Mt s k nng qun tr 1. Khi nim chung v lnh o v qun tr 2. Phm cht ca mt ngi lnh o, qun tr 3.

Cc hc thuyt lnh o, qun tr 4. Xy dng nhm lm vic hiu qu: I- Khi nim chung v lnh o v qun tr: 1 - Khi nim lnh o v qun tr: a - Lnh o: Lnh o l qu trnh gy cm hng cho ngi khc lm vic chm ch v hiu qu. Cc hot ng lnh o c bn l: + Ch o: Cung cp cc ch dn v gim th vic hon thnh nhim v ca nhn vin mc cao nht + Gi : Hng dn, gii thch cc quyt nh, vch ra hng tc nghip v gim st nhn vin thc hin. + H tr -ng vin: To iu kin thun li v mi mt cho cc c gng ca nhn vin nhm hon thnh nhim v v chia s trch nhim vi h trong vic la chn quyt nh, to cho nhn vin c hi tho mn cao nht trong cng vic. + n c: Thc y nhn vin hon thnh cng vic + Lm gng trong mi s thay i + U quyn: Trao trch nhim, quyn quyt nh v gii quyt vn cho nhn vin. Trn cc ni dung sau: 1. Tm nhn Bt k mt nh lnh o gii no cng c cm gic tt v mc tiu v c kh nng a ra mc tiu . 2. Ch trng K NNG LNH O V QUN TR Ch trng l ci lin kt mi ngi vi nh lnh o, l ci m trong mt nh lnh o hiu qu th lun i cng vi tm nhn. 3. S tin cy Mi ngi s khng i theo nh lnh o tr khi anh ta cho h cho thy s nht qun v kin nh. 4. S bnh d Nhng nh lnh o thnh cng nht l nhng ngi xem bn thn nh l ngi h tr cho nhn vin ca mnh ch khng phi l buc nhn vin lm vic cho mnh. 5. Bnh tnh

-1-

Lnh o tt khng lm ri tung mi vn nh th th gii sp sp n ni khi c mt vn rc ri no xy ra. H s a ra nhng cu kiu nh "Chng ta c th gii quyt vic ny". 6. R rng Nhng lnh o thc s bit cch lm sng t vn . H khng lm cho n tr nn phc tp. 7. T ch Nhng nh lnh o thnh cng nht bit h l ai v s khng c gng "un" mnh tr thnh nhng ngi khng phi l h. b - Khi nim qun tr Qun tr l mt qu trnh nhm t n s thnh cng trong cc mc tiu ra bng vic phi hp hu hiu cc ngun lc ca doanh nghip. T khi nim ny gip chng ta nhn ra rng, qun tr l mt hot ng lin tc v cn thit khi con ngi kt hp vi nhau trong mt t chc. l qu trnh nhm to nn sc mnh gn lin cc vn li vi nhau trong t chc v thc y cc vn chuyn ng. Mc tiu ca qun tr l to ra gi tr thng d tc tm ra phng thc thch hp thc hin cng vic nhm t hiu qu cao nht vi chi ph cc ngun lc t nht. Ni chung, qun tr l mt hnh thc phc tp m cc nh qun tr kinh doanh phi qun tr t khu u n khu cui ca mt chu k sn xut kinh doanh ca doanh nghip, thc cht ca qun tr kinh doanh l qun tr cc yu t u vo, qu trnh sn xut kinh doanh cc yu t u ra theo qu trnh hot ng. _.-Theo qu trnh qun tr kinh doanh: cng tc qun tr trong doanh nghip l qu trnh lp k hach, t chc phi hp v iu chnh cc hot ng ca cc thnh vin , cc b phn v cc chc nng trong doanh nghip nhm huy ng ti a mi ngun lc t c cc mc tiu t ra ca t chc. _.-Theo quan im h thng qun tr: qun tr cn l vic thc hnh nhng hot ng trong mi t chc mt cch c thc v lin tc. Qun tr trong mt doanh nghip tn ti trong mt h thng bao gm cc khu, cc phn, cc b phn c mi lin h khng kht vi nhau, tc ng qua li ln nhau v thc y nhau pht trin. - y cn phn bit r s khc nhau gia lnh o v qun tr. Trn thc t ranh gii ca hai khi nim ny khng d phn bit. S phn bit lnh o v qun tr da trn cc ni dung sau: 2 - ngha ca qun tr v lnh o: Khi con ngi kt hp vi nhau trong mt tp th cng nhau lm vic, ngi ta c th t pht lm nhng vic cn thit theo cch suy ngh ring ca mi ngi. Li lm vic nh th cng c th em li kt qu, hoc cng c th khng

-2-

em li kt qu. Nhng nu ngi ta bit t chc hot ng th trin vng t kt qu s chc chn hn, c bit quan trng khng phi ch l kt qu m s cn t tn km thi gian, tin bc, nguyn vt liu v nhng ph tn khc. Khi chng ta so snh gia kt qu t c vi chi ph thc hin s c khi nim l hiu qu. Hiu qu = Kt qu - Chi ph Hiu qu s tng trong hai trng hp: -Tng kt qu vi chi ph khng i. -Gim chi ph m vn gi nguyn kt qu. Mun t c c hai iu i hi phi bit cch qun tr, khng bit cch qun tr lnh o cng t c kt qu nhng hiu qu s t thp. Mt s qun tr, lnh o gii khng nhng mang li nhiu li nhun cho doanh nghip m cn c ngha quan trng gp phn a nn kinh t t nc nhanh chng pht trin. Trong hot ng kinh doanh, ngi no lun tm cch gim chi ph v tng kt qu tc l lun tm cch tng hiu qu. C th ni rng, l do cn thit ca hot ng qun tr lnh o chnh l mun c hiu qu v ch khi no ngi ta quan tm n hiu qu th ngi ta mi quan tm n hot ng qun tr, lnh o. Trong thc t, mi n lc hu ch ca mt doanh nghip c vch ra nhm t c mc tiu ca t chc, vi thi gian, nguyn vt liu t nht u phi la chn qu trnh c bn, cc nguyn tc v cc k thut. Mc tiu ca hot ng qun tr, lnh o nh vy l nhm gip chng ta c nhng kin thc, k nng cn thit gia tng hiu qu trong hot ng kinh doanh v mc tiu li nhun cng nh mc tiu phi li nhun. 3 - Vai tr ca nh qun tr , lnh o Vai tr l ton b nhng cch ng x c thit lp sao cho ph hp vi chc v hoc b phn, c quan ring bit. Henry Mintzberg nghin cu cc hot ng ca nh qun l v cho rng mi nh qun l u phi thc hin 10 vai tr khc nhau v c phn thnh 3 nhm nh sau: a - Nhm vai tr quan h vi con ngi Nhm vai tr quan h vi con ngi bao gm kh nng pht trin v duy tr mi quan h vi ngi khc mt cch hiu qu. Vai tr i din gn lin vi v tr trong s phn cp qun tr, vai tr lnh o i hi vic xy dng mi quan h vi cng s , tip xc v thc y h lm vic, vai tr lin h tp trung vo vic duy tr mi quan h c bn trong v bn ngoi t

