x2 a2
dx
(b2x2 a2) m
b2x2 a2
a2x
1
(m 2) b2xn +1 (b2x2 a2) m 2
n +1
(m 2) b2
xn + 2
dx
(b2x2 a2) m 2
x b2x2 a2 a2
b x a dx =
ln bx + b2x2 a2 ;
2
2b
(b2x2 a2) m dx =
2 2
(m . 3);
2 2
2 m
x
ma2
(b2x2 a2) m
m +1
m +1
(b x a ) dx =
xn 1 (b2x2 a2)m+ 2
2
(m + n + 1) b
(b2x2 a2) m
xn
dx = a
xn
(m + n + 1) b
(b2x2 a2) m 2
(b2x2 a2) m 2 dx ;
(n 1) a2
b2x2 a2
a
dx = b2x2 a2 a arccos
;
x
bx
2
dx + b
n 2
(b2x2 a2) m 2
xn 2
dx .
4.3. .
, (n . 0 , a . 0 ).
sinn 1 ax cos ax n 1
+
sinn 2 ax dx
na
n
sinn ax dx =
xn
n
x sin ax dx =
xn 1 cos ax dx
cos ax +
a
a
sin ax
(ax) 3 (ax) 5 (ax) 7
dx = ax
+
+ =
x
3 3! 5 5! 7 7!
sin ax
(n > 0) ;
k=0
(1) k (ax) 2k +1
;
(2k + 1) (2k + 1) !
1 sin ax
a
cos ax
dx ;
+
n
1
n 1 x
n 1 xn 1
x
dx
1
cos ax
n2
dx
=
+
;
n
n
1
n
a(n 1) sin ax n 1 sin 2 ax
sin ax
n
dx =
(n > 0) ;
4.3. .
x dx
1
(ax) 3
7(ax)5
31(ax) 7 127 (ax) 9
= 2 ax +
+
+
+
++
sin ax a
3 3! 3 5 5! 3 7 7!
3 5 9!
2(22n 1 1)
+
Bn (ax) 2n +1 + (Bn );
(2n + 1) !
x dx
x
1
= ctg ax + 2 ln sin ax ;
2
a
sin ax
a
x dx
x cos ax
1
=
+
n
n 1
sin ax
(n 1) a sin ax (n 1)(n 2) a2 sinn 2 ax
n2
x dx
(n > 2);
+
n 1 sinn 2 ax
dx
1 ax
;
= tg
1 sin ax
a 4
2
x dx
x ax 2
ax
;
= tg
+ 2 ln cos
1 + sin ax
a 4
2 a
2
4
x dx
x
ax 2
ax
;
= ctg
+ 2 ln sin
1 sin ax a
2 a
2
4
4
sin ax dx
1 ax
;
= x + tg
1 sin ax
a 4
2
1 ax 1
dx
ax
;
= tg
+ ln tg
tg
tg
4 2 ;
2a 4
2 6a
(1 + sin ax) 2
dx
(1 sin ax)2
1
ax 1
ax
;
tg
+
tg3
2a 4
2 6a
2
4
sin ax dx
1
ax 1
ax
;
ctg
+
ctg3
2a
2 6a
2
4
4
(1 sin ax)2
1
ax 1
ax
;
ctg
+
ctg3
2a
2 6a
2
4
4
sin ax dx
(1 + sin ax)2
3 sin2 ax 1
1
1
=
=
arcsin
arctg( 2 tg ax) ;
sin2 ax + 1 a 2
1 + sin2 ax 2 2 a
dx
dx
dx
1
tg ax ;
1 sin2 ax
cos2 ax a
sin (a b) x sin (a + b) x
sin ax sin bx dx =
2(a b)
2(a + b)
=
( a b );
51
52
III.4.
ax
tg
b
+c
2
2
(b2 > c2),
arctg
b2 c2
a b2 c2
dx
=
ax
b + c sin ax
+ c c2 b2
b tg
2
2
ln
(b2 < c2);
ax
a c2 b2
+ c + c2 b2
b tg
2
sin ax dx
x b
dx
=
;
b + c sin ax c c b + c sin ax
dx
1
ax c
dx
=
ln tg
;
sin ax (b + c sin ax) ab
2
b b + c sin ax
dx
c cos ax
b
dx
=
+ 2
;
2
2
2
2 b + c sin ax
(b + c sin ax)
a(b c )(b + c sin ax) b c
sin ax dx
(b + c sin ax)2
b cos ax
c2 b2
dx
;
b + c sin ax
b2 + c2 tg ax
=
arctg
b
b2 + c2 sin2 ax ab b2 + c2
dx
dx
b2 c2 sin2 ax
=
1
ab b2 c2
1
2ab c2 b2
arctg
ln
b2 c2 tg ax
b
c2 b2 tg ax + b
c2 b2 tg ax b
(b > 0) ;
(b2 > c2 , b > 0),
(b2 < c2 , b > 0);
cosn 1 ax sin ax n 1
cos ax dx =
+
cosn 2 ax dx ;
na
n
xn cos ax dx =
cos ax
(ax) 2 (ax) 4 (ax) 6
dx = ln(ax)
+
+ = ln(ax) +
x
2 2! 4 4! 6 6!
cos ax
xn
dx
dx =
xn sin ax n
xn 1 sin ax dx ;
a
a
cos ax
(n 1) xn 1
1
a
sin ax
dx
n 1 xn 1
ax
k =1
(n 1) ;
1
n
cos ax a(n 1) cos ax n 1 cos 2 ax (n > 1) ;
(1) k (ax) 2k
;
2k (2k) !
4.3. .
x dx
1 (ax) 2 (ax) 4 5 (ax) 6 61(ax) 8 1385 (ax)10
= 2
+
+
+
+
+
cos ax a 2
4 2!
6 4!
8 6!
10 8 !
En (ax) 2n + 2
+ +
+ (En );
(2n + 2) (2n) !
x dx
x
1
= tg ax + 2 ln cos ax ;
2
cos ax a
a
x dx
x sin ax
1
=
+
n
n 1
cos ax (n 1) a cos ax (n 1)(n 2) a2 cosn 2 ax
n2
x dx
(n > 2);
+
n 1 cosn 2 ax
dx
1 ax
= tg
;
1 + cos ax a
2
dx
1
ax
= ctg
;
1 cos ax
a
2
x dx
x ax 2
ax
= tg
+ 2 ln cos
;
1 + cos ax a
2 a
2
x dx
x
ax 2
ax
= ctg
+ 2 ln sin
;
1 cos ax
a
2 a
2
cos ax dx
1 ax
= x tg
;
1 + cos ax
a
2
cos ax dx
1
ax
= x ctg
;
1 cos ax
a
2
dx
1
ax 1 ax
= ln tg +
tg
;
2 a
2
cos ax (1 + cos ax) a
4
dx
ax
1
ax 1
= ln tg +
ctg
;
2 a
2
cos ax (1 cos ax) a
4
dx
1
ax
1
3 ax
=
tg
+
tg
;
2
6a
2
(1 + cos ax) 2 2a
dx
(1 cos ax)2
cos ax dx
(1 + cos ax)2
cos ax dx
=
=
1
ax 1
ax
ctg
ctg3
;
2a
2 6a
2
1
ax 1
ax
tg
tg3
;
2a
2 6a
2
ax
1
ax
ctg3
;
6a
2
1 3 cos2 ax
1
=
arcsin
;
1 + cos2 ax
1 + cos2 ax 2 2 a
dx
dx
dx
53
54
III.4.
cos ax cos bx dx =
dx
=
b + c cos ax
b2 c2
( a b );
(b2 > c2),
b2 c2
ax
+ c2 b2
2
ln
(b2 < c2);
=
ax
c2 b2
(c b) tg
c2 b2
2
cos ax dx
x b
dx
=
;
b + c cos ax c c b + c cos ax
1
dx
dx
ax c
ln tg +
;
=
;
(b + c cos ax) 2 a(c2 b2)(b + c cos ax) c2 b2 b + c cos ax
cos ax dx
b sin ax
c
dx
=
2
;
2
2
2
2 b + c cos ax
(b + c cos ax)
a(b c )(b + c cos ax) b c
(c b) tg
sin (a b) x sin (a + b) x
+
2 (a b)
2 (a + b)
ax
(b c) tg
2
2
arctg
dx
b2 + c2 cos2 ax
b
dx
c cos ax
=
=
=
ab b c
2
ab c b
ab b + c
1
1
2
ln
arctg
arctg
b tg ax
2
b +c
b tg ax
2
b c
b tg ax c2 b2
2
b tg ax + c b
(b > 0) ;
(b2 > c2 , b > 0),
(b2 < c2 , b > 0);
sin x dx
1
= ln a + b cos x ;
a + b cos x
b
sin x dx
1
=
( a + b cos x )n ( n 1) b ( a + b cos x )n 1
sin x dx
1 cos x
;
= ln
cos x (1 cos x )
cos x
sin x dx
1
1
x
=
ln tg + ;
cos x (1 sin x ) 2 (1 sin x ) 2
4 2
sin x dx
(n . 2) ;
a + b cos x
( ad bc 0 ) ;
4.3. .
cos x dx
(a + b sin x)
dx
sin x cos x =
(n . 2) ;
(n 1) b (a + b sin x) n 1
cos x dx
sin x
= ln
;
1 sin x
sin x (1 sin x)
x
cos x dx
1
1
=
ln tg ;
sin x (1 cos x)
2(1 cos x) 2
2
c + d sin x
cos x dx
1
=
(ad bc 0) ;
ln
(a + b sin x)(c + d sin x) ad bc a + b sin x
c + d cos x
d
dx
;
dx = ln a + b sin x + c
a + b sin x
b
a + b sin x
dx
x
1
1
=
+ ln tg ;
sin x (1 cos x)
2 (1 cos x) 2
2
dx
1
1
x
=
+ ln tg + ;
2 (1 cos x) 2
cos x (1 sin x)
4 2
n
1
x
ln tg ;
2
2 8
dx
=
a cos x + b sin x
dx
(a cos x + b sin x)
1
2
a +b
=
ln
tg
d (x )
cos ( x )
dx
dx
(a + b cos x + c sin x)
a2 + b2 ;
(a = cos , b = sin ) ;
1 + cos x sin x = ln 1 tg 2 ;
dx
dt
a + b cos x + c sin x = a + b + c
x + arccos
sin t
d (x )
t = x + arctg ;
c
a + cos ( x )
sin x dx
x 1
= ln sin x cos x ;
sin x cos x 2 2
cos x dx
x 1
= + ln sin x cos x ;
sin x cos x
2 2
1
dx
b
arctg
=
tg x
2
2
2
2
a
a cos x + b sin x ab
(b = cos , c = sin ) ;
(a > 0, b > 0 ) ;
b tg x + a
1
ln
;
a cos x b sin x 2ab b tg x a
sin x cos x dx
1
=
ln a cos2 x + b sin2 x
2
2
a cos x + b sin x 2 ( b a )
2
dx
( a b) .
55
56
III.4.
tg x dx = ln cos x ;
tg x
tg x dx =
tg
x dx ( n . 2) ;
n 1
ctg x dx = ln sin x ;
ctg x
ctg x dx =
x dx ( n . 2 ) ;
ctg
n 1
dx
x 1
= + ln sin x cos x ;
tg x 1 2 2
dx
1
=
a + b tg x a + b (b ln a + b tg x + b ln cos x + ax) ;
tg x dx x 1
tg x 1 = 2 2 ln sin x cos x ;
tg x dx
1
=
a + b tg x a + b (bx a ln a cos x + b sin x ) ;
dx
x 1
= + sin 2x ;
1 + tg x 2 4
dx
b
1
b
=
x arctg tg x ( a b ) ;
a + b tg x a b a
a
n 1
n 2
n 1
n 2
dx
b2 tg2 x
b
a + b tg x
x
+
ln
2a a b tg x
a2 + b2
1
cos2 x
=
;
2
1 + tg2 x
tg x dx
tg x dx
1+ a
tg x
ln cos2 x + a sin2 x
2 a 1
dx
x 1
= ln sin x cos x ;
ctg x 1 2 2
ctg x dx
x 1
= + ln sin x cos x ;
ctg x 1
2 2
ctg x dx
dx
=
;
a + b ctg x
a tg x + b
dx
x 1
= sin 2x ;
2
1 + ctg x 2 4
x
a + b ctg x a b
dx
1
= 2
x+
2
2
2
2
a b ctg x a + b
(a2 1) ;
dx
2
b
b
arctg ctg x
a
a
b
a b ctg x
ln
;
2a a + b ctg x
(a2 b2 ) ;
4.4. , .
57
sin2 x
=
;
2
1 + ctg2 x
ctg x dx
1
tg x dx
=
;
1 + a2 ctg2 x a2 1 + 1 tg2 x
ctg x dx
a2
x 1 sin x cos x
tg x dx
= + ln
;
1 ctg x
2 2
cos2 x
ba
tg x dx
1
=
arccos
cos x ;
ba
b
a + b tg2 x
( Bn ) ;
3
5
7
22n 22n 1 Bn ( ax )
ax )
2 ( ax )
17 ( ax )
(
tg ax dx
= ax +
+
+
++
x
9
75
2205
(2n 1) (2n) !
( Bn ) ;
,
a
9
225
(2n + 1) !
x ctg ax dx =
2 ( ax )
22n Bn ( ax )
ctg ax dx
1 ax ( ax )
,
=
(2n 1) (2n) !
x
ax
3
135
4725
( Bn ) ;
2n 1
( Bn ) .
4.4. , .
1 ax
e ;
a
1
x
xneax dx = xneax
xn 1eax dx ;
a
a
eax dx =
ax
(ax ) + = ln x +
eax
ax ( ax )
dx = ln x +
+
+
x
1 1! 2 2 !
3 3!
n
dx =
1 e
e
n 1 + a n 1 dx
n 1 x
x
ax
ax
1
eax
;
= ln
1 + eax a 1 + eax
dx
x 1
=
ln b + ceax ;
ax
b ab
b + ce
dx
eaxdx
b + ce
ax
1
ln b + ceax ;
ac
( n 1) ;
(ax )k ;
k k!
k =1
58
III.4.
eax ln x 1 eax
e ln x dx =
dx ;
a
a x
eax
ax
e sin bx dx = 2
(a sin bx b cos bx ) ;
a + b2
eax
eax cos bx dx = 2
(a cos bx + b sin bx ) ;
a + b2
n ( n 1)
eax sinn 1 x
ax
n
e sin x dx =
(a sin x n cos x ) + 2 2 eax sinn 2 x dx ;
2
2
a +n
a +n
ax
n 1
n ( n 1) ax
e cos x
+
+
eax cosn x dx =
a
cos
x
n
sin
x
e cosn 2 x dx ;
(
)
2
2
2
2
a +n
a +n
x eax
x eax sin bx dx = 2
( a sin bx b cos bx )
a + b2
ax
x eax cos bx dx =
x eax
a2 + b2
eax
(a + b )
2
2 2
(a cos bx b sin bx )
eax
(a + b )
2
2 2
4.5. , .
n
n
n 1
ln x ) dx = x ( ln x ) n ( ln x ) dx
(
(ln x ) + ( ln x ) + = ln ln x +
dx
= ln ln x + ln x +
ln x
2 2!
3 3!
dx
(ln x )
( n 1) ;
( n 1) (ln x )
n 1
1
n 1
dx
(ln x )
ln x
xm ln x dx = xm +1
2
m + 1 ( m + 1)
(ln x )
n 1
k =1
(ln x )k ;
k k!
( n 1) ;
( m 1) ;
xm +1 ( ln x )
n
n 1
dx =
xm ( ln x ) dx
m +1
m +1
( m 1, n 1) ;
(ln x )n dx = ( ln x )n 1 ;
x
n +1
ln x
ln x
dx =
x
( m 1) x
m
(ln x )n dx =
xm
m 1
( m 1) ;
( m 1)2 xm 1
n 1
ln x )
(
n
+
dx
(ln x )n
( m 1) xm 1
m 1
xm
( m 1) ;
4.6. , . 59
xm dx
(ln x )
xm +1
( n 1) (ln x )n 1
dx
= ln ln x ;
x ln x
dx
ln x
= ln ln x ( n 1)
m +1
+
n 1
xm dx
(ln x )
( n 1) ;
n 1
2
2
n 1) ( ln x )
(
ln x +
2 2!
3
3
n 1) ( ln x )
(
3 3!
= ln ln x +
dx
x (ln x )
x
dx
(ln x )
k =1
( n 1) ( ln x )n 1
+ =
k
( 1) ( n 1) ln x
;
k k!
( n 1) ;
xm 1 ( n 1) ( ln x )
n 1
m 1
dx
n 1 xm ( ln x )n 1
( n 1) ;
x
(sin ln x cos ln x ) ;
2
x
cos ln x dx = (sin ln x + cos ln x ) ;
2
1 ax
1 eax
ax
e ln x dx = e ln x
dx .
a
a x
sin ln x dx =
4.6. , .
x
x
dx = x arcsin + a2 x2 ;
a
a
2
x
x
a2
x x 2
x arcsin dx =
arcsin +
a x2 ;
a
a
4
a 4
x
x3
x 1
x2 arcsin dx =
arcsin + x2 + 2a2 a2 x2 ;
a
a
a 9
n +1
x
x
x
1
xn +1dx
n
x arcsin dx =
arcsin
;
a
n +1
a n +1
a2 x 2
arcsin
1
x
x
1
x3
1 3
x5
1 3 5
x7
arcsin dx = +
+
+
+ =
x
a
a 2 3 3 a3 2 4 5 5 a5 2 4 6 7 7 a7
=
1
arcsin
arcsin
n
x
+
a
k =1
k (2i 1)
x2k +1
i =1
2i
a2k +1 ( 2k + 1)
x
1
x 1
a+ a x
dx = arcsin ln
;
a
x
a a
x
x
1
x
1
dx
dx =
arcsin
+
a
a n 1 xn 1 a2 x2
( n 1) xn 1
( n . 2) ;
60
III.4.
x
x
arccos dx = x arccos a2 x2 ;
a
a
x 2 a2
x
x x 2
x arccos dx =
arccos
a x2 ;
a
4
a 4
a
x
x3
x 1
2
x arccos dx =
arccos x2 + 2a2 a2 x2 ;
a
3
a 9
x
xn +1
x
1
xn +1dx
xn arccos dx =
arccos +
;
2
2
a
n +1
a n +1
a x
1
x
x
1 x3
1 3
x5
arccos dx = ln x
x
a
2
a 2 3 3 a3 2 4 5 5 a5
1 3 5
x
x
= ln x
7
24677 a
2
a
2
a
k =1
2k +1
2i
i =1
( 2k + 1)2
x
1
x 1 a+ a x
arccos dx = arccos + ln
;
a
x
a a
x
x
1
x
1
x
1
dx
arccos dx =
arccos
;
n
n
1
a
a n 1 xn 1 a2 x2
x
( n 1) x
x
x a
arctg dx = x arctg ln a2 + x2 ;
a
a 2
x
1 2
x ax
x arctg dx =
x + a2 arctg
;
a
2
a
2
x
x3
x ax3 a3
x2 arctg dx =
arctg
+
ln x2 + a2 ;
a
3
a
6
6
n +1
x
x
x
a
xn +1dx
xn arctg dx =
arctg
( n 1) ;
a
n +1
a n + 1 x 2 + a2
1
( 1) x2k+1
1
x
x
x3
x5
x7
arctg dx =
+
+
=
2 2k+1
x
a
a 3 3 a3 5 5 a5 7 7 a7
k=0 ( 2k + 1) a
x
1
x 1
x 2 + a2
dx = arctg
ln
;
a
x
a 2a
x
x2
1
x
1
x
a
dx
arctg
dx
=
arctg
+
a
a n 1 xn 1 x2 + a2
xn
( n 1) xn 1
arcctg
k (2i 1)
x2k +1
( x < a );
arctg
2
x
x a
dx = x arcctg + ln x2 + a2 ;
a
a 2
x
1 2
x ax
x arcctg dx =
x + a2 arcctg +
;
a
2
a
2
x
x3
x ax2 a3
2
x arcctg dx =
arcctg +
ln x2 + a2 ;
a
3
a
6
6
(n 1) ;
4.7. , .
x
xn +1
x
a
xn +1dx
x arcctg dx =
arcctg +
(n 1) ;
a
n +1
a n + 1 x 2 + a2
1
x
x
x3
x5
x7
arcctg dx = ln x +
+
+ =
x
a
2
a 3 3 a3 5 5 a5 7 7 a7
= ln x +
2
( 1)k+1 x2k+1
2 2k +1
k =0 ( 2k + 1) a
x
1
x 1
x 2 + a2
arcctg dx = arcctg +
ln
;
a
x
a 2a
x2
x2
1
x
1
x
a
dx
arcctg
dx
=
arcctg
a
a n 1 xn 1 x2 + a2
xn
( n 1) xn 1
( x < a );
(n 1) .
4.7. , .
1
ch ax ;
a
1
ch ax dx = sh ax ;
a
1
x
ch2 ax dx =
sh ax ch ax + ;
2a
2
1
n 1
shn ax dx =
shn 1 ax ch ax
shn 2 ax dx
(n > 0),
an
n
1
n+2
=
shn +1 ax ch ax
shn + 2 ax dx (n < 0, n 1);
a ( n 1)
n +1
chn ax dx =
dx
1
ax
= ln th
;
sh ax a
2
dx
2
= arctg eax ;
ch ax a
1
x sh ax dx = x ch ax
a
1
x ch ax dx = x sh ax
a
1
th ax dx = ln ch ax ;
a
1
cth ax dx = ln sh ax ;
a
th ax
th2 ax dx = x
;
a
sh ax dx =
1
n 1
sh ax chn 1 ax +
chn 2 ax dx
(n > 0),
an
n
1
n+2
=
sh ax chn +1 ax +
chn + 2 ax dx (n < 0, n 1);
a ( n + 1)
n +1
a2
1
a2
sh ax ;
ch ax ;
61
62
III.4.
cth ax
;
a
1
sh ax sh bx dx = a b (a sh bx ch ax b ch bx sh ax )
1
ch ax ch bx dx =
(a sh ax ch bx b sh bx ch ax )
a b
1
ch ax sh bx dx =
(a sh ax sh bx b ch bx ch ax )
a b
1
sh ax sin ax dx = 2a (ch ax sin ax sh ax cos ax ) ;
1
ch ax sin ax dx =
(sh ax sin ax ch ax cos ax ) ;
2a
1
sh ax cos ax dx = 2a (ch ax cos ax + sh ax sin ax ) ;
1
ch ax cos ax dx =
(sh ax cos ax + ch ax sin ax ) .
2a
cth2 ax dx = x
(a2 b2) ;
(a2 b2) ;
(a2 b2) ;
63
5.
5.1. .
f(x) [a, b] a = x0 < x1 < < xn = b, f(x) [a, b]
n 1
f(i) xi ,
lim
(1)
max xi 0
i =0
i [ xi , xi +1 ] , xi = xi +1 xi . f(x), ,
[a, b].
b
f ( x ) dx .
5.2. .
1.
dx = b a .
f ( x ) dx = f ( x ) dx + f ( x ) dx .
f(x) dx = f(x) dx .
f(x) dx - f(x) dx .
kf(x) dx = k f(x) dx .
f(x) dx . g(x) dx .
64
III.5.
. f(x) ,
g(x) [a, b],
[a, b],
- .
f(x)
b
. f(z)
[a, b], z = g(x) [; ];
f(x) g(x) dx =
b
f (x) g (x) a
g (x) f(x) dx .
a
.
f(x) g(x) [a, b], 1 < p < +,
1p
p
f (x) + g (x) dx
a
1p
p
- f (x) dx
a
1p
p
+ g (x) dx
a
1 1
g(x) [a, b], 1 < p < +,
+ = 1 ,
p q
b
1p b
p
f (x) g (x) dx - f (x) dx
a
.
f(x)
1q
q
g (x) dx
a
p = q = 2 .
f(t) dt
[a, b].
f(t) dt
x0 F (x0) = f(x0).
5.3. .
5.3. .
l=
x1
x0
65
1 + (f) 2 dx .
: x = (t), y = (t),
l=
t1
t0
2 (t) + 2 (t) dt .
: = () (0 - - 1),
l=
2 + 2 d .
f(x) dx .
y = f(x) x = a x = b, S =
OAB, AB,
1
1
: = () (0 - - 1), OA OB: S =
2d .
2
0
,
Ox , y = f(x), b
x = a x = b Ox: V = f2 (x) dx .
a
,
Ox , [a, b] y = f(x):
b
S = 2 f (x) 1 + f2 (x) dx .
a
y = f(x) (x[a, b]), (x):
b
M =
1
x0 =
(x) x 1 + f2 (x) dx,
Ma
(x)
,
b
1
y0 =
(x) f (x) 1 + f2 (x) dx,
Ma
1 + f2 (x) dx .
66
III.5.
(x, y) = 1, y = f(x), Ox x = a x = b:
b
1
x0 = xf (x) dx,
Sa
1
y0 =
f2 (x) dx,
2S a
S .
Oy ,
y = f(x), (x):
b
Iy = (x) x2 1 + f2 (x) dx .
a
Oy
, y = f(x),
Ox x = a, x = b, (x, y) = 1:
b
Iy = x2 f (x) dx .
a
5.4. .
2 2
e a
dx =
2 2
e a
2a
(a > 0) ;
b
e
2a
cos bx dx =
x dx
e
0
x dx
e
0
+1
2
;
6
2
;
12
(4a2)
(a > 0) ;
ln x dx =
( 0,5772156649 );
e x ln x dx =
e x ln2 x dx =
sin x
dx = ;
x
2
( + 2 ln 2 ) ;
4
2
2
+
+
2
ln
2
(
)
;
2
5.4. .
+
sin2 x
2
dx =
;
2
sin ( x ) dx =
ln ln x dx = ;
0
1
ln x
2
dx =
.
x 1
6
cos ( x ) dx =
;
2
67
68
6.
,
6.1. .
f(x) [a, b), < a < b - + ,
f(x) dx
lim f (x) dx ,
b
f(x) dx a
, .
b
f(x) dx , -
f(x) dx .
a
f (x, y) dx -
(y)
, y.
, , (y) =
y0 Y (y0) , (y) Y.
(y) Y > 0 < b ,
b
(, b) y Y
f(x, y) dx
Y.
< , (y) -
6.3. , .
