Cyrano

Een bewerking van Jo Roets naar Edmond Rostand

gebaseerd op vertalingen van Walter Tillemans, Marnick Bardyn e.a. Eindredactie: Frans Denissen

Premire : 12 september 1996, Monty, Antwerpen

Regie : Jo Roets Spel : Marnick Bardyn, Dimitri Duquennoy, Patricia Goemaere

Een produktie van Blauw Vier vzw Boomgaardstraat 215, 2018 Antwerpen, tel 03/230.81.91, fax 03/230.95.70

CYRANO
Rechten voor publieke opvoering van deze tekst aan te vragen bij Sabam, Aarlenstraat 75-77, 1040 Brussel, tel 02/286.82.11

Bewerking voor drie acteurs

Deze bewerking werd oorspronkelijk gemaakt voor 3 spelers : 2 acteurs en 1 actrice. De rolverdeling ziet er dan zo uit : acteur 1 : Cyrano acteur 2 : De Guiche, Le Bret, Ragueneau, Christian, monnik, verteller, soldaat actrice : duena, Roxane, verteller

Om de verschillende personages, sferen en actiescenes te suggereren met een mininum aan middelen, kan, zoals in de oorspronkelijke enscenering, gebruik gemaakt worden van luisterspeltechnieken : een karakteristiek lokfluitje per personage, klankdecor bij een bepaalde scene (degengevecht) of sfeer (oorlog, klooster...). Dit stuk speelt zich af als visueel luisterspel : de acteurs spelen het verhaal en creren met auditieve en visuele middelen nieuwe impulsen of atmosferen. Ze gebruiken het ganse instrumentarium tijdens het spel als 'bruiteurs', en ook het licht bedienen zij zelf. In deze tekst zijn geen conceptuele verwijzingen opgenomen, om de bewerking ook voor andere interpretaties bruikbaar te maken.

CYRANO
Een luisterspelstudio volgestouwd met ouderwetse bruitage-toestellen (grintbak,windmachine, donderplaten, een bak met bladeren, een plank met sloten, regenbuis...), instrumenten (gong, belletjes, lokfluitjes...) en andere geluidsbronnen (een zinken bad met modder en laarzen voor de oorlogsscene, een metronoom als uurwerk, een ijzeren buis voor de kloosterklok...) In de studio staan ook decorstukken en rekwisieten die in de loop van het stuk voor verschillende scenes gebruikt worden : een grote tuinbank, een houten trap, een zetel, een stoel,reiskoffers... De scene wordt belicht door eenvoudige halogeenlampen en kleine sfeerverlichting (sterrenhemel, petroleumlampen...) die op de scene zelf bediend worden. Vooraan, over de ganse breedte, een wasdraad met brieven. INTRO EN EERSTE BEDRIJF muziek, de acteurs komen naar voor met hand voor hun neus ze kijken naar elkaar en naar het publiek, spel : wie van ons is Cyrano ? ze trekken n voor n de hand weg, Cyrano als laatste ACTEUR 1 naar publiek Zeg mij waarom u mijn neus fixeert. Is er iets verkeerd ? Staat hij niet vast ? Slingert hij als een slurf ? Is hij krom, als een snavel ? Zag u een wrat ? Iets ongewoons ? Iets dat zijn gelijke niet heeft ? Vindt u hem lelijk ? Walgelijk ? Zijn kleur niet appetijtelijk ? ACTEUR 2 Hij is gewoon groot. ACTEUR 1 Inderdaad. Hij is groot. Is dat alles ? Dat is vrij zwak. Hierop kan je nochtans behoorlijk variren. Agressief : Had ik zo'n neus, dan was amputatie de enige keus. Amicaal : Brengt u toch een rietje aan uw lippen om van uw glas te nippen. Beschrijvend : Een berg ! Een piek ! Het silhouet van de Col du Tourmalet ! ACTEUR 2 Oplettend : ACTEUR 1
3

Pas op, hou uw evenwicht of u valt voorover door 't gewicht. ACTRICE Bezorgd : ACTEUR 1 Laat 't hoofd niet zakken : u mocht eens voorover smakken. Lief : Koop een parasolletje voor zijn tere bolletje. ACTEUR 2 Pedant : ACTEUR 1 Alleen Aristophanes' nijldromifantekameel had zoiets tussen voorhoofd en keel. ACTEUR 2 Eerbiedig : ACTEUR 1 Goeie genade, u hebt daar een prachtige faade. Landelijk : zulk een neuze is ook maar tweede keuze. ACTRICE Naef : ACTEUR 1 Wanneer bezoekt men de toren ? Militair : Richt uw geschut naar voren. Zie wat een spiritueel man zoal te berde brengen kan. Ik steek graag de draak met mezelf. Maar anderen sta ik dat niet toe. (af) Acteur 2 glijdt in het spel, zal voortaan voortdurend verschillende personages suggereren DE GUICHE Roxane ! Roxane ! ROXANE Monsieur De Guiche ! DE GUICHE Ik sta in vuur en vlam, ik hou mijn hart niet in bedwang. Uw haren zijn blond, en niet geverfd, weet u : als u mij bemint dat u dan alles erft. CYRANO Bravo, monsieur De Guiche ! Mooi gedaan ! En zo maar uit het hoofd ! Mevrouw hier heeft u van uw plankenkoorts beroofd. DE GUICHE Meneer, waar bemoeit u zich mee ? CYRANO
4

Deze dame is mijn nicht en zie, ik ben enigszins bezorgd over de kwaliteit van uw pozie. DE GUICHE Arrogante kwast. 'n Landjonker zonder handschoenen. Zonder linten, zonder strikken, zonder goudgalons. CYRANO Geen handschoenen ? Laatst had ik er nog n. Maar ook die ging verloren. Ik sloeg er iemand van adel mee om de oren. DE GUICHE Patser ! Boerenkinkel ! CYRANO Aangenaam, Hercule Savinien Cyrano de Bergerac. Ai. DE GUICHE Wat is er? CYRANO Hij is helemaal stijf. Ai. DE GUICHE Wat hebt u toch ? CYRANO Mijn degen tintelt. DE GUICHE Goed dan. En garde. CYRANO Tijdens het duelleren zal ik voor u 'n gedicht componeren. En na de laatste regel steek ik raak. De schermpartij... tussen Cyrano de Bergerac en een zachtgekookt ei. DE GUICHE Wat is dat ? CYRANO De titel. Opgedragen aan Madeleine Robin, kortweg Roxane. de twee beginnen te schermen CYRANO Elegant en fier trek ik mijn rapier. Behendig als Sint-Joris die vocht met de draak. Wees gewaarschuwd: meneer zonder spraak, na de laatste regel steek ik raak. Was u maar neutraal gebleven. Wat staat u toch te beven ? Bang dat ik zal prikken, dwars door uw strikken ? U beeft bonestaak ?
5

Mijn degenstoot was in de maak, na de laatste regel steek ik raak. Nu nog een rijmwoord op 'ik'. Ah, u wordt bleek ! Bedankt voor het woord: 'bangerik'. Wat dacht u ? Die krijg ik wel ? Ik trek mijn priem voor het naspel en ik pareer met smaak, terwijl ik mijn dekking niet verzaak. En na de laatste regel steek ik raak. (vloert hem, De Guiche af) Cyrano zet zich in een zetel, kijkt in denkbeeldige spiegel naar zijn neus, speelt ermee Le Bret op, knipt Cyranos haar LE BRET Je maakt teveel vijanden, Cyrano. De Guiche is een machtig man. Ik heb horen zeggen dat hij op zoek is naar jong talent. Misschien maakt hij van jou een beroemd schrijver CYRANO Nooit ! LE BRET Je overdrijft, Cyrano. Als jij eens ophield de held uit te hangen, dan zou je... CYRANO Rijk en machtig kunnen worden... Is het dat wat je bedoelt ? Nooit. LE BRET Je overdrijft, Cyrano. CYRANO De Guiche... Die vettige kater verbeeldt zich dat hij een gevaar is voor dames. Ik haat hem, vooral sinds de avond dat hij haar met zijn kikkerblik verslond. Bah ! Als een slak die zijn slijm achterlaat op een lelie. LE BRET Hr ? Je bent toch niet... CYRANO Verliefd ? Toch is 't waar. LE BRET Maar op wie dan ? CYRANO Ik hou, hoe kan 't ook anders, van de mooiste aller vrouwen. De knapste, de intelligentste, de liefste. LE BRET Ik weet 't al, het is je nichtje, Madeleine Robin. Maar vertel 't haar. Jij was vandaag haar held. CYRANO Zeg 's eerlijk: hoeveel kans maak ik met zo'n potsierlijk ding. Ik maak me geen illusies. Als ik op een zachte zomeravond een paar zie in de maneschijn, dan droom ik dat ook ik een wandeling maak, mijn arm om de taille van Roxane.
6

Soms voel ik me zo lelijk. LE BRET Roxane was bij je duel aanwezig, vandaag en ze werd lijkbleek. CYRANO Werd ze bleek ? LE BRET Cyrano, vertel 't haar. Je laat haar niet koud. CYRANO Stel dat ze me uitlacht ? Niets zou erger zijn. DUENA (op) Mijn meesteres Roxane smeekt u te mogen ontmoeten, in het geheim. CYRANO Mij ? LE BRET U. Zij wil u spreken. DUENA Morgen, bij het krieken van de dag hoort zij de mis in de kerk van Saint-Germain. Zij laat vragen waar zij u, na de mis, mag ontmoeten voor een gesprek. CYRANO O God ! Bij... bij... LE BRET (fluistert) Bij Ragueneau... CYRANO (roept) Bij Ragueneau, de meester-ptissier. DUENA Die woont...? CYRANO In de... In de... Ah ! Godverdomm... DUENA Excuseer ? CYRANO Neemt u me niet kwalijk.... In de... LE BRET rue Saint Honor ! DUENA Ik... Zij is daar om zeven uur. Komt u ook ? LE BRET Hij komt ! (duena af) CYRANO Zij en ik ! Een rendez-vous ! LE BRET Niet meer triest ? CYRANO Waarom ? Zij weet dat ik besta ! LE BRET Zie je wel ?
7

CYRANO Aargh ! Ik ga razen en tieren als een wildeman. Een heel legerkorps sla ik in de pan. Laat ze maar komen ! Met tien harten, met twintig armen, en met mijn ene neuze vecht ik niet meer met snotneuzen... maar met reuzen ! DE LIGNIERE (dronken op) Cyrano ! Ik... Ik zocht je. CYRANO Monsieur De Lignire, dichter aller dichters in de straten van Parijs ! Je komt als geroepen ! DE LIGNIERE Heb je geen bed voor me ? Ik kan mijn huis niet in. Ze wachten op me - aan de Porte de Nesle - met honderd man - tot de tanden gewapend vanwege mijn spotlied over graaf De Guiche... CYRANO Honderd man ? Jij gaat naar huis ! Ik stop je eigenhandig onder de wol ! DE LIGNIERE Maar honderd man ? CYRANO Honderd man ! Een mooi getal om af te slaan. Vooruit, volg me op een afstand ! als ik chargeer, maak je dan uit de voeten, snel mij niet te hulp ! Honderd man... Ik lust ze rauw ! muziek De Lignire af Cyrano vecht met honderd man de verteller onderbreekt hem

TWEEDE BEDRIJF VERTELLER (Acteur 2) Tweede bedrijf. Parijs, 1640, de zaak van Ragueneau, chef-kok en meester-ptissier, op de hoek van de rue Saint-Honor. CYRANO Hoe laat is het ? RAGUENEAU Zes uur. CYRANO Nog een uur. Ik durf haar niet te spreken. Hoe laat is het ? RAGUENEAU Vijf over zes ! CYRANO Ik durf haar niet onder ogen te komen. Ik schrijf een brief en ga er vandoor... Hoe laat is het ? RAGUENEAU Kwart... CYRANO Ik schrijf het haar. Ik heb die brief al honderdmaal geschreven. Hoe laat is het ? RAGUENEAU Halfzeven. CYRANO Ik hou van u... Uw ogen... Uw blik doet mij sidderen en beven... Hoe laat is het ? RAGUENEAU Tien voor... CYRANO Hoe laat ? RAGUENEAU Vijf voor... CYRANO Hoe laat ? (Roxane op) CYRANO Gezegend het moment waarop u aan mij dacht, ik weer in u bestond. U kwam hierheen, ik wacht ootmoedig af wat u mij zeggen wilt. ROXANE Oprecht dank ik u allereerst voor uw briljant gevecht met die ellendeling. CYRANO Graaf De Guiche ? ROXANE Ja. Hij is een machtig man en wil met me trouwen.
9

