Mi quan tm n Corporate Governance hnh thnh t th k 19 khi nhng rng buc c g dn v ban qun tr cng ty c th thc hin cng

vic ca mnh m khng nht thit cn ti s ng thun hon ton ca tt c cc c ng. iu ny gp phn vo s sp ca ph Wall nm 1929 v lm dy ln nhiu tranh lun xung quanh vn qun tr v s hu. S ra i ca ngy cng nhiu cc tp on ln v hot ng u t trn quy m ton cu dn n thc t ngi s hu thng khng phi l ngi trc tip iu hnh. iu ny to ra khong cch gia nhng ngi s hu thc v nhng ngi c thu ng ra iu hnh nhng Tng Gim c hay Gim c iu hnh. Quyn lc ca ngi c thu lm ch ngy cng ln. Xung t li ch pht sinh khi ngi s hu cm thy ngi h ang thu khng lm v li ch ca h. Qu bom corporate governance thc s n cng vi khng hong Chu 1997 v hng lot cc v sp ca cc tn tui nh Enron, Worldcom, u th k 21. Corporate Governance (CG) ang thu ht s ch ca ng o cng chng v tm quan trng r rt ca ch ny i vi sc khe ca doanh nghip v s lnh mnh ca x hi ni chung. Tuy nhin, bn thn khi nim CG li c nh ngha m nht v d nhm ln, v l do cng rt t nhin l CG bao trm ln mt s ln cc hin tng kinh t khc bit. Kt cc l nhiu ngi khc nhau i ti nhiu nh ngha khc nhau v CG. Mi ngi c gng a ra mt loi nh ngha phn nh mi quan tm ring ca c nhn v tc ng v nh hng ca CG trong lnh vc ca mnh. nh ngha Corporate Governance mc c bn nht, nhng vn thuc CG pht sinh khi c mt nh u t bn ngoi mun tham gia iu khin theo cch khc vi nhng nh qun l hin ti. S phn tn trong quyn s hu gp phn lm khuch i vn ny, n lm gia tng cc xung t li ch gia nhng ngi c li ch t doanh nghip v kch thch nhng hnh ng v li ch c nhn ca nh u t. Trong ting Vit, CG cng rt kh c c mt ch ngha chun xc. Chng ta c th tm gi n l H thng qun tr v kim sot xung t, hay thay ch h thng bng "c ch". (C th tham kho mt s nh ngha v CG ti y. Thnh phn ca h thng? Tham gia vo CG gm u tin l cc c nhn v nhm c nng lc iu chnh hot ng doanh nghip (nh CEO, ban gim c, iu hnh, v c ng). Nhng nhm c lin quan li ch mt thit khc tham gia trong CG gm c cc nh cung, ngi lao ng, t chc cp tn dng, khch hng v cng chng ni chung. Ban gim c l lc lng c vai tr chnh trong CG, chu trch nhim vi cc chnh sch, chin lc pht trin v gim st chung. Cc bn tham gia khc u c li ch trc tip hoc gin tip t hiu qu vn hnh ca t chc. H trao quyn cho nhng nhn s qun l ra quyt nh v trin khai cng vic v li ch chung tt nht. Nh th c th thy h thng CG c hnh thnh nhm lm thng nht ng lc hnh vi ca nhng nh qun l vi cc bn c li ch lin quan ca doanh nghip. ng lc c bn mt c nhn ra quyt nh c tham gia vo mt t chc hay khng th hin qua nim tin h s nhn c phn chia s cng bng t li ch ca ton t chc. Nu mt pha no nhn c nhiu hn mc cng bng, ng lc ny bin mt v l nguyn nhn dn n sp ca ton t chc. Nguyn l m bo mt h thng CG vn hnh tt Nhng nguyn l c bn bao gm c trung thc, tin tng, lim khit, m, hng n hiu qu vn hnh chung, trch nhim r rng, tn trng ln nhau v cng cam kt vo t chc. o o o o o Khi nim th hin h thng qun tr v kim sot xung t trong ton doanh nghip Tham gia vo h thng ny c tt c nhng bn lin quan v li ch vi doanh nghip Cc Gim c iu hnh v c ng ln l nhng ngi c vai tr vai tr quan trng nht trong h thng ny Vn c bn ca h thng l xung t li ch quan tr tt cn c vai tr ca nhng chuyn gia v bn th ba c lp.

Nhng iu ny th hin qua:

o o o o o

Quyn v quy tc ng x cng bng gia cc c ng; Quyn li ca cc bn lin quan mt thit; Vai tr v trch nhim ca ban gim c; H thng quy chun o c ng x v tinh thn lim khit trong cng vic; Thng tin cng b rng ri v minh bch.

m bo nhng tiu chun trn, hot ng ca h thng CG s c nhng ni dung c bn: o Gim st qu trnh chun b cc bo co ti chnh; o iu khin ni b v s tham gia ca n v kim ton c lp; o nh gi iu chnh cng bng li ch ca CEO v cc nhn s iu hnh cao cp; o Cc quy nh v vic ch nh c nhn vo v tr trong ban gim c; o Cc ngun lc m gim c c th s dng thc hin nhim v ca mnh; o Gim st v qun tr ri ro; o Chnh sch c tc S kin Enron Enron l cng ty nng lng c tr s ti Houston, Texas, M, tng c 21,000 nhn vin v nm trong nhng tn tui hng u th gii v cc lnh vc in, kh gas, bt giy v giy, truyn thng; vi tng doanh thu cng b nm 2000 l 111 t -la M. Enron c tp ch Fortune trao tng danh hiu Doanh nghip nng ng nht nc M trong su nm lin tip. Nm 2001, ngi ta pht hin ton b bo co ti chnh ca Enron c lm gi mo qua mt h thng k ton c thit k c t chc, rt h thng v y tnh sng to. iu ny c c nh s thng ng gia Enron vi cng ty kim ton ca n l Arthur Andersen- cng ty ng th nm th gii, ch sau bn i gia kim ton th gii . Kinh nghim t Enron Sau s kin Enron, th trng chng khon nhiu nc, c bit l th trng chng khon M phi nghim tc nhn nhn li h thng Corporate Governance cc cng ty nim yt. Hai vn chnh c xem xt l (i) vn v thnh vin hi ng qun tr (HQT) c lp v (ii) vn v kim ton vin c lp. Vn thnh vin HQT c lp c cn nhc v t trng, tiu chun, quyn v ngha v. Thng 6 nm 2002, c mt bn kin ngh c trnh ln NYSE trong a ra nhng yu cu nh ngha li v thnh vin HQT vi vai tr gim st hot ng ca ban gim c, m t trch nhim, vai tr ca cc thnh vin ny cng nh yu cu cc doanh nghip phi iu chnh v cng b c ch qun tr trong c vai tr ca thnh vin HQT. V vn kim ton vin c lp, Quc hi M thm ch phi sa i o lut Sarbanes- Oxley nm 2000 nhm quy nh cht ch hn v vic la chn n v kim ton c lp v gii hn cc dch v kim ton v phi kim ton m mt cng ty kim ton c th cung cp cho khch hng. ng ni ta khng lin quan Vit Nam, nhiu ngi cng bit n s kin Enron nhng dng nh a s vn ang suy ngh vic s khng xy ra ni ta ng. Thc t c v nh cha c s kin no tng t xy ra nhng th ngh k li nhng s v t ngy xa cng khng khc l my. Kt thc qu I nm 2003, Bibica vi ln xin hon np bo co quyt ton, mi n thng 5 s v mi c phi by. Bibica thng bo mc l nm 2002 l 2,7 t ng, ri ngay lp tc sa thnh 5,4 t ng trong mt bui hp sau vi ngy. Nhng bo co c lp ca Ban Kim sot cng ty trong i hi c ng nm 2003 li c ni dung bc b con s l 5,4 t ng m Ban gim c cng b v a ra con s l thc ln n 12,7 t ng. Sau khi nhng thng tin trn c cng b, c phiu BBC trn th trng mt hn 50% gi tr ch trong vng 6 thng. Cng l vic nhiu nhn s ch cht trong phng k ton ca Bibica ra i. Kt qu kim ton ln th hai i vi bo co ti chnh 2002 ca Cng ty Bibica cho thy c s "xo nu" s sch k ton (balance cook) v mc l thc ca Bibica ng nh s liu ca Ban Kim sot. Ngoi ra, Cng ty kim ton cho bit h cng Bibica lp li mt bn quyt ton ca ti kha 2002 trc khi kim ton. Theo bn quyt ton ln u do cc nhn s c ca phng k ton, Bibica t li nhn 8,9 t ng trong nm 2002. Nh vy, tng cng s tin m k ton trng c ca Cng ty Bibica

"ch bin" ra c sau khi "xo nu" cng xp x 20 t ng. Cng ty hp H Long (Canfoco) b ngng giao dch vo ngy 8/10/2002 sau khi ba nhn vin cng ty b khi t v lm khng chng t, chim ot 7 t ng thu VAT. T ngy 16/10/2002 khi bt u c giao dch tr li, c phiu cho n 20/11/2002, CAN ch c 3 ngy tng nh, cn li l gi gi v gim gi. Theo iu tra, hn 100 t ng trong phn doanh thu ca nm 2001 l s o. Gn y l s kin vui ca VF1, ch trong vi ngy lm thit hi hng t ng ca nh u t nh. Nh th, nhng vn t ra v minh bch kinh doanh v bo v quyn li nh u t nh l rt r rng v st sn vi chng ta. Th trng ang tng trng, doanh nghip pht trin khe mnh v m bo bn ca tnh trng ny th n lc t nhiu quan tm n xy dng c ch qun tr v kim sot xung t bn trong doanh nghip.