KWARTALNIK MUZUŁMAŃSKI

Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej

Nr 1/2006 (164) 1976 - 2006

W NUMERZE:

Ajatullah S.H.M. Fadlallah – wywiad

Tariq Ramadan -
„Wygnanie ku początkowi”

Tareq Salik –
„Święte miasto Qum”

Decyzje prawne Imama Alego (a.s.)

Wygnanie ku początkowi
Tariq Ramadan
Prędzej czy później nadchodzi dzień, w którym
jesteśmy skazani na powrót do początku. Nawet
najbardziej odległe ścieżki prowadzą nas do środka,
całkowicie w głąb, ku intymności, samotności
pomiędzy naszym ja a naszym ja – ku miejscu gdzie
jesteśmy już tylko my i Bóg.
Paulo Coelho wprowadził do swej książki Alchemik
jedną z najbardziej tradycyjnych i głębokich nauk
Sufizmu (Islamskiego mistycyzmu). Ruszaj, podróżuj
po świecie, oglądaj, szukaj prawdy i tajemnicy życia –
każda droga doprowadzi cię do owego poczucia
początku: światło, tajemnica, ukryte są w miejscu, z
którego wyruszyłeś. Podążasz w kierunku nie końca
drogi lecz jej początku; wyruszać znaczy powracać,
znajdywać znaczy odkrywać na nowo. Wyruszaj!...
Powrócisz. Pozorny paradoks duchowego
doświadczenia to lekcja ucząca, iż ciągły wysiłek,
dżihad, jaki czynimy aby oczyścić, kontrolować i
wyzwolić nasze serce okazuje się być ostatecznie
pogodzeniem się z najgłębszym poziomem naszego
istnienia (al-fitra) – tam gdzie tli się iskierka jaką Bóg
pierwotnie tchnął w nasze serce, tam gdzie nasze
sumienie zlewa się z naszym
istnieniem i poddaje się pokojowi
(salam). Pokój uznania, pokój
poddania się (salam al-islam) jest, w
swej głębi, wyzwoleniem.
Bóg jest „Tym, który stworzył
śmierć i życie aby was sprawdzić i
zobaczyć którzy z was zachowają się
najlepiej”. Śmierć, życie, doświadczenia, ciężkie
przejścia, ból, samotność, jak również radość i
szczęście, są jednymi z wielu lekcji na drodze do
pojednania. Rany, rozstania, łzy oraz uśmiechy coś
nam „mówią”: jeśli żyjesz w nieświadomości, dotykają
cię; z Bogiem, kierują cię i prowadzą. Gdzie? Ku
czemu? Ku Niemu, ku sobie, blisko Niego w tobie. Oto
najpiękniejsza a zarazem najtrudniejsza lekcja Islamu:
odnajdujesz Boga jedynie przez ponowne odkrycie
swojej natury, a esencja twej natury jest jedyną rzeczą
jaka jest w stanie wyzwolić cię z jej pozorności...
”Ja” musi wyruszyć w podróż by odkryć inne
„ja”: oto jest znaczenie życia. Ciężkie próby
doprowadzają cię nie do twoich granic ale do twojego
początku, do miejsca gdzie ma swoje korzenie
„potrzeba Jego”. Ciężkie próby prowadzą cię wstecz,
czy ci się to podoba czy nie, do tego czym jesteś, do
esencji, z której On cię uformował. Wygnanie
zaprowadzi cię do domu.
Pewien człowiek oznajmił kiedyś Rabii al-
Adawijji: „Odkryłem tysiąc dowodów na istnienie
Boga!” a ona zamknęła rozmowę mówiąc, iż ma tylko
jeden dowód i to jej wystarcza. „Jaki?” – spytał ów
człowiek. „Gdybyś był sam na pustyni i wpadłbyś do
studni, do kogo byś się zwrócił?” On odparł: „Do
Boga.” „Oto wystarczający dla mnie dowód.” Dziwna
odpowiedź, prosta a nawet uproszczona, którą
racjonalista bądź ateista bez wahania potraktowałby
jako potwierdzenie tego w co zawsze wierzył: że „Bóg”
został wymyślony jako schronienie dla bezbronnych,
nadzieja dla pozbawionych nadziei.
Z pozoru, tylko z pozoru... cierpienie i to co
nieznane wydają się skłaniać człowieka do szukania
schronienia i pocieszenia. Taką właśnie logikę
proponuje nasz rozum kiedy patrzy na istotę ludzką z
zewnętrznej strony jej natury. Tradycja Islamu mówi
natomiast coś zupełnie przeciwnego: ciężkie przejścia
w życiu, smutek, na przykład zetknięcie się ze śmiercią
tych, których kochamy, prowadzi człowieka z
powrotem do jego najbardziej naturalnego stanu, do
jego najbardziej podstawowej tęsknoty. Świadomość
ograniczeń prowadzi go z powrotem do potrzeby tego
co jest powyżej niego, tego co go przekracza, do
potrzeby sensu i znaczenia. Wzywanie Boga nie jest
pocieszaniem się – jest odkryciem na nowo stanu
jakiego pierwotnie Bóg dla nas chciał – do iskierki
pokory i świadomości kruchości i delikatności.
Przed twoimi oczami stoi dziecko... życie,
zależność, kruchość i niewinność. Być z Bogiem
znaczy wiedzieć jak utrzymać ten stan: pokorną
akceptację twojej kruchości, zrozumienie twojej
zależności – powrót do początku. Tak naprawdę,
pokusę jaka pcha nas do dumy stanowi myślenie, iż
człowiek może odciąć się od swej natury i osiągnąć
całkowitą niezależność aż do stopnia, w którym może
zmierzyć się ze swym cierpieniem, dobrowolnie i na
własną rękę. Duma jest afirmacją zewnętrznej
niezależności jaką osiąga człowiek poprzez