-3-

chc. Vai tr quan h vi con ngi gip cc nh qun tr xy dng mng li lm vic cn thit thc hin cc vai tr quan trng khc. b - Nhm vai tr thng tin Vai tr thng tin gn lin vi vic tip nhn thng tin v truyn t thng tin sao cho nh qun tr th hin l trung tm u no ca t chc. Vai tr thu thp thng tin l nm bt thng tin c bn trong v bn ngoi doanh nghip. Vai tr truyn t hot ng theo 2 cch: th nht, nh qun l truyn t nhng thng tin tip nhn c t bn ngoi n cc thnh vin trong ni b doanh nghip, nhng ngi c th s dng nhng thng tin ny; th hai, nh qun l gip truyn t nhng thng tin t cp di ny n cp thp hn hoc n cc thnh vin khc trong t chc, nhng ngi c th s dng thng tin mt cch hiu qu nht. Trong khi vai tr truyn t cung cp thng tin cho ni b th vai tr pht ngn ph bin thng tin cho bn ngoi v nhng vn nh k hoch, chnh sch, kt qu hot ng ca t chc. Do , nh qun l tm kim thng tin trong vai tr gim st, truyn t thng tin vi ni b v sau kt hp vic cung cp thng tin quan trng theo yu cu ca vai tr quyt nh. 10 vai tr qun tr ca Minztberg c - Nhm vai tr quyt nh Nhm vai tr quyt nh bao gm vic ra nhng quyt nh quan trong c nh hng n t chc. C 4 vai tr m t nh qun l l ngi quyt nh. Vai tr cch tn hay cn gi l vai tr doanh nhn, l ngi lun im gc ca mi thay i v ci tin, khai thc cc c hi mi. Vai tr th 2 trong nhm ny l vai tr x l cc tnh hung gn lin vi vic a ra cc hnh ng kp thi khi t chc phi i mt vi nhng bin c bt ng, nhng kh khn khng lng trc c. Vai tr th ba l phn phi cc ngun lc ca t chc. Cui cng, vai tr m phn th hin s i din cho t chc thng lng m phn k kt cc hp ng, nh hng ty theo cc lnh vc trch nhim ca nh qun l. Trong cc cuc tip xc lm n, nh qun l phi l mt chuyn gia trong lnh vc ngoi giao. Lm n thi m ca a phn l cc cuc tip xc, mun thnh t phi hc cch thng lng. Mm do kt hp vi cng rn v cng quyt, l tr cng vi nhn bn l b quyt thnh cng trong thng lng vi i tc. * Vai tr ca doanh nhn (nh kinh doanh): khuyn khch s i mi i mi l s khi u mt tng mi c p dng cho qu trnh tin trin ca cng vic, sn phm hoc dch v. Qu trnh i mi, ci tin gn lin vi vai tr ca nhng ngi ng u trong doanh nghip, c th nh gn lin vi s tm kim cc c hi trong kinh doanh. Tuy nhin, thc y s ci tin, i mi trong doanh nghip i hi phi kt hp nhng n lc ca cc thnh vin. Him khi c s ci tin, i mi thnh cng li l kt qu lao ng duy nht ca mt ngi. Cc nghin cu cho thy rng,

-4-

qu trnh i mi ci tin thng din ra nhng ni m cc c nhn cc cp khc nhau thc hin 3 loi vai tr khc nhau ca doanh nhn: ngi khi xng tng, ngi ti tr ( u) v l ngi phi hp hot ng. _.-Ngi khi xng tng: l ngi pht hin ra nhng tng mi hoc tin tng vo gi tr ca nhng sng kin v ng h n mc d phi ng u nhiu kh khn tr ngi. Chng ta thng cho rng nhng ngi cch tn l ngi sng to, dm chp nhn nhng mo him ri ro. H thng l nhng ngi cc cp thp hn trong t chc, ngi pht hin ra vn v bit xut gii php. Tuy nhin, s sng to cn thit phi c cc loi vai tr k tip. _.-Ngi ti tr: Mt ngi qun tr cp gia nhn bit nhng im quan trng v nhng sng kin ca t chc, t gip tm kim ngun ti chnh cn thit cho vic pht trin ci tin v thc y cc bc tin hnh thc s. i mi trong t chc khng th thiu s hin din ca ngi ti tr, tuy nhin vic thc hin nhng i mi cn ph thuc vo vai tr th ba- ngi phi hp hot ng _.-Ngi phi hp: L ngi qun tr cp cao, ngi ng h cho s cn thit phi i mi, cung cp ti chnh cho cc hot ng ci tin, khuyn khch, nng v tn trng, bo v cc sng kin ci tin ca cc thnh vin. Vic ci tin thng vp phi cc cn tr ca l li c v n thng khin cho nhng ngi quen thi th thng e ngi. Ngi phi hp s m nhn vai tr cn bng cc th lc sao cho cc sng kin ci tin c th c thc hin. Thng qua vic thc hin vai tr phi hp, cc nh qun l s khuyn khch, thc y vic ci tin, i mi. Thiu mt trong ba vai tr th s i mi,ci tin kh c th thc hin c. II- Phm cht ca mt ngi lnh o, qun tr Mt s cun sch c tnh gio khoa v lnh vc ny cho rng ngi lnh o, qun tr cn c cc t cht: -C hc vn cao, c kinh nghim v chuyn mn v v i sng x hi -Linh hot -C ngh lc, suy ngh lnh mnh, sng sut

-5-

-Trung thc, c sc khe tt. -Tr tu cao, c nng lc t c mc tiu ra -Sn sng chu trch nhim c nhn www.quantri.com.vn -C kh nng ng vai tr l mt c vn v t vn sng sut -C tnh t tin, bnh tnh khi gp rc ri v quan h hoc khi c s c v t chc. - C tnh kin tr, thn kinh vng v c ch theo ui mc ch n cng, thi giao tip nim n, thn mt nhng dt khot vi mi ngi. Cun sch "Chin lc kinh doanh" ca B. Karlof cho rng: Mt nh lnh o gii l ngi vng tin, c tm nhn xa trng rng, ci m, ham hc hi, bit c kt kinh nghim kinh doanh ca bn thn v ca ngi khc, hng vo kt qu, dt khot, c c ph phn, c sc li cun thuyt phc v gy c lng tin, nhit tnh, bnh tnh, bit lng nghe ngi khc, bit nhn li khi sai lm, thin tm v chu o, mm do, sn sng gip ngi khc pht trin, sng to nhng kin nh. Mt cuc nghin cu qui m do nhm "H thng qun l quc t" c tin hnh mt s nc trn khp th gii xc nh 10 tnh cch c nhn c bn ca mt ch doanh nghip ch ra s khc bit gia ch doanh nghip khng thnh t v ch doanh nghip thnh t, l : 1. Tm kim c hi Tm kim v thc hin cc c hi kinh doanh mi, ng no v xc nh nhng gii php sng to cho nhng vn kinh doanh, suy ngh theo cc cch khc nhau tm ra cch gii quyt, ch ng nm bt cc c hi thu lm thng tin kinh doanh, nhn s c kinh nghim, cc trang thit b, thit k sn phm v dch v, th trng v ti chnh, . .. 2. Kin tr Tin hnh cc hot ng khc nhau hoc lp li vt qua nhng tr ngi trong kinh doanh. Khng t b sau ln tht bi ln u gii quyt vn . Hy sinh c nhn hoc thc hin cc c gng phi thng hon thnh cng vic. tip tc gi vng lp trng ca mnh trc i th hoc nhng du hiu t c thnh cng pht ban u.

-6-

3. Cam kt thc hin theo hp ng Chp nhn trch nhim v cc vn hon thnh cng vic cho khch hng. Gip cng nhn hon thnh cng vic. Th hin nhng quan tm lm hi lng khch hng. 4. p ng cht lng v hiu qu 5. Chp nhn ri ro C kh nng chp nhn nhng g m mnh cho l nhng ri ro va phi. Thng nn c mt bin php thch ng cho nhng tnh hung c yu t ri ro. Tnh ton ri ro trong cc quyt nh kinh doanh 6. t mc ch t ra cc mc tiu r rng v c th trc mt . Xy dng cc mc tiu lu di, r rng. 7. Gim st v lp k hoch c h thng Pht trin v s dng hp l tng bc cc k hoch t c mc ch. nh gi cc k hoch hnh ng khc c th dng thay th. Gim st tin trnh v chuyn sang cc chin lc d phng khi cn thit t c mc ch. www.quantri.com.vn 8. Tm kim thng tin ch thn tm kim thng tin v cc khch hng, cc nh cung cp v cc i th cnh tranh. S dng cc quan h hoc mng thng tin thu thp thng tin c li. 9. Thuyt phc v mng li cng vic Pht trin v s dng cc chin lc c cn nhc cn thn tc ng hoc thuyt phc ngi khc. S dng quan h kinh doanh v c nhn hon thnh mc tiu kinh doanh ca bn. 10. T tin Hiu chnh bn thn mnh v tin tng chc chn vo chnh mnh v kh nng ca chnh mnh. Th hin s t tin trong kh nng ca bn hon thnh cc nhim v kh khn hoc p ng nhng th thch. Cc phong cch qun l km hiu qu Lm th no tr thnh mt nh qun l hiu qu? Vn n gin l hy trnh tr thnh mt nh qun l ti. Mt nh qun l ti thng c ba sai lm khng nn mc phi, l tr thnh nh qun l c ti, li bing v lm dng quyn lc. Ba iu ny rt quan trng v thc ra, nu mc sai lm trong qun l th tn hi s

-7-

ri vo c nh qun l v cng ty ca anh ta. Nh qun l c th ri vo nhng cm by m anh ta rt kh g ra. V th, ngay t u cn thng minh v sng sut trnh mc phi sai lm. Th no l nh qun l c ti? Mt trong nhng sai lm u tin l bn tr thnh mt nh qun l c ti. Kh c nh qun l no li tha nhn h ang chng t mnh l nh qun l c ti. Nhng liu c ai th kim tra cch qun l ca chnh mnh m bo rng h khng qu c ti trong qun l nhn vin ca mnh hay khng? Mt nh qun l c ti thng l ngi t tin tng hay thiu nim tin ngi khc. H thy khng ai cn c th hn h trong cng vic no v kh c th lm tt hn h. Do vy h khng thnh cng trong giao ph vic cho cp di. Khi giao ph cho nhn vin mt vic no th h thng ng gp kin tng cht mt vo cng vic v thng xuyn kim tra i kim tra li m bo rng cng vic hon tt theo mun ca mnh. Thi gian qun l nhn vin ca h qu cht ch dn ti s km cht lng trong sn xut. Nh qun l ny cng t quan tm ti nguyn vng ca nhn vin. Trong khi cc doanh nghip hin nay, cc nhn vin u mun c s t do c nhn. Nhng nhn vin ny c trnh nht nh v h cng mun p dng kin thc m h hc c vo cng vic. Nhng nh qun l li t to cho h c c hi th h s lm thoi ch nhn vin ca mnh. Vi cc nh qun l c ti, cc nhn vin khng c s dng ht kin thc, ti nng v nng lc chuyn mn. V vy h thy bt mn. Nhng t hn l ngay chnh nh qun l c ti cng mt i nhiu c hi trau di ngh nghip ca mnh. Mt nh qun l nh vy c th lm cng ty mt i nhn vin ti nng v gim nng sut trong sn xut. trnh tr thnh mt nh qun l c ti, bn hy phi t nim tin ngi khc, nht l nhng ngi lm vic cho bn. c th tin cy h th nn tm hiu nhng nhn