69
6.2. .
b
f(x) dx
, > 0 b*(), b
b, b > b*
f(x) dx
< .
. f(x)
F(x) x . a, g(x) +
x . a lim g (x) = 0 ,
x +
f(x) g(x) dx .
a
F(x) dx
| f(x) | - F(x) x . a
f(x) dx
f(x) dx
g(x) dx
a
f(x) = O(xp) x +,
f(x) dx
, p > 1, -
, p - 1.
6.3. , .
.
[, ], (y) =
f (x, y) dx [, ]
(y)
lim (y)
(y)
lim
y y0
f (x, y) dx =
(y)
f(x, y)
y y0
lim (y)
lim f (x, y) dx .
y y0
y y0
) .
f (x, y)
G (y), (y)
y
[, ], , , [, ] -
d (y)
=
dy
(y)
(y)
f (x, y)
d (y)
d (y)
+ f ( (y), y )
dx f ( (y), y )
.
y
dy
dy
70
III.6.
(y) = b = const, (y) = a = const,
d (y)
=
dy
f (x, y)
dx .
y
. (y) (y) [, ]
f(x, y) G = {(x, y): - y - ; (y) - x - (y)},
(y)
f (x, y) dx dy =
(y) dy =
(y)
f(x, y) dx dy .
G
6.4. , .
, (y) =
f(x, y) dx a
Y, , > 0
< b, (, b) (, b) y Y
f(x, y) dx
< .
(y) =
f(x, y) dx
Y, y
g(x), [a, b) ( ) [a, ] ( (a, b) )
, | f(x, y) | - g(x), x [a, b), y Y,
g (x) dx
y y0
f (x, y) dx
.
f(x, y) {(x, y): a - x < b, c - y < d} ( < a < b - +,
< c < d - + )
f(x, y) dx
a
6.4. , .
d
f(x, y) dx
c
71
dy f(x, y) dx = dx f(x, y) dy .
f(x, y)
f (x, y)
{(x, y): a - x < b, c - y < d}
y
f (x, y) dx ,
f(x, y) dx
d
f (x, y) dx =
dy
f (x, y)
dx
y
f (x, y)
dx .
y
72
7.
(x)
, (y) =
(x)
dx
f (x, y) dy
f (x, y) dy dx .
a
(x)
a (x)
f(x, y) G x, y
f(x, y) dx dy = lim f(xi , yj) xiyj ,
b
b (x)
(x)
max xi 0 i
max yj 0
f(xi , yj , zk) xi yj zk ,
f(x, y, z) dx dy dz = maxlim
xi 0
V
max yj 0
max zk 0
y2 (x)
f(x, y) dx dy = dx
a
f (x, y) dy .
y1 (x)
(x, y)
(u, v)
Gxy ,
Gxy
*)
f (x, y) dx dy =
Guv
(x, y)
du dv .
(u, v)
g, G, G ,
h, h = g G.
III.7.
73
a - x - b,
y2 (x)
f(x, y, z) dx dy dz = dx
a
y1 (x)
z2 (x,y)
dy
f (x, y, z) dz .
z1 (x,y)
(x, y, z)
0 Guvw Guvw . f(x, y, z)
(u, v, w)
Gxyz ,
Gxyz
f (x, y, z) dx dy dz =
Guvw
(x, y, z)
du dv dw .
(u, v, w)
74
8.
, (0 - t - T):
r = r (t)
x = x(t),
y = y(t),
z = z (t).
f(x, y, z) , .
f(x, y, z) ds
I f
(ds ):
T
I (A
B ):
BA
P dx + Q dy + Rdz ,
P dx + Q dy + R dz =
F(r) dr =
F(r)
dr
dt =
dt
{P ( x(t), y(t), z(t) ) x(t) + Q ( x(t), y(t), z(t) ) y(t) + R ( x(t), y(t), z(t) ) z(t)} dt.
0
II
.
75
9.
, x = x(u, v),
y = y(u, v), z = z(u, v), (u, v) D, D , x(u, v), y(u, v), z(u, v)
, E, F, G
:
2
x
y
z
x
y
z
E = + + ;
G = + + ;
u
u
u
v
v
v
x x y y z z
F=
+
+
.
u v u v u v
I . f(x, y, z) ,
, I
f(x, y, z) d ,
EG F2 du dv .
I .
I I .
+
, n = {cos ; cos ; cos }; P(x, y, z),
Q(x, y, z), R(x, y, z) , . II
P dy dz + Q dz dx + R dx dy ,
, ,
cos =
A =
A
2
A + B +C
cos =
B
2
A + B +C
cos =
C
2
A +B +C
(y, z)
(z, x)
(x, y)
;B=
;C =
,
(u, v)
(u, v)
(u, v)
. II
.
. G x, y . P(x, y), Q(x, y),
P Q
,
G *)
x x
P P
x y dx dy =
P dx + Q dy . (
, G ).
*)
76
III.9.
.
x, y, z, ; P(x, y, z),
Q(x, y, z), R(x, y, z) G
x, y, z , G.
P dx + Q dy + R dz =
d,
z
F dr = rot F n d .
.
, V, P(x, y, z), Q(x, y, z), R(x, y, z) , V.
F n d = div F dx dy dz ,
77
IV.
1.
1.1. .
a1 + a2 + + an + =
(1)
n =1
an ,
Sm = a1 + a2 + + am
(m = 1, 2, )
.
(1) , lim Sn = S .
n
S . {Sn} , (1) . , , , , .
(1) ,
n =1
n =1
n =1
a
n =1
1.2. .
a
n =1
=c
n =1
b
n =1
a
n =1
b
n =1
(-
(a
+ bn) =
n =1
a + b
n =1
n =1
(a
+ bn)
, -
an
bn =
n =1 n =1
( ),
n =1
( )
a
n =1
n =1
ca
ca
( ),
n =1
n 1
a
n = 2 m =1
mbn m
1.3. .
: lim an = 0 .
n
78
IV.1.
a
n =1
Sn + p Sn =
n+p
i = n +1
< .
a
n =1
b , n > N an - bn , b
n =1
n =1
a
n =1
n =1
a
an > 0 lim n +1 = q , q < 1
n
an . 0 lim
na
n
, q > 1 .
= q , q < 1
a
n =1
an
1 = q , q > 1
n an +1
lim
an > 0
, q < 1 .
an > 0
> 0, > 1
a
n =1
a
n =1
an
, q > 1 .
n =1
, < 1 . = 1, > 1
, - 1 .
x . 1,
+
an
n
= + + 1+
, | n | < c (c = const)
an +1
n n
f(x) dx .
1
f(n)
n =1
f(x)
1.6. .
79
1.4. .
(1)
n 1
n =1
, ) bn . bn+1, ) lim bn = 0 .
bn (bn . 0) -
Rn = (1)nbn+1 + (1)n+1bn+2 +
Rn =
a
n =1
n bn
, )
a
n =1
) bn .
a
n =1
n bn
, )
{bn} 0; ) {Sm} .
1.5. .
.
.
, : )
; ) ; ) ; )
.
1.6. .
n (n + 1)
;
2
( n + 1) ( 2p + n ) ;
p + (p + 1) + (p + 2) + + (p + n)=
n
1+2+3++n=
1 + 3 + 5 + + (2n 1) = n2 ;
2 + 4 + 6 + + 2n = n (n + 1) ;
1 + 8 + 16 + + 8 (n 1) = (2n 1)2;
n (n + 1) (2n + 1)
;
6
n2 (n + 1) 2
;
13 + 2 3 + 3 3 + + n 3 =
4
n (4n2 1)
;
12 + 32 + 52 + + (2n 1)2 =
3
12 + 2 2 + 3 2 + + n 2 =
13 + 33 + 53 + + (2n 1) 3 = n2 (2n2 1) ;
14 + 24 + 34 + + n4 =
n (n + 1) (2n + 1) (3n2 + 3n 1)
;
30
80
IV.1.
n +1
nx
x sin
2
2 ;
sin x + sin 2x + + sin nx =
x
sin
2
n +1
nx
cos
x sin
2
2 ;
cos x + cos 2x + + cos nx =
x
sin
2
2n + 1
x
nx
n sin
x sin sin2
2
2
2 ;
cos x + 2 cos 2x + + n cos nx =
x
2 sin2
2
1 x 1 x
1
x
1
x
tg x + tg + tg + + n tg n = n ctg n 2 ctg 2x ;
2 2 4 4
2
2
2
2
x
nx
1
n sh sh n + x sh2
2
2
2
.
ch x + 2 ch 2x + + n ch nx =
2 x
2 sh
2
sin
1.7. .
1
1
1
1 + 2n + 2n + 2n + ( ) ;
2
3
4
2n + 2
2
(2n) !
1
1
1
+ ( ) ;
En =
1
2n +1
2n +1
2 n +1
2n +1
3
5
7
Bn =
n =0
(2n) !