utrzymywanie u sedna swej istoty iluzji wolności.
Pokora oznacza ponowne odkrycie u sedna swej istoty
odwiecznej potrzeby Jego, która pozwala na życie w
całkowitej zewnętrznej niezależności.
Wyruszaj!... Powrócisz.
Święte miasto Qum
Tareq Salik
Qum to najmniejsza prowincja Iranu. Początkowo był
to obszar należący do stanu Arak, następnie
przyłączony został do Teheranu by w końcu zostać
uznanym za niezależną prowincję.
W roku 1947 populacja Qum nie przekraczała 150.000,
jednak do czasu Rewolucji Islamskiej w roku 1979
osiągnęła liczbę 400.000. Po rewolucji miasto przeżyło
gwałtowny rozwój, liczba jego mieszkańców zbliżona
jest dzisiaj do miliona osób, z których spora część to
studenci religijni przyjeżdżający z całego świata aby
studiować w tamtejszym wielkim ośrodku islamskiej
edukacji pod świętym patronatem i w błogosławionej
obecności Hazrat Fatimy Masumy (A) - siostry Imama
al-Ridy (A).
W okresie poprzedzającym nadejście Islamu, Qum
zamieszkany był przez Zoroastrian. Miasto zostało
podbite przez muzułmanów pod wodzą Abu Musy
Asz'ariego w 23 roku Hidżry i pozostało od tamtego
czasu muzułmańskie.
W roku 66 Hidżry, po powstaniu Mukhtara (który
szukał zemsty po zamordowaniu Imama Husajna (A) w
Karbali), grupa jego szyickich zwolenników z Bani
Asad wyruszyła z Kufy do Qum i schroniła się w
rejonie Dżamkaran.
W roku 83 Hidżry, grupa Arabów należących do
jemeńskiego plemienia Asz'ari osiedliła się na tych
terenach i ponownie zaludniła miasto. Od samego
początku swej islamskiej historii miasto Qum stało się
centrum szyizmu w tamtym rejonie; pod koniec
pierwszego islamskiego stulecia w mieście osiedliło się
ponad sześć tysięcy szyitów, od 132 roku Hidżry ( a
więc od momentu przejęcia władzy przez Abbasydów)
sprzeciwiających się kalifom abbasydzkim.
Kiedy w roku 200 Hidżry Imam
al-Rida (A) był w drodze z
Medyny do Churasanu,
przejeżdżał przez Qum a dom,
w którym się zatrzymał został
później przekształcony w Abu al-Qasim Qummi, Wielki Ajatollah Mirza
madresę. Rok później, Hazrat
Fatima Masuma (A) przybyła
do miasta, w którym po krótkiej
chorobie umarła i została pochowana. Jej grób stał się
miejscem pielgrzymek szyitów a miasto Qum stało się
od tej pory znane jako "Qum-e-Muqaddas" (Święte
Qum).
Wraz z upływem czasu, Qum stało się centrum
szyickiego nauczania. Tamtejsze Islamskie Seminaria
(al-Hawzah al-'Ilmija) stały się szczególnie popularne
po Islamskiej Rewolucji w Iranie, szczególnie przy
malejącej roli seminarium w irackim Nadżafie będącej
wynikiem działań reżimu Saddama Husejna.
Islamskie Seminaria w Qum
Miasto Qum znane jest z wielu seminariów i instytutów
oferujących zaawansowane studia religijne. Razem
stanowią one Hawzah (pełna nazwa: al-Hawzah al-
'Ilmijja), na którą składa się obecnie 200 edukacyjnych
i naukowych ośrodków i organizacji.
Powstanie pierwszej medresy w Qum przypisuje się
rodzinie Asz'ari. Kiedy Imam al-Sadiq (A) usłyszał o jej
powstaniu przepowiedział miastu Qum jego przyszłą
wielkość. Po śmierci Hazrat Fatimy Masumy (A),
szyiccy uczeni zaczęli gromadzić się wokół jej świątyni
a miasto zyskało opinię centrum wyższego nauczania
religijnego. W tym okresie mieszkało tam wielu
uczonych, między innymi Ahmad Ibn Ishak Asz'ari
Qummi, reprezentant Imama al-Askariego (A),
człowiek który widział Imama al-Mahdiego (A) w jego
niemowlęctwie. Z rozkazu Imama al-Askariego (A),
Ahmad Ibn Iszak zbudował najstarszy dziś meczet w
Qum, Masdżid-e Imam. Prawdopodobnie największym
uczonym czwartego wieku w Qum był Szajch Abu
Dżafar Muhammad Ibn Ali Babawaih Qummi, bardziej
znany jako Szajch Saduq (zmarł w roku 381 Hidżry).
Hawzah kontynuowała swój rozwój i w szóstym wieku
Hidżry było tam już dziesięć aktywnych medres.
Safawidzi, którzy rządzili Iranem od 905 do 1135 roku
Hidżry patronowali Hawzah, łożyli na jej utrzymanie,
budowali nowe medresy oraz wprowadzali nowe
udogodnienia dla studentów. W tym właśnie okresie
zbudowano Medresę Fajdija (będącą dzisiaj centrum
Hawzah) a największym wtedy uczonym był Mulla
Sadra Szirazi.
Wielkość Hawzah nie gasła pod panowaniem
Kadżarów, którzy rządzili Iranem między 1200 a 1339
rokiem Hidżry. W tym czasie Hawzah znajdowała się
pod opieką takich uczonych jak Wielki Ajatollah Mirza
Muhammad Fajd oraz Wielki Ajatollah Szajch `Abd al-
Karim Ha’iri (zmarł 1335), któremu przypisuje się
odnowienie Seminarium i położenie fundamentów pod
jego dzisiejszą organizację. Ułożył on system i
program zajęć oraz egzaminów, ustanowił stypendia
dla studentów a także wprowadził jednorodne stroje
dla uczonych. Pod jego opieką, Hawzah zyskała
międzynarodową sławę dzięki czemu przybyło do niej
3000 nowych studentów. Niektórzy najbardziej znani
jego uczniowie to Wielki Ajatollah Szajch Muhammad
Ali Araki, Wielki Ajatollah Sajjid Muhammad Rida
Gulpajgani oraz Wielki Ajatollah Sajjid Ruhullah
Chomeini. Po śmierci Wielkiego Ajatollaha Ha'iriego,
zarządzanie Hawzah przeszło w ręce Wielkiego
Ajatollaha Sajjida Muhammada Hudżdżata, następnie
pieczę nad nią sprawowali Wielki Ajatollah Sajjid Sadr
al-Din oraz Wielki Ajatollah Sajjid Muhammad Taqi
Hadisy o Qum.
Istnieje wiele tradycji przekazanych przez Imamów (A)
na temat miasta Qum. Oto niektóre z nich:
Imam al-Sadiq (A) spytał `Affāna Basriego:
ّ ُ ّ ُ ْ
َ
ُ َ ِ ‫َأَْري‬
Chansari.
„Czy wiesz dlaczego Qum zostało nazwane Qum?”
Nastepnie nadeszła era wybitnego uczonego,
Wielkiego Ajatollaha Sajjida Husejna Burudżerdiego ‘Affan odpowiedział: „Bóg, Prorok (S) i ty macie więcej
(zmarł 1380 roku Hidżry), pod okiem którego Hawzah wiedzy” na co Imam (A) odrzekł:
zyskała nową jakość. Wybudował on obok świątyni
Hazrat Fatimy Masumy (A) wielki meczet zwany ،ََُ‫ن ﻡ‬َ ُ‫ ٍ َویَُﻡ‬#َ$ُ‫ن ﻡَ َ) ('ِ ِ & ِل ﻡ‬
َ َُِ*ْ+َ‫( ی‬,َ-ْ‫ن َأه‬
# /َِ ،ُّ ْ
َ
ُ (#0‫ِإ‬
Masdżid-e A'dam.
ُ َ0‫ُو‬3ُ4ْ5َ‫َْ ِ َوی‬-َ6 ‫ن‬
َ ُَ*ْ2َ‫َوی‬
Po zwycięstwie Islamskiej Rewolucji w Iranie, znikła
Qum zostało tak nazwane ponieważ ludzie Qum
polityczna presja na Hawzah i uczonych religijnych w
zgromadzą się wokół Imama z Domu Proroka (S),
związku z czym działalność została rozszerzona. W
staną pod jego sztandarem, pozostaną mu lojalni i
chwili obecnej Hawzah nadzoruje Wysoka Rada
będą jego pomocnikami.”
Uczonych (Szura-je 'Ali-je Hawze-je 'Ilmijeh-je Qum)
nominowana przez Najwyższego Przywódcę oraz
Imam al-Kađim (A) powiedział:
Wielkich Ajatollahów (maradżi'). Studiuje tam ponad
40.000 studentów z 80 krajów świata.
،ِ‫َی‬$ْ‫ ا‬3ِ ُ<=ُ َ‫ْ*َِ ُ) ﻡََ ُ َْمٌ آ‬+َ‫ ی‬،
@َ$ْ‫ ا‬Aَ‫س ِإ‬َ (#5‫ُ ا‬6َْ‫ ُ ّ ی‬7ِ ْ‫ْ َأه‬8ِ‫ٌ ﻡ‬7ُ‫َرﺝ‬
Inne miejsca w Qum Aَ-َ6‫ َو‬،َ‫ُن‬5ُCْ+َ‫ ی‬Dَ‫ و‬،ِ‫ْب‬3َ$ْ‫ ا‬8 َ ِ‫ن ﻡ‬
َ F-ََ‫ی‬Dَ‫ و‬،ُGِ‫ح اَْاﺹ‬ ُ (‫
ی‬3‫ُ ُ ا‬,F=ِ ُ D
8
َ #*ُْ-ِ Jُ َCِ(ْ‫ وَا‬،َ‫ُن‬-#‫ یَ*َ َآ‬Kِ ‫ا‬
Muzeum świątyni. Jest ono dołączone do Medresy
Fajdija. Można w nim oglądać stare kopie Koranu, "Człowiek spośród ludu Qum wezwie ludzi do prawdy.
manuskrypty a także dary jakie przez długie lata Grupa ludzi dołączy do niego jak kawałki metalu do
przynosili Hazrat Fatimie Masumie (A) pielgrzymi z magnesu. Nie zachwieją nimi silne wiatry. Nie będą
całego świata. unikać walki i będą czuć strachu; będą ufać Allahowi a
[dobry] koniec należy do bogobojnych." 1
Masdżid-e
Dżamkaran. Meczet Imam al-Sadiq (A) powiedział:
ten zbudowany został
w 293 roku Hidżry, w AM Jُ #َ$‫ َز ُر ا‬O (َ‫ْ ُ آ‬-ِْ‫َ( ا‬,َ5َ6 ‫ْ َز ُر‬Oَ‫ َوی‬8 َ 5ِ‫ﻡ‬Pُْ‫ ا‬8 َ ِ‫ ﻡ‬Jُ َMُ‫ُ آ‬-ْLَ*َ
czasie Mniejszego
Zniknięcia (al-ghajbat
al-Sughra) Imama
Mahdiego (A) i na jego
polecenie.
Musalla-je Quds. Znajduje się w pobliżu Placu
Safa'ijeh i jest to największy meczet przeznaczony do
modlitw piątkowych. W chwili obecnej ma trzech
imamów: Ajatollah Ali Meszkini, Ajatollah Ibrahim
Amini oraz Ajatollah Dżawadi Amuli.
Świątynie dzieci Imamów (A). Wielu członków
rodziny Ahl al-Bajt (A) wyemigrowało do Iranu po tym
jak Imam al-Rida (A) przeniósł się do Churasanu. Po
śmierci Imama (A) wielu z nich osiedliło się w Qum,
będącym już w owym czasie centrum szyizmu. Liczbę
grobów członków rodzin Imamów (Imamzadeh) w
mieście szacuje się na 400.
7ِ ْQَR‫ْ ِ وَا‬-ِْ-ِ (ً0َِْ‫ ﻡ‬3ُ 4َ‫ َوی‬،Fُ (,َ ‫ْ َ ٍة یُ( ُل‬-َCِ< ُ ْ-ِْ‫ ا‬3ُ َ,ْUَ‫ ی‬# ُV ،(‫ِه‬3ْ$ُ‫ﺝ‬
YM ‫ت‬ ِ ‫را‬# َLُْ‫ ا‬A#*َ‫ ﺡ‬8 ِ ‫ اّی‬AM ٌGَْQَ*ْ2ُ‫ض ﻡ‬ ِ ْ‫ر‬/‫ ا‬AِM AْCَ‫ ی‬D A#*َ‫ﺡ‬
(5ِِ'( ‫ُ ِر‬,ُ[ ‫ب‬ ِ ْ3ُ َ ْ5ِ6 \َ ِ‫ وَذ‬،ِ‫(ل‬+ِ$ْ‫ا‬
"Niedługo Kufa opróżni się z wiernych a wiedza
wyjdzie z Kufy jak wąż ze swego gniazda. Wtedy
wiedza pojawi się w mieście zwanym Qum, stanie się
ono ośrodkiem wiedzy i cnoty. Nikt, nawet kobiety
pozostające w domach, nie będzie nieświadomy religii
Boga. Będzie to blisko czasu ponownego pojawienia
się naszego Qa'ima [Imama Mahdiego]." 2
Fotografie: 1. Świątynia Hazrat Fatimy Masumy (A), 2. Meczet Dżamkaran.
1
Bihar al-Anwar, tom 60, str.. 216; Tarikh-e Qadim-e Qum, str. 100.
2
Bihar al-Anwar, tom 60, str. 213; Tarikh-e Qadim-e Qum, str. 95.
Kilka przykładów decyzji prawnych podjętych przez Przywódcę Wiernych, Imama Alego (a).
Źródło: Szajch al-Mufid, „Kitab al-Irszad”