-8-

www.quantri.com.vn vin lm vic cho mnh, bit c nhng im yu v im mnh ca bn. Cn giao ph cng vic da trn cc im yu v im mnh ny. Cn cho nhn vin ca bn hc nhng nghip v m h cn. Nn bit cng vic yu cu nh th no v tuyn ng nhn vin c th m nhn tt cng vic . Cn chn la k cng ngi sp thay th v tr ca bn v lp tc hun luyn h. Cng nn nhn ra rng cng vic khng th hon tt khi bn lm ch c mt mnh. Khi giao vic cho nhn vin, cn hiu rng y quyn mt cch hiu qu cng c ngha l chp nhn nhng bin c ngoi mun c th km theo. Nh qun l c th khng nhn c kt qu nh mong i nhng cn phi chp nhn n v chp nhn nhng sai phm xy ra. Nh qun l li bing l g? Mt cch thc qun l khc cng dn n sai lm, l tr thnh nh qun l li bing. Ngi ny lun n y mi cng vic cho nhn vin ca mnh. H c khuynh hng a cho nhn vin ca mnh mi cng vic c thi gian rnh. Kt qu l cc nhn vin phi lm vic qu nhiu nn h thng ni vi cp trn rng: chng phi l cng vic ca h, n khng c trong bn hp ng lao ng, trong khi cht lng cng vic li rt thp. Vi nh qun l li bing th nhn vin ngy cng lm nhng cng vic ngoi kh nng chuyn mn ca h v h cng chng b ra mt khong thi gian no bi dng thm nghip v cho nhn vin. trnh thnh nh qun l li bing, bn cn lun lun lp mt bn k hoch bao gm c nhng d n ngn hn v di hn km theo thi gian thc hin. Bn cn trin khai nhng cng vic sao cho tht tt, c gng hc hi nhng cch thc qun l tt. Bn cng nn lp k hoch cho cng vic k tip bng cch lm vic t Async(thisc n. Nn nh rng bn ang b theo di v nh gi bi nhng ngi khc. Mt cch qun l sai lm th ba m khng t ngi mc phi, l tr thnh mt

-9-

nh qun l qu lm dng quyn hnh. Thng nhng ngi ny cn tr. H t nhy bn trong cch qun l cng nh tht bi trong vic tm hiu mi trng lm vic mi. Nh qun l lm dng quyn lc Nh qun l ny thng cho rng vic mnh lm l mt nhim v c giao v t khi a ra li gii thch. Nhn vin khng nhng cm thy bc tc m h s cn ngh ra cch cn tr cng vic m nhng ngi ny thy kh lng c th t hiu qu 100%. Vy l s dn n tht bi khi mt nh qun l lm dng quyn lc phn cng cng vic. Nn nh rng nhng ai qu lm dng quyn hnh ca mnh u sm b sa thi. Chnh h cng thy bn thn mnh khng th thch nghi vi mi trng lm vic hin ti. iu t hi nht l mi quan h gia ngi ny vi thnh vin trong cng ty v thnh thong l c cc thnh vin ngoi cng ty cng khng hi lng. Quyn hnh chung ca tp th s bin thnh quyn hnh c nhn ca h. Chnh t h c th thu v nhiu li ch cho bn thn mnh, ch khng phi cho cng ty. trnh tr thnh mt nh qun l lm dng quyn hnh, bn cn hiu rng quyn lc ny l p dng cho cng ty ch khng phi cho ring c nhn bn. Nn c suy ngh v www.quantri.com.vn ngi qun l qu p dng quyn lc trc kia ca mnh vo cm nhn v ngi nh th no. Bn cng nn ngh n vic trao quyn hnh cho tt c cc nhn vin ch khng phi ch cho ring c nhn mnh. Nn nhn xa trng rng v cn bit rng chnh mnh ang cn cc nhn vin m mnh tng to ra khong cch khng thn thin vi h. Cui cng, cc nh qun l cn phi hiu r v mi trng a dng ni m h ang lm vic. Qun l tnh a dng mt cch hiu qu i hi nh qun l phi nng ng v sng to. Cha kha thnh cng trong qun l trc tin l nh qun l cn nhn bit c nhng nt khc nhau trong mi trng lm vic v t c cch thc i x thch ng nht. III - Cc hc thuyt lnh o, qun tr

- 10 -

Hc thuyt hay cn gi l l thuyt l nhng khi qut l lun v mt lnh vc no , thng qua nghin cu v kho nghim thc t, t vn dng vo cc hot ng thc tin trong mi lnh vc. Hc thuyt v lnh o, qun tr kinh doanh l nhng khi qut l lun v lnh o, qun tr cc hot ng kinh doanh. Cc hc thuyt v lnh o, qun tr l c s, l nn tng dn ng cho hot ng sn xut kinh doanh mt cch khoa hc, c h thng. T nhng nm 1800 khi nn cng nghip v cc hot ng sn xut pht trin mnh, thc tin tng kt v rt ra thnh nhng l thuyt vi nhiu trng phi hay cc nhm l thuyt khc nhau. C th chia thnh ba nhm l thuyt lnh o, qun tr hc: 1 - L thuyt lnh o, qun tr c in Trng phi c in bao gm mt s tc gi vi nhng nghin cu v qun tr kinh doanh, di y l mt s tc gi in hnh v nhng t tng ch yu ca h. a - L thuyt lnh o, qun tr khoa hc Frederich Taylor (1856 - 1915): Taylor xut thn l mt cng nhn v tr thnh k s tri qua qu trnh ban ngy i lm, ban m i hc hm th i hc. Trong qu trnh lm vic trong nh my luyn cn thp, Taylor c nhiu c hi quan st v thc hnh lnh o, qun tr trong nh my. ng l tc gi vi nhng nghin cu v l thuyt kh ni ting v lnh o, qun tr trong thi gian t 1890 n 1930. Nhng nguyn tc c bn trong l thuyt ca Taylor l: -Xy dng cc phng php khoa hc thc hin cng vic, nhim v ca tng cng nhn -La chn cng nhn mt cch khoa hc v hun luyn h phng php khoa hc thc hin cng vic -T chc gio dc v gim st cng nhn m bo h thc hin theo ng phng php -Xy dng v cng c quan h gia ngi lao ng v nh lnh o, qun tr Bin php thc hin: thc hin nhng nguyn tc ca mnh, Taylor tin hnh: www.quantri.com.vn -Nghin cu cc loi thi gian lm vic ca cng nhn theo tng cng vic. -Phn chia cng vic ca tng cng nhn thnh nhng cng vic b phn nh ci tin v ti u ha.