2n 2n 1
(1)
n =1
(1)
1
1 1
1
= 1+ +
+
+ = e;
1! 2 ! 3 !
n!
n =0
1
1 1 1
= 1 + + = ln 2 ;
n
2 3 4
n 1
(1)
1 1 1
1
=
+
+ + + = 2;
n
2 4 8
2
n =0
n =0
(1) n
1
1 1
1
1
= 1 +
+ = ;
n!
e
1! 2 ! 3 !
n =0
2n
= 1
1
1 1 1 1
= 1 + + = ;
2n + 1
3 5 7 9
4
n (n + 1) = 1 2 + 2 3 + 3 4 + = 1 ;
n =1
(2n 1) (2n + 1) = 1 3 + 3 5 + 5 7 + = 2 ;
n =1
(n 1) (n + 1) = 1 3 + 2 4 + 3 5 + = 4 ;
n =2
1 1 1
2
+ + = ;
2 4 8
3
1.7. .
81
(4n 1) (4n + 1) = 3 5 + 7 9 + 11 13 + = 2 8 ;
n =1
n =1
1
1
1
1
=
+
+ = ;
n (n + 1) (n + 2) 1 2 3 2 3 4
4
2
= 1+ 2 + 2 + 2 + =
;
2
6
n
2
3
4
n =1
(1)
n =1
n 1
n =1
2
= 1 2 + 2 2 + =
;
12
n2
2
3
4
1
(2n 1)
n =1
= 1+
32
(1) n 1
2
;
8
+ =
52
= 1
(2n 1) 2
32
52
72
+ =
2
;
32
2
= 1+ 4 + 4 + =
;
4
90
n
2
3
n =1
(1)
n =1
n 1
74
= 1 4 + 4 + =
;
720
n4
2
3
1
(2n 1)
n =1
n
n =1
2k
(1)
n =1
(1)
n =1
1+
n 1
22k
2k
34
+
32k
1
22k
1
32k
(2n 1) 2k +1
(1) n
= cos1 ;
(2n) !
n =1
+ =
54
= 1
= 1+
1
= ch1 ;
(2n) !
n =1
1+
= 1+
n2 k
(2n 1)
1
n =1
= 1+
n 1
+ =
42k
1
32k
1
52k
= 1
4
;
96
+
1
42k
1
72k
32k +1
2k 22k 1
Bk ;
(2k) !
+ =
)B ;
2k 22k 1 1
(2k) !
2k (22k 1)
+ =
Bk ;
2 (2k) !
1
52k +1
72k +1
+ =
2k +1
22k + 2 (2k) !
(2n 1) ! = sh1 ;
n =1
n =1
(1) n 1
= sin1 .
(2n 1) !
Ek ;
82
2.
2.1. .
, , .
x,
f (x)
n =1
, -
Sm(x) =
S(x) =
f (x)
n =1
f (x)
n =1
f (x)
n
n =1
X,
{Sn(x)} .
a
n =1
(x x0) n , an x0 (-
) , x , .
| x x0 | < R (R
), ( ).
f(x) x0
n =0
f (n) (x0)
(x x0) n f(x)
n!
x0.
(. . 1.1).
2.2. .
f (x)
n =1
X, , > 0
N = N(), n > N, p x X
Sn + p (x) Sn (x) =
n+p
f (x) < .
i = n +1
2.3. .
83
f (x)
n =1
X,
r , | an(x) | - rn.
n =1
f (x) g (x)
n =1
X,
f (x)
n =1
X; {gn(x)}
x X.
f (x) g (x)
n =1
f (x)
n =1
X,
{gn(x)} x X X.
2.3. .
.
f (x)
n =1
X n
lim fn (x) , x0 X,
x x0
lim
fn (x) =
x x0
n =1
n =1
f (x)
dx f (x)
d
n =1
f (x)
n =1
x x0
n =1
lim f (x) .
n =1
x x0
[a, b]
n =1
fn (x) =
n =1
d
fn (x) .
dx
[a, b] -
[a, b],
fn (x) dx =
n =1
a
[a, b].
( lim f (x) )
[a, b],
d
dx
f (x) dx
n =1 a
84
IV.2.
a (x x ) .
2.4. R
n=0
1
= lim n an .
R n
an
an
, R = lim
.
lim
n an +1
n an +1
:
2.5. .
| x x0 | < R
n =0
b (x x )
n =0
n =0
a
n =0
d
dx
(x x0) +
(x x0)
n =0
b (x x ) = (a
(x x0) n ,
n =0
n =0
b (x x ) = c
n =0
(x x0) n =
n =0
(n + 1) a
n =0
an (x x0) n dx =
n =0
n +1 (x
n =0
(x x0) , cn =
a b
i =0
i n i
x0) n ;
n + 1 (x x )
an
+ bn ) (x x0) n ;
n +1
+c
(c = const) .
2.6. .
(1 x) m = 1 +
(1) n
n =1
(1 x )
m ( m 1) ( m n + 1) n
x
n!
(m > 0) ;
2
m ( m 1) ( m 2 ) x3
mx m ( m 1) x
+
+
1!
2!
3!
m ( m + 1) ( m + n 1) n
= 1+
(1) n
x =
n!
= 1
(1 x )m
( x - 1) ;
n =1
sin x =
2
m ( m + 1) ( m + 2 ) x3
mx m ( m + 1) x
= 1
+
+
1!
2!
3!
( x < ) ;
x2 n
x2 x 4 x6
= 1
+
+
(2n) !
2! 4! 6!
( x < ) ;
(1) n
n =1
cos x =
x2n 1
x3 x5
= x
+
(2n 1) !
3! 5!
(1) n 1
n =0
2.6. .
tg x =
(2n) !
n =1
1
ctg x =
x
sec x = 1 +
1 3 2 5 17 7
62 9
x + x +
x +
x +
3
15
315
2835
22n Bn 2n 1 1 x x3 2x5
x7
x
= +
+
+
+
x 3 45 945 4725
(2n) !
n =1
En 2n
x2 5x4 61x6 277x8
x = 1+
+
+
+
+
(2n) !
2
24
720
8064
n =1
1
cosec x = +
x
n =0
(2n) !
n =1
) B x2n1 =
(0 < x < ) ;
x < ;
2
(0 <
x < ) ;
xn
x x2 x3 x 4
= 1+ +
+
+
+ ;
n!
1! 2 ! 3 ! 4 !
x
= 1 +
x
2
e 1
n =1
2
(1) n +1Bnx2n
x B1x2 B2x4 B3x6
= 1 +
(2n) !
2
2!
4!
6!
x
3x4 8x5 3x6 56x7
+
+ ( x < );
2!
4!
5!
6!
7!
x2 4x4 31x6
cos x
e
= e 1
+
+ ( x < ) ;
2!
4!
6!
+
+
+
+ x < ;
etg x = 1 + x +
2!
3!
4!
5!
2
x 2 2x 3 5x 4
earcsin x = 1 + x +
+
+
+ ( x < 1) ;
2!
3!
4!
x2 x3 7x4 5x5
earctg x = 1 + x +
+
+ ( x < 1) ;
2! 3!
4!
5!
2 n +1
x 1
x 1)
(
(x 1) 3
(x 1) 5
=
+
+
+
ln x = 2
2
2n +1
3
5
x
1
+
3 ( x + 1)
5 ( x + 1)
n = 0 ( 2n + 1) ( x + 1)
esin x = 1 + x +
ln x =
(1) n +1 ( x 1)
(x 1)2 (x 1)3 (x 1) 4
= (x 1)
+
+
n
2
3
4
(x 1) n
n =1
ln x =
x < ;
2
2 22n 1 1
1 x 7x3
31x5
127x7
= + +
+
+
+
x 6 360 15120 604800
e =
= x+
22n 22n 1 Bn
85
n =1
ln (1 + x ) =
n xn
n =1
x 1 (x 1) 2 (x 1) 3
+
+
+
x
2x 2
3x3
(1) n +1xn
x2 x3 x 4
=x
+
+
n
2
3
4
( x > 1 2) ;
( 1 < x - 1) ;
(x
< 2 ) ;
( x > 0) ;
(0 < x - 2) ;
86
IV.2.
ln (1 x ) =
xn
x2 x3 x 4 x5
= x +
+
+
+
+
2
3
4
5
n
n =1
( 1 - x < 1) ;
x2n +1
x3 x 5 x 7
1 + x
ln
2
2
x
=
=
+
+
+
+
2n + 1
3
5
7
1 x
n =0
(x
< 1) ;
1
1
1
1
1
x + 1
= 2 + 3 + 5 + 7 +
ln
=2
2
n
1
+
x 1
x 3x
(2n + 1) x
5x
7x
n =0
arcsin x = x +
n =1
=x+
x3
1 3x 3
1 3 5x 3
+
+
+
23 245 2467
arctg x =
n =1
(x
< 1) ;
1 3 5 (2n 1) x2n +1
=
2 4 6 (2n) (2n + 1)
x3
1 3x 5
1 3 5x7
x +
+
+
+
2
23 245 2467
n =0
(1) n x2n +1
x3 x5 x7
=x
+
+
2n + 1
3
5
7
(1) n +1
(x
(x
< 1) ;
< 1) ;
arctg x = +
2
(2n + 1) x
arcctg x = +
2
(1) n +1x2n +1
x 3 x5 x 7
= x
+
2n + 1
2
3
5
7
n =0
n =0
arcctg x = +
sh x =
1
1
1
1
+ 3 5 + 7
2 x 3x
5x
7x
(1) n
2n +1
(1) n
(2n + 1) x
n =0
2n 1
1
1
1
1
3 + 5 7 +
x 3x
5x
7x
2 n +1
= +
(x
x2 n
x2 x 4 x6
= 1+
+
+
+
(2n) !
2! 4! 6!
< ) ;
n =1
(x
(x
(x
< 1) ;
( x < 1) ;
< ) ;
(2n) !
3
15
315 2835
1
cth x = +
x
n =1
> 1) ;
( x > 1) ;
1
1
1
1
3 + 5 7 +
x 3x
5x
7x
n =0
th x =
2n +1
x
x3 x5 x7
= x+
+
+
+
(2n 1) !
3! 5! 7!
n =1
ch x =
n =0
(2n + 1) x
arcctg x =
> 1) ;
1 3 5 ( 2n 1) x2n +1
=
2 4 6 ( 2n ) ( 2n + 1)
arccos x = x
2
=
(x
(1) n +122n
1 x x3 2x5
x7
Bnx2n 1 = +
+
+
(2n) !
x 3 45 945 4725
x < ;
2
(0 <
x < ) ;
2.6. .
arsh x = x +
(1) n
n =1
=x
87
1 3 5 (2n 1) x2n +1
=
2 4 6 (2n) (2n + 1)
x3
1 3x5
1 3 5x 7
+
+
23 245 2467
(x
< 1) ;
1 3 5 (2n 1)
arch x = ln ( 2x )
=
2n
2
4
6
(2
n
)
(2
n
)
x
n =1
1
1 3
1 3 5
= ln ( 2x )
arth x =
n =0
arcth x =
x2n +1
x3 x5 x7
= x+
+
+
+
2n + 1
3
5
7
(2n + 1) x
n =0
2 n +1
(x
( x > 1) ;
< 1) ;
1
1
1
1
+ 3 + 5 + 7 +
x 3x
5x
7x
(x
> 1) .
88
3.
3.1.
pn
p1p2 pn =
, Pm = p1p2 pm =
n =1
pn -
pn .
n =1
P {Pn} n
. P P 0, , .
lim Pm = 0 , .
m
ln p
n =1
pn
n =1
3.2. .
pn
P =
pn ,
n =1
n =1
, lim pn = 1 .
ln p
n =1
ln p
n =1
M=
n =1
pn
, P = eM.
(1 + an) ,
n =1
N0,
an , ,
a
n =1
3.3. .
4n2
n =1 4n
n =2
1
n =1
( );
1 1
= ;
n2 2
= ;
(2n + 1) 2 4
1
3.3. .
e1 n
=
1
n =1
1+
n
1 + (1) n
n =1
( );
a
2
(a + 1)
sin
;
=
2n + 1 a + 1
2
1 + 13 = 1 ch 3 ;
2
n =1
n
1
n =1
1
1
3
;
=
ch
2
n3 3
a
a
a
a sin a
;
1
1 +
=2
a
2n + 1
2n + 2
n + 1
n =0
(1 + ae2
n =1
1 + 2
n
n =1
)=
1
(1 + cth a) ;
2
(1) n +1 n
2
1 + 2
=
12 n =2
n
(1) n n
;
2e
a a n sin a
;
=
1 e
n
a
n =
n0
;
=
1
e
2n + 1
2
n =
n =1 1 1
pnx
n
n =1
( )
(1 + x2
n =0
x 1
n =1
x 1 +
n =1
cos
n =1
x
2
)=
(x
< 1) ;
x2
= sin x ;
n2 2
x2
= sh x ;
n2 2
=
sin x
x
1 4 sin2
n =1
1
1 x
(x
= cos x ;
n =1
(2n 1) 2 2
1 + 4x 2 2 = ch x ;
n =1
(2n 1)
< 1) ;
x sin x
.
=
x
3n
4x2
89
90
V.
1.
() : z = x + iy (i2 = 1);
Re z = x ,
Im z = y .
z = x iy z.
:
z1 + z2 = (x1 + x2) + i (y1 + y2), z1 z2 = (x1 x2) + i (y1 y2),
z1z2 = (x1x2 y1y2) + i (x1y2 + x2y1),
z1 x1x2 + y1y2
x y xy
=
+ i 2 21 12 2
2
2
z2
x2 + y2
x2 + y2
*):
:
:
.
:
( z2
0) .
z = r (cos + i sin ).
z = r = x 2 + y2 .
Arg z = arg z + 2k
(k = 0, 1, 2, ), arg z =
z = r ei.
: ei = cos + i sin .
:
z1z2 = r1r2 ei ( 1 + 2) ;
z1
r
r
= 1 ei (1 2) = 1 cos ( 1 2 ) + i sin ( 1 2 )
z2 r2
r2
( z2
0) .
*)
z, .
zm n =
(n z )
2.
2.1. .
f(z) z0, lim f (z) = f (z0 ) .
z z0
f(z), G, G.
f(z) z, -
f (z)
= f(z) .
z 0 z
lim
f(z) z0,
f (z) =
n =
( z z0 )n ,
z0 (an -
). G,
.
z0 f(z), f(z0) = 0. z0
n- f(z), f(z) = (z z0)n (z), (z) (z0) 0.
z0 f(z), f(z) -
. z0 f(z),
f(z) ,
z z0, . . cn = 0
(n = 1, 2, ).
z0 f(z) ,
z z0 (c1 0, ck 0, ,
cki = 0 (i = 1, 2, )), k ; k = 1, .
z0 f(z) ,
z z0.
, ,
, . .
w = f(z) G z
w z0G,
. G , G.
I , , II , .
92
V.2.
2.2. .
. G
G, , G:
:
:
u v
u
v
=
=
,
;
x y
y
x
u
v
u v
= r , r
=
,
r
r
u = u (r cos , r sin ),
v = v (r cos , r sin ).
f(z), G,
. z0
.
.
2.3. .
t2
t2
t1
t1
.
f(z)
z
F (z) =
f () d + C
(C = const ) ,
f()
z0
G, z0 z
, G.
:
lim
fn (z) (n N) , f(z)
C.
2.4. .
f (z) dz = 0 ,
93
f(z) -
G, C G.
f (z) =
1
2 i
f ()
z d ,
C , G G, f() G, z G.
(z) =
1
2 i
()
d , C z
, () C; z C, (z)
G, C.
: (n) (z) =
n!
2 i
()
( z)
n +1
d , nN.
. f(z)
, f(z) = const.
. f(z) G
f (z) dz = 0
C, G,
f(z) .
:
i (z0 ) =
1
2 i
()
1
d + (z0 ) ,
z0
2
1
2 i
e (z0 ) =
()
1
d (z0 ) ,
z0
2
(n = 1, 2, ) G
G G , f (z) =
f (z)
n =1
G .
f (z)
n =1
fn (z)
d(k)
dz (k)
f (z) =
d (k)
dz
n =1
f (z) ,
(k) n
94
V.2.
f (z)
n =1
G G, G G .
f (z ) =
f (n) ( z0 )
n!
n =0
(z z0 ) n ,
f(z)
z0.
:
f (z ) =
f (k) ( z0 )
k =0
k!
(z z0 ) n +1
Rn (z) =
2 i
(z z0 ) + Rn (z) ,
f (z ) =
f ()
( z) ( z )
c (z z ) = c (z z ) + c
n =
n =0
n =1
1
f(z) r < | z z0 | < R, cn =
2 i
n +1
n (z
d .
z0 ) n ,
f ()
( z )
0
n +1
(n = 0, 1, 2, ), | z z0 | = , r < < R.
.
2.5. .
f(z) z = z0
res f (z0 )
1
f ( z ) dz = c1 , f(z) G,
2 i
C , G,
f (z ) dz = 2i res f (z ) ,
k
k =1
f(z) -
G , zk (k = 1, 2, , n); C G zk.
z0 n:
res f ( z0 ) =
1
d (n 1)
lim
(z z0 ) n f ( z0 ) .
(
1)
n
(n 1) ! z z0 dz
f ( z ) =
1
2 i
f (z ) dz = c
1 ,
C C, (.. ,
).
2.6. .
1
2 i
f ( z )
95
f (z ) dz = 2
arg f ( z ) = N P . -
1
C arg f ( z ) -, w = f(z)
2
w, z C ( ). , , f(z) C.
1
2 i
f1 + f2
1
dz =
f1 + f2
2 i
f
dz , f1, f2
f1
f (z ) dz .
S G
w = f(z): S =
f ( z ) dx dy .
96
VI.
1.
1.1. .
(0)
sin
cos
tg
ctg
2 3
2+ 3
15
12
3 1
2 2
3 +1
2 2
18
10
5 1
4
5+ 5
2 2
10 + 2 5
30
1
2
3
2
1
3
36
5 5
2 2
5 +1
4
10 2 5
5 +1
10 2 5
45
2
2
2
2
54
3
10
5 +1
4
5 5
2 2
60
3
2
1
2
72
2
5
5+ 5
2 2
5 1
4
10 + 2 5
5 1
10 + 2 5
75
5
12
3 +1
2 2
3 1
2 2
2+ 3
2 3
90
5 1
5 +1
10 2 5
3
10 + 2 5
5 1
3
5 +1
10 2 5
5 +1
1
3
5 1
1.2. .
( , ,
, , , ,
, , )
cos
= 1 cos2
sin
cos
= 1 sin
tg
ctg
1 sin2
=
sin
sec
cosec
sin
1 sin2
1 cos2
cos
cos
1 sin2
=
1
sin
1 cos2
1
cos
1
tg
1 + tg2
1
1 + tg2
ctg
1 + ctg2
1
tg
ctg
1
ctg
1 + ctg2
ctg
= 1 + tg2
1 + tg2
=
tg
= 1 + ctg2
1
sec
= sec2 1
1
sec2 1
cosec
sec2 1
sec
=
1 + ctg2
=
sec
sec
sec2 1
1
cosec
cosec2 1
=
cosec
=
1
cosec2 1
= cosec2 1
cosec
cosec2 1
=
97
1 cos2
tg
VI.1.
sin
VI.1.
98
1.3. .
= 2
sin =
cos
sin
cos
sin
cos =
sin
cos
sin
cos
tg =
ctg
tg
ctg
tg
ctg =
tg
ctg
tg
ctg
:
sin ( ) = sin cos cos sin ;
cos ( ) = cos cos sin sin ;
tg ( ) =
tg tg
;
1 tg tg
ctg ( ) =
ctg ctg 1
.
ctg ctg
, :
sin 2 = 2 sin cos ;
cos 2 = cos2 sin2 = 1 2 sin2 = 2 cos2 1;
tg 2 =
2 tg
1 tg2
ctg2 1
ctg 2 =
;
2 ctg
tg 3 =
3 tg tg3
ctg 3 =
ctg3 3 ctg
1 3 tg2
3 ctg2 1
1 cos
1 + cos
sin =
;
cos =
;
2
2
2
2
1 cos
sin
1 cos
tg =
;
=
=
2
1 + cos 1 + cos
sin
1 + cos
sin
1 + cos
ctg =
.
=
=
2
1 cos 1 cos
sin
, .
() :
cos
;
2
2
sin
;
2
2
cos
;
2
2
+
tg tg =
sin ( )
cos cos
ctg ctg =
sin ( )
sin sin
1.3. .
tg + ctg =
cos ( )
cos sin
tg + ctg = 2 cosec 2;
;
2
1 + sin = 2 cos2 45 ;
2
1 + cos = 2 cos2
1 tg =
1 tg tg =
cos ( )
;
cos cos
cos 2
1 tg2 =
;
cos2
tg2 tg2 =
tg ctg =
99
cos ( + )
cos sin
tg ctg = 2 ctg 2;
1 cos = 2 sin2
;
2
1 sin = 2 sin2 45 ;
2
2 sin ( 45 )
;
cos
cos ( )
ctg ctg 1 =
;
sin sin
cos 2
1 ctg2 =
;
sin2
sin ( + ) sin ( )
;
cos2 cos2
ctg2 ctg2 =
sin ( + ) sin ( )
sin2 sin2
100
2.
:
ex e x
;
2
sh x
th x =
;
ch x
1
sech x =
;
ch x
:
ch2 x sh2 x = 1;
sh x =
sh x =
th x
1 th2 x
1
cth2 x 1
ex + e x
;
2
ch x
cth x =
;
sh x
1
cosech =
.
sh x
ch x =
th x cth x = 1;
ch x =
ch2 x 1
th x =
=
;
ch x
1 + sh2 x
sh x
1 th2 x
cth x
cth2 x 1
1 + sh2 x
ch x
cth x =
=
.
sh x
ch2 x 1
sh ( x y ) = sh x ch y ch x sh y;
th ( x y ) =
th x th y
;
1 th x th y
ch ( x y ) = ch x ch y sh x sh y;
cth ( x y ) =
sh 2x = 2 sh x ch x;
cth x cth y 1
;
cth y cth x
ch 2x = ch2 x + sh2 x;
cth2 x + 1
;
2 cth x
1 + th2 x
x
x
ch x 1 = 2 sh2 ;
ch x + 1 = 2 ch2 ;
2
2
x
sh x
ch x 1
x
sh x
ch x + 1
=
th =
;
cth =
=
;
2 ch x + 1
sh x
2 ch x 1
sh x
xy xy
sh x sh y = 2 sh
ch
;
2
2
x+y xy
x+y xy
ch x + ch y = 2 ch
ch
;
ch x ch y = 2 sh
sh
;
2
2
2
2
sh ( x y )
sh ( x y )
th x th y =
;
cth x cth y =
;
ch x ch y
sh x sh y
th 2x =
2 th x
cth 2x =
2 ch x ch y = ch ( x + y ) + ch ( x y ) ;
2 sh x sh y = ch ( x + y ) ch ( x y ) ;
(
arch x arch y = arch ( xy
)
( x + 1 y + 1 xy) ;
1 ) = arsh ( y x 1 x y 1 ) ;
2 sh x ch y = sh ( x + y ) + sh ( x y ) .
:
xy
.
1 xy
VI.2.
101
cos x = ch ix;
sin x = i sh ix;
tg x = i th ix;
ctg x = i cth ix;
ch x = cos ix;
sh x = i sin ix;
th x = i tg ix;
cth x = i ctg ix.
arccos x = i arch x;
arch x = i arccos x;
102
3. -
n ! nz
(z) = lim
n z ( z + 1) ( z + n )
( z 0, 1, 2,) .
( II ):
(z) =
e dt
ln (1 + z) = ln (1 + z ) + z (1 ) +
= lim
n
k =1
n =2
zn
(1) [ (n) 1]
n
(z
1
= z e z
(z)
n
(Re z > 0 ) .
z 1 t
< 2) .
1 + z ez n ,
n
n =1
1
ln n 0, 5772156649 .
(nz) = (2 )
(1 n) 2
nz 1 2
n 1
z + k .
(n + z) = ( n 1 + z ) ( n 2 + z ) (1 + z ) z (z) .
(z) (z) =
(z) (1 z) =
z 1
k =1
;
z sin z
t
dt
1+ t
( 0 < Re z < 1) .
1
1
139
(z) e z zz 1 2 2 1 +
+
< ) .
(n + 1 2)
1
1
1
2
8 n 128 n
(n + 1)
n
1
: (n + 1) = n!, = .
2
(z) (w)
- : B(z, w)
,
(z + w)
1
B(z, w) =
( arg z
z 1
w 1
(1 t )
dt =
tz 1
(1 + t )
0
z +w
dt
(n ) .
( I ).
- (-):
(z) =
d
(z)
ln (z) =
.
(z)
dz
VI.3. -
103
( Re z > 0):
e t
t
e zt
1
(z) =
dt
e
t
1 e t
(1 + t) z
0
0
1
(z) = +
z
(1 + z) = +
(nz) =
:
:
:
:
dt
1 tz 1
=
+
dt .
1
t
t
n (z + n) ;
z
n =1
(1)
(z
(n) z n 1
< 1) .
n =2
n 1
1
n
z + + ln n .
n
k=0
1
1
1
+
+ + + (z) .
n 1+ z n 2 + z
z
(z) (1 z) = ctg z .
(n + z) =
(n) = +
n 1
k =1
1
k
1
= ln 2 .
2
2 ),
( n .
-:
z
(a, z) =
t a 1
dt
(a + 1, z) = a (a, z) z e
t a 1
dn a
:
z (a, z) = (1) n z a n (a + n, z) .
n
dz
1
: , z2 = erf z, , z2 = erfc z .
2
dt .
104
4.
2
dw
+ z2 2 w = 0 ;
2
dz
dz
: J (z) , Y (z)
z2
d w
+z
, .
J (z) =
2 k +
(1) k ( z 2 )
k ! (k + + 1) ;
J n (z) =
k =0
1 z
Yn (z) =
2
n n 1
k =0
2k n
(1) k ( z 2 )
k ! (k n) !
k=n
(n k 1) ! z2
2 z
+ ln Jn (z)
2
k!
4
1 z
2
k =0
( z2 4) k
.
[ (k + 1) + (n + k + 1) ]
k ! ( n + k) !
(z 2)
cos ( z cos ) sin2 d =
( + 1 2)
J (z) =
2 (z 2)
( + 1 2)
Y (z) =
1
1
sin ( z sin ) d
2
(1 t )
1 2
z sh t
t
t
{e + e cos ( )} e dt
0
1
sin z sh(t t)
J (z) =
e
dt
cos ( z sin ) d
(Re > 1 2 ) ;
cos zt dt
arg z < ;
2
1
Jn (z) =
cos ( z sin n ) d.
( f J, Y, H(1), H(2)):
m
1 d
m
f m (z);
z f (z) = z
z dz
m
arg z < ;
2
1 d
m m
f+ m (z).
z f (z) = (1) z
z dz
VI.4.
:
J (z) J (z) =
(1) k ( z 2 )
++ 2 k
105
( + + 2k + 1)
k ! ( + k + 1) ( + k + 1) ( + + k + 1) .
k =0
( f J, Y, H(1), H(2)):
f 1 (z) + f +1 (z) =
2
f (z) .
z
Jn +1 2 (z) = (1)
2 n +1 1 d sin z
;
z
z
z dz z
n
2 n +1 1 d cos z
;
Yn +1 2 (z) = (1)
z
z
z dz z
2 sin
;
J (z) J +1 (z) + J (z) J +1 (z) =
z
2
.
J (z) Y 1 (z) Y (z) J 1 (z) =
z
n +1
106
5. I K
2
d w
z2
dz
dw
z2 + 2 w = 0 ;
dz
+z
: I(z) K(z) ( ).
:
i
i
2
e
J (ze 2 )
< arg z - ;
2
I (z) =
3
3
i
2 i
K (z) =
[I (z) I (z) ] ;
2 sin
, .
I n (z) = In (z);
I (z) =
1z
Kn (z) =
2 2
n n 1
K n (z) = Kn (z);
k =0
(z 2) 2k +
;
k ! (k + + 1)
( n k 1) !
z2
z
n +1
+ (1) ln In (z) +
2
4
k!
k =0
(1) n
+
2
z
2
( z2 4 )
[ (k + 1) + (n + k + 1) ] k ! ( n + k) ! .
k =0
1 z cos
sin z ch(t t )
I (z) =
e
cos d
e
dt
K (z) =
(z 2)
(1 2 + )
e zt t2 1
1 2
dt
arg z < ;
2
1 z cos
In (z) =
e
cos n d.
I 1 (z) I +1 (z) =
2
I (z);
z
K 1 (z) K +1 (z) =
2
K (z).
z
(f I, ei K):
m
1 d
m
f m (z);
z f (z) = z
z dz
1 d
m
f +m (z) .
z f (z) = z
z dz
VI.5. I K
:
I1 2 (z) =
2
sh z;
z
2 sin ( )
z
1
K +1 (z) I (z) + K (z) I +1 (z) = .
z
107
108
6.
d 2w
dz2
+ (c + z)
dw
aw = 0 ;
dz
: w = A(a, c; z) + B(a, c; z) (A B ).
(a, c; z) ( M(a, c; z)):
(a, c; z) = 1 +
a z a ( a + 1) z
+
+ = 1+
c 1! c (c + 1) 2 !
2
n =1
n 1
z n (a + i)
i =0
n 1
n ! (c + i)
i =0
(a, c; z) =
(a, c; z)
(1 + a c, 2 c; z)
z1c
.
sin c (1 + a c) (c)
(a) (2 c)
:
1
(c)
c a 1
(a, c; z) =
eztta 1 (1 t )
dt;
(c a) (a)
ez
a 1
(a, c; z) =
e zt (t 1) tc a 1dt.
(a)
dn
dz n
dn
dz
(a + n) (c)
(a + n, c + n; z);
(c + n) (a)
= (1) n
(a + n)
(a + n, c + n; z).
(a)
(a, c; z) = ez (c a, c; z) ;
c (c 1) (a, c 1; z) c (c 1 + z ) (a, c; z) + (c a ) z (a, c + 1; z) = 0;
c (a, c; z) c (a 1, c; z) z (a, c + 1; z) = 0;
(a 1 + z ) (a, c; z) + (c a) (a 1, c; z) (c 1) (a, c 1; z) = 0;
(??c + z ) (a, c; z) (c a ) z (a + 1, c; z) + (c + 1) (a, c 1; z) = 0;
(a c + 1) (a, c; z) a (a + 1, c; z) + (c 1) (a, c 1; z) = 0;
(c a ) (a 1, c; z) + (2a c + z) (a, c; z) a (a + 1, c; z) = 0;
(c a 1) (a, c 1; z) (c 1 + z ) (a, c; z) + z (a, c + 1; z) = 0;
(a, c; z) a (a + 1, c; z) (a, c 1; z) = 0;
(c a ) (a, c; z) z (a, c + 1; z) + (a 1, c; z) = 0;
(a 1 + z ) (a, c; z) (a 1, c; z) + (a c + 1) (a, c 1; z) = 0;
(a + z ) (a, c; z) + a (c a 1) (a + 1, c; z) z (a, c + 1; z) = 0;
(a 1, c; z) ( 2a c + z ) (a, c; z) + a ( a c + 1) (a + 1, c; z) = 0.
VI.6.
109
(a, a; z) = ez ;
(1, 2; 2z) =
e iz
(1, 2; 2iz) =
sin z;
z
1 3
, ; z2 =
erf z;
2 2
2z
z
+ , 2 + 1; 2z = (1 + ) ez
2
( a, a + 1; z ) = a z (a, z);
a
2
1 1
, ; z2 = ez erfc z.
2 2
d 2w 1 i 1 4
:
+ + +
dz2 4 2
z2
(2)
(2)
Mi, ( z ) +
Mi, ( z ) .
1
i
+ i
2
Mi, (z) = e
Wi, (z) = e
I (z);
) w = 0 ;
: Mi,(z) Wi,(z).
Wi, ( z ) =
z
1
e
+ , 2 + 1; 2z =
( 2z ) K (z);
2
ez
sh z;
z
z
2
i + , 2 + 1; z ;
2
1
+
2
i + , 2 + 1; z .
2
z
2
1
+
2
110
7.
2
erf(z) =
2
erf(z) =
e t dt;
erf(z) = erf(z) .
(1) n z2 n +1
2 z2
2n z2 n +1
.
=
e
n ! 2n + 1
1 3 ( 2n + 1)
n =0
n =0
2 z2
e .
erf(z) =
1
2
C (z) =
1
2
S(z) =
cos t
dt =
t
sin t
dt =
t
2z
2z
n =0
n =0
(1) n z2 n
;
( 4n + 1) ( 2n ) !
(1) n z2 n +1
.
( 4n + 3 ) ( 2n + 1) !
i
1 i4
C (z) + iS(z) =
e erf (e 4 z );
2
(z) =
n =1
i
1 i 4
C (z) iS(z) =
e
erf (e 4 z ).
2
(z) =
(Re z > 1) .
1 p z
(Re z > 1) ,
p.
:
1 z
1 2
1
(z) =
(z)
1
(z) =
(z)
:
(1 z) =
(2 ) z
:
1
(0) = ;
2
cos
2
;
6
e
0
(2n) = 0;
(4) =
B2 n
2n
4
;
90
tz 1
tz 1
z
(z) (z);
2
(1 2n) =
(2) =
+1
dt
(Re z > 0 ) ;
dt
(Re z > 1) .
z ( z + 1)
(z + 2) (1 z)
= 4 2 .
(z) (1 z)
(2n) = (1)
n 1 2 n 1
2 n
B2 n ;
(2n) !
(Bk );
(6) =
6
;
945
(8) =
8
.
9450
VI.7.
Ei(z) = (0, ze
)=
Ei(z) = i + ln z +
n =1
e t
dt .
t
zn
;
n n!
Ei( x) = + ln x +
li(z) =
:
z
si(z) =
dt
cos t
1
dt = [Ei(iz) + Ei(iz) ] .
2
t
sin t
1
dt = [Ei(iz) Ei(iz) ] ;
t
2i
ci(z) =
Si(z) = si(z) + =
2
si(z) = +
2
(1) n
n =0
ci(z) = + ln z +
n =1
sin t
dt;
t
Ei(z) = li(ez ) .
:
Ci(x) = ci(z) .
z2 n +1
;
( 2n + 1) ( 2n + 1) !
z2 n
(1)
.
2n ( 2n ) !
n
xn
.
n n!
ln t .
0
(1) n
n =1
111
112
1. . . . .: , 1979.
2. . ., . ., . . . .: , 1979.
3. . . . .: , 1978.
4. . ., . . . .: , 1969, 1971.
5. . ., . . , . 1, 2. .: , 1971, 1980.
6. . . . .: . , 1961.
7. . . , . 1, 2. .: , 1980.
8. . ., . . . .: , 1973.
9. . . . .: , 1978.
10. . . , . 1, 2. .: , 1975.
11. . . . .: , 1984.
12. . . . .: , 1978.
13. . . . .: , 1974.
14. . . . .: , 1973.
15. . ., . . . .: , 1979.
16. . ., . . , . I, II. .: , 1962, 1963.