W czasie kalifatu Abu Bakra, pewien człowiek upił się winem, Abu Bakr chciał więc wymierzyć mu przepisaną karę.
Człowiek ten jednak odwołał się od niej, twierdząc, iż pił wino nie będąc świadomym, że jest ono zakazane
ponieważ mieszkał wśród osób uważających je za dozwolone i aż do tego czasu nigdy nie słyszał że alkohol został
zabroniony. Abu Bakr nie mógł wydać werdyktu w tej sprawie więc doradzono mu aby zasięgnął opinii Imama Alego,
który doradził aby dwóch muzułmanów wypytało Emigrantów i Ansarów czy którykolwiek z nich wyrecytował temu
człowiekowi wers Koranu zabraniający picia alkoholu lub przekazał jakiś hadis w tym temacie. Jeśli znalazłyby się
dwie osoby zaświadczające, iż przekazały to temu człowiekowi, powininen on ponieść karę. Jeśli nie, powinien
zostać puszczony wolno. Abu Bakr zastosował się do tego zalecenia, świadków nie znaleziono, oskarżonemu
nakazano skruchę i puszczono go wolno.

W czasie kalifatu Umara, pewien człowiek uwiódł psychicznie chorą kobietę. Po dostarczeniu mu dowodów, Umar
rozkazał wychłostać ją zgodnie z przepisaną karą. Kiedy prowadzono ją obok Przywódcy Wiernych, ten spytał o
powód. Po otrzymaniu odpowiedzi nakazał ludziom zabrać ją z powrotem do Umara i spytać go "Czyżbyś nie
wiedział, iż jest to kobieta psychicznie chora a Wysłannik Allaha powiedział, że chorzy psychicznie wyłączeni są z
kary? Nie ma ona kontroli nad swym rozumem i duszą." Zabrano ją do Umara a kiedy ten usłyszał co powiedział
Imam Ali, wycofał swoją karę.

Świadkowie widzieli kobietę uprawiającą seks z mężczyzną, który nie był jej mężem. Umar nakazał jej
ukamienowanie ponieważ była ona zamężna. Ona oświadczyła: "Boże, Ty wiesz że jestem niewinna". Kiedy dotarło
to do Imama Alego, poprosił aby jeszcze raz ją przyprowadzić . Powiedziała ona, iż wyruszyła z wielbłądami po
wodę ale zanim dotarła na miejsce skończył się jej zapas wody jaki miała a jej wielbłądy nie miały już mleka. Kiedy
była juz bardzo słaba, pewien mężczyzna którego wielbłądy miały mleko odmówił jej napojenia dopóki mu się nie
odda. Kobieta z początku odmówiła ale kiedy była już niemal umierająca, mężczyzna odbył z nią stosunek wbrew jej
woli. Imam Ali kazał puścić ja wolno powołując się na wers Koranu, według którego żaden czyn nie jest grzechem
jeśli ktoś został do niego zmuszony. Umar wypuścił kobietę.

W czasie kalifatu Imama Alego, poskarżył się mu młody człowiek, którego ojciec wyruszył w podróż z pewnymi
ludźmi mając przy sobie sporą ilość pieniędzy, jednak z niej nie wrócił. Młody człowiek podejrzewał, że ludzie ci
zabili jego ojca dla pieniędzy. Oni jednak twierdzili, że jego ojciec umarł śmiercią naturalną a o żadnych pieniądzach
nie słyszeli. Imam Ali nakazał natychmiast rozdzielić czterech podejrzanych mężczyzn w różnych częściach
meczetu aby przesłuchać ich oddzielnie i znaleźć sprzeczności w ich zeznaniach. Zadawał im szczegółowe pytania
dotyczące okoliczności śmierci i pogrzebu a jego sekretarz wszystko zapisywał. Kiedy zebrano już zeznania trzech z
mężczyzn były one bardzo rozbieżne o czym Imam poinformował czwartego z mężczyzn. Ten, widząc, iż nie jest w
stanie oszukać Imama, przyznał że wszyscy razem zabili owego człowieka, zabrali jego pieniądze oraz wskazał
miejsce w którym je ukryli. Pieniądze zostały zwrócone synowi zamordowanego i został on zapytany przez Imama
co chciałby aby uczyniono z mordercami jego ojca. Ten odpowiedział, iż chce aby oszczędzono im w tym życiu a
osądu dokonał Bóg. Imam Ali powstrzymał się więc od wymierzenia przepisanej kary śmierci, wtrącił jednak
morderców do więzienia.

