E zakoneshmja me e jashtzakoneshme, eshte ajo qe e ben te vecante dushkun Haki Kola Ne veshtrim te pare duket sikur njeriu e solli

me vehte dushkun, kur erdhi te banoje ne globin tone, iluzion qe vjen nga bashkejetesa e tyre por qe ska se si te jete i vertete. Dushqet evoluan per miliona vite, perpara se qeniet njerezore te beheshin banore te tokes. Me arsyeshme duket qe njerezit te kene shkuar e te ngrene vendqendrimet e tyre aty ku ishte i pranishem dushku. Ne fakt duket sikur ka nje komunikim midis njeriut e dushkut, diku shprehet simpatia e diku diku ai nenvelersohet e perbuzet, vecanerisht nga ata qe jane larguar prej tij, nje komunikim qe I ngjan atij te farefisit, me dashurite intrigat e vrejtjet. Ashtu si lopa delja dhia e pula, qeni apo macja, edhe dushku kalon disa here ne dite ne syrin apo doren e njeriut. Dushku e njeriu jane se bashku e duan sduan ndajne ndermejt tyre shume gjera te perbashketa, vese e vyrtite te ngjashme, e te dy kane pushtuar ate pjese te globit qe e kane deshiruar, me klimen me te embel e tokat me te zakoneshme. Druret jan krijesat me te larta, krijesat m masive dhe me jetgjatet n tok. Por dushku nuk mban asnj nga rekordet. Dushku apo Lisi nuk sht druri me i lart. Ky nder i takon nj sekuoj gjigande n veri t Kalifornis, maja e te ciles shkon rreth 112 metra, se paku dy her m e gjat se dushku me i lart. As me kuroren dushku nuk konkuron dot, sic mund te mendojne shume prej nesh. Eshte Sequoia Sherman n Parkun Kombtar, Kings Canyon qe peshon rreth dy mij ton, edhe pse n qoft se jeni duke menduar gjenetikisht, rekordi ne dimensione mbahet nga nje cungishte me verri (Alnus)te klonuar ne Utah q mbulon m shum se 43 hektare. Dushku nuk eshte druri qe jeton me gjate. Pisha bristlecone mban kt rekord, ajo i kalon 4,867 vjet. Dushku nuk sht druri me i fort. Ebony (Diospyros ebenum ), dhe drure t tjere tropikale jane te famshem per rezistencen karshi peshave apo forcave nn tension, shtypje ngjeshje pothuaj ne cdo pozicion. As per shpejtesine e rritjes dushku nuk konkuron dot. Ai mbetet shume prapa nese krahasohet me druret me rritje te shpejte. Esht nj specie e albizies n Malajzi q mund t rritet m shum se 2.5 cm per do dit, nj dru dushku do te konsiderohej me fat nese do rritej qofte edhe 30 cm ne do vit. do panje pishe, plep, ose eukalipt se ka fare problem qe tja kaloje ne rritjen vjetore dushkut. Po atehere perse kaq shume histori per dushqet. Cfar paskan t veant ata? . "Asgj", tha nje shkencetar i shquar qe kishte vite qe I studjonte dushqet. "Por ajo q sht impresionuese pr ta sht q ju mund t shetisni kontinente dhe kudo gjeni t njjten gjini- Quercus- apo dushkun qe sht dominant. Do te ishte e nxituar te thuhej qe pikerisht dushku ishte arsyeja qe i solli keto civilizime, pasi duket si e pabesushme qe nga Kyoto ne Pekin, nga Kashmiri ne Jerusalem, nga Stambolli neo Moske, nga Gjibraltari ne Oslo, nga New Yorku ne Itza, nga qyteti Mexico ne Seattle, atje ku jane

apo ku kane qene qytetet dhe kultura qe i dhane forme botes moderne, ndodhen apo kane qene dushqet. Pra ja ku duket se u gjet nje rekord i dushkut. Por edhe kjo lehtesisht mund te hidhet poshte. E vecanta e dushkut qendron ne faktin qe ai nuk ka kerkesa te vecanta, pra nuk kerkon kushte klimatike apo tokesore te vecanta. Ata jan kaq t suksesshem, pikrisht pr faktin se nuk ka asnj arsye q te jene te suksesshem. Shprndarja e kufizuar pr ekzistencen dhe zhvillimin e nj krijes te gjalle sidomos bimore, ndodh vetm kur ezkiston qofte edhe nje faktor kufizues, tokesor, klimatik, I relievit etj. "Kjo duket si nje deklerate e papritur dhe pse jo shume joshese. Kmbnguls, t zakonshm, t ndryshem, te adaptueshm eshte ne teresi nje vler n vetvete. Dallimi i dushkut sht kmbngulja e tij dhe fleksibiliteti i tij. Druri I dushkut kudo qe ndodhet, ndihmon dhe sht njekohesisht i ndihmuar. sht i specializuar n t qenet jo i specializuar. Dhe vrtet, druret kampion jetojne ne kushte specifike, per ngrohtesine apo lageshtine, pra duan shtepi speciale: nje sekuoj gjigande mund t mbijetoj vetm n zone te fresket te bllokuar nga mjegulla e oqeanit t ngroht paqesor. Pish e lasht bristlecone rritet vetm n nj kresht mali t lart, ku asnj demtues apo semundje nuk mund t mbijetoj koh t mjaftueshme pr t sulmuar at. Ebony ka nevoj pr nxehtsi t madhe, per shume uj dhe pak variacion n temperatur pr t realizuar drurin e tij me fortsine e vecante, fleksibl e t qndruesheme. Verrini i klonuar lulzon dhe arrin dimensione te medha ne vende te larta e te vecanta duke shmangur speciet konkurruese. Asnj nga kto drure rekord nuk lulzon n t gjith pjesen me te populluar e te but, n mes t bots, ku e papritura sht e zakonshme.