CYRANO Ik vocht blijkbaar niet voor mijn eer, maar voor uw mooie ogen. Des te beter. ROXANE Toch heeft mr mij bewogen om hierheen te komen. Ik... Ik moet u iets bekennen, maar eerst wil ik in u de broer herkennen met wie ik speelde aan het meer, in het park, de wei... CYRANO In Bergerac. De zomers daar... U was nog jij. ROXANE Uw degen was toen nog een dennetak... CYRANO En u speelde nog met poppen... ROXANE Alles was nog spel... CYRANO De bramen smaakten zoeter... ROXANE Wat ik vroeg, dat deed u... CYRANO U droeg nog korte rokken en u heette nog Madeleine. ROXANE Was ik mooi toen ? CYRANO O... U was nog geen Roxane... ROXANE Soms kwam u aangehold, een kras had u, van 't bomenklimmen, op uw hand: u bloedde. 'Hoe kom je daaraan?' zei ik streng, zoals een moeder die niet bezorgd wil lijken... (ziet zijn wond) Wat is dit ? (Cyrano trekt zijn hand weg) Laat eens zien ? Hoe komt u daaraan ? CYRANO Bij een spel met grote jongens, gisteren bij de Porte de Nesle. ROXANE Hebt u gevochten ? CYRANO Ach, 'n ruzietje. ROXANE Met hoevelen waren ze dan ? CYRANO Met nog geen honderd man. ROXANE Vertel ! CYRANO Nee, een andere keer. U... Wat durfde u me daarstraks niet te vertellen ? ROXANE Nu durf ik 't wel. De milde geur van het verleden geeft mij moed. Ik wilde u vertellen dat ik verliefd ben op iemand...
10

CYRANO Ah. ROXANE Iemand die mijn geheim niet kent, die nergens van weet, nog niet. CYRANO Ah. ROXANE Maar dat duurt niet lang meer. CYRANO Ah. ROXANE Hij is ook verliefd op mij, in stilte : bang dat hij een blauwtje loopt, doet hij zijn mond niet open. CYRANO Ah. ROXANE Maar in zijn ogen lees ik wat hij met zijn mond niet te zeggen waagt. CYRANO Ah. ROXANE Hij draagt de kleuren van uw regiment. CYRANO Ah. ROXANE Zelfs zit hij, hoe klein is toch de wereld, in uw compagnie. CYRANO Ah. ROXANE Hij ziet er intelligent uit. Hij is trots, dapper en nobel. CYRANO Ah ! ROXANE En hij is knap. CYRANO (trekt zijn hand weg) Knap ? ROXANE Wat is er ? CYRANO Niets, niets, mijn hand deed even pijn. ROXANE Ik ben echt weg van hem, hoewel ik toe moet geven : ik heb hem nooit gesproken. CYRANO Hoe heet hij ? ROXANE Een mooie naam. Baron Christian de Neuvillette. CYRANO Die naam zegt mij niets. Zo heet niet n kadet. ROXANE Hij is pas ingelijfd, sinds vanmorgen.
11

CYRANO Mijn kind, mijn arme lieve kind, denk na. Liefde maakt blind. U houdt van schoonheid, taal, esprit. Wat als uw grote idool een boerenkinkel blijkt ? ROXANE Dat is uitgesloten. Hij heeft de krullen van een Griekse God. CYRANO Hetzelfde haar groeit op een schapekop. Wat als 't een idioot is ? ROXANE Dan ga ik liever dood. CYRANO (stilte) Is 't voor dit droeve nieuws dat u mij hier ontbood ? Ik zie voor mij geen taak, tenzij u uit wilt leggen... ROXANE Ik heb iets naars gehoord. Ik hoorde iemand zeggen : die compagnie van u bestaat vooral uit Gasconjers... CYRANO En dat wij elke nieuweling ontgroenen ? Is het dat wat u hebt gehoord ? ROXANE Ja, ik ben bang voor hem. CYRANO (terzijde) Terecht. ROXANE Geeft u mij uw woord dat hem niets overkomt. Ik smeek het u. Als u hem in bescherming neemt, zal niemand het wagen hem kwaad te doen. CYRANO Vooruit dan maar. Ik zal die jongeman onder mijn hoede nemen. ROXANE En hem zoveel u kunt verdedigen ? Om mijnentwil ? Wij zijn altijd vrienden geweest, nietwaar ? CYRANO Altijd. ROXANE Bent u ook bereid zijn vriend te worden ? CYRANO Omdat u het vraagt. ROXANE En te voorkomen dat hij ooit wordt uitgedaagd voor een duel ? CYRANO Beloofd. ROXANE Ik ben erg op u gesteld, heel erg. U moet mij nog vertellen, maar niet nu, van uw gevecht vannacht. Helaas moet ik nu weg. Later een keer. Vraagt u hem mij te schrijven ? O, ik hou van u. Ik hou heel veel van u. CYRANO Ja, ja.
12

ROXANE Laat hij mij schrijven. Honderd man ! (af) CYRANO Madame... Cyrano blijft achter, stilte CHRISTIAN (op) Wij zijn de Gasconse kadetten van Carbon de Castel-Jaloux. wij maken het liefst korte metten met al wat ons iets wil beletten. Wij zijn de Gasconse kadetten van Carbon de Castel-Jaloux. Hun hoeden zijn zwier'ge sonnetten de pluim dekt de gaten wel toe. Wij zijn de Gasconse kadetten van Carbon de Castel-Jaloux ! Wij vechten en vrijen, trompetten triomf waar wij bergen verzetten. CYRANO (naar publiek) Honderd man. Tegen middernacht wandelde ik hen tegemoet. De maan blonk als 'n klok aan de hemel. Een donkere wolk dreef als een wollen doek voorbij. Het werd donker, werkelijk aardedonker, en aangezien er op de kade geen licht scheen, zag ik er geen hand... CHRISTIAN voor je neus... CYRANO Wie is dat mannetje ? CHRISTIAN Ik ben nieuw hier. CYRANO Hoe heet jij, nieuweling ? CHRISTIAN Baron Christian de... CYRANO Haha... Goed dat ik weet... Ik zag dus geen hand voor mijn ogen. Ik dacht bij mezelf: straks wek ik de wrevel op van een machtig man, graaf De Guiche en neemt hij mij... CHRISTIAN bij de neus... CYRANO de kraag ! Wellicht ben ik onverstandig en steek ik...
13