Pewna kobieta pożądała pewnego młodego mężczyznę, usiłowała go uwieść, ten jednak oparł się jej. Aby się
zemścić, wylała białko jajka na swoją suknię i poszła do Imama Alego aby oskarżyć młodego człowieka o gwałt.
Pokazała mu suknię, twierdząc, iż plama na niej to nasienie sprawcy. Kiedy przyprowadzono podejrzanego, zaczął
płakać i przysięgać, że jest niewinny. Imam nakazał zagotowanie wody i wrzucenie do niej sukni. Po wyjęciu sukni
zebrano z niej resztki jajka a Imam kazał dwóm muzułmanom spróbować je i wypluć. Kiedy stwierdzili, iż było to
jajko, Imam wypuścił młodego człowieka a kobietę skazał na chłostę za składanie fałszywych oskarżeń.
 O papieskich przemyśleniach
Ajatullah Sayyid Muhammad Hussain Fadlallah
Wstęp
W dobie aroganckich ataków wymierzonych w świat arabski
i muzułmański, zarówno na polu militarnym jak i
intelektualnym, Islam poddawany jest kampaniom wypaczeń
mającym na celu przedstawienie go jako religii o słabej
doktrynie (co częściowo jest wynikiem wymierzonych w
niewinnych ludzi aktów przemocy jakich dopuszczają się
pewne grupy, których większość muzułmanów nie popiera),
Papież Benedykt XVI wygłosił wykład, w którym przypisuje
Islamowi rzeczy ukazujące jego brak wiedzy w tym temacie,
podejmując różne kwestie, z których najważniejszą jest rola
rozumu.
Zasugerował on, iż Islam niezgodny jest z rozumem uznając
wiarę muzułmanów w wolę Boga jako nie dającą pogodzić
się z rozumem; podkreślając jednocześnie jak istotna jest
relacja Chrześcijaństwa z rozumem (mówiąc o roli filozofii
greckiej w tej kwestii), stwierdzając "W istocie chodzi tu o
spotkanie wiary i rozumu, prawdziwego oświecenia i religii".
Jest to stanowisko całkowicie odmienne od tych, którzy
akceptują krzewienie religii mieczem, o co oskarża Papież
Islam. Zacytował także Manuela II Palaeologusa,
czternastowiecznego władcę bizantyjskiego, który w
rozmowie z pewnym Persem powiedział, iż Prorok
Muhammad przyniósł "tylko to, co złe i nieludzkie, jak
choćby to, że nakazał szerzyć mieczem wiarę, którą głosił".
W swym wykładzie, Papież użył terminów "dżihad" oraz
"święta wojna", stwierdzając, iż "przemoc pozostaje w
sprzeczności z istotą Boga i istotą duszy".
Ogłosiliśmy już nasze potępienie papieskich słów, nie
dlatego, iż jego przemyślenia odzwierciedlają punkt
widzenia na jaki należy reagować krytycyzmem i dialogiem,
ale ponieważ natura jego przemówienia stanowiła atak na
Islam i Proroka przy użyciu bezpodstawnych oskarżeń oraz
bez rozważenia wypowiadanych słów jakiego z pewnością
oczekiwalibyśmy od religijnej osoby o takiej pozycji jak
Papież. Teraz chcielibyśmy bardziej naświetlić nasze
stanowisko odnośnie poruszonych przez niego kwestii w
celu wyjaśnienia oraz podkreślenia wagi intelektualnego
podejścia do dialogu, szczególnie w świetle szeregu
kampanii przeciw Islamowi jako religii oraz jako
rzeczywistości.
1. Islam i rozum
Relacja rozumu i Islamu jest bardzo głęboka, ponieważ
Islam opiera na rozumie wiarę, wszystkie koncepcje oraz
prawa, czyniąc z rozumu dowód, jakiego używa Allah
pociągając swych wyznawców do odpowiedzialności oraz
środek za pomocą którego człowiek posłuszny jest swemu
Bogu i jego prawom. Jeśli dokładnie przyjrzymy się
Świętemu Koranowi, ujrzymy niezliczoną ilość wersów
podkreślających istotę rozumu, wzywających ludzi do
rozważania wszystkiego oraz rozumnego działania. Koran
uważa fakt, iż niektórzy ludzie żyją w ignorancji za rezultat
braku rozumu i wiedzy. Kwestia ta nie wymaga nawet
żadnych dogłębnych studiów, jest to oczywiste dla każdego,
kto kiedykolwiek choć przejrzał koraniczne wersety lub też
tradycje z życia Proroka.
Co więcej, krytyczne podejście Islamu oparte jest na
poglądzie, według którego pismo religijne nie może być
niezgodne z rozumem; jeśli więc któryś z jego fragmentów
wydaje się być pozornie niezgodny z rozumem, wynika to z
błędnej interpretacji.
W takim właśnie świetle wzywamy Papieża do przeczytania
pewnych wersów koranicznych podkreślających, iż w
intelektualnych debatach muzułmanów z innymi ludźmi
kluczową rolę odgrywają przedstawiane dowody. Według
koranicznej koncepcji, ludzie mają prawo się z nami nie
zgadzać, powinni jednak przedstawić dowody
potwierdzające ich stanowisko aby skonfrontować je z
naszymi dowodami, tak aby o słuszności jednej lub drugiej
strony decydował rozum i logika a nie niczym nie poparte
poglądy bądź też wybujała wyobraźnia czy cokolwiek
innego. Dlatego właśnie w Koranie czytamy:
Oni powiadają: „Nikt nie wejdzie do Raju prócz Żydów i
Chrześcijan". Są to ich próżne życzenia. Powiedz:
„Przytoczcie wasz dowód, jeśliście prawdomówni”.
(2:111)
Innymi słowy, na jakiej podstawie Żydzi bądź Chrześcijanie prawda należy wyłącznie do Boga. Wtedy to co sobie
twierdzą, iż Raj zarezerwowany jest tylko dla nich? Jakie są tylko wymyślali zawiedzie ich. (28:75)
ich dowody? Jaką mają gwarancję prawdziwości tychże
twierdzeń? Abraham (pokój z nim) powiedział do swego ludu, który
wdał się z nim w dysputę:
Następnie Koran przytacza przykład politeistów:
„Czy chcecie spierać się ze mną
Czy oni wzięli sobie innych bogów poza Nim? Powiedz: odnośnie Boga, skoro on
„Dostarczcie wasze dowody (na istnienie waszych wprowadził mnie na drogę
"bogów" oprócz Boga Jedynego). To jest napomnienie dla właściwą? Ja nie boję się tego, co
tych, którzy są ze mną (Koran) i napomnienie dla tych, wy Jemu dodajecie jako
którzy byli przede mną" (Tora i Ewangelia). Ale współtowarzyszy, jeśli czegoś
większość z nich nie zna prawdy i dlatego odwracają innego zechce mój Pan (nic nie
się. (21:24) może się stać). Mój Pan obejmuje
wiedzą każdą rzecz. Czyż wy się nie
Następnie, zamiast przedstawiać zastanowicie? Jakże miałbym bać się tego, co wy Jemu
Jedność Boga jako niewymagający dodajecie jako współtowarzyszy skoro wy nie boicie się
dowodu fakt, Koran mówi: dodawać Bogu za współtowarzyszy tego, czemu On nie
zesłał żadnej władzy nad wami?" (6:80)
Czy oni wzięli sobie bogów z
ziemi, którzy mogliby dać życie W innym kontekście, przedstawiając logikę prowadzącą do
martwym? Gdyby poza Bogiem wiary w Jego jedność, Bóg mówi:
byli w niebiosach i na ziemi inni bogowie, wtedy z
pewnością niebiosa i ziemia popadłyby w ruinę. (21:22) Bóg nie wziął Sobie żadnego syna i nie było obok Niego
żadnego boga. Bo wówczas każdy bóg zabrałby to, co
A więc, gdyby istniało wielu bogów i każdy z nich działałby stworzył. (23:91)
według swojego planu, który mógłby być sprzeczny z
planami innych bogów, wtedy z owej różnorodności woli Oznacza to, że gdyby istniało dwóch bogów, każdy z nich
wynikałyby destrukcyjne w skutkach konflikty. miałby swoje własne stworzenia, co prowadziłoby do
chaosu.
Bóg mówi w Koranie:
Podsumowując, Święty Koran bardzo podkreśla istotę
O ludzie, borhan (wyraźny dowód) został wam zesłany dowodów oraz obiektywności w dialogach dotyczących
od Pana waszego. (4:174) każdej kwestii. Na tej podstawie mówimy Chrześcijanom,
Żydom czy też wszystkim tym, którzy pozostają poza
Mówi również: obrębem jakiejkolwiek religii:

Kto daje początek stworzeniu, a potem je ponawia? Kto Przynieście więc wasz dowód, jeśliście prawdomówni!
daje wam zaopatrzenie z nieba i z ziemi? Czyżby jakiś (27:64)
inny bóg oprócz Boga? Powiedz: „Przedstawcie swój
dowód, jeśliście prawdomówni”. (27:64) Niech więc podstawą dialogu między nami będzie rozum i
dowody.
Następnie:
Oprócz otwartego
A ten, kto zwraca się do innego boga obok Allaha, nie odrzucenia związku
mając na jego istnienie żadnego dowodu, ten będzie Islamu z rozumem,
musiał zdać rachunek u swego Pana. (23:117) Papież usiłuje pokazać,
iż Chrześcijaństwo różni
Podkreśla także, iż ktokolwiek wdaje się w dysputy musi się w tej kwestii od
mieć ku temu obiektywne podstawy: Islamu będąc wręcz
religią rozumu, co
Spieracie się o to, o czym macie trochę wiedzy, ale wydaje się nam dziwne zważywszy na fakt, iż tradycyjnym
dlaczego spieracie się o to, o czym nie macie wiedzy chrześcijańskim argumentem broniącym pewnych doktryn
żadnej? (3:66) religijnych, takich jak koncepcja "Trójcy Świętej", jest
twierdzenie, iż kwestie te wymykają się racjonalnemu
Bóg najwyższy mówi nam w Koranie, że nawet Sąd rozumieniu, ponieważ wiara stoi ponad rozumem. W
Ostateczny oparty będzie na przedstawieniu niezbitych i przeciwieństwie do takiego podejścia, Islam czyni z rozumu
decydujących dowodów dotyczących ludzi: kryterium tego, w co powinniśmy wierzyć i jak powinniśmy
czcić Boga, wymagając od nas abyśmy nawet do tych
I z każdego ludu weźmiemy świadka i powiemy: aspektów naszej religii, w których oczekuje się od nas
„Pokażcie swój dowód”. Wtedy dowiedzą się, że całkowitego posłuszeństwa i poddania, doszli za pomocą
rozumowania.
2. Związek między wolą Boga a mądrością
Wola Boga zgodna jest z rozumem. Islam podkreśla, iż Bóg
posiada nieograniczoną mądrość i nie dokonuje niczego, co
nie byłoby mądre. Sam Bóg poprzez stworzony wszechświat
pokazuje rolę harmonijnego systemu opartego na mądrych i
zrównoważonych prawach prowadzących człowieka ku jego
dobru. Bóg mówi w Koranie:
Zaprawdę, stworzyliśmy każdą rzecz według właściwej
miary. (54:49)
Ustanowił prawa i normy zarządzające zarówno
wszechświatem jak i ludzkim życiem. Czytamy:
Nie znajdziesz zmiany w zwyczajach Boga. (33:62)
Każdy kto zna dobrze Islam wie, że według szkoły
mutazylickiej i szyickiej dobro i zło definiujemy przy użyciu
rozumu. Podejście takie opiera się na przekonaniu, iż
wszystkie czyny Boga muszą być dobre; nie może On
dokonać niczego złego. Również trzecia, opozycyjna szkoła
aszarycka udowadnia istnienie Boga oraz Boskiego
Objawienia za pomocą rozumu i chociaż nie wierzą oni w
ideę absolutnego dobra i zła, nie twierdzą jednak, że Bóg
dokonuje złych czynów, nie widzą w tym natomiast roli
rozumu.
3. Islam i Dżihad
Jeśli chodzi o pogląd Papieża, iż
dżihad polega na nawracaniu siłą na
Islam, pokazuje to jasno, iż nie
przestudiował on pojęcia ani filozofii
dżihadu. Bóg mówi w Koranie:
Zwalczajcie na drodze Boga tych,
którzy was zwalczają, lecz nie
bądźcie agresorami. Zaprawdę;
Bóg nie miłuje agresorów! (2:190)
Widać więc wyraźnie, iż chodzi o walkę obronną. Mówi
również:
Dlaczego nie walczycie na drodze Boga, jak i za
uciskanych mężczyzn, kobiety i dzieci,
którzy mówią: „Panie nasz! Wyprowadź nas z tego
miasta, którego mieszkańcy są ciemiężcami"? (4:75)
W powyższym wersie również nie chodzi o atakowanie
niewinnych, lecz o walkę w obronie praw ludzi uciskanych,
którzy nie są w stanie obronić się sami. Dżihad może mieć
również charakter prewencyjny, w sytuacji
kiedy staje się oczywiste, iż ktoś stanowi
bezpośrednie zagrożenie dla muzułmanów.
Czytamy:
A jeśli naprawdę obawiasz się zdrady ze
strony pewnych ludzi, to tak samo
odrzuć ich przymierze. Zaprawdę, Bóg
nie kocha zdrajców! (8:58)
Dozwolona jest także walka przeciwko tym, którzy
zabraniają ludziom praktykować Islam:
I zwalczajcie ich, aż ustanie prześladowanie i religia
będzie należeć do Boga. (2:193)
Dżihad według Islamu jest więc całkowicie zrozumiałą walką
z wrogiem i zagrożeniami jakie wróg stanowi i nie ma nic
wspólnego z bezpodstawnym atakowaniem niewierzących.
Usprawiedliwieniem dla toczenia wojny nie są różnice
religijne, ale ucisk i niesprawiedliwość. Tyczy się to zarówno
różnic pomiędzy samymi muzułmanami, jak i między nimi a
wyznawcami innych religii. O pierwszej sytuacji Koran mówi:
Jeśli dwie grupy spośród wiernych zwalczają się, to
ustanówcie między nimi pokój. A jeśli jedna z nich
będzie nadal występować przeciw drugiej, to
zwalczajcie tę, która się buntuje, aż zwróci się ku
rozkazowi Boga. A jeśli się podda, to ustanówcie
między nimi pokój według sprawiedliwości i postępujcie
bezstronnie! Zaprawdę, Bóg miłuje ludzi, którzy
postępują według słuszności. (49:9)
W kontekście stosunków z niemuzułmanami czytamy w
Koranie:
Bóg nie zabrania wam, abyście byli dobrzy i
sprawiedliwi względem tych, którzy was nie zwalczali z
powodu religii ani nie wypędzali was z waszych
domostw. Zaprawdę, Bóg miłuje ludzi sprawiedliwych!
Bóg zabrania wam tylko, abyście sobie brali za
przyjaciół tych, którzy was zwalczali z powodu religii i
którzy was wypędzali z waszych domostw, i którzy
pomagali przy wypędzaniu was. Ci, którzy ich biorą za
przyjaciół, są ludźmi niesprawiedliwymi. (60:8-9)
Koran wyraża się bardzo jasno w kwestii nawracania siłą:
Nie ma przymusu w religii! (2:256)
Walka nigdy nie miała być więc sposobem na nawracanie
ludzi. Islam jest religią, którą należy przyjąć w oparciu o
wewnętrzne przekonanie, które z pewnością nie jest
budowane pod presją użycia siły.
Dość ciekawym faktem jest, iż według Papieża powyższy
wers objawiony został w okresie mekkańskim, kiedy Islam
nie był jeszcze wystarczająco silny. Dowodzi to jego braku
rozeznania w chronologii objawienia Koranu, wers ten
bowiem pochodzi z okresu kiedy Prorok (saws) miał już silną
pozycję w Medynie. Ciekawe jest też
posługiwanie się dość ogólnymi wersetami
z Koranu przy jednoczesnej świadomości,
iż według biblijnych ksiąg Starego
Testamentu, Bóg rzekomo nakazuje swemu
ludowi unicestwianie całych plemion, jak
chociażby w następującym wersie:
Idź więc teraz i pobij Amaleka (plemię
amalekitów) i wytęp jako obłożonego klątwą jego i
wszystko co do niego należy; nie lituj się nad nim ale
wytrać mężczyznę
i kobietę, dziecię i niemowlę, wołu i owcę, wielbłąda i
osła. 1 Sam 15,1-3
Zastanawiająca jest dla nas jeszcze jedna rzecz. Jeśli
celem Papieża była krytyka idei "świętej" wojny na tle
religijnym, dlaczego szukając przykładu sięgać musiał do
innych tradycji religijnych, jeśli jego własna tradycja
dostarcza doskonałych przykładów, jak choćby krucjaty,
które nazywane były "świętymi" i prowadzone były przez
Papieży czy też zmuszenie muzułmańskiej ludności
Andaluzji (w dzisiejszej Hiszpanii) do przyjęcia
chrześcijaństwa? Czy nie jest też prawdą, iż pierwszy
cesarz chrześcijański, Konstantyn, kazał umieścić na
tarczach żołnierzy krzyż aby "uświęcić" ich walkę?
Krótko mówiąc, wykład, który w mniemaniu Papieża miał
stanowić wstęp do dialogu pomiędzy religiami został oparty
na nienaukowych przesłankach oraz niewiedzy w kwestii
nauk Islamu; podczas gdy do dialogu konieczny jest język
obiektywny, naukowy i bezstronny a nie ubliżający. Z tego
właśnie powodu obserwowaliśmy wiele protestów w świecie
muzułmańskim a nawet wśród intelektualistów
niemuzułmańskich, którym bliska jest idea dialogu między
religiami i cywilizacjami.
Kończąc nasz wywód chcemy podkreślić, iż naszym celem
nie jest atakowanie Papieża osobiście ani też wyrządzanie
szkody stosunkom chrześcijańsko-muzułmańskim, do
których polepszenia w dalszym ciągu nawołujemy.