- 11 -

-Xy dng h thng khuyn khch ngi lao ng lm vic, thc hin tr cng theo lao ng. Nhng kt qu qua p dng l thuyt ca Taylor l nng sut lao ng tng ln rt nhanh v khi lng sn phm tng nhiu. Tuy nhin, l thuyt ca Taylor nghing v "k thut ha, my mc ha" con ngi, sc lao ng b khai thc kit qu lm cho cng nhn u tranh chng li cc chnh sch v lnh o, qun tr. Herny L. Gantt: L k s chuyn v h thng kim sot trong nh my. Trn c s cc l thuyt ca Taylor, Gantt pht trin v a ra l thuyt ca mnh, trong ch yu tp trung vo m rng h thng khuyn khch vt cht cho ngi lao ng vi cc bin php nh : -Khuyn khch cng nhn sau mt ngy lm vic nu h lm vic tt. -Khuyn khch cho c cng, qun c da vo kt qu lm vic ca cng nhn di s gim st trc tip ca h nhm ng vin h trong cng vic lnh o, qun tr. Bin php ny khuyn khch cc c cng qun l tt hn. Cng trn c s ny, cc phng php qun tr tin thc hin mi c a vo trong qun l nh phng php ng gng (CPM -Critical Path Method) v phng php s mng li (PERT Program Evaluation and Revie Technique). Trong l thuyt ny, kha cnh li ch c ch hn nhiu. Frank B (1868 - 1924) v Liliant M. Gibreth (1878 -1972). Hai tc gi ny nghin cu rt chi tit qu trnh thc hin v quan h gia cc thao tc, ng tc v c ng vi mt mc cng thng v mt mi nht nh ca cng nhn trong qu trnh lm vic, t a ra phng php thc hnh ti u nhm tng nng sut lao ng, gim s mt mi ca cng nhn. Cc phng php thuc trng phi ny c nhng ng gp c gi tr cho s pht trin ca t tng lnh o, qun tr, pht trin k nng lnh o, qun tr qua phn cng, chuyn mn ha qu trnh lao ng, ng thi l nhng ngi u tin nu ln tm quan trng ca vic tuyn chn v hun luyn nhn vin, dng i ng tng nng sut lao ng. Tuy nhin, cc tc gi pht trin mt phng php lnh o, qun tr mang

- 12 -

tnh khoa hc ha mt cch thun ty nh "my mc ha con ngi", gn cht con ngi vo mt dy chuyn cng ngh lnh o, qun tr v tng nng sut lao ng. b - L thuyt lnh o, qun tr hnh chnh Trng phi lnh o, qun tr hnh chnh pht trin nhng nguyn tc lnh o, qun tr chung cho c t chc, tiu biu cho trng phi ny c cc tc gi vi cc cng trnh nghin cu v l thuyt nh sau: Henry Fayol (1841 - 1925): Quan im ca Fayol l tp trung vo xy dng mt t chc tng th lnh o, qun tr qu trnh lm vic. ng cho rng, nng sut lao ng ca con ngi lm vic chung trong mt tp th ty thuc vo s sp xp, t chc ca nh lnh o, qun tr. c th lm tt vic sp xp, t chc doanh nghip, Fayol a www.quantri.com.vn ra v yu cu cc nh lnh o, qun tr nn p dng 14 nguyn tc trong lnh o, qun tr: -Phn cng lao ng trong qu trnh lm vic mt cch cht ch -Phi xc nh r mi quan h quyn hnh v trch nhim. -Phi xy dng v p dng ch k lut nghim ngt trong qu trnh lm vic . -Thng nht trong cc mnh lnh iu khin, ch huy -Lnh o tp trung -Li ch c nhn phi gn lin v phc v cho li ch ca tp th , li ch chung. -Xy dng ch tr cng mt cch xng ng theo kt qu lao ng -Lnh o, qun tr thng nht -Phn quyn v nh r c cu lnh o, qun tr trong t chc -Trt t -Cng bng: to quan h bnh ng trong cng vic -Cng vic ca mi ngi phi c n nh trong t chc -Khuyn khch s sng to trong qu trnh lm vic -Khuyn khch pht trin cc gi tr chung trong qu trnh lm vic ca mt t chc . Max Weber (1864 - 1920): Nh x hi hc ngi c, tc gi pht trin mt t chc quan liu bn giy. Khi nim quan liu bn giy c nh ngha: l h thng chc v v nhim v c xc nh r rng, phn cng phn nhim chnh xc, h thng quyn hnh c tn ti trt t. Theo Weber, h thng t chc kinh doanh phi c: -Xy dng mt c cu t chc cht ch. -nh r cc quy nh, cc lut l, chnh sch trong hot ng lnh o, qun tr. -nh r quyn lc v tha hnh trong lnh o, qun tr.