CHRISTIAN mijn neus... CYRANO mijn hand in een wespennest. Het is beter dat ik de sfeer niet verpest, want hij zal me zeker... CHRISTIAN op de neus... CYRANO ...vingers tikken. Toch versaag ik niet. ik loop verder. Plots sta ik... CHRISTIAN neus aan neus... CYRANO oog in oog met honderd kerels. Ze stinken uit hun CHRISTIAN neus... CYRANO bek ! Naar knoflook, bier en kaas. Ik sla er twee tegen de vlakte en n rijg ik aan mijn... CHRISTIAN neus... CYRANO degen ! Jij bent een dapper man. Daar hou ik van. Ik ben haar neef. CHRISTIAN Haar neef ? De neef van wie ? CYRANO Van haar... Roxane ! Ze heeft me alles verteld. CHRISTIAN Houdt ze van me ? CYRANO Wie weet. Je bent werkelijk 'n knappe jongen. Roxane verwacht vanavond 'n brief. Cyrano geeft hem pen en papier, wacht Christian denkt na, schrijft moeizaam CHRISTIAN Het lukt niet. Ik vind nooit de goede woorden. CYRANO Onzin. Zoven was je welbespraakt. CHRISTIAN Dat stelde niks voor. Dat was simpele soldatentaal. In't bijzijn van vrouwen sta ik met 'n mond vol tanden. Ze mogen graag naar me kijken. CYRANO Maar daar blijft het bij ?
14

CHRISTIAN Ik beheers de taal der liefde niet. CYRANO Ik wel, maar ja, wat wil je met zo'n... (tikt op neus) CHRISTIAN Jij kent Roxane. Jij weet hoe ze is. Roxane is... CYRANO ...gracieus. CHRISTIAN Gracieus. Roxane, zij is... CYRANO ...welbespraakt. CHRISTIAN Welbespraakt. Zij is... CYRANO ...potisch. CHRISTIAN Kon ik maar spreken als jij. CYRANO Ik leen je de woorden. En jij leent me je charme, je fysiek. Zo vormen we samen een held uit een roman. CHRISTIAN Wat ? CYRANO Ik leg je de woorden in de mond. CHRISTIAN Jij stelt me voor... CYRANO Wil je haar veroveren of niet ? Jij begrijpt niet waarom ik dit doe ? Het lijkt me... vermakelijk. 'n Uitdaging voor een dichter. Jij vult mij aan en ik jou. Ik ben jouw stem en jij bent mijn lippen. CHRISTIAN Maar ze verwacht straks al een brief. CYRANO Geen probleem. Ik heb er al een klaar. Alleen nog 'n handtekening en je kan 'm zo aan haar sturen. Je kan gerust zijn, ik was bijzonder in vorm. Hij gaat recht naar het hart. Ik heb altijd 'n paar liefdesbrieven op zak. CHRISTIAN Past de tekst bij Roxane ? CYRANO Perfect. Uit ijdelheid zal ze denken dat hij voor haar is geschreven. CHRISTIAN Dank je, vriend. Muziek Christian brengt verschillende brieven naar Roxane, telkens op een andere plaats :
15

in het park, de kerk, onder een boom... Roxane leest gretig ROXANE 'Honderdmaal heb ik deze brief in gedachten herschreven. Nu hoef ik mijn ziel maar naast het papier te leggen en de woorden over te schrijven.' 'Ik lig in uw handen. Dit papier is mijn stem. Deze inkt is mijn bloed. Deze brief... dat ben ik.' 'Mijn lichaam is door koorts bevangen. Slechts n kreet vervult mijn hart. Als kussen per brief gewisseld konden worden, las u dit schrijven met uw lippen.' 'Ver van deze duistere, banale, leugenachtige wereld bestaat er een land voor verfijnde geesten. Ver van deze bittere, gewelddadige en slinkse wereld bestaat er een land voor gelukkige geliefden.' 'Bij u heb ik mijn hart verloren. Stuur het mij terug. Ik wil lijden als tevoren.' Roxane rent verrukt naar Cyrano CYRANO Is de uitverkorene van Roxane nog altijd de meest volmaakte ? ROXANE O ja ! Hij is briljant, zo knap, zo... onverwacht... CYRANO Briljant ? ROXANE Meer nog dan u ! Nooit in mijn leven ontmoette ik een man die zo bedreven is in de taal als hij. CYRANO Echt waar ? ROXANE De kleinste kleinigheid wordt in zijn mond bijzonder. Soms is hij een tijdlang stil alsof zijn muze hem niets voor wil zingen. Maar dan zegt hij weer schitterende dingen. CYRANO Echt waar ? ROXANE Als u hem ziet, stuurt u hem dan naar me toe. Ik heb 'n wens: Die schitterende taal uit zijn eigen mond te horen. (De Guiche nadert) De Guiche ! Verdwijn ! Komt hij iets te weten. van Christian en mij, dan kan ik het vergeten. (Cyrano af) DE GUICHE (op) Ik kom afscheid nemen. ROXANE U vertrekt ? DE GUICHE
16

Ik trek ten strijde. We gaan Arras belegeren. ROXANE Meent u dat nu ? DE GUICHE Mijn vertrek schijnt u koud te laten. ROXANE Toch toch. Ach, koud ! Weet u, ook in Siberi schijnt weleens de zon. DE GUICHE Wanneer zal ik u weerzien ? Ik ben tot overste benoemd van 't garderegiment. Daar kan ik mij wreken op uw opschepperige neef. ROXANE Gaan de kadetten mee ? DE GUICHE Ze horen bij mijn regiment. ROXANE (terzijde) Christian ? DE GUICHE Wat is dat ? ROXANE 't Doet pijn als iemand die je dierbaar is ten strijde trekt. DE GUICHE Wat 'n zoete woorden. Op de dag van mijn vertrek nog wel. ROXANE Gaat u zich wreken op Cyrano ? DE GUICHE Ik kom 'm overal tegen. ROXANE Door hem de oorlog in te sturen, doet u hem juist plezier. Weet u hoe u hem kunt grieven ? Door hem, met zijn kadetten, de hele oorlog in Parijs te laten stilzitten. Alleen zo treft u hem. Door hem buiten het krijgsgewoel te houden. DE GUICHE Vrouwen. Alleen 'n vrouw kan zoiets listigs bedenken. ROXANE Cyrano zal verteerd worden door woede. En uw wraak is zoet. DE GUICHE Dus u houdt van me ? Mag ik uw hulp als een blijk van liefde beschouwen ? ROXANE Zeker. DE GUICHE Dit zijn de orders die straks aan elke compagnie worden uitgereikt. Maar die van de kadetten hou ik voor mezelf. Mijn lieve Roxane, ik sta in vuur en vlam. Waarom moet ik weg, net nu u gaat zwichten. Maar hier vlakbij is 'n kapucijnerklooster waar ik kan onderduiken. En vanavond, gemaskerd en wel, kom ik u opzoeken, lieve... Mag ik ? (wil haar kussen) ROXANE Het is beter van niet. Ga nu. Vecht als 'n held, Antoine. DE GUICHE
17

Heerlijk. Dus u houdt van... ROXANE Van de man die mij doet beven. DE GUICHE Dat beklijft ! Ik vertrek. Bent u tevreden ? ROXANE Ja, lieve vriend. (De Guiche af)

18

DERDE BEDRIJF VERTELLER (Actrice) Derde bedrijf. De kus van Roxane. Oude huizen. Een wirwar van kronkelige straatjes. Daar staat het huis van Roxane. Boven de deur een venster met balkon; naast de deur een zitbank. Klimop kleeft tegen de muur, jasmijn slingert zich om het balkon. Door de bank en enkele vooruitstekende stenen is het balkon gemakkelijk te beklimmen. Cyrano neemt Christian terzijde CYRANO Vanavond moet je jezelf bewijzen. Ze wil je spreken. Leer dit uit je hoofd. CHRISTIAN Nee. Ik leer niets uit mijn hoofd. Ik zal zelf het woord voeren. CYRANO O ja ? CHRISTIAN Waarom niet ? Ik ben niet dom. Ik heb veel van jou geleerd. Bovendien kan ik haar nog altijd nog kussen. CYRANO Zoek het zelf uit ! Christian gaat behoedzaam naar de bank waar Roxane al klaarzit ROXANE (fluisterend) Wie is daar ? CHRISTIAN Ik. ROXANE Wie is ik ? CHRISTIAN Ik, Christian. ROXANE O, bent u het ? Ik wil met u praten. (Christian wil haar kussen) ROXANE Nee, wacht. We zijn alleen. Het wordt al duister. De lucht is zacht. Kom zitten. Spreek. Ik luister. CHRISTIAN Ik heb u lief. ROXANE Ja, spreek me over de liefde. CHRISTIAN Ik hou van u. ROXANE Dat is het thema. Varieer daar op, borduur.
19

CHRISTIAN Ik... Ik ben gek op u. ROXANE Heel fijn, en verder ? CHRISTIAN Ik hoop dat u ook van mij houdt. ROXANE Ik verwachtte champagne en ik krijg slechts water. Hoe houdt u van mij, HOE ? CHRISTIAN Veel. Heel veel. ROXANE Ontsluier uw gevoelens. CHRISTIAN Ik wil uw hals kussen. ROXANE Nee toch ! Alweer ! CHRISTIAN Ik hou niet van u... ROXANE Aha ! CHRISTIAN Ik aanbid u. ROXANE Zwijgt u toch alstublieft ! Mijn oren doen pijn. Waar is dat schitterende redenaarstalent van u gebleven ? Waar zijn die ronkende volzinnen, die treffende vergelijkingen, die woorden die alleen maar uit w pen, uit w mond, uit w hart konden komen ? CHRISTIAN Ik... ROXANE Ja, u houdt van mij. Bekend ! Adieu ! Gegroet. (af) CYRANO (klapt in de handen) Bijzonder geslaagd. CHRISTIAN Help me ! Leen me nog n keer je woorden... CYRANO Waarom zou ik ? (op het balkon gaat een lichtje aan) CYRANO Kijk ! Begin opnieuw... CHRISTIAN Roxane !
20

ROXANE Bent u daar weer ? CHRISTIAN Ik moet u spreken ! ROXANE Nee, u spreekt te slecht. Verdwijn ! CHRISTIAN Roxane, alstublieft ! ROXANE Nee ! U houdt niet van mij ! CHRISTIAN (Cyrano souffleert hem) Wat zegt u ? God-nog-an-toe ! Ik hou niet van u ? Mijn liefde kan net zo min bekoelen als de zon. ROXANE Dat is al beter. CHRISTIAN De liefde rukt en trekt en stoot aan mij, als een kindje in de moederschoot ! ROXANE Mooi ! Maar waarom praat u zo langzaam en aarzelend ? CYRANO Het is de echo die in het donker een weg naar uw oortjes zoekt. ROXANE U hoort mij toch goed ? CYRANO Heel goed ! Omdat ik luister met een hart dat voor u klopt. Maar uw oortjes zitten onder uw lokken verstopt, uw woorden kunnen naar beneden glijden, veel vlugger dan de mijne die moeten stijgen ! ROXANE Ik kom omlaag ! CYRANO Nee ! ROXANE Vooruit, klim op de bank ! CYRANO Nee ! ROXANE Waarom niet ? CYRANO (neemt de plaats in van Christian) Laat ons nog wat genieten van deze nachtelijke visite. Laten we zacht praten... zonder elkaar te zien. ROXANE Zonder elkaar te zien ? CYRANO Dat is toch prachtig ! U ziet mij in mijn zwarte mantel, raadselachtig !
21

Ik zie het wit van een zomerjapon. Ik ben een schaduw, u bent de zon . ROXANE Uw stem klinkt zo anders, bent u hees ? CYRANO Ja, heel anders ! Achter het masker van de nacht durf ik eindelijk mezelf te zijn... Al wat, al wat, al wat me te binnen schiet, gooi ik u toe als een kushand : Ik hou van u, ik word stapelgek. Van u weet ik alles, elk detail bleef me bij : Hoe u verleden jaar, de twaalfde mei, weer een ander kapsel droeg, dat uw blonde haar zo op mijn netvlies gebrand staat dat het mij verblindt en heel de wereld, als ik te lang naar u staar, voor mijn ogen verandert in een blond labyrint ! ROXANE Ja, dit is de echte liefde... CYRANO O, deze avond is t prachtig, t delicaat ! U en ik. Ik spreek, u luistert, deze nacht. Dit is meer dan ik had verwacht. Al wat ik hoopte is vervuld. Ik mag nu sterven. U rilt ? Door mijn woorden huivert u ! Ik voel het in mijn vezels, in mijn aderen ! U trilt als een blad tussen de bladeren. Het moet de huivering van uw hand zijn die zich voortplant langs de jasmijn ! ROXANE Ja, ik tril, ik huil, ik heb u lief, u hebt me in vervoering gebracht. CYRANO Ik wens nu nog maar n ding... CHRISTIAN Een kus ! ROXANE H ? CYRANO O! ROXANE Wat zei u ? CYRANO Ik... euh... Je gaat te snel ! Ze is ontroerd, wil je dat ik haar teleurstel ? ROXANE Dringt u niet meer aan ? CYRANO Natuurlijk dring ik aan ! Zonder aan te dringen, wou ik u vragen mij deze kus... niet toe te staan ! CHRISTIAN Waarom ? CYRANO Zwijg, Christian. ROXANE
22

Wat zei u daar ? CYRANO Niets, ik mopper op mezelf, ik zei : 'Zwijg Christian'. CHRISTIAN Mijn kus ! ROXANE Waar bent u ? U sprak van een... van... van een... CYRANO Een kus ! ROXANE Zwijg ! CYRANO Is het wel goed dat u uw mond een kus verbiedt ? Al is hij vurig, hij verbrandt uw lippen niet. Een kus is zo voornaam, madame, dat de koninging van Frankrijk er n schonk aan de gelukkige Lord Buckingham. ROXANE Hij was een schoonheid, net als u. CYRANO (ontnuchterd) Inderdaad ! Dat was ik eventjes vergeten. ROXANE Wel dan, kom bij mij... CYRANO (tot Christian) Klim ! ROXANE Kom, en haal die bloem... CYRANO Klim ! ROXANE Die smaakt naar mijn hart... CYRANO (helpt Christian naar boven) Naar boven, idioot ! ROXANE Die zoemt als een bij... CHRISTIAN Roxane ! (hij kust haar lang) CYRANO (tot publiek) Al proeven haar lippen geen De Bergerac Zij zoent de woorden die ik sprak. CYRANO (naar balkon) Roxane ! ROXANE Wie is daar ? CYRANO Ik ben het, Cyrano. (Christian glipt weg)
23

Roxane, hier is een monnik die u wil spreken. ROXANE Zo laat ? Laat hem binnenkomen. MONNIK (op) Bent u ... Madeleine Robin? ROXANE Ja, eerwaarde. MONNIK Deze brief is voor u. (geeft haar een brief) ROXANE De Guiche ! (leest) 'Mijn liefste Roxane. De trommels slaan. Ik moet naar het front. Maar ik dook onder in een klooster. Ik schrijf u deze brief om u te laten weten dat ik u straks nog kom opzoeken. Deze nacht nog wil ik met u trouwen. Daarom stuur ik u een monnik. Het is een onozele hals die er geen idee van heeft waar het over gaat. Binnen een kwartier ben ik bij u. Graaf De Guiche.' (tot monnik) Eerwaarde, luister wat hier staat: 'Mademoiselle, het is de hoge wil van de kardinaal dat u zich, zonder verhaal, zult onderwerpen aan zijn streng bevel. Daarom is de charmante drager van dit geheim een verstandige en discrete kapucijn. Hij zal, vanavond nog, in uw huis, uw huwelijk inzegenen met...' CYRANO Met wie ? ROXANE ... met Christian de Neuvillette, ondanks uw afkeer van hem. Berust in uw lot. Graaf De Guiche.' Ah ! Vreselijk ! Ik kan dit huwelijk niet ontlopen. Eerwaarde, hoeveel tijd hebt u nodig ? MONNIK ... ROXANE Oh ! (kijkt op brief) Post scriptum : geef die monnik twintig goudstukken. MONNIK Kwartier. ROXANE Snel ! Een kruisbeeld... Een sluier. (loopt weg) CYRANO Roxane, hebt u de brief goed gelezen ? ROXANE Jazeker... wijwater... Waar is Christian ? Een tafel ! Christian ! CYRANO Bent u zeker ? ROXANE Natuurlijk... de ringen... Christian ! De Guiche nadert op achtergrond ROXANE De Guiche. (tot Cyrano) Hou hem tegen ! Op zijn minst een kwartier.

24

De Guiche wandelt in het bos, op weg naar Roxane hij bereidt zich voor op de grote ontmoeting Christian en Roxane trouwen Cyrano vertraagt de komst van De Guiche, door een onweer te suggereren DE GUICHE Madame, ik kom door berg en dal, ik hoop dat ik u vinden zal. Madame, ik wil u trouwen deze nacht, en genieten van uw pracht. Madame, eindelijk zal ik u vinden en mij in de echt met u verbinden. Madame, als u eens wist hoe ik naar u verlang, het gemis duurde reeds veel te lang. CYRANO Roxane ! Hoelang nog ? ROXANE Nog vijf minuten ! DE GUICHE Madame, straks als ik met u trouw, mag iedereen weten dat ik van u hou. Madame, nooit meer zal ik van u scheiden, dat moet ons hart gewis verblijden. Madame, het weer is guur en slecht, maar straks zijn wij verbonden in de echt. Madame, ik voel het aan mijn hart: dit is een liefde die alles tart. Madame, kom toch gauw uit uw huis, en maak een einde aan dat spel van kat en muis. Madame ? Madame ? Roxane ? (Roxane op) DE GUICHE Madame, waar is de monnik die ik zond, die ons zou heiligen in het huwelijks verbond ? ROXANE Helaas, heer graaf. Ik huwde zonet met baron Christian de Neuvillette. DE GUICHE Madame, uw bruidsnacht is nog ver. ROXANE
25

Hoezo ? DE GUICHE Uw man vertrekt vanavond nog naar Arras. ROXANE Naar de oorlog ? DE GUICHE Naar het front. ROXANE Maar meneer, de kadetten blijven hier. DE GUICHE Zij gaan. Hier is het bevel. De Guiche gooit bevelschrift op de grond, af ROXANE Cyrano, zorg dat zijn leven nooit gevaar loopt. CYRANO Ik zal 't proberen. ROXANE Dat hij nooit kou lijdt. CYRANO Ik zal mijn best doen. ROXANE Dat hij me trouw is. En dat hij me vaak schrijft. CYRANO Dat beloof ik u.

26

VIERDE BEDRIJF VERTELLER Vierde bedrijf. Aan het front, vlakbij Arras. Het kamp van de compagnie van Carbon de Castel-Jaloux. Vroeg in de ochtend. De vlakte is bezaaid met oorlogsmateriaal. Tenten, wapens, trommels, een kampvuur. De soldaten slapen in elkanders armen vanwege de koude. nacht, rumoer SOLDAAT 1 Ssst ! SOLDAAT 2 Mijn maag rammelt, ik heb twee dagen niets gegeten. SOLDAAT 1 Ssst ! een paard komt aangehold, een schot SOLDAAT 1 Niet schieten, het is Cyrano. voetstappen in de modder LE BRET Wie daar? CYRANO Ik ben het, Cyrano. LE BRET Ik snap niet dat jij elke dag je leven riskeert voor 'n stomme brief. CYRANO Ik heb het haar beloofd. LE BRET Cyrano, wat ga je doen ? CYRANO Nog een brief schrijven. het wordt licht DE GUICHE (op) Mijne heren, klaar voor het appel ? De toestand wordt onhoudbaar. Het Spaanse leger houdt ons in een wurggreep. Van de honger vluchten zelfs de ratten uit ons legerkamp. Straks doet het regiment een poging om op zoek te gaan naar proviand. Maar de kadetten blijven hier om de verwachte aanval van de Spanjaard af te slaan. Mijne heren, uw opdracht voor vandaag... Hou de Spanjaard tegen tot wij terug zijn ! CYRANO En hoe moeten wij dat doen ? DE GUICHE Door te sneuvelen tot de laatste man. CYRANO
27

Is dat uw wraak ? DE GUICHE Mijn wraak ? Ik stel uw ongevenaarde moed in dienst van de koning. Ik zal u bij hem aanbevelen voor een postume decoratie. CYRANO Ik ben u zeer erkentelijk. DE GUICHE U vecht toch graag tegen honderd man ? Dan is dit een kolfje naar uw hand. Gegroet ! Cyrano schrijft een brief, Christian beloert hem CHRISTIAN Wat doe je ? CYRANO Niets. CHRISTIAN Je liegt. Laat 's zien. CYRANO ... CHRISTIAN Laat zien. CYRANO Ik zat je afscheidsbrief te schrijven. CHRISTIAN Aan Roxane ? CYRANO Aan wie anders ? CHRISTIAN Moet 'n duif je brief soms bezorgen ? CYRANO Nee, Vimy is bereikbaar. CHRISTIAN Onzin. We zijn omsingeld. CYRANO Ik breek 's nachts door de vijandelijke linies. CHRISTIAN Jij riskeert je leven ? CYRANO Voor jou. CHRISTIAN Nee, voor haar. Ik begrijp 't al. CYRANO Je vergist je, Christian. CHRISTIAN En dit ronde vlekje dan ? Dat is 'n traan. CYRANO Ja, in 't vuur van 't dichten raakte ik diep geroerd. Tot tranen toe. Tenslotte heb ik haar... hebben wij haar...
28

heb jij haar... in de verte nadert een koets CYRANO Wat is dat ? SOLDAAT Troepenverplaatsing gemeld achter de vijandelijke linie. CYRANO Aantal voertuigen ? SOLDAAT Zegge en schrijve : n koets. CYRANO Een koets ! SOLDAAT Ze komt van de vijand. CYRANO Schiet ! SOLDAAT Nee, de koetsier roept iets. CYRANO Roept wat ? SOLDAAT In naam van de koning. CYRANO Wat ? Van de koning ? SOLDAAT Om te groeten... Groet ! Maak plaats voor de koning. Paradeopstelling. Begroetingsbatterij! Open het portier! ROXANE (op) Hallo ! CHRISTIAN In naam van de koning ? Jij ! ROXANE In naam van... Koning Cupido. CYRANO Mijn god ! CHRISTIAN Roxane ! Waarom ? ROXANE O, dit beleg duurt zo krankzinnig lang. CYRANO Roxane, hoe vond u...? ROXANE Mijn lieve neef... Hoe ik jullie vond ? Dat was heel simpel. Ik volgde het spoor van dood en vernieling, almaar recht door.
29

Vroeg men naar het doel van mijn tocht, dan zei ik gewoon: naar mijn minnaar. En de wreedaardigste Spanjaard sloot met koninklijke waardigheid de koets, boog voor mij als een komma en zei: 'Por favor, senorita.' CHRISTIAN Roxane, jij moet hier weg. ROXANE Ik ? CHRISTIAN En vlug. ROXANE Hoezo ? CHRISTIAN Deze plek is dodelijk. CYRANO Een gemene streek van De Guiche. CHRISTIAN We zijn omsingeld. CYRANO Elk moment kunnen de Spanjaarden ons aanvallen. ROXANE Ik blijf. Ik heb besloten een veldslag mee te maken. Ik heb honger gekregen van de buitenlucht. Pat...'n wildschotel...Bourgogne. CHRISTIAN Roxane, we hebben niets ! CYRANO De voorraden zijn uitgeput. ROXANE Kijkt u even in mijn koets. uit de 'koets' komen etenswaren, Christian stort zich erop Cyrano roept hem terzijde CYRANO Christian ! Als je straks alleen bent met Roxane en ze vraagt naar je brieven, val dan niet uit de lucht. Ik heb haar meer geschreven dan je denkt. CHRISTIAN Hoe vaak heb ik haar geschreven ? Elke week ? CYRANO Meer. CHRISTIAN Drie keer per week ? CYRANO Meer. Veel meer. CHRISTIAN Elke dag ? CYRANO Ja, iedere dag. Tweemaal daags. CHRISTIAN Maar dat is niet normaal ! Geen man is zo bezeten en riskeert zoveel tenzij...
30

CYRANO Stil ! Zij hoeft niets te weten... Christian keert terug naar Roxane CHRISTIAN Roxane, waarom ben je hier ? Om een paar liefdesbriefjes? ROXANE Het waren er vele. En ze waren zo prachtig. Mijn God. Ik hou van je sinds jij je ziel hebt blootgelegd, toen onder mijn balkon. En in je brieven hoorde ik voortdurend weer je stem. Ik las en herlas je brieven. Jouw liefde brandde in mij. Vergeef me dat ik eerst alleen je uiterlijk beminde. CHRISTIAN En nu ? ROXANE Nu hou ik van je diepste wezen. Ik hou alleen nog van je geest. Je uiterlijk is nu niet meer van belang. Ik zou je ook beminnen als je schoonheid vervloog. CHRISTIAN Als ik... lelijk was ? ROXANE Ja. Ik zweer 't je. Christian gaat naar Cyrano CHRISTIAN Jij houdt van haar. Jij houdt van haar. Jij houdt van haar. CYRANO Inderdaad, zielsveel. CHRISTIAN Vertel 't haar. CYRANO Nee, mijn... CHRISTIAN Zelfs als ik lelijk was, zou ze van me houden. CYRANO Zei ze dat ? CHRISTIAN Ja. CYRANO Dat is onzin. Dat meent ze niet. CHRISTIAN Vertel het haar. Ik wil weten wie ze verkiest. CYRANO Jou. CHRISTIAN Roxane ! Cyrano heeft je iets heel belangrijks te vertellen. (af)
31

ROXANE (tot Cyrano) Waarom rent hij weg ? Wat heeft hij gezegd ? Misschien geloofde hij me niet. CYRANO Sprak u de waarheid ? ROXANE Natuurlijk. Ik hou van hem, zelfs als hij... CYRANO Ga uw gang. Mij kwetst u niet. Zelfs als hij lelijk was ? ROXANE Ja. CYRANO Afstotelijk ? ROXANE Zelfs dan. CYRANO Verminkt ? ROXANE Dan hield ik nog meer van hem. CYRANO Bespottelijk ? ROXANE Hij kan nooit bespottelijk zijn. CYRANO (terzijde) Mijn geluk is nabij. ROXANE Wat zegt u ? CYRANO Ik, Roxane, ik wil, luister.... ROXANE Lieve neef, u hebt iets op het hart. CYRANO Dat kunt u wel zeggen, ja. (een doffe knal, soldaat op) SOLDAAT Cyrano ! Kom hier, ik moet je spreken. ze fluisteren, soldaat geeft Cyrano een brief CYRANO Nu ? ROXANE Wat wilde u me vertellen ? CYRANO Niets, niets... Ik zweer het.
32

Roxane, ik verzeker u dat Christians gedachten altijd bij u waren. ROXANE Wren ? CYRANO Het is voorbij. Hij ging als eerste in de aanval. (aarzelt) Deze brief vond men op hem. (geeft haar de brief) ROXANE Christian ! (tot Christian) Mijn liefste lieveling. Je wang wordt koud tegen mijn lippen. (tot Cyrano) Blijf bij me. U kende als enige zijn brieven. Was hij geen uniek en briljant man ? CYRANO Ja, Roxane. ROXANE Een verrukkelijk dichter ? CYRANO Ja, Roxane. ROXANE Zo warm van hart. En zo zuiver. CYRANO Ja, Roxane.

33

VIJFDE BEDRIJF VERTELLER (Actrice) Vijfde bedrijf. Cyrano's kroniek van de week.Vijftien jaar later. 1655. De kloostertuin van de kruiszusters in Parijs. In het midden staat een reusachtige kastanjeboom. Het park is donker, daarboven de hemel. Roxane zit op een stoel, borduurt naast haar de lege zetel van Cyrano DE GUICHE (op) Nog steeds in de rouw ? Blijft uw schoonheid dan verborgen ? ROXANE Nog steeds. DE GUICHE En trouw ? ROXANE Nog altijd. DE GUICHE Zijn laatste brief nog altijd op uw hart ? ROXANE Ja. DE GUICHE Komt Cyrano nog vaak ? ROXANE Elke week op zaterdag. Klokslag zeven uur hoor ik zijn stok op het bordes. Onder die boom zet men zijn leunstoel klaar. Ik laat u uit. DE GUICHE (tot publiek) Misschien is het beter dat zij het niet weet. Ik bracht zonet een bezoek aan Cyrano. Ik kom daar aan, ik zie hem buitengaan. Ik ga hem achterna, ik volg hem om de hoek, ik loop en zie nog net hoe een lakei - was het toeval of opzet ? een blok hout laat vallen uit een raam. Ik ren erheen, Cyrano lag neer, verdoofd, met een grote wonde aan het hoofd. (af) het wordt later, lang na het gebruikelijke tijdstip komt Cyrano, zet zich in de zetel naast Roxane, aan zijn hoofd een wonde die hij verbergt voor haar ROXANE U bent erg laat vandaag. Voor 't eerst in veertien jaar. CYRANO Vergeef me. Ik werd opgehouden. ROXANE Waardoor ? CYRANO
34

Door tamelijk onverwacht bezoek. ROXANE Vervelend ? CYRANO Het was aan de pijnlijke kant. ROXANE U hebt hem weggestuurd ? CYRANO Ik zei: meneer pardon, ik kan niet op dit uur. 't Is zaterdag vandaag. Ik moet zelf weg, en vlug. Er wordt op mij gewacht. Kom over een uur terug. ROXANE Dan kan hij lang wachten. Ik laat u vanavond pas laat gaan. CYRANO Misschien moet ik eerder weg. Mijn kroniek van de week... Zaterdag de 19e: Opschudding aan het hof. Na zeven porties ganzelever kreeg onze jonge vorst het aan zijn eigen lever. Zondag werden op het hofbal, zo meldt de krant, 763 witte kaarsen opgebrand. Ons leger heeft maandag de Oostenrijkers doen beven, men hing vier heksen op die nu dus niet meer leven. ROXANE Dinsdag ? CYRANO Op dinsdag werd het hondje van madame Arthis gecastreerd. ROXANE U moest zich schamen. CYRANO Woensdag : Geen nieuws, althans, zo wordt beweerd. Donderdag : het hele hof wordt naar Fontainebleau overgebracht. Madame Mancini wordt in Versailles koningin voor n nacht. Vrijdag: Gravin De Guiche zei 's ochtends nee en 's avonds ja. en zaterdag de 26e... aaah ROXANE Wat hebt u ? Cyrano ? CYRANO 't Is niets. Het zijn die oude wonden van Arras. Roxane haalt de brief uit haar habijt ROXANE Zijn brief. CYRANO Had u niet gezegd dat ik hem ooit mocht lezen ? ROXANE Wilt u zijn brief lezen ? CYRANO Heel graag, vandaag.
35

Cyrano neemt de brief aan, leest, staart boven de brief CYRANO 'Vaarwel Roxane, ik ga sterven. 'Vanavond, teerbeminde. Mijn ziel is boordevol onuitgesproken liefde en ik ga sterven. Nooit, nooit meer zullen mijn bedwelmde ogen genieten... ROXANE U leest zo gevoelig. CYRANO ...van jouw gracieuze bewegingen. De kleinste gebaren kan ik me nog voor de geest halen. Ik zou wel willen uitroepen : ROXANE Zoals u die brief leest... CYRANO ...Ik roep uit: 'Vaarwel mijn lieveling, mijn schat.' ROXANE Die stem... Die stem hoor ik niet voor het eerst. CYRANO ...Mijn hart was altijd bij je en ook in 't hiernamaals zal ik oneindig veel van je blijven houden.' ROXANE Hoe kunt u nog lezen ? Het is donker. U was het. CYRANO Nee, Roxane, nee. ROXANE Ik had uw stem moeten herkennen. CYRANO Ik was het niet. Ik zweer 't. ROXANE Ik doorzie 't nu: u hebt die brieven geschreven. Al die lieve woorden. Die stem in de nacht. Het was uw ziel. U hield van me. CYRANO Nee, ik hield niet van u. ROXANE U hield van me. CYRANO Nee, die ander hield van u. ROXANE Uw stem wordt al zachter. CYRANO Nee, lieveling, ik hield niet van u. ROXANE Waarom hebt u veertien jaar lang gezwegen ? De tranen op de brief waren van u. CYRANO De bloedvlekken zijn van hem. (sterft) ROXANE Ik hou van u.
36

(donker, alleen een lantaarn brandt) VERTELLER (tot publiek) Pardon, hij onderbrak daarnet zijn kroniek. Zaterdag, de 26e, naar men heeft gehoord, werd kort voor het avondmaal monsieur De Bergerac vermoord. hij blaast de lantaarn UIT

37