4. Cytowanie dialogu Cesarza

Jeśli powyższe przykłady z tradycji chrześcijańskiej wydają

się być zbyt odległe historycznie a przytaczanie ich dzisiaj
nieodpowiednie, dlaczego Papież w swym przemówieniu
przypomina poglądy z zamierzchłych czasów cytując
bizantyjskiego cesarza? Późniejszym argumentem było, iż
Papież osobiście nie zgadzał się ze słowami, które
zacytował; jeśli przyjrzymy się jednak dokładnie
kontekstowi, widzimy, iż nie jest to do końca prawda,
ponieważ słowa te stanowią ilustrację ogólnego poglądu
Papieża na temat relacji Islamu i przemocy wyrażanego w
przemówieniu. Jakiż więc cel miał ów cytat jeśli Papież się z
nim nie zgadza? Nie wspominając już o fakcie, iż jeśli ktoś
cytuje w publicznym przemówieniu o charakterze
akademickim opinię sprzeczną ze swoimi poglądami, nie
omieszka raczej wspomnieć od razu, iż owej opinii nie
podziela.



 ‫  آ‬
 Ajatollah Sayyed Muhammad Hussein Fadlallah – wywiad
1. Czy mógłby pan
opisać co czuje pan
kiedy powstaje jeden z
pańskich wierszy?
Czuję napięcie i niepokój
podobny prawdopodobnie
do stanu rodzenia, kiedy
jednak mój wiersz dobija
bezpiecznie do brzegu,
uspokajam się i czuję się
bezpiecznie; podobnie jak
ktoś, kto wychodzi na
wolność po latach więzienia.
2. Mówi się, że religia negatywnie wpłynęła na
arabską poezję. Co by pan o tym powiedział?
Absolutnie się z tym nie zgadzam. Wręcz przeciwnie,
Koran wzbogacił obszary poezji. Przyglądając się
artystycznej wartości Koranu, jasno widzimy, iż jest on
poezją. Każdy kto zagłębi się w Surę „Mariam”
zauważy bardzo bogaty rodzaj poezji i pomimo że jest
ona nierytmiczna, posiada swoistą melodykę. Nawet
przyglądając się poezji z wczesnego okresu Islamu
kiedy to ruch kulturalny był bardzo ograniczony z tego
powodu, że muzułmanie zajęci byli wojnami oraz
ustanawianiem nowego islamskiego państwa,
odnajdujemy wielu arabskich poetów, którzy w swej
twórczości uczynili z Koranu źródło odniesienia.
3. Jaka jest więc relacja pomiędzy poezją a religią?
Religia, która oddana jest Bogu, prawości,
sprawiedliwości i duchowości jest źródłem inspiracji dla
poezji; kiedy jednak obracamy religię w zbiór rytuałów,
zwyczajów i tradycji, staje się ona powodem stagnacji
nie tylko dla poezji ale również dla człowieka.
4. Czy sądzi pan, że poezja powinna służyć życiu
czy też pozostać czystą sztuką jak chcą niektórzy?
Sztuka jest odbiciem życia, świadomości człowieka
oraz jego poczucia wolności, piękna i sprawiedliwości.
Co więcej, jest środkiem wyrażania życia we
wszystkich jego aspektach. To właśnie powoduje, że
sztuka wyraża uczucia ludzi szczególnie w ciężkich dla
nich czasach. W sztuce liczy się to, że powinna ona
odbijać życie zarówno artystycznie jak i kreatywnie.
Kiedy artysta doświadcza nieszczęścia, goryczy,
agonii i bólu, nie byłby naprawdę artystą gdyby nie
miało to na niego wpływu.
5. Na jakim polu odnajduje się pan najbardziej jako
człowiek: w poezji, polityce czy religii?
Poezja, polityka, religia, przyjemność - to wszystko
tworzy życie, człowiek może więc odnaleźć się we
wszystkim w co wierzy i co czuje. Religia jest
sposobem na zbliżenie się do Boga i na rozwinięcie
naszego życia. Poprzez poezję wyrażamy twórcze
wizje, subtelne uczucia i głębokie doświadczenia - w
tym sensie religia i poezja są ze sobą powiązane.
Odnajduję się w poezji wtedy, kiedy doświadczam
emocjonalnego i psychicznego odprężenia; w religii
czuję się duchowo bliżej Boga; w polityce znajduję
satysfakcję w zwracaniu uwagi ludzi na sytuację w
jakiej żyją, prowadząc do polepszenia ich standardu
życia. W poszukiwaniu przyjemności człowiek stara się
unikać zbytniej powagi w życiu przez rozrywkę, która
łagodzi tę presję. Taka jest sytuacja człowieka.
6. Czy kiedykolwiek myślał pan o doświadczaniu
takiej sytuacji niezależnie od pańskiego
stanowiska?
Przeżywanie takiej sytuacji jest dla człowieka
naturalne, ponieważ w każdym młodym człowieku jest
dziecko a w człowieku starszym mieszka zarówno
dziecko jak i młodzieniec.
7. Jaką rolę odgrywa w tym czas?
Czas uszlachetnia etapy życia człowieka, lecz ich nie
kasuje.
8. Czy w pańskich wierszach jest miejsce na
miłość?
Miłość zajmuje sporo miejsca w mojej poezji,
prawdopodobnie najpiękniejsze wiersze jakie
napisałem traktują o niej.
9. Czy były w pana życiu jakieś miłosne związki?
Był to prawdziwy związek, nie taki jak dzisiejsze
związki, randki, itd.
10. Czy pańskie małżeństwo było owocem miłości
czy było tradycyjne?
Było tradycyjne... Czasem ograniczenia, jakich
doświadcza człowiek w swej społeczności czynią go
niezdolnym do spełnienia swego marzenia tak jak
mógłby tego pragnąć.
11. Czy popiera pan poligamię?
Poligamia ma zarówno swą ciemną jak i jasną stronę.
Jeśli chodzi o ciemną stronę, poligamia wywiera
negatywny wpływ psychologiczny zarówno na żonę jak
i na dzieci. Z drugiej jednak strony, pomaga ona
zredukować bezprawne związki do możliwego
minimum. Jest ona też pewnym rozwiązaniem dla
chcącego posiadać dzieci męża w przypadku
bezpłodności kobiety. Trzeba też pamiętać, że z
poligamią mamy najczęściej do czynienia w
społeczeństwach, w których liczba kobiet przewyższa
liczbę mężczyzn. W tym sensie wielożeństwo jest
rozwiązaniem mającym na celu zmniejszenie liczby
starych panien w takim społeczeństwie.
12. Czy pan ma więcej niż jedną żonę?
Nie, mam jedną żonę.
13. Jak odbiera pan śpiewanie?
Śpiew, który pobudza instynkty i nakłania do
rozwiązłości nie jest zalecany w Islamie, w
przeciwieństwie do muzyki klasycznej poruszającej
duszę, wyzwalającej wyciszenie, radość, wewnętrzny
spokój, idealizm oraz inspirację.
14. A co z grą aktorską?
Jest ona artystycznym środkiem wyrazu wobec
którego islamskie zalecenia zależą od natury
scenariusza.
15. Czy muzułmanki mogą pływać, używać perfum i
malować się?
Mogą pływać ale nie wspólnie z mężczyznami. Co do
perfum, są one wręcz zalecane gdyż są źródłem
psychicznego i duchowego relaksu. Stosowanie
makijażu zależy od kontekstu; malując się kobiety
powinny uważać by nie pobudzało to seksualnych
żądz mężczyzn.
16. Palenie?
Byłem niegdyś palaczem, rzuciłem jednak ten nałóg w
pierwszym dniu miesiąca Moharam 45 lat temu w
Iraku. Nie ma żadnych rozsądnych motywów
skłaniających ludzi do palenia i uzależnienia się od
papierosów. Jest to nic więcej niż nałóg, więc uznaję
go za zakazany, ponieważ nie tylko szkodzi
organizmowi, ale także całemu społeczeństwu.
17. Jak postrzega pan flirtowanie, miłość,
małżeństwo?
Jeżeli ich celem nie jest rozwiązłość, uważane są one
za wartościowe. Miłość jest wielką ludzką pasją, która
musi być mądrze wyrażana; małżeństwo z kolei jest
naturalnym związkiem, którego celem jest integracja.
Jest to unia, którą dzielą ze sobą mąż i żona we
wspólnocie ludzkości.
18. A co powiedziałby pan o miłości, która
przeradza się w kult?
Wielu poetów mówi o kulcie w miłości. Jest to
psychologiczny stan, w którym miłość przeradza się w
tak przytłaczającą pasję, że zmienia się w oddawanie
czci. Stan taki nie jest zastrzeżony wyłącznie dla
kochanków, zdarza się również w przypadku wielkich
ludzi, przywódców czy bohaterów, którzy w oczach
ludzi urastają czasem do rangi świętości. Koran mówi:
"Wśród ludzi są tacy, którzy sobie biorą poza Allahem
Jemu równych, miłując ich tak jak się miłuje Allaha. Ale
ci, którzy wierzą są gorliwsi w miłości do Allaha." (Al
Baqarah:165)
Prawdziwi wierzący czczą tylko Boga i kochają innych
w wyniku swej miłości do Niego. Nasza miłość do
Boga musi mieć odbicie w naszych stosunkach z
ludźmi.
19. Co chciałby pan powiedzieć na zakończenie
tego wywiadu?
Myślę, że nikt nie powinien wstydzić się przyznać do
swoich błędów. Każdy powinien ciężko pracować aby
zmienić swą słabość w siłę. Mamy już dość osobistej,
społecznej i politycznej hipokryzji.
 Wydawca: Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej w Bydgoszczy

Redaktor naczelny: Rafał Ahmed Berger

info@al-islam.org.pl

W celu uzyskania dalszych informacji o Islamie, odwiedź stronę internetową: