-
1
,
. . (18861942) . .
(19121992).
2, . .
(, 1963)3.
,
.
, , ,
, ,
,
,
() VII . XIV ., . . .
.
1
. . .
, 1931 (2- . 1981 . ).
3
.: . . .
. . . .,
1966.
2
. ,
,
- , 20
. , -(), -
, , -
(
,
4.
,
. , ,
,
( ),
-(-) .
-
5
, - ,
,
. , , ,
, ,
.
(), , , , . ,
:
4
.: Boia L. Romania : borderland of Europe / Transl. by J. C. Brown.
London, 2001.
5
.: Schtz I. Fehr foltok a Balknon. Budapest, 2002.
306
- ...
. .
,
, , , , ,
- , . ,
( , ), .
- , , -
. - , ,
,
, .
6, -
- , , .
. ,
. , , .
,
, . . ,
, , ,
, 7.
6
Sala M. Du latin au roumain. Bucarest; Paris, 1999.
, ,
. . ,
, , , -.
, .
(. , ). .
7
307
. (E. Lewy)8: , , . (die entscheidende Sprache) 9.
:
. .,
10. , ,
11.
-
, , , . .
,
, ,
, , , ,
(
), -isht (. -ete),
(rumanisht -, frngjisht , gjermanisht - (, .
,
, . . , (.: Sala M. De la latina la romna. Ed. a II-a
revzut. Bucureti, 2006. . 82104). . .
8
.: Lewy E.: Der Bau der europischen Sprachen. Dublin, 1942.
9
.: La formazione dellEuropa linguistica. Le lingue dEuropa tra la fine
del I e del II millennio / A Curo de E. Banfi. Firenze, 1993.
10
.: Jokl N. Linguistisch-kulturhistorische Untersuchungen aus dem
Bereiche des Albanischen. Berlin ; Leipzig, 1923.
11
.: Demiraj Sh. Gjuha shqipe dhe historia e saj. Tiran, l988.
308
- ...
romnete, franuzete, nemete),
(
nga, te, tek cu ),
(, . .)
( ), ( : i zi e
zez, i vogl t vegjl, t vogla, burr burra, plak pleq, zog
zogj, njeri njerz, turk turq, kal kuaj, der dyer, djal djem,
shteg shtigje, nat net, truall troje, prrua prroi prrenj, ka
qe, fshat fshatra, krye kreu, krert, dal del del, shoh sheh
shihni .. : negru neagr, mic mici, mice,
brbat brbai, mo moa, pasre psri, om oameni, turc
turci, cal cai, u ui, biat biei, crare crri, noapte
nopi, ogor ogoare, pru praie, bou boi, sat sate, cap
capii, capetele, plec pleci pleac, vd vezi vede . .).
, -
, ,
. ,
, . Shna e
Premte (. Sfnt Vinerea), Shtat-Pllam-Mjekr-Tri PllamShtat (. Statu Palm Barb Cot), E Bukura e Dheut (.
Frumoasa Pmntului) zana (. zna) ?
dielli perndon (. soarele asfinete?
)12.
( ,
, , 45 )?
. ,
. ,
(, , 13),
.
,
12
.: Stadtmller G. Altheidnischer Volksglaube und Christianisierung in
Albanien // Orientalia Christiana Periodica, l954, 211246.
13
.: Ancient Balkan Languages. III. The Hague; Paris, 1976.
309
, .
,
. ,
( ).
, , ,
.
, , ( ). (!),
, . ,
700 ,
170. ,
, .
- ,
, ,
, .: magar > . magar, . mgar
gomar ; ,
.
()
-
: ,
831 . . . ,
- VIIVIII .
( )14.
. . ,
Prosec .
. . , 14
310
Demiraj Sh. Gjuhsi ballkanike. Tiran, 2004. F. 2136.
- ...
,
. . 600 ., . 15.
. . ,
16, . ,
,
.
,
, , treb- (. . trebja),
.: Trebeshina, Trebicka, Trebinja, Trebozisht -
. , ,
, . . ,
. , , , . ,
, .
,
: . shka, . . shqe , , shkin , . schei, chei . ( )
Shqeri 17,
1211 .
(. Brasso, . Braov),
XIII . (.
Bolgrszg, . Schei).
, Sceian
. ,
, . sclavum .
,
,
. , XI . 15
.: Stadtmller G. Forschungen zur albanischen Frhgeschichte. Wiesbaden, 1966.
16
.: . .
17
.: Fjalori enciklopedik shqiptar. Tiran, 1985. F. 1038 (Shqeria).
311
(. . , -
, ).
(Junake pesne),
XIV .
, . .
(13861418). , ,
(),
(. .
).
(Heimskringla, XII .)
I
Blkumannaland . 18 . . , 19.
,
, X .,
(893927) 18
.: , , , ,
( , XXI), .:
. / . . . ,
. . , . . , . . -; .
. . . -. ., 1980: 551. . (. . . -) : ,
, II , I,
.
1122 . - ( : 630). (. . . )
, I
( : 663, 669). . .
19
.: Diaconu P. Les Coumans noirs au Bas Danube au Xe et XIe s.
Bucureti, 1978. P. 7374.
312
- ...
, .
. ( ),
. ,
60- . IX .,
, ;
.
, -
- . , ,
, ,
,
. ,
, (
, ,
).
XII . ,
- ,
20. , , , .
(Sinopsis historian) , 976 ., ,
hodites .
, ,
, elator, . .
20
.: Benjamin of Tudela. The Itinerary of Benjamin of Tudela: Travels
in the Middle Ages / Trans. Marcus Nathan Adler. Introductions by Michael
A. Signer, Marcus Nathan Adler, and A. Asher. Published by Joseph Simon.
Pangloss Press, 1993.
313
cltor , . calatorem, , , ..
.
- .
,
,
.
- , ,
,
. ,
, .
,
.
, . . ,
,
( ) ,
: , , , .
,
, .: cruce < . crucem, pcat <
. peccatum, - sfnt
. sanctum (. sn-
: Sntana ..) svjat .
. 1020 . II , . ( , .) -
314
- ...
,
1359 .
. ,
1204 . 40000 ,
. , ( ) ,
.
.
, ,
.
, 1048 ., , , - ,
Eutzepelou. , (Ovepole), . .
, , ,
. , ,
, (bujar),
. bojar, . boier , ). , , -
,
,
, (rumn), . . , ( XIII .,
,
315
oban , .
, - . , II 1018 .
, 1186 .
.
. ,
- ,
, , :
, (), . 80
,
,
, , -
.
, ,
,
(.: hik < . ficus ).
armn
armn ( -, . roman).
XIV . , -
, ,
, .
, , , ,
, 21:
21
- , XII
. , . : Dragomir S. Vlahii din nordul Peninsulei Balcanice n
evul mediu. Bucureti, 1959. , , .
316
- ...
, , ,
. . , .
.
, , . .
,
, , . criv,
, (. Mrmaros) ,
,
, XIV . . , ,
. krivec
.
. kriv , ,
. , -
(-ec) , .
,
.
,
. ( ) ,
- , , ,
, ,
! , .
-, . pit (pine
) clis , (slnina
), , ,
, c dander .
dhndr ( .)
. ,
( )
XV . XVI .
1449 . ( : 96 .). . .
317
. dh- d-, z-,
(. dhall > . zar), ,
,
,
, dhandri i hym ,
.
.
( )
. , par excellance. ,
,
( , ),
.
.
22,
,
,
, .
, .
,
. , XII . , ,
.
: 22
,
. .
(Demiraj Sh. Gjuha shqipe dhe historia e saj. Tiran, l988. F.
277306).
318
- ...
. ,
,
23.
?
.
-
(, 1991) . ,
,
( )
: ,
VI ., -
(?).
XXI .,
,
VI VII ., . . ,
, ,
, ,
271 . ( 273 .).
, ,
,
(Vkony Gbor) ,
, (, 1989),
(, 1996). ,
, ,
(Ligia Brzu)
(Stelian Brezeanu), 23
. . .
319
. (,
1991) , , VI
. VII . ,
, . :
,
/./
// , ,
, ,
,
.
,
, ,
, ,
,
, ,
. ,
, , .
. ,
,
.
(568
.), ,
, . Kkll (< .
, , (Prunus spinosa)), .
(Trnava) < . tern- , .
Trnava
.
.
320
- ...
, VI .
. -, (),
-,
1536 , VIVII .,
-. (600630 .)
-,
(klebec) (
). VII .
.
(Kkll).
(795796 .)
, .
, ,
,
,
( ) .
(
IXX .),
, ,
- .
,
. , (. Jiul, . ) /
(Trnava / Kkll), , .
321