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961): Tc gi cho rng mt t chc l mt h thng hp php ca nhiu ngi vi ba yu t c bn: S sn sng hp tc. C mc tiu chung. C s thng t. Nu thiu mt trong ba yu t t chc s tan v. Cng nh Weber, ng nhn mnh yu t quyn hnh trong t chc, nhng ng cho rng ngun gc quyn hnh khng xut pht t ngi ra lnh, m xut pht t s chp nhn ca cp di. iu ch c c khi vi bn iu kin nh sau: -Cp di hiu r mnh lnh -Ni dung ra lnh phi ph hp vi mc tiu ca t chc -Ni dung ra lnh phi ph hp vi li ch c nhn ca cp di www.quantri.com.vn -Cp di c kh nng thc hin mnh lnh . * Trng phi lnh o, qun tr hnh chnh ch trng rng nng sut lao ng s t cao trong mt t chc c sp t hp l, ng gp trong l lun cng nh trong thc hnh lnh o, qun tr: nhng nguyn tc lnh o, qun tr, cc hnh thc t chc, quyn lc v s y quyn.... 2 - Nhm l thuyt hnh vi - tm l x hi trong lnh o, qun tr kinh doanh Nhm l thuyt ny nhn mnh vai tr con ngi trong t chc, quan im ca nhm ny cho rng nng sut lao ng khng ch do yu t vt cht quyt nh m cn do nhu cu tm l x hi ca con ngi. "Vn t chc l vn con ngi" v h ch ra rng trong trng phi c in c nhiu hn ch v b qua yu t con ngi trong qu trnh lm vic. * Tc gi ca l thuyt cc quan h con ngi trong t chc l Mary Parker Pollet (1868 1933). N tc gi ny cho rng, trong qu trnh lm vic, ngi lao ng c cc mi quan h gia h vi nhau v gia h vi mt th ch t chc nht nh bao gm: -Quan h gia cng nhn vi cng nhn -Quan h gia cng nhn vi cc nh lnh o, qun tr ng thi tc gi cng nhn mnh, hiu qu ca lnh o, qun tr ph thuc vo vic gii quyt cc mi quan h ny. * Nhng quan im v hnh vi con ngi: cc tc gi trong trng phi ny cho

- 14 -

rng hot ng ca con ngi ph thuc nhiu vo cc yu t tm l x hi. Chnh cc yu t ny to nn cc quan h tt p trong qu trnh lao ng, t m c th t hiu qu cao trong qu trnh lm vic. in hnh trong quan im ny l cc nghin cu v cc tc ng tm l vo qu trnh lao ng ti Western Electrics Hawthorne Plant. Cng trnh nghin cu ny gi l nhng nghin cu Hawthorne. Trong nghin cu , cc tc gi s dng cc bin php to cho cng nhn cm gic tm l l h ang c cc nh lnh o, qun tr ch n nh: -Thayi ch sng (tng v gim sng). -Thayi v tin lng. -Thayi thi gian lm vic. S thay i ny dn n cc tc ng tm l lm tng nng sut lao ng. Tip cn cc ng c v hnh vi ca con ngi: cc tc gi tp trung nghin cu vo cc yu t tc ng vo hnh vi ca con ngi trong qu trnh lm vic vi t cch l ng c lm vic ca h. Abraham Moslow (1908 - 1970): nh tm l hc, tc gi xy dng l thuyt v nhu cu ca con ngi, bao gm 5 cp c xp t cp thp n cp cao : -Nhu cu thit yu -Nhu cu an ton www.quantri.com.vn -Nhu cu c ho nhp -Nhu cu c nhn bit v tn trng -Nhu cu t hon thin -Mt nhu cu tng i c tha mn th n khng cn l xung ng mnh thi thc na. -Mt nhu cu tng i c tha mn, tc phong con ngi s b chi phi bi nhu cu khc cao hn. Nh vy, mun lnh o, qun tr hu hiu phi ch p ng nhu cu ca con ngi. Doughlas Mc Gregor (1906 - 1964) pht trin l thuyt tc phong trong lnh o, qun tr, ng cho rng cc nh lnh o, qun tr trc y tin hnh cch thc lnh o, qun tr trn nhng gi thuyt sai lm v tc phong con ngi. Nhng gi thuyt cho rng phn ng mi ngi u khng thch lm vic, thch c chi huy

- 15 -

hn l t chu trch nhim v hu ht lm vic v li ch vt cht. V vy cc nh lnh o, qun tr xy dng nhng b my t chc vi quyn hnh tp trung t ra nhiu quy tc th tc, ng thi vi h thng kim tra gim st cht ch. Gregor gi nhng gi thuyt l X v ngh mt lat gi thuyt khc m ng gi l gi thuyt Y. Thuyt Y cho rng con ngi s thch th vi cng vic nu c c nhng thun li v h c th ng gp nhiu hn cho t chc. Mc Gregor cho rng, thay v nhn mnh n c ch kim tra th nh lnh o, qun tr nn quan tm nhiu hn n s phi hp hot ng. Chris Argyris: nghin cu t cch con ngi v cc yu t i sng t chc cho rng, mt s nhn mnh thi qu ca nh lnh o, qun tr i vi vic kim sat nhn vin s dn ti nhn vin c thi th ng, l thuc v n trnh trch nhim. Trong trng thi tm l h s cm thy bt bnh v c thi tiu cc i vi vic hon thnh mc tiu chung. Argyris cho rng bn cht con ngi lun mun c lp trong hnh ng, s a dng trong mi quan tm v kh nng t ch. Nh lnh o, qun tr hu hiu l ngi bit to iu kin cho nhn vin ng x nh nhng ngi trng thnh v iu ch c li cho t chc. * T tng ca trng phi tc phong nhn mnh nhu cu x hi, c qu trng v t th hin mnh ca ngi lao ng. L thuyt ny b sung cho l thuyt lnh o, qun tr c in khi cho rng nng sut khng ch thun ty l vn k thut. N cng gip ci tin cch thc v tc phong lnh o, qun tr trong t chc, xc nhn mi lin h gia nng sut v tc phong hot ng. L thuyt tc phong c s ng gp ln trong l thuyt v thc hnh lnh o, qun tr, gip cc nh lnh o, qun tr hiu r hn v s ng vin con ngi, v nh hng ca tp th i vi tc phong cng nh cc vn tm l lnh o, qun tr. 3 - L thuyt nh lng trong lnh o, qun tr Trng phi ny ra i vo thi k u ca i chin th gii II, xut pht t nhu

- 16 -

cu gii quyt cc vn phc tp trong lnh o, qun tr ca thi k chin tranh. Trng phi ny do cc nh ton hc, vt l hc v cc nh khoa hc khc a ra, h tp trung vo trong mt nhm cng nghin cu v xut cc phng php lnh o, qun www.quantri.com.vn tr, dng cc m hnh ton hc, cc thut ton kt hp vi s dng my tnh vo lnh o, qun tr v iu hnh cc hot ng kinh doanh trong cc DN. Trng phi ny tip cn trn 3 p dng c bn l qun tr khoa hc, qun tr tc nghip v qun tr h thng thng tin. * Qun tr khoa hc: Mt trong nhng p dng chnh ca trng phi ny l qun tr khoa hc, nhng khc vi lnh o, qun tr khoa hc ca Taylor ra i u th k ny. y khoa hc lnh o, qun tr l ng li lnh o, qun tr dng nhng phn tch ton hc trong quyt nh, s dng cc cng c thng k, cc m hnh ton kinh t gii quyt cc vn trong sn xut kinh doanh. * Qun tr tc nghip: l p dng phng php nh lng vo cng tc t chc v kim sot hot ng. Lnh o, qun tr hot ng s dng nhng k thut nh lng nh d on, kim tra hng tn kho, lp trnh tuyn tnh, l thuyt h qu, l thuyt h thng. * Qun tr h thng thng tin: l nhng chng trnh tch hp thu thp v x l thng tin gip cho vic ra quyt nh. H thng thng tin l kt qu hp l ca vic ngy cng c s cng nhn sc mnh v gi tr ca thng tin, v thng tin phi sn sng di dng thch hp, ng thi im cho cc nh lnh o, qun tr lm quyt nh. Trng phi nh lng thm nhp vo hu ht trong mi t chc hin i vi nhng k thut phc tp. Trng phi ny rt quan trong cho cc nh lnh o, qun tr cc t chc ln v hin i ngy nay. Cc k thut ca trng phi ny ng gp rt ln vo vic nng cao trnh hoch nh v kim tra hot dng. 4 - L thuyt lnh o, qun tr hin i a - Trng phi tip cn theo h thng Trng phi l thuyt ny quan nim rng mt t chc c coi nh mt h thng

- 17 -

trc tip thng nht ca cc b phn c quan h hu c vi nhau. Cc khi nim di y c s dng m t cc quan h ca t chc trong hot ng lnh o, qun tr: * Phn h trong lnh o, qun tr: l nhng b phn trong t chc lin kt vi nhau trong mt h thng t chc thng nht. * Cng lc hay pht huy li th ca hip ng tp th: l trng thi trong ci chung c coi ln hn ci ring. Trong mt h thng t chc, cng lc c ngha l cc b phn tc ng qua li ln nhau trong hot ng s to ra sc mnh chung c tng ln gp bi v mang li hiu qu cao hn nhiu so vi trong trng hp cc b phn hot ng c lp. b - Kho hng ngu nhin Theo l lun ny, cch thc t c cc mc tiu ca mt t chc c th rt khc nhau, iu ph thuc vo tng iu kin v hon cnh c th. Do , trong tng mi trng khc nhau cc phng php v k thut lnh o, qun tr khc nhau, khng www.quantri.com.vn th c l thuyt chung p dng trong mi iu kin, han cnh, bi v mi vn n l ring bit, c o. c - Kho hng qu trnh Trong s bin i rt nhanh chng c v quy m, tnh cht v tc ca mi trng kinh doanh trong v ngoi DN, cc nh lnh o, qun tr hin nay cho rng cn phi i mi t duy trong qu trnh lnh o, qun tr, trng tm trong cc quan im l hot ng v hiu qu trong lnh o, qun tr gn lin vi mi quan h vi con ngi v thi gian. Vn kt hp nng ng nhiu quan im v l thuyt trong lnh o, qun tr l tt yu v cn thit, v yu t thi gian v quan h con ngi ang gy ra sc p ln i vi cc nh lnh o, qun tr. Trong lnh o, qun tr cn vn dng linh hot cc l thuyt cn thit vo trong tng tnh hung c th v lnh o, qun tr lun lun gn vi: -Cc yu t mi trng kinh doanh. -o c v trch nhim x hi trong kinh doanh. -Vn ton cu ha v lnh o, qun tr.

- 18 -

-Sng to trong kinh doanh. -S khc bit v vn ha trong lnh o, qun tr. -Lnh o, qun tr v trch nhim v ng b. c - M hnh nng lc Lm th no qun l doanh nghip c hiu qu l cu hi trn tr ca nhiu ng ch, b ch v gim c cc x nghip hin nay trn th gii. Hin nay trn th gii, cc x nghip, nht l cc x nghip ca cc nc cng nghip pht trin, ang s dng ph bin m hnh qun l gi l "m hnh nng lc" c nh gi l rt c hiu qu. Cng vi s pht trin sn xut, kinh doanh hu cng nghip, ngay t thp k 80 th k 20, cc x nghip phng Ty u nghin cu phng thc qun l x nghip hin i, trong c qun l theo "m hnh nng lc" (Competence mode). Ti Trung Quc, nhng x nghip lin doanh vng Hoa Bc th im thc hin v hiu qu kh tt, nn ngy cng nhiu x nghip cc a phng khc cng p dng theo. "M hnh nng lc" l xem xt kh nng ch yu ca lnh o, cng nhn vin cc cng v cng tc khc nhau cng nh nhng hnh vi tng ng ca h trong cc cng v ny, t xc nh nng lc ch yu ca h cng nh mc thnh thc hon thnh cng vic cn thit theo yu cu giao cho h m nhim. M hnh ny c nc gi l "M hnh t cht" hay "M hnh tin cy". X nghip cn phi c kh nng cnh tranh c bn ca mnh trn th trng. chnh l c s v ngun gc x nghip lun ginh c u th trong cnh tranh. thc hin c kh nng cnh tranh ch yu th cng nhn vin ca x nghip cng phi c kh nng cnh tranh tng ng. Kh nng ch yu ny l s tng hp ca nhng tr thc, k nng, phm cht c th quan st v nhn bit c vi kh nng t chc to ra sc cnh tranh. Hin nay phng php tng i ph bin xy dng m hnh ny l "D.I.D", ngha l pht hin - sp t - giao vic (discover-install-delivery). Trong giai on pht hin th trc tin phi lm r mc tiu, nghip v hin nay www.quantri.com.vn i vi cng tc qun l ngun nhn lc cng nh khung t chc ca x nghip, quan nim gi tr v vn ho x nghip. X nghip cn xc nh c chin lc nghip v v nh hng ca chin lc ny i vi h thng qun l ngun nhn lc. T x nghip

- 19 -

xy dng k hoch bi dng, o to. Khu then cht nht trong giai on pht hin l xc nh c "dng nng lc" thch hp i vi x nghip, xc nh r chin lc v mc tiu pht trin ca cng ty, t xc nh im cn tp trung nng lc ch yu ca cng ty vo . Trong giai on sp t phi xc nh r kh nng tng th, kh nng tng cp v m t chi tit kh nng cc cp, son tho ra m hnh kh nng ca x nghip. Sau i chiu, nh gi tng im vi tng cn b cng nhn s dng, pht huy tt nht kh nng ca tng ngi. Khu then cht trong giai on ny l xc nh r kh nng thc thi, nh gi nhng hot ng c hiu qu, th hin c th ca nng lc ch yu v lnh vc no. Giai on giao vic l gn kt k hoch a ra vi cng tc qun l nhn lc ca tng ngi, p dng rng ri cho nhng ngi qun l cc khu sn xut kinh doanh v nhng ngi trc tip lm vic trn tuyn mt; kp thi kim tra kt qu v rt kinh nghim. Trong giai on ny iu quan trng l phi bi dng tt nghip v v cng tc qun l cho cn b qun l cc tuyn sn xut. Tm hiu tm l ca nhn vin khi thc hin v khuyn khch ng vin h mnh dn lm theo yu cu v nhim v c giao. ng thi ng ch hoc gim c cng ty phi xem xt hiu qu thc s trong qu trnh thc hin m hnh ny. Hin nay hu ht cng ty nc ngoi hoc cng ty lin doanh vi nc ngoi Trung Quc u thc hin m hnh ny. Nhiu cng ty, x nghip ca Trung Quc bt u thc hin, nhng gp phi khng t vn cha gii quyt n tho, nn vn ang trong thi k thm d v th im rt kinh nghim. Qua th im Trung Quc, cc nh kinh t Trung Quc cho rng i vi nhng x nghip k thut cao hoc c hm lng k thut cao th m hnh ny tng i thch hp, cn i vi nhng x nghip lao ng tp trung cao th cha c hiu qa r rt. d - Phng php ba k nng

- 20 -

Mc du vic la chn v o to cc nh qun l gii c ng o mi ngi tha nhn l mt trong nhng vn phc tp nht trong kinh doanh, song iu ng ngc nhin l gia nhng ngi iu hnh hoc cc nh gio dc c rt t s nht tr v nhng tiu chun ca mt nh qun l gii. Cc chng trnh pht trin cn b iu hnh ca mt s cng ty v trng i hc hng u t nc phn nh mt s khc bit gh gm trong cc mc tiu ca h. Ngun gc ca s khc bit ny l ch cc doanh nghip tm kim nhng c im hay nhng thuc tnh s cho php xc nh mt cch khch quan "nh qun l l tng", ngi c trang b x l mt cch c hiu qu bt c vn no bt c t chc no. "Gi thit cho rng c mt kiu nh qun l ang c cng nhn rng ri, cho d di dng cng khai hay ngm ngm. Cho n nay, bt c nh qun l no c l u bit rng mt cng ty th cn n tt c loi cn b qun l cho cc cp cng vic khc nhau. Nhng phm cht cn thit cho mt gim st vin ca hng c l hon ton tri ngc www.quantri.com.vn vi nhng phm cht cn cho mt ph gim c ph trch sn xut. n nay, cuc sn lng hnh mu nh qun l tr nn si ni n mc nhiu cng ty, trong lc tp trung vo nhng tnh cch hay nhng phm cht c bit nht nh, c nguy c nh mt tm nhn v mi quan tm thc s ca h: Mt con ngi c th thc hin c nhng g?. Cc ni dung di y xut mt phng php c th hu dng hn trong vic la chn v pht trin cc nh qun l. Phng php ny khng phi da trn cch nh gi ngi qun l gii l ngi nh th no (nhng c im ni bt v tnh cch bm sinh ca anh ta), m da trn cch nh gi nhng ci h lm (cc loi k nng h ph din khi tin hnh cng vic ca h mt cch c hiu qu). K nng, trong ngha s dng y, ch ra nhng kh nng c th pht trin, khng nht thit l kh nng bm sinh, v nhng g c biu l ra trong khi thc hin cng vic, khng ch n thun l tim

- 21 -

nng. Vy nn tiu chun c tnh nguyn tc ca k nng cao phi l hnh ng c hiu qu trong nhng iu kin khc nhau. Phng php ny gi thit rng hot ng qun l c hiu qu thng da trn ba k nng c bn c kh nng pht trin. Nhng k nng ny loi b nhu cu xc nh nhng c im c bit v c th em li mt cch nhn v cch hiu hu dng hn v qu trnh qun l. Phng php ny l kt qu t nhin ca s quan st mt thy tai nghe qu trnh lm vic ca cc nh qun l, kt hp vi vic xem xt nhng nghin cu thc nghim thi gian va qua trong ngnh qun l. Phng php ba k nng gi nh rng, nh qun l l ngi: a. nh hng cc hot ng ca nhng ngi khc b. chu trch nhim t nhng mc tiu nht nh thng qua nhng c gng . Trong nh ngha ny, nh qun l thnh t da trn ba k nng c bn, m chng ta s gi l k thut, con ngi v nhn thc. S l khng thc tin nu khng nh rng nhng k nng ny khng c lin quan ln nhau, tuy nhin, vic xem xt tch ri tng k nng v pht trin chng mt cch c lp vn c th c gi tr thc tin. Hot ng qun l hiu qu ph thuc vo ba chc nng c nhn c bn, c gi l k nng k thut, k nng con ngi v k nng nhn thc. Nh qun l cn c: (a) k nng k thut hon thnh phn c hc ca cng vic ring bit m ng ta chu trch nhim; (b) k nng con ngi trong cng tc vi nhng ngi khc lm mt thnh vin tch cc ca nhm v c kh nng pht trin nhng c gng hp tc trong i hnh m ng ta lnh o; (c) k nng nhn thc nhn bit nhng mi lin quan ln nhau gia nhng yu t khc nhau tham gia vo tnh hung ca ng ta, k nng s a ng ta ti nhng hnh ng chc chn em li ti a hiu qu cho ton b t chc. Tm quan trng tng i ca ba k nng ny theo cp trch nhim iu hnh. Ti nhng cp thp hn, k nng k thut v k nng con ngi l nhng yu t cn thit nht. Ti nhng cp cao hn, tnh hiu qu ca hot ng iu hnh phn ln ph thuc

- 22 -

vo k nng con ngi v k n{ng nh

- 23 -