Het tekort van het teveel over de rijksverantwoordelijkheid voor cultureel erfgoed Advies Erfgoedselectiebeleid deel I en deel II september 2005raad voor cultuur 2. Sshimmepenninclaan raad voor cultuur ee raad voor cultuur telefoon +s3(0)70310 66 86 fax ¢31(0}70 3614727 e-mail cultuur@eultwural www.culeaural De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap rmeyrouw mr, M.C. van der Laan Postbus 16375 2500 BJ Den Haag datum: 26 september 2005 cons kenmerk: re-2004,019175 uw brief van: 6 december 2004 uw kenmerk: DCE/04/55460 onderwerp: advies erfeoedselectiebeleid: ‘Het tekort van het teveel, over de rijksverantwoordelijkheid voor cultureel erfgoed” Geachte mevrouw van der Laan, Bijgaand treft u aan het volledige advies ‘Het tekort van het teveel, over de rijksverantwoordelijkheid voor cultureel erfgoed’. Om dit advies heeft u in december 2004 gevraagd. In april 2005 bood de Raad voor Cultuur u het eerste deel aan, dat inging op de vragen wat culturee! erfgoed is, hoe processen van ‘waardetoekenning verlopen en welke motieven bij erfgoedselectie spelen, Ook werd in dee! | uitvoerig aandacht besteed aan de verantwoordelijkheden van de rijksoverheid voor onder meer het waatderingsproces. Door de nu voorliggende nader uitgewerkte adviezen over het selectiebeleid in de seotoren Archieven en Monumenten & Archeologie is het advies voltooid. In deze sectoren is de afgelopen jaren gebleken dat het beleid is gestoeld op verouderde regelgeving en taakverdeling. Met ad-hocmaatregelen is het hoof geboden aan nijpende uitvoeringsproblemen, waardoor een situatie is ontstaan waarin regelgeving en uitvoeringspraktijk te vaak op gespannen voet staan. Om dat te doorbreken geeft het nu voorliggende advies richting voor fundamentele beleidskeuzes, Het advies over het museaal beleidskader, dat de Raad u onder de titel ‘Een vitaal museumbestel” gelijktidig aanbiedt, is ten dele te beschouwen als de uitwerking van “Het tekort van het teveel’ voor de museumsector.raad voor cultuur pagina 2 raad voor cultuur 1-2004.0191772 raad voor cultuur Seetorale semantick De verschillende sectorale uitwerkingen van dit advies lopen gedeelteljk uiteen qua aard en richting van de aanbevelingen. De Raad hecht er aan de fundamentele verschillen tussen de sectoren en het aanbevolen sectorale beleid expliciet te bbenoemen en te duiden, De verschillen tussen de benamingen van de sectoren zijn in ditverband veelzeggend. In de muscumsector draait het primair om de musea oftewel de instellingen, In de archiefsector gaat het om archieven, waaronder zowel de instcllingen als de objecten van erfgoed verstaan kunnen worden. In de sector monumenten staan de monumenten als objecten van erfgoed centraal Muscumbeleid is dus vooral instellingenbeleid. Dat verklaart waarom de sectorale uitwerking van het vraagstuk van de waardering en selectie van roerend erfgoed is ‘opgenomen in het advies over het muscumbestel. Ook verklaart het waarom de rijksoverheid veel minder bemocienis heeft en moet hebben met de waardering en selectie van roerend erfeoed: dat is immers grotendeels collectiebeleid en behoort tot de verantwoordelijkheid van de musea elf. Archiefbeteid behelst zowel instellingen- als collectiebeleid, Het sectorale adviesdeel over archiefselectie behandelt met name het collectiebeteid en gaat in op de mogelijke oplossingen voor geconstateerde onevenwichtigheden op dat vlak. De verantwoordelijkheid van de (rijks)overheid voor de ‘archiafeollectio Nederland” ie ‘wezenlijk anders dan die voor de ‘museumcollectie Nederland” omdat de overheid direct verantwoordelijkheid draagt voor een belangrijk deel van de Nederlandse archieven, namelijk voor die archieven die zij zelf vormt en beheert. De overheid is dan ook, anders dan in de museumsector, rechtstreeks betrokken bij en ‘erantwoordeliik voor (cen deel van) het collectiebeleid in de archiefsector. De oplossing voor vraagstukken rondom de waardering en selectie van archieven ligt echter voor een dee! ook in de inrichting van het bestel besloten. De Rand heeft het voornemen later dit jaar in een advies over het archiefbestel die kant van de zaak verder uit te werken. Monumentenbeteid is op een andere manier hybride. Enerzijds is het collectiebeleid, \waarvoor de verantswoordelijkheid ligt bij de onderscheidden overheden en private spelers. Anderzijds is het een vorm van archiefbeleid voor zover monumenten fungeren als (toekomstige) kennisbron, wat met name voor archeologische monumenten geldt, Figenaren/beheerders van monumenten zijn allemaal afzonderlijk verantwoordelik voor hun eigen object; de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit en de instandhouding van het totale monumentenbestand is een overheidsverantwoordelijkheid. De generieke verantwoordelijkheid van de {Gijks)overheid voor waardering en selectie gaat in deze sector can ook het vers. Exfgocdbrede lijnen ‘Ondanks de goed te verklaren verschillen in benadering tussen de sectoren, komt uit de sectorale adviezen een aantal gemeenschappelijke lijnen tevoorschijn: