Вы находитесь на странице: 1из 520

H.

>l

Digitized tw the Internet Archive


in

201jNyith funding from

ftteJ^gi^Toronto

http://archive.org/details/scripturaesacrae19mign

SCRIPTUR^E sacrai
CURSUS COMPLETUS,
EX COMMENT ARIIS OMNIUM PERFEGTISSIM1S UBIQUE HAR1TIS, ET A MAGNA

PARTE EPISCOPORUM NEGNON THEOLOGORUM

EUROPE CATHOLICjE,
UN1VERS1M AD HOC INTERROGATORUM
UNIC CONFLATUS,
,

DESIGNATIS

Plurimis annotantibus presbyteris

ad docendos

levitas

pascendosve populos alt positis.

ANNOTAVIT VERO SIMUL ET EDIDIT


J.-P.

**.

EDITIO NOVISSIMA.
a
-,<

ij^ isr,~vn..

TOBSUS BBCIREUS-NOSI1S.
IN

JEREMIAM

IN

BARUCH ET

IN

EZECHIELEM COMMENTARIA.

'

PARISIIS,
EDITOREM,
GALL1C DICTA
:

APTjr
IN VIA

RUE d'aMBOISE , BARRIRE d'eNFEW-

ELENCHUS

AUCTORUM ET OPERUM
QUI IM HOCCE VOLUMINE CONTINENTUR.

VATABLUS.
In Jeremiam

Commentarium

POLI

nempe Aben Ezr, Ainsworthi, Anglicarum Annotationum, Bayni, Belgicarum Annotationum, Bocharti (de Animalibusj, Bocharti Geographi partis priin, sive Phaleg., partis secund, sive Canaan, Arnoldi Booti Animadversionum sacrarum, Brugensis in variantia S. S. loca, Buxlorfi Vindiciarum Veritatis Hebraic contra Capellum Calovii L. Capelli,
Synopsis Criticorum aliorumque Commentatorum,
, ,

Thom

Cartwrighti, Christophori Cartwrighti Mellificii Hebraici

Castalionis, Cocceii,
;

L. de Dieu, Drusii, Drusii Animadvers., Observationum sacrarum, Miscellaneorum

de Qusitis per epist., Proverbiorum, Durbami, Estii. Fulleri Miscellaneorum,


Gatakeri Manuscriptorum, Gatakeri Adversariorum, Cinni, Gejeri, Genebrardi, Ghislerii,
Giggeii, Glassii, Glassii

Grammaticorum, Rhetoricorum,

Grotii,

Hammondi, Hebmeorum,

Hebraismi, Hieronymi, Josephi, Junii, R. David Kimhi, Corn, Lapide, Lightfoot,


Lyrani, Malvend, Jos. Medi, Menochii, Merceri, Muis, Munsteri, Osiandri, Pembelli,
Pineda?, Piscatoris,
Riveti, Salazaris, Sanctii, ScuHeli, Tirini,

Quorumdm, Rabbinorum, Rabbi Salomon, qui et Jarcbi, De-Ric Notarum Vatabli ad Tigurina Biblia, Vatabi

neenon versionum Anglican, Aquilae, Arabic, Belgic, Chaldaicse, Chald. Onk., Chald. Jou.,
Castalionis, Gallica; sive Genevensis, Junii, Junii et Tremellii,

Malvend, Ari Montani, Munsteri, Osiandri, Pagnini, Piscatoris, Septuaginta, Symmachi, Syriac, Theodotionis, Tigurinoe, Vulgat Latinae in Jeremiae Tbrenos seu Lamentationes.
:

JOANNES

et

RICHARDUS PEARSON.
Commentaria
in

Critici sacri, sive Badvelli, Castellionis, Clarii et Grotii

Baruch

MALDONATUS.
In Ezechielem Commentarium.
S.

HIERONYMUS.

CORNELIUS A LAPIDE.

BIB.

DE VENCE

Prfationes, Instructiones, Epinicia et Doxologi.

ROSENMULLER. CALMET. SACY. SYNOPSIS. ANNOTATIONES. CORNELIUS A LAPIDE. LYRANUS. SANCT1US. ANGLICANE TIKINUS. MUNSTERUS. MENOCHIUS. MARIANA. ESTIUS CLARIUS. MALDONATUS. DRUSIUS. CASTELLIO. CALOVIUS. PISCATOR. CALVINUS.
DTJCLOT.

GROTIUS.

0
/31
Ar-V\

Variae Annotationes.

INDEX RERUM.
(?rcubcbai Sftwjne,
in via dicta d'Ambojsf., hors la barrire d'Enfer.

S.

HIERONYBII

IN

LIBRUM JEREML92
ijprttfrtita
<eese#

Jeremias propheta

eu hic prologus scribitur


lsai
et.

ser-

tm

et in

Benjamin prophetavit

et civitatis suaj

mone quidem apud Hebrseos

Ose

et quibus,

ruinas quadruplici planxit alphabeto, quod nos


surse metri versibusque reddidimus.

men-

dam
Yerit.

aliis

prophetis
:

videtur

esse

rusticior

sed

Prtere ordinem

sensibus par est

quippe qui eodem spiritu prophela,

visionum

qui apud Grcos et Latinos omnin confu-

Porr

simplicitas eloquii

de loco
,

ei in

quo

sus est, ad pristinam fidem correximus.

Librum autem

nalus est, accidit. Fuit enim Anathothites

qui est usmilli-

Baruch notarii ejus


dicta ab

qui apud
:

Hebraeos nec legitur

que hodie viculus tribus ab Jerosolymis distans


virginitate su evangelicum

nec habetur, praetermisimus

pro bis omnibus malequibus

bus, sacerdos ex sacerdolibus, et in matris utero


sanctificatus
sti
;

mulis proestolantes

me

necesse est

virum Cbri-

per singula opuscula respondere. Et hoc patior, quia vos cogilis. Creterm ad compendium mali
fuerat
,

Ecclesiae dedicans. Hic vaticinari exorsus est puer,


,

rectius

et captivitatem urbis atque Judaeae

non solm

spiri-

modum

furori

corum

silentio

meo ponere,

tu

sed et oculis carnis inluilus est.

Jam decem
:

tribus

qum

quotidi novi aliquid scriptitantem , invidorum

Isral Assyrii in

Medos transtulerant

jam

terras ea-

insaniam provocare.

rum

colonise

gentium possidebant. Unde in Juda tan-

MYSTRES ET INSTRUCTIONS
RENFERMES DANS LES PROPHETIES DE JRMIE.
(BIBLE DE VENCE.)
L'infidlit

de

la

maison de Juda au temps de ses


enfin sa

pleine confiance; et voici le

nom

qu'ils

lui

donneront
la

derniers rois, le chtiment que Dieu devait exercer

Le Seigneur
l'hbreu
lice.
:

qui est notre juste;


,

ou selon

force de

sur elle par les armes de Nabuchodonosor

dlivrance et son rtablissement sous le rgne de Cy-

Jehova l'tre-Suprme , qui est notre jusCelle prophtie se rapporte au Messie, c'est- Jsus-Christ,

rus

tels

sont les principaux objets que nous offre le


littral

dire

d'une manire

si

claire et

si

sens immdiat et

des prophties de Jrinie.

vidente, qu'on ne peut

mme

l'expliquer littrale-

Mais d'autres objets encore, et


importants et plus intressants,

mme

des objets plus

ment d'aucune

autre.

En

vain quelques Juifs et quel-

ont occup le pro-

phte

et

il

en parle quelquefois d'une manire assez

ques auteurs, trop attachs aux explications rabbiniques, prtendent-ils l'appliquer Zorobabel. Il est
vrai

claire.

que ce prince
,

tait
il

de

la

race de David;

il

lut

chef de sa nation

l.irmie annonce l'avnement


est

et le

rgne du Messie;

gouverna dans

justice

de son

il

temps
et

la

maison de Juda

fut dlivre
;

lui-mme dans plusieurs circonstances la figure du


le

de sa captivit,
ja-

Jrusalem se rtablissait
le titre

mais Zorobabel n'eut


la

Messie. Il annonce l'alliance nouvelle dont


devait tre le mdiateur.

Messie

mais

de roi;

la

dlivrance de

maison de
;

Juda au temps de ce prince


Jrmie annonce clairement
temps vient
,

fut fort imparfaite

Jru;

le la

rgne du Messie. Le

salem n'habita point alors dans une entire confiance


et

dit le

Seigneur par

bouche de ce proDavid un germe

jamais on ne put attribuer un simple


l'lre-Suprme
,

homme

le

phte
juste ;

le

temps vient o je

susciterai
,

nom incommunicable de
est notre justice.

Jehova, qui

un
et

roi rgnera qui sera sage

qui agira selon l'-

Ainsi le paraphraste chalden et plu-

quit
l,

qui rendra la justice sur ta terre.

En

ce temps-

sieurs rabbins reconnaissent

que cette prophtie rel'glise, suivis

Juda

sera sauv, et Jrusalem (1) habitera dans une

garde

le

Messie

et les

Pres de

de

la

plupart
(1)

des commentateurs

chrtiens, conviennent

Au

on

lit et

chap. 23, on Jrusalem.


s. s.

lit et

Isral;

mais au chap. 33,

qu'elle regarde Jsus-Christ

mme,

qui est le Messie


,

promis. Vous concevrez dans votre sein

dit l'ange

par-

XIX.

11

MYSTRES ET INSTRUCTIONS RENFERMS DANS LES PROPHTIES DE JRMIE.


,

12

lant Marie

et vous enfanterez un

fils
,

qui vous donet

comme une
sa

pe perante ;

il

m'a protg sous l'ombre de

nerez
Fils

le

nom de

Jsus
;

il

sera grand

sera appel le
lui

main,

et il

m'a

dit

lui qui

m'a form ds
,

le sein

du Trs-Haut

le

Seigneur Dieu

donnera

le

de

ma mre pour

tre

son serviteur

afin que je

ramne
pour
les

trne de David son pre. Il rgnera ternellement sur la

Jacob vers

lui.... : C'est

peu que vous


,

me

serviez

maison de Jacob,

et

son rgne n'aura point de


:

fin.

Et

rtablir les tribus


restes d'Isral
:

de Jacob

et

pour convertir moi

l'ange qui parle Joseph lui dit aussi


point de prendre avec vous Marie votre

Ne

craigtiez
;

je vous ai tabli pour tre la lumire des

femme

car ce
;

nations, et
la terre.

le salut

que j'envoie jusqu'aux extrmits de

qui
elle

est

n dans

elle

a t form par

le

Saint-Esprit
,

et

Ce

texte, qui s'entend indubitablement


si

de J-

enfantera un
lui

fils

que vous appellerez Jsus


le

parce

sus-Christ, est

semblable aux paroles que


,

le Sei-

que ce sera

qui sauvera son peuple en

dlivrant de
s'il

gneur adresse Jrmie

qu'il est ais

de reconnatre

ses pchs. Pilate

demandant Jsus-Christ
lui

tait

que

la

mission de ce prophte est une image de celle

roi
roi.

Jsus-Christ

rpond

Vous

le dites ;

je suis

de notre Sauveur.
Il

Toute

la

plnitude de la
il

Divinit habite sub-

en est de

mme

de

l'exercice,

de son ministre,
le

stantiellement en lui; et

nous a t donn de Dieu


sanctifi-

il

exprime d'une manire admirable


la

zle, (es

pour tre notre sagesse, notre justice, notre


cation et notre rdemption.

souffrances, la douceur et

patience de l'Hommeplein

Dieu. J'tais, dil-il,

comme un agneau
//

de dou-

Dans un autre endroit


en ces termes
:

le

mme

prophte s'exprime

ceur qu'on

porte pour en faire une victime. C'est ce


:

prodige nouveau

Le Seigneur a cr sur cette terre un homme. ; une femme environnera un


interprtes chrtiens
l'incarnation

qu'Isae avait prdit de Jsus-Christ


la

a t men

mort

comme un agneau.

Et toutes

les glises
ici

con-

Les Pres et
sainte Vierge,

les

l'expliquent

viennent, dit saint Jrme, que ce que dit

Jr-

communment de
exemple,
ronne un
la

du Fils de Dieu. La

mie

doit tre entendu de Jsus-Christ


la

devenue mre par un prodige sans


c'est- dire Jsus-Christ, qui, sous
le plus

<

s'exprime ainsi par


Ecclesiarum
miic,
iste est

bouche du prophte

mme, qui Omnium


:

et

d'une manire toute surnaturelle, envi-

consensus, ut sub person Jeredici


intelliganl.
les

homme,

Clirislo

hc

Le prophte

forme d'un enfant, est

sage et

le

plus puisla

continue

Je n'avais point su

entreprises qu'ils
:

sant de tous les


la sage.-se

hommes,
,

tant lui-mme

force et
le

avaient formes contre moi, en disant

Mettons du bois
son corps (1);
et

du Pre

la

splendeur de sa gloire et
,

dans son pain (ou, Appliquons

le bois

caractre de sa

substance

et
Il

portant toutes choses


y a

exterminons-le de la terre des vivants,


soit efface

que son

nom

par sa parole toute-puissante.


Juifs qui

mme

quelques
le

de la mmoire des hommes. C'est encore ce

conviennent que cette prophtie regarde


Hrode-le-Grand, voyant que
lui
,

qu'Isae avait

annonc du Messie

Il a t retranch

Messie.

de la terre des vivants. El les Pres ont reconnu dans


les

Le
taient
et

roi

mages

s';

les paroles

de Jrmie une prophtie du crucifiement

moqus de

entra dans une extrme colre


,

de Jsus-Christ.
Saint Paul nous montre, dans le livre de Jrmie,

ayant envoy des gens arms


le

il

fil

tuer dans Beles


i

thlem et dans tout

pays d'alentour, tous

nfants

une prophtie trs-expresse


l'alliance
tre,
le
:

et trs-claire

touchant

qui taient gs de deux ans et au-dessous, selon le temps qu'il avait appris des mages. Alors , dit saint

nouvelle Jsus-Christ a obtenu, dit cet apexcellente, qu'il est


et

une sacrificature d'autant plus

Matthieu

on

vit

s'accomplir ce qui avait t dit par le


:

mdiateur d'une meilleure alliance,


;

qui est tablie

prophte Jrmie

Un grand

bruit a t entendu

dans

sur de meilleures promesses

car

s'il

n'y avait rien eu de

Rama

bles; Rachel pleurant

on y a entendu des plaintes et des cris lamentases enfants, et ne voulant point


perte. Cette parole
,

dfectueux la premire uUiance, Dieu n'aurait pas pens y. en substituer une seconde. Et cependant il
parle ainsi en blmant ceux avec qui la premire avait
t fuite
:

recevoir de consolation de leur

de

Jrmie regardait
Isralites

selon la lettre

la

captivit des
le

Il viendra

un temps,
il

dit

le

Seigneur par- la

du royaume des dix


aeule d'Ephram
,

tribus.

Dans

deuil de

bouche de Jrmie,
avec la maison de

viendra un temps auquel je ferai


la

Rachel

sur

la captivit et la dis,

une nouvelle alliance avec

maison d'Isral

comme
la

persion de ses enlans qui

lui

sont enlevs

saint Mat-

Juda; non

selon l'alliance que j'ai


les pris

thieu voit une image de la dsolation des mres juives


affliges par le

faite avec leurs pres

au jour o je

par

main

massacre de leurs enfants

au temps

de Jsus-Christ.

pour les faire sortir de l'Egypte; parce qu'ils ne sont demeurs dans celle alliance que j'avais faite avec
point

lui-mme dans plusieurs circonstances la figure de Jsus-Christ. Le Seigneur en lui donnant sa mission lui dit Je vous ai connu avant que je vous eusse form dans les entrailles de votre mre et je vous
Jrmie
a t
:

eux

c'est

pourquoi je

les ai mpriss, dit te

Seigneur.

Mais

voici l'alliance

que je

ferai avec la
dit le

maison d'Isral,
Seigneur
:

aprs que ce temps-l sera venu,

j'im-

primerai mes
leur

lois

dans leur

esprit, et je les crirai

dans
peu-

ai sanctifi avant que vous fussiez sorti de son sein. Je vous ai tabli prophte pour les nation. Etlsaie, parlant

cur;

et

je serai leur Dieu, et Us seront

mon

au

nom du
de

Messie, dit

Ecoutez,
:

les, et

vous

peuples
ds le

loigns, prtez l'oreille


sein

Le Seigneur m'a appel


mention de
il

belachemo, pris ici pourfn panent (1) Le mot hbreu avec 6i/cc/jmo,quipeulsignieius se confond aisment
lier'tH

ma

mre

il

fait

mon nom

lorsque

camemejus; on en trouve la preuve dans Sosemblable a celui-ci est nhonie 1,11, o un mot fort
pris en ce sens dans la Vulgate

j'tais

encore dans ses entrailles;

a rendu

ma

bouche

mme.

13
pie;
et

MYSTRES ET INSTRUCTIONS RENFERMS DANS LES PROPHTIES DE JRMIE. de Josias, Jrmie dans le mme temps, et sous chacun d'eux n'aura plus besoin d'enseigner
et

U
les

son prochain

son frre en disant

Connaissez
depuis

le
le

Seiplus

rgnes suivants, avertirent les Juifs des malheurs ex-

gneur, parce \que tous


petit

me

connatront,

trmes que Dieu leur prparait

lui.

s'ils

ne retournaient
depuis
la

jusqu'au plus grand; car je leur pardonnerai leurs

Les calamits

qu'ils souffrirent

mort
avait

iniquits, et je

ne

me
la

souviendrai plus de leurs pchs.

de Josias, cause de leurs rvoltes ritres contre


le roi

(Tout cela est de

prophtie de Jrmie.) Or, en


il

de Babylone, auquel l'ordre de Dieu

les

appelant cette altiance une alliance nouvelle,

a montr

assujtis; la

Jude

ravage par ses ennemis; Jrupar deux


fois
;

que

ta

premire se passait

et vieillissait ; et
fin.

ce qui passe

salem assige

et prise dj

Jchonias

et vieillit est

proche de sa

Plus loin

le

mme
Et

ap-

mme emmen
habitants
;

captif avec les plus considrables des

tre ajoute

Par une

seule oblation, Jsus-Christ a rendu


c'est

tout cela joint la voix des

prophtes,

parfaits pour toujours ceux qu'il a sanctifis.

ce

leur annonait la funeste catastrophe qui devait tein-

que

le

Saint-Esprit nous dclare lui-mme: car, aprs


:

dre

le

royaume,

et disperser le peuple

de Juda. La

avoir dit

Voici

l'alliance

que je ferai avec eux aprs


dit le

dernire ruine des Juifs a de

mme

t prcde

de

que ce temps-l sera venu,

Seigneur

j'imprimerai

plusieurs avertissements, et de signes clatants qui


taient autant d'arrts que Dieu prononait ce mal-

mes
il

lois

dans leur cur,


:

et

je

les crirai

dans leur esprit ;

ajoute

Et je ne me souviendrai plus de leurs pchs,

heureux peuple, et

les prludes d'une dsolation la

ni de leurs iniquits. Or,

quand

les
les

pchs sont remis,


pchs.

plus grande dont on ait jamais entendu parler. JsusChrist, le matre et le docteur des prophtes, s'adres-

on n'a plus besoin d'oblation pour

Saint Matthieu, saint Marc et saint

Luc nous apprenle

sant aux Juifs peu de jours avant sa Passion, leur


avait

nent que lorsque Jsus-Christ, tanl entr dans

annonc que bientt


depuis
la

temple, eut chass ceux qui y vendaient et qui y achetaient,


il

sur

la terre

le sang innocent rpandu mort du juste Abel retomberait

ajouta

N'est-il pas crit


,

Ma

maison

est

une

sur eux, et que le pays qu'ils habitaient demeurerait


dsert.

maison de prires
leurs
!

et

vous en

faites

une caverne de vo-

Lorsqu'il

fit

son entre dans Jrusalem


lui

il

De ces deux
dit

paroles, la premire se trouve dans


la

versa des larmes sur cette ville, en

annonant

lsae, la

seconde dans Jrmie, par


:

bouche duquel

qu'elle allait tre dtruite, et qu'il n'y resterait pas

le

Seigneur

Ma

maison

est-elle

donc devenue une

pierre sur pierre.

En

allant au Calvaire,
;

il

se tourna
les avertit

caverne de voleurs? L'infidlit des Juifs au temps de

vers les

femmes

qui pleuraient sur lui

il

Jrmie

tait

une figure de leur

infidlit

au temps de

de pleurer plutt sur elles-mmes et sur leurs enfants;


il

Jsus-Christ, et les vengeances

que Dieu exera sur


ce
la

leur dclare que le

temps approche o

l'on

appel-

ce peuple par les armes des Chaldens taient une

lera heureuses les entrailles qui n'auront point port

image de

celles qu'il exera ensuite sur

mme

peucet

de

fruit.

Il

n'oublia pas

une des principales causes qui


;

ple par les

armes des Romains, aprs

mort de

devaient entraner ce peuple sa perte entire


la

c'tait

Homme-Dieu.
H. Parallle entre
les

sduction des faux prophtes.

Ils

avaient tromp

vengeances que Dieu a exerces


et celles

ce peuple au temps de Jrmie, en

le flattant

de fausses

sur les Juifs par tes armes des Chaldens,


qu'il

esprances jusqu'

la

dernire extrmit. Jsus-Christ

a exerces sur

le

mme

peuple par

les

armes des

avertit ses disciples

que
il

le

mme malheur

arrivera

Romains.

aux
il

Juifs

de son temps;

leur dclare qu'il s'lvera

En

effet,

est ais

de remarquer plusieurs rapports

entre ces deux grands vnements. Dans l*un, Dieu

un grand nombre de faux prophtes qui sduiront beaucoup de inonde. Les disciples de Jsus-Christ
firent

vengea

la

saintet de son
l'idoltrie,
;

nom, profane depuis longsang de ses prophtes

aux
;

Juifs les

mmes

prdictions que leur divin

temps par

laquelle ce peuple avait un


le

penchant norme
et

il

vengea

nous a conserv, entre autres, celles de saint Pierre et de saint Paul. tant Rome,
et l tradition

Matre

de ses serv.teurs qui avait t rpandu au temps


roi

et prs d'y souffrir le martyre, ils


Juifs qu'ils allaient tre punis;

annonaient aux

du

Manass. Dans
les

l'autre, tout le

poids de sa co-

que dans peu de temps,


les soumettrait

lre
les

tomba sur

meurtriersdu saint etdu juste, sur


,

Dieu leur enverrait un roi qui

main
une
;

ennemis dclars de sa religion

et perscuteurs

arme, ruinerait leurs


(elle

villes,

et les rduirait
les

infatigables

de ses disciples; sur des hommes enfin


la vrit

famine, qu'ils se mangeraient

uns

les autres

coupables aux yeux de

d'une idoltrie d'au-

que ceux qui resteraient seraient


ennemis;
lilles,

captifs

de leurs
et leurs
le fer et

tant plus abominable, qu'elle tait

moins sensible

et

qu'ils verraient violer leurs

femmes

qu'attachs extrieurement au culte du seul vrai Dieu,


ils lui

craser leurs enfants, ravager tout par

refusaient cependant

l'hommage de leur justice,


Ils

par

le

feu,etqueces malheureux captifs demeureraient

qu'ils

ne voulaient devoir qu' eux-mmes.

refu-

jamais bannis de leur pays. Enfin l'historien Jo-

saient de croire au Messie vritable

qui leur tait

sphe rapporte plusieurs prodiges, qu'on regardait

donn de Dieu,
la

et

ils

mettaient leur esprance dans

comme
Mais
autre
il

les tristes pronostics


le lieu saint et

de quelque grand maltonnant que cet


:

fausse ide qu'ils se formaient du Messie que Dieu

heur dont ne

Jrusalem taient menacs.


si

leur avait promis.

s'est

jamais rien vu de

Dieu

fit

prdire aux Juifs diverses reprises l'ex-

fait

rapport par le

mme

historien

Quatre ans
:

pdition des Babyloniens sur Jrusalem. Isae et Mi-

avant

la

guerre dclare, un paysan se mit crier


Il

che ds

le

temps d'zchias, Sophonie sous

le

rgne

Malheur, malheur Jrusalem!

ne cessait

ni

jour n

15
nuit, et

MYSTRES ET INSTRUCTIONS RENFERMS DANS LES PROPHTIES DE JRMIE.


il

1C

redoublait ses cris les jours de fte.

Il

fut

effrayante dans la seconde par Titus, parce que les

pris, interroge, et

condamn au
et

fouet par les magis-

crimes taient plus atroces, et les criminels plus endurcis.

trats;

chaque demande

chaque coup,

il

r-

pondit sans jamais se plaindre, Malheur Jrusalem!

Pour mieux entendre


de Meaux,

l'ordre des conseils de Dieu,

Renvoy comme un

insens,

il

courut tout

le pays,
Il

en

dit l'aigle

(Jfo'd.,part. 2, c. 8),
si

posons avant

rptant sans cesse sa triste prdiction.

continua

toutes choses cette vrit


saintes lettres,

souvent tablie dans les

durant sept ans crier de cette sorte, sans que sa


voix
s'affaiblt.
il

que

l'un des plus terribles effets

de

la

Au temps du

dernier sige de Jrusa-

vengeance divine estlorsqu'en punition de nos pchs


prcdents, elle nous livre notre sens rprouv; en
sorte que nous

lem,

se renferma dans la ville, tournant infatigable-

ment autour des


le

murailles, et criant de toute sa force


la ville!

sommes sourds

tous ses sages aver

Malheur au temple ! malheur


peuple !

malheur

tout
!

tissements, aveugles aux voies du salut qui nous sont

la fin

il
il

ajouta
fut

Malheur moi-mme

et

montres, prompts croire tout ce qui nous perd

en

mme

temps

emport d'un coup de pierre


<

pourvu

qu'il

nous

flatte,

et hardis tout entrepren-

lance par une machine.

Ne

dirait-on pas (c'est la

dre, sans jamais mesurer nos forces avec

celles

des
la

rflexion de Bossuet, Hist. univ., part. 2, c. 8) que la

ennemis que nous


premire
fois,

irritons.
la

>

Ainsi prirent pour

vengeance divine

s'tait

comme

rendue visible en cet


pt

sous

main de Nabuchodonosor,

roi

homme,
rts
;

qui ne subsistait que pour prononcer ses ar-

de Babylone, Jrusalem et ses princes. Faibles, et


toujours battus par ce roi victorieux,
ils

qu'elle l'avait rempli

de sa force,

afin qu'il
;

avaient soului

galer les malheurs du peuple par ses cris


il

cl qu'enfin

vent prouv qu'ils ne faisaient contre


vains efforts, et avaient t obligs de
lit.

que de

devait prir par un effet de cette vengeance qu'il

lui

jurer fid-

avait si long-temps annonce, afin

de
il

la

rendre plus
serait

Le prophte Jrmie leur


,

dclarait de, la part de

sensible et plus prsente,

quand
le

en

non
la

Dieu

que Dieu

mme

les avait livrs

ce prince, et
le

seulement
victime?

le

prophte et

tmoin, mais encore

qu'il n'y avait


Il

de salut pour eux qu' subir


son peuple
:

joug.

disait Sdcias et tout


,

Soumettez-

C'taientles frquentes rvoltes des Juifs, impatients

vous au roi de Babylone


quoi cette

afin

que vous viviez ; pouren un dsert? Mais


ils

de secouer
attir les
Il

le

joug des Chaldens, qui leur avaient


fait le rcit.
la

ville sera-t-elle rduite

malheurs dont l'criture nous


de

ne crurent point sa parole. Pendant que Nabucho-

en

a t

mme

dans
la

les

temps qui suivirent

donosor

les tenait

troitement enferms par les proil

mort de Jsus-Christel

naissance du christianisme.

digieux travaux dont

avait entour leur ville,

ils

se

Ce peuple

inquiet, et entt plus


le

que jamais de l'hon-

laissaient enchanter par leurs faux prophtes, qui leur

neur d'tre
res de son

peuple de Dieu, et des conqutes futu-

remplissaient l'esprit de vaines esprances,


leur parlaient

et

qui

prtendu Messie, qui devait subjuguer

hardiment au

nom de
Le
fit

Dieu, quoique

toutes les nat ons, ne pouvait souffrir la domination

Dieu ne les et point envoys.

peuple, sduit par

romaine.
dai.s

Il

prenait feu pour la moindre chose


il

et

leurs fausses promesses, souffrait la faim et la soif, et


les plus

ses frquentes sditions,


s'il

se
la

portait auv. der-

dures extrmits

et

il

tant par son audace

niers excs,

n'tail

rprim par

force des armes

insense, qu'il n'y eut plus pour lui de misricorde.

et par la terreur des supplices.

la fin,

pousss bout

La

ville fut

renverse;

le

temple

fut

brl; lout fut


,

par
ils

les

injustes vexations

de quelques gouverneurs,

perdu. Mais quel prodige de sductiorr

de tmrit,

se rvoltrent contre les

Romains;
si

et ce fut ce qui

d'endurcissement ne vit-on pas dans ce


ple la dernire ruine

mme

peu-

alluma cette guerre qui devint


tion.

funeste toute la na-

de Jrusalem

Quoique leur

Gestius Gallus, gouverneur de

Syrie, voyant

rbellion et attir
qu'ils

sur eux les armes romaines, et

partout les Juifs en armes, entreprit de les rduire,


prit et saccagea plusieurs villes, et

secouassent tmrairement un joug sous lequel

mit enfin le sige


mutins.
Il

tout l'univers avait pli, Titus ne voulait pas les per-

devant Jrusalem, o taient


rendit matre d'une partie de

les plus
la ville
, ;

se

dre; au contraire,

il

leur

fit

souvent

offrir le
la

pardon,

mais n'ayant
se retira avec
et Tiqu'ils

non-seulement au commencement de

guerre, mais

pas su profiler de ses avantages

il

encore lorsqu'ils ne pouvaient plus chapper de ses


mains.
Il

perte, et renona son entreprise. Yespasien

avait dj lev autour de Jrusalem


,

une

tuSjSon

fils

an, furent envoys en Jude.


,

Aprs

longue et vaste muraille


tes, aussi fortes

munie de tours

et

de redouil

en eurent

pris les plus fortes places

Titus

marcha
lelire

que

la ville

mme, quand

leur en-

enfin Jrusalem, et en forma le sige,

pendant

voya Josphe leur concitoyen, un de leurs capitaines,


un de leurs prtres
,

quel les Juifs souffrirent des

maux qu'on ne peut


tel

qui avait t pris dans celte

sans horreur, et qu'on ne voudrait pas croire,


faits n'taient attests

si les

guerre, en dfendant son pays.

Que ne

leur dit-il pas

par un historien

que Jos-

pour

les

mouvoir? Par combien de fortes raisons ne


pas rentrer dans l'obissance?
Il

phe

Juif de naissance et de religion, qui ne raconte


qu'il a vu, et
la

les invita-l-il
fit

leur

presque que ce

dont on ne peut rvoAinsi la justice divine,


la

voir le ciel et la terre conjurs contre eux, leur

quer en doute
qui s'tait
si

bonne

foi.

perte invitable dans la rsistance, et tout ensemble


leur salut dans la clmence de Titus.
disait-il,
la
cit

manifestement dclare dans

premire
,

Sauvez

leur

destruction de Jrusalem par Nabuchodonosor

s'est

sainte;
la

sauvez-vous

vous-mmes;
,

encore rendue sans comparaison plus sensible et plus

sauvez ce temple,

merveille

de l'univers

que les

17

MYSTRES ET INSTRUCTIONS RENFERMES DANS LES PROPHETIES DE JRMIE.


respectent
,

Romains
regret.

et

que Titus ne

voit
si

prir qu'

acharnes les unes contre

les

autres; les combats

Mais

comment sauver des gens

obstins
ils

qu'elles avaient soutenir contre l'ennemi

commun
li-

se perdre? Sduits par leurs faux prophtes,

n'-

leur cotaient moins de sang que ceux qu'elles se vraient entre elles.

coutaient pas ces sages discours. Us taient rduits


l'extrmit
;

Un moment

aprs les assauts sou-

la

faim en tuait plus que

la

guerre, et les

tenus contre l'tranger, les citoyens recommenaient


leur guerre intestine, la violence et le brigandage r-

mres mangeaient

leurs enfants. Titus, touchdeleurs

maux

prenait le ciel tmoin qu'il n'tait pas cause

gnaient partout dans


plus qu'un grand

la ville. Elle prissait; elle n'tait

de leur perte.

Au

milieu

mme

de ces malheurs,

ils

champ couvert de morts;

et les chefs

ajoutaient encore foi aux fausses prdictions qui leur

des factions y combattaient pour l'empire. N'tait-ce


pas une image de l'enfer, o les damns ne se hassent pas moins les uns les autres qu'ils

promettaient l'empire de l'univers. Bien plus,


tait prise, le feu

la ville

y tait dj de tous cts, et ces insenss croyaient encore ces faux prophtes qui les
assuraient que le jour du salut tait venu
,

hassent les

dmons, leurs ennemis communs,


d'orgueil,

et

o tout est plein que Dieu

afin

qu'ils

de confusion

et

de rage?
la justice
fi

rsistassent toujours et qu'il n'y et plus pour

eux de
de

Confessons donc que ce que

misricorde.

En

effet, tout fut


;

massacr

la ville fut

des Juifs par Nabuchodonoser n'tait qu'une ombre


celle

renverse de fond en comble

et la rserve

de quel-

dont Titus fut

le

ministre. Quelle ville a ja

ques restes de tours que Titus laissa pour servir d

mais vu prir onze cent mille de temps


les Juifs
et

hommes en
?

sept mois

monument
fois

la postrit,
la

il

n'y

demeura pas pierre

dans un seul sige

C'est ce

que virent
nanmoins,

sur pierre. Ainsi,

mme

vengeance qui avait autre-

au sige de Jrusalem. Les Chaldens ne leur


rien de semblable
;

paru sous Sdcias clata alors sur Jrusalem.

avaient

fait souffrir

et

Titus n'est pas moins envoy de Dieu que Nabucho-

ces barbares ne pouvaient s'empcher de reconnatre


la

donosor. Les Juifs prissent de


voit

la

mme

sorte.
la

On

main de Dieu qui frappait ce peuple

perfide.

Le

si

dans Jrusalem

la

mme

rbellion,

mme

Seigneur ton Dieu, dit Nabuzardan parlant Jrmie,


a accompli tout ce
qu'il avait prdit contre cette ville
Il
,

famine, les

mmes

extrmits, les

mmes

voies de sa-

lut ouvertes, la

sement,
ble,
le

la

mme sduction, le mme endurcismme chute et, afin que tout soit sembla;

cause de vos pchs.

ne faut donc plus s'tonner


la prise

Titus victorieux, aprs


lait

de Jrusalem, ne vou-

second temple est brl sous Titus, prciset

pas recevoir les congratulations des peuples voi,

ment au mme mois


le

au

mme

jour que l'avait t


II

sins

ni

les

couronnes

qu'ils

lui

envoyaient pour

premier sous Nabuchodonosor.


et

fallait

que tout
la

ft

honorer sa victoire. Tant de mmorables circonstances


,

marqu,

que ce peuple ne pt douter de

ven-

la

colre de Dieu
si

si

marque

et sa

main

qu'il

geance divine.
11

voyait encore

prsente, le tenaient dans un profond


fit

y a pourtant entre ces deux chutes de Jrusalem

tonnement

et c'est ce qui lui


la

dire qu'il n'tait


Il

et des Juifs de

mmorables
dans
la

diffrences,

mais qui tou-

qu'un faible instrument de

vengeance divine.

tes vont faire voir

dernire une justice plus


fit

n'en savait point tout le secret; et ce prince, assez


clair pour connatre
effet

rigoureuse et plus dclare. Nabuchodonosor


tre le feu

met-

que

la

Jude prissait par un


de Dieu, ne
l'tait

au temple

Titus n'oublia rien pour le sau-

manifeste de

la

justice

pas

ver, quoique ses conseillers lui reprsentassent que,


tant qu'il subsisterait, les Juifs, qui y attachaient leur

assez pour savoir quel crime Dieu avait voulu punir


si

terriblement. C'tait le meurtre de son Fils uni-

destine, ne cesseraient jamais d'tre rebelles. Mais le

que, le plus grand

de tous

les

crimes

crime jus-

jour tait venu; malgr les dfenses que Titus avait

qu'alors inou, qui aussi a

donn

lieu

une ven-

prononces devant
et

les

Romains

et

devant

les

Juifs,

geance dont
III.

le

monde
d'

n'avait jamais
et

vu d'exemple.
l'all-

malgr

l'inclination

naturelle

des soldats,

qui

devait les porter plutt piller qu'


richesses; un soldat, pouss
,

consumer
Josphe
,

Remarques

Origine

de saint Jrme sur


et

tant de

dit

par une

gorie des
res

deux maisons d'Isral


figure des

de Juda

consid-

inspiration divine, se fait lever par ses

compagnons

comme

deux peuples,
et

c'est--dire Isral

une fentre, et

met
Titus

le feu

dans ce temple auguste.


qu'on se hte d';

figure
tien.

du peuple juif,

Juda

figure

du peuple chr-

Titus accourt
teindre la

commande

flamme naissante. Titus parle en vain


en cendres.

la

Mais

les

veangeances que Dieu exera sur

la

maison

flamme prend partout en un


difice est rduit
Juifs

instant, et cet admirable


Si l'endurcissement des
le

de Juda, par les armes de Nabuchodonosor, peuvent


encore tre considres sous un autre point de vue
intressant. Jrmie

sous Sdcias tait


la

l'effet

plus terrible et la
,

galement instructif

et

mme

marque

plus assure de la vengeance divine

que

nous l'insinue en comparant plus d'une


de
la

fois l'infidlit
la

doit-on penser de l'aveuglement qui a paru au temps

maison
et les

d'Isral avec l'infidlit

de

maison de

de Titus? Dans

la

premire ruine de Jrusalem, les

Juda ;
la

vengeances que Dieu avait exerces sur


les

Juifs s'entendaient

du moins entre eux

dans

la

der-

maison d'Isral par

armes des Assyriens, avec


maison de Juda

nire, Jrusalem attaque au dehors par les Romains


tait

celles qu'il tait prs d'exercer sur la

dchire au dedans par trois factions ennemies.


haine qu'elles avaient toutes pour les
jusqu'
la

par les armes des Chaldens. Origne et saint Jrme

Si

la

Romains
moins

nous apprendront
tirer

les instructions

que nous pouvons

allait

fureur

elles

n'taient

pas

de ce parallle.

19

MYSTRES ET INSTRUCTIONS RENFERMS DANS LES PROPHTIES DE JRMIE.


Au
chapitre 3, Jrmie rapporte que, sous le rgne
le

20
Abra-

franc, et de tenir la racine des patriarches,

de Josias,
peint

Seigneur
fait

lui

parla ainsi

N'avez-vous

ham

lsaac et Jacob

combien plus forte raison

vu ce qu'a

la

rebelle Isral? Elle s'en est

doit-on craindre qu'il ne nous pargne pas?.... Lors

alle sur toutes les hautes

montagnes,
et elle s'y

et

sous tous

les

donc que Dieu

dit

par

le

prophte

N'avez-vous

arbres chargs de feuillages,

est

abandonne

point vu ce qu'a fait la rebelle Isral? entendez par

sa fornication. Et aprs qu'elle a


je lui ai dit
:

fait

tous ces crimes, point revenue.

Isral le peuple juif....


fide

Et

lorsqu'il ajoute

La

per-

Revenez moi;

et elle n'est

Juda a vu

la prvarication d'Isral, etc., c'est


,

El

la perfide

Juda sa sur, voyant que j'avais rpudi


que
,

nous que s'adresse ce reproche

nous qui ne garfaite

la rebelle Isral, et

je lui avais

donn
,

rcrit de di-

dons point

l'alliance

que nous avons

avec

vorce

Juda

dis-je

celte

perfide

n'a point eu de

Dieu, et qui ne considrons point que les Juifs sont

crainte; mais elle s'en est alle et elle s'est corrompue


aussi elle-mme
;

dchus de cette alliance, quoiqu'ils fussent enfants

elle

a souill la terre par

le

dbordela

d'Abraham,

et qu'ils eussent reu les promesses....

ment de sa

prostitution, et elle s'est

corrompue avec

Nous qui sommes devenus Juda, nous


infidlits
qu'il lui a

lisons l'Ecri-

pierre et le bois.

Et aprs tous

ces crimes, cette perfide

ture; nous voyons qu'Isral a t surprise dans les

Juda

n'est point

revenue moi de tout son cur, mais


dit
le
:

d'une manire feinte,

Seigneur. Et

le

Seigneur

de ses adultres; que Dieu l'a rejele, et donn l'crit de divorce cause de ses for-

me
< t

dit,

continue le prophte

La

rebelle Isral paratra

nications.

Nous devrions donc nous


la 'livrant

instruire par le

juste, si on la

compare avec

la perfide
,

Juda.

Si

nous

jugement que Dieu a exerc sur


chs, en

elle,

selon ses p-

comprenons bien, dit Origne (I) quelles sont les deux maisons d'Isral et de Juda dont parle le prophte, reconnaissons
ce qui est dit de
je
lui ai

la captivit et l'pe de ses

ennemis. Cela devrait nous porter rentrer en

<
<

qu'il faut

entendre des Juifs


:

nous-mmes
Si

et

chacun de nous devrait se dire


les

la

maison

d'Isral
;

Je

l'ai

rpudie,

Dieu n'a pas pargn

branches naturelles,
S'il

et
f <

donn

l'crit

de divorce
..

car Dieu a vrai-

combien moins nous pargnera-t-il?

a rejet
qu'ils

ment rpudi nous-mmes


n de
la tribu

les Juifs..

Ensuite nous venons aussi


,

ceux qui descendaient des patriarches parce

notre rang

et

nous sommes Juda,

taient devenus pcheurs, que ne souffrirons-nous


pas, nous qui avons t appels d'entre les gentils?

tant ainsi appels cau^e de notre Sauveur, qui est

de Juda. Nous nous sommes d'abord

Mais nous ne faisons point de rflexion sur ces


choses.... Si cependant les Juifs ont prouv de
si si

convertis au Seigneur; mais nos derniers

temps
ils

seront semblables ceux des Juifs

si

mme
le fait

ne

grands malheurs

combien plus

forte raison

doivent tre pires. C'est ce qui se vrifiera

la fin

nous pchons, serons-nous envelopps dans des


malheurs encore plus grands
!

des sicles

ainsi

que Jsus-Christ nous


dit

assez

>

f
i

entendre dans l'Evangile, lorsqu'il


que

que, parce
de plusieurs

Au
lui

chapitre 7, Jrmie rapporte que le Seigneur,


la

l'iniquit se sera multiplie, la charit


;

ayant adress

parole, lui dit


;

Tenez-vous

ta
,

t
t i i <

se refroidira

et qu'il n'y aura que

ceux qui persv-

porte de la maison
et dites
:

du Seigtteur

publiez-y ces paroles

reront jusqu' la fin qui seront sauvs; et qu'/Z se fera


alors des signes
si et

Ecoutez

la parole

du Seigneur, vous tous habiarmes

des prodiges

tels,

que

les

lus

mmes, que
tat,

tons de Juda, qui entrez par ces portes pour adorer te


Seignetir. Voici ce que dit le Seigtteur des
,

cela tait possible, seraient sduits.

Et

afin

le

nous n'ignorions pas quel sera pour lors notre


le

Dieu d'Isral

Redressez vos voies, corrigez votre con-

Sauveur parle de sa venue,


dans des Eglises

vait-il se
foi

trouver alors un seul


si

comme si peine dehomme anim de la


le

duite, et j'habiterai
ferai habiter

dans ce
lieu).

lieu avec

vous (ou, je vous

dans ce

Ne

mettez point votre con:

nombreuses.... Si donc

fiance en des paroles de mensonge, en disant

Le temple

Seigneur, aprs avoir dit par la bouche du prophte, J'ai rpudi Isral cause de ses pchs, et
je
l'ai

du Seigneur,
gneur
;

le

temple du Seigneur,

le

temple du Seiet

car

si

vous avez soin


,

de redresser vos voies

envoye en captivit;

si

le

Seigneur ajoute
s'est

de corriger votre conduite


qui plaident ensemble,
si

si

vous rendez justice ceux

Et Juda, voyant ce qui

est arriv

Isrul,

aussi

vous ne faites point de violence

corrompue elle-mme, on ne peut douter que ce ne


soit

l'tranger, au pupille
dez point en ce lieu
le

et

la veuve ;

si

vous ne rpan-

nos pchs

qu'il a

eus en vue

car lorsque nous

sang innocent ,

et si

vous ne sui-

lisons ce qui est arriv

aux

Juifs,

nous ne craignons
:

vez point les dieux trangers

pour votre malheur, je

point

et

nous ne disons point


branches naturelles
,

Si Dieu n'a pas

demeurerai avec vous (ou


sicle

je vous ferai demeurer) de

pargn

les

combien plus

en

sicle,

dans ce

lieu et

dans

cette terre

que j'ai

forte raison

ne

nouspargnera-l-il pas? Si Dieu plein


et

de misricorde

de bont

cependant retranch
branches de
l'olivier

donne vos pres. Mais vous mettez votre confiance en des paroles de mensonge o vous ne trouverez aucun
secours
;

ceux qui se

glorifient d'tre les

car vous volez

vous tuez
,

vous commettez des

adultres, vous jurez faussement

vous sacrifiez Daal,

(1) Origen. Homil.

i inJerem.,
:

edit., Iluetii

1769.

vous allez chercher des dieux trangers qui vous taient inconnus
;

Le mme principe se trouve rpt sur le mme prophte vSpe? lo


XpiTfiv*
irpi87j)ov

dans l'homlie 9
fywis *T /^ V ' T *'

et

aprs cela vous venez vous prsenter hardicette

ment devant moi, dans

maison sur laquelle mon


:

yp Sri. 1% Ioa vTTa>xcv o Kpw; fytOj. Viri Juda uns sumus propter i'Mristum; nec enim dubium est quod ex Juda Dominus noster ortus sit.

nom

t invoqu, et

vous dites

Nous nous trouvons

couvert, quoi /ne nous ayons comviis toutes ces abomina*

21
tions.

MYSTRES ET INSTRUCTIONS RENFERMS DANS LES PROPHTIES DE JRM1E.

$2

Ma maison,
,

sur laquelle
est-elle

mon

7iom a t invoqu

une caverne de voleurs


Dieu devient,
si

? dit le

Seigneur. L'Eglise de

devant vos yeux


voleurs ? J'ai vu

donc devenue une caverne de


ces choses
,

on peut

le dire,

une caverne de vo-

moi-mme
au

au

le

Seigneur.

leurs, Ecctesia Dei vertitur in

speluncam latronum

Mais
tabli

allez Silo,

lieu qui m'tait consacr,


et

o j'avais

lorsqu'on trouve au milieu d'elle, c'est--dire, parmi

mon nom au commencement ;


l'ai trait,

considrez

com-

ceux qu'elle porte dans son sein, des vols

des ho-

ment je

cause de la mchancet d'Isral


,

micides, des adultres, des sacrilges, des parjures,

mon

peuple. Maintenant donc

parce que vous avez


;

fait

des inventions d'erreur, et toutes sortes d'autres


crimes... J'ai vu

toutes ces choses, dit le

Seigneur
,

que je vous

ai parl

moi-mme

toutes ces choses, dit le

avec toute sorte d'application


cout,
et

sans que vous m'ayez

Seigneur;

mes yeux ont contempl


comment je

ce que vous
le

que je vous

ai appel, sans

que vous m'ayez

pensiez m'lre cach... Mais allez Silo, dit


gneur,... et considrez
l'ai trait

Sei-

rpotidu , je traiterai celle maison o

mon nom

a t in-

cause

voqu,

et

en laquelle vous meltezHoule votre confiance,

de la mchancet d'Isral,

mon

peuple.]] leur
;

apprend

ce lieu que je vous ai donn aprs l'avoir


pres, je le traiterai

donn vos
et

juger du prsent par le pass


saient
:

et parce qu'ils dile

comme
face
,

j'ai trait

Silo;

je vous

Le temple du Seigneur,

temple du Sei-

chasserai loin de
frres
c
,

ma

comme
i

j'ai

chass tous vos


le

gneur,

le

temple du Seigneur, et qu'ils se glorifiaient

toute la race

d'Ephram.
:

Ce que

Seigneur
et

de

l'clat

de celte maison prcieuse,

il

leur rappelle
le ta:

disait alors

aux

Juifs

Redressez vos voies,

ne met-

ce qui tait arriv Silo, o avait t d'abord

<

lez point votre confiance

en des paroles de mensonge,


il

bernacle de Dieu

et

dont

il

crit

dans un psaume
;

<
c
i
i

en disant
aussi

Le temple du Seigneur,
,

nous l'adresse
,

lia

rejet

le

tabernacle de Silo

afin qu'ils

com-

nous-mmes

dit saint

Jrme

et

il

nous
les

prennent que,

comme

ce lieu est tomb en ruine, et


,

avertit de ne point mettre notre confiance

dans

a l rduit en cendres

de

mme

aussi le temple

superbes difices consacrs sa gloire au milieu de

sera renvers, parce que ceux qui y entrent et qui y

< i

nous,
le

et

de ne point dire

Le temple du Seigneur,

habitent ont l (rouvs coupables de semblables

temple du Seigneur,\le temple du Seigneur.

Le

vrai

crimes.

temple du Seigneur est celui o habite une vraie


foi, et

temple, de

Comme donc Silo a t un exemple pour le mme le temple en sera un pour nous
le

o se trouve une vie sainte

et l'assemblage
le

lorsque sera venu


role
:

temps o se

vrifiera celte
,

pa-

de toutes sortes de vertus. Ensuite


ajoute
:

Seigneur
si

Quand
le

le

Fils de

l'homme viendra
.

pensez-vous

Si vous avez soin de redresser vos voies;

qu'il trouve

de

la foi

sur la terre ?.

Maintenant donc,
fait toutes

tos penses ne se laissent point


reur et le mensonge;
si
si

aller suivre l'erla


si

continue

Seigneur, parce que vous avez

vous pratiquez
le

justice, et

ces choses, et

que je vous ai parl sans que vous m'ayez

vous ne commettez point


le

mal;

vous ne r-

cout,

je traiterai celte maison.... et ce lieu.......


trait

t
c

pandez point

sang innocent, en scandalisant les


si'

comme j'ai

Silo;

et

je vous chasserai...
les

comme
ayant

simples et les faibles;


dieux trangers
,

vous ne suivez point

les

j'ai chass toute la race

d'Ephram. Dieu

f
i

en adorant les dogmes


s'est fabriqus

pervers

appels, et s'tant, pour ainsi dire, lev au milieu de


la nuit,

que votre cur


temple de Dieu

pour votre malheur,

pour

les retirer

eux-mmes de

leurs tn,

j'habiterai avec vous


,

dans ce

lieu

que vous appelez


que
j'ai

le

bres, sans qu'ils eussent cout sa voix

il

les

me,

et

dans

cette terre

donne

nace de faire l'gard du temple de Jrusalem


qu'il a fait l'gard

ce

t
c

vos pres, c'est--dire aux aptres et aux


apostoliques; ou
cette terre

hommes
dans

de

Silo,

o avait t d'abord son


il

mme,

je

vous

affermirai
le

tabernacle; afin que,

comme

y avait de part et
,

<
i

o vous demeurez depuis

commencela

d'autre une infidlit semblable

il

y et aussi de

ment,

et je vous y ferai habiter jusqu'


dit le

fin....

pari et d'autre une semblable punition. Et

comme
sous

le

Vous mettez votre confiance,


paroles de
cours...

Seigneur, en des
se-

Seigneur avait rejet

la

race d'Ephram. c'est-le

i <
<

mensonge oh vous ne trouverez aucun


volez, vous tuez, vous

dire, les dix tribus qui taient dsignes

Car vous

commettez des

nom

d'Isral

et qui

comptaient

la

tte

de leurs
la tribu
;

adultres, vous jurez faussement, vous sacrifiez Baal,

princes, Jroboam,

fils

deNabat,qui

tait

de

vous allez chercher des dieux trangers qui vous taient


inconnus. Et aprs cela vous venez vous prsenter har-

d'Ephram

appele aussi tribu de Joseph

il

d,

clare qu'il abandonnera aussi Jrusalem


la

mme

et

t
t <
t

diment devant moi, dans

cette

maison sur laquelle mon

tribu de

Juda

laquelle tait jointe

la tribu

de
de

nom

a t invoqu,

et

vous dites

:Nous nous trouvons

Benjamin. Ainsi
le

il

a rejet Silo; et

il

rejettera aussi
il

couvert, quoique nous ayons

commis

toutes ces abomi-

temple
les

il

a rejet les dix tribus;

rejettera

nations.

Personne ne doute, continue saint Jrme,


personne ne doute que, dans un sens
choses arrivent en
effet

mme
qui est

< < i

nemo

dubitat,

deux autres. Et comprenons que tout ce si nous dit ce peuple est dit aussi de nous
,

spirituel, ces

dans l'Eglise
dont

imitons ces prvarications. Quidquid


citur, intelligamus et

illi

populo di

lorsque, les mchants considrant

la flicit

ils

de nobis,
ici
,

si

similia fecerimus.
il

jouissent dans le sicle prsent, comptent pour rien

Le principe que pose


en plusieurs endroits
sorte le

ce saint docteur,
il

le

rpte

tous leurs pchs

et croient

que Dieu n'en prend

et

en

fait

mir<e en quelque

pas connaissance

parce que sa vengeance ne les

fondement de son commentaire sur Jrmie,

punit pas aussitt...

Ma maison,

sur laquelle

mon nom
'

dans lequel M est continuellement occup nousrnontrer

a l invoqu devant vos yeux, est-elle donc devenue

que ce qui

est dit

de Juda

el

de Jrusalem, peut

23

MYSTERES ET INSTRUCTIONS RENFERMES DANS LES PROPHTIES DE JRMIE.


c

24
Car

aussi regarder l'Eglise de Jsus-Christ (1), c'est--dire

rme

et c'est le peuple juif qu'elle regarde

ceux qui sont dans

l'Eglise

de Jsus-Christ, qui, tou-

c'est ainsi

que

la

maison

d'Isral, c'est--dire, le
le

jours sainte, toujours pure, toujours suhsistante, toujours indfectible, renferme dans son sein des

peuple

juif,

a mpris pour sa perte

Seigneur, qui
conti-

mem-

<

est son Dieu et son Sauveur.


:

Le Seigneur

bres morts, des chrtiens prvaricateurs sur qui tom-

nue

Revenez

enfants rebelles

et

je gurirai vos bles-

bent les reproches et les menaces que les prophtes


adressaient aux perfides enfants de Juda
,

sures. Aussitt le

prophte reprend, au
voici
;

nom

des en,

aux crimi-

fants d'Isral

Nous

nous revenons vous


:

car
le

nels habitants de Jrusalem. Les nations qui sont entres dans l'Eglise sont

vous tes

le

Seigneur notre Dieu

c'est

vraiment dans

donc reprsentes par

les

Seigneur notre Dieu que se trouve

le

salut d'Isral.

enfants de Juda

qui sont le principal objet des proil

Entendons aussi cela

dit saint
>

phties de Jrmie; et en ce sens,

est

exactement

Juif qui revient au Seigneur.

vrai que Jrmie a t tabli prophte pour les nations


:

au

nom de
le

la

maison

d'Iral

Jrme, du peuple Le prophte continue Nous avons pch


:

Prophetam gentibus dedi


,

fants de Juda
le

c'est

En parlant aux ennous-mmes qu'il parle. Il est


te.

contre

Seigneur noire Dieu, nous


et

et

nos pres, depuis


point

notre jeunesse jusqu' ce jour,

nous n'avons

prophte des gentils,

comme

saint Paul en est

cout la voix du Seigneur notre Dieu. Sur quoi saint

l'aptre.

Jrme s'exprime

ainsi

Qu'Isral dise cela, Isral

IV. Remarques de saint Jrme sur plusieurs textes de

qui n'a point coul


ral a vraiment

le

Seigneur son Dieu... Carlsle

Jrmie, o ce saint docteur reconnat la promesse

abandonn

Seigneur son Dieu


il

du rappel

(utur des Juifs.

en abandonnant Jsus Christ, conire lequel

a p-

C'tait la

maison de Juda que

la

maison

d'Isral

ch, non seulement au temps o ce Dieu sauveur


s'est

devait un jour se runir; et c'est aussi au peuple

montr revtu de notre chair, mais avant son


l

chrtien que le peuple juif doit se .runir un jour


alors les

< i

avnement mme. De
et

vient qu'ils disent

Nous

deux maisons ne formeront plus qu'une seule


les
,

nos pres, depuis notre jeunesse jusqu' ce jour.


la

famille

deux peuples ne formeront plus qu'un


et
il

El nous n'avons point cout

voix de notre Dieu,


:

seul peuple

n'y aura plus qu'un troupeau

de

t
t

qui parlai nos pres, et leur disait

Si vous croijiez

mme

qu'il n'y

a qu'un pasteur. Saint Jrme nous


livre

Mose, vous
qu'il

me

croiriez aussi, parce que c'est de

moi

fait aussi

remarquer en plusieurs endroits du


promesse de ce temps heureux.

de

crit.

Jrmie

la

la suite

Au

chapitre 16, Jrmie rapporte celte consolante


:

de

la

prophtie du chapitre 3, que nous avons rappor-

promesse
dira plus

Le temps
Vive
le

vient, dit le

Seigneur, o l'on ne
tir les

te, le Seigneur, aprs avoir


lit

montr combien

l'infid-

Seigneur, quia

enfanUd'ls-

de

la

maison de Juda surpasse

l'infidlit
:

de

la

ral de l'Egypte; mais, Vive le Seigneur, qui

tir les

maison

d'Isral, ajoute,

en parlant de Jrmie

Allez,

enfants d'Isral de la terre de l'aquilon,


rgions de la terre o je
les

et

de toutes
et

les

faites retentir ces paroles vers le

Nord

et dites :

Reve-

aurai chasss,
la terre

je les ra-

nez, rebelles d'Isral, dit


rai point
iniquit
;

le

Seigneur,

et

je ne dtourne-

mnerai dans leur


leurs pres,
c
c 11

terre,

dans

que j'ai donne

mon

visage de vous....

Mais reconnaissez votre


le le
,

est manifeste, dit saint


ici

Jrme, que

le

car vous avez pch contre

Seigneur votre

prophte prdit
d'Isral, et
la

le

rtablissement du peuple

Dieu... Revenez, enfants rebelles, dit


je suis votre poux ;
et
et

Seigneur; car

misricorde qui devait se rpandre


la

je vous prendrai

un d'une

ville

sur ce peuple aprs sa captivit. Selon


cette prdiction a t accomplie

lettre,

deux d'une

famille, et je vous ferai entrer dans Sion.


,

<

en partie au temps
fils

Saint Jrme

aprs avoir expliqu cela dans un pre:

de Zorobabel,
et

et

du pontife Jsus,

de Josdech,

mier sens,
c

dit

Il

y en a d'autres qui entendent cela


la fin

au temps d'Esdras; mais dans

le

sens spirituel,

de ce qui arrivera

des temps, lorsque

la

pl-

nilude des nations tant entre, tout Isral sera


sauv.
>

<

le prophte marque ce qui doit tre accompli d'une manire plus parfaite et plus vritable, au temps du

Et lui-mme continue d'expliquer dans ce de


la

Messie, au temps de Jsus-Christ. // viendra,

dit-il,

sens

la suite

prophtie

car le Seigneur ajoute

<
<

un temps o
tir

l'on

ne dira plus que

le

peuple a t re;

Comme

une femme qui mprise un

homme

dont

elle est

de l'Egypte par Mose et par Aaron

mots

qu'il a

aime, de Seigneur.

mme
<

la

maison d'Isral m'a mpris,

dit le

c
t <

ramen de
,

la terre

de l'aquilon, par la libert que

C'est la voix de Jsus-Christ, dit saint J:

Cyrus
t

roi

de Perse, rendra aux captifs; et qu'il a


toutes les rgions de la terre; ce qui

<

autem

Hoc (1) Hieron. in Jerem. 4, tom. 3, col. 54G prsecipitur virisJuda et Jrusalem, quiveram

ramen de

<

ne peut s'entendre du temps de Cyrus, mais de


l'extrmit des sicles,

547
<

sectantur fidem , et habitant in Ecclesi. i El col. . Hoc audiat Juda, hoc Jrusalem, in qu confessio fidei est
,

o
:

celte parole sera vrifie,

qu pax Chrisli habitat. Et Quidquid juxta historiam de Jerucol. 550 et 551 < salem diximus et Judse, referamus ad Ecclcsiam < Dei. > Et col. 551 Quidquid , ut supra diximus , < in hislori intelligitur. contra Jrusalem, referturad Ecclcsiam. Et col. 558 Hxc omnia referamus t ad Ecclcsiam. i Et col. 5G0 Quidquid juxta litte ram intelligimus super Jrusalem juxta intelligen tiam spirilualem referamus ad Ecclcsiam. Et alibi
et in
:

selon ce que dit l'aptre

Aprs que

la plnitude des

nations sera entre, tout Isral sera sauv.

La mme

promesse est rpte presque dans


au chapitre 23. Le temps
:

les

mmes termes
tir les

vient, dit le

Seigneur, o l'on ne dira plus

Vive

le

Seigneur, qui a
le

enfants d'Isral de l'Egypte; mais, Vive


et

Sei-

gneur, qui a tir

ramen
,

la race

de

la

maison d'Isral
rgions de la

passim.

de la terre de l'aquilon

et

de toutes

les

25
terre

IN JEREMIAM
o
je les avais

COMMENTARIUM.
c

26
,

chasss; et

ils

habiteront dans leurs


ainsi
:

tur esse

complenda. Mais pour nous, Nos autem

terres.
c c

Sur quoi

saint

Jrme s'exprime
le

Le

nous soutenons qu'elles ont t accomplies dans un


sens spirituel
,

sens est qu'on ne dira plus que

peuple de Dieu

au premier avnement de Jsus-

a t dlivr de l'Egypte par Mose, mais qu'il a t


dlivr par Jsus-Christ de toutes les rgions de
la

Christ, toutefois accomplies

non entirement, mais

< <

<

en partie; car,

terre

i
<

est accompli en partie dans le

o il avait t dispers. Et ds maintenant, cela monde ; mais cela


ils

<

comme dit l'aptre, nous ne voyons maintenant que comme dans un miroir et en nigme,
nous n'avons pas encore cette connaissance enque nous devons avoir un jour
l'tat parfait
;
,

et

ne sera entirement accompli que quand

vien-

t
< c c

tire

mais lorsque
alors tout ce
:

< c t

dront de l'orient et de l'occident, du septentrion et

nous serons entrs dans

du midi,
cob
;

et s'assiront
,

avec Abraham

lsaac et Ja-

qui est imparfait sera dtruit et aboli

In primo ad,

en sorte que

la plnitude

des nations tant

ventu Christi spiritualiler impleta defendimus


pleta ex parte
,

et

im-

entre, tout Isral soit sauv.

non ex
,

toto
et

quia nunc in speculo vi-

Au

chapitre 31, Jrmie rapporte encore cette autre


:

demus
scire
:

et in

nigmate

nescimus sicut oporlet nos


,

promesse du Seigneur Le temps


o je ramnerai
je les

vient, dit le
et la
:

Seigneur,
;

cura autem quod perfectum est venerit

tune

la

maison d'Isral
et

maison de Juda
et

t <

quod ex parle estdeslruelur. Et certes, nous croyons


qu'elles recevront leur entier accomplissement

smerai d'hommes

de btes
les

comme je me
,

au

suis appliqu

les

arracher,

dtruire

les dissi-

second avnement de Jsus-Christ,


dans sa majest, en sorte que,
la

lorsqu'il paratra

per,

les

perdre, et les affliger, ainsi je m'appliquerai

<
< <

plnitude des na-

les difier et

les planter, dit

le

Seigneur. Sur quoi

lions tant entre, tout Isral soit sauv, et

que

les

saint

Jrme

fait

cette importante

remarque (Hieron.
Juifs et nos ju-

promesses soient accomplies, non plus en partie


dans chacun de ceux qui croient, mais que Dieu soit

in Jerem. 3, tom. 31, col. 635):


< <
c

<Les

daisans croient que ces promesses et toutes les autres

lui-mme

alors tout en tous


,

At

cert in secundo

semblables ne seront accomplies que dans ce rgne

complenda credimus
nus apparebit
,

quando

in

su majestate Domi,

de mille ans, dont saint Jean parle dans l'Apocalypse


et
:

< i

et

subintraverit plenitudo gentium


fit
,

ut

<

Omnes hujusmodi repromissiones juxta Judos


annorum regno putan-

omnis Isral salvus


singulos, sed
sil

et

nequaqum ex parte per


in omnibus.

nostros judaizantes, in mille

Deus omnia

IN
Jeremus, Hebraic, Irmiahu,
id

JEREMIAM
iuctore
est
,

COMMENT ARIUM.
VATABLO^.
Domini
,

excelsus

nomine huic
extilit.

viro Dei

apprim convenienti

qui ex

utero matris propheta consecratus, sacerdos etiam et doctor


ut putat Hieronymus, propheticum

munus

Adhuc puer, hoc est, anno tatis circiter 13 quod edem quMoyses verecundi detrectaverat, Deo jussus

obire cpit. Versatur autem ejus prophetia in acerbissimis reprehensionibus suorum temporum in increpa , tionibus et lamentis ; deinde ver in consolationibus Ecclesiae graviter afflictse, quam promissionibus amplissimis de regno Christi
,

gentibus in Ecclesiam inducendis

ac multiplici grati Novi Testamenti reficit et

erigit. Scripsitstylo_(2), qui,

est, ait

tantm in majeslate sensuum profundm Hieronymus. Scriba ejus Baruch, qui cm prophetias diversis temporibus ditas colligeret, ordinein

quantum

in verbis simplex videtur et facilis,

(1) Vatabli vitain videre est vol.

12 Scriptur sacr,
si

col. 9-10, ubi

mentanum jam dedimus.


(2)

ejusdem auctoris

in lib.

Esdra com

Humili oratione polis

qum

sublimi,

cum

Isai

nymo, ususest, cujus rei causam idem S. doctor crdit esse humilem patriam vicum nempe Anatholh unde nihil ingenuum, nihd eleganti, et puritate styli spectalum, quod maxime in amplis urbibus, et inres-i
,

Ose, aliisque prophetis conferatur, tete S. Hiero-

urbe solet

Sed att quantum in v-rbis videtur simplex, et facilis, tantm in majestate sensuum inquit omnis majeslas posita in verbomm neglectu est : adeb illum , Jcremi decel rusttca dictio. Movendis animisac maxime ad miserationem flectendis aptum esse Grotius autumavit ut de llodici queat, quae de tristi et lugubri Simonidis stylo feruntur Tristius lacrymis Simonideis. Nam in eo
,
:

denvari posset
est.

pj-ofundisstmus

Cunus

maxime

claruisse
styli

tiones scripserit.

eoproplieta

Simonidem etiam Quintilianus animadvertit, ut nemo illo melis elegias, et tristes lucubraEximium hujus rei specimn prabent lamentationes Jeremi. Non defuerunt tamen
,

sublimitatem observarent. Alii molliores affeclus, et fervidos vividosque motus

qui in

in ejus scriptis

Slylum Jeremi notant esse subrusticum et simplicem et incultum. Si ila sit, id non attribuo Viculo Anatholh (nui tribus tantm milhanbus distabat ab Hierosolym in quo , etiam, utpote sacerdos, plurimm versaretur,) sed consilio ipsius; quia tempus illuddurum non tam egeret oratione suavi quae mulceret, qum
,

2?

IN
neglexit, ut legenti pateDit.

JEREMIAM
interprtes sp aliusesl ordo capilum,

Ib

temporum

Apud Grcos

qum

in

Hcbrco
ulti-

vel Lalino. Caput quinquagesimum-secundtim non videtur R. Patri Calmet,

Jeremia esse, scd duortim


(1).

niorum 4 Regum

libri

capilum summarium, ab Esdr fortass, ut clarissinio Hmtio placel, ailditum


(2)

Jeremias munus suum constanter obiit


ad quintiim excisse Jrusalem et templi
:

per annos 45
,

infra 1, 2,

),

ab decimo-tertio

scilicet rgis

Josiav

hoc est
,

ab anno mundi 3375, ad annum 5420, ante Christum 584.


,

Yir plan magnus et forlis, qui nec minis


libr
extitit;
luit.

nec carceribus deterreri potuit


obrulus,

quoniins vcritatem rgi et populo

et

constanter aperiret; qui catenis et miseriis

expressa Christi patienlis effigies et figura

quique post incensam urbem Chaldaeis ben habitus, cumpauperioribus ad palriameversam redire maalii

Conlr Tertullianus, Hieronymus et


et

pleriquc, in .igypto, qu abductus fueral reliquis populi


(3)
;

mor-

luum censent, nymus quod


:

quidem lapidibus obrulum


magni decons habitudine
et

virginem tol vil permansisse


accipies uxorem. Post
,

(4)

docentlgnalius

et

Hiero-

colligitur

ex cap. 16, vers. 2,


,

Non
,

mortem, Jud Macliaba?o apparuit


univers sanct civitate

glori mirabilis et
ait
:

ut est 2
hic

Machab. 15,13. De quo ibidem sanctus ponlifex Onias


qui tnultm orat pro populo
et
,

Hic

est

fratrum amator
(

populi Isral

est

Jeremias propheta Dei


slimulis

).

qui pungerent ; aut san, quia spiritu rapiebatur ardenti, qui non tam artem nsluiit qum aninium , (Sanctius.) infianimat , etc. Jeremias, more-Hebro, per varias similitudines et paranoas res ob oculos ponit, utictChristus. Mdntcom cjus idioma purum est, nec Clmld;o permistum. Scripsit enim Jeremias ante captivilalem Babylonicam , ac consequenter ante corruptionem linguae Ikbraicae, qu;c facta est in Babylone; ibi enim cum Chald;eis chal(Corn, Lap. ) dai/are cperunt Judiei captivi. (1) Hanc prophetiam etThrenos Jeremkie scriplaesse nemo dubitat. Alia terrien illi adscribunlur, ul Epicedium illud in funere Josi, 2, par. 55, 25, quod ad suam ;etalem durasse teslatur Jo. Aniiq. 10, G. Illud tamen Hebraei quidam in Lamentalionibus reperiunt. Quidam illi adscribunt psal. 157. Alii adduntet psal. 'iG , quem Jeremia; cum Ezechiele comniunem esse pulant, quia illorum in lilulo pnvfiguntur nomina. (Sanctius). Moses Kimchi, Procopius Gazocus, Isidorus et alii apud Sixlum Senensem volant Jeremiam conseripsisse eliam3et4 librum Regum. Addit Abulensis, etiam duos primos Regum libros ab ipso composilos fuisse. Te decet hymnus; et plura alia eidem adscribunt apud Cbristopb. Castro. Alii Psal. G4 (Biblia niaxima.) (2) Sacerdotium obire poluisse Jeremiam, utpote sacerdotali stirpe oriundum , liaud merit quisquam in dubium vocaveril, obiisse ver, et sacrificiis in lemplo operam ddisse , nullo argumenlo demonslrari polest. Poliores san partes ipsi in prophetico minire fucrunt , cui admodm juvenis admovebatur , quod cum ex eo , qud munus sibi imponendum objuvenilem atatem deprecaretur (1, 6), tum ex temporis, quo oflicio suo prfuit , spatio satis diuturno colligerc licet. Inilio aliquot annos Anatholhis videtur prophelsse , douce insidi civium vit sua; structae (H, 21 , 22), ipsum, ut saluti su;e consuleret, Hierosolymam concedere cogrent, qu in urbe ipsum maximam vita; partem exegisse, ex suis valiciniis liquet. (Rosemnuller.) (3) Cm in Taphnis Jeremias suis Hebraeis et toti ./Egyplo cladem minarelur, qure mox per Nabuchodonosorem evenit, suis concivibus lapidibus obrutus, martyr occubuit. lia S. Hieron., Tertull., Dorotb., Epiphan., de Vita prophetarum, lsidor., de Vil et Morte sonctorum. Perperm ergo R. Salomon ex c. 44, 28, opinatur
,

afflat et

Jeremiam cum Baruch ex ^Egypto in Judseam rediisse. Addunt Doroth., Epiphan. et lsidor., pens quos sitdes, Jeremiam in Taphnis sepulium, et in magno honore ejus scpulerum ab jEgypliis habilum fuisse e qud ipse suis precibus inde aspides crocodilos et immanes feras protligsset, et in dies pulvere sepulcro suo accepto profligaret. Porr Joan. Moschus in Prato spirituali iradil c. 77 ossa Jeremia; inde ab Alexandro Magno translata esse Alexandriam urbem ab eo condilam ibique coli in Tetrapylo. Addit Chronicum Alexandrinum vetuslum, sed nuper editum nostro Radero, Alexandrum illustre inonumentum eremi cineribus excitasse sicut Nicephor., lib. 8, 50, narrt
;
, ,

erectum S. Helcn maire Conslanuni. Denigue adjiciunt Doroth. et Epiphan. qud Jeremias in jEgypto sacerdolihus jEgypliis prrdixerit fulurum , ut omnia eorum simulacra conciderent, cm virgo mater in ^Egypium cum suo ascenderel infante, idque ita accidisse , cm Deipara ducens puerum Jesum jEgyptum intravit , de quo plura cap. 44, in fine. Jeremias calalogo sanctorum in Martyrologio adscriplus est, \ rnaii. Sic enim eo die legimus in Rom. martyr!. In jEgyplo, S. Jeretniprophel, qui populo lapidibus obrutus , apud Tuphnas occubuit, ibique sepultits est : ad cujns sepulcrum fidles (ut refert S. Epiphanius) supplicare consueverunt , indeque sumplo pulvere , aspidum moi\ (Corn, Lap.) sibus medenlur. quamvis Chaldus Paraphrastes infra , cap. 37 , vers. 12, filios Rabaisse (4) Quod est vald verisimile
simile
illi
:

(Maldonalus.) sanctus Alhanasius, Hieronymus, Origenes Ambrosius, Nazianzenus, Lo Petrus Damianus et sanctus Thomas qui omnibus in utero sanctificalis id commune facit. Dni que excidium Jcrosolyma; per Chaldaios magn ex parle ailribuit Ecclesiasticus crudelitati Judaorum in Je(Biblia maxima.) remiam cxerciLe. Victorinus martyr censuit Jeremiam in paradiso viverc, atque venturum cum Eli, ut prophelei ei op|>onat se Antiehrislo ; cujus senlenlia* meminit quoqueS. Ililarius, canon. 20 in Mallh. Probant id ex c. 1, 5. Sed alius illius loci eslsensus; ex diclis enim liquet Jeremiam non vivere, sed occisumesse in Taphnis. (Corn, Lap.) Sopho(5) Traduul llebiiei Jeremiam prophelsse cum Sophoni et Old; scd Jeremiam in vieis et plaids talia enim niain in synagogis, Oldam in clu mulierum. Ridet hoc Ribera. Sonat enim fahellam Rahbinieam tamque lepida soient esse Rabbinorum acumina et commenta. S. Ambrosius, et ex eo S. August., lib. 2 de Dor in Chrislian , c. 28, asserunt, Platonem temnore Jeremia! in yEgyplo fuisse, cl ah co didicisse quai scripsit Nonne, inquit, memoratus epucopus ( Ambrosius) considerat histori genlium, cm l'Iniouem repersset J etemi temporibus profeclum fuisse in Ajgpium ubi lum ul Ma ille propheta erat, probabilius esse oslendit , quod Piato putis nostris litteris per Jeremiam imbutui sil posset docere vel scribere, qua jure taudanlur? Quocirca Genebrard., in Chronolog. et e\ eo Anton. Fernandius, lib. de. Vision. S. Script., visione 11, in promio, Jeremias, impiiuni, in Taphnis philosopliice incunabula posuil, secreliore sapienti llierphantas imbuens. Ejus fuma excitait Crci, peregrtnationes in /Egijplum susecputet.

Omniseum
,

lethalis culpa;

expertem

facit

29

COMMENTARIUM. CAP.
in
,

30

Grciam derivrunt. Qu cum grano salis accipienda sunt permit, et post septuaginta fer annos philosophiam nam ut de Thafele, qui (loruil sub Cyro, concedamus euui juvenem potuisse viderc et audire Jeremiam in /Egvplo; cert Plato, qui ducenlis annis Jereml fuit posterior (vixit enim sub tempora Alexandri Magni ) eum ut sapentiam quam yEgyptii Jerenii et lievidere et' audire non potuit profectus lamen fuit in /Egyplum
; ;
,

brais hauserant, pcidisceret. Quocirca S. August. suum dictum ita candide rtractt I. 1 Rctract. c. 4 In eo, inqu'ti ,quod dixi de temporum hislori,tanqumcotaneifuerint Plato et Jeremias, fefellit memoria. (Corn. Lap.)
,
:

CAPUT PRIMUM.
1.

CHAPITRE PREMIER.
1. Prophtie deJrmie, fils d'Helcias, l'un des prtres qui demeuraient Anatboth, dans la terre de

Yerba Jeremi

filii

Helci, de sacerdotibus qui

fuerunt in Analholh, in
2.

terra Benjamin.
in die-

Benjamin.
2.
tertio

Quod faclum
filii

est

verbum Domiiii ad eum


rgis

bus Josiae

Amon

Juda,

in

decimo

Josias

Le Seigneur lui adressa sa parole au temps de fils d'Amon, roi de Juda, la treizime anne do
,

anno regui
3.

ejus.
est in diebus Joakim filii Josi rgis consummalioncm uudecimi anni Se-

son rgne.
parla encore au temps de Joakim, fils de Jo de Juda, jusqu' la fin de la onzime anne do Sdcias, fils de josias, roi de Juda, jusqu'au temps de la transmigration de Jrusalem, au cinquime mois.
5.
Il

Et faclum

lui

sias, roi

Juda, usque ad
decia;
filii

Joske rgis Juda, usque ad transmigratio-

nern Jrusalem, in niense quiuto.


4.

4.

Et faclum est verbum


:

Domini
in utero

ad me, di-

5.

Le Seigneur m'adressa donc sa parole, et me dit: Je vous ai connu avant que je vous eusse form
;

cens
5.

Prkisqum

te

formarem

novi et ante-

les entrailles de voire mre je vous ai sanctifi avant que vous fussiez sorti de son sein ; et je vous ai tabli prophte parmi les nations. 0. Alors je dis Ah ah ah Seigneur Dieu, vous voyez que je ne sais point parler, parce que je ne suis qu'un enfant.
:

dans

qum
6.

exires de vulv, sanctificavi te, etpiophelam in


le.
:

gentibus dedi

Et dixi

A! a

Domine Deus

ecce nescio lo-

qui, quia puer ego


7.

sum.
:

Et

dixil

Dominus ad me: Noli dicere


te
,

Puer sum

quoniam ad omnia qu niillam

ibis

et universa

7. Le Seigneur me dit : Ne dites point : Je suis un enfant ; car vous irez partout o je vous enverrai, et vous porterez toutes les paroles que je vous commanderai de dire.

qucumque mandavero tibi, loqueris. 8. Ne timeas facie eorum quia tecum ego sum
;

ut

eruam
9.

te, dicit

Dominus.

8. Ne craignez point de paratre devant les hommes, parce que je suis avec vous pour vous dlivrer, dit le Seigneur. 9. Alors le Seigneur tendit sa main, toucha ma bouche, et me dit Je mets prsentement mes paroles dans voire bouche.
:

Et misit Dominus
:

manum suam
:

et tetigit os

meum
in

et dixit
:

Dominus ad me
le

Ecce dedi verbamea

ore tuo
10.

Ecce conslilHi

hodi super gentes et super

rgna, ut evellas, et destruas, et disperdas, et dissipes,


el difices, et plantes.

les

vous tablis aujourd'hui sur les nations et sur royaumes, pour arracher et pour dtruire, pour perdre et pour dissiper, pour difier et pour plan10. Je
ter.

H.

Et faclum

Quid tu vides,

verbum Domini ad me, dicens Jeremia? Et dixi Virgam vigilantem


est
:

ego video.
12. Et dixit

11. Le Seigneur me parla encore, et voyez-vous Jrmie ? Je lui rpondis verge qui veille.
,

me
:

dit

Que

Je vois une

Dominus ad me Ben
:

vidisli,

quia vi-

12.

Le Seigneur ajouta

Vous avez bien vu; car

je

gilabo ego super verbo


13. Et faclum est

meo

ut faciam illud.

veillerai aussi

pour accomplir

ma parole.
:

verbum Domini secundo ad me,


dixi
:

13.
dit
:

dicens

Quid tu vides ? Et

Ollam succensam ego


aquilone pandetur

Le Seigneur me parla une seconde fois, et me Que voyez-vous ? Je lui rpondis Je vois une

video, et faciem ejus facie aquilonis.

chaudire bouillante qui vient du ct de l'aquilon.


14.
les

14. Et dixit Dominus ad

me Ab
:

Le Seigneur me rpondit

roalum super omnes habitatores terra.


15. Quia

maux

C'est de l'aquilon que viendront fondre sur tous les habitants de


:

ecce ego convocabo omnes cognationes


ait

cette terre.

regnorum aquilonis,

Dominus;

et venient, et

po-

15.

Car je

vais appeler tous les peuples des royau;

nent unusquisque solium suum

in introitu

portarum

mes de

l'aquilon, dit le Seigneur

et

ils

viendront cha-

Jrusalem, et super omnes muros ejus in circuilu, et

super universas urbes Juda.


16. Et loquar judicia

cun tablir leur trne l'entre des portes de Jrusalem, tout autour de ses murailles, et dans toutes villes de Juda.
16. Et je prononcerai afec eux mes jugements contre tonte la malice de eeux qui m'ont abandonn, qui ont
sacrifi aux dieux trangers, et ont ador de leurs mains.
les

mea cum

malitiam eorum qui dereliquerunt


diis alienis, et

adoraverunt opus

super omnem me et libaverunt manuum suarum.


eis
,

ouvrages

17.

ra ad eos omnia

Tu ergo accinge lumbos tuos, et surge, qu ego prxcipio tibi. Ne


:

et laque-

formides

facie eorum

nec enim timere

te

faciam vultum eo-

rum.
18.
et in

17. Vous donc, ceignez vos reins, allez promptement, et dites-leur tout ce que je vous commande. N'apprhendez point de paratre devant eux, parce que je ferai que vous n'en aurez aucune crainte.

Egoquippe dedi

te

hodie in civitatem munilam,


et in

18. Car je vous tablis aujourd'hui


forte,

columnam ferream,

murum

sereum, super

une colonne de

fer et

comme une ville un mur d'airain sur toute


31

IN

JEREMIAM
la terre,

52

onincm terram, regibus Juda, principibus


cerdoiibus, et populo terr.
19. Et bellabunt

ejus, et sa-

adversm
ait

te, et

non praevalebunt
te.

quia ego tecum sum,

Dominus, ut liberem

l'gard des rois de Juda, de ses princes, de ses prtres et de son peuple. 49. Us combattront contre vous , et ils n'auront point l'avantage sur vous, parce que je suis avec vous pour vous dlivrer, dit le Seigneur.

TRANSLATIO EX HEBRjEO.
Verba Irmeiahu
fuit est
filii

Chilciiahu

de sacerdotibus

qui fuerunt in Anathoth in terra Benjamin.

2.

Quod

verbum Domini ad eum


3.

in diebus Iosiiabu
filii

filii

Amon

rgis Iebudah,

decimo

tertio

anno quo regnavit

consummationem undecimi anni mense quinto. 4. Et fuit ver5. Priusqum te formarem in utero, novi te bum Domini ad me, dicendo et antequm exires de vulv, 6. Et dixi Abah, Dominus Deus sanctificavi te,prophetam gentibus dedi te. ecce non novi loqui, quia puer Puer sum quia ad omnia, ad quae mitlam te, ibis et uni7: Et dixit Dominus ad me Ne dicas sum.
ipse.

Et

fuit in

diebus lehoiacim

Iosiiabu rgis Iehudab, usque ad

Sidciiahu

filii

Iosiiahu rgis Iehudab, usque ad transmigrationem lerusalem,


:

versa,

qu

praeoipiam
9.

tibi,

loqueris.

8.

Ne timeas

facie

eorum
:

quia tecum

minus.

Et misit Dominus

manum suam
et plantes.

et tetigit os

meum

et dixit

mea
das,

in

ore tuo.

dixi

sum ut eripiam te, dixit DoDominus ad me Ecce dedi verba


:

10. Yide, constilui te die

hoc super gentes,

et

super rgna ut evellas, et diruas, et disper:

et

excutias; ut difices
:

11.
,

Et

fuit

Irmeiabu? Et

Virgam amygdalinam ego video.

12. Et

verbum Domini ad me, dicendo Quid tu vides, dixit Dominus ad me Ben fccisti videndo,
:

quia accelerabo verbum


tu vides ? Et dixi
:

meum

ut faciam illud.

13. Et fuit

Ollam bullientem ego video

et faciem ejus facie Aquilonis.


terrac.

verbum Domini ad me, secundo dicendo Quid 14. Et dixit Dominus ad


:

me Ab
:

Aquilone solvetur malum super omncs habitatores


dixit

15. Quia ecce ego voco


in inlroitu

omnes

familias

regnorum Aquilonis,
lem,
et eis

Dominus: etvenient etponent unusquisquesolium suum


in circuilu, et

portarum lerusa-

super omnes muros ejus


super

super universas urbes Iebudah.

16. Et

Ioquar judicia

mea

cum

runt se

omnem malitiam eorum operibus manuum suarum.


tibi.

qui dereliquerunt me, et thus incenderunt diis alienis, et incurvave17.

Tu autem
:

accingc lumbos tuos, et surge, et loqueris ad eos omnia

quse ego prcipiam

hodie in civilatem

Ne paveas facie eorum ne forte conteram te ante eos. 18. Et ego ecce dedi te munitam, et in columnam ferream, etmurum aereum, super omnem terram, regibus Iehu-

dab, principibus ejus, sacerdotibus ejus, et populo terra?.


tibi
:

19. Et bellabunt contra te, et

non praevalebunt

quia tecum sum, ait Dominus, ut liberem

le.

COMMENTARIUM.
Vers.
1
.

Verba Irmeiahu, sub. sunt hc,


(1),
ill

q. d. Se:

lem, qui habebant suas possessiones


quamvis
in
sorte.
alibi babitarent. In

in

Anathoth (1),
,

quitur propbetia Jeremiac. Chaldaeus paraph.

Verba

terra Benjamin
:

id est

Propheti Jeremi. De sacerdotibus


Helcias erat de

id est, qui

Chaldaeus paraph.

In

terra

tribus

Benja-

sacerdotum famili quae incolebat


21 (tribus

min.

AnathothjUrbemunam ex iisquee assignats fuerunt filiis


Aaron
in tribu

Vers. 2.
Spiritu
in

Quod

fuit

etc. id

est,

quae

afflante

Benjamin

.Tos.

ab urbe

sancto vaticinatus est. Jeremias prophelavit


et

milliaribus distantem). In e habitabant et habebant

regno Juda spatio unius

40 annorum.

Nam

sub

suas possessiones
(1)

vel juxla

Chaldaeum paraphraset Hebraei et Christiani

Josi qui regnavit

uno

et

30 annis, prophetavit 19 anejus, tribus mensibus;

nis; sub Joachaz

filio
,

Patrem Chilkiam plures

sub

putant pontificem fuisse maximum illum qui decimo octavo Josiae rgis anno, legis Mosaicae exemplar in templo invenisse memoratur 2 Reg. 22, 3, 8, et 2 Chron. 34, 9, seqq (a). Cui sententioc tamen obslat cm qud Chilkias, Jeremiac pater, non sacerdos summus, ut Chilkias ille, qui exemplar legis reperit, appellalur, sed simpliciter unus de sacerdotum ordine et grege, atque communi eorum censu comprehenditur, tu qud Anathothaeos sacerdotes , ex quorum numro Jeremias cum ptre erant, non de Eleazaris

Joacim
filio

fratre

Joachaz

annis undecim

sub Joachin
filio

Joacim, tribus mensibus; sub Sedeci

Josiae

et fratre

Joacim

annis undecim

sex

illi

menses con-

stituunt

annum unum imperfectum.


Judae, prophetavit etiam

Prophetavit ergo

Jeremias sub quinque regibus Juda. Post demigratio-

nem autem
illc

in

jEgypto

cm

abductus

fuisset reliquiis Judae, quae illc con-

tra

verbum Domini

se receperant

mctucnles ne ruret illius miseras

inde Salomonis tempore pontilicalis dignitas erat, sed de Ithamaris famili oriundos fuisse , inde colligatur , qud Abiathar , ultimus de Ithamaris famili pontifex, Salomonc ofticio motus ad haeralitarios suos fundos Anathotum ire jubebatur, 1 Reg. 11,26, (b).
famili, pens
(a)

quam

ssrex Babylonis Judam invaderet,


rcliquias perderet.

Vide 2, Reg. 22

nulla

fit

mentio Joachaz

et Joachin

23 24 25. Hic qud sub Lis


,

exiguo tempore prophetrit. In hoc autem loto libro


describit
(1)

hominum

injustitam et justiliam Dei; hoc

Ea jam
1.

fuit

Clementis Alexandrini sententia in

Anathot

familiac Jeremiae

sedem
ibi

fuisse

et

inde

1, p. 241, d. Sylburg. lllius Chilkiae liliuin Jcremiam et exislimat Josephus Kimchi.


(/>)

Stromat.,

palet,

quod

valis

patruus,

Sallum,

Eicbhorn tamen conjicit {hag. in V. T.,


:

t.

3,

p. 117, edit. tert. uni.), habitasse natholis et sacerdotes ex Ahialharis famili. Chaldaeus principibus custodiw sacerdotum , ex prposilis qui erant llieroso-

lym.

(Rosenmullcr.)

cnjus filius Chanamel sui agri Jeremiae oblulit, 32, 6, seqq. Qu pertinet, quod 57, 12, Jeremias dicitur in animo habuisse, commigrare Ilierosolgmis ad terram Benjaminis, ut portionem inde, forsan ex patris fundis sibi debitam jure ha-redilario, acciperet. (Rosenmullcr.)
buit
,

prdium harcdemplioncm


33

, ,

COMMENTARTTJM. CAP.
;

I.

34
,

Deum est, juste puniri Deo homines peccatores erga nos misericordem et clementem fore si rever sipuerimus. Rgis. Qui Josias fuit rex (1). Et fuit, sub. , verbum istud proplietiVers. 3.

Vers.

8.

A facie eorum
Et misit
(1).

id est

propter eos ad

quos

te

mittam.
9.

Vers.

Tum

extendit

id signifi-

care sclialac quoties sequitur manus scribunt. Doui-

cum. Rgis, Qui

fuit rex.

Usque ad consummationem,
,

nus, id est, anglus Domini ab eo missus. Dedi. Posui,

donec compleretur undecimus annus, vel donec cornpleti fuerunt undecim anni. Usque ad transmigrationem,
etc., vel,

prterilum pro praesenti

pono,\d est, prophetam

te constiluo. (Vid. Isai. G,

nimirm usqueditm demigravit

etc., sub.

Vers. 10.

Vide

7)
,

Hebr.

attende

animum

sub.

in Babylonem. Cives Jrusalem demigraverunt mense

adea quaedicturus sum. Constitui,


teritum pro paesenli.
bis

constituo. Praete-

quinto anni undecimi regni Sedeciae (2).

Ut evellas
in

etc.
,

Pluribus ver,

Vers. 4.

Et

fuit, etc.,Fuit,inquam,verbum, etc.,

ulitur

ad declaranda adversa

qum prospra

id est, locutus,

inquam, est mihi Dominus,


vel,
:

quod diutis
(3),

immoretur
,

praedicendis

adversis,

Vers. 5.

Novi,

noveram, Sanctificavi te
le,

qum
quos

secundis, id est
in
,

ut intermineris hostibus meis,

Chaldaeus paraph.

Prparavi

et ita,

Exod. 19,

5,

regionibus

suis

plantavi

collocavi

confirillos,

10. Gentibus, id est, contra Judaeos inore gentilium

mavi

aedificavi,

me

captivitalibus

evulsurum

viventes, vel, contra Judacos, Babylonios, JEgyplios et


alios populos.

nisi resipuerint. Id significari,


licet intelligerc,

ex cap. 45, 4, infra,

Vers. 6.

Loqui
:

ubi legimus

Ecce quos dificavi ego


,

(4),

sub increpalionem ,

vel,

ut

destruo

et

quos plantavi ego evello


,

et

universa terra

Chaldaeus paraph.

Non

novi futura prdicere. (Vid.

mea

est.

Et conlra

dices

me

aedificaturum rurss et
,

Exod. 4, 10).
Vers.
7.

plantaturum eos quos deslruxero et evulsero


(5).

si

pec-

Adomnia

ad

v.

ad omnem, sub.

lo-

cata sua agnoverint. Et istud intelligimus ex cap. 42,

cum ad quem.
(1)

10, infra, ubi dicitur


scilicet,

Si manendo manseritis in terra

Fini Amon, lege

non natur; alioquin

hc

dificabo vos,
;

et

non desiruam, plantabo vos,

et

illum genuisset anno aetatis 16. Quod non adeo mirum ostendit experientia, nec desunt in Sacris Scri(Synopsis.) pturis exempla aut paria, aut majora. (2) Vaticinatus etiam est sub idiis duobus regibus Joacnaz, et Joachin ; sed eos idcirc non nominat,qud

Amon

non evellam

quia pnitet, etc. Use melaphorae sumptae

sunl ab hortulanis et expugnatoribus.

Vers. 11.

Yirgam amygdalinam.
;

Baculum arbo-

ris vigilantis, et feslinanlis

prae caeleris arboribus ut

lanlm mensibus regnaverint, et sub aliorum (Maldonatus.) regnis contineri videantur. (3) Plerique ex bis verbis consequens esse pulant, hune prophetam Jeremiam in utero inatris fuisse sanctificatum, id est, peccalo original! mundatum, accepta Spiritu sanclo : quoinod de Joanne Baptist dicitur Lucae 1 : Spiritu sancto replebilur ex utero matris su. De utroque dubilare videtur August., epist. 57 , quae est ad Dardanum, ulens hoc argumento : Nemo renascitur qui non sit natus, igilur qui in ulero est, renasci non potest per Spirilum sanctiliternis
caiionis.
cit

suos flores prima emitlat

schacad, vigilavit, aut fe-

slhiuvit derivalur. (Vid. Isai.

29, 20, florent amygdali


dicit,

ut

notum

est,

hyeme.) Baculum

qud
et

virga illa
floribus.
si-

amygdalina quam vidit, carebat

foliis,

Stragem Israelitarum feslinantem


mililudine significat. Sanctius.

et

ingruentem hc

Vers. 12.

Bene feCisti videndo. Id


sive festinans
:

est
;

exacte

judicrunt oculi tui de baculo

conspecto

est

enim

Quod argumentum,

elsi

non omnin convin-

amygdalinus. Accelerabo, elc. ,vigilans ego super ver-

(nain de Christo nondm in lucem ediio dictuin Quod in eo natum est , de Spiritu sancto est est Matth. 1) tamen, quantum ad Jeremiam altinct, non est improbabile, quod dicit August. prophetam hic dici sanclificatum in utero, inielligi secundm prade:

bum meum
quod

est

enim idem verbum

v. praeceuente.

Vers. 13.

Et faciem

ejus, cujus facis est, etc.

facis ollae dicitur anterior


titur.

pars ejus quac igni

obver-

Priusqum te formarem in utero, novi te, intelligendum est de nolisimiliter illud quod sequitur li praedestinationis Et prophetam in gentibus dedi le. Item indicat llierostinationem.
et id

Nam

quod

praetedit

Vers. 14.

Solvetur, mittetur,
Deo
in

id est,

ab aquilo-

nari Chaldae calamitas

solutas veniet contra

nymi commentarius., qui


in ulero,

sic eum dicit sanctificalum quomod Apostolus de se dicit ad Galal. 1 Cm placuit ei, qui me segregavit ex ulero matris me.
: :

incolas terrae sanctae. (Vid. Ps. 93, 1

Regnum Baby,

lonicum multm

septentrionem porrigebat se

re-

spectu Judaeae. Grolius.)

Qui Eccli. 49, vers. 9, ilidem de Jeremi dicitur a ventre matris couse* oatus est propheta. Quibus verbis significari videtur non aliam consecrationem seu sanctilicationem esse inlelligendam, qum qu consecratus est per praedeslinationem propheta. (Estius.) (4) Et dixi, A! a! a! Domine Deus. Et dicunt aliqui expositores, qud hic ter ponilur a, quia Jeremias se excust tanto beneficio propter triplicem defectum, scilictt aetatis, scientiae et eloquentiae, quia adhuc erat juvenis Sed hc expositio procedit ex ignoranti Hebraici sermonis, ubi ponitur hic una dictio, et dicitur aha composita ex tribus lilleris, scilicet, aleph, lie et he, quia bis ponitur hsec littera lie, et hacc dictio hic sonat, aaa; littera enim lie aliquando sonat in Hebraeo, sicut a in Latino. Et est dicta dictio interjectio dolenlis, vel admirantis. (Corn, Lap.) (5) Ad omnia, qu mittam te, ibis, id est, ire poteris :
;

Et

Vers. 15.
taturus
,

Voco, advocaturus sum,


mox

id est, susci-

et invitaturus ut

veniant. (Vid. Isai. 7,

18.) Jehudah, sub. et Benjamin,

Vers. 16.

Judicia mea,

id est,

ostendam

illis

me

et

universa

qu mandavero

tibi,

loqueris, id est, loqui

audebis quia lecum ego sum. Qui linguas etiam infantium facio disertas, qui animos aqu ac verba subministro quibus volo. Neque hc correplione contentus Deus, seu potius, ut notant Hieronymus et Babanus, anglus vice Dei , assumpto ad tempus corpore humano , ut timido puero adderet animos. (Tirinus.) (1) Misi Dominus angelum, qui in corpore assumpto manu tangeret os Jeremiae, et diceret Ecce dedi verba mea in ore tuo; sic initit Dominus prophetam, ut intelligat qu;e praedicturus est, non sua, sed Dei (Mcnochius.) esse verba, in os suum immissa.
;
:

, ,

55
,ustis

IN
de causis poenas de
ipsis

JEREMIAM
ram , vel confringam aut perdam
,

36
te, illis

sumere nempe propter

conspicien-

omnia scelera eorum. Soper,


litiam iltorum.

etc., vel,

nempe

ob

ma-

tibus.

Qui dereliquerunt me, deseruerunt


,

Vers. 18.

Dedi te,

etc., id est, reddidi te

hodi

enim me

et thura

etc.

fortissimum. Regibus, etc., contra reges, contra prin-

Vers. 17.

Accinge. Vid. 2
CAPUT
II.

Reg. 4, 29. Conte-

cipes, etc. Dclart quid vocaverit

omnem

terram.

CHAPITRE
:

II.

1.

Et factum est verbum Domini ad me, dicens

1.

Et

le

Seigneur

me
aux

parla, et
oreilles

me
:

dit

2. Yade, et

clama
:

in

auribus Jrusalem, dicens:


tu
,

Hxc
tuai
,

dicit

Dominus

Recordatus sum
et

miserans

adolescentiam tuam,

charitatem
in deserto

desponsationis
,

quando secuta es

me

in terra quse

de Jrusalem; dites lui Voici ce que dit le Seigneur Je me souviens de vous, et j'eus compassion de votre jeunesse ; je me suis souvenu de l'amour que j'eus pour vous, lorsque je vous pris pour mon pouse, quand vous me suivtes dans le dsert, dans une terre qui n'tait point se2. Allez, et criez
:

non seminatur.
Sanclus Isral Domino, primitiae frugum ejus : omnes qui dvorant eum, delinquunt; mala venient
3.

me.
3. Isral a t consacr au Seigneur, il est les prmices de ses fruits. Tous ceux qui le dvorent font un crime ; les maux viendront fondre sur eux, dit le Seigneur. 4. Ecoutez la parole du Seigneur, maison de Jacob, et toutes les familles de la maison d'Is-

super eos,

dicit

Dominus.
, ,

4. Audite

verbum Domini domus Jacob


:

et

omnes

cognaliones
5.

doms Isral Hc dicit Dominus Quid invenerunt


:

patres ve-

ral.

stri in

me

iniquitatis, quia elongaverunt


facti

me

et

am-

bulaverunt post vanitatem, et vani


6.

sunt?

Et non dixerunt
fecit

Ubi est Dominus qui ascendere


:

nos

de tcrr /Egypti

qui traduxit nos per deser-

tum, per terram inbabitabilem et inviam; per lerram


sitis, et

imaginem mortis, per terr3m

in

qu non am-

bulavit vir neque babitabit


7.

homo ?
:

5. Voici ce que dit le Seigneur Quelle injustice vos pres ont-ils trouve en moi lorsqu'ils se sont loigns de moi et ont suivi la vanit, et sont devenus vains eux-mmes? 8. Et ils n'ont point dit O est le Seigneur , qui lions a fait monter de la terre d'Egypte qui nous a conduits par le dsert au travers d'une terre inhabite et inaccessible, d'une terre sche et aride , qui tait l'image de la mort, d'une terre par o jamais homme n'a pass et o jamais homme n'a de: , ,
: , ,

Et induxi vos

in

terram Carmeli, ut comederetis


etingressi conlaminstis

meur
7.

fruclum ejus.etoptimaillius

terram meam,

et haereditatem

meam
:

posuistis in abo-

et dlicieuse,
;

minationem.
8. Sacerdotes

fait entrer dans une terre abondante pour en manger les fruits et pour jouir de ses biens et, aprs y tre entrs, vous avez souill ma terre, et vous avez fait de mon hritage un lieu

Je vous ai

non dixerunt

Ubi est Dominus?

et

d'abomination.
8. Les prtres n'ont point dit O est le Seigneur? Les dpositaires de la loi ne m'ont point connu ; les Pasteurs ont t les violateurs de mes prceptes; les prophtes ont prophtis au nom de Baal, et ils ont
:

tenenles legem nescierunt me, et pastores prxvaricati


sunt in

me

et prophetae prophetaverunt in

Baa'l,

et

idola secuti sunt.


9.
ait

Propterea adbuc judicio contendam vobiscum


et

suivi des idoles.


9. C'est pourquoi j'entrerai encore en jugement avec vous, dit le Seigneur, et je soutiendrai la justice de ma cause contre vos enfants. 10. Passez aux les de Cthim, et voyez; envoyez en Cdar, et considrez bien et voyez s'il s'y est l'ait quelque chose de semblable ; 11. Voyez s'ils ont chang leurs dieux qui certainement ne sont point des dieux et cependant mon peuple a chang sa gloire en une idole. 12. cieux, frmissez d'tonnement! Pleurez, portes du ciel, et soyez inconsolables ! dit le Seigneur. 13. Car mon peuple a fait deux maux ; ils m'ont abandonn, moi qui suis une source d'eau vive; et ils se sont creus des citernes entrouvertes, citernes qui ne peuvent retenir L'eau. 14. Isral est il un esclave ou un enfant d'esclave? Pourquoi donc a-t-il t expos en proie ? 15. Des lions se sont jets sur lui en rugissant ; ils l'ont allaqu avec de grands cris; sa terre a t rduite en un dsert ses villes ont t brles, et il n'y a plus personne qui y demeure. 16. Les enfants de Memphis et de Tapbns vous ont deshonore , 6 Jrusalem , jusqu'au haut de la
; , ; ,

Dominus,

cum

filiis

vestris disceptabo.
: (

10. Transite ad insulas Cethim, et videte et in Cedar


millite
,

et considerate

vehementer

et videte si fac-

tum
sunt

est

hujuscemodi

11. Si mutavit gens deos suos; et cert ipsi


dii
:

non

populus ver meus mutavit gloriam suam in

idolum.
12. Obstupescite, cli, super boc
:

et portoc ejus
:

desolamini vebemenler, dicit Dominus


13.

Duo enim mala

fecit

populus meus

me

dereli-

querunt fonlem aqua

viva;, et l'odcrunt sibi cisternas,

cistemas dissipatas, qu;e continere non valent aquas.


14. Numqu'id servus st Isral, aut vernaculus?

quare ergo faclus est in


15. Super

pradam ?
Icnes, et dederunt
in

eum rugierunl
non

voctm

suam, posuerunt terram ejus


ejus exusl sunt, et

solitudinem

civitales

est qui habitet in cis.

16. Filii

quoque Mempbeos

et

Tapmes constupra-

tte!

verunt te usque ad verticem.


17.
quisli

Numquid non
?

istud factum est tibi, quia dereli-

Dominum Deum tuum


nunc quid

co tempore, quo ducebat

17. Et d'o cela vous est-il arriv, sinon de ce que vous avez abandonn le Seigneur votre Dieu, lorsqu'il vous conduisait lui-mme dans votre chemin ?

te

per viam
18. Et

tibi vis in

via

.tgypti, ut bibas

18. Et maintenant qu'allez-vous chercher dans la voie de l'Egypte ? est-ce pour y boire de l'eau bour-; beuse du Nil? Etau'allcz-vous chercher dans la voie

37

COMMENTARIUM CAP.
tibi

II.

33

aquam turbidam? et quid bibas aquam fluminis?


te.

eum

via Assyriorum, ut

19. Arguet temalitia tua, etaversio tua increpabit

te

Scito et vide, quia malum et araarum est reliquisse Dominum Deum tuum, et non esse timorem mei
te, dict

apud
20.

Dominus Deus exercituum.

seculoconfregistijugum meura, rupisti vin:

cula raea, etdixisli


sublimi, et

Non serviam.

In

omni enim

colle

subomui

ligno frondoso, tu prosternebaris

merelrix.
21.

Ego autem
:

plantavi te

vineam electam,

omne

semen verum quomodo ergo conversa vum, vinea alina?


22. Si laveris
'te ni'-ro,

es mibi in pra-

et multiplicaveris

tibi

her-

bam
dicil

borith, maculata es in iniquilafe lu coraui

me

Dominus Deus.

23.

Quomodo
:

dicis

Non sum

polluta

posiBaalim
:

non ambulavi? Vide vias tuas


feceris

in convolle

scito quid

cursor levis explicans vias suas.

24. Onager assuetus in soliludine, in desidcrio ani-

mai suse altraxit ventum ainoris


;

sui

nullus averiet
;

eam omnes qui quxrunt eam, non dficient


struis ejus

in

mentuum

invenienteam.

25. Prohibe

pedem tuum

nuditate, et guttur

des Assyriens? est-ce pour y boire de l'eau du fleuve de l'Euphiaie 19. Votre malice vous accusera , et votre loignement de moi s'lvera contre vous. Sachez et comprenez quel mal c'c.-t pour vous et combien il vous est amer d'avoir abandonn le Seigneur votre Dieu, et de n'avoir plus ma crainte devant les yeux , dit le Seigneur Dieu des armes. 20. Vous avez bris mon joug ds le commencement; vous avez rompu mes liens; vous avez dit: Je ne servirai point; semblable une femme impudique, vous vous tes prosiiiue sur toutes les collines leves et sous tous les arbres chargs de feuillages. 21. Pour moi, je vous avais plant une vigne choisie, o je n'avais mis que de bon plant comment donc les-vous devenue- mon gard un plant biard, vigne trangre ? 22. Quand vous vous laveriez avec du nilre, et que vous vous purifieriez avec une grande abondance d'herbe de borith, vous demeurerez toujours souille devant moi de votre iniquit, dit le Seigneur Dieu. 23. Comment dites-vous Je ne me suis point corrompue; je n'ai point couru aprs Baal? Voyez les traces de vos pas, qui sont encore imprimes dans la valle; considrez ce que vous y avez fait. Jrusalem est comme un chevreuil qui poursuit sa course avec une extrme lgret. ^i. C'est un ne sauvage accoutum vivre dans le dsert, qui, sentant de loin.ce qu'il aime, court aprs avec ardeur, sans que rien puisse l'en dtourner. Tous ceux qui la cherchent n'auront point de peine la rencontrer, car ils la trouveront dans ses souil; :

siti.

Etdixisti: Desperavi,

nequaqum faciam:adambulabo.

lures.

amavi quippe alienos,


26.

et post eos

Quomodo

confunditur fur quando deprehendi-

tur, sic

confusi sunt

domus

Isral, ipsi et reges

eorum,

principes,

et sacerdotes, et

prophetse

eorum
;

27. Dicentes ligno, paler

meus

es tu

et lapidi, tu
:

me

genuisti

verterunt ad

me

tergum, et non faciem


:

ei in

tempore

afflictionis suae dicent

Surge, et libra

25. Je vous ai dit : Ne montrez point votre nudit, empchez votre gosier de s'enflammer de soif. Et vous avez rpondu : J'ai perdu toute esprance : je n'en ferai rien ; car j'aime les dieux trangers avec passion, et ce sont eux que je veux suivre. 26. Comme un voleur est confus lorsqu'il est surpris, ainsi la maison d'Isral, ses rois, ses princes, ses prtres et ses prophtes ont t couverts de confusion , 27. Ayant dit au bois, Vous tes mon pre ; et la
et

nos.

pierre,
li-

28. Ubi sunt dii tui quos fecisti tibi? surgant et

le dos,
ils

ils m'ont tourn Vous m'avez donn la vie et non le visage. Et au temps de l'affliction ,
:

brent te in tempore afflictionis tu

sccundm nudii tui,

viendront
28.

me

dire

Hlez-vous de nous dli-

vrer.

nerum quippe civitatum tuarum erant


29. Quid vultis
dereliquistis

Juda.

mecum
dicit

judicio contendere?

omnes

me,

Dominus.
filios

30. Frustra percussi

vestros

disciplinam

non receperunt

devoravit gladius vester prophelas

vestros, quasi leo vastator, generatio vestra.

31. Videte
ctus

verbum Domini
,

Numquid
?

solitudo fa-

sum

Israeli

aut terra serotina

quare ergo dixit


ultra

populus

meus

Recessimus

non veniemus

ad te?
32.

Numquid

obliviscelur virgo ornamenti sui, aut

sponsa
tus est

sont vos dieux que vous vous tes faits ? htent de vous dlivrer, maintenant que vous tes dans l'affliction car il s'est trouv dans vous , Juda, autant de dieux que de villes. 29. Pourquoi voulez -vous entrer avec moi en jugement? Vous m'avez tous abandonn, dit le Seigneur. 30. C'est en vain que j'ai frapp vos enfanls; ils n'ont point reu le chtiment. Votre pe s'est enivre du sang de vos prophtes votre race est comme un lion qui ravage tout. Suis-je devenu 31. Ecoutez la parole du Seigneur pour Isral un dsert strile et une terre tardive? Pourquoi donc mon peuple m'a-t-il dit Nous nous retirons; nous ne reviendrons plus vous?
qu'ils se
, ; : :

fascia: pectoralis suse?

populus ver meus obli-

mei diebus innumeris.

53. Quid niteris bonam ostendere viam tuam ad qurendam dilectionem, qu insuper et malilias tuas

docuisti vias tuas ?

34. Et in alis tuis inventus est sanguis

animarum
eos

pauperum

et

innocentum

non

peut-elle oublier les ornements dont ou une pouse l'clatante charpe qu'elle porte sur son sein ? Et cependant mon peuple m'a oubli durant des temps infinis. 33. Pourquoi voulez-vous justifier votre conduite pour rentrer en grce avec moi ? Vous avez mme enseign aux autres le mal que vous faites 54. Et l'on a trouv dans vos mains le sang des

o2.

Une

tille

elle se pare,

in fossis inveni

sed in omnibus

qu supra memoravi.
:

mes pauvres et innocentes. Je les ai trouves assassines, non dans les fosses, mais dans les mmes lieux
dont
j'ai parl auparavant. 35. Et cependant vous avez dit r Je suis sans pch, je suis innocente ; que votre fureur s'loigne de moi. Je vais donc entrer en jugement avec vous, puisque vous dites : Je n'ai point pch.

35. Et dixisti

Absque peccato

et innocens

ego

sum

et propterea avertatur furor tuus

me. Ecce
:

ego judicio contendam tecum, eo quod dixeris


peccavi.

Non

59
36.

IN

JEREMIAM
!

40

Quam

vilis facta

es nms, itrans vias tuas

et

ab /Egypto confunderis, sicut confusa es ab Assur.


37.

Combien tes-vous devenue mprisable, en retombant dans vos premiers garements Vous senez
36.
!

confondue par l'Egypte

comme

vous l'avez dj t

Nam

et

ab

ist egredieris
:

et

manus

tuae erunt

super caput tuum

quoniam

obtrivit

Dominus

conf-

dentiam tuam,

et nihil

habebis prosperum in e.

par l'Assyrie ; 37. Car vous sortirez de l'Egypte tout plore, tenant vos mains sur votre tte, parce que le Seigneur brisera cet appui o vous avez mis votre confiance, et que vous n'en pourrez tirer aucun avantage.

TRANSLATIO EX HEBRJEO.
1.

Et
:

fuit

verbum Domini ad me, dicendo


tu,

2. Vade, et clama

in auribus Ierusalem,

dicendo

Sic dixit

Do-

minus
post

Recordatus sum

misericordi adolescentiae
sat.

tuae, charitatis

desponsationis tu, quando ambulabas

me

in deserto, in terra
:

non

3. Sanctilas est Isral

Domino,

primitice

frugum

ejus,

omnes dvorantes

eum, delinqnent malum veniet super eos, dixilDominus.


gnationes

4.

Audile verbum Domini, domuslaacob, et omnes covestri iniquilatis in


est

doms Isral

5. Sic dixit

Dominus Quid inveneruut patres


:

me, quia elongaverunt

semcetambulaveruntpostvanitatem, etvanifactisunt?
fecit

6.

Et non dixerunt:Ubi

Dominus, quiascendere

nos terra ^Egypti; qui ambulare

fecit

nos per desertum, per terram desertam et dsola tam, per terram
transit vir,

aridam, et umbrae mortis, per terram per


in

quam non

neque habitavit bomo


:

ibi?

Ubi

7.

Et induxi vos
terram
? et

terram Charmel, ut comederetis fruclum ejus, et


et

bonum

meam

hreditatem

meam

posuistis in abominalionem.

ejus
8.

et ingressl eslis et conlaminstis


:

Sacerdotes non dixerunt

est

Dominus
in Baal,
filios

tenentes legem non noverunt me, et pastores prvaricati sunt in

me

et prophtie

prophetaverunt

et

ambulaverunt postea qu non profuerunt.


vestrorurn judicabo.

10. Sed

9.

Propterea adhuc judicabo vos, dixilDominus, et


:

filiorum

transite in insulas Chithiim, et videte

et in

Cedar mittite,
et ipsi

et considerate ve:

hementer

et videte si factum sit sicut istud. in id

meus mutavit gloriam suam


vehementer,
dixit

Dominus.

13. Duo enim mala

ll.Nummutavil gens deos, non suntdii populus ver quod non prodest. 12. Admiramini cli super hoc, l<mele desolamini
et
:

fecit

populus meus

Me

dereliquerunt

ut effoderent sihi eisternas, cisternas contactas,

num
et

est vernaculus ? quare fuit in praedani?


in

qu non

continent aquas.

15. Super

eum

rugierunt catuli

venam aquse viv, 14. Numquid servus est Isral, leonum, dederunt vocem suam,

posuerunt terram ejus


et

solitudinem
tibi

civitates ejus

Noph

Thachaphaneches confringent
quid

verticem.
le

exusl sunt, absque habitatore.

16.

Etiam

filii

17.

Nonne hoc
?

fecit tibi,

Deura tuum tempore, quo ambulare faciebat

per viam

aquam

Nili ? et
te.

tibi in via

Assur, ut bibas aquam fluminis?

Et nunc quid 19. Corripiet


18.

eo qud dereliquisti
tibi in via

Dominum

Mgypti, ut bibas

te malitia lua, et aversio tua

increpabit

Et

scito, et vide

qud malum

et

amarum

moremmeum
tua, etdixisti
relrix.
:

in te, dicit

Dominus Deus exercituum.


te

20.

est reliquisse te

Dominum Deum tuum,

et

non esse

ti-

Quia scculo confrcgi jugum tuum, rupi vincula


ligno viridi, tu discurrebas
:

21. Ego autem plantavi optimam vilem, totam ipsam semen vcrum quomod conversa es signala sarmenta 22. Quia mulliplicaveris tua Dominus Deus. 25. Quomod post Baalim non ambulavi? vido coram me, Non sum 24. Onagra assueta deserto, quid dromedaria circuiens viam tuam
et

Non serviam. Nam super omnem collem sublimem, etsub omni


si

memiiii

in

vitis alinai ?

laveris te nitro, et

tibi

borilh,

est iniquilas

dixit

dices

polluta, et

in valle, scito

feceris

levis

vias suas.

in

in desiderio animce surc atlrahit

laborabunt; in

ventum occasionis su; quis avertet cam ? omnes, qui qurunt eam, non 25. Prohibe pedem tuum ne sit discalcealus, et gultur tuum siti. mense suo inventent eam.

Et

dixisli

Desperatuin
,

est,

ncquaqum
affecti

adamavi quippe alienos,


sunt

et post eos ibo.

26. Ut pudore
me
;

afficilur fur

quando deprehenditur
eorum,
et

sic

pudore

domus
:

Isral

ipsi

reges
;

eorum , principes eorum


:

et sacerdotes

prophet eorum.

27. Dicentes ligno


litigatis

Pater meus es tu et lapidi


:

Tu

genuisti

quia verterunt ad
dii lui,

me

cervicem, et non faciem, et in tempore mali sui dicent

Surge, etserva nos.

28. Et ubi sunt

quos

fecisti tibi? surgant,

num

liberaverinl te in

tempore mali
contra

lui ?

secundkm quippe numerum civitatum tuarum fuevos prvaricati estis contra me,dixit Dominus.

runt

dii tui,

Iehudah.

29. Ut quid
filios

me? omnes

30. Frustra percussi


leo vastator.

vestros, disciplinam non receperunt; devoravit gladius vester prophetas vestros,


:

tanqum

31. Generalio. Vos videle verbum Domini


:

Num

solitudo suo Israeli,

num

terra tene-

32. Numquid obliviscitur Dominamur, non veniemus ultra ad te? munenularum suarum ? populus ver meus obliti sunt me diebus absque numro. virgo ornamenti sui, sponsa 34. Etiam 33. Cur prparas viam tuam adqurcndum dilectionem?ide etiam malas ostendisti vias tuas; in oris vestimentorum tuorum invenli sunt sanguines animarum pauperum innocentum? non eum perfossorio Quia innocens sum cert aversus est furor ejus me. invenisti eos, sed super omnibus bis. 35. Et dixisli

brosa? ut quid dixerunt populus meus

Ecce ego judico


yEgypto pudore

te,

eo qud dixeris

Non

peccavi.

36.

Cur vadis valdc, ilerando viam tuam


ab Assur.

etiam ab

afficieris,

quemadmodm pudore
:

affecta es

37. Etiam hinc egredieris, et manus


eis.

tu erunt super caput tuum

quia contempsit Dominus confidenlias tuas, et non prosperaberis in

COMMENTAR1UM.
Vers. 2.

Adolescente tv/e
:

etc.

Javcnlulcm

II]

inilio feci

propter

te,

cm

te

cduxi de .<Egyplo.

u-

pro principio ponit. q. d.

memor sum eorum qu

III

ritatis desponsationis ivje, id est, qu te deperh

41

COMMENTAR1UM. CAP.
Vers.
vos (1).

II.

42
:

cm te in sponsam accepi ut mihi eam fidem servarcs quam spons prob maritis suis servare soient. Non
sata, id est inculta, ubi penuria

9.

Judicabo. Chaldus paraphr.

Puniam
maris

annon

erat.

Vers. 10.
erat

Chithiim, per
d.:

Cliiltos intellige
,

Vers.
Isral nes qui
afflictio

3.

Sanctitas
et

etc.

Ut Sacrosanclus

Mediterranei incolas. (Vid. lsai 25


est

1.)

Cedar. Regio

Domino,

lanqum primiti frugum ejus : ovicomederint eum, yeccabunt sub. in Domino, et id est, lanqum vniel, etc. Sanclitas Domino
,

Arabi. Q.

Duris cl iniquis tractalis me, qum

gentes idola sua tractent. Mittite, sub. legatos, aut

exploratorcs

res ipsi dicata,


5, 6.)

qu

pollui

non dbet. (Vid. Exod. 19,

Vers. 11.

Gloriam
suum
,

(2).

suam

(5), id est,

Deum

ve-

Tanqum
aliis,

primiti frugum, quas ipsc Isral de

rum

liberatorem

de quo solo merit gloriari

frugibus suis offert

Deo

qu

primiti attrectari non

poterat

eum

esse omnipotentem, etc.

debent ab

Yers. 5(2).

Post vanitatem. Chaldus para Et umbr. mortis,


metum
nemo
id est,

qum

sacerdotibus (1).

Vers. 12.
pli.:

Timete

alii

lumultuamini, vel Iwrrc-

scite.

Desolahini, id est, tempestalcm excilaie in tevel, exarescite.

post idola ipsa. (Vid. Deut. 52, 21.)

stimonium ira Dei,


borridam

Vers. 6

(5).

qu

incutiebat
etc.

morlis. (Vid. Job. 5, 5.)


el ubi

Per

quam,

Per quam nemo transibat,


babitabat.
vel
,

non

liabi-

tabat quisquam, vel,

Vers.
in, etc.

7.

Et induxi vos,
lsai.

induxi autem vos

Charmel. (Yid.

35, 2.) In abominationem,

abominandam; sub. ob idololatriam. Non dixerunt, cm scilicet vidrent vos Vel\s. 8.

idololatri esse

deditos.

Et tenentes
in

LECEM.idest,
In

qui

quotidi

habebant Iegem

manibus.
idoli

Baal.

Vocem Hebraam vocabulo


Chaldus parapbr.
Baal
,

generali

expressil
)

In nominc idolorum.

Alii

per

idolum Sidoniorum

Astarolli intelligent

qud

Baal in bc significatione usurpelur, 1 Reg. 16, 31,


ubi traditur

Acbab

coluisse

Baal. In
:

Baal

id est, in
:

Imaginem mortis Septuaginta hifructuosam. (Em.S.) Per terram sitis. Auegoric, ascendimus per baplismum Chrisli de ^Egypto, el iransmittimir ad crucem, sed non permitlit Deus tentari supra vires. Terra terra non seminata arida est, sed petra fluit aquis (Clarius.) sed datur clo manna, elc. (1) Propterea adhuc, lict pnasde vobis exegi, ne putetis vos defunctos esse pnis omnibus , nam jus meum adhuc inlcgrum relineo, Calvinus. Vel, disceptabo vobiscum; disceptationem hic intelligunt, vel, 1* realem, ut Ps. 74, 22, Isa. 51, 22, puniendo illos q. Suinmojure agam vobiscum, non mi^ericorditer ; d. vos transgressores esse convincam, el puniam. Jus meum persequar, etc.; Synopsis. Vel, 2", verbalem ; Ut antea eum patribus egi, ila et vobiscum disq. d. ccplabo, et vos per prophcias convincam, elc, Anglicana; annolaliones. Et eu m filiis, etc., vel, quia parentes imitanlur: vel, quia parenlum peccala maxima
; : : ; : :

oniine Baal. Dicebant enim

Hc

dicilBaal, non

erant, etc.
(2)

Hc

dicit

Dominus. Profuerunt, proderunl, idest,

secuti sunt idola. (Vid. 1,

Sam.

12, 21, et lsai. 48, 17.)

(1) Qui de messe aut fruge ali comeduntanlequm primitias dederint sacerdotibus, ex lege damnanlur,

et sequentibus. Sic tune daninati

Exod. 23, 19; 34, 26; Num. 15, 19; Deuter. 26, 2, fure non tantm seplem illi populi, non pareilles Israelilarum denun-

(Sanctius.) Israelilarum impietalem et slultiliam comparalionc exaggerat genlium omnium aliarum, qu cm in fals religione, majoribus suscept, soient esse constantes, Isralite tanl levilate ver ad falsam desciverint ; Deumque omnipotentem eum vanis sinnilacris comniutavcrint. Nam transite adinsulasCittorum, et videle ; ctsi primum el propri velus Cypri

Siimmam

vcrm eliam alii qui Israelitis ull ex parle nocuerunt, ut Amalecit, Madianil, et alii.(Grolius.)
tiationibus,
(2) Iniquitatis, id esl, primo infidelitalis; Qu in re mal tractavi crudelitatis, q. d.
:

secundo

sponsam
,

meam,

Judi? Ambulaverunt post vanitatem, id est, post idola qu quia vani et falsi sunt dii , quos Deo vero opposuistis, hinc pariter vanos et falsos effecerunt vos cultores suos, qu ac cullum et religionem, im superslilionem vestram. Ita S. Hieron., Cbald., Theodor., Hugo, S. Thom. , Lyran. Potest tamen secundo , lue omnis alia vanilas, qu in quolibet est peccato, acciscilicet vos,

insul nomen fueiit, poslealamen vixdubiumestlaiis usurpatum fuisse non solni de insulis maris Medilerranei, verum et de aliis terris ultra mare illud liebris ad occasum silis. Hieron ym US i lie, imiuit, ad insuquas vel Italie vel occidenlalium par( las Celliim tium debemus accipere, ab co qud terr Jud Cyprus insula, in qu urbs hoc vocabulo nuncupatur Cilium, vicina sil; de qu et Zeno, princeps Sloicoi Quemadmodin ver hic per Ciltim ter rum, fuit, r occidenlem soleni versus sil, ila per Cedar, posteros lsmaclis, Arabes Cedreos, terr orientales de: , ,

signantur. Kimchi

<

Memoratpropheta

terras idolola-

pi;

omne enim peccalum estamor

rei

van.

trarum ad orienlem et occidentem silasllieronymus: quos Cedar regio est solitudinis et Ismaelitarum nunc Saracenos vocant , contra quam hujus ipsius
,

\a.m facti sunt, id est, similes idolis suis i'acti sunt sine ratione, sine sensu, sicut imprecatur eis David , Similes illis ( idolis) fiant qui fariunt Psal. 113, v. 8 ea , et omnes qui conftdunt in eis : sic pariter quilibet
:

peccator vanus

lit et brutus, dora vanas et brutas sectatur voluptales. Peccalum , ait D. Thomas hic , dicitur vanilas, primo, quia pliantaslicum est in eligendo, Psal. 39, 5 Beatus vir, cujus est nomen Domini spes
:

non respexit in vanilales et insaniut falsas. Secundo, quia iransitorium est in permanendo, Psal. 77, 35 Defecerunl in vanitate dies eorum. Terlib, quia falejus
;

el

pro|ihet in exlreniis parlibus lexitur valieinium. El cujus meminil David, Ps. 120, 5, dicens Uabitavi eum habitantibus Cedar. Lt est sensus : vel ad occidentem pergite, vel in soliludinem miliile, el yidete, siqua gens hoc fecerit, quod fecistis. Ad mitad videndum eorum ritum, scilicet, tite Jarchi supplet consueludinem. El animadvertile valde, diligenter, atEl animum advertite. ut rem probe inlcltent. Jarchi Et videle populos, qui miliqalis. Chaldus hc addit grant de arce in arcem , el de provinci in provinciam , portantes idola sua et ducentes ea secum, et in loco, ubi
: :
: :

taxesl in expectando, Eccli. 34, 1 Vana spes, et mendacium viro insensato; et somnia cxtollunt imprudentes.
:

Quarto, quia infrucluosum est in consequendo, ut recl usurpent illud Isai 49, 4 In vacuum laboravi sine causa, et van forlitudinem meam consumpsi. Huc.usque
:

et statuunl idola sua taque adorant. Et videle, an fucrit sicut /ioc?Chaldeus quaenam est gens et natio, qu fecerit sicut vos,

substituant, exlendunt tabernacula sua

domus

Isral ?

(Rosenmuller.)
ulli

D. Thomas.
S. S.

(3) Sitis, id est, arida, Septuaginla

(Corn, Lap.) Sine aqu.


:

eorum abdieaverint deos suos, ut Adonin, Vcnerem, Dusarem. Mutavit gloriam suam in idolum TIW. Sed olim fuit >TU3, meam majestalem ,
(5) Videle

an

XIX.

45
Vkrs.13.

LN

JEREMIAM
Vers. 14.

44

AQUvivA:(l),f>quarumviveiiliuin,i(Jest,
vel, cister-

Numquid.
,

Introducit Jrusalem con-

perptu fluentium.CiSTERNASCOXFRACTAS,

nas inquam fractas, aut rimosas et raal conglulinatas.

querentem de sorte su idque animo plan ingrate Servis, sub. emptitins. Vernaculus? ad verbum domus, domi natus,
id est, estne Israei servilis conditioq. d.,
nis, ut sic

vox posterioribus lemporibus mirabilem quamdam Dei prasenliam significare cperat, ide mulrunt hoc scribae, ut et Psal. 116, 20. (Grotius.) (1) Duo enim mala, contraria duobus bonis, quac illis prceperam, ut declinarent malo, et facerent bonum psal. 36, 27. Fecit populus meus. Primum, me JiEREUQUERUNT FONTEM AQU.-E VIV/E. VlVtV, id est, persed quia
illa
;

Deo contemnalur? suorum?

non. Cur ergo

paluil prada: hosiium

Vers. 15.

Catuli leonum,
Filii Nopii
, ,

id est, froces

reges.

Exust, sunt, desolatae sunt, sive deslrucla:.


Vers. 16.
id est
,

cives

Memphis ad
te desti-

petu lluentis, vitalis, vitam


fui illis fous
lis. Ilic

dan'tis.

Arabicus vertit,

quos velut auxiliares confugisli

non tantm

aqu

dulcis et laudubiiis, onini vilio caren-

tuent, sed etiam perdent. Respondet querimoniaa 1sraelis,

id est, gralke et boest Ueus , psal. 35, 10 Quomam apud te est fons vit. Yiderunt idipsum genliles, unde Trismcgist., dialog. 7 : Respicile , ait, mortales, et resipiscite , et ad

ergo tons perennis aquae,

ac

si

dicat

fiducia

humani
vel
,

auxilii

causa est
;

nornin

omnium,

calamilalis.

Tachaphaneches,
(1).

Tapltnis

urbes

sunl primarioe yEgypli


4.) CONFRI.NGENT T1RI

(Vid. Isai. 19, 15, et 30,


,

VERTICEM

verlicem

tllUIll
:

COI1-

foulent

vit recurrile. Et Alcinous,


:

lib.

de Doctrine

Plitonis Nostrum bonam, inquil, si quis Platonis libres accurat legerit, in ips primi boni contemplatione postasse reperiel : quod quidein primum bonum, et Deunt, et primant mentent vocare licet. Hoc prophtie adagiuni pulchris similibus parabolis explical S. Eplirein, tract, de divin Grali, toin. 1. Qui, inquil, fontem habenl, gult non indigent. Lacle non egenl , qui gregem pascunt. Qui panent frangunt , micis opus non hubent. Qui met conftciunt, eos metlis saporem explorare non est necesse. Qui margaritam Itubent , de obolo acquirendo

tundent, vel contrent. Chaldus paraph.


fortes tuos, et diripient divitias tuas.

Occident

Vers. 17.
relinquere te
derelictio tua

Fecit,

elc.

Ad verbum,

faciel tibi, de-

Dominant Deum tuum lempore,

etc.,

pro,

Domini Dei
tibi.

lui, id est,

ob tuam dcserliopro nomine.


tibi,

ncm

hicc evenienl

Arab

infinitivus

Tempore quo,
Vers. 18.

elc., id est,

te^pore quo aderat

vel

quote deducerevolebatper viam mandatorum suorum.

non laborant. Secundura Foderunt sidi cisternas, cisternas dissipatas. Syrus vertit, coiu/uassutas; Arabicus : scissas in quibus non onaregatur aqua, neque durt, id est, permanet. He csirna, ait S. liicron. et Tlieodor., sunl idola primo, quia nu Marri hahent divinilalcm aut potentiain, nisi qua; eis inferlur ab huinan ignoranti. Secundo, sicul cisterna ex aquis turbidis complelur, ila quod idola, quod diemones danl, turbidum est.
: :

Quid
in

cibi

in

via

^gvpti? Hebrais-

mus

Quare vadis

iEgyplum, cm habeas lam

praisens auxilium? Totum versum sic paraphrazei Chaldams par. Nunc ergo quid vobis, conlrahendo so-

cietatem

cum Pharaone cum

rege J5gyptiorum
in

ut proji-

ciatis iterum

marcs vestros

anmem?
?

et

quid vobis

perculiendo fdus
ciatis

Assyri
?

ut transmigrarc fa-

Tertio, idola sunt cisterna: fraeta, rimosa; , mal conglutinatae, quae aquam non continent , quia ab eis nihil quod sitim anima; levet, exspeetanduni est. Rur-

vos ultra Euphratem


intelligunt (Vid.

Nili

ad verbum,
3).

Sicltor.

Nilum

Isai.

23,

Per aquam hic

sm cisterna: dissipl sunl gnies dololalrde, puia iEgyplii, et Assyrii , quibus alternalim beliis pressi openi pelebant hixi ; id patel ex vers. 18.
Tropolog., omnis peccaior reliclo fonte, qiucrit cisternas , quia in omni peccato, est primo, aversio Deo, bono increato et immenso ; atque conversio ad

suppetias

intclligit, q, d.,

auxilium, cur ali-confugiebas


phratis. (Vid. Ps.

cm haberes domi pnesens ? Fluminis, hoc est, Eu


ab Assyriis
;

72,

8.)

Cm

premebanlur Judari ab

vEgyptiis, petebant auxilium

cm

ver

eos Assyrii premerent, confugiebant ad ^Egyptios.

bonum caducum,

fragile, exile turbidum. Secundo, estcontcmplusDei, praj honore cl amoreercatura:. Tertio, peccaior peccando, quasi liluluinetesse finis ultiini

Vers. 19.
dabis
rect.

Corripiet te,

vel, te castigabit, id est

Deo adimit, eumque et spes suas omnes quasi transfert in crealuram. Nonne ha:c est suinma contumclia
Dei?

pnas pro nequili tu. Aversio tua, sub., vid Et scito, elc, scito ergo et considra quod, etc.

summa

stolidilas

et

insania peccaloris?

dicit

enim etverbis et factis illud, quod fatuus ille avarus apudNazianzenum traitai, de Fortun cl l'rudenti Gutta bon sortis (fortunae) mini potior est mentis (pru:

dentia: ) cado. Quod apte rel'ulat el retorquet prtidens, dieens Gutta bon mentis milii potior est bon sortis cado. Peccaior enim glebam terra; toti c'Io ,
:

crealuram creatori, momeiilum a;ternilati stuli pnean teponit.ContFariumfaciunt prudentes et sanctif Hinc primo, hoc adagum reel adaptalur hcerelif cis; lu enim purum doctrin; (idei in Ecclesi fontem
fert et

Scripturae, vanis scienliis dat operam. Tertio, est rcligiosus, qui in tentatione quserit humana solalia futi lia, nec poscit Deo vera et solida. llocaulcm fil, inquit , quando in tentationibus oralio fastidilur, cl pro iisdcnt nligandis, jocosis el inulilibus verbis vacalur. DeniqueS. Augusl. in Senlenliis, sent. 289 Quantum, ait, el quale bonum sil Deus, etiam ex hoc evidenter oslendilur, quod nulli Deo recedenti benc est, quia et qui gaudent in morliferis votuplatibus, sine doloris timor esse non possunt. El qui omninb mulum desertionis
:

deserunt, et fodiunt sibi cisternas cnosas l'alsorum dogmalum;itaS. Iren,1.3, cap. 40; S.Cyprian.,epist. 70, et S. Athanas., serin, contra omnes luereses. Secundo , B. Pelrus Damiani cilatus in Allegoriis Tilmanni, idipsum adaptai monachis loquacibus, qui relictis Dei laudibus, piisque sermonibus, quasi i'onte vilali , ora sua faciunt cisternas , ex quibus non novi, sed veteris hominis verba futilia proferunt; casque dissipalas quia labia sua moderat discrelionc nesciunt cohiberc. Tertio, Hugo Avarus, inquit, est cislerna velus et rimosa, qua: nlinqum a(|uis, id est, opibus impleri
; :

sentiunt, uliis qui hoc noverunl discemere, quanta sit miseria, apparet. Quia erga in solo Deo est onmis vera dcleclalio, hinc peccaior O) sa privans, senlit omnem amaritudineui ; quia reliclo fonte vito, velil nolit, adha;ret fonli mor(Coin, Lap.) tis cl omnium malorum. (1 ) Constupraverunt te usque ad verlicem, disiuperunl, coiiliegonmt te usque ad verlicem, id est, pcnils afflixerunl et conquassrunt le, ila ut planta pedis usque ad verlicem capitis non esscl in te sanilas. Hoc ide dicit, quiajuturum erat ut Judici non solm alii Bahylonem capli ducerenlur, sed etiam alii /Egypluni fugerent, ut factum legimus, 4 Rcg. 25, 26.

su majore superbi tumore non

polest. S&cund, est clericuss qui relicto studio sacra

(Maldonatus.)


45
Vers. 20.

COMMENT ARIUM. CAP.

H.
etc.; (id est,

46

Nam super
nam

etc. (1),

Sub.

Et tamen

occasions su^e,

odorem maris quem sors


venlum
;

non

stelisti

promissis;

super omiiem collem. Sunt


,

oblulit.) Alii dislinguunt post

et vertunt

im-

qui A convcrlunt in tamen. Discurrebas meretrix


id est, idola colis. (Vid.

petum eyus quis revocabit?


bit

vel,
;

impetu suo quis revoca,

Exod. 20,
vitem,

5.)
scilicet dicitur
veritatis,

illam ?

Non laborabunt

vel

non faligabuntur. Id
luslris

Vers.

21. Optimam

qu

est,

non dabunt operam ut illam ex antris ac

Sorec. (Vid. Isai. 23, 2.)


id est,

Verum; ad verbum,

ferarum eruant. Prohibe pedem tuum , etc. Verba sunt Vers. 25. prophet avocantis populum petendo auxilio hu-

germanum

et

probum.

Sarmenta, palmites

dgnres.

Vers. 22.

Borith

(2).

(Vid. Malach. 3,2.) Si:

mano,

q. d.

gnata est, signata tamen


inquiL,
falles

erit

vel,

nota

erit.

Etiamsi,

nam

altres tuos calceos, et

Ne petc regiones longinquas, pro auxilio ; siti affligeris. Ne sit disNoli denudare partes verendas; cas
alii
,

coneris dissimulare

tuam

idololatriam*,

non

calceatus, vel nuditate, seu ne eatnudus. (Clericus

me.

tolum exponit

Vers. 23.

Viam tuam
:

quia scilicet ibas in colles

quippe Hebri, ut et

honesle pedum vocant no-

ad shnuhcra
ips.

vesligia
:

tua

adhuc apparent

in valle

mine

ila

ut sensus

sit,

ut et sequentium

verborum

Dromedaria

camclus est femina juvenis ac


cilis currit.
levi.

Noli fomicari; favet contextus).

siti

id est,
,

ne tam

parva,
eras

qu masculo
ad

Chaldus paraph.,
6.)

long eas pro auxilio. Desperatum est

etc.

Abhorfrustra

similis

dromedari

(Vid. Isai. CO,

Cir-

rens

est, sub.

cor

meum
me

Domino ,

(id est,
;

cuiens,

verbum confundens;
etc.

vel implicans vias


illuc discurrit.
,

revocor scortalione
queo.

(idololalri)

absliuere neeat post

suas, id est,

Vers. 24. Onagra


:

qu confuso cursu hue


,

Alii, desperavit, sub. cor


:

meum, ne

Do-

(Altra comparatio

q.

minum

q. d., illo

non

nititur,

sed auxiliis humanis.

d.

Qualis onagra in luslris et antris

manere

solita,

Vid. Isai. 57, 10.)

ubi libidinis stropercila, captavit

auram maris, ad
facile

Vers. 27.

eum
ita

toto impetu ferlur,

nec ullatens averti potest;


,

obverterunt mihi tergum.

ut qui illam corripere voluerint

sint illara

Verterunt Vers. 28. Et


illis.

ad me cervicem
Subaudi

(1), vel

ubi, etc.

At ego respon-

eo mense quo amore stuans hc


turi. Talis, etc.

illc cursitat,
1.

reper-

debo

Surgaht,
'

etc., surgant, ut

videamus an libe-

Observt Plinius

8, c.

30, onagram

rare possinl

maris vestigia sequisolitam. (De femin onagri loquitur.

Vers. 29.

etc.

Litigatis, exposlulabilis, vel, conqueaffligimini,


,

Onagri sunt velocissimi


;

ad hoc facit respirandi


in

rimini, q. d.:

Cm

nullam habetis juslam

nam qui tardi sunt respirandi. Tu inquit, similis cm libi est iter ad idola tua
facilitas
,

causa est

difiicultas

causam exposlulandi mecum


fecistis.

omnes enim
id est,

me

de-

es onagro velocissimo,

quotquot voluerint ca-

Vers. 50.

Prophetas vestros,

prophetas

pere onagram illam

non conabuntur illam assequi


erit,
sic

Dei ad vos missos.

currendo, sed expectabunt tempus quo gravida


et

Vers

31.

Generatio
omnia

vel,

generatio. Id est,

tum

facile illam capient

tandem me capieris

homineshujus tatis. Yidete,

vel, considerale.

Num
?

et punieris

cm

gravida cris. Id est

cm ad summum
sub. ut

solitudo, etc., id est, nonne prbui Israeli necessaria

pervenerit peccatum tuum.


illam

Non laborabunt,

nam

in deserto

dsunit, ac si dicat Israeli,


ei defui.

quam-

assequanlur cursu. In mense suo,


,

Chald. pa-

di coluit me,
scilicet,

numqum

Tenebrosa'. in qu
:

raph., tempore suo

quo

scilicet est gravida.

Ventum

omnia sunt

lethifera,

et infcunua

nam
,

tellus
(i) A seculo confregisti jugum meum. Ceu indomilum animal, agricol repugnans, dixisli Non serviam. Sive Jugum, quo mecum jungeharis ceu cum viro uxor, fregisti legilimum obsequium, quod initi mecum fderis causa milii debebas, ahjecisti repudium qusivisii tuquc iibertate abusa es, extreinas auiini lui libidines sequens Sub omni ligno frondoso, tu prosternebaris meretrix. Hebr. A seculo (ab initio) confregi jugum tuum, rupi vincula tua, et dixisli : Non serviam. Servitute et rumnis , quibus apud /Egyptios opprimebaris , te eduxi ; al lu beueficio ingrala dixisli
:

qu soli non est exposita, nihil profert; sic neque ea qu non est sub clo libero. Dominamur vel, dominum accepimus. Habemus reges et principes, nec
est nobis

opus

alio

nunc duce.
vel
,

Vers. 32.

Mur^nularum suarum ?

monilium

suorum
tuam,

Vers. 33.
ut

Prparas,

etc.,

Hebr.

bonipeas viam

quras amicitiam? id est, cur tanto studio

apparas profectionem ut ineas amicitiam


,

cum

populis

Non
bal.

servio.

Levissimam

beneficii

Si quid ex te flagilabam, illud cert

mercedem postulavi. prmio non vaca-

nonnulli,

servitutis expers esse voluisti. Aiunt verba, confregi jugum tuum , illud lantuinmod significare prdixi, te fracluram jugum; sive, le frangere jugum passus sum. Septuag. ; A seculo confregisti jugum tuum, et dirupisti vincula tua, et dixisli : Non serviam libi. Qu lectio cum Vulgat convenit. Chaldus : Confregi seculo jugum pqpulorum de collo veslro , succidi vincula vestru, et dixislis :
tu

At

me

hc

Non addemus

verbum tuum (Calmel.) (2) Per nitrum quidam inlelligunl alumen, alii pulverem cum quo capul lavatur. Et per liorilk aliqui intelligunt saponem , alii herbam qu loloies utuntur.
ultra transgredi

(Munsierus.)

ils me viendront dire : (1 ) Au temps de leur affliction Htez-vous de nous dlivrer, etc. N'ayant point t sensibles aux bienfaits de Dieu , ils le sont enfin ses chtiments. Mais c'est , dit un Pre, une demande insolente ceux qui ont mpris leur Dieu au temps de la paix , d'exiger de lui au temps de l'aflliclion qu'il leur donne son secours. H Que vos dieux leur dit alors avec trs-grande justice que vous vous tes faits vous dlivrent maintenant. Car puisque Dieu est le crateur des hommes et que les hommes cependant ont entrepris de faire des dieux , il est juste qu'ils prouvent dans leurs besoins ce que peuvent pour les assister ces dieux qu'ils ont faits, et ces idoles qu'ils ont adores. Probet ncessitas quid (acy.) possinl quos securus unie coluisti.
:
,

, ,

47
exlernis? Ostendisti, ad verbuni
et docui.
,

IN

JEREMIAM
ero contendens tecum
,

48
vel
,

Docuisli. Lcgitur

paratus

sum contendere
est, cur toties
auxilii

Prat. pro
id

lui.

docebo.

Unde quidam

ver-

iccum.
Vers. 56.

tunt

Ob

docebo vias luasmalas, sub.

esse. \'id. 55,

Vadis

vald (1),

id

pessimas, sub. Gnies, adjectivum sine substantivo


q. d.
,

mutas

ilinera,

hoc est, hue

illuc discurris,

bine

fit

Vers. 54.

In
,

ut sis scandalo gentibus malis.

quxrendi causa. Etiam ab .Egypto,


id

q.

d., frustra
petisti

oris vestimentorum
,

tuorum,

petis auxilium

ab ^gyptiis, sicut frustra

ab

est, sub veste

lu

q. d.

ne cde quidem inno-

Assyriis.

centium abstines
veste tua

ut ineas gratiam
,

cum

exteris gen,

Vers. 57,

Hinc,

id est,

ab

isto

rege /Egyplio.

tibus. Chaldseus paraph.


,

eliam in secreto

id est

sub

Et manus
denlis.
j

tu.c, etc.,

signum

est animi

dolorem oslen,

deprehensa es

quod
,

effudisti

sanguinem

(Vid. 2
est.

Sam. 15, 19.) Contempsit

abomi-

juslum. Cum perfossorio, id est

suffodientes

domum

natus

Confidentias tuas, id est, eos quibus

tuam

ut

illos
. :

juste posses occiderc. Alludit ad illud

pendebas.
(1)

Exod. 22 2

Si in suffossione inventus fueril fur. Su,

In

Hebrao
,

per omnibus his


id est
,

propter hsec omnia

sub. occidisti

tuam?
ptiis
,

Id est

mme

Quid discursas adeb mutando viam Assyriis blandiris, nunc ^Egy,

sed qud te earperent propter boec oninia, boc

est propter idololatriam.


ligatur.

Ut de veris prophelis

inlel-

Vers.

55. Et
,

sus est, etc.

dixisti; et dicebas. Cert avervel duntaxat recdt etc. Judico te,


,
.

ipsorum cultus imitando. ab ./Egvpto confunderis sicut confusa es ab Assur. Assyrius pactis violatis terram vastavit urbem obsedit. iEgyptius magna de te iributa exegit nec quicquam tibi proderil, 1 Reg. 25, 24.

Et

(Grotius.)

CAPUT
:

III.

CHAPITRE
uxorcm suam,
:

III.

1.

Yulg dicitur

Si dimiserit vir

et

recedens ab eo, duxerit virum alterum


vertetur ad

numquid
et

rc-

eam

taminata

erit

numquid non pollula mulier ilia? Tu autem fornicala


ultra?
:

con-

es

cum
Do-

amaloribus multis

tamen revertercad me,


te.

dicit

minus, et ego suseipiam


2.

Leva oculos tuos


:

in

direclum, et vide ubi non


,

proslrata sis

in viis sedebas
:

exspeclans eos quasi

lalro in soliludine

et polluisti

terram

in fornicalioni-

bus
5.

tuis, et malitiis tuis.

Quam

ob rem prohibilse sunt

stilhc pluvial

um

etserotinus imber non fuit; fions mulieris merelricis


facta est libi, noluisti crubesecre.
4.

aprs avoir en pouse un autre son mari la reprendra-t-il encore? Cetlc femme n'est-elle pas considre de lui comme impure et dshonore ? Pour vous , vous vous tes corrompue avec plusieurs qui vous aimaient; cependant revenez moi, dit le Seigneur, et je vous recevrai. 2. Levez les yeux en haut et voyez o vous ne vous tes point prostilue. Vous tiez assise dans les chemins les attendant comme un voleur attend les passants l'cart; el vous avez souill la terre par vos fornications el par vos mchancets. 5. C'est ce qui a t cause que l'eau du ciel a t retenue et que les pluies de l'arrire-saison ne sont point tombes. Aprs cela vous avez pris le front d'une femme dbauche, vous n'avez point voulu
1.
:

On

dit d'ordinaire

Si

une femme

t rpudie par son


,

mari et

l'avoir quitl,

rougir.
:

Ergo saltem amod voca me


mea; lu es
:

Pater meus

dux

virginitatis

5.

Numquid

irasceris in

perpctuum, aut persvra


et fccisli

4. Appelez-moi donc , et invoquez-moi au moins maintenant Vous tes mon pre ; vous tes celui qui m'avez conduite lorsque j'tais vierge
: :

bis in finem?
tuisli.

Ecce locuta es,

mala

et

po-

6.

Et

dixit

Dominus ad me

in

diebus Josia? rgis

Sercz-vous donc fch pour ton jours ? et votre colre durera-t-elle ternellement? .Mais vous avez parl avec audace , vous avez commis toutes sortes de crimes-, et vous vous y ies abandonne de tout
5.

Numquid

vidisli

qu

fecerit aversatrix Isral?

abiit

votre pouvoir.
6. Le Seigneur me dil aussi au temps du roi Josias N'avez-vous point vu ce qu'a fait la rebelle Isral ? Elle s'en est alle sur toutes les baules montagnes el sous tous les arbres chargs de feuillages et elle s'y est livre sa fornication honteuse. 7. Et, aprs qu'elle a fait tous ces crimes, je lui ai et elle n'est point revenue. dit, Revenez moi
: ,
:

sibimet super

omnem montem
cm
fecisscl

excelsum, et sub omni


ibi.
:

ligno frondoso, et fornicala est


7.

Et dixi,
:

hxc onmia

Ad me

rever-

tere
8.

et

non

est reversa.

Et

vidit prvaricatrix soror ejus

Juda

quia pro

eo quod mcliata esset aversatrix Isral, dimisissem

eam,

et

dedissem

ei

libcllum repudii

et

non limuit

prxvaricalrix Juda soror ejus, sed abiit, cl fornicala


est eliam ipsa.
9.

perfide Juda , sa sur, voyant que j'avais rpudi la rebelle Isral et que je lui avais donn l'ccril de divorce; Juda, dis-je, cette perfide, n'a point eu de crainte; mais elle s'en est alle, et elle s'est corrompue aussi elle-mme.
8.

Et

la

Et
et

facililale fornicationis

su conlaminavit
esl reversa

ter-

ram,

mcliata

est

cum
bis

lapide el ligno.

10. Et in

omnibus

non

ad

me

prse-

a souill toute la terre par le dbordesa prostitution, et elle s'est corrompue avec la pierre et le bois.
9.

Elle

ment de

varicatrix soror ejus Juda in tolo corde suo, sed in

mendacio,

ait

Dominus.

il. Et dixit

Dominus ad me

Juslificavit

animam

10. Et, aprs tous ces crimes, la perfide Juda, sa n'est point revenue moi de tout son cur, mais d'une manire feinte, dit le Seigneur.

sur,

suam
Judae.

aversatrix Isral, comparalione prvaricalricis

11. Et le Seigneur

me

dit:

La rebelle
la perfide

Isral a paru

juste,

si

on

la

compare avec

Juda.

12.

Yade

et
:

clama sermones

istos contra aquiloait

ncm,

et diecs

Revertere, aversatrix Isral,

Domi-

12. Allez, et criez vers le nord; faites entendre ces paroles Revenez, rebelle Isral, dil le Seigneur; et je ne dtournerai point mon visage de vous, parce
:

49
nus, et non averlam faciem

COMMENTARUM. CAP.

III.

50
que

meam
et

vobis

quia san-

que je suis

saint, dit le Seigneur, et

ma

colre ne

ctusegosum,
peluum.
13.

dicit

Dominus,

non

irascar in per-

durera pas ternellement.


13. Mais reconnaissez votre iniquit
viol la loi

Yermtamen

scito iniquitatem

tuam
:

quia in

du Seigneur votre Dieu

car vous avez vous vous tes


:

Dominum Deum tuum


vias luas alienis sub

prrevaricata es

et dispersisti

omni

liguo frondoso, et

vocem

prostitue des dieux trangers sous tous les arbres chargs de feuillages ; et vous n'avez point cout ma voix, dit le Seigneur.

meam non audisti

ait

Dominus.
reverlentes, dicit Dominus,
civi-

14. Convertimini,

filii

quia ego vir vester :et


tate,
et

assumam vos, unum de


et

mes enfants, revenez moi, Seigneur, parce que je suis votre poux et j'en choisirai d'entre vous un d'une ville et deux dune famille; et je vous ferai entrer dans Sion.
14. Convertissez-vous
,

dit le

duos de cognaiione,

introducam vos

in

Sion.
15. Et dabo vobis pastores juxta cor

cur, qui vous nourriront de


nieum
,

15. Alors je vous donnerai des pasteurs selon mon la science et de la doc-

et

pa-

trine.

scent vos scienti et doctrin.


16.

Cmque

mulliplicali fueritis
ait
:

et creveritis

in
:

terra in diebusillis,

Dominus, non diccnt


nec
visitabitur,

ultra

Arca testamenti Domini

ncque ascendcl super cor,


,

16. Et lorsque vous vous serez multiplis, et que vous vous serez accrus sur la terre, dit le Seigneur, on ne dira plus Voici l'arche de l'alliance du Seigneur. Elle ne reviendra plus dans l'esprit, on ne s'en souviendra plus , on ne la recherchera plus et on ne
:

la rtablira plus.

neque recordabuntur
ultra.

illius

nec

fiet

17. In tempore

illo

vocabunt Jrusalem solium Do-

mini

et

congregabunlur ad eam onmcs gcntes in


in Jrusalem, et

17. En ce temps-l Jrusalem sera appele le trne de Dieu; toutes les nations viendront s'y assembler au nom du Seigneur, et elles ne suivront plus les garements de leur cur endurci dans le mal.

nomine Domini
18. In diebus

non ambulabunt

post pravitatem cordis sui pessimi.


illis ibit

18. En ce temps-l la maison de Juda ira vers la maison d'Isral et elles retourneront ensemble de la terre de l'aquilon la terre que j'ai donne vos
,

domus Juda ad domum


,

Is-

pres.

ral, et venient simul

de terra aquilonis

ad terram

quam
19.
et

dedi patribus vestris.

Ego aulem
tibi

diii

Quomodo ponam
,

te in filios,

tribuam

terram desiderabilem
?

haereditatem
:

Je pense vous mettre enfants , vous donner une terre dsirable, et l'excellent hritage de la multitude des gentils. Vous m'y appellerez votre pre , disais-je alors, et vous ne cesserez jamais de me suivre.
19.
,

Pour moi

j'avais dit

au nombre de

mes

prclaram exercituum gentium


cabis
20.

Et dixi

Patrem vo-

me

et post

me

ingredi non cessabis.


si

Sed quomod
sic

contemnat mulier amatorem


Isral
,

20. Mais la maison d'Isral n'a eu que du mpris pour moi dit le Seigneur, comme une femme qui ddaigne un homme qui l'aime.
,

suum,
nus.
21.

contempsit

me domus
est,

dicit

Domi-

Vox

in viis audita
:

ploralus et ululatus

21. Une voix a t entendue dans les chemins , les pleurs et les cris des enfants d'Isral, parce qu'ils ont rendu leurs voies criminelles et qu'ils ont oubli le Seigneur leur Dieu. 22. Mais convertissez-vous
gurirai le
,

filiorum Isral
oblili

quoniam iniquam fecerunt viam suam, sunt Domini Dei sui.


filii

enfants rebelles, et je
fait,

mal que vous vous tes


,

en vous d-

22. Convertimini,

revertentes

etsanabo aver-

tournant de moi.

siones vestras.

Le pnornTE au nom du peuple


te
:

Ecce nos venimus ad


nostcr.
23. Ver

tu

enim

es

Dominus Deus

Nous
25.

voici
le

vous tes

Seigneur nous revenons vous Seigneur notre Dieu.


, ;

car

mendaces erant

colles, et

mulliludo mon-

collines et

Nous reconnaissons maintenant que toutes les les montagnes n'taient que mensonge.

lium; ver in

Domino Deo nostro

sains Isral.

24. Confusio

comedit laborem palrum nostrorum


et

ab adolescentia noslr, grges eorum, rum, fdios eorum, et filias earum.


25.

armenta eo-

Nous reconnaissons que le salut d'Isral est vritablement dans le Seigneur notre Dieu. <2i Ds notre jeunesse, le culte honteux des idoles a dvor les travaux de nos pres il a consum leurs
;

grands et petits troupeaux


,

leurs

fils

et leurs filles.

Dormiemus

in

confusione noslr
:

et

opcrict

nos ignominia nostra

quoniam Domino Deo nostro


noslri
; ,

peccavimus nos

et patres

ab adolescentia

nostr usque ad diem banc

et

non audivimus vocem

25. Nous dormirons dans notre confusion , et nous serons couverts de notre honte, parce que nous avons pch contre le Soigneur notre Dieu , nous et nos pres , depuis notre jeunesse jusqu' ce jour, et que nous n'avons point entendu la voix du Seigneur noire

Domini Dei

nostri.

Dieu.

TRANSLATIO EX IIEBRyEO.
1. Dicendo Si dimiserit vir uxorem suam, et abierit ab eo, et fuerit viri alterius; numquid revertelur ad ad eam amplis? nonne pravarieando prrevaricata est terra lucc? tu aulem fornicata es cutti amaloribus sed in viis sedirevertere ad me, dixit Dominus. 2. Leva oculos luos ad excelsa loca, et vide ubi non coivisli
:

sti eis,

sicut

Arabs

in deserto

et prvaricari

fecisti
fuit

terram propter fornicationes tuas


:

et

malitiam tuam.

3.

Et prohibiti sunt imbres, et serotina pluvia non

et frons mulieris meretricis fuit tibi, renuisli erube:

secre.

4.

Nonne ex hoc tempore vocabis-me

Pater meus es, dux adolesccnti mre tu es

5.

Numquid
Dixit

reservabit in seculum iram,

num

servabit in

seculum? Ecce locuta


:

es, et fecisli mala, et potuisli.

6.

autem Dominus ad

me

in

diebus losiiahu rgis

Numquid

vidisli quee fecit

rebellis Isral

eunie ips super

5{

IN

JEREMIAM

52

7. Et dixi, postquam fecit omnia omnem monlcm excelsum, et sub omni ligno viridi, et fomicata est ibi. 8. Et vidi, qubd vidit hxc Ad me revertere et non est reversa. Et vidit praevaricatrix soror ejus Iehudah. qud secundm omnes causas quibus fornicala est rebellis Isral, dimisi eam, et dedi libellum repudiorum
:

ejus ci

et

non timuit praevaricatrix Iehudah. soror


est reversa
dixit

ejus, sed abiit, et fornicata est eliam ipsa.

9.

Et

fuit

ob

facilitatcm fornicationis suae peccare fecit terrain, et

mchata

est

cum

lapide et ligno.

10. Et etiam

cum

omni hoc non


nus.

ad

me

praevaricatrix soror ejus, Iehudah toto corde suo, sed mendaciter, dixit
:

Domi-

n. Et

Dominus ad me
et

Juslificavit
istos

animam suam

rebellis Isral,
:

magis qum praevaricatrix

Iehudah.

12. Yade

clama sermones

ad Aquilonem, et die

Revertere, rebellis Isral, dixit Dominus,

non faciam cadere iram


13.

meam

in

vos

quia misericors sum, dixit Dominus, non servabo iram in seculum.

Verumtamen

scito iniquitatem
viridi, et

luam, quia in

Dominum Deum tuum


audislis, ait

praevaricata es

et sparsisti vias tuas


filii

alienis

sub omni ligno


:

vocemmeam non
:

Dominus.

14. Convertimini,
:

rebelles, dixit

Dominus
in Siion.

ego dominalus sum vobis


15.

cm
pore

mulliplicati
;

assumam vos unum de civilate. et duos de famili, et introducam vos 16. Et erit Et dabo vobis pastores juxta cor meum, et pascent vos scienti et intellectu. Arca fderis fueritis, et creverilis in terra in diebus illis, dixit Dominus non dicent ultra
et

Domini

illo

nec ascendet super cor, ncque recordabunlur illius ; neque visitabunt, nec fiel vocabunt Ierusalcm solium Domini et congregabunt se ad eam omnes gnies
:

ultra.
in

17. In
ut

temin

18. In diebus illis ibunt domus Iehudah lerusalem, et non ambulabunt ultra post durltiam cordis sui mali. 19. Ego et venient simul de terra Aquilonis ad terram, quam sortiri feci patres veslros. ad domum Isral,

nomine Domini

aulem

dixi

Qnomod ponam
dixi
:

te in

filios,

et

dabo

tibi

terrain desiderabilem, hredilatem concupiscibHera

exercituum gentium? Et

Patrem

meum
:

vocabis me, et

me non

rtrocdes.

psit mulier amatorem suum, sic contempsit


est, fletus

me domus

Isral, dixit

Dominus.

deprecationum filiorum Isral


filii

quia iniquam fecerunt viam suam, obliti

20. quidem contem 21. Yox super excelsa audita sunt Domini Dei
Si
sui.
le
:

22. Convertimini,
noster.

rebelles, sanabo rebelliones vestras.

Ecce nos venimus ad


;

tu

enim

es

Dominus Deus

23. Ver

vanum

est collibus multiludinem aliollcre

ver in Domino Deo nostro est sains Isral.

24. Confusio aulem consumpsit


corum,
filios

laborem palrum noslrorum ah adolescenti noslr, oves eoruni, et boves

25. Dormiemus in pudore nostro, et operietnos ignominia noslra ; quoeorum et filias eorum. Deo nostro peccavimus nos et patres nostri, ab adolescenti nostret usque ad diem banc; et niam Domino

non obtemperavimus
Vers. 1.
xit.

voci Domini Dei nostri.

COMMENTARIUM.

Dicendo. Hebr.

Ad

dicere, pro, et dite


,

Vers. 4.

Ex hoc tempore,
et

etc., q. d.

Nonne ex

Subaudi ex praecedentibus

Spernit

et dicit

quo

vidisli

qud prohibuerim pluvias, deberes converti

Si, etc. (Vatablus

non iinprobat Aiunt,

fertur)

et fueviro.
etc.,

Disce hic, publicum peccalum

rit

vmi alterius; Hebraismus, pro nupserit alteri


id est,siillam reciperet,

tolam terram

dum non punilur, rempublicam contaminare, idcque


,

Amplius? sub., non pbjevaricando pr^varicata,


polluendo polluelur,
tur regio ipsa pollula talis mulieris commercio.

censere-

Ama-

toribus, amicis. Chaldusparaph., tu aulem errsti,


id est, in errore versala es, el societatem inisti

cum

populis multis

et

lamen revertere ex nunc ad cultum


scilicet
,

public clade Deo puniri. Nam, ut rect ait Sancliez, iu publico peccato publie ab omnibus peccari censtur, dum alii feront, alii dissimulant , alii annuunt alii defendunt, alii eliam imilanlur. No la. In Script, serotinus imber vocatur is.quiin Palaestin decidil tempore veris ( in Marlio ) quo fruges maturescunt sicut malulinus vocatur is qui in octobri decidit slatim post sationem et semina sala
; ,

meum. Sed revertere, attamen revertere. Ad excelsa loca (1) in quibus Vers. 2.

rigat,

eaquegerminare
,

facit, scilicet perstillas, ut

hic

dicilur, assiduas et lente cadenles,

undc vocatur

hic,

Still pluviarum

bis

enim duobus temporibus pluvia

statuebantur idola et simulacra. Vide

etc., vcl
,

vide

frugibus

maxime

est necessaiia.

ubinam non

fueris vitiata. In

vus, juxta

vias. Eis

sub.,

amatoribus tuis, expectando amatres tuos. In de-

serto, sub., sederc solet, expeelans mercalores quibus vendat


,

aut quibus emat merces.

Et

pr^evari-

Frons meretricis facta est TIBI, noluisti erubescere. Alludit ad meretrices impudentes, qure nomen non tanlm cellis suis in fornice, sed et fronli inscribebant uti fecit purpura la merctrix Babylon , Apoc. 17, 5, vide ibi dicta, vide et Martin, de Roa,
,

cari, etc., et polluisli terram.

lib. 4,
1.

Singul. c. 10. Ingratitudini

inquil

Xcnophon,

Vers. 3.

Imbres
Cunctis in

(2). (Vid. inf. 5, 24.)

Paedise Cyri, polissimm impudenlia videlur esse cornes qu ad omnem turpilndinem maxima dux est.
1
,

(1) In Hebraeo, in exceho.

in

viis sedebtis;
triviis et

angiporlis.

Exspectans eos quasi latuo in solitudine. In 11evelul Arabs in bra:o, ut Chahhcus inlerprelatus est deserto. Insidias fccisli omnibus, sicut Arabes illi, qui ad Hicronymi usque tempora ( im et ad noslra ) incursabant lerminos Pahieslinac, cl desccndenlibiis de
,

scit , nec melucre , primas nniversec tenet impeduntiw. Caligula Imper, dicebat, senihilmagisin snnatitr probare qum Ktarps^tov , id est, inverecundiam. Vox camifice qum iinperatore dignior. Pudor enim multos, eliam improbns turpibus revocat. Sic Achillcs apud Homcrum vocat Agamcmnonem xwbi ^uar' x;o7ta, id est, canino vultu. El rursm

Et Menandcr Qui verb nec crubescere


Jlte

obsidebant vias. ( Grotius. ) (2) QUAMOBREM PROHIBli .43 SUNT STILI./E PLDVIARUJ) ET serotinus imber non fuit, q. d. Scclcribus luis tibi clum clausisli ne pluerct ; itaque tibi faniem et
in Jricho
,
:

Jrusalem

'^uv,

xafiav

S i)u.iyoio.

Stcrilitalcm acccrsivisli.

Cams liabens ocnlos, cor cervi. Impiulcntiani significans cum limiditatc conjunclam. Arislogilon orator Alhcniensis , ob impudcntiam vocatus est Garnis, lia Volatcr.,1. 13, c. 4.

>3

COMMEiNTARIUM. CAP

III.

54

ad

me

et invocare

me

Pater mi?

Dux adolescente
(Sub. Deus,

me/e (1). (Vid. Proverb. 2, 17.)

Vers. 5.
ut
inf.

Reservabit

propter omnes iitas causas quibus fornicala est defeetnx Ma Isral , amandavi eam , et dedi illi libellum repudio-

(2), retinebit?

rum

ejus

et

tamen non

sibi timuit
,

12, vel quis, vel impersona'liter accipe.) Ser-

Vers.

9.

Ob

etc.
,

facil-itatem
,

vel

pr

facilitate

vabit (vel, observabil), sub. scelera. Locuta es, vel,


jactsti te

Peccare fecit terram


Vers. 10.

vel

patraturam scelera.
pro
virili

Et

potuisti, tt prva-

luisli, id est,

tu, vel, quando potuisti.


(3), aversatrix Israelitis;

Vers.

Vers.

6.

Rebellis Et
;

H.

Mendaciter, Justificavit
,

terram polluil.
vel, simulal.
(1).

Heb., q. d. Si Isral
illo
;

sunt

conferatur

cum Juda
illi

videbitur

mult justior
iram meam.

et

enim hc feminina ,
Vers.
cogitavi
telur 7.

et dsignant

decem

tribus

quibus

tamen dedi
Vers. 12.

libellum repudii
,

debebat ergo Juda

opponitur Juda in v. seq. Eunte,


dixi,

etc., ire solet.


etc. (vel potis:)
,

alieno periculo resipiscere

postquam,

Et

Vade

et timere

(2).

Videtur hic prdicere redi-

apud

ad me.

me Postquam fecerit hc omnia reverNam 3Wn est hic 3 pers. femin non
.

ver 2"; mascul.) Sororejus. (Vid. Esech. 16, 46.)

Vers.

8.

Et

tum decem tribuum, qui futurus erat annuntiato EvanRevertere, etc. Chaldus paraph. Cm reversi fueritis , non mitlam iram meam in vos quoniam
gelio.
: :

vidi

etc.,

ad verbum

Et

vidi

qubd

multus in faciendo bona, sum,


reservabuntur
tibi

dicit

Dominus;

et

non

peccata tua in aeternum. Rebellis,


etc., id est,

Valinius
diciis

qui bis Csesare sibi reconciliato in ju,

vel

defectrix.

Non faciam cadere,

non

publicis defensus est

Assiduo enim, ut Seneca


dicerat.

ait,

impudentissimus fuit. convicio depudere di,

irascar vobis in perpetuum. Misericors, aut,

dmens y
agnosce.
,

sanctus. ("Vid. ps. i, 3.) Servabo, retinebo.

Nota est Diogenis

propatulo libido Fuit C. Fimbria perditissim audaci homo , qui Crassum interemit, quique in funere C. Marii, Q. Scvolam virum sanctissimum vulnerandum curavit; et ubi ferrum non alt in corpus descendisse accepisset diem illi dixit. Admirantibus cunctis, qubd ponlifex maximus optimum tolius civilatis civem accusaret ; crimen expcclantibus dixit; se illum accusare, qubd non totum telum corpore excepissel , inquit Cicero pro Roscio. Denique S. Greg. in Psal. 1, Pnitent. lllud , ait, erum est apert desperationis indicium , si vcrccundia non sequitur peccalum; vide ctera. ( Corn, Lap. ) (1) Pater meus, dux virginitatis me.e tu es, sive adolescentue mes eustos. Pater meus es , vir meus. Patri succedit vir in custodiend pudiciti puell qua ducit. Hebri virum nuncupabanl custodem virginitatis, sive adolescenti uxoris. Postula Deo sapienliam , inquit Salomon de femi n loquens virum deserente ut liberius vivat, ut eruaris muliere alina, et ab extrane , qu mollit sermones suos Et relinquil duccm custodem , pubertatis suce , Et pacti Dei sui oblila est. Mos est apud Ilebros puellas suas nuplui dare prsecociter. Vide dissertationem nostram de connubiis Hebrorum. Vide Itin. Mandorli , tom. 2, pag. 198, et passim, et tom. 2, pag. 212. Pagani ver puellas suas tamdi servant donec consummando conjugio sinf apt. Idem tom. 2, pag. 216. ( Calmet. ) numquid conservabis ( iram tuam ) (2) Hebrseus in perpetuum ? Verba sunt Dei qu docet populum sibi dicere ut ejus misereatur. Hc enim est incredibilisDei misericordia ut cm nobis ob peccata nostra iratus est , oralionem nobis componat , qu eum placemus. Eccc locuta es. Locus est coneisus , et obscurus. Ego ver sic interprelor. Ecce simul atque hc, qu moddixi, locuta fueris quamvis multa mala feceris , poleris, id est, prvalebis contra nie, vinces ac flectes me. Noster interpres prleritum potuisti posuit pro future. ( Maldonatus. ) (3) Cm decem Tribus adduct erant , etc. Ne videretur Jeremias rigidis cum populo agere, tenipus hic dsignt, cm scilicet Josias conatus esset terram purgare et cultum Dei restituere. Diximus alibi, Josi ritus aliquantulm correctos fuisse , sed plerisque populo mansisse malam mentem ex Manassis temporibus. In ore omnibus erat reformatio niulli tamen erant hypocrit, qui id ad tempus dissimulaient, sed interea obstinatimanebant, etc. Novus hic sermo. Hic novum caput inchoari debuit. Et hic inchoanl T., Pi. Numquid vidisti qu fecerit aversatrix Isral? ( Synopsis. )
, : , , , , , , , ,
,

Cynicorum invereeundia instar canum.


et

et in

Vers. 13.

Verumtamen
agnosce.

scito.

Verm

Aut

Tanlm

Et

sparsisti vias tuas

id est

discurristi

hue

illuc ut colres varia

idola. Alienis,

sub. diis.

Vers. 14.

Dominus,
,

id est, Christus. et marilus

Duminatus
vobis; hoc

sum vobis;

id est,

dominus

sum

est dilexi vos

quemadmodm
:

maritus diligere solet

uxorem
Alii

sibi

charissimam. Chaldus paraph., quoniam

unic vos dilexi. Alii

per futurum

Nam ego sum vice mariti vobis. Nam ego futurus sum sponsus vester.
,

Unum de civitate
sit in

id est

si

quis vel unicus reliclus

aliqu urbe
intelligit

duos

assumarn cum. Vel per unum et paucos acsi dicat Eligam aliquot ex
,
;
:

vobis.

Hune versum

et sequentes interpretantur

omnes

Hebri de Messi.
Vers. 15.

Juxta cor meum


etc., id est,

(3), id est,

mihi gratos.
et sin-

Pascent vos,

docebunt vos veram

ceram doclrinam.
Exaggerat peccata populi Jud qud etiam qum tribus Isral. Et vide , ut Deus minus peccalum temporali pn gravis puniat ; Isral enim est in perptua captivitate; Judi, qui magis taxantur, redierunt post 70 annos. Appellat
(1)
,

gravis peccrit

autem

Isral rebellent, sive aversatricem (loquitur

enim

feminino gnre tanqum de muliere )quia Deum penits aversata erat adoratis in Dan et Belhel vilulis aureis ; Juda autem vocatur prvaricatrix, in qu erat religio Dei, sed imitatione sororis paulatim recesserat
,

Domino.
(2)

Clarius.

Mediam versus et vicinas regiones, in quas decem Tribuum homines Teglalhphalassaro et Salmanassare erant deportati. Revertere, aversatrix Isral. Redite ad legem
et unius veri Dei cultum.

Ei conditioni
,

cm

plerique

illorum

numqum paruerint

missa hic facta in ipsis ctus ego. Heb., benignus,

non mirum est si proimpleta non sunt. Quia san(

Grotius.

(5) l'en choisirai d'entre vous un d'une ville, et deux d'une famille, et je vous ferai entrer dans Sion. Je vous donnerai des pasteurs selon mon cur, etc.

Les Juifs regardaient cette prdiction comme ayant Babylone , sous Cyrus roi des Perses , du temps de Zorobabel, fils de Salathiel. Et comme tous ne retournrent pas alors en leur pays ils disent que c'est ce que signifient ces Qu'i/ en choisirait un d'une ville , et deux paroles
t accomplie aprs le retour de
, :

55
Vers. 16.

LN

JEREMIAM
Ponam te sub.
,

56

Arca foederis
Per arcam reliqua

domini, sub.

sit

nobis

Juaa ,

el ctabo

libi.

Desiderabilem

propitta, vel egredialur nobiscum

ad bellum, (Vid.

ad verbum,

desiderii, id est,

quant summoper omnes

Ps. 68
,

2.)

legalia inlelligit.

Tum
,

exoptant. Intelligit terram viventium clestem. Exer-

Israelit desinent pendere cultu externo legis

qui

cituum

multiludinis

id est

optatam et desideralam

ante Chrislum

fisi

fuerant arc prsenti. Lege 1


,

multis genlibus. Hebraismus.

Et
,

dixi

vel

Dixi

Sam. 4, 5. Nec ascendet super cor, sub. arca id est, non veniet in nientem. Hebraismus; q. d., null amplius bellorura inolesli prementur, ut

tandem. Patrem meum. Hebr.


mild
; et

Pater mi, clamabis


id est
,

de post
;

me non
eris

recdes

habebis

me

opus

sit

dferre

pro paire

neque

illis

similis qui

cm cperint
solet

arcam ad prxlium. Yisitarunt, sub. illam in templo. Vid. 2 Reg. 19, 14, vel, ejus reminiscentur. Fiet
ultra
,

aliquem sequi, illum protins deserunt.

Vers. 20.

Contempsit
sic

vel

prvaricari

sub
id est

alia urca
,

vel

neque
in

fiet

ultra taie quic-

mulierin socium suum,


q. d.
:

prvaricali estis in me, etc.,

quam

non ferent arcam

bellum pro Victoria

Docui Israelem ralionem qu posset venire ad

adipiscend.

me

et in
,

numerum meorum
,

adscribi

sed tamen resectatur, sed

Vers 17.

In nomine Domini, vel, propter, aut, in


,

nuit

id est

non tamen doctrinam

meam

honorent Domini. Duritiam

m"j~.\ vel, cogilationem


Hebrsci
,

idololalriam.

animi proni ad
vertunt.

malum

(alii

obstinationem)

Vers. 21.
dentis

Vox
q. d.
:

(1), etc.

Yerba propbet responVerlere


etc., id

Deo,

Si Isral pnitenliam egerit, et


illi?
,

Vers. 18.

Ad domum Isral

(i),

un cum domo.
in

illam lacrymis fuerit testatus, ignoscesne

De terra

Aquilonis, id est, ab Assyri in qu Israc-

potes
est
,

Vox

in excelsis locis exaudietur.

Quia

lit servicnt. Signilicat hic

mundum

quo diabolo

qud perverse

vixerint.
,

concupisceniiai, et peccato servimus. Per terram ver


lact et mclle

Vers. 22.

Conyertimini

etc., id est

condonabo
verba sunt

abundantem
(

signilicat

paradisum ipsum.

vobis peccala vestra. Verba Christi invitanlis Israelitas

Sortiri feci.
Vers. 19.

Dixi;

Vid. Ps. 78, 5o.)


id est, cogitavi.

ad pnitentiam. Ecce nos venimus ad te

Vcrba Dei sunt.

Jeremiit loquentis in person fidelium.

Incipit dialogus

quidam Dei

et

prophte; quo dialo;

Vers. 23.

Ver vanum est


DHH

etc.

ad verbum
(

gismo docct quomodo quis


fide in

possil fieri filius Dei

nempe

Profectb ad mendacium collibus mullitudincm

sub.

Dcum

quai charilalc

firmatur et operibus.

sacrificiorum vel precum,), vel slrepitum attollcre; sic

enim
d'une famille pour les faire entrer dans Sion , c'est-dire, qu'il en choisirait seulement quelques-uns poulies faire revenir Jrusalem. Mais l'entier accomplis-

praestat vertere

ut in Ps. 75
,

7).

Hebr..

mullitudine qusc in monlibus

id est, frustra speravi-

mus

in idolis et

precibus sacerdotum qui ea in

mon-

sement de

celle prophtie n'a paru, selon tous les in,

tibuscolebant. Alii, frustra multiludo noslrm collecla


fuit in

terprtes, qu' l'avnement de Jsus-Christ


les restes d'Isral, c'est--dire,

lorsque
d'Is-

un

petit

nombre

monlibus

ut ab eis

opem peteremus.
fallit, et

raliles

choisis parmi celte muhitude gale au sable du rivage de la mer, furent sauvs et admis dans Sion, dans la sainte cit de Dieu , qui est son Eglise , lorsqu'il donna son peuple des pasteurs selon son cur,
,

Vers. 21.
confusio;
dit.
Isai.

Confusio
su spe
,

(2). Idololatria iinc dicilur

nam

hommes
opes

confusos red-

Laborem
51, 3.)

id

est,

labore parlas. (Vid.


et

savoir les aptres et les hommes apostoliques qui , nourrirent la multitude des hdles, non des crmonies judaques, mais de la science et del doctrine de Jsus-Christ mme. C'est ce qui parat encore plus clairement par les paroles suivantes. ( Sacy. ) (1) lbunt domus Juda un cum domo Isral, id est, ut recl Ghaldseas Sociabunt se qui domus Jud smtl
:

Oves, clc, grges eorum

armenia

eorum.
Vers. 25.
super

DormIemus, tanqum

scilicet in lecto,

quem veste stragul cooperiri solemus, magno dedecore affecti sumus.


(1)
(2)

q. d.,

cum domo
<

Jarchi < Israelitis sese sociabunt iisque se jungent Jud;ci, ut iinum regnum faciant. >
Isral.
: ,

Ob

islam perfidiam calamilas accidit Israelitis,


exslitit.
(

unde ploralus

Castalio.)

13, prsedicit, fore ut, restituas in patriam terrain exsulibus lsinai triste illud inler Judaeos et Israelitas dissidium , sed utrique, unitis viribus in

lia et Jesaias 11, 12,

communes

hostes involent.

(Rosemnuller.)

Consumpsit laborem patrum nostrorum. Nain propler vanitatem suam fruges in campis graiidine pericrunt, cl pecora atque lilii peste inlerierunt. (Munsterus)

CAPUT
1. Si reverteris
,

IV.

CHAPITRE
,

IV.

Isral

ait

Dominus

ad

me
,

con-

vcrlerc

si

absluleris otfendicula tua facie

me non
,

coinmoveberis.
2.

vous revenez dil le Seigneur, convertissez-vous moi. Si vous lez de de\anl ma lace la cause de vos chutes, vous ne serez point branl.
1. Isral
,

si

Eljurabis

Vivit

Dominus,
et

in verilatc

et

in

judicio, cl iu jusliti;

benedicent

cum

gentes,

ipsumque laudabunt.
3. Ha:c

la vrit, dans l'quit et dans en disant Vive le Seigneur Alors les nations bniront le Seigneur, et publieront ses louanges.

2.

Vous jurerez dans


:

la justice,

enim

dicit

Dominus

viro Juda et

Jrusa-

lem
nas.

Novate vobis novale,

et nolite sercre

super spi-

Juda

voici ce que dit le Seigneur aux habitants de de Jrusalem Prparez-vous avec soin une terre nouvelle ; et ne semez pas sur des pines.
3.

Car
et

4. Circumcidimini
,

Domino

et

auferte

praputia

cordium vestrorum viri Juda , et habitatores Jrusalem ne forte egrediatur ut ignis indignatio inea et
;

4. Soyez circoncis de la circoncision du Seigneur retranchez de vos curs ce qu'il y a de charnel habitants de Juda et de Jrusalem; de peur que mon indignation n'clate tout d'un coup et ne s'embrase comme
;
,

57
succendatur, et non
sit

COMMENTARIUM. CAP
qui exstinguat
,

IV.

58

propter mali-

tiam cogitalionum vestrarum.


5. Annuntiate in Juda, et in

Jrusalem auditum
:

fa-

cile; loquimini, et canile tuba in terra


titer, et dicite
:

clamate for-

Congregamini

et ingrediamur civi-

tales munitas.
6.

Levate signum
:

in

Sion

confortamini
,

nolite
et

un feu, cause de la malignit de vos penses, et que personne ne puisse rteindre. 5. Annoncez Juda, faites entendre dans Jrusalem , parlez devant tous et publiez partout son de trompe criez haute voix et dites Assemblez-vous tous et retirons-nous dans les villes fortes. 6. Levez l'tendard en Sion fortifiez-vous , ne vous arrtez point parce que je ferai venir de l'aquilon un mal horrible et un grand ravage.
, ; , : , : ,

stare

quia

tritionem

malum ego adduco ab aquilone magnam.


de cubili suo,
et

con-

7. Ascendit leo

prdo genlium

se

7. Le lion s'est dj lanc hors de sa tanire; le brigand des nations s'est lev il est sorti hors de son pays pour rduire votre terre en un dsert ; et vos villes seront dtruites, sans qu'il y demeure aueun
; ,

levavit; egressus est de loco suo, ut ponat terram

habitant.

luam

in soliludineni

civitates luse vastabuntur, r-

manentes absque habitatore.


8. late
,

Super hoc accingite vos


in die ill

ciliciis,

plangite et ulu-

quia non est aversa ira furoris Domini nobis.


,

9. Et erit
rgis, et

dicit

Dominus

Peribit cor

corprincipum:etobstupescentsacerdotes, et

prophetoc conslernabuntur.
10.

Et dixi

Heu! heu! heu! Domine Deus,


et

er:

gone decepisti populum istum

Jrusalem, dicens

Pax erit vobis animam?

et ecce perveni

gladius usque ad

H.
vi

In
:

tempore
populi mei

illo

dicetur populo huic et Jin viis


,

rusalem
filise

Ventus urens
,

qu

sunt in deserto
et

non ad ventilandum

ad pur-

gandum.
12. Spiritus plenus ex bs veniet mihi
;

et

nunc ego

loquar udicia
13.

mea cum

eis.

Ecce quasi nubes ascendet,


;

et quasi tempestas
iliius.

pourquoi couvrez-vous de cilices, pleurez poussez des cris et des hurlements, parce que nous n'avons point dtourn de dessus nous la colre et la fureur du Seigneur. 9. En ce temps- l dit le Seigneur, le cur du roi sera comme mort, aussi bien que le cur des princes; les prtres seront dans l'pouvante, et les prophtes dans la consternation. 10. Et je dis hlas! hlas! hlas! Seigneur Dieu, avez-vous donc tromp ce peuple et Jrusalem, en leur disant Vous aurez la paix? et cependant l'pe va les percer jusqu'au fond du cur. 11. En ce temps-l on dira ce peuple et Jrusalem Un vent brlant souffle dans les routes du dsert de la fille de mon peuple non pour vanner et pour purger le bl. 12. Mais une grande tempte viendra de ces routes me servir contre ce peuple, et alors je leur ferai connatre la svrit de mes jugements. 13. Un peuple viendra bientt il s'lvera comme une nue ses chariots seront plus rapides que la tempte , et ses chevaux seront plus viles que les aigles. Malheur nous tout ce que nous avons est au
8. C'est
et
, :
: :

pillage.

currus ejus

velociores aquilis equi

Vae nobis

quoniam
Cas

vastali

sumus.

14. Lava maliti cor


:

tuum

Jrusalem

ut salva

usquequ morabunlur

te cogitationes

noxi?
fa-

15.
cientis

Vox enim

annuntiantis

Dan

et

notum

cur de sa corruption, que vous soyez sauve. Jusqu' quand les penses mauvaises demeureront-elles en vous? 15. Car une voix apporte dj de Dan des nouvelles de l'approche des ennemis, et fait connatre l'arrive de l'idole du ct du mont d'Epbiaim.
14. Jrusalem, purifiez votre
afin
fait entendre Jrudes soldats d'une terre recule qui se jetteront sur les villes de Juda avec de grands cris.

idolum de monte Epliraim.


:

16. Dites

aux nations qu'on a

16. Dicite gentibus

Ecce auditum est


,

in

Jrusalem,

salem

qu'il vient

custodes venire de terra longinqu


vitates

et dare supe'r ci-

Juda vocem suam.

17. Ils environneront Jrusalem jour et nuit, comme ceux qui gardent un champ, parce qu'elle a irrit ma

17. Quasi custodes

agrorum

facli

sunt super
,

eam

in

colre, dit le Seigneur.

gyro

quia

me

ad iracundiam provocavit

dicit

Do-

minus.
18.

Vi

tuae et cogitationes tuse fecerunt hsce tibi

ista malitia tua,

quia amara, quia

teligit

cor tuum.

19.

Ventrem meum, ventrem meuni doleo, sensus

cordis mei lurbati sunt in

me

non tacebo

quoniam
prselii.
,

vocem buccin

audivit

anima mea, clamorem

vos penses vous onl attir ces de votre malice , parce qu'elle est pleine d'amertume , et qu'elle a pntr jusqu'au fond de votre cur. 19. Mes entrailles sont mues , mes entrailles sont mon cur est saisi de trouble perces de douleur au dedans de moi je ne puis demeurer dans le silence, parce que j'ai entendu le bruit des trompettes et le cri
18.

Vos actions

et

maux

c'est l le fruit

de
20. Conlritio super conlritionem vocata est
stata est
et va-

la

mle.

omnis
,

terra

repente vaslata

sunt laber-

nacula

mea

subito pelles

mex.
vocem buc-

21. Usquequ videbo fugientem, audiam

On a vu venir malheur sur malheur; toute terre a l dtruite ; mes lentes ont t abattues tout d'un coup, et mes pavillons renverss. 21. Jusqu' quand verrai-je des hommes qui fuient? jusqu' quand entendrai-je le bruit des trompettes?
20.
la

cins?
22. Quia stultus populus
lii

meus me non cognovit


:

fi-

insipientes sunt, et vecordes

sapientes sunt ut fa-

ciant mala,

ben autem facere nescierunt.

23. Aspexi terram, et ecce vacua erat, cl nihili; et


ccelos, et

non

erat lux in eis.

22. Tous ces maux sont venus parce que mon peuple est insens et qu'il ne m'a point connu ce sont des enfants qui n'ont point de sens ni de raison ils ne d'insont sages que pour faire le mal, et ils iront point telligence pour faire le bien. qu'un 23. J'ai regard la terre et je n'y ai trouv cieux, et vide et qu'un nant; j'ai considr les
;

ils

taient sans lumire.

24. Vidi montes, et ecce movebanlur; et


colles conlurbati sunt.

omnes

24. J'ai

vu des

vu les montagnes, et elles tremblaient collines, et elles taient branles.

j'ai

59
25. Intutus sum, et non erat
tile

JEREMIAM

60

homo;

et

omne

vola-

cli recessit.
,

25. J'ai jet les yeux de toutes parts, et je n'ai point trouv d'homme ; tous les oiseaux mme du ciel s'taient retirs.

26. Aspexi

et ecce

Carmelus desertus

et

omnes

urbes ejus destruct sunt facie Domini


ir furoris ejus. 27.
terra
;

et facie

Hc enim

Dominus Dserta erit omnis sed tamen consummationem non faciam.


dicit
:

28. Lugebit terra

et

mrebunt
et

cli desuper

qud locutus sum, cogitavi,


aversus
29.
civitas

non pnituit me, nec

sum ab

eo.

A voce
;

equitis et mittentis sagittam, fugit

omnis
:

ingressi sunt ardua, et ascenderunt rupes


,

univers* urbes derelictoc sunt

et

non habitat

in eis

homo.
30.

coccino,

Tu autem vastata, quid facis? cm cm ornata fueris monili aureo,


,

vestieriste
et pinxeris

stibio oculos tuos

frustra componeris

contempse-

26. J'ai vu les campagnes les plus fertiles changes en un dsert et toutes les villes dtruites devant la face du Seigneur et par le souffle de sa colre. 27. Car voici ce que dit le Seigneur Toute la terre sera dserte et nanmoins je ne la perdrai pas entirement. 28. La terre fondra en larmes, et les cieux se couvriront de deuil, cause de la parole que j'ai prononce j'ai form mon dessein, je ne m'en suis point repenti, et je ne le rtracterai point. 29. Toute la ville fuit dj au bruit de la cavalerie et de ceux qui lancent des flches; ils se retirent aux lieux les plus hauts, et ils montent sur les pointes des rochers toutes les villes sont abandonnes, et il n'y a plus d'hommes pour les habiter. 50. Mais pour vous, filles de Sion, que ferez-vous dans ce pillage o vous serez exposes? Quand vous vous revtiriez de pourpre, quand vous vous pareriez d'or et de tous vos ornements, et que vous vous peinen vain vous tradriez le visage avec du vermillon vailleriez vous embellir; ceux qui vous aimaient n'auront pour vous que du mpris; ils ne chercheront
,
:

runt te amatores
31.

tui,

animam tuam qurent.


quasi parlurientis audivi
,

que votre mort. 51. Car j'entends


anguest en travail
,

Vocem enim
puerper
:

stias ut

vox

fili
:

Sion intermorientis ex-

pandentisque manus suas

mihi

quia defecit

anima mea propter

la voix comme d'une femme qui qui est dchire par les douleurs de l'enfantement ; j'entends la voix de la fille de Sion qui est toute mourante, qui tend les mains, et qui crie : Malheur moi, puisque mon me m'abandonne

interfectos.

cause du carnage de mes enfants

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
1. Si

reversus fueris Isral, dixit Dominus, ad

non demigrabis.
in

me

quiesces; et
,

si

abstuleris abominationes tuas facie


:

me,

2. Et jurabis

Vivit

eo gnies
et
,

et in eo laudabunt se.
:

arvum,
Iehudah

ne seratis super spinas


habitalores Ierusalem
;

Dominus
5. Sic

in veritale
dixit

et in judicio, et in justiti

et benedicent sese
:

enim

Dominus
ignis ira
in
:

viro Iehudah

et

Ierusalem

Arate vobis

4.

Circumcidite vos Domino, et auferte prputia cordisvestri, viri

et

ne forte egrediatur ut

guat, propter malitiam operum vestrorum.


dicite, clangite tuba in terra
nitas.
:

mea

et succendatur, et
in

non

sit

qui extin:

5.

Annunliate
,

Iehudah, et

Ierusalem audire facile


et

et

Levale vexillum in Siion. Congregate vos ne sletis quia malum ego adduco ab Aquilone , et contritionem magnam. 7. Ascendit leo de umbraculo suo, et interfeclor gentium profectus est; egressus est de loco suo ut ponat terrain tuam in solitudincm civitates lu desolabunlur, absque habitatore. 8. Super
6.
,

clamate, congregate

et dicite

Congregate vos,
,

ingrediamur civitates

mu-

hoc accingite vos saccis


die ill, dixit

plangite et ulutale

quia non est aversa ira furoris


:

Domini nobis.
,

9.

Et

erit in

Dominus

Peribit cor rgis, et cor principum


:

et obslupescent sacerdotes

et

prophet admi,

rabuntur.

10.
:

Et dixi

Ahah
erit in

cendo

Pax

erit vobis; et pervenil gladius

Domine Deus, ver deeipiendo usque ad animam?


,

decepisti

populum istum
illo

et Ierusalem

di-

II. lu

tempore
,

dicetur populo huic et


,

Ierusalem

Ycntus siccus

excelsis locis

repurgandum.

in descrlo via
:

filiae

populi mei

non ad ventilandum
illis.

neque ad
15.

12. Ventus vehementior bis veniet mihi


et veluli
:

nunc etiam ego loquar judicia cum


;

in

Ecce

lanqum nubes ascendet,


dati

turbo eurrus ejus leviores sunt aquilis equi ejus


coisis;

vx nobis quoniam
in

pr;rdam
lu

tationes iniquilatis tuoe?


16.

M. Lava malili tuum, Ierusalem, ut salva usquequ morari sines medio cogi 15. Yox enim annuntiantis iniquitalem de monte audire Dan, Ephraim. Memorate de gentibus Ecce audire lonsuper Ierusalem custodes venientes ginqu dabunt super Iehudah vocem suam. 17. Yeluli custodes agrorum fuerunt juxta eam Dominus. circuitu, quia me Vita tua tua actus fecerunt h;cc quia amarum quia pervenil usque ad cor tuum. 19. Ycntrem meuin, venlrem meum doleo, parieles cordis
sumus.
vniel

et

facienlis

facile

terra

et

civitates
,

in

irrilavil

dixit

18.

et

tui

libi; ista malilia

mei doleo, resonat

in

me

cor

meum

non tacebo, quia vocem


videbo vexillum

tubse audisti,
:

anima mea, clamorcm

belli.

20. Contritio super contritionem vocata est,


mea,
subito
cortir-.a

me.

21. Usquequ
:

quia vastata est omnis terra


,

repente vastata sunt tabernacuia

audiam vocem tub?


:

22. Quia
vacua
;

stullus po-

pulus meus

me non

agnoverunt

filii

insipientes sunt, cl

non
,

intelligentes sunt

sapientes sunt ad malefacien,

dum
erat

benefaccre autem non noverunt.

25. Vidi
,

terrain
et

et ecce erat desolala

et

et ccelos, et
,

non non
:

erat lux

corum.

24. Yidi montes


terra
,

et ecce

tremebant,

omnes
,

colles destrucli fuerunt.


et ecce locus fertilis
,

homo; et omnia volatilia cli inde recesserant. omnes urbes ejus destructoe crant facie Domini et
Dcsert
erit

26. Yidi
facie
irac

25. Yidi
dixit
,

et

erat ut

desertum

et
:

furoris ejus.

27. Sic enim

Dominus

omnis

et

consummationem non faciam.

28.

Procter hoc desolabitur terra

et nigrescent

,,

-61

COMMENTAMUM. CAP.
:

IV.
,

64

cli desupe;

eo qud locutus

sum

cogitavi, et

non pnituit
;

me

nec averlar ab eo.


,

29. A voce
:

cquils,
;

et jacientis sagittas

arcu fugit omnis habitaior civitatis

ingressi sunt sylvas densas

et

ad rupes ascenderunt
facis? quia

omnis

civitas derelicta est. et

non habitat

in cis

quisquam.

30. Tu autem vastata quid


:

modo

induis te coccino, quia ornas te ornamento aureo, quia pingis stibio oculos tuos, frustra dcoras te

contem-

51. Voceni enim tanqum parturientis audivi, angustiam ut pserunt te amatorcs, animam luam qurent. Yox fili Siion qu lamenlatur, expandet manus suas V nunc mihi quia defecit anima mea puerperse;
,

propter interfectores.

COMMENTARIUM.
Vers. 1.

Quiesces

(1), sive tranquille

ges apud

d.

Gentes optabunt se et suos esse


volent aliquem laudare qud
sit

tibi

similes

et

me
ali'o

pace animi et corporis frueris. Demigrabis. sub.

cm
17.)

justus et reli-

giosus, dicenl illum similcm Israelitis. (Vid. Ps. 72,


2.
,

Vers.
vivenlem

Vivit

Dominus

(2), vel, per

Dominum
con-

q. d.,

non invocabis alium


si ; et si

in re sria

Vers. 3.

Arate

vobis arvum (1), ad verbum,

firmand.

Quidam subaudiunl
:

jures, lia eliam

novate vobis novale. Arate vobis agrum. Diligenli et

Chaldaus paraph., inquiens


Vivit, etc. In

Si jures per

nomen meum,
ad

studios aratione purgate

animum vestrum per pniidoneum suscipiendo verbo

veritate, vel, pro

veritate. Id est,

tentiam

cl illum reddite

veritatem confirmandam. In judicio, etc., id est, pro


re seri, et causa just.

Evangelii.

Et benedicent sese

etc., q.

Vers.
facialis.

4.

Domino
,

(2), id est, ut

Domino gratum
flagilia

Pr^et-utu

etc.

Prputia cordis vocat

1* Juda, ex vers. 3, quin(1) Isral, id est, vel, terdm Isral dicitur, 2 Par. 12, v. 1 et 15, 13 et 21,

cl iniquilates.

2, 4, et 29, 21, 24, utpote potior, liect non major, Israelis pars : vel polis , 2 decem tribus, qu ad pnitentiam invitantur, ut ante Jer. 3, 12. nglican annotationcs, ad me, ad cultum meum, reverterc, etc.,

Vers. 5.

Congregate
pn

sub. milites.

prcones
hic

prdicile canlu tub


dicunlur,
ficri

immincnlem hostem. Qu
quibus afficientur Judi

soient imminente hosle aliquo crudeli.


,

seri

non simulal

vel

reverlcris,

triam.

Hune sensum

exigil

membrum

sequens

supple, in paReci:

Prdicuntur hic

quoi
Ferle

pnitere noluerint.

pietur pnitenlia tua prihs

qum

sig'dletur senlentia tua,

ueque bc illc relocum sic reddunl si te corrigas, ne lic illc le vrins, ab uno idolo vel scelere ad aliud, sed ad me, ul profiteris, Synopsis. Vias
vel quiesce, id est, quietiis eslo,
lide. lii

Vers.

6.

Levate vexillum,

etc., acsidicat:

spice, sed uni Deo

vexillum in fastigium arcis Sion, ut

omnes

intelligant

belluin imminere, et se recipiant in loca tuta.

Congreid

gate vos, confugite, sub. ad urbes. Ab Aqujlone,


est,

plurimas sparsim ne ineas, ut Jerem. 3, 13, sed in me uno acquiesas, Junius. Xe\ ad me sonvertere. Perslringit simlalionem Israelitarum, qu obsequiutn Deo pollicebanlur, sed fallaciler scias tibi negoliuni esse cum Deo, qui nec fallit, nec fallitur, et sincre ac bon fide ad me redeas. Vel, apud me quiesce; q. d. Mille Ida et scelera tua; ne amplis vagis luis cupiditalibus circumferaris, ut sp fecisti; sed in solo
: :

Chald excitabo Nabuchodonosor qui conteret

et perdet vos. (Vid. sup. 1, 14.)

(1) Novare agrum esteum repurgare spinis et lierbis, aique adaplare semenli, signiliealurque per id, ut

Deo acquiesce, Calvinus.

Ofl'endicula tua, Vulg.,idcst,

peccala, vel, idola abominanda. Synopsis, fade me. Hypocrit semper spectant tbeatrum, et voluntprobari hominibus, et Dei conspectum fugiunt. Deus aulein eos ad se revocat, Calvinus. Vel conspectu meo, id est, ex omnibus locis, privalis et publicis im ex
:

populus se innovet, atquc ad susceplionem seminis divini prparet, sicut subditur, circumeidimini, etc. Noluit enim Dominus , ut semen illud cadat inter
spinas, et
(2)

su/focetur.

(Clarius.)
,

cordibus vcslris ( nam oculus Dei ubivis est, Prov. mull magis ex terr me , quam prcipu 15 5 respicio, Dent. IL, v. 12, maxime autem ex lemplo quod inprimis respicit oculus meus, 1 Pieg. 8, 29, et 9, 5, in quo idola sua posuernnt. Vide 2 Keg. 21, 7 et 25, 4, 6. Ne ergo vageris, ad idola tua, Piscator. Vel El si non amplis vagus sis, sive vageris; quem, ) ; ,
:

admodm

'

levitas et inconstanlia tua mihi salis cogniia est. Hoc vitium damnt , qud Isral , cm pielatcm simularel, tamen vacillabat, neque polerat tolo animo se Deo addicere , sed erat ambiguus consilii. Calvinus. (2) Jurare, inquit, Iicet per nomen Dei, sed non in vanum, hoc est, si ncessitas non cogat, neque fals. Eliamsi Judices aliquem coganl jurare contra quitatem et veritatem, non est illis obtemperandum. Fu-

turum enim est, dicit propbela, ut gnies, qu per nomina deorum suorum jurant, religios sibi imprecaturi sint bona et benedicturi per sacrosanctum nomen Dei, quod inler vos blasphematur. Scriptura ilaquc
admitlit/commitlitetcommcndatjusjuraiidum.addens 1 ut in Domino lantm juretur; trs conditioncs
;

2" ut nontemer fit, sed quaudo ncessitas idposcit; 5 ut in veritate juretur et ex animo, ne quis sciens follere contendat. (iMunsterus.
)

Prparez-vous avec soin une terre nouvelle et ne semez pas sur des pines. Soyez circoncis de la circoncision du Seigneur ; retranchez de vos curs ce qu'il y a de charnel, habitants de Juda et de Jrusalem, de peur que mon indignation n'clate tout d'un coup, elc. Lorsqu'il les menace de son indignation, c'est qu'il les exhorte l'viter et il s esi conduit de mme l'gard des Ninivitcs, qui il fit, dit S.Jrme, prononcer l'arrt de leur perle, afin qu'ils pussent par la pnitence flchir sa misricorde. L'avis qu'il leur donne pour cela, et qui est celui qu'il adresse en mme temps tous les pcbeurs, esi qu'ils travaillent srieusement renouveler leur terre, c'est--dire, le fond de leur cur en arrachant par la pnitence, et en consumant par le feu de la charit toutes les pines et tous les vices qui l'avaient rendu jusqu'alors incapable de porter aucun bon fruit. Ne vous trompez pas, leur crie-t-il par son prophte, en prtendant revenir moi seulement l'extrieur, et comme semer sur des pines c'est--dire, travailler superficiellement et inutilement votre salut. La circoncision que je vous demande n'est pas seulement la circoncision judaque, mais celle qui vous rendra vraiment purs et circoncis aux yeux du Seigneur : celle qui tend retrancher ce qu'il y a de chmnt. et d'impur au fond de vos curs, et toute la malignit de vos penses ; cor c'est par-l que vous pourrez viter ma juste indignation. (Sacy.)
; ,

5
Vers. 7.

IN

JEREMIM
mi donosor.
I.\

Umbraculo suo
A

64
pr_cdam dati sumus, aut, consumpti sumus.

(1), vel latibulo.

Leo, Na-

buchodonosor crudelissimus.
Vers. 8.

Saccis. Saccos vocat vestes laneas


nobis;
alii

I
villo-

Vers. 14.

Iniquitatis tu/e (1)? Ficlam pniten-

sas. (Vid. Isai. 50, 3.)


licct

legunt, ab eo, sci-

Deo

(2).

Vers. 10.

Decipiendo decepisti,
eis,

tiam vocat cogitationes vanas et iniquas. Vers. 15. Vox enim, etc. Terminus aquilonaris terrse erat Dan; cujus meminil, quia Babylon ad aquilonem
erat.

q. d.

Ex quo
illos,

tu

Jam
,

nunlius non

modo
,

Dan

nuntiat adosse

prorogas iram, pseudoprophetis seducentibus

ac

hostes

sed monte Ephruim

qui

non multm abest

imponentibus

dicendo
illis;

Pax

cert perinde est

Jrusalem.
Isaias
3.)

atque tu imponeres

existimat enim major pars


sit illis.

Vocem annuntianlis vocat nuntium; ut vocem clamanlis, pro clamante. (Vid. Isai. 40,

populi qud Dominus loculus

Pervenit,

etc.,

Iniquitatem (2), afflictionem, aut

pnam
:

vanilatis

id est, multi gladio occidentur.

Vers. 11.

et

sive iniquitatis.

In

tempore

illo, sub. caplivitatis, dice-

Vers. 16.

Memorate de gentibus, vel


:

Narratede
de Jrusaetc.

tur nuiUiis. Siccuserit in excelsis locis, etc., vel, ^i


(lai in locis altis

gentibus, id est, Chaldis

Adsunt

dicite

et in

deserio;

nam

sunt dserta inter


sila

lem

Milites, sub.

Nabuchodonosor, veniunt,

Vox

Babylonem

Jrusalem; et Babylon est


alludit.

ad Bo-

Ilebra noscrim, pro qu milites verlimus, composila


est diclio ex

ream; ad quod

Via,

etc., id est,
,

venit recl

Nabuchodonosor

ul Csar Ctcsariani.

Jrusalem hostis non commodi causa

sed in maxi-

Vel simpliciter custodes, quia milites Chaldi, ut custodes in

mam

perniciem.

Ad ventilandum,

sub. trilicum.

Vers. 12.

campo
,

diligenter curant ne ullum pecus de


sic observabunt

Ihs, sub. Chaldis. Alii legunt,

pr

his,
istis

grege amitlant
vel

urbem Jrusalem

ne

id est, ventus

vebementior qum ut conveniat


tritici,

unus vadt.

rbus, venlilalioni cl purgationi

venict contra

Vers. 17.
ne

Custodes agrorum, qui


Fuerunt,

scilicet servant

me. Nunc

finil scilicet

prophtie, ego non tanqum


privatus

fera; ingrediantur.

vel, erunt.

propheta, sed tanqum

meos increpabo;

Vers. 18.

Ista, vel, islud admisit. Quia, etc., quia

ostendamque

pnas

sit

Deum juslum esse qud de illis sumpturus, cm pnitentiam tantoper


illis
,

quod

accidil tibi

amarum

est, ila ut

pervenerit usque

ad cor luum,
Vers. 19.
)

aversentur. Judicia

sub. Dei, id est, increpabo eos

Doleo; propter mala

id est, afiligatte

admodm.
scilicet

qu au-

propter scelera quibus offensus Deus

dere poterat nomine enunliando, quod rem propri denotaret. Sic et Arabum poelu', nolanleRciskio in t dita se Tarapli Moallakah, p. 86 sa;pis^im (1) Ascendit leo de cubili suo, id est, Nabuchodonosor de regno suo qui dicilur hic leo, e qud in rem quam dsignant, non nommant, propterea qud vexillo suo habebat imaginem lconis, ut dicunt aliqui, i qui vel lgal, vel audiat, ex epilcthoium qualilaie vel propter suam audaciam, et ferocitatem. i et sermonis tilo facile possit sensum assequi. Ca> Et pr.-edo gentium, etc. Quia multis gentibus terum hc ipsanominis absenlia eflieit, utnegemus prdas accepit. < versum 13 avelli posse ab oratione prcdente, i Non est alieni sermonis, populo profecti interpoEgressus est de loco suo. Ad veniendum contra Judam, ide subdilur t sitio; sed ante verba v twbis ! subintelligas formuUt ponat TERRAm, etc. Civilates destruendo, et ha lam dicent qu commodi.ssimc supersedere poterat bitalores captivando. vales, si non verbis solis, sed sono eliam gestuque (Lyranus.) Ascendit leo de cubili suo, id est, rex ex arce su lugubri prosequeretur atque imitaretur cives de rc\ Clialdus hic. Pr^edium gentium. Herculi pmelatus l i bus suis desperantes. t Et lurbinis instar currusejus, suis Africai ipsius et Hispani vastalor. Vide quai hostis currus inlellige bellicos, de quibus conf. not. attulimus ad lib. 3 de Veritate religionis cliristian. ad Ps.20, 8. Velociores sunt aquilis, avium pernicissimis, equi eorum. Eipuorum Chaldaeorumpernicies lau(Grotius.) datur quoque Ilabacuco, 1, 8. Quia vastati sumus. Sine (2) Peribit cor rgis, Joakimi Joachini, Sedeci; nemp lauto pavore percellentur, ut nec consilio, nec necessitale J. D. Michaelis vertere maluit victi sumus, armis populum suum juvare, aut protegerc possint. collalo Arabico, impetum fccil in Iwslem, et in conjug. Pseudoprophel quoque, qui prospra omnia Judis terli prwvaluil. Quo signilicatu tamcii apud Hebncos pradixerant, videntes sefalsos, et populum ac princiVcrbuin scliadad non videlur in usu fuisse. Conf. infra pes sedclusos, animis consleniabunlur. lia Chaldacus, vers. 20, quo bis obvium vix aliud quid, nisi vastatum Theodor., Hugo, Dionysius, Lyranus. esse significarc polest. Practerea quis non sentit, va(Tirinus.) stati sumus forlius et gravius esse, quam victi sumus ? (3) En ! nubium instar ascendit exercitus hostilis. Chald;eus : Rex cum exercitu suo adscendet super eos, (Rosenmuller.) sicul nubes, qua: udsceudit et operit terrain. Schleusne(1) Lava a malitia cor tuum, non inanus tantum ? rus conjicil lcgendum esse sicut nubes mari, id est, HypocriUe semper volunt lilare Deo per externosritus ab occidcntc. Potuerat et conferre 1 Reg. 18, 44, ubi et gcslus oslendit non posse Deum placari, nisi animo memoralur nubes parva ascendens mari, id est, ab ad ipsum redeant. Fallaces spes lux, quibus te fruoccidcntc. Conjectura illi lamen ver Schnurrci us slraris, cl frivohe luac excusaliones , quai le forsar. opponit, cm id, in (|uo shnilitudo posila, sitpernicies coram lerreno judicc absolvercnt , non item coram et velocilas in adveniendo (quod oslcndunt, qua? Deo cognilorc cordium, Calvinus. Vel, iniquitatis tu<s? subjungunlur) non mulliludo ac dcnsitas agminis, id est, injuriai te illat, hoc est, niaise et pernicioIiaud iutelligi, quarc accidcnlalis nubes aptior vis. Vel, afflictioms tu? idesl, quai, dum pacem tibi (Synopsis.) deri debeat, quam nubes qucumque, modo sit proinittunt, miserias adducunl. venloagitala. Minus ctiam probandam iudicat Schnur(2) Non facii.tis idolum. Vexilla Chaldaioruni inrerus altrant Schleusncro ad hune locum proposisignila idolo Bel; vel inlelligit ignem quem colcbant, tam conjecturam, |>ost ascendet, excidisse verba rex et casliis prxferebant. Alii per idolum intelligunt idoClialdorum, erasa fortass in captivilte Babylonic. lolatras, vel regem Babylonis, (|uisein statua adoran^in< Nain cm ventus, de quo modo verba faceret vales, (liim proposuit, Dan. 3, 5. Septuaginta habent (Mcnochius.) non sit u.isi figura et imago hostis, commode supersenuntiantis luborem et calamitalem.

Vers. 13.

Ascendet
,

hc

intulit.

(3), sub. exercitus

Nabucho-

c i

COMMENTARIUM. CAP.
i

V.

6G

dio impendere popularibus meis. Verba prophetae. Parietes. Propter cavitates cordis meminit parietum
ejus
;

Vers. 26.
est,

A facie
Enim
,

rn.fi

furoris ejus. Hebr., id

ob gravem iram

ejus.

videntur enim esse parietes qui circumdant

illos

Vers. 27.

vel

cert.

Consummatj<>nem

duos cordis ventriculos. Resonat, tumultuatur, vel


frmit. Audisti. Dicit:
ris

consumptionem,
Vers. 28.

id est,

terram islam

cum

incolis suis

Anima mea,

audisti, et

non, au-

fundils non perdam.

mea; quia nondm audierant aures ejus; needm


hostis; at

Desolabitur, ad verbum,
quando non
quod
culta
,

lugebtt.

Di-

enim venerat
Vers. 20.

anima ejus audierat per prosuper con-

citur lugere terra

in

squalorem

phetiam. Legitur et audivi.


Contritio, etc., vel
:

redigitur.
-.Contritio

Non

poenituit me, non mutavi sententiam,


eo, sub.

neque avertar ab

dixi.

trilionem accidit, q. d.
det, id est,

Conlritio allera alteri succe-

Vers. 29.

Equitis
,

(1), etc., pro,

equitum

et sagit-

decem

tribus

jam abduct sunt

captiva?

tariorum fugerunt omnes urbes. Svlvas densas, ad ver-

du;c reliquse etiam abducentur, nisi resipuerint. Omnis

bum,
nubes

densitates, id est,
,

nemora densa
,

et spissa.

Alii,

terra, sub. decem tribuum. Tabernacula mea. Vocat


urbes tabernacula sive lentoria et coftinas, qud
i'acil-

densilate

id est

receperunt se in montes

altissimos, super quos requiescere videntur nubes.

lim captoc ac subjugaUe fucrint. Ghaldueus parap. inlerpretalur terrain


"Vers. 22.
quia, etc.
et

Vers. 50.

Quia
9,

induis te

etc.

Quidam
indueris
,

bsec sele, etc.,

urbes terr sanct.


etc., sub.
:

Quia,
:

quenlibus conjungunt, verlentes,


isla eveniunt

chm

Omnia

in

vanum

ornabis

te,- etc.

Pingis

ad verbum
(2),

scindis.

Aul verte

Ccrtc.

Juxla Ps. 118, 10.)

(Vid.

2 Reg.,

50.)

Amatores
tibi

sub.

lui, id est,

Vers. 23.

Vidi. Sub. spiritu proplictico, sunt

exter gentes non ferent

opem.
au-

enim verba prophel quic sequuntur. Desolata et


vacua, sub. habilatoribus.
cuitas. Describit

Vers. 51.
enitentis.

Puerpere, vel, tanqum primogenitum


Siion, vel, vocem, ut verbo
etc.,

Ad verbum

inanitas
:

et

va-

Vox fille

acerbitatem calamitalis, q. d.
et destructam.

Vidi

divi regatur.

Qu^; lamentatur,

qua> frmit et

regionem vastalam
Gen.
1, 2.

Vide easdem voces

frangit
tit.

manus

suas, id est, alteram ad alteram percu,

Lux eorum

(1), id est, stellce

non lucebant.

iMorem lugentis mulieris exprimit. V^e nunc mihi

Per ctum, liomines supremi ordinis

significat.

Vers

2-4.

Montes

sub. dicendo si'c.Interfectores, id est, milites interficientes filios

(2).

Hommes

mediocris ordi-

meos.
are. Grolius.)

nis inlelligit.

Vers. 25.

Homo

(3),

sub. in terra sanel

nam

mus, mililarem per clamorem concusso


(

fug saluli suoe consuluerant.


(1)

A voce
Nec

equitis. Horatius

Turbalis et in summo dis(1) crimine positis videlur etiam serenum clum lenebris obduclum. Usque ade interna mentis anxielas Clarius.) obnubilt exieriores sensus.

Non erat lux

in eis.

sinas

Medos

equitare inultos

Te duce, Ca'sar.

(2) VlDI MONTES, et ecce movebantur colles conturbati sunt. TaUorum agminum transita (Grolius.) tremcnl omnia. (3) Et non erat hosio. Omnes aut occisi aut capti sunt, aut fugerunt. Et omne volatile coeli recessit. Non miruni cm etiam cecidisse de clo aves lega; ,

ET omnes

Et mittentis sgittam Properlius Non tt Achmeniis armnlur Susa


;

sagitlis. (Grolius.)

amatores tui Non ultra (2) Contempserunt te concubilum quxrunt. Antmam tuam querunt. Vit imminent, expletis libidinibus; quamvis Turpe vir et mulier, juncti modo, protinus Iwstes.
(Grolius.)

CAPUT
1. Circuite vias

V.
et aspicite et conside1.

CHAPITRE
et considrez

V.

Jrusalem

rate, et quxrite in plateisejus, an inveniatis virum

facienlem judicium, et qurentem (idem; et propitius


eto
ci.

Allez dans toutes les rues de Jrusalem ; voyez ; cherchez dans toutes ses places, si vous trouverez un seul homme qui agisse selon la justice et qui cherche la vrit ; et je pardonnerai toute la
2.

ville.
si

2.

Qud

etiam, Vivit Dominus, dixerint; et hoc


1

Que

s'il

fals jurabunt.
3.

gneur!

ils

y en a qui en jurant disent Vive le Seise serviront faussement de ce serment


:

mme.
5. Seigneur, vos yeux regardent la vrit; vous les avez frapps, et ils ne l'ont point senti; vous les avez briss de coups et ils n'ont point voulu se soumettre au chliment ; ils ont rendu leur front plus dur que la pierre, et ils n'ont poinl voulu revenir vous. Il n'y a peut - tre que les i. Pour moi, je disais pauvres qui sont sans sagesse, qui ignorent la voie du Seigneur et les ordonnances de leur Dieu.
, :

Domine,

oculi tui respiciunt fidem


attrivisti

percussisti

eos, et

non doluerunl;
,

eos

et

renueruntac-

ciperc disciplinam

induraverunt facis suas supra pe-

tram, et noluerunt reverli.


i.

Egoautem

dixi

Forsitan pauperes sunt et

stulti,

ignorantes viam Domini, judicium Dei sui.


5. Ibo igitur ad optiniates, et loquar eis; ipsi

enim

cognoverunt viam Domini

judicium Dei

sui.

Et ecce

magis
cula.

hi simul confregerunt

jugum

ruperunt vin-

5. J'irai donc trouver les princes du peuple, et je leur panerai ; car ce sont ceux-l qui connaissent la voie du Seigneur et les ordonnances de leur Dieu. Mais j'ai trouv que ceux-l ont conspir tous ensemble, avec encore plus de hardiesse, briser Seigneur et rompre ses liens. le

joug du

G. Idcirc percussit eos leo

de sylv

lupus ad ve6. C'est


le loup,

speram vastahit eos, pardus

pourquoi

le lion

de

la fort les

dvorera

vigilans super civilates


fuerit

eorum

omnis qui egressus

ex eis

capietur

qui cherche sa proie sur le soir les ravira ; le il lopard tiendra toujours lus yeux ouverts sur leur

67

IN
,

JEREMIAM
I

08

quia mulliplicat sunt prvaricaliones eorum conforlaUe sunt aversiones eorum.


7.

Super quo propitius

libi

esse potero?

filii

tui
;

dereliquerunt me, et jurant in lus qui non sunt dii saturavi eos, et mchati sunt, et in domo meretricis
luxuriabantur.
8.

ceux qui en sortiront; parce que leurs iniquits se sont multiplies, et que leurs dsobissances n'ont point de lin. 7. Aprs cela que vous rcsle-t-il qui puisse attirer ma misricorde? Vos enfants m'ont abandonn, et ils jurent par ceux qui ne sonl point des dieux. Je les ai rassasis ils sont devenus des adultres, ils ont l satisfaire leurs passions houleuses dans la maison
ville, et dchi-rera tous
;

Equi amatores

et emissarii

facti

sunt; unus-

quisque ad uxorem proximi sui hinniebat.


9.

Numqoid super

his

non

visitabo

dicit

Dominus

et in gente tali

non ulciscelur anima mea?

10. Ascendite

muros

cjus et dissipate;

consumma-

tionem autem

nolile facere; auferte propagines cjus

quia non sunt Domini.


11. Prxvaricatione enim prvaricata est in

medoest

d'une prostitue. 8. Us sont devenus comme des chevaux ardents , qui courent aprs les cavales; chacun d'eux a poursuivi de mme avec une passion furieuse la femme de son prochain. 9. Ne punirai-je pas ces excs? dit le Seigneur et ne me vengerai-je pas d'une nation si criminelle ? 10. Montez sur ses murailles, et renversez-les ne la perdez pas nanmoins entirement. Arrachez les rejetons de sa race, parce qu'ils ne sont point au Sei:

mus
ipsc,

Isral et

domus Juda,

ait
,

Dominus.
et dixerunt
:

gneur

12. Negaverunt

Dominum

Non

neque veniet super nos malum; gladium

et fa-

mem
13.

non videbimus.
Prophet fuerunt
fuit in eis
;

in

ventum

loculi, et

respon-

11. Car la maison d'Isral et la maison de Juda ont viol l'obissance qu'elles me devaient; et leur perfidie est monte son comble, dit le Seigneur. 12. Ils ont renonc le Seigneur, et ils ont dit Le Seigneur n'est point Dieu; il ne nous arrivera aucun
:

mal

hc ergo evenient illis. Quia lo14. Haec dicit Dominus Deus exercituum culi estis verbum istud ecce ego do verba mea in ore

sum non

nous ne verrons ni la guerre ni la famine. Les prophtes ont prophtis en l'air, et Dieu n'a point parl par leur bouche. Voici donc ce qui leur
;

13.

arrivera 14. Voici ce


:

tuo in ignem
eos.

et

populum

istum in ligna

et vorabit

15. Ecce ego

adducam super vos gentem de


Dominus
, ;

lon-

que m'a dit le Seigneur Dieu des arParce que vous avez parl de celte sorte, je ferai que mes paroles deviendront du feu dans votre bouche que ce peuple sera comme du bois et que

mes

ginquo,

domus

Isral, ait

gentem robustam,
,

gentem antiquam, gentem


nec
intelliges

cujus ignorabis linguam

quid loqualur.

16. Pharetra ejus quasi sepulcrum patens, universi


fortes.

ce feu les dvorera. 15. Maison d'Isral , dit le Seigneur, je vais faire venir sur vous un peuple des pays les plus reculs, un peuple puissant, un peuple ancien , un peuple dont la langue vous sera inconnue, et vous ne saurez ce qu'il
dira.

17. El

comedet segetes tuas


tuos et fdias tuas
;
;

et

panem tuum
et ficum

de-

vorabit
et

filios

comedet gregem tuum


tuam;

armenta tua

comedet vineam tuam

et contcrel urbcs munitas, in quibus tu habcs fiduciam,


gladio.

18.

Vermtamen
Quod
me,

in

diebus

illis, ait

Dominus

non

faciam vos in consummationem.


19.
si dixeritis
:

Quare

fecit

nobis Dominus
:

Deus nosler hacc omnia? dices ad eos


quistis
et servstis

Sicut dercli-

deo alieno

in terra vestr, sic

servietis alienis in terra

non

veslr.
et

20. Aimuntiate hoc


in Juda, dicentes
:

domui Jacob,

auditum

facile

16. Son carquois sera comme un spulcre ouvert; tous ses soldats seront vaillants. 17. Il mangera vos bls et votre pain, il dvorera vos fils et vos fdles, il pillera vos moutons et vos boeufs, il dpouillera vos vignes et vos figuiers, cl il viendra , l'pe la main , dtruire vos plus fortes villes, dans lesquelles vous mettiez votre confiance. 18. Et nanmoins , en ce temps-l mme, dit le Seigneur, je ne vous exterminerai pas entirement. 19. Si vous dites Pourquoi le Seigneur notre Dieu nous a-t-il fait lous ces maux? vous leur direz : Comme vous m'avez abandonn pour adorer un dieu tranger dans voire propre pays, ainsi vous serez assujlis des trangers dans une terre trangre. 20. Annoncez ceci la maison de Jacob, faites-le entendre en Juda, et dites-leur :
:

dement
:

21. Audi, popule stulte, qui non habcs cor

qui

21. Ecoulez, peuple insens, qui tes sans entenet sans esprit; qui avez des yeux, et ne voyez point; qui avez des oreilles, et if entendez point.
22.

habcnlcs oculos
ditis.

non

vidctis

et

aures

et

non au-

Ne me respecterez-vous donc poinl?


;

dit le

Sei-

gneur

22.

Me

ergo non timebitis?

ait

Dominus

et facic

uie non dolebilis? Qui posui arenam lermiiium mari,

prceptum scmpilernum, quod non prleribit commovebuntur, et non poterunt; et inlumesccnt


clus ejus, et

et
flu-

ne serez-vous point saisis de frayeur devant nia face? moi qui ai mis le sable pour bornes la mer, qui lui ai prescrit une loi ternelle qu'elle ne et elles ne violera jamais. Ses vagues s'agiteront pourront aller au del ses flots s'lveront avec furie, et ils ne pourront passer ces limites.
cl
, ;

non transibunl

illud.

23. Populo autem huic faclum est cor incredulum


et exasperans, recesserunt et abierunt.

23. Mais le cur de ce peuple est devenu un cur incrdule et rebelle ; ils se sont retirs , et s'en sont
alls.

24. Et non dixerunt in corde suo

Meluamus Dolempopleniludinein

minum Deum
raneam
et

nostruin, qui dat nobis pluviam


in

scrotinam

lempore suo

24. Ils n ont poinl dit en eux-mmes Craignons le Seigneur notre Dieu, qui donne en son temps aux fruits de la terre les premires et les dernires pluies, et qui nous conserve tous les ans une abondante moisson.
:

annuae messis custodienlcm nobis.


25. Iniquitales veslru; declinavcrunt haec; et peccata vestra prohibucrunt

25. Vos iniquits ont dtourn mes grces , et vos pchs se sont opposs au bien que j'tais prt vous
faire
;

bonum

vobis

m
26. Quia inventi sunl in popuiO

C0MMENTAR1UM. CAP.
meo
impii insidian-

V.

70

tes quasi aucupes, laqueos ponenles, et pedicas

ad ca-

piendos viros.
27. Sicut decipula plena avibus
,

26. Parce qu'il s'est trouv parmi mon peuple des impies, qui dressent des embches comme on en dresse aux oiseaux, et qui tendent des filets pour sur-

sic

domus

eoruxn

plen dolo

ide magnificali suntetditati.


;

prendre les hommes. 27. Leurs maisons sont pleines des fruits de leurs tromperies, comme un trbuchet est plein des oiseaux qu'on y a pris c'est ainsi qu'ils deviennent grands et
;

28. Incrassati sunl et impinguali

et prlerierunt

qu'ils s'enrichissent.

sermones meos pessim

verunt, causam pupilli pauperum non judicaverunt.


29.

causam vidu non judicanon direxerunt, et judicium


;

Numquid super

his

non visitabo

dicit

Domi-

nus; aut super gentera bujuscemodi non ulciscetur

mima mea ?
30. Stupor et mirabilia facta sunt in terra.
31.

Prophet prophelabant mendcium


,

et sacer-

dotes applaudebant manibus suis


dilexil talia
:

et

populus meus

quid igilur

fiet in

novissimo ejus?

sont gras, ils sont vigoureux , et ils violent par les actions les plus criminelles; ils n'entreprennent point la dfense de la veuve, ils ne soutiennent point le droit du pupille, et ils ne font point justice aux pauvres. 29. Ne punirai-je point ces excs? dit le Seigneur; et ne me vengerai-je point d'une nation si criminelle? 30. Il s'est fait sur la terre des choses tranges et qu'on ne peut couter qu'avec le dernier tonnement. 51. Les prophtes prophtisaient le mensonge; les prtres leur applaudissaient, et mon peuple y trouvait son plaisir. Quelle sera donc enlin la punition que je lui rserve ?
Ils

28.

ma

loi

TRANSLATIO EX HEBRjEO.
I.

Scrulamini in plateis Jrusalem, et videte nunc, et scitote, et qurile in plateis ejus, an inveniatis virum,
qui faciat judicium, qui qurat verilatem; et

an

sit

parcam

ei.

2.

Et

si, vivit

mendcium jurabunt.
sumpsisti eos
4.
,

3.

Domine, oculi

lui

nonne sunt ad veritalem?

percussisti eos, et

Dominus, dixerint; ver non doluerunt con;

renuerunt accipere disciplinam; duriores fuerunt facis eorum petr, renuerunt reverti.
dixi
:

Ego aulem

Profecl pauperes sunt, slulli


,

facli

sunt, quia non noverunt viam Domini


,

sui.

judicium Dci
ipsi

5. Ibo

ad majores

et alloquar eos

ipsi

enim cognoverunt Domini


fuerit
7.

judicium Dei sui; sed

simul

confregerunt jugum, ruperunt vincula.


eos, pardus vigilabit super civilales

6. ldcirc percussit
;

eos leo de sylv, lupus dserta incolens vastabit

eorum

omnis qui egressus

ex

eis rapielur; quia multiplicat


filii

prvaricationes eorum, mulliplicalx sunt rebelliones eorum.

sunt

propter hoc parcam libi?


et

lui dereli-

querunt me, et juraverunt per eum, qui non


mereiricis congregaverunt

est

Deus; saturavi eos,

adullerium commiserunt, et in

domo

se turmatim.
9.

proximi sui hinniebant.

8.

Ut equi saturati singulo mane erant; quisque ad uxorem

Numquid super

his

non

visitabo

dixit

Dominus ? annon de gente quae


,

est sicut fa-

hc non
ciatis
;

ulciscetur se

anima mea?

10. Ascendite

muros

ejus, et dissipate

consummationem aulem ne

11. Quia prvaricando prvaricali sunt in me murorum ejus, quia non sunt Domini. domus Isral, et domus Iehudah, ait Dominus. Non est ipse et non 12. Negaverunt Dominum et dixerunt veniet super nos malum 13. Prophet autem erunt in venlum et et gladium et famem non videbimus.

auferte minas

sermo non
15.

in
:

illis

sic fiet eis.

11. Proplerea
mea
,

sic dixil

verbum hoc
seculo
est

ecce ego do verba

in ore tuo ut

Dominus Deus excrcituum Pro eo quod loculi eslis ignem et populum hune ut ligna, et consumet eos.
:

Ecce ego adduco super vos gentem de longinquo, domus


,

Isral, ait

Dominus; gens robusla

est, gens

qu

gens cujus ignorabis linguam

nec

intelliges

quid loquatur.
et

16. Pharelra ejus veluli

sepulcrum

paens, universi ipsi fortes.


tuas
;

17. Et comedet messem tuam,


boves tuos; comedet vitem tuam
et

comedet oves tuas

et

panem tuum; comedent lilios tuos, et filias ficum luam; ad exlremam paupertatem rediillis,

get urbes munitas tuas, quibus tu fidis, gladio.

18. Etetiam
: ,

in diebus
fecit

dixit

Dominus, non faciam vo-

biscum consummationem.

19. Et
non
ait

erit si dixeritis

Propter quid

Dominus Deus noster nobis omnia

hc? lum
terra
dlte

dices ad eos

Sicut dereliquislis
in

non veslr.

20. Annunliate hoc


stultc, oui
est

me
:

et servistis

deo alieno

in terra vestr, sic servietis alienis in


:

domo

Iaacob, et audire facile hoc in Iehudah, dicendo

nunc hoc, popuie

cor

oculi eis sunt, et


:

non vident

aures eis sunt, et non audiunt.

21. Au

22.

Numquid me non

timebitis

Dominus

num
;

facie

mea non

pavebilis? Qui posui


;

arenam terminum

mari, prceptum sempiternum, nec prteribit iflud


cius ejus, et non transibunt illud
abicrunt.
;

24. Et non dixerunt


et

25.

commovebunt se, etnon prvalebunt et intumescent fluPopulo autem huic fuit cor declinans, et rebelles declinaverunt el
et
:

in corde suo

Metuamus nunc Dominum Deum nostrum

qui dat pluviam


Iniquilates
in

temporaneam
populo
cavea

serolinam

in

tempore suo; hebdomadas statutorum messis custodit nobis.


:

25.

veslr declinare fecerunt

hc

et

peccala vestra prohibuerunt

bonum

vobis

26.

Quia inventi sunt

meo

impii; aspicient ad vias ut qui ponit laqueos, statuerunt laqueum, bomines capient.

27.

Sicui

|ilona avibus, sic

domus eorum

pieuse sunt dolo

ide magnificaii sunt et ditati sunt.

28. Impinguali
dicit

sunt, nituerunt; eliam superaverunt facla mali. Judicium

non judicaverunt, nec judicium

pupilli, et prospra-

verunl, el judicium

pauperum non judicaverunt.

non de gnie qu
in terra
:

est sicut

hc non
et

ulciscetur se

anima mea ?

29. Numquid super bis non visitabo, 30. Res admiratione digna
et sacerdotes
?

Dominus?

c'

et turpis facta esJ


:

51.

Prophet prophelaverunt mendaciter,


sic
:

acceperunt munera in manus suas

et

po-

pulus

meus dilexerunt

quid facielis in novis^xa ejus

71

IN

JEREMIAM

78

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Scrutamini
Ei,

(1), vel, perluslrate.

Et

sci-

Vers.
gum.

5.

Cognoverunt

(1), vel nsse debent.

Ju-

tote, et considerale.
diosus
sit veritatis.

Qujrat veritatem,

id est, stu-

Perjugum

et vincula, intellig'il leges Dei quibus

nemp

civiiati

Jerusaiem (est
vertit,

hommes
Vers.

in officio retinenlur, ut boves aratores jugo

enim afiixum femininum). Clialdus paraph.


illis,

et loris in
6.

suo retinentur

officio.

nempe

civitatibus Jrusalem.

Vers. 2.

Et

De slva, sub.

egressus, id est,

Nabu-

si (2), id est,
:

narn

si

juraverint per
,

chodonosor. Dserta incolens.

Ad verbum

vespera-

nomen meum

dicenles

Vivil

Dominus

etc.

ob id, quia scilicet Dei sludiosi non sunt, et


ejus contemnunt.

Ver nomen
,

rum. Id est, vespertinus, qud vesper discurrere


soleat liberis. Vigilabit. (Vid. sup. i,

H.) Ex

eis,

Vers.
vident
d.,
si

3.

Ad veritatem?
sit in

sub. urbibus.
id est,

nonne

oculi tui

Vers.
ut
sit

7.

0, exclamandi particula, vel quomod'o


id

qua

animo hominis jurantis fides?q.


probe nsti an bomo
sit

pro,

quomodo ob

parcerem
,

tibi?

Cm,
tibi

inquit,

nonne vides

et

verax?

talis sis

erga

me

Jerusaiem
q. d.

debeone

condo-

Fallunlur ergo qui nomine tuo ad perjuria abuluntur,


pulantes perjuria et fraudes humani animi te latere
posse. Alii inter

nare peccata tua?


Vers.

non.

8. Man

(2).ilebraictantm legitur mane,

Hbreos vertunt

ad res
in

stabiles

seu

id est, singulis

diebus man, hoc est quotidi, pars

stabililatem? ut scilicet conserves

omnia

hoc mundo;

pro

toto. 9.

ac

si

dicat

Domine

providenlia tua solet operam

Vers.
:

Super

his, vel

propter

lias

injustitias

dare ut

qu

condita sunt, servet; at, contra

morem

luum
rent;

facere videris,

dum Judxos

percutis et perdis.;

non sumereni pnas. (Vid. Gen. 21, 1.) Vers. 10. Consummationem autem ne faciatis;
est,
justitise

id

verm
id est,

percussisti illos ut resipiscerent,

non ut pri,
!

nolile cf/s funditus perdere. Hortatur ministros

il li

tamen noluerunt

rcsipisccre. Consumpsisti

suoe ad

sumendas pnas de
;

Judajis.

(Vid.
alii

graviter cccidisli. Duriores fuerunt facis


vel induraverunt facis suas supra
est,

sup. 4, 27.) Minas, vel, summilates


facilius

ut scilicet

eorum,

petram, vel

ascendere possint
.

(3). domini, id est,

mei.

obfirmavenmt, id

impudentes
(5),

facti sunt.

Vers. 11

Pr/evaricando pr^varicati sunt. Soient


gendam rem
et

Vers. 4.

Profecto

quidam

(inler quos Pa:

Hcbri ad

exaggerandam, prponere

gninus) volunt poni, pro forsilan. Stulti facti sunt


vel, desipuerunt. Judicium,

hoc

est, leges.
(1) J'irai trouver les princes

Circuite vias Jrusalem , et aspicite , Hc sententi non vult negare propheta fuisse eo pore justum quempiam in civitale Jrusalem. enim ipsc Jcremias propheta sanctus et justus
(1)

etc.

parlerai

du peuple , et je leur car ce sont ceux-l qui connaissent lu voie du


cl les

lemErat
erat

erat rex ipse Josias (nam ejus tempore videtur hujus capilis prophetia conscripta) sed hoc sermonis modo indicare voluit , incredibilem justorum

Baruch

ordonnances de leur Dieu , etc. Dieu avait command Jrmie de chercher dans toulc la ville de Jrusalem un homme qui agit selon la justice , ce saint prophte, aprs avoir
Seigneur
,

Comme

paucitatcm in e civitale.
propilius ero
civiiati
ei ),

Quod autem adjungilur (et ambiguum est, uirum inielligalur,


,

Jrusalem

an viro

illi

justo.

Utrumque enim
Et hic nott

pruecessit. llieronymusreferladcivitalem.

qui propter unum ju, parcere civitaii Jerusaiem , cm Ahraliam interpellant pro Sodom et Goinorrh non ausus fuit descenderc infra decem justos. Septuaginla habent scilicet ila quacrit justum, ul habeat propilius ero eis cur loti populo parcat , sed ita ut inlelliganlur lot propler quos conveniens sit loti mullitudini jusli parcere. ( Estius. ) Et propitius ero ei. Eum communi exitio eximam , ut Lothum Sodomis. ( Grolius. ) (2) Eliamsi : ita Deus vival , dicant. Quod J. D. Michaelis malc de judicum jurcjurando inlelligit, quo ad jus diccndum obstringantur. Pcr /)cmaliqucmjMrre valere , se illius cultorem proiiteri , vidimus supra ;id 4, 2. Cm igitur vatcs Hierosolymitanos adhibito in jurcjurando Jov nomine pejcraie dicit hoc vult illos verbisquidemct externo cullu Jova honorem dferre, minime ver eum sincero animo venerari et colre, Conf. infra vers. 7. ( Roscnniuller. ) (3) Pauperes sunl, qui ita peccrunt, fals jurando ex vers.2. Stuitcagunt qui occupantur magis in agris, et vineis colendis , qum in lege, elc.,qui oblcndunl sibi non dari otium , nec se ad res magnas natos esse. Hoc dicit quasi pcr conccssionem ut cos gravis premat. Non hoc sentit propheta , sed ut quasi sut) viv {>ictur ostenderel omncs corruptos esse, etc. Prophela oquiiur ex communi more inlerea non extnuai culpam inscitiam oblendentium , quia Deus legem suam loti populo prodesse voluit etc. ( Synopsis. )

singnlarcin Dei misericordiain

stum

velil

considr les pauvres c'est--dire, le commun du peuple dit en lui-mme, que ^ignorance o ils taient de la voie et de la loi du Seigneur pouvait peul-lre leur servir de quelque excuse de ce qu'ils n'y marchaient pas et qu'ainsi il irait voir parmi les grands, c'est--dire parmi les prtres et les chefs du peuple si la connaissance qu'ils avaient de la loi de Dieu les rendait plus soumis ses volonts. Mais il se trouva, dit un saint Pre, que ceux qui taient les matres des autres taient pires que leurs disciples et que plus ils taient puissants et levs en aulorit plus ils , taient insolents dans leurs dsordres [Quanta in divilibus major aucloritas , tantb major insolentia peccatorum. (Sacy.) (2) Equi amatores et emissarii facti sunt. UnusQUISQUE AD UXOREM PROXIMI SU1 Uh\MF.BAT. Voluit diquo nomine eliam Ciccro horoinem cere admissarii libidinosiini infamat oralione in Pisonem. Sed in 11eUt equus puslus man sic quisque alien braeo est uxori ad/mmnnit.Manalacriores sunl equi, prxscrlim
,
,

bo.'** pasti.

(Grolius.)

(6) Auferte propagines ejus. Hamos exlenlos ejus. Alii minas murorum ejus ; nescio quorsm. Optim

noster inlerpres propagines vocavil; propagincs enim sunl longa sarmcnla, qua: non dissecla plantantur, idquepropii llebraicum nomen signilicat. Opponilurque radici, quasi dical, nolile consummationem facere, nolile radicits populum cxlirpare, sed propagincs tantm tollite, quae Domini non sunt, ut vera sit Isai. prophetia, c. 11, 1 : Egredietur virga de radie Jesse, et jlos de radice ejus ascendet. Quia non sunt Domini, quasi dicat, tollite malos, relinquite bonus; tollite reprobos, relinquite pracdeslinaios. Omnis enim plantatio, quam non piantavil Pater meus clestis, eradicabi(Maldonalus.) tur, Matlli. 13, 15.


73
mfinitivum ejusdera verbi, q. d. supra
varicati sunt.

COMMENTARIUM. CAP.
modum prille

V.

74 non obscuram,
id

quam,
est,

et priscam dicere volunt, et

qu

multo tempore est. Inteluges, ad verbum,

Vers.

12.Non

estiPSE (1), q. d., non est

ipse

audies, pro intelliges.

Dcus cujus nutu omnia fiunt in hoc mundo. Famem, soid est, longam obsidionem qu fam carere non
let.

Vers. 16. multos suis

Veluti sepulcrum patens

(1), q. d.,

sagiltis confident.

Sepulcrum patens solet

Videbimus

(vid. Ps. 90, 15).


est,

multa cadavera recipere.


peribunt eteva-

Yeks.

13. In ventum. Hoc

Vers. 17.
diis

Gladio

(2), id est, bello

acerrimo.

G la

nescent pseudoprophet. (Ventus eorum verba rapuit.


Clericus). Sermo, sub. Spirits, non est in
eis,

enim belligeramur.

id est,

Vers. 18.

Et etiam, vermtamen, altamen. Non


:

non

afflantur divino Spiritu, sed sibi confingunt


;

som-

FACIAM VOBISCUM CONSUMMATIONEM, Vel, COllSUmptionetl)

nia quoc pro veris efferunt. Sic fiet eis


eis,

ita

accidet

Quasi dicat
4, 27.)

Non perdam vos ad unum. Tum


dices, sub. Propheta.

(Vid. sup.

sub. ut dixi.

Vers. 14.
ac
si

Sic dixit dominus. Phrasis est Hebraica,


id prdices huic populo adversa quae

Vers. 19.

Deo

aliediis

diceret

Ob

no. (Vid. Gnes.


alienigen.)

35,2, eadem verba; propri

illi

evenient (2).

Vers. 15.

Gentem

(3). (Vid.

Deut. 28, 49). Gens.

Vertere potes in accusalivo, gentem qu, etc. Qua3


seculo est. Sic loquuntur Hebrcei

Vers. 20. Vers. 22.

Annuntiate, sub. prophet Qui posui, posui enim. Arenam termi(3)

qum gentem
:

anti-

num mari,

id est, liltus

arenosum

ipsi

Oceano.

ceptum sempiternum, statuto sempitemo.

PrmAd verbum,
et

ipse;

NeGAVERUNT DOMINUM ET DIXERUNT NON EST Dominus non est Deus. Hebrus Mentiti sunt Domino, et dixerunt: non est ipse. Fide, quam Deo debebant, violat, dixerunt, ipsuir. non fuisse Deum, qui
(1)
,
:

ternitatis.

Vers. 23.

Declinans et

rebelle, vel, pravum

perversum. Declinaverunt et abierunt, deficiunt ad


alios,

per prophelarum ora loquebatur; quidquid ipse aut dixit, aut minatus est per homines se missos, meras Proesse fabulas meramque insaniam putaverunt pliet fuerunt in ventum locuti, et responsum non fuit in cm eis. In Deum divinumque Spiritum mentiti sunt dicerent, ipsum non fuisse, qui per prophetas loqueretur ipsosque mitleret, quo majori licenli in vitia
: ,

etrecedunl, sub. Deo vero. Chaldceus paraph.


cultu, demigraverunt, vel,

quoniam defecerunt meo


captivi facti sunt.

Vers. 24.

Pluviam,
et

etc.,

ad verbum phiviam
:

et

temporaneam

serotinam, q. d.

Qui dat pluviam re-

liquo tempore anni ad necessitatem

rurent.
(2) Ecce NES! ; q. d. :
ignis
;

(Calmet.)

ego do verba. mea

in

ore TUO
,

bibendum
IG-

et

IN

hortorum et ad ad cteras ncessittes tam hominum


;

Ego

inspiro tibi oracula efficacia instar

quam jumentorum
neam
libet

et dat

etiam pluviam

tempora-

quia

efficio ut

ore tuo

Jeremia

pradicas
,

et serotinam

ad necessitatem proventuum, quam-

certo certis venlurum Nabuchodonosorem , qui efliquasi caciter quasi ignis consumet populum , quem ligna igni , deseram, et Chaldceis consumendum ex-

tempore suo,

nempe

in

autumno
est,

et vere (vid.

Deut. 11, 14, et Job. 29, 23), id

eam

quoe cadit

ponam.
Noia. Ita loquitur, ac si Jeremias suis verbis eos sit idque primo ut significet eflicaciam et certiludinem prophtise, retundalque illam voceni Ju-

combusturus

Prohcl fuerunt in ventum locuti, bis v. 13 Jeremiam non in ventum, sed in ignem vaticinari. Secundo, ut significet Jeremiam non ex se vaticinari sed ex Deo adeque eum loqui quasi in person Dei qui suo jussu et decreto populum quasi

dxorum,
enim

mense martio, et eam qu aprili. Hebdomadas, id est, tempus quod messi congruit vel, qui dat aliquot hebdomadas messi faciend ut alludat ad septem hebdomadas qua3 numerantur Pascha. Quidam verlunt
; ; :

ait,

juramentis slalutis messem servat nobis

ulloqualur
8, 22,

de juramenlo
Levit. 26, 4.

et pacto cujus

meminit Gen.

et

ligna traditurus erat igni, id est, ultioni CliaId;eorum.

Vers. 25.

Declinare fecerunt bmc,

id est,

pro-

Hugo. Aliter S. Hieron,, Raban., S. Thom., q. d. Intenta eis minas tam efficaces, ut sibi angi, exarescere, ignique comburi videantur, ut sit calachresis.
Ita Valabl.,

Lyran.

et

pter scelera vestra

hc

accident vobis. Prohibuerunt

bonum, id

est, effecerunt

ne assequamini bona

qu
qui

tantopere expetilis.

(Corn, Lap.)

Adducam ...gentem de longinquo. Verba legis, Deut. 28 49. Vide et Isa. 5 26 Giolius. A qu id(5)
,
, ,

Vers. 26.

Aspicient

(4),

hc

illc aspiciunt ut

non metuebant sibi. Intellige Chalda;os, quos hic videmus quasi projici ex ore prophtie seu balistam ab hoste in muros, etc. Non respiciendum docet ipsorum robur, etc., sed hoc fore exsecutionem doclrin iwx. Omnia flagella pendent ab efficacia Verbi Calviuus. Gentem antiquam vcl, qu est seculo, id est, multo tempore, tempore Nimrodi. Id autem superbiam et ferociam gnrt, ubi gens aliqua di dominata est. Cujus ignorabis linguam. Babylonii enim, sicul et Assyrii syriac loquebantur, Dan. 2, 4. Hanc linguam Judi (aille caplivitalem Babylonicam ) non inleilexcrunt. Vide 2 Reg. 18, 26, Isa. 36, 11, q. d. Nulla cum illis erit communicatio si victi implorent misericordiam, non audientur. In lingu est communicatio, non modo sermonis, sed et affectuum lingua est character mentis, et vinculum humance societatis.
circ
,

(1) Pharetra Ejus.et qu ex pharetr depromuntur sagitt, quasi sepulcrum patens, sine numro et sine fine vos confident et absument, quasi dicat Chaldi tam valido, tam cerlo ictu jacient sagittas suas, ut quot jecerint, lot mortes crent. lia fer Thodoretus,
:

(Synopsis
s. s.

Lyranus, Maldonatus, Castro et Lapide. (Tirinus.) (2) Et comedet segetes tuas et panem tuum, etc., id est, destruet omnia bona lua in rbus, proie, et animalibus, et terne fruclibus. (Lyranus.) (3) Et auditum facite in Juda. Videlur hic idem esse Juda et domus Jacob, loquitur enim proplieia duabus tribubus, non autem aliis decem, qu janipri(Mcnochius.) dem in Assyriam abductie fuerant. (4) Aquila et Symmachus, reclus quasi rete aucupis. Hier. : Quodque nos diximns insidianles quasi aucupes et in septuaginta non habetur. Aquila et Symmaclius transtulenint verbum jasur quasi rete aucupis. Suspicor

xix.

m
hommes
Vers. 27.

JEREM1AM
Hebraismus, pro
:

7fi

et statuunt pedidisponunt laqueos capiendis avibus

Hc

vlacent populo meo, q.


In

d.

cas ut

Dolo

capiant.
;

Delectantur in eo bonis fraude partis. Ideo

qud decipiantur.

novissimo

id est,

ejus?

in fine ejus?

neinpe stuporis et fditatis ( v.


:

magni evaduut, et dilemagnificati, etc., e ratione


SCUIlt.

prcdente). Chaldajus paraph.


in fine? id est,

Quid autem

facieti

tandem.

Vers. 28.
sunt,

Impinguati sunt,

etc., vel

Obesi facti
et ad qusevis obsequia adigunt. Id autem Hebri potis dicerent bidehem, hoc enim est per manus eorum
et ministeriiim
:

et nilid cute fuerunt.

Etiam

etc.,

ad verbum,

cujusque. (lia inlerpreeiiam superrunt facta pessimi Schindlerus ad radicem "W in fine. Scd ad votatur

cem

adversas

est, malas seu Y) vertit transcendent res mali, id eodem sensu quo mox, prosperabuntur ; sed
;

res mal. Vid. tune pruetulerim, prlerierunt ab eis neglexerunt seu dissiPs. 73, 5. Vertas etiam licet, ut mox.) mulrunl facta malorum, in judiciis sciliect, admirations digna, aut, ftida (et Res Vers. 30.

plermque dnott. At atiedehem proSecundum manus eorum juxta eos. Al iad pri est passiin pro juxta, Exod. 2, 5; JNuin. 13, 21); Jos. 15. usurpatur saep de Hiuc (juando de personis dicilur eo juxta qnem quis ita est, ut manum ejus, id est, ductum, regimenetnutumsequatur.Sc 1 Chron. 15,2,
, ,
,

horrenda /iunt in terra hc

(1).

Vers.
scilicet

51.

In

manus suas,

etc.,

manibus

suis, ut

pervertant causas.

Alii,

per

manus Morum,
etc.

sub.

pseudoprophetarum

(2).

Et populus meus,

rete aucnpis. Iegendum, transtulerunt reclus quasi etiam qui bonus biler Docent consequa verba i Quba
:

aucnpis eos videlur et reclus, instar ad mortenl, et aliorum damms at, invicem se venanlur ni impleatur tque dispendiis suus comptent domos, aut vnilla sententia : Omnis dwes t philosophorum hres iniqi. Hoc pono, non sialuo.
i
<

tendat insultas,

dum

dicuntur con^tiluti tilii Asaplii, ut essent sub duel A&aphi, qui prophetabat sub duc lu regis f ut et vers. 3 et vers. 6, filii Heinan dicuntur fuisse filii Jedulhun sub ductu patris sui in cantu domus Jov ; ubi et Asaph, Jedulhun et llcman dicuntur fuisse sub ductu rgis. Dicilur et de eo, juxta quem quis ordiue saltem est, ut prseeuntem ordine sequatur. Sic2Chron. 17, ubi principes Josaphati ordine recensenliir vers. 14, primus nominatur <M/w,deinde, pos( eum. Joumes, et posteum, Amusia, ut rect vertit Vulgatus. Junius Et secundum eum. Eaindein phrasin in ordinibus Lcvitarum vida 2 Chron. 31, 15, et in ordinibus eorum , qui unus posl alium restauration! tenipli ineumbebant Ne
,
,

la terre des choses tranger, et qu un (1) // sesl (ail sur tonnement. Les prone peut couler qu'avec le dernier comme des prophties ; phtes dbitaient des mensonges applaudissaient; et mon peuple y troules prtres leur

quus, aut

vait son plaisir, elc.

,.

hem. 3, 2, 4, 5. Ita et hoc loeo capio, ubi primo loco collocantur proahete , qui mendaciter prophelabant, deinde adduntur sacerdotes, qui, secundum manus eorum id e,t, post eos .eorumque diielum et auetorilatem sequenles, dominai) sunt. Sic inlcrprelatur Jarchi : Quasi dicat : l'osl eos, sicut 2 Sam. 15, 18, 23 : Et rex eum. Sed et et lotus populus trausibal pos trunsib.it Kinichj adferens senteniiam eorum qu. iredu hic ca;>iunt sig .ilicalione dominii, dicit secundum manus eorum esse seeundrn voluntatem eorum, ade ut non tain
,

Oui n'et cru

aprs cette dclaration du Seigneur,


,

tranges qu'il s'tait fuit des choses

qu'on ne pouvait que Dieu entencouter qu'avec le dernier tonnement , abominations? Mais ses dait parler des plus grandes notre,. Ceschoses jugement? sont frs-difierents des jugement taient 1 union tranqes et tonnantes son prophtes, des prtres couS|)i ia ,,iration gnrale des
et
,

et la

elde
les

mutuellement, tout le peuple, pour se tromper uns en prophtisant des mensong s, les autres en de leur rsister ainsi qu'a leur applaudissant, au lieu peuples tant bien de Taux prophtes; et les que vriqu'on leur dit des choses plutt agrables l'ose dire, de [tonnetables Tel est le sujet, si on le sujet de noire ment d'un Dieu, et tel devrait cire hglise souvent dans frayeur, puisqu'il est arriv trop souvent, et qu'il n'y arrive encore que mme plaisir nue le peuple du Seigneur trouve un malheureux lieu de les nourrir des tre tromp par ceux qui, au des mensonges vrits de l'Eglise, leur prsentent des vrits, et empoisonnent si c'taient
I

comme

plus funeste, qu elle leurs mes d'une manire d'autant prophtes, du S. Jrme, leur riait davantage. Les prdictions et les trompaient Isral par leurs fausses
d:' la loi, et le prtres par les fausses explications uns et par les aimai! cire tromp par les ex lege facienda autres. Alii futur a prdicunl ; alii (Sacy.) deeeruuut : et populus meus dilexit talia. Sensusest Kl saeerdutes plauserunlin manibus

Lupk

eorum, nempeprophelaru.ir, ad verbum

Kl saeerdutes sunlfaldescenderunl in enim, qui aliorum manibus sis propbelis; assentiuntur Alii ut Kunapplaadunt, et in eas quasi .h sec (Iunt.
:

(2)

manus eorum,

id est, asseusi

chi

manus Kl sacerdotes capiunl, videlictl mimera per


:

Domintuilur per eorum , ait Super manus suas. Alii manus' eorum, id est, ut vult Juuhis, opra eorum , ut prophte ministerium pnebuei ml sacerdotibus ad do 1 minium eorum ampliucandum. Similiier J. D. Mi
:

chaelis

Sacerdotes per prophetas dominantui

neinpe

dm

falsorum oropbetarum vocibus populum regunt,

ministerium qum auctoriUis eorum hic indicelur, qu sacerdotes pro arbitrio sunt domint!. Majoris enim auctoritatis tant prophtie , qum sacerdotes, quia illorum extraordinarium, horum ordinarium erat munus. Alam plan inlerprelationein dai Jonathan Et sacerdotes jurant super munus suas, id est, falsos prophetas quasi super manus suas capiunl et gestant, lque ita juvant eos. Iredu sumpsit cupiendi signilicatione nec est inter, nlalio quaxn dat inepta ; im vix aliam caperent verba , si legeretur capiunl eos facile autem al'lixum subintelligitur. Tum sensus est , summum inter falsos prophetas et sacerdoies esse consensuin lios illis non laulm non resistere, scd cl supra manus suas capere, ut tueanlur et adjuvent. Id san simplicius est qum ut inlclligas, aecepisse eos in manus suas munera, quod voluit Kimchi. Ludov. de Dieu. Nos quidem haud dubitams, priorem illam viro do ctissimo usu formula: al iedehem salis probalam interpretationcm genuinum loci sensum exhibere. Minus accurat eum Schnurrerus expouit hoc modo : accommodant, qu ipsi docent, prophte, ad consilia sacerdolum, quiluis id unic coiislitutum est ut suam aucloritalem tueantur et suo , non publico conunodo inserviant. Et populus meus mat ita, se traclari, non iliubenler se decipi patitur. Schleusnerus ante amal excidissenon suspic;.lur, et ken hic rectum, virluti et probitaliconsenlaiicum.ulExod. 10, 21), Cohel. 15,10, slgnificare existimal. Qani conjecturam merit iminquit, i possit probat Schnurrerus. c Quid enim, i magis ad illud apposit diei qum hoc cl populus, esse debebat, amat hocita esse, hoc est. li. < qui" meii isti me abalicj benterse decipi paiiunlur humines "Verte : i iiati. > Kcquid vero facialis ad finem ejus? Ouid demum posihc facielis? Dcpliccm hoc sensum quoussustinet, sive hune quem Dathius expressil quid olim facielis, iripie tandem ruetis? sive hune facietis Quid ruentibus divinis suppliciis ? Grotius id est, quo non evadet ista improbitas, t posthc? (Uoscnmullcr.) c nisi ego cam pnis repressero?
fulli
:
:

>

77

COMMENTARIUM. CAP.

VI

78

CAPUT
i.

VI.
,

CHAPITRE
in
,

VI.

Confortamini
,

filii

Benjamin

medio Jrusaest

lem

et in

Thecu

clangite buccin
:

et super Betha-

carera

levate vexillum

quia

malum visum

ab

aquilone, et contritio magna.


2.
3.

Specios et dlicate assimilavi filiam Sion.

1. Armez vous de force, enfants de Benjamin, au milieu de Jrusalem ; faites retentir la trompette Thcua, levez l'tendard sur Bthacara, parce qu'il parat un mal du ct de l'aquilon, et que ce mal vous menace d'un grand ravage. 2. Je puis comparer la fille de Sion une femme

Ad eam

venient pastores et grges


:

eorum

belle et dlicate.
;

fixe-

runt in e tenloria in circuitu


eos qui sub

pascet unusquisque

manu

su sunt.

3. Les pasteurs viendront avec leurs troupeaux ils dresseront leurs tentes autour de ses murs, et chacun dirigera les gens qui seront sous son commande;

4. Sanctiucate super

eam
:

belluin

consurgite, et
quia declinavit
vesperi.

ment. 4. Prparez-vous tous


lons
! ,

lui

dclarer

la

guerre
,

al-

ascendamus

in meridie

vse

nobis,

dics, quia Iongiores factae sunt


5.

umbr*

Surgite, et
ejus.

ascendamus

in

nocte, et dissipemus

montons sur ses murs en plein midi. Mais malheur nous parce que le jour s'abaisse et que les ombres sont devenues plus grandes sur le soir. 5. Allons, montons sur ses murailles la nuit mme,
et renversons toutes ses maisons. 6. Car voici ce que dit le Seigneur

domos
6.

Quia hc
,

lignum ejus

hc
ejus.
7.

est civilas

Dominus exercituum Cdite et fundile circa Jrusalem aggerem visitalionis omnis calumnia in medio
dicit
: :

des armes arbres d'alentour, et faites un rempart autour de Jrusalem ; c'est la ville destine ma vengeance, parce que toute sorte de calomnie rgne au milieu d'elle. 7. Comme la citerne rend froide l'eau qu'elle re:

Coupez

les

Sicut frigidam fecit cislerna


fecit

aquam suam
iniquitas et

sic

oit

ainsi celle ville a fait

de sang-froid

les actions

frigidam

malitiam suam
;

vasli-

tas audietur in e

coram

me

seniper infirmitas et

plaga.
8.

Erudire, Jrusalem, ne forte recdt anima


,

mea

te

ne forte ponam

te

desertam

terram inhabita-

bilem.
9.

Hc

dicit

Dominus exercituum
,

Usque ad ra:

n'entend parler en elle que d'injustice et d'oppression ; et le cri des personnes languissantes et couvertes de plaies monte sans cesse devant moi. 8. Jrusalem rentrez en vous-mme , de peur que je me retire de vous , et que je ne vous rduise en un dsert el en une terre inhabite. 9. Voici ce que dit le Seigneur des armes : On prendra tout ce qui sera rest d'Isral, comme on coupe dans une vigne jusqu' la dernire grappe de
les plus criminelles.
,

On

cemum
couverte
tallum.

colligent

quasi in vine

reliquias Isral

raisin.
et

manum tuam

quasi vindemiator

ad car-

Retournez, s'en tf -diront les vendangeurs, mettez dans votre panier ce que vous trouverez de

reste.

10. Cui loquar? et

quem

contestabor ut audiat?
,

rai-je

ecce incircumcis aures eorum


sunt
:

et audire

non pos-

ecce verbum Domini factum est eis in oppro,

A qui adresserai-je ma parole? el qui conjurede m'couter? Leurs oreilles sont incirconcises, et ils ne peuvent entendre; ils n'ont que du mpris pour la parole du Seigneur, et ils ne veulent point la
10.

brium

et

non suscipient

illud.

recevoir. H. C'est

U.

Idcirco furore
:

Domini plenus sum, laboravi


,

6ustinens

effunde super parvulum foris


;

et

super

consilium juvenum simul


pietur
,

vir

enim cum muliere ca-

senex

cum

pleno dierum.

12. Et transibunt

domus eorum ad
dicit

alteros

agri et

uxores pariter

quia extendam
,

manum meam

super

habitantes terram
13.

Dominus.
ad majorem omnes ava-

A minore qoippe usque


dolum.

riti student; et
cli faciunt

prophet usque ad sacerdotem cun-

14. Et curabant contritionem

filiae
:

populi mei

cum

ignominie

dicentes

Pax

pourquoi je suis plein de la fureur du Seigneur; je ne puis plus en soutenir l'effort Seigneur, rpandez en mme temps votre indignation suc les troupes des jeunes hommes et sur les petits enfans qui sont dans tes rues. Car l'homme et la femme seront pris ensemble, celui qui est avanc en ge avec ceux qui sont dans la dernire vieillesse. 12. Leurs maisons , leurs champs , et leurs femmes mme passeront des trangers; car j'tendrai ma main sur les habitants de la terre, dit le Seigneur , 13. Parce que, depuis le plus petit jusqu'au plus grand, tous s'tudient satisfaire leur avarice, et que, depuis le prophte jusqu'au prtre, tous ie pensent qu' tromper avec adresse. 14. Et ils pansaient les plaies de la fille de mon peuple d'une manire honteuse, en disant La paix,
:

pax

et

non

eral pax.
:

15. Confusi sunt, quia abominationem fecerunt

quin potis confusione non sunt confusi


re nescierunt
tes,
;

et erubesce-

quam ob rem

cadent inter ruen-

in

tempore

visitationis suse corruent, dicit

Do-

minus.
16.
le
,

Hc

dicit

Dominus
in e

State super vias


,

et vide-

et interrogale
et

de semilis antiquis
;

qu

sit

via boj

paix , lorsqu'il n'y avait point de paix. 15. Ils onl t confus, parce qu'ils ont fait des choses abominables ; ou plutt la confusion mme n'a pu les confondre, et ils n'ont su ce que c'tait (pie de rougir; c'est pourquoi ils tomberont parmi la foule des mourants , ils priront tous ensemble au temps destine leur punition , dit le Seigneur. 10. Voici ce que dit le Seigneur : Tenez-vous sur les voies , considrez , et demandez quels sont les anciens sentiers pour connatre la bonne voie , et inarchez-y ; et vous trouverez la paix et le rafraehisla

na

ambulale
vestris.

et invenielis
:

refrigerium ani-

mabus cem

Et dixerunt

Non ambuiabimus.

sement de vos mes. Mais n'y marcherons point.


ai dit

ils

m'ont rpondu

Nous

17. El constitui super vos speculatores. Audite votubae.

Et dixerunt

Non audiemus.

17. J'ai tabli des sentinelles sur vous, et je vous Et ils ont r: Ecoutez le bruit de la trompette. pondu : Nous ne l'coulerons point.

79
18. Ide audite
,

IN
gentes
eis.
:

JEREMIAM
18. C'est pourquoi
f
I

80
coutez, nations, apprenez, avec quelle rigueur je veux les
,

et

cognosce

congregatio,

quanta ego faciam


19. Audi, terra

peuples assembls
punir.

Ecce ego adducam mala super


:

quia populum istum, fructum cogitationum ejus verba mea non audierunt, et legem meani projecerunt.

20. Ut quid mihi thus de Saba

affertis, et

calamum

suave olentem de terra longinqu? holocautomala vestra

non sunt accepta


milii.

et victima;

vestr non placuc-

rmit

21. Propterea haec dicit


in

Dominus

Ecce ego dabo


filii

populum istum ruinas,


,

et

ruent in eis patres et

simul

vicinus et proximus peribunt.

22. Hiec dicit


terra aquilonis
terra).
,

Dominus
et

Ecce populus venit de

gens magna consurget finibus

23. Sagittam et sculum arripiet

crudelisest, et
:

non miserebitur

vox ejus quasi mare sonabit


;

et su-

per equos ascendent

prparati quasi vir ad prlium,

adversm te, filin Sion. 24. Audivimus famam ejus


nostrae
;

dissoluLe sunt inanus

tribulatio apprehendit

nos

dolores ut partu-

19. Terre, coule-moi. Je vais faire fondre sur ce peuple toutes sortes de maux qui seront le fruit de leurs penses criminelles, parce qu'ils n'ont point coul ma parole et qu'ils ont rejet ma loi. 20. Pourquoi m'offrez-vous de l'encens de Saba? et pourquoi me faites-vous venir des parfums des terres les plus loignes? Vos holocaustes ne me sont point agrables vos victimes ne me plaisent point. 21. Voici donc ce que dit le Seigneur Je vais accabler ce peuple de malheurs; les pres tomberont avec leurs enfants, les proches priront avec leurs proches 22. Voici ce que dit le Seigneur Une nation va et un grand peuple venir de la terre de l'aquilon s'lvera des extrmits du monde. 23. Il s'armera de flches , et il prendra son bouclier il est cruel et impitoyable ; ses troupes feront un bruit comme les vagues de la mer ; ils monteront cheval et ils viendront les armes la main , fondie sur vous fille de Sion comme un homme qui va combattre son ennemi. 24. Nous les entendons dj venir de loin et nos l'affliction nous saisit, 'brasse trouvent sans force et la douleur nous accable, comme une femme qui est en travail.
,
, :

rienlem.
25. Nolite exire ad agros, et in via ne ambuletis
:

quoniam gladius inimici


26. Filia populi mei
,

pavor

in circuitu.
,

accingere cilicio
lac tibi
,

et

consperI

gere cinere

luctum unigeniti

planctum ama-

25. Ne sortez point dans les champs, n'allez point dans les chemins, parce qu'on n'y voit que les pes de l'ennemi et que l'pouvante de toutes parts. 26. Fille de mon peuple, revtez-vous de cilice couchez-vous sur la cendre pleurez avec amertume comme une mre qui pleure son lils unique parce que celui qui doit nous perdre viendra tout d'un coup
, , , ;

rum

quia repente veniet vastator super nos.

fondre sur nous.

27. Probatorem dedi te in populo


et scies, et probabis

meo

robustuin

;
|

viam eorum. ambulanferrum

28.

Omnes

isti
,

principes dclinantes,
ses et
:

tes fraudulenter

universi corrupti

sunt.

29. Defecit sufflatorium in ign consumptum est plumbum frustra conflavit conflalor maliti enim eorum non sunt consumpt.
, , ;

'<

pour je vous ai tabli sur ce peuple dernire preuve pour sonder leurs voies et leurs dsirs , et pour les connatre. 28. Les princes mmes d'entre eux se sont dtourns du droit chemin ; leurs marches sont pleines de dguisement ce n'est que de l'airain et que du fer ; ci ils se sont lous corrompus. 29. Il a l inutile de souffler le creuset le plomb en vain le fondeur les a s'est consum dans le feu mis dans le fourneau , leurs malices n'ont point t
27. Jrniie
,
,

le

mettre

la

consumes. gneur
30. Appelez-les un faux argent les a rejels.
,

30.

Argentum reprobum vocate eos, quia Dominus


!

parce que

le Sei-

projecit illos.

TRANSLATIO EX IIEBB^EO.
1. Fugile, fdii

Benjamin de medio Jrusalem,


;

et in

Theco
et

clangite buccin, et super

Beth-haccherem

elevale vexillum

quia

malum visum

est

ab aquilone
Siion.

contritio

magna.

2.

Mulieri quiel habitanti in


:

tabernaculo, et dlicat* assimilavi filiam

3.

Ad eam

venient pastores, et grges eorum

figent
:

juxla

eam

lentoria per circuitum


in

pascenl unusquisque
;

in loco suo.

4.

Pmeparate advcrss eam bellum


exlenderunt se
dixit

gurgile, et ascendaraus

meridie

vse nobis, quia declinavit

dics, quia
6. Sic

umbr

vespertina;.
:

S.Surgile, etascendamus noctu, Qucmadmodrn in medio


ejus.
7.

et dissipemus palatia ejus.

enim

Dominus exercituum

Succi-

dte ligna, et elfundite juxta Jrusalem

aggerem

hc

est civitas qu;e visilata est;

tola ipsa, oppressor est

scaturire facit puteus

aquam

suani,

sic scaturire fecit

maliliam suam

injuria et vastitas audietur in e,

coram me semper

infirmilas et percussio.

8.

Erudire, Jrusalem, ne

forte recdt

exercituum

anima mea le, ne forte ponam le desertam terrain non habitatani. 9. Sic dixit Dominus Bacemando racemabunt lanquin vitem reliquum Israelis converlc inauun luam sicut vindeniialor ad canistra. 10. Cui loquar? et quem moneho et audient? ecce incircumeisa auris eorum, et non polerunt attendere; ecce verbum Domini fuit eis in opprobrium non amaverunt illud. 11. Et ira Domin'
: ;

plcnus sum, laboravi cont'mendo


quia ctiam maritus
alteros,

me

effunde super parvulos foris, et super congregationem juvenum pariter;

cum uxore

capientur,

senex

eum

pleno dierum.

12. Et vcrlcnlur

domus eorum ad
dicit

agri et uxores pariter; quia

exlendam maiium

mcam

super habitatores terne,


;

Dominus.

13.

A parvo enim eorum usque


facit

ad

magnum eorum omnis

ipse avare seclalur avaritiam


fli

et

propheta usque

ad sacerdotem omnis

menducium.

cendo

Pax, pax; et non erat pax.

14.

El curabant contritioncm

populi moi levi sermone, di-

15.

Num

pudorc

affccli

sunt,

qud abominationem feccrint? ne pu-

81

COMMENTA R1UM. CAP.

VI.
;

8*
inter ruentes
vias,
:

ncsciverunt quamobrem cadcnt dendo quidem pudore affecti sunt, etiam erubescere State super 16. Sic dixit Dominus tempore quo visitabo eos corruent, dicit Dominus.

in

et videte, et

tnterrogate de semitis antiquis, quae

sit

Et dixerunt

Non ambulabimus.

17.

et invenietis requiem anim vestrae. via bona, et ambulate in e Et constituam super vos speculatores. Intendite voci buccins. Et
:

dixerunt

Non intendemus.
:

18.

Ide audite, gentes, et cognosce, congregatio, iniquitales

qu

sunt in eis.

quia verbis 19. Audi, terra Ecce ego adduco malum super populum istum, fructum cogitalionum eorum; reprobaverunt. 20. Ut quid mini jam thus de Seba vniel, et calamus meis non intenderunt, et legem meam
vestra non sunt ad ben placitum, et sacrificia vestra odoratus optimus de terra longinqu? holocaustomata Ecce ego do populo huic ruinas, et ruent in eis 21. Propterea sic dixit Dominus mihi. non dulcuerunt Dominus Ecce populus venit de terra pariter, vicinus, et amicus ejus peribunt. 22. Sic dixit

patres et

filii

magna consurget lateribus terrac. 23. Arcum et scutum arripient; crudelcs sunt, et equitabunt, parati tanqum vir ad praenon miserebuntur; vox eorum lanqum mare sonabit et super equos debililatae sunt manus nostrac tribulatio appreiilia Sion. 24. Audivimus famam ejus, lium, adversm le, quoniam gladius 25. Ne exeatis ad agrum, et per viam ne ambuletis dolor ut parturientis.
aquilonis
:

et gens

hend'it nos,

inimici pavor est in circuitu.


tibi,

26.
:

Filia populi

mei, accinge te sacco, et volve te in cinere

planctum amaritudinum, quia repente veniet vastator super nos.


et

27. Propngnaculum dedi


avulsi.

luctum unici fac


te in

populo

me

munitionem

et scies, et probabis

viam eorum.

fraudulenter,

et

ferrum
,

omnes

ipsi

corruplores
,

28. Omnes ipsi principes declinantium, sunt. 29. Combuslum est sufflatorium ab
et mali

ambulantes
ign
:

con-

sumptum

est

plumbum

frustra conflavit conflando

non sunt

30. Argentum reprobatum

vocabunt eos, quia reprobavit Dominus eos.

COMMENTARIUM.
Vers.

1. Fugite.

Prdicit hic obsidionem Jrusa-

res

illi,

alter alteri.

Desiderium Chaldacorum oppuq. d.


:

peccata lem, et expugnationem quae accidet propler 6. ) Fiui benjamin, (alloquitur populi. (Vid. sup. 4,
Benjaminitas, populares suos, qui Uierosolymis habilabant ut agros suos irent defensum conlra bostem

gnandae urbis describit. V^e nobis,

Vae nobis

advenlantem. Grot.)

Et

in

tiiecoa clangite, ubitlie-

koa, thiken, allusio dictionum. Clangite ut admoneantur advents bostium, et se in

locum tutum

recipiant.

gnaturi sint, ut non tanlm die, sed et nocte contra eam dimicent. Nota, Chaldaeos bellum contra Jrusalem vocare sanctum. Primo, quia censent se pro Deo ejus injurias ulcisci, eique quasi restituere honorem et sanctitatem, punicndo ejus violatores Judaeos. Secundo, quia erant quasi Dei milites et consecrali sacerdotes, ut ejus

Super beth-haccherem,

etc.

Est

nomen

pagi aut urbis

sanelam voluntatem

et

justam senlenliam implerent,

in tribu Jud, v. 2, Esd. 3, 14, vel in turre


elevate

vinearum

ignem, vel rogum, id

est, in turre

construct

ad vineas servandas accendite ignem, ut fugae signum


detis viniloribus, pastoribus et agricolis ut se reci-

piant in

locum aliquem tutum. Visum est, exbibuit se


2.

vidcndum.
Vers.
ita et

Mulieri

(1), etc.,

pulchr

et

formoscc

ut silicet Judaeos, quasi hostias piaculares Deo jugularent. Ita S. Hieron. et D. Thom. Tertio, vocant hoc bellum sanctum, id est, quod violare, quo discedere non licet, nisi fact ultione : sicut mri dicuntur sancti, quos transilire non licet. Unde ascendamus, inquiunt, in meridie, et in nocte, id est, etiamsi urgeat aeslus, etiamsi nox gelida, urgeamus oppugnationem. lia Lyran. Bellum, inquit, hoc erat sanctum, id est, firmum et inviolahile.

Chaldus paraph. (Vid. Ps. 68,

13.)

Mulieri

quse habitat in tentorio

cum summ

tranquillitate.

Vers.

3.

Pastores, et grges eorum; Chaldaeus


locum suum.
(2), etc. Ita

Nota. Hanc Dei voluntatem de puniend per Chai* dceos Jrusalem, intelligere potuerunt Chaldaei ex Script. Jeremiae v. 5 et 6, et aliorum prophetarum.

Unde Nabuchodonosor, capta Jrusalem , omnia qu


Jeremias petiit, ei induisit, c. 35, v. 11. Sic Cyrus ex Isai sibi Jud;eis ostenso, cognovit se monarchiam Babylonis eversurum , ut dixi Isaiae
45, v. 1. Sic Alexandro victoriam contra Persas ex propheti Daniclis, promiserunt Judai, et Jaddo pontiiex in visione ci apparens hortalus est eum ad idem bellum, eique Asiae impcrium addixit, teste Josepho 11, Anliq. 8.

parapl). exponit reges et turmas eorum. (Vid. Isai. 44,

28.) In loco suo,

Vers.

4. Pr^eparate

loquuntur paslopossunt, ut

(1) Specios*:. Dupliciter haec accipi sint verba prophtie in person, vel, 1 Dei;
scilice! reddiderit illam

qud

tranquillam ad tempus, ita ut Videor in statu in deliciisageret; vel, 2 su; q. d. Jerosolymae cernere imaginem puellae tenerae et mollis. Sed non multm interest; mdubi exprobrat Judaeis torporem , qud tranquillitate abusi sunt. Alii 111a instar tenerae puellulae pcrcellilur, et corruil quasi
: :

exanimis, nec se defendere poterit facile capietur, Synopsis. Alii Similis erit (lilia Sion) optinue terra pascuac, qu pastores cum magnis gregibus convenire
:

soient, Grolius.
(2) Sanctificate, id est, solemni et publico ritu belluin hoc contra Judaeos quasi sacrum indicite, et, ut Septuag. ac Chald. vcrtunt, prparate; Syrus et Arnbicus, parate, congregate. Sic sancficare jejunium,

Jol. 1, li, est

indicere.
rcitt,

solcmne et sacrum jejunium omnibus Verba sunt Chaldacorum, qu ide propheta ut ostcndat qum avide contra Jrusalem pu-

Nota secundo, hanc Dei voluntatem non ddisse jus aut potcstatem Chaldaeis invadendi Jud;ieos, sid praesupposuisse eorum tyrannidem et dominandi libidinem, eque uli voluisse, eanique ordinsse ad punitionem Judaeorum. Est itaque hic et alibi tanlm propheti seu praediclio futura per eos vastationis, ejusque ordinatio ad puniend Jud:x!Orum scelera. Sic Totila , Gensericus, et alii fuerunt flagellum Dei, uli nunc sunt Turcae. Adde, etiamsi fuisset Dei voluntas jubens Chaldaeis ut everterent Jrusalem; Chaldaeos tamen, non ut. Dei volunlati, sed ut suae ambitioni satisfacerent, invasisse Jrusalem. Vide can. 36. ViE nobis. Sunt Chaldacorum verba, ut dixi, dolentium vald, ex nimiodesiderio capiendap Jrusalem, de

83
qui non expugnaverimus
MAVIT, vol,
abiit.

FIS

JEREMIAM
Vers. cdt,
8.

84

urbem ante noctem. Decli-

Erudire
et

(1), resipisce.

Verba Dei. Re-

etc.

Hebraismus, ne cogat desinere te amare.

Vers.
etc., vel
esl in

6. Dixit, vel,

dictwus est(l).QvjE visitt a,

Anima pro favore


et ut

amore. Terram non habit atam,


habitata
fuit.
:

cujus iniquitas visitabitur, tota ejus oppressio


ejus, id est, quia

terram qu;c
9.

nunqum

medio

opprimunlur

in

e pau-

Vers.

Racemando,
est,

etc., q. d.

Ut

rustici vi-

peres onini gnre oppressionuni. Seipsum dclart


sequenti versu.

tem uobilem non solm vindemiant, sed etiam race-

mant
scaturire facit
(2).

ita

Chaldaei vindemiabunt tribum Juda et ra tribu Jud

Vers.

7.

Quemadmodum

Ut
id

cemabunt; hoc
nobiliorcs,

primm abducent

fundit, sub.
est,

sine inlcrmissione.

Coham

mi,, etc.,

deinde pauperiores et ignobiliores. Vid.

me

videnle occiduut paupercs injuria affeclos

potentioiibus, vel potins:


et

Coram me jutjiter

esl nwrbits

infra, 57. Secundam abductionem vocal racematio nem ; primam ver, vindemiam. Converte, ad verbum,
reverti fac, id est,

ptarja,

q.

d.,

jugiter

meditor inducore advcrss

crebr percute. Verba sunt mulu

illarn

malum,

et plagam.

Vox Ilebraa iTI

signilicat

sese coliorlantium. Redire fac

manum

luam, etc., su-

eam

a?gritudincm in

quam

incidunt pauperes oppressi

binde capiendo novos quos abducas in Babyloncm.

polenlioribus.

Compart eos qui caplivos abducebant, vindemiatoribus


;

carcerem aulem captivorum,

canistris

vindemia-

expugnalionis mor, q. d. Yse nnbis, quia non expugnavinnis Jrusalem ante vesperam cm longiores sunt umbrae; surgite, aseendamus rursm nocte, ut rem conficiamus. lia Theodor., Hugo, Lyranus, Vatablus. Abter S. Hieron., S. Thom. etSanchez explicant, ut sint querlae et verba populi obsessi, q. d. Si per diem Ikcc patimur, qnid de nocle in tenebris, cm nullus ftrgae aul pugn:e est locus, patiemur? Insuper Sanchez per meridicm accipit prosperilalem, per noctem adversitalcm. Hoc myslicum videlur. Cou(1) Car voici ce que dit le Seigneur des armes pez les arbres d'alentour, et faites un rempart autour de Jrusalem. C'est la ville destine ma vengeance, etc. Sachez, mon peuple, que ce ne sont pas les Chaldens qui vous prendront, mais que c'est moi qui vous livre entre leurs mains, clq:ii leur donne mes ordres, afin de vous perdre. Car c'est moi qui suis le Dieu des armes, et qui leur commande de marcher, o de s'arrter, selon qu'il me plat. Le plus saint de tous les rois de ce peuple avait compris parfaitement celte grande vrit, lorsqu'un ennemi insolent lui jetant des pierres et l'outrageant par des injures atroces, il n'envisagea dans cet homme que la verge du Seigneur qui le punissait de ses crimes; non qu'il crt que Dieu approuvt l'insolence d'un sujet rebelle qui osait ainsi outrager son roi, mais parce que ce sujet rebelle, lors mme qu'il ne songeait qu' satisfaire sa passion, devenait par un effet de la justice de Dieu, un digne ministre du chtiment qu'avait mrit David.
:

loriis.

Vers. 10.

Et quem monebo,

etc.,

ad verbum,

et

quem

obleslabor, ut audiant? id est, quasi adbibitis te-

stibus denunliabo, ut acquiesant consiliis


circijmcisa, id est, obturata, et ad

meis? In-

audiendum inepta.

Vers. 11.
est, debilior

Laboravi, vel,
sum qum

debilis

sum,

etc.,

id

ut dutis illam indignationem

Domini possim contincre, effundam ergo illam. Erfunde


(2),
(

sub. o Deus,\e\, effundere;


)

pro,

effu-

surus sum.

Vers. 13.
ram.
(inf. 8,

Facit mendacium,
10.)

vel

facit imposlu-

Vers. 14.

Et

curabant contritionem. Et me-

dentur fraclurae vel contusioni. Levi sermone, vel,

(1)

mea a

Erudire, Jrusalem, ne forte recdt anima te. Hierosolvmam, frquenter arguit ignoranti

(Sacy.)

SlCUT FRIG1DAM FACIT CISTERNA AOUAM SUAM , SIC frigidam halitiam suam. Videlicet Jrusalem de qu pnreedit Ilac est civilas visitatioyiis , omnis caluiunia in e. Hc duplex pridem fuit lectio in posteriori membro; vel "ut utrumque poneretur in accusandi casu, sicul jam positum est, vel ut postremum legerelur in nominalivo (malitia) et ita habet textus ilieron. et sic ctiam iulerprclaliir, ut inox ostendemus. Secundm nostram lectionem sensus est Sicul cisterna evomit aquain frigidam, ita et civitas Jrusalem niliil aliud evomit qum frigidam maliliam quasi dicat Vald
(2)
,
:

monc hic ut erndiatur, discat qnid officii docilem sese ac subjectam exbibcat, nisi Deo deslitui velit. Nulla est ex ignoranti excusatio, ubi ignorantiam sponte et consult velis; iiovum potis ex c peccatum oritur, quo fit, ut Deus ab domine secedat. Non una illi est homines docendi ratio. Rbus prosperis erudit et adversis, bonorum hominum opra et malorum; interis loquilur cxterisque. V;e qui audire negligunt, et animum obdurant. Gcrtum usque ad fincm patienti animo fert; at deinde hominem in sua ipsius libidine relmquit Nonaudivilpopulus meus vocem meam,. cl Isral non intendit milii : et dimisi eos secundm desideria cordis eorum ; alibi Curavimus Bat btilonem, et non esl sanala : derelinquamus eam. (Calmet.) } vindict. \ (2) Idcirc.o furore, etc., id est, ejus Quia plen revelata est mihi super Plebcs sum.
et caeeitatis;

soi sil,

populum
tiens.

futur a.
id

Laboravi susti.nens,

est,

populo

meo compa-

increvil, et invaluil malilia in e. Videlicet virlus aqp polissimm in frigore eonsisiit; qu est naturalis ejus qualiias. In Scriptur autein qu;e bona sunt, calori,

Ei fonde, etc., id est, effundens dictam vindiclam,


et loquitor

Super parvulum

Jeremias ad Dominum. foris. Quasi dicat; Non parces


conditionis.

Quoniatn quae mala, frigori tribuuntur. Unde illud abundavil iniquilas, refriijescel chantas multorum, Malth. 2i. Hieron. secundm su m lectionem sic interpretatur: Frigidam fec.it malilia sua. id est, malilia quae in medio -ejus est, frigidam fecit ipsam civUalem Jrusalem, oninemque calorem vitoe spirilualis in c cxtinxil. Kx Hrbrrco hoc modo verlunl hodi: Sicul cis:

alicui ratione aplatis, sexls, aul

(Lyranus.)

Extendam manum meam. Manum extendere aliquando signilicat auxiliari, ut Psal. 137, 7 Si ambulavero in medio tributatwnis, vivifteabis me; et super iram inimicorum meorum extendisli manum luam, et salvum me fecit dexlera tua. Aliquando punirc cl per:

terna evomit aquas suas, sic Jrusalem evomit, seuehullit maliliam suam. Per quod significatur abund.ntia, et
assiditas

culere, ut hoc loco, quia qui percutil,


dil, sicul Psal. 54,

manum
Iratus

extenfnror

21, et

Isai. 5,
et

25

est

qudam

iniquitatis.

Sed cdem

fer.

omnes
1SJ

sensus rcdeunl.

(Estius.)

Domini in populum suum, super eum.

exlendit

manum suam

(Maldonatus.

S5
verbis leviculis
,

COMMENTARIUM CAP.
aut
levitate

VI.

86

qudnm

sive

leviter

timus. Hebr., bonus, id est, odoratus et aromalicus.


id est, non sunt mihi grata. Vers. 21. Ruinas, offendicula; ut scilicet in ea impingant. Q. d. Greabo perniciem Judis, quam
:

quasi jocus essetaut ludus aliquis, nihil scri agenles


in re

Non suntADBENEPLACiTUM,

tam

seri
;

q. d. at

Pseudoprophet vobis

polli-

centur pacem

pace

non fruemini. Pax. (Vid.

Num. 6,26.)
Vers. 15.

Num
etc., in
illos

pudore, etc. Puduitne eos qud


,

null ratione vitare poterunl. In eis, per cus ejus, vel et proximus ejus.

illa.

Et

ami-

abominalionem fecissent? etiam omnin non

etc. Ln

Vers. 22.

Ecce
;

etc.

Prdicit rurss adventum


ut ostendat con-

TEMPOREquo,
tempore quo
Vers. 16.

tempore

visitalionis sua;, id est,

Chakheorum
tinua-

quem

ssep inculcat,

puniam.
tribales

(1) State. Horlalur Jeremias


summ
quite et pace.

iam animi Judoeorum qui


,

toties

admonili sua;

calamitalis

resipiscere noluerunt.

De terra Aqui,

Juda ut componant se ad imitationem ralionis vivendi majorum suorum. Et invenietis, etc., id est, hc ratione vivetis in

lonis; id est, Cbaldic. (Vid. supra

1, 13.

la-

tehibus terr/e, vel, ab uno lalerum terr (1)


Isai.

(Vid.

Non ambulabi1

14, 13.

mds, sub. per aliam viam.

Vers. 17.

Speculatores,
,

Vers. 25.
(vid.
,

Ne exeatis,
omnes

etc., vel

Ne

exeas ad
:

Ezech. 3, 17) sub.


sub. Iwstium
q. d.,

Sam. 1 et qui dicent : Attendite. Buccin* sub advenlum ipsum Ghaldxorum


;

agrum

cl per

viam ne ambules. Varia

lectio Hcbrreis

scriliitur

enim \Nn

et "obn. Inimici, vid. Ps. 3, 1, vel

est inimico, q. d.,

agri pleni sunt hostibus, qui

excitabo prophetas qui rurss eos admonebunt cala


mitatis impendentis; quibus noncredent.

omnibus pavoiem
Vers.. 26.

inculiu-.it.

Vers. 18.

Gentes.
.

(2) In

cinere

in

quo

scilicet volulare

Per gnies
Jacob

inlelligit
;

eos po-

se soient Ingnies.

Luctum

unici fac tibi, id est, luge

pulos qui non sunt de doino

congregationem
eis.

maximo

luctu et gravissimo

qualis est

parenlm qui

autem
nibus

sive

ctum Judam. Qu^e


est,

sunt in

Rela-

livum pro anleced., id


tujs.

peccala qua; sunt in homi-

occanum
Vers. 19.
gitalionum

Fructum maiorum ejus

etc., vel

retributionem co-

Et legem jam reprobave(vid. Isai. 43, 24.)

runt. Et lege

me abborruerunt.
(2).

terr finibus quia Sabaei extimas ad meridianum terras occupant, et Ezech. 27, 19, ubi calamus adveclus dicitur ex Uzal, qui locus fuit circa Sabasos. Vide noslrum Phaleg. 2. 21. (Bochartus. ) (1) Sagittam et scutum arripiet. 437 sagittani cl haslilc, Graci. In Glossis, venubulum. Pro liualili su,

Vers. 20.

Calamus,

Op-

munt Polybius etDiodorus. Grudeus est, et non miserebitur. Simile

Isaia

(1) H/ecdicitDominus.

Hcdicere Dominus solebat.

et vipete, et interrogate. Facile ut viatores soient ubidubilant qu eundum sil. De semitis antiquis. Per quas iverunt Abraham,
Isaac, Jacob.

State super vus,

Inve.metis refrigf.rh'm animabus YESTP.is. Requiem,

Chaldxus; Grci,
veniam.

sartcdficalionem,

id est,

crminum

(Grotius.)

(2) Ut quid, elc, milii, id est, qnalens mc interest , mus de Sera venif.t? 11m esse thuris natales constat, non modo ex Isa. GO, G, sed etiam ex Theoph., Ilist. plant. 9, 4; Agatharc, cap. 50; Slrab., lib. 16,

13,17, 18. Pr.eparati quasi vir pr.-elians. Tam facile tolus exercUus movebitur quam vir unis. Vers. 24. Aiidivimus famaji ejus, pissolut/E sunt manus nostr^e. Nostr dicil pro Judeorum, quia et ipse propheta ex e gente. Ad primum rumoreni Jud;eis omnibus concidet animus. (Grolius.) (2) Hebr. : Consperge te cinere. Jarcbi interpretalur volula te. Rectius Alexandrinus, consperge te, quod Hieronymus et Syrus sequuntur, et Ghalda?us Operite

capita veslra cinere.

Neque enim

in cinere se volulare,

sedeaput

illo

conspergere solebant oh graves casus

p. 778; Plin., 6, 28, et 12, 17; Virgil., Gcorg. ...molles sua tliura Sabi;
et

Georg. 2
...salis

est lliurea

virga Subis,

et

ALmid. 4:

Ingnies. Ita 2 Sam. 13, 19: lmposuit Thamar capiti suo cinerem. Et Jos. 7, 6, senes Israelitarum capiti suo pulverem imposuerunt. Achilles mortem Patrocli lugens lli ad 18, 22 Ambabus tnanibus sublalos cineres fudit super cnput. Quod tolidem verbis referli;r de Laerte, Odiss.24, 315 Hincperfice:P.'!S super capite
:

cenlumque Sabeeo. Thure calent ar. (Synopsis). De terra LNginqba. Obj. Atca amns hic aromaticus nascebalur prop Judaam, lestibns Theoph.,
:

Hisior. plant. 9, 7, Piin. 12, 12. Et Vegetius meinicalcmA Stjriaci, quem tamen sic appellatum vult Salmasius, qud advelicrelur in Syriairi. F]t prophenit

et graviter lugens clamare solet ahi be-ser-men amed ! id est ah quantum pulveris capiti meo supervenit vide Morier's Second Journeytlirough Pcrsin,p.5. Luctus unigeniti, qualis ob mortem filii unici instilui solet; conf.not. ad Amos. 8, 10. est
:

mror, angor,

tscheli cliak

licet, edetibi,

Planctum amariludinum id est , amarissimum , sciquod pracedit; conf.infra, 31,15. Jarcbi


,
:

tarum sevo
43, 24
:

in Syrie non natirm fuisse constat ex Isa. A'on emisti, etc., ubi insinut fuisse aroma magni pretii. Nec tamen eum Salmasio in sol Indi nasci concesserini, qum Mosis ;ev> Juda isjam noms fuerit, Exod. 30, 23; sed cl in Arabise parte aromatifei, quam Pionysius Periegetes, v. 657, adorera exbalare scrihit, nul thuris, nul tmjrrlt mit odorali, cal ami. Ac proinde calamum hune Arabicum vocat Plutarch. nec non Plin. et Theoph. sibi n constan-

sic exponil tra

super nos quasi,

si ita
te.
:

me

(inquit Deiis) et contra


et versu

pericopa: supra vers. 22, verba


asfttaritur,

dicere fas est : conVidelicet qum huic Sic dicit,Dominus,\>rxet

proximo Jova loquatur,

hoc

tes.

tbarc. et Diod.,

que qud Saba in priore meiubro. Quo eodem exemplo Sabxi vocantur yens loginqua Jol. 3, 8, confer
,

crevisse, eafl&mum doceut Aga 125 et Sir.:b.,lil>. 10. Idemex hoc lextu constat ubi terra longinqua idem est

El

in ter

Sabos

lib. 3, p.

Jtfalth.

12, 42, ubi

Sabxorum

regina venisse dicitur

vjisu Dei verba contineri existimavit; forsan et noinine filia populi mei populum Judaicum nemine alio nisi Deo compellari posse opinalus est. Seculus est Jarcbi doctores Talmudicos, qui, notante Breitliaupio, in codice Gittin, fol. 58, a, hune locum ita exponunt Non dicitur hic contra te (uti contexts ratio poscere videbatur), sed contra nos est igi, contra me, Dcum< tur, si ita fas loqui, sensus hic c et conlra te, (iliam populi mei, venit vastalor. i DoDeum cm mal cent enim Hebraeorum magistri est Judasis, etiam ipsum quodammod affici. Verm
:

87
unigenitum
ugent.

IN

JEREMIAM
Vers. 29.
est follis

88

Amaritudinum

id est,

amarum
id est,

Combustum est,
significat

etc. ,vei

Combuslus

(Vid.Ps. 08,10.)

ab ign , etc. In hc similitudine Deus est con-

Vers. 27.
arci
ullo

Propugnaculum
te

1 ),

arcem

flator.

Argenlum repurgandum est Juda. Follis est Je-

munitissim similem

rcddidi; proinde sine


tibi

remias.

Plumbum
Ut

omnia adminicula repuraliquando operam perdit


:

metu

illos

carpe

non poterunt
et

nocere.

Et

gationis.

igitur conflator

scies; vel, cognosce ergo

explora, aut examina.

Vers. 28. Principes. "HO Hebri scribunt D positum esse vice V?. Principes declinantium vocat dclinantes
Iege. Clialdapus paraph.
:

dm studet uteonflando repurget argentum sic Deus, qum voluit repurgare scoriam Juda, operam et
oleum
perdidit.

Meminit plumbi, qud plumbum ad-

Omnes

principes
,

eorum
ad

re-

misceatur conflationi argenti,


genti vivi
,

(nondm cognilvi

ar-

bellrunt. (Clericus

vertit,

conlumacissimi

ver-

Grotius
vel
,

ut facilis et

minori delrimento

bum

contumaces contumacium. Vid. Ps.


vel
,

115,
,

16.)
stu-

confletur

ut doctiores inter Hebraeos interpr;

Ambulantes fraudulenter,
dios! delationis
ferreoe
,

in delalione

tante, conflator, est propheta


flatus,

follis,
;

os prophetse
,

(2), id

est, frontis

sunt chalybe et

prophelia ipsa et increpatio

plumbum
;

assi-

hoc

est,

impudentissimi.

duitas ipsa et diligentia prdicationis

argenttfm im,

purum quod

null ratione repurgari potest

est

popu-

parm congruenler Deus vastatorem se Judis immittendum, eumdem adverss se venturum dicat,
quand
est, ul demonslremus. Constat ver, propheias sermonibiis divinis sua ipsorum vcrba frequentissim ita interserere, ut Deus et qui ipsius ju-ssu loquilur vates velnli unam eamdemque personani conslitucre videantur. Quod ver compellationem filia populi mei altinet, eam, qum idem quod filii populi mei valeat, (vid. Gesenii Not. ad Isai. 1,8.), lam Jov, ut supra, vers. 14, itifra, 19, 7, qum vate, de popularibus loquente, uti Isai. 22, 4, Thren. 2, 11 4, 6, 10, rect (Rosenmuller.) usurpari posse apparet. (1) Probatorem. Conflatorem, excoctorem metalli, quid significet, patebitex seq. Robustum. Interritum, impavidum. Scies, etc. Probabis, explorabis actiones eorum. (Menocbius.) qui (2) JEs et ferrum. Ministros intelligi volunl,

lus regni Juda.

Combuslus

est

follis,
,

id

est, redditus
;

non

est ineptus ad

venlum excitandum q. d. reprehendendo etobjurgando populum hune fauces me;e rauene


,

facl sunt

et

tamen

nihil profeci

quia noluit resi-

piscere. Conflavit, (sub. conflator, vid. Prov. 18, 1.

Schindlerus neenon et Vatablus accipiunt infinitivum

absolutum ^nSquodsequitur ad augendam


tionem
,

significa-

pro hoc ipso


)

nomine. Neutro inclint Ro-

bertson.

Vers. 30.

Vocabunt

(1).

lmpersonaliter.

ex eo mala.
(1)

fiant

arma, sicalter

alteri adhseret

ad facienda

(Clarius.)

Argentum reprobatum vocate


;
,

eos.

Pro ar-

dominorum suorum mandata crudeliter exsequebanlur


contra pauperes. jEs sive chalybs conjungitur ferro ut

gento, se venditant

sed exploratio per ignem ostennon rem. (Grotius. ) dit speciem fuisse argenti

CAPUT
1.

VII.

CHAPITRE
1.

VII.
:

Verbum quod factum


:

est

ad Jeremiam, Domino,

Le Seigneur,

parlant Jrmie, lui dit

dicens

2. Sla in porta

bum
Juda

istud
,

et

doms Domini et prdica die Audite verbum Domini


, :
,

ibi
,

ver-

omnis

2. Tenez-vous la porte de la maison du Seigneur, prchez-y ces paroles, et dites Ecoutez la parole du Seigneur, vous tous habitants de Juda, qui entrez par ces portes pour adorer le Seigneur.
:

qui ingredimini per portas has

ut adorelis
d'Isral

Dominum.
3.

Hyec dicit Dominus exerciluum

Deus

Isral

Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu Redressez vos voies corrigez votre conduite et j'habiterai dans ce lieu avec vous.
3.
:

Bonas

facile vias vestras et studia veslra, et in loco isto.

habilabo

vobiscum

4. Nolite confidere

in verbis

mendacii
,

dicentes

4. Ne mettez point votre confiance en des paroles de mensonge , en disant Ce temple est au Seigneur ce temple est au Seigneur, ce temple est au Seigneur;
:

Templum Domini
mini
5.
est.

templum Domini

templum Doet stu-

Quoniam
ejus,

si

ben direxeritis vias vestras

5. Car, si vous avez soin de redresser vos voies et de corriger votre conduite ; si vous rendez justice ceux qui plaident ensemble ; 6. Si vous ne faites point de violence l'tranger, au pupille et la veuve; si vous ne rpandez point en ce lieu le sang innocent et si vous ne suivez point les dieux trangers pour votre malheur,
;

dia vestra;

si feccrilis

judicium inter virum et proxi-

mum
6.

Advcn,

et pupillo, et

vidas non

feccrilis calu-

mniam, nec sanguinem innocenlcm


vobismetipsis
7.

effuderitis in loco

hoc, et post deosalienos non ambulaveritis in nialum


:

7. Je demeurerai avec vous de sicle en sicle dans ce lieu et dans cette terre que j'ai donne vos pres.
8. Mais vous mettez votre confiance en des paroles de mensonge o vous ne trouverez aucun secours
;

Ilabitabo vobiscum in loco isto,

in lerr

quam

dedi palribus vcslris, seculo et usque in seculum.


8.

Eccc vos

confiditis vobis in
:

sermonibus mendacii,
jurare mendaci,

qui non proderunt vobis


9.
ter,

9. Vous volez, vous liiez, vous commettez des adultres, vous jurez faussement, vous sacrifiez Baal, vous allez chercher les dieux trangers qui taient

Furari

occidere
,

adultcrari

inconnus

libarc Baalim

et ire

post deos alienos

quos

ignoratis.

10. Et vcnistis, et stetistis

coram me

in

domo hc

10. Et aprs cela, vous venez vous prsenter hardiment devant moi dans cette maison en laquelle mon nom a t invoqu, et vous dites: Nous nous
,

89
in

COMMENTARIUM. CAP.
qu invocatum est

VII

90

nomen meum,

et

dixistis

Liberati sumus, eo

qud fecerimus omnes abominatio-

trouvons couvert , quoique nous ayons commis toutes ces abominations.


11. Ma maison, en laquelle mon nom a t invoqu devant vos yeux, est-elle donc devenue une caverne de voleurs ? C'est moi c'est moi qui suis vri,

nes

istas.

Numquid ergo spelunca latronum facta est domus ista , in qu invocatum est nomen meum in ego vidi dicit Domioculis vestris ? ego, ego sum
11.
: ,

tablement. Je vous ai vus, dit

le

Seigneur.

nus.
12. Ile ad locum

meum
;

in Silo, ubi

habitavit no-

12. Allez Silo, au lieu qui m'tait consacr, o j'avais tabli ma gloire ds le commencement, et considrez comment je l'ai trait, cause de la mchan-

cet de

men meum

mon

peuple d'Isral.

principio

et videte quse fecerim ci proIsral.

pler malitiam populi

mei

13. Et nunc, quia fecistis

Dominus,

et locutus

omnia opra hc, dicit sum ad vos mane consurgens et

13. Maintenant aussi, parce que vous avez fait toutes ces choses, dit le Seigneur ; que je vous ai parl avec toute sorle d'application et d'empressement, sans

loquens, et non audistis, et vocavi vos, et non respondistis


:

que vous m'ayez entendu; que sans que vous m'ayez rpondu

je

vous

ai

appels,

14. Je traiterai cette maison o


14.

mon nom

a t in-

Faciam domui huic,

in

qu invocatum

est
et

noloco

men meum, et in qu vos habetis fiduciam; quem dedi vobis et patribus vestris, sicut feci

voqu, en laquelle vous mettez toute votre confiance, et ce lieu que je vous ai donn, aprs l'avoir donn vos pres, comme j'ai trait Silo ;

Silo.

15. Et projiciam vos facie me, sicut projeci

om-

me j'ai

15. Et je vous chasserai bien loin de ma face, comchass tous vos frres, toute la raced'Ephram.

nes fratres veslros, universum semen Ephraim.


16. Tu ergo noli orarc pro populo hoc, nec assumas pro eis laudcm et orationem, et non obsistas

16. Vous donc, Jrmie, n'entreprenez point d'intercder pour ce peuple, ni de me conjurer et de me prier pour eux, et ne vous opposez point moi, parce que je ne vous exaucerai point.
17.

mibi

quia non exaudiam

te.
isti

Ne voyez-vous pas
de Juda
et

ce que

fait

17.

Nonne

vides quid

faciunt

in

civitatibus

les villes

dans

les places

ce peuple dans publiques de J-

rusalem ?
18. Les enfants amassent le bois, les pres allument femmes mlent de la graisse avec de la

Juda, et in plateis Jrusalem?


18. Filii colliguntligna.etpalressuccenduntignem,
et
le feu, et les

mulieres conspergunt adipem, utfaciant placentas

rcginoc cli, et libentdiis alienis, et

me ad

iracundiam

farine,

pour

sacrifier

faire des gteaux la reine du ciel, pour des dieux trangers, et pour attirer sur eux

provocent.

ma

colre.

Numquid me ad iracundiam provocant? dicit Dominus nonne semetipsos in confusionem vults


19.
;

sui?

19. Est-ce moi qu'ils irritent, dit le Seigneur; et ne se blessent-ils pas plutt eux-mmes, en se couvrant de confusion?

20. Ide haec dicit


et indignatio

Dominus Deus

Eccc furor meus


20. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu : fureur et mon indignation s'est embrase, et va fondre sur ce lieu, sur les hommes, sur les animaux, sur les arbres des champs, sur les fruits de la terre; et je mettrai le feu partout, sans qu'il y ait personne

mea

conflalur super

locum islum, super

Ma

viros, et super

jumenla, et super lignum regionis, et


et

super fruges
tur.

terroc,

succendelur, et non extingue-

pour

l'teindre.

21. Hsec dicit

Dominus exercituum Deus


acidit victimis vestris,

Isral

Holocautomata veslra
medite carnes.
22. Quia non

et co-

21. Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu Ajoutez vos holocaustes vos victimes, et mangez de la chair de vos sacrifices.
d'Isral
:

sum

locutus

cum

patribus vestris,

et

non prcepi

cis, in die

qu eduxi eos de terra Egypti,


et

je les ai tirs

de verbo holocautomatum
23. Scd hoc

victimarum.
eis,

22. Car je n'ai pas ordonn vos pres, au jour o de l'Egypte, de m'offrir des holocaustes et des victimes ;

verbum prxcepi

dicens

Audile

vocem meam,
pulus
:

et

ero vobis Deus, et vos eritis mihi po-

et
sit

ambulate in omni via, quam mandavi vobis,


vobis.

23. Mais voici le commandement que je leur ai fait : Ecoulez ma parole, et je serai votre Dieu, et vous serez mon peuple et marchez dans toutes les voies que je vous prescrirai, afin que vous soyez combls de
;

ut ben

biens.

24. Et non audierunt,

nec inclinaverunt aurem

suam
ante,
25.

sed abierunt in volunlatibus, et in pravitate

cordis sui

mali

lactique sunt retrorsm et

non

in

24. Et, aprs cela, ils nem'ont point cout, ils n'on point prt l'oreille ma voix, mais ils se sont abandonns leurs dsirs et la dpravation de leur cur ; ils sont retourns en arrire, au lieu d'avan-

cer,

die

qu egressi sunt patres eorum de

terra

egypti, usque ad diem banc. Et misi ad vos omnes


servos meos prophetas per diem consurgens diluculo,
et mittens.

25. Depuis le jour o leurs pres sont sortis de l'Egypte jusqu'aujourd'hui. Cependant je leur ai envoy tous les prophtes mes serviteurs de jour en jour je me suis ht Je les leur envoyer.
;

26. Et

non audierunt me, nec inclinaverunt aurem


induraverunt cervieem

suam

sed

suam,

et pejus

operali sunt,

qum

patres eorum.

26. Mais ils ne m'ont point cout, ils n'ont point prt l'oreille; au contraire, ils ont endurci leur tte, et ils ont agi d'une manire encore plus criminelle que leurs pres. 27.

27. Et

loqueris ad eos

omnia verba hc,

et

non

Vous

leur dclarerez toutes ces choses

et

ils

91
audient te; et
tibi.

IN
vocabis eos, et non

JEREMIAM
ne vous couteront point vous ne vous rpondront point.
;

92
les appeflerez
:

respondebunt

el ils

28. Et dices ad eos


vit

Haie est gens, qua non audisui,

vocem Doniini Dei

nec recepit disciplinai

28. Alors vous leur direz : Voici le peuple qui n'a point cout la voix du Seigneur son Dieu et qui n'a point voulu recevoir ses instructions. Il n'y a plus de

periil fides, et ablala est

de ore coruin.
et projice, et

29.

Tonde capillum luum,

sume

in

parmi eux elle est bannie de leur bouche. 29. Coupez vos cheveux, et jetez-les, el poussez vos cris vers le ciel ; parce que le Seigneur a rejet
toi
;

direclum planctum; quia projecit Dominus, et reliquil generalionem furorissui:

50. Quia fecerunt


dicil

lilii

Juda malum

oculis meis,

in

Dominus; posuerunt offendicula sua in domo, qu invocatum est nomen meum, ut pollurent
:

eam
valle

31. Et 32dificaverunt excelsa Tophelh,


filii

qu

est in

Ennom,
:

ut incenderenl

filios

suosetfilias
in corde

suas igui

quae

non prcepi, nec

cogitavi

meo.
32. Ide ecce dies venient, dicit Dominus, et non
dicelur amplis, Tophelh, et vallis
vallis interfcclionis
;

filii

Ennom, sed

et sepelient in

Topheth, e quod

non

sit

locus.

55. Et erit morlicinum populi huais in cibos volucribus cli, elbestiis ternie, et non erit qui abigat.

loin de lui, et a abandonn ce peuple qu'il regarde dans sa fureur; 50. Car les enfants de Juda ont commis des crimes devant mes yeux, ditle Seigneur; ils ont mis leurs abominations dans la maison en laquelle mon nom a t invoqu, pour la profaner. 51. Ils ont bti s lieux hauts de Tophelh, qui est dans la valle du fils d'Ennom pour y consumer dans le feu leurs fils et leurs filles, qui est une chose que je ne leur ai point ordonne cl qui ne m'est jamais venue dans l'esprit. 52. C'est pourquoi le temps va venir, dit le Seigneur, o l'on n'appellera plus ce lieu Topheth,ni la valle du fils d'Ennom, mais la valle du carnage; et on ensevelira les morts Toplicth, parce qu' il n'y aura plus de lieu pour les mettre 55. Et les corps morts de ce peuple seront en proie aux oiseaux du ciel et aux btes de la terre, sans qu'il y ait personne qui les en chasse,
1.
,

54. Etquiescere faciam deurbibusJuda, ctdeplateis

les places p ,Ii1m|ucs

34. Et je ferai cesser dans les villes de Juda et dans de Jrusalem les cris de rjouis-

Jrusalem, vocem gaudiiel vocem ketitiae, vocem sponsi el

sance et les chants de joie, les cantiques de l'poux et les chansons de l'pouse; parce que toute la terre
I

vocem spons

in

desolalioncm enim

erit terra.

sera dsole.

TRANSLAT10 EX HliBR/EO.
\.

Verbum quod

fuit
:

ad Irmeiahu Domino, dicendo

2. Sla in porta

doms Domini,

et prsedica

ilri

verbum

islud, et die

Audite verbum Domini, omnis Jehudah,qui ingredimini per portas

islas, ut incurvelis

vos Domino.

3. Sic dixit

Dominus exercituum Deus


isto.

Isral

Douas

facile vias
,

veslras et opra
:

vestra;ct
,

habitare faciam vos in loco

4.

Ne

fidalis

vobis in verbis mendacii


si

dicendo

Templum Domini
vias vestras
,

tcin-

plum Domini, templum Domini


vestra
:

sunl.

5.

Quoniam
virum
et

bonas faciendo bonas


ejus,

feceritis

et

opra

el faciendo feceritis judicium inter et

amicum

G.

Pcregrinum

pupillum et viduam

non oppresser) lis,


ritis, in

sanguinem innocenlem non


;

malum

culo usque in

seculum.
vobis
et dicclis
:

effuderilis in loco isto, et post dcos allenos


in loco isto
:

non ainbulavc-

7.

Et habitare faciam vos

in terra
,

quant dedi patribus vestris se-

8.

Ecce vos

confiditis vobis in verbis

mendacii

quod non prodest.


Daal
, ,

9.

Numquid

furabimini
alienos
,

occidetis, et adulterabilis, et jur.abitis memlaciter, et adolebilis

et

ambulabitis posl deos

coram me in domo hc super quam invocatum esl H. Numquid ut spelunca omnes abominalioiics istas. lalronum fuit domus ba?c super quam invocatum est nomen meum in oculis vcslris? etiam ego ecce vidi 12. Sed ile aune ad locum meum qui fuit in Silo ubi habitare feci nomen meum in princidixit Dominus. 13. Et nunc, quia fecislis vos omnia pe; et videte qu feccrim ci propter maluiam populi mei Isral
quos non nslis?
10. Et venietis, et slabitis

nomen meum,

Liberali sumus? ut faciatis

opra huec

dixit

Dominus
:

et locutus

vos, et non respondislis


confidilis
,

14.

sum ad vos manc surgendo et loquendo et non audivislis et vocavi Faciam domui huic, super quam invocatum est nomen meum, in qu vos
,

et loco huic

quem
eis

dedi vobis cl patribus vcslris, sicut feci Silo.

15.

Et projiciam vos

facie

me,

sicut projeci

omnes

fralres vestros,

universum semen Ephraim.


,

lG.Tu autem ne ores pro populo


te.

isto, et

ne assumas pro
islis

laudcm

et

orationem
,

et

ne deprceris

me

quia non exaudiam


18. Filii

17.
,

Nonne
diis

vides quid

faciunt in civilatibns

Jebudah

el in plaleis

Jrusalem 1

colligunl ligna
et libent

el patres

succendunt ignem, et mulieres subigunl paslam, ut faciant placentas regina: cli,


alienis, ut

libamina

me

irasci faciant.

19.

An me

ipsi irasci faciunt? dixit

Dominus; annon
et ira

potins seipsos in confu-

Sionem vulls

sui?

20. Proplcrca
et

sic dixit

Dominus Deus

Ecce furor meus,

mca

effunditur in

locum

super arbores agri, et super fructus terne, et succeiuh lur, et istum , , non extinguelur. - 21. Sic dixit Dominus excicituum Deus Isral Ilolocausla veslra additc vinimis vestris

super homines,

super animalia

et

et comedite carnes.

22. Quia non sum loculus cum patribus


25.
mihi

vestris,

nec pnecepi
eis,

eis, die
:

quo eduxi eos

terra .-Egypti, de bolocaustis et victime.

Sed verbum hoc pnecepi

dicendo
via,

Obtemperate voci
vobis
,

mex,

et ero vobis in
sit

ut ben

vobis.

24. El non parurrunt, nec


:

Deum
et

et voscritis

in

populum

et

ambulale

in
:

omni

quam pnecepi

iiu linaverunt
i

aurcm suam

sed abierunl in consiliis

suis, in

durili cordis sui mali

retrocesserunlet progrs

ion sont,

25. A

die

qu egressi sunt paires

vestri
,

terr ^Egypli

usque ad diem banc. Et misi ad vos omnes servos meos prophelas per diem surgendo man


95
et mittendo, et

COMMENTARIUM. CAP.
,

,, ,

VII.
:

94
sed induraverunt cervicem suam
,

26. Et non audierunt me nec inclinaverunt aurem suam voca- 27. Et loqueris ad eos omnia verba hc non audient pejus e-erunt qum patres eorum. gens, quae non obteniperavit voci Domini ad eos Hc 28. Etdiees non respondebunt abscisa esldeore ipsorum. 29. Tonde ca;sariem tuam vertes, nec Dei
:

et

te

et

bis eos,

et*

tibi.
:

est

sui',

recepit disciplinant

periit

et

quia projecit Dominus, et projie, et attolle super loeaexcelsa planctum:


sui

et

reliquit

generalionem furoris

nreis, dixit Dominus. Posuerunt abominaliones suas , 30. Quia feccrunt filii Jehudah malum in oculis 31. Et dificaverunt excelsa ind'omo, super quam invocnlum est nomen meum , ut pollurent eam quod non prcepi, nec lios suos, et fdias suas igni Thophel, quae est in valle filii Hinuom ut incenderent
:

aseendit'super cor meum.


Vallis
filii

52. Ide ecce dies veniunt, dixit


:

Dominus

et
,

non dicclur
quod non

ultra
erit

Thophet

et

Hinnom

sed Yallis inlerfeclionis

et sepeiientur in Tliopelh

eb

locus.

53. Et

erit niorticinum populi

cessare faciam de urbibus Jehudah


et

hujus in cibum volatilibus cli, et auimalihus terra;, et non erit qui exlerreat. 54. Et et de plaleis Jrusalem vecem gaudii et vocem lrctiliae , vocem sponsi
,

vocem sponsx

nam

in

desolationem

erit terra.

COMMENTARIUM.
Vers. 1.

Dicendo, arguit
Et
pr^dica
,

populum

qui fiduciam
,

Vers.
lic

9.

Nl'mquid (1)
:

etc. Infinilivi

Hebr.
et

Gal-

ponebat in cremoniis et externo cultu


pietate et timor Dei
et

sprel ver

vertere liceat
)

Quoi

voler, tuer, etc.,

puis vous

venez? etc.

Vers. 2.
Portas

clama. Per portas.


;

Vers. 10.
tis, etc.
,

Et venietis,
etc.,
,

etc.

(Nihilomins venic-

quoe erant in lateribus inlelligit

nam

ipse

Super,
,

bebrasmus, quee dicilur domus

Stabat in oienlali (1).

Vers.

4.

Templum Domini,

id est,

nolile credere

verbis spseudoprophetarum qui dicere soient nunqum futurum ut Dominus sinat urbem vestram venire in po-

mea vel qu appellatur de nomine meo , nempe domus Dei vel in de mihi consecrat et dical. Ut faciatis (2), etc., ad verbum adfacere, id est,
;

ita) ut faciatis

adbuc abominaliones

illas

quas

fecistis

testalem Chaldicorum, ob templum

maguiliccntissi-

abinilio? (Vid. Ps. 51, 6.)

extructum. Sont autem verba Judueorum digilo monstrantium templum ip.sum Sa-

mum, quod

in e est

Vers. 11.
vestro
,

In

oculis vestris? id est, judicio


fit

q. d.

Qui

ut judicio vestro
,

des hc mea
faciatis

lomonis et omnes partes

illius.
,

Ulitur

autem
et

triplici

sitvelut

anlrum lalronum

neque pluriseam

repetilione, propter veslibulum

templum

adylum,
;

qum antrum grassalorum


sic

Nam

ut in anlra sua se
:

(Vid. Ps. 68, 56,) qua sanctacrant et inviolabilia vel , ut oslcndat studium populi in laudand magnificenli templi et

recipiunt grassalores cdibus et latrociniis patralis

vos post sciera etiam gravissima


in

non

erubescilis

sanctimoni, q. d.

Nolite lemplo

venire

domum meam,
;

quasi exislimelis
Viei.

me

pecca-

sanctissimoct magnificentissimo lidere, quia neque nisi lemplo, neque urbi propter templum parcam
,

torum vestrorum esse ignarum.


cogitationes vestras
q. d.
:

Video, sub.

Non

poteslis
,

me fallere.
:

rcsipuorilis. lia

doctissimi

Hebraeorum. Sunt. sub.


Quin

Vers. 12.
Act. 7, 41.
)

Silo
vel
,

(5), (vid.

Ps. 78

60, 61, 67, et

Iiwc dificia.

Nomen meum. Cbald;pus paraph.


majeslalem.
(

Divini

Vers.

5.

et

Quoniam
et

si

sed
7,

si. Alii

potiits,

lalem

meam,

Vid. Ps. 8, 2.

(ob conjunctionem
bonus
inter
facite, etc.)

in v.

luneque vertendum,
etc.,

Vers. 13.

Man surgendo

(4). (Vid. inf.

25, 4,5.)

Inter virum,

hebraismus, pro,
rcentes (1) Ire postdeos alienos, Quos iGNORATis deos majoribus vestris ignotos, quos ipsi ignorabatis, ex quilms nulla unqum voliis militas orla est, quos c;eco insanoqne impetu sequimini, ne illud quidem expendenles, quid ipsi siut. Prol'ecl intelligeretis meros esse homines dapmonesque, mera simulaera
;

unum

alterum.

Vers. 6.
In

Oppresseritis, sub.
,

iniquis
(2).

judiciis.

malum
Vers.

vobis, vel
8.

in

pemiciem vestram
(5).

Quod non prodest

Ad verbum, ad

non profteiendum.
(1)

aul aslra,
id est,

Deorum

Bonas facite,
esl,

corrigite

mores

appellationc indignissim. (Calmct.)

vestros.

Et habilabo, quasi
ubique

dicat,

alioqui

non

h'abilabo.

Deus

sed dicilur in lemplo habilare, quando audit; non habilare, quando non audit pices inibi supplicanlium. (Maldonalus.) (2) Habitabo V6BISCDM. Habilare faciam vos, ut nunc Hebr;ei legunl, et ut Septuag. verterunt quanqum lectio, et sensus nostri interprte mihi magis placel. Idem enim dixit supra vers. 5 In terra quam dedi, id est, non patiar vos ex e Babylonem traduci. A seculo et usque in seculum, id est, quam dedi patribus vestris jam olim.ul eam perpetu possiderent; quasi dical, servabo promissa mea. (Maldonalus.) (3) CONFIDITIS VOBIS IN SERMON1BUS MENDACH, ill rbus vanis, pravis et mendacibus, qu;e sequimtur, scilicet, fururi, occidere, etc., ac prsertim in eo qud post hae scelera dixislis et dicilis Librait sumus, eb aubd fecerimus omnes abominaliones istas. (Corn, Lap.)
:

(2) Liberati sumus eo qud fecerimus omnes abominationes istas. Uectis verteris quamvis fecerimus. Liberati sumus per viclimas e( lotioncs. Sic pauiatim in Judaismum insinuaveral sePaganismus que magis necessarium fuit omniaea per cvangelium aboleriquibus errores taies nutriri poterant.
:

(3) Ite, ite

ad locum, Silo, ubi iiabitavit nomen


lerraj pro-

meum a
!

principio. Siaiim post ingressum

quo et Stephanus missae. Egregmm argumentum, ulitur Acior, 7, 45, ut probet Dei benevolentiam loco
non
astringi.

Nam

olim tabernaculum et arca erant

vice Templi. Videtf. qui:

i ecerim El propter malitiam populi mei Isral. Nempe eousque is!a qaae illi pillant maxima. conienqisi ulipsam areara propter peceata ipsorum siverim capi ab hoslibus, Psal. 78, 60, 61 ; (Grotius.) 1 Samuelis 4.

('0

Et locutus sum ad

vos mane consurgen.

Mant

IN

JEREMIAM
Quia
vestra in victimas
,

96
ut

Vers. 15.

Ephraim,

id est,

decem

tribus.

earum carnes
percipietis
:

edatis

hoc tan-

Jroboam qui primus


ravit

diviso imperio Judaico,

impe-

tm commodi ex
inde comedebatur

illis

nam

mihi omnin

decem

tribubus, fuit de tribu Ephraim, hoc loco

displicent. Holocausta tota


(1).

comburebantur, nec aliquid


ad verbum,

Ephraim ponitur pro decem tribubus. (Yid. Ps. 68,


17.)

Vers. 22.

De holocaustis,
et

etc.,

su-,

Vers. 16.
roges.

Assumas

(1), attollas,id est,

clarvoce

per verbis holocausti

victim, id est, de bis

qu

per-

tinent ad holocausta et victimas.


FrLii, etc. Indicat

Vers. 18.

hoc versu

magnum

Vers. 23. Vers. 24.


consilia sua

idololatri studium

quo populus judaicus tenebatur.

In deum. (Vid. Ps. 20, Sed abierunt,


id
,

2.

est,

secuti

sunt

Regin-e coeli

Vers. 19.

Irasci faciunt

(2). (Vid. inf.

M,

17.)
q.
d.,

et cogitationes cordis sui mali. In duri-

(3),

non

sed

tia, in pravitate, aut,

obslinalione.
et

Et retrocesseet

potis seipsos ad iram seconcilant, hoc est, iram sibi


conciliant. In
frustrati.

runt,

etc.,

ad verbum,

fuerunt lergo,

non ante t

confusionem vultus soi

sub. su spe

id est, aversi sunt, ci

non processerunt, aut promosunt adversa, nihilque


illis

verunt

proplerea passi
Aliter

Vers. 20.

Effunditur,
Addite
,

vel, liquefactus est, ut

successit.

plumbum

scilicet.

raph. dicens.
id
est,

hebraismum exponit Chakius paEt averterunt in cultu meo cervicem (seu

Vers. 21.

vertite holocausta

dorsum ) et non posuerunt timorern su ( id est, anle faciem suam ).


Vers. 25.

m regione

faciei

lempestiv, sollicit, vigilanter. Secundo, man'e, id est, opportune. Man enim animus aptior est
id
est,

A die,

etc., vel,

tempore quoegressi
,

sunt majores vestri, etc.,

cogitandum rationalia, eaque qiise Dei sunt. Ita S. Hier. Sic etiamnm Deus man suscitt nos per angelos, et ad bonum hortatur. llinc Plutarch.j 5ib. qubd in principe requiratur doclrina, Persarum, ait, rex unum habebat cubicularium, qui

ad audiendum

et

Vers. 26.
runt

Pejus egerunt,

Per diem

quotidi.

etc., dtriora palr-

habebat, ut man ingressus rgi diceret Surge, rex, atque ea cura, quai le curare voluil mosoromesdes, id est, bonus tuus genius. (Corn, Lap.) Mane consurgens, id est, mature Prophetas mittendo, Piscator. Sed hoc Deus transfert in se, quia Propheta; erant tantm Dei organa, etc. Calvinus. Metaphora sedulo opcrario ( Angliean annotationes) ; vel palrcfamilis, qui man surgit, ut dispiciat quid opus sit familke sua3. Calvinus. (1) Tu ERGO NOLI ORARE PRO POPULO HOC tam illipio, rebelli et obdurato. Sentit Deus se ligari piorum precibus, ne impios puniat. Sic ait Moysi Exodi 32, 10 Dimitle me, ut irascatur furor meus. Porr optt et gaudet Deus sibi in vindicl resisli, ligarique manus. Hoc est enim quod dolens querilur Ezech, 13, 5: Non ascendistis ex adverse-, neque opposuislismurum pro domo Isral. Et c. 22, v. 30 Qusivi de cis virum qui inlerponeret sepem, et star et oppositus contra me pro terra ne dissiparem eam, et non inveni. Nec assumas pro eis laudem, scilicet Dei, id est, orationem; prima enim oralionis pars dbet esse Dei laus et graliarum aclio. Rursm oratio est Deo sacrificium, oranti subsidium, dmoni flagellum, ail S. August. Yatalthis vcrlil; ne assumas pro eis clamorem; Hebr. enim ranan significat clamare voce contenta et e/peaci; undc et ranis ab Ilebnco ranan nomen iinpositum esse censet Christ, Castro clamos enim sunt ran. Secundo, Sanchez, neque assumas pro eis laudem, hoc est, inquit, ne offeras pro eis oblationem aut sacrificium. Sicut enim voce, sic et minire, ac prsertim sacrificio, laudatur Deus. Sic Isai 6, dicitur Omnes
id officii
:
: : : :

qum majores eorum. Et vocabis eos, et clamabis ad eos. Vers. 28. De ore ipsorum, id est, de ver religione nunqum verba faciunt. Cesariem tuam vel comam tuam. Vers. 29. Per hxc signa lucls exlerna, praedicit fore ut DomiVers. 27.

nus sumat pnas de Juda. Qui apud Judos adversa


patiebantur,

comam
illic

tondebant in

signum

lucts.

(Yid.

inf.

48, 37.)

Super loca excelsa. Conscende


tuus procul
reprobavit. Alii, contempsit,
i.

loca alta, et

lamentare, ut planctus
,

exaudiri posait. Projecit


vel,
floccifecit,

sub. te. Ileliquit generationem,

e.,

tribules
sui
,

Juda

et

Benjamin quibus iralus

est.

Furoris

indignationis su. Hebraismus, pro, contra

quam

indignatus est.

Vers. 31.

Topheth

(2).

In

Tophelli

non pro-

cul Jrusalem,

Judi immolabant liberos suos idolo


)

Moloch.

Vid. Isai. 50, 33.

Vers. 32.

Interfectionis

(3)

vel

stragis,

nam

(1) Holocausta vestra, sensus est: Comedite vos holocausta et pacifica, modo incorruplam vivatis vilain. Id enim polissimm semper vobjs habere volui tempore quo patres vestros eduxi de JEgxjpto, ut scilicet audirenl vocem meam, et qud holocausta sine fide et obedienti mihi grata non essent. Sed nec holocausta et pacifica pracepi aut exegi ab homine, quin

de Sab venienl, aurum Domino annunliantes.


(2)

Rgime

llms dfrentes, et laudem (Corn, Lap. ) coeu, hoc est, lunse, cui palm sacris
et

operabantur mulieres propter scxs puritatem. Alius pro regince cli verlit nacliin clorum.
(Clarius.
(3)
)

sperant se mihi noci turos?Grotis. An me Lcdunl irrilationesu. Piscator. Non mihi, sed sibi, nocent. Non me atlingil ipsorutn pravilas et possum carere ipsorum cultu, etc. Num me ad iram provocant? q. d. Nequaqum; non enim est in me iraeundia, aut humanus alectus alius Nonne sEMETiPsps, etc. ? q. d. Omnia ista in ipsos re cidcnl. (Synopsis.)
etc. ? q. d.
: : :

Numquid me,

An

modum sacrificandi lantm decalogum autem prceni et vilam inlc(Munsterus.) gram. (2) iEDIFICAVERUNT EXCELSA TOPHETH, QVM EST IN valle FiLii Ennom. Topheth et vallis Ennom, ad Ilierosolyma; meridiem jacebant, interluentibus torrcnle Cedron et fonte Siloe. Jucundissinms ac suavissimus crat locus, inquit Hieronymus, ut fontes lucosque ihi cidtos fuisse credas, ex communi inter Elhnicos superstitione. At mull probabilius est, dita Topheth loca dicata fuisse Molocho Ammonitarum Deo, cui sacra viclimis humanis fiebant. Yallem Ennom profa navit Josias, et excelsa Topheth evertit. ( Calmct. ) (3) Non dicetur amplius, Topheth... sed vallis et sepelient in topheth, eo quod interfectionis non sir locus. Tophelli locus fiet, quo Hierosolym sordes congercnlur; coque projicienlur cadavera seilla

arbilrio ejus reliqui;


:

prscripsi

97
in

COMMENTARIUM. CAP.
e interficientur

VIII.

98
sepelient enim.
loco.

quamplurimi Judaei Chaldis.

Et sepelientur,
verbum, pr non

E qud,

etc.,

ad

pulcro indigna. Tempus erit, cum ingens caedes Hierosolymis fiet, ut, delicienlibus cadaverum multiludini sepulcris, hc in Topheth projcianlur, insepultaque relinquantur. Inlegra huic vaticinio perfectaque fides fuit, cum Nabuchodonosor primo, deinde Romani bello Judaeos affligrent. Narrt Josephus belli Romani tempore innumera mnibus cadavera projecta fuisse, derelictaque in vallibus, quae circa urbem ita ut ipse Titus, miserrimum boc spectacuerant
;

tiae

causam non
fractis,

esse.

Primus profanavit Topheth Jopulvere et cinere,

sias, congestis sordibus, elfusoque

combustisque simulacris superfuerant. Confer hoc capul cum 19, 11, ubi Jeremias eadem acris ac fusis minitatur, asserens futurum, ut Topheth locus sordium Hierosolymae sit, ipsaque Hierosolyma in similem .Topheth conditionem redigalur
qui
;

luni intuens sese continere nequiverit,

cluin

tolleret,

Deumque

quin manus ad testarelur sese hujus saeviVIII.

immunda

scilicet et

cadaverum plena

sit.

Eadem

vallis

cadaverum appellatur capite 51, 40.

(Calmet.)

CAPUT
1.

CHAPITRE
ejieient ossa re-

VIII.

Et in

iiio

tempore,

ait

Dominus,

gum Juda, et ossa principum ejus, et ossa sacerdotum, et


ossa propbctarum
,

et ossa
:

eorum qui babitaverunt


et

Jrusalem, de sepulcris suis


2.

Et expandent ea ad solem et lunam

omnem

militiam cli, quae dilexerunt, et quibus scrvierunt,


et post quae

ambulaverunt, et quae qusierunt, et ad-

oraverunt

non colligentur

et

non sepelientur

in

slcrquilinium super faciem terrae erunt.


3.

Et eligent magis mortem qum vilam, omnes qui

residui fuerint de cognatione bc pessim, in universis locis

quae derelicta sunt, ad quae ejeci eos

dicit

Dominus exercituum.
4.

1. En ce temps-l, dit le Seigneur, les os des rois de Juda, les os de ses princes, les os des prtres, les os des prophtes et les os des habitants de Jrusalem seront jets hors de leurs spulcres 2. Et on les exposera au soleil, la lune et toute la milice du ciel, qu'ils ont aims, qu'ils ont honors, qu'ils ont suivis, qu'ils ont recherchs et qu'ils ont adors on ne les ramassera point, et on ne les ensevelira point mais on les laissera sur la terre, comme du fumier. 3. Et tous ceux qui seront rests de cette race trsmchante , et que j'aurai chasss en divers endroits dit le Seigneur des armes en quelque lieu qu'ils soient, souhaiteront plutt la mort que la vie. 4. C'est pourquoi vous leur direz Voici ce que dit le Seigneur Quand on est tomb ne se relve-t-on pas? et quand on s'est dtourn du droit chemin, n'y
,
;

Et dices ad eos

Hc

dicit

Dominus

Numquid

revient-on plus?
5. Pourquoi donc ce peuple de Jrusalem s'est-il dtourn de moi avec une aversion si opinitre? Ils se sont attachs au mensonge, et ils n'en veulent point

qui cadit non resurget? et qui aversus est


te tur ?
5.

non rever-

Quare ergo aversus

est populus iste in Jrusalem

revenir.
il n'y 6. Je les ai considrs, je les ai observs en a pas un qui parle selon la justice ; il n'y en a pas un qui fasse pnitence de son pch, en disant : Qu'ai-je fait? Ils courent tous o leur passion les emporte, comme un cheval qui court toute bride au combat. 7. Le milan connat dans le ciel quand son temps est venu la tourterelle, l'hirondelle et la cigogne samais mon vent discerner la saison de leur passage peuple n'a point connu le temps du jugement du Seigneur. Nous sommes sages , et 8. Comment dites-vous nous sommes les dpositaires de la loi du Seigneur ? La plume des docteurs de la loi est vraiment une plume d'erreur; elle n'a ciit que le mensonge. 9. Les sages sont confus, ils sont pouvants, ils ne peuvent chapper, parce qu'ils ont rejet la parole du Seigneur et qu'ils n'ont plus aucune sagesse. 10. C'est pourquoi je donnerai leurs femmes des trangers, et leurs champs d'autres qui en hriteront, parce que depuis le plus petit jusqu'au plus grand , tous s'tudient satisfaire leur avarice, et que, depuis le prophte jusqu'au prtre toutes leurs actions ne
: ;

aversione contentios? Apprehenderunt mendacium,


et noluerunt reverti.
6. Altendi
,

et auscultavi

nemo quod bonum

est

loquilur

nullus est qui agat pnitentiam super pec:

calo suo, dicens

Quid

feci ?

omnes conversi sunt ad

cursum suum
lium.
7.

quasi equus impelu vadens ad prac-

Milvus in clo cognovit tempus suum


,

turtur,

et hirundo
sui
:

et ciconia

custodierunt tempus advenls

populus autem meus non cognovit judicium Do-

mini.
8.

Quomod

dicilis

Sapientes nos sumus

et lex

Domini nobiscum est? ver mendacium operatus


Stylus

est

mendaxs.cribarum.
,

9. Confusi sunt sapientes

perterriti et capli sunt

verbum enim Domini projecerunt,


est in eis.

et sapientia nulla

10. Propterea dabo mulieres

eorum hceredibus

quia

eorum exteris agros minimo usque ad maximum


,
:

sont que mensonge.


11. Et ils entreprenaient, leur confusion, de gublessures de la fille de mon peuple, en disant La paix la paix ! lorsqu'il n'y avait point de paix.
rir les
:

omnes avaritiam sequuntur propbet usque ad cerdolem, cuncli faciunt mendacium.


11. Et sanabant contritionem
filiae
:

sa-

populi mei ad
esset pax.
:

ignominiam, dicentes

Pax, pax

cm non

12. Confusi sunt, quia

abominationcm fecerunt

quin imo confusione non sunt confusi, et erubescere


nescierunt
;

ideirc cadenl inter corruentes


dicit

in

tem-

sont confus, parce qu'ils ont fait des choses ou plutt la confusion mme n'a pu les ; confondre, et ils n'ont su ce que c'tait que de rougir. Ainsi ils tomberont dans la foule des mourants, ils seront tous envelopps dans une mme ruine au temps de leur punition, dit le Seigneur.
12.
Ils

abominables

pore visitationis suae corruent,

Dominus.

13. Congregans congregabo eos, ait


est uva in vitibus, et
defluxit
:

Dominus

non

non sunt

ficus in ficulne; folium

et dedi eis quae praetergressa sunt.

13. Je les runirai, je les rassemblerai tous, dit le Seigneur. Alors les vignes n'auront point de raisin ni les figuiers de figues; les feuilles mmes tombe ront des arbres et tout ce que je leur avais donn leur chappera des mains.
, ;

99
14.

IN

JEREMIAM
ci-

100

Quare sedemus? convenite


ibi
:

et

ingrediamur

vitalem munitam, et sileamus


nostcr silere nos fecit
fellis
:

quia

Dominus Deus

14. Pourquoi <1emcurons-nous assis sans rien faire? allons, entrons tous ensemble dans les villes fortes, et denieurons-y en silence; car le Seigneur notre Dieu

et

potum

ddit nobis

aquam
tem-

peccavimus enim Domino.


Exspectavimus pacem, et non eratbonum
et
:

nous a rduits nous taire, et il nous a donn boire de l'eau de liel, parce que nous avons pch contre le
Seigneur. 15. Nous attendions la paix, et il n'est rien venu de bon ; nous esprions la gurison, et nous nous voyons

15.

pus medel,
16.

ecce formido.
est fremilus

A
:

Dan auditus
venerunt
et

cquorum

ejus,

dans
16.

la frayeur.

voce hinnituum pugnatorum ejus cominota est omnis


terra
et
,

Le "bruit de

la

cavalerie de l'ennemi s'entend

devoravcrunt terram et pleni-

tudiueni ejus,

urbem

et habilatores ejus.

17. Quia ecce ego mittarn vobis serpentes regulos,

dj de Dan ; toute la terre retentit des hennissements de leurs chevaux de bataille; ils viendront en foule, et ils dvoreront tout le pays , tous les fruits de la terre, toutes les villes et leurs habitants.
17.
rien
le

quibus non est incantalio

et

mordebunt vos,

ait

Do-

minus.
18. Dolor

basilics

meus super dolorem


filiae

in

me

cor

meum

Car j'enverrai contre vous des serpents et des contre lesquels les enchanteurs ne pourront dit et ils vous dchireront par leurs morsures
, , ;

Seigneur.
18.

mrens.
19.

Ecce vox clamoris


:

populi mei de terra


est in Sion, aut

cur

Ma douleur est au-dessus de toute douleur est tout languissant au dedans de moi.
la fille

mon

longinqu

Numquid Dominus non


?

19. J'entends la voix de


:

de

mon

peuple qui

rex ejus non est in e

Quare ergo

me

ad iracundiam

concitaverunt in sculptilibus suis, et in vanitatibus


alienis?

crie d'une terre loigne Le Seigneur n'est-il pas dans Sion? le roi de Sion n'esl-il pas au milieu d'elle? Pourquoi donc m'ont-ils irrit par leurs idoles et par
la vanit

des dieux trangers?


,

20. Transiit messis, finita est stas, et nos salvati

non sumus.
21. Super contrilione
filiae

20. La moisson s'est passe a'avons point t sauvs.

l't est fini

et

nous

populi

mei contritus

sum
non
fili*

et contristatus

stupor obtinuit me.

21. La plaie profonde de la fille de mon peuple mo blesse profondment ; j'en suis attrist , j'en suis tout

22.

Numquid
?

rsina

non

est in

Galaad? aut medicus

pouvant. 22. N'y

est ibi

quare igitur non est obducia cicalrix


?

trouvc-l-il pas

populi mei

de

la tille

point de baume dans Galaad? ne s'y de mdecin ? pourquoi donc la blessure de mon peuple n'a-t-elle point t ferme?
a-t-il

TRANSLATIO EX HEBRjEO.
1.

In temporeillo, dixit Dominus, educent ossa

regum Iehudah, et ossa principum


de sepulcris suis
:

ejus, et ossa sacerdolurn,


et lu-

et ossa propheta.ru m, et ossa habitanlium Ierusalem,

2.
:

Et expandent ca ad solem

nam,
erunt.

et

ad

omnem

exercitum cli,

que
:

dilexerunt, et quibus servierunt, et post

qu ambulaverunt,

et

qu

qusierunl, et quibus incurvaverunt se

non

colligentur, nec sepclientur

in

sterquilinium super faciem terr


inal he,
:

3.

Et eligetur mors magis qum


in universis
:

vita

ab omni residuo eorum qui rcsidui crunt de famili


dixit

rcsiduorum
dixit

locis,

ad quac dejiciam eos,

Dominus cxercituum.

A.

Et dices ad eos

Sic

Dominus

Numquid
isle

cadent, et non

rsurgent? numquid avertetur, et non converlctur?

bellis est

populos

Jrusalem

rebellione forti? Apprhenderont dolum, renuerunt reverti.


est

5.

Quare re-

6. Attcndi, et

audivi

non rectum loquuntur, non


in

quisquam quem pniteat mali

sui,

dicendo
7.

Quid

feci?

Omnis

ipse

conversus est
vit

cursum siium, tanqum


:

equiis impetu vadens in pralium.

Eliam ciconia
!

in cceo

cogno-

tempus suum

et turlur, elgrus, et

hirundo custodierunt lempus advenls su


dicitis
:

populos atilem meus non

cognovit jumeium Domini.


in

8.

Quomodo
scriptur;

Sapientes sumus, et lex Domini est nobiscum? ver ecce

vanum

adaptabit styluin

suum

frustra sunt scribao.

9.

Pudore

affecli

sont

sapientes, perterrit-

sunl et capli sunt: ecce verbum

Domini reprobaveuint,
:

et sapientia quid est

cis?

10.

Proplerea dabo
:

uxoreseoium

eorum hseredibus quia parvo usquead magnum omnes avare sectantur avaritiam prophel usque ad sacerdolem omnes faeiunt mendacium. 11. Et sanabant conlritioncm filisc populi mei
aliis,

agios

\e\\verbo, dicendo

Pax, pax

cl

nonerat pax.

12. Num pudore


qu dedi
cl

affecli

sunt qud abominalionem fcccrinl? ne

pudendo quideni pudore


lationis

affecli sunt,

cterubescerc nescierunt

ideirc cadent inter corruentes, in


dixit

temporc

visi-

sue cadent,
ficus in

dixit

Dominus.

15. Consumcndo consumam eos,


:
(

Dominus

non sunt uvqe

in vite,

non sunt

ficu,

et folium ceeidit

eis transicrunt
illic
:

ab

eis.

IL

Propter quid

manemus?

congregate vos, et ingrediamur civitales munitas,


et

silebimus

quia

polum ddit nobis aquam

fellis

peccavimus enim Domino.

tempus medelae,

et ecce terror.

15.

Dominus Deus noster tacere nos fecit, Expectate pacem et non erit lioniun
,

16.

A Dan
in

auditus est fremilus

cquorum
et

ejus, sonilu

hinnituum fortium
:

cquorum ejus tremuit omnis terra; et venerunt, et devoravcrunt terram,


bitantes in c.

pleniludinem ejus
est
:

urbem,
et

et ha-

vos, ait

17. Quia ecce ego milto vos serpentes regulos, quibus non incantalio mordebunt Dominus. 18. In nie cor nieuin est infirmum. 19. Ecce vox me super dolore,
forlilicalione
in
fili

clamoris

populi mei de terra longinqu

Numquid Dominus non est

in Sion, rex ejus

non

est jn e

Quare

irasci feccrunt

me

sculptilibus suis, vanilatibus rfet',alieni?

20. Transivil messis,


est ibi?

(inilacsl seslas, et nos


;

non

sumus

salvati.

21. Super contrilione Mise populi mei contritus sum, obtenebratus sum
est in

stupor obtinuit me.


filia

22. Numquid iheriaca non


populi mei?

Gilaad?

num medicus non

sed cur non est curata medicin

^^p2>


401

VIII.

COIMENTARIUM. CAP.

102

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Educent (1),

efferent,

exlrahent.
:

Vers.
(

5.

Forti
)

id est,

perptua et pertinaci.
vel

Soient fer hostes parcere sepulcris el mortuis


aliter vobis fiet, inquit, (q. d.,

sed

Vid. Ps. 4, 3.

Apprehenderunt dolum,
audivi

mordicus

sepulcra effodientur,

retinuerunt dolos, vel, fraudem.

spe
ricus.

forsitan
)

thesaurorum

ibi

reconditorum.

Cle-

Vers.

6.

Et

dm

scilicet

transirem per
id

clum
etc.,e

illorum.

Conversus est,

etc., converlilur,
sibi

Vers. 2. Qu-e dilexerunt (2),


rint
ista,

qud dh'exepost

est,

procedit ulleris, et ferlur in res

propositas
in

et coluerint ea,
,

atque ambulavcrint

cilra

rationem, vel,

omnes convertuntur
in are.

cursum

ea, etc. Qu^esierunt


in

consuluerant. In sterquilinium,

suutn, id est, ad

fimum.
Vers.
5.

Vers.

7.

priorem vilam.
id est,

In coelo,

(Vid. Ps.

Resimji erunt (id

est,

eorura qui sufacfce.)

78, 24.)

Adventus

sui(1). Q.

d., certo

tempore veprcepta

persliles fuerint internecioni

Chakteis

De

niunt,

nec mutant naturam.

Dicit
,

homines brlis
id est,

familia, de generatione. Qu^e residua erunt, quac


relinqucnlur, sub. intaclaab hostibus.

insipientiores esse. Judicium Domini

qu
et

illum docui; factis oslcndit se


In

non nosse.

Vers. 4.

Cadent, sub. per peccalum,


peccaverint

non resur-

Vers. 8.

vanum

etc.

Cert qui

calamum

in-

jenf perpnilcnliam, q. d., putantnehomines sibi ve-

struxitul legem scriberet, frustra

operam insumpsit;
describanl,

niam prseclusua,

si

fallunlur;

nam sum
?

frustra sunt scribae qui sacros libros

cm

misericors. Numquid avertctur.cIc. ,id est, an averlclur

nullus
lgat.

sit

qui ad illam componat vitani suam, qui illam

homo

Deo, et non revertetur ad Dominuni

Alii

an revertetur

homo ad Deum,

et

non revertetur ab ira


iuterin

Vers.

9.

Et

sapientia (2)

etc., et scientia

cu-

sua Deus? id est, non placabitur? Scliub enini

dm

significat averti,
in

aliquando remt; aliquando

(1) Turtur, et hirundo, et ciconia. Hebrocus Tur, sus, et hagur. Prior vox commuai inlerpretum assensu
:

bonam, aliquando

raalam partem accipitur, q. d.

Cur ad me non revertunlur Judsei? putantne


nulla misericordia affecturum eos,
si

me

ad
;

cerl

si in

c sint senlenli, fallunlur

me redierint? an homo aget

lurturem sonal, peregrinam avem, non secs ac birundinem ac plerisque sus, vel sis est grus, maria item hieme transiens. Kefragalur huic sentenli Boebartus et sis, vel Hasita pro hirundine, hagur pro
;
;

pnitentiam, et non remittet Deus peccalum? Im


remiltct.

In illo tempore. Quo tempore Jrusalem ChaldaMS capietur, etTopheih deslruetur. Et fjicient ossa rgis, regum Juda, sicut alii eliam codices La(1)
tini

'

habent. Praxlicit Ciiakheorum crudclilaicm non in vivos, scd eliam in morluos sacviluram. Et quia mos erat, utaii Hieron., Judaorum, ut reges cum coronis aureis sepelirentur, sacerdoles ver, prophete, et pimarii viri cum rbus aliis prtions, sicut et noslro tempore in sepulcris Judaeorum vidimus vaticinatur propheta fore ut Chald.ei, sive crudelilate, sive avariti, quaerendique auri causa sepulcra reclu-

grue usurpt. Profecto Chaldaeus, Syrus et recenliorum interpretum plcrique poslremam liane vocem de hirundine explicant. At doctissimi Bocharti, qui de natur animalium, quorum meminit Scriptura, mirilic prorss disseruit, argumenta mult probabilissima nobis videntur, qum rccentiorimi interpretum conjecturai et auctoritas. Vide nos in Isaiam 38, 14. Grues in remotissimas regiones hieme secedere, nemo ignoTurtur, hirundo, agri passeres custodicSeptuag. runt tempora exits sui. Fatendum cert est birundines nostro coelo fugere biemis initio, ut mitiores regiort.
:

solm

t propaetarum etfbexempli causa nominavil, cm oimics eliam (Maldonatus.) alios intelligat.

dant, ossaque regum, sacerdolum

diaiit. llos

nes qurant ; al qu eertum est, apud Sarmalas et septentrionis accolas, birundines hieme in lacubus delitescere, ceu ranas, el piscatu capi ex iis nim in massas quasdam mutuo nexu collecta? educimtur motu carenles; reddito slatim motu, si igni adiiioveantur, vcl in tepido loco ponantur. Vide historiam de rbus
:

militiam coELi.et omnes stellas, qu Dei, quasi armali et instructi sunt milites, pr.cserlim quia galearum coni lanqum stellse micare soient, in(2)

Et omnem

quit Maldon.

Quibos scrvierunt, lalri, ea adorando. Nota. Genliles adorrunt soleni et'stellas, lum ob splendorem et pulcbritudincm, lum quia primi philosophi pen omnes putrunt eas esse animatas. Unde S. Aug., 1. 18, Civil., c. 4, refert Anaxagoram capilis accersilom, qud dixerat soient esse saxum candens : lum quia censebant in stcllis eventus et fatum cujusCorn, Lap. ) que esse descriptum. Et omnem militiam cocu, ut aslrum Saturni, Veneris, Jovis, Martis, et caetera. Non coi.ligentur, id est, coi um qui lum morientur corpora non defercnlur ad monument majorum. Et non sepelientur. Im ne commune quidem omnibus, quale pauperibus dari soIebat, scpulcrum conliugcl. Taie llud Lucani petimus non singuta busla, Discretosque rogos : unum da gentibus ignem. Horalius i, Sat. 8 Hue mher plebi slabal commune sepulcrum, Pantolubu scurree, A omenlanogue nepoli.
( :
:
'

Commendonii. ISonne mirum est, homines, qui sapientia glorianlur, potissima officii sui mimera ignorare magis qum aves intelligenli destitutas, in iis quae ipsis conveniunt? Ita ratiocinatur propb'eta. ( Calmet. ) (2) Confi'si sent. Ide punientur. Grotius. Denunliat !iic pfenam, qu proxim instabat. Vel constergeslis Cardinalis

Vos conhdiiis eflugiis sunt autem Deo laquei, quibus capiamini, Caivinus. Sapientia vobis non proderit. Mal procdent qu cogitstis, el vestris consiliis implicabimini, Synopsis.Alii: t\ceruntnesup\entes ui erubescercnl?(snb. cl eorum poputitrcs, reprebensi propler sua peccata convicli ) conslernatine sunt (sub. hi, scilicet, metu castigationis divinae dnunliataB ipsis ex lege ), etcapli? adducii ad resipiseentiam, ac proinde dedenles se sub
nait sunt, vel, illaqueati; q. d.
; :

vestris

obedieuliam
textui infert
sit,

legis, Piscalor.
:

Scd h;cc interprctalio vim


lict

et

primum verbuni,

formas activa;

Mille pedes in fronle, trecentos cippus in agrum Hic dabat, hceredes monumentum ne sequeretur. (Grotius.)

seml thtm activ sumitur; reliqua duo verlM nunqum. Vide ad Jerem. 6, 11,15. Anglican anSapienles sont, sed suo nota liones Et, elc, q. d. turgent suo faslu quo sapientiam exclujudicio Inutililer sapiunt, repudiando serdurit; etc., vel sic iiionem Dei, in quo posita est psorum salus. Odi saQua; sapientia, ubi in qui sibi non sapit, vel sic nullus est timor Dei? qum hic illius capul et summa' sit Prov. 1. 7, Calvinus.
:


103
jusiiam rei est
illis? 1I<


JEKEM1AM
(Quid proderit illis?Clericus post

10*

Vers. 17.
id est,
6.)

MiTTO.missurussum. Quibcsnon,
efficit

etc.,

Sepluaginta,

qu?)

contra quosnibil

incantatio. (Vid. Ps. 55,

Vers. 10.

ILeredibus, possessoribus, sub.novis,


qui posthc eos jure

Mordebunt vos

nenipe Chaldaeis

hreditario

Vers. 18.

(1),

sub. et

Mo

peribilis.

In fortificatione

mea

(2), etc., vel,


,

possessuri sunt. Quia a parvo (1), etc. Vid.

supra

in consolatione

me

ob

mrorem,

id.est

qum darem
et

6, 13.

operam ut mrore deposito respirarem


Consumendo consumam(2),
(

solarerme,

Vers. 13.

vel

per-

animus meus consolatione


Vers. 19.
terra; remotissimoc.

fuit alienus.

dendo perdam.
id est,

Vid. sup. 5, 11.

Elqu

dedi
illis.

eis, etc.,

De terra longinqua,

idest, ob

hommes

spoliabuntur bonis quse dederam

Queritur aulem populus de Deo

Vers. 14.

Manemus?

vel, desidemus.
est,

Et

silebi-

ob metum hostis venientis regione longinqua. Do-

hus; vel, quiescamus. (Id

quietos nos continea-

minus
pulus

colilur in Sion, cur ergo sinit illam affligi?

Poest.

mus. Grot.; TaCere nos fecit, compescuit nos, noluit


nobis victoriam (q.d., laudis materiam) dare de hosti-

primm
etc.

loquitur

deinde Deus. Dialogus


(q. d., si

Quare,

Responsio est Dei,

Deus sum

et

bus.Grotius. Vatablus, deleturus


stes
:

est,

Chald. Paraphra)

rex vester, cur idola mihi prtulistis? Grot.) Vanitatibus dei


,

Adduxit super nos conlritionem.


fellis.

Aquam fellis

alieni

vel et vanitatibus populi alienigen ?

succum

Hebr. veneni, toxici, id est, venenat am.

Chaldseus paraph., in cultu idolorum.

(Vid. Deut. 29, 18, et Os. 10,4.)

Vers. 15.

Et non
non

erit

bonum

vel, et nulla flicitas.

Transivit messis, elc. Populus loquitur. Vers. 20. Di expeclavimus auxilium ab yEgyptiis ; sed nobis
expectanlibus periit tempus, et

Verba Jeremiic

in pcrson

suorum popularium. Expenobis promi-

opem

illorum non su-

ciavimus pacem
6erant, al
illa

quam pseudoprophel
contigit.

mus
t.

experti.
.

Medl^:, idest, consolatio-

Vers. 21

nis, vel liberationis.

Super contritione, etc. Verba propheObtenebratus sum, obscuratus sum denigralus


,

Vers. 16.
subact
,

A Dan,

etc.

A Dan

dicit, quia,

Phnice

id est, contrislatus

sum. (Vid. Ps. 35, 14.)


etc. Fierine, inquit, potest ut in

inde per Danitarum

terminos
,

advenlabat

Vers 22.
(1)

Numquid,

Nabuchodonosor. Grolius. Tremuit


Plenitudinem ejus

vel intremiscet.

(3). Vid. Ps. 24, 1.

ECCE EGO M1TTAM VOBIS SERPENTES REGULOS. Sep-

(1) Sed opus fuit surdis vel lardis iterare quod vel cffluxerat memori, vel non tetigerat eorum animos. PmepoDicit eos sansse, per concessionem; q. d. steri fuistis medici, qui adhibuistis emplastra ad te:

luag., serpentes mortiferos. Nota, regulus, teste Plinio, 1. 8, 21; Solino, c. 30; ^Eliano, lib. 9, 18, latine idem
est, qui gra'c basiliscus, nimirm serpens est digiti aut palini niaguiluUiite, alb quasi coron lineaium

gendam iram
est,

Dci,

Grotius.

Cum non esset pax

id
U

qum Deus hoc eventu rcfutavit; vel 2 nulla esset prosperitas, tamen pacem fallaciter polliciti sunt, Galvinus. Confusi, an erubucrunt, etc., q. d. Probra sua illis objecit Deus, et convicti sunt, ut non possent tergivel, 1

qum

versando effugere tamen etiain in pudore ipso non puduit eos, nullus in eis erat pudoris affeclus. Ex bac impudenti probat eos esse bomines perditos. Alii Fecerunlne ut erubescerent, etc. Cadent inter corruentes. Simul omnes, ut peccrunt, ita etiain peri;
:

habens capul; medi patte corporis serpit, medi erectus incedit, ita noxius ut auras inficiai , ade ut in ara nulla alitum impun transvolet infectum spiritu peslilenti, ait Solinus c. 30, herbas exurat, aftlatu un spiritu hon.ines interimat, sibilo fuget omnes ser pentes, unde regulus , id est, rex serpentum dicilur. Taies fure Chalikei Juda'.is, ut eos solo pen aspectu, hinnitu et voce exanimarent; unde Chald. verlit, populos occidentes , sicut serpentes regulos , quibus non
est incantatio, et occident vos.

Quibus non est incantatio,

id est, qui ita

barbarisunt

bunt.
(2)

(Galvinus.)

el crudeles, ut nullis precibus 3d misericordiam flecti possint; ita S. Hicron. el Gliald.; sed Sepluag. vcrlunl;

Congregans congregabo eos intra Hierosolymne mnia. Ulos e simul ducam, veluti in communem
lanienam, nequis vindicte me;c severilalem eifugiat. Aliis verbum congregare est neci tradere. Gongregabo

quibus non
et

est evellere, scilicet

aculeum veneni nor-

liferi,

mordebunt

vos

insanabititer

cum

dolorc

mortem, in sepulcrum cadaverum un coactorum acervum ex iis efficiam. iNoN est uva in vitibus. Deus Jud;eam absolul sierilitalc feriit, quo anno Chaldseis Hierosolyma obsidebalur. At cm non una fueritejus urbis obsidio ex Chaldis, ccrlus bujus famis aiiuus non delinilur. Al si eadem est (pue ccu prasens malum describilur infcin
:

riis, 4,

1,

credibile cert est rfaul anle

snprcmam

Hierosolyma: obsidionem sub Sedeci conligisse. (Calmet.) (5) A dan usque ad urbein sanctam, q. d., longinquo ; ut exprimai inaguitudinem fremits. Simplicior sensus est; quod si Hierosolyma secura sit, el delibclliim ciis vacel, tamen in ipsis linibus bostes sunt
;

damnatis sunt da3Jmmitlam, inquit. vobis serpentes regulos , quibus non est incantatio, ac si diceret : Juslo judicio talibus vos immundis spirilibus tradam qui vobis exculi exhorlutione prdicanlium qimsi incanlanlium svrmone non valeant. Hursm talcs reguli sunt detractores, ait Hugo. Lap. ) ( Corn, DOI.OREM. Dolor IllCUS dolo(2) DOLOR MEUS SUPER rem omnein superat. Sunt qui lucc verba Deo tribuant, dolenli qud severissim in populum, oln in deliciis habitum, animadvertere cogatur. Alii ad prophetam referunt, de malis Juda dolentem, vol ad populum sub malorum pondre fatiscentem, Hebrxus apiis ita cxplicalur, quasi ipsa urbs Hierosolyma in liane

cordis vestri dficientes. Tropolog. talcs reguli impiis el

mones.

Ita S.

Gregor. 3i, Moral. 5

veslr lerr gerendum; Dan et Ephraim erant inter Jeros. et Babylonem. Auditus est fremits eouorum ejus, sc.il. Assyii vel rgis Babylonii. Hebri sa:pc relativum ponunt sine antcdente. Vel, ejus, nempe Dci, sub cujus auspiciis belligerabant Chaldi. Et
in

plenitudinem ejus. Omnes arborum segetumque fruges opes omnes abripient. Uriskm, id est, urbes neque enim uni Jeros. minatur, sed aliis etiam urbibus
, ;

sententiam queratut lieu! qum gravi dolore cruorl Sivc Quos de me gcmilus eilam Mrore opprhnor : animus dficit. Ecce vox suspiriorum fille popul. mei, quam audio de terra longinqua, vel, quam ipso ab exilio. Aplissiina est h;ec cdii de remot regione interpretatio, versiculi sequentis sententiam, aliter Vos mordeobscuri ;-.imam, explicans. Sepluaginta bunt angues itmmabiliter cum dolore cordis vestri de:

(Synopsis,)

dcienlis.

(Calmet.)

405

COMMENTAR1UM. CAP.
,

IX.

10G

Galaad non inveniatur opobalsamum

et chirnrgus

pretatur Castellus

vocem i"1n

praefert clericus, rsina;

qui Dcll vulnera curet? q. d., non. Miror ergo quomod cicatrix vulneri populi mei non sit obducta, id

qud theriaca curandis vulneribus parum commode


adhibeatur, et qud Dioscorides ac Plinius inter rsinas

miror qud non inveniatur in hc regione quae dicit se Deum colre, pius aliquis qui prccibus malo
est
,

Syriacam laudenl, seu Galaaditicam .Galaadilisquippe

eorum temporibusad Syriam pertinehat). Curnon, etc.,


ad verbum
etc., id
,

populi mei non medeatur.

Opobalsamum
Theruca.

oratio est

quoniatn quare non ascendit medela fili,

medkus,

vir pius crat copia

balsami et chirurgorum
(ita

est,

cur ergo non est obducta cicatrix po-

(juxla Gen. 37, 25). In Galaad.

inter-

puli

mei?

CAPUT
1.

IX.
1.

CHAPITRE

IX.

Quis dabit capili meoaquam.etoculis meis fonet

tem lacryniarum ?
fili;c

plorabo die ac nocte interfectos

populi mei.

2. Quis dabit

me

in solitudine

diversorium viato,

ruin

et derelinquarn

populum

meum

et

recedam ab

eis? quia
3.

omnes
non

adulteri sunt, ctus praevaricatorum.

Et extenderunt linguam suam quasi arcum menverilalis


:

dacii et

confortati sunt in terra


,

quia

de malo ad nialum egressi sunt


runt
4.
,

et

me non

cognove-

Qui donnera de l'eau ma tte, et a mes yeux une fontaine de larmes , pour pleurer jour et nuit les enfants de la fille de mon peuple qui ont t tus ? 2. Qui me fera trouver dans le dsert une cabane de voyageurs afin que j'abandonne ce peuple et que je me retire du milieu d'eux? Car ils sont tous des adultres ; c'est une troupe de violateurs de la loi ; 3. Ils se servent de leur langue comme d'un arc , afin d'en lancer des traits de mensonge, et non de vrit ils se sont fortifis sur la terre parce qu'ils ne font que passer d'un crime un autre, et qu'ils ne me
, ;
,

dicit

Dominus.

Unusquisque se
fralre suo

proximo suo custodiat

et in

omni

non babcal fiduciam; quia omnisfra-

tersupplantans supplantabit, et omnis amicus fraudulenter incedet.


5.

Et virfralrem suum deridebit,et veritatem non


:

connaissent point, dit le Seigneur. 4. Que chacun se garde de son prochain et que nul ne se fie son frre ; parce que le frre ne pense qu' perdre son frre , et que l'ami use de tromperie contre son ami. 5. Chacun d'eux se rit de son frre, et ils ne disent point la vrit car ils ont instruit leur langue dbiter le mensonge , ils se sont tudis faire des in, ;

loquentur

docuerunt enim linguam suam loqui men,

justices.
6. Votre demeure Jrmie , est au milieu d'un peuple tout rempli de fourberie ; ce sont des trompeurs, et ils ont refus de me connatre, dit le Seigneur. 7. Voici ce que dit le Seigneur des armes Je vais les faire passer par le feu et les prouver ; car puis-je faire autre chose l'gard de la filie de mon peuple ?
,
:

dacium
6.

ut inique agerent

laboraverunt.
doli
:

Habitalio tua in

medio

in dolo

rcnuerunt

scire
7.

me

dicit

Dominus.
dicit

Propterea h;ec
,

Dominus exercituum
eos
?
:

Ecce
aliud

ego conflabo

et
filia:

probabo

quid

enim

faciam facie
8.

populi mei

elle
,

Sagitta.vulncrans lingua
in ore

eorum

dolum locuta
,

est

suo pacem cuin amico suo loquitur

et

Leur langue est comme une flche qui perce ; ne parle que pour tromper ; ils ont la paix dans la bouche en parlant avec leur ami, et en mme temps ils lui tendent un pige en secret.
8. 9.

occult ponil ei insidias.


et 9.

Ne

ne

me

punirai- je point es excs? dit vengerai-je point d'une nation

le
si

Seigneur

Numquid super

his

non visitabo?

dicit

aut in gnie bujusmodi non ulciscetur


10. Super

Dominus anima mea?

criminelle?

montes assumam fletum ac lamentum


planctum
:

et super speciosa deserii

quoniatn incensa

10. J'irai rpandre des larmes et jeter de grands cris sur les montagnes et dans les lieux autrefois si agrables; parce (pie tout a l brl ; il n'y a plus personne qui y passe ; on n'y entend plus la voix de celui qui les

possdait

sunt, e qud non

sit vir
:

pertransiens, et non audie volucre cli


,

tout a quitt et s'est retir

depuis les oi-

seaux du

ciel

jusqu'aux bles de

la terre.

runt

vocem

possidentis

usque ad

pecora, transmigraverunt et recesserunt.


11.

Et dabo Jrusalem
:

in

acervos arensc.et cubilia


in

draconum
qud non

et civilales

Juda dabo

desolationem, e

M. Je ferai de Jrusalem un amas de sable et un repaire de dragons ; je changerai les villes de Juda en une affreuse solitude , sans qu'il y ait plus personne qui y habile.
12. Qui est l'homme sage qui comprenne ceci qui l'on puisse faire entendre la parole du Seigneur afin qu'il l'annonce aux autres ; qui comprenne pourquoi cette terre a l dsole, pourquoi elle est devenue sche et aride comme un dsert , sans qu'il y ait
,

sit

habitalor.

12. Quis est vir sapiens qui intelligat

hoc

et

ad

quem verbum
e qud non

oris

Domini
,

fit

ut annuntiet istud
sit

quare perierit terra


sit

et exusla

quasi deserlum

qui perlranseat?

13. Et dixit

Dominus

Quia dereliquerunt legem

meam quam
et

dedi eis, et non audierunt


in e.

vocem meam,

personne qui y passe ? 13. C'est parce qu'ils ont abandonn la loi que je leur avais donne, dil le Seigneur, qu'ils n'ont point coul ma voix, qu'ils n'ont point march selon que
je leur avais prescrit;

non ambulaverunt

14. Et abierunt post pravitatem cordis sui, et post

Baalim

quod didicerunt patribus

suis.
,

14. Mais qu'ils ont suivi les garements de leur et qu'ils ont ador Baal , selon qu'ils l'avaient appris de leurs pres.

cur,

15. Idcirco hcec dicit


Isral
:

Dominus exercituum

Deus
et

Ecce ego cibabo populum istum absintbio,


eis

armes,

: 15. C'est pourquoi voici ce que dit le Se gneur de* le Dieu d'Isral Je vais nourrir ce peuple
:

polum dabo
runt
ipsi et

aquam

fellis.

d'absinlhe, je

lui

donnerai de l'eau de
les

fiel

boire.

16. Et dispergam eos in gentibus, quas

non nove-

patres

eorum

et

mmam post eos gladium,

donec consumantur.
S. S.

nations qui leur sont inconnues, comme elles l'ont l leurs pres ; et je les poursuivrai avec l'pe jusqu' ce qu'ils soient entirement dtruits.

16. Je les disperserai parmi

XIX.

, ,

107
17.

IN

JEREMIAM
:

108

Hc

dicit
,

Dominus exercituum, Deus


niittile, et

Isral

Contemplamini
et

et voeate lamentatrices, et reniant;

17. Voici ce que dit le Seigneur des annes, le Dieu d'Isral Cherchez avec soin, et faites venir les pleu-

reuses

ad easqure sapientes sunt,


18. Festinent, et

Draprent.
:

envoyez

et pressez

de venir

celles qui sont les

plus habiles.
18. Qu'elles se htent de pleurer sur nous avec des

assumant super nos lamentum


et palpebrac

deducant oculi nostri lacrymas,


fluant aquis.

nostra de-

19. Quia vox

lamentationis

audita est de Sion

lamentables ; que nos propres yeux fondent en s'chappe de nos paupires des ruisseaux de larmes.
cris

pleurs, et qu'il

Quoniod

vastati

sumus

et confusi

vehcmenter? quia

dereliquimus terram, quoniam dejecta sunt tabernacula nostra.

19. Parce qu'on entend de Sion des plaintes et des A quelle dsolation sommes-nous rduits, et quelle est la confusion o nous nous voyons?
cris lugubres.

Nous abandonnons notre propre pays,


ont t renverses par lerre.

et

nos maisons

20. Audite ergo, mulicrcs, verbum Donnni, et as-

sumant aures vestr sermonem c-ris ejus; et docete unaquque proximam filias vestras lamentum, et

suam planctum.
21. Quia ascendit mors per fenestras nostras, ingressa est

20. coutez donc, femmes, la parole du Seigneur ; prtez l'oreille sa voix ; apprenez vos filles fondre en larmes, el enseignez-vous les unes les autres jeter des cris dans voire douleur;

domos

nostras dispcrdere parvulos deforis,

mort est monte par nos fentres dans nos maisons, pour exterminer nos enfants dans les rues, et nos jeunes hommes dans
21

Parce que

la

qu'elle est entre

juvenes de plateis.
22. Loquere
:

les places publiques.


dicit

Hc

Dominus

Et cadet morti-

cinum hominis quasi stercus super faciem regionis, et quasi ienum post tergum metentis , et non est qui
colligat.

22. Parlez Voici ce que dit le Seigneur Les corps morts des hommes tomberont sur la face de la terre, comme le fumier, et comme les javelles tombent derrire les moissonneurs sans qu'il y ait personne pour
:

les relever.

25.

Hc

dicit

Dominus

Non

glorietur sapiens in

sapienti su et
et

non glorietur

fortis in fortiludine su,

glorifie point

non glorietur dives

in diviliis suis.

24. Sed in hoc glorietur scire et nsse me, quia ego

23. Voici ce que dit le Seigneur Que le sage ne se dans sa sagesse, que le fort ne se glorifie point dans sa force, que le riclic ne se glorifie point dans ses richesses;
:

sum Dominus
nus.
25.

qui facio misericordiam et judicium, cl


:

me

jusiitiam in terra

luec

enim placent mihi


dicit

ait

Domi-

24. Mais que celui qui se glorifie mette sa gloire connatre et savoir que je suis le Seigneur, qui lais misricorde, et qui exerce l'quit et la justice sur la lerre, parce que c'est l ce qui me plat, dit le

Ecce dies veniunt,

Dominus

et visitabo

Seigneur.
25.

super

omnem

qui circumeisum babet pneputium.

Le temps

26. Super iEgyplum, cl super Juda, et super


et

Edom,

dans

ma

vient, dit le Seigneur, o je visiterai colre tous ceux qui sont circoncis,

super ulios Ammoii, el super Moah, et super omhes


sunt

qui attonsi

inenmam,

habitantes in deseilooninis

omnes gnies habenl pruepulium, domus Isral ineircumeisi sunt corde.


quia

autem

2G. L'Egypte, Juda, Edom, les enfans d'Ammon el Unis ceux qui se font couper les cheveux en rond, qui demeurent dans le dsert; parce que tomes les nations sont incirconciscs de corps; mais tous les enfants d'Isral sont incirconcis de cur.

Mob

TRANSLATIO EX IIEBRjEO.
1.
(il'ue

Quis ponat caput


populi rhei.

meum aquam,
sum
et

et

oculum

meum

foniem lacrymarum? et flebo die ac noetc interfecios


viatorum
,

2. Quis dot mihi in solitudine divers liuni

et

derelinquam populum

meum,

et

recedain ab eis? quia universi


veiuti

adulteri, ctus pruevaricatorum.

3.

Et lendere fecerunt linguam suam

arcum suum, mendacium

non veritaiem

roboraverunt se in terra, quia demalo ad


et

malum
ne

egressi
fidalis
:

sun', et

me non cognoverunt,

dixit

Dominus.

4.

Imusquisquc ab amico suo cavete,

omni
5.

fratri

quia cmnis fraler supplautando supplantabit, et oninis amicus fraudulenter incedet.

Et unusquisque ami:

cum suum
7.

circumveniunt, el veritaiem non loquunlur

docuerunt linguam suam loqui mendacium


doli
:

ut prav

agerent, laboraveiunt.

6. Habitatio tua est in

medio

pr dolo renucrunt
el

scire

me,

dixit

Dominus.

Propterea sic dixit Dominus exerci

uum

Ecce ego excoquam cos,

probabo eos
est
:

propter liliam populi moi?

8.

agilta extensa lingua

eorum, dolum locuta


9.

Quomod enim faciam ore suo pacem cum amico

suo lOqucntur, et in corde suo ponent insidias suas.

nus? an de gnie quae e>t

sicut lucc

non ulciscelur se
:

Numquid super his non visilabo in eis, dixit Domianima mea ? 10. Super montes assumam fletum et

lamentum,

et

super habitacnla desrli planctum


:

quoniam incensa

sunt, ut

non

sit

quisquam qui Iranseat


,

et

non audierunt voce ni pecudum

vol icribus cum' usque ad jumenta transmigraverunt


:

abierunt.

11. Et
sit

ponam Jrusalem
bilator.

in acervos,

habitaculum draconis

el civilates

Jehudah ponam desolationem, ut non

ha-

12. Quis est vir sapiens, et inielligct hoc, et ad


la est vcluii

quem locutum
Iransicns?

pter quod periil terra, oxn

desertm

ut

non

sit

est os

Domini

et nuntiabil illud pro:

13. Dixit

autem Dominus

Eoquod

dereliquerunl logeai

meani,quam

dedi eoram eis, et non paruerunt voci mca, nec ambulaverunt ine;
e1

14. Et abierunt post duritiem cordis sui,

post Baalim

quos docuerunl patres eorum.

15. Idcirco sic dixit


eis

Dominas exercituum Deus Isral


fellis.

Ecce ego cibabo eos

netripe

populum hune ahsinlbio, ctpotum dabo


ipsi et patres
:

aquam
ve-

10. Et

dispergam eos

in gnies,

quas non noverunl

donec consumam cos.

17. Sic

eorum
,

et

mittam post eos gladium,

dixit

Dominus exercituum

Contemplamini

et vocale lamentatrices et

109
niant, et

COMMENTARIUM. CAP.
ad
sapientes mittite, et veniant
:

IX.

assumant super nos planctum, et cdeducant oculi nostri lacryraas, et palpebr nostra; defluant aquis. 19. Quia vox lamentationis Quomod vastati sumus, pudore affecti sumus vehernenter? quia dereliquimus audita est de Siion
festinent, et

110

18. Et

terram, quia projecerunt nos habitacula nostra.


veslra

20. Sed audite.mulieres, verbum Domini


lamentum
:

et

assumt auris
21.

verbum

oris ejus

et docete fdias veslras

et

unaquque amicam suam planctum.

Quia ascendit mors per fencstras noslras, inlravit palatia nostra, ut disperdat parvulum de vicis, juvenes de Sic dixit Dominus Cadet morlicinum bominis taiiqum stercns in superlicie agri, et plateis. 22. Loquere veluli manipulus post metentem, et non est qui colligat. 23. Sic dixit Dominus Ne laudet se sapiens in sa:

pienti su, nec laudet se potens in potenti su, nec laudet se dives in divitiis

suis:24. Sed
,

in
,

hoc laudct se

qui laudat se,


terra
:

quod

intelligit et

cognoscit me, quia ego Dominus facio misericordiam

judicium

et jusliliam in

ha:cenim volo,

dixit

Dominus.

25.

Eccedies vcniunt,
et

dixit

sum,et habentem praeputium.

2G. iEgyptitm,

Dominus
,

et visitabo om'nein

circumciet

lehudah,

et

Edom

et filios

Aramon,

et

Moab,

omnes

habitantes in extremo angulo mundi, qui habitant in descrto, quia

omnes gnies

sunt pneputiata;, et

omnis do-

mus

Isral prputiata est corde.

COMMENTARIUM.
Vers.
1
.

Quis ponat
si,

(1), etc.

Optalivo quoniam ca
di-

Vers. 3. Mendacium,

id

estlingusuquutuntur

rent Hebroei,circumlocutioneutuntur, Quis rfe: quod

vice arcs, falsa loquuntur; ejaculantur non sagittas,

ceremus nos,
tur. Pertinent

vel,

utinam caput meum aqua esset. Non

optai capiti aquam, sed ut totum caput in aquas verta-

sed mendacium. Lingua hic comparalurarcui :mendacium ver sagitt. Roboraveruntse, etc., \e\,oblinent
dignilates in terra, sed non per veritatem; sed per sy-

hc ad exaggeralionem mali imminentis.


b-et (2), etc., id est,

Vers. 2.

Quis

ulinam diver-

cophanlias

(id esl,

calumnias). Egressi sunt. Egredi


fiagitia

sari liceret mil in deserlo.

malo ad malum, est multa

(1) QUIS DABIT CAPITI MEO AQUAM, ET OCULIS MEIS FONTEM LACRMARUM, ET PLORABO DIE ACNOCTE INTERFECTOS fili.-e populi siei ? Considerandum propheiam taiiqum fidelem ministrum et nunlium voluntals D.i ad po,

Vers. 4.
19, 16.

Fraudulenter incedet Circumveniunt, vel,

Habitatio tua
,

admittere.
(1). Vid.

Levit

Vers. 5.

imponere

soient.

pulum

peccalis populi,

fervenlissimum esse tiuti in reprehendendis tum etiam in annunliand eiscommi-

Ut prav acerent, ad prav agendum ad


us<|ue laborant.

lassiludinetn

natione diviiue vindicte. Ad cujus exempluin oportet omnes verbi Dei concioualores, grassantibus prsertim gravioribus peccalis (ut boc nostro seculo), praecipu incumbere in eam cuiam ul peccata populi libra
,

Vers. 6.

vel

Ilabitare tunm.

YerbaDeiad Jeremiam. OJeremia,

tu habitas in

medio
et

hominum

doli, idest, inter


alia

homines fraudulentos

voce

castigant'es, et supplicia

tamaleina, qum tem-

quibus ob dolum et

flagita

quibus dedili sunt,

poralia peccatoribus parata denuuljantes , conenlur grege sibicominisso iram Dei avertere; sciantque sibi idictum illud Isaia; 58 Clama ue cesses , quasi tuba exalta vocem luam, et annunlia populo meo scelcra eo: ,

non esl cur operibus bonis


Vers. 7.
facerem.

Quomod

teslari se nsse leges

me

s.

(2), etc.,

quomod enim

aliter

rum,

domui Jacob peccata eorum. Et illud Ezecb. 53 Si dicente me ad impium, Morte nwrieris , non fueris
et
:

loculus, ut se custodiat impius via su; ipse impius in iniquitatc su morielur, sanguinem aulem ejus de manu

Vers. 8. Extensa. Schacliut tracta, sub. super co. tem, ut exacuatur, id esl, exacuta, et lersa, el proinde incidens. Legitur et Schochet elsignihcal occidens, sive

turequiram.
(2)

(.

slius.)

primons.
Vers. 10. Et super habitacula deserti, el super casas pasloritias deserti. Per Solitudinem monlium et
desotalionem montium pascuorum intelligii fore ut

aut commodum; non diversorium in pagis aul uibibus; sed in deseiis vel sylvis, Calvinus. Ilospitiumqu divcrlunt vialores, Vatablus. Tugnrium aliquod , quale est in quod per dserta loca viani facientes se recipiunt, Grotius. Optt polius inter feras bestias vivere, quas sibi tolerabiliores fore innuit. Optt hoc ne ullra videat Israelein; ne urbis scelera suinmo suo cum dolore aspicere cogatur.
quierit

Non

locum

amnum

cum

Versu prced. sympalhiam ostendit; hic, indignaiionem. Hoc votoin se accendit omnium rabiem verm non su lanlm causa sic loquitur, sed ut tentaret sic quo modo posset penclrare eorum animos. Omnes
:

q.d.: Propter montes pabulo pecoris aplos, el propler casas pastorales destruclas lugebo. Incensa sunt, desolata
sunt.

hominibus pecora omnia abducanlur in Chalduam; unde subjicit, nonaudierunt vocem pecoris, etc.,

adulteri

propri , tum metaphoric; >d est , idololalrse , qui defeceranl Deo,ct impiis supersliiionibus omnibusque corruplelis referti erani. Coetus. Non congregalio sancla, de qu vox dici

sunt.

Tum

(1)

alipie universani

Ecce ego conflabo. Ign, inquit, exuram eos, lenani eorum devaslabo, ul tandem

solel, Levii.

23, 36;
a

Synopsis.

TmV

Num. 29, 55; Deut. 16, 8 isy prohibere, significat conventum


ergo

condiclum , ubi scilicet, jurejuiando aul legibus coguntur hommes, nec audent discedere. Dsignt

damnt impiam conspiralioncm populi qui non minus afQxi erant suis seeleribus qum si ritu sol.jiini
et
, :

Sciant qui in lanlo populo sint mei. Quii> enim aliud? Quid aliud, inquit, faciam, si vocari velit iilia populi mei? vel, (|iioiiiod enim aliter faciam, cm sit Iilia populi mei .'quasi consultet Deus, et dical Ostendat mil quis aliam viani, reiinquanme incasligaiam cm non cessel peccalis? (Clarius.) (2) Et in OMNI fratre suo non habeat fiduciah. Descriplio pessimai anatis, qualei ob oculos nobis
:

ponil iiesiodus

et jure et legibus adstricti eis essent. Ideirc eliam eos vocal unxn qu voce Betaaei non quosvis peo catores vocant, sed prorss sceleralos, aposlatas et defectores, Calvinus.

Nec fratrijam
El Ovidius
:

frater erit dilectu&ut ant.

Fralrum quoque

gratta r ara est.

(Grotius.)

111

IN

JEREMIAM
ipsis plateis,

112
neque pluris
fiant

Vers. 11.

Vers. 12.

acervos sub. Et intelliget hoc


In
(1),
?

lapidum.

ab hostibus qum ster-

qui intelligat istud?

cora qune sunt sparsa in agris ipsis. Manipulus post

vel,utconsideret.Sicmox,utrenuntiet.ETADQUEM,etc,
vel, et quis est ad quem os,
etc.

metf.ntem,
'

etc.,

manipulus post messorem

et

non

Propter quod. Po-

erit qui recolligat.

Ut mulli

inquit, manipuli cadunt

test esse alia interrogatio qu prcedenlibus non jungatur, sed versui sequenti, in quo Dominus illi

opra messoris

ita

mulli ex Israelitis corrueut c-

denlibus Chaldseis.

respondet, hoc

quod dereliquerunt,
per eain nullus

modo: Quare periit terra, etc. Eo etc. Exusta est, etc. Hebr., desoabsque transeunte,
id est, ita ut

Vers. 23.
Vers. 24.

Laudet se Qui laudat se


Visitabo
eum

(1), glorietur.

(2)

vel

qui cuvit se

lata est instar deserti

jactare. \jec enim volo, vel,

nam hc

mini placent.

Vers. 14.

Baalim, deos
:

iter sit facturus.

Vers. 25.

(3), aut,

puniam. Et habentem

alienos.

Quos docuerunt.
,

Pr.eputium, et

qui est in prpulio.


in

Clialdieus paraph.

Qu

docuerunt eos

vel

in qui bus

Vers. 26.

Habitantes

extremo angulo , ad
id est,

assuefecerunt eos.

verbum, extremificatos anguli,


ego, etc.
,

redactoset desili

Vers. 15.

Ecce

id est, afficiam eos

trusos in

angulum orbis terr,

sive qui

sunt in

gravissim calamitate etafflictione.

extrcmitate orbis. (Vid. Ps. 72, 8.) Seipsum dclart


,

Vers. 17. Sapientes (2),


mcntandi.
Vers. 18.

peritas.

sub. artis

la-

num mox
ut

dicit, qui habitant in deserto.


:

Sunt Pr^pu-

iiat.e, sunt incircumcisse

carne scilicei (vel corde,


et

Deducant
:

(5), etc. (ad

verbum, descen-

mox de

Juda-is) ;id est,

contumaces
,

inimoriger,
cir-

danl. Chald. par.

Emillant lacrymas). Deducant, vel

peccalores et rebelles Deo

ut per

contemplum

convertantur.)

cumcisionis, tolius religionis contemptus intelligatur.


vel, brevi exaudietur.
id est,

Vers. 19.

Audita est,

Pro(1)

jecerunt nos habitacula nostra,


Vers. 21.

labernacula

Non glorietur sapiens,

etc.

Per concessionem

sic vocal

nostra visa sunt quasi nos ejicere et cxpellere se.

Per fenestras
in
:

(4), etc. Indicat

vehe

lunlur lialum erat ab

eum qui timor Dei vacuus est. Sic connechaec cum praeced. Exilium quod Judis denuniis

non metuebatur, quia fiduciam ha,

menliam expugnationis cm
portas ipsas ingressururn
fenestras, q. d.
tiis luti

dicit

hostem non per


,

bebant

vel
,

in

forliludine

vel

in

divitiis,

vel in

palalia et arces

sed per

Ne

in arcibus

quidem noslriset palaPra>


in

erinius.

Vers. 22
dicit fore ut

Stercus,

etc., vel, sterquilinium.

cadavera virorum insignium corruant

(1) Daro Jrusalem in acervos aren/ et cubiua draconum. Omnia urbis aidifcia exusia atque in cineres redacla jacebunt, eorumque rudera nguibus
,

Calvinus. Sed nibil proderunt hc omnia ad arcendos Chalda-os,Tirinus. Ne ilaque bis nimini fidite. Tria hic exempla, Salomonis sapientissimi Samsonis fortissimi, Achabi dilissimi, non abs re hic adfert Chaldus, Grotius. (2) Sed in hoc glorietur qui gloriatur , scire et nossi; me. In eo lidal quod nie noverit, nimirm si et Imc factis oslendat. Qui FACIO MISEIUCORDIAM ET JUD1CIUM ET JUSTITIAM
sapie.iti
, ,

labores populi inox captivilate reversi irriderent, aiebant Numquid dificare poterunl lapides de. acervis (Cal, net.) pulveris qui combusti sunt? (2) Contemplamlni, hebr. hitbonenu, id est, providctc, et vocate lamentatrices, qu:c soient in funeyibus et luctn, voce flebili et lacertos nianibus verbehic enini rantes, ad lacrymas popiilum provoare
cubilia
sii|)pedilabuni.
: :

Judorum hosles, cum

terra. Non dicit Ut me noverint secundm naturam neam ; ea enim hominuni captum superat sed secundni eas proprietales qu homines speclant quas rvna appellant Hebrsei, quarum prcipu sunt beniin
: :

gniias in pios, severilas in inipios , et in omnibus rbus perfectissima bpOTru, reclitudo, quu: hic significatur nomine justiti generalis sumpt, cm alioqui ea vox varias habeal significationes. Et nota illud in contra philosoplios qui aule Arislotclem centenu sure Dei providenliain ad sublunaria non pervcnirc.
:

mos usque

hodie pcrmanel in Jud , ut tiwn viri thrcnodi, tum polis niulieres in planclum et omne pathos faciles, atque ad hoc exercilse et conductu: sparsis crinibus, nudatisque pectoribus , voce modulala omnes ad fletum concitent; ita S. llieron. lias penn,

(Grotius.)

Visitabo circumcisum (nempe flagiliosum supple, nec minus eum qui est), in pr.*putio. Pari modo eos pro meriiis Iractabo. Nrque im movebil tantilla pellicula relenla, vel rejecta, Grolius. Circwucisiur in,
(5)
:

vocabant pneficas, quod luotui praeficerentur. Ad iucluniquoquc adhibebantur tibicines; unde Ovidius:
ies

vel
vel

lani

Cantubat mslis tibia funeribus. Vide dicla Matih. 9, 23; q. d. Dcus Non poteritis 6 Judi ipsi salis dcflere cladein Hierosolynue, nisi etiam pncficas lamentandi peritas advocelis. (Corn, Lap.) (3) Festinent. Hc dicunt Juda, qui Deo loquentes inlroducuntur. Vel propheta nomine totius
:

cum, prpulio. Legas h;cc vel 1 distincte, q. d., Judos qum gnies, mixlim, et sine discrimine polis; 2 conjunctim, q. d., cujus circumcisio
:

inanis est, ei manet prpulio similis, Judacos respicit, qui, ut erant dgnres, ita adulleraverant fdus Dei,

vers. scq. gentes


:

simul violaverant circumcisionem, Calvinus. Quos commmort, bu- oranes circumcidcbanlur id quod ignorantes quidam, hune locum ,
et

quem ben

populi. Deducant oculi nostri, id est, excitent nos pr:efic ad ploranduni, hoc cnim eral earum oflicium.

(Maldonalus.)
(4)

ASCENDIT MORS PER FENESTRAS NOSTRAS,

id CSl,

subito et nemine praevidente accidit nobis haec tribu latio, et urbis noslr subversio, ut videatur mors ipsa clanculm per fenestras irrepsisse. Fuit aulein mors ipsa tain su:va ut etiam non pepercerit pueris et juvenibus in plateis ludentibus sed nec sapientes astuti su cvadere potuerunt, nec fortes vmbus suis llani averlere, aut divites pecuni se rcdimere ab e. (Munsierus.)
:

Iranslulerat Velus (ut et mullos alios), depravrunt, non auctorem soqucnies, sed irahentes; videlicet Judseos magistros suos seculi, qui arbitrancm non solm ^Egylur solos Juda'os circumeidi ptii preeter Judaeos circumciderenlur, sed et ^Ethiopes, et Colcbi et Macroncs cl Syri ni doect in Euterpe llerodotus, Castalio. Al auclorlibri Aruch de^Egypliis Circumcisi, inquit, quiem erant , quo tempore vivebat Joseph; at illo mortuo, adduxerunt sibi prputium, arte iisi quae abscissam culem repraret. Sed non iia esl profect. Nain suo adhuc sevo illos circumeisos fuisse memorant Uerod. et Sliabo, et post eos Hieron. (Cunus.) et Ambros.
;
, ,

113

COMMENTARIUM. CAP. X

114

CAPUT
1.

X.
1.
|

CHAPITRE X.
I

Audite verbum quod locutus esl Dominus super

vos,
2.

domus

Isral

;
:

Hc
:

dicit

Dominus

Juxta vias gentium nolite

Ecoutez ce que le Seigneur a dit contre vous , maison d'Isral ; 2. Voici ce que dit le Seigneur Ne vous rendez point disciples des erreurs de& nations et ne craignez
: ;

diseere, et signis cli nolite metuere,

qu

timent

point les signes

du

ciel

comme

ces nations les crai-

gentes
3.

gnent
:

Quia leges populorum vanse sunt

quia lignum

Un

de altu prcidit opus manus arlificis 4. Argcnto et auro decoravit illud


leis

in asci.
:

clavis et

mal-

compegit, ut non dissolvatur.


In similitudinem palmae fabricata sunt
:

5.

et

non

loquentur

portata tollentur, quia incedere non valent.

Nolite ergo timere ea, quia ne

mal possunt facere,

nec ben.
6.

Non

est similis tu,

Domine

Magnus

es tu

et

magnum nomen tuum


7. Quis

in fortitudine.

non timebit
:

te,

Hex gentium? tuum


gentium
,

est

cniin decus

inler cunctos sapientes

et in

universis regnis
8.

eorum nullus

est similis tu.

Pariter insipientes et fatui probabuntur ; doctrina

eorum lignum est. Argenlum hivolutum de Tharsis offerlur, rum de Ophaz opus arlificis, et manus rarii cintlius et purpura indumentum eorum opus
vanilatis
9.
:

et au:

hya-

artifi-

les lois de ces peuples ne sont que vanit. ouvrier coupe un arbre avec la cogne dans un; forl il le met en uvre ; 4. 11 l'embellit en le couvrant d'or et d'argenl. qu'il unit ensemble avec des clous coups de marteau, afin que nulle partie ne se spare 5. Ces statues sont comme le tronc d'un palmier elles ne parlent point; on les porte et on les met o l'on veut, parce qu'elles ne peuvent mareber Ne craignez donc point toutes ces idoles, parce qu'elles ne peuvent faire ni bien ni mal. 0. Seigneur, il n'y a point de dieu qui vous soit semblable. Vous tes grand , et votre nom est grand en puissance. 7. Qui ne vous craindra, Roi des nations? parce que c'est vous seul que la gloire appartient, et que, parmi tous les sages et dans tous les royaumes du monde, nul n'esl semblable vous. 8. Aussi on les convaincra qu'ils sont des fous et des insenss car le bois qu'ils adorent esl la preuve de la vanit de leur doctrine. 9. On apporte de Tharsis le meilleur argent, et d'Opbaz l'or le plus pur; la main de l'ouvrier et du statuaire le met en uvre l'hyacinthe et la pourpre
3.
; :

Car

cum

universa h*c.

10.

Dominus autem Deus verus


:

est

ipse

Deus

vi-

clatent dans les vlements de leurs statues tout cela n'esl que l'ouvrage d'un homme habile dans son
:

Rex sempiternus ab indignalione ejus comniovebitur terra et non sustinebunt gentes comminavens, et
:

art.

lionem ejus.
11. Sic ergo dicetis eis
:

Mais le Seigneur est lui-mme le Dieu vritable, Dieu vivant, le Roi ternel. Son indignation fait trembler la lerre, et les nations ne peuvent soutenir
10.
le

Dii

qui clos etterram

ses menaces. 11. Vous leur parlerez donc de la sorte Que les dieux qui n'ont point fait le ciel et la terre prissent sous le ciel, et soient extermins de la lerre
:

non fecerunt, pereantde


sunt.

terra, et

de bis quae sub clo

12. Qui facit terram in fortitudine su, prparat

orbem
clos.
13.

in

sapienli su,

et

prudenli su extendit

12. C'est Dieu qui a cr la terre par sa puissance, qui a affermi le monde par sa sagesse, qui a tendu les cieux par sa souveraine intelligence.

Ad vocem suam
pluviam

dat multitudinem

aquarum
:

in

clo, et levt nebulas ab extremitatibus lerroe

fuli

gura
suis.

in

facit, et

educit

venlum de thesauris
conj

seul bruit de sa voix, il fait tomber du ciel il lve les nues des extrmits de la terre, il fait briller les clairs au milieu de la pluie, et il fait sortir les vents de ses trsors.
13.

Au

un dluge d'eaux,

14. Stullus factus esl

omnis liomo scienti


:

fusus esl artilex omnis in sculptili


est

quoniam falsum

14. La sci iice de tous ces hommes les rend des insenss, et la statue est la confusion du seul pleur, parce que ce qu'il a fait est une chose fausse. C'est un corps

sans

quod

me

conflavil, et
,

non

est spiritus in eis.

Vana sunt t opus risu dignum in tempore visilationis su peribunt. 16. Non est lus similis pars Jacob qui enim forinavit omnia ipse est, et Isral virga liyereditatis ejus: Dominus exercituum nomen illi.
15.
:
:

illusion

n'est que vanit; ce n'est qu'une dont on doit rire. Ils priront tous, lorsque Dieu les visitera dans sa colre.

15.

Leur ouvrage

16. Mais celui que Jacob a pris pour son partage ne ressemble pas ces idoles: c'est lui-mme qui a cr toutes choses. Isral est son peuple et son hritage et son nom est le Seigneur des armes.

17.

Congrega de terra confusionem tuam, quac ha-

bitas in obsidione.

17. Vous qui serez bientt assige, rassemblez de tout le pays ce qui cause votre honte.
18. Car voici ce que dit le Seigneur : Je jetterai bien loin celte fois les habitants de cette terre, et je
les affligerai

18. Quia

liaec dicit

Dominus

Ecce ego long pro:

jiciam babilatores terrai in bac vice


ila
vit

ettribulabo eos,

invenianlur.

de

telle sorte,

que pas un n'chappera.

19. Va- mil super contritione

me

pessima plaga

mea. Ego autem


et

dixi

Plan bx-c inlirmitas meaest,

porlabo illam.
20. Tabernaculum

19. Hlas, malheureuse que je suis! je me sens toute brise, ma plate est maligne. Mais je me suis dit moi-mme C'est moi qui suis l'unique cause de mon malheur; il est juste que je le souffre.
:

meum
filii

vastaturn est,

omnes
et

fu-

niculi

moi dirupti sunt,


:

mei exieruntme,

non

la

subsislunt

non

20. Ma lente a t renverse; tous les cordages qui tenaient ont l rompus; mes enfants sont sortis de mon enceinte, et ils n'y sont plus il n'y a plus per;

est qui

extendat ultra tentorium

sonne pour dresser


courtines
;

meum,

ma

tente ni pour en lever les

cl erigat

jiel'les

meas.

115
21. Quia stult egerunt pastores, et
quresierunt
:

IN

JEREMIAM

116

Dominum non
,

propterea non inlellexerunt


est.

et

omnis

grex eorum dispersus


22.

Vox audition ecce


:

venit, et

commotio magna

de terra aquilonis
et

ut ponat civitates Judasolitudinem,

habitaculum draconum.
23. Scio, Domine, quia non est hominis via ejus
:

nec

viri est ut

ambulct, et dirigat gressus suos.

24. Corripe me,


et

Domine

verumtamen

in judicio

non

in

furore tuo, ne forl ad nihilum redigas

me.
25. Effunde indignationem tuam super gnies qu non cognoverunt le , et super provincias quse nomen tuum non invocaverunt quia comederunt Jacob et devoraverunt eum, etconsumpserunl illum et decus
:

ejus dissipaverunt.

21. Car les pasteurs ont agi d'une manire insense ; ils n'ont point cherch le Seigneur ; c'est pourquoi ils ont t sans intelligence, et tout leur troupeau a t dispers. 22. Dj un grand bruit s'entend de loin; un tumulte effroyable vient de la terre de l'aquilon pour rduire es villes de Juda en un dsert, et les rendre la demeure des dragons. 23. Seigneur, je sais que la voix de l'homme ne dpend point de l'homme, et que l'homme ne marche point et ne conduit point ses pas par lui-mme. 24. Chtiez-moi , Seigneur ; mais que ce soit dans votre justice , et non pas dans votre fureur, de peur que vous ne me rduisiez au nant. 25. Rpandez votre indignation sur les nations qui ne vous connaissent point et sur les provinces qui n'ont point invoqu votre nom, parce qu'elles se sont acharnes sur Jacob, qu'elles l'ont dvor entirement, qu'ellesTontconsum, etqu'elles ont dtruit tout ce qu'il avait de beau.

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
1.

ne

Audile verbum quod loculus est Dominus super vos ,domus Isral. 2. Sic dixit Dominus Viam gentium 3. Quia slaluta populorum idolum est discatis : et signis cli ne metuatis, sed metuant gnies ab eis
: :

quia lignum de sylv prcidit illud faber, opus


clavis et malleis lrmavit illud,

manuum

arlificis asci.

4.

Argenlo et auro decoravit


:

illud:

quia non incedunt


est sicut tu,

ne timealis ab
:

ne cadat. 5. Sicut palma a-qualis sunt, et non loquuntur portando portabuntur, 6. Non nec etiam benefacere pens cos est. illis, quia noa malefacient
,

Domine

magnuses,
:

et

magnum nomen tuum


:

in forlitudine.

7.

Quis non limebit le.rex gentium?

quia

tibi

convenit regnum

quia inter omr.es sapienles gentium, et inter omnia rgna


erudilio vanitatum lignum est.
:

corum non

est sicut tu.

8.

Et simul desipient

et stull agent
:

afferlur, et

aurum de Uphaz opus arlificis, et manuum auiificis epus sapientum universa sunt. 10. Dominus aulem Deus veritas est- ipse Deus vivens

Argentum extensum de Tharsis hyacinthus et purpura indumentum eorum


9.
: ,

et rex lernus, at
:

ira ejus contremiscet terra et


et

non suslincbunt gnies indignalior,em


istis.

ejus.

11.
facit

Sic dicelis eis

Dii, qui

clum
stabilit

lerram non fecerunt, pereant terra, et de sub clis


sapientia sua, et prudenlia sua exlendit ccelos.
:

12.

Qui

terram potenti su, qui

orbem
14.

13. Qui voce su dat mulliludinem

aquarum

in

clo,

qui ascendere facit nubcs ab extremo terra;

fulgura

cum

pluvi facit et educit

ventum de Ihcsauris

suis.

Ut brutum

effectus est

omnis homo

inscili,

pudore affectus est omnis


quia plasmaior

aurifex sculptili: quia


:

est conflatile ejus, et

peribunt.
ejus
:

non
est

est spirilus in eo.

15.
:

Vanitas sunt, opus irrisionum

in
:

mendacium tempore visilationis eorum


et Isral virga haeredilatis

1G.

Non

sicut ha>c pars Iaacob


ejus.

omnium

ipse est

Dominus exercituum nomen

17.

Congrcga de terra merces

tuas, qua; habitas in loco munito.


:

18. Quoniain sic dixit


niant.
ffiitas
(ilii

Dominus

Ecce

ut

fund projiciam habitatores terra; vice hc


est plaga

et affligam eos ut inve:

19. Va; mihi super conlrilione


et

mea,

porlabo eam.

20.
et
est.

me, doloris plena

mea. Ego cogitabam


et

profecl ha;c infir-

Taberuaculum
;

meum

vastalum est,

omnes

funiculi
,

mei disrupti sunt,

mei egressi sunt

meas.

21.

me

non sunt

non

est qui extendat ultra

lenlorium
:

meum

et qui erigat cortinas

Quia ut bruta

effecli

sunt pasiores, el

Dominum non

qinesierunt

omnis grex eorum dispersus


ponat civitates lehudah
in

22.

propterea non inlellexerunt, et

Vox

atulilionis

ecce venit, et commotio

magna de

terra aquilonis
est

solitudinem, in habitaculum draconum.

23. Novi, Domine, qud non


:

ut

hominis
in

via ejus: nec est viri ambulanlis ut prpare t gressiuii tuum.


dicio
:

non

in furore luo,
te, et

ne

forl

diminuere facias me.

2i. Corripe me, Domine, verumtamen ju 25. Effunde indignationem tuam super gnies qua
quia comederunt Iaacob et devo-

non cognoverunt

super naiioncs quse nomen tuum non invocaverunt

raverunt eum, et consampserunt eum, et habitaculum ejus desolare fecerunl.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Super vos

(1),

de vobis, propt er vos. mores. Conaturrevo-

care Israelilas ab idololalri cui erant dediti. Signis


vcl, prodigiis
,

Vers. 2.

Viam, ritum,
quod locutns

yel,
est

id est
:

nolite vires tribuere signis

qu

apparent
(1) Phrasis

in

clo

propterea deos in speciem solis


illos

vos, sive super , modoverli, et ulrique hic rect locus dalur.


i

Jova, sive vertatur ad de vobis, perinde est; polest utroque

lun, et slcllarum deformare, et

colre.

Vox Hcclo,

Vcnema.

braea otholh signifient portenla qu.c apparent in

domus Israelis! < Propres Isral de decc.m inbubus jam dudm anlca in caplivitatem Assyriacam alxluaccipio, exislimoque , pi-nphelam f ut jam, cap. 3, 12, fecerat, exsides Assyrioshic alloqui, eosque monere, ne supeistilionibus gentium se adsueiaciant. > J. D. Michaelis. Ad cxsules in peregrinis
,

ul dracones, comet, et alia. (Eclypses addit clericus.)

Astrologia;

non audiendum
,

neque constellationibus

t ctis

panencsin et credidit is qui iietam illam Jercmia; cpistolam ad Judaeos in Babylo-

terris direelam liane

niam depnrlandos qua; legitur in fine lihri apoeriphi Baruchi (cap. (>), concinnavit. In ea enim qua; in Hehraic hc pericop concise et nervos dicunlur, muliis veibis exaggerata etrhelorico moreamplifleata (Kosenmuller.) legimus.
.

117

COMMENTARWM.
idoloiatri

CAP. X.
est

118
lignum ex

quidquam tribuendum esse docet. (Im ab


revocat.)

plan desipiunt. (Vel, correptio idolorum

quo
3.

facla sunt.)
9.

Vers.

Statuta.
Quia lignum
,

(Id est

idolum originem ha:

Veks.
est

Extensum. Argumentum argenti optimi


facile diducalur in laminas,
idoli

bet ab institutis populorum. Statuta


nial, rilus).

leges,

crmonisi) li-

qudmalleo

ac sidicat,

etc., quia

(non est

quneritur

aurum optimum
, ,

causa.

De Tharsis.

gnum quod
arlilicis

excidit de sylv statuarius, opus


,

manuum
vid. Sap.

dolatum ascia (per appositionein


Isai.

13, 11

44, 12; Baruch, 6, 7) (1).

Vers.

5.
,

^Equalis sunt.
id est
:

10 22. De Tharsis , id est, ex AfriDe UpnAS, id est, de Ophir. (Vid. 1 Reg., 9, 28.) Opus (1) 1, etc., opus sunt artificis et manuum con(Vid. 1 Reg.
c.)
,

Hebr. quabilitalis, vel

flaloris.

Sapientum, peritissimorum artificum.

reclitudinis

quabilia sunt et recta idola (vel

Vers. 11.
ptipi

Sic dicetis
et

eis; sub.

Chm

eritis

ca-

polis rigenlia quippe primas statuae capite ad pedes


instar trunci

in

Babylone,

hortati fuerint vos Babylonii

ad

rigebant
etc.,

absque ullo oculorum

oris

culium idolorum,

sic diceiis eis.

(Chaldaic scriptus est


,

manuum, pedum,

motu. Calmet.) Vel construun- I lue versus, ut qui


,

in

Chalde versabanlur

Chaldaic

tur lignis redis et qualibus


:

imitantur procerilale
|

melis scientes

qum Hebraic, rem

altis

mmorise
toi

palmam arborera- Incedunt incedere possunt. Pens eos est, adverbum cum eis. Vers. 6. Non est, etc., antithesis, omnia potes,

rangrent; Clericus.) Pereant terra (2), vel,


lantur.

idola nihil. In fortitudine, vel, ob potentiam et forti-

ludinem.

Vers.
audilur

7.

Timebit
luum.

te, timeat. Convenit (2), sub-

regnum
est

sive monarchia.

Chaldus paraph.

Regnum
iatri.

Vers. 8

Simil,

vel, in

un hc
;

re,

nempe

idolo-

Desipient et stult agent

vel, desipiunt plan.

Euuditio (3), etc., et eruditio vana lignum est. Per lignum intelligit omnem materiam qu idola construunlur, q. d.
:

Qui docent adoranda esse simulacra,


|

id est, x Afric. Chalinterpretatur , ut Isa. 23, i : Et aurum de Ophaz. Alii non putavt nomen esse loci, sed purissimi auri , quod et obrizum appellatur , in quibus et Hieronymus est, qui hoc unura seplem puri auri nominibus esse dicit. Sed eos pra-positio hebraica redarguit, qu indicat nomen esse loci 191NO ex Ophaz. Est igitur Ophaz, quantum conjectura assequi possuinus , eadem regio quae Ophir , qu;e , ut videlur Josephus sentire, erat aurea Chersonesus. Sept, ex proopoOpus silione et nominc unam dictionem fecerunt artificum universa hc; ac si dicat, nihil penits in idolis est, quod non sit manibus artificum factura; (1)

De Tharsis affertur,

dieus

Leges populorum varie sunt. Rilus inlelligc. LlGNUM DE SALTU PR.ECID1T OPUS MANUUM ARTIFICIS in ascia. Sensus est, exscinditur salin lignum quod deind lit opus manuum artificis ulcnlis asci Mateiiam superabal opus ide autc-m semionem de simulacris conjungit cum sermone de astris qud genlium illarum in oriente simulacra pleraque solem lunam , salurnum vnrera aut asirum aliud referrent, et quidem cum e hominum opinione, ut crederent deduclum magicis quibusdam iiil>ns spiritum ab astris in simulacris nmrari atque ibi vira suam exserere bono illa simulacra veneraulium. Est aulem hic locus de simulacris expressus ex duobuslsaiae 40, 20; 44, 19, et sequen(1)
: ,
,

ipsam substantiam, sive externa ornamenta sive (Maldonatus.) considres. (2) Vous leur parlerez donc de la sorte : Que les dieux qui n'ont point fait le ciel et la terre prissent sous le ciel, et soient extermins de la terre. Les Pres entendent ceci de l'ordre que Dieu donnait aux Isralites de reconnatre ds lors le nant des fausses divinits, et de leur dire en prononant une maldiction contre Que ceux qui n'ayant point cr le ciel et la terre, elles voulaient tre reconnus pour dieux, devaient prir non dans le ciel o ils n'taient pas, mais dessous le ciel, et tre extermins de la terre : Parce que, comme dit un ancien Pre c'est le propre du vrai t Dieu d'avoir cr toutes choses, et de n'avoir point c t lui-mme cr et qu'ainsi s'il avait t vrita< ble , comme les Ariens osaient le dire , que le Fils de Dieu et t cr, il n'aurait point t Dieu; mais qu'tant vritablement le Crateur de tout l'univers il tait Dieu vritablement. Tous les nouveaux Interprtes expliquent ceci d'une autre manire , et croient que ce n'est pas aux idoles , mais plutt aux adorateurs des idoles, c'est-dire aux Babyloniens, que Dieu voulait qu'Isral parc'est de mme que s'il lt de la sorte. Selon ce sens leur et dit Lorsque ces peuples idoltres vous auet qu'ils vous exhorteront ront emmens captifs Que les dieux adorer leurs idoles, vous leur direz qui n'ont pain! cr le ciel et la terre ne mritent point d'tre adors; maisqu'i/s priront et seront extermins. Ainsi, quoique Dieu, trs-justement irrit contre son peuple et rsolu de le punir avec rigueur en le chassant du pays qu'il avait donn ses pres , et en le faisant enlever par des Barbares, il ne voulait pas nanmoins comme il le marque en divers endroits l'exterminer entirement. Il fallait que les prophties s'accomplissent, que le Sauveur de l'univers naqut du milieu de ce peuple, et qu'ils reussent les premiers l'Evangile de Jsus-Christ. C'est pourquoi, dans le temps mme qu'il est prs de. faire clater sa fureur contre eux il ne laisse pas de prendre soin de leur foi et d'empcher que celle divine semence ne soit (SacyO tout fait touffe dans Isral.
:

libus. Nihil omillit (|uo auctoritatem dcniat simulacris.

Aialeria

vicls indigens

lignum exanime opil'ex , instrumenta ascia, ;


;

homo

morlalis

clavi, mallei.

(Grotius.)

Quis non timebit ? Quasidicat, nullus est, qui le non debeat timere. Tuum est enim decus id est honor debetur libi ab hominibus. In Hebrao babetur Quia libi vniel, et subinlelligitur, quicumque sapions ad te honorandum, et sic est eadem senlentia, sed translalor posuit claris, transferens sensum ex sensu, et non verbum de verbo. Inter cunctos sapientes genthjm. Apud omnes enim gentes , sapientes seu philosophi posucrunl inam causam primam hominibus prasidenlem, et illam dixerunt esse Deum deornm , et illum pra; ca> teris honoraverunt. Verumtamen cum vulgaribus hominibus ut communiler adorabant idcla in templis. Ide subditur. (Lyranus.) (3) Pariter insipientes et fatui. Quasi dical, facile est probare et convincere eos esse l'a tuos, ex eo qud doctrina vanitalis eorum lignum est. Doctrlna vanitatis eorum ligni m est. Quia scilicet docent idola lignea essedeos, (jnod vanissimura est et siullissiuram vel, sensus est; lignum ipsum ex quo formant idola , quibus suppliant, satis ostendit doctrinam eorum vanam esse. (Menochius.)
(2)
, , :
;

m
Vers. 12.

IN

JEREMIM
sive

120
brevi cingenda es obsidione. Interminatur

Qui
,

facit (1), etc. Si legatur versus


illi

qu

preedenssineparenthesi, hic

jungetur hoc modo:


et et

hic Babyloniis eversionem et exitium.

DU

quos

colitis

non condiderunt clum


aplat,

terrain

at

Vers. 18.
eos
(1),

Terre
vel

Chald

scilicet.

ffligam
suo-

Deus quem colimus,


ad producendos
Vers. 13.

idoneam reddit

appositam

arctabo eos, ut inveniant, sub.

mercedem

fructus.

rum scelerum
:

Qui,

etc.; vel

Pr

facilitale

qu dat

Vers. 19.

quae prdixi per prophetas meos.


in

Super contritione mea. Loquitur


,

multiludinem aquaram in are, posleaqum surskm ascendete


fecit

person popularium
Infirmitas mea (2)
,

conquerens de eorum miseri.

nubes, etc. Hic versus cohret prcedenli

sub.

magna

est.

Vertere potes

per pluviam, inquit,

quam

nullo negolio in are gignit,

Quomodb

liane infirmitatem

mcam

ferre potero ?
,

et in terrain demitlil, reddit terrain

fcundam

et ido-

Vers. 20.

Tabernaculum meum

etc., sub.

At

neam ad
135, 7.)

fructus

magn copia edendos. Voce


5.)

sua, etc.,

opinione (alsus sum,

nam
:

tentorium, etc. Per tentorium

id est, tonitru. (Vid. Ps. 29,

Nubes

(2). (Vid.

Ps.

Jrusalem

intelligitur

per (unes quibus tenditur ten:

torium, urbes Jud, q. d.

Jrusalem et reliqu urbes

Vers. 14.
Inscitia
scienti
:

Ut brutum effectus

est, brutescit.

(ad verbum, scienti seu potis pr non

Jud evers sunt sive evertuntur , nec est qui det operam ul inslauret Jrusalem. Filios autem vocat,
,

nam

prposilio

habet sp sensum negaid est, defe-

quos conabatur reducere

in

viam rectam. Egressi


q. d.,

tivum

sic

Psalm. 109, 24, pinguedine,


1.

sunt a me. Dclart prcedentia, abductus est in caplivilatem,


raturus Jrusalem.

populus meus

ctu pinguedinis. Vid. Glassium,

4, tr. 1, observ. 4.

nemo

est qui sit instau-

Vatablus verlit, pr scienti, et subaudit, Dei), id est, damnai hommes qui volunt alias pluvi, fulgetri, et
venti causas assignare
sequi. Mirari
:

Vers. 21.

Non intellexerint
Vox

(3), vel

non pro-

quique conantur opra Dei

as-

spr agent, id est,

non vineent hostes.


auditionis (id est, nunlius, ut

eorum

raliones

debemus opra Dei, n"n autem conari qu fiunt, reddtre, nenio enim asse,

Vers. 22.

hic ben Chaldus), Grot.

De terra Aquilonis,

id est,

quatur. Pudore affectus est

vel
:

pudore

afficitur

de Chald;e.
Vers. 25.
via

omnis conflator propter


est id

sculptile

Mendacium est (non


eo
,

Non
in

est, etc.

ad verbum non Iwmini


,

sit

quod

dicitur, Grotius). In

in eis

id est, in

sua.

Exponunt de INabuchodonosor

qui

cm
reli-

quoquam eorum.
Vers. 15.
risu

proficisceretur contra
,

Ammonilas

Dominus

iifupru-

Irrisionum

subsannationum

id est,

dentem induxit

viam qu ducebat Jrusalem,

dignum

sive deridendum. Visitationis

eorum
:

(tuniidolorum, tum idololalrarum).Chaldus paraph.

Quo tempore
Vers. 16.
ipsi

visilabo super illos peccala

eorum.

Non

est sicut ii^ec, id est,


,

Deus qui

est

Jacob loco porlionis hredilari

non

est similis

islis idolis.

Virga h.-ereditatis, id

est, portio

hredi-

id est, modo, cit, Mariana; om(1) Vice hac nes simul et semel (Anglicana. annolaliones). Saepis experti sunt hostium insultus; sed nunc se redemerant, nunc Deo liberati sunt sperabant idem semper fore et se belluni trahendo posse hostes ludificari. Signilicat ergo cladem banc fore instar subits
,
:
,

procella;,
tatis,

hoc

est hreditas,

qud

qu

illos

virgis

metirentur agros

Ut inveniant quod caplrunl


versis suis studiis
;

quasi uno die ejiciat, Calvinus. ;vel, (|uid adepti sunt per-

apud Judos.
Vers. 17.
Alii
:

(Vid. Ps. 74, 2.)

vel

mercedem operum suorum

vel,

Merces tuas

sub.

et alib
,

transfer.

Conlrahe terra liumiliationem tuam

ut activ
regiones.

accipiatur, q d., desine subjiccre tibi

omnes

Alloquitur Chaldam. In loco munito, in munitione,


id est,
hili.

qu

videris

nunc habilare

in loco
,

inexpugna

qu dixi per prophitas, adversm illos, et me non esse mendacem, uteognoscantquod meipso sunt omnia. Id autem ipsi agnoscent verbisqujam scquimlur usque ad finem capitis. Alii Ut senliant vim afflictionis, nt illi (nempe hostes) inveniant illos. (Synopsis.) Doleo (2) V/E mihi super contritione mea, q. d. oh contrilionem meam. Est vox Jrusalem id est po: :

Chaldxus paraph.,

in fortitudine

neinpe in civi-

puli Hierosolymitani

unde subdit

tatibus munitis, vel

qu

olini habitatura es in obs'.dione,

(1) QUI...

PREPARAT ORREM
in

IN

SAPIENTIA SUA, SO-

bilem firmiimque suis

fundamentis efficil. Frquenter Scriptura terrain exhibet columnis innixain, super abyssos, ccu super hrmissima fundamenta constitutis
(Calmet.)

dixi Plane h.cc infirmitas, id est, affliclio cl plaga mea est , id est, mea culpa mihi accidit, ideo portabo illam patienter exedam quod mihi inIrivi; ita S. Hieron. Potest verti cum Vatabl. Quomodb liane infirmitatem ferre potero ? Nota hic crebram
: , ,
:

Ego

TERRAM NON FECERUNT PERF.ANT DE TERRA ET DE TUS QU.-E SUB coelo sunt. Alii intelligunt hoc dicendum ipsis idolis, ni Hiefon. , alii idolorum cultoribus, nempe Babyloniis; ad quos abducendi erant Judi , contra quos ciiam insiruxit cos Jcremias in epistol quae connectitur libro Baruch ut sensus sit Cm eritis caplivi in Babylone, et hortali vos fuerinl Babylonii ad cultuin idolorum, hoc est, deoruin suorum sic dicelL ois DU qui clos et terrant non fecerunt perant ; scilicet quia Dii non sunt, sed opra manuum hominum , aut etiam dmonia quod autem dicit [jl de hit i/iia' sub ceelo sunt) , inlelligit omne id quod supra terram, et sub clo pro Dco colitur. (Estius.)
f2) SlC ERGO DICF.TIS FIS
:

Dll QUI COELOS ET


,

inutationem person loqucndialogismi ; nunc enim loquitur Deus, nunc populus, nunc propheta. Moraliter Divina percussio, inquit D. Thom. , dbet portari patienter; primo, propter affectum pcrculientis, Disciplinant Domini //// mi, ne abjicias, Proverb. 1 i nec deficias cm ab eo corriperis ; secundo , propter conscienliam criminis Michee i ham Domini pori tabo quoniam peccavi ci ; i tertio , propter expecta, lionem muucris, Jacob. 1 Bealus dit qui su/fert tentat lioncm , quoniam ciim probatus fucril accipicl coroet tacitam enallagen, et
tis, instar
: :

nam

vitee,
,

quam

repromisit

Deus

diliqcntibus

se;

quarto

propter inutililalem murmiiris , 'lliren. 5, 59 : Qnid murmuravit liomo vivens, vir pro peccutis suis? (Corn, Lap.) hucusque 1). Thom. (5) Infatuati sunt pastores. Per pastores inlelliIsral.

gunlur reges

(Munsterus.)

,,

121
ct
ill

C0MMENTAR1UM. CAP. XL
qu ducebat ad Ammonitas
, ,

122
,

cm non
si

pro-

nvocaverunt

aut invocant. Praeterita pro futuris,

posuisset illud. Vide Ezech. 21

21, ac
,

dicat (scio

cliam in sequentibus.
desumpsit. Forte Jeremias psalmum composuit, etc. Confirmatio est petitionis praecedentis , quod scilicet

non esse

ia

hominis potestate facere

ut

ben cdant
de

ejus consilia, Clericus. Vid. Ps. 37, 25). Hominis,


insigni et potenti

homine loquitur, nempe Nabuchodo-

Deus
,

liabeal suflicieutem vindicla;

materiam

in impiis.

nosor.

Vers. 24.

Judicio, vel,

cum modo, moderato non


:

pio merilis. Diminuere facias me, vel, ad paucitatem


redigas nse. (Vid. inf. 50, 11.)

Vers. 25.
(1)

Effunde. (Vid. Ps.

79, 6, et seq.) (1)

id est, agas Effunde indignationem tuam sumnio jure cum illis, sed iram tempera crga nos. Super gen tes qujE non cognoverunt te elc. Docel
,
,

git

init'mm pietalis esse in Dei cognitione; poslea adjiinfruclum , vel effeclum , nenipe invocalionem , Calvinus. Sumptum hoc et quod sequilur de Psalin. 7!) (>, 7, ubi qiue dicta sunt vide. In pari re paria verba , Grotius. Vel, is qui psalmum illum composuil bine

Keducil Deo in memoriam promissionem Ecclesi faClam cl discrimen quod placuit ei slatuere inter domcslicos et exteros; q. d. Adopisti nos in populum (uum casliga nos tanqum lilios , palerno more ignoscas; exiraneos perdas, etc. Quaesl. : Licetne impiis maie precan? Resp. Possumus in gnre ita preca:i adverss obstinatos Dei bostes , sic ut maneat pnes ipsum cognilio non autem possumus ferre senlenliani de hoc vel llo homine sigillatim. Quia comeih.hunt Jacob, elc, q. d. Nos quidem peccavimus, Domine; sed an lu in nostrum interitum ostendes le esse inunili judicem? el inlerea parces ^Egyptiis, Chald.vis , etc. , qui tam airociler svierint in populum luiim? Calvinus. Et decus ejus. llebr. habttaiulum ejus , id est urbain prastantissimam
: ;

'J

rot lus.

CAPUT
1.

XI.

CHAPITRE
1

XI.

Verbum quod faclum


:

est

Domino ad Jcrcmiam,

dicens

2. Audite

verba pacti bujus, et loquimini ad viros

Juda, et habitatores Jrusalem,


5.

Et
:

dices

ad

eos

Hsec

dicit

Dominus Dus

Isral

Malediclus vir qui non audierit verba pacti

bujus
4.

Quod

praecepi palribus vestris, in die qu eduxi


,

eos de terra ^Egypli


dite

de fomace ferre, dicens

Anin

vocem meam

et facite

omnia
et

quai

pra'cipio

vobis, et erilis mibi in

populum,

ego ero vobis

Dcum
5.

Ut suscitem juramentum quod juravi palribus

vestris,

daturum

me

eis

terram fluenlcm
et dixi

laetc cl
:

nielle, sicut estdies liuec.

Et respondi,

Amen,

Domine.
6.

Et

dixil

Dominus ad me
,

Vociferare omnia verba

Seigneur dit Jrmie : 2. Ecoutez les conditions de l'alliance que je veux faire avec mon peuple parlez ceux de Juda et aux habitants de Jrusalem, 5. Et dites-leur Voici ce que d'il le Seigneur Dieu d'Isral Malheur l'homme qui n'coulera point les [rles de cette alliance, 4. Que je lis autrefois avec vos pres, au jour o je les lirai de l'Egypte, de la fournaise de 1er, au jour o Ecoulez ma voix, el faites tout ce que je je leur dis vous ordonnerai; alors vous serez mon peuple, et moi je serai votre Dieu 5. Afin que j'accomplisse de nouveau le serment que je lis autrefois vos pres, en leur jurant que je leur donnerais une terre o couleraient le lail et le miel comme on le voit encore aujourd'hui. Et je lui rpondis en ces termes Qu'il soit fait, Seigneur, comme vous le dites. Elevez votre voix, et faiG. Et le Seigneur me dit tes entendre toutes ces paroles dans les villes de Juda el hors de Jrusalem, et dites-leur Ecoutez les paroles de celle alliance, el observez-les.
Voici ce

que

le

ba^c in civilatibus Juda

et loris

Jrusalem
:

dicens

Audite verba pacti bujus, et


7. in

facite illa

Quia coniestans contestatus

sum

patres vestros

conjur vos pres avec les instances depuis le jour o je les ai lires de l'Egypte jusqu'aujourd'hui ; je les ai conjurs avec
7.

Car

j'ai

les plus pressantes,

empressement,
8.

et je leur ai dit
iis

Ecoulez

ma

voix.

die
:

qu eduxi eos de terra iEgypli usque ad diem

hanc

mane consurgens
non audierunt
et induxi
,

conlestatus sum, et dixi

Audite vocem meam.


8.

Et
:

nec inclinaverunt aurem


in pravitale cordis
|

ne m'ont point cout, ils n'ont point prt l'oreille ma parole mais chacun a suivi les garements de son cur dprav el corrompu. Et j'ai faii venir sur eux tous les maux que je leur avais prdits dans celte alliance que j'avais faite avec eux,

Cependant

suam
jus,
9.

sed abierunt unusquisque


:

que

sui mali

super eos omnia verba pacti bu-

je leur ai point observe.

command
dit

d'observer, et qu'ils n'ont

quod prcepi ut facerent, et non fecerunt.


El
dixil

9.

Le Seigneur me

ensuite

Ceux de Juda

et

Dominus ad me

Inventa est conjuralio

les habitants

de Jrusalem ont

fait

une conjuration

contre moi.
in viris Juda, et in habitaloribus Jrusalem.

10. priores

Reversi sunt ad iniquitates patrum suorum


,

10. Ils sont retourns aux anciennes iniquits do leurs pres, qui n'avaient point voulu obir ma parole. Ceux-ci oui couru de mme aprs des dieux trangers, pour les adorer; la maison d'Isral cl la maison de Juda oui rompu l'alliance que j'avais faite

qui noluerunt audire verba


,

mea

el bi
:

ergo

abierunt post deos alienos


fecerunt

ut servirent eis

irrilum

domus

Isral cl

domus Juda pactum meum


Dominus
Ecce ego

avec leurs pres.


Je fondre sur eux des maux dont ils ne pourront sortir; ils crieront vers moi, el je ne les exaucerai
11. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur
:

quod pepigi cum palribus eorum.


11.

Quam ob rem

hase dicit

ferai

inducam super eos mala, de quibus exire non potuerunt et clamabunt ad me, et non exaudiam eos.
:

point.

12. Et ibunt civitates Juda

et babilatores Jrusa-

lem, et clamabunt ad deos quibus libant, et non salva-

12. Et les villes de Juda et les habitants de Jrusalem iront crier aux dieux auxquels ils offrent des sacrifices et ils ne les sauveront point au lemps de leur
:

bunt eos in tempore afQictionis eorum.

I affliction.

m
13.

IN

JEREMIAM
13.
;

124

erant

Secundm numerum enim civitatum luarum Juda et secundm numerum viarum dii lui
,

Car pour vous, Juda, vous avez eu autant de dieux diffrents que de villes et pour vous Jru,

Jrusalem, posuisti aras confusionis, aras ad libandum


Baalim.
14. Tu ergo noli orare pro populo hoc, et ne assumas pro eis laudem et oralionem quia non exaudiam in tempore affliin tempore clamoris eorum ad me
:

salem, vous n'avez point eu de rue qui n'et son autel

de confusion, son
14.

autel

pour

sacrifier liaal.
d'in-

Vous donc, Jrmie, n'entreprenez point

ctionis

eorum.

tercder pour ce peuple; ne me conjurez point, ci ne priez point pour eux, parce que je ne les coulerai point au temps o ils crieront vers moi, au temps o ils seront le plus affligs.

me

15. Quid est


scelera

quod

dilectus

meus

in

domo me

fecil

mulla? numquid carnes sanclae auferent


?

te

malitias tuas, in quibus gloriala es

15. D'o vient que mon bien- aim a commis plusieurs crimes dans ma maison? La chair sainte des victimes o vous avez mis votre gloire vous purifierat-elle de votre malice?
10.
fertile,

16. Olivam uberem, pulchram, frucliferam, specio-

Le Seigneur vous avait

tabli

sam, vocavit Dominus nomen tuuin


lae,

comme un
;

olivier

ad voceni Ioque-

grandis exarsit ignis in e,

et

combusta sunlfru-

tela ejus.

trs-beau la vue et charg de fruits mais, au bruit de sa parole, un grand l'eu s'est mis dans cet arbre, et toutes ses branches ont t brles.
17. Le Seigneur des armes qui vous avait plant a prononc cet arrt contre vous, cause des maux que la maison d'Isral et la maison de Juda ont commis pour m'irriler, en sacrifiant BaaI.

17. Et

Dominus exerciluum qui


,

plantavit te, locu-

malum pro malis domus Isral et domus Juda, qu fecerunt sibi ad irrilandum me, litus est super le

bantes Baalim.
18.

Tu aulem, Domine, demonstrsti mihi,

et

co-

gnovi, lune oslendisti mihi studia eorum.


19. Et ego quasi agnus mansuetus, qui portaturad

18. Mais vous m'avez fait voir, Seigneur, quelles sont leurs penses, et je les ai reconnues; vous m'avez dcouvert leurs mauvais desseins.
19. Pour moi j'tais comme un agneau plein de douceur, qu'on porte pour en faire une victime, et je n'avais point su les entreprises qu'ils avaient formes contre moi, en disant. Mlions du bois dans son pain, evterininons-le de la terre des vivants, et que son nom soit effac de la mmoire des hommes.
,
:

viclimam

et

non cognovi
dicentes
:

quia cogilaverunt super


in

me

consilia,

Millamus lignum

ejus, et

eradamus eum de terra viventium, ejus non memorelur amplis.


20.

et

panum nomen

Tu autem, Domine Sabaoth


,

qui judicas juste,

et
eis

probas rens et corda


:

tibi

videam ultionem tuam ex enim revelavi causam meam.

20. Mais vous, Seigneur des armes, qui jugez selon l'quit qui sondez les reins, et les curs , faitesmol voir les vengeances que vous devez prendre d'eux,
,

parce que
cause.

j'ai

remis entre vos mains

la justice

de

ma

21. Proplerea
qui
J)is

hax dicit Dominus ad virosAnatboih, qurunt animam tuam, et dicunt Non prophetain nomine Domiui et non morieris in manibus
:

nostris.

21 C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur aux habitants d'Analholh, qui cherchent m'ler la vie, et qui disent Ne prophtisez point au nom du Seigneur, de peur que vous ne mouriez de notre main.
:

22. Propterea

hc dicit Dominus exerciluum Ecce


:

ego visitabo super eos


filii

juvenes morienlur in gladio,

eorum

et

filiue

23. Et reliquia;

eorum morienlur in fam. non erunt ex eis inducam enim


:

22. Voici donc ce que dit le Seigneur des armes : Je visiterai les habitants d'Anathotb ; les jeunes gens mourront par l'pe, leurs fils et leurs filles mourront de faim ;

malum
eorum.

super viros Anathoth

annum

visitationis

23. Et il ne restera rien d'eux parce que je ferai fondre le mal sur les habitants d'Analholh, au lenips destin leur chtiment.
,

TRANSLATIO EX IIEBK/EO.
1.

Verbum quod
et

fuit

ad Irmeiahu Domino dicendo


3.

2.

Audile verba pacti hujus, et loqnimini ad viros


:

lehudah,
ille
,

ad habitatores Icrusalem.

Kl dices ad eos

Sic dixit

qui non paruerit verbis pacti hujus,


,

jEgypli
eritis

fornace ferre

Quod prcepi dicendo Audile vocem meam cl


4.
: ,

Dominus Deus

Isral

Malediclus vir

patrilms vestris in die qu eduxi eos terra


facile ea juxla

mihi in populum, et ego ero vobis

in

Deuni
,

onmia quai precepero vobis

et

5.

Ut staluam juramenlum quod juravi patribus


:

vestris,

ut

darem

eis terrain fluenlem lact et nielle

6. Et dixi*

Dominus ad me

secundm diem banc. Et respondi, et dixi Amen, Domine. Clama onmia verba ha;c in civilatibus lehudah et in plaleis Icrusalem dicendo
, ,

Audite verba pacti hujus, et

facile ca

7.

Quia conleslando contestalus sum patres veslros


:

in die
:

qu ascen-

dere feci eos terra ^Egypti usque ad diem banc

man surgendo
siiani
:

et

conleslando

meam

dicendo
in

Audite vocem

8.

Et non paruerunt, nec inclinaverunt aurcm

sed abierunt unusquisqiie


et

duriliem cordis
9.

sui mali

et induxi
:

super eos onmia verba parti hujus, quod prcepi ut lacrent,

non fecerunt.

Et dixit

Dominus ad me
iniquilalcs

Inventa est conjuratio in viro lehudah, et in habilaloribus Icrusalem.

10. fteversj sont ad

pitnini

suorum prionini, qui rennei'imt oblempciare verbis

incis

et

lii

abiernnl posl deos alie-

nos

ut servirent eis

dissipaverunl d.inius Isral,


sic dixit

eorum.

cl

domus

IcbiM'Ii

paclum nteinn, quod pepigi cum patribus


,

11.

Quamobrem
et

Dominus

Ecce iiuluco super eos malum


Et ibunt
ci-,

clamahimt ad me,

non exaudiam eos.

12

de quo non poterunl exire

.-

et

itales

lehudah,
in

cl

habitatores 'crusalcin, et cl-ima-

bunl ad deos, quibuS

ipsi suliuul, cl scivai.cf>


dii lui,

non scrvahunl eos


:

lempore mali eorum.

15.

Quia tecundm

numerum

civitalum luarum fuerunl

lehudah

et

secundm numerum plalcarum, lerusaIcm,posuiblis aras

|25
confusionis, aras ad suffiendum Baal.

C0MMEN1 ARIUM. CAP.

XI.

126

14.

Tu autem ne

ores pro populo hoc, et ne assumas pro eis clamo-

rem
quia

et

oralionem

quia non exaudiam in tempore quo clamaverint ad

me
et

super malo suo.

15.

Quid est

dilecto nieo ullr in


in maliti tu
:

domo me cm
tune exultsli.

feccrit

abominationem cum multis?

carnes sanctilalis transibunt te:

1G.

Olivam viridem, pulchram, fruclu formoso vocavit Dominus nomen

luuni

ad vocem

loquelue grandis suscendit

ignem super eam,

et confregerunt rainos ejus.

i'exerciluum qui plantt te, locutus est super le

Jfecerunt sibi ad irritandum


fecisti

me

opra eorum.

me me sacrificaudo Baal. 18. Dominus autem 19. Et ego eram tanqum agnus, tanqum bos qui ducilur ad jugulandum
,

malum

propter

mahim domus

Isral et

17. Et Dominus domus Iehudah quod


,

scire fecit

et scivi

et videre
:

et

et

non

co^novi qud contra


terra vivenlium, et

me

cogitaverunt cogitationes
ejus

corrumpamus

ligno

cibum ejus,

et

excidamus

nomen

non memorelur amplis.


:

eum

20.

Sed Domine exercituum, qui judicas

juste, qui

probas rens et cor, videam ultionein tuam de

Dominus de
rieris in
gl-adio, flii

viris Anathotli, qui

manu

nostr.
et

eorum

filiae

eis tibi enim revelavi causam meam. 21. Propterea dixit animam tuam, dicendo Ne vaticineris in nomine Domini, et nonmo22. Propterea sic dixit Dominus exercituum Ecce visilo eos juvenes morientur eorum morientur fane. 25. El residuum non erit eis inducam enim malum super

qua:runt

viros Anathoth,

annum

visitalionis

eorum.

COMMENTARIUM.
Vers.
(1)

2.

Audite.

Alloquitur Jeremiam et

[verba, v. 3.)
In

Juxta omnia,

etc.,

prorss ut prsecepi.

alios propbelas (2).

populum
Vers. 5.

(1). (Vid.

Ps. 20, 2.)


etc., id est, prsestem pro-

Vers.

5.

Paruerit (ad verbum


:

audierit

id est,

Ut statuam,
videtis hodie.

obedieril),

verbum non solm ad aures, sed etiam ad


nain conlinet auditiun

missionem quam jurejurando confirmavi. Secundum


dieji

manus

perlinet

cum

actionc
loculio

hanc, sicul bodic, id

est, qualis

adbuc hodie

est,
sit

sive effeclu et perfectione pracepli. Integra

sive

qualem
:

Amen,

id est, veritas

sequenli versu et 6, legitur


jus, el facile

Audite verba fderis hu-

hoc
illud

ita
:

fit

ut dicis. (Vid. Ps. 41, 24.) Refcrtur ad

Ma. Verbis, idest, conditionibus. Pacti


scilicet

Maledicl-us vir qui, etc. (2).


7.

hvjus,

quod
4.

vobiscum inslauro.
,

Vers.

Contestando

contestatus

susi

vel,

Vers.

Pr^ecepi
(5).
in

mandavi observandum. E
fer-

adhibitis testibus

admonui. Usque ad diem hanc, sub,

fornace ferrea

Rcgionem vEgypti fornacem

audiend

um

nonnihil, hoc pacto

et

sic

in

sinqulis
(vid. infr.

ream vocat, qud

e probali fuerant probatione du-

talibus usque in hune diem.

Mane surgendo
vel,

rissim, et in qu durissimam et gravissimam servitu-

25, 3, 4.)

tem servierant. (Yid. Deut.

4, 20.)

Et faute

ea, sub.

Vers.
voci

8.

Inclinaverunt
Conjuratio
:

accomodrunt, sub.

me. Omnia verba,

id est,

omnes maledictiones
Queritur Deus de de-

(1)

Verbum, quod factum est


lisec

a Domixo ad Jere-

in

hoc fdere adscriptas.


Vers. 9.
(3).

concio ceu pars superioris, quam Propheta in templi adilu ad populum habuit. Idhocloco innuitur vers. 15. Vel, Jeremiam allocutus est Deus, quo tempore Josias pnpulum in lemplo Ilierosolymuc coegit, ut feedus cum Domino instaurait. (Calmei.)

miam. Haberi poiest

feclione Judaeorum, q. d.

Judi, facl conjuratione,

me defecerunt.

Videtur alludere ad tempora Josiae;

Audite verra pacti hujus. I.oquitur de fdre quod Dominus percussit eum palribus eorum Deut. "28, quando eduxeral eos de /Egyplo. Superiorem pxophe(2)

Audite vocem meam, ht facit omnia qu.k ego et eritis mihi in populum, et ego ero vobis in Deum. Ex bis verbis manifestum est eum recedere pacto qui non serval omnia etiamsiijua'dam
(1)
l'r.eciplo vobis,

tiam priedixit Propheta in posta templi magn taie utens; liane Domino admonilus accipit in suo loco Anatholli, qui tribus millibus passuum Jrusalem. Et videbis verum quod Dominus
,

libernatali

servet. L'nde el in lege seriplum est Maledictus liamo qui non permanserit in omnibus qu scripta sunl in libro
:

dislat
dicit,

nullum proplielam

; quarebant quo lypum gerit Cliristi. Sed quomodo quadrat verbum factum ad Jeremiam cm sequatur Audite et loquimini? Ut scias Spirilum et

in patrie acceptent esse

enim eum
:

interficere, in

Aposloload Galat. 3. Islud admonemlum putavi ne quis existimet maledictum legis ad eostantm perlinere, qui legem sicpenits abjiciuni ui uiliil ejus ohserveliir seeundm quorum senlenliam on erii
tegis, citante
;
i

maledicuis qui idola colit

modo honoret
(

parentes et
slius.
)

non

i'uretur.

aliis locutum, lametsi praecipuus fueril Jeremias. Vivebant enim eodem tempore Sophonias et alii.

(Clavius.)
(3)

Eduxi eos,

etc.,
,

de fornace ferrea,

id est,

de

servilule durissim

qu quasi camino ferri ignito in decoctione laterum in /Egyplo urebantur et affl'igebantur; itaS. Hieron. Soient" enim servi et pauperes vilesque bomines in fornacibus ubi ferrum fuudilur, laborare, sudare et lestuare , uti videre est Leodii et
, ,

civitatibus Juda, et foris Jrusalem. Hebraus : Lege, seu vociferare, omnia verba lic in civitatibus Juda, et in plateis Jrusalem. Qure verba ita intelligi possunt : Lege, seu palam pr;cdiea, qu;e mox tibi dixi in templi foribus, quo omnes uibium Juda cives conveniunt. Ea in compilis forisque Hierosolymse pro concione eloquere, ne quis ino
rct.
(

(2) Vociferare.... in

Calmet. )
sui

in Ardenn. Unde Gnes. 15, 27, Abrahae ha;c servitus pnesignificata fuit per clibanum fumantem.

(3) Abierunt unusquisque inpravitate coudis


mali. Seculi sunt lubita prava. Et induxi super eos, inducam certb. Omnia verba pacti hujus, idest, omnes
sive

Tropolog. Eadem tribulalionis fornax probis et martyribus, uli tribus pueris in Babylone, est-aurea, Sap. 3,6, improbis est ferrea ila S. Ambros. in psalm. 118, serm. 20. (Corn: Lap.l
:

illas (diras)

nasquas habemus Deut. 27, 28, 29, 52. Adde egregium Pbilonis Juduii librnm ( de Prmiis et
Pnis).

(Grotius.)

'

127

IN

JEREMIAM
(1).

128

quo morluo Judi redierunt ad idola sub Joacim


Vers. il.

Vers.

Vers. 13.

Exire eximere 12. Civitates Confusions


(2);

se.

(5), vel viri (A), id est,


,

urbium.

est dilecto, etc.Queritur hic propheta de idololatri suorum popularium. Quid causse est cur diutis habitet Dominus, quem unic diligo,

Vers.

15. Quid

idolorum
in

quo-

rum vos pudere


Vers.

deberet. Alii verluut

confusionem

templo Jerosolymorum, quod pro templo Dei habeo? (Vel Quid dilecto meo prophet in dorno me,
in

(seu ignominiam veslram).

H.

Tu
:

sive ut pro

iis

oret, sive ut eos doceat; ita ut verba Dei

autem

(5).

(Vid. sup. 7, 16.) Susuis.

sint,

Synopsis.)

Cum fecerit

etc.,

ad verbum

fa-

per malo suo, pro calainitalibus


(1) llebr.

cere ipsa.

Relativum

pro antcdente;

cm

faciat

Inventa
et

viris

Jud,

conjuratio in viro, id est, in in incolis llierosolijm "HUJp , quod


est

(ipsa sub. Jrusalem) vel synagoga, etc.


id est

Cum

multis,

propri colligationem dnott, in V. T. libris constat malo de liominum malorum consensu, conspiratione dieitur. Hieronymus : Pro conjuratione quam nos juxta Symmachum inlerpretali sumus, c Aquila, et Septnaginta et Tlieodotio awSe^yb-) transter sensu
it

colendo mullos deos. (Pagninus refert ad abominationem, sed obslant numerus et genus.) Et carnes sanctitatis (id est sanclse; vel), et carnes sancluarii

transierint

te,

sub. Jrusalem,
fieri solila in

id est

cm

negligas sacrificia te
lertia

templo. Transit
intclli-

tuleiunt,

c
i

Unde
dias

quam nos colligationem possumus dicere. cm in lemplo sibi parari insideprehendisset, eodcm verbo locula est 2 Reg.
et

Athalia,

person ad secundam. Alii per camra

Conjuratio, conjuratio. Propri autem hoc (11,14) verbo Scriplura abutitur, quando non subito fortui< toque peccalo, sed paralis insidiis et conjuratione, tenditur ad delictnm, et pari mente unoque studio id agunt, ut Dei mandata contemnant. > Quod ver hic dieitur, inventant esse conjuralionem, haud obscure indicat, ver observante Ghislerio, impiorum, de quibus hic sermo est, secretissimam agendi rationem, et metum, nedetegerentur. < Hoc cert illud est, quod i hic significatum Jeremi voluit Deus, viros Juda et habilatores Jrusalem in ipso lempore, quo sub sanctissimo rege arctis in lide, veroque in cultu, i et in legis observanti apparebant ut suo peculiari Deo obstricti occult nihilomins pr optimi Josi rgis metu simul convenisse, et sccret conspiratione faeta conjurasse, ut et Deo deficerent, et illius medio lollerent cullum, quam pritnm libr sibi agendi exhibita esset opporlunilas.t (Ros.) (2) Clamabunt ad me, et non EXAUD1AM eos. Diu malis opprimi eos patiar, antequm vindicem in liberlatem. Clamabunt di, antequm exaudiam. Homines sincero fervidoque animo supplicantes audirc, nunqum non paratus est Deus at ubi di ipse neglectus fueril, di rogari se patitur. Neque idcirc animis despondendurn est, aut imilandum Saulis exemplum, sagam feminarn ac diabolum vocantis, ubi sese Deo non exaudiri sensit, aut Judseorum, qui calamilatibus oppressi, insanis numinibus suppliEt clamabunt ad deos.... et non salvabunt eos. cavre (Calmet.) (3) Et clamabunt ad eos. Miror Lyranuin ita eliain lgre hominem Hebraeiim, neque vitium scriptionis animadvei lisse. Maiiifeslum eniin est nostrum interpretem vcrtisse ad Deos, sicut et apud Hebneos, et apud Septnaginta, et in emendalis codicibus Lalinis
i
:

asslmas pro eis laudem et orationem, quia non exaudiam in tempore clamoris eorum ad me. Laudem inIlieronym. qu Dei clemenlia laudalur, combcneliciorum priorum ; ut per hoc impetretur misericordia in pnrsenti afflictione. Nam omnis oralio i'er laudem aliquam Dei habct conjunctam velut cum dieitur omnipotens et misericors Deus; laudatur potentia et bonilas Dei. Pro lande, alii vertunt, clamorem. Yox Hebra significat clamorem, aliquando laudis, aliquando mroris, seu lamenlationis. Sed quare prohibeiur prophela jiro eis orare? Ipse Dominus respondet Quia non exaudiam,
tclligit

memoratione

enim oral, qui cerlus est se non exauditum iri. Sciendum autem loqui Dominum de afflictione temporali, non de pnis a-ternis. Nam lenemur omnem hominem diligere, id esl, salulem ternam ejus optare, quaindi nobis non constat per revelalionem de contraria Dei voluntate quo casu talis homo defrustra
;

sineret esse proximus. Additautcmllieron. Ex quibus discimus, frustra aliquem rogare pro alio, cm
:

Quod

non meretur aecipere, pro quo rogatur Deus. similiter inlelligendum est de afflictione temporali. Videlicel, quia non est rogandus Deus, ut auferatab aliquovirgam temporalem, nisi ille per pniille

legitur.
(4)

Secundum numerum,

cic.

Repelitum ex Jerem.2,
:

18, Grelins. Confusioni, id est, pudendoidolo, nempe In confusionem, vel Baali, ut sequitur (Piscator) i' Dei cui baec altaria oppnsuerunt ; quod tamen coaclius videlur; vel potis 2" vobis; q. d., qu cdent

vobis

in

opprobrium et pudorem. Ad thurificandum.


colebant

omnes Baal, quomod exprobral eis deorum lurbam? Resp. Nomen liaal (t\iwd proniiscuiiin esse, et omnibus idolis commune, abund constat), synecdochice hic comprehendit omnes illos
At
si

deos qui suis eliain nominibus distincte vocabantur. Quid aliud est. Baa/qum palronus, vel mediator, vel deus inferior, qui conciliai gratiam apud summum Dcum? Quod autem propheta hic reprehendit ( lurbam scilicet deorum), vidcmus quotidi usuvenire nain ubi cultu Dei declinanl homines, nullus est finis, sed error ex errore nascitur, etc., donec se projecerint in labyrinlhum unde nullus est exitus.
:

(Calvinus.)
(5)

TU ERGO

KOLl ORARE PRO POPULO

HOC, ET NE

tentiam ostendal se aliquousque correctum. Alioqui, pro indignis etiam, sp rogat Ecclesia, ut Deus det eis pnilcnliam, inspiret (idem, ut ex indignis dignos faciat, et ex rebellibus obedientes. (Estius.) Vous donc, Jimie, n'entreprenez point d'intercder pour ce peuple ... parce que je ne les couterai point au temps.... qu'Ut seront le plus affligs.... Ces paroles ont t djex| liques. Mais parce que Dieu, en les rptant souvent dans ce livre, semble vouloir nous porter y faire une rflexion toute particulire, nous ajouterons ici que le Seigneur, ayant rsolu de punir son peuple parce que ses crimes normes le mritaient, et que c'tait par ce mme chtiment qu'il voulait faire misricorde plusieurs d'entre eux, il ne fallait pas que Jimie s'oppost un si grand bien car il s'agissait de faire paratre la gloire de Dieu, cl dans l'accomplissement des prophties, et dans ces preuves clatantes de sa justice, et dans la conversion de plusieurs pcheurs, qui avaient besoin de passer par la fournaise de fer de Rabylone pour expier leur ingratitude envers le Seigneur, qui avait tir leurs pres (le la fournaise de fer de t Egypte, comme parle l'Ecriture. On ne doit donc pas infrer de ce passage, qu'il y ail des gens si mchants, qu'il ne faille point prier pour eux, puisque tant qu'ils sont en celle vie, il y a lieu d'esprer (pie la grce de Jsus-Christ en pourra faire de vrais pnitents, et <pie l'Eglise, en cllet, prie souvent pour les plus indignes, dans l'incertitude o elle esl s'ils ne sont point du nombre de ceux qui se doivent convertir, et dans le dsir qu'elle a (pic Dieu leur accorde la grce (Sacy.) d'une vritable conversion.
;


129
gunt

COMMENTaRIUM. CAP.
hommes
:

XI.

130

juxla illud

cm jam

destiluta sis viris

Omnis carofnum, idest, sanctis. Juxta hanc inter-

sive,
|

ut jugulent illum.
:

Corrumpamus,
in

etc.,

ad ver-

bum

Corrumpamus lignum

pane

ejus, pro, in ligno

pretationem sunt verba prophtie. Chaldams paraph. de sanclis iutelligit, ut sint verba Dei; Cur sancti mihi
dilecti diutius

est Dei jussu et volunlate Dei, pro

hominum redem-

versabunlur

Vers. 16.

Viridem,

m templo Dei Jerosolymis, etc.


vel, virentem.
:

Fructu

(ad
et
,

verbum
specie
,

fructu form. Vatablus)


:

pulchram fructu

sive slalur. q. d.

Cm

olim serviebas Deo


:

felix eras, similis

olescmper

virenli

poslhceris

in-

felicissimaprcpler idoloialriam tiiam. Succenditignem,

accendet Deus ignem contra illam,.et frangent ramos


ejus.
te,

ptioneest iminolalus, sicut vocatur sacrificium Abrahae, quod Abraham oblulit Deo, aiunt Theophyl., Eulhym. et Maldon. Aut quia ipsemet Deo est oblatus et iminolalus; aul Dei, id est, divinuspropter divinilatem, quae in ipso erat aut, ut Glemens Alexandr., 1. 1, Paidag, c. 5, et ex eo Tolelus, quia pro nobis factus est puer, et infans Palris, pueros enim agnos vocamus. Vcrba dmentis sunl Quoniam Scriptura pueros et infantes agnos vocal, Deum qui est Verbum, qui propler nos
: :

Pronomen
ramos
tuos.

lerlix personne, pro secunda3, contra

Iwmo

vocavit

et

Ob

factus est, qui nobis in omnibus assiniilari volebat, agnum Dei, filium Dei, infanlem Palris, q. d. :

idoloialriam, inquit,

tuam excita-

bilur contra te clamor mililum

Chaldxorum, qui ur-

bem tuam

incendio perdent.

Vers. 17.

Sibi, id

est, in

suam perniciem. Ad

ihritandum me, ut

me

irritarent.
etc.

Vers. 18.

Dominus autem,

Dominusautem

in-

dicavit mihi (sub. insidias quas mihi parabanl), et cog-

Christus est agnus Dei, id est, filins Dei. Agnus enim filium noiat, sicul Gnes. 49, catulus lconis dicitur, ut significctur myslic filins Dei, quod inulti antiqui annolrunl ila hic non ovein, non bovein, sed agnum vocal, ut homincm hune sgniucel cs^e Filium Dei, non Pairein, non Spirilum sanctum. Porro, -b infanlem Punis, Clmente impropri dicitur Christus enim sequalis Patri, eique coajvus, non recl dicitur infans
:

Palris,

qu Deus

est.

Nam

qu homo

est, reel id

de

novi.

Commendat

et misericordiam Dei, qui

suos

in

periculo non deserit. Praedicebam populo


ipsi eventura,

meo mala

propterea voluit

in

hoc periculo versarer,

me prodere, sed cm scrvavit me Dominus. Opra


duci solet ad jugulandum,

eorum, studia eormn, vel cogilationes.


Vers. 19.

Ducitur

(1),

(1) Et ego quasi agnus mansuetus, Hebr., alluph, id est, assuefaclus, mansuetus; Chald., eiectus,;Sepluag.,

eodici polest. Joannem Baplislam sequilur Joannes Evangelisla, qui Christum identidem vocal agnum, miique voce agni delectalnr, ade ni in Apocalvpsi vigesies septies eum nunciipel agnum, uli videre est in Concordanliis Bibliorum. Hinc Cl S. Pelrus, spectans Chrisli innocenliam, redemptos nos esse dicil prelioso sanguine quasi agni immaculali Christi. Ob hasce ergo agni de Clnislo figuras el prophelias, velus luit mos Christum depingendi agni specie, quem proecursor digilo oslendit, uli docel syaodus 6, habita
can. 82, ubi et hune nioreni relineri jubet, Ut per ipsum, ail (agnum), Verbi humiliationem mente compreliendenles, ad memoriam quoque ejus in cameconiersulionis, ejusque passionis, et salutaris mords deducamur, ejusque qu ex eo fada est mundi redemplionis. Alquc hune usuni Rouiana et Lalina Ecelesia seniper relinuit, licl Grxci ob caluninias konoclastarum aliquando vetuerint Christum ali specie pingi quni hunian. Bonuc enim, el in aliis Eeelesiis Laiinoriini, in anliquis cmeteriis et sepulcris, videre est Christum musivo opre pictum et scutptum quasi agnum : sed et ex cer sacra solilas confia (ignorant imagines in Ordine Romano Celasio colleclo (ut constantior opiuio est) ex antiquo ejus Ecclesi usa lic habeniur : In edem Dominic post Albas,id est, in octav Pasch, intra civilatem Ilomunam danlur agni cerei ab urcliidiacono in Ecclesi post missam et communiou em populo, etc. llc guident antiqui tas in Ecclesi lioman servala, nunqum poslea intermissa, haclens
in Trullo,

innocens; Syrus, simplex; Arabicus, aberrans, vel instituera; sed incongrue. Potest sexto verli, ego sicul agnus dux, vel ductor gregis, ut significctur Ohristus, qui omnes martyres exemplo suo anleivii, eosque sua passione animavit ad forliter appetendam pro Deo mortem, inquit Viegas in Apoc. 12, p. 516. Sepliino Valab. Pagninus et Kiincui vertunl; Sicut agnus, et sicut bos ducitur ad victimam, sic et ego. Jeremias ergo punis et milis fuit quasi agnus, fuiique lypus veri agni, qui tollil peccaia mundi, scilicel Chrisli, qui fuit dux gregis Ecclesi;e, pro eque iminolalus est, uli docel Isaias, c. 53, 7. Hinc Christus fuit agnus occisus ab origine mundi, prsignalus. Primo, in saerificio Ahelis, qui oblulit primogcniia ovium, id est agnos, Domino, ac proinde Deo placens ipsemel quasi agnus innocens, faclus est vicliina Deo, cm parricid Gain occisus, primus exlitil orbis virgo et martyr. Secundo, in ariete sive agno masculo, quem pro Isaac substiluit et immolavit Abraham, Gns. 22, v. 12, sic enim in Chrisli passione, Jud.eis et lortoribus pro deitate surrogai, passa el iminolala est

causamque addil

anno Christi G92 pag. 914. Nota hic usuni agnorum cereorum benediclorum, quasi usilalum elauliqtmm laudari Gelasio,
perseveravit, ait Cardin. Baronius,
;

humanilas.
Tertio, in agno paschali, de quo fus dixi, Exodi 12. Elenim pasclia nostrum immolants est Christus. Agnus redemit oves. Christus innocens I'atri reconciliavit peccatores. Quarto, in jugi saerificio. Quotidi enim llebnci ex lege Exodi 23, 38, immolabanl Deo tam inane (pini

vespere agnum et hoc est sacrificium malulinum et vesperlinum, quod sa'p offert et refrical David in Psalm., et Prophtie; ila Origen., Cyrill. elEulhym. in Joan., c. 1,29. Quint, in aliis ovibus et agnis, qui ex lege omni
:

qui vixil anie annos 1100, puia sub annum Christi 500. Niinirm, baptizali cm veslem candidam in baplismo acceplam dc|)0iiebanl Dominic in Albis , ejus loco accipiebant hune agnum cereum Ponlilice benedictum, ut monerentur, agnum Christum, ejusque innocentiain baplismo acceplam, jtigilcr el pr;e oeuiis habere el conservare. Code Scrgius Papa anno Christi 701, slatitit ut tempore Dominici corporis, Agnus Dei, qui to'lis peccata mundi, miserere nobis, clcro et populo dccantareiur, ail Anaslasius Bibliothecarius et ex eo Baronius. lta nimirm voluit Ecclesi agni hujus ideani, niemoriam, amorem, cultum el innocentiani jugiler nobis
objiccre.

festo offerendi erant-

Sexto, quia ab Isai, c. 53, 7, el Jeremi hic Christus comparainr agno. Hinc Joannes Baplista demonstians Judaeis Christum, sive Messiain eis promissum Ecce, inquit, agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Ubi Nota. Christus dicitur agnus Dei, quia Deo, id
:

Denique tropolog. per hanc agni specieni,


vil Christus,

signilica-

qum

sibi

Deoque pretiosa

et

chara

sit

Nimirm Christus, ulpote Agnus Dei primogenitus, amat agnellos, amat agnas, amat agnetes, amat innocentes,
sit fortis et invicia.

mansuetudo, qumque ipsa

131

IN
ejus,

JEUEMIAM
lelhale, id est,
thae intelligit

132
toxicum

panem
brocis,

per transpositionem. Genus diccndi Hepro : Injiciatnus perdcndi cum causa lignum

panem

ejus.

Per lignum

le-

laxum, aut aliam arborem cujus lignum

virgines, amat martyres, quia mites et per mansuetudiuem facit eos omnibus hoslibus, omnibus tormentis, omnibus tentationibus superiores. Hoc est ergo secretum, quod per agnum nos docet Chrislus, nnnirm mansuetudinem et patienliam, esse fidelium

amat

in pane, id est,

cum pane

ejus, id
:

est,

cum

cibis et

scuta in bello defensivo, oequ ac tcla in bello offensive invicta, quibus omnia adversa, omnesque adversarii superantur, im subjuganlur. Mansueludo enim non tantm vincil hosles, nec tantm superbiam, iram, invidiam, impatienliam ; sed et libidinem, omnemque concupiscentiam, uti docent Cassianus, et prisci asLieuli micetie; quin et ipsa veritas clar pronuntial les, quoniamipsi possidebunt terrain, Matth. 5, 4. Et non cognovi, scilicet, antequm mihi, Domine, revelares; q. d. : Non pulabam eos fore tam nequam, tam mihi infeslos, ut nie neci deslinarent. Sic allegoric, Chrislus non cognovit, quia qu homo, sine Patris revelatione non cognovit insidias Judseorum. Secundo et potis, non cognovit, id est, dissimulavit, quasi nesciret uahlias eorum. Tertio, non ad mortem nibil dicens, cognovit, id est, ductus e perinde ac si non cognovi^U qu eum ducerent; sicul agnus cm ad lanienam ducilur, non queritur, non refugit, quia nescit qu eat; alioqui non ignorabat Chrislus qu ducerelur, im passioncm et crucem suam jam ant prdixerat, Matth. 20, v. 18 et 19. lia
:
i

fructu suo, ait H. Kiinchi, q. d. Occidamus Jeremiani, ut ipse pereat, et eum ipso prophetia ejus tristissiina, quasi Jeremias sil arbor exscindenda panis, id est, fruclus ejus, sil ejus doctrina, contio et mina; : unde sequitur : Erudamus eum (quasi arborem) de terra viventium. H;cc expositio salis convenit Hebraeo; sed dissentil versione nostr, cui consentiunt Sepluag.
;

et Chald.

Secundo, Chald., S. Thomas, Hugo, Lyran., Pagninus et Yatabl. T corrumpamus lignum in pane ejus, per hypallagen verlunt Corrumpamus panem ejus ligno , scilicet venenalo et mortifero, q. d. : Toxico et ligno venenalo inh'ciamus ejus panem et cibum, et sic veneno eum perimamus unde per lignum hoc, accipiunt laxum, cujus lignum, folia, baccas el flores lethalia esse, docent Theophrastus, Plinius, lib. 16, c. lO.Dioscorid., Galenus el alii, ade, ait Plinius, utquiobdormiunt sube moriautur; unde
: : :

Virgilius

Ne propis tectis laxum sere. Im bine Maldon., Calepinus et alii venenum


:

dici

Hugo, Maldon. et alii. vide, christiane, et imitare hoc agni immaculati exemplum, hoc spculum jugiter speculare, et moribus exprime. Ita fecerunl onmes christian perfeclionis studiosi, ab eoque didicerunt injurias, verba et verbera silenli et miti animo perferre. Audi exempla ex
quanl plus cum aliquis injuriabalur aut incilabal , lanto magis ad eum recurrebat, dicens : Isti sunt qui nobis occasionem prbent ad perfectionem nostram; qui autem beatificant nos, decipiunt nos, et semitam pedum nostrorum subvertunt.

Vilis Pair., lib. 7, c. 7 et 8. Monachus quidam eral, qui

Alius non arguebat injuriantem, sed se, dicens Quia propter peccata mea conlingunt mihi lic.
Tertius,
si

quis ei detraxisset, mittebat

ei

munera.

Quartus, Zacharias pallium sunmconculcans, dixit: Nisi quis sic fucrit conculcatus, monachus esse non potest.

Quintus, S. Anlonius prnedixit Ammoni Multm habes in via Dei proficere. Et educens eum de celle Vade, inquit, et injuriare lapidem hune, et indesinenter cdc; quod cm fecNsct, rogavit eum S. Anlonius, si ei atiquid lapis respondisset? At ille dixit Non, cui sanclus Ita et tu ad liane mensnram pervenlurus es, utnullam tibi ficri arbitrais injuriam. Sextus, lib. 5, c. 7, de Foriitudine, omnes injurias et tribulationes superabat, in iis gralias agendo Deo atque ade Deus, inquit, videns patienliam ejus, abstulil omne bellum tcnlatiouis ab eo.
:

putant toxicum taxo, quasi taxicum sed alii melis toxicon Tijw id est, sagilla, deducunt; et hoc est Ijuod ait Plinius Sunt et qui taxica hinc appellala dicunt venena, qu nunc toxica dichnus, quibus sagitt linguntur ut sint venenat. Dioscorides venenum hoc taxi, libuil nimio frigori taxi, instar cicuta. Melius Mathiolus in Dioscorid., lib. 6, 12, id tribuit nimio calori; quia taxus corticem et frondes habet aniaras, baccas^ dulces et acres, perptu viret, febres morliferas et alvi profluvia ciet, denique avicula; frondes taxi depastae nigicscunt, quae omnia caloris nimii sunt signa, Taxo panem et cibum Jeremie inliciamus, exq. d. cidamus et succidamus. Verm, quia lignum non solet iniponi cibo, sed venenum quod hebraic \L"K"1 ros dicitur, et quia ornnes Patres hune locum inlelligunt de ligno crucis; hinc Tertio et aplissim, mittamus lignum in panem ejus, ut scilicet ioco panis, pascamus eum ligno, idest fusle aut cruce, cruciligamus eum. Sic vulg dicunt. Fuste le cibabo, id esllusle lundam te, baculos gustabis, pugnos comedes. Yel si vertas, conumpamum lignas in panem, ex|ioneper hypallagen; corrumpamus panem ejus in lignum; id est, pervertamus ejus panem, et mittamus in lignum, ut pro pane comedat lignum, id
: : ;

crucem, unde Syrus vertil : Corrumpapane ejus; vel, depravemus ligno panem ejus. Claris Aiabieus; Corrumpulur per trabem caro ejus, et per lignum forliludo, vel vis giganlea ejus. Sic enim aplissim hic Jeremias proplietabat crucem
est, fusles aut

mus lignum

in

(Jlirisli

uli

cum

lacre docet S. Ilieron. et

Theodo-

Tryphon.; Tertull., lib. contra Judseos, c. 10; Cypiian., lib, 2 contra Judaeos, e. 15; Ambrosius, iii titul. psal. 55; Grcgorius, lib.
rct. hic,

et Juslinus contra

Septimus ibidem
tionibus apparct.

Virlus, inquit,

monachi

in tenta-

Octava, S. Synclelica In lentatione , inquit, dicito, castigans castigavit me Dominus, et morti non tradidit
:

me. Si ferrum es, pet adhibilum tibi ignem amitis ruginem ; si uurum es, per ignem probalior eris. Memor eslo istius : Transivimusper ignem et aquam : rcsiduum est quod sequitar, ut inducamur refrigenum. Oblinuisli primum, expecta secundum, agens qu virlulum

passim. Quarto, Tertull. lib. 3 contra Marcion., c. 19, et Lactant., lib. 4 Institut., c. 18, per hypallagen sic exponunt, miltamus panem, hoc est corpus Cluisli, (piod nobis esl panis in Eucharistie, in lignum crucis; vel,ulabbasJoacbiin hic, mittamus tignumin panem, id
3, Moral., c. 12, et alii

crucem in carnem Chrisli, btsphemiam in docliiiiam, delr.iclionein in vilam, scandaluni in religioest,

nem,

ul

nemo

esse enicifixuui, sic et S.

credalei et doclrinse ejus, quein videat Thomas, Anilr. Capella et


Terlulliani
ha'C

sunt.

Talis agnus fuit S.

Vox
vis

ejus in vit fuit principis hnjus


:

morle. Mansuetudinem volo, qu omnis mundi enefvatW. Vo\ vero in


in vit

Ignatius

et in

Maldon. uni. Nota. Verba

sunt

Hoc lignum

(crucis) et Jeremias tibi insinut, dicturis prdicansJudais : Yenite, mittainus lignum in panem ejus, utiquein

morte
molar.

Frumenlum

Chri:;ti

mm,

denlibus besharum

Mittamus lignum in pankm ejus. Hebraic, corrumpamus, perdamus, exscindamus lignum, id esl, arborem,

corpus. Sic enim Deus in Evangelio quaque vesiro revettivit, panem corpus suum appelions ; ut el hinc jam eum intetligas corporis sui fujuram puni ddisse, cujus
retrb corpus in

pane prophetas figuravil, ipso Domino koe

133
sit

COMMENTARIUM CAP.
et lethalem

XII.

134

niortiferum, q. d., ligno minutalim conciso vene-

natum reddamus
cipit "XV

cibum

ejns. Glassius ac;

nunt plerique Patres, sed non ad litteram. Calmet. Vers. 20. Judicas juste. (Vid. Ps. 9, 5.) Qui

lignum pro vase ligneo in quo panis confieitur


in calino

proeas, etc. (Vid. Ps.

7,

6.)

Videam

ui.tio-.f.m,

cl

rumpamus

panent ejus. Et Lud. de Dieu

DTV

(Vid. Ps. 5, 11, et 79, 10.) Revelavi, q. d., ad le eu


fugi

panem pro came suniens


7, interprealur
:

ut in Ling. Arab. et Job. 6,

tanqum ad judicem justum.

baculis carnetn ejus ita

commdamus

ut ipsa ligna corrumpantur ac perdantur. Lud. Capellus perdamus ligno (cruce) carnem ejus. Et ita expo-

Dixit. lertia persona pro prima. Ego Dominus hc dico. Anathoth, meminit Anatlwih, qud illa in primis Jeremiam suum civem (sup. 1 1)
,

Vers. 21.

afflixisset.

Ne

vaticineris, id est, ne prdices nobis

sacramentum postea interprelaturo.

Qu

verba imperit

captivitatem tanqum
bis renunlies. (1)

Deo missus ad nos

ut

hoc no-

et perverse lorquent Calviniste contra verilalein cor-

poris Cliristi in Eucharistie, cm eamdem manifest stabiliant dicit enini Tertull.: Qnd apud Jeremiam
:

Vers. 23.

An.num, in tempore.
:

per panem intelligalur corpus Christi, quod in ligno crucis alixum fuit, atqueaddit; Christum ipsuni ita explicuisse prophetiam Jeremi, cm de pane Eueharistia? dixit Hoc est corpus meum quod pro vobis tradetur, id est, crucifigetur. Ubi clarum est, per panem
:

in Eucharisli abscondit sub figura et specie panis (non peponis, vel allerius rei) de eque dixit Hoc est, non panis, sed corpus meum. Hune esse sensum Terlulliani

apud Jeremiam hic, non intelligi panem materialen. qui significet corpus Cliristi (ut volunt Calvinisme), Je enim sequeretur panem fuisse crucifixum, non auleni
corpus
Cliristi.

clarissim docet Pamelius in lib. 4 contra Marcion., c. 40, n. 6G2, quin et ipsi Cenlurialores JVkigdeburgenses palm profitenlur , figuram apud Tertullia-

Quod ergo

ail

Tertull.

Ut

et
;

Mue jam

figuram assignat pani, ut patet ex verbis, non corpori, idque cogitur fateri Calvinus apud Claudium Sainctes in Apolog. contra Beza.n, pag. 159. Sensus ergo Tertulliani est, q. d. Christus in Eucharistie ddit corpus suum sub figura et specie panis, ut conformait se prophtise Jeremi, eamque explicaret. Jeremias enim per figuram corpus Christi vocavit panem, dicens Mittamus lignum in panem ejus, idest, in corpus Christi Hanc enim figuram quae est in voce panem, ex:
:

eum

intelligas corporis sui

figuram pani ddisse

plicuit et inlerpretatus est Christus,

cm corpus suum

cadere in vocem corporis, sed in vocem (Corn, Lap.) (1) Ad viros Anathotu, Ubi prophela habitavit. Vide ad Jer. 1,1. Sicul prophela nemo magni factus in patri su ita et Jeremias nulles sibi habuit inimiciO' res qum sacerdotes secum Anatholhishabiiantes, qui et cteros sacerdotes adverss eum incitarunt. Prophela mal accejilus erat non modo Hierosolymre, sed etiam cm se reciperet in angulum illum, ut apud suos quietus ageret. Speravit aliquid sibi olii et securilatis fore in patri; verm ibi etiam omnes eum hostiliter perseculi sunt. Ide clades peculiaris illis denuntiapanis;

num non

tur.

(Synopsis.)

CAPUT
1. Justus

XII.
si
:

CHAPITRE
disputem te1.

XII.

cum

quidem tues, Domine, verumtamen jusla loquar ad te


:

quare via im-

piorum prosperatur

ben
?

est

omnibus, qui pnevari-

cantur et inique agunt


2. Plantsti eos
et faciunt
,

et

radicem miserunt

proficiunt,
,

fruclum

prop es tu ori eorum

et long

renibus eorum.
3.

Et tu, Domine, nsti me,

vidisti

me

et probsti
vicli-

cor

meum

tecum

congrega eos quasi gregem ad

mam,
4.

et sanclifica eos in die occisionis.

Usquequ

lugebit terra, et herba

omnis regionis

siccabilur, propter malitiam habitantiutn in e? con-

sumptum est animal et volucre Non videbit novissima noslra.

quoniam dixerunt

Seigneur, si je dispute avec vous, ce n'est pas que je ne sache que vous les juste. Permellez-moi cependant de vous faire ces justes plaintes Pourquoi les mchants marchent ils avec tant de prosprit dans leur voie? Pourquoi tous ceux qui violent votre loi et qui agissent injustemen' sonl-ils heureux? 2. Vous les avez plants, et ils jettent de profondes racines ils croissent et ils portent du fruit. Vous les prs de leur bouche, et loin de leurs reins. 3. Mais vous, Seigneur, vous m'avez connu , vous m'avez vu , et vous avez prouv que mon cur est tout vous. Assemblez-les comme un troupeau qu'on mne la boucherie, et prparez-les pour le jour auquel ils doivent tre gorgs. 4. Jusqu' quand la terre pleurera-l-elle? jusqu' quand loule l'herbe des champs era-t-ellc dessche, cause de la mchancet de ceux qui l'habitent? 11 n'y a plus de btes ni d'oiseaux parce qu'ils ont dit Le Seigneur ne verra point quelle sera la lin de notre
:

5. Si cum peditibus currens laborsli


contendere poleris
pacis securus fueris
nie?

quomod
in

vie.
5. Si vous avez eu tant de peine suivre la course ceux qui taient pied, comment pourrez-v< us cou rir contre ceux qui sont cheval ? Si lorsque vous tiez dans une terre de paix , vous espriez en vain d'tre en assurance, que ferez-vous contre le dbordement du Jourdain? G. Car vos frres mmes et ceux de la maison de voire pre se sont unis pour vous combattre, rt ils se sont levs contre vous avec de grands cris. C'est pourquoi ne les croyez point, lors mme qu'ils vous parleront avec douceur. 7. J'ai quille ma propre maison, j'ai abandonn mon hritage; j'ai expos celle qui m'tait chre comme mon me entre les mains de ses ennemis. 8. La terre que j'avais choisie pour mon hritage est devenue mon gard comme un lion de la fort ; elle a jet de grands cris contre moi c'est pourquoi elle est devenue l'objet de ma haine. 9. Ai-je prtendu que l'hritage que j'ai choisi se, ;

cum equis? cum autem


,

terra

quid facis in superbi Jorda-

Nam et fratres tui et domus patris lui etiam pugnaverunt adversumte, et clamaverunt post te plen voce : ne credas eis cm locuti fuerint tibi
6.
, ,

ipsi

bona.
7.

Reliqui
:

domum meam,

dimisi
in

hsereditatem

meam
corum
8.

dedi dilectam

animam meam

manu

inimi-

ejus.

Facta est mihi hredilas

mea

quasi leo in sylv

ddit contra
9.

me vocera

ide odivi eam.

Numquid

avis discolor

hrcditasmea mihi

?num

,,

IN JREMIM.
uid avis tincta pcr tolum
?

136

venile

congregamini

omnes

bcsliac tcrr, properate

ad devorandum.

10. Pastorcs inulti demolili

suntvineam meam, con-

culcavcrunt partem

meam

dederunt porlionem

meam

desiderabilem
11.

in

dcserlum solitudinis.

oiseau de diffrentes couleurs, et diversement peint dans tout son plumage? Btes de la terre, assemblez-vous toutes contre Jrusalem, htezde la dvorer. 10. Un grand nombre de pasteurs ont dtruit ma vigne; ils ont foul aux pieds le lieu que j'av;>is pris pour mon partage ; ils ont ebang en une affreuse sorait

comme un

litude l'hritage

que

j'avais choisi, et

que

j'avais

rendu

Posuerunteamin dissipationem, luxitque super me; desolaiione desolata est omnis terra, quia nullus
est qui recogitet corde.

si

beau.
11.
Ils
l'ai

ont renvers la terre

que
venerunt vastatores

je

abandonne

solation, parce qu'il


tentif

et elle pleure, voyant dans une extrme dn'y a personne qui ait le cur at;

elle est

12. Super

omnes

vias deserti

Dieu.

quia gladius Domini devorabitabextremo terrae usque

ad extremuni ejus

non

est

pax universse

earni.

13. Seminavcrunt triticum, et spinas messuerunt

hrcdilalem acceperunt,

et

non

eis proderit

confun-

demini fruclibus vestris propter iram furoris Domini.


14. Hoec dicit Dominus adversm omnes vicinos meos pessimos, quitangunt hredilatem quam distri-

bui populo
su,

mco

Isral

Ecce ego evellam eos de terra

etdornum Juda evellam demedioeorum.

15. Et

cm
in

evulsero eos, convertar, etmiserebor


eos,

eorum
et

et

reducam

virum

virum ad hreditatem suam, terram suam.


si

la piller viennent fondre sur par tous les endroits du dsert; parce que l'pe du Seigneur va la dvorer d'une extrmit l'autre, et qu'il n'y aura point de paix pour tout ce qui respire en elle. 13. Ils ont sem du froment et ils ne moissonneront que des pines; ils ont reu un hritage et ils n'en tireront aucun fruit; vous serez confondus par la porte de vos fruits, cause de la colre et de la fureur du Seigneur. 14. Voici ce que dit le Seigneur contre tous ces mchants qui sont mes voisins, qui louchent l'hritage que j'ai distribu mon peuple d'Isral Je les arracherai de leur pays, et j'arracherai la maison de Juda du milieu d'eux 15. Et lorsque je les aurai ainsi dracins de leur terre, je me tournerai vers eux, et j'aurai compassion d'eux et je les ramnerai chacun son hritage et

12.

Ceux qui doivent

elle

16. Et erit:

eruditi didicerint vias populi

mei

sa terre.

ut jurent in nomine meo, Vivit

Dominus

sicut

docue-

runt populum

meum

jurare inBaal: asdificabunlur in

16. Alors , s'ils sortent de leur ignorance et s'ils s'instruisent des voies de mon peuple, s'ils apprennent juier par mon nom, comme ils ont appiis mon

medio populi mei.


17.

peuple jurer par Baal

je les tablirai

au milieu do

mon
Quod sinon
et

peuple.

audierint

evellam gentem illam

17. Si au contraire ils n'coutent point ma voix , je dlruirai ces nations jusqu' la racine, et je les perdrai, dit le Seigneur.

evulsione

perditionc, ail Dominus.

TRANSLATIO EX
1. Juslus es

HEl'dlyEO.
judicia loquar
:

Domine,

si

conlendam tecum
3ies

verumlamen

tecum

quarc via impiorum prospe-

lataest,

pacem habiierunt'

pnevaricanles pr.cvaricationcm
fuisti ori

"2.

Planlsti eos, cliam radies egeruut,

profecerunt, etiarn fecerunt fuicium; prope


nsli

eorum,

et longe a

remous eorum..

3.

Et

lu,

Domine,

me,

vidisli

me

et probsli

cor

diem

occisionis.

4 Usqucqii desolata
le,

meum

tecum

evelle eos sicut oves ad jugulaiioncni, et prpara eos ad

erit terra, et

herba omnis agi


:

arescel propter inalitiam habilantium


novissinia noslra.
in tPrra pa'cis tu

in e? defecerunl animalia et volncres, quoniain dixerunt

tibus cucurrisli et faligaverunt


facis in elalione larden.
te,

quomod miscebis

te

Non videbit cum equis ? et

5. Si

lidebas, et

cum pediquomod
7. Beliqui

6.

Nain etiam fralres


:

lui,

et dormis patris lui, elaiu ipsi prxvaricali sunt contra

eliam

ipsi

clainavenint, posl te congregando

ne credas eis

qum

loculi fiitrrinl
in

ad

le

bona.

domuin meam, dimisi h;credilatem


tincta ha:reditas

meam

dedi dilcctionem onini.e


:

me*

manu

ininiicorum ejus.

8. Fuit
ut avis

mihi hserdil'as mea tanqum Ico in sylv

dedit contra

me voeem suam,
eam?

ide odi cam.

in

9.

Numquid

mea mihi? annon aves per


in

nile ad

devorandum eam.

posuerunl porlionem desiderabilem


contra nie desolata
loca
:

10. Paslores mulli demolili sunt vineam meam, conculcaverunt porlionem meam 11. Posnit eam desolalionem luxit meam desertum desolata omnis lerra quia non quisquam qui ponat super cor. 12. Super omnia
:

circuitum contra

venile, congregate

omnes

bestias agri, ve-

solitudinis.

est

est

excclsa in deserlo venerunt vastatores


lerra:
:

treinum

non

est pax
:

universa: carni.
suffusi

quia gladius Domini dvorai ab exlremo terrae usque ad ex15.

Seminaverunt frumenta,
,

et spinas

messuerunt

acgraia-

verunt, non profecerunt

pudorc

sunt propter fruclus vestros

ob iram furoris Domini.


,

14.

Sic dixit

Dominus adversm omnes


luin

vicinos

meos pessimos,

qui tangunt lixreditatem


:

quam h&Tcditarc

feci

meum
et

Israelem

Ecce evello eos terra su


,

et

domuin Jehudah evellam medio eorum.


:

15.

popu-

Erit

suam,

revertar et miserebor eorum et reducam eos, unumquemque ad hccredilatens unumquemque ad terram suam. 16. Et erit si discendo didicerint vias populi mei ut jurent in nomine meo Vivit Dominus, sic doeuerunt populum meum jurare in B;ial sedificabunlur in medio populi

postqum evulsero eos

moi.

17,

El si non audierint, evellam gentem illam evcllcndoct perdendo,

ait

Dominus.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Jostus es

(1),

etc. Justior, es

Domine,
tibi,

quam

ut tecum conlendam. Prophcta miratur in hoc

(1) Justus tu es, Jova,

quando litem intendeto

vinces,

si

tecum judicio conlendam. Conf. Ps.

1 19,

137.

157
versu lenilatem Dei, ac
si

COiMMEM'ARtUM. CAP.
dicat
:

XII.
4.

138
(quasi pertsesa tt flagi:

Justior es,
:

Domine,

Vers.

Defecerunt,
;

qum
tanien

ut merit Iitigare

debeam tecum

exposlulabo

liorum, Clericus.) Dixerunt


videbit (1), clc, id est,

(sub impii Juda;i.)

Non

aliquanlisper, et cilabo
uti soient pii qui

contra le ea argu-

menta quibus
justas, sive

impiorum

felieitatem

vident. (Vid. Ps. 73, 2.) Judicu, id est, ralioncs

meas

Deus non sumet pnas de nobis post mortem nostram nam hc non curt. Verba impiorum.
Vers. 5.

argumenta quibus videris conlra jus agere.

Vers. 2.

Fecerunt fructum;
:

Si

cum peditibus,
illi

etc.

Verba Oci ad

id est,

copias in-

Jcremiam
thotitas

quibus

praedieit gravera, affliitionem

gnies sibi parant

sive copiosos fruclus te conse-

quain accepturus erat Jerosolymis. Cives suns Ana-

quuntur. Prop fuisti (l),elc. Assidue, inquit, tehabent


in

compart hic peditibus: equis\cr celemmis,

ore
3.

at in inlimo

eorum non
vel,

liabes locum.

Vers.

Cor meum,

sive equilibus, Jerosolymitanos. Conatus es, inquit,


cives tuos in

animum meum
illi

qui est

viam rectam adducere

quod ass^qui
:

tecum,

id est, qui te colit.

Evelle, vel tram fer. Pr-

non
si

potuisli,
illi

im

faligaverunt

te,

et afflixerunt

qud
sunt

para

(2), constitue, inquit,

diem quo

caedendi sinl.

quits

te faligrunt,

long magis

f.itigaturi

Altamen judkia loquar tecum, id est, controversiam judiciaiem tecum agilabo, cupieus informari de causis mine tu gubernationis, el quo paclo conciliait possit cum jusiili lu. Phrasis judkia cum aliquo loqui inex aliquo causas faclorum qurere, terdm valet eumque examinare, an et quomod defenderc ea possit; vid. 2 Heg. 25, G; infra 59, 5. Chaldauis nostra quaslionem judiverba haud mal inlerprelatus est ciorum ego te quevro. Quaeslionem hanc, curimprobis
:

te Jerosolymilani,

inter

quos sunt Phansi

et rex,

qui te majore odio prosequentur, magisque affligent.


In

terra pacis tu fidebas,


:

id est, in civibus Anatholb.

fiduciam habebas

et

tamen
in

insidias tibi struxerunt

quid ergo facis in loco

quo intumescunt fluctus

si-

ben onmia succdant, bonis tam sp maie

fit, ill

miles fluclibus Jordanit? id est, Jerosolymis ubi sun superbi et clati bomines. Quomod facis, etc., quid ergo facis in elalione, etc., vel, tumore, hoc est, in
loco in quo intumescit Jordanis?

atale plures exercuisse, testes sunt cum pluies psalmi, veluti 57, 39, 49, 75, tum Jobi liber, qui lotus in hoc argumento tractando versalur. D'UH ver, hoc loco, non sunt pravi bomines universi, sed Juda:i, ii-

Vers. 6.
ratant
tibi

Pr^varicati sunt contra te


insidias.
,

vel,

pa~

que

viri primarii,

qui

qum

novis et alienis sacVis

ma-

Clamaverunt etc. "pnN "Wp N50 convocaverunt adversm te congregationem, id


est,

Jeremhtm; suoe impielalis pnas iis denunlianlcm, oderunt eumque per insidias medio lollerc quxsiverunt vid.
gis faverent,

qum

anliquis, legitimisque,

induxerunt turbam ut

le

persequerentur. Alii Uta*


:

mabunt

post te lurmatim. Alii


(et ita vertit

Clamant post

te

plen

(Uosenmuller.j QUARE VIA IMPIORUM PROSPRATUR ; BENE EST OMNIBUS, QUI PR^EVARICANTUR, ET INIQUE AGUNT ? Scieilduill exposlulalionem propheta cum Deo non aliud esse, qum veliemeiilem admiralioncm hominis jusli, et
vers. 2, 3.

sub voce;
iunt
Sive,
,

Hieronym.) Quum locuti fueloquenlur lecuvi bona.

etc., vel,

qum posthc

qum
7.

bland

te alloquenlur.
(2),

Vers.
allili

Dilectionem anime me*

urbem

si-

certo scienlis

non esse injustitiam apud Dcum, (sicut etbiepropheta preemillit Justus quidam tu es, Domine) nondm tamen inlelligentis, quo occulto Dei consilio
;
:

cuncla ler prospra impiis evenire pcrmiltantur. Similis est cum Deo disputatio Davidis, Psalmo 72, et Habacuc prophte, cap. I. Quin ejusdem quoque argumenli videtur prolixa illa allercalio inter Job et arnicos ejus. Et est quidem ca tentalio aliqua justorum, vel ad sequendum vias impiorum, vel ad accusandum Dei jusiitiam sed consolanlur tandem justi, tum in illo Psalm. 72, tum lioc loco cujus consolalionis summa est quod impii ad lempus quidem prospr agunt, sed ad hoc, ut posic gravius, vel in hoc seculo, vel cert in fuluro puniantur justi aulem ad tempus affliguntur, ut in a'ternum salventur.
: : ;
:

pecudi similes esse, qune prxsepi vel pascuis denique abigitur, ut jugulelur. Frequenlissim Deus proplielas id agere jubet, quod imperat ut valicinenlur. Ha: loquendi formula: rem acris exhibent, iinplendamque valicinii fidem mult cerlis demonslrant: hitcrfice, immoia, evelle, pro, interh'ciendos, jugulandos, vi auferendos fore, meo uomine praedicilo.
(Calmet.) Jusqu' quand la terre pleurera-t-elle? Jusqu' quand toute r herbe de ses champs scra-t-elle dessche? etc. Tout ce qui arrive dans le monde, n'est point un effet du hasard. Et rien au contraire n'y arrive que selon l'ordre de la Providence. On voit souvent des strilits et des scheresses, el on en cherche la cause. Mais le Prophte nous dclare ici que c'est la malice des habitants de la terre qui la rend strile,
(\)

(Estius.)

impios. Miratur hoc prophela, ut Judaeis oslendat, hoc esse quasi prodigium, tamdi Deo ipsos lolerari, cm centies promeriii sunt inleritum, Calvinus. Signilicat eos firmo in slatu esse, Grotius. Prope es tu ori eorum, elc.q. d. Profitcnlur pleno ore se esse populum luum, Piscator. De lege mulla loquuntur, neque tamen eam sequi volunt. AnteverlitexceplionesJudaorum. Quisnain lu es qui nos citas ad judicium Dei, et litigas cum Deo, qud nos toleret? nonne sumus ejus cultorcs, filii, etc.? Salis, inquit, boc scio sed tu scis Ikrc esse verba, eosque fallaciter agere, etc. (Calvinus.) (2) CONGREGA EOS QUASI GREGEM AD VICTIMAM , ET 6anctifica eos in die occisionis , eos para in diem, qu jugulandi sunt. Apud llebneos, sanclificare plermque est soluinmod pramarare. Septuaginla Purifca eos, etc. Verba Dei sunt, Jcremia: querelis respondentis.jubenlisque impios congreg:ne,ceugregem lanien deslinatum. liebneus Evelle eos sicut pecus ad jugululioncm, lanieuaj deslinatum. Fac sciant, se
(1)

Plantasti eos,

etc.,

nemp

qui sche les herbes, et qui fait mme prir un grand nombre d'animaux et d'oiseaux, crs pour le service

de l'homme; parce qu'il mrite que Dieu le prive des biens qu'il lui a donns, lorsqu'il mconnat son Crateur, et qu'il se flatte que celui qui voit toutes choses par sa lumire infinie, est comme aveugle son gard, et ne se met point on peine ni de sa vie ni de sa mort. C'est l'extrmit o il semble que le Prophte nous veut faire entendre qu'tait alors le rojaume de Juda, qui, aprs un grand clat et une grande prosprit, tait proche de sa ruine, et dans l'tat o se trouve un riche impie, lorsqu'aprs avoir vcu trsheureux, il se voit prt de tomber dans la dernire misre en mourant. (Sacy.) (2) Dilectionem anim* me*. Hebraismus est pro, populum meum quem ex animo dilexi tradidi pr opter iniqui taies ejus in

meum dereliqui,
f horrui. Haud

hostiuin ejus; quin et lemplum atque universani terrain hredilalismeas secs qum cm quis per stjlvam gradi-

manus

S.

S.

iix.

,,

139
gnilicat
et

IN

JEREMIAM
pudefacli sunt
ira
,

140
propliet propter
fructus
vestros

cum lemplo

et universo populo,

quem

unic

ab

ex animo diligebat.

Vers. 8.

Tanquam leo,

etc.

Ut honiines, inquit,

sermonem ad improbos. Prophetam Iram Dei timentes quam effundit in peccatores


elc. Convertit

in sylv, audito rugitu leonis, diffugiunt; sic ego impiis

propter scelera vestra pudore confusi sunt.

vocibus hujus populi coactus,

cum

reliqui; vel,

Vers. 14.

Sic
person

DixiT,etc.
,

De

se loquitur

DomiTan-

ut fugcre soient qui iter agunt sylv ubi audiunt leo-

nus

in terti

q. d.

Ujec ego Dominus dico.

nem

rugientem

sic

ego ab haereditate seu prscdio

mco

Adversum omnes,

etc.,

vel, de omnibus, etc.


,

dififugi.

Clericus fer.
9.

Vers.

Hereditas mea mihi?


et insolentibus
:

gunt, ldunt, vastant. Hereditare, etc.


q. d.
:

dedi possi-

ut avis tincla coloribus facta est niiM hredilas

Numquid mea?

dendam populo meo


ut Palecslini
,

Israeli.EccE, etc., id est, faciam


et reliqui op;

Ammonite etMoabit,

numquid aves sunt


alienigenam
liquat

in circuitu adoerss

eam

id est, ut

pressores populi mei abducantur captivi Chaldsis


et si qui fuerint

plumis ornalam avem re-

Judxi in regione eorum qum abdu-

persequuntur

sic liostes populi

mei illum per-

cenlur caplivi, auferam et separabo eos

ne simul

sequentur et appetent. Venite

(1), Agile sive ternie,

cum

illis

abducantur captivi.

inquiunt gnies prsefecti, exercits.

Vers.

H.
,

Posuit eam,
, ,

Vers. 15.
vel ponet eam, sub.

unus
tiam.

Eos, sub.

Israelitas.

Revertar(I),
mutabo senten-

pastorum illorum

contra me

vel lugendo
1.)

nempe Nabuchodonosor. Luxit de me conquesta est. Omnis


Ponat super cor. sub.
:

id est, redibo

cum

eis in gratiam, vel

terra. (Vid. Ps. 93,

increest

Vers. 16.

Si discendo, etc.

vel

quod

si

Mi,

pationem prophetarum. Chaldceus paraph.

Nemo

sub. gentiles abducti

me

in caplivilatem. ./Edificastabilientur; ut ha-

qui altendal proplietis. (Vid. Isai.41, 22.) (2).

buntcr

(2), etc.

(Conservabunlur ac
inf.

Vers. 12.

In

deserto, loquitur de deserto in quo

betChald. par. Vid.

31,

4",

id est)

non

transl'e-

aluntur armenta.

ram eos
,

gentiles sed prospr

et fliciter

agent

cum

Vers. 15.

Seminaverunt
quodam animi

sub. propliet. jEgro-

populo meo. Hoc refertur ad liberationem factam

taverunt,
vel
,

etc.,

grolaverunt, quia non profccerunt


affec

perCyrum.
Vers.' 17.

dolore

sunt

prophetrc
etc., vel

Audierint

(3), sub.

prophelas.

qud non profuerint verba eorum. Pudore,

tur et rugientem audit leonem, dclint loco illo ; sic ego proptcr rugiturn pauperum, qui poteiilioribus vim et calumniam paliunlur, deserui terram meam, etc. Ex deroliclione aulcin nie boc futurum est, ut tania populi mei fit strages, ut ctiam rapaces aves

sanguine occisorum se tinclurce sint, et besti aqri corpora ipsa laceralur. (Munsterus.) (1) Numquid avis discolor h.ereditas mea mihi? numquid avis tincta peu totum Y Vari lue locus vertitur et exponitur commodissim sic, ni fallor An non hredilas mea mihi (dicta) est avis (qiuedum) discolor, et an non (propterea) aves (ali;e) circumquaque ci adversabanlur? Solelsi qu avis peregrini coloris ad alias aves advenerit, ab aliis impeli. Venite congregamini omnes destin terre Chal:
:

(1 ) Quod si non audierint, vellem, etc. Sic Amnionitarum parscsa ab Jud Machabseo Pella in Moabitide excisa temporc Alexandri Judaeorum rgis, Grotius. Voluit Deus boc diclo non tam gnies qum Judos terrere. Si enim gentibus impun non cessit , Deum spernere, quamvis incognitum , qum inexcusables crunt Judi, etc., Calvinus.
;

(2) Et reducam eos , scilicet , Judos Babylone per Cyium. Ita Tbeodor. , Lyran. Dion, et Vatabl. Secundo, melis S. Hieron. et Raban sic exponunt, Ego gnies prdictas scilicet Ammonitas et q. d. Moabitas cum Judis, per Cyrum Babylone reducam eos enim inde reductos esse patet c. 49 , G et 1 Esdr. 9 ubi cum Moabitis et Ammonitis Judaei post redilum conlraxerunt connubia. Mystic , signilcatur hic vocalio genlium ad fidem
, ,
: :

dsci,

Siry,

Ammonil, Moabitx. Vide dictum


(Grotius.)

locuin

Chrisli.

11

Regum.
(2)

Virum,

id est

quemque.

(Corn, Lap.)

Super omnes vias deserti. Quia per omnes.

viashosles venturi erant, ut inbem obsiderent. Hebr. Super omnia excelsa ut verlit Jonatbas , et nos s;ep aliis locis annolavimus quasi dicat , omnes colles pleni crunt bostibus. Sept, longissim verbis discesserunt., super omne exilium in deserto. Non est pax prasens pro futuro , non erit pax, univers carni id est , ubi bellum erit. (Maldonatus.)
:

eruditj didicerint vias populi mei, ut (3) JURENT IN NOMINE MEO, VIVIT DOMINUS, S1CUT DOCUERUNT POPULUM MEUM JURARE IN BAAL , jEDIFICABUNTUR IN medio populi mei , id est, si Ammonit et Moabit qui Judaeis auctores fuerunt ad idololatriam, nunc melis ab Judas institut! ad me, id est , Dei uniuscultum, se rfrant, vivent placide in vicini Judorum, nemine ipsisnocente. (Grotius.)
erit,
si

Et

CAPUT
t.

XIII.

CHAPITRE
:

XIII.
:

Ilc dicit Dominus ad

me

Vade, et posside Ubi

lumbarc lincum, et poncs


in

illud

super lumbos luos, et

aquam non

infres illud.

un jour Allez, achetez- vous une ceinture de lin, et vous la mettrez sur vos reins et vous ne la laverez point dans l'eau.
1.
dit

Le Seigneur me

2. Et possedi

lumbarc juxta verbum Domini,

et

2. J'achetai

posui circa lumbos meos.


3.

gneur
reins. di3.

me

l'avait

donc une ceinture , selon que le Soiordonn et je me la mis sur les


,

Et faclus
:

est

senno Domini ad me, secundo,


quod

Le Seigneur me parla une seconde

fols, et nie

cens
4.

dit:
,

Toile lumbarc quod posseilisti


,

est circa
,

lumbos luos
Bconde

et surgens,

vade ad Eupbratcn

et

ab-

ibi illud in

foraniinc petr.

Prenez cette ceinture que vous avez achete, qui promptcinent au bord de l'Euphrale, et cachez- la dans le trou d'une pierre.
4.

est sur vos reins; allez

, ,

141
5.

COMMENTARIUM. CAP.
Et
abii, et

Xlli
allai aussitt, et je la cachai prs

U2
de

abscondi illud in Euphrate, sicut prce-

5. Je m'en l'Euplnate, comme le Seigneur

me

l'avait

commande.

ceperat mh Dominus. plurimos, dixit Dominus 6. Et factum est post dies

ad

me
7.'

bare,

Surge, vade ad Luphraleii et toile quod prcepi tibi ut absconderes illud


:

indc lumibi.

jours, et le Sei6. Il se passa ensuite beaucoup de et gneur me dit Allez promptement l'Euplnate, commande d y tirez de l cette ceinture que je vous ai
:

cacher.
7. J'allai

Et

abii

ad Eup'.iraten, et

fodi, cl tuli

lumbare de

doncau bord del'Euphrate;

et,

ayant creu-

et ecce : loco, ubi absconderam illud ut uulli usui aptum esset. lumbare, ita
8.

computruerat

dicens Et factum est veriraro Domini ad me,

lieu o je las dans la terre, je tirai cette ceinture du qu'elle n'tait vais cache; et je la trouvai si pourrie plus propre aucun usage.

9.

Hc dicit Dominus
et

Sic putrescere faciam super:

8.

Alors

le

Seigneur nie dit

biam Juda,

superbiam Jrusalem mullam


,

40. Populum istum pessimum

qui nolunt audire


:

ie Voici ce que dit le Seigneur : C'est ainsi que l'orgueil excessif de ferai pourir l'orgueil de Juda et

Jrusalem
qui Et tout ce peuple d'hommes trs- mchants, marchent veulent point couter mes paroles, qui ne courent aprs dans les garements de leur cur, et qui les servir et les adorer; Us les dieux trangers pour plus prodeviendront comme celte ceinture qui n est pre aucun usage.

sui verba mea, et ambulant in pravitate cordis

abie-

10

runtque post deos alienos


rent eos usui
:

ut servirent eis et adora,

et erunt sicut
est.

lumbare istud

quod

nulli

aptum

11. Sicut

enim adhrel lumbare ad lumbos


mihi
dicit

viri

sic agglutinavi

omnem domum

Isral, et

omnem
popuet
:

domuin Juda,
audierunt.

Dominas, ut essent mihi


et in

in

lum, et in nomen,

laudem, et in gloriam

non
dicit

autour Car, comme une ceinture s'attache 11 troitement uni a des reins d'un homme, ainsi j'avais maison de Jumoi toute la maison d'Isral et toute la fussent mon peuple da dit le Seigneur, afin qu'elles
et

que
;

j'y tablisse

mon nom, ma louange


:

et

ma

gloi-

12. Dices ergo ad eos

Dominus Deus
vino.

Isral
te
:

Et dicent ad

sermonem istum Omnis laguncula implebitur Numquid ignoramus quia omnis


:

Hc

re

et

cependant

elles

ne m'ont point cout.


que
dit
:

le

laguncula implebitur vino?


13. Et dices ad eos
:

Hase dicit Dominus

Ecce ego

reges qui implebo omnes habitatores terra; hujus, et sup3r thronum ejus et sacer sedent de stirpe David propbetas , et omnes babitatores Jrusalem
,

Vous direz donc ce peuple Voici ce Tous les flacons Seigneur Dieu d'Isral rpondra : remplis de vin. Et ce peuple vous vin tous que nous ignorons qu'on remplit de cons ? que dit 13 Vous leur rpondrez Voici ce
12.
:

seront Est-ce
les fla-

le

Sei-

gneur

dotes, et

ebrietate.

et filios

suo, et paires 14. Etdispergam eos virum fratre non parcam, et non : pariter, ait Dominus
:

concedam
'

neque miserebor ut non disperdam eos


:

habitants de Je remplirai d'ivresse tous les David qui sont assis celte terre , les rois de la race de prophtes, et tous les sur son trne, les prtres, les habitants de Jrusalem. sparerai le frre d'a14. Je les disperserai, et je peres, dit le Seivec le frre, les enfants d'avec les pardonnerai point, je n'userai point d in

gneur;

ie

ne

15. Audile, et auribus percipite

nolite elevari

dulgence, je ne ferai point de misricorde perdrai sans ressource.

mais je

les

quia Dominus locutus

est.

antequm 16. Date Domino Deo ad et antequm offendant pedes vestri contenebrescat,
vestro gloriam
,

ne vous levez point 15. Ecoutez, prtez l'oreille, et parl. d'orgueil, parce que le Seigneur a
les tnbres

montes caliginosos
in

exspectabitis lucem, et ponet


in

eam

umbram
17.

mortis et
si

caliginem.
audierilis
,

Quod

hoc non

in abscondito plo:

gloire au Seigneur voire Dieu, avant que vous surprennent, avant que vos pieds se tnbres. heurtent contre les montagnes couvertes de en Vous attendrez la lumire et Dieu la changera ombre de mort et en une profonde obscurit. une
1

Rendez

rabit
et

anima mea

facie superbiae

plorans plorabit

deducet oculus meus lacrymam, quia captus est


18. Die rgi et dominalrici

mon me

grex Domini.
:

si vous n'coutez point ces avertissements, pleurera en secret sur votre orgueil et il larmes, parce sortira de mes yeux des ruisseaux de que le troupeau du Seigneur se trouvera pris.

17.

Que

Humiliamini, sedele

quoniam descendit de capite vestro corona gloriae vestne.

Humiliez-vous as18. Dites au roi et la reine votre seyez-vous par terre, parce que la couronne de gloire est tombe de votre tte.
:
,

19. Civitates austri clausae sunt,


aperiat
fect.
:

et

non

est

qui

translata est

omnis Juda transmigratione per-

et il n'y a per19 Les villes du midi sont fermes, ailleurs sonne qui les ouvre tout Juda a l transfr trangre. toul est pass dans une terre
;

ab 20. Levate oculos vestros, et videte, qui venitis


aquilone
:

ubi est grex qui datus est


?

tibi,

pecus inely-

ceux qui viennent 20 Levez, les yeux, et considrez troupeau qui vous contre vous de l'aquilon. O est ce excellent? avait t confi, ce troupeau si
appris a vos Car c'est vous-mme qui avez c'est vous qui ennemis la manire de vous combattre; vous-mme. Ne sentirez vous les avez instruits contre femme douleurs semblables celles d une
sa colre?

tum tuum

21

Que

dais direz-vous, lorsque Dieu vous visitera

21. Quid dices eos adversm

cum

visilaverit te? tu

te, et erudisli in te,

enim docuisti numquid caput tuum


:

non dolores apprebendent


rientem
22.
?

quasi mulicrem parlu-

pas alors des

qui et en travail
:

Quod si dixeris in corde luo Quare venerunt mihi hc?Propter multitudinem iniquiUlis lu* re

22. Si vous dites en ces

vouwme

maux

sont-ils

cause venus fendre snrmOil c est

^^j*"

143
vclata
surit

IN

JEREM1AM

1U

verecundiora tua, pollut sunt planlce

tu.
23. Si mulare potest ^Eihiops pellem suam,

aut
,

pardus varietates suas

et

vos poterilis benefacere

cm

didiceritis nialum.

24. Et disseminabo eos quasi stipulam,


raptalur in deserto.

qu venlo

de la multitude de vos offenses que votre honte a t dcouverte, et que vos pieds ont t souills. 23. Si un Ethiopien peut changer sa peau , ou un lopard la varit de ses couleurs, vous pourrez aussi faire le bien, vous qui n'avez appris qu' faire le mal. 24. C'est pourquoi je les disperserai en divers lieux,

comme

la paille

que

le

vent emporte dans

le

dsert.

25.
cit

Hc

sors tua, parsque


:

mensur tu

me,

di-

Dominus

quia oblita es me, et confisa es in men-

25. C'est l le sort qui vous attend, c'est le partage que vous recevrez de moi, dit le Seigneur, parce que vous m'avez oubli et que vous avez mis votre confiance dans le

mensonge.

dacio.

26.

Unde

et

ego nudavi femora tua contra faciem


ignominia tua
,

26. C'est pourquoi j'ai relev vos vtements sur votre visage ; et on a vu votre honte,

tuam,

et apparuil

27. Adultcria tua et hinnitus tuus


tionis

scelus fornica-

vos fornications.

tu

super colles
,

in
!

agro vidi aboininationes


;

tuas.

tibi

Jrusalem

non mundaberis post me

usquequ adhuc?

dbordements et le crime de vu vos abominations sur les collines et au milieu des champs. Malheur vous Jrusalem! Ne serez-vous jamais pure, en vous attachant me suivre? jusqu' quand demeurerez-vous dans votre impuret ?
27.

Vos

adultres, vos
J'ai

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
cme tibi cingulum lineum et pones illud super lumbos tuos et in aquam non infres illud. 2. Et emi cingulsm juxta verbum Domini et posui super lumbos meos. 3. Et fuit verbum Domini ad me, secundo, dicendo 4. Toile cingulum quod emisti quod est super lumbos tuos, et surge vade ad Euphratem , et absconde illud ibi in foramine petr. 5. Et perrexi , et abscondi illud in
1. Sic dixit
:

Dominus ad

me

Yade, et

Euphrate, sicut prceperat Dominus mihi.

G.

Et

fuit

in fine

dierum multorum
tibi
:

dixit
ibi.

Surge

vade ad Euphratem
et fodi
,

et toile inde

cingulum quod prcepi

ut absconderes
et

Dominus ad me
7.

Et perrexi ad
,

Euphratem,

et tuli

cral ulilitatis.

cingulum de loco ubi absconderam

illud

ecce computruerat cingulum


:

nullius

8.
,

Et
et

fuit

verbum Domini ad me dicendo.

superbiam Iehudah

superbiam Ierusalem multam.


in durilie cordis sui
:

10.

Dominus Sic putrescere faciain Populum istum pessimum qui renuunt audire
9. Sic dixit

verba mca, qui ambulant


se eis
sic
:

abieruntque post deos alienos ut servirent eis, et incurvarent


utilitatis.

et erit sicut
feci

cingulum hoc quod nullius est

11. Sicut

enim adhret cingulum lumbis


,

viri,

adhrere

mihi

omnem domum
et in

Isral

et

omnem domum
,

Iehudah

dixit

Dominus

ut sint

mihi in
:

populum,

et in

nomen,

laudem
:

et in gloriam

et

non audierunt.
vino.
:

12. Et dices ad eos verbum islud


te
:

Sic dixit Dominus Deus Isral

Numquid sciendo non scimus qud omnis uter implebitur vino. 13. Et dices ad eos Sic dixit Dominus Ecce ego implco omnes habita tores terr hujus, et reges qui sedent pro Davide super solio ejus, et sacerdotes, et prophetas, et omnes habitatores Ierusalem, ebrielate. 14. Et dispergam eos aller ad alterum, patres et filios pariler, ait Dominus non parcam , neque indulgebo, nec miserebor ut non deslruam eos. 15. Audite, et auscullate. Ne elevetis vos, quia Dominus Ioculus est. 16. Date Domino Deo veslro gloriam antequm contencbresccrc faciat et antequm offendant pedes vestri ad montes caliginosos et expectabilis lueem et ponel eam in umbram morlis et in caliginem. 17. Et si non audicritis hoc, in occullis plorabit anima mea propler superbiam vestram lacrymando aulem lacrymabilur, et descendere faciet oculus meus lacrymas, quia caplus est grex

Omnis uter implebitur

Et dicent ad

Domini.

18.

Die rgi et rgime

glori vestr.

Humiliate vos, sedcle, quoniam descendit


sunt ad

de capilibus vestris coron


est qui aperiat
:

19. Civitates
est

qu

meridiem claus sunt

et

non
enim

translata est

Iehudah tota, translata


grex dalus
tibi,
:

onmin.
tuai.

pecus glori

20. Levale oculos vesiros 21. Quid dices qum


te ut

et videte eos qui veniunt

ab Aquilone ubi est

visitaverit le? lu

assuefecisti eos super te prinsi

cipes in caput

nonne dolores apprhendent

mulierem parlurienlem
iniquitatis

22. Et

dixeris in corde luo


,

Quare evencrunt mihi hc? Propter multitudinem


sunt planta; tu.

benefacere, assueti malcfacere?


deserti.
tua,

23. Numquid pardus maculas suas etiam vos pellem suam, 24. Et dispergere faciam eos lanqum stipulam Iranseuntem ad venlum 25. Hc sors pars mensur tu me, mendacio. mei, Dominus, qu 26. Et cliam ego nudavi fimbrias contra faciem tuam, apparuit ignominia dulteria
vertet ,/Ethiops
et
:

lux discoopert sunt fimbri tu

discoopert
poterilis

dixit

oblita es

et lidisti

tuas

et

tua.

27.

lua,

et exultaliones

tu

fditas fornicationis tu

super colles in agro vidi abominationcs tuas.

tibi,

Ierusa-

lem, non cris munda, post quando adhuc?

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

In

aquam, qu

scilicet
;

purgandi vim
le

deseralur, facile pulrescit


lico

sic

nos Deo sejuncli

il-

liabeat, id est, in lixivium; Gallic


la lessive, q. d., sive

Ne
,

mets point

primas. Quidam aiunt id esse


illi

rem gestam

alii

baliheum illum

sive cinctorium

aulem hc
res gesta.

visa in Spiritu. Visio crt polis


,

qum

colligere

sordes

ut facilis corrumpatur et percat.

Insignis crat hic baltlieus


:

qui lamcn ne-

Omnes

egetit glori

Dei;

nam

ut lineum

cingulum

si

glcclus peiit

ila

clarus Isral erat

quo quia suu>.


145
duxit
se

COMMENTARIIM. CAP.
Deus,
corruptus
est
et
periit

XIII.

U
Nullius erat utilittis.

(l)-tf

"Vf.rs. 7.

Ad vcrbnm

Posside, Chald., em-e; utrumque enini signiHebr. H3p; emptionis enim finis et terminus est possessio rei einpke.
(1)
fient

maxime

Llmbare

linel'm, id est,

ballheum

sive cinguluni

si zona? bullis aureis gemmeisque distinct essent, quse balthei dicuntur, quasi bullalei, ait Pierius, unde vers. 9 Sic pulrescere faciam dicit Dominus , superbiam J uda uli pulruit ballbeus hic luus.
:

ex lino quo lumbi cingiintur.

lia Septuag. et Vatabl. esse vult, non laneum, non coriaceum, ut indicei, non esse super ve^tem , sed super carnem induendum ; quod enim nobis conjuaclissimum esse,

Lincum autem

Zona S. Hilaio, est efficax in omne bonum apparalus, ut ad omne minislerium Chrisli prompl voluntatis cingulo
:

lioc ad lumbos ac diligentissim servare vohunus cingimus ; sicut viatores pecuniam linco cingulo insulam, secs lumbos circumeingunt, ait Maldon., unde Syrus et Arabicus vertunl , sudarium , velamen , lin,

et altiga illud in lumbis tuis , vcl super dorsum tuum. 1 cinguluni sive lumbare quod Dei Nota primo renibus jungitur, ait S. Hieron. et Jeremias vers. H, est Isral , qui in Uni similitudinem assumplus de terra asper et illotus nec mollilicm babuit nec candorem id est nihil amabile, ob quod Deo eligeretur in plcbem Dei sed sola Dei gratia Dco adhssil eique conjunctissimus fuit cnique usu et pulvere sorduisset, id est, cm pecesset, Deus eum ob peccata repudiavit, et ad ripam Ephratis in foramine defodit, id est, duxit eum caplivum in Babylonem , ibique eum Chaldaoruni furori exposuit. Babylon enim Euphrati et Tigri adjacet , ibique lumbare abscondilur Jeremi, quia Isral ibi capfivus , tt gentium magniludine pne absorptus, et nibili reputatus est. 2 Addit D. Tbomas, lumbare, quod lumbis adhseret, in quibus prima origo est concupiscente et feminis signifient popnlum in Dei amore assumptum, Ose 11 4 , et hic vers. 11. Rursm lumbare signilical casliialem etamorem conjugalem bine ait vers 11 Sicut adlirct lumbare ad lumbos viri, sic agglutinavi, id est eonjugio copulavi mihi omnem domum Isral. Ita Prado in c. 16, Ezecb. pag. 187. 5 Post multum tempus Jeremias rt-fert lumbare, sed putridum; sic Deus librt populum decaptivilale Babylonic, in qu sordibus oequ ac peccalis quasi compulruerat post redilum rursm Deum offendit, et demm Christum occidit.atque lern perditioue contabuit. lia S. Hieron. 4 Videtur Jeremias bacc rvera ita ut narrt fecisse ait Theodor., Hugo, S. Thomas, Dionys., Maldon., Caslrius, Sanchez, et prrecipui Hebr;eorum hoc enim exigit simplex ejus narratio dati enim sunt prophte in porlcnlum Isracli. Sic Isaias c. 20, nudus anibulavit. Sic Ezecbiel, c. 4, v. 12 , et 15, slercus humanum cbmedere jussus est; sed hoc deprecans, ejus vice fimum boum Dei permissu comedit, ut ita famein et serumnas cnptivitatis Babylonic pnesignarel. Licl aliqui, ut Vatabl., Lyran. et S. Hieron., prom. in Ose, hxc tantm velint esse visionem, seu in spiritu hc visa et gesla Jeremi non autem reips esse peracta. SMystic omnis sanctus, est lumbare Dei ; sed cm peccat, in Babylonios ducilur, id est, in regnum doemonis, et si pergit in vitiis, ita putrescit, ut in usum et cinctorium Domini redire non possit. Ita S. Hieron., unde Nota secundo 1 Cum Pierio hieroglyph. 40, (ubi peculiari paragrapho explicat hoc cinguluni Jeremi symbolic ) zonam fuisse virginilalis symbolnm , lam apud Grcos et Latinos, qum Hebrueos. Hinc Pausanias docet Trzeniorum virgines zonam Palladi ante nuptiasdedicsse sic prim puerperx Athenis Dianae Solvizoni zonam, quasi per matrimonium jam solutam dicabant teslis est Apollon, in Argonaut., et

teum

simus accincti prcincli enim expediiiores sunt ad opus , firmiores et constantiores. Vide dicta Ephes. 6, vers. 14. Hc omnia conveniunt Isracli et cuivis fideli animaj , qua; omni hc zona cingi dbet, ut Deo indivuls adhoereat. Nola tertio: 1 Pari modo linum, hieroglypbicum fuit purilalis vit, Israelis et fidelis anima? unde Mgy
:

ptii

insaeris Isidis etOsiridis, tantm line veste utebantur, et nefas erat uli lane. Ita ex Tertull.,Plutarch., Herod., Martiali, Pierius. Audi Marlialcm :
Linigeri fugiitnt calvi, sistrataque turba Inler odorantes cm stetit Hermogenes.

2
et

Linum hoc carminandum

et

mordaci pnitenline

ne
el

ausleritatis vitee lixivio , sxp dealbandum esl pulrescat. 5* Linum symbolum est fati sive decreti

providenti Dei, quampoetvocant


;

lila et

stamina

Parcarum

nam

Clotiio rotat fusum, Lachesis net, et Atropos occat : qurc computrescunt vel succidunlur, cm vilse vel felicilatis humanje tela Deo succiditur; uti hic Deo succisa est Israeli. Quarc tropologic pulcbr Origcnes et S. Hieron. : Sicut, inquit, linum de lerrnascilur, pullult, crescit, metitur, peclilur, lavalur, teritur, tunditur, carminatur, et ingenti oper exculitur, lilatur, texilur, ut ex

eo linum et cingulum candidum et lucidum fit sic Deus Judaeos el nos Chrislianos ac prsertim ecclesiasticos et Religiosos, generatione et natur nostr corrupl acqu ac ex prav institutione , aut peccandi consuetudine terrestres, nigros, rudes et asperos moribus et vitiis, tant oper, cura et gratia mollivit et polivit, et candefecit ut quasi in cinctorium Dei plectamur, eique arctissim conjungamur, indeque nomen, laudem et gloriam consequamur nam si ab eo separemur, ac in Euphrate deliciarum, humore guise et libidinis perfundamur, pulrcscemus ail B. Pelrus Damiani, epist. 10, ad Pelrum Cardin. , et quasi pulidi Christo abjiciemur, ac quasi in nihilum redigemur, uti Salomoni, Davidi et Israeli conligit. Plura de hoc lini symbolo dixi, Exodi 28, vers. 58, in fine. Bursm pi et apposil S. Hieron. ad Chromatium, Ego , ait , in scelerum meorum sepulcro jaepist. 43 cens, el peccatorum viuculis colligatus, Dotninicum de Evangelio exspecto clamorem : Hieronyme, veni foras. Donosus (quia secundm proplietam omnis virtus diaboli in lumbis est) trans Euphratem tulit lumbare suum , ubi illud est in foramine pelr abscondens, et postea scissum
: , ,
:

Domine, tu possedisli rens mcos : : Dirupisti vincula mea; tibi sacrificabo liostiam laudis. Me verb Nabuchodonosor ad Bab.ijlonem , id est, confusionem mentis mc catenatum duxit, ibi mihi captivitalis jugum imposuit. Cui ego dixi Dominus solvit compeditos, Dominus illuminai ccecos. Et ut breviter cvtam dissimililudinem finiam : Ego veniam deprecor, ille exreperiens, cecinil
:

speclat coronam.

Alleg.

Christus quasi ponlifex lineam tunicam, in


Isral, id est
,

qu depictus erat omnis populus

cliri-

Ovid.,cmcanit

stianus; tunicam, inquani, carnis nostra' assumpsit, alque cam, et in e. nos omnes arctissim sibi et inseparabililer copulavit ballho uniouis hypostaticre, sibi inquam, id est, renibus et lumbis suis, ubi sedes est

Caslaque fallaci zona recincta manu. Hinc olim et eliamnm sacerdotes in sacris cingulo lineo utunlur, ut moneanlur, ait Cyrillus fluxa? libidinis luxuriam, et animi cupiditates castitalis et tcmperanli cingulo coercere. 2" Zona symboluni luit forlitudmis ; est enim habilus mililis et yladiali.
, ,

Hinc

zona symbolum

fuit

glorise

et superbiic,

amoris, puta ardeutissimo suo amori et affectui nos adstrinxit. Ha.'C est zona aurca. qu cum ad mamillas pnreinctum vidit Joannes Apooal. 1, 13. Et in aquam non infres illup, nevideattir ex aqu e! humore situm contraxisse el computruisse sed ali ait Lyr'hs. Melis Yatablus (supra in ex causa textu) per aquam accipit lixivium, quo sordes c lino
, ,

U7
non
proficiet

IN
omnibus,
id
est, nulli proficiet

JEREM1AM
(1).

448

Vers. 15.

Et, pro, id

est.

Ebrietate. Per

ebrte-

Vers. 12.
Sciendo non

Uter,

laguncula. Indicat eos replenid


,

tatem intellige ccitalem animi,

qu

reddit

animum

dos esse ebrietale

spirituali,

est,

omni

csecitate.

ad omnes probas actiones ineptum. Aul ebrietatem


intellige

scimus (2), id est

annon cert

sciraus.

tribulationem et afflictionem
,

quarum coad verbum

pia et vi

acies animi hebetalur et obtundilur.

eluuntur, q. d. : Lumbare sordidum non lues lixivio, ut signifies sordes et peccala populi pnitenti non In esse cluta et expiata. Optim S. Hier, explicat aquam non infres, id est reeens textum aqu non macerabis, ut iliud e ratione candefacias et polias ; sed
:

Vers. 14.
perdendo

Ut

non destruam eos

eos, id est,

quomins eos perdam.


etc.
,

Vers. 15. -- Acscultate,


sine arroganti.

(q. d.,
,

auscultaie
)

Verba sunt Jcremiai


,

et sequentia.

ipsum rude, asperum

et

fsum,

uti naturti et

textum
Vers. 16.
nitis

est, relinquas, ut signifies popukmi Judaicum reeens natuin, tune Deo assumptum esse in Ecclesiam, cn! nidis esst et impolitos , doctiis et exercitaius magis in luto et lateibus JSgyplfcffrmancfiS, qumihcultjj (Corn, Lap.) Dei probisque mon bus.
,

Gloriam
est,

resipiscendo scilicet, et

mo,

ejus obtemperando.

Contenebrescere faciat

sub.

solem, id

priusqum adveniat
;

tribulalio.

(Vid. Ps. 18, 29.) Caliginosos


pras

vel, noctis, id est, qui

Emi igitur succinctorium. Quidam


fuisse,

pirtajit

et imjus opinionis fuit qui dicit prophetam in spiritu hc vidisse quai nie se fecisse scribit. Pro succinctorio aiiii (Munsterus ) legunt balteum lumbarem. Totum boc quod se fecisse narrt propheta, quidam existimant, non eorporaliter faclum fuisse, sed in spiritu. Ratio interprelationis hujus esse videtur, quS

rem

gestani
,

boe non R. Moses,

caligine conspicui vobis


,

non erunt. Hyperbole


Job. 3, 5.)

maximarum tenebrarum
Vers. 17.

hoc est gravissimarnm ca(1). (Vid.


,

F. Maimon

lamitatum. Umbram mortis

Descendere faciet

ad verbum, de-

scendet oculus

meus lacrymam. Videbitur oculusmeus

diflicillim potuisset

atque ilerm Jeremias smel excurrere usque ad Euphratem, long ab Ilierosolymis dissituni. At cur non potuit, cm h;>c non legatur factum tempore obsidionis ? Nec videtur dicendum Jeremiam eorporaliter raptuni fuisse per ara ad Eupbratem usque, ut luec laceret lict sic raptus sit Habacuc usque ad lacuiri eonuni ubi erat Daniel, quia Surgens vade ad Euphratem, et ipse hic dicitur abiisse se scribit, quod gressum pedum propri signi, ,
:

gunculam implendam esse vino. Interpretantur verba prophte sine ullo prophtis sensu, quasi de lagenis capreis, ac non de illis potis loqueretur irridenlque prophelam lanqum nihil novi dicentem pro:

pterea

explicat

versu sequenli,

qux

sint lagenae,

ficat.

(Estius.)
,

(Maldonalus. ) quod vinum. antequam (1) Date Domino Deo vestro gloriam obtenebrescat, et antequam offendant pe*es VESTRI ad pedes caliginosas. Dis verbis hortatur Jeremias populum ad pnitentiam. Scilicet gloria Dei est hu,

Et vade ad Euphratem
ducendi erant Jud;ei
:

fluvium Chldss

qu

miliatio

Ps. 137 , 1. Faclum boc volnnt vel, 1 rvera et parte rei. Sed quid absurdius lingi potest Scimus Jeremiam quotidi imetum fuisse do,

Unde peccatoribus

nostra, pnitenti et confessio peccatorum. Da aliquoties diclum Iegimus


:

gloriam Deo. Sic josue ad

Acham
:

Josue

7,

quando

apnd suos si suscepta fuisset tam longa profectio, et quidem bis non rediisset, nisi post aliquot menses. At cur non potuit c excurrere ? Potuit Jeremias et aecipere et implere hoc mandatum ante obsidionem Ilieros. per Cbak-ieos, non obsidionis tempore, ut vult ieronymus. Vel 2 in spiritu. Indubi hic narratur visio, non res gesta ; ut prophte sxp visiones pro rebus gestis narrant. Absconde illud in , etc. Loquitur de petr qudam insigni et nota. In
cendi
oflicio
: ,

Da gloriam Deo, et abstulerat de anathemate Jerieo Apoeal. 16, v. 9, dicitur : Non egerunt pnitentiam, ut durent gloriam Deo. Quod aulem hic additur, (antequam obtenebrescat) comminatio est grandis afflictionis

caliginosos

locis reinotis ac sterilibus, qualia fure illa in quai de-

(Synopsis.) ducli Jud;ci. (1) SlC PUTRESCEUE FACIAM SUPERBIAM JUDA. Jlldaill avebi Irans Euphratem jubebo, cumque Babylonecondam, velnii in rupis alveo, ex quo nullus sit egreatque inler gnies is ibi putrescet , diendi Iocus
:

depravabitur, templo crens , sacriiciis, sacerdote cultu exteriori ; di ibi futurus est; nullique aptus usui erit, ubi illum visitavero. lia superbiam Juda dcjiciani, ut suis in posterum viribus non credere diut inanes cadant scat, sibique blandiri desinat fore
, ,

Micron, per montes de qu Isai 15: Super montent caliginosum levate signum. Alii generaper montes caliginosos figurat signiliter accipiunt lieari maximas lenebras, id est, gravissimas calamilales. Mystic aulem hoc dicitur omnibus peccaloribus ; nempe ut dent gloriam Deo , priusqum adveniat tempus tenebrarum, in quibus operari non licebit, et pnitenti erit inulilis, sicut illorum impiorum de quibus Sapienl. S. Unde et Dominus in Evangelio diOperamini dum dies est, venit twx quando nullus cit operari potest ; Joan. 9. ( Estius.) Date Domino gloriam, vel honorent, agnoscendo cuipaia, ut Jos. 7, 19, 20; humiliando vos sub manu ejus, Jac. 4,7, 10, agnoscendo potestalem Dei, et
,

nisi

pnitentiam agant.
intelligit

Babylonem

mime, qmbus ipsum


solo

terrui,

meamque genlem

patrio

avellam, camque in Etbnicorum potestatem tradam. Judse audaciam frangam, faciamnisi quod misericordiro incu; que , nibil se esse beneficio est, expciialur.

nunqum

vos subjicicndo verbo ejus obediendo mandalis ejus; vestram inlirmitatem cl iniquitatem Dei ver potenliam et bonitatem, agnoscendo et prxdicando vestra peccala dcleslando et ila vivendo ut Deo skis in tandem et gloriam. Gloria scilicet Dei est humiliatio nostra, puitenlia et confessio peccatorum. Ad vel,
; , ; , ,

(2) O.mnis laguncula implebitur vino. Langunculam vocat caput uniuscojusque Judai quod fagen gimiirludinera prie se fert. Vinum aulem appellat
,

in montions, crepusculi, sub. noctis, quod capitur sxp pro tot nocle, id est, obrutos tenebris in crepusculo.

Caecilatem mentis, et iuopiam consilii in rbus adversis. Signilieai ergo, l'ore ut cm Chaldrci vcucrinl, tanto omnes lerrore corripiantur , ut quasi ebrii bc jlle divagentur, et ;lii ;tb aliis diseedant. Simile quiddam Isaias de ^Egyptiis scribit, c. 19, 14 Dominas misant in medio (jus spiritum vertiginis, et errare 'ecerunt jEgtjptum, tient errai ebrins et vomens. Et de Idcircb audi hoc paupereula, et erusalein, c. 1, 21
:

Vel, caliginosos, id est, celsos et nebulis obvolulos ; tam altos et pra-ruplos , ut aciem oculorum caligare perquos fugilivi oberrabitis, et pedibus, ut faciant cl prae fit in tenebris, ad lapides frquenter offendetis,
, :

inopi consilii, quasi tenebris, ubiipie inipingetis.Vcrto, quasi in monlibus obscuris. Non summilatesmontium hic intelligit, sed anguslias, ubi cilis cl magis tenebremonscit qum in locis planis. Vel potis vertas, ad Tam densa erit caligo ut monlcs tes, etc., q. d. ut sxp vialor pris pesibi opposilos non cernatis
: :

ebria, non

non

vino. Numquid ignoramns ,-au sciendo scimus, id est, an non cert scimus omnem );i-

dibus aut manibus qum oculis, obstaculum sentit. Fugam nocturnanl per moules avios bic indical, ulu

,, ,

U9
converti
in

C0MMENTAR1UM. CAP.
lacrymas
(1),

XIV.

4.-.0

prae multitudine

lacrymarum.
Joacbin
,

miriiam significat;
test

nam majore

ignoniini affici

non po-

Captus est
Vers. 18.

(captivus abductus.)

pudica matrona, q. d., ob scelera tua

maximam
(Sic

Rgi et regine

id est, ipsi

captivitatis

ignominiam

sustinuisti.
,

etmatriejus. (Vid. 2 Reg. 24, 15.) Humiliate vos


vel, demittite solium vestrum. Sedete
,

Vers. 23.
dictus,
tate

Vertet

(mutabit.)
(acie,

jEthiops.

sub. hunlis.

ab adust vel cremat

qud

solis vicini-

(Vid. Isai. 52,

et 47, 1.)
,

De

capitibus vestris.
;

Ad

torreantur ^Ethiopes. Hinc

JEthiopem lavas
albescct
,

verbum
rat
)

(capitalia vestra

singulari capitale
,

et figu-

JEthiopem dealbas, JEthiops non

parmia
,

principatitales

vestm, id est

principatus vesler.

sunt, in frustra conantes. Fabri Lexicon.)

Etiam vos

(Chald. paraph., gloria vestra.)

vel,

num

etiam vos (1).

Vers.

19. Civitates,
Juda
:

etc. Civitates austri. Intellisita sit

Vers. 24.

Transeuntem,

etc., id est

quae venlo

git civitates

qud terra sancta

ad meri-

rapitur. (Vid. Ps. 1, 4.)

diem respectu Babylonis. Sunt, vel,


est omnino.

erunt.

Translata
univer-

Vers. 25.

Mensur^e

tu^e, ad

verbum mensurarum

Ad verbum

emigrare facta est in pcrfe-

tuarum,

id est, hsereditatis
,

lu quam

me

accipics

ctionibus, id est, perfect,


sis.

omnin,

q.

-d

cum

hoc est

consequeris

ha3C

me

et tibi

evenicnt.

(Vid. Ps. 114,2.)

(Vid. Ps. 74, 2.)


etc. Explicat

Vers. 20.

Levate,
regibus
,

versum praece-

Vers. 26.

Et etiam
vestis

ego nudavi. Unde


,

et

ego

dentem
puli

perstatque in mclaphor pastoris.

Nam

po-

denudabo oras

tu

id

est

nudando rejiciam

subditi

dicuntur grges

qum

reges

super faciem tuam vestes tuas, etapparebit, sivo


conspicietur ab omnibus ignominia tua.

dicantur pastores. Principio autem versiculi alloqui-

deinde mutt numerum et genus, tur Judos omnes et alloquitur synagogam sive congregationem. Tibi, sub. Juda. Glorie tu? idest, quo gloriabaris,
:

Vers. 27.
hinnitus
lui.

Et exultationes tu.e, ad verbum


(Vid.

et

supra 5

8.)

Foeditas

scelus.

Pluribus verbis figurat nott idololatriam illorum. In

sive

qu

tibi erat decori.

acro, id

est, in ips terra sanct.


;

Non mundaberis,

vel

Vers. 21.
hosiis.

Visitaverit te? sub.


,

Dominus

vel

non mundaberis
sub.

aut posl quando adliuc, vel rurss?


,

Asscefecisti eos

etc.

Quidam hoc de rege

mundaberis. Gallic

aprs quel temps ? id est


sis
:

Achaz, qui petiit auxilium Chaldxis, intelligunt. Reclis de Ezechi inlelligitur , qui ostentatis suis thesauris docuit Chaldos rationem et viam qu populo Israelitico duces essent et principes.

non dabis operam ut munda quando tandem


abducta fueris
id erit? q. d.,
in captivitatem..

aut

si

facias

non prisid fietqum

Vers. 22.
debit
alitiuis.

Propter multitudinem
,

sub. respon-

Fimbri-e TU,E,id est, vestis tua, hoc

est

pudend tua nudata sunt. Planta tue:. Pars pro toto, id est revelata sunt pudenda tua. Repetitio extremam ignoest. Per revelationem pudendorum
,

cespitatio periculosa est. Vel, in monlibus ccioribus inlcmpesl nocte. Alii montes hic metaphoric ponunlur pro igypto , qu Judxi in rumnis confugere solebant : sunt enim in montibus tutiores recessus

ad moules Medi;*; nebulosos vel, ad montes super quos captivi ducemini in Chalda;am,etc, vel, ad quosconfugilis perfugii causa, ut Psal. 11, 1, Matin. 24, 1G. Expectabitis lucem , id est, pacem etprosperitalem etponet, sub Deus,eam in timbrant mortis, sive letkalem, id est, quo tempore Deus vos frustra meliora exspeclantes adversis magis

qum

in planilie. Alii

(1) Si MUTARE POTEST yETHIOPS PELLEM SUAM ; ADT PARDUS VARIETATES SUAS. Et VOS POTER1TIS BENJ facere , cum didiceritis malum. Quret ahquis An ergo impossibile est, eum qui prav consueludine est imbutus, deQcctere posse et venire ad virtulis sludium? Respondeo, non meis, sed Christi verbis in Evangelio Mallb. 19, ubi similem ipse sententiam Facilius est camelum transire per prolulit dicens foramen acs, qum divitem inlrare in regnum cloriun, qu edem phrasi etiam utuntur Marcus et LuVerm cum hoc audito, mirati essent discipuli cas Quis ergo poterit salvus esse ? Respondit dicentes
: :
:

Christus

Apud hommes hoc

impossibile

est

apud

Deum autem omnia Deum omnia


et

respondeo ; apud homines lieri non po'.^e ut ben vivat sed apud qui long consuetudine didicit malum
possibilia sunt. Sic et hic
;

similiter esse possibilia, cujus singulari

(Synopsis. ) magisque involvet. Dabitis (1) Flebo ego in occulto istam superbiam. id quod mihi Jeremia; dolebit. superbia; pnas
:

Castalio.

potenti adjutorio etiam prava et inveterata consuetudo peccandi commutari poterit in sanetam vit conversationem. Intrim satis ostcndit hc sententia qum sit j&riculosum , frequenti peccandi (Estius.) venire in peccati consuetudinem.

CAPUT
1.

XIV.
1.

CHAPITRE XIV.
Parole du Seigneur Jrmie louchant
la s-

Quod factum est verbum Domini ad Jeremiam


siccitatis.

cheresse.

sermonibus

2. Luxit Judaea, et porl ejus corruerunt, et obscuratae sunt in terra, et

clamor Jrusalem ascendit.

2. La Jude est dans les larmes ; les portes de Jrusalem sont tombes par terre, sont couvertes de tnbres et le cri de la ville est mont au ciel.
;

3. Majores miserunt

minores suos ad aquam

ve-

nerunt ad hauriendum, non invenerunt aquam, reportaverunt vasa sua vacua


:

confusi sunt et

afflicti

et

Les plus grands ont envoy la fontaine ceux qui taient au-dessous d'eux; ils y sont venus pour puiser de l'eau et ils n'y en ont point trouv ils ont remport leurs vaisseaux vides ils ont t tout confus
3.
:
;

operuerunt capita sua.


4. Propter terra; vastitalem, quia
in terrain
,

et affligs, et

ils

ont couvert leur

tte.

non venit pluvia

confusi sunt agricole

operuerunt capita

sua,

Les laboureurs sont dans la consternation, cause de la strilit de la terre et parce qu'il ne vient point de pluie ils se couvrent les ttes.
4.
;

151
5.

IN

JEREM1AM
5.

152

Nam

et

cerva in agro peperit et reliquit, quia

non erat herba.


6. Et onagri sleterunt in rnpibus, traxerunt

La biche s'est dcharge de son faon dans la campagne, et elle Ta abandonn, parce qu'elle ne
trouve point d'herbe. G. Les nes sauvages montent sur les rocliers ils attirent l'air, comme les dragons leurs yeux sont tout languissants, parce qu'il n'y a point d'herbe. 7. Si nos iniquits rendent tmoignage contre nous, faites-nous grce nanmoins, Seigneur, cause de votre nom. Car nos rvoltes sont grandes, et nous avons pch contre vous. 8. unique attente d'Isral, et son sauveur au temps de l'affliction, voudriez-vous tre dans votre terre comme un tranger, ou comme un voyageur qui se dtourne de son chemin, pour n'y demeurer que peu
;
;

ventum

quasi dracones, defecerunt oculi eorum, quia non erat

herba.
I, Si iniquilates nostraeresponderent nobis
:

Domi-

ne

fac propter

nomen tuum
tibi

quoniam mult sunt


tempore

aversiones nostra,

peccavimus.
tri-

8. Exspectatio Isral, salvator ejus in

bulationis

quare quasi colonus futurus es in terri,

et

quasi viator declinans ad


9.

manendum?
vir vagus, ut forlis qui
in

Quare futurus es velut

non potest salvare? tuautem

nobis es, Domine, et


:

nomen tuum invoealum


quas nos.
10. Haec dicit

est super nos

ne derelin-

Dominus populo

liuie,

qui dilexit

mo-

vere pedes suos, et non quievit, et Domino non placuit


bit
:

Nunc recordabitur iniquilatum eorum,


Dominus ad bonum.

et visita-

de temps? 9. Pourquoi serez-vous notre gard comme un homme errant ou connue un homme fort, mais qui ne peut pas sauver ceux qu'il veut? pour vous, Seigneur, vous tes dans nous ; nous portons votre nom ; ne nous abandonnez point. 10. Voici ce que dit le Seigneur ce peuple qui aime remuer ses pieds, qui ne demeure point en repos, et qui n'est point agrable au Seigneur Le Seigneur rappellera ses iniquits dans son souvenir, et il
,
:

peccata eorum.

visitera ses pchs.

II. Et dixit
lo isto in 12.
et
si

me

Noli orare pro popu-

de
:

Cm jejunaverint, non exaudiam preces eorum


non
gladio, et fam, et peste

obtulerint holocotaumata.et victimas,

susci-

piamea: quoniam
eos.
13.

consumant

dit encore Ne me priez point grce ce peuple. 12. Lorsqu'ils jeneront, je n'couterai point leurs prires et quoiqu'ils m'offrent des holocaustes et des sacrifices, je ne les recevrai point, parce que je veux les exterminer par l'pe par la famine et par la
1 1.

Le Seigneur me

faire

peste.

Et
:

dixi

A,

a, a,

Domine Dcus

prophetse dierit in

cunt eis

Non

videbitis gladium, et

fams non

vobis, sed p;icem verarn dabit vobis in loco isto.

Dominus ad me Fals prophtie valicinantur In nominc meo non misi eos, et non pne cepi eis, noquo locutus sum ad eos visionem menda14. Et dixit
:

cem, etdivmutionem,

et fraudulenliam

et seductio-

nem

cordis sui proplietant vobis.

15. Ideirc

proplietant in
tes
:

ho dicit Dominus de propbetis qui nomine meo, quos ego non misi dieen:

Gladius et fams non erit in terra bc


illi.

lu gladio

et

lame cousumentur prophte

16. Et populi quibus proplietant, erunt projecti in


viis

Jrusalem prne fam et gladio,

et

non

erit qui se-

peliateos, ipsi et uxorcs


et

eorum

(Uii et filiic

eorum

eftundam super eos malum suum.


:

17. Et dices ad eos verbum istud Deducant oculi mei lacrymam per noctem et dicm, et non taceant quoniam conlrilione magn conlrita est virgo filia po:

15. Alors je dis : Ah! ah! ah!. Seigneur Dieu les prophtes leur disent Vous ne verrez point l'pe ; et la famine ne sera point parmi vous; mais le Seigneur vous donnera en ce lieu une vritable paix. 14. Le Seigneur me rpondit Ces prophtes prophtisent faussement en mon nom ; je ne les ai point envoys, je ne leur ai point ordonn de dire ce qu'ils disent, et je ne leur ai point parl. Les prophties qu'ils vous dbitent sont des visions pleines de mensonges; ils parlent en devinant; ils publient les illusions trompeuses et les sductions de leur cur. 15. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur touchant les prophtes qui prophtisent en mon nom, quoique je ne les aie point envoys, en disant L'pe et la famine n'affligeront point celle terre Ces prophtes priront eux-mmes par l'pe et par la famine. 16. Les corps morts de ceux auxquels ils prophtisent seront jets dans les rues de Jrusalem aprs avoir t consums par la famine et par l'pe et il n'y aura personne pour les ensevelir. Ils y seront jets eux et leurs femmes, leurs fils et leurs filles; et je ferai tomber sur eux les maux qu'ils ont faits. 17. Et vous leur direz celte parole Que mes yeux versent nuit et jour des ruisseaux de larmes, et qu'ils ne se taisent point, parce que la vierge, la fille de mon peuple, a t accable sous la grandeur de ses ruines,
:

puli mei, plaga

pessima vcliemciiter.
:

18. Si egressus fuero ad agros, cece occisi gladio


et
si

introiefo in civitatem, eccc altenuati

fam

pro-

pheta quoque et sacerdos abierunt in terrain


ignorabant.
19. Numqi;id projiciens abjccisli

quam

abominala

est

Judam! aut Sion anima tua? quare ergo pcrcussisli nos,


sanilas? exspectavimus paeem, et

ta ut nulla sit

non

est

bonum

cl

tempus curationis,

et

ecce lurbaiio.

20. Cognovimus, Domine, impictates nosiras, niiquitates palrum nostrorum, quia peccavimus
tibi.

que sa plaie est trs-maligne. 18. Si je sors la campagne, je trouve des gens que l'pe a Iranspercs; si j'entre dans la ville, j'en vois d'autres qui sont consums par la famine; les prophtes mme et les prtres ont t emmens dans une terre qui leur tait inconnue. 19. Seigneur avez-vous rejet Juda pour toujours? Sion est-elle devenue l'horreur de votre me? Pourquoi donc nous avez-vous frappes d'une plaie qui est incurable? Nous attendions la paix, et la paix n'est point vojuie; nous esprions la gurison, et nous voici dans le, trouble. 20. Seigneur, nois reconnaissons nos impits et
et
l'iniquit de nos pres parce que nous avons pch contre vous. 21. Ne nous laissez pas tomber dans l'opprobre, afin que votre nom ne soit pas dshonor et ne nous couvrez pas de confusion, en permettant que le troua,
, ;

21.

Ne des nos
facias

in

opprobrium

propter
solii

nomen
gloricc

tuum, neque

nobis contumeliam

53
bus
:

COMMENTARIUM CAP.
recordare, ne irritum facias fdus

XiY.

154

luum nobii-

cum.
22.

Numquid sunt

in sculplilibus

gentium qui plu-

ant? aut cli possunt dare imbres? nonne tu es Do-

minus Deus nostcr, quem expeclavimus ?


cisti

tn

enim

fe-

omnia

haec.

de voire gloire soit foul aux pieds. Souvenez-vous de ralliante que vous avez faite avec nous , et ne la rendez pas inutile. 22. Y a-t-il quelqu'un parmi les faux dieux des nations qui fasse pleuvoir? ou sont-ce les cieux qui donnent les pluies? N'est-ce pas vous, quiles le Seigneur notre Dieu, que nous attendons? n'est-ce pas vous qui faites toutes ces choses ?

TRANSLATIO EX HEBRiEO.
1. Verbum

dominiquod

fuit

ad Irmeiahu super verba prohibitionum pluviarum.

porta? ejus desolata? sunt, obscurat sunt in terra, et clamor Ierusalem ascendit.

2. Desolata estlehudah, et
3.

Et majores eorum misesuis vacui


:

runt minores suos ad

aquam venerunt ad
:

fossas,

non invenerunt aquam, reversi sunt cum vasis

pudore

affecli sunt,

erubueruntetoperuerunt caput suum.

4.

Propter terrain contrilam


5.

quia non fuit pluvia


:

in terra, pudore alfecli sunt agricole, operuerunt caput

suum.

Nam

et

cerva in agro peperit, et reliquit

quia non erat herba.

G.Etonagrisletcruntin eorum, quia non erat


lierba.
libi

cxcelsis, attraxerunt

ventum lanqumdracones, defeceruntoculi


tempore
?

7. Si iniquitalcs

nostra testificantur contra nos, Domine fac propter nomentuum,

quia multDe sunt rebelliones nostra?,

peccavimus.

8. Expeclalio Isral servalor ejus in

afilictionis

quarc futurus es veluli peregrinus

in terra, et

lanqum

viator qui dclint ad


?

pernoctandum
in

9. Quare
es,
:

futu-

rus esveluti viraltonilus, lanqum fortisqui non potestsalvum facere


et

tu

autcm

medio nostri

Domine,
et

nomen tuum super nos invocalum


peccatum eorum.

est,

ne derelinquas nos.

10. Sic dixit


:

Dominus populo huic


islo in

lia dilexe-

runt movere se, pedessuos non prohibuerunt, et Dominus noluit eos


visilabit

nunc rccordabitur

iniquitatis

eorum,

1 1

Et dixit Dominus ad
:

me Ne ores
:

pro populo

bonum.

12.
:

Qum jejuna-

verint,

non exaudiam clamorem eorum

et si obtulerint
:

holocaustum, et oblationem, nolo ea


:

quia gladio, et

fam, et peste consumameos.


et

13.

Et

dixi

Ahah Domine Deus


in loco isto.
eis,

ecce vates dicunt eis

Non
ad

videbilis gladium,

fams non

erit vobis,

sed

pacem veram dabo vobis


:

14. Et dixit Dominus


:

me Falsum
:

vates

vaticinantur in nomine

meo

non misi eos, neque prcepi


ego non misi eos,

neclocutus sum ad eos

visionem mendacem, et

divinaiionem,etnihilum,el seductionem cordissui vaticinantur vobis.


qui vaticinantur in nomine

15. ldcirc sic dixit

Dominus super vates


in terra ist
:

meo
erit

et

et ipsi dicunt

Gladius et fams non erit

Gladio et fameconsumentur vales


facie famis et gladii, et

illi.

16. Et

popnlus, quibus vaticinantur, projectierunt inplaleis Ierusalem


;

non

super eos

malum suum.

qui sepeliat eos

ipsi,

uxores eorum, et
:

filii

eorum,

et filue

eorum,

et

elTundam
die, et

17.

Et dicesadeos verbum istud


contrita est virgo
(ilia

Deducant oculi mei lacrymas nocte ac

ne

taceant quoniam contritione

magn
:

populi mei, plag dura vald.

18.

Si egressus fuero

ad agrum, ecce occisi gladio

et si inlroicro in civilalem,

ecce infirmati fane. Quoniam tam vates qum sacerabjecisti

dos circiiierunlin terram.quam noncognoverunt.

19.

Numquid abjiciendo
est

Ichudah

num Siion

abofuit

nviuataest anima tua? quarc percutere fecisli nos, et non

nobis sanatio? expeclavimus pacem, et non

bonum:

el

tempus sanaiionis,

et

ecce lurbatio.
libi.

20. Cognovimus Domine impielatem nostram,iniquitalemPa


nosler, et expectavimus te? tu enimfecisti

trumnoslrorum,quia peccavimus

recordare, ne irritum facias paclum


et

21. Ne reprobes propter nomen tuum, et nedejiciassolium gloria?lua?: luum nobiscum. 22. Numquid sunt in vaniiatibus gentium qui pluere faciant ?

num cli dabunt imbres ?annon

tu ipse

Dominus Deus

omnia

ha?c.

COMMEKTARIUM.
Vers.
1.

Super verra
:

(1), etc., vel,

de negoliis
j
;

Vacui, ad verbum,?' vacuitate. (Possitetiam verti


sont revenus leurs vases videt
subintellecl.)
:

Ils

retentionum, sub. imbrium

causa pro effectu


slcrilitas
:

nam
l'af-

sine

pnepositione
scilicet

cum

retentionem aquarumsequitur

slerilitatum,

Caput suum. More

lugentium.

annonce caritas et fams. Gallic dicimus: Sur


faire de la chert. Prdicit

(Vid.

annona? penuriam.
id

Sam. 15,30.) Vers. 4. Contritam


5.

Vers. 2.

Obscurat.e sunt,

est, qua?

pris

Vers.

ruptam, sub.

siccilate.

In agro, (qu pra?

fam

sylvis ventre

erant clar, erunt nominis obscuri et nullius pretii;


in porlis robur civitatis collocari solet; (vel polis ci-

coaclafuerat. Synop.) Reliquit (1) ; deseruit, sub. fietus

ves congregari, vid.

Ps. 9,

13.) Alii vertunt

m:

rore affect sunt. (Vid. Ps. 35, 14.)

Vers.
fortes

3.

eorum, idest, magntes.

Et majores eorum, ad verbum El Ad aquam sub. con:

quirendam. ad fossas, ad cisternas.

Alii,

lacunas, in

quibus solctaqua pluvia asservari. Gallic, aux marcs.


i

(1)

De sermonibus

siccitatis.

Sensus

est,

qud

propheta? revelatum Deo fuerit magnam fameni et aquarum penuriam passuros Juda?os, et qud port, idest, civitates, ut Jonatbas habet, redigend essentin toliiudines et plan everlendic, aiquecum inhabitanlium mrore in terrant prosternand. (Clavius.)

Reliquit scilicet cerva ftum suum, quem dberb in tanl Judrca? siccilate alere non poterat, quid ergo facient alise beslia?? cerva enim pra? aliis amat ftus suos. Onagri qui, uli et cerva? et dracones, sicci sunt et rcsluanles, ob caloris copiam, teste Plinio, lib. 8, 12, ideque silibundi pra? siccilate, ventum baurient, ut sitim et famcm temprent, et calorem rfrigrent ; oculi enim eorum pra? inedi debililati dficient etcaligabunt, qui cibo spiritibus redeunlibus illuminari soient, uli oculi Jonathan, ex inedi caliganles, cibo sumplo illuminati sont, 1 Reg. 14, 27. Audi Rabbinos, cl ex iis Isidorum Clarium Ferunt onagri silim mullo tempore, amant solitndinem ; sed tandem longioris impatientes sitis ac famis, circumsni(I)

ficiente

151
5.

IN

JEREM1AM
5.

152
s'est

Nani

et

cerva in agro peperit et reliquit, quia

La biebe
ne,

non

crat herba.

et elle

dcharge de son faon dans la l'a abandonn, parce qu'elle ne

6. Et onagri steterunt in riipibus, traxerunt

ventum

quasi dracones, derecerunt oculi eorum, quia non erat

herba.
7. Si iniquilates

nostrreresponderent nobis
:

Domi-

ne

fac propter

nomen tuum
tibi

quoniam multx sunt

aversiones nostrse,
8.

peccavimus.

Exspectatio Isral, salvator cjus in tempore tri:

bulationis

quare quasi colonus futurus es in terra,

et

quasi viator declinans ad


9.

manendum?
forlis qui
in

trouve point d'herbe. 6. Les nes sauvages montent sur les rochers ; ils attirent l'air, comme les dragons leurs yeux sont tout languissants, parce qu'il n'y a point d'berbe. 7. Si nos iniquits rendent tmoignage contre nous, faites-nous grce nanmoins, Seigneur, cause de voire nom. Car nos rvoltes sont grandes, et nous avons pch contre vous. 8. unique attente d'Isral, et son sauveur au temps de l'affliction, voudriez-vous tre dans votre terre comme un tranger, ou comme un voyageur qui se dtourne de son chemin, pour n'y demeurer que peu
;

Quare futurus es velut vir vagus, ut


est super nos

de temps? 9. Pourquoi serez-vous notre gard

comme un

non potest salvare? luaulem

nobis es, Domine, et


:

nomn tuum invoealum


quas nos.
10. Haec dicit

ne derclin-

errant , ou comme un homme fort, mais qui ne peut pas sauver ceux qu'il veut? pour vous, Seigneur, vous tes dans nous ; nous portons votre nom ;

homme

Dominus populo

buie, qui dilexit

mo-

vere pedes suos, et non quievit, et Domino non plucuit


bit
:

Nuncrecordabitur iniquilatum eorum,

et visita-

ne nous abandonnez point. 10. Voici ce que dit le Seigneur ce peuple qui aime remuer ses pieds, qui ne demeure point en reLe Seipos, et qui n'est point agrable au Seigneur gneur rappellera ses iniquits dans son souvenir, et il
:

peccata eorum.

visitera ses pchs.

il. Et dixit
lo isto in

Dominus ad bonum.

me

Noli orare pro popu-

de
:

12.
et
si

Cm jejunaverint, non exaudiam preces eorum


non
gladio, et fam, et peste cor.su

obtulerint holocotaumata,et victimas,

susci-

piamea: quoniam
eos.
13.

mam

dit encore Ne me priez point grce ce peuple. 12. Lorsqu'ils jeneront, je n'coulerai point leurs prires; et quoiqu'ils m'offrent des holocaustes et des sacrifices, je ne les recevrai point, parce que je veux les exterminer par l'pe par la famine et par la
1 1.

Le Seigneur me

faire

peste.

Et
:

dixi

A,

a, a,

Domine Deus

prophetae dierit in

ennt cis
ifobis,

Non

videbitis gladium, et

fams non

sed

pacem veram dabil vobis


'lixil
:

in loco isto.

Dominus ad me Fals prophtie valicinantur in nominc mco non misi eos, et non pr cepi eis, neque locutus sum ad eos visionem menda14. Et
: :

cem,

et divinalioncrn, et fraudulentiam

et seductio-

nem

conlis sui propbetant vobis.

15. Idcirc

hc

dicit

Dominus de prophelis

qui

propbetant in nomine mco, quos ego non misi dicenGladius et fanes non erit in terra bc In gladio tes
:

et

lame cousumentur propheta

illi.

16. Et populi quibus propbetant


viis

erunt projecti in

Jrusalem prre fam et gladio,

et

non
et

erit qui se-

peliateos, ipsi et uxores


et

eorum,

filii

filice

eorum

effundam super eos malum suum.


17. Et dices ad eos verbuin istud
:

Deducant oculi
et

mei lacr'ymam per noctem quoniam conlrilione magna

et

diem,

non taceanl
flia

contrita est virgo

po-

15. Alors je dis Ah! ah! ah! Seigneur Dieu les prophtes leur disent Vous ne verrez point l'pe ; el la famine ne sera point parmi vous mais le Seigneur vous donnera en ce lieu une vritable paix. 14. Le Seigneur me rpondit Ces prophtes prophtisent faussement en mon nom ; je ne les ai point envoys, je ne leur ai point ordonn de dire ce qu'ils (lisent, et je ne leur ai point parl. Les prophties qu'ils vous dbitent sont des visions pleines de mensonges; ils parlent en devinant; ils publient les illusions trompeuses et les sductions de leur cur. 15. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur touchant les prophtes qui prophtisent en mon nom, quoique je ne les aie point envoys, en disant L'pe el la famine n'affligeront point celle terre Ces prophtes priront eux-mmes par l'pe et par la famine. 16. Les corps morts de ceux auxquels ils prophtisent seront jets dans les rues de Jrusalem aprs avoir l consums par la famine et par l'pe et il n'y aura personne pour les ensevelir. Ils y seront jets eux et leurs femmes, leurs fils et leurs filles; et je ferai tomber sur eux les maux qu'ils ont faits. 17. Et vous leur direz celte parole Que mes yeux versent nuit et jour des ruisseaux de larmes, el qu'ils ne se taisent point, parce que la vierge, la fille de mon peuple, a l accable sous la grandeur de ses ruines,
:
:

puli mei, plaga pessima vchemenler.

et
:

que

sa plaie est irs-maligne.


la

18. Si egressus fuero ad agros, ccceoccisi gladio


et
si

18. Si je sors

campagne,
;

que

l'pe a transpercs

si

je trouve des gens j'entre dans la ville, j'en


la

introiefo in civitatem, ecce altenuati

fam

pro-

vois d'aulrcs qui sont

consums par

famine;

les

pbeta quoque et sacerdos abierunt in lerram


ignorabant.
19.

quam

prophtes

mme

et les prtres onl cl

emmens dans

Numquid

projiciens abjccisli

Judam! aut Sion

abominala est anima tua? quare ergo percussisti nos,

une lerre qui leur tait inconnue. 19. Seigneur avez-vous rejet Juda pour toujours? Sion est-elle devenue l'horreur de votre me? Pourquoi donc nous avez-vous frappes d'une plaie qui est
incurable? Nous attendions la paix, et la paix n'est point ve?\ue; nous esprions la gurison, cl nous voici dans le trouble. 20. Seigneur, dois reconnaissons nos impits et
l'iniquit de nos pres parce que nous avons pch contre vous. 21. Ne nous laissez pas tomber dans l'opprobre, afin que votre nom ne soit pas dshonor; et ne nous couvrez pas de confusion, en permettant que le trne,
,

Ua
est

ut nulla sit sanilas?

exspectavimus paeem, et non


et ecce (urbatio.

bonum

et

tempus curationis,

20. Cognovimus, Domine, impieiales nostras, iniquilates patrum noslrorum, quia peccavimus
tibi.

21.

Ne des nos
facias

in

opprobrium

propter
solii

nomen
glorioe

tuum, neque

nobis contumeliam

53
tua
;

COMMENTARIUM. CAP.
recordare, ne irritum
i'acias

XIV.

154

fdus tuum nobii-

\.
.

cum.
22.

Numquid sunt

in sculptilibus

gentium qui plu-

ant? aut cli possunt dare imbres? nonne tu es Do-

minus Deus noster, quem expectavimus ?


cisti

tn

enim

feI

orania hc.

do votre gloire soit foul aux pieds. Souvenez-vous de l'alliance que vous ave/ faite avec nous , et ne la rendez pas inutile. 22. Y a-l-il quelqu'un parmi les faux dieux des nations qui fasse pleuvoir? ou sontee les deux qui donnent les pluies? N'est-ce pas v ous, qui tes le Seigneur notre Dieu, que nous attendons? n'est-ce pas vous qui faites toutes ces choses?

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
1.

Verbum dominiquod

fuit

ad Irmeiahu super verba probibitionum pluviarum. 2. Desolata estlehudah,


clamor Ierusalem ascendit.

et

porta; ejus desolatae sunt, obscuralac sunt in terra, et

3.

Et majores eorum misevasis suis vacui


:

runt minores suos ad

aquam venerunt ad
:

fossas,

non invenerunt aquam, reversi sunt cum

pudore

affecti sunt,

erubueruntetoperuerunt caput suum.

in terra, pudore affecti sunt agricola;, operuerunt caput

quia non erat herba.

4. Propter terram contritam: suum. 5. Nain et cerva in agro

quia non fuit pluvia


peperit, et reliquit
:

6.

Et onagri sletcruntin exeelsis, attraxerunt ventum tanqumdracones, defeceruntoculi

eorum, quia non erat

lierba.

7. Si iniquilates
libi

noslra tcslificanlur contra nos, Domine fac propter

nomen tuum,
:

quia multa sunt rebelliones nostrae,

peccavimus.

8.

Expcclatio Isral servator ejus in tempore afflictionis

quare futurus es veluli peregrinus


rus esveluti vir attonilus,

lanqum viator qui dclint ad pernoctandum ? 9. Quare futulanqum fortisqui non potest salvum facere ? tu autem in medio nostri es, Domine,
in lerr, et
:

et nomen tuum super nos invocaium est, ne deielinquas nos. 10. Sic dixit Dominus populo huic Ita dilexerunt movere se, pedessuos non probibuerunt, et Dominus noluit eos nunc recordabitur iniquitatis eorum, et
:

visilabit

peccatum eorum.

H. Et

dixit
:

Dominus ad me :Ne ores pro populo


et si obtulerint
:

isto in

bonum.

12. Qumjejuna:

verint,

non exaudiam clamorem eorum

bolocaustum, et oblationem, nolo ea


:

quia gladio, et

fam, et peste consumameos.


et

13. Et dixi

Ahah Domine Deus ecce


in loco isto.
eis,

vates dicunt eis

Non
ad

videbilis gladium,

fams non

erit vobis,

sed

pacem veram dabo vobis


:

14. Et dixit Dominus


:

me Falsum
:

vates

vaticinantur in nomine

meo

non misi eos, neque prcepi


ego non misi eos, et

neclocutus sum ad eos

visionem mendaeem, et

divinationem,etnihilum,et seductionem cordissui vaticinantur vobis.


qui vaticinantur in

15. ldcirc sic dixit

Dominus super vates


:

nomine meo
non

et

ipsi

Gladio et fameconsumentur vates


facie fanais et gladii, et
erit

illi.

dicunt: Gladiuset fanes non erit in terra ist

16. Et populus, quibus vaticinantur, projecticrunt inplateis Ierusalem


;

super eos
taceant

malum suum.

qei sepeliat eos

ipsi,

uxorcs eorum, et
istud
:

filii

eorum,

et filke

eorum,

et effundani

17.

Etdicesadeos verbum
contrita est virgo

Deducant oculi moi lacrymas nocte ac

die, et

ne

quoniam contritione magn


:

(ilia

populi mei, plag dura vald.

18

Si egressus fuero

ad agrum, ecce occisi gladio


dos circdierunl
in

et si introicro incivitalem,

ecce infirmali fane. Quoniam tam vates qum sacerabjecisti

terram,

quam non cognoverunt.


fecisti

19.

Numquid abjiciendo

lehudah

numSiionabofuit

miuataest anima tua? quare percutere

nos, et non est nobis sanatio? expectavimus pacem, et non

bonum

et

tempus sanationis,

et

ecce turbatio.
libi.

20. Cognovimus Domine impietatem nostram,iniquilatemPa


noster, et expectavimus le? tu

trumnostrorum, quia peccavimus

recordare, ne irritum facias paclum


et

21. Ne reprobes propter nomen tuum, et nedejiciassolium gloriluce: tuum nobiscum. 22. Numquid sunt in vanitalibus gentium qui pluere faciant ?

num cli dabunt imbres ?annon

tu ipse

Dominus Deus

enim

fecisti

omnia bxc.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Super verba
:

(1), etc., vel,

de negoliis
:

w Vacui, ad verbum, in
subintellert.)

vacuilate.
:

(Possitetiam verti
sine

Ils

retenlionam, sub. imbrium

causa pro effeclu


slerilitas
:

nam
l'af-

sont revenus leurs vases vides

prx-positionc
scilicet

cum

retentionem aquarum sequitur

sterililatein,

Caput suum. More

lugentium.

annona carilas et fams. Gallic dicimus: Sur


faire de la chert. Prdicit

(Yid.

annome penuriam.
est, qure

Sam. 15,30.) Vers. 4. Contritam


5.

Vers. 2.

Obscurat.*: sunt, id

pris

Vers.

ruplam, sub.

siccilale.

In agko,

(qu prx fam sylvis venire

erant clar, erunt nominis obscuri et nullius pretii;


in porlis

coacta fuerat. Synop.) Reliquit (1) ; deseruit, sub. foetus

robur

civitatis collocari solct; (vel polis ci-

ves congregari, vid. Ps. 9,

15.) Alii vertunt

m:

rore affect sunt. (Vid. Ps. 35, 14.)

Vers.
fortes

3.

eorum, idest, magntes.

Et majores eorum, ad verbum Et Ad aquam sub. con:

quirendam. ad fossas, ad cisternas.

Alii, lacunas, in

quibus soletaqua pluvia asservari. Gallic, aux mares.


(1) De sermonibus siccitatis. Sensus est, qud prophel revelatum Deo fuerit magnam famem et aquarum penuriam passuros Jud.eos, et qud porl, id est, civitates, ut

tolitudines et plan everlendie, atque mrore in terram prostemand.

Jonathas habet, redigendee estent in cum inhabitanlium


(Clavius.)

Reliquit scilicet cerva ftum suum, quem dherb in tanl Judao siccilate alere non poterat, quid ergo facient alise bestiae? cerva enim pra aliis amat ftus suos. Onagri qui, uti et ervae et dracones, sicci sunt et rsiliantes, ob caloris copiai, teste Plinio, lib. 8, 12, idequ sitibundi pru: siccilate, ventum baurient, ut sitim et famem temprent, et calorem rfrigrent; oeui enim eorum prie inedi debililali dficient etcaligabunt, qui cibo spiritibus redenntibus illuminari soient, uti oculi Jonalba, ex inedi caliganles, cibo sumpto illuminati sunt, 1 Reg. 14, 27. Audi Rabbinos, et ex iis Isidorum Clarium F erunt onagri sitim mullo tempore, amant solilndinem ; sed tandem longioris impatientes sitis ac famis, circumsni(I)

ficiente


153
uos, quos
alioqui

IN

JEREMIAM
oculi

153
est,

maxime amare

solet (Grotius post

mei facn/mas, id

vertenlurin lacrymas.

Vm-

riinium 8, 32).

co, etc.,
In excelsis,

id est, congregatio populi

mei quai nondm


(1), etc.

Vers.

C.
,

(ubi ventus, qui


)

illis

est

venitin hostium polestatem.

ficc aqu;c

est

liberior. Grot.

Tanquam dracones.

Vers. 18.
est,

Circuierunt
in
ire

in

terram

id
,

Dracones maxime gaudenl acre libero,

nam

propter

circumeundo

profecli sunt in alienam

regionem

innalum
Vers.

calorem egent magn

refrigeratione. (Vid.
in

imprudentes vagando,
et

qu postea
in

captivi fuerunt

iElian. 2, 19)
7.

Defecerunt, sub.
Testificantur
:

qurendis pascuis.

non animadverterunt se
captivi fuerunt.

caplivitatem ante-

testantur contra nos,

qum

sub. nos esse dignos tant calamitate. Fac, etc., id est,

Vers. 19.

Num Sion abomint a


?
(

est anima tua,

num
(2).

ge nobiscum clementer, ut dicaris misericors.

Sion abhorrel anima tua

San atio, curalio ? medela ?


vid.

Vers.

8.

Expectatio,
:

vel, spes.

Quare,

etc.

Vertua

nempe ab
est
,

boste et fane. Pacem,

Num. 0,26)

ba propheta;
est, ut

Cur ngliges,

inquit, terram qua;

Vers. 21.

Ne reprobes,
fuerit, in

ncabjicias. DEJiciAs(5),id
in

advena

et vialor negligere solct

regionem illam

ne permittas lemplum esse

minore pretio

et

qu

iter facit, tantni curans ubi inventt hospitium

honore,

qum

adpernoctandum?
telligit.

In

terra

(1).

Sanctam

terrain in-

Vers. 22.

quo

diceris habitare.

In vanitatibus

gentium, id

est, inter

deos gentium qui vani sunt. Dabu.nt imbres? sub.


9.

suis

Vers.

Attonitus,

Dma

(sic verlit etiam Schind:

viribus?

Deus noster?

(sub. qui das

pluviam. (Vid.

lerus, vel superveniens ex improviso

quippe ea vis est

supra, hic, 1.) Expectavimus te: (confugimus ergo ad


le.)

radicis Arab. teslibus Lud. Capcllo, Caslello et


tio; quibus adjicc
id est, diceris

Gro-

Omniah/ec (4).(Clos etimbres;etidesunt sub

Golium,ad hauc vocem.)

In medio,
filii

tuo imperio. Synop.)

habitare inlcr nos, et dicimur

lui

neergo,

etc.

Vers. 10.

Movere sEjid

est,

bc

illc

discursare

queerendic opis

human
In

causa.
id est, ut ei

Vers. 11. Vers. 12.

Vers. 13.

bonum, parcam. Nolo, non acceptabo Ma. Videbitis, Ps. 90, 15.) Veram,
vel,
(vid.
verilatis,

:Tam prophetas illos falsos, sive habet Chaldaeus, qum sacerdotes pariter id egisse ut siulliliam populi sibi haberent quxstui quod veium esse etiam supra, 5, 21, didicimus. Quam ignorabant. Ilebr.: Ettion cognoverunt; id est,
(1) Iicest sensus
s ribas, ut hic
:

Judau non intellexerunt se decipi agyrtarum


(Grotius.)

dolis.

ad verbuin,
Vers. 14.

In

Crmam. nomme meo


(A),
,

id est, citando
nibili (2).

me

auctorem propheliie su. Nihilum, rem


Vers. 1G.
Vers. 17.
ciunl

Malum suum Deducant

malitiam ipsorum.
:

etc. liebr.

Descendent
et

Ego et fidles in populo. Re veram precandi regulam in exU lio, etc. Iniquitates patrum, etc. Non hoc dicunt ut culpam extnuent, (ul hypocrit, qui se hoc modo absolvi putant, quod hoc didicerint prima pueriti, et quod mala educatio ipsos perdiderit ;) sed ut aggravent, quod hoc ab utero quasi hreditarium altulerint, ut digni essent interitu, quoniam ab inipiis pa(2) liquis

Cognovimus,

etc.

lamen

dictt

ubinam locorum gramen

vel Iterba sit,

magno

liibus erant progenili.


(5)

(Calvinus.)

desiderio in cxcclso loco arent altrahunt cleri altractu,


tient dracones soient, ralio et
sorbitio.

Ne des nos in opprobrium propter nomen tuum.


7.

quorum est vehemenUssima respiAddit Theodor. Hoc cerl faciunt cliam hommes dum sitiunl, tenui venlorum aura rfri:

Vide supra vers.


glorioe Dei

Nullam pro populo excusationem


:

objicit Jeremias. Peccata fatelur

at

probare conatur,

magnoper

interesse, ul populus servetur,

grantes colorent.

Myslicc, S. Hicron. ha;c accipit de spirilali ariditale et siti Ecclesipe, quando plcbs magistrorum inopi in Purvuli petierunt spiritu conlabescit. Undc Prophte
:

NeQUE FAC1AS N0B1S CONTUMELIAM SOLII CI. OREE TU^E. Ne probro nos obruas, gloria tu* solium pedibus proturbari palicns. Dei solium est tcmplum vel urbs
llierosolyma, scu clum. Dico vobis, non jurare.... per calum, quia thronus Dei est, inquit Chrislus ; neque ver terram, quia scabellum est pedum (jus; nrqueper Hierosohjmam, quia civitas est magni rgis. Et Qui jurt in clo, jurt in throno Dei. Hoc etiam nomine Jeremias llierosolymam nuucupat : In tempore Mo vocabunt Jrusalem solium Domini. Dcnique passim in Scriptur Deus insidere Cherubim in templo dicitur. Ne paliare, o Deus, queinquaui viribus luis, luaipie cleincnlia; inliniUe insulure, ac dicerc, populum tueri te autnon potuisse, autnoluisse. Quain muliis enim conviais sanclam urbem hosles lui proscindcnl?
:

panent,

et

non

ernt qui (rangeret cis.

Ex adveiso
:

S.
:

Grog., lib. 20 Moral., c. 29, explicans illud S. Job Fraler fui draconum, luec de perversis accipit Perverti etenim, inquit, ventum quasi dracones tranait, ciiin mulilios superbi inflanlur. (Corn, Lap.) (1) Cur sis quasi peregrinus in terra, quasique divertens ad pernoctandum viator? Cur ade aversus es ut nos non inagis cures qum si null nobiscum (Castalio. ) necessitudine conjuntus esses ? (2) In gladio et fam consumf.ntur. Sepluaginla In morte morbos peribunt, et in fume consumenlur. (Calmct.) (3) Et popui.i, etc. Peribunt et scducloros et scducti, Ezecli. 55, 6, Grolius. Sed dura videnlur lia: pome, qum Judsei aliunde decepti sunt. Hesp. Non decepti sunt nisi propi culp quia niagis proponsi erant ad vanitaicin, qum ut Deo se subjicercnt; et nicndaciuni ullr appetebant, ut illi Rom. 1, 25, et prophetas blandiciilcs seniper oplabant. Porr, Deus pseudo-prophelas rniilii, ut exploret quinam sinceii sunt, et ul hypocritas puniat, Calvinus. Et effunam super E08 malum suum, id est, piiaiii mililiac rcspondcnlcin, vel, maiiiiam suum, sive ipsorum, Eosque ego suo srelere perfundam, puuiameos ut digni
:

qum miser

teinplum profanabunt? An patieris, nobilissimum tcmplum, quod tua sedes est, et sanclam urbem, qu ceu scabcllo uteris, inipiis ac sacrilegis inambus everti? (Calmet.)
(A)

Qui pluviam faciunt.

Hic

propheta propis

atlingit
fainis.

scopum. Pluvisc defectus erat occasio futurs

eunt.

(Synopsis.)

Non est, inquit, adquemconfugiamus : tu sulus potes nos liberare ab onmi malo. Non ergo asperneris supplices Ubi duo notanlur. Primo rejicit administrationem salutis in solum Dcum, eripilque banc l'acultalem omnibus crealuris. Deinde cli sine Deo niliil possunt. Clum non est Dominus mundi, sed iiislriimcnlum est quo Deus dispenst et agit omnia isia inferiora, (Munslerus.)

157

COMMENTARITJM. CAP. X\.

158

CAPUT XV.
1. El dixit

Dominus ad

nie

Sisteterint Moyses et

Samuel coram
istum
2.
:

me non
,

est

aaima mea ad populum


et egrediantur.

ejice illos
si

facie

me,
:

CHAPITRE XV. 1. Le Seigneur me dit encore: Quand Mose et Samuel se prsenteraient devant moi mon cur ne se tournerait pas vers ce peuple. Chassez-les de devant ma
,

face, et qu'ils se retirent.


s'ils vous disent : O irons-nous? vous leur Voici ce que dit le Seigneur Que celui qui est destin mourir, meure; que celui qui est destin prir {>ar l'pe prisse par l'pe ; et que celui qui est destin prir par la famine prisse par la famine; et que celui qui est destin aller en captivit

Quod
:

dixerint ad te

ad eos

Hsec dicit

Quo egredieinur? dices Dominus Qui ad mortem ad


: , :

2.

Que
:

dire/,

mortem et qui ad gladium, ad gladium et famem, ad famem et qui ad captivitatem , ad


:

qui ad
capti-

vitatem.

Et visitabo super eos quatuor species, dicit Dominus Gladium ad occisionem, et canes ad laceran3.
:

aille

en captivit.
J'enverrai pour les punir quatre flaux diffeles dchirer, les oiseaux

3.

rcnls, dit le Seigneur, l'pe pour les tuer, les chiens

dum,

et volalilia cli et bestias terrai

ad devorandum

pour

du

ciel et les btes


;

de

et dissipandum.

la terre
:

pour

les

dvorer et les mettre en pices

4. Et dabo eos in fervorem universis regnis terra

propter Manassen filium Ezechix rgis Juda, super

omnibus quse
5.

fecit in

Jrusalem.

Quis enim miserebitur Un, Jrusalem, aut quis

contristabitur pro te? aut quis ibit ad

rogandum pro
retrorsm abte, et interfi-

pace lu?
6.
iisti
:

Tu
et
te
:

reliquisti

me

dicit

Dominus

extendam manuni
laboravi rogans.

meam

super

ciam
7.

Et dispergam eos ventilabro

in portis
,

terra

in-

terfeci et disperdidi

populum

meum

4. Et je les exposerai la perscution pleine de fu reur de tous les royaumes de la terre, cause de Mariasse, fils d'Ezchias, roi de Juda, et de tous les cri mes qu'il a commis dans Jrusalem. 5. Qui sera louch de compassion pour vous, Jrusalem? qui s'attristera de vos maux? qui priera pour obtenir voire paix? 6. Vous m'avez abandonn dit le Seigneur vous c'est: pourquoi j'tendrai tes retourne en arrire ma main sur vous et je vous perdrai ; car je suis las de vous conjurer de revenir moi. 7. Je prendrai le van, et je les disperserai jusqu'aux extrmits de la terre. J'ai tu et j'ai perdu mon peuple ; et nanmoins ils ne sont pas revenus de leurs
, ; : ,

et

tamen

viis

mauvaises voies.
8. J'ai fait plus de veuves parmi eux qu'il n'y a de grains de sable dans la mer ; j'ai fait venir un ennemi pour k's perdre, qui a tu en plein midi les jeunesgens entre les bras de leurs mres ; j'ai frapp leurs villes d'une terreur soudaine. 9. Celle qui avait eu tant d'enfants a cess d'en avoir; son me est tombe dans la dfaillance ; le soleil s'est couch pour elle, lorsqu'il tait encore jour ; elle est couverte de confusion et de honte ; et s'il lui reste encore quelques entants, je les ferai passer au T de l'pe la vue de leurs ennemis, dit le Seigneur.

suis
8.

non sunt

revers).

Multiplicatx sunt mihi viduse ejus super


:

arenam
vasla-

maris

indnxi cis super niatrem adolescentis


:

torem meridie
rem.
9.

misi super civitales repente lerro-

Jnfirmata est quai peperit septem, defecit anima


:

ejus

occidit ci
:

sol,

cm adhuc
ait

esset dies

confusn
;

est, et erubuit

et residuos ejus in

gladium dabo
:

in
j

conspectu inimicorum eorum,


10.
rixre,

Dominus

mihi, maler mea, quare genuislime, virum


in uni versa terra?

virum discordi;e

non fene|

ravi, nec feneravit mihi

quisquam

omnes maledicunt
lu
in

mihi.
11. Dicit
si

Dominus
libi in

10. Hlas ma mre, que je suis malheureux Pourquoi nfavez-vous mis au monde, pour tre un homme de contradiction un homme de discorde dans toute la lerre? Je n'ai point donn d'argent intrt, personne ne m'en a donn, et cependant tous me couvrent de maldictions et d'injures.
! !

Si

non

reliquiie

boniim,

non occurri
12.

temporc

affiietionis, et in

lem

pore tribulationis, adverss inimicum.

Numquid
?

feederabilur ferrum ferro ab aquilone,

Alors le Seigneur me rpondit Je vous jure que 1 1 vous serez la fin combl de biens, que je vous assisterai dans l'affliction, et que, lorsqu'on vous perscutera, je vous soutiendrai contre vos ennemis.
:

et

13. Divitias tuas et thesauros tuos in direptionem

12. Le fer ou l'airain peut-il s'allier avec le fer qui vient de l'aquilon ?
13. J'abandonnerai au pillage dans tous vos confins vos richesses et vos trsors, sans que vous en receviez aucun prix, cause de la multitude de vos pchs.

dabo gratis,
terminis tuis.
14. Et
scis
:

in

omnibus peccatis

tuis, et in

omnibus

adducam inimicos tuos de

terra

qum ne-

quia ignis succensus est in furore meo, super vos

ardebit.
15.

14. Je ferai venir vos ennemis d'une terre que vous ne connaissez point, parce que le feu de ma fureur s'est allum, et qu'il vous embrasera de ses flammes.

Tu

scis,

Domine recordare me,


:

et visita
,

me,

et tuere

me

ab bis qui persequunlur

me

noli in pa-

lienli tua suscipere

me;

scito

quoniam
lui, et
in

sustinui pro-

pter te opprobrium.
16. Invenli sunt

15. Seigneur, vous qui connaissez mon innocence, souvenez-vous de moi, visilcz-moi, et dfendez-moi contre ceux qui me perscutent n'entreprenez pas ma dfense avec* tant de lenteur; vous savez que c'est pour vous que je souffre ces opprobres.
;

sermones

comedi eos,

et

faclum est mihi verbum tuum


tiam cordis mei
:

gaudium
est

et in lti-

quoniam invocatum super me, Domine Deus exerciluum.


17.

nomen tuum
et glorialus
,

m'en suis nourri; parole est devenue la joie et les dlices de mon cur; parce que j'ai port le nom de votre prophte, Seigneur Dieu des armes.
1G. J'ai trouv vos paroles, et je
et votre

Non

sedi

in

concilio ludentium
luie
:

6um

facie

mans

solus

sedebam

quoniam

comminatione rcplsti me.

17. Je ne me suis point trouv dans les assembles de ceux qui se divertissent je ne me suis point glorifi d'tre envoy de votre part mais je me suis tenu retir et solitaire, parce que vous m'avez rempli de paroles menaantes contre mon peuple.
; ;

, ,

m
18. Quarefactus est dolor

IN

JEREM1AM
18. Pourquoi

160

meus perpetuus,

et plaga

ma

douleur

est-elle

devenue

conti-

mea

desperabilis renuit curari ? facta est mihi quasi


|

roendacium aquarum infidelium.


19. Propter hoc
ris

nuelle? pourquoi ma plaie est-elle dsespre, et refuse t-elle de se gurir ? Elle est mon gard comme une eau Irompcuse, laquelle on ne peut se fier.
19. C'est pourquoi voici ce que m'a dit le Seigneur
:

hc

dicit

Dominus

Si convertestabis
:

convertam

te

et anle faciem
vili,

meam

et si
:

separaveris pretiosum

quasi os meiini eris

convertentur ipsi ad

te, et tu

non converleris ad

eos.

20. Et dabo te populo huic in

murum reum,
te, et

vous vous tournez vers moi, je ferai que vous changerez vous-mme, et que vous demeurerez ferme devant ma face ; et si vous savez distinguer ce qui est prcieux de ce qui est vil, vous serez alors comme la bouche de Dieu; et ce ne sera pas vous qui vous tournerez vers le peuple, mais ce sera ce peuple qui se tournera vers
Si

for:

vous.
20. Et je vous rendrai l'gard de ce peuple d'airain inbranlable; car ils vous feront la guerre, et ils n'auront sur vous aucun avantage, parce que je suis avec vous, pour vous sauver et pour vous dlivrer, dit le Seigneur.
,

tem
cit

et bellabunt

adversm

te, et

non prvalebunt

quia ego tecum

sum, ut salvein

eruam

te

di-

comme un mur

Dominus.

21. Et liberabo te de

manu pessimorum

et redi-

mam
1

te

de

manu

fortium.

et je

21. Je vous dgagerai donc des mains des mchants, vous prserverai de la puissance des forts.

TRANSLATIO EX IIEBRvEO.
Moseb, et Semuel in oralione coram me, non est voluntas mea ad populum istum emilte facieme,et egrediatur. 2.Eterit, si dixerinlad te Qu egrediemur? dices ad eos: Sie Qui ad mortem, ad mortem et qui ad gladium , ad gladium, et qui ad famem, ad famem, et dixit Dominus qui ad captivitatem, ad caplivitatem. 3. Et prficiameis quatuor gnies, dixit Dominus: Gladium ad occiden4. Et dabo eos dum, et canes ad trahendum, et volatilia cli et bestias terr ad devorandum et dissipandum.
.

Et dixit Dominus ad
:

me

Si starent

in commotionemuniversisregnislerr in Jrusalem.

propter Menasseh filium Chizciiahu rgis Iehudah, propterea


tu,

qu

fecit

S.Quis enim miserebitur


toties

Ierusalem ? et quis condolebit


:

libi ? et

quis

ibil

ad peieadum rfepace tu ?
te,

6.

Tu

dereliquisti

me, dicitDominus, retrorsmabiisti

fatigatus
viis suis

sum

pnitere.

etexlendam

manum meam super


:

etdisperdam

te

7. Et ventilavi

eos ventilabro in porlis terrae


pree aren

orbavi, perdidi
:

populum meum,
iilis

non sunt

reversi.

8.Multiplicat sunt mihi vidu ejus


in meridie
:

marium adduxi

contra congre-

gationem juvenum vastatorem

caderc

feci

super

eam repente
:

civitatem et festinanter.

9. Et Infir:

mai

est

qu

pariebat septem
:

dolore affecta est anima ejus


in

occidit sol ejus,

adhuc existenle die


ait

pudore

affecta est, et erubuit

et

rcsiduum eorum

gladium dabo coram inimicis eorum,


et

Dominus.

10.

mihi mater mea, quia genuisli me, virum rix,


nerati sunt mihi
:

universi maledicunt mihi.

virum discordi

toti
:

terr? non fneratus

11. Dixit

Dominus

Si

non reliqui

currere fecero

tibi in

tempore malo,
et

et in

tempore

afflictionis

inimicum.

rum quod
nsti
visita

est

ab aquilonc,
tua, et in

13. Opes tuas


tuis.
,

tuae in

sum eis, nec fbonum, si non occonlerct fer-

12.

Numquid ferrum

et thesauros in

omnia peccata
:

omnibus terminis
de inimicis meis

14. Et

direptionem dabo absque pretio et propter


,

Iransire faciam inimicos tuos in terram

quam non
,

quia ignis succensusest in furore meo, super vos ardebit. 15.


et vindica

Tu

nsii,

Domine

recordare me

et

me,

me
mei
,

propter te opprobrium.
et in ltiliam cordis Bedi in

ne

in longanimitate furoris lui suscipias


lui, et

me

scito

quod sustineo
in

16. Inventi sunt

sermoncs

comedi eos,
,

et fuit

verbum tuum mihi

gaudium
17.

quia invocatum est


:

nomen tuum super me


?
:

ctu ludentium
dolor

nec exultavi
plaga

propter plagam tuam solus


desperala renuit curari

Domine Deus exercituum. sedi, quoniam ira replsti me.

Non
Ut

18.

quid

fuit

meus
et

fortis, et

mea

aqu qu non sunt


coram

fidles.
si

futurus est mihi veluti venu


Si conversus fueris, tune
cris
:

mendax,
te

veluti

19. Propterea, sic dixit


vili,

Dominus

convertam
ad

te

et

me

stabis

eduxeris pretiosum

convertris ad eos.

20. Et
te

tanqum os

meum

convertentur
:

ipsi

et lu

non non

dabo

le

populo huic
te, et

murum neum, nmnitum


te, dixit

et bellabunt contra te, et


te

prvalebunt

tibi

quia tecum ero ut servem

eruam

Dominus.

21. Et eruam

de manu pes-

simorum,

et

redimam

de manu fortium.

COMMENTARIUM.
Vers.
ecilicet

1.

Starent

vel, steterint

me

rogent. Voluntas, ad

coram me ut verbum anima mea,


, ,

idest,

non

afficiaterga
illis

populum istum. Emitte(I),


et

id

est, vaticinarc

ccrlum
,

definilum exilium.

vel, 1 quod Titcrquc fucrit levita, propheta, et rector populi Israclitici : vel, 2 quia lu duo erant populi hujus amantissimi, et maxime solliciti de salule populi ; pro populo orrunt diligentissime, et ardenlissimc, nccuoit potenlissim, et cum successu. Vide Exod. 52, 11, 14, et 1. Sam. 7, 9. Non me moverent. Quisquis ergocupitsibi prodessc aliorum pices, ille etiani ailjungat suas, ei strenuc in partes suas incumbat. Kjice illos, etc, id csl,paterc cjici. Nuntiacjiciendos. Confer Jerem. 1, 10. Confirmt efficaciam doctrin pro(1)

Recordalur Mosis et Samuelis

Vers.

2.

qui peslc

Ad mortem sub. destinait sunt, q. d. quam vocal mortem perituri sunt, peste pe-

ribunt, qui item gladio, etc.

Vers.
tias,

5.

Gentes. nvraUO ad verbum fami-

sive cognationes, id est, quatuor gnera


(

animan-

lium,

vel, et visilabo

scu pleclam eos quatuor pna)

rum

generibus, Clericus

Gladium,

vel, viros

gladti,

phelic: quod locum habet.

ut in minis, il et in

promissionibus, (Synopsis.)


161
id est, gladio accinctos.

COMMENTARIUM. CAP. XV,


Ad trahendum ad
,

ici

dilaceran-

dio prosperilatis cursu eversa est tribus Juda. Pudo-

dum. Et dissipandum Conjunxit du nomina


referlur ad prius

ad verbum
et

ci
:

perdcndum.

duo verba
etc.,

prius

verbum
cogam

re (1), vel, opprobrio. Vers. 10. \je mihi,

Yeks. 4.

Commotionem,

nomen, secundum ad

posterius.
id est,

my

vel, qum infelix sum. Deflet suam sortem Jeremias, qud omnibus sit odiosus propter veritalem , docens qum miseri sint, qui ab-

ac compellam eos se

conl'erre

ad omnia rgna terrae,

horrent veriiair

Virum kixje,

id est,

omnium

in-

vertentes solum. Zuvaa, signilicat

dibus quis vagatur et discurrit,


scienti
,

qum idque cum


,

incertis sctcrrit
)

juriis et contumeliis

exposilum propter verbum Dei.


,

con-

Non foeneratus
liligandi

sum. (Q. d.

nullam causam prabui

ut

Cain.

Vid. Deut.

28, 25.

Propter
pcccata

meciim. Synop.)

Menasseh. Populus imilatus scelera principis, pnas


dat, et imputantur
illi

Vers. 11.

Si non relique,
tempore
felicia

etc.,

sub. non habear

scelera rgis

sic filiis

posthe verax. (Vid. Gnes. 14, 23.) Reliquias vocat

parenlum imputantur

si

eorum moribus

vivant. (Vid.

reliquum

vte

tempus. Promitlil Deus Jeremia;

reli-

2Reg.21, H.)
Vers.
5.

quo
Ibit. "1D> seceilet, sub. loco suo.

vita3 sua;

omnia. Si non,

etc. Nisi

Ad

rogare fecero te tempore afflictionis et tempore angustiae,

petendum(I),
valeas.

etc., ut

rogetle de pace tu

id est, qui

inimicum tuum,

id est,

nisi effecero ut

Na-

buchodonosor ambiat amicitiam luam. (Vid.


6.

infra,

Vers.

Fatigatus sum,
tua.

etc.

Hcbr. laboravi, ple

39, 12.)

nitere, id est,

non sustinebo mutare sententiam de

Vers. 12.

Numquid ferrum conteret,


f'erro

etc.

Vires

perdcndo ob scelera
Vers.
7.

Judaeorum compart
(ab aquilonc)
,

puro, et vires

Chaldorum
Ensis Judai-

ferro

quod habet multum chalybem


:

In

portis terre. Port pro ostiis aul

admistum,
cus

et propterea validiori, q. d.

finibus, ingressibus
ipsis urbibus, q. d.
:

terrarum ac regionum

sive pro

ferreus

frangetne

Ejeci in captivitatem, inlonginetc., id est, liberos et

chalybe constanlem? q.

ensem Chalda'um ferro et Non. Ferrum et s vocat d.


:

quas regiones. Orbavi,


perdidi.

parentes
:

ferrum

seri

admistum,

id est,

chalybem
ita
,

(\el,

ferrum

De

strage facl Chaldajis loquitur

et sunt

aquilunare appellat chalybem,

diclum Chalybide quibus Strabo,


sinf

prlerita pro futuris.

Vers.

8.

Mim,

bus

populis

ad septentrionem
,

id est,

me: me
id

auctore. Illis, id
etc.

p.

99G, nov. Edit.


,

sensusque est* EstoJudaei


tibi

est, in perniciem illorum. Contra,

Hebr. contra

duri ut ferrum

ego

ero pro duplici muro, altero

multitudinem adolescentium,

est,

contra fortissiadoles-

clialybeo, allero aheneo, Grolius.)

mos quosque
cenlum;
cipi (et

juvenibus.

Ad verbum, malrem

Vers. 13.
idque, etc.
fict
,

Av-que pretio,
,

et, etc.
illas

non
:

pretio,

quidem

simpliciter pro matre

juvenum ac)

id esi,

nec rediinere

poteris

idquo

posse conlextus indicat, Schiudlerus.

Dicit lio-

ob onmia peccala,

etc., (vel, nulla

numerata pecu-

stem meridie et clarluce irruisse in eos, id est, secul agerent,


e'v

qum
fuit

nia, gratis, sine labore, etc.

Clericus).

Et

in

omnibus

utostendat illiuscrudelitatem. Fesin festinationibus,


id
est,

terminis tuis, sub. id accidel. (Vid. Ps. 78, 54. Pagnini versionem confirmt, v. 3, cap. 17.)

tkunter. Hebr.,
subito expugnata
:

urbs

cujus ruina

intercepti sunt et op-

Vers. 14.

Et transire,
dicit
,

etc.

(Deus loquitur ad

Je-

pressi

omnes
9.

fortes.
liberis au,

Vers.

Infirmata est. Mulier qum


qum
eos perdit

remiam, ejusque inimicos qui


Judxos pervicaces,
ignotam ablaturum
infirmari.
scilicel

illi

erant lerrori, puta

se procul in

terram

ipsi

getur, dicitur roborari et

Babylonem.) Et exlru-

Septem, idesl, plurimos. (Vid. Gnes.

4, 15.)

Sol

dam
me

te

ad hosles luos in, etc.


Nosti, sub. qua? faciant mihi. Suscipias
lollas

ejus. Sol pro prosperitate. (Vid. Ps. 18, 29.) In

mc-

Vers. 15.
(2),
vel

me, sub. de medio,

id est,

ne

dm

QUIS MISEREBITUR TEL..? QUIS CONTRISTABITUR PRO TE? AUT QUIS IBIT AD ROGANKUM PRO PACE TUA ? lia loquitur Deus. Qua: tune, licrosolyma, animi lui aiigusliiie, cum in universa terrarum rgna dispersa fueris Ubi amicos nancisceris, quos calamitalis tu;e misericordia moveat, qui lacrymas suas tuis misceant
(1)
!

(1) Qvje peperit septem, hoc est, populus mulliis redaclus est in exiguuin numerum et <iui supersliles man erunt tam acerbe afilicti sunt ut peu efilaverinj
;

animam,

el dies

illis sit

visus

commulari

in

noctem.

Cm

omnes

tua;quc liberlalis sollicili, vola pro te faciant ? Nonne potius in te undique, ceu in populum supiemo cunctorum bominum odio dignum, conspirantes aspicies? Septuaginla: Quis tibi parcet, Jrusalem? Quis tniserebitur lui? vel quis converuiur ad pacem tibi postulandam? Vel, ul alii codices iiabcnl Quis tibi parcet? Quis contrislabitur super te, le verebitur ? Quis converletur ut pacem tibi flagitet ? Hebrams Quis clemenli uletur super le ? Quis miserebitur lut? Quis mo: :

Romelice centum el viginli millifi juvenum de Jud uno prlio stravissel, id evenit quod hic fer prophela vaticinatur. Nain tum viduarum et pupillorum maximus numerus fuit, queiu per Hyperbolen aren maris compart. (Clavius.)
filius

regnanle Achaz Pliacee

(2) Tu sus Domine , buinililatem et afflictionem meam, verba sunt Jeremia: ad Deum ergo tuere me, Hebr. Dpan lnnukem, id est, vindica me de iis, qui
:

pacem tibi, sive, ut aliquod boriocompare! ? Profect, inquit hic S. Hieronymus, nullus potest offenso Deo proflugitiis rovebilur ut
postulel
tibi

rum genus

persequuntur, uti subdit. in patientia tua (hebr. noli in longiludine nasi , idesl, in longanimilale tu qu Jud;eos, qui nie persequuntur, tolras, et differs ultionem) susciperi: me, nieamque causam el precem, q. d.: Cil me

me

Noli

gare peccanlium, si in scelere persvrent, qaiu nec tant clemens potest creatura, qum Conditor, esse; nec ta alienus extemis, quomod'o Domiuus suis purcere; (Capuct.)

ego et

te missum, ne et opprobrium eorum feramus. Ita Cliald., Hugo, Lyranus, Dionys. et alii. Valablus vertit Ne in longaniiuilate tu , qu paviudica, ut sciant lu diulis
:

me prophetam

IN
162
differs

JEREMIM
electos.
et stabis,

164

qum sumpseris pvindictam, pris moriar H.) hostibus meis. (Vid. Ps. 5, nas de etc. Qum inventa sunt Vers. 16. Investi sont, illa. Comparai rccipicntem verba tua me, devoravi comedenti cibum suavissimum. (Vid. verbum Dei, Invocatum est, etc., idest, vocatus
E/.ech. 3, 1.)

Tonc convertam te
etc.,
tibi

(ad

verbum
,

reducam
q. d.
,

le

id est,

ministrabis mihi

conpu-

servabo

prophetae dignitatem

quam ob tuam
:

sillanimitatem amittere debueras uno verbo

Perges
(Si se-

mihi miuistrarc). Eduxeris pretiosum a


paraveris
cliius.)

vili.

suni proplieta tuus.

verbum meum verbis Judaorum, McnoTanquam os heum eris id est, accidet tibi ul
;

Ludentium, vel, Vers. 17. Sedi, vel, versatus sum.

ego

tibi

pradixero. Conyertentur, etc.,(id est, potibi

Exultavi (sub. cumillh). Propter pla(vel juxta tuam, ad vcrbum, propter manum tuam as me dighatus 2 Rg. 5, 15), propter piophetiam qu credidisti mihi prophetiam plenam id est
jocantium.
es.
, Ira , indignatione tua erga populum tuum. Fortis, na (vel perpetuus. Vid. 1, 18.

pulares lui quibus tanloper timebas Cent


plices, Menochius. Vid. infra, 21, 2,

supvel),
,

.142, 2,

convertantur ipsi ad le

et

tu ne convertaris

ad eos

id

est, fac ut qui recesserint legibus Dei, tibi acquiesant, et

ne acquiesas

illis

(1).

Vers.

Vers. 21.

Fortium

(2),

id

est, volcntium

te

doloris. Veluti, etc., Cor. 15, 54). Desperata plcna est, cujus aquse aliad verbum, ut fons mendacii, id
:

opprimere.
etc., q. d. : Superabis omnes (1) In murtjm /ERedm, etiamsi tu nudus sis et inermis, et soillorum ictus ins ; illi ver mulli, poientes, et froces, sint, etc. Dellabunt, etc., q. d. Mullis modis le vexabunt. Non promittit ei Deus suave otium, imo bortalur eum ad bellandum. Non pr^evalerunt. Non erunt superio:

quando cessant
me.
Vers. 19.

et

ut qus non perennes. Qum, in,

auxilium quit, sperarem le laturum mihi


sti

deserui-

Si conversus FiiERis(ad
est,

verbum,

si

revenons, sub. ad me, id


in

limiter mihi adhaeseris

res.

Viiam

tibi

non auferent. Ego tecum,


le,

etc., q. d.

Tu quidem per

vel propri industrie,

non

stabis

Inobeundo mnnere propbetico). Si convertaris. Deus propbetam Jercmiam ad r'esipiscentiam, vitai hic nam visus est versu superiori non salis ci fidere. Con-

sed opus babebis auxilio meo. Ne itaque securus eslo, sed d'isce ad me per preces tuas confugere. ( Synopsis.)

vertamte, idest, parcam


Si eduxeris pretiosum,
etc.

tibi,

et cris mihi charus.


:

Pretiosum, eleclos
ait

Vile

ET... DE (2) LlBERABO TE DE MANU PESSIMORUM manu fortium. Te Judfforum, impia: genlis, injuriis, et Chald;i:onim, fortium ac potentium hominum, pote,

improbos

intelligit, si

dederis

operam ut convertas
:

state' liberabo.

Profect,

nonnisi aperlissimo divin

teris liosles

meos

tollas

me

de medio

id est
:

ne

pris moriar

qum sumpseris pnas de eis da mihi hanc consolalionem, ut non mon t intilts, sed videam ante mortem eos mritas dare pnas.
(Corn, a Lap.)

opis patroeinio Qeri potuit, ut Jeremias, nihil constanli;e, fervoris librtatisqe in arguendis sceleribus remitlens, insan furenlisquc plebis manus, cruento-

rumque principum vim, hostium denique implacabilium, quibuscum nulla unqum ipsi pax fuit, injurias
liber evaderet.

(Calmet.)

CAPUT
1. 2.

XVI.
:

Et factum est verbum Domini ad me, dicens Non accipies uxorem, et non erunl tibi filii et
Quia hc
dicit

1.
fi-

Alors

le

Seigneur
ni

CHAPITRE XVI. me parla, disant


de
filles

2.

Vous ne prendrez point de femme,


fils

et vous n'au-

rez point de
li in loco isto.
3.

en ce

lieu.

Dominus super

filios et filias
,

qui

generantur in loco

isto, et

super matres eorum


,

qae

3. Car voici ce que dit le Seigneur, touchant les fils et les filles qui naissent en ce lieu, touchant les mres qui les oui mis au monde , et les pres qui leur ont

genuerunt cos, et super patres eorum stirpe sunt nati in terra hc :


4. Morlibus segrotationum morientur

de quorum

donn
4.

la vie

Ils

mourront de divers genres de maladies;


;

ils

non plan-

super fagcnlur et non sepelientur, in sterquilinium et terr erunt etgladio et fam consumentur, cicm
:

erit

cadaver eorum in escam volatilibus Eli

et

bc-

ne seront ni pleures ni ensevelis ils seront exposs comme un fumier sur la face de la terre ; ils seront consums par l'pe et par la famine , et leurs corps morts seront en proie aux oiseaux du ciel et aux btes de la terre.
5. Car voici ce que dit le Seigneur N'entrez point dans une maison de festins , et n'y allez point pour pleurer ou pour consoler ceux qui y sont, parce que j'ai retir ma paix de ce peuple, dit le Seigneur; j'en ai relire ma boul cl mes misricordes.
:

sliis lerrce.

ingrediaris domum 5. Hcenim dicit Dominus Ne neque vadas ad plangcndum neque consoconvivii,
:

leris
cit

cos

quia abstuli

pacem meam

populo isto, di-

Dominus, miscricordiam
G.

et miseralioncs. et parvi in terra isl


et
:

Et morientur grandes
eis.

non

6. Ils mourront en celle terre, grandi et petits; ils ne seront ni ensevelis ni pleures; on ne se dcoupera point le corps pour faire leur deuil, et on ne, se rasera

sepelientur,

neque plangentur,

non se incident, ne-

point les cheveux.

que calvitium Bet pro


7.

Et non frangent inler cos lugenti


:

panem ad

con-

solandum super mortuo et non dabutit eis potum calicis ad consolandum super ptre suo cl maire.
8.

Et

domum

convivii non
et binas
:

ingrediaris

ul sedeas

pleure 7. On no donnera point de pain celui qui un mon, pour le soulager, el on ne lui donnera point de boire, pour le consoler de la mort de son pre et sa mre. pour vous as8. N'cnlrez point dans une maison seoir, et pour manger el pour boire avec eux.

cum
9.

eis, et

comedas,
dieit

Quia h.rc
:

Dominus cxcrciluum

Deus

Is-

ral

Eccc ego auferam de loco

isto in oculis voslris,

armes, le 9. Car voici ce que dit le Seigneur des vos .le ferai cesser dans ce lieu , en Dieu d'Isral jours t \os yeux, tous les cris de joie et les chants
:

1G5
et in diebus vestns
,

COMMENTARUIM. CAP.
voccm
gaudii et

XVI.
les cantiques

4GG

vocem

lastitiai,

vocem sponsi
10.

et

vocem spons.
liuic

de rjouissance, sons de l'poux.


peuple

de l'pouse

et les chan-

Etcm

annuntiaveris populo
:

omnia verba

10. Et lorsque vous annoncerez ces paroles ce

hxc,

et dixerint tibi

Quare locutus
istud?
,

est

Dominos suiniquitas no-

per nos
stra? et

omne maliim grande

qu

quod peccatum noslrum

quod peccavimus

vous diront Pourquoi le Seigneur a-l-il rsolu de nous aflliger de si grands maux ? quelle est notre iniquit? quel est le pch que nous avons commis contre le Seigneur notre Dieu?
,

et qu'ils

Domino Dco noslro?


1
1

Dices ad eos

Quia dercliquerunt
et abierunt post
:

me

patres veet

stri, ait

Dominus,
,

deos alienos,
et

11. Vous leur direz C'st parce que vos pres m'ont abandonn, dit le Seigneur, qu'ils ont couru aprs des dieux trangers, qu'ils les ont servis et adors, et qu'ils m'ont abandonn et n'ont point observ
:

servierunt cis
runt, et

et

adoraverunt eos

me dereliquepatres ve-

ma

loi.

legem

mcam non

custodicrunt.

12. Sed et vos pejus operali estis


stri
:

qum

ecce enim ambulat unusquisqup post pravilatem

vous-mmes vous avez encore fait plus de mal que vos pres; car chacun de vous suit la corruption de son mauvais cur, et ne veut point cou12. Mais
ter

ma

voix.

cordis sui mali, ut

me

non audiat.

13. Et ejiciam vos de terra hc, in terram ignoralis vos et patres vestri
nis die ac nocte, qui
:

quam

13. Je vous chasserai

donc de ce pays dans une

et servietis ibi diis alic-

terre qui vous est inconnue, comme elle l'a t vos res, et vous servirez l jour et nuit des dieux tran

non dabunt vobis requiem.

gers qui ne vous donneront aucun repos.


et

14. Propterea ecce dies veninnt, dicit

Dominus,

non dicetur
Isral

ultra

Vivit
:

Dominus, qui cduxit

lilios

de terra ./Egjpli

14. C'est pourquoi le temps vient, dit le Seigneur, l'on ne dira plus l'avenir Vive le Seigneur, qui a tir les enfants d'Isral de l'Egypte

15.

Sed,

vivit
,

Dominus, qui eduxil


in

filios Isral

de

terra aquilonis

et

de universis terris, ad quas ejeci

eos

et

reducam eos

terram suam,

quam
,

dedi pa-

15. Mais, Vive le Seigneur, qui a tir les enfants de la terre de l'aquilon et de tous les pays o je les aurai chasss , jusqu' ce que je les ramne en
d'Isral

tribus corurn.

cette terre
dicit

que

j'ai

donne

leurs pres.
,

16.

Ecce ego millam piscalores multos


,

Doeis

16. J'enverrai beaucoup de pcheurs

dit le Sei-

minus

et piscabunlur eos

et post luec

mittam

niullo: venalores, etvenabuntur eos de


et

omni monte,
non

de omni
1'
.

colle, et

de cavemis petrarum,
:

Quia oculi mei super omnes vias eorum

gneur, et ils les prendront la pche; et je leur enverrai ensuite beaucoup de chasseurs, et ils iront les chercher pour les prendre dans toutes les montagnes, dans toutes les collines et dans les cavernes des rochers.

sunt abscondit facie


iniquitas

me

et

non

fuit

occullata

eorum ab
reddam
:

oculis meis.

mes regards sont arrts sur leurs voies ; ne me sont point caches, et leur iniquit n'a pu se drober mes yeux.
17. Car
elles

18. Et
cata

pi

imm

duplices iniquitales et pec-

eorum

quia conlaminaverunt terram

meam

in

morlicinis idolorum

suorum

et

abominationibus suis

impleverunt hreditatem

meam.

18. Mais je leur rendrai premirement au double ce que mritent leurs iniquits et leurs pchs, parce qu'ils ont souill ma terre par 1 horrible puanteur de leurs idoles, et qu'ils ont rempli mon hritage de leurs

abominations.
19. Domine, fortitudo mea, et robur

meum,

et refu-

gium

meum

in die tribulalionis et dicent


:

ad

te

gentes venient

ab extremis terra,
20.

Ver mendacium posseeis

derunt patres nostri, vanilatem, quae

non profuit
?

Numquid

faciet sibi

bomo deos

et ipsi

non

19. Seigneur, qui tes ma force, mon appui et mon refuge au jour de l'affliction, les nations viendront vous des extrmits de la terre, et elles diront Il est vrai que nos pres n'ont possd que le mensonge et qu'un nant qui leur a t inutile.
:

sunt

dii.

20.

Comment un homme

se ferait-il

lui-mme

de?,

21. Idcirc ecce ego oslendam eis per vicem banc,

dieux? certainement ce ne sont pas des dieux.


je vais leur

ostendam
scient quia

cis

manum meam

et virlutem

meam

et

nomen mihi Dominus.

21. C'est donc maintenant, c'est prsentement que faire voir que ma main est toute-puissante ; et ils sauront que mon nom est Jhova.

TRANSLATIO EX HEBR^O.
verbum Domini ad me, dicendo 2. Non accipies tibi uxorem, nec erunt tibi filii, et dise in loco islo. 3. Quia sic dixit Dominus de fdiis et filiabus, qui generantur in loco isto, et de matribus eorum, qua gnrant eos: etdepatribus eorum, qui gnrant eos in terra ist 4. Morlibus aegrotationum moricnlur non plangentur, neque sepelientnr, in sterquilinium super faciem terras erunt et gladio, et fam consumenlur: et erunt cadavera eorum in escam volatilibus cli, et bestiis terrai. 5. Sic enim dixit Dominus Ne ingredia1.

Et

fuit

ris

domum

lucts,

nec vadas ad plangendum, neque condoleas


et miserationes.

eis

quia abstuli

pacem

meam
hc
:

populo isto, dixit

Dominus, misericordiam

6.

Et morientur magni,

et parvi in terra
7.

non sepelientur nec


et super

plangenl eos, et non se incident, nec decalvabunt se propter eos.

Et non expandent eis manus suas ob

luctum ad consolandum eos super mortuo

neque potabunt eos calice consolationum super paire suo

matre su.

8.

El

domum

convivii ne ingrediaris, ut sedeas


:

cum

eis,

ad

comedendum

et

bibendum

9. Sic

Dominus exercituum Deus Isral Ecce ego cessare faciam de loco isto in oculis vestris, et in diebus veslris vocem gaudii, et voccm loetilia;, vocem sponsi, et voccm sponssc. 10. Etcrit, qum annuntiaveris populo huic omnia verba hc, et dixerint tibi Proplcr qtiid locutus est Dominus super nos omne maum grande
enim
dixit

16?
:

IN
iniquitas nostra ? et

JEREM1AM

4C8

quod pcccatum nostrum, quod peccavimus Domino Dco nostro? 11. Et dices hoc et qu quod dercliquerunt paires vestri me, ait Doininus et abierunt post deos alienos, et serviead eos Proplerea custodierunt. 12. Et vos pejus runt eis, et incurvaverunt se eis et me dereliquerunt, et legem meam non post duritiem cordis sui niali, ut non qum patres veslri et ecce vos ambulatis unusquisque
: : :

fecistis faciendo,

audiatis nie.

13. Et

ejicere faciam vos de terra hc in terrain

quam non

cognovislis, et patres vestri

et ibi

14. Propterea ecce dics veniunt, dixit servietis diis alienis die ac nocle, quia non dabo vobis misericordiam. 15. sed, vivit Dominas, et non dicetur ultra Vivit Dominus, qui ascendere fecit filios Isral terra jEgypti,
:

de terra aquilonis, et de universis terris, ad quas expellere fecit eos Ecce ego mitlo ad piscalores multos, dixit et redire faciam eos in terrain suam quam d.di palribus eorum. 16. ad multos vcnalores, et venabuntur eos ex omni monte, et omni Doininus, et piscabunlur eos et poslea millam
Doininus, qui ascendere fecit
filios

Isratl

colle,

et non sunt occultatae facie 17. Quia oculi mei super omnes vias eorum 18. Et reddam primm duplum neque est abscondita iniquitas eorum conspeclu oculoruni meorum. me, e qud contaminaverunt terram meam cadaveribus aboininationum miquitatis eorum, et peccatum eorum et robur 19. Domine, forlitudo mea suarum, et aboininationibus suis iniplevcrunl boeredilatem meam.
et

de caveruis petrarum.

meum,
psi

et

refugium

meum
.

iu die affliclionis;

ad

le

gnies venient ab extremis terra;, et dicent


est in eis utilitas. 20.

Yer mendadeos? et

cium possederunt patres


non sunt
dii.

nostri; vanitatem, et

non

Numquid

faciet sibi

bomo

21

Idcirc ecce
est

ostendam

eis vice bac,

ostendam

eis

manum meam,

et forliludinem

meam;

et scient

qud nomen

meum

Dominus.

COMMENTARIUM.
Vers. 2.

Erunt,
ne

sint.

In loco isto,

id est

in

Vers. 16.

Mitto,

missurus sum,
:

sub. legalos,

Anatholh
Vers.

scilicet tu

cum

liberis pereas (1).


,

nunlios. Piscalores, Chaldaei

pisces, cives

Jrusalem;

4.

JSgrotationum

quae scilicet ingruunt

ac

si

dicat

Excitabo Clialdos adverss urbem.et ciureti, et

propter famem.

gent illam obsidioue, quasi


ut scilicet lugeas eos qui
;

cives illius capient.


:

Vers.

5. Luctus;
;

morvolo

Comparantur eliam hic Cbaldi venatoribus


cias

Sedequse

lui fuerint

idque ad consolalionem superstitum


visa
et audit clade suoruni
,

autem

et milites ejus in

fugam

versi

feris

enim cives tuos


Vers.
6.

omni

metu veiialorum fugiunt ,


piunt (1).

et se

bc atque

illc reci-

consolalione carere.

Ad plangendum,
id est,

sub. cives tuos.

Non se incident,

non laniabunt

vultum suum. (Yid. Lev. 19, 27, 28.) Nec decalvabunt, vel radent, hoc est, nullo signo exteriore pro-

sequentur honore mortuos, aut Judseorum, aut gentilium more. (Vid. Deut. 14, 1.)

Vers.

7.

Ob luctum,

lucls indicandi grati, ad


,

consolandum unumquemque superstitum


:

consolan-

dum, inquam, ob mortuum. Alii Et non frangent, sub. panem inter eos lugcnli ;(quem Hcbraeorum morem, vid.
eliam Ezech.2i, 17, et apud Hieronym. hic non ab-

similem

Gra?corum

et

Latinorum.
:

Septuaginla et
eis,

Vulg. habent eliam panem

quasi
:

proDro tahem,
fit

legerint DIT? lechem, panem


tio ac Clerico).

quod probabile

Gro-

Vers.

8.

Vers.

H.

Convivii, Et

id est, lootitiai

plenam

(2).

dices.

Tune

dices.

Vers. 12.

Pejus fecistis facienbo,


id est,

ad verbum,
illis.

deleriorstis facere,

deleriora fecistis
id est, hoslcs

Vers. 13.

Misericordiam,

non mi-

screbunlur vestri, cogentque vos ad idola colenda. Vers. 14.


(1)

Et non dicetur, sub.


filios,

in jurejurando (3).

Super filios, contra

vel de

(iliis.
!

(Maldonatus).
(2)

Df.us Isral, lia se bc vocat, ut sciant sibi nibil


,

profulurum qud genus Abraluu sibi adoplaverit. Ecce, ego, etc. Hc phrasi leslatur se jam armatum esse , et cladem banc brevi futuram Cah inus. Vocem si'Onsi, et spons/E id est, cantiones nuptiales et butas, Mcnochius. Signum hoc ultimi jntcrils, quia
,

societas

humani generis fovetur conjugio, Calviuus. Bepelit ex iis qua; supra cap. 7, vers. ult. Grotius. (3) Vivit Dominus, qui eduxit filios Isral de terra aquilonis, scilicet , <J CUaldccoi utn regione,
,

Babyloni, clerisque provinciis trans Euphratem positis. Miscet Jeremias minis ac terroribus solalia. Reditum captivitate pollicetur Jsraelitis at ita prodigiis coruscantem , ut cum libertate ex /Egyplo comparandus sit, ac vtus illud benelicium, cum recenti comparalum , in oblivioncm sil abiturum. Plurimi luec verba de humani generis redemplione per Servalorem gest inlcrpretaniur. Nulluin profecl luculentius ac certius redemptionis pignus est , quam Babylonica captivitate libellas. (Calmet.) Hoc per Christum factum est. Rcducti enim suinus qui lam ex Jud;eis qum ex gentibuscredidimus ad terram palribus dalam : h. e., ad cognilioneni Dei. Nam Abraham, ut Slephanus inquit, ne Vesligium quidcin pedis possederat. Idcirc terra illa Dei favor et gralia esl per iideni. (Clarius.) (1) Ecce ego mittam piscatorf.s, etc., et venatores. Tbeodor., Hugo, Lyrau., Valablus, Capella et Gastro, per piscatores et vcnalores, accipiunt Cbald;ros, qui Judscos quasi pisces reti (ut ail Habacuc 1, 14, ) obsidiouis cinxerunt et ccpcruiit doinde Sedeciam cum suis fugientem ad montes, quasi feras venali cl inseclaii latibulisextraxeruntetcapiivruiU. Vel, ut S. Tliomas et Hebra^i, piscatores siml Cbakbri , venalores sunt Tilus et Koniani. Sic tropol., phcuiorcs et vcnalores animarum, sunl damioiics. Alii per ulrosque, accipiunt Cyruin et Darium, qui Jud;eos Dabylonc diniiscrunl in patriam. Verm , nostri ortbodoxi ait S. Hieron., rectis de l'uturo, scilicet de Ecclosi Gbrisli, b;ec accipiunt avolat enim propbela ad Ghrislum , juxla can. 4, ita lameii ul, leste S. Hieron., Kaban., Hugonc, per scilicet iberalionem Bastringal rem pra;sonlem bylonc per Zorobabt'l Jcsum et Esdram, qui fcrfxos profugos et dispersos quasi piscalores et veinions collegeruiitet reduxerunl. l'iac nlores ergo , ait S. Hieron., propri sunt Aposloli Mattb. 4, 19., qui Irini geates qum JudosChristo piscat sunt. Undev. I'.), ail Ad le Gnies venient ub extremis terris. Post hos
,

sequuiitur venatores, id est, ccclesiaslici et religiosi

, ,

169
Vers. 18.

C0MMENTAR1UM. CAP.

XVII.

170
ipsi (1), etc.,

Duplum, (id est, dupliccm pnam.

Vers. 20.
siut dii ?

Et

cm tamen

ipsi

non

Schindlcrus. Pagninus, neglecl constructione, verlit: )

dupliccm iniquitatem eorum,

id est,

sumam
eorum

pri-

Vers. 21.

Et, pro, id

est.

Domincs, id

est,

rerum

mm

pnas de

illis

propter iniquitatem

et Pa-

omnium

auclor et condilor, quique prastare possim

Irum ipsorum.

quod comminatus sum semel.


Ethnicorum ad

Vers. 19.
Dei

Gentes. (Vocationem

cultum prxdieit. Clericus). Possederunt patres

marum
acrem

lucris

incumbunt. Audiant
in

ipsi

exhortalionem
:

nostri, id est, majores nostri longo tempore colue-

Deuter. 15 Attende tibi, juxta Septuag.; habet, inqiiit, domus Dei, qu EccleS.
Basilii

illud

runt deos mendaces et fallaces.


eos in quibus nulla est

Et non
:

est, etc., et
est in eis

clesia vivenlis est

ulilitas. Alii

et

non

juvans, sub. tempore tribulationis.

qui venantur homines, ut faciant sanctos, de monlibus excelsorum dogmatum et de collibus bonoruin operum , et de cavernis petrarum, id est, de insiitutione Apostolorum et aposiolicorum virorum, ut cos imitentur. Vel potis magisque ad litteram qui oinnes homines etiam l'cros uti r.dos Uros Brasilios, etc., in monlibus et cavernis quasi feras habitantes venantur , ut Chrislo mansuefaciant, mi fecit S. Xaveriusejusqueasseclx. lia Origenes, S Ilieron., Raban., Tertull., 1. 4 contra Marcion. 9; Ambros., serm. 6 in psal. 118; August., tract. 10, de Utilitate
viri
,

dijicatores , , venatores missos Deo ita monente : Eccc ego mutant multos venatores , et venabuntur multos. Attende igitur mult cum diligenti , ne forte fugiat te prda , ut efferalos per improbilatem , verbo veritatis convictos , Salvatori offeras. Viator es , ei similis qui orabat , gressus meos dirige. Attende tibi ipsi ne qu exorbites , neu ad dexteram deflexeris au: sinistram, progrediior viaregia. Architeclus , solido tulove loco jaciat et collocet fidei fundamentum , quod esi
, ,

viatores
,

architeclos
,

agricolas

pastores

athletas

milites

jejunii

c. 9.

Taies venatores clestes vidi in collegiis variis nominatim in Leodiensi qui carbonarios , et Ardennates in fodinis et fornacibus aeris et ferri quasi Cyclopes et Bronles; ac QEnipontano, qui montanos in inio quasi feras in histris Alpibus quasi eremitas sparsim habitantes , per gelu , et stus , per famem et sitim , ingenti labore et sudore qu ac zelo vestigant, capiunt, erudiunt, viamque in ccelum edocent, atque Alpicolas faciunt clicolas, im Dei, , ,

colas.

Anagogic, piscatores et venatores, sunt angeli, qui in fine mundi, undeququc ex sepulcris et speluncis cineres et ossa sanclorum colligent , ut Deo animentur et resurgant. Tropol., montes et colles sunt superbia etpusillanimitas, aliaque vilia ; cavern, sunt malae consuetudines, etc., inde bas feras, id est, homines impios et impuros , educere debent pastores , aliique qui ani-

Jsus Christus. jEdificator, quo pacto dificet videat ut ne ligna, non fnum, neque calamum ; sea aurum, argenlum , lapides pretiosos. Paslor es? palabundum pecus et erraticum converlito : quod conquassatum est et contritum, colligato : quod grotum, sanato. Agricola es ? ficum , si infrucluosa est, circumfodito , illique ingerilo qu conductura noveris ad edendos fructus. Miles es? collabora Evangelio , milita bonam mililiam contra spiritus nequili , adversm vitiosas carnis affecdones induitor omnem armaturum Dei. Athleta es? imitare Paulum et eursu contendentem , et in palstr colluctantem , et in aqone pugillari decertanlem : in adversarium, immotum oculum inlendilo fixis ; animo sis non supino, sed arreclo et prvigili (Corn, Lap.) Super omnes viAS,elc., bonaset malas, Grotius. Significat eos non semel, aut in un lantm specie, deliquisse , sed scelera sceleribus addidis^e ; ad< iiuc juslam liane esse inercedem , etc. Prophte non t;mtm futura prajdicunt, sed sinuil adjungunl c.iusas, et valiciuiis doclrinam addunt, Calviims.

cm

Deos falsos, aut. insni est, facere hominem sibi ipsi Deos, qnos videl veros non esse. Hsecdicunt gentes, cm adDeum conveitentur.
(1)
ipsi

Et

non sunt Du,

id

esl,

sint

falsi,

quasi dicat,

qu

(Maldonatus.)

CAPUT
1.
,

XVII.
1.

CHAPITRE
fer et

XVII.

Peccatum Juda scriptum est stylo ferreo in ungue adamanlino exaratum super latitudinem cordis
eorum,
2.
et in

Car le pch de Juda est crit avec un stylet de unepoinle de diamant; il est grav sur la table

cornibus ararum eorum.


filii

Cum
et

recordati fuerint
,

eorum ararum sua-

rum,
in

lucorum suorum

lignorumque frondenlium
fortitudinem tuam et ora,

montibus excelsis,
5. Sacricantes in

agro

nes thesauros tuos in direptiohem dabo


propter peccata in universis finibus
i.
libi,

excelsa tua

luis.

Et relinqueris sola ab hreditate tua quam dedi


et servire te faciam inimicis tuis in lerr
:

quam

ignoras

quoniam ignem succendisti


aeternum ardebit.
:

in furore

meo

de leur cur et sur les coins do leurs autels. 2. Leurs enfants ont imprim dans leur souvenir leurs autels leurs grands bois leurs arbres charges de feuilles sur les hautes montagnes, 3. Et les sacrifices qu'ils offraient dans les champs. C'est pourquoi, Sion, j'abandonnerai au pillage tout ce qui vous rendait forte, lous vos trsors et vos hauts lieux pour punir les pchs que vous avez commis dans toutes vos terres. 4. Vous demeurerez toute seule, dpouille de l'hritage que je vous avais donn et je vous rendrai l'esclave de vos ennemis dans un pays que vous ne connaissez point; parce que vous avez allum ma colre
, , ;

usque
5. ait in

in

Hc dicit Dominus

Maledictus

homo

qui confiet

homine, et ponit carnem brachium suum, Domino recedit cor ejus.


6. bit

feu qui brlera ternellement. Voici ce i|ue dit le Seigneur Maudit est l'homme qui met sa confiance dans l'homme, qui se fait un bras de. chair, et dont le cur se relire du Seigneur.
5.
:

comme un

Erit

enim quasi myric

sert, et

in dserte, et

non

vide-

cum

venerit

bonum

sed habitabit in siccitate in

semblable au tamarin qui est dans le dne verra point le bien, lorsqu'il sera arriv; mais il demeurera au dsert dans la scheresse, dans une terre brle et inhabitable.
6. Il sera
il

deserto, terra salsuginis et inhabitabili.


7.

7.

Heureux l'homme qui met sa confiance dans


le

le

Benedictus vir qui confidit in Domino, et


fiducia ejus.
erit quasi

erit

Seigneur, et dont

Seigneur est l'esprance.

Dominus
8.

Et

lignum quod transplantatur super


mitlit radies suas
:

aquas, quod ad

humorem
S.
s.

cl noii

8. Il sera semblable un arbre transplant sur le bord des eaux, qui tend ses racines vers l'eau qui F humecte, et qui ne -craint point la chaleur, lorsqu'elle est venue sa feuille sera toujours verte il ne sera
;

xix.

171
timebit
et in

IN

JEREMIAM
'

474
il

cum

venerit stus. Et erit folium ejus viride


siccitatis

tempore

non

erit sollicitum

nec

ali-

point en peine au temps de la scheresse, et sera jamais de porter du fruit.


9.

ne cesil

quando desinet facere fructum.


9.

Le cur de tous
;

les

hommes

est

corrompu,
?

est

Pravum

est cor
?

omnium

et inscrutabile

impntrable
:

quis
10. C'est

qui pourra le connatre

cognoscet illud
10.

moi qui
prouve

curs
cor, et probans rens
et juxta
:

et qui

Ego Dominus scrutans

suis le Seigneur, qui sonde les les reins; qui rends chacun

qui do unicuique juxta

viam suam,

fruclum

selon sa voie et selon le fruit de ses penses et de ses uvres.


11. Comme la perdrix couve des ufs qui ne sont point elle, ainsi rinjuste s'enrichit du bien des aulres par son injustice. 11 quittera ses richesses au milieu de ses jours, et sa lin sera la conviction de sa folie.
12.
I

adinventionum suarum.
11. Perdix fovit

qu non

peperit: fecit divitias, et

non

in judicio
et in

in

dimidio dierum suorum derelin!

quet eas,

novissimo suo

erit insipiens.
le

12. Solium gloriae allitudinis principio, locus sanclificationis

Le trne de la gloire du Seigneur est lev ds commencement; et c'est de ce lieu que vient la

nostne.

grce qui nous sanctifie.

13. Exspectatio Isral,

Domine
:

omnes qui

te de-

relinquunt,confundentur
scribentur
:

recedentcs te,

in terra

13. Seigneur, qui tes l'altenle d'Isral, tous ceux qui vous abandonnent seront confondus; ceux qui se
reiiicnt de vous seront crits sur la terre, parce qu'ils ont abandonn le Seigneur, qui est la source des eaux vives.

quoniam dereliquerunt venam aquarum


salvum

viventium Dorninum.
14. Sana me, Domine, et sanabor
et ero
:

me fac,

quoniam

laus

mea
ad

tu es.

14.Seigneur,gurissez-moi, et je serai guri;sauveza moi, et je serai sauv parce que vous seul tes m;

gloire.

15. Ecce

ipsi dicunt

me

Ubi est verbum Domi-

ni? veniat.
16. Et ego
et

15. Je les vois qui me disent sans cesse parole du Seigneur? qu'elle s'accomplisse.

est la

non sum turbatus,


rectum

te
;

paslorem sequens

diem hominis non desideravi


est de labiis meis,

tu scis.

Quod egresfuit.

sum

in
,

conspectu tuo
spes

17.

Non

sis tu

mihi formidini

mea
et

tu in die

16. Mais pour moi , je n'ai point t troubl, en vous suivant comme mon pasteur; et je ne n'ai point dsir le jour de l'homme. Vous le savez ce qui est sorti de mes lvres a t droit devant vos yeux.
:

17.
c'est

afflictionis.

Ne me devenez pas un sujet decrainle, puisque vous qui tes mon esprance au jour de l'afflic-

18. Confundantur qui

me persequuntur,
,

non con:

tion.

fundar ego

paveant

illi

et

non paveam ego

indue

super eos diem


tere eos.

afflictionis, et duplici contrilione

con-

19. H;ec dicit

Dominus ad me
,

Vade
lis

et sta in

Que ceux qui me perscutent soient confondus que je ne sois point confondu moi-mme; qu'ils soient dans l'pouvante, et que je ne sois point pouvant faites venir sur eux un jour de malheur, et brisez les par les divers maux donl vous les frapperez.
18.
et
;

porta

Quorum

populi

per

quam

ingrediuntur reges

Juda, et egrediuntur, et in cunctis poi


20. Et dices ad eos
:

Jrusalem

Audile verbum Domini, reges


cunclique liabilatores Jrusaislas.

Juda

et

onmis Juda

le Seigneur me dit un jour Allez, porle des enfants de mon peuple, par laquelle les rois de Juda entrent et sortent ; allez dans toutes les portes de Jrusalem ;

19. Voici ce

que

tenez-vous

la

lem, qui ingrediinini per portas


21. ILce dicit
et nolite porlare

20. Et dites-leur Ecoulez la parole du Seigneur, rois de Juda , habitants de la Jude, et vous tous qui
:

Dominus

Cuslodile animas vestras,


inferatis

demeure/, dans Jrusalem et qui entrez par ses portes


:

pondra in die sabbali , nec

per portas Jrusalem.


22.
fit

nolite ejicere

onera de domibus veslris


faeietis
:

21. Voici ce que dit le Seigneur Veillez sur vos mes, et ne portez point de fardeaux au jour du sabbat; n'en faites point entrer par les portes de Jrusa*

in

lem
le

die sabbali, et

omuo opus non

sanciiiicale

diem sabbali,

sicut pracepi pairibus veslris.

23. Et non audierunt, nec inilinaverimt aurcm suam sed induraverunt cervicem suam, ne audirenl me, et ne acciperent disciplinam.
:

22. Et n'en faites point sortir hors de vos maisons jour du sabbat; ne faites point en ce jour d'oeuvre servile sanctifiez le jour du sabbat , selon que je l'ai ordonn vos pres.
;

23. Mais
inflexible,

s'est point soumise!

24. Et
inferatis

erit, si audieritis

me,

dicit

Dominus,

u|

non

ne m'ont point cout; leur oreille ne ils ont rendu leur tte dure et pour ne point m'enlendre et pour ne point
ils
;

onera per portas

eivilalis

hujus in die sabfaeialis in

recevoir

mes

instructions.

bati

et si sanclificaveritis
:

diem sabbali, ne

eo omne opus

24. Si vous m'coutez, dit le Seigneur, et si vous ne faites point passer de fardeaux par les portes de celte
ville

au jour du sabbal;

si

vous sanetiiiez

le

jour du

25. Ingredienlur per portas eivilalis hujus reges et


principes, sedenles super solium David, et ascendentes in curribus et cquis, ipsi et principes

sabbat, sans y faire aucun ouvrage;

eorum

viri
J

Juda, et babitatores Jrusalem


ha:c in

et babitabitur civilas

sempiternum.

26. Et vcnienl de civitr.libus Juda , et de circuilu Jrusalem, et de terra Benjamin, et de campeslribus, et de montuosis, etab ausiro, portantes liolocaiistum,
et

25. Des rois et des princes, entrant par la porte de celle ville successivement, s'assiront sur le troue de David ; el ils seront monts sur des chariots et sur des chevaux, eux et leurs princes; on y verra entrer les habitants de Juda el de Jrusalem, et celte ville sera habite ternellement : 26. On viendra des villes de Juda, des environs de Jrusalem, et de la terre de Benjamin, des plaines et portant des holodes montagnes du ct du Midi caustes et des victimes, des sacrifices et de l'encens ; et l'on viendra les offrir la maison du Seigneur.
,

victimam, et sacrificium, et Unis, et infrent obla-

lioneni in

domum

Domini.

173
27. Si autem non audieritis
sabbati, et ne portetis onus
,

COMMENTARIUM. CAP.
me ut sanctiGcetis diem
et
:

XVIII.

174

tas Jrusalem in die sabbati

ne inferatis per porsuccendam ignem in


et

portis ejus, et devorabit

domos Jrusalem,

non ex-

27. Mais si vous ne m'coutez, et si vous ne sanctifiez le jour du sabbat , en ne portant point de fardeaux en ce jour et n'en faisant point entrer par les portes de Jrusalem, je mettrai le feu ces portes; il dvorera les maisons de Jrusalem, et il ne s'teindra
point.

linguetur.

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
1

in

Peccatum Iehudah scriptum est stylo ferreo et ungue adamanlino, sculplum in tabula cordis eorum, et 2. Secundm recordationem filiorum suorum sic ararum suarum, et simulacornibus ararum eorum.
.

crorum suorum, qu sunt juxla lignum

viride, et

in collibus

excelsis.

3.

Monlane,

in

agro opes tuas, et

omnes thesauros tuos in direptionem dabo, propter peccatum excelsorum tuorum qu sunt in universis conet servire te faciam inimicis luis 4. Et remissio erit in te ab haereditate tu, quam dedi tibi tuis.
finibus
in

terra,

quam non
:

nsli:

quoniam ignem succcndislis


fidit

in furore

meo, usque
venerit
vir,

in

slnium ardebit.
et
:

5. Sic

dixit

ejus.

Dominus
6.

Maledictus vir, qui

homini, et ponit

carnem brachium suum,

Domino

recedil cor

Et

erit

lanqnam myrica
Et

in deserto, et

non

videbit

cm

bonum
qui
fidit

et habitabit in siccilaet est

tibus in deserto, terra dsola ta, et


liducia ejus.

qu non

habitabitur.

7.

Benediclus

Domino,

Dominus

tanqum arbor plantata secus aquas, et qu secus rivum mittel radies suas: et non prohibitionis pluvial nontimebit, nec desinet videbit cm venerit stus. Et erit folitim ejus viride, et inanno 10. Ego omnibus, et perversum est: quis cognoscet illud? 9. Supplantativum est cor pr facere fructum. renos ut dem unicuique juxla viam suain, et juste fructum operum suoDominus scrutans cor, probans non in judicio in dimidio dierum 11. Sicul perdix colligit ova et non parit sic qui facit divitias, et rum.
8.
erit

suorum derelinquet

eas,

et in novissimo suo erit insipiens.


:

12.

Vt solium glorix altitudo principio,

sic

omnes, qui dereliquerunt te, pudore aflicieutur: locus sanctificationis nostra: 13.0 spes Isral, Domine quoniam dereliquerunt venam aquarum viventium Dominum : et recedentes me, in terra scribenlur 1S. Ecce ipsi salvus ero: quoniam laus mea tu es. 14. Sana me, Domine, et sanabor salvum me fac, et 16. Et ego non elongavi meipsum, ne essem pastor dicunt ad me Ubi est verbum Domini ? veniat nunc. 17. Ne Quoi exivit de labiis meis, coram te fuit. posl te et diem contritionis non desideravi, tu nsti.
: :
:

sis

mini formidini, spes

mea

lu in die mai.
:

18.

Pudore

afficiantur pers -queutes

me,

et

ne pudore

afficiar

duplici contiilione contere eos. 19. Sic paveant ipsi, et ne paveain ego indue super eos diem malam, et ad me Vade, etsla in porta filiorum populi, per quam ingrediuntur reges Iehudah, et per quam Dominus
dixit
:

egrediuntur,
et

et in

omnibus
et

portis lerusalem

20.

Et dices ad cos

Audite verbum Domini, reges Iehudah,


lias.

omnis Iehudah,

omnes

habilatores lerusalem qui ingtedimini per portas

21. Sic

dixit

dominus:

Cavete propter animas vestras, et ne portetis


22. Nec eeratis onus de domibus

pondus die sabbati

nec inferatis per portas


et sanctificate

lerusalem.

vestris in die sabbati, et

omne opus non faciatis

diem sabbati,

quemadmodm

23. El non audierunt, nec inclinaverunt aurem suarn : sed indupracepi patribus vestris. disciplinam. 21. Et erit Siaudiendo audieraverunt cervicem suarn ut non audirent, et ne accip-rent et sanctificaveritis diem civitalis hujus in die sabbati per portas ritis me, dixit Dominus, ut non inferatis onus 25. Ingredientur per portas civitatis hujus reges et principes, omne opus non faciatis in eo

sabbati,

ut

ipsi et principes eorum. viri Iehudah, et habilatores sedentes super solium David, equitanles in curru et equis, 26. Et venieut de civitalibus Iehudah, et de circuitibus lerusalem et habitabitur civilas h:ec in seculum.
:

monte, et ab austro adducentes holocaustum, et lerusalem, et de terra Biniamin, et de campestribus, et de 27. Si autem non obeadducentes confessioncm in domum Domini. sacrificium, et oblationem, et tbus, et

dieritismihi ut sanctificetis
bali
:

diem sabbati,

et

non portetis onus, nec


et devorabit

inferatis

per portas lerusalem in die sab.


et

succendere faciam ignem in porlis ejus,

domos lerusalem,

non extinguetur

COMMENTARIUM.
Vers.
requirat
1.

Stylo ferreo, q.
;

d., in re

dura,

qu

Vers.

2.

Secundm

recordationem,

etc. liaTZ

stijlum ferreum; sensus

est: Peccata Judac


est

(Sicut recordarnd, est) sicutrecordanlur filiorum suo-

sunt indelebilia

nam
(id

cor eorum
:

durissimum.

rum,
est
ria

ita

recordanlur ararum suarum, q. d., tam grata


solet

Ungue. Gallic dicimus


In

Avec une pointe de diamant.


in

illis

memoria ararum, qum grata esse

meino-

tabula cordis

est

corde tanqum tabula.

liberorum.

Vid. Prov. 3, 3). In cornibus (1), (in quibus scribi


solebant
(1)

Vep.s. 3.

Montane,

id est,
Alii
:

Juda qui versarisin

deorum nomina,

vid. act. 17, 23. Grotius).


id est,

monlibus ut illic colas idola.

Omonsmi,

(ita

ulailoetq.,

quatur Deus Sionem.Clericus). L\ agro opes tuas,

Ungula adamantina.
sit.

peccatum Jehuda radies


dlbile

in

lam profundas nuisit cordibus eorum ut fer in-

(q. d.

Ruris divilia;et urbium thesauri dinpieiitur.)

Etiamsiexcelsa in montibusdestruantur, altaria diruanlnr, idola aboleantur, et luci exslirpentur, adhuc vivacissimum est peccatum eorum in cordibus eorum. Et nota qud per ungulam adamantmam intelligitur stylus ferreus. Repelitur enim plerumque apud propheias una et cadem sententia. (Munsterus) "

DAR0,sub. hostibus. In universis confinibus tuis. (Vid.


supra 15, 13.)

Vers. 4.

Et

remissio erit in te,

nirocun ad

verbum,
Id
est,

et facis

remissionem. (Vid.

Exod. 23, 11.)

quiesces.

sive cessabis colend terra tu.

175

IN
scilieet

JEREMIAM
qu
fit

176
ergo ut quis audeat dicere illum aut non vi-

quam

non

sivisti

quiesccre septimo quoque

anno juxta praeceptum meum, et erit remissio illa in coacta privaberis te;q. d., non erit spontanea, sed
:

dere, aut non curare quae in

mundo
me
,

patrantur

Vers. 13.

Recedentes a
absoluto

'TDT

et

apostal

enim

haereditate tua, et abduceris captivus (1).


6.

mei, id est, qui defecerint


test,

Deo quem
,

colo. Legi

poqui

Vers.

Myrica, vel, juniperus. Qui privalur


in

construct. pro

aposlat, id est,

grati Dei,

comparatur junipero
etc., id est,

deserto

sita>.

Et
De-

reeesserint te, in terra scribentur, et


est,

non

in clo, id

non videbit,

non fruetur imbre

clesli.

delebuntur nomina eorum de libro vit. (Vid.

aridis. In siccitatibus, in ardoribus, id est, lois

Ps. G9, 29.) Pii dicunlur esse scripti in clo, ut ejus


futuri haeredes; impii

solata, dserta

Vers. 8.

Prohibitionis

(2).

aulem

in terra (id est, levi pul(vel terram

(3), vel,

prhulionis, sub.
14, 1.)

vere, Grotius)

quia peribit

eorum nomen
es (1), id

imbrium quam sequitur fams. (Vid. supra,


Vers. 9.
hil est

accipe pro plbe terr, juxta 2 Reg., 25, 16, Clericus).

Supplantativum,
est

vel, fallax, idest, ni-

Vers. 14.

Lals mea tu

est, in

quo et

quod magis imponere


sit in

soleat

quam

cor. Diffi:

de quo gloriari soleo.


Vers. 15.

cile

quidem

dignoscere quis in Deo speret

at

Deus quid

animo

intuetur. Perversum, prfra-

Vers. 16.

Verbumdomini (2)? sub. quod Non elongavi meipsum, WSK


festinavi, vid. Jos. 10, 13, idest,
1

prdfxisft.

N7 (ad

ctum, obstinatum. Scrutans. (Vid. supra, Vers. 10. Vers. 11.

verbum non

non

me

Perdix,
(Id

H,

20.)

festinanter subduxi pastore, id est, ne essempastor,


vid.
1

etc.

Perdix alina ova surri-

Sam.

5, 26, q. d.

quantum ad me, non recusavi

ad matres priores: pit, etea fovet; at avicula* redeunt nescio qu arte , eam ita qui pecuniam comparant

munus propheticum. Sed nec complementum mearum prophetiarum desideravi ut verax deprehenderer.
vel verte): non
fui
te
:

tandem perdunt.
fatetur de

negat Bochartus de perdice et


gallinaginis
c. 12.

sollicitus
et

(ad

verbum

arctus) ut

rusticul,

specie in

oriente
:

essem pastor post

diem durum non concupivi, tu

nota. Hieroi., p. 2, 1.1,

Vcrterim potis

Per(\) Sana me, Domine, non peccato, ut S. Thom., seu a calumni, qu dicunt meas minas esse mendacia, ab opprobriis et insidiis; ita Raban., Hugo, Theodor. el palet ex seq. Ac cousequenter ab aniini dolore, et consequenter ab omnibus corporis malis et remiiiiiis sana me. Ssep enim gritudo et sanitas corporis pendent ab segritudine et sanitate menlis.

dix
59,

"12rt

fovet (vid.

Buxtorf. in

Leiico Cbald., et Job.


et

14.)

ova sua (qui enim alina coacervet)

non
1

parti, *V> id est,

sp

fit

ut pullns

non

seqtratnr, ovis
llist.

mare prudente

fractis, juxta Aristolel..,

9,

8,

et Plin. 9, 10, velaliisde causisquas lgre esl in Syno-

psi).ETNONiNJUDicio, Hebraismus pro, prter quum.

sanare aut salvare; tu soins potes. | Sic haemorrhoissam nulli medici sanare potuerunl, sed locus sanctuarii nostri,sub. est sedesejus. Ut, inquit, I soins Chrisius, Luca 8, 43, ait S. Hier. Bolium Dei gloriosi fuit primordio mundi conditi, in g Quoniam laus mea tu es. 1 Pro lnus Scpluag. ver-

Vers. 12.

jjj

Et Sanabor,
nes possunt

q. d.

Nec ^gyplii

nec

alii

homi-

Sic locus sanctiftcationi

nostrce,

sic

me

coelo ipso

sic

nunc
per

in

loco sanctuarii

noslri

locum
|

habet,
dicut
;

nempe

oslensionem

glori sua;. Acsi

Cm

Deus

habitet in templo nostro ut in clo,

IN HOMFNE. VidCtur (1) MaLEDICTUS QUI CONFID1T abrupta esse sententia : sed considerandum est quse tune fuit Jud.rorum conditio, et quas difficultats

prophetasuslinuil, etquam frigebantJiidueis elprornissjones et minse, dm liderent ^Egyptiis, etc. Nec po teralpropheta doclrinam suant aliter confirmare, nisi excuteret suis popularibus superhiamet fiduciam, etc.

ergo consilio coactus fuit prophcla s-.Epis Malediclus, etc. Est tameu gnerai is doclamare ctiina : nain hodi quoque sumimiis sententias universales, quas accommodare oportet in priva lumusum.

Hoc

tunt, gloriatio , id est, objectum laudisel gloriationis. q. d. Tu es Domine , in quo et de quo gloriari solco, eslo rideant et subsannenl me Judsei, qud scilieet sim minister el pro| beta veri Dei , quem ipsi idolis adhrentes despiciunt; vide can. 38. 2 Piofundis Sanchez , q. d. Si quid ab hominibus habueio, illud mihi neque firmaniento esse exisiiiiialio, neque laudi; cm neque magnum sit, neque solidum et diulurnum esse possit at quod abs le habuero, illud mihi gloriosum erit, meque ver laudabilem faciet, quia verum est et slabile bonuni. Laus ergo , id est. laudabilis plan, erit sanitas, quam le accepero, non ca quam ab hoinine.
: , : :

Prclar quoad mores S. llieron.


:

Eusiocbium

in-

Alii: llactens
in

idololatriam

rcdarguil;

liie

fiduciam

struens, epist. 22 Illud, ait, libi vilandnm est cautis, ne inanis glori ardore capiaris. Quomodb , inquit Jsus , poteslis credere qui gluriam t invicem accipilis ?

hominibus. Et ponit carnem, id esl, hominem, quem carnem vocat per contemplum, ut Isa. 51, 3,
lioininem morlalem , omnibus casibus ohuoxium; iirachium suuM. id est, potentiam, vel proicclorcni ut illo, qua^i biacliio, seducatur, Buaque promoveat; subaudi semper relicto et spreto Deo. Talis enim Deo c^st maxime injurias, negans ejus providentiain, potenliam, bonilatem, sapienliam quasi Deus vel nollet, vel non posset, vel non sciret, opiiulari (Synopsis.) (2) Et erit Dominus. Et cujus fiducia Dominus
: ;

Vide

qitalc

malum

sit,

quod qui

liabuerit,

non polest

credere. A'os rerb dicamus : Quoniam gloriatio Domino glorietur. Et es. Et : Qui gloriatur ,

mea
si

lu

adhtiS

hominibus placrent Cltrisli sentis non essem. Et : Ht aulem absil gloriari, nisi in cruce Doviini nostri Jcsti Cltrisli ver quem mihi mundus cruci fixas est et ego mundo. l'A illud : In le landabimur tot die : In Domino laudabitar anima mea. Cum facis eleemosynam solus Deus videat , cm jejunas kvta sit facis lua. Vestis nec
, , , , ,

salis

munda,
te

est.

(Maldonats.) (3) Quasi lignum quod transplantatursupir aquS. Justura hominem uni Dec- credenlem opponit honiini, qui fiduciam oinnein in homine eollocal. Hic similis myric;o est, in niirosis Arabise dserlis, in tescuis naue; illo arbori opim, in solo eximio et ad aquas sale. Eamdem sentenliam fert Psalmus 1,5, et Pindarus in Odis fCalmet.)
.

ne ad

nec sordida et null dirersilale notabilis ; obviant prlereuntium lurba consistt, et digito
,

monstreris.

(Corn, Lap. ) ad me Ubi est verbum Domini? Veniat. Supcrba Judaeorum oratio, Dei patientiae taindiu parcentis, minarumque propheticarum execulionem non staiim proferentis, quodammodo insultantium. Similis buic arrogantia apud alios Prophetas
(2) Ecce... dicunt
:

Iegilur.

(Calmct.)

177
nsti,

COMMENTARIUM. CAP.
etc.

XVIII.

m
sabbati.

Quamvis, inquit, Judi lacrent provinillam,


;

die sabbati, Grotius.) sub. extra urbem. DtE

ciam meam, tu tamen nsti qudnon invaserim et qud non inlruserim me ut essem propheta
pus
est,
sit

Increpat Judseos qud sabbatum non

servarent: qui
le-

tem-

enim sabbatum non servabant, praclerqum qud

illud

calamitosum quo populus meus affligendus

gem

violabant, videbantur inficiari


et
terra?
:

Deum condilorem
hujus conlempla-

videre

non opto

quamvis eo tempore futurum


le,

esse cli

cm tamen
in

nolissimum

me

esse prophetam. Posl

inquit,

tionis causa

sabbatum

primis videatur inslitulum.

id est, ut

Deo

pastores.

essem prophela tuus, Prophet sunt secundi Quod exivit, etc., id est, quod pr-

Sic

si

quis hodi diem

Dominicum celebrare recusain cujiis

ret, viderctur

negare Christum resurrexisse,


(Vid.

dixi, te inspirante prdixi (1).

memoriam
inter

conslilutus est.

Vers. 18.

Et

2 Esd.

13,

18.)

duplici.

Doclus

Hebrxos

Nec

inferatis, ad

verbum

et inferelis,

sub. onera, id

cxponit, secund
plici.

et repetit

cnntritione, id est, multi-

est, ut inferalis. (Vid.

(Vid. Isai. 61, 7, et Ps. 5, 11.)

Vers. 25.

David,
in

Lament. 1,21.)(1)
q. d.,

Vers. 19.

Filiorum

tunchaec urbs habebit

populi, id est, in qu fr-

reges de sanguine Davidis, boc est, non alienigenas,

quenter versantur cives Jrusalem, vel, sta in porta

sed Judxos, qui

e libr versabuntur. Equitan-

Jrusalem frequentissim, nimirm in e ad


Sic describit portam

quam
prci-

tes, vel, vecti. (Scilicet magnifie, Grot.)

praecipu convenire soient cives Jrusalem juris causa.

Vers. 26.

Venient (tul

scilicet,
et

et

nemine

regiam, primariam,

et

impediente, Grot.).
id est,

Et de monte, pro
(id

de montibus,

puam

(2).

regione montan, q. d., ex omni parte. (Vid.


9.)

Vers. 21.

Propter
Et ne
neque ab

animas vestras, Hebr.,


:

Jud. 1,

Confessionem

est,

victimam gratia-

animabus

vestris. Gallic

dicimus

Gardez-vous bien sur

rum

actionis. Vid. Levit. 7, 12).

votre vie de, etc.

portetis, (id est: Neque ipsi


aliis in

merces

inferte,

urbem

inferri sinite,

(1) Non sis terrori, id est,

tu mihi formidini,
causa pavoris, ut
Iudibriis.

id est, exitio
scil.

vel,

destiluar con,

stanli

et

causam luam agam

attonitus

et

ita

sim

expositus

omnium

grilaticsua;; precatur ut fensorem , ut securus consistt


tela
:

Deum cilavit teslem intesentiat eum patronum et de,

inter mdia Iioslium Tui solius Iram meluo etc. (Synopsis.) (2) Audite reces, etc. Incipit rege, qui liane licenliam reprimere debuerat, prasertim in re lam faq. d.
:

Et ne efferatis onera, sordes put. Sub (1) Hebr. un specie compreliendit omnia terrena negolia, etc. Sed cur Deus tantoper insistit in re levis momenli, qu;ile eratuno die quiescere? Resp. 1 Quia liinc detegilur crassa populi inpietas, qud in re lam facif Deum contemnerenl et jugum Dei palm excuterent. 2 Non dicenius sabbatum esse levem ceremoniam , si nempe ut boc esset illis illud sestimemus fine
:

syniboluin sanctificationis , etc. Vers. 24. Si non inferatis onera


cliic; id est,
si

(Calvinus.)
,

etc.

Synecdo-

et

legem de sabbato,

et alias leges

cili

et aperl.

(Calvinus.)

meas, observa veritis.

(Grotius.)

CAPUT
1.

XVIII.

CHAPITRE
1.

XVIII.
:

Verbum quod factum


:

est ad

Jeremiam Domino,
ctibiaudies

Le Seigneur

parla Jrmie, disant

dicens

2. Surge, el

descende

in

domum figuli,
figuli, et

2. Allez, et descendez dans la maison d'un potier; et l vous entendrez ce que j'ai vous dire. 5.

verba mea.
3.

Et

j'allai

dans

la

maison d'un potier; et je le


vase qu'il faisait de terre
il

Et descendi

in

domum
est vas
,

ecce ipse facie-

trouvai qui travaillait sur sa roue.


i.

bat opus super rotam.


A.

En mme temps

le

Et dissipatum
suis
:

quod ipse faciebat


fecit illud

luto

manibus

conversusque

vas alteruni,

d'argile avec ses mains se rompit ; et aussitt un autre vase, de la manire qu'il lui plut.
5.

en

fit

sicut placuerat in oculis ejus ut faceret.


5.
6.

Le Seigneur me
,

dit ensuite

Et factum est verbum Domini ad me, dicens


figulus iste,
ait

Numquid sicut cere, domus Isral?

non potero vobis


:

fa-

Dominus

ecce sicut lutum in


Isral.

manu
7.

figuli, sic

vos

in

manu me, domus


et

6. Maison d'Isral dit le Seigneur ne pourrais-je donc pas faire de vous ce que le potier fait de son argile ? car, comme l'argile est dans la main du potier , ainsi vous tes dans ma main, maison d'Isral.
,

Repente loquar adversum gentem


,

adverss reil-

gnum
lud.

ut eradicem, et destruam, et disperdam

7. Quand j'aurai prononc ou contre un royaume, pour

l'arrt
le

contre un peuple perdre et pour le d-

truire jusqu' la racine

8. Si

pnitentiam egerit gens

illa

malo suo,

quod

8. Si celte nation fait

pnitence des
je

maux pour

les-

quels je l'avais

menace,
que

me

repentirai aussi

moi-

locutus

sum adverss eam

agam

et

ego pnitentiam
ei.

mme du mal
9.

j'avais rsolu

de

lui faire.

super malo quod cogitavi ut facerem


9.

Et subito loquar de gente et de regno, ut diet

tion

Quand je me serai dclar en faveur d'une naou d'un royaume, pour l'tablir ou pour l'affermir;
royaume ou
cette nation

cem

planlem

illud.

10. Si fecerit

malum

in oculis

meis, ut non audiat

10. Si ce

pcne devant
voix
,

vocem meam
cutus
11.

pnitentiam agam super bono quod lo-

mes yeux

et qu'elle n'coute point

ma

je

me

repentirai aussi
11. Dites

du bien que j'avais rsolu de

lui faire.

sum ut facerem ei. Nunc ergo die viro


,

Juda, et habitaloribus Jru-

salem

dicens

contra vos

Hc malum el
:

dicit

Dominus

Ecce ego fingo


;

cogito contra vos cogilationem

donc maintenant aux habitants de Juda Je de Jrusalem Voici ce que dit le Seigneur vous prpare plusieurs maux je forme contre vous des penses. Que chacun quille sa mauvaise vie faiet
: :

179

IN

JEREMIAM
:

iSO

revertatur unusquisque via su mal, et dirigite vias


vestras et studia vestra.
12. Quidixerunt: Desperavimus
:

post cogitationes

enim nostras

ibiuius, et

unusquisque pravitaiem cor-

tes que vos voies soient droites et vos uvres justes : 12. Mais ils m'ont rpondu Nous avons perdu toute esprance; nous nous abandonnerons nos penses, et chacun de nous suivra la dpravation de son cur. 13. Voici donc ce que dit le Seigneur Interrogez
:

dis sui mali faciemus.

13. IdeO hajc dicit

Dominus

Inlerrogate gentcs
fecit

Quis audivit
ral?
14.

lalia horribilia

qu

nimis virgo

Is-

Numquid
?

deficiet

de petr agri nix Libani?


,

qui a jamais oui parler d'excs aussi horribles nue sont ceux qu'a commis la vierge d'Isral? 14. La neige du Liban peut-elle cesser jamais de COUvrir la pointe des rochers? peut-on faite tarir une source dont les eaux vives et fraches coulent sur la terre?
1rs

nations

aut evelli possunt aqua; erumpentes fiigiduc


fluentes

el

de-

15. Quia oblilus est mei populus

meus
trito

frustra

li-

mon peuple m'a oubli, en faisant de vains en se heurtant lui-mme dans ses propres voies et dans les sentiers du sicle, et y marchant par un chemin qui n'tait point battu.
15. Mais
sacrifices,

banles

et impinginles in viis suis

in seinitis seculi
:

16.

Pour

attirer la

dsolation sur leur terre,

et

ut ambularent per cas in ilinere

non

16. Ut lieret terra eoruni

in

desolationcin

et in

pour l'exposer un opprobre ternel. Quiconque y passera sera dans l'tonnement, et tmoignera sa surprise par le mouvement de la tte.
17. Je serai comme un vent brlant, qui les disperserai devant leurs ennemis; je leur tournerai le dos, et non le visage, au jour de leur aflliclion.

sibilum seinpiternuni

oinnis qui pranerierit per eam,

obstnpescet, et movebil caput suuin.


17. Sicut ventus urens dispergam

eos coram nieis in

mico

dorsum,

et

non faciem ostendam

die

perditionis

eorum.
:

18. Et dixerunt

Venile, et cogitemus contra Je:

non enim peribit lex saeerdote, neque consilium sapiente , nec sermo prophei veniie, et percutiamus eum lingu, et non atremiain cogitationes
:

Venez, formons des desseins 18. Et ils ont dit contre Jrmie. Car nous ne laisserons pas de trouver, sans lui des prtres qui nous instruisent de la loi des sages qui nous fassent part de leurs conseils et des prophtes qui nous annoncent la parole du Seigneur. Venez donc , et perons-le avec les traits de nos langues et n'ayons aucun gard tous ses discours.
:

tendamus ad universos sermones


19. Attende, Domine, ad me,

ejus.

etaudivocem adver-

19. Seigneur, jetez les yeux sur moi tention aux paroles de mes adversaires.

el faites at-

sariorum meorum.

Numquid reddiiur pro bono nialum, quia foderunt foveam anim mese ? Rccordarc quod stelerim in conspectu tuo, ut loquerer pro eis bonum, et aver20.

20. Est-ce ainsi qu'on reiid le mal pour le bien, et que ces personnes creusent une fosse pour m'y faire tomber? Souvenez-vous que je me suis prsent devant vous pour vous prier de leur faire grce el pour dtourner voire indignation de dessus eux. 21. C'est pourquoi abandonnez leurs enfants la famine, et faites-les passer par le fil de l'pc; que cl qu'elles deleurs femmes perdent leurs entants viennent veuves; que leurs maris soient mis mort; que ceux qui sont jeunes parmi eux soient percs de
,

terem indignaiionem luani ab


21. Propterea da
filios
:

eis.

eorum

in

famem,

et

deduc
ju-

eos in inanus gladii


ris,

liant

uxores eorum absque libeinlerficianlur

etvidu

et viri

earum

morte
:

venes eorum confodiantur gladio in prxlio

coups dans

le

combat

22. Audiatur clamor de doniibus eorum.

Adduc's

enim super eos latronem repente

quia foderunt fo-

veam

ut caperent

me,

et laqucos

absconderunt pedi-

22. Et que leurs maisons retentissent de cris et d car vous ferez fondre tout d'un coup sur plaintes eux le brigand, parce qu'ils ont creus une fosse pour
;

m'y

faire

tomber

et qu'ils ont

cach des

lilels

sous

bus meis.
23. Tu autem, Domine scis omne consilium eorum adversm me in mortem nepropiticrisiniquiiati
,
:

mes

pieds.

eorum,

et

peccatum eorum

facie tua

non deleatur

fiant corruenlei in
tui

conspectu tuo, in tempore furoris

abulere

eis.

23. Vous donc, Seigneur , qui connaissez tous les desseins de mort qu'ils oui forms contre moi, ne leur pardonnez point leur iniquit et que leur pch ne qu'ils tombent S'efface jamais de devant vos yeux toul d'un coup eu voire prsence; et iraitez-les selon voire svrit, au temps de voire fureur.
,
;

TRANSLATIO EX IILBR^EO.
1.

Verbum

quod
le

fuit

ad Irmeiahu Domino

audire faciam

verba mea.

ut diccrel

2. el

Surge

et

descende

in

domum

figuli

et ib.

5.

Et descendi in

domum
in

figuli

cece faciebat opus super rotam.

4.

Et

dissipalum est vas, quod ipse faciebat ex lato

manu

iiguli:

et conversus est et fecit illud vas

alterum
:

quemadmodm rectum visum


6.

est in oculis figuli ut faccret.

5.

Et

fuit

verbum Domini ad me

dicendo

Numquid
Iiguli
, ,

sicut figulus iste,

manu

ut cvellam

non polero facere vobis, domus Isral, ait Dominus? Ecce sicut est lutum in 7. Repente loquar advcrss genlcm, cl adverss regnum, domus Isral. sic estis in manu me conim quod locutus sum et confringam et perdam. 8. El converlelur gens ipsa nialo suo
,

et pnitebit

me

super malo
el

quod

regnum, uticdilicem
tebit

planlem.

cogitavi facere
10. El l'aciet

ci. malum

9.

Et repente loquar adverss genlcm


mets, ut non audial vocem

et
:

advcrss
et

in oculis

meam

pni-

me

super bono, quoddixi ut benefacerem


dixil

ei.

11. Et nunc die quxso viro Iehudah,


et cogito contra

et babitatoribus
:

Icrusalem, dicendo: Sic


rcvcrliinini

Dominus

Ecce fmgo contra vos malum,


,

vos cogitationem
12. Et dixerunt

nunc unusquique
:

via su

mal

et

bonas

facile vias vestras et

opra vcslra.

Despcraluin est

sed post cogitationes noslras ibimus

el
:

unusquisque cogilalioncm cordis


Quis audivit simili

sui mali faciemus.

13. Idc sic dixit

Dominus

Inlerrogate nunc gnies

rem

feedain

fecU nimis virgo

181
Isral?

C0MMENTAR1UM. CAP.

XVIII.

i82

14.

Numquid

relinquet

homo exeuntem de petr

agri

nivem Lebanon? num relinquentur aquse vemei populus meus


,

nientes loco atieno frigide, defluentes?

15. Quia
torum

oblitus est

frustra adolebunt, et
,

im-

pingere fecerunt eos


tas vi;e

falsi

prophtes in viis

non calcat.

connu, ut relinquant semftas


in

longi temporis

ut

ambulent per semi-

16. Et ponant terrani


et

admiralionem, sibilosque longi temporis: omnis qui

transierit juxta

eam admirabilur,

movebit caput suum.

inimico: cervicem, et non facieni ostendam ei&

die perditionis

17. Sicut ventus dispergam eos coram cogieorum. 18. Eldixrunl: Venite,
orientalis
et

temus contra Irmciahu matas cogilationes

non enim
lingu
,

peribit lex sacerdote, et consilium sapiente, et veret

bum

prophet

venite
et audi

el

pcrculiamus

eum

ne atlendamus ad universa verba ejus.

Domine, ad me,
fovcani anima?

vocem

liliganlium rnecuni.

20. Numquid reddilur pro bono


in

,
,

19. Attende,

me? Reeordare qud

steterim in conspeclu tuo, ut loquerer pro eis


filios

malum bonum

quia foderunt
ut averterem

iram tuam ab

eis.

21. Propterea da
domibus eorum
:

eorum

famem,

et fluere fac eos

per manusgladii: et sint uxores


in prlio.

eorum orbal,

et viduae: et

viriearum sintoccisi morte: juvenes eorum percussi gladio


adduces enim super eos exereitum repente
:

22.

Au-

dialur clamor de

quia foderunt foveam ut ca-

perent me, et laqueos absconderunt pedibus meis.

25. Tu
,

autem. Domine

nsti

omne

consilium eorum ad:

versm

me

in

mortem: ne expies iniquitatem eorum

et

peccatum eorum

facie tu

ne deleas

et sint iropin-

gentes in conspeclu tuo, in tempore furoris lui fac

cum

eis.

COMMENTARIUM.
Vers.
(1) 4.

onversus
est
(2),

est et fecit.

Id est

1|

eo quod velit

(1).

iterm elaboravit. Vid. Ps. 71,20.) Vers.


6.

|
scilicet faciat

Vers.

9.

Repente,

etc.,

(statimaclocutusfuere

Sicut

elc, ut

ex

de gente... et fecerit malum, etc.).

(1) Descende in domum figuu. Descende, ex templo scilicet nam sub templum erant figulime. (Grolius.)
:

Vers. 10.
voci

Ut non AUDiAT,etc,
Fingo.

vel,

non obediendo

me.
Alludil ad

(2)

ECCE,

SICUT LUTUM IN MANU FIGULl, SIC VOS IN


,

Vers. 11.

figulum.

Bonas

q. d.: Sicut vas luteum est in manu liguli, ut ilhid frangat , el ex eo facial aliud vas vel prius renovet sic et ego vos, Judaei, me deslinatos ex-

manumea,
:

facite, vel, emendate vestram vivendi rationem.

Vers. 12.

Desideratum

est
;

Desperationc affe-

pnitueritis, rcformabo, inulabo sententiam, et calamitatem vesiratn in flicitaient convenam ut ex vasis conlumelia.', idest, inglori set infelicibus, fiatis vasa in honorern , id est, hoiiorifica et fehcia ; ita Thoodor. Paul aliter explicat ilugo, q. d. : Sicut lcidio,
si
:

ctum

est

sub. cor nostrum

fastidio et

conlemptu

affectum est cor noslrum.


pleclilur fastidium,

Verbum Hebraicum comet negtigenliam. Gallic,

contemptum

nonchalance el mpris. Animus nosler abjecit

spem

in

gulus vas fractum rnovai ; ila ego vos caplivitale, quasi fraclos reducani, et renovabo rempublicam vestram, si resipuerilis. Deusenim mulabit sententiam, si vos mutctis nientem. Nota. Hc comparatio non per omnia est similis nam luluin non habet menlem nec liberuin arbitrium, ut habet homo ac proindc non in luti, sod in hominis manu est virlus et vitium sains et damnalio ejus, ila lamen, ut virtutis et salntis ejus inagis causa sit Deus per gratiam suam, qtini homo. Similitndo ergo est lanttun in eo quod dixi. Non enim agitur hic de animo , sod de corpore ; scilicet de captivitate et libertate, de rbus adversis et prosperis, de morte Ego solus possum vos de caplivitale et vit , q. d. liberare, et in captivitatem tradere ; ego possum mor: ,
: ;

Deum. Vide lsaiam


Vers. 14
.

57, 10 et supra 2, 25.


(

Alieno

id est, aquae

deduct canai-

bus, q. d., optimae aqiuc; non deducuntur


taies.

enim

nisi

Et

si
,

vertas exundantes
valebit.

ut Clericus post Hie:

ronymum idem
ductas
Libani
,

Sensus est
,

Nemo
id

in calidis

regionibus abjicit aquas oplimas


ut

sive canalibus de(

modo

sive naturales
)

significat nix

de rupe

manans
fluvii

sive

per montium rimas

percolala, ut exponit
vallibus

Vatablus.

Nimirm

rimis ac

Libani

ad mare pulchri

gelidissimiqtie

decurrunt,

cum

recens nix dissoluta, fluxus currentium

tilicare, et viviticare;

ded^cere ad inferos, et reducefoin sa-

aquarum,
itinerario

cryslalli instar, efflciaf/mquil

Joan. Phocas, in

re, 1 Heg. 2, G. Tropolog., 1


etus, ut

ab Antiochi Jerosolymam usque, ab Allatio


),

lulum est homo, quia ex limoest

edilo,

vel ut

alii

Numquid
,

deserit aliquis
,

aquam
,

cum timor et humiliiate Deo se subdat, cujus manu sunt status nosler, vita, gressus, virlus, ins, et omne bonum noslrtim; ut ab eo pendeat,

mananlem de
scilicet ali

petr agri

id est

sibi
,

proximam

ut

ac longis se confrt

ut bibat nivem

il li

que se restitut, cujus manum el polcslatem effugere non poiest. '2 Sicut lutum lanlm est lulum, sed ex manu figuli

banc vel illam formai 9ttihir, ita homo ex se inipotens est, informis et rudis instar materi piiina; ; sed Deo habet qud sit dives, nobilis, sapiens,
felix, gr.iiioMis
:

et

Deus

dividit

prot vult. Eccli. 33, 10;

Roman.

haeesua doua cuque, 9, 21. Vide ibi


;

psalm. 2, 9. Deus enim quasi figulus vas corporis noslri in morte collapsum el diffractum, in resurreclione refingit. Sic et Cyprian. vel potis Rufiinus in expositione Symboli, hc aecipit de resuscitationeChristi mortui. ( Corn, Lap ) (1 ) Si poenitentiam egerit gens illa.... agametego poenitentiam, etc. Libra hominis volunlas deeretis Dei
ctio, ait S. Hilar., in

die la. 5" Quisque sua sorte conlenlus esse dbet sicut enim lulum non polesl dicere figulo: Cr nie l'ecisii sic? sic nec nos Deo Cur nos fecisli pauperes, igno:

minime
vititur

cogitur, et liberuin
;

illius

arhilriuni bis

minime

rudes; illos ver diviles, nubiles, ingeniosos, eic? Deniquc, perfecli el beati snnt qui se lotos Deo resignant, et ab eo instar iuti se ileeti, rgi, fingi et
biles,

relingi sinunt.

Anagog. hoc symbolo significalur mors et resurre-

enim, pnilentiam amplexi, eonverlamur, illius minas aveitere atque ab ipsius manu fulmina removere possumus. Absit ver credamus , converti ad Deum hominem posse, illius grali penits destitutum Nec statim eril hominis quod eveniet , sed ejut gratice qui cuncta lurgitus est. Ita enim tibertas arbitrii reservenda est ut in omnibus excellai gratia largiloris, inqui t S Hieronymus. ( Calmet.
si
, :
.


483
IN

JEREMIAM
tibus de lege est

184

Libam
bani
is

provenientem n'ive montis Li, sive aquam (nondm scilicel percolatam ? ) q. d.,non.Nam esset deraentissimus qui cm fonlem habeat op, ,

sermo

et sapientes

de arduis loquun-

tur

sic

prophet nunqum desinunt prdicere res

fuluras, easque sinistras et acerbas

nomine Domini,
,

timum apud
Vers. 15.

se

ali se couferret

ad aquas fdas et

dicenles
jaclura

Hc

dicit

Dominus. Vel
:

non

erit

magna
sacer-

fiidas quaerendas in suos usus.

si

hic Jeremias perier't

nam habemus

Quia. (Et tamen, etc.) Longitemporis(I),


seculi
,

dotes, sapientes et prophelas alios plures. Deus alium

ad verbum

hoc

est antiquas

sive

majorum

prophetam mittet, neque deerit propterea prophetia.


Percutiamus,
etc. Percutere lingu,

suoruni fidelium et piorum, ut relicl via regi, irenl

est aliquem ac-

per vias novas et non Vers. lb.

tritas.

cusare: aut per calumniam alicujus

nomen

dferre.

Ponant,

vel redderent. In admiratio-

Ad universa verba
Vers. 19.

ejus

ad ullum sermonem ejus.

nem

stuporem vel in desolalionem. Vide cadem

infr
,

Litigantium

mecum, adversariorum

25, 9. Sibilosque (2), etc.


id est, duraturos per

Ad verbum

sibilos seculi

meorum.
Vers. 20.

longum tempus.
)

Vid. Job. 27

Redditur,

vel, reddi dbet. Foderunt


,

23, et Lament. 2, 15.

foveam
orientalis.

Vers. 17.

Sicut ventus
ita

etc.

Fodere foveam

est

neeem
etc.,

struere, vitae

De

orientali

insidiari.

Metaphora venatoribus qui scrobibus feras


)

venlostivali, qui proximusestseptentrioni

intelligit.

capiunt. (Vid. Ps. 94, 13.

Bonum,

id est,

quo-

Ut ventus

orientalis

vehementissimus
dispergam et
Vento

gre solet nubes,


instante boste

Jud disperdissipabo Judos,


in
etc.,

mod

te

oraverim ut

illis

peccata remitteres.
,

Vers. 21.

Fluere fac
Ne

etc., effunde eos, id est,

Chaldo.

Deus comparatur;
ad

gladio effunde sanguinem eorum. Occisi morte, id est,

populus, nubibus. (Vid. Ps. 48, 8.) Cervicem,

pereant peste. (Imprecaliones, vid. Ps. 5, 11.)

verbum
q. d.,

cervice, et non (acte aspiciameos in die calamilatis

Vers. 23.

expies, vel, ne condones


id est,

illis.

eomm; hoc
Vers. 18.

est,

obvertam

illis

dorsum, et non faciem,

facie tua ne deleas,

semper esto hujus

sceleris

non liberabo

Non emm

eos. (Vid. Ps. 10, 1, et 55, 2.)

memor

ut

tandem

illud punias.

Impingentes, DVNI73Q

peribit, idest

Ut sacerdo-

(offensi,

id est, dejecti

in

offendiculum). Fac cum

eis (1), vel fac in illis, sub. (1) Impingestfs in vus suis, in semitis seculi , id est, qu sunt vi antiquas quasi dicat , aberrantes
:

quod

soles iralus facere,

q. d.,

perde eos.
propitierisiniquitati eoET PECCATUM EORUM A FACIE TUA NON DELEATUR.

yits anliquis patrum suorum, et incedentcs per vias novas, qu;e nondm lrit;c sunt. Qtii relinquunt iter rectum, et ambulant per vias lenebrosas. Prov. 2, 13. Hebraei activ legunt et impingere eos faciunt (sub. falsi prophet ) ut ambularent per cas (vias) per scinil.is,
sicul Septuag. reddiderunt. (2) Ilebr. : Ut fieret ad
in sibilum
(

(1)

Tu autem, Domine, ne

rum

Non

Maldonatus.

ponendum terram eorum

longi temporis. Soient qui mirantur edere apud omnes gentes signum contemPar pis, 1 fteg. , 9, 8. S c populus me sibilat storitia fistula apud Ciccronem. Por.ro, hic non erat scopus eorum, sedevenlus, etc. , q. d.: Hic erit exilus
sibiluin. Sibilus

propri oranlis est. Estenim omnis oralio gratise postulalio; sed serval orationis forma, prophetic pnedicit, quid futnrum sit ; videlicet, ut Deus peccata impiorum qui veritati , et doctrinal sana malitios resistrbant, in oeternum non deleat, sed oeterno puniat supplicio. At instas; quare precantis modo utitur?

illaruin

pravarum actionum. Movebit caput. Signum,


ludibrii, vel detestationis
;

vel stuporis, vel

vel con-

Respond.: Ouia non solni pradicit, sed cognil Dei eliam suam voluntatein suumque desideium jusliiia divinoe conlbrma-t Deique decretum se approbare dclart. Et sunt frquentes salis hujusmodi precationum formai in prophetis et pialmis.
volunlate
,
,

templas, ut 2 Reg., 19, 21; Malth. 27, 39. (Synopsis.)

Eslius.

CAPUT
1.
figuli

XIX.
et accipe

CHAPITRE XIX.
lagunculam
Allez, et prenez Voici ce que dit le Seigneur terre fait par un potier ; et emmenez avec vous des plus anciens d'entre le peuple et des plus anciens d'entre les prtres ;
1.
:

Hc dicit Dominus
:

Vadc,

testeam, senioribus populi, et senionfeus sa-

un vase de

cerdotum

2. Et egredere

ad vallem
ficlilis
:

filii

Ennom, qu
ibi

est juxta

2.

Et
la

introitum portas

et

pradicabis

verba quai

vant
3.

allez la valle du fils d'Ennom, qui est deporte d'argile, et vous leur annoncerez les pa-

ego loquar ad
3.

roles que je vous dirai.


te.
:

Et diecs

Audite verbum Domini


:

reges Juda

et hanitores

Jrusalem
Isral
:

fuec dicit

Dominus exerci-

tuum

Deus

Eccc ego inducani afflictionem


ita

super locum istum,


tinniant aures ejus
:

ut

omnis qui audierit illam,

Vous leur direz Ecoutez la parole du Seigneur, de Juda et habitants de Jrusalem voici ce que Je ferai dit le Seigneur des armes, le Dieu d'Isral tomber cette ville en une si grande affliction que quiconque en entendra parler en sera frapp comme d'un coup de tonnerre
:

rois

4. E qud dereliquerint me, et alienum fecerint locum istum et libaverunt in eo diis alienis quos
:

nescicrunt

ipsi

et patres

eorum

et reges

Juda

et

rcplevcrunt locum istum sanguine innoccnlum.


5.

m'onl abandonn, et qu'ils ont renprofane en y sacrifiant des dieux trangers qui leur taient inconnus , comme ils l'avaient et qu'ils ont t leurs pres et aux rois de Juda rempli ce lieu du sang des innocents;
4.

Parce
lieu

qu'ils

du ce
,

Et dilicavcrunt excelsa Baalim


filios

ad comburen:

dos

suos igni

in

holocaustum Baalim

qu non

pracepi, nec locutus sum, nec ascenderunt in cor

ont bti un temple Baal, pour brler et pour les offrir Baal en holocauste ce que je ne leur ai point ordonn , ce dont je ne leur ai point parl , et ce qui ne m'est ja5.

El

qu'ils

leurs enfants dans le feu


:

meuni.

mais venu dans

l'esprit.

85
6. Propterea ecce dies veniunt
,

COMMENTARIUM. CAP. XIX.


dicit

48.G
,

Dominus ,

et

non vocabilur amplis locus


filii

isle

Topheth, et

vallis

Ennon, sed

6. C'est pourquoi le temps vient dit le Seigneur, o ce lieu ne sera plus appel Topheth ni la valle du fds d'Ennom mais la valle du carnage
,
, ;

vallis occisionis.

7.
isto
:

Et dissipabo consilium Juda


et

et

Jrusalem in loco

subvertam eos gladio


et in

in

conspectu inimico:

rum suorum,
et
besliis terr.

manu qurentium animas eorum


,

dabo cadavera eorum

escam

volatilibus cli et

7. Car je renverserai en ce lieu tous les desseins des habitants de Juda et de Jrusalem je les perdrai par Tpe, la vue de leurs ennemis, et par la main de ceux qui cherchent leur ter la vie; et je donnerai leurs corps morts en proie aux oiseaux du ciel et
;

aux btes de
8.

la terre.

Et ponam civitalem hanc


:

in

stuporem,

et in si-

bilum

omnis qui prterierit per eam, obstupescet,

8. Je rendrai cette ville l'objet de l'tonnemcnt et de la raillerie des hommes quiconque y passera sera pouvant, et il insultera a tous ses chtiments.
;

et sibilabit super univers plag ejus.


9.

Et cibabo eos carnibus filiorum suorum, et car:

nibus filiarum suarum


sui

et
,

unusquisquc carnem amici


et in angusti, in

comedet

in obsidione

qu con-

cludent eos inimici eorum, et qui qurunt animas

9. Je nourrirai les habitants de Jrusalem de la chair de leurs (ils et de la chair de leurs filles ; l'ami mangera la chair de son ami pendant le sige , dans l'extrmit o les rduiront leurs ennemis, qui ne chercheront que leur mort.

eorum.
10. Et conteres lagunculam in oculis virorum qui
ibunt.

les

10. Ensuite vous romprez ce vase de terre devant personnes qui iront avec vous
:

lecum.
:

il. Et dices ad eos

Hc

dicit

Dominus exerci,

tuum

Sic conteram

populum istum

et civitatem

istam, sicut conteritur vas figuli,


tra instaurari
:

quod non potest

ul-

11. Et vous leur direz Yoici ce que dit le Seigneur des armes Je briserai ce peuple et cette ville, comme ce vase de terre est bris et ne peut plus tre rtabli et les morts seront ensevelis Topheth parce qu'il n'y aura plus d'autre lieu pour les ense:

et in

Tophetb sepelientur, e qud

velir.

non

sit alius

locus ad sepeliendum.

12. Sic faciam loco huic, ait Dominus, et habitalo-

tants, dit le

12. C'est ainsi que je traiterai ce lieu et ses habiSeigneur; et je mettrai cette ville dans le
tat

mme

que Topheth.

ribus ejus

ponam civitatem istam sicut Toplielh. 13. Et erunt domus Jrusalem, et domus regum Juda, sicut locus Tophetb, immund omnes domus, in quarum domatibus sacrificaverunt omni milili
:

et

13. Les maisons de Jrusalem et les palais des rois de Juda seront impurs comme Topheth; toutes les

maisons sur

cli, libaverunt libamina diis alienis.

les terrasses desquelles ils ont sacrifi toute la milice du ciel, et o ils ont prsent des oblations des dieux trangers.

14. Yenit

autem Jeremias de Topheth, qu miserat


,

eum Dominus ad prophetandum et stetit in atrio domus Domini et dixit ad omnem populum 13. Hc dicit Dominus, exercituum Deus Isral
:
:

14. Jrmie tant revenu de Topheth , o le Seigneur l'avait envoy pour prophtiser, se tint l'entre du temple du Seigneur , et il dit tout le peuple : 15. Voici ce que dit le Seigneur des armes , le Dieu Je ferai venir sur celle ville, et sur toutes les villes qui en dpendent , tous les maux que j'ai prdit
d'Isral
:

Ecce ego inducam super civitatem hanc

et super

omnes urbes versm eam

ejus, univers
:

mala qu locutus sum ad-

quoniam induraverunt cervicem suam ut non audirent sermones mcos.

qui doivent
tte,

lui

arriver, parce qu'ils ont endurci leur

pour ne point obir mes paroles.

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
1. Sic dixit

Dominus

Vade

et

eme nophorum
Et die
Isral
:
:

figuli
filii

lestaceum et duc tecum de senioribus populi

et

de
ibi
:

senioribus sacerdolum

4.

2.
te.

Et egredere ad vallem

Hinnom, per ostium port


,

fictilis:

et

prdica

verba hc,
sic dixit

qu

loquar ad

3.

Dominus exercituum Deus


:

linnient aures ejus


alienis,

Audite verbum Domini reges Iehudah et habitatores Ierusalem Ecce adduco malum super locum istum qud omnis, qui audierit,
,

E qud
ipsi

dereliquerunt

me,
,

et alienaverunt

locum istum

et adoleverunt in eo diis

quos non noverunt

et patres

eorum

nocentum.

et reges

Iehudah

et repleverunt

locum istum sanguine inipsi


,

5.

Et dificaverunt excelsa Baal ad comburendum


,

filios

suos igni in holocausta

Baal

quod
:

non prcepi nec locutus sum nec ascendit super cor meum.
et

6.

Propterea ecce dies veniunt dixit Dominus


:

non vocabitur locus

iste

amplis Topheth
:

et vallis

filii

Hinnom sed

vallis

occisionis.

7.

Et dissipabo

consilium Iehudah et Ierusalem in loco isto

et cadere faciam eos gladio

coram
,

inimicis suis

et in

rentium animas eorum

et

dabo cadavera eorum in escam


,

volatilibus cli

et bestiis terra;.

8.

manu quEt ponam


et
,

civitatem banc in stuporem


sis

et sibilum

omnis qui

transicrit

per

eam

obstupescet, et sibilabit super univeret

plagisejus.

9.

El comedere faciam eos carnem filiorum suorum,


in

carnem

filiarum

suarum:

unus-

quisque carnem amici sui comedet


renles

obsidione et angusti qu angustiis afficient eos inimici eorum


in oculis

et

qu-

animam eorum.

10. Et conteres nophorum


:

virorum

qui eunt tecum.


,

11. Et dices ad*


quispiam ad sepeliendum.

eos

Sic dixit Dominus exercituum


,

Sic conteram
:

populum istum,

et civitatem istam

sicut conterit

vas

figuli

quod non potest curari


,

ultra
,

et in

Topheth sepelientur. eo qud non

erit locus

12. Sic faciam loco huic 13. Et erunt

domos

ait Dominus et babitatoribus ejus: ut ponam civitatem hanc sicut Topheth. domus Jrusalem , et domus regum Iehudah sicut locus Topheth, immund, propter omnes super quarum tectis adoleverunt omni militi cli et libaverunt libamina diis alienis. 14. Yenit
,

| 8?

IN

JEREMIAM
,

188

aulem Irmeiahude Topheth, qu miserat eum Dominus ut vaticinaretur et stetit in atrio doms Domni, et 15. Sic dixil Dominus exercituum Deus Isral Ecce adduco super eivilatem islam, dixit ad oinnem populum quod locutus sum contra eam quoniara induraverunt cervicem suam et super oranes urbes ejus omne maluni
:

ut

non audirent verba mea.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Vers. 2.

Duc tecum, Fictilis


;

aut, voca
(

quosdam,

etc. (1).

Vers.

G.

Occisionis (1), vel, stragis;

nam

inter-

quod probalur Grotio. Dici-

ficientur Chaldseis plurimi Judaji in lic valle:

unde

tur orientai** 2 Esd. 3, 29.

Unde Vatablus
,

vertit

ad

nomen suum mutalura


Vers. 7.

est.

ostium porta; oricntalis plag

id

esl,

non procul
)

porta orientali Jrusalem.

Solaris vertit Clericus.

Vers.

8.

Dissipabo, Stuporem et

vel irritum faciam.


sibilu.m
;

vel, solitudinem.

Pr.edica, vel, clar voce pronunlia.

(Vid. sup. 18, 10.)

Vers.

5.

Vers. 4.
runt
id est
(
,

Et alienaverunt
).

Tinnient

(2).

Vid. 1
,

Sam.

3.,

H.

Vers.

9.

In obsidione, vel, ob

longam obsidionem
Curari (me-

id est, profanave-

et afflictionem.

alienos ibi deos colendo

Quos non noverunt,


senserunt.

Vers. 11.

Conteram

(2), frangam.

quorum
5.

vires et

opem nunqum
(3).

Inxocentuw, sub. prophetarum.


Vers.
32.
)

Ad comburendum
etc.

Vid. sup.

7,

31,

Nec ascendit,
taie

id est, sed

ne cogitavi qui-

bona, id est, vald mala. Notandum quoque istud, propter bscreticos noslri temporis , qui ex bujusmodi scripturis ( qu non prcepi, qu non locutus sum ) docere volunt, nihil esse faciendum in Dei cullu, aut
est

dem
(1)

quippiam.
dixit.

in religionc
in

credendum, quod non


,

sil

diserl posilum

H.EC dicit Dominus,

Narrt enim

sibi

Deo imperata. Lagunculam


cile frangitur,

tam

figuli, lagcnam fictilem, qu facile Dons fracturas erat

qum

fa-

populum

Judaicum. Lagena p2pH nomen apnd Hebrocos liabel i\ ojo/j.v.TOTiou'y.i (ex nominis fictione) , quia sonus quem edit sic non mal cxprimitur. A SENIORIBUS POPULI ET A SEMORIBUS SACERDOTUM. Quis credat Qclile cmi potuisse toi viris summalibus? Estomnin (defectus ), aut ( complexus) potii'is n;im IT3D (sumere) etiain bue, quanquam minus propri potcst referai quod ben visum et Chakbeis , et Gracis, si editionum posteriores sequimur (et addu,
:

Scriptur sacra, per boc ostendentes suam imperiliam circa phrases, et figuras seu modos loquendi Scriplura; sacra. ( Eslius. ) (1) Non vocabitur amplius locus iste Topheth, etc., sed vallis occisioms, quia Lbi Juda:i Cbaldis occidentur uli dixit c. 7, 52. Alludil hic Topheth ad rad. iapha, id esl, pulcher, amnus fuit, q. d. Ilc
:
:

vallis

non vocabitur,
,

vel

eliam toph

id

Tophelh, id est amna; est tympani et chorearum; sed


uti anle,
(|uia

vallis occisionis,

tum
,

ubi mulli occidentur


,

tum

ces senioribus populi et scicerdotibus), supple atiquos

Eos tibi assume tesles, nempe ex magno Synedrio, quod partim ex sacerdotibus partim ex aliarum tribuum bominibus constabat, ne quis postea excusalio,

nem

haberet de ignorauti

nam

illi

est , vel 2 gubernatores rex et consiliarii. Tinniant aures ejus, id est, vebementer

tum populum reprasenlabanl. (2) Audite reces juda, id


;

septuaginta to(Grolius. ) vel , 1 rex et


;

Augusta

vide Jer. 13, 18

cxpavescet, ade ut in deliquium animi incidal, unde aures tinnient. Loculio Ilebraa est, 1 Sam., 3, 11; 2. Reg. 21, 12. Sensus est Ames omnium hoc nuntio quasi louilru, percellcntur, ubi est aliquis impeli;osus lagor auics nobis ohslupesrunt el liebeles liunt; simulque linniunt. Tremant, vel obsiupescani Mar., auribus reddatur altonitus. xccllens seusibile Ledit sensum. Ut fulgor solis hebelat aciem oeulorum ; sic vehemens sonus movet tinnitum aurium. (Synopsis.) (3) Et asdificaverunt excei.sa Raalim, ad comburendos filios suos igni, in holocaustum raalim, que NON PB/ECEPI, NEC LOCUTUS SUM, NEC, ClC . Ill CO quod dicilur (qu non prcepi, ele.) nolandaest figura quae Grax dicilur, Uimor-n , id est, exlenuala loquendi
:

occisorum sive cadaverum purmorum qwx e quasi ad communem Jiubcoium scpullurae locum innumera afl'erentur. Commune enim Judaorum sepulcrum erat in valle Cedron, in c parle qune Gehcnna seu Topheth appellatur. ut palet 4 Heg., 25, 6. Indeque hicc vallis dicla esl cadaverum ,^cineris, calvaria, et regio morlis, ut patet Jerem. 51, v. 40. Judnei enim ne naluraliter ftore cadaverum , et ne legaliter eorumdcm contactu conlaminarenlur ea efferebant in sepulcra extra urbem posila, ni dixiLevit. 19, Edem de causa eiiamnm nonnulhe urbes sepulcra extra urbem constiluerunt, uti Norimbergae et in aliis plmibusGerman'ui; urbibus ipse conspexi. Dissipabo consilium Juda et Jrusalem in loco isto quod inierunt de rebellando iNabuchodonosori parvulos plures ci concrecniani suo deo iMoloch
occisionis, id est
, ; , ,

',,

q. d.: In loco isto, id est, Tophelh, ubi pcceaveiunt Judi, copiosam eorum stragem faciam per Nabuchodonosor, qu strage et ut nelerrorc dissipabo onmia Jnihcorum consilia sciant que se vcrLant, quod consilium capiant, ut se contra cum tueantur putabuul enim se eo loco auxiet melis,

mando, ait Secundo


in

S.

Thom.
Hugo,

lium suo idolo babituros, et codem loco occidentur. Pro dissipabo hebraie est baccoti, id est, evacuabo ubi esl eli'gans paronomasia inter bacac, id esl, evahiijus cvacualiociiare, et bacbuc, id est, lagenulam
,

forma; quando videlicet minus dicilur, et plus inlelligilur Sensus enim est : Qu non prcepi, nec locutus sum, nec ascenderunt in cor matin, id est, quae pra:

nis et dissipationis
:

symbolum
,

et

indicem vers.
,

ccpiis mena, et verbis meis,

imo

cl cogitationi coidis

sicut dissiquasi dical Dissipabo et evacuabo eos pavi cl evacuavi lagunculam conl'ringendo eam. Lap. ) ( tlorn.
(2)
filii

mei prorss contraria


rat lanli'im
;

nus in neve iis oll'erreut sacrilicia; el maxime ne lilios aut filias immolarcnt. Similis scnlenlia esl in iis vn bis Psal. 50 Cor conlrilum et humiliatum Deus non despicies, q. d., imo lanqnm rem gratissimam et acceptissimam BTOCipies. Et illud 1 Gorinth. 11 Laudo vos, in hoc non laudo, id est, veliemcnlcr improbo. llem in bis verbis Sapicnlis. Eccl. 7 Assiduitus mendacii non
:
:

sunl. Non *;nim non pi;c<cpcquin eliam expresse pioliibucral Domilege, cl Propbclis, ne colernt Deos alienos,

Et

in

Topiietu. Erat locus ejus nominis in valle


in

llennom sive llinnom, de quo


:

hune

modum

llieronymus in Coninienl. Jer. 8 Topheth, qu est in valle fiiii llennom, itlum locnm sign. qui Siloe (ontibus irrigntnr : el est amnus ati/ne nemorosut, hodicque liortorum prbet delicias. Hic aulem gentililatis err.or omnes provincias occvpavU, ut adenpila [ontium lucosqucainnissimos victimes immnlarent, et omnis prav supersliIn tionis religio servaretur. Idem in Commenta Jer. 19 valle filii llennom erat delubrum Vaal, et nemut ac Ih:

189
laphora
ri (1).
:

COMMENTARHJM. CAP. XX.


instaurari).

190
(1).

Ad verbum,

sanari

repara-

domibus. Tectis

(Planis scilicet in

iis

regionibus,

vid.2Sam.,ll,2).

Vers.

13. Propter omnes

domos, ad verbum om:

Vers. 15.

Induraverunt

id

est

indomitam et

nibus domibus. Alii subaudiunt

Idem accidet omnibus

rebellem reddiderunt. Metaphora bobus recusantibus

jugum.
eus Siloe (ontibus irrigalus. Ipsa autem vallis juxta portant est quee Hebraic Harsilli , id est , ficlilis, appellatur. PJura in Comment. , ad voces N. T. ad quem te (Drusius.) adir volo.
(1}
(1) In quarum domatibus sacrificaverunt. In dium teclis allaria lun et astris dedicala fuerant. Hoc
igittir

scelus ut expiet Deus, minitatur, sese hujus-

Sicut Topheth,

id est, in
,

sepulluram occiso-

modi cdes eversurum, atque ad turpissimam Topheth conditioncm redacturum ut loca impura sint. homi,

rum, sicut erit Topheth, vel inhabilabilem. Topheth enim ager erat non habitatus vel, faciam ut in civitale magna fit hominum slrages, sicut in Topheth.
:

num

sensuni postremum videntur verba qu sequuntur confirmare. Erat enim immundus locus , in quo (M^ldonatus.) cadavera jacerent.

Quem

'

sepulcra, deniqur radicits eversurum. Flagitia, quae liic arguit Jeremias , Josia jussu coercita sunt ; at fieri non potuit , ut ipsa mali radix evelleretur. Priorem hujus versiculi parlem non habebat Ilebraieus codex, quo S. Hieronymus utebatur; al habent (Calmet.) Noster, Septuaginta, et Chaldus.

1.

Et audivit Phassur,

CAPUT XX. filius Emmer


istos.

CHAPITRE XX.
sacerdos
,
,

qui

constituas erat princeps in

domo Domini Jeremiam


,

prophetantem sermones
2.

Et percussit Phassur Jeremiam prophetam

et

misit

eum

in

nervum, quod erat

in

porta Benjamin

superiori, in
3.

domo Domini.
illuxisset in
,

Cumque

crastinum

eduxit Phassur
:

Phassur, filsd'Emmer, l'un des prtres, qui tait tabli intendant de la maison du Seigneur, entendit Jrmie prophtiser de la sorte ; 2. Et il frappa le prophte Jrmie , et le lit lier, et mettre dans la prison qui tait la haute porte de Benjamin, en la maison du Seigneur. 3. Le lendemain au point du jour, Phassur fit dLe Seigneur ne vous lier Jrmie ; et Jrmie lui dil appelle plus Phassur, mais il vous appelle Frayeur-de*
1.
, :

Jeremiam de nervo
undique.

et dixit

ad

eum Jeremias
,

Non

Phassur vocavit Dominus nomen luum

sed Pavorem

toutes-parts. 4. Car voici ce


plirai

dicit Dominus Ecce ego dabo te in omnes amicos tuos et corruent gladio inimicorum suorum et oculi tui videbunt et omnem Judam dabo in manum rgis Dabylonis et 4.

Quia heec
,

pavorem

te et

traducet eos in Babylonem, et percutiet eos gladio.


5. et

Et dabo universam substantiam

civilatis hujus,
,

omnem
:

laborem ejus

omneque prelium
in

et

cun-

ctos thesauros

regum Juda dabo

manu inimicorum
ducent
in

eorum
lonem.
G.

et diripient eos, et tollent, et

Baby-

Tu autem Phassur

et
:

omnes
et in

habifatores

doms

tuec, ibilis in

caplivilalcm

Babylonem ventes,

et ibi morieris, ibique sepelieris lu, et


tui,

omnes amici

que dit le Seigneur Je vous remde frayeur, vous et vos amis; ils priront par l'pe de leurs ennemis; et vous le verrez de vos propres yeux. Je livrerai tout Juda entre les mains du roi de Babylone et il les transportera Babylone, et il les fera mourir par l'pe. 5. J'abandonnerai entre les mains de leurs ennemis toutes les richesses de celle ville, tout le fruit de ses travaux, tout ce qu'elle a de prcieux, et tous les trsors des rois de Juda. Ils les pilleront, ils s'en empareront, et ils les porleront Babylone. 6. F.t vous, Phassur, vous serez emmen captif avec tous ceux qui demeurent dans votre maison; vous irez Babylone et vous y mourrez , et vous y serez enseveli, vous et lous vos amis, qui vous avez prophtis le mensonge. Seigneur, et j'ai t sduft 7. Vous m'avez sduit par vos promesses vous avez t plus fort que moi, et vous avez prvalu contre moi. Je suis devenu l'objet de leur moquerie pendant tout le jour, et lous me
:

quibus propbetsli mendacium.

7. Seduxisti

me, Domine,
:

et

seductus

sum

fortior

me
die

fuisti
:

et invaluisli

factus

sum

in

derisum tot

8.

omnes subsannant me. Quia jam olim loquor,


:

veciferans iniquilatem, et

vastitalem clamilo
in

et factus est mini serino


die,
,

Domini

opprobrium, et in derisum tot


9.

Et dixi

Non recordabor
illius
,
:

ejus

neque loquar
corde

ul-

tra in

nomine

et factus est in

meo
:

quasi
et

avec insulte Parce qu'il y a dj longtemps que je parle, que je crie contre les iniquits, et que je leur prdis une dsolation gnrale. El la parole du Seigneur est devenue pour moi un sujet d'opprobre et de moquerie pendant tout le jour. 5-n ne nommerai plus le Sei9. Alors j'ai pens gneur, et je ne parlera, plus en son nom. Et en mme temps il s'e4 allum au fond de mon cur un feu brlant, qui s'est renferm dans mes os , et je suis tomb dans la langueur, ne pouvant plus en supporter
raillent
8.
;

la violence.

ignis excestuans
feci, ferre

claususque in ossibus meis

de-

non sustinens.

10. Audivi
in circuitu
:

enim contumelias multorum,


Persequhnini
,

et

terrorem
:

et

persequamur eum
,

ab

omnibus
lalus

viris, qui
:

erant pacifici mei

et custodicnlcs

meum

si

quo modo

decipiatur, et preevaleamus
eo.

adverss eum,
11.
tis
:

et

consequamur ullionem ex
persequuntur me, cadent

Dominus autem mecum

est quasi bellator for,

ideirc qui
:

et infirmi

erunl

confundenlur veliementer, quia non intellexe,

runt opprobrium sempiternum


bitur.

quod nunqum delcEj

entendu les maldictions d'un grand personnes, et la frayeur qu'ils tchent de rne donner de toutes parts en disant Perscutons-le, pcrscutons-le lous ensemble. Ceux-l mme qui auparavant vivaient en paix avec moi, et qui taient sans cesse mes cts , s'entredisenl lous Tchons de le tromper en quelque manire que ce soit tchons d'avoir l'avantage sur lui et de nous venger de lui. 11. Mais le Seigneur est avec moi, comme un guerpourquoi ceux qui me persrier invincible c'est cutent tomberont, et ils n'auront aucun pouvoir contre moi ils seront couverts de confusion , parce qu'ils n'ont pas compris quel est cet opprobre ternel qui
10.

Car

j'ai

nombre de

ne

s'effacera jamais.

19!
12. Et tu
,

IN
Do.nine exercituum, probator justi
:

JEREMIAM
qui
12.

192

vides rens et cor

videam

quso

ultionem tuam

ex

eis

tibi

enim revelavi causam meam.

13. Cantate

Domino, laudate Dominum


de

qui prouvez le juste, qui pntrez les reins et le cur, faites-moi voir, je vous prie, la vengeance que vous prendrez d'eux, parce que j'ai remis entre vos mains la justice

Vous donc, Seigneur des armes,

'

quia libe-

de

ma

cause.

ravit aniniam pauperis

14. Maledicta dies in

manu malorum. qu natus sum dies


:

in

qu

peperit

me

mater mea, non

sit

benedicta.

15. Maledictus vir, qui aimuntiavit patri

meo,

di-

Seigneur, louez le Seigneur, parce qu'il a dlivr l'me du pauvre de la main des mchants. 14. Maudit soit le jour auquel je suis n! que le jour auquel ma mre m'a enfant ne soit point bni J

15. Chantez des cantiques au

cens

Natus est

tibi

puer masculus

et quasi

gaudio

lsetificavit

eum.
ille

16. Sit

homo

ut sunlcivilates

quas subvcrtit Do-

l'homme qui en porta la nouvelle pre, en disant 11 vous est n un enfant mle; et qui crut lui donner un sujet de joie !

15. Maudit soit

mon

minus, et non pnituit


et ululatum in

eum

audiat
:

clamorcm mane,
ut fieret

tempore meridiano

16. Que cet homme devienne comme les villes que Seigneur a dtruites par un arrt irrvocable; qu'il entende les cris le matin, et les hurlements midi;
le

17.

Qui non

me

interfecit vulv,

mihi

17. Parce
natre, afin

mater mea sepulcrum,


nus.

et vulv ejus conceptus ater-

que D'eu ne m'a pas fait mourir avant de que ma mre devint mon spulcre, et que

son sein, ayant conu, n'enfantt jamais.


18. Pourquoi suis-je sorti du sein de ma mre, pour tre accabl de travail et de douleur, et pour voir consumer mes jours dans une confusion conti-

18. Quare de vulv egressus sum, ut viderem labo-

rem et dolorem mei?

et

consumerenlur

in

confusione dies

nuelle

TRANSLATIO EX HEBR.EO.
1
.

Et audivit Paschur
ista.

filius

Immer sacerdos,

(et ipse erat

tantem verba

2.

prpositus et dux indomo Domini), Irmeiahu propbeet posuit

Et percussit Pascbur Irmeiahu prophetam,

eum in carcerem,
est,

qui erat in porta


dixit

Binjamin superiore, qui eratindomo Domini.

5.

Et fuitincraslino :eduxit Paschur Irmeiahu de carcere.et

ad eum Irmeiabu

Non Pascbur vocavitDominusnomen tuum, sed Magor Missabib, id 4. Quia sic dixit Dominus Ecce ego ponam te in pavorem tibi, et omnibus diligentibus te
:

vavorem undique.

et corruent gladio inimi-

corum suorum, videntibus oculis


percutiet eos gladio.

tuis

et

5.

Et dabo omnes opes

omnem Iehudah dabo in manum rgis Babel et traducet eos in Babel, et civitatis hujus et omnem laborem ejus, et omne pretiosum
: ,

ejus, etcunctos thesauros


et

regum Iehudah dabo


6.

in

manu inimicorum suorum


omnes
diligentes te
:

ctdiripient eos, ettollent eos,


:

adducent eos

in Babel.

et

Et tu Paschur,

et

omnes babitatores doms

tua; ibitis in caplivitatem

et

Babel

ingredieris, ibique morieris, et ibi sepelicris tu, et


7. Seduxisti

quibus vaticinatus es mendaciter.


:

me Domine,

seductus

sum

Fortior

ipsi subsannant me. quia fuit 8. Quia omni tempore loquor, vociferor iniquilatem, et vaslitatcm clamo verbum Domini mihi in opprobrium, et subsannationem omni die. 9. Et dixi Non recordabor illius, neque loquar ultra in nomine ejus et fuit in corde meo tanqum ignis ardens, clausus inossibus meis et fatigatus
:

me

fuisli, et praevaluisti

fuiinderisumomni

die, universi

fui

ferendo, et non potui.


:

Magor Missabib.
ci, et

10.

Audivi enim obtrectationem multorum,

dkenlium pavor
:

undique

Annuntiate, et renuntiabimus

decipietur, et

prvalebimus
:

illud omnes viri pacis mese, observant claudicationem meam forte sumemus ultionem nostram de eo. 11. Dominus autem mecum est tanqum

polens

fortis

ideirc persequenles

me

impingent,

et

non prsevalebunt mihi

pudore afficienlur vehemenler,

quia non prosperabuntur, ignominia perptua erit


qui probas justum, qui vides rens et cor
13. Cantate Domino, laudate
dies in qu natus
patri
:

illis

quee oblivioni non tradetur.


eis
:

12.

Domine exercituum,

videam ultionem tuam de


ne

tibi

enim revelavi causam meam.

sit

Dominum

quia liberavil

animam pauperis de manu malorum.


sit

14. Maledicta

sum
:

dies,

qu peperit

me mater mea,
masculus
:
:

benedicta.

meo, dicendo

Nalu wt

tibi filius

qui laetificando ltificavit

15. Maledictus eum. 16. Et


sit

vir qui annuntiavit


sit

vir ille sicut


in

civitates,

quas subvertit Dominus,


:

et

non pnituit eum

audiat

clamorcm mane,
viderem laborem

et vociferalionem
:

temporo

meridiano

17. Quia

non

interfecit

me

vulv

et fuisset

mihi mater

mea sepulcrum meum


et

et vulva ejus in

pr.rgnans perptua.

18. Ut quid de vulv egressus

sum

ut

dolorem

et delicerent

pudore dies mei

COMMENTARIUM.
Vf.rs.
1.

Sacerdos, vcl sacerdolis. Prposiid est,

Vers. 2.

In

carcerem,

in nervo. Alii, in cippo lignis


:

sic

tus

(1) et

dux, vel, constitutus dux, secundus

princeps

dicto Hebraic,

qud conslaret variis

ex adverso
in

sacerdotum
(1)

summo

sacerdole.

coeunlibus. In eo eranttria foramina

unum

quod

Et

audivit Phassur, filius (non immediatus, sed


)

collum immittebalur

et

duo

in

qux manus

singulx.

unus ex postcris

Immer, qui (Immer)

in

prima con-

Slitutione erat primarius sacerdos , 1 Par., c. 24, v 14. Sic eum vocal , ut distingut ab alio Pashur,

Jerem.21,1. Princkps, id est, vel,lcaput ordinis sui, nempe ty^speat decimae sext e, 1 Par., loc. cit. ; vcl
2" iiiuis tcinpli prsefectis; variis enim officiis varii prajciebantux, v. g., oblationibus, canloribus,ctc.
;

cm jus erat prebensionis eos qui in templo delinquebant, ut diximus ad Malth. 26, 47, et Luc. 22, 4. Judicium autem erat pensillum, aut pens sacerdoles solos; sed pnes Syncdrium, in quo plerumque mulli crant sacerdo(Svnopsis.) tibus. Vide infra 26, 8, 10. 16.
vcl, 3* capitancus templi,
in


193 Grci verterunt
xaTpxT>jv,
vincti

COMMENTARIUM CAP. XX.


quod
significat

m
;

fossam
In

profundam

in

quam

demitti soient.

domo

Iratum

te,

Magnoquc exstuat ign Phbe ferens, nec verbere sole


flammasque
in viscera mergis.

Domini, id est, in seplis, sive sedificio quod pertinebal

Uteris, et slimutis

ad lemplum ipsnm. Non enim hic locus dbet


de primo
alrii

intelligi

Potui

sub. ferre illum ignem.

popularis xdificio, sed de appendicibus


adjeelis post
,

Vers. 10.

Audivi enim

vel cerl

non reddit ra-

alrio populari

lempora Salomonis.

Dicit

tionem proxim pracedenlis versus, sed alterius qui

fortass portant superiorem

quod appendices ist esmutavit nomen tuum


(1),

pracesMl anle illum. Annuntiate, sub. verbum falsum,


sive falsas ejus

sent in loco urbis acclivi.

Vers.

3.

Vocavit

prdicliones. Renuntiabimus

sub.

id

est,

Rgi,

uleum primt. Pacis

me.*. Hebraismus, quiante


)

ut voceris

poslbc, etc. Sed


tibi

Magor

etc.,
(

id est,

mihi crant amici. (Vid. Ps. 41, 10.

Claudicationem
,

pavor

qui imminebit
signifient

per circuitum.

Mutatio
)

meam.

WX,
,

id est, sicubi

claudicem

aut lilubem linlateris


tibi

nominis

mutationem
(

sortis. (Clericus.

gu. Alii
,

sunt cuslodes costmece, id est,


:

Vers. 4.

Pavorem.

Materiam pavoris. ) Tibi

mei; dicentes

Forte, etc. Decipietur. (Idest,

id est, domesficis luis.

persuaderi patietur nobis, quod ei noccre posslt,


Clericus. Vid. hic 6.

Vers.
alibi.) (2)

5.

Laborem. (Opes labore parlas, nt


me, imposuisti
milii, q. d.

Vers.

7.

Seduxisti
;

Vers. 11.
:

Fortis
vel,

vel gigas, id est, potenter mihi

fert

opem

Dominus autem posuit me tanqum


(1),

cm munus
permissurum

propbelandi commisisti
pollicitus

mihi, l'ucum

gigantem fortem; ideireb, etc. Non prosperabuntur


vel,
lur.

mihi fecisse videris

enim

l'uisti,

lenunqum
,

prospr non agent

su

scilicet

spe frustrabun-

me

libidini

hoslium

meorum

quod

ta-

men

fecisti.

Verba Jeremi deplorantis sorlem suam

Vers. 12.

Probas, ad

verbum, probator,

id est,
justi

post cruciatum in cippo.

Hxc humano

spirilu

dicit

qui examinas ralionem vivendi


:

eorum

qui

sibi

non divino. Alludere videtur ad

illud capilis

primi

videntur, et invenis illam

reprebensione alienam

Ne

formides, etc.

Vox Hebrsea propri

significat ver(

non

esse, et qui solus inspicis

omnia humana arcana.

bis persuadere, cl simplicem ad aliquid inducere

vid.

(VidPs. 7,10.)
Vers. 13.
Pauperis, id est,

Prov.

1,

4); unde verterim ego Persuasisti mihi


: ;

mu-

me tenuem

et

im-

nus prophelicum detrectanti. Et pr^evaluisti


vicisti
(

id est,

becillum hominem. Malorum, vel affligenlium illum.


Invitt sanctos ad Dei

q. d.

me ( reluctantem } verbis morem gessi et ide, etc.


,

tuis et
).

argumentis

laudem ob liberalionem.
(2). (Vid. Job.

Vers.

8.

Omni tempore,
et

Vers. 14.

Maledicta

3,3.)

etc.

Nam

ex quo loquor,
ex quo
desii af-

Vers. 15.

Filiusmasculus. Transit ad deploratio-

clamo vim,

vastilatem inclamo, id est,


ccepi

nem

calamitatis priore mult gravions.

tempore propbetare
fligi
,

nomine tuo, non


,

Vers. 16.

Et non poenituit eum


Clamorem
et
,

vel,
,

neque muvel pereun-

idque vehementissim alque


ii

ita

ut cogar

nclamare,

tavit sententiam.

sub. csorum

non

aliter

qui vociferantur ob violentiam et


,

tium, per
est, tolis

mane
diebus

meridiem

intelligit toVdin

diem

id
ii

direptionem. (Clericus vertit


Babyloniis
pronuntiavi.

injuriant et vastitalcm
;

sit in

e animi perturbalione in qu

Optimo sensu

nam mal
)
:

soient esse qui

urbem

incolunt obsidione boslili cin-

habebatur quod ingruentes calamitates prdiceret. Vers.


9.

ctam

terreatur tot die.

Non recordabor, etc., q. d. Quandoquidem ergo verbum Domini mihi probro verDixr
:

Et

Vers. 17.

Interfecit (sub.

inlerfector,

juxta
)

Prov. 18, 1, vel impersonaliter accipe, Vatablus;


sub. Deus.

titur, et

omnibus diebus viluperor, ide


ultra

statui,

me

vulva

im

in utero, ut

postulant sefuit.

ejus

mentionem

illam cogilaiionem

mets

non facturum. Sed repressit pn Deo inferendae,


:

quentia. Grol.).

Et fuisset, vel,

aut quia non

Pr.e-

sicut Apostolus ait 1 Cor. 9, 17

\ecessitas enim mihi

incumbit; v aulem mihi

est

s
1.

.wnevangelizavero.
5,

(1) Quasi bellator fortis, ut mihi dixit c. 1, 19 Et bellabunt adversum te , et non prvalebunt. Vel et
:

quo non
ti

abludit illud Lucani

173

apud Gro-

Dominus (sub.

ddit, posuit)

me

quasi fortem bella-

uni

(1) Non Phassur vocavit Dominus nomen tuum sed pavorem undique. Phassur Hebraic est oris nigredo, teste S. Hieronymo; vel ex aliis, incremenlum fucis; sive is qui pallorem parit. Nomen huic mutt quas voces nuncupatque Maghor missabib Dons S. Hieronymus reddit pavorem undique; vel undique muta; vel ex Sepluaginta et Syro, migrantem, exlort'em, prosciptum. Phassur capiivns Babylonem abductus est. Cm ver Deus nomen F'bassurmulaturus
, , ,

lorcm , ut R. David exponit : Dominus mihi adjutor, non timebo quid faciat mihi homo, Psal.117, 6. Quia non inlelbxerunt opprobrium, quod illis imminet, quodque illi-i pnenuntiavi et credere noluerunt. Jonalhas et R. David sic exponunt. Confamlenlur, quia non prosperabunlur ( id est , quia non videbunl ultionem, quam capere de me volunt ), et operientur opprobrio sempiterno, quod nunqum ob!i
,

vione deleatur, ut inlra cap. 25, 40.


(2)

(Maldonats.)

Maledicta dies

dicitur, illud siguifiealur nime l'uturum terribilem


late et
vi
lerriti

Phassur in posterum mieum vinun, cujus auctori,

quilKinibi, acerbitate tiam labuntur. Pr amariludine


diei nativilatis

qua natls sum. Justi viri, indoloris nonnunqam in impatienin

anim
:

suce maledicunt
,

su

quee

tamen malcdici nequit

cm

cseieri

palh-bant, sed

miserrimum
vers. G.

jam

prterierit.

Est igitur sensus

exulem, omnibus contempiissimuin. Vide


(

ser et

Calmet. ) (2) Quibus propiietasti mendacium. Nempe dicens fieri non posse ul Deus hanc terrain relinqueret sine
sacerdotibus, prophetis
et

doctoribus.

Grotius.

ad calamitates nalus : et si adscribtndum ulique dies ille muledictus est qui me in lias transtidit miscrias. Eodem fervore accensus animus et exagitatus fertur in nuntium qui palri congratula(Munslerus.) nts natum iridicavit filium.
,

Ver sum homo midiei vel lempori est

195
gnans perpetuo (1) (ad verbum prcegnans
"

IN

JEREMIAM
vida seculi.

190

seu gra-

Ut sim perpetuo

in matrice ejus,

nec inde

exeam. Schindlerus. Vatablus interpretatur eodem sen(1) Qui, non nuntius, ut Chald., Hugo, Lyran., scd Deus, vel Dominus, qui pra>cessit : vel per hebraismum, qui, id est, quia (et ila legunt Raban. Giocca, et tria manuscripta ) non me interfecit a vulva, id est, in vulv ( sic enim sp 3, id est ib, capitur pro p3

dm

pergitis ad coronas? quh istos baptizabit? eumque un pergerc vellent ad exilium, torloribus sunt prohibili et remissi. Ibidem refert confessores in custo-

min, id est, , ex, de) scilicet Dominus, nature et generationis auctor, cujus est in vulv occidere et vivifies re ; unde sequitur
:

di coarclatos fuisse, ut uno supra alium jactato, jacerent quasi agmina locustarum , in stercoribus et ftoribus extrme cruciandi qui hymrium cum exul,

tatione decantabant
ejus.

Hc

est

gloria

omnibus sanctis

mater mea sepulcrum, et vulva Ut ejus ( inalrix matris ) concEptus ternus, id est, semper praegnans, ut nunqu m natus sed in utero moriens, eumdein babercm sepulcrum et conceptum id est, conceptaculum, q. d. Ulinam mater me semper
fif.ret midi
,
, :

Idem,

lib. 3,

narrt Dionysiam matronam,


fusligarelur,

cm sub

eodem Hunerico
que
id

dixisse

Qualiler libet

cruciale, verecunda

non oblineret,

tamen membra nolite nudare; eumet inler virgarum ictus rivi sanfluitarent
:

in utero gestsset,

nunqum in lucem edidisset Aliter vir doctus, ta, inquit, ponitur y>ro ulinam, uti apud Terentinin el comicos siep legimus : ut, id est,
!

guinis toto corpore quod ad opprobrium

Ministri, ait, diaboli,

ulinam,

te

perdant

dii

deque, q. d.

Ulinam periissem
priori,

facere computatis , ipsa est taus mea : quin et ipsa martyr alios ati mailyrium confortabat. Habcbat unicum lilium tenera aeialis et

meum

in ulero; ila ut sit

hoc aliud votum,

quomox

delicatum

quem cm timor pnarum paventem

vulv in lucem edilus occidi optavil, diversum. Ve-

rm

sic

ret, etc.

dicendum fuisset, ut facta esset, non ut fteNeque enim jam natus potest redire in u'teib

rum, ut

sepeliatMr.

Nota. Non optai Jeremias mori in peccato originali, sed ab eo abstrabit, ut dixi vers. 1-i. Denique S. Chrysost., bomil. k, de patienii Job, et alii notant majorem esse gratiam Evangelii qum legis quia sancli prophtie passi sunt, seddolebant; aposloli et martyres passi sunt sed gloriabantur. Omne infirmant, ait Scncca natur qncrnlum est, cl omne querulum femineum virile enim est in adversis non queri, sed fortiter ea superare. in iisquegaudere et gloriari. S. Bernard., episl. 356, ad Eugeriim Pont. Legi, inquit, apud quemdam Sapieniem : Non est cui non cresril animus in ips rcrnm difjiculvir [ortis tate. F.go autan dico : Fidcli Iwmini mugis est inlcr flagella fidendum. Addit Tu amice sponsi, amicum te in necessitate probalo. 13. Dorotheus magnas vil spiritualis magislcr ait contemplas mundi nota Cerla
: , ,
: :

conspiceret, verberans eum nulibus oculorum et aucloritate materna ila conforiavit, ut matre mull fortior redderelur. Cui inter crudelia verbera conslilulo ita dicebat : Mmento fili, quia in nomine Trinitatis in maire Ecclesi baplizati sumus : non perdamus indumentum nostr salulis, ne veniens invitator, vestem non 'nveniat nuptialem , el dicat minislris : Miltile in teneras exteriores, ubi erit (letus oculorum, et stridor den-

null re pcrlurbari. S. Ignatius Mansuetudinem qu omnis vis el poleslas principis hujus mundi enervatur. Agricola; asperam amant hiemen qu enim
est,
:

ail, volo,

pna timenda est, qu nunqum finitur. llla desideranda vita qu semper habetur. Talibus itaque lilitiii solidans , velociter martyrem fecit quam ipsa hosiiam amplexans cum gaudio domi sua; sepelivit. Videront id quoque genliles, sed per umbram, prmserlim Sloici, qui per palientiam ad apathiam et indolentiam, aniinique tranquillitatem conlenderunt. Unde Piutarch., lib. de Animi iranipiil. lnvicti, inquit, et animosi forlun his verbis responsabimus,qu(B Socrates visus in Anijlum et Melitum dicere, in ipsos torsit judices lnler ficere me Angtus et Mclitus possunl, nocere milii non possunt. Potest enim me fortuna morbo aliquo affliger e; animi abjecli, dgnrent, invidum non pot. si cum cfficcre, qui sit bonus, [ortis, magnanimus. Et superis : I mitemvi Anaxagoram , qui audiens fliam
ifion. 1 lia
, ,
:
:

magis est frigus, e segetes niagis radicantur in t;Tr, magisque sugunt terra; succum; indeque in stat majorem expectanl messem. lia sancli generosi amant aspera inde enim laetiores fruclus patienlia; et virtutum in hc vit, alque gloriie in fulur mlent vide c dicta haie 2,, 5. Scivit hoc S. Ilieron., ideijue ah amiulis vexalus ila scribit ad Asellam, epist. 9!) : Grattes ago Deo mco , qubd dignus sim, quem mundus qui oderit, Quotam partent angusliarum perpessus sum cruci rnilito? Infamiam falsi criminis impulrunt ; scd scio per bonam et matant famam perveniri ad rgna clorum Marlinianus, Salurianus, et eorum duo gerniani, em
: :

esse

mortuum, dixit : Sciebant morlalem esse , quem genueram; et ad singulos forlun casus dicamus : JS avrant divitiasme possiderein diem duraturas et instabiles:

noveram magistratum ab Us adimi posse, qui me eo ornaverant : noveram ntihi esse probant mulierem sed tamen mulierem : noveram, amicum esse Imminent, facile (ut ait Plato) mutabile animal. Huiusmodi enim prpa,

ratio,

auimique iuformalio,
,

lum cordis

et

si quid adversi evenial, saltrepidutionem avertel , mentisque perlur-

jussu Gciserici rgis Wandalorum, ligalis ped.bus post terga currenliiun quadrigariuu persilvarum et duinoruin aculeos raptandi, et long dirque morte enecandi essent, vale sibi invicem uniisquisque ila dicebant I< rater, ora pro me; implant Deas desiderium nostrum : laliler pervenitur ad rgnant clurum. iiuque orando et psallendo, gaudentibus angekia pias animas emiserunt, ait Victor Ulieens., lib. Wandal. Idem Vicior, lib. 2, narrt conl'essorihus Cliristi damnatis ab Huncrico rege ad exilium, coque pergenlibus occurrisse mulierem manu tenentem infantulum , eumque ila cxhortanlcm Curre, domine meus, vides universos sanctos, guomodo pergant et festinant ad coronas. Cinque coul'essoribus rogaretur, cur tam longo itinere ila properaret, respondit Cum Iwc servo vestro parvulo ad exilium propero, ne inveniat cum solum inimicus, et via verilalis revuect ad mortem. Et inferis narrai turhas plarimas lidelium martyribas occurrisse, quoa suos inlantulos ad vesligia niartyrum projicientes clamabant Quxbut nos miseros relinquilis,
: , :
: :

balionem sedabil : non enim dicet : Non pulubam , hc non exspectabam. Unde Carneades omnem dolorem orhi censuit ex eo qubd inexspeciatb nvbis accidat quippiam ; cl rursm : Nimia islarum rerum appetilio , acerrimum amillendi metum, et in amissione dolorem ingenerat, hoc caret qui appetitum hune refrnans forttmoe dicit : Suave est si quid das ; parvus dolor, hoc ubi tollis. Demetrius citai M garant cepisse, qusivil Stilpone,
ecqaid in ist direptione ipsi periissvl ; cui Stilpo : Nemincm vidi, qui res meus ferrel : fortuna enim opes deprdatttr, non sapientiam, non conslanliain animi,
ipue sunl res cl bona sapientum. Non timel mortem, qui cedens fato dicit : Ipse Deus simul atque volam me solvet ; qui dicit : Antevcrti te, fortuna , omnesque libi ad

me

aditus obstruxi.

Et sub inilium libri : Sicut apilms met prbet thymus acerrima el aridissima Iterba : ita hommes cordali rbus adversissimis convenicm atiquid et commodum decerpunl. Aclus est in exilium Diogates : ne hoc quidem mat : nom foetus extorris philosophari cpil. Zeno Citiensis

audiens naveut cum suis rbus esse submersum , inquit, tuum faclum, fortuna, qu nos in palItoluru et vorticum redigis. Quid obstat , quo minus isttk

Laudo,

197
su
)
:

COMMENTRIUM. CAP. XXI.


qu nunquam
edit

198

ftum

ac

si

dicat

quare

-,

Vers. 18.
pudore,
titer

non peru
Obeundo aliquo magislratu impegisti? vives postmodm ruri, rerum luarum satagens. Ambiens prinimiteris?

in

deficerent, vel consumerentur. In ignominie.

Et

fortuit

passus es repulsam? vives pecipes aticujus amicitiam riculorum et negotiorum liber. Accidit pcr calumniam vel invidiam exsibilatio aliquc et infelix successus? secundo vento ad musas el academiam navigare licet, quod fecit Plato, postqum naufragium amicili fecit cum Dionysio. Ad animai tranquillitatem comparandam, tnultm conducil illustres viros considerarc, qui edem, qu nos fortun cequo sunl animo usi. Molestum tibi est qubd proie
,

ben est; ita ipse episl. 68. Idem de Remed. Dolor, ait, imminet : si cxiguus est feramus : ,
:

levisest pulieutia : si gravis est, feramus : non levis est gloria. Dura res est dolor : imb tu mollis. Pnuci dolorem ferre poluerunt : simus ex paucis. Imbecilles natur

sumus; naturam infamare nolite; illa nos fortes genuit. Fugiamus dolorcm : quid, qubd ille sequitur fugienles. Id., 1. 5, de Ir,c.5el6 :Non est magnus anhnus qtiem
incurvt injuria. Aut potentior te aut imbecillior lsit. Si imbecillior, parce illi : si potentior, tibi. Nullum est

argumentum

maijniludinis certius

nullus filio regnum reliquit. Paupcrtas tibi gravis est? quis verb Botorum esse malles qum Epaminondas, aut Romanorum qum Fabricius? Adulterata est mulier : nonne
,

cares? al

Romanorum

qum

niliil
et

vide rcges

quorum

posse quo

insligeris, accidere.

Pars superior mundi


,

inscriptionem apud Delplws : me posuit lerr rex, et maris idem ? et audivisli uxorem ejus Timam fuisse ab Alcibiade vitialam? verm id Agidi non obstilil, qub minus Grcoruni fieret clarissimus etmaximus; hucusque Plutarch.
legisti

Agis

nec in nubem pcslalem impellilur, nec versatur in lurbinem , omni tumultu caret ; inferiora fulminantur. Eodem modo sublimis ammus, quielus semper, et in slatione tranquille collocatus, intra se premens quibus ira contraliilur, modestus et venerabilis est. Denique sapienlis est ista vox Miseria prudenti bona est mater; \ un naOe, >e, A quibus lsus, ab liis dodus es.
:
i

propinqua sidribus

ordinalior, ac cogilur, nec in tem-

Audi et Senecam Totum forttui regnum despiciam et : Malo me fortuna in castris suis, qum in deliciis liabeat : torqueor, sed foriiler, ben est : occidor, sed for:

Et consumerentur in confusione dies mei, id est, ut ignominios vitam finirem. Simile est Job 10, v. 18, et 1 Machab. 2, v. 7. (Corn, Lap.)

CAPUT

XXI.
1. Voici

CHAPITRE XXI.
ce que le Seigneur dit Jrmie lorsque le roi Sdcias lui envoya Phassur , fils de Melchias, et Sophonias, fils de Maasias prtre, pour lui faire ,
dire
:

i.Verbum quod factum est ad Jeremiam Domino, quando nuisit ad eum rex Sedecias Phassur filium
Melchi, et Soplioniam filium Maasi sacerdotem,
diceus:
2. Inlcrroga

pro nobis Dominum, quia Nabuchodosi

I:

nosor rex Babylonis prliatur adversm nos:


faciat

forte

Seigneur pour nous, parce que Nabucliodonosor, roi de Babylone, nous attaque avec son arme; pour savoir si le Seigneur ne fera point

2. Consultez le

Dominas nobiscum secundm omnia

mirabilia

pour nous dlivrer quelqu'une de ces merveilles a coutume de faire, et si l'ennemi se retirera.
3.

qu'il

sua, etreeedat nobis.


3.
i.

Et Jrmie leur rpondit


:

Vous

direz

Sd-

Et dixit Jereinias ad eos

Sic dicelis Sedeci


:

cias
4.

Hc

dicit

Dominus Deus Isral Ecce ego conver-

tam vasa

belli,

qu

in

manibus

vestris sunl,

et quiet

bus vos pugnatis adversm regem Babylonis,


dos, qui obsident vos
gregabo ea
5. in in circuitu

Chai

murorum:

et

con-

medio

civitatis bujus.

Voici ce que dit le Seigneur Dieu d'Isral : Je ferai retourner les armes qui sont dans vus mains, par lesquelles vous combattez contre le roi de Babylone, et contre les Chaldens, qui vous assigent el qui environnent vos murailles; je les rassemblerai toutes au milieu de cette ville.
5. Je vous ferai moi-mme la guerre, et je vous perdrai avec une main tendue et avec un bras fort, et dans toute l'effusion de ma fureur, de mon indignation et de ma colre; 6. Et je frapperai d'une grande peste les habitants
les hommes et les bles en mourront. Aprs cela, dit le Seigneur, je livrerai Sdcias, roi de Juda, ses serviteurs, son peuple, et ceux qui auront chapp dans la ville la peste, l'pe et la famine, entre les mains de Nabuchodonosor, roi de Babylone, entre les mains de leurs ennemis, et entre les mains de ceux qui cherchent leur ter la vie; et

Et debellabo ego vos


forti, et in

in

manu

extenl, et in braet
in ira

chio

furore, et in indign-alione,

grandi.
6.

Et percutiam babitatores

civitatis

hujus: homines

de

cet-.e ville

magn morientur. 7. Et post hc, ait Dominus Dabo Sedeciam regem Juda, et servosejus, elpopulum ejus, et qui derelicti sunt in civitate l:c pesle, et gladio,- et lame, in maet besti pestilenti
:

7.

nu Nabuchodonosor rgis Babylonis,

micorum eorum, et eorum; percutiet eos


8.

in

et in manu inimanu qurentium animam

in oregladii, et

non
dicit

flectelur,

neque parcet, nec miserebitur.


Et ad populum hune dices:
Qui habitaverit
:

Hc

Dominus:

Ecce ego do coram vobis viam vil, etviam mortis.


9. in

urbe hc, niorietur gladio, et

fam, et peste
gerit

qui aulem egressus fuerit, et transfuet erit


ei

ad Chaldos, qui obsident vos, vivet,

anima sua, quasi spolium.


10. Posui
n

enim faciem

meam
ait

super civitalem banc

malum,
11. Et
12.

et

non

in

bonum,
Juda

Dominus

in

manu

rgis Babylonis dabilur, et exuret

eam

igni.

domui

rgis

Audite verbum Domini,


dicit

Domus David, hc

Dominus

Judicate

fil de l'pe il ne se laissera point ne pardonnera point, et il ne sera touch d'aucune compassion. 8. Et vous direz encore ce peuple Voici ce que dit le Seigneur: Je mets devant vous la voiede la vie et la voie de la mort: 9. Celui qui demeurera dans cette ville mourra par Tpc, ou par la famine, ou par la peste mais celui qui en sortira, et qui ira se rendre aux Chaldens, qui vous assigent, vivra, et son me sera pour lui comme une dpouille qu'il aura sauve. 10. Car j'arrte mes regards sur cette ville, dit le Seigneur, non pour lui faire du bien, mais pour l'accabler de maux ; elle sera livre entre les mains du roi de Babylone, et il la consumera par le feu. 11. Vous direz aussi la maison du roi de Juda : Ecoutez la parole du Seigneur. 12. Maison de David, "voici ce que dit le Seigueur ? Rendez la justice ds le malin, et arrachez d'entre les
il
;

les fera

passer au

flchir,

il

199
marie judicium, et eruite vi oppressum de
lumniantis
:

IN

JEREMIAM

200

manu

ca-

ne forte egrediatur ut ignis indignatio

mca,

et succendatur, et

non

sit

qui exstinguat, pro-

pier malitiam studiorum vestrorum. 13. Ecce ego ad te habitatricem vallis solid atque

campeslris, ait

Dominus

qui dicitis

Quis

percutiet

nos

et quis ingredielur

domos nostras ?
fructum studiorum

14. Et visitabo super vos juxta

vestrorum, dicil Dominus: et succendam iguem in saltu ejus,

mains du calomniateur celui qui est opprim par la violence, de peur que mon indignation ne s'allume comme un feu, et qu'elle ne s'embrase, sans qu'il y ait personne pour l'teindre, cause du drglement de vos affections et de vos penses. 13. Voil que je viens toi, dit le Seigneur, ville qui es situe dans une valle et sur un rocber large et spacieux je viens vous qui dites Qui pourra nous vaincre, et qui entrera dans nos maisons? 14. Je vous visiterai, pour vous faire recueillir le fruit de vos uvres, dit le Seigneur; je mettrai le feu dans le bois de Jrusalem, et il dvorera tout ce qui
: ;

etdevorabit omniain circuitu ejus.

l'environne.

TRANSLATIO EX HEBRjKO.
1.

Yerbum quod

fuit

ad Irmeialiu Domino, quni misit ad


:

eum

rex Sidciiahu Paschur filium Malciiah

et

Sepbaniah filium Maaseiah sacerdotem, ut diccrent


:

2. Inlerroga

nunc pro nobls Dominum, quia Nebuchadresar

si forte faciat Dominus nobiscum secundm omnia mirabilia sua, et rex Babel praeliatur adversm nos 3. Et dixit lrmeialm ad eos Sic dicelis ad Sidciiahu 4. Sic dixit Dominus Deus ascendat nobis.

Isral

Ecce ego tonverto instrumenta

bcllica quae in

manibus

vestris sunt, et quibus vos pugnatis


in

cum

rege

Babel, et Chasdim, qui obsidcnt vos extra

murum

et

congregabo ca

mdium
,

civilalis hujus.

6.

5.

Elpuguabo

vobiscum manuextenl,
habitatores civilalis bujus
;

et bracbio forli,
et

et furore, et

indignalione

et

ira

magn.
7.

Etpercutiam

homines ctanimalia
,

pestilenti

magn morientur.
et qui

Et postea, dixit Dominus,

dabo Sidciiahu regem lehudali

et servos ejus, et

populum,

remanserint in civitate hc, peste, et

gladio, et fane, in manu Nebuchadresar rgis Babel, et in

manu inimicorum eorum.etin manu quaerentium


vitse, et

animameorum,
hune dices
:

et percutiet

eos aciegladii :non ignoscet eis, nec parcet, neque miserebitur.


:

Sic dixit

Dominus
,

Ecce do coram vobis viam


:

viam morlis.

8.

Et ad populum
in

9.

Qui habitaverit

urbe

hc, morielur gladio


vivet, et erit ei
in

fam

et peste

qui

autem egressus

anima sua, in spolium. 10. Posai enim faciem meam contra civilatem hanc in malum, et non Dominus in manu rgis Babel dabitur, et comburet eam igni. H. Et domui rgis Iehudah 12. Domus David, sic dixit Dominus et eruile Judicate man judicium die Audite verbum Domini oppressum de manu opprimentis ne forte egrediatur ut ignis ira mea, et succendatur, et non sit qui extinguat 13. Ecce venio ad te, habitatrix vallis petr campeslris, ait Dominus qui propter malitiam operum eorum.

fuerit, et transfugerit

ad Chasdim, qui obsident vos

bonum,
:

ait

dicitis

Quis descendel contra nos? et quis ingredielur habitacula nostra?


dixit

14.
:

Et visilabo vos juxta fructum


in circuitu ejus.

operum vestrorum,

Dominus

et

succendere faciam ignem

in sylv ejus

et

consumet omnia

COMMENTAB1IJM.
Vers.
(1)

1.

Paschur

(1).

Abus

est

iste

Phashur
[

ab eo de quo capite superiore.


24, 9,
ille

Nam

juxla

1 Parai.

eratvicis decimae sexla, hic ver quinl,

Melciii/E,

AD EUM REX SeDFXIAS PlIASSUR FILIUM ltSophoniam filium Maasi*:. CniNabuchodonosor jam ilerm Hierosolymani obsidione cingeret priiiuun enim obsidionem inlennitiere conclus fuerat, ( ut JE^yptiorum rgi, suppelias ad Uierosolymam ferenti, occurreret ). Sedeciasclam ad Jercmiani binos hosec missit, qui illum de belli exilu consulercnt. Id allero obsidionis anno niundi 5445, gestum est. Si temporum ordo servetur pnesens caput stalim post 37, tante 58, et 39, inferendum est. Al qui prophetica oracula colligebant, hune ordineni neglexre. hune Phassur Mclehise Interprtes nonnuili aiunt
MiSIT
, ,

Grot.)

Vers. 2.
roga.

Interroga

nunc, vel Consule, quso


idest, forte

Secundm omnia mirabilia sua,


nos eripiet ut solet facere.
et

mira-

bilitcr

Et ASCENBAT,ad
Nabuchodoin vos.

verbum,

ascendet, idest, recedet,-sub.

nosor, solul obsidione (i).

Vers. 4.

Conveuto,
(

vel convertam sub.

Congregabo ea

id est, eliiciam ut

urbe irrupt, arma

vestra vobis erepla afferantur in


bis

locum aliquem ur,

filium, alium esse

ab eo qui

(ilius

Emmer

dicitur su-

vcslra,

Chaldaiis victoribus, Grotius, vel


,

L pra, 20, 1. Id lanien nobis minime probaii jam dixiinus. fVrunt aperlissim Paralipomena Phassur quemlatn Melehiae lilim posteris Emmer, decim sexi virerdoium classe. Idem hic Phassur inferis cliam 58, 1, legilur, qui odium ac simultatem in Jeremiam pcrlinacissini fovil. Hic rege postulavit, ut Jerc-

congregabo
slram.

illos

id

est

admiltam

illos in

urbem ve-

Vers. 5.

Vers. 7.
rint.

Vobiscum vel contra Et qui remanserint,


(2),

vos.

id est, qui

evase-

qiiam, ceu turbarum in populo auclorem, necaret. Sop'hofiias, Maasi.c filins , sunimo pontihealu non gaudebt, qiiod noniiullis visu'm est, sed secundi lantammodo sacerdotts, atque apud poht'rficm adjutoris vicibus l'uiigebatur. Sarerdos scciindus, is dicitur apud Jerem. 52, i, et in libris Regum. Capi Hirosolym, hic un cum Sarai pontilice caplivus Reblalam ad

Acie

>sb

ore.

Hebri tribuunt gladio

os,

quod

qum animosa fuit pro(1) Sic dicetis, etc. Vide phetui libertas, qud hoc honore non fuit miligalus, etc.
(Calvinus.
(2)
) )

Et pugnaro ego vobiscum


extent,

vel

contra vos

in

manu

ncinpe, per

Nalmchodonosorem
tus.

niissus est, ab eoque neci damnaHujus fomilia ad saeerdotalem classem24, pertinebat. Ris rege missus ad Jercmiani constiliidum fuit. Vide Jerem. 57, 3. Ingcnli auclorilale vir fuisse videlur, rgnante Sedeci. ( Calmet. )

magnifiea. Ego, faine canl, Grotius. Ego sum


cenarii
:

Chaldajos. Vcrba omnia et peste, ut sequentia cxpli-

dux belli; Chaldi, merOpponit hoc prislinis miiaculis ; Potentia mea vobis est maleria terroris , voq. d. bis adversa est, etc. Calvinus.
mei
milites.

, ,

,,

SOI
Latini vocant aciem
dere. (Vid.
:

COMMENTARIUM. CAP.
ob id etiam gladius dicitur corne-

XXII.
ferte sententias vestras
:

202

de stirpe Davidis,

man,

id

Num. 21, 24.) Do coram, Vers. 8.

est, sobrii et jejuni

cavere ne per ebrietatem corliberate.

etc. (id est,

propono vobis).
vivetis, aut

rumpatis judicia. Eruite, vel


id est,

Ne forte,

etc.,
(1),

Viam

vit,* (1), etc.

id est,

ralionem qu

ne graviter succenseam. Operum eorum

moriemini.

operurn vestrorum. Pronomen terti person, pro se-

Vers. 9.

Qui
,

habitayerit. Qui remanserit. In


,

cund.
Vers. 13.

spouum. Hebr.
est,

tanqum spolium

sub.

amplum

id

Ad te, vel, contra


erat vallis
;

te

ve.nturus

sum.

tam gaudebunt de vit su servat, qumii lur qui belle- aliquo ampla spolia referunt.
Vers. 10.

laetan-

Habitatrix valus petr^; campestris, qu habitas in


valle, in petr, in planitie.

Posui enim,

Jrusalem erat

sita in

ru-

etc.

Ponere faeiem tuam

pe, juxta

quam
:

circum erant

planifies, post

contra urbem atiquam in malum, pro, maligne- et ini-

planifies erant

montes
si

et hic erat situs urbis nalur


:

mico vultu eam aspicere, statuereque perderc eam

ur-

munitissim ac
natur munito
:

dicat

Ne

fidas huic loco

quanqum
metabi-

bem

(2).

Vers. 12.
(1)

Mane,
:

nam mittam

hostes qui te perdent.


id est, castra

q. d.

servi rgis

Juda qui est

(Vid.

2 Sam.

5, 9.)

Descendet,

tur, q. d., quis

auderet nos oppugnare? (Pagninu, deduxit cathalh, contritus


fuit) (2).

Ecce ego do coram vobis viam


,

vit.c,

et viam

Do vobis oplionem viUe et mortis, atque ralionem propono ac mdium unum, quo vivere possilis aliud, quo mortem accersetis scllicet,si vultis
mortis, q. d.
;
:

confringet nos

repugnetis obsidionem in urbe sustinendo peribitis gladio fam et peste. Si ergo perealis , id vestra culp et inobedientioe ascribite ; nec me crudelitatis accusate. Itaque manere in urbe , et obsideri , erat via mortis confugere autem ad hostes , erat via vit q. d Tam mal vobiscum agetur , ut non possitis savari , nisi per hostes ut non possitis morlem,nisi per captivitatem evadere. Tropolog. via vit , est studium virtutis et legis Dei via mortis est peccatum , ac legis et voluntatis Dei praevaricatio. Utramque concionatores saep populo ob oculos ponant, ut, cm multi sint vocati pauci electi , cmqne multi ingredianiur viam mortis, pauci viam vitre quisque amans salutis suae , satagat cum paucis fugere de incendio Sodomse.et quasi spo lium liberare et salvare animam suam ut per viam vilse ad vilam beatam et lernam vadt. Secundo , et magis apposil via vit est subdere se cruci Deo immiss via mortis est ei renili et obluctari. Unde Chistus ait Matin. 16, 25: Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucein suam et sequatur me : qui enim voluerit animam suam salvam facere, perdet eam : qui autem perdideril animam suam propter me, inveniet eam. Idem ail S. Joan. cap. (Corn, Lap ) 12, v. 25. uxoribus (2) Domui rgis Juda , Sedeci , matri filiis ejus. ( Grotius. )
vivere
,

tradite vos

Chaldo
,

si

ET ERUtTE VI OPPRES(1) JUDICATE MANE JUDICItM SUM de manu calumniantis. Illud (judicate man judicium ) B. Hieron. sic intelligit Invocate , inquit man judicium , non in lenebris iniquitaiis sed in luce justiti. Secundm quam exposilionem (man si) gnicat lucem justiti et sensus est Judicate judicium juslum. Sed puto Hieronymum in e expositione magis induisisse metaphor quam sensum litleralem reddidisse. Mane enim in Scnptur sacra frequentissim ponitur pro eo quod est sedul , diligenler , summo conatu et studio. Nam opus illud quod maxime nobis cordi est , prima luce aggredi solenius. Sic Isac 50 Erig'H mane , mane erigit miki aurem , id est , frquenter et diligenler in aurem mihi instillt Dominus veram doclrinam , ut eo loco dictum est. Ita et liic : Judicate man judicium id est, summo studio, et intentione animi judicate judicium verum. (Eslius.) (2) Vi9Itabo id est , reddam vobis secundm opra vestra aut , fructum eorum quae seininstis. Nam qu seminaverit homo hc et motet ; ad Galat. 6 8. In saltu ejus , id est , in sylv. Sylvam autem per melaplioram vocat ipsam domorum frequenliam et densilatem. Alii putant alludere ad domum Salts Libani quam Salomon aedificavit, 3 Reg. 7, 2. R. David et Jonathas putant saltum vocari circumvicinas urbes , qiue quasi sylv;e cingebant Jrusalem quem sensum confirmant verba qu sequunlur Et devorabit omnia in circuilu ejus. ( Maldonatus. )
,
: ;

CAPUT
1.

XXII.
in

CAPUT
domum
rgis
1
,

XXII.
:

Haec

Juda, et

Dominus Descende loqueris ibi verbum hoc,


dicit
:
:

2. Et dices

Audi verbum Domini


:

rex Juda

qui

sedes super solium David

tu et servi tui, et
istas.

populus

Descendez dans la maison du roi de Juda et vous lui parlerez en ces termes : 2. coutez la parole du Seigneur, roi de Juda , qui tes assis sur le trne de David ; coutez-la, vous et
vos serviteurs, et votre peuple, qui entrez par les portes de la maison royale. 3. Voici ce que dit le Seigneur Agissez selon l':

Voici ce que dit le Seigneur

luus, qui ingredimini per portas


3.

Hc
,

dicit

Dominus
et

Facile judicium et justi-

tiam
ris
:

et liberate vi

oppressum de manu calumniatopupillum et viduam nolite con:

et

advenam,

tristare,

neque opprimatis inique

et

sanguinem in-

nocentera ne effundatis in loco


4. Si

isto.

quit et la justice, et dlivrez de la main du calomniateur celui qui est opprim par violence ; n'affligez point l'tranger, l'orphelin et la veuve; ne les opprimez point injustement; et ne rpandez pas en ce lieu le sang innocent.
4. Car, si vous vous conduisez de celte sorte, on verra passer par les portes de ce palais des rois qui seront de la race de David, qui s'assiront sur son trne, et qui monteront, eux et leurs serviteurs et leurs peuples, sur des chariots et sur des chevaux : 5. Si vous n'coutez point mes paroles, je jure par moi-mme , dit le Seigneur, que ce palais sera rduit

enim facientes

feceritis

verbum

istud

ingre-

dientur per portas

doms

hujus, reges sedentes de

gnre David super thronum ejus, et ascendentes currus et equos.ipsi et servi et populus eorum.
5.

Quod

si

non

audieritis verba

hc,

in

memetipso

juravi, dicit

Dominus, quia

in solitudinem erit

domus
Juda

en un dsert.
6.

hc.
6.

Quia
s.

lise* dteii
8.

Dominus super domnm

rgis

du

roi

Car voici ce que le Seigneur dit de la maison de Juda Tu es devant moi comme Galaad
:

XIX.

205
Galaad tu mihi, caput Libani
si

IN

JEREM1AM
i

204
le

non posuero

te soli

comme

sommet du Liban

tudinem, urbes inhabitabiles. 7. Et sanc'ificabo super te, interficientem virum et

rduirai en une affreuse solitude, et villes inhabitables.

mais je jure que je te que je rendrai tes

arma
8.

ejus

et succident electas

cedros tuas, et prci-

pitabunt in ignem.

7. Et je consacrerai les mains et les armes de tes ennemis qui tueront ceux qui l'habitent ils abattront tes cdres les plus hauts, et les jetteront dans le feu.
,

Et pertransibunl gentes mnltae per civilatem banc et dicet unusquisque proximo suo Quare fecit Dominus sic civitati liuic grandi?
: ;

9.

Et respondebunt

E qud

dereliquerint

pactum

Domini Dei
rint eis.

sui et adoraverint deos alienos, et servie-

lO.Nolite flercniortuum, neque lugeatis super eum


fletu
:

S. Plusieurs peuples passeront par cette ville; et ils Pourquoi Dieu a-t-il ainsi se diront l'un l'autre trait cette ville si puissante? 9. Et on leur rpondra C'est parce qu'ils ont abandonn l'alliance du Seigneur leur Dieu, et qu'ils ont ador et servi des dieux trangers. 10. Ne pleurez point le roi qui est mort; ne faites point pour lui le deuil ordinaire mais pleurez avec beaucoup de larmes celui qui sort de cette ville, par:
:

plangiie

eum

qui egrcditur, quia non reverlelur


nativitatis

ultra,

nec videbit terrain

su.
filium Josiic

11. Quia

mec

dicit

Dominus ad Sellum

regcm Juda, qui regnavit pro Josi patrc suo, qui egressus est de loco isto Non reverlelur hc amplis
:
:

ce qu'il n'y reviendra plus, et qu'il ne reverra jamais le pays de sa naissance. 11. Car voici ce que dit le Seigneur Sellum, fds de Josias, roi de Juda, qui a rgn aprs Josias son pre, et qui est sorti de cette ville : 11 n'y reviendra jamais;
12. Mais
et
il

il

mourra au

lieu

o je

l'ai fait

transfrer

12.

Sed

in loco

ad

quem

iransluli

eum,
in

ibi

morie-

tur et lerram istam

non videbit amplis.

13. Va; qui xdificat

domum suam
:

injustili, et

cnacula sua non


frustra, et

in judicio

amicum

suuiu opprimet
ei
:

ne verra plus celte terre. 13. Malheur celui qui btit sa maison dans l'injustice, qui se fait de grands appartements dans l'iniquit , qui opprimera son ami sans aucun sujet, et qui ne le rcompensera point de ce qu'il lui aura
ravi; 14. Qui dit en lui-mme : Je me ferai btir une maison vaste et des appartements spacieux ; qui s'y fait faire de grandes fentres, des lambris de cdre qu'il peint d'un rouge clatant.
15. Pi tendez-vous affermir votre rgne, parce que vous vous comparez au cdre? Votre pre n'a-t-il pas mang et bu en repos, en suivant l'quit et en rendant la justice? et alors tout ne lui succdait-il pas
s
uh-.iit?

mercedem
:
:

ejus

non reddet

14. Qui dicit

^Ediiicabo mihi

domum

lalam, et

cnacula spatiosa

qui aperit sibi fenestras, et facit

laquearia cedrina, pingitque sinopide.


15. Numi|uid regnabis

quoniam confers

te

cedro?

pater tuus

numquid non comedit

et bibit, el fecit ju-

dicium et juslitiam tune


16. Judicavit

eum ben

erat ei?

causam pauperis

et

egeni in boniim
dicit

lu.

suum

numquid non ide quia cognovii me ?

Do-

gent,
dil le

il

En dfendant la cause du pauvre et de l'indis'est l'ait du bien lui-mme; car tout son
lui est-il

minus.
17. Tui ver oculi et cor ad avaritiam, et ad sangui-

bonheur ne

pas arriv parce

qu'il

m'a connu

Seigneur.

ne innocentem fundendum,
cursum
rali operis.

et

ad calumniam,

el ad

18. Propteroa hsec dicit


Josi;c

regem Juda
soror
:

Dominus ad Joakim filium Non plangent eum Va; frater


:

et

non concrepabunt

ei

Va? domine, et

va* inclyte.

19. Sepultura asini sepelietur, putrefactus et proje-

ctus extra portas Jrusalem.

20. Asrende Libanum, el clama

et in

Basan da vo-

cem tuain, et clama ad omnes amatores tui.


21. Locutus
xisli
:

Iranseuntes, quia contriti sunt

sum ad te Non audiam ba;c


:

in

abundanti tua,

el

di-

est via tua

ab adolescenli

tu, quia non audsti vocein


22.

mcam.
,

Omnes

pastores tuos pascet ventus

et

amato,

res tui in caplivilatein ibnnt, et tune confunderis

et

erubesces ab omni inalit tu.


23. Qu;e sedes in Libano
,

et nidificas

incedris,
dolores,

quoinod congemuisti, cm venissent


quasi dolores parturientis
!

tibi

24. Vivo ego, dicit Dominus


nias
lilius
,

quia

si

fuerit

Jecho-

Joakim

rgis Juda, annulus in

manu

17. Mais pour vous, vos yeux et votre cur ne sont attentifs qu' satisfaire votre avarice , qu' rpandre le sang innocent, qu' inventer des calomnies, qu' courir au mal. 18. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Joakim lils de Josias, roi de Juda Ils ne le pleureront point, en disant : Ah frre malheureux Ah sur malheureuse Us ne le plaindront point, en criant: Ah ! prince dplor Me ah grandeur bientt linie 19. Sa spulture sera comme celle d'un ne morl; on le jettera tout pourri hors des portes de Jrusalem. 20. Ville malheureuse, montez sur le Liban, et criez ; levez votre voix sur le Basan , et criez ceux qui passent; parce que tous ceux qui vous aimaient ont t rduits en poudre. 21. Je vous ai parl, lorsque vous liez dans l'abondance cl vous avez dit Je n'couterai pas. Telle a t votre conduite ds votre jeunesse , de vous rendit; toujours sourde ma voix. 22. Tos vos pasteurs ne se repatront que de vent, et tous ceux qui vous aimaient seront emmens captifs; c'est alors que vous serez confondue, et que vous rougirez de toute votre malice. 23. Vous qui tes assise sur le Liban, et qui faites votre nid dans les cdres , combien jelterez-vous de cris, lorsque vous vous sentirez tout d'un coup attaque par. des douleurs pareilles celle d'une femme qui est en travail d'enfant! 24. Je jure par moi-mme , dit le Seigneur, que, quand Jchonias lils de Joakim, roi de Juda, serait
: ! ! ! ! ! ! ! ; :

dexter

comme
rai pas

me

inde evellam eum.

25.
et in

Etdabo

te in

manu quorum

manu quyerenlium animam tuam, tu formidas facicm et in manu


,

il

un anneau dans ma main droite, je ne laissede l'arracher de mon doigt, 25. Et de le livrer entre les mains de ceux qui cherchent lui lcr la vie entre les mains de ceux donl vous redoutez le visage entre les mains de Na,
,

S05
Nabuchodonosor
rgis Babylonis
,

COMMENTARIUM. CAP. XXII


et in

manu Chal-

dorum.
26.
in

buchodonosor, des Chaldens.

roi

de Babvlone, et entre les mains

Etmittamte,
,

et

matrem tuam qu
nati

genuit le,

terram alienam

in

qu

non

estis

ibique

mo-

riemini.

26. Et je vous enverrai vous et votre mre qui vous a mis au monde, dans une terre trangre dans laquelle vous n'tes point ns; et vous y mourrez. 27. Leur me soupirera, dans le dsir de revenir cette terre ; et nanmoins Us n'y reviendront
,

27. Et in terram ad
ut revertantur illc,

quam

ipsi

levant

animam suam

jamais.

non revertentur.
fictile

28.

Numquid vas

atque

contritum vir

iste

Jechonias? numquid vas absque omni voluptale?quare abjecti sunt ipse et

28. Qu'est ce Jechonias, sinon un pot cass, et un vase qui n'ait plus rien que de ble? Pourquoi a-t-il t rejet, lui et sa pourquoi ont-ils t envoys dans un pays
tait

dterre
mprisarace? et
qui leur

semen

ejus, et projecti in ter-

inconnu?
terre,
terre,

ram quam ignoraverunt?


29. Terra, terra, terra, audi 30. Ha2C dicit

29. Terre, Seigneur.

coutez

la

parole

du

sermonem Domini.

Dominus
in

Scribe virum istum steri:

lem

virum qui
erit
,

diebus suis non prosperabitur


vir
,

homme

nec enim

de semine ejus
et

qui sedeat super

30. Voici ce que dit le Seigneur : Ecrivez que cet sera strile ; que rien ne lui russira durant sa vie ; et qu'il ne sortira point d'homme de sa race qui soit assis sur le trne de David , ni qui exerce
l'avenir la puissance souveraine

solium David

potestatem habeat ultra in Juda.

de Juda.

TRANSLATIO EX HEBRiEO.
1. Sic dixit Dominus Descende in domum rgis Iehudah, verbum Domini rex Iehudah, qui sedes super solium David
:

et loquere ibi

verbum hoc,

2.

Et die

audi

per portas

istas.

tu et servi tui, et populus tuus, qui ingredimini

3. Sic dixit

Dominus

Facile judicium et justitiam, et liberate oppressum de


:

manu

oppri-

mentis

et

advenam,

et

pupillum, et viduam ne fraudetis, et ne rapiatis

etsanguinem innocentem ne effun-

datis in loco isto.

4. Si

enim faciendo
per

feceritis

verbum

istud

ingredientur per portas

doms hujus reges

6edentes ex David super solium ejus, equitantes in curru et equis, ipse et servi ejus, et populus ejus.
si

5.

Et
sic

non

audieritis verba h.-gc

me

juravi, dixit
:

Dominus, quia

in solitudinem erit

domus
:

hsce.

et

6.

Quia

dixit

Dominus super
qu.se

domum

rgis Iehudah

Gilaad tu

fuisti milii et

caput Lehanon

si

non posuero

te in soli-

tudinem, uibes
ejus
; et,

non habitantur.

7.

Et praparabo super

te interfeclores,

unumquemque

instrumenta

succident electas cedros tuas, et cadere facient super ignem.


:

8.

Et transibunt gnies mullue per

civitatem islam

et dicent
:

unusquisque ad amicum suum

Propter quod

i'ecit

Dominus

sic civitali
diis

grandi huic?
alienis,

9.

Et dicent
eis.

Propterea qud dereliqueruni paclum Domini Dei


10. Nedeflealis

sui, et

incurvaverunl se
flete

et

servierunt

mortuum,

et

ne condolealis

ei

:sedflendo

pro abeunle, quia non reverIosiiahu


filio

tetur ultra, nec videbit terram nativitalis suse.

H. Quoniam
:

sic dixit

Dominus de Sallum

rege
:

Iehudah, qui rgnt pro Iosiiahu paire suo, Qui egres^us est de loco
12.

islo.

Non

reverletur

hc ainplis

Sed

in loco

ad quem transtulerint eum, morietur, et terram islam non videbit amplis.

13. Vse

a'dificanti

domum suam

in injustiti, et ccenacula sua sine judicio


ei.

operis sui non dat

proximo suo

serviliter usus

est gratis et

mercedem

14.

Qui

dicit

;di!icabo mihi

domum magnarum mensurarum,

et ccenacula spaiiosa

et apertas facit ei fenestras, et teclam

domum

cedrinis tabulis, cl pictam sinopide.

15. Nui! quid reguabis,

qud

tu

mises te

cum

cedrino sedificio? annon paier tuus comedit et

bibit, et fecil
ei :

judicium ei justitiam, et
esl scire

tune ben erat ei?


dixit

Dominus?
et

16.

Judicavit judicium paupeis et egeni, tune ben fuit

nonne hoc

me,

17. Sed non sunt oculi tui et cor

tuum

nisi

ad avariliam tuam,

el

ad sanguinem innocentera

lundendum,
cim
filio

ad oppressionem, et ad contritionem faciendum.


:

18. Propterea

sic dixil

Dominus de lehoia:

Iosiiahu rege Iehudah

mine, et heu gloria ejus.


20. Ascende in
triti

19. Sepullur
et

Non plagent eum


clama
:

Heu

frater

mi et heu soror; non plangent eum

Heu Do-

asini sepelietur, detractus et projectus ultra portas lerusalem.


et in

montem Lebanon,
diligentes te.

monte Basan da vocem tuam,


te in felicitatibus tuis
:

et
:

sunt

omnes

ab adolescenti tu, quia non audisli vocem meam.


tui in captivilalem ibunt
:

in

Lebanon,

nidificas in cedris,

21. Locutus sum ad Non audiam 22. Omnes pastores tuos depascet ventus, amatores erubesces propter universam malitiam tuam. 25. Habitas tune pudore dolores, dolor tanqum qum cm venerint
dixisti
:

clama undique, quia eon-

liac via tua

et

afficieris, et

gratiosa fuisti

tibi

parturienlis.

24. Vivo

ego, dixit

Dominus

mc, quia inde evellamte.


times facie, atque in

manu dexler manu qurentium animam tuam, et in manu eorum quorum 26. Et projicere faciam te, et manu Nebuchadresar rgis Babel, et in manu Chasdim.

25. Et dabo

quia

si

esset

Choniahu

iilius

Iehoiacim rgis Iehudah, annulus in

te in

matrem tuam,
ad quam
ipsi

quse genuit te, in terram alienam, in qu

non
:

eslis nati, ibique

moriemini

levant

animam suam

ut revertantur illc
?

illc

non revertentur.

27. Et ad terram 28. Num con:

ut sculptile

temptibile contritus est vir iste Choniahu


ipse et

aut ut vas contritum in quo non est voluntas

ut quid projecti

sunt

semen
!

ejus, et projecti sunt


dixit

super terram,
:

quam non noverunt?

29. Terra,

terra, terra, audi


in

verbum

Domini

30. Sic

Dominus

Scribite

virum istum orbum, virum, qui non prosperabitur

diebus suis 5

quia non prosperabitur de semine ejus vir, sedens super solium David, et dominans ultra in Iehudah.

207

IN

JEREMIAM

08

COMMENTARIUM.
Vers. (1)2.

Qui

ingredimini, id est, qui subitis

quamini lacrymis funera vulgi, sed calamitatem rgis


vestri

portas reghe hujus.

mult miserabiliorem. Hoec non cohxrent

cum
filii

Vers. 3.
tis
:

Ne fraudetis, ne
Si enim faciendo

opprimatis. Rapia-

piascedenlibus. Prdicitenim exilium Joachin, qui alio

spolietis.
4.

noinine Sellum dicebatur, qui fuit Chus Joacim


feceritis, vel, sed
,

Vers.

Josi. Filio, etc. Hic,

filius

pro nepote accipitur. R-

faciendo (id est, diligenter) facile verbum istud


gredientur, etc.

et in-

gnt, etc., rgnt pro Josi avo suo. (Vid. 1, Parai.


3, 15,

Domus hujus, sub. regi. Ex David.,


(2), etc., vel,

schma

pro David.

Vers. 12.

Vers. 5.
parueritis.

Si non

simonitis meis non

Vers. 15.
stiti,

filiorum Josiae.)

Sed. Hebr., nam.


In injustitia.

Ad verbum
:

in

nonju-

id est, injuste.

Vers.

6.

Gilaad tu,
sitaj ullra

Loquitur de Joacim ptre Joaqui sumpluosa di:

etc., q. d., ut
,

quondam

rcfuit

chin, qui Eliacim alis dicebatur

gioni Galaad

Jordanem
hoc

nrbs priniaria
fuisti

diucia extruxerat, mercede


lege cavetur.

pauperum retenl

quod

Galaad

;sic tu,

Jrusalem, tnetropolis

regniJuda,

Judicio, vel, quitate, sive honestibus

et fuisti ut capul Libani,

est, totius Jud;rse. Liba-

rationibus. Gratis, id est, sine mercede. (Vid. infra

tms, nions Judae

pro tot Juda', per synecdochcn.

25, 14.)

(Clericus per Galahalidem regionem opulcntissimam,

Vers. 14.

Mensurarum,
Et apertas facit
ad verbum,

id est,

regiam amplissi-

Gnes. 37, 25, et verticem Libani, id est, parteni ejus amnisshnam, ob splendorem niviuni inde maxime
relucentem, pulat describi splendorem regiae, brevi
ri

marn. Spatiosa (ad verbum perflata, ut vertunt Sepluaginta, id est,) venlo exposita. Alii rfrigrant a, id
est, sliva.
sibi,

ei,

ad verbum,

et

aperit

solitudinem redigend. Vid. infra, 23.) Si non toscero

vel,

perfort.

Fenestras, sub. mullas. Et teet tecla

te, vel

ponam
7.

te ut

deserlum, et ut urbes qurc nuu-

ctam,

etc.,

est

cedro, id est, ob-

qum

habitatae fuerunt.

Vers.

Et
suis.

ducta est tabulis cedrinis.


,

Et pictau

sinopide (1), ad

instrumenta ejus

et

arma

ejus

verbum,

et

uncla

est

minio.

cum mus

armis

Electas cedros

(3). Cedri elect,

do-

sunt lgantes et magnificat

Joakim, qui ci Eliakim

Vers. 10.

Pro abeunte,
q. d.,

sub. in exilium. Alii,


fu-

ipsum ubcuntem,

ne prosequamini lacrymis

nera vulgi, sed calamitatem rgis vestri mult iniserabiliorem. (Grotius ac Clericus

mortuum de

Josi acciita

et Jechonias est dictus, qui filium habuit Joachin, sive Jechoniam regem post se tertius Sedecias, qui et Malhanias quartus Sellum. liespondet crgo primo Vatabl. Sellum hic esse Joachin filium Joakim. Secundo, S. Hieron. et Lyran. puiant esse Sedeciam, qui dicatur Sellum, id est, consunnnalio, scilicel rcgni Judaici; quia in eo desiit
:

piunt occisum in pnelio


lis

cum

.dEgypiiis,

atque

ma-

sceplrum
in fine

et

regnum Judorum

simili

modo Hebri

hisce ereptuin.Vid.

3, 15) (4).

2Rcg.,23,29 et seq.,el 1 Par. Pro abeunte, sub. in exilium. Ne prose

Ujec dicit Dominus. Ha'c dixit. Je(1) Vers. 1. remias enim Sedecia; loquens simul repelil qiue regibus antecedenlibus , fratri scilicet ipsius Sedecia;, fralrisque filio praedixerat, ne quid liaberent quod de (Grolius.) tam gravi Dei ullione conquererentur. (2)Juravi Jurai Deus quia incredibilevidebatur islam familiam perireposse, etc.Calvinus. Domus ujec, idest, vel, 1" domus rgis, ubi propheta hoc loquebatur, ex
vers. 4, Piscalor. Vel, 2 civitas, qua; hic domus dicitur, ut vers. 4, Valablus. Vel, 3 templuui anlonomastic sic dictum, ut non semel lit. (3) Et sanctificabo, id est, me auctoritate confir-

mabointerlieientein virum,interfecloresvirorum,Chald;eos.S;epedixiniussrt/ic//c)eapud Hehraeosaliquando non sigiiilicare, sanclum lacre, sed public auctoritate sancire, ut sunclificale bellum, Jol. 3, 9; sanctificale iejunium, Jol. 1, 14, et 2, 15. Eodem modo dicitur infra, cap. 51,27, 28: Sanctificale contra cam gnies, id est, tacite ut gnies bellum il li infrant. Signilicat etiam verbum. Hebraicum, prparare, sicut nonnulli verliint. Septuag., inducam, recl. E r arma ejus sanclilicabo,
vel,

librorum scrihuul m?U? scalom, q. d. :Consumnialus est et linilus hic liber. Sicut ergo scalom libri, sic Sellum regnifuitcoroniset finis. Tertio, S.Thomas ex v. 18, putat esse Joakim sive Eliakim. Sed dico cum Theodor., Jansen., Prado, Castro, Sanchez et aliis, Sellum esse Joachas, qui tcriiogciiilus fuit Joske filius, et proxim illi populo sulfeclus est in regnum, sed post trs menses Pharaone in yEgyptum abductusest, inique mortuus, ut hic dicitur vide 4 Rej., 23 et 24. Probalur:Nam Joachas ille non est Johanan, primogenitus Jo^iie , qui juveuis obiit, nec unqum regnavit fuit enim Joachas junior Johanan et Joakim. Rursm Joachas non est Joakim, aut Sedecias, ut palet 4 Reg. 24. Joachas ergo est Sellum. Vide JanConcordia; Evangelica. sen. in cap. Diccs Quomod ergo 1 Parai. 3, v. 15, ponitur Sellum quartus Joshe filius? Resp. poni quarlum,
:

liclsit tertius :quia tribus

cin

alii

duo

singuli

tantm mensibus regnavit, undecim annis regnrint.


(Corn, Lap.)
:

(1)

Domum latam et coenacula spatiosa. Hebr.eus


,

Domum

pneparabo. Hic sensus est

Inducam

mensur, et coenacula superiora venlo exposita ; online et aides magnitudinc cxinii.is, vel structura pra'Stanli, domum mensur, et conclavia venlis exposita, frigori excipiendo opportuna. Hoc conclavium genus plurimi habebantur in fervenlibus regionibus ,
qualis erat Jud;ea. Haec alibi descripsimiis.

perditores (ut ila dieam) viii, et armorum ejus, id est, qui virum quantum vis armatumoccidunt. Etsuccident electas cedros. Cedros vocat niagnilicas, et excelsas domos civitatis, si civitalem prius capul Libani Voea'vit: vel, principes qui in lamili rgis erant, si prius capul Libani appellavil domum rgis. Quos dicit in igncin conjiciendos, id est, ila delendos, queinadnio(Maldonatus.j dm si igoi consumpli fuissent. (4) Sellum. Quaerei , quis est hic Sellum? Nota, Josiam quatuor habuisse (ilios primogenitus Josse ait Script., 1 Parai p. 5, 15, fuit Johanan sccundus
:
i :

'

Pingitque sinopide, minio. Sinopis dicitur Sinope urbe Ponli , ubi minium pra slantissiinuni nascitur. Lo plurimm utebantur veteres, ad colorem lignis ac simulacris lnducendum. Jovis simulacri facis, teste Plinio, dichus feslis llini solebat, et censorihus inprimis Jupiter miniandus locabalur. Tradil Vitruvius, minio porlicus et conclavia pingi consuevisse. Quis antiquorum, inquit, non, uli medicamento, minio purc videtur usus esse ? At nunc pas6im plermque loti parielet
inducuntur.

CAP. XXII.
ris: ut accidit asinis.

209
Vers. 15.

COMMENTAMUM

210
Detractus et jrojfxtus
(1).

Cum

cedrino vEmficio

ad verbum,

;um cedro? id est, qud habites in dibus cedrinis? Convertit sermonem suum ad Joacim, q. d., opes non
faciunt rgna diuturna, sed sola justitia. Alii verlunt,

Hebr., trahendo et projiciendo ultra portas Jerusa

lem.

Vers. 20.

Undique, ad verbum, ab
:

lateribus, sub.
:

cum

cedris contenais

id

est, semulari vis alios rete.

omnibus, id est, undequque


tio

acsi dicat

congrega:

ges vel gentium, vel Judaeos qui fuerunt ante

Covtae

Juda,

impendet

tibi
:

periculum

maximum
si

ide

medit et bibit,
sibi peperit

etc., id est,

nonne longiludinem
Nonne,

conscende Libanum
habes. Ironia est
eversi

et

cm

in vertice ejus fueris,

exercendo justitiam? Hebraismus.

implora clar voce opem amicorum tuorum,

quos
:

Vers. 16.

Judicium, causam.

etc. (Vid.

acsi dicat

frustra
,

conscendes

supra, 9, 24.)

enim sunt

et fracti amici lui

jEgyptii et As-

Vers. 17.

Ad sanguinem,

etc., id est, et

quidem

syrii.

ut effundas sanguinem innocentm.OppRESSiONEM,vox

Vers. 21.

Via
,

tua. (Vid.
est
,

Isai.

10, 23.)
te

Ab adode terra

Hebra

aasec significal oppressionem quse

fit

tyranno

lescentia tua
^Egypti,

hoc

ex quo eduxi

cum

expilat suos, et pecuni emungit. Contritionem,

monui

te ut resipisceres.
,

sub. corporis.

Quidam dicunt vocem Hebraeam

signi-

Vers. 22.

Pastores
,

etc. Pastores

vocat praesi-

ficare oppressionem,

cm

lyrannus cxigit suis immo-

des, prophetas

reges

sacerdotes. Depascet ventus.


,

deratas opras

abutebatur enim oper suorum subdi-

Ventus aliquem pascere dicitur


tur su spe. Alii vertunt
ventus.

cm

res frivolas et

torum Joacim.
Vers. 18.

Heu
Heu,

vanas molitur. Ventus pascet eos, id est, frustrabun,

frater mi,
vel,

elc.

sub. luctu in
soror
:

depascet eos sive absumet

quo
bant

dici solet,

frater, aut,

Heu

hoc

est planctu privatorum;


:

neque eo planctu quo diceplanctu priscilicet

Vers. 23.

Habitas
in

in

Lebanon. Sedes
eximiis

in

Leba-

Heu

hre, sive
:

Domine, quo planctum publicum


sub-

iion, vel, habitsli, sub. hactenits in ipso

Libano, hoc

intclligit, q. d.

Non plangent eum, neque

est,

Jrusalem,

axlibus

et

sumptuosis,
cedri dporvixisli

vato,
dili

neque planctu regio et publico, quo


soient plangere
6.)

nempe ex
summis

cedris diheatis,

qu quidem
:

principes suos. (Vid.

2 Reg*

tais fuerant Libano; q. d.


deliciis,

Hactens

in

24,

Vers. 19.

Sepultura

asini sepelietur, id est,

rerum acerbus te manet. Quam gratiosa, quam supplicsti, adverbum, invenire


sed
finis
tibi

cadaver ejus insepultum exponelur volucribus et fe-

dolores, Schindlerus.

Quidam legunt

Quam

gra-

tiam habuisti, aut quid grati relictum

est tibi, scilicet

Hebra vox Sasar, si Junio fides, est illud coloris genus, quodvulgdicitur indaco. Hune mitlunt Sasuri, populi trans Gangem posili, ex quibus illi nomen Sasar. Arabes nuncupant sarcin, seu sarcanne, quod in cannis proveniat, ex Dioscoride. Yividus est color, ad caeruleum accedens. Hujus origo veteres ferm latebat. Nostr ltale jam constat Indicum succum esse coactum, ex Indi apportalum, expressumque ex herb qudam saliva, quae quotannis post imbrium tempus seritur, et similis cannabi est. Flore ad cardnum accedit, semine ad fnum gni'cum. Color, qui e ex herb conlcitur, violaceusest, ni cacrubuni desinens, at utroqud micantior, nilidiorque. Herba in stagna quredam injicitur, quorum ima pars est ex arenalo, marmore duritie. Singulis diebus subigitur atque agitatur, donec herba omrtis in <|iioddam limi, seu pinguis humus genus convertitur. Ubi eain imostagni fundo quievit, effus aqu linius ille colligitur, et in pasullos dimidii ovi magniludine compingitur. Recens quidam Itinerarii scriptor, qui se se hoc herba; genus excoluisse ait, nihil exactum satis recitatis inox Scriploribus narrari asserit. Duplex, iiiquil, Indici genus est, alterum spurium, alteum sinceruni. Illud in agro spont nascitur hoc seritur coliturque. Utriusque folium simile medicoc est, semen ver et magniludine et rolunditatenapo; hoctamen discrimine qud utrumque seminis capul retusum sit, cm illud siliqu ccu pisi claudatur. Spurii semen atrum est, et minus altero, quod castaneum colorem habet. Secl herba ingens trulla, ex arenato confecta, e herb impletur: lum aqua ad oram usque infunditur; quem in usum aptissima est, qu cnosa. Macerat iritra aquam horis quatuor et viginti herb, dilutum illud in trullam ampliorem. et situ humiliorem demittitur; tum duobus quibusdam grandibus coclearibus duarum horarum S[>atio percutitur, ut Indici color ab aqu sejungatur, duobus deinde horis omnia in quite relinquunlur, ut color ipse ad imam trull partem descendat. Effus deinde aqu, succus educilur, in sole siccatur, atque
, ;

ex omnibus qua* dificsti et possedisti in cedris. (Vatablus


:

Qum

grata eris), sub. Deo.

Vers. 24.
d.

Te.

Mutalio personarum, pro eum, q.

Etiamsifuerit mihiantea conjunctissimus et dilectis-

simus Jechonias, et similis annulo signatorio quem ho-

mmes
manu

ob pretium
dexter
,

et dignitalem

assidue gestant in
,

et

ctiam
,

nunqum deponunt
et ejiciam, et

lamen

ob scelera avellam illum


Chaldaeos.

traducam ad
seipsum enim

Vers. 25.
dclart.

Atque, sive

et,

pro id

est,

in

minutas partes scindilur. Itec Indici parandi ars

est;

quod idem videtur

esse,

quod sasar Jeremiae.


(Calmet.)

Sepultura asini sepelietur, putrffactus, et projectus extra portas jbrusalem. Hoec dicuntur de Joakim rege Juda, filio Josia2. Et sensus est. Cadaver ejus insepultum abjicietur lacerandum feris, et volucribus sicut accidit asinis et equis. Quritur quomodo hoc non repugnet ei, quod testalur Scriptura 2 Paralip. 36, ubi dicitur de Joakim, qud Nabuchodonosor eum vjnetum catenis duxeril in Babylonem, et 4 Rug. 24, qu6ddormieritcumpatribussuis?Respond. qud dicitur dormivisse cum patribus suis non necessari sepulturam convincit, sed tantm mortem mors enim somuus in sacris Lilteris vocatur. Quanqum putent quidam postea impetralam rege Nabuchodonosor ejus sepulturam qud esset regio sanguine. Ad alterum dicendum, eum vinclum catenis fuisse, ut in Babylonem duceretur, et forte aliquousque duclum fuisse, sed Nabuchodonosorem mutalsenlenti,
(1)
:

propter violatum jusjurandum, piaeccpisse eum trucidari, et insepultum juxta muros civitalis abjici.
(Estius.)

211 Vers. 27. Elevant mmam


qui engunlur
in

IN

JEREM1AH
17, et 2 Reg. 24,
6).

212
Sedens, vel, qui sedeat
(1).

suah

elc.

id est

spem repetendae aliquando terr Juelc. 3

da

(1).

Vers.

28. Sculptle,
in

vel sculptile

covemne-

(1) Scribite vraoM istum orbatum. Sed quomod dieilur orbatus filiis, cum genuerit Seallhiel, et Sealthiel genuerit Zerubabet, et sic consequenter usque ad

plum

et

fractum

muitas parles. Volunt as,


inutile.

id est,

gleciurn,

lanqum

Projecti sont, vel, dporvel,

ta ti sunt alio.

Quam non noverunt?

quam antea non


i

norunl?
i

Vers.

30.Orbum. Vox
si

Hebraea, significat

eum

qui
I

liberos suos condidit in sepulcro,

neque moriens prosit

lem relinquit; ac

dicat, qui

quam vis

habiturus
,

liberos, nullos tanien sit relictur-us qui

regiam digni;

latem sint consecuturi

sepeliet

enim eos antequm

decedat. Seipsum poslea dclart. (Vid. 1. Parai. 3,

(1)Et in terra)i ad QUAM ipsi ( nempe Conja et mater ejus, Piscator. Itcrm personam mutt, non sine grati. Nunc Joakim alloquiiur, sed paucis ; deinde ipsum tanqum surdum praHeril, vel indignum cum quo misceatur ullus sermo.et pronunliat quid Deus faciurus sit. Ita Propheta indignalionem suam prodit, etc., Calvinus). Levant animam suam, etc., id est, sperant se reversuros, Munsterus, in Judxam, qu redire ardentissim desiderant, Grotius. Conlirmat priorem

rum

sententiam, quia difliculter evellebatur ex aniniis eoslulta illa opinio, regem Babylonis tandem fore illis propitium, Calvinus.

Cbristum, cujusgenealogiam Matthusdescribit? Solvitur boc dubium per id quod in fine hujus capitis subjungitur Non prosperabitur de semine ejus viraliquis sedens super solium David et qui dominator amptius sit in Jehud. Post captivitatem enim Babylonicam nemo fuit de semine David qui libr regnum administraret in Jehud, sed parebant exteris gentibus, nuuc Mdis et nunc Graecis, donec Macbabi, qui erant de geiitc sacerdotali, excusserunt jugum Graecorum quibus domus Herodum subrepsit. Nullus igitur fuit post Jehoiachin qui regnum libr administraret; etob id vocal hic propheta Jehoiachin orbatum, etc. Nec hisdictisadversalur idquod habetur Gen. 49 Non auferetur sceplrum de Jehud, elc. De quo ibidem mulla diximus, nempe qud principes fuerint de slirpe Jehud qui censuram habebant in populum, praesertim senalus Sanhdrin. Sed nato Chrislo omnis polestas fuit illis adempta sub prseside Cyrenio ut etiam illis non esset fas supplicium sumere de facinorosis. Non igitur Judaei post captivitatem Babylonicam perfecl redempli erant; sicut nec ornamenla templi habueruut, pula arcam, propitialorium, cberubiin, ephod, etsimilia; ad innuendum qud exspectarent perfestum redemptorem tune in brevi venturum. Unde et Samaritana mulier dicebat Cum venerii Meschias, Me docebil nos omnia. (Munsterus.)
:
,

CArUT
1.

XXIII.
1.

CHAPITRE XXni.
Malheur aux pasleurs qui font prir dchirent les brebis de mes pturages, dit
gneur.
Isral 2. C'est
et
le

pasloribus qui disperdunl et dilacerant gre-

gem
2.

qui Sei-

pascua;

me, dicit Dominus. Ide hacc dicit Dominus Deus


populum

ad pastores

qui pascunt

meum

Vos

dispersislis

gregem
:

d'Isral

pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu aux pasteurs qui conduisent mon peuple
:

meum
ait

et ejecistis eos, et

non

visitstis

eos

ecce

Vous avez dispers

ego visitabo super vos malitiam studiorum vestrorum,

Dominus.
Et ego congregabo reliquias gregis mei de omniterris,

troupeau, vous les avez chasses , el vous ne les avez point visites et moi je vous visiterai pour punir le drglement de voire coiuretdc vos uvres, dit le Seigneur.
les brebis

de

mon

5.

3. Je rassemblerai toutes

les brebis qui resteront

bus

ad quas ejecero eos


,

illc

et

convertam

de

mon

eos ad rura sua


4.

et crescent et mulliplicabuntur. et

je les
:

troupeau , de toutes les terres dans lesquelles aurai chasses; je les ferai revenir leurs
;

champs

et elles crotront et se multiplieront.

Et suscitabo super eos pastores,


ultra, et

pascent eos
:

non formidabunt

non pavebunt

et nullus

4. Je leur donnerai des pasteurs qui auront soin de les patre; elles ne seront plus dans la crainte et dans

quaeretur ex numro, dicit Dominus.


5.

l'pouvante; et
et suscitabo
,

le

nombre
,

s'en conservera

sans

qu'il

Ecce diesveniunt,
?

dicit

Dominus,

en manque une seule


5.

dit le Seigneur.
,

David germen justum


erit
:

et regnabit rex

et sapiens

Le temps

vient, dit le Seigneur

o je susciterai

et faciel

judicium etjustiliam
illis
:

in terra.
,

David un germe juste ; un roi rgnera, qui sera sage, qui agira selon l'quit, eiqui exercera la justice sur
la terre.

C. In

diebus

salvabitur Juda

el Isral habita,

bit confidenter
,

et

boc est nomen


noster.

quod vocabunt

eum Dominus juslus


7. et

6. En ce temps-l Juda sera sauv Isral habitera dans ses maisons, sans rien craindre ; et voici le nom qu'ils donneront ce roi Le Seigneur qui est noire
; :

Propter boc ecce dics veniunt,


ultra
:

dicit

Dominus,
lilios

juste.

non dicent
de terra

Vivil
:

Dominus

qui eduxit

Isral
8.

./Egypti

C'est pourquoi le temps vient, dit le Seigneur, ne dira plus , Vive le Seigneur , qui a tir les enfants d'Isral de l'Egypte !
7.

l'on

Sed,

Vivit

Dominus, qui eduxit


de terra aquilonis,
illc
:

et

adduxit se8.

men doms
terris,

Mais

Vive

le

Seigneur, qui a tir et qui a ra-

Isral

et

de cunctis

ad quas ejeceram eos

et

babilabunt in

terra su.
9.

la maison d'Isral de la terre d'aquilon, et de lous les pays dans lesquels je les avais chasss; el ils habiteront dans leur terre.

men

les enfants

de

Ad
:

prophetas

Contritum est cor

meum
:

9.
in

dio met

contremuerunt omnia ossa mea

faelus

mesum

en moi

cause des faux prophtes mon cur s'est bris mme; lous mes os ont t branls; je suis
,

quasi vir ebrius, et quasi

bomo madidus

vino facie

Domini

et facie

verborum sanctorum
est terra

devenu comme un homme ivre comme un homme rempli de vin, en contemplant la face du Seigneur, en considrant ses paroles saintes.
10. Car la terre est remplie d'adultres ; la terre pleure cause des blasphmes ; les champs du dsert sont devenus tout secs ils ont couru pour faire le
:

ejus.
:

10. Quia

adulteris repleia
,

quia facie
>

maledictionis luxit terra

arefacta sunt arva deserti

213
factus est cursus
dissimilis.

COMMENT ARIUM
eorum malus,
et fortiludb

CAP. XXIII.
mal
et toute leur puissance n'a servi qu' l'injustice.
,

SU
commettre

eorum

11. Propheta
in

domo me
12. Idcirc
:

inveni

namque et sacerdos polluti sunt et malum eorum ait Dominus. via eorum erit quasi lubricum in tene:

H. Car
pus
,

le

el j'ai trouv

prophte et le prtre se sont corromdans ma maison les maux qu'ils y

ont faits, dit le Seigneur.


12. C'est pourquoi leur voie sera comme un cheglissant dans les tnbres ; car on les poussera avec effort; et ils tomberont tous ensemble, parce que je les accablerai de maux au temps o je les visiterai,

bris

impellentur enim et corruent in e


,

afferam
,

enim super eos mala annuin


Dominus.

visitationis

eorum

min

ait

13. Et in prophetis Samarise vidi fatuitatem

pro-

dit le

Seigneur.

phetabant in Baal
Isral.

et decipiebant populum

meum

13. J'ai vu l'extravagance dans les prophtes

de

Samarie

ils

prophtisaient au

nom

de Baal

et ils

14. Et in prophetis Jrusalem vidi similitudinem

sduisaient
14. J'ai

mon

peuple d'Isral.

adulterantium

et iter

mendacii

et

confortaverunt

manus pessimorum,
maliti su
:

ut non converteretur unusquisque

facti

sunt mihi

omnes

ut

Sodoma

et

habitatores ejus quasi Gomorrha.


15. Propterea

hc

dicit

Dominus exercituum
,

r,d

vu pes prophtes de Jrusalem semblables des adultres. J'ai vu parmi eux la voie du mensonge Ils ont fortifi les mains des mchants pour empcher que les hommes ne se convertissent du drglement de leur vie. Ils sont tous devenus devant mes yeux comme Sodome, et les habitants de Jrusalem comme Gomorrhe.
que le Seigneur des araux faux prophtes Je les nourrirai d'absinthe, et je les abreuverai de fiel, parce que la corruption s'est rpandue des prophtes de Jrusalem sur
15. C'est pourquoi voici ce
dit

propbetas
eos
felle
:

Ecee ego cibabo eos absinthio


propbelis

et

potabo

enim Jrusalem
terram.
:

egressa est

pollulio super

omnem
,

mes

16.

Hc
:

dicit

Dominus exercituum

Nolite audire

verba prophetarum
piunt vos

qui propbelant vobis, et deci-

toute la terre.

visionem cordis sui loquunlur, non de ore

Domini.
17. Dicnnt bis qui

blasphmant
:

me

Locutus est
in

Dominus
malum.

Pax

erit vobis

et
:

omni qui ambulat

16. Voici ce que dit le Seigneur des armes : N'coutez point les paroles des prophtes , qui vous prophtisent et qui vous trompent. Us publient les visions de leur cur, el non ce qu'ils ont appris de la bouche du Seigneur.
17. Ils disent ceux qui me blasphment Le Seigneur l'a dit vous aurez la paix ; et tous ceux qui marchent dans la corruption de leur cur Il ne vous arrivera point de mal.
: : :

pravitate cordis sui, dixerunt

Non

veniet super vos

18. Quis

enim

affuit in consilio

Domini, et

vidit et
il-

audivit

sermonem

ejus? quis consideravit

verbum

lus, et audivit?
19.

Ecce turbo dominiese indignalionis egredietur,

et tempeslas

erumpens super caput impiorum

veniet.
facial,
:

18. Mais qui d'entre eux a assist au conseil de Dieu? qui l'a vu? et qui a entendu ce qu'il a dit? 19. Voil sortir le tourbillon de la colre du Seigneur, et la tempte clate sur la tte des impies.

20.

Non

revertetur furor Domini, usque

dum

et usque

dum

compleat cogitalionem cordis sui


iiitelligelis

in

novissimis diebus
21.

consilium ejus.
et
ipsi

Non mittebam propbelas,


con-ilio

20. La fureur du Seigneur ne se relchera point, jusqu' ce qu'elle excute et qu'elle accomplisse toutes les penses de son cur; vous comprendrez enfin quel aura t son dessein sur vous.
21. Je n'envoyais point ces prophtes, et ils couraient d'eux-mmes ; je ne leur parlais point, et ils prophtisaient de leur lte. 22. S'ils eussent assist dans mon conseil, et qu'ils eussent fait connatre mes paroles mon peuple je les aurais retirs de leur mauvaise voie et du drglement de leurs penses.
,

currebant

non loquebar ad eos,


22. Si sttissent in

et ipsi prophetabant.

meo

et nota fecissent

verba

mea populo meo,

avertissem utique eos via

su mal, et cogitationibus suis pessimis.


23. Putasne
et

Deus vicino ego sum?


?

dicit Do;

non Deus de long

24. Si occultabilur vir in absconditis, et ego non

23.

Ne

suis-je Dieu

que de prs?
?

dit le

Seigneur

videbo

eum

? dicit

Dominus
dicit

numquid non ccelum

et

ne

le suis-je

pas aussi de loin

terram ego impleo?

Dominus.
,

je point? dit le Seigneur. N'est-ce pas

25. Audivi qure dixerunt prophet


in

prophetantes
:

24. Celui qui se cache en un lieu drob, ne le voismoi qui remplis le ciel et la lerre? dit le Seigneur. 25. J'ai entendu ce qu'ont dit ces prophtes qui prophtisent le mensonge en mon nom , en disant J'ai song, j'ai song.
:

nomine meo mendacium, atque dicenles


,

Som-

niavi

somniavi.

26. Usquequ istud est in corde prophetarum vati-

c'mantium mendacium, et prophetanlium seductiones


cordis sui
?

26. Jusqu'

dans
27. Qui volunt facere ut obliviscatur populus

le

quand cette imagination sera -t- elle cur des prophtes qui prophtisent le mencur;

songe, et dont les prophties ne sont que les sduc-

meus

tions de leur

nominis mei propter somnia eorum


quisque ad proximum suum
:

qu;e narrt unus-

sicut oblili sunt patres

eorum nominis mei propter


28. Propheta
,

27. Qui veulent faire que mon peuple oublie mon nom , cause de leurs songes qu'ils dbitent quiconque les consulte , comme leurs pres ont oubli

Daal.

mon nom
,

cause de Baal?

qui habet

sommium
,

narret som-

nium

et qui habet

sermonem meum

loquatur ser-

le prophte qui a un songe raconte son songe, et que celui qui a entendu ma parole annonce

28.

Que

I3

IN
ver
:

JEREMIAM
ma

216

monem meum
Dominos
29.

quid paleis ad triticum

dicit

Numquid non verba mea sunt quasi


:

ignis, dicit

Dominus

et quasi

malleus conlerens petram?

parole dans la vrit. Qu'y a-t-il de commun entre la paille et le bl? dit le Seigneur. 29. Mes paroles ne sont-elles pas comme du feu dit le Seigneur, et comme un marteau qui brise la pierre ?
30. C'est pourquoi je viens aux prophtes dit le Seigneur, qui drobent mes paroles chacun leurs
, ,

50. Propterea ecce ego ad prophetas, ait

Dominus,

qui furantur verba


31.

mea nnusquisque
,

proximo suo.

frres

Ecce ego ad prophetas


:

ait

Dominus, qui asDominus.


seduxerunl popuin miraculis suis
eis
,
:

suniunl linguas suas, et aiunt


32. Ecce ego ad prophetas
ait

Dicit

sommantes mendacium,
et

31. Je viens aux prophtes, dit le Seigneur, qui n'ont que la douceur sur la langue , et qui disent : Voici ce que dit le Seigneur ;
32. Je viens aux prophtes, dit le Seigneur, qui ont des visions de mensonge, qui les racontent mon peuple et qui le sduisent par leurs mensonges et par leurs miracles, quoique je ne les aie point envoys et que je ne leur aie donn aucun ordre et qui aussi n'ont servi de rien ce peuple, dit le Seigneur.
, ,

Dominus, qui narraveruntea,

lum

meum

io

mendacio suo
eos
,

et

cm ego non misissem


niliil

nec mandssem

qui

profuerunt populo lmic, dicit Dominus.

33. Si igitur interrogaverit te populus isle, vel pro-

pheta aut sacerdos


dices ad eos
dicit
:

dicens

Quod
:

est

onus Domini

Vos

cstis

onus

projiciam quippe vos,

33. Si donc ce peuple, ou un prophte, ou un prvous interroge et vous dit Quel est le fardeau du Seigneur? vous lui direz : C'est vous-mme qui tes
tre,
:

Dominus.
,

34. Et propheta, et sacerdos

et populus qui dicit


,

fardeau de moi, dit


le

c'est
le

pourquoi je vous jetterai bien loiu Seigneur.


dit

Onus Domini

visilabo super

virum illum

et

super

34. Si donc un prophte, ou un prtre, ou quel-

domum ejus. 33. Hc dicetis


fratrem

qu'un du peuple,
je visiterai cet

encore

Le fardeau du Seigneur,

homme
frre

et sa maison.

unusquisque ad proximum
et

et

ad
55.

suum

Quid respondit Dominus?

quid lo-

Que chacun de vous


:

chain et son

dise dsormais son proQu'a rpondu le Seigneur ?

cutus est Dominus?


36. Et onus Domini ultra

qu'est-ce que le Seigneur a dit?

non memorabitur
:

quia

onus

erit

unicuique sermo suus

et pervertislis

verba

Dei viventis, Domini exerciluum, Dei nostri.


37.

36. Et on ne parlera plus de fardeau du Seicar la parole de chacun sera son propre far; deau, parce que vous avez perverti les paroles du Dieu

gneur

Hc

dices ad prophelam

Quid respondit

libi

vivant,

Dominus?

Dominus? Onus Domini dixeritis proptcr hoc hc dicit Dominus Quia dixistis sermonem istum, Onus Domini et misi ad vos dicens Nolite dicere,
et quid locutus est

37.

du Seigneur des armes, notre Dieu. Vous direz ainsi au prophte Que vous
:

38. Si autem,

pondu

le

Seigneur? qu'est-ce que

le

a rSeigneur a dit?

Onus Domini.
39. Propterea ecce ego tollam vos porlans
,

et

de-

38. Si vous dites encore, Fardeau du Seigneur, je vous dclare , dit le Seigneur, que , parce que vous vous tes exprims ainsi, Fardeau du Seigneur, quoique je vous eusse envoy dire Ne dites point , Fardeau du Seigneur,
:

relinquam vos, et civitalem

quam

dedi vobis et patrije

39. Je vous prendrai


terai

moi-mme,
;

bus vestris

iacie

me.

comme un

fardeau
loin

et je

et je vous emporvous abandonnerai, et

40. Et dabo vos in opprobrium


in

vous rejetterai

de

ma

face.

sempiternum

et

ignominiam sclernam, qu nunqum oblivione

delebitur.

40. Je vous couvrirai d'un opprobre qui ne finira point, et d'une ternelle ignominie, dont la mmoire ne s'effacera jamais.

TRANSLTIO EX IlEBR^O.
i. pastoribus qui perdunt et dispergunt pecudes pascu me , dixit Dominus. 2. Ide sic dixit Dominus Deus Isral ad pastores qui pascunt populum meum Vos dispersislis pecudes meas et ejecistis eas, et
:

V*

non

visilslis

eas; ecce visito super vos maliliam studiorum vestrorum, dixit Dominus.

3.

Et congregabo

resi-

duum pecudum mearum

de omnibus terris ad quas ejeci eas; et redire faciam eas ad habitacula sua; et cres-

cent, et mtiltiplicabuntur. 4. Et stare faciam super eas pastores, et pascent eas ; et non limcbunt ultra nec formidabunt, neque dficient, dixit Dominus. 5. Ecce diesveniunt, dixit Dominus; et slare faciam Davidiger,

men
vus

erit

justum; elregnabit rex, et prosperabilur, et faciet judicium et juslitiam in terra. 6. In diebus ejus salIehudah, et Isral habitabit confidenter et hoc est nomen ejus quod vocanunt eum Dominus juslus

nosler.

7.

Ide ecce dies veniunt, dixit Dominus, et non dicent ultra

Vivit

Dominus, qui ascendere

fecit li-

lios Isral

c terra iEgypti
et

: 8. Sed

Vivit

Dominus, qui ascendere


ejeci eos
;

fecit

et qui adduxit
9.

semen doins

Isral

de terra aquilonis,
phetas
luli vir
;

de omnibus

terris

ad quas
;

et

habitabunt in terra su.


ossa

Proptcr falsos provir ebrius, et ve-

contritum est cor

meum

in

medio met

commota sunt omnia

mea

fui

tanqum

super quem transivit vinum facie Domini, et facie verborum sanctorum ejus.

10. Quia adullcris


et fuit cursus eo-

repleta est terra, quia proplcr falsum

juramentum desolata

est terra, aruerunl

pascua deserti

rum mea

qum sacerdos peccaverunt; etiam in domo inveni malum eorum, ait erit via eorum eis tanqum lubricum in caligine; impellcntur et contient in e adducam enim super eos malum, annum visilalionis eorum, ait Dominus. 13. Et in prophetis Somron vidi insulsa; prbphetaverunt in Baal, et errarc fecerunt populum meum Isral. 14. Et in
propheta
;

malus, et fortitudo eorum non recta.

11. Quia tam Dominus. 12. Idcirc

prophetis Ierusalem vidi fda; adultcria committunt, et ambulant in mendacio, et confortaverunt manusmst-


217
lorum,
ita

XXIII,

COMMENTARIUM. CAP.
ut non convertantur unusquisque maliti su
/iafo'ttores
;

218

fuerunt raihi universi ipsi ut habitatores Sedom, et

habitalores ejus ut

Amorah.

15. Propterea
:

sic dixit Dominus


fellis;

exercituum ad prophetas: Ecce ego come-

dere facio eos absinthium, et propinare faciam eisaquam

prophetis enim Ierusalera egressaesliniquitas in


;

omnem

terrain.

16. Sic dixit

Dominus exercituum
et oinni

Ne

audiatis verba prophetarum, qui prophetant vobis

va-

nescere fociunt vos, visionem cordis sui loquuntur, non de ore Domini.

17. Dicunt dicendo spernentibus nie:


sui,

Locutus est Dominus

pax

erit vobis

ambulanti in duriti cordis


et vidit et audivit
et

dixerunt

Non

veniet super vos

malum.
divil?

secreto Domini, 18. Quis enim Ecce turbo Domini cum furore egredietur,
stetit in

verbum

ejus? quis attendit vcrbo ejus ctau-

19.

turbo sese intorquens super caput impiorum cadet.

20.

Non

revertetur furor Domini donec faciat, et donec statut cogitationes cordis sui; in novissimo dierum

intelligetis in

e intelligentiam.

21. Non misi prophetas,


meo,

et ipsi cucurrerunt

prophetabant.

22.

Et

si

stelissent in secreto

et audire fecissent

verba

non sum loculus ad eos, et ipsi mea populum meum, et averti fe;

cissent eos via su mal, et malili

operum eorum.
dixit

23. Numquid Deus de propinquo


in et

ego sum,

dicit

Do-

24. Num occultabit se quispiam occultis; ego non videbocum, dixit Dominus? 25. Audivi qu dixerunt prophel, propheDominus annon clum terram ego impleo tanles nomine meo mendacium, dicendo Somniavi, somniavi. 26. Usquequ? Numquid est corde prophetarum prophetanlium mendacium, propbetanlium dolum cordis sui? 27. Numquid cogitant ut oblivisci
minus?
et

non Deus de longinquo?


et

in

in

et

faciant

populum

meum

nominis mei somniis suis,

qu narrant unusquisque proximo suo;


est

sicut obliti sunt


et

patres
est

eorum nominis mei propter Baal?

28. Propheta, cum quo


;

somnium; narret somnium,


pelram
?

cum quo
sic est

meum loquatur verbum meum ver; verbum meum tanqum ignis, dixit Dominus et
verbum
prophetas,
ait ait
ait

quid palc ad triticum, dixit Dominus?


veluli malleus conteret

29. Nonne

30. Proplerea ecce ego ad


Ecce ego ad prophetas,
ego non
et blanditiis suis; et

Dominus

qui furantur verba

mea unusquisque
:

proximo suo.

51.

Dominus; qui

leniiicant

linguam suam,

et dicunt

Dixit.

32.

Ecce ego ad prophelantes somnia mendacia,


mendaciis suis

Dominus
populus

et narraverunt ea, et errare fecerunt

populum

meum

misi eos, nec prcepi eis, et proliciendo non profuerunl populo huic, dixit Dominus.
le
istc, vel

33.
:

El
:

si

interrogaverit

propheta, aut sacerdos, dicendo


el

Quod estonus Domini?


dicetis

dices ad eos

Quid est onus?


Domini,
et

derelinquam vos, dixit Dominus.


visitabo super

virum illum,
:

34. Et propheta, sacerdos, et super domum 35. Sic


ejus.
erit

ac populus qui dixerit

Prophetia

unusquisque ad socium suum

unus-

quisque ad fratrem suum

Quid respondit Dominus?

et quid locutus est

Dominus?

36. Et onus
istud
:

Domini non

memorabilis

ultra, quia

onus

unicuique verbum suum; et pervertislis verba Dei viventis,

Domini exer-

cituum Dei nostri.

38. Et
viscendo

37. Sic dices ad

prophetam

Quid respondit
:

libi

Dominus?
dixistis

et quid

locutus est

Dominus?
(et

si

onus Domini dixeritis; propterea


:

sic dixit
;

Dominus Quia
,

verbum

Onus Domini

misi ad vos, dicendo


,

Ne

dicatis
,

Onus Domini)

39. Propterea

inquam

ecce ego obliviscar vestr obli-

et

evellam vos

et civilatem
,

quam

dedi vobis, et palribus vestris, facie me.

40. Et dabo super

vos opprobrium sempiternum

et

ignominias sempiternas, quod oblivioni non tradetur.

COMMENTARIUM.
Vers.
1

V*: pastoribus(1),vc1
!

Oinfelicesel mi-

ob scelera vestra
Vers.

et

miserebor ovium mearum, consua, ad causas suas

seros pastores aut principes

gregandoillasin ovilemeum per Evangelium.


3.

Vers. 2

Ad

pastores, contra pastores. Ejecistjs

Ad habitacula
Pastores,

(1).

eas, sub. in exilium. q. d., in curi veslr factum est


ut iret populus

Vers.
(1)

4.

id est,

Apostolos et Evange-

meus

in exilium.

Non

visitastis, vel
,

Congregabo,

scilicet

non

fuit vobis

cur. Studiorum vestrorum

Judos, quos vos mali pa-

vel, actio-

num

vestrarum, id est,

tandem sumam pnas de vobis,

(1) Hc omnia, usque ad cap. 28, commemoralioneni continent ab Jeremi factam apud Sedeciam de sermonibus, anteSedeci tempora, diversis locis ac temporibus se habitis, ac congruentibus cum iis qu nunc Sedeci dicere cperat ut Dei in decrelis suis et quitas et constantia magis appareret. In hoc capite descriplurus peccata qu erant in omnium ordinum hominibus Jechoni rgnante, incipit principibus. Confer Ezech. c. 34, vers. 2 , Grotius. De mnltis pastoribus hic agitur 1 de malis 2 de bonis 3" de uno optimo Paslore, Estius. Qui disperdunt gregem id est , populum meum, Pineda. Malo suo exemplo causa sunt interits et dispersionis populi, Grotius. Concedit illis uomen pastorum ; sed simul detrahit larvam , dm vocat perditores. Pascu*; hem. Sic vocat, non respiciens mrita populi, sed adoptionem suarn; q. d. Non tanlm homines lditis, sed et Deum. Populus quidemdignuserat qui periret. Sed id non excust pastores qui debebant reputare et quo et quorsm populo prfecti erant, Calvinus.
; : ; ; ,
:

stores veslr culp dispersistis, ego me misericordi et provid cura congregabo, ut Babylone redeont in Judam duce Zorobabel, Jesu, Esdr, el aliis, ibiqtie pace fruanlur, et agnoscant sol Dei misericordi, non suo merito se liberatos. Ita Hebri, Theodor., Hugo et Sanchez. Verm esto e alludat propheta quasi ad typum , lamen palet hc tam augusta nonnisi Christo* Pastori optimo cl pastorum principi competere; hic

enim est germen justum , et vocatur Dominus, hebr. Jelwva, Justut noster, eslque ex semine Davidis. Ad Christum ergo de more malis pastoribus avolat propheta huic enim malo, qu ac cteris Juda;orum, mederi venit Christus , ideque pro malis bonos subrogavit. Chrisli ergo, qui optimi pastoris exeniplar dedit, tria munia describit: Primo, rgis; secundo, doctoris sapientis tertio, qui judicis. Pastores ejus, ait S. Hieron., Tlieodor., Raban., sunt Apostoli, qui congregrunt undique oves ad unum ovile, pula tam gnies omnes qum Judos Deo in Babylonem ejeclos, ad Ecclcsiam, easque paverunt. Hos enim vocat reliquias gregis mei, Judos scilicet captivitale et dispersione reliquos, quorum pauci conversi sunt ad Christi Ecclesiam , sed plurei convertentur in fine
;
;


419
listas.


IN

JEREMIAM
Vers.
9.

220

Neque

dficient, neque desiderabuntur, id est,


q. d.
:

Propter prophetas. Id
:

est,

propter imtituli

ne ullaquidem earum desiderabitur,


ribunt,

Nullaepe-

posluras illorum. Alii


Vel,

Ad

prophetas, utsit
,

vice.

non requirentur ut oves perditae requiri soient

Ad prophetas quod
est,

attinet

Clericus. Contri tuji

pnstoribus (1).

est cor meum, id

est, conficior dolore.

Transivit vi-

Vers. 5.

Ecce dies veniunt. Hune locum deChri-

num, id

quem demergit

et

superat vinum, hoc est,

sto intlligurrt
fi,

12.)

omnes Hebrai. (Vid. Zachar. 3, 8, et Germen justum, vel, semen. De Yirgine enim
q. d.
erit

temulentus.
sive propter

facie domini, id est, propter

Dominum,

honorem Domini,
isti

et propter verba ejus

pcr Spiritum sanctum prodiit, qui est justitia nostra.

sancla

qu

conlemnunt ac blasphmant.
luxit,

Etregnabit rex,

verus rcx,non tyrannus.

Vers. 10.

Desolata est, ad verbum


caul adjacentes

obste-

Hcbraismus. (Vid. Zachar.


felix. eril.

6, 13.)

Prosperabitur,

vel,

rililatem. (Vid. sup. 12, 4.)


cula, id est,
ciosa.

Pascua ad verbum habitalocis pascuosis. Alii, spe-

Judicium, sub. discretionis, cligendo quos vo;

let.

Justitiam, etc.

judicabit

enim vivos

et

morluos.

Et

fuit, vel, est cursus

eorum ad malun:, idest,


ad niala palranda.

(Describit rgis munia.)

homines Juda seduli

et veloces sunt
vel,

Vers.

6.

Justus noster.

Ad verbum

-.justitia

no-

Fortitudo eorum, etc.;


veritas,

fortitudo

eorum non est

ttra. (Vid. Isai. 51, 5, et

62, 2.) (2).

hoc

est, veritale

Vers.

7.

Non

dicent, sub. qui jurare volent. (Vid.

vel, pro viribus suis

non nituntur, sed mendacio, veritati non studenl, sed mendacio.


sacrilicare

sup. 16, 14.)

Vers.
idolis.

H.

Malum eorum, maliliam vocal


Via eorum,
etc., id est,

mundi

cm omnis Isral salvus , porrigitur hsec prophetia.


Ad rura sua
,

fiet.

Nam

eousque

Vers. 12.
(ieri

quemadmodm
,

nequit ut quis in via lubric non cadat


,

aliquo

nevehen id est , ad liabitacula sua. Nota Ecclesiam vocari rus et habitaculum Judaeorum, primo, quia eadem est Ecclesia nova christianorum et vtus Judseorum; secundo, quia nova cpit Jud;vis scilicet Christo et Aposlolis in Jrusalem ; tertio, quia cognitio et cultus veri Dei erat quasi proprium rus spirituale Judaeorum ; et Jud;fcis propri promissus et missus erat Messias, ejusque bona rursm patri.i, et quasi rus anagogicum eorumolim, et jam nostrum est clestis Jrusalem , ad quai duo eos reduxit Christus. Similis prophetia est Ezech. 34, v. 13 et 14. (Corn, Lap.) (1) Non timebunt amplius. Hc non dici potuerunt de lsraelitis ex Babyloni reversis, cm in continuis fuerint timoribus et adversilatibus; ide ad tempora Chrisli referenda sunt, in quo perlecta liberalio f'acta est ut christiauus homo jam non timeat neque boulines neque dnemones, cm se sciai esse ovem Chrisli. (Munsterus.) (2) Salvabitur Juda, et Isral habitabit confidenter. Juda et Isral, post captivitatem un collecti, brevi alque inconstanti pacis imagine in patrie gavisi sunt, qu tamen vera pax, Dei filio ad homines in terras allala signilicabatur In terra pax hominibus, fdus, quod ipse Palrem inter et homines iniit: Ipse est pax nostra ; dcnique pax et salus, quani uti Princeps pacis obieus hominibus comparavit. Et hoc est nomen quod vocabunt eum Dominus justus noster, hebraic, Jehovah zidekeau, Dominus justitia nostra. Christus Jehovah est, Deus verus, in quo inhubitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter. Ipse hominum justitia est, sanctitas, salus; justos idem gratia nos efficit; mortis senlentiani adversm nos atam scriptamque dclevit, eamque cruci affixam quodammod in triumphum lulit ; pcccati imperium avertit, justili fontes in sacramentis Ecclesiae dalis aperuit, atque in virlutis cxemplis, quac ipse et vcrbis et moribus expressit. Scptuaginla lloc est nomen ipsius, quod vocabit eum: Dominus Josedech. Postrenia h.nec vox conflata est ex Ja vel Jehovah, Dominus, et zedek,
liebr.
, , ; , ,
: : :
'

impellente

sic Judaei,

me

auctore, ruent et dabunt


etc.
,

pnas ob peccata sua, Annum,

vel,

anno quo

me

puniendi sunt.

Vers. 13.
intelligit
;

Somron. Nomine Samari decem tribus

wt et

nomine Jrusalem, Judam

et

Benjamin.
est

Insulsa. Slultitia insulsa, idololatria;

nain nihil

magis insulsum et absurdum, qum lapides colre.


Vers. 14.

Confortaverunt. (Idem verbum quod


de Pharaone.)
Absinthium
,

Exod.

4, 21,

(1). etc.

Vers. 15.

Per abnthium

et fel.
,

res amarissimas, intelligit afflictiones gravissimas


d.
:

q.

Acerbissimis maliseosafficiam. (Vid. sup. 9, 15.)


,

Terram
Judas.

sub. Jud, id est, ad

omnes

incolas terra

Vers. 16.

Vanescere faciunt vos, reddunt vos vavobis.

nos, id est, verbis vanis et fallacibus seducunt vos


vel,

imponunt

Visionem, etc., id est, somnia sua

narrant vobis

et prophetias se confictas,

non eas

quas audierunt Domino.


Vers. 17.

Dicunt d.cendo. Constanter loquuntur.


vel, qui

Hebraismus. Spernentibus me,

spemunt. Pax

erit vobis, idest, non abducemini in Babylonem.

Am-

bulanti, etc. Ambulare in duriti cordis


contra legem Dei. Dixerunt
;

sui, est

vivere

praeteritum. Hebr. pro

prsenti dicunt.

Vers. 18.

Quis, sub. ex Mis pseudoprophetis

(Vid.

(1) Similitudinem est, qud prophela;

justitia.

Syrus apud Thcodorelum

Domine,

justifica

nos. Chaldaeus:

Hoc

est

nomen

ejus quo vocabunt

eum:

Fient nobis jusliti facie Domini in diebus ejus. Grotius hoc vaticiniuin adjudaeos torquens, pemts cvcrlil Et hoc est nomen quod vucubunt populum Isral
: :

Dominus

justitia nostra.

Legendum

essel

Dominus

justitia illius.

maxime

At h;ec mininii facil Grotius, locisque luculenlis minime niovelur, ut interdm locis

de Messi tota antiquilale explicatis magis ipso quin Juda adversetur. Caut legendus est, ne gravissima de lits rbus dubia subrcpanl. (Calmet.)

(sub. prophetarum Samarioe ),id Jrusalem imiiarentur fatuitatem ut prophetarum Samariae vel, Vidi turiiitudinrm cliamHieron., interpretatur;Sept., /(orn"W/ia;Cbald., mulationem. Adulterantium, id est, idola colentium. Soient adulteri longe ire, ut arnica fruantur; sic Juut adorarent idola. Alii chi'i ibant usque Samariam codiecs Latini habent, adulterium, sicut et Hicronymus b'git; estque appositio. Dclart enim quant turpiludineni vider il, scilicet, adulterium, et iter mendacii. llebraic infinilivi sunt, adulterari, ot ire ad men(larium id est ad idola , qu;e ut sae diximus, ab Bebrxis niendacium et vanilas appellantur. Et confortaverunt marais pessimorum, id est, confirmaverunt, (Maldonatus.) mal agentes
; ,


221

, ,

XXIII.
lib.

COMMENTARIUM CAP.
quo arcana sna
i'troit conseil

222
13, c

Prov. 50, 4. Verba sunt Jeremi.) In secreto Domini,


id est, in loco in

Eusebium Prp. evang.


Vers.

15, et Conr. Rit-

consilia traclat

Do-

tersfusium, ad Oppianum.

minus. Gallic, en
paruit
illi

cTicem. Audivit? vel,

24. In

occultis, in latibulis, q. d.
7).

Nihil

me

verbo (1)?

lalet. (Vid. Ps.

139,

Vers. 19.

Turbo DOMiNr, vel ventus vehementissiStatut, ipse statuent,


id est,

Vers. 26.

in

Usquequo? Sub. hsec

dicturi sunt.

mus

(Vid. Ps. 36, 7). Sese intorquens, impendens, ir-

Numquid est
q. d.
:

corde, etc. Esse in corde, pro cogitare,

ruens.

Vers. 20.

donec

Quamdi talia dicent ut imponant populo meo? nonne str.Umnt isti pseudoprophetse sive cogitant fal,

opre impleveritquod facere decrevit. In ea, etc., sub.


prophetia; relativum pro antcdente, id est,

sitalem

et

fraudem? Numquid, inquam

cogitant

lum dfueril,

creare populo
sive

meo oblivionem nominis mei? Fraudem

muni
vel

intelligetis

hanc prophetiam, cm impleta

dolum

cordis vocat prophetias dolos et fraudu-

tandem diligenter considerabitis prophetiam de


cm,
elc.
misi, etc., vel
:

lenter confictas (1).

caplivitate,

Vers. 28.

Propheta, sub.

falsus.

Narret somnium,

Vers. 21.
phetas istos,
et ipsi

Non
et ipsi

Non

mittebam proillos

id est,

propheta qui somniat, narret somnium


,

suum

currebant

non eratn

alloculus,

tanqum merum somnium


est,

et

non tanqum propheverilatis, id

prophetabant.

tiam divinam. Ver, vel verbum, inquam,

Vers. 22.
in
si

Si stetissent, aut si admissi fuissent


et arcana. Id est,

verum.

locum

in

quo traclo consilia mea

Vers. 29.
rupes? q. d.
:

Conteret petrau? vel, quo


Ut
ignis
et durissima

frangitur

fuissent afflati Spirilu

meo,

sub. aliter docuissent.


vel, exposuissenl.

omnia domat, etmalleus ferreus

Et, pro tune. Audire fecisse.nt,


Vers. 23.

magnus rupem
sic nihil est

quque rumpere

potest,

De propinquo Non sum

sub. tempore.

Numquid
invenlis.

quod non superet

veritas prophtise, quae

sum Deus
nus
?

novilius et recens, et
:

non polis Dcus ternuper


loco

null re potest impediri.

q.

d.

similis idolis

Vers. 50.

Qui furantur,

etc., id est, qui

Gallic, nouvellement forgs. (Sed

de

accipiendum

audierunt veram prophetiam ex meis prophetis,

cm eam

innuunt quue sequunlur,

q. d.

Qui tantm cernt quai

narrant

aliis

tanqum suam, de suo mendacia ad-

prop adsunt,

id est, clestia (quasi raihi vicina);

non

misceiites.

ver terrestria utpotc


est

nimis dissila, Synops. Pu'cher

Vers. 51.
est, qui

Qui lenificant linguam suam,


illiciunl

etc., id

banc

in

rem
:

locus Oppiani Halieut. 2, 4 et seq.,

blando sermone

plebem

in

suam sen-

apud Clericuni
sine diis?
lere,

Quid enim ab hominibus


est

potest perfiri,

tentiam, et utuntur dictione usital veris prophetis,

Non tantm quantum


est

pedis plantain sustol-

nempe

dixit

Dominus. Dixit, Heb. Dictum. sub. Do-

neque quantum

aperire palpebrarum splendentes


et

mini. (Vid. Ps. 110, 1.) (2).

orbes.

Sed

ipsi

domini sunt

redores singularum rerum,

Vers. 32.

Et blanditiis

suis

vel atque in levita-

longinquo pkopinqui. Sed et mille annis anle

eum

tibus suis, id est, levibus et stultis suis cogilationibus

Ilomerus, Odyss. T.23I

Facile Deus,

si

voluerit,etiam

et invenlis. Levitales animi dicuntur

cm modo

hoc,

ex longinquo virumservaverit. Plura qui avebit, adeat

modo

illud inconslanler senliunt.

Vers. 33
1 Jeremi, cxvel doctoribus incuriam, quia ad Deisermonein non allendunt, etc. q. d. Cui ex pseudopropbetis revelata sunt arcana Dei? Ex conjectura non ex revelalinne loquebantur. Conjectura aulem si in regum consiliis, quanl inagis in consiliis Dei bominem fallunt? Similis est huic loco ille ad Romanos cap. H, 54, 55, contra Juda-os, qui sol conjectura de voluntate Dei pro certo affirmabant, nolle Deum homines incircumeisos, sed pios, ad vitam ternam admiltere. Quis, q.d.:NulIus profect; sed qua:cumque prophelant, ex se confingunt non possunt res futuras divinarc. Vel, 2 pseudo-propbetarum, sive epicureorum contemnentium vocem ministerii in Ecclesi. Quis, nimirm alius prter nos? Ellipsis in boc gnre loculionis frequens, ut Prov. 50, v. 4. Sic JeremuE aliisque bonis propbelis suam ordinariam dignitatem et auctorilatem objecerunt, ut supra, cap. 18, v. 18. Aliter per subsannationem sic loquunlur de veris propbelis vindictam Dei denunliantibus; q. d. Quid ? isti denuntiant famem, pestem, etc., quasi essent angeli de clo missi profitentnr se esse prsecones Dei, testes arcani consilii ejus. Sic dicebant nebulonesisti.utsopirentconscientias: lie, quis stetit, etc.?
(1)

Propheta

sub. falsus.

domini? id est, cujusmodi est prophetia

Quod est onus quam Deo

Verba bujus versus sunt


falsis
;

probrantis

proxim accepisti? quodnam onus habes quod nobis


annunties nomine Domini?

pro qu onus verlunt, significat sarcinam; et per

laphoram

significat

Vox Hebraca Maschscha, meprophetiam qu premit et gravis

(1) Propter somnia eorum. Ex nugis somnia interpretantium valicinia venditabant.

(Grolius.)

Ecce ego ad prophetas, ait Dominus. Tria pseudoproplietarum gnera ponit Primo sunt qui subauscultant quid veri prophelex Domino atlulorint, et illud assumptum ex parte ad suum institutum detorquent. Hujus exemplum ponunt in Anani filio Ezor, de quo infra, c. 28. Nam cm in foro superiore Sic, inquiens, dixit Dominus Jeremias dissererel exercituum : Ecce ego frango arcum Elam, primilias roboris eorum, arripuit iioc Ananias, secumque rem reputavit hoc modo Si populus Elam auxiliarius Clialdorum frangelur, majori sequilur, et ipsos Chaldos
(2)
:
:
:

an stelerunt

illi,

etc. ? quis
:

audivit? quis vidit?

omnia

hc

sunt incerta non est quod metuatis indulgere vobis, etc. Chaldaeus locum sic reddit Non enim stcterunt ut revelaretur sibi seeretum facie Domini, etc. (Synopsis).
:

frangendos, ideirc reslitit in foro inferiore, alqueexclamavit Sic dixit Dominus Deus Isral Confregi jugum Bubel. Secundo, bomines eruditi et loquentes, qui linguas suas arte inslruxerunt ad gratiam apud bomines comparandam. Tertio, qui falsa sua somnia pro veris Dei oraculis plebecubc obtrudunt. Qui assumunt linguas suas, hoc est, abuluntur linguis.
: :

(Clarius.)

225
est. Scriptura uti solet

IN
hc voce cm

JEREMIAM
Aliter

224
illud

sinistra et gravia
:

enim interpretamini verbum


quasi

qum
velit

debeatis

adverss genliles prxdicunlur. Qotd est onus? q. d.


Vullis scire prophetiam
haec,
:

exponere;

nunqum Dominus

prospra
:

quam recens
se

Deo accepi?

est

pnedici, sed semper mala; itaque irridentes dicitis

nempe Dicii Deus qijam, nempe deseram.


Vers. 34.

deserlurum, etc. Derelin-

Quod

est

onus Domini? id est,

qu adversa
alise

est

pr-

dictio?
id est, (1).

cm tamen omnes divin


alise

prophtise non sint

Visitabo, puniam Vers. 5G. Non memorabitis ultra, vel, mentiofacielis,

de adversis rbus, sed


prosperis.

de adversis,

de rbus

Verbum suum,
,

sub. verutn, q. d., ut existiita illis

nem non
cendi
(1)
:

id est,

non

uteraini

hc formula difuerit, punietur.

mant
ita

prsedici sibi exitium

eveniet; quicumque

Onus Domini, nain qui e usus


:

loculus fuerit, punielur.

Et

pervertistis, etc., id

est, accipitis in

DlCETIS UNUSQHISQUE QlID RESPO.NDIT Domi.nxs? etc. Reverenlis et religiosis nie alloq. d. quemini. Sermonem meum non vocabilis onus, quia odioso hoc titulo se ab omni docilitale alienrunt, et se fastidio ac odio occuprunt, aditumque sibi obstruebant ne proficerent, etc. Jubet ergo cos vcnire vacuis et puris et paratis animis, etc. Monemur Me ut sanct et pi loquamur de verbis Domini, non ea onus vocantes, sed responsa et oracula, quibus invitamur ad (Synopsis.) pnitentiam et salutem.
;
:

malam parlem omnes

prophetias Do-

mini.

Vers. 57.

At prophetam, sub. verum. posthc onus DoVers. 38. Et Qud


si, elc.
si

mini dixeritis, ob id sic, etc.

Et

misi,

cm miserim,
omnin non

sub. prophetas qui admonerent vos ne, etc.

Vers. 59.
'

Obliviscar,

etc., id est,

recordabor vestr.

CAPUT XXIV.
1. Ostendit

CHAPITRE XXIV.
et ecce

mihi Dominus

pleni

ficis

positi

duo calathi ante templum Domini postqum


:

Le Seigneur me fit voir une vision. Il y avait devant le temple du Seigneur deux paniers pleins de fiI
.

transtulit

Nabucbodonosor rex Babylonis Jechoniam


,

filium

Joakim regem Juda


et

et principes ejus et

et fa-

brum

inclusorem

de Jrusalem,

adduxit eos in

gues. (Et ceci arriva depuis que Nabucbodonosor, roi de Babylone, eut transfr Jcbonias fils de Joakim, roi de Juda, avec ses princes, les architectes et les ingnieurs, et qu'il les eut emmens de Jrusalem Babylone.)
2.

Babylonem.
2. Calatbus

Dans

l'un

de ces paniers

unus

ficus

bonas habebat nimis, ut so:

figues,

comme

il y avait d'excellentes sont d'ordinaire les figues de la pre-

ient ficus esse primi temporis

et calatbus

unus

ficus
,

habebat malas nimis

qu comedi non

poterant

mire saison , et dans l'autre il y en avait de trsmauvaises, dont on ne pouvait manger, parce qu'elles ne valaient rien.

qud essent mal.


3.

El dixit Dominus ad
:

me Quid
:

tu vides, Jeremia?
:

Et dixi

Ficus, ficus bonas, bonas vald

et malas,

ma-

las vald,

4. 5.

qu comedi non possunt, e qud sint mate. Et factum est verbum Domini ad me, dicens :

Que voyez- vous, J5. Alors le Seigneur me dit rmie? Je lui rpondis Je vois des figues, dont les unes sont bonnes et trs-bonnes et les autres sont mauvaises et trs-mauvaises, et on ne peut point en manger parce qu'elles ne valent rien.
:

4. 5.

Le Seigneur me

parla ensuite, et

me

dit

Hc

dicit
:

h bon
quam
6.

sic

Dominus Deus Isral sicut ficus cognoscam transmigrationem Juda,


:

emisi de loco isto in terram Chaldaorum', in

Voici ce que dit le Seigneur Dieu d'Isral : Comme ces figues que vous voyez sont trs-bonnes, ainsi je traiterai bien ceux que j'ai envoys hors de ce lien , et qui ont t transfrs de Juda dans le pays

bonum.
Et ponam oculos meos super eos ad placandum
:

des Chaldens.
6.

Je les regarderai d'un il favorable et je les


:

reducam eos in terram banc et dificabo eos, non deslruam et plantabo eos, et non cvellam.
et
;

et

ramnerai dans ce pays je les difierai dtruirai point; jeJcs planterai, et je ne


rai point.
7.

et je les

ne

les

arrache-

7.

Et dabo
:

eis

cor ut sciant

me

quia ego
,

sum Docis in

Je leur donnerai un
,

cur
,

docile, afin qu'ils

me
,

minus

et erunt

mihi

in

populum

et

ego ero

Deum
8.

quia revertentur ad
ficus pessimre,

me

in loto

corde suo.
possunt,

Et sicut

qu comedi non
Dominus,
sic

sachent que je suis le Seiel je serai leur Dieu gneur ils seront mon peuple parce qu'ils retourneront moi de tout leur cur.
connaissent
:

et

qu'ils

e qud

sint nial.e, haec dicit


,

daboSedcde

ciam regem Juda

et principes ejus,
in

et reliquos

Jrusalem, qui rcmanserunt


tant in terra ^Egypli.
9.

urbe hc, et qui habi-

Et dabo eos

in
:

vexationem, afilictionemque omin

8. Et comme vous voyez ces mauvaises figues , dont on ne peut manger parce qu'elles ne valent rien, ainsi, dit le Seigneur, j'abandonnerai Sdciaa, roi de Juda , les pri.icesel ceux qui sont rests de Jrusalem qui demeurent dans celle ville ou qui habitent dans la terre d'Egypte.
,

nibus regnis lerne


et in
locis,

opprobrium, et

in

parabolam,

proverbium

et

in

maledictionem in universis

ad qiue ejeci cos.


in
eis

et qu'ils se 9. Je ferai qu'ils seront tourments ront affligs dans U)US les royaumes de la terre, le jouet la fable et la qu'ils deviendront l'opprobre maldiction des hommes dans tous les lieux o je les aurai chasss.
,
i

10. Et miltam
steni
,

g'ad.um, et famem, et peeis


,

donec consuinanlur de lerr quam dedi

et

patribus corum.

10. J'enverrai contre eux l'pe, la famine et la pcsle, jusqu' ce qu'ils soient extermins de la terre que je leur avais donne aussi bien qu' leurs pres.

TRANSLATIO EX
4.

IIEBiijEO.

Videre
fecit

grarc

duo canislra ficuum, parata ante templmn Domini, postquni transmiNabuchadresar rex Babel Iccboniah filium Ieoiacim, regem Iehudah, cl principes Ichutfa'u, et artifices,
fecit

me Dominus;

et ecce

225
et inclusores

COMMENTARIUM. CAP. XXIV.


de Ierusalein, et adduxit eos
in

226
habebat ficus bonas vald, sicut ficus

Babel-

2. Canistrura

unum

prx'coces: et canistrum alterum habebat ficus malas vald,


dixit

qu non poterantcomedi, proplermalitiam.

3.

Et

Dominusad me
Isral

Quid

tu vides

Irmciahu? Etdixi

Ficus, (icus bonas, bonas vald, et malas, malas vald,


:

qu non possunt comedi,


minus Deus
hanc
:

propter malitiam.

Sicut ficus

bon

lerram Chasdim,
;

in

et dificabo eos

6. bonum. et non destruam


,

4. Et fuit verbum Domini ad me, diccndo 5. Sic dixit Doagnoscam transmigrationem Iebudah, quam emisi de loco isto in Et ponam oculum meum super eos in bonum, et reducam eos in terram

ha;; sic

et plantabo eos
et

neque
in

evellain.

7.

Et dabo eis cor ut sciant

me

qud sum Dominus;


8.

Et sicut

ficus

Deum, quia revertoilur ad me mal, qu comedi non possunt, propter malitiam cerl sic dixit Dominus
et erunt mini in

populum,

ego ero eis

toto corde suo.


,

sic

dabo Sid-

ciiahu

regem Ichudah,

et principes ejus, et

residuum Ierusalem
et

in terra JEgypti.

qui remanserunt in terra ist, et qui habitant

9.

Et dabo eos
et

in

commotionem,

parabolam, et provcrbium,
dium,

malcdictionem in omnibus
ipsi tcrr

famem

et

pestem

donec consumantur

malum omnibus regnis terr; in opprobrium, et in locis ad qu ejeci eos. 10. Et mittam in eos glaquam dedi eis et patribus eorum.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Et artifices,

idest, architectos qui

Vers.

3.

Boxas, bonas,

etc., id est,

quas dixe-

conficiebant arietes et turres ad oppugnandas urbes.

ram optimas
calathi sunt

et suavissimas.

Et

inclusores, sub. castrorum, id est, peritos caslra-

raetandi. Hic

enim Nabuchodonosor abduxit

viros in-

genio prslantes et excellentes in rbus bellicis. Vide

2Reg.,24,l, 4(1). Vers. 2. Propter malitiam,

id est,

pr

insuavi-

tate (2).

una Dei, altra diaboli ; Judi; tertio, sunt electi et reprobi, sive gehenna et clum quarto , ut Lyra; nus, sunt religiosi boni et mali; ni enim sunt quasi in lemplo Domini, et terrestri paradiso Dei, ut ait B. Petrus Damiani , serin, de S. Nicolao, ut ficus et fructus clestes profrant offeranlque Deo. Hinc recl ait S. Aug. epist. 137, lom. 2 Sicut non inveni mecivitates,
et

du

secundo, sunt Christiani

Ostendit mihi Dominus; et ecce, etc. Redit ad Jechoniam , quem nunc confert cum Sedechi patruo, qui successit in regno, et illo beatiorem fore ostendit, sub quo hc prophetia est dicta qui et cum omnibus suis exstirpandus erat, cm Jechoni ilerm promittatur posteritas in Babylone, nimirm propter insignem obedienliam, e qud ad jussum Dei spont se tradidit manibus crudelissimi hostis Nabuchodonosor. Per ficus ergo bonas intelligitur Jeclionias et qui cum eo erant pnitenliam in Babyloni agenles; et per ficus malas et quas Dominus respuil Sedechias cum suis,
(1)
, ,

qui afllictionibus et Jeremi increpationibus non nieliores effecti in obslinatione permanserunt. (Clarius.) (2) Calathbs unus ficus bonas habebat nimis, q. d.: Ficus unius calathi qu bon erant , erant oplima:, id est , sapidissim , quia matur et prcoqu (icus ver alterius calathi, qunc erant mal, erant pessim, id est, insipidissim;e, quia immatura:, vel quia agrestes et auiar, vel quia slu contracta, vel quia venlo
:

percuss arid erant et exsucc , vel quia corros vermibus, ut nauseam moverent, etc. Hoc licuum discrimen agnovit propheta, tuni ex ficuum forma et specie, luin ex indicio Domini, qui forte easdem quoque ei gustandas ddit. Propri enim bonitas vel malitia ficuum sapore et gustu discernilur. Nec obstat quod ait Quid tu vides? Et dixi : Ficus ficus bonas. T enim vides non excludil gustatum tum quia visus sp generaliler sumilur pro quovis sensu tum quia to vides tantm signilicat hasce (icus prophet objectas fuisse; non reips, sed per visionem et imaginationem, in qu partira eas videre, partira gustare sibi videbatur propheta. Prior calalhus transmigrantium felicita:

lem,
dixi.

aller

remanentium cladera

signilicabat, uti

jam

Sic
et

Homerus

unum
tatis
;

fellis et

Jovem habere duo infelicitatis, secundum mellis et


dicit
,

dolia,
felici-

nare , nium. Nota calachresin, bon, id est, dulces et melle. Apposil verque Transalpinus quidam veniens in
Italiam, cirai

nunc ex hoc nunc ex illo hominibus propicitt hune Homeri locum Plutarch. ad Apollo-

nunqum ante

ficus rcentes vidisset, ut

monasterio profecerunt, sic nec dtriores iis qui in monasterio defecerunt. Ita Pelagius, Eutyches, Nestorius, Jovinianus, Lutherus, Bucerus, Petrus Martyr , fuerunt monachi ; sed apostatantes facli sunt hxresiarch. Simile de Atheniensibus, apud quos vigebat sapientia et probilas, dixit Plutarch. in Vit Dionis Eos aul esse optimos aul pessimos , additque : Sicut Allica prslantissimum mel, sic et exitiale venenum progignit. Notandum est qud scribit Columella, lib. 5, ficus, qu non maturescunt nec dulcescunt, ex arbore exculiendas esse , ne arbor depravelur aut exarescal ; ita religione excutiendi sunt qui genuinum ejus spirilum non sugunt, calorera devotionis ejus non hauriunt, ut in perfeclione maturescant et dulcescant ; alioqui enim ni cteros inficient, et religioni ingens vel detrimentum vel exitium affrent. Hoc maxime in novitiis servandum est , quibus quasi radice pendet religionis vel profectus , vel defecius ; in iis ergo vel adrailtendis vel repellcndis raagnus adhibendus est delectus , magna cura, uti dicere solebat B. Theresia. Hi deinde maxime exercendi sunt in studio tum morlificationis, tum orationis, ut seraper cogitent se versari in religione quasi in templo , irio quasi in ccelo quodam terreno (ut ait Climachus), in prsenti Dei et angelorura. Hoc est quod aureo suo document! docuit S. Petrus, uti ref'ert S. Clemens epist. 1 ad Jacobum fratrem Domini Instrucbat (Petrus, ait Clemens) aclus su vit omni Iwr custodire, et inomni loco Deum respicere ; firmiter scirc cogilaliones malas cordi suo advenentes, mox ad Cliristum allidere. Rursra aplissim et propriissim ficus optim sunt, qui se cum Christo disciplin et cruci Deo immissse spont subdunt, pessima; sunt , qui disciplinam et crucem abnuunt et excutiunt. Ut solent ficus esse primi temporis, non veris ; ver enim non dat maturas (icus. Ficus ergo priml temporis sunt quas primo maturas profert et dat arbor , et aura , pul stas ; qu praoqu dicunlur, sunlque dukissim , quia primogenit , in quas suura succum et vires profundit arbor ita ut quasi senescens et effta serotinas ficus det languidas, insipidas
liores iis qui in
: : ;

primra inier alios fructus eas guslavit, bursas melle plenas indigitavit. Ver Passeralius in ficu Ficus liabet lactis nivei rutilique saporem Mellis, et ambrosi similes cum neclare succos.
:

et iinperfeclas, ut hic in Itali

cernimus
;

et

gustamus.

Tropol. quidam apud S. Hier,, et Glossa

Duo

lu

Duplices sunt ficus alise enim sunt, qu dant fructus semel in anno, scilicet in septembri, tuneque proprium est ficuum tempus ali eos dant scilicet primos in Junio , serotinos in bis quotannis

Pro quo nota

227
Vers. 5.

LN

JEREM1AM
augebo
illos liberis et

Sicut
illi
:

228
opibus

ficus, etc. Agnoscerc aliquem iu

oouum,

est

favere et benevolenti sive misericordi

prosequi, q. d.
lalibus

Ut

ficus ist

suaves sunt, et

illas

pro

habeo;

sic

agnosco pro bonis caplivos qui cum


:

Vers. 8. Cert, Hebr. : Hc enim dicit Dominus. Per parenthesim legendum. Qui habitant, etc., idest,
qui fugerunt in
ultimo.

Jeclioni abducti sunt in Chaldseam

eos ver qui Jc-

iEgyptum metu Chaldorum 2 Reg.


sive

rosolymis sunt, pro perversis habeo.

Vers. 6.

Et ponam,

etc., id est, aspiciam eos

Vers. 9.

Commotionem,
moium

tremorem. Vox He-

oculo dmenti et misericordi. Hebraismus. ^Edificabo,


vel, instaurabo (1), id est,

braea significat
fit;

qui de loco ad

locum subinde

dabo

illis

sedes stabiles, et

qualis est
alia loca

cm pr metu

diffugimus, et in alia at-

que
septembri. Omnis enim ficus dans fructus in junio, est bil'era ; dat enim secundos in septembri ; sed priores junii long meliores sunt posterioribus in septembri , et h vocantur prcoqua?, et primi lemporis. Ali (icus, quse tantm dant fructus in septembri, priores pariier fructus dant meliores postremis. Ratio est, quia iicus cm sit calida, calorem solis exigit; unde qu calidior est sol, uti initio seplembris, e meliores sunt ficus dclinante ver sole in octobri minus bon sunt ficus quia minore solis ardore coquuntur. Denique sicut ftus animalium primi posterioribus tam specie qum robore, indole et pretio anlecellunt sic licus primai sestalis posterioribus septembris loto gnre prastant , et specie et magniludine et novitate , et sapore vel reali vel apprenenso ob longam et avidam su exspectationem ; unde et majori sunt in pretio, plurisque veneunt. Porr apposit juslus comparatur ficui bon primo, sicut ficus fructus fert dulces ita et justus ; secundo, sicut ficus parm crescit in altitudine, ita juslus est humilis tertio, ficus pro floribus reddit fructus , bisque in anuo dat fructus, scilicet ficus pnecoquas et
; ,
,

concedimus. Significat eliam metum, cufluctuamus, et quid facere de-

jusmodi

est

cm animo
:

beamus nescimus. Juxta secundam significationem locus ila exponetur Tradam vos in metum omnibus
regnis, id est, faciam ut metuant audit calamitate vobis irrogat

me onmia rgna, me propler transin

gressionem vestram. Dabo, inquit, eos

tremorem

omnes reges regnorum externorum concutientur metu, cm audierint qu acciderint illis Judis; verentes ne talia ipsis eorumque
omnibus regibus
;

hoc

est,

populis aliqu ratione contingant. In opprobrium, id


est,

mal audient abexternis populis qud Deum suum

deseruerint. In parabolam, id est, infelices et calamivosos comparabunt exteri Judais. In proverbium, seu

fabulam, id est

Omnes
est,

quotidianis sermonibus usur-

pabunt calamitatem et improbitatem Judaeorum. In


maledictionem, id
alicui, dicent
:

cm
in

exteri volent

mal precari

Contingat

illi

ut Sedecise rgi Juda, et


v. g., 42,

ficus

maluras
;

ita

justus lotus est in fructu

bonorum
, ;

suis. (Similia vid.

tum

hoc libro passim,

quarto , ficus amplis foliis umbram facit ila justus sua charitate alios juvat et protegit quint, ficus alteri arbori inseri ncquil, ob exiiniam suam dulcedinem quam deserere nequit, ila justus in nullo homme, sed in solo Deo recumbit; sexl, ficus decorti-

operum

18,

tum Deut. 28, 37,

et Isai. 65, 15.)

cala arescit, et fructum non reddit; sic justus nisi tegatur conversatione honesl, fructum cum proximis non faciet. lia noster Salmeron, tom. 7, tract. 21. Denique ficu potis qum pyro, porno, etc., visio h&'C desumpta est, quia in Judi crebrae sunt ficus, ejusque flicitas erat sedere sub vite et ficu su , uti sp ait Script. Et aliqui putanl ficus in Pahcslin esse priinos anni fructus. Sed hoc falsum esse Roiikc intellexi ex Palstinis, qui Hierosolymis nati sunt ; asseruerunt enim, ibidem ante ficus produci pruna, pepo(Corn, Lap.) nes, cucumeres, etc. () Illos in patriam revocabo, ubi pristinas urbes sedesque illi resliluam, in posterum minime deslruendas. Nihil illis huic Babylonic captivitati simile eveniet. At, inquies, nonne suprema Juda:orum eversio sub Romanis, qu lamdi producta est, et adhuc persvrt, eumdem cum mundo exitum habitura, nonne major Babylonie calamilas est ? Qu ratione cum diviuis hujus loci , et capilis 23 , 4 promissionibus ea concilietur?Respoiideo, 1 pleraque veteris Teslamenti vaticinia, ea praserlim , quaj prophelis ante captivitatem dita sunt , in Messi desinere, atque ad Judaeos adhuc pervicaces minime pertinere. 2 In primo Scripturarum et Spirits

proposito unicam esse genlem et Judsos electe genlis digniiate nomlm excidiset Christianos. Nobilissima; promissiones, quse sent ad Hebraicam gentem speclabant, post Jesum Christum ad Christianos transierunt, Juda'is ad extranea semis condilionem rejectis. Veri promissionum ha;redcs sunt Jesu Christi discipuli. Quamobrem , ut valiciniorum Jeremia Veritas constet, illud solummod docendum est , Juda^os Cyri state usque ad Christum patriis in sedibus conimoralds esse, nemine pulsos avulsosque, ut ali abigerentur; ac post Jesu Christi tempora , veruni lsraelem, l&raelem Dei, Christianos, non Judeae finihus clausos, sed in omnes orbis partes effulsos, ex prophetarum vaticiniis, null non oetatc lloruisse, Eci lesiam, Jesu Christo super prophetarum ApostoloruBaque fundamenta conslitutam, nunqum misse ; ac Dt'i promissionem, qum lat patet , eerlissim lide impleri : Reducam eos in terrain hanc ; et dificabo eos , et non destruam et planlabo eos, et non cvellam. 3 Denique, nisi salis esse videalur haec responsio, cujus vim facile quivis sentiat, dice, horum vaticiorum fidem certis condilionibus adsii ictam esse, ac tune implendam, ubi Juda-i constanier Dominum sequerentur ; bis verdebila Deo officia nesancti

cm ab
,

gligenlibus, par fuisse ut hujusmodi clum ipsi non sentirent.

promissionum
(

fru
)

Calinet.

CAPUT XXV.
4.

CHAPITRE XXV.
Jeremiam de omni
filii

Vcrbum, quod faclum


,

est ad

populo Juda

in

anno quarto Joakim

Josiaj rgis

Juda (ipse est annus primus Nabuchodonosor regis


Rabylonis
2.
)
:

Parole qui fut adresse Jrmie, concernant tout la quatrime anne de Jo;ikii>.i lils le peuple de Juda de Josias, roi de Juda , qui est la premire anne de de celui de Nabuchodonosor, roi de Babylone,
1
.

Quod

locutus est Jeremias


et

propheta ad

omnem

populum Juda,
dicens
:

ad universos habitatores Jrusalem,

2. Et que le prophte Jrmie annona tout le peuple de Juda et tous les habitants de Jrusalem, en disant 3. Depuis la treizime anne de Josias lils d Ammon, vingt-trois roi de Juda, jusqu' ce jour, il s'est pass
:

229
3.

COMMENTARIUM CAP. XXV.


A
,
:

230

tertio

decimo anno
,

Josise
iste

filii

Amon
,

rgis

Juda

usque ad diem hanc

tertius et vigesimus

aniius

factum est verbum Domini ad


,

me

ans , et le Seigneur m'ayant fait entendre sa parole, je vous l'ai annonce avec empressement; et vous ne m'avez point cout;
4.

et locutus
,

sum
4.

ad vos de nocte consurgens

et loquens

et

non

Et

le

Seigneur

s'est

empress de vous envoyer

audstis.

prophetas, consurgens diluculo, mittensque


audstis
retis
,

Et misit Dominus ad vos omnes servos suos et non


:

tous les prophtes ses serviteurs ; et vous ne l'avez point cout, et vous n'avez point soumis vos oreilles pour l'entendre,
5. Lorsqu'il disait Que chacun de vous se retire de sa mauvaise voie et du drglement de ses penses criminelles, et vous habiterez de sicle en sicle dans la terre que le Seigneur vous a donne , vous et vos pres.
:

neque
diceret

inclinstis

aures

vestras ut audi-

5.

Cm

Revertimini unusquisque via su


:

mal, et pessimis cogitationibus vestris


bitis in terra

et habita-

quam

ddit

Dominus vobis
in

et patribus

G.

Ne courez
les

vestris, seculo et

usque

seculum.

les servir et les adorer,

point aprs des dieux trangers pour et n'irritez point ma colre


;

6.

El nolite

ire post
:

deos alienos, ut serviatis eis,

par

uvres de vos mains

et je

ne vous

affligerai

adoretisque eos
cetis

in operibus

me ad iracundiam provomanuum vestrarum et non afflineque.


,

point.
7. Cependant vous ne m'avez point cout, dit le Seigneur; au contraire vous m'avez irrit par les uvres de vos mains , pour attirer sur vous tous ces

gam
7.

vos.

Et non audstis me,


in

dicit

Dominus, ut me ad

maux.
8. C'est

iracundiam provocaretis

operibus

manuum

vestra

rum
8.

in

malum vestrum.
dicit

Proplerea hoec

Dominus exercituum

Pro

armes
paroles

pourquoi voici ce que dit le Seigneur des Parce que vous n'avez point cout mes

eo qud non audistis verba


9.

Ecce ego mittam


,

et

mea assumam
: ,

universas cogna-

tiones aquilonis

ait

Dominus

et
:

Nabuchodonosor

regem Babylonis servum


per terram islam
,

meum

et

adducam eos
,

9. Je prendrai tous les peuples de l'aquilon dit le Seigneur je les enverrai avec Nabuchodonosor , roi de Babylone, mon serviteur, et je les ferai venir con, ;

su-

tre cette terre

contre ses habitants

et contre toutes

et super habitalores ejus


:

et super

les nations qui l'environnent; je les ferai

omnes nationes qiue in circuitu illius sunt et interficiam eos et ponam eos in stuporem et in sibilum et
,

de l'pe

je les rendrai l'tonnement et la fable et je les rduirai

passer au fil des

hommes;

en d'ternelles solitudes,

in solitudines sempiternas.

10.
titi;e
,

Perdamque ex
vocem sponsi
et

eis

vocem gaudii et vocem laevocem spons, vocem molae et

lumen lucern.
11. Et erit universa terra

10. Je ferai cesser parmi eux les cris de joie et les chants de rjouissance les cantiques de l'poux et les chants de l'pouse ; le bruit de la meule et la lumire de la lampe.
;

stuporem,

el servient

hc in soliludinem et in omnes gentes istae rgi Babylovisi-

nis sepluaginta annis.

H. Et toute cette terre deviendra un dsert affreux qui pouvantera ceux qui le verront; et toutes ces nations seront assujetties au roi de Babylone pendant soixante-dix ans.
12. Et lorsque les soixante-dix ans seront finis, je de Babylone et son peuple, dit le Seigneur; je jugerai leur iniquit el la lerre des Chaldens, et je la rduirai en une temelle solitude.
visiterai le roi

12.

Cnique impleti fuerint septuaginta anni,


Dominus, iniquitalem eorum,
:

tabo super regem Babylonis, et super gentem illam,


dicit

et

super terram

Chaldorura
ternas.

et

ponam

illam in solitudines sempi-

13. Et adducam super terram illam, omnia verba mea qu locutus sum conira eam, omne qnod scriplum est in libro isto, qucumque propbetavit Jeremias adversm omnes gentes;
14. Quia servierunt eis,
et regflB

13. Je vrifierai mes paroles; je ferai fondre sur cette lerre fous les maux que j'ai prdits contre elle, lout ce qui est crit dans ce livre, tout ce que Jrmie a prophtis contre toutes les nations; 14.

de grands

(Car, quoique ce fussent de grands peuples et rois, ils ont t assujettis aux Chaldens ) ;

cm
eis

magni

et

reddam

essent gentes mult secundm opra eo-

et je les traiterai selon leurs mrites et selon les

u-

vres de leurs mains.


15. Car voici ce que dit le Seigneur des armes, le Prenez de ma main cette coupe du vin Dieu d'Isral de ma fureur et vous en ferez boire tous les peuples vers lesquels je vous enverrai.
: ;

rum,

et

secundm

facta

manuum suarum.
:

15. Quia sic dicit

Dominus exercituum Deus Isral

Sume
tam
te.

calicem vini furoris liujus de


illo

manu me

et

propinabis de

cunctis gentibus, ad quas ego mit16. Ils en boiront, et ils en seront troubls; et ils sortiront comme hors d'eux-mmes la vue de l'pe que j'enverrai contre eux.

16. Etbibent, et turbabuntur, et insanient facie


gladii,

quem ego miltam

intereos.

17. Et accepi calicem de

manu Domini,

et propi:

et j'en

17. El je reus la coupe de la main du Seigneur, lis boire tous les peuples vers lesquels le
:

navi cunctis gentibus, ad quas misit

me Dominus

Seigneur m'a envoy

18. Jrusalem, et civitatibus Juda, et regibus ejus,


et principibus ejus
:

ut

darem eos
in

in soliludinem, et

m stuporem, et in sibilum, et
est die s ista
*

maledictionem, sicut
t j

18. A Jrusalem, aux villes de Juda, ses rois et ses princes, pour rduire leurs terres en un dsert, et pour les rendre l'tonnement, la fable et la maldiction des hommes, comme il parat aujourdhui ;

231

IN

JEREM1AM

232

19. Pharaoni rgi iEgypti, et servis ejus, et prin-

cipibus ejus, et omni populo ejus.

20. Et universis generaliter


Ausitidis,
et cunctis

cunctis regibus terrae


Philisthiim,
:

19. A Pharaon, roi d'Egypte, ses serviteurs, ses princes et tout son peuple; 20. Et gnralement tous, tous les rois du pays d'Ausite, tous les rois du pays des Philistins,

regibus terrae

et

d'Ascalon, de Gaza, d'Accaron, et ce qui reste d'Azot;

Ascaloni, et Gaz, et Accaron, et reliquhs Azoti 21. Etldumoe, et Moab, et


filiis

Amnion

22. Et cunclis regibus Tyri, et universis regibus

Sidonis

et regibus terrae insularum, qui sunt trans

mare

l'Idume, Moab, et aux enfants d'Ammon ; tous les rois de Tyr et tous les rois de Sidon, et aux rois de la terre des les, lesquels sont au del de la mer; 23. A Ddan, Thma, Buz, et tous ceux qui
21. 22.
se font couper les cheveux en rond ; 24. A tous les rois d'Arabie, tous les rois d'Occident qui habitent dans le dsert; 25. A tous les rois de Zambri, et tous les rois

A A

23. Et Dedan, et
allonsi sunt in

Thema,
:

et

Buz, et universis qui

comam

24. Et cunctis regibus Arabise, et cunctis regibus


Occidentis, qui habitant in deserto
:

d'Elam, et tous

les rois

des Mdes

25. Et cunclis regibus Zambri, et cunctis regibus

Elam,

et cunctis regibus

Medorum

26. Cunctis quoque regibus aquilonis de prop et

de long, unicuique contra fratrem suum


regnis terrae, quse super faciem ejus sunt

et et

omnibus
rex Se-

26. A tous les rois de l'aquilon, soit qu'ils soient plus proches ou plus loigns ; tous ces peuples, pour les animer les uns contre les autres} tous les royaumes qui sont sur la face de la terre. El le roi de Ssach en boira aprs eux. 27. Et vous leur direz encore ceci Voici ce que
:

sach bibet post eos.


27. Et dices ad eos
:

Hc

Seigneur des armes, le Dieu d'Isral Buvez, enivrez-vous rejetez ce que vous avez bu ; et tombez, sans vous relever, la vue de l'pe que j'enverrai
dit le
:

dicit

Dominus exercituum
vomite
:

Deus
cadite,

Isral

Bibite,

et inebriamini, et
facie gladii,

et

neque surgatis

quem ego mitlam

inter vos.

28.

Cmque
:

nouerint accipere calicem de


:

manu

tu ut bibant, dices ad eos

Hsec dicit Dominus exer-

cituum

Bibentes bibetis.

29. Quia ecce in civitate, in qu invocatum est no-

men meuni,

ego incipiam

affligere

et vos quasi in-

contre vous. 28. S'ils ne veulent pas recevoir de votre main cette coupe que vous leur donnerez boire, vous leur direz Voici ce que dit le Seigneur des armes Vous en boirez trs-certainemenl ; 29. Car je vais commencer affliger les habitants de cette ville mme o l'on invoquait mon nom ; et vous prtendriez aprs cela tre exempts de ce chtiment, comme si vous tiez innocents? Vous ne vous en exempterez poinl ; car je vais envoyer l'pe contre tous les habitants de la terre, dit le Seigneur des ar:

nocentes et immunes

eritis ?

non

eritis

immunes

mes.
:

30.

Vous

leur prophtiserez toutes ces choses, et


:

gladium enim ego voco 6uper omnes habitatores


rae, dicit

ter-

Dominus exercituum.
omnia verba hc,
et

vous leur direz Le Seigneur rugira du haut du ciel, et il fera entendre sa voix du lieu de sa demeure
sainte
;

30. Et lu propbetabis ad eos


dices ad illos
:

il

rugira
et

comme un
il

lion contre le lieu

mme

de sa gloire;

s'excitera

un

cri

Dominus de excelso rugiet, et de habivocem suam rugiens rugiet super decorem suum celeuma quasi calcanlium concinetur adverss omnes habitatores terrae.
taculo sancto suo dabit
:

31. Pervcnit sonilus usque ad exlrema terrae

quia

tous les habitants de la terre , tel foulent du vin. 31. Le bruit en retentira jusqu'aux extrmits du monde, parce que le Seigneur entre en jugement contre les nations; il se rend lui-mme juge de tous les hommes. J'ai livr l'pe les impies, dit le Sei-

contre qu'en font ceux qui

commun

judicum Domino

cum

gentibus

judicatur ipse

cum

gneur.
Voici ce que dit le Seigneur des armes Les vont passer d'un peuple un autre, et une grande tempte sortira des extrmits du monde. 33. Ceux que le Seigneur aura tus cc'jour-l seront tendus sur la terre d'un bout l'autre ; on ne les pleurera point, on ne les relvera point, on ne les ensevelira point ; mais ils demeureront sur la face de la terre comme du fumier.
32.
:

omni carne. Impios


32. Ihcc dicit

tradidi gladio, dicit


:

Dominus.

maux

Dominus exercituum
:

Ecce
lurbo

afflictio

egredielur de gente in genlem


egredietur summitatibus terrae.
33. Et erunt interfecti
terrae

et

magnus

Domini
ejus
:

in die ill

summo
et

usque ad

summum

non plangentur,
:

non

colligentur,

neque sepelientur

in sterquilinium

super faciem terrae jacebunt.


34. Ululate, pastores, et clamate
cinere,
vestri,
:

et aspergite

vos
dies
et

optimales

gregis
:

quia compleli sunt

ut interficiamini

et dissipationes vestrae,

34. Pleurez amrement, pasteurs, et criez couvrez-vous de cendres, vous qui tes les chefs de mon troupeau car le temps est accompli o vous devez tre tus, o vous serez disperss ; et vous tomberez par lenv, comme des vases d'un grand prix qu'on laisse tomber.
: ;

cadetis quasi vasa pretiosa.


35. El peribit fuga pastoribus, et salvatio ab op-

35. Les pasteurs voudront fuir,


les chefs

et

ne

le

pourront;
inuti-

du troupeau chercheront leur

salut

lement.
timatibus gregis.

Vox clamoris pastorum, et ululatus optimatum gregis quia vastavit Dominus pascua eorum.
36.
:

56. Les cris des pasteurs se mleront avec les hurlements des principaux du troupeau, parce que le Seigneur a dtruit leurs pturages.
37.

37. Et conticuerunt arva

pacis facie

irse furoris

Les "champs de
la

Domini.
38. Dereliquit quasi leo
facta est terra

lence devant

la paix sont dans un triste sicolre et la fureur du Seigneur ;

umbraculum suum, quia


Domini.

eorum

in

desolationem facie ir co-

38. Il a abandonn comme un lion affam le lieu de sa retraite ; et ensuite la terre a t dsole par la colre de la colombe, et par l'indignation et la fureur

lumbac, et facie

ira; furoris

du Seigneur.

263

COMMENTARIUM. CAP. XXV.


TRANSLATIO EX HEBR^EO.

iZt

1.

Verbum, quod
et

fuit

ad Irmeiahu de universo populo Iehudah anno quarto Iehoiacim

filii

losiiahu rgis

Iehudah (ipse est annus primus Nebuchadresar rgis Babel.)

2.

Quod
:

locutus est Irrneiahu propheta ad


3.

omnem
lilii

populum Iehudah,

ad universos habitatores Ierusalem, dicendo

4.

tertio

decimo anno Iuiiahu

Amon

rgis

Iehudah usque ad diem banc (ipse est tertius

et vicesimus annus), fuit

verbum Domini ad me,

et

sum ad vos man surgendo et loquendo; et non audstis. suos prophetas, man surgendo et mittendo (et non audstis, neque
locutus
5.

in

Et misit Dominus ad vos omnes servos

inclinstis

aurem vestram ad audiendum).


:

Dicendo
ddit

Revertimini nunc via vestr mal, et maliti operum vestrorum


et patribus veslris, seculo et

et habitabilis

super tcrraiu

quam

Dominus vobis,

usque

seculum.

6.

Et ne ambuletis poA deos

alienosutserviatis eis, et incurvelis vos eis: et ne irasci facialis

malefaciam vobis-

me

propter opus

7.

Et non obtemperstis mihi,


vobis.

dixit

Dominus, ut

irasci faceretis
:

manuum vestrarum, et non me propter opus maPro eo quod non


paruistis

nuum

vestrarum in

verbis meis:

Ecce mittam, et assumam universas cognaliones aquilonis, ait Dominus, et ad Nabuchadresar regem Babel servum meum et adducam eos ad terram istam, et ad habitatores ejus, et ad omnes na9.
:

malum

8.

Propterea

sic dixit

Dominus exerciluum

tiones, in circuitu

ternas.

et interficere

faciam eos,

10. Perdereque faciam ab eis


et

molarum,
gentes

lumen
et

lucernae.

11. Et
,

vocem gaudii
erit

ponamque eos in sluporcm et in sibilum, et in sobtudines sempiet vocem laetitiae vocem sponsi et vocem sponsa;, vocem et servienl universa terra hxc in soliludinem, et in stuporem
,
:

istoe

rgi Babel septuaginta annis.

12.

Et

erit

cm

impleti fuerint septuaginta

anni, visitabo super

regem Babel,
contra eam,
14.

super genlem illam

dixit

illam in solitudincs sempiternas.

15. Et adducam super


est in libro

Dominus, iniquitatem eorum, et super terra Chasdim: et ponam terrain illam, omnia verba mea, quas loculus sum
hoc, quod prophetavit Irmeiahu adversm omnes gnies:
:

omne quod scriptum

Nam utuntur eis eliam

ips gentes mullae, et reges magni reddamque

eis

secundm opus eorum,

et juxta

opus

manuum eorum.
me
:

15. Quia sic dixit

Dominus Deus

Isral

ad

me Sume
:

calicem vini furoris hujus de

manu

et propinare facis illum

omnibus gentibus, ad quas ego mitto

le.

nienl facie gladii,

quem ego

mitto inter eos.

nibus gentibus, ad quas misit

me Dominus

17. Et accepi calicem de manu Domini, propinare om 18. Jrusalem, Iehudah, regibus etprinciet
feci

16. Et bibent, et trement, et insa-

et civitatibus

et

ejus,

pibusejus: utponerem eas in soliludinem,

hanc

in

stuporem,
:

et in sibilum, et in

malediclionem
ejus
;

secundm diem

19.

Paroh rgi iEgypti,

et servis ejus

et principibus ejus, et

omni populo

20. Et omnibus
et universis
et universis
in

populis mistis, et omnibus regibus terra Us, et omnibus regibus terrse Pelisthim, Ascelon, et Azab, et Eeorn,
et rcsiduo

Asdod,

2I.Edom, etMoab,

et fdiis

Ammon

Sidon: et omnibus regibus insularum, qui sunttransmare.


lerminis anguli mundi.
serto.

25. Et
;

24. Et cunctis regibus Arabise,

cunctis regibus Zimri, et universis

22. Et omnibus rcgibus Sor, regibus 23. EtDedan, elThema, etBuz, qui habitant omnibus regibus iehoc omnibus regibus Madai; 20. Sed regibus Elam,
:

est,

Arabise,

et

et

cunctis regibus aquilonis propinquis, et remolis alteris ab alteris; et omnibus regnis terra,
ficie terra;

qu

sunt in superIsral
:

et

rex Sesach bibet post eos.

27. Et dices ad eos


non resurgatis

Sic dixil

Dominus exercituum Deus


mitto inter vos.

Bibite, et inebriamini, et vomite; et cadite, et


erit; si renerint accipere

facie gladii,

quem ego

28.

Et

calicem de

manu

tua ut bibant, dices ad eos: Sic dixit

Dominus exercituum: Biincipio malefacere, et


dixit

bendo

bibetis

29. Quia ecce


non

civitali,

super

quam invocatum

est

nomen meum, ego


illos

vos penits
exercituum.

eritis innoxii?

eritis innoxii;

gladium enim voco super omnes habilatores lerra,


:

Dominus
rugiet,

30. Et

tu prophclabis

super eos omnia verba hxc, dicesque ad

Dominus de excelso

et de habitaculo sanclo suo dabit

vocem suam; rugiendo

rugiet super habilaculum

suum; celeusma
:

veluli cal-

31 Yenit sonilus usque ad exlremum lerra; quia judicium Domino cum gentibus; judex est ipse omnis carnis, impios tradet gladio, dixit Dominus. 32. Sic dixit Dominus exercituum: Ecce malum egreditur gente in gentem et turbo magnus suscitabitur lalcribus terrae. 33. Et erunt interfecti Domino in die ill ab extremo terra; usque ad extremum terras noi plan.

canlium concinetur omnibus habitatoribus terra.

est

gentur, nec colligenlur, neque sepelientur


res,

veluti sterquilinium in superficie terrae erunt.

34.

Ululate, pastoaltei ulte-

etclamate; etinvolvite vos


et

in pulvere

majores gregis, quia completi sunt dies vestri ut jugulet

rum;

complel sunt dispersiones vestra, et cadetis veluli vas desiderabile.

35. Et peribit fuga pastonbus,


gregis, quia vastavit

et evasio majoribus gregis.

pascua eorum.

36. Vox clamoris pastorum, 37. Et succisa sunt pascua propter iram
paciflea

et ululalns

majorum

Dominus

furoris Domini.

38. Dereliquit tanqum

leunculus tabemaculum suum, quia fuit terra


furoris ejus

eorum

in desolationem propter

iram opprimentis, et propter iram

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Primus,

etc.

Quartus annus Joacim di-

il

unde

et tertius

annus regni Joacim dicitur etiam esse

citur primus esse imperii

Nabuchodonosor, quia priIl

primus Nabuchodonosor.
Vers. 3.

mus

is

annus nondm exactus

erat.

Cpit enim im;

tertiodecimo, etc. Josias 31 annis

perare Nabuchodonosor tertio imperii anno Joacim


S. s

regnavit

ex quibus

deme 12 supersunt novemdeciiu


8

xix.

, ,

255
quibus
si

IN

JEREMIAM
27, 7.)

236

addas quatuor annos quibus jam reguaverat

gent eos in servitulem. (Vide supra, 22, 13, et infra,

Joacim, 23 anni conficientur; quai

summa

est hujus

lemporis quo hactens Jeremias docuerat populum.

Quarto
illos

igitu
*xilii

anno Joacim pracdixit Jeremias annos


Babylonici
;

70

verat. Ipsl est, etc., vel,

et jam 23 annos prophetajam sttnt trs et viginti anni.

Locutus sdm, sub. verbum illud. Man suRGENDO,etc, id est, summ diligenti exponendo vobis volunlatem
Doinini.

id crimini illis datur? Nonne cocessre, cm resistere Chaldieis non possenl? Tamelsi ver sponl se subjecerint, nonne illis per Jeicmiam imperaverat Deus, ut colla submillcrcnl extremis calamilatlbus obruendi, nisi obtempraient l

et reges magni. Cur

acli

Gens aulem

et

rgnm

quod non

servierit

Nabuchodo-

Vers. 4.

Man,

etc., id est,

magn cura

et as-

sidue miltendo. (Vid. Ps. 63, 2, et 101, 8.)

Vers.
Vers.

5.
9.

Habitabitis (l),ad verbum Mittam et assumam. Missurus


(Vid. supra,
1,

habilate (2).

sum

ut

assumam, sub. ad me.


mecm.
fuit
Isai.

15.)

Sekvum

(Id est, cujus oper utar tanquni oper servi;

enim flagellum Dei, fecilque


45, 1, et
int'ra,

ipsius imperaa. Vid.

43, 10.) In stuporem. Vide supra,

18, 16. Sempiternas. Perptuas hic vocat, quse du-

raverunt septuaginta annorum spalium,


fuerunl captivi in Chaldae Judxi
;

nam

lot

annis

nosor rgi Bubglonis in gladto, et in fam, et in peste visitabo super gentem illam. Ut vatiinii hujus sensum probe assequamur tempora sedul distingunda sunt. Gentes Judaiis finitin, ineunle regnum Sedeci, legalos ad Sedeciani misre, poslulatum, ut initis un consiliis armisque. Nabuchodonosori occurrcrcnt, ejusque vicloriartim im petuin coercerent. Monuit tune illos Dei nomine Jeremias, ut colla Nabuchodonosori subderent, prenas mox recitalas minilatus. At minime lerriti fdus un inivre, invito Deo, muluam sibi opem pollicili. Aliquot post annos, cum Nabuchodonosor de Sedeciaj fide dubitarct illunique secreto fdere cum /Egyptis junclum esse inlelligeret ingenti cum e.\ercilu in Judaiam veniens llierosolyinam aggressus est. Slatim
,
,

quibus elapsis rc-

vocaturus erat eos Deus in terrain sanctam.

Vers. 10. ab
d.
eis. (Vid.
:

Perdereque faciam,

id est,

auferam

supra, 7, 34, et 16, 9.)


captivilatis erit

Vocem

sponsi, q.

Tempore

maximus

luclus in ter-

ra

nullai tune

celebrabuntur nuptiaj. Molarum. Per

tnolas intelligit
(est

instrumentum duabus molis consians

vero Idumai, mmonit. MoabiUe vires cum illo junxrc in Sedeeiam, sprelis promissionibus ac lide quibus sese erga Sedeeiam obstrinxcrant. Hanc illis perfidiam exprobrat hic Jeremhs. Nabuchodonosori, quanqum validissimo, et genlihus innumeris stipalo, serviislis, vel, arma cum Nalmchooonosore junxistis, irt Judai periiiciem, cm illius impelum coercere possetis quippe gentes opibus et numro florentissimx> , modo vires un conjungero
,

enim

duale),

quo eondimenta teruntur,

q. d., tune

placeret.

non

agilabitis convivia.

(Clericus accipit simpliciter


si

de lapidibus molaribus, quorum


pitum,
tollis

alicunde tollas stre-

panem, proinde

incolas.)

Lumen lucerea funa-

n^e, sive,
lia

lucem facul. Per faculas

intelligit

quai magnificis conviviis

magn

copia adhiberi so-

ient.

Vers. 11.
gentibus
iltis,

Servient gentes
et rgi Babel).

Cerlissim novimus ex Scriplur Idumrcos ad Nabuchodonosoris copias accessisse id rcqu ceilum de AmmoKilis et Moabitis est. Arguit Ezecliicl Tyrios et Sidonios, quod Ilierosolym expugnalionc cl exeidio gavisi fucrint. Dcnique .Dgyplii nonnihil moverunt, ut suppetias ad Sedeeiam afl'errent. Innucre videlur Ezechiel 30, 21, aliquam cum egyptiis pugnam, qu Braclnum Pharaonis inf'erior ^Egyptius fuit confregi : et ecce non est obvolutum ut rcslituerclur ci $a:
:

ist^

(vel, servient

nitas.

Vers.

12.

Visitabo, etc. (Naboniduin puniam


(3).

per Cyrum. Grot.)

Vers. 14.

Utentur

eis (4), etc.,

utenlur oper
id est,
id est,
,

eorum, sub. tanqum oper servorum,


(1)

rediut ex

A seculo, et usque

in

seculwb

quo tempore jam olim

in cain ingressi estis

non mi-

grarclis ex e, ut eam perptua possiderelis ; peccata autem vestra vos inde expulcrunt, ut supra, c. 7, 7.
(2)
nit,

Vers.

6.

Post deos,
sed speciem

eic.

aliis pcccaiis,

unam

Maldonatns.) absolvit eos de pro pluribus hic po(

Non

superstiliones , etc. , tuin juia Deo nihil est preliosius puro et legltimo cultu tum ut ostendat ipsos prorss Deo del'ecisse. (Calvinus.) Vers. 7. In haldm vkstrum , vel, vobis; iilt/ttc veslro malo , non meo. quem peccata vestra non l;

nempe eorum

Recentiorcs interprtes Ilebraum aliter reddunt scrvilulem adegcrunl populos regesque plurimos, illos eliam subjicicnt serviluli gentes niult, et reges magni. Ad verbum Quoniam usl ntni illis, ila illos gentes mult cl reges magni. Quanqum demoustrare non possumus, gentes Ghaldis auperalas, prxserlim cas hic recensitas, ^Egyplios, Piinices, Idumos, Moabilas, Ammonitasll atate iinperium in Ghalda>os exercuisse, id cert prcplielis omnibus prdici, falenduin est. Scribit Isaias fore ut reges Hierosolynue serviant, eamque restituant, gentes vero alina? coram ill procumbanl, ac peduin illius pulvcrein lambant. Alibi ail l'ulurum, ut Isralite sibi eos subjicianl, quibus ipsi olim obnoxii fure, suivisque dominis imperent Krunt capientes eos qui si
:

Quoniam Chaldxi ad

ceperant,

el

subjicicnt exactores suos.

Everso Chaldao-

dunt, q. d.
(5)

Non mcani causam ago, sed vestram.


in

(Synopsis.) libro isto. Hic sequuntur in Gr;eco prophtie, hujus prophtie ad versus gentes varias: ut, eouira Elymftos ca quani nos lin bemus 49, 35; deinde illa contra ^Egyptum, quae nobis est capitc 46, tum contra Babylonem, quani nos liabemus capile 50 et 51 deinde ilf 47, 48, 49. PoBten scqmmtur ea qu.c in hoc sunt capile coflfmate 15. Non improbo. Vdentur enim isi prophcliai iudicaW, cm dieilur / libro isto quem pi'oplthv'tt Ja-cmins adversiis omnes gentes. (i.rolins.)

impeiio, hi hoslibussuis summo in conlemptu fuerunt ; quamobrem Jeremiai oraculum salis explicalur. Si versionem VulgiUa; servarc placcat , qucum conveniunt Aquiia et Tbeodotion, conciliari cum llelir.i'o Quoniam etiam gentes numro flopolcst, si \eilaliir

rum

Ohne quod scriptum est

rentes, cl reges locupletissimi servierunt inter eos, vel,

sub
rric,

eis.

Sive

Quia

h;e gentes,

et reges opulcntissimi servierunt

quanqum florcnlissicum eis, sub eis,

in

eorum

exercilu.

Sua jam oracula pronunliavcral Jeremias, quemadmoduni ex versiculi superioris fine videlur, nedm in Ghaldaaps, ycrmcliam in ea'teios; quaoqum in Jeremirc libro leguntur c'aj ite 48, 4/ et sequentibus
QuaihbVein colisifnanda sunt a::ie (|nnrium Joakimi anniim in quem compi'tulil ea qna: capitc v 25 narraulur. In Koman septuaginta Inlerpiclum cdilioue

(4)

QUIA SEtlVIEllUNT

EIS,

CUM KSSENT UiMLS MLL.L,

237
Vers. i5.
id est,
est,

COMMENTARHM.

CAP. XXV.
Secundcm dieu hanc

238
Sedeciam. ncipit Deus
id est, ut hodie videre est,

Furoris hujjs,

vini

inquam

furoris,
;

ligere i'oacim, Joachin et


suis.
:

caiicem plnum vinc indignalionis hujus

hoc

caiicem plnum non vino ab uvis expresso, sed

aut, ut res habet. Haoc verha adjecta sunt

Jeremi

mdignatione, furore, afflictione. Calix vino plenus (i),


est vindicta et tribulatic. Oslendit hic

post captivitatem Babylonicam,


captivitatis implet, et

hoc

est,

propheti
redacti

Dominus

se esse

cm

in

unum volumen
poterant.

iratum Judieis et omnibus vicinis populis. (Vid. Ps. il,


6, et infra,

sunt hi sacri
tatem,

libri.

Nm cm

priedicebathanc captivi-

51, 7.)

hxclocum habere non

Vers. 16.

Et trement. et insanient,

pro,

cmintel-

Vers. 19.
24, 7.)

Paroh
Et

rgi ^gypti. (Vid.

2 Reg.,

que biberint incipient tremere et desipere. Regibus ejus; per reges videtur Vers. 1S.

Vers. 20.

omnibus populis mistis, ad ver-

bum,
vers. 14 et consquentes hic non leguntur, loco moti, atque post sex capita inserti, scilicet capite 35 ejusdem editionis. Aliqui tamen codices illos hic l'erunt

et

universmiscellane. Intelligitpopulumquemdiversis ac variis gentibus con-

dam miscellaneum ex
flatura,

habitantem in desertis finitimis Jrusalem.

transpositos, veluli Complutensis Nobilii, et vari lectiones Polyglottorum Londineusium , in 4. Legit hos versus Tlieodoretus, sive emendaliori c.odice usus sit, qum S. Hicronymus sive ex ali versione subdiderit, vel etiam ex Hebroel Syro, quos (Calmet.) ille hic rcitt, vers. 25. 1 Hugo et S. Thom. Jeremioe (1 ) Sume caliceh. Notai in visione ostensum et oblatum fuisse Deo caiicem qui signiu'cabat justam mensuram vindicte et vini suppliciorum qtiihus Deus per Chalda;os quasi vino inebriaturus crat impios Judseos et gentes, ut pen ad hune vicissim ipsisinsaniam vi doloris adigerenlur met Chaldreis similiter per visionem propinal, id est, proedicitet comminalur Jeremias. ItaTheodor., Hugo, S. Thomas et alii. Idque quia ipsi quasi ebrii vino erroris et seelerum, imp^gerunt et collapsi sunt in hanc Calix irali Dei manum. Sic calix sumitur psal. 74, 9 in manu Domini vini meri plenus mislo, et inclinavit ex hoc in hoc ; verumtamen fx ejus non est exinauita. Et lsake 51, 17 Usaue ad ftindum caticis soporis bibisti, et potsti usque ad fcer, : iinde caiicem hune inox Jeremias vocal (jladium cm subdit Insanient facie gladii. Alludit ad symposiarcham , sive modimperatorem, qui convivii prajfectus erat, et cuique suum caiicem admetiebatur el lemperabat, talis enim modimperator in mundo est Deus, de quo plura alibi. Addil Sanchez, caiicem hune esse eum, qui damnatis ad moriem dabatur ut forlis eam ferrent ; ideque

minime

(Vid.

Exod. 12, 38.) Us. (Vid. Job. 1,1.)

Vers. 22.
telligit

Sor,

etc. (Vid. Isai. 25, 1.)

Mare.

In-

Medilerraneum. Reges insularum sitarum in

mari Mediterraneo, Cyprum,


cal, et alias

Rhodum

et

Cretam vomaris Medi-

maris Mediterranei insulas. Trans mare


liltora

autem, sive ultra mare, sive ultra


terranei, id est,
in

medio mari.

Gallic, fort avant


dicit,

dedans la mer, non enim omnin ultra mare


ultra littora ejus.

sed

(Cterni videsis infra, 47, et 49, el Tabulas Geograpb.)

i.

Vers. 23.
los sitos in

Terminis anguli,
Arabie,
et

id est,

omnes popu-

extrem parte orbis, remotissimos quosque


9, 26.)

populos terra sanct. (Vid. supra,

Vers. 2i.
bus, etc.,
pilur, ut
et

suh.

felicis.

Hoc est omniest acci-

ad verbum,

omnibus. Aut, pro id


:

de un sol Arabi loquatur


:

aut verlendum,

omnibus regibus Arabi

ut per istam

Arabiam
et

in-

telligat

Arabiam desertam

cm

sit

duplex.

Vers. 25. Vers. 26.

Elam. (Vid. 49, 34 seq.) Alteris ab alteris, se invicem. Ad


infra,
,

verbum,

viro fratre suo. Hebraismus. Terra:, sub.


id
es.l)
,

sanct (Vid. Ps. 95, 1

maxim

parti regio(i),

Sanchez censet hsec non per visionem, sed reips perala esse Jeremi, ideque eum, instar Habacuc Daniel. '4, ab angelo traductum esse per
Hinc
2,
,

num

terrre qira sunt

circm Jrusalem. Sesach

id est, Babylonis, ut vertit

Chaldaeus paraph., q. d.

provincias hasce pleno autpotis


;
,

omnes eum

Ubi rcx Dabylonis alios reges subjugaveritaut


rit,

afflixe-

calice

divini

i'uroris

qui ex singulis hisce genlibus Hierosolymam ventilabant , prasertim in festo Paschae Pentecostes , aut Tabernaculoruni , caiicem
iis,

eum

tandem subjugabitur rege Persarum. Vide

infra.

51, 41.

hune propinsse

ut,

cm

Vers. 27.
tiplicatio

Et inebriamini
:

et vomite,

etc.

Mul-

in suas singuli sedes

remitem
et

grarent, doccrent cives suos, quid ad nationos illas in mandatis Deo habuent Jeremias. H;ec sentenlia probabilisest, prior tamen uti communior, ita facilior est et planior. Difficile enim est concipere quomod
tt tamque remot;e gentes Hierosolymam uno eodemque tempore confluxerint. Deinde , quia id quod sc-

conjunclionum, pro, Bibitc usque ad


ita ut corrualis,
el

ebriela-

vomitum, atque

postea non
se, sed

resurgatis, q. d.

Temulenti postea redeunt ad

vos

ita

corruetis ut

nunqum restituamini in pristinum

quitur

El bibent , el lurbabunlur el insanient facie plan significal lmcc omnia non reips, sed symbolic esse peracta. Nec enim reips gentes biberunt caiicem Jeremi acceptum, moxque turbalae sunt, et insanierunt facie gladii nec enim calix estgladius, aut gladium parit. Calix ergo hic, uti et ejus haustus sive polalio, imaginarius fuit non realis videbalur enim Jeremias sibi videre , qud caiicem acciperet Deo, eumque Deijussu propinaret gentibus umque ilke eum recusarent , invitas coegit eum bibere et haurire eo hauslo mox turbatoe sunt , et quasi ebrii cperunt stringere gladios contra sese invicem, seque mutuo pugnis et proeliis conficere. Quod nihil aliud fuit , qum justo Dei judicio et vindicta exortas esse inter eos lites et rixas quac in muluas caedes eruperunt. Secs est de calenis cap. 27, 2, lias enim reips misit Jeremias ad geutes, uti ibipalebit. 'Corn. Lap.)
: ,

(i)

gladii,

(Sesach) acnigma
la lalenter

Et rex Sesach bibet post eos; in fac voce quoddam lalet, voluit enim prophesit

hc voce significare regem Babylonis ; ut idem quod Babel. Non quod civitas illa unqum sic fuerit appellata, sed quod per nigma, ut dixi, Babel signicetur. Pro cujus rei iniellectu sciendum est, in voce (Babel) esse apud Hebrocos 1res litteras, et similiter trs in voce Sesach et quidem quae eumdem ordinem in alpbabelo oblineant sed litleraj
Sesach
:

Babel incedendo in alphabeto, ordine recto, litterae ver reddentes vocabulum Sesach procedendo ordine inverso. Hoc ergo nigmale propheta per Sesach, vult Babel seu Babylonem intelligi. Id quod prudenter propheta faclum fuisse rect annott Hieron., ne

jam civilatem Jerosolymam obsidebat, furorem contra se provocaiet. Confer c. 51, v. -41.
rgis, qui
(Estitis.)

259
stalum;
vel, ut

IN

JEREMIAM
Vers. 53.

240

de solis Judseis intelligatur hic versus:

Interfecti

a Domino, (ad verbum,

Cadelis et non resurgetis, nisi post longum tempus,

neinpe post septuaginta annos.

Vers. 29.

Super

inlerfecli Domini, id est, multi, juxta Ps. 50, 7, vel) sub. jussu. Qui interfecti fuerint Romanis, jussu Do-

quasi invocatum, etc., id est,

mini; hc sub Tito acciderunt.

qua; dicitur urbs Domini, 1


ut incipiat judicium
pit

Pet. 4, 17
si

Tempus

est

domo Dei: qubd

primm

Vers. 34.
inci-

Ululate. Lugete,
:

vel, gemite.

Invol-

nobis, quis

erit finis

Evangelio? Penitus, etc.,

eorum qui non credunt Dei ad verbum, absolvendo ab-

vite vos
ei
se.

(aliquando, aphar, id est, cinis sive pulvis,


ut Ezech. 27, 50 )in cinere volutabunt

adjungitur

solvemini ? non absolvemini, id est, et vos


iretis?

impun ab7, et Ps.

Dispersio.nes vestr,e, ad

verbum,

et

dispersionum

non impun

feretis. (Vid.

Exod. 20,

veslrarum, (sub. dies, prcedentibus.JDESiDERABiLE,

84, 12.)

ad verbum,

desiderii, id est,

pretiosum.
etc. Ilebr.
r

Vers. 30.
ostendet

Rugiet
leonis.
:

id est,

iram suam rugitu


intelligit

Vers. 57. Et succisa sunt,


dentur liabitacula pacis. id
est,

Etexci-

more
q. d.

Haritaculum suum;

urbes terra sanctx

templum,

Terribili

voce incitabit Babylonios ad

qu

agilabant pacem.

perdendum templum suum. Celeusma. Adhorlabitur


Nabuchodonosor ad eversioneni Judicorum. (Vid. infra, 48, 33.)

Vers. 58.

Dereliquit,
suum
fortiler

etc. Praterila

pro futu-

ris, deseret ut leo, etc.

Deus tuebatur templum suum


:

Vers 51.

So.mtus,

etc., strepitus s-ive


intelligit

tumullus;
ill

ut leo anlrum

nunc autem abscedet

et

hyperbole est; aut cert

de regione

tan-

deslruetur. Opprimentis,
vel,

ad verbum,

depopulanlis,

tm. Judex est, \el,judicio contendet.


Vers. 32.
bella.

vim

inferentis,

Egreditur,

(sub. gladii, ut habetur expresse

etc., id est, orientur varia

infra. 46, 16, et 50, 16, et ut vertre septuaginta et)

lateribus, id est, finibus. (Vid. supra, 6,


:

Chaldams

parapli.

facie

gladii odio habentis, vel


Ita

22.) Proedicit desolationem secundi templi

pris de

inimici, qui est sicut

vinum inebrians.
facie

deducit tout,

primo

egit.

Orientur gravissima bella in mundo, ve-

vinum. (Hicronym.,

columb;

id est,

Assyrio-

nietque magnus exercitus oppugnalum Jrusalem ex

rum, qui columbam

in vexillo

habuerunt. Sclnndler.

longinquissim regione.

favent Septuaginta Sophon. 2, 1.)

CAPUT XXVI.
1. Inprincipio regni

CHAPITRE XXVI.
Josi rgis Juda
: :

Joakim

filii

1.

Au commencement du rgne de Joakim,

fils

de
:

factum est verbum istud Domino, dicens


2. Ha;c

Josias, roi de Juda, le Seigneur


2. Voici ce

me
:

dit ces paroles

dicitDomiuus

Sta in atrio

doms Domini,
de quibus ve-

et loqueris ad

omnes
tibi

civilalcs Juda,

niunt ut adorent in

domo Domini,

universos sermones
:

quos ego mandavi


trabere verbum
:

ut loquaris ad eos

noli sub-

que dit le Seigneur Tenez-vous l'entre de la maison du Seigneur, et dites tous les habitants des villes de Juda qui viennent adorer dans la maison du Seigneur, tout ce que je vous ai ordonn de leur dire ; n'en retranchez pas la moindre parole
:

3. Si forte audiant et convertantur

unusquisque
fa-

via su

mal

cere eis
4.

quod cogito propter malitiam studiorum eorum?


:

et pnileat

me

mali,

en quittant leur mauvaise voie, afin que je me repente du mal que j'avais rsolu de leur faire cause de la malice de
5. Ecouleront-ils, et se convertiront-ils

leur

cur?
:

Et dices ad eos

Hc

dicit

Dominus

Si

non
dedi

audierilis

me,

ut ambuletis in lege

me, quam

Vous leur direz donc Voici ce que dit le Seigneur Si vous ne faites ce que je vous dis en marchant selon la loi que je vous ai donne,
4.
:

vobis
5.

Ut audiatis sermones servorum meorum proplie-

5.

mes

serviteurs,

Et en coutant les paroles des prophtes qui sont que je vous ai envoys, et que vous
;

larum, quos ego misi ad vos de noelc consurgens, et


dirigens, et
6.

n'avez point couls

non audistis
sicut Silo, et

6. Je rduirai cetle

maison dans

le

mme

Dabo domum islam


in

urbem
terra;.
,

liane

Silo

et je rendrai cette ville l'excration

tat o est de tous les

dabo
7.

maledictionem cunclis gentibus

peuples du monde.

Et audicrunt sacerdotes,

et propheia:

et
in

omnis

populus, Jcrcmiam loquentem verba haec

domo

Domini.

7. Les prclres , les prophtes et tout le peuple entendirent Jrmie qui disait ces paroles en la maison du Seigneur.

8.Cmquecomplsset Jeremias, loqnensomniaquoe


praceperat
ei Dominus, ut loqueretur ad universum populum, apprehenderunt eum sacerdotes, et propheta;, et omnis populus, dicens Morlc morialur.
:

Jrmie ayant dit tout ce que le Seigneur lui ordonn de dire tout le peuple, les prtres, les prophtes et tout le peuple se saisirent de lui en disant 11 faut qu'il meure.
8. Et,

avait

9.

Quare prophclavil

in

nomine Domini
:

dicens

Sicut Silo crit

domus

hsec

et

urbs

ista

desolabitur

eo qud non

sit

habita tor? Et congregatiis est omnis


in

populus adverss Jeremiam


0.

domo Domini.
:

9. Pourquoi a-t-il prophtis au nom du Seigneur, en disant: Celle maison sera traite comme Silo, et celle ville scia dtruite sans qu'il reste personne pour l'habiter? Alors tout le peuple s'assembla contre Jrmie dans la maison du Seigneur.

Et audierunt principes Juda verba hsec

et

ascenderunt de

domo

rgis in

domum

Domini, cl se-

derunt in introitu purUc doms Domini novae.

10. El les princes de Juda ayant entendu ceci, montrent de la maison du roi la maison du Seigneur, cl ils s'assfrent l'entre de la porte neuve de la maison du Seigneur

241

COMMENTARIUM. CAP. XXVI.


et

242

11. Et locuti sunt sacerdotes et prophtie ad prin-

cipes

ad

omnem populum
:

dicentes

Judicium

mortis est viro huic

quia prophetavit adverss civi-

11. Alors les prtres et les prophtes parlrent aux princes et tout le peuple, en disant : Cet homme mrite la mort, parce qu'il a prophtis contre cette
ville,

comme

vous l'avez entendu de vos

oreilles.

lalem istam, sicut audistis auribus vestris.


12. Et ait Jeremias ad omnes principes, et ad universum populum, dicens Dominus misit me, ut proplietarem ad domum istam, et ad civitatem liane,
:

12. Et Jrmie dit tous les princes et tout le peuple : C'est le Seigneur qui m'a envoy pour parler celte maison et celle ville, et pour lui prdire tout ce que vous avez entendu.

omnia verba qu
13.

audslis.

vestra
nilebit

Nunc ergo bonas facile vias vestras et studia et p, et audile vocem Domini Dei vestri
:

Dominum

mali, quod locutus est adversm

13. Redressez donc maintenant vos voies, rendez plus pures les affections de votre cur , et coutez la parole du Seigneur votre Dieu ; et le Seigneur se repentira du mal qu'il avait rsolu de vous faire.
14.

vos.
14.

Pour moi
qu'il

Ego autem ecce

in

manibus

veslris

sum

je

suis

entre vos

mains

faites

facite

de moi ce

vous

plaira.

mini quod
15.

bonum et rectum est in oculis vestris. Verumtamen scitote et cognoscite, quod

si

oc-

15. Sachez nanmoins, et soyez-en persuads, que,

ciderilis

me

sanguinem innocenteni tradetis contra


et contra civitatem istam et habitalores

vosmelipsos

ejus. In veritate

enim misit me Dominus ad vos, ut

lo-

querer in auribus vestris omnia verba hc.


16. Et dixerunt principes, et omnis populus, ad

vous me faites mourir, vous rpandrez un sang innocent que vous ferez retomber sur vous-mmes sur cette ville et sur ses habitants parce que c'est vritablement le Seigneur qui m'a envoy vers vous pour vous dire tout ce que vous avez entendu.
si
. ;

sacerdotes

et
:

ad prophelas

Non

est viro huic judi-

cium mortis

quia in nomine Domini Dei nostri locu-

16. Alors les princes et tout le peuple dirent aux prtres et aux prophtes : Cet homme n'a point mrit Vc mort, parce qu'il nous a parl au nom du Seigneur notre Dieu. 17. En mme temps quelques-uns des plus anciens du pays se levrent et dirent toute l'assemble du
,

tus est ad nos.

17. Surrexerunt ergo viri de senioribus terrai et

di-

xerunt ad

omnem clum
,

populi, loquentes

peuple
Juda,

18. Micha?as de Morasthi fuit prophela in diebus

Ezeohi rgis Juda


dicens
:

et ait

ad

omnem populum
:

Hc

dicit

ager arabitur, et
et

Dominus exercituum Sion quasi Jrusalem in acervum lapidum erit


:

18. Miche de Morasthi prophtisa au temps d'Ezchias, roi de Juda et il dit tout le peuple de Juda :
;

19.

mons doiiis in excelsa sylvarum. Numquid morte condemnavit eum Ezechias rex
et deprecali sunt faciem

Voici ce que dit le Seigneur des armes Sion sera laboure comme un champ; Jrusalem sera rduite en un monceau de pierres , et cette montagne, o est le temple, deviendra une haute fort
:

Juda et omnis Juda? numquid non timuerunt Domi-

num

Domini

? et

pnituit

Dominum
stras.

mali,

Itaque nos facimus

quod locutus fuerat adversm eos. malum grande contra animas no-

19. Fut-il pour cela condamn mort par Ezechias, roi de Juda, et par tout le peuple? ne craignirent-ils pas au contraire le Seigneur? et n'olfrirent-

20. Fuit quoque vir prophetans in

nomine Domini,
:

pas leurs prires devant le Seigneur? et il se remaux dont il avait rsolu de les affliger. Ainsi nous commettons maintenant un grand crime qui retombera sur nous.
ils

pentit des

Urias

filius

Semei de Cariathiarim

et prophetavit

adverss civitatem istam et adverss terram banc,


juxta

20. II y avait aussi un homme nomm Urie, fils de qui prophtisait au nom du Smi de Cariathiarim
,

omnia verba Jeremi.

Seigneur, et qui avait prdit contre celte ville et contre ce pays toutes les mmes choses que Jrmie.
21. Et le roi Joakim, tous les princes et les plus puissants de sa cour l'ayant entendu , le roi voulut le faire mourir. Urie le sut; il eut peur, et il s'enfuit, et
se relira en Egypte.

21. Et audivit rex Joakim, et


principes ejus, verba haec
:

omnes potenles,

et

et qusivit
:

rex inlerficere

eum. Et

audivit Urias, et timuit

fugilque, et ingres-

sus est jEgyptum.


22. Et misit rex Joakim viros in

iEgyptum

Elna-

ihan filium Achobor, et viros

eum

eo in /Egyptum.
:

22. Et , le roi Joakim ayant envoy Elnathan fils d'Achobor, et des hommes avec lui oour le prendre dans l'Egypte,
,

23. Et eduxerunt Uriam de jgypto

et

adduxerunt
gladio
:

eum ad regem Joakim


24. Igitur

et percussit

eum

et

projecit cadaver ejus in sepulcris vulgi ignobilis.

23. Ils en tirrent Urie , et l'amenrent au roi Joakim, qui le fit mourir par l'.pe, et voulut que son corps ft enseveli sans honneur dans les spulcres des derniers du peuple.
24. Ahicam ment Jrmie,

manus Ahicam
in

filii

Saphan

fuit

eum

Jere-

mi

ui

non traderetur

manus

populi, et inlerfice-

rent eum.

donc puissamne ft abandonn entre les mains du peuple, et qu'on ne le fit mourir.
,

fils

de Saphan

soutint

et

il

empcha

qu'il

TRANSLATIO EX HERR^O.
1. In principio regni

Iehoiacim

dixil in

Dominus

Sta in atrio
universa

domo Domini,

verbum istud Domino, ut dicerct: 2. Sic doms Domini, et loquere ad omnes civitales Iehudah, qui veniunt ut incurvent se verba, qu prcepi libi ut loquaris ad eos ne prohibeas verbum, 5. (Si forte
filii

Iosiiahu rgis Iehudah, fuit

audiant et convertantur unusquisque via su mal


tiam

et

pnitcat
:

operum eorum.)

me
Si

mali quod cogito facQre cis propter maliin lege

4.

El dicesad eos

Sic dixit

Dominus

non parueritis mihi ut ambulelis

J43
me, quain dedi coram vobis,
5.

IN

JEREM1AM
meorum propbelarum, quos
et propbetae,

244
mitto ad vos

Ut obtemperelis verbis sen'Orum


illis
;

man surgendo,
dabo
in

et

mitlcndo, et non paruistis

G.

Et dabo

domum

istam sicut Siloh, et urbem banc atque universus po-

maledictionem cunctis gentibus terra.

9.

7.

Et audierunt sacerdotes

pulus. Irmeiabu loquentem verba

hc

in

qu prceperat Dominus
omnis populus, dicendo
erit
:

ut loqueretur

cm consummsset Irmeiahu loqui omnia ad oninem populum. apprehenderunt eum sacerdotes et propbetae, et
domo Domini.
8.

Et

fuit,

Moriendomorieris.

Quare prophctgli
sit

in

nomine Domini, dicendo

Sicut Siloh

domus
in

ista; et urbs ista desolabitur, ita ut

non

habitator? Et congregatus est omnis populus adverss

Irmeiahu
i'im

domo Domini.

10.

Et audierunt principes Iehudah hc; et ascenderunt de

domo

rgis in do-

Domini, et sederunt

in oslio
:

port Domini nov.

11. Et dixerunt sacerdotes et

prophet ad principes

et

ad

omnem populum,

dicendo

Judicium mortis est viro huic; quia prophela\it contra civilatem istam, sicut

audstis auribus vestris.

12. Et ait Irmeiahu ad

onmes

principes et ad universum populum, dicendo

Do-

minus misit

me

ut

prophetarem contra

domum

istam, et contra civilatem hanc

omnia verba qu
vestris
si
;

audistis.

15. Et nunc bonas facile vias vestras, et opra vestra, et obeditevoci Domini Dei vestri; et pnitebit

num

mali quod

locutus est adversm vos.


;

bonum et sicut rectum est in oculis vestris nem innocentem tradilis super vos, et super

Domi-

14.

15.

Ego autem ecce sum in manibus Vermtamen sciendo sciatis quia

facile

mihi sicut

occideritis

me, sangui-

civilatem islam, et super habitalores ejus

in verilate

enim misit

ad vos, ul loquerer in auribus vestris omnia verba hc. populus ad sacerdotes et prophetas Non est viro huic judicium mortis

me Dominus

16. Et dixerunt
;

principes, et

omnis

quia in nomine Domini Dei nostri lo-

cutus est ad nos.

17. Surrexeruntque viri de senioribus terra

et dixerunt

ad

omnem

ccetum populi, dicen-

do

18.

Michah
:

Morasliles vaticinatus est in diebus Cbizciiahu rgis Iehudah, et ait ad universum


Sic dixit
:

populum

Dominus exercituum Siion ul ager arabilur; et lerusalem ut deserlum erit; et Iehudah, dicendo 19- Numquid ob id intcrlciendo interfeccrunt eum Chizciiahu rex Iehudah. mons doms in excclsa sylv. et omnis Iehudah? annon timuit Dominum, et precatus est facicm Domini et peenituit Dominum mali quod

locutus fuerat adverss eos? Et nos facimus


vaticinatus est in

malum grande

contra animas nostras.


:

20. Et

fuit

eliam vir qui

nomine Domini, Uriiabu

filius

Semaaiabu de Cirialb-iearim

et prophetavit adverss civita-

tem istam,

et

adverss terram hanc juxta omnia verba Irmeiabu.

21.
in
;

Etaudivit rex Iehoiacim, et

omnes

potentes ejus, et

omnes

principes verba ejus

et qusivit rex interficere

eum. Et

audivit Uriiahu, et timuit,

fugitque et ingressus est .dgyptum.


et viros

eum
filii

eo in ,/Egyptum.

22. Et misit rex Iehoiacim viros 23. Et eduxerunt Uriiabu de iEgypto


in

cim, et percussit

eum

gladio; projecitque cadaver ejus in sepulcra

^gyptum, Elnalhan fdium Achor, adduxerunt eum ad regem Iehoiafiliorum populi. 24. Tantm manus
et

Achicam

Saphan erat eum Irmeiahu, ut non traderet eum

manu

populi, ad inlerciendum

eum.

COMMENTARIUM.
Vers. (1)2.
Sic dixit, etc.,

hc enim dixit mihi

prophetam
scriba
in

vatem

et

hominem

legis

peritum

qui

Dominus. Verba prophet, per parenthesim. Ad omnes civitates, ad omnes uiros urbium Ne prohibe as
.

novo Testamento dicilur;

significat

etiani
sibi

falsum prophetam, hoc est,


pr<vphetandi auctoritatem.

hominem sumentem

verbum; vel, ne subtrahas quidquam.


Vers. 5.

Si forte audiant,
;

etc.
,

Forte audient et

Vers. 8.

Prophte,

id

est, scrib et rabbini.

convertentur
tiam.

et

me

pnitebit, vel

Et

peniteat me mali, id

mutabo sentenest, mutabo senten-

Moriendo morieris; Hebr., cerl morieris (Vid. sup.,


5,

H)

(1).

tiani afflictionis

Vers.
Vers.

4. 6.

quam, etc. (Vid. 1 Sam. 15, H.) Et dices, die, inquam (2). Suon. Silo urbs sita in tribu Benjain

(1 ) Apprehenderunt eum sacerdotes et prophtie, ET OMNIS POPULUS, DICENS MORTE MOR1ATUR. Quritur
:

quomodo non

min, Josue 18,

arca testamenti,
galis allata fuit.

eum

qu trecentis fer annis permansit tabernaculo ex quo illc Gal-

Sed urbs hc qu quamdi arcam

habuit, frequens et populosa fuit,

admodm

infre-

quens
4

et

solitaria visa est

capta arc Palstinis

Sam.

4. (Vid. sup., 7, 12.)

Vers.
(1)

Prophtie. Vox Hebraa nabi regni Joakim. Velustius Vers.


7.
significat
1.

In principio

hoc vaticinium aliero, quod superiori capite recitalur, cm illud ad quartum Joakimi annum, hoc ad illius exordia pertineat, ad primos vidt liect regni auilos, cm, teste vers. 21 hujus capilis, ab aliquo jam (Calinet.) tempore Joachim regnaret. (2) Vers. h. r- Misi ad vos de nocte consurgens, id est, sollicitudinc assidu, ut 7, 15; 11, 7; 25, 5,4. Et non audistis, id est, quos non audistis. (Grotius.)
est

contrarielur huic id quod infra v. 16, babetur : Dixerunt principes et omnis populus ad sacerdotes et prophetas : Non est viro huic judicium mortis. Ad hoc responderi potest dupliciler Uno modo populum pris incilatum sacerdotibus et prophelis conlra Jeremiam sic conclamsse poslea vero junxisse se principibus civitatis, et pro Jeremi loculum ; citb enim, inquit D. Hier., indoclum vulgus, accepta ratione, mutai sentenliam. Aliter dicendum, non semper qux univcrsalitcr dicunlur in Scriptur sacra, universaliter omnin esse intelligcnda ; sed notam universalilatis sp niulliludinem significare, id est, pro mullis poni. Sic enim et Apostolus loquitur2Timolh.,4: Omnes me dereliquerunt, et : Omnes qu sua
: ;

sunl (jurunt, Philip. 2, v. 21. Ilaque significabitur magnam populi partem stelissc partibus sacerdolum

accusantium Jeremiam, et nihilomins alios mullos quoque jnnxissc se principibus civitatis, qui Jercmi causam defendebant. Aut, quod est verisimilius, mul tos eliam ex iis qui antea eum ad neeem poscebant,

poslmodm principum

auctoritatc motos, scnlentiaio


245
Vers. 10.

COMMENTARIUM CAP. XXVH.

246
,

Et audierunt. Audierunt
Templum enim

autem.

Et

Vers. 20.

Et fuit etiam
,

etc. Impii qui

tumul,

ascenderunt.

erat silum in vertice

tui inlererant

conlrarium hoc citant exemplum


,

ad

niontis Sion (Vid. Ps.


feriore.

48/2), regia ver in Ioco inEt sederunt, more judicum. Nov.e. Chaldxus
j

principum sententiam elevandam

ac

si

dicant

Res

Paraphrasles, Orienlalis
et quae fortass

qu omnium maxima

erat,

quidem sic se habet anno accidit cur non


;

ut dicitis
et

sed contrarium hoc

hoc exemplum proferlis, et


insidiabantur vitae Jere,

insiaurata fuerat,

unde nova diceba-

idem
mise.

facitis

Jeremioe?

Isti

tur,

2 Reg.,

15, 55.
etc.

Juxta omnia ,

etc., vel

iisdem verbi quitus Je-

Vers.

H.

dignus est

Vers. 15.

Judicium mortis est, Hebraismus, morte Sanguine! Hebr. Sanguinem


(1).
,

remias.

Vers. 23.
bilis
,

Filiorum populi,
Cadaver ejus non

id est, vulgi ignofuit

etc.

q. d.

sepultum more

innocentem ponetis super vos,


proptcr cujus

id est

eum

occidctis

aliorum prophetarum

mortem

daturi estis

pnas; neque
missus

Vers. 24.

Manus,

(1). (Vid. Ps. 82, 6.)

id est

favor, q. d.

Impii

illi

solra vos, sed etiam baec urbs et cives ejus.

Vers. 16.

infirmare non potuerunl sententiam principum. Achi-

In nomine Domini,

id est,

cam enim
non
fuit

qui inter eos erat nominis magni, favebat


libidini vnlgi

Deo

(2).

Vers. 18.

Ut descrtum

Jeremia; unde concilio principum,


erit,

ad verbum

in acer-

permissus.

vos lapidum erit, id est, plena erit ruinarum.

domus, etc., id est,


erit

mons Moria

ubi est
(3).

Et mons templum
,

plenus arboribus. Hebraismus

mutasse. Et concurrere videtur utraque solulio.

Nomine Domini, etc. Quem facis conVers. 9. trarium sibi suisque promissionibus, Ps. 132, 14, etc., ergo falsarius es, et injuriam facis Deo, dm ita minitaris templo et urbi. Quare non carebant 11 spe

(Estius.)

argumenti minore ad majus; quasi dicant: Si ille qui rex erat, non occidit Michceam, qui acerbiora contra templum dixerat, vald peccabimus nos, si cm minores illo simus, occiderimus Jeremiam, qui pauciora et minus aspera pradixit. Possumus eliam interrogando lgre : Et nos faciemus malum grande Et nos fecimus macontra animas noslras? Sepluag.
:

(Calvinus). cioso colore, etc. Dominus misit me, etc. Nota pru(1) Vers. 12. dentiam Jeremiae, qui, cni Deum sibi dicat auctorcm, satis validam protulit exceptionem contra leges omnes. Grolius. Ita perstringif eos qui jactabant Deum' starc parte su, etc. Calvinus. Deinde , dicit se venire ad (non contra) civitatem; significans se ipsorum utilocum adhuc esse pnilentia. GroIitatibus servire

lum grande. Quidam volonts hune locum corrigere, Itaque non vitirunt. Adiliderunt enim negationem
:

faciamus

malum

grande.
:

(Maldonatus.)

Viri insignes et pro(1) In sepwxris vulci. Nota pheto propria habebant scpulcra um titulis cuique
,

debitis ; sid pauperes et peregrini in communi agro, in valle Cedron ad hoc coemplo, sepeliebantur in polyandrio, sive publico ossario, 4 Reg. 23, v. 6. Sic

Urias ad ignominiam inter pauperes vulgumque sepultus est.


et pen incredibile , de Uri.ie hujus narrai Epistola in Biblioth. Sardini reperla, S. Alhanasii episcopi Caesarauguslani, qui S. Jacobo Aposlolo in Mispaniis conversus fuit ad Chrislum; et Vila B. Ptri primi Braccarensi's episcopi (qui pariter discipulus fuit S. Jacobi), quam scripsit Calcdonius, qui Bracearensem Ecclesiam quasi episcopus rexit anno Domini 260, uii refert Hugo Portugalensis episcopus anno Domini 1100, in Epistola quam rcitt Franc. Bivarius in Comment. adChronicon L. Dextri, anno Christi 37, n. 7 Nimirm Uriam hune genuisse filinm propbetam , qui Samuel junior, vel Malachias senior, ob morum gravitatem et vulls pulcbritudinem sit appellalus, ac post vastatam Nabuchodonosorc Hierosolymam ab eodem cum aliis aiarum trbuum Judxis missus sit in Hispaniam, ibique vixerit viginli annos ac deinde obierit. Hune enim asserit post annos 627, quibus in sepulcro mortuus deliluit, fuisse resuscitatum ad vitam S. Jacobo Aposlolo,

tius.

Poenitebit Dominum mali quod loVers. 13. cutus est adversum vos. More hominuni loquitur. Fieri non potest ut rei cujuslibet Deum pnileat polest tamen mala, qu hominibus minitatus est, non inferre, qud homines ab iis flagitiis recdant, quorum causa iratus eas minas cffuderat Deus. Immensa est Dei erga homines clemenlia; nosque ipsc nonnisi
;

Mirum quid

filio

invitus aftligit.

Veterum

effiatum erat, irrita esse

aman-

(Calmet.) tium sacramenta. In manibus vestris sum. Nota huVers. 14. militalem ejus. Agnoscit in synedrio vit et necis potcstatem Grolius. Agnoscit Deum laxsse habenas

impiis, etc.

(2) Vers. 17.


liquis totius

( Calvinus. ) Viri de semoribus terr*. Qui re-

cts hominibus senectutis honore pr-

slabant, non ex judicum numro, qui vetera noverant quos cacteri senectutis et experienlice causa venerabanlur. Exemplum centum nnnis veluslius, oplim senesdecet. Eosdem esse, qui superis, v. 10, principes Juda dicuntur, putant Sanctius et Grotius; nos. minime probamus. Cur enim, si iidem homines sunt,

cm

eodem
illos

hic nomine, ac v. 10, non donantur? Adde, id hoc loco agere, quod oralorum potis est

quam judicum.
(3) Vers. 19.

(Calmet.) Itaqce nos facimus. Conclusio est

is Hispaniam adiit, atque ab eodem fidei chrisliame mysleriis inslructum Petrumque nuncupalum, missum Braccaram,ubi Ecclesiam Bracearensem fundavit et apostolico spiritu insliluit, ac tandem gloriosum obiit martyrium. Fides sit pnes auctores jam (Corn, Lap.) citatos.
,

CAPUT XXVH.
1. In principio regni

CHAPITRE XXVH.
rgis Juda,
1

Joakim

hlii Josia?

Au commencement du rgne de Joakim


de Juda,
:

fds

de

factura est

verbum

istud ad

Jeremiam
Fac

Domino,

di-

Josias, roi

le

Seigneur adressa

la

parole

cens:
2. Haec dicit

Jrmie, disant

Dominus ad me

tibi

vincula et

2. Voici ce

que

le

catenas, et pones eas in collo tuo.


3. et

liens et des chanes et mettez-les


3.

Seigneur m'a dit : Faites- vous des votre cou ;

Et mittes eas ad regem Edom, et ad regem Moab,

ad regem filiorum

Ammon, et ad regem

Tyri, et ad

Moab, au

Et vous les enverrez au roi d'Edom, au roi de roi des Ammonites, au roi de Tyr et au roi

247

IN
;

JEREM1AM

248

regem Sidonis

in

manu nuntiorum

qui venerunl

Jrusalem ad Sedcciam regem Juda. 4. Et prxcipies eis ut ad dominos suos loquantur

de Sidon, par les ambassadeurs qui sont venus Jrusalem vers Sdcias, roi de Juda.

1
:
j

Hc
celis
5.

dicit

Dominus exercituum Deus


:

Isral

Hc

di-

4. Et vous leur ordonnerez de parler ainsi leurs matres Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu d'Isral Diles ceci vos matres
: :

ad dominos veslros

5. C'est

moi qui

ai

cr

la terre, les

hommes

Ego

feci

terram, et homines, et jumenta,

qu
et

et les

sunt super fciem terra;, in forlitudine


in

me magn,

brachio

meo

extento

et dedi eani ei qui placuit in

btes qui sont sur la lace de la terre, par ma grande puissance et par mon bras fort; el j'ai donn la terre qui il m'a plu.

oculis meis.
6.

Et nunc itaque ego dedi omnes terras

istas

in
:

donc livr maintenant toutes ces terres entre mains de Nabuehodonosor, roi de Babylone, mon serviteur; je lui ai donn encore les btes de la cam6. J'ai

les

manu Nabuehodonosor,
7.
filii

rgis Babylonis, servi


illi.

mei

pagne, afin qu'elles


7.

lui

soient assujties

insuper et bestias agri dedi ci, ut serviant

Et servient

ei

omnes

gentes, et

filio

ejus et

filio
:

ejus,

donec veniat tempus


ei

terra; ejus et ipsius

et

Et tous les peuples lui seront soumis, lui, son fils et au fils de son fils, jusqu' ce que son temps et le temps de son royaume soit venu et plusieurs peuples et de grands rois lui seront soumis.
;

servient
8.

gentes multa; et reges magni.

Gens autem

ehodonosor rgi
vciit collum

regnum quod non servierit NabuBabylonis, et quicumque non curvaet

suum sub jugo

rgis Babylonis

in gladio,

8. Si quelque peuple et quelque royaume ne veut pas se soumettre Nabuehodonosor, roi de Babylone, ni baisser le cou sous le joug du roi de Babylone, je les visiterai par l'pe, par la famine et par la peste, dit le Seigneur, jusqu' ce que je les ai consums par
la

et in fam, et in peste visilabo super


ait

gentem

illam,

main de Nabuehodonosor.

Dominus, donec consumam eos


9.

in

manu

ejus.

Vos ergo

nolite audire prophetas vestros, et di-

vinos, et somniatores, et augures, et malcficos, qui

9. Vous donc, n'coulez point vos prophtes, ni vos devins, ni vos inventeurs de songes, ni vos augures, ni vos magiciens, qui vous disent : Vous ne serez point

assujtis

au

roi

de Babylone

dicunt vobis
10.

Non servietis rgi Babylonis. Quia mendacium prophetant vobis ut long vos
: :

faciant de terra vestr, et ejiciant vos, et pereatis.

Car ils vous prophtisent le mensonge, pour vous envoyer bien loin de votre terre, pour vous en chasser et pour vous faire prir.
10.

11. Porr gens

qu

subjecerit cervicem
ei
:

suam sub
in

jugo rgis Babylonis, et servierit

dimitlam eam

terra sua, dicit Dominus, et colet eam, et habitabit


in e.

Quant au peuple qui de lui-mme baissera le le joug du roi de Babylone, et lui sera soumis, je le laisserai en paix d;is sa terre, dit le Seigneur; il la cultivera, et y habitera.
11.

cou sous

12. Et ad Sedeciam

regem Juda locutus sum


dicens
:
:

se-

cias, roi
le

12. J'ai parl aussi de celle mme manire Sdde Juda, en lui disant : Baissez le cou sous
lui et

cundm omnia verba hc,


pulo ejus,
13.
et vivetis.

Subjicite colla

\estra sub jugo rgis Babylonis

et servile ei, et po-

joug du roi de Babylone; soumettez-vous son peuple, et vous vivrez en repos.

Quare moriemini

lu et

populus tuus gladio, et

fam, et pesle, sicut locutus est Dominus ad gentem


quse servire noluerit rgi Babylonis?
14. Nolite audire verba prophetarum dicentium vobis
ipsi
:

13. Pourquoi voulez-vous mourir, vous et votre peuple, par l'pe, par la famine et par la peste, selon que le Seigneur a dit qu'il arrivera la nation qui n'aura point voulu se soumettre au roi de Babylone?
14. N'coutez point les paroles des prophtes qui vous disent Vous ne serez point assujtis au roi de Babylone ; car ce qu'ils vous disent n'est que men:

Non

servietis rgi Babylonis

quia

mendacium
prophe-

loquunlur vobis.

songe.
ait

15. Quia

non misi eos,

Dominus,
,

et ipsi

15. Je ne les ai point envoys, dit le Seigneur, et

tant in

nominc meo mendaciter

ut ejiciant vos, et

pereatis,

tam vos qum prophte, qui

vaticinantur

prophtisent faussement en mon nom, pour vous chasser de votre pays et pour vous faire prir, vous et vos prophtes qui vous prdisent l'avenir.
ils

faire

vobis. 16. Et ad sacerdotes, et ad


:

16. J'ai aussi parl

aux prtres

et ce peuple,
:

en

sum, dicens Hoec dicit prophetarum vestrorum, qui prophetant vobis, dicen:

populum istum locutus Dominus Nolite audire verba

leur disant : Voici ce que dit le Seigneur N'coutez point les paroles de vos prophtes, qui vous font des prdictions, et vous disent : Les vases de la maison du Seigneur seront bientt rapports de Babylone
:

tes

Eccc vasa Domini revertentur de Babylone nunc


:

car

ils

vous prophtisent

le

mensonge.

cit

mendacium enim prophetant


quare datur ha;c

vobis.

17. Nolite ergo audire eos, sed servite rgi


lonis, ut vivalis
:

Baby-

civitas

in solitu-

17. Ne les coutez donc point; mais soumettez-vous au roi de Babylone, afin que vous viviez. Pourquoi voulez-vous que cette ville soit rduite en un dsert?

dinem
eis

?
si

18. S'ils sont vraiment prophtes, et

si

la

parole

18. Et
:

prophte sunt,

et est

verbum Domini

in

occurrant

vasa,

que

derelicta fuerant in

Domino exercituum, ut non veniant domo Domini, et in


Babylonem. Dominus exercituum ad colum-

en eux, qu'ils s'opposent au Seigneur des armes, afin que les vases qui ont t laisss en la maison du Seigneur, dans la maison du roi de Juda, dans Jrusalem, ne soient point transfrs en Baby-

du Seigneur

est

domo

rgis Juda, et in Jrusalem, in

lone.

19. Quia hacc dicit

nas, cl ad mare, et ad bases, et ad reliqua

vasorum

quae remanscrunt in civilaie bc


20.

19. Car voici ce que dit le Seigneur des armes aux colonnes, la mer, aux bases cl aux autres vaisseaux qui sont demeurs en celle ville
:

Qux non

lulit

Nabuehodonosor rcx Babylonis,

20.

Que Nabuehodonosor,

roi

deBabylone,n'emporla

249

C0MMENTAR1UM. CAP. XXVII


point, lorsqu'il

250

cm transferret Jechoniam filium Joakim regem Juda de Jrusalem in Babylonem, et omnes optimales Juda
et

Babylone Jchonias fils de Joakim, roi de Juda, et avec lui toutes les personnes les plus considrables de Juda et Jrusalem ; Voici donc ce que dit le Seigneur des armes, Dieu d'Isral, aux vases qui ont t laisss dans la maison du Seigneur et dans la maison du roi de Juda et dans Jrusalem

emmena

Jrusalem.
21. Quia

21

hc

dicit

Dominus exercituum Deus

Isral
et in

le

ad vasa qua; derelicla sunt in

domo Domini,
et ibi

domo

rgis Juda et Jrusalem.

22. In

Babylonem transferentur,
visitationis

erunt usque
:

ad diem

su,

dicit

Dominus

et afferi

faciam ea, et reslitui in loco

islo.

seront transports Babylone, et ils y demeureront jusqu'au jour o je les visiterai, dit le Seigneur, et o je les ferai rapporter et remettre en leur
22.
Ils

premier

lieu.

TRANSLATIO EX HEBRJEO.
1. In

principio regni Iehoiacim


:

filii

Iosiiahu rgis Iehudab, fuit


:

verbum

istud

ad Irmeiahu Domino,

dicendo

2. Sic dixit

Dominus ad me
et

Fac

tibi

vincula et vectes

et

pones ea super collum tuum.


,

3.

Et

mittes ea ad regem

Edom,

ad regem Moab,
,

et

ad regem filiorum

Ammon

et

ad regem Sor,

et

ad regem
eis
feci
;

Sidon

per

manum

nuntiorum
:

qui veniuut in Ierusalcm ad Sidciiahu regem Iehudali.

i.

Et pracipies
:

ut dominis suis dicant

Sic dixit

Dominus exercituum Deus

Isral

Sic dicetis dominis vestris


,

5.

Ego

terram,
dedi

hominem et animalia qua; sunt in superficie terme potenti me magna et bracbio meo eam cui placuit in oculis meis. 6. Et nunc dedi omnes terras bas in manu Nebucbadnesar

extento

et

rgis Babel
,

servi mei
filii

et

etiam beslias agri dedi

ei ut serviant ei.

7.

Et servient

ci

omnes

gnies, et

filio

ejus

et

filio

ejus;

donec venerit tempus terra ejus


Et
erit

et ipsius; et in servitulem rdigent


illi

eam

gnies mullae, et reges


rgi Babel, et qui
,

magni.

8.

gens et regnum

quoe non servierint

nempe Nebucbadnesar

non

suum sub jugo rgis Babel; gladio, et fam, et peste visitabo gentem illani ait Dominus; 9. Et vos ne audiatis propbetas vestros, et divinos vestros, et donec consumam eos per manum ejus. somnia vestra et augures vestros, et maleficos vestros qui dicunt vobis dicendo Non servielis rgi Babel. 10. Quia mendacium ipsi prophetant vobis; ut long faciant vos terra vestr, et ut ejiciam vos, et perealis. H. Gens autem qua; introduxerit collum suum in jugum rgis Babel et servierit ei dimitti faciam illam in terra su dixit Dominus; et colet eam babitabilque in e. 12. Et ad Sidciiabu regem Iebudah locutus sum juxla omnia verba ha:c, dicendo Introducile colla veslra in jugum rgis Babel et servite ei,
posuerit collum

alque populo ejus, et vivite.


locutus est

15. Ut quid moriemini tu et populus luus gladio, fam, et peste,


servierit rgi

quemadmodm
ait

Dominus ad genlem, qua; non


:

Babel?

1-i.

Et ne audiatis verba prophetarum dicentium


vobis.

vobis dicendo

Non

servietis rgi Babel

quia

mendacium prophetant
mendaciter
et

15. Si

quidem nonmisieos,

Dominus
Dominus

et

lumen

ipsi

prophetant in

nomme meo
,

ut ejiciam vos, et perealis vos, et

prophet, qui
:

vaticinantur vobis.
:

1G.

Et ad sacerdotes

ad

onmem populum
,

islum locutus

Ne

audiatis verba

prophetarum veslrorum
cil,

qui prophetant vobis


vobis.

dicendo

mini revertntur de Babel nunc

quia

mendacium prophetant
?

17. Ne audiatis eos,


domo Domini
lulit
,

sum, dicendo Sic dixit Ecce vasa doms Do:

servile rgi

Babel, et vivite; ut quid


eis
:

erit

civitas haie solitudo


,

18. Et
,

si

propheta; snnt, et est

verbum Domini cum


et in

orent nunc
,

Dominum
,

exercituum
in

ut

non eant vasa


sic dixit

qua; rmanent in

Iebudah

et in

Jrusalem

Babel.

19. Quia

domo
,

rgis
et

Dominus exercituum de columnis,


:

basibus, ac de residuis vasorum, qua; rmanent in urbe bac

et de mari

de

20.

Qu non

Nebuchadnesar rex Babel,


,

cm

et omnes optimales enim, inquam, dixit Dominus exercituum Deus Isral de vasis, qua; relicla sunt in domo Domini , et in domo rgis lehudah et Ierusalem 22. In Babel adducentur, et ibi erunt usque ad diem auo visitabo eos, dixit Dominus, et ascendere faciam ea, et redire faciam ea ad locum hune.

transmigrare

fecit

Iechoniah filium Iehoiacim regem lehudah de Ierusalem in Babel

lchudah et Ierusalem.

21. Sic

COMMENTARIUM.
Vers. (1)2.

Vincula et vectes,
boum,
pone

quibus

scilicet

Vers.

5.

Et dedi

vel

proinde dabo (1).

jugum
Juda?.

religatur ad cornua
,

(inl'r.

28

10.)

Po-

nes ea, vel

Ma

sub. lempore Sedeci rgis


initio regni
,

Hoc

fecit

Jeremias

Sedecix

nam

(1) Ego feci terram.... et dedi eam ei qui placuit in oculis meis. Et nunc itaque ego dedi omnes ter-

ras istas

capite sequenli Irad'tiur jugum

quod

collo Jeremia;

pendebat, fuisse delractum ab Hanani pseudoprophet, et fractum.

in manu Nabuchodonosor rgis, insuper et bestias agri. Scnsus est Dedi terram ei cui mibi complacuil dare, id est , cui volui ; non propter ejus mrita, sed ex mero meo beneplacito. Nec est hinc
:

Vers.

3.

Veniunt, venturi sunt, illorum


Sedeciam incitent ad rebellionem

scilicet

nomine

ut

et

con-

spirationem contra Nabuchodonosor.


(1) In principio regni Joachim. Sicut quae antecessit vaticinatio ad populum pertinet, ita et hc ;

sed hacc
babet,

cum

verbis

rerum etiam signa conjuncta


(Grotius.)

more antiquo.

consequens , Nabuchodonosorem juste occupasse terram sed ide tanlm dicitur Deus eam ddisse, quia sine Dei voluntale nunqum eam occupare poluisset. Ca?term , quod additur : Insuper et bestias agri dedi ei, ut serviant illi, simile est ei quod dicitur Dan. 2 : Volucres quoque cli dedi in manu tu; quibus formis loquendi magnitudo potenti Nabuchodonosor significatur. Per hoc enim qud omnes homines,id est, plurima; nationes ei erant subjicienda;, consequens crat etiam ipsas bestias in ejus potestatem venturas,
,


251 IN
6.

, ,

JEREMIAM
,

252

Vebs.

Bestias
filio

agri

q.

Ne fer quidem

Vers. 12.

Et vivite,

vivetis, id est

salva erunt

illarum regionum nocebimt

illi.

Yens.

7.

Et

vobis omnia. Hebraismus (1).

ejus,

nempe Evilmerodach.
(LaboroVid. Mar-

Vfrs. 13.
tis ut

Ut quid moriemini
sunt,

(2), vel,

committe-

Et

filio filii ejus, id est, nepoti, qui fuit


(ilius
filiae

moriamini.

soarchodus

Nabucliodonosori.

Vers. 18.
Vers. 22.

scham,, p. 554, Vatablus). Belsasar. Tempus , sub ullionis, in quo me ulciscar eiiam de ipso Nabuchodonosor.
sibi

Propheta sub. Eos. (Videtur Pagninus


;

veri (3).

relulisse

hoc

affixum ad Judos

ea ver

quod

bis sequitur ad vasa.


,

Et in servitutem rdigent eam el subjicient eam gentes fortes, et reges magni Cyrus scilicet
, ,

Sed

in

Hebr. nulla est hic generis differentia

ita

ut

tria lmcc

pronomina de

vasis intelligi possint

et ita

et Darius. (Vid. sup. 25, 14) (1).

accipiunt plerique interprtes. Visilare quippe etiam


est,

Vers. 9.

Et somma vestra, hoc


cum bomin^

somniatores

ad inanimata transfertur. Vid. Ps. 80

15, et tam in

vestros qui exponunt vobis sua somnia (2).


quia, ut induit Ilieron.,

bonum.ut

hic, vid. 1

Esd. 1, 7,

qum

in

malum. Vid.

oinnia traduntur

Gnes. 21, 1.) jugo rgis Bablonis, tranquillam in patri vilain aget. Nemo eorum , quos alloquilur Jeremias, sese sponl imperio Chaldorum subjecit, omnesque vi cepit Nabuchodonosor. Idumi profect, Ammonitae et Moabit;e socia Chaldans adverss Hebros arma junxerunt; at sive deinde descivre , sive aliquam ex cis offensionem tulit Nabuchodonosor illud cerl constat, habitos ab eo esse hostium loco, et bello saevis,

qua ipsi subjiciuntur. Aut significalur qud non solm regiones et oppida venient in pol<staieiii ejus, in quibus habitant hommes ; verm etiam dserta et solitiidines, item montes et sylvie, in quinus fer et volucres sua liabent receplacula. Yel est hyperbolicus sermo ad exprimendani velut inimensani inagnitudi(Esiius.) nein polenl'ue ejus. Dedi, id est , tradidi , non donavi , sieut res alina traditur furi aut tyranno. Nec enim Deus hic jus et

tituium ddit Nabucliodonosori invadendi Jud;eani abaque rgna, cm ob banc lyrannidem postea eum punierit efeverlerit; uli dixi cap. 25, v. 12. Ter bestias, inlellige 1 barbaras nationes. lia S. Ilieron., Tlieodor., Raban.; 2, et pmis, propri accipe bestias, quia subject terra , iiomines et bestix sunt subiecloe. Ita S. Ilieron., Raban., Hugo. Alludil ad Nabnchodonosorem , quasi leonem, cui omnes besti se suhdunt , q. d. Mull ergo magis vos, Iiomines , lali leoni vos subjicile, ni leonis uiigucs exjiciiri velitis. Non enim vilitas, sed diguitas est ser, :

simo
(1
)

afflictos.

Et ad Sedeciam

etc.

(Calmet.) Alia est sectio, et ad

tempus pertinens , sed argumento conjuncta superiore, Grotius. Non placet. (Vide dicta ad v. 1, et 2, Anglic. Annot.) Nisi recipilis vi(2) Quare moriemini, etc., q. d. lain qui vobis offerlur, pereundum vobis est sponte. lia nihil omiltit qu Judicos flecteret : spem ante fecerat, hic terrorcm aiiliibet.
aliiid

cum

Non

misi eos, etc.

fals praetexef Dei

Notandum hic est diabolum sp nomen erroribus, etc. Et mulli

vum

esse potentis, ait S.

Ambros.

in c.

episl. 1,

ad

Timoth.
(1)

(Corn, Lap.)
8.

Vers.

Gens

autem

etc.

Loquilur pro-

niiscu de quibuslibet populis , ita lanicn ut Judx'os acriter pungat, et oslendat eos esse inexcusables, nisi se sponte humilient , quia ipsi cert lenebant hoc non contingere fortuil , sed ex judicio Dci ob peccata sua. Rgi Babylonis. Babylonis nomen eral illis odiosum ; et objicere poterant Quid
:

nobis

cum

rege lam longinquo?

illi

tamen

inquit

parendum est. Donec compleverim (tradere) eos in manu ejus. Tabescent sub faine, gladio, peste, cl intcica non effugient servitutem, etc. Hoc cert miserrimum est. (Calvinus.)
Vers. 10. Ut long vos faciant (vos palri cxpellant) et pereatis. Qua:iqum id cert non volunt, procul dubio evenicl, si falsa eoruin valicinia sequamini. Hebrams lit long faciam vos patri, el pereatis. (Calmct.) Vers 11. Gensqu^e subjecerit cervicem suam sub
(2)
:

puiant se absolutum iri corani Deo, si obtendant simpiicitalem , et dicant se fuisse non maliti credulos, sed quia non ausi sunt curios inquirere. Docet ergo discernendos esse veros propbetas t'alsis qu nota? nempe, ut eos lantummod amplcclamur qui Deo inissi sunt, etc. (Calvinus.) Vasa Domini. Loquilur de vasis templi, qua; rex Babylonise cum Jechoni asporiaverat. Abslulitaulem melora et pretiosiora quneque, relinquens alia usque ad lempus destructionis Jrusalem. (Munsterus.) Quare datur, cur dabitur; cur destruelur, cm facile servari possit, si vos spont dedatis ? (Maldonalus.)
:

(3)

Ad columnas de columnis
, ,

vcl

coliimnas
SOFU.ni

mare oeneum
in

et bases. Ha;c

quod altinet ad enim tria va-

gnera

templo relicta fuerant,

cm Joachin

Babylonem duclus est. Qiuc postea Clialdxi confregernnt et ;s earum immensi ponderis un cum Sedeci transtulerunt Babylonem, 4 Regum 25, 13, 16.
,

(Maldonalus.)

CAPUT
1.

XXVIII.
illo
,

CHAPITRE XXVHI.
regni
1

Et factum est in anno

in principio

La mme anne, au commencement du rgne de

Scdeciai rgis Juda, in anno quarto, in


dixil
in

mense

quinto,

ad

me

iananias

filius

Azur prophcla de Gabaon

domo
:

Doinini, corani sacerdolibus et omni populo,

Sdcias, roi de Juda, au cinquime mois de la quatrime anne de son rgne, Iananias fils d'Azur, prophte de Gabaon, mdit dans la maison du Seigneur, en prsence des prtres et de tout le peuple :
2. Voici

dicens
2.

Hxc

d ici t Dominus

cxercituum Deus

Isral

Contrivi juguin rgis Babylonis.

d'Isral

J'ai bris le

ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu joug du roi de Babylone.

3 Adbuc duo anni dicrum

et

ego referri faciam


tulit

3.

Il

ad locum istum omnia vasa doms Doinini qu

ferai rapporter

se passera encore deux ans , et aprs cela je en ce.lieu tous les vases de la maison

Nabuchodonosor rex Babylonis de loco


lulit ea in Babylonem.

isto, et trans-

du Seigneur que Nabuchodonosor, roi de Babylone, a emports de ce lieu, et qu'il a transfrs Babylone
;

4.

Et Jcchoniam filium Joakim regem Juda, et

om-

nem

transmigrationem Juda

qui ingrssi sunt in Ba-

4.Et je ferai revenir en ce mme lieu, dit le Seigneur, Jchonias fils de Joakim, roi de Juda, el tous les cap-

253
bylonem
nus
5.
:

COMMENTAWCM. CAP
,

XXVIII.
;

2B4
car je bri-

ego convertam ad Iocum islum

ait

Domi-

conteram enim jugum rgis Babylonis.

qu'on a emmens de Juda en Babylone serai le joug du roi de Babylone.


tifs

Et
,

dixit

Jercmias prophela ad Hananiam prophe-

tam

in oculis

sacerdotum, et
;

in oculis

omnis populi Do-

qui stabat in
6.

domo Domini

o. Le prophte Jrniie rpondit au prophte Hananias devant les prtres et devant tout le peuple qui tait en la maison du Seigneur;
,

Et
:

ait

Jeremias propheta

Amen
,

sic faciat

minus
tsli
,

suscitet

Dominus verba tua

qu prophe,

ut refcrantur vasa in

domum Domini
,

et

omnis

transmigratio de Babylone ad locum islum.


7.

le prophte Jrmie lui dit Ainsi soit-il ; Seigneur daigne faire ce que vous venez de dire; que le Seigneur vrifie les paroles que vous venez de prophtiser, afin que les vases soient rapports dans la maison du Seigneur, et que tous les captifs qui ont t transfrs en Babylone reviennent en

G.

El

que

le

Verumtamen audi verbum hoc

quod ego loquor


:

ce lieu.
7. Mais nanmoins, coulez ce que je vais dire devant vous et en prsence de tout le peuple
:

in auribus tuis, et in

auribus universi populi

8. Prophetse qui fuerunt ante

me

et ante te

ab

ini-

tio,

et proplietaverunt
,

super terras multas et super


,

rgna magna
9.

de prlio

et

de

afflictione, et
:

de fam.
venerit

Propheta qui vaticinatus est pacem


ejus
,

cm

Les prophtes qui ont t ds le commencement, avant moi et avant voms ont prdit plusieurs provinces et de grands royaumes les dsolations et la
8.
,

famine.
9. Si donc un prophte prdit la paix , lorsque sa prdiction sera accomplie , on reconnatra si c'est le Seigneur qui l*a vritablement envoy.

verbum

scietur propheta

quem

misit

Dominus
collo Je-

in veritate.

10. Et lulit Hananias propheta

catenam de

remhe prophtie
cens

et confregit

eam.

11. Et ait Hananias inconspectu omnis populi, di:

10. Alors le prophte Hananias ta cou du prophte Jrniie, et la rompit, 11.


:

la

chane du

Hc

dicit

Dominus

buchodonosor rgis
decollo
12.

jugum NaBabylonis postduosannos dienim


:

Sic confringam

omnium gentium.
abiit

Et il dit devant tout le peuple Voici ce que Seigneur C'est ainsi que dans deux ans je briserai le joug de Nabuchodonosor, roi de Babylone , de dessus le cou de tous les peuples.
dit le
:

Et
est

Jeremias propheta in viam suam. Et


,

fa-

12. Et le prophte Jrniie reprit son


s'en alla.

chemin

et

ctum

verbum Domini ad Jeremiam


calenam de

poslqum
Jere1

confregit Hananias prophela

collo

Mais, aprs que le prophte Hananias eut rompu la chane du cou du prophte Jrmie, le Seigneur parla Jrmie et lui dit
,
:

mise prophel, dicens


13.

Vade

et dices

Hananix
:

Hc

dicit

Dominus

Vous direz Hananias Voici ce que dit le Seigneur Vous avez bris des chanes de bois et vous
13.
:
:

Catenas ligneas conlrivisli


ferreas.

et facis

pro cis catenas

en ferez d'autres qui seront de

fer.
,

14. Quia ha3C dicit


ral
:

Dominus exercituum

Deus

Is-

Jugum ferreum
,

posui super collum cunctarum

gentium istarum
Babylonis
dedi
ei.
,

ut serviant
:

Nabuchodonosor

rgi

14. Car voici ce que dit le Seigneur des armes le Dieu d'Isral J'ai mis un joug de fer sur le cou de tous ces peuples afin qu'ils soient assujlis Nabuchodonosor, roi de Babylone; et ils lui seront aset je lui ai abandonn encore les btes de la sujlis
:

et servient ei

insuper et beslias terra

campagne.
15. Et le prophte. Jrmie dit au prophte

Hana-

15. Etdixl Jeremias propheta ad

Hananiam propheDominus,
et
tu

tam

Audi

Hanania

Non

misit te
in
:

confidere

fecisti

populum istum
dicit

Hananias coutez-moi le Seigneur ne vous a point envoy, et cependant vous avez fait que ce peuple a mis sa confiance dans le mensonge.
nias
:

mendacio.

16. Idcirc

hxc
:

Dominus

cce ego miltam


:

te facie terrai

hoc anno morieris

adversm enim
anno

Dominum

locutus es.
illo,

Je 1G. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur vous exterminerai de dessus la terre , et- vous mourrez cette anne mme , parce que vous avez parl contre le Seigneur.
:

17. Et mortuus est Hananias propheta in

17. Et le prophte Hananias


l,

mourut

cette

anne-

mense septimo.

au septime mois.

TBANSLATIO EX HEBB^O.
1.

El

fuit in

anno ipso,

in principio regni Sidciiahu rgis


in

Ichudah, anno quarto, mense quinto, dixil ad


in oculis

me

Chananiah
dicendo
:

(filius

Azur propheta qui erat de Gibon),

domo Domini,
dicendo
:

sacerdotum

et lolius populi

2. Sic dixit

Dominus exercituum Deus


et

Isral

Confregi jugum rgis Babel.


tulit

3.

Cm

adhuc duo

fuerint anni

dierum, redire faciam ad locum hune omnia vasa doms Domini, qutc

Nebuchad-

nesar rex Babel de loco isto,

adduxitea

in Babel.

4.

Et lechoniah filium Iehoiacim regem Ichudah, et


ego redire faciam ad locum istum,
ait

omnem

transmigrationem Ichudah, qui ingressi sunt

in Babel,

Dominus

conteram enim jugum rgis Babel.

5.

Et

dixit

Irmeiah prophela ad Chananiah prophetam

in oculis sacer-

dotum, et

in oculis totius populi,

qui stabant in
tua,

domo Domini.
:

6.

Et

ait

Irmeiah propheta

Amen,
et

sic faciat

Dominus
tuis, et in

suscitet

Dominus verba

qu

prophetsti

ut redire faciat vasa

doms Domini,

omnem

trans-

migrationem de Babel ad locum istum.


auribus universi populi
, ;

7.

Verumtamen
et
,

audi nunc

verbum hoc, quod ego loquor


9.

in auribus

8.

Prophet, qui fuerunt ante


,

me

et ante le seculo, et proplietaverunt

super terras multas

et

rgna magna de bello


,

malo, et peste;

Propheta, qui vaticinatus est de pace,


in veritate.
ait

cm

venerit

verbum prophel

scietur propheta

quem

misit

Dominus

10. Et

tulit

Chananiah
omnis po-

propheta vectem de collo Irmeiahu prophtie, et confregit eum.

11. Et

Chananiah

in oculis

, ,

255
puli,

ES
dicendo
collo
:

JEREMIAM
jugum Nebuchadnesar
rogis Babel infra
fuit

255
duos annos dic-

Sic dixit

Dominus

Sic confringam

rum de
meiab
,

omnium gentium.

12.

Et

abiit

Irmeiab propbeta in viam suain. Et


,

verbum Domini ad
:

postqum confregit Cliananiab propheta vectem de collo Irmeiab propbeta;


:

dicendo

Ir,

13.

Vade

et

die ad Cliananiab dicendo 14. Quia sic dixit

Sic dixit

Dominus

Vecles ligneos confregisti


:

et facis

pro eis vectes ferreos.

Dominus excrcituum, Deus

Isral

Jugum ferreum
ei
:

posui super collum cunctarum gentium

istarum, ut serviant Nebucbadnesar rgi Babel, et quidem servient


dixit
cisti

insuper et bestias agri dedi


:

ei.

15. Et
fe-

Irmeiab propheta ad Cbananiah prophetam

Audi nunc, Cbananiah

populum istum mendacio.

non misit

le

Dominus, et hdere
:

16. Idcirc sic dixit

Dominus

Ecce mitto

ris

quia verbum declinans locutus es contra

Dominum.

17. Et morluus
Vers.

te facie terrai

hoc anno roorie-

est Cliananiab propheta

anno ipso

mense septimo.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

In

anno

ipso, .d est,

eo anno quo Jereet lora

9.

Propheta
cm

(I), etc.

At propbela qui vafuerit

mias gestare ccepit


jugalia,

in collo

jugum ligneum

licinabilur de pace,

eveneril

nimirm anno primo

Sedecia?, qui incidit in


id est, quiclis

scielur propheta

qud missus

verbum propheta; Domino r-

quarlum annum hebdomadis Hasemita,


sive cessationis terra, Deut. 15,
1,

vera (2).

et Levit.

2,

1.

Vers. 13.
oportet.

Et facis,
Jugum
Mitto

vel, sed facis, aut facere te

Anno
mada

quarto bebdomadis cpit regnare Sedecias, requa; est septima hebdo-

gnavitque annis undecim,


in

Vers. 14.
tutem.

ferreum

id est, gravera servi-

qu tcmplum
fuit

fuit

deslruclum;

nam anno

undecimo Sedecia;
quod

deslruclum templum, qui prin-

Vers. 15.
Vers. 16.

Et fidere,
te,

et

lamen.
tollam te de

cipium est hebdomadis septim qua; dicitur annus remissionis


:

etc., q. d.,

significabat terram sabbatizaturam

medio. Hoc anno,

id est, intra

unum annum.

Decli-

sabbala Dci, ul pris minatus erat propbeta.

Vers. 2.

crepturum populum
Vers. 3.

me brevi Confregi, meum manu Babyloniorum. Cum adiiuc (ad verbum adhuc
etc., q. d.,

nans, id est, alienum verilate, et absurdum (5).

statui

etc.,

in

duos annos dierum),


Cbaldaus parapb.
:

id est, fine

exacto biennio inlcgro.

In

duorum annorum. Annum


et suis

dierum vocal annum perfectum


slantem.

diebus con-

Vers.

4.

Regem, vel

rgis.

Transmigrationem

caplivitatem, id est,

omnes

captivos.

Vers.

5.

Vers. 6.

Et Et
ei

dixit. Dixit autem.


ait, dixit,

inquam. Amen,
est,

id est, sit

veritas. Jeremias

neque huic assensus

neque con-

tradixit,

nam

nondm revelatum
et
in

erat

hune esse
(1), etc.,

pseudopropbetam. Suscitet,
Vers. 7.

etc., stabiliat.

In auribus tuis,

auribus

id est, te audiente et universo populo.

Vers. 8.

A seculo, vel,
et
,

falsum ergo esse quod dicebat Hananias, posl biennium esse solvcndam. Sed propter populum qui ei credebat, jubet Jeremias ut exspectent et videant rei eventum. (Corn, Lap.) (1) PROJETA QUI VAT1CINATUS EST PACEM, CUM VENER1T VERBUM EJUS, SCIETUR PROPIIETA QUEM H1SIT Dominus in vritate. Hinc quidam colligunt quod prophtise seu pradictiones reruni prosnerarum semper sint absolutae; de rbus autem adversiss;cp comminatoria;, et cum condilione intelligende nisi s'esipiscant. Sed boc non est consequens. Nam supra cap. 18, v. 8, et seq., docet Striptura utramque senientiani, tam de prosperis, qum de adversis retraclari possc, sic enim ibi legitur Repente loquar adverss gentem, clc. Et mox Si pnitcnliam eger'u gens Ma malo suo , agam et ego pnitentiam super malo quod cogilavi. Item sic Subito loquar de gnie et regno ut dificem cl planton illud. Et Deiiule Quod si fecerit matum in ocutis meis, pnitentiam agam super bono quod locutus sum. Qua; vide plenis eo loco exnLicata.
,

ab orbe condito. Pito-

Illud hic palet,

utrumque

retraclari possc.

Hoc autem

piietaverunt, ad verbum,
lat T

prophetabunt; non copu-

boc loco
,

sed lanlm converlil futurum in pra-

est discrimen , qud ad terrorem mala plermquc absolui dicantur, tametsi intelligalur conditio ; bona

autem, sinon absolut eventusa, non absolut pronuntianlur veris prophetis , sed addilur conditio si pnitentiam egeritis, aut aliquid simile, idque proptere ne populi negligentia foveatur, et noxiie securitalis detur occasio. (Eslius.) (2) Catenam jugum illud ligneum. De collo omnium gentium, norainalarum supra,
,
;

leritum

id est,

pradixerunt fore ut evenirent bella,

afflictioncs et pestes,

nec semper accidil

quia Deus

niutavil senlentiam,

qud pnitentiam
q. d.
:

egissent. Even-

tus

comprobat prophetam,
:

Duo sunt propbcta:

rum gnera
dicunt felicia

quidam adversa denuntiant


si

sed non

semper accidunt,
:

boinines imitent mores. Alii pra-

qua; nisi evenerint, procul dubio de-

prebenduntur pseudopropheta?.
(1) Audi. Putant Hugo et Vatabl. Jercmiam inilio dubilsse an Hananias esset verus Dei propbela idcquc hic praslolari ejus propbelhc evcntuni. Melis S. Hieron., Tbcodor., Raban., ccnsenl Jeremiam scivisse Ilananiam esse pscudoprnpbclam quia sciebal ante 70 annos caplivitatem non esse solvcndam
, ; , :

(Crolius.) 32, 3. Abiit Jeremias... in viam suam, paiienler ferens injuriara sibi ab Hanani illalam. Nibil ille slaliin rcspondil , cm nibil sibi Dei Spiritus inspiiaverit. At vix abeunlem Deus confeslini docuit quid responden-

dum

esset Hanania;. Mense septimo. Mensis septimus inilium anni estjuxta orbem condilum, ut voIubI Ilebnci : quant supputationem vulg ctiam nunc imitantur. Nain primo martii sumitur initium quantum attinct ad sup(Clarius.) putationem festorum.
(5)

CAPUT XXIX.
1
.

CHAPITRE XXIX.
misit Jeremias
1. Voici les paroles

El hxc sunt verba

libri

quem

de

la lettre

que

le

prophte Je-

, ,

257

COMMENTARIUM CAP. XXIX.


et

258

propheta de Jrusalem ad reliquias seniorum transmigrations


,

ad sacerdotes
,

et ad prophetas

et

ad

omnem populum quem


de Jrusalem
2.
in

traduxerat Nabuchodonosor
:

rmie envoya de Jrusalem ce qui restait d'anciens parmi les captifs , aux prtres, aux prophtes el tout le peuple que Nabuchodonosor avait transfrs do Jrusalem Babylone
:

Babylonem

Poslqum egressus
,

est Jechonias rex et


,

domina,
et faber

2.

Aprs que
,

ques

les princes
les
;

et eunuclii

el

principes Juda et Jrusalem


:

tectes el

Jechonias, la reine les eunuet de Jrusalem, les archiingnieurs eurent l transfrs de Jle roi
,

de Juda

et inclusorde Jrusalem
5. In

rusalem

manu

Elasa

(ilii

Saphan

et

Gamari
dicens

filii

3.

Par Elasa

fils

de Saphan

et

Gamarias

fils

de
;

Helciae, quos misit Sedecias rex

Juda ad Nabuchodo,
:

nosor regem Babylonis


4.

in

Babylonem
transtuli

Helcias, qui furent envoys Babylone par Sdccias roi de Juda , vers Nabuchodonosor, roi de Babylone savoir :

H;ec dicit Dominus exercituum

Deus

Isral
in

omni transmigrationi, quam

de Jrusalem

Babylonem
tos, et

4. Voici ce que dit le Seigneur des armes , le Dieu d'Isral , tous les captifs que j'ai transfrs de Jrusalem Babylone
:

5. iEdificate

domos

et habitate

et plantate

hor-

des maisons, et habitez-les; plantez des jardins, et nourrissez-vous de leurs fruits.


5. Btissez
filles

comedite fructum eorum.


,

6.

Accipite uxores
filiis

et
,

generate

filios et filias

et

date

vestris

uxores
:

et filias vestras date viris, et

pariant

filios et filias

et multiplicainini ibi, et

nolite

Prenez des femmes , et ayez-en des fils et des el donnez des femmes vos fils et des maris vos nlles et que voire race se multiplie au lieu o vous tes, et ne laissez pas diminuer votre nombre
G.
; ;

esse pauci
7.

numro

Et quacrite pacem
feci
:

civitatis

grare vos

et orate

pro e

quam ad Dominum
,

ad

transmi,

7. Recherchez la paix de la ville dans laquelle je vous ai transfrs et priez le Seigneur pour elle parce que votre paix se trouve dans la sienne.
;

quia in

pace

illius erit

pax vobis.
dicit

8. ILtc

enim

Dominus exerciluum
vestri
,

Deus

Is-

ral

Non vos seducant propheta:


et divini vestri
:

qui sunt in

8. Car voici <je que dil le Seigneur des armes, le Dieu d'Isral Ne vous laissez point sduire par vos prophtes qui sont au milieude vous, ni par vosdevins, et n'ayez point d'gard aux songes que vous faites;
:

medio veslrm,
somnia vestra
9.
,

et
:

ne altendatis ad

9.

Parce

qu'ils

mon nom. Ce
le

n'est point

vous prophtisent faussement en moi qui les ai envoys, dit

qu vos
ipsi

somniatis

Seigneur.
:

Quia fals

prophetant vobis in nomine

meo

et

non misi eos,

dicit

Dominus.
:

10. Quia hoec dicit


in

Dominus

Cum

cperint impleri
:

Babylone septuaginta anni, visilabo vos

et susci-

tabo super vos

verbum meum bonum


scio cogitaliones

10. Car voici ce que dit le Seigneur Lorsque les soixante-dix ans que vous devez passer Babylone seront accomplis je vous visiterai el je vrifierai les paroles favorables que je vous ai donnes en vous faisant revenir en celle terre
, ; , ;

ut

reducam vos
11. Car je sais les penses que j'ai sur vous dit le Seigneur, qui sonl des penses de paix et non d'affliction, pour vous donner la patience dans vos maux, et pour en amener la fin.
, ,

ad locum istum.
11.

Ego enim
,

quas ego cogito


,

super vos

ait

Dominus, cogitationes pacis

et

non

af-

fliclionis, ut

dcm

vobis finem et palientiam.

12.

Vous m'invoquerez,
;

et
,

12. Et invocabitis

me

et ibitis

et orabilis

me

et

votre pays
15.

vous

me

prierez

et je

vous retournerez dans vous exaucerai.

ego exaudiam vos.


13. Quretisme, et invenietis,
in tolo

Vous me chercherez;

cum

qusieritis

me

lorsque vous

me

et vous me trouverez, chercherez de tout votre cur.


,

corde vestro.
,

14. El inveniar vobis

ait

Dominus

et

reducam
dicit

captivitatem vestram

et

congregabo vos de universis


,

gentibus, et de cnnctis locis

ad quoe expuli vos de loco ad

14. C'est alors que vous me trouverez dit le Seigneur; et je ramnerai vos captifs, et je vous rassemblerai du milieu de tous les peuples et de tous les lieux o je vous avais chasss , dit le Seigneur et je vous ferai revenir de ce mme lieu o je vous avais
;

Dominus

et reverti
feci.
:

vos faciam

quem

fait

transporter,
:

transmigrare vos
15. Quia

dixislis

Suscilavit nobis

Dominus pro-

15. Parce que vous avez dit Le Seigneur nous a suscit des prophtes Babylone ;

phelas

in

Babylone.
dicit

Dominus ad regem, qui sedet super solium David, et ad omnem populum habilto16

Quia hncc

que dit le Seigneur au roi qui est de David, et tout le peuple qui habite dans cette ville, vos frres qui ne sont point sortis, comme vous, hors de leur pays ;
16.
voici ce
assis sur le

Car

trne

rem
17.

urbis hujus, ad fratres veslros, qui non

sunt
17. Voici ce que dit le Seigneur des armes J'enverrai contre eux l'pe, la famine et la peste; elje les rendrai comme de mauvaises figues dont on ne peut manger, parce qu'elles ne valent rien.
:

egressi vobiscum in transmigrationem;

Hc

dicit

Dominus exercituum Ecce mittam


:

in

eosgladium, el famem,
ficus malas, quai

el

peslem

el

ponam eos

quasi

comedi non possunt, eo quod pes-

18. Je les poursuivrai avec l'pe, la famine et la


je les ferai tourmenter dans tous les royaumes de la terre; je les rendrai la maldiction et l'ctonnement, l'objet des insultes et des opprobres de tous les peuples o je les aurai chasss ;

simae sint.

peste

18.Etpersequareosingladio,etinfameelinpeslilenti:

etdabo eos in vexstionem universis regnis terne


ejeci eos

in maledictionem, et in sluporem, et in sibilum, et in

opprobrium cunctis gentibus, ad quas ego


19.

Eoquodnon audierint verba mea, dicit Dominus

L serviteurs,

mes

19. Parce qu'ils n'ont point cout, dit le Seigneur, paroles que je leur avais fait annoncer par mes

par mes prophtes, que je

me

suis

em-

259

IN
mis! ad eos per servos
:

JEREMIAM
:

260

qux

meos prophclas de nocle

consurgens, et mittens et non audistis, dicit Dominus. 20. Vos ergo, audite verbum Domini, omnis Iransmigratio, quam emisi de Jrusalem in Babylonem. 21. llc dicit Dominus cxercituum, Deus Isral, ad

press de leur envoyer et cependant vous ne m'avez point cout, dit le Seigneur.
20. Ecoutez donc la parole du Seigneur, vous tous qui tes sortis de votre pays, que j'ai envoys de J-

rusalem Babylone.
21. Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Diru d'Isral Achab fils de Colias, et Sdcias, fils de Maasias, qui vous prophtisent faussement en mon nom Je les livrerai entre les mains de Nabucliodonosor, roi de Babylone et il les fera mourir devant vos yeux.
,
:

Achab
qui

filium Coliae,

et

ad Sedeciam filium Maasisc,

prophetant vobis in nomine


in

meo mendaciter

Ecce ego tradam eos

manu Nabucliodonosor

rgis

Babylonis, et percutiet eos in oeulis vestris.


22. Ecce assumetur ex eis maledictio omni trans-

migralioni Juda,
nat te
frixit

qu

est in Babylone, dicenlium

Po-

Dominus

sicut

Sedeciam, et sicut Acbab, quos


ign
:

rex Babylonis

in

22. Et tous ceux qui ont t tranfrs de Juda Babylone se serviront de leur nom, lorsqu'ils voudront Maudire quelqu'un, en disant Que le Seigneur vous traite comme il traita Sdcias et Achab, que le roi de Babylone fil brler dans une pole
:

23. Pro eo qud fecerinlstultiliam in Isral,


chati sunt in uxores

etm-

verbum
davi eis

in
:

amicorum suorum, et locuti sunt nomine meo mendaciter, quod non manego sum judex el testis, dicit Dominus.
:

23. Parce qu'ils ont agi follement dans Isral, qu'ils ont corrompu les femmes de leurs amis, cl qu iis ont parl faussement en mon nom, en disant ce que je ne leur avais point ordonn de dire; c'est moi-mme qui
suis le juge el le tmoin, dil le Seigneur.

24. Et ad 25.

Semeiam Nebelamiten dices Hc dicit Dominus cxercituum Deus


,

24.
Isral
:

Vous direz aussi Smias Nblamile

Pro eo qud

misisti in

nomine tuo

libros ad

omnem
fi-

populum, qui

est in Jrusalem, et

ad Sopboniam

2o. Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu d'Isral : Parce que vous avez envoy en voire nom des lettres loul le peuple qui est dans Jrusalem, et Sophonias fils de Maasias, prtre, et tous
les prtres,

lium Maasi* sacerdotem, et ad universos sacerdoles,


dicens
26.
:

en disant

26.
ddit te sacerdotem pro Joiad sacerin

Le Seigneur vous

a tabli pontife,

comme

il

Dominus
dux

dote, ut sis

dorno Domini super

omnem
eum

viin

tablit le pontife Joada, afin que vous soyez chef dans la maison du Seigneur, el que prenant autorit sur

rum

tout

homme
;

qui prophtise par une fureur prophti-

arreptitium et prophclanlem, ut miltas


et in

nervum

carccrem.

que, vous prison

le fassiez

mellre dans

les fers

et

dans

la

27. Et nunc quarc non incrcpsli Jeremiam Anathothiten, quiprophetalvobis

27. Maintenant pourquoi n'avez-vous donc point repris Jrmie d'Anatholh, qui vous prophtise,

28. Quia super hoc misit in

Babylonem ad
domos,

nos, di-

cens

Longum

est

aidificate

et habilate, et

planlate hortos, et comedite fructus eorum.

28. Et qui a envoy des lettres Babylone, en disant : Vous ne reviendrez de long-temps ; ainsi btissez des maisons, et demeurez-y ; planiez des jardins,
et

mangez-en

les fruits?

29. Legit ergo Sophonias sacerdos librum istum in

auribus Jeremiae prophet.


30. Et factum est

29. Sophonias lut donc celte lettre devant le prophte Jrmie.


30. Et en

verbum Domini ad Jeremiam,


transmigrationem, dicens
:

dicens

mme

temps
lui dit

le
:

Seigneur

fit

entendre sa

parole Jrmie, et

31. Mitte

ad

omnem

Hsec dicit Dominus ad Semeiam Nebelamiten

Pro eo

qud prophelavit vobis Semeias,


et fecit vos conlidere in

et

ego non misi


:

eum

mendacio
:

31. Ecrivez ceci tous ceux qui ont t tranfrs Babylone Voici ce que dit le Seigneur Smias Nhlamite Parce que Smias vous a prophtis, quoique je ne l'eusse point envoy vers vous, cl qu'il
: :

hc dicit Dominus Ecce ego visilabo super Semeiam Nehelamiten, et super semen ejus
32. Idcirc
:

vous a

l'ait

mettre votre confiance dans


:

le

mensonge;

non

erit ei

vir

sedens in medio populi bujus, et non


faciam populo meo,
ait

videbit

bonum quod ego


:

Do-

Je visiterai S32. Voici ce que dit le Seigneur mias Nhlamite et sa postrit; aucun de ses descendants ne sera assis au milieu du peuple ; et il ne verra point le bien que je dois faire mon peuple, dit

minus

quia prajvaricationein locutus est adverss

Dominum.

Seigneur, parce qu'il a dit des paroles de mensonge contre le Seigneur.


le

TRANSLATIO EX IIEBRiEO.
sunt verba liiterarum, quai misit lrmeiabu propbela de Ierusalem ad rcsiduum seniorum transmigra tionis, et ad sacerdoles, et ad prophclas, et ad omnem populum, quem transmigrare fecerat Nebuchadncsar de Ierusalem in Babel; 2. Posleaqum egressus est Icchoniah Rex, et Begina, el eunuchi, et principes lehu-

I.

Hc

dah, et artifices, et inclusores de Ierusalem,

3.

Per

manum

Elasah

filii

Saphan

et
:

Gemariah

iilii

Chilciiah

quos misit Sidciiah Bex Iehudah ad Nebuchadncsar regem Babel in Babel, dicendo
cxercituum Deus Isral omni transmigralioni, quam transmigrare
feci

de Ierusalem
6. Accipite

in

4. Sic Babel
:

dicit

Dominus
(ilios et

5. /Edilicale

domos
filias
:

cl habilate et accipite

et planlate horlos, et

comedile fructum eorum.


,

uxores, et gencrate
ftlias
:

filiis

veslris uxores

et filias vcslras date viris


civilatis,

ut pariant lilios et
feci

et multiplicalc

vos

ibi, et

non diminuatis
:

vos.

7.

Et qurile pacein
vobis

ad

quam demigrare
neque audialis

vos

et orale

pro e ad Do:

minum

quia in pacc

illius erit

pax.8.

Sic enim dixit


:

Dominus cxercituum Deus

Isral

Ne seducant
;

vos prophetac vcslri, qui sunt ia medio vestri, et divini vestri

somma

veslra, quse somnialis

Sdi

C0MMENTAR1UM. CAP. XXIX.


Quia fals
:

262

9.

ipsi

propheiant vobis in nomine meo; non misi eos, dixit Dominus.

10. Sic enim

dixil

Do-

minus

Cerl ut impleti fuerunt in Babel septuaginla anni, visitabo vos, et suscitabo super vos verbum
,

meum
:

bonum

ut

reducam vos ad locuni istum.


me,

11.

Ego enim novi

cogitationes, quas cogilo super vos, dixit Do-

minus, cogilaliones pacis, et non mali, ut dera vobis novissiinum et spem.


et orabitis et

12. Et invocabitis me,


qua-sieritis

et ibitis

exaudiam
,

vos.

13. Et qurclis
:

me

et invenielis,

cm

me

loto corde vestro.

14. Et inveniar vobis


tibus, et

dixit

Dominus

et

reducam captivilatem veslram,

et

congregabo vos de universis gen-

de cunctis

locis,

ad quae expelli
:

feci vos, dixit

Dominus

et reverti faciam vos ad locum,

unde Iransmi-

Dominus propbetas in Babel. 16. Profect sic dixit Dominus de Rege qui sedet super solium David, et de omni populo qui habitat in urbe hc, fratribus vestris, qui non sunt egressi vobiscum in transmigrationem. 17. Sic inquam dixit Dominus exercituum Ecce millo in eos gladium, famem, et pestem et dabo eos veluti ficus turpes, quai non possunt comedi, pr malili.
grare feci vos.
15. Quia dixistis

Suscitavit nobis

18. Et perscquar eos gladio

et fam, et peste
in

et

dabo eos

in

commolionem

universis regnis terrai

in

male:

dictionem, et in stuporem, et
19. Pro eo

sibilum, et in opprobrium cunctis gentibus, ad quas ejicere feci eos


dixit

qud non audierunt verba mea,


et

Dominus

qu;c misi ad eos per servos

meos Propbetas man


Isral,

surgendo
migratio,

mittendo

et

non

audislis

dixit

Dominus.

quam

emisi de Jrusalem in Babel.


filio

21. Sic

20. Vos autem audite verbum Domini, omnis transdixit


in

Dominus exercituum Deus


nomine meo mendaciter
te
:

de Achab

filio

Colaiah, et de Sidciiahu

Maaseiah, qui prophetant vobis

Ecce ego trado eos

manu Nabucbadnesar

rgis Babel; et perculiet eos in oculis vestris. est in Babel, dicendo


:

22. Et assumelur ex
:

in

eis malediclio

omni transmigration! Iehudah, qux


quos combussit rex Babel
igni
:

Ponat

Dominus

sicut Sidciiahu, et sicut


et

Achab,

23. Pro eo qud fecerunt nefas


:

in Isral

adulterium commiserunt
:

cum
ego

uxoribus proximorumsuorum, et locuti sunt verbum in nomine


conscus et
testis, dixit

Dominus.

24. Et ad Semaaiahu Nechelamiten, dices dicendo. 25. Sic


Pro eo qud
misisti
,

meo

mendaciter, quod non pracepi eis


dixit

et

Domi-

nus exercituum, Deus Isral dicens

nomine tuo

lilteras

ad

omnem populum, qui


,

est in J-

rusalem

et

ad Sephaniah filium Maaseiah sacerdotem

et

ad universos sacerdotes

dicendo

26.

Dominus

ddit te sacerdotem pro Iehoiad sacerdote, ut sint duces in


et des

domo Domini
:

eum

in

carcerem

et in

nervum.

27. Et nunc ut quid non


in Babel,

omni
est

viro furioso et prophetanli,

tantcm vobis?

28.
:

increpsti Irmeiahu Anatholhiten, prophe-

Quia idcirc misit ad nos comedile fructum eorum.


30. Et fuit

dicendo
legit

Longum

dificate

et plantate hortos, et

29.
:

domos,

et habitate

Et

Irmeiahu prophela;.
grationem
,

Sephaniah sacerdos epislolam hanc


:

verbum Domini ad Irmeiahu, dicendo

31. Mille ad universam


:

in auribus

transmi,

Dominus de Semaaiah Nechelemite: Eo qud prophetavit vobis Semaaiah et 32. Idcirc sic dixit Dominus ego non misi eum et fidere fecitvos mendacio Ecce ego visito super Semaaiah Nechelemiten, et super semen ejus non erit ei vir habitans in medio populi hujus, et non videbit bonum, quod facio populo meo, dixit Dominus quia verbum declinans locutus est adverss Dominum.
dicendo
:

Sic dixit

COMMENTARIUM.
Vers.
1

Ad resideum

etc., id est,
,

ad seniores

Vers.
pauci

6.

Multiplicate vos un,

crescile ibi, et ne

caplivos qui adhuc supersliles eranl


icranl in itnere.

multi enim per-

sitis.

Prophelas

vel,

scribas. (Vid. su-

Vers.

7.

In pace illius (1), in tranquillitate ejus,


in

pra, 26, 7.)

Vers. 2.
iicet

Regina, ad verbum, domina, mater


Significat

idest, optate statum tranquillum urbis ejus


sci-

qu

exultatis

nam

si

frualur pace

vos etiam agetis in

rgis.

mulierem principem. Gallic

pace.

impratrice, ou rgente.

Et ecnuchi,
,

et aulici, id est,

Vers. 8.

Somniatis, vel somniare


optatis vobis.

facitis,

sub. fal-

qui grali crant principi


in aulis principum.

ut grali esse soient eunuchi

sos prophelas;

nam admittitis vatum somnia qux accomad verbum in mendacio.

Chakheus paraph., magntes. Et


I

modantur rbus
Vers.
9.

artifices. Vide supra 24,

(1).
(q. d.
:

Vers
cslis in

5.

.Edificate

Falso,

domos

Diu mansuri

Vers. 10.

Verbusi meum

bonum

(2),

id est,

pro-

Chalde, tablissez-vous y solidement.)

missionem islam bonam.


(1)

(I)

Quos

misit Sedecias

rex Juda ad Nabuchodono-

Qu^rite pacem

civitatis.
,

sor. Ex morte Hanani;c majoreui jam fidem linbens verbis .leremi, ideque Nabuchodonosorum sihi slu(Grolius. ) dens conciliare, sed frustra.

est ut sub

Tyrannis vivamus

Quando ila Deo visum orandum est pro eis.


(Clarius.)

manu Elasa, id est, per Elasa. Hebraismus. Duautem aliquis, quomod Sedecias nunlios niierit ad regem Babylonis, cm jam ab eo defecisset, 4. Bcg. 2i, 20. Respondent aliqui probabililer Sedeciam ciii vidisset morluum esse Hananiam, quemIn
bitabil
,

impleri tu Babylone, in regno Babyloniorum unde hebraic est Babtjloni , puta quoad imperium in Judseos, septuaginta anni , q. d. Non redibitis ex Babylone ante 70 annos. Il i enim sunt 70 anni imperii vel potis captivitatis Babylo(2)
:
:

Cum coeperint

nicoe.

Jcrcmias proedixerat cpisse Jeremiae (idem habere, legatosque ad regem Babylonis destinasse, qui tributum ad eum ferrent, et de reconciliand pace cum illo agerent. Dicens, (Jeremiasj quai dieuulur. (Maldonaus).
,

admodm

Qureres, ubi bi anni incipiant, ubi finiaptur? Ccrest apud omnes eos finiri et lerminari anno 1 Cyri, etpatet 2 Parai. 36, 22. Verm unde incipiat, magna est lis : quatuor sunt pvobabilcs sentenlia:. Primo, aliqui eos iuchoant ab ajino 13 Josix rgis

tum


263
l

,,

IN
Novissimum et spem, vel finem
et

JEREMIAM
ex-

284

Vers. 41.

votorum compotes, quae sunt ut tandem,


in

me auctore,

pectationem, id est, finem

quem

optatis, ut

reddam vos

patriam redeatis.

Juda nam hoc anno videtur Ninive esse eversa, et monarchia ab Assyriis translata ad Medos et BabyloIrios per Cyaxarem et Nabucbodonosorem seniorem , utiex S. Hier, et Eusebio dixi Jeremiiw 1, 2. Ifoc poBilo probatiir hx'C senlentia 1", quia lii 70 aniii videntur dati monarclme Chaldxorum atqui fila cpit statim evers monarchia Assyriorum hc autem eversa est anno 15 Josioe, ut dixi ergo lu 70 anni inde inclioandi sunt. 2" Quia S. August., S. Hier., Isidor., Theodor., Euseb., Clemens Alcxand. et alii quos citt Pererius in c. 9 Daniel, v. 2, ab 11 anno SedecLe usque ad 1 Cyri, tantm numerant nnnos 30, et sic
:
:

dxis abduxit. Probatur id 1, quia c. 25, v. 1, hune annum consignt Jeremias, quasi inilium horum 70

amiorum, ut videtur; 2" quia

c. 27, 7, dicilur

qud

omnes gentes sentent ei, scilicet Nabuchodonosori, qui regnavit 44 annis; el filio ejas, puta Evilnierodach, qui 23 annis; et filio filii ejus, scilicet Balsasari, qui
tribus annis

regnavit; qui

anni juncti

faciunt

70.

Huic senlenliai obstant lum alia, lum illud, qud hoc anno 4 Joakim parva vel nulla, ut vult R. Saadias,
Maldonat. et
alii,

videatur fuisse publica et

communis

desolatio Jinheoruni, cl captivitas Babylonica propri tantm 50 annos ; atqui 13 anno Josi;e usque ad 11 annum Sedeciae, fluxcrunt tantm anni 40, ergo 70; tantm anni intercedunt ab anno 13 Josi usque ad 1 Cyri (30 enim et 40 si jungas, liabebis 70) ; cm ergo constel hos 70 annos liniri in anno 1 Cyri, sequitur eos inchoandos esse anno 13 Josiao. 5 Quia Daniel (ut dixi Daniel. 5, 1) docet Na-

duravit

JiKkeorum captivitas. Solus enim Daniel, et pauci alii cum Joakim abducti sunt, qui mox reducti videntur nam Joakim mox regno est restitutus. Unde diserte Jeremias cap. 52, 28, primam caplivilalem Jud;eorum consignai anno, non terlio, sed 7 Nabuchodonosoris qui fuit annus Joakimi undecimus, et
:

ultimus.

fuisse patrem Balsasaris, non avum atqui plerique omnes consentiunt hos duos non rgnasse junctim 70 annis ergo hi 70 anni non Nabuchodonosore magno, sed ab ejus ptre, qui cpit regnare anno 13 Josiye, inchoandi sunt. Sic ergo hi 70 anni compulandi videntur. Nabuchodonosor magnus cpit regnare anno 5 Joakim et regnavit 45 annis deinde

bucbodonosorem magnum

ultimi rgis Chaldaeorum,

Balsasar regnavit annis tribus, qui juncti 45, faciunt

adde annos 22 Nabuchodonosoris seanno 3 Joakim ascendendo usque ad 13 Josix, habebis hos annos 70 captivitatis. 4 Quia Jeremias hoc anno 13 Josiui cpit prophetare, viditque sceptrum Assyriorum, et post illud alia omnia rgna contrita per virgam et sceptrum Chaldorum, ut dixi c. 1, 12, unde ipse banc virgam toto hoc libro Judaeis et omnibus genlibus intentt, ejusque vim , robur et lempus describit , scilicet qud durabit 70 annis, puta ab anno 13 Josiae usque ad

48 annos

bis

nioris, qui supersunt ab

1 Cyri.

Verm huic senlenti obstat 1" qud Jeremias semper hos annos numeret Joakim, vel Joachin, non a Josi, ut palet cap. 25, v. 1, et 11 ; cap. 27, v. 1 et 7; cap. 29, v. 1 et 10; 2 qud hi anni passim JeZachari, et ab inlerprelibus vocenlur anni remi desolalionis et captivitatis Judaicae juxta sententiam autem jam recensilam, Judaeorum servilus non duraergo hxc senlentia non vit 70, sed tantm 30 annis consentit sensui Scriptur et inlerpretura qui est Judicos fuisse caplivos, non 30 sed 70 annis 3" quia anno 13 Josiie, nec Judasi, neceorum viciiii servierunt Chaldasis, quod lamen de 70 hisce annis dicilur cap.
,
:

25, v.
lens.,

H.

Secundo, Laclant., Severus Sulpilius, Bcda, AbuLyran. et ex cis Pererius in Daniel, c. 9, hos 70 annos inchoant ab 1 1 anno Scdcciu: tune enim plan eversa fuit Jrusalem cum lemplo, omnisque populus fuit abductus. Verm difficile est invenirc et compulare 70 annos ah anno 11 Sedeci.e usque ad 1 Cyri, sive ab anno 18 Nabuchodonosoris (hic enim concurrit cum 11 Sedeci, et eversione Jrusalem) usque ad ultimum Balsasaris. Quincliam, Daniel, et
:

alii

mulli,

qui erant vivi teaipore Sedecice, prorog-

runt vitam usque ad tempus solutae captivitatis, im usipie ad restaurationem templi quue facta est sub Dario Hystaspis, ut patet Agg;ei 2, 4.

Jam

si

captivitas

duravit 70 annis, sequelur eos diutissim vixisse, et longe supcrsse annum centesimuin:quis hoc crcdal? Tertio, Uebr.ei, Euseb., Theodor., Clemens Alcxand., Berosus, quos sequitur (libra, et Castro, hos 70 annos inchoant ab anno 4 Joakim, qui fuit annus 1 Nabuchodonosoris, quo ipse Phriices et Judacos subegit, atque Joakim cum Daniclc cl aliis Ju-

Quarto ergo, alii vald probabiliter censent, hos 70 annos inchoandos esse transmigratione Joachin, sive Jecho:ii;e, aul clade et morte Joakim, quai facta est anno regni ejus 11, una enim eademque censetur hacc clades et captivitas facta sub Joakim, et facta sub Joachin. Inter utramque enim tanlm intercessemnt trs menses. Probatur bocc senlentia 1, quia prima notabilis vastilas, et communis captivitas facta luit hoc anno Joakim et Joachin, uli paul anl ostendi idque patet 4 Reg., 24, v. 12; 2 quia Jeremias hoc cap. post transmigralionem Joachin dicit vers. 10: Cm impleti fuerinl in Babylone sepluaginla anni ; ergo abe illi videntur ineboandi tertio, quia ab hc transmigratione Jechoni;e, quasi ab xr communi captivitatis, cl seculi illius, prophelias suas numral et consignt Ezechiel cap. 1, vers. 2, et deinceps; 4, quia S. Matin., c. 1, 11, banc captivitatem vocal transmigralionem Babylonis quia scilicet Jechonias sponl se dedidit Chaldis, et non vi abductus est, sed ultra transmigravit in Babylonem; 5, quia hi 70 anni statut} sont non propri et directe imperio Babylonis, sed caplivilati Judaeorum, ut palet ex hoc loco, et ex c. 25, v. 8 et 11. Unde et Daniel, c. 9, 2, et Zachar., cap. 1, 12, hos annos 70 vocant servilutis et desolationis Jesusalem , idque in pnam peccatorum ejus; quia enim ipsa ab anno 13 Josia? usque ad 11 Joakim noluit audire prophetas prasertim Jeremiam, per 31 annos concionantem hinc Jeremias in pnam tant conlumacine niinatur ei pnam et pnitenliam 70 annorum in Babylone, ut tempus pn essel duplum (et amplius) lemporis culp;c. Desolatio autem Judaeorum cpit hoc anno 11 Joakim ergo inde inchoandi sunt hi 70 anni; indeque facile eos compulabis hoc modo annus 11 Joakim fuit 8 Nabuchodonosoris , qui regnavit 44 annis ab anno ergo ejus 8 ad H, habes annos captivitatis 36, lus adde annos 34 Evilnierodach et Balsasar, habebis annos 70 captivitatis, uli dixi Daniel. 5, v. 1. Quare hanc sententiam mulli moderni chronologi vald probabilem judicant unde eam proposui in tabula chronologic quain inilio Pcntaleuchi exhibui. Diccs Anno 4 Joakim dicilur c. 25, v. 1 et H, quod omnes gentes ist servient rgi Babylonis septuaginta annis ergo ab anno quarlo Joakim hi anni inchoandi sunt. Respondeo negando consequenliam prophelia enim non est de tempore pressent, sed future. Prsedicit ergo ibi Jeremias, anno 4 Joakim inchoanle, qud post annos oclo, scilicet anno Joakim, incipient Juda el alioe gentes servire Chaldyeis per 70 annos. Certum enim est Ammonitas, Moabitas, Clesyrios, yEgyptios et alias gnies, qu post ullimam vaslationem Ilierosolyma: subacl;e sunt Chalda'is, teste Josepho, lib. 10 Antiq., 11, eis non servivlsse 70 annis. Vide dicta c. 25, 11, et c. 27, v. 7. An hi anni 70 servilutis suit iidem cum annis 70 desolalionis, de quibus Zachar., cap. 1, v. 12, ibi dicain.
;
,


265
Vers.

G'OMENTARTUM. CAP. XXIX.

2G6

12. Ibitis,
Quum

incedetis, sub. in viis meis. (Vel


j

Vid. Dan. 3, 6.)(1),

redibitis in patriam, ut innuit posterius

membrum.

Vers.

25. Nomine
(

tuo, id est, tu auctoritate, non


scilicet,

Vers. 13.
lis

qu^isieritis, etc., quia require-

me. Sacerdotem
25, 18).

secundum
Jehoiada

juxta 2 Reg.

me

toto corde veslro.


In babkl, cum prpositione motum ad aliquem locum, q. d.,
infra, v. 20. 6,

Vers. 15.
dnott

aflix qua?
in

Vers. 26.

Pro

id

est,

Joiadse zelunj

Babylo-

imitari debes,

de quo 2 Reg. 11, 18, Grotius). Du(qui falsos propbetas, qualis in ejus

nem, seu Babylonemusque, ut

Sensus est:

ces,

prfecti

Quia agnovistis juxta Dan.

9,

et 12,

Deo

veslr

mente erat Jeremias, apprehendi curent, juxta Deut.


18, 20). Furioso, arreptitio, vel maniaco. (Dsignt pseudoprophetam, qualis Pylhia describitur ab Aristopbanis scholiaste ad Plutum, et Lucani, lib. 5.

causa excitatos propbetas qui prdicebant vos ituros


in

Chaldam,

id est,

fidem

illis

adbibuistis. Vatablus
falsis

refert ad sequentia et intelligit

de

prophetis qui

Babylone vaticinabantur exulibus inde brevem reditum, supra, 28,


ii

Nam

spiritus proplietarum ipsis subjecti sunt, 1 Corinth.


)

3.

Obstat huic interpretationi, qud

14, 32.

Ita

dicebantur proplielae

cm

acti essent Spi-

de quibus sermo est usque ad vers. 20,


translati fuerint.

nondm Bavel quia inetc. Potest

bylonem

Yers. 16.

Profecto
:

sic dixit, etc.,

quam, sub.
posuisse

talia dixistis, vel, scitote

qud,

esse aposiopesis
illis.

irascitur

enim pseudoprophelas immilites qui eos pri-

Vers. 17.

Gladium,

id est,

ment. Turpes, sordidas. (Vid. supra, 24, 2.)


Vers. 18.

Et dabo

eos, etc., id est, dispergam

eos per omnia rgna. Vide aliam expositionem Hebraismi hujus, supra, 24, 9.

Vers. 19.

Qvje

misi, etc., vel

cum

misi, etc.

Et

prophelis sentiant Hebri, vide Hieronym. et Glossam ordin. sumptam ex eodem. Unde dubitari potest, an hi duo pseudoprophelocsint iidem cum duobus illis presbyteris seu judicibus, de quibus Danielis 13, in histori Susannrc. Sed non apparet, quia hi, de quibus hic Jeremias, frixi dicunlur in ign, illi lapidati. Item quia hi jussu rgis Babylonis aflfecti supplicio ; illi ex decreto et sententi populi Judaici, qui erat in Babylone item hi propheUe, illi judices. Tu tamen, lector, exactis inquire. Intrim, quia dicitur rex Babylonis 'eos frixisse in ign, magis puto rfrendum esse ad crimen rebellionis; quia forte vaticiniis, mendacibus excitabant captives ad studium rerum novandarum; dicentes brevi futurum , ut in terram suam
:

non audistis. Secunda persona pro


verunt.

terti,

non obedi-

Vers. 20. Vers. 21.

Vos actem. Vos ergo exules. Ecce ego trado. Prs. Hebr., pro
vel, traditurus

redirent, ut capile prced., ab Hanani pseudoprophet factum patet. Si quoeras, cur duo illi seniores, de quibus apud Danielem,.judica(i fuerint h populo, hi autem duo rege; solutio est, quia quamvis rex
Judaeis permisissel judicia

secundum consuetudinem
;

fut.,

ego quidem tradam,


Yers. 22.

Maledictio. (Vid. supra, 24, 9.) Com:

sum.

eliam in quibusdam criminalibus crimina tamen graviora praesertim lyesx majestatis, sine dubio
legis sua;,
sibi reservavit.

(Eslius.)

bussit (1), vel, assavit (de quo Babyloniorum more,

Tropolog.

Tamdi,

ait S.

Hieron., in Babel, id

versamur, donec per patienliam et pnitentiam requiem septenarii numeri mereamur accipere. Rursm,ut ait Psaltes, psal. 89 Dies annorum noslrorum in ipsis scptuuginta atmi : lu sunt ergo 70 anni vitie, qu ac exilii et captivitalis nostrx', qui, cum fuerint expleti , tune ad Dominum revertemur, atque finem laboris nostri et patientiae accipiemus patriam cleslem. Hc de causa Deus Judreis in caplivitate tempus 70 annorum, quod est mensura vite humanne, prfixit, ut plerique qui in vitiis suis consenuerant, in ea morerentur, ideque cos ibi ajdilicare domos jubet ac post eos nova uliorum soboles succrescerct qua patruni plagis erudita saperet, quamque Jrusalem redeuntem Deus per Esdram aliosque pandagogos sibi formaret discipulos et asseclas pauci enim ex senibus, qui 70 annos superrunt, cum Esdr redierunt in Judam. Nam, ut ait Macrob., lib. 1, in Somn. Scipion., cap. 6 Septies dni anni physicis creclilur meta vivendi, et hoc vitee human perfectum spatium terminaur : quod quisquis excesserit, ab omni officio vacuus, soli sapienti et studio vacat. Idem faciunt prudentes prlali, dm collapsam clisciplinam in monaslerio alive congregatione restituere volunt nimiest, in liujus seculi confusione,
:

STUETITIAM IN ISRAFL. Stultlia frquenter in Scripluris pro scelere usiirpatur, senex hospes levitie, cujus uxore Gabaitce indignissim abusi sunt, cives hortabatur Cessale ab hc stultiti. bamar, cum Amnonem suadere conaietur, ne sibi Stuprum inferret, aiebat Noli faccre stultitiam liane. Sapiens plermque insaniam oplimo vivendi instituto opponit. Isaias simulationeni et llagitia sub insania nomine Hebris exi>robrat Omnis hypocrita est et ueqiuim, et niversum os locutum est sultitiam. Se peccsse fatetur David, habito populi ci'nsu, inquiens Peccavi nimis ut facerem hoc : obsecro, aufer itiiquitatem servi lui, quia insipienter egi. Ego sum judex et testis, dicit Dominus. Iniquum non est, Deum et judicis et accusatoris parles agere.
(1)
: : :

EO QUOD FFXERINT

Is

ubi injurias majestali

su irrogatas

ulciscilur ira-

sinunt senes in suis habitibus inveleratos et incorrigibiles emori, aut eos ali traducunt : atque in
rni

eorum locum
lis

et spirils,

vita;

normam

novitios suscipiunt juvenes bona; indoquos quasi teneras plantas ad religios (lectunt et formant. (Corn, Lap.)

PNAT TE DOMINUS SICUT SeDECHIAM, ET SICUT ACHAB, QUOS FR1XIT REX BaBYLONIS IN IGNE, PRO EO QUOD FECERINT STULT1TIAM IN ISRAL ET MOECHATI SINT re uxores auicoruh suoRiiM. Quid de btsduobus falsis
(1)
S.
S.

cundi aut sviti non agitur. Ipsa est veritas, quitasque; neque illum unqum homoarguere iniquilatis aut ssevilia; potest. Nenio damnatorum est, qui sequissimojure sese damnalum esse non sentiat. Clauditur hic Jeremiap epislola ad Judpeos Babylonicos. Et ad Semeiam [Vehf.lamiten dices. Nullus noscitur locus, Nehelam appellatus. Putant nonnulli, expressam data opor hic esse ab Jeremi hanc appellationem, qu somniatorem, delirum, amentem signileat. Qu;e hic narrantur, gesta sunt Hierosolymis, reversis Sedecipe legatis qui epistolam Jeremi Babylonem delulerant. Semeias Nehelamites, Babyloniciscapiivis unus, offensus Jeremi lib'-rtate, qu is litteras ad captivos in Chaldse morantes dederat, hortatusque fuerat ut liberos Babylone crearent , certasque ii)i sedes constiturent, litieras et ipse ad Sophoniam )empli pra'fectum ddit, illud damnans qud Jeremiam ceu furiosum, et prophetici nominis simulatorem vinculis non coercuerit. Semeise epistolam Sophonias Jeremi audiente perlegit; atque hcstatim Jeremias falso isti prophte respondit. (Calmet.)
,

XIX.

267
ritu sancto.

IN

JEREMIAM
;

2G8
est,

Et prophetanti,
verbum

qui fingit se prophetam


(

Longum

ad verbum

longa vel diutuma.

He-

id signiftcat

in conjugalione hithpahet.

Vid.

bri carent neutro, et ejus loco usurpant femini-

carcerem. Quidam P. Guarin.,tom. 1, p. 153.) In Hebraam Mahepecheili significare indicunt vocem

num.)

(1)

Vers. 32.

Non

erit ei vir,

ncminem

babituru

strumentum ex duobus Hgnis, quo collum astringitur. (Vid. supra, 20, 2.) In nervum, vel, in domum manicarum ferrearmn,
Vers. 27.
sive ligneurum.
vobis, qui se venditai

est qui habitet. (Vid. Deul. 28, 18.) Facio, vel, (a-

cturus sum.

Prophetanteji
etc.

pro prophel apua vos?

Vers. 28.

Quia,

Nain propterea, ut
litteras (sup.

scilicet

videaturesse propheta. Misit, sub.

hicl).

auribus Jeremi., vel, semel ad propbetam missus erat, Jer. 21, 1, et 57, 5, vel, 2 nolens prehendere inaudilum; vel, 5 ut Jcremias alio accusante reus lierel, et odio, vel potis lurori, populi objiceretur. (Synopsis.)

(1) Legit ergo Sophonias in 1 quia illi favebat, uhde non

CAPUT XXX.
1.

CHAPITRE XXX.
est

Hocverbum, quod faclum


:

ad Jeremiam

Domino, dicens
2. Hajc dicit
tibi

Dominus Deus

Isral,

dicens

Scribe

que le Seigneur adressa Jrmie, disant 2. Voici ce que dit le Seigneur Dieu d'Isral : Ecrivez dans un livre toutes les paroles que je vous ai
1. Voici la parole
:

3.

omnia verba quai locutus sum ad le, in libro. Ecce enim dies veniunl, dicit Dominus et con:

dites,.

3.

Car

le

temps vient,
!

dit le

venant conversionem populi mei

Isral et

Juda,

revenir les captifs d


ait

mon
et

Seigneur, o je ferai peuple d'Isral el de Juda,

Dominus
4. Et
et

et

convertam eos ad terrain quam dedi


quai locutus est

patribus eorum, et possidebimteam.

hc verba
:

Dominus ad

Isral

ad Jud a m
5.

Quoniam
:

haec dicit

Dominus

Vocem

terroris

audivimus
G.

formido, et non est pax.


,

Inlerrogatc
vidi

et

vidclc
viri

si

gnrt

masculus

revenir la terre que j'ai possderont. 4. Voici les paroles que le Seigneur a dites Isral et Juda 5. Voici ce que dit le Seigneur : Un bruit terrible a frapp notre oreille; l'pouvante est partout; et il n'y a point de paix. 0. Demandez, et voyez si ce sont les hommes qui enfantent; pourquoi doue vois -je maintenant les hommes qui licnnenl leurs mains sur leurs reins,
dit le les ferai

Seigneur; je

donne leurs pres,


:

ils la

quare ergo

omnis

inamiiM super

luinbuin

suum

quasi parturientis, et conversai suni universa:

facis in

auruginem

7. Va:, quia

magna

dies

illa,

nec est similis ejus

tempusque
bitur.
8.

tribulationis est Jacob, et

ex ipso salva-

Et

erit in die ill, ait

Dominus cxerciluum
et vincula ejus alieni
:

con-

leram jugum ejus de collo luo,

dirum-

pam,
9.

et

non dominabuntur

ei

amplius
et

Sed servi .nt Domino Deo suo,


suscilabo eis.

David rgi suo

quem
10

Tu ergo ne
,

timeas, serve
Isral
:

meus Jacob,

ait

Do-

minus
te

neque paveas,

quia ecce ego salvabo

de terra longinqu,

et semeii luiiin

de terra capli-

vilalis

eorum:

et rcvcrlelurjaeob, elquiescel, et

cun-

ctis at'lliiet bonis, et

non

erit

quem

formidet.

11.

Quoniam lecum ego sum,


le
:

ait

Dominus, ulsalin

vem
in

faciam enim

consummationem
:

cunctis

gcnliltus, in quibus dispersi te

le

autein non faciam

une femme qui est dans les douleurs de l'enfantement ? el pourquoi leurs visages sont-ils tout jaunes et dfigurs ? 7. Hlas que ce sera l un grand jour H n'y en aura point eu de semblable. Ce sera un lemps d'allliction pour Jacoij el nanmoins il en sera dlivr. 8. En ce temps-l dit le Seigneur des armes, je vous oterai du cou le joug de vos ennemis , et je le briserai; je romprai vos chanes, et les trangers ne vous domineront plus. 9. Mais ceux d'alors serviront le Seigneur leur Dieu, et Da\id leur roi, que je leur susciterai. 10. Ne craignez donc point, vous, 6 Jacob, mon serviteur, dit le Seigneur; n'ayez point de peur, Isral car je vous dlivrerai de ce pays si loign o vous ei< s, ci je tirerai vos enfants de la terre o ils sont captifs; Jacob reviendra, il jouira du repos; el il scia dans l'abondance de toutes sortes de biens, sans qu'il lui reste plus d'ennemi craindre 11. Car je suis avec vous pour vous sauver, dit le Seigneur; j'exterminerai tous les peuples parmi lesquels je vous ai disperss et pour vous je ne vous perdrai pas entirement; mais je vous chtierai selon nia justice afin que vous ne vous croyiez pas in!

comme

consummatiunein
tibi

sed casligabo le in judicio, ut

non videaris
12. Quia
tua,

innoxius.
dicit

hac

Dominus

Insanabilis fractura

pcssima plaga tua.

13.

Non
:

est

<c

1 1

jiulicct
iitilitas

judieium tuum ad alligan-

diun

curationiim

non estfbi.
obliti

14.

Omnes amatores
:

lui

simt lui, tcque non

qmerent
crudeli
:

plag

enim

ifiimici percussi le casligalione


,

proptcr mulliludinem iniquilatis tuai


pcccala tua.

dura

facta suni

nocents. 12. Car voici ce que dit le Seigneur : Voire blessure est incurable ; votre plaie est trs-maligne. 15. Il n'y a personne qui juge comme il faut de la manire dont elle doit cire bande LOS les remdes qu'on emploie pour vous gurir sont inutiles. 14. Tous ceux qui vous aimaient vous ont oublie, et ils ne vont plus vous chercher car je vous ai frappe en ennemi, je vous ai chtie cruellement, cause de la nuiliitudede vos iniquits et de votre endurcissement dans le pch. 15. Pourquoi criez-vous parce que vous vous sen tez brise de coups? Noire douleur est incurable. C'est a c use (le la multitude de vos iniquits et de voire
;

15. Quid clamas super conlritione tua? insanabilis

estdolor

tinis

proptcr multiludinem iniquilatis tuai:


lu.i fci

proptcr dura peccata


1G. Propterea
tur. et univers;!

b;rc

tibi.

omnes
bostcs

qui

comedunt

te,

devorahun:

lui in

captivitalcm ducenlur

endurcissement dans le pch que je vous ai traite de la sorte. 10. Mais un jour tous ceux qui vous dvorent seront dvors tous vos ennemis seront emmens captifs ceux qui vous dtruisent seront dtruits et j'abandonnerai au pillage tous ceux qui vous pillcut.
,
;

269

C0MMENTAR1UM. CAP. XXX.


prda tores
je
tibi, et

270
la cicatrice

et qui te vastant, vastabuntur, cunctosque

17.

Car je refermerai

de votre plaie, et

tuos dabo in

prdam.
vulneribus
dicit
:

17. Obducarn enim cicatricem


tuis

vous gurirai de vos blessures, dit le Seigneur. Ils vous ont appele, Sion, la rpudie. C'est l, disentils, cette Sion qui n'a plus personne qui la rechercbe.
les

sanabo
te,

te

Dominus

quia ejeclam vocavercqui-

runt

Sion

Hiec est,

qu non habebai

18. Voici ce que dit le Seigneur Je ferai revenir captifs qui habitaient dans les tentes de Jacob;
:

rentcm.
18. H;ec dicit

j'aurai

Dominus

Ecce ego convertam contectis ejus


,

compassion de ses maisons; la ville sera reb' sur sa montagne, et le temple sera fond de nou veau, comme il tait auparavant.
lie

vcrsionem tabernaculorum Jacob, et

mise-

rebor, et dificabitur civitas in cxcclso suo

et

tem-

19. Les louanges et les chants de joie sortiront de leur bouche; je les multiplierai, et leur nombre ne

phnn juxta ordinem suum fundabitur. 19. Et egredietur de eis, laus, voxque ludentium
et multiplicabo eos, et
eos, et

diminuera point je les mettrai en honneur, tomberont plus dans l'indigence.


,

et ils

ne

non ininuentur

et glorificabo

non attenuabuntur.
filii

le

20. Et erunt
ejus

ejus sicut principio,


:

et ccelus

20. Leurs enfants seront comme ils taient dans commencement ; leur assemble demeurera ferme devant moi et je visiterai dans ma colre tous ceux qui les perscutent.
;

coram me permancbit omnes qui tribulant eum.


21. Eterit dux ejus ex eo ejus producetur
:

et visitabo

adversm
21. Il sortira de Jacob un chef qui le conduira, et un prince natra du milieu de lui; je le ferai approcher, et il s'approchera de moi car qui est celui qui puisse appliquer son cur pour s'approcher de moi?
;

et

princeps de mcdio
|

et applicabo

eum,

et accedet

ad

me

quis

enim

iste
?

est, qui applicet

cor

suum

ut appro-

dit le Seigneur.

pinquet mihi

ait

Dominus.

22. Et eritis mihi in

populum,

et

ego ero vobis

in

22. Alors vous serez Dieu.

mon

peuple

et je serai votre

Deum.
23. Ecce turbo Domini, furor egrediens
,

procella

23. Voici le tourbillon du Seigneur, sa fureur imptueuse sa tempte toute prte fondre, va se reposer sur la tte des impies.
,

ruens, in capite impiorum conquiescet.


24.

Non

avertet iram indignationis Dominus, doet

nec

faciat

compleat cogitalionem cordis sui


inlelligetis ea.

in

novissimo dicrum

24. Le Seigneur ne rappellera point sa colre et son indignation jusqu' ce qu'il ait excut et qu'il ait accompli toutes les penses de son cur; et vous les comprendrez dans le dernier jour.
,

TRANSLATIO EX HEBRiEO.
1.
tibi

Verbum quod

fuit

ad Irmeiahu Domino, dicendo


le, in libro.

2. Sic dixit

Dominus Deus
dixit

Isral,

dicendo
:

Scribe

omnia verba quoe locutus sum ad


et possidebunt

5.

Ecce enim dies veniunt,

Dominus

et

convertam

captivitatem populi mei Isral et Iehdah, dixit

Dominus

et redire faciam eos ad terrain


est

quam

dedi patribus
:

eorum
niam
si

eam.
:

4.

Et h;ec sunt verba qua; locutus

Dominus ad
est

Isral et

lehudah

5.

sic dixit

Dominus
:

Vocem
vidi

lerroris audivimus

formido, et non

pax.

Quo-

G. lnterrogate

nunc, et videle

gnrt masculus

quare

omnem

virum habentem manus super lumbos sues, tanqum parturiens, et


?

conversa?, sunt

omnes

facis in

auruginem

7. V;e,

quia

magna

est

dies

illa,

ila

ut

non

sit

similis

illi

lem-

pusque

afflictionis esiipsi laacob, et

ex ips sryabitur.

8. Eterit in die ih, dixit

Dominus exerciluum .consei

teram jugum ejus de collo


9.

luo,

et vincula tua et

rumpam,

et

non rdigent illum


eis.

ultra in

vilutem alieni

Sed sment Domino Deo suo,

David rgi suo, quem suscitabo


:

10. Tu

ergo ne limeas, serve mi

laacob, dixit Dominus, ncque paveas Isral


plivitatis

quia ecce, ego salvificans te long, et semen tunni de len ca-

eorum
ait

et revertetur laacob, et requiescet, et

pacalus

cril, et

non

eril qui exterreat

11.

Quoniam

ego sum,
te
te.
;

Dominus,
in te

ut

salvum faciam

le;

faciam enim consummatioucm in cunctis gentibus, in quas dispersi


;

vermtamen

non faciam consuinmationem Dominus


;
:

sed casligabo te in judicio, et succidendo non succidam


difficiles

12. Sic enim

dixit

Desperala fractura tua,


tibi.

plaga tua.

13. Non

est qui judicel judi-

cium tuum ad sanitatem

medichme curaliva? non sunt

14. Omnes amatores


tibi.

lui obliti

sunt

lui, te

non

qua:rent; plag enim inimici percussi


mulliplicala sunt peccata tua.

te, casligatio-ie crudelis,

propter multitudinein iniquitatis tu;e et quod

15.

Quid clamas super coulrilinnc lu? desperalus dolor tuus; piopier multi-

tudinem iniquitatis
devorabuntur
;

tua?.,

quia mulliplicala sunt peccala tua, feci b;ec

16. Propterea omnes dvorantes


plagis tuis sanabo te, dixit
dixit

te

et universi hostes tui in captivitatem ibunt; et erunt diripientes te in direplionem, et cunctos

plaidantes te dabo in

prdam.
te
;

17. Adducam enim sanitatem

tibi, el

Dominus:
ejus,
;

Quia ejectam vocaverunt

Siion ista, non est requirens eam.

18. Sic
non

Dominus

Ecce reduco capti-

vitatem tabernaculorum laacob, et habitaeulorum ejus miserebor, et ajdificabilur civitas super


et

cumulum
lilii

palalium juxta disposilionem ejus manebit.

19. Et egredietur ex eis graliarum aclio, et vox ludentium

et multiplicare faciam eos, et

non minuenlur;

el glorilicabo eos, et

eut pris, et c;etus ejus

coram

me

firmabilur; et visitabo

omnes qui

20. Et erunt 21. Et oppresserunt


vilescent.

ejus si

illum.

erit forlis

ejus ex eo; et dominator ejus de

medio

ejus egredietur; et appropinquare faciam

eum,

et accedet ad
eritis

me

quis

enim
el

est iste,

qui dulcuerit cor


in Deurn.,,

suum

ut appropinquet mihi, dixit

Dominus?

22. Et
est,

mihi

in

populum,

ego ero vobis

impiorum manebit.
sui
:

23. Ecce turbo 24. Non revertetur


ira intalligetis istud.

Domini, eum furore egressus


furoris Domini,

turbo imminens, super caput

donec

faciat et

donec statut cogilationes cordis

in

novissimo dierum


271
IN

JEREMIAM

272

COMMENTARIUM.
Vers.
est,

(1) 2.

Locutus sum

(2),

locuturus sum, id

q.

d.,

patietur

quidem Ecclesia in adventu

Christi,

prophetiam qu;c plena est verse consolationis.


3.

sed ad tempus. Ista videntur impleta tempore Christi

Vers.

Captivitatf.m, id est,

omnes

fidles.

Hic

et

Aposlolorum.
Vers.
8.

locus non est intelligendus de corporali liberatione


lsraelis et Judsc,

Ejus, sub.

diaboli.

Vincula tua,

id est,

sed de spiriluali
in

nam decem

tribus

vincula peccati et mortis quibus antea vinclus eras.

ab Assyri nunqum redicrunt

Jud;eam, neque sunt

Illum.

secunda ad tertiam

transit,

more Hebraico,
alienos, vcat

rediturse (en corps de peuple, scilicet, ut infra 51, 18,


et 50, 4.). Chaldaeus paraph. et interprtes doctissimi

pro

te.

(Vid. supra 25, 14.) Alieni,

Satanam, mortem, et peccatum.


Vers.
9.

quidam ex Hebris, rfrant


vivenlium
in

lic ad liberationeni praest terra


:

Et david

(1), id est

Messi

filio

Davi-

standam Messi. Per lerrmn intelligenda


senipilernum. Mattb. 5
terrain.
libro.
:

dis, inquil

CbaldLeus paraph.

Beati mites

Vers. 10.

A long. Hoc
46, 27,

est,

reducendo

te re-

quoniam possidebunt
Vers.
4.

gione longinqu, qui pris eras procul me. Qui non

Verba, sub. scribenda in


et

Ad

Isral,

crdit in

Clinstum, dicitur bc procul Clnisto habi-

vel de larodc

de Juda.
etc.

tare. (Infra,

Vers. 5.
Messine,,

Yocem,
vocem
:

Sub.dicentgentesin adventu
vocctn,

Reducam
terra,
tana.

te in

palriam tuam ex terra longinqu.

cadem verba exponit Yatablus De )


:

Vocem stupendam audivimus,


quae

inquam,

etc., id est,

regionc in qu captivi erant Sain Ecclesiam.

pavoris, et

omnem

salulis et vitre

spem
(

Revertetur, sub.

Pacatds, vel

adimit

q. d.

In adventu

Messi timebunt gnies


referunt, cui advenlus

in tranquillitale erit.

fidles, et multis doloribus afficientur. Jud;ei terrores

Vers. 11.

Faciam
:

enim, etc. Comummationem

istos

ad bellum Gog

et

Magog

facere, pro totum perdere,

excindere fundits (vid.

Christi erat successurus. Christiani totum locum inIclligunt

sup., 5, 10), q. d.

de persecutione Ecclesice futur post Chriet

sus fueiis; at le

Perdam gnies inlerquas dispernon perdam utillas. In jldicio, id est,


in castigando servare soleo
;

stum natum

pnedicatum. Quidam ad perseculionem

modo

adbibito

quem

sive

Antichristi referunt. Formido et non est pax, vel vo-

injudicio, id est, pro morte

meo. hoc

est,

moderat.

cem

limoris, et
6.

non vocem

pacis.

Injudicio punire, non


q. d.
:

summo

jure agere, et exact

Vers.

Si
:

gnrt masculus;

Viri

non
par-

justiti,

sed

modo quodam
te,

et quitate,

non furore.

soient parre

cur igitur sunt habilu

muliemm

Slccidendo non succidam te, vel exlerminando non


exterminabo
idest, te

turientium, ut usque adc timeant?


!

omninde niedio nontollam.


per-

Vers.

1. (1) ritus S. in Scripimis solei post

Ex V*, servabitlr Hoc verbum quod factum Vers. Spi7.

vel, lieu.

ipsa

(3),

Vox

Hebroe.a

np3 absolvere significat.qure bc pro

est.

dere accipilur (vid. infra, 40, 28, vel)

promissionem temporajium et carnalium evehere mentes prophelaruni per promissiones spirilualcs et ;ei"inas, qu.e in Clirsto adimplentur. Quar nunc transit ad veram liheralioneni.
(Clarius.
)

mundabo

te,

id est,

non exacte
sordium

et

mundando non ad purum putuin


sit;nam
si

excoquam,
ires.

ut nihil ultra

in te

hoc

tentem, ferre baudquaqum posses, ctsimul pessum

(2) Scribe tibi omnia verba qvje locutus sum ad te, in LiBiio; vel <ju loquor, sive tocuiunts sum; non

Vers. 12.

Desperata fractura tua, vel plena


gra
est, etc.

enim boc tempore vaticinia sua scripto tfdre cpit Jercmias. Hoc illi imperaverai Dens arino Joakimi
quarto; atqtic boc vaieinhim ad Sedecise regniim pertinerecreditur. lmperabat prophelis Deus, it qusedam vaticinia majoris momenti in volumin scriberent, vulgarent, et populo adiente derlegrrit quo ccrlius cum rbus gestis couferri possent, ubi explendorum tempus advcnisset, constaretque, illa post'reni gestam conlicta non fuisse, aul aliquibus addilis demptisve concinnata. (Calmet. )
;

doloris fractio, vel tribulatio tua,

Tribu-

lationem fidelium gravissimam sub antichristo futuram


describit. (Vid. sup. 15, 18) (2).

lat

ad hristum, ipsumque

intelligit,

non

allegoric,

(3) Magna dies illa. Magna, id est, terribilis, et mir calamilosa, instar dici judicii, quee proinde vocalur dies magna, Sophon. 1, v. 14; Judsev. (i; Apocal. 5, 17, et c. G, v. 11. Ex ipso. Ilebr., ex ips, scilicet tribulalione, salvaquia Deus conlerel juguin ejus, scilicet bitur Isral
:

tyranni,

polis diaboli et Antichristi, ut nulli ani|>lis servit Isral, nisi Deo et Davidi, id est, Chrislo filio Davidis, tum in hc vit,
in

lum Nabuchodouosoris, tum

(Corn, Lap. ) sed lilteraliter. (1) Sf.rvient Domino Deo su.o, et David Rgi suo, id est, Zorobabeli. ls David voealur, et bc et Ezech. 34, 23, et 57, 24, nimiim sicut Ploloma'O orli Pto(Grotius.) lomi, C;esarc Csarcs. (2) Fractura, id est, 1 pna et plaga tua , pula vastatio Jrusalem et caplivitas Dabylonica , ait Infligam tibi plagam S. Hieron. cl Theodor., q. d. qua; ab buman manu sanari non possit; ego lameiii post septuaginla annos eamdeni sanabo. Secundo fractura h;ecest desolatio Jmkeoruni sub Tito, eoriunque dispersio; hc insanabilis est, quia ex decrclo Dei
:

clo. Vide can.21. lia S. Hieron., Tbeodor. et passim alii cum Chauio, Sic Ofaristus vocatur David, E/.ccb. 57, v. 25; Theodor. tan el S. Thom. per Davidem intelligunt quoque Zorol et Simonem MachabaBum, posteras Davidis. Verm lu non fucrunt reges, im lune servierunt Judi ilienis regibus et princi|iibus, scilicet Persis, Graecis et Romanis. Miscet ergo bc propheta typum cum antitypo h;ccque niai^is antitypo qum lypo conveniunt. Vide can. 4 et 5. Sensim ergo propbeta Cyro avo;

tum maxime

d,

durabit usque ad Antichristum, cujus, uti et diaboli, jugo liberabil eos Christus, et ex eis civiialein, id est, Ecclesiam dificabit, v. 18; ita Lyran. et Yalabl. Terli, S. Hieron. per fracturant intelligit quoque plagas et persecutionem Ecclesia; primilivae, quam ipsa passa estgentilibusimperaloribus per trecentos annos. Verm hic sensus non congruit buic loco; illa enim persecutio non fuit pna peccati fidelium , sed fuit gloria et incremcnium Ecclesise , quia tune ipsa maxime per martvria cre'vit et floruit. (Corn, Lap.)
,

274
particulares Ecclesia;. Cumulus

273

COMMENTARUM. CAP. XXXI


bilaculu seu tenloria,
;

Vers. 13. Judicium tuum, causamtuam.ADSANitatem, vel ad medelam


euratio, etc.
,

sub. inveniendam

medicince et
indi-

seu

collis

dignitas Ecclesioc.

Super cumulum
qu pris

ejus,

in

q. d.

Nullus est chirurgus qui

colle suo, id est, in dignitate in

erat.

Juxta
sedebit, est,

care possit quo medicamine curari queat plaga tua.

BisposiTiONEM.Adverbum, secundm jus suum


id est, ut decet illud in dignitate in

Hic multis modis describitur magnitude plagarum Ecclesia?.

instauratum subsiste!
erat.

hoc

Vers. 14.

Amatores

qu pris
:

Quidam vertunt
stabit

:ln toco

tui, id est, qui antea vide:

suoresidebit. Alii

Et templum

more suo.

Te nonqu^erent \el nec te visitant; non qurunt quomod valeas. Inimici, id est, quam
Jantur te amare.
bostishosti infligere solet, boc est, lethali. Crudelis,
sub. hominis,

Vers. 19.
I

Ludentium,

vel, satlantium (1). (Vid.

inf.

31

(2).

Vers. 20.

Ejus,

sub. Jacob,

id est

Ecclesi

quam

infligere soient hostes et

hommes

universaiis. Firmabitur, id est, adero fidelibus. Visi-

crudeles.

Vers. 15.

Contritione
:

tabo, idest, puniam.

tua;

ob afflictionem

Vers. 21.

Fortis. De Messi loquitur, qui


se rex

secun-

tuam?

q. d.

Non

est

qud conqueraris; nam juste

dm carnem
stes
:

erat de gnre Isral. (Chald. Paraphra-

affligeris.

Desperatus, doloris plenus, ut paul ante,

Et nutriet

eorum ex
se.

ipsis, et

Messias eorum

versu 12.

Vers. 16.

de medio eorum revelabit


In captivitatem ibunt; id est,peribunt

Quod

videsis fusis in

Pu-

gione fidei Martini, p. 504, et

ita intelligunt
;

interprtes

ign xlerno(l).

Vers. 17.

Adducam enim sanitatem


tibi.
:

tum
tibi,

veteres

tum recenliores

qui

de Zorobabele

admomulieri
;

exponunt, ut Thcodoretus, Grotius, Clericus, elc,

vebo medelam

(Vid. inf. 33, 5.) Ejectam, sub.


tui

hune protypo

Christi habent, Calmet.)

Appropinquare

domo,

q.

d.

Hostes
;

comparrunt

te

faciam eum, xelinvitabo eum admeaccedere. Qui dulcuerit, id est, quasi blandiliis elillecebris pellexit, sub.

eject:e

nec

domo viri eum veracem


;

dixerunt te Deo esse dereliclam

esse in suis promissionibus, quas


tui.

cerl erit Christus fdius


bit

meus

cliarissimus qui impie-

non impleat

atque in hoc ldunl honorem Dei


:

voluntatem meam, quiaccedet ad

me eum

fiducie,

Sio.n ista, sub. dicenles

Sion, etc. (q. d.

Urbs hc

et orabit pro morlalibus. (3)

tantoper olim celebris, nullum nunc torem.)

habet habita-

Vers. 23.

Egressus

est, etc., vel egredietur, et

Vers. 18.

ReducOj elc.Exponit metaphor

turbo impendens, etc. Manebit, residebit.

quid

Vers. 24.

Non revertetur,
In

etc., id est,

non

se-

vocarit medelam.

Restiluam Ecclesiam suo nilori et

dabitur. Iram furoris, dixit, pro ira vehementi.

Sta(Vid.

pristin libertati. Jacob est Ecclesia universaiis.

Ha-

tut

impleverit.

novissimo

dierum
,

(4).

Gnes. 49, 1.) Istud, ad verbum


(1) Omnes qui comedunt te, devorabuntur. Cbaldi, Assyrii, j42gyptii,Idunioei coeterique, qui te afflixre osores tui atque oppressores, te calamitatibus mergente, vorabuntur, in exitiurn ruent. H:ec superis dictorum confirmatio est, Deum scilicet in extrancos voluntali su;einimicosdurissim animadvertere, at in populum e quidem severfta't uli, quam criminum nauira et gravitas postulant, sed ita ut penits non deleat. Hase variis temporibus explela luciilentissim apparure. Assyrios infestissimos Israelis et Judoe lyrannos, Babylonii et Mediadeo oppressre, ut vel ipsum imperii illorum nomen perierit. Chakkcorum regnum ita Persis eversum est, ut nunqum emerscrit. vEgyptiosetPersas abolevit Alexander. Judaica gens, quae in exilio ferm extincta ac destructa videbalur, statim in lucem redit, suisque, ut ita dicam, cineribus reparatur, ut in pristinam gloriam et opulentiam restituatur. Minas quas hic legimus prophetae passim in eas gentes pronuntiavre. (Calmet.)
,
,

islam, sub. pro-

pheliam.
(1) Non per dissolutionem, sed per devotionem.siLudam ante cutdicebat David de seipso, 2 Regum 6 (Lyranus.) Dominant. id est, mulli prosequitur (2) Sicut a principio Multiplienim illam senlentiam pracedentis versus cabo eos. Sensus mysticus ad Ecclesiam commodissiin transfertur. Jacob, Christus; duodecim ejus filii, unde
: ,
:

infiniti posleri propagati, duodecim Aposloli, qui infinitam Christianorum multitudinem genuerunt; civisupra montem diheata , Ecclesia catholica tas omnibus conspicua, qua; latere non polest

(Maldonatus.)
(3)

Vers. 22.

Et
:

eritis mihi in populum, etc., vel,

populus, etc.,q.d.

Fdusrenovabiturinter

Deum

et

populum.

(Anglic. Annot.)

(4) Nempe tempore Messi, et maxime sub finem ita Dionysius mundi, intelligetis ea quae jam dixi (Tirinus.) et Lyranus.
;
'

CAPUT XXXI.
1. In

CHAPITRE XXXI.
:

tempore

illo, dicit

Dominus

Ero Deus uni-

1.

En

ce temps-l, dit

le

versis cognationibus Isral, et ipsieruntmihi in popu-

de toutes
ple.

les familles d'Isral, et ils

Seigneur, je serai le Dieu seront mon peu:

lum.
2. Haec dicit

2. Voici ce

Dominus

Invenit gratiam in deserto


:

avait
5.

que dit le Seigneur mon peuple, qui chapp Tpe, a trouv grce dans le dsert,

populus, qui remanserat gladio

vadet ad requiem

Isral ira son reposai

suam
3.

Isral.

Long Dominus apparuit mihi. Et


te
:

in charitate

ai

Le Seigneur s'est fait voir moi de loin. Je vous aime d'un amour ternel c'est pourquoi je vous attire moi par la compassion que j'ai eue de
;

perptua dilexi
4.

ide attraxi
,

te,

miserans.
,

vous. virgo
4. Je vous difierai encore, et vous serez difie de nouveau, vierge d'Isral vous paratrez encore en pompe au son de vos tambours, cl vous marcherez au milieu des joueurs d'instruments
;

Rursmque
:

aidificabo te

et dificaberis
tuis
,

Isral
in

adhuc ornaberis tympanis

et

egredieris

choro ludentium.

275

IN

JLRbMIAM
:

276

Vous planterez encore des vignes sur les mon?;. montibus Samaria? 5. Adhuc plantabis vineas in I tagnes du Samarie ; et ceux qui les planteront n'en veniat, non planlabunt plantantes, et donec tempus recueilleront point le fruit jusqu' ce que le temps en
vindemiabunt
:

soit

6. Quiaeril dies, in te

Ephraim

qu clamabunt custodes in monSurgite, et ascendamus inSion ad Domi-

miin Deuin noslrum.


7.

o les gardes crieront il viendra un jour montagne d'Ephiam Levez-vous; montons en Sion, en la maison du Seigneur notre Dieu Jacob tres7. Car voici ce que dit le Seigneur
6.

venu Car
la

sur

Quia hac

dicit

Dominus

Exsullalc in ketili
:

Jacob, et liinnile contra caput geulium


canile
,

personate et
reli-

saillez de joie, fuites retentir des cris d'allgrt sse la tte des nations, faites grand bruit; chaniez des Seigneur, sauvez votre peuple, cantiques, et dites
:

et dicite
:

Salva,

Domine, populumluum,

quias Isral

et con8. Ecce ego adducam eosde terra aquilonis, gregabo eos ab extremis terne inter quos eruHjcus
:

et claudus, pr.Tgnans et pariens simul,

ctus magiuis

reverlentium bc.
9.

In fletn venient, et in misericordi

reducam eos;
in via recl
,

et

adducam eos per


non impingent

torrentes

anuarum

sauvez les restes d'Isral. je les 8. Je les ramnerai de la terre d'aquilon rassemblerai des extrmits du monde; l'aveugle et le boiteux, la femme grosse et la femme qui enfante seront parmi eux mls ensemble, et reviendront ici en grande foule. !). Ils reviendront en pleurant de joie, et je 1 s ramnerai dans ma misricorde je les ferai passer au travers des torrents d'eaux prr un chemin droit o suis deils ne feront aucun faux pas, parce que je
;

et

in e, quia faclus

sum

israeh pater,

venu

le

pre d'Isral,

et

qu'Ephram est mon premier

et Epbraim primogenitus meus est. 10. Audile verbum Domini, gnies


in insulis

et annuutiale
Is-

n. 10. Nations, coutez la parole du Seigneur; annoncez ceci aux les les plus recules, et dites-leur:
Celui qui a dispers Isral le rassemblera, et
il

ral,

qu procul sunt, congregabit eum et


,

et dicite

Qui dispersa

le

gar-

custodiet

cum

sicut paslor

dera

gregem suum.
1 1

Redemit enim Dominus Jacob,


polentioris.
,

et liberavit

eum
et

de

manu

12. Et venient

et

laudabunt

in

monte Sion

confluent ad bona Domini, super frumento , et vino aniet oleo, et ftu pecorum et armentorum ; erilque

ma eonim
45.

quasi bortus irriguus, et ultra non esurienl.


in

Tune lelabiturvirgo
:

choro juvenes et senes


;

simul

et

convertam luclum eonim

in

gaudium

et
|

un pasteur garde son troupeau. 11. Car le Seigneur a rachet Jacob, et il l'a dlivr d'un ennemi plus puissant que lui. 12. El ils viendront, et ils loueront Dieu sur la montagne de Sion ils accourront en foule pour jouir des bienfaits du Seigneur, du froment, du vin, de l'huile, et du fruit des moutons et des bufs; leur aine deviendra eomnie un jardin qui est toujours arros d'eaux et ils ne souffriront plus de faim. 13. Alors les vierges se rjouiront en dansant; et livrels l'enes hommes mls avec les vieillards se ront la joie je changerai leurs pleurs en chants de rjouissance; je les consolerai; et aprs leur douleur

comme

je les remplirai
I

de

joie.

censolabor eos, et helificabo dolore suo.


14.

Et inebriabo animant sacerdotum pinguedine

J'enivrerai et j'engraisserai l'me des prtres, dit le et mon peuple sera tout rempli de mes biens,
14.

et populus

meus bonis meis adimplebitur,


dicit

ait

Dominus.

15.

Hc

Dominus

Vox

in excelso audita est


(ilios

lamenlationis, Inclus, et flets, R&chel ploranlis


suos, et nolenlis consolari super eis, quia
1G.

non

sunt.

Hsecdick Dominus

Quiescat vox luaploratu,

et oculi tui

lacrymis: quia est merces operi luo, ait


et revertentur

Dominus

de terra inimici.
ait

Seigneur. tt 4 15. Voici ce que dit le Seigneur: Un grand bruit lev en haut; on y a entendu des cris mls de s'est plaintes et des soupirs de Rachel, qui pleure ses enfants, et qui ne veut point recevoir de consolation, parce qu'ils ne sont plus. 10. Voici ce que dit le Seigneur Que votre bouche verser touffe ses plaintes, et que vos yeux cessent de des larmes, parce que vos travaux auront leur rcompense, dit le Seigneur, et vos enfants retourneront
:

de
17. Et est spes novissimis luis,

la

Dominus

et

17.

terre de l'ennemi. Vos esprances enfin seront accomplies, dit le


>

revertentur

filii

ad terminos suos.
:

18. Audiens audivi Ephraim transmigraniem


stigsti

Ca-

Seigneur, et vos enfants retourneront en leur pays. 18. J'ai entendu Ephraim, lorsqu'on le transfrait

me, et erudilus sum, quasi juvenculus indo


converte me, et converlar
:

milus

quia lu Dominus

Dens meus;

Postqum enim convertisti me, egi pnitenpercussi fmur tiam et postqum ostcmlisti mini sum, et erubui, quoniam suslinui meum. Confusus
19.
:

Babylone Vous m'avez par mes maux, comme on soumet par les coups un jeune taureau indompt. Convertissez moi, et je me convertirai vous, parce que vous tes le Seigneur mon Dieu; 19. Car, aprs que vous m'avez converti, j ai lait pnitence, et, aprs que vous m'avez ouvert les yeux, j'ai rougi de j'ai frapp ma cuisse; j'ai t confus, et honte, parce que l'opprobre de ma jeunesse est tomb

chti, et j'ai

t instruit

opprobrium adolescentia; mea3.


20. Si
licatus
.

filius

honorabilis mil Ephraim,

si

puer dc-

quia ex quo locutus

sum de

eo,

adhuc recor-

dabor

ejus. Idcirc conlurbala sunt viseera


ejus, ait

mea super

eum: miserans miscrebor


21. Statue
tibi

Dominus.
tilii

speculam, pone

aniariludincs:

dirige cor lu uni in

viam redit m,

in

q*u

ambulsti

revertere, virgo Isral, reVerlefe civita'les tuas


tas.

is-

sur moi. 20. Ephraim n'est-il pas mon fils, que j ai honor, Ainsi, et un enfant que j'ai lev avec tendresse? quoique j'aie parl 'contre lui auparavant, je me souviendrai nanmoins encore de lui. C'est pourquoi mes j'aurai piti entrailles sont mues de L'tat o il est; de lui, et je lui ferai misricorde, dit le Seigneur. 21. Eailes-vous un lieupour placer une sentinelle; abandonnez vous l'amertume redressez votre cur, laquelle vous et remet lez-le dans la voie droite dans avez march. Retournez, vierge d'Isral, retournez
.

vos

mmes

villes

o vous habitiez

autrefois.

277
22.

COMMENTARHLM. CAP. XXXI


Usquequ
deliciis

278
fdle

dissolveris,

(ilia
:

vag,

quia

22. Jusqu' quand serez-vous dans la dissolution et

creavil

Dominus novum super


dicit

terrani

Feminacir-

dans

les dlices,
la

CUHDABIT V1RU5I.

cr sur
:

terre un

vagabonde ? Car le Seigneur a nouveau prodige : Une femme en-

vironnera UN HOMSIE.
d Isral
23. Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu Ils diront encore celte partie dans la terre
:

Dominus excrcituum Deus Isral Adhuc dicent verhum islud in terra Juda, et in urbi23.

Hc

bus ejns, cni convertero captivilatem corum


dical
tibi
:

tiene-

de Juda

et

dans ses
:

villes,

lorsque j'aurai

fait

revenir

Dominus, pulchriludo

juslilke,

mons

san-

leurs captifs

Que

le

Ctus

salem, vous qui les

Seigneur vous bnisse, Jrula beaut de la justice, la monta-

gne
Et babitabunt
in

sainte.

2-i.

eo

Juda

et

omnes

civitatcs

ejus simul,

agiicol et minantes grges.

2i. Et Juda et toutes ses villes

25. (}uia inebriavi

animam

lassani, et

omnem
:

ani"

semble ; les laboureurs troupeaux ;


25. Car
soif

y habiteront enles

et

ceux qui conduisent

mam

esurienlemsaturavi.

26. Ideo quasi de

somno

suscitatus

sum

el vidi, et

j'ai enivr l'me qui tait languissante de et j'ai rassasi celle qui souffrait la faim.

somnus meus
domtun
Isral

dulcis mihi.

27. Ecce dies veniunt, dicit

Dominus

el

seminabo
etse-

26. Sur cela, je me suis comme rveill de mon sommeil; j'ai ouvert lcsyeuxetmon sommeil m'aldoux. 27.
rai

etdomum Juda seminebominum,

Le temps
et

vient, dit le Seigneur,

minejiunenlorum.
28. Et sicul vigilavi super eos ut cvellcrem, etdemo.
lirer, et

maison

d'Isral et la

o je smerai la maison de Juda, et je la peuple-

d'hommes

de btes.

dissiparem, et disperderem, et

al'fligereni
,

sic vigilabo

super eos ut axlificem et plantent

ail

Do-

suis appliqu les arracher, aies dtruire, les dissiper, les perdre et les affliger,
ainsi je m'appliquerai les difier et les planter,
le

28.

Comme je me

minus.
29. In diebus
illis

dit

Seigneur.
29.

non dicenl

ultra

Patres

comc-

derunt
runt.

uvam acerbam,
Sed unusquisque

et dents filiorum

obstupue-

ce temps-l on ne dira plus: Les pres ont dents des enfants en ont l agaces.

En

mang

les raisins verts, et les

30.

in iniquilate

su morietur

omnis homo qui comedcril uvam acerbam, obstupescent dents ejus.


51
.

30. Mais chacun mourra dans son iniquit et si quelqu'un mange des raisins verts, c'est lui qui en aura les dents agaces.
;

Ecce dies vniel,

31.
dicit

Domines
:

c e feriam

domui

ferai
la

Isral et

32.

domui Juda l'dus novum Non secundmpactum quod pepigi

Le temps vient, dit le Seigneur, dans lequel je une nouvelle alliance avec la maison d'Isral et maison de Juda
;

cura patribus

eorum,

in die qu apprebendi manuin corum, uteducerem eos de terra ^Egypli pactum qnod irrilum fe:

ceruni, et ego doniinalus

sum eorum,

dicit

Domi-

selon l'alliance que je fis avec leurs pres au jour o je les pris par la main pour les faire sortir de l'Egypte parce qu'ils oui viol cette alliance c'est pourquoi je leur ai fait sentir mon pouvoir, dit le Seigneur.
52.
:

Non

nus.
53. Sed boc erit pactum, quod feriam
ral post dies illos, dicil in

cum domo Is-

35. Mais voici l'alliance que je ferai avec la maison d'Isral aprs que ce temps-l sera venu, dit le Seigneur:

J'imprimerai
rai

Dominus

visceribus eorum, et in

Dabo legem nieam corde eorum scribameam.


:

ma loi dans leurs entrailles, et je l'cridans leur cur; et je serai leur Dieu, et eux ils se-

ront

mon

peuple.

el ero eis in JJeum, et ipsi orunt milii in

populum.

54. El non docebit uilra vir proximuin


vir rralrem smuiu
,

suum
:

el

54. El nul d'eux n'aura plus besoin d'enseigner son prochain et son frre, en disant: Connaissez le Sei-

dicens

Cognosce Dominum

om-

gneur,

nes euim cognoscent

me
:

minimo corum usque ad

maximum,
corum
diei,
,

ait

Dominus

quia propiiiabor iniquitali

que lous me connatront depuis le plus grand, dit leSigneur; car je leur pardonnerai leur iniquit et je ne me souviendrai plus de leurs pchs.
parc; pelil jusqu'au plus
,

et peccali

eorum non meinorabor amplis.


Dominus, qui dat solcm
in in

33. H;cc dicit

lumine
:

ordinem lunaj etstcll-rum

lumine noclis
:

qui

turbat mare, et sonant fluctus ejus

Dominus

cxerci-

luum nomen
nus, tune et

55. Voici ce que dit le Seigneur, qui fait lever le pour tre la lumire du jour, et qui rgle le cours de la lune et des toiles pour tre la lumire de la nuit , qui agite la mer, el qui fait retentir le bruit de ses flots son nom est le Seigneur des armes.
soleil
:

i
'

illi.

36. Si defccerint leges ist

coram me,
,

dicil
sit

Domi-

semen

Isral deficiet

ut

non

gens co-

56. Si ces lois peuvent cesser devant moi , dit le Seigneur , alors la race d'Isral cessera d'tre mon peuple pour toujours.
57. Voici ce que dit le Seigneur : Si l'on peut mesurer le haut des cieux et sonder la terre jusqu'au plus profond de ses fondements, alors j'abandonnerai toute la race d'Isral , cause de tout ce qu'ils ont fait centre

ram me

cunctis diebus.

57. Ha:c dicit

Dominus

Si mensurari poluerint

cli sursm

sm

et

et investigari fundamenta terne deor, ego abjiciam universum semen Isral, propter

omnia qu
bilur civitas

fecerunl, dicit

Dominus.

moi

dit le

Seigneur.

58. Ecce dies veniunt, dicit

Dominus

et sedifiea-

Domino

turre Ilananeel usque ad por-

58. Le temps vient, dit le Seigneur , o cette ville sera rebt'e pour le Seigneur , depuis la tour d'IIananel jusqu' la porte de l'angle.

tam anguli.
39. Et exibit ultra
ejus super collera.

norma mensura
:

in

conspectu

Gareb

et circuibil

Goalba

59. Et le cordeau sera port encore plus loin sa vue jusque sur la colline de Gareb; et il tournera autour de Goalba,

279
40. Et

IN

JEREM1AM
,

280

omnem

vallern cadaveruni
,

et cineris

et

universam regionem morlis


dron
,

usque ad torrenlem Ce-

et

usque ad angulum portie equorumorientalis,


:

sanctum Domini
tra in

non

evelletur, et

non destruetur

ul-

perpetuum.

des corps morts et des cendres, et de toute la rgion de mort jusqu'au torrent de Cdron , et jusqu' l'angle de la porte des chevaux qui regarde l'orient. Tout ce lieu sera saint au Seigneur; on n'en renversera plus le fondement, et il ne sera jamais dtruit.
la valle

40. Et

de toute

TRANSLATIO EX HEBR^O.
1. In

tempore

illo,

dixit

Dominus
:

Ero

in

lum.

Deum

universis cognationibus Isral, et ipsi erunt mihi in popu-

2. Sic dixit

Dominus

Invenit gratiam in deserto populus, evasores gladii; ivit Deus anle

eum

ut re-

quiescere faceret eum,

nempe

Israelcm.

3.

longo tempore, inquit populus, Dominus apparuil mihi. Et

Do'

minus

ait

Chari'lale perptua dilexi le, ide attraxi te misericordi.

4.

Adhuc

sedificabo te, et diOcaberis


5.

virgo Isral;

adhuc omabcris lympanis


;

tuis, et egredieris in
:

choro ludenlium.

Adhuc
Sic

plantabis vineas in

Somron monte Ephraim Surgite


ntonlibus
:

plantabunt plantantes, et profanabunt


et

6.

Quia

erit dies in

qu clamabunt custodes in
7.

ascendamus

in Siion

ad

Dominum Deum nostrum.


;

enim
:

dixit

Dominus
fac,

Exultate in laacob

lseliti,

et exultate in capite
Isral.

genlium

auditum

facite, laudate, et dicite

Salvum

Do-

mine, populum tuum, residuum

8.

Ecce reducam eos de terra Aquilonis,

et

congregabo eos de

lateri-

bus
9.

terra;

inler eos erunt

ccus

et claudus, et

prgnans

et pariens simul, ccelus

magnus revertentur hc.

Cum

fletu

venient; et
in

eum
;

misericordiis
in

reducam eos; ambulare faciam eos ad lorrentes aquarum


patrem,
procul
et

in via re-

cta,

non impingent
et

quia ero lsraeli

Ephraim primogenitus mens


:

erit.

10. Audite

Domini, gentes,
custodiet
tioris eo.

annuntiate

insulis

que
in

surit, et dicite

Qui dispersit

Isral, congregabit

verbum eum; et
for-

eum

sicut paslor

gregem suum.
et et 3.

11. Redemit enim Domiuiis


excelso Siion
;

laacob, et redemit

eum

de

manu

12. Et venient,
ultra.

laudabunt

et confluent

ad bonilatem Domini super frumentum,

et

ad vinum, et ad oleum,

addent ut doleant
in

filios pecorum et boum eritque anima eorum quasi hortus irriguus, et non Tune ketabilur virgo in choro, juvencs et senes simul et convertam luctum corum

ad

gaudium,

et consolabor eos, et lxtificabo eos dolorc suo.

dine; et populus

meus

bonitate

me

salurabuntur, dixit

14. Et inebriabo animam sacerdotium pingueexcelso Dominus Vox Sic Dominus.


15.
dixit
:

in

colle aiulita est, plorats, flcts

amaritudinum Rachel plorans


:

s uper filiis suis,


4

renuit consolari super


:

(iliis

suis,

quia non

surit:

16. Sic
ait

dixit
:

Dominus

Prohibe vocem tuam de terra inimici.

flelu, et

oculos luos lacrymis

quia est mer-

ces operi tuo,

Dominus

et revertentur

17.

Et est spes novissimo tuo,


:

ait

Dominus

et

revertentur

(ilii

ad terminum suum.
ferre

18.

Audiendo audivi Ephraim plangentem


:

Casligsti

me,

et castigalus

sum, ut vitnlus non assuetus

jugum

fac

19. Postqum enim

conversus sum, pnituil

me me

converti, et converlar
:

quia tu es

Dominus Deus meus.


pretiosus
est

et

postqum ostensum

est mihi, percussi fmur. Conl'ufilius

sus sum, et crubui, quoniam suslinui opprobrium adolescenlia mea;.

20. Numquid
ait

mihi

Ephraim? numquid puer


signa,

delectabilis? quia ex eo tempore

quo loculus sum cum

eo, recordando recordabor ejus

adhuc. Idcirc sonuerunt viscera

mea

propter eum, miserando miserebor ejus,

Dominus.
:

21. Statue
:

tibi

pone

tibi

cumulos

altos

pone cor tuum ad semitam, viam, per quant ambulsti

reverlere virgo Isral,

revertere ad civitates tuas istas.

vum

in

terra:

22. Usquequ vertes le hc illc, lilia rebellis? quia creabil Dominus nofmina circumdabit virum. 23. Sic dixit Dominus exercituum Deus Isral Adhuc dicent

verbum

istud in terra Iehudah, et in urbibus ejus,


juslilix,

nus habitaculum

mous

sancle

21.
:

cm

convertero caplivitatem eorum


in

Benedicat

tibi

Domi:

Et hahitabunt
feci

ea Iehudah, et

omnes

civilates ejus simul

agricola; et proficiscentur gregatim.


plevi.
dixit
erit

20. Propter hoc expergefactus sum


Dominus
:

25.

Quia inebriare
et vidi, et

animam lassain, et omnem animam tristem im27. Ecce dies veniunt, somnus meus dulcis fuit mihi.

et

seminabo domuin
sollicitus fui

Isral et

domum

Iehudah seminc homlnis,

et

semine animalis.

28. Et

quemadmodm
:

super eos ad cvellendum, et diruendum, et excutienduin, et perdendum, et

malefaciendum
iliis

sic sollicitus
:

ero super eos ad xdilicandum, et plantandum, dixit Dominus.

non dicent ullra

Paires comederunt

uvam acerbam,
:

et dnies fiiiorum obstupuerunt.

29. diebus 50. Scd unusIn

quisque propter iniquilatem suam morielur


ts.

omnis hominis, qui comederit uvam acerbam, obstupescent den:

31. Ecce dies veniunt,


terra yEgypli
erit
:

dixit

Dominus

et

feriam

cum domo
eorum

Isral et

cum domo Iehudah fdus novum.

32. Non secundm fdus quod pepigi cum palribus


cerem eosc
in

in die,
et

qu apprehendi

manum
:

corum, ut edu-

53. Sed hoc


non docebunt

quia ipsi irrituin fecerunt pactum


Isral
:

meum,

ego dominatus sum

eis, dixit

Dominus.

fdus quod feriam cum domo


corde eorum scribam cam
:

post dies ipsos dixit

Dominus
mihi

Dabo legem mcain


populum.
:

medio corum,

et in

et ero eis in
et

Deum,

et ipsi erunt

in

31. Et
in

ultra

tmusquisque proxhnum suum,

unusquisque fralrem suum, dicendo


dixit

Cognoscite Domi:

num

omnes enim cognoscent me


diei, statuta lunae

minime eorum usque ad maximum eorum,

Dominus

quia propilia-

bor iniquilati eorum, et peccati eorum non recordabor amplis.

35. Sic
me,
dixit

dixit

Dominus, qui ddit solem

luccm

et slellarum in

txercituum

nomen

ejus.

sit

lucem noclis

qui rupit marc, et sonuerunt fluctus ejus,


l'acie

Dominus

30. Si moyeri possunt slatula ista

dixit

Dominus
:

etiam semen Isral

amoveri poierit, ut non


sursm,
et invesligari

gens coram

me

cunclis diebus.
:

37. Sic

Dominus

Si

mensurari possint cli

funoamenla lerr deorsm

ctiam ego abjiciam

omne semen

Isral propter

omnia,

qu

281
dixit

COMMENTARIUM. CAP. XXXI.


dixit
:

282

Domino turre ChaDominus et Dominus. 38. Ecce dies veniunt, feceruut, filum mensur ante ipsam super collcm Gareb portam anguli. 59. Et naneel usque ad universas regiones usque ad torrenlem Cicuibit Goath. 40. Et oninem vallem cadaverum, et
sedificabitur civitas

exibit ultra

et cir-

cineris, et

dron, usque ad angulurn portai equorum ad Orientem, sanctitas


ultra in seculum.

Domino

erunt

non

evelletur,

neque destruelur

COMMENTARIUM.
Vers. (1)2.

Evasoresgladii, sub. Mgypliorum,


,

igi

id est, quos eripui de

manibus ^Egyptiorum.
,

Ivit,

ad

(1) Falluntur Judaei moderni qui hoc caput et praeceoens acsimilia, ut Isai;c, c. 54, Amos,c. 9, Zachari c. 14, ubi promitlitur Judseis reditus caplivitale, ac ad litieflicitas et abundantia rerum temporalium ram crasse ut sonanl, accipiunt quasi ea spcclent ipsos et prsentera captivitatem, (|u liberandi sint per suum Messiam quem jam per 1600 annos inani spe exspectanl, et exs|)ectabunt usque ad finem mundi. Nam primo proplietsc loquuntur de captivitate illis prsenli , pula Babylonic quam solvit Cyrus et Zorobabcl , non de Roman per Titum quoc nunqum soluta est, nec solveuda im hoc capiie Jeremias agit de captivitate Assyriac quam ad littcram nunqum solutam necsolvendam esse constat; ergo de mystic
, , , , , ; ;

fces Isral convertendas (im v. 5, clar dixit Isral non congregabilur). Ecce dedi te in lucem genlium ut sis salus mea usque ad extremum terr; et v. 12 Ecce
:

de long veniunt et ecce ith ab aquilone et mari , et de terra australi. Yide v. 22 et sequentes. Et c. 43, v. 5 et 6 , et c. 42, v. 1 et 6 Dedi, ait , le in fdus populi, in lucem gentium; et c. 2, 2 Erit in novissimis diebus prparatus mons doms Domiui in verlice montium et elevabilur super colles ; et fluent ad eum omnes
isti
,

isti

gentes;

et

ibunt populi multi,


,

et

dicent

Ycnite

et

ascen-

damus ad montent Domini


:

ad domum Dei Jacob , et docebit 7ios vias suas, et ambulabimus in semilis ejus. Psalm. 2, 8 Postula me, et dabo tibi gnies hrediet

quam fecit Christus. ejusdem solutione loquitur Secundo perennem fore hanc Romanam eorum captivitatem docet Daniel, c. 9, v. 27, ubi idipsum multis conhrmavi. Tertio , quia Messiam jam vemsse , ac proinde frustra alium jam venturum Judis expectaii, palet ex propheli Jacob, Gnes. 49, 10, de Messi venturo mox ut deficeret sceplrum de Jtid, qua3 jam in Christo implela est. Yide ibi dicta et ex Dan. 9, v. 25, et ex Isaia; 53, ubi passio et mors Christi nostri plan eodem modo quo facta narratur ab Evangelislis aliisque hi, , ,

latem tuant, etc. Sexto Juda;os Christo ob infidelilalem ab hoc fdere, ejusque bonis repcllendos, et exccandos esse clar praedicit Isaias c. 6, 10 Excca cor populi hujus et aures ejus aggrava , l oculos ctaude , ne forte videat oculis suis et auribus suis audial , et corde suo intelligat et sanem eum ; et c. 50, 1 Quis est hic libellus repudii matris veslr quo dimisi eam? etc.; ecce
,
:

<

in inicjui'.alibus vestris venditi estis

et in sceleribus vestris
,

dimisi
cavi,
ejus
reri
:

matrem vestram. Quia veni et non erat vir; voet non erat qui audirct. Ose 1,6: Voca nom en
Absque misericordi , quia non addam ultra mise-

storicis

futura pnidicitur.
, ,

Quarto quia myslic non crasse ad litteram , ut sonant , promissa hc de solutione et reductione captivitatis accipienda esse palet 1, quia illud v. 15
, : ,

Vox in excelso audita est, etc., Racliel ploranlis filios suos, ad infanlicidium Herodis in odium Christi pertinere docet S. Matih., c. 2, 18, ipseque rei eventus. 2" lllud v. 22 Femina circumdabit virum , non nisi ad
,
:

domui Isral, sed oblivione obliviscar eorum; et v. 9 Voca nomen ejus : Non populus meus, et ego non ero vester Deus; et v. 10 Et erit in loco (Genlilium) ubi dicetur eis : Non populus meus vos ; dicetur eis : Filii Dei viventis; et sa-pe alibi. Ergo ha>c omnia promissa de Messi de fdere novo , de solvend caplivitale
:
:

B. Virginem Cliristum concipienlem referri polest. 5" Illud v. 51 Feriam domui Isral et domiti Juda
:

non secundm pactum quod pepigi cum patribus vestris in die quel apprehendi manum eorum ut educerem eos de terra JEgypli; plan siguilicat vtus pacium cum Mose et Judais initum, dal lege in Sin, cm ex iEgyplo Deo educli sunt, anliquandum et abrogandum esse , eique subrogandum novum fdus Chrislo insiituendum et sanciendum uli urget et explicat Apostolus Hebr. 8, 8. lllud enim velus fuit carnale hoc novum est spjrituale. Unde de eo ait v. 53 Dabo legem mearh in visreribus eorum, et in corde eorum scribam arn. Et non docebit ultra vir ptoxhnum suum, et vir fratrem suum dicens : Corjnosce Dominum; omnes enim coejnoscent me minime eorum usque ad maximum; quia propitiabor iniquitati eorum. Quie onmia per Cliristum sancientem novum fdus in sanguine suo, quo propiliavit Deum pro peccatis nosfris, qui et claram ddit suis cognitionem Dei et S. Trinitatis, adimpleta esse , nec ulli alteri competere posse , luce
fdus novum
, , , , , : ,

gentes potis spectant quam Judaeos pauci enim Judi ad Cliristum conyersi haecbona Deo acceperunt, sed omnes accipient in fine mundi , cm ad Cliristum convertenlur. Vide Rom. 9 et seq. Septim ad hominem Judaei pertinaciter urgent litteram; urgeamus eamdem et nos, eisque regeramus Jeremias, hoc c. 51, tantm nominat et alloquilur Isral Ephraim et Samariam id est decem tribus qu abduct sunt in Assyrios eisque promiltit liberalionem ; ergo haec non spectant ad duas tribus, id est, ad Judos modernos, sed ad Samarilas et ad
scilicet et peccati
; , , ,
:

damionis

priscum regnum Isral quod Jud sub Roboam divisum et dissectum est. Octav fdus novum quod hic per Messiam sanciendum promitlitur, est lex nova, uti explicantveleres Rabbini apud Galatin. 1. 10, c. 10; nam ipsi in libio Mechilta explicanles illud Exodi 12 Decim die mensis hujus, dicunt Non est rfn berit, id est fdus vel pactum nisi lex, sicut diclum est Deut. 29 Ilc 1 sunt verba fderis (id est, legis; hanc enim in Deuleronomio promulgat Moses ) quod prcepil Dominus
,
, ,
:

clarius est.

Moijsi, ut feriret
illud

cum

filiis

Isral in terra

Moab

propter

quia hoc fdus Christo sanciendum cum gentibus, et ad gentes hanc Messi redemptionem spectare, eamque fore spiritalem, scilicet dyemone, peccato et inferno, docent prophtie, ut Isaias, c. 55, 4. Ecce testent populis dedi eum (Messiam) ducem ac prceptorem gentibus. Ecce gentem quam nesciebas , vocabis , et gentes qu le non cognoverunt , ad le currenl ; et c. 60, 5: Ambulabunt gentes in lumine luo, et reges in splendore or tus lui. Leva in circuitu oculos luos et vide; omnes isti congregati sunt, venerunt tibi, 6 Jrusalem , id est , Ecclesia Christi ; cap. 49, 6 Purwn est , ut sis milii servus ad suscitandas tribus Jacob , et

Quint

fdus quod cum eis pepigit in Horeb. Idem Exodi 54, 28 El scripsit in tubulis verba fderis decem ; fderis, id est, legis ; lex enim erat conditio fderis unde et fdus hoc per legem explicat , dm subdii Dabo legem rneam in visceribus eorum. Si lex nova danda erat per Messiam ergo velus et Mosaica per eumdem erat abroganda fulurumque ut abrogaretur
: ; :

sacrilicia , purificaliones, caremoni , , aliaque carnalia prcepta lege veteri pra'scripta , hoc est, ipse judaisnnis , ac in spirilalia, v. g., in circumcisioncm mentis et spiiits , in mortificationem pas-

circiimcisio

sionum

in

purum castumque Dei cujtum

in spirilu et

283

IN
ire.

JEREM1AM
Vers. 5.

284

verbum,

Deus prrccedebat Israelem Uiterdi per

Plantaeis,

etc., id est, doctrin

evan-

nubem,
ret

et

noclu per

columnam

ignis,

donec perduce-

geic mullos alios instrues.

eum ad
3.

locuin juietis.

univers terra posuit.


vel. olim.

Somron; Samariam pro Meminit autem montium quos

Vers.

A
:

longo tempore,

Dialogus

viles

amare dicuntur. Plantantes, plantatores. Apo-

Svnagog

et Dei

Olim

favit

mini Dominus, sediiunc

stolos et alios concionatores intclligit.

Et profanaeis
;

vidiUiirmedeseruisse. CiURiTATE.vel respondet Deus:

bunt, sub.

anno quinlo.

Frucius, tribu prioribs

Non

te deserui,

sedeodem

te

quo olim, prosequor amove,


.dia,

aimis plautalione avborum, immundi erant, ne


vesci licebat;

elsiafjligcris.

Attraxi te miserico
te
,

id est,

usus

quarto anno consecrabanlur Domino


id esl,

sum misericordi erga


Vers. 4.
ricus.)
ltitiaj

nec volui
tibi

te

perdere, sed

quinto vcranno profanabantur,


banl, sive
C), q. d.
:

communes
(et

(ie-

corripere solin; vel, attraxi

miscricordiam.

i'.lis

vesci licebat Levit. 19,


,

23

Dent. 20,

Tympanis

(des tambours de basque, Clcest,

Fruenlur
,

suis laboribus

posteaqum instru;

Ludentium, xelsaltantium, id
edes(l).

adhuc signa

xerint externos

et viderint

fruclum nova: Ecclesi

laetitiam captent,

Vers.
veritale, id est, in clirislianismuni , comniularetur. Hoc est enini qnod promittit Deus Dabo legem meam,
:

6.

Epiiraim. Per Epliraim,


:

cm

viderint suos in fide profecissc.

decem

tribus,
:

sive lotus Isral inlelligitur.{Yid. Psal. 08, 10.)Q.d.

non non

corpore sid in visceribus eorum : et in corde, in carne, eorum scribam eam. Nota Cap. prseced- maxime egit de Ecclesi ex Juin
,

Fulurum

esl ut episcopi et concionatores dicatit

bor-

tando populum audilorem Evangelii


Ecclesiam, ut
illic

Agite

adeamus

congregand in fine mundi quia ibi locutiis est de duahus tribubus carumque peccatis desolatione et liberalione per Chrislum ; pauci autem ox illis paverlcntur ante flnem mundi. Hoc ver cap. Ioquitur de decem tribubus et Samari Qbi slatim post Chrislum floruil Ecclesi dcque ipso novo fiedere quod Deus per iiicarnationcm Chrisli nobiscum iniit. Itaqu hoc cap. Ioquitur de primordiis Ecclesire Chrisli qu satini se sparsit per Ephraim, id est, per Samariam ibique avide recepla, mire propagata es!, ut palei Act. 8. Ubi nota secundo recl direro Jeremiam et proplietas, qud Sion , Jrusalem Epliraim San. aria etc., reducta sint, redefnpta, resiaurala et rea-dificaia per Chrislum, <piia Christus veterem Ecclesiam (q'uae erat in Judae et Samari) labantem per novam quam ei substituit, resliluit et restauravit, imo ad nobiliorem stalum et dignitatem e\exit; quando ex fsraele, .lud
daeis
, ,
,

Deum

et

Filium ejus adoremus et


1

eolamus
Vers.

(1).

7.

In Jaacoi,

ipy ?

Quid

am ordincm
;

di-

ctionumscribunt esse inversum, et legunt: Dixit Dominus ipsiJancob. Aul


titi in

pro 3 posilum

Jubilate inlLrtiti.T,.

Jaacob, id est, edile


:

voeem teslem

(Verseu

terim ergosimpliciter

Clamale ad Jaacob,

ltilia

gaudium

vel saltem, propter Jaacob, ut sacp alias.)


vel
:

Kxultate,

Uinnitc.

Hinnire

pro clar et lxt


id

voce can tare, sive vociferari. In capite Gentium,


est, in tui'b praccipu, in niedio

gentium,
,

q. d.

Edite

et

siam qua Jrusalem dicilur, Isa. 2 et ad Hebr. 12 Vidi civitalem sanctam Jrusalem, etc., in Apoc. 31 qu ngnat Chrislus, cujiis regnum slabit in reternum.
,
:

spiritalem et divinum itaqne prophte apposil suos cives et sui lemporis homines quos alloquuntur, consolanlur, promillendo scilicel eis hc bona et dona Chrisli. Vide can. 6.
,
; , ,

Ephraim terreuo Epbraim clestem


et

et carnali fecit Israelem,

Judam

et

Et

.eiuficaberis, viro Isral,


:

id est,

plebs fidelium,

qu

tempore illo. H;rc verba primi versus, ad caput procdons referl 5. Hieron., Lyran., Hugo, el alii; eque pertinent. (Corn, Lap.) In tempore illo, id est, novissimo, cap. pneecd., v. ull. Id quod ostendit hoc caput cum prarcd. imam propheliam sive concioncm constiluere cm Jacobum reduxero. Ero Deus, in Deum id est Judex justus Synopsis. Veriun non justitia Dei hic indicatur, sed gfatia, etc. Vid. Gen. 17, i. Mallh. 22, 52, Apoc. 21, 3. El rect dixit Brentins : Non esl major promissio
In
;

nom'matur, Isa. 44 El nominc hrael prnominabilur, sic est in Hebrao sed translalio noslra habet Assimilubitur, Adhec ornareris tvmpanis tuis, quia ad litleram in Ecclesi conveniunl fidles ad son tum campanarum ad
Isral
;
:

ide subdilur : Et EGRKDIERIS IN CHORO I.IDENTIIM, nOIl diSSOllll , sod dvote, sicul cm unus chorus canlat alacriter contra alium. (Lyranus.) (1) Quia erit dif.s, tempus, quo clantabuni custodes, sacerdoles et doclores Apostoli, ni Isai. 62 , G : Suprr muros luos, Jrusalem constitui custodes ; tot die,
et

Deum laudandum;

totn'oclein perptlutem non tacebunt. Qui alio

nomme,

qu'un hae Kqo ero in h eum. (Calovius.) Cniversis cocnationibus ( id est tribubus ) hrael non modo duahus, sed et decem tribubus, Synopsis. Vel, hoc ad duas tribus reslringi potesl; cm universalia signa accommodal ad rem suhjeelani sint cx.nlieanda. Pleraque hujus capitis lum de statu Judncorum post rediluin c Babylone historie, tum de Chrisli tempore allegoricc, accipio. Qua;dam de Ecclesi MslorKc accipienda vidcniur. (Sanctius.) (I) Rurslmque jEMFIcabo te. Quod o\ponens rabbi Salomon dicit quod aedificaiiones civilatis Jrusalem et lenipli per Salomoncm Zomhabel cl Neemiam, idee.orruerunt, quia fucrunt l'acta per hnmincm sed jsta de qu loquiiur hic Jeremias fiel per manum divinam , ide slabil in a'teriiuin et in hoc dieil verum sed quod stihdil esl falsum, scilicel qud in adventu ftlessia:, quem Juihri e\]>eclanl, Deus :cili!icahil Jrusalem novam, quasi iiicouiparahililer rmbiliorcm, qum filent pra-cedens in qu Messias lenip millier regnabil, et omnes (fentes erunl sul>ditae dominio h\ da'oriun ; sed quod de falso dicil impie, dum jam est implelum , quia Christus verus Deus xdilicavit Eccle:

David, spculatives vocari soient. Isai. 56,6, E/.ech. 3, 17, et 53, 2, (i, 7. I\ monte Epuiui5i,id est, in moule Sa maria?, de quoanle dixerat versa 5 Adhuc ])liii:tabis vineas in moule samari'. Per Ephraim dcent tribus uvtelligil quae in monte Samariae solebant ado : rare, Joan. , 20. Caput enim Ephraim Samari, Isai. 7, 9. Quidam codices habent;: In monte Samariae; alii: in monte Samariae et Ephraim; quod utnmique vitium st. Nam neque apud Sept., neqnc apud Uebraeos, neque apudChald., neque apud llicron., neque in vetuslioribus libris legitur. In Sion, id esl, in Ecclesiam caIholicain, qu;e frquenter Sion appellalur, ut Psal. 2, ( Ego autem constitutus sum rcx ab eo super Sion montent sanctam ejus, pra'dicans prareptum ejus ; et Isai. 28, 10 Ecce. ego mittim in (untlamentis Sion lapidem, lapident probatnm, anqularem, pretiosum in fundamentt
ni ail
:

fuiidtilitm, m) est, C.liiisluin. Similis senlentia Isai. 2,

5 Et erit iu novissimis diebus prparatus mous domsDoniini in verce montium, et elevabilur super colles, et /liteul ad eum omnes gen tes. El ibunt pupuli mulli, cl dirnt : Venile et aecendamus ad montent Domini. Vide Mich., cap. 4 2, cl Zach. cap. 8, 20, 21, 22, 23. (Maldonatus.)
2,
:


285

COMMENTAR1UM. CAP. XXXI.


testem interni gaudii inter gnies;
;

286

vocem

nam

eas

suos,

dm

abducentur captivi Babylonem. Tribuitur

\ocavit Christurs ad salutem

non enim tantm salus


sa-

hic luctus mulieribus, quia

femin non tam

sollicit

ad Israelcm pertinebat. Ecce. Respondet Deus orationi pro Vers. 8.

abdueunlur captiva, qum mares. Secundm Hebrseos


igitur, hic prauiicitur Inclus captivitatis

Babylonicie,

lute fidelium. Rf.ducam,

etc.,
:

id

est,

servabo eas ab
lioiiiinnni g-

cujus consolationem versus sequens continet.

Haie

infidelilate. C.xus, etc., q. d.

Omnia

prnphclia
luclii

intt lligi

poiest de duplici luctu, id est, de

nera in regno Christi locuin sunl Iiabitura. Revertetur, dicit, ut intelligamuseos ad populum Dei convcrlcn-

ouinium matronarum Juda, vel de luctu matronarum Bethlehem, ut Hacbcl rtum mulierum regni
Juda
signifieet, ipiia

dos perChrislum.qui nbillo abducti fuerant Salan


(Sensus
est,

mater Benjamin, anl clum muin

tmn placide

in

palriam reverlenies, in

ili-

lierum
pulta.

Bethlehem, quia

agio Bethlehem

fuit

se-

neresuo processuros, ut etiam cci, claudi, prgnanies


et parturienles, licl lento

Malthus cap.

2,

ad coedem infaulium

retulit

gradu

incedcint,

commode
p.

lu-

banc propheliam. Cerl non videlur absuidum ut hic


locus

men

sequi possini, inquil


lsai.

Kimhi apud Ilulsium

168.

duabus rbus a^commodelur cm

ille

Ex
ab'

Coclcrm vid.

Vers.
sciliect.

9.

Cum

35, 2.)
pta,
id est, (lentes
,

JEgypto vocavi filium meum, etiam duabus rbus ser*

pra gaudio

viat, q.

d., ul

Matronai Juda suos fieverunt


sic

cm

Cum

misericoi\diis, id est, clcnienlissim.


7, Ct
Sft'l.

Ad
18.)

ducerentur Babylonem,

matronae Bethlehem

lilios

TORRENTES AQUAUUM. (Yid. PS. 84,


Primogexitus meus erit,
id est,

41

suos occisos ab Ilerode. Prior interpretatio magis

eo atnore illum prose-

convenire videlur doctioribus. (Vid. Ps.

8, 3, 8.

quor, quo pater aliquis primogeniluin

suum

(1).

Vers. 16.

Operituo,

id est,
tui

filiis

tuis

ob Chrislum

Vers. 11.
est

Dominus, Chrislus bic


Palri.

dicitnr

Dominus;
praslerita

occisis, Vel, labori

quem

suslinuerunt inChald.

enim consubslanlialis

Sunt aulein

I.mmici, id est, Salanse, qui dicitur

princeps mundi.
tuo, id est, de reltillis.

pro futuris. Redemit, liberabit.

Vers. 17.

Novissimo tuo,
vel
,

fini

Vers. 12.

In excelso, id est, in colle.


,

Ad

bonita-

qnis

liliis

tuis, q. d., est


tfr

ben sperandum de

tem,

id est,

ad bona. Super frumentum

etc., vel

ad
sub

terminum suum,
siam
;

regionem suam, id

est, in Eccte-

frumentum. Per hfcc dona Dci exlerna, dotes spirituales inleltigi

nam

fiet

nfn ovile, et unus pastor.


id est,

debent quibus

afficiendi sunl fidles

Vers. 18.

Epliraim,

genus

humanum

caIri-

Christo.

Et non addent.

Vers. 14.
dilliic

Inebriabo,

(Yid. Isai. 47, 1.)


irrigabo. Pinguedine. Allu-

ptivum. (Plerique interprtes inlelligunt de decem


bubus in

Mediam abduclis:quas qui


sit

resipuisse

unqum
eut*

ad oblationes pingues, quarum portioaliqua per-

negant, ut Grotius hic censent causas afferri Deo


illas

veniebal ad sacerdotes, pinguedinem igitur vocat dona


spiritualia opinia.

nunqum

reduclurus

quam

in

rem legends

Grolius. Qui vero et resipuisse sallem parlim, et


id est,

Vers. 15.

Amaritudinem,

amarus. Hebraisvel, quia

palriam rediisse asserunt, ut clarissimus Prideaux,

mus. (Vid. Ps. 68, 10.) Non sunt,


id est,

non

est,

lom.

1 Hist.

Judorum,

1.

3, sic ista

exponunt.) PlaN-

ne unus quidem superesl. Hic obiler praedicit


verse liberationis, cujus figura eral
illa

gentm, lmentantm, sub. etdicenlem mild incaptivilate


:

qud lemporc

li-

Castigsii, etc.

Dialogismus est Ephraim et Dei.


vel, indomitus.

beralio Babylonica, fulura eral cdes

irifantum

Non assuetus, elc,


vel, redire

Fac me converti,
vel,

Belhlehemiticorum inslitiienda ab Hcrode rege Judate


:

me

ut vel lic via

Chrislum adluic infanlem de meper nietonymiam (id

Vers. 19.

Ostensum

fac.

est

miiii,

posteagum

dio
est,

adhuc

tollere posset. Rachel,

cognovi meipsum, id esl, culpam

meam. Percussi fusitato,


etc.,
qras

contenlo posito pro continente) usurpalur bic pro


illa

mur

more

sciliect dolenlis

omnibus populis

agro Belhlehemilico, in quo jamin, sepulta


fait

edito Benoni seu Ben-

ut videre est
id est, lui

apud Calmet). Sustinui opprobrium,

Gnes. 35. Hebri inlelligunt per

pnas scelerum meorum probrosorum

Rachel, congregationem matronarum Judaeorum, quac

cm abducerentur

filii

earum Babylonem, plurimni

laxerunt. Rachel enim peperit ipsi Jacob Benjamin;

unde per Rachel, ccetus matronarum regni Juda


Benjamin
intelligi

et

nam abii in exilium. 20. Pretiosus, id est, quem haberc debercm in pretio propter obedientiam? q. d., non; peccavit enim contra me unde coactus sum illum expellere palri su. (Loquiantea admiseram;
:

dbet; q. d.

Congregatio matroillic

tur Deus.) Delectabius, ad


id est,

verbum, puer solatiomm?

narum Juda

conscendet. loca dita regionis, ut


:

cum quo
d.,
loijuor

consolari debuerim

qud

fuerit

mihi

lugeat, et longis exaudiatur


(1)
est, in

lugeat,

inquam, liberos
id

obediens? q.

non. Quia, etc., vel et tamen ex quo


de
illo,

Vers.

Annuntiate
6.

temporc
in insulis, etc.,

soleo

adhuc recordari
incipio

illius,

regionibus transmarinis. Osiendit hanc liberalionem insignem fore, cl omnibus populis celebrandam. Qui dispersit, etc. Argiimenium contrariis. Potest Deus sanare plagas quas ipse inflixit, Simul tamen exhortatio est, ut sentiant se JHslas pnas ddisse ct monitum quod pnitcntia debcat online pnecedere, ut possenl oblatam amplec salutem (Calvinus). Custodiet, etc. Non modo colliget, sedeteonservabit (Anglicans annolationes). Liberatio haec ion erit evanida, sed initium continua; salutis usque ad
;

propterca, etc., id est, ex


lacre,

quo

de eo sermonem
solitus

adhuc recordari soleo amoris quo antea

sum

illum prosequi.

Sonuerunt

(1),

commota

sunt.

(1) Ephraim n'est-ilpasmon fils que j'ai honor, et un enfant que f ai lev avec tendresse? elc.kprsqn'EphraAm est retourn son Dieu de tout son cur, et que la vue de l'opprobre de sa jeunesse l'a tout couvert de confusion, Dieu le console, et l'anime en tmoignant qu'il
l'a Il

toujours honor

comme

son

fils,

et
la

combl de biens.
prfrence qu'i]

iiiicnj.

(Calvinus.)

semble en cela

faire allusion


287
Vers. 21.

UN

JEREMIAM
Vers. 23. ptivitatem eorum,
rati

288
Dicent, sub. Israeltt spirituales. Caq. d.
:

Signa,

titulos, id est, lapides erecios,

quales soient erigi in agris ad indicandam viani. Cu-

Juda spirituales cm
illi

libe-

mulos altos, ad verbuni acervos, sub. lapidum. Ad semitam. Propri significat viam slratam tapidibus. Gallic

Satan, venerintad Ecclesiam Christi,


;

ben

precabuntur, dicentes
et

habitaculum

juslificaloris,
:

chausse, q. d., adhibe

animum

et

mentem ad
congregatio

mons in quo colitur sanctilicator Cbristus

sub.

considerandas vias per quas in captivitatem profecta


es
:

servet te Deus.

nam per easdem

revcrteris, q. d.
lui

Vers. 24.
ilkic; q. d.,

Proficiscentur,

id est,

vagabuntur hue

eiectorum quai quotidi Dei


lestatem Satan, vias
illas

ignara, transis in poiter

non tantm urbani, sed

et rustici.
,

quibus

facis

dum

ab-

Vers. 25.

Inebriare
pra
sili

feci animai lassam

inebri-

duceris ad tyrannum, nota et signa

titulis et allis lapi-

ano

ammam

deficienlem. Implevi, implebo,

dum

acervis
facile

ut cni libi erit

redeundum

in

patriam

sub. gaudio, id est, consolabor.

luam,

viam qu

transivisli, invenire possis.


tibi

Re-

Vers. 26.
gandii.

Propter uoe, sub. quia hc sunt plena


q.

vertere, sub. nam olim sum


id est, ecclesias particulares.

dicturus. Civitates,

Verba sunt Jeremix,

d.,

posteaqum

vidi

per somnium prophetiam illam de Christo venturo,


evigilavi protins
:

Vers. 22.
cert lege.

Vertes te, etc., id est, vives sine Verba Dei Palris vocanlis congregationem
:

et recordalio talis
fuit

somnii in quo
(1).

talem propbetiam videram,


teste,

mihi gratissima

eiectorum, filiam, q. d.

Di quidem vagaberis, sive

discurres idolorum causa, et

honorem
illud

meum parm

bc prophelia

non dublemus Salvatorem nostrum de quo est, de virgine natum, per tatum in-

curans, sed non perpetu

nam

tanlm usque ad

crementa, post infanliam,


rilem a:latem pervenisse.

adventum Gln^ti,
bit, faciet.

cui, ubi advenerit, victa porriges

Resp.

et

pueritiam

demm

ad

vi-

quod non

respicit

inanus. Creabit, ad verbuni, creavit pro fuluro, cra-

Circumdabit, cinget, sub. utero

ita

ut re-

feralurad B. Virginem; ac locuin quidem ad Messiam


mystic aptare etiam

Mosen Hadarsan ad Gnes. 41,

observt Grotius; at seposito eo sensu

quem ab ob-

Propheta, dm virum nominal, ad robur, aut molem corporis, neque ad numerum annorum, sed ad id quod scriptum est Joanne Evangelist, Joan. i : Et verbuni euro factam est; item ad id quod est Isai. 7 Ecce Virgo concipiet, et pariet filium, et vocabitur nomen ejus Emmanuel, id est, nobiscum Deus. Chrislurn ilaque, quia ab inilio conceplus fuit perfectus Deus, et Dei
:

jectionibus Lipmanni vindicat Hulsius p. 303, torquent


se interprtes in explicand liftera. Grotius pro pro-

filins

verbio babet

Viri soient ambire puellas,

non puell

viros. Sic populi erat

Deum

qurere; at Deus ullro ad


ambit. Calmet exponit

populum

venit, ejusque

amorem

animam quoque perfect non tanlm virum, sed et plusqum virum dicere non dubitamus virum seilicet propier perfectum rationis usum, aliasque animoc ralionalis perfectas dotes plusqum virum ver, propier divinitatem humana; natura in unitate personae
;

ac proinde secundm

intelligenti praditus,

conjunctam.
(1)

simpliciter de matrimoniis
cilia

qu

Estius.

post captivitatem fa-

admodm

et optabilia
;

etiam feminis praetcr moexilii

rem

futura sint

cm

contra calamitosis

lem-

Propter hoc evigilavi, et vidi, et somnxs meus suavis erat mihi. Qua; verba cujusnam sint, interprtes dissentiunt. Hebrxi fer prophetam hic suo
uoininc loqui existimant. Quibus praeivil Chald;eus, versum sic exposuit Dixil propheta Propter liane annuntialionem dierum consolationis, qui venturi sunt, suscitatus sum et vidi; iterum dormivi, et somnium meum Quantum Sic dixil Jeremias profuit mihi. Jarchi ODdormivi et somno sopilus fui per vaticininm plue, tantm excitavit scilicet expergefecit me islud vaticininm sopore meo. Kimchi Hoc dicil va tes propier prophetiam banc bonam, quae mihi in
qui
:

poribus quibus sus deque versa omnia erant, tribubus

ac familiis permixtis, necnisi ad servitium liberis nascentibus, et difficilia fuerint el ingrala.

Quidam
(1).

lo-

cum

conferunt

cum

Isai. 4, 1,

sed eo loci res est non

nova scu mirabilis ut


inspira Jacob de

hc, sed

inverecunda

donner Ephram, quoique plus jeune que Manass le (ils an de Josepb; et en effet il devint sans comparaison plus puissant, jusque l que l'Ecriture, comme on Ta dit, donne souvent le nom d'Eplirni aux dix tribus d'Isral. Dieu ajoute
ensuite, qu'encore qu'il et parl contre lui en le condamnant une dure captivit, il voulait encore se souvenir de lui pour lui faire misricorde. Mais saint J-

evigilavi

t
i

jucundusmihi fuit somnus meus, et ltus. Et vidi, id est, postqum conspexi visuin liberationis et felicitatis. Grotius : LoquiUbi ab hoc viso surrexi, vidi, id est, tuf propheta cum voluptalc contemplatus sum qiue mihi erant
somnio
obligit,
:

rme

traduisant ce

mme

endroit, qui est trs-obscur,

revelata ; el somnus meus mihi duleis fuit, id est, suaviter dormivi, poslca, quod antea pr dolorc facefe non solebam. Sententia jejuna. Nec placet

d'une autre manire, dit que Dieu dclare, que depuis qu'il avait mis ses paroles dans Ephram, c'est- dire, qu'il les avait fait entrer au fond de son cur par une sincre conversion, il sentait pour lui ses entrailles tout mues; qu'ainsi il voulait se souvenir de lui dans la suite, et user de misricorde son gard. (Sacy.) Ecce (1) Creavit Domints, ele. El poslca v. 31 (lies veulent, el fertam dothlii Isral, etc. Cilat posteriora verba, et alia qui' sequuntur, Paulus ad llebr. S, et inrprelatr degrali novi Testament! tanlm
:

id

quod hic

legitur v.

7)7

Dbo

legefh

meum
:

in vis,,'
teg'es
1

rib's

enrum, Aposiolus

ffert
:

pluralitr

Dabo

m's in

mentem connu

non quod de

ali lege

agat

quiim de lege Decalogi, cl dilectionis, sed quia Decalogi plura sunt pracepta ; dilectionis sciticet, saltm duo. Ulterius si quras, quomod illud hic inlelligeudum sil : Fnina circumdabit virum: cum Evangelio

inlcrpretatio. Quid enim necesse erat dicere prophetam, gralum sibi fuisse futura felicitatis proinissionem, quam Jova accepil? Vatis verba hoc versu conlineri slaluit et Eichhorn, et, qui cum scquilur, Dahler , sed ab aliis interpretibus in eo disecdunt, quod optare prophetam existimant, ut cm non sperare possit vilam ad illud usque tempus perducere, quo Hebrai terris exteris sint rediluri, hoc sallem sibi concessum fuerit, ut tune somno mortis ad brve tempus suscitatus, felieem illam rcrum conversionem corani spectaret, testatus se, postqum illam conspexisset, libcnlcr in scpulcrum rediturum, el jucunduin tune sibi mortis somnuni futurum esse. Quod Dhlerus sic expre^sit Puiss-je pour voir ces choses m rveiller alors. Que mon sommeil ensuite me serait doux! Prophte suo noinine loquenti cm vix com:

Hebrorum

mode

applicari hic versus qucat, restai, vcl populum,


289
Vers. 27.
Seminabo, etc., id
et est,

COMMENTARIUM CAP. XXXI.


futurum est ut
Vers. 52.
traits

290

Et ego dominatus sum


;

eis (je tes ai


:

impleam Judam
olim erant
in

Israelem hominibus et opibus

qu

en matre
vir

Calmet

vel

verte

Elsi

faclus

Vers. 28.

Quemadmodum,
cum

gregibus et pecoribus.
etc.,

sum quasi
:

eorum, vel functus sumofficio veri sponsi

ad verbum

Quem-

erga

illos.

admodum
cpram

vigilavi ut evetterem, etc., id est, ut


in
illis

oninem

Vers. 55.
lus erat
:

Sed hoc

erit foedus, etc. Foedus ve-

et diligenliam posui

evertendis, etc.,
in

Servate leges meas scriptas in tabulis Iapideis,


et

q. d., ut olim sever


illos, sic illis

illis

egi,

animadvertendo

quas dedi vobis per Moysen :et ero Deus vester,


vobis impertiar sempilcrnam,
I.evit. \, 5.

vitam

oninia flagitia condonabo, eosqnc in inid est,

(Et Ps. 20,

tegrum restituam. Super eos,

in

utilitatem

2, et 105, 10.)

Fdus

islud,

magnum

babet

melum
:

eorum.
Vers. 29.

comitem,

et salulis difficuliaiem animis affert

qud

Uvah acerbam. Proverbium


:

Hebrai-

vetet quai fugere et vitare


ritu

cum, ac
est

si

dicas

Filii

luunt

parentnm. (Vid. Ezech. 18,

1, 2.

pnas propter peccata Futurum q. d. )


;
:

Dei prdictus,
:

Act.

nemo potest, nisi Spi15. Fdus ver novum


filium

est

Crdite in
:

Jesum Christum
et

meum,

et

baptilia-

tempore

Christi,

ut veri Israelita? non rejiciant


in alina scelera,

zemini
bebo.

et

ero Deus vester,


dicitur,
:

vos pro populo

meo

causas
scelera

pnarum suarum
avorum suorum
esl,
:

nempe

in

Novum
:

qud novas habiturum


et baplizalus,

sil

condi-

sed agnoscent se peecalores,

liones

ut

Qui crediderit,
;

etc.

Marc,

et iatcbuntur se dignos

morte sempitern ob

delicla

ultimo. Prterea

sua

hoc

affirmabunt se comedisse

uvam

illam

gatis invicem, sicut facile est,

Mandatum novum do vobis ut diliFdus novum, dilexi vos. Joan. 15


:

immaturam, cujns esu ipsorum dents obstupuerunt, seque dignos morte fatebuntur, qu tamen se per
Christum asservandos credent
(1).

suave et lene, benevolentioe et securitatis

plnum; Matth. 11, Act. 15.

Nam

conlinet magnifi-

cam

illam

promissionem

salulis et remissionis pecain

Judaicum, vel Deum loquentem induci. Pris slatuil Hieronymus, cujus hsec sunt verba < Illoque (Uco) i ista dicenti respondit populus, qui de captivitale vc:

torum, quam consecuturi sunt qui


derint. (Vid. Lev. 18, 5;
et

Chrislum ciedi8,

Rom.

7,

6;

15; 10, 8,
illis

Ezech. 11, 19; 50, .26.) Dies, vel, condonabo

nerat

ldeb expergcfactus

sum

et

vidi.

Verm
;

si

exilii

tempus somno comparetur, haud

scelera eorum.

facile intelli-

quomod ille sornnus dulcis vocari possit Dei igilur, quem supra, vers. 25, loquentem vates inducit,
giiur,

Vers. 54.

Propitiabor,

condonabo

eis

scelera

eorum

(1).

verba boc versu continuanlur, quod et Doederlein \iAiidiiameniis ad Grotij Annotaiiones buic commali h;rc atlseripsi t < Mcli> de Deo exponitur: Jam evigilabo et prospiciam vcslrwsaluti, posl suavem < somnitm, dormire dicitur !)cus, si hominum non vi delurcurani gerere evigilat, si vim suam inonslral. i Luculenlis post Paire m Chiislianum Beiiediclum, exponit limic locnin J. D. Micbaelis < Dormire, vic debalur Deus, populo in capiiviiatem abducto; evit gilal, eamque reducit, gaudens, boc somni sui lem pore mors populi in melius esse mulalos. (Rosenmuller. ) Non tamen ces(1) In iniquitate sua, etc., q. d. sabit Deus vindiCm exsequi in immorigeros, etc. (Synopsis.) Foedus novum. Init Dominus olim cum Judceis fdus carnale et imperfeclum, transiloriis rebus alligatum, duraturum ad certum tempus, et quod Judxi sa;p irritum l'ccerunt, e qud lex non essel impressa
dit, qui in
: ; : :
,

Vers. 55.
dat lunx et
tionem,

Statuta,

leges, id est, qui ddit, sive

slcllis

leges orts et occass, vel, qui pr-

qu

Judseis toties luit violata. Alii dicunt

affectibus in

eorum,

sicut lex evangelica, qua: scripta est

fdus novum esse confirmationem legis; qud scilicet lempore Messioe nemo aut paucissimi sint pravaricaturi legem, e qud Dominus impressurus sit illam in corda hominum. Auctor quoque Nizahon arguil hic contra Chrislianos, magis ex insani qum ralione contra eos inveelus. Hc est impiorum consuetudo, ut quem ratione superare non possunt, conentur obruere (Munslerus. ) calnmniis et maledictis. (1) Et non docebit ultra, etc. Libenter aliegare soient banc sentenliam h^rclici novatoies, qui noslro tempore docent facilem esse Scripturam sanctam, ejusque intelligentiam, dummod inquiunt, leneat quisque grammaticam vocum vim et significationem. Qua? doctrina haud dubic absurdissima esl. Nam, nec poetas, nec historicos, nec oratores, intelliget quis-

cordibus hominum piorum. Fdus autem novum conlirmatum est sanguine Christi quod violari non polest, quia est alernum, et scriptum non in tabulis apideis sed in cordibus et affectibus hominum. Porr
:

quam,

sol

grammalic instructus,

nisi et

versalus
;

sit

in liguris rheloricis, et lingune proprielatibus

mull

intelligi poterit Scriplura sacra; cm et scripta sit lng alina, videlicet llebn\', vel Gr;cc,

ergo minus
et

leges

qu
et

in lic confederationc sunt constiluta) inter

Deus noster, salvator, liberator, defensor, et omnium bonorum suppedilator. Nostrae autem leges sunt, ut audiamus
sunt,
:

Deum

homincm,

qud

Deus

vult esse

Deum, confidamus

in verbo suo,

credamus Chrislum esse

justiliam et salutem nostram, etc. Confederatio enim non fit sine legibus vel conditionibus utrinque servants Est, inquam, hoc fdus quod Christus pepigit

nobiscum novum, non ut nuper allatum, ctn

eli;im

Paires veteris esiamenti per fidem venturi Christi remissionem obtinuerint pecatorum, ctquodammod in novo fuerunt Testamenlo, sed qud nova ratione per Christum fuit inslitulum, et sanguine ejus sancitum, atque diseussis legis umbris explicalum, quod apud Patres latenter viguit. Atque lue mirum in modum sese torquent Juda qu legem suam .Mosaicam tueanlur atque invariabilem esse demonstrent. Quidam enim aiunt fdus islud novum esse legis rnova-

abundet. Porr quod ad altinet, quidam sentenliam referuntad futurum seculum. Sed non est necesse e venire. Quod enim dicitur Non docebit ultra vir proximum suum, intclligitur de eo quod sequitur Cognoscc Dominum, et causa subjicitur Omncs enim cognoscent me minimo usque ad maximum, dicit Dominus, quasi dicat Omnes ernnt instructi in fide. Sed non propterea statim intelligent oninia qua; sacris lilieris continentur. Est enim omnium Chrislianorum fides, sed non est omnium intelligentia. Adde qud Prophtie dixerant Cognosce Dominum, et parm profecerant; Apostoli autem, non tam pro;dicatione qum miraculis ei vit innocenti, Deo intus corda hominum tangente, multa millia hominum subil convertefiguris et allegoriis

maxime

verum sensuni horum verborum

I.

bant. Hiiic illud Act, 2 Compuncti sunt corde, et c. Cujus Dominut 10, pra;dicante Paulo, de Lydi ill apnuit cor, etc. CEstius.)
:

291
fecit et pnepostiit

VU JERE:,!1AM

292

lunam

et stellas nocti, ut illam illu-

strent.

Rupit,

scidil, id est, divisit

mare Rubrum,
esse,

et

Filum, vel, funis. (Vid. Ps. 78, 55.) Ante ipsam, conspectu ejus, sub. porta;. Circuibit,
vel, vertet se, sub.

Vers.

39.

fremebant fluclus ejus.


Vers. 36.

funis illinc.

Hc

Moveri possilnt, vel desinent


fiel; ut,iiHiuit,sol,

loca sunt vicina

sub.

Jrusalem, q. d.
truetur

Jrusalem amplioribus finibus ex;

quod nunijuiu

luna, et stell

quam-

qum anlea quod

di uiundus crit,

suam lucem

et sua officia sunt ser-

Vers. 40.

Cadaverum,
:

referlur ad spiritualem.

qud

scilicet illic inter-

valura

sic

nec populus Dei desinet esse Dci po-

fecti fuissent Assyrii

ab angelo,

ita

Chald. paraphr.,
Isai.
et ci-

[HllllS (1).

at plerique interprtes

Vers. 38.

Anguli,

de Tophet exponunt. Vid.

id est,

angulorum, ut babes in
(2).

30, 33, et G6, 24. Vel

Et

tota vallis

cadaverum,

Zachari 14, ubi eadem pradicuntur

neris locus, et vniversi agri, etc., ut

ad sequentia revocat in

feratur. Cincrem, sive

locum

cineris

quem

ci-

mensurabuntur, vel, mensurari possint, nempe ab homine et vcrbum potentialiter sumitur, cli siipern, illi qui super aslra sunt, vel potis, cli visibiles. Abjiciam propter omnia, etc., scil. peccala; Quanivis nierili sint mille mortes, ego tamen q. d. rationem potis habebo fderis et nrisericordia. (Synopsis. ) tolum (2) A turre Hananeel. Describit accurat Urbis ambitum. Tunis Uananeel est in meridiano latere, Neh. 3, 1. Confer cum boc loco alterum Zach. 14,
(1) Si, etc. Si
;
:

neres sacrificlorum effundebantur. Sanctitas Domino

erunt

id est,

consecrabuntur Domino
urbis

id est, inclu-

dentur intra

mnia

quam

elegit. Vid.

Ps. 78,
;

68); et amplificabitur bac ratione urbs Jrusalem


d.
:

q.

Gentiles qui sunt extra Jrusalem (per appendi)

ces urbis intelligi debent

neque existimanlur
in

sancti,

olim Deo dicabunlur, et locum babebunt


!

Jrusalem

clesti.

Non evelletur,

sub. quod

erit

Domino conse;

Usque ad portam anguli, qui inter Orientem Septenlrionem in parte Benjamini, 2 Reg. 14, 13.
10.

et
'

cralum. Ecclesia permanebit in aiternum


sacra Domino.

est

enim

(Grotius.)

CAPUT XXXII.
1.

CHAPITRE XXXII.
Jeremiam
:

Verbum quod factum

est ad

Domiannus

no, in anno decimo Sedecia; rgis Juda

ipse est

que dit le Seigneur Jrmie, la dixime anne de Sdcias, roi de Juda, qui est la dixhuitime anne de Nabucbodonosor.
1. Voici

ce

decimus octavus Nabucbodonosor.


2.

Tune
:

exercitus rgis Babylonis obsidebat Jruin alrio car-

salem

et

Jeremias prophota crat clausus

ceris, qui erat in


3.

domo rgis Juda. eum Sedccias rex Juda, dicens Quare vaticinaris, dicens ? Hac dicit Dominus Ecce
Clauserat enim
:
:

2. Alors l'arme du roi de Babylone assigeait Jrusalem cl le prophte Jrmie tait enferm dans le vestibule de la prison qui tait dans la maison du roi de Juda;
,

ego dabo civitatem istam in mauus rgis Babylonis,


capiet
4.

et

eam
i

roi de Juda , l'avait fait mettre en en disant Pourquoi nous dites-vous dans vos Je livrerai prophties? Voici ce que dit le Seigneur celle ville entre les mains du roi de Babylone, et il la prendra
5.

Car Sdcias,
, :

prison

Et Sedecias rex Juda non effugiet de manu Cbaldceorum sed tradetur in inanus rgis Babylonis , et
,

loquetur os ejus
illius

cum

ore

illius

et oculi ejus oculos

El Sdcias roi de Juda ne pourra chapper de la main des Chaldens mais il sera livr euirc les mains du roi de Babylone; sa bouche parlera sa bouche, et ses yeux verront ses yeux
4.
,

videbunt

5.

Et

nec visitem
verilis
bilis.

Babylonem ducet Sedeciam, et ibi erit doeum, ait Dominus; si aulem dimicaadversm Cbaldajos nibil prosperum habein
,

El Sdcias sera men Babylone, o il demeurera jusqu' ce que je le visite, dit le Seigneur. Si vous entreprenez de combattre contre les Chaldens vous n'en aurez aucun bon succs.
5.
,

6.

Et Jrmie
:

dit

Le Seigneur m'a
,

parl

di-

sant

6.

Et

dixit

Jeremias
:

Factum

est

vcrbum Domini
i

ad me, dicens
7.

Ece llanamcel
ad te, dicens
:
:

filins

Sellum patruelis Unis v-

niel

in Anatbotli

tibi

Eme Ubi agrum n.eum qui est enim compclit ex propinquilale, ui


llanamcel
filins

7. Hanameel votre cousin-germain fils de Sellum, viendra vous trouver, et vous dira Achetez mon champ qui est Analbolh, parce que c'est vous qui avez droit de racheter, comme tant mon plus proche parent.
:

emas.
8.

Et venil ad

me

patrui

mei sc-

8. Et Hanameel, (ils de mon oncle, vint effectivement me trouver dans le vestibule de la prison, selon Achetez mon champ la parole du Seigneur, et me dil
:

ad

cundm verbum Domini me Posside agrum meum,


:

ad veslil)ulum carceris, cl ail


qui est in Analbolh in
b;eredilas, et lu

terra Benjamin, quia

tibi

compelit

propinquus es ut possideas. Inlellxi autem qud vcr-

de Benjamin; car cet hritage vous appartient, et c'est vous qui avez le droit de racheter, comme tant mon plus proche parent. Or je compris que ceci se faisait par un ordre du Seigneur.
qui est Anatboth
,

en

la terre

bum Domini
9.

esset.

le
1

Et emi agrum ab Hanameel filio patrui mei, qui et appendi ci argentum septem staest in Analbolb
:

donc d'Hanamel , fils de mon oncle, qui est Analbolh, et je lui en donnai t'inliiL' IllA.MtL' \. ........ ..ii ilj.,,1. t-,n.i ai ilv il -II' l'argent au poids, sepi sicles et dix pices d'argenl.
9. J'achetai

champ
I

teres, et

decem argenteos.
:

10. J'en crivis le contrat

10. Et scripsi in libro, et signavi, et adbibui testes


et

sence de tmoins
la

et je

lui

cl je le signai en prpesai son argent dans

balance.

appendi argentum

in slater. et sli-

H.

Et accepi librum possessions signalum,

pulationcs, et rata, et signa forinsecs.

11. Et je pris le contrat de ('acquisition, sign avec ses clauses selon les ordonn ances de la loi , et avec le sceau qu'on avait rois au dehors;
,

295
12. Et dedi librum possessions
filii

COMMENTARIUM. CAP. XXXII.


Baruch
filio

294

Nen

12. Et je donnai ce contrat d'acquisition Barucli,

Maasite, in oculis Ilanameel palruelis mei,

m oeu-

iis

teslium, qui scripti erant in libro eniptionis, et in

oculis
ceris.

omnium Judaeorum

qui sedebant in atrio car-

15. Et prxcepi Baruch


14.

Hc

dicit

coram eis, diceus Dominas exerciluum Deus


et

Nn (ils de Maasias en prsence d'Ha, amel cousin germain, el des lmoins dont les noms taient crits dans le contrat d'acquisition, et aux yeux de ions les Juifs qui taient assis dans le vestibule de la prison ; 15. El je donnai cet ordre Baruch devant tout le
ids de
, ,

mon

monde,
Isral
:

el je lui dis

Sume

libros istos, eniptionis


:

bunc qui aperlus


illos in

est, et

librum bunc signatum

pone

vase

fictili,

ut

permauere possint diebus multis. 15. Heec enim dicit Doininus exerciluum Deus Isral Adhuc possidebuntur domus, et agri, et vine
:

in terra ist.

puissent se conserver longtemps. 15. Car voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu d'Isral On achtera encore des maisons , des champs et des vignes en celte terre.
:

Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu d Isral Prenez ces contrats , ce contrat d'acquisilion qui est cachet, el cet autre qui est ouvert , et niellez les dans un pol de terre , afin qu'ils
:

14.

16. Et oravi ad

Dominum

postqum
Neri
,

tradidi
:

li-

brum

possessionis Baruch

lilio

dicens
:

16. Et, aprs avoir donn le contrat d'acquisition a Baruch, fiis de Neri, je priai le Seigneur, en disant
:

17. Heu, lieu, heu,

Domine Deus
forlitudine tu

ecce lu

fecisli

cium

et

terrain

in
:

magn,

et

in

17. Hlas! hlas! hlas! Seigneur Dieu , c'est vous qui axez fait le ciel et la terr par votre grande puis-

bracbio tuo extento

non

erit tibi difficile

omne

ver-

bum

sance et par la force imineiblede voire bras peut vous tre difficile.

rien ne

18. Qui facis misericordiam in millibus, et raidis iniquitatem patrum in sinum filiorum eoruiii pust eos
:

fortissime,

magne,

et potens,

Dominus exercituiim

18. C'est vous qui faites misricorde dans la suite de mille gnrations, qui rendez l'iniquit des pres dans le sein des enfants qui leur succdent; c'est vous qui tes le fort, le grand et le puissant; le Seigneur des

nomen
19.

tibi.

armes
consilio, etincompreliensibiliscogitatu:

est votre

nom.
incompr-

Magnus

19.

Vous

tes grand dans vos conseils et

cujus oculi perti sunt super

omnes vias

filiorum

Adam,

reddas uniciiique secuntim vias suas, etsecundm fruclum adiuvcniionuni cjus.


20. Qui posuisli signa et portenta in
terra /Egypli

hensible dans vos penses; vos yeux sont ouverts sur toutes les voies des enfants d'Adam, pour rendre chaeun selon sa conduite et selon le fruit de ses uvres.

20. C'est vous qui avez


el des prodiges

osque ad dicm banc,


fecisli tibi

et in Isral, et in

hpmmibus,

et

ions

les

nomen

fait jusqu' ce jourdes signes dans l'Egypte, dans Isral el parmi hommes, qui avez rendu votre nom aussi
,

sictit est

dies haie.
Isral de terra

grand
iEgy-

qu'il est

aujourd'hui.

21. El eduxisti

populum tuum

pti, in signis, et in portentis, et in

manu robust, et in bracbio extento, et in terrore magno. 22. Et dedisti eis terrain banc quani jursli patribus eorum ut dares eis terrain fluenicin lact cl
,

21. Ci si vous qui avez tir votre peuple d'Isral de l'Egypte, par des miracles et des prodiges, a\ec une main forte et un bras tendu et dans la terreur de vos

jugements.
22. Vous leur avez donn celle terre, selon que vous aviez jur leurs pres de leur donner une terre o couleraient des ruisseaux de lait el de miel.
25. Ils y sont entrs et ils l'ont possde; ils n'ont point obi voire voix, ils n'ont poinl march dans vitre loi, ils n'onl point fait toutes les choses que vous leur aviez commande.-;, el tous ces maux sont

melle.
25. Et ingressi sunt, et possedernnt

eam

et

non
t
:

obedierunl voci

tua;,

clin lege tu non ambulaveru:


eis ut facerenl,

omnia quae mandsii


evenerunt
eis

non fecerunt

cl

omnia mala

tombs

ha;c.

sur eux.
24. Voil la ville environne des travaux qui ont t levs contre elle pour la prendre, et elle a t livre entre les mains des Chaldens qui l'assigent, tant abandonne l'pe, la lamine et la pesle ; de sorte que tout ce que vous lui aviez prdit est arriv,
:

24. Ecce munitiones extradas sunt adversm civitatem, ut capialur : et urbs data est in manus Chal-

dneorum, qui prliantur adverss eam, facie gladii etfamis, et pestilentise et qu:ecumque locutus es ac:

ciderunt, ut tu ipse cernis.


25. Et tu dicis mibi,

comme vous

le

voyez vous-mme.

Domine Deus
:

Eme agrum
sil in

argento, et adbibe testes

cm

urbs data

manus
di-

Chaldorum.
26.

25. Et aprs cela, Seigneur Dieu, vous me dites : Achetez un champ avec de l'argent, en prsence de tmoins quoique cette ville ait t livre cuire les
;

mains des Chaldens.


26.
dit
: :

Etfactum estverbum Domini ad Jeremiam,


:

Alors

le

Seigneur parla Jrmie

et

lui

cens

Dominus Deus univers carias nuiuomne verbum ? 28. Propterea hc dicit Dominus Ecce ego tradam civilatem islam in manus Chalda:orum, et in manus
quid mibi
difficile erit
:

27. Ecce ego

27. C'est moi qui suis le Seigneur. Dieu de toute chair ; y a-t-il rien qui me soit difncile ?
vais

rgis Babylonis, et capient eam.


29. Et venient Ghaldi praeliantfea adversm

28. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Je abandonner celle ville entre les mains des Chaldens, entre les mains du roi de Babylone; ils la
:

prendront;

banc,
babanl

et succeiidenl

eam

igai, et

urbem comburcut eam, et


li-

donios in quarum domalibus sacrilicabant Baal, et diis alienis libamina ad irrilandura me.

29. Et les Chaldens viendront attaquer cette ville ; y mettront le feu, et la brilleront; et ils rduiront en cendres ces maisons sur le haut desquelles on sacriliait Baal, et on faisait des oblations des dieux trangers, pour m'irriter ;
ils

,, ,

295
50. Erant
cientes
Isral
,

I>*

JEREM1AM
filii

296

enim

fili

Isral, et

filii

Juda, jugiter fa:

malum

in oculis

meis ab adolescenti su

50. Car les enfants d'Isral et les enfants de Juda ds leur jeunesse, commettaient sans cesse le mal de-

qui usque mine exacerbant

me

in

opre ma-

nuum

suaruni, dicit Dominus.


in

vant mes yeux ; ces enfants d'Isral qui jusqu'aujourd'hui ne cessent de m'irriter par l'ouvrage de leurs mains, dit le Seigneur.
51. Cette ville est devenue l'objet de ma fureur et mon indignation, depuis le jour o elle a t btie jusqu'au jour o je l'exterminerai de devant ma face

51. Quia

furore et in indignatione

me

facta

est niihi civilas haec,

die qu xdificaverunt

eam

de

usque ad diem istam, qu auferetur de conspectu

meo.
52.

Propter maliliam filiorum Isral et liliorum

Juda,
ipsi et

quam
,

fecerunt ad iracundiam
,

me
, ,

provocantes,
et sacerdotes

reges corum
et

principes
,

eorum
Juda

eorum

propbet eorum

viri

et habitatores

52. A cause des maux que les enfants d'Isral et ies enfants de Juda y ont commis pour m'irriter , eux et leurs rois, leurs princes, leurs prlres et leurs prophtes, les habitants de Juda et de Jrusalem ;
35. Ils m'ont tourn le dos, et non le visage, lorsque je prenais un grand soin de les instruire et de les corriger et ils n'ont voulu ni m' couter ni recevoir le
;

Jrusalem.
55. Et verterunt ad

me terga

et

non facis cm do:

oerem eos diluculo

et

erudirem, et oollent audire ut

acciperent disciplinam.
54. Et posuerunl idola sua in

chtiment.

domo

in

qu invoca-

54. Et

ils

tum
filii

est

nomen meum,

ut pollurent

eam.
suas Moin

mon nom

a t invoqu,

ont mis des idoles dans la maison o pour la profaner.

35. Et dificaverunt excelsa Baal, quse sunt in valle

Ennom,
:

ut initiarent

lilios

suos et
,

filias

loch

quod non mandavi

eis

nec ascendit

cor

35. Ils ont bti Baal des autels qui sont dans la valle du fils d'Ennom, pour sacrifier Moloch leurs fils et leurs filles, quoique je ne leur eusse point comet qu'il ne me soii jamais venu dans l'esprit de pousser commettre celte abomination, et porter ainsi Juda au pch.

mand,
les

meum

ut facerent abominationein banc, et in pecca-

tum deducerent Judam.


36. Et
Isral,

nunc propter

ista,

hc

dicit

ad civitatem banc, de qu vos

Dominus Deus dicilis, quod


,

tradetur in

manus
:

rgis Babylonis

in gladio

et in

fam
quas

56. Aprs cela nanmoins, voici ce que dit le Seigneur Dieu d'Isral, celte ville dont vous dites qu'elle sera livre entre les mains du roi de Babylone, et abandonne l'pe, la famine et la peste
:

et in peste

37. Ecce ego congregabo eus de universis terris, ad


ejeci eos in furore
:

meo,

et in ira

me,

et in indi,

57. Je rassemblerai ses habitants, de tous les pays o je les aurai chasss dans l'effusion de ma fureur, de ma colre et de mon indignation je les ramnerai en
;

gnatione grandi

et

reducam eos ad locum islum populum


et

et

ce lieu, et je les y ferai demeurer dans une entire


sret.

babitare eos faciam conhdenter.


58. Et erunt mibi in
,

et ego ero eis in

38.

Ils

seront

mon peuple
la

et je serai leur Dieu.

Deum.
59. Et dabo eis cor

59. Je leur donnerai tous un

mme cur

et je les

unum
et

viam unam, ut timeanl


sit eis et
filiis

ferai

marener dans

mme

voie, afin qu'ils

me

crai-

me

universis diebus

ben

eorum

gnent tous les jours de leur reux, eux et leurs enfants.

vie, et qu'ils soient

heu-

post eos.
40. El feriam eis pactum sempiternum, et non de-

sinam

eis

benefacere

et

timorem

meum
eis,

dabo

in

corde eorum, ut non recdant me.


41. Et Isetabor super
eis,

40. Je ferai avec eux une alliance ternelle; je ne cesserai de les combler de bienfaits , et j'imprimerai ma crainte dans leur cur, afin qu'ils ne se retirent point de moi.

cm ben

fecero

et

plantabo eos

in terra ist, in verilate,


:

in loto corde

anima me bc dicit Dominus Sicut adduxi super populum istum omne malum boc grande sic adducam super eos omne bonum, quod ego loquor ad
meo,
et in tol

Je trouverai en eux ma joie , lorsque je leur audu bien ; je les tablirai en cette terre, dans la vril, avec toute l'effusion de mon cur et de mon 41
rai
l'ait

42. Quia

me;

afflig

Comme j'ai 42. Car voici ce que dit le Seigneur ce peuple par tous ces grands maux, je le comblarai de mme de tous les biens que je leur promets
:

eos.

45. Et possidebuntur agri in terra isl, de


dicitis

qu vos

qud dserta

sit,

eu qud non rcmanscrit

bomo

et

jumenlum,
44. Agri

et data sit in

inanus Chaldaeorum.
et

45. Et l'on achtera des champs dans celte terre dont vous dites qu'elle est toute dserte, n'y tant demeur ni homme ni bte, parce qu'elle a l livre entre les mains des Cbaldens.

ementur pecuni,
,

scribenlur in libro,

et

imprimelur signum
,

cl teslis adbibebitur, in terra


,

Benjamin

et in

circuilu Jrusalem

in

civitalibus

Juda, clin civilatibusmontanis, et in civitalibus campeslribus, et in civitalibus quqe ad auslrum sunt, quia

44. On y achtera des champs ; on en crira les contrats, et on y mettra le sceau, en prsence de tmoins, dans la terre de Benjamin, et aux environs de Jrusalem, d:ms les villes de Juda, dans les villes qui

convertam captivitatem corum,

ait

Dominus.

sont sur les montagnes, dans les villes qui sont dans la plaine, et dans les villes qui sont vers le midi, parce que je ferai revenir les captifs, dit le Seigneur.

TRANSLATIO EX HEBB^EO.
1.

Verbum quod

fuit

ad Irmciabu Domino anno decimo Sidciiabu rgis Icbudah

iste
;

annus

est

decimus

octavusannus Ncbuchadnesar.

2.

Et tune exercilus rgis Babel obsidebat Jrusalem

et

Irmeiahu propheta

297

C0MMENTAR1UM. CAP. XXXII.


domo
:

298

erat clausus in atrio custodiae, qune erat in

rgis Iebudah.

3.
:

Clauserat enim

eum

Sidciiahu rex lelmin

dah, dicendo

Quare

tu vaticinaris,

dicendo

Sic dixit

Dominus

Babel, et capiet

eam?
:

Ecce ego do civitatem islam


;

manu
Et
in

rgis
in

4.

Et Sidciiahu Rex lehudah non cvadet de manu Chasdim

sed tradendo tiadctur

manum

rgis Babel
;

et loquetur os ejus

cum

ore

illius, et

oculi ejus oculos illius videbunt.


;

5.

Babel

ire faciet Sidciiahu

et ibi crit

donec visitem eum,

dixit

Dominus

si

dimicaveritis
:

rabimini.

me

cum Chasdim, non


filins

6.

Et

dixit

Irmeiahu: Fuitverbum Domini ad me, dicendo


: ,

prospeSalliim

7.

Ecce Chanameel

patruelis tuus venit ad te, dicendo


ptionis, ut

emas.
:

8.

Et venit ad

Eme tibi agrum meum qui est in Anathoth; quia luus est jure rcdemme Chanameel filius patrui mei juxta verbum Domini ad atrium cusiodine,

et ait ad

haereditario,

Eme, quso, agrum meum, qui est in Anatholh, qu est in terra Biniamin et tua est redemplio, eme tibi. Tune cognovi quod verbum Domini esset.

quia tuus est jure

9.

Et emi agrum
et

Chanameel
teos.

filio

patrui mei, qui erat in Anathoth

et

appendi

ei
;

argentum septem secalim,


et

decem argen-

10. Et scripsi in libro et signavi, et testificari feci testes

appendi argentum in slater.


legis, et

accepi librum emptionissignatum, secundm prceptum, et consuetudines

librum apertum.

11. Et
12. Et

dedi librum emptionis Baruch

filio

Neriiah

filio

Machseiah

in

oculis

Chanameel
qui

patruelis mei, et in oculis


in

testium, qui scripti erant in libro emptionis, in oculis

omnium Iehudorum,
dixit

manebant

atrio euslodi.
Isral
:

13. Et prcepi Baruch


diebus
ipultis.

in oculis

eorum dicendo

14. Sic

Dominus cxcrcituum Deus


in

Tollo

libros istos, librum emptionis

hune
dixit

et signalum, et

librum apertum hune; et pone eos


Isral
:

vase

fictili,

ut stent

vine in terra ista.

15. Sic enim Adhuc possidebuntur domus, Dominus cxercituum Deus Et oravi Dominum, postqum dedi librum emptionis Baruch Neriiah, dicendo
16.
filio

et agri, et
:

17. Ahah,

Domine Deus; ecce


:

tu fccisli

clum

et terrain potenti tu

magn,

et

est abscondilum te quicquam 18. Qui facis misericordiam in millibus, et reddis iniquitatem pafrum in sinum filiorum eorum post eos Tu es Deus magnus, potens Dominus cxercituum nomen ejus. 19. Magnus
;

brachio tuo cslenio; et non

consilio, et

multus opre

quia oculi lui aperti sunt super

omnes

vias filiorum

hominum,

cundm

vias suas, et

secundm fruclum operum suorum.


et in Isral, et in

20. Qui

ut des unieuique se-

posuisti signa et portenta in terra yEgypli

nomen secundm dicm banc. 21. Et eduxisti populum tuum Isral terra ^Egypti, signis, et portentis, et manu robust, et brachio extento, et terrore magno. -22. Et dedisti eis terram banc, super quam jursti patribus eorum ut dares eis, terram fluentem lact et melle. 23. Et ingressi sunt, et possiderunt eam ; et non obedierunt voci tuoe, et in lege tua non ambnlaverunt omnia qu prcepisti eis ut facerent, non fecerunt; et evenire fecisti eis omnemalum hoc. 24. Ecce arielibus ingressi sunt civitatem ad capiendum eam et urbs data est in manu Chasdim, qui prliantur adverss eam propter gladium, et famem, et pestilentiam et quod locutus es fuit, et ecce tu cernis. 25. Et tu
usque ad diem banc,
homine,
et fecisti tibi

dixisti mihi,

dim ? 27. Ecce sum Dominus Deus universaj carnis; 26. Et fuit verbum Domini ad Irmeiahu, dicendo numquid me celabilur quicquam? 28. Propterea sic dixit Dominus Ecce tradam civitatem istam in ma:

Domine Deus

Eme

tibi

agrum argento,

et testificari fac testes

et

urbs data est in

manu Chas-

num Chasdim,
lur

et in

manum

Nebuchadresar rgis Babel,


hanc

et capiet
igni, et

eam.

29. Et venienl Chasdim qui prxlian-

adversm urbem banc,


ipsi

et succindent civitatem

comburent eam, eldomos super quarum

adoleverunt
et
filii

Baal, et libaverunt libamina diis alienis ut irasci facerent me.


in oculis

30. Quia fecerunt


fuit

tecta

filii

Isral,

lehudah profect malum

opre

manuum suarum,

dixit

Dominus.

31. Quia

meis ab adolescenti su
in furore

quia

filii

Isral profect irasci fecerunt

me

qui aedificaverunt eam, usque ad diem hanc, ut auferre faciam


filiorum Isral et filiorum lehudah

meo eam

et in ira

me

mihi civitas haec

facie mc.

quam
,

cerdotes eorum, et prophetac eorum

fecerunt ut irasci facerent me, ipsi reges eorum, principes eorum, saet viri lehudah et habitatores Ierusalem. 33. Et verterunt mihi c.ervi-

32. Propter omnem maljtiam


ut pollurent

die

cem,

et

non faciem


ipsi

et

cum docerem

eos mansurgendo, et docendo, nonaudiebant utaceiperentdiscipliiiam.

34. Et posuerunt abominationes suas in

domo, super quam invocatum


sunt in valle
filii

est

nomen meum,

enm.
suas

35. Et dificaverunt excelsa Baal,

qu

Hiunom

ut transire facerent

filios

suos et

filias

Molech

quod non pracepi

eis,

facerent lehudah.

nec ascendit
si

in cor

meum

ut facerent

abominalionem hanc,

ut peccare

36. Et

nunc propterea,
me,

dixit

Dominus Deus

tradelur in

manum

rgis Babel gladio, et fam, et peste.

37. Ecce ego


:

Isral ad civitatem hanc,

dequ vos dicitis, congrego eos de universis terris, ad


eis in
filiis

quas ejeci eos

in furore

meo,

et in ira

et in indignalione grandi
in

et redire faciam eos ad

habitare faciam eos confidenter.

38.
,

Et erunt mihi

populum,
:

et
sit

ego ero
eis, et

Deum.

cor unum, et viam unam, ut timeant


feriam

me omnibus

diebus

ut

ben

eorum
:

39. Et dabo 40. Et post


eis

locum istum,

et

eos.

cum

eis

pactum sempilernum

quia non revertar tergo

eorum

ut benefaciam eis

et
:

dabo

in

corde eorum ut non recdant me.

timorem

meum

41. Et gaudebo super eos, benefaciendo eis

terra hc in veritate loto corde

meo

et tot
sic

anima me.

42. Quia

et plantabo eos in

sic dixit

Dominus

Sicut adduxi in popu-

lum istum omne malum grande hoc,


possidebilur ager in terra ist,

Chasdim.

44. Agros argento ement,


qux
6. s.

adducam super eos omne bonum, quod loquor super eos. dequ vos dicitis dserta est, ut non til homo et jumentum, data est
et scribent in libro, et signabunt, et testificari facient lestes

43. Et

in

manu
eam-

in terra

Biniamin, et in circuitu Ierusalem, et in civitatibus lehudah, et in civitatibus montanis, et


pestribus, et in civitalibu?

in civitatibus

sunt ad Austrum

quia redire faciam captivitatem eorum, dixit Dominus.

xix

10


29J
IN JE!

500
Vers. 9. Secalim; siclos sacros inlelligit, ut per decem argenleos, mdium sicli. Constabat autem siclus
sacer, sive sanctuarii, viginti obolis, ut liquet Exod.

COMMENTARIUM.
Vers.
(1) 2.

atkio custodi.e, invcrsio verbo-

rum, pro,
Vers.
4.

in careere qui erat in atrio palalii (2).

Loquetur,

etc.

id est, ailoquetur

eum

corm, ac
Vers. 5.

vidcbit. Hebraisrnus (3).

50, 13, Levit. 27, 25,

etNum.3,47. Rect ver sacer


emebat, ad

Donec visitem eum,


Si(qudsi)(4).

id est,

donectollam

siclus hic inlelligitur.quia Levita Levii

animai ejus ab eo,

cl moriatur. Hebraisrnus. (Vid.

quos sacri
profano
,

sicli

perlinebant. Siclus sacer opponitur

Gcn. 21,
Vers.
cet.

i.)

quem

7.

Yenit,
-etc.

quadraginta obolos valuisse scribunt

vel vniel. Dicendo, vel, qui di-

nonnulli. Argenteos, sub.

nummos.
,

Agrum,

Agrum

hic inlelligit

pradium urbaunde non

Vers. 10.

Inlibro,
libello,

in libello, id est
,

curavi

id

num,
lis

idest, X'diiicium in urbe cura horto olilorio sa;

scribendum in

sive charla

et

obsignandum,

amplo. Erat eniin Levita Cbanameel


illi

idque prasentibus teslibus. De instrumente publico


loquitur.

licuisset

agruru arabilcin possidere, ncc Jeremice

Primm enim conscribebutur instmmenlum, m


rei

illum emerc;

nam
ut

ctiam Jcremias erat Levita. Jure


,

quo exprimebalur prelium

veudiue. Dein

testes

con-

redemptionis

emas

id est

tibi
:

coinpclit ut

cmas

Iracts adhibebantur, qui instrumente noinina sua adhi-

illud ratione propinquilaiis, q. d.

Eliamsialleriven-

bebant. Tertio locoinstrumentum obsignabaiur publico

dercm agrum,
ris

tibi

competeret illum redimere, ne ad


:

annulo ( judicibus
ralificationem,
in

scilicet
:

ad ejus conftrmationem sou


Contraclus
,

aliam iransferrelur tribuui

quant magis

igitur tene-

bis verbis

tfWW

prodiil

emere eum. De hoc vide

Levit. 25, 52.

conspectum noslrum,

teslificantibus

N. etN.,

de sub-

Vers. 8.

Qvje est

in

terra (quai urbs Anathoth


1

sxgnalione

manuum suarum ; unde confirmamus et stabiet

est, etc.). Tunc cocnovi, etc. Hic

pro tune accipitur.


illc

limus eum. Caslellus in Lcxic, adrad.ps:)). Poslivi:.o

Hebraisrnus aulem est, cognovi qud

missus esset

pecunia numerabatur

appendebatur.

In

coniraclu
,

Domino

(5).

autem venditionis duo

fiebant instrumenta

quorum

alterum annulo publico obsignabatur, quocarebatalte-

Anno decimo. Cm jam urbs per obsessa fuisset; anno enira nono regui Sedecia? ccepla fuerat obsideri. 4 Reg. 25, 1. (Maldonatus.) Clauserat. Hac usque ad vers. 7, (2) Vers. 3. per parenthesin posita sunt. llxc autem prophetia, quae hic ponitur, non est supra scripta, nui ferlasse aliis verbis hoc loco repelatur. Sed potis cap. seq. vers. 1. Itaquc haecest lustoke anlicipatio, et cap. 57, vers. 20. (Maldonatus.) (3) Loquetur os ejus cuh ore ielius, et ocili ejus oculos illius videbunt. Ingeiis fuit haec pna Sedc(i) Vers. i.

rum

unde minus

auctoritatis et fidei habebat.

Nam si
ob-

annum unum

quando emptor ob rem emplam vocabatur


signalo instrumento
aperto
illi

in jus,

locus

erat apud judices,

non

et

resignato.
lit

Praxipui ergo instrumenti


in fine
,

primo loco hic


duplum.
Vers.
prcepti

menlio, dein alterius, idque

sequenlis versus.

Hoc secundum vocant copiam

aut,

H.
et

Secundum piuxeptuh,
consueludinum,

etc.

Adverbum,

id est, in quibus
illa;

qud nimirm perfidus, et violati fooderis reus, captus cl vinctus vicloris Nabuchodonosoris minaces
ci;K,

cmpl

et ejus pretio scribebantur leges

eum rc qu ad
fit

Unde S. Hieronymus Gravior, inquit, est terror videre quem timeas, et anle increpationem verborum qum xnarum sustinere
oculos et verba sustinere debuerit.
:

redemptionem fundorum pertinent, quarum menlio


Levit.

25

23

32

sive in

quo describebatur

lex Dei

de emendo et vendendo, et conditiones emptionis


et venditionis.
ctritu.

cruciatum. Sicimpiis grave crit supplicium in die judicii videre flammantem facicm irali jitdicis Chrisli : unde dicent montibus et petris : Cadite super nos, et abscondile nos facie sedenlis super thronutn, et ab ira Agni; quoniam venit dits magnus irce ipsorum, et quis polerit stare? Apocal. 9, 17. (Corn, Lap.) Factum Evr verbum Domim ad me... (4) Vers. 6. Vers. 7. EcceHanameei....patruei.is tuus veniet ad TE.Poslqum Jcremias casu narravit cur ipse co tenir pore in atrio carecris doiinerclur, ad propositum redit, ac sesc monilum Deo esse per somnium, seu prophelicam visioncm ait , venire Hanameelem, ut agrum, quem ipse vemundarc cupiebat , Jeremiae offerret ; cm euim oreterorum esset proximus Jercmias, alterum venumdari non poterat, nisi monito postulaloque Jeremi. Jure suo cedere is poterat, at-

Quidam vertunt

Obsignatum pro more

Apertum, ad verbum,

aperlas, sub. Hueras;


(1).

vulg vocant eepiam, ut diclum est

Vers. 14.

Et signatum. Hic
sap
fit

1 et

pro id

est

poni-

tur aut geminatur, ut

in

scrmoncLatino. (Nam

ex prsedictis duo tantm sunt instrumenta, et primuni


istud authentieum est.) Librum

apertum hunc, inslruemptionis apertas.

mentum apertum
Stent,

sive

litleras

id est, servenlur, sive durent.

terant usque ad annum redemptionis, nisi ci coi ex propinquitatc sanguinis competebat. Levit. 25.
(Clarius.)
Dedi... Barucii, discipulorum MM(1) Vers. 12. rum pra'cipuo. (Grolius.) In ocuus testium qui saura euant (vel, scribentium, qui scripserant, id est, adscripserant, sive subscripserant, sua nomina, vel sigilla

que Hanamceli respoiidcrcsibisatispccuniarum non esse ut emeret; at ex iis qu Deus sibi aperuerat, intelligens, id decrelum esse Deo, cjusque consiliis Servire, intellexi autem qubd verbum Domini esset, agrum mit eo modo qtio inferis narratur.
(Calmet.)
(5)

(Valablus)

qui se subscripserant

qui subscripse

Eue

tibi agrum.

obsidionc spem Hberationis est lypus. Notandum aulem non fuisse licitiim possessiones de tribu in tribum, nec de famili in farniliam iransferre, ne conlundercniur fnmiliiv. Slaxline iiutem suburbana sacerdoiuiu vchcH non po,

figura empti agri in mcdi uiliirrc liberationis ponil, quee noslr

Sub

ranllilleris in libro emptionis

(quorum uominapei scri-

rum

pta erant tntergo inslrumenti) coramoculis...Judoqui te4ebo.nl. Eorum scilicet qui ad videndum aul audiendum Jeremiam e vnrant. (Grolius.) lli.c

constanl veram banc fuisse hisloriam, non nudam \i(Calvinus.) rio

301
Vers.
15.

Possidebuntur
,

ementur, comparanonla-

buntur

(1).

COMMENTAiUUM. CAP. XXXIL 302 tertiam nam superiori versu prima person est usus, Venict qmdem Jrusalem in potestatem Chalq. d.
; :

Vers. 17.

Et non est absconditum,


q. d.
:

etc.,

daeorum,
feci

et

tamen jussi
;

ut

emeres prdium quod non


;

tet te ulla res

tissimus

rcrum futurarum scienquare dclara niihi cur jusseris me agrum


es

Tu

temer

nam

cim omnia futura, milri prsentia

sint, scio fore ut lapsis aliquot

annis liberlatem pri-

emere

tirbe

hc obsess, et brevi ventur in bostium

stinam rcuprent Judxi


illis

cujus rei et aliquam

spem

potestatem

cum

loto Jud.

Vide paul post


tui,

Vers. 19.

Quia oclli
in

(2).
est,

injicere (volens) jussi ut

prdium quod emisti emeet

vides enim agcndi rationes

Vers. 20.

Et
(3).

nam oculi tut, id omnium hominum.


est, in reliquis

res, quasi illud

Vers. 29.

Qui pr^eliantur, Profecto Quia


: ,

rursm possessurus post redituin.


oppugnaturi sunt,

homine, id

homi-

Tecta
mod.

(vid. sup. 19, 13).

nibus. Secundum diemhanc, jd est,

famam

qualis est.

Vers. 30.

vel tantm, seu

tantum-

ctiam hodi

Vers. 24.

Ingressi
illa

sunt, etc. (Sub. Chasdim,


:

Vers. 31.

in

furore meo,

etc., vel

Quia
fuit

seq.,vcl accipe impersonaliter.) Alii


venerunt, id est, admotrc sunl ad
significat tormcnta

Cette catapulta
urbis.

iniram meam,

etc., id est, quia in

irrilamentum

murum

HwD
etc.).

mihi, etc., subaudi

Perdam

et

destruam, inquam, ur-

quibus conjicere soient saxa


illa

bem

islam, quia in, etc. (1).

ingenlia in

mnia

urbis ut

dejiciant (vel,a</geres,

Vers, 33.

CERvicEM.(Vid.

sup. 2, 27.) (2) Disci-

obsidionales scilicet.

Ha Chald. paraphrasles,

plinam, vel, cmendalionem, id est, non resipuerunt.

Data
delur

est, tradelur.

Propter gladiuM, seu


q. d.

in gladio, ut

Vers. 34.

dicitur hic, 36.


vi gladii,

Ad verbum,

facie gladii, id est, tra,

Vers. 35.

Abominationes, Excelsa. (Vid.


lege

id est, idola (5).

Ezech. 20, 29.) Ut


Ezech. 20,
Haec autem
,

famis et pestis

Capictur hocc
afflicla.

transire facerent, ut traducerent, sub. per ignem.

urbs Chaldxis, sed

fam et peste pris

Plenam locutionem
initiandi

2 Reg. 21,

6, et

Obsidionem longam comitari


pestis
,

solet fams, et

famem

31, id est, ut consecrarent ipsi Molech.


ratio erat
;

unde famis
es, sub.

Locutus

commode fit mentio. per prophelas, q. d. Quod autem


et pestis hic
:

extruebantur duse pyrte


:

et ini-

tiandus nudis pedibus eas pertransibat. (V d.Lev. 18,


21, et Ps.

praedixisti eveniet, et tu

Vers. 25.

Et urbs data est,


te,

quidemjam vides illud. vel, chm urbs

106,

58.)

Nec ascendit,
illis

etc., id est,

ne

Ira-

cogitavi

quidem ut prciperem

ut lacrent, etc.

dendasit; aliquid subaudiendum, ut perficiatur sententia


praedii

(Vid. Isai. 41,20.)

Ut peccare,
id

etc., sub.

Quam

patr-

:Proindepeto

Deus, ut ralionem emptionis


tui, et

runl ut peccare facerent, etc.

bujusmihi exponas; vel: Miserere populi


in

Vers. 36.

Propterea,

est,

ne desperent, aut

ne veniat
rit,

potestatem Chaldaeorum

qud

si

vene-

despondeant animum. Dicitis;


Gladio, id

vel, dicturi estis brevi.

eripejameit.

est, vi gladii, etc., (Vid. hic,

24)

(4).

Vers. 27.
bra, pro
:

Celabitur,
Men
lalebit,

occullabitur. Phrasls Hesive latere potest


,

quid-

quam?
Vers. 28.
novi,

(1) In furore, etc., id est, ad furorem; quasi dicat, videtur Jrusalem facta ad hoc, ut furorem meum in

Propterea
;

eam oslendam
,

vel, est

ejusmodi, ut

nunqum

dsistt

etc.

id est

quia omnia

hc

dico. Est hic transitus

prima person ad

Et oravi, etc. Faletur se fuisse (1) Vers. 16. perplexum in visione unde apparet non fuisse omni ex parte semper prophetis patefaclum Dei consilium sed tantm quatens expediebat et doctoris munus fe'rebat. Sciebat Jeremias, certissimum esse quod ipsi in visione ostensum fuit sed quid hoc sibi vellet, et quomod hoc peragendum erat, mysteriufn id erat in,

ad furorem, et indignationem provocare. A die qua jEDIficaverunt, id est, instauraverunt, auxerunt, ornaverunt eam Salomon et Juda:i;non eoiiB primm Judaeis Jrusalem dificata est.
(Menochius.)
(2)

me

bent.
et
(5)

Prophte eorum. Quos ipsi pro proplietis haDiscamus hinemanere firmi, etiamsi sacerdotes

comprehensibile
ti

profecta
(2)

et

et hinc adiniraiio ejus ex ignoran; hinc anxieias, inqu ad preecs confu-

git, etc.

Vers. 18. Qui facis misericokdiam , etc. Ex Decalogo (hoc desumit). Hoc alterum frnum quo se eompescit, ne de operibus Dei jndicium (erat; q. d. Tu es justus mundi judex, etc. Et reddis, etc. Adort etiam hoc roysterium, ulpote Mose scriplum et ita se ad humiliiatem et modestiam formai. (Calvinus.) Et cumterrore magno, demon(3) Vers. 21. strat majestate et potenti tua terrorem lum Israelitis tum aliis terrorem ineutisti. Eadem plirasis qu hic habetur et Deuter. 4, 34; 26, 8 ; 34, 12. (Rosenmuller.) Dedisti eis terram, etc. Ex graluito Vers. 22. fdere; non ob illorum mrita, etc. (Calvinus.) Vers. 23. Omnia qu^ mandasti, elc.,id est :Omnes legestuasproculcrunt.Ex conlcmptupcccniin; utille dixit, Athenienses scirequid rectum essel, nolle autem facere, etc. Et, etc. Hxcnon sunt fortuits, sed merces scelerum, etc. (Calvinus.)
:

(Calvinus.)

prophet sint aposlatao, etc. (Calvinus.) Et posuerunt idola sua in domo, in qua invoCATUM EST NOMEN MEUM , UT POLLUERENT EAM. Respicit propheta ad idololatriam et abominationes commissas per Manassem regem Juda. Neque enim alibi legimus idola gentium in templo Dei fuisse ab aliquo colocala, ante Jeremiae tempora. Historia habetur 4 Regum 21, ubi sic legimus de Manasse Exlruxitque aras in domo Domini et altaria universa militice cli, in duobus atriis
:

fecerat in templo

Posuit quoque idolum luci, quem Domini. Simul ex hoc loco discimus, ctiam ea parcnlum peccata , qu illis remissa fuerant,
templi Domini. Item
:

nonnunqum

vindicari in iilios in tertiam et


,

quartam

generationem ut est Exodi 20. Nam Manasses quidem per pnilentiam consecutus scelerum suorum reniam Domino fuit sed eadem peccata in posteris paren, ,

vindicata leguntur. Unde et ail in capite vers. 18, propheta : Et reddis iniquilatem patrum in sinum fdiorum eorum post eos. Et manifeslis ostenditur ex cap. 15, hujus prophtise ; ubi Dominus

lum scelera imitantibus

comminatur Judis gravissimas^)Iagas Super Manassem , inquit filium Ezechiw rgis Juda super om: , ,
;'

nibus

qu

fecit

in Jrusalem.

(4) Vers. 37.

Habitare eos faciam confidknteu:

(stius.)

303
Vers. 30.
id est,

IN

JEREMIAM
,

304

Et dabo,

vel,

tunc dabo. Viam unam,


niisso

libro, emptionisetobsignabunt,et adhibebunt testes.

eanidem rationem timendi me, nenipe

(Vid supra hic 10.) Montanis.

(inf.

33, 13.)

Spiritu sancto.

Vers. 40.

Pactum sempiternum.
illos,

(Sup. 31, 33.)

pluralem
Scribent
,

qud prcesserit plurale verbum


,

entent.

Non revertar a tergo, etc., non relr ab eis abscedam quomins beneraciam eis, id est, non desinam
j

amore prosequi
Vers. 41.
anima hea, id Vers. 43.

benefaciendo

id , est , instrumento publico, instrument), inquam , emptionis , et adjecto sigillo diligenler claudent inslru-

inquit

contractum emptionis

in

libella

illis.

In veritate. (Vid. Ps. 100,


est,

mentum
5.)

illud, et

adhibebunt lestes qui subscribent no-

Tota

mina

Possidebitur,
Participium

ex animo

(1).

sua. Vide vers. 10. Et testificari facient testes. Et attestabuntur testes , id est, adhibebunt testes.

emetur rurss. Dicitis,

(Munsterus.)
In civitatibus montanis , et in civitatibus campestribus , et in civitatibus QUiE ad acstrum. Explicat
j

dicturi estis.

pro futuro.

Ut non

sit

homo. (Vid.
Vers. 44.
vel, secur

infra, 33, 10.)

Scribent
,

(2) (ad

verbum
in

scribere.). In

hic seu dislribuit illud quod mox generic dixil , civitates Juda. Tribus hrec complectebatur agrum Jeroso; urbes urbes campestres , vel sephala , circa Eleutheropolim , Gazam versus ; denique urbes meridianas ulteris positas , Arabiam Petram versus et Idumseam. Commenlarium in Jeremiam uc usque produxit S.Hieronymus; quem deinceps nobis desse magnoper dolemus, cm prx-serlim apud Latinos interpretum omnium coryphseus habeatur , nosque religioni ubique duxerimus, illum docentem summo obsequio excipere , ejusque sententias
:

lym ejusque
,

viciniam

In

circuilu Jrusalem
;

ut supra 23, 61,

magn

fiduei

et

monlanas

circa

Hebronem

absque metu. Vers. 38.


31, 1
(1
) ;

Eadem babentur supra 24, 7 22 (Rosenmuller.) Ezech. 36 28 Zach. 8 Vers. 42. Hebr. Quemadmodkm induxi Unie
;

(Synopsis.) ; 50,

8.

populo
aliis

magnum

hoc

malum

rel.

Eamdem
,

senlenliain

verbis expressam vid. supra 31

28.

(2)

dam

(Rosenmuller.) scribent, etc. Infinitivi sunt Hebr. quos quiper singularem verlunt, cm exponi debeant per

Et

ferm nunqum repudiare.

(Calmet.)

CAPUT
4.

XXXIII.
sedi(

CHAPITRE XXXIII.
1.

Et factam est \erbum Dominiad Jeremiam

Le Seigneur
il

cundo,
cens:

cm adhuc

clausus esset in atrio carceris,

lorsqu'il tait

parla une seconde fois Jrmie, encore enferm dans le vestibule de la

prison, et

lui dit:

2. Voici ce

que

dit le
le

2. HaC dicit

Dominus
et

qui faclurus est et forma-

dit,

qui le dispose, et

Seigneur, qui fera ce qu'il a prpare par avance ; son nom

lurus illud, et paraturus: Dominus


3.

nomen

ejus.
tibi

est l'Etre -Suprme:


3. Criez vers moi , et je vous exaucerai, et je vous annoncerai des :hoses grandes et certaines, que vous ne savez pas
;

Clama ad me,
Quia ha;c
dicit

exaudiam
nescis.

te, et

annuntiabo

grandia et firma,
4.

qu

Dominus Deus

Isral

ad domos
destruclae
l

urbis bujus, et ad

domos

rgis Juda,

qu

sunt, et ad munitiones, et ad gladium


5.

Car voici ce que dit le Seigneur Dieu d'Isral aux maisons de celle ville, aux maisons du roi de Juda qui ont t dtruites, aux fortifications, et l'pe
4.
,

pleant cas cadaveribus

Venientium ut dimicent cum Chaldseis, et imhominum , quos percussi in


et in

furoremeo

indignationeme.abscondcns faciem

meam
6.

civitale bac, prepler


eis

omnem maliliam eorum.


deprecationem pacis et

Ecce ego obducam


:

cicalricem et sanilatem, et

curabo eos
verilatis.

et revelabo

illis

5. De ceux qui viennent combattre contre les Chaldens, pour remplir celle ville des corps de ceux que j'ai frapps dans ma fureur et dans mon indignation ayant dtourn mon visage de celte ville, cause de toutes les mchancets de ses habitants. 6. Je refermerai leurs plaies je les gurirai, et je les ferai jouir de la paix qu'ils me demandent et de la
,

vrit.
7.

Je ferai revenir les captifs de Juda et les captifs


les rtablirai

7.

Et convertam conversioncm Juda,


Jrusalem
:

et conversio-

ncm

et dificabo eos, sicut principio.

de Jrusalem , et je au commencement.
8.

comme

Us taient

8. Et emnndabo illos ab omni iniquitate su, in qui peccaverunt mibi; et propitius ero cunctis iniquitati-

Je les purifierai de toutes les iniquits qu'ils ont et je leur pardonnerai lous les ; pchs par lesquels ils m'ont offens et m'ont mpris.

commises contre moi

bus eorum,

in

quibus deliqucrunt mibi, cl spreverunt

me.
9.

Et eritmihi

in

nomen,

et in

gaudium

et in lau-

dem,

et in exullationcm

cunctis gentibus icvvx,

qu
:

audicrint

omnia bona quoe ego faclurus sum


,

eis
,

et

9. Toutes les nations de la terre, qui entendront parler de tous les biens que je leur aurai faits, en relveront mon nom avec joie, et m'en loueront avec des cris de rjouissance ; ils seront effrays et pouvants de toutes les grces que je leur ferai, et de l'abondance de la -paix dont je les comblerai.

pavebunt
,

et

turbabuntur in universis bonis

et in

omni pacc quam ego faciam eis. Adbuc audietur 10. Hc dicit Dominus
:

dont vous dites


in

10. Voici ce que dit le Seigneur : Dans ce lieu qu'il est dsert , parce qu'il n'y a

loco

isto,
sit

quem vos dicitis esse desertum, c qud non homo nec jumentum in civitatibus Juda et foris et Jrusalem, qu dcsolatre sunt absque homine
: ,

plus ni homme ni ble dans les villes de Juda, dans les environs de Jrusalem, qui sonl dsols, sans habitants, et sans troupeaux;
11. On y entendra encore des cris de joie et des chants de rjouissance, des cantiques de l'poux et do l'pouse, mls aux voix de ceux qui diront: Bnissez le Seigneur des armes, parce que le Seigneur est bon, parce que sa misricorde est ternelle! et la voix de ceux qui porteront leurs oblations dans la maison du Seigneur parce que je ferai revenir tous
;

absque habitatore,

et

absque pecore,
vox sponsi
et

M. Vox

gaudii et vox hetitix,


:

vox
j

Bponsac, vox dicenlium

Confilcniini

Domino
in

excr-

cituum, quoniam bonus Dominus, quoniam

xtor-

505

COMMENTARIUM. CAP
misericordia ejus
:

XXXIII.

300

num

el

portantium vota in doterr,

||

les captifs
ils

mum

reducam cnim conversionem sicut principio, dicit Dominus. 12. Hc dicit Dominus exercituum Adhuc
Domini
:
:

de cette terre, et je les rtablirai comme taient ds le commencement, dit le Seigneur. 12. Voici ce que dit le Seigneur des armes Dans
:

erit in

Ioco islo deserto, absque liomine et absque jumento,


et in cunctis civitatibus ejus, habitaculum

ce lieu qui est dsert, sans hommes et sans animaux, et dans toutes ses villes, il y aura encore des cabanes de pasteurs qui feront reposer leurs trou-

paslorum

peaux
13.

Dans

les villes

qui sont sur les montagnes,

accubantium gregum

13. In civitatibus montuosis, et in civitatibus

cam-

pestribus, et in civitatibus

qu ad austrum

sunt, et in

terra Benjamin, et in circuitu Jrusalem, et in civitatibus Juda,

dans la plaine, dans les villes dans la terre de Benjamin, dans les environs de Jrusalem, et dan? les villes de Juda, les troupeaux passeront encore sous les mains de ceux qui les comptent, dit le Seigneur.
les villes qui sont

dans

qui sont vers le midi,

adhuc transibunt grges ad

manum

nu-

14.

Le temps

merantis,
14.

ait

Dominus.
dicit

les paroles favorables

Ecce dies veniunt,


Juda.

Dominus,

et suscitabo

d'Isral et la

o j'accomplirai que j'ai donnes- la maison maison de Juda.


vient, dit leSeigneur,

verbum bonum, quod locutus sum ad domum


ad

Isral et

domum

15. En ces jours-l et en ce temps-l je ferai sortir de David un germe de justice et il agira selon l'quit, et il tablira la justice sur la terre.
;

15. In diebus Mis, et in tempore

illo,

germinare

fa-

16.

En

ciam David germen


slitiam in terra.

juslili, et faciet

judicium et ju-

habitera

dans

ces jours-l Juda sera sauv une entire assurance

et

Jrusalem
le

et voici

nom
illis
:

qu'ils lui

donneront,

le

Seigneur qui est notre

16. In diebus

salvabitur Juda, et Jrusalem haet

justice;
17. Car voici ce que dit le Seigneur On ne verra point la tige de David manquer d'un homme qui soit assis sur le trne de la maison d'Isral ;
:

bitabit confidenter

hoc est nomen quod vocabunt

eum, Dominus justus noster.


17. Quia
lisec dicit

vid vir, qui sedeat super

Dominus Non interibit de DaIhronum doms Isral


:

lvites

18. Et de sacerdotibus et de lcvitis non interibit vir


facie

18. Et on ne verra point la race des prtres et des manquer d'un homme qui offre des holocaustes en ma prsence, qui allume le feu de mon sacrifice, et qui gorge des victimes devant moi dans tous les

me, qui

offerat

holocautomala, et incendat sa-

temps.
19.
dit:

crificium, et caedat viclimas

omnibus diebus.

Le Seigneur

parla encore Jrmie, et lui

19. Et factum est

verbum Domini ad Jcremiam,


Si irritum polest fieri pa-

dicens
20.

20.
dicit

Hc

Dominus
die, et

ctum

meum cum
dies et

pactum

meum cum
:

rompre que j'ai


et la

nocte, ut

Seigneur: Si l'on peut que j'ai faite avec le jour et l'alliance faite avec la nuit, pour empcher que le jour nuit ne paraissent chacun en son temps;
Voici ce que dit le
l'alliance

non

sit

nox

in

tempore suo

21.

Et pactum

meum
,

irritum esse
sit

polerit
filius

cum
mj-

David servo

mco

ut
,

non
et

ex eo

qui re-

gnet in throno ejus


nistri

levit et

sacerdotes

21. On pourra rompre aussi l'alliance que j'ai faite avec mon serviteur David, et empcher qu'il ne naisse de lui un fils qui rgne sur son trne, et que les lvites et les prtres ne soient mes ministres. 22. Comme on ne peut compter les toiles, ni mesurer tout le sable de la mer, ainsi je multiplierai la race de mon serviteur David, et les lvites qui sont mes ministres.

mei.

22. Sicuti enumerari non possunt stell cli,

et

metiri

arena maris

sic

multiplicabo

semen David

servi mei, et levitas ministros mcos.

23.
dit
:

Le Seigneur

parla encore Jrmie,

et lui

23.

Et factum
:

est

verbum Domini ad Jeremiam,


vidisti

dicens
24.
sit,

Numquid non
:

quid populus hic locutus

dicens

Du
:

cognationes quas elegcrat Dominus,

abject* sunt

et

populum
coram
:

meum
eis ?
si

despexerunt,

24. N'avez-vous point vu de quelle manire parle ce peuple , lorsqu'il dit Les deux races que le Seigneur avait choisies ont t rejeles? Ainsi ils mprisent mon peuple, et ils ne le considrent plus comme formant encore une nation.
:

quod non
25.

sit

ultra gens
dicit

Hc
et

Dominus
et leges

pactum

meum

j'ai faite

inter
:

diem
26.

noctem,

clo

et lerrse
el

non posui

25. Voici ce que dit le Seigneur Si l'alliance que avec le jour et avec la nuit n'est pas ferme ; et si les lois que j'ai donnes au ciel et la terre ne sont pas stables ;
:

Equidem

et

semen Jacob

David servi mei


ejus principes

projiciam, ut

non assumam de semine


:

seminis Abraham, Isaac et Jacob

reducam enim con-

versionem eorum,

et

miserebor

eis.

26. J'abandonnerai aussi la postrit de Jacob et de mon serviteur David, et je ne prendrai point de sa tige des princes de la race d'Abraham, d'isaac et de Jacob, car je ramnerai leurs captifs, et je leur ferai misricorde.
celle

TRANSLATIO EX HEBfLEO.
1.

Et

fuit

2. Sic dixit 3.

verbum Domini ad Irmeiahu secundo, (et ipse adhuc erat clausus Dominus qui facit eam, Dominus qui format eam, ut stabilire faciat
tibi
:

in alrio cuslodice,)

dicendo

illam,

Clama ad me, etrespondebo


Isral ad

etannuntiabo tibi grandia etfortia, quaj non nsti.

Dominus nomen ejus.* 4. Sic enim dixit Dominu s

Deus qud

domos urbishujus,
feci

et

ad domos regum Ichudah, qusedestruct sunt, arietibus, et securibus

: 5. Eo
omnem

habitatores

earum venerunt ad dimicandum cum Chasdim, ad implendum eas domos cadaveribus hominunr
in furore
6.

quos percutere

meo

et ira

me,
ipsi

et

cur abscondi faciem

mcam

civitate hc? Propter


:

malitiam eorum.

Ecce ego imponam

Ierusalem medicinam et sanitatem, et sanabo eos

et revelabo eis

308
coiitra

307

IN

JEREMIAM
me
:

roultitudinem pacis et veritatis. 7. Et redire faciam captivitatem Iehudah, et captivitatem Isral: et dificabo

eos sicut in principio.

8.

Et cmundabo

illos

ab omni iniquitate su, qua peccaverunt

et

parcam
Et en t

omnibus
mibi
in

iniquilatibus

corum,

rjuibus poecaverunt contra


et

me,

et quibus prsevaricati stint contra

me.

9.

nomen, gaudium, laudem,


:

gloiiam cunctis genlibus terra, qua; audierint


oni.ii

omne bonum, quod ego

faciam eis

et

pavebunt, et tremcnt super omni bono, et super


in

pae

Dominus: Adhuc audietur

locohoc (de quo

dicitis

qud deserlus
non

est, ut
sit

quam ego faciam ei. 10. Sic dixit non sit homo neque animal) in ci-

vitatibus Iehudah, cl in plateis lerusalem, qu:E desolat;e sunt ut

homo, nec habitator, neque animal.

,
:

H.Voxgaudii

et

vox

Ixlitioe,

vos sponsi

et

vox sponsae, vox dicentium: Conlitemini Domino exercituum


:

quoniam bonus Dominus, quoniam

seculum misericordia ejus

adducentium confessionem

in

quia reducere faciam captivitatem terra sicut in principio, dixit Dominus.

domo Domini

12. Sic dixit

Dominus exercituum

Adhuc crit in

loco istodcserloabsque

homine usque ad animal,

et in cunctis civitatibus ejus,

habilaculum pastorum

accubare facientium gregem *hmi.


sunt ad Austrum cora ad
:

13.

In civitatibus montanis, in civitatibus campestribus, et in civiiatibus,

qu

et in lerr Biniamin, et in circuitu lerusalem, alque in civitatibus


dixit

Iehudah adhuc transibunt peconfirmabo verbum bonum,

manus numerantis,

Dominus.
ad

14.

Ecce dies veniunt,


Iehudah.

dixit

quod locutus sum ad


ciam
ipsi

domum

Isral et
et

domum

Dominus
illis

et

15. In diebus

et in

lempore
illis

illo

germinare

fa-

16. In diebus servabitur Iehudah, et Dominusjustus noster. Quia lerusalem habiabit confidenter:ctiste, qui vocabit eam, Dominus Non excidetur Et sacerdotibus Levilis non excideDavid sedens super solium domus
David germenjuslitia.:
l'acit

judcium et justitam in terra.


est

17.

sic dixit

ipsi

vir,

Isral.

18.

tur vir facie mc, offerens holocauslum, et adolens sacrificium, et faciens sacrificium omnibus diebus. 19. Et
fuit

verbum Domini ad Irmeiahu dicendo


ita ut
sit

20. Sic

dixit

Dominus:

Si irritare potestis

pactum
irritari

meum

diei,

et

pactum meumnoctis,
vid servo meo,
ut

non

sit

dies et

noxtempore suo;

21. Etiam pactum


cum
fuit

meum

poteritcum Da-

non

ei filius

rcgnans super thronum ejus, et

Lcvitis sacerdotibus minislris meis.


:

22.

Quemadmodm non

potest numerari exercitus cli, nec mensurari potcst arena maris

sic multiplicabo
:

semen David

servi mei, et Levitas ministrantcs mibi.


:

23. Et

verbum Domini ad Irmeiahu, dicendo


elegerat Dominus, abjecit
:

24.

Nonne vidisti quid populus iste locutus sit, dicendo Duas Jum meumdespexerunf, ut non sit ultra genscoram eis?
die et nocte, et
si

familias, quas
dixit

et

popu-

statuta cli et terra

non posui

23. Sic Dominus non 26. Etiam semen Iacob David


Si
et
:

erit

pactum

meum cum

servi

mei abjiciam, ut non

assumam de seminc
et miserebor

ejus qui dominetursemini

Abraham, Ischac, ctlaacob

reducam enim captivitatem eorum

eorum.

COMMENTARIUM.
Vers.
.

In atrio ccstodi^. Yerba

inversa, pro

in custodid atrii (1).

Vers. 2.

Qui facit eau, vel, facturus

est

eam

Et cur, etc., vel, et quia abscondi. Alia est ratio. Quidam vertunt, et quibus abdidi, id est, propler quos. Imponam. Ad verbum, ascendere facio, Vers. 6.

nempe
tn ut

Jrusalem, id est, qui magnificaturus est illam

pro udhibebo,

ipsi Jrusalem

medclam,

vel,

cataplasma,

(vel, qui

completurus est

illud,

quod

sciicet promisit);

id est, adhibito

cataplasmale etmedicin, curabo eos.

femininum hic pro neutro de more ponalur.


ficturus est

(Vid. supra 50, 17.)

Qu

sit

hc medkina, mox

se-

Format eam,

eam

ut stabiliat

eam,

id est,

quenlibus dclart, nempe, paeem et veritatem. Pris


ostendit se justum esse Deus, nunc se esse

innovalurus et instauraturus est illam, hoc


reslri coelestem est facturus.

est, ter-

clementem

docet. Multitudinem, etc., id est, efficiam ut vivant in


etc., vel, invora

Vers.
eicaudiam

5.
te,

CIaMH
etindicabo

ad me,
tibi,

me,

et

magna pace erga Deum,


slabo (1).

parla remissione peccatorum


illis

etc.

Et fortia. Ad verbum,Mox domos


asli-

per Chrislum, et promissiones meas omnes

pra-

etmunita. (Schindlcrus,

difftcilia inlellectu.)

Vers. 4.

Ad

domos, vel de domibits.

regum appellat

pluralit,

qud reges
:

domum
in

(1)

Et revelabo
:

eis

deprecationem pacis et veri-

vam

haberent, et

domum hybernam

alteram

urbe,

alteram extra urbem, vel, domos

dicit

qud

in regi

esset multiplex acdficium. Qu.e destructa, etc., vel

Adgraliam novi Testamerrti pertinct liaec proRevelabo eis pacem et veritatem, missio. Sensus est pro qua deprecali sunt patres eorum quasi dicat, quod patrlbus promisi filiis prastabo. In Hebrao
tatis.
:

deslruend sunt ballisiis(sup. 32, 24.)


bipenni.

et ytudio, id est,

legitur paul aliter, idquc plenis et significantis : Et apertqm eis thesaurum pacis et vrita/ts,scilicet ingen-

Vers.

5.

Habitatorescarum,

id est, viri

Juda.

Ad

impi.endum, etc., id est, ut per inobedicnliam et con-

et abundantiam pacis , juxla illud , Orielur in diebus rjus jitslitia et abundanlia pacis. In pace autem intelligitur reconciliatio hominis cum Deo ; in veritatc autem fides promissorum ut

tem

copiam
:

Psal-71

tumcliam suam

in causa, sinl ut mullis

Juda

iscacsis,

Chaldi cadaveribus humanis domos Juda replcant.


(1) Seci)!st>o.

Postqnam

in

rarcere orat;

nam

pris

srpis illi factura fuerwt. Iiaque jurigetut sunt hrec verba Secundo cum adhuc clttutui ets t, vel, secundo de Fiacre, ulait fi. David. I.\ atrio carceris, pro, in carcero atrii, auclor R. David, ut cap. superiori,
:

Reconciliabo eos mihi adoptans eos in filios, et prastabo quidquid promisi. Septuaginla Interpretes, nec deprecationem habent, nec thesaurum, (Estius.) Bed hoc modo Faciam pacem et /idem. Et convertam. Dclart quid veritatem Vers. 7. vocet; nempe impletionem promissorum, Vatablus. Et /t.dificabo, etc., id est, faciam ut habitent ut olim. sensus
sit
:

Sic

.1er.

ters. 2.

(Mal

Vers. 8.

31,4, Grotius. Et emunpabo

rti.OS, etc. Promittit hic


309
Vers.
9.

COMMENTARIUM. CAP.

XXX11I.

310
est secun-

Erit,

sub. Jrusalem spiritualis.

Gau-

lurunicstutproducam Messiam, qui fulurus

diuh, vel gaudii, id est, hc ralione

comparabo mihi
6, 26) Ei, sub.

dm carnem
ues

filius

Davidis

qui Messias judicabit

omin

faraam gratissimani. Pace. (Vid.


populo Juda, vel Jrusalem
(I).

Num.

in fine inundi,

et justificabit

omnes credcnles

eum.

Vers. iO.

(Vid. Ps. 80, 18, et Isai. 20, 2.)

Dicitis, dicturi estis.


id est,

Ut nom
:

sit.

Ad

Veis. l.

Servabitur,

vel, salulem eonsequelur.

verbum, non homine,

e qud nulli sint hoinox se-

Dr iste qui vocabit eam,


ipsam Jrusalem,
quod vocabit quilibet
legendura potis, ut

id est, isle

Christus qui vocabit

mines, neque animalia, qui in eo habitent

est, etc. (Vatablus.)


iidelis

Et hoc

est

nomen

ipsum amplis exponit. Qvje dsolt m sunt, brevi


desolandis.

eam. Masculino gnre

Dcum

rfrt Sepluaginta axw

Vers

il.

Dicentium Sicut
in

diclurorura.CoNFESSiONEM,

verlcrunt. Justus noster (1), ad verbum Justiiia noslra.


Iebr. (Vid. supra,j23, 5, 6.) (2)

sacrificium laudis. (Vid. Lev. 7, 12, et Aiuos, i, 5.

Vers. 12.

in pri-ncipio, etc., (q. d. llesti-

Vers. 20.
Vers. 24.

Irritaue, dissolvere
Nonne
vidisti
,

(3).

tuam Judaeam
Vers. 13.

slatum prislinum.)
In civitatibus montanis, etc.

pro

Cousiderasne quid
,

Topo-

per infidelitatem de sainte desperans


iste?

dicat populus
,

graphia est terr Juda, quae parlim est montana par-

Duas familias. (Duo rgna

Israelis et Judjc
,

De

tim plana, et partim versa ad Auslrum.


per

Ad

manus, vel
:

Dieu; vel familiam rcgalcm et sacerdotalem

scilicet

manus numeranlis. Numcrans,

est pastor

qud
pa-

Davidicam et Leviticam, ut

in anlecedentibus, Grot.)

vesperi
q. d.
:

cm reducunt
:

oves ad caulas, numerant cas,

Despexerunt

spreverunt

sub. Chaldsei

aut potis

Dominus non relinquet gregem suum sine


scd fidelibus suis prhciet Apostolos
,

Sciendum tamen quod

sicut illam auctoritalem falsilica-

storibus

pre-

sbyteros, etconcionatores, qui in eos


sloris oflicia
intellige

omnia boni pa,

exhibebunt. Per enumcrationcm grcgis


officia.
id est,

omnia pasloris

Vers. 14.

Et confirmabo,
illara

vcruiitJudai.necogerenturdivinitatemChrisliconfiteri sic et istam, dicenles quod hc est littera. ( Lyi anus.) DOMINUS (1) HOC EST NOMEN QUOD VOCABUNT EUM justi s noster. llebneus Et hoc est quod appellabunl eam, Hierosolyniam (Hebrseus femincum genus habet)
,
:

et

adimplebo

promissionem
gratiam
niittam
18.)

oplimam quam
Isral,

pollicilus

sum
id

in

fidelium et electorum Israelilarum,

est,

Messiam nieum. (De

vid. supra,

31

Vers. 15.

Germinare faciam

(2), etc., q. d.

Fu-

non regeneralionem

omnium bonorum

, sed veniam. Oslendit fontem esse paternum Dei amorem, et condonationempeccatorum, sinequibusalia Dei bnficia sunthominibus peiniciosa, Calvinus. Pcenarum (inem faciam, ut sequenlia explicant, Grolius. Mundabo, per remissionem , etc. , Piscator. Alludit ad lgales rilus purilicationum, etc., Anglic. Annot. Cunctis iniquitatibus, etc. Idem repelil, ut Sudm seri repulent , tum quid merili sint, tum quanta esset Dei gratia erga se, etc., Calvinus. (1) Eritque mihi, Hierosolyma , vel, neutraliter accepta, quod malim, boc omne vers. 6-8 commmora tum , in nomen gaudii , activ , qud audientes exhilaret, id est, hc ratione comparabo mihifamam gralissimam. In paucis aliquol codicibus est in gaudium. In laudem et omalum, id est, gloriam. Ac trepidabunt et irement gentes, in hemistichio priori commemoratre,

Jehovah justilia nostra. At simili in loco Jcremias23, 6, cl Isral hnbitabit fert In diebus illis scilvabitur Juda confidenler ; et hoc est nomen, quod vocabunt eum, Dominas justus noster. Qux- verba cert referri apte non posse videntur , nisi ad Davidis germen , de quo inox actum est. At admiss qualis in Hebrao est, hujus loci versione, ipsoque oraculo de Hierosolyma explicato minime tamen vaticinium amittimus, atque aptissim explicamus de Messi, principe et conditore Elesiap Christiance, nova; Ilierosolym, cujus nenien Dominus justus noster; quidquid enim virtutis, est
:

gratia;, justiti;e in ill est, id


illa refert,

omne acceptum Messi

ac libenlissim hoc nomine gloriatur : Dominus justilia mea. Sepluaginta mascuiino gnre legunt Hoc est nomen , quo vocabunt eum Messiam, (Calmet.) Dominus justus noster, justilia nostra.
:

(2)

Vers. 17.

Non,
,
,

etc.

Doctrinam de restitutione

Ecclesiyc confirmt

quia promillit regnuni un


:

eum

commovebuntur admiratione veluti attonitee obstupescenl, propter omne hoc bonumel propter omnem hanc pacem, quam ego facturus sum ei Iiierosolymae,
id est,
,

vel, clui, genti Israclitic, uii

aitKimchi. < PavcbuDt i gentes, quia polentiain Dei et in Judseos bencvolen tiam mauifeslis signis agnoscent. > Grotius. (Rosenmuller.) (2) Germinare faciam David , etc. Quia Christus secundm carnem descendit de David, Mallh. 1. Quod autem de Chrislo inlelligalur ad lilterani patet per translationem Cbaldaicam, quee sic habet in loco islo : In diebus itlis et in illo tempore staluam David Messiam justum. Secundo describitur quantum ad divinitalem, cm subdilur Et hoc est nomen quod vocabunt
,
: :

sacerdolio perpetuum fore his autem duobus conlinebatur salus populi Calvinus. De temporali Judorum regno hoc exponi non potest, cm istud posteris Davidis post Zorobabelcin , et omnibus Judxis post excidium urbis per Titum , erentui constat. Per virum ergo hic ihrelligndus stCliriSins, qui Ecclesiam in sempiternum rgit (Tirinus) qui et rex et sacerdos est (Juuius) unde colligimus hanc esse veram Ecclesia; noiam, qud in e Christus et rgis et saceidotis officio fungitur, Calvinus. Vers. 18. Et de sacerdotibus, etc. Sigifijjeat, quanqum reduces plerique erunt ex Jud et Benjamine, tamen cliam numei uni sufficientem sacerdolum et Levitarum non defuturum qui sacra curent, Grolius. At scimus sacerdolium apud Juds corruptis simum fuisse, et sacerdoles sacrilegos , etc. , Calvinus.
; :

De

Ciirislo ergo sacerdote hic loquitur, et de Ecclesia? ministris. Qui offerat, eic. Allusio ad rilus antiqu
logis. Sic

soient prophet

suie a;tatis hominibus, et describunt

sermonem accommodare regnum et sacer-

eum, Dominus justus noster. Etubi translatio noslra habet, Dominus, in Ilebraio habetur nomen Domini telragrammalon, quod de solo Deo vero dicitur sicut
:

supra 23. ubi consimilis auctoritas ponitur propter quod de exposilione hic perlranso brevis, quia illc polest recurri pro residuo hujus auctoritatis, quod non est lue ad plnum exposilum, J sacerdolium.
fuit plenis
,
.

dictum

dolium Chrisli sub umbris islis, etc., (Synopsis.) Sicut, etc. Spectavit quidem illa (3) Vers. 22. benedictio ad omnes tribus; nunc autem reslringilur ad familiam Davidis et tribum Levi, quia in his fundata \ populi salus nec sibi privatim aut reges dominaierat baniur,aul sacerdoles ministrabant, sed respectu totius populi ideque nunc per synecdochen dsignt totum .populum fore salvum , cm florebit regnum et

(Calvinus.)

311
Judici increduli,

IN

JEREMIAM
! .

312
lerraque non producat fructum suum. (Dsignt
:

non existimantes Judaicum, amplis esse populum Dei tanqum actum sit de eo nec sit habendus pro geute ull, vel, quasi ultra non tint gens
, ,

tur,

impossibilia. Sic et Virgil., Eclog. 1, 60

Anl levs ergo pascentur in lliere cent...

Dei, judicio Llloriim.

Qum
sub. firmum, id est,

noslro illius labatur pectore vultus.)


vel, captivos.

Vers. 25.
si

Si

no.n ekit, etc.,

Vers. 26.

Captivitatem,

non

sit

amplis dics et nox, et cli non movean-

CAPUT XXXIV.
Jeremiam Domino, quando Nabuchodonosor rex Babylonis, et omnis
1.

CHAPITRE XXXIV.
Lorsque Nabuchodonosor, roi deBabylone, avec toute son arme, et touslesrois et tous les peuples del terre qui taient sous sa puissance, faisaient la
4.

Verbum quod

facluin est ad

exercitus ejus, universaque rgna terra;,

qu

erant

sub potestate mans ejus, et onmes populi bellabant


contra Jrusalem, ctconlra
2. Haie dicit

guerre contre Jrusalem, et contre toutes les villes qui en dpendent, le Seigneur parla ainsi Jrmie
:

omnes urbes
Isral
:

ejus, dicens:

Dominus Deus

Yade,

et lo:

quere ad Sedeciam regem Juda,


dicit

et diecs

ad eum

Hxc
in

Dominus

Ecce ego tradam civitatem banc

Seigneur Dieu d'Isral Allez, parlez Sdcias, roi de Juda, et vous lui direz Voici ce que dit le Seigneur Je suis prs d'abandonner celle ville enlre les mains du roi de Babylone, qui la
2. Voici ce

que

dit le

brlera
3.

nianus rgis Babylonis, et succendet


3.

eam
:

igni

Et tu non efFugies de

sione capieris, et in

manu manu ejus

ejus

sed comprehen:

traderis

et oculi lui

oculos rgis Babylonis videbunt, et os ejus


tuo loquctur, et Babylonem inlroibis.
i.

cum

ore

Et vous ne pourrez vous-mme chapper de ses mains; mais vous serez pris trs-certainement, et vous serez livr en sa puissance, vos yeux verront les yeux du roi de Babylone, et vous lui parlerez bouche bouche, et vous entrerez dans Babylone.
i.

Atlamen audi verbum Domini, Sedecia rex Juda


dicit

Nanmoins coutez
de Juda
:

Hc
5.

Dominus ad
in

te

Scd

pace morieris,

Non morieris in gladio et secundm eombustiones


:

cias, roi

Vous

la parole du Seigneur, SdVoici ce que le Seigneur vous dit: ne mourrez point par l'pe;

patrum tuorum regum priorum qui fuerunt ante


sic

le

comburent

te

et

vas

Domine

plagcnt te

quia

verbum ego locutus sum,


6.

dicit

Dominus.

5. Mais vous mourrez en paix; on vous brlera des parfums comme on en a brl pour les rois vos prdcesseurs et on fera le deuil pour vous en criant Hlas mon prince car j'ai prononc cet arrt , dit
,

Et locutus est Jeremias propbeta ad Sedeciam


hsce in Jrusalem.

le

Seigneur.
6.

regem Judauniversa verba


7.

Et exercitus rgis Babylonis pugnabat conlra


,

roi

Et le prophte Jrmie dit tout ceci Sdcias de Juda, dans Jrusalem.

Jrusalem, et conlra omnes civilates Juda


liquat erant
,

qu
:

re-

7. et

Cependant
,

le roi

conlra

Lacliis

et

contra Azccha

enim supercrant de
nit.
8.
,

civitatibus

Juda, urbes

h mu-

et loules les villes


villes

de Babylone pressait Jrusalem de Juda qui loient restes; Lachis


les

Azcha qui toienl deux villes fortes entre de Juda, qui n'avaient pas encore t prises.

Verbum quod factum


in

est

ad Jeremiam Domi-

no postqum
populo
9.

percussit rex Sedecias fdus


:

cum omni

que le Seigneur dit Jrmie, aprs Sdcias eut fait un pacte avec tout le peuple dans Jrusalem,
8. Voici ce
le roi

que

Jrusalem, prdicans

Ut dimitteretunusquisque servum suum, etunusquisque ancillam suam, Ilebraum et Hebraam libe,

ros

et

nequaqum dominarentur

cis, id est, in Ju-

9. En publiant que chacun renvoyt libres son serviteur et sa servante qui loient du peuple hbreu, et qu'ils n'exerassent pnt sur eux leur domination, puisqu'ils loient leurs frres et Juifs comme eux.

do

et fratre suo.

10.
et

Tous

les princes et tout le

peuple obirent donc,

10.

Audierunt ergo omnes principes et universus

s'obligrent renvoyer libres leurs serviteurs et leurs servantes , et ne plus les traiter l'avenir

populus, qui inierant pactum ut dimitteret unusquis-

comme

des esclaves

ils

obirent

et

ils

les

renvoy-

que servum suum

et

unusquisquo ancillam suam


:

li-

rent libres.

beros, et ultra non dominarentur eis


tur, et dimiserunt.

audierunt igi-

11. Et conversi sunt deinceps

et rctraxerunt ser-

vos et ancillas suas, quod dimiserant liberos, et subju-

U. Mais ils changrent ensuite de rsolution, et ils reprirent leurs serviteurs et leurs servantes qui ils avaient donn la libert, et ils les assujtirent de nouveau au joug de la servitude.
12. Alors le Seigneur parla Jrmie, et lui dit
:

gaverunt

iu

famulos et famulas.

12. Et facluin est

verbum Domini ad Jeremiam

Domino, dicens

13. Voici ce que dit le Seigneur Dieu d'Isral: J'ai fait alliance avec vos pres au jour o je les ai retirs

Dominus Deus Isral Ego percussi fdus cum paliibus vestris, in die qu eduxi eos de
13. Ilrcc dicit
:

de l'Egypte, de
dit
:

la

maison de servitude

et je leur ai

terra vE^ypti de

domo seryilutis,

dicens

14.

Cm

compleli fuerint seplcm anni

dimitlat

unusquisque frutrem suum Ilebr.eum qui vendilus est


ci
:

et serviel libi sex annis


:

et dimiltes veslri

cum

te

li-

li. Lorsque sept ans seront accomplis, que chacun renvoie son frre qui est Hbreu, qui lui aura t vendu, qu'il le renvoie libre aprs qu'il l'aura servi pendant six ans mais vos pres ne m'ont point cout et ils ne se sont point soumis ce que je leur
, ;
,

berum

et

non audierunt patres

me, nec

incli-

disais.

naverunt aurem suam.


15. Et conversi estis vos hodi
,

et fcdslis

quod rc-

15. Et pour vous, vous vous tiez tourns vers moi aujourd'hui ; vous aviez fait ce qui mit juste devant

513
ctum
est in oculis

COMMENTAIUUM. CAP. XXXIV


meis
,

314

ut prdicaretis libertatem
:

unusquisque ad amicum suurn


conspectu meo, in

et inistis

pactum
est

in

domo

in

qu invocatum

nomen

publiant queebacun donnerait la libert son fj-re ; et vous avez fait cet accord devant moi dans la maison sur laquelle mon nom a t in-

mes yeux, en

voqu.

meum

super eam.

16. Et reversi estis, et commaculstis


et reduxistis

nomen meum:
,

unusquisque servum

suurn

et

unusli-

quisque ancillam suam, quos dimiseratis ut essenl


beri et

su

polestatis

et subjugstis eos ut sint vo-

de pense , vous avez dshonor mon nom , en reprenant chacun voire serviteur et votre servante, que vous aviez renvoys pour tre libres et matres d'eux-mmes; et vous les avez remis sous le joug , en les rendant de nouveau vos esclaves.
10. Mais aprs cela vous avez chang
et

bis servi et ancill.

17. Propterea

hc

dicit

Dominus
,

Vos non audt-

stis me, ut prdicarelis libertatem


tri

unusquisque fraecce ego prdico

suo, et unusquisque aniico suo


ait

vobis libertatem,
et ad

Dominus, adgladiura, ad pestem


in

famem

et

dabo vos

commotionem

cunctis

17. Voici donc ce que dit le Seigneur : Vous ne m'avez point cout pour donner la libert chacun son frre et soir.ami c'est pourquoi je vous dclare, dit le Seigneur, que je vous renvoie comme n'tant la faplus moi, que je vous abandonne l'pe mine et la pest et que je vous rendrai errants et vagabonds par tous les royaumes de la terre.
; , ;

regnis terne. 18. Et dabo viros qui prvaricantur fdus


et

meum

non observaverunt verba fderis

quibus assensi
conciderunt in
:

18. Je livrerai les hommes qui ont viol mon alliance, qui n'ont point observ les paroles de l'accord
qu'ils avaient fait
les moitis d'un

suntin conspectu meo, vilulum


duas partes,

quem

en ma prsence , en passant entre jeune buf qu'ils avaient coup en

et transierunt inter divisiones ejus

deux

19. Principes Juda et principes Jrusalem, eunuchi


et sacerdotes, et

omnis populus terr, qui transierunt


:

inter divisiones vituli

19. Les princes de Juda, les princes de Jrusalem, les eunuques, les prtres et tout le peuple de la terre qui ont pass entre les deux moitis du jeune buf; 20. Je les livrerai, dis-je, entre les mains de leurs entre les mains de ceux qui cherchent , leur ter la vie ; et leurs corps morts seront la pture des oiseaux du ciel et des btes de la terre.

manus inimicorum suorum et in manus qurentium animam eorum et erit morticinum eorum in escam volatilibus cli et bestiis
20. Et dabo eos in
,
:

ennemis

terr.

21. Et Sedeciam

regem Juda,

21
et principes eju^,

Et

je livrerai Sdcias, roi

ces, entre les

de Juda, et ses prinmains de leurs ennemis, entre les mains


,

dabo

in

rentium animas eorum

manus inimicorum suorum, et in manus quet in manus exerciluum rgis


,

de ceux qui cherchent leur ter la vie, et en la puissance des armes du roi de Babylonc qui se sont retires.

Babylonis, qui recesserunt vobis.


22. Ecce ego prcipio, dicit

Dominus

et

reducam
Juda

eos in civitatem hanc, et prliabunlur adverss eam,


et capient

eam

et

incendent igni

et civitates

dabo

in solitudinem, e

qud non

sit

babitator.

moi qui l'ordonne, dit le Seigneur , et je ramnerai devant cette ville; ils l'assigeront de nouveau; ils la prendront, et ils la brleront; je rendrai les villes de Juda une affreuse solitude , et il n'y aura plus personne pour y demeurer.
22. C'est
les

TRANSLATIO EX HEBR^O.
1.

Verbum quod
:

fuit

ad Irmeiahu Domino,

(et

Nebuchadresar rex Babel,

et

omnis exercilus ejus, univer,

saque rgna terr polestatis manus ejus, et omnes populi bellabant contra lerusalem
ejus, dicendo

et contra

omnes urbes

Sic dixit

2. Sic dixit Dominus Deus Isral Dominus Ecce do civitatem hanc in manum
:

Vade, et die ad Sidciiahu


rgis Babel, et

regem Iehudah, et die ad eum : succendet eam igni. 3. El tu non vaejus traderis
:

des de

manu

ejus

sed comprehendendo comprehenderis, et in


,

manum

et oculi tui oculos rgis


,

Babel videbunt, et os ejus os tuum alloquetur


ciiahu rex Iehudah
:

et

Babel inlroibis.

k.
,

Atlamen audi verbum Domini

Sid-

Sic dixit

Dominus de

te

Non

morieris in gladio
ai,

5. In pace morieris, et secundm


tibi
:

combustiones patrum luorum, regum priorum qui fuerunt


te
:

te

te.siccomburent

et,v, domine, plangent

sum dixit Dominus. 6. Et locutus est Irmetahu prophela ad Sidciiahu regem Iehudah universa verba hc in lerusalem. 7. Et exercitus rgis Babel pugnabat contra lerusalem, et conlra omnes civitales Iehudah qu remanserant contra Lachis, et contra Azecih ist enim remanserant de civitatibus Iehudah, urbes munit. 8. Verbum quod fuit ad Irmeiahu Domino, postqum percussit rex Sidciiahu fdus cum omni populo in lerusalem prdicando eis libertatem. 9. Ut dimitleret unusquisque servum suurn et unusquisque ancillam suam Hebracum et Hebram liberos ut non uterelur eis Iehudo
quia verbum Iocutus
,

scilicet

fralre suo unusquisque.

10.

Et audierunt onuies principes et universus populus


,

qui vnrant in

pactum
amplis

ut dimitteret unusquisque
:

servum suurn

et

unusquisque ancillam suam liberos


:

ut

non uterelur

eis

et audierunt, et dimiserunt.
,

11.

Et conversi sunt deinceps

et

dimiserant liberos

et subjugaverunt eos in servos et in ancillas.

reduxerunt servos et ancillas, quos


fuit

12.

Et

verbum Domini ad Irmeiahu


patribus vestris in die qu
,

Domino, dicendo

13. Sic dixit


,

Dominus Deus
,

Isral

Ego
:

percussi fdus

cum

eduxi eos terra ^Egypti

de

domo servorum dicendo


me, nec
inclinaverunt

14.

fine

septem annorum
:

dimitteris unus-

quisque fratrem suurn Ilebrura, qui venditus fuerit


te
:

tibi, et serviet tibi

sex annis

et dimittes

et

non audierunt patres


in oculis

veslri

aurem suam.

eum liberum
paclum

15. Et conversi eratis hodi, et fece:

ralis

rectum

mois, ut prdicarelis libertatem unusquisque proximo suo

et inieratis

in con-

51

IN

JEREM1AM

316

speclu

meo
:

in

domo super quam


,

invocatum est i.omen nieum.


sivu:n
,

16. Et eonversi estis

et maculstis

nomen
in

nieum

et reduxistis
:

unusquisque servum

et

unuBqoisque ancillam suam

animani suam

et subjugstis eos ut sint vobis in servos et ancillas

quos dimiseratis liberos


:

17. Propterea sic dixit

Dominus Vos
:

non

unusquisque proximo suo ecee ego obedislis milii, ut pradicarelis liberlalem unusquisque fratn suo, et pradico vobis liberlalem, dixit Douiinus ad gladium, et ad pestera, et ad famem, et dabo vos in commotionem

cunctis regnis terra!.


ris
,

18.
in

El dabo

viros, qui transgressi sunt


:

pactum meura, qui non statuerunt verba fdeduas partes,


et transierunt inler

quod percusserunt

conspectu raeo

ut vilulum quein conciderunt in

divisiones ejus

: 19.

Principes Iebudah et principes Icrusaleni, eunuchi et sacerdotes, et omnis populus terra,


:

qui transierunt inter divisiones vituli

20.

Dabo eos
in

in

manum

iniraicorum eorura, et in
cli

manum quaren-

tium animam eorura

et crit

morlicinum eorura

escam

volatilibus

et anirnalibus terra.

21.
igni
:

Et

Sidciiahu regera Iebudah, et principes ejus dabo in manum iuimicorum eorum, et in mamim quarentium animain eorum, et in manum exercits rgis Babel qui ascenderunt vobis. 22. Ecce praecipio, dixit Dominus,
:

et

reducam eos ad civitatem liane et prliabunlur adverss eam, habilaor. civitates Iebudah dabo in solitudinem, ut non sit
,

et capient

eam

et

incendent

eam

et

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Potestatis manus ejus

vel

imperii

<

quisquam Judao
bret

fratre suo ut servo, (id est,

ne ha-

mans
est,

ejus, id est, regionispotestali ejus

subdila; lioc

eum

pro servo. Vid. supra, 25, 14.). Pcrmascu-

rgna terra

qua

parebant ejus imperio.

linum

intellige

femininum,

et

Jude sorore su ut

serv.

Vers. 2.

Vers.

3.

Do, Babel

vel traditurus

sum.
!

Vers. 10.

Audierunt, pro paruerunt. Qui vn-

introibis (I), etc. (Vid. supra

rant

in

pactum. Hebraismus, pro, qui pactum inierant

32, 5.) (2).

cura rege. Neque hic rect vertissc videntur qui transtibi


,

Vers.

5. Commirent

sic

adolebunt

tibi

sub.
;

ferunt

Qui vnrant proplcr fdus. Et audierunt,

aromata odorata, sive res odoriferas ac suavis odoris,


in

Hebr. audierunt, inquara.

gratiam tuam, honoris causa, ut factura

fuit in

hoj

Vers. 11.

Conversi sunt

(1)

etc., id est,

rede-

norem eorum regum qui te prcesscrunt. In funeribus regum Judaorum solehant comburere aroraata
Vide 2 Parai. 16, 14. Nje, domine, in funere dicebant, Hei adon, q. d. Plangent te vocifrantes, domine.
:
j

longum lempus

Prosequentur

te

Judai caplivi planctu regio, quo plan-

gere soient dominos suos. (Vid. supra, 22, 18, et

Seder Olam, scu Chronicon Hebr., p. 81.)


Vers. 8.

(3).

Foedus,
;

(id est,

communi

decreto starait-

luerat impleri

quod lex jubebat de servis manu

tendis, ut hic 10, exponitur. Vid. Exod. 21, 2, et]

Deut. 15, 12, Grotius


vitutera

qu placatus Deus ipsos

in ser-

non daiet. Menoch. Scd Judai prornissis non


,

steterant

hic 11.) Eis. Relativum sine antcdente,


,

servis, vel

ut

voce praconis denuntiarel servis

liber-

Judaei observare omisissent, tune imnjinentibus moniti calarailalibus , quas ab irato Deo pna loco sibi infligi sentiebanl, illud religios observare sese obstringebant , quod hoc edito pielalis specimine sperabant, fore ut Deum placarent, et impendenlia raala averlerent. Quod ver servorum manuinissione, non alio aliquo modo, obsequii sui erga leges divinas docunienlum prabere apud se constiturent, haud liquet. Sunt qui putent, annum tune fuisse, aut inslitisse, sabbaticum. Sed lali anno non fuisse servos raanumiltendos , vidiinus in not. ad Exod. 21, 2, edit. terl. Confundunt i II i interprtes annum sabbalicum cran jobeleo, qui quinquagesimus quisque annus fuit. Verm ex J. G. Frankii coinpulatione in Novo System. Chronol., p. 278, et Tab. histor., clnonol. 10, annus ille, quo Clialdai IlierosoJymara versus movebant, neque sabbaticus erat, neque jobeleus, nec prop inslabat. Ilaud improbabile est, quod

tatem.

Vencnia conjicit, Judaos lune,

uli

incasibus
,

diflicil-

Vers. 9.
(1)

Ut non uteretur eis


;

(4),

nec uleretur

limis

apud Gracos et Romnnos subinde factura est, dimisisse servos tempore obsidionis vit eos haberent
favenliores, el eorura opra ulerenlur; quare ab obsidionc liberali eos inox sub jugum reduxerunl. ( Rosenniuller. )
(1) Et conversi sunt deinceps, et retraxerunt servos, et ancillas suas, ql os ilimiseuant liberos. Duoprtecipuainyenimusextitissepeccata, propler quas populus Isral et Juda a Domino sape el varie affl.icli, tandem in hostium vencnn:t potestateni. Altcrum, coutra Deum ; allerum contra proxiraos. Conlra Deum comrailtebatur idololalria, et alia supcrslilioncs, in quas passini invehunlur propheta: Contra proximum erant furta, rapina, homreidia, adulteria, et inprimis oppressiones pupillorum et viduarura itemque injuria adverss servos et ancillas de quo hoc capite. El enim cura in log prseriptum es. cl, Exod. 21 et Deut. 15, ut conipletis septm annis servitulis, unusvel ancillam Het|iiis(|ue servum suuni Ilebnuuni
;
:

Oculi tui oculos rgis... videbunt. Te vivum

capiel
sislcris.

Nabuchodonosor
Vide supra 32,
oraculo, erulis
,

corara

Nabuehodonosore

4.

Babylonem introibis,
chielis

al

minime vide!. is, ex Ezenempe Nabuchodonosore


captivitatis ducaris.
[la
,

oculis

duplex
(2)

antequam oraculum
4.

in
,

locum
specic

pugnans,
in

concilialur.
'.

Vers.

Non morieris
:

(Cal nul.)

gudio. luit bac


prasiitisscl illuin
,

aliqua poena mitigatio


senicl

quanqum

mori,

qum

in

beseere.
(5)

Vers. 7.

II.e

tacacitate, miseriis , etc. (Calvinus. ) etc. Nam ha reiuanscenim


,

rant, in civitatibus (ul, montes in Giboa,mo, montes (Jilbo. ) Jehuda , tanqum urbes munit ce. ( Synopsis.) (4) Exponit quorumnara sit illa sub finena versus

Ad dimittendum, ila superioris roemorata libellas. ui, vi illius pactionis, manumilteret vir, id est, qtiisque servum suum etquisque ancillam suam Uebrwuniet Ilebram liberos servitiite. Lege sanciturri eral,
Exod. 21,2, Deut. 15,12, ut si quis servum llebraum emerit, eum non ultra sex annos inservitiodelineret, ann septimo libcrum dimillcret. Quod cm pi t B<
il

dimitleret liberos et praceptum illud multis relro annis populo non fuissel observatura , rex Sedeeias cura principihus, et universo populo, pactum

braam

coiam Domino de nianumiltendis seplimo anno servis suis licbrais. Verm paul post pnilcninieiat
,

ii,i

(locii

esdcrti

retraxerunt

et

ilerom

servituti


317

, ,

COMMENTA RIUM. CAP. XXXV.


Vers. 18.

518
,

gerunt eos iterm in servitutem pristinam. (Vid. Ps.


71, 20.)

Statuerunt
v'Uuli, id

adimpleverunt. In con-

spectu meo, id

est, in teuiplo

meo. Ut vitulum.

Alii in

Vers. 13.

Vers. 14.

De domo servorum. Mkh. A fine, ineunte sepiimo anno,


(Yid.
id est,
,

6, 4.)

genitivo vertunl, repetitis pr.xcedenlibus verbis, verba


fderis,

inquam,

est,

icti

mactato vitulo. In
,

sive inilio seplimi anni (juxta Dctil. 51

tem

inierpreleris

Cum

exacti fuerini

Ne auscptem anni; nam


O).

fdere [iangendo dividebant vitulum


aht, significantas se optare

et per

mdium
vitulus

emori ut
fecit
:

ille

Exod. 21,

2, seriptum est: Si emeris


libi, et

servum Ilebrum,

erat cicsus,

si

fcedus frangrent.

Idem

Abraham,

sex annis serviel


gratis,

sepiimo anno egredielur liber


facil.

Gnes. 15, 9

(1). Virgil. ^Eneid. 8,

641

lstorum verborum hic mentionem

Vers. 15.
tiam
cio
;

Conversi eratis, mulaveralis scnlen,

Et cs pangebani fdera porc.


Vers. 21.

Et

in

manum. Hic

et

pro id

est

ponitur.

vel pnituerat vos. In oculis meis


servis

id est, judi-

Qui ascenderunt a vobis. Ilebr. ascendit,


cessit vobis solut obsidione,

id est, re-

meo. Pactum, sub. de


pro arbitrio suo aut,

manumillendis.

cm

audiret/Egyptios

Vers. 16.
id est,

Reduxistis, revocslis. In
sibi :

ammam

suam,

adventare vobis auxilio (2).


ita D. Thom., vide in vos grassentur R. David explicat, q. d. Prx-dico vobis, libertatem hostibus ut vos serviid est, contra vos Praedko libertatem, id tuti subjiciant. 3 Maldon. est, servitutem et caplivitatem, utsit anliplirasis. Sed primus sensus planns est et genuinus. In commotionem. Ilebr. et Sepiuag., in dispersionem, ut vagi, instabiles, timidi et trepidi instar Cain vagemisii, t;ioquc orbe spargamini quasi errons. lia Tbeotlor., Lyran., Hugo, Maldon.

ut scilicet abirent

que

vcstri libr

vellent.

Hebraismus.

Vers. 17.

Unusquisque

c. 15, 2. 2"

fratri suo, idest, sinservis.

guli Ira tribus vestris

Hebrxis

Ecce ego
d.
:

vel

ob

id ecce.

Libertatem, metaphora, q.
in

Denunlia[

turus

sum

perniciem vestram liberam facultatem


hoslili
,

invadendi vos, gladio

pesti et fami, ut perdant

vos. In commotionem (1). (Vid. supra, 24, 9.)

subjugrunt.
plicuit
,

Quod eorum
,

factura tantoper

plieta

ut hoc capile solum illud commemorcir.r propler quod tradendos eos dicit in manus inimicoruni. Locus ulilis et insignisad osiendendum, quantum provocetur ira divina si non
,

Deo dis- M nuneaulur, vel melu, peccatum proclade. Aliter alii q.


,

Aliter Valabl. et Dionys., q. d.: Ut omnes com vel commiseralione, visa veslr

capitis

id

'est, ifr
11).

5|

(1)\ebs.

d^ristim .
1

In commotionem, scilicet ( Corn, Lap. ) Principes Juda, sub. hujusinodi


d.
:

sunt. Dclart qui sint


j

illi,

qui fiedus pepige runt

et

juste et clementer aganius etiain cum infimaj sortis hominibtis. Unde Job, cap. 51 , interc lera pietatis

suce opra

eliam 'oc ponit

dicens:
et

Si contempsi

future judichim cum servo meo, disceplarenl adversm me.


(1)
:

ancill
(

me, cum
)
,
\

Hebraic possunt acensativ e=se. Principes et cunuebos dabo. (Maldonalus. ) Qu.<erentium ammam eorum. Non conVers. 20.
inter partes vituli iransierunl.

Estius.

Pr.EDICO VOBIS LIBERTATEM. 1 Il'onic ludit <T. d. Vos liberos dimisistis servos liberlati sux , sed eam revocstis et violstis; bine ego vos manumitam, ut non sitis amplis servi moi sitisque liberi non ut ealis que vultis ; sed descrens vos et hosiibns exponens, permitlam ut abealis in gladium, pestera cl i'amein utque hsec, quasi novi heri doniinique
, , ,

sed crunt hosles iniplacabiles et capi(Calvinus. ) Eco pracipio vel prcipidm id (2) Vers. 22. est, effeoturus sum ul illi Clialdiei redeant (Grolius), eosarcano instinclu impulsurus, Piseator. Discessus Chalda;orum er;it qu;edam manumissionis species sed ut ipsi servos luserant, iia eos Deus etc., Caltenli

prsed

tales.

vinus.

CAPIJT XXXV.
1.

CHAPITRE XXXV.
i. Voici la parole
lorsqu'il lui dit
2.

Verbum, quod
in

factura est
filii

ad Jeremiam Do-

que

le

mie, au temps de Joakim


:

fils

Seigneur adressa Jrde Josias, roi de Juda ,

mino
2.

diebus Joakim

Josiae rgis Juda,


et

dkens

Vade ad domum Hechabitarum:


eos
in

loquere eis,

et introduces

domum

Domini, inunam exedram

thesaurorum,
3.

et dabis eis bibere

vinum.
Jeremiae
ejus
,

Et assumpsi Jezoniam

filiuin

filii

Hab-

Allez la maison des Rchabiles; parlez-leur , dans la maison du Seigneur, dans l'une d< s chambres du trsor ; et vous leur donnerez du vin boire.
et faites-les entrer
3.

sani, et fratres ejus, et


sani
4.

omnes
:

filios

et univer-

Alors

je pris
,

domum Rechabilarum Et introduxi eos in domum Domini


iiliorum

sanias, ses frres

Jzonias fils de Jrmie et tous ses fils et toute

fils

dTIab-

la

maison

des Rchabiles;

ad gazophy4. Et je les fis entrer dans la maison du Seigneur, dans la chambre du trsor, o taient les. enfants d'Hanan, (ils de Jgdlias, homme de Dieu , prs de la trsorerie des princes, au-dessus de celle deMaasias, fils de Sellum, qui tait le gardien du vestibule ;
5. Et je mis devant les enfants de la maison des Rchabiles des tasses et des coupes pleines de vin et
,

laeiuin

Hanan

filii

Jegedeli;e hominis Dei

quod erat juxta gazophylacium principum, super thesaurum Maasi filii Sellum, qui erat cuslos vestibuli.
5.

Et posui coram

filiis

doms Uechabilarum
:

scy-

phos plenos vino, et calices

et dixi

ad eos

Bibite

vinum.
6.

je leur dis,

buvez du vin.
:

Qui responderunt
filius

Non bibemus vinum


vos, et
filii

quia

Jonadab
dicens
in
:

Rechab, pater noster, prcepit nobis,


bibelis
:

Non

vinum

vestri,

usque

sempilernum
7.

rpondirent Nous ne boirons pas de que Jonadab notre pre fils de Rchab nous a fait ce commandement Vous ne boirez jamais de vin, ni vous , ni vos enfants
6.
Ils

me

vin, parce

Et

domum non

dificabitis

et

sementera non
:

seretis, et vineas

non plantabitis, nec habcbiiis

Vous ne btirez point de maisons, vous ne smerez point de grains, vous ne planterez point de vi7.

sed
,

in tabernaculis habitabitis cunctis diebus vestris

ut

gnes, et vous n'en aurez point vous; mais vous habiterez sous des tentes tous les jours de votre vie,

519
Vivatis diebus raullis super faciem terra
,

IN
in

JEHEM1AM
II

320
la terre

qu vos

afin

que vous viviez longtemps sur

dans la-

peregrinamini.
8.

quelle vous les trangers.


filii

Obedivimus ergo voci Jonadab

Rccliab, paita

tris nostri, in

omnibus qu praccpit nobis,


,

ut

non

bibereraus vinum cunctis diebus nostris


lieres nostra,
9.
filii

nos et mu-

et fili nostra.
:

8. Nous avons donc obi Jonadab notre pre, fils de Recbab, dans louies les choses qu'il nous a commandes et nous n'avons point bu de vin tous les jours de not^e vie, ni nous, ni nos femmes, ni nos fils, ni nos filles.
;

Et non ocdificaremus domos ad habilandum

et

vineara, et agrum, et

sementem non habuimus

biter,
:

bti de maisons pour y hanous n'avons point eu de vignes, ni de champs, ni de bls ;


9.

Nous n'avons point


et

10. Sed habilavimus in tabernaculis, et obedientes

fuimus, juxta omnia


ter nos. er.

qu pracepit

nobis Jonadab pa-

10. Mais nous avons habit sous des tentes; et jusqu' prsent nous avons obi en toutes choses ce que Jonadab notre pre nous avait command.

il.

Cm autem

asccndisset
,

Nabucbodonosor rex
diximus
:

Babylonis ad terram nostram

Venite

et

ingrediamur Jrusalem
et

facie exercits
:

Chaldacorum,
in Jrusa-

facie exercits Syriae

et

mansimus

H. Mais Nabucbodonosor roi de Babylone tant venu dans noire pays nous dmes Allons , entrons dans Jrusalem pour nous mettre couvert de l'arme desChaldens et de l'arme de Syrie; et depuis nous sommes demeurs dans Jrusalem.
, , ,
:

lem.
12. Et

12. Alors le Seigneur dit Jrmie

factum est verbum Domini ad Jeremiam

dicens
13.

Hc
et die

dicit

Dominus exercituum Deus

Isral

Vade,

vins Juda, et habilatoribiis Jrusalem

13. Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu Allez , dites au peuple de Juda et aux habid'Isral Ne vous corrigerez -vous jamais? tants de Jrusalem et n'obirez-vous jamais mes paroles? dit le Sei: :

gneur.

Numquid non
bis

recipietis disciplinam ut obedialis ver-

meis?

dicit

Dominus.

14. Pravaluerunt

sermones Jonadab
,

filii

Recbab
:

quos prcepit

liliis

suis

ut

non biberent vinum


,

et

non biberunt usque ad dicm banc


praceplo palris
sui
:

quia obedierunt

ego autem locutus


,

sum ad

vos

de Recbab par de ne point boire de vin, ont fait une telle impression sur eux, qu'ils n'en ont point bu jusqu' cette heure , et qu'ils ont mais toujours obi au commandement de leur pre pour moi, qui me suis empress de vous parler et de vous instruire, yous ne m'avez point obi.
14.

Les paroles de Jonadab,


il

fils

lesquelles

commanda

ses enfants

de mane consurgens et loquens


mihi.
15. Misique ad vos

et

non

obedslis

omnes servos meos prophetas


miltensque et dicens
:

consurgens diluculo

Converfacile

timinf, unusquisque via su pessim, et

bona
,

15. Je vous ai envoy tous mes prophtes, mes serviteurs ; je me suis hl de vous les envoyer ds le point du jour, vous disant : Convertissez-vous, que chacun quitte sa voie corrompue ; redressez vos gots; ne. suivez point les dieux trangers, et ne les adorez point ; et vous habiterez dans la terre que je vous ai
et que j'avais donne vos pres; et cependant vous n'avez point voulu m'couler , et vous avez refus de m'obir.

studia vestra
colalis eos

et nolite sequi

deos alienos

ncque

donne

cl habitabilis in terra,
:

quam

dedi vobis

et palribus vestris

et

non

inclinslis

aurem vestram,
filii

neque

audislis

me.
filii

16. Firmaverunt igitur

Jonadab

Recbab
eis
:

praceptum

patris sui,
iste

quod praeceperat

po-

16. Ainsi les enfants de Jonadab fils de Rchab , ont excut inviolablement l'ordre que leur pre leur avait donn mais ce peuple ne m'a point obi.
, ;

pulus autem
17. Idcirc
Isral
:

non obedivit mibi.


dicit

hc

Dominus exercituum Deus


et

Ecce ego adducam super Juda,


locutus

super

om-

nes habitalores Jrusalem,

universam affliclionem
illos
:

quam
cutus
et

sum advcrsm
illos,

e qud lo:

maux et sur tous les habitants de Jrusalem tous les que j'avais prdits devoir leur arriver, parce que point cout ; je leur ai parl, et qu'ils ne m'ont que je les ai appels, et qu'ils ne m'ont point
rpondu.
18. Mais Jrmie dit la maison des Rchabitcs : Voici ce que dit le Seigneur des armes , le Dieu de d'Isral : Parce que vous avez obi au prcepte

17. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur des armes , le Dieu d'Isral : Je ferai tomber sur Juda

sum ad

non audicrunt

vocavi

illos,

non responderunt mibi. 18. Doniui autem Recbabitarum


dicit

dixit

Jeremias
:

Hxc
et

Dominus exercituum Deus


Jonadab

Isral

Pro

eo qud

obedslis praceplo

palris veslri,

Jonadab votre pre, et que vous avez gard tout fait ce qu'il vous a ordonn, et que vous avez tout ce qu'il vous a command;
le 19. Voici ce que dit le Seigneur des armes, Rchab, Dieu d'Isral la race de Jonadab, lils de qui se ne cessera point de produire dos hommes tiendront toujours en ma prsence, comme m'e:

custodstis

omnia mandata ejus,


:

et fecistis uni-

versa quai

prcepit vobis

19. Propterca
Isral
:

hxc

dicit

Dominus cxerciluum Deus


filii

non

deficiet vir

de slirpe Jonadab
cunclis

Recbab,

slans

in

conspeetu

meo

diebus.

tant

trs-agrables.

TRANSLATIO EX IIERR^EO.
1.

Verbum quod

fuit

ad Irmeiahu Domino
:

in

diebus Iehoiacim

filii

Iosiiahu rgis Iehudah, dicendo.


in

2.
et
,

Vade ad domum Recbabitarum


propinabis eis vinum.
filios

et alloqucrc eos, et introduees

eos in

domum Domini
Chabasiniab,

unum

cubiculis
fit

5.

El assumpsi IaazaniaU filium Inneiabu

filii

et frai rcs ejus,


in

omnes

ejus, et universam

domum

Recbabitarum

4.

Et inlioduxi eos in

domum Domini

cubiculum

filiorum

Chanam

filii

Igdaliahu viri Dci, quod

crat juxta cul.uMiluin

principum, quod crat supra cubiculum


321
Maaliaseiahu
et calices
:

, ,

COMMENTARIUM. CAP. XXXV.


filii

522

Sallum, custodisliminis.

et dixi

ad eos

Bibite

vinum.

5. 6.

Et posui coram

Et dixerunt

filiis doms Rechabitarum scyphos plenos vino, Non bibemus vinum quia Ionadab filius Rechab,
:

paler noster, praecepit nobis, dicendo :Nonbibetis vinum vos, et

filii

vestri usque in
:

seculum
sed

7.

Et

domum
habi8.

non

dificabitis, et

sementem non
,

seretis, et

vineam non

plantabitis, nec erit vobis

in tabernaculis

tabitis cunctis

diebus vestris
filii

ut vivalis diebus mullis in superficie terrae, in qu peregrinamini.


,

Et

obedivimus voci Ionadab

Rechab, patris nostri


uxores nosirse
,

in

omnibus, quse prcepit nobis, ut non biberemus vinum


,

cunclis diebus nostris nos

filii

noslri

et

filiae

nostrse
:

habitatione nostr

neque vinea

et ager, et sementis esscnt nobis


,

obedivimus

el

fecimusjuxla omnia

quoe prxcepit nobis Ionadab


:

Neque dificaremus domos pro 10. Sed habitavimus tabernaculis, et pater noster. H. Et cm ascenderet
:

9.

in

fuit

Nebuchadresar rex Babel ad lerram, diximus


facie exercits 13. Sic dixit

Venite, et ingrediamur Ierusalem facie exercits Chasdim, et

Aram

et

mansimus

in Ierusalem.

12. El fuit
et die viris

verbum Domini ad Irmeiahu


Firmatum
est

dicendo
:

Dominus exercituum, Deus


filiis

Isral

Yade,

iecipietis disciplinam

ut obediatis verbis meis, dixit


suis ut

Dominus?
et

14.

Iehudah, et habitatoribus Ierusalem

Nonne
filii

verbum Ionadab
obedislis mihi.
:

Rechab, quod proccepit


prxcepio patris sui
15. Misique ad vos
:

non biberent vinum,

non biberunt usque ad diem banc, quia paruerunt


Converlimini ob,

ego autemlocutus sum ad vos, manc surgendo et loquendo, et non omnes servos meos prophetas, man surgendo et mitlendo, dicendo
:

secro unusquisque via su mal, et bona facile opra veslra


vialis eis
:

et

ne ambuletis post deos alienos


:

ut ser-

aurem vestram, nec 10. Quia confirmaverunt filii Ionadab filii Rechab praeceptum patris sui, quod praecepit obedislis mihi. 17. Idcirc sic dixit Dominus Deus exercituum , Deus populus autem iste non ohediverunt mihi. eis el omnes liahitalores Ierusalem omne malum quod locutus sum Isral Ecce ego adduco super Iehudah
et habilabilis in terra

quam

dedi vobis et patribus vestris

et

non

inclinslis

vocavi illos, et non respnderunt. 18. Domui autem Bechabilarum dixit IrDominus exercituum, Deus Isral pro eo quod obedislis praecepto Ionadab palris vestri et 19. Propterea sic dixit Dominus custodistis omnia mandata ejus, et fecislis omnia qute prxcepit vobis: exercituum, Deus Isral Non excidelur vir de Jonadab filio Rechab, stans in conspectu meo cunctis diebus.

ad eos,

et

non audierunt

meiahu

Sic dixit

COMMENTARIUM.
Vers. (1)2. Rechabitarum. Rechabitae Rechab
qui genus duxit ab Hobab
,

Vers.

6.

Pater noster,

vel avi nostri,

ut refe-

qui aliter dicitur Jethro


filius

ratur ad Rechab.
!

A tempore Jonadab filii Rechab

usque
(1).

socero Mosis. Jonadab autem


cepta
fuit.
filiis

Rechab

hacc prae-

ad regnum Joacim fluxerunt fer trecenli anni


Vers.
data
,

dederat

qui amicus Jehu rgis Israelis

2 Reg. 10, 15.

cubiculis, vel, ad
in

unam

cella-

rum. Erant parva cubicula extrucla


templi
,

appendicibus
,

bum

7. Nec erit vobis, sub. vinea neque dono neque emptitia. In qua peregrinamini, ad verin qu vos peregrinamini ibi. Redundat ibi.
isti

id est, in

locum publicum

et

sacrum

saltem

Erant

peregrini

qui adjunctus est loco sacro.

Vers. 8. Vers.
9.

Vers. 4.

Viri Dei,

id est (2), prophetae. Liminis,

Patris nostri, jEdificaremus


tenloriis.
,

non ex gnre Jacob


avi nostri.
,

vel dificamus

sic se-

Ihesauri, id est, vasorum templi Domini (3).

quenlia verba mutanda.

Vers. 10. Vers. 1. In diebus Joacim, etc., scil. ISannis ante urbis cladem unde apparet Jeremiam non scripsisse librum qualis nunc exstat, sed conciones ejus in unum volumen fuisse congeslas sine ternporum distinclione. Ex occasione nistoriam rei mult ante act huic loco attexit, ut ostendat quin graviter Deum offendunt qui leges ejus qualescumque violant; utilli fecerant qui in servilutem populares suos retraxe(1)
:

Sed habita vimcs,

etc., vel

Habita-

vimus itaque in

Vers. 11.

Et fuit
id est,
:

elc.

Cm

autem

etc.

Cum

ascenderet,
rit tacitae

cm
Cur

cpisset oppugnare. Occurigitur

objectioni

urbem

incolitis

contra

legem patris? Nunc quidem, inquiunt, habilamus in Jrusalem sed coacti necessilale ne scilicet perderet
; ,

(Synopsis.) Jezoniam. Qui praecipuus, et tanqum (2) Vers. 3. (Calvinus.) capul, genlis erat. (3) Hanan, filii JEGEDELi^HOMi.NisrjEi.Ilicpropheta fuisse creditur ; Iwminis enim Dei appellatio iis solummod tribuitur , qui validico spiritu afflantur. Hsc tantm sanclissimi hominis memoria superest. Juxta gazophylacium principum. Censent nonuulli servari in iis conclavibus consuevisse munera , regibus in templum delata ; alii ver aiunt , conclavia fuisse, ut sacerdotum principes morabantur et cibum capiebanl , vel eliam aulam, quo principes Juda quibusdam temporibus, quale illud est quod supenus vidimus 26, 10, coibant.
rant.

pra etulteris, vel in secund ejusdem ordinis conlignalione. Horum principum munus fixum erat certumque, neque ad sex tanlummod menses, quemad-

modm
Vers.
dicit

caeteris levitis,
5.

Et Dixi

imperabalur.
Bibite, etc.

(Calmet.)

Non

dicit;

Hc

Super thesaurum maasi....o_ui erat custosvestibuli. Reddi potest Hebraeus Supra exedram Maasi,
:

Maasia levita erat, cseterorum cujusdam templi portas custodum princeps babebatque domicilium ipsi portae proximum ; principes ver sucustodis veslibuli
.

parre debuissent; sed invitt, etc. (Anglic. Annot.) (1) Quia jonadab filius Rfchab pater noster. Patrem vocant qui progenitor eorum fuerat ante annos trecentos.Fueraleniin hic Jonadab amicus rgis Jehu ut videmus 2 Reg. 10 15. Prxcepit nobis , dicens : iVon bibetis vinum. Si hoc preecipere progenilor posleris suis potuit et laudem Deo habent qui id observrunt cur non Ecclesix Paires prxcipere quxdam polerunt, non per se necessaria, sed pro ratione emporum locorumve ulilia , aul ad vitandas mali occasiones, ad virtutum adminicula aut
ei
, , , ,

Dominus

Bibite, etc.,

tune enim

Grotius.

323
nos exercitus Babylonius
toriis.
,

IN JEREMlAAl
si

524
,

pormansissemus

in ten-

et i.oouendo

id est

magn cura
vel,

et solliciludine vos

Diximus, sub. inier nos.

Vemte,

agite.

Et mancm
?

admonui
bitis

quotidi.

simus, habitavimns itaque (1).

Vers. lo.
,

Bona facite
hc ralione
fiet

emendate. Iabita-

Vers. 15.
i

Ut obediatis

verdis meis, sub.

q. d.,

ut habitetis, ad

verbum,

II i

lioiiiiniiiii

pnecepta tam diligenler observent

habilate.

Vers. 14. - Firmatum est. Observatum sive impletum. U>JOD praxepit, qui praecepit.
(1)

Man surgemdo
Babylone, tant'
!

serviunt

Quia, Vers. 17. Adduco,


Vers. 16.
,

vel ccrl.

Confirmaverunt, ob-

unumquodqc praceplum.
vel
,

adducam. Super illos;

Mais Nabuchodonosor,
,

roi de

venu dans notre pays, nous avons dit : Allons entrons dans Jrusalem pour nous mettre couvert de l'arme des Chaldcns, etc. Ils prviennent une objection que Jrmie aurait pu leur faire, en leurdemaudant pourquoi donc ils demeuraient Jrusalem , eux qui et s'taient engags vivre toujours sous des tentes ils y rpondent, que l'arme des Chaldens les ayant contraints de sortir de leur pays, ils taient venus se mettre couvert de leurs insultes dans la ville. Car l'obissance qu'ils rendaient Jonadab leur ancien aeul tait claire et raisonnable. Ils agissaient en cela comme s'il avait t encore vivant : et ils savaient bien que sa volont en cette rencontre n'aurait pas t qu'ils se fussent laisss gorger de peur de quitter leurs tentes. Mais si la guerre les avait contraints de se retirer dans la ville , ils se regardaient dans la ville mme comme trangers et comme en passant tant rsolus de retourner dans leurs lentes
,
:

id est

in

pemiciem eorum

(1).
,

Vers. 19.
\

Stans

in

conspectu meo
filio

id est

non

deerit de slirpe Jonadab

Recbab minislrans
levitis, et liberos

milii,

ut interpretalur Chaldns paraph. ExistimantHebrai


' j

filias
j

Rechabilarum nupsisse

ex

illis

nalos ministrsse

Domino

in

templo.

Verm
:

doctio-

ribus magis probatur ut interprelemur

Posteros Joilli

nadab grati
vixerint
,

et favore

sum prosecuturus quamdi

nunqum desinam memor esse nepotum Jonadab. Eos quos amamus non sinimus conspectu nostro recedere proplerea dicit Stans coram me ;
,
:

ac

si

dicat

ut

non possunt homines non meminisse


oculis ipsorum
,

eorum qui semper obversantur


semper habens.

sic

semper Rechabilarum memor ero

pr

oculis illos

aussitt qu'ils le pourraient.

Le Seigneur ayant donc fait prouver la fidlit des Rcbabiles par son Prophte en prsence de quel3 ues ministres de la maison du Seigneur , lui oronna d'aller reprocher aux habitants de Juda et aux habitants de Jrusalem, de ce qu'ils taient si iniidles aux prceptes de leur Dieu lorsque des hommes qui taient comme trangers regard d'Isral , taient si scrupuleusement attachs aux lois qu'ils avaient reues d'un de leurs anctres. Combien de fois, leur dit le Seigneur, vous ai-je envoy mes serviteurs el mes Propliiles, pour vous exhorter vous convertir, el redresser vos affections drgles, et dos dsirs corrompus, sans que vous m'ayez coul ni obi? Et cepen,

les paroles de Jonadab, fils de Rchab ont fait une impression sur ses enfants, qu'ils lui ont toujours obi jusqu' prsent, c'est--dire depuis trois cents ans. ( Sacy. ) Vers. 12. Hebr. ; El factum est verbum Jovcc ad Jeremiam, in templo, Rechabilis adhuc praesenlibus ,

dant
telle

vers. 18.
:

'

(Rosenmuller.) Dixit jeremias. Persona Dei; statim enim persona Dei loquitur versu sequenti , quod Deus illi dixerat, quamvis hic non exprimalur. Non ergooppo(Maldonalus.) nitur Jeremias Deo.
(1)

CAPUT XXXVI.
1.

CHAPITRE XXXVI.
Joakim
filii

Et factum

est in arino quarto

Josioc

1. roi

La quatrime anne de Joakim


de Juda,
le

rgis

Juda, factum est verbum


,

hoc ad Jeremiam

fils de Josias, Seigneur parla Jrmie, et lui

dit

Domino
2.

dicens

Toile volumen

libri

et

scribes in eo

omnia
Julo\

verba quoe locutus

sum

libi

adversm

Isral et

vous

dam,
cutus

et

adversm omnes gnies:


te
,

die

qc

livre , et crivez-y tout ce que je contre Isral et contre Juda, et contre tous les peuples, depuis le temps du rgne de Josias , o je vous ai parl, jusqu' cette heure,

2.

Prenez un
ai

dit

sum ad
:

ex diebus Josice usque ad diem

banc
5.

Si

forte

audicnlc

domo Juda
,

universa mala
i

qu ego
via

cogito faccre eis

revertalur unusquisque

5. Pour voir si, lorsque ceux de la maison de Juda entendront tous les maux que je suis rsolu de leur faire, ils abandonneront leurs voies criminelles, afin que je leur pardonne leur iniquit

et

leur pch.
4.
,
;

sua

pessim

et propitius

ero

iniquitati

et
!

peccato
4.

eorum.
filium Neriae
:

Vocavit ergo Jercmias Barucb

et scripsit

Baruch

ex ore Jcremiae,

omnes

scr,

Jrmie appela donc Baruch fils de Nrias Barucb crivit dans un livre toutes les paroles selon que que le Seigneur avail dites Jrmie Jrmie les lui dictait de vive voix.
et
,

moncs
lumine
5.

Domini quos locutus est


libri
:

ad

cum

in

vofi.

Je

suis

Jrmie ensuite donna cet ordre Baruch enferm, cl je ne puis entrer dans la maison
:

Et pra-copit Jeremias Baruch,

dicens

Ego
in

du Seigneur.
Entrez-y donc, vous; et, prenant ce livre avez crit les paroles du Seigneur que dictes, vous les lirez devant le peu .je vous ai 'pie dans la maison du Seigneur, au jour du jeune et vous les lire/, aussi devant tous les habitants de Juda qui viennent de leurs villes;
C.
t>8

clausus
G.

sum, nec valco

ingredi

domum

Domini.
\otis

ingredere ergo tu, et |ege

de volumiuc,

[uo scripsisli ex oie


[opulo
et
in

meo, verba Domini, audienle


,

domo Domini
universo
loges
ci.;
,
:

in

die jejutli

insuper
civita-

audi nie
suis
Si

Juda, qui veuiunt de

tibns
7.

orl

cadat oratio eorum iu conopcelu Do-

7.

Pour voir

s'iU

rpaudroni une humble prier*

225
mini
,

COMMENTARIUM. CAP. XXXVI.


et

526

rcverlatur unusquisque via su pessim


et indignatio est
:

quoniam magnus furor


cutus
8.

quam

lo-

est

Dominus adverss popuium


Baruch
lilius
,

liunc.

Seigneur, et si chacun reviendra de sa voie corrompue parce que le Seigneur a parl contre ce peuple dans son indignation et dans sa

devant

le

grande fureur.
Baruch, fils de Nrias , excuta tout ce que prophte Jrmie lui avait ordonn ; et il lut dans ce livre les paroles du Seigneur dans la maison
8.
le

Et

fecit
ci

Neri juxta omnia qU3C

prccperat

Jereinias prophela, legens ex volumine H


in

sermones Domini
9.

domo Domini.
in

Factum
in

est

aulem
in

anno quinto Joakim


:

du Seigneur.
filii
j |

Josise rgis

junium lem
,

mcnse nono prxdicavcrunl jeconspectu Domini omni populo in JrusaJuda,


,

et universae mullitudini

qux

conlluxcrat de

civilatibus Juda in Jrusalem.

Or la cinquime anne de Joakim fils de Josias, de Juda , au neuvime mois , on publia un jene devant le Seigneur, tout le peuple qui tait dans Jrusalem et tous ceux qui taient venus en foule des villes de Juda dans Jrusa9.

roi

10. Legitque Baruch ex volumine sermones Jere-

lem.
10. Et Baruch lut dans le livre les paroles de Jrmie, dans la maison du Seigneur, en la chambre du trsor, o demeurait Gamarias fils de Saphan, docteur de la loi dans le vestibule suprieur, la porte neuve de la maison du Seigneur , en prsence de tout le peuple ;
,

mi;c in

domo Domini
scribae
,

i:i

gazophylacio Gamaria:
superiori
,

filii

Sapban
porta;

in veslibulo
,

in

inlroitu

novae

doms Domini

audienle omni populo.

11.

Cmque

audisset Michtcas filius

Gamari*

filii

Sapban omnes sermones Domini ex


1-2.

libro,
1 1

Descendit
,

in

domnm
omnes

Et Miche

fils

de Gamarias

fils

de

Sapban

rgis ad gazophylacium
:

scribnc

ctcccc

ibi

principes sedebant

Elisa-

ayant entendu toutes les paroles du Seigneur crites dans ce livre,


12. Descendit en la maison du roi , en la chambre du trsor, o demeurait le secrtaire, o tous les grands taient assis Elisama le secrtaire Dalaas, fils de Smias, EInalhan, fils d'Aehabor, Gamarias, fils de Sapban., Sdcias fils d'IJananias, et toutes les premires personnes de la cour
, , ;

ma
lius

scriba ,et Dalaias filins


et

Acbobor,

Semcne, etEIuathan filius Gamarias filius Sapban , et Sedecias fiet universi principes.

HananLc,

13. Et nunliavit eis


divit legente

Michas omnia verba quee auin

Baruch ex volumine

auribus populi.
,

14. Miscrunt itaque

omnes
,

principes ad Baruch
filii

Judi filium Nallianiae

filii

SelemLe,
legisti

13. Et Miche
qu'il

leur rapporta
lire

Cbusi, di-

toutes les

paroles
livre

avait
le

entendu
peuple.

Baruch dans ce

cenies

Volumen, ex quo

audiente populo,
filius

devant

sume
15.

in

manu

tua, et veni. Tulit ergo Baruch


in
,

Neri volumen

manu su et venil ad eos. Etdixerunt ad eum Sede, et lege haec


:

14. Tous les grands envoyrent donc Baruch Judi , fils de Nalhanias fils de Slmias fils le

in

au-

ribus nostris. Et legit Baruch in auribus corum.


16. Igilur

cm

audssent omnia verba

obslupuc-

Cbusi pour lui dire Prenez le livre que vous avez lu devant le peuple, et venez ici. Baruch , fils de Nrias , prit donc le livre et vint les trouver
,

runl unusquisque ad proximum suum, et dixeruut ad

Baruch
istos.

Nunliare debemus rgi omnes sermones

15. Et ils lui dirent Asseyez-vous l, et lisez ce livre devant nous. Et Baruch le lut devant eux.
:

17. Et interrogaverunt eum,dicentcs

Indica nobis

quomod
ejus.

sripsisti

omnes sermones
Baruch

istos

ex ore

Ayant donc entendu toutes ces paroles, s'entre-regardrent tous avec tonnement et ils dirent Baruch Il faut que nous donnions avis au roi de tout ce qui est crit dans ce livre
16.
ils
; : ;

18. Dixil

aulem

eis

Ex ore suo loquehatur


istos
:

quasi legens ad

me omnes sermones
Baruch
:

Dclareznous comment vous avez recueilli toutes ces paroles de la bouche de Jrmie.
ils
:

17. Et

l'interrogrent, en lui disant

et

ego

scribebam

in

volumine alramenlo.

19. Et dixerunt principes ad

Vade,

et

ab-

18. Baruch leur rpondit Il me dictait de sa bouche toutes ces paroles, comme s'il les et lues; et moi je les crivais avec de l'encre.
:

sconderc, lu et Jeremias, et

nemo

scit ubi sitis.


:

20. Et ingressi sunt ad regem in atrium

porr vo-

lumen commendaverunt
scrib
:

in

gazophylacio

Elisam

19. Alors les princes dirent Baruch Allez, et cachez-vous, vous et Jrmie; et que personne ne sache o vous serez.
:

et nunliaverunt,

audiente rege, omnes ser-

20.
roi

Ils

chambre d'Elisama

laissrent ensuite le livre en dpt dans la secrtaire, et ils allrent vers le

mones.
21. Misiquerex Judi ut sumerct
lens
illud

volumen

qui lollegit au-

dans le vestibule de son palais, et lui rapportrent tout ce qu'ils avaient entendu.
21. Alors
taire,
il

de gazophylacio Elisamaj scrib,

le

livre; el l'avant pris


le lut

diente rege et universis priucipibus qui slabant circa

envoya Judi pour prendre de dans la chambre d'Elisama secrdevant le roi cl devant tous les grands
roi

regem.
22.

qui l'environnaient.

Rex aulem sedebat


:

in

domo

biemali in

mense

nono
23.

el

posilaeratarula corm eo plena pruuis.


legissel Judi 1res pagellas vel quatuor,

22. Le roi habitait dans son apartement d'hiver, au neuvime mois; et il y avait devant lui un brasier de charbons ardents.
le roi les 23. Judi ayant lu trois ou quatre pages coupa avec ic canif di: secrtaire, et les jeta dans le feu de ce brasier, et mil ensuite tout le reste du volume dans le feu jusqu' ce que lout ft consum.
,

Cmque

scklit illud scalpello scrike, et projecit in

ignem, qui

erat super arulam,

donec consumeretur omne volu-

men

igni qui erat in arul.


II

24. Et non timuerunt, neque sciderunt vestimenta

24. Ainsi le roi el tous ses serviteurs, qui entendirent les paroles de ce livre, n'eurent point de peur en

B27

IN

JEREMIAM
les coutant, et
ils

328
ne dchirrent point leurs vle-

6ua rex et omnes servi ejus, qui audierunt universos

sermones
25.

istos.

ments.
et Dalaias, et

Vermlamen Elnathan,

Gamarias
:

contradixerunt rgi ne
audivit eos.

combureret librum

et

non

25. Nanmoins Elnathan, Dalaas et Gamarias s'opposrent au roi, afin que le livre ne fut pas brl mais il ne les couta point.

26. Et prcepit rex Jeremiel


raine filio Ezriel, et

filio

Amelech,

et

Sa-

Selemix

filio

Abdeel, ut compre-

henderent Baruch scribam, et Jeremiam prophetam:


abscondit autem eos Dominus.
27. Et faetum est verbum Domini ad Jeremiam

26. Et le roi commanda Jrmiel, fils d'Amlech, Saraas, fils d'Eziel, et Slmias, fils d'Abdel, d'arrter le secrtaire Baruch avec le prophte Jrc

mie mais
;

le
le

Seigneur les cacha.

prophetam, postqum combusscral rex volumen et sermones quos scripseral Baruch ex ore Jeremi,
,

Seigneur parla Jrmie, aprs que le o taient les paroles que Baruch avait crites en les recueillant de la bouche de Jrmie, et il lui dit:
roi eut brl le livre

27. Et

dicens
28.

Rursm

toile

volumen

aliud, et scribe in

eo

omnes sermones priores,

qui erant in primo volumine,

28. Prenez un autre livre ; crivez-y toutes les paroles qui taient dans le premier que Joakim, roi de Juda, a brl. 29. Et vous direz Joakim, roi de Juda : Voici ce dit le Seigneur Vous avez brl ce livre, en disant : Pourquoi ave z-vous crit etavez-vous publi

quod combussit Joakim rex Juda. 29. Et ad Joakim rcgem Juda


Quare
ex
scripsisti in

dices

Hoec dicit

que

Dominus: Tu combussisli volumen


co annuntians
:

illud,

dicens:

que
Festinus venietrex

Babylonis, et vastabit terrnm hanc, et cessare faciet


ill

le roi de Babylone se htait de venir pourdtruire ce pays, et pour en exterminer les hommes el les btes?

hominem

et

jumentum?
Dominus contra Joakim

30. Propterea lic dicit

kim

regem Juda
et

Non

eiit

ex eo qui sedeat super solium

David, et cadaver ejus projicietur ad stum per diem,

30. Mais voici ce que dit le Seigneur contre Joaroi de Juda : 11 ne sortira point de lui de prince , qui soit assis sur le trne de David; et son corps mort sera jet , pour tre expos la chaleur pendant
le

ad gelu per noctem.


31. Et visitabo contra

jour et

la

gele pendant la nuit.


,

eum,

et contra

semen ejus,

et contra servos ejus,

iniquitates suas, et
,

adducam
et

super eos, et super habitatores Jrusalem


viros Juda

super
,

omne malum quod


autem
tulit

locutus

sum ad

eos

et

non audierunt.
32. Jeremias
illud

31 Je m'lverai contre lui contre sa race contre ses serviteurs; et je punirai leurs iniquits; et je ferai venir sur eux, sur les habitants de Jrusalem et sur les hommes de Juda tous les maux que j'ai prdit devoir leur arriver, sans qu'ils aient voulu m'entendre.
,
,

volumen aliud,
,

et ddit

Baruch

filio

Neriae scrib

qui scripsit in eo ex

ore Jeremi omnes sermones


rat

libri

quem combusse-

Joakim rex Juda

igni

et insuper addili sunt ser-

mones

inult plures, quani antea fuerant.

Jrmie prit donc un autre livre , et le donna fils de Nrias , son secrtaire , qui crivit tout ce qui tait dans le livre que Joakim roi de Juda, avait brl selon que Jrmie le lui dictait de sa bouche et il ajouta beaucoup d'autres choses qui n'taient pas dans le premier.
32.

Baruch

TRANSLATIO EX HEBRJEO.
1.

Et
:

fuit

anno quarto lehoiacim

filii
,

cendo

Ioiiahu rgis Iehudah


et scribe in eo

fuit

verbum

istud ad Irmeiahu
libi

Domino,
Isral
:

di-

2. Toile tibi

volumen

libri
:

omnia verba quae locutus sum


te

adversm

Iehudah

et

adversm omnes gentes

die

qu locutus sum ad

diebus losiiahu usque ad diem hanc


,

et

3. Si forte audiant

domus Iehudah omne malum quod

cogito facere eis

mal, et propilius ero iniquitali eorum et peccato eorum.


scripsit

ut revertantur unusquisque via su


et

4.

Et vocavit Irmeiahu Baruch filium Neriiah

Baruch ex ore Irmeiahu omnia verba Domini


,

qu

locutus est ad

eum

in

volumine
Domini.

libri.

cepit Irmeiahu Baruch


tu
,

dicendo
,

Ego sum clausus


ex ore
,

non possum ingredi


verba Domini
in

domum
,

5.

Et pr-

6.

Ingredere ergo
in die je-

el lege in
:

volumine

quod

scripsisti

mco

auribus populi in

domo Domini

junii

et

eliam in auribus universi Iehudah


in

qui veniunt de civilalibus suis

leges ea
:

7. Si forte cad;il

oratio

eorum

conspectu Domini

et revertantur

unusquisque via su mal


8.

quia

magnus

est furor et ira

quam
ei
filii

locutus est

Dominus super populum hune.

Et

fecil

Baruch

filius

Neriiah juxia omnia qux> praeccpil


9.

Irmeiahu propheta, legendo in libro verba Domini in domo Domini.


losiiahu rgis Iehudah
et
,

Et

fuit

anno quinto lehoiacim


in Icruin

mense nono
in

pradicaverunt jejunium

in

conspectu Domini omni populo

salem,

universo populo, qui veniebat de urbibus Iehudah in Jrusalem.


in

10. Legilque

Baruch
,

libro

verba Irmeiahu
porta)

domo Domini
libro
:

cubiculo Gemariahu

filii

Saphan

scrib;c

in

alrio superiore
filius

ad osliimi
filii

doms Domini

novae in auribus lolius populi.

omnia verba Domini ex


principes sedebant
filius
:

11. Et audivit Michaiehu


domum
rgis ad
,

Gemariahu
:

Saphan

12. Desccnditquc in
,

cubiculum scrib
Elnathan
filius

el ecce ibi
et

omnes

Elisama scriba

et Delaiahu filius

Semaiahu

et

Achbor,
eis

Gemariahu

Saphan
,

et Sidciiahu filius

Chananiahu, et universi principes.


Chusi, ut dicerct
filius

verba

qu

audivit legente Baruch in libro in auribus populi.


filii

13. Etnuntiavit Michaiehu omnia 11. Et miseront omnes principes ad Baruch,


:

Iehudi filium Nelhaniahu urne in

Selemiahu
tulit

filii

Volumen
in

in

quo
su
,

legisti

in

auribus populi,

manu

tua

et veni.

Et

Baruch

Neriiah volumen

manu

et venit

ad eos.

15. Et

, ,

, ,

329
dixerunt ad

C0MMENTAR1UM. CAP. XXXVI.


eum
:

530
in auribus

Sede nunc,
,

et lege illud in auribus nostris.

Et

legit

Baruch
,

corum.

16. Et fuit

cm

audissent omnia verba

expavcrunt unusquisque ad proximum suum


ista.

et dixerunt ad
:

Baruch

Nuntiando

nuntjabimus rgi omnia verba


scripsisli
ista
;

et

17. Et Baruch interrogaverunt, dicendo Nunlia nunc nobis quomod 18. Dixit autem Baruch Ore suo legebat mil omnia verba omnia verba hc ex ore lu et atramento. 19. Et dixerunt principes ad Baruch Vade absconde ego scribebam
ejus.
eis
:

in libro

Irmeiahu

et

nemo

sciai ubi silis.


:

te

20. Et ingressi sunt ad

regem

in

atrium

volumen autem commendave-

runl in cubiculo Elisama scribce


liudi

et nuntiaverunt in auribus rgis

omnia verba hc.


,

21.
in

Et misit rex

Ie-

ut caperet volumen

et tulit illud

de cubiculo Elisama scriba;

et legit in ipso

Iehudi in auribus rgis

et in auribus

omnium principum
in

qui stabant juxta regem.


fuit

22. Bex autem sedebat


,

domo h^emali mense


quatuor, scidit illud
super ignem
,
,

nono

et foculus

coram eo ardenat --25. Et


ignem
,

cm

legissct Iehudi trs pagellas et

novacul scrib et projecit


erat in foculo.

qui erat in foculo donec consumcretur


et

omne volumen

qui

omnia verba lumen


et
illud
:

ista.

et

24. Et non limuerunt nec sciderunt vestimenla sua rex omnes servi ejus qui audiebant 25. Et ctiam Elnatban, Delaiahu Gemariahu deprecati sunt regem ne combureret voHammelech Seranahu Azriel non audivit eos. 26. Et prcepit rex Ierachmeel
et
,et
filio
,

et

filio

27.

Selemiahu
El
fuit

fdio

Abdeel ut tollerent Baruch scribam

et

Irmeiahu prophelam

abscondit autem eos Dominus.


et

verbum Domini ad Irmeiahu


,

ruch ex aure Irmeiahu

dicendo

28. Revertcre,
:

postqum combusserat rex volumen


toile libi

verba quce scripserat Ba-

volumen alterum

et scribe in eo

omnia verba

priora quau erant in volumine priori

Iehudah dices

Sic dixit

Dominus
,

quod combussit Ichoiacim rex lehudah. 29. Et ad lehoiacim regem Tu combussisli volumen istud , dicendo Quare scripsisli in eo dicendo
:

Venicndo veniet rex Babel


30. Propterea sic dixit

et vastabit

terram hanc

et

cessare faciet ex e homines


:

et

animalia
:

.'

Dominus ad lehoiacim regem lehudah Non


,

erit ei

ejus projeclum erit ad reslum in die


et servos ejus iniquitalem

et

ad gelu

in nocte.

sedens super solio David

et

cadaver

31. Et visitabo super

eum
,

et

super semen ejus,

eorum

et

adducam super eos


,

et

super habitatores Ierusalem

et

omne malum

quod locutus sum ad eos


filio

et

non audierunt.

32.

super viros lehudah


,

Irmeiahu crgo

tulit

volumen alterum
libri
,

et

ddit illud Baruch


rat lehoiacim rex

Neriiahu scriboe
igni
:

et scripsit in eo

ex ore Irmeiahu omnia verba


similia.

quem combusse-

lehudah

et

adhuc addita sunt super ea verba multa

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Anno

qcarto. Sub finem anni

tertii
(

lem

ut scriptum est 1 Esd. 7, 8.


longinquitas

Quanqum hc

Joacim rgis Jud, cpit Nabuchodonosor comparare et conscribere exercitum contra Jrusalem, quam
post
in

itineris
titur.
)

seu

duratio

aliunde ibi repe-

nonum niensem
quinti anni
,

quinti anni regni Joacim, idest,

Vers. 2.

Volumen
,

libri

id est,
,

membranam
,

in

fine

aut inilio

sexti
)
,

tempus enim
,

qu commode scribere possis


bilem
,

hoc

est

librum volu-

primte expugnationis incerlum est

expugnavit

et

Gallic

un rouleau de parchemin.

Joacim abduxit captivum, et simul eum eo Danielem, et quales ejus. Eodem anno quo abductus est captivus Joacim
,

circa bacillum solitos veteres volvere


interis
fuisse

( Notum est pergamenam

scriplam

exteris scripturce expertem

et

rediit

Jerosolymam pacto

tribulo

quod

revolvendam pergamenam ut Iegerelur quod


,

tribus annis

tantm pependit,

id est, sexto,

septimo

scriptum in e erat
ver,
hodie

vid.

Luc. 4
,

17, complicatam

et octavo regni sui.

Postea tributum negavit Nabuille

cm
fit

legendi finis fiebat

ibid. 20.

Quod
)

eliain

chodonosori

unde

rurss duxit copias contra J-

in

Synagogis Judteorum. Clericus.

n7UO
Omnia

rusalem

quam

iterm cepit, et Joacim vinxit catenis


:

significat

corlicem aut
:

membranam

in

qu scribere

ut Babylonem perduceretur

ad quam non pervenit


caruit.

solebant

1SD autem membrana

est conscripta.

sed in ipso itinere

obiit

et sepultur

Anno

verba,

id est,

epitomen eteompendium omnium prote

quarto Joacim scripta

fuit

epitome prophetiarum
quinti regni
in

phetiarum quas prdixi per

contra Israelem, Jureli,

Baruch

et

mense nono anni


seu indicti

Joacim re-

dam
vel
,

et

omnes gentes
etc.

vicinas; hoc est, contra

cilala fuit in

clu populi qui convenerat


( )

templum

quias Israelis qua sunt in

Juda.

Adversum Isral
illis

jejunii indicendi

causa

ob adventum
pro-

de Israele

Chaldaeorum

quos fama erat advenire contra Jru,

Vers. 3.
tes

Propitius ero, condonem

iniquita-

salem. Indictum fuit jejunium


phelia ante obsidionem urbis
;

et recitata fuit

eorum.
4.

nam
,

infra

traditur

Vers.
remi.
in
,

Ex ore Irmeiahu,
volumine libri
,

id est, dictante Je,

crematam

fuisse

epitomen

Joacim

qud contineret

In

sub. scripsit

inquam

prsedictionem advents Chaldaeorum. His conciliantur


jnter se Daniel, cap.
1, et locus 2 Reg. 24, et hoc Necnon sup. 55. Quse loca eum ibidem
,

etc. 5.

Vers.

Eco sum clausus,

id est,

ego vinctus

taput 36.

detineor in carcere (1).

annotalis legenda sunt


sacrai,

ut et cap. 14 Chronologiae

ad calcem

libri. )

Nabuchodonosor

in

primo

adventu duos fer annos consumpsit. Babylon abest

ab Jrusalem

itiiiere

quatuor mensium

nam tolidem
11

mensibus reversus
S. S.

est Esdras

Babylone in Jerusa-

Ego (1) Et pr/ECEPit Jeremias Baruch dicens clausus sum, nec valeo ingredi in domum Domini. InGREDERE ERGO TU ET LEGE DE VOLUMINE. Notailda ad annuntianprompta voluntas prophtie Jeremioe dum populo verba Dei. Jam enim in carcerem niissus
: ,

XIX.

331

IN
6.

JEREM1AM
Vers. 16.

332

Vers.
cini

In die jejgnii.

Cuni audivisset rex Joaet jussit ut die

Unusquisque ad proximum suum,


Nuntiando xuntiabimus,

id est,
id est,

Nabucliodonosor parare expcditioncm conlra J,

inter se. Hebraismus.

rusalem
jejunii
,

publicum jejunium indixit

indubi indicabimus. Hebraismus. supra 5, il.

omnis popnlus convenirct


causa.
:

petendae

in templum pacis Hoc jejunium ergo indictum fuit


fuit

Vers. 17.
Vers. 18.

Nuntia nunc Indica,


(id est,
in.

quseso, exponc.

Legebat
In

lant eeleritale acsi

extra ordinem

neque

jejunium

illud

anniversa-

ex libro legisset). Ti;

posl Maldonalum (1).

rium quod die expiationum eelebrabatur.


expiationum eelebrabatur mense septtmo
:

Nam
,

festum

Vers. 20.

dcima die
fuit

m nt,
rgi.

id est,

regiee. Commendatst lanqum deposilum reliquerunt. Scr.ic <:,

atrium, sub.

mensis boc ver jejunium indictitium cclcbratum 'mense nono, ut


jid est
,

sub. rgis. In auribus rgis, id est, audiente rege, a ut

int'ra

tradilur, Levit.

-16.

Qui veniu

t,

Hebraismus

qui venluri sunt ad

templum
fuit
,

indiclo publie

Vers. 22.

In

(2).

doio hyemali

id est, in regi

hy-

'jejunio;

nam epitome non


,

recilata eo
est
,

anno quo
precabun-

bern. (Yid. supra, 33, 4.)

Et focitxs,

vel ignis, ut

descripta est

sed sequente

id

quinte- Joacim.

Chakkeus parapb. Quidam verlunt arulam, scu receplaculum


in

Vers.

7.

Si forte,

etc., id est, forte


in

quo fovelur

ignis (5).

tur Judxi

Dominum ex animo

lemplo. Cadat ora-

tio(1). (Inlra37, 20.)

Vers.

3.

Verba Domini
vers. 10
In

id est
.)
,

proplielias Jcre-

mi

ut

mox

dicitur

Vers. 9.
publie
,

conspectu Douini

id est

in

templo,

ad placandum Dominum.

Veh.s. 10.
regii.

Scrib.c, sub. regii,


,

id est, cancellarii

Ad

ostium tort^:

vel

in introilu.

Isla erat

porta orienlalis (2).


erat propter Dei verba rgi , principibus , et populo nunliala jam per se pruxUcalionis oflicium iiuplere non potest , sed quod lacre per se non polesl , per nuntium facil et interpretem Bruch. Itaque reips tametsi inse clausus et alligalus esset ostendit qud in carcere , tamen verbum Dei non esset alligalm. Talem zelum etiam Apostolqs Paulus babebat , cujus ba:c sunt verba, 2 Timotll., 2 In quo luboro usi/ue ad vincua, quasi mule operans , sed verbum Dei non cul alligatum. Quid ergo dicturi sunt , qui liberi , et null persecutione pressi in annuntiando verbo Dei tm
, ,
:

lgre: Schubuah, redit, quso, et lege illud, lege illud volumen. Sed principibus nordm pra:legerai Baruchus librum. Retinendum igitur reeeptnm scheb nah censemus. (Roscnmuller.) Absc^ndere, etc. Erant lii *irinon (1) Vers. 19. r.iiili, et prospiciebant rgis iram. Vule infra 25, G rotins. Videlur in iis fuisse sria judicii aguilio; sed inox evanuit, et ad socordiam suam redeunt, Calvinus. Misitque rex. In hoc vide trt inerc(2) Vers. 21. duli Deuin fngiinl et quairant simul , sed lurimleiito quodam iaqietu, ut nesciant qnid velinl. Inipulit eum vel curiositas, vel furor. Judi. Hominem regi similem, (Calvinus.) eoque ci individuum. (5) Uex sud: rat in dojio iiyemali in jiense no.no, et TOSITA ERAT CORAM EO ARL LA PLENA I'RU.NIS. /Edilieioriun magnificentia maximoper delectabatur Joakim quemadniodm acriler illm arguit, initio illiusregni, Jcremias. Suoc illi erant parles doms in hyemiset in astatis usum deslinata ex regionis eonsueludine. Nonus aimi santti meitsis, cuju. anui inilium mense
id est
,

Egomalem

iterin

Nisap ducebatur,
,

qum magnoper in Juda liget byems al septembri cm imbres incipitihi opporlu


: , ,

sunt ncgligenlcs?
(1)

(Eslius.)

forte cadat oratio eorum, id est, si forte convertantur ad Dominum, tante ejus conSpectuni
Si

precantes procidant. Sicut ginn s Moysem cecidisse. Num. 16, 4; et Josue 5, 15, et 7, 6, josue ips liie Et revertatur snsus-cxplicatur verbis sequenlibus unusquisque vin sua pessim : Vel si forte Dominum exorent, et veriam al> eo hnpetrcnt, ut cap. sequenti, \crsu 19 et eap. 58, 26 et cap. 42, 2. et ingrediamur JrusaYenitf. (2) Vers. 11. lem a faci exercitus Ciiai.d.f.orum. Rochabii ait S. Hieron. ad Paulin., in tabetnaclis semper habitantes, propler irruptionem Uhaldaici exercipus Hierosolytnam inlrare compulsi, hune prhni eapiiviiatcm susti1.
: , ,

upvembrein, Qompetebat. Nunelapso us est ignis. Nullus taincii apud illos est, uti aptid nos, caminprum usus sed ignitabuLpruai focoruiuque prunis flagranlium quibus imponuntur olivarum nia hi et miiiuta interdnm ligna et fasces. Alexndr Magnus, cum apud union ex amicis per hgemer.i et frigus invitants cnure!, allalo purvo ignitabulo, miniinuiji.e ign, vel ligna vel thus deferri jussit ; lig.^a ut in l'oco cremaren-: lur, tlius ut in eo adoleretiir in hycmalibus en ni domi parlibus cl coiminis l'oci adhibebanlur , ingenli ign ferveples, ubi ppus ferret; at nulli noslro more
in
,

.'

cainini.

sive per l'oramina, in

nrbe nuisse dicunlur, quod posl solitudinis liberlalem quasi carcere sunireelusi. Und et ps.il. 70, lioe litulo Psalmm Davul filiorum Jonadab priortim inscribitur captivorum. Quarelict non peccrint Recbabitte pb
, :

hostis periculum, iiitrando urbem; tamen melis egissent, si morem simm secuti , lnngis Jrusalem evasissent erilm cain montes etsylvas seessissent ptivilatem ; uti feceranl majors connu in vastatione (Corn, Lap.) Amalcc, 1 Ueg. 15, U.
,

Vers. 12.

Descendit

in

domum

ut admirations correplu* rein gratiara procerum captaret ,

novam
et

rgis, etc., vel, dferret vel, ut


;

propbetam

invidi

gravaret, etc. Vers. H.


nia, etc.

per fores vel feneslras transmiltebalur, summo cubiculi culmine patentia, qusc ab antiquis caminus dicebanlur. Narrai Suelonius, Vitellii iricliuium arsisse, ign st iiim caminmn, seu focum corripiente caminus enim passion pro foco usurpatur Luculenlo camino utendm cehseo inquit Cicero ad tticum; ighe ingenli. Jubet Horatius : Dissolve frigus, ligna super foco Large reponem Idem alibi hoc ipsum demonsjrat, quod mox diximus, nullum camini genus in culiuis adhiberi consuevisse; atqueait Nam vaga per veterem dilapso flamma culinam Yulcauo summum properabal lambere teelum. Niillam uspim cammorum nicntioncm agit Vilrnvius in libro de Architecture qua ex re discito , nullum tune fuisse caminorurti usum in clinis, in
;
:

Fumus

Veni. Dcbebant ire ad templum, ubique pnitentiam suam profiter! sed obstilit super
;

Schcb. nah sedem qitxeso. Si ita Vers. 15. puncta vocalia legas salis reverenter Baruchum hberunt, ne cert majori honore ipsum propbetam dignari poluissent. Cm punctis consentiunt Syruset Vulgalus , ut conlidere aruclnnn jubeanl principes:
,
, ,

(Calvinus.)

veterum monasleriorum culinis caminus in medio loi nids culmine surgit; in quibusdara tamen frequenlissima sunt fornicis foiamina, nullum tamen ("onlinuo (luclu futnum foco ferons; quamobrein nullo ni. 'lu excita ri ubique ignis poterat Hoc paulo fusis.aj

dum
i
i

erat;
ant.

liitinam
|

plerique enim fallunlur, duni eaminum vocem pro coinmunibus nPstrx x-tatis ctniuis
(Calmet.)

333
Vers. 23.

C0MMENTAR1UM CAD. XXXV II.

534
non audierunt,
id est, et

Trs pagellas. Impropri loquilur


aut, vid.

Vers. 51.

Et

non

nulke eniin snnt pagelke in volnmine. (Vid. supra,


hic 2.)

paruerunt proplietis meis prxdicenlibus et monenlibus.

Et {pro

Exod. 21, 15). Novacula,

id

est, cultello scrib,

sivc pennario. Gallie,

un

canif.

Qui audiebant. Qui audiverant Vers. 26. Abscondit autem, verni absconderat
Vers. 21.
(1).

Vers. 52.

Similia, ad
(1).

verbum

sicut illa, id est,

ejusdem generis

eos, id est,

non potuerunt eos invenire.

Vers. 27.

Volumen et verba,

id est,

volumenin

quo descripta erant verba, etc. Hebraismus. Revertere, toll tibi. Hebraismus, Vers. 28.

Posteri ver Joacbin non fuerunt reges, sed duces popidi. Macliabaji aliqui fuerunt reges; sed hi fuerunt ex tribu Levi, non Juda; ac consequenter non fuerunt

ex slirpe Joakim.

in quo imperativa duo consequuntur sine copul, quo-

rum

prius Latini per advcrbium efferunt, sic

Rursm

Et cadaver ejus proiicietur ad .cstum per diem , et ad gelu per noctem, q. d. Joakim oecidetur Chaldis, et cadaver insepullum projicietur, ut loco
:

toile (2).

Vers. 29.

Yeniendo veniet.
:

Geminalione verbi

publico ptrescat. Hxc est infamis sepultura asini quam ei prdixit; cap. 22.

celeritatem, aulcerlaliquid futurumindicant Hebraei.

Propterea quidam vcrterunt


Vers. 30.

Certissim veniet.

Sedens

(5).

(Vid. supra, 22, 30.)

(1)

Vers. 25.

Contradixerunt
:

rgi, non sine

morlis discrimine; hoc cert virtutis fuit. Quin etiam, etc., q. d. Quamvis Deus illum retralieret (Calvinus.) per illos, etc.

Prxclar Aristides orat. in Eteonem, t. 1 Cm, mors omnibus iju sit proposita, illud cert, ut quis prclurissimaquque consecutus gloriosobeat, nec dits ne liomiwbus invisus, non omnibus est, sed paucis admodm concession. Subdit ad id stimulum quia vila noslra brevis est, ut etiamsi Nestoris annos computes minima sit pars xternitatis im nulla. (Corn, Lap.) (I) Jeremias autem TULii volumen, etc. Ubi ponitur reparatio libri combusti et cum hoc superadditio, si:

ait,

eo omniv verba priorv. Voiuit Deus dcnu scribi verba sua , ne malitia humana videretur superare sapicnliam divinam. Po'.is eniin rueret cIvm et terra qum unus apex perirel de verbis Domini quscripta sunt in leijc et proplietis. Uex autem exussit volumen, nonjusl aliqu causa, sed veritaliset prophtie odio, quasi Deus non posset ferre ut Jrusalem, locus tam sanctus, in captivitatem ducerelur. Sed quid
(2)

Scribe

in

cut dicitur in line. Et insuper additi sunt

qcam antea fuerant.

sermones multo plures Babbi Salomon, qud in libro primo, quem combnssit Joachim, erant scripta lantm tria capitula lamcntationum, scilicet, primum, secundum et quarlum, in quibus est alphabctuin HeDicil hic

bra'icum simplex, quia singuli versus singulis litteris incipiuut sed in isto secundo fuit additum tertium ca:

illi

profuerit

iinpietas sua

rei

Nam

scripti sunt contra

eum

exilus dcmonslravit. mult plures sormones,

pilulum;

scilicet

Ego

vir videns, etc. In

quo alphabe-

cum loto regno suo in captivitatem ductus est. Frustra igitur resistere conatur humana infirmitas omnipotentia! divin*. Quanta rectis egisset si deposilo animi tumore quo principes in altum subvecli stalum plermque turgescunt liumililer propbetam Domini im Dominum ipsinn, audisset? Sic enim et sibi et populo- consuluisset , propitiumque Dominum invenisset. Sed ubi impietas rognt, ibi Deus non agjiosciiur. In rege isto videmus exempla eorum qui exsiinguere conantiir verbum Domini cl nihil prolioiunt, quin piagis ac magis illud illustrant. (Munsterus.) (5) Non erit ex eo qui sedeat, scilicet, di cl absolunam lilius ejus Joacbin tanlm tribus mensibus ret guavit, idcque stimatur ac si non regnsset. lia Theoet ip^e
, , , ,
:

est Iriplicalum, quia stib qnlibet lilter sunt trs versiculi. Sed contra istud dictuin videlur, quia in la-

tum

menlalionibus Jeremias dplort destruclionem civitatis l'actam,

qux

deslructio fuit post tcinpus Joachim


,

de libro ver primo Jercmjx dicitur in prbicipip hujus capitis Toile volumen libri et scribes in co omnia verba (,mv locutus sum tibi, oie. Et subditur A die qu locutus sum ad te ex dieb,ut< Josi, usque ad liane diem, qux crat in quarto anno regi Joachim, ut ibidem pmiltitur. Ad quod polest dici qud non solni lempore Joachim si d etiam ex principio quo jam Jeremias ccepit prophotare, de destructione civitatis propheta:

vit,

prxtcrili,

dor.

deimntiavit per modum ventura, ut patmt et hoc pfpler ertiludinem prophein prcederitibus ti, cl quia in prophetia Jeremix ordo temporis non servatur. (Lyranus.)
et in

mullis locis

eam

tanqum factam,
:

licol esset

CAPUT XXXVII.
1

CHAPITRE XXXVII.
pro Jechofils de Josias, rgna en la place de Jchonias, fils de Joakim , Nabuchodonosor roi do Babylone, l'ayant tabli roi sur la terre de Juda.
1
,

Ft regnavit rcx Scdccias


(ilio

lilius Jos't

Le

roi Sdeias,

ni

Joakim

quem

coustituit

regem Nabuchodoet

nosor rcx Babylonis


2.

in terra Juda.
,

Et non obedivit ipse


,

et^ervi cjus

populus

terne

verbis Domini

que

locutus est in

manu

Je-

remiac prophclx.
3. et

2. Mais il n'obit point, ni lui , ni ses serviteurs, ni tout le peuple de Juda , aux paroles que le Seigneur avait dites par la bouche du prophte Jrmie.
3.

Et

niisit

rcx Sedecias Juchai filium Selemix


(ilium

El
et

le roi
-le

Sdeias envoya Juchai

fils

de Sl-

Sophoniam
,

Maasixsaccrdolcni, ad.Icreniiam
:

miis,
Dieu.

prophelam
nostrum.
4.

dicens

Ora pro nobis

Dominum Deum
in

pitre Sophonias, fils de Maasias, dire au prophte Jrmie : Priez pour nous le Seigneur notre

Jeremias autem libr ambulabat


:

medio po-

puli

non enim miserant oum

in

custodiam carceris.
:

Igitur exercitus
et audienles

Pharaonis egressus est de ;Egypto

Cbaldxi qui obsidebant Jrusalem,


,

lui-

4. Jrmie allait alors librement parmi le peuple, parce qu'il n'avait pas encore t mis en prison. Cependant l'arme de Pharaon tant sorlie de l'Egypte les Chaldens, qui assigeaient Jrusalem , ayant appris cette nouvelle, se retirrent de devant la
ville.

juscenioiii

nuntium

recesserunt ab Jrusalem.

5. Et facluiu es!

verbum Domini ad Jcremiam pro-

5.

Alors
:

le

Seigneur parla au prophte Jrmie, et

phetam, dicens

lui dit

355
6.

IN

JEREMIAM
6.
:

336

Hc

dicit

Dominus Deus

Isral

Sic dicetis rgi


:

Juda, qui misit vos ad nie interrogandum


citus Pharaonis,

Ecce exer-

qui egressus est vobis in auxiliuin,

Voici ce que dit le Seigneur Dieu d'Isral Vous direz ceci au roi de Juda , qui vous a envoys pour me consulter L'arme de Pharaon , qui vient pour
:

revertetur in lerram
7.

suam

in

yEgyptum

vous donner du secours d'o elle est venue ;

va retourner dans l'Egypte

El redient Chalda?i, el bellabunt contra civitatem

hanc, et capient eam, et succendent


8.

eam

igni.

7. Et les Chaldens reviendront, et ils assigeront de nouveau celle ville ; ils la prendront et la br,

Hc
,
:

dicit

Dominus
:

Nolite decipere animas ve,

leront.
8. Voici ce que dit le Seigneur Ne vous trompez point vous-mmes , en disant Les Chaldens s'en iront certainement, et se retireront de nous; car ils ne s'en iront point.
: :

stras

dicentes

Euntes abibunt

et

recdent nobis

Chalda
9.

quia non abibunt.


et si percusseritis

Sed
,

omnem
:

exercitum Clial,

dacorum

qui pwliantur

adversm vos
singuli

et dcrelicti

fuerinl ex eis aliqui vulnerati

de tentorio suo

consurgent, et incendent civitatem banc igni.


10.

Ergo cm recessisset exercitus Chaldxorum ab

9. Mais quand mme vous auriez taill en pices toute l'arme des Chaldens qui combattent contre vous, et qu'il en serait demeur seulement quelques-uns couverts de blessures, ils sortiraient chacun de leur tente, et viendraient mettre le feu dans cette ville.

Jrusalem propter exercitum Pharaonis


11. Egressus est Jeremias de Jrusalem ut iret in

10. L'arme des Chaldens s'tant donc retire du sige de Jrusalem, cause de l'arme de Pharaon, 11. Jrmie sortit de Jrusalem, pour aller au pay de Benjamin , et pour y diviser son bien en prsence des habitants de ce lieu;
;

terram Benjamin, et divideret


conspectu civium.
12.
ibi

ibi

possessionem

in

Cmque

pervenisset ad portam Benjamin, erat


,

custos port per vices


filii

nomine

Jerias filius Sele-

mise

Hananise, et apprehendit Jeremiam prophe:

12. Et tant arriv la porte de Benjamin , le capitaine qui tait de garde son tour la porte, lequel s'appelait Jerias, fils de Slmias, fils d'Hananias, arrta
le

lam, dicens

Ad

Chaldseos profugis.
: :

pour

aller

prophte Jrmie, et lui dit vous rendre aux Chaldens.


:

Vous fuyez

Falsum est non fugio 13. Et respondit Jeremias ad Chaldajos. Et non audivit eum sed comprebendit Jerias Jeremiam, et adduxit eum ad principes. 14. Quamobrem irati principes contra Jeremiam,
:

13. Jrmie lui rpondit Cela est faux ; je ne fuis point pour aller me rendre aux Chaldens. Jerias n'couta point Jrmie; mais, s'tant saisi de lui , il

l'amena devant

les

grands

csum eum miserunt


Jonathan scribae
carcerem.
:

in

carcerem qui erat

in

domo

ipsi

enim prpositus

erat super

14. Qui , tant en colre contre Jrmie , le firent baltre , et l'envoyrent en la prison qui tait dans la maison de Jonathan, secrtaire ; car c'est lui qui com-

mandait dans

la prison.

15. Itaque ingressusest Jeremias in


in

domum
eum
:

laci, et

ergastulum
16. Mittens

et sedit ibi Jeremias diebus mullis.

15. Jrmie ayant donc t mis dans la basse-fosse et dans un cachot, y demeura plusieurs jours.
16.
et,

autem Sedecias rex


in

tulit

et in
:

Or
:

le roi

Sdcias envoya

le tirer

de ce cachot;

terrogavit

eum

domo

sua abscondit, et dixit


dixit

PuEst
:

l'entretenant en secret dans sa maison, il lui deAvez-vous quelque chose nous dire de la manda

tasne est sermo


et ait
:

Domino? Et

Jeremias

In

manus

rgis Babylonis traderis.


:

Oui; vous serez part du Seigneur? Jrmie lui dit livr entre les mains du roi de Babylone.
:

17.

Et dixit Jeremias ad regem Sedeciam


libi, et

Quid

17. Et Jrmie dit au roi Sdcias


ai-je

commise contre vous, contre vos


fait

Quelle faute serviteurs, et

peccavi

servis luis, et populo tuo, quia misisli

me

in

domum
,

carceris?
,

contre votre peuple, pour m'a voir prison?


18.

mettre dans une

18. Ubi

sunt prophel vestri

qui proplielabanl

vobis

et

dicebant

Non

veniet rex Babylonis super

vos, et super lerram hanc?


19.
leat

sont vos prophtes qui vous prophtisaient, Le roi de Babylone ne viendra point combattre contre vous el contre cette terre ?
et qui disaient
:

Nunc ergo audi, obsecro, domine mi rex Vadeprecatio mca in conspectu tuo, et ne me remit:

roi

las in

domum

Jonathan

scribse,

ne moriar

ibi.

19. Ecoutez-moi donc maintenant, je vous supplie, mon seigneur ; recevez favorablement la prire que je vous fais , et ne me renvoyez point dans la prison de Jonathan , secrtaire , de peur que je n'y

20. Prcepit ergo rex Sedecias ut traderetur Jere-

meure.
20.

mias

in vestibulo carceris

et darelur ei torla panis

Le

roi Sdcias
le vestibule

mis dans

de

ordonna donc que Jrmie ft la prison, et qu'on lui donnt

quolidi, exceplo

pulmento, donec
:

consumcrcnlur

omnes panes de
bulo carceris.

civitatc

et

mansit Jeremias in vesti-

tous les jours un pain, outre les viandes ordinaires, jusqu' ce que tout le pain de la ville ft consomm; et Jrmie demeura dans le vestibule de la prison.

TRANSLATIO EX IIEBR^EO.
1.

Et regnavit rex Sidciiahu

filius
:

Iosiiahu pro
2.

Choniahu

filio

Iehoiacim

quem regem

dresar rex Babel in terra Iehudah

construit Ncbuca-

Et non obedivit

ipse, et servi ejus, et

populus terra; verbis Domini,

quse locutus est per Irmeialiu prophetam.


filium Maaseiah sacerdotem ad Irmeiahu

3.

Et misit rex Sidciiahu Iehucal filium Selemiah, et Sephaniahu


,

nostrum.
carceris.

prophetam

ut dicerent
in

Ora

qua:so, pro nobis ad


:

Dominum Doum
in

4. 5.

Et Irmeiahu ingrediebalur et egrediebatur

medio populi
Et

Nec enim posuerant eum

domum

Exercitus autem Paroh egressus est de ,/Egypto: et audicrunt Chasdim, qui obsidebant leruet

salem

auditum eorum,
:

asecndcrunl ab Ierusalem.
Isral
:

6.

fuit

verbum Domini ad Irmeiahu prophetam,


misit vos ad

dicendo

7.

Sic dixit

Dominus Deus

Sic dicetis ad

regem Iehudah, qui

me

ad consu-

337

COMMENTARIUM. CAP. XXXVII.


:

338

lendum me
ptum.

Ecce exercitus Paroh qui egressus est vobis

in auxilium,

reversus est in terram suam in JEgy-

8.

Et redibunt Chasdim,

et bellabunt contra civitalem

hanc:
:

9. Sic dixit

Dominus
si

Ne

deeipialis

animas vestras, dicendo

et capient eam, et suceendent eam igni. Abeundo abibunt nobis Chasdim, quia non

abibunt.

10. Quia

percuterelis

omnem

exercitum Chasdim, qui prliantur vobiscum, etremaneant ex eis


igni.

viri transfixi,

unusquisque tentorio suo consurget, et incendent civitatem hanc

cendisset exercitus

Chasdim ab Ierusalcm propter exercitum Paroh,

ut iret in terram Biniamin, ut divideret se iude quia erat in


ibi

12. Egressus medio populi. Et


13.
filii

11. Et

fuit;

cm

as-

est

Irmeiahu de Ierusalem
porta Biniamin, et

fuit in

erat pramosiliis et
,

nomen

ejus erat Iriiah,

filius

Selemiah

14. Dixilque Irmeiahu Falsum est, non transfugio ad Chasdim. Ad Chasdim tu transfugis. Et non audivit eum sed comprehendit Iriiah ipsum Irmeiahu adduxilque eum ad principes. 15. Et irati sunt principes contra Irmeiahu, et percutere fecerunt eum et posuerunt eum in'domum carceris, in domum

tam

dicendo

Chananiah
:

et apprehendit

Irmeiahu prophe-

Iehonathan scribae
laci et in

ipsam eniin fecerunt


,

domum
ibi

carceris:

16.

Cm

locum ubi manebant detenti

mansit

Irmeiahu diebus multis.

ingressus esset Irmeiahu in

domum
:

17. Et misit rex Sidciiahu et tulit

eum
Est
:

et inlerrogavit

eum

rex in

domo

su abscondit, et dixit

Num est verbum


domum
mea
in

Et

dixit

In

manum

rgis Babel traderis.

18.

Domino? Et
:

dixit

Irmeiahu

Et

dixit

Irmeiahu ad regem Sidciiahu


carceris?

te, et in

servos luos, et in populum istum, qud posuistis


:

me

in

veslri, qui propheiabant vobis, dicendo

Non
ibi.

veniet rex Babel contra vos, et contra terram hanc?

19. Et ubi sunt prophet 20. Et


;

Quid peccavi ia

nunc
in

audi, obsecro,

domine mi rex

cadat, obsecro, deprecalio

domum

Iehonathan scribee, ne moriar

21. Et

conspectu tuo

et

ne redire facias

me

praccepit rex Sidciiahu, et

commendaverunt Irmeiahu

in atrio custodise; et ddit ei

tortam panis per diem ex plate pistorum, donec consumerctur omnis panis de

civitate; et

mansit Irmeiahu in atrio custodi.

COMMENTARIUM.
Vers. (1) 2.
remi.

Per Irmeiahu.
misit.

Heb. per manus Je-

petiasferret Jerosolymitanis.

famam
3.

et

Vers.

Et

Auditum Chasdim, pro, rumorem. (Vid. supra, 34, 21.) (1)

Misit ergo,

audito seilicet
(2). (Vid.

Vers.

7.

Reversus

est, revertetur, sub. re in-

rumore advents Chaldorum. Ora, qu^so


etiam
infra, 42, 2.)

fecta. (Yid. infra, 47,1.) (2)

Vers. 9.
etc.

Animas vestras,
sint

id est,

vosmetipsos,

Vers. 4.

Ingrediebatur,
Paroh.
(

(ad verbum, in-

q. d.

Nolite ponere fiduciam in recessu Chaldaeorum,

grediens, etc.), id est, libr versabatur (3).

tanqum non
qui pugnant

reversuri

nam

etiamsi ex

iis

Vers.

5.

Apries, scilicet, ut infra, 44,

adversm vos, confossi

fuerint aliquot, et

30, Calmet.) Egressus est, egressus erat, sub. ut sup-

acceperint vulnera mortalia, adhuc tamen consurgent,


et suceendent, etc.

Pro Jechonia. Hebr., Chonia, no(1) Vers. 1. mine ignomini causa truncato Calvinus qui, cm 3 lantm mensibus regnaret, non solet inter reges Juda
,

Vers. 10.

Quia

si

percuteretis (3), vel,

nam

etiamsi percusserilis (4).

numerari, Menochius. Ora pro (2) Misit rex Sedecias ad Jeremiam dicens nobis Dominum Deum nostrum. Bectne an secs hoc Sedeci factum sit, si quaeratur, nemo dubitabit dicere quin rect et sanct hoc factum fuerit, qud sancti prophetoe preces et interpellationem pro se et regno suo suppliciter petierit quamvis in eo peccaverit, qud non simul monitis sancli prophtie obtemperaverit. Si rect factum nulla ergo in illis verbis coutinetur injuria, nec Dei, nec Christi mediatoris. Yanum ergo est et calumniosum, quod hieretici dicunt, nostras preces, quibus ad sanctos cumChristo rgnantes dicimus Sancte Petre, S- Paule, orale pro nobis, conlinere injuriant mediatoris; cm nihil aliud dicamus, qum quod hic dictum est ad Hieremiam. Fa:

Ecce exercitus Phar. Supple vobis (1) Vers 6. non valebit, ide subditur, Bevertetur in terram suam. Dicit autem hic Bab. Sal. qud ^Egyplii veniebant per mare in navibus, et Dominus fecit apparere supra mare similitudines hominum submersorum, et tune dixerunt ^Egyptii Isti sunt patres nostri qui fuerunt submersi pro Judis ad quorum auxilium procedimus, et sic indignati redierunt. Sed istud videtur fictilium quia ab exitu de jEgyplo quando illi fuerunt submersi, usque ad tempus Sedechi fluxerunt anni nongenti, vel circiter ; qud utem jEgyptii, qui erant homines sensati, crederent corpora tanlo lempore fuisse in mari absque omnimod dissolutione, non est aliqualiler verisimile;
:
,

est ergo, sanctos ita esse inlercessores ut nihilomins verum etiam maneat quod Apostolus ait, 1 Tim., 2 (Jnus est medialor Dei et hominum homo Christus Jsus. Vide plenis 2 Machab., 15, ubi Jeremias etiam defunctus pro populo orat. (Estius.) (3) Igitur exercitus Pharaonis egressus est de JEgyPTO, ET AUDIENTES ChALD^I, RECESSERUNX AB JERUSALEM et mox vers. 6 H/te dicit Dominus Et reDIENT ChALD^I, ET BELLABUNT CONTRA CIVITATEM HANC, et capient eam. Per hoc moraliter significatur diabolum interdm ad tempus tentatione cessare, sed sp post aliquantum temporis interyallum majoribus viribus animam hominis oppugnare; quee nisi singulari grati Dei praemunita fuerit, et diligenti custodi se observet, in laqueos diaboli incidal, et fiant secundm Evangelium sajp posteriora hominis illius,
,
:

tendum

et ide, sicut dictum est supra, redierunt moti timor, quia Chaldaei ian(|um potentiores, jam occupaverant magnam partem terra: rgis yEgypti, ut habelur quarli Begum vigesimo quarto. (Lyranus.)

eam falsam opinionem in animum inducere, ut dicatis Chaldos esse discessuros aut nolite eum periculo vitae veslr errare, ut infra, cap. 42, 20. Euntes abibunt, id est, omnin abibunt ita ut non amplis redeant.
:

Nolite decipere animas (2) Vers. 8. id est, noble vobis fals persuadere. Nolite

vestras,

Notus est hebraismus. Et si reliqui fuerint (3) Hebr.


:

in

iis

tantummod

aliquot confossi. Vir, id est, quisque, singuli in tentorio suo surgent, resurrecturi essent ; ade non falviri

pejora prioribus.

(Estius.)

(Rosenmuller.) lu comminalio mea. Et divideret.ibi possessionem, non (4) Vers. 11. filiis suis , ut vult Chald., nullos enim habuit , mansit


339
Vers. 12.

IN

JEREMIAM
Ut
lu-

540

Egressus est. Conatus


etc. pvjr?

est egrcdi.

Vers.

17. Num

est verbum a Domino? q. d.

Ha-

Divideret se inde;

quidam, qub se

illiuc se-

besne revelationem

Domino; estne verbum Dei


prophelke
IU36,

arcgarel de medio populi. Hebraic ad


bri ficuret se, id est,

verbum,

ut

quod qu

lu tamconslaiiler lnqueris? eslne

more

rei lubricoe, se illinc prori-

prordixisti
:

advenlum Ghaldaeorum, auctor Domivel,

peret, q. d.

cm

solul obsidione mulli proliciscc-

nus? Et dixit
Vers. 20.

rentur rus, conatus est Jeremias ut permistus lurbio


egredienti, elaberelur illinc, voluilque per niediam

Cadat
:

Addiditqne (1).
,

obsecro, deprecatio. Hoc g-

nre dicendi usus est capte prcedenti, versu 7. Latini

turbam ex urbe
sessionem

se subducere.

Chaldams paraph. quern


:

diccrenl

Sine ut impetrem

qu

pelo:

sine le

seculus est velus internes, vertit

Ut

dividercl pos-

exorem.Atin

activa voce, proslernere oralionem aut


;

suam

ibi.

Yerm

prior interpretatio doctis

facere cadere orationem, est liumiliter supplicarc

ut

inagis probalur.

Vers. 13.

eapile sequenti, versu 26. Ieiionatiian. Malebat in car-

Pil-epositus, ad

verbum dominus

pree-

cere regio agere Jeremias,


privatifs ul eral.

qum

carcere Jonathan, qui

fecturw, id est, pnefeelus portai illius. Transfocis.

Ad

Nain fulurum erat ut plures

eum

in-

verbum,

cadis, idest, lu vis delicerc nobis

ad Chal(1).

viserent in publico agcilem

qum

in privato.

dos. ftcquenli versu idem verbum repetitur


Vers. 15.

Vers. 21.

Commendaverunt.(V1. supra, 56,20.)


carcere qui erat
et

Ipsam enim, Et
in

etc.,

eam enim

fecerant

In atrio custodi.43, id est, in publico

domuin

carceris, sub. scribai regii.

in atrio regia

non

in

carcere

doms Jonaibam
illi

Vers. 10.
liospiliolis,

locum,

etc., et in crgaslulis, sive

scrib.

Tortam,

vel, frustum.

Dabant
;

minislri

id est, in

locum horrendse

foveic et aine,

regii frusium, sive porlionem panis

sic

Chakheus Papain
;

et ad ccllulas ubi detinebanlur vincti.

Hc

arguunt

raplirastcs. Gallic

un morceau de

frustum
,

carcerem doms Jonathan

fuisse

tetrum atquc hor-

panis aecepti juxla decretum rgis plate pistorum

rendum
enim
rat,

(2).

unum magnum panem interpretanlur. F % platea


aut,
t

ut noimulli

llebraorum

pistorum. (Alii verlunt,

virgo, ut dixi cap. 16, 2, sed fratribus et propinquis. Aut ut possessionem qu;e sibi foi le obveno-

prter obsouia, id est


srr, sub.,

praHer cibos coctos.)

Et man-

velagrum quem nierat ab Hnarnel, cap.


;

52, 0,

usqu ad expugnalionem urbis, durante obsi-

ab

deret

ejus et vicinorum agris, dcmtireiiir ctdiviS. Thoni., Lyran. et Dionys. 1 Verm agro obstat, quod ager ille poslcasil emptus, scilict, cm Jeremias incarceratus esset (qui
aliis
ita
,

dione.

hic, v. 4, dicitur fuisse liber,


luit v. 10,) scilicel,

mule et urbe egredi voanno decimo Sedediae, cm paul


c.

cachot, et l'entretenait en secret dans sa maison, il lui demanda : Avez-vous quelque chose nous dire de la part

post expugnata est Jrusalem, ut patet

52,

v. 1 cl 2.

Adde pen

frustra fuisset ha-.c parlilio

bonorum,

ul-

polc qu;e in pr;edam cessura inox erant victori Chalda;o ? piiiuit lumen eam prlexere Jeremias fug:c su, ut inox dicam. 2 Sanclicz explicat, q. d. Egressus est Jeremias de Jrusalem, ut domuin et habitationem populo Solymitano divideret, id est, ut populo jamjam vs.tando et periluro sublraberel; dividere aulein in onspeclit civiinn, nil est aliud qum speclantibus ivibus fugam illam sru discessum moliri. Ilic sensus in Ilebroeo est pTanior nain ex Iicbraco pocstsic verli cum Vatablo cl Pagnino, ut lubrificaret exinde in medio populi, id est, ut more rei lubrica; dilaberelur e\ urbe in medio populi qui turmalim solul jam obsidio ie ex urbe egrediebatur. Aut, ut divideret se populo, id est, ut secederet ab urbe. Videns enim Jeremias Sedeciam et proceres sibi offensos, et parare carceres, simul prvidens paul post Jrusaaliaque diriora lem, et omnia qu in e erant, vaslanda esse, mature voluit sibi considre, ac occasione disponendi de rbus suis, abire in Analhoih, et ex Jrusalem se subducere, ut se excidio eriperet. Septg. verlunt, ut emerct inde (aliquid) in medio populi, id est, in merUt emerct pacatu, quod Thcodor. explicat, q. <l. nes crat enim fanes in urbe paul anl obsess. (Corn, Lp.)
:

du Seigneur? Jrmie lui dit : Oui : Vous serez livr entre les mains du roi de Bbylone. Jrmie esl maltrait et mis en prison, sous prtexle qu'il veut s'enfuir vers mais le vrai sujet qui lui attire le mi de Bbylone un traitement si outrageant est qu'il a prcli la vrit, et choqu l'orgueil des grands, qui ne pouvaient supporter qu'on leur prdit qu'ils tomberaient sous la puissance de Nabuchodonosor pour avoir dsobi Dieu. Ceci tant arriv dans rentre-temps que les Chaldens avaient lev le sige de Jrusalem, pour aller combattre les Egyptiens; lorsque Nabucliodonosrfut revenu l'assiger, aprs les avoir mis en fuite, Sdcias, saisi de frayeur, envoya tirer Jrmie du cail le fit venir chot o les grands l'avaient fait mettre
:

eh

s/:

:n:ison,

et
,

COnfidmment

l'entretenant en secret, il lui demanda rvl quelque chose si Dieu lui avait

sur sou sujet. Un prophte moins attach que Jrmie son devoir, et un peu plus complaisant envers un prince qui venait de le tirer de prison , se serait cru oblig de le mnager, et mme de lui tmoigner parl sa reconnaissance; mais sa langue n'lait pas lui

(l)VERS. 14. CjGSUM EIJM MISEHUNT IN CARCEREM, privatlllll ill Carcerein, QUI ERAT IN DOMO JONATHAN inquit Thcodorelus publicus enim plenus vinctis crat. Hoc non tradit Scriptura, neque causam aliquam affert, cur Jonatbani carcer eletus potissimm fuerit. Illud solum narrt, angustissfmnm fuisse et allissimuni, regi(|uc supplicsse Jereiniam, ne sese ilerm
; ;

non plus que son camr, puisqu'il les avait entirement consacrs Dieu .Ainsi, se considrant devant ce prince comme l'envov de Dieu, et ne pouvant lui dire autre chose que ce que Dieu mme lui inspirait, il lui dclara nettement la vrit, mais une vrit foudroyante pour un prince 1res -orgueilleux, tel qu'il tait Ou, lui et dit-il, j'ai une parole du Seigneur VOUS dclarer celle parole est, que VOUS serez livr entre /es mains du roi de Bbylone. Quelle confusion pour ce roi du peuple de Dieu, d'tre condamn par cet arrt irrvo devenir le captif d'un roi cable du Juge suprme barbare! Mais qu'il tait juste qu'ayant refus de se soumettre volontairement Dieu mme, il se vit as:

siijoli

un

homme,

maigri! lui!

(Saey.)

eo mitteret, cert inleriluriim vers. 1!) Ne remittas me in domum Jonathan..., ne moriar ibi. Antequm in vincula daretur, csus fuisse videiur virgis, ceu fu; :

gitivus, cl patria; proditor.


(2)

(Calmet.)
ensuite tirer de
ee.

Vers. 19. Nunc brgo audi, etc. Ne m e remittas, etc., cftiia ibi eral carcer nimis ilmus cui assensit rex non de toali lil>eralione propter principes, sed de mulalione carceris ad locum inagis humanum,
(I)
:

Or

le roi

Sdcius l'envoya

c!

nrovidens

ci

de victu.

(I.yranus.)

3ii

COMMENT ARTOM CAP.


CAPUT XXXVIII.
Audivit autem Saphatias
filius

XXXVIII.

Mt

CHAPITRE XXXVIII.
Malhan,
et
et

1.

GedePhas-

lias filius

Phassur, et Juchai

filius

Selemi,

sur

(ilius

Melchi, sermones quos Jeremias loqueba:

Saphatias, fils de Matban, C.cdlias, fils de Pfoassor, Juchai, lilsde Slmias, et Phassur, fils de Melchias, avaient eniendu les paroles de Jrmie tout le peuple, lorsqu'il leur disait :
1.

tur ad
2.

oninem populum, dicens


:

Haec dieit Doniinus

Quicumque manserit
vivet, et erit

in ci:

vitate lic,

morietur gladio, et fam, et peste

qui

autem profugerit ad Chaldseos,


ejus sospes et vivens.

anima

2. Voici ce que dit le Seigneur : Quiconque demeurera dans cette ville mourra par l'pe, par la famine ou parla peslc; mais celui qui se retirera vers les Chaldens vivra, et il sauvera son me.
3. Voici

ce que dit

le

Seigneur

Celle ville sera

Hc dieit Dominus hc in manu exercitus


5.

Tradendo tradetur
rgis

civitas

livre trs-certainement l'anne


et
il

du roi de Babylone,

Babylonis

la

prendra.
:

et capiet

eam.
4.

Et dixerunt principes rgi


:

Rogamus

ut occida-

Nous 4. C'est pourquoi les grands dirent au roi vous supplions de commander qu'on fasse mourir cet

tur liomo iste

de industri enim dissolvit manus viin civitale hc, et

homme, car mes de guerre


il

affaiblit

dessein le cour; ge des

homet le

qui* sont
le

demeurs dans

la ville,

rorum bellantium, qui remanserunt

courage de tout
qu'il

peuple, en leur disant ces paroles


dire, parce
,

manus universi populi, loquens ad eos juxla verba hc siquidem liomo iste non qurit pacem populo tUric, sed malum.
:

coutume de
la

cherche point
peuple.

prosprit

que c<;i. homme ne mais le malheur de ce

5.

Et

dixit
:

rex Sedecias

Ecce ipse

in

manibus ve-

slris est

nec cnim fas est regem vobis quidquam ne-

5. Le roi. Sdcias leur rpondit Je vous le remets entre les mains, car il n'est pas juste que le roi vous refuse aucune chose.
:

garc.
6.

Tulerunt ergo Jeremiam,


filii

et

projcccrunt

eum

in

lacum Melchiu
:

Amelecli, qnierat in vcstibulo


in

carceris
in

et

submiserunt Jeremiam funibus


luluni
.

lacum.

quo non erat aqua, sed


in

descendit itaque

Ils prirent donc Jrmie, et ils le jetrent dans basse-fosse de Mejchias, (ils d'Amlech, qui tait et, l'ayant attach dans le vestibule de la prison avec des cordes ils le firent descendre dans celle basse-fosse, o il n'y avait point d'eau, mais de la boue. Et Jrmie descendit dans celle bouc.

G.

la

Jeremias

cnura.

7. Audivit

qui erat in

autem Abdemelecli jElbiops vir unuchus, domo rgis, qud misissent Jeremiam in

lacum,: porro rex sedebat in porta Benjamin.


8.

7. Or Abdmlech, Ethiopien eunuque, qui tait dans la maison du roi, sut qu'on avait tait, descendre Jrmie dans celte basse-fosse le roi lail alors dans son sige, la porte de Benjamin ;
, ;

Et egressus est Abdemelecii de


:

domo

rgis, et

8.

Et Abdmlech, tant
:

sorti

du

palais

du

roi,

locutus est ad regem, dicens


9.

vint le trouver, et lui dit


9.
roi,

viri isti omnia qua>cumque perpetrrunt contra Jeremiam propbc-

Domine mi

rex,

malefecerunt

mon

seigneur, ces personnes qui ont

fait

tam, mitlenles

eum

in

lacum ut moriaturibi lame


ultra in civitale.

tout ce mal Jrmie ont commis une trs-mauvaise action, l'ayant jet dans une basse-fosse, afin qu'il y meure de faim, puisqu'il n'y a plus de pain dans la
ville.

non sunlenim panes


cens

10. Prcepit ilaque rex Abdeni.elech ^Elhiopi, di:

10.

Le

roi

Toile tecum bine Iriginta viros, et leva Jere-

lech, Ethiopien:
et lirez
le

miam

propiiclam de lacu, anlcqum moriatur.

avant
in:

qu'il

donc ce commandement AbdmPrenez d'ici trente hommes avec vous, prophte Jrmie de cette basse-fosse, meure.
fit

il. Assumptis ergo Abdemelecii

secum

vins-,

gressus est
lulit

domum

rgis, qu;c

erat sub cellario

cl

inde veteres pannos, et anliqua quai computrue-

rant, et submisil ca ad
culos.

Jeremiam

in

lacum per funi-

11. Abdmlech, ayant pris ces hommes avec lui, enlra dans le palais du roi, dans un lieu qui tait sous le garde-meuble, et il en tira de vieux morceaux do drap et de vieilles tolfes qui taient uses, et les fit descendre Jrmie avec des cordes dans la bassefosse.

12. Dixitque Abdemelecii ^Ethiops ad

Jeremiam

Pone veteres pannos etlncc


bito

scissa et putrida, sub cu-

manuum
sic.

tuarum, et super funes. Fecil ergo Je-

remias

12. Et Abdmlech, Ethiopien, dit Jrmie Mettez ces vieux draps et ces morceaux d'toffes uses sous vos aisselles, entre vos bras et les coi des. Jrmie (il ce qu'il lui avait dit.
:

13. Et extraxerunt

Jeremiam funibus,

et

eduxe-

runteum de lacu
carceris.

mansit autem Jeremias

in veslibulo

13. Et ils enlevrent Jrmie avec les cordes, et le tirrent hors de la basse-fosse; et il demeura dans le vestibule de la prison.

IL

Et misit rex Sedecias, et

tulit

ad se Jeremiam
in

prophclam ad ostium tertium, quod erat


mini, et dixit rex ad

domo Do-

IL Aprs cela le roi Sdcias envoya qurir le prophte Jrmie, cl il le fit venir la troisime porle qui lait en la maison du Seigneur, et le roi dit Jrmie J'ai un avis vous demander; ne me cachez
:

Jeremiam

Itilcrrogo ego le ser-

lien.

moncm
5.

ne abscondas

me

aliquid.
:

Dixit
tibi,

tiavero

aulem Jeremias ad Sedeciam numquid non interficies me?


tibi,

Si

annun-

et si consi-

L'L Jrmie rpondit Sdcias Si je vous annonce la vrit, n'est-il pas certain que vous me ferez mourir? et quand je vous aurai donn conseil, vous ne
:

lium dedero

non

me

m'couterez point.
audies.
l(i.

1G. Juravit ergo rex Sedecias Jeremire clam, di-

Le
:

roi

et lui dit
I

cens

Vivil

Dominus. oui

fecit

nobis

animam hanc,

celle

me

Sdcias jura donc en secret Jrmie, Je jure par ie Seigneur, qui a cr en nous qui nous l'ail vivre, que je ne vous ferai

, , ,

343
si

IN
te, et si

JEREMIAM
I

344

occidcro

tradidero te

inmanus

virorura isto-

rum, qui quxrunt animam tuam.


17. El dixit Jeremias ad

point mourir, et que je ne vous livrerai point entre les mains de ces personnes qui cherchent a vous ter
la vie.

Sedeciam
:

ILec dicit Do!

minus exerciluumDeus

Isral

Si profectus exieris ad

le

principes rgis Babylonis, vivet anima tua, et civilas


hjec non succendetur igni
tua.
:

et salvus eris lu, et

domus

| 1

Voici ce que dit Seigneur des armes, le Dieu d'Isral Si vous aUg vous rendre aux princes du roi de Babylone votre me vivra, celte ville ne sera point brle, et vous vous sauverez, vous et votre maison.
: :

17. Alors Jrmie dit Sedecias

18. Si

aulem non

exieris

ad principes rgis Babyin

lonis, tradetur civitas

hc
et tu

succendent eam igni

manus Chaldacorum, et non effugies de manu eoJeremiam


Sollicitus
:

18. Si, au contraire, vous ne vous rendez point aux princes du roi de Babylone, celte ville sera livre entre les mains des Chaldcns, et ils la brleront vous n'chapperez point de leurs mains.
;

et

rum.
19. Et dixit rex Sedecias ad
:

19.

Le

roi

Sdcias

dit

Jrmie

Je suis en peine,

sum
ne

propter Judxos, qui transfugerunt ad Chaldxos

du cl des Chaldens; j'ai peur qu'on ne m'abandonne entre leurs mains, et qu'ils ne me traitent indignement.
cause des Juifs qui ont pass

forte tradar in

manus eorum,

et illudant mihi.
:

20. Respondit aulem Jeremias


audi, quxso, vocein Doinini,
et

Non

le tradent

quam ego
tua.

loquor ad

te,

20. Jrmie lui rpondit Les Chaldens ne vous livreront point entre leurs mains ; coutez, je vous prie, la parole du Seigneur que je vous annonce; vous
:

ben
21.

tibi erit, et
si

vivet

anima

vous en trouverez bien, et vous conserverez voire


vie.

Quod

nolueris egredi, iste est sermo


:

quem
le

21.

oslendit mihi

Dominus 22. Ecce omnes mulicres,


et ips;c dicent
te viri

Que si vous ne voulez point Seigneur m'a fait voir


:

sortir, voici

ce que

quai remanserunt in do-

mo
nis
,

rgis Juda, educentur ad principes rgis Babylo:

Seduxerunt
:

te, et

prvaluerunt

adversum
23. Et
Clialdyeos

pacilici lui

demerserunt in cceno

et in lubrico pedes tuos, et recesserunt te.

omnes uxores tu et filii tui educentur ad et non effugies manus eorum sed in manu
:

22. Toutes les femmes qui seront demeures dans maison du roi de Juda seront menes aux princes du roi de Babylone, et elles diront Ces hommes qui paraissaient vos amis vous ont sduit; et ils ont lait que leur sentiment a prvalu sur le vlre ils vous ont plong dans la boue, ils ont engag vos pas dans des lieux glissants, et puis ils vous ont abandonn.
la
: ;

rgis Babylonis capieris


igni.

et civitatem

hanc comburet

23. Toutes vos femmes et vos enfants seront amens aux Chaldens vous ne pourrez chapper d'entre leurs mains mais vous serez pris par le roi de Babylone et il brlera cette ville.
; ; ,

24. Dixit ergo Sedecias ad Jeremiam

Nullus scit

verba hc

et

non morieris.

24. Sdcias dit donc Jrmie Que personne ne sache ce que vous venez de me dire , et vous ne
:

25. Si autem audierint principes quia locutus

sum
non

mourrez point.
s'ils

tecum

et venerint
sis

ad

te

et dixerint tibi
,

Indica
et
;

nobis quid locutus


te intericiemus
,

cum

25. Si les grands apprennent que je vous ai parl viennent vous dire : Dites-nous ce que vous avez

regc

ne cels nos

dit

au
,

roi et ce

et quid locutus est


:

tecum rex

rien

et

que le roi vous a dit ne nous cachez nous ne vous ferons point mourir
: :

26. Dices ad eos

Proslravi ego preces

meas coram
,

rege
il

ne

me

reduci juberet in

domum

Jonathan

et

morerer.

26. Vous leur rpondrez J'ai conjur le roi par une trs-humble prire qu'il ne me fit point ramener dans la prison de Jonathan, o je ne pouvais viter la mort.

27. Vcnerunt ergo


et interrogaverunt

omnes
:

principes ad Jeremiam
,

eum

et

locutus est eis


,

juxta

omab

mie

27. Tous les grands , tant donc venus vers Jrle roi , et il leur parla selon que , l'interrogrent

nia verba qua; praccperat ei rex

et cessaverunt

eo

nihil

enim

fuerat auditum.

le lui avait command ; et ils le laissrent en paix, parce qu'on n'avait rien su de ce qu'ils s'taient dit

l'un l'autre.

28.

Mansit ver Jeremias in vestibulo


:

carceris

usque ad diem quo capta est Jrusalem


ut caperetur Jrusalem.

et

factum est

28. Jrmie demeura dans le vestibule de la prison jusqu'au jour o Jrusalem fut prise , car il arriva en effet que Jrusalem fut prise.

TRANSLATIO EX HEBR^O.
1.

Audivit autem Sephaliah fdius Malthan, et Gcdaliahu films Paschur

et
,

Iuchal

filius
:

Selemiahu, et

2. Sic dixit DoPaschur filius Malchiiah verba qux Irmeiahu loquebalur ad omnem populum dicendo minus Qui manserit in civitale isl morietur gladio fam et peste qui autem exierit ad Chasdim vivet Tradendo tradetur civitas ha?c in manum et erit anima ejus in spolium et vivet. 3. Sic dixit Dominus qurcsumus vir isle exercits rgis Babel et capicteam. 4. Et dixerunt principes ad regem Moriatur et manus universi populi, loquendo quia ideirc dbilitt manus virorum belli, qui remanserunt in civitate hc
:

ad eos secundm verba haec


ciiahu
:

quia vir iste non quserit pacem populo huic


:

sed malum.

5.

Et dixit rex Sid,

Ecce

est in

manibus
in

vestris

non enim rex potest contra vos quicquara.


filii
,

6.

Et tulerunt Irmeiahu
;

et
Ir-

projicere fecerunt

eum

cisternam Malchiiahu

Hamelcch, quoe
sed

eral in alrio custodiae

et

submiserunt

meiahu funibus
divit

in

cistem autem non crat aqua


vir

cnum
domo

et deiixus est
,

Irmeiahu

in

cno.
in

7.

Et au;

Ebed-Mclcch jElhiops

eunuchus

et rex sedebat in porta Biniamin.

et ipse erat in

regis)

qud posuissent Irmeiahu


in Irmeiahu

cisternam

8.

Et egressus

est

Ebcd-Mclcch de domo

regis, et locutus est

ad regem

dicendo

9.

Domine mi

rex, mal fecerunt viri

isti

omnia qux fecerunt

prophetam

quem pro-


345
jicere fecerunt in cisternam
,

COMMENTARIUM. CAP. XXXVIII.


et

346

morietur

in

loco ipso proplcr


,

10. Et prcepit rex ipsi Ebed-Melech yEthiopi

diccndo

Toile in
1
1
.

Irmeiahu prophetam de cistern anlequm moriatur.


lestate su
;

famem, non enim est panis ultra in civitate. manu lu liiuc Iriginla viros, et ascendere fac
Et assumpsil Ebed-Melech viros qui erant
;

in

po-

et ingressus est

domum

rgis

ad locum qui erat sub thesauro

tulitque inde veteres pannos pulri-

dos,

et

veteres corruptos,
:

et niisit eos

ad Irmeiahu in cisternam per fmes.


et corruptos
,

12. Et

dixit

Ebed-Melech

./Ethiops ad Irmeiahu

Ponc nunc veteres pannos, putridos


sic.

sub

axillis

funes, et

fecil

Irmeiahu

15. Et exlraxerunt Irmeiahu funibus

et

ascendere

mansitque Irmeiahu

in atrio custodiae.

manuum tuarum, subter fecerunt eum cistern


;

14. Et niisit rex Sidciiahu


et dixit

et lulit

Irmeiahu prophetam ad se ad in-

troitum lertium, qui erat in

domo Domini

rex ad Irmeiahu
:

quicquam.

Interrogo te verbum, ne abscondas


,

me

15. Dixit auleni Irmeiahu ad Sidciiahu


tibi
,

Si annuntiavero tibi

me ?

et

si

consuluero
l'ecit

non parebis mihi.


si

16. Et juravit rex Sidciiahu


occidero te, et
:

annon mri faciendo mori


Irmeiahu clam, dicendo
:

facis

ipsi

Vivit
,

Dominus, qui
exeuudo

nobis aitimam liane,

si

tradidero te in

manum

virorum istorum

qui
:

qirerunl aniniam luain.


Si

17.

Et dixit Irmeiahu ad Sidciiahu

Sic dixit

Dominus Deus exercituum Deus


non succendetur igni;

Isral

exieris ad principes rgis Babel, vivet

anima

tua, et civitas haie


,

et vives tu,

et familia tua. et

18. Si

autem non
et lu

exieris ad principes rgis Babel

tradelur civitas haec in


dixit rex Sidciiahu

manum

Chasdim,
:

succendent eam igni

non

effugies de

manu eorum.
:

19. Et
me
in

ad Irmeiahu

Timeo
anima
Suase-

propter lehudxos qui transfugerunt ad Chasdim


dixit

ne forte dent

manum

eorum,
ben
:

et illudant mihi.
erit tibi
,

20. Et
:

Irmeiahu

Non

tradent

audi, quso,

vocem Domini, qu loquor ad


verbum quod
,

le, et

et vivet

tua.

21. Si autem renueris exire, hoc


remanserunt
et in

est

ostendil mihi

Dominus
tui,

22. Et ecce omnes mu:

lieres quae

domo

rgis Iehudah

educenlur ad principes rgis Babel

et

ips dicent

runt

tibi

pmevaluerunt
tuas et
filios

tibi viri

pacis lux, infixi sunt in

cno pades
Dixit

conversi sunt retrorsm.


,

23. Et
rgis
scit
le
,

omnes uxores
verba
ista

tuos educent ad

Chasdim

et lu

Babel capieris; et civilalein banc eomburere facis


,

igni.

24.

non vades de manu eorum

sed in
:

autem Sidciiahu ad Irmeiahu


nobis et

manu Nemo
te

et

non morieris.
:

25.

Si

autem audierint principes qud locutus sum tecum,


Cadere
ibi.

et venerint
,

ad

dixerintque

tibi

Indica
:

nunc nobis quid locutus es ad regem, ne ecles


Dices ad eos
:

non interficiemus

et quid

loculus est ad te rex

26.

feci

ergo deprecalionem

ccret

me

in

domum
;

lehonalhan, ne moriar

27. Venerunt ergo omnes principes ad Irmeiahu,


rex, et tacuerunt ab eo
,

meam coram

rege, ne reducere faet interro-

gaverunt

eum

et nuntiavit cis juxla

omnia verba hc qu prcepit


in atrio custodia;

quia non est

exauditum verbum.

28. Et mansit Irmeiahu


Inlelligit

usque ad diem quo capta est Ierusalem.

COMMENTARIUM.
Vers.
illum
1.

Populum.
in

eum populum

qui

Vers.

6.

Cisternam
(

vel

foveam

aut
)

antrum.

agentem

carcere adibat et conveniebat.


vel, aut,

Atrio

aut vestibulo.

Vid. supra, 52, 1.

Vers. 2.

Et,

(1)
;

Exod. 21, 15.

In spolium.

(Vid. supra, 21,9.) (1)

Vers.

4.

Moriatur
manibus

qu/Esumus, ge, occidatur.

Idcirco, Iic ralione. Dbilitt bahus, id est, animos


frangil ita t
uti

et reliquis

non possint. Quia


?

vir, etc.
:

subaudiendum
vir iste
,

membris corporis Sed


:

cur lalia loquitur

respondet

Quia

non optai

(elicitatem populi istius, sed afiliclionem


tatetn.

sive calami-

Vers.
person,

5.

Ecce est

Ira Jeremiam, cm nollet principes offendere Nec enim, inquit, fas est regem vobis quidqaamnegare, permisit Jeremiam in lacum lulosum mitti ; deinde, ut sequitur v. 8 et seq., intercedenle pro Jerenii Abdenielech ^Ethiope eunucho, pnecepil eum de lacu levari, anlequm moreretur. Sed rursin, suadente ei Jeremi ex ore Domini, ut dederet se Chalda:is, iletm timor boiiiinum prohiberi se, id ne faciat, asseSollicitus sum, inquit, propter Judaos qui rit, v. 19 transfugerunt ad Cluildos ne forte tradar in manus eorum, et illudant mi/ti.San commune est vitium, lncc
:

etc.

De

se loquitur in terti
affligerc.

id est, licet vobis

per

me Jeremiam
,

Cm
cent
(1)

hoc permisit principibus suis Sedecias, non erat


,

in regi
(2).

sed in porta Benjamin

ut sequentia

do-

erit anima ejus sospes, et vivens , et erit anima illi in spolium, id est, pro magno ducet, qud vilain suam servaverit, dedens se hostibus. Similis hebraismus supra, cap. 21, 9: El erit ei anima sua quasi spolium, et infra, c. sequenli, vers. 18, et cap. 45, 5. Nam spolia, qu vi ab hostibus eripimus, in magno habemus pretio. Sicillud exposuimus ad Philipp. 2,

Et

Nonrapinam
non magni

arbitrants est esse se

qualem

quia natur et jure suo, non raplu, ;equalitatem Dei habebat. Ad eumdem fer modum R. David. R. ver Salom. Quemadmodm spolium quod ab hostibus sibi ereptum pecuni rede(Maldonatus.) misset. (2) Notanda est et detestanda Sedecine rgis levitas toio hoc cap. Primo, interpellatus principibus con- 11

Deo,

id est,

fecit,

omnibus iis quibus proposilum animi inconstanlia est, neglecto Dei timor, riihil recusare, quodhominibus placet, niliil facere quod iis displicet.Conlraquod vitium munit nos Apostolus, dicens, Gai. 1 Si adhuc (Estius.) hominibus placrent, etc. (1) Descendit itaque, demersusest. Ita Ilebnei. In cnosum , In coenum. Joseph. 10 Antiq., 10 inquit, puteum per funem demiserunt Jeremiam ut ibi praefocalus moreretur; ille ver usque ad collum mersus ibi manebat. Fuit ergo hic Jeremias lypus Infixus sum in limo Ciirisli, qui ailpsalm. 68, v. 2 profundi, et non est substanlia. Nota. Lacue hi erant putei vel cistern;e ad colligendam aquam, xel sealurieniem, vel pluvialcm.idequecrebri erant inJudoe, et crebra eorum menlio in Script. Hisce deinde nonnulli usi sunt ad r eorum custodiam, vel polis supplicium, ut scilicet eos ibi paedore, tabe et fam couficerent lent morte. Talis videtur fuisse hic locus,qui deinde quia pris fuit puteus vel cistern Melchix eraljuxta carcereni, iradiictus est ad reorum custodiam, vel polis supplicium. lit cnosi erant, quia patentes supern excipiebant pluviam qua; mixta eum
,
:


347
Vers. 7.

IN

JEREMIAM
pedibus calcanlium hc et
disjectos
:

548
illc

Ebed-Melech. (Quidam vertunt


etc.

ser-

traclos

sparsos et

vumrcgis.) Et rex,

Quidam
in

haec jungunt se-

Gallic

quenliversui.Cmautem esset rex


egpssiis est Ebed-Melech, etc. (i).

porl Benjamin,

Vers. 12.

Manuum tuarum,

de vieux haillons.
id est
,

brachiorum
ad por-

tuorum
,

Vers.

9.

pars pro loto (1).

In
:

loco ipso, ad verbum

subls
:

se.

Vers. 14.
tai))

Ad introitum tertium,

id est
,

Quidam
est

vertun

Morluns eslin loco

.ko, q. d.

Actum
est.

terliam tenipli qua: regiaj respondebat

qu rex

de illOjSive brevi morituriri loco ubi nunc


In

regi
fut.
,

lemplum

adibal. Interrogo, praes. Hebr. pro


|
,

Vers. 10.

manu tua.

Eamdem

expressio,

interrogalurus sum.

nem

in

versu sequenti Pagninus interprelalur

in po-

Vers. 15.

Annuntiavero
cm
(2).

xelindicavero

libi,

sub.

leslate tu.)

Chaldxus paraphrasles

verlit, tecum.

quod
;

petis.

Etsi, et

Vers. II.
coricistss

Ad (locum qui eral)


,

sib

thesauro

sermo. Veterf.s
,

etc.

Ad verbum,

veteratio-

nes pulridorum

vel traclionum et veterationes corrup,

torum

vel

consump lion um

id est,

pannos veteres
et

fundo

laci, faiebat

lutum et cnum. Eranl


,

pro-

fundi ; bine funibus reo^ eo deiniJlebant uti dmiserunt hic Jeremiam. Hinc erant instar barathriac inferni ly puai et si)eciein exhibebant. Talis vidciur fuisse cisterna vtus, in quand a fratribus projectusest Joseph, ut ibi morcretur. Gnes. 57, et David, psalm. Psuernt, inquit, nie in lacuinferiori : in lene87, 7 brosiset in timbra mortis ; et psalm. 59 Eduxil me de lacu miseriez, et de luto fcis. Et de Cbristo paires limbo librante ait Zachar., c. 9 Emisisti vinctos tuos de lacu, in quo non est aqua. lia Abulens. in c. 25 Malt!., qua-st. 558, et Sanchez. Moral, nola. Deus tune maxime adest, cm res videntur plan desperaUe et deplprat, si seri invocetur. Quis non putsset actum de Jeremi, cm comfiUni regf et principum consensu in laciim projectus est? At Deus ei adfuit, uti ei promiseratc. l,eumquc
: :
:

(1)Vers. 15. In vestibulo carceris ubi antefuerat, 21. Hc prudenter deduxit eum Ebedmclech, ut sedaret rabiem hostium Jeremiie, etc. (Galvinus.) (2) Dixit autem Jermias ad Scdeciam : Si annuntiavero libi, numquid non inter fuies ma? etsi consilium dedero libi non audics. Ihee senlenlia duo conlinet meril notanda un uni qud propbcta lict Deo haberet revelationem, lamen velut in suo retinet arbitrio ulrm eam rgi niauifestet an non. Ex quo palet propheticas prajdicliones non fieri co iinpetu quein ratio et prudentia non moderelur; sed posse eos eloqui posse eliam lacre prout dictt prudenc. 57,
,
:

confortavil.

Hoc est enini (piod Deo gratins agens Jeremias ait, Thren. 3, 57 Appropinqusti in die, quando inDocavi te fin lacu uti prreessit) dixisti : Ne timeas. Quocirca suscita vit Abdemelech^Elhiopem, qui
:

Nam spiritus prophetarum proplielis subjecti sunt, Aposlolus 1 Gorinlb-, 14; et si alteri fuerit revelalum, prior taccal. Est et alterum similitcr ad commendabilem prophela: prudentiam pertinens. Inlerrogatur rege quid de civilaie sit fulurum rcust Jermias respondere, nisi promiss pris securitate vita;. ld(|ue rect nam sciebat eum suo consilio non obtemperaturum. Et bac simili prudenli eliam ehrislianus prdicator uti dbet, ubi videt certuin imminere mortis perieulum, utscilicet, ubi videx ex praedicatione nullam sperari uliliiatem sed conlra magna sa'pc pericula, potiscum Jercmi tune hihil
lia.

ait

tciiier loquatur.

rgis

animum

flecteret, et

Jeremiam

lacu extraheret.

Mirare hic et imitare longam patientiam et conslantiam Jeremi; post verbera, post nervum, post lacum, rursm eadem prophetat. Genlilaas mirata est Socr; lem, quasi virum palicnlissimum ideoque sajiieulissinHiin Socratesenim, leste LaerliO, nunlinti quemdam semaledictis incessere: Ben, inquit, loqui non didicil, dicenti alteri Nonne iete libi maledicil ? Non, inquit, quia ista milii non adsiait. Xantippe ejus uxor,cm in cum pris convicia deinde aquam sordidam efludisset Nonne, inquit, dicebam , Xanlippen lonantem qunndoque pluituram? Dieenti Alcibiadi non
,
;
:

nobis animam iianc, id est, ddit banc vilain, sive vitalem spiritum; sub. mihi adimiti eam, q.d.: Vita inea respondeat, si lefallam. Soient reges eliam mali in magujs perienlis aliquo Nuininis metu percclli. Vid. Suet. Galig. 51. In manus viroruh istorum. Qui nbminali inilio capitis; quiijue persynedrium, cujus pars erant, facile sperabant obtinere se posse mortem prophela;. (Synopsis.) Vers. 17. J1.ec dicit Dominus, etc. Prophela atit novuni maiidaluin acceperat, ut hoc repeteret, vel sallem ducebalur impulsu Spits, etc. Si exieris, ut scilict l'acias irnperata illorum. Si le eas deditum. Ad principes, etc. Non dicit, ad reqem; vel 1 quia

Vers. 1G.

Qui fecit

(Estius.)

esse lolerabilem Xantippen ademorosam Alqui, ait, egolmjam assuetussum, acsijugiler sonum troehlearum audiam, an verb tu non tolras clamore perstrepentes tmseres? illo dicente At milii ova pullosque pariunl El mil, ait, Xantippe jiiws purit. Asperioris ingenii uxori ita eonvivendum mouchai, ut cquis animosis quits; Nain sicut illi, cum eos semet subegennt , reliquii facile utuntur , ita et milii post Xanlippes usum rcliquorum mortatium tolemtio facilis obveniel. Hinc Pylhia dixit Mortidium unus Soerates ver tapit. Verm quid Socralcs ad Jeremiain, qui non imam Xanlippen, sed reges, principes omnesque Jud;eos se persequonies, tt annos, lam patienter et fortiter loleravit? Nimirm servo f>ei ajfliclio curnis est men&aspifils, ut ait auctor Vila: 15. Ptri Damiani, C. 19. (Coin, Lap.)
:

hicaberat, et forlass
s'ederat,
ar.l

Tyrum exemrerat, quam ob;

cum

Ardemixeci JvniOPS.Jamlninoniiniisosiendore qnm justas causas haberet gentes exiraneaa ad salutem voeandi. Sertat /Eihiops propbetam (|iiem .iuda'i opprimebant. (lente, in Ghrislum credidre, quem Judsei crucifixerant. In porta Benjamin, ubi desideria civium audire solcbat. (Grotius.) Vi-.its. 8. Et tocWTUs est, etc., non clam, sed in publie* .onvcnlu; quyd cominemlal niaguiludincm animi ejus, etc. (Galvinus.)
(1)

Deus

voluit

vel , 2 quia rex non (ami fderis violatorem admittere ad suum aspectura voluisset. l'^x hoc loco, et pluribus aliis constat Beuni cerl pr;eiiosse omnia l'ulura libra, non solm absolula sed et conditionata etiani qua: dficiente condilione nutiqum eveniura sint, sedeve(Synopsis.) nirenl si talis conditio ponotfetun Sur les versets 17, 28, etc., du chapitre XXXVIII deJrmie. Suivant l'aultMir de rEs|rit du Judasme (chap. 9, p. 1.>1), .Iciniie servit utilement le roi d'Assyrie, qui prit Jrusalem pat: tu trahison du prophte. Jses Lamentations; il rpandit des fil alors i rmie les ruines d'un pays la desj larmes perfides sur il avait contribu, selon les appai iruclion duquel plus que personne. 11 en lui quille alors renes , pour consoler ses concitoyens en leur faisant esprer captivit, condition pourtant qu'ils i la lin de leur < demeureraient fidles au culte de leurs ores. En il par;. il videmment, par les prophties att effet, < irhues Jrcniie lui-mme, que ce prophlu fut i un tratre dnl les Assyriens se '.servirent avec suc; es i pour dcourager les habitants de Jrusalem, lescm< pcher de se dfendre cl les soulever contre leur roi

Babylonem

fecisset, ut

319
Vers. 19.
i t

COMMENTARIMI. CAP. XXXVIII.

350

Dent

me

sub. ipsi

Cltaldi in

ma-

||

iium Judaeorum
qu'ils
et

(1).

ce saint homme n'annona que des malheurs ses concitoyens, et leur mpntraf lou jours l'inutilit de rsister. Cependant, il est bond'ob server (|iie l'homme de Dieu ne laissa pas d'acqurir i des terres dans le pays dont il prdisait la dsolation. D'ailleurs, le monarque assyrien, pour prix de ses services, le recommanda fortement son gnral j Nabuzardan, et il conserva toujours du crdit la < cour de Babylone. Si ce portrait tait vritable, Jrmie serait un prtre et tratre d'une espce bien singulire. Quoi prophte dans sa patrie, il la trahit contre ses propres intrts; ii consent perdre son tal, sa fortune, sa libert, s'expose la mort pour le plaisir de livrer aux Assyriens la ville de Jrusalem, le temple, le pays entier! il refuse les offres du gnral assyrien; il prfre demeurer dans la Jude pour consoler les malheureux, pour y maintenir un- reste de religion; il suit les Isralites fugitifs jusqu'en Egypte! S'il conserve quelque crdit la cour de Babylone, il n'en fait usage que pour adoucir le sort de ses frres captifs voil donc un tratre, ennemi de son pays et victime de sa tendresse et de son affection pour ses concitoyens On n'a jamais vu de pareils prodiges que dans les crits des incrdules de ce sicle. Jrmie savait, par une rvlation divine et par les prdictions des prophtes qui l'avaient prcd, que Jrusalem serait prise, que les Juifs seraient conduits en captivit, que plus ils feraient de rsistance aux Assyriens plus leur sort serait fcheux il le leur reprsente o est le crime? Le roi lui-mme lui demande ce qu'il doit faire: Si vous vous rendez aux vous sauverez vos jours et Assyriens, dit ce prophte ceux de votre famille, la ville ne sera point brle; si

En consquence,

vous continuez vous dfendre, il vous eu roulera ta Jrusalem sera mise feu et sang. Pendant que Jrmie donne ce conseil Ilananie et d'autres faux prophtes prdisent le contraire; ils sont couts Jrmie est mis en prison. N'importe, Jrmie, qu'on n'a pas voulu couter, est la cause de tout le mal. Parce que les Juifs se sont dfendus avec opinitret contre les remontrances de Jrmie, ils prouvent toute la fureur du vainqueur. Cria ne fait rien ce sont les conseils de Jrmie qui ont ! aux Juifs le courage de se dfendre. Jrmie tait dans les Lis lorsque la ville fut prise, il en fut tir par les Assyriens n'importe, c'est lui qui a livr la ville l'ennemi. Le roi, subjugu par une troupe de furieux, tait oblig de consulter Jrmie en secret cela ne prouve rien Jrmie soulevait le peuple co,itre son roi. Les incrdules devraient au moins apporter quelque preuve de l'intelligence qu'ils supposent entre Jrmie et l-s assigeants; ils seraient bien embarrasss d'en trouver: cela est gal; selon les apparences, il a contribu plus que personne la ruine de son pays. C'est ainsi que raisonnent les critiques de nos Livres sacrs... Mais si les prdictions de Jrmie ml contribu la prise de Jrusalem elles ont donc au -si opr la conqute et la dvastation de l'Egypte de l'idume, du pays de Moab et de Tyr ce prophte a prdit tout cela. Il a eu la hardiesse d'envoyer des jougs et des chanes aux rois do tous ces peu pies, pour leur annoncer le sort qui les attendait. Ce n'est pas tout, il a encore trahi les Assyriens mmes en prophtisant la pri.-e de Babylone, la chute de leur empire, les victoires des Mdes et des Perses. Ces prdictions n'ont'pas t accomplies moins exactement que celles qu'il avait faites sur le sort de Jusalem et de la iudc. Allons plus loin Isae, qui tait mort depuis cent vingt ans n'avait cess de prdire aussi bien que Jrmie, la captivit de Babylone, et le retour aprs 70 ans, par les ordres de Lyrus. Mose mme avail eu la tmrit de prophtiser le sort des Juifs h. leur Dieu 900 ans auparavant. Ces autres pro] avaient donc aussi le pouvoir d'oprer les malheurs
vie,
,
,

annonaient c'taient donc aussi des perfides tratres responsables de tous ces vnements fcheux Que les incrdules viennent donc nous dire aprs cela que les prophties juives ne signifient rien que ce sont d fapsodies inintellhjiblcs auxquelles on peu! donner Ici sei:s (jiie l'on veut ou des prdictions fabriques aprs coup : nous leur opposerons dsormais la sagacit de l'auteur de V Esprit du Judtimne qui a vu clairement que ce sont les prophties qui sont la vritable cause des vnements qu'elles annoncent. Il nous reste encore quelques observations faire sur les imputations faites Jrmie: 1 Pendant le sige de Jrusalem le prophte dtenu en prison achte par droit de parent le champ d'un de ses proches, pour attester par ce contrat que la Jude scia de nouveau habite, repeuple, cultive, etc., aprs la captivit. S'il a caus la dsolation de son pays en la prdisant, il doit tre aussi la cause du retour des Juifs ei de leur rtablissement il les a prdits de mme et a voulu en laisser un gage notoire. Au reste, il n'a point achet ce champ avec l'argent des Assyriens ils n'taient pas encore matres de Jrusalem. Jrmie n'a reu d'eux que des vivres aprs le sige et de lgers secours pour subsister, comme il nous l'apprend lui-mme sans craindre de se rendre par l Suspect ses concitoyens. 2 Jrmie ne se borne point fane des lamentations sur la ruine de sa patrie consult par le reste des Juifs qui ont chapp au glaive des Assyriens il leur annonce que s'ils restent en Jude, ils seront pargns que s'ils se retirent en Egypte, ils y seront poursuivis p'af les Assyriens et passs au lil de l'pe Son avis n'est point encore suivi. Jrmie accompagne les fuyards indociles en Egypte, et, sous les yeux mmes des Egyptiens, il fait lemme personnage qu' Jrusalem; il prdit que les Assyriens viendront mettre l'Egypte feu et sang, et ils y vien;

des

.:.

nent.
11 fait plus il a l'audace d'crire aux Juifs captifs Babylone, pour les consoler et les exhorter garder la loi du Seigneur. Ces malheureux , dont on l'accuse d'avoir caus les maux coulent ses paroles avec respect, bien loin de le regarder comme un tratre; ils se eut et pleurent de n'avoir pas suivi ses avis. Il tait r serve aux incrdules de nos jours de dcouvrir ses perfidies et ses trahisons, aprs deux mille et cinq ce ts ans ( Duclol.) (i) Vers. i'*. Je suis en peine cause des Juifs qui oui pass du ct des Ckaldens ; j'ai peur qu'on ne baitoiine entre leurs mains, et qu'ils ne me traitent
:

I!

:ieut. Plusieurs Juifs avaient suivi le conseil mie, et s'taient rendus Nabuchodonosor par l'ordre de Dieu , qui voulait, dit un ancien Pre, punir le roi de Juda d'avoir viol par sa rvolte le ser-

ment qu'il avait fait ce prince, en recevant la couronne de main et l'obliger de rentrer avec son peuple dans la soumission qu'il lui avail solennellement jure. Sdcis, craignant ridiculement les insiili s de ces Juifs qui s'taient dj rendus, se servait de cette excuse pour se dispenser de dfrer la volont de Dieu, comme si c'et t une plus grande humiliation pour lui de se rendre lorsque Dieu le volontairement Nabuchodonosor lui ordonnait, que de tomber dans la suite malgr soi entre ses mains, comme le prophte l'en assurait de la part de Dieu. Oui peut donc assez, admirer cet aveuglement d'un prince enivre de son OflgueiJ, qui m- saurait s'abaisser sous la main du Dieu tout-puissant, lorsqu'elle est prte de l'apcabler? Jui peut comprendre cet excs d'enttement moyen unique le pbrte refuser jusqu' la fin le ii offrait de sauver sa vie, et d'empcher Dieu (pie vos jugene ft brle? sur les hommes sont incomprhensibles! Et
s:>.
, ,
1
: :

, ,

351
Vers. 22.
licet

*N

JEREMIAM
Vers. 24.
pro
,

352

Remanserunt,
fuit
illis
,

reliquat;

abductus

captivus Joachin

cm sciun cum maire


sunt;
aliis

Et non morieris.
(1).

Phrasis Hebraica

ne moriaris

su

Chaldaei contenti

pepercerunt

mulie-

Vers. 25.
Vers. 26.

ribus. Rgis, id est, Joacbin.

Suaserunt

tibi

impo-

quid ergo Cadere feci, Fudi preces ad


Qijid, vel,
,

etc.

etc.

re-

suerunt tibi.seduxerunt
pacifici
lui
,

te.

Viri pacis tu^s, id est, viri


:

gem. Vide supra, 37, 20.


Vers. 27.

lioc

est

familiares ac domestici tui


et principes qui

Et tacuerunt ab eo
Qua
,

id est, destite-

nempe pseudoprophetse
I.n

credunt

illis.

runt intenogare eum.

etc.

non enim fuerat


rgi

coeno.
,

Falsas persuasiones compart


:

cno

sive

auditum verbum
id est
,

sub.

quod dixerat Jeremias

luto

q. d.

Non

poteras egredi
,

dm

fug tcntsti

nemo

qua; dixerat rgi rescivit, et propterea

consulere

vitac

tu

captus es Chaldis, et quasi in


incidisses
,

crediderunt

ei.

lutum
pedein.

tenacissimum

coactus es referre

Vers. 28.

Capta

est, sub. Chaldis.

Vers. 23.

Comburere

etc., id est, eris

auctoret

causa comburenduc urbis.


vrai que ceux qui sont les plus levs au-dessus des autres sont plaindre, lorsqu'ils se sont rendus dignes, par une suite de plusieurs crimes, de retomber dans cet abandonnemcnt de rprobation o vous les laissez par un juste chtiment de leur orgueil ( Sacy. ) Vers. 20. ~*- Non te tradent. Deus non ea tantm novit qua; eventura sunt, sed et qute eventura essent si hoc vel illud fieret partim , qud omnes bominum affectus ipsi pcrspeclissimi sunt; partim, qud vi su omnipotente et affectus vcrtere, et eflectus quosvis etiam sine eo impedire possit.
qu'il est
!
:

(1) Dixit ergo Sedecias ad Jeremiam : Nnllus scit verba hc,et non morieris. Si autem audierint principes, dices ad eos : Prostravi ego preces meus coram rege. Ex his verbis et adjunctis discimus aiiud esse celare verilatem , aliud dicere mendacium; et hoc quidem semper illicitum esse, illud autem licitum et

concessum. Jeremias enim interrogatus prinquid cum eo locutus esset rex , respondit, rogsse se regem , ne reduceretur in lacum. Id autem etiam eum petiisse salis ex tolo colloquio inlelligitur. Canerm de consilio dedilionis faciend prudenter tacuit. Simili scilicet prudenli, Abraham cm peregrinaretur cum Sar uxore su, ne ejus causa interficeretur, interrogatus de e, sororem esse dixit, uxorem tacuit. EtSamuel,l Reg., 10, veniens in Bethlehem, ut ungerct regem David, dicipibus
,

Vers. 21. Si vero renuens fueris egredi dere obsidentibus vid. supra ad v. 17. ( Rosenmuller.
, ;

Grotius.

te

de-

Ad sacrificandum Domino veni. Id dixit quod verum erat, et luto dici ppterat alterum autem quod sine periculo proloqui non poluisset, tacuit.
cebat
:

Estius.)

CAPUT XXXIX.
1.

CHAPITRE XXXIX.
,

Anno nono Sedeci


Jrusalem

rgis Juda

mense decimo,
,

venit Nabuchodonosor rex Babylonis


citus ejus ad
2.
,

et

omnis exer-

et obsidebant
,

eam.

La neuvime anne de'Sdcias roi de Juda au dixime mois, Nabuchodonosor, roi de Babylone, vint avec toute son arme assiger Jrusalem
1.
,

Undecimo autem anno Sedeci


,

mense quarto

quint mensis

aperta est civitas

Et la onzime anne de Sdcias jour du quatrime mois , la brche fut


2.
3.

le

cinquime
;

faite

3. Et ingressi sunt omnes principes rgis Babylo-

Et tous

les princes

du

roi

de Babylone entr-

nis, et sederunt in porl medi

Neregel, Sereser,
,

Semegarnabu
reser,
bylonis.
4.
viri

Sarsachim
,

Rabsares

Neregel

Se-

rent , et se postrent la porte du milieu ; savoir Nregel, Srser, Smgarnabu, Sarsachim, Rabsares,

Rebmag

et

omnes

reliqui principes rgis

Ba-

Nrgel Srser Rebmag du roi de Babylone.


,
,

et tous les autres princes

Cumque

vidisset cos Sedecias rex Juda, et

omnes
erat

beilatorcs,

fugcrunt

et egressi
,

sunt nocte de

civitate per

viam borti
,

rgis

et

per portam

qu

Sdcias, roi de Juda, et tous les gens de guerre, ayant vus , s'enfuirent , et sortirent la nuit de la ville par les jardins du roi et par la porte qui tait entre deux murailles ; et ils allrent gagner le chemin du dsert
4.
les
;

inler

duos muros

et egressi sunt

ad viam deserli.
5.
:

5. Persecutus est

autem eos exercitus Chalda:orum


in

et

comprebenderunt Sedeciam

campo

solitudinis

Jcricbontin, et captum adduxerunt ad Nabuchodo-

nosor regem Babylonis

in

Reblatha

quae est in terra

Mais les Chaldens, les ayant poursuivis, prirent Sdcias dans le champ de la solitude de Jricho, et le menrent Nabuchodonosor, roi de Babylone, Reblatha, qui est au pays d'Emath et Nabuchodonosor lui pronona son arrt.
;

Ematb
6.

et locutus est

ad

eum

judicia.
filios

Et occidit rex Babylonis


in oculis ejus
:

Sedeci

in

Rebla-

tha

et

omnes

nobils Juda occidit rex

6. Et le roi de Babylone tua les fils de Sdcias aux yeux de leur pre Reblatha et fit mourir tous les grands de Juda.
, ,

Babylonis.
7.

7.
:

Oculos quoque Sedeciae eruit


,

et

vinxit

eum

fit

Il lit aussi arracher les yeux Sdcias, et le charger de fers, afin qu'on remment Baby-

lone.
8.

compedibus
8.

ut ducerelur in Babylonem.

Domum

quoque
,

rgis, et

domuin

vulgi succende-

runt Chaldiei igni


I

et

murum
,

Jrusalem subverlc-

et les
les

Les Chaldens brlrent aussi maisons d ; tout le peuple , et murailles de Jrusalem.


,

le palais
ils

du

roi

renversrent

Mit.

9.
et

Et reliquias populi
,

qui remanserant in civitate

perfugas
,

qui transfugeranl ad

cum

et superfluos

vulgi

qui remanserant, transtulit

Nabuzardan ma-

gislcr mililum in

Babylonem.

Et Nabuzardan gnral de l'arme des Chaltransfra Babylone ceux d'entre le peuple qui taient demeurs dans Jrusalem, ceux qui taient alls se rendre lui, et le reste du peuple qui tait demeur dans la ville.
9.

dens

354
laissa

553
10.

C0MMENTAR1UM. CAP. XXXIX.


Et
de
plbe

pauperum

qui

niliil

penits
in

habebant, dimisit Nabuzardan magister militum


terra Juda
il
:

et ddit eis vineas et cistcrnas in die

dans le pays de Juda les plus pauvres d'entre le peuple et ceux qui n'avaient rien du tout; et il leur donna des vignes et des citernes.
10.
roi de Babylone , avait Nabuzardan, gnral de son arme, cet ordre pour Jrmie , et il lui avait dit
:

Nabuzardan, gnral de l'arme,

la.

il. Prseceperat
lonis

autem Nabuchodonosor rex Baby,

H. Or Nabuchodonosor,

donn

de Jeremia
:

Nabuzardan magistro militum


pone super eum oculos tuos
:

dicens

12. Toile illum

et

12. Prenez-le , ayez soin de lui , ne lui faites aucun mal , et accordez-lui tout ce qu'il voudra.
13. Nabuzardan gnral de l'arme, Nabusezban, Nrgel Srscr , Rebmag et tous les Rabsars grands du roi de Babylone
,
,

nihilque
13.

ei

mali facias

sed ut voluerit

sic facias ci.


,

Misit ergo

Nabuzardan princeps militi


et

et

Nabusezban, etRabsarcs, etNeregel,

Sereser, et
,

Rebmag

et

omnes optimales
et

rgis 13abyIonis

14.

Envoyrent Jrmie
la
,

et, l'ayant fait sortir

14. Miserunt,

lulerunt

Jcremiam de vestibulo
filio

vestibule de

prison

ils

le
,

carccris, et tradideruut
lii

Saphan, ut inlraret

eum Godoliic in domum,

Ahican

fi-

et habilaret

in

de Godolias fils d'Abicam habitat dans une maison , et ment parmi le peuple.

mirent entre (ils de Saphan


qu'il

les
,

du mains
libre-

afin qu'il

demeurt

populo.

Ad Jeremiam autem factus fuerat sermo Domini, eum clausus esset in vestibulo carceris, di15.

le

15. Mais lorsque Jrmie tait encore enferm dans vestibule de la prison le Seigneur lui avait dit
, :

cens
16.

Vade,

et die

Abdemelecb ^Etbiopi
:

dicens

Hoec dicit Dominus exercituum Deus Isral

Ecce ergo

inducam sermones meos super civitalem hanc in malum et non in bonum et erunt in conspectu tuo in
,
:

Abdmlecb, Ethiopien Voici ce Seigneur des armes , le Dieu d'Isral Je vais accomplir lotit ce que j'ai prdit de cette ville, non pour la favoriser , niais pour l'accabler de maux: et vous les verrez en ce jour-l de vos propres yeux.
16. Allez dire
dit le
:

que

die

ill.

17. Etliberabo te in die


traderis in

ill

ait

Dominus
:

et

non

17. Et je vous dlivrerai en ce jour, dit le Seigneur, et vous ne serez point livr entre les mains des hommes que vous craignez ;
et 18. Mais je vous en tirerai ; je vous dlivrerai vous ne tomberez point par l'pe ; mais vous sauveparce que vous avez mis votre conrez votre me fiance en moi dit le Seigneur.
: , ,

manus virorum quos


te
,

tu formidas et gladio
,

18.

Sed eruens liberabo

non cades

sed

erit tibi

anima tua

in

salutem

quia in

me

habuisli

fiduciam

ait

Dominus.

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
1
.

Et

fuit,

cm
,

capta esset Ierusalem anno nono Sidciiahu rgis Iehudah,


in

mense decimo, venit Nebuchadresar


2.

rex Babel,

omnis exercitus ejus mense quarto non mensis fracta


et

Ierusalem

in porta

medi

Nergal

est civitas. 3. Et togressi sunt omnes Sareser Samgar-nebo, Sarsecbim Rab -saris
, ,

et

obsederunt eam.

Undecimo autem anno Sidciiahu


principes rgis Babel
,
,

et sederunt
,

Nergal, Sareser
,

Rab-mag
viri

et

omnes
latores

reliqui principes rgis Babel.


,

4.

Et

fuit

cin vidissel eos Sidciiahu rex Iehudah


,

omnesque

bel-

fugerunt

et egressi sunt nocte

de civitate per viam horli rgis

per portam
:

qu

erat inter

duos

muros

egressusque est per viamdeserli.


,

5.

Sidciiahu in desertis Iericho


in Riblah
in Riblah

et tulerunt
:

eum

Et perseculus est eos exercitus Chasdim et comprehenderun^ alque ascendere fecerunt eum ad Nebuchadresar regem Babel

qu
,

est in

terra
:

in oculis ejus in
,

Cbamath et omnes

et locutus est

eum

eo judicia.

6.

El jugulavit rex Babel

filios

Sidciiahu
:

nobiles Iehudah jugulavit rex Babel.


in Babel.

7.

Et oculos Sidciiahu ccavit

et

vinxit

eum
, ,

compedibus ut adduceret eum


et

8.

Et

domum

rgis, et
,

domos

populi succenderunt
,

Chasdim
laniorum

igni

muros Ierusalem diruerunt.

9.

Residuum autem populi


qui remanserat

qui remanserat in urbe

et

transfugas

qui transfugerant ad

in Babel.

10. Et

eum
,

et

residuum populi

translulit

Nebuzar-adan magister
fecit

de plbe, pauperes quibus non erat quidquam, remanere


et ddit eis

Nebuzar-adan

magister laniorum in terra Iehudah

vineas et agros in die

ill.

11. Prxceperat
:

autem Nebuillum,

chadresar rex Babel super Irmeiahu per


et oculos tuos

manum
ei

Nabuzar-adan magistri laniorum, dicendo


:

12. Toile

pone super illum

et

ne facias

quidquam mali
,

sed,

secundm quod loquetur ad


,

te, sic facis

eum
mag,

eo.
et

13. Et misit Nabuzar-adan magister laniorum Nabusazban Rabsaris, Neregal, Sareer, Rabtratulerunt Irmeiahu de omnes magistri rgis Babel 14. Miserunt inquam,
et

et

et

atrio custodiae, et

diderunt
15.

eum Gedaliahu

filio

Achicam

filii

Saphan

ut educeret

eum

ad

domum

et habilavit in
:

medio populi.

Ad Irmeiahu autem
in

fuerat

verbum Domini cm
:

esset clausus in atrio custodi, dicendo

16.

Vade

et

die ad Ebed-Melech jEthiopem, dicendo

Sic dixit

Dominus exercituum Deus


:

Isral

Ecce adduco verba mea

super civilatem hanc


in die ill, dixit

inalum
:

et

non

in

bonum

et erunt in

conspectu tuo in die


facie tu

ill.

Dominus

et

non traderis
:

in

manum

virorum quorum
in

formidas

17. Et liberabo 18. Sed eruendo


:

te

eruam

te

et gladio

non cades

et erit tibi

anima tua

prdam, quia

fidisti inihi, ait

Dominus.

Vers.

1.

Et fuit,

COMMENTARIUM.
etc.

Hoc hemistichium,
;

alii
:

Et eral

ibi

quando

fuit

capta Jrusalem, q. d.

Mansit

referut ad finem capitis prcedentis

et sic vertunt

J!

Jeremias

in carcere atrii

usque ad expugnationeni Je-

355

IN

JEREMIAM
in-

356
6.

rusalcm, inclusive. (Qui ver his vocibus eaput


choant
,

Vers.
ravii (i).

Et jugulavit,

id est, interficiendos cu-

per parentbesim legimt (anno quarto venerat


)
,

fracla est civitas

ut videre est

et

copulam
(

v.

Vers.

7.

Compedieus, geminis compedibus ameis,


Duale nomen est Hebrais, qud

pleonaslicam Iiabent. Anno nono, etc.

Hc

scribun-

ferreis, vel cbalybeis.

lur fnsis, 2, Reg. 25, et repetunlur infra, 52. Qua:


ibi

firent utrique pedi (2).

annolantur, relegenda sunt.)

Vers.

2.

Mensis. Antccedens pro


,

Vers.
relativo,

9.

Magister laniorum (3).


2'5, 8,

(Vid. Geu. 37,

non

56, 2 Reg.,
conntable.)

et infra, 52, 12; dicitur Gallic, le

ejusdem. (Cter'm pro die non, ut post textum sive


hc, sive infra, 52, 6, et 2 Reg., 25, 3, habent versiones

omnes
in

necnon aliquol cxemplaria Latina


in

le-

gimus

Vulg. die quinl. Quaiu

rem videndus
fuit

Vox Hebnea significat coquum. Unde quidam transfrant, prfectum coquonun. Per translationem autem significat mililem, ciede, nam cl vocamus occisionem illam qua fit in bcllo, belle; ChaTdus paraphr.
verlit
,

Cal met.)

Fracta est,

id est,

perruptus

munis

ur-

princeps occisionis.

Yertenduin igifur

bis. Gallic, la brche fut faite (I).

Vers.

5.

Et ingressi sunt,

prfeclus milili.

etc. Si

hemistichium
:

Vers. 10.
vertit,

De

plbe, pauperes, etc. (Pagninus

referas ad fiiicm praecedentis capitis, sic vertes islud


Ingressi sunt ergo. Sareser.

de plbe pauperum, etc., sed

hc nomina non

Quaidam ex

istis

nomini-

sunt conslructa in

Hebrao

bus appcllativa videntur, fficirm


ut qua:

scilicet

nomina,

Vers. 12.
vel

Oculos tuos,
illius, sive

(4).

clc.

Hebraismus. Gre
illi;

Rab

incipiunt, et Sar, ut Sareser, thesauro-

habe curam

prospice

nam ab

illis

rum

prstfectus;

Rab-saris, prfectus aulicorum aut

solemus oculos avertere quos

coiiteninimus.

(Vid.

eunucliorum,

etc.
,

Vers.

4.

Per portam

supra 18, 17, sed et quandoque indignabundi est, ut


etc.

Portam

inlelligit ori,

infra, 44, 11.) (5)


(1) In Reblatha. Ea crediluresse Antiocliia. Cujus rci conjectura fit ex bistoriis et est amnissima
:

ficium cuniculi cujusdam liabentis nlrinque niurum

q. d., per os cuniculi qui crat in horto rgis, qui ila

faclus erat ut ulrinque cibus.

imtrum haberet,
in

ut

fil

in forni-

Syiia: civitas.

Os autem liabebal
,

horto rgis, ne omnibus


licerel rgi
et
,

paleret gere.

et ut illinc

nemine conscio

fu-

De

urbis porta qua; inler

muruni

antemuralc

sita erat, inlelligi

non poiesl hic lotus

quod ea om-

nibus paleret. Egressusque est, sub. rex, qui per


carnpeslria aufugil.

Vers.
egit,

5.

Judicia, id
et

est, acriter et

dur

cum eo

Vers. 8. Et domum vulgi, vel poputi, id esl, 1 vel synqgpgas r.liaque publici convenls loca; 2'' vel publicam !" qui celebrabantur ludi, nupli, etc. Et domos. Sic in prced., et donws rgis, am scilicet et hibernam. (Synopsis.) Iransmigiatione (3) Reliqujas populi, id est, qui qua: faela furat tempore Joachim, in civitale remanserant, 4 Reg. 24, 14, sicut capite pracedeuti vers.
(2)
s

(Clarius.)

qud dcfecisset

fdus

fregissel (2). (Vid. in-

fra, 52.

mense quinto duo Kenprima manu secundus DeRossii codex (rasurai riim inscripla est consucla lectin), idemque expressif Syrus. Gorreclio videtur < inde orta, qud quinto mense, nono ejus die, jeju nium est Judais, ob combuslionem guidera lempli, sed librarii pularent jejunari ob captam urbcm. f Unus De-Rossii codex habet mense sfrtimd, die verm non t scplimo. Hoc und ? Seplimo mense, seplimo, sed tertio cjus die, jejunant Judaci ob Gcc c daliam occisum t J. ). Michaelis. Nono die ejus
(1)

Pro

merise quarto babent

nicotti codiccs, forsan et

mulieres qu remanserant in domo Juda, educenlur ad principes rgis liubglonis vel qui non fugerant cum Sedeci, vel qui non trahsfugeranl ad Chaldos-. Et perfugas, oui transfiger ant ad euji; Juda:os, qui se sponle dedidcranl Nabuzardan Jremi valiciniis persuasi, de quibs cap. prxcedenti, vers. 19 Et superfluos vulgi ; inulilcm un bel lemque mulliludinem, qui remanserant, id est. qui

22, dixil
rgis

Omnes

faine, gladio, et pesle

non perieranl, aut qui tempore

relicti fuerant, ut dicitur 4 Reg., 24, v. 14. llaque significatur bis vernis majorem fuisse tuncClia]d;eorimi crudelilatem,qum tem-

Joaein

tanqum

inutiles

mensis. Duravil igilur obsidio unum ac dimidimri annum. Perrnpta, id est, ab hostibus, per dirutos ac perruptus munis pervadenlibus expugnala est nrbs. Ita Kzecb. 20, 10, est nrbs expugnata. [Ros mmuller.)
(2) Et compreiienberunt Sedeciasi in campo soliTUDINIS, ET GAPTUM ADDUXERUNT AI) NaBOCHOBONOSOI, ET I.OCUTliSEST AD EUM JUDICIA II judici dlln aglllltur. Causa discutitur, et senlenlia pronmilialur. Lo-

cutus est ergo judicia, primo arguons enm de infidelitatect perjurio. EratuWn Sedecias rege Babylonis eoiisiituiiis post Jechoniam rex Juda, aecepto ab eo jurejurando subjectionis et tribuli prastandi quod jusjiirandum ab eo violalum fuit. Et hoc ad caus discussionom. Quantum ver ad alteram jiidicii partem, judicia cuua eo locutus est Nabucbodonysop,
;

quando, senlenlia lai, jussit primm filios cjus et proceres in conspectu ejus trucidri, ac deind oculos
ejus elfodi,

quo

inulilis

essel ad

omnem

in poslerUiti

pore Joaein. Magister mii.uim. Melis noster inlerpres qum Sept., princeps laniunum, et qum alii, qui vertunt, princeps coqorum. Nam etsi ruta occidere et mactare significat, etn^lia lanionem, aut coquum, qui bestias occidit; tamen etiarn significat iniliiein, quia ooeidit boulines, ut Gcn. 57, 56. El hoc loco non conveniebat, ut princeps coqorum. aut lanionum, sed ut princeps militum, ubi de re militari 'gebatur, (Maldonalus.) nominaretur. Pr.4:ci:perat de Jkri.mia, quem (4) Vers. 11. Deus conservavit, ne periret vel incendio, vel in expugnatione urbis; ulii tamen multa tufbnlritcr et sine consilio fiunl,etc, Galvinus. Edoclus fuit Nabucli. perfugis, euni semper monitorein fuisse ut haldis nrbs dederelur, et ob id ipsum suis opuiaribus tractatum peskim, Gioiius. Nabusezban. Nabu idem esse vi(5) Vers. 15. delur ac Semegarnabu, vers. 3. Sedian regii ail minislri nomen esl; vel idem fortass erit ac Sar&achim utroque enim in hoc vi rsiculo idem sprcmruiii sex Tribunorum numerus exliibetur. Quatuor

rebellionem, et sic ducj in Babylonem. Et notandum qud, phrasi IJebrc, loqui judicia cum aliquo, esl cum eo agere Secnndum rigorcm juslilia:, iiant nullus eit misericordiae locus. (Estius.)

caileris

eadem

est

appellatio

diiorum lantummod
(Calmet.)

nomen

discrepat.

Trapiderunt eubi Godoi.it;, qui pr;eVers. 14. cipuus fuiteorum qui ad Chaldacos Iransfugerant. Est

357 Vers.
15. Cum clausus esset,
etc.

COMMENTARIUM. CAP.
Non
dicat,

L.
In

558

servaliir

Vers. 18.
subniissis.

pr.edam
;

(1). (Vid.

supra, 21, 9.)

in sanct Scriptur sries historiae.

Vers. 16.

Et erunt

opem

promisit

sed

(1) etc., ac

si

quorum

cm

Pers cliam
-

lu eris spcctator

tempore quo vnient.

llunnorum rex ad amiciliam societaicinquc coeun dam, et arma coimnunilcr inferenda irivitaretur, ad
illnm adiit spe majoris commodi incitatus. Hoc trbi comperit Jusiinus, Persarum regem de re lot ccrliorem factum, ne barbari pronnsso fideret, commone-

quod ubcris narrabilur, cap. seq. Calvinus. Et habita vit !n medio popul, hoc est, aanticipalio ejus

<

clus est liber, Grotius. (I) Die Abdemelech, qui libe ravit Jeremiam lacu, cap. 58, v. 12, cujus misericordiai hic mercedem ab

eo recipil.

Persa, veritate facli diligenter invesligal coin pertque, regem ejusque milites inlerficijussil; illuin ut hominem periidiosissimum islos, ut socios consciosquc perjurii. lia Joan. Zonar., 5 p. Annal. Confeit.
;

Et ernt
debis et

de excidio Jrusalem)

scrmones, id est, oracula mea Viin cokspectu tuo, q. d. intueberis reips ladem quam ego minatus
(scilicet
:

stantin, in

Justine

sum

urbi.

Nota. Lib. 2 Macbab., 2, citantr romufentarii sive descripiiones Jremfac, quibus ipse conseripsit ea qu;c slalini post eversam urhem evenerunl, antequm populus captivus iu Babyhmcm abdueretur, sci'icet primo, de legibus quas Jeremias populo iu Babylone commoraluro praescripsit; secundo, de igue perpetuo quem saccrdolcs de allari sublatum in ignoio putco absconilerunt, quem poslea nepotes Babylone redeunles requirentes, non ignem sed aquarn crassam invenerunt, quoe in viciimas effusa miraculo versa est in ignem, ulidicitur lib. 2Machab., 1,21 et seq.; tertio, de labernaculo, arc fderis et allari incensi, qua? Jeremias ex urbe extnlit, seposuitque in specu monQuod ignotus erit locus, donec contis Nebo dicens grejct Be:is congregationem populi, etc. Discehoc cap. quam rides eliani hosti sitservanda, qumqi>e ejus violal vindex silDeus- Sedecias enim se suamque slirpem ac regnum eveilit, quia fidem Chaldo datam fefellit, ut patet v. 5. Sic familia San! suspensa et extincta est ob Gabaonitas, quibus lict fraudulentis Josue fidem dederal et scrvaverat, abeo cx>sos, 2 Reg., 21. Accipe similia, sed rara, omnium latum et gentium exempla, Deo fidei vindice dita. < Anno Domini 776, Saxones iterm Cnro'.o Magno, ruptis sacramenlis, rebellrmit, capto Eresburgo Castro. Sed cm ultcris belluin parant, apparuit gloria (gladius leguut alii) Dei supra ecelesiam, videntibus cunclis, ex quibus mulli malient adhuc, qui di:

iiiter regcii! Uladislaum et Amuratliem Tureaiuni imperalorem rbus omnibus, rex Hungarke! viplato Edere, prior hiTurcam bcllum movil, isiilocjnc \ prlio, Turca cm suos in pugu non sine magna ciedefugari conspiearetur, ad expianda fidei volal;c piacula ad ulciscendam ChHslinorim pei fidiam, elad vindicandum jus rescissae pacis, depromplum sinu codicem inili sanclissimiqu fderis explicat, inlentisque'in clum oculis Ilc sunt, inquit, Jesu Ckiisle, fder qu Christim lui inecum percussre, per num/ien tuum sancl jrmnt, datamque sub nomiiw tuo fidi-iiiviolrunt, perfide Daim sminabnegrunt : mine, Christe, si Deus es (ut aiuntj, et nos hallucinamur, tuas mea$que injurias, te qus'o, ulciscere : liis, qui sanclum tuiun nomeii nondiim agnovre, violai fidei pnas ostende. Vix h;ec dixerat, qui ulli,
,
:

Composais

muin

in se

impelum exspclabat, puni

praeliura <]uod
:

ancps ap dubiurri di fuert,

incinar'e cpi't

nam

camelorum oneraridfurh inierrehtu ca'de ad \\r,vdani Ihmgan ajnimos eonverternt. Tandem, trucidato rege Uladislao, Hungari in fugam conjcciKnobilem vhtoriam Anmraibi reliquerunt. lia Antbnius
Bonfinius, lib. 2(5, de rbus (knigar.,dec. 5,utMiroii. gnerai, iiispan., part, h,: "Plur'a vide apud Fuigos., lib. 6, et P. Uibadeneirajn, 1. 2, de Principe Christ.,
c.

15

et 16.

Ver ergo dixilSeneca


Libi

in

Thyesle

non

est

pudor,

Nec

curajuris, sanctitas, pietas, fides,

ubi ver ha?c adsunt,


dit.

regnum est ; regnum lici dbile, slabilc evaSan Romani fide, quam tam liostibus, qiirri
Jnsiabile

cui.t vidisse se instar

duorum seulQrjim colore rubeo

amicis jugiter integram praestabant, omises gnies ad se traxetunt. Clbre inter alios fuit exenipliim M. At-

flammantium, et sese agitanlium super jpsam ecclesiam. Cm hoc sigruun vidissenl pagani, qui foris
erant, station confusisuht, et magno timor pcrlerriti, fugere cpcruntad castra, etomnis miiHiliidoeorum

fugam arripicns,

alii

ab

aliis

invicem interficiebantqr,

et qui retr respicicbant, propler pavorcm ab antecedentibus lanceis coni'odiebanur, et diversos ictus in-

sunt omncs, et divin ultiorwi vindicati. Quare animati Frajici perseculi sum Saxones, eosuue inlcrfecerunt iisque ad flumen Lppiam. ha ex Annal. Franc. Baron., loin. 9, Annal, ad ami. Domini 776. Jusiinus imperalor, cm bcllum contra Persas greret, llunnos genlem bellicosam armonim socios sibi adjungere cupiens, auxdiiim ab eorum reg;; petiit qui, acceplis slipendiis, cl mimeribus ab imperalore
ler se perpcssi
:

Reguli consulis, qui post mullas de Pcenis Victoet iriumpbos, arte Xanlippi captus, in carcerem missus, legatus de permutanais captivis Romani missus, daio jurejurando, ut, si non inipelrsscl, ita dmuni redirel in senalu conditionem dissua,it, rejectisque se conjuge et liberis, Cartbaginein regressus est ubi in arcam ligneam conjectus, clavis introrsm adaciis, vigiliis ac puncturis excrciatus, dmam mortem subite malil, quam fidem hosti datant) fallere. lia Plinius, lib. de Viris illusirib. (Corn, Lap.) (1) Erit tibi anima tua in saltem. liebr. pro spolie-, Chald. in ereptionem. Sicul spolia eripiunlur ho stibus, ita tu vilam ab eorum vi eripies. Quia in me hablisti fiduciaii. Neiiipe cm viroium poienlium
tilii

ria-,

Jj

iram non veritus prophte et a:quitali vocein liberam coiimodsti supra 38,7, 8. (Grotius.)
:

CAPUT
1.

L.

m
Jeremiam

CHAPITRE L
1. Paroles que le Seigneur fit entendre Jriiiie aprs que Nabuzardan, gnerai de l'arme des Babyloniens, l'eut mis en libert Rama, en lui faisant ter les chanes donl on l'avait charg parmi la foule de ceux qu'on faisrfii sortir de Jrusalem et de juda pour les mener Babylone.

Sermo

qui factus est ad


est
tulit

Domino,
nlilitise

postqum dimissus
de Rama, quando

Nabuzardan magistro
vinctiun catenis in

eum

medio

omnium
cebantur
2.

qui migrabant de Jrusalem et Juda, cl duin

Babylonem.

Tollcns ergo princeps miltige Jeremiam, dixit ad


:

2.
dit
:

Ce gnral ayant donc

Le Seigneur

eum
3.

Dominus Deus
Et adduxit

luiis

locutus est

malum hoc

pris Jrmie part, lui ton Dieu avait dclar que tout ce
ville
;

su-

mal tomberait sur celle


.

per locum islum,


;

et fecit

Dominus

sicut locutus est,

dit,

Et le Seigneur l'a accompli, et a fait ce qu'il a parce que vous ave/ pch contre lui, et que vous

359
quia peccstis Domino, et non audslis
factus est vobis
4.

IN

JEREMIAM
:

3G0

vocem

ejus

et

sermo

hic.
,

avez point cout sa voix ; c'est pour cela que tous Sn' maux vous sont arrivs. Ce ces
4. Aprs donc que je viens de t'ter les chanes qui te liaient les mains , si tu veux venir avec moi Babylone, tu peux y venir, j'aurai les yeux sur toi ; que si tu ne veux point venir Babylone avec moi , demeure ici ; toute la terre est en ta disposition ; choisis un lieu qui t'agre, et va partout o tu voudras. 5. Tu peux ne point venir avec moi, et demeurer chez Codolias, fils d'Ahicam, fils de Saphan, qui le roi de Babylone a donn le commandement sur les villes de Juda; demeure donc avec lui au milieu du peuple, ou va en quelque autre lieu qu'il te plaira. Le gnral de l'arme lui donna aussi des vivres lui fit des prsents, et le renvoya.
,

iNunc ergo ecce solvi te liodi de catenis


:

qnx

sunt in inanibus luis


in
si

si

placet tibi ut venias

mecum
:

Babylonem, veni,
auteni displicet
:

et

ponam
venire

oculos

tibi

mecum

meos super te in Babylonem


:

rside

ecce onmis terra in conspectu tuo est

quod
:

elegeris, et
5.

qu placuerit

tibi
:

ut vadas, illuc perge

Et

mecum

noli venire
filii

sed habita apud Godo-

liam filium Ahicam

Sapban, quem praposuit rex


:

Babylonis civitatibus Juda

habita ergo

cum

eo in

medio populi

vel

qucumque
ei

placuerit tibi ut vadas,

vade. Ddit quoque

magisler militise cibaria et

mu-

nuscula, et dimisit eum.


6.

Venit autem Jeremias ad Godoliam fdium Ahiin

cam
7.

Masphatb,

et habitavit

cum eo

in

medio populi

6. Or Jrmie se rendit auprs de Godolias, fils d'Ahicam, Masphath ; et il demeura avec lui au milieu du peuple qui avait t laiss dans le pays. 7. Or, les principaux officiers de l'arme qui , avaient t disperss en plusieurs endroits avec leurs

qui rclictus fucral in terra.

Cmque

audssent

omnes

principes exercits

qui dispersi fuerant per regioncs, ipsi et socii eorum,

qud prafecisset rex Babylonis Godoliam

filium

Ahi-

compagnons, ayant appris que le roi de Babylone avait donn Godolias, fils d'Ahicam, le commandement
sur
le

pays, et qu'il lui avait

recommand

les

hom-

cam

terra, et

quod commendsset

ei viros, et

mulie-

res, et parvulos, et

de pauperibus terra qui non fue:

mes, les femmes et les petits enfants des plus pauvres du peuple, qui n'avaient point t transfrs Babylone
8.
,

rant translali in
8.
filius

Babylonem

Venerunt ad Godoliam

in

Masphath

et

Ismahel

Nalhanise, et Johanan et Jonathan


filius
,

filii

Caree, et

Sareas

Thanehumeth,

et

filii

Ophi, qui erant de


,

Tous vinrent vers Godolias Masphath; savoir: fils deNathanias, Johanan et Jonathan, fils de Care Sareas fils de Thanehumeth, et les enfants d'Ophi qui taient de Ntophati et Jezonias fils de
Ismal,
;

Netophathi

et Jezonias filius Maachalhi

ipsi et viri

eorum.
9.

Maachalhi gens;

et ils vinrent tous le trouver avec leurs

Et juravit

eis

Godolias
,

filius
:

Ahicam

filii

Saphan,

et comitibus

eorum

dicens

Nolite timere servire

Chaldis
et

babitate in terra, et servite rgi Babylonis,

9. Et Godolias, fils d'Ahicam, fils de Saphan, leur jura, eux et leurs gens, et leur dit Ne craignez point de servir les Chaldens; demeurez dans le pays et servez le roi de Babylone, et vous y vivrez heu:

ben

erit vobis.

reusement.

10. Ecce ego habito in

Masphath

ut

respondeam
:

praceplo Chaldorum qui miltuntur ad nos

vos auet con-

tem

colligite

vindemiam,

et

messem,
in

et

oleum,

dite in vasis veslris, et


lenetis.

manete

urbibus vestris quas

10. Pour moi, je demeure Masphath, pour rpondre aux ordres qu'apportent lesChaldens qui sont envoys vers nous; mais, pour vous, recueillez les fruits de la vigne, des bls et de l'huile, et serrez-les dans vos vaisseaux , et demeurez dans les villes que vous occupez.

11.
filiis

Sed

et

omnes Judi,
et in

qui erant in Moab, et in

Ammon,

Idumse, et in universisregionibus,

audito qud dedisset rex Babylonis reliquias in Jiuhe,


et

qud praposuisset super eos Godoliam


filii

filium Ahi-

cam

Saphan

11. Tous les Juifs aussi qui s'taient retirs en Moab, avec les enfants d'Ammon, dans l'Idume et en divers pays, ayant appris que le roi de Babylone avait laiss dans Juda quelque reste du peuple et qu'il en avait donn le commandement Godolias, fils d'Ahicam, fils de Saphan
,

12. Reversi sunt, inquam,


6is locis,

omnes
et
;

Judaci de univerin

ad qure profugerant ,
in

venerunt

terram

Juda ad Godoliam
et

Masphath

et collegerunt

vinum

messem mullam
15. Johanan

nimis.
filius

Tous ces Juifs, dis-je, revinrent de tous les lieux o ils s'taient rfugis; et tant venus au pays de Juda vers Godolias, en Masphath, ils recueillirent du vin et du bl en grande abondance.
12.

autem

Caree, et omnes principes

exercits, qui dispersi fuerant in regionibus, venerunt

13. Mais Johanan, fils de Care, et tous les principaux de l'arme qui avaient t disperss en divers endroits, vinrent trouver Godolias Masphath,

ad Godoliam

in

Masphath.
:

14. Et dixerunt ei

Scito

qud Baalis rex filiorum

Ammon misil Ismahel filium Nalhan'uie percuterc animam tuam. Et non credidit eis Godolias filius Ahicam.
15. Johanan autcm
filius

fants

Sachez que Baalis, roi des en14. Et lui dirent d'Ammon, a envoy Ismal, fils de Nalhanias,
:

pour vous frapper mort. Godolias,


les crut point.

fils

d'Ahicam, ne

Carcc dixit ad Godoliam


:

scorsm

in Masphalli,

loquens

Ibo

et percutiam
interficiat
,

Ismahel filium Nathaniue, nullo sciente, ne

animam tuam,

et dissipentur

omnes

Judsei

qui con-

fils de Care, dit en secret GoMasphath J'ai rsolu d'aller prsentement tuer Ismal, fils de Nalhanias, sans que personne le sache, de peur qu'il ne vous frappe mort, et qu'ainsi tous les Juifs qui se sont rassembls auprs de vous ne soient disperss, et que ce qui reste de Juda ne

15. Et Johanan,
,

dolias

grepati sunt ad te, et peribunt reliquke Juda.

prisse entirement.
filium

16. Et ait Godolias filius

Ahicam ad Johanan

1G. Godolias

fils

d'Ahicam, rpondit Johanan,

3Ci
Caree
:

COMMENTARIUM. CAP. XL.


Noli facere

362
:

verbum hoc

falsum enim tu lo-

|| (ils
i|!

de Care

Gardez vous bien de


d'Israal est faux.

faire cela

car ce

queris de Ismahel.

que vous dites

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
Yerbum quod fuit ad Irmeiahu Domino, postqum dimiserat eum Nebuzaradan magister laniorum de Ramah, quando tulit eum el <pse erat vinctus catenis in medio omnis transmigrationis Ierusalem et Iebudah ,
1.
:

qui transmigrabant in Babel.

2.

Et

tulit

magister laniorum Irmeiahu, et dixit ad


3.

culus est

malum hoc
erant in
te
;

contra locum istum.

Et adduxit

et fecit

eum Dominus Deus luus loDominus quemadmodm loculus est quia


:

peccslis Domino, et
nis
,

non

paruistis voci ejus, et fuit vobis


tuis
:

verbum hoc.

4.

El nunc ecce
,

solvi te
:

hodi cate-

qu

manibus
sin
:

si

bonum

est in

oculis tuis ut venias

meum
dicebat

super

autem malum

est in oculis tuis

ut venias

mecum in Babel veni et ponam oculum mecum in Babel rside vide, omnis terra in
,
:

conspeciu tuo est

ad locum qui bonus


et dixit
:

et rectus est in oculis tuis ut

vadas
filii

illuc,

vade.

5.

El nondum ipse

quod reverteretur

revertere ad Gedaliah filium


in

Achicam

bel civitatibus Ieduhah, et habita

eum eo

medio populi

vel ad
:

omnem

Saphan, quem prposuit rex Balocum qui rectus est in oculis tuis ut

vadas, vade. Et ddit

ei

magister laniorum viaticum et


,

munus
in

et dimisit eum..

6.

Venit igitur Irmeiahu ad


in terra.

Gedaliah filium Achicam in Mispah

et habitavit
,

eum eo

medio populi, qui remanserat

7.

Et

audierunt omnes principes exercituum


liahu filium

qui in agro erant, ipsi et v:ri eorum, qud prfecisset rex Babel Gedaei viros, et

Achicam terr, qudque commendasset

mulieres, et parvulos, et pauperes terr, ex


in

eis

qui non fuerant translati in Babel.


et lochanan, et Ionalhan
filius
filii

8.

Et veneruntad Gcdaliahu
filius

Misplah
et
filii

nempe Ismael
filii

filius
,

Nethaniahu,
et

Careach, et Seraiah

Thanchumeth,
Gedaliahu

Ephai Netophathil

Maachathi,
:

ipsi et viri

eorum.

lezaniahu

9.

Et juravit

eis

filius

Achicam

Saphan, et

viris

dicendo

Ne.timeatis servire Chasdim, habitate in terra, et servite rgi Babel, el ben erit vobis.
,

eorum.
Et ego

10.

ecce habito in Mispah ut stem coram Chasdim

qui venient ad nos

vos autem colligite vinum, et fructum, et

oleum, etponite in vasis


qui erant in

vestris, et

manete
et

in

urbibus vestris, quas cepistis.

H. Et eliam omnes Iehudaei,


aliis terris,

Moab,

et inter filios

Ammon.

et in

Edom,

et qui erant in

omnibus

audierunt qud defilii

disset rex Babel

residuum Iehudah,

qud praposuisset super eos Gedaliahu

filium

Achicam

Saphan

qu expulsi fuerant, et venerunt in terram Iehudah ad omnes 13. lochanan autem filius Careach, et Gedaliahu in Mispah et collegerunt vinum et fructum multum vald. 14. Et dixerunt ei Nonne omnes principes cxerciluum, qui erant in agro, venerunt ad Gedaliahu in Mispah.
12. Et reversi sunt
Iehudaei de universis locis ad
,
;

cognoscendo cognosces qud Baalis rex filiorum

Ammon

misit Ismael filium Nethaniah ut percutere facial te


15. lochanan

anima

Et non credidit
in

eis

Gedaliahu
:

filius

Achicam.

autem

filius

Careach loculus est ad Ge-

daliahu clam
te in

Mispah, dicendo

Ibo nunc, et percutiam Ismael filium Nethaniah et nemosciet, quarepercutiet


te, et peribit

anima, et dispergentur omnes Iehudaei, qui congregati sunt ad

residuum Iehudah.
;

16.

Et
de

dixit Gedaliah filius

Achicam ad lochanan

filium

Careach

Ne

facias

verbum hoc falsum enim

tu loqueris

Ismael.

COMMENTARIUM.
Vers.
tavit 1.

t- Verbum quod

fuit, etc., q. d.

Prophe-

Vers. 2.
thesis

Et

fuit, etc. Initium est longa? paren,

quoque Jeremias post expugnatam urbem.

Ab

qu

durt usque ad 42 caput

circiter princi-

hoc loco usque ad prophetiam qu Dominus admonet


per Jercmiam reliquias Juda, ne fugiant in ^Egyptum,
interseritur longa historia per parenthesin
:

qu nar-

rectis intelliganlur. Qua3 ipsa et Grotii est senVerm illius, quod 42, 7, memoralur, effati Jovani, aliud est tempus et alia occasio, qum tenipus
lie

teniia.

rat, exponitur prophelia revelata Jeremi Deo,

cujus menlio

fit

primo versu hujus

capitis.

De Ramah.
,

Ubi
et

scilicet substilerat

dum

expugnaretur Jrusalem

hoc loco, et occasio, qu hic memorantur. Nam lempus notatur, quo Nebusaradan solvit Jei emi catenas, eique ddit licentiam eundi qu vellet; quod
accepit,

ubi captivos abducendos congregabat.

Catenis,

ver infra 42, 7, referlur Jov effatum, vates tune cm, interfecto ab Ismaele Gedali, Jeremiam

manicis ferreis, ut ex quarto versu apparet (1).


(1)

Negolium interpretibus
:

facessit,

quod cm hrre

principes Judsciscitahmturnum in palrio solo tuto habitaluri sint, an poiis fugiendi sint Chalda?i, Gcdaliae morlem mox ulturi. Inde sequitur, Jeremiam,
si

Sermo qui factus est ad Jercpericopa inscribatur miam Jov, nullum tamen Jovanum effatum subjicitur, sed qu eum Jeremi egeril Nrbusaradan narrantnr. Quem nodum Kimchi ita expcdiciidum exislimat, ut haec verba respicere dicat et ad ca qu supra Fuerat ad Jeremiam tum, eum in 39, 15, leguntur atrio custodi detinebatur, verbum Jov, et ad ea qure Post teem dies fuit ad Jereinfra 42, 7, sequuntur miam verbum Jov. Illa verba, qu in fronte hujus capilis babentur, h;cc sibi velle post illum in atrio cusiodi ad Jeremiam habitum Jova; sermonem, non pris eum ilerm allocutum esse Jovam, qum post ea qu inde ab hoc versu usque ad 42, 7, narrantur, ea ver prmilti, ut lempus el occasio illius prophe: : :

scripiurum fuisse notare id tempus voluisset Verbum Jov, postqum Gedalia occiso rel., non au,
:

tem, postqum eum, dimisisset iV ebusararadan. Justo audacior est Hubiganlii conjectura, toium hune verut spurium et aliunde allatum, esse rejiciendum. Sed exhibent eum omnes veteies inteipretes. Rcct ver Schmidius animadvertit, absolut
I!

sum primum

|j

priori hujus libri prophelici parte, qure, secundm inscriptioncm, 1, 3, ca continet, qu sub postiemis Jud regibus usque ad expugnatam Hierosolymam vate divino jussu facta et enuntiata essent, novam jam libri partem incipere, in quam qu post expugnatam Hierosolymam ipsi acciderint, referre conslilulum habuerit Jeremias ; unde et nova hic inscriptions

8. s.

XIX.

12

,,

364

363
pium, versu
7,

IN
ante hoc verbum,
et fuit in fine

JEREM1AM
|

decem

dierum. Tulit. Hebr.,

cm

tulit

illum

erat

autem

propri de his quae pertinent ad victum. Chaldus paraph. mimera et commeatum.

vinctus manicis ferreis. Locutus est, vel prdixerat.

Vers.

6.

Vers.

3.

Et fuit,

etc., pro, idcirco evenit vobis

Vers.

7.

Mispab Principes
In

(1). (Vid.

2 Reg. 25, 23.)

exercituum.

Cm
:

Chaldsei

ista calamitas (i).

Vers. 4.

Ponam,
;

obtinuissent
etc., id est, tu

urbem, fugerunt noctu

bellatores quiet con-

curam geram.
est, si

cumque

fuerant intra eivitatem, in

campum
:

(Sup. 39, 12.) Sin autem malum est, id


libi

non

est

gralum. Rside

vel, desine venire.

Ad locum.elc,
Tout
le

ii vocantur hic principes exercituum, seu catervarum. In

stituerunt super se duces et gubernatores

et

ad verbum ad gratum in
pro, universa regio
libi

oculis tuis (2). lebraismus

agro autem

dicil, id est,

extra urbem, q. d., qui

te-

proponitur

Gallic

naient les champs. Viri eorum. (Vid.

2 Reg., 25, 23.)


et supra,

pays

est

ton commandement, va oh tu voudras.

Et pauperes,
10
(2).

etc. (Vid.

Vers. 5.
iile

Et nondum,
;

2 Reg., 25, 12,

59,

etc.,

ad verbum
ille

Et adhuc

non reverterelur ; pro, adhuc enim


ut Jrusalem rediret
,

non respon-

Vers.

9.

Et juravit,

id est, promisit

illis

jure-

derat se velle reverti in terrarn sanctain,


sit

cm

ille

jus-

jurando adhibito, salutem, etmilitibus eorum. Verba


jurejurandi hic omittuntur, brevitatis causa, ut 2

voluntatem enim Jeremiae e\

vultu deprehenderat

aut mor. (Vc! pcr psrenthe-

Reg. 25, 24. Vers. 10. Habito, vel, liabitalurus sum. Ut stem coram Chasdim, ut astem Chaldaeis. Hebraismus, pro, exeipiam Chaldaiosqui Chaldx venluri suntad nos
:

sim lege
ticum

Nondm enim

revenus

erat.

Synop.) Via-

(3).

nrmN dicunt

significare

quidem munus, sed

opus erat, qu ad eas quas sequuntur narrationes non minus qum ad prophelias perlinet Est igilur sermo qui fuctus est collective accipiendus de omnibus iis valiciniis, qmc, un cum narrationibus, usque ad linem capitis 45, contiiientur. Qua3 sub finem partis prim;e, 39, 14, breviler commcmorata erant, ea hoc capite uberis enarrantur. Qu ratione Ramam vales veuerit, non dicitur; sed probabili conjectura rerum (Roscnmuller.) gestarum srie colligi polest. QUIA PEC(1) Fecit Domines sicut locutus est castis Domino. Ea explevit Deus, quai tam sp valicinatus es; gens enim tua Deum provocavit. Animadverte, ultricem Dei manum in omnibus Hierosolym casibis Nabuzardano agnosci. Id frquenter Duntiaverant prophetaj, siipremm judicem in judsos sever adeo animadversunim, ut vel extrauei mira
,

quibus fidejubebo
(aeslivos,

pro vobis.

Et fructih
:

fructus
le

ut putat Schindlerus

vel)

autumnales,
et

fruitage, nain

yp

accipitur pro state

autumno
urbs

et

jam

facta erat messis

(mense enim

julio
iis

fuit in-

censa. Grotius). Praeterqum

qud

pril vindemia,

hic 12. (Vid. eliam infra, 48, 52.) In vasis vestris, in

penuariis vestris.

Quas

cepistis, quas apprehendislis,

sub. ad inhabitandum.

Vers. 11.

Residuum
:

reliquias, id est, reliquisset

aliquot Judieos in Jud,

quibus prfecisset Godo-

liam (3).

Vers. 14.
scilicet

In anima, id

est,plag
,

anim, qu
est
,

luri

sint,
;

ac dicturi,

ubi

ifierosolyma

periransiet

anima separalur corpore


Utoccidat
le.

hoc

Vulnere

rint

En urbem Domino nunqum non conlumacem.


(Calnx
)

lelhali, q. d.

Ut percutiat animant tua:n;


referri dbet

placet tibi ut venias mecum in Babyi.onem, ET PONAM OCULOS MF.OS SUPER TE VENl SI AUTEM DISPUCET TIBI, RESIDE ECCE OMN1S TERRA IN CO.NSl'Ecru tuo est. Sse lementer princeps mili(.iaj, jussu Nabuchodohosor, ad Jremiam. e3 nolui Jremias comiiari populum snum captivum in Babyioiieni maluitque remanere cuiu reliquiis in terra Juila,cum quia magis erat iis.iem iturus pnslea in iEgyptum
(2) Si
,
: :

hoc modo pronwnen afiixum verbo,

ad

nomen

vel sinni in obliquo sed praeler rgulas


libi.) (4).

gram-

maticales,

lanqum doclor, et pro.puelu, qum illis. Nain in Babylone jam erant Ezcchiei, Daniel, tt sacerdolum praecipj, paul auto ille abdueli. Nec putandum est, l'actum fuisse absque peculiari Dei dispositione, quod cum reliquiis rem a ne et in terra videlicel, ut postea in iEgyptum abeuntes, non Juel
his neccssarius,
i

curaret, eosque gubernaret. In medio populi, ici Hebraismus supra explicatus cap. 37, 4 et 4 Kegiim 4, 13. Idem lebraismus vers, sequenli (Maldnnaus.) repetitur. (1) Venit... ad Godoliam... in Maspuath. Cur hic potis qum alibi seileni lixerit Godolias, non salis constat. Portasse eum locum elegil, quod et proximns
est,

dam

libr.

esseni sine magislro, et doelore.


(3)

(Eslius.)

Et hecum nom

veni;;e. Si libi

non

placet, et

si

vis. lhec verba Septuag. non legunt. Hcbnei ver legunl aliter ad verbum Et adhi c ille non est reversus. Quod R. Salom. e\poinl ad luine modum. Quamvis h;ec illi dixissel Nabuz.ardan, tamen nolebal reverli, donec Deus illi dixit ut ivvcrlerelur. Melis R. David. Adhuc ille non revertehatur, id est, non signUksahat se velle reverti, et Nabuzardan suspieans eum magis propensum esse ad reyei tendu dixit illi, reverterc. Vull enim significare Nabuzardan, cm
:

non

vidisset eimclantem, dnbitajoteui me an iwerierelur, eum pnevenissc, dixisse ut revertere-tur, et apud

Godoliam liabitaret. Nosler inlorpres, et Chald. Paraphrasas videnlur logisse i'.l mecum ne venins. Apud Godolium. Creililur Godolias omis fuisse ex iis Jnda:is, qui Jeremi;e consilio ad Chal.lams iransfugerant
:

ideqju pr;et'ectum Cuisse .Judjeaj rege Babylonis, irt terrain ab iis pauperibus qui reliti fuerant colen-

Hierosolymie essel, et veteri apud incolas religiono Qnamobrem opporlunissimum esse censuit, quo dissipatam genlem cogeret. (Calmel.) Et Ismaiiel, scilicet Ismahel et enim (2) Vjers. 8. hic est cxegeiicum et enunieraiivum, capituriiue pro id est, y el scilicet. (Coru. Lap.) Jud.ei oui erant in Moab, etc. (5) Vers. 12. Qui se e contulerant, (Calvinus), cm Chakla'i adveiH'iint, Anglic. Annol. Deus itaque temperavil viudict;e gravilatem, ut reliqui;e manerent, etc., Calvinus. Vers. 13. Qui dhgebant in agro, sub. Jcrosolymitano, vel Judaico; non in urbe, quando fuit expuqui aufugerant urbe cxpugnai. Hic sive gliala (Vatahlus ) repetit dicta vers. 7. (4) SCITO QUOD rAALIS REX FILIORUM A.MMON M1SIT ISMAHEL FII.ll.M NaTHANVJE PERCUTERE AMMAM TUASI. C.r.'.Ti libri quidam hic habent: Regina (mater) Ammon tulelam scilicet ngis pueri gerens. S. eut mater rgis llebneis vocabatur polens, ila Ammoniiis domina. Pro misit ipse ergo bgeiunt: hum'i ipsa. Pro ilio scilo, in Hcbneo est an plan scis? id est, annoii inlellexisti rem tahti momenti? Isiuael isle Jud;cus
celebraretur.
:

365
Vers. 15.
ire (1).

C0MMENTAR1UM. CAP. XLI

366

Ibo nukc, q. d.

Per

te

mihi liceat

ut mox erat, ad regiam Dnvidis faniiliam pertincns videbimus 41, 1. Pcrcutere animam est vulnerare le(Grolius. ) thalitcr, ut Gnes. 57, 21. lBO, (1) JOHANAN AUTEM DIX1T AD GoDOLIAM SEORSIM ET PERCUTIAM ISMAL , NULLO SCIENTE NE INTERFICIAT FALTE. KT AIT GODOLIAS NOLI FACERE VERBUM HOC Sl'M E.MM TU LOQUERJS DE lSMAEL. LOCHS hic moraleill docet cautionem , ne imprudeiiler cum Godoli in grave aliciuod daninum incidauius. Nain quamvis non liceat facile maium suspicari de proximo et semper
, l
,
: ,

propensiores esse debeamus , ut ejus facta magis in bonum qum in malum interpretemur, tamen propter periculum quod ab alioimminere potest, prudenter et circuinsp ct semper agendum est. Itaque Godolias lict no debebat permiltere, ut ex sol suspicione Ismal occideretur, tamen debuisset eum in custodi asservare; et causam diligentis inquirere, aut sallem sibi caveje. Et banc impruilentiam otslultam securitatem etiam Sapiens damnt-, Proverb. 22, dicens Callidus videt malum , et abacondil se ; innocens autem perinmsiit, et ajjlictus est dartmo. Ubi callidus pro prudente , et innocens pro imprudente et incatito sumitur. ut co loco etiam ann;>latum est. ( Estius. )
:

CAPUT
1.
filius

XLI.
,

CHAPITRE
venit Ismahel
1.

XLI.

Et factum est
Nathaniae,
filii

in

mense seplimo
viri
:

Elisama, de semine regali, et op-

timales

reg'.s, et

decem

cum
et

eo, ad

Godoliam
ibi

fi-

lium Ahicam in Masphalh


simul in Masphalh.
2.

comederunt

panes

Et il arriva dans le septime mois qu'Ismal, fils de Nathanias, fil* d'Elisama, de la race royale, accompagn de quelques grands de la cour du roi, vint Masphath avec dix hommes vers Godolias, fils d' Ahicam ; et ils mangrent ensemble dans cette ville.

Surrexit autem Ismahel

filins

Nathanise et

decem
filium
[
!

2. Et Ismal,
les dix

fils

de Nathanias

s'tant
ils

lev avec

viri qui

cum eo eranl,
filii

et

percussenmt Godoliam

Ahicam

Saplian gladio, et interfecerunt

eum quem

praefecerat rex Babylonis lerr.

turent coups d'pe Godolias, fils d'Aliicam fils de Saplian, et ainsi rent mi/urir celui qui le roideBaby loue avait donn le commandemenl de tout le pays.
3. Ismal tua en mme temps tous les Juifsqui taient avec Godolias Masphath, tous les Chaldens qui se trouvrent au mme lieu, et tous les gens de guerre.

hommes

qui taient avec lui,

3.

Omnes quoque
,

Judccos

qui erant

cum

Godoli; Godoli

in

Masphath

et

Chaldos, qui reperli sunt

ibi, et vi

ros bellalores percussit Ismahel.


4.
4.

Le lendemain
le st

qu'il

eut tu Godolias

sans que

Secundo autem die postquni occiderat Godoadhuc


sciente,

personne

encore,

liam, nullo

5.

Quatre-vingts

hommes

vinrent de Sichem

de

5.

Venerunt

viri

de Sichem

et

de Silo

et

de Sa-

mari octoginla
squalentes
oferrent in
6.
:

viri, rasi

barb, et scissis vestibus, et

et

munera

et thus

habebant

in

manu, ut

Silo et de Samarie, ayant la barbe rase, les habits dchirs, et le visage dfigur; et ils portaient dans leurs mains de l'encens et des offrandes, pour les prI

domo Domini.
filius

senter dans la maison du Seigneur.

Egressus ergo Ismahel


,

Nathani

in occur:

sum corum de Masphath incedens et plorans ibat cum tamen occurrisset eis dixit ad eos Veuile ad
,
:

Godoliam filium Ahicam.


7.
cit

de Nathanias sortit de Masphath , fils au devant d'eux et il marchait cri versant des larmes; et les ayant rencontres, il dit Venez voir Godolias, lils d'Ahicam.
6. Ismal
aller
,

pour

Qui

cum

venissent ad
filius

eos Ismahel

Nathania; circa
eo.

mdium civitntis, inlerfemdium laci, ipse,

et viri qui erant


8.

cum

7. Lorsqu'ils furent arrivs au milieu de la ville , Ismal, lils de Nathanias, les gorgea, avec le secours de ses gens, vers le milieu d'une fosse.

Decem autem

viri reperti
:

sunt inter eos, qui di,

xcrunt ad Ismahel

Noli occidere nos

quia habemus
'

thesauros in agro, frumenli, et hordei, et olei, et mollis.

Et cessavit

et

non

inlerfecil eos

cum

fratribus

8. Mais il s'en trouva dix d'entre eux qui dirent Ismal Ne nous tuez pas, parce que nous avons des trsors dans nos champs, des trsors de bl, d'orge, d'huile et de miel. El Ismal s'arrta et ne les tua point avec leurs frres.
:

suis.
9.

Lacus autem

in

quem

projecerat Ismahel omnia.


,

cadavera virorum quos percussit propter Godoliam


ipse est,

quem

fecit

rex Asa propter Baasa regem


filius

Is-

ral

ipsum replevit Ismahel

Nathani

occisis.

9. Or la fosse dans laquelle Ismal jeta tous les corps morts de ceux qu'il avait tus cause de Godolias, est celle-l mme que le roi Asa avait faite cause de Baasa, roi d'Isral; et Ismal, fils de Nathanias, la remplit des corps de ceux qu'il avait tus.

10. Et captivas duxit Ismahel


puli, qui erant in

omnes

reliquias po-

Masphalh
in

filias

rgis et universum
:

populum, qui remanserat

Masphath

quos commenGodoli;c
filio

daverat Nabuzardan princeps

militire
filius

Ahicam. El cepit eos Ismahel


ut transiret ad filios
11.

Nathaniae, et abiit

10. Et il fit prisonnier tout ce qui tait rest du peuple qui tait Masphath , les filles du roi, tout le peuple qui y tait demeur, dont Nabuzardan, gnrai de l'arme des Chaldrns, avait donn le soin Godolias, lils d'Ahicam et Ismal, fils de Nathanias, les ayant tous pris, s'en alla pour passer vers les enfants
;

Annnon.
filius

d'Ammon.
Caree, et omnes
11. Mais Johanan,
fils

Audivit autem Johanan

deCare,

et tous lesprinci-

367
principes bellatorum, qui erant cun. eo,

IN

JEREMIAM
paux
officiers

368
de guerre qui taient avec
lui
(ils
,

omne malum,

ayant

quod fecerat Ismahel

filius

Nalbani.
,

appris tous les thanias ,

maux

qu'avait faits Ismal,

de Na-

12. Et assumptis universis viris


bellarent

profecti sunt ut

12. Prirent tous les gens de guerre, et marchrent

adversm Ismabel

filium Nathanise, et inve-

pour combattre Ismal,

nerunt
13.

eum ad aquas
Cmque

multas, qune sunt in Gabaon.

fils de Nathanias; et ils le trouvrent auprs des grandes eaux qui sont Gabaon.

13.
vidisset

omnis populus qui erat cum


,

hanan,

Le peuple qui tait avec Ismal ayant vu Jofils deCare, et les principaux officiers qui
,
;

Ismahel Johanan filium Gare


bellatorum, qui erant

et universos principes

taient avec lui, furent ravis de joie

cum
:

eo, loetati sunt.


,

14. Et reversus est omnis populus

quem

ceperat

14. Et tous ceux qui avaient t pris par Ismal Masphatli retournrent, et allrent vers Jobanan, fils

Ismahel, in Masphath
filium Caree.

reversusque

abiit

ad Johanan

de Care.
15. Mais Ismal, fils de Nathanias, s'enfuit avec huit hommes de devant Jobanan, et se retira parmi les enfants d'Ammon.
16. Jobanan fils de Care, et tous les officiers de guerre qui taient avec lui, ayant repris ainsi d'entre les mains dlsmal, fils de Nathanias, tout ce qui tait aprs rest du peuple qu'il avait pris Masphath avoir tu Godolias, fils d'Ahicam; ayant repris, disje, les gens de guerre, qui taient vaillants, les fem, ,

15. Ismahel autem


viris facie

filius

Nathania; fugit

Johanan,

et abiit

ad

filios

cum Ammon.
omnes

oclo

16. Tulit ergo Johanan filius Gare, et

prin-

cipes bellatorum

qui erant

cum eo

universas relifilio

quias vulgi, quas reduxerat ab Ismahel

Nalhanicc

de Masphath, postqum percussit Godoliam filium Ahicam fortes viros ad prlium, et muHeres, et pue:

mes

les enfants et les

eunuques

qu'il avait

ramens

ros, et eunuchos,

quos reduxerat de Gabaon

de Gabaon
17.
Ils

17. Etabierunt, et sederunt peregrinantes in Cha-

s'en allrent tous

ensemble

et s'arrtrent
,

maam, qu
troirent

est juxta

Bethlehem, ut'pergercnt, et

in-

^Egyptum,
facie

en passant Chamaam , qui est prs de Belhlhem pour se retirer ensuite en Egypte

18.

Chaldorum
filius

timebant enim eos

quia

percusserat Ismabel

Nathani Godoliam
in

filium

les craignaient

Ahicam, quem prseposuerat rex Babylonis


Juda.

18. Et se mettre couvert des Cbaldens; car ils beaucoup, parce qu'lsmal, fils de Natbanias, avait tu Godolias,' fils d'Ahicam, qui le roi
le

terra

de Babylone avait donn le pays de Juda.

commandement

sur tout

TRANSLATIO EX HEBRjEO.
1.

Et

fuit

mensc septimo,

venit Ismal

filius

Nelhaniah

filii

Elisama de semine regio


in

..

et optimates rgis
ibi

etdecem

viri

cum

in Mispah.

eo, et percusserunt Gedaliahu filium Achicam

Mispah

et

comederunt

panem simul

2. Surrexil

autem Ismal

filius
,

Nethaniah

daliahu filium Achicam

filii

Saphan gladio
,

et inlerfccit

deeem viri qui erant cum eo, et percusserunt Ge3. Et eum, quem pnefecerat rex Babel ipsi terne.
et

omnes lehudaeos
5.

qui erant

cum eo nempe cum Gedaliahu

inquam, bellatores percussit Ismal.

in

Mispah, et Chasdim, qui inventi sunt

ibi

viros,

4.

Et

fuit die

secund qu occidit Gedaliahu (nemo noverat),


viri

Venerunt

viri

de Sechem, de Silo, et de Somron octoginla


et

rasa barb, et scissis vestibus, et lacerat

facie; et

munera,

thus erant in
in

manu eorum

ut adduccrent in

donium Domini.
et flens; et fuit

6.

Et egressus est

Ismal
dixit

filius

Nethaniah

occursum eorum de Mispah, vadens eundo

ad eos: Venite ad Gedaliahu filium Achicam.


filius

7.

Et

fuit

cm

venissenl ad

cm occurrisset eis, mdium civitatis, jugulavit


Et decem
viri reperti
,

eos Ismal

Nelhaniah ad mdium cisterna;


:

ipse et viri qui erant

cum

eo.

8.

sunt

inter eos, et dixerunt ad Isrnael

Ne

occidas nos, quia sunt nobis tbesauri in agro, fiumenloruni


interfecit eos in
,

et

hor-

deorum,
in

et olei, et mellis

Et cessavit,et non

medio fralrum eorum.

9. Cisterna
,

autem

quam

projiccre fecerat Ismal

omnia cadavera virorum

quos percusserat propler Gedaliahu

ipsa est

quam

fecerat rex Asa propterBasa

regem Isral; ipsam

replevil Ismal filius Nethaniah occisis.


;

10. El captivum duxil


Carcach
,

Ismacl

omne residuum

populi, qui erat in Mispah

filins

rgis, et

omnem populum
filio

qui remanserat in Mispah;

quos tommendaverat Nebuzar-adan magister laniorum Gedaliahu


filius

Achicam. Et captivos duxit eos Ismal


filius

Nethaniah,

et abiit ut

transirct ad filios

Ammon. 11. Et

audivit Iochanan

et

omnes

12. El assumomne malum quod fecerat Isrnael filius Nethaniah. pserunt omnes viros et abierunt ut pugnarent cum Ismal filio Nethaniah et invenerunt eum ad aquas mili13. Et cm audsset omnis populus, qui erat cum Ismacl, Iochanan filium Catas, qua sunt in Gibon. 14. El verterunt se omnis populus, reach et universos principes exercituum qui erant cum eo, llati sunt. quem captivum duxerat Isrnael, de Mispah; et reversi sunt et iveruntad Iochanan filium Careach. 15. Isrnael 16. Tulit autem Iochaautem filius Nethaniah evasit cum oclo viris facie Iochanan, cl abiit ad filios Ammon. nan filius Carcach, et omnes principes exercituum, qui eranfeum eo, omne residuum populi quem reduxerat

principes exercituum qui erant


,

cum

eo,

ab Ismaol

filio

Nalbaniah de Mispah postqum percussit Gedaliah filium Achicam viros bellatores, et matires,

et parvulos,et

eunuchos quos reduxerat de Gibon


,

17. Etabierunt, cl babitaverunt inGorulh

Chimham,

qua;

est juxta

Belb-lcchem ut pergerent

cl ingrederentur

yEgyptum,

18. A

facie

Chasdim

timucrunt enim facie


lerrae.

eorum; quia percusserat Ismacl

filius

Nelhaniah Gedaliahu filium Achicam, quem proposuerat rex Babel


369

COMMENTARIUM. CAP.

XLI.

370

COMMENTARIUM.
Vers.
Vers.
idente
(1) 2.
4.

Quem quia Nemo novkrat


,

vel

illura, etc. (2)

Vers.
laci.

7.

Ad
)

mdium cisternjE
in

juxla

mdium
Qur hi

vel

idque nemine

(Vatablus.

Et

mdium

laci conjecit.

(3),

eorum

Vers.

5.

Venerunt
et

scilicetqui incolebant Maspha.


,

occisi

non fuerint

in fove ips, sed occisi, et post in

Hebr.,

et

venerunt, id est,

illam conjecti, clarum est ex 9 versu sequenti.

fama

fuit

venire

Maspha octoginla

viros. Vel, profecti

Vers. 8.

Frumentorum
,

etc. Thesauri

inquam

sunt de Silo, Sichem

Samari, quos fama erat venire

frumenti et hordei

etc.

Alii,

nempe

triticum, hor-

Maspha. Aut, veniebant, advenlabant: proinde egressus est de

deum,

etc. (1). 9.

Maspha Ismael.ET lacerata facie


(

etfacie

Vers.

Propter Gedaliahu. Ad verbum,


,

in

lacera, suh. unguibus, vel, incisa.

Vid. inf., 48, 37.)


i

manu
ad
erant
19.

Gedaliahu. Hic significat

causa Gedaliahu
,

vel

Hi octoginla
ilinere ipso,

viri

signa hx*c lucts edcre cperunt in


et

manum
illi

seu consilium,

ipsi Gedaliali

id est,

qui

quando audierunt tcmplum direptum

consiliis

dm

viveret. Sic

2 Samuel, 14,

combustum fuisse Chaldxis. Urbs enim capta fuit mense quarto, ut vides supra, cap. 59, et templuni combustum est mense quinlo, 4 Reg., 25. Quando ergo
hi octoginta viri se ilineri

Quidam vertunt, inloco, seu ad latus ; juxla 1 3. Propter Rasa. Ad verbum, facie Baasu, metu Raasse. Vid. 1 Reg. 15, 22. Occisis, cadaveribus
Sam., 19,
interfectorum (2).

accinxerunt
;

poterant aunihil

divisse

famam

urbis capta?

at

de templo vastato

Vers. (3) 12.

Viros,
et

id est, suos milites.

Et

in-

mdierant: alioqui non detulissent secum


liais

munera

et

venerunt eum
sunt (4).

offenderunt

eum

aut

assecuti

oblalionis causa.
6.

Vers.
inter

Vadens eundo et
est,

flens,

id est,

flens

Vers. 17.

In

Geruth Chimham,
lilius

id est, in loco ubi

eundum, hoc

simulans se tristem ob ea qux*


,

peregrinatus fuit

Chimham

Rerzellai; sonat

enim
hune

acciderant ipsi Jrusalem et templo


lis iinponeret incaulis

ut hc via faci-

nTP

peregrinationem. Chaldus paraph. locum


:

hominibus.

sic vertit

In Gerulh quam ddit David

ipsi

Chimham

(1) Crudele spectaculum proponilur in hoc capite. Ostenditur qum ambitiosus fuerit, qum crudelis, avarus astulus artil'ex ad simulandum et dissimulandum aplus ad imponendum astu suo , Ismael regio gcnere natus, quique aQ'eclus suos pessimos comprimere non poluil quibus lamen eumdem plurima delerrere debuerant, ncmpe urbs jamexusla, Judaica
, , ;

(1)

Habemus thesauros

in a-gro.

Thesaurum appel-

lant, ex consuel Scripturx locutione, quidquidconditur aut servalur, sive aurum , argentumve, triticum, vinum , oleum , vestes , aliudve. Soient loto Oriente

res collapsa , bnficia Chaldxi rgis , mansuetudo Gedali;e. Sed haec omnia nihil efficiunt ; ut intelligamus omnium belluarum nocentissimam esse hominem

perversum, permissum affeclibus suis. Cavendum talibus hominibus el ingenlis. Scclus gravissinium est et semper habilum violare hospitalilalis amicitiam sed lamen frquenter lit ut mala relalientur pessimis. (Munsterus. ) Vers. 1. In mense septimo. Obcxsum Godoliam Judsei indixerunt jejunium mensis sepiimi, Zach. 7, 5, elc, jejunium el 8, 19, sicut ob captum Sedeciam die sexto mensis octavi, Tirinus. Mense septimo, sive, posl actiopem Gedalix cum principibus illis; sive,
;
,

agricolx niessem annonamque profundis in scrobibus condere, quas c arle operiunt, ut humus minime eversa esse videatur quamobrem ab ipsis solmmod agnoscuntur. Hune morem hic et in aliis quibusdam (Calmet. ) Scriptur libris vides.
:

(2) Vers. 10. Davidc pronepos

Et captivas humt Ismael, indignus


,

cum

Grolius. Id fecit, vel , ex composito , rege Ammonil vel, pro re nat, cm videretse non posse resistere, etc., Calvinus. Filias rgis Sedecix, quas Chaldxi in Judxreliqucrant, quia nec ad anna valet is sexus, nec ad regnum jus sibi vendicare
poterat. Vide inf'ra, 43, G, Grotius. At regium semen abductum fuisse ante legimus. Resp. : Pars tamen ex eo erepta erat cm urbs obsideretur sicut et ipse Ismael vaserai. Al pauci homines non poterant hxc

post indicium insidiarum Ismaelis ex collt, cap. prced. Ismael de semine regali. Ideque alios spiritus gerens, et indignuni putans hominem novum
,

sibi anteponi, elc.

Et optisiates (sub. aliquot ) rgis. Qui, vel aule obsidionem alque invasionem, vel lempore iuicrrupt obsidionis , i'ug evaserant. Et decem viri cum eo. At decem viri lanta palrarenon poterant. Resp. 1 Hi decem erant principes ante memorali,

alque

ita et

hic valet,

ncmpe, nempe decem

viri, elc.

pnrsiare. Apparet ergo ex h. 1. Ismaelem progressu temporis majoribus copiis instructum qum antea : nam impia factio inultos habet sequaces cm spes aliqua oblala est, Calvinus. Ut transiret ad filios Ammon, quorum incitatu scelera hxc patraverat. Illis fortass pro mancipiisusurus, vel Ammonitis mancipaturus. Ammoniue autem illis nihil clemenliores fuissent qum Chaldxi, eic. (Synopsis.)
(3)

venerunt. sed cum suo comitatu singuli. 2" Hi decem, qui cum optimatibus illis de illorum famulis cxdem palrrunt, erant sicarii, viri audaces et pugnaces, quos Ilali bravos vocanl, et quales Abinielech conduxit, Jud. 9,4, qui cxdibus assueli erant, quos Ismael hoc fine atlulit; ideque, hi cum eo, non ille cum eis, venire dicuntur. Comederunt ibi panes, vel, panem id est, cibuin; convivio excepti sunt, Gedali nihil sibi timente. Violavit ergo sacrum hospilii jus, etc. (Synopsis. ) Jud^eos, etc., nempe minisiros et (2) Vers. 3. faniiliares Gedalix, et qui se huic facinori opposuerunt nam corpus populi non occidit, sed abduxit, elc. ( Synopsis. ) (3)Hocaddit, ut det causam cur Sichimit post cxdem Godolix venire sint ausi quia scilicet postridi post stragem noctu peractam, ideque necdm per vicina loca fam sparsam, venerunt. (Corn. Lap.)

Ang. Hi, porr non

soli

Vers.
,

H.

Et omnes principes bellatorum, et


Multi duces , fugiente rege fugerunt, ex quorum numro hi (Maldonatus.)
,

omnes duces exercituum.


Sedeci
erant.
(4)

hc

illc

Vers. 13.

Ltati sunt

suai liberlatis.

Vers. 14. Et reduxerunt, nempe illi qui Johanan erant. ( Grotius. )

Fugit. Sxp captoribus mullitudo caplivorum non oneri tantm, sed et periculo, luit. Cum octo viris , quia duos amiserat, tenlato frustra prxlio. Ad filios Ammon; non sine maximo opprobrio, etc. (Synopsis.)

Vers. 15.

conspecto vindice ( Synopsis. )

cum

Vers. 16. Et elnuchos. Nam et hoc hominum genus , exemplo aliorum regum , Judxi reges sibi circumdederant, quos, ut, nulli bono usui, ChakUeiiu
Jiulur rcliquerant.

(Grotius.)

371
Berzellai Galaaditce.

W
De hoc Chimbam

JEREMIAM
hahifandi
et

SW
fruclus quosdam suos faciendi ddit atque inde id rus nomen accepit. Conse-

Galaadit, Vide

Sara. ,19, 58(1).


(1)

Chamaamo;
IN

QU/E EST juxta Hetuleiiem. Ilebr. Con&ederuul in habilalione q<t est juxta 'BelMehe'm. David bilo adChimhami verses Alisoiomum patrato, effl Derzollaiuin amicum

SeDERUNT PERECRINANTES
: ,

ChAMAAM

suiiiii

filiuin

pair

is

sencm seeun llierosolyma rcducere nonposset, cjus Cliamaaiuum secum duxit, eo animo ut Cm autem David mrita in Glip rmunrai*
l

derunt autem ibi tantm ut se pararent itineri de quo agunt sequenlia. (Grotius. ) Vers. 18. Timlbant enim, elc. Nec frustra: ne ex sospiciotie Judxos otaries in majestatis limen traheient, quasi qui piineipem sihi d, sient ex sliipe Davidis, Grotius. Aliud tamen remedium in promptu evat. Poterant se purgare et culpara in auctorem conjicere, et res salis comporta

palriraonium haberet

in

agio Bethleriemittco
XL1I.

jus ibi

crut, ete.

Deusetiam illisbenedixisset,

etc.,

Calvinus.

CAPUT
1.

CHAPITRE
et
et 1.
filins

XLII.
, ,

Et accosscrunt omnes principes beilaldfum,


filius

Johanan

Caree

et

Jezonias

Osaix,

reliquum vulgus parvo usque ad magnum,


2.

Dixerunlque ad Jeremiam prophetam


:

Cadat

oralio noslra in conspeclu luo

et ora

pr nbis ad
istis
:

Dominum Deum tuum.pro


quia derelicli

universis reliquiis

sumus pauci de
:

pluribus, sicul ocnli lui

Alors tous les officiers de guerre Johanan fils de Care, et Jezonias, fils d'Osaas, et tout le reste du peuple, depuis le plus petit jusqu'au plus grand , s'approchrent du prophte Jrmic, 2. Et lui dirent Recevez favorablement notre trshumble supplication et priez le Seigneur votre Dieu pour nous pour ce petit reste de tout le peuple; car il en est dem m trs-peu d'une si grande multitude d'hommes , comme vous le voyez de vos propres
:

nos inluentur
5.

yeux
5.
la

Et aniiuntietnobis Dominus Deus tuus viam per


et

quam pergamus,
4.

verbum quod faciamus.


:

Afin que le Seigneur votre Dieu nous dcouvre voie par laquelle nous devons marcher, et ce qu'il dsire que nous fassions.
4. Le prophte Jrmie leur rpondit Je ferai ce que vous dsirez je vais prier le Seigneur votre Dieu, selon que vous venez de me le dire; et je vous rapporterai loul ce qu'il m'aura rpondu, sans vous rien
: ;

Dixltutem ad eos Jeremias prophela

Audivi

eccc ego oio ad


verba.vcstra
rit
:

Dominum Deum vestrum secundm omne verbum, qUdcumque respondcad Jerciniam


:

mihi, indicabo vobis, nec celabo vos quidquam.


Sit

cacher.
5. Ils dirent Jrmie : Que le Seigneur soit tmoin entre nous de la vrit et de la sincrit de nos paroles, si nous ne faisons tout ce que le Seigneur votre Dieu vous aura donn ordre de nous dire. G. Nous obirons la voix du Seigneur notre Dieu, auquel nous vous prions de vous adresser, soit que vous nous annonciez le bien ou le mal , afin que nous soyons heureux, aprs que nous aurons coul la voix du Seigneur notre Dieu.
7.

5. Etilli dixerunt

Dominus

inler

nos
in

lestis veritatis et fidei, si

non juxta omne verbum,


,

quo miserit
Sive

te

Dominus Deus tuus ad nos


est, sive

sic fa-

ciemus.
G.

bonum

malum, voci Domini Dei


obediemus
:

noslri, ad queni miltimus le,

ut

ben

sit

nobis,
7.

cm audierimus vocem Domini

Dei nostri.

Cm autem

completi essent decem dies, factum

Dix jours aprs,

le

Seigneur parla Jrmie


, ,

est

verbum Domini ad Jeremiam.


Yocavitque Johanan (ilium Caree,
et

8.

omnes

prin-

cipes bcllatorum, qui erant

pulura
9.

cum eo, minimo usque ad magnum.


:

et

universum po-

Et Jrmie appela Johanan fils de Care tous les principaux officiers de guerre qui taient avec lui, et tout le peuple , depuis le plus petit jusqu'au plus grand ;
8.

Et dixit ad eos

Hacc dicit Dominus Deus Isral,


ut prosternerem preces vestras

ad queni misislis
in conspeclu ejus

me
:

leur dit Voici ce que dit le Seigneur Dieu auquel vous avez voulu que je m'adressasse pour prsenter vos prires devant sa face
9.

El

il

d'Isral

10. Si quiescentes manscritis in terra lic

sedifi-

je 10. Si vous demeurez en repos dans ce pays vous dilierai el ne vous dtruirai point; je vous planterai et ne vous arracherai point; car je suis dj
,

cabo vos,

et

non destruam

planiabo,ot non evellam:


feci vobis.

apais par le mal que je vous ai


11.

fait.

jam enim placatus sum super malo quod


pavidi formidatis
nolile

11. Nolile timere facie rgis 13abylonis,quem vos


:

fait

metuere eum,

quia vobiscum

sum

ego, ut salvos

Dominus vos faciam, et cruam


dicit
:

de Babylone qui vous dit le Seigneur , trembler ne le craignez point parce que je suis avec vous pour vous sauver et pour vous tirer d'entre ses mains.

Ne craignez peint
;

le

roi

de manu

12. Je rpandrai sur vous


rai
,

mes misricordes
vous
ferai

el j'au-

ejus.
et

12. Et dabo vobis misericordias


str
,

miscrebor ve-

compassion de vous, paix dans votre pays.


:

et je

demeurer en

et habitare

vos faciam

in terra vestr.
:

15. Si
jst
,

autem

dixeritis vos

Non habitamus

in terra

15. Si vous dites Nous ne demeurerons point dans cette terre, cl nous n'coulerons point la voix du Sei-

nec audiemus vocem Domini Dei nostri


:

14. Dicentes

Nequaqnm
et

sed ad terrain ^Egypti


,

pergemus
tub:c
ibi

ubi non videbimus bellum


,

et

clangorem
:

non audiemus
.

'amem non sustinebimus

et

habitabimus

gneur notre Dieu ; Nous n'en ferons rien 1 \. El que vous rpondiez niais nous nous retirerons en Egypte, o nous ne verrons poinl de guerre , o nous n'entendrons point nous n'y souffrirons poinl la le bruit des trompettes faim el nous y demeurerons en paix
:

15. Propler hoc nunc audile verbum Domini


quia
Isral

rcli-

Juda
:

Ha;c dicit Dominus cxercituum

Deus

15. Ecoutez la parole du Seigneur, vous qui 'files Voici ce que dit le Seigneur des les restes de Inda annes le Dieu d'Isral Si vous prenez la rsolution
:

Si posucrilis faciem vestram ut ingrediamini


,

/Fgyplum
10.

et intraverilis ut ibi habitetis

Gbdiusjqucm

vos formidatis,

ibi

comprdieh-

de vous retirer en Egypte, et que vous vous y reliriez en effet pour y demeurer surpren10. L'Cpe ttW VOUS craignez tant vous y
,

373
det vos in terra jEgypti
cili,
:

COMMENTAR1UM. CAP.
et

XL1I.

574

fams, pro qu
ibi

estis solli-

adhrebit vohis in iEgyplo, et

moriemini.

dra ; la famine, qui vous donne tant d'inquitude, s'y attachera vous , et vous y mourrez.

17.

Omnesque

viri

qui posuerunt faciem


,

suam

ut

ingredfanru'r ifegyplum

t habitent
:

ibi

morientur

gladio, et fam, et peste


nec elfugict facie mali
eos.

nullus de eis remanebit

quod ego afferam super

Tous ceux qui se seront opinitres se retirer Egypte pour y demeurer mourront par l'pe , pai la famine et par la peste cl il n'en demeurera pas un seul et nul n'chappera des maux que je ferai tomber sur eux
17.
ii
; ,

18. Quia
ral
:

hc

dicit

Dominus exercitunm Deus

Is-

Sict conflatus est furor


:

meus

et indignalio

mea

super habitatores Jrusalem


lio

sic conilabitur indigna-

mea super vos, cm


jusjnrandum
,

ingressi fueritis
et in
:

vEgyptum
,

et critis in

stuporem

et in

malc-

diclum
bilis

et in

opprobrium

et

nequaqum

ultra vide-

Seigneur des armes , fureur et mon indignation s'est rpandue contre les habitants de Jrusalem, ainsi mon indignation se rpandra contre vous, torique vous serez entrs en Egypte ; et vous deviendrez l'objet de l'excralion de l'tonnement , de la maldiction et des insultes des hommes , et vous ne verrez plus celte terre.
18.

Car voici ce que


:

dit le

le

Dieu d'Isral

Comme ma

locum istum.

19.
lile

Verbum Domini super vos


:

rcliquix Juda

No-

Juda

19. Voici ce que le Seigneur vous dit , restes de N'allez point en Egypte , et assurez-vous, selon
:

intrare ./Egyplum

scienles scielis quia oblesialus

que

je

vous proteste aujourd'hui

siun vos hodl

20. Quia derepislis animas vestras


stis

vos enim misi:

me

ad

pro nobis ad
nia

Dominmn Dcum riostum dicentes Ora Dominum Deum nostrum et juxla om,

qurecumque
,

dixeril libi

Dominus Deus
hodi
et

20. Que vous avez tromp vos mes lorsque vous m'avez envoy vers le Seig-ieur notre Dieu , en me rapdisant Priez pour nous le Seigneur notre Dieu portez-nous tout ce que le Seigneur notre Dieu vous aura dit et nous le ferons
: , , ;

tioster, sic

annuntia nobis

et laciemus.
,

21. Et annuntiavi vobis

non

audslis

vocem Domini Dei


misit

vestri

super universis pro quibus

21. Car je vous ai annonc aujourd'hui ce qu'il m'a vous n'avez point cout la voix du Seigneur votre Dieu dans toutes les choses pour lesquelles il m'a envoy vers vous.
dit, cl

me
,

ad vos.
scientes scielis
in loco
,

22.

Nunc ergo
et peste

quia gladio

et

fam

moriemini

ad quem voluislis

intrare ut habitaretis ibi.

22. Sachez donc maintenant , et assurez-vous que vous mourrez par l'pe, par la famine et par la peste, dans ce lieu mme auquel vous voulez vous retirer pour y tablir votre demeure.

TRANSLATIO EX HEBRiEO.
1.

Et accesserunt omnes principes exerciiuum, nempe Iocbanan

filius

Careach, et Iezaniah

filus

Hosaiah

et
lio

omnis populusparvousque ad
;

magnum

2. Et dixerunt ad Irmeiahu

prophetam :Cadat, qusesumus, ora-

nostra in conspeetu tuo et ora pro nobis ad Dominum Deum luum pro omni residuoisto, quia relicti sumus pauci ex mullis, sicut ocidi lui iutuentur nos 3. Et annunticl nobis Dominus Deus tuus viam per quam pergamus, et verbum quod facianuis 4. Dixit autem ad eos Irmeiahu prophela Audivi ecce oro ad Dominum Deum vestrum sccundm verba vestra et crit, omne verbum, quod responderit Dominus vobis,
:

5.

indicabo vobis; non prohibebo vobis verbum.


testis verilatis et fidei,
si

Et

ipsi

dixerunt ad Irmeiahu
te

Sit

Dominus

inter nos

ciamus.

non juxla omne verbum, propler quod miserit


sive inalum fucrit, voci

Dominus Deus tuus ad


te,

nos, sic fa-

6. Sive

bonum,

Domini Dei
noslri.

noslri,

ben

sit

nobis

cm obediverimus

voci

Domini Dei

mini ad Irmeiahu.

9.

ad quem mitlimus

obediemus; ut

7.

Et

fuit in fine

deeem dierum,

fuit

verbum Do-

8.

Vocavitque Iocbanan filium Careach, et omnes principes exerciiuum qui erant

atque universum populmn parvo sqtle ad

magnum.

cum

eo,

El dixit ad eos
:

Sic dixit
10. Si

Dominus Deus

Isral,

quem

misistis

me, ut caderc facereni preces vestras

in

conspeclu ejus

ad
f

manendo manseritis

in terra

hc, a-dif.cabo vos, et non destruam; plantabo vos, et non evellam, quia pnitet

me

mali quod feci vobis.

11.

Ne

limeatis facie rgis Babel, cujus facie vos timetis

ne timealis facie cjus, dixit Dominus, quia

vobiscum sum, ut salvos faciam vos, et eruam vos de manu


rebitur veslr, et habitare faciet vos in terra veslr
;

ejus.

13. Et
:

12. Et
:

dabo vobis misericordias, et mise-

si dixerilis

Non habilabimus

in terra hc, ut

non obediatis
nunc

voci

Domini Dei

vestri,

14. Dicendo

Nequaqum, sed
et
:

terrain yEgypti ingrediemur; in


et ibi habilabimus.

non videbimus bellum, et sonum tubai non audiemus,


ideirc audiie

pane non esuriemus;

verbum Domini, residuum Iehudah


comprehendet vos

Sic dixit

Dominus exerciiuum, Deus


ad peregrinandum

Isral
ibi
:

ponendo

posueritis facis vestras ut ingrediamini

yEgypium,
in lerr

et intraveritis

qu

15. Et
Si vos

16. Erit

gladus,

quo formidalis,

ibi

/Egypti; et fams, qu timetis, ibi adharebit voqui posucrint facis suas ut ingredianlur JEgy;

bis in yEypto, ibique moriemini.

17. Et eru.

viri,

ptum ad peregrinandum
meus,
plum,
et ira

ibi

morienlur gladio fane

et peste

et

non

erit eis superstes, et


:

evasor facie mali

quod ego adduco super eos.

18. Sic

enim

dixit
:

mea super

habitatores Ierusalem
in

Dominus exercituum Deus Isral Sicul effusus est furor sic effundetur ira mea super vos, cm ingressi fueritis ^Egyin

et eritis in

jusjnrandum, et

stuporem, et

malediclionem, et in opprobrium, et non videbilis ultra


:

locum istum.

19. Loculus est

Dominus super

vos, residuum Iehudah

Ne

intretis

^Egyptum sciendo
;

scia-

Us quia monuerim vos hodic.

20. Et errare

fecistis

animas vestras

vos enim misistis

me

ad

Dominum Dsum

,,

375
vestrum, dicendo
:

IN

JEREMIAM

37g

Ora pro nobis ad Dominum Deum nostrum, et juxta omnia quoe dixerit Dominus Deus no21. Et annuntiavi vobis hodi, et non audstis vocem Domini Dei vester, sic annuntia nobis, et faciemus. 22. Et nunc sciendo scialis qud gladio, et fam, et peste mostri et universa pro quibus misit me ad vos.

ricmini in loco, in

quem

vultis intrare

ad peregrinandum

ibi.

COMMENTARIUM
Vers.
1 (1).

Parvo usque
id est,

ad magnum. (Vid. 2
depreca-

Vers. 9.

Ut cadere

facerem

etc.

id est

ut

Reg., 25,26.)
Vers. 2.
tio

Cadat,
qu

illum nomine vestro deprecarer. (Supra, 37, 20.

exaudiatur
(

le

Vers. 10.

jEdificabo vos.
, ;

Ad verbum,

et

difi-

nostra,
)

est ut ores pro nobis.


,

Vid. sup., 37,

cabo vos. Redundat conjunctio. Terra sancta confertur


hic solo in

20.

Pauci ex multis

ad verbum

paucum quid de

quo dificatur

et horto in

quo pulchr

multo.

consenmtur arbores

Vers. 3.

Et verbum,
-Oro.
(

populus ver Judaicus compara:

etc.,

quid facturi simus.

tur dificio, et arboribus in horto consitis, q. d.

Non

Vers.

4.

Id ipsum vertuerat
illic

Deus

sup., 7
;

sinam posthc ullos vobis


tione

in

Chalda;am abduci.

P-

16; 11, 14; et 14, 11: sed


celabo vobis quicquam.

contumaces sunt
,

hic

nitet me, etc., id est, mutavi sententiam super

affiic-

verhumiliaii et contriti.) Non PRoniBEBO

etc.,

non

qu

afflixi

vos.

Vers. 12.
Miserebor

Vers.

5.

Dabo vobis misericordias. Hebraismus


;

Vid. 1 Sam., 15, 11.

Srr Dominus, etc. (2). Hcbraismus:


,

veslr, miserebitur

etiam vestr rex Na-

Testamur Dominum
velle

testem verum et fidelcm nos

buchodonosor

turpiter

et crudeliter

vitam hanc

finire, nisi

fecerimus quicquid per te jusserit nos facere. Locutio


concisa.

vel, efficiam ut grati et favore vos rex Rabyloniai complectatur, et vobis benefaciat, tantm abest ut eum metuere debeatis. Habitare fa-

ciet, etc., vel


6.

Vers.

Sive bonum,

etc., id est sive felicitatem

Vers. 13.

Non habitabimus, sub.

reducet vos in terram veslram.


diutis.

Ut non

sive calamilalem praedixeris, monilis Dei nostri pare-

bimus.
Vers.
7.

Et

obediatis, etc., non obediendo, etc. (1). Vers. 15. Et nunc idcirco. Nunc ergo propterea.

fuit. Hic finis est longissimoe illius

Ponendo
ritis
tis

parenthesis quse
lis

incpit circiter

principium

capi-

40. (5).

vestras , id est, convertefaciem vestram, aut verteritis vosipsos ut pergain iEgyplum. Hebraic hc loculione ponere vel

posi/eritis facis

firmare faciem suam, significat

Et accesserunt scilicet ad Jeremiam v. 2 quem, uti probabile est, secum babebant, un cum reliqn turb ex urbe Mizp et vicinis agris abstractum: nam si eo tempore in palri Anathotli
(1)
,
,

lirmum et lixum habere propositum aliquid faciendi (quia ubi est coretamor,
e respiciunt oculi et intenta est facis, Tirin.) Similis
locutio est Luc. 9, 61. (2).

fuisset, uti

Schmidius opinatur,

difliculter concipi

Vers. 17.

Et erunt,
,

etc.

Confirmatio est prce-

posset quomod, ut hic dicitur, non modo principes, verm et poputus univcrsus parvo ad magnum, illc eum consultandi causa adierit. Conf. 41, 16. t (Rosenmuller. ) C. R. Micliaelis. Sit Dominus (2) Et illi dixerunt ad Jeremiam inter nos testis, si non juxta omne verbum in quo miserit te Dominus, sic faciemus. Quod dicunt: Sit Dominus inter nos testis, juramentum est ; et quolicscumque ad alicujus rei coiilirmaiionem dicimus Testis est Deus, vel testor Deum, vel testem Deum invoco, juramentum est; et non tantm , si quis expresse dicat: Juro Deum, vel per Deum ; quemadmodm graviter docet August. pluribus locis. Im expressius
:
:

dentis versus

q. d.

Voil ce que deviendront tous

ceux

-,

etc.

Vers. 18.

Effusus est,

etc.

Sumpta melaphora

aut melallis liquefactis, aut ab imbribus subito et repente decidentibus, vid. Dan. 9, il, id est, ut subito

meo

furore obruli sunt cives Jrusalem, etc. In jusju,

randum

r6fO.

Iloec dictio

execralionem sive maledisignificat.


et in

clioncm et jusjurandum

Quoniam autem
opprobrium, hoc
exi-

sUitim scquilur, in malediclionem

loco jusjurandum pro imprecalione mal accipi

est

juramentum, quo
dicitur
:

quo

Teslis est Deus, qum Juro, quia illud explicat rationem juradicitur
:

slimo

ut

idem Valablus exponit, Dan.

9,

H,

ubi voce

menti, quoe est, Deum testem advocare, aul adhibere ad confirinandum id quod dicitur. Quod auleni sequitur Si non juxta omne verbum in quo miserit le Dominus, sic faciemus, non ita cohrel cum preedcnlibus,
:

non ambigu conjungunlur maledictio


inlermisit, ut leclorem

et

jusjurandum ;

ut

liunc

sensum

faciat:

Sit

Dominus

testis,

sinon

faciamus juxta verbum liium. Nain sensus ille ipeptus est, et incompletus, et nihil significat ad propositum; sed prior pars sic seorsim accipienda est Sit Dominus inter nos testis veritatis et fidei , id est, promissi nostri posterior ver pars more Hebrseo sic suppleatur: Et mal nobiscum agatur, si non juxta omne verbum
: ;

tuum faciamus.
(3)

Eslius.
,

Cum completi essent decem

dies

factum est

vf.rbum Domini ad Jeremiam. Deocni lotis diebus Jcrcmias Deosupplicavit, ut id, quod placilum sibi esset, significaret. Validico afflalu non inslruuntur prqphetae pro arbilrio; itqucreditque Spirilus, et ubi vult spiral, et per inlervalla sese hominibus largilur. Valicinium
liic

moneret ea qu antea gesta oraculo conjungunlur. Diebus decem Jeremias cselerorum consuetudine secretus oransque minime tamen ali secessit , sed ibi perseveravit Fuit, ubi populus steterat. (Calmct. ) Ubi non videbimus bellum. Detegit (1) Vers. 14. hicoccullam corum impietalein, quod scilicet proniissioni Dei non fiderent, etc., quod et vanas spes conciperent, et Deum ipsum tacite argurent mendacii. ( Calvinus. ) Ibi habitabimus, id est, non vagabimur, ul hic, pro arbilrio Chald;eorum, Grotius. Malo Smplicis accipere, q.d.:Ibi manebimus, Anglican Annotaiiones.
sunt, et

cum
:

Gladius, Nabuchodonosoris. Fa(2) Vers. 16. ctum hoc c expeditione quft is in Africain ivit; cnjus meminit Mcgasthcnes productus nobis ad 1. 3 de V.

rcital,

quod

capitis 40, iniiio innuit, et hactenus

U.C.

(Grotius.)

377
ut accipitur

COMMENTAR1UM. CAP.
etiam juramentum
Isai.
,

XL1II.
esset in animis vestris
:

378

65, 11 ), ita ut
:

quendo qum
tstis

cm
(1).

scilicet pe-

qui mal alicui velint imprecari


Sic
tibi

dicturos significet

me

ut

Dominum

veslro

nomine orarem. An-

contingat ut Israelitis qui ab jEgyptiis petie-

nuntia, vel, renunlia sive indica nobis

runt auxilium praeter Dei mandatum. Vid. sup., 24, 9.

Vers. 19.

Locutus est Et errare


,

etc.
,

Exbortalur hune in

modum

Quia monuerim vos

quia testibus adhibitis

vosipsos. Sept. etChald. : Malefacilis animabus vestris, Deum veslro pacto irritantes, et ejus iram denovo in vos provocantes. Causa ver cur nollet Deus Judos ire in

admonui vos, ne
Vers. 20.
cislis

scilicet intretis

iEgyptum
,

(1).

^Egyptum, inter
idolis colendis

alias erat,

qudconvictusvEgypliorum

etc.

vel Ccrt errare fe:

(me)

in

animabus vestes, vel


in animis vestris (2).

decepislis

me per

id

quod erat

Hoc

est

aliter lo-

(1) Nolite intrare vEgptum ; alioqui enim si eam inlraveritis, scientes scietis, id est, scitoteet mementole, quia (qud) obtestatus sum vos hodie, q. d.
:

addiclissimorum, periculosus esset Judis libertate et opibus islhic floieiilibus, ut patebit c. 44, v. 19 et 25. Secs erat de Chahl.ubi dura servitus et vincula facile conipescebant Judos ab illo ini tantum ipsis horrorem incusserunt sceleie ut multis exinceps seculis nunqum idololatri se contaminrint. Cum hoc capite S. Thomas, vel quicumque auctor est, morle prvenlus finivit Commenlarium
:

jEgypto perdemini , mementote me id vos prsedixisse et obsecrsse ne id facerelis, Secundo et

Cm

in

melis, scitote qud obtestatus, id est, protesiatus sim, vosque ipsos , fidemque vestram et jusjurandum v. 5, vobis prstitum, in lestes vocrim, uti de facto hic voco, quia, id est, qud, decepislis animas veslras,
,

exilium veslrum sponl ruitis, ac in ^gyplo gladio et fam morituri sitis. (Corn, Lap.) (2) ld est, fefellistis vosmelipsos quasidicat: Forte

qudque

in

Jeremiam. (Tirinus. ) Vers. 21. Et ad, seu, secundum omne quod (enuntiandum ) misit me ad vos, id est, uti non obtemperstis reliquis Jov effalis, qu mihi ad vos perferre mandaverat. ( Rosenmuller. ) In loco ad quem voluistis intrare, id Vers. 22. est, in .<Egypto. Videbal Jeremias eos certos esse eundi in /Egyplum quia aut indicaverant , aut plan dixerant, quamvis eorum verba non posuerit usque ad
in
(1)

suum

putatis

me gr ferre qud me

fallatis

magis

fallitis

vers. 2

capilis sequenlis.

(Maldonalus.)

CAPUT
1

XL1II.

CHAPITRE XLHI.
que Jrmie eut achev de parler au peuple , ei de lui annoncer toutes les paroles que le Seigneur leur Dieu lui avait command de leur dire en l'envoyant vers eux
1.

Factum

est

autem

cuir,

complesset Jeremias lo-

Or

voici ce qui arriva aprs

quens ad populum universos sermones Domini Dei

eorum, pro quibus miserat eum Dominus Deus eorum


ad
illos,

omnia verba hc

2. Dixit Azarias lilius Osai, et

Johanan

filius

Ca:

omnes viri superbi dicentes ad Jeremiam Mendacium tu loqueris non misit te Dominus Deus
ree
,

et

noster, dicens
telis illic.

Ne

ingrediamini iEgyptum ut habi-

d'Osaas, Johanan, (ils de Caree, et tous ceux d'entre eux qui taient fiers et superbes dirent Jrmie : Vous nous dites ici des mensonges ; le Seigneur noire Dieu ne vous a point envoy vers nous pour nous dire de sa part N'entrez point dans l'Egypte pour y tablir votre demeure.
2. Azarias,
fils
:

3.

Scd Raruch

filius

Neri

incitt le

adversm nos,

ut tradat nos in

manus Chaldorum,
Babylonem.
filius

ut interficiat nos,

et traduci faciat in
4.

3. Mais c'est Baruch, fils de Nrias, qui vous anime contre nous pour nous livrer entre les mains des Chaldens , pour nous exposer lre tus , et pour nous faire mener Babylone.

Et non audivit Johanan

aree

et

omnes

principes bellatorum, el universus populus,

vocem Do-

mini, ut manerent in terr Juda.


5.

Et Johanan, fils de Care, et tous les principaux de guerre , ni tout le peuple , n'coutrent point la voix du Seigneur, pour demeurer dans le pays de Juda.
4. officiers 5. Mais Johanan, fils de Care, et tous les officiers de guerre, prirent avec eux tous ceux qui taient rests de Juda, et qui, ayant t disperss auparavant en divers pays, en taient revenus pour demeurer dans le pays de Juda.

Sed

tqllens

Johanan

filius

Caree, et universi prin-

cipes bellatorum, universos reliquiarum Juda, qui revers! fuerant de cunctis gentibus, ad quas fuerantante
dispersi, ut habitaient in terra Juda
6.
:

Viros

et mulieres, et parvulos, et filias rgis

et

omnem animam quam


cum
Jeremiam prophetam,
7.

reliquerat Nabuzardan prinfilio

ceps milili
et

Godoli
et

Ahicam

lilii

Saphnn

Baruch

filium Neri.

Et ingressi sunt terram iEgypti, quia non obe:

Les hommes , les femmes les petits enfants et du roi, et tous ceux que Nabuzardan , gnral de l'arme des Chaldens, avait laisss avec Godolias fils d'Ahicam, lils de Saphan , et avec eux le prophte Jrmie et Baruch, fils de Nrias;
G.
,

les filles

dierunt voci Domini


8.

et

venerunt usque ad Taphnis.


in

Et faclus est sermo Domini ad Jeremiam


:

Ta-

7. Et ils entrrent en Egypte, parce qu'ils ne voulurent point obir la voix du Seigneur; et ils vinrent jusqu' Taphnis. 8.

phnis, dicens
9.

Alors

le

Seigneur parla Jrmie, lorsqu'il


el lui dit
:

tait

Sume

lapides grandes in

eos in crypta,

qu
in

est

manu lu, et abscondes snb muro lateritio in porta doviris

dans Taphnis,

ms

Pharaonis

Taphnis, cernentibus
:

udis

10. Et dices ad eos

Hc

9. Prenez de grandes pierres dans votre main, et cachez-les dans la vote qui est sous la muraille de brique la porte de la maison de Pharaon Taphnis,

dicit

Dominus exerciet

en prsence de quelques Juifs


10.
:

tuum Deus

Isral

Ecce ego mntam

assumam Na-

buchodonosor regem Babylonis servum

meum

et po-

nam thronum

ejus super lapides islos,

quos abscondi,

et sfntit solium

suum super

eos.
:

Et vous leur direz Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu d'Isral Je vais mander el faire venir Nabuchodonosor, roi de Babylone, mon serviteur. Je mellrai son trne sur ces pierres que j'ai caches cl il y tablira le sige de sa puissance.
:

H.

Veniensque percutiet terram ^Egypti

quos

in

11.

Il

viendra, et

il

dtruira le pays d'Egypte

et

379

IN
in

JEREM1AM

380
la

mortem,

mortem

et

quos

in

captivitatem,

11

captivitatem, et quos in gladium, in gladium.

mettra le feu dans les temples des dieux de il brlera tes temples et emmnera le dieux captifs; il se revtira des dpouilles de YEcietur terra iEgypti, sicut amicilur pasior pallio suo gypie, comme un berger se couvre de son manteau et egredielur indu in pace. ; et il s'en retournera en pa'x. 13. Et conteret statuas doms solis, qu sunt in 13. Il brisera les statues du temple du soleil, qui terra ^Egypti sont dans l'Egypte, et il consumera par le feu le* et delubra deorum yEgypti comburel igni. I temples aes dieux de l'Egypte.
I'2.
Il

12. Et suceendel ignem in delubris

deorum iEgyillos
:

qui est destin la mort, la captivit qui doit souffrir la captivit, et l'pe qui d ai prir par l'pe.
il

portera

mort

pti, et

comburel

ea,

et captivos

ducet

et ami:

l'Egypte

TRANSLATIO EX HEBREU.
1.

Et

fuit

cm complsset Irmeialm
Careacb
et

loqui ad ipsos
,

omnem popnlum
,

universa verba Domini Dei eorum, pro qnibus


ista.
:

miserai

eum Dominus Deus eorum ad


filius
,

omnia, inqaam, verba

2.

Disk Azariah

filius

Hosaiah
te

et

Iochanan

omnes
:

viri

sprb

dicentes ad Irmeialm

ttndacium loqueris
ibi.

minus Deus noster, dicendo


riiab incilat te adverss

Ne

ingrediemiai ^Egyptum ad peregrinandum


in

non misil

DoNe-

5.

Sed Baruch
,

filius

nos

ad Iradcndttm nos

faciendum nos in Babel. 4. Et non paruil Iochanan filins Careacb et omnes principes excrCituum et \rr\ versus populus voci Domini, ut marnrent in terra uhudah 5. Et lulit Iochanan filius Careacl) et omnes principes excrcituum omne residumn Ichudah qui rcversi fueranl de cunetis gcnlibus, ad quas expulsi l'uc,
:

manum Chasdim

ad interficere faciendum nos

et
,

migrare

rant, ad habilandum in terra Iehudah

G. Viros, et inuliercs, cl parvulos, et filias rgis

et

omnem

animant

quam
nnai

dimiserat Ncbuzar-adan magister laniorum eu


et

Gedaliahu

filio

Achicam

filio

Sapban,

cl

Irmciahu pro-

phetam,
:

Baruch filium Neriiahu.

7.

Et ingressi sunt

et
:

venerunt usque ad Thachpanclies.


9.

cendo

8.

Et

fuit

in terram /Egypli, quia non obedicrunt voci Doverbum Domini ad Irmeialm in Thachpanches, di-

Sumein manutu
in

lapides grandes, et absconde eos in luto, in fornace lalerum


in oeulis

qmc

est in

porta

doms Paroh
thronum
cutiet

Thachpanches,
:

virorum Ichudueorum

10. El dices

ad eos

Sic dixil
;

Dominus

exerciluum Deus Isral

Ecee ego mitto,

et

ejus super lapides istos, quos abscndi, et tendet tentorium

assumam Nebuchadresar regem Babel servum meum et ponam suum super eos. 11. Et veniet et per-

terram ^Egypli
,

dium

ad gladium.

quos ad mortem, ad mortem;


12. Et

et

quos ad captivilalem, ad captivitatem


,

et

quos ad gla-

succendam ignem

in

domibus deorum ^gypti


^Egypli

et

comburel

cas, el captivos ducet

eos; et induet terram iEgypti,

quemadmodin

induit se pasior pallio suo; et egredietur indc in pace.


;

13. Et conteret statuas Beth-semes

qu

est in terra

et

domos deorum yEgypti comburel

igni.

COMMENTAR1UM.
Vers,
Vers.
(i) 4. 5.

Exercituum, sub. supersliluni.


ad Godoliam
(2).
Isai. 50, 4. Cel-

Reversi fuerant. Multi bello Chaldaico Ad Thachpanches. Vid.


conjicit,
isli

spectantibus viris Juda; vel adbibitis teslibus Judeis


aliquot.

Judi fugcranl ad vicinas regiones; qui posl redierunl


ad Johanan, Vers. 7.
larius
et prias

Vers. 10.

Servum meum,
servi. Fuit
Isai.

id est,

cujus oper utar


feeil-

tanqnm oper

enim flagellum Dei,

que ipsius imperata. Vid.

45, 1, et sup., 25, 9.

Daphne

voce nimirm ab Hebrse non

Super lapides istos,


lapides
alios
|

id est, in loco editiore

qum

sfnt

abludente, aspirationibus Grsccis de

more

negleclis

isli

quos

in liilum lateritium

abdidk Jcremias,

prterqum qud eam


dunl;
duliilat

semper 3hfcfw*j vel

Tfejwtet

redest

aliis

superstruendo. Hic versus contincl supeStf-

lamcn an Daplm Pelnsi. (Eadem

rions exposilionem. Acscondi, sub. per Jeremiam.

urbs quae Psal. 78,12, Soan dkitur. Vocabulo Soan,


Lalinis Ttmi, Ps. 78, 12, Gmeci

peu eos, sub. lapides,


lapides
illi

id est,

super locum

m quo sunt
t

nunqam

i'aclipancbes

superslitieli (1).

reddidmint. Ccllarius.
Vers.
9.

In luto, ex quo
lalerkio
, ,

(5).

Vers. 12.
fiunl lateres, q. d.
:

Induet terram, etc., vel amiciet

Et

terra /Egypli, id est, redibit in patriam oaustus spoliis

abde

illos in kilo

superstruendo alios

aliis

yEgypliorum. Induit

se.

Amicirese

solel veste sua,

ope kUi

lateritii. In

foknace laterum,
tuilerie. In

in oficiu la-

qux

frigus depellit. In pace, id est, ineohunis (2).

teruni. Gallic

en la

porta, idest, non


,

procul ab introitu rgi*. In oculis virorum

id est,

Quos in mortem, in mortem, id est, (1) Veus. 11. alios morte naturali , alios caplivitate, alios gladio.
Elegaas est lie'oraismns,

Dixit Azarias. (1) Vers. 2. lins de profcttione in yEgypium.


Si
l'i.uiii
,

quem

llispani, liali, G.li sua


:

Auclor

consilii il-

quiipie lingu imitari soient. Qualis supra, cap. t5, 2

cofiutnaces; ex supcrbla orilur inobod'On)

cniemptus Del. (CaiVinuS. Et tulit Jeremiam propii; :tam Ba(2) Vers. l>. ruch. Isli enim non ibarit volimiari sed coaeti principilms bcllalonun et populo. (Lyranus. ) (.">) Vers. 8. Ei pactes est. Bc cousequenter pna dbita subjungilur et primo pro 1er peccalu inohcdieniiie , sceui.do proptei pecealum itlol cap. seq. (Lyranus.)
lia, et
,
,

Qui ad mortem, ad mortem ad (iladiuni ntl gladinm et qui ad fatnm, ad /'; ad captivitatem ; et Zachar. 1 1, et qui ad captivitatem 9 Quud morilur morialur ; el qiiod succiditur meci:
; , ; ,
:

ttc dieik Dominas

datitr.

Vers. 12. // brlera les temples, et effm dieux captifs ; il se revtira ( des dpouilles) d'~ qnpie, connue un berger se couvre de son manteau, etc. oui sou eut aussi brl les temples Dieu cl l'embrasement de celui de Jru(2)
(es
;

iWaldonaltis.

38l
Vers. 12.
Heliopoli

COMMENTARIUM. CAP. XLIV.


Bethsemes.
Xiou7ti).ew?.

582

Et quidem
bono-

in

maximaro

olim celebritatem fuisse in

rem

solis

memorat Herodotus,

in Eulerpc. Vid.

G-

794 (I). nes. 41, 45, Grotius; et Gellarius tom. 2, p.


Mais le salem en tait alors une preuve toute rcente. orDieu nui il avait t consacr avait toi-mme avait donn qu'il serait brl; il l'avait prdit, et en longtemps son peuple, s'il ne quittait ses des-

Commentario ad h. 1. in Oper. t. 2, p. 145. Ejus verba ex Ptri Benedicti interpretatione adscnbo quam Heliopolin apc Domus solis urbs est jEgvpli , d:emonum religione et inanium < pellant, niultiplici cultu infamis. Insignes m e slaluie i simulacrorum
:

< i t t
i

crani

proceritalis njolisque

admirand;

singuloe

menac
ordres.

quippe ad sexagnfa cubilos assurgebant. Suberat pedibus solium son basis denorum cubitorum. Supcreminebal capili mitra ex candido mtallo, pondo librarum mille et amplis. Partes omnes ornabant qu figura', et imagines hominum et animalium ,
js tmpors
h'ieroglvnliiei

, pour pmdr leur impit et leur tmoigner leur rel'horreur qu'il avait de toute l'hypocrisie de
,

< i

C'tait

gent'dium numina fuerunt. Adjccti cbaracteies lalinm arcanarum indi,

leurs enneligion apparente, qu'il donnail pouvoir si mis de les humilier, en dtruisant ces monuments permis glorieuv du culte qu'ils lui rendaient. Que s'il a souaussi depuis l'tablissement de l'Eglise, qu'on a

t,ouppnr vent profane et abattu ses autels, *a serviteurs, qui faire clater davantage la foi de ses Divinit, taient eux-mmes des temples vivants de. la ou inviolables toule la cruaut de leurs ennemis, prour punir le relchemci l des fidles par cette p qui fanation extrieure de leurs temples matriels et de les obligeait de pleurer plutt sur eux-mmes, gmir devant lui de la profanation intrieure de leurs curs, dont ils devaient regarder celte autre comme ics temples profanes l punition et l'image. Mais quand ont t brls comme Dieu prdit ici que ceux de pouvoir l'Egypte le devaient tre, c'tait un eill du suprme qu'avait le vrai Dieu sur tontes les fa Babylone divinits, lit lorsqu'il est dit que le roi de c'est-adevait emmener captifs les dier.rc de l'Egypte) enlever leurs idoles d'or et d'argent,le Seigneur
,

sacralam statuam describit 5, cap. 5, p. 228, edit. Boecl. Duorum illorum ingenlim obeliscorum lleliopohtanorum bislcriam narrai Herodotus, 1. 2, cap. 111, eoruo.que mentionem facil Abullda 1. cil. , ad quem

Similem Deo Uerodianus, Hist. 1.


<

ces.

soli

Atqucad conf. mue J. D. Micluc.lis nolavit p. 127, seqq. Statuas nnstru'in quidem locum quod attinet hxc addil
:

illas set)

obeliscos quibus Jeremiie lempore leliodque polis nobHis erat, fractura tri prdixR vales, evenit fracUe sunt , mi jam modo superslite, sed rninos (quam delineatam ddit Nordenius. tab. 39; vers. vid. et Pocockii Descript. Orient., t. 1, p. 37,
,
:

de teuton). Quis autem fracturus sit, aut fregent , eo dissident Jeremias et Slrabo. Jcremias ruinam
illis

Nabuchodonosore miimlur Cambysen


;

lias rui-

dire,

mes

marquait par celte expression figure, que ceux mqu'elles reprsentaient taient Vraiment ses capsur eux. tifs, et qu'il avait un empire souverain surprenante sa 11 exprime encore d'une manire toute-puissance, en dclarant que le prince qu'il allait mander pour dtruire ce royaume, se revtirait des dson pouilles de V Egypte, comme un berger se couvre de manteau; car c'est de mme que s'il avait dit qu'il le facilit inferait avec une promptitude cl avec une croyable, sans que personne pt l'en empcher. Toute l'gard de Nala terre de l'Egypte devait tre donc, buchodonosor , pour l'enrichir, ce qu'est le manteau man un berger pour le couvrir. Et de mme que le nul teau d'un berger est d'ordinaire fort us et de
qu'elle prix, aussi l'Egypte, quelque riche et puissante quelft, devait tre regarde par ce prince comme que chose (le trs-mprisable , tant devenue , par ur. comme ce vieux effet de la justice du Dieu des armes, vtement auquel les cieux mmes, selon l'Ecriture, se(Sacy. ) ront semblables la fin des temps.

nas totalise, dicil Slrabo, Georg. I. 17, cap. 1 edit. Almelov. Yerm Graci yrope S 27, p. 805, Megasthene, Nabu omnes, excepto qui nobis periit, chodonosorein ignorant vix quidquam certi et ex< ploratiante Csium habentes; referre ergo rumor Gambysem potuil, d Nabudiodoliosori ruinas ad qud devictam a Nahu (pie e facilis erratu fuit, chodonosore , aut si nomen quoque demas a Chal< Graci, d;eis, Babyloniis, jEgyptum ignorant scripla habemus. t Tradit quidem Megai quorum ansthenes, qui Selenci Nicatoris temporibus, circa num 280 ante Cdirisium nalum, de rbus lndicis
, ,

teste Josepho, Antiq., 1. 10, cap. 11, 1, Nabclidonosorm, qui forlitndinc et rerum gstarm superavent, glori et magnilndine ipsum Hcrculem ducto in Libyam et lberiam ( id est, Hispainam ) exerscripsit,
citu,

degisse,

eas regones vastsse, et in potestaiein suam rededuciamque inde coloniam Iberorum ad dextram Ponti, inter Euxinuin et Caspium mare colde locsse. Sed banc Ncbucadnezaris expeditionem
,

esse verisimilem scil judicavit Volney in llerherches nouvelles Megasthesur l'histoire ancienne, p. 3, p. 151, seqq. nes vei ille , de quo nonnisi unum aul allerum fra-

qu

cseteri veteres
,

omnes

silent,

parm

gmentum Josepho servatum reliquum habemus,


scriptor fide dignus,
ita snt,

silne

statuas (simulacris deorum su(1) Co.NFRiNGETQUE stinendis, aut saltem in eorum honorera crectas) do(est ) in terra iEcvPT), ut OTffi sous, (additque ), OU.e eam distingut ab aliis locis qui in terra Ghananae Rect Grasili erant, vid. Jos., 19, 22, 58; 21, 1C. cus Alexandrinus hoc loco tos stMouj lUwwoiUws reddidit, juxta Hebraicam appellalionem ejus loci, qui ^Egyptiaco nomine solis vocatur On, Gnes. 41, 45. vid. Arabes Heliopolin fonlenr solis nuncuprunt n. 67, edit. Michael. Arilledce, Descript. yEgyp' Quales statua; ilfje Heliopolilan fuerint, describit Ephrmus Syrus qui ^Egyptum ipse peragraverat
;

equidem quod de Ezechielis in /Egyplum liger in Canone Isagog. p 312


,

constat. Qua; cm de nostro loco idem valerc ai bilror,

omnin baud

valiciuiis scribil Sca:

Qua: ab Ezechiole

dicuntur de iEgvpli desolatione, ita ut in desertum redtgerid sit ('29, 8), hoc Dei misericordi rmisquenisuin fuisse, nequecontigisse certissimum est; admodm neque Niniven delevit, ut per Jonam et Nahumum interminatus erat. Et multa sunt ejus-

modi apud Ezechielem

Jesaam et Jeremiam.

Conf. not. nostr. ad Ezech. 29, 4.

(Rosenmuller.)

CAPUT XLIV.
1.

CHAPITRE XLIV.
Parole adresse par Jrmie tous les Juifs qui Taphhabitaient dans le pays d'Egypte, Magdalo, Phalurs. nis, Memphis, et dans le pays de
1.

Verbum quod factum


et in

est per

Jeremiam ad omnes

in Judicos qui habitabant in terra ^Egypti, habitantes

Magdalo,

Taphnis, et in Memphis, et in terra


:

Phalurcs, dicens
2. Hice dicit

Dominus exerciluum Deus Isral Vos super Jruvidislis omne malum istud quod adduxi et ecce dserta; salem, et super omnes urbes Juda
:
:

2. Voici ce

d'Isral

que dit le Seigneur des armes, Von, avez vu tous les maux que

le
j'ai

Dieu
ait

villes de Juda : venir sur Jrusalem et sur toutes les voyez qu'elles sont aujourd'hui dsertes et San vous

sunt hodi, et non est in eis h&teti

aucun habitant,

583
3. Propter malitiam

IN

JEREMIAM
3.

581
Parce
qu'ils ont irrit

quam
,

fccerunt ut

me
illi,

ad ira,

cundiam provocarent
et patres vestri. 4.

et irent ut sacriflcarent

et

colerent deos alienos, quos nesciebant et

et vos,

colre par les crimes qu'ils ont commis en sacrifiant des dieux trangers, et en adorant ceux qui n'taient connus, ni d'eux, ni de vous, ni de vos pres.

ma

Et misi ad vos omnes servos

meos prophetas,
:

de

iiGCte

consurgens, mittensque et dicens

Nolite

envoy vers vous avec empressement tous serviteurs les prophtes, et je vous ai fait dire par eux Ne commettez point toutes ces abominations
4. J'ai

mes

faccre
odivi.
5.

verbum abominationis hujuscemodi


Et non audierunt

quam

que je dteste
5.

nec inclinaverunt aurem


suis,

suam, ut converlerentur malis


flcarent diis alienis.
G.

et

non

sacri-

ne m'ont point cout ; ils voix pour se corriger de leur mchancet, et ne plus sacrifier aux dieux tranils

Et cependant

n'ont point obi


gers.

ma

Et conflata est indignatio mea et furor meus

et

succensa est in civitatibus Juda, et in plateis Jrusa-

lem

et

vers sunt

in solitudinem et vastitatem se-

ma colre et ma fureur se sont allumes ; ont embras les villes de Juda et les grandes places de Jrusalem, qui ont t changes en cette solitude et en cet abandonneront o on les voit au6. Ainsi

elles

cundm diem banc. 7. Et nunc hc


Isral
:

jourd'hui.
dicit
facilis

'

Dominus exercituum Deus

Quare vos
,

malum grande boc


Jud
,

contra
,

animas vestras

ut intereat ex vobis vir et mulier

parvulus et lactens, de medio


vobis quicquain residuum
8.
:

nec relinquatur

Provocantes

me

in

operibus

sacrificando diis alienis in

manuum vestrarum, terra iEgypti in quam


, ,

7. Et maintenant voici ce que dit le Seigneur des armes le Dieu d'Isral Pourquoi commettez-vous un si grand mal contre vous-mmes pour faire mourir parmi vous, et du milieu de Juda les hommes , les femmes et les petits enfants, et ceux qui sont encore la mamelle pour vous mettre en un tat o il ne reste plus rien de vous,
,
:

ingressi estis ut babitelis ibi


in malediclionem et in
terrae ? 9.

et dispereatis,

et silis

opprobrium cunctis gentibus


mala patrum vestrorum
ejus, et

Numquid

8. Pour irriter ma colre par les uvres de vos mains, en sacrifiant des dieux trangers dans le pays d'Egypte , o vous tes alls tablir votre demeure pour y prir malheureusement et pour tre la maldiction et l'opprobre de toutes les nations de la terre? 9. Avez-vous oubli les crimes de vos pres , les crimes des rois de Juda, les crimes de leurs femmes vos propres crimes et les crimes de vos propres femmes qu'elles ont commis dans le pays de Juda et dans les diffrents quartiers de Jrusalem?
,

obliti estis
,

et
ve-

mala regum Juda


Juda

et

mala uxorum

mala

stra.etmala uxorum vestrarum, qufecerunt


,

in terra

et in regionibus Jrusalem ?

10.

Non

sunt mundati usque ad diem hanc

et

non

timuerunt, et non ambulaverunt in lcge Domini, et in

prceptis meis
tribus vestris.

qu

dedi coram vobis et coram pa-

Ils ne s'en sont point purifis jusqu' ce jour; n'ont point eu ma crainte devant les yeux ; ils n'ont point march dans la loi du Seigneur ni dans les prceptes que je vous avais donns, et vos pres.

10.

ils

il. Ideohsec dicit

Dominus exercituum Deus

Isral
:

Ecce ego ponam faciem


disperdam

meam

in vobis in

malum

et

omnem Judam.
,

armes,
qui posuerunt fa,

11. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur des le Dieu d'Isral Je ne vous regarderai plus
:

12. Et assuniam reliquias Judae

l'avenir que pour rpandre des perdrai tout Juda.

maux

sur vous

je

cis suas ut ingrederentur terrain ^Egypli

et habiui-

rent

ibi

et

consumenlur omnes

in

terra

.ADgypli

cadent

in

gladio et in fam, et

consumentur

minimo

usque ad
el

maximum
in

in gladio et in

fam morienlur,

erunt

in

jusjurandum, et in miraculum, et in male-

diclionem, et

opprobrium.
terrai iEgypli,

13

Et visitabo super babilatorcs

12. Je prendrai les restes de ce peuple, qui se sont opinitres vouloir venir dans l'Egypte pour y habiter; et ils priront tous en Egypte; ils mourront par l'pe et par la famine; ils seront consums, depuis le plus petit jusqu'au plus grand ; ils mourront par l'pe et par la famine ; et ilsileviendront l'objet de l'excration, de l'tonnement, de la maldiction et des insultes des hommes; 13. Et je visilerai les habilants d'Egypte
visit

sicut visilavi super Jrusalem, in gladio, et

fam, et

comme j'ai
famine et

pesie. 14. Et

ceux de Jrusalem
peste
;

par l'pe

par

la

par

la

non

crit qui effugiat, et sit

residuus de

reli-

qniis Jud;corum, qui

vadunt Ut pcregrinentur
terram Juda, ad

in terra
ipsi
ibi
:

yEgypli

et rcvcrlanUir in

quam

14. Et, de tout ce reste de Juifs qui sont venus en Egypte pour y demeurer, il n'y aura personne qui retourne au pays de Juda , vers lequel ils tiennent sans

levant animas suas ut rcverlanlur, et habitent

cesse leur

me

non revertenlur
13.
tes

nisi qui fugerinl.


viri, scicn,

Respondcrunt autem Jercmi omnes


sacriflcarent uxores

de en
et

s'y tablir
petit

leve par le dsir d'y retourner et de nouveau, sinon ceux qui chapperont

nombre.

quod

corum
in terra

diis alienis

univers* mulieres, quarum stabat multitudo grandis,


et

15. Alors tous ces hommes sachant que leurs femmes sacrifiaient aux dieux trangers, et toutes les femmes qui taient l en grand nombre et tout le

omnis populus babilanlium


:

iEgypti in Plia-

peupl qui demeurait en Egypte en Phalurcs, rpondirent Jrniic


:

turcs, dicentes 16.

Sermonem qucui

locutus es ad nos in nomine


te
:

Domini, non audieinus ex


17.

Nous ne recevrons point de votre bouche paroles que vous nous dites au nom du Seigneur ;
16.

les

Sed faeienles faciemus omne verbum quod

17. Mais

mus

excuterons

les

vux que nous avons

385

COMMENTARIUM. CAP. XL1V.


sicut fecimus

38G

egredietur de ore nostro, ut sacrificemus reginne cli,


et libemus ei libamina
,

nos
,

et patres

nostri

reges nostri

et principes noslri
:

in

urbibus

Juda

et in plateis

Jrusalem

et saturati

sumus pani-

bus, etben nobis crat,


18.

malumque non vidimus. Ex eo autem tempore, quo cessavimus sacrifi,

prononcs par notre bouche, en sacrifiant la reine du ciel et en lui offrant des oblations , comme nous avons fait, nous et nos pres, nos rois et nos princes, dans les villes de Juda, dans les places de Jrusalem car alors nous avons eu tout en abondance, nous avons t heureux, et nous n'avons souffert aucun
:

mal.
18. Mais depuis
sacrifier la reine
,

le

eare reginae cli

et libare ei

libamina

indigernus

du

ciel et

temps o nous avons cess de de lui prsenter nos of-

omnibus,
19.

et gladio et
si

lame consumpti sumus.


,

Quod

nos sacrificamus reginsc cli


:

et libaei

frandes nous avons t duils la dernire indigence, et nous avons t consums par l'pe et par la famine.
9. Que si nous sacrifions la reine du ciel et si nous lui faisons des oblations , est-ce sans le consentement de nos maris que nous faisons des gteaux pour l'honorer et pour lui prsenter nos oblations ?
,

mus

ei

libamina numquid sine viris nostris fecimus

adcolendum eam.et libandum ei libamina? 20. Et dixit Jcremias ad omnem populum adversm viros, et adversm mulieres, et adversm univcrplacentas,
,

sam pleLem, qui responderant ei verbum, dicens 21. Numquid non sacrificium, quod sacrificstis,
:

in

20. Jrmie rpondit tout le peuple aux hommes, aux femmes, et toute l'assemble qui lui avait
,

fait cette

rponse, et leur dit


s'est-il

civitatibus Juda

et in plateis

Jrusalem

vos et pa-

tres veslri, reges vestri, et principes veslri, et lus terrai,

popu-

horum recordatus

est

Dominus,

et asccndit

super cor ejus?


22. Et non poterat

pas souvenu des sacrique vous avez offerts dans les villes de Juda et dans les places de Jrusalem , vous et vos pres vos rois et vos princes, et tout le peuple? et son cur
21.
fices
,

Le Seigneur ne

n'en a-l-il pas t touch?

Dominus
,

ultra porlare propter

maliliam sludiorum vestrorum


tiones quas fecistis
:

et propter

abominain de,

et facta est terra veslra


,

solationem

et in

stuporem

et

in

maledictum

22. Et le Seigneur ne pouvait plus supporter votre malice et vos inclinations corrompues, cause des abominations que vous avez commises et c'est pour cela que votre terre a t rduite dans la dsolation
;

qud non

sit

habitator sieut est dies hc.

23. Propterea
verilis

quod
et

sacrificaveritis idolis, et pecca-

devenue l'tonl'excration de ceux qui la voient, sans qu'il y ait plus personne qui y demeure.
elle est aujourd'hui, et qu'elle est

nement

et

Domino

non

audieritis

vocem Domini,
mala hc

et

in lege. et in

prceplis et in testimoniis ejus non amidcirc eve^erunt vobis


,

bulaveritis
est dies

sicut

hxc.

24. Dixit autem Jeremias ad

omnem populum
:

et

23. Tous ces maux qui vous affligent aujourd'hui vous sont arrivs parce que vous avez sacrifi aux idoles, que vous avez pch contre le Seigneur, que vous n'avez point cout sa voix, et que vous n'avez point march dans sa loi, dans ses prceptes et dans ses ordonnances. 21. Jrmie dit encore tout le peuple et toutes femmes : Ecoutez la parole du Seigneur, peuple de Juda, vous tous qui tes en Egypte :
les

ad universas mulieres

Audite verbum Domini, orn-

ais Juda, qui estis in terra jEgypti

25. Hscc inquit Dominus exercituum Deus Isral


dicens
:

Vos

et

uxores veslrcc

locuti estis ore ve:

stro, et

manibus

vestris impleslis, dicentes

Facia-

mus

vota nostra, qua? vovimus, ut sacrificemus re,

gin cli

et

libemus

ei

libamina. Impleslis vota

25. Voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu Vous avez parl, vous et vos femmes, et vos mains ont accompli les paroles de votre bouche. Rendons, avez-vous dit, les vux que nous avons faits; sacrifions la reine du ciel, et prsentons-lui nos offrandes. Vous avez accompli vos vux , et ils
d'Isral
:

vestra, et o)kre perpctrstis ea.

ont t suivis de vos uvres.


26. C'est pourquoi coutez la parole du Seigneur, peuple de Juda, vous tous qui habitez dans l'Egypte dit le Seigneur, que J'ai jur par mon grand nom mon nom ne sera plus nomm l'avenir par la bouche d'aucun homme juif dans tout le pays d'Egypte, et qu'ils ne diront plus Vive le Seigneur Dieu
: , : !

verbum Domini, omnis Juda, qui liabitalis in terra ^Egypti Ecce ego juravi in nomine magno meo, ait Dominus quia nequaqum ultra vocabilur nomen meum ex ore omnis viri Judou, dicenlis Vivit Dominus Deus, in omni terra iEgypli. 27. Ecce ego vigilabo super eos in malum et non in bonum et consumentur oniues viri Juda, qui sunt
26. Ide audite
:
: :

in terra jEgypli, gladio et

fam, donec penits con-

27. Je veillerai sur eux , non pour leur bonheur, mais pour leur malheur ; et tous les hommes de Juda qui sont en Egypte priront par l'pe et par la famine, jusqu' ce qu'ils soient entirement extermins. 28. Il n'y en aura qu'un petit nombre qui retourneront du pays d'Egypte dans le pays de Juda, savoir ceux qui auront fui l'pe et tout ce qui reste d'hommes de Juda, qui se sont retirs en Egypte pour y demeurer, sauront par exprience de qui la parole sera accomplie, de la mienne, ou de la leur.
;

sumanlur.
28. Et qui fugerint gladium
,

revertenlur de terra
:

jEgypli
reliquiae

in

terram Juda

viri

pauci

et scient

omnes

Juda ingredienlium terrain ^Egypti, ut habi-

tent ibi, cujus

sermo complealur, meus, an illorum.


in loco isto

29. Et hoc vobis signum, ait Dominus, quod visi-

tem ego super vos

ut sciatis quia ver

complcbunlur sermonesmei contra vos


30.

in malum. Dominus Ecce ego tradam Pharaonem Ephree regem ^Egypti in manu inimicorum ejus,

29. Et voici le signe que je vous donne, dit le Seigneur, pour vous assurer que je vous punirai en ce lieu, afin qj; vous sachiez que les maux que je vous ai prdits, arriveront vritablement.

Hxc

dicit

et in

manu

quscrenlium animam
in

illius

sicut tradidi

Sedeciam regem Juda

manu Nabuchodonosor
animam

rgis

Babybnis

inimici sui, et quoerentis

ejus.

Seigneur: Je vais livrer d'Egypte, entre les mains de ses ennemis, entre les mains de ceux qui cherchent lui ler la vie comme j';ii livr Sdcias , roi de Juda, entre les mains de Nabuchodonosor, roi de Baby'onc, son ennemi, qui cherchait lui ter la vie.

30. Voici ce que dit le


roi

Pharaon Ephre,
,


387
IN JE REMI AM

388

TRANSLAT10 EX HEBR^EO.
I.

Verbum quod

fuit

ad rmeiahu ad omnes Iehudseos, qui habitabant


,

Noph et in terra Pathros dicendo 2. Sic dixit Dominus exercituum Deus Isral Vos vidislis omnc malum quod adduxi super Icrusalem et super omnes urbes Iehudab et ecce nec est in eis habitator 3. Propler nialiliam eorum, quarn fecerunt, irasci me ips.-e sunt dcsolalx liodi,
Migdol, et

m
:

Thacbpanches

et in

in terra jEgypii, qui babitabant in

faciendo eundo, suffiendo

colendo deos

alieno.s

quos nesciebant
et

ipsi

vos, et paires vestri.


:

4.

Etmisi ad

vos omnes servos meos, prophetas


nalionis bujus, quarn odi.

man surgendo

miltendo

dicendo

Ne

quieso

faciatis

verbum abomicivitatibus

5.

Et non obtemperaverunt, nec inclinaverunt aurem suam ul converlerentur

malili sua

ut

non

suffirent diis alienis.

6.

Et effusa est

ira

mea

et furor

Iehudab

et in plateis Ierusalem;

et fucrunt in soliludinem et vastitatem Isral


,
:

meus et succensa est in secundm diem banc.


,

7.

Nunc

igitur sic dixit

Dominus exercituum Deus

Quare

facilis

malum grande
vestrarum

contra animas veslras


,

ad exci-

dere faciendum ex vobis virum et mulierem


vobis rsidu m
:

parvulum

et laclentem

de medio Ielmdah
,

ut non remaneat

8.

Ut

irasci faciatis

me
ibi
:

in operibus

manuum

suffiendo diis alienis in terra

iEgypti ad quarn ingredimini ut habitetis


in cunctis gentibus terra;?
ei

ut exlerminclis vobis, et sitis in maledictionem et in opprobrium

9.

Num

oblili estis

malorum uxorum

ejus, et

malorum vestrorum,
allriti

et

malorum patrum vestrorum malorum uxorum vestrarum,


,
:

et

malorum Regum Iehudab,


in lege

quie fecerunt in terra Iehudab,

et in plateis

Ierusalem?

10. Non sunt


faciein

usqsiead diem banc

et

non linmenint, nec ambulaverunt

nic.et

iu

pneccpiismcis
:

qu dedi coram

vobis et corampatribusvestris.
in vobis in

11. Ide sic dixit

Dominus excreiltium
Iehudab.

Deus

Isral

Ecce ego ponq

meam
:

malum

et

ad exterminandum

omnem
,

12. Et
ibi
:

tollam residuos Ielmdah, qui posuerunt facis suas ut ingrederentur terram jEgypli

ad babilandum

et

consuiuenlur omnes

in

terra vEgypti

cadent gladio
,

fam morientur

et erunt in

jusjurandum

et in

fam consumentur parvo usque ad magnum, gladio et stuporeu, et in maledictionem et iu opprobrium. 13. Et
:

visitabo habitantes in terra yEgypli,


erit evasor, et

qucmadmodm

visilavi

Ierusalem gladio, et fam, et peste.


ibi

14.
:

Et non

superstes residuo Iehudab, qui ingrediuntur ad peregrinandum

in terra iEgypti

ad rever:

tendum

in

terrain Iehudab, ad quarn ipsi levant

animam suam

ut revertanlur, ad babilandum ibi

rcvcrleutur nisi evasores.

quia non

15. Et responderunt ipsi Irmeialm

omnes

viri

qui sciebant quod suffirent uxorcs


in lerr
libi
:

eorum
^Egypli

diis alienis
iii

et universa) mulieres qitc slabant

etu magno,

et

omnis populus qui habitabal

Pathros, dicendo

16. In verbo, quod locutus es ad nos


est
,

in

nomine Domini, non paremus


Stella;

17. Sed faciendo faciemus omnc verbum quod egressum


ei libamiiia, sicut

de ore nostro, suffiendo


et principes nostri in

cli

et libando

fecimus nos,

el patres nostri,

reges nostri

urbibus Iehudab, el in pla-

teis

Ierusalem

et saluruli sunius
suffire slcll.^ cuili
si

pane
,

et fuinius jucundi et

malum non
:

vidimus.

18. Et ex eo tempre,
et

quo cessavimus
sunius.

el libarc ei libamina,,

caruimus omnibus, gladinque,


ei

fam consumpli
populum, ad
suflils,

49.

E(

nos sufiimus

stell.e

cli, et libanais
ei

libamina

numquid
dixit

placentas ad helilicandum eau}, et ad iibanduni


Viros, et ad mulieres et ad

libamina?

20. Et

sine viris nostris fecimus ei

rmeiahu ad
:

omnem

omnem populum

qui rc poiulehant ei vcrhuin, diccnoV)


,

21. Nonne

qnem
veslri

sul'livistis in
,

civitatibus lehudah, et in plaleU Ierusalem vos et patres vestri

Regos

vestri, el principes

et

populus terrse, recordatus est Dominus, el ascendit super cor ejus?

22.

Et non potuit Dominus


fuil terra veslra in

ultra ferre propler nialiliam operuni

veslrorum

propler ahominalioiics, quas feeistis: et


,

dcsohilionem, et instuporem, et

in mak'dictioiicin

ul non

sil

habitator,

secundm diem banc.

23. Pro 2i.

pterea qud suffiveritts et peccaverilis Domino, et non parueritis voci Domini, et in lege ejus, et in praceptis
ejus
,

et in testimonii; ejus

non amluilaveriiis
et

ideirc evenit vobis


:

malum

lioc

seeundm diem banc.


Ves,

Dixit atiteni rmeiahu ad

omnem populum,
:

ad universas mulieres
,

qui estis in terra ^Egypii

25. Sic
manibus

Audite verbum Domini, omnis Iehudab,


:

dixit

Dominus exercituum
:

l'eus Isral

dicendo

et uxores vestroe
,

locutie estis ore vestro, et

vestris implestis, dicendo

Faciendo faciemus vota nostra


,

(prie

vovimus,

ul suffiamus stellsR cli

et

libemusci libamina; confirmando conftmstis vola vestra


lcl.udab
,

vestra.

20.

et faciendo feeistis vota


:

Ide audite
dixit
)

verbum Domini, omnis


si erit

qui habitatis in terra ^Egypli


in

Ecce juravi

in

nomine
:

mco magno,

Dominus,
omni
Iehudab

ultra

nomen meuni invocatum


feslino
,

ore omnis
in

viri

lehuda'i, (dicentis
et

Dominus Deus

in

terra ./Egypti.
,

27. Ecce ego


in

Yivit

snpereos
l'aine

malum

non

in

bonuin

el

sumentur omnes

viri

qui sunt in terra yEgypti

gladio, et
viri

donec consumant.
:

28.

con-

El eva-

sores gladii, revertenlur terra

^ypli

terram lehudah

pauci

nnmero

scicnlquc

omnes

residui Ielm-

dah qui ingrediuntur terram yEgypti,ad peregrinandum


29. Et hoc vobis signum (ait

ibi,

verbum cujus
:

stabilialur, mei,

an ipsorum.
confir-

Dominus)
in

quod visilem vos

in loco isto

ut seiatis

mabuntur verba mea super vos


lehudah

malum.
in

50.

qud confirniando

Sic dixit

Dominus

Ecce egotrado Paroh Chopbra regem


:

iEgypli in manuni inimicorum ejus, el


in

nianum qu:ereu(ium animam ejus

sicut tradidi Sidciiabu regein


ejus.

manuni Nebuchadresar

rgis Babel inimici sui, et quserentis

animam

COMMENTARIUM.
Vers
!

In Migdol.

Urbs est^Egypii Pelusio

di-

111

slans 1200 oassibus. Menochius ex Adrichomio. Vid.

389
ellarium, lom. 2,
p.

COMMENTARTUM. CAP. XL1V.


804
et seq.

390

Norn.

(1). Yid.

ut propter vos excindantur vobis viri vestri acfmince, eie.

Isail9, 15, et Ezcch. 30, 13 (2).


"Vers. 4.

Vers.
liane

Verbum abominationis hujus,


vel,

rem

irritelh.

8. Ut irasci, etc., vel, Propterea qabd me Ut extermimetis vobis ut excidatis vobis


,

aboniinandam.
Vers.
rent.
5.

sub. viros ac mulieres, et sitis, etc., ut versu prxce-

Ut non suffirent,

non ultra

offer-

denli.

Ad verbum

ver

ad exlerminandum. Quidam

(Pagninus) in terli person,wf exterminare facial vos,


6.

Vers.

Effusa

est, supra 42, 18. Secundum


in perni-

sub. Deus.

dieu HAKC (3). Yid. sup. 25, 18.

Vers. 9.

Malorum Pono,

scelerum. Ejus

id est, cu-

Vers.

7.

Contra animas vestras, idest,

jusque eorum.

ciem vestram. Ad excidere faciendum

(4), etc., vel, iia

Vers. 10.
eos, aut vos.

Attriti,

bumiliati, vel, non pnituit

Dedi coram vobis, proposui vobis.


vel, ponani, id est,

Taphnis, et in (1) Habitantes in Macdalo, et in Memphis, et in terra Piiatuues. Suprcmum inler Jeremix vaticinia, aux supersunt, diu postca quant Jupronontialum. Qux capitidsei m igyptm vnre bus consequentibus, usque ad libri finena prxdicta le,

Vers. 11.

non aspiciam

vos ultra benigno vultu, sed maligno. (Vid. supra.,


39, 12.)

gunlur, mullo boc vetusliora sunt. Dei nomine Jeremias ad Jud.cos, in nobilissimis jEgypli urbibus moraines, mulitur, ut pertinacein mofum animum in ciiltuminiiniini argut. Ulrm ipse urbes singulas peragraverit, incertain est; cm salis fucrit, ut discipulis aliqueui cuni
lillcris.

Vers. 12.

Posuerunt,
etc.
;

etc., supra, 42, 15.

Con-

sumentur,

Subaudiendum
id est, in

id

est

hoc modo,
etc. In

consumentur omnes

terr

Mggpli,

jusjurandum, supra 42, 11.

initieret.

Vers.

14. Elevant animam

suam, etc. (Vid. sup.,

Magdalum sonat

turrim.

Magdol apud Moyseni

le-

22, 27.) Evasores. (Vid. inla, hic 28.)

gilur, regione Bcel-seplwn, circa vadum lsraelitaruin in Erytltrxo : dubia lanien est loeus, utrm e turri seu Magdalo, hujus loci Magdalum significeiur ;

Vers. 15.

Coetu magno
,

vel clus

magnus. Per

anpositionem dictum.
Vers. 10.

alterum enim

passuum

in ^Egypio inferiore jacebat, 12 niillibus Pelusio, leste Itinerario Antonini. .Irrcmias de-iEgypti pernicie agens, Magdali, ceu nobilis in e regione urbs, meminil Annuntiate ASgyplo, et audi:

In verbo

etc.

ad verbum
,

res quant
illi

locutus es nobis in nomine


tibi, id est, in

Domini
q. d.

non parebimus
In re

gratiam tuam,

quam

locutus
aut, rei

Magdulo, etc. Ta;>hms. De bac salis capite superiori, vers. G. Mempiiis, apud profanes nolissinia; regia jEgypti urbs, et in sui nominis Nomo princeps. Supra Deliam jacet, nonnihil Nilo distans, ad ri pain occidenlaleni. Circa Menipliim pyramides celeberrim visebantur; quaium vestigia dirut etiam urbe, adluic supersunt. Phatcres, regio hujus nominis in iEgyplo eujus nomen ab urbe, de qu hic Jercmias. Non magnoper clbres aui urbs ipsa aut Nomu* fure at in superiori /Egyplo, uti credilur, continebantur. Terra Filatures apud Kzchielem eliam legitur; cujus ruinam ac deinde resiauraiionem ipse pra-dicit. lu e regione Plielrusim, posieri Mizraiiu , dequibusMoyse} sedes (Calmet. ) habebant. Super Jrusalem, eic. Et meam, et (2) Vers. 2. sanctam, urb'em slull ergo putatis vos lutos fore in ^Egypto, terra quani Deus abominatur. Vers. 3. Ut me, etc. Novit Deus quni propensi ideirc vetuil illos e erant Juduci ad idololatriam ire, ubi perversoseuitusdiscerent, etc. Verto, ut Went,

tum

facile in

es nobis in

nomine Domini, non parebimus tibi,

quam
illi

locutus es nobis

nomine Domini, non parebimus


verbum
d.,

in

tuam gratiam.

Vers. 17.

Omne

id

est

omne

votiwn

quod voverimus.q.

quotiescumque voverimus,

nos thura incensuros. (Vid. hic 25, et Deut. 23, 23.)

Stella
||

coeli, vel regimv cli, id est, soli. (Vid. supra


Is.

7,

18, el

G5, 11.) Sol

tend primas

inter sidra

(onde mr' t-ox>


|j
I!

Stella caii hic dicitur); el ita vertit

Cbald. paraph. Sed nec ahsiirdum videri dbet, qud


hic per reginam cli sol intelligalur
:

nam

TD'ttf,

quod

solem sigailicat, est fendu, gen.


il- l)i'.,

il.

braic.
I ai.

Jucundi.
05, 14.)

boni, idest, hilares el leti.

(Vid.
(1).

Alii, feliecs interpretantur.

Vidimus

(V. Ps. 71,

vel proficiscerentur (?4 projickci, hic est, erratioo cursu se faligare, el opponitur t\3 matire sub legis

doclrin; vel
et

acluosum

et

sujfiium, etc.

signilical nimis sedulm perversum studium ) ad offerendum Unam idololalrix speciem lue punit pro
proficisci iiie
:

Deus tantoper Jehudis ne ingrederentur iEgyptum, non obaliatn cansam quni ne (ieient socii peccaloid quod illis iliieo aecidil. Facli sunt rutu yEgypti enim slalmi idololilra', relinquenles Dei veri cullum. Alii hoc permittebant uxoribus suis. Videtur autem esse (iliimus actus Jeremiae ad popufowi Judaicum,
:

loto gnre.
(5)
facta et

(Calvinus.)

indignatio mea, id est, liqueelfusa. Metapnora sumpta ex inetallis quae fundunlur, utcxplicavimus cap. &% 18. Et in plateis Jrusalem, id est, in medi Jrusalem, cum de aliqu urbe in visceribus Jrusalem. Hebnei loquuntur, soient diccre, in plateis, pro, in rnedio urbis, quia platece in inedio urbis esse soient; sicut cm loquuntur de hominc , dicunt yjj. in corde, pro, in medio, quia cor in inedio hominis est ut Isai. 15, 3 : In plateis ejus omnis utulatns, id est, in medio ejus; et cap. 59, 14 Quia corruit plale veritas, id est, subtaia est omnis verilas de medio ejus. Secundum diem hanc, id est, ut hodierno die videre lieet, am, ul nunc se rcs habet, aut, usque ad hodiernum diem. Hcbraismus, ut supra, c. 11,5, etc. 25, 18, et c. 32, 20.
, :
:

Et conflata est magno impetu

lapidibus obrulus est. Proposuil prophela notum, domislicum et insigne, excidium videlicetpatihe: idque traclat diligenter rcvocansadhuc non exstincios cinercs urbis Ji rusalem in mdium, quia non cessabanl adhuc ca agere ob
post
exenijiluiu receus,

qnem

quac talia

passi fueeant.

Discamus hoc

loco.

quam

sit

periculnsum consuetiidinem babere


sine ticatiieibus et fascinatioue
(1)

cum

impiis, undc

non

reditur.

(Munslerus.)

Sed facientesfaciemus ut sacrificemijs regin^;


,

oeli

et libemus

ei

libamina

etc.

Quairuiil inter-

pfts, quse intelligatorregina cli? Hieron. vel lunam Lnlalligendam pjrtat, vel miiitiam cli scriheus in 7,
,

cap. Jrie;
,

Maldonatus.

(4,/UUARE FACITIS MALUM

HOC GRANDS?

Pl'ollibllit

Lmu;.us lunam intellgit. Sunl qui Ju(ju;c apud elbnicos vocatur mater alii eam dorum, id est, Opem , accipiunt. Vocabuhim Henunc reginam, nunc opus, seu machinant significat.Unde quidam verlcrunt m#c/unam co?/>,id est, uoiversum stellarum ordinem, et velut exercitum.
i:,;.
,
.

591
20.) (1).

irs

jeremiam
Vers. 27.

392

Festino

Vers. 19.
nos
sub.

Suffimus niTpOad vcrbum,


ibi

(1)

vel, vigilo super, etc.

sufflentes
,

Hebraismus
Vers. 28.

apparo mala et calamitatcs contra eos

fcmin (quarum

magna

copia

sup.

non bona. (Vid. supra,

hc 15). Sine viris nostris, id est, ignorantibus viris


nostris.

1, 11.)
,

Evasores gladii. Hebraismus


:

qui

Ad l^tificandum eam

(2), etc., vel, ut gratvmi

effugerint gladium

quibus gladius pepercerit. Viri

Mi

faceremus, simul ut coleremus eam.

Vers. 21.

paici. (Vid. Dent. 4, 27, et Isai. 21, 17.) Stabiliatur,

puiatis talium

Vers. 22.

Vers. 23. Pr^ceptis Vers. 25. Faciendo faciemus


,

Et ascendit sub. suffitus, q. d., an suffituum Dominum non recordari? Ut non etc., vel, eo qud nemo, etc.
,

adverbumsfatit,

id est, verificabilur

meusne sermo,
,

quo prdico
Vers. 29.

illisj

calamitatem,

an illorum

quo

sibi

iniquitatem permitlunt.

statutis.
,

Evenit

aecidit.

Visitem. Visitaturus sum. Confirmando


,

cum

sedulitate
invitis,

confirmabitur

ad vcrbum, stando stabunt,

id

est,

ndimplebimus. vel, certissim faciemus, vel

rever adimplcbuntur

omnibus. (Vid. supra, Jer.


Vers. 26.
si

5, 11.)
:

Vers. 50.

que

proedixi vobis adversa.

CiioruRA.

Cognomcn

est Pharaonis,

Si erit ultra, etc., q. d.

Dispeream

quem quidam
doeus

existimant alium fuisse Nechao. Chalinterpretatur

posthc permisero ut quisquam Judis juret per


./Egypti
:

paraph.

conlrilum
;

it

fractum.

nomen meum in tot regione mine meo indigni (et id ne


omnes. Grot.).

sunt enim no,

(Apriem
fuisse

fuisse conjicit fiaimet


1.

quippe

quem

constat
solio

ultra fit

abolebo eos

ex Herodoto,

2,
;

c.

ICI

et scq.,

ab Amasi

detuibatum

prxlerqum quod fidem faciunt,


Nabuchodonosore
,

sive Ezecb. 29, et seq. .-Egyplum

Hebraic docti , qui retinent regin significalionem , et per reginam cli intelligunt solcm,idque, ut videtur, aptissim. Una ratio est, quia sol long prstat lunac, ideque principatus soli crat tribuendus. Deinde sol Hebr. est feminini generis, idcque potis regina qum rex appellatur. Tertio quia sol in vEgyplo, ubi id temporis erant Judi, erat in summ veneralione. Unde etiam civitatem ex cjus Domine dificalam babebat, quae vocatur li-noX^, id est, civilas solis. Denique quia si luna diceretur regina cli mullo magis consentancum fuit solem dici regem cli, et ut talem venerari. Intrim quidam etiam reginam cli intelligunt forlunnm,de quo vide, Genialiuin si placet, Alexandrum ab Alexandro Iib. 1 dierum. Sed inprimis historia hujus capitis docet nos qum sit periculosum versari aut commorari in socielate malorum pr.eserlim hreticorum. Vidcmus enim Judoeos vix ingressos terram jEgypli quin statim ad idola illius terne conversi fuerinl. Doclrina buic le: npori vald opporluna; quando videmus lam multos Catholicos alioqui , quasi seenros in medio h;erclicoruin babilarc; quorum quolidiasi consuetudine, commerciis, et colloquis fieri vix potest, quin sscpcmimer maculaj contraliantur , et inquinetur eorum conscientia. Habita vil quidem Abrabam inter Chananaios, et Loth in Sodomis, sed quis se cis comparct? (Estius.)
, , ;
,

Sunt rursm

acerrimo bcllo fuisse petitam


10, 11, ejus

sive Joscphus

Antiq.

regem annis quinque post eversam Jero-

Favet etiam

solymam regno et vil ab codera fuisse privalum. nominum similitudo. Vid. supra, 37, 5,

etinfr, 47, 1.)

Ex... quo cessavimus.cIc. Calami(1) Vers. 18. tates Deo imputant, et mutat;e religioni. Sic inilio
Evangclii si qua calamitas acciderat culpa in Chri(Calvinus.) stum conjiciebaiur.
,
,

Syrus interpres buic versui, explanalionis causa, El responderunt omnes muliercsIkcc veiba pnemisit
(2)
:

ac dixerunt.
<

Masculinum su (pentes ponitur pro feminino, quia quod muliercs speciatim dixerunt id, compendii causa in sermonc totius cts refer
,

G, B. Michaelis. Conf. vers. 15, ubi illae roulicres ctus magnus vocaniur. Num sine maritis nostris? id est, nesciis et invitis ipsis? Ita Isai. 36, 20 invilo Jova ascendi in terram liane? Faleiilur muliercs, se regin cli sacra facerc, sed conseil maritis suis, qui sciant, ben hoc ficri ; conf. vers. 15. In

tur.

Num

explicand voce Lehaatsibah, ad libandum, dissentiunt interprtes. Mibi quidem simplicissimum videtur leautsibah, formando, scilicet, ejpngendo eam, sciliect reginam cli,lunaminterpretari.Solebantvidelicetlibaefligiem cjus numinis referre, cui consecrata erant. lia Gra> coiuui lun erant placenta latae et cornulaj, ad speciein luiuc primm apparentis efformala; , qu lunre de;eet Diana? ofierebantur; vid. Lackemacheri, Aniiq. Gnec p. 3, cap. 1, 13, et Pollen, Archxol. Grce, t. 1 , p. 515, vers, leulon. Simililer Jarchi exponit typos expressos ad similitudinem idoli. (Rosenmullcr.) (1) JURAVI (juro) IN N0M1NE MEO MAGNO id CSt , pCr nomen meum magnum , puta per immensam meam majestatem; alii, per nomen meum proprium, quod est Jehova. Quia nequaquam ultra vocabitur; qud non permittam , ut (|uisquam ex Judis in ^gypto juret per nomen meum, quia occidam eos, vel captivos ducam in Dabylonem , paucis exceptis, qui rfugient in Judam ; prorss enim indigni sunl qui ore impuro nominenl nomen nieuin sanctum, q. d. : Nolo illud ab iis nominari et pollui. Ita Lyran., Hugo, Dionys., Castrius, et alii passim. Apposil Sanchez Non putabant inquit, neque cu;iiebant Juda'i apud exteros/gyptioslongani moram tiabcie, sed idagebant, ut, quando meliorcm slaliun babere Videretur res Judaica, in patriam redirent, ubi sicut parentes olim, sic ipsi verum cotrent Deuin, et per cjus nomen sancl et lgitime de more juraient. Id ergo nogai Deus, edicitqne fore, t neque in patriam redeant neque religionem iniqum rptant qnam impie prodiderunt, sed in ^gypio Ghalda-is confiNequaciantur. Verba ergo textus sic ordinal, q. d. qum nomen meum vocabit ,jurabitque per me vir Judaws, quicsl in tot len /Eg\pli. (Gorn. Lap.)
, ,
:

CAPUT XLV.
1.

CHAPITRE XLV.
li-

Yerbum quod

locutus est Jeremias propbeta ad

Baruch filium

Nerlse,
,

cm

scripsisset verba hee in


filii

bro ex orc Jeremi


rgis Juda, dicens
2.
3.
:

anno quarto Joakim

Josi

Parole que le prophte Jrmie dit Baruch, fils dcNrias, lorsqu'il eut crit dans un livre ces paroles que Jrmie lui dictait, la quatrime anne de Joakim, fils de Josias, roi de Juda Jrmie lui dit:
1.
:

2. Voici ce que
te,

le

Seigneur Dieu d'Isral vous

dit

llc dicit Dominns Dcus Isral ad


Dixisli
:

Baruch

vous, 3.

Baruch

Voc miscro inihi,

quoniam

addidit l>o

Vous avez

dit

Hlas, que je suis malheureux

3SS
minus dolorem dolori meo laboravi et pequiem non inveni.
:

COMMENTARIUM. CAP. XLV.


in

gemitu raeo

Le Seigneur m'a ajout douleur sur douleur;


suis lass force

je

ma

de gmir, et

je

ne puis Iroiner de
:

4. flsec dicit

Dominus

Sic dices
:

ad eum

Eoce
ego

quos dificavi, ego destruo et quoe cycIIo, et universam terram hanc.


5.

planlffrf,

repos. 4. Voici ce que vous lui direz , dit le Seigneur Je vais dtruire ceux que j'ai difis , je vais arracher ceux que j ai plants, et je perdrai toute cette terre.
5. Et aprs cela, c&rcherez-vous pour vous-mme quelque chose de grand? N'en cherchez point; car j'accablerai de maux tous les hommes, dit le Seigneur el en mme temps je vous conserverai la vie, el je vous sauverai, en quelque lieu que vous vous retiriez.
;

El

tu

quseris tibi grandia ? noli quserert

quia
ait
,

ecce ego adducam

Dominus
omnibus

et dabo

malum super omnem carnem, tibi animam tuam in salutem

in

locis,

ad qusecumque perrexeris.

TRANSLATIO EX HEBR.EO.
i.

Verbum quod
ad
le,

locutus est Irmeiahu propbeta ad Baruch filium Neriiab,


filii

cm
:

scripsisset verba

hc

in libro

ex ore Irmeiahu, anno quarto Iehoiacim


Isral

Iosiiahu rgis lehudali, dicendo

2. Sic dixil

Dominus Deus

Baruch

3. Dixisti

Vse nunc mihi, quoniam addit Dominus trisliliam super dolorem

moum

4. Sic dices ad eum Sic dixit Dominus Ecce quos aedifilaboravi in gemitu meo, et requiem non inveni. 5. Et lu quseris libi grandia? ne universam terrain ipsam. cavi ego destruo et quos plantavi evello, el omnem carnem , dixit Dominus et dabo tibi animam tuam in quseras : quia ecce ego adducam malum super
:

prdani

omnibus locis, ad quse perrexeris.

COMMENTARIUM.
Vers.
pbetia

1.

Verbum quod locutus est


Ordo
,

id est,

Pro-

gatus

sum

flendo

flevi

ad lassitudinein usque. (Vid.

quam

prophelavit.

historise

non servatur;

Ps. 6, 7.)

nam

octodecim annis antequm quarto urbs caperetur, praedicla fure, anno videlicet
quse hic narranlur

Vers. 4.

Quos dificavi

(1), etc., q.

d.,partimocci-

denlur, partimexultabunt; nanidomusuontransfcruntur utarbores. (Vid. supra, l,ll,q.d. rcni

Joacim qui undecim annis regnavit. Nam si undecim Joacim, annis regni Sedecise adjeceris septem ex annis
constitues

tolnmhoc
,

regnum malis
grandia
,

me

immissis exerccatnr
et

lu

solus

octodecim.

Ad Baruch

vel

de Baruch.

id est,

quielem raram
tibi

exquisitam qu;cras?

(Absolutis prophetiis ad
libus
,

regem ac populum pertinen,

Meuochius. ) Tu ergo quseres


prophtie,
lia

grandia ? id est, donum

subjungitur una peculiaris


probabiliter

Grolius

ad

id

Babbini. Mais, dit Calmct, laissons ces


pas demander une assez grande pr-

temporis

referenda

quo Baruch post


ibid. 26, illas

rveries. N'tait-ce

exscriptas ab ore magistri prophetias, supra 36, 4, ad

rogative que de prtendre tre

exempt de maux lorsque

necem cum eo Joacim conquisitus


ipsas jussu rgis combustas jussus

son peuple
extrmits
?

et

sa patrie avaient t rduits aux dernire

est

magislro

rescribere, ibid. 32, et iterm rgis offensam (dupli-

Vers. 5.

Dabo

tibi (2), etc.

q. d.: Aliud conse-

cem, infra, hic

3,

mortiscausam) incurrere.Tirin., post

Lyranum

2. (1) dicit Rab. Sal.

Laboravi Vers. FLec Vers.


3.

et Lapide.) (1).
in

Appone iniquilatem super iniquitatem eorum


gemitu meo
(2)
,

id est

vel, fati-

dicit

quod

isle

Dominus Deus Isral. Hc Baruch lrehat molesl qud

ipse non erat asseculus spiritum prophtise , quia di servieral Jeremire , sicut Josue minisler Moysi , et Elisseus minisler Elise consecuti fuerunt donum prophtise.
(2)

magis ac magis eos puni. Iniquitas pro pn. iniquilaiis, ut s;ep observavimus. (Maldonatus.) (1) Qvje dificavi ego destruo, regnum hoc tolum, lant me cura inchoalum, auctum, defensum, ornatum, everlo. Et quod plantavi, ego evello; inielligilur populus Israelilicus, quem in terra sua veluti plantain in amoenissimo fundo collocaverat; conf. Exod. 15, 17. Totam videlicet liane terram deslruam;
explaualionis causa addit Clialda^us ht totam terram Israelis, quee mea est. Syrus El totam terram wsta&ima sum; Graecus Alexandrinus hsec verba non expressit.
: :

(Lyranus.)

Dolorem dolori meo, id est, dolorem alium super alium sine fine; cm enim puto me ex uno dolore
relevatum, alius mihi dolor nascitur. R. David, el R. Selom. dicunt Baruch duplici de causa doluisse , et 3ud tam diu Jeremia: prophelse minislrsset, et nonm spiritus prophtise sibi dalus esset, cm datus esset olim Josue ministro Moysis , et Elisseo ministro
et qud adhuc qusererelur ut conjiceretur in carcerem, c. 36, 26, proplere dixisse , Addidit Dominus dolorem dolori meo id est , aficit me duplici propterea eliam usum esse hc phrasi : dolore Requiem non inveni ; quia cm datur alicui spiritus prophtise, dicitur requiescere super eum, ul 4 Reg. Requievit spirilus Eli super Elisum; el Isa. 2, 15 Et requiescet super eum spiritus Doinini, spiritus 11, 2
Eliae
: , , :
:

J.

Cocceius Et D. Michaelis
:

cum
:

tot Iota
:

terra

illud,

scilicet,

fiet.

ill

agilur.

Venema

Et

terra tatis est, id esl, ila

Tola terra hoc

est, scilicet

ue de

quodixi me eradicare quod plantavi. (Boscnmulier.) (2) Qu/Eres tibi grandia? Scilicet, iiiunus prophe
tandi, ail Vatabl. cl Hebrsei. Secundo el melisis, grandia scilicet requiem et vitam prospeiani sine dolore, molesli et pciiculo. Ita Theodoret. Grandia ergo

vocal raram, exquisitam etsuperlluam quielem utsolus Baruch, populo tolo affliclissiino mox fuluro, evcllendo, et in caplivitatem iluro, otio frueretur, nec se exponeret periculo, legendo librum populo, sed solus
:

sapienti et intellecls. Sublilis interpretatio, sed habet nescio quid Rabbinicum, et simile commenli. Quare malo simpliciler interpretari Addidit dolorem dolori meo, id est, alflictum magis, ac magis in dies affligil eadem phrasis, qu David ulitur Psalm. 68, 27 Quoniam quem tu percussisti, persecuti sunt, et super
: : :

veret, q. d.

Jrusalem miserrim, omni malo meluque liber viIgnavus es, miles, quiprosalute populi non audes vitam exponere, solus vis oliari, nil vis pli pro conversione et salute populi. Etesto quod pain
:

rm apud populum
tui est

proficies; tenla saltem, et


:

quod

dolorem vulnerum meorum addiderunt; et versu 28


S. S. XIX.
.

populares mei tam dira passuri sunt, quidni et ego lev aliquid patiar cum eis et pro eis ? Nam, ut ait Sapiens Sicut
facilo atque cogita
si
:

muneris

13

m
queris me, nimirm vitam incolumem,
aliis

IN

JEREMIAM
militim, donec nullus supersit peemtens
gilare usque

396

Judis

tibus grala esse soient spolia. (Vid. supra, 21, 9.)

pereuntibus

quae vita erit

tibi

tam grata, qum


et

quem audiam

vu

dolorem natus Praclar Arislidcs lom. 2 Ofat. Rhodiac: Solum, ait, claniiavis

ad volatum,

ita

homo ad laborem
et

est,

ut scilket multa dura agat

patiatar.

[tes

reddit

leviores

index, ait,
Ita

aurum

probat, sic

Sicut exemplum. Idem ibidein vit os fortes examinant ca:

calqinitates,

Archid. S. R. E. Gregorius Vil, B. Petro Damisni volenti relinquere cardinalalum et episcopatum Ostiensem, ac se recipere ad Ecce Petrus, inquit, latibulum monasterii quieiem awBi :'/, cl sut colore pnitenli, Rom sttbterfugcre (/(.',,; ctces&utn : tuerari machinalur de inobedienti

Hildprands cardinalis

et

qui pslea Poriiifex cfetufe, dictas est


i

olium,

et,

cteris

in bclla

rueniibus, hic sibi degeneris

umbr
tif.

quril opacum. Gui quid Petrus

responderit,

videre est epist. ejus dcima nd


el
sibj

Alexandrum II,poninter cetera ait,

Hildcprandum arcliidiac, ubi


refutalo
episiopala

pio

poniifice

injunctam
erat,

fuisse

cehtum annorum pcenilenliam, quse


seipsum
:

quijiidi recitando

psalmum Miserere continentr


fiagcllaret,

ut face-

ret disciplinant, iJ est,

idque per

centum annos, si lot viveret quam pcenilenliam ipso ur.o anno rcdemil, nimirm per singulos dies loties,
pnla ceniies, disciplinam per spalium psalmi Miserere iterando, ut in fine anni numerum prsediclum exxquaret, ut idem alibi de se scribit. Ita Glirisliis Aposlolos eorumque sequaees vocavit, non ad olium, sed adagoncs; non ad honores, sed ad contemplus non ad securilatem, sed ad pericula lerr tnarique ubivis locorum subeunda. Fixum hoc certiimque sibi prx-sliluerat P. Gonsalvus Sylveria Soeielate nostr; nobilis gnre (fuit enim filius comilis de Soriella in Lusilani) sed nobilior assiduis
;

concionari usque ad ravini ; mortificare me usque ad morlem. Nam ego in liorum executione mori possum : sed cum grali Dei non refrigescam, nunqum lassabor, sedjugiler quram mdia modosque, quibus semper crucifixus sim cum Christ Jesu. Sic S. Theresa audivil didicilque Gbristo Fitia, meritum non consislit in fruendo, sed in operando, palieudo, amando. Paulns dicitur semelrap'.us in varadisum : sed multoties passus. Mater mea audivit Simeone : Tuant ipsius animant pertransibil gladius. Majoribus sauctis Deus majores dut cruces. Quocirca ipsa assidue orabat: Domine, da pli aul mori. Sapicnter dixit B. P. Francise. Borgia, tertius Societalis noslne pryeposilus generalis, tria lucc conscrvalura esse el promolura Socielalem noslram. Primo, oralionem b;ec enim nos jungit Deo. Secundo, obedientiam hic enim omnes unit capiti, ac consequenteromnes unit inter se. Tertio, persecutiones lue enim mundo nos avellunl, nosque nobis uniuni, ut actus nostros ita componamus, ne hosles vel ammli nostri habeant quod crpanl. Sicut ergo in bienie arbores se conlrahunt, succumque et calorem ramis ad radicem revocant ; itaque eam magis in lerr figunt,
nil operis resiet ;
: : : :

dum

muniunt
solaiio

et roborant sic et homo in perseculione bominum revocatur ad se et ad cor, iiludque


:

magis
tria

in virtute et Deo defigit et roboral. Hc pariler conservant et promovent virtutem cujus:

fidelis et sancti. Clbre est emblema Prmium ex labore Audi Claudiari. in epithal. Honorii

que

Nec quisquam

fruitur veris odoribus,

Hgblis apibus aut spolit favos,


Si fronti caveat,
si

timeat rubos.

Armt spina
Crescunt

rosas, mella tegunt ape$,

difficili

laboribus, et tandem glorioso niartyrio, quod ip Monomolapa obiit. Hic enim in litteris ad P. Cotinium Dcsidero mendicare, et nil comedere dalis ila scribit nisi ostiatim emendicalum ; audire confessiones perpe:

Daeo
in

tidi anuiaji
;

spolium

gaudia jurgio. tuam in saujtem, salvam Hebr. Septuag. in lucrum. Ver Jschylius
; :

Iluic qui laborat

nwnen

aesse solet.

(Corn, Lap

CAPUT XLVI.
1.

CrtAPITRE XLYI.
i.

Quod factum

est

verbum Domini ad Jeremiam

Parole du Seigneur au prophte JrmiG contre

prophelam contra gnies,


2.

les nations,

Ad iEgyplum

adversm exercilum Pharaonis


,

Nechao

rgis lEgypti

qui erat juxta Huvium Euphra-

ten in Gharcamis, quero percussit Nabucbodonosor

rex Rabylonis, in quarlo anno Joakim


gis Juda.
3.

hlii

Josiie r-

Contre l'Egypte , et contre l'arme de Pliaraoiroi d'Egypte, qui tait prs du fleuve do l'Euphrate Cbarcamis, qui fut dfait par Nabucbodonosor, roi de Babylone, la quatrime anne de Joakim, fils de Josias, roi de Juda 3. Prparez les cus el les boucliers, et marchez au combat.
2.

Nchao,

Prxparate scutum et clypeum

et procedite

ad

bellum.
4. Jungite

equos

el ascendite

quits

slate in

galeis, polite lanecas, induite vos loricis.


5.

i. Attelez vos chariots de guerre ; cavaliers, montez sur vos coursiers ; mettez vos casques, faites reluire vos lances , revtez- vous de vos cuirasses. 5. Mais quoi je les vois tout effrays; ils tournent le dos; les plus vaillants sonl taills en pices; ils se
!

Quid igitur?

vidi ipsos pavidos, et terga verten-

tes, fortes

corum
:

ciesos

fugerunt concili, nec re-

prcipitent dans la fuite, sans regarder derrire eux ; la terreur les environne de toutes parts, dit le Sei-

gneur.
6. Que les plus vtes la course n'esprent rien de leur fuite, et que les plus forts n'esprent pas pouvoir se sauver; ils ont t vaincus vers l'aquilon sur le bord de l'Euphrate; ils ont t renverss par terre.
,

spcxerunl
6.

terror undique, ail Dominus.

Non

fugiat velox,

nec salvari se putel

fortis

ad

aquilonem juxla fiumen Eupbralen


runt.
7.
luti

victi sunt, et

rue-

Quis est

iste, qui quasi

(lumen ascendit

7.
,

Qui est

et ve-

celui-ci, qui s'lve


les flots

qui s'enfle

comme

comme un fleuve des grandes rivires?

el

fluviorum intumescunl gurgilcs ejus?

8.

jEgypius, fluminis instar ascendit, et velut Rufluclus ejus, et dicet


:

mina movebuntur
operiam terrain
ejus.
9.
:

Ascendens

8. L'Egypte se grossil comme un fleuve, et ses va* gues cornent comme celles des grandes riviivs; elle dit en elle-mme Je ferai monter mes eaux el
:

perdam civilatem

et babitatores

je couvrirai toute la terre qui l'habitent.

je perdrai la ville el

eeux

Ascendite equos, et exsuliale in curribus, et


,

procdant forles

ithiopia

cl

Libyes tenentes scu-

9. Montez cheval , courez sur vos cbariois <!;> guerre, que les vaillants s'avancent, el avec eux les Ethiopiens elles Libyens arms de leurs bouchers, el

les

Lydiens arms de leurs arcs el lanant leurs

tum,

et Lydii arripientes et jacienlcs sagittas.

flcfs.

397
10. Dies
uliionis
,

COMMENTAIUUM CAP. XLVI.


autem
ille

398 du Dieu

Domini Dei exercituum, dies


suis
:

10. Mais ce jour-l est le jour du Seigneur,

ut

sumat vindictam de inimicis


,

devo-

rabit gladius

et saturabilur, et inebriabilur

sanguine

des armes; c'est le jour de la vengeance, o il se vengera lui-mme de ses ennemis; l'pe dvorera
leur chair, et s'en rassasiera et elle s'enivrera de leur sang; car c'esl la victime du Seigneur, du Dieu des annes, qui sera gorge au pays de l'aquilon sur le bord de l'Euphrate. 11. Montez en Galaad, et prenez du baume, '
,

eorum

viclima enim Domini Dei exercituum in terra

aquilonis juxta flumen Eupbraten.

H. Ascende
iCgypli
erit tibi.
:

in Galaad, et toile resinam, virgo filia

frustra multiplicas

medicamina, sanilas non

12. Audierunt gnies ignominiam tuam, et ululatus

tuus rcplevit terram


et

:-

quia fortis impegit in fortem

ambo pariter conciderunt. 13. Verbum quod locutus est Dominus ad Jcremiam prophetam super eo qud venturus esset Na,

bucliodonosor rex Babyionis


./Egypli.

et percussiirus

terram

de l'Egypte; en vain vous multipliez les vous ne gurirez point de vos plaies. 12. Le bruit de votre honteuse fnile s'est fait entendre parmi les nations; et vos hurlements ont rempli le monde, parce que le fort a choqu le fort, et qu'ils se sont tous deux renverss par terre. 13. Parole que le Seigneur dit au prophte Jrmie, sur ce que Nabucliodonosor, roi de Babylone devait venir en Egypte* et tailler en pices les Egyptiens 14. Annoncez en Egypte, failes entendre votre voix
fille
,

vierge,

remdes

Magdalo,el
Mag:

faites la
:

retentir

Memphis

et

Tha-

11. Annuntiale ./Egypto, et auditum facile in

dalo

et

resonet in
te
:

Mcmphis

et in

Taphnis,

dicite

phnis, et dites Prsentez vous en armes, et tenezvous tout pris, parce que l'pe a dj dvor tout ce qui est autour de vous.
pourris sur
15. Pourquoi les plus vaillants d'entre vous sont-ils la terre? Ils n'ont pu demeurer fermes
le

Sla

et

pmepara

quia devorabit gladius ea

qu per
quo-

circuilum tuum sunt.


15.

Quare computruit

parce que
fortis

Seigneur

tuus? non

les a renverss.

stetit,

niam Dominus subverlit eum.


16. Multiplicavit ruentes, ceciditque vir ad proxi

mum

siium

et

dkent Surgc
:

pulum nostrum
17. Vocale

et

et revertamur ad po, ad terram nativitalis nostr ,

Ils sont tombs en foule; ils ont t terrasss uns sur les autres, et ils ont dit Allons retournons notre peuple el au pays de notre naissance, et fuyons devant l'pe de la colombe.

lb\

les

facie gladii columbu.

17. Appelez l'avenir Pharaon temps-a-apporl-le- tumulte.

roi

d'Egypte

Le-

nomen Pbaraonis

rgis .tgypti

Tumul-

18. Je jure par

moi-mme,
,

dit le roi

tum adduxit tempus.


18. Vivo ego (inquil rcx
,

nom
et

le

Seigneur des armes

qui a pour que Nabucliodonosor


,

venant paratra

Dominus exercituum noin

men

ejus)

quoniam

sicut
,

Tbabor

montibus

et si-

19.

comme le O fille

comme le Thabor entre les montagnes, Carmel qui commande la mer.


habitante de l'Egypte, prparez ce qui

cul Carmelus in mari

veniet.
filia

19. Vasa transmigrations fac tibi, babitatrix

doit vous servir dans votre captivit, parce que Mcmpbis sera rduite en un dsert; elle sera abandonne,
et elle deviendra inhabitable.

/Egypli

quia

Mcmphis

in

solitudinem erit, et desere-

tur et inliabitabilis erit.

20. Yitula elegans alquc formosa ./Egyptus


lalor

stimu-

20. L'Egypte est celui qui doit du pays du nord.


ble
;

comme une gnisse


la

belle et agrapiquer avec l'aiguillon viendra

ab aquilone veniet

ei.

21

dio ejus

Mercenarii quoque ejus, qui versabantur in mequasi viluli saginali versi sunt et fugerunt
, ,

21. Les soldais trangers qu'elle entretenait, qui taient au milieu d'elle comme des veaux qu'on engraisse, se sont tourns lout d'un coup, el ont pris la

simul

nec stare potuerunt


venit super eos
,

quia dies inleiTeclionis


visitalionis
:

eorum
22.
citu

tempus

eorum.

sans pouvoir demeurer fermes ; parce que le temps tait venu o Us devaient tre gorgs, le temps o Dieu devait les visiter.
fuite
,

Vox

ejus quasi aeris sonabit


,

quoniam cum exerei


,

22.
pette
et
\

La
;

ils

properabunt

et

cum

voix de ses ennemis retentira comme la trommarcheront en bte avec une grande arme,

securibus venient

quasi

cscdenles ligna.
23. Succiderunt saltum ejus, ait Dominus, qui suppulari

ils viendront avec des cognes, vont abattre des arbres.


,

comme

ceux

qu'i

non potest

multiplicali sunt super locustas, et

non

est els

numerus.
filia

23. Ils couperont par le pied dit le Seigneur , les grands arbres de sa fort , qui laiem. -ans nombre , leur arme sera comme une multitude de sauterelles qui est innombrable. 24.

24. Confusa est populi aquilonis.

iEgypii

et

tradita in

manus

La

fille

elle a l livre
:

d'Egypte est couverte de confusion , et entre les mains du peuple d'aquilon.

25. Dixit Dominus exercituum Deus Isral Ecce ego visitabo super mmultum Alexandrix , et super

Pharaonem

et

super ^Egypium

cl

super deos ejus


et

25. Le Seigneur des armes, le Dieu d'Isral, a dit : Je vais visiter le tumulte d'Alexandrie. Je visiterai Pharaon ci l'Egypte , ses dieux et ses rois, Pharaou et ceux qui niellent leur confiance en lui. 26. Je les livrerai entre les mains de ceux qui cherchent leur ter la yi, enlre les mains de Nabucliodonosor, roi de Babylone, et entre les mains de ses serviteurs el aprs cela je ferai encore habi
;

et super reges ejus, el super


qui ciuiliilunt in eo.

Pharaonem,

super eos

26. Et dabo eos in

rum
et in

et in

manus qurcnlium animam eomanus Nabucliodonosor rgis Babylonis,


ejus
:

ter -l'Egypte

manus servorum

comme

elle

tait

autrefois,

dit le Sei-

et post hocc

babitabiiur

gneur.
27. Et quant vous, Jacob mon serviteur, ne craignez point et vous, Isral, ne vous pouvantez point, parce que, quelque loin que vous soyez., je voussauverai, et je tirerai vos enfants du pays o vous tes captifs Jacob reviendra , et il se reposera, en paix
: :

sicut diebus prislinis, ail

Dominus.

27. Et lu ne timeas, serve

meus Jacob

el

ne paI

veas, Isral

quia ecce ego salvum le faciam de lon-

ginquo, et semeu

tuum de

terra caplivitalis tuai

et

599
revertetur Jacob, et requiescet
,

IN
et prosperabitur
:

JEREMIAM
et

400

non

erit qui exterreat

eum.

(28.
uis
:

Et

lu noli timere, serve

quia tecum ego sum, quia ego


:

ctas gentes, ad quas ejeci te

meus Jacob, ait Domiconsumam cunte ver non consumam

tout lui roussira heureusement , et il n'y aura plus per-onne qui lui donne de la crainte. 28. N'ayez point de peur, vous, mon serviteur Jacob, dit le Seigneur, parce que je suis avec vous; car je perdrai tous les peuples parmi lesquels je vous ai banni; et pour vous, je ne vous perdrai point; mais
je

sed castigabo te in judicio

nec quasi innocenli parj

sans vous chtierai avec une juste modration nanmoins vous pargner, comme si vous tiez in,

cam

tibi.

nocent.

TRANSLATIO EX HEBR^O.
1.

Quod

fuit

verbum Domini ad Irmeiahu prophelam contra omnes


filii

gentes,

2.

Ad iEgyptum

adversm

exercilum Paroh Necho rgis ^Egypli, qui erat juxta flumen Perath inCharchemis, quem percussitNebuchadresar
rcx Babel, anno quarto Iehoiacim
Iosiiahu rgis lchudah
: :

5.

Prparate seutum, et clypeum, et accedite


galeis, polile lanceas, induite

ad bellum.

4. Jungite equos, cl ascendile, quits

el consislite
,

cum

vos loricis.

5.

Curvidi eos pavidos? conversi sunl rctrorsm


terror undique, dixit

et fortes

eorum

contrili sunt, et fug fugerunt, et


fortis
:

non

respexerunt

fluminis Perath impegerunt et

commovebuutur aqua ejus?


et dixit
:

ceciderunt.
Dominus.
:

G. 7.

Ne

fugiat levis,
est

nec vadt

ad aquilonem juxta ripam


:

Quis

iste qui

lanqum

fluvius ascendet

veluti

flumina

8.

iEgyptus lanqum fluvius ascendet,

et velut

flumina movebunluraquae ejus


9.

Asccndam, operiam
et egrediantur fortes

terrain

perdam
cl

civilalem, et habitantes in e.
,

Ascendite equos, et insanit


et tendentes
:

currus

Chus

arcum.

Put apprehendenles seutum

et

Ludim apprehendenles,

10. Dies

aulem ipsa Domino Deo excrciluum, dies


in Gilad, et lollc

ultionis, ut ulciscatur se
:

de hoslbus suis

et

devorabit gladius, et salurabitur, et inebriabitur sanguine eorum

cardes

enim Domino Deo exerciluum


filia
:

in terra

Aquilonis ad flumen Perath.

inedicamina, sanitas non erit tibi.

H. Ascende Iheriacam, virgo Audierunt gnies ignominiam tuam,


12.

/Egypli frustra mulliplicabis

et

clamor tuus replevil terram

quia fortis in fortem impegerunt, pariter ceciderunt

ambo.

15.

Verbum quod

locutus est
:

Dominus ad Irmeiahu

prophelam, e qud veniret Nebuchadresar rcx Babel ad perculiendum terram iEgypti


quia devorabit gladius circuitum luum.
propulsavit eum.

14. Annunliate
:

in

yEgypto, et audilum facile in Migdol,et auditum facile in Noph, et in Thachpanches, dicite

Sla, el praepara lo
,

15.

Quare propulsalus
cecidit

est fortis luus ?

non

stelit

quoniam Dominus
;

16.

Multiplicavit ruentem, eliam

unusquisque in proximum suum

et dixerunt:

Surge, el reverlamurad populum nostrum, et ad terram nativitalis nostr, facie gladii opprimentis.

Clamaverunt

ibi

Paroh rex iEgypli, strepilus


ejus),

transire fecil lempus.

18. Vivo ego


in

17.
Vasa
habi-

(inquit rex

Dominus
19.
sit

exerciluum nonicn

quoniam

sicut
filia

Thahor

in

monlibus

et sicut

Charmel

mari, veniet.

transinigrationis fac tibi, habitatrix


talor.

jEgypli, quia
:

Noph

in

soliiudincm

erit, et desolabilur, ut

non

20. Ut
: :

vilula

formosa iEgyptus

excisio ab Aquilonc venit, venit.


,

21. Eliam

milites ejus,

mercede
non
ste-

conducti sunt in medio ejus, veluti


terunt

vituli saginali

profecl eliam

psi verterunt se, fugerunt simul, et

quia dies contritionis

eorum

venit super eos, lempus visilalionis eorum.


et

22. Vox

ejus quasi serpentis

incedet

quoniam cum exercitu pergent,


ai

cum

securibus venienl
:

ci,

lanqum excisores lignorum.

25. Suc-

culent sylvam ejus,


cis

Dominus, quia non investigabilur


affecla est
visito

mulliplicabuntur cniin magis

qum

numerus.

24. Pudore
:

exerciluum Deus Isral


et dentes ei.

Ecce

26.

Et dabo eos

filia jEgypli, tradila csl in manum populi Aquilonis. 25. Dixit Dominus Amon de No, et Paroh, cl ^Egyptum, et dcos ejus, et reges ejus, el Paroh, in manum quarcnlium animam eorum, et in manum Ncbuchadresar rgis

locust, nec erit

Babel, et in

manum

servorum ejus: et post hc habitahitur secundm dies antiquos,


le

dixit

Dominus.
el

27. Et

tu ne timeas, serve mi laacob, et ne paveas, Isral: quia ecce ego salvum facio

de longinquo,

semen tuum

de

terra captivitatis

eorum

et reverletur laacob, et requiescet et felix erit: et


:

non

erit qui cxlerrcat.

28. Tu

inquam ne timeas, serve mi laacob, ail Dominus quia tecum sum, quia faciam consummationem In cunctis gentibus ad quas ejeci te in te autem non faciam consummationem, sed castigabo le in judicio, et excidendo
s

non excidam

te.

COMMENTAR1UM.
Vers.!.

Quod fuit

(l),etc. (Vid. supra, 14, 1.)


:

Contra omnes

adverss omnes, etc. Hactens conlra

Ecce (1) Contra gENTES. Dictum fuerat Jeremi.e conslilui le super gentes et rgna, etc. Sed primm
oslendit quae Judxa; terne cvcnlura erant. Judicinm onim domo Dci incipii. Nunc memorat gnies quu:
in circuitu ejus sunt. sEgyptus ad mridien) occiden-

Palstina ad occidentem meridionalem, Moab ad orientem meridionalem , Ammon ad orienlem seplentrionalem Edom ultra Moab ad orientem meridionalem Damasctis ad septenlrionem occidentalcm , Azor ad septenlrionem orienlalem, Bubylon el Klam ultra Damascum , Azor ad orientem aquilonarem. Contra haec novem rgna prophetat. Primm aulem prophelat conlra fEgyplum, e qud rex

lalem

sila est,

jEgypli occiderat juslissimum regem Juda Josiam. Et bis indicat flagellaios yEgypiios, primm extra suam terram juxta Carcamis civitatem, rgnante in Juda Joacim ; etdcindepost snbversam Jrusalem. Historiain Josephus in hune modum recenst Josi pnfijic.r agente, Necao rex AZgypli regnare cupieus in Asi et aceersitus <tb Assynis, qui liabytouios novos dominos cegr ferebant, principio vald fliciter belligerabat : obshtentem enim Josiam in bcllo vulneruvii, et ad Euphralen usque pervenit. In Antioclii Joacliam rege Judorum vincto , Joachin regem fecil tributarium. l'onb post aliquol annos Nabuclwdonosor contra Necao regem jEyypti cui univers Syria parebat, xcr:

M
Judaeos prophelavit
id est,
:

COMMENTARWM
postlic
,

CAP. XLVI.
Vers.
5.

402
prophetico spiritu. Pavidos,

contra alios populos,


est pro-

Vidi, sub.
,

contra
(

novem incircumcisorum rgna


quibus aliquid
,

vel contriios

aut per futurum, quod ipsi conter entur,

phelaturus

cum

erat negotii Judseis.

aut pavidi erunt, etc. Et fuga fugerunt, etc. Significat


tara

Clericus). Est

enim Dominus

non solm Juda>orum

trepidam fuisse fuga m

ut

ne aspicerent quidem

Dominus, sed etiam Gentilium.


Vers.
2.

Ad ./Egyptum. (Post titulum generalem,


,

eos qui persequebantur ipsos.

Vers. 6
rct

Ne fdgiat
pedum
valens

levis. etc.,

q. d.,

ne spe,

sequitur specialis

ad, vel conlra jEgyptum. Grot.)


Pror--

fug servare se posse miles levis armature


:

aut

Necho. Chaldams paraph. interpretatur claudum.


dicit hic

alacritale

neque arbitretur strenuus


,

victoriam

quam Nabuchodonosor

reporlavit

evadere se posse su fortitudine


stendo.

pugnando aut

resi-

Je Pharaone Nechao, mullis ante expugnationcm urbis


/erosolymitanoe annis(l). (Vid. 2 Reg. 23, 29, etseq.

Ad Aquilonem.

Vers. 7.

Tanquam
,

(Infra hic, 10.)

fluvius. (Vid.
ascendit
,

Isai. 8, 8,
,

et

Joseph. Ant.

1.

10, c. 7.)

Vers.

3.

Pr^eparate sojtum. Classicum canit pro,

Dan. 11,

10.)

Ascendet, pro
vel
,

et

cujus aquai

commoventur

agitant se

seu impetum faciunt,

pheta JEgyptiis

in

quo ostendit quid faciant,


si

et in

veluli flumina?

Seipsum dclart versu sequenti. Anised

quo fiduciam ponant: ac

dicat: Instruite

acicm co-

mosi, inquit, et inslructi veniunt ^Egyplii, insolescunt


et gloriantur

rum
.

qui clypeos et peltas gestant, 6 /Egyptii, et cslote


:

de victori nuper

mox metu con-

parati

bellum enim
ut ad

et

quidem crucntum imminet.


est,

cussi fugiun*. Est


et

autem

ironia, q. d., etiamsi socios

Mox vero
ostendit.

congressum ventum

melum eorum

equos froces multiplicaverilis, nunqum evadetis.


Vers. 8

Vers. 4.
bus

Jungite, ad verbum
(

Ascendam,

etc.,

ut ad

regem referan,

tigate, sub. curri-

tur.

Operiam

(pra; mullitudine,

scilicet), vel

deleba.

falcalis.

Pagninus,

sternite. )

Lanceas

(2), vel

Civitatem, urbem, sub. Charcamis. Vers. 9.


tione et

aciem, sub. hastarum.

Et insanit

id est,

hc

illc sine ra-

cttum movit, et viclor evasit : de quo bello prxsens prophelia ioquilur. Nccao cum mullis millibus periit; et obunuit rcx Nabuchodonosor anno regni sui quarto omnem Syriam itsque ad Pelusium, prUr Judam : cw tumen et Joacham sibi timens anno rccjni octavo
tributarius [actus est.

modo

currite, sub.

ad conflictum, more amen-

tium. Cnus, etc. (Gonjungi soient


populi. Vid. Ezech.
9,

cum jEgyplo
et

hi trs

30, 5, Dan. 11, 43

Naluim 3,
id

proinde erant vicini, et imprsesentiarum forte ut


alis, confderati.)

(Glarius.

sxp

Apprehendentes,

etc.,

(1)

Phaiuoms Nechao. Qui Necos Herodoto. Re-

est, ferentes

scutum

sive qui in bello uti soient cly-

gnavit is in yEgypto Nabuchodonosoris temporibus, Josi primm, inde Joakimo regnantibus in Judu. Huic Nechaoni in /Egypli regnuna successit Psammilichus, et Vaphres sive Apries. Nechao Nabuchodonobello lacossivit. Nabucliodonosor eum pndo ad Euphratem deinde eani injuriant uliuni ivit, ingressusque Glen Syriani perdoniiiis Ammonitis et Moabitis, de quibus Valicinia sequentur, adortus /Egyptum magnam ejus pancm tenuit alque inde

peis. (Quoe erat

vEgyptiorum armatura, sed usque ad


1.

pedes porrecta, teste Xenophontc,Cyrop.

et

7,Sy>

nop.) LuDiM.(Vid. Isai.66,19.)AppREHENDENTES,etc,


id est, sagiliarii.

sorem

vieil

Vers. 10.

Domino,
in

id est,

ingratiam Doraini, vel,


id est, slrages fu-

auctore Domino. C^edes enim, etc.,


tura est

Domino

agro Charcamis,

sito

ad aquilo-

in Africain prol'ectus est, pra'lextu belli sumpto quod Alii /Egyptios adjuvissent. Ilac sunt quie colligimus ex 2 Reg. 25, circa finem, et 24, 7, et ex Megasthcne

nem, respectu
Vers. 11.
dicit

./Egypti.

Tiieriacam.
et

(Vid. supra 8, 22.)

Pr-

ac Strabone collatis cum eo quod infra habenius 9, et cum josepho. Parlcm ^Egypli aiiquain jam ante et Nabuchodonosoris pater tonnerai Nabopoiiasarus ut ex Reroso diseimus. In Charcamis. Quod Cercusium Ammiano ut diximus ad 2 Par. 55, 20. Eam partem Syriie sibi vendicabat /Egyplius, ut apparet 2 Par. 35, 20. Percussit. Prajlio vicit, ut jam diximus.
,
,

in

hoc versu gravitatem pnoe jEgypliorum


in

q.

d.:0 /Egyptii, proficiscimini

Galaadilidem abun-

dantem opobalsamo,
pturi.

illiusopobalsamum vobis com-

parale ad sananda vulnera

Virgo

id est

qu Chaldis estis accequ antea non fuisti violala ab


Cuplagam.

(Grolius.) (2) Alligatf. eqiios, scilicet, curribu bellicis, falca lis, vid.adps.20, 8.Eadem piirasis ellipticalReg. 18, 24; 2 Reg. 9, 21. Chald:eus instruite equos verlil. Syrus Frena iujicile equis. Quod sequitur fer vertunt: Ascendite, quits, scilicet etjuos, Grotius: Vos quits ascendile currus falcatos. jEgyplios equtatu valuisse constat, vid.Exod. 35,7 , Deut. 17, 1G. Polite lanceas, i purgate eas rubigine, uteoruscent et acumina:
.

hoslibus. (Vid. Isai. 18, 2.) Sanitas non erit tibi.


ratio

non

est tibi, q. d., accipies incurabilem

Vers. 12.

Clamorteus,

quem

scilicet

edes cura

vinceris Ghaldis. Fortis, vel, strenuus (1).

Vers. 13.
est
,

Eo quod veniret, vel, de adventu, id quod venturus esset Nabuchodonosor rex Raby-

tiores fiant; sic

verbum pIQ de vasorum seneorum

purgatione et dicitur Levii. G. 21 > Kimchi. AlexanExerite hastas vestras. t Non eum, inquit jdrinus plan damnaverim. J. I). Michaelis, Nimis srum t cert est polire hastas, ubijam ad pilium ventum est, et potis dirigend et vibrandae sunt. Quod juslo subtilius monetur, neque enim poeta est ad vivum resecandus. Quod simpliciler dicturus fuisset praparate vos etaccingimini ad strenu pugnandum , per singula describit et exornal, nullo respeclu habito ad ordinem , quo singula lieri debent. Grajcum interprtera verbi Arabici significatum Fespexisse, vehe:
1

menter dubito, sed expressisse existimo.


(1)

eum suo modo sensum


(

libra
)

Rosenmuller.

Audierunt gentes. Perveniet fama ad omnes gnies, te ignominios, et turpiter Chaldis victam quem edes, cm vinceris, fuisse. Ululatus tuus audielur per totum lerrarum orbem, hyperbole. Fortis impegit in fortem id est, forlissimus quisque iEgyptius ade celeriter fugiet, ut in alium fortissi,
,

iniuii

Significat

<|ucmque impingens, cum illo pariter corruat. lantam fuluram esse lugientium pressuram,
conculccnt,
occidant.
(

ut alii alios dejiciant,

Ita

R,
)
i

David.

Maldonatus.

403
loniorum. Percutiendum
,

IN

JEREM1AM
Vers. 18.
vel sub.

404

subjugandura. (Eadem cx-

Veniet,

scilicet,

rex Babel, v. 13,


inquit,

pedilio qu;p sup. 44, 30. Calmet.)

IVf.rs.

14.

Annuntiate, sub. futurum


etc.,

hc calamilas Agyptiis. Ut,

vernm

est

bellutn. (Vid.

Tliabor
in

montem allissimum
,

esse, quippe id signilicat

supra, 44, 1.) Pr^parate, sub. ad excipiendum impe-

montibus
1
,

vid Ps. 99, 6, et id confirmt Vatablus,

tum Cna.aorum. Quia,


i

jam enim gladius devourbes regioni tu vici-

Ose. 5,
id est,

et

Carmelum montem excurrere


bxc ^Egyptiis

in

mare,
Et
in
t>j

ravit circuitum

luum,

id est,

matiimminere, ut loquitur post llieronym. Rcevenient.

nas.

Vers. 15.

Propulsatus est

landus, p. 327, sic ver


(1), etc., vel, repul:

verum

est

Tbabor montem allissimum, situm esse

$ut est unusquisque fortium tuorum ? non resistet


:

nam

regione montaii. (Contra collocalur ab Eusebio


HeSiSt et ab

Dominus impulit eum. Singulare pro


Vers. 16.

plurali.

Multiplicavit
:

Hicronymo

in

campeslribus
in

comment,
si lus

sub.

Dominus,

q. d.:

in

Ose. 5,

1,

unde Relandus

indice,

Tliabor

Major pars cadet


tur
alios

alii

autem
,

relict acie

cohortabun-

in campo.)

ad fugam. Surge

surgite, pro agiiedum.

Vers. 19.

Vasa. (Vid. Ps.


(1).

(Verba auxiliarium. Grot.)

7,

14

id est,

prxpara

facie, vel, propler gla-

tibiquxcumqueinserviunt ad transmigrandum.) Noph,


id est,

dium qui nos opprimit.


Vers. 17.
ptii (vel iideni

(Vid. supra, 25, 38.)

Clamaverunt. Clamabunt, sub. JEgyqui in v. prxced.), id est, publie dicent.


:

Mempbis

Vers. 20.

Excisio,

etc., at

excidium ab aquilone

Quidam Ilebrorum exponunt Vocaverunt per pra> conem Mue in prxlium Paro regem Aigypli , qui se
jaclabat de multitudine exercils sui
:

venturumest, venlurumest,inquam. (Vid. supra, 1,14.)


Vers. 21.

Verterunt
illos

se,

etc.

terga verlent,

transire fecit tem-

fugientque simul, nec subsistent. Tempus, id est, tem-

pus quod constituerai, id est, diem determinatum ut


egrederetur ad prxlium (vel per apostrophen
:

pus quo perditurus est


Vers. 22.

Dominus.
jEgypti. Incedet. Ser,

quam

Vox ejus, sub.


ei.

non improbat Valablus Pharao rex JEggpti, dsignain partie. hiphil); circumtor temporum ("TVlO moed
,

pcnlium

sibila cinins

exaudiuntur

q. d.: ,-Egyplii
illos

incipient exclamare,
dfpi.

cm advenient
Hebr. pro

contra

Cbal-

tnisit vasiilalem.

WOV (undc ]1NU?) accipiendo

in

sensu

Venient

Praet.

fut.

venient contra

vastatus fuit

quac propria est ejus significatio juxta

illam.

Caslelluni, quidquid pro signilicationc elationis ac sublimitaiis

Vers. 23.
y gypti-

Sylvam ejus,

kl est.

arbores salts ejus,

accumulel Calmet.,
;

q. d.: Slrepitus (seu sire;

(Yjd. Ezecb. 31.) Quia

non investigabitlr,

perus est

id est,

magna minatur

sed ubi res exigit,

nibil agit, Grot.).

Deus ipse circummisit vastilatem per


Ostendit sccurilalem

regnum
Alii
cturi

luuin.

jEgypliorum.
:

ex commentariis Hebraiorum legunt


sunt
illc:

Publie di-

semble qu'en suivant un sens naturel, on peut dire le saint Propble, considrant par la lumire de l'Esprit de Dieu toute celte grande dsolation de l'Egypte, dit ces peuples effrays, tels que Dieu les

me

que

Pharao rex JEggpti

et

turb mullx,

transyressus est lempus condictum, q. d.: Chaldxi pu-

blie dicturi sunt ridendo

Pbaraonem

permisit labi

Pbarao tempus quod constituerai


confligendum

rgi Babylonis ad

eum

eo

(2).

lui faisait voir ds lors Que te nom au'ils aevaient donner l'avenir Pharaon roi d'Egypte, n'tait pas celui d'Epbre, ou d'Ophra qui lail pourtant le nom propre de ce prince, mais celui d'un roi de trouble et de tumulte; parce qu'au lieu d'affermir la paix dans l'Egypte il l'avait dans la suite des temps toute remplie de tumulte par son ambition et sou orgueil, qui
: , ,

(1) Quare computruit fortis tuus ? Spectare videtur Necbai cxdem ad Charcamis, quo in prxlio validissima egyptiorum juventus cecidit. Favent liuic expliealioni ea qux, sequuntur ; vers. 1G Multiplica:

lui avaient attir tous ces troubles.

(Sacy.)
tiri iiabitatrix

(1)

Vasa transmigrationis fac

fi-

proximum suum ; et dicent : Surge, et reverlamur ad populum nostrum.... facie minire lue Jeremiam gladii columb. Vel dicito
vit ruentt's
,

ccciditque vir in

Pharaonis /Egypliorum rgis conatus, yEgypio egressi ut Hierosolyma: per Nabucliodonosorcm obsessx snppelias ferfet. Cxso enim exercitu, in /Egyplum Fugere coactusest. Poslrema hxcexplicatio optima omnium videlnr. Septinginta Cur fugit te Apis? vitulus clectus tuus non niqnsit in loco suo? Compertissimuui omnin est, yEgyptios taurum coluisse inull religionc selectum qucin Apis nuncupabant atque is inler prxcipuoscral egypliorum deos. Uebraica vox Abir qu;e fortem signifient, validum, oplimc convenit tauro, qualis prxserlim crat Apis, inter lotius ^Egypli pulcherrimos eleclus. Sunt eliam qui velint ipsum nomen Apis idem esse atque Abir, nuitata r in s, pronunliationis causa. jgyplios igilur Jcremias veluli insullans rogat Ubi Apis vester? Quo periit? Cur, Jioste veniente ac minime expeelato, fugit? Sperinaiies
,
:

quia Mernphis in solitudmem eril. Cm Pnipbela priori Imjus capilis parle prxdixissel cladem yEgyptionim, qnx complta est eodem anno quo propbeiia scripta est; videlicet anno quarto rgis Ioakim, qui fuit primus an nu 6 rgis Nabucbodonosor, qunndo superatus est Necbao rex yEgypti Nabucbodonosor circ flnmen Eupbralcm; jam posteriori bc parle capilis prdicil idem prophcla , etiam aliam cladem egypliorum , qua nonnisi viginti duobus annis post
iia

Mcwri;

priorem complta fuit; qunndo videlicet Nabucbodonosor anno regni sui vigesimo ici lio cuin excreainijue debellavit atcilu ingressus est vgyptuin eliam que slbi siibjecil. Cujus vastatinnis yEgypli
illam
, ,

participes luerunl Juda'i qui in /Egyplum conlra Uc'i |n c'bibilionem profngerant. Atque ex bis aceipere lice}
,

generalem regulam valenlem ad inlerpretalioncm propropbelias, seu prxdiclioncs eliam continua quadaui orationc non lanien ob id semper ad idem tempos scriptas sinijliler non reel culpari ecclereferendaa Bsse sinstieis Si liplnrauin interprtes Jud;eis, et eliam ab aliis uonuullis, qud in prophtie f us continua orationc lexilur, pulein unam it;ferant ad temporasialum , aliam ver partem ad rele! regni Judaii gnum Chrisli Messiie, et slaium populi Cbrisiiani.
|)belanim.
,

Videlicet,
etsi

conjunclas,

nenda non
(2)

est explicatio.

(Cnlinet.)

Appelez Vuvenir Pharaon, roi d'Egypte, de ce Le-temps-a-apporl-le-tumulte. Ce lieu est obscur et expliqu diversement par les Interprtes. Mais il

nom

(Eslius.)


105
quia non numerabilur,
ici

COMMENTARIUM CAP. XLVn.


est,

406

non
(1).

poterit iniri

nume-

motissimam

et Alexandriam Ghald. par. et Hiero-

rus exercils Nabucliodonosor

nymi, mull recen tiorem. Obscura quidem Diospolis

Vers. 25.
flxo.

Amox de No. (Amon M in-No cum V prx-

hc

fuit,

inquit Bochartus Phalcg. p. 7, ted potuit esse

Legilur, Eeech. 30, 14 et 16:


;

No;

15 ver

celebrior

antequm eam

excidisset

Nabuchodonosor,

et

Amon No
itaqne

tandem Nabum

5,

No Amon.

Apparet

silsralione potisqum

magnituim cum Ninive. (Narex est Alexandrie


,

vocem Amon non pertinere ad substanliam noidoli

hum

sup. conferri.)

Amon,

ut

minis urbis lnijus; videturque


venit
ita

nomen quodcon-

interpretalur Chaldaeus parapli.

in

cum Jove Ammone, qui in iEgypto colebatur; cm bic dicitur Jupiter de No, siguilicetur deus ill urbe cullus: cm vcr NoJovis, urbs in qu
ut
ille

Vers. 26.
filia

Habitabitur
,

(1)

vel

habitabit, sub.

JEgxjpli.

Vers. 27.

Paveas, frangaris metu. Salvum facio


salvum ac incolumcm reducam
isl

deus

colebatur

et

quidem Sepluaginta loca su-

te, etc., id est

te in

pradicta reddunt Diospolim, unico excepto vers, scilicet 15 Ezech. ubi, nescio quid volentes, inquit Hiero-

patriam tuam, ex terra

longinqu.

Hc eadem
in tran-

verba habes supra 50, 10. Flix erit, aget


quillitate.

nymus, Memphim
igypto.

transtulerunt.

Scd cm

1res sint in

(Cellarius tom.

2,

p.

806.) Diospoles;

No

Vers. 28.
(1)
est
:

Quia.

(Vid. supra, 30,

H.)

ver describatur
fluis,

Nabum

inter flumina, aquis circumsila,

ad mare quasi antemurale


in Dlia

vidctur ea intellit.

Et

in

genda qux

explicat

Strabone, p. 1554, Cellar.

manus Nabuchodonosor, et significat id enim , qui sint qui qunerunt animam

2,

ejus.

783

prop Mendetem collocalur. Sic enim

erit inter

flumina, Nih scilicot ostia; aquis circumfluh, qtiippe


lacits circa

cam, inquit Slrabo

et

ad marc: Mondes

qujppe

unum

est ex Nili osliis.

Apage ergo Thebas

Bocharti, Diospolim quidem inclytam, sed mari re(1)

Tradita

in

manus, etc. Hoc loties repetit, quod


(Calvinus.)

incredibile erat.

Habitabitur, scilicet, ^Egyptus, namposUO annos sua; Babylonica: , reversi sunt yEgypIii in terram suam sed ita ut esset rgnum liumile, ut ait I']zoch. 29, 13, et pro domeslico rege Eptafee sive Vaphres, Amasin exterum Ciialda:is conslilutum habuerint. Porr Aniasis hic, vicias Cambyse filio Cyri , et deinceps iEgyptus regibus non jLgyptiis , sedPersis, per 150 annos gubernata fuit, ut habet (Corn, Lap.) Euseb. in Chronico.
vastitatis
,

CAPUT
1.

XLVII.
1.

CHAPITRE XLVH.
Parole du Seigneur au prophte Jrmie contra les Philistins, avant que Pharaon prt Gaza. De grandes eaux 2. Voici ce que dit le Seigneur s'lvent de l'aquilon elles seront comme un torrent qui inondera les campagnes, qui couvrira la terre et loul ce qu'elle contient, les villes et tous ceux qui les habitent. Les hommes crieront, et tous ceux qui sont sur la terre pousseront des hurlements;
:

Quod factum

est

vcrbum Domini ad Jeremiam

prophetam contra Palaeslinos, antequm perculeret


Pliarao
2.

Gazam
dicit

Hc

Dominus

Ecce aquae ascendunt ab

aquilone, et erunt quasi torrens inundans, et operient terram et plenitudinem ejus,

urbem

cl

habi-

talores ejus.

Clamabunt homines,
pompa; armorum

et ululabunt

omnes

habitatorcs lerr,
3.

strepitu

et beha-torum ejus,

commotione quadrigarum ejus, et multitudine rota-

rum
4.

illius.

J\on respexerunt patres

(ilios

manibus dis-

3. A cause du bruit clatant des armes, et des cris des gens de guerre, cause de l'agitation de ses chariots, cl de la multitude de leurs roues. Les pres n'ont pas seulement regard leurs enfants, tant leurs bras taient abattus,
le jour est venu auquel tous les Phidoivent tre ruins, auquel Tyr et Sidon seront dtruites, avec tout ce qui tait venu leur secours; car le Seigneur a mis au pillage les peuples de la Pa-

4.

Parce que

solues,

listins

Pro adventu

dici, in

quo vastabuntur omnes Phiet

listbiim, et dissipabitur reliquis auxiliis suis


:

Tyrus

Sidon

cum omnibus

depopulatus est enim Dominus

lestine, les restes 5.

de

l'le

de Cappadoce.

Palstinos, reliquius insul Cappadociac.


5.

Venil calvitium super

Gazam

conlicuit Ascalon,

cheveux, Ascalon est dans le silence avec ce qui lui reste de sa valle; jusqu' quand vous ferez-vous des incisions?

Gaza s'arrache

les

et rcliqui vallis
6.

earum

usquequ concideris?

mucro Domini, usquequ non quiesces? Ingrederc in vaginam tuam, refrigerare,el sile.
7.

6. O pe du Seigneur, ne te reposeras-tu jamais? Rentre en ton fourreau, refroidis-loi, et ne frappe

plus.
7.
lui a

Quomod

quiescet,

cm Dominus
illi?

prx-ceperit ei

Comment se reposerait-elle, puisque le Seigneur command d'attaquer Ascalon et tout le pays de


lui a prescrit

adverss Ascalonem, et adverss maritimas ejus regiones, ibique condixerit

la cte de la mer, et qu'il y faire?

ce qu'elle doit

TRANSLATIO EX HEBR^O.
\.

Quod

fuit

2. Sic dixit et
3.

verbum Domini ad Irmeiahu prophetam super Pelislhim, antequm percuteret Paroh Azah Dominus Ecce aqu ascendunt ab Aquilone, et erunt ut torrens inundans , et inundabunt terram,
:
:

plenitudinem ejus

urbem

et habitantes in e

clamabuntque homines,

et ululabit

omnis habitator

terra?.

sonitu incesss ungularum equorum forliuni ejus,

commotione curruum ejus, multitudine rotarum

ejus.

Non respexerunt patres ad filios propter omnes Pelisthim, ad succidendum Sor


Pelisthim
,

dcbililatem
,

manuum,

4.

Propter diem venientem, ad vastandum

et

Sidon

residuum

insula;

Cbaphtbor.

earum; usquequ

incides te?

6.

succisa est Ascelon residuum vallis 5. Venit calvitium ad Azah mucro Domini, usquequ non quiesces? Collige te in vaginam tuam,
; ,

omnem

superstitem auxiliatorem. Vastat enim Dominus

407
quiesce, et
sile.

IN

JEREMIAM
prcepit
ei ut eat

408
ad Ascelon, et ad
littus

7.

Quomod

quicsces?

nam Dominus

maris;

ibi

constitua eum.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Super Pelistuim, de
,

Philistha:is, vel,
1.) Azaii.

defuturos qui

opem

ferrent

illis.

(Vid. Isai.
insulte
sit in

23,

et

adverss Plastinos. (Vid. sup.

46,

Dicunt

Ezech. 26 et seq.) Insulte Chaphthor,


docisc,

Cappaconti-

Hebweorum
fuerit

scriptores

qud hc prophctia impleta


,

qu

dicitur insida,

quanqum

decimo anno Sedechiec rgis Juda

quando Phalune

nente, quia est maritima; erantaulem fratres Cappa-

rao (Apries, supra, 57, 5, 7) venit ad pugnandum


contra Chaldxos Jerosolymam

doces et Palstini, unde auxilio venerunt Pala;stinis,


qui un

oppugnantes

cum

ipsis Pala;slinis victi et coesi

sunt

quod

Pharao depopulatus Gazarn Philistlixorum metropolin, reduxit

hic dicit. Vid.

Relandum

aliter sentientem, p.

exercitum

domum

(seu quia Chaklis fa-

Vers. 5.

Venit
,

1051 (1).

calvitium, id est, depilabitur,

veret, seu ne frustra venisse viderelur, (Synops.) vel

hoc
lis

post victoriam Pharaonis Nechao in Mageddo

de qu

2 Reg. 23
Vers. 2.

29.

(Grotius.)
,

Aqu^e

diripienlur. Residuum valearum et reliquix valiis eorum sive earum sub. urbium id est reliquia; civium earum urbium qunc se
est,
;

omnia bona Gazie

etc.

id est

exercitus

maximus

in vallesreceperint,

perdenlur. Gaza et Ascalon erant


:

ascensurus est Ghaldx (sup. 1, 14, et Ps. 124,


5,
G).

siUc in locis editis.


reliqui

Et plenitudinem
3.

ejus.

Scipsum dclart mox,


et

Quidam Hebrorum verlunt magnarum et immensarum opum corum


,

Et

sub.

cm
ls.

dicit,

urbem, pro urbes,

habitantes in e (1).
,

Vers.

A sonitu incessus
, :

Palstinorum. Incides te. Vid. inf., 48, 37 (2).

prie

clamore strepiVers.
,

7.

Quiesces, quiesceret,
eum
,

sive cessaret; in
;

Propter dbilittes!

pr dissolutione

remis-

secund person legilur apud Hebraos


sonae. Constituit

sione, q. d.

Ade erunt

exterrili, ut

ne patres quiut scilicet


illic

mutatio per-

dem

de salute liherorum futurisint

sollicili,

proquibus

grassetur (3).

tamen

bella suscipiuntur et geruntur (2).

Vers. 4.

Ad succidendum
omnem
opem

etc.

ad delendum

Tyro

et

Sidoni

superstilem adjulorcni. Pal-

slini ferebant

laborantibus Tyriis; unde hic dicit

1 ) ECCE AQVJE ASCENDUNT AB AQUILONE, ET ERUNT QUATORRFNS inundans; sicut jEgyptii Nilo, sicChaldi Eiipbrali comparanlur. Ea autem qn.e hic pradicuntur non duliito quin facia sint per Nabuzardanein , quem post capta liierosolyma cleris circm perdomaudis (Grotius.) Nabuchodonosor reliqueral.

SI

strepitu pomp/E , id est, propter strepiluni pparats; notus hebraismus 13 , pro, pro|iter, ut Psai. 103, 7: A voce tonilrui tui formidabunt. Possunt siutm hcverbaveTcum praecedentibs jungi, vel cum sequentibus; cum prcedenlibus sic: Cla(2)

bellii

mabunt hommes,
:

et ululabit

omnis habitator

terrne

propter strepiluni pompa; armoruin ejus; cum sequentibus hoc modo Propter slrepitum pompa; armorum, non respxfmit patres filios. Prior sensus mihi videlur melior, Hebr. est: Propter sonitum strepilsungularum forlium ejus, id est, cquoruniejus unguipotentiuin, ut queinadmodm intcrprclatur R. David; ita dicam cqui enim admirabilem in pedihus vim habent, et cun entes magnum strepitum cient. Isai. 5, 28. Ungul equarum ejus vi silex , cl rot ejus quasi impelus lempestatis; et Ezechiel, de Tyri vastatione loquens, sicut
,

hoc Ipco Jereinias, deque exercitu


Babylonis,
operiet te
et

et potenli rgis 26, 10, i\ Inundationc equorum ejus suivis corum ; sonitu equilum , et rotarum ,
c.
:

(1) Vers. 4. Le Seigneur a mis au pillage les peuples de Palestine , les restes de l'le de Cappadoce. La Cappadoce , dont il est parl ici , n'esl pas celle que l'on entend communment sous ce nom, et qui tait une province de l'Asie-Mineure, prs du Pont. Mais ces peuples sont les mmes que ceux qui sont appels dans la Gense, les Capluorins, ou, selon la traduction dcsSeplante, lesCappadociens. Ils demeuraient depuis Gaza jusqu' l'Egypte, le long de la cte de la mer, dans le pays qui avait appartenu aux enfants de Cham, l'un des trois fils de No, selon que Josphe et S. Jrme le tmoignent. On peut entendre par celle le de Cappadoce, les les du Nil ; et par ces restes de l'le de Cappadoce, les peuples qui, tant sorlis de ces les dont nous parlons , vinrent attaquer les Hvens qui demeuraient le long de la cte du pays de Chanaan et qui, les ayant chasss de leur pays, s'y tablirent. Ce fut ces peuples que les Philislins succdrent, ayant donn le nom de Palestine tout le pays. Le Seigneuries ayant laisss subsister, comme on l'a souvent marqu , pour l'preuve des Isralites, quoiqu'ils eussent t extrmement humilis sous le rgne de David, les livra enfin au pillage des Chaldens, lorsque son peuple ayant t enlev Babylone, n'avait plus besoin d'tre exerc par ces anciens ennemis de son nom et de sa Religion, qui taient ainsi devenus inutiles ses desseins, et trs-dignes d'tre punis leur tour de tant de maux qu'ils avaient laits eux et leurs (Sacy.) pres son hritage.

(2)

Vers

6.

O mucro
!

Domini, id est, dicens:


(Grotius.)

curruummbvebunturmuri tut. Ungulisequorumsuorum conculcabil omnes plateas tut. Non respexcrunt patres jilios manibus dissolmis. Ablativus absoluius causani
significans, id est, propter

mucro Domini

Vcrba incidentium se imitalur.

manuum

dissolutionem, ut
patres retrorla,

(3)

llebraic est, propter

melum non respicient

Qiiomodo quiescet ? Respondet sibi ipsi Prophcnon possc gladium quiescere, quia Deusjussit eum

\c\,ulvideant quid illis fiai. Iloininis enim est nimio timor correpli, ita Ingre, uti ne respicere quidem audeat, utcapitcpra;ccdcnti, vers. r > Vidi ipsos pavidos et terga vcrlcnles , fortes eorum nrsos ; fugerunt conciti, ne respexcrunt. Dissoluti au:itm, ut librent /iliot suot,
:

grassari in Ascalonem.
Iiiique

condixerit
:

iixi

proecepcrit ut

ibi

grassetur.

Constituit ci tempus quo grassari debeat; ilaquc cessare nequit , antequin bac legationc sua tempore sibi prstiluto perfungatur.
Alii verlunt

manuum melum arguit,quia soient manus pra; timor concidere, et quodarnmod dissolvi. Frequcns hebraismus, ut supra, cap. 6, 24, et cap. 38, 4, et inf. cap. 50, 43, et apud Isai. cap. 13, 7, etc. 35, 3.
tem
(Maldonatus.>

Porr impleta est hc prophctia contra Palaeslinos annoquinlo post excidium Jrusalem, qui liiii annus Nahuchodonosoris 23. Tune enim ipse vastavit Clesyriam (;\d quam pertinent 10 Antiq. cil.
Philistini). lia

Joseph, lib. (Corn, Lap.)

, ,

409

COMMENTARIUM CAP.

XLVIII.

410

CAPUT
1.

XLVIII.
Is-

CHAPITRE

XLVIII.

Ad Moab hc
: :

dicit
,

Dominus exercituum Deus


quoniam vastata
:

ral

Vae super Nabo


capta

est

et

con,

fusa

est Cariathaim

confusa est fortis

et

tremuit.
2.

Non

est ultra exsultatio in

cogitaverunt malum. Venite, et disperdamus


gente.
3.

Moab contra Hesebon eam de


:

Ergo

silens conticesces, sequeturque te gladius.


:

Voici ce que le Seigneur des armes , le Dieu d'Isral , dit contre Moab Malbeur Nabo parce qu elle a t dtruite et qu'elle est tombe dans la confusion Cariatham a t prise la ville forte a t couverte de confusion et pntre de frayeur. 2. Moab ne se glorifiera plus d'Hsbon les Chaldens ont fait dessein de la perdre. Venez , ont ils dit exterminons-la d'entre les peuples. Vous serez donc rduite au silence, et l'pe vous suivra -partout.
1
:

Yox clamoris de Oronaim


Moab
:

vastitas

et contritio

magna.
A. Contrita est
lis ejus.

annuntiate clamorem parvu-

cri s'lve d'Oronaim, le bruit d'un grande dfaite. 4. Moab est dtruite; apprenez ses petits enfants jeter de grands cris. 3.

Un grand

pillage et d'une

5.
fletu,

Per ascensum enim Luith plorans ascendet

in

quoniam

in

descensu Oronaim hostes ululatum


:

contritionis audierunt
6. Fugite,

5. Elle montera, pleurant, par la colline de Luilb, parce que les ennemis ont entendu dans la descente d'Oronaim les cris et les hurlements de son peuple taill en pices.
6.

salvate animas vestras

et eritis quasi

myricao in deserlo.
7.

comme

Fuyez, sauvez vos mes, et habitez des tamarins.

le dsert

Pro eo enim qud habuisti fiduciam

in

munitio:

nibus luis, et in thesauris tuis, tu quoque capieris


ibit

et

Chamos

in

transmigrationem, sacerdotes ejus

7. Parce que vous avez mis votre confiance dans vos fortifications et dans vos trsors, vous serez prise aussi comme les autres et Cbamos sera emmen captif avec ses prtres et ses princes.
;

simul.
8.

Et veniet
:

prdo ad omnem urbem,


et peribunt vallcs
dixit
,

et urbs

nulla salvabitur

et dissipabuntur

8. Il n'y aura point de ville qui ne soit attaque par l'ennemi il n'y aura point de ville qui chappe; les valles seront au pillage, et les campagnes seront ravages, parce que le Seigneur l'a dit.
;

campestria
9.

quoniam

Dominus.
:

9.

Quelque florissante que

soit

Moab,

elle sera,
;

au

Date florem Moab, quia florens egredietur

et

milieu de tout son clat, emmene captive seront dsertes et inhabites.


10.

ses villes

civitaies ejus dsertas erunt, et inhabitabiles.

10. Malediclus qui facit opus Domini fraudulenter


et malediclus qui prohibet gladium

qui

suum

sanguine.

Maudit celui voici ce que dit le Seigneur l'uvre de Dieu avec fraude; maudit celui qui relient son pe, et qui l'empche de verser le sang.

Car

fait

H.

Ferlilis fuit

Moab ab

adolesccnli su, et re-

quievit in faecibus suis: ncc transfusus est de vase in


vas, et in transmigrationem

non

abiit

idcirc per-

mansit gustus ejus in eo, et odor ejus non est


tatus.

immu:

Moab a t ds sa jeunesse dans l'abondance ; il repos sur sa lie; on ne l'a point fait passer d'un vaisseau dans un autre, et il n'a point l emmen captif dans une terre trangre ; c'est pourquoi son got lui est toujours demeur , et son odeur ne s'est point change.
11.
s'est

12. Propterea ecce dies veniunt


et

dicit

Dominus

mitlam

ei

ordinatores et stralores laguncularum


,

et sternent

eum

et

vasa ejus exuauricnt, et lagun-

12. Mais voici le temps dit le Seigneur, o je lui enverrai des gens pour dranger et pour renverser ses vases pleins de vin; ils le renverseront lui-mme; ils videront ses vaisseaux , et ils briseront jusqu' ses
,

culas eoruiivcollident.
15. Et confundetur
est

petits vases.

Moab Cbamos,
Fortes sumus

sicut confusa

domus

Isral Belhel, in
dicilis
:

qu habebat fiduciam.
,

14.

Quomod

et

viri

ro-

Chamos donnera de la confusion Moab, Bthel est devenu le sujet de la confusion de la maison d'Isral, qui y avait mis sa confiance.
13. Et

comme

busti ad

prliandum?

15. Vastata est

Moab,

et civitates illius succide-

14. Comment dites-vous Nous sommes forts, nous sommes vaillants pour combattre? 15. Moab a t dtruit, ses villes ont l brles,
:

runt

et electi juvenes ejus


ait rex,

descenderunt in occisioejus.
:

les plus vaillants

nem

Dominus exercituum nomen

dit le roi qui a

16. Prop est interitus

Moab

ut veniat

et

malum

de ses junes gens ont l gorgs nom le Seigneur des annes. 16. La deslruciion de Moab est proche, et sa ruine
,

pour

va venir trs-promptement.
ejus velociter accurret nimis.
17. Consolainini
ejus
:

et universi,

eum, omnes qui estis in circuitu qui scitis nomen ejus, dicite Quo:

17. Consolez-le, vous tous qui tes autour de lui , vous tous qui avez entendu parler de son nom, dites Comment ce sceptre si fort, ce sceptre de gloire, a-t
:

mod
filiae

confracla est virga fortis, baculus gloriosus


,

il

t bris

18. Descende do glori

et

sede

in

siti

babitatio
te

Dibon

quoniam vastator Moab ascendit ad

18. Descends de ta gloire, et repose-toi dans la soif, habitante de Dibon , parce que l'ennemi qui a ravag Moab montera sur les murs , et renversera tes
fille

dissipavit muniliones tuas.

remparts.
;

19. In via sta, et prospice, habitatio Aroer

inter-

roga fugientem

etei qui evasit, die

Quid accidit?
:

20. Confusus est Moab, quoniam victus est


et

19. Habitante d'Aror, tenez-vous sur le chemin , interrogez celui qui s'en; Qu'esi-il arriv? fuit, et dites celui qui se sauve
et regardez ce qui se passe
:

ululate,

clamate

annuntiate in Arnon

quoniam vastata

20. Moab est confus, parce qu'il a t vaincu. Hurlez, criez, publiez sur l'Arnon que Moab a l dtruite.

est

Moab.

21. Et judicium venit ad terram campeslrem, su-

per Helon, et super Jasa, et super Mephaaih

21. Le jugement de Dieu est tomb sur la campagne, sur Alon, sur Jasa, sur Mphaath ,

41 j

IN

JEREMIAM
22. Sur

4i2
Dibon
,

22. Et super Dibon, et super Nabo, et super do-

sur Nabo, sur la maison de Dsur

mum

Dcblathaim 23. Et super Cariathaim et super Bethgamul

blalham
,

et
I

23. Sur Cariathaim

Bethgamul

sur Beth-

maon
de
24. SurCariolh, sur Bosra et sur toutes les villes Moab , ou voisines , ou loignes.

super Betlimaon
24. Et super Carioth, et super Bosra, et super

ornnes civitates terrae


sunt.

Moab ,

quac long et

qu prop

25.

La corne de Moab a
le

rompue,

et son bras a

t bris, dit

Seigneur.

25. Abscissum est cornu

Moab

et

brachium ejus

conlritum est,

ait

Dominus.
,

26. Inebriate
clus est
in
:

eum

quoniam contra Dominum erein

36. Enivrez Moab, parce qu'il s'est lev contre le Seigneur qu'il se blesse la main en tombant sur ce qu'il avait vomi, et qu'il devienne lui-mme le sujet de la moquerie des hommes.
,

et allidet

manum Moab

vomilu suo,

et crit

derisum eliam

ipse.
libi

27. Fuit enim in derisum


Aires repersses

Isral

quasi inler

eum

propler verba crgo tua qtuc


,

27. Car vous vous tes moqu d'Isral, comme d'un voleur qui est surpris dans son vol; et vous serez vousmme emmen captif, cause de la duret avec laquelle vous avez parl de lui.
28.

advcrst'un illnm locutus es

captivus duceris.
,

Abandonnez
,

les villes,

et

demeurez dans

les

28. Relinquite civitates, et babitate in pelr


bilatores

hain

Moab

et estote quasi

columba nidificans

habitants de Moab; soyez comme la colombe qui fait son nid dans les plus hautes ouvertures des rochers.

roches

sunimo ore foraminis.


29. Audivimus superbiain

Moab, superbus
et

est val-

sublimitatem ejus, et arrogantiam,

superbiam,

29. Nous avons appris l'orgueil de Moab; il est excessivement superbe; nous connaissons sa hauteur son insolence , son orgueil et la fiert de son cur
allier.

et alliludincm cordis ejus.

30.

Ego
sit

scio, ait

Dominus, jactanliam ejus

et

quod

tion

30. Je sais , dit le Seigneur, quelle est sa prsompque sa force ne rpond pas sa vanit , et ;
efforts

non

sit

juxla

eam
super

virlus ejus, nec juxla

quod poterat
uni-

que ses
pouvoir.

ont

beaucoup au-del de son


larmes sur

conala

facere.

31. Ide

Moab ejulabo,et ad Moab


,

31. C'est pourquoi je rpandrai des


;

versam
tantes.

claniabo

ad

viros

mri

fictilis

lamen-

Moab j'adresserai mes cris toute Moab; je Joindrai mes pleurs ceux des habitants de ses murailles de
brique.

De planctu Jazcr plorabo tibi vinea Sabama pnpagines luae transierunt mare, usquc ad marc Jazer
32.
, :

j'ai

pervenerunt
pra'do irruit.

super messemtuam ctvindeiniam luam

52. vigne de Sabama , je vous pleurerai comme pleur Jazer. Vos rejetons ont pass la mer; ils se sont tendus jusqu' la mer de Jazer; l'ennemi a ravag vos bls et vos vignes.
33.

La
et

joie et la rjouissance ont t bannies

du

33. Ablala est


et de terra
li
:

laetilia

et

exsultalio

de Carmelo

Moab,

et

vinum de

lorcularibiis suslu-

nequaqum calcalor uv solitum ccleuma canDe clamore Hesebon usque Eleale et Jasa devoccm suam Segor usque ad Oronaim vicontcrnante aquaj quoque Nemrim pessimaj
,
:

de Moab; j'ai fait cesser le vin des pressoirs; et ceux qui foulaient les raisins no chanteront plus leurs chansons ordinaires.

Canne!

de

la terre

tabit.

34.

34. Les cris d'flshon ont pntr jusqu' Elal ils ont fail entendre leur voix depuis Sgor jusqu' Oronam, qui a fail retentir ses plaintes
et jusqu' Jasa;

deruiil
tul

comme une

Nemrim deviendront

gnisse de trois ans les eaux trs-mauvaises.


;

mmes de

erunt.
3">.

Et auferam de Moab,

ait

Dominus,

55. Et je bannirai de Moab, dit le Seigneur, tous ceux qui prsentaient leurs oblations sur les hauts
ofiferenlem
lieux
,

et qui sacrifiaient ses dieux.

in excclsis, et sacrificanleni diis ejus.

36. Proplerea cor

mcum

ad Moab quasi
fictilis

tibia

reso-

nabit

et cor
:

mcum

ad viros mri

dabit soni-

56. C'est pourquoi mon cur poussera des soupirs sur Moab, cl imitera les sons de la flte; mon cur imitera ces sons, en faisant retentir ses gmissements sur les habitants de ses murailles de brique; ils se

lum lihiarum
pri runl.

quia plus fecit

qum

poluit, idcirc

sont perdus pouvaient.

parce qu'ils ont voulu faire plus qu'ils no

37.

Omnc enim
:

caput calvitium

et

onmis barba
super

37. Toute tte sera sans cheveux , et toute barbe sera rase ; ils auront tous les mains lies, et |e cilie

rasa crit

in cunclis

manibus

colligatio, et

omnc

sur

le

dos.

dorsum

cilicium.

38. Super

omnia
:

tecta

Moab

et

in plateis ejus

38. On n'entendra que pleurs et que soupirs sur tous les toits de Moab et dans toutes les places, paire

onmis planclus
utile
,

quoniam

conlrivi

Moab

que
sicul vas in-

j'ai

bris

Moab,

comme un

vase inutile,

dit le

Sei-

gneur.
59. Comment la ville de Moab a-t-clle t vaincue' comment a-l-elle jet tant de cris et de hurlements? comment a-l-elle enfin baiss la tte dans la confusion dont elle st couverte ? Moab deviendra un sujet de
i

ait

Dominus.
victa est, et ululaverunt?

39.

Quomodo
in

quomod
'

dejecit cervicein

Moab

Moab, et confusus est? Erilquc derisum, et in cxemplum omnibus in circulDominus


Eccc quasi aquila

raillerie cl

un exemple tous ceux qui l'environ:

ai suo.

nent.
:

40. Ha>c dicit

volabit,

40.

3h
et exlendct alas suas ad

\ol

II va prendre Voici ce que dit le Seigneur eeniine un aigle; il tendra ses ailes fur

Moab.
,

Moab.

41. Capta est Carioth

et

munilioncs coniprchcns J

4L

Carioiii est prise; l'ennemi

b'csI saisi

doses

413
sunl
:

COMMENT AlllUM. CAP.


et erit cor forlium

XLVIII

Moab

in die ill

sicut cor

mulicris parturientis.
42. Et cessabit
tra
>

Moab

esse populus

quoniara con-

remparts; et en ce jour-la le cur des plus vaillants de Moab sera semblable celui d'une femme qui est dans le travail de l'enfantement. 42. Moab cessera d'tre un peuple, parce qu'il s'est
glorifi

Dominum
Moab
,

gloriatus est.
,

43. Pavor , et fovea


lor
dicit

et laqueus

super te

6 habrla-

Dominus.
,

contre le Seigneur. 43. La frayeur, la fosse et le pige vous attendent, habitants de Moab , dit le Seigneur.
44. Qui aura fui dans son pouvante tombera dans fosse et qui se sera tir de la fosse sera pris au pige , parce que je vais faire venir sur les habitants de Moab l'anne o je les visiterai, dit le Seila
,

J
'

44. Qui fugerit facie pavoris

cadet in foveam
:

et

qui conscenderit de fove

capielur laqueo
visitationis

adducam
,

enim super Moab annuin


minus.
45. In
tes
:

eorum

ait

Do-

gneur.

umbr Hesebon
et

steterunt de laqueo fugien,

45.

Ceux qui fuyaient


:

le

pige se sont arrts

quia ignis egressus est de Hesebon


:

et

flamma

de medio Sehon
46. Yae

devorabit parlem

Moab et verticeni
quia

liliorum tumults.
tibi
,

l'ombre d'Usbon mais le feu est sorti d'Usbon , elle a dvor une et la llamnie du milieu de Shon partie de Moab; et les principaux des enfants de confusion et de tumulte.
;

Moab

periisti
lui et

popule Chanios

comprehensi sunt
tem.
47.

filii

Mise lu in caplivita-

46. Malheur vous, 6 Moab ; vous tes perdu, peuple de Chanios vos fils et vos filles ont t emmenes en servitude.
:

Et convertam captivitatem Moab

in

novis-

Bimis diebus, ait Dominus. Hucusquc judicia Moab.

47. Mais dans les derniers jours je ferai revenir les Moab, dit le Seigneur. Jusqu'ici ce sont les jugements du Seigneur contre Moab.
captifs de

TRANSLATIO EX HEBRyEO.
1.

Ad Moab.

Sic dixit

Dominus exercituum Deus


;

Isral

ad Ncbo, quoniam vastata est, pudore

affecta

est; capta est Ciriathaim

pudore

affecta est

Misgab, et expavit.

2.

Non

est ultra gloriatio


,

Moab

contra

Chesbon; cogitaverunt malum. Venite,


gladius.

et
:

disperdamus eam de gnie; etiam Madmen

succideris, post te ibit


:

audire fece4. Contrita est Moab Vox clamoris de Choronaim vastitas, et conlritio magna. nam in descensu Chorunt clamorem parvuli ejus. 5. Quia per ascensum Luchith in fletu ascendet flens et crilis veluli myricae ronaim hosles clamorem conlritionis audierunl 6. Fugite, cruite animam vestram
3.

in deserto.

7.

Pro eo enim qud habuisti fiduciam


in

in

pecudibus tuis, et

in thesauris tuis, lu

quoque capieris;

egredieturque

Chemos

transmigralionem

sacerdotes ejus et principes ejus simul.

8.

El veniet vaslator ad
dixit

omnem urbem,
i

et urbs

non evadet;

et peribit vallis, et dissipabitur planifies,


in

quemadmodm
ila

Dominus

9.

Date alas Moab, quia volando volabit; et civitates ejus


facit
:

desolalionem crunl

ut non

sit

bahitator

in eis.

guine.

vase

in

10. Maledictus qui opus Domini fraudulenter sanmaledictus qui prohibe! gladium suum H. Quielus Mo;ib ab adolescenli sua requievit non evacuatusde foccibussuis odor ejus non mulalus. eo vas transmigrationem non sapor ejus ide
et
fuit
,

et

ipse in
in

et

fuit

et in

ivit

stetit

et

est

12. Proplerea ecce dies veniunt, dixit

Dominus

et

mittam

ei

transmigralores, et transmigrare facient


afficictur
:

eum

et

vasa ejus exhaurient,


sunt

et ulres
,

eorum

collident.

13. Et pudore
14.

Moab

Chemos,
,

sicut

pudore

affecli

domus

Isral Belhel

fiduci

rex

eorum.

Quomod

dicilis

Fortes sumus

et viri robusli

ad bellum?
:

15. Yaslatus est


,

Moab,

et civitates illius excidil; et elecli juvenes ejus descenderunt ad jugulationem


ejus.

ait

Dominus exercituum nomen

16. Propinqua est conlritio


in circuitu ejus, cl

Moab

ut veniat, et

malum

ejus festinavit
:

vald.

17. Condoleteei, omnesquiestis


te
,

universiqui scilis
in

confracia est virga fortis, baculus glori?

18.

nomen
siti,

ejus, dicite

Quomod
Dibon
:

Descende de glori, sede

babitalrix,

filia

quoniam vastator Moab ascendit contra


et

19. In prospice, babitalrix eam qu evasit; die Quidnam faclum est? 20. Pudore Aroer; interroga fugientem Moab, quoniam contritus ululate, clamate, annunliate Arnon, qud vaslalus Moab, 21. Et judiciuni venit super terram campestrem super Cholon Iahsah Mephaath 22. El Dibon domum Nebo Diblathaim. 23. Et Ciriathaim Belhgamul Betbmeon 24. Et super Cheriiolh Bosrah omnes Moab, longinquas propinquas. 25. Abscissum bracbium ejus conlrilum cornu Moab Dominus 26. Inebriate eum, quoniam contra Dominum magnificavit suum; volutabit se vomitu suo, derisum etiam ipse 27. Et annon Moab risum fuies 28. Relinquite inventus esset? nam ex quo loculus habitale de eo commovisti pelr habitalores Moab eslotc columba qu fove. 29. Audivimus superbiam Moab,
dissipavit muniliones tuas.
:

via sta et

affectus est

est

et

in

est

et
,

el

et

et

et

et

et

cl

civitates terrse

et

est.

et

est, dixit
in

os

et

et erit in

in

fuit tibi Isral, acsi inler

es

te.

civilates

et

in

et
;

veluti

nidificat in laleribus oris


,

superbus est vald


30.

elationem ejus

et

superbiam ejus

et
:

arrogantiam ejus

el exaltalioncm cordis ejus.


sic facient.

Ego novi,
le

dixit

Dominus, iram ejus; non

slabilietur

mendacia ejus non

Moab

ejulabo, et super
,

propter

vitis
,

tuos stivos

et

Moab universam clamaho, super viros Qirchercs garriet. 32. Fletu laazcr fiVbo Sibmab propagines tua} transierunt mare usque ad mare Iaazer pervenerunl; super fruclus super vindemiam tuani prdo irruit. 33. Et deficiet llilia cl exultalio de locis cullis et
;

31.

Ide super

de terra Moab, et vinum de torcularibus cessare faciam


erit

celeusma.

34. A clamore Chesbon usque ad Elaleh


vitula triennis
;

non calcabil calcans.cum


,

celeusir.ate

celeusma non
;

et

usque ad lahas

dederunt vocem suam

Soar

usque ad Choronaim

quia etiam aquse

Nimrim

in desolationes erunt.

35. Et cessare faciam

415
de Moab,
ait

IN

JEREMIAM

416

Dominus, offerentem
et

iti

excelso, et suffientem diis ejus.

36. Propterea cor


;

meum

ad Moab

veluli tibia; sonabit;

cor

meum

ad viros

Qircberes tanqum
,

tibiae

sonabit
erit

e qud divite quas fecit,


;

perierimt.

57. Quia super oinue


omnes lumbos
conlrivi
;

c;iput erit calvilium

et

omnis barba
tecla

diminuta

super omnes manus


universus

incisiones, et super
erit in

saecus.

58. Super omnia


quo non
,

Moab,

et in plateis ejus

Moab
et in

planctu

quoniam
,

Moab
verlit

sicut vas in

est complacentia, dixit

Dominus.
in

39. Quomod
derisura
,

expavit (ulula verimt)

quomod

cervicem Moab

pudore affectus est? Fuitque Moab


dixit
:

formidinem omnibus qui sunt


et

in circuilibus ejus.

40. Sic enim


,

Dominus Ecce tanqum


populus

aquila volabil

extendet alas suas ad Moab.


,

41. Capta est Cheriiolh


et l'ovea et
;

et

muniliones captae sunt; eritque cor fortium Moab


sit
,

in die ill

sicut cor mulieris afflict.

42. Et disperdelur Moab ut non


laqueus
erit

quoniam contra Dominum

magnificavit os suum.
fugerit facie pavoris
,

45.
cadet

Pavor
in

super te, habitator Moab, dixit Dominus.


,

44. Quj
,

foveam

et qui ascenderit
,

de mve

capietur laqueo

adducam enim super eam


vi fugientes

nempe ad .Moab annum


ignis egicssus est

visilalionis coruin
,

ait

Dominus.
,

45. In unibr Cbesbon steterunt


angulum Moab,
filii

quia

de Chesbon
tibi

et

flamma ex Sicbon

et devoravit
,

et

verticem fdiorum tumulcaptivilatem


,

luaniium.

40. Vse

Moab

tu

in

captivilatem.

47.

periit

populus Cbemos

quia comprebensi sunt

lui in ait

et

filise

Et convertam captivilatem

Moab

in

novissimo dierum,

Dominus

bucusque

judicium Moab.

COMMENTAR1UM.
Vers.
Isai.
I.

15

et 16, uiii

An Moab, de Moabilis. (Vid. etiam eadem calamitas Moab praedicilur,


et

Vers.
tuis
,

7.

In
,

pecudibus tuis
,

Hebr.

in operibus
,

id est

in divitiis

pecoribus et armentis

aut

multaque Iiabentur qua; ad liane Jeremix prophctiam


pertinent,
9.)
liis

munitionibus (i). Yid. 1

Sam. 25,

2.

Chemos. Yid.

adjice Ezech. 25, 8


Pra'teriia

Sopbon. 2,8,

Num. 21
Yers.
ut hic

29.

Vastata est.
{'Ijicielur
,

pro fuluris, vasiabilur,

8.

Vallis, Quia
,

id est, qui habitent in valle,

pudore bus

etc.,

ut ex fuluris paul sequeuti-

habet Chaldaus paraplirastes, Grotius. Dissiplaiiities desiruetur.

itelligitur.

Ciriatiiaim.

Vid.

Parai. 0,

70.

pabitur planities

Misgab. Sic dicta urbs, qud

m
,

excelso loco sila sit;


civitns in excelso sila.

Vers.

9.

yolando volabit, ut volandc

propterea quidam iranstulerunt

avolet (2).

Ad verbum
Vins.
2.

exidlalio.
,

Cogitaverunt
eam malum
,

ad verbuiii

excogitave,

ruut super

vel

dicentes

Agile

etc.

vel

malam cogilationem Jam non gloriabilur,


ut

sub.
sive

gloriari polerit
signis.

Moab de Cliesbon qud


id est,

esset urbs in-

De gmi;,
5.

non

s'il

gens, seu non

numerelur
Vers.
est
,

inlcr populos.

Vox clamoris Contrita est


,

etc.

sub. egreditur, id
eral

exaudielur in utrque Choron


,

enim duplex
,

Choron
sub.

superior et inferior. Vastitas et contritio

erit in eis.

Vers.
cetiUNT
,

4.

frangelur. Aiidire fe-

sculinum, quia in hujusmodi metonymiis varit genus, prout respeclus fuerit vel ad urbes ipsas, vel ad incolas earum. C. B. Michaelis. Sicut nudatus in deserlo, idem quod 17, 6. Hortalur Moabitas, ut in deserla fugiant, quanqum nudali omnibus facullatibus , qiuie ob preipitem fugam relinquendae sint. Chaldtens. h. 1. sic vertit : El sitis sicut turris Aroer, qui habitant in tentoriis in deserlo. Quod Jarchi ila illu Turris Aroer exstrucla strt erat in deserlo, nec circa illam erat locus habilatus , sed solm incolae tentoriorum; turris autem, qusc slal in loco non hat bilato, videtur quasi vaslitas. t Cogitavit interpres de luire in deserlo cxstruct, unde grges observari possunt. Syrus Etestote sicut slipes in deserlo.

etc.

auditum facicnl clamorem minores

ejus, sub. regibus, idest, inferioris ordinis nobiles

edeul vocil'eralionein. Minores vocal nobiles, ignomini;e

causa

ac

si

dicat cos fore miscriores plebcis.

(Syr. pauperes ejus. Quidni simpliciter aecipialur ?)

Vers. 5.
vertcnlur

Quia

peu ascensum,
Clialda'is
,

etc.

q. d.

Qui

in

fugam

cum
,

lacrymis ascenillic in

dcnl

in

Luchilh loeum exeelsum


(ad verbuin, vir flets).

ut

tulo sinl. etc., cla-

Fleks

Clamorem,
,

morem

calamilatis suiil audituri

cm

sciliect

hostes

(Rosenmuller.) munitionibus tuis. R. David interprelalur In pecudibus tuis, id est, in diviliis luis, quia omnes olim divitise, ut siiep adnolavimus, in pecoribus eiant. Ilunc sensum seque'nlia verba confirmant Et in tliesanris tuis. Chald. Quia conftsa es in thesauris tuis In et in domo opum tuaruni. Alii ad verbum opre luo, id est, in opibus le acquisilis, aut in negotiatione tua. Nain nuiyo, opes uivilias et negotiationem signilicat, ut Gnes. 46, 53, 54; et cap. 47, 3. Ibit Chamos in transmigrationi.m. Chamos nobile eral Moabitarum idolum, num. 21, 29, et 5 Reg. 11, 5,7, 53, cl 4 Reg. 23, 13; irridet ergo propheta,
(1)
In
:
:
:

redibunt ad Clioronaiin.

Vers.

6.

Et erius,
(1).

ad verbum,

et

sinl, sub.
:

anima

veslr, su!)., cives ttrbium

Moab,
,

q. d.

Con-

linele vos in deserlo hoct ci inicrdiu

instar myricce

auljuniperi
(I)

FOGITE, MnabiLe. Ycrha smi! propbelre, cripite animnm, vilain vestram, fug eonsidite vesirs .sMuii. Eadem exbortatio inlVa 51, (l, 43. Kt fiatit. i Urbes alloquiturMoabilarum, meionymic pro ineo lis; bine femininum. INec obstat qud prajeeditma-

PrxcipuuS Moabitarum deus in captivilatem ducetur, non qud aliquid haheat numinis, sed qud aurons sit, vel argenteus sicut dixit supra de diis ^gypliorum loquens, c. 43 , 12: Et succendet et ignem in detubris deorum /Egijpli , et comburet ea captivos ducet illos, et infra, cap. sequenti, v. 3, de (Maldonalus.) Melchom Ammonitarum idolo. Date feoremMoab. Eslironia, q.d. (2) Vers. 9. (loribus ergo Videle ut Moab floreat opibus et gloria eam redimite, coronamque floridam capiti ejus impoim ipsa genio et venti indulgons coronet se nite rosis; sod scilote eam cum suo flore desolandam, capiendam et cgressuiam in captivilatem. Ita Raban.,
quasi dicat
:

4i 7

COMMENT ARIUM. CAP.

XLVIII

418

Vers. 10.
verba

Fraudulenter

cum

fraude.

Haec

Dominus.

Gallic, maudit sera qui feindra de les tuer

indicant magniludinem ir Dei, id est, qui


,

(Vel polis negligenter, juxla Septuag. Vid Prov. 10,


-i.)

non

interleccril Moabitas

contra quos miseril

eum

sanguine

ut scit lam brevi se ad nihilum redigendam, quin brevi marceOmnis caro fnum, et omnis scit flos. Isaiic 40, 6 gloria cjus quasi flos agri ; exsiccalum est fnum, et cecidit (os. Talis nimirm est omnis terra splendor,

Vers. 11.

HugoetLyran. Vel date florem Moab,


:

Quietus

sub. Moabilarum (1).

fuit, egit in

summ
:

pace,
suis
:

et quielus resedit.
diviliis vixit.

Chaldauis parapbrasles
in

In
,

Requievit ipse

f^cibus suis

q. d.

Ad hune usque diem Moab


lium quicto
,

fuit similis
,

vino intra dofuit


:

nani in clo dunlaxat est sohda, constans et perennis dcor, voluptas et gloria. Hc accedil expositio Sanchez, quce talis est : Quantmcumque in amno et irrigno loco sit Moab, floreatquc

pompa

el

non agilato

et

quod non
;

transfu-

et gloria

sum de vase uno


fuit

vinario in allcrum

q. d.

Nunqum
Moab
di-

ejectussuis sedibus. Otium et tranquillilatem

ac niteat ab ubertate patri, florens lamen et nilidus abripietur in alienum solum; et civilates ejus pris florentes et laut, dserta; erunt, squalenles et vasta, ut nullus illas prorss inbabilet. Nimirm in rbus et opibus bumanis verissimum est illudSencc episl.39: Sic segetem twnia sternit ubertas ; sic rami onere fran-

vocal fces, qud, ut sapor germanus vini conservatur

oplim subsidio
gnitas el status

fa_>eis

ita in otio et tranquillilate

Moab

belle l'uilconservatus.
intclligit

Chaldams
ul

Parapbrasles per faces


faece
,

opes

nam

vinum

ita

rgna servanlur
loci

divitiis.

(Juvat porr ad
,

gunlur
dilas.

sic

ad maluritalem non

pervertit
,

Idem animis quoque


runipit.

evenit

nimia fcunquos immoderata

illuslrationem hnjus

et

aliorum nonnullorum

exscribere ex Bibliis Gallieis quee ad vini confectio-

flicitas tilis.

Hic sensus congruus est et plausi-

Ex eo enim discimus lune maxime vicinas esse urbes cladi, et Domines tribulation et cruci, cm maxime gloria, opibus et deliciis dorent; sicut Moab
coronans, vicinissima erat excifortuna vitrea est; diim splendet, frangitur. Ratio est, quia rota fortun similis est rota* nature, qu ab auctore suo ita institut est, ut
florens
dio.

nem

pertinebant. Erat in vine ips torcular, Isai. 5,

et rosis se

Nimirm

paire, ne Claudio violaretur) , atque ali flores et coronas in lectum jaciebant. Idipsum de fiincrc Bruli narrai lib. 5. Unde Cieinens Alexandr. lib. 2 Slrom. c. 8 lurb, inquit, et negolio leinot securitatis signum, est corona ; quare e viortuos coronam. Pluribus idipsum ex Livio, Capiloliuo, Ovidio,
:

enim occisa

semper gyret

in

orbem, cmque

in su

culmine est et

Herodiano
cili.

et Yirgilio

probat Lipsius ad cap. 14 Ta-

perfectione, lune rotando descendat, et tendat ad finem. Ita poma, cm maturrima sunt, pulrescunt; flores, cm plenissimi, marcescunt; animalia, cm juslam habent staturam et setalem , ad senium

summ

et intcrilum dclinant.

Sol

cm

in

meridie est

al-

dclinai ad occasum ; cm est in solslitio aslivo, dclinai ad hyemem. Idem ergo est imperiorum, urbium, principum, hominum circulus,
lissimus,

mox

periodus terminus et occasus. Secundo, R. Kimchi, Pagnin. et Yalabl. sic verDate alam Moab, quia volando volabit, scilicet tunl in eaplivilalcm; aut ut eam vadai, celerrim fngicl
:

et quasi avolabit.
scilicel ilatc

Tertio Cliald. vertil : Au ferle coronam Moab, eam Cbahiaio. Ilcb. enim Ifi'J tsits, i"

et
flo-

coronam signifient. Nostcr oplim cum Aqui' el Syminacho verlil, florem. Date signa Moab, sciliQuarto. Sepluag. vertunt De eo monde eam, cet imminenlis excidii, q. d.
rein, 2 alain,
: :

Tbeodor., atque ul credat, ejus signa proj'erle; vel date, id esi, poniie signa per soliludinem, ut siat Monb qn via per eam Ingre debeat. Sicul sponsa floQuinl, alii sic explicant, q. d. ribus corouaia ducilur ad sponsuin, ita lu, Moab, orna le marilo luo, scilicet Clialdieo, sed bosli iin:

inani.

Sexl et melis, Cas!ro sic cxplcal, q. d. Coronis floridis et odoribus, o Moab, lu et luum funus adorna, quia in Cliahke sepclicris el mOrieris ; soient enim diviles coroniset omni pompa suorum fu:

nera

exornare. Hic sensus

uli

et

primus,

cleris
verlunl:

aplior eslci planior.

Unde Syrusct Arabicus

Date coronam Moab, quia deslructionc deslruetur, el ownes civiiales ejus in desertum erunl, pree inopi incola!.

Ubi nola Solebanl gentiles niorluoruni corpora floribus cl coronis redimire; im si quis virtule sibi
:

coronam aliqnam
siileba!

peperisset,

cdem

eliani

morluus

rondecorari, idque ex perinissu legis dubdecim Tabularum, qna3 exlat apud Piiniuin lil). 2l,c., el Cicer. lib. 2 de Legibus; atque iia in l'unere Scipionis facluni esse le-iaur ibidem Plinjus Populus, in(piil, funus tocavil, quinine prferebalur, flores pro
:

spectu omni sparsil.


nii,

Idem

faciiim in l'unere
11
:

lil

un

Virgi-

iradil Halicaruass. lib.


el

jfidibus, Lu qu'il, exi-

licbunl matires

virgmes, casum illum lugenles (erat

Verm hune rilum coronandi mortuos repudiarunt primi et prisci Chrisliani, eo qud nihil cum gentilihus commune haherc vellenl. Unde contra cum Tertull. scripsil librum de Coron nliiis, el Minutius Flix in Octavio Nec mortuos, inquit, coronamus. Ego vos in hoc magis miror, qucmadmodm tribualis exanimi aut non senlienti coronam, cm et beatus non egeat, et miser non gaudeat floribus. lia psi in odium genlilismi, et ad viiandum periculum relapss in idololalriam ; cjuod quia jam cesst, hinc solemus funera docloriim. virginmn, niartyruin, etc., coronare floribus. Ita narrt Pallad. in Lausiac, c. 59, de mulieribus religiosis Taliennesiotis viventibus secundm institutum S. Pacliomii Si virgo, inquit, obierit, reliqu virgines cm eam ad scpulluram concinnaverinl, efferunl, cl eum ponunt ad ripant fluvii. Trajicientes uutem fralrcs cum patras et remis oliv, et psalmodia, eam transmittunt, et in suis monument! s sepeliunt. (Corn, Lap.) Decretnin est, (1) Sensus litteralis hujus versus est et placet suniere gravissimam vindiclam de Moab ejusque regions et urbes devastare per inanus Chaldxorum. Igilur cm ea sit delinita Dei voluntas sit omnis miles paratus el alacriter ac seri vindiclam illam perliciat; non fraudulenter; id est, non simulet occidere, cm non occidat. Et aplissim baec sententia converti potest in quosdam nostri lemporis judices, quibus cm gladius sit dalus Deo in vindiclam malorum, maxime eorum qui Ecclesiam oppugnant, dissimulant ad e.orum convcnticula. Valet eadem sententia etiam contra cos qui cm rgi catliolico militent adverss sediliosos hartcos, non hoc lamen prci* puagunl, ul hoslem opprimant, et religioncm catholicam inlegritaii restituant; sed id lanliun, ul per fas et nefas marsupio suo ben consulant, de rcligionc et fine suscepti belli, parm aut nihil solliciti. Septuag. pro fraudulenter legunt negligenter hoc modo : Maledicius qui facit opra Domini negligenter. (Ju oc casiohe cliam sulet haec scnientia non inepte aecommodari ad sacerdotes, aliosque sacros ministros qui negligenter et oscilanler, vel sacrificium ofl'erunt, vel sacranienla administrant, vel preces canonieas cursim nimis legunt aut dcantant. Qui si cogitent qualis sil ille in cujus conspectu iuinislrant, facile intelligent non levem esse culpam res tanlas negligenter, CEstius.) oscitanter aut tumulluari agere.
:
: :


419
IN JEREMIA1I

420

2,Matth. 21, 33. Mud pedibus calcabant hc 35, Job. 24, 11, et vinum excipicbatur in fossis, Prov. 3,
10, seu lacu, Marc. 12, 1, Apocal. 14, 19, 20, ibique
subsidio fcis (hc) conservabalur.

Vers, 19.
vestris,

Quidnam
l'ugiatis? (1)
:

factum est? sub. urbibus


Judicium

qud

Vers. 21.

Venit, venturum
Non *olm

est.

divi-

donec

in dolia seu

num

inlelligit, q. d.

regio

montana Moab
ob

urnas testaceas lrans funderetur, Aggi 2, 17, et eas

est peritura, sed etiam plana et campestris, idque

quidem
soiilas,

in terrain, liquoris

conservandi grati, defodi

idololatriam (2).

Cotroic. Itinerarium Jerosol. c. 12. Lagenis


,

Vers. 25.
3.)

Cornu,
'

id est,

regnum. (Vid. Ps. 18,

inde seu utribus

Josue

9,

4, Matth. 9, 17,

ad usus

Brachium, vires

signifient. (Vid. 1
,

Sam.

quotidianos depromcbalur, Calmet fer) Evacutes,


Iransfusus. Et, pro, id
est,

Vers. 26.
Chaldi,

Inebriate eum
:

2, 51.)

sub. calice ir Domini,

posilum

nam

dclart

id est, vald et prolixe affligile; percutite


efficile

metaphoram
Vers. 12.

transfusionis vini.

Transmigratores.
eum
:

Moab usque ad amentiam


etc.,

ut

Moab

vi irai et

DTl,

id est,

afflietionis incidat

in

amentiam. Vid. supra, 25, 15.


,

liostes qui facient

transmigrare. transferenlque

Magnificavit os suum

id est

conlumelios in
8.

Deum
ebriis,

eum

ali.

(Yel transfusores, etc. Grot.) Vasa. id est,

est loculus. Vid. etiam vel


,

Sophon. 2,

Volutabjtse,
vomilu.

urbes, abductis civibus, q. d.

Et destruent urbes

percutiat terram.

Melaphora ab immodic
in

corum.
Vers. 13.

qui

poslqum vomuerint, volutant sese

Sicijt,

etc.,

q.

d.

Quemadmodm
j

postea ridentur sobriis.

fiducia vituli aurei adoraii in Beth-el

decem

tribu-

Vers. 27.
q. d.
:

Inventus
si

esset, deprehensus esset,

bus

Isral,

non

inipedivit

quomins

ilke

abducerenlur

Cur

risisli

Israelcm

captivae in Assyriam, ila

Chamos non

est liberaturus
:

idque non aliter qum

dm caplivusabduceretur, eum in furto deprehendisses ?


,

Moabitas calamitate ipsis imminente


defient, frustrati spe su (1).

proplerea pu-

nam
21
,

quolies de calamitate ipsius Israelis verba facis

pra; gaudio

vehemenli

Vers. 15.

exsilis. Vid. Isai. 16,

3; Ezch.

Et
et

civitates illhjs excidit,


civitates cjus ascendit
;

H^VI
in

28

et

Sophon.

2, 8.

Commovisti te

tripudisti

Tvy

ad verbum,

per syn-

exultsli gaudio.

thesim (seu coacervationem, pro, ascendenl, nempe

Vers. 28.
in

Oris fovejE,
q. d.

orificii
:

caverme,

id est,
in ca-

fumum.
ejus

Grotius)
:

intelliguntur

enim exusta;
:

esse. Alii

rupium foraminibus,

Cogemini morari

exponunt

Excitalor ejus ascendit. Alii

Et civitatum

vernis, ut

columb.
Audivimus, vel intclleximus. Nrunt om-

facla est sublalio. Alii


:

melis ex commentariis
ejus evanuit in auras,
est,
!

Vers. 29.

Hebrawum

Et populus civitatum

ns arroganliam Moab.
Vers. 50.

vel, et muliitudo

urbium ejus ascendet sursm, id

Iram, iracundiam. Superbia


et

facit

hoetc.

evanescet, tollctar de medio et peribit.

Ad jugulatio-

mines iracundos

contumaces. Non stabilietur.


veritas, vel, et

nem,

vel,

cdem.

Ad verbum
vel, acclrai.
ejus, q. d.
:

Et non

non

eiit stabililas,
ila

Vers. 1G.
Vers. 17.

Propinqua est, Qui nomen


scitis

sub. ir ejus; novi, inquam, mendacia ejus, et non

Qui pe-

facluri surit, q. d.:

Ex

iracundi et superbia sua, mulla

culiarem ejus notitiam ac curam habetis. Gallic dici-

pra-sunipsit facere, in quibus


tur,

tamen mendax invenie-

cimus eo sensu, je vous connais par nom


Vid.
Isai.

et

surnom.

cm

illa
(

ob irruentem calamitatem perficere non

40, 26, et 45, 4. Virga fortis, etc. (sce-

poterit.

Schindlerus exponit
et

VU

magntes

ut et

ptrum

inlelligit). Id est,

qu ratione factum
et

est ut re-

gnum Moab
Vers. 18.

de tourments
le

de douleurs,

l'tant

regard

comme sur

tain

potens

gloriosum

sit

dclelum?
Isai.

Descende de gloria. Vid.


q. d.
:

47, 1.

In siti, id est, ui ioco arido et siliculoso, in quo sitias

assur vainement que tu ne verrais jamais (Sacy. ) de sujet de deuil. Cosfusus est Moab, etc., id est: (1) Vers. 20.
trne,
et

etperducaris ad extrcmain paupertalem. Silim opponit glori,

perdidit ob lantam cladem. Ikec crunt verba fdgientium clade ad Ammonitas- Simile Isai. 16,2,

Spem

augendo afllictionem,

Non lantm
in ca-

cris ignominiosa, sed egebis


ptivilale.

rbus necessariis

Habitatrix,

etc.

Vide supra 4G, 19

(2).

Quomodo Dicrris?etc. Hic ponitur (1) Vers. 14. secunda ratio destructionis Moab, qnod est jaclantia de forliludine bellalorum siioruni, cin dicilur Quomodb dicilis? etc., quasi dicat Per cicctum appa:

rebit contrarium.
(2)

Vers. 18.

Descends de

(Lyranus.)
ta gloire, et repose loi

Grotius. Tam prolixe banc cladem h. 1. describit, (Calvinus.) quia incredlbilis videbalur. Super Beth-Diblatuaim. Eadcm (2) Vers. 22. qu:e Mmon-Diblalhaim , Num. 35, 46 , et Diblatha. zech. (i, 14. Super domum Deblatliaim, Vulg. Domus pro urbe suini solet; ut in bac ips Moabilide, BaOai* PtolemaO, est Domus fonlis. Est apud Nabuntem, ut apparet Num. 1. c. Unie est -D.. Plolema-'o, omisso 3, (Grotius.) et additamento flnali. Betu-Gamul. Alibi in S. Scriptur Vers. 23. (Mariana.) \ non exiat.

dans Vindigencc et dans la soif, fille habitante de Dibon, parce que l'ennemi qui a ravag Moab , montera sur tes \mnrs, et renversera tes remparts. Toi , peuple <le JDibon, qui te reposais auparavant comme le vin sur sa lie jouissant paisiblement de tous les plaisirs, prpare loi descendre de ce haut degr de gloire o tu t'laiB lev, et te reposer l'avenir dans l'indigence et dans la soif; c'est--dire , selon l'explication d'un prophte, que la grandeur de tes chtiments galera celle, de tes crimes , et autant que tu l'es lev dans fa gloire et plong dans les dlices, autant tu prouveras

quae Ptolemseo, iranspositis lit | proKy,)a. Simile noinen ('augamelu, viens uhi postrem victus est ab Alexandro Darius. Betiimaon qu;c domus per cxcellcnliain. Plolemao
leris,
I\l

Urbem camelorum,
v././vJa,

Bk,9xv.

De qu Amos. 2,2, et Jos. 15 25. Vers. 24. TifpaPa Plnlema'o. Bosra. Non illam urbem ldumaMR, de qu Isai. (i, 1; sed aliam Moahilidis, Jos. 21, 26. Bo70,- 1, Maeh. 5, 56; vel eadein ISosia utrique rogioni adscribilur, qud in ulriusque confinibus erat; vel (Synopsis.) potis, Bosra gemina luit.
,

(Grotius.)


421
i

,,

COMMENTARIUM. CAP.
) Alii

XLVIII.

42*
solitis vestibus.

Chald. paraphrastes.
'

accipiunt pro
,

filiis ;

verejus

et cilicium

asperum induent, depositis

tuntque
deficiet.

Filii ejus

non

sic facient

quia

regnum

Vid. Dent. 14, l.etlsai. 15, 2.

Vers. 38.

Universus,
(igulo, vel,

etc.,

ad verbum

totalilas
,

Vers. 31.
et propter

Ide,

etc.

Hc de causa propter Moab,

ejus

planctus. In

quo non est complacentia


quo ncmo delectatur.
etc., contritus est
:

id est

totum Moab vociferabor, propter viros Qir-

non gratum
Vers. 39.

cheres geraet, sub. cor


Isai, c. 16,

meum.
;

Hscc urbs dicitur in


forte

Expavit,
: :

animo. Lcest,

Qirchareseth
fictilia. (

sic dicta

qud ejus

gendum hoc ordine


Moab?
q. d.
,

Ejulabunt

Quomod fracium

mnia
islis

essent

Yid. annotata in hoc cap. ab

id est, dicent ululantes


:

Quomod fracium
:

est regrtiim

non parm dissona)

Vers. 32.

Propagines
:

Cm

Moabit videbunt calamilatem su

tu^e, vel, rami lui

id est,

regionis

vociferabunlur, dicentes

Quomod faclum

cives lui, q. d.
jpsi

OSibma

deterius libi contingetqum

est ut regni

Moab

potenlissimi tam cil vires fracl

Jazer

nam

cives lui trans

mare abducentur, cm
,

sint? Vertit cervicem, ddit terga. In formidinem.


(Vid. supra, 24, 9.)

cives Jazer ad littus quiUeni maris pervencrint

sed

mare abducti non l'uerint. Usque ad mare etc. At usque ad mare lanlm viri Jazer pervenerunt. Super fructus tuos vESTivos. Ad verbum In statem
trans
,
:

Vers. 40.
Vers. 41.
Alii
:

Aquila. (Vid. Ezech. IV, 3.) Cheriioth, (Vid. Amos


etc.
sitae
,

2, 2.)

Capienlur urbes, munitionesque capienlur, id est,


et
illae

tuam, q. d.
tuis,

Eo tempore quo

fructus erunt in agris

capientur urbes in loco piano

quin sit
,

invadet te hostis qui tolam regionem tuam depo-

sunt in locis arduis ac sublimibus. Afflict.-e


sliat, id est,

angu-

pulabitur. Vid. supra 40, 10.

Vers. 33.

Cessare faciam
,

id est

calcator
(erit)

non

Vers. 43.
nera

Pavor,

qu

sentit angustias parts (1).


etc.

His varia calamiiatum g-

calcabit uvas in torculari.

Celeosma non

celeuet indici-

inlellige. (Vid. Isai. 24, 17.

Per pavorem
Deo.

intelli-

Sma. Soient qui uvas calcant

ltum quoddam

git hosles terrificos.) (2)

hortatorium carmen canere quod hedad Hebrais


tur,

Vers. 44.

Gratis celeusma

sed tum nullum edent calcanles,

Vers. 45.

Foveam, sub. paratam umbra protectione


In
,
:

vid. Ps. 91, 1.

irruente hoste, et
illud

omnia depopulante; contra ltum


sit

Steteru.nt. Praterita pro futuris


rint.

Stabunt qui fuge-

carmen

in

ejulalum verletur, ut hedad non

Ignis egressus
scilicet
si

est, ignis

exibal, sub. anlea.

hedad;

nam

liorlabunlur se ad fugam.

quando

Chesbon erat
:

in ditione

Amorrho-

Vers. 34.

Dederunt yocem
:

suam.

Vocem edent

rum, ac

dicasGallic

Elle faisait feu en guerre. Virigni.

flebilem, id est, vocifrante, ejulante et tumultuante

tutem militum

significat

Cur fugerent

cm

Chesbon ob hostium vim fugientes


usque, etc., hoc est

vociferabuntur

Chesbon olim
Amorrhis,
ali

fuerit potenlissima,

cm
,

teneretur ab
et ex
,

Qui capta Chesbon, urbe cele,

et egrcssi sint olira


,

ex e

Sichon
et ala-

berrim Moab, fugam capessent

fugientes continua -

Amorrhorum urbe
Vers. 42.

milites ardentissimi

bunt vociferationem usque ad urbes vicinas, Eleale et


Jabas. Vitula triennis, id est, ctus Moabitarum
fugiens Segor urbe capta, usque ad Choroniam, edet

(1)

Cessabit,

etc., occisionc et disper-

vocem
q. d.

flebilem.

Moabitarum congregationem compa-

rt vilulastrim,
:

qu pulchra

esse solet et succulenla,


,

Moabit, anie

felices et opulenti
:

deslruentur

et captivi abducentur. Nimrim, q. d.

Nullus locus inin

tactus relinquetur, neque


irriguo habitabit
,

quisquam

Nimrim

loco
illsc

neque cuiquam erunt

utiles

aqux, unde merit dserta; videbuntur.


Vers. 35.

sione!, quomod civitates intereunt. Vide ad Jus belli etpacis, 2, 9, 3. (Grotius.) (2) Pavor, et fovea , et laqueus super te. Formidine occupabcris, laqueo ab hostibus capieris, in scrobem exitio tuo paralam cades. Tropic;e locutiones, ex venatu ducl. Cm ingens fera capienda est veluti ccrvus, a|>er, ursus, salts pars, ubi ea latet, cingitur partim validissimis relibus, quo fera impollitur, partim densiore filo , apprnsis identidem vario colore plumis, qure vento ngilatae feram lerreant, alque in relia impellant. Hnjus moris passim velcres

De Moab. ad verbum
Propterea,
etc.

ipsi

Moab,

q. d.

meminre. Virgilius, Georgicon 3 Puniceve agitant pavidos formidine penn


:

Perdam
propter

idololalras qui sunt in regione

Vers. 56.

Moab. Hc de causa cor

Ovidius

meum

Nec formidatis Ncmesianus


:

cervos includere ps.nnis.

Moab

instar trislium tibiarum perslrepet, sive

Namquc

resonabit, id est, ob calamilatem

Moab qu

gravis-

ursos, magnosque sues, cervosque fugaces Terrificant, Unique vlant transcendere septu'm.

sima

vocem lugubrem, instar tibiarum quibus carmina funebria canunlur. De hujusmodi tibiis quo; in funeribus adbibebantur, vid. Maltli.
erit, cor

meum

edet

Hujusmodi machinas Latini formidincs appcllant, cm rvera feras terrrent. Cm maximos ferarum grges
linca pennis dislincta comerreul , et in insidias agat , ab ipso effectu dicta formido. Ad hune morem spectat S. Augustinus , ubi ait eos qui vitiosum pudorcm vitara conantur, in veram infamiam incidere, instar ferarum qu circumdantur pennis , ut coganlur in relia. Et S.

9, 23.

Eo qud,

etc.,

ob

id,

inquam, lugebo, quia

divi-

ti quas fecit, sive comparaverat sibi

Moab

labore

multo, perilursunt(\e\,proplereaqubdquos residuum


fecit, id est,
!

servaverat, perierunt).

Vers. 37.

Quia

etc., flebo

inquam

quia

Hieronymus adverss Luciferianos Pavidorum more cervorum, dum pennarum evital volatus, fortissnms relibus implicamini. Pnlal Sanclius fuisse hoc Ikbrais
:

etc.

consuelum, quemadmodni Gratis deinde


fuit.

cl

Romanis

Describitur habitus lugenlium, simulque maximus lu| ctus significatur. Omnes, inquit, pra luctu vellent sibi
capillos, barbant sibi truncabunt, incident sibi

manus,

cerl est, formidjnis, reiium et fove romina, qu in eodem Jeremi loco , et in Isai 24 , 17, leguiitur, huic conjecture favere: neque aptius quiidquam hc explicalione foret , si Hebraos hc venarrcli

Falendum

Sive lacerabunt ac dilaniabunt unguibus aut culiris

ratioie usos fuisse ostend^rctur.

(Calmel.)

423
critate et celeritate certanles

IN

JEREMIAM
Vers. 46.
vel
:

434

cum

ipso igni, qui usque

ad angulum totam Moabilidem devoirunt , ila ut ne exigua quidem lerra? ponio relicta sil Moabilis habilanda? Vid. Num. 21, 28, 29, ubi aliam expositioncm
et quidem probabi lin-rem invenies. Verticem, id est,
et

VjETibi, Oteinfelicemetmiserum! Vers. 47. Et convertam captivitatem, hebraisinus, pro


fine
j
i

Reslituam libertaleni Moabitis cantivis in


,

dierum

sive postero

tempore,

id est,

tempore

Christi. ul eliam ipsi

Judxi inlerpretanlur. (Calmet,


justum decretum Dei contra

Moabitas quosque primi ordinis, sive proceres.


et

1
i

de reditu
id est
,

captiviiate Babylonic intelligit.) Judicum,


,

Fiuorum TUMCU-AisTiiM, populi superoi


gantis.

arro-

justa sentenlia

Moab. Hoc adjecit ob prophtise prolixitatem.

CAPUT XL1X.
1.

CHAPITRE XLIX.
Dominus
:

Ad
filii

filios

Ammon.

Haec dicit

Numquid

1. Voici

non

sunt Isral? aut lisers non est ei? Cur igitur


:

d'Ainmon

ce que dit le Seigneur contre les enfants Isral n'a-t-il point d'entants? n'a-t-il

hxreditate possdt Melchom, Gad


in

et populus ejus

urbibus ejus habitavit

2. Idc ecce dies veniunt, dicit

Dominus,

et audi-

tum faciam super Rabbath filiorum Ammon fremitum pralii, et erit in lumultum dissipala, filixquc ejus
igni succendentur, et possidebit Isral possessoressuos,
ait

point d'hritiers? Pourquoi donc Melchom s'es!-il empar de Gad, comme de sou hritage? el pourquoi son peuple a-t-il tabli sa demeure dans ses villes? 2. C'est pour cela qu'il viendra un jour, dit le Seigneur, o je ferai entendre dans Rabbath des enfants

d'Ammon

le frmissement et le bruit des armes, qu'elle deviendra par sa ruine un monceau de pierres, que ses filles seront consumes par te feu, el qu'Isral

se rendra mailrede ceux qui l'auront matris, dit le

Dominus.
Hesebon, quoniam vastala est
Rabbath, accingite vos
:

Seigneur.
liai
:

3. Ulula, rnate,
fili

cla-

ciliciis

plangite

et circuite per sepes

quoniam Melchom

in

transmi-

grationem ducetur, sacerdotes ejus


simul.
4.
filia

et principes ejus

3. Poussez des hurlements, Hsbon, parce que Ha a t dtruite. Criez, filles de Rabbath, revlez vous de cilices, faites retentir vos plaintes et vos soupirs, en courant autour des haies, parce que Melchom sera emmen captif, el avec lui ses prtres et ses

princes.

Quid

gloriaris in vallibus? defluxit vallis tua,

delicata,
:

qu

confidebas in thesauris

luis,

et di-

cebas
5.

Quis vniel ad

me ?
te

Ecce ego inducam super


et dispergemir.i singuli

terrorem,

ait

Domi-

nus Deus exercituum, ab omnibus qui sunt


tuo
:

in circuitu

conspectu veslro, nec

erit qui

congreget fugientes.

G.

Ammon,

Et post haec reverti faciam captivos filiorum ait Dominus


:

7. Adldumacam. II;ec dicit Dominus exercituum Numquid non ultra est sapientia in Theman ? periit

4. Pourquoi vous glorifiez-vous dans vos valles? votre valle s'est coule comme l'eau, fille dlicate qui nielliez votre confiance dans vos trsors, et qui disiez Qui viendra contre moi? 5. Je vais faire tomber la frayeur sur vous, dit le Seigneur Dieu des armes; vous tremblerez devant lous ceux qui vous environnent; et vous serez tous disperss, l'un d'un ct, l'autre de l'autre, sans qu'il y ait personne pour vous rallier dans votre fuite. 6. Aprs cela je ferai revenir les captifs des enfants d'Ammon, dit le Seigneur. 7. Prophtie contre l'Idume. Voici ce que dit le Seigneur des armes : N'y a-t-il donc plus de sagesse dans Thman? ses enfants sont sans conseil; leur sagesse leur est devenue inutile.
:

coiisilium

filiis,

inutilis facta est sapientia

eorum.

8. Fug'ite et lerga vertite, descendite in voraginem,

habitatores

Dedan

quoniam perdilioncm Esau ad-

duxi super eum, tempus visitationis ejus.


9.

Si vindcmialores venissent super te,

non

reli-

8. Fuyez, sauvez-vous de vos ennemis, descendez dans les creux de la terre les plus profonds, Habitants de Ddan, parce que j'ai fait venir sur Esau le jour de sa destruction, le temps o je dois le visiter. 9. Si des gens fussent venus pour dpouiller vos vignes, ne vous auraient-ils pas laiss quelques raisins ? si des voleurs fussent venus vous voler la nuit, ils n'auraient pris que ce qu'ils auraient cru devoir

quissenl

racemum

? si

fures in noclc, rapiiisscnt

quod

suflicerct sibi.

10.

Ego ver discooperui Esau,


non
polerit
:

revelavi abscondila

ejus, et celari

vastatuni est

semen

ejus,
J

leur suffire. 10. Mais, pour moi, j'ai dcouvert Esau; j'ai mis au jour ce qu'il tenait le plus cach, et il ne pourra plus demeurer secret ; ses enfants, ses frres et ses voisins ont t ruins ; et lui-mme ne sera plus. 1 1 Laissez vos pupilles ; je leur sauverai la vie : et

cl fralres ejus, et vicipi ejus, et

non

erit.
:

vos veuves espreront en moi.


12. Car voici ce que dit le Seigneur : Ceux qui ne semblaient pas devoir tre jugs la rigueur pour boire du calice d'aflllclion seront nanmoins convous donc dcnieurcrez-vous imtraints d'en boire puni, comme si vous tiez innocent? Vous ne serez point trait comme innocent mais vous boirez certainement de ce calice.
: ;

11. llelinque pupillos luos


et viduae tusc in 12.

ego faciam cos vivere

me

sperabunt.

Quia haec

dicit

Dominus

Ecce quibus non


:

erat judicum ni biberenl calicem, blbentes bibent


et lu (|nasi

innocons relinqiieris? non cris innocens,

sed hibens bibos.


l. Quia per

memetipsum
in

juravi,

dicit

Dominus,
dosereivi-

quod
lum,

in

soliludinem, et

opprobium,
Bosra
:

et in

et in inalcdictionem oril

et

onmes

13. Je jure par moi-mme, dit le Seigneur, que Borsa sera dsole, qu'elle en sein dserte, qu'elle deviendra l'objet des insultes el de la maldiction des hommes, et que toutes ses villes seront rduites en des solitudes ternelles.

tales ejus erunt in soliiudincs sempiternas.

iA. Car j'ai entendu une voix qui venait du Seigneur, et un ambassadeur a t envoy vers les na-

14 Audilum audivi Domino,

cl legulus

ad gen-

tions,

pour leur dire

Assemblez-vous,

et

vene*

1*6
tes missus esl:
et

COMMENTARIUM. CAP.
Congregamini, et venite contra eum,
in praelium.

XJL1X.
;

426
et

consurgamus
15. Ecce

te in gentibus,

contre Bosra combaUtre.

marchons tous ensemble pour

la

enim parvulura dedi

con-

temptibilem inter homines.


16. Arrogantia tua decepit te,
tui,

15. Voici que je vous ai rendu petit entre les peuples, et mprisable entre les hommes. 16. Votre insolence et l'orgueil de votre cur vous

et superbia

cordis

qui habitas in cavernis petr, et apprehendere

niteris

altitudinem

collis

cm
:

exaltaveris quasi
te, dicit

a s^;:it, vous qui habitez dans les creux des rochers, et qui tchez de monter jusqu'au sommet des co teaux ; quand vous auriez lev votre nid aussi haut que l'aigle, je vous arracherais nanmoins de l, dit
le

aquila

nidum tuum, inde detraham


sibilabit

Dominus.
transibit

Seigneur.

17. Et erit Idumsea dserta

omnis qui

per eam, stupebit, et


ejus.

super omnes plagas

17. El l'Idume sera dserte; quiconque passera au travers de ses terres sera frapp d'tormement, et

18. Sicut subversa est

Sodoma,
:

et

Gomorrha,
ibi vir
,

et et

sur toutes ses plaies. 18. Elle sera renverse, comme l'ont t Sodome etGomorrhe, avec les villes voisines, dit le Seigneur;
sifflera
il

vienne ejus,

ait

Dominus
filius

non habitabit

plus

n'y aura plus personne qui y d'hommes pour y habiter.

demeure

il

n'y aura

non

incolet

eam

homihis.
si

19.

Ecce quasi leo ascendet de superbia Jordanis


:

s'avancera

ad pulchritudinem robuslam
faciam

19. L'ennemi viendra du ct du fier Jourdain ; il comme un lion contre ses villes si fortes et belles ; car je le ferai fondre tout d'un coup sur l'I-

quia subito currere


erit

dume. O sont

eum

ad illam

et quis

eleclus,
?

quem

prponam ei ? quis enim nebit me? et quis est iste

similis

me
,

et quis susti-

pastor

qui rsistt vultui

les vaillants hommes, afin que je les emploie contre elle ? car qui est semblable moi ? qui pourra subsister devant moi? qui est le pasteur des hommes qui puisse soutenir l'clat de ma face? 20. Ecoutez donc le dessein que le Seigneur a

meo?
20. Propterea audite consilium Domini, quod
iniit

form contre
et cogitationes ejus,

Edom

et les rsolutions qu'il a prises


:

de Edom,
bitatoribus

quas cogitavit de ha-

Theman

3i

non dejecerint eos parvuli

gregis, nisi dissipaverint

eum

eis

babilaculum eorum.
:

contre les habitants de Thinan Je jure a-t-il dit, que les moindres de l'arme les mettront en fuite, et renverseront avec eux toute leur ville. 21. Le bruit de leur chute a mu toute la terre . et leurs cris se sont fait entendre sur les eaux de la mer
,

21.

voce ruinse eorum commota est terra

cla-

mor

in

mari Rubro auditus est vocis ejus.

2-2.

Ecce quasi aquila ascendet


:

et avolabit, et ex-

pandet alas suas super Bosran


Idunia; in die
23.
ill,

et erit cor

fortium

Rouge. 22. L'ennemi va paratre comme un aigle il prendra son vol ; il tendra ses ailes et viendra fondre sur Bosra et, en ce jour-l, le cur des vaillants d'1dume sera semblable celui d'une femme qui est dans les douleurs de l'enfantement.
; , ;

quasi cor mulieris parlurientis.


:

Ad Damascum

Confusa est Emath

et

Arphad,

quia auditum pessimum audierunt, turbati sunt in

mari

pra; sollicitudine quiescere

non

potuit.

24. Dissoluta est Damascus, versa est in fugam,

23. Prophtie contre Damas. Emath et Arphad sont dans la confusion parce qu'une nouvelle funeste les a tonns. Ceux de la cle de la mer sont saisis de trouble, et, dans l'inquitude qui les agile, ils ne peuvent trouver de repos.

tremor apprehendit eam

augustia et dolores tenue-

eam Quomod urbem laetitia; ?


runt
25.

quasi parturientem.

24. Damas a perdu courage, elle fuit de toutes parts ; elle est pntre de frayeur; elle est accable des douleurs qui la pressent et qui !a dchirent comme

dereliquerunt civilalem laudabilem,

une femme qui


25.
si

est

en

travail.

26. Ide cadent juvenes ejus in plateis ejus

et

ont -ils ainsi abandonn belle, celte ville de dlices?

Comment

cette ville

omnes

viri praelii

conticescent in die

ill, ait

Dominus
de-

cxerciluum.
27. Et succendam ignem in

26. Ses jeunes gens tomberont morts dans ses places, et tous ses hommes de guerre seront dans un profond silence en ce jour-l, dit le Seigneur des

muro Damasci,

et

armes.
27. Je mettrai le feu aux murs de Damas, et vorera les murailles de Bnadad.
il

vorabit
28.

mnia Benadad.
Cedar, et ad rgna Asor,

d-

Ad

qu
et

percussit Na-

buchodonosor rex Babylonis. Hc


Surgite, et ascendite
orienlis.

dicit

Dominus

ad Cedar,

vastate

fdios

28. Prophtie contre Cdar et contre les royaumes d'Asor, que Nabuchodonosor, roi de Babylone, a frapps. Voici ce que dit le Seigneur : Levez-vous, et montez contre Cdar, et ruinez les peuples de l'Orient.
Ils enlveront leurs tentes et leurs troupeaux ; prendront pour eux leurs pavillons, tout leur quipage avec leurs chameaux; et ils les frapperont de terreur de toutes parts.

29. Tabernacula
pelles

eorum

et

grges eorum capient


,

eorum

et
:

omnia vasa eorum


et

et

camelos eo-

29.

rum

ils

tollent sibi

vocabunt super eos formidinem

in circuitu.

30. Fugite

abite vebementer,

in voraginibus se:

dite, qui habitatis

Asor,

ait

Dominus

iniit

enim con,

tra vos

cogitavit

Nabuchodonosor rex Babylonis consilium adversm vos cogitationes.

et

30. Fuyez, habitants d'Asor, courez promptement, cachez-vous dans les creux de la terre , dit le Seigneur; car Nabuchodonosor, roi de Babylone, a form des desseins contre vous , et il a rsolu de vous perdre.

31. Consurgite, et ascendite ad

habitantem confldenter,
vectes eis
:

ait

gentem quietam et Dominus non ostia nec


:

soli habitant.

31. Allez tous ensemble; marchez contre un peuple qui jouit de la paix, et qui vit dans une entire sret, dit le Seigneur ; vous n'y trouverez ni portes , ni serrures ; ils sont seuls dans leurs maisons.
32. Leurs hameaux seront au pillage, et la multitude de leurs troupeaux sera en proie je dispersera
<

32. Et erunt cameli eorurn in direptionem, et multitudo

jumentorum
s. s.

prdan

et

dispergam eos

in

xix.

li

427

IN
,

JEREMIAM
et

428

omnem venlum
omni
ait

qui sunt altonsi in

comam

ex

confluio

eorum adducani interitum super


in
:

cos,

dans tous les coins de la terre ces gens qui se coupent et je leur susciterai des ennemis les cheveux en rond
:

Dominus.
Et
in
erit

mortels, d'entre tous les peuples qui les environnent, dit le Seigneur.

33
usque

Asor

habitaculum draeonum, dserta


ibi vir,

ternum
hominis.

non manebil
est

nec incolet

eam

elle sera

filins

53. Et Asor deviendra la demeure des dragons , ternellement dserte, il n'y demeurera personne, il n'y aura pas un seul homme qui y ha-

3i.

Qucd factum

verbum Domini ad Jcrcmiani


,

bile.

proplietam adverss ./Elam


oia rgis

in principio regni

Sede-

Juda, dicens
dicit

35.

Hax

Dominus cxercituum

Ecce ego con-

54. Paroles que le Seigneur dit au prophte Jrmi'} contre Elam, au commencement du rgne de Sdcius, roi de Juda.
35. Voici ce que dit le Seigneur des armes : Je d'Elam , et je dtruirai toutes leurs forces
vais briser l'arc

fringam arcum yElam, et sunimam fortiludinem eo-

rum.
36. Et inducam super

JEhm

quatuor ventes qua-

tuor plagis cli


istos
:

et vonlilabo eos in

et

non

erit

gens ad

omnes ventos quam non perveniant profugi


inimicis suis, et
:

iElam.
37. Et pavere faciam
in conspectu

JEhm coram
irani furoris
,

56. Je ferai venir contre Elam les quatre vents des quatre coins de la terre. Je les disperserai dans tous ces vents ; et il n'y aura point de peuple o ne parviennent les fugitifs d'Elam.

qurenlium animam eorum

et

addu-

cani super eos

malum

mei, dicit Domi-

nus
eos.

et

mitlam post eos gladium

donec consumam

57. Je ferai trembler Elam devant ses ennemis, devant ceux qui chercheront lui ter la vie ; je ferai tomber sur eux le mal, l'indignation de ma tureur, dit le Seigneur ; et j'enverrai aprs eux l'pe, jusqu' ce

que
Et ponam solium

je les aie

consums.

38'.

meum

in

JE\am

et

perdam
58. J'tablirai

inde reges et principes, ait Dominus.


39. In novissimis

mon

minerai

les rois et les princes, dit le

trne dans Elam, et j'en exterSeigneur.

autcm diebus

reverti faciam ca-

ptivos ^Elam, dicit Dominus.

59. Mais dans les derniers jours, dit le Seigneur, je ferai revenir les captifs d'Elam.

TRANSLATIO EX HEBR^EO.
1.

Ad

filios

Ammon.

Sic dixit

Dominus
;

Numquid
in

filii

non sunt

ipsi Isral?

an hxres non est ei? Cur !;xre2. Ide

ditate accepit

Malcham ipsum Gad

et

populus ejus

urbibus ejus habitavit?

ecce dies veniunt, dixit


desolationis
,

Dominus

et audire faciam in

Rabbath (iliorum

Ammon
filiae

clamorem

prxlii

et erit in

tumulum

et

fili ejus igni

5.

succendentur, et hreditate accipiet Isral eos qui hreditate acceperunt ipsos, dixit Dominus.
est Ai. Clamale,

5. Ulula,

Chesbon, quia vaslala


:

Rabbath, accingite vos saccis; plangite

et extendite

vos per macerias

quia

Malcham
te

in

transmigrationem
,

abiit sacerdoles ejus et principes ejus simul.

i.

Quid

gloriaris in vallibus? fluxit vallis tua

fdia rebellis
,

Ecce ego adduco super

terrorem

ail

qu fidit tbesauris Dominus Deus exercituum


,

suis
,

qu

dicit

Quis veniet ad

me?

ab omnibus

circuitibus tuis; et critis


reverti faciam
:

expulsi unusquisque ante faciem

suam
dixit

non

erit qui

congreget vagantem.

captivitatem fdiorum
sapienlia in

Ammon,
periit

Dominus.
(iliis

7.

Ad Edom.

Sic dixit

6. Et post hxc Dominus excrciluum

Non

est ultra
in

Theman?
ile

consilium
,

corrupta est sapientia eorum.


:

8. Fugite, vcrlitc vos,

profundum
opus

ad babrtandum
9. Si

babitatores

vindemiatores venerint nocle, vastabunt quod non relinquent racemos 10. Quia ego discooperui Esau revelavi abscondita ejus abscondere se non notent tum semen ejus Relinque pupilles tuos ego ejus ejus non biberent vidux tu judicium me sperabunt. Quia Dominus Ecce quorum non immunis, sed bibendo caliccm, bibendo bibent tu immunis existendo immunis non
visitationis ejus.
est eis.
tibi
,
:

Dedan

quoniam contrilioncm
et

Esaii adduxi super


si

enm, tempore
va'sta:

furcs in

est

et fratres

et vieilli

et

erit.
:

11.

vivificabo

et

in

12.

sic dixit

erat

ut

et

cris?

eris

bibes.

13. Quia per


erit

me
et

juravi

dixit

Dominus, quod

in solitudinem, in

opprobrium,

in

desertum,

et in

malcdictionem
et legatus

Bosrah

omnes urbes

ejus erunt in dcsolationes in seculum.


:

1 -i.

Auditum audivi

Domino,

in gentes

missus est qui dicat

Congrcgate vos, et venitc contra eam, et con6iirgite ad prxlium.

15.

Ecce

enim abjectum dabo


bia cordis tui
:

le inter gentes,

contemptum
,

inter

homincs.

16. Simulacrum tuum decepil


cm
in

te, et

super-

qui habitas in cavernis petrx

qui apprebendis allitudinem collis;

cxaltavcris velut aquila

nidum tuum
transicrit per

inde descenderc faciam

le

dixit

Dominus.

17. Et erit

Edom

solitudinem

ornnis qui

eam

stupebit, et sibilabit super

omnes plagas
ibi

ejus.

18.
et

Amorah,
faciam
quis

et vicinas ejus (ait

Dominus) non

habilabit

quisquam,

Sccundm subversioncm Scdom, non incolet eam lilius hominis.


:

cl

19. Ecce tanqum leo ascendet tumore lardon ad habitaculum robustum

quia quicsccrc faciam


et quis dabil

currere

cum ab
:

et quisquis erit electus, ei

prxficiam? quis enim


Propterea

est sicut

ego

mihi tempus? et
si;;'.

est islc

pastor qui stet coram

me?

20.

audile consilium Domini, quod consultavit


:

Edom

et cogilationes ejus

quas cogitavit super babitatores Theman

si

non traxeriut eos parvuli gregis,

si

non desolaverit cum

eis habitacula

eorum.

21. A voce

cass eorum

commota

est lerra

clamor

in niaii

Rubro, audita

est

vox eorum.

22. Ecce tanqum aquila ascendet

Iwstis, et volabit, cl

expandet alas suas


429
super Bosrah
affecta est
:

COMMENTARIUM. CAP. XL1X.


et erit

450

cor fortiuni

Edom

in die ill, sicut

cor innlieris

afflictrm.

25.

Ad Dammesec

Pudore
:

Chamalh,

et

Arphad

quoniam auditum malum audierunt


Debilis fuit

liquel'acti sunl, sicut qui est in

mari

pr

pavore quiescere non poterit.

24.

Dammesec

vertil se

ad fugiendum et tremor apprehendil


est derelicta civitas laudis,

eam

anguslia et dolores tenuerunt


?

eam tanqum

parturienlis.

25. Quomod non


:

omnes viri prxliatores excidentur in die 27. El succendere faciam ignem in muro Dammesec, et absumet aedes Benhaill, ait Dominus cxercituuin. 28. Ad Cedar et ad regua Chasor qu percussit Nebuchadresar, rex Babel. Sic dixit Dominus Surgite, dad. 29. Tabernacula eorum, et pecora eorum capient cortinas ascendite contra Cedar, et vastate filios Cedem.
urbs gaudii niei
in plateis ejus
et

26. Ide cadent juvenes cjus

et

coruni, et

omnia vasa eorum,

camelos eorum tollent

sibi

et

vocabunt super eos formidinem de circuitu.


,

30. Fu^ite, elongate vos veheinenler, in profunda pergite ad habitandum

habitalores Chasor, dixit

Domi-

nus

quia consuluit contra vos Nebuchadresar rex Babel

et cogitavit

adverss vos cogitationem.

51. Sur:

gite, ascendite

habitant.

52. Et erunt cameli

ad gentem paciucam, babitantem confdenter, ail Dominus , non ostia nec vectis sunt ei : soli eorum in direplionem , et mullitudo pecorum eorum in pradam et disper-

gam

eos in
,

omnem
,

ventum, habitantes

in

extremo angulo

et

ex omnibus lateribus cjus adducam interitum


,

eorum

dixit

Dominus.

55. Et erit Chasor habitaculum


filius

draconum
fuit
:

solitudo usque in seculum

non habi-

tabit ibi

quisquam

nec incolet eam

hominis. 34. Quod

super Elam

in principio regni Sidciiahu rgis


,

Ichudah, ut diceret

verbum Domini ad Irmeiabu prophetam 35. Sic dixit Dominus exerciluum Ecce
:

confringo arcum Elam

principium fortiludinis eorum.


:

56.

Et adducam super Elam quatuor ventos qua:

omnes ventos istos et non erit gens ad quam non veniant profugi Elam coram inimicis suis et coram quaerentibus animam eorum et adducam super eos malum, iram furoris mei, dixit Dominus et miltam post eos gladium donec consumam eos. 58. Et 59. Et erit, in novissimo ponam solium meum in Elam et perdam inde regem et principes, dixit Dominus.
tuor extremilatibus cli
et venlilabo eos in

Elam.

57. Et pavere faciam

dierum reverti faciam caplivitatem Elam,

dixit

Dominus.

COMMENTARIUM.
Vers. 1.
vel
,

Ad filios

Ammon
:

(1),

de Ammonitis,

Vers. 2.
vid.

In Rabbath
,

contra Rabbath

de qu

contra Ammonilas, q. d.

Hue proplietia est de

2 Sam., 11

1.

Clamorem
,

pr^elii, vel, classicum


milites sub

Ammonitis, qui cm Gaditic abducli fuissent in captivitalem , invaserunt palriam eorum. Malcham. Est

prlii;

clamorem bellicum
tumulum
,

qualem edunt

confiietum. In

id est, in

acervum lapidum
,

Ammonitarurn idolum
vertunt
:

de quo 2 Reg., 25, 15. Alii

lestera ruina} et desolalionis.

Et
ei.

fili/e ejus

id est

Rex eorum,

sub. Ammonitarurn. Urbibus ejus,

vicinoe urbes

sub. Gad.

ad Ammonitas, aut de Ammonitis, aut contra Ammonilas luec enim omnia significat HebnEum lamed, quod noster vertit ad. Isral, Israeli, q. d. Cm Isral haheat filios legitinios haeredes, ad quos pertinet terra Cad trans Jordanem, cur Melcbom, id est, Ammonila: quorum occupnmt viorex , dominus et deus est Melcbom lenter terram Gad? Nott Theodor., cm decem tribus abduct sunt in Assyrios, tune Ammonitas vicinam sibi Galaaditidem ( qu erat terra et sors tribus Gad, Rubeu et dimidiae tribus Manasse, quas primo omnium abduxerunt Assyrii, 4 Reg., 15),ulpole jam vacuam et desertam , in odium et irrisionem Israelitarum invasisse et occupasse, uli voluerunt facere sub Jephle, Judic. 11, 15, ideque Deus hic eis quasi sibi suoque populo injuriis et raptoribus excidium inlenlat. Justtrm enim est ut privetur suis, qui invadit
(1) ld est, proplietia
;
: ,

Vers. 5. Ulula ejula q. d. Time tibi , Chesbon jam enim Ai capta est, urbs tibi vicina, et brevi tola terra Ammonitarurn capietur qu capta invade, ,
:

minores subdit

ris

Nabuchodonosor. Et extenbite vos peu mace,

rias, vel, circuite per sepes


sepes vice

id est,

perpagos quibus

murorum

esse soient.
id est
,

Vers. 4.

In vallibus,
,

propter fertilitatem
,

tu patri

nam

valles sunt fertiles

aptae

frumento

ferendo. Fluxit, sub. sanguine occisorum. Quis veniet

ad me? sub. ut mihi noceal?


Vers.
5.

Terroreji, id

est, milites qui le terreant.


tibi

Ab
in

omnibus, etc., vel, ab omnibus vicinis

regionibus.
,

Unusquisque ante faciem suam. Hebraismus

etversi

fugam
;

fugietis

singuli in

regionem vobis opposiante faciem

Rursm aliam excidii Ainmonitarum causam dal Ezechiel cap. 25, 6, quod nimirm in Israelis excidio exultrint, illudque adjuverint. Mystic Alcazar per Moab et Ammon fratres ex carnali et incesto concubitu genitos , accipit appeiitum duplicem , puta per Moab concupiscibdem , per Ammon irascibilem, qui jugiter ralionein et spiritum oppugnanl. lia ipse in Apocal. 14, v. 11, nott. 6. Cur igitur HjEreditate possedit. Ammonite erant cognati Israelitarum ; erant enim filii Lot nepotis Abrah , Gnes. 19 , vers. 57 , itaque cm vidrent Israelilas pen abductos et abolitos esse, eorum hredilatem , quasi jure suo occuprunt. Sed retorquet hoc Deus , aitque Israelcm adiiuc suflicientes habere hscredes proximos, scilicet reliquias decem tribuum, et iis delicienlibus tribum Juda et Benjamin, ut cognati, scilicet Ammonita?, de hreditate ejus adeund cogilare non debeant. (Corn, Lap.)
alina.
,

tam
illc

et
,

non

erit qui

vagos vos et discurrentes hc


,

hospitio excipiat. Alii


sibi

suam

hoc

est,

quisque fugiet qu

commodum visum

fuerit,

vel, fugiet
tulerit.

ad incerlum locum qucumque sors illum

Vers.

6.

Reverti faciam
quem

(1 ), etc.

Hoc accidit nalo

Christo, per

qui pris servi erant, facti sunt li-

beri. Vid. sup., 48, 47.

Vers.

7.

Ad Edom.

De Idumae,

sive Idumseis

(1) Eadem quae supra, 48, 47, Moabitis facla est promissio. Gracus Alexandrinus hune versum omisit. In codice Jesuilarum eteod. regio Parisiensibus, necnon in versione Syro-Hexaplari insertus est cumasterisco sub nomine Aquil et Theodolionis.

(llosenmuller.


431
vel


452
in

IN

JEREMIAM

contra Idumos. Vid. Ps. 137, 7; Isai 34, 5, 6;


et

dam

gentes tantm. Calicem ir vocal

magnam

Ezcch. 25. 12,


nitv,

Abdiam.

In

Theman,
nune

id est, in

Idu:

calamitatem, qua3 a Deo velut iralo immittitur. (Vid.,


Ps. 11, 6, et inrra, 51, 7.)

Tlieman

filio

Eliphaz nepote Esa, q. d.

Qu

Cl ut Idumaii pereant, sinlque

destituti con.silio

Vers.

13. Inmaledictionem(I). (Vid.supra24,9.)

virorum prudentium, qui pris tam sapientes fuerunt?


ac
si

Vers. 14.

Auditum,

id
:

est,

rumorem

belli

quod

dicat
8.

Nihil profuerit eis sapieutia eoruni.

imminet

ipsi

Bosra, q. d.

Revelavit mihi Doniimis

Vers.

Fugite,

etc., vel

Fugite, habkatores

Bosra esse expugnandam gentibus exlernis, et jam


misil legatum, etc.

Dedan
gcmini

quia conversi sunt hostes et vafrum consilium


:

nieruniul habitent in patri vestr, q. d.


,

Fugere co:

Vers. 15.

Abjectum, ad verbum, parvum, idcst,


:

etc. In

profundum ite
,

"ip^cyn ad verbum

humilem,

q. d.

Decrevi te humiliare, et
hodie superbis spoliare

summ
le,

ill

Profundate, id est, ima petite


pcrgite, q. d.
(

ut hic 30, in profunda

dignitate ob

quam

Edom.

Descendite in specus, latitandi causa,


vid.

(Vid., Ps. 98, 6.)

Grot.

De

his

fdumaj spccubus,
callidis consiliis

Hicronym.
,

in

Ab1

Vers. 16.

Simulacrum TuuM.TTfinsnsic accipitur


:

diam.

Alii

de

cxponunl

ut Yalablus

Reg., 15, 13. Alii

Timor

tu,

id

est,

qud
:

terrori

ipse hic 30, et Isai. 29, 15, et

Ose

5, 2, et 9, 9.)

Con-

esses propter potentiam tuam. Alii vcrtunt


tio tua.

Supersti-

tritionem, etc., id est, calamitatem Idumseoe inducturus

Idmaei quia superstitiosi idololatr erant et

sum,
,

etc.
,

Tempore,

etc.,

lempore quo visitabo

superbi, mal
dis, etc.
(

Deo fuerunt

traclati.

Qui apprehen,

eum

id est

tempore quo decrevi illam Idumccam


Venerint, etc.venissent contra
te,

qui tenes seu occupas collem celsum

Seir

affligere.

scilicet, Grot.).

Vers.

9.

non

Vers. 17.
scilicet. (Vid.

Sibilabit

(2), etc.,

pr admiratiome

reliquissent

racemos

si

fures

in

nocle, vastssent
voluissent.

quod

salis fuisset illis, id est,

quantum

Ad

Vers. 18.
braismus,
fuit

Secundum
etc.
Ici,

supra, 18, 16.)

subversionem Sedom. Heevenit postqum subversa


est,

verbum,

sufficientiam

suam. Gallie, tout leur saoul.

quemadmodm
id

Quidam DN si vcrtunt cm vindemiatores venerint, etc. em fures, etc. Vastabunt, etc., ad verbum, perdidisscnt

Sodoma,

in

Idum. Et non
in

incolet, etc. Hebr.,

neque morabitur

lilius

suam

sufficientiam, id est,

quantum

eis libuisset,

Adam.
Vers.

cl fuisset satis.

19. Ad

iaeitacixusi robisto, vel, ad ha:

Vers. 10.

Discooperui, idcst, delraham


et spoliabo illam. v.

Idum
:

bitaculum loci furtis

chm dabo quietem


id est,
,

Israeli, currere

omnia ornamenta sua,


^fort latebras,

Abscondita

faciam illum ab

ill, et quis erit

aptus bello, ut contra

de quibus,

8 et 16). Abscondere se,

eam illum constituam?


et violenlo (vid.

Jordauc amne superbo


,

abscondi.

Et non

erit, nec erit, sub. qui dicat ci(mo;

ribundo). Relinque mihi pupillos tuos


triatn illos,

nain ego nute

rapit
niet
est,

eadem infra 50, 41) quique secuin magnam aquarum copiant, hoc est, Judsc ve
loci forlis, id

etc., q. d.:

Esto bono animo,


et

morluo

Nabuchodonosor contra habitacula


montis Seir, sivc Idumax
:

curam pupillorum tuorum ram (1).


Vers. 12.
est

viduarum luarum ge-

et liberabo caplivos

Quorum non
me

qui sunt in
crat judicium,

Idum

Israelitas,

efficiamque ut cursu

quorum non
debeant,

celerrimo redeanl in patriam suam.


est, et

Et

quis, etc., id

judicium, vel, quibus non convenit judicium, q. d.:


affligi

quis est ad bellum aptus, ut contra illam Iduet

Qui non peccavcrunt unde judicari, sivc


aliquando soient
nieris.
affigi
:

maeam constituam eum ducem


quis dabit, vel,
et

imperatorem? Et

mull magis
:

me

pu-

quis constituai mihi

tempus pugu?

Quidam

inlcrprclantur

Qui suo judicio

indiilli

Pastor,
Isai.

etc.,

vel,

rex qui mihi rcsislere possit? (Vid.

gnum
lus,

judicabant ut bibcrent calicem, scilicet Juda'i,

44, 28.)

biberunl,

nam

Jud;ci rcputabant

qud Dei csscntpopuirani Dei effunden(1) Bosra. Princeps erat Idumscorum civilas, qu pro loto regno ponilur. Et omnes civitates ejus, minores urbes (|u;c in ejus dilionc erant, omnes fili;x
,

non esse se affiigendos, sed

Vers. 11. Relinque, vel omitte, pupillos tuos, Tainen ex horrend ill slrage pauculos conservabo, Tirinus. Dixcrat omnia vastaada exr.ipil nunc pupillos etviduas (Mariana), q. d. Esto bono animo, le morluo, curam pupillorum tuorum ci vi(1) q. d.
:

cjus, ut locutus est supra, vers.

duarum tuarum geram, Vatablus. Inlelligcndus hic locus de rcliquiis Idumicorum ad Christum eonvcrtcndis, Calovius. Alii Non promissio est, sed comminalio. Sirelinquas pupillos etviduas, ego vos curabo. Hoc ide dicit, quia nec pupilli nec vidu;c supei liitur erant quem sensum Septuaginla hic indieant, Grutius. Exaggerat cladem , quod Dmo erit qui hoc solalium percimlibus alferal, quod pupillorum curam gerel, clc. lla-c vcrba fini pnccedenlis versus jungiinlur; et non, vel nullus, erit, sub. qui dicat, nempe moiibumlo. Relinque mihi, etc. Esteuim hoc non lev solalium moiienlibus, etc. Alii l'rophcta in person Dei hoc loquilur, sed ironic, relinque mihi, etc. Significatse fore judicem contra ipsos, etiam poslqum moi lui fuerint, Synopsis.
: :
:

2 et 3. In solitudivaslabuiilur et everlentur, ut nunqum amplis reiedilicentur. Sicul dicunlur mortui senapiterni, qui non rsurgent, Thrcn. 3, 6, non qud nunqum resurrccluri sinl, sed (pid non
nes si.mi'Itkrnas, id est,
la

(Maldonalus.) anlc fineni mmuli. (2) Erit Idum.ea dserta. Cm ohvios quoslibet Iihmueos aut neesset, aut caplivos duxisset Nabuchodonosor, Idunuea ceu dserta squaluit. Paucissimi, qui illius vires elfiigre, Idumici, neglectis avilis sedihus, regiouem ad meridiem Juda occuprunt, ibique, vol reversis in patriam Idumaeis, fure quamobrein expletum adamussim est Jereminc oraculum, l'uturum scilicet, ut Idumaa penils dserta squaleret. Bosor, Tlieman cl Dedan su ailatc pcnits eversas jacuisse, auelor est Theodorctus. Nostris teuiporibus Idum;ca pcu universa ingens soliludo est, quemadmodm niaxinuc Arabiaj pelrx'ai et desertx parti contigit. (Calmct.)
:


433
Vers.
20.

insidianlur patrix veslrx.

COMMENTARIUM. CAP. XLIX.


Si non traxerint, etc. Ilebraismus, 1! veslr, id est,
(vid. Ps.

AU
Cogitatio-

dispeream

si, etc.

132, 3), vel


sub.

Ne posthc

ne.m,

maluin consilium.

credatis mihi,

nisi raptent illos,

pcr terrain,

Vers. 31.
olio

Pacificam, quietam,
xdes habet, quique
,

id est, in

summo
popu-

ignonrinix causa,

vilissimi

exercilus

Chaldocorum.

agentem. Sou,
nullas

in soliludine, q. d.: Ile ad

Si non, etc., et nisi deslruat hostis

super eos tentoria

lum qui

in solitudinibus et

eorum.
Vers. 21.
edent

desertis babitare solet

neglectis urbibus et a'dibus


,

A voce,

etc., idest,

prx

strepitu

cm concident mortui, quatielur terra, ingniera quemdam slrcpituin conculi solet.


Vers. 22.
in angustiis parts

quem qux ad

(id siguificant oslia et

vectes)

tanqum

sibi nihil

li-

meat. Periphrasis est


los

Arabum nomadum,

vel, qui nul-

habent milites prxsidii causa, et singuli seorsm

Afflict/E, ad xerb\\m,ungusliat, id est,

habitant,

non oppidatim, quia

nihil liment.
etc. (Vid. supra, 9, 26,)

comprehensx.
vel, contra

Vers. 52.

Habitantes,

Vers. 23.

Ad Dammesec,

Damascum,

Ejus, sub. regionis Chasor \l).

sub. hc dicit

Dominus. Chamath. (Vid. 2 Reg., 17, 24.)

Vers. 54.

Super Elam. Contra Elamiias,


lib. 1

idest,
filio

Sicut qui est in mari (1), vel, ut qui est in mttriin an-

Persas propbetat, qui Elamitaj dicuntur ab Elam

suum non potest. Utquisunt in mari, inquit, non possunt melu liberari, qui naufragium sunt facluri sic cives Arphad et Hamath bono
gore, quietam reddere cor
:

Sem, Joseph.,
mit
et

Antiq., cap. 7, et

Isai.

21, 2. Ela-

Medi conjunguntur, ut Act.

2, 9. Docti

quidam
illius

pulanl Elam non significarclotam Persidem, sed


regionis
p.iileiii

esse aninio non possunt, audito rumore belli.

quamdam

tantm. Meminit arcs, quia

Vers. 24.

Vers. 25.

Debilis fuit, remisso animo. Non est derelicta, non mansit


vel,
est

Elamitae erant optimi et exercitaiissimi sagittarii. (Vid.


Isai.

id est,

22, 6.) In principio, etc.

Tempus nolalur expende


:

intacta? quis cogitsset lam gloriosam uvbem bellope-

annon

vitio scriptoris Sedecias

pro Joiacim irrepserit.

tendam? Videnlur esse verba rgis Damasci. (Groiius simpliciler verlit Cur non reliquerunt Syri, etc., q. d.:
:

(DifficultalemsolvitCalmelobservandoincpissecomminationes Jeremioe anno quarto Joiacim, sup. 25,25,


sed recruduisse casdem initio regni Sedeci;e ut hic dicitur.

Cur eam voluerunt defendere? Hxc


eorum, ut ssquitur: Ideb,
de more, habet, urbem
Vers. 2G.
etc.,

est

causa

exitii

et

pro paragogico,

Idem contra Babylonem prophelat


25

1er,

scilicet

ltili.)

capitibus

et 50, et 51, lsaias ver sexies.)

Ideo,
in

etc., quia sciliect Syri


in

fiduciam

Vers. 35.

Prncipium

fortitijdi.nis

eorum,

vel, et
stii

suam habebant
tur.

bac urbe, et non

Deo. Exciden-

capul roboris eorum, id est, id in quo vires regni

Ad verbum

conticescent,

de medio tollentur.

inprimis posilas esse censent: hoc est strenuos duces

Vers. 27.

.'Edes Ben-IIadad. Pulatia. (Vid.

Amos
,

eorum,

balislas, currus falcatos, aut aliud

ejusdemge-

1,4,

et

2 Reg., 6,24.)

neris (2).

Vers. 28.
est,

Ad. (Vid.bicl.) Rgna


de la
ville

Chasor

id

Vers. 37.
Elainitarum.

Et tavere

faciam, etc.

Frangam

vires

diceses regionis vel urbis Cbasor. Gallie, con-

tre les seigneuries

ou pays de Chasor. Pf.r-

Vers. 38.

Et ponam,

etc., id est,

imperator

ille

cussit (percussurusest. Grot.). Dixit Domines (Chal-

quem millam
in

contra Elamitas, collocabit solium

smnn

dxis

scilicet. Grot.).

Filios

Cedem Chaldxusparaph.,
.

Elam, eflicianique ut postbae nullus

l'ulurus sitrex

(ilios Orientis.

gebal

Cedem sive Cedma magis ad Orientem qum Cedor.


Sors hliorum

ver-

aut princeps in Elam. (El quidem Dan. 8, 2, 27, apparet Persid'im nonisi provinciam
fuisse

sub Cbal-

Vers. 29.

Tollent,
ois

vel, tollant.

Vocabunt,

vel,

dacis.

Calmet.) Meum, (Id


supra, 25, 9.

est, servi

mei Nabucbodonoexponit Caiinet

evocent contra eos viros pavoris de

omni

circuilu, id est,

sor

Hc quippe

de

illo

convocent milites qui Vers. 30.


pergite
,

metum

infrant undique.
long.
:

cm

priora, ibid. 25, de

Cyro exposueril; sed quiCyExacto lem-

Veiiementer,
(Vid. supra
,

vel,

Profunda
Subtile aut

rus, Pcrsa ipse, in Persas insurrexerit?)

etc.

hic 8), vel

Vers. 59.
(1)

Et erit

(5), etc., q. d.:

vufrum consilium inierunt bostes ut habitent in patri

(1)
nis
,

Damascus. Ilebraic, Dammasc,

id est, sangiti-

(seu vini rubri) saccus; Grac quasi fctjbfc foxs vini uter ; oplimo enim vino abundat: unde fingebaiit Bacchnm Damasci in sacco habitasse ; urbem Jovis, et totius Orientis oculum vocabat Julianus Apostata. Condita primm ab Hus llio Aram nepotis Noe, inquit Josephus, unde dicta Aram : inde restaurata Dammesec servo Abrahx, vocata est Damascus, inquit S. Hieronymiis. Capul est, et regia nobilioris partis Syrix, quse inde Damascena dicitur, vel Syria Damasci. Et panni isthicconiexuntur diversorumcolorumserici, byssini, xylini, seu gossipini, qui inde Damasceni vocantur. Primus eam subegil rex David ; secundus, Teglatphalassar ; terlius, Nabuchodonosor; quartus, Romanus exercitus tempore Pompeii ; quintus, Saraceni; sextus, Tamberlanes ; septimus, Selymus Turcarum imperator, anno Cbristi 1517. Ita Bredembachius et Adricbomius. (Tirinus.)

Dispergam eos in omnem yentum, qui sunt atArabes comam circum tondebant, Bacehi exemplo, inquit llerodotus. Vide supra 9. 26, 25, 23, ubi ea gens propria hc illius nota indicatonsi in comam.
lur.

Vers. 53.
!

Et erit Asor. Populus

(Calmel/)
ille

de quo su-

pra, v. 28.
(2) Inducam quatuor ventos, idest, hostes. quos confert ventis, qui subito excitali totum mundum percellunt. A quatuor plagis cli. Sic loquitur, quia venti, lict oriantur terra, non tamen sentiunliir donec

conscenderint usque ad mdium aerem, etc. Dsignt multiplies militum phalangas undique involaturas. Quatuor ventos, id est, multos populos B:ibylonios, Medos, eorumque subditos ac fderalos. Et venti(Synopsis.) labo, etc. Dispergam bcllo captos. (3) In novissimis dif.bus, nemp Cyro l'ersa Chaldam obtinente revsrti faciam capiivos JElam in Persid m palriam suam. AllegoricadEcclesiam Cbristi. Cerl Aclorum secundo, versu nono inler alias gen,

,435

'N

JERE&IIAM
as-,., tis.
jj

436
in libertatem,

pore

me

constituto,

hoc

est,

sub Chrislo meo,


et

(Calmet exponit de vindicntione

seram Elamilas lyrannide satan, peccali


tes,

mor-

Cyro.)

it recensentur

quibus plurimi converxi dicunlur, elinm jElaet mir floruit ibidem Christiani:

smus, maxime sub Sapore rege, eo Baronius fus descri >iL

ni

.::

elex

nus.)

CAPUT
1.
et

L.
1.

CHAP1TBE
Jcremise prophetse.
facile: levate
:

L.

Verbumquod

locutusest Doniinus deBabylone,


in

de terra Cha!d;corum,

manu

Paroles que le Seigi'.'ur dit contre Babylone et centre le pays des Ciialdeus, par le prophte
Jrinic.
2. Annoncez ceci parmi les nations, faites-le entendre, levez rtendard, publiez le, et ne le cachez point ; dites Babylone a t prise, Bel est confondu, Mrodach est vaincu; leurs statues sont brises, leurs idoles vaincues. 3. Car de l'Aquilon s'lve contre Babylone un peuple qui rduira son pays en solitude, sans qu'il y ail plus ni homme ni ble qui y habite ; ils ont pris la fuite, et ils se sont retirs ailleurs. 4. En ces jours-l el en ce temps-l, dit le Seigneur, les enfants d'Isral et les cillants de Juda retourneront tous ensemble ils marcheront et viendront grande hte, en pleurant; et ils chercheront le Seigneur leur Hieu;
:

2. Annuntiate in genlibus, et

audilum
:

signum, prdicate, et nolite celare

dicile

Capta est

Babylon, confusus est Bel, victus est Merodacb, confusa sunt sculptilia ejus, superata sunt idola eorum.
5. Quoniam ascendit qu ponet terram ejus

contra
in

eam gens ab Aquilone,


:

soliludinem

et

non
:

erit

qui habitet in e ab
sunt, et abierunt.
4. In diebus
illis,

homine usque ad pecus


et in

et moli

tempore
filii

illo, ait
:

Doniinus,
amb'ilan-

venienl

filii

Isral, ipsi et

Juda simu!

tes et fientes properabunt, et

Dominum Deum suum

qua-rent.
5. In

Sion inlerrogabunt viam, hue facis eoruni.

Venient, et apponcnlur ad
terno,

Dominum fdere sempi-

5. Et ils demanderont le chemin pour aller Sion ; tous leurs regards seront tourns de ce ct-l. Ils viendront, cl ils se runiront au Seigneur par une

alliance ternelle, dont la

mmoire ne

s'effacera ja-

quod

nulla oblivione dciebilur.


:

mais.
G. Mon peuple est devenu un troupeau de brebis gares, leurs pasteurs les ont sduilcs ; ils les ont fait errer par les montagnes ; elles ont pass des montagnes sur les collines, et elles ont oubli le lieu de leur repos. 7. Tous ceux qui les ont trouves les ont dvores ; et leurs ennemis ont dit : Nous ne pchons point, parce qu'elles avaient offens le Seigneur, qui est la beaut de la justice ; le Seigneur, qui avait t l'attente de leurs pres. 8. Fuyez du milieu de Babylone, sortez du pays des Chaldens, et soyez comme les chevreaux qui marchent la tte du troupeau. 9. Car je vais susciter du pays de l'Aquilon une multitude de peuples runis ensemble, el je les ferai venir contre Babylone ; ils se prpareront pour l'asseront siger, et ils la prendront ; leurs flches comme la flche qui part de la main meurtrire d'un vaillant homme, et qui n'est jamais sans eflet. 10. La Chalde sera livre en proie , et tous ceux qui la pilleront s'enrichiront de ses dpouilles, dit le Seigneur. 11. Parce que vous avez triomph de joie , et que vous avez parl insolemment en pillant mon hritage; parce (pie vous vous les rpandus en des cris de rjouissances, ainsi que de jeunes veaux qui bondissent sur l'herbe, et comme des taureaux qui font retentir leurs mugissements ; 12. Votre mre sera aussi couverte d'une extrme confusion ; cctle ville o vous tes ns sera gale la poussire qui est sur la terre elle deviendra la dernire des nations, et elle sera change en un dsert sans chemin et sans eau. 13. La colre du Seigneur la rendra inhabite, et la rduira en un dsert ; quiconque passera par Babylone sera frapp d'lonnenieut, et sifflera sur toulcs
:

6. Grex perditus factus est populus meus paslores eorum seduxerunteos, feceruntque vagari in monlibus de monte in collem transierunt, obliti sunt cu:

bilis sui.

7.

Omnes

qui invenerunt
:

comederunt eos

et

hostes

eorum dixerunt Non peccavimus, pro eo quod peccaverunl Domino decri justifia;, et exspeclalioni palrum eorum Domino.
8.

Becedite de medio Babylonis


egredimini
:

et

de terra Chal-

daiorum

et estote

quasi hoedi ante gre-

gem.
9.

Quoniam cece ego

suscilo

et

adducam

in

Ba-

bylonein congregationemgentium

magnarumde
et

terra

Aquilonis: et pneparabunlur advcrss cam,


capietur
:

inde

sagitta ejus, quasi viri forlis interfeeloris,

non reverletur vacua.


10. Et erit Chaldoca in

pradam

omnes

vastantes

eam

replebuntur,

ait

Doniinus.

11.

Quoniam

exsultalis, et
:

magna

loqimini,

diri-

pienlcs huiredilatcm

meam quoniam

offusi estis si-

cut vituli super herbam, et mugisli's sicut lauri:


12. Confusa est mater vestra n'unis
pulver,
:

et

adquala

que

genuit vos: cece novissima erit in gen-

libus, dserta, invia, et areus.

13.

Ab

ira

Domini non babitabitur, sed redigetur


:

tsia in solitudincm

omnis qui

transibit per Babylo-

nem,
14.

slupebit, et sibilabit super universis plagie ejus.

ses plaies.

Pnoparamini contra Babylonem per ciretiilum,


qui lendilis
:

omnes

catis jaculis

arcum dobellate eam, non parquia Domino peccavit.


:

15. Clamale advcrss

cam: unique

(ledit

manum,

ceciderunt fundamenia ejus, destructi sunt mriri ejus,

quoniam

ultio

Domini est

ullionem accipile de e

Atlaquez [Babylone de tous cts, vous tous combattez-la, n'pargnez qu'elle a pch contre le Seigneur. elle tend 15. Jetez de grands cris contre elle dj les mains de toutes parts; ses fondements se renversent, ses murailles tombent par terre, parca que le jour de la vengeance du Seigneur est venu, vengez- vous d'elle, cl traitez-la comme elle a trait
1 i.

qui savez manier l'arc point les flches , parce

Bicut fecit, facile ei.

les autres.

437
16. Disperdite salorem de Babylone,

COMMENTARIUM. CAP.
el

L.

tcnentcm
columboe
et sini

falcem in tempore messis: facie gladii

unusquisque ad populum suum convcrtelur,


guli ad terram
1 7.

suam

fugient.
Isral
;

Grex dispersus

leones ejecerunl enin


:

16. Exterminez de Babylone celui qui sme, et celui qui tient la faucille au temps de la moisson ; ils fuiront tous devant l'pe de la colombe ; et chacun retournera son peuple et se retirera dans son pays. 17. Isral est un troupeau de brebis disperses; les lions l'ont chass de son pays le roi d'Assur l'a
;

primus comedit
savit

eum

rex Assur

iste

novissimus cxos-

dvor
les os.

premier ; mais Nabuchodonosor, roi de Babylone, qui est son dernier ennemi, lui a bris tous
le

18. Propterea
Isral
:

eum, Nabuchodonosor rex Babylonis. hc dicit Dominus exereituuin, Deus


Ecce ego visilabo regem Babylonis,
et

terram

ejus

sicut visitavi

regem Assur
Isral
et

18. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur des armes, le Dieu d'Isral Je vais visiter le roi de Babylone en son pays, comme j'ai visit le roi d'Assur.
:

19. Et

reducam

ad babitaculum suum
in

et

pascetur

Carmelum
illis

Basan, et

monte Ephraim

el

19. Je ramnerai Isral dans le lieu de sa demeure; rentrera dans ses pturages du Carmcl et de Basan ; et son me se rassasiera sur la montagne d'Ephram
il

Galaad saturabitur anima ejus.


20. In diebus
el in

et
illo,

de Galaad.

tempore

ait

Dominus,
peccalum
eis

quaeretur iniquitas Isral, et

non

erit

et

Juda, et non invenietur

quoniam propilius cro

quos reliquero.
21. Super terram dominantium ascende, et super

20. En ces jours-l et en ce temps-l, dit le Seigneur, on cherchera l'iniquit d'Isral, et elle ne se-^ ra plus; on cherchera le pch de Juda, et il ne se trouvera point, parce que je me rendrai favorable ceux que je me serai rservs.
21. Marchez contre la terre des dominateurs des peuples, et faites la vengeance de ses habitants ; renversez, tuez tous ceux qui les suivent, dit le Seigneur, et faites tout selon l'ordre que je vous ai

habitatores ejus visita

dissipa, et interfice qiue post


et fac juxla

eos sunt, ait Dominus


cepi
tibi.

omnia quoc pra>

donn.
22. Le bruit des armes s'entend sur la terre,
il

Vox belli in terra, et contiitio magna. 23. Quomod confractus est, et contrilusmalleus universae terrse ? quomod versa est in desertum Ba22.

et

bylon

in gentibus ?
te, et

24. Illaqueavi

capta es, Babylon, et nesciebas

inventa es et apprebensa: quoniam


csti.

Dominum provo-

grande plaie. 23. Comment le marteau de toute la terre a-t-il t bris et rduit en poudre ? comment Babylone at-ellc t change parmi les nations en un grand dsert? 24. Je vous ai fait tomber dans un pige, Babylone el vous avez t prise sans vous en tre aperue vous avez l surprise et saisie tout d'un coup, parce que vous vous tes attir la colre du
est suivi d'mie
! ;

25. Aperuit Dominus thesaurum suum, et protulit

vasa

irae suse

quoniam opus
Chalda:orum.

est

Domino Deo

excrei-

tuum

in terra

26. Venite ad

eam ab

extremis fmibus, aperite ut


:

exeant qui conculcent eam

tollite

de via lapides,
:

et

redigite in acervos, et interficite

eam

nec

sit

quid-

quam

reliquum.

27. Dissipate universos fortes ejus, descendant in

occisionm
visita tionis

vae eis, quia venit dics

eorum, tempus

eorum.
fugientium, el

28.

Vox

terra Babylonis, ut annuntient in Sion ultionem

eorum qui evaserunt de Doplurimis,

mini Dei nostri, ultionem templi ejus.


29. Annuntiale in

Babylonem

omnibus

qui tendunt arcum

consistile adverss
:

eam per gyquia contra


Isral.
:

rum, et nullus vadai


:

reddite ci

sccundm opus

suum juxta omnia qux fecit, facile illi, Dominum erecta est, advcrsm Sanclum
omnes
viri bellatorcs ejus

30. Idcirc cadent juvenes ejus in plaleis ejus

et

conlicescent in die

ill, ait

Dominus.
31. Ecce ego ad te, superbe, dicit

Dominus Deus
visitalionis

exercituum
tu.

quia venit dies luus

tempus

Seigneur. 25. Le Seigneur a ouvert son trsor, il en a tir les armes de sa colre, parce que le Seigneur Dieu des armes en a besoin contre le pays des Chaldens. 26. Marchez contre elle des extrmits du monde ; ouvrez pour donner entre ceux qui doivent la fouler aux pieds ;tcz les pierres des chemins, et meltez-les liiez tout en elle, sans y rien laisser. en monceaux 27. Exterminez tout ce qu'elle a de vaillants hommes faiies-les venir pour tre gorgs; malheur eux parce que leur jour est venu, le temps o Dieu devait les visiter. 28. Voici la voix de ceux qui fuient, de ceux qui sont chapps du pays de Babylone, qui viennent annoncer Sion la vengeance du Seigneur notre Dieu, la vengeance qu'il a faite de son temple. 29. Annoncez tous ceux qui tirent de l'arc qu'ils attaquez-la, viennent en foule contre Babylone environnez-la de toutes parts, et que personne n'chappe. Rendez-lui ce que ses uvres onl mrit, traitez-la selon tous les crimes qu'elle a commis, parce qu'elle s'est leve contre le Seigneur, contre le Saint d'Isral. 30. C'est pourquoi ses jeunes hommes tomberont morts dans ses places; el tous ses gens de guerre seront dlruiis en ce jour-l dans un profond silence, dit le Seigueur. 31. Je viens toi, prince superbe, dit le Seigneur Dieu des armes, parce que loii jour est venu,
; ;
:

le

temps o je dois
52.
11
il

te visiter!

sera renvers, ce superbe


n'y
le

52. Et cadet superbus, et corruet, et non erit qui


suscilet

terre, et

eum

et

succendam ignem
in circuitu ejus.

in urbibus

ejus,

mettrai
est

il tombera par ; aura personne pour le relever; je feu ses villes, et il dvorera tout ce qui

et devorabit

omnia
dicit

aux environs.

33.

Hc

Dominus exercituum
filii

Calumniam
:

sustinent

filii

Isral et

Juda simul

omnes qui

ceperunt eos, tenent, nolunt dimittere eos.


34.

Redemplor eorum

fortis

Dominus exerciiuum

33. Voici ce (pie dit le Seigneur des armes : Les enfants d'Isral , aussi bien que les enfants de Juda, soutirent l'oppression ; tous ceux qui les ont pris les retiennent, et ne veulent pas les laisser aller. 3i. Mais leur Rdempteur est fort; son nom est le il prendra, en les jugeant, la Seigneur des annes
;


439
LN

JEREM1AM
;

M
;

nonien ejus: judicio defendet causam corum, ut exterreat lerram, et


5.">.

commoveat

habilatores Babylonis.

Giadius ad Chaldyeos,

ait

Dominus,

et

ad ha-

bitatores Babylonis, et ad principes, et ad

sapientes

ejus

36. Giadius ad divinos ejus, qui stulti erunt

gia-

dius ad fortes

illius,

qui timebunt

37. Giadius ad equos ejus, et ad currus ejus, et ad onine vulgus quod est in medio ejus, et erunt quasi mulieres giadius ad tbesauros ejus, qui diripienlur.
:

ejus erit, et arescent quia terra sculptilium est, et in porlentis gloriantur. 59. Proplerca habilabunt dracones
riis, et

38. Siccitas super aquas

cum
:

faunisfica-

habilabunt in e strulhionOs

et

non inhabi-

labilur ultra usque in scmpilernum,

nec exstruetur

usque ad gencralionem
40. Sicut subverlit

et

gencralionein.
!

rham
vir, et

et \icinas ejus,

Dominus Sodomam et Gomorait Domiuus non habilabit ibi


:

dfense de leur cause il pouvantera la terre , et il jeuera le trouble parmi les habitants de Babylone. 55. L'pc est tire contre les Chaldens, dit le Seigneur, contre les habitants de Babylone , contre ses princes et contre ses sages 56. L'pe est tire contre ses devins, qui paratront des insenss l'pe est tire contre ses braves, qui seront saisis de crainte 37. L'pe est lirc contre ses chevaux, contre ses chariots et contre loui le peuple qui est au milieu d'elle; et ils deviendront comme des femmes; l'pe est tire contre ses trsors, et ils seront pills. 38 La scheresse tombera sur ses eaux, et elles scheront parce qu'elle est une terre d'idoles, et qu'elle se glorifie en des monstres. 39. C'est pourquoi les dragons viendront y demeurer avec les faunes qui vivent de figues sauvages elle servira de retraite aux autruches ; elle ne sera plus habite ni rebtie dans la suite de tous les sicles. 40. Le Seigneur la renversera , comme Sodome et Gomorrhe, et les villes voisines, dit le Seigneur personne n'y demeurera plus , et jamais homme n'y ha; ; , ; ; ;

bitera.

non inolet eam

(ilius

liominis.

41. Ecce populus venit ab Aquilone, et gens

ma-

gna, et reges niulli consurgent finibus terras


42.

41. Je vois un peuple qui vient de l'Aquilon , une nation redoutable et de grands roiss'lvent des extrmits du monde.
;

scutum apprhendent; crudeles sunt et immisericordes vox eoriun quasi mare sonabit
et
: ;

Arcum

42. Ils prennent leur arc et leur bouclier ; ils sont cruels et impitoyables ; le bruit de leurs troupes retentira comme celui de la mer; ils monteront sur leurs

et super equos

amendent, sicut
Babylon.

vir paraus

ad pr-

chevaux, et
ne,

ils

lium conlra

te, (ilia

comme un homme

paratront contre toi, fille deBabyloprt combattre.

43. Audivit rcx Babylonis


soluta; sunt nianus ejus
:

famam eorum,

et dis-

angustia apprehendit cum,

45. Le roi de Babylone a eu avis de leurs grands prparatifs, et ses mains en sont demeures sans force ; il a t saisi d'pouvante, et pntr de douleur,

dolor quasi partnrientem.


44.

comme une femme


currere

qui est en travail d'enfant.

Ecce quasi leo ascendet de superbi Jordajnis

ad

pukhiitudincm

robustam, quia subito


:

faciam euin ad illam

et quis erit electus, queni prae,-

ponain
nebit

ci ?

quis est

enim

similis

me

et quis rsistt

suMvultui

me?

et quis est isle pastor, qui

meo?
45. Proplerca audite cousiiium Domini, quod
te

44. L'ennemi viendra du ct du fier Jourdain, et s'avancera comme un lion contre ses villes si fortes et si belles car je le ferai fondre tout d'un coup sur Babylone. O sont les hommes vaillants, afin que je les emploie contreelle? Car qui est semblable moi? qui pourra subsister devant moi? qui est le pasteur qui puisse soutenir l'clat de ma face?
;

men-

concpit

adversn Bal)yloncm,

et

cogiiationes
:

ejus,

qas cogitavit super lerram Clialdx'orum

Nisi

45. C'est pourquoi coutez le dessein du Seigneur, dessein qu'il a form dans son esprit contre Babylone , et les rsolutions qu'il a prises contre le pays des Chaldens: Je jure, a-t-il dit, que les petits
le

detraxerint eos parvuli grrgum, nisi dissipalum fuerit

cum

agneaux du troupeau les mettront en ruineront avec eux toute leur ville.

fuite, et qu'ils

ipsis

habilaculum corum.
cptivitatis

46.

A voce

Babylonis

commola

est

46. Le bruit de la captivit de Babylone a pouvant la terre, et ses cris se sont fait entendre parmi
les nations.

terra, et clainor inler gentes auditus est.

TRANSLATIO EX HEBR^O.
1.

Ycrbum, quod Iocutus


Annuntiate

est

Dominus super Babel,

et

super terram Chasdim per


facile,

manum

Irmeiahuprophet.
:

2.

in gentibus, et audire facite, et levatc

signum, audire

ne

celetis, dicite

Capta est Ba-

bel,

pudorc affeclus est Bel, confractus est Mcrodach, pudore

affecta sunt sculptilia ejus, fracta sunlidola ejus.


erit qui
ait

3.

habilcl in e

Quoniam ascendit contra eam gens ab Aquilone, ipsa ponet terram ejus in solitudinem; et non ab homine usque ad animal; moti sunt, abierunt. 4. In diebus illis, et in temporc illo,

Do-

minus, venient
5.

filii

Isral, Ipsi

filii

Iehudah simul; eundo


facis

et flendo ibunt, et

Dominum Deum suum

quoerent.

Siionem interrogabunt de

via,

hc

corum. Venite,

et copulate vos

Domino fderc sempiterno, quod


in

non oblivioni tradetur.

6.

Ut oves perdit fuerunt populus meus; paslores eorum errare fecerunt cos,

inontibus vagari fecerunt eos; de


l'iw,

monte ad collem abierunt,


:

oblili

sunt cubilis sui.

7.

Omnes

qui invenerunt

comederunt cos

hoslesque corum dixerunt

Non deliquimus; pro co qud peccaverunt Domino


8.

habilaculo

justit'ur, et

expectalioni patrum

corum Domino.

Recedile de medio Babel, et de terra Chasdim egredisuscilo, et ascenderc


facio

mini; etcslote lanqum Initiante gregem.

9.

Quoniam ecce ego

contra Babel

congregationem gentium magnarum dterra Aquilonis; et prparabunt bcllum contra eam, inde capielurjsagitta: ejus

lanqum

forlis orbanlis,

non revertetur vacua.

10. Et erit terra


la;ti fuislis,

Chasdim

in

spolium; omnes qui

praedabuntur

eam
;

saturabunlur, dixil Dominus.

11.

Quoniam

quoniam

exultslis, diripientes

h-

reditatem

meam quoniam mulliplicslis

phiguedinem sicul vilula quoepascit germina,

cl exullstis sicut tauri


Ui
habita vklort.

C0MMENTAR1UM. CAP.

L.

442

12. Idcircb

pudore

aflecta est

mater vestra valde, erubuit genitrix veslra, ecce novissima gen13. Propter iram

tium

erit

desertum, terra arida et

solitude).

Domini non

liabitabitur, et erit solitudo lola

oninisqui pertransierit per Babel, stupebit, et sibilabit super universis plagis


contra Babel per circuitum,

ejus.

14.

Praparate bellum
:

omnes

qui tendais

arcum

jacite contra

eam, ne parcalis jaculo

quia contra Do-

minum

peccavit.

15.

Clamate adverss eam, per circuitum


ejus, quia ullio

tradidit

manum
eam
;

suam, ceciderunt fundamenla

ejus, destructi sunt

mri

Domini

est; ulciscamini contra

sicut fecit, facite ei.

16. Suc-

cidite salorem de Babel, et tenentem falcem tempore messis; lacie gladii opprimenlis unusquisque ad popu-

lum suum

respicient, et quilibet ad

terram suam fugiet.- 17. Ut pecus dispersum


Iregit,

fuit Isral,

Ieones ejecerunt

eos; primus devoravit

eum

rex Assur; et iste novissimus ossa ejus


:

Nebuchadresar rex Babel.


et

18. Promonte

pterea sic dixit Dominus exercituum Deus Isral

Ecce ego

visilo

regem Babel,
et in

terram ejus, sicut visilavi


et

regem Assur:
Ephraim,
et

19. Et

reducam

Isral

ad habitaculum suum; et pascetur Cbarmel,

Basan,

et in

Gilaad salurabitur anima ejus.

20.

In diebus

illis

tempore

illo, ait

Dominus, quretur

iniquitas Isral, et

non

erit, et

peccala Ieliudab, et non invenientur: quoniam parcam eis quos relinquam.

21. Adverss Babel terram rebellantium ascende, Dari, et contra babitatores visita, dissipa et inlerfice post
eos, dixit

Dominus;

et fac juxta

omnia qua; pracepi


etiam capta es

libi.

22.

Sonilus belli in terra, et contritio magna.

23.

Quomod

abscisus et conlritus est malleus grandis universa; terra;?

quomod

fuit

in

gentibus?

24.
eam

desertum Babel in

Ulaqueavi

te, et

Babel, et lu non novisti; inventa es et eliam comprehensa


ira;

quoniam contra Dominum


ejus, calcate

litigsli.

25.

Aperuit Dominus tbesaurum suum, et protulit vasa

hoc opus Domino Deo exercituum


scendant ad occisionem; vac

in terra

Chasdim.

26.

suse

quoniam

Yenite adverss

eam ab extremo,

aperite horrea

sicut acervos, et perdite


eis,

eam, ne

sit ei

residuum.

27.

Oceidife universos vitulos ejus, de-

quia venit dies eorum, tempus visitationis eorum.


in Siion ultionem

28.

Vox fugientium

et

evasorum de terra Babel, ut annuntient


ne
evasor; reddite

Domini Dei
;

nostri,

ullionem templi ejus.

29. Consu-

gregare facite contra Babel jaculatores, omnes tendenles arcum


sit ei

castrametamini adverss eam per circuitum,


facite
illi
:

perbivit,

secundm opus suum; juxla omnia quie fecit, adversm Sanctum Isral. 50. Idcirc cadent juvenes ejus in
ei

quia contra

Dominum

plateis ejus; et

ejus succidentur in die

ill, ait

Dominus.

quia venit dies tuus, tempus quo visitem


et

te.

31.
filii

Ecce ego ad

te,

superbe, dixit

omnes viri bellatores Dominus Deus exercituum:


non
erit ei qui suscitet;

52. El impinget superbus, et cadet, et

succendam ignem
:

in

urbibus ejus, et consumel omnes qui sunt in circuitu ejus.


filii

33. Sic dixit

Dominus

exercituum

Oppressi fuerunt

Isral et

lehudah simul
,

et

omnes

qui

caplivos duxerunt eos, retinent


ejus, judicando judica-

eos ; renuunt dimittere eos.


bit

54.

Redemplor eorum
faciat

judicium eorum, ut quiescere


el

terram, et
et

forlis Dominus exercituum nomen commovere facial babitatores Babel.

sdim, dixit Dominus,

ad babitatores Babel,

ad principes ejus,

et

daees, et insanient: gladius ad fortes ejus, et timebunt.

ad sapienles ejus.

55. Gladius ad Cha 56. Gladius ad men59. Propterea habita-

57. Gladius ad equos ejus, et ad currus ejus, et ad

omne
citas

vulgus, quod est in medio ejus; eterunt ut mulieres; gladius ad thesauros ejus, etdiripientur. 58.Sicejus, et arescent: quia terra sculptilium est, ei in simulacris insanient.

ad aquas

bunt bestiec sylvestres

cum
in

ululis et habitabimt in
el

filioe

strutbionis

et

non

non habilabiUir usque

generationem

generalionem.
ibi

40.
et

liabitabitur ultra in

seculum, et
et

Quemadmodm
non morabitur

subvertit Deus
in e filius

Sodom

AmoEcce
et

ral), et vicinas ejus, ait

Dominus, non habitabit

quisquam

hominis.

41.

populus venit ab Aquilone, et gens magna, et reges multi suscilabuntur lateribus

terroe.

42.

Arcum

scutum apprhendent; crudelcs erunt


debilitaverunt se

et

non miserebuntur; sonilus eorum


te, filia

veluti

mare

sonabit, et super

equos

equitabunt; parati erunt tanqum vir ad pralium contra

Babel.

45.

Audivit rex Babel

manus

ejus; angustia apprehendit

eum, dolor tanqum parturientis.

44.

famam eorum,

Ecce tanqum leo

ascendet de tumore Iarden ad habitaculum robuslum: quia quiescere faciam, currere faciam eos ab e; et
quisquis
qui stet
ejus,
eis
erit electus, ei

praficiam? quis enim

est sicut

ego? ctquis dabit mihi tempus? et quis est

iste paslor,

coramme?

45. Propterea audite consilium Domini,


terra;

quod consultavit super Babel;


si

et cogitationes

quas cogitavit super liabitatores

Chasdim

Si

habitaculum.

46.

non traxerint eos parvuli gregis,


et

non desolaverit cum

voce capta; Babel commota est terra,

clamor

in gentibus auditus est.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Per

manum
le

(1),

ad verbum, in manu.
j

Vers. 2.
\gni[icale;

Annuntiate
post multa

sub. prophet met sub. qua;

si-

Hebraismus. Gallic, par

moyen.

auribus

inculcate,

sequuntur.

quippe
Yerbum... de Babylone, et de terra ChalD/EORum. Postqum ^Egyptiis, Philisthinis, Idumis, caiterisque gentibus mala nuntiavit, qua; illos ex Nabuchodonosore manebant, denique ad Babylonem et Chaldxos redit Jcrcmias, eaque illis pradiet, qua; ex Cyro cterisque illius successoribus imminebanl quorum armis et evertendum erat Nabuchodonosoris imperium, et Babylon ad miserrimarum urbium conditionem redigenda. Mala enim, qua; Babyloni minilatur, non omnia eodem tempore illi contigerunt ;
(1)
;
I

qu

demm

secula

penits eversa

jacueril.
1

Jeremias quarto jam Joakimi Jud rgis anno extremam perniciem Babyloni minilatus fuerat; at fu-

minas iteravit quarto Scdec'ue anno, ut infra animadverlitur. Colleclis simul iis, qua; ad Babylonis excisis

dium pertinebant, ea Babylonem misit perSaraiamet Baruchum, imperans, ut tradilum sibi ejus vaticinii

exmplum

Judaeis, qui ab elapsis regibus ducli fuerant

Babylonem captivi, coram prasenlibuslegcrent, deinde in Euphratem projicerent. ld eodem staliin anno ge-

UZ
Adpibe non
i

IN

JEREMIAM

4.54
:

Sig.ncm, sive vexillum, in signum scilicet viclori (1).

acite,

vel

significute

inqunm

tanqum
sci-

1
J '

miiiliimi liissinium.
licet

Pidore affectes est, quia

sub erunt, et dicent; q. d. Israelit et Judi qui reversuri sunt capta Babylone in lerrarn sanctam, interrogabunt se mutu ubi sita sit Sion, et versus
facis,

poleil suis ferre opcin.

bylonioi uni idola fuerunt, Bel et

Duo prcipua BaMeroilach, per qu


Gens au
sitis

eum locum
vos
,

facis

etc., C.

copulate vos ut catis ad

eorum erunt convers. Copclate Dominum.


,

reliqua intelliguntur. (De his vid. Isai 46, et 59, 1.)

Vers.

3.

Ascendit. Prl.

Vers.

Perdit.e

pereuntes, id esl, similes


;

llebr. pro fut.


,

gregi erranli per montes. Pris memiuit liberationis


bic ver
fuit

Aquiloni,

id est,

Perside et Media

regionibus
!sai.

caus

caplivilatis. Caplivus
vitiis

autem abductus

ad aquilonem respeclu Babylonis. (Vid.

41, 25.)

Juda, qud lotus esset


:

deditus et idololaidololatraetc.
;

Veus. 4.
fletu

Et flendo. Hic

!ocus inlelligitur de
Is-

tri

quod malumacciditculp regum ejus


etc.,

quem

ltilia exprimit.

Ibunt, vel, redibiuit;

rum. Pastoreseorcm,

reges

eorum

nam

raelit, qui abdueli fueranl

eum Judis, mlibunl;


fuit,

fuerunt idololalra: et pessimi. In mo.ntibl:- vagari fe-

nam cm
tis,

regnuin Isral divisuin

mulli ex Israel-

idest,
,

decem
tribus,

tribubus, quibus coiislilil rcgnuni


Alii ver Israelit, id

cerunt eos, ad montes cxpulerunt eos vel, ejecerunt, q. d. Perdita inslitutio regum Juda fecit ut
,
:

Isral
esl,

eommigrrunt Judam.

populus Judaicus tandem abductus


Alii
:

sit in
,

captivitatem.
id est,
:

deeem

non sunl
ita

reversi (caplivitatc Ba-

In monlibus eorum

conlriv erunt

causa

bylonic, saltem en corps de peuple, uti Gallic dixeris,


ut supra 37, 15).
,

fuerunt caplivilatis et calamitatis

eorum
lia

traducendi

30, 2, atque

concilia

quod

dicitur Isai.

enim fuerunt per montes


pbrastes, idest,

altos.

Chaldus parain ilincreipso,

Vers.

5.

Sionem interrogabunt,
,

maxime afflixerunt eos

etc.

Hebr.
Itiic

De

cm deducerent
id est, loci in

eos per montes et colles. Cubilis sui,


q. d.
:

Sion inteirogabunt (se niulu

et)

versus

eorum

quo accubare solebant,

Dm per
id est,

stum

est.

Superb urbis ruinam diu anlea prdixcrat

moules
locum

in
in

Cbaldam abducebantur, non babuerunt


quo accubarent
et requiescerent,

Isaias, cujus

verba aliquot Jeremias mulualur. Alcuin de remo'.issimo evenlu ageret Jciemias, ac nondru

rea illorum criminiini esset Babylon, qu deinde illius exitium peperre, neque adbuc in eam opulentiam, quam deinde assecuta est, devenisset, Propheta sub obscuris implicitisque phrasibus eam rem Iradit soient enim valicinia eo luculenlis tradi, quo vicinior exitus illorum est. Alia in Babylonem vaticinia apud Isaiam leguntur: eatamendc Babylonis expugnatione
:

duxerunt noctes insomnes.


Vers.
7.
,

Non deliqlimes. Hebr.


peccamus
,

Non
sibi

peccabi-

mus

vel

sub. affligendo eos. Inimici eo,

rum cm perderent
ti
,

eos
;

promitlebant

impunila-

tem. Rabitaculo, etc.

qui erat eis babitaculum justi,

ut antea fuerat spes


,

etc.

id est
,

in

quo erant,

per Asarhaddonem, tum perDarium Medunvexplicavimus. Cetera ad Cyrum pertinent, et forlass eliam ad Darium Hysiaspis minime enim censendum est,
:

antaqum peecssent semper

tuti

ut sub tutel le:

gum
"I

et justo judice

si

qui eos afflixissent

quemad-

capite et sequenii dicunlur, eodem omnia tempore, edemque in re contigisse. Vera Babylonici excidii causa, ipsa ejus urbis flagitia fure, ad fastigium usque cumulata; superbia prsertim et svitia. Exultatis, et magna loquimini, diripientes luvredilatem meam : quoniam e/jusi estis sicul vituli super herbam, et mugistis sicul tauri. Cou fusa est mater vestra nimis; et vers. 17 Crex dispersus Isral, leones ejecerunt eum ; primus comedit eum rex Assur ; novissimus exossavit eum, Nabuclwdonosor rex Babyloea,

qu boc

modm
sive

antea fuerat spes et columen patrum suorum.

et,

pro
8.

ut,

aut quemadmod'um.
sub., et redite in patriam

Vers.

Egredimini,
,

vestram. Explicat causa caplivilatis, redit ad libera-

tionem. Tanquam iurci gregem prcdentes, q.


tenere primas
in

id est, alieni

metu

ut birci

d.

Nemo ex

vobis rfugit
,

agmine ipso sedentium

ut birci sine

nis; vers. 23: Quomod'o confractus est, et contrilus malleus univers terres? et infra, vers. 29: Bcdditc ci se-

metu anle gregem prcedere soient. Magnauem, vel fouium. Pr.eparabunt, Vers. 9.

cunditm opus suum: juxta omnia qu fecit, facile itli ; lratus sum super popuium meum, Isaias 47, (i, etc. contaminavi luvredilatem meam, et dedi eus in manu tua ; non posuisti eis misericordias : super senem aggravsti jw;um tuum vald. Et dixisli: In sempilernum ero domina ; non posuisli liwc super cor tuum, neque recorduta es tiovissitni lui. Et nunc audi lic, delicuia, et habituas confulenter, qu dicis in corde tuo : Ego sum, cl non Col prter meamplis : non sedebo vidua, et ignorabo slcrititatem. Venient tibi duo hc subito in die nn, sterilitas, (Calmct.) elviduitas. non ad bclligcraiidum quia (1) Levate signum jam vicia jacet, sed ad annuntiandiim triumpbos ltos. Denunlialur ergo ruina Babylonis omnibus gentiomnes bus ut qu omiies populos devaslaverat quoque de ejus dcvaslatione lalarenlur. Fuit enim boc regnum Babyloniorum illo tempore maliens totius lerr, terror pnpulorum, flagellum omnium gcntiuni, oliicontagio mundi, senti na flagitiorum cina Satan refugium sceleratoruin arx magprum et incantatorum , tbeatrum idolorum, carcer liliormn Isral, et cults Dei deleirix ideo digna fuit bsec eivitas qu fimdils periret et v pus periluri esset mundi. Dii ejus pra'eipui fure Bel et Mcrodacb. (Clarius.)
: , , : , , , ,
:

vel, inslruent in eam. sub. aciem. Inde, illinc, id est,

co loco in quo

primm

castra posuerint,
sit, q. d.
:

non recconflictu,
,

dent anlequin urbs capta


sive

Primo

prima oppugnatione capielur. Orbantis

sub.

mulieres vais.
fecerint.

Vacua

id est

re infecl

quin inter-

Vers. 10.
vadent

Saturabunter,

sub. prd,

id est,

divil.es

ex ejus oppugnatione.

Vers. 11.
facli estis.

Multiplicastis, etc., corpulenliores

Qu/E pascit germina.


,

NUH
qu

ad verbum, her-

bificata

Gallic

qui est mise aux herbages. Legitur et


;

nizn pet n, ut legas triturons


Irilurationis
Iota
fit

scilicet

tempore

pinguiorac succulenlior; comedit enim


;

de frugibus area>

et

opponilur vitula; aranti


id est
,

qu
for-

estmacra. Exeltastis,
liiun iniigiistis,

instar

taurorum
aliis
,

qui parla Victoria de tauris

mu-

giunt
ria
:

vel

Et hinmslis vetul equi fortes parla Victo-

liabent

enim equi sensum victori. Vox

D^iN
1.

signilicat propri potentes;\'v\. Bocliarl., p. 1,

2, c.

445
6.

COMMENTAMUM. CAP.
tauris, etc., xara^p^iTix; exponitur
;

L.

446

De

nam vox "

Vers. 17.

Ut pecus. Compart gregi animalium

Hebraica 3d cquos propri pertinet. Vers. 12.

debilium Israelem, id est, decem tribus. Leones, id


est,

Mater vestua
,

id est, congregatio et

reges

fcri (1).

rcspublica vestra. Novissima, id est, finis rcgni Babylonici.

Vers.

20.

Non

erit.

Expiala

quippe est

Terra arida

vastilas.
(1).
:

long ac dura captivitate. Traclabo superstites quasi

Vers. 13.

Vers. 14.
l'assaut

Per Babel, juxta Babel Per circuitum,

nec

ipsi

nec parentes eorum peccssent. Grot. De


,

li-

Gallic

Donnez-lui

beratione spirituali loquilur

pris de corporali egit.


q. d.
,
:

de tous cts

Vers. 15.

Clamate,
scilicet

(2).

Hic versus etiam Judaeis de Messi exponilur ,

ineundo

scilicet

pugnani

Cm
si

Deus miserit Filium suum


,

in

bunc

mundum
,

re-

vociferamini contra
lium.
e.

eam more mililum ineunlium pra>


eai
,

quiretur iniquitas Israelis

et

non invenietur

id est,
(idelis,
,

Ulciscamim coktra
civitati

sumite vindiclaiu de

requiratur iniquitas Israelis, hoc est, popuii


;

Fecit,

ab e debellat (puta J-

non invenietur
est, peccata

et

si

requirantur peccala Juda

hoc

rusalem).

omnium

fidclium,

non invenientur; acsi

Vers. 16.
rii

Opprimentis,
,

q. d.

Milites

merccna-

dicat

Chaldxorum
,

audito advcntu Persarum et


(3.).

Medo-

Christum Filium suum omnia peccata

rum

pedem

rfrent

Tempore gratuc condonabit Deus per Jesum fidelilius omnibus, qui per Israelem et Judam hic inlelligi de:

(1)

Vers. 12.

Bedigetur

bent

(2).

tota

in

solitudinem.

Id nonnisi diu post Cyruni conligil. Everso Chaldorum imperio , alque ad Medos per Cyrum delato , Babylonis splendor minui cupit; Persarum eniu reges ornamenla omnia, quibus liaclens Babylon una gloriala fuerut, rvd urbes Susa,

Salmanassar, Sennacherib, (1) Teglatpbalassar r.ges Assyriorum, ejecerunt Israelem terra su, decem tribus in Assyriam captivas trahentes; novissimus
,

exossavit Isral Nabuclwdonosor, duas rcliquas Iribus

Ecbatana

ei Persep'Jin

translulerunt. Exteriorem

meenium nmbilum
,

everlit

Cyrus; Darius Hystaspis lilius portas murumque ifltedemolitus est; riorem , quibus peperceral Cyrus Xerxes celeberrimuin Beli tempium, quo Babylon
gloriabatur
,

teniplo et urbe sancl, in quibus onme robur fundits exscindens , alque ila omuem rem, puhlicam Israelitarum cveriens. Et ha?c fuit causa cur Chakheis excidium hic merit intentet propbeta

cum

Israelis

expilavit.

Fanum

nempe

restiuiere ac Btbylo;

teles ex

lege lalionis; justum enim est , inquit Aristollhadamantho, ut dumnum quod quis injuste

sedem faccre Alexandcr decreverai al turbala ipsius morte molimina successores neglexre; alque urbs peniis spiela jacuil. Partem urbis everterant Pcrsx citeras t'mpus, akiit Maceinipeiii sui
,

nem

aliis intulit, etc.

Alexandri successorum incuri; cm pnr.serSeleucus Nicanor, coudil ad Tygriu Seleuei urbe, co regni sedem intulit. Seleuei; quippe vieinitas Babyloni penits exitio fuit. Vologesus supremam ruina? manum iinposuil ade ut Slraions latc nihil jam nisi ingens soliludo esset. Pausanias, qui sui) Anloninis florebat, mnia lantummodo Babylouis superesse scribit. Addit. S. Hieronymus, tat su Babylonem ingens tantummodo fuisse ferarimi septum , principum venationi relictuin. (Calnict.)

donum
tini

18. Visitabo regem Babylonis , qui Vers. Nabodinns [Jeroso Lubynkus Herodoto , idem Nabannidaetuts Abydcno, iSabonadus Plolema;o. Sicut...
,

(Tirinus.)

regem Asscr , Sennacheribum, ob su;vitiani suam in popubiin Dei. Idem judieium nianet Babylonios quod
Assyrii experli sunt.

ut supra, v. 9. Apo(2) Dispo>ite, scilicet aciem strophead hostesClialdaiorum. Omnesculcantcs,h\ calcando tendentes arcum. Jacite, jaculmini contra eam, scilicet sagittas. (Rosonmnllcr.) Inlerficile in Bahy(3) Disperdite satorem, q. d. loue, non solm milites, sed et agricolas qui sera quibus lamen in excidiis urbium solel parc [la ut nemo remaneat, neque qui serat neque qui metat. lia Theodor. ; unde Sepluag. verlunt Disperdite se,
<

redlcam Israelem, etc., id est, Judam, Bervjaminem Levilas, etalios quosdam bis adjunctos. Carmel, nions hic Judatn inter Syriamque mdius, ut alibi ex Taeito ostendimus. Et in monte Epiiraim Samari qua:'concessa Jud;eis Demetrio, ut alibi demonslravimus. Et Galaad pars GaliUese. Fuit autem in eclem conCessione Demetri et Galila non minus qum et ut accessio Jud;ea: Samaria , possessa regibus Jud;eis, etiam ab Herode magno. (Grotius.)
Vins.
51).
, ,

Et

(Synopsis.)

(2) En ces jours-l et en ce temps- l, dit le Seigneur, on cherchera l'iniquit d'Isral et elle ne sera plus; le pch de Jude, et il ne se trouvera point. Celle prophtie s'entend la lettre des Isralites, qui le Sei| gneur pardonna leur iniquit, lorsqu'il les (il retourner 5 de Babylonc en Jude. Car ne se souvenant plus alors men de Babylone. de l'iniquit de leurs pres, et ayant effac par sa Chald;eus pulat satorem vocari Nabuchodonosorem, 1 boul te pch de l'idoltrie des habitants de Juda, il qui serebat ubique hella et. clades eumdcm dici mes$ fut vrai de dire, aprs que le temple et la ville de isorem, quia gladio demetebat gnies. =, rusalcm furent rtablis, que l'iniquit d'Isral et le A facie gladii columb/e id est , metu gliidii Per- |! pch de Juda ne paraissaient plus; qu'il n'en restait stci, exlenli in columbam , idest, in exercituni Chalplus aucunes marques et que le Seigneur s'tait rdorum quisque fugit. Vide dicta c. 25 38. Nec enim concili parfaitement avec son peuple. En effet, decolumba habet gladium quo feriat, sed collum quo puis leur retour de la captivit , on ne vil plus l'idogladio hostili juguletur. Pro columb Sepluag. vertunt, ltrie rgner parmi eux, et ils demeurrent fermes Grci, quia Cyrus , inquit Theodor., loues aliosque dans le culte du vrai Dieu. Grcos pris a se victos secum contra Babylonem Mais il est visible que celte mme prdiction s'enduxit. Verm ipsi perperam pro iona , id esl, eohuntend encore d'une manire plus parfaite de l'avneb legerunt iavan id est, Gracia, ut dixi c. 25. ment du Messie, dont la mort seule a entirement Non rect ergo aliqui hic per columbam inlclliguul effac l'iniquit d'Isral et le pch de Juda. Car celte Medos et Persas , e qud cum imperio cliam mililare ancienne rconciliation du Seigneur avec son peuple vexillum Chaldornm, habens insigne columb, ad n'tait qu'une image de la rconciliation gnrale des eos translaium sit; nam hoc necdm iranslalumerat. hommes qui n'a pu tre l'effet que de l'incarnation, Adde Persarum insigne erat nunc aquila , teste Xede la mort et de la rsurrection de Jsus-Christ. C'a noph., lib. 7 Cyripad., nunc effigies solis, teste t le sang de cet Homme-Dieu , qui a tellement lav Curtio , lib. 3. (Corn, Lap.) toutes nos iniquits et tous nos pchs, qu'il est vrai
: , ;

'

447
Vers. 21.

IN

JEIM1AM
Vers. 55.

44*

Rebellantium,
,

vel, rebellionum. Ruret Babylonio-

trocinabitur causse Israelilarum adverss Chaldos.

sm

pra:dicitur exilium

Chaldorum

Gladius, sub. venlurus est contra


:

rum. Alloquitur aulem Darium. Visita, "pps vel, id est, ullionis. Babylon visitare, sive, visitatonis
sic

Chaldueos, q. d.

Periluri sunt gladio Persico.

Vers. 56.

I.nsanient, vel, in

amenliam

vertentur.

dicitur

qud advenerit lempus


reliquit

lit

visiletur,

hoc

Timebunt,

vel, confringenlur (1).

est, puniatur ejus iniquits. Chald. Paraph.

tanqum

Vers. 58.

Siccitas.
in

Hoc

dicit inprimis

propter

proprium nomrn

Pecod, ut ctiam Eech. 15,

Euphratem, qui

oppugnationedivisusest in multos

23. (Vel est, ut Chaldxus Paraph. oit, urbis alterius

alveos, qui facile trajici poterant sine scaphis;

quo

nomen

in

Chaldx

Vers. 22.

Terra, sub. Chaldorum. Contritio,


magnus
in

slratagemate reddidit Cyrus urbem


qu.ie

expugnabilem

alioqui vix expugnari potuisset. (Idem olim Sefecerat,

id est, conllictus

quo corruent multiexlcQui

miramis

et post

Cyrum Alexander.

Grolius

rarum geutium.
Vers. 23.

Quomodo,
,

ex Fronlino 5, 7.) Sculptilium. (Vid. Baruch. 6. 5.)


etc., q. d.
:

ficri

potuit

In sniiLACRis, sic vertit

Chald. paraph. DiQ'JO. Qui-

ut rcx Babylonis

qui
,

omnes vincebat,
sic

victus sil? ut
alia

dam,

ut Septuag. et Hier., Gen. 14, o,


in

vocem Hesic

malleo cedil fcrrum

regno Babylonis rgna

broeam non vertunt,

Emim. Simulacra, sive idola,

cedebant.

dicta sunt lerrore;

nam

Vers. 24.

TON

est terror (seu polis

llaqueayi te. Vcrba Darii. Contra


ofl'endisli
,

per contemplum terricula, tcrriculamenta. Schindler.


Nonnulli gigantes inierpretantur). I.nsanient, ade dediti

Dominum litigasti, Dominum


vocsli.

vel,

pro-

sunt simulacis ut videantur insanire. Alii, glo-

Vers. 25.

Thesaurum suum.
et
ir. su.e,

lnlelligit

armarium;

riantur.

per armarium Persidem et Mediam, quibus tanqum

Vers. 59.

Besti^,
etc., id est,

etc. (Vid. Isa. 15, 21.) In ge-

ex armario deprompsil Darium

Cyrum, contra Baest iralus.

nerationem,

longissimo tempore
etc.

bylonem. Vasa

instrumenta indignationis

Vers. 42.

Tanqum vir, De tumore,

(2).

Hebr., instar ejus

sux,

id est, qua; mitlere solet

quando

Vers. 26.

Venite,
:

qui descensurus est ad singulare certamen (5).

etc., id est,

oppugnate eam.
sup.

Vers. 44.

ob magnificentiam, vel,

Ab extremo, ad vcrbum,
vel, in fine, q. d.

fine, vid.

4G, 11,

gloriam, id est, ob injuriam illatam accolis Jordanis

Dari et Cyre, invadite Babylo-

nem
sub.

quia
si

instat finis imperii ejus.

Calcate eam
tritici

amnis celeberrimi. Hi versus supra, 49, 19, posili sunt; hic lamen in alio sensu sumunlur. (Ibi de Idumon Chaldaeis, hic de Babylone agitur, Persis devastand,)

qui vobis rsistent.

Acervos, sub.

cal-

care soient in are.

Vers. 27.
id

Occidite,

interficite gladio. Vitiilos,

Vers. 45.

Si non traxerint,

etc. vel,

dispeream
nisi

est

principes

qui ex aliorum

laboribus saginati

nisi raptaluri sint eos

minime gregis; dispeream


habiluculum
,

un

crant.

cum

ipsis civibus evertat

q. d.

Nisi de-

Vers. 28.
d.
:

Vox fugientium, sub. Judorum,


,

q.

dero victoriam Persis, et minimi exercilus eorum raplent cadavera Babyloniorum per terrain;
hostis destruat
et,
nisi

Babyloniis profugi narrabunt ultionem Dei in


,

Chaldos propler eversum lemplum. Et evasorum


et

un cum Babyloniis urbem eorum Baetc.,

evadentium
Vers. 29.

sub.

Judaorum.

Congregare facite. Alloquitur duefs.


',

bylonem.
Vers. 46.
\

A voce,

ob strepitum quo ca:

Mullis verbis pradicit inlcritum Babylonis, quia urbs


crat validissima et prop inexpugnabilis et imperatrix
Oricntis.

pielururbs, commovebitur, elc.,q. d.

Cm

evertclur

Babylon, tantus clamor excitabitur in ips urbe, ut ad

Succidentur superbe Vers. 31. Vers. 52. Qui suscitet


Vers. 30.
,

eum
,

tola ipsa terra sit

commovenda. Hyperbole.
pavidi,

tollentur de medio.
,

vel
,

vir superbi.

Et (1) Vers. 57. nihil virile cogitantes.


(2)

qui

eum

crigat, id est,

erunt quasi mulieres, Vers. 40. Sicut subvertit Dominus Sodomam


(Grotius.)
18.

nunqum

resurgel (1).

et Gomorriiam, et vicinas ejus, supra, 40,


etc.

Vers. 54.

Judicando judicabit,

Hebr.

Dis-

ceptando disceptabit disccptalionem eorum, id

est, pa-

de dire que dans l'instant que l'homme est plong inondes de la dans les eaux sacres du baptme vertu toute divine de ce sang prcieux on cherche son
, ,

Vers. 41. Popilus.... ab Aquii.one, id est, Media et Persidc. Et gens magna. Sensus: Qui sunt gens magna. Et reges mui.ti. Anneniorum, Hyroanoruin, Cadusiorum, Lydorum. Vide Xenoph., 5 Instit.

(Grolius.)

gnum

iniquit

son pch , cl il ne se trouve infinie misricorde j l'a port se livrer la mort , pour nous dlivrer d'une autre mort, qui est celle du pch. (Sacy.) Calumniam sustinknt Dipwy (1) Vers. 53. oppressi sunt, vi lenenlur in caplivilalc , ut slatim exponit. (Maldonatus.)
,

et elle n'est

plus

plus, par

un

effet

de

cette

<

1 1

Multos reges et satrapas secum tulit Darius, cujus relat patebat. Magni, vel, fortes et invicti. A finibus terr.k, id est, ab uno lateribus, fine orbis. A remotis partibus. Vide supra, 26. Sasp eadem repoli!,
(3)

que

firniior luereat

Aidimt.... famam eorum, de mVers. 43. gressu eorum nocturno in urbem. Dissolut^e sunt manus ejus. Slatim praelio viclus est. Vide Ileiodotum.
(Synopsis.)

memoria.

(Synopsis.)

CAPUT
l.Hxc
dicil

LI.
1. Voici ce

CHAPITRE
que
dit le

LI.
:

Dominus

Eccc ego suscitabo super

Seigneur

Je susciterai connue

449

COMMENTARIUM. CAP.
et super habitatores ejus, qui cor

LI.
et contre ses

450
ha

Babvlonem
2.

suum
ven-

ni

un vent de peste contre Babylone,


bitants, qui ont t>!ev leur
2. J'enverrai
le

levaverunt contra me, quasi ventum pestilentem.

cur contre moi.


,

Et millam

in

Babylonem

venlilatores
:

et

lilabunt

eam,

et

demolientur terram ejus

quoniam
ejus.

venerunt super
3.

eam undique

in die alilictionis et

Non

tendat qui tendit


:

arcum suum,

non ascen:

dat loricatus
cite

nolite parcere juvenibus ejus

inlerfi-

oniuem militiam
Et cadent

ejus.

4.

iuterfecti in terra

Chaldxorum

et vul-

nerali in regionibus ejus.


5.

Quoniam non

luit

viduatus Isral et Juda Deo


:

suo Domino exercituum


est deliclo

terra

autem eorum repleta

Sancto Isral.
,

et salvet unusquis6. Fugile de medio Babylonis que animam suam noble taccre super iniquitatem ejus quoniam tempus ultionis est Domino, vicissi: :

tudinem ipse relribuet


7. Calix

ei.

contre Babylone des hommes ayant qui la varieront et qui ravageront son pays, parce qu'ils viendront fondre sur elle tous ensemble au jour de son affliction. 5. Que celui qui s'apprte tendre son arc ne le tende point; que l'homme d'armes ne prenne point la cuirasse. N'pargnez point ses jeunes hommes ; exterminez toutes ses troupes. 4. Les morts tomberont en foule au pays des Chaidens, et ils seront percs de coups dans ses provinces; 5. Parce qu'Isral et Juda n'ont point t abandonns de leur Dieu le Seigneur des armes , et que le Saint d'Isral a rempli le pays du fruit de leurs crimes. 6. Fuyez du milieu de Babylone, et que chacun ne pense qu' sauver sa vie; ne cachez point son iniquit sous le silence; car voici le temps auquel le Seigneur doit se venger d'elle, et c'est lui-mme qui lui rendra ce qu'elle mrite.

van

la

main

aureus Babylon
:

in

manu Domini,

inebrians

7.

Babylone est une coupe d'or dans


;

la

main du

Sei-

omnem

terram
sunt.

de vino ejus biberunt gentes, et ide

commol

8. Subito cecidit

Babylon,

et contrita est
,

ululale
si

super eam,
sanetur.
9.

tollite

resinam ad dolorem ejus

forte

Curavimus Babylonem,
,

et

non

est sanata

dere-

linquamus eam

et eamus umisquisque in terrain

suam

quoniam pervenit usque ad clos judicium


usque ad nubes.
justitias nostras
:

gneur, qui a enivr toute la terre les nations ont bu de son vin, et elles en ont l agites. 8. Babylone est tombe en un moment, et elle s'est brise; poussez des cris cl des hurlements sur elle; prenez du baume pour son mal , afin de voir si elle pourra gurir. 9. Nous avons trait Babylone, et elle n'a point l gurie abandonnons-la, el que chacun s'en retourne en son pays, parce que la condamnation qu'elle mrite esi monte jusqu'au ciel et s'est leve jusqu'aux nues.
.

ejus, et leva tum est

10.

Le Seigneur nous
,

10. Prolulit

Dominus

venite, el

venez

et publions

a fait justice publiquement; en Sion l'ouvrage du Seigneur

narremus

in

Sion opus Domini Dei nosiri.


,

11. Acuile sagitlas

impit pharetras
:

suscitavit

Dominus spiritum regum Medorum lonem mens ejus est ut perdal eam
Domini
12.
est, ultio templi sui.

et coulra
:

Babyultio

quoniam

notre Dieu. 11. Aiguisez vos flches , remplissez vos carquois : le Seigneur a suscit contre vous le courage du roi des Mdes il a form sa rsolution contre Babylone alin de la perdre parce que le temps de la ve geanec
;

du Seigneur est arriv,


son temple.

le

temps de

la

vengeance de

Super muros Babylonis levate signum


:

augefe

custodiam
cogitavit

levate custodes, prparate


,

insidias, quia

12. Levez l'tendard sur les murs de Babylone, augmentez sa garde posez des sentinelles, "mliez parce que le Seigneur va des gens en embuscade
,

Dominus

et fecit

qucumque

loculus est

contra habitatores Babylonis.


13.

Qux

habitas super aquas multas, locuples in

thesauris, venit finis tuus pedalis pracisionis tu:c.

14. Juravit Dominus exercituum per animam suam Quoniam replcbo te bominibus quasi brucho et su,

per te celeuma cantabitur.


15. Qui fecit terram in fortitudine su
,

prrparavit

orbem
clos.

in sapienti

su, et prudenli su extendit

excuter tout ce qu'il avait rsolu et ce qu'il avait prdit contre les habitants de Babylone. 13. Vous qui habitez sur de grandes eaux, vous qui tes si abondante dans vos trsors votre fin est venue, votre entire destruction est arrive. 14. Le Seigneur des armes a jur par lui-mme, disant Je ferai fondre les. hommes sur vous comme une nue de chenilles, et ils jetteront des cris de joie en vous dtruisant15. C'est lui qui a fait la terre par sa puissance, qui a tabli le monde par sa sagesse et qui a par sa prudence tendu les cieux.
,
: ,

16. Dante eo vocem, multiplicaniur

aqu

16.
in

Au
;

clo

le ciel

il

bruit de sa voix les eaux s'amassent dans lve les nues des extrmits de la terre ;
,

qui levt nubes ab extremo lerrse, fulgura in pluviam


fecit, et

produxit ventum de thesauris suis.


:

il fait rsoudre les tonnerres en pluies, et vents de ses trsors.

il

tire

les

17. Stultus factus est omnis hoino scienli

conest

fususest omnis conflator in sculptili.quia


conflatio

mendax

18.

eorum , nec est spirilus in eis. Vana sunt opra, et risu digna in tempore
:

hommes les a rendus tous insenss devenues la confusion de ceux qui les ont faites, parce que leur ouvrage n'est qu'un mensonge et une matire qui n'a point de vie.
17. L'art des
;

les statues sont

viils

18.

silationis susc peribunt.

Ce sont des ouvrages vains et dignes de rise priront au temps o Dieu les visitera.
;

19. Non sicut lisec, pars Jacob quia qui fecit orania, ipse est, et Isral sceptrum hreditatis ejus:
:

19. Mais celui

que Jacob a pris pour son partage


;

n'est pas comme ces faux dieux car c'esl lui qui a cr toutes choses Isral est son royaume hrditaire, el

Dominus exercituum nomen

ejus.
,

son

nom

est le Seigneur des armes.

20. Collidis tu mihi vasa belli


te gentes, et

20.
et
:

Vous

tes le marteau dont je briserai les armes;


les nalions, et

ego collidam

in

je briserai par

disperdam

in te

rgna

| vous les

vous royaumes.

je

dtruirai par

451
21. Et tollidam in te

IN

JEREMIM
:

452

equum

et

eqnitem ejus
:

et

* f

collidam in te currum et ascensorem ejus


2-2.

Et collidam in

te viruin ci
:

muliercm

et

colli-

dam
et

in

tcscncm
:

et

pucrum

et

collidam in te juvencm

virginem

21. 3e briserai par vous les chevaux et les cavapar vous les chariots eleeux qui combattent dessus; 22. Je briserai par vous les hommes et les femmes; je briderai par vous lis vieillards elles enfants: je briserai par vous les jeunes hommes el les jeunes
liers; je briserai
filles
;
l

23u Lt collidam in te paslorcm et

gregem ejus
:

et

25. Je briserai par vous le pasteur cl son troupeau

collidam in
in le

le agricolain et

jugales ejus

et collidam

je briserai par vous le laboureur et les

bufs

qu'il

m-

duces et magislralus.
,

24. Et reddam Babyloni

et cunctis habilaloribus

Chaldne,

omne malum suum, quod


Dominus.
le,

fecerunl in Sion

in oculis vestris, ait

25.

Ecceegoad
super
te, et

mons

pestifcr, ait
:

Dominus, qui

corrumpis universam terrain

et

extendam
et

manum
te in

meam

evolvam

te

de ptris,

dabo

monlem

combustionis.

26. El non tollent de te lapidem in angulum, ctlapi-

dem

in

fundamenta

sed perditus in setcrnum eris,

ail

Dominus.
27. Levate signum in terra, clangite buccin in gcnlibus, sanctificaie super tra

ne: je briserai par vous les chefs et \e~ magistrats, 2 i. El aprs cela je rendrai Babylone ci tous les habitants de la Chalde tous les maux qu'ils ont faits dans Sion vos yeux dit le Seigneur. 25. Je vais toi, montagne contagieuse , dil le Seigneur, qui corromps toute la dire j'tendrai ma main sur loi je t'arracherai d'entre les rochers, el je le rendrai une montagne consume par les flammes. 2G. On ne tirera point de toi de pierre pour l'angle de l'difice ni de pierre pour le fondement, mais tu seras ternellement dtruite, dit le Seigneur. 27. Levez l'tendard sur la terre faites sonner la trompette parmi les peuples prparez les nations contre Babylone appelez contre eile les rois d'Ararat, de Menni, el d'Ascnez; assemblez contre elle Tapbsar; faites venir en foule ses chevaux comme des
, ; ; ,
,

cam

gentes

annuntiale con-

chenilles hrisses de tontes parts:

illam regibus Ararat, Menni,


,

et

Ascenez

nu-

merate contra eam Tapbsar

adducite

equum

quasi

bruchum aculeatum.
28. Sanclilicale contra

contre elle les nations, les rois de Mdie, tous ses magistrats et louies les provinces soumises sa puissance.
28.
ses capitaines
,

Armez

cam

gentes, reges Mdise,


,

duces ejus

et universos magistratus ejus

cunctamquia

29. Toute la terre sera dans l'motion et dans l'pouvante, parce que le Seigneur appliquera sa pense contre Babylone, pour rendre le pays de Babylone dsert et inhabile.

que terrant potestalis ejus.


29. Et commovebilur terra, et conlurbabitur
evigilabit contra
:

Babylonem

cogitatio

Domiui, ut po-

nat terram Babylonis desertam in inhabitabilem.


30. Cessaverunt fortes Babylonis prlio
,

habitaet

se sont reont demeur dans les places de guerre; leur force s'est anantie ; ils soni devenus comme des femmes. Leurs maisons ont t brles, el les barres en ont t rompues.
tirs

o0. Les vaillants

hommes de Babylone

du combat;

ils

verunt in pracsidiis
facti

devoratum
:

est robur

corum,

31. Les courriers rencontreront les courriers,


les
,

et

sunt quasi mulicres

incensa sunt tabernacula

ejus, conlrili sunt vectes ejus.

messagers se rencontreront l'un l'autre pour aller dire au roi de Babylone que sa ville a l prise d'un bout l'autre ;
s'est empar des gus du fleuve mis le feu dans les marais, et que tous les gens de guerre sent dans l'pouvante.

31. Currens obviam currenti veniet, et.nuiuius nb-

32.

Que l'ennemi

vius nuntianti

ut annunliet

rgi

Babylonis

quia

qu'il a

capla est civilas ejus

summo usque

ad

summum.

32. El vada pricoccupata sunt, et paludes incensic

35. Car voici ce que dit

sunt igni, et

viri bellaiores

conturbali sunt.

Dieu d'Isral
aire;
voici
et
le

La

lille

le Seigneur des annes, le de Babylone est comme une

33. Quia Incc dicit


ral
:

Filin

Dominus cxercituum, Dcus IsBabylonis quasi area, tempus tritura; ejus


:

bl,

le temps qu'elle sera foul' comme du temps de recueillir la moisson viendra

bientt.

adbuc modicum,
Babylonis

et vniel

tempus messionis

ejus.

34. Comedit me, devoravitmeNabtichodoiio-oriex


;

reddidil

me

quasi vas inanc, absorbuit

me

Nabuchodonosor, roi de Babylone, m'a pille il 3 m'a dvore, il m'a rendue comme un vaisseau vide il m'a engloutie comme un dragon il a rempli son el il ventre 'de tout ce (pie j'avais de plus dlicieux
1 . ;
;

quasi draco, rcplcvit venlrem


et ejecit

suum

leneritudine me,

me.
dicit babitatio

35. Iniquitas adversm me, el caro niea super Ba-

bylonem,

Sion

el sanguis

meus super

m'a chasse ; 55. La violence qui m'a t faite et le carnage de mes enfants est sur Babylone, dit la lille de Sion el mon sang est sur les habitants de la Chalde, dit Jrusalem.
;

habita tores Chaldxae, dicit Jrusalem.

50. C'est pourquoi voici ce que

3G. Proptcrea ha:c dicil

Dominus
et siccabo

Ecce ego judi:

vais

moi-mme vous

faire justice, et je

cabo causam tuam, et ulciscar ultionem luam

moi

mme

je mettrai sec la

Seigneur Je vous vengerai mer de Babylone , et


dil le
:

el

de-

je tarirai ses eaux.

scrlum faciam mare ejus


37.Eterit Babylon
slupor, et sibilus, e
iu

venam

ejus.

tumulos, babilalio draconum,


sil

qud non

hahilalor.

monceaux de deviendra la demeure des dragons, l'obparce jet de la stupeur el du sifflement des hommes qu'il n'y aura personne qui y demeure.
57. Et Babylone sera rduite en des
;

pierres

elle

38. Simul ut lconcs rugient, excuticnl


catuli

comas

veluli

leonum.

58. Ils rugiront comme des lions, crinire comme des lionceaux. 89,

ils

dresseront leur
boire, et je

39. In calore

corum ponam potus eorum


,

et inc-

Dans leur chaleur


,

je les ferai

enhrerai

alin qu'ils s'assoupissent

et qu'ils

dorment

briabo eos, ut sopiaulur


pilernuin
,

et

dormiant
dicil

somnum sem-

cl

non consurgant,

Dominus.

d'un sommeil ternel, et qu'ils ne se relvent jamais, dit le Seigneur.

453
40.
arietes

COMMENTAR1UM. CAP.
Deducam eos
quasi agnos ad victimam, et quasi
|

LI.

454

41.

cum Quomod

hdis.

40. Je les conduirai comme des agneaux qu'on va gorger, et comme des bliers qu'on mne avec des chevreaux. 41. Comment Ssach a-t-elle t prise? comment plus belle ville du monde est-elle tombe entre les mains de ses ennemis ? comment Babylone est-elle devenue l'tonnement de tous les peuples?
la

capta est Sesach, et comprehensa est

inclyla univers terr?


rera

quomodo

facta est in stupo-

Babylou inler gentes?

42. Ascendit super

Babylonem mare

multitudine

fluctuum ejus operta


43.

est.

42.

La mer

est

monte sur Babylone


flots.

elle a

couverte par l'inondation de ses

Facl sunt

civitates ejus in

stuporem, terra

inhabitabilis et dserta, terra in

qu nullus habilet,

nec transeat per eam fdius hominis.


44. Et visitabo super Bel in Ba-bylone, et ejiciam

quod absorbuerat de ore

ejus, et

non confluent ad

43. Ses villes sont devenues un spectacle d'horreur, une terre dserte et inhabite, une terre o personne ne demeure, o il ne passe pas un seul homme. 44. J'exercerai mes jugements sur Bel Babylone; je ferai sortir de sa bouche ce qu'il avait dj absorb;
et les peuples n'iront plus en foule vers cette idole, pareeque les muraillesdeBabylonetomberoiitpar terre. 45. Sortez, mon peuple, du milieu d'elle, afin que chacun sauve son me de l'ardente fureur du

eum
ruet.

ultra gentes,

siquidem et murus Babylonis cor-

45. Egredimini de

medio

ejus, populus

meus

ut

salvet unusquisque animant

suam ab

ira furoris

Do-

Seigneur.
40. Que votre cur ne s'affaiblisse point, et ne craignez point les bruits qui courront sur la terre; un bruit se rpandra dans une anne, et, aprs cclei-l, un autre se rpandra dans une autre anne; l'oppression rgnera dans le pays, et les dominateurs se succderont l'un l'autre.
47. C'est pourquoi
le

mini.

46. Et ne forte mollescat cor vestrum, et limcalis

auditum, qui audietur in terra


ditio,

et vniel in
:

anno au-

et post

bunc annum audilio

et iniquilas in

terra, et

dominator super dominatorem.

47. Propterea ecce dies veniunt, et visitabo super


sculplilia

mes jugements sur

les idoles

temps vient o j'exercerai de Babylone; toute sa

Babylonis

et

omnis terra ejus confundetur,


cadenl in medio ejus.

et universi interfecti ejus

terre sera couverte de confusion, et tous ses enfants, percs de coups, tomberont au milieu d'elle.

48. Etlaudabunt super

Babylonem cli

et terra, et

omnia qu
prdones,
49. Et
Isral
terra.
:

in eis
ait

sunt

quia ab Aquilone vcnient ei

Dominus.
fecit

48. Alors le ciel et la terre et tout ce qu'ils contiennent loueront Dieu sur le sujet de Babylone, parce qu'il viendra de l'Aquilon des ennemis pour la piller, dit le Seigneur.
49. Car,

quomod
sic

Babylon ut caderent occisi

in

comme Babylone
il

de Babylone cadent occisi in univcrs

mes dans

Isral, ainsi

a fait un carnage d'homse fera un carnage des enfants


la terre.

de Babylone dans toute


:

50. Qui fugistis gladium, venite, nolite stare

re

cordamini procul Domini, et Jrusalem ascendat su


per cor vestrum.

50. Vous, qui avez fui l'pe nue, venez; ne vous arrtez point; souvenez-vous de loin du Seigneur, et

que Jrusalem
51.

soit l'objet

de voire cur.

Nous sommes confus des opprobres que nous


la

51 Confusi sumus, quoniam audivimus opprobrium


operuit ignominia facis nostras, quia venerunt alieni
;

avons entendus;

super sancliticationcm doms Domini.


52. Propterea ecce dies veniunt, ait
visitabo super sculplilia ejus,
et in

que des trangers sont venus dtruire la maison du Seigneur. o je

honte a couvert nos visages, parce le sanctuaire de

Dominus et omni terra ejus


:

52. C'est pourquoi le temps vient, dit le Seigneur, ferai clater mes jugements sur ses idoles, et o l'on entendra crier dans tout le pays des hommes per-

mugict vulneratus.
53. Si ascenderit Babylon in
in excelso
ait

cs de coups.

clum,

et firmaverit

robur

suum

me venient

vasiatores ejus,

Dominus.

54.

Vox

clamoris de Babylone, et conlrilio

magna
et per-

monte jusqu'aux deux, son trne sur les lieux les plus levs, je lui enverrais nanmoins des gens qui la renverseraient par terre, dit le Seigneur.
53.

Quand Babylone

serait

et qu'elle aurait affermi

de terra Chaldorum.
55.

54.

Un grand

cri s'lve

de Babylone
;

un bruit de

ruine retentit du pays des Chaldens

Quoniam

vastavit

Dominus Babylonem,
:

didit ex e

vocemmagnam
milita?
:

et

sonabunt fluctus eorum

quasi

aqu

ddit

somtum vox eorum.


Babylonem,

56. Quia venit super eam, id est, super

55. Car le Seigneur a ruin Babylone, et il a fait cesser les voix confuses de sa population. Alors ses l'clat (lois retentiront comme les grandes eaux , et de leur bruit se fera entendre. 50. Car l'exterminateur de Babylone est venu conses vaillants hommes ont t pris; leur arc a ; t bris, parce que le Seigneur, qui esl puissant dans sa vengeance, lui rendra tout ce qu'elle a mrit.
tre elle

prdo

et

apprebensi sunt fortes ejus, et emarcuit

arcus eorum, quia forlis ultor


tribuer

Dominus reddens r-

57. Et inebriabo principes ejus, et sapicntcs ejus


et

duces ejus,

et magistralus ejus, et fortes ejus

et

dormientsomnum sempilernum, et non expergisecnDominus exercituum nomen ejus. tur, ail rex
;

chefs, 57. Et j'enivrerai ses princes, ses sages, ses dormiront d'un ses magistrats et ses braves ; et ils sommeil ternel, dont ils ne se rveilleront jamais,
dit le roi qui a

pour

nom

le

Seigneur des armes.


:

58. Hjcc dicit

Dominus exerciluum

Murus Babypopulorum

lonis lle latissimus suffossione suffodictur, et porta?

ejus excelsx igni comburentur, et labores

58 Voici ce que dit le Seigneur des armes Ces frappes par les larges murailles de Babylone seront ses portes si fondements et renverses par terre tant de peuhautes seront brles, cl les travaux de
;

455
ad nihiluin
bunt.
59.
,

IN
el

JEUEMIAM
1
1

456
ils

gentium

in

igncm erunt

et disperi-

pies et de nations seront rduits au nant ; consums par les flammes, et ils priront.

seront

rajie filio Ncriae

Vcrbum quod prcepit Jeremias propheta Safilii Maasisc cum pergeret cum Se,
:
i

59. Ordre donn par le prophte Jrmie Saraas, fils de Nrias, (ils de Maasias , lors |u'il allait avec le roi Sdcis Babylone , la quatrime anne

deci regc in Babylonem, in anno quarto regni ejus

de son rgne. Ce Saraas


les prophtes.

tait

un des premiers d'entre

Sarajas autem erat princeps prophtise.


60. Et scripsit Jeremias

omne malum quod venin

turum erat super Babylonem,

libro

uno

omnia

60. Jrmie avait crit dans un livre tous les maux qui devaient tomber sur Babylone , tout ce qui avait t crit contre Babylone.
61. Jrmie dit donc Saraas : Lorsque vous serez arriv Babylone ; que vous aurez vu et que vous aurez lu toutes les paroles de ce livre 62. Vous direz C'est vous , Seigneur, qui avez parl contre ce lieu pour le perdre , en soi le qu'il n'y ait plus ni homme ni bte qui l'habile , et qu'il soit rduit en une ternelle solitude.
:

verba hc qu scripta sunt contra Babylonem.


61. El dixil Jeremias ad Sarajam
:

Cum

veneris in

Babylonem

et videris
:

et legeris

omnia verba hc
locum
qui in eo babitet ab

62. Dices

Domine,

tu locutus es contra
:

istum ut disperderes

eum

ne

sit

homine usque ad pecus,


63.
bis

et ut sit perptua soliludo.

Cumque compleveris lgre librum istum, ligaad eum lapidem, el projicies illum in mdium Eu: :

vous
lieu

63. Et aprs que vous aurez achev de lire ce livre, le lierez une pierre, et vous le jetterez au mi-

phralen

de l'Euphrale

64. Et dices

Sic submergelur Babylon,


afflictionis
,

et

non

consurget facie

quam ego adduco super

eam

et dissolvctur.

Hucusque verba Jeremise.

64. Et vous direz C'est ainsi que Babylone sera submerge ; elle ne se relvera plus de l'affliction que je vais faire tomber sur elle , el elle sera dtruite pour jamais. Jusqu'ici ce sont les paroles de Jrmie.
:

TRANSLATIO EX HEBRyEO.
1. Sic dixit

Dominus

Ecce ego suscito super Babel

et

super cor inimicorum

Chasdim ventum corrumpentem.

2. El

mittam

in

Babel venlilatores,
mal.

et ventilabunt

meorum qui inhabitant terrain eam et evacuabunt lerqui tendit

ram

ejus

quoniam erunl adverss eam undique

in die

3.

Ad tendentem

arcum suum,

el

ad

exlollenlem, se in loric su, dicturus


4. El cadent interfecli in terra

sum

Ne

parcatis juvenibus ejus, interficite

omnem

exercitum ejus.

Chasdim,
:

et confossi in plateis ejus.

5.

Quoniam non viduatus

est Isral et

Iehuda Deo suo Domino exercituum

quia lerra

eorum

repleta est delicto propler sanctum Isral.

6.

Fugite

de medio Babel, et eruite unusquisque animam veslram, ne perdamini propler iniquitalem ejus; quoniam tempus ullionis ejus est Domino, retributionem reddet ei. 7. Calix auri est Babel in manu Domini, inebrians

omnem terram
ululaie super

de vino ejus biberunt gnies, ide insanient gentes.


tolliie

8.

Subito cecidit Babel, et contrita est;


9.

eam,

theriacam ad dolorem ejus

si

forte sanetur.
:

rata; derelinquile eam, et

eamus unusquisque

in

elevatum est usque ad nubes.


mini Dci nostri.
conlra Babel

terram suam
juslilias

10. Eduxit

Dominus

Curavimus Babel, et non est cuquoniam pervenit ad clos judicium ejus, et noslras; venite, et narremus in Siion opus Do-

11. Extergite sagittas, congregale scuta; suscitavit

Dominus spiritum regum Madai


templi sui.
:

quia

est cogitatio

ejus ut perdat

eam, quoniam

ultio

Domini

est, ultio

12. Super muros

Babel levate vexillum, tenete cuslodiam; staluite custodes, prpararc facile insidias quia etiam cogitavit Dominus, etiam fecit qux locutus est super babilalores Babel. 13. Qu habitas juxta aquas multas, locuples

thesaurorum, venit
Nisi replevero te

finis

tuus, finis oppressionis tuoe.


veluli bruchis, et

14. Juravit
te

Dominus exercituum per animam suam:


facit

hominibus

cantabunt super

celeusma.

su, qui stabilit

orbem
;

sapicnli su, et prudenti su extendit clos,


,

15. Qui terram potenti 16. Qui voce su dat mulliludinem


cum
pluvi fecit et educit

aquarum

in

clo

qui ascendere fecit nubcs ab extremo lerr

fulgura

ventum de
quia
visi-

thesauris suis.

17.

Ut brutuni faclus est omnis


nec est spirilus
est sicut

homo

insciti;

pudore

afficitur

omnis aurifex a
in

sculplili,

tempore Yanitas opus irrisionum, sceptrum eorum peribunt. Non hc pars laacob quia plasmator omnium ipse 20. Malleus mihi, instrumenta conleram hrcdilatis Dominus exercituum nomen conleram per gnies, disperdam per equum et ascensorem rgna; 21. Et conteram per 22 Et conteram per virum mulicrem conteram per senem per currum ascensorem congregem puerum conteram per pastorem juvenem virginem 23. Et conteram per 24. Et reddant Babel teram per agricolam jugalc ejus conteram per duces Dominus. 25. Ecce habilaloribus Chasdim omne malum eorum, quod fecerunt Siion

mendacium

est conflatilc ejus,

in eis..

18.

sunt, et

tationis

19.

est, et

ejus;
et

ejus.

es

bellica, et

te

te

te

ejus; et

te

el

ejus

le

et

et

te

et

et

te

et

te

el

ejus

et

le

et

et

te

el principes.

et cunctis

in

in ocuiis vcslris, dixit

ego ad
le, et

te,

mons

corruptive, dixit Dominus, qui corrupisli


te

omnem

terram

et

exlendam inanum
tollcnl

meam

super

dcvolvam

de

ptris, et

ponam

te

monlcm

combuslionis.

26. Et non
:

de

te

lapidem pro an-

gulo, et lapideni pro fundameulis, sed in desolationcs sempiternas cris, dixil


in lerr: chingile

Dominus.

27. Levate

signum

buccin
:

in genlibus,

prparate adverss eam gnies

congregale contra illam rgna Araral,

Minni, et Aschenaz
parale conlra
ejus.

praficite ci principem, ascendere facile

equos lanqum bruchos horripilmes.

28.

Prae-

eam

gentes, reges Madai, duces ejus, et universos principes ejus, cunctamque terram polcstatis
terra, et dolebil, quia firmata est contra Babel

29. Et conlrcmiscct

omnis

cogitalio

Domini ut ponat

terrain Babel in solitudincm ut

non

sit

habilalor.

30. Cessavcrunt

fortes

Babel pugnare, habit ncrunt in

457
munitionibus
ejus.
:

COMMENTARIUM. CAP.
defecit forliludo

LI.

458

eorum, fuerunl ut muliercs


,

inccnderunt habitacula ejus, contriti sunt vectes


in

31. Cursnr in

occursum cursoris curret


:

et

nuntius

quia capta est civilas ejus terminebellaiores lerriti sunt.

occursum

nuntii

ad nuntiandum regi Babei

52. Et vada compreliensa suut, et arundines combussenint igni, el viri

53. Quia sic dixit

Dominus exercituum, Deus


ei.

Isral

Filia

tempus est calcandi eam


meis, ejecit me.

adliuc paululm, et veniet tempus niessis


:

Babel est tanqum area,

54. Comedit me, el consuinpsil

me

Nabuchadresar rex Babel

slaiuit

me

ut vas inanc, absorpsit

me
,

veluti draco, replevit

ventrem suuin
et sanguis

delieiis

55. Rapina me, etearo

mea

sunt super Babel


sic dixit

babilalores Chasdim, dicet lerusalcm.


ulciscar ultionem tuam, et siccabo

3G. Proplerea
sit

dicet babilatrix Siion

meus super
,

Dominus

Ecce ego judico cansain tuam

el

mare

ejus et arescere faciam venant ejus. babitator.

babitatio
catuli

draconum

leonum.

stupor, et sibilus, ut non

58. Simul
et inebriare

57. Et eril Babel in acervos,

ut leones rugient,

fremure veluti

59. In ealore
et

corum ponam convivia eorum,


dixit

,somnum sempiternum,
landum, tanqum

non evigilent,
bircis.

arictes

cum

quomod
operla

fuit in

sluporem Babel inter

est.

45. Fuerunl
transibit per

agnos ad juguDominus. 40. Descendere faciam eos 41. Quomod capta Sesac, comprehensa gentes? 42. Ascendil super Babel mare, multiludinc fluetuum
veluti

faciam eos, ut exullenl, et dormiant

est

et

est laus oinnis terrai?

ejus

civilates ejus in
filius

stuporem, terra arida

et

desertum, terra

in

quam, nec
ejus, el

eam

hominis.

44. Et
ira
:

qu non babilabit quisdeglulivit de orc


ejus,

visitabo Bel in Babel, et


corruit.

edueam quod
forte

non confluent ad cum

ultra gentes, etiam

murus Babel
furoris

meus,

et eruite

unusquisque animam suam ab

45. Egredimini de medio populo mollescat cor vestrum, Domini. 4G. Et ne


eum
in

el limealis propler

rumorcm

qui audietur in terra

veniet in anno rumor, et post

anno rumor

et ra-

pina in terra, et dominator super dominatorem.

47. Propterea ecce dies veniunt, et visitabo scnlpiilia

Babel

et

omnis terra ejus pudore

afficietur, et universi interfecti ejus

cadent

in

medio
ei

ejus.

48.
ait

Et laudes

dicent super Babel cli et terra, et omnia

qu

in eis

sunt

quia ab Aquilone venient


:

prdones,

Dominus.

49. Etiam Babel causa 50. Evasores cor veslrum. 51. Pudore
fuit

ut caderent

interfecti
:

Isral

etiam propler Babel ceciderunt occisi univers


et

terra?.

gladio, venite, ne stetis


affecti

recordamini long Domini,


:

Ierusalem ascendat super


:

sumus, quoniam audivimus opprobrium

operuit ignominia facis nostras


dixit

quia vnrant alieni contra sanctificationem


et visitabo sculptilia ejus, et in

nieril in

conlritio
et

52. Propterea ecce dies veniunt, Dominus: ascenderit Babel clum, gemet qui occidelur. 55. nuiomni Dominus. 54. Yox crantons de Babel me venient prdatores excelsum robur suum, Quoniam vaslat Dominus Babel, perdidit ex e vocem magnam Cbasdim magna de Quia venit super Babel corum, tanqum aqux mult edelur sonitus vocis eorum sonabunt
doms Domini.
terra
Si
in
et si

ei, dixit

el
:

terra

55.

et

fiuctus

56.

proedo, el apprebensi sunt fortes ejus, confraetus est arcus eorum, quia

Deus retributionum Dominus reddendo


et forles ejus.

reddet.
ejus
:

El inebriare faciam principes ejus, et sapientes ejus, duces ejus, et principes ejus, etdormient somnum sempiternum, nec expergiscentur, ait rex Dominus exercituum nomen
57.

58. Sic dixit

Dominus exercituum Murus Babel


:

latus confringendo confringetur, et porta 1 ejus exccls:e igni corn,

bureniur, et laborabunt populi inanilcr, et gentes

in ign, et

lassabuntur.

59.

Verbum quod
in

prrecepit Ir-

meiabu propheta Scraia;


quarto regni ejus
:

filio

Ncriiab Macheseiah

cm

pergeret

Scraiab autem erat princeps quietis.


in libro

cum

Sidciiabu rege lehudab

Babel, anno

60. Et scripsit Irmeiabu

turum erat super Babel


Seraiah
:

uno

omnia verba qu:c


et legeris

scripla sunt super Babel.

Cm

veneris in

Babel, et videris,
ila

omnia verba hc,

61. Et Irmeiabu ad 62. Dices Domine, loeutuses


dixit
:

omne malum quod vh


tu

contra locum istum ut succideres eum,


tudincs perptuas
jicies in
erit.

ut

non

sit in

eo babitator ab domine usqne ad animal, sed


ligabis
,

in s<ili-

65. Et cm compleveris lgre librum bunc, super eum lapidem proEt dices Sic submergetur Babel, non consurgel mali, quod ego admdium Peratb
erit

et

64.

et

facie

duco super eam, et lassabuntur. Hucusque verba lrmeiahu.

COMMENTABIU.M.
Vers.
1.

Corrumpentem, exterminantem,

id est,
Alii

Vulg.

et noster Pagninus, legentes


significat ne, verterunt
el
:

ba per

patkach,

Borcam, ventuni aquilonarem omnia perdentem.


vertunt, spiritum exlerminatoris. id est, Darii.

quod
suum,

Ne

lendal tendais
et

arcum

ne exlollal se in loric sua;

ne parcalis, etc.

Vers. 2.

Ventilatores,

etc., vel, dispersores, el

Omnia tamen exemplaria Hebrxa legunt TA cum


segol.

dispergent eam, id est, Persas et

Babylonem vento

Iribulationis

Medos qui exponent vehementissimo. Evaid est,

Juvembus, ad verbum,
(1).

eleclis, id est, nilitibus

juvenibus

cuabunt, exinanient, idest, reddent inanem et va-

Vers.

5.

Viduatus, ad verbum, viduus,


vidua
,

id est,
,

cuam

incolis.

Erunt, sub. oppugnalores,


Iribulationis.

oppu-

non

fuit sicut

cujus marilus morluus est


,

et

gnabunt eam undique die


Vers.
3.

ipsa derelicla;

non

sic Isral

quia vir ejus

Dominus

Ad tendentem,
;

etc., id est,

ad sagilta(1)

rios qui in bello uluntur arcu,

boc

est,

ad milites lesibi placet

vions aruialur

et

ad eum qui glvrialur el

in loric su, id est,

qud

sit

ben armatus, boc


,

est,

ad milites gravions armatura;. Quidam


s.
s.

inter

quos

Vers. 4. In regionibus ejus. Eodem sensu Extra eam. Hcbr. In pluleis ejus, ut verlit Paraphrastes Cbald.eus; terram enim Cbakkeoruin vocaverat Babylonem, propterea di%jt In ptateis ejus. (Maldonatus.)
Sept.
:
: :

xix.

15

459

IN
vivit et

JEREMIAM
Vers. 10.

400

Deus

permauct

qud

si

derelicla sl in Iraris-

Eiiuxit,
Deus
:

etc., q. d.
,

Babylonios

pn

migratione, adhuc visilabit eam, et revertelur ad eam.

niaxini afficict

contra

su sententi nos tanexterno compfobabit


;

Yiduatum Deo

dicit ut

orbum

liberis

dicimus. Eoroi,

quin justos absolvet;


fidueiam (piam in co

opre

sub. ChaidoTum. Propter, etc. Ad verbum, Sancio hraelis, id est, ob injuriam illatam sancto Israelis, q.
d.
:

habemus

boc

est, restituendo

nos in liberlatem pristinam, ostendet qud nos pro


juslis et innocentibus babet.

tion-;

Ob populum ejus indignissim affliclum et tractanam Deus videbatur affici injuria, quando gra6.

Opponit juicio

id est,

pome, justifiant,
Invitant se

id est,

remissionem peenre. Yenits.

vis affligebantur Judai.

mutu

Judoci ad

laudem Dei

liberatoiis.

Vers.

Retributionem reddet
-

ei

vices ei re-

Orus

(1), etc.,

quomod scilicet

restituent nospristinac

pendet

(1).

libertati.

Vers.
ut est
q. d.
:

7.

Auri,

etc.

Aurum pro

vino purissimo

Vers. 11.

Congregate
:

scuta, vel, impit cty-

aurum. Calicem

vini,

inlellige pocnani

acrem,

peos, id est, tegile corpora vestra elypeis.


mixi. Sic sup., 50, 28, q. d.

Ultio Do-

Dominus acres pnas sumet de omnibus gentandem eos aeerrm perdi-

Quia Dominus conslituit

tibus per Babylonios, et

apud se sumere pnas de Babyloniis ob vlolalnm suum

turus. Propinatrix calamitatum

omnibus gentibus
vicin,

fuit

templum ab
Vers. 12.
phetLe
ectis

illis.

Babylon. Vid. Ps. 11,

Vers.

8.

Ululate,
etc.

6, sup., 25, 15, et -19, 12.

Lvate vexillum. Verba Dei aut promnia Babylonis


in

sub. gentes

ilti

aut

Date operam, Medi, ut vexilla vestra eollo-

subdit. Tollite,

Vid. supra, 46, 11. Si forte

super

argumentum

Victoria;

sanetur
Vers.

(2), forte

sanabitur. Ironic diclum.


:

partae.

Aut, ercclo et explicato vexillo invadite Baby;

9.

Curavimis, vel

Dedinnts operam ut cujuste ei inflicta est

lonem. Tenete custodiam

Ilebr.

Collocate cuslo-

raremus. Judicium, id est,

pna

diam. Gallicc, bon guet de Vers. 13.


pliraten
id est,

nuit.

summa etimmensa.
(1) Fugite, tum Judi, lum polis gentes quaecumque, de medio Babyi.onis inox excindendae, ne

Juxta aquas multas,


affliges

id est,

ad Eu-

amnem celeberrimum. Finis oppressionis tce.


quemquam. Hoc
id est,

postbc non

pertinet

e pereatis; uli virishmie est Persis noctu Babylonem invadeulibus, non tan lu in Chaldsos, sed et Judos, aliosque ex qulibet gente eis occurreulcs, promiscu esse occisos. NOI.ITE TACERE SUPER 1NIQUITATEM EJUS, Babyloni sed increpate eam, Prophi la-, ne se putet injuste
puniri. lia Raban. et Hugo.

cum

ad impefum. Vers. 14.


ptura tribuit
porecc.)

Per animamsuam,

per

se. Seri-

Deo animam tanqum bom'mi. (Rei corEt cantabunt, et clamabunt, q. d. No* lia:

bcar postbc pro bus,


qui

Secundo, Maldonat. et S:mcliez putain esse apostrophea prophetae ad hosles, q. d. i\olile, Pers, lacre, id est, dissimulare, cessare et parcerc
:

summo Deo nisi implcvero te mililiacquabunt numerum bruchorum; et nisi


mutu ad
te

milites cobortaturi sint se

pcrJenduin, ut

tempore vindemiie se mulu borlari soient calcatorcs


ad uvas exprimendas. Vid. sup., 25, 50.
sanetur. Ironic dictum, ac sidiceret, ita percutietur, ut ne balsamo quidem sanari possit ; similis phrasis, (Menochius.) et gmra babetur supra cap. 40, 11.
(1) Le Seigneur nous a fait justice publiquement : Venez, et publions dans Sion l'ouvrage du Seigneur notre Dieu. Ce sont les Isralites que le IVopbtt; fait parler; mais comment osent-ils dire (pie le Seigneur leur a fait justice, ou qu't/ a fait paratre leur justice; puisque, s'ils furent mens en captivit Babylone, ce rut sans doute trs-justement, et en punition de tant de crimes qu'ils avaient commis? Il est vrai que ce chtiment fut trs-juste du c:de Dieu, qui avait de grands sujets de punir leur ingratitude; mais il si ne l'tait en aucune sorle du ct de leurs ennemis, qui n'avaient pens, comme on l'a dil plusieurs fois, qu' assouvir leur fureur, et qu' satisfaire leur ambition. Ainsi la justice que s'attribue Isral, du ctdcs Babyloniens, n'empche point qu'on ne reconnaisse
la

Chaldieis. Tertio et melis, ex Ilebrcco sic explices, q. d. : Fugite Babylone in ali:<s urbes et loca, Judoe, et quivis alii, praesertim adveaae ne taceatis, id est, ne quiescatjs in iniquitale ejus, ul discalis et imbibatis
:

ejus pravos mores, et cum e cverianiini. lia:c eniin prsemonuit Jeremias di anie obsidionem Babylonis; quae et ipsa sat di duravrt; atque ad imbibendum pravos alicujus mores, sufficU cum eo pauci emporrs facile enim malum, difficile bonum <iiconversatio scitur. Rursm ne taceatis in iniquitale, id est, in peen iniquitalis ejus, quai ci mminet. Unde sequilur Quoniam tempm ullionis est, q. d. Fugite ex orbe ne ejus clades vos invovat. Alii, ne taceatis, id est, ne esse desinatis, et occidamini propter iniquilatem ejus, undcSeptuag. Chald , Vatabl. et alii yertunt, ne disperdamini, vel exscindamini in iniquiteete ejus. Sic Lot djcilur: In monte sidvum te (oc, Gcncs. 19, 15. Trop( logie, S. Bernard., serin. 30 dcConvers. ad
: :
:

clericos

Quid

ni periclilelur caslitas in dliais, luimi-

n ego dit., irritas in multiloquio, charilas in hoc seculo luifiunn? Fugite de medio Babylonis, fugite et salrale tua, uns vesiras, eonvalaie ad urbes refugii, ubi possitisetde pratterilis agere >
lilas in divitiis, pictas in

justice de la

tre son peuple.

vengeance que Dieu aurait exerce con11 punit d'abord l'impit d Jmla, en
j

tiam,

ei

pressenti ohlinere grattant, et

fiducialiter prstolari.

futuram gloriam (Corn, Lap.)

(2) Subito cecidit. Persistt in fricldph'orn" caticis quasi cMcat: Poslquam ex c muquam ex eali l)ci omnes gentes biberunt, dejecil Deus ci ipsum in terram, et couiacius est. lia Isa. 2i-9; et Apocal. 148 Cecidh, cectdil Babylon illu magna, que vino ir (ornicationis s potavit omnes gentes. Tollite resinau. In Hebrxo est. ttori, id est, balcamum. Adliibete illi balsainuni, ul expeTiamur ntinl
:

permettant que son tcvniple, qui faisait toute sa iit profan et eit cvh il le traitait selon la Plj de sa justice. Mais il punit dans la suite ta profanation de ce mme temple, par la ruine de ceux qui avaient os en souiller la saintet, et insulter l'affliction d'Isral et en cela il fais .i: justice a ces malheureux, nili bien que coupables l'gard de Di u, tnnr.eiviit, dans l'excs de la fureur des Clialdi de justification devant lui, qui les renail dignes de a r dcompassion, et qui le porta p fense, et venger, ainsi qn'LI le dil. son temple,
;
:

(Sacy.)

m
Vers. 15.
10, 12.

COMMENT AIUUM. CAP.

LI.

462
id est,

Qui facit,

etc.

Hic versus

cum quain

Vers. 26.
pracipu

Proangolo,
dificii parle.

quem

constituant

tuor sequenlibus, usque ad 20 legitur, et supra,

Per

lapides, reges: per

gulum, regnum, et gradus honorificus


:

intelligitur, q.

Voce; Hebr. Ad voccm qu ponit Vers. 16. mullitudinem aquarum in clis, postequm ascendere fecit nubes, etc., q. d. : Ad tonitru quo rsonante

d.

:Non nascentr
Vers. 27.

in le posthc qui

imperium tuum, 6

Babylon, adipiscantur.

Signum, vexillum. Deus

summus imma-

Deus ponit aquas in are, educendo nubes mari quod suppetit materiam nubiuin, ad lonitru, inquam, illud fulgura in pluviam vcrlit, etc. TonatDeus, deinde
cogit nubes,

peratoralloquilur duces suos utevocent omnesgentes


contra Babylonem. Auarat.cIc. Ararat, Armenia
jor, seu
rior.

postea fulgurat, postrem pluit. Yel


,

montos dicilur; Minni ver, Armenia infeDe Armenia montos fit menlio Gen. 8, 5. As-

Eodcm
temjh

imperio Deus jubet esse nubes

in quibus crt

ciienaz. (Fuit Ascania pars Phrygia:, cujus incolaj in

ignem, quas postea in pluviam convertit;


oculis

chmvideantur

expedilione Babylnic Cyro rlfufnt, teste

omnium

ignil.
:

phon. Cyrop., p. 128 et 129. Bochart. Vid. et

Xeno1 Pa-

Vers. 17.

Inscitia, sub. Dci, q. d.


,

Omnis homo,
Sceptrum,

rai. 1, 6.)

Tota regio Gothica

inlelligilnr

qu

est sep-

vel, sapientissimus

Vers. 19.

Ipseest, sub.
:

pr Deo

est stolidus (1).


Dev.s Jacob.

tentrionalis, et accedit
tis

ad Scythiam. Judaei hujus ta-

per Aseenaz,

eliam Germaniam intelligunt. Ei

yel, virga pro sceptro, q. d.


Israele.

Deus
et

est qui rgnt in

pRiNCiPEM.prficite super

eam

duces. Horripilantes,

quorum

pili

Vers. 20.
lii

Et conteram,

conlundam. Possunt

Vers. 29.

Contremiscet. Tremuit. Jam proponit


nam
firma fuerunt sive
staluit

horrent (1).

versus aut per prxsens verti, aut per futurum,

imaginem
evencrunt

captai urbis. Dolebit, dolore afficietur in-

aut etiam per prteritum. Deus impiorum et idolo-

star parturientis. Quia, etc.,

lalrarum oper aliquando utilur ad

sumendam

vin-

qu

Dominus contra eam.


vel,

dictam

(2).

Vers. 30.

Habitaverunt,
est, vectes

conlinuemnt

sese,

Vers. 23.

Pastorem,

id est,

reges et rgna, vel,

q.

d.,

non audent
ut conserant

milites qui tuentur

Babylonios,

exercitus eorum.

Et jugale ejus, et par boum ejus (5). Vers. 25. Mons corruptive, ad te, sive contra te, sub. miitam Darium cl Cyrum. Vocalur hic Babylon mous, non qud esset sita in monte, sita enim
loco bumili, sed qud esset fortis et inexpugnabilis (vel

egredi

manus. Defecit, elanguit. Vc^


portarum ejus, Babylonis.
etc., q. d.,

tes ejus, id

Vers. 31.

Cursor,

cursor posterior

offendet cursorem priorem redeunlcm, id est, multi

erat in

cursorcs inibunt cursum ad regem ut

illi

nuntient, etc.

ob regiam sublimem ac montibus


ptris, munitionibus.
le

persi-

termino, vel, ab angulo, sub. uno qui pertinet ad


fuit

milem. Grotius ex Beroso). Chauteus paraphrast. vertit

Euphratem. Capta
tis,

Babylon per alveum Euphral,c. 178,

urbem.

De

Et ponam

te, etc.

qui per

mdium

ejus fluebat. (Vel ad extima, id


1.

Hebraismus, reddam
vit (i).

similem urbi quae conflagra-

est,

ab extremitate. Grot. ex Herodolo,

et seq.)

Vana Vers. 18. virlutem de se habentia.


(1)

su.nt

opra, id

est,

nullam

Vers. 32.
lic, les

Et vada,

fad

verbum

et transitas.

Gal-

passages, sub.

ex Euphrate in urbem, quos


carectis ex alveis

Et risu digna, id est, derisibilia sapientibus. In tempDre, etc. Destruct enim Babylone, destru(Lyranus.) cta fuerunt idola quse ibi erant. Collidam, etc., id est, equoset qui(2) Vers. 21.
ts, quia
liter in

ali derivans Persa, exustis

fiumi-

num,

ut expeditior esset via ad urbem, occupavit

eam.

ponilur hic singulare pro plurali. Et simisequenlibus. Et palet littera usque ibi. (Lyranus.) Et reddam Babyloki, elc. Rpte, (5) Vers. 24.

per

te.

(Calvinus.)

(6) Ecce ego ad te, mons pestifer. Vel : Te hodi alloquor, in le minas torqueo, nions peslilenb*. His

lerbis Babylonem spectari, negat neino; satisque omnes nnmt, Babylonem in agro jacuisse. Cur mouton, ac pestiferum montent nuncupat? Solemne prophetis est, nomina rbus illarum natur contraria

tribuere, atita, ut ipsa orationis sries rei veritatem


aperiat. Ita Isaias 22, 1,

Hierosolymam nominal

val-

iem visionis, pro monte visionis. Idem 20, 6. Judam appellat insulam, veluli innuat remolam regioncm profanant, quam negligit omnin Deus. Ipse idem 21, 1, Babylonem deserti maris nomine donat, quanqum populo fiorentissimam, maximque mari remolam. Al maris nomen aliqu illi ex parle conveniebat, aquarum, quibus cingebatur, multitudine ; deserti ver appellaiio ob solitudinem, ad quam olim redigenda erai. Ita interdm prophtie Judajos nuncupant genus Clianaan, et Sodom, flagiliorum causa. Judaios Hierosolymitanos alloquens Jeremia:,21, 13, nominal Aabilatores vallis solid. Quamobrem et dicendus est prophte, per antipbrasim styuvtxw, Babylonem dicere

montent, quanqum in agro situm, pestiferum ob flagitia, superslitionem, profanum cultum, quibus imperium omne corrupit. Hebrxus Monsperditionis, ob cdem, ruinas, vastitatem, quas la m mullis genlibus ac provinciis intulit. Sepluginta: Mons corruple, corrumpens unixersam terrain. Sont qui censeant, banc montis appellationem tribui Babyloni, vel ob imperii magniudinem et sublimitatem, vel ob a:dium borlorumque pensilium, et fornicibus suffultorum, maguiiicenliam, vel deuique ob lurrium mccniumque sublimitatem. Al maxime omnium nobis probatur explicatio, quam primo loco dedimus. EVOLVAM TE DE PETRIS, ET DABO TE )N MONTEM COMbustionis. Tu neque inler montes, ncque inter rupes dehieeps neque arx, neque metropolis nuifteraberis appellaberis. Evellam le el evolvam ccu rupem monte evulsam. Ignem in lucos tuos injieiain, in maiisque montibus simignificat des, quibus gloiiaris lis luiura es, quos ignis exussit, initia, slcrilis, Lnendio absumpla, squalens. laec nonnisi diu post Cyrum (Calmet.) contigie Reges Medi.e, id est, regem et (1) Vers. 28.

montem pestiferum;

principes; vel satrapas, qui mullis provinciis praeerant, et regionibus tributariis; nam monarclua Medorum longe laique seexlcndil, ut multi reges Dario (Calvinus.) parrent.


IN

JEREMIAM
Vers. 43.

464

Apud Euphratem
Uuliae arborum.

et

Nilum crescunt arundines magnietc., in

Civitates.

(Constabat Babylon dua-

bus civitalibus, interioreet exteriore, ul loquitur Bc-

Vers. 55.

Tempus est,
:

tempore quo

tri-

rosus. Grot.)

turatur, aut quo terunt eam, sub. boves aut equi suis

Vers. 44.
ejus,
illi

Quod

deglutivit. Hebr. devoralionem


sive donaria eripient

pcdibus. q. d.
lis

Babylon
in

est

nunc opulenta
fit
:

et simi-

hoc

est,
(1).

omnia anathemala

are

tempore quo

e tritura

sed

mox

spo-

Pers

liabitur suis opibus.

Yeniet, etc., id
agri

est,

brcvi spo-

Vers. 46.

Et ne forte hollescat. Subaudi


rumorcm
tertio
belli

Ego

liabilur

omnibus bonis, ut

omnibus frugibus temsynagogse

autemdicovobis; autl conjunctiovacat. In terra, sub.


Clialda. In anno rumor, etc.,

pore messis.
Vers. 54.

subse-

Comedit

me. Yerba

(vel

quetur alius major rumor. Obscure docet tempus ex-

potis, habitatricis Sion vers. seq.),querentis

deNa-

pugnandae Babylonis, quod accidit


tbasar, qui

anno Bal-

buchodonosore.
sul).

Draco. (Vid.

Is.

27, 1.) Ejecit me,

tribus annis regnavit. Primo, belli

rumor

regione me.

Vers. 55.

Rapina
civium

sparsus est: secundo, advenerunt Pers;e: tertio, exmei, id est, rapina

opum mcameis

pugnata

fuit

Babylon. Super dominatorem, postdomiveniet.

rum,

et caro inleri'ectorum

meorum,
qui in

sive qui ex

natorem,
sif (2).

sub.

Cyrus enim Dario succes-

suntoccisi, debent imputari Babyloni. Svngijs meus,


id est, sanguis

meorum
ejus.
:

me

clfusus est,

Vers. 48. Vers. 49.

adscribi dbet Clia!du:is.

Vers. 36.

Mare

Et laudes dicent. Et jubilabunt Etiam propter Badel, cliam


(3).

etc.,

Compart immensas opes


qud
eae

per Babylonem, vel, in Babylone ceeiderunt interfeclj


ejus,
etc.

mari inexhaust?, et fond Vers. 57.


admiralio.

ex ihesauris ut

Yidetur meminisse caedis justorum, que

fonte aqua, depromanlur.


In acervos, sub. lapidum. Stupor, vel,
sibilo

ostendat Babylonem juslis esse dcslruendam. Sieut

Babylon proslravit
tur

in Isral interfectos, ita proslernen-

dmirationem

tcslabuntur, qui vi4.) (1).

inlerfecti Babylonis in

tot terra (Caldaic,

sci-

derintBabylonemdeslruclam. (Vid. supra, 24,


Vers. 59.
iint vino,

licet.

Grot).

In

caloue eorum,
in

etc.

Cm

incalue-

Vers. 50.
stis

Evasores a gladio,
in

id

est,
(

qui fugivel potis,

ponam, sub.

malum,

id est, in

convivio
ut
sit

gladium

excidio
).

Jerosolymilano

quod celebraturus
scribitur Dan.
illis

est Baltbasar

suis

nobilibus,

Babylonico.

Grot

longe, post longum tempus,

5, 1, eiiciam ut conviviuin
:

eorum

nempe
Nos,

post septuaginla annos.

pcrniciosum. Utitur plurali convivia

quod con-

Vers. 51.
etc.

Pudore affecti sumus. Sub. El


Quoniam
:

dicite,

viviuin Baltbasar esset instar

multorum conviviorum,

audivimus, etc.,

cm

audivi-

ob rerumcopiam. (De
Vers. 40.

convivio, die [esto, seu gaudiis

mus,

etc., q. d.

Pudct nos ignominia; majorai) no-

fidem faciunt Xenophon. et Hcrodot. Grol.)

strorum, et contumelia; qu Barbari


est,

Deum

aflecerunt,

Ad

victimam

ad mactandum, id

deslructo ejus templo.

ad locum ubi jugulentur.

Vers. 52.

Gemet qui occidetur, efflando


Munierit,
etc.,

scilicet

Vers. 41.

Sesac. Sesac Babylonem esse supra

animam.
Vers. 55.

15, 20, ex praesenti loco colligitur. Miralur in spiritu

ad verbum, municrit

al-

eversionem

Babylonis

quia bumanis viribus

cxpu-

tiludinem fortitudinis su. Pro, et forlificaverit altitu-

gnari posse non videbalur. Laus omnis TEr\r,.E.*Ilebr.,


gloria universse terne?

dinem

et

robur suum

hoc

est,

cm

cinxeiit

urbem

Quomodo,

etc., id est,

undc

suam mris
Vers. 54.

altissimis et validissimis.

hoc

fit

ut Babylon reddataltonilas gcntes vicinas ruina

Vox
leslis

clamoris,

sub. audietur, id est,


sive

su et calamilale

Vers. 42.

Mare,

clamor ingens
id
(2).

contritionis

confraclionis

est,

immensus

exercitus

magne erurnpens Babylone, audielur.

Medorum
(1)

et

Persarum

Vers. 38.

Simul
;

ut leones rugient,

vel, 1"

Medi, pne ferocitate, vel alacrilate invadendi; vel, 2" Babylonii, prsedolore; vel potis, in festivitate ill de qu vide advers. 31 q. d. Magno clamore festum agent diem eo ipso tempore quando urbs capietur.
:

agunt, domicilium sedes ponant. (1) Vers. 45.

fit,

alque hi in ejus loci insuli3


(Calmel.)
6.

(Synopsis.)

Ascendit super Babylonem mare. Exercitus passim cum alluvionibus c mparanlur. Cyri copia; in Babylonem (-jusque agrum inundavere, ceu mare tellurem obruit. Usurpari cliam ad verbum potest Babylon universa lacus et stagnum (ici. Claus:e Euphralis aqu, impedito illarm cursu, in agro subsidunt, clinique mari siniilcm eflciunt. Ab ipsMagni Alexandri a:laie, ingnies erant prop Babylonem lacus, rcgionem Ialissim occupantes, quibus plura velerum regum sepulcra obruebantur. Deserl Babylone , neglectque fossarum Eophratis cura, long ma jus exUidium aqua' peperi e adeo ul minilelur saias fore et Babylonis ager naularum cl connu uui lintrcs
(2)
:
:

.
j

etc. sic (2) Vers. Quia lune, tertio illo anno, venerit tempus. Confu.ndktur. Nihil viriuin habcbil, Grotius. Pudefient videntes dcos suos nihil posse, Vatablus. Intereecti ejus cadent, etc. Melis, sallatores ejus, Grotius. (3) Et laudabunt. Hic consequenlcr ponitur laus divina de jusiiti contra Babylonem fact cm diciEt laudabunt super Bubylunem, id est angclos et tur bomines, ide subdilur. Et omnia QVAi, in eis sunt. Et accipilur hic , et pro, id est, clum enim est habitalio angelorum, et terra
: ,
:

Egredimini. Ut supra, vers. (Maldonatus.) Claris 47. Dies vemunt,

hominum.
1

Quia ad aquilone. Scilicet Medi et Persae qui venerunt abAquilonis parle respeclu Babylonis. Et subdilur una causa, scilicet, occisio crudelis filiorum Isral, (Lyranus.) cm dicilur Et nuomodb, etc.
:-

Verba

465
Vers. 55.

COHMENTARIUM. CAP. LIE

46G
ilec
,

Vastat,

vel,

vastaturus est, et perdct.

Vers. Ci.
dices
( 1 )

sermones

istos,

time

ium

Vocem magnam. Quia magna turba magnum tumulfacit, idcirc vocem pro turb accipit, q. d., ubi
tumultus, erit

Vers. 03.

Cuji compleveris lgre. Hebraismus,


Et non consurget, etc., neque conquam ego inducam contra
etc., id est,

nunc est magnus


occisis

magnum

silenlium,

cnique finem feccris legendi lotum librum istum.

civibus (vel simpliciler, vocem


id est,

arroganlem.

Eum, sub. librum.


Vers. 64.
sistet

Calmel). fluctus,

lurm

(hostiles, ut

innuunl

sequentia

vel,

sonitum lugubrem intcllige. Calmet).


est, intentissima

propter affliclionem

Edetur,

etc.,

hoc

erit

elforlissima

illam, ita ut f;Uigentur, sub. cives ejus, id est, hosti-

vox eorum.
Vers. 56.
pendel
illis.

bus non poterunt resistere. Hucusque,

Reddendo reddet,
id est,

vel, rependendo re-

Hactens Jeremias vaticinatus est de eversionc Babylonica (2).

Vers. 57.

Inebriare faciam, sub. Et larorabunt, Verbum,

calice

irmece.

Dormient,

etc.,

morientur: quia est magna

Domine, tu locutus es. Ac proinde (1) Vers. 62. futurum id credo. Ne sit qui in eo habitet. lia ut
(Grotius.) Sic submergetur Babel, nec resurget. Simile illud Horatii Epod. 10, 25 : Simul imis saxa renrint Vadis levata, ne redire sit nefis. i Quod de Phocseorum fioto adumbratum, qui pariter, i ut hic Seraias, verbisadhibenlessignumconspicuum, t uli mos erat illo seculo , laminam plumbeam in mare jecerant. > Grolius. Bem enarralam lege ab Hcrodoto, 1. 1, cap. 165. Conf. not. ad Ose. 1, 2. Ita ut defatigentur , nec vires amplis ha bant ad surgendum, malorum magnitudine et copia obruli. Erant, qui hanc vocem otiosam hic judicarent, et commate 58 hc temer translatam esse conjicerent. Sed rect Schnurrerus observt , legitiniam causam vocem illam damnandi non existere. Elenim lict < apud Alexandrinum non exstat quod respondeat reliqui tamen interprtes, Vulgatus , Chaldaeus et
(

similitudo niortis et somni.

nemo

in eo sit habitalurus.
)

Heb.

Vers. 58.
tur populi
:

etc., vel, et faligabunigni, id est,

plebs item in

extinguendo

non
(1).
si

poterunt e.Uinguerc ignem quo flagrabit Dabylon

Vers. 59.

etc., Sing.

pro plnr.

ac

dicat: Ha;c sunt Verba


lionis.

qua\

etc. Quietis, id est, recrea-

Hic locus non est intelligendus de captivitate

Sedecioc, sed de profeclione

quam

suscepit in

Baby-

lonem anno quarto regni

sui, ut

Nabuchodouosorem

iuviseret, illumque salutaret.

Hujus autem profectio-

nis

comitem

sibi ascivit

Seraiam principem, cujus

commercio
paraph.

uti solebat

quoties

animum

remittere vo-

lebai et reercare, seriis negotiis respirando. Chald.


verlil, princeps muneris,

pro muneriim, idest,


:

pnrerat muncribus offerendis


offerre
vellel

rgi, q. d.

Cm

quis
i

mimera qudam

rgi, ille

excipiebat

ea, et offerebat rgi.

(i)

Murus Babylonis ille latissimus, 50 cubilo, , ,

200 in altum 450 stadiorum in ambilum porrec.lus , leste Hcrodoto, Diodoro Solino, et aliis, suffossione sufj'cdielur, et portai ejus excels centum, igni comburentur Persis. Labores populorum totius pen Asia: lot annis , tanlis sumplibus erecli momenlo redigentur in lavillam, inquit Chaldaeus et Lyranus. Porro propheliam hanc contra Babylonem scripto tradidit Jeremias deferendam in Babylonem.
,
'

rnm in laium

Syrus, im etiam Aipiila et Symmachus in codice Syro-Hexaplari e haud dubi usi sunt pneterca lectio ipsa tantm abesl, ut su se facilitaie conmendet, ut omitlcnda pois quam addenda videri deberct interpretibus librariisve. Quod N. Guil. Schroederus olfert in Observt, ad orig. Hebr., p. 56, lS'1 ex propri verbi ^'V notioue verlendum
;

et rotabuntur, uti lapis vi in aquam projeetns inter sidendurn rotatur, donec fundum atlinga,

esse

(Tirinus.)

Quis sibi persuadeat eamdem prorplan usu hic positam esse, qum modo anie vers. 58 ? Nos quid'em malumus vul gatum illud lenere El defatigabunlur Babylonii, ut nequeant vires recipere. i Hucusque verba Jeremi. Ikec est clausula non ad hanc tantm parlcm, sed ad tolum librum pertinens, ut apparebit ex iis quac in argumento cap. 52 dicentur. (Rosenmuller.)

non

s:itisfacit.

sus

vocem

alio

CAPLT LU.
i. Filius viginli et

CHAPITBE LU.
cm
Sedecias avait vingt-un ans lorsqu'il commena rgner; il rgna onze ans dans Jrusalem. Sa mre
1.

unius anni erat Sedecias

regnare cpisset, et undecim annis regnavit in J-

rusalem

et

nomen

malris ejus Amital

lilia

Jeremi

s'appelait Amital, et tait


2.
Il

fille

de Jrmias de Lobna.

de Lobna.
2.

pcha devant

le

Seigneur, et commit tous les


;

Et

fecit

malum
:

in oculis

Domini

juxta omnia

mmes crimes que Joachim


3.

qu
3.

fecerat

Joakim

Quoniam
,

furor Domini erat in Jrusalem et in


facie su
:

Juda
sif

usquequ projiceret cos

et rces-

Parce que la fureur du Seigneur tait sur Jrusalem et sur Juda, jusqu' ce qu'il les et rejets loin de sa face et Sdcias se rvolta contre le roi de Ba

Sedecias rege Babylonis.

bylone.
4. Or la neuvime anne de son rgne, le dixime jour du dixime mois , Nabuchodonosor, roi de Babylone, marcha avec toute son arme contre Jrusalem il l'assigea et il btit des forts tout autour de ses murailles.
; ,

Factum est autem in anno nono regni ejus, in mense decimo, decim mensis venit Nabuchodonoi.
,

sor rex Babylonis, ipse et omnis exercitus ejus, adverss Jrusalem, et obsederunt

eam,

et dificaverunt

contra
5.

eam munitiones
fuit civitas

in circuitu.
5.

Et

La

ville fut assige

jusqu' la onzime anne

du

obsessa usque ad

undecimum an-

rogne de Sdcias.
Mais le neuvime jour du quatrime mois, la fafut grande dans toute la ville ; et il n'y avait plus de vivres pour le peuple.
6.

num
6.

rgis Sedecise.

Mense autem quarto, non mensis, obturait fams civilatem et non erant alimenta populo te: ne.
:

mine

UN

JEREM1AM

463

467

ejus

duOsmuros, porte quest iuter


rgis (Chakfeis

et dftcit

ad hortpn
es

obsidentibua urbemin
in

gyro), et ubic-

phaldep? environnaient

la

ville

de toutes

rant per viam quae ducit


8

ereraum.

parts.
le dsert qui Sdcias, el ijs le prirent dans suivi de Jricho, el tous ceux qui lavaient est prs l'abandonnrent. s'enfuirent et

rccra
ab eo. 9

Ctaaldasorum exercitus Perseculus est autem qiwd apprhenderont Sedeciam in deserto


:

8.

poursuiEn mme temps l'arme des haldeens

et

vit Le roi

est juxta Jricho

ejus et omnis comitatus


,.

diffugit

Cmque comprehendissent regem

adduxerunt

Reblatha, qu est eum ad regem Babylonis in ad eum judicia. est terra Emati, et loculus Babylonis filios Sedeciae in 10 Et jugulavit rex
oculis ejus
:

au

Juda occidit ui sed et omnes principes


,

ramenrent les Chaldcns, ayant pris le roi, pays u tde Babylone Keblatha, qui est au son arrt. rnath; et Nabuehodonosorlui pronpn (ils de Sdias 10 El le roi de Babylone (it tuer les courir eu mme les veux de leur pre, et il fil devant temps tous les princes de Juda Reblatha.
9.

Or

roi

Reblalha.
11

comeruit, et vmxit eum Et oculos Sedeci eum rex Babylonis in Babylopedibus, et adduxit ad d.em eum in domo carceris usque nem,
et posuit

1
fit

II fit

Sdias ensuite arracher les yeux

le a

charger de fers; et le roi de jusquau jour Babylone, et l'enferma dans une prison mort. de sa
12.

Babylone remmena

mortis ejus.

12 In mense Nabuchodonosor rgis Babylonis est annus decimus


,

autem quinto

dcima mensis, ipse


:

NabuchoLa dix -neuvime anne du rgne de


de Babylone,
le

donosor, roi

dixime jour du cin1 1

venit

Nabzardan princeps

piilitia

qui slabat coram

arme des de quime mois, Nabzardan, gnral ordre du roi uc liaGhflidens, qui commandait par
bylone dans Jrusalem
,

Jrusalem. rese Babylonis in

13
et

Domini Et incendit donmm Jrusalem , et omnem omnes domos


,

etdomum

rgis, ina-

domum

maison du Seigneur, le palais du roi et il mit le leu toutes les maisons de Jrusalem; et toutes les grandes maisons. dans 13
Brla
la

gnam

igni combussit.

Et totum

murum

Jrusalem per ciruitum de-

struxit cunctus exercilus

ChaUtaoruin

qui erat

eum

qui tait avec 14 Et toute l'arme des Chaldcns , murailles qui taient leur gnral, abattit toutes les

autour de

la ville

de Jrusalem.

maeistro militi. ,. n autem populi, et de rejiquo 15. De pauperibus civitale, et de perfugis, vlgo, qnod rcmanseratin de regem Babylonis et exteros qui transfrant ad princeps rn.hu Nabzardan
, ,

m ultitudine
16.

transtulit

De pauperibus ver

ter,r* reliqiut

y Nabzardan

l'arme, transfra 15. Et Nabzardan, gnral de qui taient plus pauvres d'entre le peuple Babylone les rendus au la ville, ceux qui s'taient demeurs dans reste du peuple. roi de Babylone. et tout le les plus pauvres du 16 II laissa seulement d'entre pays les vignerons el les laboureurs.
aussi les colonnes d'ai17 Les Chaldens brisrent avec la maison du Seigneur, rain qui taient dans tait dans la maison la mer d'airain qui

et agricolas. princeps miliUse vinitores quoque rcas, qua crant 17. Columnas

m domo

Domini, et bases,

et

mare oeneum

quoi erat

m domo
omne xs
.

leurs bases, et

du Seigneur,
bylone.

et

ils

en emportrent tout

airain a

ba-

Domini,

lulerunt confregerunt Chalda, et

eorum
et

in

Babylonem.

18
les

etpsaltem, etphialas, 18 Et lebetes, etereagras, oerea qua in ministeno mortariola , et onmia vasa
,

emportrent aussi les chaudires, les les mortiers instruments de musique, les coupes
Ils
,

poles,

qui servaient et tous les vases d'airain


temple.

au ministre du

fueranl, tulerunt

19 Et bydrias,

et

et ves et candclabra, argentea, et quoiquot argentea, aura, aurea,


gister militix.

thymiamateria, et urecos, et pelqnolquot mortaria, et cyalhos


:

i vases , les prit aussi 19. Le gnral de l'arme chandechaudron encensoirs, les bassins et les --;. une paitie de ces les mortiers et les tasses, liers

tul.t

ma-

d'argent. vases tant d'or, et l'autre

vitulos et mare unum, et 20 Et columnas dnas, qnas fecerat qui erant sub basibus, duodecim rcos Domini : non erat pondus xr, rex Salomon in domo
,

colonnes, la mer et les 20 II prit aussi les deux faisaient la .base que le douze bufs d'airain qui en maison du.Sefait faire dans la roi &uomon avait de tous ces vases ne pougneui le poids de l'airain
;

vait s'estimer.

omnium borum vasorum. decem 21 De columnis autem,


dinis erant in

et octo cubiii altitu-

column une,
:

et funiuas

duodecim cu-

bitorum circuibat eam

porr grossitudo ejus quatuor


altitudo ca-

cava erat. digitorum, et intrinsecs U. Et capitella super ulramque rca


pitelliunius quinque cubitorum
:

dix-huit coudes de L'une de ces colonnes avait cordon de douze coutait environne d'un elle \m\ creuse au paisse de quatre doigts et des-; elle tait dedans. colonnes avait son cha22 L'une et l'autre de ces de l'une avait cinq cou-

21

"

et retiacula, et

ma-

circuilu, logranata super coronam in columiix secundo, et malogranata.

omma

.cra. Si-

militer

23.

ses depenEt fuerunt malogranata nohaginla

l nitea d'airain ; le chapiteau grenades qui de hante't des lis et des l 1. seconde le tout tait d'affaui, vraient tout autour; meme. grenades, et tout le reste de colonne avait des pendaient et se 23. Quatre-vingt-seize grenades

Cou-

469
denlia
:

COMMENTARHJM. CAP. LU
et

470
et
il

omnia malogranala centum

retiaculis

liaient

ensemble,

y avait cent grenades en tout

circumdabantur.
24. Et tulit magister militi Saraiam sacerdotem

qui taient environnes d'un rets.

24.
tait le
le

Le gnral de Parme
premier sacrificateur,

prit
e-t

primum

et

Sophoniam sacerdotem secundum


lulit

et trs

Sophonias

aussi Saraas , qui qui tait ,

second, et les trois gardiens du vestibule du temple.


25.
Il

custodes vestibuli.
25. Et de civitate

eunuchum unum
:

qui erat

praepositus super viros bellatorcs


liis

et

septem viros de

qui videbant faciem rgis, qui inventi sunt in civi:

tate

et
:

scribam principem mililum, qui probabat ly-

rones

et sexaginta viros

de populo

terra;, qui inventi

enleva encore de la ville un eunuque qui les gens de guerre, et sept personnes de ceux qui taient toujours devant le roi qui se trouvrent dans la ville, et le secrtaire intendant do l'arme, qui avait charge de former les nouveaux soldats, et soixante hommes d'entre le peuple qui se trouvrent au milieu de la ville.

commandait

sunt in medio civitatis.


26. Tulit autem eos Nabuzardan magister mililicc,
et duxit eos

ad regem Babylonis

in

Reblatha.

roi

26. Nabuzardan les prit tous, et les conduisit au de Babylone Rblalha.

27. Et pcrcussit eos rex Babylonis, et interfecit eos


in Reblatba in terra

Emath

et translatus est

Juda de

27. Et le roi de Babylone les fit mourir Rblalha au pays d'Emath et Juda fut transfr hors de son
;

pays.
terra sn.

28. Iste est populus sor


trs
:

quem
,

transtulit

Nabuchodono-

In
:

anno septinio

Judreos tria millia et viginti

28. Voici le dnombrement du peuple qui fut transfr Babylone par Nabucbodonosor : La septime anne de son rgne il transfra trois mille vingt-trois
Juifs;

29. In anno octavo decimo Nabucbodonosor

de

Jrusalem animas octingentas triginta duas


30. In
tulit

29. La dix-huitime anne de son rgne, il transfra de Jrusalem huit cent trente-deux personnes; 30. Et la vingt-troisime anne du rgne de Nabucbodonosor, Nabuzardan, gnral de son arme, trfts. fera sept cent quarante -cinq Juifs. Ainsi le nombre do tous ceux qui furent transfrs fut de quatre mille six
cents.

anno vigesimo

tertio

Nabucbodonosor, trans-

Nabuzardan magister

militice

animas Judorum

septingentas quadraginta quinque.

Omnes ergo

anima;

quatuor millia sexcentse.


31.

Etfactum

est in trigesimo septinio


,

anno trans,

migrationis Joachin rgis Juda

duodecimo mense

vigesim quint mensis

elevavit Evilmerodach rex


,

Babylonis ipso anno regni sui


Juda, et eduxit
32.

caput Joacbin rgis

31. Mais la trente-septime anne aprs que Joachin roi de Juda , eut t transfr Babvlone , le Evilmerovingt-cinquime jour du douzime mois dach, roi de Babylone, leva la tte de Joachin roi do
, , ,

eum de domo carceris. El locutus est cum eo bona, et posuit ihronum


regum
qui erant posl se in Baby-

Juda

il

le

fit

sortir

de prison.
;

ejus super thronos


lone.

52. El il lui parla avec bont et il leva son trne au-dessus des trnes des rois qui taient au-dessous de lui Babylone.
33.
sa vie.
Il lui fit

33. Et mutavit vestimenta carceris ejus

et

come-

changer
fit

les

vtements
lui

qu'il avait

dans

debat panem coram co semper cunctis diebus vitaesu.


34. Et cibaria ejus, cibatia perptua dabantur ci

la prison, et le

manger devant

tous les jours de

rcge Babylonis

statuta per singulos dies

usque ad

diem mortis

suce, cunctis diebus vitac ejus.

34. Le roi de Babylone ordonna ce qui lui serait donn pour sa table chaque jour; et il le fit donner tout le temps de sa vie jusqu'au jour de sa mort.

TRANSLATIO EX HEBR^O.
1. Yiginti et
filia

unius anni erat Sidciiahu quando regnavit in Ierusalem, et

nomen

matris ejus Chamutal,

Irmeiahu de Libnah

2.

Et

fecit

malum
fuit

in oculis

Domini, juxlaeaqucc

fecit

Iehoiacim.

3.

Quia propter

fnrorem Domini qui fuerai contra Ierusalem


Sidciiahu contra

et

Iehudah usquequ projicere faceret eos a facie su, rebellavit


ejus,

regem Babel.

4.

Et

anno nono regni

mense decimo, decim mensis Venit Nebuchaobsidionem usque ad -undecimum annum


:

dresar rex Babel, ipse et omnis exercitus ejus adverss Ierusalem, et castrametati sunt contra eam, et difi

caverunt contra
rgis Sidciiahu.

eam munilionem undique.

5.

Et venit
invaluit

civitas in

6.

Meuse quarto, noua mensis


civitas, et

fams

in civitate

et

non erat panis populo terne.

omnes viri bellatores fugerunt, exieruntque de civitate nocte per viam porte, quai erat inter duos muros que est juxta borlum rgis (et Chasdim erant juxta civitatem per circuitum) et et attigerunt Sidciiahu in abierunt per viam solitudinis. 8. El perseculi sunt exercilus Chasdim regem
7.

Et dirupla csl

desertis lericho, et

omnis exercilus

eju-s

dispersus est ab eo.


:

9. Et

comprebenderunt regem,

et

ascendere

fecerunt

eum ad regem
filios

Babel in Riblah, in terrain Chamath


:

et locutus est

cum

eo judicia.
in

10. Et jugulavit

rex Babel

Sidciiahu in oculis ejus

et eliam omnesjirincipcs
et

Iehudah jugulavit

Riblah.

II. Et oculos
eum
in

Sidciiahu crecavit, et vinxit

eum compedibus,
quo mortuus
est.

adducere

fecit

eum

rex Babel in Babel, et posuit

domo

carceris usque ad diem


rgis

12.
igni.

Mense autem quinto, decim mensis


)
:

(ipse est

annus

decimus nonus annus

Nebuchadresar rgis Babel

venit

Nebuzaradan princeps laniorum, qui stabat

coram rcge Babel


salem, et

in

Ierusalem.

13.

Et incendit

domum

Domini, et

domum

rgis, et

omnes domos

Ieru-

omnem domum magnam


et

combussil

14.

Et omnes muros Ierusalem undique destruxerunt

omnis exercilus Chasdim, qui erat cum magislro laniorum.


qui remanserant in civitate,

15. Et de

pauperibus populi, et residuo populi

de transfugis qui Iransfugerant ad regem Babel, et de residuo mullitudinis

471
transmigrarc
fecit
fecit

UN

JEREMIAM
terra;

472
remanere

Nebuzaradan magister laniorum jugulandorum.iG. De pauperibus ver

17. Et columnas agras, quai erant in domo Nebuzaradan magister laniorum, vinilores et agricolas. Domini, cl bases, et mare scrcum quod erat in domo Domini, confregcrunt Chasdim, et delulerunt omne s
in Babel.

corum

18.

Et lebetes, et scopas, et psalteria,


:

et pelves, et cochlearia, et

omnia vasa rea quibus

ministrabant, tulerunt

19.
:

Et hydrias,
et

et thuribula} et pelves et ollas, et eandelabra, et mortariola, et


;

cvatbos

qu
et

aurea,

aurea

quae argentea, argentca

tulit

magister laniorum

20. Columnas
in

duas,
:

mare unuin,
altitudo

boves duodecim a:reos qui erant sub basibus, quos fecerat rex Selomoh

erat pondus aeris eorum,

omnium vasorum
et

istorum.

21. Et columnas,
eam screum
:

domo

Doin\ni

non

colmnnx

unius,

filum

duodecim cubitorum quod circuibat

quarum octodecim cubilorum erat eam cujus grossitudo erat quatuor


:

digitoriim vacua.

22. Et
et

capilellum quod erat super

altitudo ver capitelli unius

quinque
ha?.c,

cubitorum erat

et retiaculum, et

malogranata super capitellum per circuitum, omnia a?rea. Et sicul

columnse sccundan,

malogranata.

25.

Et fuerunt malogranata nonaginta et sex

ad plagam unam

omnia

malogranata cenluni, super retiaculum per circuitum..

24.

Et

tulit

magister laniorum Seraiab sacerdotem

primum,

et

Sephaniah sacerdotem secundum


sribam principem

et 1res
:

custodes liminis.

25.

Et de civitale

tulit

eunuebum
de

uinim, qui erat prsepositus super viros bellalores


sunt in civitale
:

et

septem viros ex

iis

qui videbant faciem rgis, qui invenli


ternie,

et

niilitise,

qui militare faciebat

populum

et sexaginta viros

populo
fecit

terrt',

qui inventi sunt in


in

medio

civitatis.

eos ad regem Babel


:

Riblab.

Cbamath

et translatif est

Iehudah de lerr su.

anno seplimo Iebudxos tria millia ,et viginli de Jrusalem animas octingentas triginta
fecit

27. Et percutere eos rex Babel, eos terra Riblah 28. populus, quem transferre Nebucbadresar 29. Anno decimo octavo Nebuchadresar tranferre duas 30. Anno vicesimo Nebucliadresar, transfeire
fecit

26.

El

tulit

eos Nebuzaradan magister laniorum, tire


et inlerfecit in in

Iste est

fecit

trs.
:

fecit

tertio

et

Nebuzaradan magister laniorum Ielmdseorum animas septingentas quadraginta quinque; omnes animse,
et sexcenta;.

quatuor millia

31. El

fuit

tricesimo septimo anno iransmigrationis lehoiachin rgis Iebudah,

duodecimo mense, vicesim quini mensis, elevavit Evilmerodach rex Babel anno regni sui, caput lebobebin 52. Et locutus est cum eo bona, et posuit tlironum ej us rgis Iebudah, et eduxit eum de domo carceris.
super tlironum regum, qui erant secum
in

Babel.

panem coram eo semper omnibus diebus

vitae sua;.

55. Et mulavit vestimenta carceraha ejus, et

comedebat

54. Et portio ejus portio quotidiana dabalur ci rege


est,

Babel per singulosdies ejus, sque ad diem quo mortuus

omnibus diebus

vita; ejus.

COMMENTAR1UM.
Vers. (1)1.
adeptus.

Quando regnavit, cm regnum esset


babetur 2 Reg.,
In oculis Domini, id est,
(2).

|j

Vers.
59, 4.

7.

Per viam porte

etc.

Vide supra

Principium istud capilis

14, 18, et seq.

Vers. 2.

Vers. 9.

Et locutus est cum


eum
acriter.
:

eo judicia
ei

(1)

id

quod summo-

est,

increpavit

Opponilur

quod postid est,


6.) (2).

per displicuit Domino

ea sequitur

Et locutus

est

Vers.

4.

Et

cum

eo

bona,

fuit, etc. ILxc sequentia scribunfer

humaniter

cum

afatus est. (Vid.

2 Reg. 25,

tur etiam ad

verbum

2 Reg. 25,

1,

ubi fusis

Vers. 12.

Qui stabat,
le

id est, astare solebat rgi


:

omnia explicaulur,
Vers. o.

et supra, 59, 1.

Munitionem undi-

Babylonis. Gallic,

Conntable

pro hoc 2 Reg. 25,

ue, vel, tunes tigneas.

8, legitur, servus rgis

Babel

Et vemt

(5).

civitas, etc., Ilypallage,

pro
(1)

Obsidio venit in urbem, id est, obsessa est urbs.

Vers.
ejusdem.

6.

Nona mensis, Hebraismus,

pro,.

nona

(1) Qua'.res an hoc caput sit Jeremi? Respondeni Theodor., Hugo, R*aban et Eyian esse quibus add ', Iranslatum esse hoc caput ex lib. 4 Reg., cap. ult., in hune locum libri enim tertii et quarlj Regum auclor est Jeremias, ul ex Procopio Kiinchi, et Isidoro docent Sixlus Senensis, 1. 1, Bihliolh. cl AbuLens., (j. 4 in c. 17 Judicum. Inde ergo illud hc transtulit Baruch scriba et compilalor oraculoruin Jeremia', idquc lum ut ea qua; toto libro contra Jerusalem prophetavil Jeremias , impie ta esse ostenderel lum ut viam sterneret ad lamenlationes sequeni 1rs. Undc Baruch quoedam addidit ex se, scilicet geStapost mortem Jeremia;, ul exallationem Joachin, faetam post mortem Nabuchodonosoris sub Evilmerodach. Cerlum esi hoc caput esse eanonicam Seripturam. (Corn, Lap.) Recessit. Cm integerrimam jure(2) Vers. 3. jurando promisisset Sedecias Nabuchodonosori (idem ac seryitutem, quanqum tantunimod perjurus gra, vissimi tamen criminis reus Dco erat. (Calmct.)
;
: , ;

judicia. Fuerat enim peratque rgi Babylonis non servavit fidem. Unde iratus Deus, qui ob impietatem ejus et populi Isral illum puuire decreverat, ddit illi aniinum repugnandi, qu rex Babylonis provocalus contra illum aima sumeret, et sseviretin impies homines, qui millis minis aut beneliciis ad piiitculiani emolliri polerant. (Munsterus.) Sed et omnes principes. Dicit Rab(2) Vers. 10. binus Salomon quod isti fuerunt sept, judices ordinarii, e qud relaxaverant juramenluin Sedecias. Alii aulem dicuutqud fuerunt principes inducentes Scdcciam ad rebellandam rgi Babylonis. Usque ad diem mortis ejus. Licet aulem morluus fucrit in carcere, tamen rex Babylonis sialum ejus regium considerans, fecit eum sepeliri honorific, sieut pnedixerat Jerem. supra 54. (Lyranus.) Vers. 11. In domo carceris, prfecturarum inquisilionis, ubi in rcos inquirilur. Ilebr. visitatioucm id est, cuiplures ministri prsefecti erant ad visitnndum
fidus in

Locutus est cum eo

Deum

captivos.
(5)
In

(Synopsis.)

mense quinto, dcima mensis, Nabuzardan templum cremavit, etc. Quartus Regum narrt, sep-

Nabuzardanum venisse Ilierourbemque ac templum crcnnVssc. Ut hoc discrimen concilictur. aiunt, Nabuzardanum septim
timii die

mensis decimi
,

solymam


475
Vers. 13.

COMMENTARUM CAP.

LU.
mililaluros.

il

Domum De
(2).

magnam, ad verbum,
(1).

domum
d.,

Quidam, qui experitur


]

De populo terre,
hoc
est,

magni; domos magnatum


Vers. 1G.

plebeios (1).

pauperibus vero terr.e, q.


reliquit, et

Vers. 28.

Anno
enim

septimo

(2),

partim

quosdam ex pauperibus
lit

quosdam
inter

transtu-

circa finem anni seplimi, et partim circa inilium anni


octavi.

Babylonem
Vers. 18.

Alibi

scribitur

anno octavo

2 Reg.
de8,

Et psalteria. Doclus

Hebrxos

24, 12.

dicit signilicarc

instrumenta quibus psallebant, aut

Vers. 29.
cimi octavi
scribitur
,

Decimo octavo
et inilio

(3),

id est, in fine

cantabant. Alia nomina hujus versus, et sequentium,


vide Exod. 27, 5, et 2 Reg. 25, 1.

decimi noni.

Nam
:

2 Reg. 25,

decimo nono.

Vers. 19.
cet.
Alii,

Et hvdrias,

ad purificalionem
,

seili-

Vers. 50.

Omnes an*:. Hebr.


et

Omnes person,
Vi-

cratres.

Et mortariola
id est,

et

cochlearia.

quatuor millia

sexcent.
captivitate.
,

Qvje aurea, etc. Hebraismus,


argentea
tulit, etc.

tam aurea qum


accepit.
et

Vers. 31.

Transmigrations,
,

cesima quinta

Vers. 20.

Columnas
,

2 Reg. 25, 27

scribitur vicesima

duas,

sub.

Qui
:

seplima. Aiunt

erant sub basibus

qui erant sub

mari,

bases

sed inhumtum 27.

Hcbri obiisse Nabuchodonosor 25, Aut dicendum regem cpisse


adimplevisse 27. Elevavit. Ca-

qu

scilicet suppositee erant conebis.

hoc dicere 25,


id est,

et id

Vers. 21.

Et columnas, columiix autem,


attinet.

lamitosi sunt capite demisso.


caput, est
afficere,

Unde

elevare aticujus
et

quod ad columnas duas


id

Et

filum, et funis,

ansam

Lelilue prbere,

eum honore
Chaldus

est

periplieria
alii,

qu
(3).

erat

duodecim cubitorum.
Videbantur
:

sive

pristinae dignitati restiluere.

Vacua

cuncava

paraph. magnifteavit. Anno, id est, primo anno.


q. d.
:

Vers. 25.

Nonaginta et sex,

Vers. 52.

Bona
eum

(fmin.

pro neulro.),

id

est,

tantummod nonaginla sex malogranala


aspici

quatuor

consolatus est

blandis verbis, et affatus anuc.

autem reliqua latebanl visum, nam corpus spluericum


undique non potest uno oblutu. Loquitur
igitur
|

Super tiironum,

id est, in loco

cmincnliore et altiore

de

visis.

Ad plagam unam, ad

latus

unum,

vel, in

lalere,

apparenti scilicet, id est, quod videri poterat


illud

ab eo qui non circuibat totum corpus


is

colunnue

enim tum non videbat quatuor reliqua malogranala.


Iiilcllige, in

Centum.
dines

uno

ordine,
:

nam duo

erant ordi-

Hebr.: Et cepit eos omnes, vers. (1) Vers. 26. 24, 25, recensitos, quos auctores rcbelhonis in Chaldaos fuisse probabile est , aut qui in patri relicli suasores rebellionis fuluri viderentur. (Rosenmuller.) (2) Iste est populusouemtranstulit Nabuchodonosor: In anno septimo , Jud/eos tria millia, et viginti trs, etc. Qu:eslio est, quomod dicat Jeremiasanno
septimo Nabuchodonosor abducta
daos tria millia et viginti trs,
in

malorum granatorum
'

in

unnrmoque ordine

captivitatem Ju-

erant ccnlum.

Vers. 24.
cipem,
d.,

Tulit,
summi

sub. Templo. Primum, prin-

24,

eodem

illo

tempore,

id

cm legamus 4 Reg. est, s'iml cum Jechoni

id est,

prrecipunm. Secundum, sub. ab eo, q.


Pontificis
,

vicariiim
illo.

secundo

dignilalis

ab

Vers. 25.

Pr.epositus,
illis

vel

qui erat conslilutns

super viros bellicosos. Qui videbant faciem rgis. Hebraisuius,

ex

qui assistebant rgi,


familiaribiis,

id

est,

ex

domesticis rgis,

inlimis

et

assiduis

apud regem. Et scribam,

etc., qui

babebat potesta-

tem conscribendi exercitum ex populo ejus terr.


die moisis, Reblatha discessisse
,

ac decini venisse

Hierosolymam.

Id

tamen

(ieri

iieqnit,

ob

locorum

rege, qui rghavil ante Sedeciam, in captivitatem translata fuisse decem millia? Resp.: Jcremias signanter dicit Jiukcos. ilaque comprehendit tantm eos qui erant de tribu Juda, quorum numerus ad tria millia ascendebat. In quarto autem libro Hegum, captivi rcensenlur ex univers regionc, in qu adhuc multi ex decem tribubus jam olim abduclis residui remanseomnium numerus , conprhens serant. Quorum eliam tribu Juda pervenicbal ad summam decem millium. Hanc solulionem quoque indicat nobis ipse locus 4 Reg. 24. Cm enim dictum essel decem millia abducta, pai'l post tantm septem millium fit mentio subductis videlicet priori numro bis tribus millibus ex Juda, qui per se suo numro censebantur. Ilaque ha?c duo loca mutu collatione hoc pactoelucescunl.
, ,

distantiam. Reblatha abesse debnit liierosolym leucis sexaginta, qiiarum singukc unius borae ilcr continercnl. Aliis placel, illura Hierosolymam venisse die

(Estius.)

seplim mensis decinii, at mandata non explevisse


nisi

dcima die, postqum lemplum domosque expi-

lavit.

Reliquias hominum qui in urbe suVers. 15. pererant. Ilunc locnm redundantera emendavi ex 2, Reg. 25, 11, 12. Alioqui plebeii iidem et reliai, vel relegati viderenlur. Et san caput hoc mullis in locis discrepat ab illo. (Caslalio.) Confregeru.nt etc., qu facilis (2) Vers. 17.
(1)

(Calmet.)

capitelli unius quinque cubitorum. Congruit hoc cum 1 Reg., 7, 10, discreSat auiem 2 Reg. 25, 17, vibi est, trium cubitorum. espondeo: Capitelli dua; partes eranl; unainferior et plana, altra superior et curios crelata illa 2 cnbitos, ha;c 5 obtinebat illa ibi omillitur. ut ad si pura column rjerlinens et hacc tantm memoratur. iAnlic. nnot.)
:
:

portari possent. (5) Vers. 22.

Altitudo

(Grolitis.)

il

anno octavo decimo Nabuchodonosor, de Jrusalem animasoctingentastriginta duas. Qiueritur quomod veruin sil quod .Nabuchodonosor, capta civilate sub Sedeci, tantm abduxerit octingentas triginta duas animas, cm snperis dictum sit universam mullitudinem populi, exceptis pauperibus terra;, translatt!] esse; et constat eivilatem Jrusalem fuisse populosissimam, excepto prrelerea populo, qui in aliis oppidis, et vicis morabaiilur? Ad hoc respondendnm tolius inultitudinis, quac abducta fuit non facile potuisse summam iniri, neqcid scriptribns curse fuisse, sed hoc loco ((jueinaduiodm eliam 4 Reg. 24), tantm eos recenseri , qui erant in loto populo illuslriores id quod eliam 4 Reg. 24, significalur cm dieitur: Tramlulit Nabuchodonosor omnem Jrusalem, cl uniet omnes fortes exercitus, decem millia versos principes in captivitatem. Ubi illud (decem millia) non referlur ad illud (omnem Jrusalem) que compleclilur eliam vulgus innumerabile sed ad id quod scquitiir (et universos vrincipes et omnes fortes exercitus). (Estius.)
(5) In
,
,
,

, ,

475

GEMITUUM JEREMLE SYNOPSIS.


essct thronus
captivi.

476

qum

regum

qui

cum

eo erant in Dabel.

Erant, sub.

Vers. 35. Carceralia,


,

quibus utebatur in car-

bum. Yid. Gen. 45, 25).Coram eo, id est, inaul eius Vers. 34. Per singulos dies ejus. Ad verbuni, rem diei in die sio. Hcbraismus, pro, quotidi, sive

cere

id

est

ddit ei vestes dignas rege.

Panem

(ci-

per singulos dies ejus.

CORNELII A LAPIDE

GEMITUS AC CONCIONIS GESTORUMQUE EREMIJE


SYNOPSIS ET GEMJVLE.
Cap.
1.

Audi, Jeremia, audi sacerdos

audi

Convertimini,
vestras.

filii,

revertentes, et sanabo aversiones

utero propheta Domini. Priusqum te formarem in sanctificavi te novi te , et anlequm exires de vulv
,

Cap

4.

Si abstuleris ofendicula tua facie

me,

et

propbetam
A,
a, a,

in genlibus dedi te.


;

non commoveberis.
Et jurabis
et in jusliti.

Domine Deus, ecce nescio loqui quia puer

VivilDominus, in veritate, et in judicio,


circumeidimini Domino

ego sum.

Ego
Quid
ben

dedi te in civitatem numitam, et in

columnam
terram.
;

Novatc vobis novale

et

ferream, et in

murum xreum

super

omnem

auferte pimcputia cordium vestrorum.

tu vides,
;

Jeremia? virgam vigilantem ego video

Clamatc

Ascendit leo de cubili suo, et prxdo gen-

vidisli

quia vigilabo ego super verbo

meo

ut fa-

tium se levavit.

ciamillud.

Ecce quasi nubes ascendet,


ollam succensam ego video, et faciem

et quasi

tempestas cur-

Quid

tu vides ?

rus ejus, vclociores aquilis equi illius; vae nobis, quo-

ejus iacie Aquilonis.

niam

vastati

sumus.
sensus cerdis mei turbatisunt

Ab

Aquilone pandetur

malum super omnes


Domino

habitain

Yentrcm

meum doleo,
terra.

tores terr.

me

contrilio super contritionem vocata est, vas-

Cap. 2.

Sanclus

Isral

primiti fru-

lala est

omnis

gum

ejus.

Quia sapientes sunt ut faciant mala

ben autem

Quid invenerunt patres vestri in


et vani facli sunt ?

me

iniquitatis, quia
,

lacre nescierunt.

elongaverunt me, et ambulaverunt post vanitalem

Yoccm
per
Yo.x

quasi parturientis audivi, angustias ut puer-

Obstupescite, cli, super hoc, et, porta; ejus, de-

filise
,

Sion intermorientis, expandentisque mamihi, quia defecit anima

solamini vebemcnler.

nus suas

va

mea

propter

runt fontem

Duo enim mala fecit populus meus ; me dereliqueaqu viv;ic, et foderuntsibi cisternas dissipatas, qu continere non valent aquas. Scito et vide, quia malum et amaruin est reliquisse
t,e

inlerl'ectos.

Cap.
pliteis,

).

Circuite vias Jrusalem, et qurite in

an

inyeniatis
ei.

virum facientem judicium, et


lupus

propitius ero

Dominum Deum tuum.

dcirc percussit cos leo de sylv

ad ve-

A
mca,

seculo confregisti
et dixisti
. :

jugum

meum

rupisti vincula

speiam vastavit eos


coruni.

pardus vigilans super civitates

C AP

3.

Non serviam.

Fornicata es

cum amatoribus
;

mullis

lamen reverterc ad me, dicit Dominus salteni amoil voca me Pater meus, dux virginitalis mre tu es. Prrcvaricatrix Juda, et aversalrix Isral, nicbata
:

propheta; Slupor et mirabilia facla sunt in terra prophetabant mendacia, et sacerdotes applaudebant
;

njanibus suis, et populus

meus

dilexit talia.

Cap. G.

Ihiec est civilas visilationis et

vindict,

es

cum

lapide et ligno.

quia omnis caluninia inventa est in medio ejus.

Rcvertere, et dabo vobis pastores juxta cor


et pascent

meum

Idcirc furore Domini plenus


;

sum

laboravi susti-

vos scienli et doctrin.

nens.

In tempore illovocabunt Jrusalem solium


et congregabunlur ad

Domini

cam omnes

gnies in noniinc

minore usque ad majorcm omnes avarilia; sludent Propliela et sacerdos faciunt dolum, dicentes

Domini.

Pax, pax, efnon erat


te in filios
,

p:ix.

Quomod ponam
desiderabilein
,

et Iribuam tibi

terram

Probatorem dedi

te in

populo

meo robustum,

et

hrcdilatcm prxclaram exerciluum

probabis viam connu. Argentum reprobum vocale


eos, quia

gentium

Dominus

projecit illos.

477
Cap. 7.
dicentes
:

GEMITUUM

JERESTI/E SYNOPSIS.
, r
[

Nolitc
est.

m
;

confidere in verbis mcndacii

Reliqui

Templum Domini, templum Domini, lem-

dedi
ejus.

domum meam, dimisi hreditatem meam dilectam animam meam in manum inimicorum

plum Domini

Tu
mihi
;

ergo noli orare pro nopulo hoc, et non obsistas


quia non exaudiam
te.

Cap. 13.

et
;

Jussu Domini

abscondi lumbare
tuli illud,

ia

Euphrate
et civium, et

post dies
sic, ait

plurimos

et ecce

Cap. 8.

Ossa principum, sacerdotum


solera et

computruerat

Dominus, putrescere faciam

expandent ad

lunam quibus servierunt,

supeibiam Juda.
Sicut

quae adoraverunt.

enim adhaeret lumbare ad lumbos

viri,

sic

Et eligent magis mortem qum vitam omnes qui


residui fuerint.

agglutinavi mihi

omnem domum

Isral.
:

Plorans plorabit et deducet oculus meus lacrymam

Milvus in clo cognovit tempus

suum

turtur, et
;

quia caplus est grex Domini.

hirundo, et ciccnia custodierunt tempus advents sui

Die rgi et dominalrici: Humiliamini, sedete, quo-

populus autem meus non cognovit judicium Domini.


Cap.
9.

niam descendit de capite vestro corona


Si

gloriae veslr.

Quis dabit capiti


?

meo aquam,
plorabo die

et oculis

mutare potest iEthiops

pellera

suam, autpardus

meis fontem lacrymarum


interfectos
filioe

et

ac nocte

varietates suas; et vos poteritis


diceriiis

ben facere, cum di-

populi mci.
in

malum.

Unusquisque se proximo suo custodiat, et


fratre suo

omni

Cap. 14.

Expectatio
:

Isral,

salvator

ejus in

non habeat fiduciam.


et palpebrse

lempore
nostra

tribulationis

quare quasi colonus fulurus

Deducant oculi nostri lacrymas,


defluant aquis.

es in terra, et quasi viator declinans ad

manendum?
Samuel coram

Cap. 15.

Si

steterit

Moses

et

Quia ascendit mors per fenestras, ingressa est do-

me, non
facie

est

anima mea adpopulum

istuni; ejice illos

mos

nostras, disperdere parvulos de foris, juvenes de

me,

et egrediantur.

plateis.

Qu egrediemur ?

qui ad mortem, ad
;

mortem ; qui

Cap. 10.

signis cli nolite metuere qu;c

li-

ad gladium, ad gladium

qui ad

famem, ad famem;
quis ibit ad rc-

ment
decus

gentes, quia nec ben possunt faccre, nec mal.


te,

qui ad caplivilatem, ad captivitatem.

Quis non timebit


;

rex gentium? tunm eslenim

Quis miserabitur

lui,
?

Jrusalem

in universis regnis nullus est similis lui.

gandum pro pace


abiisli.

tu

tu reliquisti

me, retrorsm

Dii qui

clos

et

terram non fecerunt, pcreant de

terra, et de his quac sub

clo sunt.
terram
in forlitudine si:,
|

Vai mihi, mater mea, quare genuisli

me virum
mihi.
et

ri-

Deus noster

est qui facit

xx, virum discordi


Cap. 16.
tibi
fiiii

omnes maledicunt
uxorem,

prpart orbem
extendit clos.

in sapienti su, et

prudeiili

su

Non

accipies

non erunt

et hliie in loco isto.

Qui fulgura
thesauris suis.

in

pluviam

facit,

et educit

ventum de

Morlibus enim a;grolalionum morienlur, non plangenlur, cl non sepelientur.

Cap. il.
pacli hujus.

Maledictus vir, qui nonaudierit verba

Ecce ego auferam de loco

isto

vocem

gaudii, vo-

cem
in

sponsi et spons.
nostri,

Quid est qud dilectus meus


scelera muila

domo me

fecil

Ver mendacium possederunt patres


tal'in qua: eis

vani-

non

profuit.

Olivam uberem, pulcbram, fructiferam, speciosam


vocavit

Cap. 17.
in

Peccatum Juda scripUim


homo

est style ferreo

Dominus nomcn luum. Ad vocem loquel grandis exarsit

ungue adamantino, exaratum super latitudinem


Maledictus
qui coniidit in hominc, et point

ignis in e, et

cordis eorum.

comb'.ista sunt fruteta ejus.

Et ego quasi agnus niansuetus, qui portatur ad timam, et non cognovi.

vic-

carnem brachium suum.


Dcncdictus vir qui confidit in Domino, et
erit

Do-

Quia cogilaverunt super rne consilia, dicentes: Mitlamus lignum in pauem ejus, eteraddinus eum de
terra viventium.

minus

(iiiucia ejus.

Pravum

est cor

omnium

et

inscrutabile

quis co-

gnoscet illud?
sabaotb, qui judicas juste, et
eis
;

Tu autem, Domine
tibi

Expectatio Isral, Domine, omnes qui te derelinqumit, eoiifundenlur, recedentes te in terra scii-

probas rens et corda, videam ultionem tuam ex

enim revelavi causam meam.

Cap. 12.

Justus quidem
;

benlur

quoniam dereliquerunt venam aquarum


te

vi-

tu es,

Domine,
te.

si

dis-

ventium Dominum.
Et ego non sum turbatus

putem tecum
Quare
via

verintamen justa loquar ad impiorum prosperatur? ben

pastorcm sequeni

est

omni-

etdiem homiuis non

desieravi, tuscis.

bus qui prvaricantur,

et inique agunt? Congrega eos quasi gregem, ad victimam,

Non
et sanetionis.

sis tu

mihi formidini, spes

mea

tu in

die

affli-

ctifies

eos in die occisionis

quoniam dixerunt, non

Cap. 18.

Surgc, et descende in

domum
vos in

figuli

videbit novissiina nostra.


Si

ecce, sicut iutum in

manu

figuli

sic

manu

cum

peditibus currens laborsti,

quomod con-

mea, domus

Isral.

tendere poteris

cum

equis

Ecce ego

iingo contra vos

malum.

479
Cap. 19.

GEMITUUM JEKEMI.E SYNOPSIS

480
et

Contere lagunculam tcsleam coram


filii

miltes cas ad
Sidonis.

regem Edom, Moab, Ammon, Tyri


Hacc
dicit

populo

in valle

Ennom,
in

quia sic conteram popu-

lum istum etcivilatem;


Cap. 20.

Topheth sepelientur.
et

Cap. 28.

Seduxisti nie, Domine,

seductus

ligneas contrivisti, et facis pro eis ferreas

Dominus Hananiae Catenas jugum


:

sum; fortiorme fuisti, et invaluisti. Factus sum in derisum, lol die omnes subsannant
me.
Maledicta dies in qu natus
perit

enim Nabuchodonosor ferreum posui super collum


cunctarum gentium.
Cap. 29.
Haec dicit Dominus: iEdificate
;

domos

sum

dies in

qu pe-

in

Babylone

plantale hortos

accipite uxores, quia

me mater mea, non

sit

benedicta.
rgi
:

manebitis

ibi

septuaginta annis.
Vae, quia

Cap. 21.

Die Sedeci
in

Ecce, ego do coram

Cap. 50.
milis ejus,

magna

dies

illa

nec est

si-

vobis viam vitse et viam mortis.

tempusque

tribulalionis est Jacob.


,

Qui

Iiabitaverit
;

urbe bc, morictur gladio, fam

Cap. 51.

In charitate perptua dilexi te

ide

et peste

qui aulem egressus fuerit, et transfugerit ad

attraxi le miserans.
llinuite,

Cbahbeos, vivet.
Cap. 22.

contra caput gentium personate; salva, DoIsral.

Die Sellum

filio

Josix

Non

revertetur

mine, populum tuum, reliquias

bc amplis; sedin loco ad quein


morietur.

transiuli

eum,

ibi

Audiens audivi Epbraim transmigrantem,

castigsli

me,
Vce qui dificat

et eruditus

sum

quasi juvenculus indomitus.

Die Joakim
stiti, et

domum suam

in inju-

Creavit Dominus

novum super
tibi,

terram. Femina cir-

ainicum suum opprimet, et mercedem ejus


ei.
:

cumdabit virum.
Cap. 52.

non reddet

Eme

Jeremia, agrum patruelis

Non plangent eum


portas Jrusalem.

Vae, fraler, vae,

domine

sepul-

tui,

qui est in Anatboth,quia baec dicit

Dominus

Adet

lura asini sepelietur,

putrefactus et projectus extra

buc possidebunturdomus
Heu,
lieu, lieu,

et agri et vine;e in terra ist.

Domine Deus,

forlissime,

magne

Terra, terra, terra, audi sermonern Domini; scribe


virura istum sterilem
vir qui sedeat
;

potens; cujus oculi aperti sunt super omnes vias

filio-

nec enim

erit

de semine ejus

rum Adam
Cap. 55.

ut reddas unicuique

secundm
in

vias suas.
et in

super solium David.


Vae pastoribus qui disperdunt et di-

Erit

mihi Jrusalem
et in

nomen,

Cap.
laccrant

25..

gaudium,

et in

laudem,

exultationem cunctis gen-

gregem pascuae

mea

1
.

Suscitabo super cos

tibus terras.

pastores, et pascent eos.

Audietur in e vox

laelitix

vox sponsi

et sponsae
;

Ecce lurbo Dominicae indignationis egredielur, et

vox dicentium

Confitemini Domino, quoniam bonus

tempestas erumpens super caput impiorum veniet.


Si occullabitur vir in abscondilis, et ego

quoniam

in

aeternum miscricordia ejus.

non videbo

Cap. 54.

Audi, Sedecia
domine.

rex, capieris, et

Bain luplan-

eum ? numquid non clum Numquid non verba mea


malleus conterons pelram

et

terram ego impleo?

nom

inlroibis:

non morieris gladio, sed

in pace,

sunt quasi ignis, et quasi

gentque
"Vus

te, va?,

Cap. 24.

Quid
;

non audislis
Iibertatis

me

ut pradicaretis

annum

sepli"

tu vides, et malas,
:

Jeremia

ficus

ficus

mum

unusquisque proximo suo, ideirc ego


,

bonas, bonas vald

malas vald.
lise

pradico vobis libertatem ad gladium, ad pestera


famepj.

ad

Hacc dicit Dominus

Sicut ficus

bonae, sic co-

gnoscam transmigralionem Juda

in

bonum,

et re-

Cap. 35.

Posui coram Recliabilis scyplios ple:

ducam eos
Et sicut

in

terram hanc.

nos vino, et dixi

Bibile

vinum

qui responderunt

ficus pessimat, sic


in

dabo Sedcciam
in

et

reli-

Non bibemus.
Propterca baec dicit Dominus:
stirpe

quos qui remanserunt

Jrusalem,

vexalionem
et

et

Non

deficiet vir

de

allliclionem, in opprobrium,

parabolam

inaledi-

Jonadab

filii

Rechab

stans in conspectu

mco

ctionem.
Cap. 25.

cunctis diebus.

Mittam

Nabucbodonosorem
islae

servum

Cap. 56.

Itoc dicit Dominus: Toile, Jeremia,


et scribes in eo

meuni, et servient omnes gnies


septuaginla annis.

rgi Babylonis

volumen

libri

omnia verba qusc

lo-

cutussuni

tibi,

adversiim Isral et Judam.

Sumecaliccm
propina de
illo

vini furoris hujus

de manu mea,

cl

Non
gi^lu

erit

cunctis genlibus; ut
et

dem

cas in soli-

etcadaver ejus projicielur ad sestum per diem

ex Joakim qui sedeat super solium David, , cl ad

ludinem, stuporcm, sibilum

maledictionem.
;

pernoctem.

Bibite et inebriamini, et voinite et cadile


surgatis a facie gladii

neque

Cap. 37.

Ilaec dicit

Dominus, Cbald;ci Jrusa-

quem ego millam


rugiet
;

inlcr vos.

Dominus de excelso
Cap. 26.

et de babitaculo sanclo

lem recedentes ut pugnent contra Pharaonem rediliunt, capicnlque urbem, et suecendent cam igni.
Cap. 58.

suo dabil vocem suam.

Bac

dicit

Dominus Quicumque nian:

Dabo domum islam


in

sicut Silo

et

serit in civitate

bc, niorietur gladio, faine


vivet.

et peste;

urbem
terra.
('.HP.

liane

dabo

maledictionem' cunctis genlibus

qui

aulem profugerit ad Chaldseos,

Cap. 50.
27.

Nabucbodonosor

capit Jrusalem, Se-

Hacc dicit Dominus


;

Jeremia, fac
in collo

deciam exc;ecat,
II

lilioscjus et nobiles occidit,

Jercmiam

tibi

vincula et catenas

et

pones eas

luo.

Et

librt.

481

GEM1TUUM JEREMIjE SYNOPSIS.


:

482
;

Die ad Abdemelech

Liberabo

te, et erit tibi

ani-

niam vastata

est Ha

Melchora capietur

sacerdotes

ma
tibi

tua in

salutem, quia in nie babuisti fiduciam.

ejus et principes ejus simul.

Cap. 40.

te

Nabuzardan

ail

Jeremice
,

Si placet

Parvulum dedi

te,

Edom,

in genlibus,

contempti-

ut veinas

mecum
:

in

Babylonem

ponam

oculos
:

bilem inler bomines.

meos super

sin

autem, habita apud Godoliam

quem
capit:

praeposuit rex Babylonis civitatibus Juda.


-41.

Quomod bem laetitiae

dereliquerunt civitatem laudabilem


?

ur-

Cap.

Ismael occidit Godoliam, et populum

Succendnm ignem

in miiro

Damasci,

et devorabit

insequitur

eum Jobanan,

et

populum

librt,

mnia Benadad.
Cap. 50.

cum quo meluens Chaldxos,


pium.
Cap. 42.

fugere cogilat in iEgy-

Capta

est

Babylon, confusus est Bel,

victus est Merodach.

Jobanan

et

principes consulunt Jerein judae, et

miam
dis,

quibus

ille:

Manete

obedite Chal-

omnes enim qui ingredientur jEgyptum, mo-

rientur gladio, fam et pesle.

Gladius ad Chaldos ait Dominus et ad habitatores Babylonis, gladius ad divinos ejus, gladius ad fortes ejus, gladius ad cquos ejus, et ad omne vulgus ejus.

Cap. 45.

ContenmuiU
:

illi

et fugiunt,

secumque

Fugite de medio Babylonis, et salvel unusquisque

Jeremiam pertrabunt inJgyplum. Jeremias iuTaphnis

animam suam
mino
:

quonum tempus

ultionis est
ei.

Do-

prophclat

Yeniet Nabuchodonosor,

et perculiet

vicissitudinem ipse retribuet

terram, delubra, et dcos JEgypti.

Cap. 51.

Calix aureus, Babylon


terram
:

in

manu Domini

Cap. 44.

Quare,
illius.

Judx'i, provocalis

Deum

sa-

inebrians

omnem
te
:

de vino ejus biberunt gen-

crificando diis alienis in terra ^Egypti?

tes, et ide

cominotoc sunt.

Eece ego tradam Pbaraonem Ephree


rentium animam
Cap. 45.
sti,

in

manu

quee-

Ecce ego ad

mons

pestifer, qui
le

corrumpis uni-

versam terram
:

evolvam

de ptris, et dabo te in

H;ec
meo.

dicit
,

va3

misero mihi

Dominus ad Baruch Dixiquoniam addidit Dominus doloet tu qtiris tibi

moutem

combustionis.

Sanclificate conlra

Babylonem gentes, reges Media;,

rem

dolori

duces ejus, cunclamque terram polestalis ejus.


:

Ecce quos dificavi, ego deslruo


grandia? dabo
Cap. 46.
tibi

Incbriabo Chaldaeos, ut sopiantur, et dormiant som-

animam tuam
dicit
:

in

salutem.

H;ec

nium sempiternum.
stale in

Dominus adversm exerciPrar-parate

lum Pharaonis Necbao

scutum

galeis, polite lanceas, induite vos loiicis.

Deducam cum bdis.


|
(fuse

eos quasi agnos ad victimam, quasi arietes

Yitula elegans alque formosa iEgyplus

stimulator
in

Laudabunt super Babylonem cli


in eis

et terra, et

omnia
prac-

ab Aquilone veniet
diebus pristinis. Cap. 47.

ei.

Post heee babitabilur sicut

sunt

quia ab Aquilone venient

ei

dones.
dicit

Hacc

Dominus contra Palstinos

Qui

fugistis

gladium, venite, recordamini procul

Yenit calvitium super Gazam, conticuit Ascalon.

Domini

et

Jrusalem ascendat super cor vestrum.


:

O mucro
quiescet
illi?

Domini usquequ non quiesces? quomod


ei,

Die Saraiae

Cm

veneris in Babylonem
,

leges

cm Dominus prxceperit

ibique condixerit

omnia verba

libri

hujus

librumque projicies in m:

Cap. 48.

Ad Moab
Ad

dium Eupbratem;
:

et dices

Sic submergetur Babylon,

Fugite

salvate animas ve-

et

non consurget

facie afflictionis.

stras; et eritis quasi myricce in deserto.

Gioria Patri, et Filio, et Spirilui sanclo; sicut erat


in priiicipio
,

Date florem Moab, quia florens egredietur; maledictus qui prohibet gladium

et

mine

et

semper

et in secula secu-

suum
:

sanguine.

lorum. Amen.

Cap. 49.

filios

Ammon

Ulula Hesebon quo-

CATALOGUS AlfCTORUM
CUM ABREVIATUR1S, QUIBUS EXPRIMUNTUR.
Aben Ezra
Ainsworlhus
Anglic Annotationes
Bayiius
Belgicac Annotationes

AE. t Arnoldi Booti Animadversioncs


A.
Ang.
|

sacrae

Boot. anim.

Br'ugensis in variantia S. S. loca

Bru.

BuUorfi vindiciie Yeritalis Hebraica; contra Capel-

Bay.
Belg.

lum
Calovius
!

Buxt. vind.
Cal.

Bochartus de Animalibus S. S.
Bocharti Geograpliiae pars prima, sive Pbaleg.
pars secunda, sive Canaan

BA.

B B

P.
C.

L. Capellus

Cap.
Car.

Thomas Curtwrightus

483
Christophori

PROLEGOMENA.
Cartwrighti
Mellificium

484
Jo.

Hebraicum.

.fosepbus

CarJw.
Caslalio

'

JuniS
;

Jun.

Ca.

R. David Kimhi
Corn, Lapide
Lighlfoot

K.
Ln.
Li.

Cor-cius
L. de Dieu
Drsias
Drusii

Coc.
Di.

D. D. an.

Lyra.

L.

Animadversa

Malvcnda
1
i

Ma.
Mar.

Obsfrtationcs sacr
Miscellanea

D. ob.

s.

Mariania
Jos.

D. Mise.
D. qu.

Medus

Med. Me.
Merc.

De

Quuesitis per epist.

Menochius
Mercerus
Muis
Munsterus
Osiander

Proverbia

D. Prov. Dur.

Durhamus
Estius
Fulleri miscellanea

Mu.
M.
Os.
Pein,

E.
Fui. mise.

Gatakeri Manuscripta

Ga.
I

Pembellus
Pineda.
Piscator

Gatakeri Adversaria

Ga. adv.
Ga. Cin.
Gej.

Pin.
Pi.

Cinnus
Gejerus

Quidam
Rabbini

Genebrardus
Ghislerius

Gen.
Glu. w/Gbis.

Q. R.R.
R. S.
Rio.
Riv.
Sal.

Rabbi Salomon, qui et Jarchi


Del-Rio
Rivetus
Salazar
Sanctius
Scultelu

Giggeius
Glassius
Glassii

Gig.
Glas.

Graramatica

Glas. gram. Glas,


relli.

Rbelorica
Grotius.

San.
Scult.

G.

Hammondus
Hebroei

Ham.
He.
Hs.
Ili.

Tirinus
Nota; Yatabli ad tigurina Biblia

T.
Tig. not.

Hebraismus

Yatablus

V.

Hicronymus

Versiones.
Anglicana
Aquilse

Ang.

Arioe Monlani

Mo.
M.
Os.
P.
Pi.
.

Aq.
Ar.
Belg.

Munsteri
Osiandri

Arabica
Belgica

Pagnini
Piscaloris

Gbaklaica
Chald. Onk.
Chald. Jon.
Gaslalionis

Chald.

vel

Targ.

Onk.
Jon.

Septuaginta

Symmachi
Syriaa Sy-

Sym.
vel

Ca.
Gai. Dc/Gcnev.

Syr.

Gallica sive Gcnevensis


Junii Junii et Tremelli.

Theodotionis
Tigurina
Vulgala Latine

Tb.
Ti.
V.ilg.

Jun.

JT.
Ma.

Malvend

SYNOPSIS CRITICORUM
ALIORUMQUE COMMENTATORUM
IN JEREMI^E

THRENOS, SEU LAMENTATIONES.

Deauclorencmodubilat

pius,

cm

in Bibliis

prnefixum

sit

Jercmi nomen

(Safl.).

Vald

fuit

aplus ad train

clanda ta mpimnO^ (qu affectus excitant) Jeremias. Apparct

id et

ex scriplis cjus prophelicus, si ind quod

485
Joske rgis mortem lcssuni
conditi dicnntur
fecil,

IN

LAMENTATIOiNES JERfiMIiE. CAP.


2 Paralip. 55, 25
(G.).

I.

486
in

ut didicimus

Hi Threni iidem sunt qui


et Hieron., et

funere Josiae
et Mald.

2 Paralip. 35.

Ita statuant Jos., Antiq. 1, 6, et

Chaldxus,

Rabanus

(San.).Sed crassus hic errorest (Calv.).Multa hic narrantur quse Josi non conveniunt. Neque eo tempore
lioiniuum ordines
ita

omnes

vexali sunt, nul tcmcrata sacra, elc, ut hic referlur. Compositus ergo est hic liber,
fuit,

cm
,

gens Judaca vel obsessa


hic cladein gentis su;c

velabducla (San.)
;

posl

urbcm excisam, etpopuluni


SpjjvMv, ut et

in

exilium abductum. Deflet


,

(Calv.)

idque tain patheiic, ut cuni hoc libro comparata tragica Senec

etc.

vix

umbra: sintetludi. (Proleg.


excidium urbis,

in Bib.

max.) Arguiucntum horum

Septuaginta in capite annotruut,


dellet, sed

et deportalio populi (G.). Elsi hic liber

non unam lanlm calaniitatem Judorum


:

multiplies, inde Josi temporibus usque ad excidium regni et populi

non dubium

est

lamen

(ut auctor est

Esdra, 2 Parai. 55, 25) quia occasione niorlis Josi prophel fueril conscriplus, et Ecclesiae traditus.

Nam

cm vidit propheta (qui prias de regni excidio prophetaverat) Josiain occisuni, etc., ex istis malorum gravissimorum primordiis lamentum conscripsit, quo ttun res prasentes tum etiam successuras alias, comprehendit,
,

ut promionita Ecclesia tune resipisceret, elc. (Jun.). Hic

quoque

liber poelicis

addendus

scriptus est

enim
sit

metris (G.). Certum est, poelicis constare numeris,


(San.).

quanqum

nihil

de anliqu HebrCKorum poesi certum


:

Per alphabetum hic digesta sunt omnia, excepto ullimo capite


et

hc tamen difiuentia, qud primum,


litteris

secundum

qulntom

(loge

quartuni

alioqui

nec rcitas nec sensus constat), capita singulis

singulos

dant versus; caput terlium, terlios(G.). Factum hoc, forsan, ut facilis discerctur, et memori teneretur (V.).

Notandum aulem
rei

in 2,

et

4 capite inversum odinem lilterarum 2 et V, et S contra

non aliam possum conjectare rationem, quand qud Chaldsei


aliter

alio ordiue sunt usi

morem prcedere cujus qum Ilebraei; sicut et


:

Arabes

digerunt litterarum ordinem. Itaque primo capite loquitur Jeremias ut Hebraus; sequentibus, ut
subditus (G.). Sed hacc conjectura

Chaldawum
nominc,
nisi

parm

probabilis est,

quod Chakkei, Hebras


(Calor.). Est hic liber
In

litteras

omnes

et

solas retinentes, exteras

omnes

pnrili

ordine recenseant

cum Hebneis
est.

apud Hebrcos sine

quod prima ipsius diclione nominant Eka,id

Quomodb.
Op--joi,

commenlariis tamen appellant


,

eum

Kinoili, Lamenlaliones (V. ex M.).

A Septuaginta autem dicuntur

quod lamentaliones

seu fletus signifr

cat(V.).

CAPUT PRIMUM.
El factum
Isral,
est,

CHAPITRE PREMIER.
Aprs que
vil, et

poslqum

in

cnptiviialcm redaclus est


est,

et

Jrusalem dserta
flens, et planxit

sedit

Jeremias

propheta

lamcntalionc hc in Jrucl ejulans, dixit:

salem;
1.

et

amaro anime suspirans,

men en captiJrusalem fut demeure dserte, le prophte Jrcmie fondant en larmes s'assit, et fit ces lamentations sur Jrusalem, soupirant dans I'an: Ttume de son cur, et disant avec de grands
le

peuple d'Isral eut t

(pie

N Aleph. Quomod
?

sedet sola civitas plena po;

cris
1.

pulo

Facta est quasi vidua domina genlium

prin-

ceps provinciarum facta est sub tribulo.


2.

a Beth. Plorans
ebaj-is

ploravil in nocte, cl lacryrae


est qui consolctur anfi

Aleph. Comment cette ville si pleine de peuple esl-elle maintenant assise solitaire? La matresse des nations est devenue comme veuve; la reine des provinces a t assujlic au tribut.
2.
la

ejus in maxillis ejus: non

ex

Bkii. Elle n'a point cess de pleurer


;

pendant

omnibus
eam,

ejus:

omnes amici

ejus spreverunt

nuit

et

ceux qui
et facti sunt ei inimici.

lui

console

3. 3

Ghimel. Migravit Judas propter afflictionem


:

sesjoaes sont trempes de larmes ; de tous taient chers il n'y en a pas un qui la ions ses amis l'ont mprise, et sont deve-

nus ses
5.

ennemi,-,.

et

mullitudinem servitutis
:

habilavit inter gnies, nec

invenit requiem

omnes perseculorcs

ejus apprhen-

deront
i.

eam

inler angustias.

1 Daletu. Viae Sion lugent,


:

e qud non sint


porta: ejus

de lutta s'est retire en d'auservitude insupportable qui l'affligeait elle a demeur parmi les nations mais elle n'y a point trouv de repos tous ses perscuteurs se sont saisis d'elle dans son extrme douleur.
fille

CniMEi,.

La

tres pays cause do


;

la

qui reniant ad solemnitatein


slrucla:, sacerdotes
tiae, et ipsa

omnes

de-

4.

Daxeth.

ejnsgenienles: virgines ejus squa

qu'il n'y a plus

Les chemins de Sion pleurent, parce personne qui vienne ses solennits
;

oppressa amariludine.
ejus in capite
:

5.

H He. Facti sunt hosles


:

inimici

toutes ses portes sont dtruites; s 's prtres ne font que gmir; ses \ierges ngligent leur parure; et elle est plonge dans l'amertume.
5. R. Ses ennemis se sont levs au-dessus d'elle sus qui la hassaient se sont enrichis parce que le Seigneur l'a condamne, cause de la multitude de ses iniquits ses petits enfants ont t emmens captifs devant l'ennemi qui les chassait.
;
;

ejus locupletati sunt

quia

Dominas loculus

est super
:

eam

propter multitudinem iniquilattim ejus

parvuli

rjus ducti sunt in caplivitalem ante faciem Iribulanlis.


G. 1

Vav. Et egressus est


facti

fili

Sion omnis dcor


irive-

ejus

sunt principes ejus vclut arietes non'


:

nientes pascua

et abierunt

absque forliludine ante

faciem subscquentis.
7. " Zain.

Vav. Tout ce que la fille de Sion avail de beau cl enlev; ses princes sont devenus comme ries bliers qui ne trouvent point de pturages; et ils ont
G.
lui a

march languissants devant l'ennemi qui


dierum
affli-

les

poursui-

Rccordala est Jrusalem

vait.

ctionissuae, et prvaricalionis

omnium
cl

desiderabilium

suorum, qux habuerat diebus antiquis, cm cadefcl

populus ejus

in

manu

hostili,

non c^set auxi-

Jrusalem s'est souvenue des jours do de ses prvarications, et de tout ce qu'elle avait eu dans les sicles passs de plus dsirable, lorsque son peuple tombait sous la main e,i7.
Za'n.

son

affliction,

w
liator
:

SYNOPSIS CR1TICORUM
viderunt

488

eam

hostes, et deriserunt sabbata

ejus
8.

nemie, sans qu'il y et personne pour la secourir ses ennemis l'ont vue, et ils se sont moqus de sefles de sabbat.
8. c'est

n Hheth. Peccalum
instabiiis

peccavit Jrusalem, pro:

pterea

facta est

omnes qui

glorificabanl

pourquoi

Huetu. Jrusalem a commis un grand pch elle est devenue errante; tous ceux

ignominiam ejus: eam, spreverunt illam,quia viderunt est retrorsm. ipsa aulem gemens conversa ejus, nec re9. 12 Teth. Sordes ejus in pedibus deposita est vebemenier, non cordala est finis stii
:

qui l'honoraient l'ont mprise parce qu'ils ont vu leur ignominie, et elle a tourn sou visage en arrire, en gmissant.
9.
elle

Teth. Ses souillures ont paru sur ses pieds, cl ne s'est point souvenue de sa fin elle a t pro;

babens

consolalorem

vide,

Domine, afilictionem

meam, quoniam
10.
1

erectus est inimicus.


misil hostis ad

Iod.

Manum suam
:

omnia dein ec-

digieusement abaisse, sans qu'elle ait de consolateur. Seigneur, considrez mon affliction, parce que l'ennemi s'est lev avec orgueil contre moi.
10. Iod. Les ennemis ont port leurs mains tout ce qu'elle'avail de plus dsirable ; parce qu'elle avait vu entier dans son sanctuaire des nations au sujet desquelles vous aviez ordonn qu'elles n'entreraient jamais dans votre assemble.
11. Caph. Tout son peuple est dans les gmissements, et cherche du pain ils ont donn tout ce qu'ils avaient de plus prcieux, pour trouver de quoi soutenir leur vie. Voyez, Seigneur, et considrez l'avilissement o je suis rduite. vous tous qui passez parle chemin, 12. Lamed. considrez, et voyez s'il y a une douleur semblable la mienne; car le Seigneur m'a traite selon sa parole, au jour de sa fureur, comme une vigne qu'on a
;

siderabilia

ejus

quia vidit gentes ingressas sanctua-

rium suum, de quibus prceceperas ne intrarent


clesiam luam.
il. 3 Caph.

rens panem

Omnis populus ejus gemens, ef qudederunt prelosa qaque pro cibo ad

refocillandam

animam:

vide,

Domine,

et considra,

quoniam

facla

sum

vilis.

12. b Lamed.

vos
si

omnes qui

transitis per viam,

attendue,

etvidete

est dolor sicut dolor

meus:
in

quoniam vindemiavit me,


die
irue furoris sui.

ut locutus est

Dominas,

13.

Mem. Deexcelsomisitigneminossibusmeis,

vendange.
15.
et
et

et erudivit
tit

me

ex pandit rele pedibus meis


:

conver-

os, et

me

retrorsm

posuit

me desolatam,

tol die

mee-

rore confeclam.

un feu dans mes 11 a envoy d'en haut m'a chtie il a tendu un rets mes pieds, arrire il m'a rendue dsole il m'a fait tomber en puise de tristesse pendant toul le jour.

Mem.
il

U.
in

Nun.

Vigilavit

jugum iniquilalum nicarum


ddit

manu

ejus convolut sunl, et impositro collo

infirmata est virtus

mea

me Dominus

in

meo manu
:

14. Noun. Le joug de mes iniquits m'a accable tout d'un coup. La main de Dieu en a fait comme des chanes qu'il m'a mises sur le cou. Ma force a t
affaiblie
:

le

Seigneur m'a livre une main de

la-

de qu non potero surgere.


15. D Samehh. bstulil omnes magnificos meos Dominus de medio me vocavit adversm me lempus utcontereretelectosmeos torcular calcavit Dominus
:

quelle je ne pourrai jamais


15.

me

dfaire.

virgini

filiiE
?

Juda.

Samehh. Le Seigneur a retir du milieu de peuple tout ce que j'avais d'hommes de cur; qu'il avait marqu Il a fait venir contre moi le temps pour rduire ea pondre mes soldats choisis le Seigneur a foul lui-mme le pressoir pour la vierge

mon

16.

Ain. Idcirc ego plorans, et oculus


:

meus
mei

iille

de Juda.
;

deducens aquas
tor, convertens
perditi,

quia long factus est

me
sunt

conspliilii

animam meam

facti

quoniam

invaluit inimicus.
:

S Pe. ExpandilSion manus suas non est qui mandavil Dominus adversm Jacob consoletur eam
17.
in circuitu ejus bostes ejus
si
:

facla est
:

Jrusalem qua-

polluta menstruis inlereos

Ain. C'est pour cela que je fonds en pleurs, et que mes yeux rpandent des ruisseaux de larmes 5>arceque celui qui devait me consoler, en me redonnant la vie, s'est retir loin de moi mes enfants ont fort. t perdus, parce que l'ennemi est devenu plus personne ne 17. P. Sion a tendu ses mains, et le Seigneur a ordonn aux ennemis de l'a console Jacob de venir l'attaquer de toutes parts: Jrusalem femme souilcsi devenue au milieu d'eux comme une
1G.
; ;

18.

S Tsade.

Justus est Dominus, quia os ejus ad


:

le

iracundiam provocavi
puli, et videte

audile, obsecro, universi po-

dolorem

meum

virgines

mex

et juve-

de ses impurets. que je me 18. Tsad. Le Seigneur est juste, parce sa parole: suis attir sa colre, en dsobissant consipeuples, coulez tous, je vous en conjure, et

nes mei abierunt in captivitalcm.


19.

runt

p me

Kopii. Yocavi amicos nieos, et ipsi decepe:

sacerdotes mei cl senes mei in urbe consibi, ut refocilla-

sumpti sunt: quia quxsicrunt cibum


rent

animam suam.
"I

20.

Resch. Vide

Domine

quoniam

tribulor

conlurbalus est venter meus: subversum est cor


in

meum
sum:
et

memelips, quoniam amaritudine

plena

drez ma douleur; mes vierges et mes jeunes hommes ont l emmens en captivit. et ils ont trompe 19. Koru. J'ai appel mes amis, mon esprance mes pitres et mes vieillards ont t chercher consums dans la ville lorsqu'ils voulaient nourriture, pour ranimer leur aine. quelque je suis dans 20 Resch. Seigneur, considre/, que est mes entrailles sont mues; mon cur l'affliction que je suis remplie renvers dans moi-mme, parce dehors, et la l'pc tue mes enfants au
; , ;

foris inlcrficit gladius, et

domi mors

d'amertume mort semblablcment dans


;

les maisons.

similis est.

21.

1Z7

Sciiin.

Audicrunt quia ingemisco.cgo,

non

est qui consoletur

me omnes
:

inimici

mei audierunt
:

malum meum:
22.

hetatisunt,

quoniam

lu fecisti

addu

xistidiem consolalionis, et fient shniles me.

n Tuav.

Ingrediatur

omne malum eorum

co-

ont su que je suis dans les gmisseconsole: tous mes ments: et il n'y a personne qui me se rejoiusseul ont appris mon malheur et ils ennemis tat vous qui m'avez rduite en cet de ce que c'est vous devez, me Mais quand le jour sera arriv auquel moi. consoler, ils deviendront semblables ont commis se 22. Ti.vv. Que tout le mal qu'ils
2!
Sciiin.
lis
:

09

IN
te
:

LAMENTATIONES JERbMLE. CAP


me
1

I.

490

ram

et

vindemia eos
:

sicut vindemisti

pro'

pter iniquitates meas

multienim gciuitus mei,

el

cor

prsente devant vous. Traitez^es comme une vigne qu'on vendange, comme vous m'avez traite cause de mes iniquits; car mes soupirs redoublent sans
cesse, et

meum mrens.
Vers.
1.

mon cur

est

dans une extrme

affliction.

COMMENTARIUM

Quomodo sedet,
;

(id est, vel,

permanet

et alteram

inde (V.)

unde nequeat effugere (V. sim.

(Q. in Angl.)
vel, sedet

vel, jacet, sive prostrata est

(Me. Calv.),

Calv. Ang.). Melaphora venatoribus, vel lalronibus,

ut Esd. 9,

humi (Ang.), more lugentium (Ang. sim.), vel, sedil, (Mo. d.) 5; Lam. 2, 10 Ang.)
:

quiprdamsaminanguslislocisinvadunt,etc.(Ang.).
Vers.
i.

Lugent,

q. d.

Dserta;, solitari, in-

mansit, (Ar.) desidet, (JT.) sola, vel, solilaria, (M. JT.

frequenles sunt (Me. sim. Ang.), quasi Jugrent (Ang.).

Ar, etc.) bus


;

id est,

infrequens, orbala liberis

sive civi-

QuD NON

SINT QUI VEN1ANT AD SOLEMNITATEM

(P.

M.

(Me.) plena, etc., multa, vel, copiosa, (P.) amplis,

JT., etc.) vel, solemnilates, V.) Pasclia, Pentecosten,


2, 2).

(Pi.) vel, statas ferias (Ti.

tima

(JT.

sim. Pi) sub. quondam

(P.) populo,

(Mo. etc.) aliquando populosissima (Tu). Intcrrogatio


admirantis (Pi. Me. Calv.), et commiseranlis (Pi.), et
rei indignitatem

Deest

h, vei,

bu

(V.). Alii

Scenopegiam (G. D. anim. ad templum, quod

solemnitas Dei vocatur, Psal. 74, 4, 8 (D. ib. ex He.).

notantis (Calv.)
,

q.

d.

Quo

lanlo
,

Et

ipsa, etc., sub. est, (M. Ca. JT. Pi.) amaritudo ei,
sibi
,

scelere

bominum
(T.)

qu tanl indignationc Dei

fieri

(Mo.) vel,

(JT. Pi.) vel, in amaritudine , (M.) in


affligit

potuit?

Respondet huic descriptioni


id est,
in

nummus

mrore, (Ca.)
ipsi

se amarissimo dolore (Pi.).


et

Et

lemporibus factus similibus,

Vespasiani, ubi

amaritudo est, (P.)


ei
,

quod ad ipsum

attinet,

ama-

Juda sedet plorans sub palm,


(Sam.), vel

forma captiv (G.).


id est, vel

ritudo est

si 112
ei
,

Quasi vidua. Derelicta sponso suo;

Deo

amarum

est

si

nomen sit, ut 1 Sam., 15, 32, vel, verbum sit ut esse potest. Vide
,

rege (M. T.). Domina, etc., multa, vel

Ruth. 1, 13, amaritudo, pro gravi dolore, siveafllictione (Ang.).

ampla

illa, (Pi.) etc.,

magna

(V.) in gentibus, vel inter

gnies, (Mo. Pi., etc.) cui scilicet tributa pendebant

Vers. 5.

In capite. Ita

Mo. M.,

vel,

in caputj

gnies,

Ammonil,

Moabila;,

Palastini, etc.

(M.)

(P. Ti. JT. Pi., etc.) id est, superiores sunt, el

domi-

Princeps, vel domina, (P. Ti.) prcipua, (Ar.) Provinciarum, vel, inter p'rovincias, (JT. Pi.)
Illa

nantur

ei

(V. ex M. sim. Calv. Pi. Ang., etc.).


ita o.

Locu
felir

urbs qua

pletati sunt
citer,

Ar. schalu V?U7, prospr, vel,

Ammonilis, Moabitis aliisque imperaverat


Vers. 2.
sed
et

(G.).

(Ti. Ca.) tranquille, (JT. Pi.) egerunt, (P.


,

M.)

In

nocte,
,

q. d.

Non modo
qu, ob

interdiu

vel, agunt

JT. Pi. Ca.

Imbitavcrunt in puce (V.),


)

nocte (Pi.)

quae lamen nobis concessa est ad


solitudi-

Ante, etc., coram Iwste, (JT. Pi. simil. P. Ti.Calv.,etc

quielem (Calv.

sic Pi.). Vel, nocte,

non, ab hosle lugientes, ut Deuler. 28, 25, sed, abacti


instar

nem, vacationem

labore (Me. T.), tenebras (T.), et

jumentorum, ut 2 Par. 28, 58 (Ang


6.

),

sequen-

silentium, aptior est lacrymis (Me.). Vel, in nocte,

tibus hostibus qui eos

nempe

afflictionis, ut

Amos

5, 8; 18,

20 (Ang.). La-

Vers.

Cmnis dcor
regnum
,

abdueebanl captivos

(V.).

ejus, id est, pulchrae ve-

cr\MjE ejus,

in, etc., super, vel, in, (M.) vel, defluunt,

stes (Pi.); vel,

(Y.).

Nudata est omnibus or,

m,
vox

(P. sim. JT. Pi.) vel, sunt super (Ang.), gnas,

namentis, templo,-regno, sacerdotali

etc.

(Calv.).

vel, maxillas, (P. JT. Pi. sic


significat, sed hic

Mo. M.,

elc.) ita quideni

Y lut

arietes, etc.

ita 6.

Ar.

ut cervi limidi (V.), et

impropri accipilur (Calv.); ejus


;

vdoces, prxcipu urgente penuri (Calv.), qui non inventant, vel imenerunt, id est,
niri pro,

(Calv. Ang,). Amici ejus, vicinse gentes (Me. Ang.)

ut Idumaci (G. Ang.), vide ad Psal. 157, 7 (G.). Moa-

non habenl; non invenon esse, ut Luc. 17, 18 (Ang.), pascuum Mo.
).

bitx

Ang.

Assyrii et jEgyptii

olim confderati

(P. Calv., elc.).ABSQUE fortitudine. Ita


bus, (M. Pi.) quibus se defenderent
(

vel, viri,

ejus (Ang. sim. Calv.).

Vers.

5.

Migravit, vel
pr

Pi.

Libelles

1 in

Babyloniam, e de-

(Ca.; languidi, Sy. Ti.) hoc, cuin praecedentibus verbis

portalus (Pi.); vel 2 ad vicinas gnies (T. sim. Me.


Calv.), ad quas spont fugerunt (Jun. sim. Calv. ),

non

nihil transpositis, sic

reddunt

Abeunt ante perse-

quentem, quod nullus supersit vigor.

propter,

etc.,

afjliclione,

vel, propter

a/Jliclio-

Vers.
Pi. G.)

7.

Recordata est,

vel, recordatur, (JT.


su^e. Ita

nem, elc, (Mo. P. M. Ti.,

etc.) id est, vel 1 eb

quod

Jrusalem dierum afflictionis

Mo.
ir.

ipsa afjlixit pupiltos el viduas, et

cum

duriti tractavit

P.

etc.

Quam nunc
:

patitur (G.). Significat

eam

tervos
vel

Hebros, (V. exCh.) vel 2 quia oppressi erant,


(Mar.)
;

splendore suo fuisse quasi ebriam, nec salis reputsse


Dei bnficia

suis regibus

vel ab hostibus

propter
illuc
:

nunc autem

quasi ex veterno suo ex-

quorum tyrannidem
bic significat
,

dispersi sunt Jud:ei

hc

id

perrectam, sensisse unde ceciderat (Calv.). Et, etc


Merudeiali.

deinde gradalim progreditur ad exiafllictione, sub.

Vocem banc deducunt,

vel, rud

quod

lium (Calv.), vel, 3 pr

Chaldis
etc.
;

sign. conqueri, vel migrare; vel,

marad, deficere
,

perpess (Q. in V.).

Alii

per affliclionem

hic
:

(Idem). Hinc variant. Et rebellionum

vel prvarica-

non

prie,

sed per, sign. (G.). Strig. locum sic reddit


et tristi

tionum suarum
Alii,
et

(Mo. V.). Qu;e causai malorum (G).


,

Juda

captiva delinelur in calamilate


:

servante

indiijentiarum

etc.,

(P

vel, penuri, etc.,

Ca. sic

Relegat pr miseri servilutisque magniiudme


etc., inter

(Calv.) ploraluum, etc., (JT.) gemits, etc., (Calv.) ex


filiorum, etc. (Pi.) transmigrationis, etc., (M.) puntttonis, etc.,

Jud. Apprehenderunt eam inter,


stias,

angu-

(Mo. P. Ti. JT. Calv. Ca.,etc.) propri, angipor-

(Sy ..) paupertalis, etc., (Mar.)DESiDERABiLiUM

f!<s,(M.V.)ve], wcm'fls,(M.exK.V.)duas,unamhine, | suorum. lia Mo. P.,


s.
s.

ctc.nempe,

pacis, victoriarum

xia.

16

491
fcrlilitatis,
et
;

SYMPSIS CR1TICORUM
prophetiarum,
etc. (V.).
felicitar.is

492

Supplendum
suie cuni hi*

hic,

id est, siinul

lempoia
(G.)-

tem-

Sed Deum justum esse vindicem clamt, etc. (Calv.). Propterea instabius, etc., fuit,\c\, facta est, (Cal-,.
Pi. G.
.

poribus compart
gravior apparebat

Meniori praeterk

felicilalis

Sy.

in derisionem, (P.

vel,
,

commolionem

hc

calamitas (Mar.). Diebus anti-

(Mo. V. Calv.) sub. capitis, genlibus

qua; deridentes
,

Cuis.Signilicat continuant seriem et


1

diuturnum cursum

eam commoverunl
psationi
,

caput (V.). Vel, Iwrrori


fluctuationem
,

(Sy.) la-

Deneficentia Dei (Calv.) Q. hoc cuni pneecd. sic red-

(Ar.)

in

(), vel in
).
,

mtgrzest

dunt
et

Jrusalem recordatur
sit, et

Itoc

tempore quant misera

tionem, id est, dejecta esl palri (Calv


in transmigralionem, (M.) vel
,

Abacta

quam multa bona olim habuerit. (Stig.) Ventant Ilierosolym in menton cm dies aj]lklionis
dserta

caplivilatem
est,
r>

(V.) vari

jaclata
lier

est,

(Ti.) ul separata, id

i^jx-r^oii (nut-

suie, et

rebetlionum suarum, tum omnia expelibilia sua,

menstruala).

Nam

impurilates lgales figuram ha-

quibus usa estretrb temporibus. (Ti.) HecoiJatur Hiero-

benl inipuriiatum animi. Vide infra, v. 17 (G.). Tan-

solyma su miseri

querimoniarnmque tempore suas


tt

qum mulier ex menslruo immunda,


immunditi separata
est,

Pi.

tanqum ex
et sepa-

prteritorum temporum

jucunditates

(Ca.) Derise-

(JT.) id est, quia peccavit in

runt,

etc., rident, vel riserunt, vcl deriserunt, cessutio-

nes, vel, super cessatione, (Ile. in V.) propler cessationes, (Pi.) ejus, (JT.) nenipe,

ravit se,

Deum, COBJugem suuni, Deus abjecit illam, ex cxremoni Iegis, Levit. 12 et

15. Aile-

non veteres
sabbatum
:

illas

laHas
tristes

goric enim hnec dicuntur (Jun.). Viderunt ignominiam, vel, nudilaicm, (Mo. JT.) tnrpitudinem, (P. sim.
Ti.) obscna, (Ca.) ejus. lia M., id esl, ita

cm

sanclifiearent in palri

sed

illas in exilio,

quibus cogebaniur cessare ab obeundu

contumelios

cultu Dei, etc. (Pi.). Vel,

quod cessaret

lotus

ille

de-

tractalam, ul mulieres quibus


traliiiur (G.)
;

omne legumenlum depna; et


unde
et

cor anle nominatus

nempe

principes et res

omnes

ut scorla hoc paclo publicae

dcsiderabiles(Jun.).Ycl,qu6d cessarellalitia ejus (Ile.


in V.)- Vel, de contritione ejus, (Sy.) vel, super Itabitaliones ejus, (6) vel, sabbulum, sise subbata, ejus, (P.

ig:,omini;R exposita (Ang.). Ifsa, etc., eliam (vel,


et,

M.) ipsa

gentil, (ve\,suspiravit,

Mo.) yemens, (Calv.)

avertit se, vcl, conversa est, (Calv.

Mo., etc.) retrorsm

V. G. ex Vulg. Calv.

sic Ti.
;

Mo., etc.),

id

est, ritus
cul-

(JT. Pi.)

pra pudore
:

(Ca.)

ut soient

femime verecundie
Mo. M.

omnes venu

rcligionis (V.) (T.).

omnia

lesta,

omnein

(G.), q. d.

Dejicilar

omni spe
(

restitutionis (Calv.).
Ti. )

tum Judaicum
q. d.

Non dubium

est quin gnies pro;

Vers.
ejus,

9.

Sordes

vcl, immunditi,

bros jam objicerent Juda:is, ipsos sabbalmn agere


:

nempe

sanguinis menslrui, ex collt, vers, pr-

Ecce, nunc esl tempus colendi Dei


et

licet

vobis

ced. (Pi.). In fimbriis ejus, (Mo. P. M. Ti.) etc., sub.


Iiret (Pi.).

longum sabbatum
Deus

continuum agere. Simili ironi

Undequaque manat

et

conspici se dat

perslringit Juda^os, Le\il. 2G, 35, 34, 33 (Galv.).

proflnvium ejus. Pcrslat in comparatione (G). Expo-

SolebautgcntilesirridcreJnd;eos(b sabbalum, etc. (T.).

nunl vel, 1 de culp (plerique in Calv.); q. d.

Sine

Ul Agalharcides, 1. 1 ifliff^v (pravum morem). Scneca apud Augustinum, de


Civit. Dei, 6, 1 1, ubi
ait) sic

contra Appion., ubi vocal *aOiov

omni verecundi
briis publie

peccavit, similis facla inulieri

impu
in fim-

demi, qu;c non verelur menstruum sanguincm

septimam partent (vile vcl tempi

ris

circumferre (V. ex M.). Iniquilas ejus reoculis palet (Me.),


flagftia

perdi vacando. Plularchus de Super.slitionc, et


in Itinerario (G.). Persius, sat.

dundat, et
prosliluit

omnium

lmpudcnlcr se
(T.). Vel, 2"

Rulihus

ad omnia

(Q.

in

Calv.). Eliam sub

Al

cm

exlremamcladcm publie ibrnieabatur


p:;; q. d.
:

de

Ucrodis vnre

dies,

unctque fenestr,

Ignominia et miseria ejus occultari nesi

Labra moves

tacilus, recutilauue subbata plies.

queunt, quin omnibus appareanl; ac


tali

mulier laboret

Juvenal, sat. 5, de Jiukeo:

profluvio

ut sanics diffluat usque ad extremas

Cul seplima qua>que

fuit lux

partes vestium (Calv.). Ca. hoc


dil
:

cum

sequent. sic red-

lgnava,

et

partent vit non alliait ullam

Lacinias habel sordibus coinquinatas,


ci

inimemor

El Jud;ei sa>,p dicti simt Sabbalarii; ut Maniai, \,


4, et Lucian.

eorum qn
lium, et
sit

sunt tergo. Per luluin agitur in exi-

describend Histoii (San.). Mirum vei

ita

urgelur prarlonibus ut respiciendi non

non

iniellexisse eos quanta; essci uiililalis aliquos esse


,

potestas (Ca.).

Nec recoudata est


et

finis (vel no:

convenlus ad docendam veram pietatem


templa essent sine
pieiale (G).
ull insliiuiione,

cm

alibi

vissimi,

Mo., etc.)

sui. Sic Calv. Pi., etc., id est


,

Quid

schols sine

ull

sibi i'ulurum esset

qum

graviter esset punienda

(Me.)
vel, perpelub, (Ti.) vel, gra(

quem fmem

habilura esset impictas ipsius,


:

Vers. 8.
viter, (Pi.)

Peccatum,
:

nenipe casligalionem divinam (Pi.)


sceleribus decrclrc, et

vel,

pn

tantis
:

vel, flagilium,

Sy.

peccavit,.

lia

Mo.

jam

infligi

cpLe

(T.). Alii

P., elc, vel, perpetravil, (JT. Ti.) id est, gravissim

Dsignt extremam eorum in rnmnis suis desperalionem, qbA nill separarent in futurum tempus, nec

peccavit (V.)
cladffl

dignissima est bis piniis.

Non

luget

pallia;, ut increduli, qui


:

Deum

sojvitiaj

ac-

animos

attollcrc possent

ad promissiones Dei,

et in

cusant; ut Virgilius

bomn

spem

(Calv.). Deposita, elc.

Et

vcl, sed, (M.)

Postqum
Et:

res

Asi Priamique evertere gentem

quia, (Calv.) ideireb, (Pi.) propterea, (V.) descendit mi~


rabilibus, (Mo.) vel mirabiliter (P.

Emeritam visum superis


Frus omnia Jupiter Argos
Transtulit.

Ca. Pi. Calv.


,

sic. Ti.)

Nomen

adverbii vice ponitur, hic phelaim

alibi

phe'
tii-

laoh, sed

eodem sensu

(Calv.). Alii, in, vel


,

cum,

rabilibus, vcl miraculis, vcl admirationibus

(M. V.) id

, ,

493
est, admirabili

IN
descensu,

LAMENTATIONES JEREM1.E. CAP.


las jure sibi in
Alii
:

I.

494
(

summ

dejectione et depres-

hc causa quidquam assumere

Jun.

).

sione (V.)

ade ut multi mirareutur lamenlabilem


florentis

Ne

sit

vobis grave, etc., (P.) ne


:

ad

vos, sub. ve-

casum tam

urbis et regui

V. ex M.
:

).

De-

niat

quod

accidit trahi'; q. d.

Absit ut

talia

vobis con-

jecta est de gradu dignitalis suae (Pi.)- Alii

Prodi-

lingani (V. sim. Mar.).


vel deprecanlis

Formula

est adjurantis (Mar.),


:

gios dejecti sunt et demersi

ade ut

in malis suc-

malum

(V.). Alii

Et vos, quicum-

cumberentatque obtorperent,
JT. totum
suis

sicut

hominesdesperati,
(Calv.).

que hc

neque attenderent ad finem aut spem aliquam


sic

O vos omnes, ele (Vulg.). Omisil Vulgatus duas has voces, lo alekem,
iter liabetis

(Ca. sim.

Ar.).

reddunt

lmmunditice su in fimbriis
,

(Cap.

crit.).

Sed
:

fallitur crilicus,

nam Vulg.

illa

verba

mercedem esse nondm recordata


decrescit, et

descendit mira-

reddidit, vos

t lo

non sumpsit pro adverbio ne,

eiliter, id est,

lanqum

dejiciur ex arce

gandi, sed exclamandi, vel obsecrandi,


plnri

et

exem-

decoris sui. Agnoscil justitiam Dei perstantis in judiciis suis

non punctato usus

Iegit lo, lu,


:

utinam, quso. Sic


ut audias

propter pertinaciam popuii non advertentis


(Jun.).

Gen. 23, 13, reddit Vulgatus


(Buxt.).

Quso

ad immunditiam suam
id est,

me
op-

Quoniam erectus est,


temer se jactat
sit (V.).
,

Lo non semper

est deprecantis, sed ssep


Alii
: :

magnificat, vel magnificavit, sub. se, (V. Pi. JT.,etc.)

tantis, ut

apparet Gnes. 17, 18 (G.).


(

Omnes
vel,

immensa

palravit

vel,

ini-

vos compcllo qui hc iter facitis


nihilne, (M.

Strig.). Alii

Non,

micus, quasi hoc su virtute factum

Quo-d vi-

Ang.) sub.
:

est,

(Ang.) ad vos? etc. (Calv.

delur nobis occasionem dare desperandi potis nos ad ben sperandum animai dbet neinpe cm ho;

M. Ang. Cap.) q. d.
crit.) Afflictiones
verlitis
,

Nihilne vos illud tangit? (Cap.


spernitis? vel,

meas
q. d.
:

non animadvos

stes insolescunt, et nobis insultant (Calv.).

Vers. 40.
git,
(

Desiderabilia ejus. Non opes


,

sive curatis? (Ang.)


etc.
:

An non ad
,
:

hoc spe-

inlelli-

ctat,

omnes?

sed res sacras


)
;

altare

mensam arcam
,

fderis

hic deest an

tb

ut

Omnin. n inlerrogativum Exod. 8 26 An non lapi:

Galv.
(

vel, templi, donaria

G.

).

Quia, etc., vel,

daturi? etc.

2 Reg., 5, 26

An non
(

cor

meum

ivit,

JT.) imb, (PL) cerl, (Angl.) elenim, (Ti. sic P. l\.)adeoque, (Ca.) vidit, vel, videre coacta est, (Ti.G.)
qu'od,

etc., Job. 2, 10, Thren. 3,

36

(Glass.).

Sunt verba

popuii in Juda relicti

etc.,

Me.

).

Facit loquen-

gnies ingresssunl, vel,

cm ingress sunt

(Calv.), vel,

lem Jrusalem
te
,

et querentein, etc.
:

(V.).

Attendi-

ingredi(V.Y\.),\e\,q\idingresssunt(Ang.)xe\,([iio-

etc.

q. d.

Attenli

silis

mod

ut vobis perspicua sit


:

ingress sunt, (Angl.) sanctuarium, id est, vel


,

mea
pitis,

calamitas (Calv.). Sensus lociest, q. d.


hsec nihil ad vos attinere
:

Putatis
,

siedictam Exod. 15, 17, quam nunc quasi suam possident, Isa. G3, 18 (Q. in Ang.) vel
:

terram sanclam

quidem

sed lamen

si

sa-

attendile penils, et animadvertite


aliter

exemplo meo

templum (Calv. Pi. Ang.) vel, Sanclum sanctorum(Pi.), ejus, (Mo., etc.) nempe popuii; quanqum propri erat unius Dei sancluarium. Deus quipotis,
:

rem long

Vers. 13.
^

De excelso,
,

habere qum existimatis (Jun.).


id est,

clo (G.

exCh.
in ossi-

dem

Ang., etc.) misit, Dominus


bbs meis
,

(Pi. Calv.),
,

ignem

sibi

sacraverat;

verm non propter aliquam


id est,

uti-

vel

in ossa

mea

(Mo. P., etc.) id est, in


;

litatem suam, sed propter salutem popuii (Calv.).

Ne

vires et robur

meum

(Calv. Ang.)

hoc

est,

arces

intrarent

in

ecclesiam tuam,
tui

ne adjiingercnlur
:

miuiitas (Ang.). Sed


d.,

ctui sive corpori popuii

(Me. Ang.)

qui rjec con-

ignem qui

malim ossa propri accipere, q. non tantm cutem etcarnem consumit,


intelli-

nubii jus npbiscum babebant. Vide dicta Deut. (G.).

23

sed pntrt usque ad ossa (Calv.). Per ignem


gil f'urorem

Vers. 11.
vel, qurunt,

Gemens,
(

(V. ex M.

).

Alludit forsan ad sulphureos

etc. Suspirantes
|

qurentes

igns

qui altissim pntrant (Ang.).


vel ignis
,

Et

etc.

Me,
,

P.

panem, (Mo. P.

gemuerunt, (tem-

nempe,

vel

Deus (Ang.), dominalus


ossi, (V.) vel, in

est ei

poreobsidionis)</u-s!i)erMn,etc. (Pi.)

cumgemiiu qu-

(Mo. Pi. Sy. V.) sub.

ipsa; mutalio

Dederunt (in obsidione (G.) pretiosa... ad, etc., ad reficiendum se, (JT. Pi.) ad reducendum,
vel, ut refocillarent, (P.).

runt, etc., (V. sic Ti.).

Dumer (Calv.)
os
<

vel, unicuique ipsorum, (P. V.)


:

nempe
id est,

itim (\. sim. Calv.)

vel,

Mi, nempe igni

Hebr.: ad facien-

dum

lubuit ilhim
,

ad consumendum

quiescere (V.),

ad retinendam

me

(Pi). Cui

domi-

(Ti.), ut revocareut

na

(M.), animant (Mo. Pi.), sub. deficienlem(M. V.). Vide simile2 Reg., 6, 25 (G.). Vil recreandee grali (Ca.).

(JT.) id est, oujus

Dominus
:

est et

moderator

Deus, ac non homines


(Jun.). Alii
:

ulli

Vers. 12.

El

sviit, vel, et

quod vobis ipsi tribuitis vim suam exseruit, (Q. in eumque perest ipse,

vos, etc. Possunt verba legi vel in-

V.) inea, (M. sic Ti.) qui ea domet, (Ca.)


misil dominuri
(Strig./.
Alii
:

terrogaliv, vel affirmative (Calv.).

Haud,
(Pi.)
,

vel, ne, (Ti.)


,

vel

Et donnatus

nhil, (JT. Calv.)

hoc

niliil,

ad vos

omnes

transeuntesviam, (Mo. Calv., etc.) vel


:

sub. ignis, (Y. ex Ile.) et contrivit ipsurn, id est,

unumetc.,

viatores (JT.)

Vari explicant; q. d. Video me non vobis esse cura; nihil ad vos dolor meus. Hoc deflet, qud null misericordi aut doloris sensu
tangerenlur.

quodque ipsorum
ruinam

V.

eA

lie.

).

Expandit rete,

judiciorum suorum, quibi'S


xit

me

illaqueavit eteonstrin-

in

et ila abitulit

omnem

elabendi vim

Non autem

solos vicinos compellat, sed et incognitos, viatores,

(C:>lv.).

exprimai cladis magi.itudinem, qus vel remotisimos afficere dbet (Calv. ). Alii Sensus iu jus versus et tnum sequentium est, non esse gtntibus, sed Deo
:
>.

Vers. 14.

Vigilavit,
alibi in S. S.

etc. Nisecad ol;


in lingu

verbum
Hebr
Flinc

hoc nec palrera nec matrem h;^bet


(Calv.)
;

nec

occurn't (Ma. ex V.).

ipso, calamitates

Judorum ac proinde non posse


;

variant. Ligatum, vel atligatum, (S>'"-)


I

compactum,
(

il-

(JT. Pi.) connexum, (Ca.

aggravait^ n .

Cn

est

ju-

695
gum,
in

SYNOPSIS CR1TICORUM
vel onus, (Slrig.) iniquitatum

496
Ar.
)

manu, (Mo. Calv.)

mearum manu, vel, ad manum, (Strig.) super manum,


habenam
relinet et

Ti. Calv.

6.

vel, solemnitatem

q.

d.

ConvoClial(Pi.
,

cavit contra

me

multitudincm hostium, nempe

(M.) ejus, (P. JT. Pi.) elc. Metaphora ab agricol, qui,

dorum
culari,
lorculari

qui ltis animis


etc. (Calv.
)

me

aggrederentur

poslqiim jugum alligavit bovi,

ad conterendos,

Torcular,
(Ar.
sic

etc., vel

tor-

implicat etiam manui suaj, cui etiam bos obedirc cogilur. Ita
,

(Ca.)seu
,

torcular,
)

Sy.

tanquam Dominut

inquit

jugum

collo

meo LmposUum
s'il

el

im-

(Ti.

Angl.
,

calcavit,

vel calcul,

plicitum ac perplexum est, deinde et ligatum in

manu
illas

virgini fili
(Ti.
)

Jehudu
,

(Mo. P., etc.) vel, virgincm, etc. (M.) super virginem


,

Dei.utexculerenequeam, neculla

rclaxalio(Calv.).

in virgine
:

etc.

etc. (Calv.
iis

Jugum

iniquitatum

vocal

jugum
:

supplicii sibi
est,

ob

id est

Tradidii populum

suum

boslibus, ab
).

consan(G.
).

infligendi (Me. sic T.). Alii

Traclum
V.

etc.,

yel,

culcandum velut

in torculari (V.

Expressit

ei

acceleratum

etc.,

(He.

in

AE. Buxt.)

protra-

guinem

ut

vinum

solet exprimi in torculari


etc. (Pi.)
,

ctum, etc., (AE. ib.) vel, impression, etc., (Ti.) pun-

Per hosles interfecit eam,

dis quibusdam dsignation est, etc., q. d.

Drus qui-

Vers. 16.

Oculus,
)
)

etc.

oculus meus

sub.

in-

busdam

notis designavit, ut illorum recordetur (Q. in


in Buxt.)
:

quam, (M.) descendens,


(Ti.) descende!, (Calv.

vel, deducit,

(M.)
)

defluit,

V. sim. RS.
quad RR.

ex signilicatione veibi sacad,

aquas, (Mo. M. Ti.


id est, defluit
).

vel

in

signif.

pungere (Buxt. vind. 2, 8, 56i). Alii

aquam
sub.

(V. sic Calv.

tanquam aqua
Alii:

verbum
neclunl.

aliter

reddunt, et i beiudo
id est,

cum sequemibus
vel
festinavit
:

hoc est, acsiessent duo fontes (Calv.

Exoculo,

Yigilavit,

cil venit,

inquam ,
).

(P. Pi.

meo

descendit, vel defluit, aqua


et

(Mar. Me., elc), jugum iniquitatum

mearum

in

manu
;

(P. JT. Pi.

Vide ad Jer. 13, 17,

U,

17 (Ang.

).

ejus convolut sunl. (Vulg.) legit scliacad (Cap. prit.)

Convertens,

etc., reducens, vel, recrons, (P. sic Ca.

sed melius est sacad (G. Buxt.), ut Hebiiei codices


conslanter legunt (Buxt.,
ib.

Calv.) quireficiat,

(JT.

Pi.) qui restituai

(Ti): ad

563). Alii tamen lectio-

verb. quiescere faciens (V.),


vel,

animam meam
etc.,

Mo.,

etc.

nem
meas
bil
nieis

scliacad sequi videntur. Vigilavit super impietatcs


(.

me

(JT.).

sim. Ar.). Pro

ol,

legerunt,

al.

Sed

si ita lice-

Vers. 17.
pandit,

Expandit,
,

vel,

spargit,

(Ti.)

mulare, quid tandem non


complical sunl

licebit ? (Ibid.)

In manibus
j

(o), vel,

revinxerunt

manus meas,
cl

(JT.

).

cum expanderel, Sion manus suas (P. Q.


(Ca.)

(M.) quamvis pandit,


in V. M.,

etc.) vel,

(Ar. Al.) exporrecta sunl

contra
colla

me

peccala mea,
(Sy.).

manibus, sive in manibus suis, (P. Mo. Calv.) instar


mulieris lugenlis, et amicos undique advocanlis
j

manibus ejus aplala sunl jugo

mea

Sed non

ut

placent lue versiones. 1 Sic nova vox, el nova phrasis, eril fingenda.

aliquid solalii

accipiat
)

Calv.

).

Alii

Frangit
:

Sion
d.
:

Scliacad quidein in kal id significal;


;'

manibus, (P. V.

at nischecad in nipbal inusitatuni est. 2 Sic turbatur


ralio

Ipsa sibi frangit


frangat. Solet

sub. panem ; hoc est, cibum q. panem, em nullum liabeat qui

sibi

accenluum
est
etc.,

secundm quos beiudo pnecedenliib.

enim frangi panis mrenlibus. Ut ergo


esse

bus

conjungendum (Buxt.
implex, vel, conlort

504).

Convolu-

indicet

neminem
etc.,

qui

eam

consoletur, hoedicit.
(CI).).

t,

(Pi. G.), ut fila in fu:

(S.) Frangit Sion manus suas more lugenlium

nem
vel
,

(Pi.); ul lincs qui graviter collo insidunt (G.)

Mandavit,

id est,

involut

ut ramusculi

arborum (V.)

perplex,
ill,

vel, arcano inslinclu

mandalo convocavit (V.); excitavit (Pi.). Facta evt,

(Calv. Mo.)

sunl, (P. sic

M. Calv.) sub.
),

(Pi.)

quasi, etc., in clomjationem (Mo.), in separalionem (Q.

nempe pnx' mihi iinmiss (Ang


et ascenderunl
,

ascenderunl, vel,

inV.), in abominationem, (P.Calv.,etc,)q.d. :Nonsunt


habiti

(Pi.) super
:

collum meum, (P. Mo. Pi.


el

homiiium loco, sed tanquam quisquili


).

vel

Calv., etc.).

Alii

Quibus contortis,
conserta
,

ascendenti-

sordes (Calv.

Inmenstrualam, (V.) tanquam


,

millier

bus, elc, (JT.)

qu

meam

cervicem superscanfecil,

ex nienstruo immitnda

(Pi. sim. V.

JT.

Ar., etc.)

dunl (Ca.). Infirmata, etc.


cit,

corruere

vel, deje-

quai separata crat viro et


19, etc. (Y.
, ,

templo, Levit. 15,


fugiunl, velut pol-

(Ti. Ca.) debililavit, (Calv.) lubefuctat, (JT.)

nem;

pe, vel, i"


vires

Dominus
sic Pi.

(Pi.); vel, 2

jugum

illud (V.)

lutam

et

quam omnes q. d. ) abominandam (Ang.).

meas (P.

M. Mo.,

etc.).

Ddit me DomiPi. Calv.)

Vers. 18.
(Pi.)
;

Os,
),
,

etc.

Quiaori, id est, mandatis


.

nus

in

manum,

etc.

In manus, sub. eorum, (JT.

vel os, (M. Ti. Calv.

Ar.
,

etc.) vel,

contra
)

vel, sub.

Iiostium (P. sic Calv.

M.), vel, sub. eorum


,

prslitulum (JT.
vel
d.
,

ejus rebellavi

(Mo. P.
.

JT. Pi.

transgressionum, (V.) et sub. , vel


Pi. V. Calv. Ti.) vel,

quibus, (P. JT.

exacerbavi

(M. Ti.

Calv. sim.

Ar., elc.) q.

cum

quibus, (V.), vel, unde, Ca.)

Deum

in
).

propbetis

loquentem

conlumacitef

7iun potero surgere (Mo.), etc.

Vers. 15.

in

sprevi (Calv.
ita
.

Abstulit, el<c,

Conculcavit

Vers. 19.
amatores,

Vocavi

amicos meos,

ita

(P.) vel

vel proslravil (Mo.); omnes fortes, sive validos, meos

qui scilicet anlea


vel,

quxrebant

amicitiaiti

in medio mei (P. Calv. JT.)


in
acic, sed

q. d.
:

Non ecciderunt
fuil

meam;

quorum amicitiam quaerebam


etc.,
)

(V.).

medio sinu urbis


(Calv.)..
vc'i,
.)

quod signum

Qu.Sieri'nt cibum sibi, ut,


ut refocillarcnt,

el reduccreiit, vel

clestis vindict
(Pi).

Vel, qui intra


indixit,

me

eranl,

(P.

Calv. Vulg.

ut reiinercnt

(Ti.),

Vocavit,

etc.,

(Ti. V.)

convocat,
contra,
vel con,

quorecrearent, (Ca. sim. Y.)\animam suam


vel
,

(Mo.),

(JT.)

promulgavit, (Pi
I'.

super,
etc.),

vel,

in, sive

vilam

suam

(Ti.

vel

seipsos (JT.

).

(Ti. Ci. Sic

M.

J*V.j

me convenlum,
CIC.) vel
,

Vers. 20.

Co.NTURBATus,elc. Viscerameaintumue(Pi.)

grcgalionem

(Mo, P. JT. Sy.,

tempus

M.

runt (P.),\c\,bulliuitt.

turbanlur (Ca, sicM. V,

497

IN

LAMENTATIONES JEREM1JI. CAP.


,

II.

498

Calv., etc.) contracta, vel, constricta, vel

constipata,

tempus opportunum esse ut castigenlur, ac advenisse

(Mo.

sunf, sicut ubi alligantur sarcin asino (Q. in

Calv. ). "Vel, tracta sunt, (Ti.) lutulenta factasunt,(n.),


Ilebr., lutulant,

diem ssep indictum (Calv.). Vel, 2 contra gnies (Jun.), vel hostes meos (Ang.), Babylonios (Pi.), et
vel,

idest,lutumejiciunt.Metaphoraabstu
,

sed,

(P.

M. Ti)
erunt,

ut,

(JT. Q. in V.)
(JT.) siut

mm,

(Pi)

maris

(Pi.);

vel

csemenlo, quodconficiturturbando
,

aiqui, (Calv.)

vel, sint,

ego, (Mo.

aqnam cum
(ita

calce (Calv.).SiBVERSUM, vel

eversum,

M. P. sub.) sum,

(P.) vel,

pares, sive similes milii,


id est

(Calv.) inversum, (P .) conversum (Strig.); est cor

meum,

(JT. Pi. V. Ti.), Vel, igilur,

M.)

vertit, vel, verst, (iT. )volutat,

(Ar.)

se, etc.

argumento, aliquando Similes met


indixisli
licet

(uturi sunt: lu
illos,

edem ratione et enim


ul sci-

(Mo.

Pi. )versatur, etc. (Ca.

).Quiescerenequit(Ang.).

diem per prophelas tuos conlra

Et

domi, etc., vel in

domo,

vel ,mlus, (Ti. JT.) sub. est,


vel, ali-

eos punias,

quemadmodm ego
nempe

punior (V.).

Ha

(P. JT., etc.)

tanqum mors, (Mo. P. G., etc.)


,

fidles exspectant

tempus quo Deus reprobos puniat


in miseriis, et vices

quid

siniile

morii (V.)

nempe fams (Y. G.


quo urbs obsessa
Vel
,

Pi.

Ang.) De-

(Calv.).

Similes me,

veslalione,

scriptio lemporis ejus

fuit;

2 Reg., 25,
)

excidio (T.) Nimirm tempoaa

mutabunlur.
(Mar.).
:

35; Jer. 52,

6 (G.

).

mors ipsa

(M.

vel

plan
).

Pro

ltiti
et

mceror

erit et angusiia

hostibus

mors, (JT. )Mult mortes nos domi obsident (Calv.

Vers. 21.
cisli

L^etati sunt,

Imminet

Babyloni captivitas, Psalm. 137, 8, 9

quia, etc. Quia tu fevel,


te

Jer. 51, 20, etc.

Adde

quae ex Herodoto

produximus

(Mo. P. sic M. Ti. Calv., etc.),

facere,

Annolis ad lib.3 de V. R. C. (G.). Alii locum sic red-

sivc fecisse, (JT. Pi.) sub. hoc (P. sim.


d.
:

JT. Pi.); q.
le

Ide liberis laetabantur, quia pulabant

mibi
in

infestum esse, adeque de


Calv.).

me

actum esse (Q.


ita

dunt Veniat ergo dies teindicta, ul eadem ipsis qumihiaccidernnt, (Strig.) ut adduccres deslinatam futurum hic le diem. Sed fiant mei similes (Ca.). Polest
:

eveniant

Sed dubilo an

hostes

acut considera-

resolvi in optativum tempus;

quemadmodm mox
ut,

se-

rent unde affligeretur Ecclesia.

Deum auctorem
fidei

cladis

Quamvis autem illi non agnoscerent, tamen ex


debuit
loqui
,

queturprecatio, quoeconfirmabithuncsensum(CaIv.).

Vers. 22.

Et,
(Sy.

etc., vel,

(Ti.) fac,
{i.

vel, fa-

sensu

sic Ecclesia
).

Deum
:

scilicet

cis, (M.) confie,

(JT.) vindemia,
c.

Vulg.

V.)

do-

fecisse (Calv.

Alii

Sed

tu fecisli; q. d.

Ferendamihi
(M.)

lore

office,

ut infra,

3,

v.

51

(V.),

vindemias,
Strig.) si
eis,

sunt tua judicia (G.). Adduxisti, etc., vel, adduces,


(JT.
)

(Ti.) exagita,

sim.

Ar.)

tracta, (Ca.

qud

tu adduxeris, (Calv.

et

induxeris,

causa,

(Mo. Q. in V.)
eos, (Ti.

sub.
Ca.)

ruin,

(V.)

(P.

sed

cm

adduxeris, (Pi.) inducas


)

ergo, vel, utinam


)

Pi., etc.) vel, vel, confecisli,

quemadmodm
elc,
(ut in

fecisli,

induceres, (Q. in V.

induxisti

aul inducis,(\.

diem,
vel,

(JT.)

vindemisli,

mem-

sub. quem, (P. V. Ti. etc.) pocsti, (Mo. M.)


indixisli,

bro priore),
est

milii (P.

M., etc.).

Imprecandi formula
1 si Dei bosles

(V.Ti.)vel,promulgsti, (JT.
(Pi.

Pi.

nempe

propbel dictala, qu
ipsos

uti licet,

per propbetas

V.

).

Vel

1 contra

me

(V.). Ita

sint; 2

jam falentur, quod ante non fueral satis cognitum, non tanlm se affligi Dei manu sed etiam compleri
,

non respicimus, nec nostram si nos agimus, sed suscipimus polis, deposilo omni causam 3 si hic lurbulenio affeclu, causam salulis public;;
fervor nascitur ex sludio gloria; Dei (G.).

propbetarum minas

quas anlea contempserant


II.

et

CAPUT
1.

CHAPITRE
1.

II.

N Aleph. Quomod
:

obtexit caligine in furore


projecit de

suo Domi,nus filiam Sion

clo

in

lerram

inclytam Isral, et non est recordatus scabelli

pedum

suorum
2.

in die furoris sui?


,

Aleph. Comment le Seigneur a-t-il couvert de prcipit tnbres dans sa fureur la fille de Sion? Il a du ciel en terre ta fille d'Isral qui tait si clatante, sa fureur de et il ne s'est point souvenu au jour de celle o il avait mis son marche-pied.

3 Beth. Prcipilavit Dominus


:

nec pepercit

omnia speciosa Jacob

destruxit in furore suo


:

muni-

avait de
les

tiones virginis Juda, et dejecit in terram

polluit re-

Beth. Le Seigneur a renvers tout ce qu'il y beau dans Jacob, il n'a rien pargn il a Juda; dtruit dans sa fureur les remparts de la fille de
2.
;

gnum

et principes ejus.

il

a jets par terre

il

a profan son

royaume

et

3. 3

Ghimel
:

Confregit in ira

furoris sui

omne

ses princes.
3.

cornu Isral

avertit

retrorsm dexleram suam fa-

Ghimel.
la

de

inimici et succendit in Jacob quasi


:

ignem flamm

devorantis in gyro.
4.

T Daleth. Telendit arcum suum quasi inimi:

tin devant l'ennemi, et il a allum dans Jacob comme couru de toutes parts. feu dvorant dont la flamme a arc comme un ennemi ; 4. Daleth. Il a tendu son
il

toute

Il a bris force d'Isral;

dans
il

le transport de sa fureur a retir sa main droite de

cos

firmavit

dexteram suam quasi hostis

et occidit

onnnc quod pulchrum erat visu in labernaculo fili

Sion
5.

effudit quasi

ignem indignationem suam.


:

un homme qui attaa affermi sa main droite comme la tente que il y a tu loul ce qu'il avait de beau dans de l'a fille de Sion ; il a rpandu sa colre comme un
;

feu.

n He. Factus est Dominus velut inimicus prav cipitavit Isral prcipitavit omnia mnia ejus, dis:

il

sipavit munitiones ejus: et replevit in

fili

Juda humi-

liatum et humiliatam.
6. T

un ennemi; 5. H. Le Seigneur est devenu comme toutes ses mua renvers Isral : il a fait tomber rempli d'hurailles; il a dtruit ses remparts, et il a sein de miliation les hommes et les femmes, dans le
la fille

de Juda.
11

Vav. Et dissipavit quasi hortum tentorium


demolitus est labernaculum

6.

Vav.

suum

suum

oblivioni
:

qu'on dtruit;
a
fait

tradidit

Dominus

in

Sion feslivitalem et sabbatum

renvers sa lente comme un jardin a dmoli son tabernacle; Le Seigneur oublier dans Sion les ftes et les jours de saba
il


505
nobis gTatae agi solebant (G.
) ;

, ,

, ,

SYNOPSIS CRITICORUM
vel
,

504
secum traxerunt
in

ut populus cla-

stituti

et alios

caecum

et

immaesse

utitare solet prae gaudio in solemnilate (V.).

nem luctum
Vers. 11.

(Calv.).

Virgines. Quae curios

Vers.

8.

Tetendit

\el

extendit

(Mo.

P.

soient, deditaeque deliciis (idem).

M., etc. )funiculum. Sic M. V., vel,


Ti., etc.) perpendiculum
,

regulam, (P.
,

Effusum est
compassione
fel

in

terra jecur mecm. lu


viscera
).

(Q.

in

V.) lineam

(Mo.)

Mo. P.,

etc., et

cum eo omnia
meum.Confer

(T.
:

ex Me.)

sub. vastationis

(V.).

Tune non solm ad


).

rgulant

pra; dolore et

(Me.

Alii

Evomui ex
fellis,

aedificabant, sed et deslruebant (Mar.

Sic

Reg., 21,
;

indignalione

Job. 16, 13 (Pi. Ang.).

13;

Isa. 34,

H,

q.

d.

Certas

Hierosolyma; partes

Jecur pontur per metonymiam pro vesicul


quae sub im ejus parte collocatur
:

destinavit excidio (Pi.). Designavit

animoejus demoJ

et haec

pro

felle

litionem

soient

enim

fabri murarii

cm parlem

ali,

quod

in

econtinetur (Pi.). Alii

Sanguis jecore
:

quam mri

dejicere volunt, rubric


,

aut ali ralione

diffluit, etc.

(Jun. sim. Glas.) q. d.


si

Dolore et terro-

signum imprimere ut quousque in dejiciendo progredi


debeant cognoscant (Me.
ad libellam (G.
(Calv.
j

ribus fer exanimor, ac


I

jecur

cum omni sanguine


).

).

Omnia
,

solo aequavit quasi


et,

effunderelur (Glas. rhet. 1, 10, 267.

Al. Desideria

).

Luxitque
)

etc.,

vel, itaque,

mea omnia
(G.).

conciderunt.
etc.,

Eorum enim

sedes jecur

ob id
vel
,
,

(M.

desolavit,

vel, luxit,
)

(M.

6.
)

V.
an-

Cum,

velrfum, Deficeret, vel, obruilur


tenebris et verligine
);

Calv.

luctum
,

offert, (JT.
,

luctu ajfecit, (Pi.


)

(JT.

vel, obleqerenlur, scilicet


:

temurale

vel

prmunitioni

(JT.

prmunitionem

(Pi.)

vel, animi

deliquium palerenlur (Ti.


,

vel,

(Pi.) etmurus, (Mo. Calv. M., etc.)

\Q\,murum,

(P.

evanuil;

kataph propri
).

operire;

interdm tamen

Pi.)

pariter

vel,

pariterque,

(M.) infirmait

stinl,

valet evanescere (Calv.

Parvclus, et lactens, etc.,


).

(Mo.) vel, desolata


Calv.
)

sunt, (P.) subversi sunt, (M. sim.


)

(P. etc.) prae fam, ut sequilur (G.

elunguerunt, vel succisa sunt, (Pi.

languescen-

Vers. 12.

Dixeuunt, tempore obsidionis. Confer


).

tibus (JT.). Alii

totum

sic

reddunt

Lugentergo simul
).

Lam.

4,

4 (Ang.

propugnacula, etmurus deformatus (Ti.


lugent propugnacula, simul
est

Excisaque

Pari condilione

Cum deficerent quasi vulnerati. cum illis, si non dtriore (Ang. ).


).

ctmma

(Ca. ).

Pomrium

Famesvistrucidanturqumgladio (Me.
effunderelur anima

Cum,

etc.,

in luctu
).

et

murus, miserabiliter postralus jacet

eorum,

etc.,

(P.

M. sim. Mo.
,

(Strig.

JT.jClc.) posteaqum effuderant

animumsuum

id est,

Vers. 9.

Defix^e
)

vel

demers (Mo. P. ) pessun, ,

votum ac desiderium
Vers. 13.

in

sinum matrum suarum (V.).


)

dat

(Ca.

sunt in terra, vel


,

in terram

(P.
,

porte

Cui?
te

etc.

Quid,\e\, quod, (Ti.

quale,
,

ejus. Partini

subversae

partim submersae

et rude-

(M. ) teslificabor, vel, contestabor, vel, testificari faciam

ribus sepultae (Me. sim. T. Ang.). lia ut nihil

earum

(Mo.) vel,

teslimonium feram, (M,

sic.

JT.

libi? (P.

appareat (T.) q. d.

Porta; non erunt obstaculo qu

Calv.) Quid ego

moneam ?

(Ca.

Quibus verbis IwHa-

minus hosles
jacenl in

libr in

urbem perrumpant, quia


Contrivit
Vel,
etc.

illse

borte?(Ch.)Quo
borte? id
est,

le

contester ? (Ti.)

Qunam

recuntesta-

terra

(Calv.).
8.

vectes ejus,

quo, tanqum lestes, convincam te, quod


? q. d.
:

nempe Deus, exv.


tur,

verbum indehnit sumi(

non habeas causam tantoper mrendi


scio.

Ne-

pro, Conlrili sunt,

Ang.). Regem,
:

etc.

Reest,

Sunt verba dubitantis

(Pi.).

Quid testibus prolui


,

gem
(P.
)

ejus et principes ejus in gentibus


lex,

non, sub.

babo quemquam accepissecladem


Calv.).

parem? (V. sim.


:

(Mo. P.

rex ejus et princeps,


)

vel principes
,

Solamur miseros dicendo

v. g.

Tu non
(Calv.
etc.

es

ejus, sub. sunt, (JT.

vel

degunt, (Pi.) vel


)

abducti
)

primus, neque ultimus, etc., cur ade


At, inquit, clades tua superat

te

excrucias?
).

sunt, (Ch. V. Ti. sim.

M. Calv.
)

in

gentibus, (Calv.

omnia exempla

vel

inter gentes,

(V. JT. Pi.


nidla,

vel.

ad

gnies,

(M.

QuoR gens tant duro percussa est supplicio?


ex K. sim. Y.). Cui? etc.
a;quale

(M.
ut

Ti.)
Vulg.

non
,

vel,
)

(Calv.) est

lex,

(Ti. Calv.

Quid quabof
,

id est,

etc.
).

veldoctrina propbotica. ConferPsal. 74,


legitur necdocelur, nec conserva-

comparabo
,

(Pi.

vel

aquarem
etc.).

(JT.
te?

vel

9 (Calv.

Lex nec

quem proponam
velut mare

(M.)

libi,

et

consolabor

(Mo.)
est....

tur; tabula; et volumina ejus

cum
bi

teinplo
:

perierunt

vel, ut consoler te? (P.


;

Calv.,

Magna
).

(Ang.).
facit lex

Alii

Nulla

est

forma

civitatis

banc enim
et cullu

magnitudinc et lluctibus (Mar.


sim.

Clades
).
,

cum

magistratibus, et

captivi ducti sunt


sacrificiis

tua est profundissima abyssus (Calv.


nulla

T.

Ut

(Me.). Nulla observantia legis

de
);

aquarum copia mari

ita

nullus dolor luo


est
in
:

con-

Dei (T.). Alii


BT<5vo/jii5

Sine lege (JT. G.


).

id est,
,

amisso jure
(Ti.
)

ferri potest (Me.).

Provcrbium

Mare malorum;
magniludinem
9,

(G.

Vel

et

sunt absque lege


)

vel

simililudo aquarum et maris

SS.

ubi non est lex, (Pi. Strig.

id est, institutio
:

ex verbo
iu:

tantm

et copiant rci

dnott (Root. anim. 4,


,

10,
,

Dei per sacerdotes et levilas


stitulio

nam propbctarum
(Pi.).

195

).

Alii velut,

sub. conlrilio
fluvius, sed

sive ruptura, maris

mox commcmoiatur
:

scorsim

Sim. Ca.

boc est, quant non


ficit

marc, irrumpens

ef-

Apud gentem exlegem. Alii Eb qubd non verba legis (Cli. ). Non invenerunt, vel
,

cuslodierunt
nucli

(Ang.

).

sunt,
)

Vers.
lui, tibi

14.

Propiiet,e tui.

Non Dei prophetx, sed


;

(Ti. sim. Ca. Pi.

vel, prsenlem habent,


etc.

(JT.

vi-

adulantes, Jcrem. 23, 16 (G.)

viderunt

tibi

sionem

etc. Ita

Mo. P.,

Non

proplietant quac

Do-

falsa, etc. Te non cavente, sedappetente mendacia,


etc. (Calv.);

mini sunt (V.). Responsum nulluni Dec irato accipiunl,

viderunt

tibi

assumptiones, etc., onera,


T.), vel,

quo

dirigi

populus possit (T.

).

vel,

onerosas proplielias

(J.

propbelias (P.

Vers. 10.

Contiuerunt senes,

etc. Consilio de- 2

Angl.).

Vox

enim large hic sumitur, ut Proverb. 31,


505
IN

H.

LAMENTATIONES JEREMIJE. CAP.


(JT.), et

506

1, Zach. 12, 1 (Ang.), niendacii (Mo.), vel, vana (Ti.


Pi., etc.),

mabanl Jerosolymitani animo quidem inlento ad Deum


(V.), sed convertentes

vanas

(P.),

rerum vanarum
.

ex-

sermonem suum ad murum


atqui

pulsiones (Mo. P. V. Ti. Calv. sim.

Pi., etc.), vel,

(V. Calv.). Mure, etc., inquit, deducas lacrymas, etc.

abjecliones(M.), profligata (Ca.), fallaces (Sy.), phanlasniata (Ar.), verba erroris (Ch.), et ad depulsionera

Prosopopia

qu populi duritiem exprobrat

nunc, inquit, mri et lapides flebunt, quia liqufient,


vel excisi erunt ac si liquefacti essent. Allusio est ad

spectantiuni
te

(J. T.), id est

rationes quibus expellerent


;

me, vel via rect (V.)

vel,

per quas depulsus


usurpt Je-

ruinam,

etc.,

sub voce mri totam urbem synecdo-

es c patri (Pi. sim. Slrig.).

Non temer

chic comprehendit (Calv.). Ut vi lugere, sub. 1, 4,

remias nomen
proplietiam,
vaticiniis,

HNWO, quod

sign.,

propri onus, vel duram quanqum loquatur de istorum


:

qua; lta et blanda erant; q. d.

Vide-

mri (1re, dici possunt. Murus hic concipi polest tanqum materia hujus clamoris, cm scil. mri vel perrupti abhoste essent, vel postea eversi, etc. (Ang.).
ita

runt,nonimpunitalem, quam vobis pollicebanlur, sed


onera, et graviora
isli

Alii,

de muro,

etc.'

(Slrig.)
q. d.
:

qum omnes
hoc
est,

minse Jeremioc, quas


;

Vers. 19.

Consurce,
viliis

oneris noniine odios traducebant

nempe, ut

se-

torporem animi in
ta, etc. (.

(Calv.).

Excute segniliem et Lauda, etc., exulad lectum et quie-

quitur, expulsiones,

materiam exflii.Ostendit
illce

sim. Ar.) prdica, etc. (Mo.) Clama nocte,

ergo

quem

fruclum pepererint

eorum

blanditristi-

(Calv. P. sim. JT. Pi., etc.)

cm
Tune

alii

ti, etc. (Calv.). Aliter

Heb. niNUIO de vaticiniis

tcm se conferunt

(Calv.).

quiescas, nec

bus

dici solet. Talia

illi

canebant adverss Babylonem.


tibi,

quiescere sinas (Ang.). Significat conlinuum

Deum mro

Et

ejectiones. Yaticinabantur

fore ut Babylonios

rem

(Clav.).lN principio, vel, in capite, (Mo.) adprin-

long depelleres (G.).

Vers. 45.
vel, 1"

Gaudium univers*: terre.


ita liberaliter

cipium, (M.) vigiliarum, (P. M. JT.) etc., id est, vel,


Sic vocat,

cm primm
jusque
vigilia;

vigilia slatuilur

(Ang.); vel, initio cu-

qud Deus

hic effuderat

dona

(Ang. sim. Me. T.). Dividebatur noxin

sua et gratiam suam, ut materia ltitiae omnibus suppeteret


vel,
:

quatuor
si

vigilias (Me.).

Parvulorum tuorum,
etc.

ut Deus,

nam

rbus pulchris delectamur, etc. (Calv.);


illic

non

te, illos

qud Deus

testimonium

et

pignus favoris

Vers. 20.

Quem vindemiaveris
cuinam
sic

sallem in vit conservet (G.).


, ,

ad quem
Pi. Calv.

sui deposuerat; et

hoc modo Jrusalem potuit exhiquia poterat invitare ad


;

caussti sic, (Mo.)

sic feceris, (P.

M.

Iarare totum

mundum,

Deum
ir-

sim. JT.)

quem

racemaveris, vel

vindemiaveris.

cunctas gnies (Q. in Calv.)

sed hoc argutum magis

(V. o.) ecquem

unqum

sic tractaveris, (Ca.

sim Strig.)

qum solidum
risionis,

videtur (Calv.); vel, 3 per

modum

ad quid vindemisti? (V.


educationum? (Mo.)

Ti.)

Ergone, etc? An corneparvulos

hoc rpelentes velut ex ore Judorum, de


glo-

dent, vel, comedunt, mnlieres fructum suum,

Jcrosolym lanqum gaudio totius terra olim


rianlium. Confer Ps. 48, 3, et 50, 2.

vel, educalionis? (Calv.) qui edu-

cantur? (P.) infanlilesl (M.) palmars? (JT. Pi.) vel,


(JT. Pi.)

Vers. 16.

Aperuerunt,

vel,

dilatant,

super, vel, contra, (Pi.) te ossuum. Sic P., ut hiantes


fer, Ps. 22, 14 (G.)
tur (Calv.).
Alii
:

qud nutricibus palmis conlrectari soleant vel, qud slatura eorum sitaliquot palmorum. Admiraliv
;

vel, ut plenis

buccis conviciente (V.

diclum

:q. d.

An hoc unqum fandoauditum, etc.(V.)?


infantes palmars, comederint f-

Diducto ore irrident

sim.

Ecquando ftus suos

Ang.). Vide Job. 16, 10 Ang. Fremueru.nt, vel, frenduerunt, (Mo. P. Ti., etc.) dentibus; it M. . etc.

min? (Ga.)Adeb ut devorarem palmi magnitudine, (Ti.). Factum hoc secundm minas legis, Deut. 28,
55
(G.).

Quod signum extremi


P. etc., vel, videmus, fruinmr (JT.).

odii

im

aliquid furiosum, vel

etiam belluinum, dclart (Calv.). Vidimus. It Mo.


scil.,

Vers. 22.

Vocasti, vel, convocas, sive convocsti,

cum

voluptale (Pi.)

vel,

(JT. Pi.) quasi ad diem,


die, (Pi. Ca.)

tanqum diem, (Mo.) quasi


Pi., etc.)

solemnem, solemnitatis, (Mo.

Vers. 17.
(Pi.)

Quem pr^ceperat,
Quem
quorum

vel, denunliaverat,

vel, feslum (Ti.) vel, convenls, qui (JT.)

terrrent, etc.

a diebus antiquis.

minatus erat in lege,


:

Terrores, vel timors meos

(M. Mo. P. etc.).


(V.)
;

Eos

Lev. 26, 55; Deut. 28, 36, 48 (G.)


las suos (V. Calv.),

vel,

per prophe-

quibus mihi
les (Me.).

maxime timebam

hosles lerribi-

alios post alios submisit,


Ita perstringit

per multos annos, im plura secula.

non

aliter

indomitam populi obstinationem, qud

toties

admonili

soient

Ab omni regione hosles in me adiocsli, qum ad festum diem homines convocari (G.), cm mult catervoc Jerosolymam vngeslabam (JT. Pi.)
et evexi, (P.

non

resipiscerent, etc. (Calv.).

rant (Calv.). Quos educavi, vel, alui, vel, palmis obvinxi, (Mo.) palmis

Vers. 18.

Clamavit cor eorum ad Dominum super


Murus
fili Sion,

M.

muros,
sive,

etc.

etc., (M.) vel,


etc.).

mure,
Cla-

Ti.) vel, enutrivi, (V.) auxi, (Mo. Ca.) Hebr., multi-

mure, etc. (Mo. P. Calv. JT. Pi. Ti.,

plicabam;

sic

Ezech. 19, 2

(Pi.).
III.

CAPCT
1.

III.

CHAPITRE

N Aleph. Ego N Aleph. Me


in

vir videns

paupertatem

meam

in

virg indignationis ejus.


'

qui vois ma pauvret 1. Aleph. tant sous la verge de l'indignation du Seigneur.

Je suis

un

homme

2.

minavit et adduxit in tenebras, et

2.

Aleph.

Il

non
3.

lucem.
in

les tnbres, et

m'a conduit, et il m'a amen dans non dans la lumire.

N Aleph. Tantm
suam
tot die.

me

vertit et convertit

ma-

nuin

3. Aleph. Il n'a que tourn et retourn sa main sur moi pendant tout le jour.

SOT
4.

SYNOPSIS CRITICORLM
et

503
fait vieillir

3 Beth. Vetnstam fecit pcllem meam meam comrivit ossa mea.


:

carnem

Bi ta. Il a a bris ns os.


4.

ma

peau

et

ma

chair

il

5.

3 Beth 1 Beth.
3

.'Edificavit in

gyro meo,

et

circumdedit

me

felle et labore.

Bi Beth. Il a bti autour de moi; m'a environn de bel et de peines. C.

G.

In tenebrosis collocavif

me, quasi mor-

comme
7.

Beth. 11 m'a mis dans des lieux tnbreux, ceux qui sont morts pour jamais.
Giiimel.
Il

tuos sempiternos.
7.

a bti

des
il

Giiimel.
:

Circumdilicavit
aggravavit
et

adversm

me

m'empcher de

Sortir;

forts contre moi appesanti mes fers.


lui,

pour

et

non egrediar
8. 3

compedem meam.

Giiimel.

Sed

cuniclmavrbet rogavcro, ex-

8. G&riiL. En vain je crierais vers prierais; il a rejet ma prire.


9.

et je le

clusif

orationem meam.
GaiMEL. Conclusit vias meas lapidibus qnadris,

Giiimel.
;

9. 3

carres
10.

il

Il a ferm mon chemin avec des pierres renvers mes sentiers. Il est mon gard comme un ours comme un lion qui attend dans un

semitasmeas subvertit.
10. 7 Daleth. Ursus insidians factus est mihi
in abscondilis.
:

Daleth.

pi. ejmb.uscadjB,

leo

lieu cache.
11.

Daleth.
il

11. T Daleth. Semitas


git

meas

subvertit, et confre-

bris,

Il a renvers mes sentiers m'a laiss dans la dsolation.

il

m'a
mis

me

posuit nie desolatam

12.
et posuit

Daleth.
e"
l>l,lte

Il

a tendu

son arc,
-

et

il

m'a

12. 1 Daleth. Tetendit

arcum suum,

me

corame
j

s, ' s li!>Llies

quasi signum ad sagiltam.


13.

H. 13. I!. II a lanc dans son canjiiois.


filias

mes

reins les flches de

D He.

Misil in

renibus meis

pharetrae
14. H. Je suis
ple, le sujet

su.
14. ilHE. Factus

devenu le jouet de tout mon peude leurs chansons pendant tout le jour.
m'a rempli d'amertume
:

sum

in

derisum omni populo meo.

I;i.

H.

Il

il

m'a enivr
lais-

canlicum eorum tol


15.

die.

d'absinthe.
inebriavit

H He. Beplevit me amaritudinibus:


Vav. Et
cinere.
fregit

16. Vav.

Il
;

me

absinthio.
1

ser une seule

il

m'a rompu les dents, sans m'en m'a nourri de cendres.

16.

ad

numerum

dents meos,

ci-

17.

bavit

me
1

perdu
est

le

Vav. La paix a t bannie de souvenir de toute joie.

mon me;
et

j'ai

17.
litus

Vav. Et repuisa
Vav. Et

pace anima mea: ob-

18. Vav. J'ai dit: C'est l'ail de moi, rance que j'avais dans le Seigneur.

de l'esp-

sum bonorum.
1

18-

dixi

Periit finis

meus,

et spes

mea

Domino.
19.
t

o du

19. Zan. Seigneur, souvenez-vous de la pauvret je suis, de l'excs de mes maux, de l'absinthe et
fiel

dont je suis abreuv.

Zan. Recordare paupertatis et transgressiol'ellis.

20. Zan. Je repasserai toujours ces choses dans ma mmoire, et mon me s'anantira en elle-mme.

nis mea3, absinlbii et

20. T Zan.

Memori memor

21. Zan.
ero.

et tabescet

in

mon cur,
_

Ce souvenir, que j'entretiendrai dans deviendra le sujet de mon esprance.

me

anima

m.ea.

21. T Zan. H;ec recolens in corde meo, ide spe-

rabo.
22.

22. Heeth. Si nous n'avons point t perdus entirement, c'est l'effet des misricordes du Seigneur ; c'est parce que nous avons trouv en lui un fonds d

bont inpuisable.
Hiieth. Misericordine Domini, quia non su23. Hiieth.
:

Vous

mus consumpli
ejus.

me

faites

quia non defecerunl miseraliones

velles grces

Seigneur,que vous

tous les jours de noutes lidle dans

vos promesses!

23.

24.

n n

Hiieth. Novi diluculo


Iheth. Pars

multa est fides tua.


dixit

24.

Hiieth.
c'est

mea
est

Dominus,

anima

me

Le Seigneur est mon partage, pour cela que je l'attendrai.

dit

mon

mea

proplerea exspeelabo cum.

25. 13 Teth.

Bonus

Dominus speranlibus

in

25. Teth. Le Seigneur est bon rent en lui, l'aine qui le cherche.

ceux qui esp-

cum, anima?
26.
13

quernti illum.

Teth.

Bonum

est prslolari

cum

silentio

26. Teth. Il est bon d'attendre en silence que Dieu nous promet.
27. Teth. Il est bon l'homme de porter du Seigneur ds sa jeunesse.

le salut

salutareDei.
27. 13 Teth.

le

joug

Bonum
sii.

est viro,

cm

portaverit ju-

gum ab
28.
vit
\

adolescenti

28. Ion.
:

Il

s'assira

solitaire, cl
lui.

il

se taira, parce

Iod. Sedebit solitarius et tacebit


se.

quia leva-

qu'il a
21).

mis ce joug sur


Iod.
Il

super
i

mettra sa bouche dans


ainsi

la

poussire,

29.
spes.

Iod.

Ponet

in

pulvere os suum,

si

forte sil

pour concevoir
50. Iod.
il

quelque esprance.

se.

Il tendra la joue celui qui le frappera, rassasiera d'opprobres.

30.

'

Iod.

Dabit

percutienti

se

maxillam

satu-

51

Caph. Car
S'il

le

Seigneur ne rejette pas pour toua r jets,


il

rabitur opprohriis.

jours.

52. Caph.

nous

31. 3 Caph. Quia non repellet in simpiternum Do-

aura aussi compas-

sion, selon la multitude de ses misricordes.

minus.

32

Caph

(V| ii:i

si

Sipc.it,

et miserebilur

secuni

dum

muitituiiiucm n.iscrtcordiaruui suarum.

pas de bon cur qu'il a des hommes. 5i. L.mi n. l'our fouler aux pieds tous les babitanis de la terre, qui sont maintenant captifs,
35. C.vet
ci

Car ce

n'est

humilie

rc ete les enfants

S09
33. 3 Caph.

IN

LAMENTATIONES JEREMLE. CAP.


corde suo,
55. Lamed.
un
suis ora-

III.

510

Non enim

humiliavit ex

et abjecit filios hoiuinum.

homme

Il ne refuse pas la justice qui est due aux yeux du Trs-Haut.

54. b Lamed.

Ut contereret sub pedibus Ut declinaretjudicium

56. Lamed. Le Seigneur ne sait ce que c'est que de perdre un homme, en le condamnant contre l'quit.

nes vinrtos

terrae.

55. b Lamed.

viri in

eon-

57.

Mem. Qui
le

est celui qui a dit


l'et

qu'une chose se

fit,

spcetu vulls Altissimi:


36. b Lamed. suo,

sans que
in

Seigneur

Ut perverteret hominem

judicio

Dominus

ignoravit.

O Mem. Quis est iste, qui dixit ut fieret, Domino non jubente? 38. D Mem. Ex ore Altissimi non egredientur nec
37.

Mem. Est ce sorde la bouche du Trs-Haut ? 59. Mem. Pourquoi l'homme murmure-t-il pendant sa vie, l'homme qui souflre pour ses pchs
38.
tent pas
'

commande? que les maux et les biens ne

40. Noun.

Examinons avec

soin nos voies; cher-

chons

et

retournons au Seigneur.

mala nec bona ?


39.

Mem. Quid murmuravit homo vivens,


?

vir

41. Noun. Elevons au ciel nos mains vers le Seigneur. 42. Noun.

curs avec

nos

pro peccatis suis

Nous avons

agi injustement,

40. 2 Nun. Scrutemur vias nostras, et


et

quramus

sommes

attir votre colre,

nous nous Seigneur; c'est pourquoi

rcvertamur ad Dominum.
41.
3

vous tes devenu inexorable.

Nun. Lcvemus corda nostra


in

cum manibus ad
ad iracundiam

Dominum

43. Samehh. Vous vous tes cach dans votre fureur, et vous nous avez frapps, vous nous avez tus

clos.

sans pargner.
44. Samehh.
lu inexorabilis es.

42. 3 Nun. Nos inique egimus, et

provocavimus idcirc
:

de vous,
ples,

afin

Vous avez mis une nue au-devant que notre prire ne passe point.
Vous m'avez mis au milieu des peuplante que vous avez arrache et
ont ouvert
la

45.

D Samehh.
occidisti,

Operuisti in furore, et percussisli

45. Samehh.
rejele.

nos

nec pepercisti.
tibi,

comme une

44.
oratio.

D Samehu. Opposuisti nubem

ne Iranseai

45.
suisti

D Samehh. Eradicationem

46. P. Tous nos ennemis contre nous.


et

bouche
filet

abjectionem po47. P. La prophtie est devenue notre notre ruine.


et

me

in

medio populorum.

46.

S Pe. Aperuerunt super nos os suum om9 Pe. Formido S Pe.


et laqueus facla est nobis vali-

48. P.
ple.

Mon

il a rpandu des ruisseaux de larle

vies inimici.

mes, en voyant

brisement de

la fille

de

mon

peu-

47.

cinatio et contritio.

48.

Divisiones
filioe

aquarum deduxit oculus meus


afflictus est,

49. Ain. Mon il s'est afflig, et ne s'est point parce qu'il n'y avait point de relche,

tu,

in contritione

populi mei.

49.

V y y

Ain. Oculus

meus
:

nec

tacuil,

50. Ain. Jusqu' ce que le Seigneur jett les yeux sur nous, et nous regardt du cieL
51. Ain.

e qud non essel requics


50.
Ain.

Mon

il a

ravi

mon me

cause du

Donec respiceret

et videret

Dominus

malheur de toutes
52.

les filles

de Jrusalem.

de clis.
51. Ain. Oculus

meam
52.

in cuiictis filiabus urbis

meus deprdatus mec,

est

animam
avem

pris

comme un

Tsad. Ceux qui me hassent sans sujet m'ont oiseau qu'on prend la chasse.

S Tsade. Yenatione ceperunt me


mei
gratis.

ils

quasi

55. Tsad. Mon me est tombe dans la fosse, et ont mis sur moi une pierre.
54. Tsad.

inimici

Un

53.

y Tsade. Lapsa

est in

lacum

vita

mea,
super

et po-

ma

tte, et j'ai dit

dluge d'eaux s'est rpandu Je suis perdu.


:

sur

suerunt lapidem super me.


54.

y Tsade. Inundaverunt aquae


:

caput

55. Kopn. J'ai invoqu votre nom, Seigneur, du plus profond de l'abme.

meum
55.

dixi

Perii.

p Koph.

Invocavi uoraen

tuum, Domine, de

56. Korn. Vous avez entendu ma voix. Ne dtour nez point votre oreille de mes gmissements et de

mes
vous

cris.

lacu novissimo.

p Koph. Voccm meam audsli ne rem tuam singultu meo et clamoribus.


56.
:

avertas au-

57. Koph.
ai

Vous vous tes approch au jour o je invoqu; vous avez dit: Ne craignez point.

57.
vi te
:

p Koph Appropinqusli dixisti Ne timeas.


:

in die

quando invoca-

58. Resch.

de de

la

cause de
vie.

O Seigneur, vous avez pris la dfense mon me, vous qui tes le rdempteur

ma

58. 1 Resch. Judicsti,

Domine, causam animoc

mre, redemptor

vitce

me.

contre moi

59. Resch. Vous avez vu, Seigneur, leur iniquit ; faites-moi vous-mme justice. 60. Resch.

59. 1 Resch. Vidisti, Domine, iniquitatem illorum

adversm
60.
"1

me

Vous avez vu toute


qu'ils ont

judica judicium

meum.
furorem,
universas

leur fureur,

tous

les

mauvais desseins

contre moi.

Resch. Vidisti

omnem

cogitationes

eorum adversm me.


eorum adversm me
insurgenlium

61.

61. Schin. Vous avez entendu, Seigneur, les injures qu'ils me disent, et tout ce qu'ils pensent contre

Schin. Audsti opprobrium eorum, Domine,


:

moi;
62. Schin. Les paroies

omnes
0?.

cogitationes

Schin. Labia

mihi,

et

me-

cl ce qu'ils

ne ceux qui m'insultent, mditent contre moi pendant tout le jour.

511
ditalioncs

SYNOPSIS CRITICORUM

63.

eorum adversm me tot die. Scuin. Sessionem eorum et resurrectionem


:

eorum vide
64.

ego sum psalmus eorum.

ra

n manuum suarum. 65. n Tav. Dabis eis scutum cordis laborem tuum. SG. n Tav. Persequeris in furore, et conteres eos

Tav. Reddeseis vicem, Domine, juxta op-

63. Schin. Consiu ,rez-les, soit qu'ils se reposent, et vous trouverez que je suis de; venu le sujet de leurs chansons. 64. Tav. Seigneur, vous leur rendrez ce qu'ils msoit qu'ils agissent

ritent, selon les

65. Tav.

uvres de leurs mains. Vous leur mettiez comme un bouclier


travail

sur

sub elis, Domine.

dont vous les accablerez. poursuivrez dans votre fureur, et vous les exterminerez de dessous le ciel, Seigneur.
66. Tav.

le

cur, parle

Vous

les

COMMENTARIUM
Vers.
dit,

1.

Eco

vir videns, etc.,


experitur,

vidit, vel,

qui

vi-

me, (P. Ti. Ca., etc.) id est, quasi sepe objecta viam

(P.

M. P.

etc.) qui

(JT.

sim. Ti. Ar.)

mihi mterclusit (V.). Aggrava vit,


(Ca.)

vel,

gravem

fecit,

afflictionem invirg, vel, ptr virgam, (P. sim. Ti.) in-

compedem meum
pedicas

:ita P. Vincula

mea, (M.) pedi-

dujnationis ejus (Mo., etc.). Loquitur hic propheta vel,

cas meas. (Ti.) vel,


(Pi.)

s meum, vel chalybem meum,


chalybeas,
(Pi.)

de seipso (Q.

in

San.
:

Ile. in

V.), in carecrern con-

reas, vel, numeltas

jecto (He. in V. G.)

vel, 2

de populo Judaico (V.


viri
:

meas (V.).
Vers. 8.
(P. sim.

Calov. Glas.), qui hic in specie unius

narrt per-

Exclcsit,

etc.,

obslruxit, vel, occlusit,

pessiones suas (Glas. rhet. 1, 9, 204.)


se, et
lis

vel, 3 et

de

M. Calv. V.)

obturt, (Pi.) Orationem

meam,

de populo (San. Ang.

sic M.).

Cum

publicis
:

ma-

(Mo.) ne scilicet perveniret anle illum (V.). Vel, oralioni

simul et sua dplort Jeremias (G.)

inlerdm

me, (JT.

Pi. sim. P. Ti. Calv.) sub. aures, (P.


7,
iis

etiam typic ad Christum excitatur, cujus lypus erat

Ti. Angl. etc.)

videPs. 58,5; Act.

57 (Ang.);
qui

vel,

Jeremias (San.). Non agit hic Jeremias privatam cau-

sub. januam, (Calv.) Metaphora ab

januam

in-

sam, sed de clade

totius populi,

quem suo exemplo

gressuris occludunt (Q. in Ang.).

borlatur ad luctum et pnitentiam (Calv.).

Vers.

9.

Conclusit

vias

Vers. 3.

Et,

meas lapidibus,
vel,

etc.

etc., vertit, vel couvertes,

manum
me,
infligat

Lapide cso, (JT. Pi.


(Calv. sim. Ca. V.).

sic P.

Mo., etc.)

quadrato

nam (Mo.

P. Calv.
etc.)

etc.)

sub. tn, vel contra

Ne perrumpere
;

possim. Lapides

(Calv. P. Ang.

ut novas plagas mihi


etc.,

quadrati inter se arct cohrent

et

nullam fractu-

(Ang.). Mutavit

manum,

id

est,

percussit

me

ram admittunt.

Respicit biennalem obsidionem (Calv.).


(Ti. Ca. V.) con-

manu

su qu
4.

Vers.
id est,

Vetustam
,

me

protegere solebal

(Pi.).

Semitas meas subvertit, depravavit,


turbavit, (i.) obliquavit, (Sy.)

fecit, etc. Sic Mo. P. etc.,

intervertit, (M.)

mutavit

senium

hoc est, rugas et maciem, induxit

consuetudinc (V.)

pervertit,

(Mo. P. Calv.) id est,

carni meae (Pi.).

maledicit et se opponil omnibus consiliis et conatibus


etc., dificavit super

Vers. 5.

J^dificavit,
(Pi.).

me,

noslris, ut in irritum cdant (Calv.).

Fecit ut omnia
et

(Mo.) vel, contra me, (Calv. Slrig. sic P. M. etc.) vel,


circa
v.

mal mihi succdrent (Me.). Oinnem spem

mo-

me,

Cndique

me
:

inclusit.

Vide

infra

dum

evadendi mihi prseripuil (T.).

9 (G.). Castra ctaggeres circa


elabi (Calv.). Alii

me

posuit (Ang.), ne

Vers. 10.

Ursus

insidians.

Ursus est animal veret

qu possim
et

Obslruxit mihi, (Ca.)

sutum

et insidiosum, (testibus

Oppiano

Adamanlio

circumdedit, vel, cinxit, (Pi.) circumvallavit, (Sy. Ti.

et Martial, epigram. 6,

64, Plin. 8, 56.) qudque in

sic Ca.) sub.

me,

(Ti. Pi.

Ang.)

[elle, vel,
et labore,

toxico, (V.)

speciem circuralum, ad ingenium suum subinde redit, et

chuta, (JT. Pi.) veneno, (Calv.)

(Sy. M. P.)

incautos homines necat (RA. 1, 5,

9, 812.).

vel, miseri, (Strig.) vel, lassitudine, (Ti.

sim. Ca. V.
!

Vers. 11.

Subvertit. Adcmit
omnia

mihi ambulandi

Mo.) Quae cum

felle,

non ben conjungitur. Vide num


ut fel

libertatem (G.). Pervertit, (P. M. Calv.) et


rtro egit, ut

me

quasi

legendum
tur,

sit velaanali,

cum
:

absintliio

conjunga-

infeliciter cederei/t (Calv.).

Di-

du

rcs amarissima, ut Deut. 29, 18, etc. (Ca.).


lauli (V.). Alii

verlere fecit, (Mo.) flexit, (Ca.) vagas, vel,

obliquas,

Vel, moleslia,

Et circumdedit caput
(.) et

(Sy.)
lit,

reddidit, (Ti.

V.

sic JT.)

dissipavit,

(V.) ever-

meum,
vilalem,
(V.).
cosis

(.

Q.

in V.) et laborare fecit,

suspendit
ci-

(Pi.)

ipsum,

thalali suspendit,

Chald.

El circumdedit

Vers. 13.

Filias,

vel, filios, (Mo.)

pharelr

suct.

et

eradicavil capila, id est,

duces populorum

Sic M. etc., vel, sagittas suas. (P. Pi. Sy. etc.)

Et

vallavit caput

meum,

et fuligavit

mein

tenebri-

Vers

14.

In derisum omni,
6.)

etc., vel toti, populo

locis (Ar.).

Qu

postrema verba hc trahit ex

meo, (P. Calv. M. Ti. Mo.

idest, perfidis populo

vers. seq.

meo

(lie. in

Ang.)

vel,

populo qui olim meus erat,

Vers.

6.

In tenebrosis,

nempe,

locis,

(Mo. P.)

vel mihi subditus, ut

Moab,

Ammon,

etc. (Ang.).

Sed

vel, in tenebris, (M. Ca.) id est, in carcere (Mar.); vel, in scpulcro,

absurdum

videtur, Judicos fuisse derisos suo po:

ex

collt,

verborum seqq.
Ita
.

Conl'er Esech.

pulo (Calv.). Resp.

Ergo propheta hoc loco de

suis,

37, 13, (Pi.) coixocavit me.

sicAr. M. V. vel,

manere

fecit

me, (P. Mo. simil. Calv.) quasi mortuos


seculi,

non de populi malis conqueritur (Q. in Calv.). 2' Non significat quid factum sit; sed tanlm conqueritur
statum suum fuisse
aspicerent
ita
,

sempiternos; (sim. Ti. Ca.)

(Mo.

o. Calv.) in

ita

teculum, (P.) seculo, (M.) jam olim (Pi. sicJT.). Qui

haberent

probrosum, ut, dm alii alios materiam subsannationis ; si


conditio (Calv.). 3 Alii italoto

putredine consumpti sunt (Calv.).

passa fuisse!
aliter

eorum
;

Vers.

7.

CmcuM.EDiriCAViT,

etc.

Circumsepivit

que

reddunt

Cum

populo meo, (JT.) 7


513
cum, ut Esd.,
mi, legendum
c. 1
,

IN

LAMENTAT10NES JEREMLE. CAP.


(P.

III.

514
(Pi.) vel,
sit

5 (Ang.). Omnibus populis ;pro amsicut 2,

JT.) vel, exsilii mei

rebellionis

me

ammim(Vi. Ang.),

Sam. 22, 44
loei

(Mo. Ti.).
rebellio,

Non placet cm
:

potis

Deo obliviscenda

collt, cuni Psal. 18,

44 (Ang.), utscntentia hujus

ut misereatur. Vel, acerbitatis videtur,


dalctli

me

merudi
est

evincit (Pi.), et pronomem plurale sequens,

quod videtur
canti-

legendum
lapsus,

penultima

qui facilis

respicere vel requirere

uomen prccdens plurale,

indiscret pen litterarum similitudine. Est


(Ca.).

cumeorum
apud omnes
mei
,

scil.,

populorum (Buxt. vind.

2, 15, 967),

enim gemina sententia cleganter coniposila


sententia pendet

Hc

gnies, (Sy.)

omnibus dissipatoribus populi

prcdente. Exprimit quomod

(Ch.) omni populo: iod in

ammi

hic

non

est pro-

succubucrit tentationi, qud mala sua


ret (Calv.).

nimim

agita-

nomen, sed paragogicum, ut socp (San.).


Vers. 15.

Inebriavit me absinthio;
:

ilaP.

M.

etc.

Vers. 20.
(P.)
vel,

Memoria,
,

etc., recordando, sub.


,

enim,

Felle, vel venerio

non, absinthio
;

nam
:

hoec est herba

recordalur

vel

recordabitur

(Mo. M. Calv. P.)


et

salubris, lict

amara, aconito

quo, ut hic inebriare,


ut loco allero ad
altero ad

dm

intim recordabatur, (Pi.)

incurvatur, vel

ita Jer. 9, 15, ciban, dicitur Deus

incurvabitur, vel, incurvabalur , (Pi.) vel, liumiliabitur,

herba; slirpisve folium, quod esui

sit,

succum,

(Calv.) super, vel, in, (P. Pi. etc.) me,


Ti.)

etc.

(Mo. M.

qui potui destinatur, respectus habebatur (Ga. adv.


c. 5, p. 50.).

Quotiescumque animus meus

illius

temporis re-

Vers. 16.

Fregit ad
est
:

miniscitur,

tolus contabescit (G.). (JT.

versum

sic

numerum,

id est,

ad

unum

reddunt

Plane, inquam, recordando meditatur apud


repeto, et

omnes, ordine
Quia
in

etsigillatim (Me. sim. T.), dents meos.


?6).e
<p-r,ipu,

me animamea.) Memori
vel dejicit se, q. d.

animo meo meditor,

Graco
<f>i?ov

etc., pulavit hic injtijpev

(Ca.) fut. hic pro prres. Rccordatur, algue incurvatur,


:

terpres

esse calculum. At Grc. per

intel-

Recenti memori recolit (V.).


etc., vel,

lexre lapillum (G.). Et confregit, vel comminuit, vel,


labefactavil,
cit,

Vers. 21.

Hoc,

sed hoc, (JT.) tamen

(Ti.) confringere fecit,

(Mo.) confringi
6.

fe-

hoc, (Ang.) reduco, vel revoco, vel revocabo, vel,

dm

(G.)lapillis,

etc. (P.

M. sim. Mo. Ca.

etc.) id
:

reduco, (Ti.) ad cor menm,idcircb, vditerm, (Ti.)vel,


et ob id, (M.) spero vel sperabo, (P.

est,

pane lapidoso, ut loquitur Seneca (G. sim. Me.)


lapidis (Pi.)
:

JT. Ca. Calv. etc.)

pane infecto micis


ciis
,

panibus subcinerilapilli

Sed quid vult per hoc? Resp. Vel ipsam desperalio-

quibus ut plurimm calculi scu

admixli

nem, qua; spem


sua; conscius,

gignit, ubi scilicet

homo,

infirmitatis

sunt (T.). Immiscuerunt calculos panibus meis, quo-

et propensionis

ad desperalionem, ad
lia ipsa infirmitas
elicit

rum

esu

altriti

sunt dents mei (M. ex RS. sim. V.).

Deum se et vota
est

sua convertit.
et

causa

Vers. 17.
(V.) discessit
,

Et,

etc., elongavit se, vel, subduxit se,

ben sperandi,

Deus lucem

ex lenebris

(M.) depulit, (Ti.) delurbavit Doininus

(Calv.). Vel, 2

statum pras. liberationem

meam
id

ex

(V.)

vel, repulisti,
et

Jeliova

(Pi.). Alii

Adeb

rejicis,

lacu lutoso, simul mihi

ob oculos ponens,

argu-

(JT.)

remota

fuit (Calv.),

pace, id est, prislin

felicitate; quite

et

gaudio (T.); vel, tranquillitate


(V.); anima

mentum habebo quo in posterum quoque Deo confidam (G.). Vel, 3 quod mei recordaberis (Mac). Vel,
4

status mentis
d.
:

me

mea (Mo. P.
est (Ang.).

etc.), q.

quod sequilur
Vers. 22.
(M.) vel,

v.

25

(Belg. sim.

M. ex Ch.}.
ex misericor-

Nihil

mihi

bonum residuum

Scrib

Misricorde,
summ

etc., vel,
)

posuerunt napheschi ; sed fuerat naphescheka, ad

Deum

diis,

benignitatis, (JT.

nempe, quoa
vox plur.
in-

verso sermone, cujus cogitationes long su prosperitate abfuisse queritur

summa

misericordia, (Angl. sim. Pi.^ ut

Jeremias (G.). Sed mira hxc

nuit, Ps. 89,

2(Ang.). Domini, sub. sunt, (P.)

vel, est,

Grotii aeSsia in corrigendis, sine ullo indicio, fonti-

(M. JT. sic Pi.


quia, vel,

Angl.) quod non sumus consumpti

bus.

Non de Deo

agi docent verba sequcntia, oblilus


vel,

quod, (JT.) non defecerunt, vel, finiuntur,

bonorum (Calov.). Oblitus sum bonorum,


(Mo. P. etc.)
lis

boni,

(JT.) tniserationes ejus, (Mo. P. M. JT. Angl.) Alii to


'S transponunt, et "CT! accipiunt pro
litter

id est, felicitatum (V.). Oblivio

bcrea-

'QQn, 3

loco

est,

et

boni privalionem dnott (Ca.). Ca. hoc


:

geminanda; (Q. in V.), 12DT\, per epenlbesin


,

cum

prseced. sic reddit

lia ut pace deslitutus

bonum

litter 3

pro

1QH

est

forma Chaldaica

et hic ita
:

ncsciam.

Vers. 18.

Periit
(i.

sumpsit Chald. interpres, qui locum


finis, etc., robur, vel, duratio,

sic reddit

Beni-

gnilales

Domini quia non defecerunt, quia non cessrunt

'

(Mo.) Victoria,

(M. Ti. JT.


riit

etc.) vel,

slalio

lia

mea in soient hommes


:

meum, et spes mea Domino quam inJova habebam, (Ca.) Peforlitudine qu erat mihi (Ile. in V.).
Ar.)

misericordi ejus. Etiam,


deseruit

ti eux Xml pi, quia non


quia,

me
et

(G.). Quod,

vel,

(G.) misericordia?
vel,

Domini non
sunt (G.)
<

deficiunt, vel defecerunt,

comumpl
(Ti.)

conturbati varia cogitare ac di-

quod

tniserationes ejus
videticet

non cessant,

cere

jam desperant, jam ad spem erigunlur. Gra24


(V.).

Jov clementiam
Vers. 23.
vel,

non esse consumptam, non


nov, vel, qud nov, (Ti.)
(Pi.) vel,

dum

hic slruit sequenti consolationi, vers.

defecisse miscricordiam (Ca.).

Gravissima hc erat tenlatio; propheta fer desperatione obruitur, persuasus se

Novi,
(M

etc.,

Deo esse dereli-

qu

recens, (Ca.)

im nov,

nempe,
sim.

clum

(Calv.).

\ers. 19.

Recordare paupertatis,
M
etc.) vel,

quod renovat, (Angl.) sub.


etc.,

sunt, (P. Ti.) vel, est, (Ca.)


ejus, (P.

recor-

vel, exhibentur,

sub misericordi
(. et

dando, vel, recordare, (Mo. M.) recordari, (Calv.) vel,

V. M. G. Pi.) matulias,
(P. sim. JT. Pi.)
'

Mo.)

vel,

quolibet

man,

dm

rccordor, (P. sic Pi.) afjlictionis

me, etrumnm

mane

diluculo, (M.) vel, quolidi

mat, (Calv.

plancts, vel plorats mei,

/Ti. Ca. sim. Y.).

Quotidi ali alias scquuntur (G.).

515
Vers. 24.

SYNOPSIS CRITICORUM

516
,

Pars,

vel, Portio, (JT. Pi. etc.)

Dominus,
tio (Pi.).

etc., id est, ita

charus mihi ut hseredi

mea | advcrsis succumbimus. Forsan pro alaio, legendum oto, jugum ejus, nempe vel Dei vel hominis porita sen:

Unicum hoc

est patienlise

fundamcntum
Ang.

et

sus optim quadrarct, et rationem redderet, cur fidles

spei, ut contenti

simus unoDeo etejus favore (Calv.).


est,

quiescerent
)

etc.

quia portrunt

jugum

etc.

Vers. 26

Bonum, sub.
ita

(P.

etc.) et, vel,


:

(Calv

quod, (Ahgl.)
vel,

copulativa sumilur Ps. 144, 3 (Ang.)

Vers. 29.

Pones

etc., dabit,
indil,

vel,
si

ponet, (P.

quod

et,

(P.) exspectabil, vel, exspectet, (Mo. P.


et silebit, vel, silens,

M., etc.) ponit, (V.) qui

(JT.)

indat, (Pi.) ut

Angl.) sub. hnmo, (P. Angl.)


P. Angl.) sub.
bit,

(Mo.

ponat, (Angl.) in pulvere os suum, (Mo., etc.,) id est,

(P. Angl.) ad salutemxel, in salute,

submiss de se sentit et loquitur, quasi terram deoscularelur (V.)


est,
:

(Mo. P.) Jelwv. Abrupta locutio, sed sententia non

ut contra

Ponere

in

clum

os

suum

estambigua. Resolvi debent verba

fut.

temp.

in

mo-

superbe et arroganter de se senlire et loqui, et


,

dum snbjunctivum
hoc
est

q. d.

Bonnm

erit,

ubi quisque
silenlio fit,

speraverit in sainte Jehovae, et ut id


patienter

cum

ferendo omnes rumnas, donec


est,

Deo insullare (T.). Qui os suum occludit ne Deo obmurmurel (Calv.) humilit se usque ad terram (Me. T. Ang.) supplex coram Deo jacet, terram
quasi
; ;

Dens succurrerit (Calv.). Bonum

sub. taies, (V.)

aiiingcns
(Calv.).
14,

more suppiieum, 2 Sam.


forte,
vel,

12, 16; et 14,


1

22

sperare, et in silenlio exspeclare salutem, etc. (Ti. V.)

Deum

adort in terram pronus; sic

Cor.,

Bonum

est patienter exspeclare


et

Jov defensionem,

(Ca.)
;

25

(G.). Si

an

forte, (Ti.) dicens, vel

exspeclare

silere,

pro,

exspeclare

cum

silentio

ut

dieendo, forte, (JT. Pi.) non significat dubitare fidles,

Isa. cap. 47, 5. Sede, sile, id est,

sede

cum

silentio,

sed lantm difficultatem rei exprimit (Calv.),

est,

(Ang.).
(JT.)

Bene

est

et

speranti et acquiescenti in, etc.


et

vel su, vel sese offerat, (Ti.) spes, sive exspectatio, (P.

Ben agitur cum eo qui

exspectat et

silel

ob saest,

M. JT.

etc. )

Si

forte

hc sui dejeclione humilique

lutem, etc. (Pi.) bonus, sub. homo, (M.) vel,

vir

>rece spei sune ac voti

compos

fit (T.).

Ta

si

non est
:

(Q. in V.) exspectat, vel, qui exspectat, sive sperat, (Q.


in V.) et silei ad, etc. (M.

hic dubitanlis

sed, more Hebneorum, affirmanlis

Q. in V.) Silenlium hic, pro


et afili-

nam

ex humilitate et patienti concipitur spes, qua

patienlia (G.).

Silere in S. S. est, quicscere,

non confundil (Me.).


Vers. 30.
si

ctiones nostras placide etsedato

animo

ferre, arbitrio

Dabit, vel prbeat, (Ca.) prbet, (JT.)


Mo. P.,
,

Dei nosmet subjicere, et in

Deum recumbere
M.
Ti.)

(Calv.).

Vers. 27.

Cum

prbeat, (Pi.) ut prbeat, (Angl.) percutienti se maIta

(vel,
;

si,

portaverit ju-

xillam.

etc.

Alterum

patientiae fructura

gum, vel, 1 doctrinse


vel
,

ut docilis et obediens sit, etc.,


;

commmort
Deo
afllieti

qud tranquille

ferat

non modo

affii-

2 casligationis Dei

ut

eam

placide feramus

ctioncs Deo, cd et injurias ab hominibus. Multi

(Calv. sim. Aug.). Ita duplex sensus est, et uterque

moderat se grant
:

sed

si

occurrat hostis,

probabilis

pireni

tamen

pr.rfero (Calv.). Juguni,


;

prosiliunt in bas voces

Non

est

mihi mine negotium

vel, legis et mandaterai!) Dei (Me.)

vel adversitalum

cum Deo,

sed

cum homme

scelerato, etc. (Calv.).


etc., vel, deseret,

quia his dornalur fervor juvenilis

arcentur illecebr

Vers 51.
(Ti. P. sim.

Quia non repellet,


M. Ca.,
,

peccatorunt, roboratur animas,

etc. (T.).

Ab adoleti,

etc.) q. d.
,

Hoc autem

faciet ju-

scentia. Senes enim et tardi sunt, etpnvfra'

prdo-

slus ptins

et

considerans

qud Deus non

abji-

judiciis imbuti, intraeiabiles, qui vix sustinent se


ceri, et

ciet, etc. (Me.),

persuasus felieem rei forecxftum, etc.

m ordirieui

Virs. 28.
(Ti.)

Sedkdit,

cogi (Calv.).
etc., manebit, (Mo. P.) sedet,
si

Sine spe nulla est poenitentia (Calv.).

Vers. 32.
si,

Quia,
Pi) vel,

vel

nam, vel

quin, (V.) sed, (Pi.)

mancat, (Ca.) qui iedns, (JT.)

sedeat, (Pi.) ul

vel,

cm, (JT.

Pi.) vel, etsi, (Strig.) dolore affecerit,


etc.)

sedeat, (Angl.) solitarius, vel solus, vel seorsim et silebit,

(P. Calv. sim.

Mo. M.,

Et, vel eliam, (Calv. JT.)

(Mo. P. Calv. M.) vel,

lacet, (Ti.) tacitvs

(Ca.)

rursm, (M.

tamen iterm, (Strig. ) miserebiet affligit, et

acquiescil, (JT) et silcat, (Pi. Aiigl.)

Hic monslral fru-

tur, (P. Mo. Calv., etc.) Sed idem


fetr, (Ca.)

mise-

ctum

doiilitatis et bedientse, et

vim atque naturam

Tempora mutantur

(Mar.).

Pn

piorum
ullos,
etc.)

verae patient)'.. Ethnici


trsinj

magnanimi erant,sed theaseorsim tranquillus


etc., vel,

sunt temporales (Calv.).

spectabant et laudem ab hominibus, etc. Pins


etsi

Vers. 33.

Non,

etc., affligit, vel afflixil

auiem,
cl

neiuo adsit

teslis,

est,

nedm

pios (Ang.), ex corde sno, (Calv. P.

Mo,

se

De

subjifil (Calv.)
,

Quia,
vel

qubd, (V.)
sit

id est, libenter, quasi delecletur

hominum
velit,

miseriis

cum, (P. Angl.) portavil


tare, (Q. in V.)

lulit,

vel solilus

por-

(Calv. Me.);

non qud bonis mal

sed ut eos aut

super

se,

(Mo. P. Calv. sic M. Pi., etc.)

exploret, aut in
sequentia (G.).

exemplum
affligit (L.)

patientiae proponal,

Yide

vel,

proji'cil

super ipsum, (Ti.) sub. Dominus, (V.) et


et,

Non

ex auimi soi sententia (T.), ait ex


:

sub. jufjum, (P. V. Pi., etc.) vel, imponilur

(Angl.)

direct electine

non ex mero aut proprio


Quantvis au-

Verbum indelinit position passive reddilur (Ang.). Qubd imposueril ei Deus. (JT.) Sensus loci Jugo se
:

motu (Ang.); sed peccatis quodammodo coactus (Me.


sim. Calv. Ang.), et in

bonum nostrum.
sit,

accommodt non
:

jactat

jugum,

o uyo/tajfe,

non obtu-

tem hoc

in

gnre veruni

indubi laine propheta

clalur jugo (G.).

Non

signifient

desperantem aniinum,

hic de fidelibus solis agit. etc. (Calv.)

sed

projicientem se in judiclum et voluntatem Dei,


(V.). Dicit

Vers. 54.

Ut,

etc.,

aa conterendum,

vel, conte-

paratum semper ad majora ferenda


spcimen veroe
tolcrantise,
si

hoc esse

rere, (Ti. JT., etc.) ut coterai, (P.


teril
;

M.) cm quis con-

ferimus, etc., nec rbus

Hebr.,

cm quis comparatus

est ad conterenaum,

517
(Pi.) sub pedibus suts,

IN

LAMENTAT10NES JEREMLE. CAP.


(

III.

m
cm
quidquam Mue Dei voetc

etc. (Mo. Calv., etc.) Hic versus vel, 1 pra'cedenlibus(Q.


:

quid injussu Domini? (Ca. sim. JT. Strig.) Ihcc


ila sint,

et

duo sequentes pendent,

quis audeal dieereueri

in Calv. sim. San.); q. d.

Non prorss

abjieit

Deus

luntale et providenti (Me. sim. Ang., etc.)? Quis tain

homines.ut

illos

conlerat, quia non punit ex cor-

vecors est qui siedicat (T.)?

de, etc. (San.). Refert lus versibus

queenam

illa

sunt

Vers. 58.

Ex ore Altissimi non,


l'i.)

Non,

vel,

qu;e Deus neque ex corde facit

neque procuraverit

ano,(JT.
vel,

Pi.) egredietur m/uwi,(lleb.)


et

ma/a(Angl.)
(Calv. sic

2 fine versus 5G, (Q. in Ang.). Vel,

Dominas

igno-

quod<iue matum, (JT.

bonum?

ravil (San. Me.); quod repelendum est in singulis versiculis hoc modo scil. Deus ignoravit ut conlere,
:

JT. Pi., etc.)

Matum
et

intellige,

non culpa:, sed pnae


:

(E.) Vel, potest ita resolvi oratio


egrediatur

Quasi vero non

rel, etc. (Me.)

Locus dupliciler accipi potest; vel,

bonum

malum

ex ore Dei ipsius (Calv.).

1 ut ralionem reddat, explieetque inagis naturaleni

Pendet

lia;c

senlentia ex superiori (Me. sim. G.), et

Dei benignitatem

q.

d.

Long abest

Dco
,

ut id ut

aliquid repetenduin (Me.), quis dixerit, vel dicere au-

meditelur aut velit quod

hommes

soient

nempe

deat, ex ore Altissimi non procedere et mala

et

bona?

conculcent, etc., judicium pervcrlant, etc.; vel, 2 ut

(G. Me.) id est, et prospra et adversa (G.).


id

Summo

occurrat lacita; objectioni adverss benignitatem Dei,

peccatoribus solatio est, nibil ipsis obvenire nisi ex


(T.).

quod Judaos contereret


id ignorarc, id est,

etc.

Iluic

respondet Deurn

nutu Dei

Confirmt suam sententiam, nempe,

non probare. Sed prius praefero

detestabiles esse eos qui

Deum

curare res humanas

(San.). Exislimo hic ieferri inipias Juda;orum illorum

ngant, etc. (Calv.).

voces, qui Deumquerebanturimmisericordein esse, et


se

Vers. 59.

Quid,

etc., cur, vel quid, sub.

inquam,

Deo

negligi, et

Deo conniventi Geri quod iinprobi

(P.) vel, sub. igitur,


vel, mentitur,

(Ti.) afflictat, vel afjlictabit, se,

ipsos contererent, etc. Loquitur ergo per

motlum con-

(M.) dolet, (P. sim. V.) quiritatur, siv


sic .

cessionis, etc. (Calv.). Porr, contereresub pedibus est,

murmurt, (Ar. Ang.


ut

JT. G.) tdio se confit.


vivens, (Mo. Ti., etc.) q.

graviter affligere et fundils perdere. Per vinctos hic


intellige Judaeos (T.).

Num.

11, 1 (Calv.)

homo

d., cui

Deus adhuc pnitentise teinpus indulget (Cavel, et vir,

Vers. 35.
clinet,
6.)

Ut,

etc.,

ad pervertendum,

vel, ut de-

lov.), w'r,

(M.) super peccato suo? (Mo. P.

(M.

sic Calv.) ut declinare fnciat, (P.

sim. Mo.

Calv.

sic .

Ar. Pi., etc.) vel, in peccatis suis? (M.

deterquere, (JT.) invertere. (Ca.)

cm

quis deturqurt,

Calv.) hoc est, peccatis adhuc insistens (Q. in Ang.).


Vel, cmfortiler
insistit

(Pi.) judicium, \e\jns,

viricoram conspeclu, sive facie.


1

peccato suo? (Ti.) vel, propter


q. d.
:

Altissimi, vel Excelsi, (Calv. M., etc.) id est, vel, dicis terreni, cui tilulus

"

ju-

pnas peccalorum suorum? (JT. sim. G. Me. T.)


Si

excelsi Iribuitur Eccles., 5,

ob peccata

aflligilur, corrigat se (G.).

Non
),

est ergo

8 (Ang.). Unde (JT.) bic reddunt saperions; vel,


2 Dei (Ang. M., etc.); eurri ejusque iram spernens,
(Ai*g.);
vel,
e'.c.

quod Deo calamitates suas imputet (Ang


ribus suis (T.). Alii totum sic reddunt
:

sed scele-

Quid morlatis,

sic

loquitur, quia

Deus adest
non

in judi-

quid

canlibus et

in judiciis (Calv.).

quiritatur
vidit, vel videt,

Vers. 56.

Dominus
:

k;.noravit,

homo ob sut peccati pnani dolet? (Ca.) Cur igitur homo vivens? (Pi. sim. Slrig.) sub. contra Deum, (Slrig.) Unusquisque propter, vel, contra, (Slrig.)
cur homincs
ita

(Mo. P. M. Calv.) vel, novil, (Ti. sim. Ca.) vel, probat,


(JT. V. Ang!.) ut phrsis suinitur
1, 15, q. d.
infligi

sua peccata quiriletur, (Pi.) vel, fremat. (Strig.) Ostendit

Num.

25, 21; Ilab.

decipiunt, ut excludant
in

Deum

Quamvis Deus

laies

pnas populo suo


novit,

gubernatione muudi; nempe, quia


ruin

f.ece peccato-

sinat, eas

tamen non probal (Ang.). Non

suorum rsident, nec

dicta faclaque sua seri

practic scilicet, id est, nu'nqum talia fecit (T.), nec

examinant, ut ex pnis culpam suam, adeque Dei


providentiam et justitiam agnoscant (Calv.).

facere solet. Sicdemiti dicimus, nescit irasci


crudeli, nescit placari (San.). Alias
:

et

de

Non

vidit, pr;ei.

Vers. 40.

Scrutemur
frustra

vias, etc., dicta, facta,


torpori

pro
d.
:

proes., id

est,

ne cogilat quidem
id
:

(Y.). Alias, q.

cogitata nostra (Me.).


ei ta-dio

Hoc examen opponilur


homines macrant
,

Quasi Domiinis
:

non videret,

si

de tyran uo aga-

quo se

cm

ex-

tur

si

de Deo,

sic

Quasi ipse non vident quod jusic

terna tantm mala sentiunt, ad causam ver non at-

stum

est et

aequum

quidam pervertunt judicium


illa

tendant
sio
;

nec sua
:

vilia

reputant (Calv.). Pia conclu-

(Mar.). Alis, non videret? scil. injusla


(Pi.).

facinora

q. d.

Cm

mala noslra non volente Deo, sed

peccatis nostris oriantur, culpas noslras et scrutemur

Vers. 37.
cepit.

Quis, iste?
cm

dixit

Fuit, Deus non pne-

et

corrigamus (Ang.).
Vers. 41.

Blasplicmiam

retulit, acri

objurgationc

Corda...

cem manibus.

Ita hypocrisin

compescit, et tanqum de re absurd rilerrogat, Quis


iste? q. d. Adene insaniunt boniines, utjjicant Deo non prcipiente quidqnam fleri? Quid enim est Deus
:

precibus excludil (Calv.).

Vers. 45.

Opereisti

in, etc.

Opposuisti furorem,
posuisti, sive

(P.) obvelsti iraund, (Ca.)

umbracuium

sine judicio (Calv.)? Quis, sub. iaitur

est,

(P. Pi., etc.)

obtendisti, in ira, (M. Ti.) posuisti velut tentorium iram,

Me, sub.

qui, (P. M., etc.) dixit,


vel, qui

et fuit,

vel factum est,

vel, fecisti tentorium ex ira, sub. contra nos; q. d.

(Mo. P. M.)

cm

dixit,

factum

est, (Pi.)

Domi-

Posuisti tentorium furoris tui, ne videremus

quod

ire-

nus non prcepil? (Mo. P., etc.) vel, an non prcepit


Istud? (Pi.) Ous hoc dixerit, uliquid
fieri

mus
te

aut, posuisti iram


te,

tuam

veluti interstitium inter

quod Deus
fit

nos et

ut

non

licuerit in nostris alflictionibus

ad

non prcipiat

? (Ti.)

Quisnam

est

quo dicenle

ali-

confugere (V.). Operuisti, sive obtexisti, Yel obrui-

undique caperentur
ciuni, etc., id est,
(

519
ri,

SYNOPSIS CRITICORMi
(Sy. Ar.) sub. nos, (Sy. Ar. Strig. Angl. Pi.) vel,
sit

520
Calv.
).

Oculi mihi vitam

affi-

sub. le, ut

gestus militaris Dei armati adverss


:

mrent

(Ca.).
nihil est consilii, vel

Nos

venientis (Q. in Ang.)


illata,

vel, sub. faciem

tuam, ne
etc. (Al.
etc.

Vers. 52.
fortitudinis.

Quasi avem, coi


meo

cernas niala tuis


in Ang.), q. d.
:

adeque miserearis,

Videtur alludere ad Prov. i, 17 (Calv.).


crimine (G.).
etc. Succiderunt, vel, ttrinxe-

Ut implacabiliter punires,

Nam
;

Gratis, sine ullo

vel sacvissinii

homines, oculis suis videntes

triste spe-

Vers. 53.

Lapsa,

ctaculum
in ira,
(.

fer

ad misericordiam flectuntur (Calv.)

runl, (P. sic Calv.) vel, perdiderunt, (V.) concluserunt,

Sy. Ar. Calv., etc.). Alludit vel, 1 ad


15,

mo30;

(M.) oppresserunt, (Ti.) detruserunt, (Ca.) vel, exssindentes dejiciunt, (JT.) vel, exciderunt et conjecerunt,
(Pi.) ut sit

rem obtegendi faciem lugentium, 2 Sam.,


vel polis 2 ad
vitur (Ang.).

Esth. 6, 12, vel damnatorum, Esth. 7, 8(Q. in Ang.);

verbum pragnans, ve., morte


meam,

affecerunt

nubem

afflictionum,

qu quis invol-

(Ar.) in tacu, sive fove, sive puteo, \l,in foveam, (JT.


Pi.) in baratrum, (Ca.) vitam

(Calv., etc.) etjece-

Vers. 44.
1

Opposuisti nubem

tibi. Ita P., etc, vel,

runt, vel, projecerunt, lapidem, vel, lapides, (JT. Strig.)

oblexisti te nube, (P. V., etc.)

Nubes hic dnott,


v.

vel,

super, vel in, vel contra, (M.iMo.P. Pi.) me, (Calv., etc.)

iram Dei, qu talibus rbus conferri solet,

43;

quo puteus obstruebatur. Vide Dan.


27, 60 (Ang.). Alii
Fi. ex Jun.).

6,

17 (G. sim.

Jol 2, 2 (Ang.); vel, 2 recentem pcccalorum


:

memo-

Calv. Ang. L. Me., etc.); et Jos. 10, 18; et Matth.


:

riam G-) nubem peccatorum nostrorum (T. ex L.) ; vel, 3 immulabilem tuam sententiam de nobis puniendis (T.).

Me
:

lapidrunt (Ca. sim. Strig.

Vers. 45.

Eradicationem,

Vers. 54.
etc.

Dixi

Perii

q. d.

Putabam actum

Prima vox
:

alibi

esse de

me

(V.). Derelictus

sum

Deo. Loquitur ex

non occurrit (Ang.). Yerba vari reddunt

Nauseam,

sensu carnis (Calv.).

abrasionem. (P.) Sic vocal sordes sive ressuperfluasqua;

Vers. 55.

Invocavi,

etc., vel,

sed invocavi, etc.

alicunde abraduntur (V.); colluviem, (M. ex K.) quisqulias,

(Pi.) Ita spirilus

pugnat adverss carnem, et fides ten-

(Calv. Ca.) propric, scobes et rameuta, (Calv.


1

)TO
pur-

tationem rejicit(CaIv.).

De lacu novissimo, inferorum

idem quod ^Epi^a,


gamentum, (JT.

Cor., 4, 13 (G. ex Calv.)

(Mo.) infimo, (P. . sic Sy. Ar. JT. Pi. Heb.) infirmitatum, (P.) altissimo (Ti.).

Pi.) ejectamentum,

(G.) rejeclos, (Ti.)

lulum, (Strig.) et abjeclionem, vel, abominationem, (M.)


sordes, (G.) rejectamentum, (JT. Pi. sim. Calv.) excre-

Vers. 56.
les (V.).

Audisti,

id est, audis, vcl, audire so-

Ne,

etc. abscondas, vel occultes, vel, dclines,

mentum,

(Ca.) contemptos, (T.) posuisti nos, etc. (Mo.)

(Sy.) subducas, (Ca.) vel, non averlisli (G.)

aurem tuam
etc.) id

Non enhn

specialitcr

de se hic, sed tolo de populo


:

ad respirationem meam, (Mo. Calv. Ti. Pi.,


est,

propheta loquitur (G.), q. d.

Sordidos et contempli-

ad gemitum

meum. Synecdoche
, ,

generis; ut perci-

biles nos reddidisti (V.). Significat

ignominiam populi
(Calv.).
fuit, vel,

pitur ex voce scquenli (Pi.), vel

ad clamorem meum,

non

fuisse occultam, sed

omnibus patefactam
etc.

Vers. 47.

Formido,

(Calv.) vel, propter flatum

sive respirationem, etc.,

Pavor

et

fovea

(P. V. sic M.) vcl, pro dilatione

me,

id est, ut

me

adest, (JT.) evenit, (V.) nobis, (Calv.

T. JT., etc.) id

respirare sinas (V.)

vel,

megemente

(Strig.)

est,

more timentium

fugientes incidimus in foveam

Vers. 57.

Appropinquasti,

etc., vel, accedil,

(V.)ad

nobis paralam (V. sim. Calv.). Vaticinatio, vastatio,

me (Me.

T.), auxiliotuo,

quospem

conlirmsii(Calv.)-,

(Mo. P. JT.

Pi. Ti, etc.) seductio (M.).

Vers. 49.
vel dejluit,
et

Oculus meus afflictus,


non
tacuit,

gralios et polenti tu prsenli (Ang.). Appropinetc., defluxit,

qua, etc. (Strig.)

(Mo.)

vel, cesst, (P.) quiescit,

Vers. 58.

Jidicasti
cl

etc., q.

d.

Agere soles
(Y.).
etc.,

(M. sic Calv. G.) non intermissionibus, (Mo. Calv.)


vcl, eb

causam meam,
Vers. 59.

me morte defendere

quod non, sive nullstnt intermissiones, (P. Ti.


(V.),

Vidisti,

Domine, i.mquitatem,

Pi., etc.) id est, relaxaliones, aut cessaliones

perversitatem, subversionem, (Calv.) incurvalionem, (M.)

nempe miseriarum
Vers. 50.

(Pi.).

Donec respiceret,
et precibus

calumniam, (Ti. V.) injurium, (Q.


etc.

in

V. Ca. Strig.) opAr.)

Donec luctum
fuisse,

pressionem, (Calv.) turbationes,


P. M., etc.) passive,

(. sic

meam, (Mo.

suum cumspe

ad

Deum conjunctum

qu hosles

me

conculcant(Calv.).

quo discernitur
Vers. 51.

cacco

illo

dolore quo increduli ob-

Vel,

qu mihi

fit,

(Ca. sim. JT. Pi. Strig.) vel, per-

ruuntur, etc. (Calv.).

versitatem juris mei,


etc.

quam mihi

struuul (V.). JudiP.)

Oculus,

Oculus meus causa

fuit,

ca, etc., vel, lucre ergo jus

meum, (V. sim.

Prima

vcl, negotium facessivil, (Pi.) vel, affwit, (JT.

Ang.)

bxc

videtur esse precatio, cui pnecedenlia lantm

vcl, dolore afficit, (P. Calv. sim. M.) vel, ldit, (Strig.)

viam parabant (Ang.).


Vers. 60.
id est,

vel, vindemiat, (Ti. sim.

<S.)

animme, (Mo.
:

Pi.) vel,

Vidisti omnem furorem,


:

etc., ullionem,

animant
(Strig.)

meam,

(P. Calv. M., etc.) vel, vilain

meam
(G.), ab

sludium nocendi^V.) istorum


in

nempe Chaldieo

Chaldxus recl cxplicat


vital, id est,

Tantus

fuit flelus

rum, quam exercuerunt


Vers. 63.

me

(Pi.).

meus, ul noceret

valcludini

mc

Sessionem,
,

vel,
(Pi.)

sederc, (JT. Pi.) co-

omnibus

filiabus,

etc. (Mo.) vel,


vcl,

proptcr cunclas, etc.

rum

vel, in sedendo eos

et resurrectionem,
eo-

(P. M. JT.,

etc.)

super omnes, etc., (Ti. sic V.)


filiae

vcl, surreclionem, (P. Calv.) vel, surgere, (JT. P.)

plus flevi

qum omncs

(V.). Vel, in cunctis, etc.

rum, vel, M.

et in sunjendo eos, (Pi.) vide, (sic

Mo.

G. ex Vulg.)

Cm

oppida circum Uierosolyma sua

il

etc.) id est,

omncs motus

cl actiones vit.

Per sur-

5ii

IN

LAMENTATIONES JEREMI/E. CAP.


omnia

IV.
(P.
,

K22
M. Calv. sim. Mo.
(Pi.) laborem, etc.

recuonem omnes motus, per


intel'igit (Calv.).

sessionent, quieta consilia

tuum, maledictionem luam Mis,

Per sedere

et surgere Referai

Ti. JT.) execratio tua veniat eis


(d.)

hominum
v.

otia et negolia intelligunt.

Vide Psaim. 139,

Pro thaalah, logeront


Et defatigaliotua

lluiaali

(Cap. ib.). Nug;e. Sic

2 (G.). Ego, sub, sum, (M.) modulamen, velsmiieum,

accepit per metathesin litterarum. Sic Chaldaeus expli*


cat
:

eorum. (Mo. P. Calv., etc.)

Me esse
quso , )
reddes

modutationem* etc.
:

defatiget eos. Sicetexplicatur,

lum

(JT.) Alii hoc c.im prced. sic reddunt

Sive sedent

Judacis in versionibus Germanicis, tum in M^drasth

Mi

sive

surgunt

inluere

modulatio eorum

Echo, ubi commenlator

scribit
,

vocem
hoc

thaalalheka, exaliter

sum.

(Pi. sim.

Y. Strig.)
vel
,
,

plicant sicut thelaatheka


()

Vebs. 65.

Dabis,

nec tamen

legerunt

vel

da, (Pi.)

(Buxt. vind. 2, 11, 764). Alii


pricced. sic reddunt
in eos diritate,
:

membrum cum
ahirrto

des, (Calv.) vel, repende, (Strig. Ar.) cs ecultra, etc.

Obduc eorum

callum tu

Dolorem

cordis, (P.

sic Sy.) vel, laborem, etc.,

(Ar.)
/'</w

(Ca.) incute cordi

eorum pavorem ortum

eon(rt7ioni, etc., (Ch.) absconsionem, etc.,

nam

sensu maledictionis tu, (Strig.) da Mis, propter eo*

est, abscondere (G.). Fides


nihil taie succurrit.

sit

pens Grolium. Mihi


,

rum (supplementum
nem tuam

quale Mal. 2, 5 (Ang.) obstina,

Circumcinctionem
:

etc., (Ti.)

im-

tionem, sive duritiam cordis


Mis. (Angl.)

da

inquam

maledictio-

pedimentum,

etc., q. d.

Percute

illos

excaecatione et

amenli, ut malis oppressi obstupescanl et attoniti


sint (Calv.). Abjectionem, etc., (JT.) nagan, tradere

Vers. 66.

Conteres,

etc., et delebis, vel, conte.

re, (P.) perde, (Calv.

JT. Pi.) perdes, (Sy. sic

Mo.,

(Ang.) Obseptionem

etc., id est,

anxietatem, ut nepericulo elabi


etc.
(.

etc.) eos sub clo, vel clis, vel, , sive de, sub clis,

sciant que se venant, aut

quomod

(Mo.) id est, ex omni eo quod sub clo est,

id est,

ex

debeant

(Pi.

sim. Ang.). Tegumentum,

Mo.

orbe terrarum

(D. miscet.

1.

3G) vel,
;

de lus

qu sub
V.)id

V.) id est, ignorantiam (V.). Sculum xelclypeum, cordis, (M.

clo sunt, (Ti.) vel, ne sint sub clis

(JT. sic D. Pi.)


(P. Calv.

Cap. Vulg.)

id est, vel affliclionem cordis, vel


;

Domine, (M. Mo. Ti.


est, tuis.

.) vel,

Jehov,

velamen excaecans (M.)


vel
,

vel,

obstinatum cor (V.M.);

Antecedens pro relalivo


Jova, (Ca.)
dicit,

(V.).

Et ex rerum
:

callum cordis
crit.
:

et
),

ex eo vpu-uv, exccalionem
et

natur

toile,

sub clis, etc., q. d.

(Cap.

1, 3,

235

stuporem (Cap.

ib.,

4, 7,

Ua dele

eos, ut interitus

eorum

testetur te sedere in

268)

duritiem instar clypei (Q. in Ang.). Laborem

clo, et esse mundi judicem (Calv.).

CAPUT
1.

IV.
est

CHAPITRE
aurum,
1.

IV.

Aleph. Quomod obscuratum

mutatus est color optimus, dispersi sunt lapides sanctuarii in capite

omnium platearum?
Filii

2.

mo

3 Beth. quomod
figuli?

Sion inclyli, et amicli auro pri-

reputati sunt in vasa testea, opus

ma-

nuum

3. a

Ghimel. Sed et lamiae nudaverunt


:

mammam,

lactaverunt catulos suos


quasi struthio in deserto.
A.

filia

populi mei crudelis,

T Daleth. Adhaesit lingua lactentis ad palatum


siti
:

ejus in

parvuli pelierunt panem, et

non eratqui
interierunt

Aleph. Comment l'or est-il obscurci et a-t-il chang sa couleur, qui tait si belle? Comment les pierres du sanctuaire ont-elles t disperses au coin de toutes les rues? 2. Beth. Comment les enfants de Sion, qui taient si clatants et couverts de l'or le plus pur, ont-ils t traits comme des vases de terre, comme l'ouvrage des mains du potier? farouches ont dcouvert 5. Ghimel. Les btes leurs mamelles, et elles ont donn du lait leurs petits mais la lille de mon peuple est cruelle comme l'autruche du dsert. i. IUleth. La langue de l'enfant qui tait la mamelle s'est attache son palais dans son extrme
;

soif; les petits

ont demand du pain, et

il

n'y avait

frangeret eis.
5.

n He. Qui vescebantur voluptuos,


:

in viis

qui nutriebantur in croceis, amplexati sunt

6tercora.
6. 1

Vav. Et major

effecta est iniquitas filt po-

puli

mei peccalo Sodomorum, quae subversa est in


et

momento,

non ceperunl

in

ea manus.
j

personne pour leur en donner. 5. H. Ceux qui se nourrissaient des viandes les plus dlicates sont morls de faim dans les rues; ceux qui mangeaient au milieu de la pourpre ont embrass les immondices. 6. Vav. L'iniquit de la fdle de mon peuple est devenue plus grande que le pch de Sodome, qui fut renverse en un moment , sans qu'aucune main et
part sa ruine. 7. Zan. Ses Nazarens taient plus blancs que la neige, plus purs que le lait, plus rouges que l'ancien ivoire, plus beaux que le saphir. 8. IIueth. El maintenant leur visage est devenu plus noir que des charbons ; ils ne sont plus connaissabls dens les rues ; leur peau est colle sur leurs os,
elle est dessche,

7. Zain. Candidiores

Nazarai ejus nive, nitidio-

res lact, rubicundiores ebore anliquo, sapphiro pulchriores.


8.

n Hheth. Denigrata
et

est super carbones facis


in plateis
:

eorum,

non sunt cogniti

adhaesit cutis

eorum
fectis

ossibus: aruit, et facta est quasi lignum.

et elle est

devenue

comme du

9. 13

Teth. Melius

fuit occisis gladio,


isti

qum

bois.

inter-

fam: quoniam

extabuerunt eonsumpti

sterilitate terra.

10.

Iod.

Manus mulierum misericordium coxfacti

erunt

filios

suos:

sunt cibusearum, incontritio-

ne

filice

populi mei.

9. Teth. Ceux qui ont t tus par l'pe ont t plus heureux que ceux qui sont morts par la famine^ parce que ceux-ci ont souffert une mort lente, tant consums par la strilit de la terre. 10. Iod. Les femmes tendres ont fait cuire leurs enfants de leurs propres mains ; leurs enfants sont devenus leur nourriture, dans la ruine de la fille de

mon
suum: J
11
XIX.

peuple.

il. 2 Caph. Complevit Dominug furorem


B.

Caph. Le Seigneur a

satisfait

sa fureur;

il

17

523
efiudit

SYNOPSIS CRITICORUM
iram indignationis suas: et succendit ignm
in
s,

524
;

Sion, et devoravit finidamcnla ejus.


12. b Lamed.

Non crediderunt reges


Jrusalem

terne, et unihostis

\ersi habitatores orbis,


et inimicus per portas

quoniam kigrederelur
:

13.

Mem. Propter pcccata prophelarum


sacerdolum ejus, qui effuderunt
in

ejus, et

iniquilates

medio
polluti

ejus

sanguinem justoram.
cxci
in

li. 3 Noua. Erraverujat

plateis:

sunt

jn

sanguine:

cmque non

possent, tenuerunt la-

cinias suas.

15.

Samf.hh. Recedite, polluti clamaverunt eis


:

rcceditc, abile, nolile tangere

jurgati quippe sunt,

etcommoli; dixerunt
ut habite! in eis.

inler gnies:

Non addet

ultra

lu.

2 Pe. Facis

Doinini divisit eos

non addet
erubuerunl,

m.ignation et sa colre il a allum dans Sion un feu qui l'a dvore jusqu'aux fondements. 12. Lamed. Les rois de la terre, et tous cenx qui habitent dans le inonde, n'auraient jamais cru que les ennemis- de Jrusalem, <* ceux qui la hassaient dussent entrer par ses portes, 13. Mem. A cause des pchs de ses prophtes et des iniquits de ses pitres, qui ont rpandu au milieu d'elle le sang des justes, 14. Noun. Ils ont err dans les rues, comme des aveugls; ils se sont souills de sang; et, ne pouvant l'viter, ils levaient leurs robes. 15. Samehh. Retirez-vous, vous qui tes souills leur criaient les autres retirez-vous allez-voes-en ; ne nous touchez point; car ils se sont querells, et l'motion s'est rpandue parmi eux ; on a dit parmi les nations Le Seigneur n'habitera plus parmi eux. 16. P. Le Seigneur les a carts dans sa colre il ne les regardera plus, parce qu'ils n'ont point eu de respect pour le visage des prtres, ni de compas!

rparidn son

ut

r.

spiei.it

eos: facis saccrdotum non

neque seniim miserti sunt.


17.
oculi

y Ain.
no
(ri

Cm

adhc subsistcremus, defecerunt

ad auxilium nostruin vanum,

cm

respi-

subsistions encore, nos yeux se sont lasss dans l'attente d'un vain secours, en tenant nos regards attachs sur une nation qui ne pouvait nous sauver.
18. Tsad. Nos pas ont gliss en marchant dans nos jours se nos rues ; notre fin s'est approche sont accomplis, parce que le terme de notre vie tait
;

sion pour les vieillards. 17. Ain. Lorsque nous

ccrcmus
18.
2?

atlcnli ad

genlem, qua: salvare non polerat.


in iti-

Tsvde. Lubricaverunt vesligia noslra

ncrc platearum noslrarum. ppropinquavit


stcr
:

finis

no-

complta sunt dics noslri, quia venit

arriv.
finis

nosler.
19. Ooi'ii.
les Sigls

19.

p Coph. Ycloeiores fuerunt persecutorcs no:

stri aquilis cceli

super montes persecuti sunt nos, in

tagnes

Nos perscuteurs ont t plus viles que du ciel, ils nous ont poursuivis sur les monils nous oui tendu des piges dans le dsert.

deserlp insidiati sunt nobis.


20. 1 PiEScu. Spiritus oris nostri Cbristus

DomiIn

20. Resch. Le Christ, le Seigneur, le souffle de notre bouche a t pris cause de nos pchs ; nous
lui

nus rapus est


timbra
21.
t

in peccatis nostris:

cui diximus:

avions dit

Nous vivrons sous vtre ombre parmi

les nations.

vivmus

in gcntibus.
lsetare,
filia

Scijin.

Gaude, et

Edom,

qua:
]

habitas in terra Uns: ad le

quoque perveniet

calix

mcbriaberis, atquc nudaberis.


22.

21. Schi.n. Rjouissez-vous et soyez dans la joie , vous qui habitez dans la terre de fille d'Edom Hus. Mais la coupe viendra aussi jusqu' vous, vous en serez enivre et vous serez mise nu.
!

n Tav. Complta
filia

est iniquitas tua,


le
:

filia

Sion:

non addet ultra ut transmigret

visilavit iniquila-

tcm tuam,

Edom:

discoopcruit pcccata tua.

O fille de Sion! votre iniquit est accomSeigneur ne vous transportera plus hors de mais, fille d'fcidom l il visitera votre votre pays iniquit, il dcouvrira votre pch
22. Tav.
;

plie

le

COMMENTARIUM
Vers
nitur,
1.

Quomodo obscuratum
rubigine obducelur,
fut.

est, vel, content-

(Ti.) obrizo. (M.) purgatissimo. (JT. Pi. sic V.) In

va-

(Sy.)

(Mo.) obleclum, vel

sa, etc., q. d.

In

lictilia

absconditum, est;
etc.)

pro pnes. (Y.)

Aurum?

(P. M.,

Vers.

3.

nullius pretii. (G.)

Sed,

etc. (Variant.)

Etiam

serpentes,

quo templum ornabatur. (M. ex Ch. sim.


intclligil, vel, 1
(Cl.lv.), vel,

Pi. Ang.)
et

(P. Calv.) vel dracones, (M. Ti. Ca. 6. Ar. sic Mo.)
ni

At

Polis
turn

splcndorem

omnem
ita

orna:

mammas non

habent. (BA. 1-1, 7-46) Quare draid est, cete.

(c .pli

2 principes (G. ex Y.)

vel,

cones marinosintelligc,

(BA. 2-3,3-376.)

templum ipsum

(T. Me.),

quod auro

obleclum
1

Vel, monstra marina, (Ang.) id est, irr.aiania aniniantia

crat, ut viderctur
c. G, v. 2*2 (Pi.).

morum aurum

(Me.). Vide

Reg.

qu;e in mari versantur,

Mutatus,

etc., mulatur, etc., (T. Pi.,


:

stra vocantur, (Ang.) vel, Sirnes, (Aq.


in D.) vel,

pic.) vel, colore,

queni ahslulit iuligo, clc.

(T.) vel,

lami, (Vulg.)
pisecs, an

qu tamen perperam monTh. et Sym. Non placet. Rogo enim uintelligas. Si pisces,
tri-

usu;

q. d., ei.nveililur in

profanos usus. (Ang.) Lapi1 propri, everso

trm lamias

empusas,

m:s sancti
la;:..

.uni, etc. Vel,


Iissipali

lemplo,

quorsm

lus

mammx?Si

ejmpisx, cur catuli eis

sunt (Me.), vel, 2" melaphoric,


(G. ex V.)

buuntur?Regcres lamiarum terlium esse genus, nem


pc Lihycas feras, muliehri
taci'e

eaci

Sensus versus, q.

d.:

et

mammis,

coetera

Prelibsa

idign Irctntur (Ca.).

Vi::.s. 2.

Fn.n Sion

draconum
(P.)

instar

squamis obsitas, quas describit unus

inci.vti, preliosi,

nobi-

Dion, qui, ni Photius ver observt, fabulas narrationibus suis libentissinic ihtxtt. lias
lerpres. (BA. 2,
e.
,

les,

(V.) qui pollehant honore, et li^nitaie, et doii(Ca.) Et,

lamcn respexit

in-

bus. (Calv.) Sperioris versus declaralio.

(i,

10, 835.) Vel, phoece, (JT, Pi.) h.

etc., 'tbt/uiprdH, Vel' iomprati, vel; cequipratidj, (Pi.

viluli

marini, (Pi. ex Jun.) qui quasi aniphibii sunt,


9,
in

sim. JT.) rependentfa, (Ca.J udornati, CM.) atniai, (Ti.)

vide Plin. i:am

13.

(Jun.),

Synecdoche generis

(Pi.j;

aura puro, sive optimo, (P. Calv. V., etc.) vel, vrimo,

pan

gnre

signifleat

reptilia grandia, tuin

525
terrestria,

IN

LAMENTATIONES JEREMIjE. CAP.


:

IV.

526

tum

aquatilia (Pi. ex Jun.)

verm nec
et

nutriebantur,

vol,

educaoantur, (Pi. sic M. Ti.) in,


(Pi.

aquaiicis sunt catuli, nec reptilibus


(Jun.) Vel, cel, (BA. Angl.)

omnibus mamma.

etc., super, vel in

cocchw,

JT. Calv.)

vel,

purpura,

Lac habere

mammas,
omni-

(Ti.) vel, serico, vel vcrmiculo, (Y.) vel, vestimento

non
])iis;

est peculiare phocis, sed

commune
;

cetis

coccineo, (M.) sive ycrmiculato. (V.) Alludit ad ilios

Arislot. Hist. 5,

20

et 6,

12; Plin. 9, 8; yElian.


jElian.
1,

tapetes quos sibi, vel dormituris, vel comesluris, sub-

liist. 5,

4;

delpliinis
9,
etc.

etiam tribuitur

Hist.

sternebant, vel quos conculcrunt, etc. (Ang.).

Am-

H),

8; Plin.

S; Phile et Damir. (BA


,

1,

747.)

plexatisuntstercora,

vel, 1 quia

noneratlocusubi
qurenles an in

Nudaverunt,
(Pi.

ita 6

Ar. Sy. Kducunl, vel, taxant,


(Pi.)

recumberent (Calv. sim. Ang.),


sim. Calv

vel,

sim. Mo.

Heb.)

exuunl,

prabenl,

(JT.)

fimetis aliquid esset alimenti. Vide 2, Reg. 18,


).

27 (G.

extraxerunt, (M.)
1"

mammam,

etc. (P. Calv. Pi. Y.) Vel,

mammas

suas,

quas serpentes liabenl, vel sub

Vers.
elc.

6.

Major

effecta est iniquitas fille,


ad

squamis, vel in thec, sive operimento quodam. (V.)


Vel, 2

Quia propbet

nlli

Sodomam

missi (G. ex

mammas vaccarum
:

et

ovium, quas serpentes

Cb.). Confer Matlb. II,

25

(G.).

Sensus hic non est

cdiif-erc soient. (Q. in


latis

V.) Amplificatio hcest calamiPliocic libre ad liltus acceet

absurdus, ut raliocinelur Jeremias ab effectu ad cau-

gravissimx, q. d.

snm, ex

magi'iitudirie iiiux;

ad scelcrum gravitalem
inlelligere
et

deiiles ftus suos

edueant mammis,

locum reccin

(Calv. sim.

M.).

Sed prslat de pn
etc.),

pliis liabcnt, ut coutincaiit

ftus suos donec

mare

(Calv. sim.

Ang. E. Me.

quo modo

avon et

deducantur, cl assuefiant in co. (Jun.)

Verm meta-

calalh s;rp accipiunUir (Calv.),

ob verba sequentia

phora hxc est sumpta communi usu mulierum.qua:


exirahuiit

(Ang. sic Calv. E.), q. d.


rias

Gravions culp dat pee-

mammam,

ubi Iactare volunt, etc. (Calv.)


:

Filia, sub. verb, (P.) populi mei, id est, Hierosolyma

(G. Y.) vel, populus meus, boc est, matres lactantes


in

qum Sodoma (Ca.). Que subversa est in momencm Judi to. Non longo obsidionis languore (Ca.) in multiplici suo excidiocontabuerinl (Calv.). Et .non,
:

populo:

(Pi.)

crudeus;

(ita

P. Ti.) in cmdelem,

etc., caslrametala stml contra

eam

castra, (P.) neque in

(Mo. Pi., etc.) sub. mututa


li,

fuit, (Pi.) similis est

crudesic

dedilionem accepta est, (Ti.). Etnonmanserunt, velrescdcrunl, vel, relanguerunt, (Ca. D.) id est,

(M.) JT. hoc coni seqnent. jungunt,


;

et

locum

non diu
hoc

icdilui't

propter crudelem irtimicum similis estululis,

occiipat erant (D. mise.


est,

1,8):

vel, grotrunt,

elc.

Quasi, etc., vclati ttlul in deserto, (Mo. Calv. sic

laborrunt, sive
:

fa tiga tse

sunt (Cap.

crit. 5, 9,

Pi., elc.)

quaruni \ox funcsla est, (Q. in D. prov. 2,

5G2)

vel, laboraverunt, (b.


scil.,

Ar.) vel, adliibil sunt,


ib.)
:

5, 26.) velul strutliiones, elc. (P. Ti. sic


c.

M. Ca. Vulg.

(M.) in e,

evertend (D.

vel, ei, (M.)

ma-

Sy. elc.) Strutliiones sunt animalia partim terrestria,


volalilia, quae

nus, (Mo. V. JT. Pi. M., elc.) id est, vires, robur

parlim

agunl

in deserlis, et

pedibus ja-

hos.ium, caslrametantium

scilicet

(V.): vel plag


:

ciunt lapides. (V.) Hi ova sua negligunt. Vide Job.

T
sus

sign.

et
(.

tnenum, et locum, et plagam (Calv.)


Ar. Al.) null

vel,

59, 15,

16',

17. (G.

ex V. Me. T.) D38 sunt arpovOa,

manibus,
:

manu admot,

(Strig.)

Senfuit

vel xpevdih (scboliastie inlerprelaiituraTpouOoxc./^ou;,) Levit. 11, 16; Deut. 14, 15; Job. 50, 29. (G.)Malim

Null ope

human

eversa est (cap.

ib.).

Non

vi hostili diu agitala aut

oppressa (V.). Non passa est

esse ululas, ut Levit. et Deut.

11.

ce, vide ad

Isa. 15,

obsidioiicm ab hostili exercilu antequm diruerctur


(G.). Sicut scilicet in Ilierosolymitano populo manent manus Chaklaorum, affligentes illum conlincnlcr (Pi). Non erat consilium propbct, Deum injuslitia; vel

21

Jer. 50, 59, qu;e

fam pressa; pullos suos non de;

serunt

modo

(ut

de corvis dicitur Job. 58, 41

Psalm.

147, 9, idemque de ululis observt ilebraus ad Miel).


1, v. 8,)

sed et comedunt. (Ang.) Notatur hic Jd&avel, 1" crudelitas,

crudelitalisinsimulare; sed tantm

pnx

magnitu-

rum mulierum

quod

filios

suos re-

dinem

in

mdium proponere,
7.

ut populus agnoscerel

linquerenl (V.), vel etiam comcderenl, ut infra v. 10,

quid merili sint (Calv.).

supra 2, 20 (Ang.)

vel, 2

extrema miseria, quod


im-

Vers.

Candidiores Nazarei ejus nive


: :

ita

P.

nemoeassublcvet, ut aves

in solitudine frustra
;

ob crebras lotiones (G.)

mundiores, sive puriores,

plorant alienam opern (Calv.)


libcros suos

et tanlinn abest ut

ips

erant Nazari, etc. (P. Ca. Calv. JT., etc.).


separati, (Pi.) vel, 1 volo (Q. in

Ad verb.,

Iactare possint sine

impediniento, ut,

contra, omnibus odio sint (tanqum avibus ululoc)


ipsac, et

ipsarum quoque parvuli ab omnibus infesten-

BA. Calv.) qui se communi vicls ratione separabanl. Sed non placel, nam Nazarai iili non pulehri et delicati apparucrun!.,
sed polis inculti et horridi (Pi.). Vel,
2 dignilati;

tur,

et ips alendi partus suos coinmoditale careant

(Jun.).

(BA
4.

z. 5, G,

690). Nezer esl, corona; vel insigne ho1,

Vers.

dhesit lingua,

etc.,

pra

sili

(Calv.

noris,

2 Sam.

10;

2,

Reg.

11, 12. Inde nonien

Ang. Me.), quia femina; fam exhaust lac


bebant
(G.).

non hadelicatis

Nazari
Vide

tribuilur viris dignitate conspicuis (Ang.), ut


;

Josepbo, Gen. 49, 26 (Ang. BA. ibid.)


et

Deut. 55, 10.


elc. Iiu-

Vers. 5.
cibis,

Qui vescebantur voluptuos,


M.
Ti. Pi., elc.)

Nab. 5, 17 (Ang.). Rubicundiores,

(P. sim.

ad

delicias,

(Mo. V.

bure corporc, vel, ossa eorum, (M. Sy.) vel, specie,


(Ti.) prmargarilis,

Calv.) in dliais, (JT. Calv.) Interierunt, etc., desolati

(Mo. Ti) vel, gemmis, (Ca. sic P.


G.) vel, carbuncusardio,
in

sunt, vel, perierunt, (P. V., etc.) vel, desolati, et


deslituti,

M.) vel,
lis,
<
'

lapiltis preiiosis, (Calv. sic

domo

sub. jacebant (Ang.), in platcis, vel

(JT. Pi.) vel pijropis, (G. Cb.) vel,


,

(Sy.)

fer vicos, (Mo. Pi. Calv.) publie ac sub dio (V.). Qui

raltiis,

(Cot.)

Ade conspicua erat

Nazari^

527
flei

SYNOPSIS CRITICORUM
benedictio, ut abstinenlia
't.

528

eorum vino e l sicer nibil ex succo et rubcdine eorum nuuerel (Calv.). Rubedo albedini mixta pulchra lubelur, 1 Sam. 1G, 12 et 17, 42, Cant. 5, 10 (Ang.). Sed non placet hc
versio, 1 quia sic iidem et candere et rubere dicun-

transfossi exspirrunt,

qum

qui terra:

frugum penuria,
destituti proven1

'

(Ca.) Melis habent qui perfluunt transfixi, id est, quo-

rum
tibus

sanguis cfl'undilur (Jun.),

qum

agrorum mcorum, (JT.) Verum

hic

non nott
sicut Psal.

pronomen affixum, sed ponilur pro


50,

litter

tur; 2 intensus in facie ruboraegri, aul ebriosi, potis signurn est,

et 96, 12, etc. (Pi.).

qum ben se
soli

habentis

3 impropric

Vers. 10.

Misericordium, natur

(Pi.

Calv.).

dicilur rubicundior gemmis,

(cm plerquc gemma;


iis

Coxerunt
28, 29, et

filios, vide supra 2, 20. Simile


iii

nonrubcant, sed

carbunculi aut

congnres,)
Sic ergo

histori

2 Reg. 6, Josepbi de obsidione per Tilum


(Pi)
vel, et usi sunt, (Ca.)

aut margaritis, quse candore notabiles sunt.


verto, Lucidiores corpore margaritis
bilite
:

Vespasianum

(G.). Facti, etc., fuerunt, vel, qui fue-

id

quod boni ha-

runt, (P. M.) vel, ul essent,


vel, fuerunt
isti,

argumenlum
lac
et
lict

est. Sic

onmia

belle coha?rent, quia

(Pi.)

ad comedcndum,\e\,
eis,

cibus, (Ti.

nix,

margarit sunt concolores. Et verbum


propri sign. rubere,
potest

sim. P. Pi.) vel, in refeclionem, (M.)

(Mo.) vel,
est,

adam,

tamen

aliter
niliil

earum

(M.),

In

contritione fiixe, etc., id

s-

sumi, sequ ac Latinum rutilare, quod sp

viente calamitos claJe urbis nostrec (V.).

quidquam qum
quod Hebraic

splendere, est.

Idemque verbum adam,


(BA
2,

Vers. 11.

Devoravit fundamenta
xdium,
;)

ejus.

Ut Deut.
est,

rubere, Arabic candere, sign.

32, 22; Jer. 21, 14 (Ang.). d

quod rarissimum
vel saltem

5, 6, 088, etc.). Plura vide

ad Job. 28, 18. Sapphiro,

(nam

ignis polius carpil lecta

non

etc., sappliirus vel, sappliirina, (JT.) ut sappliirus, (Pi.

progredilur ultra superiieiem

et,

quando

accidit,

BA.

2, 2, 17, 248. sim. Ti.) sub. erat, (P. Pi.) excisio,

spem omnem
Vers. 12.
etc.

vel, polities, (Ti.

JT. Pi.) eorum, (P. Mo. Calv.) etc.


essel

Non,

restilulionis prxcludit (Calv.).


vel,

nuuqum,

(Ti.)

crediderbnt,
Ca. Pi.

Et quasi

sectio

eorum

ex sapphiro, (M. sim. V.)


;

(Mo. P. Calv.) vel,


etc.)

credidissent, etc. (Ti.

ob mullam eorum politicm (V. sim. Calv.)


Erant
(Calv.).

q d.

Ang. Calv.,

Ade muniia

erat

bc

urbs. Sequi-

quasi

sapphiri

oplim exsculpti et affabr

tur ergo cani fuisse Dei

manu

polis exuslam,

qum

hoslium impelu (Calv.).

Vers. 8.

Denigrata,
verm

etc., obscurata, vel, obscu-

Vers. 13.

Prcpter peccata

prophetarom. Nesibi adsciverat

rior, (P. Ti.)

obscurata, (Pi. sim.

P.) esl

pr

mo
(G
)

falsorum (Ca. G.), quos populus


;

nigredine, vel, prcaligine, (Calv.) vel, ex nigredine,


(Pi.) vel ips nigredine, (Ti. Ca.) vel,

quorum
(Ca.).

valicinia seculus populus inciditinhc

magis qum ni-

mala

gredo, vel carbo, {S.) forma, id est, pulchriludo(PL);


vel, facis, (Ca.)

Vers. 14. Erraverunt,


cillrunl, (P.
ritnt,

etc.,

moverunt
(Pi. sim.

se, vel,

va-

eorum, (Mo. P. M. etc.) dformes et

Ti.) vagati sunt,

Ca.) oberrCalv.

nigri facti sunt, quasi qui caminis purgandis

opcram

(Y. sic Calv.) C/eci, vel, ut cci,

(P. Pi.

impcnderint (M.). Et non,

etc., agnili sunt in plaleis.

Bclg. Sln'g. Ang. G.) in plateis. (Mo. Ti. sicM.)PoLluti sunt in sanguine. (Calv. P. sim. Mo. Pi.,
etc.)

(Mo. P.) Cognosci nequeunl, etiam in luce aperl et

medio foro
Mo. Calv.
Vers.

(V.).

Aruit,

etc., aret,

vel aruit, est vel

Verbum hoc prxleritum


jiigealu, cl

est,

composilum exniphal

fuit, vel, facla est, (Pi.

sic

M.) tanqum lignum, (JT.


aret,

pyhal goulu. Indicarivolunt, et quod pollue-

etc.) sub.

aridum ac siccum, (V.)


(Pi.).

ac

rint se

sanguine proprio per mutuas ca;des, est enim


niphal quandoque^reciproca, elqubdpol-

riget, etc. (Ti.) lia

dura ut lignum

9.

Mo.

sigiiificutio in
tuli fuerint

Melius,

etc., meliores, vel, feliciores,

sanguine ac caxlibus ab inimicis ipsorum,

(P. G. sim.
gtadio,

Pi.) sub. slimati, (M.) fuerunt occisi

juxla pyhal, ubi passio est ab alio illata (Glass. gram.


3, 5, 31, 333.).

qum

occisi

fam, (Calv.

etc.) q. d.

Subila

Cumque,

etc.

Ad

verb.

In non

pote->

mors

lenior est

(Calv.) et melior lent


dixil

ac cruciabili
(G.).
',

runt tangent in vestvnenta eorum, (Mo.) ut non possint

morte,

quam omnium pessimam


isli

Homerus

accedenles contirajere vestimenta, (P.) ut vestes eorum

Quoniam,

(luxerunt, vel, diffluxerunt, (Pi.) vel, con-

non potuerunt, nempe, hommes, (Ang.) contingere.


Ang. sim. M. Ar. Sy.
Strig.)

(Ti.

tabuerunt, (Ti.) vel, perfusi sunt sanguine, (P.) perfossi,

Quia non potuerunt quin


(Calv.

vel transftxi, id est, perinde

moriunlur ac

si

ensi-

conlingerent

vestes

ipsorum,

sim.

Pi.

Belg.)

bus confossi essent ac sanguine fluerent (V. ex M.


sim. Ang.), nisi quod lent tabe et diutin morte ani-

nempe,
Calv
)

quiailii confcrlim occurrebant ipsis (Pi. sim.

Urbs ade polluta

erat, ut

nemo

posset iter

fa-

mm mam
Calv.)

efflanl,

cm perempti

gladio semel ponant ani-

cere, quin slatim incideret in ali(|iiam immundiliein.


Respicit ad legalempollntionem sanguinis, etc., simul
j

(V. ex M.); frugibus agrorum,

(Mo. sim. Ti.


terra;
illo

Empbalic loquilur, quasi omnes

pro'

tamen

alludit ad seelera qua;


;

nomine sanguinis desipossent,

ventus vindictam sumerent de scclerato

populo,
prop'er

gnanlur (Calv.)

alii

Cumque non

nempe

ali-

dmsolitum viclum negavcrinl


rum, (P. sim. Ar. Glas, grain,

(Calv.).

Vel,

ter transire (T.), vel, aliter

sanguinem vitarc(G.),

te-

proventus agri, (Pi.) propter defectum fructuum agroj

nuerunl, vel, conlinncrunl el levrunt (T.) lacinias suas,


(Vulg., etc.) id est, oras vestium

p. C39. sim. Pi.

Ang.)

manibus

(G.). Flui-

proventus, pro defectu provcnluum, per melon., subjeeti


(Pi.).

dam vestem contraxerunt

(T.), ejusque

ex trma col le-

Concisa loculio,
id est,

q-nalis

Psal. 109, 24,

gerunt, ne sanguine inficerenlur (Me.) :ct sic pauculi

pinguedin,

defeciu piiigiiedinis; sicGen, 18,


:

perlransierunl impolluti, rcliquis attactu cadaverum

28

Jcr. 10, li (Au.). Alii locuni sic redduul

Qui

ubique pqllnlis (T.).

Alii

loluin

sic

reddunt

Cci,

529

IN

LAMENTATIONES JEREMLE. CAP.


;

IV.
:

530
vel, festinrunt, (Calv.) vel,
et,

cm errarcnt in plateis,
bant euin

pollutisunt sanguine, eb quod


vestes

nempe

in exilium (Pi.)

non potuerunt quin tangerent

eorum

vel,

tange-

inquinati sunt, sive erant, (V. Pi.) eliam, vel,


Ti.) vel, atque eliam, (Pi.) vel, imb, (Calv.)

(M.

nempe sanguinem veslibus eorum, quem non potuerunt, jure scil., vel quem atlingerc non licebat
;

commoti

sunt, (Mo. P. V.) vel, amoti sunt, (M.) vel, errrunt,

(Angl.) Locus hic

dificilis est

(Mar.), et vari expo{ni,

nempe
vagati

in ill trepidatione, quasi attoniti (Calv.)

vel,

nitur (Ang.). Ccos hic intclligunt, vel, 1 propri

sunt,

(Pi.)
et

incertis

vagantur sedibus. (Ti. Al.)

dum
rum,

vicos obirent, polluti sunt, nec potuerunt vitare


ipsis occisoin
!

Evolrunt etiim
serant, ac
si

vagabanlur, id est, celerrim absces*

sanguinem, sive inuocenlium a Judseis


v. 13, sive

nattrent alas (Q. in V.). Notatur hic


:

p-

interfeclorum ah hoste, etc. (Q.

na talionis, q. d.

Ut sacerdotos

illi

contaminabant

Ang.). Vel, 2 spirilualiter, ut Isa. 42,


ita affectos ut cseci

18, 19, vel,

sanguine vestibus ipsorum adhaerente alios qui vagan."


tes in

esse soient, c. 59, 10 (pleriquc in


j

urbe

eis

occurrebant

ita ipsi

quoqne postea

va-

Quod etiam intelligunt, vel, 1 de populo (Q. in Ang.); quem confert csecis, quia quoeumque se conAng.},
ferrent,

gati
i

sunt abeundo in exilium (Pi.). Dixerunt,


);

scil.,
;

Chaldcei (Pi.

vel, gentiles, eis insultantes (T.)

vel,

undique occurrebat immuudilics, adeque

quicumque eos dispersos


in gentibus
,

et

vagabundos vident (Me.),


:

polluti sunt, ac si essent civci (Calv.). Vel, 2

'

de sa-

vel inter gentes

Non

addent Iwspitari

cerdolibus

illis

etprophetis, v. 13 (Al. in Ang.). Sa\

(Mo.); vel, ut inhabitent, (M. sim. Calv.); vel, non ultra


iucolent, (Ti. P. sim. V.) vel,

cerdotes qui sanguinem injuslum efluderant, cursitrunt hc


illc, ut cci, incerti

non pergent commorari,


;

qu se verterent

prae

nempe
dits.

Judai in palri su (Pi.)


:

non redibunt ad sua

mullitudine cadaverum undique, aspersi fuerunt sanguine,

(V.); q. d.

cum

urbs caperetur (G.)- Ibanl enhn cci, neal'flati,

etquidem absque spe reScopus ilaque prophetai hoc loco est, non esse
Dispersi sunt,

que enim Deo

per vicos urbis; ita sanguine

illo

cur Judai querantur de exilio suo, quoniam

urbem
:

quem
nihil

dixi (v. 13)


;

contaminati, ut

eorum
hoc

vestes tangi

sanclam
rint

ita

infecerant suis

viiiis,

ut inde abacli fueAlii sic


:

non possenl

quippe ade sanguine imbuUv, ut in eis


:

proprio ftore, etc. (Calv.).


dicentibus
et

redduut

prter sanguinem tangi posset


coedis causa. (Ca. JT.)
sic

est,

erant

Jurgali quippe sunt, aliis

Recedite,

aliis

magnas

hune versum cum se:

reicdere nolenlibus (Me.),


gentes
:

commoti dixerunt
eis,

inter

quente neclunt, locumque


busccis, ut Isa. 42, 18
sanguine,
suis,

rcddunl

Qui, evaganti-

Non
:

addel ultra ut habitet in

(Vulg.) id est,

(Jtin.),

per vicos contaminalis

mulli ex gentibus, gravi ira in tain miseros commoti,

quem non

possunl quin tanganl veslimentis


c.

dixerunt

Deus apud tam pollutos versari


At nostri codices habent,
ultra,

nolet.

Lege

prout narratur 2 Reg. 21, 16, cui adde

24,

runt

lo iosipli.

lo iosipliu,

2, et 25,

25 (idem). Recedite, impurus quisque, pro-

non hubitabunt
Alii
:

nempe

Judai in patri su (G.).

clamant, etc. Exegesis hx>c est pftrcedent.s dicli de


peccatis prophclarum, sacerdotum, lotiusque populi,

Adeb jurgantes vagabantur, neganles deinceps eos


gentes commoraturos (Ca.).

apud cteras

Cm

avolant,

quibus

cm

eos qui in Jud;e supererant, lm depor-

eliam evagantur, id est, quamvis miseri non ambulent,

tatos exsuies,

corrumpebaut (idem).
Recedite,
etc., vel discedite,

non currant, sed prcipites profugiant qum longisvel fa-

Vers. 15.
cessite, (Ca.)

sim, ne rbus

islis

contaniinenlur (Jun.), dicunt in

immunde,

vel, pollutus, (Calv.) vel,

gens

gentibus, id est, Judais, qui

jam ad ^Egypiios

et Chal-

immunda, (V.)

vel. polluli, (M. Ti. Ca.) vel,

iminundus
eos,

da:os fu erant deportati (idem.).

Non

amplis

commo-

sum, (P.) vel impures quisque, (JT.) clamaverunt ad


(}>\Q.elc.)\\,

rabunlur,

(JT.)

id est,

prdicebant liberationem ex

proclamant

eis.

(JT. Al.) Qui tames! nec/a-

animo suo brevi affuluram esse: utexemplum exstat


Jerem. 28, 2,
formidanl eos
;

mabanl

eis,

argumento

legis

de leprosis Levit. 13, 45.


est. (Pi.)

etc.

(Idem.). Alii

Quia fugiunt

et
:

re~

(Pi. sim. Calv.

Ang. ) Recedite, immundus hic

quare eliam inter gentes dicebatur

Non

Scdcompellaba>Ueos,cedile,immundi.(Slvig.) Confirmt

dik in lic sede commorabuntur. (Strig.) Alii

hune verhic conti-

superiorem sententiam, nempe, nullam partem urbis


fuisse puraai sordibus, quia ubique

sum cum prxcedente


evenit.

sic

accipiunt

Pna

clamatum

fuit

nelur qua; ob peccala prophclarum, etc.,

loti

populo

Discedite (Calv.). Clamabant

eis, vel,
:

dixerunt

hommes
cla-

Ea ver
id
est,

triplex eral

Vagati sunt cci per


sceviti,

de

eis,

nempe

sacerdolibus
vel, 1"
:

Discedite, polluti (Ang.).

plaleas-;

ade fuerunt, prae hostium

Sunt haec verba,

Judorum mundorum

slupore perculsi, ut,


set nescii,

ccorum

instar,
;

qu eundum es-

mantium ad immundos Recedite, ne et nos pollnamur, etc. (Me. 0.), vel, 2" gentium. Illi qui omnes
polluliones religiosissim vitare debebant ab ipsis gentibus habiti sunt pro pollulis.

hc

illc

discurrercnl
,

2 hinc contamin-

runt se sanguine

cm enim

ade obstupefacti, cir-

cumspect incedere non possenl, per ipsum inlerfectoruni sanguinem ruerunt, etc.
;

Nam

gentium eral opi;

Inde, quod non lice-

nio, pollutos esse quibus adhsereret sanguis (V.)

vel,

bal ipsis attingebant veslimentis suis,

cadavera scilicet;

3" sacerdotum,

qui repellebant alios se,

lanqum

bilo ponilur pro baascher lo; regilur

autem

illud betli

sacri profanos, (vide Isa. 65, 5,) et (ut sequilur) pas-

igeu,

nam naga cum

belh construitur.
potuit,

Verbum auau-

sim jurgabantur vaticinantes (Ca.). Noeite tangere,


(Sim. Mo. P. etc.) sub. me, (Pi.) vel, nihil conlrectelis.
(Strig.)

lem
liam

iaco

non lantm valere


docelur qnanto

sed etiam, licen

liabuit, palet

ex Deut. 12, 17,

et 16, 5. Sicut

Jurgati, etc., quia, vel, quippe, (Mo. V.) vel,


vel evolrunt,
vel,

tem

v. 14,

cum

slupore et confusione

cette, (Pi. Calv.) avolrunt,

(Calv. M.
;
i

per plateas Hierosolymse discurrerint, ut furentium

Mo. Ti.

Pi.)

vel,

populus (Ang.),

sacerdotes

hostium manus vadrent, ne sanguine quidem et ca-


531

,"

SYNOPSIS CIUTICOUUM
pollucrc se

532
:

daverum contacta

verentes

sic v. 15,

vitalis

(Me.,

quo

quasi propri

anima

vivebat

doeelur, non pOtinss eosdem firmam alibi sedeminVenirc; narii, liecedilc, immundi, diclum est Mis, etc.,
id
ti

respirabat et vegetabalur totum regni corpus (T.).


Inielligilur hic vel, 1" Josias (Y. et

M. ex Ch.

et Ile.).

qnod ex

effeclu onsiaba, quia avolrunt,

imb vaga-

Non

plaeet; stelit

enim post cjus mortem regnum;

sunt, et, si

quo intrrunt, hxrcfcdi non poluerunt,


csl inter

nec hoslis tinad urbera accessit (Calv.). Vel, 2 SedcchiJ (Calv. G. Pi. Me. T.); qui, let indignus,

nain diclum

yentes

Non

pcrgenl commorari.

Tame

collective sumilur; caru et omeru; impersonali-

rex tamen erat, etquidem ex posteris Davidis, et typus


Cbrisli (Calv.).

ler (Di.).

Captus est

in, etc, foveis, vel, relibus,

Vers. 1G.
(P.

Facis,

vcl

viltus, (Ti. Sy.)

ira,

(Ti.) id est, insidiis (Pi.),


l'mri'.a, etc.

eorum, (Mo. P.

etc.).

In

M. G.) itula facis, (JT.)Domincs divisit, dispertiet,


varias regioncs, (V. sim. Pi.) eos,
vel, aspiccre

Sub cujus

tulel

speraveramus nos tul

(JT.) dissipavit, (Calv.) relegavit, (fi.) sparent, id est,


disjcit et dispersit
ii:t
i:i

victuros, eliam invitis gentibuS (G.).

Vers. 21.

Gaude
liect (G.),

et l^etare,

scil.,

de noslris

Mo.

Pi. etc.

Non addetut respiciat,

calaniitalibus (Pi.) Filia

EDOM,Iduma

(G. Pi.), quse

(lito.y.

08, scil.,

bland facie(V.). Facis, vel, faciem,

similis es (Ukr-, id est,pulchretinvolatyirgni (Pi-).

(pi.;

ACi.RUOTusi non acceperunl, vel susceperunt


Pi.

Gaude dum
(Me),
Calv.).
q. d.

ad liorarn (M.). Et

<ruyx&>f>ij<ns

(Mo.

V.

etc.) id csl,

non acquievcrunl

illis

rogan-

concessio (G. Me.); vel, ironia, qualis in Eccles. 11, 9


:

tibns (V.)

Non

sunt reverili. (P. s';m. M.) Hse gnies


illis

Gaudtum hoc
qu

crit

vobis evanidum (0. in

exprobrabant Hebraiis. Nulla, dicebant, spes est


redits
:

Scd malim hic designari extremam Judicorum


obnoxii
essent

tiarn

in

bonos sacerdotes sxvierunt. Vide


adhuc nobis (sub. exspectanquvd ad nos
atli-

miseriam, pr

subsannalioni

xmpmm, 2
Vers. 17.

Par. 24, 22 (G.).


etc.,

hoslium suorum (Calv.).


lix, id est,

Ad te quoque

perveniet ca-

Cim,
et

pna;

porlio.

Nam

sicul calicem paterfa-

tibus, (P.) vel, sub. integris, (Pi.) vel,

milias eonvivis porrigil, ut quisque


sic

suam partem

bibat
:

net, (Ang.)

adhuc nos, (ST.) cm adhuc ssemus,

Deus adversa dispartituv ubi opus

id judicat

Jer.

(M. Ti.) sub. in dominio noslro, (M.) vel,

m palri (Pi.).

2S, 15, 1G, 17.

De dum.x'Orum malis,
,

vid. c. 49, 7, et

Cin adhuc s-tarentresnostr (G. sim. Calv. ),defecerunt oculi, etc. (Mo.) Frustra auxiliuni ab /Egyptiis intentissim exspcclarcmns. (Ca. sim. G.) Cira, etc., in specululione nostr sprculali sumus, sub. respicienles, (Pi.)

Ps. 157, 7 (G.). Inebriaberis

id

est, calaniitalibus

pertnrbabcris (Pi.); alquenudaberis; (Sim. Mo. M. JT.

Ca. etc.)
Milii

Nam

ebrios qui vult, despoliat; Gen. 9, 21.

tamen Grxci rectius sensum percepisse vidcnlur,


evomas
:narn'fln?7i

ad geulem,

etc.

(Mo. sim. JT.

Pi.)

in

exspeclatione

pevaS-fay xxiizox&ieousquebibesiit

noslr qu erspectavimus, id est,

dm

anxi exspecta-

eliam banc siguificationcm habet (G.). Eteris vomens,


(P.)

vinms (V.) genlcm,


spectavimus

elc. (P.)

Et cm circumspiceremus,

ad verb.,

et tte

evacuabis

q. d.

Eris ebria usque


/<?,

ad, elc. (M.)

ad immodicum vomitum (V.). Etdiscooperies


venantur, vel,
,

ut so-

Vers. 18.
venait

Lubricaverunt, elc;
nemp Chahkei
Y enalic
id est,

ient ebrii

quod legimusdeNoe
(Pi.).

(Ile. in Y.).

Ignominias

sunt,

(Pi. Calv.)

gressus no-

exponeris

stros, elc. (JT. Pi.

Mo. P. Ti.)

Insidiati sunt gressibus


,

Vers. 22.

Complta,
pro
fut.

etc.,

tonsumpta, vel, con-

.wslris, etc. (M.)

instilerunl

elc (Ch.

in G.)

summatu,

(Pi.) complta, (P.

M. T\.)fmila, (Ca.) Est,

Vide 2Rcg., 25,5,(AE.),


verunt gressus, etc.,
Gra?ci longis abettnt,

et a!ii legunt tsaru, arcla-

(vel, erit ;prxt.

egressusomnesclauscrunl.
legermrt
:

vel, culpa, (Ca.) tua. (Mo.) id est

more Hebro(G.); Iniquitas, pna iniquitatis liioe,


excidio (T.). Ita sever

nam

Venati sumus
,

(V. Ang. Calv. Me. T.), hoc

parvulos nostros (G.). In, etc., ne incederemus

vel,

lecum

egi

ut nihil defuerit ad

exlremum rigorem

abeundo, (Mo.)

vel, ne ire

possemus,

nempe

sine peri!

(Calv.). Satis

peenarum datum
5, 12,

est (Mar.). Finis pna;

culo(Pi.), perplatcas, etc. (P., etc.),


consilia,

q. d.

Omnia
adversa

tundest, (Boot. anim.

115. Al.) Venict ten pus,

negolia,

etc.,

nobis

inlida

et

Judici,

cm pna
,

vestra cessabit (G.)

Non adpet,
posiqum
le

crant (Me.).

vel, perget

(JT. Pi.) ad deportandnm te, (Mo. sim.


te, scilicet,

Vers 19.

Velociores.vcI, /ci)oivs,(M.Ca.etc.)...

P. etc.) vel deportationi tradere

Aquilis, etc. Velocissinius cratequitatusChalda'orum,


Jer. 4,

ex pnt'scnle caplivitale in patram rednxeris


JVp ultra ducet, vel abducel
te,

(Pi.).

celerilate cursus

13, et 48, 40. Alludil ad comprehenderunt


et advoliuntiii

illos
,

qui Scdeciam

(sub.

Dominas)
etc. (Y.)

in ca-

c. 52, 8,

9 (Me).

plivilalem, (Ti. V.) vel, abdnci


in hipliil

te sinet,

Verba

Chaldxi eelerrim

Judocam,

et. fugatis

sa'p permissioneni signifleant.

Sensus est:

yEgyptiis, Jerosolymam redicrunt (T.). Reprsentt

Postid nonullra terelinquetin exilio(G.). Nonadjicirt


ampliks, sub. Iwstis, vcl, sub. Devs,ul
lium.
le traitt

ullima

illa
:

leniporaonte taptam urbem.


in

Nusqum

erat

in exi-

effugium

montibus,

in planis,

ubique erant qui

interciperenl ob

Vers. 20.

famem

l'ugere volonts (G.).


,

Spiritcs, vcl, spiramentum

(JT. Pi.)

Qtiare?Nam quid opus fuit secundo exilio, ern cannes jam profugi essent, et terra redacla in solitudinem? Intelligit ergojudicium Dei fuisse completum,
ul nihil defueril

narium nosirarum, (Mo. P.


Qui nos
in vit et

etc.) id est,vitanostra (Ca.):

Judaisad extremamealamitatem. Non

pacc tuebatur et conservabat (Ma.

rpugnai

huic, loco,

qud Juda posiea

fugitivi erant,

ex Y. Me.), sub quo. dabaluraliqua nobis interspirandi


occasio
in

et errons per
da'is
l

ttum

mundum
Non

quia tantm de Chai-

qmbuslibelaugustiis(Jun.).Capul nostruni,
:

hic agitur (C.alv.).

addel, etc., scilicet in


:

adeque

vil;c (Calv.)

nobis ;cquc dileclus ul spiritus

longum tampus, ctdonec nova sceleraaddas

utfaclum

533
tempore
Christi.

IN

LAMENTAT10NES JEREMLE. CAP.


et alia
vtsitabit

IV.

534

Sed hocjam erat aliud seculum

10; G. sim. Me.) Dicitur Deus peccata tegere,


condonat, non punit, etc., Psal. 52,
delegere
1, 5, et 83,

cm
et,

Judsea (T.). Visita vit, vel, animadvertel, (JT.)

3;

Edom. Haud dubi Deus animadvertet in malitiam Iduma;orum quibus mala nostra gaudium attulre (G.) Discoopeautem,
(Pi.) iniquilalem tuant, ftlia
,

cm

punit, Job. 20, 27 (Ang.). Vel, super pec6.

cata tua, (Mo. sic Calv.

Al.)

discooperic'. te, vol,

discooperieris, propier pcccala tua, (Angl.JConfinnaliir


lia?c
[

ruit, etc., \ei,detegel, (Pi. sim. M.Strig.

Ang.)pEKXATA

expositio ex collt. Jer. loco citato (Idem.). Alii


,

tua, (M. P. Pi. etc.) id est, nota ea fecit per horren-

DeportabU propier peccata tua


ut iNah. 2, 7 (Jun.).

(JT.)

verbmn sumo,

dam banc
ligent

vastationem (T.)

Expnis

gravissimis intelJcr. 49,

bomines quantum peccaveris. Confer

CAPUT
1.

V.
1.

CHAPITRE

V.

Recordare, Domine, quid accident npbis; in

tuere, et respice

opprobrium nostrum.
versa est ad alienos, dormis no-

Souvenez-vous, Seigneur, de ce qui nous e>t arriv; considrez et regardez l'opprobre o nous

sommes.
Noire hritage est pass ceux d'un autre pays, nos maisons des trangers. 3. Nous sommes devenus comme des orphelins qui n'ont plus de pres nos mres sont comme des
2.
et
;

2. ILereditas nostra
stra;

ad exlrancos.

5. Pupilli facti

sumus absque

ptre, maires noslr

quasi viduae.
4.

Aquam nostram
comparavimus
:

pecuni bibimus

ligna nostra

prelio

5. Cervicibus nostris

minabamur,

lassis

non dabasatu-

tur requies.
6.

yEgypto dedimus

manum,

et Assyriis,

ut

rareniur pane.
7.

Patres nostri peccaverunt

et

non sunt

et

nos

iniquilates
8. Servi
ret,

eorum porlavimus.
dominali sunt nostr
:

non

fuit

qui redime-

de manu eorum.
In

9.

manibus

nostris afferebamus

panem

nobis,

prix d'argent l'eau que nous avons bue nous avons pay chrement le bois que nous avons brl. 3. Ou nous a entrans les chanes au cou, sans donner aucun repos ceux qui taient las. 0. Nous avons tendu la main l'Egypte et aux Assyriens, pour avoir de quoi nous rassasier de pain 7. Nos pres ont pch, et ils no sont plu.-,; et nous avons port la peine de leurs iniquits. 8. Des esclaves nous ont domins, sans qu'il se trouvt personne pour nous racheter d'entre leurs mains. 9. Nous allions chercher du pain pour nous dans le dsert, au travers des pes nues, au pril de notre
;

femmes veuves. 4. Nous avons achet

facie gladii in deserto.


10. Pellis nostra quasi clibanus exusta est facie

vie.

tempestalum famis.
11. Mulieres in Sion humiliaverunt
civitatibus Juda.
,

10. Notre peau de l'extrmit de

a t brle
la faim.

comme un

four, cause

et virginesin

11. lis ont dshonor les femmes dans Sion, et les vierges dans les villes de Juda.

12.

Us ont pendu
ils

12. Principes

manu

suspensi sunt

facis

senum

mains;
lards.

les princes de leurs propres n'ont point respect le visage des vieil-

non erubuerunt.
13..

Adolescentibus impudic abusi sunt

et pueri

in liguo corruerunt.

13. Ils ont abus dos jeunes gens sont morts sous le bois.

et les enfants

14. Senes defeerunt deportis, juvenes de clioro


psallenliumf.
.

14. 11 n'y a plus de vieillards dans les assembles des juges, ni de jeunes gens dans les concerts de musique. 15. La. joie de notre cur est teinte; nos concerts sont changs en lamentations.

13. Defecit

gaudium ccrdis
noster.

nostri, versus est in lu-

clum chorus
peccavinius.

10. Cecidil corona capitis nostri

va? nobis, quia

16. La couronne est tombe de notre tte; malheur nous, parce que nous avons pch.
17. C'est pourquoi notre cur est devenu triste, nos yeux ont t couverts de tnbres,

17. Propterea

mstum

factum est cor nostrum


:

ide conlenebrati sunt oculi nostri


18. Propier

montem Sion,
in

quia disperiit

vulpes

18. Parce
les

ambulavei'unt in eo.
.

que le mont de Sion a t dtruit, et que renards s'y promnent.

19.

Tu autem, Domine,

ternum permanebis,

lement

19. Mais vous, Seigneur, vous demeurerez ternelvotre trne subsistera dans la suite de tous ;

solium tuum in generalionein et gcnerationem.


20. Quare in perpetuum oblivisceris nostr? derelinqucs nos in longitudine dierum
?
:

les sicles.

20. Pourquoi nous oublierez-vous pour jamais Pourquoi nous abandonnerez-vous pour toujours?

21. Couverte nos, Domine, ad te, et convertemur innova diesnostros, sicut principio :

21. Converlissez-nus vous, Seigneur, et nous nous convertirons; renouvelez nos jours, comme ils taient au commencement.

22. Sed projiciens repulisti nos, iratus es contra

nos vehcmenter.

22. Mais vous nous avez entirement rejets, et votre colre contre nous est excessive.

COMMENTARIUM.
Vers.
libris 1.

Recordare,

etc.

Ex Gratis quibusdam
Poslremum hoc caput

ni
!JI

libellum oratione termint (Jun). Quid, etc.,


fuerit,
s/7,

s/7

vel,

ascriptusest hic titulus, argumento conveniens,

(Mo.) vel, accident, (Ti. P. M. etc.) vel, factum

Oralio Jeremice Provhelce (G.).

'"

(Sy.) nobis (JT.).

5*5
Vers. 2.
tuo nobis

SYNOPSIS CRITIfORUM
quondam concessa

m
Patres
nostri peccaverunt
,

Vers. 3.

U^ereditas nostra, Absque ptre,


(G.).

id est, terra

dono

Vide Prov. 30, 19 (Ang.). Et Assyrhs. Magna enim


pars

regiones Assyriae transportati sunt (G.).


7.

vel, 1 rege (Ang. Me.),

Vers.
sunt.
Ita

et nom

q^eni loco patris habebamus. Vel, 2 Deo qui se pa-

P. Sy. etc.: vel, on ipsi, (Mo. Calv.) non


(

tremnostrum

dixcrat, Jer. 5, 19 (Me.).

Te paire nostro

supersunt, (JT.) nullus eorum superest

Pi.).

Mors eos

nos Jesercnle (G.). Vel, 3 patribus nostris, qui L:..ilJx'is vel occisi, vel abducli, sunt (T. ex Me.);
q. d.
:

exemit bis miseriis (G. sim. Me.) Et nos iniquitates,


vel,

pnas, (JT.),
portamus,
est

sic Pi. P., etc.

eorum, portavimus,
:

Tota regio plena est

pupillis (Calv.).

vel,

(Pi.

Vers. 4.

Aquam nostram pecunia


pendunt

sim. M. Ti. etc.) q. d.

Melius

bibimus. Aditus

actum

cum

patribus

qum nobiscum
,

illi

enim Quas
Deo,

aJ

fiuvios et fontes vectigal

(G.).

bani cgredi urbe vel domo, ut ex fluvio

Non audeaquam haurinostris,

brevi supplicio affecti sunt; nos diuturno (Jun.).


illi

morle effugerunt peenas

eas nos longis serumnis

renl(Mc). Aquam exputcis etcisternis, antea

luimus (G.).

Verm non

lue propbela obstrepit

depromptam pecuni rcdimerc cogimur (T.). Aceidit boc vel, 1 in obsidione Jerosolym (Mur.). Vel, 2 in Judae posl urbem excisam (Q. in San.). Sed ibi
,

tanqum
flectere

injuste aut crudeliter illos tractanti

(nam

etiam superstitum peccata fatelur): sed tantm


voluit

Deum

ad misericordiam
:

q. d.

Perierunt

non di manserunt sub Godoli


non aqua inod
,

et insuper
,

sub

illo

patres noslri, ut digni erant

jam recipe

nos, miseros

sed et vindeniia

ipsis

concessa est
si

exsuies posleros, in graliam (Calv.).

(San.). Vel, 3 in Babylone (Mar. San.).

Quod

Judjei

Vers.

8.

Servi

dominati sont nostri. Sicut in


et

ade inclemenles fuerunt extraneis, ut nec viam erranli,


nec fonteni
sitienti,

famili recentissimus quisque servorum


brio est
;

conservis ludi-

monstrare

vellent,

quod de

iis

re-

sic in

hoc orbis terrarum velere famulatu novi

ferlJuvenalis,quidmirumsiidemiHisconlingat?(San.)
Ligna nostra
,

nos

et viles in

etc.

id est

ex sylvis terra nostra


in sylvas ibat

tum
est

dicit

excidium pelimur. Hoc quod apud Tacidux Britannus de Romanorum imperio, idem
,

sumpla

(E.). In patri

quisque

lignatum
,

de Babylonico dicere Judi poterant (G.). Servi


,

id

sine pretio (G.).

Sylv debent esse communes

cert

vel, 1 qui servi nostri et tributarii


et Moabitae et

fuerant, ut

aliqiix per oppida,

unde incol lignentur (Mar.).


id est

Ammonitae

Idumsei (Me. ex L.). Vel,


ut essent

Vers.

5.

Cervicibus nostris minabamur,


ut pecudes.

2 Chalduci., ex
servi

Cham
9,

et

Cbus orti,damnati

agebamur

Vox

est illius seculi (G.).

Super
ab
iis

Sem, Gcn.
,

20 (Me.). Vel, 3 servi Chaldaeo,

colla nostra,

vel, in cervice nostra, (M.) vel,

rum
Neb.

jussu herorum nobis prapositi


illi

et

pensum
Confer

qui incunibunl super collum nostrum, (P. sim. JT.)

nobis exigentes, ut olim


5, 15. Ita
servi

Exod.

1,

(T.).

persecutionem passi sumus

(Mo. Calv.
cercici

etc.) vel, pali;

mur, (JT.
d.
:

Pi. V.)

hnminel

nostr persecutio

q.

simus

Canaanis maledictio nobis obtigit, ut servorum, Gen. c. 9, 23 (Ang.), qui prius

Durum
;

captivitatis et servitulis

jugum impositum
vel lateribus.
in cervicibus

eramus regnum sacerdotale. Gravissima hoec erat


conlumelia (Calv.).

est cervicibus

nostris (V. ex M.) Molesii. su-p sunt


,

bostcs

sed vel facie


sic

vel tergo

Vers. 9.
vel
,

In

etc.,

Hebr. pro,

(Pi.)

anima

nostra,

Ubi aulcm

dominantur, ut tanqum

periculo vit nostr, (JT. Pi. sim. P. Sy. Y. G.) vel


,

nostris equilent, in

bac insultatione est extrema et

afferebamus
capl (Me).

afferimus

(Pi.

panem nostrum

contumcliosa opprcssio. Juslissima erat haccpna,


quia Jud;i'i fuerunt
cervice aine
,

(Mo.), elc. Tarn tempore obsidionis,

qum urbe jam


in

et

inflexibilcs ad
,

Hoc de

illis

dicitur

quos Chaldsei

urbe

ferendum Dei jugum


vel

(Calv.). Lassis, etc., laboramus

reliqucrant(C).

facie, etc.,

pr siccitatc desertt ,(Ti.


qu
sic

laboravimus

vel, lassati

sumus (M. sim

Pi.).

Non

simil. Calv.) id est, prje inopi,

requies dabatur, vel,


(P. sic

permittitur, (JT.

Pi.)

nobis,

ac

si

essemus

in vasto deserto (Calv.). Propter

premebamur arma

Mo.

etc.)

laboramus

irrequieli. (Ca. q. d.)


ita

Con-

sylvarum, id
tjladium,

est,

hostes foris grassantes (Ca.). Propter


bostis
,

tinuis miseras

premimur,
:

ut nullus

sit iis

modus
nihil

nempe

(Ang). deserti, (P. M. JT. Pi.


,

vel finis (Calv.). Alii

Laboramus qu'idem, sed


bostium auferuntur

Sy., etc.) id est

pra metu militum


;

qui agros tene-

reliquum

fit

nobis, sub.

eorum qu nostro laborc puramus :


:

bant (G. sim. Mar.)

vel,

ob hostem nos gladio inse-

oiunia enim nobis vi


reliquit (V.).

ianac,

quentem
(V.)
:

in terra nostra, quae

nunc est velut desertura

Vers.

G.

Mwno.

vel, in deserto, sive piano, (Angl.) ut Jer. 4, 26.


in locis planis circa
:

lia

Mo. P.

etc.; vel,

jEgypHo,
in

Hostes enim

urbem ubique

sparsi

(JT.) AUgypliis (Ti.). Post capta

urbem
lia

alii

/Egy-

erant (Ang.). Alii

Propter gladium latronum, qui in

ptum

ivre.

Vide Jer. 43, 7 (G.). Dedimus, vel, porri-

deserto nobis insidiantur


aft'erendum

cm

per illud iter facimus ad


,

gimus, (JT.) extendimus, (PL)manum.

Mo. P.,

etc.

frumentum ex ^Egypto

ex

collt, vers.

Vel, 1 extendimus, auxilium postulantes (Me.); vel,


2 supplices facti

(Pi.).

08, 32 (Ang.). Vel, 5

sumus (V. ex M. Ang.). Vide Psalm. panem mendicavimus (Calv.).

Vers. 10.

Exusta est,
,

incaluerunt, (Mo. Y. sim.


Pi.

Ti.) denigrat sunt. (P.

M. sim. JT.

Ca. Calv. G.)

Vel, 4 pepigimus fdus

cum

iis

(V. Monl.). Vide Ez.

facie

elc.

propter procellas, vel, exustionet, (P.

17, 18. (Mont. Jercm. sivede Actionepag. 089. append.


Cril.) Vel, 5

Calv.j honores, (V. sim. Mo. M.) terrores, vel tremores, (V.) vel, alrocitatem,

dedidimus et subjecimus nos

iis,

servi

(Ca.)

famis
;

(JT. Pi. sim.

illorum facti et mancipia (T. sim. Ang.). Quodvis

mu-

Mar.)

id est,

angustias famis (Mar.)


vel,

vel,

vehementis-

nus vel opus nobis mandatum libenter suscipimus.

simam famem (G.);

vehementem dejectionem

537
virium corporis fam
prosternit (Pi.),

IN

LAMENTATIONES JEREMWE. CAP.


quoique
ila
le,

V.
nos
tibi,

538
vel aa

ut procella obvia

Mo. P. M.,

etc., restitue, vel reduc,

Ex fam dficit

succus, sequilur pallor

ut revertamur. (JT. Pi.)

Locum hune exponunt,


;

et macies, et inde deformilas et nigredo (Calv.).

vel, 1

Vers. il.

Humiliaverunt

de conver.-ione peccatoris per peenitentiam (Ita ad q.uam neces-

ita

M.

afjlixerunt

T. ex L. et Olynip. et Chald., etc.)


sariani esse et gratiam,
et

(P.) vel, oppresserunt (Ti. V. sic JT.), compresserunt

liberum arbilrium, sed

(Mo.) constupraverunt (Ch. sic V. Pi.),


(G.). Stuprat sunt. (Sy. sic Ca.)

nempe Chalda

gratiam pracedere liberum arbitrium (Me. T.), ex

hoc loco rect colligunt Aug.


et conciliuni

et cteri Theologi (Me.),

Vers. 12.

Principes manu, etc., manu eorum, etc.,

Tridentinum
in

(T.). Vel, 2
(

de conversione

(M. Ti. V.) subaud. hoslium (V.),

nempe eorumdcm
:

per reditum

patriam, elc.

T. ex Hug.) Sensus est,


:

Chaldaeorum.

Pna

suspensionis usitata jam olim in

ut ex sequenti

niembro apparel

Restitue nos in gra-

Oriente, Gen. cap. 40, vers. 19 (G.). Alii

manu

su;

tiam apud

te,

ut restituamur in vetercm statum (G.).

quod long atrocius erat


(Calv.)

q. d.

Manus
etc.,

sibi intulerunt

Non

agitur hic de conversione interiore, sed exte-

Vers. 13.

Adolescentibus,
(

riore,

qu homines

ita recipit in
:

gratiam, ut appareat

juvenes ad mo-

paternus ejus favor; q. d.

Si

nos respicias, Domine,

lendum

lulerunt, vel suslulerunt

P. M. sim. Mo. Calv.


in

stalim prospr habebunt res nosti\e, (juia in


tu nobis cerla est salus (Calv.). Innova,

manu
in(silll.

Ti. JT. Pi., etc.). Fortiores

venumdati sunt

molas,
(

vel,

ut eas agitarent. (V.) Coacti sunt vel

frumentum

ad

staura (Ti. V.), DIES NOSTROS S1CUT A PKINCIPIO

molam)

portare,

vel

molam

circumagitare (Ang.).

P.); sicut quondam (Mo.),


priscis

vel,
:

ab antiquo (M), vel,

Acti sunt in pislrinum. Id simplicis

qum qud
,

Mic-

diebus (Pi.), q. d.

Restitue nos in priorem


),

ron, accipit in sensu obscno, ut molere apud


et Latinos

Grcos
10 (G.).

statum et felicitatem (Calv. sim. Me.

qu olim frue-

interdm sumitur. Vide ad Job. 31

balur populus tuus (Me.), per multa secula (Calv.).

In ligno, vel, in lignum (Mo.), ad lignum, id est, ad

Vers. 22. Sed,

etc.

TaN'3

vari exponunl (Calv.).

ligneum molae scapum (BA.


ligno
rio
(

1,

2, 13, 188.)

vel, in

Quin imb,

vel, sed (P.), reprobando, reprobsti, vel, pror-

(P. M. Ti. Calv.), in movendo ligno molito)


:

sus abjecisti (Pi.), nos, iratus es contra nos usque vald

AE. BA.

vel,

ad ligna
:

JT. Sy.

),

sub lignis (Pi.),

(Mo.), vel, vekemenlissim (P. sim. Pi.

).

Ita

prophela

sub lignorum fascibus (G)


licet

propter lignum,

quod

sci-

modum
ditu,

hic excessit, et ex turbulento hoc dixit (Q. in

geslare coguntur (Pi.), pessumdanlur (Ca.), vel,


(

Calv.) et corrigit proccedentem precationem pro re-

impegerunt (Mo.), vel, corruunl, sive corruerunt


Pi. P. M., etc.), q. d.
:

JT.

cm Deus

eos deserere statuisset (Ang.). Alii

Lignatores sunt (Ca.). Eos

Quod si

reprobsti nos, etc.

Pcndet sententia

propter-

ade aggravrunt
illis

lignis, ut, deficientibus viribus,


).

sub

ea repeli dehet versus prxcedens, ad absolvendam sentenliam, ut annotant Hobrai (V.). Juda laborant

corruerent

V. ex M.

Vers. 14.

Senes defecerunt,

vel, cessaverunt (Mo.

hc superstitione, quod, ubi


et

finitur aliquis liber tristi

P. V.), sub. ab exercendis judiciis (V), vel, dsuni (Ti.), de portis, dporta (Mo. P.), etc., vel, in portis (Ti. V.),
loco judiciorum (Pi. sic Calv.), q. d.
:

minaci sententia, ut fugiant

malum omen, repein fine


:
:

lunt

penultimum versum.

Id hic faciunt, et

Nulla in portis

Isai, et Malachiie (Calv.). Alii

Placet Chaldxus

nostris amplis exercenlur judicia (G).


polilicus aboletur (Calv.).

Omnis ordo
cantico

Quamvis
nos

detestatione dtestants es nos, iratus es contra

De choro,

etc.,

jam

plus salis, q. d.

Salis

pnarum dalum

est.

suo (P. sim. G.), vel, pulsatione, vel, modulalione (Mo.

Cessalo (Mar.). Etsi

repulisti nos, etc. (0_. in Calv.).

JT. Pi.), su, id


cis (V.).

est,

pulsandis instrumentis musi-

Quoniam
listi

repulisti nos, etc. (Ti.). fiepellens

enim repu-

nos, etc. (6.)

Nam

omninb

repulisti nos, etc. (Ar.)

Vers. 16.
Ti.

Cecidit corona capitis nostri. Ita M.

Etenim repudisli

nos, svis in nos, vehemenlis (Ca.).


es nos, et nobis

Mo.,

etc., id est,

decus et gloria (G.)

ornamenta
:

omnia; regnum, sacerdotium

(Calv.). Alii

corona,

Jam enim salis diu abominalus dm indignalus (Sy .). Alii Nisi
:

admo-

forte

repudiando repuvel, su-

quam
daei

in

feslis et

conviviis capiti imposuerunt Ju-

disli nos, cl excanduisti contra nos

admodm,

(T. ex San. Me. sim. Calv.).

pra
sic P. Calv., etc.,

modum. Non dubilanler

loquitur,

Vers. 17.

Contenebrati sunt;
(G.).

tionem appoint; sed luclatur hic


se confirmt contra

cm hanc condicum diflidenti, et

prae dolore (Calv.). Hebetes fucti sunt

(V. sim. G.),

nempe lacrymis
Vers. 18.

ratiocinaturah absurdo; q. d.
etc.

omnes tentalionum insultus, et Tu couverte nos, etc.,


:

Vulpes,

Ut soient

in

locis

non

nisi forte repulcris

poptilum luum, et

il

exendescas,
(Calv.).

habitaiis (G. sim. Me.), ubi fer intrpide et libr

ut sit implacahilis; id
Alii
:

quod

fieri

non potest

discurrunt (T.).

Quod

si

duris repulisti nos, id fecisti qud con:

Vers. 19.
haec
fieri

Tu

in

sternum,

etc., q. d.

Quanqum

passus es, tua potestas tamen non est immi-

nuta (G).

(Q. in V.). Alii 13 et hoc loco non junclim, sed divisim, sumenda sunt; et 13 causale est, DN interrogalivum (Ang.). Nam an
tra nos vehementer iratus esses

DN

Vers. 20.
sequitur (G).

In perpetuum.

Per multa secula, ut

omninb sperneres nos,

effervesceres contra nos


)

admo-

dm ?
Converte nos ad te, et convertemur;

JT. sim. Ang. marg.

Vers. 21.

**i*

sa

PRFACE SUR RARUGII.


(BIBLE DE VENCE.J
I.

En

quel temps ce livre fut crit. Texte qui prouve que

reconnatre que in tempore doit se prendre


tempore.
Il

ici

pour

ce fut cinq ans aprs la ruine de Jrusalem,

comme
sa

le

remarque

mme que

la

prposition hse prend


ex,

pensent la plupart des interprtes.

braque 3,
crivit

communment
exemples
:

traduite par in,


,

Nous avons
phtie en
la

examiner

si

Baruch
la

pro-

quelquefois pour celle qui signifie ab


et
il

ou

ou de,

cinquime anne aprs


le

ruine de Jru-

en

cite trois

celui

de l'Exode ,12, 43,

salem,

comme

pensent

le

pre de Carrires, l'abb

o l'hbreu porte

Hc

est religio

Phase

omnis aliela

de Vence et la plupart des interprtes, ou en la cinquime anne aprs la transmigration de Jchonias


,

nigena non comedat in eo, "B, exprim dans

Vulgate
lit

par ex eo; celui du Lvitiqtie, 8, 32, o on


l'hbreu
:

dans

comme

le

pensent quelques autres inierprtes


trouve
les

entre
fait

Quidquidreliqueritincarne,yuy2,etin pane,
la

lesquels se

dom

Calmet. Nous avons dj

orrai, rendu dans


et celui

Vulgate par de carne

et

panibus;
,

remarquer que

expressions
fut

mmes du
aprs
l'ut

texte

don-

du 2
:

livre des

Paralipomnes

16

l'h-

nent assez entendre que ce rusalem, puisqu'il est


anne depuis que
l'eurent brle.
dit
les Clialdens

la

ruine de J-

breu

dit

Tulerunt lapides

Rama

et ligna

ejus... et

que ce

en la cinquime
et

dificavit in eis,
eis.

OTO, traduit dans

la

Vulgate par ex

eurent pris Jrusalem

Ce dernier hbrasme

a t conserv dans la ver-

Le

texte porte la lettre, dans le grec


:

sion des Septante, o on

lit,

comme dans
:

l'hbreu

Et

comme

dans

la

Vulgale

Et hc verba

libri
,

quev scriin septimo

dificavit in eis. Et telle est l'expression qui se trouve

psit Barnch... in B:ijloni in

unno quinto

dans

le

grec du livre de Baruch

in tempore pour

die mentis
et

in

tempore quo ceperunt Cltaldi Jrusalem,


legit

tempore.

Ce

livre fut

donc

crit en la

cinquime anne
et

succenderunt eam igni. Et

Barucli verba libri

depuis que les Clialdens -eurent pris Jrusalem


rent brle. Or, en quel
et

l'eu-

litijus

ad aures

J echoni

filii

J oakim rgis

Juda

cl

ad

temps Jrusalem

fut-elle prise

aures universi populi venientis ad librum.


tion crplace au

La conjonclivre est

brle par les Clialdens? Elle fut prise par eux

commencement de ce

un

sous Joakini, sous Jchonias, sous Sdcias; mais en


quel temps fut-elle brle par eux
?

hbrasme.

On en trouve
,

plusieurs exemples dans

l'Ecriture

nous

rEcritiire, et entre autres

au commencement de
les
,

la
;

apprend que ce
Sdcias;
brle
,

fut

au temps de sa dernire prise sous

prophtie d'Ezchicl

dont

premiers mots sont


etc.
;

il

n'est point dit-

que

les Clialdens l'eussent

El factum

est in

trigesimo unno

en sorte que

ni

mme

y eussent mis le feu, ni sous Jcho-

cette conjonction

mme

pourrait servir montrer que

nias ni sous Joakim.

Nous sommes donc autoriss


Joakim ou sous J-

ce livre tait originairement crit en hbreu; niais ce n'est pas de quoi il s'agit maintenant. Nous ne consi-

compter
depuis

la

cinquime anne dont parle Baruch, non

la

prise de Jrusalem sous


la

drons

ici

que l'poque marque par Baruch. La para-

chonias, mais depuis

dernire prise de cette ville


la

phrase du pre de Carrires et l'analyse de l'abb do

sous Sdcias, lorsque les Clialdens la prirent et


brlrent
:

Vence semblent supposer que ces deux interprtes rapportaient celte poque la lecture du livre de ce
prophte.

In anno quinto.... in tempore quo ceperunt


et

Chaldi Jrusalem,

succenderunt

eam
de

igni.
la

La

force

Dom

Calmet ne s'explique point sur cela;


la

de cette preuve a enlev


interprles.

le suffrage

plupart des

mais

la

ponctuation et

construction du texte mar-

Dom Calmet
y mirent
la ville

suppose que, sous Jchonias,


,

quent assez que cette poque est celle du jour

mme
libri

les Clialdens

le feu

mais qu'on

l'teignit,

o ce

livre fut crit

par Baruch

Et hc verba

en sorte que

en fut simplement endommage,


il

qu

scripsit Barnch.... in

Babylonia, in anno quinto,

mais non pas ruine. Mais aussitt


ture ne parle point ailleurs
dit point

avoue que l'Ecrielle

in septimo die mensis, etc.


liujus, etc.
le

Et

legit

Baruch verba

libri

de cette circonstance;
le feu

ne
;

Dans

cette

poque

le

nombre de l'anne
;

et

que

l'on

ail

mis

sous Jchonias
;

nombre du jour se trouvent inarqus mais on n'y trouve pas le nombre du mois. Peut-tre tait-ce le
premier mois
;

c'est

donc une pure supposition sans fondement


dit

mais

elle

bien expressment
la

qu'on y mit

le feu

au

en sorte que cette expression, in sep-

temps de sa dernire ruine;

preuve que nous lirons

timo die mensis, Signifierait au septime jour du premier

de celle circonstance conserve donc toute sa force.


II.

mois; c'est ainsi (pic l'explique


l'abb de Vencc. Mais ce qui

le

pre de Carrires et
ici
,

nous importe

ce
il

Rponse aux objections de

dom Calmet,
crit

qui pense,

n'est ni le jour ni le mois, c'est l'anne.


est dit (pie celle

la lettre

avec quelques-uns, que ce livre (ut

en ta cin-

cinquime anne dont parle


le

le

pro-

quime anne du rgne de Sdcias.

phte se prend

dam

temps o les Clialdens se ren:

Que peuvent opposer


Calmet
et

une preuve
lui
,

si

forte

dom

dirent matres de Jrusalem et brlrent celte ville 7n tempore quo ceperunt Chaldi Jrusalem et succen,

ceux qui,

comme
?

prtendent que cette


la

cinquime anne doit se compter depuis


Jrusalem sous Jchonias
rduit

prise de

derunt eamigni. Mais d'abord

dom Calme

s'accorde,
,

Voici quoi

dom Calmet
le sen-

avec

le

pre de Carrires et l'abb de Vence

pour

lui-mme toutes ses objections contre

541
liment que nous venons d'tablir.

PREFACE SUR BARUCH.


Ce
qui nous di

ui
au
le
fils

offrandes des Juifs furent envoyes avec son livre


prtre Joakim,

termine,

dit-il,

au sentiment contraire qui est suivi


qu'il parait
,

d'Helcias,
,

fils

de Salom;

il

ne

par d'autres habiles interprtes, c'est

nomme

point grand- prtre

mais simplement

prtre.

par toute la suite du discours, qu'il y avait encore I Ce prtre pouvait tre seulement le chef et le plus une grande partie du peuple dans Jrusalem et | distingu de ceux qui taient rests; c'est aussi la pense de l'abb de Vence. Mais d'ailleurs, comme il dans Juda que l'autel subsistait; qu'il y avait un
;

|j

grand-prtre

qu'on y offrait des sacrifices

que
des
Il
|
I

n'y avait point

alors d'autre grand- prtre dans la

l'on clbrait les ftes; qu'il y avait

des rois
;

Jude, ce

mme

Joakim pouvait exercer


en donne

les fonctions

prtres et (les prophtes dans Jrusalem

que S-

de grand-prtre, et c'est apparemment dans ce sens

dcias rgnait et avait

l'ait

faire des vaisseaux d'ar-

que
kim

le

pre de Carrires

lui

la qualit

dans

gent pour l'usage du temple, et que Saraas avait


t dput pour
lui plt

sa paraphrase.
est le

demander Nabuchodonosor
qu'il avait

qu'il

Dom Calmet se mme qu' Eliacim ou


il

persuade que ce JoaJoacim, pontife, qui

de renvoyer ceux

enlevs cinq ans

parat dans l'histoire de Judith, sous le

rgne de Ma-

auparavant. Or, certainement ces caractres ne con-

nass

mais

suppose aussi que cet Eliacim est celui


le

viennent point du tout au temps qui suivit l'incendie de Jrusalem et du temple par Nabuchodonosor.
Ainsi s'exprime

qui est connu sous

nom (Eliacim,

fils

d'tlelcias,
la

au

temps de l'expdition de Sennachrib sur


en
la

Jude,

dom

Calmet.
effet

quatorzime anne d'Ezchias


la

environ cent
Sdciag.

Mais tous ces caractres se trouvent-ils en


dans
le livre

vingt ans avant


i

cinquime anne de

de Baruch?

et sont-ils tous contraires

au

Ainsi ce pontife aurait eu alors environ cent quarante


ans.
11

sentiment que

dom Calmet veut combattre?


la

Lt d'abord

est vraisemblable (pie

si

dom Calmet

avait re-

trouve-t-on dans ce livre

preuve de ce que

dom

Cal-

marqu
que
le

cet inconvnient

il

aurait

lui-mme reconnu

met
partie

avance,

qu'i/

du peuple dans Jrusalem


dit

y avait encore alors une grande et dans Juda? Le profut

Joakim dont parle Baruch doit tre diffrent de

cet Eliacim qui vivait soin Ezchias, et qui fut pontife

phte

seulement que son livre

envoy au prtre

sous Manass.
la Dissertation

On nous
sur
la

objectera peut-tre que dans

Joakim
que ce

et

aux autres

prtres, et tout le peuple qui se

succession des grands prtres,


fils

trouva avec lui Jrusalem.


ft
la

On ne

peut pas en conclure

nous avons
tre le

dit

que ce Joakim,
le pontife
le r.gnc

cCUelcias, pourrait
fils

plus grande

partie

du peuple. Quel

mme

que

Azarias,

d'Helcias

que pt

tre le

nombre de ceux
,

qui s'taient rassem-

qui dt exercer sons

de Joakim,

et peut-tre

bls dans Jrusalem

soit qu'il y
l'ut

en et peu ou beaus'y

dans

les

premires annes de Sdcias. Nous n'avions


la

coup, le livre

de Baruch

envoy tous ceux qui


dit rien

pas alors examin


et

question que nous examinons


le livre

ici

trouvrent

le texte

de ce prophte ne
la suite

de plus.
l'autel

nous supposions avec dom Calmet que


t crit en la cinquime

de

Trouve-t-on, dans
subsistait?

de ce

texte,

que

Baruch avait
Sdcias
,

anne du rgnede
il devait y o ce grand-

Ou

plutt l'autel fut-il dtruit au


Il

temps de
lut

c'est--dire, dans

un temps o
,

l'incendie

du temple?

est dit

que

le

temple

avoir un grand-pitre Jrusalem


prtre pouvait tre Asarias,
fils

et

brl, que les colonnes d'airain, la

mer

d'airain et les

d'Helcias; de

nous

douze bufs d'airain qui


avec tous

la
,

soutenaient furent enlevs


d'or et d'argent, qui ser;

infrions que cet Azarias pourrait tre le


le

mme

que

les vases d'airain

prtre Joakim

lils

d'Helcias

dont parle Baruch.

vaient au 'ministre du temple

mais

il

n'est point dit

Mais reconnaissant aujourd'hui


plus d
:

que l'autel et t dtruit. Ainsi, de ce que les Juifs do


des sacrifices sur

qu'il y a beaucoup vraisemblance dans l'opinion de ceux qui sou-

Babylone recommandent ceux de Jrusalem d'offrir l'autel du Seigneur, il ne s'ensuit

tiennent que le livre de Baruch n'a t crit que cinq

ans aprs

la

mine du
fils

temple, jious prfrons de dire

pas que ce ft avant l'incendie du temple. L'autel pouvait subsister


d'ailleurs,
,

que ce Joakim,
il

d'Helcias, n'a rien de


,

commun
,

ni

quoique
l'autel

le

temple et t brl. Et
,

avec Eliacim du temps de Manass

ni avec Azarias
s'il

quand

aurait t dtruit

es Juifs

du temps du

roi

Joakim

ou que du moins

y a

qui s'taient rassembls dans le pays pouvaient en

quelque liaison et quelque rapport entre

le prtre

avoir lev un autre pour y offrir leurs sacrifices au


milieu des ruines

Joakim
les

el le pontife Azarias, c'est


fils

en ce qu'tant tous
;

mmes du
les

temple. C'est ce
;

que

deux

d'Helcias,

ils

pouvaient tre frres

peut,

suppose

le

paraphrase du pre de Carrires et l'abb

tre aussi
aeul

Joakim

n'tait-il

que
fut

petit-fils

d'Helcias

de Vence propose

deux rflexions que nous ve


dit-il
,

du pontife Saraas, qui


et

mis mort par Nabu,

nons de prsenter.
<

Nous avouons,

qu'il tait

chodonosor,

remplac par Joakim

non en qualit
pouvant exer-

rest quelque autel Jrusalem aprs la ruine en


tire

de grand-prtre, mais

comme

le

premier des prtres


i;e

de celte
offrir

ville

ou plutt qu'on en rebtit un


>

qui furent laisss dans la Jude, et

pour y

des victimes.

cer les fonctions de grand-prtre que

comme

occu-

111.

Suite de la rponse aux objections de


le

dom

Calmet.

pant

la

place de celui qui aurait d les exercer.


offr.dl

Eclaircissements sur ce qui regarde


fils

prtre Joakim,

Quant ce qu'on
au temps o
le

s sacrifices

dans Jrcsnlcm
crit, cela

d'Helcias, dont

il

est

parl dans ce livre.


qu'i7

livre

de Bar;:eh

fui

ne

prouve point que ce


Il

livre

ait t crit
la

avant

ia

ruine

parat, dit

dom Calmet,
la

avait

un granddit

du temple. Ne voit-on pas, aprs


leumle, quatre- vingts

ruine

mme

du

prtre. Quelle

en sera

preuve? Baruch

que

les

hommes

qui viennent de Sichem,

543
de Silo
et

PREFACE SUR BARUCH.


de Samarie, portant dans leurs mains de pour les prsenter dans la ,
chodonosor, roi de Babylone
princes
eut
,.

5U
,

eut pris Jchonias

tes

l'encens et des offrandes

et

tous les grands


lis

et le

peuple du pays

et let

maison du Seigneur?
sacrifices
ta

On

offrait

donc encore alors des


temple
fait

emmens

de Jrusalem Babylone. Baruch refait faire et

non-seulement dans Jrusalem, mais dans

ut les vases d'argent que Sdcias avait


qui avaient t emports
ils

maison

mme

du Seigneur, dans

le

mme,
prouve

du temple. Et quand avaient-

c'est--dire,

au milieu de ses ruines. Et ce

t emports

sinon au temps de la ruine

mme

encore

qu'il
,

pouvait y avoir au milieu de ces ruines

du temple sous ce prince ? C'est encore une nouvelle


preuve contre ceux qui prtendent que ce
crit avant la ruine
j
I

un autel

soit celui qui tait

avant l'incendie, soit un


fait

livre.fiit

autre rig la place de celui-l. Ce

nous sert

du temple. Que

fait

dom Calmet
par nn
grec de ce
Jrusalem,

aussi rpondre l'objection que l'on pourrait for-

pour luder celte preuve? On pourrait,


trs-lger

dit-il,
le

mer sur ce que


pie

les

Juifs de Babylone recommandent

changement traduire
<

ainsi

leurs frres de lire le livre

de Baruch dans

le

temle

passage
t

Les Juifs envoyrent


les

cet argent

du Seigneur. Celte parole ne prouve point que


ft alors

aprs que Baruch eut reu


les

vases

du temple pour
,

temple

subsistant, mais seulement que

l'in-

<
t
I

reporter dans la terre de Juda. Sdcias


fait

fils

de

tention des Juifs de Babylone tait que le livre

de

Josias, roi de Juda, avait

faire des

vaisseaux

Baruch

ft lu au milieu des

assembles qui se forme-

<
t

d'argent aprs la translation de Jchonias. C'est

une
les

raient dans le lieu o avait t le temple, c'est--dire,

remarque de Baruch. Nous fmes redemander


anciens vases
,

sur les ruines

mmes du

temple.

qui taient d'or

car ceux que Sd-

On

clbrait les ftes.

Mais que

dit

sur cela le livre

cias avait fait faire depuis la captivit

de Jchonias

de Baruch? On y voit seulement que les Juifs de Babylone invitent ceux de Jrusalem lire le livre de ce
prophte au jour solennel
grec, au jour de
fte.
,

n'taient

que d'argent. Je retranche simplement


Calmet,
le relatif
<x,

ajoute
et

dom
,

qui est entre oyy^a


;

ou

selon l'expression

du

Trofcjae

il

a pu lrs-isment se glisser

>

La ruine du temple ne changeait


temps. Les ftes arrivaient aux
loi
;

c'est--dire, qu'au lieu

de Vasa argenlea

qu.-e

fecit

S-

rien l'ordre des

dcias,

dom Calmet
fecit

prtend

qu'il faudrait lire,

Vasa
de ce

jours marqus par la


Juifs

rien n'empchait

que

les

argenlea

Sedecias.

Et

il

semble que ce

soit

ne s'assemblassent en ces jours dans Jrusalem du temple


;

texle ainsi mutil que

dom Calmet

prtende conclure
des vaisseaux

et sur les ruines

et leurs ftes tant

chan-

que Sdcias rgnait, et avait


d'argent pour l'usage

fait faire

ges en deuil et en larmes, rien ne convenait mieux

du temple. Mais nous ne pou,

ces

tristes

assembles que

la

lecture

du

livre de

vons admettre
qu'il

ce retranchement
Il

quelque simple
;

Baruch.

puisse tre.

n'est
,

fond sur aucune autorit


sans ncessit
; ,

Dom
ruch,
et
il

Calmet avance que

par

le

discours de Ba-

il

introduit dans le texte

une paren-

parat qu'il y avait alors des rois, des prtres

thse qui en interrompt


tinction
le

la suite

il

suppose une dis-

des prophtes

dans Jrusalem. C'est ce qu'on ne


Il
,

entre des vases d'argent bien marqus dans

trouvera point dans le livre de ce prophte.


vrai

est
et
;

texte et des

vases d'or

dont

le

texte

ne parle

que Baruch

dit,

au

nom de

tout son peuple


:

point; enlin jamais on n'aurait imagin une pareille


interprtation
\

c'est le

commencement de son
,

discours

Au Seigneur

si l'on

n'avait eu soutenir

une hypo-

noire Dieu appartient la justice; mais nous est due ta

thse contre laquelle ce texte fournit une preuve dont

confusion de notre visage


l'gard de tout

comme

il

parait en ce jour
,

on voulait se dbarrasser. Le texte de Baruch ne prouve


point que Sdcias rgnait
;

Juda

et

des habitants de Jrusalem


,

de

mais au contraire
,

il

prouve

nos rois
phtes

de nos princes

de nos prtres
l

de nos pro-

que Sdcias ne rgnait plus


ce prince avait
n'arriva
fait

puisque

les

vases que
;

et

de nos pres. Mais de

s'ensuit-il

que ces

faire avaient cl enlevs


fut pris et le

ce qui

rois, ces princes, ces prtres, ces prophtes, fussent

que lorsque lui-mme

temple

dans Jrusalem
parce

Au

contraire

c'est

prcisment

brl.
V. Suite de la rponse aux objections de

qu'ils n'y taient plus


,

que

la

confusion qui les


tait plus

dom Calmet.
le

couvrait

eux et tout leur peuple,

grande.
Calmet.
livre.

claircissement sur la dputation de Saraas vers


roi

IV. Suite de la rponse aux objections de

dom
de ce

de Babylone.

Remarques sur
Il

le verset

8 du chapitre
,

Enfin, selon
parat
,

dom

Calmet,

il

parat

que Saraias

avait

ajoute

dom Calmet

que Sdcias rgnait


pour l'usage du
pr-

t dput

pour demander Nabuchodonosor


les

qu'il lui

et

avait fait faire des vaisseaux d'argent


Il

plt de renvoyer

vases qu'il avait enlevs cinq ans

temple.

est

assez singulier que


ici

dom Calmet
du
livre

auparavant.

Ici

dom Calmet
,

prtend expliquer
,

le

texte

tende s'autoriser
ainsi dire

d'un texte que lui-mme a pour

de Baruch par celui de Jrmle


dputation de Saraas

il

est parl de la
dit

fabriqu.

En

effet le texte

de Ba-

dont Baruch ne

pas un seul

ruch

dit

expressment que

les Juifs
qu'ils

de Babylone enavaient amass

mot. Et c'est dj une chose remarquer que Jr-

voyrent Jrusalem l'argent

mic, qui parle de


raas,

la

dputation *ct du voyage de Sa;

pour leurs offrandes


vases

lorsque ce prophte reut les


t

ne

dit rien
,

du voyage de Baruch
la

et

que

le texte

du temple du Seigneur, qui avaient


de Juda , avait

emports
fils

de Baruch

qui suppose
,

rsidence actuelle de Ba-

du

temple...., les vases d'argent que Sdcias,


,

de

ruch Babylone

ne

dit rien

de

la

dputation et du

Josias

roi

fait

faire aprs

que Nabu-

voyage de Saraas. Si Baruch et Saraas eussent t

B45
ensemble Babylone,
il

PRFACE SUR BARUCH


comme dom Calmel
le

m
son raisonnement
) ,
:

prtend,

s'agit, voici
<

<

Nous avons
fut

dit plus

serait asse surprenant

que Jrmie, en cette occaCalmet en


lui-mme
<

haut

ce sont ses termes


la

que Saraas

dput

sion, n'et rien dit de Baruch, et que Baruch n'et


rien dit de Saraas.

<

par Sdcias

quatrime anne de son rgne, pour

Dom

fait

la

remarque dans son commentaire sur Jrmie.


i

11

est

assez tonnant,
ici
fit

dit-il,
,

que Jrmie ne fasse point


quoiqu'il soit certain qu'il
>

<
<

demander les vases sacrs Nabuchodonosor, et que ces vases sacrs furent renvoys la mme anne (il devait dire l'anne suivante); cela justifie
encore que ce chapitre est du commencement de Sdcias ( c'est--dire d'un temps antrieur la
,

<

mention de Baruch
le

voyage de Babylone avec son frre Saraas.


ici

Mais

dom Calmel suppose


le

comme

certain ce qui est


le silence

<

quatrime anne de ce prince

car

si

ce prince

pour

moins trs-douteux. D'abord


Jrmie

des

<

et envoy un ambassadeur Babylone dans le

deux prophtes rend trs-incertaine

la liaison
,

de ces
la

mme

temps qu'Hananias prophtisait, c'esl--dire,

deux vnements. De plus

qui parle de

<

dputation de Saraas, ne dit point quel fut l'objet de


cette dputation.

selon le tilre de ce chapitre, la quatrime anne do son rgne, ce faux prophte aurait-il l assez mal
avis pour prdire que ces vases ne seraientrenvoys

Dom

Calmet suppose que ce

fut

pour

demander
voyer

Nabuchodonosor qu'il lui plt de ren-

qu' deux ans de


Il

l et la

sixime anne de Sdcias?

les vases qu'il avait enlevs

einq ans auparase jette

aurait mis sans doute un terme bien plus court,


il

vant. Mais par cette supposition

dom Calmet
ne se
tire

<
i

ou

se serait content de dire que bientt

ils

re-

dans un embarras dont

il

a lui-mme beaucoup de
il

viendraient, ou qu'av:mt deux ans on les verrait

peine se tirer, ou plutt dont

qu'en sup-

Jrusalem. Mais
le

il

fixe

hardiment

et

tmrairement
un

posant encore une altration dans


tre

le texte

au chapi-

terme de deux ans prcis,


l'air et
la

comme
t

homme
,

qui

28 de Jrmie. Dans cet endroit, Jrmie rap-

parle en

au hasard,

Et plus loin

aprs
il

porte qu'au

commencement du rgne de Sdcias, au


,

avoir rapport
dit

< <
:

prdiction de ce faux prophte,

cinquime mois
ce prince,

datis la quatrime

anne du rgne de

<

Cette prdiction est fausse, de quelque manire


la

Ananias,
la

faux

prophte, osa prdire,


le

qu'on

prenne. Si ce chapitre est de

la

premire

comme

de

part du Seigneur, que deux ans aprs

anne de Sdcias,
rence,
il

comme
les

il

y a beaucoup d'appa-

Seigneur

ferait

rapporter tous les vases du temple que

est faux

que

vases sacrs aienl trapl. Ils

Nabuchodonosor avait emports


revenir tous les captifs.

Babylone

et ferait

ports Jrusalem deux ans de


rent que
thse,
il

ne revin-

quoi Jrmie rpondit qu'il

c <
t

la

quati ime de ce prince

selon son hyposi

souhaitait que le Seigneur vrifit les paroles que cet

devait dire la cinquime). Et


est arriv la

ce qui est

homme

venait de prononcer, afin que les vases fus,

racont
cias,
la

ici

quatrime anne de Sd-

sent rapports en la maison du Seigneur


les captifs qui avaient t transfrs

et

que tous

prdiction est encore fausse, puisque la


(il

Babylone fus-

mme
ses.

anne

devait dire l'anne suivante) Saraas


la restitution

sent ramens en ce lieu.

Le faux prophte ayant en-

<

obtint de

Nabuchodonosor
si

de ces va-

core insist pour assurer ses fausses prdictions, J-

Mais

ce dernier

fait

est vrai

que devient
aux prtres

rmie

lui

prdit

qu'il

mourrait dans cette anne


contre
le

la

prdiction

de Jrmie, qui avait

dit

mme,
en
effet

parce

qu'il avait parl

Seigneur; et

et au peuple

que ceux qui disaient que

les vases se-

ce faux prophte mourut deux mois aprs.

chapitre prcdent on voit aussi que dans celle

Au mme
N'-

raient bientt rapports prophtisaient le

mensonge?

Dom
i

calmet a senti
:

la difficult; et voici

comment
que
les

il

anne Jrmie
coutez point
tes

disait

aux prtres

et

au peuple

prtend s'en tirer

Les faux prophtes,

dit-il, flat-

paroles de vos prophtes, qui vous font


et

taient les prtres de la vaine esprance

va-

des prdictions

qui vous disent

Les vases de

la

mai:

ses sacrs que

Nabuchodonosor
la

avait

emports du

son du Seigneur seront bientt rapports de Babylone


car
ils

< c

temple

premirement en
et ensuite

quatrime anne de

vous prophtisent
,

le

mensonge. Or

selon le t-

Joakim

lorsque Jchonias fut

emmen
mais

moignage de Jrmie
la

la

dputation de Saraas est de

captif Babylone, seraient bientt rapports;

quatrime anne de Sdcias. Si donc on suppose


les vases

nous savons que ces prdictions n'eurent pas leur


effet.

que Saraas et t envoy pour redemander


enlevs
,

Nabuchodonosor ne pensa pas


la

les

renvoyer;

et

que ces vases


,

lui

eussent t rendus l'an,

et

Sdcias fut oblig, en

quatrime anne de son


renvoi de ses vases.
la

ne suivante
dera mal
,

cinquime de Sdcias
la la

cela s'accor-

rgne, de dputer Saraas Babylone pour solliciter

non-seulement avec

prdiction du faux

auprs de Nabuchodonosor
Il

le

prophte Hananias, mais avec

prdiction de Jr-

est vrai

que ce prince accorda


fut la

grce qu'on

lui

mie mme. Et d'abord, quant


prophte
,

la

prdiction du faux
qu'il

demandait, ais ce
leur transport
,

cinquime anne aprs

dom Calmet

lui-mme remarqu

et

d'une manire fort diffrente de

avait quelque inconvnient l'accorder avec l'objet


qu'il attribuait la

ce que les faux prophtes, et en particulier Ilananias, avaient prdit


;

dputation de Saraas. C'est un des

car

ils

promettaient que

le roi

motifs qu'il apporte pour rendre suspecte l'poque de


cette

de Babylone

les renverrait

de son propre mouvedans deux ans;


l, et
Il

prdiction.

Les
lui

difficults

qu'il

croit trouver

t <

ment,
et la

et cela bientt, c'est--dire,

dans celle poque

donnent

lieu

de conjecturer

chose n'arriva qu' quatre ans de


la

en suite

qu'en cet endroit la quatrime anne pourrait bien


tre

d'une dputation de

part de Sdcias.
( il

semble

une glose ajoute au

texte.

Et sur

le point

dont

il

J[

mme par

le texte

grec de Baruch

pouvait dire

547
t

548 MYSTRES ET INSTRUCTIONS CONTENUS DANS LE LIVRE DE BARUCH. latin de l Yulgatc) que Na- lorsque Jrusalem fut dtruite et le temple brl, fugalement, cl parle texte
rent rendus Baruch pour tre renvoys en la terre de

t buchodonosor ne renvoya Jrusalem que des vases d'argent, qui avaient t fails par Sdcias , fort

<

Juda. Voil ce que

le

texte sacr nous apprend. Alors

diffrents de ceux qui avaient t enlevs sous J-

tout se concilie aisment; et cet accord achve de

chonias

lesquels taient u'or.


ici

>

Doui Calmet est

prouver que

le livre

de Baruch

fut crit

non en

la
la

oblig de se raccrocher

au texte

mme
si

qu'il a

cinquime anne du rgne de Sdcias, mais en cinquime anne depuis


lemple.
la

voulu nous enlever par

le

retranchement d'un proces vases

ruine de Jrusalem et du

nom
en

qui

lui

devient

ici

ncessaire. Mais

taient ceux qui avaient t faits par Sdcias,


effet

comme

VI. Rponse une objection de Maldonat, touchant la


lecture de ce livre devant Jchonias.

nous

le

soutenons, quand avaient-ils t en-

levs? C'est, dit

dmn Calmet,

une circonstance dont


Ainsi
,

noua n'avons aucune connaissance.

de l'aveu

y a cependant encore une difficult qui a t forme, non par dom Calmet, mais par Maldonat, et
Il

mme
avant

de
la

dom Calmet,
ruine du

l'enlvement de ces vases


fait

laquelle l'abb de

Vence
le
si

a pris soin

de rpondre. Mal-

temple est un

avanc sans
ces faux

donat, qui soutient

sentiment que
le livre

dom Calmet
il

preuve. Mais de plus, selon

dom Calmet,
le roi

adopt

prtend que

de Baruch avait l
aurait t lu
le porte le

prophles promettaient que


verrait de son propre

de Babylonc renvases qu'il avait

crit depuis la ruine

de Jrusalem,

mouvement

les

non-seulement devant Jchonias,


texte de ce livre
tait alors

comme

enlevs; et cela est encore avanc sans [neuve. Jr-

mme, mais
le

devant Sdcias, qui

mie
lonc.

leur impute

simplement de dire

Les vases de

la

Babylone. Mais cela on peut rpondre


:

maison du Seigneur seront bientt rapports de Baby-

deux choses
gneur ne
le

ou

prophte ne

le put pas,

ou

le Sei-

Et Ilananias
:...

disait

Voici ce que dit


et

le

Sei-

voulut pas.

Le texte sacr marque expresst conduit Babylone, fut


il

gneur

Encore deux ans

je ferai rapporter en ce

ment que Sdcias, ayant


mort.
et
fils

lieu tous les vases

de la maison du Seigneur. Les faux

enferm dans une prison o


11

demeura jusqu' sa

prophtes, annonaient donc simplement que les vases

est vrai

que Jchonias

tait aussi prisonnier,


,

seraient rapports, sans dire de quelle manire

ils

se-

ne
et

fut dlivr

de ses liens que par Evilmrodac

raient rendus; Jrmie soutient que les paroles de ces

successeur de Nabuchodonosor. Mais la captidiff-

faux prophtes sont dos mensonges, et que les vases

vit

de ces deux prisonniers pouvait tre fort

enlevs ne seront rapports ni dans deux ans, ni bientt,

rente; Jchonias s'tait rendu entre les mains de Na-

comme
mmes

les

faux prophles le disent

niais

que

les

buchodonosor,

et avait ainsi mrit


;

un traitement
la

vases

gui ont t laisss dans la maison


' le

du Sei-

moins rigoureux

Sdcias

s'tait

dfendu jusqu'
,

gneur seront transports


reront jusqu'au jour o
fera rapporter
et

Bubijlone

et qu'ils

y demeu,

dernire extrmit; et, la ville tant prise


fuyait lorsqu'il fut arrt et conduit devant

il

s'en-

Seigneur

les visitera

et

les

Nabucho-

remettre en

leur lieu.

Car

c'est

en-

donosor, qui
les

lit

tuer les enfants de ce prince devant

core Ui.e prophtie

qu'il est iniporlant.de


si

remarquer.

yeux de leur pre; et, aprs cette sanglante ex,

Et aprs des paroles

expresses, on prtendra que

cution

lui

fit

percer les yeux

le fit

charger de cha-

des vases aient l rendus par Nabuchodonosor et rapports Jrusalem ds


la

nes et l'envoya Babylone pour y tre enferm pen-

cinquime anne de Sd-

dant tout

le reste

de ses jours.

Il

est

donc

fort vrai-

cias! Cela est contre toute vraisemblance: le texte

semblable que Sdcias, dans sa captivit, eut moins


de libert que Jchonias
;

sacr ne dit rien de semblable. Saraas fut envoy

ainsi

on s'assemblait librepeut-tre ne pouvait-

Babylonc en
ignore
le

la

quatrime anne de Sdcias

mais on

ment auprs de Jchonias; mais


on pas s'assembler de
D'ailleurs ces

sujet

de sa dpulalion

cl

s'il

est
il

permis de

mme

auprs de Sdcias.

former sur cela qucljue conjecture

y a lieu de

deux princes tant galement dposs

croire que ce fut simplement pour payer le tribut que

Sdcias ne conservait pas plus d'autorit que Je


chonias, et au contraire Jchonias mritait de la par

Nabuchodonosor avait impos


l'accompagna point
alors ni
;

la Jude.

Baruch ne

et les

vases du lemplc ne furent


;

des Juifs plus d'gards que Sdcias. Jchonias avait

redemands

ni

rendus

mais cinq ans aprs


la

occup
l'avait

le

trne par droit de succession


l'autorit

Sdcias ne

que

les

ChaUlens eurent pris et brl


la

ville

de J-

occup que sous


s'tait

du vainqueur. Jde se ren-

rusalem, c'est--dire, cinq ans aprs

ruine entire

chonias

soumis l'ordre de Dieu en se rendant

de celle

ville

sous Sdcias, les vases d'argent que ce


fait faire

Nabuchodonosor; Sdcias, en refusant

prince avait

aprs la prise de Jchonias, et


la

dre, avait irrit le Seigneur contre lui et contre son

qui furent enlevs, selon

prdiction de Jrmie,

peuple.

MYSTRES ET INSTRUCTIONS
RENFERMS DANS LE LIVRE DE BARUCH. (BIBLE DE VENCE. )
Les pres
et les interprtes

remarquent dans

le lil'iu-

III

Carnation du Verbe, lorsque


relev
la

le

prophte
:

aprs avoir

yre de Baruch une prophtie trs-expresse de

II'

puissance du Seigneur, ajoute

C'est lui qui

6W
est notre

1N
Dieu,
et

BABUCH PROLEGOMENON.
compar.
j

550
// est lui

nul autre ne peut

lui tre

rment demeur dans une ternelle paix

C'est lui qui a trouv toutes les voies de ta

science

et

'

mme
Cest
qui
l'a

notre Dieu, et nul antre ne peut lui tre compar.

qui

fa donne Jacob son


il

serviteur, et

Isral son
terre,
,

lui qui

a trouv toutes

tes voies

de ta science

et

bien-aim. Aprs cela

a t vu sur ta

et

il

donne Jacob son serviteur,


il

et

Isral son bienet


il

convers avec
saint Cyprien,

les

hommes. Saint Irne


,

Tertullien

aim. Et aprs cela


vers

a t vu sur la terre,

a con-

Eusbe de Csare

saint Ambroise,

parmi
la

tes

hommes.
que Baruch adresse au Seigneur
,

saint Hilaire, saint Grgoire de Nazianze, saint Basile,


saint Cyrille d'Alexandrie,
saint Jean
,

Enfin

prire

Chrysostome,
des in-

renferme tant d'expressions qui nous sont propres


qu'il

saint Augustin, saint

Bernard

et la plupart

semble que ce

soit

moins pour

les Juifs
l'a

de son
;

terprtes reconnaissent que cette parole doit s'enten-

temps, que pour nous, que ce prophte


et le saint Esprit, qui conduisait sa

dresse

dre de l'avnement du Fils de Dieu,


prcssiondesaint Jean,
si

selon cette

ex:

plume, en a
les
,

tel-

conforme celledu prophte


a habit parmi nous.

lement mesur les paroles, que


vaient alors en sont
qui ont eu
le

si

Juifs
les
,

qui

vi-

Le Verbe
est vrai
la

s'est

fait chair, et il

Il

l'objet

immdiat

Chrtiens

queBaruch

parle de cet

admirable

effet

de
;

malheur d'offenser Dieu


les

et

ceux qui
les

misricorde de Dieu,
il

comme

d'une chose passe

gmissent sur
et

maux de
ils

l'Eglise,

dans tous

temps

mais

arrive trs-frquemment aux

prophtes de
si

dans tous

les ges,

y trouvent un excellent modle


doivent tre pntrs. C'est

parler ainsi des vnements futurs,


taient arrivs.
D'ailleurs
le discours

comme

dj

ils

des sentiments dont

mme
de Barucb ne s'adresse pas

particulirement
les

l'Eglise

de Jsus-Christ
le

qu'appartiennent

magnifiques promesses que

seulement aux enfants d'Isral captifs Babylone, ou


disperss dans les terres des Chaldeus et des Assyriens
;

Seigneur

fait

Jrusalem par la

bouche de ce pro-

phte; et c'est en annonant sa gloire future, que ce

il

convient encore particulirement aux Juifs


la

prophte
tez,

lui

adresse ces consolantes paroles


les habits

Quit-

disperss dans toute la terre depuis


Christ. C'est

mort de Jsusle

Jrusalem,

de deuil que vous avez pris

toute

cette nation

que
:

prophte
vient,
,

dans votre

affliction, et

revtez-vous des ornements cla-

adresse encore aujourd'hui ces mots

D'o

tants de celle gloire qui vous est

donne de Dieu pour ja-

Isral, que vous tes dans le pays de vos ennemis

que

mais. Rcvtez-wus de la justice qui vient de Dieu, com-

vous

vieillissez

dans une terre trangre

que vous vous


regard

me

d'un manteau

mettez sur votre tte

la

mitre de gloire

souillez avec les morts, et

que vous

tes

comme
si

dont l'Eternel vous pare. Dieu fera


toutes les nations qui
relve.

briller,
,

aux yeux de
qui vous

ceux qui descendent sous

la terre, sinon
la

parce que vous


vous

sont sous

le

ciel

l'clat

avez abandonn la source de


eussiez

sagesse ? Car

Voici le

nom que Dieu

vous donnera pour jade


la pit.

march dans

ta voie

de Dieu, vous seriez assu-

mais

La paix de

la justice, et la gloire

IN

BARUCH
-*&$$&'&&&*Baruchum inter et Jeremiam rerum affiBaruchum odia induxit nihil enim malorum perferendum Jeremi fuit quod item in Baruchum non caderet. Quarc ila Deo permittente
erat
nitas, gravin in
;

Claro ortus gnre Baruch


ti excelluit.
viris in

lingu Hebraicae scien,

Qu

Ptre genitus est Neri


,

et

avo Masei

regione su amplissimis
fratris

nec minus

illustris

fuit dignitate

Saraiae, qui sub Sedeci inter


(1).
,

viros principes

suum habebat locum

Porr Baruch
et indivisus

Baruch

cum

forte die
patrise
fuit

qudam

animis despondens
.15,

secretis fuit toto vitae suas tempore

suam itemque
confirinandus

sortem lugeret Jerem.

2,3,

Jeremia ad obitum ipsius cornes. Sub Joachimi regno,

Deo verbis propheUe,

et ita

con-

omnia

illius vaticinia scriptis

redegit

et

cm

in tern-

(irmandus, ut deinceps ne levissim quidem nularet.

plum secum tulisset illorum volumen, coram frequenli procerum et populi concione expandit legitque. Cm aulem post hsec volumen coram rege Joachimo delatum
legeretur, offensus princeps cultro discissum in

Quarto Sedeche anno


fratre suo

Babylonem un cum Sarai

Jerem. 51 59,
,
,

m issus est
et

postulalum rege
ipso

Nabuchodonosorc
delata,

ut yasa sacra

Babylonem ab
etc.

ignem

quo tempore lirbem simul


,

regem Jecho iam


Attulit

conjecit Jerem.

reparaturus Jeremias

36,1, 2, et 22, 23, etc. Absumptum , novum ex integro, sed fusis,


dictavit ibid. v. 27, etc.
;

ceperat, restitueret

Baru,ch.

1,2,

un
in

pariter prophela cpislolam Jarcmia; (1) ad


captivitate detentos
,

Judos

amanuensi suo Barucho


Tt

dicta-

quo

ille

sriplo et
,

imminenlia

autem quale nunc etiam superest.


Jerem. 51
6. Princeps

omnia Babyloni mala exposuit


(1) Continetur capitibus

et libertatis

spem mi-

(1)

Menuchab.

Jeremi

50

et 51.

, ,

sst
sens
fecit.

IN
Jusseral

BARUCH PROLEGOMENON.
cerent. Vicit

5J
,

autem

propltela lectam caplivis

tamen populi obstinatio


alriie in

quibus

ne in

epistolamprojici in Euphratem, Jerem.

M,

63;

nihil-

efrenam lieentiam,
tur,

idololatriam prohiberen-

que pcnils

Barucho omissum

est.

Audilft epistola

assentiendum uterque prophet censueruii Mansil


in

Jechoniasclerique

cum

illo cnptivi,

Baruch. 1, 5,

all

Baruch
fatis
\

iEgypto ad obitum usque Jeremia?; quo


,

ingemuerunt, ac collatiliam
clii

pecunix

summam

Baru-

functo

recepit se Babylonem. Sunt qui contenlibri capite


;

manibus commissam

in

usum

sacrificiorum Do-

danl, cpislolam Jeremia?, postremo hujus


recitatam
,

mini Hierosolymam transniiserunt.


Data insuper est captivis prolixior ad fratreslierosolyma: agentcs epistola,
in

ab eodem Barucho delatam fuisse


in

sed

Grci lexts auctoritatc

quinque prioribus Baru-

mur, ut traditam fuisse


ferendis

chi capilibus rcital. Porr banc in tabulis exaralam

credamus
obierit

eam sententiam adducicaptivis mox Babylonem Iransanlequm ambo prophet? in


ambigitur
;
:

esse ac

<.
;

datant ab
l

quidem

eodem Barucho, ne dubitamus assereodum edem fide censemus divino


,
,

iEgyptum

proficiscerenlur.

Quo
anno

loco

Baruch
,

Babylone,
in .dgypto

illum Spirilu affiatum

auctorem
gereret
,

epistoloe fuisse

ut

captivitalis

12

aiunt Rabbini

alii

fratrum precibus

morem

eaque expressissc
precibus fra-

malunt. Emorlualem ejus diem ad 28 septembris


nullo, quod scimus
signant.
,

pios et religiosos setisus, quos in captivis Babyloniac

fundamento

Martyrologia con,

animadverterat. In ipso epistola; capite

Sed quant

incertior est obits illius dics


,

trum Hierosolymilanorum commendat Nabuchodonoquibus juslum tenenlibus sorem ejusque familiam


,

tant certis constat

viri

memoriam
,

apud Eccle-

siam Judaicam
sanclissimam.

et Christianam

celebrem esse ac

imperium

pacatie ditionis tranquill quite sese ga-

visuros esse confidebant.

Precum autem exigendarum


,

Exemplar hujus

libri

Hebraicum

periit; cujus lo-

causas^fuisse poture bnficia

quae ab eo Principe

cum

tenut versio

Graca

vetuslissima, ex

Hebrao sine

acceperant Judaei, quippe qui vasa sacra libens remiserat.

conlroversi adornata, uti ex frequentibus Hebraismis


intelligimus. Judati, quibus

Bogant autem
solenmia
,

fratres captivi

ut sua
,

ipsorum
populus

sanclum

est, libros

omnes

epistola legalur in frequenti concione


diei festi
in

cm

non Ilebraic
illum

scriptos canone Scripturarum expun-

tcmplo celebraret. Nec dissimuul-

gere, librum Baruchi excludunt. Gravis aliquanto in

lant crimina sua

quorum meril justam Domini


;

locutus
libri

S.

Hieronymus

suspicionern faeit
(1). Nibil

lionem

suum caput provocrunt veniani rogant ob commissa tum et minas prophetarum quas olim conlempserant, revocantin memoriam. Hc in priori
in
; ,

utrm
illo

auctoritalcm salis agnoverit

do

salis

luculentum in veluslis calalogis sacrarum

Scripturarum apud Patres et concilia. Excidit nu-

epistola? parte.

mro sacrorum librorum apud

protestantes, et catho-

Secund;c partis exordium instituitur capite

3,9,

licos

nonnullos

(2). Epistola

Jeremia? in sexto Baru-

ductum ab eximiis Hebraorum supra coderas gentes


dignitatibus
;

chi capite veluti spuria notari S.

cm legem Domini
felicitatis

genuinam sapiensoli

omisit Theodorelus in suo


in variis

Hieronymo videtur ; Commentario ac tandem


;

liam

et

vera
igitur

fontem ac viam

nssent
,

Gratis

exemplaribus desideratur. Auctor

Monentur

Judi ,ut denique recipiscant


,

abje-

conslilulionum apostolicarum,

ctisque criminibus, dignos se prabeant


liberlatis fact sibi spe

qui promissre

lib. 5, cap. 18, tradit moris esse apud Judos singulis recurrentibus annis

tandem potiantur. Porr bc

die solemnis
libro

expiaiionis legi
;

Threnos Jeremia? cum


legi

futura liberlatis promissio totum epistola? epilogunt

Baruchi

verm

S.

Hieronymus conteudit apud

occupt

variisque aptissimis phrasibus

eamdem rem
qui

Ilebraos librum prophet? hujus nec

unqum, nec

iterm atquc iterm aucior repetit. Innuimusjam, bujus epistola; auctorem credi
in e

agnosci. Adstipulalur S. Epiphanius teslatus abesse

Barucbum

nunqum
j

non prophetam
,

agit, oracula
et restituend
,

ubique miscens de urbe


,

cumdem librum canone Hebraorum. Accidisse tamen potuit ut tate auctoris constitutionum apostolicarum, quarto
rent.
scilicet seculo
,

captivilale solvcud

enigmatic

Juda?i

Barucbum

lege-

simul phi

asi

sed non obscur

Christi

regnum
sibi

et

Qucm

librum nos Grac fortass versum ex


est aller in polyglottis;

Ecclesia? institutionem cxpriuiens (1).

Hebrao habemus. Syriacus


Jcrejudicii die

Hierosolymam reversas Baruch, charum


miarn convenit
lia copiis
,

sed hujus auctor ade perspicuis verbis de extrem

communes cum

illo

vices subiturus.

pnisque

inferni

loquitur, ut ambigi vix


prodicril.

miis

in

Nabuchodonosoris obsess urbe, cm Jerecarecrem conjectus esset simili custodi d,

possil quin chrisliano

quodam auclore
sermo

Apud

Josephum
cloquio

in anliquitalibus

incidit

de Barucho

tenais et Baruch. Capta urbe, quo cral obsequio

Jeremiae discipulo, homine claro gnre sato, vernaculo


salis

Nabuzardam

in

Jeremiam

eodem

et

secutus est. Eductus ergo carcere,

Barucbum proqucumque vo-

doclo

quem Nabuchodonosor

rogatu

Jeremia; libertati restiluit.

luntas ferret , libr abire permissus est.

Cm
,

reliqu'ue

populi scccderc in jEgyplum dierevissent


cl ac pro viribus renitente prophet
etc.,
,

Baruch
invilo li,

Jerem. 43

Barucbum excitrunt, qud sciIkct co auclore consilia sua damnasse Jeremiam diseditioncm
in
,

Hieron., Pral'at. in exposit., Jerem. Libellum qui vulgo editioni Septuaginta copulatur, ne lnibi'tur apud llebros, et pseudographam epistolam JeremiB neqvaqufn eena dhserendam. Idem Pnrfat. Librum autem Baruch notarii in versione Jerem. ejus, qui apud llebros nec habetur, nec legitur, pree(1)
:
, :

(1)

Lege

lincin capitis

4 el canut 5 tolum.

tennisimus. (2) Dricdo, lib. 1 de Script, cl ult., Lvran., Dvonis., Carth.

Dogm.

Eccles., cap,

555
Sed ad illam
seeundi
vicissira
(1)

COMMENTARIA. CAP.
alludit
;

1.

554
Baruch , quare digestum

non obscure auctor


Lamentaexemplaria,

certat Grotius Prfatione in

Machaborum

et slatim post

crdit Judaeo aliquo, ut se in Graec lingu exerceret.

tiones Jeremia; exbibent plura


aliis

cm

in

Porr auctor operis, aitGrolius, narrt Baruchnm

eunidem teneat ac
a'tali,

in nosiris Dibliis

locum. Nihil
re-

in

e san est

moribus Jeremia;, ac tandem

anno quinto transmigrationis Jechonia; Babylonem missum fuisse; idque recentior aliquis animadvertens
ratusque Baruclium

Ikjuis

leinporum circtimslantiis absonum. Idem et de

nunqum

re ips venisse Babylo-

rcliquo opre
cris catalogis

censendum

est; cujus si apertior in sarei

menlio desideretur, ejus

causa

fuit

qud sub uno eodemque Jeremia; nomine ulrumque opus comprehenderetur. Nec facile satis luculenter
iuter

connexione cohautem Grotius post ea tempora Chrislianos amanuenses suo aliqua pariter addidisse.
rentia. Addit
,

nem dam

anle postremam captivilatem sub Sedeci, quasin textu adjecit, null caiteris

hc duo dislinclum

fuisset in conciliis Floren-

Debuit plan Grotius opinionis sua conjecturas proferre.

tino (2) et Tridentino, sessione 4, nisi silenlium illud

Sed

ille

ad pravas quasdam consecutiones deduci posse ab


hreticis
ruclii
,

affirmans versum

rem lanlm asseruisse contentus est secundum capitis primi, ubi deHieseu potis ejus qui epiait, nisi

Patres animadvertissent. Sub expresso Ba(3)

rosolym incendio absumpt sermo est, additioncin


esse seeundi illius auctoris
,

nomine opus non semel Patres laudrunt


tamen sub Jeremia;;
et

frequeiitis

bodi usque in Ec-

stolam recensuit; non enim,


incendio vaslala
est.

sub Sedeci urbs

clesi aliquid legitur Barucbi sub Jeremia;


officio sabbali

nomine

in

Pentccostes Prophet. 6.
inscripla,

Observt pariter vers. 38, cap. 3, ubi post datam Jacobo legem Deo, factum ieginius,
ut

Nomine Barucbi
apud Syrios
Cliristianum

prolixa satis, epistola

Deus ipse

post'

hc
sit,

in terris visus sit

et

cum homiilla

exstat, in

qu

iia

de angelis sermo

lit,

ut

tiibus

conversatus

observt, inquam, verba

auctorem

proclat.

Monaclium aliquen

cliristianum

auctorem

exprimere. Asserit tandem

Syrum
sis.

suspicatur Huetius, olim episcopus Abrincen-

epistoke auctorem multa Daniele in oratione,


rcitt cap. 1 et 2, decerpsisse.

quam

Alia est prorss epistola, ac ca quae recitatur in

Graico et Latino nostrorum Bibliorum.

His Grotii objectionibus respondere in commenlario


conati sumus.

Nunqum

Baruclii opus Hebraic scriptum fuisse

Qud

oratio Baruclii simile aliquid

cum

altra Danielis prae se ferat, id alteram


(1) 2 Maehab. 2,1: Invenitur in descriptionibus Jeremi prophtie... Et ddit itli legem ne obliviscerentur prcepta Domini et non exerrarent mentibus ut vi,
\\

ab aller deri-

vari

non probat, communes enim erani orandi forma


sed spcimen tantum
vastationis,

l apud Judaios. Incendium aliquod Hierosolym sub


Jechonia
fuit,
illius

; Cyprian., 2, contra Judos; et sefm. de Oral. Dominic Cleni.'us Alevand., lib. 1, Pa;dag., cap. 10, et lib. 2, cap. 5; Eusel., lib. G, Demonstr., cap. 19, et lib. 10, cap. 3; Ambr., lib. 1, de Fide, cap. 2; idem in Psa!. 118, serin. 18; .lui. Firmic. ad ftnem; August., 1. lu, de Gbit., cap. 53; Chrysosl., serin, de Trinit. et Demonslr. advers. Gentil, quod Christus sit modo ; Basil., lib. 4, advers- Eunom. E;iiph. lucres. 3, advers. Ebioncos; liildefons. lib.de Yirgine Maria, cap. G. Vide Maldon'. in hune librum et Bellarm. de Verbo

dentes simulacra aurea et argentea, etc. (2) In decrclo de Scriptur. sacr. (3) Iren. lib. 5, cap. 35, contra havres.

quie deinde
;

sub Sedeci

lib.

Quem tandem

urbem toiam absumpsit. Cbristiano quodam adjectum locum


8, 30,

Grotius censuit, hune respondere credimus alleri sen-

tence ex Proverbiis

31, et Ecclesiaslico 24, 13,

14, ubi legimussapienliam


I
:

sedessuas inlsraele
lilios

iixisse,

quippe quae suashabeat delicias inter

hominuin;

ac tandem resposidet alteri Sapienti 9, 10, 11, ubi

Salomon

milti sibi

Deo postulat sapientiam, opem

et consilium prstituram.

Quis omnia simul hc loca

Dei.

supposila esse argut?

CAPUT PR1MUM.
1.

C1IAP1TRE PREMIER.
Baruch
filii

Et hnec verba
filii

libri
filii

qua scripsit
filii

(ilius

1. Voici les paroles

Nereia;

Maasia;,

Sedecise,

Sedei,

Helciae,

deMaasias,

fils

lorsqu'il tait

du livre qu'crivit Baruch, /ils de Sdcias,lilsdeSdi,filsd'ilelcias, Babylone,

in Babyloni,
2. In

anno quinto

in

septimo die mensis


,

in

tem-

pore quo ceperunt Chaldai Jrusalem


runt
3.

et succende-

2. Le septime jour du mois de la cinquime anne depuis que les Chaldens eurent pris Jrusalem , et

eam
Et

l'eurent brle.
igni.

legit

Baruch verba
Juda
,

libri

hujusad aures Jecho-

3.

nice fdii Joakini rgis

et

ad aures universi po-

nias

(ils

Baruch lut les paroles de ce livre devant Jchode Joakim, roi de Juda, et devant tout le
lire ce livre;

peuple qui venait entendre


4.

puli venieutis ad librum,


4. Et ad aures

potentium
,

(iliorum

regum
,

et ad

aures presbylerorum

et ad aures populi

minimo
in

usque ad

maximum eorum omnium

habitantium

les grands , devant les enfants des rois, anciens et devant le peuple, depuis le plus petit jusqu'au plus grand de tous ceux qui demeuraient Babylone, prs du fleuve de Sod.

Devant
les

devant

Babyloni, ad flumen Sodi.


o.

Qui audientes plorabant, et jejunabant, et orain

bant
6.

conspectu Domini.

Et lorsqu'ils coutaient cette lecture , ils pleuils jenaient, et ils priaient devant le Seigneur,
5.

raient,

Et collegerunt pecuniam sccundm quod potuit


Jrusalem ad Joakim filium Hel-

uniuscujusque manus,
7.

6. Ils amassrent aussi de l'argent, selon que chacun d'eux put le faire.
7.

Et miserunt

in

Et

ils

l'envoyrent Jrusalem, ar prtre Joakim,


IS

555
ciaj
filii

IN

BARUCH
fils

556
fils

Salom sacerdotem
populuni
,

et

ad sacerdotes

et

ad
j ,

omnem
salem
8.
;

qui inventi sunt

cum eo

in Jru-

Cm

acciperet vasa templi Domini, quae ablata

fuerant de templo, revocare in terrain Juda, decim


die ruensis
filius Josi;c,
Si,

an, vasa argentea

cjuae l'ecit

Sedecias

de Salom , et aux prtres, et tout le peuple qui se trouva avec lui dans Jrusalem; 8. Dans le temps mme qu'il recevait les vases du temple du Seigneur qui avaient t emports du temple, pour les reporter en la terre de Juda, le dixime jour du mois de Sivan, lesquels taient les ya>es d'argent que Sdcias iils de Josias et roi de
,

d'Helcias,

rex Juda,

Juda, avait
9.

fait faire,

Aprs que Nabuehodonosor,

9.

Posteaqum cepisset Nabuehodonosor rex BabyJecboniam,


et principes, et

roi

de Babylone,

lonis

cunctos polenles

et

le

eut pris Jchonias, les princes et tous les grands, et peuple du pays , et qu'il les eut emmens lis de
:

populuni terne, ab Jrusalem, et duxit eos vinclos in

BabyConem.
10. El dixerunt
:

Ecce misimus ad vos pecunias, de


et tbtis, et facite

quibus emite holocaut/miata,


et offerte pro peccato ad

manna,
:

aram Domini

Dei nostri

Jrusalem a Babylone. 10. Et ils leur firent dire Nous vous avons envoy de l'argent achetez-en des holocaustes et de l'encens, et faites-en des offrandes el des sacrifices pour le pch, l'autel du Seigneur notre Dieu 11. Et priez pour la vie de Nabuehodonosor, roi de Babylone, et pour la vie de Ballassar son Iils, afin que
;
;

11. Et orate pro vil


lonis, et

Nabuehodonosor rgis Babyfilii

leurs jours sur la terre soient


ciel.

comme

les jours

du

pro vil Ballassar

ejus, ut sint dies

eorum

sicut dies cli super terram

12. Et ut det

oeulos no.-tros,

Dominas virtutem nnbis et illuminet ut vivamus sub umbr Nabuchodono,

sor rgis Babylonis

et

sub ambra Baltassar

filii

ejus,

Seigneur nous donne la force , et qu'il yeux afin que nous vivions en paix sous l'ombre de Nabuehodonosor, roi do Babylone, et sous l'ombre de Baltassar son fils que nous les servions long-temps, et que nous trouvions grce devant eux.
le

12.

Que

claire nos

et serviamus eis multis diebus, et in conspectu

inveniamus gratiam

eorum.

13. Et pro nobis ipsis orate ad

Dominum Deum
,

no-

13. Priez aussi le Seigneur notre Dieu pour nous, parce que nous avons pch contre le Seigneur notre Dieu, et que sa fureur ne s'est point dtourne de nous jusqu' ce jour.

strum

quia peccavimus

Domino Deo nostro


usque
,

et

non

est aversus furor ejus nobis

in

bunc diem.

14. Et legite librum istum


recitari in

quem misimus ad vos


solemni
,

que nous vous avons envoy, afin publiquement dans le temple du Seigneur au jour solennel et au jour favorable.
qu'il soit lu

14. Lisez ce livre

templo Domini
:

in die

et

in die

opportuno

15. Et dicetis

Domino Deo nostro


nostra
in
:

juslilia, nobis

autem confusio

faeiei

sicut est dies hsec


,

omni

partage du Seiconfusion dont notre visage est tout couvert comme il parat en ce jour l'gard de tout Juda, et des habitants de Jrusalem,
:

15. Et vous direz La justice est gneur notre Dieu mais le nlre est
;
,

le

la

Juda, et habitantibus

Jrusalem

16. Regibus nostris, cl principibus nostris, et saeer-

16. De nos rois, de nos princes, de nos prtres, de nos prophtes et de nos pres.

dolibus nostris, et propliclis nostris, et pairibus nostris.


17.

Peccavimus aute Dominum


difldents in

Deum nostrum
illi
,

cl

Nous avons pch devant nous ne l'avons point cru, aucune confiance en lui.
17.

le

Dieu

et

Seigneur notre nous n'avons eu

non eredidimus,
18. Et

eum:
et

non

fuinius subjeclibiles

non audivi-

mus vocem Domini


19.

Dei nostri, ut ambularemus in

18. Nous ne lui avons point t assujtis, et nous n'avons point coul la voix du Seigneur notre Dieu, pour marcher selon les prceptes qu'il nous a don-

mandalis ejus, quauledit nobis.

ns.

die

qu eduxit

paires nostros de terra

iEgypti, usipie ad diem liane, eiainus incredibiles ad

19. Depuis le jour qu'il a tir nos pres du pays 6"Eg\ pie jusqu' ce jour nous avons t incrdules au Seigneur notre Dieu et dans la dissipation cl l', ;

Dominum Deum nosirnm


audiremus voeein
rpsius.

et dissipati

recessimus, ne

garement de notre esprit, nous nous sommes


de
lui

retirs

pour ne point couler sa voix.

20. Et adneserunt nobis multa mala et maledictiones qure constituil Do'minus Moysi servo suo qui
,

eduxit patres

nostros de terra ;Egypti

dare nobis

20. C'est pourquoi nous avons t accabls de plumaux, et des maldictions que le Seigneur avait prdites par Mose son serviteur, qui a fait sortir nos pres de l'Egypte, pour nous donner une terre o cousieurs
laient des ruisseaux de aujourd'hui
lait et

terrain fluentem lac et mol, sicut hadiern die.

de miel,

comme

il

parat

21. Et non audivimus vocem Domini Dei nostri, secundm omnia verba prophetarum quos misit ad

nos:
22.

21. Et nous n'avons point coul la voix du Seigneur notre Dieu, selon que nous y exhortaient toutes les paroles des prophtes qu'il nous a envoys. 22. Et chacun de nous s'est laiss aller au sens la malignit de son cur, pour servir des dieux trangers, el pour commettre le mal devant les yeux du Seigneur noire Dieu.

Et abivimus unusquisque
,

in
,

sensum cordis
facientes rr.ala

nostri maligni

operari diis alienis

corrompu el

ante ocubs Domini Dei nostri.

COMMENTAR1A.
Vers. 1.

BADVEM.US

(I).
ETciyptuf-ij

inscriptio hujus libri,


sive

in

qu
,

Et

et auctoris

nomen

et
iii

sunt sermones.

lempoiis

notatio conlinetur
valel

ulrinnque frequens

(1) BADVEr.i.us(Claudius),Gallus, Calvinisla philologus professor Nemausensis, obiii lo(i7. Edidit 1 Annotationes seu Sholia quaedam in libros apo,

reliquis propliclis,
lionis in-fol.

tum ad commendationem

sacr.);
Cnristi.

cryplios veleris Testamculi (Bibl.

Lai. Vuigat edi-

apud Robert. Stephan. 1557, et Critic. 2 Orationes quatuor natalili de Ortu Jcsu (Vid. ejus opra, Lugduni 1552.) (Eiutores.)

557
:

COli

.iltl.i.

CAP.

I.

558

mmaddocilitatem. Quem Baruch; Gkcc. omnibus Grcis psit Baruch : ita enim legilur in
codd. quos legerim
:

Quos

scrij

posiliones in
al, insuper,
civitatis

Grco codice qu respondent Hebraicae


7
:

aut pro. Jer. 29,

Qurite pacem ejus


et

referont enim articulum ad ser-

ad quota ego vos

transtuli,

orale

mones, nonadfifrrum, ad

quem si
:

tu vis referre, legen-

pro e

quoniam cum pace ejus


;

erit

pax
dies

veslra.

Dominum Ut
sicul

dum

erit in singulari

magni

refert

Vers. 3.

numro sed ad sensum non quocumque modo legas.


Audiente Jechoniv; Grac.
:

djes eorum, etc.


dies cli in terra.

Grc.

Ut

sint

eorum

Eadem

loquendi forma posita est in

In auri-

Psalmo 89, 50, qu lernilas regni Davidis signicatur.

bus Jechonice;

qu

phrasis etiam relinetur in his

qu

scquuntur. Significat autem librum publie reeitqtum fuisse in maxim freqiwnli totius populi tin Babylone exsulanlis. Sed rgis

Vers. 12.
Gricc.
:

in

Oculosque

nostros

illuminabit

Et

illuminabit oculos nostros, id est, lestifica-

nomen quidam

referont ad

tione grati nos recreabit atque exhilai abit.

Homines
te-

Jechoniam non ad patrem ejus Joacim : utrumqiie est genitivi eass apud Grcos, ut cum utroque rgis no-

enim quamdi

hujusmodi afflictionibus ac calami-

tatibus versantur, nibil aliud videre possunl

qum

men

possit conjungi. Mihiplacetul

cum
:

propinquiore

nebras signaque
liantur,

irae

divin.

Cm

ver Deo reconci-

conjungatur.

atque bis miseriis liberantur, lm quasi lux


benevolenlia: ac benignitalis Dei

Vers. 4.

Ab

infimo, elc

Grc.

parvo usque

quidam
lis

eorum ocudivinre
et

ad

magnum

qu locuiione comprebendit omnes boet oeiatis.

oboritur. Est

enim grati benevolenlique


Aspicienl aa
;

mines cujuscumque fortun

Nam

et

Jol

qusedam iux menti animoque optatissima


sima. Psal. 54, 6
tur.
:

suavis-

propbeta 2, 16, pueros infantesque in templum adfa-

eum

et

illuminabun-

ciendum Iuctum
Vers. 5.

afferri jubet.

Et vivemus,

etc.

Grac.

El vivemus sub umbr


et

Et preces adhibebant,

etc.

Grc.

Nabuchodonosor.

Umbram
Dcus

appellat lutelam
suis

quic-

Et orabant preces coram Domino, sive precabantur


ces.

pre-

tem quani

praestat

beneficio

regum ac
diffus

Loculio est Grreca, ut gaudium gnudere. Significat


et miserias

principum. Itaqueapud Danielem regnum Nabuchodo-

autem eos fudisse suas molestias


Domini,
Vers.
6.

insinum
Et

hosor comparatur arbori ingenli,


ramis, cujus sub
opacitate

et palulis

^unique orsse atque obsecrsse.

Conferebant,
est

multa animalia degant.

etc.

Graec.

colli-

Itaque Jeremias propbela Judaeos admonel ut pro eo

gebanl argenlum proat uniuscujusque poterat manus.

rege preces ad
Grsec.
:

Deum

adhibeant.

Gratiamque,
ipsis.

etc.;

Quoniam manus administra


fical,

pecuni erogandxaut

Et inveniemus gratiam coram


et

Phrasis

conferenda?, ejus nomine peTwufftx&s facultatem signi-

est Hebjsea pro inire

oblincre.
:

qu un omnis benefaciendi aut conlribuendi

Vers. 14.
bus

Diebus festis, etc.; Grrcc.

In

die-

ratio judicari dbet.

festivilatis, et

diebus temporis, id est, statis ac so-

Vers. 8.

Cum

is

qcidem

etc.

Grc.

Cum

is

lemnibus. Hujusmodi tempora indicta et constiluta ad

accepisset vasa

doms Domini reducenda,


elala

sive referen-

orandum colendumque Deum, aut publie


agendum, Hebri appellant moadim.
Vers. 15.

aliquid

da, in terrain Juda. Fuerant

ex templo atque

in eam fucrunt reportala. Hoc enim significat vcrbum Gracum, imitatione verbi Hebnci hescliib reducere. Reducere vasa spc apud Jeremiam, c. 28,

urbe

Domino Deo
:

etc.

Graec.

Domino

Deo

noslro justitia

nobis autem

pudor, aut confusio

facici.

Hiec iisdem verbis sunt apud Danielem, 9, 7, 8,


tola
:

6, et aliis in locis.

Vers. 9.

unde
Grc.
j'ecit.
:

hc
Tibi,

oratio videtur

desumpfa
:

esse.

Ycrba

Abduxit Jechoniam;
ex

Post-

Danielis

Domine,

justitia

nobis autem confusio

qum

transtulil, aut

domo migrare

Hoc enim
releatque,

vults, sicut hic dies.


sio

Est enim

ibi buinilis

peccalorum

significat

demovere domo, atque alium in locum

prophel tum suo tum populi nomine su-

gart. Ilaque
traduxii.

ego duobus vrins expressi, abduxit


g-alak

scepla. In homine Jud.eo, etc.;


et

Grxc.

Homini Juda,

Hcbrai uno verbo

ulrumque
26
et 27.

signifi-

habitanlibus Jrusalem.
:

Eadem

sunt Hcbraic apud

cant,

quo sp

ulitur Jeremias c.

Sed sc-

quitur
citur

verbum

induxit

eos

Babylonem. Hinc golak di-

Danielem Omni viro Juda, et Itabitantibus Jrusalem. Eodcm modo ibi babentur qu lue sequuntur de regibus, principibus ac pa.tr.ibus,

bujusmodi transmigratio.

Munusque conficiatis. Omnia exemplaria Gracca qu ego viderim legunt manna, sed puto cum Theodoro Beza legendum esse minha ab Hebrseo
Vers. 10.
manac, aut minecah, quod sacrificium, munus vblatio-

Vers. 18.

Ut

inuis, etc.

Grc. Hebro

Am:

bulare in legibus ejus, quas coram nobis dederat, seu

quas ddit

in

conspectu nostro.
servi ejus et

Hebrus adjungil

In

manu Mosis
Vers. 19.

prophetarum.

nemque

significat.

Hujusmodi autem sacrificium maetiam minecalh boker.


olah, liolocaustum,
;

tulino tempore et vespertino offerebatur. Dan. 9, 21,


dicitur minecatli ereb, sic dicitur

mus
Itani

increduli
Icin ita

Bebelles fuimus, etc.; Gre. : Fuiadvenus Dominum Deum nostrum. Apud


:

habelur, 9, 9

Quoniam

rebelles fucrunt

Sunt enim apud Hebraoshc


minerait
,

tria,

in

eum. Hoc enim significat verbum Hbrscum marad,


videlicet

oblalio,

et

rebac

sacrificium
?/ive

ex quibus

quod Gra-cum mtfka, contumaciam


qui

eorum
ejus.

minha

dicitur

munus oblatum

sacrificium

quod

nullam verbo Dei


;

(idem babeni.

Ejisqoe vo-

cum

precatione vespertin et matutin olTerebatur.

Vers. 11.

ceh, etc.
XsStiv
tractart
:

Grxc

Lwe

duuimus audire vocem


ac

Pro vit\

etc.;

Grsec.

Pro

vil

enim

significaC leviler

negligenler aliquid
serib et

Nabuchodonosor,

et pro. vit Ballhasar.

Dune snnt pr-

cui opponiUir itooStiv,

cum

studio

559
agere.

IN

BARUCH
Corruptus erat hic locus,
et dicebat, 'pcite
(1).

560

Hujus verbi vim videtur habere apud Hebrxos

de liquidis atque farina similagine conspers oleo.

calai, vilipendit,

quod

significat et levem esse.


etc.
;

Vers. 20.

Quamobrem,
ita
:

manna.

Grxc.

Et adli-

grotius

terunl (aut agglutinata) sunt in nos mala, et exsecralio.

Hxc

in

Hebrxo nunqum

exstitre

sed exercita-

Dan.

9, 11,

babet

Et adhsit in nos exsecralio,


est
:

menta sunt Judxi Grxc

callentis, qui finxit ea

qux

aut maledictio
significat

aut applicata appactaque


nalliac,

boc cniin
x.ojlxs6xt.

Baruch potuit scribere eorum nomine ac jussu qui

verbum
Grxc.
:

quod Grxcum

cum

Jechoni in Babyloniam deportati fuerant, ad

Porr vav hoc loco habet vim inferendi. Quam Domimus, etc.
suo.
;
:

populares suos qui post Jechoniam deportatum Hierosolymis manserant. Ponil aulem hic scriplor Baru-

Quam

ordinavit
est

Dominus Mosi
in lege

servo
servi

Dan. 9,11

Qucescripta

Mosis

chum missum

Hierosolymis in

Babyloniam quinlo
aliquis

Dei. Adjungit
est

aulem ad malediclionem jurationem qux


confir-

anno post deportatum Jechoniam. Alius


existimavit Baruclium

qui

vchemens pnx comminatio jurcjurando

nunqum

ivisse in

Babyloniam
Sedeci l-

ma ta.
Vers. 21.

Neque enim,
sentcnti;e
:

ante
etc.
;

deportationein

posteriorem,

qux

Grxc.

Et non au-

guante conligit, addidit

quxdamad

scriptum hoc

qux

divimus vocem Domini Dei nostri.


legilur

Apud Danielem sxp

ben expensa cum cxleris non cohxrent.


Clirislianis exscriploribus addita

Sunt et
(2).

hxc forma
nostri,

Et non audivimus vocem Et ambu-

quxdam
1, 1.

Domini Dei
Vers. 22.

Dan.

Sed quisque,

9, 10, 14, etaliis inlocis. etc.


;

Vers.

1.

Et

iu-c
1
,

verba
1

libri. Initium

Hebrai-

Grce.

zans, quale Jud. 1,

Machab.,

Prxmittitur

lavimus, (aut ivimus) unusquisque in cogitalione cordis


tut mali.

narratio. Verba ipsa libri, id est,

mandata deportato10,
epi-

Hxc forma

loquendi frequens est in Scri-

rum ad
slola

eos qui manserant,


(3).

incipiunt infra

ptur

qu conlumacia temeritasque hominis sua


sententi ac voluntale unius Dei pendere de:

prxlegenda 15

ipsius prudenti nilenlis ac confidentis demonstratur,

cm ex

giniensis, obiit 1555. Edidit 1


lia

beat. Psal.81, 12,


et Isral noluit

At non paruit populus voci me,


for-

mihi obtemperare. Pernnsi igilur eos

titudini cordis

eorum,
;

et

ambulrunt in

consiliis

suis.

Ut
nis

alienos, etc.
:

Grxc., ad verbum, operari

diis alie-

sed accipitur pro servire et colre,

queinadmoGen.

dm Hebrxum

abad, cui respondel, ad cultum Dei et

ad cultum terr accommodatur.


Dei

Nam

et

4,

2,

pro terram colre accipilur, et multis


significat.

in locis

cultum

In sacra Biblia Scho(qucein veleris Teslamenlilibros Hebraicosad verbum ex annolatiouibus Scbast. Munsteri fer exseripla sunt). Vid. Bibl. Lai., m-fol. Vcnetiis, 1542, 1557, 1564, cl Crit. sacr. ; 2" Oraliones 69 in sert;ionem Domini in monte liabitum, Mallh. 5, Veneliis, 1556, in-4; 5" Oralionesbi in Evangelium L(c<e; loiidem inEvangelinm Joannis, ibid., 1565, in- 4"; 4 Orationum cxtruordiiuviarum 106 lomos 1 et 2, in quibus utriusque Testainenti insigniores quique loci explicanlur, ibid., 1567, 2 vol. iu-4" , 5' Orutiones duas in cap. 9Epist. Punli ad Rom. (Posscvinus) ; Libros trs in cap. 15
:

Conhlelur

igitur se, reliel ver pielate

ac religione, ad superslitiones dclinasse.


CASTELLIO (1).

Vers.

1.

Vers. 12.
stra peccata

Asadi^e Nostros
Domini
ignominia.

filii.

Lalinus legit Sadei.

illustret oculos.
ita

Qu no-

agnoscamus, atque

veniam pelamus,

et Deibeneficio propitium

regem babeamus.
jus est, nos auteni

prions ad Corinih. (Ipse Clarius inprfatoratione2.) (Editores.) (1) Grothjs, vulg Groot (Hugo), Balavus, Delpheusis, Arminianus, lingux Latin, Grxca> clOrientalium perilissimus, tbeologus syndicus Hoterodamensis, obiit 1645. Edidit 1 Annotata in vel. Testamnsium, 3vol.in-fol. Paris, 1644: 2 Annotata in quatuor i'vangelia, Amstelodami, 1641, in-fol.; item,
,
:

Vers- 15.

Dei nostri justitia est, no-

8traautem

A Domino

meril miseri sumus.

Vers. 10.

Facite

clarius (2).
minha. Fiebat hoc sacrificium

(1) Castellio, vol Castalio (Sebaslianus), Italus, Allobrox, Calvinista, trium linguarum peritus, thebobiit logix et lingux Grxcx professor 'Basileensis 1503. Edidit 1 Annotationes in velus et novuni Testamentum (Bibl. Lai. ab ipso conversa, in loi. Bisilex, 1551, 1554,1573, 1697, ctCrit. sacr.); 2 Defensionem suarum translationum liibliorum, maxime novi Fdiris, Basile, 1562, in 8 (Bibl. Lat. ejusdem, 1573, 1G97); 3 Dialogos sacros, quibus prxcipux (am veteris quam novi Teslam historix proponuntur,Basilex, 1545, in-8"; 4 Rempubticam iiiaaicih ex Jnsepboexcerptam; Helmstadii, 1> G in-8" (BiH. eju H., 1607) 5 Psalterium Davidis, ft reliqua cantica sacraruni iillcrarum carmin Lalino donala, additis argumeniis et locorum difficiliorum declaratonbs, Basile, 1547, in-8; ibid., 1554, 1556, et Antirerpi, 1555, in-1 6. (Editores.)
,
:

Evangelium S. Mallhi, Belgic, interprte Davide 5 Annotata in van Hostraet, Gond, 1685, in-4 .le/a et Epistolas Apostolorum ad Jacobi Epislolam inclusive, Paris., 1646, in-fol.; item in duas Epistolas Pauli, Belgic, interprte Davide van Iloslraet, Amstelodami, 1603, in-4 1 Annotata in Epistolas canonicaset in Apocuhjpsim, ibid., 1650, in-4 (h;ec omnia Critici sacriel Grotii opra, Amstelodami, 1679,4vol. 5 Senlentiam de ullimo Chrisli Paschate et in fol.) Sabbato dutroproto (Ludov. Capelli Epicrisis de ullimo Chrisli Paschate, Amstelodami, 1644, in-12). (Editores.) (2) His difficullalibus respondet Calmet in Prolcgomenis. (3) Babylonieum iler bis aggressus est Baruch pnmnm, quinto poslqum captusest Jechonias anno, et quarto ab exordio Sedecix. Hoc ipsuoi iler primo hoc capite significatur. Misso ad Nabuchodonosorem
in
; ; ;
:
I

(2) Clarius (Isidorus), patri civitate Clriari sic dictus, llalus, Brixianus, Benedictinus, abbas S. Ma-

ri Cesennx, trium linguarum peritus, episcopus Ful-

Sarai, B.if iichi Tratre, poslulaturo, ut sacra vasa, in mhis expilalioiic rapta sub Jecboni, reslituorcntur, qui, traire aegotiis regiis fralri cornes hsli Baruch occupato, Jeremiae vaticinia in Babyloriem, cerlasque futur liberlatis promissiones captivis perlegit. Secundo Babytoncm venit, raortu'o in ^Egypto Jeremi. Qu diximus, difficultate non carenl; hic enim llicrosolyma incendio absumpta dicilur , atque ita malis oppressa, ut nunqum similes rumnas tulerit; domines liberorum suorum carnibus vesecrentur ; po;

5fl

Vers. 2.

In

rusalem, id

est,

est unum ex Urbs Hierosolyma incensa

5C2 tempore quo ceperant Chaldji Je| bros irrepsit, ut diximus alibi. Et offerte pro pecex quo ceperant. Et succenderant cato ad aram Domini Dei nostri. Pro peccato hic non
illis

COMMENTARIA. CAP.

eam

igni.

Hoc

quaedixi additamentis.

est in Graeco

et rect; quia illud


,

offerte

ad aram
,

fuit

rgnante Sedeci; Je(1).

nempe victimarum
Vers. 11.

refertur ad holocausta

victimas

cboni rgnante, capta, non incensa

Vers.

3.

Et

pro peccalis, et ad jukvk*.

legit Baruch verba libri hujus.

Epistolse quain jussu Jeclioniae et

rum

scripserat, ut judicarent

cum eo deportatoan mentem eorum salis

rgis Babylonis.

Et orate pro yita Nabuchodonqsor Sumptum ex Jer. 27, 9. Et pro vita

expressisset.

Vers.
gum, id

4.

Et ad al^es potentium filiorum re-

Baltassar filii ejus. Baltassarem hic vocat qui fuit Evilmeraduchus nominatus, 2 Reg., 25 27, Jer. 52-, 31, et Beroso ac Ptolomo. Ut sint dis ejus sicpt
dies coeli super

est,

eos qui de Davidis sanguine

cum

Jeclioni

terram,

id est, generis ejus.

avecti fuerant.

Ad flumen

Sodi. Ubi urbs Soita inter

Euphraleni et Tgridem Ptolomaeo.

Vers.

6.

Secundum

quod potuit uniuscujusque


5, 7, et alibi.

ut det Dominusvirtutem nobis. Ut durare possimus in lus malis. Et illuminet oculos nostros, id est, liberet nos ab hoc exilio, quod excitati comparatur, Isa. 61, 1. Ut vivamus sub umbra Nabuchodonosor rgis Babylonis. Sub ejus tutel, in pa-

Vers.

12. Et

manus. Locutio Hebrnea, ut Levil.

Vers.

7.

Ad Joakim filium

Hejlci^;.

Nam cm

deportatus fuit Jechonias, non fure deportati sacerdotes.

tri scilicet.

Vide Ezech. 31, 6; Dan. 4, 12, 21.


id est, liberi

Et

Vers. 8. Cum acciperet vasa templi qvje ablata fuerant de templo. Postqum cicceperul (nempe Na-

serviamus eis multis diebus,

revereamur

Chaldaiis

bucliodonosor

cujus sequilur

mcntio)

t'osa letnpli,
illa

imperium Babylonicum, secundum pacta cum regibus pridem facta. Et inveniamus gratiam in conspectu eorum. Amici simus illorum regum.

qu

scilicet

ex templo ablala fuerant. Vasa


,

polissi-

mm

quorum menlio 2 Reg., 24, 13 2 par., 56, 10. REYOCARE IN TERRAM JUDA DECIMA DIE MENSIS SlVAN. Grae Cm rediturus esset Baruch in terrain Juda
:

Vers. 13. Quia peccavimus Domino Deo nostro, et non est aversus furor ejus a nobis usque in hunc
diem. lia
ut

non aversus

sit

furor ejus.

Tam
,

gravia

peccavimus ut
Vers. 14.

decim die mensis Sivan, id

est,

circa

tempore commodissima sunt


QU.'E

ilinera.

maium quo Vasa argentea


;

Et legite

pn

eliam nunc durent.


librum istum
epistolam

istam. Recitari in templo Domini. Ut legatur in templo,

FEC1T SeDECIAS FIL1US JOSI^E REGIS JuDA. Et llOC


illis

de more synagoga>.

Quem

imitati Christiani epi-

est ex

additamentis de quibus praefatus sum.

Vers. 10.

Ecce misimus ad vos pecuniam,


et

stolas

Aposlolorum,
in

et post eas

episcoporum

alio-

colle:

rum, legebant

Ecclesiis. In die

solemni. Grcus,

ctam. Holocautomata et thls. lu Grwco amplis


Ilolocaulomala
victimas pro peccato,
in
,

in diebus festis, id est,

Paschate, Pentecoste, et festo


in die opportuno.
:

cite manna.
/*ava.

Legendum

Et Gneco non (ii


et llius.
,

fa-

Tabernaculorum.

Et

El

in diebus

sed

temporis, scilicet profesli


soient, ut Sirach. 33, 8.

nam

festa et

tempus opponi

Ra enim minecah

de qu Levit. 2, verlunt
et alibi in li-

vet.

Testamenti interprtes. Idem error

Vers. 15.
recitabis.

sit; sepulta ossa sepulcris jecta ; Hierosolyma viduse similis, virp dserta, ceu mater filiorum amissione et caplivilate dolens. Hinc inlerpretum plerique coilegerunt, Baruchum norinisi quinlo posl expugnatani

pulus extra patriam captivas abductus

Et dicetis. Ex epistol hc sequentia Domino deo nostro justitia. Testimonium


Addeet Neh. 9, 32, et seqq. Et non credidimus diffidentes

regum

justitiue

ex nostr confessione. Sumpta hacc ex Daniele,

9, 7, et seqq.

Vers. 17, 18.

sub Sedeci urbem anno Babylonein venisse. At ili'ud in contrariant sentenliam, ab erudilissimis ihterpretibus prohalam, nos trahit, quod ex tot oralionis srie colligilur, magiiam adhuc populi parlem Ilierosolyihis et in Judac eo tempore fuisse, stelisse adhuc altare
et pontificero, sacrificia fstosds, reges, sacerdoles ac proi)!ielas in urbe, rgnasse adhuc Sedecim, et

ineum, et non fuimus subjectibiles


nes divers
illius et

ei.

Hic 1res versio-

non obedivimus

ipsi in

unum

coa-

luerunt, scribentium vitio.

Vers. 19.

die

qua eduxit patres nostros de

argentea vasa in usum templi confecisse, Saraiam rege missum, ut sacra vasa quinqinho aile rapta Nabiichodonosore postularet. Qu quidem in a'talem, incendio Hierosolym ac templi prorss inferiorem non competunt. (Calmct.) (1) In anno quinto, in septimo die mensis, in tempore ( tempore) quo ceperunt Ciiald.ei Jrusalem. Quis isie mensis bit, aut quo ex tempore ducendus sit quintus hic annus, non tradit. Nobis, uli animadvertimus, id conligisse credilur quinlo anno translalo Babylonein Jechoni, seplim die ejus mensis, quo urbs capla fuerat sub Jeclioni. In anno, scilicet ai anno.

IN DIEM H ANC. StCp Scilicet. Vide dictum caput Nehemiae. Eramus incredibiles. Iterm in Grseco, fuimus inobedientes. Et dissipati

TERRA iEGYPTI USQUE

RECESSIMUS

NE AUD1REMUS VOCEM EJUS. In GlXCO

llU-

jus versus est vox quai significat inconsideral agere


aliquid, oppositumque habet cum cura agere. Sensus ergo est inconsulto studio tua verba negleximus. Vers. 20. Et adh^serunt nobis multa mala.

Exonr,8n<

Idem loquendi genus habet

infra 3, 4, ubi

vertit interpres, agglutinata sunt.

Et maledictiones
Deut. Qui

quas constituit Dominus Mosi servo suo. Exsecratio


illa

quam Dominus Mosi

ergo est urbi' igms sub Jechoni, at deinde oppressus, quo urbis pars conflagravit, non urfcs tota vastata est,

Et succenderant eam

servo suo diclavit

igni. Injectus

modm

quemad-

eduxit patres nostros de terra jEgpti. Grac, Mo tempore cm eduxit, id est, intra illos annos 40. He-

sub Sedeci. Incendium istnd

alibi frustra

braorum

est

quodvis tempus diem dicere. Dare nobis


mf-u.

<l uaeras -

(Calmet.)

terram fluentem lac et

Vt darel

nobis.

Vid

565
Si.rach.

IN
46,

BARUCH
Dei per prophetas enuntiata.

S6i

H,
est

et

ibi

dicta.
dies
;
,

Sicut hodierna die.


est.

NOSTRI SECUNDUM OMNIA VERBA PROPBETARUM. PrXCepta

Grce.

Qualh

hc

quale hoc tempus

Refer ad verba non proxima


cratione. Ei
dit.

sed remotiora de exse-

Vers. 22.

Et abivimus unusquisque

in

sensum

enim eventus Barucl temporibus respon-

cordis nostri MALicNi. In sensa. Capita quisque nostra


secuti

Vers. 21.

Et non audivimus
CAPUT
II

sumus.

vocem Domini Dei

CHAPITRE
1. C'est

Ils

1.

Propter quod

staluit

Dominus Deus noster ver,

buni suum, quod locutus est ad nos

et

ad judices

noslros, qui judicaverunt Isral, et ad regs noslros,


et ad principes noslros, et ad 2.

omncin

Isral, et

Juda:

Ut adduceret Dominus super nos mala magna, qu non sunt facta sub co'lo qucniadinodm facla
,

pourquoi le Seigneur notre Dieu a vrifi sa parole qu'il nous avait fail dire nous, nos juges qui oui jug Isral, nos rois , nos princes , tout Isral el Juda ; 2. En amenant sur nous de si grands maux, qu'on n'en a jamais vu sous le ciel comme ceux qui sont arrivs Jrusalem, selon qu'il est crit dans la loi de
Moise;
a mang la chair de son propre fils de sa propre fille. 4. Et le Seigneur les a livrs entre les mains de tous les rois qui nous environnent, pour tre la fable des hommes, el un exemple de malheur et de dsolalion au milieu de tous les peuples parmi lesquels le Seigneur nous a disperss; 5. Et nous avons l assujlis aux autres , au lieu de leur commander ; parce que nous avons pch contre le Seigneur notre Dieu , en n'obissant point
5.

sunl in Jrusalem, secundm quai

sripiii

suul in lege

Que l'homme

Moysis
3.

et la chair

Ut manducarel

homo

carnes

filii

sui

et carnes

fili sua:.

4.

Et ddit eos sub manu regum omnium, qui sunt


in

in circuilu nostro,

improperium
,

et in desolalio-

nem
5.

in

omnibus populis

in

quibus nos dispersit Do-

minus.

Et

facti siinius

subls, et non supra, quia pecca,

sa voix. justice est le partage du Seigneur noire Dieu ; ntre , ainsi que celui de nos pres , est la confusion qui nous couvre le visage, selon qu'il parat en ce jour. 7. Car le Seigneur nous avait prdit tous ces maux qui sont venus sur nous; 8. Et nous n'avons point prsent nos prires devant la face du Seigneur notre Pieu, afin que chacun de nous se retirt de sa voie toute corrompue. 9. C'est pourquoi l'il du Seigneur a veill sur les maux, et il les a fait venir sur nous; parce que le Seigneur est juste dans toutes ses uvres, dans tout ce qu'il a ordonn sur nous. 10. Et nous n'avons point coul sa voix, pour marcher dans les prceptes du Seigneur, qu'il nous avait donnes afin que nous les eussions devant les yeux. 11. Mais maintenant, Seigneur Dieu d'Isral qui avez tir votre peuple de l'Egypte avec une main forte, en faisant des merveilles et des prodiges par voire grande puissance et avec un bras lev , et qui vous tes acquis un grand nom comme il parat en ce
6.

vimu Domino Deo nostro


ipsiur.
6.

non

obediendo

La

voci

mais

le

Domino Deo nostro

justitia

nobis autem et
liaec.

patribus nostris confusio facici, sicut est dies


7.

Quia locutus est Dominus super nos omnia mala


:

hc, qu venerunt super nos


8.

Et non sunius deprecali faciem Domini Dei no-

slri, ut

reverteremur unusquisque nostrm

viis

no-

stris pessimis.

9.

Et vigilavit Dominus
:

in malis, et

adduxit ca super

nos
suis,

quia justus est Dominus in omnibus operibus

qu mandavit

nobis

10. Et

non audivimus vocem

ipsius

ut iremus in

prseceptis Domini, qua: ddit anle faciem nostram.


11. Et nunc,

Domine Deus

Isral, qui eduxisti po-

pulum tuum de
signis,

terra /Egypti in

manu

valida

et in et in

et in prodigiis, et in virtute tua


,

magna,

brachio excelso
iste
:

et fecisli

tibi

nomen

jour;
sicut est dies

12.

Peccavimus, impie egimus, inique gessimus,


noster, in

Domine Deus

omnibus

justiliis luis.

13. Averlalur ira lua nobis, quia derelicli

sumus

pauci inter gnies, ubi dispersisti nos.


14. Exaudi,

Domine, preces nostras


:

et orationes

noslras, et educ nos propter le

et da nobis invenirc
:

gratiam anle faciem eorum, qui nos abduxerunt


15.

Ut

scit

omnis

terra, quia tu es

Dominus Deus
est super Is-

noster, et quia
ral, et super

nomen tuum invocatum


ipsius.

genus

16. Respice, Domine, de


et inclina

domo
:

sanct tu in nos

12. Nous avons pch, nous avons fait des actions impies, nous avons commis l'iniquit Seigneur notre Dieu, contre vos justes ordonnances. 13. Que votre colre se dtourne de nous , parce que nous sommes demeurs en petit nombre au milieu des nations parmi lesquelles vous nous avez disperss. 14. Seigneur, exaucez nos prires et nos oraisons,dlivrez-nous pour l'amour de vous-mme, et faitesnous trouver grce devant ceux qui nous ont emmens hors de notre pays ; 15. Afin que toute la terre sache que vous tes le Seigneur noire Dieu, et que ce n'esi pas en vain qu'Isral et toute sa race a port le nom de votre peuple. 16. Seigneur, jetez les yeux sur nous de voire demeure sainte abaissez votre oreille , et exaucez, ;

aurem tuam,

et exaudi nos.

nous.
17. Ouvrez vos yeux, et voyez ; car ce ne sont point les morts qui sont sous la terre, dont l'esprit a l spar de leurs entrailles, qui rendront l'honneur et la gloire la justice du Seigneur ;

17. Aperi oculos tuos, et vide

quia non morlui, qui

sunt in inferno, quorum spirilus acceptus est visceribus suis


,

dabunl honorent

et justificalionem

Do-

mino
18

Sed anima qu
curva

tristis est

super magnitudine

luali. et incedit

cl infirma, et ocli dficientes,

18- Mais c'est l'me qui est triste cause de la grandeur du mal qu'elle a fait, qui marche courbe et abattue, dont les yeux sont dans la langueur et la dfaillance ; c'est l'me, dis-je, qui est presse de la

565
et

COMMENTARIA. CAP.
tibi

II

SCG
la gloire et la jus-

anima esuriens dat


:

gloriam et justitiam Do-

'

faim, qui vous rendra, Seigneur,


tice.

mino

19. Quia non

secundm juslitiaspatrum noslrorum


,

19. Car ce n'est point en nous appuyant sur la jus-

nos fundimus preces

et petinius misericordiam anle


:

conspectum tuum, Domine Deus nosler 20. Sed quia misisti iram tuam et furorem tuum
per nos, sicut locutus es
in

de nos pres que nous nous prosternons devant voire face, pour vous offrir nos prires et pour implorer votre misricorde, Seigneur notre Dieu
tice
!

su-

manu puerorum tuorum


humerum vestrum
:

prophetarum, dicens
21. Sic dicit

20. Mais c'esl parce que vous avez envoy contre nous voire colre et votre fureur, comme vous Pavez prdit par vos serviteurs et vos prophtes, en disant :
les paules,

Dominus

Inclinate

21. Voici ce que dit le Seigneur Baissez le cou et et assujtissez-vous au roi de Babylone,
:

et cervicem veslram, et opra facile rgi Babylonis

et

sedebitis in terra

quam
,

dedi patribus vestris.

et vous demeurerez en repos dans donne vos pres.

la

terre

que

j'ai

22.

Quod

si

non

audieritis

vocem Domini Dei

vestri

operari rgi Babylonia;

defeclionem veslram faciam

22. Que si vous n'coutez point la voix du Seigneur votre Dieu, pour vous assujlir au roi de Babylone je vous ferai sortir des villes de Juda et hors de Jru,

de civitatibus Juda,

et (bris Jrusalem,

salem;
joie et les chants de rjouissance

25. Et auferam vobis


gaudii, et

vocem jucunditalis et vocem vocem sponsi et vocem spons, et erit omab inhabitantibus eam.

nis terra sine vestigio

21. Et non adierunt


rgi Babylonis
in
:

vocem tuam,

ut operarentur

23. Et je ferai cesser parmi vous les cantiques de , la voix de l'poux et la voix de l'pouse ; et il ne restera plus de trace dans toute votre (erre qu'elle ait jamais t habite. 2i. Mais nos pres n'ont point cout votre voix

et statuisli

verba tua, quae loculus es


ut trans-

pour
voir

s'assujlir
la

au

roi

de Babylone. Vous avez

fait

manibus puerorum tuorum prophetarum,

ferrentur ossa

regum nostrorum

et ossa

palrum no-

strorum de loco suo.


25. Et ecce projecta sunt in calore solis et in gelu
noclis
:

certitude de vos paroles , que vous aviez prdiles par vos serviteurs les prophtes, en faisant transporter hors de leur lieu les os de nos rois et les os de nos pres.
2.>.

et

mortui sunt in doloribus pessimis, in fam

froid
les

El ils ont l exposs l'ardeur du soleil et au de la nuit, aprs qu'ils sont morts dans de crueldouleurs, par la famine et par l'pe, ou hors de

et in gladio, et in emissione.

leurs pays.

26. Et posuisti

templum

in

quo invocatum

est no-

men tuum
doms

in ipso, sicut haec dies,

propter iniquitatem

26. Vous avez aussi rduit ce temple o votre nom a l invoqu dans l'tal o nous le voyons aujourd'hui, cause des iniquits d'Isral et de Juda.

doms Juda. Domine Deus noster, secundm omnem bonitatem tuam, et secundm omnem
Isral et

27. Et fecisti in nobis,

27. Et en tout cela, Seigneur notre Dieu, vous nous avez traits selon loule votre bont et selon votre grande misricorde ;

miseralionem tuam illam


28. Sicut loculus es in

magnam manu pueri

28.
tui

Moysis, in die
filiis

serviteur,
loi

qu proecepisti
Isral,

ei

scribere legem

tuam coram

vous l'aviez dclar par Mose votre lorsque vous lui ordonntes d'crire votre pour les enfants d'Isral,
:

Comme

29. Dicens

Si

non

audieritis
in

vocem meam,

multi-

tudo

lisec

magna convertetur
:

minimum

inter gnies,

29. En disant Si vous n'coulez point ma voix toute cette grande mulati.de d'hommes sera rduite en un trs-pelit nombre au milieu des nations, parmi lesquelles je les dispersera ;
50. Car je sais que ce peuple ne m'coutera point, parce que c'est un peuple qui a la tte dure ; mais il rentrera enfin en lui-mme dans la terre de sa captivit.

qu eos dispergam
est

30. Quia scio qud

me non
: :

audiet populus, populus

enim dura cervice

et convertetur

ad cor suum

in terra captivitatis suae

31. Et scient quia ego


et

sum Dominus Deus eorum


:

51. Et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur leur Dieu; je leur donnerai un cur, et ils compren-

dabo

eis cor, et intelligent

aures, et audient.
,

32. Et laudabunt

me

in

terra captivitatis suie

et

dront; des oreilles, et ils entendront. 52. Ils me loueront dans la terre de leur caplivil et ils se souviendront de mon nom.
quitteront cette duret qui les rend comme de leurs uvres; p.arce qu'ils se souviendront de la voie de leurs pres qui 53.
Ils

mcinores erunt nominis mei.


55. Et avertent se dorso suo duro
latibus suis
:

et maligni-

inflexibles, et celte malignit

quia reminiscenlur viam patrum

suorum
"\

qui peccaverunl in me.


34.
tribus

ont pch contre moi.

Et revocabo

illos in

lerram,

quam

juravi pa-

eorum Abraham,
:

lsaac, et Jacob, et

dominabun-

tur cis

et mulliplicabo
illis

eos

et

non minorabuntur.
mihi in

35. Et statuant

testamentum alterum sempi-

teruum, ut sim

illis

in

Deum,
dedi

et ipsi erunt

populum

et

non movebo amplis populum


terra

meum

filios Isral,

quam

illis.

34. Et je les rappellerai dans la terre que j'ai promise avec serment Abraham, lsaac et Jacob; ils en seront les matres je les multiplierai, et ils ne diminueront point. 35. Je ferai avec eux une autre alliance qui sera ternelle, afin que je sois leur Dieu et qu'ils soient mon peuple; et je ne ferai plus sortir les enfanls d'Isral, qui sont mon peuple, de la terre que je leur aurai donne.
;

COMMENTARIA.
3ADVELLUS.
conlirmavit et comprobavit
etc. Graec.
:

cm nos

pn

affecit

Vers.

- Qcapropter re

Et

statuit
:

quam
Grc.

nobis ante fuerat comminatus.


facit.

Nam tum mina


,

Dominus sermonem suum. Apud Danielem est 9, 12 Et excitavit Dominus verba sua , id est ipso eventu

tum promissa sua rata


:

Quem adverscu
et

etc.

Quem

locutus est

contra nos

contra judices

B67

BARUCfl
ull pnitenti.
:

568

nostros. Et addit, qui jutlicaverunt Isral. Daniel 9, 12,

etiam
nos.

ita

habet

In Judices nostros qui judicaverunt

Verba Danielis sunt Et non devrecati sumus faciem Domini Dei noslri. Qu loquendi forma
est Psal.

Porr verbum schaphat, judicavit, apud Hcbros

119, 58
sui
,

Deprecatus sum faciem tuam


;

toto

acclpitur pro gubernare ac regere, clscliaphelim, judices

corde.

Ut a

etc.
,

Gnec.

Ut recederet unusquishabet
,
:

pro rectorbus popuK. Ut nobis, etc.; Grc. Vkrs. 2.

que cogitaiionibus
:

etc. Daniel 9, 13, ita


:

Ut

Ut adduceret

avertertnur ab iniquitatibus noslris

ac addit

ac per-

in

nos mala magna. Ibidem


;

in nos
:

malum magnum.
nonfacta sunt sub

penderemus ejus veritatem. Significat igitur ipsoium


,uTvsiav,

Cujusmodi nulla, etc. Grc.


clo. Ibidem,

Qu

impnitenliam dialurnam fuisse.

qu non

sunt facta (aut patrata) sut toto


vit

Vers. 9.

Et proi-tekea,
in malts.

etc.

Grc.
in

Et

vigila-

clo. Sequilur deinde quemadmodm designata sunt

Dominas
:

Hc
in

eliam sunt

Daniele 9,

Jrusalem. Qu.-e plan responderunt

etc.

Grc.
9,

14

El

vigilavit

Dominas

malo. Yigilure Deus dici-

Secundm

ea

qu

scripta in lege Mosis.

Dan.

13

tur in hominibus

Sicut scriptum est in lege Mosis, hc omnia mala in nos


venerunt. Significat justissimam
aaiiri

cm eorum

vel

tum conservandis, tum puniendis, salutem vel pnam non negligit, sed
Gnvc.
Quia justus Dominas
9, 14, nisi
iti

gravissimamque p|

reips conservatorem se ac vindiceni esse ostendit.

proposit antea admonitioni ac comniinalioni

Qi'oniam justus, etc.

respondisse.
juncta est,

Manus enim Domini cum ipsius ore conet opus verbum cjus comilatur.

omnibus operibus.
nihil varit
:

Eadem Dan.

quod non-

nam

pro, In omnibus operibus


suis

qu
fecit

nobis
:

Vers.
nulla
fit

3.

Ut carnem,

etc.

Hujus tant alrocitatis


,

mandavit,

ille,

In omnibus operibus
in

qu
suis

quo-

mentio apud Danielem

nec in Scriplur

niam justus Dominus


Vers. 10.

omnibus operibus

qu
in

fecit.

quod meminerim. Josephus quidem scribit Judos postea obsessos Vespasiano, fam ad hanc necessitalem compulsos esse. Vers. 4.

Neqi'e vocem ejus


Dan.
9,

audivimis.

Grcus
vocem

similiter. Sic
ejus, id est,

10

Et non audivimus

verbo ejus non paruimus.

Pr^terea,

etc.

Grc.

Ac

ddit eos

Vers. 11.

Et nunc, Domine Deus


:

Isral.

Gr-

subjectos obnoxiosque omnibus regnis. Obnoxii dicuntur

cus similiter. Dan. 9, 15


ster.

Et nunc, Do aine Deus no-

qui in potestalem atiorum servilutemque redacti sunt,

Qui populum tuum, etc.: Qui eduxisti poputum


terra
etc.
;

quasi sub
cipati.

manum

alterius iraditi, ac subditi, aut


fuit

man-

tuum
tibi
,

jEgypli,
:

in

manu

potenti.

Nomenque
ut

Cujusmodi

illorum miserrima captivitas.


:

Grc.

El

fecisli tibi ipsi

nomen

hc

dies.

Undique nobis, etc.; Grc.


cuitu
:

Qu

sunt in nostro cir-

Dan. 9, 15.
Vers. 12.

aut nobis circumjecla

aut circumadjacentia. Ju-

Et

nos quidem

etc.

Grc.

Pecca-

da enim rgna finitiina acconlermina babebat, quasi ovisqudam inler lupos collocata, ad prdamque eo-

vimus, impie fecimus, inique egimus. Daniel


tria

hc eadem

verba posuit 9, 5

Peccavimus, iniqui fuimus (aut


,

rum

exposita.
et

Ad

opprobrii, etc.

Grc.

Ad opproqu nullus
Daniel

iniqnitatem admisimus)

impie (aut improb) egimus.


:

brium,

ad desolalionem sulvaslalionem,

in

adilus accessusque hominibus

reclus

sit.

hc

duo etiam commmort


quibus, etc.; Grc.

opprobrium
dispersil eos
,

et vastitatem. In

Eadem verborum exaggeralio est Psal. 106, G Pecimpie cavimus cm pulribus noslris prava fecimus egimus. Non enim contenti sunt uno verbo ad dolorem
, ,

:Qub

Dominusibi.lieita

arm

declarandum, sed congerie uluntur.

braismus est expressus ex Daniele

qui

loquilur

Vers. 15.

Aveutatuk
Dan. 9,

etc.;

Grc.
ila

Avertatur
:

Pudor

vults

omnibus lum prop, tum long degenlibus


dispulisti ibi
,

ira tua nobis.

16, eliam

depreealur

in terris,

ad quas eos

aut dissipsti. Hinc

AverthlUr, quso, ira tua,


tu Jrusalem.

atque indignalio civiiate


tiwv.i.

dispersi Isral.

Vers. 5.
facli

Atque

PrposuitcausamjuMojUsHtfm
etc.
;

ita

depressi

etc.

Grxc.

Et

Vers. 14.

Exaudi, Domine,
et

Grc.

Exaudi,

fuerunt subter, cl non supra, id est, c

suinm re,

Domine, orationem noslram,

precemnostram. Daniel
ila

gni dignilate in

humrllimam condilionem delapsi

ex

etiam post humlrh confessionem

concludit
sirvi iui
:

Et ad
nos

allissimo honoris loco in infiinum statum ceciderunl.

nunc audi
preees

Deus
Daniel

noster,

ad orationem
,

et

Dcus ehira cxtulerat eos supra cleros lerr populos,

ejus.
te.

Et propter
aliis
sis,

etc.

Grc.

Et

dite
:

eosdcm ingrates atque immemorcs


cit
,

infra

omnes

deje-

propter

ac pluribus verbis ulitur

Audi,

atque

ita

humiliavit

quemadmodm
etc.

promiserat

Domine, propilius
des propter
le.

Domine, attende,

(ac, et ne retartivo-

per Mosen, Deut. 28, 25.

Addit aulem, quoniam nomen tuum


et

Vers.
propri

6.

Domino Deo,

Hc

confessio culp
in

catum

est

super urbtn tuam


;

populmn tuum. Gkatiam-

cum

laude Dei conjuncta bis

Danielis ora-

que

etc.

Grc.

Et da nobis gratiam in eonspcctn


lesla-

tione ponitur iisdem verbis quibus hic referlur. Nabct

eorum qui nos domo abduxerunt. Seiiplura ssep


tur

autem camdcm vimquam


3, 19, posila
fit
:

illa

conclusio Paulina

Rom.

Deum
,

haberc corda

hominum

in

manu, etiam ho-

Ut omne
,

os obturelur, lotusque

munds

stium

eaque

ila fleciere

ac convcrlere ut apud eos


aille in

Deo
:

7riSixo 5

id est, rcus

ad condemnationemque
et
;

illustri in grati

ponat eos qui

paralus

omnes enim peccaverunt,

Vers. 8. Neqiie tamen etc. Grc. Et non implorammus facicm Domini. Eadem sententia csl apud Danielem 9, 13, qu magniludo peccatorum ostendi,
:

egent glori Dei.

sione odioque versabanlur. Hanc volunlatum

summ olfencommucm
in

(alionem in hostibus suis experti sunt Judi yEgyplo, tum eliam Babylonc
tiam benevolentiamque
,

ubi admirabilem granacti sunt.


;

regum

tur conlinuatione peccandi obstina laque malili sine

Vers. 15.

Nomenque,

etc.

Grc.

Quia nomen

569

COMMENTARIA. CAP

11.

570

causam

tuum invocatumest super Isral. Dan. 9, 19,etiamhanc Quoniam nomen tuum invocatum est affert
:

projicere supplicationes,

quidam voluerunt mitigare,


:

vertentes
cet,

preces

effuderunt
aliquid

quod mihi non

displi-

super civitatem luam


sideratio
,

et

populum tuum.

ac relatio Dei et populi

Hc autem conipsius maximam


,

modo addamus
ipsi

quod ejus verbi vim ex-

primat, ut, nos supplices ac projecti prostratique coram


te.

habel vim ad misericordiam.

Habent

Vers- 16.

Respice nos

etc.

Grc.

Ex domo

effundere,
se cor

sanct tu. Arliculi Grci repetitio facit ut cxistimem


sanct accipienduni esse pro sanctuario ,

verbum scapliac quod significat Anna 1 Sam. 1, 15, cm dicit suum coram Domino effudisse.
aliud

quo usa

est

quod Hebraituam super

Vers. 21.
clinate
tatio

Inclinate humerum,
et servite rgi
,

etc.

Grc.

In-

c dicilur mikedasch, quo Dan. 9, 17, usus est, sed


in

humerum,

Babylonio.

Hc

exhor-

aliam senlentiam

Fac

lacre faciem
:

Sanctuarium vastatum. Et addit

Propter

Dominum

est

Dei ad populum, ut se subjiciatNabucliodonosor, apud Jeremiam 27, 12. llortalur enim cos pro-

quein Chrislum promissum sine dubio

intelligit.

At-

que ad nos attende, item in Grco

id est, suscipe

curam aut cogitationem. Daniel usus


tuam, etc.; item
Vers. 17.
in Graeco.
etc.
;

est

verbo atten-

dandum (aut submiltendum) et inducendum collum cervicemque sub jugum rgis Babel. Subjungit deinde promissionem, quam Baruch etiam proponit
pheta ad
:

de, considra, quod respondet Grco. Inclina

aurem
aperi,

Se effecturum ut qmelc degant


tant.

in terra su,

eamque co,

Verbum Grcum

dicit

quod Jeremias abad


servire (non

sed

Aperi oculos,
luos.

Grc.

Et

verbum Hebrum accipiturpro


terram colre)

solm pro

Domine, oculos
forma usus Grc.

Etiam Dan.
,

9,

18, bc orandi

quemadmodm
est.

supra ad cultum alieno-

est, aperi oculos tuos

ac vide desolationes

rum deorum relatum


Vers. 22.

(aut vastilates) noslras. Quorum


:

visceribis, etc.;
ipsorum.

Ut ex

urbibus Juda

etc.
,

Grc. ad
est
,
,

Quorum assumptus
illis

est spiritus

He
pro-

verbum

defeclionem faciam vocis ltiti


,

id

fa-

braismus

usilatus qui relativum asclier

cum

ciam deficere aut cessare


lamentalioni et luctui.
propbetis.

ut nullus sit ei locus

sed

nominibus cteris frquenter conjungunt. Est autem

Ea comminatio

est usitata in

hoc loco perelegans descriptio homiuum morluoruin,

quorum

visceribus evocatus est spiritus.

Hacc au-

Vers. 24.
:

Ut

obsequium servitiumque

etc.

tem apud Danielem non leguntur. Gloriah laudehque. etc.


;

Grc. Dabunl gloriam


:

et

juslitiam

Domino.

Grc Ut serviremus rgi Babijlonis. Dixi ante verbum, abad, cultum servitiumque significare quod superiori debelur.

Hc

sententia in Psalmis aliquoties ponitur, etiam


in ipso pcriculo

Hinc etiam abodah pro ipso


:

servilio accistuluisli

rege Ezechi

mortis usurpata.
etc.
;

pitur.

Vers. 18.

qu

Itaque reipsa, etc.; Grc.


tua.

Et

(aut

Sed super

Grc.

Sed anima

confirmsti) verba
eliim
,

Jeremias s;ep utitur verbo


:

au

dolet (aut angilur) propter magnitudinem.


,

magnitudinem conjungunt cum sequenlibus


volunt esse
scit
:

Quidam eamque
lum

de quo antea. Itaque Hebraic diceretur


,

Et

cxcilsli

aul rata

fecisti
,

ubi vav illativa est parti:

declinans

et

labascens abit ac evanearticuli sequenlis


,

cula.

et cerl constructio

tum

Suo ex loco etc. Gre Ut exportarenlur. Ego hujusmodi translalionem duobus verbis expressi
;

verborum non potest ad aliud accommodari. Nain ita legilur in omnibus Grcis codd. Propter magnitudi:

ut plenior esset oratio.

Vers. 25.

En eadem ad ardorem,
quod

etc.

Grc

nem

inccdit curva et infirma.

Sed cm ego ben omnia


et

Ecce sunt jacta calori (aut slui)


noctis;
id est,

diei,

et

glaciei

considero, voces ist curva

infirma non significant

sunt insepulta. Est enim descriptio


est disjectum clor]ue aperto
,

tam declinalionem magniludinis pereuntis, qum miserabilem liabilum hominis incurvi ipsque

inscpulli corporis,

malorum
est,

expositum. Est autem hocc miserrima condilio


jure alque honore sepullura,

carere

magnitudinc oppressi. Quare aut locus corruptus


au:

cm

ea calarnitas, infacomitatur.
:

ris ingeulis

hc magniiudo referenda est ad staturam corpoquod non jam erectum firmumque sed
,

miaque impielatis pna


Vers. 26.

etiam
,

mortem
etc.
;

Redegisti eum

Grc.

Posuisti

incurvum
bet
:

et debililalum

incessum ingressumque ha-

ut

bc similitudine et conformatione corporis


forni deforniitalcm significet. lia magni-

domum tuam ut hc dies. Verbum quemadmodm dare apud Hebros


significat

ponere usurpatur
:

utrumque enim

quamdam

hujus commutationem

qu templum ma-

iudo etiam accipi potest pro slatur figurque corporis

gnificenlissimum et augustissimuin iu

summam
:

vasti-

hoc modo incedenlis.


Vers. 19. non
enim etc. ; Grc. Quoniam Patrum nostrorum. Hc sententia est Daniele Quoniam non in justitiis nostris. Apud
,
:

latem redactum

est.
,

Neque
:

Vers. 28.
locutus es in

in justitiis

Quemadmodm etc. ; Grcec. Sicut manu servi lui Mosis. In manu apud Hepro ministerio
:

etiam in

bros

dicitur

qu loquendi forma
qui ex verbo Domini
illis

te supplices,

etc.

Grc.

Qui projicimus (aut


in
:

abjici-

significalur vis prophtise


locuti sunt. Nihil

eorum

mus) miserationem noslram


9, 18, iisdem utitur verbis

conspeclum tuum. Dan.

enim

frustra ab

aut

minando
eunique

Nos abjicimus preces nostras in conspeclum tuum. Verbum Hebrum iphil habet eamdem vim qum Grcum utrumque enim
;

aut promiltendo dicitur.

Hxc autem

Mosis admonilio
,

populum adhortantis ad cultum unius Dei


26,

dehortanlis superstitionibus, habetur Deut. 4, 15,


et Levit. 1.

significat

bumilem habitum eorum qui


forma

se

ad aliorum

pedes projiciunt ac prosternunt. Itaque quoniam durior videtur esse hsec loquendi
,

Vers. 29.

H,ec

tanta

etc.
et

Grc.

Profectb

abjkere aut

lurba (bombsis)

hc magna,

multa. Bombsis pro-

571
prie dieitur

IN BARUCII

572
8.

examen apum

et

bomoos

et

bombe

ver-

Vers.

Et non somds deprecati faciem Et vigilavit Dominus


Et fecisti
,

Domini

bum
aut
,

factura sonitu qui editurab apibus, ut bombare


ul

Dei nostri. Ex Dan. 9, 15.


Vers.
9.

Gaza

fecit

bombulare. Moses, Deut. 28

02

in

ha lis. Ex Jer

quarura numro il simililudineususcsl, stellarum, nuilliiiidJnem Israelilarum compart. Ad suminlin to

44,27,

et

Dan. 9, 14.
tiui

Vers. 11.

nomen sicut est U'es

mam

etc.

Gr;cc.

Reverietur in exiguam in gentibus.


rtiqui eritis

ista. Sicut hoc lempus

ostendii scihce.t. DesuraDtiun


et

Deut. 28

62

Et

in mortalius

pauci
paucita-

enim boc ex Neh. 9, 10,


Vers. 12.
simus.

Dan. 9, 15.
impie egimus, inique c

pro eo quod fuislis sicut stell cii.

amdein
:

Peccayimus,
5. In

tem minatur cap. 4, 27, ejusdem libri


vos

Et disperge
pauci nu-

Dominus

inler populos

cl reliqui eritis

omnibus justitiis tuii. omtiia prcepta tua. Hune sensum aperit nobis id.in
Dahieiis locus.

Ex Dan. 9,

mro

in gentibus

ad quas Dominus vos

bget.

Vcrbum

schaar apud Hebraos significat exguum reliquiarurri

Vers. 13.
gentes.
Isa.

Quia derelicti sumus pauci inter


2.

pumerum ex tant multiludine rcservtuiri. Populus dur/E cepvicis. Item Vers. 50.

24, 0, Jer. 42,

in Grccco.

Vers. 14.

Da

nobis invenire c.ratiam ante faillis

Hebr.

Populus dur cervicisipse, Deut. 9, 15, quod


In terra transniigrationis
aut

ciem orm qui nos abduxerunt. Aliud enim


Ioeis precari

in

conlumaciae crimeri ab Stepliano Act. 7, 51, ol>jicitur.


In terra, etc.
exilii.
:

non

licebat.

Grac.

Vers. la.

Quia nomen tui m invocatum est super


ejus pstritas

Golah Hebraic dicilur. Hdec autem proinissio de resipiscenti conversioneque ad Dominum fact in calamitate est apad Mosen mollis in Iocis, Levit. 20,

Isral et super genus ipsius. Tuni Isral auctor gcneris,


tirai

Deo nomen babent,

Dan. 9, 19.
Vers. 10.

42

Deut. 4

51, et

aliis

in

quibus Deus calamitosis


salu-

De domo sancta tua. Fingunlur enim


adbuc templo
priori, ul et supra

homioibus ad mentem sanam redeuntibus opem

scripla hsec stante

temque
tis

promiltit.

apparuit
eis
:

1,

10

Vers. 51 .
cor
, ,

Et dabo

quod ostendii rect nobis pro non


qui slnt in inferno.

cor
aut
,

etc.

Grc.

Et dabo

scriplis hberi qua; spuria esse indicavi;ius.

et
et

aures audienles

ut babent

quidam coEt rec-

Vers. 17.

Quia non mortui


17, 24,
25.
suis.

dices

audient.

Vide Siracb.
etc.
;

Quorum

spiritus

acce-

Vers. 55.

Atque illud,
et

Grc.
factis
,

ptus

est

a visceribus

quorum
quo

visceribus

dent dorso suo duro,

pravis suis

aut operi-

abfepts

est spiritus, id esl, illud

vivilur.

Et

ju-

bus

cujus

modi perversa impiaque

studia atque insti-

stificationem
Dei.

Domino.

Approbalionem

decretorum

tuta ab Hebraeis appcllanlur.

castellio.

Vers. 18.

Sed anima qu.e tristis est super ma,

Vers. 15.

GNITUDINE MALI

Cujus nomine
sit.

censeatur Isral

ET INCEDIT CURVA ET INFIRMA.


intelligens.

Animam
51, 17,

dixit,

hominem

Sensum videPsal.

EJUSQUE genus. In cujus tulel

Vers. 18.

Sed

mens qvje propter declinantem

curvus incedere in dcscripiione miserje est apud Jo-

et labascentem tantam magn1tudinem cruclatur.


Israelitarum.

bin 22, 29.

Et oculi

dficientes.

Pnc

flelu

Psal.

09
GROT1US.

3; Thren. 2, II. Et anima esuriens.

Homo jeju-

niis se

macerans

Psal. 107, 5.

Vers. 19.

Vers. 1.

Statuit
Et ad

Quia non sucundum

justitias patrum

Dominas Deus noster verbum

nostrori m nos fundimus preces. Non nii'unur eorum


factis

suum

ratas fecit minas. Hic stare

idem quod

snscitare,

quorum exempla deseruimus. Confer. Dan.

Siracb. 50, 14.

judices nostros.

Senatores

18.

magni Synedrii.
Vers.
5.

Vers. 20.
filii sut.

Ut manducaret homo carnes


iscli

Sed

quia misisti iram tuam. Subin-

lellige meritis nostris.

Hc enim

conl'essione

veniam

Gnec.

Et manducaremus quisque carnem

filiisui.

Nam

eblandiuntur.

homo

lue valet

Hebncum

in

sensu distributivo.

Vers. 21.
dixerat

Sic dixit Dominus. Grce.


scilicet.

Sic enim

VideLam. 2, 20, et 4, 10. Et ddit eos sub manu regum omnium Vers. 4.

Dominus, per Jeremiam

Exaggeral

culpas. Qu;c Sedecue dixit Jcrcniias 27, 12, cadein

UUl SUNT
xtpktovi,
belti

IN

CIRCU1TU NOSTRO.

Ka!

iuy.ev

v.\ncu;

vno-

anteipsum Regibus sxp dixerat. Inclinai


vestrum. Mal
tv voi*6i>,

humerum

qu vox non

seniper subditos, sed srep eliam


significat,

admodm
el to>

in

Gratis omnibus ibem

forlun inferwres
,

ut

videre

est

in

cm

ex Lalino interprte et ex sensu aD-

Grco

Gen. 14, 20. Ergo hoc rfres non tanlm ad


I

parcat legendum
cilius fertiir, (sa.
iivi.onis, id est,

Jmv. Jugum

et

Iraniens cl ccrvi-

Ghaldaos et /Kgypiios, sed et ad Syros, Moabilas et

10, 27. Et OPERA facite rgi Raservile, Jer.


operari.

Ammonitas. De quibus vide 2 Reg. 2 2. In improperium; ex Isai. 45, 28. Et in desolationem ex Jer.
,
;

27,

12

Solct autem
in

abud

verli

non rar per

Et sedebitis
Ilabitabitis.

terra

25, 58.
Vers.

Illud

ad populum

hoc ad terrain referlur.


s
,

quam dedi patribus vestris.


inschtib

Sic

enim

5.

Et facii sumus Mirn


F/r Romi.vi
1, 15.

r.T

non sien a.
l.
fte-

sumilur Hebraeis.

Contrarium promisso condilionali Dent. 28,


Vers. 0.
petil

Vers. 22, 25.

Defectionem vestram faciam de

D nostrp justitia.

civitatibds Juda, et a foris Jrusalem; et auferam


A VOBIS VOCEM JUGUNDITAT1S.
I II

quod supra dixerat

Gr*CO

IUJI1S CSt Ver-

575

:OMMENTARIA. CAP.
et constructio insolita
:

III.

574
,

borum,

Jer. 7, 34,

unde hic

qum bon
et

parte populi abduct


et

mansit tamen urbs

locus desiimptiis est, legimus


urbibus Juda
et

El quiescere faciam de

templum

de plateis Jrusalem vocem ltantium.


,

Vers. 28.
Movsi
,

Sicut

regnum.
locutus es
in

manu pueri tui


quo tem-

Et vocem gaudii lue, in Jerenii aulem vocem deniium. Et vocem sponsi et vocem spons.e. H.tc
que habes dicto loco Jeremiae
et
,

gau-

id est,

per Mosem. Ilebraismus. In die qua

quo-

pr.eckpisti ei scribere

legem tuam,

id est

ut et

ejusdem 16, 9,

pore, ut supra I, 20, in Gico.

25

10.

Et

erit omnis terra sine vestigio ab inha,

Vers. 29.

Dicens, nempe quoad sensum


modo
umc magna. Gmec

Deut.

bitantibus eam. In solitudinem

ut supra 4,

quod
hoc

in

28

62. Pari

quai sequuntur desumpta sunt ex


:

diclo loco Jer. 8, est In vastiliem. disse Hierosotymis


,

Non

dicit

acci-

Deut. 51, 19. Multitudo


ista

Turba

sed

Jud

et locis

extra Hiero-

tantum edens sonitum. AbStractum pro concreto.

sohjma.

Solel de aquis dici bombilare apud

Grcos interprtes

Vers. 24.

Et statwsti verba
et

tua. Ut supra I.

et populi aquis

comparanlur.
id est,

Ut transferrentur
victori

ossa regum nostrorum et ossa patrum nostrorum de loco suo. Nihil enim religiosum
,

Vers. 30.

Et convertetur ad cor suum,


,

tandem ad

se redibtt

Levit. 26, 59, et seqq.


eis
;

prasertim iralo

avaro

Vers. 51.
ossa Quirini,

Et dabo
30
,

cor, et intelligent, ut

intelligant. Deut.

Jer.

24

7, et

52

39

40

Quoique curent venlis

et solibus

Ezecb. 11, 19, et 36


dianl; id est,

26. Aures, et audient, ut au-

Nefas videre

dissipubit insolens.

attentionein

animi. aua; auris inte-

Sumpta hc ex
Vers. 25.

Jer.

Et mortui sunt
in pestilenti

8,1,2.

rior.
in

doloribus pessimis.

Vers. 33.

Et avertent
dicilur esse
.

se a dorso suo duro.


qui legem
:

Multi superslitum temporibus Jeclioniae.

Et

in mislia

Dorsum durum

iis

velut onus

sions

id est,

Deo iminiss.

enim

sumi vocem
52
ls
,

kiostoIss

oslendunt Grac;c versioncs Jer.


,

Deo imposilum ferre nolunt ut apparet Ps. 81. 6 Unde dorsum durum dicitur 2 Reg. 17, 14 in Gneco,
,

36

alue

)oitj.s>.

enim babent h .Tioerotf pro quo alix Mini oplim dicilur de Pestilenti 2 Par.

ubi cervices dur in Hebneo. Quia reminiscentur viam

PATRUM SUORUM

QUI PECCAVERUNT IN ME. ReCt legit


,

7,

13, Isa. 9, 8, Jer. 24, 10.

quia reminiscentur
,

non, ut nunc

in

Gratis scribilur,

Vers. 26.

Sicut h^c

dies. Ostendit scilicet

ut

quia reminiscar. Et vias intellige eventus

malorum

fa-

supra explicavimus 9. Significal non exustum lem-

cinorum.
Vers. 34.

plum

sed paucis celebratum

et

spoliatum praci-

Et dominabuntur
:

eis.

Melis in

aliis

puis ornainentis.

Propter iniquitatem domus Isral, decem tribuum. Et domus Juda, duarum tribunal.
Vers. 27.

codd. Latinis ejus

nam

in

Grco

est xMpuvnovm-j urris,

nempe

T^? v^s.

Et multiplicabo eos, et non minor6.

Et

fecjsti in nobis

Domine Deus

abuntur. Desumpta hc ex Jer. 29,


Vers. 35.

noster, secl.ndum omnem bonitatem tuam et secu.mium

Et statuam
illis.

illis

testamentcm alte52, et seqq.


filios Isral a

omnem miserationem tuam illam macnam. grac. secund'um quilatem tuam et secundum omnem miseraio:

rum sempiternum. H;pc sunt ex


terra quam dedi
siam
:

Jer. 31,

Et non movebo amplius populum meum


Mansit hoc
si
illis

ncm tuam magnam.

-Kiiw.i*

quae propri est quilas,


ila
,

usque ad Mesrt-cepissent
:

pro clemenlia eliani sumitur, ut hic ,


puer. 15; Sap. 12, 18
;

Cant. Irium
4.

mansisset et poslea

Messiam
alibi

2 Machab. 10

lementia
,

quae condilio alibi exprimitur,


est.

subintelligenda

Dei Jechoni;e temporibus in eo apparuit qud

quan-

CAPUT
i.

III.

CHAPITRE
Isral, anite
:

III.

Et nunc, Domine omnipolens, Deus

ma

in angustiis, et spiritus

anxius clamt ad

2. Audi,

Domine,

et miserere, quia
:

Deus es mise-

ricors
te.

et

miserere nostr

quia peccavimus ante

Maintenant donc, Seigneur tout-puissant, Dieu d'Isral, l'me dans la douleur qui la presse, et l'esprit dans l'inquitude qui l'agile, crie vers vous Seigneur, et ayez compassion parce 2. Ecoulez que vous les un Dieu compatissant; faiics-nous misricorde , parce que nous avons pch en votre pr1.
: , ,

3. in

Quia tu sedes
?

in

sempiternum,

et

nos peribimus

a;vum
i.

Domine omnipolens, Deus Isral, audi nunc oralionem mortuorum Isral, et filiorum ipsorum qui
peccaverunl ante
te
:

et

non audierunt vocem Domini

Dei sui, et agglulinata sunt nobis mala.


5.

sence. 3. Car, vous qui subsistez ternellement dans une paix souveraine souflirez-vous que nous prissions pour jamais ? 4. Seigneur tout puissant , Dieu d'Isral, coulez maintenant la prire des morts d'Isral, el des enfants de ceux qui oui pch devant vous , et qui n'ayanl point coul la voix du Seigneur leur Dieu, nous ont
, ,

Noli meminisse iniquitatum patrum nobtrorum

attir ces

maux

qui se sont attachs insparablement


.

sed

mmento mans

lu, et nominis

lui in

tempore

a nous.
5.

isto.

6.
te,

Quia tu es Dominus Deus noster, et laudabimus


:

Domine
7.

Quia propter hoc dedisti timorem tuum

in

coret

dibus nostris, et ut invocemus

nomen tuum,

Daignez ne plus vous souvenir des iniquits de nos pres mais souvenez-vous plutt en ce temps-ci de votre main et de votre nom. 6. Car vous tes le Seigneur notre Dieu; el nous vous louerons, Seigneur. avez 7. Parce que c' st pour cela mme que vous rpandu votre crainte dans nos curs , alin que nous
;

57

IN BARUCII
te in captivitate Dostr
,

S76

laudcmus

quia convertimur

ab iniquitate patrum nostrorum qui peccaverunt ante


te.

8.

Etecee nos

in cantivitate

nostr sumus hodi


et in

qu nos
et in

dispcrsisti in

improperium

majediclum,

peccatum, secundm omnes iniquitates patrum


qui

nostrorum,
nosier.
9.

recesserunt

te,

Domine Deus

Audi, Isral, mandata

vilae

auribus percipe, ut

scias prudentiam.
\

0.

Quid

est,

Isral

qud

in

terra inimicorum

es?
11. Invetersti in

terra

alina, coinquinatus es

invoquions votre nom, et que nous publiions vos louanges dans notre captivit, en nous convertissant el en nous retirant de l'iniquit de nos pres, qui ont pch devant vous. S. Vous nous voyez aujourd'hui dans cette captivit, o vous nous avez disperss pour tre la fable et l'excration des hommes, et un exemple de la peine due au pch, selon toutes les iniquits de nos pres, qui se sont retirs de vous, Seigneur notre Dieu 9. Ecoutez , Isral, les ordonnances de la vie ; prtez l'oreille pour apprendre les rgles de la prudence. 10. D'o vient, Isral! que vous tes prsentement dans le pays de vos ennemis, H. Que vous vieillissez dans une terre trangre , que vous vous souillez avec les morts et que vous tes regard comme ceux qui descendent sous la
!

cum mortuis
infernum.

deputalus es

cum

descendentibus in

12. Dereliquisti

fontem sapientia.
Deiambulsses, habitasses utique

terre ? 12. C'est parce la sagesse.

que vous avez quitt

la

source de

13.

Nam

si

in via

13. Car si vous eussiez march dans la voie du Seigneur, vous seriez assurment demeur dans une
ternelle paix.
.14. Apprenez o est la prudence, o est la force, o est l'intelligence, afin que vous sachiez en mme temps o est la stabilit de la vie, o est la nourriture, o est la lumire des yeux et la paix. 15. Qui a trouv le lieu o rside la sagesse? et qui

in pace sempilern.

14. Discc ubi sit prudentia, ubi

sit

virtus, ubi sit

inlcllectus

ut scias simul ubi sit longiturnilas vil

et viclus, ubi sit

lumen oculorum
locum ejus ?

et pax.

15. Quis invenit

et quis intravit in the-

sauros ejus?
1G. Ubi sunt principes gentium, et qui dominantur

super bestias

qu

sunt super terram,

est entr clans ses trsors? 16. O sont maintenant ces princes des nations qui dominaient sur les btes de la terre, 17. Qui se jouaient des oiseaux du ciel

17. Qui in avibus cli ludunt,

18. Qui

argenlum thesaurizant,
finis

et

aurum,

in

quo

18. Qui amassaient dans leurs trsors l'argent et dans lequel les hommes mettent leur confiance, et qu'ils dsirent avec une passion qui n'a point de
l'or

confidunt bomines, et non est

acquisitions eosunl, nec

rum

qui argenlum

fabricant, et solliciti

est inventio operuni illorum ?

19. Exterminali sunt, et ad inferos descenderunt,


et
alii

bornes, qui faisaient mettre l'argent en uvre avec un art et un soin extrme, et qui en faisaient faire des ouvrages rares ? 19. Ils ont t extermins; ils sont descendus dans les enfers et d'autres sont venus prendre leur
;

loco

eorum surrexcrunt.
disciplina; igiioraverunt.

place.

20. Juvenes viderunt lumen, et habitaverunt super

ont habit sur

terram
21.

viam autcm

Neque

intellexcrunt semitas ejus,

neque

filii

eorum susceperunteam, facie ipsorum long facia est. 22. Non est audita in terra Chanaan, neque visa est in Theman. 23. Filii quoque Agar, qui exquirunt prudentiam quac de terra est, negoliatores Mcrrlne et Theman,
et fabulatorcs, et exquisilores prudentia2 et intelligentiac
:

a vu des jeunes gens dans la lumire; ils la terre, mais ils ont ignor la voie de la vraie science. 21. Ils n'en ont point compris les sentiers; leurs enfants ne l'ont point reue ; et ils se sont carts bien 20.
loin d'elle.

On

22.

On

n'a

point entendu
;

parler d'elle dans

la

terre de

Chanaan

et elle n'a point t

vue dans The-

man.
23. Les enfants d'Agar qui recherchent une prudence qui vient de la terre, les ngociateurs de Merrha et de Theman, ces conteurs de fables et ces inventeurs d'une prudence el d'une intelligence nouvelle, n'ont point connu la voie de la vraie sagesse, et n'ont pu en dcouvrir les sentiers. 24. O Isral, que la maison de Dieu est grande et combien est tendu le lieu qu'il possde 25. Il est vaste, et n'a point de bornes; il est lev, il est immense.
! !

viam autem

sapient'iue

nescierunt, neque

com-

memorati sunt semitas


24.
Isral,

ejus.

qum magna
!

est

domusDei,

et ingens

locus possessionis ejus


25.

Magnus
Ibi

est,

et

non habet fmem

cxcelsus et

inimensus.
2G.

fuerunt gigantes nominali

illi,

qui ab initio

uerunt statura magna, scientes bellum.


27.

Non hos
:

elegit

Dominus, neque viam

disciplinai

26. C'est l qu'ont t ces gants si clbres, qui taient ds le commencement; ces gants d'une si haute taille, qui savaient la guerre. 27. Cependant le Seigneur ne les a point choisis, el ils n'ont poiMi trouv la voie de la sagesse; c'est

invenerunt
28. Et

proplerca perienml.
inlcrie-

quoniam non habuerunt sapientiam,

runt propter suam insipientiam.


29. Quis ascendit inclum, et accepiteam, eteduxit

eam de nubibus?
?

30. Quis transfretavit mare, et invenit illam


altnlii illam

et

pour cela aussi qu'ils se sont perdus. 28. El , connue ils n'ont point eu de sagesse, leur propre folie les a prcipits dans la mort. 29. Qui esl mont au ciel pour y aller prendre la sagesse? ou qui l'a fait descendre du haut des nues? 30. Qui a pass la mer et l'a trouve et a mieux aim l'apporter avec lui que l'or le plus pur?
, ,

super aurum electum

31.

31.

Non

est qui possit scire vias ejus,

neque qui ex-

ni

Il n'y a personne qui puisse connatre ses voies, qui se metlc en oeine d'en rechercher les sen-

quirat semitas ejus.

tiers.

5 77
32. Sed qui scituniversa, novit

COMMENTARIA. CAP.
eam
et adinvenit

III

S78

cam

prudenti sua

qui prxparavit terram in ler-

no lempore,
dibus,

et replevit

eam pecudibus
et vadit
:

et

quadrupe-

53. Qui emittit


et obedit
illi

lumen

et vocavit illud

Mais celui qui sait tout la connat; et il l'a trouve par sa propre prudence, lui qui a affermi la terre pour jamais et qui l'a remplie de bles et d'animaux; 57. Qui envoie la lumire, et elle part; qui l'appelle, et elle lui obit avec tremblement.
52.
,

in

tremore.
in custodiis suis,

54. StelLe

autem dederuut lumen


:

34. Les toiles ont rpandu leur lumire chacune en son temps, et elles ont t dans la joie.

35.
et liatae sunt

Dieu

les a

voici
,

et elles

appeles et elles ont dit Nous ont jet leur clart pour celui qui les a
, :

35.

Vocal sunt

et

dixerunt

Adsumus
illas.

etluxc-

cres.

ruut

ci

cum

jucundilate, qui fecit

56. Hic est Deus noster, et non stimabitur alius

36. C'est lui qui est notre Dieu ; et nul autre ne subsistera devant lui , si on le compare avec ce qu'il
est.

adverss eum.
37. Hic adinvenit
didit illam Jacob

omnem viam
;

disciplina;

et tra-

37. C'est lui qui a trouv toutes les voies de la vraie science et qui l'a donne Jacob son serviteur
et Isral son bien-aim.

puero suo

et Isral dilecto suo.

58.

Posthc
est.

inteiris visus est, et

cum hominibus

38. Aprs cela

il

a t

vu sur

la terre

et

il

a con-

conversatus

vers avec les

hommes.

COMMENTARIA
BADVELLUS.
!

moriam pristinorumdelictorum
ex animo sanitatem expelunt

qui locus /ustuo/jtixJ

Vers.

1.

Anima
,

in angustiis
et

posita
:

etc.

Grc.

ad pnitentiam est accommodatus.

Tum

enim homines

Anima

in angustiis
et

spiritus anxius

aut laborans

cm

pristinam morbi

sive angorc
dicit,

solticiludine a /}'ectus.

Marcus 14, 55,


fuisse.

offensionem suamque culpam recognoscunt.

Christum maximo animi angore a/fectum

Vers.

VEES. 5.

Grxc.

TU ENIM IN STERNUM PEBMANES, etC. J Quoniam tu sedes in ternum : aut habitas.


,

H.

Cum mortuis pollutcs,


)

etc.; Grsec.

Coinquinatus (aut contaminatus


i

cum
,

mortuis.
et

Fuit

enim
quasi
,

in ill captivitate quasi

mortuus

Babylone

Ji"<chab Hebraic

quod pro

stare

manereque accipitur.
,

Haie autem ratio


ternilale Dei

fragilitatis

humanre
,

mortalitale

cum

comparat

maxiniam ad orandum

quodam in sepulcro positus. Itaque eorum preces antea mortuorum Isral appellavit. Atque inter eos numeratus etc. Grc. lieputatus es cum us qui
, ,

habctv'mi. Ilaque inPsalmisatquealiislocisScriplur


ea sp adbibetur. Habet enim bumilem confessionem

in

infernum, sub. descenderunt. Porr reputatus es


,

dixit
es

verbum Hebrum imitatus,

id est, exislimatus

humante
Grrec.

conditionis.

numro eorum qui descendunt in sepulcrum. Hc


alicujus

Vers. 4.
:

Propterea nobis h^ec mala


adluvrescit
:

etc.

autem forma Hebraei salutem


gnificant.

desperatam

si-

Et agglutinata sunt nobis mala. Phrasis est


:

Hebraica

nam verbum
tibi lias

apud Mosen sp
et activ
,

Vers. 12.

Fontem

sapienti^: reliquisti. Respon-

in bc senlenlkc forma usurpalur nabit

aggluti-

sio est superiori interrogationi subjuncta, cui apponit

Dominus
7.

maledicliones.

ralionem

contrario evenlu fructuque obedientiae.


:

Vers.

In

memoriam et cogitationem no:

Similis sententia posita est Psal. 81, 14

Utinam pomeis

stram,

etc.

;rGrac.

Quoniam reduximus (aut

revoca-

pulus meus obtemperssel mihi; Isral in


bulsset
et fuisset
:

viis

am,

vimus) in cor nostrum


strorum.

omn:m

injustitiam

patrum no-

Brevi temjwre inimicos eorum Immilissem

Haec cogitatio ac rccordalio pcccalorum

tempus ipsorum

in

seculum, etc.
sit.

Patribus

plurimm sp
In
et

commissorum adjuncta ad propria peccata valet ad bumilem confessionem eaque


:

Vers. 14.

Disce ubinam prudenti


,

Hujusmodi

disciplina ex malis prteritis suscepta, in S. liltcris

in

Scriptur sanctis hominibus suscipilur.

Spirilu S.
:

commendatur
in

Vers. 8.
exsilio

Opprobrio, exsecrationi,
,

etc.;

Grxc.

lamitatum

cm sensu prsentium camemoriam revocamus ea bona qu


,

sumus ad opprobrium
: Z.'tr^.y.

et

ad maledictionem
signiii-

nostr culp amisimus

eaque loto animo recuperare


Quis

debitum

xai Sf/r^t;

propri debitum
,

cupimus.
Vers. 15.
naclus
tia;

cal.

Sed ego correlalivo ejus usus sum

nomine

Quis invenit sedem ejus? Grc.


eorum qui

exactionis,

qu3B in captivos erat acerbissima. Erant

est

locum ejus? Hac est commendatio Sapienillam adipiscun-

enim

exposili plan ad cupiditalem ac libidinem

eorum

raritate paucitateque

quibus captivi ac oppressi tenebantur.

tur.
etc.

Vers.

9.

Audi
,

Est enim

donum

Dei rarum et singulare. Sic

Isral
,

pr^ecepta

Absolut
,

ses Deut. 4, 6, doctrinam legis divina

Mocommendat ut
,

ad Deum precalione
qi

nunc instituit admonitionem in populum tum ad recolendam memoriam admissoruin peccatoruin tum ad vitstm in timor Dei insliEst autem

excellentissimam

quamdam
,

sapienliam

qua; exteris

omnibus populis non


ta
;

fuerit imperlita et

communicaest largitus
,

quo majore studio

cm Deus eam

luendam' adbortatur.

hc commonitio aptissim ad superiorcm orationem adjuncta Hoc in


versu est mutatio numeri Hebra'is familiaris.

amplectenda.
Vers. 16.

Ubi sunt principes gentium,

etc.

Compr-

Vers. 10.
/juv^w
,

Quid est, Isral, quod,

mmort hoc loco potentissimos


Hsec est

reges, ac populos ho-

etc.

minesque caHeris artibus ac

scientiis hujus vitoe

in

qu Propheta populum revocat ad me-

stantissimos, quibus dicit hanc divinam sapientiam

, ,

579
salutaremque doctrinam verbi Dei defuisse. Qu' avibcs eu ad ludos, etc. Vers. 17.

IN

BARUCH
nibil aliud vult significare

580

qum hominem

sine Spirilu

Grc:

Dei non posse ad illam perlingere. Ea enim in clo

Qui avibus cli atludunt id est ad suas lusiones ac voluptales abutuntur. Est enim summa copia facultas,
,

suum habet domicilium; homines


e non possunt evolarc.

in terra reptantes

que parala rerum omnium qu


que versanlur.
Vers. 18.

in terra,

mari

aere-

Vers. 26.
Grce.
:

Ibi

Ibi fuerunt giganles

Argenti enim
:

fuerunt cigantes homines, etc. nommait ab initio. Gen. 6,


;

pecuni.f.que fabricato-

i, dicuntur homines robusli ac valentes, et seculo viri

res, etc. ; Griec. Quoniam argenlum fabricantes, idest, qui argenlum omni ratione comparant et cumulant, aut

nominis, id est, clbres ac nobiles.


dicit ab initio,

Nam

quod Baruch

Moses Grc.
:

seculo. Ingenti corporis magni-

curant. Nain

etiam cudunl, propterea qud pecuniam conficiendam verbum tifcrfcbtu est fabrorum qui ligna
parant. Sed qudam similitudine ad alios rumque aliarum inventores non inepte
artifices re-

tudine, etc.
corporis

Sublimes ac proceri.

De

statur

eorum ac

proceritate Moses in Genesi non lo-

transfertur.
;

QuVE NE COGITATIONE QUIDEM COMPREHENDI POSSUNT

quitur, sed tanlm de eorum potenti ac nobilitale. Sed Num. 13, 33, magnitudinis illorum mentionem facit, quos appellat filios Anach viros sublimis atque
,

Grc.

Et non inventio (aut excogitatio) operum ipsorum. Quidam ita vertunt quasi ea opra tanl cura ac sed hune interitum sollicitudinc comparata perierint
:
:

ingentis slalur, quibus

Judsi exploratores omparali

tocust viderentur.

Vers.
Graec.
:

27.

lios

melis significat verbum quod


runt.

mox

sequitur, evanuc-

Non

Dcus

Verumtamen Dominus eos etc. ; elegit. Ita commendat hanc sin, ,

Hoc autem conjungendum est cum prcedentibus, atque ad eam inlinitam bonorum copiam rfrenqnrend
possit.

gularem Dei gratiam


|

quemadmodm Moses

in

Deu-

teronomio graluilam ejus electionem esse ostendit

dum. Quemadmodm ante dixit nullum finem esse rci ita nunc dicit eam magnitudinem esse
,

non qud populus


(ed quia

justiti potenlive aliis praestaret

Dominus

patres illorum dilexit.


,

divitiarum

opumque quam nemo animo suo complecti Hoc enim significat excogitatio, atque animi

Vers. 28.

Sua

inquam, etc.

Grrec.

Perierur.t
,

propter vacuitatem (aut dcslilulionem) prudenti

aut
gi-

comprehensio.

quia destituti fuerunt prudent'i. Scimus


Aliique in

quomod

Vers. 19.

eorum locum,
,

etc.

Grce.

ganles

illi

perierint in diluvio,

quoniam nullum Dei

Aliique sarrexerunt pro ipsis

id est,

in

eorum

loco

timorem, quse vera est Dei sapienli, habuerunt. Hu-

sunt collocati aut snbstituli.


est in Scriptur,
tio

Ilncc

enim doctrina sncp

jusmodi est exitus omnium qui cognitionis divinae sunt


expertes.

maximque apud Jobum, qu muta,

regnorum ac poteslatum

et

qusedam successio
ita

di-

Vers. 29.
senlenlia

Quis ascendit

in

coelum

etc.

Hc
usum

vinits facla demonstralur.


biles diviti;e

Neque enim sunt

sta-

sumpta

est ex Deut. 30,


in

12

ad alium
ulilur.

atque opes ut certos eosdemque posses-

accommodala qum
enim
ul in
dicit

quo Moses

illc

Moses

sores semper habcant. Juvenes quidem banc lucem akpexeVers. 20.

doctrinam

legis

non

ita

long esse positam

clo silam aut ultra mare, ut apprehendi non

runt, etc.

Grc.

Juvenes videnmt lucem. Aliud ge-

posait; sed

prop in ore ac corde uniuscujusque. Ibi

nus bominum commmort, qui suaviter lic vit perfruuntur, sed sapienli, jucundissim animi luce, deStituuntur.

enim

vult populo

adimere

omnem recusand doctrina


difficilior et

occasionem, qud ca esset


reniolior

obscurior, aut

qum

ut
:

eam

assequi possit.

Baruch ver

Vers. 23.
Grrec.
:

Nec fabularum interprtes


,

etc

hoc loco aliud


enim

agit

ostendit non esse in facultale cu-

Et fabulalores

et

investigatores ihteligenli.

jusquam ut sapienliam verbi Dei consequalur. Non


est

Hoc genus hominum commmort, qui aut negotiantes, maximaque negolia lum terra tum mari obcunies,
mulla vident
et

volentis aut currenlis

sed Dei miserentis

ac

oui voluerit largientis.

cognoscunt, aut etiam

in

rbus inquiill

Vers. 30.

Quis trajecit mare,


mare. Moses
ita eflert
et

etc.

Grc.

Quis

dem

rendis operam ponentes plurima, non indigna cognilione, reperiunt, sed qu veram sapienliam

qui-

trajecit ultra

per fulurum tema/j'eret

pus

Quis transibit ultra mare,

nobiseam?

null ex parte attingunt. Fabnlatores sunt interprtes atque explicalores fabularum quas pocloe doclissimi

Sed forma oralionis mulata

est et ad

propositum ac-

commodala. ET INDE
miim, etc.
;

POTIUS QUAM
feret
(

homines

confinxerunt

sub oarumque

inlegumr-ntis

Gmnc.

Et

aut afferel)

AURUM PLRISSIeam auri cle-

sapienliam
qui

quamdam

occultrunt. Fuerunt philosophi,

cti?

Subaudienda

est prrpositio

pr, quae babet vim


servit.

vita:

qu usum

fabulo.se erant dicta

eaconali sunt ad aliquem

Hebraic min, qu comparalioni


Vers. 31.
hendit,

aut rationem veritalis explicare. Pcr-invc-

Nec qui
:

animo
:

semuam

illius compre-

sligatores intelligenti mihi videtur intclligere philo-

etc.

Grxc.

Nec

qui considerel semitam

sophes, qui

omne suum studium

in investigatione re-

ejus, >8u/ist<iflca significat

animo agitare aut concipere.


etc.
;

rum
Dei

posuerunl.

Vers. 32.
Isral,
:

Cui nota sunt omnia,

Grxc

Vers. 21.
,

quam ampla est domus

Sed qui
iauqlsaiv

etc.

Grc.

Exclamatio, qu vult ostendere

omnia cognoscit eam. Postqum per ostendit omnes homines inopes exp^rtesque
novit

thesauros sapienti divina; esse liumano ingenio in-

liauesse sapienli.Te, nuic docet ubi est Ions ejus unde

comprebensibilcs. Hc enim magnitudinc ampliludine()ue

doms

Dei, in qu sapienti

suam

liabet

sedem,

mundi ac gubernatione Deum auctorem esse ostendit. Verbo enim Dei omnia creata
rienda
sit.

creatione

58l
sunt,

COMMENTAMA. CAP.
-j

III.

582

eoque gunernanur et consistunt; Psal. 119, tua ad hune usque diem omnia perstant, quoniam omnia libi serviunt. Jumentis quadrlpedi91
:

Ad judicia
etc.

Ut scias prudentiam. Nempe eam pec Vers. 9. quam Deus habetur propitis
Vers. 11.
tis
i

Inveterasti

in

terra alina. Senesci-

bus

Qu

beemoth Hebraic nominantur, et ab


stationibus. Grc.

ante diem. Coinqiinatus es cum mortuis. Quia inter

aliis

bestiarum generibus distrnguunlur.

alia

mulla ministeria etiam mortuorum Chaldaeot uro


pollincire cogebantur.
in

Vers. 34.
diis suis,

Suis

in

In

custo-

cadavera

Deputatus ls cum

id est, locis unicuique

tanqum
,

militi assi-

descendlntibis

infernum. Non pluris babitus

qum

gnalis. Sunt enim Deo ordinal

et quasi milites in
sint.
:

sepulti. Loeutio siimpla

dePsalmo 28,

1.

statione ita collocat ut ad

imperium Dei prst

Vers. 12.
Dei
:

Dereliquisti fontem sapientle; legem


jam
dicetur.
sit

Itaque exercitus clorum appellanlur, Isa. 40, 26

qua; et via

Producens in numro exercituum eorum, singula suis


vocans nominibus.

Vers. 14.

Ubi

longiturnitas vrrA.Quomod

parari possit. Ubi sit

lumen oculorum,

id est, res

Vers. 37.

Eamque servo

suc-

Jacob

etc. Post-

prospra;

sicut calamitas ccitas vocatur.

Vide su-

qum

docuit

Deum

sapienti auctoreni esse, nunc


singulari su scienti benefi-

pra

1, 8.

ostendit

populum quem

Vers. 16.
alia

Ubi sunt principes gentium? Ostendit


,

cioque sapienti dignatus est.

Hc autem

beneficii
pii aninii

imperia facile mutari

cm

Israeliticum

semper

prstanlia dbet boniines in omnis grati ac

manscril, quamdi

legis orbitant

sectabalur.

Et

qui

memori

retinere.

dominantur super bestias. Qui venatu magnam parin

Vers. 38.

Ea postea

terra visa est,

etc.

Ego

tent ;evi terunt

quod Parthorum reges facere

solitos

non dubito quin Christum Filiuni Dei in carne revelalum intelligat. Is enim estlernaDei sapienlia, per

ex Tacito discimus.
Vers. 17.
indulgent
:

Qui

in

avibus coeli ludunt, aucupiis


prittcipalis otii

quam omnia creata sunt qu postea carne indula cum hominibus est conversata, ab eisque visa et con,

quod alterum

solet esse

oblectamentum.
Vers. 18.

Ireclata, Joh.

1,1.
casteixio.

Et non est
diviliis

finis acquisitions

eorum,

nullum fmem fecie opes congerendi.


Nullus

Vers. 4.

Audi preces enectorum Israelitarum,


et

modus

est

nec finis habendi.


cudtint.

ealamitosorum,
Vers. 5.

pen exstinctorum.

Qui argkntum fabricant. In

nummos

Nec est

Tuam recordare manum, polcstatem. Vers. 11. Ut cum mortuis pollutus inferorum
,

inventio operum illorum. Vidimus sp ingentem vim

pecuni prdant factam bostibus.


Vers.
19.

numro h abearis? Invisus fdusque, ut morlui.


Vers. 14.
Vers.

Et

alii

loco eorum surrexerunt.


,

Lumen oculorum, 20. Qui cum lumen videant, vivant.


vita.

Translata ad alio^ sunt rgna, verepoi


videtur ad hune

quod sequitur

sensum pertinere
illis

ut signifteet

non

grotius.

juniores, sed novos reges


./.r,ZiC>->.

successisse.

Vers.

Spiritus anxius n^djua


/*] 5 fa

Sumilur

Vers. 20.

Viderunt

lumen. Fure aliquandiu in

his seriptoribus

pro torpore msto, Tsal. 119,

rebus proscris. Viam autem disciplina ignoraverunt.

28, Isa. 61, 3.

Vit* Deo placcntis.


In conspeclu tuo.
in

Vers. 2.
Vers. 3.

Peccavimls ante te. Et nos peribimus


:

Vers. 22.

Non est audita

in

terra Canaan.

ayum. Grc.

Multa invenre Plinices.


l'Iinices primi, fame si creditur, ausi

Nos vilam amitlimus


ut tu.

non eam perptuant babemus

Mansuram
Audi nunc orationem mortuorum Isral.
in caplivitatem abducti crant
siuiiles

rudibus vocem signure figuris.

Vers. 4.

Navigandi ars eisdem repcrloribus adscribitur. Illam

Mortuos vocat eos qui


ut apparet inia 7,

autem vivendi
est
in

disciplinant

non repererunt. Neque vsa

nimirm qud
,

esseut

mem-

Theman.

Qu

pars

bris corpore suo abscissis

niltil

ultra sneci aul viue

signes habuit. Vide Jer.

Idum magos semper in49 7. Vide et ea qu dicta


,

habenlibus.
est

Et acglutinata sunt nobis mala. El lue pro propler quod. Vocem agglutinari habuintus et
5.

ad Matlb.

2, 1

Vers. 23.

Filii

quoque Agar, qui exquirunt


perili

supra 1, 20.

Vers.

Sed

prudentiam qua de terra est. Isniaelit

aro-

mmento manus tua. Potenti


in

matuni rerumque similium, Gen. 37, 25. Negotiatores Merrha. Est Maara Sidoniorum Jos. 13, 4, et

sp demonstral. Propter hoc dedisti timorem tuum Vers. 7.

Stepbano Maman, addito


et sapientes ibi multi

paragogico

quod frequens

cordibus nostris,

nempe per immissa nobis mala. Et


il

Pbnicibus. Et Theman. Tliemanem bis nominal, quia


,

LAIDEMUS TE
tate

IN

CAPTIVITATE NOSTRA. EllUm


id

CUptivi-

et multi mercatores.

Et fabu-

nostr,

quant magis

facturi ubi libertatem

latores. Arabas olim fuisse egregios artifices fabula-

reddideris.

Vers.

8.

In improperium et
:

in

maledictum et
s

in
*t;

PECCATUM. GrSCCUS

ris

ystSdj/jtv

y.od

pv xo

rum ulilium quales sunt ex quibus Pbryx yEsopus nomen consecutus est, ex iis qu Erpennius edidit apparet. Sunt et genus fabularum e qu diciintur
,

SfUait. Priera duo babes supra 1, 20, et 2, 4, sed


J ? )*i<j({ significat ces

parabol.
tia.

Et exquisitores prudentia et intellicen-

alienum
44.

quod

inter ea est

qu

lex

comminatur Deut. 28,

Duabus vocibus expressit Grcuin unum ?nt f awatui. Prudenti ejus qu bomines bominibus ;ra-


583
Deo, non nrant.
Isral, quam magna est domus Dei. Vers. 24. Universuni hoc cujus imaginera gerebat templuin Hie-

IN

BARUCH
custodiis suis. In stationibus quque suis.
di genus, Sirach. 45, 12.

5M
Idem loquenAdschus.

tos aut utiles reddit, prsecepta noverant; quse homines

Vers. 55.

Vocat^e sunt, et dixerunt


Psal. 147, 4.

Sumptum de
Vers. 36.
tico

Et luxerunt

ei

cum jucun-

roso!yinit;mum.

Vers. 26.

ditate qui fecit illas. Ei,


Ibi

id est, ejus jussu.

fuerunt gigantes. In hc ips Dei

Hic
ei

est Deus noster. Qui ab Israeli-

domo.
16, 8.

Intellige illos Norc


inilio.

covos

ut Sap. 14, 6, ubi

populo

colitur.

Et non

/EStimabitur alius adverest.

addilur ut lue ab

Eidem

antiqui gigantes, Siracb.

sus eum.

Nemo

comparandus
in

Vers. 38.

Post h.ec

terris visus est, et cuh


(1).

Vers. 27.
famili su.

Non nos elegit Dominus, sed Noam cum

noMiMBUS conversatus est

Hoc

est

ex

illis

quaa

Vers. 29.

Quis ascendit

dixi cbristiano aliquo exscriptore addita (2).


in

coelum

et accepit

eam. Ut eam sapientiam acciperet.


Deut. 50, 12.

Sumptum de Mose
:

Vers. 50.

Quis transfretavit mare. Grxc.


Rom.
10, 7.

Quis

descende! in abyssum? Paulus

Et

attulit

illam super aurum electum ? Ut comparet eam auro


optimo ?

Vide prolegomena. Post(ium sese Deus patriarchis exbibuit, legemque lsraeli ddit, quid jam relquum esse poierat, prx'terqum qud ipse inter homines dcsccnderet mediusque versarelur? Id porr incredibili clenicnti gessit, humanae carnis etnatune exuviis indutus Et vcrbum caro factum est, et habituvit in nobis. Dei advea(1^
(2)
:

Vers. 51.

Non est qui

possrr scire vias ejus,

NEQtE qui exquiratsemitam ejus. Idem signiiicatquod


Plalo, de
ciente
:

Deo

niliil certi liaberi, nisi

Deo

ipso se palefa-

quod

fecit Israelilis.

Vers. 52.

Qui tr.^paravit
tempore,

terram. Fabricavit,

ut Sap. 9, 2. Dara per fabricare, vertitur Isa. 40, 28,


et 45, 7. In ;Eteiino

tus, seu res elapsa , prxdicilur, prophelariiiii more, qui fuluras res ceu prteritas memorant. Paires et interprtes hune locum vulg de Incarnatione explicant ; ac profecl lueulenlior atque aptior interpretatio adhiberi non potuit. Quamvis enim de Sapienti Post hc sapienti in terris visa est , et cum explices Iwminibus conversata est, res ad idem reddit. Chrislus Jsus alterna est Sapienti, ideirco veniens, ut omnes homines illustrret Factus est nobis sapienti Deo ,
: :

Vers. 55.

Qui emittit lumen

id est, ut seraper duret.


,

et

justitia,

et

sanctificalio

etc.

Couler locum Proverinducit, ita glorianet

bioruin, ubi

Salomon Sapientiam

et vadit. Hebrai

tem

Ab lerno ordinata sum,

smus, pro, quo mitlente lux procedit. Vide Job. 36, 50.

Et vocavit
illico paret.

illud, et obedit illi in tremore. Yocanli

Cum terra fieret. nens.:. et delici me esse

ex anliquis antequm eo (Crealorc) cram cuncta compo-

cum

filiis

hominum. Vide

et
:

Eccli. 24, 12, 13, 14. Tune dixil mihi Creator In Jacob inliabila, et in Isral hreditarc, etc.

omnium

Vers. 54.

Stella autem dederunt lumen

in

(Calmel.)

CAPUT
1.

IV.

CHAPITRE
i. C'est le livre
,

IV.

mandatorum Dei, et lex qu est omnes qui tenent eam pervenient in seternum ad vitarn qui autem dercliquerunt. eam in morHic
liber
: :

tem.
2. Convcrlere, Jacob
,

et

apprhende eam

ambula

per viam ad splendorem ejus contra lumen ejus.


5.

Ne

tradas alteri gloriam luani, et digniiatem tuam

genli alina;.
i. Rcali

sumus

Isral

quia

qu Deo

des comniandemcnls de Dieu et la loi qui subsiste ternellement; tous ceux qui la gardent arriveront la vie et ceux qui l'abandonnent tomberont dans la mort. 2. Converlissez-vous, Jacob! et embrassez cetle loi ; marchez dans la voie l'clat qui en rejaillit et la lueur de sa lumire. 3. M'abandonnez point votre gloire un autre , ni voire dignit une nation trangre. 4. Nous sommes heureux, Isral parce que Dieu nous a dcouvert ce qui lui est agrable,
;
!

placent

5.

manifesta sunt nobis.


5.
ral.

tes rests pour conserver la


,

Ayez bon courage, peuple de Dieu! vous qui mmoire d'Isral.

Aniinxquior este, populus Dei

memorabilis

Is-

6.

Venumdati

estis genlibus

non

in

perditioncm

sed

propter quod in ira ad iracundiam provocstis


tradili eslis adversariis.

6. Vous avez t vendus aux nations; mais ce ne sera pas pour toujours ; vous avez t livrs vos adversaires, parce que vous avez irrit contre vous la colre de Dieu
;

Deum,
7.

Car vous avez aigri contre vous le Dieu ternel qui vous a crs, en sacrifiant au dmon et non
7.
fecit

Exacerbstis

enim eum qui

vos,

Deum

Dieu.

slnium, immolantes daemoniis, et non Deo.


8. Oblili

enim

estis

Deum

qui nulrivitvos, et

comme

contristatis nulricem
9.

vestram Jrusalem.

le Dieu qui vous a nourris ses enfants, et vous avez afflig Jrusalem qui tait votre nourrice;

8.

Vous avez oubli

Vidit
:

enim iracundiam Deo venientem vobis,


:

et dixit

Audite, conlincs Sion

adduxit enim mihi

9. Car elle a vu la colre de Dieu qui venait tomber sur vous; et elle a dit Ecoulez, vous lousqui habitez dans Sion; Dieu' m'a envoy une grande afflic:

Deus lustum magnum.


10. Vidi

tion.
,

enim captivilalem populi mei

filiorum

10. Car

j'ai

vu

im, cl Qliarum,
il.

quam
illos

dans
vEtcrnus.
:

la captivit

mon peuple, mes fils et mes filles, laquelle l'Eternel les a rduits.

superduxit

illis

Nutrivi

enim

cum

jucunditale

dimisi

1 1. Je les avais nourris dans la joie, et je les ai laisss aller dans les larmes et dans la tristesse.

autem
12.

illos cum flelu et luctu. Nemogaudeat super me viduam

12.
et

Que

nul

dcsolaiam

et dsole; le

ne. se rjouisse de me voir ainsi veuve ne suis plus environne d'un peuple si

585
multis derelicta

COMMENTARIA. CAP.
sum
propter peccata filiorum
Dci.
,

IV.
cause des pchs
:

586

meo-

nombreux,

rum, quia declinaverunt lege


13. Justitias

autem

ipsius nescierunt
,

nec ambuper
seiui-

laverunt per vias


tas veritatis ejus

mandatorum Dei

ne(|iie

cum

justiti ingressi sunt.

14. Veniant confines Sion, et

memorenlur

caplivi-

Uitem filiorum, et lliarum mearum,


illis

quam

superduxit

vElernus.

15. Adduxit

enim super

illos

genlem de longinquo,
:

geutem improbam,
16. Qui

et alterius lingu

non sunt

reveriti

senem, neque puerorum


filiis

miserti sunt, et abduxerunt dilectos vidu, et

unicam desolaverunt.
17.

de mes enfants parce qu'ils se sont dtourns de la loi de Dieu. 13. Ils n'ont point connu ses justes ordonnances, ils n'ont point march dans les voies des commandements de Dieu et ils iront point conduit leurs pas avec justice dans les sentiers de la vrit. 14. Que ceux qui demeurent autour de Sion viennent maintenant, et qu'ils considrent la captivit de mes (ils cl de mes filles, o l'Eternel les a rduits. 15. Car il a fait venir contre eux une nation des pays les plus reculs, des gens mchants, et d'une langue inconnue 10. Qui n'ont t touchs ni de respect pour les vieillards, ni de compassion pour ceux qui taient dans l'ge le plus tendre qui ont arrach la veuve ce qui lui tait le plus cher, et qui l'ont comble de tris, ; ;

tesse, aprs lui avoir ravi ses enfants.


?

18.
eripiet

Ego aulem quid possum adjuvare vos Qui enim adduxit super vos mala
,

ipso vos

de manibus inimicorum veslrorum.


filii,

IV. Pour moi, quel secours puis-je vous donner? 18. Car c'est celui-l mme qui a fait venir ces maux sur vous, qui vous dlivrera des mains de vos

ennemis.
19.

19. Ambulale,

ambulate

ego enim derelicta

Marchez

mes

fils,

marchez. Et pour moi, je

sum

sola.

demeurerai toute seule.

20. Exui

me

slol paris,

indui autem

me
in

sacco

20/
reux
;

J'ai quitt
je

tous les vtements des jours heu-

me

obsecralionis, et clamabo ad Altissimum

diebus

suis revtue d'un sac de suppliante, et

meis.
21. Animquiores estote,
filii
:

clamate ad Domi-

je crierai au Trs-Haut tous les jours de ma vie. 21. Mes enfants, ayez bon courage; criez vers le Seigneur, et il vous dlivrera de la main des princes

num,
22.

et eripiet

vos de

manu principum inimicorum.


in

qui sont vos ennemis.


:

Ego enim speravi

scternum salulem vestram

et venit mihi

gaudium Sancto super misericordi

quae veniet vobis ab selerno salutari nostro.


23. Emisi enim vos

cum

luctu et ploralu

reducct

autem vos mihi Dominus cum gaudio


in

et jucunditale

sempiternum.
24. Sicut enim viderunt vicin Sion captivilalem

vestram Deo,

sic

videbunt et in celeritate salulem


!

22. Car j'esprerai toujours votre salut ; et celui qui est saint m'inspire de la joie dans la vue de la misricorde que notre Sauveur ternel rpandra sur vous. 25. Je vous ai vu emmener dans les pleurs cl dans les soupirs, mais le Seigneur vous ramnera moi avec une satisfaction et une joie qui durera ternellement. 24. Car, comme les provinces voisines de Sion ont vu la captivit o Dieu vous avait rduits, aussi elles verront bientt le salut que Dieu vous enverra, qui

vestram Deo quae supervcnict vobis cum honore

vous comblera d'une


ternel.

grande gloire et

d'un

clat

magno,
25.
bis
:

et splendore terno.

Filii,

patienter sustinete iram.quoc supervenil vole

persecutus est enim

inimicus luus scd cit vide;

bis perditionem ipsius, et super cervices ipsius asccndes.

25. Mes enfants, souffrez avec patience la colre qui est tombe sur vous ; votre ennemi vous a per sculs ; mais vous verrez bientt sa ruine, et vous foulerez sa tte sous vos pieds.
20. Mes enfants les plus tendres ont march dans des chemins pres; ils ont l emmens comme un troupeau expos en proie ses ennemis. 27. Mais ayez bon courage, mes enfants; criez au Seigneur, car celui qui vous conduit se souviendra de vous.

26. DeJicati mei ambulaverunt vias asperas

ducli

sunt enim Ut grex direplus ab inimicis.


27. Animxquiores estote,
filii,

et

proclamale ad

Dominum
vos.

erit

enim memoria vestra ab eo qui duxit

28. Sicut enim fuit sensus vester uterrarelis Deo: decies tanlm iterm convertentes requiretis eum. 29. Qui enim induxit vobis mala, ipse rursm adj

ducet vobis sempiternam jucundilatem


vestr.

cum

28. Votre esprit vous a ports vous garer, en vous dtournant de Dieu mais en retournant lui df nouveau, vous vous porterez avec dix fois plus d'ardeur le rechercher
; ;

salute

29. Car celui qui a

fait

tomber ces maux sur vous


joie,

vous comblera lui-mme d'une ternelle

en vous

30.

Ammquior

eslo,

Jrusalem

exhortatur enim

sauvant.
50. Prenez courage, Jrusalem! car c'est celuimme qui vous a donn un nom qui vous y exhorte. 31 Les mchants qui vous ont tourments priront; et ceux qui ont fait leirr joie de votre ruineseront punis.
l
.

te, qui te

nominavit.
qui
te

31. Nocentes peribunt,

vexaverunt: et qui

gratulati sunt in tu ruina, punienlur.

32. Civilates quibus servierunt


et quce accepit filios tuos.

filii

tui,

punientur

52. Malheur aux villes o vos enfants ont t esclaves; malheur celle qui a reu vos enfants. 33. Car,

33. Sicut enim gavisa est in tu ruina,

et lsetata

comme

elle s'est rjouie

est in casu tuo, sic contristabilur in su dcsolatione.

comme

elle a t ravie

dans votre ruine, de votre chute, ainsi elle sera

54. Et amputabilur exsullatio mullitudinis ejus, et

perce de douleur dans les

maux

qui la dsoleront.

gaudimonium

ejus erit in luclum.

54. Les cris de ses rjouissances publiques seront


touffs, et les larmes succderont sa joie.

35. Ignis enim superveniet ei ab /Eterno in longiturnis diebus, et habitabitur dmoniis in mullilu-

55. L'ternci fera tomber le feu


suite des sicles;

et elle deviendra, durant

sur elle dans la un long

dine temporis.
s.

temps,
s.

la

demeure des dmons.


19

XIX.


S87
'

IN BARUCII

588

36. Circumspice, Jrusalem, ad orientem, et vide


tibi

jucunditatem Deo
57. Ecee

venientem.
filii

enim veniunt

lui,

quos dimisisli

di-

spersos

veniunt collecti ab oriente usque ad occiden-

tem, in verbo Sancti gaudentes in honorem Dei.

36. Jrusalem, regardez vers l'Orient, et considrez la joie que Dieu vous envoie. 37. Voici vos enfants que vous aviez vus sortir, pour tre disperss en plusieurs endroits, qui reviennent tous ensemble la parole du saint, depuis l'Orient jusqu' l'Occident, et, pleins de joie, ils rendent gloire Dieu.

COMMENTARIA.
Vers.
I.

Lex

BADVELLUS.
in

Vers. 10
induxit
eis

In

quam ,eternus eos,

etc.,

Grc: Quam
induxit,

sternum duratura. Grc.


id est
,

Lex

Mternus. Deus enim judex vindexque eorum

existons in

ternum,

permanens

in

perpetuum.

impietatis, eos in acerbissimam servi lutem

Hc enim

lernitas soli verbo Dei tribuitur, cetera


:

eosque jusl et mrita pn

affecit.

Hc
Hc

calamitatis

omnia ut fluxa et caduca inlcrcunl. Psalm. 119, 96 Omnis consummalionis finemvidi, prceplum verb luum
nald
est

causa ad r.ugendtim dolorem plurimm valet.

Vers. 11.
id est,

Quos enim nutrivi,

etc.

anlitbesis,

lalum.
4.

contentio atque oppositio contrariorum, ad

Vers.

Qvje placent Deo, fuerunt


Deo
,

maha-

nobis, etc.
:

gnitudinem doloris demonslrandam


bet.

magnam vim

Grc

Placita (aut grata)

nobis nota sunt

aut

Locus

est ujr,Tixo,- in conquestionibus

plurimm
Nul-

cognita. Est

enim cognilio volunlalis divin summa


terna.
etc.

usilalus.

flicitas et vita

Vers.

Vers.

5.

Monumentum Isral,

Grc Me:

lus gaudeat

12. Nemo insultet de me vidu. Forma

hihi, clc.

Grc.

orationis eslocnay/asurM,
in

moriale Isral, idest, cujus incolumitale ac salute

ad miserationem accommodala,

qu voluptatem
insultanlium

memoria conservalur,

alioqui fundils iuleriret. Nisi

bominum malevolorum sus

calamilati

enim Dominus ex tanl


Gomorrha
Vers.
diti eslis

miilliludine rcliquias aliquas

deprecatur atque aversatur. Quoniam desolata sum, etc.


A'mtoyix caus reddilio ad prcedcntem Kna.y j>i<jm>

salvas esse voluissel, inquil Isaias


et

1,9:

Sicut

Sodoma
Ycn-

facli fuissemus.

commode
;

adjuncta.

Quo

loco

prcipuam

sui

mroris
qui

6.

Non

estis venund.vti, etc.


:

Grc

Gentibus non in exilium

aut,

inleritum. Jes.
,

causam esse dicit filiorum suorum contumaciam, Deo defecerunt, aut lege ejus declinrunt.
Vers. 14.
fines Sion, et

50, 1

Ecce propter

iniquitates veslras venundati eslis


esl

Finitim. Sion, elc; Graec: Veniant con-

propter transgressioncs vestras dimissa

mater vestra.

memorate caplhilatem. Helerosis


usitala, sicut enallage

est per-

Causam juslam

oslendit calamiialis eorum, culpam et


,

sonllebris

numeii. Est aulem


civilates

contumaciam adverss Dominum susceplam


canlis.

Deique

ifgiwlwfy qu appcllat

et liorlatur vicinas

misericordiam eos bc casligatione ad salutem revo-

ad deplorandain calamitatem suam. Forma orationis


superiori contraria.

Sunt hujusmodi

flagella,

quasi salutaria

qudam

remdia.

Vers. 15.

Adduxit enim
49
:

in

eos, etc. Locus

iste

Vers.

7.

Exacerbastis enim,

etc.,

Grc. Ad iram
;

sumptus
te

est ex Deut. 28,


longiuquo
,

El excitabil Dominus

in

(aut indicjnaliunem) provocstis.

Hc sumpla
ita

sunt ex

genlcm

qu

involabil ut aquila,

genlem

Cantico Mosis Deut. 52, 15, ubi

Moses queritur de

cujus liuguam lu non captes, genlem iinpudentem facie,

populo, qud dereliquerit Deiim faclorem (aut creatorem)

qu

faciem senis non reverebitur,

nec miserebilur adolc-

suum

(sive qui

ipsum

fecit),

eumque

suis abouti nulioni-

scenlis. Gentem
il

impudentem,

etc.,

genlem procacem facie,


nullius latis

bus ad iracundiam conciliait. D/EMONIIS sacrifiantes.

ist,

duram

orudelem

svam, qu
etc.;

Grc

Immolantes dmouiis,

et

non Deo.

Eadom
nisi

sunt
et

ralioneni habebit.
rius lingu,

Ac barbaram,

Grc:

El alte-

apudMoscn, Deut. 32, il

-.Sacrifie runl

dmonibus,

sive

qu

te

lingu diffrai. Cujusmodi

non Deo. Eadcin sunt ctiam 2 Reg. 17, 12,


inservierunt.

qud

populi barbari appellantur,


incognita. Paulus 1 Cor.
ipse mild,
si id

quorum

lingua nobis est


ei

idolaabominandafdissiniaqi ixoniKxlqibaslsad'iix

14,

:Ero

barbarus,

et

quod

legilur ac recitatur

non

intelliga-

Vers. 8.
ststis

Et Jrusalem qu^e vos, etc. ;Grc Contrieamquvos aluil, Jerusutcm. Scrpiwz compart
:

lur. Itaque

bomines

alieno peregrinoque sermonis gnre


,

utentes

non noslio

pro barbaris accipiuntur. Moscs

Ecclesiam main nutrici,

in cujus utero

concipimur, et

bujusmodi peregrinitatem barbariemque bis verbis


exprimit
:

sinu gremioque alimur et fovemur. Itaque propbela


institutam conqueslionem auget ab Ecclesi orbitale,

Cujus linguam tu non percipies aut

inlelliges.

Hujusmodi aulem bomines remotissimis


gentes, inslitulis, lingu, moribus
diffrentes,

in locis de-

ac inrore

quem

ex

liliorum

suorum miserrini

maxime

nobis

caplivilaie ceperat. Isaias 54, 1, boc in Ioco

mulim
orbalam

minus buinanilatis plermque habent quin


Domines

immoralur ut Ecclesiam viduam


consolctur.

et suis

filiis

qui iisdcm socictalis vinculis sunt nobis conjunctiorcs.

Vers. 16.

o.ui

neque senes, elc; Grc.

Vers. 9.

Audite, finitim/e Sion, etc.

Grc :Auipsi Sion.

Non
senis

verili
,

sunt senem. Moscs:

Qu non

accipiet faciem
nulli parce.t

dite, confines, (aut viciiuc civilates et urbes)

nec pucri miserebilur, id est,

qu

Est enim prosopopa'ia,

qti Ecclesia

Jerosolymilanadc

lali.

Qu

auteni Moses futura prdicitac denuntiat,


ita

su orbilatc conquerens inducitur. Est auteni genus


orationis ilmy* xa!
nctOririr.ii

ca Baruch

jam evenisse commmort, atque

com-

ad piunl dolorem populo

niinaliones mult anle ad casus cvenlusque rcruiu

coinmovendum acconunodutiim

nplisshnc accommodt.

589
Vers. 17.

C0MMENTAR1A. CAP.
Ego autem quid
hoc Ioco
opis, etc. Post deplorainslituit
itfwx)>in, in

IV.

590

columitatis sive salutis.

Deus qui

fuit

hujus miserrim

tionem

qu

fidles

ac

vestr servilutis, idem erit auclor libertalis ac salutis.

pios ad

opiimam spem

salutis in

Dei misericordil

positam hortalur

cum

humili teslificatione su inopia:.

Vers. 28.

Nam quemadmodum e intentum,


:

etc. Isti

ltaque hujusmodi forma orationis supcriori conquestioni

omnes

subjuncta gravissimam piorum etcalamilosorum

habet hujusmodi compensalionem, qu vult pristiuam eorum


loci tractaiitur per contentioneni

sed

istc

Gonsolationem confirmalionemque conlinet.

perfidiam in
:

Deum

insigni

qudam pniludine con-

Vers. 20.

Exui autem vestem,

etc.

Grc. De-

versionequeadDeumrcsarciri.CoNVERSi,DECiESTANT
magis ipsum, etc.;

posui stolam pacis. Stola vestis erat talalis ac mnlicbris,

Grc: Decuplate conversi eumqurere:


decem parlibus amplius, ipsum

quanj Pauhis nominal mtkstoIIi? 1 Tim.

2,9, genus

aut, dcupla aniplis, sive

veslis pretios et honorific mulieribus convenientis.

qurite :id est, majore studio et diligenti

eum

qurite

Huic opponit saccum, insigne temporis calamitosi ac


lucluosi

qum

antreliquislis;

ut

major

sit

veslra ad ipsum

indumentum. ltaque hc
pro veste lugubri.

vestits mutatione
significat
;

conversio

qum

prislina

ab co defeclio.
,

suam calamilatem humililatemque


tamen
utitur

postea

Vers. 30.

Is
:

enim a quo es nominata


Consolabilur
te,

consoladi,

tur, etc. Grc.


emisi
,

qui nominnvit te

id

Vers. 23.
solationis

Nam vos quidem

etc.

Locus conper

est, qui in

hc restitutione ac restauralione tu

tibi

ab eventu contrario ac

felici, ocvtiSstix;

nomen

clbre illustreque imposuil. Prophela enim


illo exilio

contentioneni inductus. Opponit enim reditum celerem

Ecclesiam alloquitur, quin

plan exstincta

ac felicem priori eorum iransmigrationi.

ac deleta videbalur. In tant calamitate ac dcformitale

Vers. 24.

Ut enim

vicin^e SiON.Adjungit ad

locum

nulla erit Ecclcsi facis.

Posleaqum

est

Deo

resli-

consolationis proposilum contrariam affectionem atque

tuta, ;!ou(i(ut ait Isaias) nomer,

ab eo accepit. ltaque
:

opinionem bominum gloriosum fidelium reditum ad-

videtur sumptus hic locus ex Jes. 62, 2


tibi

mirantium

ac Dei bonitalem ac virtutem laudibus

nomen novum, quod


Quique

os

Et vocabitur Domini nuncupabit.


etc.

celebrantium. Hic locus eliam per contentioneni tractatur.

Vers. 31.

casu tuo l^tati sunt,

Grc.

Et

gratulantes in tu ruina.

Verbum grcum

Vers. 25.

Fini, patienter ferte vindictam


quo animo
tolerate
ixu.xpoQvy.iu.

a, etc.

Emj;ottJcv est llari

malis alienis, aliorumque culamitali

Grc.

:bil\\,

ram Deo in vos

insullare.

projetant.

Vox grca

signilicat moderatio-

malevolorum alienis incommodis gaudcnlium, qu etiam malcvokntia voluptatem


affectio est

Qu

nem

atque quilalem ahimi aut injurias atiorum teinter

capiens ex incommodis altcrius. ltaque in prophetis

sp

placidque ferentis, aut res adversas for li ter ac constanter sustinenlis.

minatur Dcus se hujusmodi malevolentiam vindicalu-

Hic verbum

Grcum

//.axpo0u//.j

signi-

rum.
Vers. 34.

ficat

firmam

et

constantem matorum perpessionem

cum

Atque exsultantem ejus frequentiam

optini spe conjunctam.

Te quidem

inimicus, etc. Alius sive grali rela-

ciRcuMCiDA.tt,etc;

Grc:

El ampulabo (aut rescindam)

Tf.i

aboiera, id est

v'iciss'Uudine,

exsultationem ejus multiiudinis ; id est, auferam ei


!

lione,

qu

hoslium vindicla appellatur,

quibus par

ltitiam et voluptatem

gratia

referetur.

Locus frequens apud prophetam


cer-

eam quam ex summ su frequenli capit: diminuam enim eam eamque ad interitum de,

Isaiam, 26, 6, qui ait: pedem pauperis afjliclique super-

ducam. Hc aulem calamitatis denunliatio


byloni inimic civitati, non
piis affert
,

facta

Ba-

bam Babylonem calcalurum. Atque impositus


vici, etc.

mediocrem consolationem

Grc. :Et super

colla ejus ascendes,


:

id est,
is

qui ab e crudelissim accepti et traclali

pede cervicem ejus conculcatris


anlea
te

et

quemadrhodm

fuerant. ltaque significat

Barucb eam injuriaruin acer-

crudelissim vexa T it et oppressif, ilaulpedibus

bitatem in ejus exitium redundaturam.

collum ejus pressum teneas, aut victor viclo afflictoque


ci insultes.

Vers. 35.
tempora,

Ignis enim a

Deo ^eterno

in

eam ad multa

etc.;

Grc:

lgnis enim superveniel in

eamab

Vers. 26.

Delicati mei per vias


in

etc. vy.v>j(rt,

Mterno ad
dicit,

rnultos dies. Legitur et longos.

Hc comqu
instar
sit.

qu revocat

memoriam calamilatem

filiorum suoin

minatio sumpta est ex Jes. 13, 9, ubi propheta prdescribitque Babylonis vastitatem
,

rum,

durissimamque conditionem qu

exilium

abierunt. Est aulem locus auctus atque illuslratus

tum

subversionis Dei in

Sodom

et

Gomorrh

futura

tum similitudne. Vocal enim (ilios suos delicatos, quibus hc tara dura tamque inexspeciata transmigratio locique lam familiaris cum alieno
person
qualitate,

Fuerunt enim

civitates igni

vastat.DiuQUE a d.e-

moniis habitabitur, etc. Item in Grco. Isaias


in loco iim appellat

eodem
eorum

quos Baruch dmones nominat.


dicunt
:

hoslilique

commutatio maximoper molesta


illa

fuit.

Sed

Alii satyros ac faunos esse

sed quoniam

subaudienda est antilhesis, qud sicut

patri

prstigiis diabolus ad lerrendos fallendosque


abutitur,

homines

domoque
Vers.

expulsio

fuit

acerba

ita ipsa in

patriam re-

hoc nomen iim ad ipsum quoque diabolum

versio jucunda erit et oplata.

translalum est.

Hoc nomen deducitur

verbo im,

quod

27. Qui

enim vos in hanc fortunam, etc.

terrere significat.

Grc
is

Erit enim ab inducente vestr memoria, id est

Vers. 56.

Respice ad orientem, Jrusalem, etc.;

qui

hc

vobis induxit lanta mala


est

vestr recorda-

Grc.
est,

Circumspicc ad orientem, etc.

Hc

hypolyposis

bitur.

Locus consolationis

ab un edemque causa
,

qu res futura quasi prsens anie oculos ponitur

efficiente rcruni

conlrariarum

calamitatis atque in-

ad majorera confirrnationeai. Sic Jes. 60, iiAttolU


591
oculos tuos per circuitum, et vide, omnes
venientes
tibi.
isti


IN

BARUCM
28, 50, et alterius LiNGUiE, Psal. 81
Isa. 28,
,

592
5, et 114, 1;

congreganlur

H.

CASTELLIO.

Vers. 16.
in

Qui

non sunt reveriti senem


;

neque

Vers. 5. Monimentum Israeus. Posteri,


Isiaelis

quibus

nomen

durt, cl memoria.
,

puerorum miserti sunt. Ex Deut. 28, 50 Tliren. 4, 16, et 5, 12; Ezech. 9, 6. Et abduxerunt dilectos
vidu.. Jcr. 15, 8.

Vers.
rt
:

30.Idem te confirmt

qui nominavit.
et

Cu-

Et a

filits iinicam

desolaverunt.

nam quos nominamus novimus,

quos novimus

Ex

filiabus orbrunt solitariam;

id est

eam

qu;e

illis

curamus.
Vers.
bylon.
crotius.

abductis sola relinquebatur.

32.Infelix

qile tuos accepit natos. Ba-

Vers. 17.

Eco autem quid possum


,

adjuvare vos?

Oratio vald patlietica


fuit hic liber

et

ob

quam

vel

solam digmis

qui servaretur.

Vers.
p'entia

1.

Hic liber
quam
Qu^e est
seculi.
in

mandatorum Dei,

id est,

sa-

Vers. 19.
oras exieras.

Ambulate,

fu.ii,

ambulate.

Ile, ite

in

illa

omni sapienti prtuli continetur in

libro legis.

sternum usque ad Messiam

Vers. 20.
prosperi.

Exu me stola

pacis, vesle temporis

Qui tenent eam pervenient ad vitam. Addidit pervenient, quod subaudilur in Grco. Vitam intelligc, felicem in lege promissam. In mortem,

auctorem novi

Vers. 22.

A sancto.

Eximi hoc nomen Deo

tri-

buitur, ul Sirach. 48, 23, sic et infra 37. Qu<e venie

violcnlam, vel immaluram.

vobis ab jEterno salutari nostro, id est, ab ipso.


lgers
illam.

Vers.

2.

Convertere, Jacor. Ad

Mos Hebris nomina ponendi pro pronominibus. Vide


et infra 57.

Ad splendorem
ejus luce lucet.

ejus contra lumen ejus. Ubi via ab

Vers. 25.

Videbis perditionem ipsius. Gentis Chaiet infra 31.

Vers.

3.

Ne tradas alteri cloriam tuam. Ne


genlibus laudcni pielatis
tibi praeripi.

daic per Cyrum. Vide


Vers. 26.
ras, id est,

patere ab

aliis

Delicati mei ambulaverunt

vus aspehic vox

Vers.

4-

Quia qu. Deo placent manifesta sunt

qui anl dlicate educaii fuerant. Vide

nodis. Rcspicilur locus Dcut. 4, 7.

Deut. 28,54, 56, Isa. 47, 1, 8, ubi


Grocca.

eadem qu

Vers. 5.

Anim.quior esto.

Bonum habe anhnum.


in

Sic et infra 21. Populus Dei. Mi popule,

Grco.

Vers. 27.

Erit enim memoria vestra ab eo qui


vestr

Memorabilis

Israf.l.

Grc.

Memoriale

lsraelis.

Vos

duxit vos. Eril

memoria apud eum

qui

hc

vobis

pauci, per quos valur.

memoria nominis

Israclitici

conser-

induxit. Inducere, el ind inductio, voces frquentes


in

malorum
Vers. 29.
Vers. 50.

dcscriptione. Sic et infra 29.

Vers. 6.

Venundati estis centirus. Traditi, quo3.

Sempiternamjucunditatem, diulurnam.

mod
Non
in

tradi res

cmpuc soient. Sic Isa. 50, 1, et 52, perditionem. Non ut plan gens intereat.
Immolantes d,emoniis
,

Consolabilur

te

Exhortatur enim te qui te nominavit. qui nomen tibi ddit. Vide supra 2, 15.
Nocentes peribunt
qui te
le

Vers. 7.

id

est,

idolis
1

Vers. 31.
,
:

vexavervnt.

quorum nominibus utcbanlur mali dmones,


10, 20.

Cor.

Grc. Miseri (nempe erunl) qui


Lalinus posuit punienlur.

vexaverunt.
;

Idem

adjectivum bis postea in Graeco repelitur


8.

pro quo

Vers.

Et

contristastis nutricem vestram Jfuislis

rusalem Magnoruin malorum causa


Vers.
9.

palri urbi,

Vers. 52.

Et qvie accepit

filios tuos, Bahylon,

qua'bic per prosopopiam loquens inducitur.

qu priinm advecli,
Vers. 54.
dinis ejus.

distributi deinde in alia loca.

Audite

confines Sion. Vos urbes circa

Et amputabitur exsultatio multituejus erit in luctum;

J.licrosolyma. Sic cl infra 24.

Auferam ei exsullalionem de populi frequenti.

Vers. 10.
abducli

Captivitatem populi mei. Illorum qui


Jcclioni.

Et GAUDiMONiuM
ejus.

Grc,

jactalio

cum

Vers. 12.
Sic

Et desolatam a multis. Neinpc distingiiuntur hc verba in Grco.


terti

civibus.

Vers. 35.

Ignis enim superveniet ei. Dei ira,


4, 24, et

qu

sub

ignis

nomine describitur Deut.

apud pro-

Vers. 14.
In

Veniant confinesSion, et memorentur.


person transitur ad secundam.
expendite animis. Usurpalur enim et
7, 38, et alibi.

phetas s.xp.
hic scriptor

Grco

Et habitabitur a d^moniis. Secutus est Grcam versionem, qu est Isa. 13, 21.
Veniunt collecti ab Oriente. Babylo-

/uv>i<j/iT,

id est,

Vers. 57.

de rbus prscnlibus, ut Sirach.


Vers. 15.

nicum

et

Persicum poslea imperium, Jud parlim

Gentem improbam, impudentcm, ex Dcut.

ad septentrionem, parlim ad orientem. V. vtcmenls de voire deuil el de votre affliction, et parez-vous de l'clat et de la majest de celte gloire ternelle qui vous vient de Dieu. 2. Le Seigneur vous revlira de justice comme d'un double vtement, et il vous mettra sur la tte un dia1.

CAPUT
1.

V.

CHAPITRE

Exue
:

te,

Jrusalem, stol lucts et vcxalionis


dcore, el bonore ejus,

Quittez, Jrusalem!

les

tuse

et indue le

qu
et

Deo

tibi esl,

sempilernx- glori.

2. Circumdabit te

Deus diplotde justitiac,

imponcl

mitram
3.

capili honoris lerni.


in te,

dme
3.

d'ternelle gloire.

Deus enim ostendct splendorem suum

omni

Dieu fera luire aux yeux de tous les hommes qui sont sous le ciel la lumire clatante qu'il mettra en
vous.

qui sub clo est,

'

,93

COMMENTARIA. CAP
Nominabitur enim
:

V.

594

4.

libi

nomen luum
honor

Dco

in

sempilernum
5.

Pax

jusliliae, et
,

pielatis.
:

Exurge

Jrusalem

et sta in excelso

et cir-

cumspicc ad orientem, oriente sole usquead occidcntem.in verbo Sancti gaudentes Dei memori. 6. Exierunt enim abs
te

et vide collectos filios tuos

ab

pedibus ducti ab inimicis


te portatos in

adducet autem
sicut
filios

illos

Dominus ad

honore

regni.

7. Constituit

enim Deus humiliare omnem montem


ut

excelsum, et rupes perennes, et convalles replere in


cequalitatem terra?
:

ambulet Isral diligenter

in

Car voici le nom (|ue Dieu vous donnera pour jamais la paix de la justice, et la gloire de la pit. 5. Levez- vous, Jrusalem tenez-vous en haut; regardez vers l'orient, et considrez vos enfants, qui viennent tous ensemble la parole du Saint, depuis l'orient jusqu' l'occident, tant pleins de joie dans le souvenir de Dieu. 6. Lorsqu'ils sont sortis de vous, ils ont t emmens pied par leurs ennemis mais lorsque le Seigneur les fera revenir, ils seront ports avec honneur, comme des enfants destins un royaume 7. Car le Seigneur a rsolu d'abaisser toutes les montagnes leves et les roches ternelles, et de remplir les valles, en les galant la terre unie, afin qu'Isral marche avec vitesse pour la gloire de son
4.
:

honorem Dei. 8. Obumbraverunt autem


suavitatis Isral ex 9.

Dieu.
8.

Les
;

forts

mmes,

et

tous les arbres odorifIsral par l'ordre

et sylvae,et

omne Mgnum

rants, feront

une ombre agrable

mandato Dei.
Isral

de Dieu

Adducet enim Deus


suse,

cum

jucunditate in

lumine majestatis
quae est ex ipso.

cum

misericordi et justili

9. Car Dieu fera venir Isral avec joie sous la conduite de la lumire de sa majest, et en faisant clater la misricorde et la justice qui viennent de lui-

mme.

COMMENTARIUM.
BADVELLUS.
Vers.
1.

52, 2, ubi propheta


etc.; Graec.:
illo exilio

populum

afflictum et jacenlem in

Excevestemluctus, atque,
vestem lucls,
et

excitt atque erigit, vocans illum miser:

Exue,

Jei'usalem,

iniquitatis

tu.

rimo statu ad bealum ac felicem


inquit, Sion,
et

Exsurge, exsurge

Exhortatio est hoc capite institula, in qu propheta

indue vestem forlitudinis tu

et pulcliri-

Ecclesiam afflictam
ad

et

lugentem consolatur, eamque

tudinis, excute te de pulvere, consurge ac sede, explica


te

ltitiam cohortatur.

Quod argumentum ab

Isai

de vinculis

colli lui,

captiva.

Gaudentes
:

in

verbo

cap. GO, lo, et c. 62, copiosissim tractatur. Yestits

Dei memoriam sancti clbrantes. Graec.


ltantes

Verbo Dei

autem mutatione melior atque


tio

oplabilior ejus condi-

memoria Sancti. Ablativus prior polest conparlicipio congregati sive collecti,

et

fortuna demonstratur. Haec sumpta sunt ex

jungi

cum

quemadenim

Jes. 62.

modm quidam

conjungunt. Posterior memori Dei

Vers. 2.

Vesti te diploide,

etc.;

Grce: Indue
le

cum

parlicipio gaudentes' con]\mg\lur. Significat

diploidem (sive pallium) justiti Deo in


Justitia

collal.

causam
ctquc

veri gaudii

hoc loco accipitur pro misericordi qu Deus

riam, cujus gratiae

nomen Domini, ejusque memoac misericordiae memores pi sanetc. Graec.

Ecclesiam suam est prosecutus.

Cum enim

Deus suos

la:liti afficiebantur.

ab oppressione asserit cum pernicie inimicorum atque


oppressorum,
tendit.
in

Vers.

6.

Egressi enim sunt abs te,


te pedites.

co se juslum misericordemque oscapitis mulie-

Exierunt ex

Haec est antithesis, in qu

ita

Mitram. Mitra ornamentum est

confert calamitosam ipsorum migralionem

cum

glo-

bre, ex qu fasciohe dependebant. Itaque pro diade-

rios reversioneutdissimilem conditionem fortunam-

mate coronaque accipitur

et

hoc loco mitra glori

que ostendat. Itaque ipo/ivous

inihi videtur intelligere

Deo

capiti imposita dicitur.

Vers. 3.

quasi sublatos evectosque in equis aut curribus,


etc.

cum

Omni nationi qvje,

Grce.

Omni

summ

dignitate et gloria, quae filios

regum

princi-

sub ccelo (sub. terr aut genti) splendorem tuum ostendet. Sic Isaias 60, 1,

bis verbis
et

eam

borlatur

pumque deceat. Ita si abducli sunt ab hoslibus captiv cum ignomini, Deo cum maximo honore reduceutur.

Splendesce, quoniam venit lux tua,

gloria

Domini

super

le oritur.

Vers.
Graec.
:

4.

Nam nomen
pax

Vers. 7. Constituit enim Deus montes, elc.Vaslum


tibi

ab eo tribuetur, etc.
in (Sternum,

erat desertum inter Judaeam et

Babylonem,summaque
re-

Nonien enim luum vocabitur Deo

ilineris asperitas ac difficultas, quae inlercludere

iwtIvj] Srzaioffvvj;,

juslili, et gloria pielatis.

No-

mine

pacis videtur significare incolumitalem salutemrestilutae; cui adjungit

dilum populi videbatur. Itaque ut omnis dubitatio ex piorum animis tollalur, dicit Deuin omnia impedibanlur

que Ecclesiae misericordi Dei


Dei appellatur. Hic enim est

illustrem Dei cullum, qui pietas

et

religio

aut timor

finis

Ecclesiae liberatae

menta sublalurum, omniaque quae aspera esse videita commutalurum ut ad eorum iter plana expedita et accommodala sint. Haec autem promissio
,

ac conservt, ut saluti ac paci restituta


colat;
sicut dicit Zacharias Luc. 1, 74
:

Deum

pi
\

de

ilineris

commoditate summque faculiate rediis


ubi Deus jubel
afferri
:

Utredempti
ei

videtur sumpta esse ex Jes. 40, 3,

de

manu

inimicorum, sine timor serviamus

in sancti-

hanc consolalionem ad populum suam


clamantis in dcserlo
cile
:

Vox

tatt et justifia

omnibus diebus

vitee

noslr. H:cc pro-

Parate viam Domino, planam favallis


:

missio est amplissima.

semitam Deo nostro. Exaltetur omnis

omnis
re-

Vers.

5. Excitare.Jerusalem, etc.; Graec.:


et sta in

Surge,

verb

mons
et

et collis

dejiciatur

quod curvum

est fiai

Jrusalem,

alto

aut edito, sub. loco. Haec


7tpa/.>]T(/.r),

ctum,

prrnpla

(aut confragosa)

complanentur:
respicial,

oralio est nporpcKTi/.}),

i.v.\

sumpta ex

Jes.

Quamvis enim prophcla

alias diflicullates

595

IN
est,

BARUCH
Vers. 2.

506

lamen non dubium


niodet.
valies

qnin ctiam ad illam nterme-

Diploide justitia. Ex Job.


tneil

29, 14, di-

di solitudinis vastitatem prophctiam snam accom-

ploides in his libris vestes suffart pcllibusaut re ali.


!

Complere

in .equabilem, etc.;
terrain.

Grc.: Jmplere
et

Respondet plermque Ilebro


et

quai vcstis

regum

ad atquundum

Inxquabilem eniin

pr-

prophelarum. Justitia itaornabit urbcmut matronas

dejectioque vallium; itaque

niptam terrain faciunt monlium altitudo et sunimissio illa tum in planitiem ex-

diplois.
ni.

Et imponet mitram
erit

capiti tuo honoris jEter;

Bona fama

pro mitr

qu matronarum ca-

quatur
tur

cm montes deprimuntur et valies complenalquc cxtolluntur. Ut Isral tutum iter cub Glo:

pila ornabantur,

Ezech. 26, 16, in Grco Judith.

16, 6.

ria Dei habeat. Crac.

Ut eat Isral tutb glori Dei

Vers. 4.

Pax justitia. Quia


85, 10.
ci

pax juslitiam se-

id est, sine illo periculo, in

quo

gloria

Dei conspicie-

quitur, Psal.

tur sive (ut ait Isaias) revelabilur.

Vers.
:

8.

sequilur

Et honor pietatis. Pietalem bona fama. Nomina hc significant elogia,


dari poterant. Sic et Isa.
1,

Arboresque odore

suavissimo,

etc.

qu meril
Cl, 3.

26, et

Grc. Et omne Itgnum

[rarjanti, id est,

rans odoreni. Lignum antem dicit


quibus hets pro arbore accipitur

suavem spimore Hebrorum, et dicilur. Quidam

Vers.

5.

Et circumspice. Repctituni ex

iis

qu

supra 4, 36. Gaudentes Dei memoria.

Deum comrae-

codices legunl omnis arbor suave olens. Suam Isral

morando.
Vers. 6.
iNiHicis.

umbram pr.bebunt A Deo, etc.; Grc.: Obumbrrunl Jsraelem mandulo Dei. Quidam codices legunt exsultrunt,
liisse

Exierunt enim abs te pedibus ducti ab


Portatos
et lecticis,
in

Acli ut pedibus irent.

honore

quemadmodm
tanqum
arietcs,

Psal. 114, 4, dicit montes subsi-

sicl't filios

regni. In carrucis

quomod
Isa.

cm populus ex vEgyplo
ill

educe-

vectari soient viri regio gnre.

Idem sensus

relur.

Sed

altra leciio de
in

umbr sylvarum mihi magis


redemptione nubes opaca
iter

49, 22.

placcl.

Nain

prima
solis

Vers. 7.

Constitlit

enim Deus humiliare om-

populo adverss

ardorem commoduin

pr-

buit, ita sylv et arbores

eamdcm

ilineris

commodi-

nem montem excelsum et rupks perennes, et convalLES REPLERE IN jEQUAUTATEM TERR*. Isa. 40, 4. Vide
(pue dicta ad Luc. 3, 4.

tatem exhibuerunt.
Vers. 9.
justitia

Et ea justitia cujcs,
est

Ut ambulet

Isral diligen-

etc.;

Grc: Et

ter.

Grc,
8.

secur.

qu

ab ipso, id est, quai ab eo profecta


cognoscatur, in quo justitia et misignificantia
,

Vers.

Obumbraverunt autem et sylv^e. Legit


:

erga populum
sericordia, ut
tur.

suum

Obumbraverunt pro quo nos habemus subsultrunt


ut solet fieri

idem prop

conjungun-

curribus

prtervehenlibus.

Ex

Psal.

96, 12.
CASTEI.LIO.

Vers.

6.

Sublimes. Honoric
grotius.

Vers.
geslatos.

9.

Adducet enim Deus Isral. Grc.

Ducetur autem populus Isral. Cum misericordia et


justitia quje ex ipso est. Per Dei misericordiam ac

Vers.
stibus
:

1.

Indue te dcore et
4, 20.

honore. Llis ve-

bonitatem

talia

procurantem.

de quibus supra,

CAPUT

VI.

CHAPITRE
Copie de
le roi

VI.
captifs

Exemplar epistol quam misit Jeremias ad abducendos caplivos in Babyloniam rege Babyloniorum,
ut annunliaret
illi

la lettre

que Jrmie envoya aux

que

illis

secundm quod prceptum

des Babyloniens devait emmener Babylone, pour leur annoncer ce que Dieu lui avait ordonn

est

de leur dire.
1 Vous serez emmens captifs Babylone par Nahuchodonosor, roi dos Babyloniens, a cause des pchs que vous avez commis devant Dieu.

Deo.

1.

Propter peccata, quai peccstis ante Deum, ab-

ducemini

Babyloniam captivi Nabucbodonosor


itaque in Babylonem, eritis
,

rege Babyloniorum.
2. Jngressi
plurirais,
ilii

annis
I

et
:

tcmporibus longis
post hoc autcm

usquc ad generatio-

2. Etant donc entrs Babylone, vous y serez long-temps et pendant plusieurs annes, jusqu' sept gnrations ; aprs cela je vous en ferai sortir en paix.
3. Mais maintenant vous verrez Babylone des dieux d'or et d'argent, de pierre et de bois, que l'on porte sur les paules, et qui se font craindre par les

ns seplem
pace.
3.

cducam vos inde cum

Nunc autcm

videbilis in Babyloni deos aureos,

cl argentos, et lapideos et ligneos, in


tari,

bumeris por-

nations.
4. Prenez donc bien garde ne pas imiter la conduite de ces trangers, ne point craindre ces dieux, et ne pas vous laisser surprendre par cette frayeur.
5.

ostentantcsmctum gentibus.
ne et vos
siniiles cflieiamini
factis

4. Videte crgo

alicnis, et metuatis, et

metus vos capiat

ipsis.

5. Visa itaque lurba


tes,

de rtro, et ab ante, adoranvestris


:

dicite in cordibus

Te

et derrire, qui

Lorsque vous verrez une foule de peuple devant adore ces dieux, dites en votre cur:

oporlet adorari,

C'est vous, Seigneur, qu'il faut adorer.


6.

Domine.
Car
le

mon ange
dfenseur et

est avec vous


le

et je serai
vie.

moi-

6.

Angelns enim meus vobiscum est

ipse

amem
ctiam
J

mme
7.

vengeur de votre

cxquiram animas vestras.

La langue de ers

7.

Nam

lingua

ipsorwm

polita fnbro

ipsa

sculpteur, celles

mmes

idoles a t taille par le qui sont couvertes d'or et

597
inaurata et inargentata
loqui.
8.
,

COMMENTARIA CAP.
falsa

Y.
,

m
et elles

sunt

et

non possunt
B
j

n'ont qu'une fausse apparence peuvent point parler.


8.

d'argent

ne

Et

sicut virgini

amanli ornamenta

ila

accepto

Comme

on

fait

des ornements une

fille

qui

auro fabricati sunt.

se parer; ainsi, aprs avoir fait ces idoles,

aime on les

Coronas cerl aureas habent super capita sua dii illorum unde subtrahunt sacerdotes ab eis aurum et
9.
:

pare avec de
9.
^

l'or.

Les dieux de ces idoltres ont des couronnes d'or sur la tte mais leurs prtres en retirent l'or et
;

argentum
ornant

et arrogant illud in semetipsos.

l'argent, et s'en servent

eux-mmes.
:

10. Dant
:

autem
iterm

et ex ipso prostitutis, et meretrices

et

cm

receperint illud meretrici-

bus, ornant deos suos.

donnent de cet or des impudiques , et ils en parent des prostitues aprs que ces mmes prostitues le leur ont redonn, ils en parent encore
10.
Ils

leurs dieux.

H.

Hi autem non liberantur ab rugine et tine.

H.
;

Ces dieux ne sauraient se dfendre


Aprs

ni

12. Opertis

autem

illis

veste purpure

de

la

exlergunt
plu-

rouille ni des vers.


qu'ils les ont revtus d'un habit de pourleur nettoient le visage, cause de la grande poussire qui s'tve au lieu o ils sont.

faciem ipsorum propter pulverem doms, qui est

12.

rimus inter eos.


13.

pre,

ils

Sceptrum autem habet ut homo,


peccantem non

sicut

judex re

gionis, qui in se

inlerficit.

13. L'un porte

un sceptre

comme un homme
il

14. Habet etiam in

manu gladium
dii.
:

comme
:

et

securim

se

rait

un gouverneur de province; mais faire mourir celui qui l'offense,

ne sau-

autem de

bello et latronibus

non librt

unde vobis

'

nolum
15.

sit,

quia non sunt

Non ergo

timueritis eos

sicut

enim vas homi-

nls confractum inutile efficitur, laies sunt et dii illo-

14. L'autre a une pe et une liaclie la main; mois il ne peut s'en servir pendant la guerre, ni s'en dfendre contre les voleurs; ce qui vous fait voir que ce ne sont point des dieux.
15.

rum.
16. Constitutis
illis

Ne craignez donc

car
in

ils

point ces dieux des nations; sont semblables un pot de terre , qui ayant
,

domo, regem

oculi

eorum

pleni sunt

t cass, n'est plus

bon

rien.

pulvere pedibus introeunlium.


17. Et sicut alicui qui
offendit,

circumsept

sunt januae

aut sicut ad sepulcrum adductum mor-

16. Aprs qu'on les a placs dans une maison, la poussire qui s'lve des pieds de ceux qui y entrent leur couvre les yeux.

tuum
18.

ita

tutanlur sacerdotes ostia clausuris et seris,

ne latronibus exspolientur.
Lucernas accendunt
illis,

et

quidem multas, ex

quibus nullam videre possunt; sunt autem sicut traites in

17. Et comme un homme qui a offens un roi, est renferm sous beaucoup de portes , et un mort dans son spulcre ; ainsi les prlres de ces dieux les renferment sous beaucoup de serrures et de verroux, de peur que les voleurs ne viennent les emporter.
18. Ils allument devant eux des lampes, et en

domo.

nombre
et ils
;

Corda ver eorum dicunt elingere serpentes, qui de terra sunt, dm comeaunt eos et vestimentum ipsorum > et non sentiunt.
19.

grand mais ces dieux ne peuvent en voir aucune ; sont comme des poutres dans une maison.
;

20. Nigrae fiunt facis


fit.

eorum

fumo

qui in

domo

19. Ils disent que les serpents ns de la terre leur le cur, lorsqu'ils les rongent effectivement, eux et leurs habits, sans qu'ils le sentent.

lchent

21. Supra corpus


lant nocl'u
cattac.
,

eorum

et supra caput
,

eorum vo-

s'lve dans la

20. Leurs visages sont noircis par la fume qui maison o ils sont.

et hirundines

et aves

etiam simlliter et

21. Les hiboux, les hirondelles et les autres oiseaux volent sur leurs corps et sur leurs ttes, et les chats y courent aussi.

22.
ritis

Unde sciatis quia non sunt

dii

ne ergo timue-

eos.

22. Mconnaissez donc que ce ne sont dieux ; et ne les craignez point.


,

point des

23.
nisi

Aurum

etiam quod habent

ad speciem est

aliquis exterserit

aruginem

non fulgebunt

si
;

neque enim dm conflarentur sentiebant.


24.

23. Aussi l'or qu'ils ont n'est que pour l'apparence on n'en te la rouille , ils ne brilleront point ; et lorsqu'on les a jets en fonte ils ne le sentaient
,

point.

Ex omni pretioempta

sunt, in

quibus spiritus

non

inest ipsis.
,

24. On les a achets grand prix, quoiqu'il n'y ait point de vie en eux. 2o. Comme ils n'ont point de pieds , ils sont ports sur les paules, et ils font voir eux-mmes devant loul le monde leur honteuse impuissance : que ceux qui les adorent soient couverts de confusion. 28. S'ils tombent aussi en terre , ils ne se relveront pas eux-mmes ; et si on ne les redresse, ils ne se tiendront pas sur leurs pieds mais il faut leur apporter , comme des morts, les dons qu'on leur
;

25. Sine pedibus in humeris portantur


tes

ostentan-

ignobilitatem

suam hominibus

confundantur

etiam qui col uni ea.


26. Propterea
si
:

ceciderint in terram
si
:

semetipsis
j
\

non consurgunt

neque

quis

eum

statuerit rectum,

per semetipsum stabit

sed sicut mortuis

munera

eorum

illis

apponenlur.
,

ofl're.

27. Hostias illorum vendunt sacerdotes ipsorum

et
'

abutuntur

similiter et mulieres
,

eorum decerpentes,
aliquid

neque infirmo
tiunt.

neque

mendicanti

imper-

27. Leurs prtres vendent leurs hosties , et en disposent comme il leur plat ; leurs femmes en prennent aussi tout ce qu'elles veulent sans en rien donner aux pauvres et aux mendiants.
28. Les femmes touchent leurs sacrifices , tant grosses et dans leurs infirmits mensuelles. Puis donc

28.

De

sacrificiis

eorum

fet et menstruat eon-

599
tingunt. Scicnles itaque ex his quia timealis eos.

IN

BARUCH
ne
dieux
,

600
ne
les craignez

non sunt

dii

que toutes ces choses font voir que ce ne sort pas des
point.
? sinon des dons ces

29. Unde enim vocanlur

dii ?

quia minires appo:

29. Car pourquoi les appclle-t-on des dieux

muit

diis argenteis

et aureis et ligneis

parce que les femmes viennent dieux d'argent, d'or et de bois;

offrir

30. Et in domibus

bentes tunicas scissas, et capita

eorum sacerdotes sedent,haet barbam rasam


,

50. Et que leurs prtres sont assis dans leurs temples, ayant des tuniques dchires, la tte et la barbe

quorum
51.

capita

nuda sunt.
,

rase
si-

et ayant la tte nue.


Ils

Hugiuiu autem clamantes contra deossuos

51.

rugissent,

cut in ccen mortui.

comme aux

feslins qu'on fait

en criant devant leurs dieux, pour les morts.

32. Yesliinenla

eorum auferunt sacerdotes

et ve-

stiunt uxores suas et filios suos.

52. Leurs prtres leur oient les vlements qu'on leur a donns et ils en habillent leurs femmes et leurs enfants.
;

33.
si

Neque si quid mali patiuntur ab aliquo


,

neque

quid boni

polerunt retribuere

neque regem con"possunt, neque


voverit
,

slituerepossunt, neque auferre.


34. Sirailiter

du mal ou qu'on leur fasse ne peuvent rendre ni l'un ni fautre; ils ne peuvent faire un homme roi, ni lui ler la couronne.
,

53. Qu'on leur fasse


ils

du bien,

neque dare
:

divilias

malum
55.

retribuere
,

si

quis

illis

volum

et

non

ni rendre le mal. Si

reddiderit

neque hoc rcquirnnt.

Hominem

morte non librant, neque infirmum

ne peuvent non plus donner les richesses, un homme, leur ayant fait un vu. ne s'en acquitte point, ils ne lui feront aucune peine pour celle injure.
54.
Ils

potentiori
36.

er.ipiunt.

Hominem caecum ad visum non de necessilate hominem non liberabunt.


37. Yidua;
nefacient.

35. Ils ne sauvent personne de ne dlivrent point les faibles de


restituunt
:

la la

mort, et ils main du plus


ils

puissant.

non miserebuntur

neque orpbanis be-

56. Ils ne rendent point la vue l'aveugle, et ne tireront point l'homme de la misre.
57. Ils n'auront point de

38. Lapidibus
lignei
,

dmonte
,

similes sunt dii illorum


:

et
,

ils

compassion pour ne feront point de bien aux pupilles.

la

veuve,

et lapidei
,

et aurei, et argentei

qui

autem

colunl ea
59.

confundentur.

Quomod
deos
?

ergo cestimandum est, aut dicendum

58. Ces dieux qu'ils honorent sont semblables des pierres qu'on tire d'une montagne ; ce sont des dieux de bois, de pierre, d'or et d'argent ceux qui les adorent seront couverts de confusion.
:

illos esse

59.
ipsis

Comment donc peut-on


?

les croire

ou

les

appe-

40.

Adhuc enim

Chaldocis

non honorantibus
posse loqni
; ,

ler des dieux

ca

qui

cm

audierjnt
,

mutum non

offe-

runtilludad Bel

postulantes ab eo loqui

41. Quasi possint sentire qui non babent


et
ipsi

molum

40. Les Cbaldens les dshonorent eux-mmes ; car , lorsqu'ils ont appris qu'un homme est muet et ne parle point, ils l'offrent Bel, et lui demandent qu'il lui rende la parole ; 41. Comme si des idoles immobiles pouvaient avoir aucun sentiment. Lors donc qu'ils se seront aperus de leur impuissance, ils les abandonneront

cm

intellexerint
ipsi dii

relinquent ea

senstim

enim non babent


dent

illorum.
viis se-

42. Mulieres autem circumdatse funibus in


,

eux-mmes
insensibles.

voyant que

les

dieux qu'ils adorent sont

succendentes ossa olivarum.

43.

Cm autem
sit

aliqua ex ipsis allracta ab aliquo

transeunlc dormierit

cum

eo, proximoc suce xprobrat


,

42. On voit aussi des femmes ceintes de cordes qui sont assises dans les rues, brlant des noyaux
d'olives.

quod ca non
cjus diruptus

aigna habita, sicut ipsa

neque funis

sit.

Omnia autem mod stimandum


44.

quoe

illis

Gunt, falsa sunt


est
,

quoesse

aut

dicendum
etab
id

illos

deos?
45.

43. Et lorsque l'une d'entre elles a t emmene par quelque passant qui l'a corrompue elle reproche celle qui est auprs d'elle qu'elle n'a pas t juge, comme elle, digne d'honneur, et que sa corde n'a pas t rompue.
,

fabris

autem,
,

aurificibus facla sunt:

nibil aliud erunt

nisi

quod

volunl

esse sacer-

44. Tout ce qu'on fait ces dieux n'est que mensonge comment donc peut-on croire ou peut-on diro que ce sont des dieux ?
:

dotes. 40. Artifices

45.

Ils

etiam
:

ipsi

qui ea faciunt,

non sunt

or;

ils

ont t faits par des ouvriers en bois et en sont ce que les prtres veulent qu'ils soient,

multi temporis

numquid ergo possunt ca quajfabii,

et rien de plus.

cala sunt ab ipsis

esse

dii ?

47. Reliqurunt
fu li iris.

aulem

falsa et

opprobrium poslca pralium


cl

46. Les ouvriers mmes qui les font ne vivent pas long- temps sur la terre ; comment donc leurs ouvrages peuvent-ils lre des dieux ternels ? 47. Ils ne laissent ceux qui viennent aprs eux qu'un mensonge et un sujet de honte.
48. Aussi, lorsqu'il survient une guerre ou quelque malheur, les prtres pensent en eux-mmes o ils iront se cacher avec leurs dieux.

48.

Nam cm

supervenerit

illis

mala,

cogitant
illis.

sacerdotes apud se, ubi se abscondant

cum
dii

49.

Quomod

ergo sentiri

debeant

quoniam

sunt, qui nec de bello se librant, neque de raalis se eripiunt ?


50. Nain

cm

suntlignea, inaurala et inargentata

ceux-l peuvent-ils passer pour qui ne peuvent se sauver pendant la guerre, ni se dlivrer des moindres maux?
49.

Comment donc
,

des dieux

BCietur postea quia falsa sunt ab univsrsis gentibus

50. Car, n'tant que du bois et des lames d'or et

601
et

C0MMENTAR1A. CAP.
:

VI

002

regibus

qu

manifesta sunt quia nonsunl dii, sud


,

opra
illis.

manuum hominum

et

nullum Dei opus cum

d'argent dont ils sont couverts , toutes les nations et tons les rois en reconnatront un jour la fausset on ; verra clairement que ce ne sont point des dieux , mais

Unde ergo notum est quia non sunt dii sed opra manuum hominum, et nullum Dci opus in
51.
, ,

ouvrages de la main des trouve aucune action de Dieu.


les
, ,

hommes, o

il

ne se

ipsis

est.

52.

Regem

rcgioni

non suscitant

neque pluviam

51. On reconnatra dis-je que ce ne sont point des dieux, mais les ouvrages de la main des hommes et qu'il ne sort d'eux aucune uvre de Dieu.
;

52. Ils ne donnent


et ils

hominibus dabunt.
55. Judicium quoque

point
la

ne rpandent point

un roi un pluie sur les


;

royaume hommes.

non discernent, neque regioquia nihil possunt, sicut


cli et terr.
ignis in

nes liberabunt ab injuria


cornicul inter
54.

mdium

Etenim cm incident

domum deorum
;

55. Ils ne feront point rendre la justice ils ne dlivreront point les provinces do la violence, parce qu'ils ne peuvent rien du tout , et qu'ils sont comme des corneilles qui volent entre le ciel et la terre.

ligneorum, argenteorum et

aureorum, sacerdoles
liberabunlur
ipsi

quidem ipsorum fugient,


sicut trabes in

et

ver

medio comburentur.
,

54. Quand le feu aura pris la maison de ces dieux de bois, d'argent et d'or, leurs prtres s'enfuiront et se sauveront ; mais pour eux, ils seront consums au milieu des flammes, comme les poutres du b-

55. Rgi autem

et bello
,

non

rsistent

quomoquia
dii

timent.
55. Ils ne rsisteront point un roi pendant la guerre comment donc peut-on croire que ce soient des dieux ?
;

d ergo stimandum est

aut recipiendum

sunt?
56.

Non
,

furibus, neque latronibus se liberabunt


et lapidei
,

dii lignei

et inaurati,

et inargentati

qui-

56. Ces dieux de bois, de pierre, d'or et d'argent, ne se sauveront point des larrons et des voleurs ; les

bus

hi qui fortiores sunt,

57.

Aurum

et

argentum
et

et

vestimentum quo operti


sibi

sunt, auferent
rent.

illis,

abibunt, nec

auxilium fe-

tant plus forts qu'eux , voleront l'or, l'argent et les vtements dont ils sont couverts ; et se retireront , sans que ces dieux puissent s'en dlndre.
,

hommes

57. Leur

58. Itaque melius est esse

regem ostentantem

vir|
I

tutem suam

aut vas in donio utile, in quo gloribitur


:

qui possidet illud

vel oslium in
falsi dii.

domo quod
,

custodit

quce in ipsa sunt


59. Sol

qum
et

vaut donc mieux tre un roi qui fait papuissance avec clat, ou un vase d'une maison, qui est utile celui auquel il appartient et qu'il est bien aise d'avoir , ou la porte d'un logis qui lient en sret tout ce qui y est , que d'tre f'un de ces faux dieux.

58.

Il

ratre sa

quidem

luna ac sidra,

cm

sint splenils

59.
clat
;

dida et emissaad utililates, obaudiunt.


60.

soleil la lune et les astres jettent de l'sont conduits pour l'utilit des hommes, et obissent Dieu.
,

Le

ils

SimUiter
est
:

et

fulgur

cum

appartient, perspi-

cuum
spiral.

idipsum autem

et spiritus in

omni regione
fuerit

GO. Les clairs se font remarquer lorsqu'ils paraissent ; les vents soufflent dans tous les pays. 61. Les nues , lorsque Dieu leur commande de s'tendre sur tout le inonde, excutent ce qui leur a l ordonn.
62.

61.

Etnubes, quibus cm imperatum


,

Deo

perambulare universum orbem perficiunt quod impe-

ratum

est eis.

mer
consumt montes
:

les

Le feu du ciel, envoy d'en haut pour consumontagnes et les forts fait ce que Dieu lui
,

62. Ignis et(ain missus desuper ut


et sylvas, facit

a
:

command de

faire

il

n'y a pas un de ces dieux

quod prceplum
,

est ei

ha?c

autem
j

neque speciebus
sunt.

neque virtutibus,uni eorum

similia

qui soit comparable ces cratures en beaut ou en puissance. 63. Il ne faut donc ni croire ni dire que ce soient des dieux, puisqu'ils ne peuvent ni rendre la justice ni faire du bien ou du mal aux hommes.

Unde neque existimandum est neque dicendum, illos esse deos, quandonon possunt neque judi63.
,

cium judicare, neque quidquam facere hominibus.


64. Scientes itaque quia

Gi. Ainsi, puisque voussavez que ce ne sont pas des dieux, ne les craignez point.
65.
Ils

non sunt

dii,

ne ergo

li-

muerilis eos.
65.
cent.

aux
|

rois

ne feront jamais de la terre.

ni

aucun mal

ni

aucun bien
pour

Neque enim regibus maledicent, neque benedinon ostendunt,


fugere

6!>. Ils ne marquent point dans peuples, les signes des saisons
s

le
;

ciel
ils

les

66. Signa etiam in clo gentibus

neque ut

sol lucebunt,

neque illuminabunl ut luna.


illis,

point comme le soleil, et la lune.

ils

n'claireront ne luiront point comme

67. Bestiae meliorcs sunt

qu possunt
est

sub teclum, ac prodesse


68. Nullo
itaque

sibi.

modo

67. Les bles sont meilleures que ces dieux, puisun toit et chercher ce qui leur est utile.
qu'elle- peuvent s'enfuir sous

nobis

manifeslum quia

sunt

dii

proplerquod netimeatis eos.


sicut in
dii

68. Il est donc trs-clair qu'ils ne sont nullement des dieux; c'est pourquoi ne les craignez point;
G9. Car, comme on met auprs des concombres un pouvantait qui ne peut pas lesgarder, ainsi sont leurs dieux de bois d'argent et d'or.
,

09.
stodit
rati.
:

Nam
ita

cucumerario formido
,

nihil

cu-

sunt

illorum lignei

et argenlei ,ct inau-

70.

Eodem modo
avis

et in horto

spina alba,

supra
J
I

quam omnis

sedet

similiter et

mortuo projecto

70. Ils sont semblables l'aubpine qui est dans un jardin, sur laquelle tous les oiseaux viennent se reposer ; leurs dieux de bois , d'or et d'argent ressem-


605
in tenebris, similes sunt
rali, et inargentati.
dii

IN BARUCII
illorum lignci et inau-

GOi

71.

purpura quoque etmurice, qu supra


dii
:

illos

teneant, scietis itaque quia non sunt

ipsi

etiam

blent encore un mort qu'on jette dans un lieu noir et tnbreux. 71. Les vers mmes qui rongent la pourpre et l'carlate qui est sur eux vous montrent assez que cne sont point des dieux; enfin ils en sont eux-mmes

postreino comeduntur, et erunt opprobrium in regione.

mangs,
pays.
72.

et

ils

deviennent

l'opprobre

de tout

un

72. Mclior est liomo justus


lacra
:

qui

non habet simu-

nam

erit

long ab opprobriis.

qui n'a point d'idoles vaut mieux que tous ces dieux, puisqu'il sera loign de tous les opprobres auxquels ces idoles soiit exposes.

L'homme juste

COMMENTAI! IA.
BADVELLUS.

Vers.

5.

Mente
Grc.
:

potius ac cogitations vbstra

Exemplum

cpistol, 'AvTiypapov Wto}j?. Ita

autem
,

dicite, etc.

Dicite igilur mente veslr.


sit

Quidam

appellatur quod est rescriptum aut descriptum

pri-

codices htent autem, aut verb, ut


sed polis dicite in atiimo veslro.

adversativa,

mo
nia

exemplari, quod pxhvno-j dicitur, quasi primogeprincepsque forma unde aliqya figura scriplurave

Non

vull

autem banc

cogitationem de. uno vero Deo adorando et colendo


in animis

dicilur, in

quo proposita

est

imitatio ac simililudo
sit

eorum

ita

suscipi ac retineri ut interea se

unius ejusdenique rci aute perscripta;. Ubi autem

ad externos alque impios illorum ritus cultusque ac-

hc

epistola Jeremia:

non memini

me usquin

legisse.

commodent (qucmadmodm
cntj

plerique senliunt, isturo-

Exstal quidem epistola cap. 29, 1, quant misit ad ca-

que locum ad excusandam simulationem suam addu[

ptivosBabylonem
tionem de
continet.

sed ea nullam bujusmodi admoni-

sed

ita vult

eos sentire cogilare ut null in re


,

idolis fugiendis,

eorumque descriptionem
j

extern se polluant
i

sed conlineant se in e sancti suis re-

Decimo tamencapile multa

dicit

de falsorum

laie

tum animi tum corporis quam Deus


6.

fictorunique

deorum

vanilate qua:

tione descriplioneque
stea videbimus.

cum lic commoniconveniunt, qucmadmodm poexponeret qvje a Deo mandaeis sicut

quirit.

Vers.

Vestrarum

vindex animyrom. Grc.

Ut
:

ipsis

El ipse requ'rens animas

vestras. Requirit

Deus anima*
eis

ta, etc.; Gra3C.


erai

Ut annuntiaret

mandatumei

suorum cm curam earum


illalas

suscipit,

neque injurias

Deo; ut scriberet ac exponeret mandata qux


:

impunitas patitur, sicut dicit Psalmus 9, 13:


requirens sanguinem ejus recordatus
est,

Deo acceperat
moneret.
Vers. 2.

aut, sicut

mandatum

erat, eos ad-

Quoniam
in

non
Dei

oblilus est clamoris

Ad
:

pauperum. Porr

in

eo

summa

septimam usque frogeniem,

etc.;

suos benevolentia declaratur qud angelos custoin ./Egypto

Grc: Usque ad
ginta annos

septent generationes, id est, sepluacaptivitatis

des ac vindices salutis eorum constituit; ul

quod tempus

eorum

Deo

cum amorem
tur.

declaravlt. Itaque spiritus administra

ad

constitutum fuerat et ab Jeremi Propbel praedi-

salutem sanctorum constituit, Hebr. 1, 7,14,appellan-

ctum.
Vers. 3

Qui m humeris portentur,


,

etc.

Grc.

Vers.
aurata
4, dicit

7.

Auro argentoque ORDUCTA.Grc.


,

In-

In humeris portari; aut gestari.Portando portabuntur,


inquit Jeremias 10, 5, neque enim possunt incedere.
Isaias

et

inargentala
arlificibus

quemadmodm
,

Jeremias, 10,

ab

auro argentoque ornari. Sunt


aut ips massa lolque

quoque 46

dicit eos

plaustris jumentisque

enim bujusmodi simulacra


malcri aurea et argentea,

portari ac bajulari. Ita prophetae bujusmodi falsorum

qu

aurala

et

inargenluta

deorum geslationcm vectionemque


imbecillitas illorum demonstratur.

irrident; in

qu

dicuntur, aut ali ex materi auro argentoque obducta


et

ornata.YANA sunt loquendi facultate, elc.Grxc.


fat sa, nec

Vers. 4.

Caveteigiturnesimilitudinevosadexteet

Sunt autem

possunt loqui. Jeremias in capite


esse.

r arum, etc. jGraec: Cavele igilur ne


nigenis, similes efjiciamini, id est,
tes et

vos assimilali alie-

supra cilato dicit disciplinant vanitatum lignum


Isaias ver, 44, 9, ait

ne vos accommodaneis similes

tam ipsos auctores alque


efiietos esse

effe-

conformantes ad eorum superstitiones,


Est enim hc prava

ctores sculplilium

quam deos

vanos, vel

exsistatis.

morum studiorumque
causa malorum

polis vanitatem ac

mendacium.

Spiritus

aulem S.

alienorum imitatio alque mulatio,

multis Scriplurac locis eos irridet, qud figuram oris

omnium. Itaque Jeremias


stret

10, 2, priusqum

demon-

linguamque liabcant sine


facultalc.

ull orationis

ac sermonis

ldolorum vanilatem, admonel Judos ne viam

gentium discant. Siquidem cremoni ritusque genlium,


vanitas sunt. Deinde subjungit idolorum effectionem al-

Vers.

8.

Et sicut viuginiornamentum, etc.Grc:


culluin

Et lantjum virgini (aut paella) ornalum adamanti at~


que
afj'eclanli, ita

que efftctionem, eorumque imbecillam originem


arlificis

manu

ornalumquc asciscunt hujus-

profeclam ostendit.

Eamdem

superstitionem

modi

diis suis

quasi hc vcnuslalc pulcbritudincque

insectatur Isaias 44, 9, pluribusque verbis tolum illum

deleclentur,

sludiumque puellarum imitenlur.


affectalio

Hxc

idolorum

et

ortum

et

cultum persequitur. Eorum:

aulem venuslatis

alque appelitio xa^unu/i

que deorum metu terreamini. Grc.


captai propter eos, id est, ne

Et melus vos
afficiamini.
eis :

Gratis appellatur, et x}).o;wTai qui venusti politi-

metu illorum

que videri volunt.


Vers.
9.

Sic Jeremias 10,

Ne

meluatis

quidquam ab

In

usussuosconsumant-Gtscc: In semetad suas n-

quia non mulefaciunt, quin ne benefacere quidem possunt.

ipsos cojisumant, id est, pro seipsis sive

cessittes confrant. Quae res ostendit imbecillitatem

605

COMMENT ARI K. CAP.


sibi

Vf.
:

C06

corum qui patiuntur sua

omamenta

detrahi, et

tibus.
terr.

cum hominibus communicari


los sint dii.

et profanari. Ilaque
satis ostendit

hc
qua-

Grc Corda eorum dicunt elingi serpentibus Nomine cordis significat interiores simulacro(ut ait
ila

8acerdotum compilatio ac profanatio


Vers. 10.

rum
tur. in

partes, quai serpentibus erodunlur autelingun-

Et quoniam principium vit


est,

Aristoteles)

Meretricibus

domesticis, etc.

Grc:

corde

non paterentur se

indign tractari,
attreeta-

id est, scorlis

Dabunt etiam ex Mis meretricibus qu sunt sub teclo, qu inlra domesticos habent pariets.

nec optimam prstantissimamque partem


ri

fdissimis

bestiis, si

ullum sensum vit habeillorum et caput noet

quoloco Hic contemptus contumeliosus satis ostendit dii. Vestimentis mjasi homines, etc. sint habendi illi

rent.

Vers. 21.
ctl'^e.

Supra corpus
:

Et

ornant eos
et

auro

tanqum homines indumenlis. Dixit de argento cterisque ornamentis nunc dicit de


;

Grc: Super corpus illorum

caput advolant

noctu. Persequilur cteras injurias et conlurnelias

cuitu habituque

quem humano more

illis

afOngunt.

majestate deorum indignas


afficiuntur, satis

quibus quoniam impun

Hc autem veslimentorum conformatio ad hominum aimilitudinem suscepta eorum vanitatem ostendit.


Nulla enim similitudo nature ibrmque Deo cum nomine esse dbet aut potest. Jeremias etiam in allegato capite dicit hyac'mthum
et

osteadunt se nihil aliud esse

qum

vanitaleni etiner.dacium.

Vers. 23.

Neque vero auro, quo ad


:

speciem ore$t

natumque. Grc

Nam

aurum quod circumpositum

purpurum esse illorum

ad pulchritudinem , aut speciem. Sunt enim auro obducii

indumeittum

eaque omnia esse opra sapientm, id

aut vestiti, quo tamen non passent refulgere nisi

claborest, artificum, qui in hujusmodi ornamentis


runt.

rubigo abstergatur, squalorque inductus ac conlractus

removeatur. Neque enim tum cum conflarentur. Sunt

Vers. 11.

Et tinea ne vindicare quidem


conservantur tineis
:

se, etc.

enim fusa

et conflata

simulacra
ita

quorum
est

ut primus

Grc.

Non

non tuentur se ad-

ortus fuit sine sensu,

etiam eorum progressus at-

verss corruplionem hujusmodi. Sunt enim corruptioni obnoxia.Dens autem est ternus et immortalis.

que exitus futurus

est. Ilaque

non

mirum

si

idola

mortua

et stolida

tantam turpitudinem atque indi-

Hc vermium
cile

injuria cteraeque

incommoditales fa-

gnilatem patiantur.

osiendunl non esse deos.

Vers. 24.
:

Ea

omni pretio empta sunt.

Vers. 13.

Ut quidam
ac

regionis, etc. Grc.

Vt

Ex omni
fuisse,

pretio sunt empta. Significat carissim


ulli

Grc empta
:

homo judex
pro
reclore

regionis.

index apud Hebros accipitur


,

neque homines eorum cultores

pecuni

giernatore synccdocbic

ut pars

pepercisse ut hujusmodi muta simulacra haberent et


colerent. Tanla est stSwi/towas, insania, furor

prcipua gubernandi pro tot gubernatione accipiatur.

eorum

qui

idola

amplectuntur ac venerantur. Hsec autem


sintdii vnales

Vers. 1S.

Vas hominis comminutum. Grc.


,

Vas

nota,

qud

maximo

empli pretio, ipso-

hominis contriium

aut confractum. flc simili ludine

rum

indignitatem vanilatemque ostendit. Quibus nul:

et aliis adhibitis poslea ostendit

summum contenrptum
Duo autem sunt aut

lus inest, etc. Grc


10, 14
:

In quibus non

est spiritus. Jer.


:

idolorum,
tria

qu

sunt plan inutilia.

Pudefil omnis conflator ab sculptiti


est (usile ejus,

nam menetc.

qu eorum deorum qu

imbccillitalemostendunl. Pri-

dacium

cum non

sit

in eis spiritus.
,

mm ortus ;npn enim


i, 8, sed arle,wl

sunt natur, ut aitPaulus, Gai.

Vers. 25.

Pedibus

destituti portantur

manu

articis

suam babeantori
nullam habent

Grc

Sine pedibus in liumcris gestanlur; id

est,

cm

ginem,talesquesuntqualesab
quitur

artifice effecti. Ilaque se-

non habeant pedes ad ingrediendum aplos feruntur


humeris hominum, quoniam, ut inquit Jeremias, 10,
5, vonpossuntincedere.

eorum

inutilitas et impotentia qui

aut utilitatem opporlunam aut virtutem. Sunt enim


idola inutilia plan atque imbecilla, vanissimis ingeniis fabrefacla.

Alioqnin pedes habent, sed non


115, 7. Isaias autem 46, 6, ea:

ambulant, ut

ait Psal,

dem
:

dicit

de

idolis
et

Babyloniorum

Qui

confertis

au-

Vers. 17.
ria affecit.

Qui regem L^ESiT.Grc.


irrisio

Quiregem inju-

rumde
portant

sacculo,

argentum stater ponderatis, conducen-

Estethcsumma

fictorum falsorum-

tes aurificern, ut facial

deum

procidunt,

et

adorant

que deorum, qui

in templis suis sacrisque


,

dibus le-

Muni humeris.

Cultores

etiam illorum

puob-

nentur inclusi quasi malcfici homines


rei

qui sunt aut

dore, etc.

Grc: Verecundanlur autem etiam- l qui


satis ostendit

ls majeslatis aut propter

alia

crimina mortis

servant (aut colunt) ea. Hic pudor et timor de imbecillilate

damnati.

deorum susceptus
illis sit.

qu

natura

et

Vers. 18.

Lucernas
id
est,

eis

accendunt. etc.

Hc

est

visdivina in

Nam cm

trs sint.corporisposi-

perridicula latria,

idolorum veneratio, quibus

tiones, prostratio
in

humi

fact*. Slatio,

atque inclinatio,

hujusmodi res adhibenlur quarum nullum sensum habent. Sunt plan insensibilia ac mortua,

carum

null aliquam

vim se commovendi habent,


aut per

quorum

vani-

aut collapsi

se ex terra excitare possint,

tas Psal. 115, 4, elegantissim demonslratur et irri-

se recti stare,
instar

aut inclinata se erigere


dicit

rigenl

enim

detur. Quippequi instar trabis sunt in domo. Grc.:

palm, sicut

Est quidem sicut trabs ex domo


stupidi,

id est,

sunt stolidi et

Vers. 26.
eis, etc.
eis

Jeremias 10, 5.

Plane

tanquam

mortuis

donaria

omnique sensu carentes,

sine ullo motu, qui,

Grc

Sed quasi mortvis dona


vaflvi/iara

(aut munera)
1

ut ait Jeremias 10, S, rigenl instar palm.

apponunt. Sunt autem

et

Vers. 19.

Corda vero illorum elingi a serpen-

5>tpw u.aTa or-

namentamuneraque

diis dicata et consecrata,

qu

in


607
"

IN BARUCII

60
,

parielibus et columnis oblala (uthic dicit)


itlis

templorum suspenduntur, aut


j

eorum
'

ne

apponuntur.
iisdem in pendu recon-

Vers. 27.

Mulieres ab
:

Vers. 54.

minimam quidem facultatm Votdm eis ndncdparit, etc.

habent.

Grsec:
:

Si quis votum eis


!

vovens (aut faciens), non reddiderit

dents. Grsec

Mulieres ex Mis (sub. donariis rbus-

aut exsolveril. Sequitur non reposcent.

que oblatis) in penum condenles reponenlesque mhilind


pauperibus elargiuntur, sed

Vers, 35.

Pericdlo
:

hortis

homineu ndnqdam

aliorum libcralitate abillos ficti-

liberabunt. Grsec
riul, aut eripuerinl.

Ex
H;cc

morte hominem non liberavesunt amplissima bnficia,


confert, quae et

utunlur. Hic abusus injustus ostendit deos


tios

babere sacerdotes ministrosque

ipsis dignos.
:

Yers. 28.

Menstruata udlier, etc Grsec


et

quse solus

Deus

in

humanum genus

Qu
Ita-

Scriptura ver
tur.

prsedicat, et

multi rcips experiun-

menstrua palitur,

puerptm. Hujusmodi sacrorum

contrectatio ac pollutio probibetur Levit.

12,2.

Vers. 38.
Grsec
:

Lapidibds erutis e monte similiasdnt.


monte aliquo
petilis, in

que ex istorum inimunditie ostendit quse


illorum fuerit purilas et sanctitas.

religionis

Lapidibus monte similes sunt, id est, saxis

Vers. 29.

Ad

durissimis
etc.

quibus nulla est

deos adreos,
,

Grsec

Diis
cae-

voluntas facultasque ben merendi. Qui vero ea coldnt,


etc.

argenleis apponunt, sub. donaria

et

ornamenta

Grsec: Colenlesverb ea (sive cultores eoIsaias 44, 15, ele-

tera

apud eos deferunt atque deponunt. Sunt enim

rum) confundentur , aut pudefient.

mulieres magis
in

qum

viri superslitiosse, et

propterea

ganler hujusmodi cultores superstitiosos dformt,


ac propriis nott coloribus
incurvt se coram co, adort
:

hoc gnre donorura diligentiores ac studiosio-

In
et

sculplile, inquit,

suum
:

res.

Vers. 31.

Qdi

precalur illud, dicens

in convivio, etc.

Grsec: Quasi

quidam

in

cn mortui,

id

est,

quse ad

memoriam

Libra me, quia Deus meus

es.
:

morliiorumadhibetur, aut ad consolationem propin-

Vers. 40.

Cum

ipsi

qdoqde, etc. Grsec

Adliuc

quorum celebrabatur. Jeremias 16, 8, hujusmodi conventum convivarum ad consolandum institulum duobus nominibus dsignt
lationis appellat,
:

aatem

ipsis

Chaldis inhonorantibus ea ; idest, ignomi-

ni afficientibus. Particula adliuc babet


ut

vim augendi

Nain

domum

conviviietcompo-

poculum etiam consolationis sive conso-

latorium nomina t. Grsecivocant concnationem, quemad-

cm prceserlim ipsi Cbaldsei eorum infamiam prodant. Mutum loqdendi facultate, etc. Grsec Mutum qui non possit Ivqui. Vox grseca tum mutum tum
:

modm compotationem. Sed hoc epulum crat funbre cm


ad memoriam mortuorum tum ad consolationem pro-

suim signifirat. Qui enim natur surdisunt, hivivunt etiam muti. Adhibito Belo, etc. Grsec AdmoventesBe:

pinquorum inslitutum. Cna feralis


Vers. 33.

Latinisdicebatur.

lum (aut admoto Belo) postulant ut loqualur. Quidam vertunt offerenles Belo,

Neqde vero siQuiDMAu,etc. Grsec :Ne*


passi fuerint ab aliquo, sive

quasi mutus ad

eum

adducatur,

quesivemalum

bonum,

id est,

eique preesentetur. Sed prior interprelalio mini


gis probalur.
Jes. 46, 1.

ma-

aliquo aut maleficio aut bcnelicioab aliquo atf'ecti. Sequi-

De Belo autem Babyloniorum Deohabes


qui

turstatim, nullam graliam ab


beneficentise.

iis

referri

tam

injurias

qum

Nullam enim habent facultatem nccbenemalefaciendi,


id

Vers. 41.

Ut
:

sensd quoqde, etc. Grsec:

faciendi

nec

est,

puniendi atque

Sensum enim non


tios referunt

habent.

Hoc quidem ad deos

ficti-

affligendi eos quibus lsesi fuerunt.

stituere, adt EUH,

etc.

Grsec

Nec regem conNec conslituere re-

sed melis ad eorum cultores referlur,


8, dicit obbrutescere, fierique

quos elinm Jeremias 10,


slullos et
est.

gem

possunt, nec lollere, id est, abrogare aut abdicare

insanos

quoniam

vanitatis disciplina
redit

lignum
est

potestale regi.

Hoc enim

est unius veri Dei, accingere


id est,

Sic Jes. 44, 19:

Non

ad cor suum, non

reges balteo, eosque discingere,


ctoritate et exauctorare. Sic

eos ornare au-

sensus nec intelligentia, ut dicat,


igni.

partem ejus combussi

Deus

dicit se
ei

Cyrum

accin-

Idem

dicit noster auctor.

eturum, regnumque Babyloniorum

Iradilurum. Job.
et

Vers. 42.

Furfdres adolentes. Grsec


et
,

Succen-

12, 18: Qui cingulum regum dissolvit,

vinculo (aul

dentes paleas,r Turupasunt sordes

exercmenta qu-

zona) lumbos eorum accingit. Est aulcin h;ec altra ratio quai demonstrat illos non esseveros Deos, sumpla

dam, sive farin purgamenla


diis adolcbant.

quse meretrices suis

poteslate eorum.

sunt

Duo enim prsccipu hic specianda primm deorum falsorum ortus, qu-d sunt orti
;

suavissimum

Hune enim furfuraceum odorem illis esse puiabant. Pcrdignum majeslate

deorum incensum!
Vers. 43.

eflectique industri ac oper arlificis


vel potis

deinde potenlia,

Ab
id est,

aliqdo pr^terednte, etc. Grsec:


:

eorum

imbecilliius,

qu

nihil

possunt nec in

Cm

attracta ab aliquo prlereunlium dormierit

aut

clo nec

fictis

in terra. Itaque

prophetsc, ut

verum Dcum

concubuerit,

stupri

consueludinem habuerit.

falsisque

discernant, non solm

Deum

seler-

Hsec est caslitas Veslalium, quse ad stuprum viatori-

num

essedicunt, priinuni et novissimum, sedeicliam

bussuut

prostitulitt.

crealioncm inundi et gubernaiioncm tribuuut. Deus


noster, inquit
vult facit.

Vers. 44.

Falsa sunt, A

et vana,

aut,

ut dicunt

Psalmus 115,

3, est in

clo

omnia qu

Isaias et Jeremias, vanilas ac mendacium. Sunt enim

Mox

subjungit festivam idolorum irrisionem.

omnia

superstitionis errorisque

plena, vanissimis

Sic Isaias et Jeremias in bis locis quos supra citaviinus. Itaque hic

ingeniis profocta cl inslitula.

commcmoranlur

certa bnficia atque


dii

Vers. 45.

fabris adtem
:

atque

aurificibus

opra quorum solus Deus est auctor. Falsi

nullam

effecta sunt. Grxc

fabris et uvrificibits sunt fabre

609
facta. Isaias

COMMENTARIA. CAP.
fabrum tum ferrarium tum lignarium noeflictione

V.

610
vocem
dut, tngens

extendit.

Cm Me

aquarum

vis in

are

minat, eosque dicit in hc idolorum

omni

in-

colligilur.

dustrie diligentique elaborare. Itaque Paulus,


17, 29, vocal hujusraodi efficta siraulacra
pressant

Act.

Vers. 54.
I

Ipsi

vero
:

mmo

quasi trabes con-

cffigiein

ex-

flagrabunt. Grc

Ipsi verb quasi trabes medii

com

arteque

et

ingenio ejfectam hominis, cui na-

burentur et succideniur.

ine non est simile. Sunt enirn


arte profecta.

nala ortaque, atque ab


arte opiartifices

Vers. 55.

Aut recipiendi
dii.

quasi sint du. Grc:

Non sunt igitur naturdii, sed nioneque hominum vanissim, taies quales
eos esse voluerunt.

Aut accipiendum quod sunt


legunt dicendum,

Qudam exemplaria quemadmodm in superioribus conpropositis notis mendacii ac

clusionibus, in quibus,

Vers. 46.

Vitam minime
:

diuturnam obtinebunt.
vitce

vanitatis, divinitatem illisademit. Si legasSsxTov, poteris accipere


cli

Non
est,

erunt longvi

aut,

non sunt
et

diuturn

id

pro approbare aut recipere atque ampleet

non habent eam naturam

vim ut diu

vivant.
sin-

quasi verosDeos colendos

venerandns.

Sunt enim homines nati e lege


gulas in lioras niortem

et condilionc ut

Vers. 56.
salvi, etc.

Nefuresquidem et latrones effugere


(uribus, neque

impendentem habcanl. Itaque


bominis nior-

Grc: Neque

lalronibus

nalur et vi caus
talis,

elficientis, id est,

servabuntur, idest, vadent illorum roanusfuracesac ra-

ostendit inibccillitatem ipsius effecls. Qui

enim
dare

paces: ex quo
scilur.
iis

eorum impotentia atque


sibiipsi

infirmitas

cogno-

sibi

prstare vitam diuturnam non polest,

alleri

Qui aulem

opem

ferre

non possunl, ab

non

poteril; prserlim ligno aut lapidi vitsc

minime

quod auxilium
Vers. 58.

est

exspectandum?
sit usui, elc. Graec
erit utile et
:

capaci.

Quod domino

Quo

Vers.

47.

Etenim

utetur qui possidet, id est,

quod

commo-

mendacium posteris oppro,

briumque, etc. Grc: Reliquerunl enim vana


bria futuris hominibus, id est, res

et

oppro;

dum domino. Paulus 2 Tim. 2, 21, vocal pium hominem vas utile domino. Noster aulem auctor comparalione ostendit infirmitatem simulacrorum eaque dtriora esse cteris

vanas et

fallaces, di-

gnasque confusione ac dedecore. Hoc aulem probat


ab experienti hominum, qui
in periculis

rbus omnibus, quarum aliquis


est.

ac malis ope
in vilaul in
j

natur usus

Supra ostendit eorum

falsorum deorum destituuntur. Nullam enim aut fidu-

ciam aut opem salutemque in

imbecillilalem ac destilutionem in juvandis

non solm
Splen-

periculis

hominibus aflerre
cleris hominibus,

verm etiam

seipsis.
elc.

possunt. Itaque Isaias 44, 17, irridet illum qui idoj

lum adort, eique


Vers.

dicit

Libra me; Deus meus

Vers. 59.

Cum sint luminosa,


:

Graec

es lu.

50.

dida, aut, spleudescentia

qua; propheta ita ordinata


sigoificat ut ejus

Omnibus gentibus ac regibus notum

Deo collocalaque

in

clo

verbo

erit. Videtur significare

eam lucem cognilionemque


facile inlelligant

mandatoque semper pareant, cm lanqum


ad
officia

mililes

ex YerboDei atque Evangelio ad gnies regesqueventuram, uteorumvanitatem


jicianl.

muniaque sua emillunlur.

atque ab-

Vers. 60.

Cum emissum
qui

emicarit

Grc Cm
:

Sunt enim

mult ac

illustres

sioncs

tum comminaliones

in

lum promisprophelis, qu gradenunliant,

appartient, aul exstiterit, est


dit

visibilis, id est, facile

ca-

sub aspcctum, prnuntium seculuri

statim toni:

vissimum casum idolorum


9

et intcritum

trui.

Ventus

omnem perflat,

etc.

Grc

Ventus

gentes ver ad purissimum unius Dei cultum perventuras. Psal. 88,


et
:

in

omni regione

spirat,

mlflat. Sunt etiam

ni ministri,

Omnes
te,

gnies
et

quas fechli, venieut


satellilis

nunliique Dei. Psal. 104,4: Qui facit nuntios

genu
,

flectent

coram

Domine,
es

gloriftcabunl

nomen
:

suos spiritus.
\

luum
lus es

quoniam magnus

tu, et facis mirabitia

tu so:
(

Vers. 62.

Ujec vero nullam neque formam


:

ne-

Deus. Sed opra mambus hominum, etc. Grc


lia

que, elc. Grc


facullatibus) eis
et inutilia,

Ilcverb nec

forints

nec polenliis (aut


idola slolida

Sed opra manuutn liominum.

enim vocaulur

in

sunt similia. Sunt

enim

Scriplur sp, Psal. 115, 4, et MoseDeut. 27, 15,


et prophelis.

qu nullam

aut

formam naturalem habent

Sunt enim simulacra

artificiosa: cujusj

autfacultatem efficacem. Itaque dtriora sunt his r-

modi omnia orlum inlerilumque habent:


teriora

in

hoc deali-

bus qu aut ab arte aut Deo natur auctore profect aliquam commoditatem opporlunam
continent.

qum cter
utilitalem

res ab arte profecta?,

qud

utilemque

quam

afferunl; istorum

nullus est usus,

im ver summus abusus, cultusque hominibus perniciosissimus.

Vers. 65.

Aut benedicent
3, dicit eos

aut maledicent.
facili-

Vers. 52.

Regem
reg'wnis

Grc
regioni
alicui, etc.

Jeremias 10,

nullam habere

Grc

taient

aut benefaciendi aut malefaciendi, id

est, affli

Regem enim

non suscitabunt. Hebraismus est


conslituere,

gendi ac puniendi eos quibus ofiensi fuerint. Est

suscilare aut erigere, pro

atque in

summo

autem prop idem

nam

benediclionem

et

maledictio-

dignitatisgraducollocare.EnumersLlantemrursm opra

nem suum ccrtum opus


j

sequitur,

habens vim alicujus

unius Dei propria,

qu

adimil

fictitiis diis,

ut his nolis
:

aut beneficii aut contrarii supplicii. Sed reges nomiuat,


ut

eos vero Deo discernt. Sic Jeremias 10, 11


dicetis eis
:

Sic
j

person dignitate vim illam divinam benedicendi

Dii qui crelum

et

terrant

non condide.runt,
ipsis.

aut maledicendimajorem ostendat.

perdenlur de terra ac de sub clis

Postea ornt
vir'

Vers. 66.
j

Neque

in gentibus, etc.

Grc.

Signa

Deum verum
tute, sapienti

suis operibus

Qui terrain condilsu

in gentibus ac in clo

non oslendent. Jeremias in eosi-

su orbem disponit, prudenli su clos J dni capile gnies signis cli formidare quidem


611
gnificat.

IN BARUCI1

612

Sed idola nullam hujusmodi vim liabent ut

ft
gj
jr

Medicos. Hc vero pro decem annis sumi manifeslum


est.

maximarumque prsentinlia calamitaluin dare possint. Hoc cnim unius Dei proprium est, qui clum et lerrani condidit.
signa aliqua limenda

Quod
3.

quia exemplo caret, suspicari aliquis possit

olim scriplum fuisse usque ad dcades septem.

Vers.
Il
;

Vers.

G9.

Deos aureos et argentf.os.


nibil

Simn lacra
Tauric

TEraucuL.VM!i.Nru.\i
(

nihil defendexs.

Deos vocat, quia

in re eranl praster simulacra.

Grxe
diens.

Terrilumentunt
,

aut terriculum) nihil custo-

In humf.ris poi'.tari. In ni mi, ail Eurioides in

Est imago

qu

siniililudiiie

aplissim vanita-

Ipliigeni

de Diana Tauric.
5.

lem falsorum deorum nott.


Vers. 71.
Gra;c.
:

Vers.

Adorantes,

procumbentes

ritu supplie.

Omnique regioni opprobrium affrent.


opprobrium
zv.

Et

erit

in regione, id est,

pudor

et
1]

Te oportet adorari, Domine. Ide enim JudseiG vetitum ulium imaghis signum apud simulacra exbibcre,
ne
lali

dedccus, qud

ydocpT, rcs

corruptibles ac fallaces

geslu foveiclur fulsa opinio de nuinine aliquo

pro

diis

habuerunt atque venerati fucrint. Hic cnim

i:

in simulacris latente.

fructus turpissimusque exitus idololairke ac superslitionis

Vers.
spector

semper sequitur.

6. ngemjs enim meis vobiscum est. Ineorum qu lacitis, epkorus. ut ait Philo. Ipse

Vers. 72.

Qui caret simulacris,

etc.

Grc.

Non
l

autem exquiram animas vestras. Ipse


vestras, id est, vindicabit

exquiret animas

habens idola. Conclusio est epistola*, in qu contra-

mortcia veslram. Idem lo;

rium ac verum Dei cullum approbal, nielioremque


exitum ostenderis, cullui idolorum anleponit. Itaque
conlinet
breviter
liic

quendi genus 2 Sam.


et

4, 11

Ezeeb. 18, 13, et 33, 8,

Gen.
Vers.

9, 5, et 42, 22. 7.

locus

commendalionem
CASTELLIO.

verse religionis

Falsa sunt, et non possunt loqui. Si9.

cum
2.

superslitionc compartes

mile habes Ps. 155, 15, et Sap. 15 et 14.

Vers.

Ad septem secula.
Nam A

Vers. 8,

Ita
:

accepto auro fabricati sunt.

Seculum vocat de-

coronas gerte aireas nabent super capita sua. htfc


cohxrent
in

cem annos.
Vers.
8.

Grxco

Fabricrunt coronas aureus suver


:

istoruh quidem lingua, simula-

capita

deorum suorum. Plautus


te

crorum.
Vers. 72.
tectorio.

Al ego

sacram coronam surripuisse Jovi


eis

scio

purpura denique et marmorato,

Unde subtrahunt sacerdotes ab


Grxco additur
Vers. 10.
interdm.

aurum. In

GROTIUS.

Dant

autem et ex
:

ipso prostitutis,

et meretrices ornant

et iterum, cum recgperint

Exemplar epistol^, deest


quibusdam. Credam esse

in Grsccis

exemplaribus

1ELUD A MERETRICIBUS, ORNANT DEOS SUOS. In GrXCO eSt


aliter
:

allerius scriploris, conjun-

Dant ctiam de

illis

(auro

scilicet et

argento
;

ctum prioribus obargumenti argumentum tempore nam


:

aflinitalem. Differt
illa

lamen

eliam

ils

qu sub
et

codent teclo siint 7ncretricibus

ipsos

ad deporlalionem JeSedcci, urbe et tem-

autem argenteos

aureos

et ligneos,

quasi essent /tonti-

choniaa,

hc ad

illam

qu sub

nes, ornant vestibus.

plo exuslis, contigit pertinent.

Eamque
illa

causant esse

Vers. 11.

Hi

autem non liberantur a bubigine


lib.

suspicor cur quae notavimus ante, ad

Daruchi nocapti-

et tinea. Arnobius
tia

Ita

enim non
et

videtis spiran-

men
vos

praferentia sint adscripta.


(1).

Ad abducendos

hc

signa,

quorum plantas

genua

contingitis et

Nempe cm

Vers. 2.
geyvfiy

Usque ad

essent Reblalha;, 2 Keg. 25, 20.

contrectatis orantes,

tnodb casibus slilticidiorum labi,

generationes septem. Vox


significationes.

putredinis tnodb carie relaxari, ut nidoribus atque


sufflta

fumo
seclt

apud Grxcos varias habel


vit hominis,

Sumi-

ac dccolorata nigrescant,

qucmadmodm
(il

tur

cnim pro

pro 30 annis, pro 25, pro


;

longiori incuri perdant situ speciem

legendum,

20

annis, ut nott Hesycbius

pro septem annis apud

non

silus specie), et rubigine convttlnerentur exesafJt,

inquam, non

videlis

sub istorum simulacrorum cavis

quidam babent Ad abduclos captivos.M VulgataGraco convenit. Missa Reblatham est epistola, Judceis mox Babvlonem profecturis.
(1) Latini codices
:

stelliones, sorices,

mures, blattasque lucifuqas nidamenta

ponere, atque habilare?

Epistola; cujusdam, ab Jeremi ad captivos Babylonem proticiscenles data;, expugnata per Nabucbodo-

Vers. 12.

Opertis autem
dii

illis

veste purpurea.

nosorcm llierosolyma, meminre Macbaba, 2 Maebab. 2, qu monebantur captivi, qucmadmodm in bc legitur, ne superslitionem Babyloniorum imitarentur. Aliquid tamen in e legebaliir, quod bienuspiam est, quod scilicet Jeremias condi sacrum ignem jusserit,
atque ipse arcain ac tabernaculum in montem rcinotissimum detulerit, inique iu loco penils ignolo collocaverit. Mine locus conjectura; oritur, partent soluin modm epistola;, tune Jeremi scripte, apud nos superesse. Data est epistola anno mundi 3416, quo capta est Nabucbodonosore llierosolyma sub Sedeci; eamque ad Judasos misit, in caplivilalem cum rege destinalos, antcqum prolicisccrenlur. Hebraic nusqum est, atque lioc tino iu loco legitur. In Grcecis quibusdam codicibus oinnin desideratur.
(Calaiei.)

Solebanl enim

ad eorum babitum qui inter bouli-

nes splcndidissimus effingi.

Vers. 13.

Sceptrum autem iiabet ut

iiomo, sicut

judex regionis. Ut Iiomo provittciam


les

rezjcns. Sic

Acbil-

sceptrum babet apud Iromerum. Pari modo apud


(ingebalur. Qui in se pf.cinter/icere nequeat.

Grxcos Jupiter cumsceplro


Vers. 14.
rim.

cantem non interficit. Grxc,

Mabet etiah
lingi
belli.

in

manu gladiumet secudii.

Quomod

solebant bellorum

Seeuris

multis gentibus in usu

Se autem de bello et k
bello capla testan-

latronibw non librt. Simulacra


tur liistorix
:

sxp

et lalronibus cl piratis in
iiiira

prtBdam

cessrc.

Vide quod

21 adferemus. Unde

vobu

615

COMMENTARIA CAP.
sit quia

VI.

6U

kotum

non sent DU.

Nam

Deus,

el,

potenti

dicilur.

Vers. 16.
supra 12.

Oculi eorum pleni sunt pulv're. Vide

que mendicanti aliquid impertiunt. Neque pauperi, neque infirme Nam mu X ci; in his libris quemvis ege-

num

significat.

Opponitur hoc prcepto Hebris dalo


sacrificiis

Vers. 17.

Et
id

Dent. 14, 28, 29.


sicut alicui qui regem offendit,

Vers. 28.

De

eorum foet^; et menr-

CIRCUMSEPTjE SUNT JANU/E, AUT SICUT AD SEPULCRUM

struat*: contingent. Ftas hic


centes partu sunt
Fccerat
:

adductum mortuum. Grc


peccavil, et

Ac

sicut

ci

qui in regem

intellige eas qu quomod apud Virgilium


:

ob

ad morlem ducitur (id

est,

ducendus

et viridi

ftam Mavortis

in antre

est

circumsepta sunt atria. Ait Suidas Atlicis ipsum


iiV'
SERIS.

Procubuisse lupam.

locum ubi supplicium sumebalur dictum TUTANTUR SACERDOTES OSTIA CLAUSUR1S ET


cdes sacras sacerdoles

Ita
Ita
et

Ubi Servius, ftam, qu peperit, et nutrire posset Hinc corrige Grcum, et ubi habemus no*<xdr,iJ.vr)

muniuhl foribus

et ctaustris
:

vectibus. Euripides in descriptione (empli taurici

An
6,

alina claustra

moliemur vectibus

Vers. 18.

Lucernas accendunt
igilur mentis

Uy id enim puerperam siApud Hebros femin qu purgantur aut mentis recursu ( qu dicunlur 7tex0i/vae, ut Levit.
y.ai Xi'/a

TtTovTKi, scribe

gnificat.

illis.

Lacianlius

15, 33, et 20, 18

Thren. 1,17;

Isai.

64, 6; Ezech. 22,

Num
el

su compos

ptilandus est qui

10, et 36, 17, aut etiam Sfkipoi, ut Levit. 12, 2, et 15,


19, 20, 25,

auclori

datori tuminis candelarum ac

cerarum lumen
:

2G; Ezech. 18,

G,

quia

moseratut seorta-

offert pro

muncre? Et quidem multas. Grc


sibimelipsis.

Etiam
in

sni sederent, ne propinquitale nocerent aliis) aut ex


partu, templo arcebanlur
ies
;

plures

qum

Sunt autem sicut trabes


Irabs.

apud Babylonios ver


et

domo. Non plus vident

qum

femin

et

tcmplum accedebant,

Vers. 19.

Corda

edebant de

vero eorum dicunt elingere


intelligit

viclimis.

serpentes qui de terra sunt. Pcr cor


ptus simulacrorum. Pro serpentes
lia,

rece-

Vers. 29.
causa
dii

Unde enim vocantur du


illis diis

Qu enim de

in

Grco

est reven-

vocarentur ? Quia mulieres apponunt dus.

An

quo vocabulo rect vernies

intelligas.

Et

vestiin

quia mulieres

apponunt,

MENTUM IPSORUM, ET NON SENTIUNT. LcgitUT item


Grco. In nostris codd.,
Vers. 20.
in
et illud

Vers. 30.
ipsi

Et

iroTtava scilicet?

in

domibus eorum. Ita vocat

qu
ab

alterum desideratur.

templa. Sacerdotes sedent

Nigr-e fiunt facis eorum

habentes tunicas
et

a fumo qui

scissas.

Nimirm quia
dii

qui Babyloniis (ut

domo

fit. Nidoribus nigrescunt, ut

Arnobium dicen-

^Egypliis)
tui
;

dicebantur, rvera erant homines

mor-

tem modo audivimus.


Vers. 21.
in

ide

Volant noctu.e et hirundines. Varro


:

lucts, inter

eorum sacerdotes omnia prferebant signa qu et veslem scindere quod propterea


:

Menippeis

Apollo piralis tnaritimisque prdoni-

sacerdolibus Hebris in luctu interdicilur, qu longis ab idololatrarum moribus dissidereut, Levit. 21,
10.

bus spoliatus
nita

ita est ut

ex

toi

auri ponderibus,

qu

infi-

congesserant secula s

nec unuin quidem habuerit


Iwspiiis

Et

capita, et barbam rasam. Et hoc lugentium.


idololatris in templis usurpalur, vetitum

scriptulum quod liirundinibus

ostenderet.

Et

Sed quia ab

catt.e, A/cufoi

in

Grco. Eos
:

cattas

vocant gnies

in luctu sacerdolibus

Hebris, Levit. 20,

Gcnnanis oriund. Evagrius


Vers.
23.'

Ille dixil

lurum

esse,

capita nuda sunt. Sine tegmine.

5. Quorum Hoc quoque lugen-

quod animal vulgb callam vocant.

tium, ut apparet Levit. 10, 6, et Hebris sacerdoli-

Aurum etiam quod harent ad speciem

bus pari de causa in luctu vetilum, Levit. 21, 10. Ltt-

est. nlsi ai.iqlis extorserit jeruginem, non fulge-

ctum cm dico, vocem eam propri sumo,

id est,

ob

BUNT. In Graico cohreiit hc hoc


quis ab auro,

modo

Quod nui

morlem

alicujus.

quod

illis

addilum
dii
illi.

est

ornalui, virus ab-

Vers. 31.

Rugiunt
tu

autem clamantes contra

sterserit, jion (ulgebunt

Neque enim dum conhabuerinl?


ipsis.

deos suos. Apud deos suos miserabil clamant, nempe

tlarentur SENTiEBANT. Unde crgo sensum accepissent,

obeamdem quam dixicausam. AdjEgyptumLucanus


El quem
plangens hominem testaris Osirim.

cm ab

ariifice

eum non

Vers. 24.

In quibus

spiritus non inest

Vide

1 P.eg. 18, 28.

Sicut

in

coena mortui. Grc.


vide

lpsis hic abundal, nec esl in

Graco.

Sicut in silicerniis

fieri sole.t.

Vers. 25.

In

humeris portantlr. Ut supra 3.


vililatem.
iis

Nonium. Grcam qu hic


Vers. 32.

De quo est vocem

Feslum

et

mplocnz-jv.

usur-

Ostentantes ignobilitatem suam,


movenl.
Vers. 26.

Yiiiora

pt et explicat Hieronymus ad 16 Jeremi.

enim ea qu se movere non possunt

qu semet

Yestimenta
Neque
Nam
Isai.

eorum auferunt sacer-

dotes, idolorum. Simile habuimus supra 9.

Neque
est, ipsi

si

quis

eum statuerit rectum,


eorum
illis ap-

Vers.

33.

regem constituere possunt


facere possent, cliam se
feeit.

per semetipsum stabit. Im gomphis suslenlantur,


Isai

neque auferre.

si talia

41, 7. Sed sicut moktuis mnera


id

facturos prdicerent, ut

Deus

Vide hoc argu-

ponentur,

ea accipere non inagis valent

mentais traclatum
Vers. 54.

41,23,

el 44, 7, et 48, 3.
est, vindi-

qum

moilui.

Neque

hoc requirunt, id

Vers. 27.

Ilosms illorum vendunt sacerdotes


Ncmpcad res lurpes. Similiter
sale condientes ea
fejl'E iNfifiso

cant, ut supra 6.

ipsorum, et abutuntur.

Vers. 36.

et mulieres eorum decerpentes;

in calamilate

qu

subito

absumerc non possunt.

ne-

, aux

dicta

De necessitate homineu non librant, nam id significat Grcum h ///>). Vide ad Lucam 21, 23. Usurpant sic et Chaldi
:


615
IN

BARUCH
I

Cl G
Artifices in

scribunlque 'p33N, ut videre est Gen. 22, 14, et 38,


25, Esth.5, 1.

volunt esse sacerdotes.


fabri
illi

Grco,

id est,

Vers.

38.

Lapidibus

et fusores.

de monte similes sunt.

Vers. 46.
vivunt

Non sunt multi temporis. Non


et

diutii'is

JEqu immobiles. Qui autem colunt ea co.nfundentur. Isa. 41, 11.

qum hommes alii, sp

minus ob mtallo-

Vers. 40.

Adiiuc enim

rum
ipsis

vapores. Esse du, id est, immortales.

Nemo

dai

Chald;eis non hono-

quod non habet.


Vers. 47.

rantibus ea. Prserlim cum

et ipsi

Chaldi

isla idola

Reliquerunt autem falsa. Relinquunl

exponant contemptui,
pis quae vident

nempe postulando ab ipsis sa> non posse proestari. Ad Bel. Bclum


Quod Syri Phnices
]

post se opra fallacia.

Et opprobiuum postea

futuris.
:

Nempe
qu

ubi Gentesad

verum Deum convertentur quod


:

cujns eximium

templum Babylone. Meminrc Berosus,


bel, lilter exlril.

prophet futurum prdixerunt


infra

qu et ea pertinent

Abydenus,

lecata:us, Curtius.

50 dicentur.

dicunt baal, id Babylonii

Rex olim
.

Vers. 48.

Ubi se abscondant cum


Quomodo
?

illis.

Ul^Eneas

fuerat, sed consecratus in solem.

Jovem lamen Gr.eci


Cbaldacorum
b

cum Troj

penatibus.

sp interprelantur, qud

inler deos

Vers. 49.
,

ergo sentiri debeant quoergo non percipialur

principatum oblineret, ut apud Grcos

Ze ;

Postu-

niam du sunt
istos

Grc

Quomodo

lantes ab eo loqui. Vim loquendi muto concedi.


Vers. 41.

deos non esse?

Et
{

ipsi
:

cum intellexerint relinquent


Et non possunt
illis
illi

Vers. 50.

Et nullum Dei opus cum

illis.

In

illis.

ea. Melis in

Grco

(Ghaldi),

Opus

dixit

pro virtule operativ.

cum

lic videant

sanari ab

non posse corporum

Vers. 51.

vitia) ea relinquere.

Tantin valebat mala consuetudo.


ipsi

du? Sequitur
non appareal

interpres

Unde ergo notum est quia non sunt Grcum, quale nunc est sed
:

Sensum enim non habent


enim nec
ipsi

du illorum. Sensum
.

excidit negativa particula. Recta


illos

enim

est lectio

Cui

habent,
:

nempe

qui colunt idola. Sensu


7,

deos non esse?

communi
in

carent

Vers. 42.

Mulieres autem circumdat^ funibus


Genitricem, voeabant, honorent vulet

ex Ps. 115,

8.

vus sedent. De more Babylonicarum mulierum se

Vers. 52. Regem regioni non suscitant. Repetit qu dixeral supra 33. et seqq. Non constituunt regem, quomodo Deus Davidem. Neque pluviam hominibus
:

in Veneris,

quam

dabunt. Ut Deus

Israeli

per Eliam.

gantium diximus ad Levil. 19, 29, ex Ilerodoto


Strabone. Funes illinon sunt zona virsnnea.

Vers. 53.

Judicium

quoque non discernent. Ut


liberabunt ab injuria.
liberavil Sennacheribo.

Nam

ad

Deus

l'ecit

contra Core et factionem ejus, et contra

tinebat.

omnes mulieres, etiam nuptas, mos ille pessimus perNeque [unes hic sunt quod youvztiUs S^goSot
Significat

Achanem. Neque regiones Quomodo Deus Uierosolyma


coeli et terr.e.

apud Herodotum.

enim eo vocabulo Herodo:

Quia nihil possunt, sicut cornicul/E inter mdium

tus vins factas ad reclam lineam


illius significatio.

ea quippe est vocis


vice

Non

plus valent

qum

cornicul,

Et

illae

ips sunt

quarum

hic

qu
in

et ips, sicut simulacra,

parlim in terra, parlim

menlio. Sed erant fmes

illi

signa per res (qualia multa

are versantur, sed neutrum valent immutare.

frequentabantur apud orientis populos) ex quibus intelligebatur taies feminas esse voti reas.

Vers. 54.

Ipsi

vero sicut trabes

in

medio com-

Omnis enim
vox He-

burentur.
lemplo.

Ut

diis

Romanis

accidit,

exuslo Vest

promissio vinculum vocatur. Succendentes ossa oli-

varum. Grc.

0\>i>.iCis.i

z&

ni-rapa.

Est

Tzfrvfu.

Vers. 55. Rgi autem et bello non rsistent,


et hostibus, rgi

bra
est id

et

aprluram

significat. Id est

quod rimam dixre


Ou/*iffi

hostes ducenti.

Juvenalis, et in Centone Ausonius,

t nhupot

Vers. 58.
melior
sit

Itaque meliusest esse regem. lta ut

quod

suffire

naturam

dixil Plinius.

Slrabo de

rex, et ita per In

nominalivum Latine

vei tenda

Babyloniis, quoties coeunl

suffilu utuntur. Cur ergo ossa

et sequentia.

quo gloriabitur qui tossidet illud.

olivarum hic posuit interpres?


Tznvpfas dictai ab

Alheno
inlrupa..

Non quia blivse qudam c enim nomen id ha:

Quo

utatur qui id possidet, ut securis, lebcs, olla.

Vers. 59.

Obaudiunt. Deo egregium minislerium Similiter et


fulgur cum apparuerit

bent qud colore furfurem referunl


ithvpv., id est,

sed quia legit iU

motu suo prstant.


Vers. 60.
perspicuum. Legit ut nos habemus, perspicuum est;
sed puto Iegendum obsequens
est : id

Epilijrum est

condimentum

casci

memoratum

Plauto in Milite, Varroni, Caloni,

Columell. Id autem Hesychius exponit succum exprs-

enim

et

prce-

sum de

olwis tusis post factum oleum.

Vers. 43.

Attracta ab
Herodotus.

denlihus et sequentibus optim congruit. Idipsum au-

ut nos doect Herodotus.


sit.

aliqijo. Extra templum Neque funis ejus diruptus


;
:

tem ET SPIRITUS

IN

OMNI REGIONS SPIRAT. Idem


TTI

VentllS
:

totam regionem perflat. Hebris


sic et kvjO/jlk Joli. 3, 8.

sp

est ventus

Quod

erat

signum liberat volo

quod apud deam


fiunt falsa
7.

liberari dixil

Vers. 44.
6Unt.

Omnia autem qu.e

Vers. 61.
in illis

Et nubes. quibus cum imperatum fucum


in
cis

rit. Nubes,

imperatum
est
:

fucrit. Ita

enim Latine
quod

Vana qu

Vers. 45.

fiunt circa simulacra.

Vide supra

reddes quod

Grco

Nubibus citm imperatum


Oise)

fabris autem et aurificibus facta

Deo

fuerit ire in
est.

orbem tolum, faciunl (nempe

sunt. Isa. 40, 19, 20, et 41, 7, et 44, 12, 13; Jer. 10,

jussum

Os. 8, 6, et 13, 2, Niiiil aliud erunt nisi id quod

Vers. 62.

Ignis etiam missus desuper.

Fulmcn.

Ut consumt montes,

lloratius


PREFACE SUR EZECillEL.
617
Fernmlque summos
Phrynicus
;

618
qui taraen

eam ipsam vocem

ut

minus pu-

Fulmina montes.
Lueaaas
:

ram

rcjicit,

vultque dici pa.7xi.nov. Vocabantur autem


ridicul valere credilse ad avertenpdvov norponfi, ut Pollux loquitur,

sic forma:

qudam
iict

Sctlicet ille petet

Rhodopen,

petet ignibus

Oetam.

dum

fascinum,

produccns Arislophanis e de re locum. Fures lalibus


VIRTIiTIlilIS UNI

H^C AUTEM NEQUE


eorum
astris specie,

SPEC1EBUS NEQUK

nugis non terrentur.

similia sunt. Jllis similia sunt.

Non

soli,

lun,

Vers. 70.

Et

in

horto spina alba. In Grco Sed spinam albam usurpa-

non nubibus,

ventis,

fulmini efflcaci

non

est alba, sed

pot/tvos.

pares sunt.

tain adverss

incantaliones docet in Fastis Ovidius.

Vers. 63.

Neque judicium judicare. Vide su-

Aves ver
prodit.

isla

remdia non curant. Similiter et morin

pra 53.

tuo projecto

tenebris.

Qui tandem

ftore se

Vers. 65.

Neque enim regibus maledicent, neest,

que benedicent, id
cebunt.
Vers. 66.

neque proderunt, neque no-

Vers. 71.

A purpura quoque et murice. Graec.


ji.apfj..po\>,

hno

t Tjs Ttuptj>vpa. xuX tvj;

Sed legCnduill

Signa

f-a-p'

etiam in coelo gentibus non


vergiliae astraque

yxpov,

quomod margarit

et

apud Pausaniam

et In

ostendunt. Signa lempcstatuiu, ut


alia.

Epigrammate Grco vocanlur. ^Etate corrumpi margaritas salis constat. Qv/e supra illos teneant.

Qu

Vers. 68.

Nullo itaque modo nobis est manife Nam


sicut in cucumerario formido
v atxvxla.ru Kpoaaxa.-nov oxikv
Tzpotsea.axa.-nov.

supra

illos

corrumpitur

nam

et sic a^TczaBxt
7. Ipsi

usurpant
etiam po-

stum quia sunt du. Nullo argumento apparet nobis hos


esse deos.

Grei, et Sirach. 14, 20, Job. 40,

stremo cojieddntur. Comedentur,


carie post

id est,

adedentur
in

Vers. 69.

ornamenta sua. Et erunt opprobrium

re-

MHIL CUSTODIT. Qenepyp


9u>uxov.

gione. Nullos ultra honores accipicnt, sed extra con-

Sed scribenduin ax^ril.


pro cucumerario exstat et
npooea.3xa.-nov,

Vox
au^

spectum amovebuntur.
Vers. 72.
ei

ixu>])Tou

Isa. 1, 8. Dici

Nam
Deum

erit longe ab opprobriis.


carie corrosum.

Nemo

lem solere

non

Tcpoeu.axa.-nov,

docet nos

exprobrabit

PRFACE SUR ZECHIEL.


(BIBLE DE VENCE.J
Parallle entre les prophties d'Isae, de Jrmie
d'Ezchiel.
chiel
;

I.

et

,-,

sent aux enfants de Juda rebelles contre


et transgresseurs

le

Seigneur

Rflexions

sur

les

prophties

d'Ez

mystres

et instructions

quiysontrenferms. Ce
et l'alliance

peuple juif
[

nous montrent ce que le avait craindre en se rvoltant contre


loi
,

de sa

prophte annoncele rgne deJ.-C.

nouvelle.

Jsus-Christ, et

ce que nous avons craindre nousles

Ezchiel runit les deux grands objets qui ont prin-

mmes,
gile.

si

nous transgressons

prceptes de l'Evan-

cipalement occup Isae

et

Jrmie

Isae a t spcia;

lement

le

prophte des misricordes du Seigneur


;

Deux

fois

Jrmie annonce que

le

Seigneur suscirgnera avec


et

Jrmie a t le prophte de ses vengeances


chiel est en

Ez-

tera David

un germe

juste,

un

roi qui
;

mme

temps

le

prophte et de ses ven-

sagesse, et qui gouvernera avec quit

nous avons
,

geances et de ses misricordes. Le rtablissement


des enfants d'Isral
c'est et

montr que ce
Christ
roi sous le

roi n'est autre


fois

que

le

Messie

Jsus-

de Juda au temps de Cyrus,

mme. Deux

Ezchiel annonce ce
;

mme

principalement ce qu'annonce Isae, surtout dans


derniers chapitres de ses prophties
;

nom de David ou
mon
pour
lui

plutt, c'est le
la
;

Seigneur

les vingt-sept la dsolation

qui s'exprime lui-mme ainsi par

bouche du prone sera plus ex-

des enfants de Juda au temps de Nabuc'est

phte

Je sauverai

troupeau

il

chodonosor,

principalement ce qu'annonce Jdsolation


,

pos en proie,
susciterai

et je jugerai

entre les brebis et les brebis.


les patre

Je

rmie
ment,

cette

mme

ce

mme

rtablisse-

sur elles

le

pasteur unique,

c'est ce

qu'annonce Ezchiel, et ses promesses


encore beaucoup au-del
le
;

David mon serviteur ;


et il

mme aura
lieu

soin de les patre,

s'tendent

mme

elles re-

leur tiendra

lui-mme

de pasteur. Et moi qui

gardent bien plus-particulirement


sus-Christ et de son Eglise
,

mystre de J-

suis le Seigneur, je serai

leur

Dieu;

et

mon

serviteur
c'est

galement annonc par


c'est particulire-

David sera au milieu


moi qui
messe,
suis le
le

d'elles

comme

leur prince;

Jrmie

et

par Isae; en sorte que

Seigneur qui
la

ai parl.
:

Cette

mme

proen-

ment sur ce grand


runissent.

objet que ces trois

prophtes se

Seigneur

rpte

Je vais prendre
ils

les

fants d'Isral
le

du milieu des nations o


;

taient alls;

Les promesses que

Seigneur
,

fait

son peuple

je les

rassemblerai de tontes parts


et

je les ramnerai en

par la bouchedeces trois prophtes regardent spcia-

leur pays,

je n'en ferai plus qu'un seul peuple dans

lement le rgne du Messie, dont Cyrus


figure
;

n'tait

que

la

leurs terres et sur tes

montagnes
ils

d'Isral....

Mon

servi-

et les

menaces que ces


S. S.

trois

prophtes adres-

teur

David rgnera sur eux;

n'auront plus tous qu'un

XIX.

20

fciO
seul pasteur
;

PREFACE SUR EZCHIEL.


ils

C20
Tous vos
serez fon,

marcheront dans

la voie

de mes ordonserviteur

la

paix avec vous, ne sera jamais branle...

nances,

et ils

tes pratiqueront...

Et

mon

David

enfants seront instruits du Seigneur...

Vous

sera ternellement leur prince. Jsus-Christ

lui-mme

ds dans la justice. Par

la

bouche d'Ezchiel

le Sei:

nous

fait

connatre
il

le

sens de cette prophtie, lorsque


:

gneur s'adressant aux eufanls


Je rpandrai sur vous une eau
fis

d'Isral, leur dit aussi


pi-:re,

parlant aux Juifs

dit

Je suis

le

bon Pasteur. Le bon


;

et

vous serez puri-

pasteur donne sa vie pour ses brebis


naire, celui qui n'est point pasteur
,

mais

le
les

mercebrebis

de toutes vos souillures,


vos idoles.

et

je vous purifierai des or-

et

qui

dures de toutes

Je vous donnerai un cur


esprit

n'appartiennent point..., ne se met point en peine des


brebis,
et

nouveau

je mettrai

au milieu de vous un
le

nou-

le suis
brebis

le bo:i

Pasteur;

et je

connais mes brebis,

veau; j'lerai de votre chair

cur de

pierre, et je vous

mes

me

connaissent,

nat, et

que je connais

comme mon Pre me conmon Pre; et je donne ma vie


faut aussi que je les
il

donnerai un cur de chair. Je mettrai


milieu de vous
;

mon

esprit

au

je ferai que vous marcherez dans

la voie

pour mes

brebis. J'ai encore d'autres brebis qui ne sont


il

de mes prceptes, que vous garderez mes ordonnances,


et

pas de celle bergerie;


les

amne

elet

que vous

tes

pratiquerez.
les

couleront

ma

voix, et

n'y aura qu'un troupeau

D. Suite des rflexions sur


reproches
enfants de
dules
saint
el el les

prophties d'Ezchiel. Les

qu'un pasteur. J-,us-Christ est donc lui-mme ce pasteur unique promis par le Seigneur, n de la race de

menaces que ce prophile adresse aux


tre appliqus

Juda peuvent

aux Juifs incr-

Dav.d selon
sous

la

chair, figur

en

la

personne de David,

aux chrtiens

prvaricateurs.

Remarques de
et

el tant lui-iume par excellence le bien-aim dsign


le

Jrme sur
et

le parallle

des deux surs Oolla


et

nom

de David.
fait

Ooliba,

des trois surs Samarie, Jrusalem

So-

Saint Paul nous a

remarquer, dans

le
la

livre

de

dme.
Jrmie
et

Jrmie, l'alliance nouvelle annonce de


la plus

manire

Ezchiel unissent
le

leurs voix pour an-

expresse; cette
le livre

mme

alliance est aussi an;

noncer que
sur
la

Seigneur va exercer ses vengeances


;

nonce dans

d'Ezchiel

et afin

que cette pro,

maison de Juda

la

terre de Juda sera dsole,

phtie y ft plus marque et plus claire

le

Seigneur
la

Jrusalem sera dtruite,

le

temple

mme

sera

ren-

a voulu qu'elle

ft

immdiatement jointe

pro-

vers, les enfants de Juda seront rduits en captivit,


ils

messe de ce pasteur unique. Aussitt aprs avoir dit que David son serviteur sera au milieu de ses brebis comme leur prince, il ajoute Je ferai avec mes bre:

seront disperss parmi les nations. C'est ce qui a

d'abord t vrifi au temps


ines, lorsque

de ces prophtes moles

Dieu a exerc ses vengeances sur

bis
les

une alliance de paix; j'exterminerai de cette terre btes cruelles ; et ceux qui habitent dans le dsert
les
;

enfants de Juda par les armes des Chaldens; c'est


ce qui a t de nouveau vrifi aprs
Christ, lorsque Dieu a exerc ses
Juifs incrdules
la

mort de Jsusles

dormiront en assurance au milieu des bois. Je


blerai de

com-

vengeances sur

bndictions

autour de

ma

colline

je ferai

par

les

armes des Romains. Nous

tomber les pluies en leur temps, et ce seront des pluies de bndictions. Les arbres des champs porteront leur
fruit
;

avons assez dvelopp ce parallle en parlant des


prophties de Jrmie
;

nous n'y insisterons pas da-

la terre

donnera son germe

et

sera fconde
;

; ils

vantage

ici.

habiteront sans crainte dans leur

pays

et

ils

sauront

Le
sente

Seigneur, par

la

bouche de Jrmie, compare les


et

que

c'est

moi qui
et

suis le Seigneur, lorsque j'aurai bris

deux maisons d'Isral

de Juda
qui,

il

nous

les

repr-

leurs chanes

rompu

leur joug, et

que je
les

les

aurai ar-

comme deux surs


Il

devenues toutes deux

rachs d'entre

les

mains de ceux qui

dominaient avec

coupables, porteront toutes deux


geances.
el

empire. Et aprs avoir dit une seconde fois que David son serviteur sera ternellement leur prince, il ajoute
aussi
:

reproche

la

le poids de ses venmaison de Juda d'avoir imit

mme

surpass

l'infidlit

de

la

maison d'Isral
Seigneur
,

Je ferai avec eux une alliance de paix


Je
les

mon

al-

la rebelle Isral paratra juste, dit le


la

si

on

liance avec eux sera ternelle.

lablirui

sur un

compareavec

la perfide

Juda.

Il

annonce aux enfants

ferme fondement

je les multiplierai, cl j'tablirai


,ire

pour

de Juda que, parce

qu'ils

ont transgress ses prcepil

jamais
ple;

au milieu d'eux.
et ils

Mon
seront

tabernacle

tes et nglig ses avertissements,


il

les traitera

comme
:

sera chez eux; je serai leur Dieu,


et les

mon peu-

a trait les enfants d'Isral, qui


traiterai cette

sont leurs frres

nations sauront que c'est moi

qui suis le Sei-

Je
le

maison ou mon nom a

t invoqu, dit

gneur elle Sanctificateur d'Isral, lorsquemon sanctuaire


sera pour jamais au milieu d'eux.

Seigneur,

et

dans laquelle vous mettez voire confiance,


vous
el
et
il

ce lieu que je vous ai donn,

vos

pres,

je

Par

la

bout

lie

de Jrmie,
la

le

Seigneur

dit

Voici

la traiterai loin de
la race

l'alliance

que je ferai avec

maison d'Isral aprs que


Seigneur
el
:

comme j'ai trait Silo ; ma face, comme j'ai chass

je vous

chasserai

tousvos frres, toute

ce temps-l sera venu,

dit le
,

J'imprimerai

d'Ephram.

Comme

ce parallle peut beaucoup

ma

loi

dans leurs entrailles


serai leur

je l'crirai
seront

dans leur
peuple;
et
el

contribuer l'intelligence des prophties de Jrmie,


il

cur ; je

Dieu,

el ils

mon

peut de

mme

contribuer beaucoup l'intelligence


;

chacun d'eux n'enseignera plus


frre, en disant.

son prochain

son

des prophties d'Ezchiel


zchiel, le

car, par la

bouche d'Eel

Connaissez
le

le

Seigneur, parce que tous


d'entre eux jusqu'au

Seigneur compare aussi Samarie

Jru-

pie connatront, depuis

plus petit

salem, qu'il reprsente de

mme

sous

le

symbole de
en
s'a-

plus grand.

Par

la

bouche
dit
:

d'Isae, le

Seigneur parlant

deux surs.

Eils de l'homme, dit le Seigneur

Jrusalem,

lui

L'alliance par laquelle je ferai

dressant Ezchiel, une mme mre a eu deux

filles...

en
pelle Oolla, c'est--dire, tente

PRFACE SUR ZCHIEL.


tes

6i
les filles
,

qui se sont prostitues dans leur jeunesse... L'ane s'ap-

venue au temps o

pensent se marier....

ou tabernacle,

et la

plus

J'ai pass auprs

de vous

et

je vous ai considre....

jeune s'appelle Ooliba, c'est--dire, celle au milieu de


qui est

J'ai tendu sur vous

mon

vtement... J'ai fait alliance


; et

mon

tabernacle. Elles ont t moi


et

et

elles

avec vous, dit

le

Seigneur Dieu

vous avez t moi.


ai purifie

ni ont enfant des fils


est

des

filles.

Celle qui s'appelle Oolla,

Je vous

ai lave
,

dans l'eau; je vous


et j'ai

du sang
une

Samarie;

et celle

qui s'appelle Ooliba, est Jrusalem.


; et
;

qui vous souillait

rpandu sur vous une huile de


et

Oolla

s'est leve

contre moi par sa fornication

elle

parfum

je

vous ai donn des robes en broderie,


ai

a aim d'un amour furieux ceux qu'elle aimait

elle

chaussure magnifique.... Je vous


les

pare des ornements

aim

les

Assyriens ses voisins...,

et elle s' est souille

par

plus prcieux.... J'ai mis une couronne clatante sur

le culte

des idoles de tous ceux dont elle tait follement


l'ai livre

votre tte...
rine,

Vous vous
et

amoureuse. C'est pourquoi je

entre

les

mains

de miel

tes nourrie de la plus pure fad'huile; vous avez acquis une parfaite

de ceux qu'elle avait aims, entre

les

mains des Assy-

beaut, et vous tes parvenue jusqu' tre reine.

Votre
l'-

riens, dont elle avait t passionne jusqu' la fureur...

nom
clat

est

devenu clbre parmi

les

peuples, cause de

Sa sur
les

Ooliba, aprs l'avoir vu, a port

sa

fureur et

de votre visage... Et aprs cela vous avez mis votre


;

dsordres

de sa passion encore

plus loin que sa


souillait
la

confiance en votre beaut


la fornication

vous vous

tes

abandonne

sur

n'avait fait... J'ai vu qu'elle se


les

ainsi,

et
et

dans votre

gloire...

V v us

avez pris de vos

que toutes

deux marchaient dans

mme

voie

riches vtements pour en faire les ornements de vos hauts


lieux...

dans

les

mmes

drglements... C'est pourquoi, v Ooliba,

Vous avez
,

pris de

mon

or et de

mon

argent que je
et

voici ce

que

dit le

Seigneur Dieu

Je vais susciter contre


et

vous avais donn

et qui servait

vous parer;

vous en

vous tous ceux que vous avez aims,


s'est

dont votre

me

avez form des images d'hommes auxquelles vous vous


tes prostitue...

dgote,

et

je les assemblerai contre vous de toutes

Vous leur avez prsent comme une oblaque je vous avais donn,
miel dont je vous avais

parts... Je les rendrai les excuteurs de


tre vous, et ils l'exerceront

ma

colre con-

lion d'agrable odeur, le pain


et la

dans leur fureur... Vous avez


et

plus fine farine, l'huile

et le

march dans
ta

la voie

de votre sur,
elle

je vous mettrai en
dit le

nourrie. Voil
j

ce que vous avez fait, dit le Seigneur


fils et

main

la

coupe dont
:

a bu. Voici ce que


la
et

Sei-

Dieu. Vous avez pris vos

vos

filles,

qui vous aviez


tes

gneur Dieu
cette

Vous boirez de

coupe de votre sur, de


qui contient beaucoup;
et

donn
fis

la vie, et qui taient

moi,

et

vous

avez sacri-

coupe large, profonde,


l'objet

ces idoles pour tre dvors par

le feu...

Et aprs

vous deviendrez

des insultes et des railleries des


et

toutes ces abominations, vous ne vous tes point souve-

hommes. Vous
cette

serez enivre

remplie de douleur par

nue des jours de votre jeunesse o vous

tiez toute nue,

coupe

d'affliction et

de

tristesse,

par

celte

coupe de

pleine de confusion, et toute souille d'un sang impur.

votre so:ur Samarie.

Vous

la boirez, et

vous en sucerez
les

Malheur vous, cause de


heur vous
,

toutes ces mchancets; maldit le

jusqu' la

lie;

vous en mangerez
le

mme

morceaux
dou-

dit le

Seigneur Dieu... Voici ce que

rompus,
leur.

et

vous vous dchirerez

sein dans votre

Seigneur Dieu. ..Je vais assembler contre vous tous ceux

Car
la

c'est

moi qui ai parl,

dit le

Seigneur Dieu.

que vous avez aims,


tue...

et

auxquels vous vous tes prostiet toute votre in-

Par

bouche du

mme
,

prophte, le Seigneur

com-

Je leur dcouvrirai votre honte,

non seulement avec Samarie, mais encore' avec Sodome. Ce sont trois surs dont le
pare aussi Jrusalem

famie paratra devant eux. Je vous jugerai

comme on
le

juge
|

les

femmes adultres,
le

et

qui ont rpandu

sang, et
et

Seigneur compare

les infidlits et le

chtiment, mais
,

je ferai rpandre

vtre dans
le

un transport de fureur
Vous

dont

il

annonce en

mme

temps

le

rtablissement

en

de jalousie
d'ordinaire
votre
:

Tout

monde

dira de vous ce qu'on dit


fille.

conservant Jrusalem les prrogatives qui

la distin-

Telle mre, telle

tes la fille

de

guent entre ses deux surs.

Ici

donc

les

promesses

mre qui a abandonn son poux


,

et ses

enfants

; et

se trouvent jointes aux reproches et aux menaces; et


c'est

vous tes la sur de vos surs

qui ont abandonn leurs

un

trait

de lumire qui contribue rpandre

le

poux
bile

et leurs

enfants. ..Votre
est

sur plus grande, qui hases


filles
;

jour sur cette prophtie. Le Seigneur


les

commence par
(c'est ses

votre gauche,
petite

Samarie avec
,

votre

reproches et

les

menaces. Fils de l'homme


,

sur plus
est
le

que vous

et qui habite

votre droite
dit

Ezchiel qu'il parle)


abominations,

faites connatre

Jrusalem

Sodome

avec ses

filles...

Je jure par moi-mme,


fait

et dites lui :
:

Voici ce que dit le Seigneur


et votre origine vient

Seigneur Dieu, que ce qu'a


filles, n'est

Sodome

votre

sur
et

Dieu Jrusalem
terre de

Votre race

de la
votre

avec ses
vos
filles

pas

si

criminel que ce que vous

Chanaan;

votre pre tait


tes

Amorrhen,

et

avez
:

fait.

Voici quelle a t l'iniquit de


,

Sodome
et

mre Hthenne. Lorsque vous

venue au motide, au
le

votre

sur

L'orgueil , l'excs des viandes


et

l'abondance
elle

jour de votre naissance, on ne vous a point coup


duit par o vous receviez la nourriture dans
le

con-

de toutes choses,
filles.

l'oisivet

elle tait,

ses
et

sein de

Elles ne tendaient point la

main au pauvre

votre mre

vous ne ftes point lave dans l'eau qui vous


si

l'indigent; elles se sont leves, et ont

commis aes abo,

aurait t alors

salutaire, ni purifie avec le sel, ni en-

minations devant moi. C'est pourquoi l'ayant vu


ai dtruites.

je les

veloppe de langes.... Je passai auprs de vous, je vous


vis toute souille

Samarie aussi n'a pas

fait la

moiti des

dans votre sang;

et

je vous dis, lorsque


dis-je,

crimes que vous avez commis; mais vous avez surpass


l'une et l'autre par vos excs, et vos surs pourraient

vous tiez couverte de votre sang : Vivez, vivez, vous

quoique vous soyez couverte de votre sang.... Je vous ai


fait crotre

paratre justes en comparaison de toutes les abominalions

comme

l'herbe qui est

dans

les

chamvs... Vous

que vous avez

faites.

Portez donc vous-mme votre

C23

PRFACE SUR EZECHIEL.


les ret
r|

G24

confusion,... vous qui avez justifi vos surs. Je


tablirai,

<

notre mre,

comme

dit l'Aptre,

il

en rsulte que
est l'Eglise

en faisant revenir

les captifs de,

Sodome
et

de
j

<

notre

mre

tant l'Eglise,

Jrusalem
crits

ses filles, aussi bien


filles; et

que

les captifs

de Samarie

de

ses

mre des premiers-ns qui sont


Si enim Jrusalem
est,
,

dans

le ciel

je vous rtablirai

comme

elles,

en ramenant vos

jixla Apostolum,
est
;

mater nostra*
\consequcnler

captifs avec ies leurs (1)


filles
filles

Votre sur

Sodome
et

et ses et et

mater aulem noslra Ecclesia


est,
>

retourneront leur ancien tat; Samarie retourneront aussi leur ancien tat;

ses

<

Jrusalem Ecclesia

mater primitivorum qui devient ensuite au parallle


c

vous

vos

scripti sunl in clis.


il

Il

filles

vous retournerez de

mme
,

votre premier tat....

des trois surs, et

dit

Selon

le

sens tropologic'est--dire, les

Je

me

souviendrai de l'alliance que j'ai faite avec vous

que ou moral, Samarie

et

Sodome,
le

dans

les

jours de votre jeunesse

cl

je contracterai avec

hrtiques et les paens, sont souvent coupables de

tous une alliance ternelle. Vous vous souviendrez alors

moindres crimes que ne


gards

sont ceux qui sont rc-

de votre

vie, et

vous serez couverte de confusion, lorsque

comme
et

citoyens de Jrusalem,

comme mem-i
ethnici,

vous recevrez avec vous vos surs anes avec vos surs
punes; et je vous les donnerai pour tre vos
filles,

bres de l'Eglise.

Porrb secundum tropologiam, Said est,


hrelici
et

mais

maria
leviora

Sodoma,

sp

non par une

alliance qui vienne de vous. J'tablirai alors

commit tunt, quant

hi qui putanlur Jrusalem,


il

mon

alliance avec vous, et vous saurez que c'est moi qui


;

hoc

est, ecclesiaslici.

Enfin

vient aux promesses


l'opi-

suis le Seigneur

en sorte que vous repassiez votre vie


et

faites

aux

trois

surs, et aprs avoir rapport

dans votre souvenir,

que vous en soyez confondue,

nion des Juifs et des judaisans qui, prenant ces pro-

sans oser seulement ouvrir la bouche dans la confusion

messes dans un sens grossier


qu'elles

et charnel, prtendaient
littral

que vous en aurez, lorsque je vous deviendrai propice, en


vous pardonnant tout ce que vous avez
dit le fait contre

auraient

un

accomplissement
et

au

moi,

temps de l'avnement du Messie,


mille ans qu'ils attendaient,
il

dans ce rgne de
:

Seigneur Dieu.

ajoute
la

Pour nous,

Saint Jrme, expliquant celte prophtie, remar-

laissant
faite

au jugement de Dieu

connaissance parclai-

que qu'en gnral dans


Quatuor auletn modis

les

divines Ecritures, le

nom
:

de ces choses, ou plutt confessant bien


le

de Jrusalem peut tre pris en quatre sens diffrents


inlelliqi polest

rement qu'aprs

Jrusalem

<

Il

second avnement de JsusChrist notre Sauveur, il n'y aura rien de bas, rien
le

peut signifier ou cette Jrusalem terrestre qui a t


brle par les Babyloniens
la

<
i

de terrestre, mais seulement


est

royaume
:

cleste qui

et par les

Romains; ou
l'assemble

promis dans l'Evangile

mme

Nos aulem horelinqueutes,

Jrusalem cleste, considre


;

comme

rum perfeclam scienliam Dei judicio


liquide confitentes,

imb

des premiers-ns

ou

l'Eglise

de Jsus-Christ,

j
i

post

secundum adventum Domini


in Evangelio

laquelle convient particulirement le

nom de

Jru-

Salvatoris, nihil humile, nihil futurum esse terrenum;

i i i
<

salem,

qui signifie vision

de paix

ou enfin l'me
Dieu
ign
!

sed rgna clestia

qu prinuim
les

pro-

de chacun de ceux qui voient


par
la foi.

et connaissent
et

mittuntur; nous disons que tout cela a t accompli,


et s'accomplit

Vel lic

qn

Babijlonio

Romano

encore tous
:

jours dans

l'tat

pr-

succensa est; vel cless primitivorum; vel Ecclesia

i i

sent de l'Eglise

Hoc
sint,

dicimus, qubd inEcclesi statu


et

<

qu interpretatur vhio pacis ; vel anima singalorum, qu fide cernunt Deum. > Ensuite aprs avoir explila

cuncta complta

quolidie compleantur.

So-

dme retourne
de son origine,
reverlitur in

son ancien tat, lorsque l'me,


la
:

qu de
gneur
ajoute
<
c c
<

Jrusalem

terrestre
il

tout ce

que
sur

le

Seiil

auparavant paenne et impie, revient


et reconnat

nature

dit
:

des biens dont

a combl Jrusalem,
ici

son Crateur

Sodoma
Creato-

Pour ne pas nous arrter


suffira

chaque

antiqunm slalum
et

quando nalura sua


intelligit

parole, et ne pas causer d'ennui au lecteur par la

reddita gentilis prius

impia anima

grosseur du volume,

il

de remarquer que

rem. Samarie recouvre son ancien bonheur, lorsque,

tout ce que nous disons de Jrusalem, nous n'avons

mprisant et rejetant l'erreur des hrtiques,

elle

qu' le rapporter l'Eglise

Omne aulem quod


hreamus,

diet

se runit la doctrine des vrais chrtiens et leur


foi
:

cimus

de Jrusalem,

ne

in singulis

Samaria

recipil

antiquam beatiludinem, hreliet

librorum magnitudo tdium leyentibus facial, refera-

corum errore contemplo,


christian. Et

juncta doclrin
seront
ainsi

et fidei

mus ad Ecclesiam. Car,

ajoute-t-il, si

Jrusalem est

lorsqu'elles
tat,

rtablies

remarquer que ce que dit ici Ezchiel, de Sodome et de ses infidlits, montre assez que selon la lettre il ne parle pas de l'ancienne Sodome qui fut consume par le feu du ciel, cause des abominations dont ses habitants s'taient rendus coupables. Il parat que cette ville avait t rtablie,
(1) Il faut des captifs

j t

dans leur ancien


ainsi

Jrusalem qui est l'Eglise,


qui signifie vision de paix,
tat
:

nomme
reversa

d'un

nom
et

sera aussi rtablie


ill

dans son [ancien


Jrusalem
revcrletur

Clinique

fnerint,

visio pacis,

qu

interpretatur
tiim.

Ecclesia,

in

pristinum sta-

et qu'ensuite ses habitants ayant irrit le

Seigueur par
j

de nouveaux crimes, avaient t subjugus et emmens en captivit, peut-tre par Salmanasar, comme le pense dom Calmet, ou au temps d'Asarhaddon, comme le pense G. Sanson. Voyez la Dissertation de dom Calmet sur Sodomeet Gomorrhe, tome premier; ei celle de G. Sanson sur les villes de la Pentapole dans le troisime tome de la Gographie sacre, mise au jour
par Robert.

Saint Jrme explique aussi dans le


parallle des
t

mme
:

sens

le

deux surs Oolla

et Ooliba
dit-il,

Quant au

sens

anagogique ou

spirituel,
la

nous avons

montr plus au long, sur


que
et

prophtie d'Ose, ce

signifient Joseph,

comment

elles

sont opposes

Ephram, Samarie et Isral, la maison do

C25
<

PREFACE SU R EZECHIEL.
et

620
les

David

de Jrusalem, qui

signifie l'Eglise
significet

Juxta
i

III. et

Suite des rflexions sur


particulirement sur
et

prophties d'Ezchiel,
des deux surs

<
i

anagogcn, in Ose prophet quid

Joseph,

le parallle

Ephraim, Samariaet Isral;


sint

et

quomodb
suppose

contraria;

Oolla

Ooliba,

et

des trois surs Samarie, Jrusa-

domui David

et

Jrusalem,
>

qu

signifient Eccleici

lem

et

Sodome.
parabole des

siam,

pleniks disscruimus.

Il

qu'il a

Celte dernire rflexion nous donne lieu de consi-l

tabli

dans son commentaire sur Ose, que Samarie


;

drer sous un nouveau point de vue

la

reprsente les hrtiques


rer les
ainsi
i
:

et lorsqu'il vient
il

compa-

deux surs Oolla

et Ooliba.

Samarie, que saint J-

infidlits
t

d'Oolla et d'Ooliba,

s'exprime
il

rme regarde principalement comme un symbole qui


reprsente les hrtiques, peut aussi trs-bien reprsenter les Juifs incrdules.
ailleurs (I),

Selon

le

sens tropologique ou moral,

est

difficile

de comprendre comment l'Eglise peut sur-

Lui-mme

le

reconnat

i c

passer les excs

mmes
difficilis

de l'hrsie
intelligentia,
si

Porrb secun-

et c'tait aussi la pense d'Origne, lorsle parallle

dm

tropologiam

quomodb Ecce n'est que

que expliquant
et

des deux maisons d'Isral

elesia

hretcam vincat libidinem,


dire

de Juda, reprsentes par Jrmie


il

comme deux
peuple
(2).

<
i
j

peut-tre nous puissions

que
que

le serviteur qui
la fait pas,

surs,

disait

La maison

d'Isral, c'est le

connat

la

volont de son matre, et ne


les

juif;

la

maison de Juda,

c'est

nous-mmes

i
i

sera puni plus svrement; et

crimes que

Oresme, fameux docteur de Paris et vque de Li


sicux, le clbre Gerson, et Clmangis, son disciple,

commettent
qu'ils les

les

hrtiques, c'est hors


;

de l'Eglise

commettent

et s'ils font
;

naufrage, c'est

vivement frapps des maux dont

l'Eglise tait afflige


les

parce qu'ils sont hors de l'arche

mais ceux qui

de leur temps, ont souvent rappel


les

reproches et

appartiennent l'Eglise, ceux qui sont dans l'Eglise, sont

menaces que
et

les

prophtes adressaient aux enfants


le paral-

i
c <

bien plus dignes de chtiment,

si,

tandis

de Juda,
lle

ont insist particulirement sur

qu'ils font profession

de suivre

la

vraie

foi,

ils

imiles

des deux surs Oolla et Ooliba, posant pour prin-

lent les vices des nations infidles,

telles

que

cipe que Samarie est la figure de la Synagogue, et

<
c
< t

Assyriens et les Chaldens, et se laissent attirer

Jrusalem

celle

de

l'Eglise.

Leurs expressions sur


celles

par les diverses couleurs sous l'image desquelles

le

cela n'ont rien


qui,

de plus

fort

que

de saint Jrme,

pch

s'offre

eux

pour

les

sduire
qui

Nisi forte

dans ses commentaires

sur les prophtes, est

possimus

hoc dicere, qubd


et

servus
facit,

scit

volunmullis
et
:

continuellement occup appliquer l'Eglise ce qui


est dit

tatem dominii sui,


et

non

vapulabil

qubd hretici

foris

nefanda commiltant,
;

extra
si

l'Eglise les

de Jrusalem (3) ; ou plutt appliquer promesses faites Jrusalem ; et aux pr-

<

arcam Noe naufragio pereant

ecclesiastici

aulem

varicateurs qui se trouvent dans l'Eglise, les reproches


et les

veram fidem sequentes, Assyria alque Chaldaimitentur vitia,


et

menaces que

les

prophtes adressent Jrusa-

discolores sequantur imagines peccatorum,


sint erneialibus.
>

lem

car c'est ainsi qu'il faut entendre les expressions

majoribus digni

Et en parlant des
et Ooliba,
il

vives de ce saint docteur, lorsque quelquefois, expli-

vengeances du Seigneur sur Oolla

s'ex-

quant

les paroles
:

des prophtes,

il

s'exprime en ces
dit

prime
<

ainsi

<

Ces choses peuvent encore s'entendre


la

termes

Tout ce que nous avons

de Jrusalem

de ce qui est arriv aprs


et

venue de Jsus-Christ,
justes d'entre les
;

et

de

la

Jude, selon ce qui regarde l'histoire, raplorsqu'elle offensera

on peut dire que des

hommes

portons-le l'Eglise de Dieu,

nations'ont alors jug les Samaritains et les Juifs


justice

Dieu

Quidquid juxta historiam de Jrusalem dixi-

la t

mme

et la vertu

de ces

compare avec
parallle

les

crimes de ces

hommes fidles hommes prvari;

mus

et

Juda, referamus ad Ecclesiam Dei, cum of-

fendent

Deum;
in

c'est--dire,

comme

il

l'explique

cateurs, suffisait pour les

condamner

c'est par ce
(1)

mme

que ces hommes justes ont conVotre demeure


et

Hieron.

Ose 10,
:

damn
sertc,

et livr en proie ces prvaricateurs qui le


dit
:

Operile nos,
captivitatis

etc.

Quod Dominus
dicit

< i
i

Seigneur avait
etc.
:

restera

d-

Judaic

1505, Dicant monlibus : in ullimo tempore esse complendum. Quidquid


col.

Possunt hc
viri jusli

post

adventum

Chrisli
ipsi

intelligi,

quod
et

de

populis

nalionum,

ergo nunc contra decem tribus, sive contra omnem dicitur Isral, sciamus ?um/.; etiam ad totum populum posse transferri : ut quando Romani ceperint Jrusalem, etc. Et alibi. (2) Orig., homil. 4 in Jerem., edit. Huetii, 1079.
(5)

Samarilanos

Judos comparatione
quibus

su judicent, et

tradant eos ad devorandum,


rai
la
:

Dominus dixedit ce pre,

Hieron.
:

in

Ezech., col. 724

Vereorque ne ista

<

Relinquetur vobis domus veslra dserta, etc. Et

punition de ceux-ci doit tre,

un

sujet de crainte

pour

les gentils,

pour ceux
ils

mme
doivent

des gentils qui ont cru en Jsus-Christ;

panis conlritio etiam in noslra invenialur Jrusalem, etc. Et col. 728 Hoc idem et in Ecclesi inlelligendum est, etc. El col. 730 : Quod non solm tune in Jrusalem faclum est, sed in nostr fit Jrusalem, etc. Et col. 740 : Cterkm et in nostr Jiid.... quando mulliplicut fuerint iniquitates, et refriguerit

apprhender d'tre
marie
et

traits

eux-mmes comme Sas'ils

multorum cha-

< <

comme

Jrusalem,

se rendent coupa-

ntas, omnes

manus bonorum operum

dissolventur, etc.

blcs des crimes que Samarie et Jrusalem ont commis.

Et

col. col.

Quorum pna qu
fecit

genlibus timor
;

est,

hnb

lus qui
si

polest el'de nostr Jrusalem, nostroque templo intelligi, etc. Et col. 708 Pos-

Et

744 748

Hc
:

quolidie in Ecclesiis requirunlur, etc.

Quod quidem

ex genlibus

crediderunt

ne similia paliantur,
et

eu

sumus juxta anagogen

hubitalores Jrusalem credentet

t fecerint,

Samaria

Jrusalem

Christc dicere, qui habitant in Ecclesi.


(1).
rt

Hieron. in Ezech., tom. 22. col. 860.

Et col. 709 : Quidquid aulem eo tempore Israelitico populo dicebalurt hoc nunc referlur ad Ecclesiam. Et alibi passim.

,
?*?*3-?*

621
aussitt
f
< i
:

PRFACE SUR EZCHIEL,


t-il
,

628

se Lorsqu'au mu d'cette Eglise o trouvait auparavant l'assemblage des vertus et une joie pure et sainte, se trouvera alors une multitude
<

ce qui s'est dj Vrifi dans l'glise d'Orient


est facile d'tendre les

et

il

mmes
;

signes ce que
verificatum

nous voyons de notre temps


est in ecclesi Orientait
;

Quod jam
les

de pchs, et une abondance de tristesse Vt ubi quondam erat virtulum chorus alque llitia,ibi pecca:

facilque ex lus traduci pos-

sunt

ad nostra temvora. Car

vnements des

<

torum

et

mrorum

multitudo versetur.
:

<

Et aussitt

il

rpte

la

mme

expression

Tout ce qui s'entend


Quidquid autem, ut
contra Jerusa-

historiquement contre Jrusalem, se rapporte l'Elorsqu'elle offensera

, nous ne devons plus nous occuper de la Jrusalem des Juifs, ou de celle des Grecs, qu'afin de pouvoir conjectu-

sicles antrieurs tant passs

pour nous

glise
i

Dieu

rer

et
,

deviner

la

vue de ces exemples redou-

supra diximus, in
refertur

liislori intelligitur

tables

ce qui peut nous arriver aussi nous qui


travaills d'une semblable

tetn,

ad Ecclesiam, cm

offenderit

Deum.

sommes
cura
et

maladie

Nec de
est

Saint Augustin
blable,
< i

se sert aussi d'une expression


dit
:

semEt

Judaic vel Crc Jrusalem nobis ulla habenda


,

lorsqu'il

Qu'un jour l'assemble des


:

nisi ut

earum exemplo
,

et

repelitione

divinare

fidles

offensera aussi elle-mme le Seigneur


>

augurare possimus

qu de

nobis consimili
>

morbo
dis-

isla te offensura. est ;


la

ce

qui

ne peut

entendre

laborantibus decerni possunt.

Ce thologien

que de

multitude des prvaricateurs qui se trouvent


la terre

tingue donc trois Jrusalem: celle des Juifs, celle des

quelquefois mls sur


sein de l'Eglise.

avec

les justes

dans

le

Grecs et

la

ntre; et

il

pense que ce qui est arriv

Par elle-mme toujours pure, toupouse du Dieu vivant ne

celle des Juifs et celle des Grecs, est

jours sainte,

cette chaste

prend aucune part aux pchs de ses enfants ; au contraire, elle en fait le sujet de ses gmissements et de
ses larmes. Lors donc que les pres et les interprtes
lui

un exemple et un avertissement pour la ntre, c'est--dire, pour nous-mmes. Voil aussi prcisment quoi se rduit
le parallle

des trois surs dont parle Ezchiel,


il

et

dans ce parallle
trois

est essentiel de

remarquer que ces


Samarie

appliquent les reproches

mmes

et les

menaces

surs, aprs avoir t chties, sont rtablies


;

des prophtes, c'est parce qu'au milieu d'elle se trou-

dans leur premier tat

et qu'alors

et

Sodome

vent des
nent,
et

hommes

prvaricateurs qui

lui

appartien-

sont runies l'une et l'autre Jrusalem, de manire

que saint Jrme appelle par cette raison,

Ecclesiaslici viri, des

hommes

qui sont de l'Eglise, qui

que Jrusalem est conserve au premier rang entre les deux autres qui lui sont donnes pour tre ses
filles
:

appartiennent l'Eglise, qui sont


glise
;

membres de

l'E-

Et dabo eas

tibi in filias. S'il

arrive qu'en effet un

c'est sur ces

hommes

prvaricateurs que tom-

jour l'glise Grecque retourne son premier tat,


l'tat

bent

les

reproches et les menaces des prophtes. Et

duquel elle est dchue

ce sera en se runissant

c'est en ce sens qu'on peut considrer les

deux surs

l'glise

Romaine dont
la

elle s'est

spare

et de
foi

mme

Oolla et Ooliba, ou
tant,

Samarie

et

Jrusalem,

comme

lorsque

nation Juive

reviendra
,

la

de ses

l'une la ligure de la Synagogue,

et l'autre la

pres selon les promesses

ce
:

sera aussi l'glise


tibi

ligure

de

l'Eglise.
;

Romaine
et
lias.

qu'elle se runira

Et dabo eas

in

//'-

Mais Ezchiel parle aussi d'une troisime sur


celte troisime

sur

pourrait reprsenter l'glise

Ces

trois

surs tant ainsi bien distingues, on


le

Grecque. Vicdominus, l'un des thologiens du concile

peut observer que Samarie, par


s'est

schisme dont
la

elle

de Trente, compare ainsi ces


e

trois

peuples dans un
Il

rendue coupable en se sparant d'avec


,

maison

discours qu'il pronona en prsence du concile.


pliquait l'vangile

ex-

de Juda

peut reprsenter particulirement l'glise


s'est

du 24 dimanche aprs
et son

la

Pente-

Grecque qui

rendue coupable d'un schisme sem-

cte, o Jsus-Christ parle des signes qui doivent pr-

blable en se sparant d'avec l'glise


lieu

Romaine au mi-

cder

la

ruine de Jrusalem
et

dernier avles.

de laquelle est

le

centre de l'unit catholique.

nement;

remarquant que dans ce texte

signes

Alors Isae nous dcouvre quels peuvent tre ceux qui


sont reprsents par
d'Isral
:

de

la

ruine de Jrusalem se trouvent mls avec ceux

Sodome
loi

lorsqu'il dit

aux enfants

du dernier avnement de Jsus-Christ, de manire


qu'il est

Ecoutez

la parole

du Seigneur, prince de Sode notre Dieu


,

mme

difficile

de les distinguer,
:

il

disait

en

dome

prtez l'oreille la

peuple de

s'adressant aux pres de ce concile


t < < f i
i i

Ce

n'est pas

Gomorrlie. Et dans Jrmic, le Seigneur parlant aux

sans mystre
cela ft ainsi
;

mes pres
c'est afin

qu'il a t

permis que

faux-prophtes de Jrusalem, dit aussi: Us sont tous


devenus mes yeux

que par celte sainte confu,

comme Sodome,

et

ses habitants

sion de signes diffrents

nous comprenions

qu'il

sont devant moi semblables Gomorrlie. Les Juifs, par

n'en est aucun qui soit

si

propre cette premire


,

leur rvolte contre le Seigneur, ont donc mrit d'tre

ruine qui est celle des Juifs

que nous ne puissions

compars

Sodome

et

Gomorrlie

Isae et

Jrmie

appliquer ce qui nous regarde, et ce qui regarde

s'accordent sur ce point; et ds lors les Juifs peuvent


tre reprsents par
trois

notre Jrusalem

le

mme
lic

signe ou quelque airtrc

Sodome dans

le

parallle

des par

semblable: Quod quidem, patres , non sine myslerio

surs. Mais soit qu'ils soient reprsents

permissum, ut ex

sacra signorum confusio-

Sodome ou

par Samarie, leur runion future l'Eglise

ne, intelligamus nulla esse primo


sic

Judorum
vel

excidio
,

propria

quin eadem

possint

similia

rbus
I

de Jsus-Christ est galement assure par le tmoignage de l'aptre saint Paul et par les promesses des
prophtes

nostris

nostrque Jrusalem adaptari. C'est, ajoute-

629
IV. Suite des mystres
et

PREFACE SIR EZECHIEL.


instructions renferms dans
]

630
de ces deux;
et ils seront

faire plus qu'un

dans

ma mam
aurez

les prophties d'Ezcliiel.

Remarques sur
et

la

runion

comme un
leurs
crit
,

seul bois.
ces

Vous tiendrez

la

main devant

des deux maisons d'Isral


tion de

de Juda,

et

sur l'irrup-

yeux
et

morceaux de
:

bois, sur lesquels vous


le

Gog.

vous leur direz

Voici te que dit


enfants
d' Isral

Seigneur

Celte runion de la nation juive l'Eglise de Jsus-

Dieu

Je vais prendre
ils

les

du milieu
de

Christ, est

souvent reprsente dans


la

les

prophtes
d'Isral

des nations o

taient

alls ; je les rassemblerai

sous

le
la

symbole de

runion de
et c'est

la

maison

toutes parts, je les ramnerai en leur pays, cl je n'en


ferai plus qu'un seul peuple dans leur terre et sur les montagnes d'Isral. Il n'y aura plus qu'un seul roi qui
les

avec

maison de Juda;

une des preuves qui


des deux peuples.

servent tablir et justifier cette allgorie des deux

maisons considres

comme %ure
,

commandera

tous

et

l'avenir

ils

ne seront plus

En

ce jour-l

dit

Isae

le

Seigneur tendra une seles restes

diviss en

deux peuples,

7;i

eu deux royaumes.

Us ne

se

conde fois sa main pour possder

de son peuple,

souilleront plus l'avenir

par leurs

idoles

par leurs

qui seront chapps la violence des Assyriens, de l'E-

abominations
et les retirerai

et

par toutes leurs iniquits; je


tes

les saliverai

gypte.

.,

et

des

les
; il

de la mer. Il lvera son tendard


runira ceux d'Isral
,

de tous

lieux ou

ils
,

avaient pch ;je les


el

parmi

les

nations
et il

qui avaient

purifierai, et ils seront

mon peuple

je serai leur Dieu.


;

t chasss,

rassemblera des quatre coins de la terre

Mon serviteur David


qu'un seul pasteur;

rgnera sur eux


ils

ils

n'auront plus
la

ceux

de- Juda qui avaient t disperss. Alors la jalousie


,

marcheront dans

voie de
,

mes

d' Ephram sera dtruite

et

l'inimiti

de Juda cessera
et

ordonnances
les

ils

garderont mes commandements,


Ils

et ils

Ephrahn ne
battra plus

sera ptus envieux de

Juda;

Juda ne comparce qu'une

pratiqueront.

habiteront
et

sur la terre que j'ai

contre Ephram.

Il

n'y aura plus d'envie


,

donne mon serviteur Jacob,


bit; ils y habiteront

o leurs pres ont ha-

ni

d'inimiti entre les


foi et

deux peuples

eux

et

leurs enfants, et les mf<ints


;

mme

un

mme esprit

les runira.

En

ces jours-

de leurs enfants jusqu' jamais

et

mon

serviteur

David

l, dit Jrmie, la maison de


ral avec elle
,

Juda
et

et la

maison d'Is-

sera ternellement leur prince. Je ferai avec eux une alliance de paix
les tablirai
et j'tablirai
:

reviendront l'une

l'autre, et retourne,

mon

alliance avec

eux sera temelle. Je


les

ront ensemble de la terre de l'aquilon

elles taient

sur un ferme fondement ; je

multiplierai,

disperses, la terre que j'ai donne vos pres (1). Et


ailleurs
il

pour jamais mon sanctuaire au milieu d'eux.


sera chez eux
et les et le
,

dit

encore: Il viendra un jour o


la

les

gardes
et

Mon tabernacle
seront

je serai leur Dieu

cl ils

crieront sur

montagne

d' Ephram:

Levez-vous,

mon
le

peuple;

nations sauront que c'est moi


Sanclifico'eur d'Isral, lorsque

allons Sion pour adorer le Seigneur notre Dieu.

Mais

qui suis

Seigneur

rien n'est plus exprs

que ce que

dit le
,

Seigneur en

mon

sanctuaire sera pour jamais au milieu d'eux. Dj


les dernires paroles

parlant

Ezchiel
,

Fils de l'homme

prenez un mor,

nous avons rapport

de cette

ceau de bois

et crivez

dessus

Pour Juda
dessus

et

pour

les

enfants d'Isral qui lui

sont unis. Prenez encore


et

un

prophtie en parlant du premier avnement de JsusChrist, et de l'tablissement de l'alliance nouvcjic


;

autre morceau de bois

crivez
et

Ce
la

bois est

parce qu'en

effet

celle prophtie a t alors vrifie


le

pour Joseph,
d'Isral

et

pour Ephram,
unie.

pour toute

maison

en partie. Alors parut celui que

prophte avait an-

qui lui est

Approchez ensuite
pour
seul

ces

deux
de-

nonc sous

le

nom de David;
,

alors fut tablie celte al1

morceaux de

bois l'un de l'autre

les unir, et ils

liance de paix

cette alliance ternelle dont parle


la

viendront en votre main

comme un

morceau de

bois.
:

prophte. Mais lorsque


ticipante

nation juive sera rendue par-

Et lorsque

les

enfants de votre peuple vous diront


signifie ce
le

Ne

de celte alliance, lorsqu'elle reconnatra pour


le

nous d couvrir ez-vous point ce que


faites?

que vous
Seigneur

son prince et pour son pasteur, celui que


a annonc sous le
tie

prophte

Vous

leur direz

Voici

ce que dit

nom de

David, alors cette proph;

Dieu

Je vais prendre

le bois

de Joseph qui

est

dans

la

recevra un nouvel accomplissement

alors se vle

main
unies
(1)

d' Ephram, le bois


,

des tribus d'Isral qui lui sont


le

rifiera

pleinement cette runion dont parle


ils

pro-

et

je

le

joindrai avec
:

bois de

Juda pour
ibit

n'en

phte; Isral sera runi avec Juda;

ne feront plus

ad

domus Juda Ce qui pourrait signifier que la maison de Juda ira trouver la maison d'Isral pour l'inviter se rapprocher d'elle, et se

La Yulgate porte

In diebus Mis

ensemble qu'un seul peuple


auront tous le

et

un

seul

royaume;

ils

domum

Isral, et vcnienl simut, elc.

mme prince

ils

seront tous participants

de

la

mme

runir

elle.

Mais l'hbreu et

tiens,

la

version des Septante


:

alliance. Les Juifs runis alors aux Chrne feront plus avec eux qu'un seul peuple; ils

portent d'une manire


"nrv>
i:l

moins quivoque
Syvejuwp?
xtl

nu

"pyi
is

reconnatront alors

comme
,

nous Jsus-Cliist
ils

pour,

inh iN-rtzj
ri-t

raby rmn\
\apa.-/\X

leur prince et leur pasteur;


6 om,

seront alors retabHs


l'Eglise

o1ao->

toO

ffeoysiv iti tq to.

Ibltnt

dans

le

royaume de Dieu
et ils

dans

de Je
ils

domus Juda super domo Isral, etv enient simul. Super, pour cum est un hbrasme dont on voit un exemple
,

Christ, qui est elle-mme celte terre d'o

on!
,

chasss

dans l'Exode, 35, 22. Venerunl viri super mulieribus c'est--dire, cum mulieribus, selon que la Yulgate mme l'exprime. Le manuscrit alexandrin de la version des Septante porte: SwiM'aimt sjtojiayaijl inl
ta) oxov IsSa. L'dition d'Aide porteaussi o'xo; ItrpaAA
:

auront part cette alliance de paix

cette alliance ternelle

que Dieu a

faite

avec

;;

glise

par Jsus-Christ.
Aussitt aprs cette admirable prophtie
,

zchiV
nie ait:
,

Swelewvwi

irt riv otxov loOoa. Mais la leon de l'diromaine, conforme au texte hbreu, parait tre prfrable dans le sens que nous venons d'exposer

continue: Le Seigneur
j

me

parla encore,

et

tion

Fils de l'homme, tournez le visage conir,

,i

dans

ta terre

de

Magog

,.... el

prophtisez centre

lui,

en

631
disant
:

PRFACE SUR ZCHIEL.


Je viens
toi,
et

032
Et je
vis la bte et les rois

Gog

:...

je le ferai sortir, loi et '| petits et grands.


et leurs
j

de

ta terre,

toute ton arme...,

plusieurs peuples seront avec loi...


les habitants

armes rassembles pour faire


le

la guerre

celui
la bte

Tu

viendras

dans une terre dont


,

auront
j
\

qui tait sur

cheval blanc
te

et

son arme. Et
,

t sauvs

de Cpe
les

tirs d'entre plusieurs


ijui

peuples, et

fut prise, et avec elle

faux-prophte

qui avait fait


sduit ceux

rassembls sur

montagnes d'Isral

luienl depuis
J

des prodiges devant

elle, .par lesquels il avait

long-temps dsoles....
ratras

Tu y
et

viendras alors

et

tu

pa-,

qui avaient le caractre de la ble,

et

qui avaient ador

comme une

tempte

comme un
et

tourbillon, pour
t'

sou image;

et ces

deux furent
et

jets tout vivants

dans R*
par
l'-

couvrir la terre...

Tu

ne penseras qu'

enrichir des d!

tang brlant de feu

de soufre. Le reste

fut tu

pouilles, enlever

un grand butin,

porter ta main

pe qui sortait de
le

la

bouche de

celui qui tait

mont sur

cruelle contre ceux qui, aprs avoir t

abandonns

au

cheval blanc;

et

tous les oiseaux

du

ciel se rassasirent

ront t rtablis, contre un peuple qui aura t rassembl

de leur chair. Mystres futurs dont le sens ne sera


bien dvelopp que par l'vnement.
j
1

des nations

et

qui commencera d'habiter au milieu du


et

monde...
venir sur

Tu

seras dans les derniers jours,


terre, afin

je

le ferai

ma

que

les tiations

me

connaissent

V. Suite des mystres

et

instructions renferms dans les

lorsqu' leurs yeux j'aurai fait paratre sur loi


tet,

ma sainl'-

prophties d'Ezchiel. Remarques sur la description


1

par

l'clat

de mes jugements.... J'appellerai


montagnes,
dit
et le

du temple, sur

le

partage de la terre promise; sur la

pe contre Gog sur toutes mes

Sei-

description de la ville sainte, et sur les eaux qui sortent

gneur... J'entrerai en jugement avec lui;... drai des pluies de feu


et

je rpan,

de la maison du Seigneur.

de soufre sur Gog

sur son

arme
voir

et

sur tous

les

peuples qui seront avec

lui.

Je ferai

Il

y a encore un grand rapport entre le temple qui


et

ma

grandeur ; je signalerai

ma

saintet
,

je

me

ferai

fut

montr Ezchiel,

dont un ange

lui fit

remar-

connatre aux yeux de plusieurs peuples

et ils

sauront

quer toutes

les proportions, et celui

dont parle saint

que

c'est

moi qui suis

le

Seigneur.

Le prophte con-

Jean dans son Apocalypse, lorsqu'il

dit
il

tinue d'annoncer les jugements du Seigneur sur


et sur tousceux qui s'attacheront lui.

Gog
on
y a

une canne semblable une verge,


lez-vous-en mesurer
le

et

On me donna me fut dit : Al:

Les interprtes
;

temple de Dieu
le

et

Vaulel,

et

ceux

sont fort partags sur

le

sens de

cette prophtie
Il

qui y adorent; mais laissez

parvis qui est hors


qu'il
ici

du

ne

sait si

elle

a eu quelque accomplissement.

temple,

et

ne

le

mesurez point, parce

a t aban-

quelque apparence qu'elle a eu un premier accomplis-

donn aux

gentils.

Nous pouvons
temple

dire

du temple ce
le

sement au temps
de Perse
,

et

en

la

personne de Cambysc, roi

qu'un clbre interprte disait du tabernacle sur

qui passa sur les terres des Juifs pour aller


et qui

modle duquel
c

le

fut construit

L'Ecriture

en Egypte,
est rest
si

son retour prit en Jude. Mais


,

il

en compare
et

les diffrentes parties

au monde visible

peu de vestiges de cet vnement

qu'il

au monde

invisible qui ont t

soumis l'empire
univers

a des interprtes qui refusent absolument de reconnatre avant Jsus-Christ aucun accomplissement de
cette prophtie d'Ezchiel.

de

Jsus-Christ.

Elle

fait

regarder cet

<

comme

le vestibule et le

parvis qui sont hors

du lem-

On

pourrait peut-tre dl'ir-

pie, et qui sont

encore abandonns aux profanations

couvrir quelques rapports entre cette prophtie et

des infidles et des impies. La seconde enceinte qui


est appele le Saint,

ruption des barbares sur les terres de l'empire romain

rpond au

ciel

des bienheu-

entirement dlivres de

la

puissance des empereurs

reux, dont l'entre n'est ouverte qu'aux prtres-rois,

paens. Mais saint Jean dans son Apocalypse porte nos

pour y

offrir

perptuellement l'encens de leurs pril'autel d'or


le

vues plus

loin

il

rappelle assez visiblement celte prole

res, et le

parfum de leurs louanges sur

phtie, et nous en montre

dernier accomplissetant

qui est devant le trne de Dieu.


saints, l'Aptre

Par

Saint des

ment,
dli
,

lorsqu'il

marque un temps o Satan,


coins de la terre,
,

veut nous faire concevoir le lieu le


ciel,

sortira de sa

prison pour sduire les nations qui

plus minent

du dernier

o Dieu a peint ses


il

sont
les

aux quatre

Gog
les

et

Magog

pour

perfections par les couleurs les plus vives, et o

assembler au combat

en sorte que leur nombre gamer. Je


et

a runi tous les traits de sa beaut, de sa puissance


et

lera celui

du sable de
ta face

la

vis, dit-il,
le

se r-

de sa gloire. C'est ce sanctuaire dont l'architecte un

pandre sur
saints
ciel
,

de la terre,

environner

camp

des

n'est pas
l

homme
le

mortel, mais Dieu

mme.

C'est

et la ville

chrie de Dieu.

Mais

il

descendit
et
et

du

que

le

Pre,

Fils et le Saint-Esprit rsident


;

un

feu envoij de Dieu qui les dvora;

le diable

dans toute leur majest

c'est l

que Jsus-Christ
;

qui

les sduisait, fut jet

dans l'tang de feu

de soufre,
et

<

dispose de tout avec une pleine autorit


vritable

c'est

de ce

la bte et le

faux-prophte seront tourments jour


il

sanctuaire

qu'il

est

tabli le souverain

nuit dans les sicles des sicles. Et auparavant


dit
:

avait

Pontife pour toujours par un serment irrrvocable;

Je

vis

un ange qui
,

tait

dans
les

le soleil

et

qui cria

il

n'est pas entr,

comme

Aaron, une

fois l'an-

haute voix
par
tre
rois
le

en disant tous
l'air
:

oiseaux qui volaient


assemblez-vous pour
la chair

ne, dans l'obscurit d'une fume d'encens, le voile

milieu de

Venez
,

et

<

demeurant toujours ferm,

ni portant le
le sien

sang lranpropre

au grand souper de Dieu


,

pour manger

des

ger d'une victime muette, mais


il

la chair des officiers

de guerre,
et

la chair des puis,

se prsente continuellement pour nous,


ni

o non de;

sants, la chair des


et la

chevaux

de ceux qui sont dessus

vaut une arche,

devant un propitiatoire, mais


,

chair de toutes sortes d'hommes libres et esclaves,

<

devant

la face

de Dieu

il

exerce dcouvert et

33
i

PRFACE SUR ZCHIEL.


ombre
le

634
et

sans

ministre d'un sacerdoce aussi ternel


et

et

me

dit

Venez,
il

je vous montrerai l'pouse de l'A-

que lui-mme,

dont

il

peut seul remplir digne-

gneau. Et

me

transvorta en esprit sur une grande et


et il

t <

ment

les fonctions,
,

parce qu'il est seul infiniment

haute montagne,

me montra

la

grande

ville, la

sainte

agrable Dieu

qu'il est seul la

source de toute

Jrusalem, qui venant de Dieu descendait du


tait

ciel.

Elle

justice, incapable

d'aucune souillure, tendre envers


subsistant
lui>

environne de la clart de Dieu;


tait

et l'astre qui t'-

<

les pcheurs, accessible leurs prires,

clairait,

semblable une pierre prcieuse, une

< t

perptuellement, n'ayant besoin de rien pour

pierre de jaspe transparente

comme au
o

cristal. Elle avait


il

mme,

et tant toujours

exauc pour

les autres.

une muraille grande

et fort leve,

y avait douze
il

la

description

du temple, Ezchiel
que

joint le parici les

portes et douze anges,


aussi des

un chaque

porte, o

y avait

tage de la terre promise; et nous rapporterons

noms

crits,

qui taient les

noms des douze


au midi,

remarques

et les rflexions
:

fait

aussi sur cela le


dit-il,

tribus des enfants d'Isral. Il y avait trois portes l'orient, trois portes
trois portes

mme
<

interprte

Ezchiel ne se contente pas,

au septentrion,
;

trois portes

de prdire que

les

enfants d'Isral seront tous rap;

l'occident
les

et la

muraille avait douze fon-

i
< i

pels leur ancien hritage


tage de
la terre

il

fait

de plus

le

par-

dements o sont

noms des douze aptres de l'Agneau.


Or, la

promise

et

il

y place toutes les tritire

Celui qui parlait avec moi, avait une canne d'or pour

bus, sans en excepter aucune, et sans accorder


l'une aucun privilge au-dessus de l'autre.
Il

mesurer

la ville, les portes et les murailles.


et elle est aussi

ville

en son assiette est carre,


large. Il

longue que
trouva de

< <

des alignements gaux depuis le Jourdain au levant


jusqu'
la

mesura

la ville
; et

avec sa canne,

et il la

Mditerrane au couchant, en commenseptentrion, et continuant au midi.

douze mille stades

sa longueur, sa largeur et sa hau-

ant par
est la
thali,

le

Dan

premire tribu dans cet ordre; Aser, NephManass, Ephram, Huben et Juda
les autres est plac
la ville la

suivent.

mesura aussi la muraille qui tait de cent quarante-quatre coudes de mesure d'homme, tel que paraissait cet ange. Cette muraille tait btie de
jaspe;
et la ville tait
;

teur sont gales. Il en

Entre celle-ci et

un grand espace
le

d'un or pur semblable un verre


ta muraille

consacr Dieu, o
pie, l'habitation des

qui est unique,

tem-

trs-clair

et

les

fondements de

de

la

ville
:

prtres et des lvites, et celle

taient orns de toutes sortes de pierres prcieuses

le

du prince, ont un

territoire

born par des mesures


la tribu

premier fondement
le

tait

de jaspe,
le

le

second de saphir,
le

marques. Et aprs cet espace vient

de Benpromise

troisime de calcdoine,
le

quatrime d'meraude,
le

jamin, qui est suivie de celle de Simon, d'Issachar,

cinquime de sardonix,
time de chrysolilhe,
le

sixime de sardoine,
te

sep-

<
t
i t

de Zabulon,

et de

Gad, qui termine


et cet ordre

la terre

huitime de bryl,
le

neuvime

au midi. Ce partage
suivis,

ne furent point

de topaze,
cinthe, le taient

le

dixime de c hry so phrase,

onzime d'hya-

lorsque les Juifs retournrent de Babylone

douzime d'amthyste. Or,


et

les

douze portes
de l'une

en leur pays; et personne n'y pensa. Aussi n'est-ce

douze perles,
;

chaque porte
de la

tait faite

qu'une figure du retour de


la
foi et

la

nation l'hritage de

de ces perles

et

la place

ville tait

d'un or pur

de

la justice

qu'elle a

perdu

mais une

comme du
parce que
est le

verre transparent. Je n'y vis point de temple,


le

<
c t
i

figure admirable

quand

elle est bien

entendue. Le

Seigneur Dieu tout-puissant


:

et

l'Agneau en

territoire est rduit

aux anciennes bornes montres

temple

et cette ville n'a point besoin d'tre claire

Abraham.

Il

n'y a rien au-del

du Jourdain. La

par

te soleil

ou par

la lune, parce

que

c'est la gloire

de

religion es! place

dans

le centre, et

non

l'une des

Dieu qui

l'clair, et

que l'Agneau en

est la

lampe. Les
et

extrmits,

comme

autrefois dans la tribu de Juda.

nations marcheront l'clat de sa lumire;

tes rois

Il

n'est plus parl de

Jrusalem, ni par consquent


chang,

de la terre y porteront leur gloire

et

leur honneur.

Les

du temple qui y
et la loi abolie.

tait fix. Ainsi le culte est

portes n'en seront point fermes la fin de chaque jour,

i c <

La

cit est

unique

tous y ont le
les

parce qu'il n'y aura point l de nuit.


gloire et l'honneur des nations. Il
souill, ni

On

y apportera la

mme droit.
parties

Ses portes sont places vers


afin

quatre

n'y entrera rien de

du monde,

qu'on y entre sans peine.

aucun de ceux qui commettent l'abomination


crits

Mais

il

parat qu'on en est citoyen sans

y avoir de
ville

ou

le

mensonge, mais ceux-l seulement qui sont


le livre

maison. Rien de cela ne convient une


rielle, ni

mat-

un partage sensible du petit pays entre


la

< f

le

Jourdain et

mer, qu'une seule tribu bien runie


n'tait plus

me montra un fleuve clair d'une eau vive, brillant comme du cristal, qui sort du trne de Dieu et de l'Agneau. Au milieu de
de vie de l'Agneau. Ensuite
il

dans

serait capable

de remplir. Mais rien


la

la

place de la

ville,

des deux cts *de ce fleuve, tait

<

propre marquer
les Juifs,

conversion gnrale de tous


la
foi,

l'arbre de vie qui porte

douze

fruits,

c'est--dire, qui

<
<

ieur ardeur gale pour

leur

em-

donne son

fruit

chaque mois,

et les feuilles

de

cet

arbre

pressement gal pour entrer dans

l'Eglise, l'accom-

sont pour gurir les nations. Il n'y aura plus l d'ana-

<

plissement gal des promesses faites pour eux

tkme; mais

le

trne de Dieu et de l'Agneau y sera, et

Abraham,

ses serviteurs le serviront. Ils verront son visage, et

son

'Enfin ce qu'Ezchiel dit de la ville sainte, et de ces

nom
nuit

sera crit sur leurs fronts. Il n'y aura plus l de


; et ils

eaux qui sortaient de la maison du Seigneur, beaucoup de rapport avec ce que saint Jean
Jrusalem cleste,
et des

encore

n'auront point besoin de lampe, ni de la lu-

dit

de

la

mire du

soleil,
ils

parce que

c'est le

Seigneur Dieu qui


les

les

eaux qui sortent du trne


|

clairera; et

rgneront dans

sicles des

sicles.

de Dieu. Un

des sept anges vint vers moi, dit saint Jean,

Ces dernires paroles sont relatives

la description

635
qu'lsae

EPINICION DEI OPTIMl MAXIMI,


donne de
la

EX ORACULIS EZECHELIS.
saint

656

mme

ville

qui est dcrite par

m
I

Jean est l'interprte d'Ezchiel,

comme

il

est

Ezchiel. Le

mme

objet occupe ces trois prophtes;

l'interprte dTsae.

CORNELII A LAPIDE

DE! SPTIMI MAXIMI


CURRU CHERUBICO IMPIOS DEBELLANTIS,
DE IISQUE TRIUMPHANTIS, EX ORACULIS EZECHELIS.
A p,
Et
i.

Aperti sunt

cceli, et vidi

visiones Dci.

ecce ego inducam super vos gladium, et


excclsa vestra.

disperdam

vidi, et ecce

ventus turbinis veniebat ab Aqui-

lone; et nubes magna, et ignis involvens, et splendor species elein circuitu ejus : et de medio ejus quasi
ctri, idest,

Etdabocadavera fdiorum
lacrorum veslrorum
aras vestras.
:

Isral ante faciem

simu-

et

dispergam ossa vestra circum


Percute

Et

in

de medio ignis. medio ejus similitudo quatuor animalium:


facis uni, et

et

Hacc dicit Dominus Deus


allide

manum

luam, et

hic aspectus corum, similitudo hominis in eis.

Quatuor
(; AP- 2.

quatuor pennx uni.


et ecce

liones

pedem tuum, et die: Heu, ad omnes abominamalorum domus Isral; quia gladio, fam et

El

vidi,

manus missa ad me,


expandit
:

peste ruiluri sunt.

in

qu erat involutus

liber

et

illuni

coram

Cap. 7.
finis

H;ee dicit Dominus

Finis venit, venit

me, qui
Cap.

erat scriptus ints et forts

et scriptes erant

super quatuor plagas terne.


moniliuni stiorum in superbiam poimagines simulacrorum fecerunt ex eo. Propterea dabo illud in manus alienoet impiis

jn eo lamenlaliones, et carnien, et vae.


3.

Ornamenlum
in ore

Et comedi

illud,

et

factum est

suerunt, et

meo

sicut mel dulce. Ecce dedi faciem luam valentiorem faciebus eorum, et frontem luam duriorem frontibus eorum. Ut adamantem, elutsilicem dedi faciem luam, ne timeas eos, neque meluas facie eorum: quiadomus

Cap. 8.

rum ad diripiendum,
containinabunl
illud.

terme in pradam,

et

Einissa manus, cl spiritus elevavit


et terrain, et adduxil

me

inter ccelum

me

in

Jrusalem.
zeli in ip-

exasperans
Cap. 4.

est.

El

vidi

ab Aquilone porte altaris idolum

Pone sartaginem ferream


et inter civitalem.

in

murum

so introitu.

ferreum interte,

Et dormics super

Et dixit:
Cap. 9.

Videbis abominalioncs

latus sinislrum trecentis nonaginla diebus pro iniqui-

majores.
:

Dixil

Dominus

seriptori veslito lineis

tatibus

doms

Isral.

Deinde dormies super latus dextrum quadraginla


diebus pro iniquitatibus doms Juda.

Transi per mediam civitalem in medio Jrusalem: et signa lhau super froutes virorum gemenlium, et dolentium super cunctis abominalionibus quai liunt in

Et aquam

in

mensur bibes sexlam partem


el

bin.

medio

ejus.
dixit sex viris,

Panem
Et
dixi

subeinericium comedes,

slercore liominis

Deinde

quorum quisque babebat vas

operies illum.
:

inlcrfectionis in
a,

manu
:

Transite per civitalem sequen-

A, a,
;

Dominus Deus, ecce anima mea


morlicinum,
et laccraliun besliis et

tes

eum,

et perculile

non parcat oculus vester, neque


Clierubim, et super
ea

non

est polluta

et

miscreamini.

non comedi ab
ingressa in os

infanli nic

usque nunc,

non

est

Cap.

10.

Vidi

firnia-

meum

oinnis caro iininunda.

nientuni, et solium ex sapphiro.

Et

dixil

ad

me: Ecce
Kades

dedi

slercoribus bumanis, et facis

tibi liumm boum pro panem tuiim in co.

Et extendit Clierub

manum

de medio Cherubim, ad
:

ignern qui cral inter Clierubim


in

Cap.

5.

et sumpsit, et ddit

ea,>ut et barhain, ac pilos

divi-

manus
Cap.

ejus, qui indulus erat lineis: qui accipiens

des, lertiam

partem

igui combiires,

terliam concides

egressus est.

gladio,

Ici 'tiam

disperges in venluin.

H.

Cogitant

filii

Isral, dicentes:

Nonne
non au-

Vivo ego,

dicit

Dominus, quia
lui

violsli

sanctum
gladio

dudm

a'dificala;

sunt

domus ?

haec est lebes,

meum,
El

lertia pars

peste marieur,

lertia

tem carnes.
Propterea Ikvc
dicil

cadet, tertiam
eris

inomnem
et

ventuin dispergam.

Dominus Deus:
medio
ejus,
lii

Interfecti

ve-

opprobrium

blasphemia, cxemplum

et

slri,

quos posuislis
est lebes
:

in

sunt carnes, et
ejus.

slupor in Ceulibus.

Cap. 6.

hc
Isral, audite

et

Montes

verbum Domini

Cap. 12.

Tu cro,

educam vos de medio


fili

hominis, fac

tibi

vasatrans-

637

EPINICION DEI OPTIMI MAXIMI, EX ORACULIS EZECHIELIS


dlem coram
quia
eis
'

C38
:

mi^rationis, et transmigrabis per

'

Anima, qS peconverit
portAbil iriqnita'i

ipsa moriofur
et pater" no;i

filins

non

transmigrabis auiem de loce luo ad loenm allrum

in

pirs',

portabit ini-

conspeclu

eoruin,

si

forl

aspician-t:

domus
VaB pro-

Bwtatem
tas iinpii

lilii

jusiisia jusli sup< r euni

cril, el

impie-

cxasperansest.
Cap. 15.

t iil

super eum.
ihlpiaa

Hoec dicit Dominus Dcus

Si

autem

ogeit pnilentiam ab omnibus

plielis insipienlibus, qui


niliil

sequuntur spirilum suum, et

vident.
in

peccalis suis qune opra tus est, et cuslodieril omnia pr;i crpia ii:m, et feieril judicium, el justitiaiU vit
:

Quasi vulpes

deserlis.prophettui, Isral, erant.

vivet, et

non morietur.
iniquitaium ejus
: ,

Non
mini.

ascendistis ex adverso,

neque opposuistis nuiDo-

Omnium
reeordabor
vivet.

quas nperatus

est,

non
est

runi pro

domo

Isral, ut starelis in prailio in die

in

jusliti

su,

qoam operatus

Ecce ego ad
animas volantes
Slris
:

pulvillos vcstros, quibus vos cpitis


:

Si

autem averteril se justus

jusliti su, et fecerit


,

et

dirumpam eos de

brachiis

ve-

et

dimitlam animas, quas vos

capilis,

animas ad

secundm omnes abomioaliones quas operari sola impius numquid vi\et? omnes jusliti;
iniquilatem
,

volandum.

ejus, quas iecerat,


et liberabo

non recordabunlur:
est,

in

pnevarica-

Et dirumpam cervicalia vestra,

popuin

tione,

qu praevaricalus

morietur.

lum

meum

de manu veslr, neque erunt ultra

ma-

Cap. 19.

Lesena

tulit
:

nnum de

leunculis suis,
,

nibus veslris ad pradandum: et scieis quia ego Do-

leonem

constituit

eum

didicit

prredam capere

el

minus.
Cap. 14.

hommes

devorare.

Si fueiint 1res viri isli in


ipsi justifia

medio

cjus,

Didicil viibias facere, hinc gnies miserunt

eum

in

Noe, Daniel et Job:

sua

libefbunt ani-

cavoam,
lonis.

in catenis

adduxerunt eum ad regem Baby-

mas

suas, sed nec

filios,

nec

(ilias

liberabunt;

sed

ipsi soli liberabunlur, terra

au te m desolabilur.
fiet

Et lche sunt
vitis

ei virgre solidon in

sceptra

dominan

Cap. 15. ex omnibus

Fili

bominis, quid

de ligno

linm.

lignis

nemorum, qu sunt
est in

inter ligna

Et evulsa est

in ira

ignis

fructum ejus comedit

Bilvarnm?

pldnctus est, et erit in planclum.

Ecce

igni

datum

escam

utramque partem
rcdacla est
in

Cap. 20.

Vivo ego,
,

dicit

Dominus Deus, quoniam

ejus consumpsit ignis, et medietas ejus


in favillam
:

manu
El

forli,

et in bracbio exlcnto, el in furore ef-

numquid

utile erit

ad opus

ftiso

roghabo super vos.


:
:

Cap. 16.
jeetione

Projecla es super faciem lerr in ablu, in die qu nala es.


calceavi
le iantbino
:

anim

di.\i A, a a, Domine Deus: ipsi dicunt de me Numquid non per parabolas loquitur iste ?

Et

vestivi te discoloribus, et

Cap. 21.

Et diecs lerise Isral


te, et

H*c

dicil

Do-

et cinxi te bysso, et indui te sublilibus.

minus Deus
in

Ecce ego ad
cl

ejiciam gladium

meum
li-

Et ornavi

te

ornamento, eldedi armillas


circa collum

mani-

de vagin su,
;

occidam
,

in te

justum el impium.
:

bus

tuis, et

torquem

tuum.

Et coudt victimas

exaculus est

utsplendeal,

Proplerea, meretrix, audi verbum Domini.

malus

est

qui

moves sceplrum

lilii

mei

succidisli

Et judicabo

te

judiciis adullerarum, et cffimdente in

omne

lignum.
,

tium sanguihem: et dabo


zeli.

sanguinem
et destruent
:

furoris et

Exncucre, vade ad dexleram

sive ad sinislram,

qucumquc
te in

faeiei lune est appelilus.

Et dabo

manus eorum

lupanar

Sletil Criiih rex

Babylonis

in bivio, in capile

duarum

tuum
bunt

et

demolientur prostibulum tuum

et

denudului
:

viarurq, divinationcm quivrehs, conmiiscens sagiltas:

te

veslimenlis tuis, et auferent vasa decoris

inlefrogavit idola, exta consluit.

et derelinquent te

nudam, plenamque ignominie.


te

Ad dexleram
yoem

ejus fada est diyinalio super Jrusain

Et adducent super

mulliludinem, et lapidabunt

lem, ut ponatarict.es, ut operial os


in ukilaiu
,

exde, ut elevet
,

te lapidibus, el truchdabiml le gladiis suis.

ut

pont arictes conlra portas

ut

El comburent domos tuas


Cap. 17.
dis

igni.
:

Hnec dicit Dominus Deus Aquila granmagnarumalarum, longo membrorum duclu, plena
,

comporta aggerem, ut adificet munitiones, Tu autem, profane impie dux Isral cujus
, ,

venit

dies in

temporc

iniquilaiis praifinila,
:

plumis et varietate

venit ad

Libanum,

el lulit

medulHa;c dicil Dominus Deus


Auf'cr cidarim
,

lam

cedri.
:

toile

coei

Summitalem frondium ejus avulsit et transportait eam in terrain Chanaan, in urbe negoliatorum pouit illam.

ronam

nonne

bae est, i\wx.

bumilem sublcvavit,

sublimem humiliavil?
(niquitatem, iniquilatem, iniqi.iiatcm ponain

eam

Cap. 18.
litis

Quid

est

quod inter vos parabolam verin lerr

et

boc non factum

est,

donec veniret

cuj'is est judi-

in

proverbium islud

Isral

dicentes

ciuui, et
:

tradam
fili

ei.

Paires Lomederunt

uvam acerbam,
Dominus Deus,

et dents filioruin

El

tu,

bominis, propbeta, et die

Ha

dira Do-

obstupcscunl?

minus
si erit

l'eus ad filios
el dices
:

Amman
,

et a<!
,

npprobriurn eole

Vivo ego,
parabola

dicit

ultra vobis

rum

Mucro

mucro

evagiua

ad ocei-

hxc

in

proverbium in

Isral.

dendum, lima

te ut interlicias, et fulgeas.

C39
Cap. 22.

EPINICION DEI OPTIM1 MXIMI,

EX ORACUL1S EZECHIELIS.
et

6*0
auslro
:

Et

tu, filihominis,

nonne judicas, nonne

jumentum,

faciam

eam desertam ab

et qui

judicas eivitatem

sanguinum

sunt in Dedan, gladio cadent.

Sanctuaria

mea

sprevisti, et sabbata
,

mea
,

polluisti.

Et qucesivi de eis virum et staret oppositus contra

qui interponeret

sepem

me

pro terra

ne

dissipa-

Cap. 26. Fili hominis, pro eo qud dixit Tyrus de Jrusalem Euge, confractoe sunt porta? populorum, conversa est ad me implebor, deserla est.
: :

rem eam

et

non inveni.
Fili

Propterea hc dicit Dominus Deus

Ecce ego super

Cap. 23. unius fuerunt.

hominis,

du mulieres
,

fili

matris

te,

Tyre, et ascendere faciam ad

te gentes multas, si-

cut ascendit
in

mare

fluctuans.
,

El fornicat sunt
fornicaiae.

^Egypto

in adolescenti

su

Et dissipabunt.muros Tyri
ejus
:

et destruent
,

turres
in

et

radam pulverem

ejus de e

et

dabo eam

Nomina earum Oolla major, et Ooliba soror ejus earum nomina Samaria Oolla et Jrusalem minor
:

limpidissimam petram.

Et descendent de sedibus suis omnes principes


maris
:

Ooliba.

et auferent exuvias suas

et vestimenta sua
:

Fomicata est Oolla


cupidinis, ascensores

et insanivit in

amatorcs suos

varia abjicient, et induentur stupore

in terra sede-

in Assyrios propinquantes, vestitos hyacintbo, juvenes

bunt

et attoniti

super repentino casu tuo admira-

equorum.
in

buntur.

Propterea tradidi
in

manus

filiorum

manus amatorum suorum, Assur, super quorum insanivit li-

eam

Et assumenles super

te

lamentum, dicent

tibi

bidine.

Quomod persti qux fuisti forlis


Cap. 27.

qu
?

habitas in mari, urbs inclyta


tuis,

in

mari cum habitatoribus

quos

Quod cm

vidisset soror cjus Ooliba,


:

plusqum

illa

formidabant universi

insanivit libidine

et fornicationem
filios

suam super

for-

Tyre, tu

dixisli

Perfecti decoris ego

nicationem sororis sua? ad

Assyriorum prbuit

sum,

et in corde maris sita.

impudenter, ducibus ad se venicntibus indulis veste


varia, equitibus qui vectabantur equis
,

Omnes naves

maris, et nautse

earum fuerunt

in po-

et adolesccn-

pulo negoliationis tuse.

tibus forma cunctis egregi.

Cap. 24.
et mille in

Hc
et

Hc omnia tecum
:

cadent in corde maris in die

dicit

Dominus Deus

Pone ollam,
partem bo-

ruinse tuse.

eam aquam.
in

Cap. 28.

Fili
:

hominis

die principi Tyri

Congre frusta ejus

eam

omnem

Hc

dicil

nam, fmur

armum,

electa et ossibus plena.

et

Dominus Deus Eo qud elevatum est cor tuum, dixisli Deus ego sum et in cathedra Dei sedi in
:

Pinguissimum pecus assume, compoue quoque strues


ossium sub ea
ossa
illius in
:

corde maris

cm

sis

homo

et

non Deus

et dedisti

efferbuit coctio ejus, et discocta sunt

cor tuum quasi cor Dei.

medio

ejus.
:

Congre ossa, quai ign succendam


carnes
,

consumentur
,

Ecce sapientior es lu Daniele


est

omne secretum non

absconditum

te.

et

coquetur universa composilio

et ossa ta-

bescent.
Fili

hominis, ecce ego tollo te desiderabile oculoin

rum tuorum
neque
fluent

plag

et

non planges, neque plorabis,

Morle incircumeisorum morieris in manu alienorum quia ego loculus sum, ail Dominus Deus. Tu signaculum similitudinis plenus sapienti, et
:

lacrym tu.
:

perfectus dcore.
In deliciis paradisi Dei fuisti
:

Ingemisce tacens, mortuorum luclum non facis corona tua circumligata


erunt
in
sit libi
,

omnis

lapis pretiosus

et

calceamenla lua

operimentum tuum
lithus et
,

sardius, topazius.et jaspis, chryso-

pedibus

tuis,

nec amictu ora velabis, nec ci-

et

onyx, et beryllus, sapphirus, et carbunculus,


:

bos lugentium comedes.

smaragdus

aurum opus decoris


es,

lui

et

foramina

Loculus sum crgo ad populum man,


:

et

mortua est

lua in die

qu conditus

prparata sunt.

uxor mea vesper fecique mane sicut praeceperat mihi.


Erit Fzechiel vobis in porlentum
facietis
:

Tu cherub

exlcntus, et protegens, et posui te in


,

juxta qu;e fecit,

monte sancto Dei


donec inventa

in

medio lapidum ignilorum am-

cm

venerit islud

et scielis quia

ego Dominus

bulsti, perfectus in viis tuis die condilionis tuce


est iniquitas in te.
in

Deus.

Cap. 23.
plausisti

Et
,

dices

filiis

Ammon
pede
,

Pro eo qud

Et elevatum est cor tuum


sapienliam luam
in

dcore tuo

perdidisli
:

manu

et percussisti

et gavisa es ex

dcore tuo,
le ut

in terrain projeci le
le.

tolo affectu super terrain Isral

anle faciem regum dedi

cernrent

Idcirc ecce ego


cl

extendam

manum meam
conleram

super

te,
le

Cap. 29.

Fili

hominis, pone faciem luam conlra


,

tradam

te in direptionem

gentium, et inlerliciam
:

Pharaoncm regem /Egypti


de yEgypto universa.

et prophelabis

de eo

et

de populis, et perdam de
quia ego Dominus.
IIa:c dicit

terris, et

et scies

Dominus Deus

Pro eo qud
filiis

fecit

Idu-

Loquore, et dices H;ec dicit Dominus Deus Ecce egoad tc,Pharao, rex vFgypli, draco magne, qui cubas
:

maea ultionem ut se vindicarct de

Juda, pecca;

in

medio fluminnm tuorum,


ego
feci

et dicis

Meus

est lluvius,

vilque delinquens, et vindiclam expetivit de eis


Idcirc ha:c dicit

et

memelipsum.
in

Dominus Deus

nicHin super Idumasam, et

Exlcndam manum aufcramdc c liominem et


:

El ponam frenum
pisecs fiuminum

maxillis tuis
luis

et agglutinabo

tuorum squamis

et cxtraliam le

641

EPINICION DEI OPTIMI MAXIM!,


,

EX ORACUL1S EZECHIELIS.
Et es
eis quasi

m
dulci-

de medio Auminum tuorum

et universi

pisces tui

carmen musicum, quod suavi


:

squamis
k

tuis

adhrcbunt.

que sono canitur


ea.

et audiunt verba tua, et

non faciunt
|

Fili

hominis, Nabuchodonosor rex Babylonis servire

ffecit exercituni
t

rum
citui

magn adverss Tydccalvatum, et omnis humrus deomne caput

suum

r ervitule

Et

cm

venerit

quod prsedictum

est (ecce

enim ve-

nit) tune scient

qud prophtes

fuerit inter eos.

pilatus est

et

merces non

est reddita ei,

nequc exerservivit mihi

Cap. 34.

Vae pastoribus
:

Isral, qui

pascebant se-

ejus de

Tyro pro
dicit

servitute,

qu

metipsos

nonne grges pastoribus pascuntur?


et lanis

adverss eam.
Propterea ha;c

Lac comedebalis,

operiebamim,

et

quod

Dominus

Devis

Ecce ego dabo


Jgypti
:

crassum erat occidebatis


pascebatis.

gregem antein
fuit

meum non

Nabuchodonosor regem Babylonis


et accipiet

in terra

Quod infirmum

non

consolidstis, et

multitudinem ejus, et depraedabitur manuet diripiet spolia ejus, et erit

bias ejus

merces exer-

quod aegrotum non sanslis, quod confracium est non alligslis, et quod abjectum est non reduxistis, et
quod perierat non
quaesslis
:

citui illius.

sed

eum

auslei ilate im-

Gap. 50.
cit

Fili
:

hominis, propheta, et die


Ululate, vae, vae diei.

Hc

dij

perabatis eis, et

eum

potenli.

Dominus Deus

Et disperse sunt oves me, e qud non esset pa:

Quia juxta est dies, et appropinquat dies Domini


dies nubis,

stor

et factae sunt in

devorationem omnium beslia-

tempus genlium
in

erit.
:

rum
et erit

agri, et dispersae sunt.

Et vniel gladius
iEthiopi
,

iEgyplum

pavor in

Propterea, pastores, audite

verbum Domini

cm

ceciderint vulnerati in yEgypto, et


illius, et

Hx'C dicit Dominus Deus


stores requiram

Ecce ego ipse super pade manu eorum, et


,

ablala fueril multitudo


ejus.

deslructa fundamenta

gregem

meum

cessare faciam eos, ut ultra non pascant gregem


.

nec

Cap. 31

Fili

hominis die Pharaoni rgi jEgypti et

pascanl amplis pastores semetipsos

et liberabo greerit ultra eis in

populo ejus: Cui similis factus es ia magnitudine tua?

gem meum de
escam.

ore eorum

et

non

Ecce Assur quasi cedrus


et frondibus

in

Libano pulcher ramis

nemorosus, cxcelsusqueallitudine, et

in-

ter condensas frondes elevalum est

cacumen
:

ejus.

Propterea hc

dicit

Dominus Deus
,

Pro eo qud

sublimalus est in altiludine

et ddit et
in

summitalem

suam virenlem atque condensam,


ejus in allitudine su
:

elevalum est cor

Ego pascamovesmeas et ego eas accubare faciam, Dominus Deus. Quod perierat requiram, et quod abjectum erat reducam et quod confracium fuerat alligabo et quod infirmum fuerat consolidabo, et quod pingue et forte
dicit
,

tradidi
ei
:

eum

manu

fortissimi

custodiam

et

pascam

illas in judicio.

gentium, faciens faciet

juxta impielatem ejus ejeci

Et suscitabo super eas pastorem


eas,

unum

qui pascat

eum.
Et succident eum
Cui assimilatus es
ligna voluptatis?
tis

servum

meum

David

ipse pascet eas, et ipse

alieni, et crudelissimi
,

nationum.

erit eis in

pastorem.
:

inclyte atque sublimis inler


lignis volupta-

Ecce deductus es eum


:

et servus Ego autem Dominus ero eis in Deum meus David princeps in medio eorum ego Dominus
:

ad terrain ullimam

in

medio incircumeisorum
:

locutus sum.

dormies,

eum

,eis

qui inlerfecti sunt gladio

ipse est
te,

Cap. 35.

Haec

dicit

Dominus Deus

Ecce ego ad
super te

Pharao,

et

omnis multitudo ejus, dicit Dominus Deus.

Cap. 52.

nions Seir, et extendam

manum meam

Fili

hominis, assume lamenlum super


,

et

dabo

te

desolatum alque desertum.


,

Pharaonem regem iEgypli


gentium assimilatus
es, et

et dices

ad

eum
in

Leoni
:

Urbes tuas demoliar


quia ego Dominus.

et tu deserlus eris

et scie

draconi qui est

mari

et

ventilabas cornu in fluminibus tuis, et conturbabas

E qud
rum,
in

fueris inimicus sempiternus, et concluseris

aquas pedibus

tuis, et

conculcabas flumina earum.

filios Isral in

manus

gladii in

tempore

afflictionis

eo-

Propterea hacc
per
te rete

dicit

Dominus Deus

Expandam

su-

tempore

iniquitatis extro/n.

meum

in mullitudine

populorum multorum,

Idcirc vaticinare super

humum
meo
,

Isral
:

et

dices

et extraharn te in
I-bi

sagen me.
:

monlibus
in

et collibus
:

jugis et vallibus
in zelo

Harc dicit Do-

Assur, et omnis multitudo ejus


sepulcra ejus
:

circuitu

minus Deus
locutus
nueritis.

Ecce ego
,

et in furore

meo

illius

omnes

inlerfecti

et qui cecide-

sum

e qud confusionem gentium sustl-

riint gladio.

Tu

ergo in medio incircumeisorum conlereris

et

Cap. 36.
levavi

Idcirc

haec dicit

Dominus Deus

Ego

dormies eum
Cap. 53.

Die ad
mortem
et
:

interfectis gladio.

manum meam

ut gentes, quae in circuitu vestro

eos

Vivo ego

dicit

Dominus

sunt, ipsae confusionem suam portent.

Deus

nolo

impii, sed ut convertatur impius


,

Vosaulem, montes
et

Isral, ramos vestros germinetis,

via su, et vivat. Convertimini


vestris pessimis

convertimini viis
?

fruclum vestrum
est ut veniat.

afferalis

populo

meo

Isral

prop

quare moriemini, domus Isral


quasi
si

enim
fcl

Et veniunt ad

te,

ingrediatur populus
:

et

replebo vos hominibus, et jumentis


,

et multi-

sedent coram te populus meus


tuos, et

et audiunt

sermones

plicabuntur
principio
I

et crescent

et habitare vos faciam sicut

non faciunt eos

quia in canticum oris sui


sequitur cor eorum.

bonisque donabo majoribus,


;

qum ha-

vertunt

illos, et avaritiana

suam

buislis

ab

iuitio

et scietis quia ego

Dominus.

643

EPINICION DEI OPTIMI MAXIMI,

EX ORACULIS EZECHIELJS.
Nomen autem
civilatis

eu
et

binrini

Et effundam super vos aquam mundam, et mundaib omnibus inquinamontis veslris, et ab uniUloiit-

Amona

mundabunt

ter-

ra m.

versis

veslris

Ei dabo vobis cor


nant
in

mundabo novum
:

vos.
et

Cap. 40.
spirilum

In visionibus Dei adduxit

me

in

terram
:

novum po-

Isral'; et

dimisit

me

super montent execlsum nimis

medio

vcsiri

et

auferam cor lapidcum de

super

quem

erat quasi xdificium civilatis vergenlis ad

carne veslr, et dabo vobis cor carneum.


Cap. 57.
eduxit nie

austrum.

Facla
spirilu

est super

in

Domini

me ma mis Domini, et et dimisrt me in medio

Et ecce vir, cnjuserat species quasi species


I

seris,

et fuiiiculus lineus in in

manu

ejus,
in

elcalamus mensiiivj
porl
,

campi, qui erat plenus ossibus.


Et d:\it ad
ista? Lt dixi
:

manu

ejus

stabat

autem
,

et

mensus

est

me me

Fili

bominis, pulasnc, vivent ossa


Detis, lu nsli.
islis
:

calamo porlas, veslibula


|

feneslras, lhalamos, atria

Domine
:

et

gazopbylacia (empli.

Et dixit ad
ces eis
:

Valicinarc de bssibus

et di;

Cap. 43.

Et
,

audivi loquentem ad

me
:

de domo,
bominis,

Ossa arida, audile verbum Domini.


,

et vir qui stabat juxla

me

dixit

ad

me

Fili

Et accesscrunt ossa ad ossa

uuumquodqiie ad jun-

locus

solii

mei

et locus vcstigiorum

pcdum nieorum,
:

clnram suam.

ubi babito in

medio liliorum

Isral in

Et
runt

vidi, et ecce
:

super ea nervi et carnes ascendc-

polluent ultra
ipsi
,

domus

Isral

aMernum et non nomen sanclum meum

et extenla est in eis cutis

desupcr

et spiritum
|

et rcgcs eoruni in forniealionibus suis, et in rui,

non babebant.
Et ingrcssus est in ea sniritus,
et vixerunt
:

| nis
sfe

regum suorum

et in excelsis.

Nunc ergo
ruinas regum

repellant procul forniealionem suam, et

teruntque super pedes suos exercilus grandis nimis


|

suorum

me

et babitabo in

medio co-

vald.

Ss

rum semper.
Cap. 44.

Et

dixit

ad

me
:

Fili
ipsi
,

bominis
dicunt
:

ossa base universa

Et

convertit

me

ad viam porta? san:

domus

Isral est

Anicruiil o>sanostra,

cluarii exterioris,

qu

respiciebat ad orientem

et

el periil

spes nostra

et abscissi

sumus.
:

erat clausa.

Propterea valicinarc, et dices ad cos

ibrr dicit
.

Cap. 45.
'

Clinique cperitis terram divideresorDomino


sanctificatum de ler,

Dominus Deus

Ecce ego aperiam tumulos vesiros,

et

tit
:

separale primilias

educam vos d.j sepulcris veslris, populus meus -.et inducam vos in ictram Isral. paclum sempiterEt peicutiam illis feedus pacis
,

longitudine viginti quinque millia


:

et latitudine

'

dcent millia

sanclificalum erit in omni termino ejus

li
i

per circuilum.
Cap.
46.

num

erit eis; el i'undabo

cos,
in

ci miiliiplicabo, et

da-

Ibrc dicit Dominus

Deus
suis
:

Si

de-

bo sancliticalioncm mfei
petuum.
Cap. 58.

medio eorum

in

per-

derit princeps
i

donum

alicui

de

filiis

haredilas

jus

liliorum

suorum

erit,

possidebunt

eam

bocre-

Fili

bominis

pone faciem luam contra


capilis

!|

ditari.
I

Gog,t<rrant Magog, principem


Tbubal
,

Mosocb,
Deus
,

et
j

Cap. 47.
eeee
aqnne
:

Et convertit me ad portam doms,


egrediebanlnr
facis

et

cl vaticinare

de eo.
:

subter limen

domus ad

Et dices ad euin

Ha-e dicit Dominus


capilis

orientem
tent
,

enim doms respiciebat ad orienaltaris.

Ecce ego ad
Tbubal.

le

Gog principem
te

Mosocb

et

aquae auiem descendebant in latus templi dex-

trunt ad
,

meridiem

Et circumagam
tuis;
el
et

et cl

ponam

l'renum in maxillis

educam

te,

oinnem cxercituni

luum

equos
nein

quits vesiilos loricis univesos, inulliludiet

magnam, baslam

clypeum arripienlinm

et

aquam usque ad talos. Rursmque mensus est mille, et iraduxit me per aquam usque ad genua. Et mensus est mille, et traduxit me per aquam
El iraduxit
per

me

gtadium.

usque ad

rens. Et polui

mensus

est mille,
:

torrentem,

Et convocabo adverss

cum

in
:

cunctis n.ontibus
et gladius uiimiscii-

quem non
vadari.

pertransire

quoniam inluntue-

meis gladium
jusque
in

ail

Dominus Deus
peste

ranl aq'e profundi torrentis, qui non potest trans-

fralrcm stium dirigetur.

Et judicabb

eum

cl

sanguine, et imbre vc:

Cmque me convertissem
ligna

ecce in ripa torrentis

bemcnli

et

lapidibus
,

immensis

ignem

et

sulpbur

multa
48.

n'unis

ex unique parte.
lu

pluam super eum


populos multos
Cm>. 59.
,

et

super exercitum

cj.:s, et

super

Cap.

El

egressus
et

civilatis

plaga.

Super
,

qui sont ctim eo.

sptemrinali
,

quihgehlos

qualuor millia mensu-

montes
,

Isral cads tu

et
;

om-

rabis.

nia agmina tua

et populi lui
cl

qui

sulll

teenm

feris
le a'd
i

Et porlne

civilatis

rx nominibus tribuum
,

Isral,

por

ivibus, mimique volatil!,

bcstlis Icrra; dodi

1res seplenlrione
,

porta

Ruben una, porta Juus


el

devorandum.
Et humiliant ignohi
in

una

porta Lvi una.


decciri et ocio millia
:

Magog;
;

et in

bis qui

lia-

Per clrcuitum
latis

nomen

civi-

biiant in insulis conliduulcr

et

scient quia ego

Do-

ex

ill

die,

Dominus ibidem.
et

ninus.

Gloria Patri, et Filio, etSpirili sancto; sicuterat


igni

Elsuccondent arma
jbi

Seplem anni

cl sepelieitl

in priucipio, et

nunc,

semper,

et in secula secu-

Gog

vocabilur vallis multitudicis Gog.

lorum. Amen.

MALDONATI
Maldoiutus
theologiamque
,

VITA.
urbe dicta Casas-de-la-Reina
,

seu Maldonato (Joannes), societale Jesu

in

in

provinci

Estramadurae, natus est anno 1554.Peracto Salmantic studioruin curriculo, Grsccam linguam
ibi felici

philosopliiam

admodm

successu edocuit.
,

Anno 1562

Jesuitarum familial Roma; agyrcgatus, se;

quenti anno Parisios se contulit

philosopliiam necnon theologiam professnrus

quo quidem niunere per-

functus, tanto numro discipulos ad serapuit, ut tribus etiam horis antequm profcssor adesset, auditorium

compleretur

unde spis evenit, ut, propter


,

acdis exiguitatem

foras in collegii are

munus
est
,

suiini

exequi

coactus fuerit. Piclavii deinde professus


viri

cardinali l.olharingiae

Mussipontum accersitus

co

fine ut

ex

celeberrimi fam Universitas ab inclyto prsule recns fuudala Iaudem ac decus reciperet. Maldoualum

intrim caretur

Sedanum
;

ascivit

dux Monspensierius

ut ipsius

filia

ducissa Bullionensis ad unilaicm per euin revo-

quapropter,

initis

cum

tribus et viginti protestantium grcge ministris colloculionibus, ipsisqUe ad

silentium redactis, duos ex bis spectatissimos ad fidem catbolicam adduxil. Post luec Luteliani redux, easdem

professons vices

maxim cum laude

implevit,

minus ver

in

rbus privatis

felix

quippe qui tuuc tcmporis

accusalus est qud praside Montbrun in societalis sua; gratiam legatum universale exlorsisset, ac insu per de

immaculat Yirginis conceptione errores


steriori ver, episcopi

tradidisset.

priori crimine,
est.

supiemi senatsParisiensis

judicio,
,

poloco
,

ejusdem urbis Gondi sententi absolutus

Crescente ver adversariorum invidi


et

cedere coactus fuit, seseque contulit Avaricum. Peractis autem in hc urbe octo circiter

decem mensibus

ipsum Romae accersivit Gregorius Papa

XIII,

ad elaborandam Bibliorum sejituaginta Inlerpretum


1

editioner.i.

Paul post ibidem obiit vir celeberrimus, anno salutis 1583, talis ver 49.
Inler ipsius opra luec pracipu notantur
:

Commentaria

in Evangelia,

Mussiponti 1595-1617, in-fol.

, ,

2 Commentaria in Jeremiam, Baruch, Ezechiclcm (quod


in-4
;

quidem opus
Psalmos
;

iufra

subjungimus)

et in

Danielem

1609

3 Tractatus de Sacramentis
instruments Parisiis
;

cum
;

aliis

opusculis, Lugduui 1614, in-4;


,

4 Tractatus

de Grali
et

de Peccato originali, de Ritibus Ecclesi


additis diversis
siis

5 Scholia in

Proverbia

Cantica, Ecclesiasten

haiam

1617

V Tractatus de Cremoniis,
in-4.

editis

anno 1677,

in-fol.

6" Tractatus de Anijelis et

Dmonibus, Pari-

in Bibliothec riluali

accuranle Francisco Antonio Zaccari, Ronix

primo editusanno 1781,

Maldonatus utriusque Grcae necnon Hebraicae lingua; peritissimus


gebat. Sensus ipse suos

exlttit,

sacrisque simulet profanis

liiteris

excullissimus. Patres et theologos apprim noverat, nec theologise scholaslica; opinionibus plus aequo indul
,

nulli servililer inhaerens


,

singulari aliquando libertale


,

nunqum ver orthodoxae


,

doctrin definitionibus adversatus

enunliabat. Nilido dicendi gnre

facilique

verborum facundi

necnon

firmo praesentis animi consilio pollens, formidandum in colloquendo adversariis se pntbuit. De ipsius Bibliorum
translatione,
alis
<

omnium Scriplur studiosorum


:

existimatione celebrat,
Jesuita hocce opus

hc

fer liabet Ricardus

Simon, scriplor Nullam


,

non omnin auctori nostro favens

Ille, ait,

eximium mnxim cura


littrales
,

elaboravit.

omittit difficultatem quin penits ipsam excutiat, et siquando

non pluies simul

sensus exbibet

at

<

cert meliorem solet eligere, neglect ut

plurimm velcrum interpretum

aucloritate

nec ad majorem per

sonarum numerum attendens,

ipsius proponenda; tiiendieque veritatis studio

movetur.

IN EZECHIELEM COMMENTARIUM.
-rm&iBi fm*

^vocemium.
Ezechiel apud Hebrceos fortitudinem, aut, ut Orige-

sed alia patria.


Salerites fuit,

Nam

Jeremias Anathotbites, Ezechiel

nes et Hieron. interpretantur

imperium Dei
Buzi
,

sive

ut Epiphanius in ejus vit tradit. In


dicitur fdius fuisse Jeremiae,

roboratum Deo
initio libri testatur,

significat. Filius fuit

ut ipse

Tbargum Jerosolymiiano
qui

propheta simul et sacerdos, quemilli

Buzi,

id est,

conlemptus dicatur, quod eum


,

admodm

Jeremias (1), et selalc


,

pen qualis

omnes contemnerent

idque refert R.

David

initio

comm.
Ezechielem famulilio Jeremia; (1) Tradunt Judi adstrictum fuisse, et di anceps haesisseSanhedrium. ulrm illius librum in canonem Scripturarum reciperent. Invisum enim habebant propbetam , qud

sed Hebra?orum fabula est. Nonnulli eniin

obscuritatem pra cteris affeclare, et multa Moysi con(Calmel.) traria tradere videretur.

6 17

IN

EZECHIELEM
alio

648
ibri

Pylliagoram philosopbum fuisse crcdiderunt (i) , ut anctor est Clemens Alex., lib. 1 Strom. Q-ji illudetiam
I

ejusdem

loco refert, alium

quoque Ezecbiefuisse
;

lem Hebraum tragdiarum scriplorem

multa-

quo ejus carmina


Fuerunt nonnulli veterum qui pulrunt EzecbieAudi Clementcni libro primo Slromat. Alexander , inquit, in libro de Symbolis Py(1
)

recilat

non inelegantia. Con^enliunt

leni fuisse Pylliagoram.


refert

cain caplivitatem fuisse iranslatum,

thaqoricis

relhi Assyrii.

Quidam eum

Pylliagoram fuisse discipulum Nazacxistimanl Ezechietem; sed


Clearchus untetn peripa-

omnes auctores eum cum Joacbimo rege in Babylonicum iis qui lib. 4, Heg., c. 2-i, Babylonem dicuntur Nabuchodonosore
traducli fuisse.

Quid de eo Gnostici olim fabularentur,

non

est, ut ostendetur postea.

teticus dicit se nosse quemdam Judum , cum quo versatus est Aristotelcs. Insinut Aristotelem sua nantisse

legel qui volet

apud Irenum. Sunt qui putent eum

trirp<;iino aetatis sune

anno cpisse

valicinari

in qui-

Judis, sequ ac Pylliagoram et Plalonein . <;ui proinde vocalus est Moses Atticus. Atque ab Eze

bus sunt Orig., Hieron., Gregorius. Et Origenes quiI

accepisse videtur Ezecbielus poeta trade quo idem Clemens codem libro sic seribit , De Mosis educatione nobiscum quoque consentiet Ezechielus Judaicarum tragdiarum poeta in Actu qui insic scribeus ex perscribilur ia-ju-/n id est, Educlio son Moiis, ubi multa ejus carmina de Mose recilat. Ad hosce accedit S. Ambros., qui Pylliagoram Judx'is orlum censet. Sic enim scribil ad Irenum libro 3 , epist. 20 Pythagoricum mandatum in nliquorum scriptis prdicari invenimus , quo ille discipulos suos communetn atque usilulam populo prohibait ingredi viam. Sed hoc unde assumpseril , non est incognitum. Nam ciint ex populo Hebrorum (ut plerique arbitrantur) genus duxerit, ex ejus disciplina derivavit cliam magisterii prcepla, merilbque magnus apud philosophas habitua, qttalem (ut aiunl) vix reperis ullum. Legerat
cliiele

nomen

gicus

ita interpretantur qud Ezechiel anno tricesimo juxta fluvium Chobar clos apertos vidisse. Res incerta sed probabilis. Nam et
,

deni et Gregorius
ipse dicit se

sensus mysticus, ut

ait

Origenes, recl convenil. Erat

onim Ezecbiel

figura Cbristi, cui

anno tricesimo baante

plizalo aperti sunt cli. Convenit etiam

mro Hebrorum

Iraditio, ut

nemo

cum eo nuannum lalis

tricesimum bujus prophel

principium et finem le-

geret, quasi lemerarius esset, qui minore tate lanta

mysteria intelllgere conaretur

qum propbela ade


:

doclus inlellexisset. Convenit sacerdotis oflicium, quo

nemo
lioni

nisi

30 annos nalus fungi poterat


,

et est ra-

consenlancum

Ezechieleni sacerdolem

itaque in

Exodo Mosi

divine

prceptum

alque

esse oraculo

Solve calceamentum pedum tuorum. Id eliam prceptum Jesu Nave , videlicet, ut delrit et popularis vil deponercnl pulverem, qui viam Domini ambulare desiderarent. Lger al prceptum eidem Mosi , ut montem cum sacerdotibus ascenderet , populus autem deorsiim staret. El'Tbeodor., 1. 1, de Fide ubi Pylliagoram circumcisum asserit Fertur, inquit, Pythagoras circumeiquam tamen sionem subiisse acceptant ab /Egyptiis JEgyplii ab llcbris patribus accepissenl. Favel et ratio, vel potis conjectura. Nam tam Ezecbiel qum Pylbagoras lolus mysticus est et symbolicus , ulurque sua oracula suamqne Elbicam docet per symbola et amigmata. Ad hsec, uterque eodeni fer lemporeflovidelicet Ezecbiel sub Nabucbodonosore Pyruil tbagoras sub Cyro et Camby^e, teste Eusebio in Cbronico. Insuper sicul Ezecbiel cum Deo collocutus est, ab eoque edoctus ita et Pylbagoras dixil se f'amiliarem esse Apollini ab eoque duceri unde et Pylbagoras dictus Pitbio Apolline, qud cum illo colloqueretur , ideque non minus vera doceret qum Pythius. Quocirca ipse suis erat instar oraculi de eo enim dicebant, ar,- i?*, Pythagoras hoc dixit ergo verum est et indubilaluin. Unde Ovidius de eo canit
, : , , , ;
, : : :

Prophetam, eodeni tempore, sacerdotii

et prophtise

munere

fungi cpisse.

Argumentum idem

fer

quod

Jeremi; sed

aliisliguris el

densioribus lenebris in-

volutum. Scripsit enim in Babylonem eodem tempore

quo Jeremias Jerosolymis valicinabalur, edem de

re,

eodem

spiritu.

Nam

primis viginli quatuor capiiibus


el urbis
;

Judacorum captivitatem,
preedicit,

Jrusalem excidium
sicul Jeremias
l'ecit

causasque ejus exponil


Idunios

per viginti septem prima capita. Deinde conlra


nitas,

Ammo,

Moabitas

Pbilislbos, Tyrios

iEgyptios, Assyrios, Babylonios usque ad caput tri-

cesimum quarlum

vaticinatur

ul Jeremias capile

quadragesimo septimo,
transcribens Hermias

usque ad quinquagesimum

libro 15

Metamorph. Mente deos adiit Usibus humanis

et

qu natura

ncgnvil
fuis-

oculis ea pectoris hausit.

Verm certumestPuhagoram nec Ezecbielem


,
,

se, nec Judaeum, etsi Juda;is et propbetis sua dogmala forte cliam circunieisioncm nmtuatus sit. Nam primo veteres passim docent Pylliagoram ex Samo insul prodiissc ergoGraecus luit, non Judaeus. Secundo , Pylbagoras docuil /tevefu/'^Mm " id csl ;,,u ~ inariim ex uno corpore in aliud non lanlm hominis, sed et besti;c Iransmigrationeni qu;e plan llebrxorum placitis rpugnt , cl noininalim oraculo Ezecliielis, cap. 37, de anima ad sua ossa suamque carneni uti diserte doect Terredcunle. Pylbagoras enim lullian., libro de Anima, c. 28, ut bunc suum de aniIransmigralionc errorem populo probaret 111:1111111 mortem simula vit, sublerraneo laluil in specu per
, :

pbilosopbus irridet tract, de Genlilium Philosophorum Irrisione, qui exiai loin. 4 Bibliot. SS. Patrum. iVu/ic, ait, immortalis mm, et gaudeo ; nunc contra mortalis jio, et ploro :mox in inilividua corpora solvor, aqua jio , fio acr , fio ignis : paul posl nec acrem, nec ignem, sed ferum me facii, piseem me facit. Itaque vicissim fratres habeo delphitws. Cum vero intueor corpus prriimesco , et nescio quo nomine id vocem nominative , an canem an lupum, an luurum, an avem, an serpentent, an draconem, an chymram. In cunctas enim bestias commutor terrestres aqitatiles , volucres multiformes agrestes, cicures mutas vo, , , , , , , ,

rutione munilus. tsato ,voto , sublimis in cales , , ara feror, serpo , curro, sedeo. Tertio, quia Ezechiel

brlas

seplennium
conscia
,
:

illic

se

patienli

damnans un maire
,

corpulentiam interpolasse de adylis fallaciae emersit ut ab inferis redire crederetur , dicens se primo fuisse ^Elhalidem sive Eupborbum Pyrrbum deinde piscalorem et mux Iiermotymon. Pvthagorac csl illa vox , quam in se
et ubi salis visu est
, ,

Pylbagoras non fuerunt synchroiu, sed liic illo fuit enim lloruil rgnante apud Cbalapud Komanos Tarquinio dacos Nabucbodonosore prisco, olympiad. 49. Pylbagoras vero lloruil evers CbaldoruHJ monarehi rgnante apud Persas Cambyse, a;iud Komanos Tarquinio Superbo, olymp. b'i, in Clnonico. Ergo Ezecbiel qnindecim ita liseb. olyinpiadibus, boc est, 00 annis, pnteessil Pytbagoram. Insuper Euseb. Olympiade, inquit, quinquagesim sub Cyro ftoruit Thaes prceplor Anaximandri : hic Anaximems, hic Anaxagor, hic Pendis fuit magister : Anaxagor vero lemporibus Xenophaues et Pythagoras tuerunt. Ergo Pylbagoras Cyro duabus, Ezecbiele triius vel quatuor generalionibus fuit posterior. (Corn, Lap.)
et

posterior. Ezecbiel

, ,

649

COMMENTA RIU
,

rriOOEMIUM.

G30

primum. Extremis quatuordccim capitibus prdicit


liberationem captivitate
Chrisli
et

Obscuritalis causas Theodoretus duas esse existimat;

regnum

templi

aiteram

qud maxima

tractet mysteria
;

et

non
,

sint

restaurationem

interitum

Gog

Magog. Quod aliqu


usque

margarit ante porcos projiciend

aiteram

qud
Judi

eliam ex parte Jeremias


ad

fecit capite tricesimo,

Judaos accuset
tatem prdicat

genlium ver vocationem


verenduin autem fuisse ne

et felicisi

tricesimum quartum. Scribendi causam Hieron.

iuisse putat, ut Judos, qui

cum Joachin

in

Babylone
;

plan intelligerent, invidi librum abolerent. Creditur aliquos etiam alios scripsisse libros. Nam et Josephus duorum librorum ejusmeminit, et Athanasius in Synopsi prter banc prophetiam quemdam ejus li-

captivi erant, consolaretur atque sustenlaret

cm

eos

pniteret qud Jeremi suasu se rgi Babylonis tradidissent;

solyma

cm vidrent slare adhuc qu Jeremias inflammanda


:

et florere
,

Jero-

everlendaque
facile

brum

inter

apocrypha connumerat
asserit,

(1).

Idem quoque

prdixerat

quod ex Jeremi Iectione

apparet

verum

esse.

Nam

et in

Jrusalem pseudoprophet

apud Hebros vetitum


,

ne quis Ezehielis

erant, qui contra Jeremi propheliam prdicebant

non solm non abducendos


in

in captivitalem

Judos

principium et finem CanticaCanlicorum, et initium Geneseos, lgat anletatemsacerdolalem, idest, ante annum trigesimum. Esl enim Ezechiel inter prophetas,
in vit

qui Jerosolymis erant, sed etiam eos, qui

cum

Joachin
,

quod inter Grcos Heraclitus qui teste Pluiarcho Fabii Maximi ab obscurilatedictusesUxoTetvoj,
,

Babylone

captivi

tenerentur

brevi redituros

ut

praedicit

Hananias, cap. 28. Contra ver Jeremias ad

captivos, qui Babyloni erant, scribebat, ut


dilicent, plantarent hortos
,

domos
,

uxores ducercnt

idest, tenebricosus, ait Delrio, adag. 197. Amplis tradunl et observant Rabbini, scilicet, neminem ante trigesimum annum ad Ezehielis leciionein admittunt. Rursm negant fas esse cuiquam

filias

suas nuptui darent


captivitate

septuaginta enim annos eos in


cap. 29, 5. Erasst etiam
,

futuros

inter

captivos

qui contra Jeremiam


,

quasi contra homi,

nem

sediliosum

ac turbulentum ad eos

qui Jeroso-

lymis erant, scriberent, ut in


ut Semeias Nehelamites
igitur Ezechiel Jeremise
,

eum
,

animadverterent

cap. 29

24

25. Confirmt

prdictionem. Ut auteni Jolilteris tradita in


,

sephus

scribit
:

sua vaticinia

Judam
qud

Ezechielem scriplis commentariis explicare , nisi summa tanlm ejus capila aitingendo. Verm hc eorum est superslitio. Quod enim Deus per prophetam scribi, hoc et legi et explicari votait. Ezehielis ergo precibus adjuli eum inchoabimus. Porr obscurilatis in Ezechiele causa est duplex. Prior est materi et rerum sublimitas, uli c. 1, Deum, Deique et angelorum attributa per currum Cherubim per rotas oculaas, per qualernas animalium facis, per iirmamentum , per crystallum, per eleclrum etc. adumbrat et explicat. Posterior est
,
,

transmisit

qu cm

legisset Sedecias
,

hc potissi,

mm de causa nec
cm
sentire viderentur

11

nec Jeremi credidisse

dicendi et sermo in se facilis quidem et simplex, sed qui figuratus sit, suaque proponal per symbola et amigniata. Gujus rei unam causam dat

modus

ulerque captivitatem prdiceret, eo lamen dis,

qud Jeremias diceret Sedeciam


;

Babylonem caplivum ducendum


garet

Ezechiel ver ne-

eum Babylonem visurum. Quod utrumque verum

esse evenlus comprobavit.

Nam
;

duclus quidem est


,

Theodor., videlicet, qud Judos redarguat eosque exscindendos et rejirobandos prdicat ex adverso gentium vocationem etsalutem pra.-nunliet ideque Iknendum fuisse, ne si Judi plan dicta et scripla ejus intelligerent, ex individi librum abolerent. Verm, si ita est, cor non aboleverunt prophetiam Jere, ,
:

Sedecias Babylonem captivus

sed oculis orbatus

mi, qu
ita

clar (uti et

qudam

capila

Ezehielis^

eam simum
ut

videre non posset. Genus prophtise obscurisest

(l),quanqum sermo simplex

estetfacilis.

(1) Ezehielis sublimitas et obscuritas ad oculum palet, si q'uis solm c. 1 , et c. 40, cum seqq. octo

hoc excidium denuntiant? Polis ergo ad varieiatem prophtise id rfrendum videlur, ut scilicet qu Jeremias clar Judis in Jrusalem eadem iisdem in Babylone per symbola Ezechiel re'prsentaret; ul Babyloniiea intelligere, itaque Judos irridere et subsannare ncquiient sed soli Judi quibus ea
, ; ,

HincS. Gregor. Nazianz., orat.23 Ezechiel, ail, omnium prophetarum maximus est, et excelsus. Idem oratione 54 Quid, inquit, lsaiam et Ezechielem rerum maximarum spectalorem reliquosque prophetas commmorent ? quorum aller Dcminum sabaoth in glori throno sedenlem vidil eumque Seraphim senis alis prditis in orbem cinctum, ac laudutum, et occullatum, seque ipsum carbone perpurgalum, atque ad obeundum prophet muntis adornatum : aller vehiculum quodescribit, tlironumque que bei,hoc est, Clierubinos ipsis excelsiorem coque sublimius firmamenium, atque insuper eum qui in firmamento sese ut eumque conspiciendum prbebat, vocesque etiam quasdam, et impeins atque acliones sive divinum hoc fuerit spectrum solis optimis et sanclissimis viris spectabite; sive minime
inspiciat.
: :

(Corn, Lap.) (l)Sentenii qudam auctori huiclrihuunlur, quas ex ejus scriplis frustra repelas, velul illa lu quo statu te invenero in ipso judicabo te, inquit Dominus.
:

explicabat Ezechiel.

Vide S. Joannem Clymacum gradu seplimo scal paradisi ; et vilain S. Anlonii, cap. 15. Ejus etiam nomini adscribilur allera In qucumquc horingemuerit peccaior satvus erit. Vide Luciierum Calaritanum.
:

j'altax

noctis
,

informatio

commercium

mentis impressio qudam et rbus fuluris quasi cum prseulibus habens; sive arcanum quoddam aliud provisio; sive

cum
,

pketi genus dicere nequeo ; novit hoc prophetarum beus, et qui hujusmodi afflatibus agitantur. ilebri tradunl duas esse in Scriptur leges, aiteram scriptam, de rerum crealione aiteram secrelam traditam Mosi de divinitalis specie illam appellatam berescit, islam mercaoa ; illam contineri Genesi, islam in Ezehielis curru ; illam vulgatam esse omnibus, hanc solis sapienlibus deleclam. Quocirca S. Micron, hic
;
:

Tertullianus de carne Chrisli cap. 25, ex codem prophel assumptum ait illud Vacca peperit et non peperit, sive ul legit S. Epiphanius, hresi 50 Vacca pariet vitulum suum et non dicel : Non me peperit. S. Clemens Alexandrinus Pdag., lib. 1, cap 10 Dicit beus per Ezechielem : Si conversi fueritis ex toto corde veslro, et dixerilis : Pater, audiam vos lanqum populussanctus. Integriorem hunclocum producil Clemens Romanus in priori ad Corinthios, cap 8 Resipiscite, domus Isral, ab iniquitatevestr. bic filiis po~ puti mei : si peccala vestra lerr ad clum usque pertingant, si croco rubriora eleilicio nigriora fuerint, et ad me ex toto corde conversi fueritis, et dixerilis : Pater, lanqum populo sancto aurem vobis prbebo. Narrt alibi idem Joscphus, loco cit., lib. 10, Ezechielem et templi eversionem et nunqum visurum Babylonem Sedeciam vaticinatum suum hoc oracu: :

lum Hierosolymam

misisse. Hujus rei nullum superest

s.

s.

xix.

Si

, ,

654
Athanasius
ir.

IN
libro

EZECHIELEM
est,

652
,

de Incamatione Verbi auclor

igitur propheta
juti

sacerdotis

martyris precibus ad-

eum

populi causa interfetum fuisse. AdditEpiphanius duce populi occisum , qud ejus idololalriam repre!

mysteria ejus enarrare (1).

henderet; sepultumaue in terra Assyriorr.ro in monimentoSem elArphaxae progenitorura Abrahae.quod

rario, p. 78, edit. l'Emper. et legi possunt in


vii Introduct. in libr.

Carpzo-

prophetar.

V. T., p. 204, edit.

sec.
(1) In Ezechielis vaticiniis

(Rosenmuller.)

ad sua usque tempora

ej

'.itisse dicit (i).

Aggrediamur

vestigium in scriptis Ezechielis. Quamobrem epislolam ad regem Juda ejus argumenti ab eo datam, inteiiisse credimus, Pseudo-Alhanasius in Synopsl pu tat alterum duobus voluminibus prophel scriptis penits interiissc. Et recentior alius auctor, temeritate et opiiiionum novitate noms, demonstraiidiim suscepit, scripta illa, Ezechielis nomine ad nos missa, fragmentiim esse allerius amplissimi operis; ciijns rei argiimentiiin ducit al exordio priini capitis, lia plan conrcpto Et factum est in trigesimo anno neque enim conjunetioe/exordium esse videtur liliri, sed partium connexio; sicut nunqum factum scinms, ul in primo ne operis vestibulo certus quidam annus designetur indicala quidem epocha, ex qu supputatio illa duca:

quamvis verborum siru ctura et ratio salis sit plana elexpedita, visionum tamen, imaginuin ac parabolarnm varietate et copia reliquos prophetas
linquit.

omnes longo

post se inlervailo re-

Inlerdm enim per visiones, ut cap. 1 seqq. 8-11, 57, 40, seqq., mox peraeliones symbolicas, ut cap. 4, 5, 12, nunc per similitiidines, ut cap. 15, 55, 51, nunc per parabolas, ut cap. 17, ilem per carmina el ficliones poeiicas, ut cap. 19, neenon per allegorias, ut cap 25, 24, denique per manifestas praiiictiones, exprobraliones et minas, ut cap. 6, 7, 11, 14, 16, rel., agit, tanlqiie uberlale el figurarum varietate floret, ut unus omnes prophetici sermonis numros et modos explcvisse, jure suo dicendus sit. Habet ver Ezechiel hoc polissimm sibi proprium, ut quas exhibet imagines ita plen , ila copios pingat, totasque absolvat, ut nihil addi posse
,

Observt insuper in eain rem illud capilis 1,5: est verbum Domini (nenipe factum frequentiiis) ad Ezechielem filium Buzi. Non negamus cerl fieri poluisse ut Ezechiel plus
tur.

nihil

in

Factum

meule

lectois relinqui dixeris. In


,

iis

vaticiniis,

quae

aliquid scripserit , qum nosli ictate supersil sed nihil pariter huic scriploris opinioni deferendum lemer censemus. 1 Potuil opus Ezechielis in duas partes Josephi asiate distribui, quarum prior 59 prio:

per visiones et imagines proponil hune fer modum lenet, ut enarratis pris accural omnibus ac singulis, quae mentis suie oculis objecta essent, Deum loquentem inducat, qui ipsum de illorum signiiicalione edocet , et quae ei per figuras fulura oslendisset slatim claris verbis exponit. Vaticiniorum hnjus prophtie
proprietales
i

ra capita contineret, altra novein postrema, quihus de restitutione urbis et templi agilur. Auclor ver Synopsis, auctoritate Josephi praeposter accepta fretus, censuit, scriptum esse ab Ezechiele alterum, qiim quod superest, opus, quod deinde intercidisse sibi persuasit. 2 Ezechiel excidii Hierosolymae et

veriss'un descripsit

Lowthus.

Eze-

cbiel

eleganti quidem multm inferior est Jeremi, sublimitate aulem vel Isaiae par, sed in gnre dissimillimo. Est enim atrox, vehemens tragicus, lotus in efrMuei, in sensibus elatus, iferVi,

incpiit,

neque tatempli vaticinium in Judicam facile misit mcn Joscphus unqum teslatus est, nrissum prophet Hierosolymam inlegrum opus, in quo nunqum visurus Babylonem Sedecias legeretur Facile enim seu viv tantra voce ddit hoc de Sedeci oraculum, vel epistolae priva tan commisit, nunqum in canonem oraculorum ipsius cooptat:e. 5 Si conjunclio etinfronte libri occurrensde inlegritate operis decessi ;se aliquid cerio argumenlo demonstret, eadem slatim sentenlia Jonae, primo Maferenda de libris Josue, Judicum chabaeorum, aliisque nonnuUis; statimque amplioris
;

<
i

< t
i <

in imaginibus fedus, acerbus, indignabundus cundus, magnificus, Iruculentus , et nonnunqum pen deformis in dictione grandiloquus , gravis austres, horridus, et interdm incultus, frequens in repetitionibus, non decoris aut grat'ue causa, sed ex indignalione et violenli. Quidquid susceperit tractaudum, id sedul prosequitur, in eo unic ha>
; ;

ret defixus, proposito rare defleclens, ut rerum seriem et junciuram vix unqum requiras. In cte-

i
t

operis

fragmenta qua-dam habere illos oportet; quod sau temeriiaiis esset non ferendse. 4" Trigesimus annus, in Ironie operis inseriptus, quo potissnim refereudus sii, prorss quidem nos latet; t&te
eluti

t
i i

ver prophelae res erat exploratissima. An ideirc invidia in librum c'reeur, qud aliqua contineal nobis prorss ignota? Idem Portasse negotium posteritati quod nos in velliet in nostris epochis evolvendis,

c
i i

rum chronologia
alias Ezechieli

sollicitos t<inet.

5"

Dominum sap
:

sed in eo ris plerisque valibus fortass superalus gnre, ad quod unic videtur natui a compartes, iiimirm vi, impetu, pondre, grandilale, nemo ex onmi scriptorum numro eum unqum aequavit. Dictio ejus satis est perspicua; omnis prop in rebus sita est obscuritas. Visiones pra:cipu sunt obscur.e, quae tamen (ut apud caeleros, Oscam, Amosum, Zachariam) nnd et plan historic narratione exponuntur. Ezechielis autem pars major, eaque media, poetica est, siquidem aul res spectemus, aut dietionem; sed in senlentiis ade plerumqu est rudis et incompositus, ut saep dubitem quid de eo
;

loculum, nunqum legimtis in texln quiu potis verba illa Factum est verbum Uomini ad Ezecielem, hoc primo verbum prophtie factum esse
:

dmontrant.

(Cultuel.)
|
i

Chabo(1) Quae de Ezechielis sepulcro et synag(g ram inier et EupJiralcm narrai Benjamin Tudelensjs, sublest* fidei scriptot (vid. librum nostr. Handbueh des. bibl. Alterlkums., vol. 1, p. 1 , p. 65) , in ltine-

'

hc in parte slatuendum sit. Lingua Hebraica, qu ulitur Ezechiel dclint ad rama-ismum habetquc haud paucas voces cl formas Chaldaicas, prouti scriplore, qui in Mesopotami, sive Syri aquilonari vixit exspectes. Praeterea habet pluies eum aupiali suo, Jeremi, loquendi formulas, construendi modos el verborum formas communes. (Rosenmuller.)

, ,

CAPUT PRIMUM.
1.

CHAPITRE PREMIER.
in

Et factum

est in Irigesimo
in

anno,

quarto,

in

quint inensis,

cm essem

medio captivorum juxla

fluvium Chobar, aperti sunt cli, et vidi visiones


Dei.
2. In quint mensis, ipse est

annus quinlus trans-

migrationis rgis Joachin,


5.

cinquime jour du 1. En la trentime anne, le quatrime mois, lorsque j'tais au milieu des captifs, prs du fleuve Chobar, les cicux furent ouverts; et j'eus des visions de Dieu. 2. Le cinquime jour du mois, dans l'anne qui fut la cinquime depuis que le roi Joachin fut transfr Rabylone,
5.
/ils

Factum

est

verbum Domini ad Ezechielem


in terra

filium

Le Seigneur adressa
<ie

Buzi sacerdotem

Chalrtneorum sc( s llumen

Buzi, dans

le

sa parole Ezechiel prire, pays des Cbaldens, prs du

653

COMMENTARIUM
:

CAP.

I.

<554
;

Chobar
4.

et facta est super


vidi, et

eum

ibi

manus Domini.

fleuve de

Chobar

et tant

dans ce

lieu

la

main du

Et
:

ecce ventus turbinis veniebat ab Aquiet ignis involvens, et splendor

Seigneur agit sur

lui.

lone

etnubes magna,

in circuitu ejus quasi species electri, id est, ignis.


5.

de medio

4. Voici la vision qui fut prsente. billon de vent venait du ct de l'Aquilon

me

Un
,

tour-

et

une

Et

in

medio ejus

similitude-

quatuor animalium
in eis.

grosse nue, et un feu qui l'environnait, et une lumire qui clatait tout autour; et au milieu, c'est-dire, au milieu du feu, il y avait une espce de mtal
trs-brillant.
5. Et au milieu de ce mme feu la ressemblance de quatre animaux qui taient de cette sorte; on y voyait la ressemblance d'un homme.
,

et hic aspectus
6.

eorum, similitudo honiinis


pedes

Quatuor

facis uni, et
,

quatuor pennse uni.


recti
:

7.

Pedes eorum
,

et planta pedis eoet scintilla?,

rum
8.

quasi planta pedis vituli

quasi

6.
7.

Chacun d'eux

avait quatre faces et quatre ailes.

aspectus ris candentis.

Et manus hominis sub pennis eorum


:

in

quatuor

partibus

et facis et

pennas per quatuor partes ha-

Leurs pieds taient droits; la plante de leurs pieds tait comme la plante du pied d'un veau; et il sortait d'eux des tincelles comme de l'airain le ,
plus luisant.
8.

bebant.
9.

Junctxque erant penn eorum alterius ad


: ,

alte-

non revertebantur cm incederent quodque ante faciem suam gradiebatur.

rum

sed

unum-

quatre cts; et quatre ailes.


9.

Des mains d'hommes taient sous leurs ailes aur ils avaient chacun quatre faces et
Les
;

10. Similitudo

autem vults eorum

facis hominis, facis

et facis leonis dexlris

ipsorum quatuor,

au-

tem bovis

sim'stris

ipsorum quatuor,

et facis aqui-

de l'un taient jointes aux ailes de ne retournaient point lorsqu'ils marchaient; mais chacun d'eux allait devant soi. 10. Pour ce qui est de la forme qui y paraissait,
ailes

l'autre

ils

l desuper ipsorum quatuor.

H.
per
:

Facis

eorum

et

penna; eorum extente desu,

iKs avaient tous quatre ime face, d'homme ; tous tous quatre droiie, une face de lion; tous quatre gauche, une face de buf; et tous quatre au-dessus, une face d'aigle.

du penn singulorum jimgebantur


eorum Et unumquodquc eorum coram
:
:

et duae
ils

H.
ils

tegebant corpora
12.

facie

sua

am-

Leurs faces et leur ailes s'tendaient en haut; se tenaient l'un l'autre par deux de leurs ailes ; couvraient leurs corps avec les deux autres.

bulabat

ubi erat impetus spirils, illc gradiebantur,

12.

Chacun d'eux marchait devant

soi;

ils

allaient
ils

nec revertebantur
13.

cm

ambularent.

emportait l'imptuosit de l'esprit; et retournaient point lorsqu'ils marchaient.


les

ne

El similitudo animalium, aspectus eorum quasi


ignis

carbonum

ardentium

et quasi

aspectus lampa

darum. Haec orat

visio discurrens in

medio antms-

lium, splendor ignis, et de ign fulgur egrediens.


14. Et animalia ibant et revertebantur, in similitu-

15. Et les animaux paraissaient, les voir, comme des charbons de feu brlants, et comme des lampes ardentes; on voyait courir au milieu des animaux des flammes de feu et des clairs qui sortaient du feu. 14.

Et

les

animaux

allaient et revenaient,

comme
vis

des clairs qui brillent.


15. Lorsque je regardais ces
ratre

dinem
15.

fulguris coruscantis.

Cmque

animaux, je

pa-

aspicerem animalia, apparuit rota una


facis.

super terram juxta animalia, habens quatuor


1G. Et aspectus rotarum, et opus
sio

prs d'eux une roue qui tait sur la terre, et qui avait quatre faces.
16. A voir les roues et la manire dont elles taient faites, elles paraissaient semblables l'eau de la mer; elles se ressemblaient toutes quatre ; et elles paraissaient dans leur forme et leur mouvement,

earum, quasi
:

Vi-

maris

et

una similitudo ipsarum quatuor


,

et

aspectus earum et opra


rote.
17. Per quatuor partes

quasi

sit

rota

in

medio
non

comme
earum euntes
ibant, et

si

une roue

tait

au milieu d'une autre roue.

17. Leurs quatre parties allaient toutes

revertebantur
18. Slatura
bilis

cm ambularent.
quoque
:

temps

et elles

en mme ne retournaient point lorsqu'elles mar-

chaient.
erat rtis, et altitudo; et horricir-

aspectus

et

totum corpus oculis plnum in

cuitu ipsarum quatuor.

18. Les roues avaient aussi une tendue, une hauteur et une forme qui tait horrible voir ; et tout le corps des quatre roues tait plein d'yeux tout autour.

19.

Cmque ambularent
rote juxta ea
:

animalia

ambulabant pa-

riter et

et

cm

elevarentur animalia

de terra, elevabantur simul et rote.


20.

19. Lorsque les animaux marchaient, les roues marchaient aussi auprs d'eux ; et lorsque les animaux s'levaient de terre, les roues s'levaient aussi.
vait, les

Quocumque

ibat spiritus, illc eunte spiritu, et

20. Partout o allait l'esprit, et o l'esprit s'leroues s'levaient aussi et le suivaient, parce
l'esprit

rote pariter elevabantur, sequentes

eum

spiritus

que

de vie

tait

dans

les roues.

enim vite erat


21
.

in rtis.
et

Cum

euntibus ibant,

eum

stantibus stabant, et

eum

elevatis terra, pariter elevabantur et rote, se:

quentes ea

quia spiritus vite erat in rolis.

allaient, les roues demeuraient, elles demeuraient; lorsqu'ils s'levaient de terre, elles s'levaient aussi avec eux, et les suivaient ; parce que l'esprit de vie taient dans les roues.

21. Lorsque
;

les

animaux

allaient aussi

lorsqu'ils

22. Et similitudo super capita animalium firma-

menli, quasi aspectus

cryslalli

horribilis, et extenti

super capita eorum desuper.


23.

22. Au-dessus de la tte des animanx, on voyait un firmament, qui paraissait comme un cristal tincelant et terrible voir, qui tait tendu sur leurs ties.
23. Sous ce firmament,
ailes, les
ils

alterius ad

Sub (irmamento autem penn eorum recte alterum unumquodque duabus alis vela:

tenaient droites leurs

bat corpus

suum,

et

alterum similiter velabatur.

unes vis--vis celles de l'autre; l'un couvrait son corps de deux de ses ailes, et l'autre le couvrait de mme.

,,

655
24. Et audiebam

IN EZECIIIELEM
24.
ailes,

656
bruit

sonum a.arum, quasi sonum aquarum multarum, quasi sonum sublimis Dei cm am;

Le
la

que je leur entendais


le

faire

de leurs

tait

bularent,

quasi sonus
:

erat
,

mullitudinis

ut sonus

comme
ciel
;

ils

castrorum

cmque

starent

demittebantur penn

comme

le

grandes eaux, et entendre du haut du faisaient un bruit, lorsqu'ils marchaient bruit d'une grande multitude, et comme le
voix que dieu
fait

comme

bruit des

eorum.
25.

bruit de toute une arme; et ils baissaient leurs ailes;


fieret

quand

ils

s'arrtaient,

Nam cm

vox super firmamentum quod


,

erat super caput


alas suas.

eorum

stabant

et

submiltebant

25. Car quand

ils

firmament, qui

tait

entendaient retentir la voix du au-dessus de leurs ttes, ils

s'arrtaient et baissaient leurs ailes.

26. Et super
capiti

firmamentum

quod erat imminens

26. Et dans ce firmament


leurs ttes, on voyait

eorum
:

quasi aspectus lapidis sappbiri simili-

comme un

qui tait au-dessus de trne qui ressem-

tudo throni

et

super similitudinem throni similitudo

quasi aspectus hominis desuper.


27. Et vidi quasi speciem electri, velut aspectum
ignis, intrinsecs ejus per circuitum
et desuper, et lumbis
:

au saphir ; et assis sur ce trne.


blait

il

paraissait

comme

\in

homme

lumbis ejus

ejus usque

deorsm,
;

vidi

27. Et je vis comme un mtal trs-brillant et semblable au feu, tant au dedans qu'autour de lui ; depuis les reins jusqu'en haut, et des reins jusqu'en bas, je vis comme un feu qui jetait sa lumire tout autour,

quasi speciem ignis splendentis in circuitu


28. Velut aspectum arcs
pluviae
:

cm

fuerit in

nube

in die

hic erat aspectus splendoris per

gyrum.

28. Et comme l'arc qui parat dans une nue en un jour de pluie; c'est quoi ressemblait la lumire qui brillait tout autour.

COMMENTARIUM
Vers.
librum
i.

Et factum
titulo

est.

Prsepositionem

1, et,

Dominus : Ecce ego adducam mala super locum istum


et

cum

conjungere sp adnotavimus; vide


proprietatem linguae Hebraicae esse
et, initio

super habitatores ejus , omnia verba

legis

qu

legit

Baruch

1, 1. Alii

r ex

Juda. Regnaml aulem Josias triginta


i; itaque

unum annum,
,

pulant, ut prpositiol,

posita

nuHum
in

alium

4 Reg. 22,
tredecim
annis
, :

superfuerunt ex ejus regno anni


,

usum habeat,
teritum vertat.

nisi ut

verbum

futuri

temporis

pra>

Joacim autem
,

qui

et Eliacim

undecim
:

Nemo

igitur, ubi

non

sunt, mysteria
,

Regum 23

36, sunt viginti quatuor Joachaz

requirat. In tricesimo anno. Origenes

nom.

et

autem
aliis

tribus mensibus,

4 Reg. 23, 31
8, qui sex

et Jechonias

Greg., hom. 2, in hune locum tricesimum


taiis Ezechielis
notari

annum

tribus,

4 Reg. 24,

menses cum eo,

pulant

quod Hieronymus

meril non probat, nec enim soient prophet nalali

suo .annos numerare,


claris.
Alii

et si id dicere voluisset, disisset

Jonatham Chalda>um auctorem

secuti
legis in

quod superabat ex decimo octavo JosiK pro uno anno computantur, efficiuntque annos viginti quinque quibus si jungas quinque annos captivilatis Jechoni, quo tempore hiec prophelia edila fuisse dicilur, vers.
:

tricesimum annum ab eo tempore quo liber

2, reperies

templo per Helciam sacerdotem repertus


22, 8; signilicari dicunt
alii,

est,

4 Reg.

annos triginta. Qud autem prophela tempus caplivitatis pronuntiatione sententi; numeret

ut

II.

David, et ejuspater
ullimo jubila;o.

non dbet, inquitTheodor., mirum


Deus Deus
id facere

videri

solet

enim
quod
:

R. Joseph

tricesimum

annum ab
,

sua misericordi.

Nam

et

Abrahamo
,

Utruinque fortass verum est


propheta
id

sed non mihi videtur


vel

dixit,

Gnes. 15, l5:Scito prnoscens


sit

dicere voluisse.
libri, vel

Quorsm enim

ab

peregrinum futurum
et

semen tuum

in terra

non su

inventione

jubikeo prxler consuctudinem

subjicient eos servituti, et affligent quadriugentis annis,

numersset? Uaqueoptini omnium, ine sententi,


Theodoretus interpretatur, tricesimo anno
Credibile
captivitalis.
,

at

non reperimus Hebrseos quadringenlos annos


,

in

jEgypto fuisse

nisi

ab eo tempore

quo sententi
Caelerae inter-

enim
,

est

prophetam accommodal ad rem


legis inventione, ant
initio igitur

pronunliala est,

tempus numeremus.

de qu agebat

locutum esse, non aulem agebat aut


de

pretationes, quamvis quod altinet ad

annorum nume-

de

selate sua, aut

de jubiheo;

sed de captivitate, ab
inventa; legis,
est cuiii

non

xlalis su, non

non

jubilsei,

sed captivitalis credendum

rum, eodem redeant; tamen non sunt ad sensum prophetse accommodatue pra;lerquni qud illud quod de jubilo dicitur, incertum est; etsi scio R.
;

annos numerssc. Acceditqud, utaitThco-

David contendere in
disse, et
In

eumdem annum
et R.

jubilaum inci-

dor., paul post cap. 4, 6,

Deus

dicit prophela;

Ecce

auctorem Scder Olam


ita

Salom. iddocere.

cum

compleveris hece, dormies super latus tuum dextrum


:

quarto, mense,

loquunlur Ilebri,
:

cm

poslea

secundo

et

nssumes iniquitalem doms Juda quadra-

sequilur dies mensis

queniadniodmi

si

dicerent,

ginta Qiebus, diem pro anno, diem,

inquam,

pro anno

quarto mense, die quinl. Quartus autem mensis intelligitur

dedi

libi :

quibus verbis signilical adhuc quadraginta

anni tricesimi, qui respondet mensi junio

captivitalis

annos superesse. Erant aulem anni

futuri

noslro.

Nam
,

mense maitio Hebri annum exordie18. Chald. Para-

captivitalis septuaginla,

2 Parai. 30, 21, Jerem.25,

bantur

ut apparct Exod. 12, 2,


,

il, 12, et 29, 10; pnecesserant ergo

jam anni

triginta.

phrasles, in (mense) laniuz

qui idem est junius.

Cum

Totidem aulem reperiemus,


sententi pronunliata est
,

si

ab eo tempore quo Dei

essem in medio captivorum. Etego in medio transmigrationis,

initium numerandi suinamus. Fuit autem sententi pronuntiata anno decimo

hebraismus

pro,

cm

versarer inter capli-

vos, qui Babylonem

transmigraverant.
,

Non

vocal

ootavo Joske, 4 Reg. 22,

10,

his verbis

Hc

dicit

captivitatem, sed transmigralionem

quia Jechonias


657

, ,

I.

, , , ,

COMMENTARIUM CAP.
vi caplus
;

658

non fucrat

sed sponte sese rgi Babylonis

cepisse. Simile est ilud

quod nonnuui Hebri dicunt,


Salom. non esse hoc hujus
:

tradiderat, 4 Reg. 24, 12.

Quod idem discrimen


5, cl c.

Jere-

quemadmodm

refert R.

mias diligenler observavit, cap. 24,


et c. 29, 1, 4, 16,

28, 4, 6,
propheta;

Hbri iuitium, sed illud cap. 2, 2

FM hominis, sta supra


super

20, quamvis sp

alis

pedes tuos. Alii aliud

Et facta

est

eum

ibi

manus

capiivitatem et transmigrationem in
dant.

unum

confun-

Domini,

id

est,

vehementi

spiritu prophtise agitari

Juxta fluvium Chobar. Hune fluvium nonnulli


esse pulant,

cum

quem
Alii

Strabo,

lib.

16, et Ptoloma?us

fluvios
ligitur

Aborram vocant. Babylonem


:

aliquem alium, multos enim

alluere, ut ex Psalm. 156, 1, colilltc

cpit, ut Jonath. inlerpretatur. Dicunt enim manum Domini vocari prophetiam, qua; magno quodam impetu mittitur, ita ut Prophetam perturbet, ut inf;, c. 3, 22, 23 Et facta est super me manus Domini et cecidi in
:

Super (luminaBabylonis,
,

sedimusetflevimus.

faciem meam. Alis generaliler prophetiam significat


ut infra

Melis Hebri
et R.

ut R. David ex sententi R. Joden,

capite

8,

1,

cl

capite

37,

1,

et

capite

Hona

rcitt,

Eupliratem inlerpretantur,

quem

40,1.
Vers. 4.

fluvium Babylonis fuisse constat. Aperti sunt coeli.

Et

vidi. Incipit
difflcilis

visionem suam narrare,

Non

rvera, sed melonymic, ut Hiero, et Theodore-

lus existimanl. Sa.'p

enim hsec phrasis apud Hebraeos


aperti fuisse dicunlur
:

non verilatem
7, eculi

sed effectuai significat, ut Gnes. 3,


et

ut Judi non solm ab bomines ante annum aetatis tricesimum arceant sed ne scriptis quidem commentariis expliest,

quae usque ade


ejus lectione
:

Adami
si

Hev

non

care fas esse pulent


Itaque

nisi

summa

capita attingendo.

qud ante
rint, ut

fuissent clausi

sed qud
,

ita

videre cpe;

magna apud eos

qusestio est, quatens singulaa


liceat, ut intelligi

ante clausi fuissent

deinde aperti
,

ita in

liujus visionis partes lest


ist

explanare

po-

Evangeliis passim

ccorum

oculi

surdorum aures

ex R. Mose ^Egyptio,

lib. 5,

More, cap.

6.

35

mutorum ora dicunlur aperiri, Maltb. 9, 30; Mar. 7, Luc 1, 64 et 24, 51 Joan. 9, 10. Eodem modo
; ; ;

Christo baplizato aperti sunt cli,

Matth. 3, 16, et

Stephano, Act.
tiant. Nibil

7, 56,

elsi scio esse, qui aliter


illi

sen-

Judxorum superstilione non lenemur. Nihil prophetam scripsisse credimus, quod nollet ab omnibus, qui modeste pique legerent intelligi. Itaque dabimus operam, quantam poterimus maximam, ut ipsius
Prophet
adjuti precibus,

Nos enim

ergo aliud est ccelos fuisse


illi

apertos,
,

verum sensum quod imbetemulcemus. Et quia

qum

ita

divina mysteria

fuisse

patefacta

ut

si

cillitas ingenii nostri

patietur,

cli ipsi aperti fuissent.

Et

vidi visiones Dei, id est,


dicat,

obscurilas in duabus rbus est, in figur descriptione,

quas mihi Deus revelavit, quasi

non somniavi

quam propheta
tione
,

vidit

et in myslic ejus interprela;

neque

(inxi,

sed Deo accepi

qu

dicturus

sum

vel

et quasi in

nigmatis cujusdam solulione

et

ut interpretatur
biles.

R. David, vidi res magnas

et

admira-

utrumque simul

fieri

commode non

polest

pris sin-

Nam

Hebrxi, ut saep indicavimus, res omnes


7,

gula verba explicabimus, et figuram describemus, qu


conslitut, quid significet, declarabimus.

magnas, res Dei vocant, ut montes Dei, Psalm. 55,


cedros Dei, Psalm. 79, 11. Visiones

Quod utrum-

autem

dix.it

quia

que difficillimum
Daniel., cap. 2,

est.

Itaque

quemadmodm apud

sp
lia
,

vidit, vel

quia uno tempore res diversas, animaelectrini


,

duo erant magisdivinanda, quidNaet

rotas,

imaginem hominis
libr. 5,

ut adnotavit

buchodonosor somnisset,
ret, ita

quid somnium significa-

R. Moses,

More, cap. 6.
Joachisi. Hic est
dici solel,

nobis hoc loco duo qurenda sunt, quid Eze-

Vers. 2.
qui alio

Transmigrations rgis

chiel viderit,

quod

ille

obscure tantm indicat, et quid

nomine aut cognomento Jecbonias

res ab eo vis significent,

quod

ille

nullo

modo

videtur

1 Paralip. 3,

16, 17, et Jerem. 22, 24, 28, et Matth.

exposuisse, sed divinandum lectoribus reliquisse.

Et

1, 11, 12,

cur autem transmigrationem dicat, non

ecce. Ibxcdictio nota est rei subit, et admirabilis,


ut infra cap. 2, 9
:

capiivitatem, superiori versu exposuimus.

Ad Ezechie-

Et
id

vidi, et ecce

manus

nissa

ad me.

lem

id est

ad me, loquitur enim de se per tertiam


lieri solet.

Ventus turbinis,
tans.

est, lurbulentus,

turbines exci-

personam, ut
Vers.
3.

Hebraismus, autper hypallagen, turbinem vento


:

Secus flumen Chobar. Traditio Hebroco-

agitatum

mysticam significationem postea, ut prorni-

rum est, ut R. Sal. et R. David hoc loco rcitant, nunqum Spiritum sanctum extra terram sanclam prophetis loqui propterca Jonam fugisse in harsis,
,

simus, explanabimus.

Ab

aquilone, id est, Chald,

qurc Judye aquilonaris


6, 1.

era-t,

Jerem.
in

1,

15, 14, et 4,
esset, inibiagit

Nam, quamvis Ezechiel


si

Chald

id est, in

mare

facie Domini, quasi Spirilum sanctum


illic

que visum hoc exceperil, tamen quia de Juda


ila

posset effugere, Joan. 1, 3, ut


si

R. Sal. adnotavit,

loquitur, ut

Jerosolymis esset.

Et nubes magna,
et

quando ver extra terram sanclam loquitur, non

vento advehebatur. Et ignis involvens, sese implicans,


in ips

loqui nisi in aliquo loco

mundo,

qualia sunt ea, qure

nube

quasi dicat, vidi

nubem magnam,
et

sunt juxta aquas, ideque Ezechielem dixisse se banc

flammantem, aut fulguranlem, Hebr.


tev.i

ignemrecipienet se

visionem habuisse juxta fluvium Chobar

ut scribit

sese, id est,

micantem, erumpentein nube,


sicut

R. David. Raque pulant Ezechielem pris in Jrusa-

iterm recipientem,

domo

aliqu conflagrante
:

lem afflatum

fuisse

Deo; deinde

in

Babylone juxta

flamm
aut
,

foras erumpunt, et rurss inls recipiunlur

fluvium Chobar, quae pris viderat, iterm vidisse-

quemadmodm

fulgura nubibus

ita
:

emicant
describit

Quam

sententiam Jonalhas eliam Chaldaeus expressit.


et

ut se ilerm inlra nubes receptare videantur

Sed hxc Judaica sunt


significat se

vana

Propheta enim aperl

enim propheta magnam tempestalem, Et splendo


,

Babyloni primum propheti spirilum ac- Ut in circuitu ejus, nubis

ut rect adnotat R. Salom,

659

IN
in circuitu ignis non poterat

EZECHIELEM
ut
| '

660
codics legunt, in medio earum.

Nam

non

esse splendor,

alii

Nam

et

He-

sed signilicat ade frquentes fuisse coruscaliones, et flanimarum ex nube eruptiones ut totum , quod cir,

braic singularis

numerus

est

et Sept, ita verterunt,

//waOToO,

quanqum

initio

versus verterunt,

et

cum nubem
Hebraic,

erat,

spatium colluceret. Et de hedio ejus.


,

splendor in ipso, quod Hebraic non est. Sensus au-

et

medio eju$

sub. ignis.
est,

ut apparet ex

tem

est, et

ex medio ejus, ignis, ut ex gnre feminino


vers. i.

gnre feminino; U?N enim, id

ignis,

Hebraic

constat,

quemadmodm

Vocanl Uebrai banc

feminini generis est. Itaque in nostr vcrsione non


est

visioncm quadrigam, quod ex quaternis animalibus,


ex quaternis vuJlibus, ex quaternis rtis constet. Si-

legendum De medio
: :

ignis

ut plerique libri ha-

bent

sed, de medio ejus, ut emendatiores babent, et

MIL1TLDO QUATUOR ANIMAL1LM.

Suilt qui pUteilt haCC


fuisse,

ut Septuaginta
tufi;,

quoque verlerunl,

&>

pi

av-rci,

sub.

quatuor animalia

unum

et

idem animal
El

qua-

nam

va^Ohn inlelligi non potest, quia feminini


statim prophela exponit se de

tuor animaliun; speciem referais; quod c. 10, 15, ro-

generis est, et quia

pelens hanc visionem dicat

elevata

sunt Client-

medio

ignis loqui, repotens de medio (inquam) ignis.


:

bim

ipsum

est

animal, quod videram juxta fluvium

Itaque miror Cliald. paraphr. verlisse


et

De medio
qui
,

nubis
',

Cliobar, et vers.
bler

20

Ipsum

est

animal, quod vidi su-

turbinis.

Hebraie lectione rpugnante. Signilicat


in

Deum
,

Isral, juxla

fluvium Cliobar. Alii contrafuisse quadripar-

ergo prophela se vidisse

medio

ignis,

intra

rio

unumquodque animal putant


et

nubem conceptus
nerai

erat,

flammasque

ejicieliat

imagi-

tituni

unicuique

parti

quatuor
,

facis

itaque

eleetrinam. Quasi species electri. Hebr., acnsclie-

fuisse

sexaginta

qualuor facis
;

et

ducentas quin-

mal. Dicunt Hebroei cascliemal non esse verbuni He-

quaginta

sex

alas

ita

Chaldaeus
,

Paraphr.

Sed
et

braicum, nec

alibi extra

hune locuin

reperiri, nisi inf.

verior est

communis omnium
et

et

Hebraeorum,

ver. 27, et cap. 8, 2. Putant


significare,

autem plerique angelum

Gicorum,
fi

Latinorum sentenlia, quatuor animalia

ut referunt

R. David, et R. Sal. Itaque

isse distincta.

Nam

et

qualuor vocal prophela

etsi

Chald. paraphrastes ipsam diclionem immutalam reliquit.

nan vocaret, lamen


bit, postularet, ut

ratio ipsaquadiigie

qua ni descri-

Mull melis noster inierpres,


,

et

Septuaginta

qualuor animalia re locoque sepa-

veiterunt electrum, qud

ut ait Plinius,
:

melallum
dicunt,

rala esse diceremus; sicul quatuor rolae sunt. Sknili-

est ex auro et quinl parte argenti

aul, ut

alii

tudinem autem appellavit, ut Hieron.


erant vera animalia
prae se ferebaut.
,

ait, quia

non

succinum medii pen coloris

inter

aurum
ambar,

et

argen-

secl

animalium lantm speciem


eorum, similitudo hosimilis erat

tum, quod

Galli, llali et Hispani

appellant.

El

hic aspeclus

Nam

colorem aliquem significare manifestum est, ex


ubi

miuis in

eis,

id est,

forma eorum

formae

cap. 8, versu. 2,

describens prophela colorem


,

humanae, abundat alterum relativum Hebraeorum cousuetudinc.

ejus,quem

in ign viderai

dicit

lumbis sursrn

versus similem

fuisse igni

deorsm ver similem

prelanlur, miens propri


agilur, sed de forma.

Quidam marechen colorem eorum internon enim hic de colore ;


Quatuor facis
u.ni,

cascliemal, ubi cascliemal,


ficare, sed

non potest angelum signi-

uni, id est, uni-

colorem aliquem, eumque minus rubonlem,

cuiquequatuorerant facis Hebracis frquenter occurrens.

qum ignem. Opponit enim eum colori ignis: vullque indicare illum quem viderat, minus splendidum fuisse infra lumbos, qum supra, unde intelligilur casc/iema/,
colorem
electri,

Et quatuor

penne

et

qualuor

alae unicui-

que earum (facierum),

ita

ut

unumquodque animal

haberet sedecim alas, ut R. Salom. et Chaldaeus paraphrastes inlerprelantur, quibus ego libenler assentior

aut electrum ipsum appellari. Surit


nihil significare videanl,
;

etiam qui, cm liane diclionem


suspicentur aliquid
in

hcinre;
;

et quia verba

hebraicahunesensum

pras

e cabalislicum delitescere
,

se feront

et quia ratio ipsa exigere videlur ut uni-

esseque,ul vocanl Hebra;i


lilteris alpliabelhi

diclionem compositam ex

cuique

faciei

quatuor

alae subjiciantur, duac


illi

ad tegen-

ordine inverso, ut

est, Babel,

apudJer., cap. 25, 26, et


fiet sebid,

nomen Sesach, id c. 51, 41. Quod si

dam eam parlem


spectabal.

corporis quae

respondet,
in

du
facis

ver ad volandum versus

eam parlem,
in

quam

bat in cascliemal,

quod

nihil signilicat. Sin

Quanqum

illi

eo mihi videntur errare


ac proinde du;

autem legalur
signilicabit
lf gas

inversis, ut
,

i 11 i

volunt, litleris lemasac,


Christuni.

qud sedecim animalia

fuisse putant,

ungendum
,

id

est,

Itaque

si

ecnlas quiiiquaginta sex alas habuisse

ego quia qua-

cascliemal

Hebraeorum more dexlr

in sinisi

tuor tantimi animalia fuisse arbitrer, et

unumquodque
faciei

stram invenies nomen quod


sinistr in

nihil signilicabit;

quatuor facis habuisse; unicuique autem


tuor alas fuisse subjectas;
alas fuisse dico.

qua-

dextram invenies lemasac, Clirislum. Quod


;

non

nisi scxaginla

quatuor

in

omni

scripturae sacrae lectione solet accidere


legas,

si

enim Ilebraorum more Scripluram


ter verba et voces
,

nihil prae-

Vers.
crura,
et

nilnl myslerii signilicanlcs inve-

7. Et pedes eorum. Pedes vocat tibias et quemadmodm rect Septuaginta reddiderunt,

nies;

si

ver

legas Chisiianorum

more, ubique
hoc sludium
:

crura eorum recta. Recta

autem vocat, quae verte-

Christuiu reperies.

Non mihi

displicet

bras ac juncturas non habebanl, qualia dicunlur crura elepiianlis esse,


lislulas, ita

mysteria et Christuni ubique quxrendi

sed nunc

pnclerea aequabilia veluli tereles


facilitate

tanlni figurani describimus, ipiam se prophela vidisse


dicit;

utedem

iuomiicm partent gradi


non habuisse
sin-

quam non dubilamus homiuis


cl 0.

imaginerai fuisse

possenl.

Ex qu

figura colligilur

coloris electrini, ut, cap. 10, depingitur.

gula animalia quatuor pedes, ul nounulli pulanl, sed

Vers. 5

-Et ex mmo uns.

Sic

legendum, non

duos lanlm.

Nam

si

qualuor babuissent, non

fuis-

661
sent rotundi
;

COMMENTAUiUM. CAP.
non enim iisdem pedibus
:

00a
ire

in

omnem
owinem
quatuor

1"

riam partem

volunt

quia habebant faciem in

partenl ambulssent

sicut

non iisdem

alis in

partem volabant, quia plures duabus habebant, nec


erant animalia quadrupcdia, qnae non
nisi

omnem partem, tibias pedesque rotundos, ut in om01 nem partem sine ull corporis conversione ire possent.

Unumquodque ante faciem suam gradiebatur,


qucunique versus
vellet, gradi

pedibus possent inceder''

:W

enim, versu 5, tuimabipes est


,

id est, et alas

polerat, quia

nam formam

liabuisse

homo autem

non

habebat, el pedes rotundos aptosque, ut vergraderentur,


ita

quadrupes. Quasi planta pedis vituli.

Jonathan et

sus

omnem partem

R. Salomon He-

R. Salomon interpretantur, quasi planta pedis rotnndi, sicut

braismum

resolvit, cui similis est

infra cap. 10, 22.


;

et Aquila

auctore

Hieronymo
quasi

transtulit;

Alius etiam sensus videlur

mihi esse posse


id est,

Unum
lo-

quasi legerint agot, quod

rotundum
,

signifieat.

Sensus

quodqne ante faciem suam gradiebatur,

qucuni-

vald mihi videlur convenire

dicat liabuisse

que graderelur, gradiebatur adversm, ut Latini


quuntur,
id est, rect

pedes rotundos ac teretes, sicut et

tibias,

aptosque ut
:

versus

eam partem,

in

quam
fa-

quoqu versus edem

facilitate

incederent

quales

ejus facis spectabat, quia

versus

omnem

parlem

esse soient pedes lignei, quibus claudos uti videmus.

ciem aliquam habebat.


Vers. 10.

Noster ver interpres pedes


vav
,

vituli vertit,

quia dempto

Facis hominis et facis


:

leonis. Di-

egel vitulum signifieat.


;

Sensus ver edem fer

xerat versu 5
minis in
eis
:

Et hic aspectus eorum, simililudo hodicit,

redit

nam

et

pedes

vituli

rotundi

quodammod

sunt,

quomod ergo nunc

non

nisi

unam
fuisse

ut ipse

Hieronymus versionis
non

nostrse auctor, in

comqud

quatuor faciem

humanam

habuisse,

creteras

mentariis exponit. Septuaginta ver cur transtulerint,


et

aliam leonis, aliam bovis, aliam aquilaj? Respondent

pedes eorum pennati,

salis intelligo

nisi

suspicor legisse eos alam pro planta, qud nonnisi

exigu litter differunt

quasi diceret,

pedes eorum
teretes, si

omnes fuisse liumanas facis sed unam humanam, pulchram, plncidarn, nihilque ferinum pr se ferentem alias quamvis liumanas taplerique
:

prorss

similes erant pedibus aligeris. Sed


aligeri? Itaque

quorsm

men
alia
in
in

aliquid ferinum habuisse

ita

ut alia lconinum,

prior

sensus melis hseret. Addunt

bovinum,

alia

aquilinum quiddam referret, quale

eliam Sepluag. qud Mebraic, ut Hieronymus adnolavit,

mullis hominibus animadvertimus.

Nam et
dixit
;

Aristot.
alios

non

legitur, et

al eorum

levs.
,

El

scintilla;

quasi sub.

Physiognomic

alios

homines ad leones,

ad

aspeclus ignis candentis. Heb.


erant pedes eorum
fieat
;

et

scintillantes;

boves, alios ad

alia

animnlia referri

et Plalo

sicut ses

tersum ac politum, signifuisse,

singulos homines aliquid in cerebro, alicujus beslke

pedes animaliuin prorss teretes


ita ut

nullamillis,

habere docuit. Probabilis est hocc interpretatio

sed
5,

que habuisse inqualitatem,

splendor ex

neque certa
dixit
:

est,

neque necessaria.
eis,

Nam

quod versu

lanqum ex re
Vers.
lia

polito scinlillare videretur.

Similitudo hominis in
si

iulerpretari possumus,

8.

Et

mantjs nosiiMs, id est, brachia simi-

singula animalia,

totum corpus specles, similiiudiobstare, quomiet facis diverso-

brachiis bumanis erant sub pennis

eorum

manus

neni hominis habuisse, sed nihil id

vocavit brachia per syiiccbdocbem, sicut versu prsecedenti tibias vocavit pedes. In quatuor partibus. In

ns alas habuerint, sicut volucres,

rum animalium. A dextris ipsorum quatuor. Quomod dextrum


et sinistrum

quatuor partibus eorum (animalium),


dentia quatuor

id est,

respon-

hoc loco

sit

intelligendum

eorum

vultibus, ut uni vuliii

duo bra-

magna

inter interprtes dissensio est. Alii

dextrum

et

chia subjicerentur, essentque uuicuique aniniali brachia sedecim.

sinistrum ipsorum animalium inlelligunt,

Et

facis et pennas per quatuor par-

dm

videntur ipsa verba sonare; at

quemadmocm animalia
sini-

tes habebant, id est, omni ex parte, aut versus om-

quatuor facis haberent, neque dextrum neque

nem partem

ut in

omnem partem
:

aspicerc
facis

et in

strum habere poterant.


facis haberel,

Nam

si

quis

homo quatuor
in

omnein partem ambulare possent. Et


penna; eorum ipsis quatuor
gnifieat facis et

eorum

et

nec dextera nec sinislra


el sinistrum niundi

eo notari

quee phrasis propri sifuisse, id est,


,

posset. Alii

dextrum

accipiendum

pennas eorum a>quales

putant; quod nullo

modo convenire
ad sinistrum,

polest.

Nam

si

ad

ut facis, ac tt

pennas

unum

habuisse
;

quot aliud,
ut explicant

dextrum mundi
erant animalia
alia
;

lalus,

quod oriens esse


id est,

dicitur,

duo

nec ullam fuisse inter ea differenliam


Jonathaset R. Salom.
obscuris, et

et

ad occasum,

Eodem sensu

Septuaginta, sed

duo

neque ad meridiem, nec ad septentrionem


animal.
;

penn eorum quatuor (animalium).


JUNCT.CQUE ERANT PENN.E EORUM ALTERIUS
lia ut

ullum

fuit

Non ergo versus omnem partem

YERS.

9.

spectabant
poterant,
qu;ie

non ergo versus

omnem
:

partem incedere
iis,

ad alterum.
mili
in

uno, eodemque impelu omnia

si-

nisi

converterentur

Quod adversatur
:

eamdem

parlem, cequalique celeritate volare


:

versu 8 et 9 dicta sunt. Alii dextrum in sinistrum


interpretantur

possent. Hebraic alius videlur esse sensus

conjun-

ipsius Propbetoe

quod minus etiam

cl altra ad alteram penn;e eorum


tuag.

sicut et
;

Sepsit

convenit.

Nam cm

essent in quadratam liguram ani-

verlerunt

l^i/AEvat ht?*. tyj Ir/sas

ut

non

malia dislribula, non poterant in singulis facis ho-

sensus, unius animalis alas alis alterius fuisse conjunctas; sed in

minis et facis leonis ad dexteram prophet

facis

eodem

aniniali

alam unius
alis

faciei alae al-

autem bovis

et aquilce

ad sinistram esse, cm pro-

terius faciei, ita ut

lotum animal

tectum esset.

phela significet facis eodem ordine in singulis ani-

Non revertebantur chm incederent,


tebant se, sicut animalia se vertunt

id est,

non ver-

malibus fuisse disposilas; idque ratio ipsa et significatio figura postulet.

cm

in contre-

Verus

igitur

sensus mihi vide-

005
tur esse, ut

IN

EZECH1ELEM
enim aliud
lis

664

cm

in

facis, atque inter

unoquoque anmali quatuor essent eas una humana, ab e tanqum,

ut ala unius faciei alam alterius faciei attingeret. Nihil


vult significare,
ita

qum

alas fuisse in singu-

prcipu dextrum et sinistrum dicatur; ut velit dicere ad dexterain faciei human uniuscujusque animalis fuisse faciem leonis
vis, et
;

animalibus
in

expansas atque dispositas, ut parala


Intellige ergo

fuerint

quamlibet partem volare.

et

ad sinistram faciem bo-

singula animalia sedt/m alas habuisse, ut supra de-

da sunt verba
Iwminis
;

pon faciem aquil. Sicenim Hebraic jungenSimilitudo autem vults eorutn facis
:

monstravimus
occidentem
ptentriones

ex

iis

autem octo

fuisse extentas
:

ad

volandum, duas versus orienlem solem


:

duas versus

posito hic puncto, ut in multis etiam Latinis

duas versus meridiem


alis

duas versus sc-

libris est,

quasi dicat

Similitudo vults

eadem

erat
:

ver octo tolum corpus animalis

omnibus
deinde

omnia enim faciem hominis habebant


,

contexisse, duas anteriorem partem, in


facis speclabat
;

quam humana
:

sequatur

et facis

leonis

dextris

ipsorm
uniuscu,

duas posteriorem, ubi erat facis

quatuor, id est, ad dexteram faciei

human

aquil

duas latus dextrum, ubi erat facis leonis

jusque ex quatuor, quod

Hebraic claris dicitur

duas sinistrum, ubi erat

ad dexteram ipsius quatuor. Itaque non significat

fa-

ciem hominis

et

faciem leonis esse ad dexteram sed


;

Vers. 12. Coram facie sua ambulabat id est, quoeumqu ambulabat, recl ibat qu ejus facis
,

facis bovis.

faciem leonis esse ad dexteram


si

faciei

human. Nam
ad dexteram
et aqui-

spectabat

quia versus

omnem
:

partem faciem aliquam


Ubi erat impetus spiri-

utramque faciem hominis


;

et leonis

habebat
ls

ut

supra versu 9

fuisse diceret

utramque etiam faciem bovis


;

Mue

gradiebantur, id est,

quoeumqu volebant
quia

l diceret fuisse ad sinistram

at

non
ergo

dicit fuisse dicit fuisse


intelligi
iu

ad

quoeumqu voluntas
habebant
in

ferebat,
,

sinistram nisi faciem bovis, non

ad
po-

partem faciem aliquam


;

versus

versus omnem omnem partem alas

dexteram
test

nisi

faciem leonis. Neque ver


facis

pedes ver rotundos aptos ad incedendum


;

quomod du

ad dexlram fuerint

uno-

omnes

partes

propterea

nec revertebantur

cm

quoqueanimali,sive dextrummundi, sive animalis, sive

ambularent, id est, non flectebant se. Possumus hoc


loco spiritum
et
,

Prophet spectes
pres dicit

cm

in

quatuor diversas parles

voluntatem interpretari, ut R. Salom.


,

quatuor facis spectaverint. Quod ergo noster inter:

Et

facis

aquil desuper ipsorum quatuor,


:

Cbaldxus paraphrasles ut 2 Parai. 36 22 Suscitavil Dominus spiritum Cyri rgis Persarum; et 1 Parai.
,
:

Hebraic non

ita

est

non enim

legitur

desuper

26

Et

suscitavit
:

Deus

Isral

spiritum

nec

id

Sept,

verterunt; neque nominalur locus ubi


:

Assyriorum

vel spiritum intelligere

Phul rgis debemus Dei imrtis

fuerit, quia id facile intelligi polerat

cm enim

facis

pulsum, quod mihi magis placet, quia idem de


dicit

leonis esset ad dexteram faciei humana?, et facis bovis

versu 20 et 21
,

et

manifestum

est rotas

non ha-

ad sinistram, non poteral facis aquil esse


faciei

nisi

buisse voluntatem

sed Dei impulsum fuisse secutas.


interpretatio

pon,

hominis aversa. Neque, ut opinor, noster


dixit
,

Accedit qud

hc

cum mystico sensu


,

interpres,

cm

Desuper, voluit significare fa-

magis convenit. Certum enim est

ut postea docebi,

ciem aquil supra

alias fuisse; sed fuisse tergo

ca-

mus

voluisse

prophelam

aul

Deum
;

qui per prophe-

pite cteris altiore, quia aquil pro ratione corporis

tam loquebatur

significare, animalia

illa

Dei impulsum

longis

qum clera animalia collum habent. Vers. 11. Et facis eorum. Sunt qui putent sensum esse, facis eorum, quemadmodm et alas, ex-

et inspira tionem sequi consuevisse

atque ad hoc fuisse

parala.

Vers. 15.

Et

similitudo animalium. Per simi-

tentas fuisse desuper,

quod ne

intelligi

quidem

polest.

liludinem hic non


dixit,

intelligit
alii

(iguram

quia de e
:

jam

Melis ergo R.

David putat hune esse epilogum, et


:

neque oculos ut

interpretantur

sed colo,

quasi transitionem ad alia, quasi dicat


cis ad

Et quidem

fa-

rem, ut siatim exponit, quasi carbonum ignis


erant flammei coloris
tur
,
,

id est,

hune modum, quem exposai, sese habebant. Al autem eorum extent erant desuper, ut 1, et, hoc loco adversativa sit, sicut in aliis multis. Cm autem
dicit

ita

ut tota ignita esse viderenvisio dis-

et quasi
,

lampades ardere. H^ec erat

currens

id est, videbatur in
,

medio animalium splen-

pennas eorum extentas fuisse desuper, non omintelligit


,

dor ignis discurrere


Vers. 14.
id est,

et

de ign fulgur egredi.

nes pennas

sed eas tantm


:

qu supern

Et animalia ibant et revertebantur,


la

erant ut statim explicat

Du penn

singulorum jun-

currebant

in

partem anteriorem, qum


,

in

yebanlur, sub. desuper extent, quasi

semper parat
altcrius

posteriorem edein

facilitate
;

quia et ante et retr

ad volandum versus quamlibet partem. Non ergo ntelligendum est


fuisse

faciem et alas habebant

itaque sicut fulgur videiur

penn&m unius animalis penn


,

hc
rere

illc
;

inque partes contrarias qualiter discuranimalia discurrebant.

conjunctam
sed

quemadmodm

plerique depin-

ita

Cm

ergo dicit

Re-

gunt,

pennam unius penn altcri cjusdem, ut versu 9 explicavimus. Ncc intelligit duas alas cjusdem
faciei

vertebantur,
12. Illic

non idem
dixit:
,

significat

quod supra
id

vers. 9 c|
est,

enim

Non
,

revertebantur,
:

non
:

desuper

fuisse,

ut multi pingunt

sed alam

convertebant

non flectebant se
in

hic

autem

dicit

unius faciei al alterius faciei ejusdem animalis desu-

Revertebantur, id est

contrariam partem ambula-

per jungi.

Cm enim unaquque

facis

quatuor alas

bant.

haberct

duas, quibus corpus tegebat, et alias duas,

Vers. 15.

Cumque
,

aspicerem animalia. Et
,

cm
ecco

quibus volabat, docet alas quibus volabant fuisse cxpansas


;

vidissem animalia
alia

id est

post

visionem animalium
et

quemadmodm

sivolarent

atque

ita

factum,

mihi visio rotarum apparuit. Appvruit,

665
rota una sdper terram. Non
terram
terram
rebal
:

C0MMENTAR1UM. CAP.
intelligit

066

super veram I tiescumque quiescerent, aitera ex duobus punclis,


;

cm hc omnia
qure
illi

in

clo viderit

sed super 1 quibus sese secabant

terram attingerent. Sic enim


erant, quaniciunquc in
,

in

clo ipso
si in

infra quadrigara

appa-

fiebat,

ut,

cm movendae

quemadmodm

tabula in are suspens cur-

partem moveri possent. Hoc est


quenti.

quod

dicit

versu se-

rum super lerram pictum videmus. Rota una juxta animalia. id est, una juxta unum, singuloc rolae juxta
singula animalia. Habens quatuor facis, id est, quadripartita
,

Vers. 17.
ibant, id est
ficultate

Per quatuor
,

partes eorum euntes

versus quatuor sua latera sine ull dif-

unaquque enim
,

rota aliam rotam trans-

volvebantur.
id est,

Et non revertebantur,

cet*

versam habebat

ilautsese qualiter circuli inler,

ambularent,

non convertebanlur, non

flecle-

secarent, et quatuor semicirculi apparerenl

sicut
|

bantur, sicut ercteri currus verti soient

unumquodque animal quatuor facis babebat


quatuor facis ejus
,

vel juxta

trariam partem ituri suut


esset
,

quia

id est,

uniuscujusque animalis.
facis

sine ull conversione

cm in concm una rota in altra in quameumque partem


rtis dicit;

Unumquodque enim animal quatuor habebat


et

rotari poterant.

Idem enim nunc de

quod,

sub se aut juxta se duas rotas


,

sese intersecantes

versu 9 et 12, dixit de animalibus.

qualuorquesemicirculos juxta quatuor facis efficientes.


Quoeres fortass
,

Vers. 18.

cm unumquodque
non habet juxta

animal quatuor

ram rotarum
Grci vocant

appellat

Statura quoque erat rotis. Statuambitum circulum et quam


, ,

facis haberet, cur

se nisi duas rotas?

Trepijjpeiav:

quasi dicat, rotai habebant

quia nimirm una facis non poterat nisi versus

unam

magnam
vertunt
:

peripherianr Hebrai dorsa earum inlerpre-

partem speclare: at una rota cm rotunda esset,


poterat et ante
et

tanlur, ut reddit Chaldaius Paraphrastes. Alii canthos

retr
et

pariter volvi

ide unicuirotai
,

canthi

autem dicuntur

circuli ferrei

quibus

que quatuor facis,

duae

tantm

neceset oclo

rotae cingunlur.

Quai interpretalio, quamvis

multis

sari erant. llaque erant


roloe.

sedecim facis

probata

sit,

ide
,

tamen mihi non placet, qud hic


sed de figura sermo
sit
:

non de materi

et quia si

Vers. 16.

Et aspectus rot arum et opus earum.


,

canthos significarc voluisset, ferreos appellsset. Et

Opus vocat materiam


materiam
linam
:

ex qu earum opus fabrefaSignificat ergo

altitudo, sub., erat eis, id est, valdaltx erant. AItitudinem vocat semidiametrum
,

ctum erat, aspectum autem colorem.


colorem ver aqueum.id est,

sicut staturam peri-

fuisse siinilem aqua maris, id est, crystalest

pheriam appellaverat. Et horribilis aspectus. Hebr.,


et

cruleum,

limor

illis

id est

ade magnai altque erant

ut

aut etiam crystallinum. Hebr., sicut aspectus Tharsis,

aspicienlibus

terrorem incuterent.

Et totum
,

corpus.

quem omnes

Hebraei hoc loco lapidem pretiosum esse

Hebr.,

et

dorsa earum plena oculis.

dicunt, ut Jonalhas, R. Salomon, et R. David. Ide-

Vers. 19.

Cumque ambularent animalia


,

id est
,

que videntur Septuag.

sensisse.

Nomen enim ipsum


in-

qualiter ad cursum animalium

volvebantur

sive
inter

Hebraicum tanqum proprium reliquerunt. Idque


telligilur

sursm

sive

deorsm

ita

ut

idem semper esset


spiritus, sub.
est
,

ex cap. 10, vers. 9, ubi Ezechiel hanc ipsam


ait
:

rotas et animalia spatium.

visionem rpetens

Rol
6.

quasi

aspectus lapidis
et

Vers. 20.
lium.
stat

Quocumque ibat
,

animaut con-

Tharsis, lapidem etiam

significat,

Exod. 28, 20,


sit

Hoc enim necessari intelligendum

39, 13, etDanielis 10,

Quis autem lapis


,

incer-

ex relativo juxta ea

aut regione eorum. Illuc


intelligitur ex verbis

tum
fert.

est.

Noster interpres inExodo

et

apud Danielem
,

eunte spiritu, sub. rotarum, ut

Chrysolitum verlit, eodem modoAquila


R. ver David in
lib.

ut Hier, resi

sequentibus. Spiritus enim vit.e erant in rotis. lta-

rad. ait

hyacinthum

que sensus est, quocumque animalium


pellebat animalia;

spiritus

im-

gnificare.

Atque

ita

Symmachus apud Hieronymum


quod mihi veroTharsis quasi mare dicitur,

spiritus

rotarum impellebat
et

reddit.

R.

Sal. putat esse crystallum,

rotas,

spiritus

autem animalium,

spiritus
:

ro-

similius

videtur.

Nam

tarum idem erat,

nimirm

spiritus
,

Dei

vult

enim
ut

quod aqueum colorem habeat, qualem videmus crystallum habere quai et ex aquis non colorem modo, sed,
:

significare et rotas, et animalia

eodem Dei
mota

spiritu
,

fuisse impulsa, propterea quabiliter

fuisse

ut ait Plinius

et

originem

et

nomen
id

similitudo ipsarum quatuor,


ingulis quatuor rtis figura

est

Et una una et eadem


trahit.
,

supra versu 12. Spiritus enim vil, spiritus animalis,


id est,

animalium, singularc pro plurali

id est,

idem

erat.
:

Quatuor autem vo-

spiritus, qui regebat et impellebat animalia, regebat

cat

non qud non essent plures


:

nam, ut diximus, octo

atque impellebat rotas; non qud rot:e animaUe essent. Sepluaginta pro spiritu,
vejjs/jv,

erant
te.

sed qud non essent nisi quatuor loco separabinse conjunclae


,

idest, nubem,

Nam

implicataeque erant, ide-

verterunt.

qne pro un rot numerantur.

Et aspectus earum

Vers. 21.

Cum

euntibus, animalibus,

et opra. Aspectum earum vocat figuram, quSe oculis objiciebatur; opra ver structuram, maasclm, opra,

(animalia irent) ibant (rotae), idest,

animalia, movebantur pariter et


animalia
erat.
,

cm illa cm movebantur rolae cm starent


,

numro

opus autem Latini structuram elcompositionem vocant ut, materiam superabat opus. Eoplurali
:

stabant rotai

quia idem in utrisque spiritus

dem modo loquuntur Hebnei. Quasi sit rota in medio rot.e id est, quemadmodm si una in altra inclusa
,

Vers. 22.

Et similitudo. Verba sunt transposila,


animalium

quai sic ordinanda sunt, et super capita


J|

esset, seque ad angulos reclos intersecarent

ut quo-

erat similitudo firmamenli, id est, cli, ccelumeniin

667
appellat

IN

EZECIIIELEM
Quasi if non movebant, non concutiebant
(|iiiescere faciebant.
|

6G8
illas,

prmamentum
,

ut Gnes. 1, 6, 7, 8.

cessare atijue

aspectus crystalli
Btallo.

id

est, firmamcnti similis cry-

Non enim

significat contraxisse,
illis

Nam cium

colore crystallo simile est. Horri,

aut dejecisse alas; sed


disse.
; ;

rclaxationem

moiu d-

buis: firmamentum

aut crystallura vocat honibilem

propter di viuitatena quani pcse se feiebat.

Vers. 23.

Penne eorum rect.*,


H. lterius
,

Semper enim habebant duas alas extentas, et ad volandum paratas, ut supra, vers. H, descripsit,
atque boc sensu Sepluag. verterunt,
cessabaul ahe

id est, extenta;,
i

ut supra vers.

ad alterum, femiiia ad
sibi

eorum.
Vers. 25.

sororem suam
viciua erat.
terius fuisse

id

es:

unaquaeque ad eam quai

Nam cum fieret vox. Hebr.,


(irnianiciilum,
quoil
est,

cl <

Non

intelligil
:

alam unius animalis


sed
in

aise l\

vox

super

erat

supra capil
animalia

conjunclam

codein
,

aniiiiali alaiu

eorum,

c;'un illa

starent

id

cm
in

non

sinistram unius faciei extentam fuisse


trae lterius

atque

alae

dex-

movebauiur, non audiebatur


mittebant, remillebanl,

sonus

alarma, quia

faciei

conjunctam

et'dextram sinislnu
:

quiescehant; sed audiebatur vox


!

lirmamento. Sub-

lterius:

unaququeenim

facis quatuor babebalalas


et alas

id

est, cessare et quiescere

duas ad volandum extentas,

duas ad legenduin

faciebant alas suas, ut versu pra;cedenti, et

ut

Sept.

corpus conlractas. Denique hic versus eodem


inlelligendus est,

modo

verterunt KvetOVTO mtpvye.; uvtj.

quo supra, versu

il, explicavi-

Vers. 2G.
p'osita

Similitudo throni. Verba sunl trans:

mus. Unumquodque. Vocat unumquodque animal unamquamque faciem unius animalis, quse quatuor alas babeat.

sic

ordinanda

Et

super

firmamentum
erat

quod capitibus eorum


l ii

immincbat,
,

similitudo

Nam

totuni animal habebat


,

sedecim

alas, et

omnia
UnUIll

roi)

quasi ex sappbiro fabricati

aut coloris lapidis

simul sexaginta quatuor

ut ante exposuimus.
,

Et AL,

sappbiri.

TERUM SIMIUTER VELABATUR ALTERUM


quodque aliorum
tellige

id

est

Vers. 27.
versu 4
:

Quasi speciem electri. Vide supra


id est,
;

similiter tegcbalur

duabus

alis.

In

Velut aspectum ignis,

et

figuram

semper, alterum, alteram faciem ejusdem aniad speciem enim ignis intra ipsam speciem electri malis et corpus ejus id est, partem corporis qiut ^ relativum hue rel'ertur Hebraic, ut constat ex gnre
,

illi

faciei

respondebat.

Hebr.: Unicutque

du

(abc)

feminino,

quanqum Sept, ad electrum

relulerunl.
;

tegentes Mis, unicuique

du

(ala;) tegentes

Mis copora

In circuitu.

Non
:

significat

in

circuilu cxlrinsecs intra


,

ipsorum

abundat alterum

relativum

Hebrceorum

sed intrinsccs

quasi dicat,

electum appasi-

more.
Vers. 24.

ruisse speciem ignis circularem

idque lumbis

Quasi sonum aquarum,


:

id est,

sicut

militudinis

hominis usque ad caput. Infra


fuisse tantm,
alia

lumbos
ele-

sonum
2, et

lorrentis

similis

comparatio est infra cap. 45,


19,1, significat animalia

verigncm etsplendorem
quarn vers. 4 vdeiat.
erat.

non item
sed
illa

Apoc.

1, 15, et 14, 2, et

ctrum. Non est autem ba>c

imago

ipsa

dmvolarent alarum motu

et concussione

sonum ma-

Nam firmamentum

intra

nubem

gnum, sed

indistinctum, et confusum edidissc. Quasi


;

sonum subumis Dei


David interpretatur
tem, ut

sicut
,

sonum omnipotenlis. R.
sonum fortem
intelligi s.
et

Vers. 28.
et

Velut aspectum arcus,


qui
infra

id est, ignis

sicut

vehemen-

splendor,

lumbos imaginas apparebat,

Isai. 13, 6, sicut vastitas (orli veniet, ut ille

similis erat colori, qui in iride apparel.

Nam

ex colo-

exponit: vel, ut idem quoque


sicut

"

putatposse, m m
.

ribus, qui in iride apparent, . i


||

il. unus
ille

est igneus.

Hactens

vocem omnipotenlis,

id est, Dei, sicut infra cap. 10,

descriplio figurx sicut primo versu capitis sequentis

5:

Et sonus alarum
,

Chrubin

audiebatur usque ad il propheta dicit. Est enim


capiiis
;

versus
,

epilogus

bujus

atrium exlcrius

quasi vox Dei omnipotenlis loquenlis,


Dei, vocari putat
in

quare Hebnri

cum hoc

non cum sequenti


figurai
,

vocem autem omnipotenlis milem illi, qurcaudila esl

vocem

si-

capite conjungunt,

reliquum est ut

jam con-

monte Sinai, cm legem


II.

stitue quasi aenigmatis siguilicationcm

sensumque

Moses acciperet, Exod. 20, 18.

ver Salomon vo-

pervestigeraus,

cem omnipotenlis
gnam,
gnos.

dici

existimat, quasi

vocem
id
est,

nia-

Quatuor visionesin hoc capite propheta descripsit.

sicut cedros Dei, et

montes Dei,

ma-

Primo loco tempestatem

vers. 4.

Secundo, figuram

Ego vocem Dei aut omnipotenlis periphrasim

quatuor animalium versu 5, usque ad 15. Tertio,

tonitrui esse arbitror.

Nam

tonitru in Scipluri, vox


,

speciem rolarum versulS, usque ad 22. Quarto,

fir-

Dei appellari solet, ut loto Psalmo 28

describilur:
,
|>

mamentum el bominem
usque ad
tera?

in

throno sedentem versu 22,

Vox Domini super aquas, Deus super uquas intouuit Dominus super aquas multas. Vox Domini confringentis cedros, et confringet Dominus cedros Libani, v. 3 et :>.

linein.

Prima

visio

mult minus
,

quin cae-

dillicullalis

habet.

Nam

elsi

Origencs et non-

nulli alii allegorici

auclores aliter exposuerunl; lame


vo-

Nam
miles

sonus tonitrui, et sonus aquarum mullarum


sunl, et

sij

ex fine et argumente ipso prophtie manileslum


luisse

dixerat se audivisse

sonum similem
Hebr.
significat

Deum
illi

per banc
signi(ic;ire

tempeslaiem quarn Ezechicli

sono aquarum mullarum. Quasi sonus erant.


sicut

ostendit,

magnam

calamitalem Jud.eis
Il

vocem

locutionis multsc,

hamullah,

et Jerosolyniilamc civitati

Chaldieis imminere.

confusum murmur, quod ex multitudineloquentiumboininiiiii

que

ve,)itus

turbinis, id o>t, turbines excitai, indicat


;

audiri solet,
dit il, ut

ut Jer.

11, 16, sicut statimex-

plicat

cm

tonus castrorum.

Cmque

starent,

iimiltebanlurpennai eorum; rciinltebanlAas suas,idest,

solet enim magnam proximam esse calamitatem lempestatein et pluviam magnus ventus antecedere, l'ostvcntum pluma. Quod ut in proverbiom abierit
:

, ,

609

GOMMENTARIUM. CAP.
vidit

I.

6/0
;

aulem ab aquilone vcnientem


alterum
est,

duo

significat

dixislis
fugiclis.

Nequaqum

sed ad equos fugiemus

id<'b

tcmpestatem futuram esse maximam.

Et super

veloces

ascendemus, ideb velociores

Nullus enim ventus tam vehemens


lus

qum

aquilo, nulnullus

erunt, qui persequenlur vos.


res aquilis
ejus.

El Jerem. 4, 13
:

Velocio-

tam rnpidus,
nullus

nullus

tam frigidus;

tam

Et Thren. 4, 19
ca'li
:

Velociores fuerunt

urens,

denique tam
,

inimicus lerr, ulnon

persecutores noslri aquilis

super montes persecuti

solm profani poetse


philosophus
verberavit terrain
tio spirils.

sed noster etiam ecclesiasticus


43,
18.

sunt nos
1,
et

in deserlo insidiati

sunt nobis.

El Habacuc,

describit, e.
,

Vox
,

lonitrui ejus
el

Ecce ego suscilabo haldos gentem amaram

el

tempestas aquilonis
,

congrega-

vetocem,

ambulantem

super
sua.

laiitudinem lerr ut

Et vers. 22

23

Frigidus ventus aquilo

possideat tabernacula non

Et vers. 8

Leviores

flavit, et gelavil crystaltus

ab aqua, super
,

omnemconlorica induet

pardis equi ejus, et velociores lupis ve&perlinis.

gregaiionem aquarum requiescet


se aquis.

et sicut

ratur etiam

nubi Chaldruorum exercitus,


el

Compaqud quemafferre

El

devorabit montes,
,

et

exuret

deserlum,

el

admodm nubes lempestatem


solet
:

grandinem
et

extinguet viride

sicut ignem.

Alterum quod

significa-

ita ille

secum calamiiatem
et

vaslationem fer-

tur, est, Judseorum calamitatem atque perniciem ex Babylone venturam. Eral enim Babylon Jud aquilonaris, ut supra docuimus. Itaque niliil aliud hoc

ret. Ignis

involvens, bilem

iram rgis Babylonis

dsignt

qui
:

lanqum

fulmen oninia consumens

venturus erat

aut futurum teinpli et urbis inceiidimn,


et

loco dicere voluit


dixit

Ezechiel,

qum quod Jeremias


c. 1
et
:

de quo Jerem. cap. 17, 27, et 21, 10,


et 34, 2, 22, et 37, 7, 9, aut

52,

29,

de edem Judxorum calamitate loquens,


:

divinam indignalionem,

13, 14

Ollam succensam ego video,

faciem ejus

qua; perexorcitmn rgis Babylonis contra


erat el'undcnda.

Jrusalem

facie aquilo>iis.

Et

dixit

Dominus ad me
et c. 4,
:

Ab

aquilone

pandetur omne
ab aquilone,
forlamini,
el

malum ;

contritionem

6 Malum ego adduco magnam; et c. 6, 1 Con:

Hoc enim moverat per Jerem., c. 4, 4. Circumcidimini Domino et auferte prputia cordium
, ,

veslrorum, viri Juda

et

habilalores Jrusalem

ne forte
et

filii

Benjamin,
et

in

medio Jrusalem,

et in

The-

egredialur ut ignis indignatio

mea,

et

succendatur,

cu clangite buccin,

super Iiitacarem
est

levale
,

vexil-

nonsil qui exlingual; quod postea faclum fuisse

dicit,

lum ; quia malum visum

ab

aauilone

et

contritio
et

Thrcn.

2,4:

Occidit

omne quod pulckrum

erat visu

magna

et c. 10,

22

Vox

auditionis

ecce venit,

in labernaculo fili Sion, e/j'udil quasi

ignem indigna-

commotio magna de lerr aquilonis. Nolantur etiam simul

lionem suam. Splendor in

circuilu; divinu majestatis

Chaldorum mores, qud


crudelcs essent,

veloces,
,

qud

rapidi,

qud
:

indicium esse polest

aut significat signa

qu divinam
,

omniaque

sicut aquilo, vasiarent

iram

et

ultionem

pracederc soient, ut Psal. 49


:

propterea rex Babylonis apud hune ipsum prophetam,


c.

Deus manifest
in

veniet

Deus

noster, el
; et

non

silebit.

Ignis

17,
,

3,

et

seq., aquitoe

comparatur,

et
et

apud
quasi
:

conspeclu ejus exardescet

in circuilu ejus tem-

Jerem.

c. 4,

13

Ecce quasi nubesascendent,


:

peslas valida. Si

per ignem iram rgis Babylonis in,

lempestas currus ejus


nobis, quia vastali

velociores aquilis equi


,

ejus

telliganms, per splendorem ejus minas intelligemus

sumus

el

c.

48

40

Ecce quasi

quuj vindictam, sicut splendor ignem, prcedere soient.

aquila

volabit,

et

extendet alas suas ad

Moab. Aquilo

Sed alteram explicalionein magis approbo pro,

ergo rex Babylonis est; turbines


qua; contra Judaeos
,

ver sunt bella,


Iclu-

pler imaginera electri

qua; slalim

sequitur.

Species

contra yEgyptios, conira


ut
infra

aulem

electri,

id est,

imago hominis splcndida,et


niihi videtur esse,

mecos, contra

Moabitas excitt,

prophela

eleclro similis

imago Dei
,

qui dici, :

narrt. Latine accidit ut aquilo aquil


similis esset
;

etiam

nomme
,

tur amiclus lumine

sicut vestimento,
est,

sed non potuit e alludere propheta

Quique
vers.

ignis

consumens

Hebr.

Psalmo 103 2 12, 19, quod ex


refeire posinfra

quia Hebraic nulla inler aquilonem etaqtrilam siiuililudo uominis est.

27 magis apparet, ubi eamdem, utdiximus


ita

Ntibes

magna videtur

niihi exerci
;

iinaginem
!

depingit,

ut nonnisi

Deum

tuin et miliiares copias rgis Babylonis significare

ut

sit.

Erat autem imago supra lumbos eleclrina,


,

Jer. 4, 13

Ecce quasi nubes ascendet,

et

quasi tempeita

jji

lumbos ignea
quitur
bitur
,
:

quia posl iram Dei misericordia seiratus fuerit misericordia; recorda-

stas currus ejus. Sicul

enim nubes teriam obtegil,

'

cm enim
3,

magnus exercitus
quens Ezechiel
(

quemadmodm
cap. 50, 18
:

de

yEgypto looperiel,

Habacuc.

2, et,

non

in

perpetuum irascetur
9.

ait,

Ipsam nubes
Magog,

neque in celernum comminubitur, Psal 102,

Electrum
Hiero-

id

est, exercitus rgis Babylonis) fili autem ejus in

autem misericordia? syinbolum

est, ut videtur
,

captivitutem ducentitr. Et de

Gog

et

c.

58

nymus
dia
,

interpretari

electrum enim

sicut misericor-

15, 16
et

El ventes de loco tuo


mulli lecum,

lateribus aquilonis tu,

attraliendi, alliciendique

vim habet.

Signilicabat

populi

ascensorcs equorum universi

ergo h*c imago intra exercitum rgis Babylonis


fuisse,

Deum

ctus magnus,

et exercitus

vehemens;
nubes,

et

ascendes super
terram.

ejusque duclu, inipulsuque venire


ut odirent
,

Convertit

vopulum meum

Isral quasi

ut operias

enim coreorum

popidum

ejus et

dolum face-

Potest etiam Eabyloniorum exercitus propter veloci-

rent in servos ejus

Ps. 104, 25. Itaque voluit indicare,


consilio

tatem nubes vocari, ut gentes, quaeveniimt ad Ecclesiam,


quasi
Isai.

non casu, sed divino

Babylonieam captivita-

00, 8

Qui sunt

isti

qui ut nubes volant,


?

et

tem

consecuturam. Chaldajos ver non suis viribus,

culumb ad

fenestras suas
;

Sicut rex

edem de
Et

sed Dei auxilio volenlis per eos

causa aquila dictus est


et equi yelocissimi
,

erant enim Babylonii milites,


Isai., c.

gare, vicloriam de Jud;eis reportaturos.


|

populum suum casliNam quomodb

ut indicat

30, 19

pefseqialnr unus

mille, et dut

ugurent decemmitliaf

67!

IIS

EZECIHLLEM
i
'

C72
ituri erant.

Xonne

idcb, quia
,

Deus suus vendidit

cos,

et

Dcminus us

Dei spiritus vocaret,


plantae

Rotund ac

leretes

conclusit illos

ut ait Moses, Deuter. 52, 30. Gregi0-

rius

et

alii,

qui hanc imagincm elcctri Chrislum in-

eorum mobililatem significabanl, qu totum terrarum orbem percurrebant, in omnes parles terra
xquali facilitate euntes. Scintillai ex
quia
illis

lerpretantur , qud divin et

human

nalur conslct,

emicabant,

mcuI electrum colore auri et argenti, vera mihi dicere videntur sed minus ad liujus prophtise inlcrpreta;

quoeumque pergebant, splendor eos Evangelii sequebatur. Manus hominis sub alis habebant quia
,

tionem accommodat. Manifestum enim est agi hic de


futur vastalione Jrusalem.
venisset indutus

non solm verbis


quia omnia
ut,

sed etiam factis homines ad salu-

human

nalur,

Ad quam Chrislus non quam non ad puquam

tem adjuvabant. Non reverte-bantur cm ambularent,


,

qu

dicebant, vera erant

nec erat opus

niendum, sed ad parcendum assumpsit.


Sequitur visio secunda quatuor animalium,
vari sunt

quod semeldixissent.revocarent;
quia semper
in

aut, ut ait

Grenec

gorius,

melius

proheiebant,
miltens

veleres

auctores

interpretati

quocque

unqum

relr cedebant.
et

Nemo enim
respiciens
,

manum
est

ade difficilis est, ut vix credatur intelligi explicarique posse. Nos omnes aliorum interprelaliones ut in
rbus difficilioribus facere solemus
,

suam ad aiutrum,
regno Dei
,

retrb,

aptus

Luc.E cap. 9, vers. 62


:

quemadmodm de
me ipsum,
eorum splen-

primm

recila-

seipso divus Paulus dicil

Qurelrb sunt obwiscens,


extendens

bimus; deindc
legendo,

si

quidnosdivinobeneficio, meditando,
in

ad ea verb qu sunt priora


dor ignis erat,

orando consecuti sumus,


1

mdium

confe-

Philippens., capite 3, versu 15. In medio

remus. Origenes, homili


animalia, quatuor
putat.
in

in

Ezeehielem, quatuor
affeetiones significare

quia spirilu sancto gubernabantur.


(

homine

Non enim
Ihaeus 10
,

vos estis

inquit Christus
,

),

qui loqitimini
,

Hominem
to

ta loyicrix, id est,

partem hominis

sed spiritus palris vestri

qui

loquitur in vobis

Mat-

rationis participem; leonem, to tu^vjtuv, iraseenlem;

20.
rcitt

bovem,
ver
,

tutu/ajtixov,

concuplscentem
volt
,

aquilam
,

Aliam D. Hieronymus interpretationem


tin cujusdam Syrii,
est,

Ca-

qua3 usque ad

clum

spiritum Dei

quo

quem

illi

cognomenlo

>7tTiy, id

hominesreguntur.

Hc

ad mores quidem accommohujusloci


affe-

ingeniosum vocabant, qui figuram qualuor anima-

dat et ulililer; ad interpretationem ver

lium ad castra
rebat.
leonis

Hebraorum

in solitudine

metata refe:

non

salis apert dicunlur, ubi


;

non de hominis
caplivitate
,

Faciem hominis ad lotum Israelem


ad regiam tribum Juda
:

faciem

ctionibus
tur.

sed de futur

Judorum

agi-

faciem bovis ad sacer-

Ambrosius paul
,

aliter, lib.
;

3 de Yirginibus

per
;

dotalem tribum Levi

faciem aquil desuper emivellet,


sit

hominem prudentiam per leonem , fortitudinem temperantiam per aquilam justitiam per bovem
, : ,

nentem ad Deum, qui ultionemde populo cm


sumeret, ut Ose. dicitur
tuba, quasi aquila super
Alii existimrunt
c. 8, v. 1
:

In gutture tuo

intelligit.

domum

Domini.
Dei majeslalem et glo-

Alii

per quatuor animalia quatuor Evangelistas in-

describi
,

lelligendos putaverunt, ut
rius.

Hieronymus,

et

Gregograli

riam, et quatuor animalia

quatuor esse Cherubim,


:

Qu

interpretatio et

suorum auctorum

quibus Deus insidere dicitur, 4 Reg. 19, 15

Domine

et specie probabiliiatis invaluit.

Et quidem aptissim

Deus

Isral, qui sedes super

Cherubim, lu
:

es

Deus sotus

videntur omniaquie de quatuor animalibus hic dicunlur,


in

regum omnium
Cherubim

terr.

Et Psal. 17, 11

Ascendit super

quatuor Evangelistas convcnire.

Primm nufacis, ut

et volavit, votavit
:

super pennas venlorum. Et

merus idem. Deinde quatuor unicuique

Psal. 79, 2, 3

Qui sedes super Cherubim manifeslare


et

omncm
ctiam

in

partem orbis terrarum

ire

possil; quatuor
,

coram Ephraim, Benjamin


1
:

Manasse.

Et Psalm. 98,
:

facis

unusquisque habet Evangelista


in

unicui,

Dominus

regnavit,

irascantur populi

qui sedet suin

que enim dicitur ut eat

mundum

universum

et

per Cherubim moveatur terra.

Ut Theodor.

comm.
visio-

prdicet Evangcliuni omni crcatura, Marci cap. 16,


vers. 15.
tcris

hujus
lior,

loci.

Hacc interpretatio e videtur esse probabiipse Ezcchiel, c. 10,

Quatuor quisque

facis habet, quia

cum ca>
in

qud

l.hanceamdem

quisquc consentit; quasi se ipsos vicissim omnes

nem
et

repetens animalia vocal Cherubim: Vidi, inquit,

respiciant.

Quatuor cuique pennye, quia omnes


,

ecce in firmamento quod erat super caput Cherubim


:

parles tanl cclcritate discurrebant


iciiliir.

ut volare

vide-

quasi lapis sapphirus

totoque capite

ita

sscp vocal.

Duabus volabant,

et

duabus tegebant cornus

Tum
dam

eliam quod idem Ezcchiel

initio capilis

secundi

suuin, quia lide in

scienliam

clum volabant; humanam autem et ccam quodammod reddetegebant


,

quasi per

va^a/ato^,
:

aut per Iransitionem quainsimilitudinis

dicat

Hc

visio

glori Domini.
capite,
id est,

bant, ut Hieronymus
i'is,

interpretatur

aut, ut Grego,

Quibus verbis

significat se superiori

quia

amore

et spe in

sublime forebantur

fulu-

ra]ue petebant; timor et pnilcnli pralerila peccala tegebant


sliidor
,

primo gloriam Domini descripsisse sedentis super qualuor Cherubim, nec aliud quidquam tot hc ani-

ne Deo vidercnlur. Alarum cliain In omnem enim


orbis terr verba

malium

et

suam

significalioncni habet.
;

et gloriam

rotarum quadrig, quam Dei majeslatem declarare voluisse. Rurss cap. 3, 12 ,


:

ierram exivit souus eorum

et in fines

conim, ut divus

Paulus
,

interpretatur ad

Romanos,
habent,
id est, sine
!

cap. 10, versu 8. Pedes

hoc

est, tibias rectas


,

hanc ipsam visionem gloriam Dei appellat Et audivi ijlorm post me vocem commolionis magn : Bencdicia Et surgens egressus Domini de loco suo. Et vers. 23
:

quia in oinnem partem sine conversione


ull iergiversalionc,sine ull

sum

in

cunclalioiie.qucumquc

gloria,

campum quam vidi

et

ecce ibi gloria

Domini

stabat, quasi

juxla (luvium Chobar. Accedil quod

673
soient prophet,

COMMENTARUM. CAP.
cm
aliquid magni,
Dei,

I.

674
:

quod

viderint,

gitu leonis incipit


ris volet
,

Joannem

aquilse,

qud

altis cte-

indicare

volunt,

gloriam

qu

conspexerint,

et

de Christi divinitate disputet. Si autem

pris dcscribere, ut (idem faeiant


Sic Isaias c. 6, 1,
snliuni

eorum quemdicunt.
super

Ezechielis figuram sequamur, non singuli singulas facis


;

Yidi

Dominum sedentem
et

sed singuli quaternas habere debuissent. Illud

excelsum

et

elevatum,

plena erat domus mai

etiam desidero, quod in


interpretatio

hc re prcipuum

est,

ut
sit.

jestate ejus;et ea

qu

sub ipso erantreplebant templum.


illud,

argumenlo prophet consenlanea

Seraphim stubant super


alteri.

sex al uni,
ejus, et

et

sex al

Agebat prophela de futur Judorum caplivitate

Duubus velabant faciem


ejus,
et

duabus velabant
\ |

quorsmnobis Evangelistas depingeret? Deinde quor-

pedcs

duabus

volabant.
,

Et ver non deliane,


,

sm ab

aquilone?

Nam
,

Evangelistse non ab aquilone,

sunt, qui istam Isai figurant


nras, Ezechielis

et

de qu

agi-

sed meridie, id est, ab Jrusalem Evangelii pradi-

eamdem
c. 7,

esse putent

ut R. Moses

cationem inchorunt
prcepit,

quemadmodm
:

Christus

illis

jEgypt.

lib. 5,

More

quod ego vald arbitror esse

Luc

21, 47

Prdicari in nomine ejus p-

probabile.

Non qud

extrinsecs

eadem

sit,

apparet
:

nitenliam, et remissionem peccatorum in


incipientibus ab J erosolym.

omnes gnies,

enim manifesta

in nonnullis

rbus dissimilitudo

sed

Calin inlerprelalioniquid
il li

qud eadem sit significatio. Isaias vocat Seraphim, sed idem est sensus, Deum cEzechiel Cherubim
:

desit

non

dico,

cm omnia
aliquid

desse videanlur. In

interpretatione aulemTheodoreti fateor

me

pauciora
illud
sit

lestibus
tribuit
:

menlibus insidere. Isaias sex alas unicuique


Ezechiel quatuor
,

desiderare, tamen

desidero.

Primm

quia

alias

proprietat.es

ipsum, quod in Hieronymi sentenli, ut magis

ad
id

explicare voluit.
alas
:

Nam

re

sed voluit Isaias

quidem ver nullas habent significare celeritatem earum

argumentum prophetoe accommodala. Non autem

agebat propheta,utDei majestatem nobis depingeret,


sed ut venturam Judoeorum calamitatem prxdiceret.

mentium

in perficiendis rbus,
illis

qu

Deo
et

illis

man-

dantur; proplerea duas


Voluit docere

ad volandum alas
initium

attribuit.

At soient prophet divinam majestatem videre, eamque describere, ut cterarum rerum quas prdicturi
,

neminem posse

finem Dei

cognoscere, id est, quid fecerat ante mundi conditio-

sunt, fidem
I

faeiant

quemadmodm

Isaiam

fecisse

nem, quid post mundi finem facturus


rbus
effectis, ut ait

sit

lantm ex
;

diximus: fateor, sed


set;
fecisset
:

si

hoc idem Ezechiel. Facere voluisinitio, sicut isaias

D. Paulus, cognosci posse

quasi

primo stalim

quoque
splenignis-,
;

medirm
cipium

ejus corpus,

quod

inter faciem et pedes,

hoc

fecit

fecisset

antequm diceret se vidisse ventum


speciem
electri in

est, inter
et

principium et finem aeternitatis ejus, siprin-

lurbinis,
I

nubem magnam, ignem involventem,


medio

finem haberel, interjeetnmest,


interpretari

quemadmo-

dorcm

in circuilu,

dm Originem
bus faciem
;

rnemini

proplerea alias

cm

proplerea diceret, ut hoc ipsum probarel


illi

et si
fuisse

quatuor alas singulis seraphinis appinxit; duas, quiet alias

Dei majeslas ostensa

est,

pris

ostensam

duas quibus pedes Dei velarent,

credeuduin

est,

qum

fulura calamilas ostenderclur,


viderit, ut

ne quis eos videret. Ezechiel voluit ad propitialorium


veteris Testamenti alludere
vit,
:

cm
|

ide Dei
:

imaginem

ab eo res futuras

ide

Cherubim appella-

acciperet
vidisse

pris

ergo vidisset, et pris narrsset se

quos Isaias vocaverat Seraphim. Voluit duas tanproprietates declarare, altra est, cele-

lm Cherubim
rilas

milas

Deum, qum illam tempestatem, qu calaJudorum significabatur. At pris vidit tempe-

discurrendi.qucumque Deus eos mil tit; altra


:

statem,

qum

figuram animalium

figura igituranima,

est

qud non ben nobis cognoscantur

ideirc

lium, non Dei majestatem et gloriam


aliud
significabat.

sed aliquid

quatuor tantm singulis alas tribuit, duas ad volan-

Deinde

si

propheta Dei nobis

ma-

dum, duas ad tegendum corpus; ne nobis videatur. Tantm apparent facis, id est, tantm cognoscimus
esse naturas ralione prditas; tantm apparent aKe,
libise,

jestatem describere voluisset, plus operinips imagine Dei depingend posuisset


:

nunc autem

in pin-

gendis animalibus totus propheta est, de Dei imagine


vix obiter

tem,

est, solin eorum in agendo celeritaomnes partes sese convertendi facilitaient intelligimus. Tantm apparent manus, id est, eorum

pedcs, id

unum

aut allerum verbum

dicit,

argumenetiam

et in

tum ergo

est aliquid per animalia pmeter gloriam Dei

significari,

de quoprcipu agat propheta.


est,

Illud

acliones, et opra, quae

manibus

significantur, quia

nobis manibus

fi

un t.

Omnes
lur,

istee

interpretaliones probabiles mihi viden-

prophetam non de Dei majestate agere, qud non dicat Cherubinos duabus alis imaginem electrinam Dei sed suuin ipsorum corpus l-

argumentum

hc autem ultima
earum,
in

cteris probabilior. Nulla

tamen

gre. Si

est
tur.

qu non mihi aliquid desiderari videa-

Num

in ill interpretalione

IHeronymi,qu hodi
ad

receptissima est,

primum

illud desidero, ut figura

enim Dei majestatem describeret, Cherubiui quemadmodm apud Isaiam ejus faciem texfesent et sicut Cherubim, qu in propitiatorio picta fuerant, utrumqueejuslatus, etoraculum ipsum alis suis obte,
;

Evangelistas aceommodetur, quod non videtur,

com-

gebant, Exodi 25, 20.

mode

fieri

posse.

Putat enim Hieronymus singulos

Nonnulli recentiores auctores divinam providentiaui


pingi existimrunt.

Evangelistas singulas habere facis;

Matthum hominis, quia de Christi humanitate maxime agit; Lncam vituli, quia Zachari exorditur sacerdotio Marcum
:

Nam

rei difficultas

omnes

expli-

candi rationes quri

fecit.

Atqui

si id

ageretur, figura
insi-

non omnin mal conveniret. Solct fortuna uni


stens rot depingi, ut ejus mobilitas et

leonis,

quia voce clamanlis in deserto, quasi ru-

inconstantia

675
declaretur.
piii^i

IN

EZECIIIELEM
sed apert colligimus.

676

Dei providentia fortunsc contraria rect

Primm aliquam rerum

conver-

potest insidens quadrige, ut ejus Constantin, et

sionem

significari,

hoc enim agere cperat. Deinde

ajquabililas significetur.

Quatuor

rota; in aliis quatuor

transversim implicatre, et quatuor animalia,

quorum

banc visionem eamdem esse atque illam, quam repetit cap. 10. Hanc enim dicitse babuissejuxta fluvium
Cbobar, vers.
est 1 et 5,

uminiquodijuc quatuor habet facics,


rottnidos, ut
sint,

tibias,

pedesquc

et cap. 10, vers. 15, ait:

Ipsum
Isral

omncm

in

partcm qualiter movcri posad omnes


celeri-

animal, quod videram juxta fluvium Chobar; et vers.


:

siguificare possunt Dei providenliam

20

Ipsun:

est

animal,

quod

vidi subter

Deum

mundi partes pervadentem.


videntia latcrc; multa

Aise

extenso ejus

juxta fluvium Chobar. Tertio loco illud ex

eodem proIpsum
est

latem. Qua; vero corpus legunt, multa nos in divin proesse, quai Dei consilio fiant
;

pbel constat, hrec animalia

fuisse

Cherubinos, ut
:

apparet toloeap. 10, prneserlim vers. 20


animal, quod vidi subter
bar
:

qu;c quia causas ignoramus,casu nobis fierivideantur.

Deum Isral juxta


essent.

fluvium Cho-

Splendor ejusdem providentia; splendorem siguificare


possct, qui in rerum
adniinislratione

et intellexi

quia Cherubim

Quarto loco

omnium
H;ec
,

temperalione, ordine,

colligimus, sinon cert ratione, atprobabilissim conjectura, bosCherubinosaliquosreges siguificare.

relucet.
:

inquam

omnia non

Nam

mal convenirent
Dei gloria

sed non

id agitur.

cap. 28, 14,

regem Tyri

appellat

Cherub
te in

Tu, inquit,

Alii Dei gloriam,

hoc

est

Evangelium ipsum, quod


,

Cherub extentusel protegens,etposui

monte sancto
;

nonnunqum

vocari solet

describi putant.
5, v. 18,

Dei, in medio lapitium ignitorum ambulsli


1

et

vers.

Nos, inquit D. Paulus, 2 Cor., cap.


facie,

revelat

Et

ejeci te

de monte Dei,

et

perdidi

te,

Cherub

gloriam Domini contemplmes in

eamdem

imagi-

protegens, de medio lapidum ignitorum. Illud eliam vi-

nent transformamur clarilate in claritutem,

tanqum

demus agere postea Ezechielem de quatuor regnorum


^ommutatione Chaldneorum
,

Domini
dixit

spiritu;

et cap.

4, v. 6

Quoniam

D eus qui

Assyriorum, ^Egyptio-

de tenebris lucem splendescere, ipse

illuxil in cor-

dibus noslris ad illuminationem scienti claritatis Dei,


in
facie Cltristi Jesu.
illo,

um, et Tyiorum. Colligimus inde quemadniodm unum Cherub, id est, unum animal regem Tyri significabat
;

Ipsum

igitur

Evangelium splenet Cliristus dixit,


:
e.t

ita alia

tria

animalia alios

trs reges signifi-

dore

et
:

ign significari.

Nam

care. Igilur
fore

sensum hujus aenigmalis esse


,

arbitrer,

Luc. 12, 19
nisi

lgnem

veni miltere in terrant

quid volo

ut post tempestatem
illa

quoe Judas imminebat,


,

accendalur? Animalia ver

omnes Evangelii prire.

quatuor
illc

rgna, quee Judis infesta fuerant

hc

dicatorcs, qui in

omnes

parles parati sunt

Ima-

converterentur, inque alios transferrenlur domi-

ginem electrinam throno insidentem Cbristum esse


sedentem ad dexteram
sed
Patris.

Sedebat enim non

infra,

nos. Quod utsignificetur, ponitur oboculos generalis omnium regnorum hypotyposis. Quatuor enim animalia

supra

firmamentum.

Eunideni enim Christum


vidisse, ut indicat
vidil

quatuor hacc rgna, de quibus agit Ezecbiel, deinde


et

Isaiam ad

eumdem modum sedentem


c.
et
si
:

omnium regnorum naturam


cant
;

condilioncm

signili-

D. Joannes,
gloriam ejus,

12,41

llc

dixit

Isaias,quando
fixe

qu;e quatuor facis babent, quia aliquando con-

locutus est deeo.


id ageretur.

Ego

omnia

facile

venienter bumanis moribus

gubernantur,
ita

id est,

in

coneederem,
lii

At tempestas.non Evange:

paee et tranquillilale degunt,

ut

humanam
;

faeiem

tranquililas

bella,

non evangelica pax

caplivitas

haberc videanlur; aliquando vicinas gentes, ut leones


trucidant
;

Judu'orum, non evangelica liberlas describebantur.


Alii ]>liilosopliic

aliquando ut boves conculcant


spoliant, et
in

aliquando

inlerpretantur, quatuor animalia


;

ut aquila diripiunt,
cunt.

captivilalem du-

omnes

rcs significari

nam

per animalia
intelligi
;

qu

pra?-

Nam et Nabuchodonosorem Chaldxorum


Moab
:

regem,

stanlissinia; res sunt, res

omnes

per quatuor

ciim addiripiendiim
pellari,

venit,

aquilam videmus apet

bovem et aquilam, hominem omnes naturas ratione praditas per leonem omnes feras sylvestres, omniaque animalia non cicurata per bovem animaomnia alia
intelligi.
;

pnvslanlissima hominem, leoncm,

Jerem. 48, 40
alas suas

Ecce quasi aquila volabit,


:

Nain per

extendet

ad Moab, et cap. 49, 22


et

Ecce

quasi aquila uscaulcA,el avolabit;

expandet alas suas

super Bosram. Et apud hune ipsum Ezechielem rex

lia

telligi.

omnia domestica; per aquilam omnes volucres inOmnia igitur Deo gubernari. Nam quatuor
esse,

Babylonis aquila vocalur, quia regem Juda in captivi-

tatem duclurus eral, cap. 17, 51

animalia res omnes


cis,

quatuor uuiuscujusque fa;

Deus

Aquila grandis

llc dicil Dominus magnarum alarum, longo mem:

quatuor

mundi partes
?

quatuor rotas

molum
;

brorum duc tu plcna plumis

et varietate, venit

ad Libaest

atque effectuai divinae providentia) significare. Esto


sed quid ad cbordam

num,

et lulit

medullam

cedri.

Non absimile

quod

Ballhasar rex Babylonis quatuor beslias per qu'idem


vidisse dicitur,qu;e Dan., cap. 7, quatuor rgna inler-

bilius rcperiatur,

Ego persuasum habeo, donec ab alio aliquid probaprophclam nliquammagnam tempeconversionem rerum describere voluisse.
inilio capitis, et
id

prctalur. Inter ca

unum
stelil,

aquile alas habebai,


et

et

super
est et.

siatem, et

pedes quasi

homo

cor hominis

datum

Nam

agerc cperat

idem loto

libre

De Chai, quoque

scribit llabacuc, cap. 1,8, 9.

Vola-

pposequitur.

Et credendum est proplietam nullurn nigma proposuisse, quod non aut verbis, autre ips

bnnt quasi aquila feslinans ad

comedendum ; omnes ad
omnia
ideirc

prxdam
bit

venicnl, facis

eorum ventus urens,et eongregaad-

deelaraverit. Itaque ve.ram hujus figura; inlerpietalio-

quasi arenum caplivitatem. II:ec

nem, non aliunde qum ex eodem prophet petenaam arbitrer. Ex prophet aulem haC non obscu.r

notaviuius, ut inlelligamus non solmEzechielis argu-

ment,

sed

aliis

eliam Scripturis sacris consentaneura

G77
esse ut quatuor animalia omnia rgna
;

COMMENTARUM. CAP.
ea ver prae-

I.

678

residere, ut eos hc vel illc pellat. Cor

enim

rgis in

sertim

quatuor,

de quibus

agilur,

interpretemur.

Propterea sub firmaraento ponuntur, quia clo subjeclasunt, indeque Deo rege regum, et domino do-

manu Domini : qubcumque voluerit, incttnubil illud. Non revertebanlur cm incederent ut dicitur versu 9 quia Dei voluntati nullo modo resistebant. Ibant et
,
,

minantium gubernantur. Hoc est quod supra firmamentum thronumsapphirinum.etsimililudinem honiinis in eo sedentis propheta vidit. Is

revertebanlur

ut dicitur versu 14,


,

similitudinem

fulguris coruscantis

quia brevi tempore rgna aufe,

enim Deus erat

runtur, et eidem cui ablata fuerant, reslituuntur


accidit Nabucliodonosori

ut

qui

supra

omnes reges

altiore

throno sedet. Color

apud Danielem, cap.

4.

So-

electri et spccies ignis

Dei gloriani et majestatem dePaulus, Heb. 12, 29


est, et
;

nus alarum, qui audiebatur, indicabat, nunqum rgna

clarabat, qui, ut ait D.


C,

1 Tini.

16

Ignis consumais

tucem

inliabitat inacces:

dm

sibitem, et ut

David loquitur, Psal. 10,2

Amiclusesl
fir-

magno soniui, stridoreque converti, quemadmode Romanorum republic orator quidam dixil. Rot ipsa rgna sicut animalia reges significabant.
sine
,

lumine skut veslimento. Vox, quain Ezechiel supra

Trabunt enim reges sua rgna secum, sive


sive in

in salutern,

mamenlum
Hoc enim

audivit,

imperium Dei erat

quo omnia
transfert.
;

interitum

sicut
dicit

animalia currus

trahunt.

rgna gubernat, atque qucumque


est

vull,

Atque hoc est, quod

versu 19
et

Cm

ambularent
et

quod tam sp Scripiura pncdicat


dissolvil
,

animalia, ambulabant pariter


elevarentur animalia de terra
,

rot juxta ea;

cm
rot.

Baltheum regnum
cingil fune rens

inquit Job 12, 18,


in

et

prce-

elevabantur simul
,

et

eorum; et regnum gnie


et

gentem

Hoc

est

quod
,

dicit

spiritum vit

id est

eumdem

transfert
et

propler injustitias,

injurias, et contumelias,

spiritum Dei

qui erat in animalibus, fuisse in rtis.


,

diversos dolos.
et

Dominatur enim Excelsus

in regno

Figura rotarum

qud rota

in rol
,

erat

propensin-

hominum,

cuicumque voluerit dabit

illud et liumilii-

nem
que

et proclivitatem significabat

eundi,

quameumconsiliarios

mum hominum conslituet super


tereles, et pedes,

eum. Aninialium figura,


et
libine

in

partem ab animalibus traberentur. Oculi, qui,

et quatuor cujusque facis, et al extent,

bus rot plenne erant

aut principes et
,

summam
;

ad obediendum Deo proull

regnorum ostendebant
decrevit.

qui frustra consilium ineunt


,

pensionem dnotant
ctatione e ire,

regnaque omnia sine

cun-

ad conservandum regnum

cm Deus
,

illud
est

perdere

qu Deo impelluntur. Ahe quibus se


sunt, quibus se reges lueri so-

Non enim

est sapientia

non

prudentia,

tegunt

humana prsidia
si

non

est

consilium

contra

Dominum ;

aut significabant

ient; sed

Deoali impellantur, nihilprosunl.

Ma-

divinam Providentiam per omnia rgna diffusam.qu


sicut corpus oculis,

nus hominishumanam induslriam, auxilia, studia, labores,

gubernantur. Color crystallinus

qu omnia

nisi

Dei spirilu, qui in animalibus fuisse

rotarum
lor

indicium erat rgna clits Deo dari, co,

dicilur,

gubernenlur, cassa sunt et iuania. Hocsil)i vult


erat impetus spirits, illc gradie-

enim crystallinus

clestis color est. Terribilis

quod animalia, ubi


bantur
,

rotarum mngnitudo regnorum formidabilem mognitu-

id

est

rgna

Iransferuntur

qu Dei

voluntas impellit. Ignis qui in medio erat animaliiini


indicabat spiritum Dei in regibus, regnisque omnibus

dinem declarabat. Regnum enim quasi magna aliqua machina est, qme cm converlilur, magnum videntibus terrorem incutit.

GAPLT
1.

II.

CHAPITRE
Domini. Et vidi
1. Telle fut cette
,

II.

Hc

visio similitudinis glori

et cecidi in facem et dixit ad

meam,

et audivi

vocem

Ioquenlis
,

me

Fili

hominis, sta super pedes tuos

et

loquar lecum.
2.
est

image de la gloire du Seigneur ; tombai le visage en terre et j'entendis une voix qui me parla, et me dit Fils de l'homme, levez-vous sur vos pieds, et je parlerai avec vous.
et je vis
et je
;
:

Et ingressus est
,

in

me

spirits

postqum locutus
:

2.

Et
,

l'esprit

m'ayant parl de

la sorte,

entra en

mihi

et statuit

me

supra pedes meos

moi
et audivi

et m'affermit sur

mes

pieds

et je l'entendis qui

me

parlait
:

loquentem ad me,
3.

Et dicentem

Fili

hominis, milto ego te ad


,

filios

Isral,
:

ad gentes apostatrices

qu

recesserunt
sunt pactum

me ipsi et patres eorum prvaricati meum usque ad dicm banc.


4.

Et me disait Fils de l'homme je vous envoie aux enfants d'Isral vers un peuple apostat qui s'est retir de moi ils ont viol jusqu' ce jour, eux et leurs pres, l'alliance que j'avais faite avec eux.
3.
, ,
;

Et

filii

dura facie et indomabili corde sunt, ad quos


te, et

egomitto

dices ad eos

IIx'c

dicit

Dominus

4. Ceux vers qui je vous envoie sont des enfants qui ont un front dur et un cur indomptable ; vous leur direz donc : Voici ce que dit le Seigneur Dieu :

Deus

5. Si forte vel ipsi

audiant, et
est
:

si forte

quiescant,

quoniam domus exasperans


6.

et scient quia pro-

Pourvoir s'ils couteront enfin eux-mmes, et cesseront de pcher car c'est un peuple qui m'irils sauront au moins qu'un prophte rite sans cesse a l au milieu d'eux.
5.
s'ils
; ;

pheta fuerit in medio eorum.

Tu ergo, fili hominis, ne timeas eos, neque sermones eorum metuas quoniam increduli et subversores sunt lecum, etcum scorpionibus habitas. Verba
:

eorum ne timeas, et vultus eorum ne formides domus exasperans est.

quia
j

fils de l'homme , 6. Vous donc ne les craignez point; n'apprhendez point leurs discours, p;irce que ceux qui sont avec vous, sont des incrdules et des rebelles, et que vous habitez au milieu des scorpions. Ne craignez point leurs paroles, et que leurs visages ne vous fassent point de peur, parce que c'est un peuple qui m'irrite sans cesse.
,


679
7.

IN
Loqueris ergo veroa
:

EZECMELEM

680

mea ad

eos

si

forte au-

diant, et quiescant
8.

quoniam

irritatores sunt.

7 Vous lenr rapporterez donc les paroles que je vous ordonne de leur dire , pour voir s'ils couteront, et s'ils cesseront de pcher; car c'est un peuple

Tu autem,
:

fili

hominis, audi quaecumque loquor

ad

te, et noli

esse exasperans, sicut

domus exaspera-

qui m'irrite sans cesse. 8. Mais vous, fds de l'homme, coutez tout ce que
je

trix est

aperi os

tuum

et

comede quacumque ego

do

tibi.

Q.

involutus liber

Et vidi, et ecce manus missa ad me, in qu erat et expandit i'Ium coram me, qui erat
:
:

vous dis, et ne m'irritez pas vous-mme, comme ce peuple ouvrez la bouche, et mangez ce que je vous donne. 9. Alors j'eus cette vision : tout d'un coup une main
fait
;

scriptus iuts et foris tationes


;

et scriptse erant in eo

lamen-

et

carmen

et

v.

s'avana vers moi , laquelle tenait un livre roul ; elle tendit devant moi ce livre , qui tait crit dedans et dehors, et on y avait crit des plaintes lugubres, des cantiques et des maldictions.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Ujec est visio. Hune versum Hebri


capite

cum

braizantes simpliciter hoc interpretantur


est in

lngressus

superiori

conjungunt, quasi ejus epilogum.


,

me

spiritus

id est, rediit ad

me animus meus.
,

Vocat enim gloriam Domini quam viderat

non qud

tantm

divinoe glori figura esset

sed qud in figura

Ego de humano

spiritu

Dei intelligendum puto. Si enim de


loqueretur,
:

spiritu

non diceret

statuil

me

regum atque regnorum quam viderat, Dei gloria maxime eluceret. Erat enim spiritus Dei in animalibus
et rolis
:

supra pedes mcos; sed diceret


cap. 3, 24,

Surrexi. Accedit

qud

erat splendor ignis in

medio

erat simililudo

de

spiritu Dei loqui

repetenseamdem sententiam dclart se Et ingressus est in me spiritus, et


:

clectrina Dei supra

firmamentum. Ilaque polissim


:

statuit

me

supra pedes meos;


et

el

loculus est mihi, el dixit

parte totam visionem gloriam Dei appellavit


dicat
,

quasi
vidi;

ad me, lngredere, Vers. 3.


qui in

includere in medio

doms lu.
,

hujusmodi erat figura

gloriae Dei

quam

Ad
;

filios Isral, id est

ad Judos

quam cm
prophetae
,

vidissem pen exanimis cecidi.


qui

Soient
et in

Chald

captivi

sunt

vel

ad eos etiam qui

Deum

vident

metu exanimari,
,

Jerosolymis remanserunt.
iturus esset

Non qud Jerosolymam


,

terram corruere uno exceplo Moyse


^Egyptius in Symbolo
dit

ut

R. Moses

sed ut ad eos scriberet

ut ait R. Dasignificat
te

Judxorum

adnolavit. Sic ceci:

vid.'Nam verbnm, milto, hoc loco non


tum, sed auctorilalem
,

movati-

Abraham cm
,

il

I i

Deus loqueretur. Gcn. 17, 3


audircm
;
:

quasi dicat
:

Ego

prophe-

el Isai. cap. 21

Coma cm

conturbatus

tam constituo

ut Jerem. 14, 14

Falsb prophtes
et

sum cm
mansit in
est

viderem. Et Daniel. 10, 8, 9

Ego autem
;

cinantur in nomine
eis.

meo ; non
ait

misi eos,

non prcepi

relictus solus vidi

visionem grandem hcnlc


;

et

non

re-

Idem enim
:

est, mittere, et
,

prcipere; et cap. 27,


,

me
et

fortitudo

sed et species

mea immutata

15

Non

misi eos

Dominus

et ipsi

prophetant in

in

me,

emarcui, nec liabui qaidquam virium. Et

online wieoniendrtcifer. Ad GENTESAPOSTATRiCES.Gen tes

andivi vocem
sternatus
terr.

sermonum

ejus

et

audiens jacebam con-

vocat duas tribus, ut putat U. Salomon

quia

ut ait
:

super faciem tneam

et vullus

meus hrebat

R. David, multarum gentium religiones sequebantur


alii

Et audivi vocem loquentis. "U"|D JTp vocem lo-

Ammonitarum

alii

Moabitarum

alii

aliarum.

quentis, aut loquenlem.

Non

dicit

vocem Dei

quan-

Apostatrices, rebelles. Pr^ivaricati

suntpactum meum.
neque Septuaginta

qum Deus
nis.

erat

qui loquebalur, quia turbatus no:

Pactum meum
verterunt
:

Ilebraie
ta

non
,

est

sciebat quis esset, sicut Paulus, Act. 9,4

Fili

homi-

sed est
redit.

1SU?S

proevaricati sunt in

me

radunt Hebracorum interprtes propterea Eze-

quod edem
Vers. 4.

chielem filium hominis appellari, ut suae conditionis,

Et

filii

dura facie.

Filios vocat ho(iliis

humanoeque

fragililatis

admoneatur

ne
,

propter

mmes
patres

per Hebraismum, aut quia pro

eos habuequasi dicat,

magnitudinem
12, 7, de
lat

visionis

quam

acceperat

angelum se

rat, aut quia


lllii

eorum majores nominaverat,


aulem
,

esseexistimaret;
se dicit
est

quemadniodm
:

D. Paul., 2. Corinth.

imitantur. Dura

facie vocat

impu-

Ne

magniludo revelationum extol-

dentes

sicut Latine
:

dicimus

os durum. lia Jerem.

me, datus
,

mihi stimulus carnis mc, anglus Sa-

cap. 5, 3
eos
,

Percussisti eos, et non doluerunt; attrivisti


;

tan

ut

putat,

me colaphizet. R. David aliam causam esse qud cm quatuor facis in animalibus videril,
\

et

renuerunt accipere disciplinant

induraverunt

facis suas

supra petram,
:

et

nolueruut reverli. Sic infra,


attrit

hoiniiis. leonis, bovis, aquilae, vocetur filius hominis


pr.ci ijmft parle visionis, quasi vir videos

cap. 3, 7
corde.

Dominus

Isral

fronte est

.et

dure

hominem;
:

Et

indomabili corde, 3?
,

'pTfTf, et fortes

corde
,

ide non vocatur


sicul Daniel

filius

leonis

aut bovis

aut aquilaj

ad verbum

e-rep -zapioi

ut Septuag. verterunt

id

ex desiderio quo tenebatur,

vir deside-

est, duri cordes, ul loquunlur vetercs auctores.

Et

riorum appellalus est, cap. 9, 23. Meli Ahcn Esra


Daniel.

dices ad eos, id est, dicere poleris

H^ec dicit Dojii-

8,17, quia
illlc

inter angelos versahatur distin-

nus; quasi dicat

poteris loqui

meo nomine tanqum


ill

clionis causa filium


'

hominis appellatum dicit, ut Da,

prophela

me

consiitutus utique
:

forma loquendi
inter-

niclem

quia inter angelos erat

ut

eodem

loco
te,

prophetaruin propri
pretatur R. David.

II c

dicit

Dominus, ut

Ilieronymus adnolavit. Sta super pedes


id est,

tuos.
,

Erige

rsume animum
dicturus sum.

quem

abjecisti

ut inlelligas

Vers. 5. Si forte vel

ipsi

audiant. Nostrse ver-

qua?

tibi

sionis senstis manifestus est. Ilebraie


in

autem

est

Et

Vers. 2.

Et

ingrersus est

me spiritus.

!le-

ipsi sive

audiant

sive cessent, id est

loqueris ad

eo

COMMENARIUM. CAP.
sive audiant le
est, id est,
,

III.

sive non,

quomam domus

exasprons

VERS. 7.
diant
,

non

Si FORTfe
;

AUDIANT.
,

Hebr. sive

au-

gens rebellis
illis

et pervicax, ut

saltem intelsed misisse

sive

ligant

non desse

meam providentiam;

Vers. 8.
bellis
,

Et
illi

ut supra

vers. 5.

noli esse exasperans, id est, reest, noli Spiritui

ad eos prophetam
Vers.

qui eos reprehendal.

Hoc sensu

sicut

rebelles sunt, id
illi.

inlerpretatur R. David.
G.

sancto resistere, sicut


increduli,

Quoniam
tecum
,

et subversores

Vers. 9.

sunt tecum. Hebraei interpretantur, quoniam rebelles


et spinae sunt
id est,

Et ecce

in e

quamvis

tibi

res

sit

cum
punIn

Vers.
facie

qua erat involutus liber. Hebr. volumen 10. Et foris, ex utrque


In
libri.

id est,

parte.

hominibus rebellibus
gere soient eos
,

et asperis, qui quasi spinae

et

in

tergo.

Hoc aulem
et foris.

significabat
,

tam

qui se

monent
,

ccm scorpionibus habitas

id est

tamen ne timeas. Et inter bomines ma-

multa esse mala qu Juda;is impendebant

ut totum

volumen implerent ints


minis
scribi

Vocat faciem volusolet;

lignos versaris, qui eos, quibus admonentur, injuriis


afficiunt; sicut scorpiones

eam partem,
non
solet
;
,

ubi

scribi

tergum ubi

pungunt eos, qui se tan,

ut exponit R. David.
,

Lamentationes
,

gunt. Quia domus exasperans est


rebellionis sunt
,

quoniam domus
tamen

et carmen
gemitus
:

Hebr.

lamentationes

et

meditatio

id est,

id est

gens rebellis et intractabilis.


et intractabiles,

quasi dicat, scripta erant in eo

omnia mala,

Hoc

est,

quamvis rebelles sint,

qu

Judseis erant eventura.

ne timeas.

CAPUT
1

III.

CHAPITRE
quodcumque
istud, et

III.

Et

dixit

ad

me
;

Fili

hominis,

in-

veneris,

comede

comede volumen

vadens

Seigneur me dit: Fils de l'homme, mangez tout ce que vous trouverez ; mangez ce livre, et
1.

Et

le

loquere ad

allez parler
filios Isral.

aux enfants
la

d'Isral.
et
il

2. Et aperui os 3.

meum,

et
Fili

cibavitme volumine
hominis,
venter

2.
illo:

Et j'ouvris

bouche,

me

fit

manger ce

li-

vre;
tuus
3. Et il me dit Fils de l'homme, votre ventre se nourrira de ce livre que je vous donne, et vos entrailles en seront remplies. Je mangeai donc ce livre; et il devint doux ma bouche comme le miel.
r

Et

dixit

ad

me

comedet, et viscera tua complebuntur volumine isto, quod ego do tibi. Et comedi illud et factum est in
:

ore

meo
Et

sicut
dixit

mel dulce.
ad

4.

me

Fili

hominis, vade ad

domum
et igno-

Isral, et loqueris

5.

verba mea ad eos. Non enim ad populum profundi sermonis


tu mitteris, ad

4. Et il me dit: Fils de l'homme, allez trouver la maison d'Isral, et vous leur annoncerez mes paroles;

voie, et

tae linguae
,

domum

Isral

Neque ad populos multos profundi sermonis, et ignotae lingu, quorum non possis audire sermones
6.
:

maison d'Isral que je vous enun peuple dont le langage ne vous soit pas intelligible , et dont la langue vous soit inconnue.
5.

Car c'est non pas

la

et-si

ad

illos mittereris, ipsi

audirent

te.

7.

Domus autem

Isral nolunt audire te, quia

no-

lunt audire

me

omnis quippe domus

Isral

attrit

6. Je ne vous envoie pas vers des hommes de diverses nations, dont le langage vous serait inintelligible, et la langue inconnue , en sorte que vous ne puissiez pas les entendre ; et quand je vous enverrais vers des peuples de celte sorte, ils vous couteraient. 7.

fronte est, et duro corde.


.

Mais

la

maison

d'Isral

ne veut pas vous enten-

8.

Ecce dedi faciem tuam valentiorem faciebus eoet

dre, parce qu'ils ne veulent pas m'couter ; car toute la maison d'Isral a un front d'airain et un cur endurci.

rum,
9.

frontem tuam duriorem frontibus eorum.


et ut silicem dedi

Ut adamantem,
exasperans
est.

frontem tuam

8.

Mais

j'ai

ne timeas eos, neque meluas

facie

eorum, quia do-

visage, et votre front plus dur

rendu votre visage plus ferme que leur que leur front.

mus

10. Et dixil ad

me

Fili

hominis, omnes sermones

meos, quos ego loquor ad


auribus tuis audi.

te,

assume

in corde tuo, et

9. Je vous ai donn un front de diamant et de pierre; ne les craignez point, et n'ayez point peur devant eux ; parce que c'est une maison qui ne cesse

de

m'irriter.

H.
filios

Et vade, ingredere ad transmigrationem, ad


populi
lui, et

10. Et

il

me

dit

Fils

votre

cur toutes les paroles que


Et
allez trouver

de l'homme, mettez dans je vous dis, et cou-

loqueris ad eos, et dices eis


:

Hc

lez-les attentivement.

dicit

Dominus Deus

si

forte audiant, et quiescant.


spiritus,
:

12. Et assumpsit

me

et audivi post

me

vocem commotionis magnse


mini de loco suo
13.
:

Benedicta gloria Do-

ceux qui ont t emmens peuple; parlez-leur, et dites-leur: Voici ce que dit le Seigneur Dieu ; pour voir s'ils couteront, et s'ils cesseront de pcher.
11.
captifs, les enfants de. votre

Etvocem alarum animalium percutientium


at

alani-

teram ad alteram,

vocem rotarum sequentium

12. Alors l'esprit du Seigneur m'emporta, et j'entendis derrire moi le bruit d'une grande commotion: Bnie soit la gloire du Seigneur, du lieu o il rside. 13. J'entendis aussi le bruit des animaux qui frappaient leurs ailes l'une contre l'autre, et le bruit des roues qui suivaient les animaux, et le bruit d'une

malia et vocem commotionis magn.


14. Spiritus quoque levavit me, et assumpsit me,
et abii

amarus

in indignatione spiritus

mei

manus

enim Domini

erat

mecum, confortans me.


acervum no;

grande commotion.
14. L'esprit aussi m'leva, et
et je m'eft
allai

15. Etveni ad transmigrationem, ad

varum frugum, ad eos qui habitabant


S. S.

uxta

flumea

plein

m'emporta avec lui ; et mon esprit d'amertume


;

XIX.

22

683
Chobar, et sedi ubi
diebus
16.
est
illi

IN EZECI1IELEM
sedebant
:

684
;

et

mansi

ibi

septem

mrens

in

medio eorum.
pertransissent septem dies, factum
:

Cmautem

verbum Domini ad me, dicens


et audies

17. Fili hominis, speculatorem dedi te


ral
eis
:

domui

Is-

de ore meo verbum,

et annunliabis

rempli d'indignation mais la main du Seigneur lait avec moi, el me fortiGait. 15. Je vins donc vers les captifs prs d'un tas de bls nouvellement coups et je me joignis ceux qui demeuraient prs du fleuve de Chobar je m'assis o ils taient assis el je demeurai l sept jours au milieu d'eux, dans l'affliction.
tait
j

ex me.

18. Si dicente

me

ad impium

Morte moricris, non


fueris ut averlaur
in iniquilatesu

|i

annuntiaveris

ei,

neque locutus

via su impi, et vivat, ipse impius


morietur, sanguinem autem ejus de

16. Aprs que les sept jours furent passs, le Sci gneur m'adressa sa parole, el me dit 17. Fils de l'homme, je vous ai donn pour sentinelle la maison d'Isral vous couterez la parole de ma bouche, el vous leur annoncerez ce que vous
: ;

aurez appris de moi.

manu

tu requi-

ram.
19. Si

autem tu annuntiaveris impio,


ab impielate su,
in iniquitate su morietur, lu

et ille

non

fuerit conversas

et via su

impi,

ipse

quidem

autem anisu fuerit,


co-

mam
et

tuam

libersti.
si

20. Sed et
fecerit

conversus justus
,

jusliti

Vous serez puni annoncez pas, el si vous ne lui parlez pas, afin qu'il se dloune de la voie de son impit, et qu'il vive, l'impie mourra dans son iniquit mais je vous redemanderai son sang. 19. Que si vous annoncez la vrit l'impie, et qu'il ne se corrige point de son impit, et qu'il ne quitte point sa voie impie, il mourra dans son iniquit mais pour vous, vous aurez dlivr votre me.
18. Si, lorsque je dirai l'impie
le lui
:

de mort, vous ne

iniquitatem
ipse

ponam offendiculum
,

ram
ci
:

eo

morietur

quia

non

annuntisli

20. Si le juste abandonne sa justice, et qu'il commette l'iniquit, je mettrai devant lui une pierre d'a-

in peccato

sno morietur, et non erunl in

memo-

choppement
pas averti
;

rijustiti ejus, quas fecit:

sanguinem ver ejus de

il

mourra, parce que vous ne l'aurez mourra dans son pch, et la mmoire
il

manu

de toutes

les actions

de justice

qu'il avait faites,

tu requiram.

sera

efface; mais je vous redemanderai son sang.

21. Si
justus, et

autem
ille

tu annuntiaveris justo ut

non peccet

non peccaverit, vivens

vivet, quia an-

animam tuam libersti. me manus Domini, et dixit ad me: Surgens egredere in campum, et ibi loquar
nuntisli ei, et tu

21. Si au contraire vous avertissez le juste,. afin ne pche point, et qu'il ne lombe point dans le pch, il vivra de la vraie vie, parce que vous l'aurez averti ; et vous aurez ainsi dlivr votre me.
qu'il

22. Et facla est super

tecum.
23. El surgens egressus
ibi gloria

22. Alors la vertu du Seigneur se saisit de moi, et Levez-vous, sortez la campagne, et l je dit parlerai avec vous.
il

me

sum

in

Domini

stabat, quasi gloria

campum et ecce quam vidi juxla


:

23. Je

me

levai donc, et je sortis

et voici qu'en ce lieu la gloire

fluvium Chobar; et cecidi in faciem


24. Et ingressus est in

meam.

comme celle que j'avais

la campagne; du Seigneur se tenait, vue prs du fleuve de Chobar


;

me

spiritus, et staluit

me

et je

tombai

le

visage contre terre.

2i. Et l'esprit entra


pieds,

en moi,
dit
:

super pedes meos: et locutus est mihi et dixit ad

me

parla, et

me

me fit tenir sur mes Allez vous enfermer au

me

Ingredere, et includere in medio

doms

tuae.

milieu de votre maison.


te

25. Et lu, Fili hominis, ecce data sunt super


vincula, et ligabunt te in eis
:

et

non egredieris de

des chanes
point.

25. Fils de l'homme, voil qu'ils vous ont prpar ils vous en lieront, el vous n'en sortirez ;

medio eorum.
et eris

26. Et lingum

tuam adhserere faciam palato luo, mutus, nec quasi vir objurgans quia domus
:

exasperans
27.

esl.

26. Aussi je ferai que votre langue s'attachera votre palais, que vous demeurerez muet, et comme un homme qui ne reprend personne, parce que la maison d'Isral ne cesse de m'irriler. 27. Mais lorsque je vous aurai parl, je vous oubouche, et vous leur direz Voici ce que dit Que celui qui coute, coute ; que le Seigneur Dieu celui qui se repose, se repose; parce que la maison d'Isral m'irrite sans cesse.
vrirai la
: :

Cm autem
et dices

locutus fuero
:

tibi,

aperiam os

tuum,

ad eos

Hc

dicit

Dominus Deus: Qui


:

audit, audiat, et qui quiescit, quiescat

quia

domus

exasperans

est.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Quodcuuque
est ibi
,

iNVENERis
significat
,

sub. in
ut supra
;

manu
,

inlus

et foris

aut multitudinem fulurorum, utdixisignifieabat


:

mc. Manus Dei ptopheliam

cap.

inus

malorum

aut mala

qua non so-

1,3:
fr in

Facta

super

eum manus Domini

et in-

hoc ipso cap.


;

vers. 22; et cap.

8,1;

et cap.

lm Intels, sed etiam aliis esterais genlibus erant sicl qud Deus volumen explicavit eventura
:

37,

et cap.

40,

1.

Manus ergo,

quae ad Ezechie9, prophetia


,

gnifit
erant

Deum prophcl

rvlasse, quae in eo scripla

lem missa
crat,

est capite superiore, vers.


in

volumen

manu, materia propheli

id est, ea

Vers. 2.

Cibavit
volumen
et fecil ut
:

me volumine illo
devorarem
,

et

come-

quae erant eventura. Jubetur propheta devorare quid-

dere
illud

me
lll

fecit

illud, id est, ingessit mihi


;

qnid invenerit in
accipere quidquid
iiihii

manu Domini,
illi

id

est, a:quo
niliil

animo

os,

non reips, sed

Deus

revelavcrit,

recusare,
,

prophetico spiritu
in illo

hoc est
,

docuit

me omnia

quai

rejicere, nihil dissirnulare,

omnia dicerc

omnia

libro scripla erant

id est,
lia

divin prdcslina-

populo denuntiarc. Quod autem volumen scriptum

tionis decreto

conslitula.

Chaldxus.

Apeuui os


685

ll

COMMENTARIUM. CAP.
,

686

meum

id est, inclinavi
in

animum meum
illo.

et docuit

me

dire te, quia


fuisses, sed

me

missus

nam

si

me

missus non

quidqnid crat

volumine

Venter tuus comedet,


,

lu auetoritate,

sicut pseudopropheia;
iilud perlinet
, :

et viscera tua cumplebuntur


comederit,

id est

si

venter tuus

loquereris
audit
,

audirent
,

le.

Hue

Qui vos

viscera tua saturabuntur

ut Chaldseus

me

audit

et

qui vos spemit

me

spernit, Luca;

paraphrastes interpretatur; quasi dicat, satis habcbis

10, 16. Attritve fronte, fortes fronle, idest, impudentes


,

matonse ad vaticinandum
desidercs.
vel,

nihil

crit

quod amplis
:

sicut
8.

cap.

Omnia enim hoc volumine continentur


complebuntur , id est,
ita

ut exponit R. David, venter tuus comedet,

et

visce r a tua

illudcomcde,

Hic facis frontis, et dura frons non significant impudentiam , sicut versu prcedente; sed fortitudinem et interritam ad re-

Vers.

Valentiorem.

2,4,

vocavit dura fade.

ut

nun

illud

evomas
;

sed venter tuus ac viscera tua


nihil

iilud rcliueant

quasi dicat,

rejicias

connu

sistendum audaciam. Faciebus eorum, Hebr., regione facierum ipsorum id est , plus qum facis eorum, et
,

qiue

tibi

suggero, sed omnia diligenter conserva

in

eodem modo regione


,

frontis

eorum

id

est, plus

animo
tivis.

tuo.

Ponuntur futura Hebraica pro impera-

qum frontem eorum. Nosler


braismum
reddidit.

interpres optim

Heest

Vers. 3.

Et

comedi, id est, visus sum mihi


reips, sed spiritu comedit.

Vers.
sicut

9.

Et
,

ut silicem

pr

silice

id

comedere
ut

illud;

non enim

adamantem duriorem
,

silice

dedi (dabo) faciem


:

Et factum
nihil

est in ore meo sicut mel dulce. Relicet, quidem videtur, alieram parlem antithesis
: ,

luam

id est

dabo

libi

invictam patientiam
est, id est,

ne ergo
e qud

metuas, quia domus exasperans


Iicet,

quasi dicat
in ventre

in ore

quidem meo

luit

dulce sicut mel


;

quamvis domus rebelles sint,ut supra, cap. 2,

autem meo fuit amarum


et

sicut fel

sicut

idem
:

vers. 8.

Spiritus Joanni in simili causa dixit, Apoc. iO, 9,10

Vers. 10.
tuis audi.

Assume

in

corde tuo, et auribus


,

Accipe librum,
trem luum
:

dvora illum
erit

et faciel

amaricari vcn-

sed in ore tuo

dulce lanqum mel. Et


:

accepi librum de
in ore

manu

angeli, et devoravi illum

et erat

Adnotat R. David et, hoc loco idem valere, quod postqum, aut, quia; quasi dicat, postqum auribus audieris, excipe et conCffTf>ov

izpirzepov.

meo tanqum mel


est

dulce, et

cm devorssem eum

serva in animo tuo


tu iratus es
,

ut

amaricalus

venter

meus. Significabat autem hoc,

et

peccavimus

apud Isaiam cap. 64, 5 Eece id est , postqum peccavi,


:

mu'ius prophetiie initio dulce videri,


pilur; poste

cm

Deo

acci-

mus
est,

aut

quia peccavimus.

autem amarum ac

difficile,

cm

pro-

Vers.

H.

Ingredere

ad transmigrationem, id

phela aul lapidatur, aut serra

secalur, aut gladio

ad captivos.qui Babyloneelin Chaldre sunt; erat


dixit cap. 1,1; aut
,

occidilur, ut ait D. Paul. Itaque Michceas, cap. 2,

H,

enim ipse juxtafluvium Chobar, ut

dicebat

Ulinam non essem vir habens spirilum,

et

men-

transmigrationem vocat per auticipalionem eos


migraturi

qui

dacium potis loquerer.


Vers.
est,
4.

adlmcJerosolymiserant, quia paulo post erant transmea. Hebr.


dicens
,

Yerba

in vcrbis meis, id

quod magis convenit cum sententi ver-

meo nomine,
dicit

vel

more prophetarum,

sus sequenlis, sed minus

cum

versu 15, ubi explicat

Hc

Dominus.
5.

se transmigrationem appellare

eam

Vers.

Ad

quae habilabat
,

fundos labio.

populum profundi sermonis. ProHebraismus, pro, obscuri, difficilis, et


;

juxta
j

fluvium Chobar. Si forte audiant


le
,

et ouie-

scant, sive audiant

sive

non, tamen clamare

barbari sermonis
lin;,'u
;

et graves

lingu
;

id est

difficilis

ne cesses. Argue, increpa, opportune, importun, ut


cap. 25.

idem

dicit ali phrasi te

quasi dicat

non po-

teris queri

qud mittam
possis

ad populum barbarum
et

Vers. 12.
mihi

Assumpsit me spiritus, id est, visus

quem non
gare. Mitto

intelligere,
te

enim

quo non intelliad populum tuum qui ejusdem


,

sum

spirilu sancto, vel ab aliquo angelo rapi,

ut transferret
alii

me

in

Jrusalem, ut cap. 11,1; vel, ut

tecum

est linguae, qui et te intelliget, et abs te intcl-

interpretantur, visus

sum mihi vento


id est,

rapi.

Quan-

ligetur.

qum hoc
Nec ad populos multos id est , lonquorum linguam nun,
:

nimis Rabbinicum videtur. Etaudivi post

Vers. 6.

me vocem commotionis magn^e,


gno
slrepilu, et quasi lonitru.

ginquos, remotos, multi ilineris,

vocem cum maVox aulem erat hyee,


:

qum

audieris, ut interprelatur R. David


intelligi

vel, ut ego
,

ut Jonalhas et R.

David interpretantur
,

Benedicta

arbitror

posse,

ad populos multos

id est,

gloria Domini de loco suo

sub. venit; id est, ecce


,

diversos, varios, diversi sermonis.

Et

si
illi

ad illos
te audi-

Deus venit ad casligandos Judos

et

iratus

de clo

mittereris. Si non

ad eos misissem te,

rcnt, id est, cert

si ad illos misissem. Est enim forma jurandi Hebraeis usitata , ut R. David adno-

cum magno strepitu descendit. Hoc enim commotio illa magna significabat, quia Deus manifest veniet :
Deus noster,
descet
:

et

non

silebit.

Ignis in conspeclu ejus exar-

tavit.

Vers. 7.

Domus
,

et in circuitu

ejus tempestas valida.

Psalm. 49,

te. Audire hoc loco

autem Isral nolunt audire obedhe signicat. Hoc est quod


in judicio

3.

Similis sententi apud Michseam, cap


egredietur de loco suo
,

1,5, 4
,

Ecce Dominus

et

descendet

el

Christus dicit

Viri Ninivil surgent


et

cum

calcabit super excelsa lerr et


tus

consumentur montes sub-

generatione ist,

condemnabunt eam, quia pniten-

eum

el valles

scindentur sicut cera fade ignis,

tiam erjerunt in prdicalione Jon, Matth. 12, 41. Quiu nolunt audire me , quasi dicat, idcirc nolunt au-

sicut aquce,.qu(s decurrunt in prceps. Ita

Hicronymus

expomt. itaque gloria Domini hoc loco majestatom

C87
illam signific'at
viderat,
,

IN

EZECHIELEM
Ipse impius, id est,
ille

C88
morietur propter iniquita;

quadrig insidentem, quam Ezechil


:

enim eam describit locum aliquando enim quadriga autem ejus vocat clum levabalur in clum, aliquando de clo descendebat
cap. 1; statim
;

lem suam, tu autem morieris propter mortem ejus


quia
tu
negligenti periit una

anima de populo
eo. Hebrau

meo.
Vers. 20.

in terram, ut indicavit, cap. 1, versu 19.

Quae intcrilla

Ponamoffendiculum coram
ponam
peccata;

prelatio mult magis mihi placet,

qum

Hebro-

interpretantur,
occulta ejus

ojfendiculum, idest, patefaciam

rum

quigloriam Domini arcam, aut Dei praesentiam,


:

ego quaeram occasionem pu-

et protectionem vocari putant, quasi dicat

Ecce brevi
et urbs ac

niendi illum, aut, inducam illum in inlerilura, faiam

tempore gloria Domini discedit ex templo,

eum
est,

templum concremabitur.
Vers. 13.

'

mori. Non erunt in memoria justiti/ ejus, id non recordabor bonorum operum, quae ante i'ecit,
liberabitur
illi

Et vocem alarum
,

sub. audivi,

per-

non

morte propter

illa

quanqum non

cutientium

Hebr., quae osculabantur, id est, atlin-

erunt

prorss inutilia. Vera enim est theologorum

gebant altra alteram. Non ala unius animalis alam


alterius
:

scnlentia, nullum

malum impunitum, nullum bonum


facta est,
ibi
:

sed ala unius faciei

alam

alterius faciei
1, vers 9.
si-

irremuneratum.
Vers. 22.

ejusdem animalis, ut explicavimus, cap.


Vers. 14.

Et

Manus Domini,

id

Spiritus quoque
in iterm,

levavit me. Non

est, prophetia, ut cap. 1, 3, et infra cap. 8, 1, et cap.

gnificat se iterm fuisse sublatum, ut nonnulli putant

31, 1, et 40, 1.

vertentes

et

sed quod ante summatim, et

Vers. 23.

Et Ecce

ibi

gloria Domini. Gloriam


1,

per anlicipationein dixerat,

nunc

dicit

copios et exindi-

Domini vocat visionem illam quadrigae, quam cap.


descripsit, sicut sup. vers. 12.

plicat, ulinScripturaenarralionibus saepfit. In

gnatione spiritus mei. Indignatio


accipilur, quasi dicat, abii zelo

liic

in

bonam parlem

Vers. 24.
ut cap. 2, 3,

Et ingressus est
quanqum
medio domus TUiE
:

in

me spiritus, Dei,

Domini incensus. Ma-

Hebraei aliter interpretantur.


;

nus enim Domim. Hebr


fortis,

Et manus Domini super me

Includere

in

quia nihil proficies

aut roborans;

intcrpretanlur,

manum Domini aliqui propheliam ut Jonathas et R David, quemadmodra


incensus zelo
,

admonens eos
ut exponit R.

quasi dicat, neperdas

operam tuam,

Salom. Magis probo interprelationem

supra cap.

1, 3, quasi dicat, abii

quia

R. David, qui ideirc dicit jussum fuisse prophetam

vebemens

prophtise spiritus urgebat


id est
,

me.

Alii

ma-

abdere se

in

nus Domini,

vis et fortiludo

corroborans

quae dicturus erat,

domum, ut pris audiret ex Deo omnia, qum inciperet annunliare. Itaque


nihil

me

ne

laborem

ilineris

senlirem

ut ait R. Sa-

usque ad cap. 51, vers. 24,

annuntiat
dicit

sed lan,

lom.

tm

audit, et videt quae

illi

Deus aut

aut os-

Vers. 15. Etveni ad transmigrationem adacer-

tendit.

vum novarum frugum. Acervus novarum frugum,

no-

Vers. 25.

Data sunt
tibi

super te vincula, id

est,

men

proprium

est loci,

Hebr. Tliel-abib. Itaque Chal-

dantur, injiciuntur
et

vincula, ne

domo egredi

possis,

dceus paraphrastes integrum reliquit. Septuag. verte-

cum

illis

versares,

anlequm omnia, quae videnda

runt [j.eropoi,subim\s,qm3ithalal suspendere signilicat.

sunt, videris, quaeque audienda sunt, audieris. Verisi-

Noster inlerpres ulrumque


vus,
et

nomen

resolvit, thel acer-

mile est

uncum

hisverbis injecta fuisse per visionem

abib fruges aut spic.

Habebat enim locus no-

prophetae vincula.

men

frugibus. Est

autem ordo verborum praeposte-

Vers. 26.
ligabo,
j

Et linguam tuam. Non solm pedes tuos


illos
:

rus. Quasi dicat, veni ad eos qui habilabant in Thelabib, qui locus est juxta fluvium Chobar.
est, habilavi

ne egredi possis ad

sed etiam linguam


venerint, loqui

Et

sedi, id

tuam, ne

cum

iis,

qui ad te

domum

cum

illis,

septem diebus mrcns; Hebr.,

possis, aut eos objurgare.

admirans, attonitus, obstupefaclus, nempe ob praecetlentem visioncm,aut magnitudine malorum, quaepro-

Vers. 27.
ego
tibi

Cum autem
tibi

locutus fuero
erit, et

tibi.

Cm

significavero,
,

cm tempus
aperuero
;

ego

tibi in-

videbam populo mco eventura,


loqui non possem.

ita

ut per

septem dies

dicavero

osque

tum

loqui incipies

Hoc enim verbum


vertit, tacens,

signilicat, ut ait

dicesque
diat.

illis

quae vidisti et audivisti. Qui audit


haec verba,

au:

R.Salom. Et Chaldus
in medio eorum.

Septuag. versans

Non sunt

qu Propheta
:

dicturus est

sed Deus ea

dicit,

ac

si

dicat

Dices

illis

quae audisti

Vers. 17.

Specularem dedi te, id est,


te in Isral,
illis

doclorem,

ac vidisti, et qui voluerit audirc, audiat; qui noluerit


audire,
5, 7.

propbetam posui

utomnia verba, quae ex

non audiat,

ut supra vers. 11, et cap. 2, vers.


,

me

audieris, annunties

ex me, id est,nomine meo.

Quia domus exasperans est

id est,

populus re-

Prophetae speculatores appellantur, quia quemadmodm


qui in spcula constituti sunt, long vident
;

bellis,

et pervicax, ut cap. 2, 5, 6.

Hoc propterea
propterea dixi

ita

illi

dicit, ut
et

causam reddat, curdixerit


;

Qui audit, audiat,


, :

long futura prospiciunl.


Isa. 56, 10.

lia infra

cap. 33, 2, 6, 7, et

qui quiescit, quiescat

quasi dicat
;

Qui voluerit audire, audiat

qui noluerit, non audiat

Vers. 18.

Si dicente

me ad impium,
:

id est, si,

cm
,

quia scio plerosque non audituros,


lis est.

demus enim

rebcl-

ego

tibi

dixero, ut dicas impio

Morte morieris

id

est, sine ulla dubilatione morieris,

nota est plirasis.

CAPUT
1.

IV.
tibi

CHAPITRE
latcrem, et pqnes
1.

IV.

Et

tu,

fili

hominis, sume

Vous donc,

fils

de l'homme, prenez une brique;


COMMENTARIUM. CAP.
eumcoram
2.
te
;

IV.
la ville

690
de J-

etdescribes in eocivitalem Jrusalem.

ficabis munitiones, et

Et ordinabis adverss eam obsidionem , et sedicomportabis aggerem, et dabis

mettez-la devant vous, et tracez dessus rusalem.


2.
btis, des leves

contra
3.

eam
tu,

castra, et pones arieles in gyro.

Figurez un sige form contre elle, des forts de terre, une arme qui l'environne, et des machines de guerre autour de ses murs.
3.

Et
in

sume

tibi

sartaginem ferream, et pones


te et inter civitatem
:

eam
nem,
4.

murum

ferreum inter

trez

comme

Prenez aussi une pole de fer, et vous un mur de fer entre vous et la

la

met;

ville

et

et obfirmabis faciem
et

tuam ad eam,

et erit in obsidio-

circumdabis

eam signum
:

est

domui

regardez-la d'un visage ferme, et elle sera assige ; et vous l'assigerez. C'est un signe pour la maison
d'Isral.
le ct gauche, et vous maison d'Isral sur ce ct-l, pour autant de jours que vous dormirez dessus et vous prendrez sur vous leurs iniquits.

Isral. et

Et tu dormies super latus tuum sinistrum,

4.

Vous dormirez aussi sur


les

pones iniquitates

doms

Isral

super eo, numro

mettrez
;

iniquits de

la

dicrum quibus dormies super


tatem eorum.
5.

illud, et

assumes

iniqui-

Ego autem dedi

tibi

annos

iniquitatis

eorum,

ai donn trois cent quatre-vingt-dix jours pour les annes de leurs iniquits; et vous por-

5.

Je vous

numro dierum, trecentos


tabis iniquitatem
6.

et nonaginla dies: et por-

terez l'iniquit de la
6.

maison

d'Isral.

doms

Isral.
j

Et

cm

compleveris hc, dormies super lalus


et

tuum dexlerum secundo,

assumes iniquitatem do,

ms Juda
7.

quadraginta diebus: diem pro anno


tibi.

diem,

inquam, pro anno, dedi

Et lorsque vous aurez accompli ceci, vous mirez une seconde fois sur votre ct droit et prendrez sur vous l'iniquit de la maison de pendant quarante jours ; c'est un jour que je donne pour chaque anne; un jour, dis-je, chaque anne.
;

dorvous Juda vous pour

Et ad obsidionem Jrusalem convertes faciem


erit

tuam, et brachium tuum


tabis adverss
8.

extentum

et

prophe-

7. Vous tournerez le visage vers le sige de Jusalem, et votre bras sera tendu ; et vous prophtiserez contre elle.
ai environn de chanes tout vous ne vous retournerez point d'un ct sur l'autre, jusqu' ce que les jours du sige que vous formerez soient accomplis.

eam.
te vinculis
;

8.

Voil que je vous


;

Ecce circumdedi

et

non

te

convertes
|
j

autour

et

latere tuo in latus aliud, donec compleas dies obsidionis tuae.


9.

"

Et

tu

sume
et

tibi

frumentum,

et
:

hordeum,
et

et

fabam, et lenlem, et milium, et viciam


in vas

mittes ea

unum,

facis

tibi

panes
:

numro dierum
trecentis et nona-

quibus dormies super latus tuum


ginta diebus

9. Prenez aussi du froment, de l'orge, des fves, des lentilles, du millet, et de la vesce mettez-les dans un vaisseau, et faites-vous en des pains pour autant de jours que vous dormirez sur le ct vous les mangerez pendant trois cent quatre-vingt-dix
; ;

comedes

jours.
illud.

10. Cibus

autem tuus quo


:

vesceris, erit in pondre

viginli stateres in die

tempore usque ad

tempus

10. Ce que vous mangerez chaque jour sera du poids de vingt sicles ; et vous en mangerez d'un temps un autre. 11.

comedes
11. Et
:

illud.

Vous boirez

aussi
;

mensur bibes, sextam partem hin tempore usque ad tempus bibes illud. 12. Et quasi subcinericium hordeaceum comedes
in
illud
:

aquam

sixime partie d'un hin

et

de l'eau par mesure, la vous la boirez d'un temps

un

autre.

et stercore

illud in oculis

quod egredilur de homine, operies eorum. Dominus: Sic comedent


filii

Ce que vous mangerez, sera comme un pain d'orge cuit sous la cendre vous le couvrirez devant eux de l'ordure qui sort de l'homme.
12.
:

13. Et dixit

Isral pa-

13. Et le Seigneur dit: Les enfants d'Isral mangeront ainsi leur pain tout souill parmi les nations

nem suum pollutum inter gnies ad quas 14. EtdixhA, a, a, Domine Deus,
mea non
bestiis

ejiciam eos.

vers lesquelles je les chasserai.

ecce anima

est polluta

et

morticinum, et laceratum

non comedi ab

infanti

me usque
tibi

nunc, et

mon me n'a point mon enfance jusqu'

non

est ingressa in os

meum
:

omnis caro immunda.

Ah ah ah Seigneur Dieu ! encore t souille ; et depuis maintenant, jamais bte morte d'elle-mme, ou dchire par d'autres btes, ni aucune chair impure, n'est entre dans ma bouche.
14. Alors je dis
: ! !

15.

Et

dixit

ad

me

Ecce dedi
:

pro stercoribus humanis


eo.

et facis

iimum boum panem tuum in

15. Le Seigneur me rpondit Voici que je vous donne de la fiente de buf, au lieu de ce qui sort du corps de l'homme et vous ferez cuire votre pain dans
:

16. Et dixit ad

me:

Fili

hominis, ecce ego conte:

la

cendre de cette
16. Ensuite
il

fiente.

ram baculum

panis in Jrusalem

et

comedent pa-

mdit:

Fils

de l'homme, je vais

nem

in

pondre et in solliciludine, et aquam in men:

sur et in angusti bibent

briser dans Jrusalem la force du pain ; ils mangeront le pain au poids et dans la frayeur, et ils boiront
l'eau par

mesure

et

dans une grande

affliction d'espri't

17. Ut deficientibus pane et aqu, corruat

unus-

quisque ad fratrem suum,


latibus suis.

et

contabescant in iniqui-

pain, ni eau, ils tomberont sur les bras les uns des autres, et scheront de faim dans leur iniquit.
17.

En

sorte que n'ayant plus ni

COMMENTARIUM.
Vers.
qui
1.
,

Laterem. Philosophantur de latere


cur jubeat

ali- Il in
I
il

laleribus
,

pingere soleamus.

Respondet R. Dar
;

Hebri

Ezechielcm Deus laterem


in tabula,

vid

quia urbes lateribus et lapidibus dificantur

sumere, potis qum tabulam, cm

non

laie

autem magisaptusad picluram, qum

lapis, erat

(551

!N

EZECHIELEM
Vers.
cile

692
4.

"Vers. 2.

Et ordinbis, pones

futurum pro pra-

Et

tu

dormies.

Est

vald

diffi-

omnibus verbis sequentibus ejusdem versus. Et ^edificabis munitiones, munilionem. R. Salomon dicit diq significare machinnm, qu lapides
terito, sicut in

ac raolestum in unum et idem cumbere propterea per accubitum


,

latus

semper

in-

in lalus

pnam

significat et captivilatem.

Nam

qui captivi sunt non

in

urbem projicicbantur, cujusmodi erant

balist,
li-

possunt se hc

illc

convertere; sicut nec groli

aut catapulta;. R. David pulat

turrim significare

qui non possunt se in lecto ex


vere.

uno

ialere in aliud

mo-

gneam, qune ad capiendas urbes obsessas

erigi solet.

Per latus aulem sinistrum deeem tribus

signifi-

Noster interpres bique vertit munitiones, ut 4 Re-

cat, quia, ut putat R. David, plures erant, et soient

gum,

cap. 25, vers. 1, et Jerem., cap. 52, vers. 4. Se,

homines

ut

plurimm
futile

in

sinistrum

latus

cubarc.

ptuaginta

propugnacula.

Et comportabis aggerem.

Quod nimis

est.

Melis R. Salomon, quia Sa-

Comportareaggeremdixit noster interpres, quia soient


hostes,

maria, ubi deeem tribus habitabanl, Judaea sinistra


erat, ut dicitur infra
,

cm urbem

obsidcre volunt, aggeres ante se


tuli

cap. 16, vers. 46


,

Soror tua

agere,

atque promovere, ut

accdant. Hebraic
id est,

major Samaria, ipta


nistram tuam.

et fili cjus

qu

habitant ad silatus

est, et fundes contra

eam aggerem,

deduces,

Ego propterea per sinistrum


esscl

de-

dilatabis.

Et

dabis, pones, caslrametabere.

Et pones

eem

tribus

per dextrum Judam designari arbitror,


,

arietes. Arietes latine dicuntur bellica instrumenta

qud Juda dignior


lium in e erat.

quia et

regnum

et sacerdo-

lignis confecta, ferreo capite, quibus more arietum

Et pones

iniquitates, id est,
:

pnas
super-

relrocedendo, ac impetu facto mri dejiciuntur, qui

iniquitatum, ut Psalmo 57, 5


]

Iniquitates

me

etiam Hebraic arietes appellantur, ut interpretalur

gress sunt caput meitm. El Psal. 39, vers. 13 :Comprehenderunl


prophtise,

R. Josepb Kimchi.
stes, et R.

Quanqum Chaldus paraphraet R.

me

iniquitates

me. Genus

est usitalum

Salomon,

David boc loco, duces ac


j

quo non solm verbis futura prdicuntur;


se-

principes exponunt, sicut 4 Reg., cap. 11, vers. 4, 18.

sed etiam factis pranionslrantur, quale capite


quenti
1
,

Sed hoc loco magis convenit,

ut bellica

instrumenta,

cm
qu;ie

jubetur propheta barbam

et capillum
,

qum
balur

ut duces significet; de instrunientis


,

enim ge,

radere

omnia non re quidem ips


tibi id est

sed solo

atque

ita

R. Joseph Kimchi interprelatur

prophetico spirilu facla esse credendum est.

hoc

loco, et infra cap. 21, vers. 22.

ptuaginta verterunt, paot-rcen.


nihil aliud
ficabat.

Eodem sensu SeHc omnis pictura


signi\

Vers.

5.

Ego atjtem dedi

prascripsi

lempustrecentorumnonagintadierum, quibus euhans


super latus sinistrum iniquitates Isral assumas, quia
trecentos nonaginla annos punietur, et dedi
tibi

qum Jerosolymitanam obsidionem

Vers.

3.

Sartaginem
,

diem
ita

ferream. Hieronymus et

pro anno, ut Hieron. interprelatur; qui annos

Theodorilus ferream sartaginem Dei contra Jrusa-

numerat
Isral

Sub rege Phacee


et

filio

Romelise

qui in

lem iram designare putant


mollis
sit

qud

cm

nalur su

viginti

regnavit annos, venit


cepil
,

Teglatplialasar
et

ac misericors
factus
sit.

Judorum
,

peccatis ferreus

rex Assur,

Aion

et

Abel

domum Maacha,
,

quodammod
tor,

Alii

ut R. David,

Judorum

Janoc

et

Cdes

et

Asor, et Galaad
et

et

Galilam

et

duritiam notare existimant.

Ego

simpliciter interpre-

universam terrain Nephthali,

tramtulit eos in Assyrios,

sartaginem urbem significare, quia sartago muro


;

4 Reg., cap. 15, vers. 27, 28, 29. Post


in Isral

quem

regnavit

quodammod circumdatur ferrum


gnificat, urbis

auteni

si

quid

si-

munilionem
fore

significare,

qud inexpusi

Ose filius Hela annis novem, caplusque est cum omni Samari Salmanasar rege Assyriorum ,
et translatus est in

gnabilis

esse videretur,

qucmadmodm

ferreos

Hala

et in

Ilabor, juxta fluvium


;

muros habuisset;
tior est ferro,

tamen

ut ab ira Dei,

qu

for-

Gazam

in

civilalibus

Medorum
est

sexto aulem anno


Isral,

nam

expugnetur. Propheta enim Dei persogerit, cm jubetur contra eam obfirmare faciem,

Ezechi rgis Juda captus


cap. 17, 1

Ose rex

4 Reg., Ezere-

,6, 23, 24,

et cap. 18, 1. Si sexto


(lot

id est, irato vultu respicere, ut Theodoritus exponit,

chi anno usque ad vicesinuim nonum


gnavit annis)
|

enim

ut Jerem. 21, 10

Posui enim faciem

meam

super civi-

numeremus,

viginti

quatuor reperiemus,
,

tatem hanc in malum,


vers. 11
:

malum,

et

et non in bonum. Et cap. 44', Ecce ego ponam faciem meam in vobis in disperdam omnemJudam. Et Levit. 17, 10:

4 Reg., 18, 2, cui successit Manasscs


annis quinquagintaquiiique. Post hune

regnavitque
regnavit

Amon
,

annis duobus. Post

quem

Joachirn cognomento Jechoregnavit-

Obfirmabo faciem

meam

contra animant

illias, et

disper-

nias, qui statim ductus est in captivilatem

dam eam
sonam
bant

de populo suo. Potcst etiam Propheta perhostium gerere urbem obsidenlium ; sed cdem

que pro eo Sedechias annis undecim


est

sub quo capla

Jrusalem

tcmplumquc destruclum. Fiunt ilaque


Isral
,

res redit.
;

Nam

hostes etiam ipsi personam Dei gre-.

prima

captivilate

quam ob rem Nabuchodonosorem regem Babylonis Dcus servum suum vocare solet quia oo
,

Phacee, usque ad undecimum

qu facla est sub rege annum Sedechi, quo

lemplum desolatum
tuor.

est,

anni cenlum sexaginla qua-

ministro

ira

surc

utebatur, ut Jerem.

25
,

9
id

et

secund

cm

captus est Ose, et omnis sub-

27, 6, et 43, 10. Signum est domus Isral

est,

versa Samaria, anni centum triginla quinque. Fucrunt


anni desolationis templi anni septuaginta, qui additi
prinise caplivilati faciuul

hc omnia significant Jrusalem obsidendam esse. Non vocat hoc loco Isral deeem tribus ut pin uni,

annos ducenios
Darii rgis

triginla qua-

que

fieri

solet

sed vocat ipsam


crat.

urbem Jerosolymifagi

tuor.

Secundo autem anno


est

Persarum tem-

nam, qu obsidenda

plum extructum

Zorobabcl, qui regnavit annis

IV.

693

COMMENTARIUM. CAP.
lm ex

694

filius Darii triginta sex. Posl quem regnavil Xerxes post quem rlabanus mensibus septem, annis viginli Xerxes Longimanus armis quadraginta, Xerxes men,

erant. Soient
tritico

enim homines
,

in

magn fam, non

so-

sed etiam ex omni gnre leguminis

panem
les,

conficere.

sibus duobus

Sogdiagnus mensibus septem. Darius

Vers. 10.

In pondre, id est,
,

cognomento Notbus annis


xes cognomento

decem

et

novem. Artaxer-

sed cerlo pondre

ut in
illi
;

non quantum vomagn lame fieri solet.


viginti staleres singulis

Mnemon

annis quadraginta, quo tem-

Pondus autem prscribit


et Graccis stater,
licet

pore populus Judaeorum recepit pristinam libertatem. Fiuntque secundo anno Darii anni centum quinquaginta quinque,

diebus. Hebr., viginti siclos

idem autem
siclus,

est Latinis

quod Hebrseis
,

drachmae sci,

menses quatuor. Qui


triginta
et

additi superiori-

quatuor, id est

dimidia pars unci

ut Hiero-

bus annis ducentis


trecentos ocloginta
ut R.

quatuor faciunt annos

nymus

putat. Itaque jubelur propheta

decem tantm

novem

menses quatuor. Hebri,

uncias panis singulis diebus comedere. Alii quinque

R. David hoc loco non putsnt annos, quibus Israelit puniti sunt, sed quibus peccaverunt, denotari, annorumque nnmerum colligunt ex

Salomo

et

tantm uncias
tur.

viginti stateres aut siclos interpretan-

Exislimant enim staterem aut siclum quartam

esse partem unius uncias.


pus, id est, hc

A tempore
uteris

usque ad tem-

sider

olam, quod mihi minime probatur.


,

Non enim

mensur non

quando voles,
scilicet

de illorum peccatis

sed de pnis propheta vaticina-

sed certo defmitoque tempore, ab uno

vespere
:

tur, propterea jubetur

Deo

portare iniquitates eo-

ad alium per

viginli

quatuor horarum spatium


,

vel

rum.
-,

hc mensur uteris singulis diebus tempore

quo
,

\ers. 6.

Et assumes
non

id est

portabis

ut versu

cubare cperis in latus sinistrum

usque ad tempus

praecedenti,

reips, sed sol figura.

Quadraginta
banc

quo cubare desines. Solet

in

magn fam

et in obsi-

DIEBUS: D1EM PRO ANNO, DIEM, INQUAM, PRO ANNO, Phras'lS

dione panis certo pondre praescribi. Atque hoc est

Hebraica

id est, singulos dies pro singulis annis,


repetilio. Itaque significat

quod futurum
Vers. 11.

indicat.
in

vim habet

Judam quadra-

Et aquam
;

mensur,

id

est,

non

ginta annos esse

puniendum

quos Hieronymus

quantum voles sed sextam tantm partem


erat
,

hin

qu
quae

primo Jechoniae anno, cm ille cum matre et principibus in caplivilatem Babylonicam ductus est, 4 Reg.,
24, 15, usque ad

ut ait Hieron., terlia pars sextarii Italici


est.
,

minima mensur
braic,

A tempore

usque ad tempus,

primum Cyri
:

rgis

Persarum annum
captivitas

ut versu praecedenti

numerandos putat
est, ut scribitur,
in praefatione,

quo tempore

laxata

lib.

lEsdrae, cap. 1. Theodoritus


hoc est, 18
in

ab eo tempore quo Jeremias caplivila,

bibes illud. lllud non est Hequanqum Septuag. eliam verterunt avr. Et quasi subcinericium. Hoc etiam e Vers. 12. pertinet 4 ut summam omnium rerum penuriam osten-

tem sepluaginta annorum praedixerat


anno
Josiae
,

dat. Soient

enim qui

in obsidione et captivitate sunt

usque ad reditum populi


,

Judaeam

parabili subcinericioque

pane

uti

coctoque non sub

quemadmodm cap. 1, v. 1, explicatum nobis est. Itaque cm hsec prophetia Ezechieli patefacta est
jam
triginta anni captivitatis effluxerant
;

prunis lignorum

sed sub stercore

boum

et

aliorum
in

animalium

quod hodi quoque nonnullis


fieri

locis
dicit

quadraginta

lignorum penuri

videmus. Hoc est, quod

ver superabant.

stercore quod egreditur de homine operies illud,


obsidionem Jrusalem
,

Vers.

7.

Et ad
,

id est

non enim jubet

operire

id est,

aspergere quasi consignificet

ad Jerusaem

qu

obsidetur. Vocat obsidionem per

dimento; sed operire ut coquat, ut

tantam

anticipationem, quia obsidendaerat;


sidebatur.

nondm enim ob-

Couvertes faciem tuam, praeparabis faciem

tuam,
hoslis

id est, obfirmabis, sicut hoslis,

cm

obfirmat

omnium rerum penuriam fuluram esse, ut ne stercus quidem boum aut equorum ad coquendum panem reperiri possit; opusque sit stercore humano panem
coquere. Id ex vcrbo Hebraico manifestum est. Coques
illum, Sept., operies. In
id est,
illis

facie in

urbem impetum facit. Gerebat enim Ezechiel personam qui Jrusalem obsessurus erat. Et
ut signifies fore ut hoslis pugnet contra
:

oculis eorum (captivorum)

brachium tuum erit extentum, more hominis pugnantis,

videntibus, ut hoc signo

suam futuram

miseriam

intelligant.

Jrusalem. Hebraic nudalum

solebant enim olim


,

Sic comedent filii Isral, id est,

milites nudatis pugnare brachiis

quod hodi quoque

de

illis
,

enim nunc
stercore

agit.

decem tribus Panem pollutum, id est, sor:

Africani, et mullae barbarae nationes faciunt.

Vers. 8.

Circumdedi te
,

didum
t>

humano coctum. Inter gentes


dixi.

id

vinculis.

Ne

possis

est

in captivitate.

ex uno

in

alterum latus convertere. Hic propheta gerit


civilatis

Vers. 14.
diclio est
,

personam

sicut versu

praecedenti gerebat
;

Et quam

Ego

Ezechiel. Heb.

Ahah, una

nosler inlerpres, aut fortass scriut Jerem., cap. 1, 6, et

personam
possit

hostis. Vincula ver captivitatis signa sunt

ptores in

trs diviserunt,

quod autem ex uno


,

latere in

alterum sese vertere non

cap. 14, 13, et infra, cap. 20,

49, et Jol,

1,

15.

indicat fore ut Judsei ita caplivi teneantur, ut


,

Morticinum et laceratum a bestiis. Ulrumque enim

non possint
Vers. 9.
dicant
,

cm

velint

in

patriam redire

donec

tanqum immundum lege prohibebatur,


minus quasi dicat
edi
,

Levit. 11, 1,

tempus Deo definilum

effluxerit.

Et tu sume. Haec oninia nihil aliud inqum famem qu decem tribus spatio trein captivilate affligend

24, et cap. 17, 15. Argumentatur autem majore ad


:

Si

carnem immundam nunqum


stercore

centorum nonagiuta annorum

quomod edam panem tum?

humano

involu-

995
Vers. 15.

IN

EZECHIELEM
tibi,
j|

696
Israelis et

Et

dixit ad me. Deus.


,

Ecce dedi

de utrque captivitate

Juda aenigma propo-

do, praeteritum pro praesenti

fimum boum pro ster

sasse; sed brevitatis causa

in proposilione, Jerusa--

coribus hcmanis. Indicat se in

maxim etiam

ira ali,

| lem

in

conclusione ver,

Israelem praetermisisse.

quid esse de sn

summ

seventate remissurum

cum
Hafigu-

Itaque intelligendum est Prophetam, quamvis id non


fuerit explicatum, pris trecentos et nonaginta dies

cnim

iratus fuerit, misericordiae recordabitur,

bac. 3, 2.

propter Isral

Vers. 16.

Et

deinde quadraginta propter Jrusalem

dixit. Explicat superiorem


,

subeinericium

ram. Ecce ego conteram baculum panis id est, tollam panem, famcmque immittam phrasis Hebraica
;

Vers. 17.

et

panem comedisse. Ut deficientibus. E qud


Corruat unusquisque
frater ejus, idest,
,

deficiet

panis et aqua.
lue
,

id

est.unus
et

qu panis baculus aut virga vocatur, quia


ita

sicut bacuio,

aller

illic

fam exanimalus corruat. Hebr.

ob-

pane corpus sustentalur, ut infra.cap. 5, 16, et c. 14, 13, et Levit. 26, 26. In Jrusalem. Cm ageret de decem tribubus, ut constat ex vers. 9, quo-

stupescent vir

omnes

inter sese.

Hebraismus. Et contabescant
id est
,

in iniquitatibus suis,
,

propter iniquitates suas

aut

ob gravissimas

mod nunc

concludit figuram de Jrusalem

videtur

pnas iniquitalum suarum.

CAPUT
1.

V.
1.

CHAPITRE
Et vous,
;

V.

Et

tu,

fili

hominis,

radentem
tuum,
et

pilos: et

sume tibi gladium acutum, assumes eum et duces per caput


,
:

per barbam tuam

et

assumes

libi

stateram

prenez un rasoir tranchant faites-le passer sur voire lte et sur voire barbe, pour en raser tous les poils et prenez un poids et une balance pour les partager.
fils
;

de l'homme,

ponderis, et divides eos.


2.
tis,

Tertiam partem igni combures in medio


:

civita-

juxta complelionem dierum obsidionis

et assu-

mes
ejus
:

tertiam partem, et concides gladio in circuitu

tertiam ver aliam disperges in ventum, et gla-

2. Vous en mettrez un tiers au feu, et le brlerez au milieu de la ville, mesure que les jours du sige s'accompliront vous en prendrez un autre tiers, et vous le couperez avec l'pe autour de la ville vous jetterez au vent les poils du tiers qui restera ; et je les
; ;

poursuivrai l'pe nue.


3.

dium nudabopost eos. 3. Et smes inde parvum numerum


in

et ligabis eos

petit

Et vous prendrez de cette troisime partie un nombre, que vous lierez au bord de votre man-

summitate
-i.

pallii lui.

teau.
toiles, et projicies
:

Et ex

eis

rursm

eos in

me-

4.

Vous
il

dio ignis, et combures eos igni


ignis in
5.

et

ex eo egredietur

vous
d'o
la

les jetterez

omnem domum

Isral.
:

tirerez encore quelques-uns de ceux-ci, et au milieu du feu, et les y brlerez, sortira une flamme qui se rpandra sur toute
d'Isral.
:

H;ec dicit Dominus Deus

Ista et

est Jrusalem
in

maison
5.

in

medio gentium posui eam,


Et contempsit judicia mea
gentes
:

circuitu

ejus

terras.
6.
,

Voici ce qne dit le Seigneur Dieu C'est l cette Jrusalem que j'ai tablie au milieu des nations, et qui est environne de leurs terres.
6. Elle a mpris mes ordonnances, jusqu' se rendre plus impie que les nations, et elle a viol mes prceptes plus que toutes celles qui sont autour d'elle ; car ils ont foul aux pieds mes ordonnances, et ils n'ont point march dans mes prceptes. 7. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce que vous avez surpass en impit les nations qui sont autour de vous, que vous n'avez point march selon mes prceptes, que vous n'avez point observ mes ordonnances, et que vous n'avez pas mme agi comme les peuples qui vous environnent
: ;

ut plus esset impia


ultra

qum

et praecepta

mea,

quae in circuitu ejus sunt: judicia

qum enim mea


:

terra;

proje-

cerunt, et in praeceptis meis


7. Idcirc haec dicit

non ambulaverunt.
Quia super-

Dominus Deus

slis gentes, quae in circuitu

vestro sunt, et in praece-

meis non ambulstis, et judicia mea non fecislis, et juxta judicia gentium quae in circuitu vestro sunt,
ptis

non
8.

estis operati

Ide haec dicit Dominus Deus

Ecce ego ad

te,

et ipse

ego faciam in medio

tu

judicia in oculis gen-

tium;
9.
lia

Et faciam

ullra

in te quod non feci, et quibus siminon faciam, propter omnes abominationes

Seigneur Dieu, et j'exercerai moi-mme mes jugements au milieu de vous, la vue des nations;
dit
le

8. Je viens

vous maintenant,

tuas.

jamais

10. Ide patres

comedent

fdios in

medio

parmi vous des choses que je n'ai que je ne ferai jamais, pour punir toutes vos abominations ;
9.

Et

je ferai

faites, et

lui, et filii

coinedent patres suos: et faciam


tilabo universas reliquias tuas in

in te judicia, et

ven-

omnem
in

ventum.
:

11. Idcirc vivo ego, dicit

Dominus Deus

Nisi pro

10. Les pres mangeront leurs enfants au milieu de vous, et les enfants mangeront leurs pres j'exercerai chez vous mes jugements, et je disperserai de tous cts tous ceux qui seront rests de vous.
:

eo qud sanclum

meum
et

violsti

omnibus

offen:

sionikis luis, et in cunctis abominationibus tuis

ego
et

quoque confringam, non miserebor.

non parcet oulus meus,

12. Terlia pars tu peste morictur, et

11. Je jure par moi-mme, dit le Seigneur Dieu, que, comme vous avez viol mon sanctuaire par tous vos crimes et par toutes vos abominations, je vous rduirai aussi en poudre que mon il vous verra sans tre flchi, cl que je ne serai point touch de compassion.
;

fam consu12. Le tiers d'entre vous mourra de consum par la faim au milieu de vous

metur

in

medio
:

tu

et terlia pars tu in gladio cadet

peste, et sera
;

l'autre tiers
;

in circuitu tuo

tertiam ver partem tuam in

omnem

sera passe au

iil

de l'pe autour de vos murs

et


C97

COMMENTARIUM. CAI
,

Y. de tous cts
le tiers

698
qui sera rest, et

ventum dispergam 13. Et complebo furorem meum,


faciam indignationem

et gladium evaginabo post eos.


j

je disperserai

et requiescere

je les poursuivrai l'pe nue.

meam

in eis, et

consolabor

et

in zeio meo, scient quia ego Dominus locutus sum cm implevero indignationem meam in eis.

14. Et dabo te in desertum et in


tibus, quae in circuitu tuo sunt,

opprobrium genconspectu omnis

in

praetereuntis.

15. Et eris opprobrium et blasphemia,


et slupor in gentibus

exemplum
'cm
et

quae in circuitu tuo" sunt,

fecero in te judicia in furore,


in increpationibus
irae.

et in indignatione,

13. J'assouvirai nia fureur, je satisferai mon indignation dans leurs maux, et je serai consol ; et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur , qui ai parl dans ma colre, lorsque mon indiglation se sera satisfaite dans leurs maux ; 14. Et je vous rduirai en un dsert, je vous rendrai l'objet des insultes des nations qui sont autour de vous, la vue de tous les passants. 15. Et vous deviendrez, l'gard des peuples qui vous environnent, un sujet de mpris et de maldiction, et un exemple terrible et tonnant, lorsque j'aurai exerc mes jugements au milieu de vous, dans ma fureur, dans mon indignation, et dans toute l'effu-

16.

Ego Dominus locutus sum


mittam ut disperdam vos
et

quando misero

sagiltas famis pessimas in eos, quae erunt mortiferae,

et quas

et

famem congrebaculum panis.


pessimas

ma colre. 16. C'est moi qui suis le Seigneur, qui ai parl, lorsque je lancerai les flches perantes de la famine qui seront mort'l'es, et que je les lancerai pour vous lorsque j'enverrai de toutes parts la famine perdre
sion de
;

gabo super vos,


17. Et

conteram
in vos

in vobis

immittam

famem,
:

et bestias

usque ad internecionem et pestilentia et sanguis transibunt per te, et gladium inducam super te ego
.

pour vous accabler, et que je briserai parmi vous la force du pain 17. Lorsque je ferai venir tout ensemble la famine et les btes les plus cruelles, pour vous exterminer entirement ; que la peste et le sang rgneront parmi vous, et que je vous ferai passer au fil de l'pe. C'est
;

Dominus locutus sum.

moi,

le

Seigneur, qui

ai parl.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Radentem

pilos,

id

est,

novaculam,
qu tonlibram,
inter-

in captivilafem ducti,

vel in exilium missi sunt.


;

Et

sicut Hebraic est,

novaculam tonsorutn,

id est,
,

gladium nudabo post eos

id est,

adhuc

in eos

gladium

sores uti soient.

Stateram ponderis,
:

id est

immittam

adhuc conlra eos bellum excilabo.

Nam

qu res graves ponderari soient

aut, ut

alii

propter eos, qui noluerant se rgi Babylonis dedere, sed in

pretantur, justam, probati ponderis. Novacul gla-

yEgyptum

coiifugerunt,

Deus Nabuchodo,

dium Nabuchodonosoris R. Salomon

signilicari putat.
:

nosorem conlra ^Egyplios exsusciiavit


idem
est

Jer. 45.

Ego iram
aliis

potis Dei, cui nihil potest resisterc


et

sta-

quod

praedixit Jer. c. 42, 1C


ibi

Gladius,

Hoc quem

teram autem judicium ejus

providentiam alios

vos formidalis,

modis

castigantis.
;

Capillos capitis cives Jcro-

Vers.

3.

Et smes inde,
numerum

comprehendet vos in terra sEgypti.


id est,

ex

lerti parte,

solymilanos
habitabant.

barb;e ver eos, qui in vicinis urbibus

quae nec fam, neque peste, neque gladio in Judse

occidetur

sed dispergetur in gentes.

Parvum numepulat R. Da-

Vers. 2.

Tertiam partem
pestem
significat,

igni

combures. Ignis

rum
vid,

per parvum

intelligit, ut

famem
quam

et

qu

intra

urbem multi
;

mortui sunt, ut explicatur

v. 12.

In

medio civitatis

in latere descripsisti, ut interprelatur

R. David.

Juxta completionem,

id est,

cm

completi fuerint
interpretantur;

decem millia hominum, quos Nabuchodonosor translulit Babylonem cum Jechonia, 4 Reguin 24, 14. Illi enim quia sese spont rgi Babylonis tradiderunt servati sunt, tanqum res, qu* ne amitlantur, in
,

dies obsidionis, ut ait R. Sal., ut

alii

or vestis ligari soient.

combure ex
quot
,

ill

terti

parle capillorum quotidie ali,

Vers.
illis

4.

Et

ex

eis.

Ex

illis

paucis numro, ex

donec dies obsidionis compleantur


alii

id est,

decem

millibus.

quadraginta, aut, ut

dicunt, quadringenti triginta.

R. David et
pretantur
29, 22,
,

Hoc Hebraeorum interprtes R. Salomon de Achab et Sedeci interfrixit


,

Conjungunt enim quadraginta Jrusalem cum trecentis nonaginta Israelis, atque ita R. David
;

quos rex Babylonis ign


est
:

Jerem.

quod

unde assumpla

Maledklio omni IransmiAchab, quos

ideirc mihi

non

placet, quia dies

illi

non tempus
;

gralioni Juda,
te

qu

est in

Babylone, dicentium, ponat


et

obsidionis, sed captivitalis designabant


fuit

non enim
,

Dominus

sicut

Sedeciam,

sicut

frixit

obsessa

Jrusalem
triginta
:

quadraginta annos
dies

neque
,

rex Babylonis in ign. Atque hoc esse putanl,

quod
in

quadringenlos

autem

lot

erant

et

hoc loco

dicilur.

Et ex eo egredietur
aliter intelligi

ignis

datus fueratdies pro anno capite praecedenti versu 6.

omnem domuu Isral. Ego


tror
;

posse arbi-

Et

concides gladio in circuitu

ejus.

Hebr.

in

illos

pseudo prophelas Achab et Sedeciam, qui

circuitibus ejus, id est, in vicinis urbibus. Signifioa-

populo persuadebant fore ut nunqum urbs Jerosolymilanacaperetur, in causa fuisse, ut non solm capta
sed etiam incensa fuerit, quia se cives
valiciniis persuasi
falsis
,

bat enim ha?c terlia pars eos qui in urbibus Judse,


et in expugnatione Jerosolymitan ab hoslibus interfecli sunt, ut declaratur vers.

corum
sed

hostem

significat.

12. Gladius autem Tertiam vero partem. Hi fuerunt,

dedere noluerunt. Hieronymus, et

eum

secuti multi aliter

hune locum exponunt


esse sensus.
,

qui in jEgyptum fugerunt


ut scribit Jerem., cap.

cum Johann filio Caree, 43, quemadmodm quidam

hic mihividelur verus

Israelem ergo

hoc loco non solm decem tribus

sed generaliler

Interpretantur; vel, ut ego arbitror, omnes, qui vel

omnes Judaeos

vocat.

699

IN

EZECH1ELE.U

700

iorem H*c Vers. 5. prophetiam explicare. H^ec ista est Jrusalem, id


dicit Dominus. Incipit supei
est,

non. Sp adnotavimus post verba jurandi apud Hebra:os


si,
;

idem
id est,

valere,

qud non,

si

non,

idem

ac,

Jrusalem per capillos tuos significatur; aul, hc


venlo dispergilur, signi,

qubd non

negalioneni pro affirmaiionc,


ut Psal. 94, 11
:

affir-

tertia pars capillorum, quae


ficat

mationem pro negalione poni,


!

Qui-

Jrusalem. In kedio gentium rosui eam


per
;

id est,

bus juravi in ira me,


id est,

si

inlroibunt in requiem

meam,

quam

gentibus
id est,

omnes gnies dispersi aut, quam omnibus prdam dedi. Et in circuitu ejus terras,
feci in

quod non inlroibunt. Quod sanctuii meum,


quo

sanclitalem
meiiin, in
sti.

habilare

medio alienarum terrarum


,

meam sanctuarium meum me colre debebas, idolii


,

templum

contamin-

vel, ut Hebraei inlerpretantur


terrse, id est,

posui

eam

in

medio
in

Idola

enim oflensiones

et

abominationes Hebraico
et
si-

optimo loco colocavi, et quasi


undique
terris

umEst

more

vocat. Hebr., in

omnibus abominationibus,

bilico orbis sitam variis

circumdedi,

execrationibus tuis. Idem enim utrumque


gniu'eat,

verbum
:

sicut infra cap. 38, 12,

umbilicum
:

terra; vocat.

similis

senlentia Jerem. 7, 30

Poiuerunt

ergo exprobratio quasi dicat


nibus bonis cumulaverim
psit.
,

Cm
judicia

ego illam om-

offcndicula sua (id est, idola) in


cation est

domo,

in

qu invo-

illa

mea conlem-

nomen meum,
est

Vers.

7.

Quia

15
superastis gentes. Rcitt HieHebr., quia

Quid

scelera multa ?

eam ; et cap. 11, quod dilectus meus in domo me fecit et cap. 23, 11 In domo me inveni
ut pollurent
:

ronymus

varias

hujus loci versiones.

malum eorum
in

et cop.

32, 34
est

Posuerunt idola sua

multitudo vestra (aul tumultus vester) prae gentibus,


id est, quia
te plus

domo,

in

qu invocatum
id
est,

omnes gentes

multitudiiie supersti, quia

quoque coNiRiNGAM,

sicut lu violsti

nomen meum. Ego legem

qum omnes

gentes multiplicavi, et lamen in


;

praceptis meis non ambulsti


et ego ipse faciam in

ide ecce ego ad

te,

meam, ita ego violabo pactum meum, quo promiseram fore ut lui misererer, et non miserebor; Jerem.
18, 9, 10
:

medio

tu judicia in oculis

gen-

Et subito loquar de gente,


plantent illud. Si fecerit

et

de regno, ut
in oculis

tium

aut, quia multiplicavi vos prie

omnibus

genti-

dificem
meis,
ut

et

malum

bus, et bonis cumulavi, ide in prceptls meis

non

non audiat vocem meam, pnitentiam agatn

ambulslis. Incrassalus enim est dilectus,


travit,

et

reculci-

super bono, quod locutus


etiam ego

sum

ut facerem

et.

Hebr.,

Deut. 52, 15. Ita R. David in commentariis, et

minuam, gloriam tuam,

sicut tu gloriam

in lib. rad.

Ego interprelationem Hieronymi, Chalda


non am-

meam

in

domo me
:

minuisti,

ut exponit R. David. conte-

paraphrastse, et R. Salomonis magis probo. Quia superstis gentes peccatis, et in prceptis meis
bulstis, ide ego

Ego quoque brachium tuum ram. Septuag. Ego etiam abjiciam te.
Cbald. Paraph.

faciam in medio

tu judicia.

Et juxta

Vers. 13.

Et complebo
illos.
;

id est, satiabo
ira

furorem
id est,

udicia gentium; quia gentes

non mutaverunt deos


dereliquistis, ut Je;

meum
est,

puniendo

Hebr., finietur

mea,

suos, vos

autem Deum vestrum


:

explebitur, exsaturabitur.

Et requiescere
illis

faciam, id

rem.
el in
si

2, 10, 11

Transite ad insulas Cethim et videte

cessare faciam. In eis

puniendis, et expefuisse,

Cedar

mittite, et considerale

vehementer

et

videte

rienlur reips suoque

malo

me Deum

et

non

factum

est

hujuscemodi. Si mutavit gens deos

suos,

et cert

ipsi

non sunt

dii

populus verb meus mutavit


aliis locis
sit,

bominem, qui in me indignalione locutus sum, id est, verum dixisse, evenisseque quod illis comminalus fueram.

gloriam suam in idolum. Solet Peus

populo

suo objicere qud


105, 36
:

vitia

gentium imilalus

ut Psalm.

Vers. 15 et 16.
mia.

Et eris opprobrium
et
significat.

et blasphe-

Et commisli sunt

inler gentes, et didiccrttnt

opra eorum.

Hoc aulem
sit

loco exprobrat
imilalus.
est,

qud conpublie de
;

stantiam gentium non

Vers.
te

8.

Faciam
te

Idem enim Eco Dominus locutus sum. Similes comminationes apud Jercmiam frequenHebr.
,

opprobrium

convicium.

utrumque nomen

in

medio tu, id

tissimac sunt, ut cap. 19, 8

Ponam

civilatem hanc in

pnas sumam videntibus omnibus gentibus


et

ut

sluporem

et in

sibilum, et cap. 25, 9, 11, 18, et 29, 18.

cognoscant
peccsli
;

gravis qum quemadmodm


ita

se puniri, quia gravis

Sagittas famis. Sagillas famis per melaplioram vocat

vos

fecistis quae

gentes

uredinem, rubiginem et locustam, ut


Quia Deo tanqum
dicit statim
:

ait

R. David.

non fecerunt;
gentibus non

ego vobiscum faciam, quae cum

sagiltac

mitluntur.

Propterea

feci.

Vers. 10.

Patres
;

comedent

filios. Id in obsi-

bruchum,
ferre.

lecuslas, et caetera quae


;

Et fahem congregabo super vos; id est, famcm soient afpris


vos, et

dione Jerosolymitan accidisse


Thrcn., cap. 2, 2C

Jeremias

teslalur.
2, 5.

Muiat personam
dicit
:

enim dixerat,

in eos

et cap. 4, 10, et

Baruch.

Nunc

Disperdam

famem congregabo subculum panis. Vide


supra,
cap. 4, 16, et

Venlilabo universas reliquias tuas, id est, dispergam

per vos. Et conteram in

vobis

per omnes gentes eos, qui

in te

fam, peste et gla-

eamdem pbrasim
Levit. 26, 26.

explicatara

dio rellqui fuerint, qui per terliam capillorum partem


in

ventum projeclam
Vers. 11.
est

significabantur.
id est,

Vers. 17.

Vivo ego. Forma jurandi Dei;


quod
dico,
si

Pestilentia, et sanguis,
In

pestis et bel-

lum. Transibunl, grassabunlur. Hebraismus, qualis


ille

tam verum
ventem
;

aut, per vitam

qum me esse Deum vimeam, id est, nolo haberi


est.

Psalmo 87, 17
super

me

transierunt iratlu; et teret Psal

rores tui conturbaverunt


lui

me;

41, 8

Fluclut

Deus vivens,

quod dico verum non

Nisi

si

me

transierunt.

701

COMMENTARIUM CAP.

VI.

702

CAPUT
1. 2. Fili

VI.

CHAPITRE
tuam
ad montes
dit

VI.

Et factus est sernio Dominiad me, dicens:


hominis,

Le Seigneur m'adressa encore


2. Fils

sa parole, et

me
les

pone

faciem

Isral, et proplietabis

ad eos,
Isral,

de

montagnes
auditeverbum Domini

l'homme, tournez le visage vers d'Isral, et prophtisez sur elles.

3.

Et dices

Montes

Dei.

Haec dicit Dominus Deus montibus, et collibus,


:

3- Et dites-leur : Montagnes d'Isral, coutez la parole du Seigneur Dieu. Voici ce que dit le Seigneur

rupibus, et vallibus

Ecce ego inducam super vos


:

gladium, et disperdam excelsa vestra


4.

Dieu aux montagnes, aux collines, aux rochers, aux Je vais faire tomber l'pe sur vous je dtruirai vos hauts lieux.
valles
:

Et demoliar aras vestras,


:

et confringentur si4.

J'abattrai vos autels,

mulacra vestra
idola vestra.
5.

et dejiciam interfeclos vestros ante

je briserai

vos statues, et

je

ferai

tomber devant vos idoles ceux qui seront

tus au milieu de vous.


si-

Et dabo cadavera filiorum Isral ante faciem


:

mulacrorum vcstrorum
circum aras vestras.
6.

et

dispergam ossa vestra

5. J'tendrai les corps morts des enfants d'Isral devant vos statues, et je rpandrai vos os autour de vos autels.
6. Les villes seront dsertes dans tout le pays o vous habitez, les hauts lieux seront dtruits et renverss vos autels tomberont et seront briss, vos idoles ne seront plus adores vos temples seront abattus, et vos ouvrages priront.
; ;

In

omnibus babitationibus

vestris,

urbes

d-

serta? erunt, et excelsa

demolienlur et dissipabuntur:
:

et interibunt arae vestrae, et confringentur

et cessaet

bunt idola vestra, et conterentur delubra vestra,


delebuntur opra vestra.
7.

Et cadet interfectus

in

medio

vustr

et scietis

7. 11 se fera un carnage d'hommes au milieu de vous ; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur.

quia ego
8.

sum Dominus.
in vobis eos qui fugerint

Et relinquam

gladium

in gentibus,
9.

cm

dispersero vos in terris.


liberati veslri in gentibus,
:

8. Nanmoins je m'en rserverai parmi vous quelques-uns qui auront chapp l'pe des nations, lorsque je vous aurai disperss parmi les peuples.
S). Et ceux d'entre vous qui auront l dlivrs, se souviendront de moi parmi les nations, o ils auront l emmens captifs parce que je briserai leur cur, qui tait tomb dans la fornication, en se retirant de moi, et j'clairerai leurs yeux qui s'taient corrompus par la fornication, en se prostituant aux idoles
; ,

Et recordabunlur mei

ad quas captivi ducti sunt


fornicans et recedens

quia contnvi cor


;

eorum
forni-

me

et oculos

eorum

cantes post idola sua

et displicebunt

sibimet super

malis quai feccrimt in universis abominationibus suis.


10. Et scient, quia ego tus

et

ils

se dplairont

Dominus non
boc.
:

frustra locu-

qu'ils
ils

sum, ut facerem

eis

malum

auront faits sont tombs.

eux-mmes, cause des maux dans toutes les abominations o

11.

Hc

dicit

Dominus Deus

Percute
:

manum

tuam, et allide pedem luum,

et die

Heu, ad omnes

10. Et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur, et que ma parole n'a pas t vaine, lorsque je leur ai prdit que je leur ferais ces maux. 11. Voici ce

abominationes malorum doms Isral, quia gladio,


fam, et peste ruituri sunt.
12. Qui

que
et

de
qui autem

la

main

et battez

long

est,
:

peste morietur:

tous les crimes,

le Seigneur Dieu: Frappez du pied, et dites Malheur sur sur toiiles les abominations de la
dit
:

prop, gladio corruet


sus,

et qui relictus fuerit et obses-

fam
1

morietur

et

complebo indignalionem

meam
13.

in eis .

Et

scietis quia

ego Dominus,

cm

fuerint inin cir-

d'Isral, parce qu'ils priront par l'pe, par famine, et par la peste. 12. Celui qui est loin, mourra de la peste; celui qui est prs, tombera par l'pe celui qui sera rest, et qui sera assig, mourra de faim ; et mon indignation s'assouvira dans leur supplice.
la
;

maison

terfecti veslri in

medio idolorum veslrorum,


in

cuitu

ararum veslrarum,
et

omni

colle excelso, et in

cunclis summitatibus montium,

et subts

omne

li-

13. Et vous saurez que je suis le Seigneur, lorsque vos corps morts et tout sanglants seront tendus au milieu de vos idoles, autour de vos autels, sur toutes vos collines leves, et sur toules vos hautes montagnes, sous tous vos arbres chargs de feuillages, sous tous vos chnes touffus, et dans les lieux . VUH VU V W.W.C^W .UUUU0J V.V VI. .1..J .\W Ht.UA o Ton sentait auparavant l'odeur des encens que on vous brliez en l'honneur de vos idoles.
.j . .j
1

gnum nemorosum,
universis idolis suis.
14. Et

subtus

universam

quercum

frondosam, locum ubi accenderunt tbura redolenlia

extendam

manum meam

super eos

et

faciam lerram desolatam, et destilutam deserto Deblatha,


in

14. Et j'tendrai ma la terre toute dsole et

main sur eux

et je rendrai

omnibus babitationibus eorum

et scient

quia ego Dominus.

abandonne, depuis le dsert de Dblatlia, dans tous les lieux o ils habitaient; et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur.

COMMENT.
Vers. 2.

Pone faciem tuam,


Ad montes Isral.
tribus, qua

id est,

audacter et

sensum
Audite,

altribuit, ut cli,

Moses clo aclerr, Deut. 311.

libre loquere.

Israelem non vocat


in caplivitate versa-

qu loquor ;

audial terra verba oris mei.


et

hoc loco decem

jam

Rupibus et vallibus. Hebr., torrenlibus


vertit Chaldaeus paraphrastes. His

vallibus, ut

banlur, sed gcncraliter

omnem populum

Judaeorum.

enim

in locis idolis

Cur adverss montes propbetam Deus valicinari jubeat, vers. 4, significatur, qud nimirm in montibus
idolorum ara essent.
Vers. 3.

solebant sacrificare, ut explicatur vers. 13, Deut. 12,


2, et 3 Reg. 14, 23, et 4 Reg. 16, 4.

Inducam

supei

vos gladium, id est, hoslcm, bellum.

Audite.

Prosopopeia, montibus enim

Vers.

4.

Lnteufectos vestros;

id est, cives ve

703
stros, qui in vobis habitant,

IN

EZECHIELEM
Vers. 10.

704

prosternam ante idola

Non frustra

id est,

non

sine causa,

qu

in vobis sunt.

sed ut eos affligendo corrigerem, et ad pnitenliam

Vers. 6.

Urbes

dserte erunt. Deest

quod

adducerem.
Vers.

apud Hebros

et Septuaginta legitur, in
id est,

omnibus ha-

H.

Percute manum tuam. Hebr.


:

Percute
ut
el
;

bitationibus vestris,

omnibus

in locis, in qui-

manu

tu, sub.

fmur tuum, aut alteram manum,

bus habilatis, in omnibus regionibus, quae vobis habitantur, urbes vestrae dsertas erunt
dejicientur.
ita ut
;

interpretatur R. David, ut infra21, 12

Clama

et arae vestrae

ulula, Fili hominis, quia hic factus est in populo

mco

Et

dissipabuntur, et interibunt. Hebr.,

gladio traditi sunt

eum populo meo;

ideireb plaude su,

destruantur, et vastentur arae vestrae, et con-

per fmur.

Et alide pedem tuum. Hebr.

et

percute

fringanlur ac deleantur idola vestra, et exscindantur

pede luo, ut R. Salom. et R. David exponunt,

eodem
pede.

simulacra vestra, et aboleantur opra veslra.

sensu Chald. etSeptuag. Plaude manu,

et strepe

Vers.

7.

Et cadet interfectus.
plurali,

Singularis nu-

Soient qui vehementi ac subito dolore corripiuntur,

merus pro
terfecti, in

ut adnolavit R. David, cadent inest, inter in

manu fmur,

et

pede terrain percutere. Quod idem

medio vestri, id

vos

significat
ita

jabet Deus facere prophetam, ut ingentis doloris significatione ingentem calamitatem


ret.

haec phrasis

magnam stragem

populo futuram,

impendere declaabominationes
,

ut homines de improviso concidant mortui.

Vers.

8.

Et relinquam,

Et
,

dic

heu

ad

omnes

id

id est,

non omnes vos


qui
:

est

propler

omnes abominationes

sicut Septuag.

concidetis gladio; sed aliquot reliquos faciam,

explicrunt, super omnes abominationes

doms

Isral.

gladium genlium effugiant, et


relinquam (aliquos) ut
gentes.

salvi sint.

Hebr.

Et

Vers. 13.

Cum fuerint interfecti

vestri.

sint vobis liberi

gladio inter

Hebr., interfecti eorum, id est, cadavera


inlerliciendi sunt, in medio

eorum qui
;

Vers. 9.

Liberati vestri,

idolorum quac coluerunl

id

est,

qui ex vobis

quasi dicat

Sapietis

superslites fuerint, nec


trivi,

interfecii gladio.

Quia coneo-

Vers. 14.

Et extendam manum meam,


Psalm. 137, 7
:

eorum exemple

id est, peru-

prterilum pro futuro, quia conteram, cor


Yexatio enim dabit

tiam eos per Chaldacos. Extendere


nire, nota pbrasis, ut

manum, pro puEl super iram


et

rutn, id est, faciam ut eos peccati pceniteat, affligens

eos long caplivilate

illis

inlel-

inimicorum meorum exlendisli

manum

tuam,

salvum

lectum. Hebr., quando conlrivero cor eorum.


occideret eos, qurebant

Cm enim
;

me fecil

dexlera tua.

deserto Deblatha. Hebr., de.


Reg.,

eum,

et

revertebantur

et

dilu-

serlo usque

Deblatha. Putat R. David Deblatha esse


lib.

culo veniebant ad eum, Psalm. 77, 34. Septuag., jMiauj


cordi eorum, quasi legerint nischebalhi. Fornicans et

eam

quue apud Jeremiam, cap. 39, 5, et 4

cap. 25, G, vocatur Reblatba, quae civitas est in terra

recedens a me,

id

est,

quod

fornicari solet et

me

Emath

in

extremis Judae finibus; propler similitudaleth, et


dici.

discessionem facere, fornicationem autem usitato Scriptural

dinem autem duarum litterarum


autem desertum juxta Jrusalem
que indicat fore ut
finem
vastetur.
tota Judaea

resch,

more
id est,

idololatriam appellat.
et

Et

displicebijnt

aliquando Deblatha, aliquando Reblatha

Erat

sibimet. Hebr.,

exscindenlur infaciebus suis, ad ver-

altra ex parte; ita-

bum,
mea,

sibi ipsi displicebunt, ut


;

oplim vertit

principio usque ad
Deblathse
potis

nosterinterpres

sicut

apud Job 10,

1, excisa est

anima

Meminit

autem

id est, dolet,

cor milii confoditur, ut Latini lo:

quuntur, quod noster interpres vertit

Tdel animant

meamvit me. Chaldseus

reddit, gement. Sept., et

qum alius loci, quia ibi Nabuchodonosor consedit, dm ejus exercitus Jerosolyma expugnaret, ut traditar lib. 4 Reg. cap. 25, et Jerem. 39, qucmadmodm
adnolavit R. David.

plangent in conspectu suo, id est, apud seipsos.

CAPUT
1.

VII.
:

CHAPITRE
1.

VII.

Et factus est sermoDominiadme,dicens


Et
tu,
:

Le Seigneur m'adressa encore


Et vous,
le
fils

sa parole

et

me

2.

lili

bominis, base
venit

dicit
iinis

Dominas Deus
super quatuor

dit

terrae Isral

Finis venit,

gneur,

plagas lerrae.
3.
in te
te

Nunc
;

finis

super
te

te,

et

immitlam furorem

meum
contra

cl

judicabo

juxta vias tuas, et


tuas.

ponam
te, et

omnes abominationes
4.

voici ce que dit le Seiterre d'Isral La fin vient ; elle vient, celte fin, sur les quatre coins de la terre. 3. Votre fin est arrive; je vais maintenant rpandre ma fureur sur vous; je vous jugerai selon vos voies ; et je ferai retomber sur vous toutes vos abominations.
2.

de l'homme,
la

Dieu de

Et non parcet oculus meus super

non miego

serebor: sed vias tuas


tiones luae in

ponam super
tu

te,

et

abomina-

medio

erunt

et scietis quia

Dominus.
5.

il vous verra sans tre flchi el je ne de compassion ; je mettrai sur vous le poids de vos crimes , vos abominations seront au milieu de vous, et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur.
4.
,

Mon

serai point touen

Ilc dicit Dominus Deus

Affliclio

una,

afflictio

5.

ecce venit.
6. Finis venit, venit finis, evigilavit

vient

Voici ce que dit le Seigneur Dieu et en voici encore une autre.


fin
;

Une
elle

affliction

adversm

te

6.

La

vient,
la voil

la fin est

proche;

s'avance

ecce venit.
7.

contre vous
te,

qui vient.

Venit contritio super

qui habitas in

terra

venit tempus, prop est dics occisionis, et


i

non glo-

7. Vous qui habitez sur la terre, une ruine entire vient vous accablor. Le temps est venu, le jour est proche; le jour du carnage, et non celui de la gloire

ne moutium.

des montagnes.

705
8.

COMMENTARIUM CAP.
Nunc de propinquo effundam iram
coraplebo furorem

VII.

70fl

meam

super

te, et

meum

in

te et

judicabo te
tua
:

juxta vias tuas, et


9.

imponm

tibi

omnia scelera

Maintenant je rpandrai de prs ma colre sur vous; ma fureur se satisfera en vous; je vous jugerai selon vos voies, et je vous chargerai de tout le poids de vos crimes.
8.
9. Mon il vous verra sans tre flchi ; je ne serai point touch de compassion ; mais je mettrai sur vous le poids de vos actions criminelles; vos abominations seront au milieu de vous ; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur qui vous frappe.

Et non parcet oculus meus, nec miserebor, sed vias tuas imponam tibi, et abomina tiones tuac in medio tu
erunt
:

et scietis quia
dies,

ego sum Dominus percutiens.

10. Ecce

ecce venit: egressa est contrilio,


:

floruitvirga, germinavit superbia

10.
:

Lejourviont;
;

11. Iniquitas
eis, et

surrexit in

virg impietatis

non ex
et

est sortie

la

le jour est dj prsent; la ruine verge a fleuri; l'orgueil a pouss ses re-

non ex populo, neque ex sonitu eorum

non

jetons.
11

erit requics in eis.

et

il

12. Venit tempus, appropinquavit dies

qui mit,

ne restera rien d'eux,


ils

L'iniquit s'est leve sur la verge de l'impit ; ni du peuple, ni de tout

leur bruit, et
12.

n'auront point de repos.


,
:

non ltetur,
super

et qui

vendit,
ejus.

non lugeat

quia ira

omnem populum
adhuc
in

13. Quia qui vendit, ad id


vertetur, et

quod vendidit, non re-

est venu le jour est proche que ne se rjouisse point , et que celui qui vend, ne s'afflige point ; parce que la colre accacelui qui achte
,

Le temps

viventibus vita

eorum

blera tout
:

le

peuple.

\-

visio

enim ad

omnem

multitudinem ejus non regredietur,

13. Celui qui vend, ne rentrera point en possession

de ce

et vir in iniquitate viloe

sux non

confortabitur.

14. Canite tuba, pracparentur

omnes

et

non

est

qui vadatad proclium

ira

enim mea super universum


et

qu'il vend ; car ceci arrivera pendant la vie de ceux qui vivent prsentement. Ces visions prophtiques qui regardent tout le peuple , ne seront point vaines; et tout homme reconnatra qu'il ne se fortifiera point dans l'iniquit de sa vie.

mme

populum

ejus,

15. Gladius foris, et peslis

fams intrinsecs

qui in agro est, gladio morietur, et qui in


pestilenti et

civitate,

14. Sonnez de la trompette; que tous se prparent ; cependant il ne se trouvera personne qui aille au combat, parce que ma colre est sur tout le peuple. 15. L'pe au dehors, et la peste et la famine au dedans ; celui qui est aux champs, mourra par l'pe ; et celui qui est dans la ville, sera dvor par la peste
et par la famine.

fam devorabuntur.
qui fugerint ex eis
:

16. Et salvabunlur monlibus quasi columb convallium omnes

et

erunt in
trepidi,

unusquisque
17.
flueiit

in iniquitate sua.

Omnes manus
aquis.

dissolventur, et

omnia genua

Ceux d'entre eux qui s'enfuiront, seront sauvs; seront sur les montagnes comme les colombes des valles tout tremblants de crainte la vue de
{&.

mais

ils

leurs pchs.
18. Et accingent se
et in
ciliciis, et

operiet eos formido,


capitibus

omni

facie confusio,

et in universis

17. Toutes les mains seront genoux seront sans force.

affaiblies, et tous les

eorum
19.

calvilium.

Argenlum eorum

foras projicietur, et

aurum

eorum in sterquibnium erit. Argentum eorum, et aurum eorum non valebit liberare eos in die furoris Domini. Animam suam non saturabunt, et ventres

18. Ils se revtiront de cilices , et ils seront saisis tous les visages seront couverts de con; fusion, et toutes les ttes deviendront chauves.

de frayeur
19.

eorum non jmplebuntur , quia scandalum eorum factum est. 20. Et ornamentum monilium suorum
biam posuerunt,
et
et

iniquitatis

jet dehors, et leur or sera fumier; leur argent ni leur or ne pourra les dlivrer au jour de la fureur du Seigneur ils ne leur serviront point pour se rassasier, et pour remplir leur estomac, parce que leur iniquit s'en est fait un

Leur argent sera

comme du

in super-

sujet

de chute.

imagines abominationum suarum

simulacrorum

feceruist ex
:

eo

propter

hoc dedi

eis illud in

immundiliam

Ils se sont servis de l'ornement de leurs colliers pour repatre leur orgueU, et ils en ont fait les images de leurs abominations et de leurs idoles ; c'est pourquoi je mettrai leur or et leur argent au rang des

20.

21. Et dabo illud in

dum,
illud.

et

impiis terne in

manus alienorum ad diripienprdam, et conlaminabunt

choses impures.
21. Je l'abandonnerai au pillage entre les mains des trangers; il deviendra la proie des impies de la terre; et ils en useront comme d'une chose souille.
22. Je dtournerai d'eux mon visage , et ils violeront le secret de mon sanctuaire; des brigands y entreront, et le profaneront.
23. Achevez de prononcer la condamnation de ce peuple, parce que la terre est pleine du sang innocent qu'ils ont rpandu, et que la ville est remplie d'iniquit.

22. Et avertam faciem

meam

ab

eis, et

violabunt
et

arcanum
23.

meum

et introibunt in illud emissarii,

conlaminabunt

illud.
:

Fac conclusionem

quoniam

terra plena est

judicio sanguinum, etcivitas plena iniquitate.

24. Et

adducam pessimos de genlibus,


:

et

possi-

24. Je ferai venir les plus mchants d'entre les nations, et ils s'empareront
l'orgueil
rai cesser

debunt domos eorum

et quiescere faciam

superbiam

potentium, et possidebunt sanctuaria eorum.


25. Angusli superveniente, requirent pacem,
et

de leurs maisons et je fedes puissants , et leurs ennemis


;

possderont leurs sanctuaires.


25.

non

erit.

paix, et

ils

l'approche des angoisses, ne la trouveront point.

ils

chercheront la

2G. Conturbatio super conturbationemveniet, et auditus super audilum


:

et quarent visionem

de prophet,

26. Us verront venir pouvante sur pouvante, et les bruits affligeants se succderont l'un l'autre; ils chercheront la vision d'un prophte ; mais la loi prira dans
la

etlex peribit sacerdote, eteonsilium senioribus.

bouche des prtres,

et le conseil

dans les anciens.

, ,

707
27.

IN

EZECHIELEM
et
r |

708

Rex

lugcbit, et princeps induetnr

mrore,

manus
eorum

populi terrse conturbabuntur.


faciara eis,
:

et

secundm

judicia

Secundm viam eorum judi-

27. Le roi sera dan? les larmes, le prince sera couvert de tristesse et les mains du peuple trembleront de frayeur; je les traiterai selon leurs cenvres; je les
,

cabo eos

et scient quia ego

Dominus.

jugerai selon qu'ils auront jug les autres ront que c'est moi qui suis le Seigneur.

et

ils

sau-

COMMENTAR1UM.
Vers.
2.

Et

tu.

Abundat hic nominativus Hedicamus vocandi casum ease.

daeus Paraphrastes

ut R. David adnotavil,

videlur

brorum more,
Venit finis

nisi

pro acalh, legisse acar, post, propter simililudinem


iiltcrarum; verlitenim
:

perditio, desolatio.

Super quatuor pla-

gas terr.e. Jud. Saep monuimus nornine terra


absolut posito, aliquando etiam addito epitheto,
nis, aut, univers,

Vers. excidium

6.
;

Malumpostmahimee.
,

t-

venit.

Finis venit

venit finis. Excidium

om-

repelitio, ut ait R. David, mali ventur

ma-

Judaeam solam
Et
:

intelligi

ut, luxil et

gnitudinem

celebritatemque
id est
,

significat.

Evicjlavit

defluxit terra, Isai. 2-4, 4.

Tenebrce fact sunl super

adversum te,
evigilaverit,

cil veniet, quasi

summo mane
:

universam ter,ram, Matth. 7, 45.

ut venir et.

Jeremias simili phrasi in


c. 1 Quid lu , 12 Yirgam vigilantem ego video,
,

Vers.

5.

Super te; sub.


tuis;

venit, 6 Judaca, Jru-

eamdem
vides,
ei dixit

sententiam usus est,


et dixi :
:

salem; est enim Hebraic pronomen generis feminini.

Jeremia?

Et

judicabo te juxta vias tuas, idest, puniam le

Dominus ad me

Ben

vidisti,

quia vigilabo ego


1-,

pro meritis

duplex Hebraismus

aller, Judicare
,

saper verbo meo, ut faciam illud. Et Thren.


Vigilavit

14

pro, punire, ut apud D.

Paulum
,

Cor. 11, 31

52
;

Si

jugum

iniquitatum mearum, id est, nimis cil

nos ipsos dijudicaremus


autetn judicamur

non utique judicaremur


;
,

cm
pro

venit. Est

Domino corripimur
1

aller, vi,

vo/a, inler

autem Hebraic hoc in loco elegans tm^xnomen, finis, et verbum vigilavit, qu

moribus,

et

aclionibus, utProverb.

31

Comedent
om.nes abo-

neque Latine, neque Grsec exprimi potest.


Vers.
7.

igitur fructus vice

su.
,

Et ponam contra te
,

Venit contractio. Sic legendum


non-

minationes tuas

id est

castigabo te propter

omnes
quod
:

non

coniritio, ut in plerisque, aut confraclio, ut in

abominationes tuas, convertam in caput tuum oninia


peccata tua. Hebraismus est idem
prior
;

nullis
!

exemplaribus habetur. Sic enim Hieronymus

significans

legit.

Vocat autem contraclionem, obsidionem Jero-

Judieabo

te

juxta vias tuas, ut versu sequenti


super
te,

solymitanam,
!

quam Aquila,
et

ut

Hieronymus
vertit
;

rcital,

Vias tuas

ponam

et

cap. 11, 21

Horum
id st,
affli-

contemplationem

prospectioncm
,

id
,

est

viam

in capite suo

penam.

quod

tibi

prospiciebas eventurum

venit tibi

Vers. 4.

quod

Et non parcet oculus meus,


commiseralione,
,

non movebor

ull tu

cm

le

ciamvidero; phrasis Hebraica


Et Deuter. 7 16

ut

1
tibi

Reg. 24,

1, 26. Theodotio ordinem, conlexlumque malorum. Chald. Paraph Revelatum est tibi regnum, id est, veniet contra te rex Rabylonis,
:

metuebas, ut dicitur Prov.

Cogitavi ut occiderem te; sed pepercit


,

oculus meus.
,

quasi legerit cidarim aut diadema, quod, quia insigne


regni est, pro regno poni existimavil.

Devorabis omnes populos


est tibi.

quos

Do'

Eodem sensu
te

R.

minus Deus luus daturus


tuus, et cap. 13, 8
:

Non
ei,

parcet eis oculus

Salom.

et R. David

exponunt; sed R. David aliam


affert.

Non
in

acquiesas

nec audias, nec

quoque interpretationcm
matutina (Dei)
;

Venit ad

sententia

parcal

ei

oculus luus, ut miserearis, et occultes eum.

Et

significat

enim tsaphar man surgere.


reddi posse
puto.
ci-

abominationes tujE

medio tui erunt, idest, appare,

Ego vagalionem,

et circuitioncm
;

bunt ex pn, dabis pnas abominalionum tuarum


ita ut

Nam

tsaphar circuire significat


dicta
est,

unde corona, aut hc

ex earum magnitudine
possit.

abominationum tuarum
vis phrasis

daris tsephirah

quod

capiti circumdetur,
illc

magniludo perspici

Hcest

Hebrai-

quasi dicat, veniet cil captivitas tua qu


sine cerlis sedibus vageris. Atque
colligitur ex illo

cx. Significat enim hoc loco, in medio esse, esse manifeslum atquc conspicuum
;

hune esse sensura


in terra, habitator

quia quod in medio posipolest, ut Isai.


:

verbo

Qui habitas

tumest ab omnibus conspici


Consummationem enim
et

10,23 abbreviationem Dominus Deus

terr, id est, qui nunc in

Jud
;

quietus, et securus
:

habitas, vagus cris inter gnies


Occisionis et

sunt enim antilliela


id in
est,

exerciluum faciel in medio omnis terr, id est, manifestant

non glori montium,

quo die non

omnibus videnlibus.
5.

glorieris et exulles in monlibus,


,

quibus nunc glosed polis in


:

Vers.
qualis

Afflictio una, perfecta


fuit,

singularis

riris et exultas sacrilicans idolis;

illis

nunqum
te,

nec

erit,

util. Salonion et R.
5, vers. 9
:

ipsis occidaris
lerfecti veslri

sicut dixit, c. 6,

13

Cm

fuerinl inin

David interpretantur, sicut


faciam in

dixit cap.

Et

in

medio idolorum vtstrorum


in

rcuilu

quod non

feci, et

quibus similia ultra non


:

ararum vestrarum
mults,
et

omni

colle excetso
;

Hebr., diestttsic in

faciam. Et Christus de simili re ioquens,Mallh. 24, 21


Erit enim tune tribulatio
tio

non cho montium

quod R. David
solel esse

magna

qualis
lia

non (uilub

iiti-

terpretalur: Venit dies, quo sonus, qui in monlibus


audiclur, non erit (ictus
,

mundi usque modo


:

neque

fiel.

etiam aliquando

qualis
erit

cho ex

Latiui loquuntur

dicunt enim, semel, pro perfecl,

monlibus resonans; sed


qui
ibi interficientur.
:

verus clamor

hominum
simili-

ut Martial,

lib.

12,

Epigram. 56

Ego ex aliorum locorum

sEgrola jam Polycarme semel.


Simile est illud,
1

tudine sic cx|>ono

Dies lumultus aut clamoris et non


:

Rcguni, 26, 8

Perfodiam eum
rit.

celeusmalis, quasi dicat


ecleusnia vindi.'iaianliuiu

non audielur in monlibus


sed clamor Uominum, qui

knceA

in terra semel, et

secmdb oput non

CUal-

, -

709

C0MMENTAR1UM CAP.
si-

VII.

710

occidenlur, aut hostiumirruenlium, etsesead caedem

semper eos

aflligam. Hebr., non eritlamentatiointereos,

cohorlanlium. Hoc enim praedixerat Jeremias de


mili re loquens, c. 48,

id est, tanta erit

morientium multitudo

tanta viven-

43

Nequaqum
:

calcntor

uv
erit

tium calamitas, ut vivi mortuos non lugeant, ut cxpomt

solilum celtusma cantabit. Hcbr.

Celeusma non

R. David; sicut apud Jerem. cap. 16, 4


tur, et

Non

plangen-

ceteusma,
et se

id est,

non

erit

celeusma cakantium uvas,

non sepelientur;
et cap. 25,

in slerquilmium super faciem

ad laboreni adhortantium , sed erit celeusma hoslium cohortantium se ad caedem ; et cap. 25, 30 Celeusma quasi calcanlium concinelur advenus omncs
:

lenerunt,
in die

33: Et erunt

interfecti

Domiid

Ma, summo
et

terr usque ad

summum
;

ejus; non

plangentur,

non

ctlligenlur, neque sepelientur.


1TJ,

Nosler

habitalores te.rr, et c.

51,14

JuruvilDominus exerci-

inlerprcs videtur legisse

requiem

Scpluag. ver

luum per animant


brucho,
et

suant, quia replebo te hominibus quasi

fO; verlerant enim


Vers. 12.
jjj

paa/it, pulchritudinem.
,

super

te

celeusma cantabitur. Cliald. et Se-

Quia ira super ounbm populum ejus


enim Hebraic feminini generis,
id est
; ,

ptuag. alio prorss sensu.

regionis
,

est

Vers.

8.

De

propijquo, id est, cit


et R.

non mnlt
jj

neque emens gaudere dbet, quia non longo tempore


re
si

posl, ut R.

Salomon,

David exponunt. Caetera


|

usque ad versum 10 explicata sunt versu 3. Egressa est, idest, conspectu Dei, Vers. 10.
contracth
;

empt fruetur neque vendens lugere quia ctiam non vendidisset, non di l'rui potuisset. Venit enim
Dei super
:

ira
il

omnem populum

ac diripietur. Hebr.
,

sic

legendum, ut vers. 7
est,

eadem enim

petest verti

Hebraic dictio

eteodem modo explicanda. FloJ

contra

omnem substantiam aut omnes opes; idem enim nomen est, quod versu
Quia ira contra

ruit virga. Virga hoc loco, ut Hieronymus, clHebraco-

praecedenli R. David opes signiiicare dixit, scnsusque

rum
33

interprtes observrunt
:

ut Psalni. 2, 9
:

supplicium significat, | befi convenit. Reddil enim causam cur neque emens Begcs eos in virg j'erre, et Psal. 88, lselari, neque vendens lugere debeat, quia omncs
,

Vhitabo in virg iniquitates eorum, cl


vullis ? in virg

Cor. 4, 21

opes et vendenlis

et

cmentis

cit diripienlur.

Hoc

Numquid

veniam ad vos

Dicitur

aulem
quia

J
\

scribit Proplieta iis, qui in Judae securi sibi esse vi-

fioruisse, id est,

parata esse, citoque vcnlura,


floret, stalim

debantur; sicut contrario Jeremias


captivitale scribit, cap. 29, 5, 6
htibilate; et plantate Iwrtos, et
:

iis

qui erant in
et
:

postqum aibor
ctus cal

fructum profert, fru-

Mdificate domos,

autem

virgae est verberalio.

Quam
cap.

Ezechiel vo1,

comedke fructum eorum Ut

virgam florentem; Jeremias,

11, vocat

accipite uxores et gnrale filios et filias.

significarct

virgam vigilantem, divers melaphor, codem sensu.

Per virgam ver


10, 5
:

intelligitur

Nabucbodonosor, ut

Isai.
:

longum adhc restare captivitatis tempus. Vers. 15. Non revertetur. Anno jubilaei, quein-

Assur, virga furoris mei, baculus ipse

est

in

admodm
est,

lege saticitum erat Levit. 25, quia in capti-

manu

ejus, indignalio

mea. Germinavit superbia, vestra;


;

vitale erit.

Et aduuc
in vivis

in

viventibus vita eorum

id

quasi dicat, complta est iniquitas vcslra

aut,

quod

quamvis

agant, quamvis adhuc superslie.nim


,

magis mihi phcet, ut


plicalR. David.

sit

repelitio,

queinadmodm cx\

les sint, ut

R. David exponit. Visio

propbelia

Nam
:

quain pris vocavit virgam, mine

quae ad

omnem populum eorum


,

missa

est,
,

non regre,

vocat superbiam, quia rex Babylonis superbus erat,


ut Jerem. 50, 31
Ecc.e ego

dietur, id est, non erit inanis et falsa


Isai.

sed vera

ut

ad

te,

superbe, dicit Domi,

55

Sic

erit

verbum

meum

quod egredietur
sed faciet
,

nus Deus exercituum. Et quod ante dixit


dicit
,

floruil,

nunc

de ore meo; non revertetur ad

me vacuum,

germinavit.
,

Hune eiundem sensum Chald. Parain

qucccumquc

volui.

Hebr.

quia visio ad omnes opes

phr. expressif

germinavit dominator, apparuil impius.


virga. In virgam,

idem nomen quod


phetia

vers. 11 et

12, quasi dicat

Pro-

Vers. 11.
id est
:

Iniquitas surrexit
eorum
compart

quam nunc

pronunliavi de diripiendis opibus,

Iniquitas

excrevit in virgam qu verbe-

vera
illa

erit.

Haec interpretatio magis mihi placet,

qum
ad

rentur, ut R. Salom. et R.

David exponunt. Elegans


radici
,

Hebraeorum

et Chaldaei paraphrastis, prophetia

metaphora
virgas
,

iniquitatem
radice

peenam
ipsorum,

omnem

multitudines missa est, sed non revertetur,

quasi dicat:

Ex

iniquilalis

idest, non aget pnitentiam. Et vir in imquitate


vit^s su^E, id est,

nata est virga qu csedanlur.


pellat,
id est,

ImpieUlis virgam ap-

nemo

juvabitur propter iniquitatem

qu impielascastigatur. \ltbr.,invirgammalam,

vil suan
cat

nemo

divitias suas retinebit, vel, ut expliin iniquitate vita? suae defi-

cdeulcm, doiorem afferentem. Non ex

eis, id

Kimchi, unusquisque
erit,

est, ita ut

nemo ex eis remr.neat,


sub.,

ut ait R. David.
sit.

Et non
et

xus

ide non revertetur, vel, ide


retinere

ex populo,

quisquam rcliquus
)

Hebr.,

non

bitur, id est, divitias suas

non conforta non poterit aut


,

ex eorum opibus (quidquam

reliquum

erit, ut explicat

hostibus resislere;
slatim explicatur
:

nemo

fortis erit contra bostes, ut

Kimchi. Neque ex sonitu eorum, idest, ex tol eo-

Canite tuba, et non est qui vadat ad

rum

mullitudine. Sonilum aut strepitum vocat iulli-

prlium.

tudinem, populum, plebem, quae propter frequentiam

Vers. 14.

Canite tuba
jam

id est

magnum rumorem
David inlerpretatur,

excitt.

Hebr.

Dnona, quod
ipsis,

R.

canati, et praeparati

fueritis

Quamvis tuba omnes ad pr&lium,


:

Non

ex Mis

pulalque di-

nemo
ciam

audebit ad

pugnam procedere; ego enim

inji-

ctionem esse geminatam, quasi dicat, non ex Mis Mis,


id est,

illis

melum

propter iniquitates eorum.

Nam
et

qno-

neque ex

illis,

neque ex

illorura

filiis

quisquam

mod'o persequebatur
millia ?

mus

mille

et

duo fugarent decem

remanebit, ut Chaldaius paraphrastes inlerpretatur.

Nonne

ideb, quia

Deus suus vendiditeos

Domi-

Et won

erit requies in eis

non sinam eos quiesecre,

nus conclusit

Mos?

Deut, 32, 30.

Hune

esse

sensum

,,

m
constat ex v. 16
:

IN EZECI1IELEM

712
:

Et erunt
;

m montibus
:

quasi

columb

poterit se ab hostibus auro liberare, et vers. 17

Ecco

convaltium omnes trepidi


dissolventur, et

et ex v. 17

Omnes manus

ego suscilabo super eos Medos


rant, nec

qui argentum non qu-

Vers. 16.
et

Et salvabuntur qui fugerint. Hebr.,


illis

omnia genua

fluent aquis.

aurum

velint; sedsagitlis populos interficient,

et lactentibus uleri

non miserebuntur,

et

super

filios

non

liberabunlur tiberali eorum, id est, quos ego praede-

parcet oculos eorum.


dicit

Quod

dicit Isaias

de Babyloniis

stinavi liberari. Reliqui salv fient, aut, salvabuntur,


si

Ezechiel de Judaeis. Quia scandalum iniquitatis

qui forte ex

salvi erunt

sicut salvari soient

eorum factum est. Iniquitatem hoc loco vocat avaritiam,


usuram, rapinam, quasi dicat, eorum avaritia
erit in

columbae, et aucupem effugere. Omnes trepidi. Hebr.,

omnes sonantes,
persistit

id est,

gementes columbarum more


similitudine
:

scandalum; quia enim alina rapuerunt,sua perdent,

ut,

enim

in

edem

Unusquisque

in

quibus rbus peccaverunt iisdem puniantur; aut, vocat iniquitatem idololatriam


idolis
:

iniquitate sua, propter iniquitatem suam, ut v. 13.

quia enim in ornandis

Vers. 17.

Omnes manus. Frequens Hebraismus,


vehementer timere. Soient enim
sunt
,

manus
iis,

dissolvi, pro

multm auri et argenti posuerant, aurum et argentum suum amiserunt, ut versu sequenli declaralur.
Vers. 20.

magno metu perciti quodammodo dissolvi, lsai.


qui

manus concidere

et

In superbiam

posuerunt

id est

in
si-

cap. 13, 7, et cap. 35, et

idololatriam, aut in

superbum idolorum ornalum,

Jerem. cap.

6, 24, et cap. 38, 4.


:

Idem

significat altra

cut slatim dicit

phrasis, quae sequitur


id est,

Et omnia genua

fluent aquis

sudabunt
;

ut aliqui interpretantur,

quod ego

Imagines abominationum suarum, et simulacrorum fecerunt ex eo. Hoc eodem sensu Sept, verterunt, quamvis aliis verbis Electa ornamenli in
: :

nam quamvis metus sudorem eliciat, tamen non elicit ex genibus potis qum ex aliis parnon probo
tibus
,

superbiam posuerunt,
fecerunt ex
eis.

et

imaginaliones abominationum

Videtur alludere ad vitulum aureum

quin potis ex fronte.

Est ergo Inoxaiiopiut


,

quem ex

monilibus, et ornamentis muliebribus confeet

honestis enim verbis


prae

rem inhonestam dsignt, fore


vel
,

cerunt, Exod. 32. Hebraei legunt,


ejus in superbiam posuil,

gloriam decoris
et

metu mingant

ut interprelatur R. David

quod Jonathas

R. David de

intellect particul similitudinis caph, et

omnia genua

templo inlerpretanlur quasi dicat, gloriam ornamenli


ejus, id est,

tanqum aquae
sicut de

fluent, id est, liqufient, dissolventur,

templum suum
,

quod Deus

aedificari jus-

manibus

dixit; quasi dicat,

nec manibus pu-

serat in superbiam

id est

ut eo Judaei inter
illi

omnes
conver-

gnare poterunt, neque pedibus fugere.


Vers. 18.

gentes superbi ac gloriosi esse viderenlur,


,

Accingent
2, 2, et
:

se ciliciis

habitu lugencap. 21, 10, et

terunt in

templum idolorum

hoc

est

abominationes

tium, Gnes, cap. 37, 34, et 2

Regum
8.

suas, et idola sua fecerunt in eo. Similis sententia est

3 Regum cap.

Jerem cap.

Idem
et

significat

supra, cap. 5, vers. 11


nisi

Vivo ego,

dicit

Dominus Deus:
omnibus of-

quod sequitur
sis

In omni facie confusio,

in

univer-

pro eo, quod sanctum

meum

violsli in

capitibus eorum calvitium. Solebant enim Judi

fensionibus tuis, et in cunctis abominationibus luis, ego

imitatione vicinarum gentium in luctu

pillum vellere
laetis

aut raderc

contra
;

barbam et caRomani in rbus


in luctu dimitle-

quoque confrinyam,
c. 7, v.

et

non parcet oculus meus. Et

Jer.,

30

Posuerunt o/fendicula sua in domo, in qu

barbam

et capillum

tondcbant

invocatum
in

est

nomen meum. Propter hoc

dedi eis illud

bant. Lege Deuter.,cap. 14, vers. 1, et lsai. cap. 15,


vers. 2, et cap. 22, vers. 12, et Jerem. cap. 47, v. 5
:

immunditiam. Lenidah versu praecedenti transtulit

sterquilinium.
est, in

Eodem modo quo


,
:

illc

interpretandum

Venit calvitium super

cap. 48, vers. 37


nis barba rasa erit

Gazam coiilrivit et Ascalon; Omne enim caput calvitium, et om,

transmigrationem

ut hostes illud
aut, in

Babylonem

transfrant, ut slatim declaratur


et

contemptum,

in cunctis

manibus

colligatio, et su-

profanationem,

si

de templo inlerpretemur.
faciem meam ab eis; Ju-

per

omne dorsum

cilicium, et

Amos. cap.

8, vers.
et

10

Vers. 22.
daeis, id est,
1
:

Avertam

Inducam super omne dorsum veslrum saccum,

super

omne caput

calvitium.

deseram eos, non juvabo eos, utPs. 12, Usquequb, Domine, oblivisceris me in finem? usque,

Vers. 19.

Foras. In plateas projicient, ut Sept,


scilicet ut
in

qub avertis faciem tuam me? Et violabunt, hosles

transtulerunt,

magis expediti fugiant. Et

arcanum meum, templum meum, adituni meum. Emissarii, depraedatores


,

aurum eorum
tionem
erit
,

sterquilinium erit. Hebr., in elonga,

latrones

direptores, ut infra

id est

long projicietur

ut R.

David

cap, 18, 10

Quod

si

genuerit filium latronem effunden

inlerpretatur, vel in

commotionem

et transmigratio-

lem sanguinem,

et fecerit

unum

de

istis; et Jer. 7,

H
ista

nem

id est, diripietur,
;

transfereturque ab hostibus

Numquid

ergo spelunca latronum facta est

domus

'!

Babylonem

vel, erit in

contemDtum, ulChaldaeus pa,

Chaldaius, lmpii. Sept., sine custodi, id est, nemine


custodienle ac rsidente.

raphrastes, et Septuag. reddiderunt, id est

conlemhabet
,

netur ab hostibus,

ita ut nolint

illorum vit parcere

Vers. 23.

Fac conclusionem,
,

id est,

concludc

in

propter aurum et argentum.

Eumdem sensum
:

summam

omnia mala

quae Jerosolymis impendent

quod

dixit nostcr interpres

In sterquilinium

erit

qui

ut Hieronymus explicat. Hebr., catenam, ut Jonathas

sensus verbis sequentibus magis confirmatur

Argen-

Chaldacus vertit, et R. Salomon ac R. David interpretantur. Catena aulein significabat fore ut Judaei vincti

tum EORUM ET AURUM EORUM NON VALEBIT L1BERARE EOS


in die furoris Domini.

Eadem

sententia apud Sepho:

niam cap.

1,

18

et

apud Isaiam cap. 13, 12

Pretio,

Babylonem ducerentur, quemadmodm Jeremias jussus ad eamdem captivitaiem designandam facere sibi catenas

$ior erit vir auro, et

homo mundo

obrizo, id est

nemo

primm

ligneas, c. 27, deiude ferreas, c. 28,

71
13
:

COMMENTARIUM. CAP
Quonium
terra plena estjuditio

VIII.

714
,

sanguinum,

id est,

svper

alia,

Auditus super auditum

id est

nuntius

homkudiis, ut Jonalhas et R. David inlcrpretaBlur.


V3RS. 24.

onius calamitatis super nunlium alterius. Similis locus

ET

ADEUCAM PESS1M0S DE
id est,

C.F.NTIBUS.

Pessimos genlium,

gentes pessinias r Ckaldos

apud Jercmiam de Rabylonionun inlentu, cap. 10, vers. 76 Ne forte mollescat cor vestrum, et timeatit
:

qui non parcent cuiquam, uldictum est

sujn,
,

v. 19.

auditum, qui audietur


et

in terra; et veniet in
;

anno audilio,
do-

Et quiescere paciah superbiam potentium Judxorum id est, metu corripiam fcfflissimos quosque Judccorum ita ut hostibus resisere non possint. Et
;

post

hune annum audilio

et iniquitas in terra, et

minator super domint or em.

Et qu.erent visionem de
sibi pro-

propheta,
si

id est,

propheliam, qu se consolentur; ac

possidebunt, hrcdilabunt, hcereditatc accipien,; sicut

dicat,

non invenient uilum propbclam, qui

paul ante

dixit,

et haereditate capier*
vi

fiomos corum.
:

spra prdicat. Qiucrere boc loco, V1J2, signifient

Non cepcrunt hredilate, sed

ac rapin

sod pro-

ptcrea utilur liocredilandi verbo, quia Judooi eani ter-

idem quod Latine requirere, aut desiderare. Idem enim est qurcre propheliam propheta quod non
,

ram hxreditale acceperant, quasi

dicat

Chaldi eo-

esse propheliam in propheta; sicut de ege et consilio


claris dixit
:

rum hocreditatem accipienl. Dicit autem, sanctuaria, numro plurali, quia trs partes erant in templo, quarum unaquoeque lemplum appellabalur, adytum, templum, atrium, ut Ps. G7, 36
suis, id est,
in
:

Et lex

peribit sacerdote, et consilium

senioribus. "Vald castigat

populum suum Deus

cm
aut

II

prophetas, sacerdotes, doctores, senes


tollit,

tollit;

Mirabilis
et

Deus

in sanctis

si

non

excoecat, utlsai., cap.*5,

1,

2 -.EcceDo-

sanctuariis suis,

Jerem. 51, 5,

minutor Dominus auferct Jrusalem

et
;

Jud judi, :

ut ibi adnotavit R. David.

cem,

et

prophelam,
et

et

ariolum

et

senem

et cap. 28', 7

Vers 25.

Angustia superveniente. Chaldus


apud Isaiam, cap. 58, 12, prcidi

Sacerdos

propheta nescierunt pr ebrictate, absorpli

parapbrastes, R. David, et R. Salomon interpretaniur,


prcisio venit, ut
sicut lextor, vitam
,

sunt vino, erraverunt in ebrictate, nescierunt videntem,

ignoraverunt judicium
ejus cci

et cap.

56, 10
;

Speculatores

meam. Septuag. sensu prbrss conRequirent pacem. Videtur


et

omnes, nescierunt universi


;

canes muli, non


et

trario, misericordia veniet.

valentes latrarc, videntes vana

dormientes,

amantes

alluderead verba Judorum,

pseudoprophetarum,

somnia. Similes sententia; frquentes sunt apud Jere-

qui Jeremi et Ezechiele bellum et captivitatem

com-

miam. Quod Ezechiel futuruih ctum querilur, cap.


hoc princeps,
et

praniuntiat, Daniel fa:

minantibus, pacem pradicabant, Jer. 4, 10, et


et 8, 11, quasi dicat, quia
jactalis,

6, 14,

5, vers.
,

58

Non

est in

tempore

pacem contra verbum Dei


,

dux

et

propheta

neque Iwlocauslum,

quretis
c.

eam aliquando
14, 19
:

et

non invenietis
et

neque sacrificium, neque oblatio.

ut ait Jeremias,
est

Expectavimus pacem,
et ecce turbatio.

non

Vers. 27.

Rex lugebit; Hebr., ucluconficietur.


idem mentioncm
;

bonum ;

et

lempus curationis,

Induetur moerore, stupore

dicit aliis verbis.

Vers. 16.

Contcrbatio super
et
:

conturbationem.
:

Et manus

populi. Fccit

rgis, principun,

Chaldams parapbrastes,
tritio

R. David exponunt

Con-

et populi, ut

omne genus hominum comprehenderet;

super contrilionem. R.

Salomon

Casus super

casum. Sept.

super t'(r;sensus idem, fore ut fr-

quentes

illis

calamilates accidanl; aut potis,

omne
:

omnes domines lugebunt, omnes obstupescent, omnes exanimabuntur pr timor. Secundm viam eorum, id est, proeorum meritis, ut supra vers. 3 :
quasi dicat,
I

calamitatis genus.

Edem

pbrasi utitur Livius


VIII.

lia

Judicabo

te

juxtaviastuas. Vide vers. 4; 8, 9.

CAPUT
1.

CHAPITRE
in 1.

VIII.

Et factum est in anno sexto, in sexto mense,

quint mensis, ego sedebam in

domo me,
super

et senes

Juda sedebant coram me,


nus Domini Dei.
2.

et cecidit ibi

me ma:

la sixime anne, comme j'tais assis dans ma maison , et que les anciens de Juda taient assis avec moi au mme lieu, la main du Seigneur Dieu tomba tout d'un coup sur moi.

Le cinquime jour du sixime mois de

Et

vidi, et

ecce similitudo quasi aspectus ignis


et

ab aspectu lumborum ejus,

deorsm, ignis:

et

lumbis ejus, et sursm, quasi aspectus splcndoris, ut


Visio electri.
3.

2. Et j'eus celte vision Quelqu'un me parut comme un feu ardent; depuis les reins jusqu'en bas ce n'tait qu'une flamme et depuis les reins jusqu'en haut, il paraissait un airain ml d'or, lincelant de lu:

Et emissa similitudo mans apprclicndit


:

me
in

in

mire.
3.

cincinno capitis mei

et clevavit

me

spiritus

inler
vi-

terram et clum, et adduxit

me

in

Jrusalem

ma

tte

sione Dei, juxla oslium interius, quod respiciebat ad

et la

Et une main vint me prendre par les cheveux de et .l'esprit du Seigneur m'leva entre le ciel terre, et m'amena Jrusalem, dans une vision
;

aquilonem, ubi erat stalutum idolum

zeli

ad provo-

candam
4.

a;niulationem.
ibi

de Dieu, prs de la porte intrieure qui regardait du ct de l'aquilon, o tait place, l'idole de jalousie, pour provoquer le Dieu jaloux.
4. Je vis paratre

Et ecce

gloria Dei Isral,

secundm

visiod'Isral, selon la vision

nem quam videram in campo. 5. Et dixit ad me Fili bominis,


:

en ce mme lieu la gloire du Dieu que j'avais eue dans le champ.

leva oculos tuos


5. Et il me dit Fils de l'homme, levez les yeux du ct de l'aquilon. Et ayant lev les yeux de ce ctl, je vis du ct de l'aquilon de la porte de l'autel cette idolf de jalousie qui tait l'entre.
:

ad viam aquilonis. Et levavi oculos meos ad viam


aquilonis
:

et

ecce ab aquilone porta? altaris, idolum

zeli in ipso inlroitu.

6.

Et

dixit

ad

me

Fili

hominis, putasno, vides lu

6.

H me

dit ensuite

Fils de

l'homme, voyez-vous

s. s.

xix.

23


715
quid
isti

IN
faciunt
,

EZECH1ELEM
ce que
tont ceux-ci?

715

abominaiiones magnas quas domus

Isral facil hic, ut prouil


el adluic
7.

rccedam sancluario mco?


ad ostium
atrii

conversus videbis abominationcs majores.

Voyez-vous les grandes abominations que la maison d'Isral l'ail en ce lieu, pour m'obliger me retirer de mon sanctuaire? Et quand vous vous retournerez d'un autre ct vous verres
,
,

Et introduxit

me
Fili

et vidi, et

ccce foramen
8.

unum

in pariete.

Et dixit ad me:

homiuis, fode parietem. Et

cni fodissem parietem, apparuil ostium


9.

unum.

des abominations encore plus grandes. 7. Et m'ayant conduit rentre du parvis je vis qu'il y avait un trou la muraille 8. Et il me dit Fils de l'homme, percez la muraille. Et quand j'eus perc la muraille, il parut une
;
:

Et

dixit

ad

me

Ingredere, et vide abominafaciunt hic.

porte.
9. Et il me dit Entrez, et voyez les effroyables abominations que ces gens font en ce lieu. 10. Et j'entrai, et en mme temps je vis des images de toutes sortes de reptiles el d'animaux, et l'abomination de la maison d'Isral; et toutes ces idoles taient peintes sur la muraille tout autour 11. Et soixante-dix des anciens del maison d'Isral taient debout devant ces peintures; et Jsonias, (ils de Saphan , lail au milieu d'eux. Chacun d'eux avait un encensoir la main, et la fume de l'encens qui en sortait s'levait en nuage. 12. Et il me dit Certes, vous voyez, fils de l'homme, ce que les anciens de la maison d'Isral font dans les tnbres ce que chacun d'eux fait dans le secret de sa chambre; car ils disent Le Seigneur ne nous voit, point le Seigneur a abandonn la terre. 13. Alors il me dit Si vous vous tournez d'un autre ct , vous verrez des abominations encore plus grandes, que font ceux-ci ; 14. Et m'ayant men l'entre de la porle de la maison du Seigneur, qui regarde du ct du septentrion, je vis des femmes qui taient assises en ce lieu, et qui pleuraient Adonis 15. Et il me dit Certes, vous voyez, fils de l'homme, ce qu'elles font; et si vous allez encore d'un autre ct, vous verrez des abominations encore plus grandes. 10. El m'ayant fait entrer dans le parvis intrieur de !a maison du Seigneur, je vis devant la porte du temple du Seigneur, entre le vestibule cl l'autel, environ vingt cinq hommes qui tournaient le dos au temple du Seigneur, et dont le visage regardait l'o:

tioncs pessimas quas

isli

10. Et ingressus vidi, et ecce

omnis similitudo re-

plilium

et

animalium, abominatio, et universa idola

domrs Isral depicta eranl in pariete in circuilu per totum.


11. Et sepluaginta viri de senioribus
et Jczonias (ilius

doms

Isral,

Sapban
:

slabat in

medio eorum,
thure

slantium ante picturas

el

unusquisque habebat thuvapor nebuke de

ribulum

in

maint su

et

consurgebat.
12. Et dixit ad

me

Cert vides,

fili

hominis,

qu

seniores

doms

Isral

faciunt in tenebris, unusquis:

que in abscondito cubiculi sui dicunt enim Non videt Dominus nos, dereliquit Dominus terram. Adhuc conversus videbis 15. Et dixit ad me
: :

abominationes majores, quas


14. Et introduxit

isti

faciunt.

me

per ostium portai doms Do:

mini, quod respiciebat ad aquilonem


licres sedebant plangentes

et ecce ibi

mu:

Adonidem.
vidisti,
lili

15.

Et

dixit

ad

me

Cert

hominis
his.

adhuc conversus videbis abominationes majores


16.
terius
:

Et introduxit

me

in

atrium

doms Domini
viri,

in-

et ecce in ostio templi

Domini
facis

inter veslibu-

lum
et

et allare, quasi

viginliquinque
et

dorsa haben-

tes contra

templum Domini, adorabant ad ortum solis.


Et
dixit

ad orientem

rient; et

ils

adoraient

le soleil
:

levant;

17.

ad

me

Cert vidisti

fili

hominis

numquid

lev est hoc


istas,

domui Juda,

ut faccrent abo:

minationes

quas feccrunt hic

quia rcplentes

terram iniquitate, conversi sunt ad irrilandum


et ecce applicant

me

ramum

ad naros suas.
furore
:

18.

Ergo

et

ego

faciam in
:

non parect

oculus meus, nec miserebor

et

cm

clamaverint ad

vous voyez, iils de l'homme, ce qu'ils font est-ce peu la maison de Juda d'avoir fait les abominations qu'ils ont faites en ce lieu d'avoir rempli la terre d'iniquit, et de s'tre appliqus irriter mon indignation contre eux ? Et vous voyez comme ils approchent de leurs narines un rameau. 18. C'est pour cela aussi que je Ks traiterai dans ma fureur mon il les verra sans tre flchi je ne serai point touch de compassion ; et lorsqu'ils crieront vers moi haute voix , je ne les coulerai
17.

Et

il

me

dit

Certes
;

auresmeas voce magn, non exaudiam eos.

point.

COMMENTARIUM.
In anno sexto, captivitalis Joachin, ul Vers. 1. Hebrai omnes interprelantur. Cperal Ezcchicl anno quinto caplivitatis Joachin, mensc quarto, die quint

causas videal. Omnia spirilu propheticofacta inlelligcn

dum
cl

est.

Ex quo

colligitur,

quod auctor Sider-Olam,


hic
et

R. David observarunl,
Ezecbiel,

annum sextum, de quo

mensis, gloriam Dei videre, ut cap.


dixit. Jussus est

1, vers. 1 el 2,

loquilur

jam

fuisse transaclum,

duos

eodem temporc

in

lalus sinisirum

menses seplimi, quia quadringcnli

triginta dics quibus

trecentos nonaginta dies, in dextrum quadraginta cu'

domi cubaverat, unum annum


ciunt. In

et

duos menses
;

cfli-

bare, qui sunt quadringcnli triginta, cap. 4, i, 6.

Quo
Hoc

sexto mense.

Is

est noster auguslus

mense

tempore prophela se domi


!

quasi in carcerc injectis

enim martio annum inchoabant, Exod. 12,


siper me manus Domini,
rihilis cl

2. Cecidit

vinculis tenuit,
igitur spatio

ut diclum est cap. 4, vers. 8.


:

id est, ostcusa

mihi est ler-

tempors nihil valicinatus est

sed

qu

admirabilis visio, ut statim explicat vers, scejiini

postea valicinaturus erat, quasi per

somnium

el quic

quenti.
dil;

Manus

Domini erat

gloria

illa,

quam

vi-

"'

tem

illirevclabantur.

schol, ut

qu

Nunc satis jam duclus educilur Deo didicit, homines doceat. Sed
ul fulurorum

videqa dee

re supra adnotavimus, cap. 1,5.


ignis.

Vers. 2.
vidit, cap. 1,

Quasi aspectus

Quemadmodin
peu
poicsi.

pris jerosolymam ducilur,

malorum

vers. 27, illinc explicalio


717

COMMENTARIUM. CAP.
Visio electri, id est, figura et similitude

VIII.
7.

718
ostium atrii, sub. interioris
,

Et
illis

hominis

Vers.

Ad
juxta

ut

colore electrino,

ut cap. 1, vers.

et

27; vide

qu

R. Salomon et R. David exponunt. Pris enim adduxerat illum

duobus
5.
ille

locis diximus.

ostium

alrii interioris,
:

ut dixit,

Vers.
(liomo

Et

emissa imilitudo. Hebr.

et misit

vers. 3, sed

adhuc erat
in

in atrio exteriori

mine auatrii

electrinus

quem videram)

similitudinem

tem introduxit
rioris.

ipsum ostium ejusdem

inte-

miius, id est, visus niihi est

manum

porrigere,

me-

que pot crinc* appiehendere,

et transferre in Jrusa-

Vers.

H.
;

Etvapor nebul*. Sensusidem, sed


et

lem. Vocal similitu jinem mans, quia non erat vera


ioanus, sed figura. In visione Dei
,

verba hebraica sunt,


ascendebat
Chald.,

densitas

nubis de thuribulo

Hebr., in visioni;

bus Dei, id est, magnis, admirabilibus

vocat visio-

Vers. 12.
stine
ille
?

Cert

et

columna nubis.
vides. Hebr., an vides? vidi;

ncs, quia multas res vidit, ut adnotavimus, oap. 1,1,

Unusquisque in abscondilo cubilis sui

sicut locus
in pariele

ex R. Mose,

lib. 3,

More, cap.

6.

Visiones autem Dei

absconditus erat. Hoc enim, locus

ille

magnas

et admirabiles appellat usitat

Hebrorum

abdilus, significabat Judrcosextrinsecs

Deum

colre;
est

phrasi, ut montes Dei, Psal. 35, 7, cedros Dei, Psalm.

intrinsccs et in occulto idola.


ut

Non enim necesse


illas
:

79, 11. Adnotat hoc locoR. David piopterea dixisse:

dicamus et

illud

foramen, et

aninialium ima-

Apprehendit
caplivilalem

me

in cincinno
:

capitis mei,

ut futuram
rei

gines in pariele piclas fuisse


chieli

sed

hc omnia Ezein

designaret

soient

enim

crinibus

per prophtise spiritum fuisse demoiistrala ut

apprehendi, et in carcerem duci. Juxta ostium interius. Hebr.,

intelligeret quid Judsei facerent.

Propterea autem

ad ostium porl R.

interioris

(sub.,

atrii

tcmplo demonstrata sunt, ut signiticaretur


Dei,

cum

cullu

templi)

hoc

David intelligendum
interius,

esse putat.

qui per

templum

intelligitur,

cultum idoloruni
templo idola
7,

Atrium enim vocabatur


6,

non porta, 3 Reg.


ordinibus
cedri. Dice-

occult miscuisse,

quanqum
est.

et in ipso

36

Et dificavit atrium
et

interius tribus

fuisse legimus, ut supra, cap. 3, 11, et

Jerem. cap.

lapidum politorum,

uno ordine lignorum


illud
in

30

et 32, 34,

manifestum

In abscondito cubilis

batur atrium interius,


veniebant, et ubi erat
tionc exlcrioris
atrii,

quod sacerdoles concomparapopulus introibat,

SOI.

Hebr., in penetralibus pictv.r su, !d est, in cu-

aliare holocausti,
in

biculis suis egregi piclis,


niihi.

atque ornalis
piclis

aut,

quod

quod

magis placet, in cubiculis

imaginibus ido-

quod

basilica grandis appellabalur,

2 Parai.

4, 9,

et

loruni, plenis idoloruni picturis.


id est,

Non videt Dominus,

porticus Salomonis, act. 3, 11, et 5, 12.

Quod

respi-

perinde faciunt, ac

si

putarent

Deum non
et

vi-

ciebat ad aquilonem'; quod ostium.


tuor ventos, quatuor erant poi
toc,

Nam

versus quaut ait

dere. Reddit causam, cur in lenebris,


locis

in occultis

aut osiia,

idola colorent,

quia

R. David.
lolypiam,

Idolum zeli, id

est,

excitans

Dcum

ad ze-

lenebris et penetralibus

quodammod putabant in Deum non videre, neque


dicit Psal. 138,
et

sicut aduller mariluniexcitare solct; sicut

animadvertebant qud David


nebr non obscurabuntur
nabitur
:

12

Te-

stalim dclarai, dicens, ad provocandam mulalionem.

le,

Vers. 4. Quam videram in CAMro. Similis illi quam videram, cm Deus me in campum eduxisset,
cap. 3, 22.

nox

sicut dies illumiejus.

sicut

tenebr ejus,

ilft et

lumen

Soient

impii de divin providenii sa;p dubilare, ut Psal.


72,

Vers.

5.

Ad aquilone porte altauis.


slructum fuisse
allart,

Et dixerunl

Quomodb
14
et circa

scit
:

Deus,

et si est scien-

Ab

aqui-

tiu

in excelso? et Job. 22,

Nubes

lalibulitm ejus,

lone ad portam, aut juxta portamallaris.PutalR. David,

nec noslra considrt,


bulat.

cardines cli peram-

quem

multi reccnliores interprtes secuti sunt,


idolo Baal,
;

in atrio ipso populi

Vers. 14.

Introduxit me, iterm,


aquilonarem,
id

aut, duxit

me

ad quod porta

illa

septentrionalis respicieb.H

ideo-

ad portam templi
atrii exlerioris,

est;

ad portam

que portam

allaris

appcllatam. Sed quia hi niihi sine

quai respiciebat ad aquilonem. Plan-

ralione videnlur divinarc, malo

cum

nosliis auctorialrii

gentes Adonidem.

Cogimur hoc loco prxler consuequia

bus dicere, portam


rioris,

allaris vocari,

portam

inte:

tudinem nostram llebracorum fabulas rccilare,


ex
illis

ubi erat aliare.


allaris.

Scptuaginta verterunt

Ad

portam orientaient
legissc mizerac.

Ilaque pro mizeac videntui

Vers.
dicat,

6.

Putasne, vides u
te

An

vides? quasi

quodammod dependet. Scribit R. Moses Ben Maimon in More se legisse in libio de Cultu antiquorum fuisse prophetam quemdam idololatram noniineThamuz,quicm rgi cuidani
hujus loci sentenlia
peisuasissct, ut faceret seplem stellas, et
signa,

putasne

omnes

Isral

abominationes videre?
videbis.

duodocim

non

ita est

plures

enim majoresque

Ut rnovel

ab eo inlerfectus

est.

Ob

cujus niortem
slatiue

om
ulli-

cul recedam. Hebr. ad recedendum, itaque potest


ad Judxos, vel ad
tulerunt
:

congregata fuissent

omnium idolorum
clum
et

ab

Dcum

referri. Sept,

ad Judos reest,

mis usque
nera Solis,

terris in

templum Babel ad aureani imagiterram suspensa erat;


imagines,
tot

Ut abslineant

ipsi

sanctis meis, id

ut

qu

iriter

convenant sanctuarium
terpres, et

in

idolum. Melis noster inet

ca in medio templi corruit. qua;

Omnes autem
stelisse

Chaldxus paraphtes,

R. David et

congregatai fuerant,

memorantur
autem die

R. Salomon ad

Deum
id

relulerunt,

ut ego

recedam
niihi

nocie flentes in circuitu ejus,

altero

luce-

sancluario meo,

est, ut

deseram templum

scente avolavisse inde in sua tenipla. Inde consucludi-

dicatum, ut
Baal.

me

de tcmplo

meo

ejiciant inlroducto
j

nem

nalani ut anniversario mortis ejus die mulieres


lib.

illum dlirent. Alii tradunt, ul R. David in

Rad.

, ,

719
et R. Salom., in

IN

EZECHIELEM
plevisse
,

720
iterm
:

comment,

in

hune locum, Thamuz


et

me novo

impielatis gnre irritave-

fuisse

idolum quoddam, oculis plumbeis,

ints

runt
Sic

nempe

concavum, quod cm infern succenderetur liqucfacto oculorum plumbo flere videretur, ideque mulieres simul flere consuevisse. Creditur autem fuisse
Adonidis simulacrum Vcneris amasii.

Hieronymus

Ecce applicant ramum ad nares suas. verlil Theodotionem secutus. Quorum


:

verborura sensum esse putat


quasi

Ecce
,

ipsi

adorant idola;
idola tan-

mos

idololalrarum fuerit

ut

ramo

Vers. 16.

In atrium domus Domini. Iterm, nam


,

gentes,

mox

ad nares

in

signum adorationis applica-

rent; sicut Job glorialur, cap. 31, 2C, 27, qud non

jam ante introduxerat vers. 5, et iterm vers. 14, aut ad aliam parlera ejusdem atrii interioris, nempe
inter vestibulum et altare

ubi solebant sacerdoios


et

esse, Jol. 2, 17. Inter vestibulum

altare plorabunt
,

cm solem et lunam ramum quasi subsannantes id est adorant idola irridentes me. Symmachus, ut Hieronymus, ail Ecce ipsi fdum raucumosculatus fuerit
videret. Sept.
, ,

manum suam
ipsi

Ecce

extendunt

sacerdotes ministri Domini. Quasi viginti quinque


est
,

id

que sonitum naribus miltunt, id est, irritant me.


Chaldieus
est
,
:

circiter viginti

quinque

aut

quod

milii
;

magis

Adducunt confusionem ad faciem suam


,

id

placet, simililudo viginti quinque virorum

non enim

faciunt ea

veros homines
Domini
,

vidit

sed liguram. Contra templum


,

lom. et

unde aliquando erubescant; R. SaR. David dicuntdiclioncm Hebraicam ftorem


Addit R.David, ad nares suas, diclum

contra sancta sanctorum

aut

contra altare

significare.

holocausli.

Hoc enim vocat hoc

loco

templum Do-

esse

pro ad nares mcas. Hanc enim esse


,

unam ex duoin

mini

quia sacratissima templi pars erat. Solebar.t

devginli dictionibus
liiteris

quas scriba consilio

sacris

gentes orientem solem adorare. Ejus erroris vitandi

mutaverunt. Honestatis enim causa noluisse


;

causa sanctum sanciorum adOccidenlem positumerat. Quod ergo viginti quinque viri dorsa habebant ad
sancta sanctorum
,

scribere , ad nares meus

sed ad nares eorum


terga
,

sensum-

que esse

Verterunt ad

me
,

quasi in nares
si

significat

Judos

reliclo vero

Deo,

oppedenics. Qui sensus optim conveniet;


esset
el
,

meas verum

qui in sancto sanciorum habitabat, ad colendum so-

quod

illi

tradunt

legendum

esse, e< aphi, pro,


,

lem

cteraque idola sese convertisse, quod claris


dicit

apham. Sed quia


fide nititur
,

id incertuin est

solque rabbinoalius
:

Deus

apud Jerem. cap. 2


es tu
et
,

27

Dicentes ligna
;

rum

quse

minimaest,

qurendus

Pater meus

; et lapilli

Tu me
;

genuisli

verterunt
:

est sensus. Sic ergo possuinus inlerpretari

ad me tergum,
runt ad

non faciem;
et

et cap.

52, 33

Verte-

ftorem maluni ad nares suas,


mal
Proverb. 2, 14

id est, llantur
;
,

Admovent cm
,

me

lerga

non

facis

cm docerem

eos dilu

fecerint, et exultant in rbus pessimis


,

ut dicitur,

culo, elerudirem.

Quod autem dicit, viginti quinque, numerum certum pro incerto poni puto quasi dicat
,

sicut facere soient

ii

qui
,

cm

ster-

cus aut aliquid aliud ftidum tetigerint

manum

ad

fer

omnes.
17.
,

nares admovent, quasi floreillo delcctentur.

Vers.

Conversi sunt,
sicut paul ante

id

est,
:

obverterunt
Conversi sunt,
,

Vers. 18.
illis

Et ego faciam
in judicio
,

illis

aut

agam cum

raihi terga

dixit. Alii

sever pro eorum meritis; furorem opponit miscriet judicio, ut

id est
larent.

addiderunt majora etiam scelera

ut

me

irri-

cordi
mine
forte
,

Jerem. 10, 24
et

Corripe me, Do,

Hoc enim phrasis Hebraica

sajp

signifleat

verumtamen

non in furore tuo

ne

ut versu i3 et 15: Conversus videbis abominationes

ma-

ad nihilum redigas me.

Non

parcet oculus meus.


,

jores, id est, iterm videbis

majora peccata, quasi

Hanc phrasim supra explicavimus


et

cap. 7

vers.

dicat

Non

contenti

teri

am

iniquilale rapinisque re-

CAPCT
1.

IX.
di1. Il

CHAPITRE
cria ensuite
:

IX.

Et clamavit in
:

auribus meis voce magn,


et

rons

Appropinquaverunt visitaliones urbis,


in

unus-

quisque vas interfectionis habet


2.

manu
et

sua.
porlse supe-

devant moi avec une voix forte, Ceux qui doivent visiter la ville sont et me dit proches ; cl chacun d'eux lient en sa main un instrument de mort.
2. Et voil, six hommes venaient du ct de la porte suprieure qui regarde le septentrion, ayant chacun la main un instrument de mort ; il y en avait aussi un au milieu d'eux qui tait revtu d'une robe de lin lin el qui avait une critoire sur les reins et tant enlrs, ils se tinrent prs de l'autel
, ;

Et ecce sex

viri

veniebant de via
,

rioris, qua; respicit

ad aquiloncm
ejus
, :

uniuscujusque
in

vas interits in

manu

vir

quoque unus

medio

eorum

vestitus erat Unis


:

et

atramentarium scriptoris
,

ad rens ejus
tare aereum.
3.

et ingressi sunt

et steterunt juxta al-

d'airain
3.

Et gloria Domini Isral assumpla est de chenil)


super

quae erat

eum ad

liraen

doms

et

vocavit

virum qui indutus erat

lincis, et

atraraentarium scri-

Et la gloire du Dieu d'Isral s'leva de dessus cl vinl l'entre du temple, le chrubin o elle tait et elle appela celui qui tait vtu d'une robe de lin lin , et qui avait une critoire sur les reins
, ;

ptoris habebat in lumbis suis.


4.

Et dixit Dominus ad

cum
:

Transi per mdian)

civitatem in medio Jrusalem


frontes virorum
tis

et signa thau

super

gementium

et

dolentium super cunc-

abominationibus
5.

qu
,

fiunt

in
:

medio

ejus.

El le Seigneur lui dit Passez au travers de la ville au milieu de Jrusalem, et marquez un thau sur le front des hommes qui gmissent , et qui sont dans la douleur de voir toutes les abominations qui se font au milieu d'elle.
A.
:

Et

illis

lixit

audiente

me

Transite per civita:

tem

scquenl'es

eum

et percutile

non parcat oculus

vester,

ncque misereamini.

Et j'entendis ce qu'il disait aux autres Suiet passez au travers de la ville ; et frappez , que voire il ne se laisse point flchir, el ne soye* touchs d'aucune compassion.
5.
:

vez-le,

72!
6.

COMMENTAlilM. CAP
Senem
,

I\.

m
thau crit; et commencez par

adolescentulum

el

virginem

parvuluin
[J
:

et niulieres, interlicite

usque ad internecionem
,

om-

nem autem
lis
:

super quem videritis thau

ne occida-

Vieillards, jeunes hommes, vierges, femmes et enfants, frappez mort tous, sans qu'aucun chappe; niais ne liiez aucun de ceux sur le front desquels
(J.

vous verrez

le

mon

et

sanctuario
,

meo
:

incipite.

Cperunt ergo

viris senioribus
7.

qui erant ante faciem doms.

sanctuaire. Ils commencrent donc le carnage par les plus anciens qui taient devant le temple ;
7. Et il leur dit: Profanez le temple, et remplissez le parvis de corps tout sanglants ; sortez Et ils sortirent, et ils frapprent ceux qui taient dans la ville;
!

Et dixit ad eos
:

Contaminate

domum,

et

im-

pit atria interfectis

egredimini. Et egressi sunt

et percutiebant eos qui erant in civitate.


8.

8.

Et aprs
;
:

Et cde complta, remansi ego

ruique super

tai l

qu'ils eurent fait tout ce carnage, je resel m'tant jet le visage contre terre, je dis en
!

faciem

meam,
:

et

damans

aio

Heu,

lieu,

heu, Do-

mine Deus
Et

ergone disperdes omnes reliquias Isral,


?

criant Helas hlas perhlas Seigneur Dieu drcz-vous donc ainsi tout ce qui reste d'Isral, en rpandant votre fureur sur Jrusalem?
!
! !

effundens furorem tuum super Jrusalem


9.
dixit

ad

me

Iniquitas

doms
:

Isral et

Juda

de

magna

est nimis

vald, et repleta est terra sanguiniest aversione


et

bus, et civitas repleta

dixerunt enim

Dereliquit
det.

Dominus terram,

Dominus non

Et il me dit L'iniquit de la maison d'Isral et maison de Juda est dans le dernier excs ; la terre est toute couverte de sang la ville est remplie de gens qui m'ont quitt , parce qu'ils ont dit : Le Seigneur a abandonn la terre le Seigneur ne voit
9.
:

la

vi-

point.

10. C'est pourquoi


Igitur et
:

mon

il ne se laissera
ttes les

10.

serebor

meus non parcet oculus , neque roiviam eorum super caput eorum redvir qui erat indulus lineis, qui
in

flchir
ritent.

je ne serai point

point touch de compassion ;

et je ferai

tomber sur leurs

maux

qu' ils

m-

dam.

H.
ceus
:

Et ecce

habebat
lin

11.
,

atramentarium

dorso suo, respondit verbum, di-

dit

Alors celui qui lait vtu d'une robe de fin une criloire pendue sur les reins, ces mots J'ai fait ce que vous m'avez comet qui avait
:

Feci sicut prcepisti mihi.

mand.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Et clamavit. Deus
audiente.

braic potest habere

Hevim verbi impersonalis. Clama,

aut anglus.

enim pendendum erat omne malum


et cap. 4
,

Jerem.

14,

et c. 6, 1

et cap.

15, 12. Vir quoque


est, ut et veskitus

tum

est

aut clamavit aliquis voce magn. In auribls

iraus.Huncangelum fuisse credendum

meis,

me

Appropinquaverunt visitationes

candidus et officium signandi eos qui liberandi essent,


oslendit. Sunt

urbis, id est, supplicia, et peen. Visitationes vocat

enim angeli

administratorii spiritus in

sex
si

illos
,

viros

de quibus loquitur versu sequenli


,

ac

ministerium

niissi

propter eos qui hreditatem capiunt


1
,

dicat

prop sunt jam hostes


:

qui

urbem

eversuri

salulis, ut ait

D. Paul, ad Hebraos
,

14. In

Apoca-

sunt. Heb. aliqui vertunt


urbis
,

Appropinquaverunt prfecti
;

lypsi

quoque Joannis
in

cap. 7,

3, 4, anglus unus

id est

hostes
:

qui urbi praeficiendi sunt

ila
:

signt

fronte

prxdestinatos.
,

Et atramentarium
qui liberandi erant.
vertit
,

Chaldaeus. Alii

Appropinqurunt visitatoresurbis.

Alii

scriptoris.

Ad

signandos eos

Vin

visitalionum. Septuag. videntur singulari

numro

Ilaque melis

Hieronymus atramentarium

qum

legisse, verterunt

enim

Appropinquavit vindicta urbis.


:

nonnullietiam Hebrxi, tabulas; et

qum

Septuaginta,

Melis noster inlerpres

Et unusquisque. Hebraismus
,

zonam

sapliirinam,
refert. 3.

qumque

alii

aliter, ut

idem Hie-

pro
nis.

In

quorum uniuscujusque manu


:

vas interfectio;

ronymus
Vers.

Dixerat
,

Appropinquaverunt visitationes

el

nunc

Et gloria Domini.
,

Fer omnes

et

HeChe-

dicit

unusquisque.
,

Quia non verba

sed

sensum
,

brai et nostri Chaldamm secuti paraphrastem gloriam

respexerat

visitationes

autem appellaverat
,

homi-

Domini vocari putant


rubim
,

qua in templo super duo


,

nes visitantes. Vas interfectionis, gladium

aut mal,

qui propitiatorium tegebant

habitare diceba-

leum
et

vas vocat

omne

bellicum inslrumentum
:

sicut

tur. Psal.

79

2, et 98, 1

Qui sedes super Cherubim.


,

Latine, ut Psalm. 7, 14
,

Et

in co paravit vasa

Interpretantur ergo discessisse Cherubim


propitiatorio
;

id est
,

morlis

sagiltas
,

suas ardenlibus
,

ejfecit.

Quse Jerem.
,

poni enim singulare pro plurali


,

et in

cap. 21

et cap. 51

20

Vasa

belli

vocat.

Quod

limine
tisse,

doms

id est,

templi, aut sanctuarii consti-

appellat hic vas interfectionis

su

appellat versu se-

quasi ex templo discessura.

Hc

re significatum

quenti vas mallei sui

Vers. 2.

Sex

ut Hcbrsei interpretantur.

vrai veniebant.

Jerem. cap. 39, 5,

scribit sex principes

duces Nabuchodonosoris Jeroso:

lymilanam urbem occupasse


gar-nabuthar-sachim
,

Neregel, Sereser, Seme-

Deus templum dereliuquat. Alii gloriam Domini vocari putant eam imaginem electrinam quam Ezechiel in quadrig Cherubinorum viderat, cap. 1, 15, et 2, 1, et 3, 23. Ab e enim glori Dei profore ut
,

Rapsares, Neregel, Sereser,


illic

pheta cincinno capitis usque ad templum Jerosolymi-

lQuos
ciiol

igitur

Jeremias

venisse narrt, hic Ezevia port*; superioris.


,

tanum
bim
talio
ria
i

translatus fuerat

eamque nunc
discessisse
,

dicit

Cheru-

venturos prdicit.

De

rat inter orientem et septentrionem


(

Ea utHebrorum
quia

quibus

insidebat

ut indicaretur

Deum

propitiatorio discessurum. Haec mihi interpre^


displicet.

nagistri tradiderunt.

Dicitur superior comparatione


,

non

Nam
,

capite insequenli

eadem
,

gloin-

septcnlrionalis. Dicitur ad aquilonem respicere

Domini

jussit
,

virum

qui lineis indutus erat

magis vergebat ad aquilonem. Fecit autem ejus port

gredi sub rotas

et prunis

manum

implere.

mentioncm quia e hostes venturi


,

erant.

Ah

aquilone

Vers. 4.

Et pixit Dominus. Dominum vocat quem

723

IN EZECIIIELEM

72 i

paulo anle gloriam Domini vocaverat. Signa thau.

Omnes
machus

fer Hcbrx'i

ut referl

R. David

interprelan-

atrium mulierum, ut nott R. David. Egredmini. Subintclligendum est, et implrunt. et postea dix i
illis,

tur, signa

signum. Quin etiam Sept., Aquila,et


verterunt
,

Symin
velit.

egredimini.

Et

egressi sunt, et percusserunt

Bttt,

ila

quasi non jubcat certain

qui erant

civitate.

Ipsa figura oralionis concisa

frontibus

notam ponere; sedsignumaliquodquod

significat eos

summ

celeiitale Dei sentenliam


fuisse.

execu-

Alii etiam Hebr.ei lliau

postremam alphabeti Iitteram inalii


,

tos esse,

dictumque factum
8.

terpretantur.
vives. Alii
,

Quam

Iitteram
,

signifiearc

putant

Vers.

Remansi ego. Hoc Scpluag. non


, ,

liabcnt,

perfectionem

id est
,

perfeclus et innocens
,

aulquia
putat,

est, ut refert R. David. Alii

Iegem

ut rcitt Hierolegis

non transtulerunl; aut, ut Hieronymus quia de eorum versione sublatum est qud ei
ipsi

nymus,

ut hoc

signum acciperent qui

prcepta

sententiae

contrarium esse viderctur

qua jusserat

cwapleverant. Nostri omnes interprtes thau Iitteram


fuisse putant, ut et
et
ait

Deus, ne qui signali essent, cderenlur. Sed non dicit


se solm rcmansisse; et
inllligi
si

Chaldus paraphrastes reddidil;


,

diceret, ex

ejus

opmione

crucem
,

Christi significsse. Quia


lilterae

ut

Hieronymus
quia

deberetqud

alios qni

remansernnt, non vide-

antiqua ejus

apud Hebrseos

figura cruci si,

rct

se

autem

videret. Sicut Elias

solm se remanHebr.

milis erat.

Quod ulrumque mult

est probabilius

sisse dixit, quia alia

seplem millia virorum ignorabal,

quoties Deus in re simili signum aliquod ddit, cer-

Regum

19, 10, 18.

Heu, heu, heu


14

una

di-

ium signum ddit, quod non solm eam liberalioncm qu tune sed eam etiam quoe mult post per Chri,

clio,

ahak.

Quam

noster inlerpres solet vertere


, ,

A
,

A, A, ut supra cap. 4

et infra cap.

20

49

et

lum futura erat,


agni
,

significaret.

Qualis

fuit

sanguis

Jercm.
paucos
pulat

1, 6, et 14, 13. illos

Omnes reliquias,

id csl,

etiam
;

quo Hebraeorum postes


7.

in

yEgypto

liti

sunt

quos ut reliqui

firent, signare jussisti


;

Exod. 12,

Qualis funiculus coccineus ad


18.

domum
Uterque

Rahab
crucem

meretricis appensus, Josue 2,


Christi
significabat.

enim prophela omnes interiisse promiserat autem Deus se consummalionem non esse faclurum
Jerem.
4, 23, et 5
,

enim sanguinem
significat.

Hic ergo thau


id est,

10.

Effundens
25

id est,

niliil

re

Gementium et dolentium,
,

tinens de furore tuo; sed lotum effundens, ut

omnem

qui non solm malis

ut ait

Hieronymus non consen,

populum

deleas, ut Psalm. 68,


:

effunde super eos

serunt operibus

sed et alina planxro pecet. Sic

iram tuam, et Psalm. 78, 6


tes

Effunde iram tuam in gen-

David

Tabescere

me

fecit zelus
,

meus

quia

oblili

sunt

qu

te

non noverunt.

verba tua inimici mei, Psal. 18

vers. 139. Sic D. Paul.


et

Vers. 9.

Sanguinirus, homicidiis,
judicii reddunt.

ut supra cap.
,

2 Cor. 11, 29
timet ne

Quis infirmatur,
et

ego non infirmer?

7, 23, sic interprelatur Chaldacus.

Aversione

rebelet

Quis scandalizatur ,
,

ego non urorl Sic 2 Cor. 12, 21,


,

lione

me. Hebr. fTOQ. Chaldauis Paraphrastes

R.

cm

venerit

lugeat multos qui peccave-

Salom. perversitatem
riarfl

R. David rapi-

runt et non egerunt pnilentiam.

interpretaur;

propterea autem de judicii perfieri

Vers.

5.

Et

illis dixit.

Sex

viris,

quorum unus

versitale

mentionem

putat

quia agitur de Jru-

quisque vas interfectionis habebat in


dixiivers. 1.

manu

sua

ut

salem, ubi sedes judicii erat, ad


Isral concurrebant.

quam omnis Juda


,

et
id

Dereliquit Dominus terram


8, 12.

Vers. 6.

A sanctuario meo
,

incipite

id est, sa-

est,

non curt res humanas, ut supra cap.


10.,

cerdotibus et Levitis
ii

qui in lemplo

meo

versantur
:

Vers.
;

Igitur et meus non tarcet oculus, ut


illic

enim gravis peccaverunt. Sic

1 Ptri 4,

17

Tempus

supra cap. 8, 18, et cap. 7, 4, 9;


suiniils.

phrasim expoid

est ut incipial

judicium domo Dei.

viris seniorirus,

Viam eorum super caput eorum reddam;


illis

QUI ERANT ANTE FACIES! DOMUS.

Ab

illis vigllli (Jlliliqilc

csl,

dignas de

pnas stimam, judicabo eos secun-

viris qui erant in ostio templi inter

veslibulum
,

et ai|

dtri vias suas, ut dixit cap.

7,3, 8,

vias

eorum im-

tare habentes dorsa contra

lemplum Domini

et facis

ponani super eos, ut


vias eorum, cap.

c. 7, 4, 9,
;

faciam eis secundm

ad Orientem, ut
Vers.
7.

dixit cap. 8, vers. 16.

7,27

similis phrasis infra, cap. il,

Et dixit.

Dominus, ut versu

4.

Ad

eos,

21, et cap. 16,43, et cap. 22, 31.

sex viros. Contaminate domum, id est, impit lem-

Vers. 11.
vers.

In

dorso suo, in lumbis

suis, ut supra,

plum cadaveribus interfectorum ut statim atria autem dicit numro plurali, quia aliud
,

explicat;

et 3. Sicut pr/Ecepisti miiii,

id est,

posui

si-

erat inte,

gnum

thau, in frontibus
,

gomentinm

et dolentium, ul

rius

aliud exterius

et

rursm atrium virorum


X.

et

vers. 4

illi

prceperat.

CAPUT

CHAPITRE
quod erat super

X.

Et

vidi

et ecce in ftrmamento,
,

caput chefubim

quasi lapis sapphirus, quasi specics


,

1. J'eus encore une vision. Il parut dans le firmament qui tait sur la tle des chrubins, comme une pierre de saphir , qui avait la figure d'un

similitudinis solii
2. Et dixit

apparuit super c.
lincis, et ait:

trne.

ad virum qui indutuserat


,

Ingredcre in rnedio rotarum

qu;e sunt subls che-

rubim, et impie

manum tuam
meo.

prunis

ignis,

qu

sunt inter chcrubim,et effunde super civitalem. In-

l'homme velu d'une robe de lin : des roues qui sont sous les chrubins; prenez plein vos deux mains des charbons de feu qui et repandez-les sur la sont entr les chrubins ville. El il s'en alla (levant moi.
2. Et
il

dit

allez au milieu

grcssusque est in conspectu


3.

3.

Chcrubim autem stabant dextris doms


:

cm

lorsqu'il y cuira; ei

Les chrubins taient au ct droit du lemplc, une nue remplit le parvis ini-

ingrederetur vir

et

nubes implevit atrium

inteiius.

rieur.

, ,

7t5
4.

COMMENTARIUM. CAP.
El elerala est gloria Domini detuper cherub ad et rcplcta est domus nube, et atrium
:
1

X.

726

limon doms

replelm est splendore

gloria;

Domini.

8. El sonitus alarum cherubim audiebatur usque ad atrium exlerius, quasi vox Dei omnipotentis lo-

quenlis.
(!.

dicens
inler
7.

Cmque prcepisset viro qui indutus Sume ignem de medio rotarum


:

erat lineis,
qiiae

sunt

cherubim

ingressus

ille slelit

juxta rotam.

Et extendit clierub

manum

de medio cherubim,
;

ad ignem qui erat inler cherubim


dit in

et sumpsit, et de:

manus

ejus qui indutus erat lineis

qui acci-

4. La gloire du Seigneur s'leva de dessus les chrubins, et vint l'entre du temple ; et la maison fut couverte de la nue, et le parvis fut rempli de l'clat de la gloire du Seigneur. 5. Le bruit des ailes des chrubins retentissait jusqu'au parvis extrieur, et paraissait comme la voix du Dieu tout-puissant qui parlait. 6. Le Seigneur ayant donc fait ce commandement celui qui tait vtu d'une robe de lin, et lui ayant dil : Prenez du feu du milieu des roues qui sont entre les chrubins, il y alla, el se tint prs d'une des roues. 7. Alors un des chrubins tendit sa main du milieu des chrubins, vers le feu qui tait entre les chrubins; el en ayant pris, il le mit dans la main de celui qui lait vtu d'une robe de lin; lequel, l'ayant reu,

s'en revint.
8.

piens egressus est.


8.

Et

il

parut dans les chrubins


:

comme une main

Et apparuit

in

cherubim similitudo mans homi-

d'homme

nis subls pennas eorum.


9.

Et

vidi, et

ecce quatuor rota; juxta cherubim

rola una juxta cherub

unum,

et rota alia juxta

cherub

qui tait sous leurs ales. 9. Voici encore ce que je vis Il me parut quatre roues prs des chrubins. 11 y avait une roue prs d'un chrubin et une autre roue prs d'un autre chrubin; les roues paraissaient, les voir, comme une pierre

unum
10.

species autem rotarum erat quasi visio lapidis

chrysolillii.

Et aspectus earum similitudo una quatuor


sit

quasi
11.

rota in

medio rot.
in

Cmque ambularent,
:

quatuor partes gradielo-

de clirysolilhe; 10. Et toutes les quatre paraissaient semblables comme si une roue tait au milieu d'une autre roue. 11. El lorsqu'elles marchaient, elles marchaient de quatre cls et elles ne retournaient point en marchant: mais quand celle qui tait la premire allait
d'un ct, les autres suivaient aussitt sans tourner
ailleurs.

bantur

et

non revertebaniur ambulantes, sed ad


ire declinabat quoe

cum, ad quem
19. Et

prima

erat, seque-

bantur et caetera, nec convertebantur.

12. Le corps des quatre roues , leur cou leurs mains, leurs ailes et leurs cercles taient pleins d'yeux
,

omne corpus earum,

et colla, et

manus,

et

tout autour.

pennx,

et circuli, plena erant oculis in circuitu

qua-

tuor rotarum.
13. Et rotas istas vocavit volubiles, audiente me. 11. Quatuor

13. Et gres. 14.

il

appela ces roues devant moi, les roues lavait quatre faces ; la prechrubin la seconde, celle d'un troisime, celle d'un lion et la quatrime,
; ;

Chacun des animaux


tait celle d'un
;

mire

autem
:

facis

habebat secunda
,

unum
facis

facis

homme

la

una, facis cherub


nis
:

et facis

homi-

celle d'un nigle.

et

in

tertio facis

leonis, et in quarto facis

15. Et les chrubins s'levrent en haut


les

c'taient

aquiltt.

mmes animaux que

j'avais

vus prs du fleuve de

Chobar.
15. Et elevata sunt cherubim
:

ipsum est animal,


16. Lorsque les chrubins marchaient, les roues marchaient aussi auprs d'eux; et lorsque les chrubins tendaient leurs ailes pour s'lever de terre, les roues n'y demeuraient point, mais elles se trouvaient aussi auprs d'eux. 17.
Elles demeuraient

quod videram juxta fluvium Chobar. 16. Cmque ambularent cherubim, ibant
rotne juxla,ea
:

pariter et

et

cm
,

elevarent cherubim alas suas

l exallarenlur de terra
ipsoe juxta erant.

non residebant

rota;

sed et

quand

ils

elles s'levaient

quand

ils

s'levaient, parce

demeuraient, et que l'es-

17. Stantibus illis, stabant, et

cum

elevatis eleva-

prit lait

en

elles.

bantur
18.
slelit

spirilus

enim

vitoe eral in eis.


:

Et egressa est gloria Domini limine templi


super cherubim.
,

et

18. Et la gloire du Seigneur sortit ensuile de l'entre du temple , et se plaa sur les chrubins.

19. Etelevantia cherubim alas suas

exallala sunt
,

terra coram

me
:

et illis egredicnlibus

rota;

quoque

subsecutx sunt
mini orientalis
:

et slelit in introitu

porte doms Dosuper ea.

19. Et les chrubins tendant leurs ailes en haut, s'levrent de terre devant moi; et lorsqu'ils partirent, les roues les suivirent aussi ; et les chrubins s'arrtrent l'entre de la porte de la maison du Seigneur du ct de l'orient; el la gloire du Dieu d'Isral
tait sur eux.

et gloria Dei Isral erat


,

20. Ipsum est animal


juxia fluvium
sent.

quod

vidi subter

Deum

Isral

Chobar

et intcllexi quia

cherubim es-

20. C'taient les mmes animaux que j'avais vus au-dessous du Dieu d'Isral, prs du fleuve de Chobar, el je reconnus que c'taient des chrubins. 21.

Chacun d'eux
il

avait quatre visages et quatre ai-

Si. Quatuor vultus uni, et quatuor aise uni

et si-

les

et

paraissait

comme une main d'homme

sous

militudo

mans hominis sub

alis

eorum.
ipsi vultus (juos

leurs ailes.

22. Et similitudo vultuum

eorum,

videram juxla fluvium Chobar,

et intuilus

eorum,

et

22. Les faces qui m'y parurent, leur regard, et celte imptuosit avec laquelle chacun marchait devant soi , taient les mmes que j'avais vus prs du fleuve

impetus singulorum ante faciem suam ingredi.

de Chobar.

Vers.
2'J,

1.

COMMENTARIUM.
In

firmamento. Figura cap.

vers,

il
jjj

solii sapphirini.

Hune

esse

sensum constat ex

cap.

descripta est, et quasi species similitddinis solii,

vers. 26.

id est, sic ut

humana

ligura sedet super similitudinem

Vers.

2. Et dixit. Qui super thronum apphirinuni


727
IN

EZECII1ELEM
dus parapbrastes ad cherubim videntur

728
relulisse
;

sedebat. Qu.-esunt subtus chrubin. Rotsc erant infra Cheiubim, ut apparet ex figura capilis piimi. Imple

quam

interpretationem illud confirmt, qud carnem,


illis

makl'm tihm prunis

rum

urbis incendium portendcbanl;


et per

prun per urbem dispersrc futuqud autcm ex


angelum,
et Dei jussu colligun,

manus, pennas, collaque


habebant. Atque
ita

tribuat

qu

rota;

non

T heodoretus interpretalur.

Hirro-

medio rotarum,
consilio

nymus

ver, et inter Ilebros R. David Kimchi refe;

tur, indicat urbis


,

incendium non casu

aul hominuni

runt ad rotas

quod magis consentaneum

est lgur,

sed Dei providenti imperioque futurum esse.

Vers. 3.
tinens

Cherubim autem. Parcnlhesis


et

qu primo
cherubinis
,

capite, vers. 18, descripta est; ubi

non

est,

con-

sed rtis oculi tribuuntur.

Carnem ergo
manus

hune versum, quartum


,

quintum.

dextris
;

rotarum per metaphoram earum corpus appellat, quia


corpus carne constare solet
;

domus, sancluarii

erant enim inlra templum

et

do-

colla

modiolos

mus

vocatur aliquando totum templum, aliquando

.radios, pennas, circulos ligneos, circulos ver canlhos

sanctum sanctorum.
Vers. 4.

ferreos quibus adslringuntur. Tribuit


;

enim

rtis figu-

Et

elevata est

quasi discederet

ram

volucris

ut

summam earum
;

celeritatem dcla-

propitiatorio, relictis cherubinis qui illud oblegebant,

re Si quis dixerit rfrendum esse hoc ad rotas


simul et ad cherubim
et rtis corpus et circulos
; ;

ut dixit cap. 9, versu 8.

Et repleta est domus nube

quia ante gloria et majestas Dei intra propitiatorium

cherubinis ver colla, manus, pennas tribui

non re1
,

ret, implevil

quodammodlatebant: cm autem exiret ac discedesplendore totum templum.


Vers. 5.

pugnabo

fieri

enim potest

ut

quod cap.

non

Et sonitus alarum.
modo
,

dixerat, hoc loco dicat.

Stridor,

quem
et

cap.

Vers. 13.
tes, secuti

Et rotas
Quod mihi

istas. Recenliores interpr-

1, vers. 24,

aquarum multanan murmuri,


liic

sono ca-

R. David, ad hune

modum
:

exponunt
,

Me
,

strorum, et voci sublimis Dei, id est, tonitruo com-

audiente acclamatum est ipsis rtis

6 rota

sub.

fac

parait. Atque eodem

locus intelligendus est.


,

Dicuntur enim tonitrua voces Dei

ut Psal. 28, 3

Vox Domini super aquas


24, notavimus.

Deus majestatis intonuit;


1
,

quorsm enim rtis, et non potis cherubinis prceptum dalum esset? aut quorsm prceptum reticeretur? aut cur
hoc vel illud.
nullo
placet,

modo

Dominus super aquas rmdlas. Vide qu cap.


Vers. Vers.
8. 9.

vers.

potis secundo loco Propheta

nomen

galgal
,

qum apho

Similitudo manus, cap. Ecce quatuor rot/E ut cap.


ut
,

posuisset
ficaret

quo semper
illis

alis

usus fuerat

nisi ut signi-

1, vers. 8.

imposilum

fuisse

hoc nomen? ltaque rect


quasi propriuni reli-

vers.

Sept,

nomen ipsum Hebraicum


Y)i8>.
,

15

et 16. Chrysolithi.

Hebr.
;

lliarsis, id est, cryslalli,

querunt,
rotas
;

Recl Hieronymus non dixit, vocavi

utR. Salom. interpretalur vide qu de e re diximus,


cap. 1, versu 16.

sed

vocavil volubiles.

Atque hoc sensu Chal-

Vers.

10.

Similitudo
illis

una quatuor. Quatuor


est,

dandi casus est, quatuor


erat

itlis, id

una

et

eadem
:

dus paraphrasles, et R. Moses, lib. 5 More, et R. Salomon in commentariis in hune locum interprelantur. Vers. 14. Facis cherub. Primo capite vers. 10,

omnibus
illis

quatuor forma atque similitudo

dicitur habuisse faciem bovis

et

hoc ipso cap.

ver-

aut ex

quatuor, videbatur una quadripartita rota

su 20, dicit fuisse

omnes cherubinos. Ex quo

colligi,

constare; quasi esset rota in rol, ut capilel, versu


16, explicatum est.

Vers. 11.

mus omnia animalia habuisse humanam faciem bovinam quodammod referentem. Hc enim

sed
erat

In

quatuor partes,

id est, in

omnem

partem edem

facilitale

volvebantur, quia non con;

mam maxime
Vers. 15.
pro plurali
;

formam cherub. Quare qud animal bovinam forpr se ferebat, illic dicitur habere
faciem bovis, hic faciem cherub.

verlebantur, sicut currus nostri

sed versus

omnem

partem parat erant moveri, ut exposuimus cap. 1, versu 17. Quatuor partes posuit pro omnibus, quia
quatuor prcipu sunt locorum differenti, dextrum,
sinistrum, anterius, poslerius.

Ipsum est animal. Singularis numerus


ipsa sunt animalia
1, vers. 13.
,

qu videram

juxla

fluviumChobar, cap.
Vers.
16.

bat,

Ad quem ire declinaqvm prima erat. Hebraic, ambiguum est utrm


,

Non
illis
,

residebant. Hebr.
,

Non
,

rece-

debant rol etiam ips de prop ipsorum

id est

non
1

ad rotas

an ad cherubim referatur. Jonatlias


,

et

R.

discedebant ab
vers. 19.

sed sequebanlur, vide cap.

David referunt ad cherubim


cherub. Convenit hic sensus

qu declinabat primus
co quod dicitur in19
:

cum
et

Vers. 17.
id est,

Spiritus enim

vit/e. Spiritus animalis,

fra versu 16, et supra cap. 1, versu

Chmque amea.

eodem Dei

spirilu impellebantur

rol, quo

bularent cherubim, ibanl pariler

rol juxta

Hie-

animalia, ut explicavimus, cap. 1, v. 20.

ronymus relert ad rotas, qui cliam sensus verus est. Ita enim rol fact atque connex erant, ut qucumque prima moveri ccepla esset, c omnes sequerentur.
Septuag.

Vers. 20. Ipsum est animal. Singulare pro plurali,


ut vers. 15.
n,

qu
26

in solio,

Subter Deum, id est, sub imagine clectriquod erat super (irmamcnlum, quod

eamdem ambiguitatem suomore

rcliqucrunt.

capitibus cherubinorum imminebal, ut apparet cap. 1,


vers.
et 27.

In quemeumque locum principium unum


ipsum gradiebantur. Vers. 12

respiciebat, post

Ea enim imago Deum

rclerebat, id-

Et

circ

Deus appellatur.

Hebraic ambiguum est

omne corpus earum; ctiam hoc et vel ad cherubim vcl ad


,
,

Vers. 21.

Quatuor per quatuor. Hebraismus, quaquatern


fa-

tuor quatuor fucies uni, id est, unicuique


cis erant, ut

rotas referri polest. Et Sepluaginta

quidem

cl

Chal-

dictum

est, cap. 1,

versu 6.

729
Vers. 22.

COMMENTARIUM. CAP.

XI.
,

730
id est, recta

Ipsi

similes erant

iis

vultus , d est qnos videram juxta iluvium Chobar.


id est
:

Vultus eorum

fl|

quodque ante faciem suam gradiebantur


incedebant in

omnem

partem

quia versus

omnem

Et intuitus eorum,
modo
se habebant
,

similitudo

petus singu.orum. Hebr.

El ipsa

eorum. Et im(animaha) sub. eodem


verterunt
;

parlem faciem habebant, ilaque non revertebantur

cm

incederent, ut demonstratum est, cap. 1, v.12.

ut Septuaginta

unum-

CAPUT
Spiritus
,

XI.
et introduxit
,

CHAPITRE
me
ad porsolis
viri
:

XI.

1. Et elcvavit me lam doms Domini orientalem qu respicit ad ortum et eccc in inlroitu port viginti qninque
:

et vidi in

medio eorum Jezoniam


,

filium Azur, et Phel-

tiam filium Banai


2. Dixilque ad

principes populi.
:

me
,

Fili

hominis

hi sunt viri qui

cogitant iniquitatem
in

et tractant consilium

pessimum

urbe
3.

ist.
:

L'Esprit ensuite m'enleva, et me mena la porte orientale de la maison du Seigneur, qui regarde le soleil levant; je vis alors l'entre de la porte vingtcinq hommes j'aperus au milieu d'eux Jzonias, fils d'Azur, et Pheltias, fils de Banaas, princes du peuple. Fils de l'homme, ce sont l ceux 2. Et il me dit qui ont des penses d'iniquit, et qui forment de pernicieux desseins en cette ville. Nos maisons ne sont-elles pas bties 3. En disant depuis long-temps? Elle est la chaudire, et nous
1.
;
: :

Dicentes

Nonne dudm dificat suntdomus?


autem carnes.
de
eis
,

sommes
4.

la

chair.

C'est

pourquoi prophtisez sur eux;


l'Esprit

fils

de

hc
nis.

est lebes, nos

4. Idcirc vaticinare

vaticinare

fili

bomi-

l'homme, prophtisez. 5. En mme temps

de Dieu

me

saisit, et
:

me
me
:

5.

Et

irruit in
:

me

Spiritus Domini, et dixit ad

Loquere

Hc

dicit

Dominus
in

Sic locuti cstis,

domus

Isral, et cogitationes cordis vestri


6.

ego novi.
,

Plurimos occidistis

urbe bc

et

implstis

vias ejus interfectis.


7.
stri
,

Propterea hoec

dicit
in

Dominus Deus

lnterfecti ve,

Voici ce que dit le Seigneur C'est ainsi que vous avez raisonn , maison d'Isral , et je connais les penses de votre cur. 6. Vous avez tu un grand nombre de personnes dans celte ville, et vous avez rempli ses rues de corps morts. 7. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Ceux que vous avez tus, que vous avez tendus morts au milieu de la ville ceux-l sont la chair, et
dit
:

Parlez

,.

la ville

quos posuislis
est lebes, et

hc
8.

medio ejus, lu sunt carnes educam vos de medio ejus.


et

est la chaudire

et

mais pour vous

je

vous

fe-

rai sortir 8.

du milieu de cette ville. Vous craignez l'pe, et je ferai tomber sur vous
, ;

Gladium meluislis,

gladium inducam super

vos, ait
9.

Dominus Deus.
,

Et ejiciam vos de medio ejus

daboque vos

in

manum

hostium, et faciam in vobis judicia.


:

10. Gladio cadetis


et scietis quia

in finibus Isral

judicabo vos

ego Dominus.

11. Haec non erit vobis in lebetem, et vos


in

non

eritis

dit le Seigneur Dieu. Je vous chasserai du milieu de cette ville je vous livrerai entre les mains de vos ennemis et j'exercerai sur vous mes jugements. 10. Vous prirez par l'pe; je vous jugerai sur les confins d'Isral, et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur. 11. Cette ville ne sera point pour vous une chaudire, et vous ne serez point comme la chair au mi-

l'pe
9.

medio ejus

in carnes

in finibus Isral judicabo

lieu d'elle
sral.

mais je vous jugerai dans

les confins d'I-

vos.
12. Et scietis quia ego

Dominus

quia in preeceplis
fecislis
,

meis non ambulslis

et judicia

mea non

sed

juxta judicia gentium quoe in circuilu vestro sunt, eslis

12. Et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur, parce que vous n'avez point march dans la voie de mes prceptes, et que vous n'avez point observ mes ordonnances, mais que vous vous tes conduits selon les coutumes des nations qui vous en-

opra ti.
13. Et factum est,
lius Banaia;

vironnent.

cm propbetarem,
est
, :

Pheltias

fi-

13.

Comme

je

prophtisais, Pheltias,

fils

de Ba!

mortuus

et cecidi in faciem

meam

clamans voce magn

et

dixi

Heu, heu, heu, Dotu facis reliquiarum

naas, mourut. Alors je tombai le visage contre terre, et je criai haute voix, en disant Hlas hclas h: !

las

Seigneur Dieu

vous achevez donc de perdre ce

mine Deus
Isral?

consummationem

14. Et factum est


15. Fili hominis
,

verbum Domini ad me dicens


fratres tui
,

fratres tui

viri

pro-

pinqui tui, et omnis

domus

Isral, universi
:

quibus di-

serunl habitatores Jrusalem

Long recedite DoQuia long


:

mino

nobis data est terra in possessionem.

16. Propterea
feci

hc

dicit

Dominus Deus
in terris

eosin genlibus, et quia dispersi eos inodicam

in terris

ero

qui reste d'Isral? 14. Et le Seigneur m'adressa sa parole, et me dit : 15. Fils de l'homme, vos frres, vos frres, vos proches, et toute la maison d'Isral, tous ceux qui les habitants de Jrusalem ont dit AUez-vous-en loin du Seigneur; car c'est nous que la terre a t donne pour la possder. 16. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Quoique je les aie envoys si loin parmi les nations , et que je les aie disperss en divers pays , je ne laisserai pas de sanctifier leur petit nombre dans les pays o ils sont alls.
: :

eis in sanclificalionem

ad quas ve-

ierunt.

17. Propterea loquere

Hc
,

dicit

Dominus Deus

donc : Voi?i ce que dit le Seigneur Je vous rassemblerai lu milieu des peuples ; je vous runirai des pays o vous avez t disperss ;
17. Dites-leur
:

Dieu

Congregabo vos de populis

et

adunabo de

terris in
Isral.

et je

vous donnerai
Et
ils

la

terre d'Isral.
et ils teront du milieu un sujet de chute, et tou-

quibus dispersi cstis, daboque vobis

humum
ill.

18.
tes ses

y entreront,
;

d'elle tout ce qui lui a t

18. Et ingredientur illc, et auferentomnes ofiensiones, cunctasque abominalionescjus de

abominations

19. Et dabo eis cor

unum,

et spiritum

novum

tri-

19 Et je leur donnerai un mme cur, el je rpanurai dans leurs entrailles un esprit nouveau ; P-


751

IN
in visceribus
et

EZECHIELEM
,

732

buam

eorum
dabo

et

auferam cor lapidetim

terai

de carne eorum,

eis cor

carneum;
,

nerai un

20. Ut in praeceplis nieis ambulenl


cuslodiant, facianlque ea
:

et judicia

mea
et

et sint mihi in

populum,

de leur chair le cur de pierre, et je leur doncur de chair; 20. Afin qu'ils marchent dans la voie de nies prceptes, qu'ils gardent ce que je leur ai ordonn. qu'ils le lassent; qu'ils soient mon peuple, cl que je
1

ego

sini eis in

Deum.

sois leur Dieu.

21. Quorum cor post offendicula et abominationes suas ambulat, horum viam in capite suo ponam, dicil

Dominos Deus.
22. Et elevaverunt cherubim alas suas, et rot
eis
:

21. Mais pour ceux dont le cur s'abandonne ce qui leur est un sujet de chute, et leurs abominations, je ferai retomber leurs crimes sur leurs ttes, dit le Seigneur Dieu.
22. Alors les chrubins levrent leurs ailes, les roues s'levrent avec eux, et la gloire du Dieu d'Isral tait sur les chrubins;

cum

et gloria

Dei Isral erat super ea.


civitatis,

23.

Et ascendit gloria Domini de medio

23. Et la gloire
ville, et

stelitque super

montem

qui est ad orientem urbis.

alla s'arrter

du Seigneur monta du milieu de la sur la montagne qui est l'o-

rient de la ville.

24. Et Spiritus levavit me, adduxilque

inChaldam
spiritu

ad transmigrationem
et sublala est

in

visione

in

Dei

me visio quam

videram.

24. Aprs cela , l'Esprit m'enleva, et me ramena en vision par la vertu de l'esprit de Dieu, en Chaldc, vers le peuple qui tait captif; et la vision que j'avais eue s'vanouit de mon esprit.

25. Et locutus

sum ad transmigrationem omnia


oslenderat mihi.

verba Domini

qu

25. Et je dis au peuple captif tout ce que N gneur m'avait fait voir.

le

Sci-

COMMENTARIUM.
Vers. 1.

Elevavit me. Sunl


eamdem
;

qui putent auctore

lium peteretis, Jerem.

2, 18. Ide

utrumque vobis

in-

R. David, hanc
descripta est
enini
et

esse visioncm, quse capite 8


continuari. IIgoc

ducam

et

gladium quem limebatis

et captivitatem

quam
alic<

repeti

autem hic aut

non limebatis.
Vers. 9.

omnia pris
qui

facla fuisse,

qum

qiuc capite
viui
,

nono
sci;

In

manum hostium.

In

manum

decimo scripta sont. Yiginti quinque


dorsa

illi

iionim, utetiamSept. verterunt, id est, in

manus Ca-

licet,

ad

templum habcbanl
,

obversa

byloniorum. Et faciam

in vobis judicia, id est, casti;

qui pro fer omnibus


lur.

aut pro principibus ponun-

gabo vos pro meritis

vcslris

sumam

dignas de vobis
ocu-

pnas, ul cap.

Vers. 3.

Nonne
a;dificata!
,

5, 8

Faciam in medio
Isral.

tu judicia in

dudum

id est,

nonne domus

lis

genlium.

jamdudm
ficatae

manent, poslquin Jeremias ur?

Vers. 10.

In finibus
:

Adhc
in

alludi!

ad

bem evertendam
sunt nove

prdixit

aut

nonne domus

rcdi-

lebetem ; quasi dicat Non moriemini


matis

hc urbe, con-

postqum Jeremias antiquas pr-

fecto vilae cursu, sicut carnes in lebetc, ut vos existi;

dixerat everlendas? ilebr. ad

verbum

Non inpro-

sed in finibus Isral

id est

in

Reblalh, ubi

pinquo dificare domos. Quai verba R. Salomon et R.

David

sic

interprelanUir

Non prop
;

est urbis eversio,

Nabuchodonosor, dmexpugnaretur Jrusalem, sedem fixerai ibidemque filios Scdeci et principes inter;

quam

nobis Jeremias prsedixit


;

dificare domos, incit evenicnl quae

fecit,

ipsumque Sedeciam orbavit

oculis,

4 Reg. 23,

G,

fmitum pro imperativo


proplieta;

non tam

et

Jerem. 39, 5, el52, 9. Erat autem Reblatha


Isral. lia et nostri

in

nobis de bujus eversione vaticinali sont.

finibus

Hebrxorum

interprtes

Itaquc licet nobis novas sedificare domos. II/EC


lebi;s,

est

exponunt.
Vers. 13.

nos autem carnes,

id est,

quemadinodm car:

Pheltias filius Ranai^e. Hicunus erat


illis

nes ex lebele non extrahuntur, donec salis coct sint


ita

ex

viginli

quinque

viris qui

Jerosolymitanos cives

nos non abducemur ex bac urbe


vtbc cur.su

in

captivitatem

pervertebant, ut dixi vers. 1. Quare mrite- qineri polesi,

donec confecto naturaii


Vers.
G.

moriamur.
Iniquis
jiitliciis

Plurimosoccidistis.
clixit

cur Ezechicl ob ejus mortem dolens clamaverit.


erat,

in-

Respondet R. David non ejus causa, quia impius


doluisse
;

nocentes condemnantes, ut
plena
est judicio

cap.

7,25:

Terra

sed quia

cm

princeps populi esset

subi-

sanguinum,
:

et civitas

plena iniquilate,
,

tque

cum mortuum

esse vidisset, existimavil

omnem

et cap.

9, vers. 9

Replela

est

tara sanguinibs

et

prorss populum perilurum. Consummationem facis?


per iiilerrogationem legendum
,

civitas reflta est aversione.

id'est,

Vehs.

7.

an perdes om,

Jnterfecti vestri. Melaphoram que

nin 8
,

omnes

reliquias Isral? ut dixlt sdpra

cap. 9,

viginli (|iiinque viri usi fuerant, in


suhlililer convertit, quasi dicat
:

contrrium sensum
dteilis liane
estis

contra

quam per Jeremiam

promisisti

cap. 4, 27,

Ver

ur-

el 5, 10.

bem
ii,

ssc lebelcm
in

sed carnes

ejiis

non
;

vos; sed
pit

Vins. 15.
laudare

Fratrf.s
,
:

TUI, VIRI PIIOPINQUI TUI. Inci-

quos vos
in

e inique inlerfecistis

quapropter vos

consolariquc eos qui se rgi Babylonis


promitlit

ii-on

mncbilis; sed abducam vos de

medio

sponl Iradidemnt

enim

illis

liberationcm.

(jil,.

Oralio est suspensa; sunt enim multi nominativi sine

Vers. 8.

Gladium

uetuistis. Affirmalio tacitam


si

verbo, Hebraorum more. Tola oralio sic resolvcndi


est Latine
:

ncgalioncm inclndens; ac
ptivilatein, sed

dicat

non

timiiistis ca-

Fili

hominis

frati ibus tuis, fratiihus (in-

gladium,

id

est, hlium
in

Baby'onio,

quam) domui

tuis, et

propinquis, alque cognalisluis, et omni

rum

idcquc misislis legalos

/Egyplum

ut at.xi-

Isral

universisque, quibus dixerunt habiMores

,, ,

733
Jrusalem
:

COMMENTARIUM. CAP.
Long
recedile
in

XII.

734

Domino
terra

(id est,

ab

rrii-

diuis

autem credenlium eral cor

unum

et

anima uni.

salcm

ubi

Dominus

lemplo suo habitat, ileque

in

Septag. videnlur pro ocad legisse acar, allerum, jerterunt

captivitalemj nobis

enim hxc

in possessioncin

enim

Et dubo

illis

cor allerum, id est


placet.
,

novum
dixil

data
cjici

est (id est, in

e mancbimus, nec ab e Dcus nos


,

qui sensus

magnoper mihi
,

Idem enim videtur


,

paliclur)

his
,

inquam omnibus

quia cos inter

dicerc voluissc
spirilum

cm

dixit

cor

unum

et

cm

gnies dispersi
Ilebr
:

ero in

sanclificationcm

modicam.

novum. Confirmt hanc interprelationcm

In sancluariutn modicum in lents ud quas venc:

quod

Ezecliiel cap. 36, 25, liane

runt

quasi dicat
se

Uii qui

Jcrosolymis marient, quique


re-

sententiatn,

non

dixit

eamdem repetens Dabo vobis cor unum sed


,
:

existitriarit

lemplmn Jerosolymitanum egregi

Dabo

vobis cor

novum,
:

et

spiritum

novum
et

qtiariqum
dixit.

linere, non habeut lenipluin, quia solos parietes sine Dco babent, jam enim gloria me inde recessit, ut

Jercmias cap. 32, 59

Cor unum,

viam tinam

Quid autem vocet cor alterum et spiritum novum dclart

cap. pracedenli, vers. 4 et IS, diclum est, etab


parielibus, quos relinctis, paul posl cjicicmini.

islis
Illi

stalim

cm
dabo

dicit
eis

Aufefam cor lapideum de


id est, idola, ut

carne eorum,

et

corcarneum.

aulcm qui
qui ero

in captivitate sunt,

quosque vos pulalis

Vers. 21.
vers. 18.
significat

Posi offenmcula,

tcmplo discessissc, teniplum babent, quia


illis

me

habent,

Ilebr.,

abominationes eorum; idem


,

in

lemplum modicum

id est,

ad brve

quod thoabntlieem

enim quod slatim sequitur.


esse

tcmpus, tanlisper
Vers. 17.

in

dm

eos in paliiam reduco.


iis

Cor autem ambulare dicitur melaplior Lalinoium


auribus durissim, Hebra;is ver usitat pro
,

Loquere,

qui in captivitate sunt,

ut eos consolere. Haclcns propbela vaticinatus fuerat


iis

propensum. Horum viah


ut supra, cap. 9

m c\pite

sco PONAi

id est,

qui manscranl in Jrusalem liislia, qui


captivitate
,

tur

iis

nuncjubejucundam liberationcm
,

eos pro meritis suis puniam. Frequens Ilcbraismus,


,

10, et infra cap. 16

43

et cap.

prxdicere,

qu omnia

e spectanl

ut

ii

qui Jcroso-

22, l.
Vers. 23.

lymis erant, audientes liberationcm captivis promitii,


sibi

Et ascendit gloria
1.

Domini,

id est

ver liberis caplivilalem denunliari, ad pniten-

imago
et cap.

illa

electrina,qu;B descripta est cap. 1, 26, 27

tiam movcrewlur.

Vers.
personne
:

18.

10, vers.

Ea enim vocatur

gloria Dei, cap.

pris

Et ingredientur illuc. Mutatio enim per secundam personam de iis


:

2, 1, et cap. 5, 23, et cap. 8, 4, et cap. 9, 3, et cap.

10, 4, 18, 19. Dicitur


cessisse ab urbe et
significabatur.

autem ascendisse
tcmplo, qu

id est, dis-

dem

loquebatur
terris in

Congregabo vos de populis,


quitus dispersi
,

et

adu-

re discessus Dci
1s

nabo de

estis.
,

Et auferent
nunc
in

Stetitque super monte.

crat rhons

omnes offensiones

id est

idola

qu;c

Oliveti, ut Chaldieus paraphrasles, et R. David, et R.

sunt; idola enim, offensiones et abominationes vocat,

Salom. inlerpretantur. In eo aulcm monte gloria D(


slctil, ut iiulicarcl se in

quia eos offenderc faciebant


crabiles
,

Deoque rcddebant exe14, et Jerem. cap.

ut supra, cap. 5

4,1.

pere, ut

ail K'unclii.

clum relicto templo reciCiiristus ex eodem monte in clum


mons gentes barCbrislus dicit
; et

Hxc quamvis
sint
,

bistoric de Jrusalem proplicl dicta

ascendit, Act. 1, 12. Potest eliam

longis lamen spectant ad Ecclcsiam evangc,

baras et incultas significare, ad quas Dei gloria relictis

licam

et

reliquiarum

Judorum ad eam

reductio-

Judaeis transferenda
,

crat.

Sicut

nem.
Vers.
19'.

Et

Mallb. 21

45

Au[erelur vobis regnum Dei

dabi-

daro eis cor inum,


idolis.

id est,

mibi

tur genli, etc.

soli deserviens,

non item

Nunc enim divisum

Vers. 24.

Adduxitque
in

in

Chaemm. Rc qui-

quodam modo habent

cor, quia et
,

me et

idola colunt.
vertit

denrips propheta
in

Chaldic eral; sed quia spirilu

Sic interpretatur R. David

eodemque sensu
id est,

Jrusalem ductus fuerat, codem spirilu reducitur.


id est,

Chaldueus paraphrasles. Alii cor unum,


vocari pulant, quasi dicat
:

simples

Ad transmigrations,
rusalem
in

ad captivos, qui ex J,

Faciam

ut

me

simplici ac

Chaldaeani transmigrarent

ut versu se-

sincero animo colant. Alii, unum, id est, amicuin at-

qiienti, ut

supra cap. 5, 11, 15, et Jerem. cap. 28,

que consentiens, quod

in

Christianis D.

Lucas
:

in

46, et cap. 29,1, 4.

Actis cap. 4, vers. 52, factum fuisse scribit

Multitu-

CAPUT
1.

XII.

CHAPITRE
me,
dicens
lu
:

XII.
sa parole, et

Et factus est sermo Domini ad

1.

Le Seigneur m'adressa encore

me

2. Fili hominis, in

medio domsexasperantis

ha:

dit:

bitas

qui oculos habent ad videndum, et non vident

et aures

ad audiendum, et non audiunt


est.
fili

quia dormis

exasperans
3.

Tu

ergo,

hominis, fac

tibi

vasa transmigra:

diem corarn eis grabis autem de loco tuo ad loeum allerum,


tionis, et transmigrabis per

transmi-

in

conspe-

ctu eorum,

si

forte

as piciant #

quia

domus exaspe-

rans
4.
tis

est.

Et eieres foras vasa tua quasi vasa transmigran-

2. Fils de l'homme, vous demeurez au milieu d'un peuple qui ne cesse de m'irriter, au milieu de ceux qui ont des yeux pour voir, et ne voient point; qui ont des oreilles pour entendre et n'entendent point; parce que c'est un peuple qui m'irrite sans cesse. 5. Vous donc, fils de l'homme, prparez pour vous ce que peut avoir une personne qui quille son pays pour aller ailleurs; vous ferez transporter vos meubles devant eux en plein jour, et vous passerez vousmme d'un lieu un autre, devant leurs yeux pour voir s'ils y feront attention; car c'est un peuple qui ne
,

ce
4.

cl

m'irriter.

per diem in conspectu

eorum

tu

autem egredieris

Vous transporterez hors de chez rous,

leurs

, ,

735
vcsperc coram
5.
cis, sicut

IN
egreditur migrans.
tibi

EZECH1ELEM

736

Ante oculos eorum perfode

parielem et egre-

dieris per
6. In

eum.
in

yeux, pendant le jour, vos meubles, comme un homme qui dloge; et vous en sortirez vous-mme le soir devant eux, comme un homme qui sort de chez iui

pour
humeris porlaberis,
velabis, et
te

aller

demeurer

ailleurs.

conspectueorum
:

in ca-

liginc effereris

faciem

luam

non videIsral.
:

Percez devant leurs yeux la muraille de votre maison , et sorlez-en par l'ouverture que vous aurez
5.
faite
;

bis terrain
7.

quia portentum dedi

domui

Feci crgo sicut prceperal milii Dominus


proluli

vasa
:

inea

quasi vasa

transmigrantis

per diem
:

Vous aurez des hommes qui vous porteront sur leurs paules devant eux; on vous emportera dans l'obscurit; vous vous mettrez un voile sur le visage,
6.

et vespere perfodi

mihi parielem
in

manu

et in

cali-

et

gine egressus

sum

humeris portatus

in

conspeclu

eorum.
8.
9.

Et faclusest sermo Domini


Fili

man ad me,
tu facis?

dicens.:

hominis, numquid non dixerunt ad


:

te

domus

Isral,

domus exasperans
:

Quid

10. Die ad eos

Hc
,

dicit

Dominus Deus Super


:

vous ne verrez point la terre car je vous ai choisi pour tre un signe la maison d'Isral. 7. Je fis donc ce que le Seigneur m'avait command je transportai mes meubles en pi in jour, comme un homme qui dloge pour aller ailleurs le soir je fis de ma propre main un trou la muraille de ma maison, et je sortis dans l'obscurit, des hommes me portant sur leurs paules devant tout le peuple. 8. Le matin, le Seigneur m'adressa sa parole et
;

dueem

onus istud

qui est in Jrusalem

et

super

me

dit

omnem domum
11. Die
sic fict illis
:

Isral, qua;est in

medio eorum.
:

Ego portentum vestrum


:

quomod

feci

in

transmigrationem

et in captivitatem

ibunt.

12. Et

dux qui

est in

medio eorum,
:

in

humeris por-

labitur, in caligine egredietur

parietem perfodient,

de l'homme, le peuple d'Isral, ce peuple qui m'irrite sans cesse, ne vous a-t-il pas dit Qu'estce donc que vous faites ? 10. Diles-leur : Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Cette prophtie menaante tombera sur le chef qui est dans Jrusalem, et sur toute la maison d'Isral qui est au milieu d'eux. 11. Diles Je suis le prodige qui vous prdit leurs
9.

Fils

ut educant

eum

maux;
vit.

facis ejus operietur, ut

non videat

souffriront loul ce que j'ai fait, ils passeront ainsi d'un pays un autre, et iront en captiils

oculo lerram.
13. Et

extendam

rete
:

meum
:

super eum, et cain

pielur in sagen

me

et

adducam eum
et

Babylo-

nem

in

terram Chaldyeorum

ipsam non videbit

12. Le chef qui est au milieu d'eux, sera emport sur les paules; il sortira dans l'obscuril; ils perceront la muraille pour le faire sortir de la ville ; son visage sera couvert d'un voile, afin que son il ne voie
rien sur la terre ; 13. Et je jetterai

ibique morietur.
14. Et
et

omnes qui

circa

eum
in

sunt

praesidium ejus,
:

mon
;

rets 'sur lui, et

il

sera pris

dans

agmina ejus dispergam


eos.

omnem venlum

et gla-

dium evaginabo post


sero
illos in

15. Et scient quia ego

Dominus, quando disper-

gentibus, et disseminavero eos in terris.

l'emmnerai Bahylone dans la terre des Chaldens cependant il ne la verra point, et il y mourra. 14. Je disperserai de tous cts tous ceux qui sont autour de lui tous ceux qui le gardent et qui compofilet
;

mon

je

16. Et relinquam ex eis viros paucos, gladio, et

fam

et pestilenti

ut enarrent

omnia
:

scelera

eorum
ego

in gentibus,

ad quas ingredientur

et scient quia

Dominus.
17. Et factus est

sermo Domini ad me dicens

18. Fili

hominis

comede

sed et

panem tuum in conturbatione , aquam tuam in festinatione et mpopulum terne


in

sent ses troupes; et je les poursuivrai l'pe nue. 15. Et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur, quand je les aurai rpandus en divers pays, et que je les aurai disperss parmi les peuples. 16. Et je me rserverai d'entre eux un petit nombre d'hommes qui chapperont l'pe, la famine et la peste, afin qu'ils publient tous leurs crimes parmi les nations o ils auront t envoys, et qu'elles sachent que c'est moi qui suis le Seigneur. 17. Le Seigneur m'adressa encore sa parole, et me
dit:

rore bibe.
19. Et dices ad
:

18. Fils de

Haec dicit Domiin terra

pouvante
tesse
;

l'homme, mangez votre pain dans l'buvez voire eau la hte et dans la tris:

nus Deus ad eos qui habitant


Isral
:

Jrusalem

Panem suum
in

in

sollicitudine
:

comedent,

et

19. Et vous direz ce peuple Voici ce que le Seigneur Dieu dit ceux qui habitent dans Jrusalem ,

aquam suam

desolatione bibent

ut desoletur terra

dans
la

niultiludine su, propler

iniquilatem

omnium

qui

frayeur, et et celle terre


bitent.

habitant in c.
20. Et civitates
quas

Ils mangeront leur pain dans boiront leur eau dans l'affliction autrefois si peuple deviendra toute dsole, cause de l'iniquit de tous ceux qui y ha-

le

pays d'Isral
ils

nunc habitanlur,
:

dcsolala;

erunt, terraque dserta

cl

scietis

quia

ego Do-

minus.
21. Et factus est

sermo Domini ad me, dicens


In

20. Ces villes qui sont maintenant habites, deviendront une solitude la terre sera dserte et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur. 21. Le Seigneur m'adressa encore sa parole, et me
; ;

22. Fili hominis, quod est proverbium istud vobis


in terra Isral,

dit

dicenlium

longum diflerenlurdies,

elperibit onmis visio?


25. Ide die ad eos
:

22. Fils de l'homme, quel est ce proverbe qu'ils Les maux qu'on font courir dans Isral, en disant nous prdit sont diffrs pour longtemps, et toutes les
:

Hxc

dicit

Dominus Deus

Quiesccre faciam proverbium istud, ncque vulg diectur ultra in Isral


:

visions des prophtes s'vanouiront? Voici ce que dil le Se.gncur 23. Dites-leur donc Dieu Je ferai cesser ce proverbe; on ne le dira plus
: :

et loquere

ad eos, qud appro-

pinquaverinl dics, et sermo ornais visionis.

dans Isral. Assurez-leur que les jours et l'accomplissement des visions sont proches.
l'avenir

737
24.

COMMENTARIUM. CAP.
Non enim
ambigus
erit ultra

XII.

738

omnis

visio cassa,
Isral.

neque

divinatio

in

medio filiorum
:

25. Quia ego

Dominus loquar
fiet,

et

quodcuraque lo:

cutus fuero verbum,

et

non prologabitur amplis

sed in diebiis vestris,

bum,

et faciam illud,

domus exasperans, loquar verdicit Dominus Deus.


:

24. Les visions dsormais ne seront point vaines ; prdictions ne seront point incertaines au milieu des enfants d'Isral ; 25. Car je parlerai moi-mme qui suis le Seigneur ; et toutes les paroles que j'aurai prononces seront accomplies sans retarder davantage ; et pendant vos jours mmes, peuple qui ne cessez de m'irriter, dit le Seigneur Dieu, je parlerai, et j'excuterai ce que j'auet les
rai dit.

26. Et faclus est sermo Domini ad me, dicens 27. Fili hominis, ecce
Visio

domus

Isral,
:

dicentium

26.
dit
:

Le Seigneur m'adressa encore

sa parole, et

me

quam
isle

bic videt, in dies multos

et in

lempora

longa

propbetat.
die

28. Propterea

ad eos

Hc

dicit

Dominus
:

Non prologabitur ultra omnis sermo meus verbum quod locutus fuero, complebilur, dicit DomiDeus
:

l'homme , la maison d'Isral a coutume Les visions de celui-ci sont bien loignes ; et il prophtise pour les temps futurs. 28. Dites-leur donc Voici ce que dit le Seigneur Dieu Mes paroles dsormais ne seront point diffres ; tout ce que j'ai dit s'accomplira , dit le Seigneur
27. Fils de
:

de dire

nus Deus.

Dieu.

COMMENTARIUM
Vers. 2.
rebellis, ut 9, 26, 27.

In medio domus exasperantis, id est,

Vers. 5.

Perfode
;

parietem. Ezechiel duas in


:

supra cap. 2, vers. 5, 6, 8, et cap. 3, vers.

hc parabol personas gerebat


ros urbis perfodientis
gientis.

alteram hostis,

mu-

Domum

autem vocat familiam

populum,

alteram Sedeci et populi fu;

gentem Judorum, quasi dicat,


les et

inler boniines rebel-

immorigeros versaris. Qui oculos habent ad


sensibus corporis perci-

videndum. Videre et audire ambigu sumitur hoc Ioco.

domus urbem significabat vasa transspolia qu ab hostibus Babylonem transferenda erant. Et egredieris per eum, per parieEjus
,

migrationis

Nam

priori loco significat


,

tem perfossum, ut indicaret fore ut Sedecias non per


portam urbis
,

pere; secundo loco


et auditis

animo comprehendere, visisque

sed per osliuni horti regii


,

quasi per

morem

gerere. Itaque non est hoc contra-

anguslum mri foramen effugeret Hebr


Et

4 Reg., cap. 25,

rium Christi sentenli, Malth.


dire

H,

15. Illic

enim au-

vers. 4, et Jerem., cap. 39, vers. 4, et cap. 52, vers.


7.
:

non signicat sensu, sed animo percipere.


3.

efferes per

eum, sub. sarcinas tuas

ut ex-

Vers.

Fac
in

mihi vasa

transmigrations,
colligi soient

id

plicatur versu sequenti.

est, collige sarcinas,


iis

quemadmodm

ab

Vers. 6.

In humeris portaberis.
ila

Eodem modo
puncta tollas,

qui ex

uno loco

alium transmigraturi sunt, vasa

Sept, legerunt; atque


legi

Hebraica,

si

instrumenta et supellectilem vocat; sicut Latini dicunt, convasare. Vult non solm verbis
ctis
,

possunt thissa

sensusque est ut alienis ipse hu-

sed etiam

fasi

meris portetur
sponl ex urbe

ad significandum fore ut cives non


;

docere futuram

illis

captivitatem imminere, ut,

sed

vi exportati

migrarent. Hebri
activ legunt.
in

non audilu, aspeetu saltem miserabili transmigratio-

Chaldus paraphrasles,
In

et

Hieronymus

ns moveantur. Et
significat

transmigrabis.

Hebr.
;

verbum
non enim
ex uno
diem. In-

humeris portabis (sarcinas tuas) sicut


solet.

emigra:

activ mihi videlur hoc loco accipi debere

tione fieri

Hoc

est

quod

dixit vers.

Efferes

migrare

sed transferre sarcinas


4.

foras vasa tua, quasi vasa transmigrantis. In caligine

loco in alium,
terdi,

ut explicalur vers.
te

Per

effereris. Similiter hoc loco Hebri activ legunt


efferes (sub. sarcinas tuas). Septuaginta ver, Hiero-

non hoctu, ut
,

populus sarcinas transfe-

renlem videre possit


Si

ut explicalur versu sequenii.

nymus
dieris.

et

Chaldus verbo ncutro

in tenebris egre-

forte aspiciant,

id est, ut experiar

an hc saltem

Sensus est mult melior.

Nam Hebrorum
,

ralione animadvertant se rebelles esse, et ad pni-

inlerprelatio contraria est superiori sentenli

vers.

tentiam moveantur

vel, ut experiar,

an aspeetu hu-

3 et 4, ubi Deus jussit prophetam vasa transmigrationis

jus rei intelligant sibi esse


rebellis et

migrandum, populus enim


verbis, sed factis ac r-

per diem efferre.


:

Hc autem

consenlanea

iis

durus

est, qui

non

qu
et
iis

vers. 4 dicta sunt

bus moveri potest.


Vers.
4.

qu hoc

loco

Tu autem egredieris vespere , sequuntur quanqum Hebrorum


;
:

Quasi vasa transmigrantis

id

est

expositio versu sequenti confirmatur, ubi dicilur


tenebris super

7m

sicut sarcin transmigrantium efferri soient


alia in

porlans

humeros

exluli.

Itaque possumus dicere

humeris,

alia in

manibus,
et

alia in

jumenlo. R.

versu 3 et 4, jussum fuisse prophetam majores sarci-

David, habens baculum in manu,

saccum super liume-

nas per diem efferre, hoc autem loco niinorem

ali-

ros. Alii, quasi vasa transmigrationis, id est, ver,


fict,

non
hic

quam, qualcs ultimo loco

relinqui soient

super hu-

quod non probo. Tu autem egredieris vesperi.


fortass dicit

meros portare. Malo tamen


12, dicilur de Sedeci

holsetln, pro atsathi, acci-

Hoc propterea

qud Sedecias, cujus


,

pere un conjugalione pro altra posit. Nain vers.


:

captivitatem prmonstrabat

ut versu decinio decla-

7n

caligine egredietur

in

huqui

ratur, noclu effugit, 4 Reg. 25, 4, et Jerem. 39, 4, et

meris portabilur; faciem tuam velabis. Sicut

homo

52, 7. Sicut egreditur migrans


dixit paul ante.

id est

vesperi, ut

pudore affectus non vult videri neque cognosci. Significabat hoc fore ut Sedecias

Soient enim qui ex un


,

domo

in

exccalus Iransferait
;

aliam demigrant

interdi sarcinas et supellectilem

retur

Babylonem,

ut

Hieronymus

et ut noclu fu-

transferre, ipsi ver nocte migrare.

geret, ut postea faclum legimus, 4

Regum,

cap. 25, 4,

739
et Jerein. c.ip. 39, 4, et cap.

IM

E'/i-XlHELM
Rete suum vocat Dcus exercilum Chaldaeorum
I
,

740
qui
5, et

$9

7.

Quia poktintim
,

dedi te. Posui le quasi signum

reruin futurarum

fugientem Sedeciam persecutus est


Jer. 39, 5
ut alludat
,

4 Reg. 25,

spolalionis urbis, migrationis civium, cxccaiionis el


captivitalis rgis.

et 52, 7. Ulilur

autem melaphor

relis,

ad

modum quo

Sedecias captus est; caplus


fera in deserlum
,

Vers.

7.

In

humeris portatus. Hcbraicc,

in te-

i
|

enim

est

fugiens

tanqum

ut

illc

nebris exluli super

humeros (sarcinas ineas)

quod

dicilur. In

sagena mea,
illi

in reti

meo. Et ipsam non yiin

paulo

aille inlerprelaii

Vkrs, 9.

sumus.

|
I

derit. Quia oculos


ilia,

rex Babylonis eruit


,

Rcbla,

Numquid non dixerunt? Prteritum


Quid
volunl

4 Reg.,
v.

c.

15, v. 7

et

Jercm. cap. 39,

v. 7

et

Ucbraicuin pro future-,


canl,

id est, cerluni est fore ut di- I


:

cap. 52,

10. Hsec verba

cm non

intelligeret
,

Scde-

cm

viderint te hape facienteni

sibi

"

cias, pulavit falsa

prophetam

valicinari

ut auctor est

isla quoe faeis?

Vers. 10.

Super

f!

Joscphus,

lib.

ducem. Hebr., ducis


,

e;;l

omis

|j

Vers. 14.

Et gladium

10 Anliquilalum, cap. 10.

evaginabo post eos

id

hoc,

id est,

gravis et alamijosa prophelia


i

qt Isa!.

est, efficiam ul bostis eos,

quoeunique pergant perse-

cap. 13, 1, et cap. 14, 25, 28, et cap. 15,

cl cap.

quatur, ul sup., cap. 5, 2, 12.

17, 1, et cap. 19,1, et cap. 21, 1.


telligit

Ducem autem
e
<
;

iu-

Vers. 18.
id est,

A gladio, et fam
,

et pestilentia

Sedeciam, quasi dicat

Sedcci

nilur lisc
princpi

qui gladio

fam

et

peste non pereant.

Ut

canlio. Itaque Sept,


el

prdtivm rddidefimt,
contra, super, de,

enarrent. Ut eluceat apud barbaras geutes

juslilia

duci.

Chaldus vero paraphrasles,


,

cl nostci" inter-

mea, cm auditis eorum sceleribus cognoverint juste

pres prpositionem al

braic inlelligi putaverunt, ddidre.

quam lieEt super omin

me

punitos fuisse.

Vers. 18.

et

In festinatione.
et

In tremore. Hacle-

nem domum Isral. Putant


eos, qui ex
niixli crant.

aliqui Isral

hoc locovocari
Jrusalem
|

ns futuram captivitatem
descripsit
,

excaxationem Sedecia

deeem

tribiibus

cm dnabus

urbisque direptionem. Incipit nunc fulu-

Ego gencraliler hoc nonien


tribus

accipi arbi!

ram famem
pancin
tione
in

trepidationem prdicere.
,

Comederc
in festina-

tror, at

omnes hiodcim
multis

comprehendat, quemSubita mutatio per-

conturbalione

et bibere
;

aquam

admodm

aliis locis

adnolavimus.

Vers. II.

Sic

duo

significare potest

aut tantum esse futurum

fiet ielis.

metum

in civitate, ut

nec panem cives comedant, nec


;

sokc prophetis usitata. Dixcrat

enim

Ego portcnlum

aquam bibant

sine trepidatione

aut tantam

famem
et

vestrum.

Nunc

dicit, fiel
,

Mis, id est, vobis.

Et

in ca-

futuram esse, ul ad mensuram panem comedant,

ptivitatem. Addidit
Joacliin, et

in captivitatem ad
illo rgi
Illi

differentiam

aquam bibant timentes ne


ficri

deficiant, ut in obsidionc
dixit cap.
in

eorum

qui secuin
c.

Babylonis tra-

solet;

quemadmodm
in

4,

vers.

1G

diderunt, 4 Reg.,

24,

vers. 15.

enim

in trans;

Ecce ego conteram baculum panis


denl

Jrusalem, eteomein sollicitudine ;


et

mrgrationem tverunt ; sed non

in captivitatem

quia

panem suum
in

pondre

et

non

vi

capli,

sed sponl dedili sunt.

Quam

differen-

aquam

mensur,

et in

angusti bibent.
id est
,

liam Jercmias diligenter servare solct Jecliouiie trans-

Vers. 19.

Ut desoletur terra,
,
,

ita

ha-

ini^ralioncm

Sedccn captivitatem vocans.


Sedecias, qui est
in
,

Vers. 12.

Dux.
,

bitatoribus lame, silique pereuntibus

terra desolala

medio eout 4 Reg.


,

maneat, vel

quod mihi magis placet


,

quia desolabi,

rm, qui nunc securus est, et nihil timens


4,

lur terra ejus multitudine su


f

id est

ab ubertatc

13

In medio populi met


et

liubito,

id est,
,

secur

et
in

su, copia frugum. Hebr., plcniludine su, propter iniquilatem

sine

ullis inimiciliis

Psalmo 109
et

Dominare
:

omnium

qui habitant in e, Psal.

106,

medio inimicorum tuorum,


transiens per

Lucse 4, 30
ibat
,

llte
,

autem

34

Postt terrain fructiferam in salsuginem maliti

mdium illorum

id esl

securus.

inhabitanlium in e.

Est enim Hebraismus. In humeris portabitur. Sept.


cl noslcr inlcrprcs, et

Vers. 22.
est
;

In

longum differentur. Insinuatio

Hicrommus

passive legurrt issa,

plus

enim

significantur
:

quam

dieitur. Dicilur
;

portabitur. Cbldseus ver parapbrastcs, et

Hcbneoruni

longum, et

intelligilur

In

sempiternum

volebant

interprtes activ, portubit; ut sup., vers. 6. Uerque

sensus rect convenit. Nain


crit

si

passive legamus, sensus


fuisse

enim ex eo quod ad aliquod tempus ea quse prophte de captivilalc prxdixerant, non evenissent, argumenari,

Sedeciam humeris suorum portatum 25,

dm

nunqum
?

eventura, ut de die judicii quidam arPelri,

fugeret, 4 Reg., cap.

5, el Jercm., cap. 39, 5, cl

gumentabantur, 2
adventus ejus
sic

3,4:

Ubi

est protnissio
,

aut

cap. 52, 7.

Quod quamvis Scriptura non exprimt,


est

ex quo enim patres dormierunt


Similis
,

omnia

tamen verisimile
si

suorum humeris sublalum


,

fuisse;

persvrant ab initio crealur.


incredulitas notatur
,

apud Jcrc:

active inlcrpretemur

sensus

erit

quem

tradit R.

miam
fra

cap. 17

15

Ecce

ipsi

David, in humeris portabit, sub. vestes suas, ut inagis

dicunt, ad

me

Ubi

est

verbum Domini

? veniat, cl in:

expeditus fugiat, sicut soient facere fogents. Paiue-

apud hune, ipsum prophetam cap. 33, 31


el

Audiunl

tm effodiemt. Quia p
der.dum

hortum suum

fugit
;

non per
sed cre-

sermones tuos,

non faciunt

eos,

quia in cantienm oris

portam. Nec hoc Scriptura faclum narrai


est,

suivcrluntillos.
erit, et

Et

peririt omnis visio, id est, vana

quia id Ezechiel prdicit, factum fuisse,


,

cassa omnis Jeremiic et Ezcchiehs prophelia,

texisse'que

regem faciem dm fugeret

ne cognosce-

qui captivitatem nobis minanlur.

relur.

Vers. 13,

Vers. 23. Et loquere. Et extendam rete meuh super eum. 1 eos, appropinquarc jam

Quin polis loquere ad

dies.

m
Vers. 24.
q\re
est,

COMMENTARIUM. CAP.

XIII.
,

742

Prophet

Neue divinatio ambigua, quia omnia pradixerunt lam perspicu evonienl,


,

non loqualur Deus de pseudoprophetis sed ae suis ac veris constat ex versu sequenti Quia eyo Domi,
:

utnemopossit ambigere impletam esse propheliam.


Ilebiuiinlerprclanlur
:

nus loquar

et

quodeumque

locutus fuero

verbum

fiet.

Non

erit divinatio
,

blanda

id

Vers. 25.

In diebus vestrss, id est, quse in dic-

non erunt pseudoprophet

qui populo

Manda

bus vestris per prophelas meos pradixero antequni


moriamini, evenient. Dosius exasperans
bellis, ut
,

IoquantF,
dttus

eumque

decipiant.

Eodemque sensu Chalest

domus

re-

et intcrprctatio

paraphtes, Hieronymi mclior

versio et Septuag. verterunt. Sed


:

supra vers. 2 et

3.

Quod enim

CAPUT
1. .

XIII.
:

CHAPITRE
1.

XIII.
et

Et factus est

sermo Domini ad me, dicens

Le Seigneur me parla encore en ces termes,


:

Isral, qui Fili hominis, vaticinare ad prophelas


:

me

dit

pro|)lielant

et diees prophetanlibus de
:

corde suo

Audite verbum Domini


3.

Hc

dicit

Dominus Deus

prophetis insiet nihil vi-

pientibus,

qui sequuntur spiritum

suum,

dent.
4.

Quasi vulpes in desertis, prophetoe

tui,

Isral,

erant.
5.

Non

ascendistis ex

adverso, neque opposuistis

murum
Domini.
6.

pro

domo

Isral, ut staretis in prlio in die

Vident vana, et divinant mendacium, dicentes

2. Fils de l'homme, adressez vos prophties aux prophtes d'Isral, qui se mlent de prophtiser et vous direz ces gens qui prophtisent de leur tte Ecoulez la parole du Seigneur. 3. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Malheur aux prophtes insenss qui suivent leur propre esprit , et qui ne voient rien. 4. Vos prophtes, Isral, ont t commodes renards dans les dserls. 5. Vous n'tes point monts contre l'ennemi, et vous ne vous tes point opposs comme un mur pour la maison d'Isral, pour tenir ferme dans le combat, au jour du Seigneur. 6. Ils n'ont que des visions vaines, cl ils ne prophtisent que le mensonge, en disant Le Seigneur a dit ceci quoique le Seigneur ne les ait point envoys;
; :
:

Ait Dominus,

cm Dominus non

miserit eos

et per-

et

ils

severaverunt confirmare sermonem.

7.

persistent assurer ce qu'ils ont dit une fois. Les visions que vous avez eues, ne sont-elles paa
,

Numquid non visionem cassam vidistis, nationem mendacem locuti eslis? et dicitis
7.

et divi-

Ait Do-

et les prophties que vous publiez, ne sontpas pleines de mensonge? et aprs cela vous dites C'est le Seigneur qui a parl, quoique ce ne

vaines

elles

minus,
8.

cm ego non sim

locutus.
:

Propterea ha;c dicit Dominus Deus

Quia loculi
ego ad

eslis vana, et vidistis

mendacium,

et ide ecce

moi qui aie parl. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce que vous avez publi des choses vaines, et que vous avez eu des visions de mensonge, voil que je
soit point
8.
:

vos, dicit
9.

Dominus Deus.

Et erit

manus mea super prophelas,


:

qui vident

vana, et divinant mendacium

in consilio populi

mei

non erunt,
tur,

et in scriptur

doms

Isral
:

non scribenet scielis quia

nec

in

terram Isral ingredienlur


:

viens vous, dit le Seigneur Dieu. 9. Ma main s'appesantira sur les prophtes qui ont des visions vaines, qui prophtisent le mensonge, lis ne se trouveront pointdans /'assemble dmon peuple; ils ne seront point crits dans le livre de la maison d'Isral ; ils n'entreront point dans la terre d'Isral ; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur

ego Dominus Deus


10.

Dieu 10 Parce
:

E quod deceperint populum meum,


et

dicentes
i II

Pax,

non

est pax

et ipse aidificabat pariclem,

qu'ils ont sduit mon peuple en lui annonant la paix, lorsqu'il n'y avait point de paix et que lorsque mon peuple btissait une muraille, ils l'ont enduite avec de la boue seule, sans "y mler de la
;

autem
il
.

liniebanl

eum

luto absque paleis.

paille.

Die ad eos qui liniunt absque lemperatur, quod


sit
:

H. Dites ceux qui enduisent la muraille sans y rien mler, qu'elle tombera, parce qu'il viendra une
forte

easurus

erit

enim imber inundans,

et

dabo lapides

pluie,

que

je ferai

prgrandes desuper irruentes, et ventum procellae


dissipantem.
12.

qui l'accableront, et souffler


jettera par terre.

tomber de grosses pierres, un vent imptueux qui la

Siquidem ecce cecidit paries

numquid non

12. Et quand on verra que la muraille sera tom. be, ne vous dira-t-on pas alors : O est l'enduit dont

dicelur vobis: Ubi est litura, 13. Propterea ha;c dicit

quam

linistis?
:

Dominus Deus
in

El erum-

pere faeiam spiritum

tempeslatum
in

indignatione
:

me,

et

imber inundans
in ira in

furorcmeo

erit

et lapides

vous l'avez enduite ? 15. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Je ferai clater des tourbillons et des temptes dans mon indignation; les torrents de pluie se dborderont dans ma fureur, et de grosses pierres tomberont dans ma colre pour renverser tout ce qui se rencon:

grandes
11.

consumptionem.

trera.

Et

deslruam pariclem,
:

tempcramenlo
tur

et

quem linistis absque adquabo eum terrai, et revelabiejus


:

fmidamcnlum
ejus
:

et cadet, et

consumetur

in

medio

ei scielis quia

ego sum Dominus.

15. Et complebo indignationem


et in bis qui liniunt

meam

in pariete,

eum absque tempcramenlo, dicamet

que vobis

Non

est paries,

non suut qui

liniunt

eum.

li. Et je dtruirai la muraille que vous avez enduite sans y rien mler avec la boue; je l'galerai h la terre, et on verra paratre ses fondements; elle tombera, et celui qui l'avait enduite sera enveloppedans sa ruine; et vous saurez que c'est moi o suis le Seigneur. 15. Et j'assouvirai mon indignation dans 2a muraille, cl dans ceux qui l'enduisent sans y mler ce qui l'aurait affermie je vous dirai alors La imi' raille n'est plus; cl ceux qui l'avaient enduite, ne sont plus.
; :


743
IN

EZECMELEM
16. 16
Ils

744

16. Prophtie Isral, qui prophetant ad Jrusalem,


et vident ei visionem pacis
:

et

non

est pas, ait

Domi-

nus Deus.
17. Et lu, Fili hooiinis,
filias

pone facicm luam contra


:

populi

tus,

qu prophetant de corde suo

et va-

ticinarc

super eas.
:

ne sont plus, ces prophtes d'Isral, qui se mlaient de prophtiser Jrusalem, et qui avaient pour elle des visions de paix, lorsqu'il n'y avait point de paix, dit le Seigneur Dieu. 17. Et vous, Fils de l'homme, tournez le visage contre les filles de votre peuple, qui se mlent de l'rophtiscr de leur tte; et prophtisez contre
elles.

18. Et die

Hscc dicit Dominus


su?* <r>mni

Dan

"Vcc

qux con18. El dites Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Malheur celles qui prparent des coussinets pour les
:

suunt pulvillos
vicalia

cubito mans, et faciunlcersetatis

suh capile uaivers


et

ad capiendas ani-

mellre sous tous

les

coudes, et qui font des oreillers

nras

cm caprreot animas

populi mei, vivificabant

animas connu.
19. Et vioIalKiit

me ad populum meum
et vivificarent

propteY pu-

pour en appuyer la tte des personnes de tout ge, afin de surprendre les mes; et qui, lorsqu'elles ont surpris les mes de mon peuple, les assurent que leurs mes sont pleines de vie.
l'esprit

gillum liordei, et fragmen panis, ut interficerent ani-

mas

quoe

non moriunlur,
,

animas qu

non vivunt
daciis.

menlientes populo

meo

credenti

menEcce

20. Propter hoc hx-c dicit

Dominus Deus

ma parole dans de mon peuple pour un peu d'orge, et pour un morceau de pain, en menaant de la mort les mes qui ne devaient point mourir, et promettant la vie celles qui ne devaient point vivre , et sduisant ainsi par leurs mensonges la crdulit de mon peuple.
^

19. Elles ont dtruit la vrit de

ego ad pulvillos vestros


volantes
et
,

quibus vos capilis animas

et

dirumpam eos

de brachiis veslris
capitis,

dimillam animas quas vos

animas ad vo-

landum.
21. Et

20. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Voil que je viens vos coussinets par lesquels vous surprenez les mes, comme des oiseaux qu'on prend dans leur vol; je romprai vos coussinets entre vos bras; et je laisserai aller les mes que vous avez
:

dirumpam
de
vestris

cervicalia vestra, et liberabo po-

prises, ces

mes

qui devaient voler.

pulum

meum

manu

vestr

neque erunt
:

ultra in

manibus
Dominus.

ad prxdandum

et

scielis quia

ego

21. Je romprai vos oreillers, je dlivrerai mon peuple de votre puissance ; et ils ne seront plus l'avenir exposs en proie entre vos mains; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur ;

22. Pro eo
citer,

qud niicre

fecistis
:

cor jusli menda-

quein ego non conlrislavi

et conforislis niaet vi-

22. Car vous avez afflig le cur du juste sur de fausses suppositions , lorsque je ne l'avais point attrist

nus impii, ut non reverleretur via su mal,


veret
:

moi-mme

et

vous avez

fortifi les

mains de

l'impie, pour l'empcher de revenir de Savoie vaise et corrompue, et de trouver la vie.

mau-

23.
tiones

Propterea

vana

non

videbitis
et

et

divina-

non
de

divinabilis amplis,

eruam populum
quia ego Do-

23. C'est pourquoi vous n'aurez plus vos fausses visions l'avenir, et vous ne dbiterez plus vos divifantastiques parce que je dlivrerai mon peuple d'entre vos mains et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur.

meum
minus.

nations
vestr
;

manu

et

scietis

COMMENTAR1UM.
Vers. 2.
ta,

[De corde suo, id est

animi

sui,

figmen-

non Dci verba.


3.

Vers.

Sequuntur spiritum
illis

personam Ioquilur; loquitur autem de illis metaphorie tanqum de belli ducibus quia prophet , quod
,

suum

et

niiiil vi:

ad mores allinet

populi duces sunt.


,

Populum autem

dent. Et, hoc locopro, cm, ponitur, quasi dicat

compart urbi, leges mris


emendaverint, ut
non consolidstis
confractum
reduxislis.
est,
,

vitia

mri rupturis. Re-

Cm

nullam Deo revelationem acccpcrint, prx-di-

prehendit ergo falsos prophetas qud vitia populi non


infra, cap. 34,
et

cunt quidquid

meutem

et in

buccam

venit.

4 Quod inflrmum
:

fuit,

Vers.
ut

4.

Quasi vulpes
et

in desertis, in pariclinis,

quod grotum non sanstis


(illigslis, et

quod

Symmachus
II.

Theodotio auctore Hieronymo verin

non

quod abjeclumest, non

terunt.

David interprelalur maceriam vincarum,

Aut dicit eos non se opposuisse murum pro

quibus vulpes delitescunt, vineasque depopulantur;


Israclilicum

populum

vinex*,
:

pseudoprohetas vulpibus
Capite nobis vulpes parvu-

domo Isral, advcrss Deum, precibus illi resistendo, quemadmodm se olim Aaron opposuit, Numer. 1 6, 48,
et

comparari, ut Cant. 2, 15
las

Moyses, Exodi, 32, 11,12, 13, 51, 32. QuareetJere:

qu demoliunlur

vineas

nam

vinea vestra floruit.

miic dixit Deus, cap. 7, 16


pulo hoc, nec assumas pro
obsistas mihi.
eis

Tu

ergo noli orare pjo poet

Mihi alius videlur esse sensus ut pseudoprophetas vulpibus compare!


tulo,
,

laudem

orationem,

et

non

qud

liinidi

sint et ingruente periveluli vulpes in

Solebant enim bona prophtie sese pro

non sese opponant hostibus, sed

populo Deo opponere. Similis sententia infra cap. 22


30.

suis cavernis delitescant, ut versu sequenti declaratur.

Ut staretis

in pr^elio.

Prlium vocat per meta,

Vers. 5.

Non ascendistis ex adverso.


,

Hebr., in

phoram omnes
aliis locis.

rcs adversas
,

quibus homines confli,

rupluras, quod Hebra:i de pincipibus intcrprelantur,


qui obsess urbe, ruptoque muro, non sese loco mri

ctantur. In die Domini

die ir Domini

ut innumeris

opposuerint

urbemque defnderint. Melis mihi

vi-

Vers.

6.

Dicentes

Ait Dominus
,

id est,

veros

delur Hieronymus exponere de pseudoprophetis. Est

prophetas imitantes, qui probarent


,

ut quie dicebant vera esse


:

enim mulatio person.

Nam

de quibus paul anlc per


iis

bis verbis ulebantur


id est,

Hc

dicit

Dominus*

tertiam pcisonam loculus est,

nunc per secundam Jj Et perse veraverunt,

qux

falsO dixerant, ite-

XIII.

745

COMMENTARIUM. CAP.
repetiverunt, ut ea magis confirma:

748

rm atque iterm

id est, securitas,

quam promittunt,
)

peritura. Hebr.

rent. Hebr. R. David inlerprelatur

Considre fecerunt
,

qui difteant (parietem

sine paleis, et cadet, id est,

populum ad onfirmandum sermonem


cerl

id est, ut sibi

parietem sine paleis ruiturum. Erit enim imber inundans. Hebr.


:

persuadcret

evenlurum esse quod dicebant.


cperunt suscitare ser-

Eril imber.

Hxc

sunt verba,

qux
:

jubet

Chaldus, impudenter asseverrunl ad onfirmandum

Deus prophetam dicere. Imbrem iuundantem vocat


exercilum Chaldx'orum
ascendant ab aquilone,
et operienl terrain, et
et
,

sermonem suum. Septuag., monem, quasi legerint ikelu,


atque eodem

et

ut Jerem. 47, 2

Ecce aqu
;

verbo kalal

non

iakal,

erunt quasi torrens inundans


et iiabi

Vers.

8.

Ecce ego ad
suit ; et

modo

exponit R. Salomon.
vos. Venio ut vos puniam,
te, et
:

plenitudinem ejus, urbem


lsai.

latores ejus. Similis

metaphora

8, 7, et 17, 13.

ut infra, cap.

21,5: Ecce ego ad

ejiciam gladium

Et lapides pr/egrandes. Hebrxi


des grandinis. Noster interpres

interpretantur lapivertit lapides

meum
eijo

de vagin

cap. 34, 10

Ecce ego ipse suDavid


:

semper

per pastores,

vel, ut inlerprelatur R.
,

Ecce

magnos,

ut

hoc loco, et vers. 13,

et cap.

58,22;

ad

vos, id est
,

malum

et

non

in

ponam contra vos faciem meam in bonum ut Jercm. 21 10, et cap.


,

Septuag., lapides qui jactantur; Lipides vocat duces


exercits, sicut mililum

multitudinem vocavit im-

44, 11. Et phrasi paululm immutal,

Amos
in

9, 4:

brem. Et ventum

procell/E.
ila

Ventum procellosum

Ponam

oculos meos super eos in


9.

malum,

et

non

bonum.

omnia dejicientem

videtur
ille

regem ipsum Rabylonis


turbinis

Vers.

Et erit manus mea, plaga mea, ut Chal:

appellare. Hic est ventus

quem propheta
et ecce

dseus inlerprelalur

Sept, claris uno addilo verbo

cap. 1, vers. 4, se vidisse dicit ab aquilone venientem.

Exlendam maman meam ad prophetas. puli mei non erunt. Non ceiisebunlur
vel, ut

In concilio poin

Vers. 12.

Si quidem ecce cecidit. Hebr.,


mal firmata
illa

populo

meo

cecidit paries, id est, corruit

securi-

Chaldxus parapbrast.

et

R. David exponunt,
,

tas

quam

sibi

populus

prophetque pollicebantur.
id est,
,

non erunt

participes secreli boni

quod ego populo


legitur,

Numquid non dicetur vobis ?


curitas vestra

nonne tune hostes


sit

meo

reservo.

Sod enim

quod hc Hebraic
in

irridebunt vos, interrogabuntque


?

ubi

fiducia et se-

secretum

significat.

Et

scriptura domus Isral.


:

Chaldaeus et R. David interpretantur

In libro vit

Vers. 13.

Propterea, ut cadat paries, etabhosti-

non scribenlur,

in

quo

scripti sunt jusli


:

doms

Isral.

bus irrideamini.
spiriti'm

Et erumpere
,

faciam. Et, redundat,


,

Ego

siniplicis
;

expono
:

Non

scribentur in catalogo
captivitate

tempestatum
est,

spirilum procellx
et

ut dixit

Isral

quasi

dic.at

Non

revertentur ex

versull, id
Vers. 14.

ventum procellosum

vehementem.

in Isral, ut slatim exponit.

Cm

enim populus ex
,

--Et
;

consumetur. Hebr., et consume-

captivitate revcrlerelur recensitus est

atque in cata-

mini in medio ejus, fundamenti, ut apparet ex gener6 feminino Hebraic vocat auiem fundamenlum parietis,
id est, securitatis
in

logum

reialus, ut apparet lib. 1 Esdr., cap

Necin

terrain Isral ingredientur.

Non

revertenlur ex captivi-

ipsorum, Jcrosolymitanam urbem,


collocaverant. In

tate in lerram

suam,

explicat quie paulo ante dixerat.


:

qu

omnem suam fWuciam


dicit.

medio

Vers. 10.

Dicentes

Pax; inanem securitatem


ipse, populus, ut nonnulli
id est,

igitur ejus urbis, in

qu maxime confidebant, trucidan,

populo promilteiHes, ut apud Jeremiam cap. 4, 10, et


cap. 6, 14, et cap. 8, 11.

dos esse

Septuag. verterunt

consumemini cum

Et

increpationibus, quasi legerint belliocaca, pro betlwca.

exponunt, .cdificabat parietem,


sibi

promillcbat

Vers. 15.

Et complebo. Exsaliabo iram meam


pariete

in

enim doms securos nos ab hestibus reddil), prophet ver liniebant eum luto
securitatem
(

paries

demoliendo
dignalionem

quem

xdificstis,

efftmdamque in-

meam

adverss prophetas qui liniunt


:

absque paleis, id est, confirmabant populi securitatem


falsis

eum. Dicamque
!

vobis, irridens

Non est paries

affir-

infirmisque

ralionibus;

quemadmodm enim
facile labefit,

matio pro interrogatione. Ubi est paries, et ubi sunt


qui illum incrustabanl? quasi dicat, perierunt.

lutum sine paleis superveniente pluvi


sic

omnes pseudoprophetarum
confirmabant
,

raliones, quibus

pacem

Vers. 16.

Prophte

Isral. Apposilio est

cum

populo

bello

ingruenle labefactatee

superiori versu jungenda

Non

sunt qui liniunt eum,


illi

sunt, quasi dicat, pseudoprophelui loquebantur po-

prophtie, scilicet, Isral, qui prxdicunt

pacem,

pulo placentia, et utdicil Comicus,


si

si

aiebat, aiebant;

cm non

sit

pax.

negabat, negabant. Alii violent mitai videntur inter:

Vers. 17.

Pone faciem tuam,


;

id est,

audacter ac
te
,

prtai

Ipse, id est, unus ex ipsis propbelis, prin,

libr loquere

aul simpliciter

Converte

ut

alii

ceps pseudopropbetarum

alii

ver liniunt. Porr no,

interpretantur; frequens Hebraismus, ut supra cap. 6,


2, et infra cap.
tra

men quod

noster

interpres vertit
,

cbsque paleis

21
,

2.

Contra

filias populi tui.

Con-

Septuag. et Theodotio

stullitiam

propri significat

prophetrias

qux populum seducunt prxdicentes


sui
,

insulsum, sine sale,

quemadmodm

auctore Hierony-

commenta animi

non Dei verba. Sunt qui putent


verosimilius
,

mo, Aquila
saporem,

vertit, quia, ut cibus sine sale

non habet
.

prophetrias appellari hic viros molles et effeminalos,


qui falsa vaticinabanlur. Sed
est
,

sic

lutum sine paleis non habet firmitatem

ut

utaitR. David; vel.utego arbilror,quia,ut caro sine


sale

llieronymus ait,

fuisse feminas

qux

Dei spirilum

non

est solida et lirma, sic nec

lutum sine paleis.


sine paleis, ut

emenlirentur, imilarenturque veras prophetrias, qualis fuit

Ve-rs. 11.

Absque temperatura
Quod casurus
s. s.

Dcbora

in lib. Jud. cap. 4, 4, et

HoMa, 4 Reg.

versu prxcedenti, sed noster interpres orationem variare voluit.


sit, paries

22, 14, et

filix Philippi,

Act. 21, 9,

quemadmodm

quem

xdifican,

viri

xix,

pseudoproohetx veros prophetas imitabantur 24

, ,

747
Yens. i8.

IN

EZECIUELEM
tes
:

748

Y. qv& consuunt. Sic legendum get ut

nre fcminino, ut Hcbraic legitur,


minis enim
agilur.

lieronymus
;

cm ego non dixissem, meque mendaeem quodammod facientes. Sunt qui per
lice dicit Dominus,
interrogationcm interprelentur, sicut poslrema verba
superioris versus

et Septuagiila verterunt, ut res ipsa postulat

de

fe-

Fabulatur hoc loeo R. David (eumdici

que nonnulli qui Chrisliani

volunt, imitanlur)
iis

meo

(sub.

An contaminabunl me coram populo impune? non). Propter pugillum Aorrfef, mi:

solitas fuisse mulieres illas fatidicas

qui se de r-

nim mercede,
tur, ut

ut interficerent animas,

qu non moriunnon darent

bus futuris consulebant, rvera pulvillos sub cubilum assuere, et cervical ia capili supponere, quasi e ratione idonei

pncdicerenl fore, ut qui se rgi Babylonis da:

rent morerentur, qui salvi erunt


salvi essent, qui morientur.

et qui se

redderentur ad percipienda valicinia.

Hoc ego rabbinicum commenlum esse arbtrr. Quis enim non videt idcmnunc de f'eminis dici, quod paul
aute de viris dictum est?

Vers. 20.

Ecce ego,
in
:

venio, vel,

ponam

contra
8.

pulvillos faciem nieairi

malum, ut supra versu


id est, sicut

Quemadmodum
qucm populus

crgo

Viri

non
;

Qlubds vos capitis animas volantes,


cres. liebr.

volu-

liniebant reips parietem

dificabat
:

Quibus

capitis

animas ad volandum; qiwd

sed e mct:iplior adulatio signifiealur

ita

fem'mse
;

aliimi intcrprctanlur,

ut

avolent corporibus, id est,


Alii, ut

propheliss non consuebant rvera pulvinaria

sed

qui

homines mori
ut ait

facilis.

volent

in

gelien-

mclaplioric consucre dicuntur, quia btanda jucunda-

nam,
sit
:

H. Salomon. Mihi magis placet, ut sensus


pulvillos, quibus

que populo vaticinabantur. Utraquc

igilur

mclaphora
incruslare

Ecce ego ad

animas

capitis, ut cas

idem

significat; sed itlc varialur, ut

ad personas ac-

comraodetur; dificare enim,

et parictcs

non

feniiiianun, sed

yirorum oflicium est, ide non

Eodemque modo inlerpretandum est quod slatim sequilur. Quemadmodum versu 14, dixit Desiruam parietem, qv.em

manibus

veslris eripiam, et avolare faciam.

mulieres, sed viros parietem incruslare dixit. Contra

tinstis

absque

temperamenlo

sic

nunc

dicit se pulvi:

ver pulvillos
fen)inariun est
cit facere.

et cervialia sucre,
:

non virorum, sed


di-

naria et cervialia disrupluruni.

quare non viros, sed femihas boc

De

bruc/iiis vestris,

cm non

in

Quod aulem dicit earum brachiis, sed in


pulvilli

Adcapiendas animas, ad fallendos hommes

eoruni,

qui

eas consulebant,

essent,
ii,

ide

fals spe Intime pacjs.

Et cum caperent,

id est,

cm

Rabbi David dielum esse pulai, quod


piebant, in

quos deci-

perdercnt, dicebant se vivilieare, al vitani itlispromil-

earum

eranl poicstaie.
fecistis, dicenles

tendoperdebant. Hebrsei per intcrrbgationem legont:

Vers. 22.
riturum,

Mrere
id
,

eum mobono

An animas

copient populi vici

et

animas suas
ipsa;

rivifica-

cm ego

non dixissem. Et coniortastis

tu/if? quasi dical,

non. Sed

qucmadmodm

animas

iunus
;;niiuo

iMPii

id est, audivistis consilia impii, aul

populi mei perdiderunt,

Vers. 19.
id est,

Et violabant me
in

ila

ego animas caruin perdant.

esse jussislis impium dicenles

eum non moriIlebraismus,


ut

ad populum meum
poj>ulo

lurum,
j

cm morilurus

esset
:

noms

delinquebant

me coram
XIV.

meo, dicen-

apud Isaiam, cap. 53, 3

Conforlate manusdissolutas.

CAPUT
1.

CHAPITRE
:

XIV.

Et vencrunt ad

me

viri

seniorum Isral

et se-

derunt coram me.


2.
5.

Et factus est sermo Domini ad me, dicens


Fili

Quelques-uns des plus anciens d'Isral tant venus me voir, s'assirent devant moi. 2. Alors le Seigneur nf adressa sa parole , et me
1.

dit

liominis

viri
,

isii

posuerunt

immundilias

suas in cordibus suis

et

scandalum
:

iniquitatis

su

statuermil contra faciem

suam
cis
,

numquid interrogaius
et dices

respondebo

cis ?

de l'homme, ceux que vous voyez ont dans leurs impurets, et jls ont mis devant leurs yeux cette iniquit scandaleuse comment donc rpondrai-je aux demandes qu'ils me l'ont ?
3.

Fils

le

cur

4. Proptcr
dicit

boc loquerc
:

ad eos

ILec

Dominus Deus

Homo

liomo de

domo

Isral

qui posueril immundilias suas in corde suo, et scan-

dalum

iniquilalis sutc

et venerit ad

statuerit contra faciem suam prophetam inlerogans per eum me


ci

ego Dominus respondebo


ditiarum suarum
5.
;

in

mulliludine

immunquo
re-

4. C'est pourquoi parlez-leur, et leur dites Voici ce que dit le Seigneur Dieu Tout homme de la maison d'Isral qui a renferm ses impurets dans son cur, et qui a affermi devant ses yeux son iniquit scandaleuse, et qui viendra trouver le prophte pour savoir par lui ma rponse, je lui rpondrai, moi, qui suis le Seigneur, selon la multitude de ses impurets ;
:

Ut capiatur domus
Propterca die ad
:

Isral in corde suo

eesscrunt nie in cunclis idolis suis.


6.

5. Afin que la maison d'Isral soit surprise dans le drglement de son cur, par lequel ils se sont retirs de moi pour suivre toutes leurs idoles. 6. C'est pourquoi dites la maison d'Isral Voici ce que dit le Seigneur Dieu Convertissez - vous, et quittez vos idoles et dtournez vos visages de toutes vos abominations.
:
:

domum
,

Isral

Hx'C dicit Do-

minus Deus
stris, el

Converlimini

cl

recedile ab idolis vc-

ab universis conlaminationibus veslris avervestras.


,

tite facis

7.
lylis

Quia liomo

liomo de

domo

Isral

et
,

de prosealienatus

quieumque advena

fueril in Isral

si

fuerit

me.

et posueril

idola sua in corde

suo,

et

scandalum

.niquitatis

su;e

slaluerit
,

contra

faciem

suam

et
:

venerit ad

proplietam

ut nterroget per
ei

la maison d'Isral , quel ou un tranger d'entre les proslytes qui sont en Isral, s'loigne de moi, cl garde toujours ses idoles dans son cur, et qu'ayant affermi devant ses yeux son iniquit scandaleuse, quoiqu'il fasse paratre le contraire sur son visage, il vienne trouver le prophte pour savoir de lui ma rponse, moi, qui suis le Seigneur, je rpondrai cet homme par moi-

7.

Car

si

un homme de

qu'il puisse tre,

eum me

ego Dominus respondebo

per me.

mme

, ,

749
8. Et

COMMENTARIUM. CAP.
ponam faciem meam super hominem
exemplum,
et
scietis

XIV.

750

illum,

et ciai) eu.ii in

et in proverbiiim, et dis:

perdam euni de medio populi mei


ego Dominus.
9.

quia

Et je tournerai ma face contre cet homme, j'en terni un exemple, je le rendrai l'objet des insultes des hommes, je l'exterminerai du milieu de mon p'ecple et vous saurez que c'est moi qui suis le Sei8.
;

gneur.

Et propheta
:

cm

erraverit

et Iocutus

lucrit

Dominus decepi prophetam illum: et extcndam manuin meam super illum, et deleboeum de medio populi mei Isral.
verbuin

ego

9. Et lorsqu'un prophte tombera dans l'erreur, et rpondra faussement', c'est moi, qui suis c Seigneur, qui aurai tromp ce prophte. Mais j'tendrai la main sur lui, et je l'exterminerai du u.iiieu dmon peuple

d'Isral.

10. Etportabunt iniquitatem

suam

juxta iniquilaerit.

em intcrroganlis,

sic iniquilas

prophemc

10. Ils porteront tous deux la peine de leur iniquit ; selon l'iniquit de celui qui consulte, ainsi sera l'iniquit du prophte:

M.
mibi

Ut non erret ultra domus Isral me, neque


:

ollualur in universis pnvvaricaiionibus suis


in

sed sint

populum,

et

ego sim

eis in

Deum,

ait

Dominus

exercituum.
12. Et l'actus est

Afin que la maison d'Isral ne s'gare plus moi , cl qu'eile ne se corrompe plus par tous les crimes par lesquels elle a viol ma loi; mais qu'ils soient tous mon peuple, et que je sois leur Dieu , dit le Seigneur des ar11. l'avenir en se retirant de

sermo Domini ad me, dicens

mes.
ut

13. Fili bominis, terra

cum
,

peceaverit mibi,

12. Le Seigneur m'adressa encore sa parole, et

praevaricetur pruevaricans

extendam

manum meam
et

me

dit

super eam, et conteram virgam panis ejus:


tani in

immitet

eam famem,
Et
si

et

mtrficiam de e

hominem

jument um.
14.

fuerinl 1res viri

isti in

medio

ejus, Noe,

l'homme , lorsqu'un pays aura pch contre moi, et qu'il se sera endurci dans le violement de mes prceptes j'tendrai ma main sur ce pays, je briserai la force de son pain j'y enverrai la famine, et j'y ferai mourir hommes et bles.
13. Fils de
, ,

Daniel, et Jacob, ipsi justiti su liberabunt


suas, ait
15.

animas

Dominus exercituum. Quod si et bestias pessimas induxero super lerram ut vastem eam et fuerit invia eo qud non sit
,
,

14. Si ces trois hommes: No, Daniel et Job, se trouvent au milieu de ce pays ils dlivreront leurs mes par leur propre justice dit le Seigneur des ar,

mes.

pertransiens propter bestias


16. Trs viri isti,
si

pour
,

15. Si j'envoie dans ce pays des btes farouches le dtruire , et qu'il devienne inaccessible

fuerint in e
filios,

vivo ego, dicit


liberabunt,

Dominus Deus, quia nec


sed
ipsi soli
si

nec

filias

liberabuntur, terra autem desoiabitur.


gladiurn induxero super terram illam, et
:

17. Vel

sans que personne puisse y passer cause des btes 16. Je jure par moi-mme, dit le Seigneur Dieu, que s'il y a en ce pays ces trois hommes ils ne dlivreront ni leurs fils ni leurs Hlles; mais qu'eux seuls seront dlivrs, et que le pays sera dtruit.
,

dixero gladio

Transi per terram


:

et interfecero

de e

hominem
dicit

et

jumenium
isti

l'pe
:

17. Si je fais venir l'pe sur ce pays, Passez au travers de ce pays ; et


:

et si je dis
j'y tue

que

18. Et 1res viri

hommes
18. Si
qu'ils

et btes

fuerint in medio ejus vivo ego, Dominus Deus, non liberabunt fdios neque filias :

ces

trois

hommes

s'y

trouvent en

mme

lemps, je jure par

moi-mme, "dit le Seigneur Dieu


fils, ni

sed

ipsi soli

liberabuntur.
et peslilentiam

19. Si
rain

autem

immisero super

ter-

ne dlivreront ni leurs qu'eux seuls seront dlivrs.


19. Si j'envoie la peste

leurs filles, mais

illam, et cfudero
ut

indignationem

meam

super
et ju-

comre ce

pays, et

si

je r-

eam in sanguine, menium


:

auferam ex e hominem

pands mon indignation sur lui par un arrt sanglant, pour en exterminer les hommes avec les btes,

20. Et Noe, et Daniel et Job fuerint in medio ejus vivo ego, dicit Dominus Deus, quia lilium et filiam
:

non liberabunt, sed


suas.

ipsi justiti

su liberabunt animas

que No, Daniel et Job, s'y trouvent en je jure par moi-mme, dit le Seigneur Dieu, qu'ils ne dlivreront ni leurs fils, ni leurs filles, mais qu'ils ne dlivreront que leurs propres mes par
20. Et

mme temps

leur justice.

21.

Quonia

heee dicit

Dominus Deus
,

quatuor judinia mea pessima, gladiurn


bestias malas, et peslilentiam,
ut jnlerficiam

et
in

Quod et si famem, ac
Jrusalem,

immisero
et

de e hominem
ecce

21. Cependant voici ce que dit le Seigneur Dieu ensemble contre Jrusalem ces quatre plaies mortelles , l'pe , la famine, les btes farouches , et la peste , pour y faire mourir hommes et btes ;
Si j'envoie tout

pecus

22.

Tamen
:

relinquetur in e salvatio educenlium


ipsi

filios et filias

mgredienlur ad vos

et vide-

bius viam

eorum

et adinventiones

eorum,

et consola
in

bimini super malo quod induxiin Jrusalem, bus quae imporlavi super eam.
23.

omni-

22. Il en restera nanmoins quelques-uns qui se sauveront, et qui en feront sortir leurs* /ils et leurs filles et ils viendront vous trouver et vous verrez quelle a t leur conduite, et leurs uvres; et vous vous consolerez des maux que j'aurai fait tomber sur Jrusalem , et de toute l'affliction dont je l'aurai ac; ;

cable.

Et consolabuntur vos,
et adinventiones
:

cm

videritis

viam

eorum, non

frustra

eorum et cognoscelis quod fecerim omnia quae feci in e, ait Dominus

Deus.

23. Et vous serez consols, lorsque vous verrez quelle a t leur voie, et quelles ont t leurs uvres; et vous reconnatrez que ce n'est pas sans un juste sujet que j'aurai fait fondre sur Jrusalem tous les maux dont je l'aurai afflige, dit le Seigneur Dieu.

COMMENTARIUM.
Vers. 1.

Viri

seniorum. 'Hebraismus, pro non-

[si

Vers.

3.Posuerunt

nraurrorrus

si

as, id est, de-

nuUi senioribus Isral.

l! fixa

gerunt idola in animo suo;

toti dediti

sun idolo-

751
latriae. Idola

IN

EZEGHIELEM

752

vocat immunditias, ut supra cap, 8, 10, *f facivm f.um in exfmplum. Hcbr. ; Et ponam eum in exemplum, id est, faciara ut ejus peena exemplo sit et infra cap. 22, 3, et 30, 13. Ponere in corde apud

Hebros,
gere.

est in

animurn inducere, aut, animo


sii^c,

deli-

Scandalum iniquitatis

offensionem, aut

offendiculum; sic vocat idolum, qud facial cultores


siios offendere.

et in proverrium, ut ejus ci:a tam clara sit, et lam magna, ut deinceps proverbio ceiebreiur, et cm bomines magnam aliquam pnam significare volent,
aliis.

Statuerunt contra faciem suam,


sibi

id

peenam

illitis

appellent

sicul Tanlali et Tilii

peenas

est, sibi

proposuerunt, idolorum cultum

pro fine
ut infra,

dicimus.

Eadem
9.

phrasis supra cap. 5, 15, et Jerem.

constituerait.
vers.
7.

Hoc Hebraismus
isti

significat,

cap. 48, 39, et

Vnrant

seniores ad Ezecli., adnotat

Vers.
errt.

Nabum. cap. 3, 6. Et Propiieta falsus

nain verus non


consilio permisi

Kiincbi, ut

eum

consulerent, proplerea sederunt copro-

Ego Dominus decepi, susceplo


illo

yam

eo,

ut dixit vers. 1, ideirc rvlt Dcus


si

ut deciperetur, ut peenas de

sumerem. Sic oranes


;

phtie, quales sint, ne miretur,


tate respondeat,
est,
eis ?

pro ipsorum digni-

veteres auctores interpretantur


et Scripturae, et raiioni

eaque inierpreiatio
est.

aut omnin non respondeat.


:

Hoc

consentanca

Naan quoReg.,
:

quod

dicit

Numquid
homo,

interrogatus respondebo

mod Deus
\

propbctas ,decipiat,

oslendit 5

cap. 22, 20, 21, 22, ubi decepit prophelas

Acbab

Vers. 4.

Homo,

id est quisquis,
7.

quicum-

eos autem non decepit, nisi permitlendo spirituin

que. Hebraismus, ut infra vers.

Ego Dominus rescribi,


illi

mendacii eos decipere. Et ratio ipsa

et pietas
,

docet

spondero
bah, et

ei in

multitudine

juxta multitudinem im-

non posse

Deum auclorem
,

esse mendacii

ut novi

munditiarum suarum. Dicunt autem Hebraii


legi

bseretici dlirant.
(

ba, venit,

sensumque esse
pulat, ac vult)

Ego

re-

exponunl. Alii, decepi

Hebnei duobus modis liunc locum id est, aperui occultum ejus


,

spondebo, (secs

qum

quia venit ad

peccalum prseter ipsius opinionem


R. David.
stri
:

ut R. Salom. et

consulendum me
ita

in multitudine

immunditiarum suarum;
:

Alii

declaravi esse deceptum. Melis no-

R. David. Cbalda:us ver contrario prorss sensu


ei

aut, ego decepi, id est, affeci

eum pn, quam


iephuthcli

Ego

per

meum

Proplietam verum respondebo, quam-

non sperabat. Ludit enim simililudine verbi


et iphetheli.

'isimplicatus veniat multitudine

immunditiarum suarum.

Sensus noslri interpretis est mull melior.


Vers. 5.
vers. 3
et
:

Vers. 10.

Iniquitatem suam, pnam


id

iniquitatis,

Ut capiatur;
iniquitatis

allttdit

ad

id

quod

dixit

ut in multis aliis locis adnotavimus.

Juxta iniquita-

Posuemnt immunditias suas


su
:

in cordibus suis,

tem intep.rogantis,
pseudoproplieta
,

est,

sequali

pn punicnlur
in lerr sunt.

scandalum
in

quasi dicat, ipsi sibi la-

et qui
;

queos
tales

corde tetenderunt, quibus capienlur. Iniqui-

Vers. 15.

Terra
in

eum

consulit.

bomines qui

Ut

enim su cnpiunt impium,et funibus peccatorum suorum conslringilur, Provcrb. 5, 22.


Vers.
7.

pr.evaricetur pr.ivaricans, ut vaide prxvaricetur,


notus Hebraismus. Extendam manum
;

Quia

manam

cxlen,

homo homo,

id

est,

quicumqtie,
sive Ju-

dere ferc semper

nialam parlem
21
;

accipitur

est

quisquis, ut supra vers. 4.


doeus, aut Israelila
:

De domo Isral,

enim verberantis;
27
:

Isai. 9, 12, 17,

et 10, 4; et 14,

sive proselytus. lebr.,

peregii-

In omnibus

bis

non

est

aversus furor ejus,

sed

nus, qui peregrinantur in Isral. sua, vide supra, vers.

Et

posuf.rit idola

adhuc manus ejus cxlenla. El conter am virgam panis,


id est,

et 4, et observa nolle

Deum
:

immiltam famem
baculo

in

eam, corpus enim pane

ut peregrinos Judaii permittant idola apud se colre


nuill

quasi

suslcnlalur.
5,

Eadem
Lcvit.

phrasis

supra
ubi

minus Chrisliani debout

hserelicos pati

suam

cap. 4, \G, et cap.

1G, et

26,

2G,

apud se bresim exercere. Ut interroget per eum me. Quidam vertunt Vt interroget eum propter me.
:

bc eadem
Vers. 14.

terra:

pna prnponitur. Noe Daniel et Job. Nominavit


,

trs

eum de me, mull melis Ilieronymus, ut interroget per eum me. GhaUheus, ut interroget eum in verbo mco. Septuag., ut interroget eum in me, id esl, de me, verterunt enim U, h i oi, verAlii melis, ut consulat

sanclissimos viros, qui tamen sua auale alios liberarc

non poiuetunt.
nec Job
filios

Nam

neque Noe bomines ab illuvionc

suos

morte; nec Daniel populum

suiim caplivitate liberavit. Ideirc non Abraliamum,

biimex verbo. Respondebo


terprelatur, respondebo
ei

ei

per me.

R. David in-

non Moscm nominavit


servavciunt
[
:

qui sa_'p alios suis precibus

propter me, id est, palefagerit, ut

quasi argumenlelur ab exemplo. Sicut


,

cinm

ilii

idola, qune

animo defixa

inlclligat
et

nec Noe orbem

ucc Job

filios

nec Daniel populum

me verum

esse

Deum. Cbaldaus paraphr.


ei

R. Sa-

suum

liberavit

ila

nunc non potcrunl populum

meum
et

lom., respondebo

in verbo
ei

meo. Mull melis Ilitro-

liberarc. Hebrsci ali de causa bos 1res viros


tos pulant,

nomina-

nymus, respondebo
illum
vers. 9

per me, id esl, ego ipse decipinm

qud unusquisque eorum res prospras

secs respondens,
:

qum

sperabal,

sicut dicit

adversas cxpcitus fuerit; multaque de bc re R. David philosophatur


:

Ego Dominus

decepi

proplietam illum, aut,

sed quorsm luec ratio Cbrysost.,

ego ipse pro

me

pronuntiabo senlenliam adverss

bomil. in Gnes. 43? qud bi trs


rinl pro
aliis

maxime

soliti

fue-

eum,

sicul videlur explicare vers, sequenli.

orare, nominalos fuisse putal. Ego ve-

Vers. 8.

Et ponam faciem meam


ero.

super hominem

rani

illum, id est, suscipiam contra illum inimicitias, adver.-,arius


illi

morte

causam esse puto, qud illi 1res ab inipendcnti Noe ab illuvionc, Job tte qua bic agebatur
,

Erequens Hebraismus, ut supra

pestifer

morte, Daniel

leonilius

cap. 13, 17, et Jerem. cap. 21, 10, et

U,

II, 27.

Et

obm

fuissent divinils liberati.

ob suam justitiam Hoc loco inepl abuti

,,

753
soient hocreti'ci, ut probent sanctos
bis.

COMMENTARIUM. CAP. XV.


non orarc pro no,

|1

Vers. 22.

Relinquetur

754
in

ea salvatio

id est,

Mult mlais,

si

cci non cssent


si

argmnenladi-

non omnes usque ad internecionem perdam


salem
suis
;

in Jruliberis

rentur orarc pro nobis. Nain


ceret eos non esse potis
,

non orarent, non


liberaturos
:

sed aliquos reliquos faciam, qui


,

cum

populum

et alios

qum bos
fortassis,
:

nominavisset. Sensus cnim est


aut

Babylonem captivi ducantur idque ut nomcn meuni magis illuslretur. Cm enim eos superstites,
contrucidatis
aliis, viderilis,

Moyses

Abrahamus

libersset,

sicut

cognoscetis eos non te-

olini fecerunt
siiit,

at

Noe, Job, Daniel, quamvis sancti


invia.

mer ac
propter

fortuite,

sed justo

multmque

orent, non liberabunt.

magna ipsorum
malo
,

scelera castigatos.
,

meo, divinoque judicio Et conso-

Vers. 15.

Et fuerit

Hebr.

et

orbaverit

larimini super

id est

cm

vittertis

calamita-

tant, (beslia lioininibus, qui in e habitant) est

enim

tem,

quam inducam

in

Jrusalem, existimabilis ben

singularis numeri.

Sed Hicronymus sensum non verba


sanguinem,

vobiscum actum esse, qud vos consilio Jeremiaj rgi


Babylonis tradideritis.

convertit.

Vers. 19.

In sanguine, in

id est,

ad

Vers. 25.

Cum

videritis viam eorum

id est,

fundendum humanum sanguinem. Quatuor judicia mea; quatuor pnaVers. 21.

pnam

scelerum ipsorum, et adinvenlionum, Hebr.,

studia eorum, aut opra, id est, supplicia.

rum

gnera, quibus

uli soleo.

Judicium pro pn ju-

dicio dcrta

hebraismus

est.

CAPUT XV.
1.

Et factus est sermo Domini ad me, dicens

1.

CHAPITRE XV. Le Seigneur m'adressa encore

sa parole

et

me

2. Fili hominis, quid fiet de ligno vilis, ex


lignis
3.

omnibus

dit:
2. Fils de l'homme, que fera-t-on du bois de la vigne, si on le compare tous les autres arbres qui sont dans les bois et dans les forts?

nemorum, quai sunt inter ligna sylvarum? Numquid tolletur de e lig'num, ut fit opus, aut

fabricabitur de e paxillus, ut dependeat in eo quod-

cumque vas ?
4.

Ecce

igni

datum

est in

escam

utramque partem

ejusconsumpsitignis, et medietas ejus redacta est in


favillaiii
:

numquid

utile erit

ad opus
,

5.

Etiam cm essct integrum


:

non erat aptum ad


devoraverit
,

opus

quanl magis
niliil

cm

illud ignis

et

combusserit,
C.

ex eo

fiet

operis

Proplerca hc

dicit

Dominus Dcus

Quomod

lignum

vilis inter ligna

sylvarum, quod dedi igni ad

devoranduni,
7.

sic

tradam habilatores Jrusalem.


in eos
:

Et ponam faciem mea m


ignis

de ign egrequia ego

dienlur, et

consumet eos

et scielis
in eos,
:

Dominus, cm posuero faciem


8.

meam

Et dedero terram in via m et desolatam

En peut-on prendre pour quelque ouvrage de ou peut-on en faire seulement une cheville, pour y pendre quelque chose dans une maison? 4. On le met dans le feu pour en tre la pture la flamme en consume l'un et l'autre bout; et le milieu est rduit en cendre aprs cela, sera-.-il bon quelque chose? 5. Lors mme qu'il tait enlier, il n'tait bon rien combien plus sera-l-il inutile toutes sortes d'ouvrages, aprs que le feu l'aura dvor 6. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu : Comme, entre les arbres des forls le bois de la vigne est celui que j'ai particulirement destin tra consum par le feu ainsi je livrerai les habitants da Jrusalem 7. Et je les regarderai dans ma colre; ils sortiront d'un feu, et ils tomberont dans un autre qui les consumera et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur, lorsque je les aurai regards dans ma colre 8. Et que j'aurai rendu leur pays dsert, et inacces3.

bois,

e qud

sible

parce qu'ils ont viol

ma

loi

dit le

Seigneur

prxvaricatores extiterint, dicit Dominus Deus.

Dieu.

COMMENTARIUM.
Vers. 2.

Ex

omnibus lignis nemorum

id est
;

modo

ergo conversa es in pravum vinca alina ? et


:

apud
ergo

pra omnibus

lignis sylvestribus, et intructiferis

quia
in-

hune ipsum prophetam cap. 17, 6


vinea, et fructificavit in palmites
:

Facta

est

in re lignurn vitis, si

fructum non ferat

('hoc

enim

quia ergo expectavit

lelligendum est) lignis sylv non proeslabit; inlelligen-

ut faceret

uvam,
1
,

et fecit labruscas, ut

apud Isaiam

da est responsio, quae statim indicalur, non solm non


prstabit
sylvestria
;

queritur cap.

compart illum ligno infruutile est


,

sed

illis

omnibus

inulilis erit.
,

Nain ligna

ctuos
in

vitis

quod ad nullam rem


in

nisi ut

quamvis fructum non ferant

tamen ad
utilia

ignem conjiciatur.
Vers.
5.

dificandum, ad fabricandum, et vasa facienda


sunt; lignum aulem vilis,
si

Ut dependeat
nomen
keli
,

eo quodcumque vas,
,

fructum non ferat, ad


,

aliquod domesticum inslrumentum

aliqua supellcx.
jxeOos, (t

nullam prorss rem

nisi

ad

comburendum
fieri

utile est.

Srep diximus
liu vas
ficare.

sicut

Grc

La-

Nam

ne paxillus quidem ex eo

potest, ex

quo

ali-

omne inslrumentum
4.

et supellectilem signi-

quid suspendatur. Posuit Hieronymus ex, pro, pr,


parlicula comparalionis. Hebr.,

pr omnibus
et ad

lignis, ut

Vers.
mitales

Utramque partem. Hebr., ambas


consumpsit ignis
,

extre-

Psal. 138, 6
est,

Mirabilis facta est scientia tua ex me, id

ejus

id

est

non solm

pr me. Est aulem elegantissima,

rem

ac-

medietatem, sicut

in cteris lignis,

consumpsit, sed

commodatissima metaphora. Solet enim Deus populinn Juda:orum vineam appellare, Isai. 5, 14, et o,
1,

etiam extremitatesles
,

Nam

ex cacleris lignis extremitasoient


,

titionesque aliqui
,

manere

ex quibus alifieri

2, 5, 4, 5, 7, 10; et Jerem. 2, 21
te

Ego autem
:

quid operis

aut cert paxillus aliquis

potest; at

plantavi

vineam electam

et

omne semen verum

auo

ex sarmeiilis, quia facillim ardent,

niliil

mauct.

755
Vers. 7.

LN

ZQI1ELER1
tates,

75g
parte igni consumpt

Et pnam facem meam


,

in eos. Susci-

piam contra eos

inimicitias, torvo vultu intuebor eos,

inimic tractabo eos, ut supra cap. 13, 17, et 14, 8 DE IGNE EGREDIENTUR ET IGNIS C0NSUMET EOS. Oralio
absoluta pro condilionali , id est,
fuerint, iterm in
si

manere soignem conjicimus, donec omnin coneumantur. Alludit enim ad superiorem melaplioram
ient, iterm in

qu medi

sarmenlorum. Ignem autem vocal


Psalm. 63, 12
:

afflictiones
et

ui
t

ex ign egressi

Transivimus per ignem,

aquam,

ignem conjiciam eos, ut omnin


extremi-

eduxisti nos in refrigerium.

consumantur

quemadmodm sarmenlorum

CAPUT
1. 2. Fili

XVI.
1.
:

CHAPITRE XVI.
2.

Et factus est sermo Domiui ad me, dicens

Le Seigneur me parla encore, et me dit Fils de l'homme faites connatre Jrusalem


:

hominis, notas lac Jrusalem abominationes


i

ses abominations
3.

;
:

suas.
3.

Et dices
et

Radix tua

Dominas Deus Jrusalem pater generalio tua de terr Cbanaan


:

H*c

dicit

luus Amorrhofius, et mater tua Cethaea.


4.

Et quando nata

es, in
:

die orts lui,

non

est

prcisus umbilicus luus

et

aqu non es

Iota in salu-

Et vous lui direz Voici ce que dit le Seigneur Dieu Jrusalem Voire race el votre origine vient de la terre de Cbanaan ; votre pre tait Amorrben, et votre mre Cthenne. 4. Lorsque vous tes venue au monde au jour de votre naissance, on ne vous a point coup le nombril vous ne fuies point lave dans Peau qui vous aurait
:

t alors

tem nec
5.

sale salita, nec involuta pannis.

Non

pepercit super teoculus ulfaceret


lui,

tibi

unum

de

his,

misertus

sed projecta es super facicm tertua?, in die


,

ra

in abjectione

anim

qu nata

es.

6.

Transiens autem per te


tibi,

vidi te conculcari in
:

sanguine tuo, et dixi


"Vive
7.
;

cm

esses in sanguine tuo

dixi,

inquam,

tibi

In sanguine tuo vive.

Mulliplicalam

quasi grmeri agri

dedi

te,

et

si salutaire, ni purifie avec le sel, ni enveloppe de langes. 5. On vous a regarde d'un il sans piti, et on n'a point eu compassion de vous, pour vous rendre quelqu'une de ces assistances ; mais on vous a jete sur la terre nue an jour de votre naissance, comme une per sonne pour qui l'on n'avait que du mpris. G. Alors passant auprs de vous, je vous vis foule aux pieds, dans votre sang et je vous dis. lorsque vous tiez couverte de voire sang Vivez ; quoique vous soyez, vous dis -je, couverte de votre sang,
;
:

multiplicata es, et grandis efi'ecta, et ingressa es, et


pervenisti ad

vivez.
7.

mundum

muliebreni
:

ubera tua inlaet eras

Depuis ce temps

je

vous

ai

fait

crohre

comme

niucrunt

el pilus

tuus germinavit

nuda

et

confusioneplena.
8.

Et

transivi per

le

et vidi te
:

et ecce

tempus

tuum, tempus amantium

el

expandi amictum
:

meum
et

l'herbe qui est dans les champs; vous avez cr, vous tes devenue grande, vous vous tes avance en ge , vous tes venue au temps o les filles pensent se parer ; votre sein s'est form , vous aviez des signes de pubert, el vous tiez alors toute nue el pleine de confusion.
8. Mais j'ai pass auprs de vous , et je vous ai considre j'ai vu que le temps o vous tiez tait le temps d'ire aime j'ai tendu sur vous mon vtement, et j'ai couvert votre ignominie; je vous ai donn ma foi; j'ai fait alliance avec vous, dit le Seigneur Dieu et vous tes devenue comme une personne qui tait moi. 9. Je vous ai lave dans l'eau je vous ai purifie de ce qui pouvait vous souiller; et j'ai rpandu sur vous une huile de parfums10. Je vous ai donn des robes en broderie, et une chaussure magnifique je vous ai orne du lin le plus beau ; et je vous ai revtue des habillements les plus
;
;

super te, et operui ignominiam tuam


et ingressus

et juravi tibi

sum pactum tecum,

ait

Dominus Deus,

facla es mitai.
9.

Et

lavi te

aqu, et emundavi sanguinem luum ex

te

et

unxi te oleo.
Et:

10.

vestivi le discoloribus

et calceavi le ian-

tbino

et cinxi te bysso, et indui te subtilibus.

11. Etornavi te ornamento, ec dedi armilias in

ma-

nibus

luis, et

torquern circa collum tuum.

42. El dedi inaurem super os tuum, et circules au-

ribus tuis, et
13.

coronam decoris

in capite tuo.

fins et les

plus riches.

Et ornata es auro

et argento, et vestila es
:

bysso

et polymiio, et mullicoloribus

similam, et nul, et
:

oleum comedisti,
et profecisii n

et

dcora facla es vebementer nimis

regnum.

specieni

nomen tuum in gnies propter tuam quia perfecia eras in dcore meo, quem posueram super te, dicit Dominus Deus.
14. Et egressum est
:

15.

Elhabens fiduciam
luo
:

in pulcliritudinc tti, forni-

cala es in nomine

et exposuisti

fornicationem

tuamomni
16. Et

transeunli, ut ejus fieres.


tuis
,

sumens de vslimentis
:

fecisli tibi

ex-

celsa bine indc consula

et fornicaia es
est.

super

eis, si-

cut

non

est faclum,

neque futurum

47. Et tulisti vasa decoris lui de auro

vous ai pare des ornements ies plus prcieux je vous ai mis des bracelets aux mains, et un collier autour de votre cou. 12. Je vous ai donn un ornement d'or, pour vous mcltre sur le front, et des pendants d'oreilles cl une couronne clatante, sur voire tte. 13. Vous avez t pare d'or et d'argent et vtue de fin lin et de robes en broderies de diverses couleurs; vous vous les nourrie de !a plus pure farine, de miel et d'huile vous avez acquis une parfaite beaut, et vous les parvenue jusqu' lre reine; 14. Et votre nom est devenu clbre parmi les peuples, cause de l'clat de votre visage, et parce que vous tiez devenue parfaitement belle, par la beaut que j'avais moi-mme mise en vous, dit le Seigneur Dieu. 15. El aprs cela, vous avez mis votre confiance en votre beaut; vous vous tes abandonne la fornication dans votre gloire; et vous vous tes pi.
11. Je
; , ,
.

meo, alque
imagines

tous les passants


sion.

argento meo,

qu

pour tre asservie leur pas-

dedi

tibi,

et

fecisli tibi

masculinas, etfomicata os
18. Et

in eis.

sumpsisti vestimeota

tua multicoloria, et

16. El vous avez pris de vos riches avez cousus l'un l'autre pour en faire des ornements de vos hauts lieux, o vous vous tes plonge dans la

757
operuisti illas
posuisti
:

COMJENTAIUUM. CAP. XVI.


et eis.

758

olcum ineum

et

thymiama

meum
et

(1

coram

19. Et

panem meum quem


in

dedi

tibi,

similam,

oleuiu, et mel, quibus enulrivi te, pobuisti in conspe-

ctu

eorum

odorem

suavitatis

et

factum

est,

ait

Dominus Deus.
20. Et
sti

mon or et de mon argent, et que je ous donn, et vous en avez form des images d'hommes, auxquelles vous vous tes prostitue. 18. Vous avez pris vos vlements brodsde diverses
tait lait de,
\

fornication d'une manire qu'on n'a jamais vue et qu'on ne verra jamais. 17. Vous avez pris ce qui servait vous parer qui
,

avais

tulisli filios

tuos et

filias

tuas,

quas gener-

mihi

et immolsti eis

ad devorandum. Numquid

parva est fornicatio tua?


21. Immolsti
crans, eis.
filios

meos, et dedisti

illos

conse!

22. Et posl
tiones,

omnes abominationes

tuas, et fornicatuce,

couleurs, et vous en avez couvert vos idoles et vous ; mon huile et mes parfums devant elles. 19. Vous leur avez prsent comme un sacrifice d'agrable odeur le pain que je vous avais donn, et la plus pure farine, L'huile et le miel dont je vous avais nourrie; voil ce que vous avez fait, dit le Seigneur Dieu. 20. Vous avez pris vos fils et vos filles que vous m'aviez enfants, et vous les avez .sacrifis ces

ayez mis

non

es recordata

dicrum adolescenlia;

quando eras nuda,


sanguine luo.

et confusione plena, conculcata in

23. Elaccidit "post omneno malitiam tuam (vse, va;


tibi, ait

Dominus Deus),

24. Et aedifcsti tibi lupanar, et fecisti tibi prosti-

bulum
25.
tionis

in cunctis plaleis.
:

Ad omne
tuse
:

caput

viae aedificsti

signum prostitu-

et

abominabilem

fecisti

decorem tuum

et dividisli
sti

pedes tuos omni transeunli, et multiplic-

fornicationes tuas.

2G. Et fornicata
:

escum

filiisjEgypti vicinis

tuisma-

gnarum carnium et ad irrilandum me.

multiplicsli fornicalionem

tuam

27. Ecce ego extendam

manum meam
:

super
in

te, et

idoles, en les faisant dvorer au feu. Ne comprenezvous pas combien est grand ce crime par lequel vous vous tes ainsi prostitue? 21. Vous avez immol mes enfanis et en les consacrant vos idoles, vous les leur avez abandonns. 22. Et aprs toutes ces abominations et ces prostitutions, vous ne vous tes peint souvenue des jours de votre jeunesse, lorsque vous tiez toute nue, pleine de confusion, et foule aux pieds dans votre sang. 25. Et aprs toutes ces mchancets (malheur malheur vous, dit le Seigneur Dieu !) 24. Vous avez bti pour vous un lieu infme et ; vous vous tes prpar dans toutes les places publiques une maison d'impudicit. 25. Vous ayez dress l'entre de toutes les rues la marque de votre prostitution; vous avez rendu votre beaut abominable; vous vous tes abandonne tous les passants et vous avez multipli les crimes de votre honteuse fornication ; 20. Vous vous tes prostitue aux enfants de l'Egypte qui sont vos voisins, qui ont de grands corps; vous avez commis infamie sur infamie, pour irriter ma co;
;

lre.

auferam justilicationem tuam

et

dabo

te

animas

odientium te liliarum Palastinarum,


in via tu scelerat.

qu erubescunt

27. Mais je vais tendre ma main sur vous je vous ; terai votre justification ; et je vous livrerai la passion des filles de la Palestine , qui vous hassent qui
,

28. Et fornicata es in

filis

Assyriorum, e qud
es,

necdm

fueris expleta

et

postquam fornicata

nec

rougissent elles-mmes de l'impit criminelle de votre conduite. 28. Car n'tant pas encore satisfaite, vous vous tes prostitue aux enfants des Assyriens ; et aprs
celle prostitution, tente.

sic es satiala.

vous n'avez pas encore t con-

29. Et multiplicsli

fornicalionem tuam in terra


et

Chanaan cum Chaldis


30. In quo

nec

sic saliata es.

cm

facias
?

mundabo cor tuum ait Dominus Deas omnia ha;c opra mulieris meretricis et
, ,

procacis

31. Quia fabricsti lupanar

tuum

in

capite omnis
:

vi, et excelsum

tuum

fecisti in

omni

plale

nec

fa-

cta es quasi meretrix fastidio

augens pretium,
j

32.

Sed quasi mulier adultra, qu super virum


inducit alienos.

Vous avez pouss plus loin votre fornication ; vous avez commis crimes sur crimes dans la terre de Chanaan avec les Chaldens; et aprs cela mme, vous n'avez pas l satisfaite. 50. Comment purifierai -je maintenant votre cur, dit le Seigneur Dieu, puisque toutes ces actions que vous faites, sont les actions d'une femme proslilue , et qui a essuy toute honte? 51. Car vous vous tes bti un lieu infme l'entre de toutes les rues, et vous vous lcs fait une retraite d'impudicit dans toutes les places publiques; vous n'avez pas t comme une courtisane qui ddaigne ce qu'on lui offre pour se mettre plus haut
29.
et
,

suum
35.

prix ; 52. Mais

comme une femme adultre,

qui ajoute des

Omnibus merelricibus dantur mercedes


dedisti

trangers son mari.


:

tu et

aulem

mercedes cunctis amatoribus


eis,

luis,

dona donabas

ut intrarent ad te undique ad for-

35. On donne une rcompense tontes les femmes prostitues; mais vous avez pay vous-mme tous ceux qui vous aimaient , et vous leur faisiez des pr-

nicandum tecum.
34.

Factumque
in

est in te contra

consuetudinem

mu-

lierum
nicatio

in fornicalionibus tuis, et
:

post te non eril for-

eoenim qud

dedisti mercedes, et
in te

mercedes

non

accepisli,

factum est

eontrarium

35. Propterea, meretrix, audi

verbum Domni.

de tous cts pour commettre avec vous une infamie dtestable. 34. Ainsi il vous est arriv dans votre prostitution tout le contraire de ce qui arrive aux femmes prostitues, et il n'y aura point de fornication semblable la vtre; car ayant pay vous-mme le prix de vos crimes , au lieu de le recevoir, vous avez fait tout le contraire de ce que les autres font. 55. C'est pourquoi coutez la parole du Seigneur,
;

sents, afin qu'ils vinssent

>

femme

prostitue.

,,

, ,

759
56. IIxc dicit

LN

EZECHIELEM
ces
j

700
:

Dominus Deus
et

Quia effusum est

tuum,
tuis

et revelata est

ignominia lua io fornicationibus


,

super amatores luos


in

super idola abominaiio,

num tuarum
disli eis
:

sanguine filiorum tuorum

quos de-

Ecce ego congregabo omnes amatores tuos, quibus commixta es et omnes quos dilexisli , cum et congregabo eos super te iiuiversis quos oderas
57.
:

undii|ne, et nudabo ignominiam

tuam coram

eis, et

videbunt omnein turpiludinem tuam. 58. Et judicabo le judiciis adulterarum

et efun-

denlium sanguinem
et zeli.

et

dabo

te in

sanguinem

furoris

56. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce que vous avez dissip lout votre argent, et que vous avez dcouvert voire ignominie dans vos fornications attirant ainsi ceux que vous aimiez, et dans les abominations de vos idoles, en leur donnant le sang de vos enfants que vous leur avez sacrifis; 57. Je vais assembler contre vous lous ceux qui vous aimaient , auxquels vous vous tes prostitue tous ceux pour qui vous avez brl de passion , avec tous ceux que vous hassiez; je les assemblerai de toutes parts; je leur dcouvrirai votre honte, et toute votre infamie paratra devant eux. 58. Je vous jugerai comme on juge les femmes adultres , et celles qui ont rpandu le sang ; et je ferai rpandre le vlre dans un transport de fureur el

59. Et dabo te in nianus

eorum

et destruent lu:

panar tuum et

demolientur proslibulum tuum


,

et
j

denudabunt
coris lui
:

te veslimentis tuis

et auferent

vasa de|

et derelinquent te

nudam, plenamque igno-

mini

40. Et adducent super le multitudinem, et lapida-

de jalousie. 59. Je vous livrerai entre les mains de vos ennemis; ils dtruiront votre infme refuge, et ils renverseront votre retraite d'impudicit; ils vous arracheemporteront ce qui ils vous ront vos vlements servait vous parer et ils vous laisseront toute nue , pleine de honte et d'ignominie. 40. Ils amneront contre vous une multitude de peuples ; ils vous assommeront coups de pierres ils vous perceront de leurs pes ;
; ; ;

bunt

le lapidibus, et

trucidabunt le gladiis suis.

41. Et comburent doinos tuas igni, et facient in te


judicia in oculis

fornicari

et

mercedes

mulierum plurimarum ultra non dabis.


:

et desines

41. Us mettront le feu dans vos maisons, et les brleront; ils exerceront contre vous des jugements svres aux yeux d'un grand nombre de femmes; et vous cesserez de vous prostituer, et vous ne donnerez plus de salaire.

42. Et requiescet indignalio inea in te zelus 45.

et auferetur

42. Et je
;

ferai

cesser

meus te, et quiescam, nec irascar amplis. E qud non fueris recordata dicrum adoletu
,

mon

indignation
;

votre

gard ma jalousie se retirera de vous je me tiendrai en paix, et je ne me mettrai plus en colre;


45. Parce que vous ne vous tes point souvenue des jours de votre jeunesse, et que vous m'avez irrit par lous ces excs. C'est pourquoi j'ai fait retomber sur votre tte les dsordres de votre vie, dit le Seig-ncur Dieu el je ne vous ai pas encore traite selon vos crimes dans toutes les abominations que vous avez faites.
;

scentioe

et

provocsti

me

in

omnibus

bis
ait

qua-

propter et ego vias tuas in capite tuo dedi,

Domi-

nus Deus

et

non

feci jnxla

scelera lua in

omnibus

abominalionibus
44. Ecce

luis.

omnis qui
dicens
:

dicit

vulg proverbiuin
filia

in te

assumel

illud,

Sicut mater, ita et


es
tu
,

ejus.

45. Filia

matris
:

tutc

qune projecit virum


tu

44. On dit d'ordinaire Telle mre, telle fille ; mais ceux qui se servent de ce proverbe le diront de vous.
:

suum

et filios suos

et soror

sororum tuaruin es
lilios

quee projecerunt viros suos et


stra Cethcca, et paler vester

suos

mater ve-

Amorrhus.
lilioe

46. Et soror tua major, Samaria, ipsa et


quee habitant ad sinistram

ejus,

tuam

45. Vous tes vraiment la fille de votre mre, qui abandonn son poux et ses enfants; et vous tes la sur de vos surs, qui ont abandonn leurs poux et leurs enfants votre mre est Cthenne, et votre pre est Amorrhen.
;

soror autem tua

minor
ejus.

le,

qu

habitat dextris tuis,

Sodoma

et

filia?

46. Votre sur ane est Samarie, avec ses filles, qui habitent votre main gauche ; votre sa^ur pune, qui habite votre main droite , est Sodome avec ses
filles.

47. Sed nec in viis

dm

scelera

earum

fecisii

earum ambulsti, neque secunpauxillum minus pen


:

sceleraliora fecisti

illis

in

omnibus

47. Et vous n'avez pas seulement march dans leur voie et commis les mmes excs qu'elles ont

viis luis.

commis; mais vous


fecil

les

avez presque surpasses dans


.

48. Vivo ego, dicil

Dominus Deus, quia non


filial

Sodoma
et
lilice

soror tua, ipsa, et


luse.

ejus, sicut fecisli tu,

lous les ciimes de votre vie. 48. Je jure par moi-mme , dit le Seigneur Dieu que ce qu'a fait Sodome votre sur et ses filles, n'est pas si criminel que ce que vous el vos filles avez fait.
49. Voici quelle a t l'iniquit de

49. Ecce hrec fuit iniquitas Sodomre sororis luce


superbia, saturitas panis et abundantia, et olium ipsius,
cl filiarum ejus
:

Sodome

voire

et

manum

sur:
toutes
filles
;

l'orgueil
elles

egeno

el pauperi

non por-

l'excs des viandes, l'abondance de choses, et l'oisivet o elle tait, elle cl ses
,

rigebant.

ne tendaient poinl

la

main au pauvre

el

50. Et leva Ijc sunt, et fecerunt abominaliones co-

l'indigent.

ram me
peccavit

et abstuli cas sicut vidisli.

50. El elles se sont leves d'orgueil, cl elles ont

51. Et Samaria dimidium peccatorum tuorum non


:

commis des abominations devant moi


je les ai dtruites,
r
,

c'est

pourquoi

comme
;

vous avez vu.

sed

vicisti

cas seeleribus luis, et jusiificsli


luis
,

sorores tuas in omnibus abominalionibus operata es.

quas

52. Ergo et lu porta confusionein tuam, quee vicisti

Samarie aussi n'a pas fait la moiti des crimes que vous avez commis mais vous avez surpass l'une cl l'autre par vos excs et vous avez justifi vos surs par toutes les abominations que vous avez faites.
> I
.

sorores tuas peccatis luis


juslilical* sunt

sccleratis agens ab

52. Portez donc vous-mme votre confusion , vous qui avez surpass vos surs par vos pchs, vous

eis

enim

te

ergoet tu confunderc.

rendant encore plus criminelle qu'elles, qui sont justes

761
et

C0MMENTAR1UM. CAP. XVI


porta ignominiam tuam, qure justificsti sorores

762

tuas.

53. Et convertam resliluens eas conversione So-

domorum
et

cuni filiabus suis, et conversione Samari


:

Cliaruni ejus
:

et

convertam reversionem tuam

in

modio earum
omnibus quae

34. Ut portes ignominiam


fecisti

tuam

et confundaris in

consolans eas.
,

Sodoma et filiae suam et Samaria , verlentur ad antiquilatem suam et


55. Et soror tua

ejus reverlentur
et
filiae

ad antiquilatem

ejus re-

lu, et

filiue tuse,

revertemini ad antiquilatem vestram.


56.

en comparaison de vous; soyez confondue, et portez votre ignominie, vous qui avez justifi vos surs. 53. Je les rtablirai louies deux, en faisant revenir les captifs de Sodoine et de ses filles, aussi bien que les captifs de Samarie et de ses filles et je vous rtablirai et je vous convertirai au milieu d'elles, 54. Afin que vous portiez voire ignominie, et que vous soyez charge de confusion de tout ce que vous avez fait pour les consoler. 55. Votre sur Sodome et ses filles retourneront leur ancien tal Samarie et ses filles retourneront aussi leur ancien lat et vous et vos filU s vous retournerez de mme dans votre premier tat. 56. Vous ne vous les point souvenue de la ruine de votre sur Sodome, au temps de votre gloire;
; ,
;

Non

fuit

autem Sodoma soror lua audila


revelarelur malitia tua
Syria;, et

in ore

luo, in die superbiae tuae,

57.

Anlequm
in

sicut

hoc

57. Avant que votre mchancet et l dcouverte, comme elle l'a l dans ce lemps, o vous tes devenue un objet d'insulte aux filles de Syrie, et toutes les filles de la Palestine qui vous environnent

lempore

opprobrium (iliarum

cunctarum
ambiunt
te

de toutes parts.
58. Vous avez port le poids de vos crimes votre propre ignominie, dit le Seigneur Dieu.
59.
,

in circuilu tuo liliarum Palaeslinarum quae

et

de

per gyrurn.
58. Scelus
ait

tuum

et

ignominiam tuam

tu porlsti,

Dominus Deus. Dominus Deus


,
:

59. Quia bajc dicit


sicut despexisti

Et faciam

tibi,

que dit le Seigneur Dieu Je vous vous le mritez, ayant mpris les promesses que je vous avais jures, pour violer l'alliance que j'axais faite avec vous
voici ce
:

Car

traiterai

comme

juramentum

ut irrilum faceres pa-

ctum

60. Et recordabor ego pacti

mei lecum

in diebus

souviendrai de l'alliance que j'avais faite avec vous au jour de votre jeunesse, et je contracterai avec vous une alliance qui durera ternellement.
61. Vous vous souviendrez alors des drglements de votre vie ; et vous serez couverte de confusion , lorsque vous recevrez avec vous vos surs anes et vos surs punes car je vous les donnerai pour tre vos filles non par une alliance qui vienne de
; ,

60. Et aprs cela je

me

adolescenti tuae

et suscitabo tibi

paclum sempilerconfunde-

num.
61. Et recordaberis viarum tuarum
ris,
,

et

cum
:

receperis sorores luas le majores cura mino:

ribus luis

et

dabo eas

tibi in filias,

sed non ex pacto

vous.
62. J'tablirai alors

tuo

mon

alliance avec vous; et vous


le

62. Et suscitabo ego

pactum

meum

tecum, et scies

saurez que c'est moi qui suis

Seigneur;

quia ego Dominus


63.
ullra

Ut recorderis

et confundaris,

et
,

non

sit

tibi

63. Afin que vous repa siez votre vie dans voire souvenir, et que vous en soyez confondue, sans oser

aperire os pne

confusione tua

cm
ait

placa-

tus

tibi

fuero in omnibus quai fecisti

Dominus

Deus.

seulement ouvrir la bouche dans la confusion que vous en aurez, lorsque je serai rentr en grce avec vous , en vous pardonnant tout ce que vous avez fait contre moi , dit le Seinneur Dieu.
,

COMMENTARIUM
Vers. 2.
ut
ait

Notas
David.

fac Jrusalem
prop':ela in
c.

per

litteras,

R.

Nam

Babylone
1
:

erat.

quasi dicat,

non ad genus, sed ad morum similitudinem referunt ; ut non ex Abrahamo, iis moribus es
,

Idem

jussit lsaiam

Deus facerc,

58,

Clama, ne

sed Chananis et Amorrhasis genita fuisse videaris,

cesses, quasi

luba exalta vueem tuam, et annuntia poet

quemadmodm

Christus

Judaeis dixit Joan. 8,


et

44

pulo mco scelera eorum,

domui Jacob peccata eo-

Vos ex ptre diabolo

estis,

genimina
;

viperarum,

rum.
Vers.
3.

Radix tua, mecorotliaic,


,

quod Chaldneus

apud Matthaeum, cap. 23, 33, Christus apud Lucam Isaias quoque cap. 1, cap. 2, 7, Joannes appellavit
;

paraphrasles
taliones

el

omnes Hcbraei

inlerpretanlur, habi-

10,
lia

Jud;rorum principes, principes Sodomorum vocat.


de ^Ene mulier
tibi Ella

tu; pulant

enim mecorolhaic pro megurosignilicat,

apud nobilem Poetam

thaic

dictum esse, quod habilationes


ut adnolat R. David,
in ter

mu-

Nec

diva parat generis nec Daraanus auclor,

talo 1 in D,

sensumque esse:

Perfide, sed duris genuit te cautibus horrens

mores

lui

ejusmodi sunt, ut

Cluinanos semper ha-

Cuucasus, liircantiue admrunt ubera tygres.

bitasse videare.

Mult melis noster interpres, et SeHaec mihi non displicent


aliud signilicari,
:

ptuag. mihi vidcnlur radicem vcrlisse. Signilicat enim

sed videlur aliquid eliani


popuii Judaici non-

mecurah,

excisionem,

ponilurque
excisi,

pro prima radie


id
est,

nempe primum

atque origine,

unde Judaei

progeniti
I

din Deo vocalistalum et condiiionem, q. d., ante-

sunt, et quani nunc vocat radicem, statiin generatio-

quand

ego

te,

6 Jrusalem,

eligerem,
et

ornarem

et

nem appellat. Porro sunt qui puient hoc ad Judaeorum genus el originem rfrendum, qud ex Abrahamo prognali essent, qui in Chananaeorum terra
habitaverit,
in

uxorem ducercm, adeo barbara


liane interpretationem, et
lert; agitur

inculla eras,

ut

inter Chananaeos et Amorrliaeos nata fuisse viderere.

argumentum ipsum

prae se

eque natus

fueril Isaac.

Melis qui

enim de prima Judaicac gentis barba-

, ,

703
rie, deque Dei in
ill
.

IN

EZECIUELEM

764
Filii Isral creverunt, et quasi

excolend beneficiis: et verba

qnod diciturExod. 1,7:


verunt terrain.

sequcntia confirmant
umbilicus tuus
et

In die orts tuinon


es

est

prcisus

germinanies multiplicati sunt, ac roborali nimis imple-

aqu non

loin.

Hoc enim barba-

Et ingressa
Icbr.
:

es

et pervenisti

ad

rarum estgcnlium. Et mater tu.e Ciiethjsa. Chelhaue


mulieres Inter alienigenas et barbaras feminas, quas

mundum muliebrem.

Et pervenisti ad ornamenla
,

ornamentorum, ad verbum

vel

ut alii verlunt

In-

Salomon adamavil, numeranlur 5 Rog. 1, Et quando nata es. lebr. Vers. 4.

1.
,

gressa es in ornamento ornamentorum.

Ornamentum
quse mulieres
,

et

gnera-

autem ornamentorum R.

David ea ornamenta, va,

tiones tu,

ad verbum,

id est, natalitia tua

(sub. sic se
\

saque aurca et argentea vocari putat


Hebrsese ab ^Egyptiis acceperunt
,

liabent). In die

ortus tui non est pr.cisus umbiucus


,

q. d.

pretiosa or-

tuus. Vocal generaliones ea studia


infanlibus adhiberi soient, ut
tur,

quse recens nalis


j

namenta meo
allegoric
\

consilio, et studio oblinuisti. Alii nimis


intelli-

qud umbilieus prxcida-

ornamentum ornamenlorum legem


es.

ac ligetur, qud lavetur.

Et aqua non

es lota in

gunt. Alii naluralem corporis pulchritudinem, q. d.,


pulclira

salutem. Sic eliam Septuag. transtulerunt, quasi legerinl

fada

Hicronymus

et R.

Joseph

quibus

verbo

iasclia.

Sensusque

est vald cohaerens

ego

meam

senlentiam adjungo
,

per ornamentum or-

quasi dicat, non es lota aqu ull salutari, qu recens


nali infantes lavari soient.

condila, ut caro tua

Nec sale salita solidaretur. Hsec enim

id est

,
j

namenlorum nihil aliud intelligunt qum membra corporis jam ad nuplias matura, ut statim explicatur.
Vocat autem ornanienluni ornamentorum
locis
,

erat

Hecui

quia

iis

in

brxorum consueludo, quam etiam nunc


nullse gentes
,

relinent non,

ornamentorum sedes

est

vel, pervenisti

ad or

sed similes

fuisti infanti expositse

namentum ornamentorum,
legerunt ari arim, propter

id est,

ad eam

se ta

tem quse

nullum hujusmodi ministerium adhibetur, ut Jonatlias


interpretalur.

preliosissima amal ornamenta. Septuag., pro adi adim,


litterae resch ei dalelli sinii-

Vers. 5.

Non pepercit super te oculus,


,

id est,

litudinem. Vcrlei uni enim civitates civitatum.

Ubera

nemo
retur.

fuit, qui te ita

abjectam, et expositam miseracap. 5,

tua intumuerunt
sler

parala

sunt vel efformata, noEst

Hanc phrasim supra explicavimus


Sep projecta

interpres

sensum

reddidit.

autem tumor
,

vers. 11) et c. 7, v. 4, 9, et cap. 8, 18, et c. 9, v. 5


et 10.
es, sicut infantes expositi projici

uberum
seqtiitur.

in puellis nubilis a;talis

signum
,

sicut
,

quod

Pilus tuus germinavit


,

pubes

quse viris

soient. In abjectione anime

tvm
quo

id est

projecta ut

quarto decimo
solet;

feminis duodecimo setatis anno nasci

morercre; anima pro


illud

vit.

Putat Ghaldseusad tcmpns


,

honesto enim verbo rem turpem declaravit.


;

hoc esse rfrendum


abjecti
,

in

jEgypto Hebraei

Et eras nuda
nari amat, eras

cm

e setate esses

quse

maxime

or-

ade erant
sut

ut

eorum
si

infantes occiderentur

nuda et confusione ptena,

cl discooperta.

projicerentur

quod

aliquam siniilitudinem
:

Sept, -mi j{j);!wveOw, sicut Hier., pudibunda, respexe-

veri liabet,

tamen non

est necessarium

non enim

runt enim ad sensum.

historie, sed

metaphoric proplicta loquilur.

Vers.

8.

Et transivi per
procorum
; ,

te.

Eamdem vim babet,


;

Vers. 6.
casu inveni
forte incidi

Transiens au tem
te,

per te

quasi dicat

qum
cral

supra, vers. 6.

Et ecce tempus tuum

setas tua

cm te non qiucrerem, cm iter facerem in te. Non qud casu eam invenerit nec
,

it'las

Lire soient

quo lempore proci nuplias araquasi dicat, jam nubilis eras, et nemo te,
,

enim providenliam cl prscdeslinalionem tollit; sed loquilur buniano more, ut indice! se non indiguisse populo
,

quia nuda eras et misera


vestivi te
,

duccre volebal

ego autem
dicit
:

alque uxorcm duxi.

Hoc

est

quod

nihilque causse babuisse

ut illuni
,

qusererel.
,

Expandi amictum MEUM super te. Erat enim niatiimonii

Vidi te conculcari vu sanguine tuo


vel
,

conculcatam

ritus

aut futuri cerl nialrimonii sponsio,


pallio suo texisset, sicut

si vir

involutam

vel

contaminalam

inqui-natam san-

feminam
cap. 3
,

Rulh

dixit

Rooz,

guine tuo,

quem ex
hxrebat
dixit

ventre nialris lu Iraxcras. Adliuc


,

v.

Expande pallium tuum super famulatn


es.

enim
lutem

in te
,

quia non fueras lola aqu ad sa4.

luam, quia propinquus

Sic R. David interpretatur

ut

vers.

Persistit

enim
,

in

edem

mtaphore. Nibil autem aliud


fuisse,

signitical

in

sanguine

Et jukavi tibi. Sicut tpojQSuS eam uxorem duclurum. Et

sponssc jurare solet se

ingressus sum pactum


si

qum

fuisse

barbaram, incullam, miserabilem,


:

tecum, Hsec emphasin habent perinde ac

diceret

beneficiorum Dei expertem


fuisse

mystic autem plenam


originis,
in

Ego Dcus, qui bonorum tuoium non


dignalus tecum, id csl,
rabili pucll

indigeo, non
,
,

sum
faela

peccatis,

et adliuc

peccalum ipsum

lanqum sanguinem ex utero matris Iraclum


hsesissc.

nuplias pacisci.
,

cum pauperc nud et Et facta es hiiii


melaphor

i.iise:

Et

dixi tibi

Vive,

id est, feci le vivere,


,

cm

es uxor

mea

quod

alis sine

solet dicere,

omni

auxilio desliluta esses


,

mortique exposila. Hefeci.

facti inihi estis in

populum.
et

braismus est
Vers.
sicut
7.

dixi, vive,

pro vivere te
,

Vers. 9.
originis

Lavi te. Abstcrsi sordes paupertatis


et pulcbraiu
elfeci.

Multiplicatam
germen
,

id es*, inultiplicavi le

tusc,

Mystic

lavi te

berbani

quse germinal in
aijri

agro. Ilebr.

Decem
Soient

peccatis aqu grali;e mea".

millia sicut

dedi te; ad

verbum,

id est, inte.
!

Vers. 10.

Discoeorirus
ait

vestem acm pictam in-

credibiliter

cl in

ininiennin inultiplicavi

lerprelantur Ilebrai.
lanl.

Latini vostem
iiyacintiio. Sic

Phrygiam appel-

enim llchrau dicere decom


rabilibus, ut Psal. 07, 18
:

millia, pro rbus

innume-

Et calceavi te

non solm

Sept.,
et

Currus Dei decem millibus

sed etiam, ut
'

Hieronymus, Symmachus, Aquilas

multiplex, id est, currus Dei innumerabiles.

Hoc

est

Thcodotio transtulerunt, quod Hebraic est WTI, quod

765

COMMENTARIUM. CAP. XVI.


Vers. 15.
flicitas
,

766
dicat,
,

Hebraei pellern taxi animalis diversi coloris maculis *|

Et habens fiduciam, quasi


et

nimia

distinctam signifieare dicimt, quitfns pctlibus taberna-

qua le in cullu conlinere debuisset

meo
enim

culum opertum erat, Exod. 25, 5,


25, ex eorio
sponsre
su;-.;

cl

Numer. 4,
se calccos

cultu avertit, et ad idololatriam incilavit. Sedit

igitur

ejus animalis

dicit

popnlus manducare

bibere

et

surrexerunt ludere.

confecisse, quia preliosi erant, et pulcbri.


,

Exodi. 32
q;!;e

6. In

nomine tio, propter famam tuam,

Et

indiu te subtii.ibus veslibus, Ilebr. meschi


s

queni

ad onmes gnies pervencrat. E enim excitali


,

R. DVifl pannimi

tht.iu esse dicit.

multi ad te ex remotis nationibus veniebant


\

qui le
tuo, id

Vers. 14.

Et

ornavi te ornamento, inultiplici

paulatimidololatriam docuerunt
est,

aut,

Innomme

ornamentorum gnre. H8c omnia, qua sequunlur usque ail versum 14, nibil aliud significant quam populum Judaicum ex bafbaro, Dei bnficie, ma,

contra

nomen tuum
reddidisti.

quasi dical, fornicando noet

nien
|

tuum contaminsli

cm

pris claium esset,


,

obseurum

Ut

ejus fieres. Hebr.


:

Mi

erit

xim autem dai

lege faclum esse civilem, elegantem,

ad \erbum R. David

sic interpretatur
,

Erposuisli for,

nobilem; qiianqum Clialdaeus Paraphr?sles singuia


verba conatur ad singuia Dei bnficia accommodarc.
Dedi, posai, in ^ambis tcis, niamis vocal
braeliii, quae inanni
eatfi
:

nicationem tuam omni trnnseunti

id

est

quicuinque

venircl, qui novuin idolum afferret illud colebas, et ad


illnd
''

parieni

stalim

desiderium tuum
pro
ci,
te.

ferebatur.
legisse

Cbalda-us
,

proxima

est
;

Hispani munnecam

parapbrasle-,
enin;
:

videtur

non

vertit
alii
:

manu vocant,

quasi

manicam

e enim pari.', ut ex
Sofcbant millions

Et non deerbat

il facere,

queni nonnulH
sic

mullis Scriptnrae locis colligilur,

interprtes secuti sunt.


,

Ego malo

inlerpretari

llebra'je aureas et argenteas armillas ferre,

quemadiieri

Expesuisii fornicaliontn tuam omni transeiinti. ilebr.,

modm
demus

bodierno die in llispani et Afric

viIl

Mi

erat

id esl

cui aliquld erat.

Hcbraismus
,

quasi

dicat: Foniicabaris
,

Vers. 12.

Et dedi inaurem ^uper os tuum. Sunt


,

cum omni

tr an smite

qui aliquod

j hbebl idolum
expiicatur
inf.,

quod posses
vers. 25.
tibi

colre.

Hic sensus claris

qui puteni Hebraeas mulieres solitas circnlos aureos


vel argenleos ex
starc,

fronte in

nasum dependenies
Sed
id es!

gc;

Vers. 16.

Fecisti
ut

excelsa. Excelsa

ln>c loco

busqu boc loco

significari.

incertmn

non vocal aras,


j'

putant mulli; sed idola, ut Septuaet ut

quanqumlunulasgesi-sc legimus, apud Isai.,cap.


vers. 18. Itaque

3,

gmla translulcruul,

llieronymus inlerpr talur.

malo simpliciier exponere, ut inau;

Quo enim modo


autem fecerunt,
Sivc rever
ita

aras ex veslibns confecissenl? Idola

rem

vocel

quos stalim circulos nppcllat


et agilim,

irtrutnque

id est,

ornrnt, :ideclaraiurversul8.
,

enim Hebraicum verbum nezem


sunt

idem pror-

fecerint

l it prelioS veste

quam

ss signilicai. Vocat autem aures os, quia circa os


;

ex opibus

quas Deo aeceperant, fecerant, orna:

sicut paul

ante bracbia vocavit manus. Est

menta
lilus
,

fecerint idolorum

sive nielaphoric,

qud quos

ergo ejusdem senlenti diversis verbis facla repetilio.

quasque caremonias Deo, ut

ipsuiri colerent,

accepissent;

ad colenda idola convertissent. Hinc


diversi coloris,

Vers. 13.

Polymito.

Polymita vestis idem est

inde consuta. Hbrsei interpretantur

qud

vestis diversi coloris,

quod stalim

sequitur.

Hoc

quasi dicat,

fecisti

quod

libidinosissiimc merclrices

autem loco

est meschi,

quod sericam vestem

significat,

facere soient, quae ipsie suis suniptibus eleganter


tores suos vesliunt, ut

ama-

ut ait R. David, ut diximus vers. 10. Sept, verlerunt,


subliti veste.

cum

illis

majore cum vob.'ptate


,

Quod autem sequitur, et multis


Hispani sumpio ex Hebraeis

colokij

Loncumbant. Sicuf non est factum


est. Hebraic, non venient,
et

neque futurum

bus, iebraic est rikemah, id est, veste acu pict, ut


vers. 10.

Quam

aut ex

interpretatur
erit

Africains vocabulo,
est,

quorum

lingua Hbraica similis


id est,

Quod R. David Non erunt similia idola uinium nec quisquaih bomo, aut popuJus qui talia faciat.
non
erit.
:

Recamado vocant. Similam et mel,

non
!

Sepmaginla videntur, pro baoth, legisse

bta, verlerunt

glandes, non cnepas ^Egypti, sicut


esses et inculpta
;

cm adhuc

barbara

enim
non

Et non ingredieris. Ego Ilieronymum oplim


\eriisse arbitror.

sed delicalum cibum, ut nobilis.

Et

omnium

Nam
,

elsi

verbum verbo
enim
nunquinn fuerunt
illis

dcora facta

es, id est, digna


ille

regno ut stalim sequidixit: Upro-j


pih>

reddidit,
:

(amen verum sensum

reddidit. Sic
,

tur; sicut poeta


.$iov TvepoaivtStf. et

Grcus

ffle

intei pretor

Non
et

venerunt

id est

Et

profecisti in regnum. Hebraic


,

similia idola,
simile.

non

erit

unqitm ullum idolum

prospr egisti usque ad regnum


tibi
,

id

est

ade pro-

spr omnia
rgi nupseris
regi'S

me

providenti succcssenmt, ut
sis.

Vers. 17.

Vasa decoris tui


,

id est,
:

instrumenta
vocal armil-

reginaque fac/a
tibi

Cm

enim pris
autem rex
orbata

pulebriliidinis tuai
las,

aut gloriae Une

sic

non baberes, reges

dedi. Solet

inaures et omnia aurea et argentea mulierum oret

marilo, populus uxori comparare, ut Tbren. 1, 1.

namenta. S;rp enim diximus


Graecis
,

ab HebrSls'j
rei

et

Facta

est

quasi vidua domina genlium

id est

et Latinis

omnia cujUsqu

instrumenta

rege tanqum uxor marito.

Vers. 14.

Et egressum est nomen tuum

vasa vocari. Et fecisti imagines masculinas.


,

Quem\iris

id est,

admodm
suis
,

salacissima;

mulieres non contenta


viriles

pervenit fama tua ad

onmes gentes propter pulcbrilu-

ipsse sibi

imagines

fingnnt

quilmscum

dinem tuam, pulcbritudiiiem vocat politiam et rectam reipublic;e adminiMraiionem, quam regina Sb mgnoper admirata est.

suam

libidineni exsalient.

Vers. 18.

Oui

v,

mei m.

Quod

gtl tibi

dd'rm

sicut dixit versu pra;cedenli,

deauro meo. atque argent

767

IN
,

EZECMELEM
iturus erat, Gen. 38, 14. jEdificasti sicnum

768
prosti-

meo

qu
,

dedi
,

t'ibi

vel

oleum

meum

et

thymiama

meum
coram
lusio

id est

quod mihi
oblulisti
et

offerre debebas. Posuisti


illis.

tutionis tu^;

id est,

tuguriolum, sublalo signo, ut


ibi

eis, id est,

Hebraismus, et
:

al-

qui pneterirent

agnoscerent esse

mereiricem,
solet;

ad lucernas,

oleum, Lcvit. 21, 4

Super
con-

qiiemadniodm labern vinari hedera appendi

candelabrum
spectu

mundissimum ponenlur semper

in

faciunt hoc alicubi eliam hodierno die perfricl;e frontis


scorta. Hebraic est, dificsli excelsum, id est, aram, idem nomen quod versu superiori. Et abominabileu

Domini; eamdem phrasim

repetit versu se-

quenti.

Vers. 19.
dixi,
ila

id

Et factum

est. lia se res babet, ut

fecisti

decorem tuum. Abusa es


sicut

pulcliritudiiie tu
,

neque

negare potes, quia ego Dominus scio,

nam cm eam,
eamque turpein
tuos,

uxor casta

marito reservare

R. David uterpreiatur.

Eodem
:

sensu per interfacta sunt

debuisses, vilissimis quibusque hominibus exposuisti,


reddidisti
;

rogationem Chaldus vertit

Nonne

omnia

sicut meretrices

qu nimio
pedes

hc?
Vers. 20.
marito
tibi
;

longoque usulibidinis feedissim

fiunt. Divisisti

Quas generasti
,

mihi.

Tanqum uxor
et
sic
filias

prostituisti

te, honesto

verbo rem

turpem

ego enim tanqum marilus fdios


id

significat.

dederam

est

ex

te

susceperam
,

enim

Vers. 26.
virilia

Magnarum carnium,
cateri

id est,

qui rnembra
dicit

Scriptura loquitur Gnes. 30

Da

mihi liberos,
,

majora habent qum

homines, ut

(inquit Racliel) alioquin moriar. Vel filios

quos mihi

infra cap. 23,

20

El

insanivit libidine super concubin


,

dare debuisli

mihi enim eos genueras, idolis dedisti;

lum eorum, quorum cames sunt ut carnes asinorum


sicut fiuxus

et

contra ouinin
ali
filios
,

qum

ali aduller facere soient.

Nam
filios

equorum, fluxus eorum.

Partes inhonestas

adulteri marito suo


est
,

supponunt; tu

honesl nominat. Dicit aulem metaphoric ^Egyptios

meos
sic

id

mariti

tui

idolis

tanqum
idolis

adulleris

majora
inull

qum

cteros homines

virilia

habuisse, quia

supposuisti.

Ad devorandum,
lilios

ut ign

consumerentur
iinniolare
,

major apud iEgyptios qum apud cteras gnies

enim solebant

suos
,

erat idololatria.

Reg. 16, 3, et cap. 17, 17

et

cap. 21, 6, et cap.

Vers. 27.
est,

Extendam
te
,

manum meam super te,


,

id

23, 10.
Vers. 21.

perculiam

aflligam

puniam

sp hune He14, 9, 13
,
:

Et
tibi

immolasti

et
;

maclsti. Filios

braismum exposuimus, vide supra, cap.

meos

quos ego

dederam

vel

quos

tu

mihi

Et alferam justjficationem tuam


ineuni
,

id est

favorem
,

dare debebas, quos mihi genueras, ut dixit versu prcedeuti.

quo
te,

dm

te

prosequor videris esse justa

et

Et dedisti

illis

co.nsecra.ns. Ilebraic, ad

puniam

ut appareat leinjuslamesse. Ilebr. auferam


;

trajiciendum eos per ignem idololatrarum ritu, 4Reg.


16, 3, et 17, 17, 3)
,

decretum tuum, ad verbum

quod R. David exponit,


,

et 21, 6, et 23, 10.

Vers. 23.
jungunt
:

\je

auferam
ila

te

demensum tuum,cibum tuum


mel

quo

te

v. tibi. Aliqui

verba

con-

singulis diebus alebam, similam scilicet,

el

oleum

Accidit

tibi

va;

id est,

magna miseria
fa-

quod

tibi

dedi, ut dixit versu 19, R. Salom.

Auferam

et infelicitas,

postqum maliliam luam explesti;


,

te decretum tuum, id est, fornicalionem tuam, con-

cienles

hune unum versum

sicut

Hebri

el

Chal-

suetudinem fornicandi tuam

utraque

interpretalio

dus

et Septuaginta faciunt;

quanqum hc verba,

ben convenit. Sed melis fortass decretum inler

v, v, ut Uieronymus adnolat, Vulgata olim edilio

Deum

et

Judos quo promiserat nunqum

se cos

non habebal

sed deTheodolionis translalione sumpta


sic

deserturum.
!

Et dabo te
tradam

in

animas. In desideria. Hevolunlati

fuerunt. Alii, et

accidet post
sis

omnem
cl

maliliam
,

braismus,

id est,

te

atque libidini
civi-

luam v v
,
,

id est, ut

nuda
fuisti.

discooperla

Palstinorum. Filias aulem vocat Palslinorum


tates, frcqucnli

sicut

in

adolescenti

lu

Alii

cum

versu

Scriptur consuetudine.
et 49, 2, 3,

Isai.

6, 2. et

Bequenli jungunt, et ex duobus

unum

faciunt intertibi).

Jerem. 48, 18,


Vers. 29.

Qile erubescunt. Quia

posais per parenthesin bis verbis


cidit
tibi

(V, v

Ac-

jusiiores sunt te, ut dclart infra versu 52.

tibi

post

omnem

maliliam luam, ut dificarcs

In

terra Chanaan

usque

in

terrain

lupanar et proslibulum. Hebr. gab etramah, quod

Chanaan, imitans eliam ejus idololatriam. Cum cuald.is,

Utrumqtic

nomen excelsum
,

significat, et

Hebri aram

ad

Chaldam usque.

ioterprelantur

dicitque R. David esse repetilionem.


ox*jjk

Vers. 30
te

In

quo mundabo cor tuum? Qu ratione

Septuaginta priori loco


ceni
;

Ttopvwv, id est, forni-

innocentera judicare polero?aut, ut llieronynius


,

posteriori
et

zO^a prostitutionem Iranstulerunt.


Theodolio
,

ipse

qui sic vertit

inlerpretatur
Isai.

Quomodb
Quid
est

tibi

me-

Syminachus
loco

ut

llieronynius

refi rt

deri potero ? ut

apud

cap. 5, 4
et

quod ultra

priori loco nopvitq*, Aquila Gov>o>

ganeam

posteriori
In

debui facere vinc


cap. 6, 4
:

me,

non

feci ci?

VA apud Ose.

omnes

illi

trs,

excelsum vcrtorunl.

cunctis

Quidfaciam

tibi

Kphraim? quid faciamtibi,


est

plateis, id est, in

omnibus

locis publicis, ut

impuden-

Jutla? Ilebr.

Qum infirmum
tuum!
id est,

cor

tuum! aut, qum


insipienset falua
Ilcbri. Sepllie-

tissim meretrices faccre soient.

Vers. 25.

Ad omne

excisum
oniui

est

cor

qum
!

caput

vi.e, in

bivio,

es,

qum
:

vecors,

cm hc

feceris

ila

trivio, quadrivio. Alludil

ad consuetudinem prostitu-

luag.

Quidfaciam cordi luol eodem sensu, quo

laruin merelricum, qirnc in biviiset triviis sedenl, ut

ronynius. Meretricis et procacis. Ilebr., dominantis,


id

omnes pra:tereunlcs ad libidinem invitent. Sic legimus Thainar, more merelricum in bivio sedissc, qu Judas

est, libers,

solul, non habentis marilum, vag,

'e illc

discurreiilis.

Hispanicc, ut

ait

R. David

769
Callegera.

COMMENTARIUM. CAP.
odem sensu
Chaldiii vertit
:

XVI.
zelotypi incensi

770
adultras

Qu

su ip-

jll

furore et
eidere.

uxores

oc-

sius potestatem habet; cl

Septuaginta, libr agenlis.

Vers. 31.
vers.

Lupanar, excclsum, aram


vi.e.

luam,

ut

Vers. 59.
ulitur,

Lupanar tuum. Iisdem


aram
significat.

duobus verbis

24

Et excelsim,
capite omnis

quoi] vers. 24, vertit, prosti-

quibussup. vers. 24 et 31 ususest; utrumque


id est,

bulum.

In

Vide vers la.

excclsum,

Et auferent vasa
nunc esse videris,

Vers. 52.

Fastidio
satietale

augens pretidm. Quhb non amatores


adinillit
,

decoris tui. Ornamenta tua

quae instrumenta sunt

libklhiis, sed lucri causa


niini
liliidinis

ideque
faela

pulchritudinis tuae, quibus pulcbra

merccdem auget; sed suum

ut sup. vers. 17. Sic vocat opes et tbesauros Jerosoly-

es similis adultrai, qure non mercedis, sed insatiabilis


libidinis

mitanos, quos Chaldsei direpturi erant.

causa prter marilum


ull

alios viros induallicit.

Vers. 40.

Adducent te super multitudinem,


lapidandam
;

id

cil,

sponteque su sine
fuisti, sicut
;

mercede

Hebr.

est, tradent le multitudini

Hebr.,

et

ad,

Non

meretrix, ad

contemnendam merccdem,

ducent super
est,

te

multitudinem, nul congregalionem

id

ad verbum

quod Hebrxi cdem sentenli interpre-

magnum exercitum. Et

lapidabuntte, projicientes
et

merccdem, Ego simplicis Non est facta sicut meretrix ad contemnendam mercedem, id est, ila ut merccdem contemneres, quam meretrix contemnere non solet. Quia mercedem contempsisti,
lantur; sicut meretrix, qua conlemnit
accipit, ut

lapides inlra

urbem macbinis
leg.'

calapultis. Alludit

quam

majorem

eliciat.

autem, ut recl adnolavit R.


lerarum, quoe ex
Vers. 41
ut
ait
.

Davi<!,

ad

pnam

ndul-

nul consueludine lapidabantur.

Et comburf.nt domos tuas. Hcec etiam,


,

R. David

adnlterarum pua erat. Id rcips

ut explicatur vers. 35.

Omnibus meretricibus dantur

fncliim fuisse narralur lib. 4 Reg. cap. 25, vers. 9, et

mercedes, lu aulem dedisti mercedes cunclis amatoribus


tuis.

apud Jerem. cap. 52, versu 15


dabunt le,
est

Et facient in

le

judi-

cia, id est, diversis te suppliciis afficient,

quia et lapi-

Vers. 54.

Et rosT te non frit fornicatio, sub.,


Hebrrei intelligunt, et Jonatbas reddit,

et
,

combinent, ide

plurali

numro usus
mulierum

luce similis, ut

Propheta

ut nott Kimcbi. In oculis

quanqum

Sept, btec verba non transtiilcruut.

plurimarum,

id est,

uiultarum nationum, utCbaldams

Vers. 56.

Quia effusum

est .es tuum, id est,


,

parapbrastes vertit, et R. David exponit. Alludit etiam

Hieronymus i ad consuetudjnem , qu adultra: in oculis aliarum mulierum puniebanlur ut et ipsie majore ignomini quanqum exponil. Eodem modo Sept verterunt afliccrentur, et ali earum exemplo ab adullerio deTlicodoretus alio sensu eorum versionem inlerpretaIn oculis mulierum terrerentur. Proplerea dixit tur. Hebr., inferior pars tua, fundum tuum; sic vocat
omnis tua pecunia
in amatores tuos

ut

mulieris pudendabonesioverbo ut Jonat bas et

II.

David

plurimarum, et non, virorum plurimorum. Quanqum


alfee
|

exponunt. Sic appellatur Hebraic fuudum cujusquerei


quasi subxralum,
esse soient, ide

naliones, qiue Jerosolymitano excidio interfuc-

quod fundum vasornm aialum


et Sepluaginla ses red,

runl,

non mulieres, sed

viri erant.

Hieronymus

Vers. 42.

Reqi iescet. Saliabo indignalionem


te.

diderunl.

Hune aulem quem diximus esse sensum


,

meam
a te.

puniendo

Claris Hebraic, quies:sre faciam

indicanl verba qure sequuntur


nia tua.
I.\

et
,

rcvelala est ignomi-

indignalionem

sanguine fii.iorum
;

propter sanguinem,

in le. Et auferetur zelus meus Non ero amplis contra te zelolypus, quia indiin te

meam

frequens Hebraismus

sicut, in fornicalionibus, id est,

gnalionem

meam

semel exsaturabo.

propier fornicationes.

Vf.rs. 45.
dicat,

Vers. 37.
sicut lu

Nudabo ignominiam tuam, quasi


;

Et quod non fueris recordata. Vide


Et ego vus tuas, id est, punivi le pro Hcbraismum sp explicavimus, ut cap. cap. H, v. 21. Et non feci juxta scenon ular
in le

supra v. 22.
meritis tuis.
9, v. 10, et
j

pudenda tua omnibus amatoribus


ila

tuis libidi-

nis causa nudsli

ego ea coram

illis

et

coram

iis

quos odio habebas, ignominire causa nudabo, ut ab


amicisclinimicis irrideare.Revelavil Dcus ignominiam

lera tua,

id est,

puniend

summo

jure

meo; majora enim


br;ei, ut scribit

supplicia

merebare. Hoc sensu

Jrusalem

cm cam

excidil, inflammavit

templum,

ita

Hieronymus etSepluag. verterunt. Putant autem HeKimcbi, litlcram


iod, in
:

ut qui transirent, et vidrent ejus ruinas, obslnpescere.


t,

verbo

asitlii re-

et

moverent caput suum, ut


^Egyplios

dixit

Jerem.
et

c. 18,

dundare. Itaque omnes inlcrprelanlur

Non

feeisti cogi,

16, et c. 19, 8. Dicit

autem se amicos
,

inimicos

tationem super omnibus abominationibus luis

ad ver-

congregaturum,
confderali
,

id est,

quibuscum erant
aliis

bum

id est

non
;

cogitsti

apud

te

discedere tuis
;

ut

apparet Jerem. 2, 18, mullis


et

abominationibus

non

rediisti

ad meliorem mentem

ejusdem
erant.

propbeta; locis;

Chaldos, qui bosies

alque bunc sensum Chaldacus quoque paraphraslcs


expressil
,

Cbaldau,
ptii,

Nam utrique Jrusalem ignominiam viderunt; dm eam vastarent aique diriperent ^gy;

eumque verba proximi versus confirmant


,

Sicut muter

ita et filia

ejus

id est, qualis erat

olim

dm famam

audirent

et

mullos

in

^gyplo Ju-

Jrusalem,
suppliciis.

talis

etiam nunc est, non est emendata

dxos profugos vidercntJerem.


Vers. 38.

Etjudicabo te,
pn
,

cap. 45.
id est,

puniam adulle-

Vers. 44.

Omnis qui
,

dicit, id est, quisquis volet

raruin et bomicidnrum

quia et adultra idola


illis

eleganti ac vero aliquo uti proverbio, nullum melius,

colendo, ethomicida lios tuos

sacrificando

fuisli.

aut verius invenict

qum

si

de te dicat, qualis erat

Et dabo te
et truculcnt

in

sanguinem

FURORis.id est.crudeli
le, sicut soient mariti

mater,

talis est filia, id est, talis est

nunc Jrusalem,

morte puniam

qualis

semper

fuit

plcna scilicel impietatis et scele-


771


772

IN
;

EZECHIELEM
taies.

rum. Malrem vocat yelerem Jrusalem

filiam ver

Coram me. Contra me, aut


.

me

vidente, frequens

novam,

quia hsec es
_

ill

genila est.
est, similis es
|

Hebraismus.
Vers. 51

y ERS
inairi
fiii

45 #

['ilia

matris tu,e, id

Et

jrjsrn icasti

sorores tuas. Justiores

une; salis m. Et soror soborum tuarom, similis sororibus mis, mili ex parte illis melior. Sorores ejus vocal

apnaret ex tuis moribus

le illius esse

te esse d.clarsii.

Vers. 52.

Qvx

dm

pejora Dagtia commisisli.

vicisti sorores. Sei.sus nostri inajitei

terpretis optim conveni t. Hebri tamen


uinl:

expo-

vicinas civitates

Samariam

et

Sodomas.ut

dclarai

Qu j'udicsti

sororem tuam,

id est,

qus contra
videres
puniri,

versu sequenti.
\,

Samariam sententiam
in caplivitatem duci,

pronuntisli,

;s .

40.

_ Soror tua major. Samariam sororem


Samaria regni
Isral.

dicens meril,

cm eam

eam
qud
Judi-

appellat Jrusalem, quia sicut Jrusalem erat caput

Dcum
cet.
csti

dereliquisset.
si

Hax

mihi inlerprelalio non pla:

regui Juda,

ita

Majorem autem,
in J-

Nam

hoc dicerc voluisset, non dixisset

quia in Isral et

Samaria decem crant tribus;


;

sororem tuaminpeccalis tuis; sed, in peccatis ejus.


:

rusalem du;c tanlm

et solct soror latc

major, cor-

Sensus ergo est

Judicsli, id est,

condemnsli soro:

pore quoque major esse. Filias Samari civitates et oppida illi subjecla dicit frequenlissim Scriplura
phrasi, ut supra vers. 20.

rem tuam
est,

in peccatis tuis, quasi dicat

Cm

peccalis

lu sororque lua certareris, lu illam condemnsli, id

vicinitatem, vcl propter

Sodomam ver vcl propter morum similitudinem sororem


dicit,

eam

peccatis vicisti, ut optim vertit noster in-

terpres. Sceleratius agens ab eis. Hebr.,

pra

illis.

ejus vocat

quara minorera esse

quia erat minus


sinistram, Sodoioci pertinel

Vers. 53.

Convertam restituens

eas. Et con-

frequens.

Qud autem Samariam ad

mam
quem
solem

ad deslram esse dicit, ad situm

venant conversionem earum, conversionem, inquam, Sodoma! et filiarum ejus, et conversionem Samari et
fdiarum ejus, qucmadmodm Septuag. verterunt. Conversionem vocat caplivitatem, quasi dicat Revocabo
:

supra declaravimus cap. 4, 4. Orientem enim


speclanlibus
in

Jrusalem, ut
,

Hieronymus

scribit,
erat.

Samaria ad sinistram

Sodoma ad dexteram
fuisli

cives

Sodomorum

et Samaria,

qui captivi tenentur.

Non

polest hic locus nisi de vocatione genlium intel-

Vers. 47.

Sed

nf.c in
;

vus earum. Non

ea-

ligi,

qu Sodomita,

id est,

homines gentiles ad Ec-

rum contenta

sceleribus

sed brevi tempore majora

clesiam Christi tanqum ad suam patriam ab exilio

perpeirsli, ut statim dclarai.

Pauxiliim minus. No-

errorum revertentur. Ponit enim unam genlilium


viiatem looo

ci-

ster interiires et Sepluaginta b;cc verba

cum

superiori-

omnium;

sicut Cbristus, Matth. II, 21,


,

bus copulant, ut sensus

sit

Non

fuisti

contenta paul

22, 23, posuit

Sodomam

Tyrum

et

Sidonem.

Cm

minora scelera qum sorores tu palrare, quod tolerabile videri potuisset; sed mult majora desigusti.

enim haec Ezechiel prdicebal, Sodom;ie incendio delela: erant.

Per Samariam aulem eos Judieos

intelligit

Hebnci cum sequentibus jungunt, ad verbum Sicut parm parm, et corrupisti pr illis omnes vins tuns.
:

qui,

cm

diiabus tribubus,

sacerdotium retinebant,

qu verum regnum et discessissent, medii quodamDoeel ergo fore

Nott R. David idem esse tnaat et cat augendieque diminutionis causa geminari
;

mod

inter

Judos

cl genliles crant.

atque brevissimum viginti

ut pris genles et Samaritani diaboli captivitate


liberenlur, cl ad Ecclcsiam veniant,

trium annorum tempus significari, quod post Samari


caplivitatem effluxerat. Sexto enim anno Ezechia: rgis, est,

quod eventus ve-

rum

esse declaravit.

Et convertam reversionem tuam,


quod mihi magis placet
illis,

Samaria Sennacherib Assyriorum rege capta


4 Reg. 18, 10, regnavit autcin Ezechias viginti
18, 2,

caplivitatem tuam, qu inter eas versaris, ut plerique

interprtant^

vcl,

In

medio

novem annos, 4 Reg.


lum ab

quo

loto

tempore popuilli

earum,
le,

id est,

uni cum
illas

quasi non

illas

propler

idololalri conlinuit. Successit

impius Ma-

sed te propler

liberarc videar.

nasses, 4 Reg. 20, 21, qui idololatriam restauravil,

Vers. 54.
alios venire

Ut

portes ignominiam tuam. Videns

4 Reg. 21, 2,

3, 4. Ilaque viginti tribus

annis postca-

ab oriente et occidente, et recumbere


et Isaac in

ptam Samariam populusab


Atque hoc putant

idolis abstinuit, post

quod
idoia

cum Abraham
ejici,

regno Dei,

te

autem

foras

tempus mult magis qum Samaria


coluit.

et

Sodoma

ut Cbristus dicit, Matth. 8,

11, 12. Atque hc

llebiaei

hoc loco

significari.

ratione sorores tuas consolaberis, quia ex suppliciis


tuis intelligent, se levis

Mihi sensns Septuag. et interpretis nostri magis placet.

qum

te peccavisse.

Vers. 49.
abundanlia

Et

abundantia, et othim. Ilebr.,

et

Vers.

55.

Ad

antiquitatem suam.

Ad

pristinam
id est,

olii.

Otium vocat nimiam

bellis et aliis

liber tatem, ad
ail

antiquam possessionem suam,


i:j

vexationibus requiem, qure causa hominibus esse solet

Ecclcsiam, non qud ante

EcclesJ fuissent, sed

omnis

vitiositalis,

maxime ver

libidinis, ut

pola qui-

qud

status Ecclcsiic sit slalus tbmalis,

qualem

illi

dam

dixit,

olim babuerant. In libertatem enim vocali sumus, Gaperire cupidinis nrcus.


la!. 5,

Olin

si tollus,

15.

Et tu et fuie

tu.e,

revertemini. Post
in Isral,

Mvnum egeno.
egeno
in

Ilebr.,

Matinm

egeni

et

pauperis non

alias gnies. Cacitas


;
;

enim ex parle comigil


et sic

corroborabat, id csl,

non implcbat.

nibil

pauperi et

donec plcniludo gentium intraret,

(post gnies)

manum
et

dabat.

Eodem sensu

Septuag.,

maSo-

omnis Isral salvus furet. Rom.


j

H,
in

26.

num

mendici

pauperis non adjuvabaut.

Vers. 56.
elalae
;

Non fuit audita


commemorarc

ore tuo.

Nemo

te

Vers. 59.

Elevat.e sunt. In superbiam

unqum

audivit

insigne

Sodomorum

doma

et fili ejus, id est, vicinae,

subjecLcque civi-

li

cxemplum, qui ob nefauda sua

fla^itia deleli llieraut,


7 73
nt te et alios

COMMENTARIU il. CAP.


metu
in

XVII.
et vers,
et

774
sequervti 61,

similis supplicii similibus flagiliis

de veni, sed de pn agit;


dicit
:

rcvocares

sed

die superbms tvje, id est,

cm

tibi

Iecordaberis
id

viarum luarum,

confunderis,

aae prospr oumia succdrent, ut


reris, obliia es

in superbi effer-

quanqum
sus est
:

alium sensuin babere polest. Igilur sen-

Vers. 57.
fuerit
ille

Antf.qeam revelaretur. Exponit, quis


supervise;

quid Sodoniis accidisset.

Vers. CO.

dies

nempe lempus

illud,

quo

puniam

te

Et recordabob ego pacti mei secundm pactum meum. Nam in


,

id est,

feedere

iiondm ejus malitia per capUvitatem, per pestem, per gladium, per urbis et templi eversionem et inceii-

non solm promissa crant prsemioi uni sed eliam pnarum adverss transgressores comminaliones, Levit.

dium revelaretur.

In

opprobrium filiarum Syri.e. Reut te Syri, Palsestinaeque ci-

26, quasi dicat

Quia

tu

non es recordata

pacti

velaretur, inquam,

ita

mei, ego reeordabor. Servabo enim illud sumendis de


te

vitates probro baberent,

cm

ita te

Deo dcrelictam,

pnis

cm autem punivero
et

aflliclamque vidrent- Qvje ambiunt te.

Qu

te

undi-

illud te,

te, auferam paclum dabo pactum aliud sempilernum, quod

que deprdabuntur aut conlemnent. et ignominiam team. Scelus tuem Vers. 58.
,

est

Evangelium, ut apud Jerem., cap. 51, 31. Quia

enim de pnis agebat, verbum unum consolalorium


intermiscuit.

Hebr., Scelus tuum


sceleruni et

et

abominationes tu portabis, id est,


;

abominalionum pnas dabis

prxleritum

Vers. 61.

Et recordaberis viarem
illo

tuarem. Co-

pro

fiituro.

gnosces ex pacto

sempiterno aliqua tua peccala,

Vers. 59.
despexisti.

Et

faciam. Conjunclio redundat. Sicut


fecisti,

per Evangelium enim peccala cognoscuntur. Et confunderis, pudebit te


tu,

Hebr., sicut

queniadmodm Seita

ges per Evangelium

admoillas

pluag. verlerunt, id est, sicut tu irritum fecisli paclum

nitam peenitentiam. Cum receperis sorores tuas, de-

nieum,

o*.!o

promiseras fore ut colres me,

ego

cem

tribus, et

omnes

alias gentes

faciam enim
tibi

irritum faciam pactum tuum, quo promiseram fore ut ben tibi facerem, ut paul post dclart. Sicut

ex sororibus

lilias,

quia pris sequales

erant, tune

despexisti juramentum. ilebr., quia despexisti jura-

tibi enint lanqum matii dix subject, le enim per Baptismum generabuntur. Loquitur de Ecclesi sub

mentum; bt irritum faceres pactum,


ciens
fecisli

id est, despt-

noinine Jrusalem,
bicis facil
l'acit,
;

quemadmodm

Jeremias multis

in

juramentum

irritum fecisti paclum, aui, irritum

propterea dicit fore ut ex sororibus

(ilias

quo

illud firmavcras. Alii liunc

paclum non babens rationem ullanj juramenti, versum sequcnti con-

quia an te sorores fuerant Jrusalem; postca

Ecclesia lili.

Hoc

est

quod

Isaias, cap. GO, 4, valiet fili

jungunt, atque ad

buncmodiun

interprctanlur,

quam-

cinalur
surgent
filias

Filii tui

de long venient,

lu de

lalere

vis possein facere sicut tu fecisti, id est,

paclum neuin

et cap. 49,

22

Affrent fdios luos in ulnis, et

violare,

sicut

lu violsti

tuum, tamen non faciam;

tuas super humeros portabunt.


illud

Non ex tacto tuo.

sed reeordabor pacti mei, ilaque versu sequenti con-

Non propler pactum


Alii,

vtus; sed propter novum.

junctionem

1, et,
:

vertunt in tamen, aut in autem;


mei.

non propler mrita

tua.

Ego tamen, aut


interprelalio

Ego autem reeordabor pacn

Qu
:

Vers- 65.

Et non

sit tibi

ultra aperire

os.

Non

ncque pnecedentibus neipie sequeiilibus

audebis amplis contra

verbis mbi videtur conveuirc.

Nam

vers. 58, dixil

occasionem qunerendi

me biscere; nullam babebis de me muliiludine magniludi:

Scelus tuum

cl

ignomiuium luatn portabis, et vers. 59,


tibi

neque meorum beneficiorum devincla.

reddit causam, quia faciam

sicut fecisti;

non ergo

CAPUT
1.

XVII.
:

CHAPITRE
1.

XVII.
et

El factum est verbum Uomini ad me, dicens


hoininis
,

Le Seigneur me parla encore,

me

dit

2. Fili

propone ienignia

et narra para-

bolam ad donium
3.

Isral.

2. Fils de l'homme, proposez celle nigme, et rapportez cette parabole la maison d'Isral.

Et dices

Hxc

dicit

Dominus Deus

Aquila
duclu,
lulit

grandis

magnarum alarum, longo membrorum


cedri.
:

plena plumis, et varietale, venit ad Libanum, et

medullam
4.
tavit

leur parlerez de celle sorte Voici ce que Seigneur Dieu Un aigle puissant, qui avait de grandes ailes et ur. corps lies -long, plein de plumes, diversifies par la varit des couleurs, vint sur le mont Liban et emporta la moelle d'un cdre.
3.
:

Vous

dit le

Suimnilatem frondium ejus avuisit

et transpor-

eam

in

terram Chanaan

in

uroe negoliatorum

en arracha les branches naissantes et les porta au pays de Chanaan il les mit dans une ville de gens de trafic.
4.
Il
, ;

posuit illam.
5.
5.

Et en ayant pris de
,

la

graine,
qu'elle

il

la

mit en terre
racine
il
,

Et

lulit

de semine

terrre, et posuit illud in terra

comme une semence


sur
la

afin

prt
et

et

pro semine, ut firmaret radicem super aquas mullas:


in superlicie posuit illud.

qu'elle s'affermt sur les grandes eaux,

la

planta

surlace de

la terre.

6.

Ciiiquegerminsset, crevit in vineam Iatiorem


,

liumili statur

respicientil>is fanais ejus


ill

ad eam

et et

radies, ejus sub

erant

l'acta

est

ergo vinca

fructicavit in palmites, et emisit propagines.

6. Lorsqu'elle eut pouss, elle crt et devint une vigne assez tendue niais basse dont les branches regardaient cet ai!e, et dont les racines taient sous lui. Lois donc qu'il s'en fui form une vigne, elle porta du Dois et du fruit, et elle produisit des rejetons.
, ,

Et facta est aquila altra grandis, magnis alis, multisque plumis et ecce vinea isla quasi mittens ra7.
:

7 II parut ensuite, un autre aigle, qui tait grand, longues ailes, et charge de plumes; et alors cette vigne sembla porter ses racines, c tendre ses br?n

775
dices suas ad eam,
irrigaret

IN EZECliiELEM
paltnites suos extendit

776
second
aigle, afin qu'il l'arrost des

ad illam, ut

fi clies vers ce

eaux

eam de

areolis germirris sui.

8. In terra

bon super aquas nmllas planlata est:


sit in

ut facial frondes, et porlcl fructum, ut

vineam

grandem.
9.

Die

H;cc dicit Dominus Deus

Ergone prospe-

rabitur?

nonne radies ejus evellet,et fructus ejus

distringet, et siccabit
et arescet
:

omnes palmites germinis


radicits?
:

ejus,

et

non

in

brachio grandi neque in populo

nnillo, ut evelleret

eam

pouvait lui procurer. 8. Celte vigne lait dj plante dans une bonne terre sur le bord des grandes eaux afin qu'elle pousst du bois et qu'elle porlt du fruit et qu'elle devnt une grande vigne. 9. Dites-leur Voici ce que dit le Seigneur Dieu Cette vigne donc russira-t elle? et au contraire ce premier n'en arrachera-t-il pas les racines , n'en abattra t-il pas le fruit, n'en fera-t il pas mourir tous les rejetons, afin qu'elle sche, et qu'elle soit dracine entirement, sans qu'il ail besoin pour cela d'employer toute la force de son bras, ni beaucoup de
qu'il
, , , ,
:

fecondes

10.

Ecce planlata est

ergone prosperabitur? nonne


urens, siccabitur, et in areis

peuple?
10. La voil plante? espre-l-elle donc pouvoir s'affermir? lorsqu'un vent brlanl l'aura frappe, ne mourra- t-elle pas, et ne schera-t-elle pas, avec toutes les eaux dont elle avait t arrose?
11.
dil
:

cm

tetigerit

eam venins

germinis sui arescet?


il. Et faetum est

verbum Domini ad me, dicens


:

i2. Die

ad

doinum exasperanlem
:

Nescilis quid
in J-

Le Seigneur m'adressa encore

sa parole, et

me

isla significent? Die

Ecce venit rex Babylonis


,

rusalem, et assume! regem

et principes ejus, et

ad-

ducet eos ad semeiipsum in Babylonem.


i5. El tollet de semine regni
,

ferietque
:

cnm eo

fdus

et

ab eo accipict jusjurandum

sed el fortes

terra tollet,
14. Ut
slodiat
sit

regnum bumile,

et

non elevelur, sed cu-

pactum

ejus, et servet illud.

15. Qui recedens ab eo, misit nunlios ad


ut daret sibi equos
,

^Egyptum,
qui fecit

et

populum mullum. Numquid


salnlem
,

prosperabilur
hsee
? et

vel

consequetur

qui dissolvit paclum,

16. Vivo ego, dicit


rgis, qui constituit

numquid effugiet? Dominus Deus quoniam in loco


:

eum regem,

cujus fecit irritum

juramentum
in

et solvit

pactum quod habebatcum eo,


neque
populo
in jaclu

12. Dites ce peuple qui m'irrite sans cesse Ne savez -vous pas ce que celle nigme signifie? Le roi de Babylone, ajouterez-vous, vient Jrusalem. Il en prendra le roi et les princes et il les emmnera avec lui Babylone. 13. Il choisira ensuite un prince de la race royale il fera alliance avec lui , et lui fera prter serment; il transportera ensuite les plus vaillants hommes hors du pays 14. Afin que le royaume de ce prince demeure bas et faible sans pouvoir s'lever, et qu'il demeure fidle dans les conditions qui lui ont t prescrites, el qu'il les garde. 15. Mais ce prince se rvoltant contre lui, a envoy des ambassadeurs au roi d'Egypte afin qu'il lui donnt des chevaux et de grandes troupes. Celui qui s'est conduit de celle sorte russira-t-il dans ses desseins , et y trouvera-l-il sa srel ? aprs avoir viol les conditions qu'il avait jures, chappera-t-il son
:
:

medio Babylonis morietur.


17.

Et non
faciet
,

in

exercitu grandi

in
:

multo

contra

eum Pharao pralium


,

aggeris

et in

exstruclionc vallornm

ut inlerliciat

sort? 16. Je jure par moi-mme, dit le Seigneur Dieu , qu'il sera emmen au pays mme de ce prince qui l'avait tabli roi , dont il a rompu l'alliance , en violant le serment qu'il avait prl, et qu'il mourra au milieu

animas multas.
18. Spreverat
et ecce ddit
rit
,

de Babylone.

enim juramentum
:

ut solvercl fdus,
fece-

17. Et

arme
forls,

et

Pharaon ne viendra point avec une grande un grand peuple, combattre contre le roi de

manum suam

et

cm omnia hc
:

non

effugiet.

19: Proplerca taeo dicit

Dominus Deus
sprevit
,

Vivo ego,

quoniam juramentum quod


pravaricalus
20. Et
est,

et

fdus quod

ponam

in

caput ejus.
rote mimi, cl

expandam super eum


in

comBa-

prehendetur

sagen

rie

et

adducam eum

in

bylonem

et judicabo

eum

ibi in

prvaicalione qu

Babylone, qui lvera des terrasses, el qui btira des pour tuer un grand nombre d'hommes. 18. Car ce prince aprs avoir viol la parole qu'il avait donne, et rompu l'alliance qu'il avait faite, s'est mais, quoiqu'il ait fait toutes ces alli l'Egypte choses pour sa sret, il ne la trouvera point. 19. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Je jure par moi-mme que je ferai retomber sur la tte de ce prince le violentent de sa parole qu'il mprise, et la rupture de l'alliance qu'il avait a
, :
:

laite.

despexit me.
21. Et

20. J'tendrai
profugi ejus
.

mon

rets sur lui, et je le prendrai


;

omnes
et

eum

universo agmine
in

suo, gladio cadent

residui

autem

omnein vntum

dispergentur

scictis quia

ego Dominus locutus

sum.
22. Hacc dicit

Dominus Deus
,

Et
:

sumam

ego de

mcdull cedri sublimis


runi
ejus

et

ponam
,

de verlicc ramo-

lenerum
et

dislringam

et plantabo super

ntonlcm excelsum

eminentem.

dans mon filet ; je l'emmnerai dans Babylone el je perfidie lui prononcerai l son arrt , cause de la dans laquelle il est tomb en me mprisant. il. Tous les dserteurs qui l'ont suivi, avec toutes ces troupes, tomberont par l'pe; et ceux qui chapperont, seront disperss de tous cots; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur qui ai parl. Mais moi 22. Voici ce que dit le Seigneur Dieu je prendrai de la moelle du plus grand cdre, cl je la planterai'; je couperai du haut de ses branches une nielle tendre , et je la planterai sur une montagne
:

23. In monte sublimi Isral plantabo illud, et crumpet


in

haute el leve.
la piaulerai sur la haute montagne d'Isral poussera un rejeton, portera du fruit cl deviendra un grand cdre tous les oiseaux habiteront sous ce cdre: et tout ce qui vole, fera son nid sous l'ombre de ses branches.

germen
:

et faciet fructum

et eril in

cedrum
,

25. Je

inagnam

et

habitabunt sub e omnes volucres

et

elle

universum

volatile

sub umbr frondium ejus nidihea-

777
24. Et scient

COMMENTAMUM.
omnia ligna regionis
,

CAP. XVII

778

quia ego Dorai-

nus humiliavi lignura sublime, et exaltavi lignum humile ; et siccavi lignum viride, et frontire feci lignum
aridum. Ego Dominus locutus sum, et
feci.

24. Et tous les arbres de cette terre sauront que c'est moi qui suis le Seigneur qui ai humili le grand arbre, et qui ai lev l'arbre bas et faible ; qui ai sch l'arbre vert, et qui ai fait reverdir l'arbre sec C'est moi qui suis le Seigneur qui ai parl et qui ai fait ce que j'avais dit.

COMMENTARIUM.
Vers. 3.

Aquila grandis. Nabuchodonosor marex, qui et propter celeritatem


,

juxla aquas multas, ut Chaldceus verlit. In superficie,

gnus Chaldorum
propter rapinam,
ut

et

aquarum, juxta ipsas aquas


suit illud.

Hebr.

sicut salicem po-

quam exercebat

aquila vocari solet,

Soient enim salices juxta aquas plantari.


,

apud Jerem., cap. 48, 40,

et cap. 49, 22. Id expli-

Tsaphetsaphah. R. David

et

R. Salomon salicem

si-

catur infra vers. 12.


mililares copias, ut

Magnarum alarum. Alas vocat Ecce quasi aquila Jerem. 49, 22


:

gnificare dicunt. Jonathas vertit vitem, quia versu se-

quenti dicitur

crevit in

vineam. Sensus ergo ex utro-

ascendel

et volabit

et
:

expandet alas suas super Bos-

que nomine
mullas
,

colligitur. Planlavit (vitem) juxta

aquas

ram;

et

Jerem. 48
in

Extendet alas suas ad Moab.


;

sicut

salicem. Mutavit metaphoram.

Nam

agmine al dicuntur longo membroductu, longis pennis, pennas per metaphoram rum
Eliam Latine
vocat hastas
,

pris Jechoniam, et principes ejus

ramos cedri voca:

verat

nunc Sedeciam vitem vocat


,

qu metaphorae
esse indicat, et

aut pernicissimos equos


4,

quibus Chal:

mutatione

regnum quoque mutatum


quae altissima est arbor
,

di volare videbantur, Jerem.


aquilis equi illius.
la t;

13

Velociores

ex cedro

humilem vitem

varias

autem gentes
;

Plena plumis. Opes plumas appelquas secum in bellum


,

factam fuisse.

Vers.

6.

Crevit

in

vineam latiorem, luxurianinitio floruisse

duxit, varietatem

aut milites plumas, diversas natioad plumas


aquilae
,

tem. Significat regnum Sedeci

ante-

nes varietatem

ut alludat

qure

qum adverss regem Babylonis


contrario sensu verterunt
:

rebellaret. Septuag.
est in

diversicoloris sunt.

Venit ad Libanum. Ad Jrusalem,


12. Jrusalem monti Libano vi-

Facta

vitem infir-

ut explicatur vers. cina erat


:

mant. Humili statora,

quasi dicat, non crevit re-

et quia

de aquila loquebatur

quae non in

gnum Sedeci
illique

in allum, quia

sub rege Babylonis erat,

urbibus

sed in monlibus versari solet


appellavit.

urbem noetiam
infra

tributa

pendebat, sed crevit in latum, quia

mine montis
meth,

Tulit medullam cedri. Tsavertit,


sicut

quidquid ante

occupabat

postea etiam occupavit.

Hieron. medullam
:

Respicientibus ramis ejus ad eam. Hebraei interpretanlur, respicientibus ramis ejus ad aquilam
,

vers. 22. Sept.

Lectissimas quasque cedros. Hebri,

id est,

ut R. David in
in

lib.
,

Rad., et Rabbi Salomon in

comm.

ad Nahuchodonosorem quasi dicat

proplerea rami
,

hune locum

summum cacumen

arboris interpre-

ejus in sublime crescere non potuerunt

quia sub Na,

quemadinodm idem Hieron. aliis locis vertit, ut infra cap. 51, 3, 10. Ulrocumque modo vertamus sensus est idem. Nam per medullam et cacumen cedri Joachin et principes intelligit qui quasi metantur,
; , ,

buchodonosore erant

sicut parvse arbores


in

qu sub
non pos,

magnis
sunt.

;)litntatne

sunl,

altuin assurgere

Mihi paul duris videtur, ut pronomen eam

ad aquilam refcralur,

qu

long ant rclicta est. lla,

dulla, aut

cacumen populi

erant.

que ad vitem rfrendum pulo

esseque elegantem

Vers. 4.

Summitatem fuondium ejus, caput planvertit,


:

metaphoram sumplam ex arboribus, qu subtecto,


aut aliquo alio impedimento sat sunt,

laiionum ejus, aut ramorum ejus, ut Chalda:us


id est, proceriorcs stolones ejus

quarum rami,

alludit

enim ad ar-

cm

in

altum tendere non possunt, recurvanlur, et in

bores et stolones
planlantur. In

qui ex uno loco in allerum Irans-

ipsam arborem respiciunt. Et radices ejus sub illa


erant. Hoc etiam Hebri ad

terram Chanaan. Chanaan hoc loco


,

Nabuchodonosorem,

non dbet esse nomen proprium, sed appellativum


quod negotiationem
urbe negotiatorum
tiatoribus
,

ego ad vitem refero, quasi dicat, non fuerunt excisa3


radies ejus, sed sub e adhuc manebant; ide in la-

significat, ut statim exponit, in


id est
,

in

Babyloue

quee nego-

tum propagatur. Radicem vocat regem Sedeciam,


palmites ejus
filios,

magnoper abundabat.

Nam

et terra

Cha-

qui quolidi mulliplicabantur,


trucidati sunt
;

naan negotiatione nomen acceperat.


Vers.
5.

donec Nabuchodonosore
7, et

4 Reg. 5

Et tulit de

sehine terre. Postqum


,

Jerem. 52, 10.


7.

stolones transplantavit, id est, Jechoniam

et princi-

Vers.

Aquila altra. Rex ^Egypti qui ma:

pes ejus Babylonem

transtulit, accepil ex

semine ce-

gnus quidem erat

sed minor

qum

rex Babylonis.

ilrorum terrai Juda, et seminavit in terra Juda, id est,

Mittens radices suas ad eam. Radies vocat legatos,


quos Sedecias misit ad regem ^Egypti
lium peteret, Jerem. 2, 18, et infra,
i

Sedeciam

qui ex regio Judeeorum semine erat, pa,

ut ab eo exiv. 15. Alludit

truus nimirm Jechoni regem conslituit

et in Jru-

salem misit; 4 Reg. 24, 17.


Uebr.
,

In
,

terra pro semine.


,

autem

tacit

qudam methaphor ad arbores,


radices et ramos

quse in

in terra seminis

id est

fertili

saliva

apt
,

eam partem

mittunt

ubi

aquiun

sementi faciendae. Hoc sensu Septuag. verterunt

at-

esse sentiunt. Sic enim Sedecias

i^gvptuin kgaios

que

ita

Hebrai

et Chaldicus paraphrastes interpr,

misit, qu;e tol Nili aquis irrigabatur.


dicit,

Hoc

est,

quod

tante. Terram aptam semini vocat Judseam


fertilis esset.

qud

ut irrigaret (^gyplus) eam, vineam, de areo,

Ut firharet
,

radicem. Hebr.
,

Accepit

lis germinis sui tionis


caiis:")

id est

ut ex suis salis

quse irriga-

juxta aquas multas, id est


S.

accepil

>u scrainaret illud

in

acns

dislincta erant, aliquid ex aquis,

XIX.

25

779
qua?
illi

IN
abundabant
,

EZECHIELEM
scribatur,

780

ad se derivaret.

Aqux autem
bibas
,

tamen

colligitur ex

hoc

loco.

Sed et for-

sunt milites.
18
:

Edem
?

allusione Jeremias usus este. 2,


libi

tes terr^ tollet, principes mullos apud se retinebit,

El nunc quid

vis

in

via
INili

jEggpti, ut
turbida erat

Joacbin

scilicet, el

ejus filios, ut vires regni de-

aquam turbidam
Vers.
8.

Aqua enim
in

unde

bililaret.

Hoc

est

Hebr., obscurus appellatus est.

Qu;

Vers. 14.
su

quod sequitur.

Ut

sit

regnum humile. Exponit ver,

terra bosa. Omnes hoc de


in Judiu

Humili

stalur

respicientibus ramis

ejus

vile, lioce^t,

deSedeci interpretantur, qui


dix.it v.

ad eam.
Vers. 17.

eral fertilissimo solo, ut


terr, et posuit illud in
ceiu super

Et
,

lulit

de snnine

Faciet contra eum, contra regem

tenu seminis

ut firmarel radipetit,

Babylonis; ut non solm noster interpres, sed etiam

aquas militas.

Quomod

ergo

aquas ex

Chaldeus interpretantur. Quanqum


braica aliter exponunl
est,
,

alii

veiba Ileillum, id

yEgyplo? Quia nonien aquai ambigu sumil. Cm aquas piodicit planlaiam esse super aquas uiullas
,

UTN ITOJJ,

faciet

opem

feret

illi,

juvabit illum. Rabbi David pulat


,

pri suuiit,

solique

Judaici

ferlililaleni
,

signilicat

pronomen Hebrorum more redundare


non congregabit rex Pharao
jactu aggeris.

quasi dicat,

cm autem

ab jEgyptiis aquas petit


,

aquas milites

magnum

exercitum. In

auxiliares appt liai

quasi dicat Sedecias se

reguum

Cm

jecerit

(Nabuchodonosor) ag-

habere optnuo loeo, ut ampliticari, llorereque possil,

gerem,

nihil polerit

Pharao Sedeciam adjuvare. ExPharaoni, nt

tanlum

sibi milites desse.

Vers.
inlcrpres

9.

ponit hoc versu, quod versu 9 obscuris dixerat.


?

Ergone prosperabitur
,

Rccl noster
et

Vers. 18.

Et ddit manum suam.


eum
lioste

Hieronymus
enim

et parlieulam illativam,
esl.

Chalda:us verlit, idet, cmviolsset fdusquod interposito jurejurando

interrogalionem reddidit, qua; liebraic non


cessari
inlelligi

Ne-

rege Babylonis inierat, aliud

dbet, ut eliam
?

II.

David ad-

fdus eum ejus


pretantur
sori,
:

Pharaone percussit.
id est
,

Alii inter-

monuit. Nonne radices ejus evellet


id est,

prior aquila

Ddit

manum,

fidem Nabuchodono-

nonne Nabuchodonosor
in

revellet Sedeciain et

quod mihi minus


fdus

placet.

regno,

quo eum tanqnm vitem planlaverat,


ejus opes diripiet.

Vers. 19.

Juramentum. Hebraic
meum
,

est, juramen-

Babylonem captivum ducet? Fructus ejus distringet.


ciet,

tum meum
runt. Vocal

et

sicut Septuag. transtule

Omnes
25, 7,
,

Et

siccabit
filios

arefa-

aulem Deus juramentum


illo

et

fdus suum

omnes palmites. Occidet omnes


et Jerem.

ejus,
in

4 He-

non quod eum


posito

pactum

esset

sed qud ejus inter-

gum

52,

10.

Et non
,

bracuio

nomine initum
illo

grandi

non magna potenti. Hc verba nonnulii ad


,

Suinam de
16, 43.

fuerat. Ponau in capite ejus. pnas ob violalum juramentum. Idem

regem yEgypli referunl


^Egypti non vniel
juvare possil.

ut R.

Salomon
,

id est

rex

llebraismus sup.

cap. 9, 10, et cap. 11, 21, et cap.

eum inagu poteuli ut Sedeciam Quod eum hislori non convenil. Nain
4, lcgiinus

Vers. 20.

Expandam.
Dicit

Rete suum vocat Deus

apud Jerem., cap. 57,

Bubylonios id rgis

Glialda'.orum exercitum, ut sup., cap. 12, 13, et inf.,

iEgypli adventiim Jcrosolyiniianam obsidionem Suivisse. Alii referunl ad ipsuni

cap. 52, 3. In
varicationem.

pr/kvaricatione. Ileb., propter pr~

Sedeciam, ut R. David

Deus Sedeciam non solm

in re,

quasi dicat

non poteril se Sedecias cuin magni poSed verus sensus ^Eg


pli,

gem Babylonis,
Vers. 22.
tic

sed etiam in se pnevaricalum


violavil.

quia

tenti populoque libeiai e.

infra de-

juramentum per nonien Dei faelum


posilum
est.

claratur v. 17.

Non

polerit rex

quamvis eum
libra re,

Et sumam ego. Pronomen ego emphaOpponit enim se Deus Nabuchodono-

magn;': poleiiti et exercilu vei.iai

Sedeciam

Vers.

10.

Fixe plantata est. Hebrai>intis,


llebr., ventus orientalis
sic vocal

sori, qui

de cacumine cedri sunipserat ut regnum Juda

pro
sit?

an prosperabitur, quamvis ben nunc planiala


,

plantarct, ut vers. 5 dictum est; sed non ben successit


:

Ventus urens.

Deus idem se facturum

dicit,

benque succes-

regem Babylonis,

quia,

ut

ail

R.

David,
,

Babylon
un.de
fit

surum. Sumel enim de medull, de sunimo cacumine


cedri, sicut v. 3,
id est,

Isral ad orientent scptentrionalem sila erat

ex nobilissimo judscorum

ut rex Babylonis aliquaudo aquilq


orientalis

aliquaudo veuius

sanguine, ex gnre regio Davidis, decerpet, inquam,

appelletur.

Et

in

aiis gekmi.ms sui, in eo-

ex eo tenerum stolonem,
(pie

id est,

Christum, plantabit
,

dem

loco quo crevit, in ips Judie.

Nam

Sedecias, et

eum super montem excelsum

hoc est, regem


ejue,

ejus principes in

Jcrichontinis campis capli sunt, 4

constituet super Sion


G.

montem sanctum

Psalm. 2,

Reg.25,
rebellem

5, et

Jerem. 52, 7,8.


,

Vers. 12.
,

Ad domum exaspeuantem
,

El regni ejus non

exil finis, sicut fuit

Sedeci, quod
i, 33.
,

ad

domum
Incipit
,

Nabuchodonosor plantaverat, Luca cap.

Hebrap

ut supra 27,

cap. 2, vers. 5,
3,
,

(i,

8, et cap. 5,

hune locnm de Zorobabe! interpretantur


nec rex

sed non
:

vers. 9, 10,

et cap. 12, v. 2,

9, 38.

possunl qune hic dicuntur in illum convenire


fuit,

nam

amigina declarare.

Assume r regem
esl explicatio

Jechoniam

necejns dominatio perptua.

Reg. 24,
lerlii et

l."i.

ila:c

superioris

versus

Vers. 23.

In

monte sublimi Isral. In monlo


:

quarli.

Vers. 13.
ci:nu qui ex

Sion, id est, in Fcclesia, Psal. 2, G

Et ewt

in ce-.

Et

tolt.kt de SEMINE
;

rfx.io

Sede-

drum magnam. Frit uiagnus rex. Ccdrus enim


arbores regnum tenet. Omnnes volucres.
ges, aut,
bitur

inter

regio sanguine eral

explical

quod dixe,

Omnes

re^

rat vers. 5

Ferietque

sibi sil veeligalis.

eum eo fdus , ut regnet sed Quod quamvis in libris Uegum non

omnes gnies ad Ecclesiam


Christi

venient. Descri

regnum

edcm metaphor, qua renuni

781

C0MMENTAR1UM. CAP.

XVIII

782

Nabuchodonosoris apud Danielem, cap. 4, 17, 18, 19.


Nidificabit. Hebr., habitabit. Septuag., requiescet.

ut excisa esse viderctur.


virga de radice Jesse,
et flos

Hoc enim

est

Egredielur

de radice ejus ascendet, lsal.


;

Vers. 24.

Et scient omnia ligna regionis. Omnia


,

ligna agri, id est, otnnes gnies etiam barbara3

non

1 1 vers. 1 Et siccavi lignum viride Sedeciam et regnum ejus, quod florere videbatur. Et fiiondf.re

cap.

solm Judxi ac domestici


vioalo jurejurando
fecerat.

qui quasi hortenses arbo-

feci lignum aridum,

regnum Davidis

in

Clinslo, quod
adlic

res sunt. Humiliayit lignum sublime. Sedeciam, qui se

quasi arbor exaruisse videbalur; sed


occulta radix Jesse.

manebat

nimim extulerat

et rebellionem

Et

feci

pneteriluin Hebraicum

Et exaltavi lignum humile, Christum,ex im radice Jcsse, qu ade latebat liuinilis sub lerr,

pro futuro, id

est, sicut dixi, ita

faciam.

CAPUT
1.

XVIII.

CHAPITRE XVin.
me
,

Et factus est serrao Domini ad

dicens

2.

Quid est qud inter vos parabolam


in terra Isral
, ,

verlilis
:

in

parla de nouveau, et me dit : 2. D'o vient que vous vous servez parmi vous de cette parabole, et que vous l'avez tourne en proverbe
1.

Le Seigneur me

proverbium istud
coniedei unt

dicentes

Patres

uvam acerbam

et dents filiorum obstu-

pescunt?
3. Vigo ego, dicil

Dominus Deus,

si

erit ultra vobis

parabola hoec in proverbium in Isral.


4.
ita et

Ecce omnes animse, mese sunt

ut

anima

patris,

anima
Et vir
,

filii

mea

est

anima quse peccaverit,

ipsa

dans Isral, disant Les pres ont mang les raisins verts, et les dents des enfants en ont t agaces ? 3. Je jure par moi-mme, dit le Seigneur Dieu, que cette parabole ne passera plus parmi vous en proverbe dans Isral ; 4. Car toutes les mes sont moi; l'me du (ils est moi, comme lame du pre ; l'me qui a pch, mourra elle-mme. 5. Si un homme est juste, s'il agit selon l'quit et
:

moriettir.
5.
si fuerit

la justice,

justus,

et feccril judicium et ju-

stitiam
6. In

montibus non comederit

et oculos suos
et

non

levaverit ad idola
sui

doms
,

Isral

uxorem proximi

S'il ne mange point de viandes immoles sur montagnes et s'il ne lve point les yeux vers les idoles de la maison d'Isral s'il ne souille point la femme de son prochain s'il ne s'approche point de sa propre femme, lorsqu'elle a son incommodit na-

6.

les

non

violaverit
:

et

ad mulierem menstruatam non


pignus debitori

turelle

accesserit
7.

Et hominem non contristaverit

reddiderit,

pervim

nihil rapueruil

panem suumesu:

rend son dbiteur ne prend rien du bien d'autrui par violence; s'il donne de son pain celui qui a faim, s'il couvre de vtements ceux qui
7. S'il n'attriste
,

personne

s'il

le

gage

qu'il

lui

avait

donn

s'il

rienti dederit, et
8.

nudum

taient nus;

operuerit vestimento
,

Ad

usina ni non commodaverit


:

et

amplis non
,

acceperil

ab iniquitate avei

terit

manum suam
:

et

8. S'il ne prte point usure, et ne reoit point plus qu'il n'a donn; s'il dtourne sa main de l'iniquit , et s'il rend un jugement quitable entre un

judicium verum fcccrit inter virum et virum


9.

homme
mea
vit

et

un

homme;
la

9. S'il

marche selon mes prcei


il

In prajceptis rneis ambulaverit


:

et judicia

ordonnances, pour agir selon


juste
,

vrit

tes, et garde mes celui-l est ;

custodierit ut facial veritateni


vivet, ait

hic justus

est

et

vivra trs-cenaineinent, dit le Seigneur


fils

Dominus Deus.
si

Dieu.
10. Si cet homme a un qui rpande le sang, et qui ces fautes, qui soit un voleur, et commette quelqu'une de

10.

Qud

generuit filium latronem effundentem

sanguine m, et fecerit
11. Et

unum de
,

istis,

hc quidem omnia non facientem, sed in montibus comcdenlem et uxorem proximi sui polluentem
12.
:

11. Quand mme il ne les commettrait pas toutes; qui mange sur les montagnes; qui souille la femme de

son prochain;

Egenum

et

pauperem conlrislantem
et

rapien-

tem rapinas, pignus non reddentem, tem oculos


15.
suos,

ad idola levan:

abominalionem facientem
et

12. Qui attriste le faible et le pauvre, qui prenne par violence le bien d'autrui , qui ne rende point le gage son dbiteur, qui lve les yeux vers les idoles, qui commette des abominations;

Ad usuram dantem,
vivet

amplis accipienlem

numquid vivet? non


erit.

cm

universa ha;c dete-

standa fecerit, morte morietur :'sanguis ejus in ipso

13. Qui prle usure, et qui reoive plus qu'il n'a prt vivra-t-il aprs cela? Non certes, il ne vivra point; il mourra trs-certainement, puisqu'il a fait toutes ces actions dtestables; et son sang sera sur sa
:

tte.

14.

Qud
:

si

genuerit filium, qui videns omnia pec-

cata patris sui

qu

fecit, timuerit,

et

non

fecerit si-

Que si cet homme a un fils qui , voyant tous crimes que sou pre avait commis , en soit saisi de crainte , et se garde bien de l'imiter
14.
les
;

mile eis

15. Super montes

non comederit,

et oculos suos
et

non

levaverit ad idola

doms
:

Isral

uxorem pronon re-

15. Qui ne mange point sur les montagnes, cl qui ne lve point les yeux vers les idoles de la maison d'Isral : qui ne souille point la femme de son pro-

ximi sui non violaverit


16. Et virum
tinuerit
,

chain;
contristaverit, pignus
,

non
et

le

et

rapinam non rapuerit


,

panem suuni
:

esurienti dederit
17.

nudum

operueril vesiimento

16. Qui n'attriste personne, qui ne retienne point gage son dbiteur, qui ne prenne point p ir violence le bien d'autrui qui donne de son pain au pan vie, , qui habille celui qui tait nu ;
;

pauperis injuria
et

averlerit

manum suam
:

usuram
cia

superabundantiam non acceperit, judi,

mea

fecerit

in prceptis

mois ambulaverit

liic

Qui dtourne sa main de toute injustice prle point usure ci ne reoive rien au-del de ce qu'il a prt ; qui observe mes ordonnances, et qui marche selon mes prceptes.
17.
;
i

garddu pauvre, qui ne

,,

, ,

785

IN
morietur
in iniquitate

EZECHIELEM
vit

786

non
vivet.

patris

sui

sed

celui-l
;

ne mourra point cause de l'iniquit de son pre mais il vivra trs-certainere:ent.


1

18. Pater ejus quia calumnialus est, et fecitvim


fratri, et

malum operatus
:

est in

medio populi

sui,

ecce

morluus

est in iniquitate su.

Son pre, qui avait opprim les autres par des calomnies , et qui avait commis des actions criminelles au milieu de son peuple , est mort cause de sa propre iniquit.
8.

19. Et dicitis

Quare non portavit

filius iniquita-

tem

patris? Videlicet, quia filius judicium et justitiam

operatus est, oui nia prcecepla


illa, vivet vit.

mea

custodivit, et fecit

Pourquoi le fils n'a-t-il pas port de son pre? c'est parce que le fils a agi selon l'quit et selon'la justice , qu'il a gard tous mes prceptes , et qu'il les a pratiqus ; c'est pourquoi H
:

19. Si vous dites

l'iniquit

20.

Anima

quse peccaverit, ipsa morietur

vivra trs-certainement.
:

filius

/ion portabit iniquitalem patris, et pater

non portabit
erit
,

20.

L'me qui

pch

mourra elle-mme
du pre,
et le

le fils

iniquitatem

filii

juslitia justi

super

eum

et

im-

ne portera point
lui, et l'impit

l'iniquit

tera point l'iniquit

pietas impii erit super

eum.
et custodierit

du fils; la de l'impie sera sur

pre ne porjustice du juste sera sur


lui.

21. Siautemimpiusegeritpeenitentiam ab omnibus


peccalis suis
,

quoe operatus est


et fecerit

omnia

preecepta
vivet, et

mea,

judicium et justitiam, vit

Si l'impie fait pnitence de tous les pchs qu'il avait commis , s'il garde tous mes prceptes , et s'il agit selon l'quit et la justice, il vivra certaine-

21

non morietur.
iniquitatum ejus, quas operatus est,
:

ment

et

ne mourra point.

22.

Omnium

22. Je ne

me

non recordabor
vivet.

in justiti

su

quam operatus
mors impii

est

ts qu'il avait

commises

souviendrai plus de toutes les iniquivivra dans les uvres de ; il

justice qu'il aura faites.


dicit

Numquid Dominus Deus,


23.

voluntalis mea est


et

non

ut convertalur viis suis, et

23. Est-ce que je veuxtla mort de l'impie, dit le Seigneur Dieu et ne veux-je pas plutt qu'il se relire de sa mauvaise voie et qu'il vive ?
; ,

vivat?
24. Si autem averterit se justus justiti su
fecerit
,

et

iniquitatem

secundm omncs abominationes

quas operari
JHStitisP ejus

solet impius,

numquid vivet? omnes


:

quas fecerat, non rccordabuntur

in prce-

variealione qu pnevaricatus est, et in peccato suo

se dtourne de sa justice vienne commettre l'iniquit, et toutes les abominations que l'impie commet d'ordinaire vivra-l-il alors? Toutes les uvres de justice qu'il avai faites , seront oublies , et il mourra dans la perfidie o il est tomb , et dans le pch qu'il a commis.
si

24. Mais
qu'il

le juste

et

quod peccavit

in ipsis
:

morietur.

25. Aprs cela, vous dites


n'est pas juste.

Non est qua via Domini. Audite ergo domus lsr.;el Numquid via mea non est requa, et non magis vise veslr prav sunt?
25. Et dixistis
,
:

ce

ma

La voie du Seigneur Ecoutez donc, maison d'Isral Estvoie, qui n'est pas juste? et ne sont-ce pas
:

plutt les vtres

qui sont corrompues

2G. Cin enim averterit se justus


fecerit

justiti
:

su

et

iniquitatem
,

morietur in
morietur.

eis

in injustiti

juste se sera dtourn de sa justice, qu'il aura commis l'iniquit, et qu'il sera mort en cet tat , il mourra d-ms les uvres injustes qu'il a

26. Car lorsque le

Tjuam operatus est

commises.
,

27. Et

cm

averterit se impius ab impietate su


,

quam

operatus est

et fecerit

judicium et justitiam

ipse atiimam

suam

vivificabit.

27. Et lorsque l'impie se sera dtourn de l'imo il avait vcu , et qu'il agira selon l'quit et la justice , il rendra ainsi la vie son
pit

me.

28. Considcrans enim, et avertens se ab

omnibus
non

niquitalibus suis, quas operatus est, vit vivet, et

morietur.
29. Et dicunl
filii

28. Comme il a considr son tat et qu'il s'est dtourn de toutes les uvres d'iniquit qu'il avait commises, il \ivra certainement, et ne mourra
,

Isral

Non

est :cqua via


,

Domini.
,

point.

Numquid \\x me non sunt acqu non magis vi;e vestree prav?
50. Idcirc

domus

Isral

et

uuumquemque

juxta vias

suas judica-

29. Aprs cela, les enfants d'Isral disent encore n'est pas juste. Sont-ce mes voies, qui ne sont pas justes, maison d'Isral? ne sont-ce pas plutt les vlres , qui sont corrom.

La voie du Seigneur

bo, domus
et agite et

Isral, ail

Dominas Deus. Convertimini


vstris,

pues

?
,

pnitentiam ab omnibus iniquilatibus

non

erit vobis in

ruinam

iniquitas.

51. Projicite vobis


stras
,

omnes

praevariationes
,

ve-

30. C'est pourquoi , ma'son d'Isral je jugerai chacun selon ses voies, dit le Seigneur Dieu. Concl faites pnitence de toutes vos inivoi lissez- vous quits; et l'iniquil n'attirera plus votre ruine.
,

in

quibus pnevaricati estis


:

et facile vobis cor

covum et spirilum novum et quare moriemini, domus Isral? 32. Quia nolo mortem morientis, dicit Dominas
Deus
:

31. Rejetez loin de vous toutes les prvarications dont vous vous tes rendus coupables, et faites-vous un cur nouveau , et un esprit nouveau. Pourquoi mourrez-vous , maison d'Isral ? 52. Je ne veux point
I

reverlimini

et vivitc.

dit le

Seigneur Dieu

la mort de celui qui meurt revenez et vivez.

Vers.

1.

Dicens. Vcrbum

COMMENT ARIUM.
dicens, id est, quo
,

Vers. 2.
solelis

Paua.boi.ah vertitis. Hebr.


:

Usurpnre

mihi dicebatur, aut verbum Dei dicenlis. Alii dicerem


,

ut ego

proverbium hoc
:

terra

IsRaei.. Aliqui inter-

ut exponit R. David.

Sed hoc minus

usita-

pretantur
Isral, ita

De

terra Isral, id est,


et,

de vastationc

terrse

tum

est.

R. David,

ut videlur, Chaldajus paru-


785
phrestes. Melis Septuaginta et
Isral.

,, ,

COMMENTARHJM. CAP.
Hieronymus
,

XVIII.
,

78G quo Cbristum crucifixerunt

In

terra

jorum suorum scelus

Nondm enim

vastata terra erat

ut de ejus

etiam nunc pnas dare credimus.

Ad banc

ego qu-

vastatione proverbium jactarent. Patres comederunt,


id est, patres

stionem simplicissim respondeo non esse hanc sententiam, et illam


generaliter de

peccaverunt, et nos eorum

filii

pro ip-

quapud Jeremiam

huic similis est,

soruin peccatis

pnas damus.
quod non
,

omnibus personis,
;

et de

omni tempore

Vers.

3.

Si erit. Id est,

erit.

Sp hu-

intelligendam
tur;

sed accommodat ad id de quo ageba-

jusmodi Hebraismum declaravimus

post verba ju-

agebalur autem de pnis quas Judi propter


se

randi affirniationem per negationem, et negationem

peccata Manassis

Iuere querebanlur;

respondet

per affirniationem esse resolvendam, ut Psal. 88, 38

Deus fore ut non amplis propter peccata Manassis


puniantur, sed sui quisque peccati
quia

Semel juravi
ira me,
Is.

in sancto meo, si

David mentiar,

id est,

pnas luat;aut,

quod non mentiar. Et Ps. 94,


si

Quibus juravi in
introibunt.
dicens
:

jam

satis

pnarum

propter peccata Manassis da-

introibunt, id est,
:

qud non

Et
Si

tum erat; aut, quia


ut merit de

14, 14
Vers. 4.

Juravit

Dominus exercituum,

non ut

putavi, il erit, id est,

qud, utputavi,

ita erit.

Vers.

6.

illis

satis ipsi peccatorum babebant, Deus gravissimas pnas sumerct.

In

montirus non comederit. Idolothyta


et

Ecce omnes
vit aut
;

anime me^e suint.

Anima
Anima.
:

qu

in

montibus
4, c.

collibus solebant
et

immolari
4, et

hoc loco aut pro

pro tolo Iiomine ponitur, ut


statua

Reg. 16,
2, 20.

17, 10,

2 Parai. 28,

Jer.

in aliis innumeris locis

enim

dicit

Et oculos

suos non levaverit,

adorandi aut

qvje peccaverit, id est

homo. Sensus ergo


vita in

est

om,

invocandi causa. Oculos levare propri significat auxi-

nes bomines

et

eorum

me

sunt potestate
:

lium poslulare ut Psalm. 120,


in montes,

Levavi oculos meos

possumque de

illis

facere quidquid velim

Ego enim

uude

veniet auxitium mihi.

sum

qui vit

et

moriis potestatem babeo, et deduco us-

Vers. 8.

Ab iniquitate averterit.

Latine r-

que ad portas inferi et reduco, Sap. 16, 13.


circ dicit ut doceat

Hoc

id-

bus inique gerendis manus abstinuerit,


justitiam et iniquitatem fecerit.

si nihil

per in-

non propterea se filios punire, qud patres punire non possit, qucmadrnodm bomines facere soient, qui parvos et ignobiles fures puniunt;

Vers.

9.

Ut faciat veritatem
emeth enim
24,
,

id est,

quod juDomini

stum

et quitas,

veritas pro sequitate

magnos, quia non possunt, non puniunt, quamobrem aransarum telis ille quondam philosopbus leges comparavit,

sumitur, ut Psalm.
misericordia

10

Vnivers
aliis locis.

vice

et veritas ;

multis

Vita vivet.
anta

qu muscas

capiunt, majoribus vcr besliis


:

Cert vivet, non morietur propter peccata Manassis.

disrumpuntur. Non sic Deus


liter in ejus sint potestate
,

cm enim omnes quapotcst


,

Vers. 10.

Unum de

istis,

roalis

qu paul

omnes punire

nec

commemoravi.
Vers.

est

quidquam causre
dixit, plectat

cur propter reges

ut

quidam
:

H.

Eth^ec quidem omnia, bona qu dixi,

poeta
nes

Achivos. Alii interpretantur

Om-

non facienlcm filium genuerit. Hebr. El ipse hc omnia


non
fecerit.

anima me
non
est

sunt, per creationcm, id est,


,

ego solus
elsi est

ex nibilo eas procreavi

non parentes. Quod

Vers.

12.

Contristantem

opprimentem, ut
erit

verum

ad rem. Anima qujs peccaverit. Hic

supra, veisu 1.

locus vald

difficilis,

magnas

inter tlieologos quastio-

Vers. 13.
erit,

Sanguis ejus
erit

in ipso

mortis reus

nes excitavit. Ego

sic interpretor,

quemadmodm
;

si-

dignus
aut,

morte

ut videtur Jonalhas interpre:

milem apud.Jeremiam locum


est,

inlerpretatus

sum, cap.
altra

tari

31, 29. Duplex est in hc qustione difficullas

ipso erunt,

quod ego magis probo Sanguines ejus in ad verbum id est, pnas persolvet om,

quornod

filii

propter parentes punianlur, quod

nium
sibi

homicidioruni
fudit
,

qu

patravit;

sicut
;

aliorum
aut ipse
:

negare non possumus sp factum esse.


filius

Nam
;

Davidis

sanguinem

ita

sanguis ejus fundetur

propter patris adulterium mortuus est

2 Reg.

causa mortis

erit, sicut infra,

cap. 33, 4

San-

12, 18. Et Juda'i propter peccata rgis

Manasse pu-

guis ipsius super caput ejus erit.

niebanlur, ut dicilur, 4 Reg., cap. 21, 12, 13, et 24,

Vers. 14.
tatem patris

Iniquitate patris sui, propter iniquisui.

apud Jerem., cap. 15, 4. Itaque quamvis immerit Judi de Deo quasrerentur, tamen quod diccZ, 4, et

Vers. 18.

Ecce mortuus
Et
dicitis
,

Hebraismus.

est. Morietur propter

bant verum erat,

filios

propter parentum peccata

iniquitatem suam.

puniri, occasionemque proverbio Scriptura

quodam
pro-

Vers. 19.
est, tat

et dixistis,
si

ad verbum

id

modo

dederat.

Ad hanc primam

difficultalem rect
filios

qud

si dixerilis

qud
filius

quis vestrm

me

pe-

mihi videntur multi theologi respondisse,

cur non porlabit


,

iniquitatem patris, respon-

pter peccata patrum (nisi iisdem ipsi teneantur) non

deo

quia judicium

et

justiliam operatus est.

animo, sed corpore puniri, quia corpore quiddam pa-

Vers. 20.
justus

Justitia

justi super eubi erit, id est

rentum sunt

ideque usque in lerliam et quartam

generationem punit, Exod. 20, 5, quia usque ad quartam generationem censentur veluti possessio patris

mercedem recipiet juslitioe su, et impius impietatis su pnas dabit. Ex hoc loco perspicuum
est, et in

nobis
,

aliquam esse nostrani


,

ut vocant

se. Altra difficultas est, quornod promittat Deus hoc loco, fore ut deinceps filii propter parentum peccata non puniantur cm etiam hodierno die id fieri
,

inhrenlem

propriamque justiliam
profectam
,

quamvis ex Dei

grali et largilate

et

nos tam propri ac

ver

cum

grali
ill

Dei ben agentes

prmia mereri

videamus?

Nam

et

Judos propter

summum

illud

ma-

qura sine

mal agentes supplicia meremur. De


787

FN
jusil
,

EZECHIELEM

788
fecisse

prmio enim

et supplicio impii eodeui prorss

Nam
quod

quod Calviniani dicunt,


,

Deum

nonnullos

modo

loquitur.

Vers. 21.

Ecerit poenitentiam
suis.

bomines ad interitum
,

impietatis
:

plnum

est.

Hoc

est

cm

discesserit

dicitur Sap. 1, 13, 14

Deus mortem non


;

[ecit,

ab omnibus peccatis
Vers. 22.

Non recordabor. Sensum, non verba


quae
,

nec llatur in perdilione vivorum


omnict. Et cap. 2, 25,

creavil

enim ut essent
ir.exfecit

24

Deus

creuvit

hominem
su

reddidit noster interpres,

Hebraic sunt
aut

non

terminabilem,

et

ad imaginent

similitudinis

memorabuntur

illi

ad verbum
illi

parm Latine:

illum. Invidi autem diuboli mors inlroivilin

orbem

ter-

Non recordabuntur
et aliis

passive

ut verlit noster inter-

rarum.

pres, paul post, vers. 2i. Soient Calviniani hoc loco

Vers. 25.

Et

dixistis,

id
,

est,

qud qua

si

dixeris

buic siniilibus abnli

ut doceant

nibil aliud

non esse sequara viam Domini

audite quid vobis reest


,

esse peccala remitti quni

ad .pnam non imputari.


quid eos absnrdi consenbil aliud

spondeam
magis
vice

Numquid

via

mea non
in eis. In

et

non

Nempe non ammadvei tunt


quatur
:

vestr prav sunll ut explicavimus v. 19.

Si peccata remitti

est

qum ad

Vers. 26.
Vers. 29.

Morietur
Et

e iniquitate, sin-

pnam non
cata

imputari, quamvis revcr maneant; peccril.

gulare pro plurali.


dicunt.

non
,

reniitli nibil aliud

qum ad pnam imItaque

Et tamen dicunt, aut,


et

putari

quamvis rever non maneant.


ull ver

Deus
:

qud

si

dixerint, ut versu 19,

25.

Fiui

Isral,

homines sine
Vers.
23.

ipsorum culp scep punivit


est.

domus
quod

Isral, ut paul post repelit, et ut Sept, verte,

quod non minus impiuin qum absurduin

runt; sed quia idem est Filii Isral

et

Domus

Isral,
:

Numquid

voluntatis ueje.

Hebr.

altinet

ad

sensum

Ilieronymus verlit

Filii

Num

volendo

volam mortem

impii? id est, an ego

Isral, aul forte pro betli, legit bene.

morte impii delectabor? Rect boc theologi de voluntate Dei antcdente interpretari soient.

Vers. 50.

Et non erit vobis

in

ruinam iniquitas.

Nam

vo-

Non

erit

vobis causa mortis.

luntate

quam
,

vocant, conscqucnli

vult
:

Deus morsed dicitur loquar


ut

Vers. 31.

Quare

moriemini? Si boc feceritis, ni-

tem impii
iolle
,

quidem mortem illi quia prima ejus volunlas,


si

infert et

bil causai erit

cur moriamini;
,

non enim voluntatis


versu 23. Peccatum

ut

ita

meac est mors vestra

ut dixit

intenlio

non

fuit, ut
:

quisquam morerclur, sed


effecit,

om|,

solum vobis
est,

est causa mortis;

quare moriemini? id

nes viverent
justili

peccatum autem

ut Deus su

cur sponle veslr mori vullis? cur non arripilis

quodammod coactus mortem

peccatoris velit.

salutem

quam

vobis offero?

CAPUT
1.

XIX.
Is1.

CHAPITRE XIX.
Et vous,
faites

Et tu assume planctum super principes


,
:

un grand deuil sur

les

princes

d'Isral,

ral

2. Et dices

Quare mater tua

leaena

inter leones

cubavit

in

medio leunculorum

enutrivit

catulos

2. Et dites : Pourquoi votre mre, qui est une lionne , s'est-clle repose parmi le9 lions , et pourquoi a-t-elle nourri ses petits au milieu des lion-

suos
3.

ceaux?

Et eduxit
et didicit

est

unum de leunculis suis et leo factus capere pradam boiuinemque come, ,

3. Elle a produit un de ses lionceaux ; et il est devenu lion il s'esl instruit prendre la proie , et dvorer les hommes.
;

dere.
4.

Et audierunt de eo gentes, et non absque vulne-

ribus suis ceperunt

eum

et

adduxerunt

eum incatenis

Les peuples ont entendu parler de lui et ils non sans en recevoir beaucoup de blessures; et ils l'ont emmen enchan en Egypte.
4.
,

l'ont pris,

terram jEgypli.

Qu cm vidissel quoniam in'rmata est, etpcriit expectalio ejus tulit unum de leunculis suis leoncm
5.
:

5. Mais la mre, voyant qu'elle tait sans force et que ses esprances taient ruines , prit un autre de ses lionceaux et l'tablit pour tre lion.
,
,

6.

Il

marcha parmi
prendre

les lions la

constituit
6.
dicit

eum.
:

s'instruisit

il devint lion il ; et proie, et dvorer les


:

Qui incedebat inter leones, et factus est leo

di-

hommes.
7. Il apprit faire des veuves, et rendre les villes dsertes; et au bruit de son rugissement, toute la terre fut dsole.
8. Alors les peuples de toutes les provinces s'assemils jetrent sur lui leurs blets; el blrent contre lui ils le prirent, non sans recevoir des blessures
:
:

prsedam capere,

et

homines devorare
:

7. Didicit viduas facere

etcivitales

eorum

in deser-

tum adducerc
voce rugits
8.

et desolala est terra, etplenitudo ejus,


illius.

Et convenerunt adverss

eum

gnies undique de

provinriis, et expanderunt super

eum retc suum


in catenis

in

vulneribus earum captus est,


9. Et miserunt

eum

in

caveam,
:

adduxein

El ils le mirent dans une cage; ils le mneront au roi de Babylonc charg de chanes ; et ils le enfermrent dans une prison aun qu'on n'entendt plus l'avenir son rugissement sur les montagnes d'Is9.
i

runt

eum ad

regein Babylonis

iniseruntque cuin

ral.

carcerem,
Isral.

ne audiretur vox ejus ultra super montes


sanguine tuo super

10. Mater tua quasi vinea

in

mre tait comme une vigne qui avait plante dans votre sang, sur le bord des eaux; .lie avait cr sur les grandes eaux, et elle avait pouss son bois et son fruit.
10. Votre
t

aquam

plantata est

fructus ejus et frondes ejus cre-

11. Les branches


taient
tait

verunt ex aquis multis.


11. Etfacla suntei virgae solidx insceplra doininan-

solides qui en taient sorties devenues les sceptres des prince; sa tige s'leve au milieu de ses branches ; cl elle s'tait

, ,

789
lium,
et exaltata est

COMMENTARIUM. CAP. XIX.


statura

790
la

ejus inter frondes

et

vue dans une grande hauteur parmi


ses branches. 12. Mais ensuite elle
;

multitude de

vidit altitudinem

suam

in niultitudine

pahnilum suo-

rum.
12. Et evulsa est in ira
venlufi
,

cl jete contre terre in

terramque projecta
:

et
,

urens siccavit fructum ejus


:

marcuerunt

et
\

a t arrache avec colre un vent brlant a sch son fruil ses branches si vigoureuses ont perdu leur force , elles sont devenues toutes sches et le feu l'a
;

arefael sunt \irga; roboris ejus


13.

ignis

comedit eam
in terra
j

dvore.
13. Maintenant elle a t transplante dans dans une terre sans eaux et sans routes.

Et nunc transplantala est


:

in

deserlum,

un d-

invi et silienti

sert,

14. Et egressus est ignis de virera

ramorum

ejus,
1

qui frucium ejus comedit


lis, sceptrurn

et

non

fuit in

e virga forerit in

dominanlium. Planctusest, et

planctum.

14. El il est sorti une flamme du bois de ses branches (fui a dvor son fruit ; en sorte qu'elle n'a plus pouss de bois assez fort pour porter le sceptre des dominateurs. Tout ceci est digne de larmes , et il deviendra un sujet de larmes.
,

COMMENTARIUM.
Vers.
braic
1.

Fili hominis.

Haec duo verba nunc

He-

ponere
qui

aut indicat praeterea

factum esse crudelem


occideret,

non leguntur, neque Hieionymus et Sept, verterunt, sed consuetudine i'orlass ad nostram versionem addita sunt. Assume planctum, sume lamenlationem super principes Isral
luge calamilalem
,

populum vexaret, multosque innocentes


4 Regum 23, 32
:

ut signilcatur,

Et

fecit

malumeoram

Domino, juxta omnia qv


Vers. 4.
ejus

fecerant patres ejus.

id

est,

dplora

ac

Audierunt de eo gentes. Audierunt


esset, et

principum

I-rael.

Kinali

propri

famam

qnd homo ferox


;

ad bella con-

lugubre carmen significat,


mentationes, quai propterea
pellantur
fuisse
dicit
;

quales sunt Jeremiae la,

cilanda proclivis
ruin lconum.

aliud ad

consuetudinem venando-

ab Hcbr.

Kiiiotli,

ap-

Cm enim
soient,

circumvicini populi leoncm

et

illae
,

quae

in

obitu Josiae rgis dictmiur

aliquem, aut ursum, in agro versari audiunt, fact

decantal

2 Parai. 35, 25, propterea aulem


,

manu convenire
dixit
j

ut

eum
; et

capiant; propterea

super principes Isral

quia

eorum potissimm

Audieiunt de eo gentes

non absque vulneribus

captivilatem et miserabiles casus deflet.

suis

Vers. 2.
est Jt

Quare
,

ipsarum gentium

sicut leones

non sine magno

mater tua. Qiomodo factum


,

periculo capi soient. Hebr., in perdiiione eorum,

quod

mater tua

id est

Jrusalem similis

sit

leren

nosler inlerpres dixit, non absque vulneribus suis. Alii,


rete

qu

brevi tempore

multos catulos et

nulrivit et

eorum captus

est,

ut Chald. paraphr. Alii, ik (ove


:

amisit? Mater tua,

pro, mater
:

vestra

quia

cnm

eorum, ut Hieionymus
leones et
alite

ut alludalur ad

modum quo
non
23,
in

unoquoque eorum loquilur


esse dolentis. sicul supra

aut,

mater tua t Pro30. Hebr.


:
!

hujusniodi ferocissima bestine capi so-

pheta. AdnolavitR. David, ma/i,hoc loco parliculam


,

ient, factis l'oveis, in

quas

cm

ceciderint, evadere

cap. 10, versu

possint.

Et adduxerint

in catenis, calenis

vinctum,

quomodb infirmum

est cor

tuum, quasi

quomod mater

tua facta est similis leamoe

inter leones cubuisset, multos calulos

Heu qu cm genuit, sed omdical


,

sicuti lones vinciri soient. Historia est

Regum
qu

33

Vinxitque

eum Pharao Nechao

in Rebla,

est

terra Emalli.

ncs brevi lempore amisit; sicut Jeremias suaslamenlaiiones orsus est


:

Vers. 5.

Qu mater tua, quam vocavit versu


vidisset se
filio
:

2.

Quomodb
et
,

sedel
,

sola civilas
id
est,

plena
inter

Quoniam infirmata est, cm


suo orbata, ut
pturimos,
est,
illis

ac rege

populo

? In

>

medio leunculorum
sit,

cm

leones versala

cum
est,

eis

coucubucrit;

leones
,

et

Quoniam sierilis peperit 1 Reg. 2, 5 qu multos habebat filios, infirmata est; id


ila

vocat pristinos reges

quos babebat Jrusalem


novos
,

ex

orbata est,

R. Salom. inlerpretatur, eo-

quibus genuit catulos, id


chaz, Jeclioniam
deflet,
,

istos

reges Joa-

Sedeciam
parvi

quorum calamitatem
,

quos ide catulis comparai

quia superiorum

regum comparalionc
rtgiium collabi cpit.

fuerunl;

sub

illis

enim
ad

Enutrivit catulos suos,


brevi

demque sensu Septuag. reddiderunt, quod Hcbraic Quod ablutus se esset (filius). Alii, cm vilegitur disset spem suam periisse, ut Jonatbas et R. David exponunt. Utrumquc sensum verbum Hebraicum haberepotest, sednostra versio mihi magis placet. Tu:

verbum
vavit.

multiplicavit calulos suos, id est,

lem-

litque unam de leunculis suis, de catulis suis, ut versu

pore multos reges genuit, utrecl Thcodoretnsobser-

et 3, loquilur

aulem de Eliacim, qui Joacim cogno-

Nam
3.

Joachaz tribus tantm regnavit mensibus,


.

Regum
Vers.

23, 51

Jeconias

aliis tribus,

4 Reg. 24,

8.

Et eduxit,
fecit,
:

educavil, Hebr., asceudere

mento dielus est, quem Pharao Nechao rex jEgypti pro Joachaz regem constituit, 4 Reg. 23, 34, et 2 Parai. 36, 4. Dicitur autem mater ejus, id est, Jrusalem regem eum constituisse, quia Pharao cum populi
consensu et approbationc id
fecil,

fecit, id est, extulit

ad regiam

usque dignitatem

et cl

ex calulo leoncm

ut scribitur,

2 Par.

30,

ut annotavit R. David.
id est,

4 Reg. 23, 30

Tulitque populus

terr Joachaz filium

Vers.

6.

Qui incedebat inter leones,

rex

Josia?, et unxerunt

eum

et

constiluerunt

eum

reyem pro

magnus ac potens
dixit vers. 3.

similis cateris factus est, ut

Joachaz

ptre suo.

e Jonchas

enim loquilur, quemadmodm


inlerpretantur
,

non solm dam

nosiri, sed etiam llebnei

Vers. 7.

Didicit viduas facere. Hebr.

Et novit

idque ex histori manilstum


,

esl. Didicit

capere pr.potestatem

viduas ejus, ad verbum, locus est obscurus.

Primm,

id est, factusesi leo, id est, rex, qui

relativum est sine antcdente, quod apud Hebrxos


sa;p
ft,

iiaberet occidendi homines, ut ChaldDeus videtur ex

:i

nisi

dicamus

referri

ad leoiiem,

et vcrtanius


79!

IN

EZECHIELEM
Hebraei, usque ad

792

Novit viduas sua. Nonnulli putant verbum ieda hoc


loco non significare scire aut cognoscere
rere,
,

mortem Nabuchodonsoris,
rex, 6 princeps!

et re-

sed conte-

gnum Evilmerodach,
Vers. 10.

quemadmodm

aliquando significat, et
,

nomen
,

Mater tua.

4 Reg. 25, 27, et Jerem. 52, 31.

Prin-

alcmanah non significare viduam


Isai. 13,

sed palatium

ut

cipibus enim loquitur, ut

illi

mandavit, Deus vers. 1.

22: Respondcbunt

ibi

ulul in palatiis ejus,


et

Est autem

hc secunda
idem

pars capilis, qua alia meta-

sive

qud nomen ambiguum

sit,

aliquando viduam,
;

phora

vitis

dicit quasi vinea, sicut vitis. In

san-

aliquando palatitim significet, ut multi pulant

sive

qud

resch mutetur in lamed,

ut aliis placet.
vertit
:

Igitur

guine tuo. R. Salomon et R. David exponunt ad similitudinem tuam, quasi positum sit damecah, pro demutheca, et sensus sit,
vitis

Chaldus paraplirastes hoc sensu


palatia ejus. Alii

Destruxit

sicut tu, ita et

mater

tua, sicut,
:

propriam verborum significationem

juxta aquas tuas plantata est. Hieronymus

In

retinenles, cognovit viduas ejus, pro

eorum quasi
;

di-

sanguine tuo, ut
ut flos propter

nomen

significat, id est, in flore tuo,

cat

occidit mullos homines,

etcum

viduis mulieribus

ruborem sanguinis
In sanguine tuo,

appelletur, atque in
:

eorum rem

habuit, ut R.

Salomon

et
:

R. David, muliinullo

liane sentententiam Septuag. verterunt togranati. Alii


:

Sicut flos

ma-

que Hebraizantes interpretantur

Q'uod mihi

id est, in

progenie tu

modo
solet

enim de leone, qui homines quidem occidere, sed cum viduis rem habere non solet.
placet. Agit
:

regi, quasi dicat,

mater tua regio sanguine fcundisfilios

sima

fuit,

multosque
:

regum

generavit, sicut su,

Sic igitur interpretor

Novit viduas, ejus

scilicet

houbi

pra dixit vers. 2


catulos suos.

Enulrivit catulos suos

multiplicavit

minis

quem

occidit,

ut dixit versu prcdente,

singulare pro plurali positum est, id est, experlus est

Vers. 11.
ex
illis

Virg.<e
fieri

solide in sceptra,

id est, ut

multas viduas
sit,

quod optim noster interpres expres-

regnum

possent; quasi dicat, multi erant


possent. Lnter

dicens

Didicit viduas facere.

Mac enim periphrasi


uxor ejus vidua; et

ex regio sanguine, qui reges esse

solet Scriptura virorum csedem significare, ut Psalm.

frondes, inter densiores


est,

et perplexiores

ramos, id

108, 9

Fiant

filiiejus orphani, et
:

prcteriscivibusii,qui ex sanguine regio erant,


id
est,

Jerem.,cap. 15, vers. 8


ejus, super

Mulliplicat

suntmUd vidu
:

eminebant. Et videt,
in

videndo

sibi placuit, et

arenam maris,
liberis,
et

et cap. 18, 31

Fiant uxores

superbiam elataest. Hieronymus


vidit.

et Septuag. activ

eorum absque
25

vidu,

et

apud hune ipsum

legerunt

Hcbrai nunc passive legunt, visa est, id


in altitudine

Ezechielem locus esthuic vald


:

similis infra, cap. 22,

est, apparit,

su. Utroque

enim modo

Sicut leo rugiens, rapiensque

praam, animas de-

remotis punctis

legi potest, et

uterque sensus con-

voraverunt, opes etpretium acceperunt, viduas ejus mul-

gruus

est.

Et civitates eorum hominum quos occidit mutavit numerum quia pris singulari pro plurali usus fuerat. Non est Iegendum, earum, ut nonnulli lihri habent, sed eorum, gnre matiplicaverunt in

medio

illius.

Vers. 12.

Et evulsa est
hc melaphor

in ira,

magn

vi,

subi-

toque impetu, sicut arbores vehementivento radicits


evelli soient;

significat

non solm Je-

choniae, qui

quasi truncus, et principum, qui quasi

sculino, ut Hebraic est.

voce, propter vocem, fre-

rami erant
ila

sed Sedeci et totius populi caplivitatem,

quens Hebraismus,
leone rugiente
fugiebant.

id est,

eo comminante, et quasi

ut in urbe

nemo remanerel,

quasi civitas radicits


et

omnes

civitates suas deserebant et ali

esset evulsa, utapparct,


15.

4 Keg. 25, 11,


fuerat

Jerem. 52,

Hanc evulsionem sp Deus


:

comminatus,

Vers.

8.

Et convenerunt. Hebr.,e/ dederunl


et

super

ut

3 Regum 14, 15

Evellet Isral de terra bon hc,

eum
et

(sub.) signum, ut convenirent, ut Jerem. 50,

quam

ddit palribus
7,

eorum

et ventilabil eos transflu-

Annuntiate in genlibus,

audilum

facite, levale

signum;

men. Et 2 Parai.
dedi vobis
;

20 ; Evellam
liane,

vos de terra me,


sanctifleavi

quam

51,12

Super muros Babylonis

levate signum, au-

cl

donium

quam

nomini

tjele

custodium. Alii
id est,

interpretantur,

dederunt vocem

meo, projiciam facie me. In terram projecta, in


Clialdscam.

suam,

sublato clamore irruerunt, ut R. David.


:

Et ventus
:

urens.

Rex Babylonis

Hebr.,

Gentes undique. Hoc intclligitur ex 4 Rcgum 24, 2 Jmmisitque ei Dominus latrunculos Cltaldorum et la,

venlus orientalis

erat

enim Babylon ad ortum septenSiccavil fructum ejus, exhausit

trionalem Jerosolymis, ni supra ex R. David adnota-

trunculos Syri,
filiorum

et
et

latrunculos Moab,

et

latrunculos
ut disperde-

vimus, cap. 17,

v.

10

Ammon

immisit eos in

Judam,

omnem
filii

lliesauruin.

Virg* roboris,

validee, solidin

rent eum.

Rete suum. Exercitum vocal

rete, ut

supra

sceptra doniinantium, ut dixit versu praecedenli, id est,

cap. 12, 13, et cap. 17,20, et infra, cap. 32, 3. In vul-

Sedecia?, qui in

regnum successuri
4 Reg. 25
,

erant, sceptraet

neribus earum. Non sine periculoin perditione eorum,


vel in fove

que recturi
absumpsit

occisi sunt,

7,

Jerem. 52,
ignis

eorum,

ut

versu 4, loquitur aulcm

de

10. Ignis comedit eam. Jrusalem quas."


,

vineam

Eliacim, seuJoacim, et Jechoni, quasi de uno rege,


quia Jechonias Eliacim successit. Lalrunculi enim non
in Jechoniam, sed in Eliacim
nias,

Regum

25, 9, et Jerem. 52, 13


;

Hebr.,

comedit eum, gnre niasculino

quod refertur adsen-

missi

sunt; et Jecho-

sum, non ad vocem, quia per virgam roboris ejus intcllexerat

non Eliacim captus

est,

Vers. 9.

Ne audiretuu vox

4 Reg. 21, 2, 15.


ejus. Alludil ad.me-

Scdcciam, ut

ait

R. David, quem dicitur

ignis consumpsissc, quia in captiviiale sine successoro

taphoram Ieoms, qui

in monlibus rugire solet, omnesque bcslias pcrtcrrcfaccre. Fuit aulcm Jechonias in

morluus

est.

Vers. 14.

Egressus est

ignis.

Hoc

nonnulli de

carcere propter suspicionm rcbcllionis, ut tradunt

Ismaele interpretantur, qui ex virg aut trunco ramo-

793

C0MMENTAR1UM CAP. XX.


ejus egressus, id est, ex regio sanguine progeniin e virga fortis in

794
sceptrum bominantium, id
est,

rum
tus,

Godoliam

et

omnes
4

Judaeos, qui

cum eo

inJudae

qui in

regnum succederet. Non qud


Zorobabel
filius

nullus esset lefilius

remanserant,

interfecit, et velut ignis

absumpsit, Je-

gitimus hxres regni, erat enim Salathiel


nioc, et

Jecho-

rem. 41, 2,

3, et

Regum

25, 25. lia Hieronym. et


,

Salathiel, ex

quorum regio
;

Theodor. Egressus

est ignis

id est

pna

quae

eam

gnre Christus, ut
,

homo originem

traxit

sed non

consumpsit, ex iniquitate regum ac principium ejus


processif Sic Chald. paraphrast, et R.Salomon interpretanf.ur. Alii, ut R.

numerantur quia in captivitate erant, non successerunt. Planctus est, id est,


ila
I

et quia

regno

sicut prdixi,

David

Egressus estSedecias ex

res eveniet, sicut prophetia haec lamentalio est,


reips

gnre ejus regio, qui quasi ignis


devoravit, quia causa fuit excidii

omnc regnum
,

ejus

ita

et

ultimus rex.
|

vat'einatus
[

cm Jrusalem incendetur, et caetera, qu sum evenient, magna sequetur lamentalio.


omnes Hebrai.

Hoc

est

quod sequitur, non fuit,

id est,

non remansit

Sic Jonath., Chald., et

CAPUT XX.
1.

CHAPITRE XX.
in quinto, in

Et factum est
:

in

anno septimo,
viri
,

d-

cima mensis
2.

venerunt

de senioribus Isral,

ut interrogarent

Dominum

et sederunt

coram
:

me

Et factus est sermo Domini ad

me

dicens
,

3. Fili

hominis, loquere senioribus Isral


:

etdices

Hc dicit Dominus Deus Numquid ad interrogandum me vos venistis ? vivo ego, quia non responad eos
:

1. Le dixime jour du cinquime mois de ij septime anne , il arriva que quelques-uns des anciens d'Isral vinrent pour consulter le Seigneur; et ils s'assirent devant moi. 2. Alors le Seigneur me parla en ces termes : 3. Fils de l'homme, parlez aux anciens d'Isral, et dites-leur Voici ce que dit le Seigneur Dieu Avezvous os venir pour me consulter? Je jure par moimme, dit le Seigneur Dieu, que je ne vous rpondrai
: :

debo vobis

ait

Dominus Deus.
fili

point.
4.

Si
,

4. Si judicas eos, si judicas,

hominis, abomina-

jugez
5.

vous les jugez, fils de l'homme, si vous les reprsentez-leur les abominations de leurs
:

tiones palrum
5.

eorum ostende
:

eis

pres;

Et dices ad eos

Hc

dicit

Dominus Deus

In

Et dites-leur
je

Voici ce que dit le Seigneur Dieu


,

die

qu

elegi Isral
,

et

levavi

manum meam
:

pro

stirpe donis Jacob et levavi

et apparui eis in terra .dgypti,

manum meam
:

pro

eis,

dicens

Ego Dominus
pro eis, ut

Deus vester
6. In

die

ill

levavi

manum meam
, :

educerem eos de
videram
inter
7.
eis
,

terra ^Egypti

in terram

quam

pro-

fluentem lact et melle


terras.
:

qua; est egregia

omnes
Et

dixi ad eos

Unusquisque offensiones oculoiEgypti nolite pollui


;

que je levai ma main pour protger la race de la maison de Jacob que je leur apparus dans l'Egypte et que je levai ma main en leur faveur , en disant Je suis le Seigneur votre Dieu 6. En ce jour-l je levai ma main pour les faire passer de l'Egypte dans une terre que j'avais choisie pour eux o coulent des ruisseaux de lait et de miel, et qui 'excelle au-dessus de toutes les terres. 7. Je leur dis alors Que chacun loigne de soi les scandales de ses yeux ; et ne vous souillez point par les idoles de l'Egypte ; car c'est moi qui suis le Seigneur
choisis Isral
, , : ;
,

Lorsque

rum suorum
8.

abjiciat, et in idolis

votre Dieu.
irrit, et ils n'ont point voulu n'ont point rejet les abominations de leurs yeux , et ils n'ont point quitt les idoles de l'Egypte. C'est pourquoi j'avais rsolu de rpandre mon indignation sur eux , et de satisfaire ma colre dans leur punition , au milieu mme de l'Egypte.
ils
,

ego Dominus Deus

vester.

Et irritaverunt

me

nolueruntque

me

8. Mais m'couter

m'ont

ils

audire

unusquisque abominationes oculorum suorum non projecit,

nec idola jEgypli reliquerunt. Et dixi ut effun,

derem indig'nationem meam super eos


iram
9.

et

implcrem

meam
Et
feci

in

eis

in

medio terra iEgypli.


violaretur

9.

Mais je ne
afin qu'il

l'ai

nom,

ne

ft

propter

nomen meum,ut non

coram gentibus, in quarum medio erant, et interquas apparui eis ut educerem eos de terra iEgypti.
10. Ejeci ergo eos de terra igypti
in
,

parmi lesquelles ils leur avais apparu pour les faire sortir de l'Egypte. 10. Je les ai donc retirs de l'Egypte , et je les conduits dans le dsert.
,

pas fait pour la gloire de mou pas viol au milieu des nations taient et devant lesquelles je
ai

et

eduxi eos

11. Je leur ai propos


ces, afin

mes

lois et

mes ordonnanla vie.

desertum.

que celui qui

les

garde y trouve

H.

Et dedi

eis

pracepta mea.etjudiciamea osten-

di eis qua? faciens

12. Insuper sabbata


inter

homo vivet in eis. mea dedi eis, utessent signum


ego Dominus sancli-

12. Je leur ai prescrit encore mes sabbats , afin qu'ils fussent comme un signe entre moi et eux , et qu'ils sussent que c'est moi qui suis le Seigneur qui
les sanctifie.

me

et eos

et scirent quia

ficans eos.

15. Et irritaverunt

me domus
homo

Isral in deserto
;

in

praceplis meis non ambulaverunt et judicia


jecerunt
,

mea

pro-

qua> faciens

vivet in eis

et sabbata

mea violaverunt vehementer. Dixi ergo ut effunderem furorem meum super eos in deserto et consumerem eos. 14. Et feci propter nomen meum ne violaretur
, ,

aprs cela les enfants d'Isral m'ont dans le dsert ils n'ont point march dans la ils ont rejet les ordonnanvoie de mes prceptes ces que je leur avais donnes, afin que l'homme qui les garderaity trouvt la vie et ils ont entirement profan mes sabbats. Je rsolus donc de rpandre ma fureur sur eux dans le dsert, et de les extermi,

13. Mais

irrit

ner.

14. Mais je ne

mon nom,
peuples
,

cause de la gloire de pas dshonor devant les du milieu desquels, et aux yeux desquels je
l'ai

pas

fait,

afin qu'il

ne

ft

coram gentibus
earum.
15.

de quibus

ejeci eos

in conspectu

les avais fait sortir

de l'Egypte.

15. J'ai donc lev


igitur levavi

ma main
je

Ego

manum meam

super eos in

et je leur ai jur

que

ne

les

sur eux dans le dsert ; ferais point entrer

^95
,

iN

EZECHIELEM

796

dans la terre que je leur avais donne ; o coulent dedi eis deserto , ne inducerem eos in terram des ruisseaux de lait et de miel, et qui excelle au-deslact et melle , prcipuam terrarum om- fluentem sus de toutes les terres. nium 16. Parce qu'ils avaient rejet mes ordonnances qu'ils n'avaient point march dan > la voie de nus 16. Quia judicia mea projecerunt et in prceptis prceptes' qu'ils avaient viol mes sabbats et que meis non ambulaverunt, et sabbata mea violaverunt
: , :
,

quam

post idola enim cor


17. Et pepercit

eorum gradiebatur. oculus meus super eos


filios

leur

cur
;

courait encore aprs leurs idoles.

17.

Won

ut

non

in-

passion

terficerem eos
18. Dixi

nec consumpsi eos

in deserto.
in soliludine
,
:

autem ad

eorum.

In

praceptis
judicia

patrum veslrorum
cuslodiatis
,

nolite incedere
idolis

nec
pol-

eorum

nec in

orum

luamini.
19.

Ego Dominus Deus

vester

in

prxceptis meis

ambulaie, judicia
20.
intcr

mea custodite, et facite ea. Et sabbata mea sanctificate ut sint signum me et vos, et sciatis quia ego sum Dominus
,

la vie , dsert. 18. J'ai dit ensuite leurs enfants da s la solitude Ne marchez point dans la voie de vos pres ne gardez point leurs coutumes , et ne vous souillez point par leurs idoles ; 19. Car c'est moi qui suis le Seigneur votre Dieu ; marchez dans la voie de mes prceptes ; rvrez mes ordonnances, et gardez-les. 20. Sanctifiez mes sabbats, afin qu'ils soient comme un signe entre moi et vous, et que vous sachiez que
:

il nanmoins les a regards avec comme suis retenu, pour ne leur point ot..-r et je ne les ai point tous extermins dans le
et je

c'est

moi qui

suis le Seigneur votre Dieu.

Deus

vester.

21. Et exacerba verunt

me

filii

in prceptis

meis

non ambulaverunt
ut facerent ea
et sabbata
:

et judicia

quae

mea non cm fecerit homo,

custodierunt
vivet in eis
:

mea

violaverunt. Et

comminatus sum
,

ut

effunderem furorem
iram

meum

super eos

et

implerem

21. Mais leurs enfants m'ont encore irrit ; ils n'ont point march dans la voie de mes prceptes; ils n'ont ni rvr ni gard les ordonnances que je leur avais donnes , afin que celui qui les observerait y trouvt la vie ; et ils ont viol mes sabbats. Je les ai menacs de rpandre ma fureur sur eux dans la dsert, et de satisfaire ma colre, en les punissant. 22. Mais j'ai retenu ma main, et je les ai pargns pour la gloire de mon nom, afin qu'il ne fut pas dshonor devant les nations du milieu desquelles et aux

meam

in eis in deserto.

22. Averti autem

manum meam, et fecipropterno,

men meum
23.

ut

non violaretur coram genlibus


in

de

yeux desquelles je

les avais fait sortir.

quibus ejeci eos

oeuhs earum.

Uerm

levavi

manum meam
naiiones

in eos in solitudi,

ne, ut disperge^ru
terras
:

illos in

et veniilarem in

23. J'ai encore lev ma main sur eux dans la solilude, pour les disperser parmi les nations, et les envoyer bien loin en divers climats ,
24. Parce qu'ils n'avaient pas observ mes ordonqu'ils qu'ils avaient rejet mes prceptes , avaient viol mes sabbats, et que leurs yeux s'taient attachs aux idoles de leurs pres.

E qud judicia mea non fecissent, et prcepta mea reprobssent, et sabbata mea violassent, et post idola patrum suorum fuissent oculi eorum.
24.

nances

25. Ergo et ego dedi eis prcepla non bona, et judicia in quibus

non

vivent.

25. C'est pourquoi je leur ai donn des prceptes imparfaits , et des ordonnances o ils ne trouveront point la vie. 26. Et je les ai souills dans leurs prsents , lorspour leurs pchs lout ce qui sort le premier du sein de la mre ; et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur. 27. C'est pourquoi,
fants d'Isral
,

26. Et pollui eos in muneribus suis,

cm

offerrent
:

qu'ils offraient

omne quod
27.

aperit

vulvam

propter delicta sua

et

scient quia ego

Dominus.
loquere ad
:

Quamobrem
,

domum
dicit

Isral

fili

ho:

minis

et dices
in

ad eos

Hc

Dominus Deus
patres vestri

Adluic et

hoc blasphemaverunt

me
:

gneur Dieu avec mpris,


:

de l'homme, parlez aux enVoici ce que dit le SeiAprs que vos pres m'ont dshonor
fils

et dites-leur

cm

sprevissent

me

conlemnentes

28. Et induxissem eos in terrain super

quam levavi
et

j'avais jur

manum meam
lem excelsum
molaverunt
,

ut
et

darem

eis

viderunt omnein col-

omne
sua:, et

lignuin
:

nemorosum
dcderunl
ibi

fait entrer dans la terre que de leur donner, ils m'ont encore blasphm en ceci ils ont vu d'uw il impie toutes les collines leves, et ions les arbres chargs de bois el de

28. Moi qui les avais


:

im-

ibi

victimas suas

et

ibi irrita-

lionem oblationis

posuerunt

odorem sua-

vitatis suoe, et libaverunt libationes suas.

et ils y ont y ont immol leurs victimes colre par leurs offrandes, et ils y oui brl les odeurs les plus excellentes, el ils y ont fait leurs ohlaiions \e liqueurs.
feuilles
attir
;

ils

ma

29. Et dixi ad eos

ingredimini

et

Qnid est excelsum, ad quod vos vocatum est nonien ejus excelsum
:

29. Je k ur ai dit alors Quel est ce haut lieu o vous allez? Et jusqu' celte heure, ce nom de haut
:

lieu est

demeur
dit
le

ces lieux sacrilges.


:

usque ad banc diem.


30. Propierea die ad

domum

Isral

H;rc dicit Do-

minus Deus
31. El in

Cert

in via

patrum vstrorum vos pol:

la maison d'Isral Voici Seigneur Oicti Vous vous souillez dans et vous vous la mme voie o ont march vos pres abandonnez la fornication des idoles o ils sont

50. C'est pourquoi dites

ec que

luimini, et post oH'endicula

connu vos fornieamini oblatione danorum vstrorum, euaa travestros per ignem, vos polluirnini
in

tombs

ducitis Clios

omnibus
vobis,

idolis veslris

usque hodie

et

ego respondebo

domus

31. Vous vous souillez par l'oblalion de vos dons, passer vos enfants par le feu, et par toutes e laisa. vos idoles jusqu'aujourd'hui. Kl aprs cela je vous rpondrai, enfants d'Isral ? Je jure, par moi-mme, dit
i

Isral? Vivo ego, dicit Domi;<us Deus,

le

Seigneur Dieu, que


52.

je

ne vous rpondrai point.

quia non respondebo vol is,


32. JNeque cogilalio menti* vestra; fiel, dicenlium: il

Vous ne parviendrez point au but que vous vous proposez dans votre esprit, lorsque vous ducs : Nous

797

C0MMENTAR1UM. CAP. XX.

798

Erimus sicut gentes, et sicut cognationes terr, ut co- [ serons comme les nations et comme les autres peu pies de la terre , et nous adorerons le bois et la lamus ligna et lapides. pierre. 33. Vivo ego, dicil Doniinus Deus, quoniam in manu 53. Je jure par moi-mme , dit le Seigneur Dieu, forti. et in bracliio extento, et in furore effuso, regnabo que je rgnerai sur vous avec une main forte, avec super vos. un bras tendu et dans loule l'effusion de ma fu,

34.

lit

edncam vos de popnlis


quibus dispersi estis
,

et
:

congregabo vos

reur.

de

terris, in

in

manu

valida, et

in braehio extento

et in furore effuso,

regnabo su-

per vos.
35. Et

adducam vos
ibi

in

desertum populorum,

et ju-

34. Je vous retirerai du milieu des peuples; je vous rassemblerai des pays o vous avez t disperss ; et je rgnerai sur vous avec une main forte, avec un bras lendu et dans loule l'effusion de ma fureur.
,

dicabor vobiscuni

faciead faciem.

56. Sicut judicio coniendi


in deserlo

adversm patres vestros

55. Je vous mnerai dans un dsert cart de lous les peuples ; et, tant l l'un devant l'autre, j'entrerai

en jugement avec vous.


56.

terne ./Egypli, sic judicabo vos, dicit Do-

miniuus Deus.
37. Et suhjit iain vos sceptro
in vinculis foederis.

Comme je

suis entr en
;

meo,

et

inducam vos

dans le dsert de l'Egypte le Seigneur Dieu.


ferai entrer

ainsi je

jugement avec vos pres vous jugerai, dit


et je

37. Je vous assnjtirai


et impios, et

58.

Eteligam de vobis transgressores

dans

le liens

de

mon sceptre mon alliance.


;

vous

dterra incolats eorum educaineos, et in lerram


Isral

38. Je sparerai d'avec vous les violateurs de


loi, el les impies; je les ferai sortir de la terre

ma
ils

non ingredientur

et

scietis

quia

ego Do-

demeurent
gneur.

minus.
39. Et vos,

n'entreront point dans la teire d'Isral. Et vous saurez que c'est moi qui suis le Sei,

el

ils

domus

Isral, ha>c dicil

Dominus Deus

Singuli post idola veslra ambulate, etservile eis.


si

Quod

et iu

boc non audicritis

nie, et

nomen meum sanvestris et in ido-

ctum
lis

pollueritis ultra in
:

muneribns

vestris

Maison d'Isral , voici ce que dit le Seigneur Suivez chacun vos idoles, et les servez. Si en cela mme vous ne nf coutez point et si vous profanez encore mon saint nom, eu m'offrant vos prsents, et continuant de servir vos idoles,
59.

Dieu

monte sancto meo, in monte excelso Isral, ait Dominus Deus ibi serviet milii omnis domus Isral oinnes inquam , in terra, in qu placebunt
40. In
,
:

40. Je ferai, dit le Seigneur Dieu, que toute la maison d'Isral nie servira sur ma montagne sainte, sur
la

liaule

montagne

d'Isral. Ils

me

serviront tous dans

milii, et ibi

quicram primilias veslras


iu

et initium deci-

marum
vestris.

vestrarum

omnibus

sanctifieationibus

terre dans laquelle ils me seront agrables; et c'est l que j'accepterai vos prmices, el les offrandes de vos dmes , dans tout le culie saint que vous me
la

rendrez.
41. Je vous recevrai comme une oblation d'excellente odeur, lorsque je vous aurai retirs d'entre les peuples, et que je vous aurai rassembls des pays o

41.

In

odorem

suavitatis
et

suscipiam

vos,

cm
terris,

cduxero vos de populis,


in
lis

congregavero vos de

quas dispersi
nationura.

estis, et sanctificabor in

vobis in ocu-

vous avez t disperss ; et je serai vous aux yeux des nations.

sanctifi

parmi

42. Et scietis quia ego Dominus,

cm induxcro

vos

42. Et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur, lorsque je vous aurai fait rentrer dans la terre
d'Isral
,

ad terram.

Isral

in

terram pro qu levavi


vestris.

manum
,

dans

la

terre

meam,

ut

darem eam patribus


ibi

main
vestrarum
polluti

jurant vos pres de

pour laquelle j'avais lev la leur donner.

la

43. Et recordabimini

viarum

et

omnium scelerum vestrorum, quibus


eis
:

estis in

et displicebitis vobis
malitiis vestris,

in

conspectu vestro in

43. Vous vous souviendrez alors de vos voies , de tous les crimes dont vous vous tes souills ; vous vous dplairez vous mmes , en vous reprsentant devant les yeux toutes les actions criminelles que vous

omnibus

quas

fecistis.
,

avez
benefecero

faites.

44. El scietis quia ego

Dominus
,

cm

vobis proptsr
veslras malas

nomen meum
,

et

non secundm vias

neque secundm scelera veslra pes-

sima,

domus

Isral, ait

Dominus Deus.
:

45. Et factus est sermo Domini ad me, dicens


46. Fili hominis,
austri
,

44. Et vous saurez , maison d'Isral, que c'est moi qui suis le Seigneur, lorsque je vous aurai combls de biens pour la gloire de mon nom, et ne vous traitant pas selon vos voies , et selon vos crimes dtestables, dit le Seigneur Dieu. 45. Le Seigneur me parla encore et me dit : 46. Fils de l'homme, tournez le visage du ct du parlez vers le vent d'Afrique, et prophtisez au ; grand bois du champ du midi.

pone faciem tuam contra viam


,

et

stilla
:

ad africum

et

propbeta ad saltum

midi

agri meridiani

47. Et dices saltui meridiano

Audi verhum Do-

mini
in te et

Dominus Deus Ecce ego succendain ignem, etcomburam in te omne lignum viride,
dicit
:

bc

omne lignum aridum


:

non exstinguetur
in e

flami.ia

succcnsionis

et

comburetur

Ecoutez la parole du 47. Dites au bois du midi Seigneur; voici ce que dit le Seigneur Dieu Je vais allumer en vous un feu; j<' brlerai tous vos arbres, les verts et les secs indiffremment , sans que la flamme de cet embrasement puisse s'teindre et tous les visages seront brls, depuis le midi jusqu'au
: :

omnis

facis

ab

septentrion

austro usque ad aquilonem.


48. Et
videbit universa

caro

quia ego Dominus

48. Et toute chair verra ]ue c'est moi, le Seigneur, qui ai mis le feu ce buis, sans que personne puisse
l'teindre.

succendi eam, nec exstinguetur.

799
49. Et dixi
: :

IN

EZECH1ELEM
de
! :

800

a,

a, Domine Deus

ipsi dicunt

me Numquid non

per parabolas loquitur iste?

49. Je dis alors . LIlas ! hlas hlas ! Seigneur Dieu ! Ils me disent sans cesse Celui-ci ne parle-l-il pas toujours en paraboles?

comment;
Vers.
1.

Anno

septimo, captivitatis Jechoni,


solet

leram) fornicantes post idola sua; et cap. 18, 6


oculos suos non levaverit ad idola
idola
;

Et

at et nostit et

Hebri interpretantur. Sic enim

et vers.

12

Et ad
si
:

propheta tempus notare. Cperal revelationes habere

doms
id

Isral.
,

Eco dominus deus vester. Qui


,

annoquinlo,
Jechoni
,

mense quarto
1
,

die quinl

captivitatis
in latns

non

feceritis

castigabo vos

sicut

Exod. 20, 5

cap.

vers.

1 et 2.

Cubavit poslea
,

sinistrum trecenlos nonaginla dies

in

dextrum qua-

Ego deus tuus fortis zelotes visitans iniquitates patrum in filios.


Vers.
8.

diagintajsuiitquadringentilriginla, idcst, annusunus,

Et

dixi.

Pen

conslilui, cogilavi, eos


in

etmensesduo, dies quinque, quo tempore Propheta


nihil valicinatus est, scd quasi in carcere fuit, cap. 4,

penits delerc,
significat,

cm adhuc

^Egypio essent. Hoc


ut cap. 7, 8, et

effundere indignationem,

vers. 4,

0,8. Hoc

elapso tempore vaticinari cpit,


,

cap. 9, 8, et

14, 19, et implere aut complere iram,

et scelera

Judaeorum prophotico spiritu videre

anno

cap. 5, 13, et cap. 6, 12, et cap. 13, 15.

scilicet sexto,

vers.

mense sexto, die quinl mensis, cap. 8, post undecim autem mcnses et quinque dies,
,

Vers. 9.
sed ea qua;

Et

feci.

Non

quse facere cogitaveram,

feci, ut

eos de ./Egypliorum servitule libeesset

ut rect Hieron. colligit

acciderunt

qu hoc

capile

rarem.
si

Ne pllueretur. Ne infme
liberaturum promiseram.

apud gentes,

narranlur.

Inquinto,
,

intelligitur,

mense. Sic enim

eos non liberssem, quos audienlibus omnibus gen-

loquunlur Hebrasi

cm

postea dies mensis sequitur,

tibus

me

utexplicavimus cap. l,vers.l. Quintus autem mensis


julio nostro respondet;

Vers. 11.
salis

Qvm faciens

homo vivet
non

in eis.

Quse

martius enim primus Judas


2.
est, quasi
,

erant ut quicumque ea faceret, capite non plefecistis.

mensis

crat,

Ekod. 12,
,

cleretur, sicut vos plectimini, quia

Sum10, 5.

Vers. 3.
dicat, vos

Vos

emphaticum pronomen

plum hoc

est

ex Levit., cap. 18, 5, quod in hanc

homines conscelerati. Similis locus supra


Si judicas eos. Hebr.,

sententiam D. Paulus interpretatur ad

Rom.

cap. 14, vers. 3 et 4.

Vers. 12

Insuper sabbata mea.


plurali
et

Pulant nonnulli
,

Vers.

4.

an judicas eos,
sic

Hebri ideirc

anjudicas,

fili

hominis? Quod quidam


scelera palrum

interpreeos, sed
,

sabbatum dierum

numro sabbata dixisse annorum comprehenderet, id

ut
est,

tantur, quasi dicat, ne judices et

condemnes

diem septimum hebdomadis annum seplimum, qui remissionis erat, et quinquagesimum Jubiloei.

potis oslende

illis

ipsorum
:

ut ad

Hc enim
salulis

pnitentiam adducantur. Ego


id est,

sic potis

An

judicas,

omnia sabbata

in

signum futur per Chrislum


quia

quid cessas judicare et coarguere eos? ostende

data fuerant. Fortass simplicis interprelari possu-

ergo

illis

abominationes patrum eorum. Hanc enim


,

mus

Dedi

eis

sabbata mea,
esset

unum sabbatum

vim habet aliquando apud Hebraeos interrogalio


infra, cap. 22,

ut

idem sp

redit, ut

signum creati
esse

me

mundi,

Nonne judicas, nonne judicas

civita-

ut intelligerent
ficare

me unum

Deum,

qui eos sancti-

tem sanguinum?

Vers.

5.

Isral, ut esset
ter.

G.

qua elegi. Quo tempore utdicit Deumihi populus Et levavi manum meam
In die
peculiaris,
,

possum.

elegi

Vers. 13.
contra me,
dixit,

Et
in

irritaverunt.

Et rebellaverunt
illic

ut supra vers. 8;

quod enim

de

eis

juravi

sicut
fecisse

cm adhuc
in

iEgypto essent,

dicit

nunc eos
fuissent

supra dixit

enim qui jurant

manum suam, cap. 17, 18. Soient manum levare, Deuter. 32, 40 Levabo ad clum manum meam, el dicam : Vivo ego in lernum. Et levav. .evavi inquam, manum meam, re:

Ddit

deserto,

postqum ex ^Egypto

egressi, et lot tantaque miracula vidissent. Dclart

enim per gradus eorum ingratos mores. Quod idem


facit

David Psal. 105,

7,

Patres noslri in dZgypto


;

hc verba ad tollendum hyperbaton. Dicens, verba illa sequentis versus Ego Dominus Deus vester,
petit
:

non intellexerunl mirabilia tua


mulliludinis misericordice tu.
tes in

non fuerunt tnemores


irritaverunt ascenden-

Et

cum hoc verbo jungi


ut
lihris noslris.

dcbent, cl hnjus versus

finis esse,

mare, mare Rubrum. Et salvavit eos propter nout

apud Hebrxos, non sequentis initium, ut

in multis
,

men suum

notam faceret potentiam suam,

et vers.

14 :

Hc enim
:

est

forma juramenti

qu

Citb fecerunt, oblili sunt

operum

ejus, et

non sustinue-

Deus usus est


Vers.

Ego Dominus Deus

vester, aut cert,

runt consilium ejus.

hoc est quod juravit.


6.

In die illa.

Eodem

inquam, tempore
,

Vers. 15.

Ego igitur, Hebr., ego etiam, levavi


id est, juravi fore ut

quo juravi

me

futurum esse Deuni vestrum

juravi

manum meam,
eos in terrain

non inducerem

otiam fore ut vos educcrem de terra ^Cgypli. lncipit


sua erga
illos bnficia

quam promiseram,
in

ut Psal. 94,
introibunt
in

commemorare.

Quibus

juravi

ira

me,

si

re-

Vehs. 7.

Offf.nsiones oculorum suorum. Hebr.,


ait

quiem meam. Levare


5
et 6.

manum, pro

jnrare, ut vers.

abominationes octdorutn suorum, id est, idola; vocal

abominationes oculorum, ut
oculi ad

R. David, quia soient

Vers.

10.

Cor

eorum crad.f.batur. Hcbrais:

peccatum idololalrix homines provocare idola


:

mus, qui Lalin sic exprimi potest


inidolorum cultum
ferebautur,

intuentes, ut supra, cap. 6, vers. 9

Oculos suos (con-

aut,

Magno studio magna animi

801
proclivitate

COMMENTARIUM. CAP. XX.


idola

802
est,

sequebantur

ut

supra

capite II rit vulvam, id


offerri

omne primogenitum
;

quod mih

11,21.
Vers. 17.

Pepercit

oculus meus. Hebraismus,

praceperam, Exod. 13, facerent (filios suos per ignem)

2. Hebr., ut transire
alludit

enim ad ritum

pro eoruni intuitu raiseratione motus sum, ut supra


cap. S, 11, et

quo
21,

infantes idolis per

ignem traducti atque concre17, 17, 31, et

cap. 7, 4, et cap. 8, 18, et cap. 9, 5,

mali sacrificabantur, 4 Reg. 16, 5, et


6, et 25, 10. Septuag.,

10, et cap. 16, 5.

Vers. 22

Averti manum meam,

cm

ego traducerem, sicut

id est,

cm jam
ut su-

dixit pollui.

Propter delicta
sumerent. Hebr.

sua, ut ipsi

suismanisieut

manum
pra
,

extendisseni, ut eos percuterem et abolerem,

bus

lilios

suos concremantes pnas de se propter


,

revocrvi eara, idquefeci propter


vers. 9 et 14.

nomeumeum,

delicta sua

ut

delerem eos

Vers. 23.

Iterum
:

Septuag. verterunt, id est, ut occasionem haberem


levavi. Hebr., etiam ego, non
post tantum flagitiumdelendi eos.

significat illos etiam levasse

manum

sed se ante le-

Vers. 27.

Adhuc et

in

hoc. Hic est tertius narraloco pec-

vasse; itaque rectissim nosler interpres sensum expressif vertens

tionis gradus.

Commemoravit enim primo

Iterhm levavi
,

manum meam

id

est,

comminatus sum
ministraverunt
facli

ut infra, cap. 44, 12:


in conspectu

Pro

eo

quod
et

illis

idolorum suoram,
:

cm adhuc in jEgypio essent, vers. 8. Secundo loco, qu hi/deserlo, vers. 13. Nunc narrt ea qu fecerunt, postqum in tercata

qu

perpetraverant,

sunt domui Isral in offcndiculum iniquitatis

id-

rain

Juda introducli fuerunt. Hoc est quod


quasi dicat,

dicit,

circb levavi
et

manum meam

super eos

ait

Dominus Deus,

adlmc,

non contenti

iis

quae fecerant,

portaverunt iniquitatem suam. Itaque alio sensu ac-

majora fecerunt. Hoc etiam

significat

quod sequitur,
,

cipitur hic levare

manum, qum

supra, vers. 5, 6, 15.

CUM SPREV1SSENT ME CONTEMNENTES. Hebr.


varicando prvaricali essent in me, id est,
praevaricali fuissent, contenli

Cni prOZ-

Estque gratia

in verbi ambiguitale, q. d., levavi

ma-

cm

vald

num meam
Vers. 24.

aliter

qum

ante.

Nam

ante, ut jurarem,

non

fuerunt, sed magis

nunc, ut minarer.

ac magis peccaverunt.
oculi

Fuissent

eorum

id

est

toti

Vers. 28.
noster

Et induxissem

eos.

Intelligi

voluit
;

essent in idololatriam intenli. Hebraismus, sicut vers. 7,

vocavit offensiones oculorum.


Vr:RS. 25.

Pr.ccepta non

bona.

Multi non

so-

qu prcesserat claris sic Cmque induxissem eos in terram quam me illis dalurum juraveram. Levare manum, pro, jurare,
interpres parliculam, cm,
:

lm recentiores
dor., prcepta

theologi, sed etiam antiqui, ut

Theo-

ut

supra vers. 5,
sic

Si,

15: Viderunt omnem collem.


:

non bona cremonialia pracepta vo-

Hebraismus
et

resolvendus

In

omni
ibi

colle excelso,

cari putant, quae nihil natursu utililatis afferebant,

sub omni arbore frondos quam viderunt, immo-

ideque non

dixisse prcepta

boc

est, inulilia.

mala sed non bona, Hocmibi nimis subtile videtur esse,;


,

laverunt viclimas suas.

Et dederunt

irritatio.nem

oblationis su^e, id est, posuerunt oblationem suam,

nam prceptum

de

observatione

sabbati,

quod

qu me

irritarent.

maxime ca?remoniale
bomo,
in
eis viveret.

erat, paul ante, vers. 20, 21,

Vers. 29.

Quid est excelsum. Gentes


id est,
ait

idolorum

24, inter prxcepta bona connumeravit,

qu;e faciens

cultrices altaria sua,

excelsa vocabant, aut,

Et manifeslum est banc esse


bona,

quod excelsa essent, ut

R. David, aut, qud ple-

antilhesim, idemque esse pracepta non

quod

rmque

in excelsis collibus essent; altare ver,

quod

pracepta raala;
est

et

non viverein

eis,

idem quodmori;

Deus instituerai nec erat excelsum, sed lerreum, ut


prcipitur Exod. 20, 24, 25, 26 , neque vocabalur excelsum, sed altare. Sed consuetudo idolis sacrificandi fecerat, ut Judaei etiam
rent. Subtiliter ergo
illis

enim

zarehucis.

Verm ergo

esse

sensum

arbiti or,

quem etdivus

Hieron. et Jonathas ChaldaMistradide-

runt, ut idem sit hoc loco, dedi, atque permisi eos

nomen

excelsi usurpa-

facere quidquid vellent, ut eos punirem, ut ad

Rom.

peccatum ostendit interroquid


sibi

1,21: Propter quod


dis

tradidit

illos

Deus

desideria cor afficiant cor-

gans

Quid

est

excelsum

? id est,

vult

hoc
ita

eorum,

in

immunditiam, ut contumeliis

nomen?

aut unde venit?

meum enim

altare

non

pcra

stia in semetipsis.
illis

Vocat autem pracepta non bona


,

vocatur, ut

ipsi sibi tacitis cogilationibus

responde-

qu
ipsis
,

qui

ea faciebant, non vilam

sed

mortem
ab
illis

afferebant;

pracepta ver non Deo, nec

rent, hoc nomen ex idololatri nostr natum est. Eodem modo interrogavit Deus Adam, Gnes. 3, H
:

sed geniibus idolorum cultricibus,

tas deidolis colcndis leges excogitaverant,

qu mulquas Judm

Quis indicavit

libi

quod nudus

esses ?

Et vocatum

est

nomen

ejus excelsum, ex

Judxorum consuetudine.
,

libentis
illa

qum

leges divinas observabant, qualis erat


filiis

Vers. 30.
ns eorum.

Post offendicula

post abominatio

de primogenitis

idolis

immolandis, de qu
fer redit

statim

mentionem
et

facit.

Edem

Rabbi

Vers. 32. - -Eriuus sicut gentes, ut ligna et

lapi-

Salom.,

Rabbi David,

aliorumque Hebraorum
qui

des impun colamus, hoc, aut aliquid hujusmodi necessari ad intelligendum, ut ex versu sequenti per-

intrmretalio. Dedi eis pracepta non bona, id est, trajidi eos


in

manus hostium,

illis

tributa

imper-

spicuum

est.

Nam quod

attinet

ad idololatriam,

jam

runt, et alia pracepta nimis gravia.

Vers. 26.
sacrifiais

Et

poli.ui

eos, id est, pollui permisi


:

crant sicut gentes, aut eliam pejores, ut sx'p Deus illis exprobrat; sed optabant esse sicut gentes, qu

suis-,

sicut versu prcedenii

Dedi

eis

prIl

propter idololatriam non


puniri
;

vidcbanlur Deo

unqum
mal

cepta non bona. Cuji offerrent, idolis.

omne quod ArE-

aut cupiebant esse sine vero De, quia


803
sibi

IN

EZECHIELEM
|'

804
quia veniet tempus quo

ab eo traclari videbantur, sicut erant antequm Deus eligeret eos ut ipsi essent populus pecuharis de cunclis populis qui
cap. 7, vers. 6, ad
vid, hic alludit
stint

ccssarius est,
id est,
ii

domus

Isral,

qui non peccaverunt, quique ex hc calamifuerinl,


et

super lerram, Deuteron.


ul pulat

tate superstites
Israelitae, qui

omnes

Christiani

veri

eum enim locum,

R.Da-

perdomum
Malachiam

Isral significantur, colent

Vers. 53.
nolilis

propterea dicit statim.


In

me;
:

sicut per

dixit cap.
et

1,10, 11

Non

manu fortj, quasi dicat

Velitis

est

mihi voluntas in vobis,


vestr
est
;

munus non suscipiam de


omni loco
sacriibi

regnabo

in vos,

regaraque vos in virg ferre.

Hoc significant stres phrases qua; hoc loco ponuntur. Manus fortis, Brachium exlentum, Furor effusus, quamvis dua; prima;

manu gnum

ab ortu enim solis usque ad occasum magentibus, et in

nomen meum in

ficatur, et offertur

nomini

meo

oblalio

munda. Et
ubi

poteslalem polis

qum

severitatem

qceram, petam vobis ac recipiam


lis,

ibi,

non ido-

sigiiificare soleant.

sed

mihi

soli

servietis.

Nam

hic,

ubi cultum

Vers. 5i.

Et ducam

vos de populis. Quod sum-

meum cum

idolorum cullu

miscetU, non recipiam

mum
quia

erat beneficium,
illi

loco supplicii

comminatur;

primitias et oblationes vestras, sed ite potins, servite


idolis, et illis oblationes

optabant inter gentes quasi divinis legibus.

vestras date, ut dixit versu

soluti vivere.

prcedenti. Primitias vestras, Hebr., dona vestra.

Et

Vers. 35.
sunt populi.

In desertum

populorum. In quo non

initium

decimarum vestrarum, Hebr., primitias muSept,

vobiscum,
llias et

aut ullionem de

Et judicabor vobiscum; et disceplabo vobis sumam, ut Jonainterprelanlur. Facie ad

nerum vestrorum.

utrobique primitias reddi-

derunt; per primitias autem et dona, non


nia s.icrificiorum gnera
intelligit,
,

solmomcultum

R. David

faciem,

sed etiam

omnem

solus

cum

solis, sine arbitris,

ne gnies videant p-

ex parte tolum.

nas quas de vobis sumplurussum, et ltentur, ut exponit R.David, ut Exod. 33, II. Deus dicitur

Vers. 41.

In

odorem suavitatis suscipiam vos.


,

cum
idem
Ju-

odem modo
vos

Sept, verterunt. Sensus est


sacrificiuin
,

recipiam
sicut

Mose

facie

ad faciem loqui consuevisse,


sine teslibus,

id est, sine

tanqum suavissimi odoris


dicit

D.

interprte,

sine arbitris. ltaque

Paulus

ad Hom. 15, 16

Ut

fit oblalio

Genlium

fer est, indeserto, et facie ad

faciem. Nominavit

accepta et sanclificata in Spirilu sancto. Hebr. aliqui

autem desertum, partim quia

inter

Chaldam
in

et

interpretantur

Tanqum odore
in vobis
,

quielis (id est, gratisin

dxam

desertum

erat,

partim ut alluderet ad alterum

simo) placebo mihi

qud

eamdem

senten-

desertum, per quod eos ex ^Egypto


duxerat, et ul islam reductioncm
patribus,

Judxam

de-

tiam

redit

Hebri ver non

intelligentes

myste-

cum

ill, filios

cum

rium, ad bellum
ficabor in vobis,

Gog

et

pnam cum pn

confrt.

id est,

Magog referunt. Et sancticm omnes nationes viderint

Vers. 37.

Inducam

vos in vinculis foederis.


ul dixit Jerem.
refe-

vos

me

esse liberalos, sanctum

me justumque

judi-

Percutiam vobiscum

novum fdus,

cabunt, qud fecerim quod promiseram.

cap. 31, vers. 31, ut hoc ad legem evangelicam

Vers. 42.
juravi
vers.

Pro
15, 18.

qua levavi manum meam.


,

Quam

ratur; aut, subjiciam vos meis legibus, quibus nunc


soluti ac liberi esse videmini.

me

patribus vestris daturum esse

ut supra

5,6,

Vers. 38. Vers. 39.


cessioest.

Et eligam, ad pnam.
Post idola vestra ambulate. Consi

Vers. 43.

Et recordabimini. Poenitentiam
,

agelis,
agite ;

prima enim vox Evangelii est: Pnilenliam

Quod

etiniiocnon audieritis me. Se:

appropinqnabil enim regnum coorum, Mallh. cap. 3, 2.

ptuaginta contrario prorss seisu verteninl


audierilis

Si vos

Et

displiceritis vobis inconspectu vestro

pnite;

me. Claris Syrnmachus, ul Hieronyms


et servite idolis,

bit vos. Sept,

verterunt

Percutictis \'acies vestras

ver-

confitetur. Ile,

siquidem non auditis

nie,

bum
hoc,

kut et excindere,

et execrari signilcat. Hebroei


:

Atque

hune sensum

habent Hebraica, eodemque

loco

sic

interprelanlur

Excindentur

in oculis

modo

Chald;cus interpretatur, quasi dicat, malo ut

suis, id est, digni sibi esse videbuntur, ut

excindantur

apert idola colatis,

qum

ut

nomen meum

pollualis,

de populo Dei, ut R. David. Melis mihi videturnoster


interpres reddidisse
vestro, id est
, :

dm me

simul

cum
In

idolis colilis, et illo

ore quo idola

Displiccbitis vobis in conspeclu

invocalis,

meum

noinen usurpatis. monte.

execrabiles vobismet ipsius esse vide6, vers. 9


:

Vers. 40.

Non

reddidit

nosler inter-

biniini,

m supra cap.

Displicebunt sibinwt
:

pres particulam causalem

ki qua:

Hebraic legitur,
in

quamque
meo, id

Sept, transtulerunt

Quia

monte sancto

est, in Ecclesi catholic, qua;

per Sion

mon-

qu fecerant ; et Job. 10, 1 Execrabilis quod rect nosler est anima mea propter vitam meam inlerpres dixit Tdel animam meam vitw me.
super malts,
,
:

tem sanctum frequenlissim


vis
in

inlelligitur.

Nam quamSion, id est,

Vers. 44.
peccata

Scietis
:

experienti. Solus

enim Deus

de reduclione Juda;orum in

monlem

reinittit

experiemini

me

peccata remittere.

patriam vaticinetur, tamn longiis ad vocationem


tendilur prophelia.
ut,

omnium genlium ad Ecclesiam


Aliqni

Cum benefecero. Hebr., cum men MEUM ET NON SECUNDUM


,

fecero vobis

propter no-

VIAS VESTRAS MALAS. Silit

nonnihil hic
(ici,

inlelligendum pulant,
in

ali-

gnificat gratuiiam

peccalorum remissionem qure

quando
cto

ut

me

pure colatis, quia


Isral servict

monte san;

in Ecclesi., nullis, ut sivp di(it

Augusiinus, pra>ce-

meo omnis domus


servite idolis

mihi

quod ego
est: Ile si

dentibus meritis bonis, et multis pracedenlibus


ritis

me-

non video esse necessarium. Scnsmb enim


''ultis,
;

malis.

non enim mihi cultus vester ne-

Vers. 46.

Pone

faciem tuam. Constanter et in-

805
irepid loquere, ut cap. 4, 3
tuant
:

COMMENTAR1UM. CAP. XXI.


Et obfirmabis faciem
,
,

806

quia versu prcedenti Jrusalem sylvam appellaverat,

ad eam

et erit

in

obsidionem
Isral
,

et

cap.

6,2.
ad
filias

nunc cives vocat


urbis

ligna
,

siniulque significat fulurum

Pone faciem luam ad montes


eos
;

et proplieiabis

incendium

quale postea

consecutiim est

et

cap. 13, 17
,

Pone faciem luam contra


de corde suo
;

Regum
guetur
I

cap. 25, 9, et Jerem. 52, 13.

Et non extin,

populi lui

qu prophetant
Contra
viaji

et

vaticinare
,

flamma
;

succensionis

flamma

Hebraic
Chaldaeus

super eas.

austri

Contra Jrusalem

phrasi

aut flamma flamme succedens.


;

qu Babyloni, ubi propheta habitabat, auslralis erat. Nam Babylon Jud erat septenlrionalis ut indicat
Jerem. cap.
1, v. 14.

flamma consumens
;

Septuag., flamma succensa.

Et

comburetur
Comburentur

in

ea omnis facis. Hebr. plurali numro:

Ab

aquilone pandetur
,

omne ma-

in e

omnes

facis, id est,

omnes hommes,
:

lum. Et stilla. Conlinenter


:

ac fluenle oralione lo-

ut interpretatur R. Saloin. Alii


in e

exponunt

Ignescent

quere, ut Deuterou. 32, 2 Flualut ros eloquium


et infra, cap. 21,
et stilla

meum ;
,

omnes

facis, id est,
si

rubore perfundentur. Malim

Pone faciem luam ad Jrusalem

ego exponere,

ab

ill

prima Rabbi Salomon inter-

ad sanctuaria. Eadem phrasis apud Micham

pretatione discedendum esset.

Omnes
,

facis

hominum
,

cap. 2, 6, 11.

Ad

africum. Idem est quod ad Austrum.

ade erunt fam

et

metu extenuata;

et pallid;e

ut
:

Hebr., ad meridiem.
diani.

Ad saltum ad sylvam

agri meri,

combusta; esse videantur, ut apud Isaiam, cap. 13, 8


Torsiones
et

Sic describit Jrusalem. Vocat


,

enim sylvam

dolorestenebunl, quasi parturiens dolebunt:

quia sicut sylva

ut ait R. David
ila
illa

plena est arboribus

unusquisque ad proximum

suum

stupebit

facis

com-

bonis et malis

bonis

et malis
,

hominibus.

bnst vullus eorum.

Agrum aulem meridianum appellat meridionalis erat. Edem metaphor


Vers. 47.
aridum, id

quia Babyloni

Vers. 48.

Quia ego Dominus. Animadvertent


,

usus est bai.,

ejusmodi incendium non casu


silio

sed divino

meo

con-

cap. 9, 18, et Jerem., cap. 21, 14, et cap.

46,23; Omne lignum viride , et omne lignum


ligna, nulloexcepto, sicut Galli
:

contiguisse,

cum

extingui non possit.

Vers. 49.

A, a, a.

Ahah, unica
,

dictio dolentis,

est,

omnia

aut admirantis, ut supra, cap. 4


et 14, 15.

14

et Jerem.

1,6,

proverbio dicere soient


viridia
intelligi
,

viride et siccum.
,

Per ligna
,

Quia per parabolas et amigmata Deus pro-

bonos cives
veluti
:

per sicca malos

ut ait

phetam loqui jusserat, queritur qud Judi non intelligerent,

R. David

quod

proverbium Cbristus etiam


Si in viridi lignohcec faciunt,

eumque quodammod

delitare existima-

usurpavit, Lucas 25, 31


in ario

rent

quid

fiel ?

Persvrt in metaphor.

Nam
CHAPITRE XXI.
:

CAPUT XXI.
1.

Et factus est sermo Doniini ad me, dicens

2. Fili hominis,
stilla

pone faciem tuam ad Jrusalem

et
:

Alors le Seigneur me parla de celle manire 2. Fils de l'homme, tournez le visage contre Jrusalem parlez au sanctuaire, et prophtisez contre la
1.
: ;

ad sanctuaria, et propheta contra

humum Isral

terre d'Isral.
3.
dit

3.

Et dices terr Isral: H;ec


te
,

dicit

Dominus Deus;

Vous direz donc


:

la

terre d'Isral

Voici ce que

Ecce ego ad

et ejiciam gladinm

meum

de vagin

le

mon
vous
vous

Seigneur Dieu Je viens vous je vais tirer pe hors du fourreau, et je tuerai du milieu de
;

sua, et occidani in te justum et inipium.


4.

le

juste et l'impie.
juste et

Pro eo autem qud occidi

in te

justum et im

pinrn, idcirc egrediclur gladius

meus de vagin sua


:

ad onuicm carnem, abauslro usque ad aquiionem


5.

que je dois exterminer au milieu de l'impie mon pe sortira hors du fourreau, pour attaquer toute chair , depuis le midi
4. Et parce
le
,

Ut

scit

'omnis caro

quia ego Dominus eduxi

gladium

meum
fili

de vagin su irrevocabilem.

6. Et tu,

hominis, ingemisce in conlritione lum-

borum,
7.

et in amariludinibus ingemisce
te
:

coram

eis.

Conique dixerint ad
;

Quare tu geniis? dices:

Pro audilu
ritus, et

quia venit, et tabeseet

omne
:

cor, et dis-

solventur uuiveisic maiius, et iiifiruiahilur ornais spi-

per cuncta genua lluent aquaj

ecce venil, et
|

Cet, ait
8.

Dominus Deus. Et faclus est sermo Domini ad me, dicens


hominis, propheta
:

9. Fili

et dices

Hsec dicit Do-

minus Deus Loquere


et limatus.

Gladius, gladius exacutus est,

10.

Ut

caedat victimas, exacutus est


;

ut splendeat,
,

jusqu'au septentrion 5- Afin (jue toute chair sache que c'est moi, le Seigneur, qui ai tir mon pe hors du fourreau, pour ne plus l'y remettre. 5. Vous doiic, fils de l'homme, poussez des soupirs jusqu' vous rompre les reins , et gmissez en leur prsence dans l'amertume de votre cur. 7. El lorsqu'ils vous diront Pourquoi soupirezvous ? vous 1: ur direz Parce que j'entends l'ennemi qui vient. Tous les curs scheionl de crainte, loutes les mains seront sans force, tous les esprits s'abatIront, et les eaux couleront le long des genoux. Le voici qui vient et ce que j'ai prdit, arrivera, dil le Seigneur Dieu. 8. Le Seigneur me parla encore, et me dit : 9. Fils de l'homme prophtisez, et dites Voici ce que dit le Seigneur Dieu Parlez L'pe, l'pe est aiguise elle est polie. 10. Elle est aiguise, pour tuer les victimes ; elle
,
: :

Hmatus

est

qui

moves sceplrum

filii

mei

succidisti

omne lignum.
11. Et dedi
iste

eum ad levigandum,
isie

ut teneatur

manu

pour jeter un grand clat. C'est vous, pe, qui renverserez le sceptre de mon fils; vous qui couperez par le pied tous les arbres. H. J'ai donn celte pe polir pour la tenir la
est polie,

exacutus est gladius, et


interficientis.
,

limatus est, ut

sit in

main
d:ms

elle est aiguise, elle est polie, afin qu'elle soit

manu

la

main de
fils

celui qui doit faire le carnage.

12. Clama, et ulula


In populo

fili

hominis, quia hic factus est

meo,

hic in cunctis ducibus Isral qui fuge-

de l'homme, et poussez des hurlements, parce que celte pe est tire contre mon peuple et contre tous les princes d'Isral qui fuiront de12. Criez,

807
rant
;

IN
gladio
tradili

EZECHIELEM
;

808

sunt

cum populo meo,


et

idcirc

plaude super fmur,


15. Quia probatus est
verterit, et
:

hoc,

cm sceptrum

sub-

non

erit, dicit
fili

Dominus Deus.

14.

Tu

ergo,

bominis, propheta, et percute

manu ad manuin

et duplicetur gladius, ac triplicetur


:

gladius interfeclorum

hic est gladius occisionis

ma-

giue, qui obslupescere eos facit,

15. Et corde tabescere

et multiplicat ruinas. In

omnibus

portis

eoru'm dcdi conturbationem gladii

acuti, et limati

ad fulgendum, amicli ad csedem.

16. Exacuere, vade ad dexteram, sive ad sinistram,

qucumque

faciei tuae est appetitus.

vant elle; ils sont tous livrs cette pe avec mon peuple frappez-vous donc la cuisse. 13. Parce que cette pe agira par mon ordre, lors mme qu'elle brisera le sceptre de Juda , et qui ne subsistera plus, dil le Seigneur Dieu. 14. Vous donc, fils de l'homme, prophtisez ; frappez de vos mains l'une contre l'auire que cette pe meurtrire double et triple sa violence. C'est l celte pe qui doit faire un si grand carnage, qui frappera les esprits d'lonnement, 15. Qui fera scher les curs et multipliera les meurtres et les ruines. Je jetterai l'pouvante toutes leurs portes devant celte pe perante, polie pour briller et afitle pour tuer. 16. pe, aiguisez votre pointe; allez droite ou gauche, partout o le dsir des meurtres vous ap;

pellera.
et

17. Quin et ego

plaudam manu ad manum,

im-

plebo indignationem

meam

ego Dominus locutus

sum.
18. Et factus est 19. Et tu,
fili

sermo Domini ad me, dicens


libi

17. Je vous applaudirai moi-mme en frappant des mains, et j'assouvirai par vous ma colre. C'est moi qui suis le Seigneur qui ai parl. 18. Alors le Seigneur me parla de nouveau, et

me

dit

hominis, pone
:

duas vias, ut ve-

niat gladius rgis Babylonis

de terra un egredientur
:

ambae
20.

et

manu

capiet conjecturam

in capite

vi

ci-

vitatis conjiciet.

l'homme, reprsentez-vous deux chemins par o l'pe du roi de Babylone pourra venir que ces chemins sortent lous deux d'un mme pays et ce prince tant dans une ville la tte de ces deux chemins, tirera au sort dans la main pour reconnatre
19. Fils de
: ;

Yiam pones
et

ut veniat gladius ad

Rabbath

filio-

rum Ammon, mam.

ad Judam

in

Jrusalem munitissi-

Vous figurerez un chemin par o cette pe irait attaquer Habbalh au pays des Ammonites; et un autre, par o elle viendra en Juda pour assiger la
trs-forle ville de

lequel 20.

il

doil prendre.

21. Stetit enim rex Babylonis in bivio, in capite

Jrusalem

duarum viarum, divinationem


sagiltas
:

qua:rens, commiscens

interrogavit idola, exsta consuluit. ejus facla est divinatio super Jin

22.

Ad dexteram
vocem

21. Car le roi de Babylone s'est arrt la tte de deux chemins; il a mle des flches pour en tirer un augure de la marche qu'il doit prendre ; il a interrog ses idoles ; et il a consult les entrailles. 22. Le sort est tomb sur Jrusalem et lui ai fait

rusalem, ut portt arietes, ut aperiat os


elevet
tas, ut
in ululatu, ut

cde, ut

prendre

la

droite, afin qu'il


le

mne avec
sang
el le

lui

l'appareil

ponat arietes contra por-

comporlet aggerem, ut dificet munitiones.

23. Eiitque quasi consulens frustra oraculum in


oculis

eorum,

et

sabbatorum otium imitans


iniquitatis

ipse au-

tem recordabitur

ad capiendum.
:

24. Idcirc haec dicit

Dominus Deus

Pro eo qud

recordati eslis iniquitatis veslra;, et revelstis prvaricationes veslras


,

et

apparuerunt peccala veslra in


vestris
:

omnibus cogitationibus
recordati eslis,

pro co, inquam, qud

manu

capiemini.

25.

Tu autem,

profane, impie dux Isral, cujus veiniquitatis prasfinita


:

nit dies in

tempore

26.

Hc
:

dicit Dominus Deus: Aufer cidarim, toile

coronam

nonne

bocc est qua;

humilem

sublevavit, et

sublimem humilia vit?


27. Iniquitatem, iniquitatem, iniquitatem

ponam
est

carnage dans la bouche, qu'il excite les cris el les frmissements de son anne, qu'il dresse des machines contre les portes de la ville, qu'il lasse de grandes leves de terre et qu'il btisse des forls. 25. Celle consultation des oracles paratra un jeu, et ils s'imagineront que ce prince imite dans son oisivet le repos des jours du sabbal. Mais le souvenir de l'iniquit le dterminera venir la prendre. 24. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce que vous avez rendu si publique la mmoire de vos iniquits, que vous avez dcouvert vos perfidies, et que vos pchs et vos penses criminelles ont paru devant tout le inonde; parce que, dis-je, vous avez signal la mmoire de vos crimes, vous serez piis par vos ennemis. 25. Mais vous, profane, vous, prince impie d'Isral dont le jour est venu, jour que Dieu avait marqu pour la punition de vos injustices; 26. Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Olez-lni la tiare, tez-ltii la couronne; n'est-ce pas cette couronne qui a lev les petits et humili les grands?
:

d'un sige, qu'il n'ail que

eam

el

hoc non factum


ci.

est,

donec venirct cujus

injustice

judicium, el tradam
28. El tu,
fili

27. J'hju ferai voir l'injustice, l'injustice, l'extrme ; mais j'attendrai jusqu' ce que soit venu celui qui appartient d'en faire le jugement; alors je la

hominis, propheta, et die


filios

Itac dicit

Dominus Deus ad
:
:

Ammon

et

ad opprobrium
te

eorum et dices Mucro, mucro, evagina dendum, lima le ut interficias et fulgeas,


29.

ad occi-

Cm
:

tibi

viderentur vana, et divinarentur men-

dacia

ut dareris super colla vulneratorum impio-

rum

quorum

venil dies in tempore iniquitalis prai-

remettrai. 28. Et vous, fils de l'homme, prophtisez, et dites Voici ce que dit le Seigneur Dieu aux enfants d'Aminon pour les couvrir d'opprobre. Vous direz donc : pe, pe, sors du tonneau pour verser le sang ; sois tranchante et claire pour luer et pour brider. 29. Pendant que les enfants d'Ammon n'ont que de fausses visions et que leurs devins ne leur disent que des mensonges, sois, pe, pour tomber sur la tl des impies et les couvrir de plaies au jour qui a l
lui
:

finita.

marqu pour
30.
in terra nativitatis tuse judicabo le.

30. Revcrteread vaginam luam, inlocoin quoerealus es


;

au de

lieu
ta

la punition de leurs injustices. Aprs cela, pe, rentre dans ton fourreau, ou tu as t cre et je te jugerai dans la terre
;

naissance.

809

COMMENTARIUM. CAP. XXI


meam
:

810

31. Et effundam super te indignationem

in

ign furoris mei sufflabo in te, daboque te in inanus

hominum

insipientium, et fabricanlium interilum.

52. Igni eris cibus, sanguis tuus erit in medio terr,


oblivioni traderis
;

quia ego Dominus loculus sum.

51. Je rpandrai mon indignation sur toi; j'allumerai contre toi le feu do nia fureur, et je t'abandonnerai entre les mains des hommes insenss qui ont conspir ta mort. 52. Tu seras la pture du feu; la terre nagera dans ton sang, et ton nom tombera dans un ternel oubli ; car c'est moi qui suis le Seigneur qui ai parl.

COMMENTARIUM.
VERS.
1.

PONE
sit

FACIEM TUAM AD JERUSALEM, ET


,

stum

et

impium, ideirc egredietur gladius meus de

stilla. Quid

ponere faciem

et quid slillare
,

ex-

vagin sua, sicut capite superiore, v. 47,


lis

plicavimus capitc prcedcnti, vers. 46


dicit

quod autem
utilur,

Judis ageret, dixit fore ut comburerelur


et

cm de soomne

ad sanctuaria, propterea plurali numro

lignum et viride
lonem.
Vers. 5.

siccum ab austro usque ad aqui

quia, ut sp adnotavimus, trs erant templi partes,

quarum unaquque templum appellabalur adytum templum porticus Salosive sanctum sanetorum
, ; ;

Irrevocabileji.
,

Quem nemo
et

revocare
ultra.

aut impedire polerit. Hebr.

non revertetur

monis

ubi Chrislus docere solebat

ut colligilur ex

Joan. cap. 10, vers. 25, et postea Apostoli, Actor. 5,


11, et 5
,

12, et

tamen

in

lemplo docere dicebantur.


,

Vide qu supra adnotavimus


Jerem. 51
,

cap. 7
,

vers.

24

et
,

Quod R. David, non reducetur in vaginam donec perussent omnes gnies, qu sunt ab auslro usque ad aquilonem; sicut de verbo suo dicit Isai. 45, 23: Egredietur de ore meo justili verbum et non reverte,

51

ex Rabbi David

et

infra cap.

22

tur, et cap. 55,

11
;

Sic

erit

verbum

meum

quod egre,

8,26.
Vers.
3.

dilur

de ore meo

non

revertetur

ad me vacuum
Us
,

sed

Ecce ego ad
,

te, venio, aut aliquid hu,

faciet

qucumque
in

volui, et prosperabilur in
:

ad qu
et

jusmodi inlelligendum

ut supra cap. 5
:

et cap.

misi illud, et Jerem. 50, 9

Ecce ego suscitabo,

ad-

13 v

8, 20.

Chaldus

intelligit

Ecce ego mitto furorem


,

ducam

Babylonem congregalionem gentium magna:

mcum

contra te. Ejiciam gladium educam distringam, gladium meum. Gladium suum vocat Deus Na,

rum de

terra aquilonis

Sagilta ejus quasi viri fortis in-

terfectoris

non revertetur vacua.

buchodonosorem
10, 5

ut explkatur paul infra versu 19,

Vers.
tibi

6.

In contritione lumborum,
et

ita

ut lumbi

et 50, quia minister erat ir Dei, sicut


,

apud

Isa., cap.
;

ob suspiria

gemilus conleri disrumpique vi-

vocat

regem Assyriorum virgam


,

furoris sui

deantur. In amaritudinibus. Amar, Ilebraismus. No-

vaginam autem appellat ejus palriam


vers. 50, quasi dicat,

ut constat ex

men

pro adverbio, jubel Deus prophetam non solm

educam regem Chaldorum ex


Justum et impium. Quia iniquum
Delebo ex
injuslum
te

verbis, sed etiam gestibus et actione valieinari.

patri su contra

le.

Vers.

7.

Pro auditu. Propler auditum


Qma
metu
venit
,

id est

esse videbatur, ut Deus justos propler iniquos interi-

propler id quod ex Deo audivi cil contra hanc urbem

meret. Sept, vcrterunl

te

et ini-

venturum

esse.

auditus;

quia

malum
,

quum. Chaldus autem


tuos
,

migrare faciam ex
tuos.

justos

quod audivi impendere, jam video. Et tabescet


quescet, idest,
solvetur,

li-

ut

perdam peccatores
pati

Sed verba Hebraica

omnia qu sequimlur

hanc inlerpretationem
per justum

non possunt. Et perspi-

descriplio ingentis timoris sunt.

Et dissolventur

uni-

cuiim est, ut Ilieronymus observavit, idem hoc loco


et

vers^ manus. Sp hanc phrasim explicavimus, vide

impium

quod supra cap. prcedenti

versu 47, pr lignum viride et siccum significari. Nec


est

Et per cuncta genua fluent aqu^:. Hebr., ad verbum, cuncta genua


sup., c. 7, 17, et Isa., 15, 7, et 55, 5.

iisdem pnis involvat. Mors enim

dubium quin aliquando Deus justos cum injustis il lis non pna, sed
:

ibunt aquis, aut per cuncta genua ibunt aqu.

Quod
aqu,

Jonathas interpretatur
id est,

Omnia genua

fluent sicut

gloria est. Id constat ex Psal. 78, versu 2, 5

Posue:

dissolventur.

1\.

David, trement sicut aqu,


icoxsgwp* esse

runl morlicina servorum luorum escas volatilibus cli

vento
puto,

sciliect agilat,

pr timor. Ego

carnes sanetorum tuorum

besliis lerr.

E/j'udcrunt san-

remque lurpem honesto verbo


et Hispanis simile

significari. Solci.t

guinem eorum lanqum ciquam


et

in

cireuilu

Jrusalem

enim qui nimio metu correpti sunt, urinam solvere.


;

non

erat, qui sepeliret.

Nam
occidi. Septuag. et Chal-

proverbium

est

Metu min,

Vers.

4.

Pro eo quod

gere.
7, 17.

Similem

phrasim explicavimus supra

cap.

dus eodem modo hune versum


cedentem. Nostri ver auctores
prelanlur, quia,

explicant quo
et

pr
in

Hcbri
et

sic inler-

Vers.

9.

Jrusalem,

cm occiderem juslum Ammonil aliquc vicin

impium

tiam confirmai.

--Gladius, gladius. Geminalio senlenQuod aitR. Salom. propterea prophe-

gentes vestr

tam vocem

gladius, gladius ingeminssc, ut duplicciij

calamitale ltabantur; ide egredietur iterm gladius

gladium, allcrum contra Babylonios, altcrum contra

meus de vagin su ad omnem carnem, contra omnes


populos, qui sunt ab austro usque ad aquilonem
csl,
,

id

Ammonitas venturum significaret, futile est; non enim sed de Judis hic agide Babyloniis et Ammonilis
,

ab Jrusalem usque ad Chaldam, ut R. David

tur.

Melis R. David hanc repeliiionem dolorem indi-

inlcrprelalur.

At non videtur nunc de Ammonitis et

care ait; soient enim dolentes verba ingeminare, ut

Chaldis agere, de quibus postea dicet versu 28 et


30, sed de solis Judas. Quapropler sic ego inlcrpretor
;

Jerem., cap. 4, 19
leo;
I

Ventrem meum, venlrem


:

meum

do-

et4Rcg.

4, 16

Caput meum, capulmeum doleo.


instantis belli

Pro

eo

quod

occidi, id est, oecidere decrevi jus.


s.

Exacutus est et limatus. Periphrasis


26

xix.

8ii
est
;

IN
soient

EZECIHELEM
j

81

enim

milites

imminente

belle-

gladios acue-

commentariis varias aliorum editionesrecilct nec Septuag., nec

re ac polire.

quisquam

Vers. 10.

Utcedat victimas.

Ad verbum

ad

Vers. 11.
verlit, et in

Et dedi.

alius reddiderit

Gaudebimus.

Ego Deus, ut Hieronymus


,

vktimandam victimam. Adnolavit R. David verbum nomini verbali junclum incremenlum significare, l
irasci ira,

commentariis exponit, Hebr.

et

ddit

eum, ut eliam Sept, translulerunt. Hebroci interpre-

morte mori. Perinde ergo

est ac

si

dicat,

ad magnam cdem faciendam exacutus est. Quam eamdem vim habet ipsum per se nomen viclimre, solet

climoc declarare, ut indicet liomines

enim Deus magnam bominum slragem nomine vimore peeudum


ut Isai. 54, 6
:

eum Deus, potest etiam inlelligi hoAd levigandum, Ilebr., ad limandum, aut, poliendum, ut facilis manu mililis leneri possit; idem verbum quod vers. 9 et 10. In manu interficientis. Ut sit in manu interficientis, legendum est sic enim vertanlur, tradidit
stis.
;

trucidandos,

Gladius Domini rcpletus

lit,

alque interpretalur Hieronym. Hebr., ut detur in


interfectoris.

est sanguine, incrassatus est adipe, viclima

enim Domini
;

munum

in Bosra,

et

interfectio
:

magna
ille

in terra

Edom

et Jc-

Vers. 12.

Quia

hic, gladius,

factus est,
in

iiet

rem., 46, 10

Dies autem

Domini Dei exercitnum


suis
;

praHeilum pro futuro, grassabilur


CUNCTIS DUC1BUS, QUI FUGERANT.
Il)

populo mco. In

dies nltionis, ut

sumat vindictam de inimicis

devo-

Sedcci Ct pihicipi

rabit gladius et salurabitur et inebriabitur sanguine eo-

bus Jrusalem, qui


occisi,

cum

eo l'ugicnles capti sunt,


lit

et

rum. Viclima enim Domini Dei exercitnum


lonisjuxta {lumen Euphratem.
fra, c. 59, 17,

in terra aqui-

Jerem. 52,
iis
:

10. Sic vei

Hieronymus.

Alii in-

Eadem

plirasis est inest; polilus

terprclautur de
45. Sepluaginta

qui fugeranlinyEgypluin, Jeremio)

19

Vl splendeat timalus

Qui apud me, aut vu


Faclus

ini

mei

inter-

est, ut

splendore suo hostes terreat. Qui moves sce-

pretnntur autem

est in hospilibus meis, et

savi.

ptrum nui uei. Apostrophe est ad ipsum gl-ulium, ut ait Hieronymus Tu, gladie, Nabuchodonosoris es qui aufers sceptrum ftlii mei, id est, qui perdis regnum
:

cerdolibus, qui habitabanl in templo

mco; quo sensu


:

denlur verlisse, Hebroci exponunt


pulo meo
;

Terroreseruntpo

id est, gladius

quem

limebal, vniel iU. % if

Juda, et Isral, quique succidis omne lignum,

id est,

R. David interprelalur, sicut dixit cap. Il, 8:

Gla-

omncs homines
diflicilem

in loto regno
facilis.

Juda trucidas. Hic senlegunt enim (de hoc gladio)


filii

dium

metuislis, et

gladium inducam super vos,

ail

Domh

sus consequens est et

Sed Hcbrici obscurum ac


cuni

hune locum reddunt;


:

R. David

Quomodb gaudebimus
alias gnies,

chm
con-

manu fmur tuum more hominisadmirantis, Jerem. 51, 19 Posl qum convertisti me, egi pnitenliam, et poslquum osten
nus Deus. Plaude super fmur. Percute
:

non contra
est, populi

sed contra regnum

mei, id
ut

disli milii,

percussi

fmur meum.

mei, exacutus algue polilus sit?

et

Vers. 15.

Quia probatus est. Noslroc versiouis


regnum Juda
ei Isral succidel,
ciil rcx; lo

temnal omne lignum ejus? Putantque ide prophetam

sensus facillimus est, quia probatus mihi etgralusest


hic gladius; quia ita
I

populuni hlium

suum

appellare, qud doctoris perso-

nam

gerat

discipulos

enim quasi
sic,

filios

esse docloris.

ut amplis
sic

non

exlet. Sedecias

enim ullimus
aut ciil)

Chaldicusvei paraphrastes

utoccidat oecisionem

Hicron. exponit, sed Hebraic inipedilissimus


:

evaginatus est, utfaciat ullioneni exacutus est; pro

eus est

Quia prvbatio (sub.

est,

et

fjuid si
;

co qud lxtatac sunt tribus Juda, et Benjamin ob

tri-

etiam sceptrum reprobaveril, nonerit, ad

verbum

qu;e
est,

bus

Isral,

quando nigraverunl
eliam
aliter,

quia servierant ido-

verba H. David sic exponit: Quoniam probaiio


ideb gladius polilus est
et

lis et

conversa; sunt ipsse, ut errarent posl simulacra


Alii

aculus

polilus, ut splendore

lignea.

sed pejs. Nulla mihi He-

homines
lur
;

terreal,

metuque ad pnileulinni adducansi

braeorum interpretatio placet, nec quisquam mihi videtur piceter nostrum interprelcm Hieronyinum ve-

aculus ver, ut eos, qui resipiscerc nolucrint,


etiam sceptrum
(lilii

occidat. Et quid
10) reprobaveril,
cerit? ila ut
cril

mei, ut vers.

rum sensum

reddidisse.

Omncs enim
:

Hebraei, et qui

id est, praUermiserit, illique


illud.

peper-

eos nimio studio seclantur, ponunt prophetam esse


qui loquilur, propterca dicere

non exscindat

Doc
aliis

si

fecerit,

non

Quomodb gaudebimus
est qui dixit, aut
:

probaiio, frustraque politus, aculusque fuerii. In


in

quod omnin falsum


propheta
in
:

est.

Deus enim

bac interprelatione, et

mullis

recenliorum au-

person Dei versu sequenli

Dedi cum ad

clorum, quas ideirc non

rci'ero,

quia pejores, illud

levigandum

aut, ut liebraii legunt, ddit

cum

(hostis)

mihi violentum videtur, qud verbum r\DNQ reprobavit, aut, rejecil,

ad levigandum. Deus autem aut propheta ejua nomine

idem putetur valere, quod

pcpercil.

Quomodo gaudebimus? Deinde qud populum filium suum appellat quis non videt magis Doo qum prophelne convenire; nain quod dinunqum
dixisset
:

Itaque mclis i'ortass, salvque verborum propriclale sic

inlerprelabimur. Et quid (inirum est)


sic

si

eliam

sceptrum
cin
sit

excideret, ut amplis

non

sit, id est,

cunt prophetam lanqum doctorcm populum filium

probaiio,

quid

mirum

si

gladius non solni

suum

appellare, comnicnto similo videtur. Et

si

pro-

alia ligna,

hoc

est, inferiores cives;

sed ipsum eliam

pheta loquerctur, tamen quorsm hoc diccrcl?

Nemo

sceptrum regium

cecideril, ut dixit versu 10. Vcrsio-

enim cum interrogaverat, curSngemiSceret. Yald igitur stlspicor llieronymum non legissc ttftlM, sed NiUH,
auferef , vel iWl, auferens, et IN accepisse
,

nem
lalio

Septuag. el Chaldoci paraphrastis non opus esse

arbilror recilare, videalqui volet. H;ec

enim interpre-

pro,

1,

et,

proxim mihi ad veritatem, verborumque pro-

ut

miiili.-.

aliis locis

ponitur. Ccrl nec illum,necalios


,

prielatcm accederc videtur.

leglsS

W3, magnum argumentum est

qud cin

in

Vers. 14.

Percute manum ad manuji

more do-

813
lentis,

COMMENTARIUM. CAP. XXI.


atque admirantis. Duplicetur gladius ac tritertio, id est,

8U

plicetur. Hebr., duplicetur gladius

se-

Sensusque nostr versionis clarissimusest, Hebraicorum autem verborum obscurissimus;


et 22.

vers.

20

mel atque ilerm. Putat Hieron. triplicem gladium,


Iripliceni

ad verbum
sct),

Uni

te,

dextra

te (si

hoc Latine

dici

pos-

Nabuchodonosoris

adventum

significare;

pone

le,

sinistra te,

qucumque

facis tua parafa

prinim,

cm Joacim

sibi

vecligalem

fecit,

Regum

Secundm, cm Jeclioniam captivum duxi't; ibidem, vers. 15. Tertim, cm Sedeciam oculis orbatuni transtulit Babylonem, 4 Reg. 25, 7, et Jecap. 24, 1.

quod Hebrai sic interprelantur, quasi propheta animo conspexerit gladium hc illc discursantem,
est;

eumque
que

alloquatur ut uniat se, id est, colligat, uno-

rem. 52, 11. Nonnulii Hebnei,

tertio, pro, sa;p,

poni

ad dexteram, sive ad sinislram, qucumque facis ejus spectet. Mibi prorss


contrarius videtur esse sensus,
pressit noster

in loco consistt, sive

existimant. Hic est gladius occisionis


licet tertius.

magn ;

hic, sci-

quemadmodm
versu

ex-

Nam cm

tertio venit
fecit

Nabuchodonosor

inlerpres.
alloquitur,

Non enim propheta, sed


ut constat ex
se-

tempore SedetiLe,
et

magnam

stragem, 4 Reg. 25,

Deus gladium
quenti. Quin
plebo
et

Jerem. 52. Gladius interfectorum, ipse est gladius

interfecti

magui, adverbum. Adnotavit autem R. Da-

manu ad manum, et imindignationem meam. Nec alloquitur rogans ut


;

ego plaudam

vid singularem
terfecti

numerum

poni pro plurali

Gladius in-

uno tanlm loco consistt


dons, in

sed potestatem

illi

conc-

mayni, pro, Gladius interfectorum magnorum,

quameumque
si

velit

partem inclinandi, ut ap-

id est,

quo magntes

et principes interfecti

sunt, Je-

paret ex versu 19, 20, 21, 22.


te,

Quod ergo

dicit,

uni

rem. 52, 10. Qui obstupescere eos facit, faciet, prsens , pro futuro. Penetrans illis ut ita loquar. Nam cadak penetrale significal, id est, gladius, qui
,

perinde estac
:

dicat

Collige te, exercitus r-

eos in ipsis

dium suarum

penelralibus occidet, ut

nam per gladium totum exercitum inEt quod dicit, pone, non est sensus, pone faciem luam versus aquiloncm, ut Hebri interprelangis Babylonis
telligit.

R. David interpretatur. R. Salomon de Johanan h'lio Caree, et de iis, qui cum eo in yEgyptum fugerunt,

tur.

Nam

aquilon erat Babylon, non autem minatur


:

hic Babyloni, sed Jrusalem. Sic ergo interpretor

hoc

intelligil,

Jerem. 43,

7,

quasi dicat, quciimque

eatis, gladius

vos persequetur etiam usque ad intima

Pone (faciem tuam) ad dexteram, aut ad sinistram, id est, ito qucumque voles.
Vers. 17. Quin et ego. Sicut lu. Hoc etiam loco plerosque R. Davidis interpretationem sequi video, ut Deus plaudat manus in signum trisliti, sicut propheta fecerat, qui sensus contrarius mibi videtur esse menti prophtie. Non enim loquilur Deus, quasi dolens, sed quasi gaudns de futur calamitate Ju-

penetralia, sicut Jerem. dixit, cap. 42, 16: Gladius,

quem

vos formidatis, ibi comprekendet vos in terra

Myyil-

pli. Alii, gladius,


lis

qui hactens deliluit, id est, qui

incognitus

fuit.

Hieronymus, Septuaginta

et

Chal-

daeus

eodemomnes sensu

verterunt, qui obstupescere,

aut contremiscere faciet eos, nisi qud Septuaginta per sccundam personam reddiderunt, quasi propheta

dseorum,

quam

ipse erat inducturus. Plaudere ergo


est

bocnuntio Judos obstupefacturus


ut corde liqufiant, ut vers. 7,

esset.

Et corde

Deum manibus non


tari,

eum

dolere, sed hostes colior;

tabescere. Hoc Hebraic sequenlis versus inilium est

ut rect
:

quamvis

alio hic utatur

cap. 25, 6

Hieronymus interpretatur Pro eo quod plausisti manu,

sicut infra,

et percussisli
;

verbo.MuLTiPLiCAT, gladius; Hebr., ad muldplicandas ruinas, id est, ut ubique mortui cadant. Simile est
iliud
:

pede, et gavisa es ex
et

Mo

affectu super terram Isral

4 Regum 11, 12
et

Judicbit in nationibus

implcbit ruinas. Psal.

Vivat rex;

Et plaudentes manibus dixerunt : Psalm. 46, 2 Omnes gnies, plaudile


: :

109, 6,el infra, cap. 45, vers. 7.

Conturbationem gladii ; ubique glalimor erit etiam in ipso limine domorum ; Hebr., aciem gladii. Putat autem R. David abecath, poni pro
dii

Vers. 15.

manibus, jubilate Deo in voce exultationis. Alque in banc sententiam vertit Chaldus Addueam ultionem
:

super ultionem
pretatur.

eodemque modo R. Salomon interItaque sensus est Ego quoque plaudam


;
:

beelh, in

mutato

in cheth, et aleph, praposito,

quod

manibus

sicut

m,

sed alio sensu,

nempe

ut

implcam

utipseet RabbiSalom. referunt, existimant poni pro labecath, occisione, teth,


in aleph,

tcirorem

significat. Alii,

indignationem

meam.

commutato, quo sensu Jonathas

vertit.

Et

li-

Vers. 19. Pone tibi duas vus. Jubet Deus prophetam personam rgis Babylonis agere, et fulurum
ejus consilium,

mati ad fulgendum; Hebr., heu facli (id est, positi) ad fulgendum. Amicti ad cedem. Qui gladius ade ad caedem paratus est, ut non solm politus sit atque
exaculus, sed etiam ballbeo accinclus militi. Optim

adventumque non jam verbis prdU


;

cere, sed reips repra^entare


jussit

sicut cap. 4, vers. 1,

eum

in latere

Jerosolymitanam urbem descri-

bere; et vers. 3, sartagine ejus obsidionem ante ocu


los ponere.

nosler Hieronymus sensum expressit.

Nam

moratah,

Ut veniat gladius, quibus venirc potesl

ut Hebrai interprelantur, involutum significat. Iuvolutus autem est corrigiis gladius, cm eo miles accingitur.
Alii

exercitus rgis

Babylonis. De terra una egredientur ambjE. Sic legendum, quanqum Hieronymus,


videtur, et Septuag. dixerunt, duo impe-

exponunt capulo insertum

quod minus

ambo lgre

mibi placet.
Vers. 16.

Exacuere. DatDeusoplionem gladio

ria egredienlur

ex edem

terra.

Sed sensus

est facilis

Jubet enim Deus prophetam urbem Babylonem describere,

Nabuchodonosoris ut eat qucumque voluerit, sive ad dexlram, id est, ad Jrusalem, sive ad sinistrain, id est, ad habbath filiorum Ammon, ut expiicaur

duasque vias ex e progredienles


id est,

alteram

qu ad dexteram,
ad sinistram, id

ad Jrusalem, alteram quae

est,

ad Rabbalh Ainmonitaruni me-

815

IN

EZECH1ELEU
'

816

tropolim ducal. Manucapiet conjectura!. Rex Babylonis,

rant,

fore ut

nunqnm urbs

caperelur. Alii melis,

cm

ad bivium vencrit, ut deliberet qu


,

ire

proplcr juramenta juramentorum, id est, confidentes

debeat. Ita Hieronymus. Putavit enim ibi


riluin illum

nianum

fdere, quod erat inter Judos et Chaldos mullis

ex

manu

divinandi significari, quo vagauti

juramentis confirmato, non sibi persuadebant fore ut


contra Jrusalem veniret.
iniquitatis,
111e

bundi hodi Egyptii


interprelalur
:

soient.

Elige locum,

sub., in

Hebrum R. David quem ire dequod


usitat

ver contra

memor

id

est,

juramenli Sedeci

violali, venict

beas,

dm

adliitc in

capite

vi.e, id esl, in bivio,

ad capiendam urbem.
Vers. 24.
quia recordari

est juxta civilatem, mnes.

Possumus relenl
:

Pfto eo

quod recordati estis. Hebr.,


et

nominis significalione, intcrprelari


id est, constitue

Elige

tibi

maman,
ad dex-

fecistis

(me

Nabuchodonosorem)
:

ini-

ad quand partem

ire debcas,

quitatis veslr,

sicut slalim dicit

Revelslis prvari-

teram, an ad sinistram.

Vers. 20.

cationes vestras.
id est,

Viam pones,

alterarn

viam

Vers. 25.

Tu autem, profane. Hebr., morte


pnnilionis.
in

di-

desenbes, qu exercilus Babyloniens ad Babbalh venirc possil


;

gne, ut Chaldaus et Hebrsei interpretanlur. Sic vocat

alieram qu ad Jrusalem.
Stetit, slabit. Dclart quid
signifi-

regem Sedeciam. Cujus venit dies


tempore iniquitatis, Hebr.,
id est,

In

Vers. 21.
cent,

tempore

iniquitatis finis,

qu

dixit versu

prcedente. Commiscens sagitsignificat,

quo

iniquilas tua per supplicium fmienda erat;


:

tas.

Genus

sorlitionis
:

quo

etiain

nunc

aut, ut

Babbi David exponit

Cujus venit tempus,


tibi

mult gnies ulunlur relram, scriplis earum


minibus, puer aliquis
tur,

conjectis enimsagiltis in pliarer'urri quix:

quo tempore iniquilas tua fincm


Vers. 26.
Infinitivus

regni afferet.

cligeiuke sunt no-

Aufer cidarim. Hebr.,


,

auferre cidarim

unam

extrabit,

eaque res
Hebrsei
in

cligi-

pro imperativo

quem

alii
;

per fulurum
sicut alteruin

cujus

nomen habet
:

inscriptum.

aliter

indicativi reddunt,

auferam cidarim
toile,

interpretanlur. Alii

Tcrget sagiilas, ut

cuspide

infinilivum qui

sequilur,

aut tollam coronam.

polil atque relucente divinalor videat; sicut in

un-

Porr per cidarim


tbas Chaldus.

aliqui sacerdol;ilem

dignilatem,

gue divinare quidam soient.


Alii
:

Ita

B. David, et Salom.

per coronam regnum intelligunt; in quibus est JonaErat enim cidaris sacerdotis villa,
4, et Levit. 8, 9,

Projiciet sagiilas in ara, ut in


ecciderit, in

quam partem

sagilta

eam

eat. lia

B. Joseph, et Chal-

qu caput rcdimiebalur, Exod. 28.


et 16,

docus parapbrastes. Mull mclis Hieronymus.

4. Alii

autem ad eumdem Sedeciam ulrumputant enim

Vers. 22.

Ad dexteram ejus facta est divinaJrusalem


cecidit sors.

que referunt;
sibi

Sedeciam sacerdolalem
ad Saraiam

tio, id est, super

Ut ponat

dignitatem usurpasse, quod sine histori dici

akietes. Instrumenta bellica, quibus olim urbes ex-

arbilror.

Chaldus
Alii

refert

sacerdoteiu

pugnabantur.

Hebramm

Jonatbas, Clialdus, B. Sa-

magnum.
constat

ad Josedcch saccrdolem, qui un


;

cum

lom. et B. David exponunt, ut ponat duces. Quod

Sedeci Babylonem duclus dicitur


;

quod ipsum non


agilur,

mihi nullo modo placet. Non enim de ducibus

sed

pricrqum qud hoc loco de regno

instruments agilur. Melis ergo noster Hieronymus, et inter Hebros B. Joseph Kimchi verbellicis

de

non de sacerdolio. Quapropter cidarim diadema


ficare

signi-

arbitror,
repelilio.

et

esse idem atque coronam.

Est

lunt arietes,

cm

id propri

nomen
in

significet, ut su-

enim

Nonne n ec est. Hase


fecit juste, ut

cidaris et hase

pra cap. 4, vers. 2.

Ut

aperiat os

cde, ut magno

corona, quao nihil

Hieron. interprela-

clamore suos milites ad ca^dem exhortclur, ut canal

lur; sed kumilem, id est, qui humiliari debebat, subievavil et subliment,


id est,

ecleusma super hostes,


et cap. 51, 14.

ut dixit

Jeremias cap. 25, 50,

quein sublimari oportebat,


ad

Ut ponat
nunc

arietes. Pris dixit tanlm,


ut ponat arietes contra
repetit, ideirc
significare.

liumiliuvit. Alii n'unis violent

manum Nabuchodo:

ul ponat arietes;

dicil,

nosoris referunl, qu superiori versu dixerant capien-

portas, ilaquc, quia

idem nomen

non

dum
si

esse Sedeciam,
crigit, ut

quasi dicat

Hoec

manus
5.

esl

opus est, uno aut altero loco duces


Vers.
23.

qu humiles

Godoliam Jerem. 40,

Melis
huini-

Eritque quasi consui.ens frustra

lectionem noslram sequamur,


,

bxc corona

oraculum. Videbitur Nabuchodonosor Juda:is operam


perdere, frustraque idola sua consuluisse, ignorantes

lem sublimavit Jcchoniam qui cm vinclus csscl, educlus est carcere ab Evilmerodach ut regnarct,
,

non

idola

sed

Deum

sortes

ita

moderatum,

ul

Nabu-

4 Bcg. 25, 27, et Jerem. 52, 51, aut

te,

SedWia,

chodonosor Jerosolymilanam expngnalionem

eligeret.

Et sabbatorum otium imitans, id est, videbilur illis niliil agere, qucmadmodm qui sabbalum observant,
ul divus Hieronymus versionis nostrai auctor in

cm bumilis esses, ad regnum evexit, 4 Beg. 24, 17, et eumdem te, cm in sublimi gradu esses, de regno
dejecit, id est, occasio fuit, ul cadercs. Hebr., ita
ista
;

non

Com-

quod B. David
non di
;

sic

interprelalur

Isla

corona

ment, interprelalur. Hebr., Hebdomades licbdomadum,


id est,

non

cril ista, id est, islud

regnum, quod nunc Scdesed concidel. Deindc


se(|iii-

cm septies seplies,ncmpe quadragics novics sors


ut veniret ad

cias tenet,
tur,

slabit,

ceciderit,

exptignandam Jurusalcin, ut

ad verbum

Ilumilemcvehere etexcelsum dejiccre.


fuluri indicativi, humilein

Chald. paraphr. et B. Salom. interpretanlur.

Eodem
eis

Inhnilivi pro

prima person

sensu videntur Septuag. verlissc


lies

Compilions

sep-

eveham

et et

sublimein dejiciam. Quod B. David de


Sedeci, Chaldams ver paraphr. et B.

Itebdomadas.

Alii, ul

B. David, proplcr juramenla


quia confidebant in pseuillis

Jechoni

juramenlorum

ipsis, id est,

Salom. de Sedeci et Godoli dictum putant.


Vers. 27.

doprophelis, qui mullis juramentis

conlirmavc-

Iniquitatem

iniquitatem

Iniquilas

817
hoc loco
arflictioncm
aliis

COMMENTARIUM. CAP.
pnamque
iniquitals signifient,
locis

XXII.

818
tibi

Vers. 29.

Cum
dam

viderentur vana. Intrim


respondebant, glate

ut multis

observavimus. flaque

sensus

dm
tur
fisi
:

idola, ac divini lui consulti

mihi videtur esse, paulatim hactens coronam islam


afflixi

diura ad te

non venturum, gladius conlra


Jadsei

paraba-

lempore Joacim, Jechoni

et

Sedeei

sed non

sicut ante

pscudoprophelarum concontra se venturum

est penits auferenda,

donec veniat Nabuchodouosor,


id est,
feci. 111e

mendaciis non credebant

cui ego judicium


tionis

Iradidi,

quem

judicii et ul-

fuisse, conlra eos limatus est.

Ut daretis super colla.


tui et divinatores)

mcse administrum
faciet,

enim judicium cum

Ut traderent
gladio.
sicut

te

(pseudophropheta;

Sedeci
cidet,

ejusque

filios

in

conspectu ipsius oc-

Cum

collis

eumque
;

oculis orbabit, 4 Reg. 25, 7, et Jerem.

52, 10

proplcrea putat R. David ter iniquitatis nout


tics generationcs
significaret.

sunt,
In

men
Alii,
'

repelivisse,

dies, quo scilicet punirentur. tempore iniqitatis pr/Efinita. Hebr. in temjiore


:

Judxorum cm venit eorum

vulneratorum impiorum, impiorum cervices gladio

id

est,

traditse

Hebrum,

eliam Itc nonerit, etc., inlerpretan-

iniquitatis finis, id est,

quo eorum

iniquitas finem

illis,

tur

Hase etiam corona non erit amplis, donec vecui

et exilium allatura erat, ut vers. 25.

niat Christus,

ego

omne judicium
ait

dedi, Joan. 5

Vers. 30.

Revertere ad vaginam tuam. Sic etiam


;

22, quia qui post Sedeciam, ul

Hieron., usque ad

Sept, translulerunt

seususque est, ut Hieronymus

Christurn reges fuerunl, non jure,

sed

vi, ut

Hircaaut

inlerpretatur. Reverlcre, rex Babylonis, in terram

nus,

regnum oblinuerunt.

Alii,

curvam curvam
id

obliquam obliquam ponam illam,


aullius capiti

est, efficiam, ut
;

tuam niam

victor,
te
:

fal

Judacorum ca;de;

ibi

enim pu-

ut incipiat propheta conlra

Chaldxos vali-

convenire possit, donec Cbristus veniat,

chtari.

Sic eliam Tbeodoretus. Hebrai conlinualio-

cui reposita est.

num
Ad
filios Ammo.n.

Vers. 28.

Hic incipitproquia Jud;eos

ccepl adverss Ammonilas prophelioa esse putant. Lcgunlauteni per interrogationem An in vnginam
:

pheta adverss AmniODitas valicinari,

reducam? (gladium) quasi

sanguine

sibi junctos,

et locos vicinos,

cm

Cbal-

dis vexarentur, irriserant. Nain tribus Gad Animonitis

non; sed poslqum Judxos ego interfecero, vos quoque interficiam idque in terra, qu nati estis, id est, non permitlam, ut cadicat,
,

cognata erat; ex Lotb enim utrique geiuis duce;

plivi

ducamini,
;

quemadmodm Judi, qu
omnes moriamini.
In

levior

Ammonit, cm deccin tribus in cnptivitatem ducerentur, in earum possessiones irruerunt, Jercm. 49, 1 Et ad opprobrium eorim. Hebr., de
bant
et
:

peena est

sed efficiam ut

terra

nativitatis tu.e.
tur

Habitationum tuarutn, interpretan;

Hebrxi

et Cbald;oi

putat enim R. David mecuro-

opprobrio, aut super opprobrio eorum, quo


Judocos afTecerunt,

scilicet

llieca

dictum esse pro megurolheca.

ut Jonalhas, et R. David expo-

Vers. 31.
igni simili,
!

In

ic.ne

furoris mei. In furore

meo
te,

nunt. Dicunt HebraM

Ammonilas gavisos

esse, Jusorti,

pro, igneni furoris mei sufllabo in


In

id

dxosque probro babuisse, cm Nabuehodonosor


bus dlibrasse!
,

est,

magis ac magis incendam.

manushominumi.nsi-

utrm adverss

Jrusalem

an

pientium, id est, barbarorum, ut Sepluag. reddide-

Adverss Rabbath

Ammonitarum

profecturus esset,

ru:it;qui nullam personarm ralionem habeant.

Et

cm

vidrent ;jortem contra Jrusalem cecidisse, ut

fabricantium interitum. Hebr., muclnnanliuni inleritum, id est, crudelium, qui nibil cogilant prler coe-

supra indicavii, vers. 20 et 21. Evagina te. Hebr.,


gladius gladius apertus
est,

jam

paralus, atque distripolilus, ut inleret ad

dem

et

sanguinem

aut fabricantium interitum, id est,

ctus ad ocidendos
ficiat,

et fulgeat

Ammonilas; et ad consumendum,
id est, ut

qui in cdibus faciendis versali, perilique sunt.

fulgendum.

Vers. 52.

Igni eris cibus, sanguis tuus, etc., id

Alii,

ad sufficiendum,

unus multis occiden-

est, ign et gladio peribis, ita ut nulla sit

amplis

lui

dis suticiat.

memoria.

CAPUT XXII
1.

CHAPITRE
:

XXII.
:

Et faclum est verbum Domini ad me, dicens

2.

Et

tu,

fili

hominis, nonne judicas, nonne judicas

civitalem sanguinum?
5.

El ostendes

ci

omnesabominationessuas,
:

et di-

ces

Haie dicit Dominus Deus


in

Civitas effundens san-

guinem

medio

su,

ut veniat

tempus ejus

et quae

fecit idola conlra


\

senielipsam ut pollueretur.
:

4. In sanguine tuo, qui te effusus est, deliquisti

et in idolis tuis,

quac fecisti, pollula es


et adduxisli

et

appropin-

quare

fecisti dies luos,


:

tempus annorum

tuorum
5.

propterea dedi te opprobrium genlibus, etirterris.

risionem universis

Qu juxta
:

sunt, et

qux procul

le,

triumphabunt

de

te

sordida, nobilis, grandis inleritu.


Isral singuli in bracliio

6.

Ecce principes
in te.

suo fue-

runt

ad effundendum sanguinem.

dit encore ces paroles de l'homme, ne jugerez-vous point, ne reprendrez-vous point la ville de sang? 3. Et ne lui ferez-vous point voir toutes ses abominations? Vous direz Voici ce que dit le Seigneur Dieu: C'esl l la ville qui rpand le sang au milieu d'elle, afin que le temps de sa destruction arrive; et qui a dress des idoles contre elle-mme, pour se souiller en les adorant. 4. Vous vous tes rendue criminelle parle sang que vous avez rpandu; vous vous tes souille par les idoles que vous avez faites, et vous avez avanc vos jours et bt le temps de votie ruine. C'est pour cela que je vous ai rendue l'opprobre des nations et l'objet des insultes de toute la terre ; 5. Les peuples voisins et les peuples loigns triompheront de vous, vous qui tes remplie d'infamie, et qui vousetes rendue fameuse par la grandeur de votre chute; G. Voici que les princes d'Isral se sont appuys chacun sur la force d-j son bras pour rpandre au milieu de vous le sang. 1.

Le Seigneur me
fils

2.

Et vous,

819
7.

IN

EZECHIELEM
f
7.
Ils

820

Patrem

et

matrem contumcliis

affccerunt in te,

advenam calumniati sunt in niedio

lui,

pupillum et

vi-

duam
Iuisli.

contrislaverunt apud te.

8. Sanctuaria

mea

sprevisti, et sabbata

mea

pol-

ont trait, au milieu de vous, d'une manire outrageuse leur pre et leur mre ils ont accabl par leurs calomnies l'tranger au milieu de vous, et ils ont afflig chez vous la veuve et les orphelins. 8. Vous avez mpris mon sanctuaire et vous avez
;

viol
Viri detractores fuerunt in te
et

mes

sabbats.

9.

ad effundendum
in te
:

sanguinem,

super montes comederunt

scelus

Des calomniateurs ont t au milieu de vous pour rpandre le sang; ils ont mang sur les montagnes au milieu de vous; ils ont commis le crime au milieu de
9.

operati sunt in
10.

medio

lui.

vous.
in
:

Vcrecundiora palris discooperuerunt


in le

te

immunditiani menstruata humilia verunt.


11. Et unusquisque in

uxorcm proximi

sui

opra polluit

tns est abominalionem, et socer


nefari, frater
sit in te.

nurum suam

sororem suam

filiam patris sui oppres-

12.

sanguinem
et avare
es, ait

Munera acceperunt apud te ad effundendum usuram et supcrabundanliam accepisli,


:

proximos tuos calumniabaris

meque

oblila

Dominus Deus.

13. Ecce complosi

manus meas super avaritiam


super sanguinem qui effusus

tuam, quam
est in

fecisli,
lui.

et

medio

14.

Numquid
turc, in

suslinebit cor luum, aut prayalebunt

manus
15.

diebus qu'os ego faciam libi? ego Doet faciam.


te in nationes,

10. Ils ont approch parmi vous la femme de leur propre pre, ils n'ont point pargn chez vous la femme en son impuret ordinaire. 11. Chacun d'eux a dshonor la femme de son prochain par une action abominable; le beau-pre a corrompu par un horrible inceste sa belle-fille le frre a fait violence sa propre sur, la fille de son propre pre, au milieu de vous. 12. Ils ont reu des prsents au milieu devons, afin de rpandre le sang; vous avez reu un profit et un intrt illgitime ; vous avez calomni vos frres, pour satisfaire votre avarice; et vous m'avez mis en oubli, dit le Seigneur Dieu. 13. C'est pourquoi j'ai frapp des mains, en me dclarant contre voire avarice, ei contre le sang qui a t rpandu au milieu de vous. 14. Votre cur soutiendra -t-il ma colre, ou vos mains prvaudront-elles contre moi, dans le temps des maux que je ferai fondre sur vous? C'est moi qui suis le Seigneur, j'ai parl, et je ferai ce que j'ai
;

minus loculus sum,

dit.

Etdispergam

ei ventilabo te in

terras, et deficere faciam

immundiliam luam
:

15. Je vous disperserai parmi les nations; je vous carterai en divers pays; et je ferai cesser en vous

te.
et scies

16. Et possidebo te in conspeclu gentium

quia ego Dominus.


17. Et factum est

verbum Domini ad me,

votre impuret. 16. Je me rendrai matre de vous la vue des nations et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur.
;

di-

17.

Le Seigneur

me

parla encore, et

mdit

cens

18. Fili hominis, versa est mihi

domus

Isral in
et

6Coriam

omnes
in

isti

ces,

et

stannum,
:

et ferrum,

plumbum
sunt.

medio fornacis

scoria

argent!

facti

l'homme, la maison d'Isral s'est change pour moi en cume; ils sont tous comme de l'airain, de rtain, du fer et du plomb au milieu du fourneau; cl ils sont devenus comme l'cume de l'ar18. Fils de

gent.
voici ce que dit le Seigneur Parce que vous tes devenus te us comme de l'cume, je vous rassemblerai tous au milieu de J-

19. C'est pourquoi


:

19. Propterea

versi eslis

hc dicit Dominus Deus E qud omnes in scoriam propterea ecce ego


:

Dieu

congregabo vos

in

medio Jrusalem,
aeris,
:

rusalem,
et stanni,

20. Congregatione argenli, et


ferri, et

20.
et
in

Comme
le fer,

on

jette

tout ensemble l'argent,


le

l'ai-

rain,

plumbi,

in

medio
et

fornacis

ut

succendam

ea ignem ad conflandum. Sic congregabo in furorc

meo,

et in ira

me,

requiescam

et conflabo vos.
in

plomb, au milieu du fourneau; je l'embraserai, pour vous y faire passer par le feu. C'est ainsi que je vous rassemblerai dans ma fureur el dans ma colre je me satisferai, et je vous
et
;

main

prouverai par

le feu.

21. Et congregabo vos, et succendam vos


furoris mei, et conflabimiui in

ign

medio

ejus.

par

22. Ut conflalur argenlum in medio fornacis, sic


eritis

21. Je vous rassemblerai, et je vous embraserai les flammes de nia fureur; et vous serez prouvs au milieu de Jrusalem.
22.

in

medio ejns

et scietis quia ego

Dominus,

Vous serez au milieu de


que
l'on

cetle ville

comme

est

cm
cens

efluderim iriclignationem

meam

super vos.

23.
:

Et factum est verbum Domini

ad

me,

di-

prouve au milieu du fourneau, et vous saurez que c'est moi 'jui suis le. Seigneur, lorsque j'aurai rpandu mon indignation sur vous.
l'argent

23.
ei
:

Le Seigneur me

dit

encore ces paroles


:

24. Fili hominis, die

Tu

es terra

immunda,

et

non compluta

in die furoris.
:

25. Conjuratio prophetarum in medio cjus


leo rugiens, rapiensque
ruiit,
pr;i

sieut

lam, animas devoraveuiulli-

opes et pretiuni acceperunt, viduas ojus


illius.

plicnverunt in medio
26.

24. Fils de l'homme, diies Jrusalem Vous clos une terre impure, qui n'a point t arrose de pluies aii j :ur de la fureur; Les prophtes ont conjur ensemble au milieu d'elle; ils ont dvor les mes, comme un lion qui ru_; t cl qui ravit sa proie; ils ont reu do grands ds rroinpouM". ils ont multipli les veu;

ves an milieu d'elle.

Sac

dotes ojus oontempserunt legem

meam,

et pollurent sanctuaria

mea

inlcr sancttim et pro:

fanum non habuerunt distantiam et mwium non intellexerunt

et inter
et

pollnlum

sabbatis

meis

26. Ses prtres ont mpris ma loi ; ils ont viol sanctuaire; ils n'ont point fait de diser'ilei entre les choses saintes et les profanes; ils n'ont point voulu comprendre la diffrence de ce qui est pur d'avec ce qui est impur; ils ont dtourn leurs

mon


82!
avcrterunt oculos suos
eoruni.
,

COMMENTA R1U M. CAP.


et

XXII.
et j'tais

822
indignement dsho-

coinquinabar in medio

yeux de mes sabbats; nor au milieu d'eux;


i

27. Principes cjus in medio


pientes

illius,

quasi lupi raet

prdam ad effundendum sanguinem,


et

ad
j

pcrdendas animas,
28.

avare ad sectanda lucra.


linicbant

Prophet

autem ejus
Haec dicit

eos absque
\

tcmperamento, videntes
dacium, dicentes
:

varia, et divinantes eis

menDe-minus Deus, cm

Dominus non

sit

locutus.
] 1

29. Populi terr calumniabantur calumniam, et ra-

piebant violenter
et

egenum

et

pauperem

affligebant,
I

27. Ses princes taient au milieu d'elle, comme loups toujours attentifs ravir leur proie, rpandre le sang, perdre les mes, et courir aprs le gain, pour satisfaire leur avarice. 28. Ses prophtes mettaient l'enduit sur la muraille, sans rien mler qui la rendt ferme; ils avaient de vaines visions ; et ils prophtisaient le mensonge, en disant Voici ce que dit le Seigneur Dieu ; quoique le Seigneur n'et point parl. 29. Ceux, du peuple aussi s'armaient de l'injustice et de l'oppression ils ravissaient le bien d'autrui par violence; ils affligeaient le faible et le pauvre, et ils
:

advenam opprimebant calumni absque


30. Et quaesivi de eis

judicio.

virum qui interponcret se-

pem,

et staret oppositus contra

me

pro terra, ne disI

opprimaient les trangers par des calomnies sans aucune forme de justice. 50. Et j'ai cherch un homme parmi eux qui se prsentt comme Une haie, et qui s'oppost moi pour la dfense de cette terre, afin que je ne la dnuisisse point; et je n'en ai point trouv.
31. C'est pourquoi
j'ai rpandu mon indignation consums dans le feu de ma colre ;

siparcm

eam

et

non inveni.

31. Et effudi super eos indignalioncm

meam,
in

in
1

sur eux

je les ai

ign

ira)

meas consumpsi eos

viam eorum

caput

et j'ai fait

retomber leurs crimes sur leur tte,

dit

le

corum

reddidi, ait

Dominus Deus.

I Seigneur Dieu.

COMMENTARIUM.
Vers. 2.

Nonne judicas,

nonne judicas? Bis

le-

quisque

virili

conati

sunt in

te
,

homicidia

gendum, ut Hebr., an
quid cessas judicare,

judicabis, an judicabis"! id est,

Vers.
et

7.

Contristaverunt
Sanctuaria mea
,

patrare.

oppresserunt, sicut

cur non coarguis, et corripis


:

Sepluag. verlerunt.

civitatem, sicut supra cap. 20, 4


judicas,
fili

Si judicas eos,

si

Vers.

8.

sacraria

mea

utitur

nomnts S* Civitatem sanguinum, Jrusalem

numro

plurali proptcr trs

templi parles, sanclum


,

sanguinolenlam, et liomicldiorum plenam.

sanctorum

templum,

el porlicuni

Vers.

3.

Civitas

quarum unaquae-

(est
et

ista)

effundens sangui-

que lemplum appellabatur, utadnotavirmis supra, cap.


pra:cedenti,
talio

nem

medio sui; publie,

impun. Ut veniat temAppropinquare

vers. 2. Sprev.'Stis. Apostrophe et


sprevisti
;

mu-

pus e;us, ut homicidiis suis accelerari faciat tempus


punitionis sua?, ut dicit vers. 4
cisti dies tuos, el
:

person. Hebr.,

sicut

quod sequitur,
viri

fe-

polluistis, polluisti.

adduxisti

tempus annorum tuorum.


;

Vers.

9.

Viri detractores.

Hebr.

fraudis

Contra semetipsam.

In suam perniciem
:

quod eodem
id est,

id est, falsi lestes, qui

pecuni corrupti contra inno-

modo
in

Sept, verlerunt. R. David

Super eam,

centes falsa dicunt teslimonia, quibus

eorum sanguis
4
2,

monlibus

et collibus, qui ill alliorcs

sunt; quod

funderetur. Super montes comederunt. Idolorum sacriiieia


,

nimis subtile mihi videtur. Melius Chaldieus pro eodemaccipit, super se, inmediosv, quod pauloanledixit.

quai in monlibus et collibus offerebantur,


4, et 17, 10, et

Reg. 10,

2 Parai. 28, 4,

et

Jerem.

Vers. 4. - - In sanguine tuo. Proptcr


1

humanum

20, vide supra, cap. 18, 6, 11, 15.

6anguinem, quem tu
stalim

effudisti.

Ilebraismns, sicut qui


id est, proptcr idola

Vers. 10.

Verecundiora patris discooperuerunt.


,

sequitur

In

idolis tuis,

Ilonesta periphrasis inhonesti incests

id

est

filii

tua. ArpRoriNQUARF, fecisti dies tuos, quia, viri san-

cum matribus
potest
;

suis concubuerunt.
id est, qu eadem verenda

Hoc enim

est ve-

(juinum non dimidiabunt dies suos, Psalm. 54, 24; fecisti

renda patris revelare,


aut qua;
:

solus pater revclare


patris censentur, ut

ut citis

punirem

le,

qum

constitucram,

ut

versu prcedenti indicavit.

Lcvit. 18, 8

Turpitudinem uxoris patris tuinon discolui


est.

Vers. 5.

Quj juxta
te,

sunt.

Tarn vicinae,

qum

operies;

turpiludo enim patris


.

Immunditiam
in le

rcmota3 gnies triumphabunt de te; Hebr., spernent


te,

menstruat

Immundam menstruo

oppresserunt

irridebunl

ut versu prxcedcnti. Dedi te opproIN IRR1SIONEM.

libidinis caus5,

quod tanqum nefarium lege prohibi-

BRIUM GENT1BUS, ET
illic

Idem

eilim

ll'lC

Cl

tum crat,

Levit. 18, vers. 19, et cap. 20, vers. 18.

vcrbuni est. Sordida.

pollula civitas, et nobilis,

Vers. 12.

Munera acceirunt. Muncribus cor


morte condemnrunt.
tuam. Propler pecuniam
,

famosa,

make

sciliect famoc, quee

apud omnes gnies

rupti judices innocentes

proptcr scelera tua malaudis. Id clarisduobus verbis dicitur Hebr., pollula nominc, id est, maloefanue,

Vers. 15.

Complosi manusmeas. Admiratus sum


vi

et dolui proptcr avariliam et malis arlibus

ut

11.

David exponit. Grandis interitu; mult contri-

qusitam

et propter homicidia

pu-

tionis.

Ad

vcrbuni, id est, quai multa mala palieris,


aut,

blie atque

impun

in te patrata. Perculcre

manus

ut

quidam interprelantur;
alii
;

qu magn

conlri-

hoc loco non est exhortari, ut cap. praecedenti, vers.


17, sed dolere, ut

tione digna es, ut

aul in qu magnus, multusque

eodem

capite vers. 14.

tumultus

est,

utChald. paraphrast., aut multiplex in-

Vers. 14.

Numquid sustinebit?

Num quo animo


viribus
(e-

teritu, id est, qui vario mortis

gnre peribis, fam,

ferre poteris, aut viribus tuis superare peenas et affli-

gladio, peste, ut R. David interpretatur.

ctiones, quas ego

inducam

in le.

Manus pro
:

Vkrs. 6

Singuli

in BP.ACiiio suo, id est,

prn sua

dies pro

rbus adversis,

u! vers.

Appropinquare

823
chti dies tuos,
et

IN
adcluxisti

EZECHIELEM
'

824

tempus annorum tuorum.


id est, decrevi
lias
,

aut per futurum. In

quam Dominus, cm
in

iratus fuerit,

Eco Dominus locutus sum,


bi inferre
14, 24
:

pnas
non ut

pluviam non millet, sicut


16, 17
:

legecomminaturDeut.il,
el receda'.is
:

el sicul locutus

sum

ita

faciani

ut Isai.

Cavet ne forte decipiatur cor vestrum,


el

Juravil

Dominus exercituum

dicens,
,

si

Domino, servialisque diis alienis,

adoreliseos

iratus-

putavit, ita erit; el quo

Et
et

Isai.

46, 11

modo mente traclavi sic eveniet. Locutus sum, et adducam illud; creavi
et cap. 48,

que Dominus, claudat clum,


et

et

pluvi non descendant;

apud Isai. cap.

5,

6
et

Et nubibusmandabo, ne pluant
5,

faciam illud
vocavi

15

Ego, eyo loculus sum,

super

eam imbrem;
4

Jerem.

33:

Quam

ob rem pro-

et

eum; adduxi eum,

et directa est via ejus.


;

Vers. 13.

Deficere faciam

lbit sunl still pluviarum, et serotinus imber non fuit;


et cap. 14,
:

finem

imponam im-

Propter terr vaslilatem, quia non venit

munditiae tuae, id est, purgabo, expiaboque suppliciis


scelera tua.
i

pluvia in terram, confusi sunl agricol, operuerum capila sua.

Vers. 16.

Et possidebo te
Sept, verterunt

in

conspectu gentium.
l
l

Vers. 25.

Conjuratio prophetarum. lnupit omr.ntur.

Eodem modo

x<xTx),r peJcfj.Y <3u,

quasi

legerint nacalelhi, in prima person. Et

quidem

Cliald.

nium ordinum flagilia numerare, ac primo loco prophetarum, quorum lanla erant scelera, ut ad perpetranda in urbe homicidia conspirasse videi

parapbr. per primam etiam personam, et quamvis alio


verbo, tamen
est,

Dm

eodem sensu

verlit. Sanctificabor in te, id

enim paeem, resque prospras populo pollicebanlur,


causa erant, ut veri prophelec , qui belluin , caplivitatem, mortem, urbis, lemplique ineendium prxdiin

cm
et

abstersero abs te oinneni immunditiani luam,

eflciam ut

omnes gentes

intelligant, le esse possessio-

nem,

hrreditatem meam, sicut anle eras, quemadIlieronynius exponit. Aquila


,

modm
te, id

et
:

Tbeodotio

cebant, occiderenlur. Opes et pitibm acceperunt, ut ad populi volunlalem vaticinarentur. Viduas ejus , id
est,

ut idem Hieronymus tradit, verterunt

Contaminabo
j

fuerunt causa ut mulii

viri
;

occiderenlur

eorumcae-

est, ostendam te contaminatam esse, quasi lcge-

que uxores viduse manerciil


dis in sacris lilteris usitala
,

pet iphrasis

magnx

rint

verbo

kil

aut kala

quemadmodm

nonnulli

qualcm supra adnotaviRapue-

etiam Hebrai legunt, utauclor estR. David.

Symmain sc-

mus, cap. 19, vers. 7.


Vers. 26.
runt legem

chus ab eodem verbo

ali significationc

sumpto. Vul-

Coxtempserunt legem meam.


furlo legem

nerabo

te in

conspeclil gentium, Hebri legunt


,

meam,

meam

surripucrunt,

cund person generis feminini


redilas,

nacalethe bac pro

quod Ilebri

sic intcrpretanliir,

cm deberent popu-

nacaletlia, hredilaberis in te, id est, eris tibi ipsi

ha>
ad-

lum legem doceie non

non

eris

jam

bicreditas

mca

sicut ante.

Magis

dammodo
mro
2
:

furati sunl.

legem illi quoSanctuakia mea. Cur utatur nufecerunt, ilaque

mihi interpretalio Hieronynsi placet, qoia, ul


notavit, dixerat versupraccedenli
:

ille

Deficere faciam im-

plurali, vide supra, vers. 8, et pracedenti vers. Inter sanctum et profanum. Inter rcs Deo obla-

munditian luam
venit ut dicat
:

te ;

Possidebo
:

eum qu sentenli melis conte, qum eris tibi hreditas.


In conspectu gentium
,

las,

el cx'lens

Inter pollutuji et mundum. Inter

cibos

mundos

el

immundos, legeque
vel

proliibilos

non

Deindc quod sequitur

melis

dijudicrunt.

Et

a sabbatis meis, id est, neglexerunt


; ,

eum bc
stanni
,

inlerpretatione haeret.

sabbati observationem

Vers. 20.
id

Congregatione
,

ut R. David

interpre,

argenti et jeris et
essetis
,

tatur,

cm

vidrent populum

sabbatum violare

et

est

cm

ante

purum argentum

onera die sabbati portare, ut dicitur Jeremiie cap. 17,


vers. 27, connixerunt.

versique

silis in

scoriam, factique argentum

impurum

mixtum

a;ri,

slanno, plumbo, ferro, faciam, quod Ca-

Vers. 28.

Limebant eos absque teiperamento;


quod
enim
in

bri argentarii lacre soient, conjiciam vos in fornacem,

sine sale, id est, sine palcis, quia


est sal
ita
,

carnibus
carnes
:

ut purgemini, sicul

impurum argentum
:

conjici solet,

hoc

in lulo sunl paleac

ul

sal

hoc est quod


genti
et

dicit

Congregabo vos congregatione ar6,

pale lulum conslringunt. Sensus ergo


vaticiniis

est

Proquod

Bis. Simile quiddam apud Jeremiam, cap.


:

phel vanas populi opiniones vanis

confirma:

vers.

28

Omnes

isti

principes dclinantes, ambulantes


:

bant, sicut dixit supra, capile 13, versu 10


deceperinl

E'o

fraudulenlcr, s

el

ferrum

universi corrupti sunl.

Et

populum meum

dicentes :pax, et non est


,

requiescam, id

est,

desinam vos pimire, cm omnin


Hebr.,
et

pax

et

ipse dificabat

parietem

illi

autem

liniebant

conflavero atque expiavero vos.

quiescere

eum

luto absque pateis.

faciam (vos),

id est,

ponam vos

in fornace,

aut, dc-

Vers. 29.
|

Populi terr.e. Hebr., populus terr,


opponil enim
,

rclinquam vos

in fornace, id est, in gladio,

fam,

et

id est, vulgus

hommes

plebetos pro-

peste, ut R. David interpretatur.

phelis
,

sacerdolibus
est,

principibus.

Calum.mabantur

Vers. 24.

Die

El.

Jrusalem

de qu

dixit vers.

calumniam, id

vehementer fraudibus, elealumniis


:

19

Congregabo vos in medio Jrusalem. Tu es terra


id est,

dedili erant; Hebr., opprimebant oppressione. S^pt.

immunda; non munda,


gata, qnx,

nondm

suppliciis pur-

Populum

terr opprimebant injustiti (Prophel).

Et
,

eum
et

multis peccalis cooperla sis,


,

nondm
slan-

rapiebant violenter.

Hebr.

rapiebunt rapinam

id

pnitcnliam

cgisti

ul ait

R. David.

Idem

est terra
ceri,

esl, rapinis dediti erant.

Absque jupicio,

injuste, con

non munda,

quod

dixit v. 20,

argentum

Ira jus.

no, ferro, plumbo mixtum, id est,

nondm conflatum

Vers. 30.

Qui interponeret sepem


hiter

qui scsq
,

aiquc purgatum.

Et non

comi'luta in die furoris. In


,

lanqum sepem opponcret

me

et

populum
,

no.

quam Dominus, cm

iratus est

pluviam non mittit,

eum perderem

sicut se olim

Aaron opposuit

iium.

825

COMMENTAMUM. CAP.
,

XXIII.
hostious
,

82G
ne mgrediantur, opponunt.

16, 48, et Moses, Exod. 32, et Jcremias


illi

dixit

enim
non
5
:

[g

rupluris sese

Deus, cap. 7, 15
,

Tu
eis

ergo noli orare pro

populo
,

Hujusmodi Deus
Vers. 31.

dicit se

neminem

invenisse.
Similiter

hoc

nec assumas pro


:

laudem

et

oralionem

et

Et effudi; Hebr., effundam.


in capul
,

obsistas mihi. Simil s exprobatio est supra cap. 13,

extera prxlcrita ponuntur pro futuris. De re enim

Non ascendistis ex udverso, neque


domo
Isral.

opposuistis
;

murum

pro

futurcomminatur. Viam eorum

eorum, eorum
aut dignas

Et staret

oppositus

Hcbr.,

et staret in

peccata in ipsorum supplicia converlam

ruptur. Metapliora sumpta strenuis niilitibus, qui

de

illis

pnas sumam,

ut supra cap. 9, 10.

cm
1.

urbs,

quam

defendunt, oppugnatur, in

murorum

CAPUT
2. Fili

XXIII.
:

CHAPITRE
1.

XXIII.

Et facfus est sermo Domini ad me, dicens


hominis,

Le Seigneur me

parla encore, et

me

dit

du

mulieres

filiae

niatris unius

2. Fils

de l'Homme, deux femmes furent


;

les filles

d'une
3.
,

mme mre
Et

fuerunt,
3.

Et fornicalx sunt
l'ornicatoc

in

jEgypto

in

adolescenli

su

sunt

ibi

subacla suntubera earuni," et

fractee sunt

mammx
:

pubertalis carum.
et Ooliba sofilios et

4. Noinina

autem earum, Oolla major,


et habu cas, e

ror cjus minor


filias.

peporenmt

Porr earum nomina, Samaria Oolla,

et Jrusa-

Egyple, elles se sont prostitues d'ans leur jeunesse l leur sein a t dshonor, et leur virginit a t fllrie. 4. L'ane s'appelait Oolla, et la pune Ooliba; et elles ont l moi; et elles m'ont enfant des fils et des filles. Celle qui s'appelle Oolla est Samarie; et celle qui s'appelle Ooliba, est Jrusalem. 5. Oolla est donc infidle ; et elle a aim ses
;

elles se sont prostitues en

lem Ooliba.
5.

Fornicata est igilur super

me

Oolla, et insanivil

in amatores suos, in Assyrios propinquanles,


C. Vestitos

hyacinlho, principes, et magislralus,

juvenes cupidinis, universos quits, ascensores equo-

rum.
7.
lios

les Assyriens ses voisins, Velus d'hyacinthe, qui taient princes, magistrats, jeunes gens d'une mine avantageuse, tous hommes de cheval, monts sur de superbes coursiers. 7. Elle s'est abandonne dans ses dsordres ces hommes choisis, qui taient tous enfants des Assyriens et elle s'est souille par ses infamies avec tous ceux dont elle tait follement amoureuse.
6.
;

amants avec fureur,

'

Et ddit fornicationes suas super eos electos,

fi-

\ssyriorum universos

et in

omnibus

in

quos in-

sanivil, in immundiliis
8.

eorum

polluta est.

Insuper et fornicationes suas, quas habuerat in


,

jEgypto

non

reliquit

nam
illi

et

illi

dormierunt

cum

e in adolescenli ejus, et

confregerunt ubera pu-

8. Elle n'a pas mme quitt alors ses dbordements par lesquels elle s'tait prostitue aux Egyptiens ; car ils l'avaient aussi corrompue dans sa jeunesse ils avaient deshonor son sein, lorsqu'elle tait vierge; et ils avaient rpandu sur elle leurs ardeurs. 9. C'est pourquoi je l'ai livre entre les mains de ceux qu'elle avait aims, entre les mains des Assyriens, dont elle avait t passionne jusqu' la fu;

bertalis ejus, et effuderunt fornicalionem

suam super

reur.
10. Ce sont eux qui ont mis nu son ignominie, qui ont enlev ses fils et ses filles, qui l'ont lue elle-

eam.
9. Propterea tradidi

eam

in

rum,

in

manus

filiorum Assur, super

manus amalorum suoquorum iusanifilios et


:

vit libidine.

10. Ipsi discooperuerunt ignominiam cjus,


filias

avec l'pe, qui par les jugements qu'ils ont exercs sur elle, l'ont rendue l'exemple des femmes fameuses. 11. Sa sur Ooliba, aprs l'avoir vue punie de la sorte, a port encore plus loin qu'elle la fureur de sa
passion. 12. Elle s'est livre sans pudeur aux enfants des Assyriens, par une fornication qui a surpass encore celle de sa sur; elle s'est prostitue des officiers de guerre , des magistrats qui venaient vers elle avec des habits de diffrentes couleurs, des cavaliers qui taient monts sur leurs chevaux, et de jeunes hommes qui avaient tous une mine avantageuse. 13. Ainsi j'ai vu ces deux surs marcher dans la

mme

ejus paieront

et

ipsam occiderunt gladio


,

et

faclx sunt famosx mulieres

et judicia

perpclrave-

runt iu e.

H. Quod cm
illa

vidisset soror ejus Ooliba, plus


:

quam
I

insanivil libidine

et

fornicalionem suam super

fornicalionem sororis sux,


12.

Ad

filios

Assyriorum prxhuit impudenter, du-

cibus et magislratibus ad se venientibus, indutis vcsle


varia, equitibus qui vectabantur equis, et adolesccnti-

bus forma cunctis egregi.


13. Et vidi 14.

qud polluta esset

Et auxit fornicationes suas


,

viros depictos in pariete

una ambarum. cmque vidisset imagines Chaldxorum exvia


:

drglements. les excs de sa fornication; car ayant vu des hommes peints sur la muraille, des images des Chaldens traces avec des
voie, dans les
14. Mais Ooliba a

mme

mmes

augment encore

couleurs,
;

la tte

lo. Qui avaient leurs baudriers sur les reins, et sur des tiares de diffrentes couleurs, qui parais-

pressas coloribus,
15. El accinctos balleis rens, et liaras linctas in

saient tous des ofliciers de guerre, et avaient l'air des enfants de Babylonc et du pays des Chaldens, o ils

capitibus eorum, formait)

ducum omnium,

simililudi,

ont pris naissance


16.

nem
qu

filiorum Babylonis
orli sunt,

terrxque C!ialda3orum

Elle

s'est

in

de ses yeux;
sion
;

elle a

cl elle

emporter la concupiscence conu pour eux une folle pasleur a envoy ses ambassadeurs en
laiss

16. Insanivil super eos concupiscenti oculorum

Chalde.
17. Et les enfants de Babylonc tant venus vers
elle, et s'tant

suorum,
17.
bile

et misit nuntios

ad eos

in

Chaldxam.

Cmque venissent ad eam filii Babylonis ad cumammarum, polluerunt eam slupris suis, et polab
eis, et salurata est

approchs de

la

couche de son impu-

souillrent par leurs infamies; et elle a t corrompue par eux; et son me s'est rassasie
dicit,
ils la

luta est

anima ejus ab

illis.

d'eux.

82
18. Denudavit quoque fornicationcs suas,

IN EZECI1IELEM
et discoo-

828

pcruil ignominiam

suam

et recessit

anima mea ab

e, sicut recesserat anima

mea

sorore ejus.

19. Multiplicavit enim fornicationes suas, recordans


dics adolescentise
iEptypti.

ses fornications, et elle a dcouvert son ignominie ; et je me suis retir d'avec elle, comme je m'tais retir d'avec sa sur, 19. Car elle a multipli les crimes de sa fornication, en se souvenant des jours de sa jeunesse, pendant

18. Elle a expose

nu

sux

quibus fornicata est in terra

20. Et insanivit libidine

super concubitum eorum


:

lesquels clic s'tait prostitue dans l'Egypte. 20. Et elle s'enflamma d'une passion furieuse pour ceux dont la chair est comme la chair des nes, et dont l'ardeur est comme celle des chevaux.

quorum carnes sunt ut carnes asinorum xus equorum fluxus eorum.

et sicut flu-

21. Et visilsti scelus adolescenli tua?,

quando

21. Et vous avez renouvel les crimes de votre jeunesse, lorsque votre sein a t deshonor dans l'Egypte, et que votre virginh y a t fltrie.
22. C'est pourquoi, Ooliba, voici ce que dit lo Seigneur Dieu Je vais susciter contre vous tous ceux que vous aimiez, dont votre me s'est rassasie; et je les assemblerai contre vous de toutes parts,
:

subacta sunt in ^Egypto ubera tua, et confractse sunt

marnmse pubcrlatis
22. Propterea
,

tua;.
,

Ooliba

hxc

dicit

Dominus Dcus
te

Ecce ego suscitabo omnes amatores tuos contra


de quibus saliata est anima tua
:

et

congregabo eos

adversm
les,

te in circuitu,

23. Filios Babylonis, et universos Chaldocos, nobi-

tyrannosque et principes, omnes


,

filios

Assyrio-

fameux d'ensouverains et les princes, tous les enfants d'Assyrie les jeunes hommes les mieux faits, les chefs et les principaux officiers de guerre, les princes des princes et les plus considrables d'entre tous ceux qui montent cheval;
tre les

23. Les enfants de Babylone, les plus

Chaldens

les
,

rum

juvenes forma egregi

duces

et magistratus

universos, principes principum, et nominatos ascensores equorum.

24. Et venient super te instrucli curru

et

rol

24. Et ils viendront vous avec une multitude de roues et de chariots, avec une foule de peuple; et ils vous attaqueront de toutes parts, tant arms de cuirasses, de boucliers et de casques je leur donnerai le pouvoir de vous juger, et ils vous jugeront selon leurs
:

multitudo populorum

loric, et clypeo, et gale ar:

lois.

mabuntur contra
25. Et

te

undqe

et

dabo coram

eis judi-

cium, et judicabunt

le judiciis suis.

ponam zelum meum in te, quem exercent tecum in furore nasum tuum et aures tuas praecident et qu remanserint, gladio concident ipsi et novissimum tuum filios tuos et filias tuas capient
: : : :

25. Je les rendrai les excuteurs de ma colre contre vous et ils l'exerceront dans leur fureur. Us vous couperont le nez el les oreilles et ce qui restera de vous tombera par l'pe. Ils prendront vos lils et vos filles et le feu dvorera tout ce qui sera rest de vous.
; ;

26. Ils vous dpouilleront de vos vtements enlveront vos meubles prcieux.
27.

ils

devorabitur

igni.

Je ferai cesser vos crimes en vous, et


:

la

for-

26. Etdenudabunt le vestimentis tuis, et

tollent

vasa glorine
27. Et

tua*.
,

requiescere faciam scelus tuum de te

et

nication que vous avez apprise en Egypte vous ne lverez plus vos yeux vers eux ; et vous ne vous souviendrez plus de l'Egypte ;

fornicationem tuam

de terra vEgypti

nec levabis

oculos tuos ad eos, et jEgypli non recordaberis


plis.

amtra,

28. Car voici ce que dit le Seigneur Dieu Je vais vous livrer entre les mains de ceux que vous hassez, entre les mains de ceux dont votre me s'est ras:

sasie.

28. Quia haec dicit

dam

te in

Dominus Deus manus eorum quos odisti

Ecce ego
in

manus
omnes

de

quibus satiata est anima tua.


29. Et agent tecum in odib, et tollent
la-

vous traiteront avec haine ; ils enlveront lotis Vos travaux; ils vous laisseront toute nue et pleine d'ignominie; et la honte de voire fornication, vos crimes et vos infamies, seront dcou29.
Ils

le fruit

de

verts.

borcs tuos,

et diinillcnt le

nudam,

cl ignomini ple-

nam

et rcvelabitur

ignomini fornicationum Inarum,

scelus tuum, cl fornicaliones luse.

30. Feccrunt h;cc


tes, inler

libi,

quia fornicata est post genin idolis

30. Ils vous traiteront de celte sorte, parce que vous vous tes prostitue aux nations parmi lesquelles vous vous tes souille par le culte de leurs idoles. 31. Vous avez march dans la voie de votre sur et je vous mettrai en main la coupe dont elle a bu.
:

quas poilu la es

carum.

31. In via sororis tu ambul.'isti, et dabo caiireni


ejus in

manu

lu.

52. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Vous boirez de la coupe de totre sur, de celle coupe large et profonde vous deviendrez un objet d'insultes el de
;

railleries.

32. Iltec dicit

Dominus Deus
:

Calicem sororis
in

tua

bibes profunduni ellatum

crisinderisum, cl

sub-

sannalioncin, qua; est capacissima.


33. Ebrielale et dolorc repleberis
et tristitia
1
:

33. Vous serez enivre par cette coupe; vous serez remplie de douleur par cette coupe d'affliction et de tristesse, par cctle coupe de votre sur Samaric.

calice

mroris,

calice sororis 1033 Sauiai ix.

34. El bibes illum, et cpolabis

usque ad

fueces,

et
:

34. Vous la boirez, el vous la viderez jusqu' la lie; vous en mangerez Blme les tessons et vous vous ddurerez le sein, parce que c'est moi qui ai parl, dit le Seigneur Dieu.
;

fragmenta ejus devorabis, et


quia ego loculus suni
,

ubera tua lacerabis

ail

Dominus Deus.

35. Propterea baec dicit


es mc, et projecisli

Dominus Dcus

Quiaoblila
,

me

posl corpus

tuum

35. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce que vous m'avez oubli, et que vous portez aussi votre m'avez rejet derrire vous crime norme et le poids de votre fornication.
:
;

lu

quoque

porta scelus
36. El ail

tuum

cl fornicaliones tuas.

Dominus ad

nie, dicens

Fili

bominis,

Fils de l'homme, ne 36. Le Seigneur me dit aussi jugerez -vous point Oolla el Ooliba, et ne leur dclarerez vous point leurs mchancets ?
:

, ,

829

COMMENTAIUUM. CAP.
cl

XXIII

830

numqud judicas Oollam scelera earum ?

Oolibam,

et

annunlias eis

37. Car ce sont des femmes adultres, qui ont les mains pleines de sang, et qui se sont prostitues h
elles ont pris mme les enfants qu'elles avaient engendrs pour moi, et elles les ont offerts leurs idoles, pour tre consums en leur honneur. elles 38. Mais elles m'ont fait encore cet outrage ont viol en ce jour-l mon sanctuaire ; elles ont profan mes jours de sabbat.

57. Quia adlteratx sunt, ctsanguisin

manibusea:

leurs idoles

mm,
filios

et

cum

idolis

suis

fornicat sunt

insuper et

suos quos genuerunt mihi, obtulerunt eis ad de-

vorandum.
38. Sed et hoc fecerunt mihi
:

polluerunt sanctua-

rium
39.

meum in die

ill,

et sabbata
filios

mea

prolanaverunt.

Cmque immolarent

suos idolis suis, et


in die ill ut pollu-

ingrederentur sancluariuni

meum

39. Et lorsqu'elles sacrifiaient leurs enfants leurs dans mon sanctuaire en ce jour-l pour le profaner, elles m'ont fait mme celle injure au milieu de ma maison.
idoles, et qu'elles entraient

rent illud, eliam ha?c fecerunt in medio

domsmex.
;

40. Miserunt ad viros venientes de long

ad quos

nuntium miserant

itaque ecce venerunt

quibus te

lavisti, et circumlinisti stibio

oculos tuos, et ornala

es

mundo

40. Elles ont fait chercher des hommes qui venaient de loin, auxquels elles avaient envoy des ambassadeurs; et lorsqu'ils sont venus, afin de les mieux recevoir, vous avez eu soin de vous laver, vous avez mis du fard sur voire visage, et vous vous tes pare de vos ornements les plus prcieux ;

muliebri.

41. Sedisti in lecto pulcherrimo, et


est ante te
:

mensa ornata

thymiania

meum,

el

unguentum

meum
:

Vous vous tes place sur un lit magnifique, on a mis devant vous une table orne on a fait brler dessus mon encens el mes parfums
41.
et
,
;

posuisti super

eam,
multitudinis exsultnntis erat in e
et

42.

Etvox

in viris, qui

de multitudine hominum ddticebiantnr,


armillns in mani-

et veniebant de deserlo, posticrunt

42. Et on y entendait la voix d'une multitude de gens qui taient dans la joie et choisissant quelquesuns de celte foule d'hommes qu'on faisait venir du dsert, elles leur mettaient leurs bracelets aux mains, et des couronnes clatantes sur la tte.
;

buseorum,
43.

et

coronas speciosas
ei,

in

capilihus cnnim.
ad!'ltoiiis
:

Et dixi

qu

attrita est in

Nunc
1

l'adultre

43. Je dis alors de celle femme qui a vieilli dans Cette proslilue continuera encore main:

fornicabilur in fornicatione su cliam lise.

tenant do s'abandonner ses dsordres.


41.
Ils

44. El ingressi sunt ad

eam

quasi ad mulicrem

me-

sont entrs chez elle


;

comme on

entre chez

une femme vnale


45. Ces justice

c'est ainsi qu'ils sont entrs

chez

retricem

sic ingrediebantur

ad Oollam et Oolibam,

Oolla et Ooliba, ces

femmes perdues

et criminelles.

mulieres nefarias.
45. Viri ergo justi sunt
:

lit

jndicabunt eas judicio

adulterarum,

cl judicio

effundentium
in

sanguinem

quia adultra sunt, et sanguis


46. Ilc enim dicit

manibus earum.
:

seront les instruments de eux qui les jugeront comme on juge les adultres, comme on juge celles qui rpandent le sang parce que ce sont des adultres et que leurs mains sont pleines de sang.

hommes donc
et ce sont

ma

Dominus Dcus

Adduc ad eas

multitudinem, et trade cas in tuinultum, et in rapi-

nam.
47. El lapidentur lapidibus populorum, et confodiantur gladiis
cient, et

Faites 46. Car voici ce que dit le Seigneur Dieu venir contre elles une multitude d'hommes ; et livrezles au tumulte et au pillage.
:

corum domos earum

filios

et filias

earum

interfi-

ign succendent.

47. Que les peuples prennent des pierres et les lapident; qu'ils les percent de leurs pees; qu'ils tuent leurs fils et leurs filles qu'ils mettent le feu dans leurs maisons, et qu'ils les brlent.
;

48. Etauferam scelus de lerr, el discent

omnes

mulieres ne faciant secundm scelus earum.


49. Et dabunt scelus vestrum super vos, et peccata

la terre, et

48. C'est ainsi que j'abolirai les crimes de dessus que toutes les femmes apprendront ne pas imiter les abominations de celles-ci.

idelorum vestrorum portabilis

et scietis

qu a ego
;

Dominus Deus.

49. Car vos ennemis feront retomber sur vous votre crime ; vous porterez le pch de vos idoles ; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur Dieu.

COMMENTAR1UM.
mulieres. Duo populi Juda et dux ctdecem tribus. Fili/e matris unius. ex uno populo nain cm prias unicus Hebraorum

Vers. 2.

Dc^e
;

tem de

illis

tanqum de duabus per anticipationem

Isral, id est,

cm

lune,

cm

in
,

^Egypto erant, cmque subacta

sunt ubera earum

non essent

nisi

una.
significat

populus essel, postea deeem tribus duabus spara tre


6unt, et ex

Vers.

4.

in

Oolla. Hebr. Aholah, quod

uno populo duo


filise,

facti, quasi

ex un maire

habitaculum suum. Sic deeem tribus vocatre sunt

du nat
lucrunt.

sunt

3Rcgum

12, 16.
sujjt. Idola
,

qud Dcus

illis

inhabitaret
,

neque templum quasi


ejus prSamari immi-

Vers. 3.

Et fornicat.c
,

primm cot

tabernaculum suum haberet

sed ips sibi habitacu-

Subacta sunt ubera

virginitatem perdideIlabe

lum

fecissent.
,

Adorabantenim Deum contra


,

runt

periphrasis et metaphora est.

enim
,

ceplum

in

monte Garizin
id est,
,

qui urbi

puelloe dm virgines sunt ubera solida et turgentia qux simul atque virginitatem amiltunt, comprimuntur, et quodammod franguntur. Eadein phrasis iufra
.

nebat,Joan.i,20.

Du autem

tribus vocantur Ooliba,

Hebr. Aholibah,

tabernaculum

meum

in

e,

versu 8 et 21 Hebr., fecerunt uberapuberlatis (yEgyptii),


ut R. Salom. et R. David interpretanlur, id est
,

im-

praegnaverunt eas; soient enim mulieribus prregnantibus ubera fieri,


id
est,

intumesecre. Loquiuir au-

qu duarum tribuum caput erat templum Deus dificari sibi jusserat. Dicuntur deeem tribus soror major quia cm majore populi multitudine abrndaret, statur quodammod major erat, et solet sowr qu statur major est , natu quoque major
quia in Jrusalem
,


831
esse, supra c. 16, 46.

,,

832
2
:

IN

EZECNIELEM
lent
i

Et

ijabui e.\s, in
,

malrimonio

ut Isai 47,
,

Dnuda turpitudinem tuam


,

discoo-

anlequm adtilterium commiUeront cl antequm dividerenlur, tempore Abraham, Isaac et Jacob et


,

peri

humerum

rvla crura

trunsi (lumina.

Et fact.
est

sunt famos. mulieres, mulieres Samaria: fact sunt

PEPERERUNT FILIOS ET FILIAS , Vald mullipIlCali SUlH. Samaria Oolla, et Jrusalem Ooliba. Per Samanam

edebres miseriis
mulierilms,
in mulieres

et pnis. Hebr. Et factum quod Septuag. dixerunt: Et facta


: ,

nomen

est locutio

decem

tribus, per Jrusalem duas inleiligit, per par;

id est

data est omnibus mulieribus


,

ma-

tcm tolum

quia

illa

decem

llaec

duarum Iribuum
Ilebr.

teria

de mulieribus Samariai loquendi


in

qud miseranAlii inler-

caput erat.

dum

modum
:

ab Assyriis habitai essenl.


est

Vers. 5.

me, loco

Formcata est super me me id e>t, pro me, qui maritus


,

sub

pretantur

Factum

nomen mulieribus,
,

id est, pro-

ejus eram,
,

positum exemplum ne adultra sint

considrantes
;

adulterum supposuit. Kabbi David inlerpretalur

sub.

quid Samariai propter adulleria sua accidisset

ila

R.

me

id est

meo nomine

sicut soient adultrai

om,

Salom.

Alii

Factum

est
,

nomen (malum)
id est
,

cetieris

mulie-

nia sua adulleria bonesto matrtmonii

nomine velare

ribus propter

Samariam

mal audierunl pro-

liberosque ex adullerio susceptos marito tribuere. Sic

pter illam

ut exponit R. David.

Et

judicia perp-

euim Jroboam
dicens
,

cm duos

vitulos fecisset

alterum

tra verunt. Assyrii lanqum Dei minislri judicia inc


exercuerunt,id cst,dignas de e pnas sumpserunt.

in Bethel, alterum in
vit
:

Dan, veri Dei nomine eos ornaeduxerunt de lerr

Ecce

DU

tui, Isral, qui te

Vers.

11. Insanivit
ill,\d
;

libidine. Hebr.

Et corrupit

jEgypli
riit

Regum

12, 28.

Et

insanivit amore. Depe-

amorem suum pr
idola,

est.magis amavit Jrusalem

Hebraeos vicinos inlerpretantur

amatores suos. Propinquantes. Aliqui etiam inter ut !.. Salom. Alii ,


sui similes.
;

qum Samaria

et

quo exemplo melior

fieri

de-

beat, pejor facta est.

moribus
vicini

Namloco

Assyrii

decem tribubus

non erant

histori

Regum

ego confderalos interpretor ex Venicbal Phul, lib. 4, cap. 15, 19


:

Vers. 12. Ad filios Assyriorum produit uurudenter. Filios Assur adamavit aut deperiit, idem

rex Assyriorum in Tliersam

et

dabat Manaliem
,

rex

verbum quod supra, versu 5, 6, Quod noster inlerpres versu 5


Veste varia,

9.

Ad

se venientibus.

verlit,

Propinquantes.
id est,

Samariai) Phul mille talenta argenti


xitium
,

ut esset

ei

in au-

perfeclione, ut verlit

Chaldams,

et

firmaret
,

regnum

cjus.

Noster inlerpres
:

omni gnre pretiosarum vestium,


nit; supra, versu 6, dixit
:

ut R. David expo-

paul infra versu 12


nii'ntes.

idem verbum verlit Ad se veautem eos deamsse per metaphoram non qud eos amaverit sed qud eorum idola colueDicit
, ,

Vestitos hyacinlbo.

Ado-

lescentibus forma cunctis egregia. Hebr., adolescentibus cupidinis, id est, amabilibus, ut vers. 6.

rit

quod euim de Assyrii


est.

dicit

de

idolis intelligen-

Vers. 13.
hic

Et

vidi

quod polluta esset. Hebri


legunt, via

dum

punctum ponunt, deinde

una ambarum,

Vers.
venustos.

6.

Juvenes cupidinis,

id est,

amabilcs

id est, vidi

Jrusalem pollutam esse, quemadinodm


esse.
1

Samariam, similesque ulriusque mores

Vers.
llisqui in

7.

Ddit fornicationes suas,


sic

prostituit se
In

Vers. 14.

Cumque

vidisset. N"im, et vidit.

po-

ex omnibus Assyriisleclissimi erant.

omnibus
:

lest esse causalis, vidit

quos insanivit. llebraismus

resolveudus

In

rvera viderit,

enim viros depictos. Non qud sed dclart nimiam ad idololatriam

omnium eorum quos adamavit, idolis polluta est. Abundat enim unum relalivum Ilebrxorum more immun,

proclivitalem per similitudinein libidinosissimai


lieris,

mu-

quai non

solmquos viros

praisentes, sed eliam

ditias

vocal idola
8.

Vers.
cepit

Insuper et fornicationes
,

ut supra c. 14, 3, 4.

quos
,

in aliquo pariete
solet. Sic

egregi forma depictos videt

id est, sns-

amare

enim Jrusalem, cm nunqum CbalSamaria, qua;

Assyriorum idololatriam

sed non propterea

dxos

vidisset, sicut

cum

illis

fdus

dereliquit idololatriam

quam

in

jEgyplo didicerat
:

habebal, sed solm de illorum idololalri inaudisset,

quemadinodm

si

de adultra diccret

Suscepit novos
illi. .<Egyplii

eam

imilala est.

amicos,scd non reliquitvcteres.


devirginaverunt illam
lolalriam
,

Namet

illi

primi docuerunl
:

eam

ido-

Accinctos balteis. Describit habilum Ghaldiorum.FoRMAM ducdm omnium. Hebr., forma duVers. 15.

sicut dixit versu 3


,

Ibi subacta sunt ubera


,

cum omnibus

illis

(cral), id est,

omnes erant forma omnes


illi

earum.

Et eituderunt
idololalriai sua;.
9.

id est

docucrunt illam oinne

lgantes, quales duces ac principes esse soient. Si-

genus

militudinemfiliorum Babylonis,
scilicet

id est,

quos

Vers.

Propterea,
,

ut justo judicio

pictos videbat similes


lonis esse
in

forma
,

et habilu civibus

Babyest,
:

quos amaverat

ab

iis

postea punirctur. Cepit enim


,

videbanlur

quai

ChaUkeorum

lerra

rex Assyriorum Saniariain

et

decem

tribus in capli-

qua nati sunt,


in

id est, ita picti erant, ut

non

picli

vitatem duxit, 4 Heg. 17, 6, et 18, 10.

sed
,

Babylonc

Vers. 10.
est
,

Discoopeuuerunt ignominias ejus


si

id

Vers. 16.

Insanivit,
,

nati esse viderentur.

deperiit, adamavil, ut supra

spoliaverunl queniadniodm

amator adultra:
relinqucret. soient

versu 5, 9, 12. Concupiscentia. Hebr., ad aspectum

libidine saliatus

eam

spoliaret,

nudamque
;

oculorum suorum
vidit.

id

est,,

simul atque eos

pictos

Alludit etiam fortassis ad caplivlalcm


inulieres scminud;c 12 caplivilatem duci

enim

aut quia ab

Veis. 17.

Ad
,

cubile mammarum, Hebr., ad cubi-

hoslibus despolianlur, aut quia seipsse faciendi ilineris,

culum amatorum
arnica

id est, in

quo

solei:t

amatores cum
delubra,
ubi

trajiciendorunique Quvioruin causa nudare so-

concumberc. Sic vocal fana

et

835
Judi
idolis

COMMENTARIUM. CAP.
immolabant
,

XXIII.

834
etiam significat

quasi dicat

Docuerunt

cum

propri significat tliipliekedi, sed


ila

Chaldxi Judos
crificare.

in suis delubris idolis

etiam suis sa-

recordari, atque

Hebrai
:

et

Chaldus paraphrastes
est scelus

Et saturata est anima

ejus, exsaliavil libi-

hoc loco iulerpretantur

Recordata

adoie-

dincm suam. Yidetur noster interpres legisse thiseba pro, theca, aut cxistimsse verbum thcca saiuritatcm
significare.

scenti tu, id est, veterem


novsti. Alio sensu

tuam idololatriam renoAolibab,


id
est,

qum

versu 19.

Qui

senstis

melis sau loco convenit,


alii

Vers. 22.

Propterea Ooliba.
,

qum illcqucm R.
soient
:

David, et

eum
eis
,
:

seculi afferre
id est,

Jrusalem, ut versu A. Omnes amatores tuos. Cbal-

Disccssit

anima ejus
illis

ab

rupit
il
1 i

dos. De quibus satiata e*t anima TUA.Ilcbr. A quibus discessit anima tua
libidinis tieduil te,

amicilias

quas cuin

conlraxerat
fecit
1
;

quod

ad

id est

quorum

prse satielale

rebellionein rcfcrunl

quam

Joacim contra regem


etiam Septuag. ver-

quorum

libidine

usque satiata es

Babylonis,
terunl
:

i Kcgum 21,

ita

ut supra, vers. 17. Relirai interpretantur: Quosodisti,

Et

piscessit anima ejus ab ilus,


aliter

qnod ego non

aut quos

amure

desiisti,

quod menti propheltt conlra-

mutal verbi significalione

inlerprelor, id est,

rium

est.

Voluit enim dicere

eam per

cos quos vehe-

usquead nauseani
ficatione sumiiur

et fastidiuni saliala est

corum

libi-

menler amabat, esse puniendam.


Vers. 23.

bidine, sicul inlellexil noster interpres.

Edem

signi-

Filios

Babylonis. Repetit

ea

qu
,

idem verbum versu scquenli.


eoiinicationessuas,
;

dixerat vers. 12, quasi dical, illos ipsos Babylonios

Vers.
id est,

18. Denudavitquoque

principes, duces, magistratus, juvenes forma prastantes

non solm clam,

sicut principio

sed publie

quosadamsli, excilabo contra te;


iis

et quibus

de

ac palam idola coluit. d'inique viderem proslilutam


ejus turpitudnem, copit

causis tu eos adamsli,


te sus"cilabo.

ego de causis eos adversm

me

illius fastidiuni, lioc

est:

Quod

noster interpres vertit, nobiles.ty-

Reccssil anima
sororc ejus.

mea abc,

sicul rcccsscrat

anima mca

rannosque

et principes.

Hebr. est pliecod, usclwa, acoa,

quse Septuag. propria virorum

nomina esse pulaveintgra reliquerunt.

Vers. 19.
id est, ut

RucoRDANSDiF.s.Hebr., ad recordandum,
recordari faceretdies adolescenti.c su/e,

runl

ipsa

enim

llcbraica

nomina

me

Chakhrus autem paraphrastes existimavil nomina esse


genlilia Pccodnilas,

QUIBUS FOHNICATA

EST

IN

TERRA jEcYPTI,

id

CSt, Ut

Soailas, Coailas.

Et nominatos

punirem

in ill

non solm recenlem, sed etiam Vlrem

ascunsores equorum. Relirai duos dignilalis gradus


esse puiant, nominatos, id est, magntes, ut R. David
inierprclatur
,

idololalriam. Noslcr interpres verbum, recordans, contra

consuetudinem Latini sermonis transitive posuit,

et ascensorcs

equorum, id

est,

equiles.

sicut supra, cap. 21, it.

Vers. 20.
deperiit,

Et

haids
Super conj

etiam

dislinguit.
:

Septuaginla ver sicut

insanivit libidlng. Et adamavit,


5, 9.

noslcr inlerpres conjungunt


f
TC7IWV.

Kal

ovo//.cte5 J7T7tEo;Ta;

idem verbum quod versu

cubitum eorum. In concubitiim eoruin; rect mihi videlur noster interpres sensum reddidisse
Hebr;vi aliter cxpomint. Hebr.,
id est,
ita
,

Vers.

2i. iNSTRUCTi.Ofse/i.Quod
est,

alii

Hebraidicunl

cmanqum

esse clypei genus.Aliigenusquoddam currs, utrefert

ut
;

l'acla

R. Salomon

cum pellitibus corum, eorum pellex ila R. David cl eodemque sensu videtur Chaldxus versit
;

H. David. Alii ulnam, id

braehium

ut

sit

sensus

Veniet ad
j !

te in

brachio, id est,

magno cum
et.

robore, ut

interprelatur R, Joseph. Alii, gcneraliler

arma

at-

tere, et elegit ut esset ministrans eis; sed sensus

non
I

que
rurtt

ita
:

Chaldus paraphrastes,
Venient ad
te

Septuag. reddide-

ben mihi Videtur hoerere loco.


eorum,
id est,

Alii,

adamavit servos

cum

armis.

Currus et rota. Sin-

non solm Chaldorum, sed etiam om-

guliria pro pluralibus. Multitudo, et

cum

mullitudine
id est,
rria-

nium liominum qui Chaldaeis subjecli erant, idola colebant. Ego sicut Hieronymus interprelor Adamavit
:

populorum, ut etiam Septuag. verterunt,


gnis copiis,

magno

exercitu. Lorica et clypeo. Scute in circuilu,

concubitus eorum.

Manifestumenim

est voluisse dicere,

tum, clypeum, etgaleam ponent contra


sicut Septuag.

eam

propler

virilis

membri magniludincm adamsse,


de servis
dici potest.

converterunt,

id

est, milites sculo,


:

quod ncque de

pellicibus, rieque

clypeo

et gule

armatos, quasi dicat


ila

Obsidcbunl

te

Non enim

servos amaret, quia


virilia.

babe;mt menibra
:

corum domini magna Quorum carnes, id est, memid est,


lia-

armalis militibus,
clypei
id est,
,

ut

lii

circuitu tuo nonnisi scuta,

et

gale videantur.ET dabocorameis jldicium,


eis

bra genitalia rem inhonestam honesto verbo significat.

dabo
:

polestatem puniendi

te.

Duplex
,

Ile-

Carnes asinorum, similes carnibus asinorum,

bru ismus

aller,

judicium pro pn, alter

dure co^
ut

magna3. Asini enim inter omnia animalia maxima

ram,

id

est,

in

potestate alicujus poncre,


il
I m

Ec-

bent genitalia. Hc metaplior significat Chaldrcorum


idololalriam

cles. 45,

<

Ddit

coram prcepla,
.in

id est, in ejus

maximam

fuisse, Judoens

ver

ad

eam
filiis

potestate posuit, ut declaratur

Douter., cap. 50,


in

sectandam maxime proclives. Similc


yEgyptiis dixit supra, c. 18,26.

qiddam de

vers 15

Considra qud hodi proposuerim

conet

Et

l'ornicala

cum

speclu tuo vitam et bonam, et contrario

mortem

yEgypti vicinis

ttiis
:

magnarum caniium.

Et sicut
sper-

malum;
punient

quod enim coram nobis ponilur,

in potcslale

fluxus equorum
Vers.

qui in coitu

magnam
,

copiait)

nostr ponilur.
le

Et judicabunt te

judiciis suis, id est,

niatis projiciunt sicul equi.

pro suo arbilratu, quia in corum polestalo

21. Et

visitasti, id est

fecisti

ut visi-

eris.

taremscelusadolescenti, tuhoc cst.ulpunircm.Sic

Vers. 25.
cat

Ponam zelum meum.


id est,

Zelum suum vsu, sicul voca

etiam Se,ituag. transtulerunt. Idque verbum Hebrai-

Chaldos,

ministros

ira;

835
vit

IN
sui, Isai. 10,

EZECHIELEM
et

836
stuporem propter solitudineni, utJerem.

Assur virgam furoris

Quem exer- sibilum

cent. Et facient tecum in furore, ut Scpluag. transtulerunt,


id est,

cap. 18,16, et 19, 18. Ilebr., pr mulliiudine ad catractabunt le crudeliler, sicut soient " piendum ; quod R. David sic explicat Calix iste crit
:

faeere milites furore ineensi.

tuas. Alludit

Nasum tuum, et aures ad consuetudincm amatorum ac lenolibidine satiati sunt,

tibi in

derisum

et

subsannationem, quia mullm

vini

capiet, ila ut eo bausio inebrieris,ctlanqnm ebii ab

num, qui merelricibus, quarum


si

omnibus deridebere, ut deelaratur versu sequenti.


Vers.
34.

quando
quibus

offensi fuerint,

nasum, auresque prxcidunt,


lurpitudo

Calice mroris et

tristiti.*;. Calice

in

maxime earum

appareat; null
pulet

soliludinis et vastationis.

enim majore ignomini mulieres adultcr, quoe


chrtc vidcri volunt, affici possunl
;

Vers. 34.
ces,

Epotabis usque ad f^ces.

Nomeu
in vi

fat-

qum

si

naso

Hebraic non legilur, sed conlinelur


exprimas, id est, bibis
:

verbi

auribus abscissis turpissimx

fiant.

Intelligunt

autem

rPi'Cn,
Isai.

usque ad fxces, ut
bibisli,

Hebrxi

et

Cbaldxus paraplirastes per nasum regem


et

51, 17

Usque ad fundiimcalicis soporis

per aures saccrdoies; Ilieronymus autem per nasum

el potsli

usque ad fxces.
Sept,

regem, per aures judices. Significat ergo regem


sacerdotes, aut judices non

rabis.

Eodem modo

Et fragmenta eius devoconvcrterunl. Non esl sonlieri

oeeidendos, sed in capli-

sus fore ut fragmenta ipsa devoret, quod


lest
;

non po-

vitatem ducendos esse, milites ver gladio interficiendos, urbis

sed ut exbausto vase, fracloque, etiam gultulas,


fragmenlis manserint, lambere cogatur. Ile
testas
-

autem

reliquias, id est,

templum

et caetera

qu;e in

dificia babilaloribus vacuata ign inflammanda, quoe

brxi iulerpretantur llebr.,


nibil inls

ejus franges,

quia

omnia

evenlus

interpretratur

4 Reg. 25,
te

et Je-

rcmanebit

vel ut eas eliam lambas.

Et

rem. 52.
Vers. 2G.
loi

ubera. Tundesprx dolore peclus tuum.

Et denudabunt

spoliabunt te
gloriaJ

Vers. 35.

Post corpus tuum


Numquid
illas
si

post lergum, sicul

eut te

omnes tbesauros, quibus maxime

solemus posl lergum rejicere, qux oblivisci volumus.


Vers. 56.
judicas? Cur nonjudicas,
id

bare, ut supra cap. 16, vers. 37, 39;vasa glori/E,

aut decotis, vocat ornamenla muliebria; s;ep enim

quin judicas,
tenliain

quid cessas judicare?


pronuntiare,
fdi

est,
20, 4

sen:

monuimus omnia cujusque rei instrumenta et 11ebraic et Grxc et Latine vasa vocari. Vers. 27. Et requiescere faciam. Hebraismus, pro Tollam, auferam, exeoquam te suppliciis, utni-

contra

ut c.

Si

judicas eos,
liones

judicas eos,

hominis: abomina
cap. 22, vers. 2
:

patrum eorum oslende


fili

eis ; et

Et

lu,

hominis, nonne judicas, nonne judicas civitaleir


? et ostendes ei

hil veteris

sceleris in

te

remaneat. Neque levabis

sanguinum

oculos novos

ad eos. Ad Deos ^Egypli. Relaiivum


estea venrari, aut ab
auxi-

Vers. 37.
cruentas
j
'

Et

omnes abominationes suas.

sanguis in manibus eorum, id est,


viris

absque anlecedenle Hebricorum idiomate. Levare au-

habent adhuc manus ex prophetis et


,

tem oculos ad

idola,

illis

juslis

quos occideiunt. Quos genuerunt mihi

quos

Hum

petere, ut supra cap. 18, 6, 12,


id est, idololalrix,

15. Et /Egypti
in

mibi tanqum uxores marilo gignere debuerunt, oblulerunt idolis


renlur.
,

non recordaberis,
didicisli.

quam

^Egypto

ut in

eorum honorent ign dvoraChaldxus interpretatur


idolis
,

Rfrendum boc

est ad Ecclesiam catholiest.


,

cam,

in

qua propri luec prophetia perfecta

Vers. 39.
(

Vers. 28.

Eorum quos
:

In die illa.
filios

odisti,

bostium tuorum

Edem

die

qu

suos

immolaverant

in

Chaldieorum, quorum libidine, id


saliata
es. llebr.

est, idololalriolim

templum meum ingrcdicbanlur quo ingressu polluebanl


illud.
filios

quibus discessit

anima tua

ea-

Etiam

n.+.c

fecerunt, eliam in ipso tcmplo


,

meo
:

dem

phrasis, qiue supr., vers. 27 et 22.

Vers. 29.

Agent tecum

suos idolis sacrilicaverunt

ut Jerem. 7, 50
,

in odio. Iiostiliter,

cru-

Posuerunt offcndicula sua in domo


est

in

qu invocalum
inveni

deliter, spoliabuntque le

omnibus opibus quas magno

nomen meum

et cap.

23

11
,

In domo me
,

labore comparaveras, cl rcvelabitur lurpitudo lua, cl


fornicationes lux>, id est, oinncs gnies cognoscent te

malum. Et hic ipse propheta


.templum
idolis

cap. 8

vers. 10, vidit

plnum,

et seniorcs

Jrusalem
;

illis

propter peccalum idolulatrix


quenti decluralur.

ila

puniri, ut veisu se-

sacrificantes. Potest etiam esse

epiphonema
ul

quasi
,

Vers. 30.
infiniiivus,

Fecerunt hoc
alii

dicat
tibi.

Usque e impudentes fucrunt

hxc

qux
aliis

Facient. Hebraic

dixi, in

domo me

facerent.

quem

vcilunt per
tibi ; alii

primam singularem

Vers. 40.
locis

Miserunt

nuntios

aut lillcras,

persunam

Faciam hoc

per terliam singula-

monuimus verbum
qud nuntios
,

niitlo

absolut posilum, idem

rem

Eecil hoc tibi, ul Scpluag.

significare

mittere, sicul

Grxc

TtoaTiXltu
;

Vers. 31.

In via sorouis. Imilala es

mores so;

aut lillcras

sicut imatiXUiv.

Venientes de longe

ad

roris tu;c Aliolab, id est, idololatriani

deeem Iribuum

Chaldxos, Assyrios, ^Egyplios, ex quibus idololalriam


didicerunt. Quibus te lavisti. Sicut mcrclriccs amato-

ideirc dabo calicem ejus in


le

manu

tu, id est, iisdem

pnis afficiam, quibus illam


illa

affeci,

duccris in cap-

ribus suis

mutai personam

et

numerum

per aposlroet ^Egy-

livilalem, sicul

ducla est.

pbem;
ptios,

significat

autem Chaldxos, Assyrios,


fuisse.

Vers. 32.

Profundum et latum. Quicalix profunest,


id est,

cm Jerosolymam

veniebant, magno, houorili-

dus

cl latus
:

plurimm pnarum

capit,

coque apparalu exceptos


Vers. 41.
iuxia

quasi dicat
>acis>swa
;

Maximis

suppliciis aflicicris. Qu-c es caerifl il]

Ante

te; Hcbr. ante eum (lectum)

quaj nuxie frequeutissii bubiUri^

loclum, ubi inensau mulieres poncre soient.

857

C0MMENTAR1UM CAP. XXIV


pigmentis et cteris rbus, quibus scse ornant.
ici

838

cum

adulteriis, Abolah, qu prior peccare cpit; aut

TiiYHUiiA meum,
sicut dixit vers.

est

quod mihi debebas


,

offerre,
,

Ahoiibah,

qu jamdi
si

adulteria committit.

Nunc

oii-

57

Filios suos
,

quos genuerunt mihi

nicabitur, id est, finem imponet fornicalionibus suis,


perl'ornicabitur,

oblulerunt

eis

(idolis)
cl

ad devorandum; et cap. 10,

Latine dicere liccret

quia puniam

18
cis.

Oleum meum,
vEgypliis,

lltymiaina meuin posuisli

coram
Assy-

cam
sic

sic, ut

non amplis fornicelur. Hebneum Hcbrai


:

Signilical sulilos fuisse

Judxos Chaldis,

et

exponunt
ibit in

Migrabunt fornicationes ejus

et

ipsa

id

riis, et

opes honoris

cm Jerosolymam veniebant, suas causa oslenlare quemadniodm Eze,

est,

captivilalem

cum

fornicalionibus suis.
Isral
,

Chaldus

alio

sensu

El dixi de ctu

cujus

chiam apud Isaiam cap. 59,


Veks. 42.

fecisse legimus.
;

populus inveteralus

est in peccatis,

mine dimillet idola


,

Vax multitudims exultantis


paciicae
(

Hebr.
in

sua, et converlelur ad cullum


sus. Sept,

meum

et

non

est

conver-

vox mulliludinis

sub. audicbalnr

ea

mull

aliter.

mens juxta leclum, aut


libah, sicut dicit postea
,

potis, in e mulierc Alioet

Vers. 45.

Viri

ergo justi sunt. Hebr.

Viri

in viris

id est

convenie-

jusli ipsi indicabunl eas,

abundanle relativo Hebraic

Lanl undique

niulli

ad cubile ejus,

et suaviler
ibi

amaEl

linguse proprietatc.

Vocal aulem viros justos Chalsed qud in c re


,

torique colloquebantur;

am

cantabantur

carmina
:

dajos, qui Jrusalem et Assyrios, qui Sainariani ex-

amatoria.

Quo sensu Sepluaginta reddiderunt


in viris
, ,

pugnrunt

non qud

jusli essent

vocem concernas resonabant. Et

audiebalur
et

divin.e juslilioe minisiri essenl. Judicio adulterarum


et

vox,

id est
viris,

viri

cum

ill

colloquebantur. Ilebr.,

judicio effundentium sanguinem


et et

id est

pn,
neinp

cum

ut R. David inlcrpretatur,
:

docetcnim
viris

al,

ad

qu adultra
ut

homicidic

puniri

soient,
dixit

pro in, cam, sensumquc esse

Et cum

(ad quos

lapidentur

comburanlur, ut

cap.

1G,

muitios miseront; sub. \eu\ebal)


tudo. Qui

magna liomiimmmulli,

58, 40.

adducebantur
,

legaiis

apparats et nia-

Vers.

40. Adduc ad
,

eas multitudinem,
cl

id est,

pra-

gnificenliae causa

sicut legati

niagno comitalu veinter-

dic fore ut

magnus ad eas Assyriorum

Chaldicorum
infi-

nire soient.

Et veniebant de deserto. iebri


mihi nullo

exercitus veniat

ut Cbaldx-us interprelalur. Alii

prctantur, Sabxi ex deserto, quod


placct;

modo
illis

nilivum Hcbraicuir aalea per primam personaai futuri


vertunt
:

non cnim de-Sabseis agebatur, nec ab

Adducam

conra cas.
in
,

Et trade eas
in
,

in

tu-

Jrusalem usqum dicitur idoiolalriam didicisse. Nostcr intcrpres et Chaldceus paraphrasles vidcntur le-

MULTUM;aut, tradam,
id est, in

lumultum,
in

commotionem,

dispersionem

exilium

ut Dcut. 28, 25,

gisse duplici belli,sab baim, undique venienles

hoc

cl

Jerem. 34, 17.


Vers. 47.

cnim sensu verterunt Sept., vcr un distinctione


sobaim
,

Lahdibus populorum. Qui eas obside-

ebrii

sic

cnim transtulerunl

Qui

ebrii

ve-

bnnt, lapides in ip^as jaculabunlur ut supra, cap. 16,

niebant, id est, pleni idololalri

et superslilione. In
est.

40. Hebr., lapidabunt eas lapidibus multitudo.

manibus eorum. llebraio feniininum genus


suerunt
(

Po-

Vers. 48.

Et auferam,
Isral, eritque
aliis

vi
,

suppliciorum et
et

affli,

viri

undique venienles
et Aliolibab
:

annillas in manibus
et

clionum

scei.us idololatrire

hoinicidiorum

de
id

earum Aholab
sui
illud

quanqum

Sept, et

terra, Juda et
est,

omnibus mulieribus,
vestrum siter vos,

Chald. paraph. masculino gnre verterunt. Cui sen-

omnibus

geniibus exemplum, ut discant non


scei.us
id

lantm videlur repugnare, qud armilkc

idem lacre. Et dabdnt


est,

non

in

manibus viroruni

sed

mulierum poni soinveterat


in

sumenl de vobis peenas pro scelerum veslrorum

leant.

dignitale; frequens elnotus est hebraismus.

Vers. 45.

Qu.e

attiita est

illi

CAPUT XXIV.
1.

Et factum est verbum Domini ad me,

in

anno
:

1.

CHAPiTHE XXIV. Le dixime jour du dixime mois de


le

la

neuvime
:

nono, in mense decimo, decim die mensis, dicens


2.
Eili

hominis, scribe

tilti

nonien diei liujus

in

qu conlirmalus lem bodi.


3.

est rcx Babylonis adversni Jrusa-

Seigneur m'adressa sa parole, et me dit 2. Fils de l'homme, marquez bien ce jour, et crivez-le, parce que c'est en ce jour que le roi de Babylone a rassembl ses troupes devant Jrusalem.
anne,
3. Vous parlerez en figure la maison d'Isral, qui ne cesse de m'ii riter et vous lui direz cette parabole Voici ce que dit le Seigneur Dieu Mettez la marin le
;
: :
i

Et diecs per provcrbiuni ad donunn irrilatrieem


et

parabolam,

loquens ad eos

Haie dicit Dominus


et

stnr

1;;

feu; mliez, dis-je, sur le feu

une chaudire,

et

Dcus

Pone ollam, pone, inquam,


in

mille in

eam

ver.scz-y de l'eau.
4- Kemplisscz-Ia de viande de tous les meilleurs endroits; mettez-y la cuisse, l'paule, les morceaux

aquam.
4.

Congre frusta ejus


et

eam,

onmcm

pai

tem bo-

nam, fmur
5.

armum,

choisis et pleins d'os.


clecta et ossibus plena.
5. Prenez des bles les plus grasses; mettez au-dessous les os rangs les uns sur les autres; faites-la bouillir gros bouillons, jusqu' faire cuire les os mmes au milieu de la chaudire.

Pinguissimum pecus assume, compone quoque strues ossium sub e efferbuit coctio ejus, ut discocla
:

sunt ossa
6.

illius in

medio

ejus.
:

Propterea ha:c dicit Dominus Dcus


ollce

Va3 civitali

sanguinum,

cujus rubigo in e est, et rubigo ejus


:

on

exivit

de e
cecid.it

per parles et per partes suas ejice

ce que dit le Seigneur Dieu Malheur la de sang, qui est comme une marmite tout enrouillc, dont la rouille n'est point sortie; jetez toutes les pices de viande qui y sont, les unes aprs les autres,
6. Voici
:

ville

fiam; non

super cam sors.

sans qu'on jette

le sort

sur les habitants.

859
7. Sanguis enim ejus
in

IN

EZECHIELEM
I

MO
est

medio ejus
:

est,

super Jim-

7.

Car son sang

au milieu

d'elle

elle l'a

rpandu

pidissimam pelram

effudit illum

non

effudit illnni

super terram, ut possit operiri pulvere.


8.

Ut superinducerem indignalionem meam,

et vin-

sur les pierres les plus luisantes et les plus polies, et non sur la terre, o il aurait pu tre couveri de poussire. 8. Aussi, pour faire tomber mon indignation sur
elle, et
j'ai

dicte ulcisceier, dedi

sanguinem ejus super pelram

limpidissimam, ne operiretur.
9. Propterea lic dicit

pour me venger d'elle selon qu'elle le mrite, rpandu son sang sur les pierres les plus luisantes,

Dominus Deus
faeiani

civitati

sanguinum, cujus ego grandem


10. Congre ossa,

pyram.
:

afin qu'il n'y ait rien qui le couvre. 9. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu : Malheur la ville de sang, laquelle je vais prparer

qu

ign succendam

consumen-

lur carnes, et coquetur universa compositio, et ossa

labescent.

H. Pone quoque eam


ejus

super prunas vacuam, ut in:

calescat, et liqufit ses ejus

et confletur in

medio
ejus.

inquinamentum

ejus, et

consumatur rubigo
est, et

un grand bcher. 10. Mliez les os les uns sur les autres, afin que je les fasse brler dans le feu la chair sera consume : on en arrangera toutes les pices, el on les fera cuire ensemble; el les os seront rduits en pov;'re. 11. Mettez aussi la chaudire vide sur les charbons ardents, afin qu'elle s'chauffe, que l'airain se liqufie, que son ordure se fonde au dedans, et que sa rouille
:

12. Multo labore

sudalum

non
quia

exivit

de c

se

consume.
12.

nimia rubigo ejus, neque per ignem.


13. Immunditia tua execrabilis
volui, et
:

mundare
:

le

On s'est efforc avec grande peine de la nettoyer; mais sa rouille y est tellement attache, qu'elle n'a pu mme en sortir par le feu.
13. Votre impuret est excrable, parce que j'ai voulu vous purifier cl que vous n'avez point quitt vos ordures; mais vous ne deviendrez point pure non plus avant que j'aie fait reposer sur vous mon indignation. 14. C'est moi le Seigneur qui. ai parl. Le temps es*.

non es mundata

sordibus

tuis

sed nec

mundaberis pris, donec quiescerc faciam indignalio-

nem meam
14.

in te.
:

Ego Dominus loculus sum

Ycniet, et faciam
:

non transeam, nec parcam, nec placabor


Dominus.
15. Et faclum est

juxta vias

venu

luas, et juxta adinventiones tuas judicabo te, dicit

verbum Domini ad me, dicens


et

16. Fili hominis, ecce ego tollo te desiderabile

oculorum luorum
rabis,

in plig

non plangcs, neque plo-

neque fluent lacrymae lux.

17. Ingemisce tacens,


cis
:

mortuorum luclum non


sit libi, et

fa-

corona tua circumligala

calceamenla

tua erunt in pedibus tuis, nec aniictu ora vclabis, nec

cibos lugenlium comedes.


18. Loculus est uxor
ral
niilii.

mea

vespere

sum ergo ad populum mane, et mortua fecique mane sicut prcepe:

19. Etdixit ad

me

populus

Quare non indicas no-

bis quid ista signilicent, quai tufacis?

je vais agir; je ne laisserai plus les fautes im; punies; je ne pardonnerai plus; je ne m'apaiserai plus mais je vous jugerai selon vos voies, el selon ld drglement de vos uvres, dit le Seigneur. 15. Le Seigneur me dit encore ces paroles : 16. Fils de l'homme, je vais vous frapper d'une plaie, et vous ravir ce qui est le plus agrable vos yeux mais vous ne ferez point de plaintes funbres, vous ne pleurerez point, et les larmes ne couleront point sur voire visage. 17. Vous soupirerez en secret, cl vous ne ferez point le deuil comme on le fait pour les morts. Votre couronne demeurera lie sui votre lle, et vous aurez vos souliers vos pieds; vous ne vous couvrirez point lo visage, et vous ne mangerez point des viandes qu'or, donne ceux qui sont dans le deuil. 18. Je parlai donc le matin au peuple; el le soir ma femme mourut. Le lendemain au malin, je fis ce que Dieu m'avait ordonn. 19. Alors le peuple me dil Pourquoi ne nous dcouvrez-vous pas ce que signifie ce que vous faites? 20. Je leur rpondis Le Seigneur m'a adress sa
;
: :
:

20. Et dixi ad eos

Sermo Domini

factus est ad

me,

dicens
21.

parole, et m'a dit 21. Dites la maison d'Isral Voici ce que dil le Seigneur Dieu Je vais profaner mon sanctuaire, dont
: : :

Loqueredomui

Isral

Haec dicit Dominus Deus

Ecce ego polluam sancluarium meum, superbiam imperii veslri, et

desiderabile oculorum vcslrorum, et


:

vous faites l'ornement superbe de voire empire, et qui est ce que vos yeux aiment le plus, et l'objet des craintes de votre me ; vos fils et vos filles qui seront
rests,

tomberont par

l'pe.

super quo pavet anima veslra


vestraj,

filii

vestri

et

filioe

quas

rcliquislis, gladio cadent.


:

22. Et facietis sicut feci


et cibos lugenlium

Ora amiclu non

velabilis,

22. Et vous ferez comme j'ai fait : vous ne vous couvrirez poinl le visage, cl vous ne mangerez point des viandes qu'on donne ceux qui sont dans le
deuil.

non comedelis.

23.

Vous aurez des couronnes sur vos

ttes, et

des

23. Coronas babebitis in capitibus veslris, et cal-

souliers vos pieds; vous ne ferez point de plaintes

ceamenla

in

pedibus

non.

plangclis,

neque

flcbilis,

sed tabeseclis in iniquilatibus veslris, et unusquisque

funbres, et vous ne verserez point de larmes; mais vous languirez dans vos iniquits ; et chacun de vous, regardant son frre , jettera en secret de grands
soupirs.

gemet ad fratrem suum.


24. Erilque Ezechiel vobis in

portentum
:

juxta

omnia qu

fecit, facietis

cm

vencrit istud

et scictis

quia ego Dominus Deus.

25. Et
cis

tu,

fili

hominis, ecce in die, qu tollam ab

24. Et Ezchiel vous sera un signe pour l'avenir; lorsque ce temps-l sera arriv, vous ferez les mmes choses qu'il a faites; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur Dieu, 25. Vous donc, (ils de l'homme, quand ce jour sera venu, auquel je leur terai leur force, el la joie que
je leur

forlitudinem

corum,

et

gaudium

dignilalis, et

desiderium oculorum eorum, super quo requiescunt


anima: corum,
filios et iilias

donnais ce qui faisait leur gloire cl leur dignit; que je leur ravirai ce que leurs yeux aimaient le plus, ce qui faisait le repos de leurs mes, leurs fils
et leurs filles
;

eorum

841
26. In die
tiet tibi
:

COMMENT ARIU'I. CAP. XXIY.


ill

842

cum

venerit fugins ad te ut annun-

ce jour-l, lorsqu'un nomme qui sera chapp du pril viendra vous dire des nouvelles de Jru26.

En
;

salem

27. In die, inquam qui fugit


eis in
:

ill
,

aperietur os

tuum cum eo
:

et loqueris

et

non

silebis ullra

erisque

27. Quand ce jour-l, dis-je, sera arriv, votre bouche s'ouvrira pour parler avec celui qui se sera chapp par sa fuite. Vous parlerez, et vous ne demeurerez plus dans le silence; et vous leur serez un signe pour l'avenir. Et vous saurez que c'est moi qui suis le

portentum, et

scietis quia

ego Dominus.

Seigneur.

COMMENTAR1UM
Vers.
1.

Anno nono. Omnes Hebri interpreian1

tur, regni Sedeci, quia 4 Reg. 24,


1, et 52, 4, dicilur

et

Jerem. 39,

Nabucbodonosor anno nono regni

eam ollam ) id est, electis membris, quia soient membra secundm ossa secari. Septuag. alio prorss sensu Crus et armum carne ab ossibus sepa(

(inquit)

Sedeci mense decimo decim mensis venisse contra Jrusalem. Melis Hieronymus et Lalini omnes auctores exponunt
:

rat

quod non mal convenit,


5.

Vers.

Pinguissimum pecus. Per pinguissimura

si

verba palerentur.

Anno nono

captivilatis Jechoni.
fuit, ut

Nam
libro

elsi

idem regni Sedeci nonus


,

quarto

pecus, locus locupletissimum quemque civem intelHgit.CoMPONE strues ossibm sub ea. R. David sic interpretatur, loco lignorum, qu sub oll, ut, fervoat poni soient, pone ossa innocenlm, qui in urbe occisi

Regum

capile

tamen

non solet Ezechiel

24, vers. 17, significatur; cm in Babylone esset


,

annos regni Sedecia;, qui Jerosolymis, sed captivilatis Jechoni, qui in Babylone eliam erant, numerare,
ut cap. 1, vers. 1 et 2, et cap. 8, vers. 1
,

sunt

ea enim ignem accendent, id est, causa

et cap. 20,

erunt incendii Jerosolymitani. Sensus subtilis et bonus , sed paul coactior nulla enim hic de innocen;

vers. 1.

tibus mentio facta est. Alii

Vers. 2.
ligenter,

Scribe
die

Compone

strues

ossinm

tibi

nomen. Nota hune diem di-

sub e,

id est,
ita

in fundo oll intrinsecs, ut facilis

quo

Nabuchodonosor contra Jrusalem


in caplivitate

excoquantur:

R. Salom. eteum secuti nonnulli;

obsidionem ponit, ut Judi, qui lecum


sunt,

quod mihi videtur loco magis convenire.


riori
!

Nam

supe

cm
fuit,
,

viderint

te

in

Chald ea qu Jeroso-

versu jussus est propheta


:

electis

ossibus ol-

lymis

videre, credant te

et cetera

qu de
dixisli
,

ejus urbis incendio et

verum esse prophetani, Judorum


evenlura.

lam implere. Et stalim sequitur


illius in

Discocla sunt ossa

caplivitate
scribe,

aut

dicturus

Hebr.,

nomen

diei et subslanliam diei Iiujus; id est,

autem principes primo loco, quasi in fundo oll sinl, afflictionis ignem sensuros. Efferbuit coctio ejus; Hebr., bullire fac bulliejus.

medio

Significat

non solin
plicat

sabbali, sed etiam

nomen ut prima sabbati, aut secunda omnes ejus ciicumstantias, ut exR. David. Confirmt^ .t^t. Obfirmavit faciem
ejus
id est,

tiones ejus.

Vers. 6.

V*: civitati sanguinum.

Jrusalem
,

homicidiis et innocentm sanguine


cap.
rare,

redundanti

ut

suam contra Jrusalem,


4, 3:
bis

obsedit eam, ul cap.


et

22, vers. 2. Incipit proposilum

nigma decla-

Et obfirmabis faciem tuam ad eam,


et erit

circumda-

eam,

in obsidionem.

Hebr. R. David interobsedit. In

vid et R. Salom.

ollamque esse Jrusalem. Cujus rubigo. R. Daexponunt Cujus spuma in e est,


:

pretafur, appropinquavit, R.

Salom.

qua

Solet

hodie, dixit noster interpres altero noinine redundanle, Hebr., quia hodi obsedit, aut, appropinquavit.

Vers.

5.

Ad

colligi, ut carnes purgentur. Significat ergo Jrusalem mullis Deo calamitatibus vexatam fuisse, et quasi ollam bulli-

enim fervente

oll

spuma

domusi

irritatricem, rebellem, ut

visse

sed

nondm despumatam

esse, id est,

necdm

supra, cap. 2, 5, et cap. 3, 9, 25, 27, et cap. 12, 2, 9,


et cap. 17,

peccatis suis

esse repurgatam.

Qu

interprelatio

12, ubi

noster interpres

domum

exaspe-

quamvis speciosa

rantem

reddidit. est parabola,

Pone ollam. Hc
ponerc propbeta
factis
,

quam

jubetur pro-

sit, mihi non placet, quia vers. 11, idem nomen rubiginem, non spumam significat. Peb pai.tes et per partes suas. Persvrt in metaphor

ut

non solm

verbis, sed

etiam
;

oll,

qu non
solet. Sic

simul

sed paulatim et sensim despu-

vaticinelur.
est,

Duo autem

olla

signifient

muri

ajterum
plena

qud Jrusalem rubigiue,

id est, inaliti
;

ptes, id

jubet Deus facere prophelam, ul per est, paulatim ac cerlis inlervallis ejiciat

sit,

quodque ign purgari non potueril


in

allcrum

Jrusalem iucendendam,e.
cisos

e cives frustratim convers.

spumam de oll, ut significet fore ut non omnes eodem tempore puniantur, et peccatis emundenlur,
sed paulatim

conercmandos

qu duo

et 10 expli-

cantur.
4. Congre frusta ejus, oll, id est, qu eam conjici debent. Omnem partem bonam. Signilicat optimum quemque militem et lectissimum quem-

raphrastes

Vers.

in

alii posl alios. Hebri et Chaldus pahoc ad caplivitatem referunt, quia non

omnes simul
cives ipsos

in captivitatem ducti sunt, sed alii

cum

in

Jechoni, aliiundecim annispost

cum

Sedecia. Itaque

spumam

vocari pulant. Mihi alius videtur


et
;

(|ue

civem
il li

urbe trucidandum

ita

ut

verum
lebes,

sit,

esse sensus, per partes


ita

per partes, id est, sigillatim,


dicit:

miod
ne

alio

sensu dicere solebant, cap. 11,3: Non-

ut nullus remaneat

sicm statim

Non

cecidtt

dudum

dificat sunt

domus ? hc

est

nos

super eam sors, id est, non sortit occidentur, ut ali-

autem carnes. Electa et ossibus plena ; maxima qu-

quando

ficri solet,
,

ut decimus quisque vel centesimus


in

que membra, qu ossibus plena esse

soient.

He-

moriatur

quemadmodm
;

Thebis

martyribus

brum

R. David interpretatur; Electis ossibus impie


s.

facturr legimus

sed

omnes

sine ullo discrimine aut

s.

XIX.

643

IN

EZECHIELEM
rentur,

gladio, aut tome, aut peste, aut captivitate punientur.

qu

in

Vers.

7.

fundo olls posita fuerant, vers. 5,


peste,

Sanguis ejus, quem

efludil. In

hedio
,

quasi dicat, non solm plebeii.fame,

gladio

ejus est, manifestas est et puhlicus, quasi dicat

ejus

morientur

homicidia publica sunt, ut omnibus nota, ut cap. 22,


3, 15.

dus nimis
contra

Super limpidissimam petram

ila
;

patravit ho-

Chaltolum versum reddidit. Mulliplica reges, congrega exercitum, conjunge auxilia, prpara
,

scd ctiam principes

civitatis viri.

libr

micidia, ut nullo
milii

modo

celari

possint

scd semper

eam

bellalores, et fortes viri ejus insaniant.

ob oculos versentur uilionemque


8

me

ptant.

Vi rs. 11.

Pone quoque eam. Hebr.,


;

ponere

R. David interprelatur, super altissimam petram, sicut


infra, vers.
;

eam. Infinitum, ut prcedentia

quod Hebri per


ollam
,

melis Hieronymus. Non enim signilersus,

primam personam exponunt. Ponam eam


postqum carnes
et ossa

ficatur locus cditus, sed durus et

ubi pulvis

consumpti

fuerint,

super

non
tur.

possit

sanguinem cooperire, ut

statini declara-

prunas, ut eliam ipsum

s ejus

liqufiai.

/Es ejus.

Vers. 8.
sanguis,

Et superinducerem,
illa

R. David interprelatur, fundum ejus, quia solet esse


idcirc permisi ut
Iebetis fundum suba-ralum, ut supra, capile 16, 36. Quod mihi ide non placet, quia sensum restringit. Non enim signifieat solm ollse fundum, sed lotam

quem

effudit,

non

in terrain,

sed

in

pe-

tram caderet, ut eum videns inducereni contra illam


indiguationem meam, et ultionem sujmerem. Hebr., ut ascendere faceret iram, id est, ut facilis ascenderet

ipsam ollam esse fundendam,

id est,

postqum prin-

cipes ac cives, qui velut ossa et carnes erant,


pti fuerint,

consumloco

ad me, et iram

meam

provocarct, cecidit in petram,


;

ipsam quoque urbem incendio consumenejus.

ut exponunt Hebrjei.

Dedi sanguinem ejus

quem
id

illa

dam. Et consumatur rubigo

Hoc eliam

inique fudit. Super petram limpidissimam

est,

permisi ut non super terrain caderet,

sed super pe-

Hebrx spumam interprelantur, ut supra, versu 6, quod mihi non videtur loco convenire. Jam enim
non solm spuma, sed etiam carnes
pta fuerant,
et ossa

tram, ne pulvere operirelur. Quod permisit Deus fecisse


dicitur,

consumtena-

ut

2 Thcssal.

2,

II,

miltere dicitur
:

sed reliqua erat rubigo, quai


;

ollte

operalioncm erroris. Rabbi David sic exponit

Dcdi

citer ha:rere solet

eam ergo

dicit fuso

re abster-

sanguinem

ejus,

id

est,

pnas sanguinis

ejus super
ita

gendam

esse.

petram, quasi dicat, sicut publie peccavit,

publie

\ERS. 12.

me

punietur.

mendaciis laboravit, ad verbuin.

MULTO LABORE SUDATUM EST. Hebr., Quod Hebri sic ex:

Vers. 9.

V* civitati
:

sanguimm, bomieidiorum
id
est,

pon'int,

quia mendaciis alios faiigavit et oppressif,

pleine, ut vers. 6

Cujus ego grandem faciam pyram.


sicut ipsa

nec exivitexe spuma ejus

quod mihi non videtur

Eliam ego magnum faciam rogum,

ad rem esse. Melis


expressit
frustra
:

ergo noster inlcrpres


est,

sensum
claris
,

mullm sanguinis
suniam.
ut
:

fudit, ita

Rogum

aut

egomultmde ill pnarum pyram vocal humain aflliclioncm,


et

Mullo labore sudulum

aut

laboratum est; hoc enim


,

est,

in mendaciis

Transivimus per iynem

aquam,

et

eduxisti nos in

laboravit

aut fatigavil

(me

olla

isla) id est, fecit


;

me

refrigerium, Psalm. 65, 12, simulque alludit ad l'ulurum


tenipli et ui bis incendiuin, 4

sa'p in e puniend

inanem Iaborem sumere

non-

Reg.

2'i, 9, et
:

Jerem. 59, El ego tna-

dm enim
9
:

sua rubigine purgata est, ut Jerem. 51,


et non, est

8, et 52, 15.

Septuag. alio prorss sensu

Curavimus Dabylonem,

sanata. Similis
:

gnijkubo populum.

sententia est Jerem. capile 6, versu 29


ossa.

Defecit suffrustra

Vers. 10.
signa. Nain
et

Congre

Hebr., multiplicare

flatorium, in

ign
,

consumptum

est

ptumbum,

hoc, et quae scquunlur, inliniia verba sunt


tabescere.

confiant conflator
stunpl.
sic

maliii enim eorum non sunl conejus.

ign succendere, consumer? cames, coquere,

Neque per ignem In ign rubigo

Quod

Qu

nonnulli llebra et Septuag

parlim per primam,

parlim per lertianipersonamrcddunUifluI iplieabo ligna,

possumus exponcre, per ignem ergo rubigo ejus perpurgetur, quando omnia alia remdia frustra tenlata sunt.

succendam ignem, consumant


tabescent, aul cremabunlur.

ariiejn.,

cqquam,el ossa

C
in

aidants

persecundam
Hieronyta litler,

VlRS. 13.

IMJIUNDITIA TUA
est,
:

EXECRABIL1S.

Il)

im-

personam, sicut Hieronymus.

l'orro videtur

munditi tu, scelerc, id


cula seeleris tui
esse.
est.

adhuc Invrctin

te

ma-

mus

pro

lignis, legisse,

un

Hebro add
:

putal

enim R. David appositioncm

ossa. Ilebraii

sic interpretantur

Mulliplicubo ligna,

In

immundili tua (adhuc havres) qu;e scelus

id est,

magnam sub Jrusalem tanqum


;

sub

oll

plen ossibus et carnibus pyram succendam, ut dixil

sero

Donec quiescere faciam, id est, donec exhauomnem iram meam, donec onmia suppliciorum
in

veru
nes,

pra?eeaenti
est,

accendam ignem, consumant carsignificant, sicut ossa princi*

gnera

te

punienda expcrlus fucro, donec exsatia:

id

ade pcpiam ut penits onsumantur.

vero iram meam, Ut cap. 16, 42


gnalio

Et requiescet indi-

Carnets

autem populum

mea

in te, et auferelur zelus

meus

te, et

quie-

pes, liaque indicat fore ut populus ade vexelur, ut

scam, ne irascar ampliits.

prorsus fer aboletur.


positio. Hebr.,
est

Et oquatur

univers^e comid

Vers.

14.

coquam decoclionem pigmenlorum,


illos,

qua: loculus sum.

Vem. Adesdum, et periiciam in le Hebr , venit, ut Septuag. et Chal:

excoquam

sicut

pbarmacopolae

pigmenta

dseus translulerunt
fuluro, quasi dicat

ponitur autem pnrleritum pro


Sicut loculus

coipiere soient,
et tertium

donec
fit.

scilicet

onmia onsumantur,
Et minuclur jusculum.

sum,

ila

eveniet,
creavi,
,

quiddam

Sept.
et

ut lsai. 46,
et

Et

ossa tabescent. Hebr.

ossa ardebunl, aut exu-

faciam

illud.

sum et adducam illud ; Non transeam. Non prajleibo


Loculus

non

845

COMMENTARIUM CAP. XXIV.


non retrocedam
id

84

dissimulabo, non desistam, aut,utR. David interpretatur,


,

est,

non discedam sencap. 23,


et

ingressum, per incendium, per vastationem, ut Psalin. "8, 1 : Deus, venerunt gnies in hredilalem tuam, votluerunt

tenli

me. Judicabo te. Eodem quoque modo Sept.


le

templum sanctum tuum, posuerunt J erusatem in

Heb. autem, judicabunl

(hostes), ut

34.

Juxta vus tuas,


Vers. 16.

id est, judicio

adulterarum

ho-

pomorum custodiam. Incipit parabolam explicare. Nam per uxorem Ezechielis templum signiheavit
quod Juda charissimiim habebaut. Scperbiam imper
vestri. Ilebr.
in

mieidarum, ut cap. 16, 38.

Ecce ego. Proponit aliam parabo-

lam, qu significet tantam

omnium perlurbalionem

Superbiam fortitudiuis vestr quo omne robur vestrum ponentes gloriari


:

id est, solctis.

consternaliouenHiiie fuluram esse, ut nec urbis exci-

Desiderabile oculorum. Cujus aspectu maxime deleclamini, ut vers. 16


:

dium, nec su;c quisquam uxoris, aut snorum libero-

Super quo pavet anima vestra.

rum

inleritum lugeat. Desiderabile oculorum tuorum,

Quod vos maxime


quod maxime
Solemus
xime
lanlur.

limelis amitlere. Est

enim causa

id est,

quod

tibi

visu jucundissiinum

est, sic

vocal

timoris amor. Heb., indulgentiam


diligitis
,

anim

vestr, id est,

uxorem, ut explicat versu 18. In plaga, subito intenon prcedenle morbo; majorcm enim dolorem mors improvisa, quni quce longo morbo prcedenle
rilu,

quodque charissimiim habelis.


,

enim quns cliarissimos habemus

iis

ma-

indtilgcre, ut Jonathas et
Alii

Rabbi David interpremiscricordiam


animoe

animo concepla

fuerat, afferre solet.

Et non planges,
tuis.
ila ut

minus propri
quos

futura Hebrreorum

more pro

imperalivis, ne plangas,

vcslrse, id est, cujus miseremini. Melis fortassin-

nec plores, nec fluant lacryime ab oculis


Vers. 17.

tcILigimus liberos

Ingemisce tacens, apud


Eodem modo
:

ut

illis

indulgi-rciit, Jeroso-

te,

nc,

lymis reliqueranl, ut slatim dclart. Atque hoc sensu


videntur Sept, vertisse
,

mo

te audiat.

Septuag.

verterunt

quibus parcunl

anim
salvi

vestr.

quasi

dom pro
te,

adverbio sumpserinl. Hebrai ver et

Quas
erant.

heliquistis,
:

in

Jrusalem, ut
iis

essent

Chaldus
confine

aliter interpretantur

gemitu

lace, id est,

gladio peribunt

loquebatur enim

qui Babyloni

non solm

luctu,

sedetiam minimo geinterpreta-

milu. Cave ne ullam gementis aut dolentis des significalionem. Magis mihi Hieron.
tio

Vers. 22.
et

Facietis
,

pra turbatione et terrore


ritus vestros

et Sept,

quia

in captivitate

estis, ubi

ser-

probatur, quia vers. 23, explicans


ait
:

banc parabo,

vare

non

polcslis

ac

ne lugere

quidem

com-

lam,

Unusquisque gemet fralrem suum


alis

id est

mode.
Vers. 23.

lacitus.

Mortlorum luctum. Qui


Gen. 50,
gloria
,

morluis per

Coronas habebitis.
,

Pileos aut csa-

septem,
fieri

aut per triginta, aut per septuaginta dies


3,

riem

vide vers. 17. Unusquisque gemet ad fratreii


id est

solet,

et

Num.
;

tca,

Hebr.

tua, id est,

20, 30. Corona ornamehtum capilis


,

suum,

lacitus
,

apud se

alii

alios aspicienles in-

gemiscerit

taciti

dolorem enim miserabilis aliorum

tui, caisaries tua

ut Hieron.

tiara tua

ut R. Da-

aspectus nugeliit.

vid interpretatur,

qu;c ide gloria dicitur, quia

ma:

Vers. 24.
bis

Cum venerit
,

istud,

quod Ezechiel voin

gnum bomini decorem


aperto capile et

Ne midis pedibus incedas more eorum


affrt; sensus ergo est

poriendit

faciclis qua;

ipse

funere uxoris

sua; fecit,
detis.

hoc est, nullum doloris signm osten-

qui in luctu vcrsanlur, nec os veste teges, sicut pullati

bomines

faciunt.

Nec

cibos

lugentium. Non ces in

Vers. 25.

Fortitudinem eorum. Templum


',

in

quo 21,
di-

lebrabis convivium, ([iiod ad consolandos lugenti

omne robur suum positum habnt


vocavitsuperbiam
gnitatis.
forliludinis

qicl

vers.

funere celebrari solet, ut constat ex Jerem. cap. 16,


5, 8
:

eorum. Et gaudiim
id est
,

Ne

ingrediaris

domum

convivii,
cos,

neque vadas ad
et

Hebr., gaudium gloria; eorum,

lein-

plangendum, neque consoleris

Hebr.,

cibum iw,

plum quo maxime gaudenl atque gloriantur. Desiderium.

mhium ne comedas. Quod HebraM

interpretantur
:

ne

Templum,

cujus aspectu

maxime dclectaniur,
,

comedas cibum aliorum hoininum lugentium quod non enim dixisset cibum ho mihi durius videtur
;

ut vers. 16 et 21.
in

Super quo requiescunt. Templum


,

quo magnoper confidunt

et

de quo dicere soient

minum,
lis

si

lugentes tantm intellcxisset

quare

meana-

Templum Domini, templum Domini, templum Domini est,


Jerem.
7, K.

credo nostrum

interpretem vertisse.

Nam

Hebr. elaiionem, aut levalionem aniniae

sckim et homines, et Ingnies aut dolentes significat.


Dicitur

ipsorum, idesl, templum, quo sese maxime efferunt,


etjactant
;

enim homo
ita
p-rov

enoscli

quasi dolens et inPirmns.

aut, ad quod levabanl animas suas, id est,


in

Atque

eliam verlit Chald. Paraphr., quanqum

quo erigebanlur
Hieron.

spem, aut, quod desiderabant, ut

etiam Sept, Vers. 18.


dixerat
die
,

Locutus sum.
:

-Apj dixerunt.

interpretatur.
significat
,

Hoc enim propri Hebraica


:

Hc

quse mihi Deus


,

plna

is

ut

apud Jerem., cap. 22, vers. 27

et ut eventus vera esse confirmarel

eodem

In terram ad qaam
tantur

ipsi levant

animant suam,ul rver,

mortua est uxor mea vespere,


Ecce ego
tollo

sicut

Deus pr-

Mue, non
,

revertentur. Alii verlunt

onus anim

dixerat vers. 16

te

desiderabile ocu-

ipsorum
sollicili

est, sollieitiidinem, quasi

dical,

de quo

lorum tuorum. Fecitql'e mane, sicut pr.ecepkrat


id est,

mm,
,

sunt; sed phrasis non est usitala. R. David


filios

habui coronam

meam

capiti circimligalam

hoc refert ad

et

lilias.

Hieron

melis, ad temfiduci
le-

etcalceamenla

mea

in pedibus,

nullumque doloris

si-

plum, ad quod aniinum


vabant.

desiderio ac

gnum

ostendi.

Vers. 21.

Ecce

ego polluam. Per Chaldorum

Vers. 26.

Cum venerh

fpgiens.

Hebr., remet

847
qui evaserit, ex urbis expugnalione.

IN

EZECHIELEM
dixerat cop. 3, 26
palalo tuo
, :

848
Et linguam tuam adhrere faciam
vir

Ut annuntiet.
aurem

Hcbr. ad auditum

aurium

id est, ut tibi in

et eris

mulus, nec quasi


est.

objurgans; quia
venit nunlius,

dict; ut te audiente dicat. Putai etiam R. David sen-

domus exasprons
qui narravit

Postqum autem
est

sum

esse posse, vniel in audituaurig, id

est, ut

omnia
,

sic

evenisse, quemadmodin proilli

narret non
milli videtur

qu

vidit, sed

qux
,

audivi'. quod non

pheta

prdixerat
,

aperlum
,

os

ut

non jam

ben convenire

quia sententi vim et

per aenigmata

sed apert

liberque loqueretur. lia


.

energiani extnut. Potis enim indicat venturum cer-

R. David. Simile quiddam,


33, 22, et apud D.

tum

et

oculalum nunlium

qui narret exidium,

quod

oculis suis viderit.

Erisque eis
os tuum.

in

inf., cap. 29 21 et cap. Paulum ad Ephes. cap. 6 vers. 29. portentum id est, intelligent te in
,
,

Vers. 27.

Aperietur
;

Non qud

aille

portenlum

fuisse, aut,

quidquid deinceps illisdixeris,

clausum habuerit
batur
,

nam
:

paul anle

cum populo

loque-

portentum esse exislimabunt, docti.jam experienti


et

sed qud timide pris et minus libr de rbus

malo suo.

futuris loqueretur

non enim

il l

credebant, sicut

CAPUT XXV.
1.

CHAPITRE XXV.
:

Et factus

est

sermo Domini ad me, dicens


pone faciem tuam contra de
eis
:

1.

Le Seigneur me parla encore de

cette sorte

2. Fili hominis,

filios

Am-

2. Fils de

rhomnie, tournez voire visage contre


et prophtisez contre eux.
:

les

mon,
3.

et prophetabis

enfants
:

d'Ammon,

Et dices

filiis

Ammon

Audite verbum Domini


:

Dci.

Hc
et

dicit

Dominus Deus

Pro eo qud

dixisti

Euge, euge, super sanctuarium meum, quia pollutum


est
:

super terram Isral

quoniam desolata

est

et super

domum

Juda, quoniam ducti sunt in capti-

3. Et vous direz aux enfants d'Ammon Ecoulez la parole du Seigneur Dieu Voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce que vous avez jet des cris de joie contre mon sanctuaire, lorsqu'il a t profan; contre la terre d'Isral, lorsqu'elle a l dsole ; et contre la maison de Juda, lorsqu'ils ont t emmens captifs;
:
:

vitatem

4. Idcirc

ego tradam

te

filiis

orientalibus in haerete, et

ditatem, et collocabunt caulas suas in


te lentoria sua
:

ponent

in

ipsi

comedent fruges
in

4. Je vous livrerai aux peuples de l'Orient, afin que vous deveniez leur hritage et ils tabliront sur voire lerre les parcs de leurs troupeaux, et ils y dresseront leurs tentes ce sont eux qui mangeront vos bls, et
: :

tuas, et ipsi bi-

qui boiront votre

lait.

bent lac tuum.


5.

Daboque Habbath

habitaculum camelorum,
:

et filios

Ammon

in cubile

pecorum

et scietis quia

ego

Dominus.
6.
sisti

Rabbath pour tre la demeure des chameaux, et la terre des enfants d'Ammon pour tre la retraite des bestiaux; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur.
5. J'abandonnerai

Quia hajc

dicit

Dominus Deus

Pro eo qud plau-

manu,

et percussisti pede, et gavisa es ex toto


:

Parce C. Car voici ce que dit le Seigneur Dieu que vous avez battu des mains, et frapp du pied, et que vous vous les rjouis de tout votre cur, en
:

affeclu super terrain Isral


7. Idcirc
te,

voyant

les

ecce ego extendam


te et in et

manum meam
terris, et

super
je
:

7. J'tendrai

maux de la terre d'Isral ma main sur vous, je vous


;

livrerai en

et

tradam

direplionem gentium, et

interfi-

ciam

te

de populis,

perdam de

conteram

et scies quia ego


8.

Dominus.
:

Haec dicit Dominus Deus


et Seir
:

Pro eo qud dixerunt


gentes,

de l'pc; vous effacerai du nombre des peuples, je vous exterminerai de dessus la terre, je vous rduirai en poudre; et vous saurez que c'est moi qui suis le Sei gneur.
proie aux nations,
je

vous

ferai passer

au

fil

Moab
9.

Ecce

sicut

omnes

domus Juda.
ci-

Idcirc ecce ego aperiam

liumerum Moab de
ejus,
et

Moab
9.

vitalibus, de civitatibus,

inquam,

de finibus
et

Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Parce que Enfin la maison de Juda est deet Seir ont dit venue comme toutes les autres nations :
8.
:

ejus, inclylas terra) Betliiesimotb, et

Beelmeon

Ca-

riathaim,
10. Filiis Orientis

cum
non

filiis

Ammon,

et

dabo eam
filiorum

que j'ouvrirai ce qu'il y a dans Moab; que j'ouvrirai ses villes, les plus belles villes de ses provinces et de son pays, Rethjsiinoth, et Belmon et Cariatham;
C'est pourquoi voil
fort

de plus

in haereditalem

ut

sit

ultra

memoria

Ammon

in gentibus.

11. Et in

Moab faciam

10. Je les ouvrirai aux peuples de l'Orient; je leur Moab pour tre leur hritage, ainsi que les enfants d'Ammon, afin qu' l'avenir le nom des enlivrerai

judicia

et scient quia

ego

fants

d'Ammon

soit effac

de

la

mmoire des peuples

Dominus.
12. Haie dicit

Dominus Deus

Pro eo qud
filiis

fecit
!

H. Et j'exercerai mes jugements sur Moab; et sauront que c'est moi qui suis le Seigneur.

ils

Idunuea ultionem ut se vindicaret de

Juda, pec-

cavitque delinquens, et vindiclam expetivit de eis:


13. Idcirc

bxc

dicit

Dominus Deus

Extendam
au-

'

manum meam
minem
stro
:

12. Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Parce que l'Idume s'est satisfaite, en se vengeant des enfants de Juda, et qu'elle est tombe dans le pch, en souhailant avec ardeur de se venger d'eux;
13. Voici ce

super Idum.eam, et auferam de e ho|

que

dit

le

Seigneur Dieu

J'tendrai

et

jumenlum,

et faciam

eam desertam ab
super

et qui sunt in

Dedan, gladio cadent.

14. Et dabo ultionem

meam
:

manum

populi mei Isral


,

et facient
:

in

Idumxam per Edom juxta

sur l'Idume , j'en exterminerai les hommes ct du et les bles; je la rduirai en un dsert du midi; et ceux qui sont Ddan tomberont par l'pe.

ma main

14. J'exercerai

ma ma

vengeance sur l'Idume, par


d'Isral,

la

iram Tieam

et

furorem

meum

main de mon peuple


selon
j

et

ils

traiteront

Edom

et scient vindictam

ma

colre et

meam

dicit

Dominus Deus.

que

je sais punir, dit le

fureur; et les Idumens sauron Seigneur Dieu.

849
15. Haec dicit Dominus Deus
:

COMMENTARIUM. CAP. XXV.


Pro eo qud fecei

850

runt Palaestini vindictara

et ulti se sunt loto aniino,


:

interficientes, et implentes inimicitias veteres

15. Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Parce que les princes de la Palestine ont excut les desseins de leur vengeance, et qu'ils se sont vengs de tout, leur

16. Propterea haec dicit

Dominus Deus

Ecce ego

extendam

manum meam
et

super Palstinos, et interfireliquias maritimae re-

ciam interfectores ,
gionis.

perdam

17. Faciamque in eis ultiones

magnas, arguens

in

furore

el scient quia

ego Dominus,

cm dedero

vin-

cur, en tuant les Isralites, pour satisfaire leur inimiti ancienne ; 16. Voici ce que dit le Seigneur Dieu : J'tendrai ma main sur les peuples de la Palestine , je ferai un carnage de ces meurtriers, et je perdrai les restes de la cte de la mer. 17. J'exercerai sur eux des jugements rigoureux, en les reprenant dans ma fureur; et ils sauront que
c'est

moi qui

suis le Seigneur, lorsque je

me

serai

dictam

meam

super eos.

veng d'eux.,

COMMENTARIUM
Vers. 2.

Pone
,

faciem tuam. Constanter et inte


,

doloris significationem dare, ut supra, cap. 21, 14, et

territo vultu

loquerejaut, converte
cap. 6
,

ad Amino17
,

cap. 6,

H. Percute manum tuam,


Iseti,

et allide pedem
affecli

nitas

ut supra

2, et cap. 13

et cap.

tuum. Utrumque enim contrario


et

modo
:

facimus,
dolentes

20, 46.

dm vehementer

Vers.

3.

Euge, euge. Quia templi


omnem Ammonitarum
,

et

dm vehementer
te,

eversione Ia>

sumus. Ex toto affectu. Hebr. In omni conlemplu


ex animo, id est, animo apud
aut,

tati estis.

Hebraic singularis numerus feminini genequia

apud animuni
Isral.

ris

est

congregatio-

tuum
in

(ut Latini dicunt)


7.

nem

alloquitur

Vers. 4.

Tradam
orientales

ut versu sequenti.

Vers.
Hiero,

conlemnens

In direptionem. Hebr., in ci6um,idest,


te

te

filiis orientalibus.

praedam, in devorationem, ut

dvorent.

Et

in-

nymus

(ilios

Chaldos vocari putat

quod

terficiam te de populis. Et exscindam te populis,


id est, tollam
ita

idem existiniant Hebrueorum interprtes. Constituerai enim rex Babylonis et Rabbath Ammonitarum, et Jrusalem Judaeorum metropolim expugnare cm;

te

de numro populorum, delebo

te,

ut

non

sis

amplis populus, efficiam ut non exstet

ulla genlis

que jam egressus in bivio conslitisset, ut fortibus.


deccrneret, utram pris invasurus esset, ceciditsors

lelligendum quod sequilur

Ammonitarum memoria. Eodem modo inEt perdam de terris, ut


:

non

sis

amplis

in terra.

Terra autem vocat npn ele-

conlra Jrusalem

quare

elati

Ammonitcc ut Hebraei
,

narrant, Judaeorum

calamitatem irriserunt.
,

Scribit

etiam Hieron. Hebraeos fabulari

quod

et R.

Salomon
,

Ammonitas Moabilas el Idumaeos post u'rbis eversionem, in templum ingressos videnlesque Chrubin dixisse Judos idola coluisse idehoc loco
tradit
, , , ,

mentum, sed regnum, gentem, nationem. Vers. 8. Moab et Seir. Moabitae et Idumsei. Nota est nominis origo. Seir, hirsutum significat quo nomine Esa, quia pilosus erat, vocatus est. Deinde

Idumi, qui ab eo genus ducebant,


sunt,

Seir appellali

2 Par. 25, 11, 14. Ecce sicut omnes gentes,


derelict. Incipit conlra Idumaeos
,

que

in captivitatem traditos.

Verosimile ergo esse


Jru-

Deo

cl

Moabitas

putant Nabuchodonosorem
salem-,

post expugnatam
paravisse.

vaticinari, qui

cm

utrique Judaeisnon solmvicini,

bellum

in

Ammonitas

Theodoritus
dici exi-

sed etiam cognati essent, eorum calamitate, qu dolere

ver6, et nonnulli

alii filios orientales

Arabes

debuerunt,

laetati

sunt.

Qme

causa

fuit

ut ipsi

s(imant,,qui et Agareni dicuntur; quod

mihi videtur
;

quoque Deo punirenlur, ut


49, et Abd., vers. 10.

scribit

Jerem. cap. 48 et

esse probabilius

nam

et situs

magis convenil
Chaldaea

magis

enim

orientalis

Arabia

qum
loqui

Ainmoniiis
illis,

Vers. 9.

Aperiam humerum
et ortiludinem
,

Moab,
ejus
,

id est

Tol-

erat; et verba ipsaliujus loci. Videtur

enim de

lam omne robur


paraphrastes
et

ut Chaldaeus

tanqum de pastoribus
Collocabunt
,

quales Arabes erant.


in

R. Salomon interpretantur.

Hume;

inquit

caulas suas

te
;

quanqum
sed melis

rum vocat per metaphoram munilissimas urbes


sicut in

quia

non ignoro Hebraeos

palatin inlerprelari

humeris robur hominis,


:

ita in illis

robur re-

nosler interpres, caulas et Sepluag. tentoria dixerunt.

gniconsislil. Alii

Viam aperiam per

civitales ejus,

Sequilur enim statim vers. 5


Ifiibitaculum

Daboque Rabbath

in

camelorum

et

filios

Ammon

in cubile pe-

corum. lllud etiam quod hoc ipso versu dicit, bibent lac tuum
uti
,

quo sensu videtur exponere R. David. De finibus ejus. De civitatbus, inquam, quae in eae enim munitissimae esse soient. (inibus ejus sunt
ferroviam faciam
; :

Arabum est,

qui

camelorum

lact

pro polu
,

Incltasterr-e. Hebr., glona lerr, quse totius regionis

soient. Chaldaci

autem non tanqum pastores


13, et 21

Moabitarum nobilissimae sunt,

scilicet Beiliiesi-

sed
tur
,

tanqum

ferocissimi milites
,

ubique describun,

molh, Belinaon, etCariathaim.


Vers. 10.
,

ut apud Jer., c. 4

Thren.

4,16,
;

Finis

Orientis, Arabibus, aperiam


Alii
;

et 5, 12.

Vers. 6.

Plausisti manu,

viam ut repetatur verbum ex superiore versu.

et percussisti pede
:

novum verbum
qui dicantur
filii

adsciscunt,
Orientis,

filiis

Orientis vocabulo
v. 4.

pr* laetiti,

ut cap. 21, 17, et Psahn. 46, 2

Omncs

docuimus

Cuw

filiis

gnies, plaudite manibus, jubilate

Deo

in voce exultatio-

Ammon, contra
ipse

filios

Ammon,

ut Septuaginta trans-

nis, et Psalm. 97, 8': Flwninaplaudent

manu, simul

tulerunt, et ex superiori versu colligitur.

Hieronymus
:

mentes exultabunt. Contrario sensu dicitur aliquando dlaodere manu, aut manum manu percutere, id est,

suam nostramque versionem


filiis

sic interprelatur

Cum

Ammon

id

est,

sicut

adduxi Orientale?


851
contra Ammonilas,
interpretationi illud
ita

852
c.

IN

EZECHIELEM
Jerem.
ait

adducam contra Moabilas. Cui videtur repugnare, quod statim


ultra

49, v.

Pomdebit

Isral possessores suos,


:

Dominus;

et Abdias, v. 17 et 18

El possidebil do-

sequitur. Ut non

sic

memoria filiorum

Ammon

in

gentibus; ex qo colligitur Itoc versa non contra


bilas, sed contra

Moa-

mus Jacob eos qui se possderont. Et erit domus Jacob ignis, et domus Joseph flamma, et domus Esa stipula,
et

Ammonitas prophetam

loqui

;quam-

succendentur in

eis,

et

devorabunt eos;

et

non erunt

vis statim versn sequnti d Moabilas redcat.

reliaui

Vers. 12.

Pro eo quod
Ab atjstro.
ita

domus Esa. Et scient, experientur Idumi

flcit Idum/EA ultionem.

viNDicTAM meam,

quemadmodm

Judx-i pris

illis

ri-

Idumi, cm Juda
Vers. 15.

Clildaeis vastaretnr, fugientcs


scribit Abdias, vers. 14.

denlibus experti sunt.

Judos occidebant, ut

Vers. 15.
qu;c
Elipit

Pro eoquod fecerunt PAL/ESTiNi.Intiodio


alfli-

llebr.

Tbeman,
(ilio

contra PhiIisth.xos valicinari, qui veleri

urbs principum Idurmeorum erat ex

Tbeman

clos Judneos magis affligebant.


in

Toto anwo. Hebr.,

pbaz

filii

Esa,

nominata, Gen. 5G, 15,


Septuag.

et

Jerem.
,

contemptuin animo,

id est,

conlemnentes eos apud

49, 20. Atque boc sensu

rcddiderunt

animum suum,ut
Vers.
16.

supra, v. 6.

ou^du; quasi
rint.

nomen proprium

urbis esseexistimavesignfi-

Interficiam intf.rfectores. Pbili-

Sed quia idem nomen Hebraic austrum uno Idumetam

sllwos, qui antea Judoeos interficere solebant. Sicllieronymiis,


et, ut

cat, nosier interpres vertit, db'utro. Indicatprophela

ipse refert, cliam Aquila et

Symma-

Tbeman

fuisse in

fine,

Dedan au-

chus, etheodotio, idqueHebraicum

nomen

signilicat.

tem in alio. Senstis enim est fore ut omnes Idumi ab uno fine usque ad alium gladio ca'dant. Per manum popuu mei Isral, (dum&i Vers. 14.

Eodem fer sensu Chald. vertit, qui morte digni sunt; Hebrorum ver interpres, Cerethim. Creth os nomen proprium gentis Palslinse esse dicunt, qu versus mare bnbitabat, et re mililari nobilissima
erat;

Ammonit, cm Judsei in caplivilalem abdueti esterrameorum irruperunt, ut ex Abdi etJeremi, cap. 49, discimus Quamobrem per eosdem Judos post redilum captivilate Ammonilas et Iduet

sent, in

Septuag. etiam

viri

nomen proprium

gentis esse puta-

verunt

sed Crelcnscs interprclali sunt, quod Iliero-

nyniiis jure miratur.

Ncc enim hic de Cretensibus

mseos expugnari

voluit,

quemadmodm

valicinatus est

sermo

erat.

CAPUT XXVI.
1. Et factum est in undecimo anno, prima mensis,
1

CHAPITRE XXVI. Le premier jour du mois de la onzime anne,


: ,

factus est

sermo Domini ad me, dicens


portne

2. Fili

hominis, pro eo qnd dixit Tyrus de Jru-

salem

Euge, confract sunt

populorum, conest.

versa est ad
3.

me

implebor, dserta
dicit

Seigneur me dit ces paroles 2. Fils de l'homme parce que Tyr a dit de Jrusalem avec des cris de joie Les portes de cette ville, si pleines de peuple, sont brises ses peuples viendront moi, je m'agrandirai de ses ruines, maintenant
le
:

Proplerea ha'C
te,

Dominus

Devis
te

Ecce ego

qu'elle est dserte


3. Voici ce

que

dit le

super

Tvfe, et scndere faciam ad

gnies mul-

tre vous,

Tvr;

et je ferai

Seigneur Dieu Je viens conmonter contre vous plu:

tas, sicul ascendit

mare

flucluans.
et destruent tnrres

4.

Et dissipabunt muros Tyri,


;

ejus

et

radam pulverem
sagenarum
,

ejus de e, et

dabo eani

in

limpidissimam petram.
5.

sieurs peuples, comme la mer fait monter ses flols. 4. Us dtruiront les murs de Tyr, et ils abattront ses tours; j'en raclerai jusqu' la poussire; et je la rendrai connue une pierre luisante. 5. Elle deviendra au milieu de la mer un lieu pour
servir scher les rets, parce
j

Siccalio

erit

in

medio maris, quia


:

que

c'est

l, dit le

Seigneur Dieu;

et elle sera livre

moi qui ai paren proie aux

ego loculus

sum

ait

Dominus Deus

et erit in dire-

nationsG. Ses filles qui sont dans les champs seront aussi passes an lil de l'pe, et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur. 7. Car voici ce que dit le Seigneur Dieu Je vais faire.venir des pays du septentrion Tyr Nabucbodonosor, roi de Babylone, ce roi des rois, avec des chevaux, des chariots de guerre, de la cavalerie, et de grandes troupes composes de divers peuples.
:

ptionem gentibus.
i

6. Filioe

quoque
;

ejus,

qu

sunt in agro, gladio in-

terficientur
7.

et scient quia
dicit

ego Dominus.
:

Quia hnec

Dominus Deus

Ecce e^o addu-

cam ad Tyrum Nabucbodonosor regem Babylonis ab aquilone, regem regum, cum equis, et curribus, et
cquitibus, et ctu, populoque magno.
8. Filias tuas qu:e sunt in agro,

8.
les

Il

fera

tomber par
il

gladio inlerficiet;

champs;
il

et circumdabit le niunitionil)us, et comportabil agge-

et

lvera le
11

le fer vos filles qui sont dans vous environnera de forts et de terrasses; bouclier contre vous.

rem

in

gyro

et elevabit contra le

clypeum.

9.

9. Et vineas, et arietes temperabit in muros tuos,

bliers; et
10.

dressera contre vos murs ses mantclets et ses il dtruira vos tours par ses armes.

et turres tuas destruet in

armatur su.
ejus operiet te pulvis eo-

nuage de poussire

10. Inundatione

equorum

rum

sonitu eqnilum, et rolarum, et curruum, inolui


,

ses chevaux vous couvrira d'un le, bruit de sa cavalerie, des roues et des chariots, fera trembler vos murailles, lorsqu'il entrera dans vos portes, comme par la brche

La multitude de
;

et

vcbunlur mri

cm

ingressus fuerit portas tuas

d'une
11.

ouasi perintroitum urbis dissipt.


11.

Ungulis equorum suonim conculcabit


:

omnes

emporte d'assaut. Le pav de toutes vos rues sera foul parles il fera passer votre peuple par pieds de ses chevaux et il renversera par terre vos le iiaiicua.-n de l'pe
ville
; ;

plaleas tuas

populuni luimi gladio cdet

et statua:

belles statues.

tua nobiles in terrain corruenl.

12. Vastabunt opes tuas

dripienl

ucgoliaiioncs

12. Ils feront leur butin de vos richesses, pilleront vos marchandises, renverseront vos murailles, ruine-

855
tuas
:

COMMENTARIUM. CAP. XXVI


et destruent
:

85i
ils

muros

tuos, et

domos

tuas pracla-

ras subvertent

el lapides luos, el ligna tua, et pulvc-

rem tuum
tuorum
14.

in

medio aquarum ponent.


tuarum non audielur

ront vos maisons magnifiques, et lieu des eaux les pierres, le bois el de vos btiments.

jetteront au

mi-

la

poussire

mme

13. Et quiescere faciam multitudinem canticorum


:

musique;

et sonitus cilharar.um

15. Je ferai cesser la multitude de vos concerts de et on n'entendra plus le son de vos harpes.

ampli.s.

Etdabo

te

in limpidissimam petram, siccatio

sagenarum

eris,

ncc dificaberis ulira: quia ego locu-

14. Je vous rendrai comme une pierre lisse; vous deviendrez un lieu scher les iis;.( vonshe serea plus fbtie parce que c'est moi qui ai parl dit le , Seigneur Dieu.
;

tus sum, ail

Dominus Deus.

15. Haec dicit

Dominus Deus Tyro


in

Numquid non
in-

sonitu ruin;e tux, et geniitu interfeclorum Uioruii),

que le Seigneur Dieu dit Tyr Les ne trembleront-elles pas, au bruit de votre chute, et aux cris lugubres de ceux qui seront tues dans l carnage qui se fera au milieu de vous?
:

15. Voici ce

les

cm
sul

occisi fuerint
?

medio

tu,

commovebuntur

16. Tous les princes de la mer descendront de leurs Iron.s ; ils quitteront les marques de leur

1C. Et descendent desedibus suis

omnes principes
in (erra sed-

grandeur;
la

maris

et atiferont

exuvias suas, et veslimenta sua


:

ils rejetteront leurs babils clatants par varit de leurs couleurs ; ils seront vtus d'pou-

varia abjieient, et induentur slupore

bunl, et alloniti super repcntino casu tuo

adniira-

buntur
17.

Etassumentes super
periisti,

le

lamentum, dicent

tibi

Quomod
quai

qu

habitas in mari, urbs inclyla,


luis,

vante; Ils Rassiront sur la terre; el frapps d'un profond ionnemeiu de voire bflfe soudaine 1 7. Ils teront sur vous des plaintes mles de pleurs, et vous diront Comment tes-vous tombe si malheureusement, vous qui habitiez dans la mer, ville superbe, vous qui ('liez si forte sur la mer, avec vos habitants qui s taient rendus redoutables toul le
,
:

fnisti fortis in

mari cum habilatoribus

quos

monde
18.

formidabant universi?
18.

Nuncstupebunl naves in

die pavoris lui, et lur-

babunlur insulse in mari, eu qud nidlus egrediatur


ex
te.

Les vaisseaux maintenant trembleront, en vous voyant vous-mme saisie de frayeur; et les les au milieu de la mer seront pouvantes, en voyant que personne ne sort de vos portes.
je

19. Quia ha?c dicit

Dominus Deus
te

Cm

dedero

te

urbcm dcSolatam,
tur
:

sicut civitates

quai

non habiiante

etadduxero super
multa;
:

abyssum,

Car voici ce que dit le Seigneur Dieu Lorsque vous aurai rendue dserte, comme les villes qui ne sont plus habites que j'aurai fait fondre une tempte sur vous, et que je vous aurai couverte d'un d19.
: ,

et opcruerint

aqu

20. Etdelraxero le

cum

bis qui descendunl in


;

lacum
terra

ad populum smpit'ernum

et collocavero te in

novissim sicut solitudines veleres

cum

bis qui ddu-

cuntur in lacum, ut non babiteris: porr


gloriam in terra vivenlium,
21. In nihilum redigam
te, et

cm dedero
et requisita

20. Lorsque je vous aurai prcipite avec ceux qui descendent dans la fosse profonde, pour vous joindre la multitude des morts temels; lorsque je vous aurai place au fond de la terre avec ceux qui sont descendus dans le tombeau, pour tre toujours inhbilc comme les solitudes de plusieurs sicles et qu'en mme temps j'aurai rtabli ma gloire dans la terre des vivants,
;

non

eris

non

invenieris ullra in

sempiternum,

dicit

Dominus

21. Je vous rduirai rien; vous ne serez plus on vous cherchera , on ne vous trouvera plus jamais,

Deus.

COMMENTAI* IUM
Vers.
1
.

Undecimo anno. Hebri undecimum anAnno enim undecimo


fuit,

quod Hebri

sic

exponunt

confracta esl urbs porta-

num

Scdeci inlerprelantur, ul annum novum, sup.


regni Sedeci;e Jru-

rum omnium populorum,


puli negoliandi

id est,

ad quam omnes po-

cap. 24. 1.

causa confluebant. Potesi etiam sen-

salem Chakhcis capta


39, 2, et 52, 5.

4 Reg. 25, 2, et Jerem.

sus esse, urbs ex qu

omnes

populi porlam aliquarn

Quo

audito nuntio, ut ait versu se-

suam dnommant. Solentenim minores urbes ex majoribus portas, quibus ad eas itur,
appellare,

quenti, Tyrii ctiam

dixerunt

Euge, cuge, quemad-

ut in

modm Ammonitse
decimum
malo, quia
1
,

cap. pnecedeuti vers. 5.

Ego un-

multis Gallia: urbibus aliqua porta Parisicnsis vocatur.

caplivitatis
sic solet

Jechoni;e

annum

interprtait

Conversa est ad me. Negocialio


quasi dicat
:

illius,

aut,

ipsa
,

prophela annos numerare, ut cap.


1
,

urbs,
est,

Ego deinceps ero Jrusalem

id

vers. 1 et 2, el cap. 8, vers.

et cap. 20, vers. 1,

omnium

civitatum frequentissima, atque locuple-

etc. 24, v. 1.

Quod autem
fuit

attinel

ad tempus,

in
j

lissima. Implebor.

Ejusopibus ac mercibus,- quae ad


ill

idem

redit.

Nam undecimus

caplivitatis annus,

idem

nie

deinceps apportabuntur,

dserta. Sept,

alio

quoque undecimus

regni

Sedecioe,

cm primo
4 Reg.

prorss sensu verterunt.

anno

caplivitatis Sedecias

regnare cperit,

Vers. 3.

Gentes multas. Chaldax>s,utexplicatur


ascendit mare, Hebr., sicut ascendere
suos, militarcs copias fluctibus

24. 15, 17.

vers. 7. Sicut

Vers. 2.

Contracte
,
:

sont porte populorum,


in

facit

mare fluctus

portae Jrusalem

per quas omnes undiqu populi


aut,

part, propter multitudinem et ferocitatem., ut

comapud
A$-

urbem

influebant

populos

vocat ipsos cives

Jerem. cap. 46, 8


et velul

Aigyplus fluminis instar ascendet,


et dicet :

Jerosolymiianos, propter innumerabilem eorum multitudinem. Hebr.,


confracta est porta,

flumina movebuntur fluctus ejus,


:

ad verbum;

cendens operiam terram

perdant civitatem, et habita-


855
tores ejus; et


IN

EZECHIELEM
pbxa, qu fortitudine tu
bellic constitueras.
:

856

Jerem. 51, ,42

Ascendit super Babylo- v* tur. Alii minus apte, statuse fortitudinis, id est, tro
est.

nem mare
Vers. 4.

multiludine flucluum ejus operta

Alii,

Et

radam pulverem
rupe

ejus.

Hyperbole
in e

statua? viris fortibus tuis erect. Septuag.

Subslan-

est, quasi dicat, efficiam ut

ne pulvis quidem
in

mater-

tiam fortitudinis tu, id est, quidquid fortitudine tu

neat. Erat

enim Tyrus

in

medio mari

difi-

comparsti, conculcabuiit sicut statim sequilur.

cala. Habilatores ver, ut ait R. David,

multam

Vers. 12.

Vastabunt,

spoliabunt, sicut

statim

rani diucandi plantandiquc causa comportaverant,

dicit: Diripient negotiationes tuas, Hebr., Tierces


tuas.

quam
tur.

dicit

Deus evertendam esse rupemque nudam


erat,

relinquendam, qualis

antequm urbs dificare:

Vers. 13.

Quiescere faciam. Auferam

te

onme

Noster interpres et Sepluag. dixerunt


:

In limpi-

genus

liiti.

dissimam petram. Hebri interpretantur


petram, ut c. 24,
7,

In excelsam

Vers. 14.

Et

dabo. Vide v. 4 et 5.
in terra

quod minus convenit, non enim


sagenarum.

Vers. 16.

Descendent de sedibussuis, ut

humili, sed pulvere opert opponit.

sedeant more lugentium. Principes maris. Vicinarum

Vers.

5.

Siccatio

Nn

erit utilis,

insularum,

qu

in

mari sunt, propterea nominavit


ipsa

nisi ut piscatores retia

sua in e expandant, ut sicccn-

principes maris, et
erat.

non terr, quia

Tyrus
et

in

mari

tur. Hebr., extensio retium, ut infra, c. 47, 10.

Exuvias suas, Hebr.,

pallia sua,

vestimenla

Vers.

6.

Fili-e

subjecta soient,

ut

quoque ejus. Minora oppida illi sp diximus, Hebri metropoilli

varia; Hebr., vestem

vestem.

lim matrem, minores ver urbes


appellare, ut Jerem, 49, 2, 3.
lur, v. 8.

subjectas, fdias

qu qui

suam actu pictam, Phrygiam Et induentur stupore, id est, veste lugubri, pr mrore stupefacli sunt, indui soient.
Qvje habitas
in mari. Hebr.,

Eadem

phrasis repeli-

Vers. 17.

qu haut

bitabaris maribus, id
7.

est,

mercatoribus, qui ab

Vers.

Ab
c.

aquilone. Erat enim Babylon Tyro


Ita

omni mari venicbanl, Oceano, Rubro, Arabico,


David interpretatur. Ego maria plurali numro
etiam mare dici arbilror, sicut aquas.

R.

aquilonaris.

Regem regum.

vocal regem Babylonis,

unum

quia multos reges sibi subditos babebat, ut apparet

ex 4

lib.

Reg.,

25, v. 28, et Jerem. 52, v. 32, ubi

Vers. 18.

Naves. Hebr.,
fueris.

insul, ut Sept, verte-

(Mcilur Evilmerodach posuisse thronum Joacin, super

runt. In die PAvoRiSTui.Hebr., in die ruinlu, idest,

thronos

omnium regum,

qui

cum

illoerant. Alii, quia

cm

solo

quata

histori traduntTyrum ab Alexandro

magno poslqum
fuisse,

ex te, ad verbum, ab

exilu tuo

Eo quod nullus egrediatur : Quod oinnes Hebri,


:

regnumCbaldorumobtinuit, eversam

perNa-

ilemque paraphrastes Chaldus interpretantur


pter caplivitatem et transmigrationem luam.

Pro-

buchodonosorem Alexandrum
Vers.
8.

intelligunt.

Omnesenim

Melismihi

Chaldorum reges Nabuchodonosores vocabantur.


Filias tuas; minores urbes, vide v. 6.
id
est,

videtur noster interpres Hebraismi vim expressisseSolet enim dictio min negationem significare.

Elevabit contra te clpeum,


Vers.
9.

sublatis con-

Vers. 20.

Qui descendunt

in

LACUM.Ininfernum,
idest, ad

serlisque clypeis milites testudineni facient.

autin sepulcrum.

Ad populum sempiternum,
c.

Vineas

et artetes. R. Salom. putat

multitudinem mortuorum, qui non rsurgent usque ad


finem mundi, ut apud Jerem.,
briabo principes ejus,
ejus,
et

meki balistam

significare,

qu

lapides in

urbem

eja-

51, v. 39 et 57
et

Ine-

Gulatur. R. David et

Chaldus paraphr. percussionem

sapienles ejus,
:

magistratus

interpretantur. Sepluag. lanceas reddiderunt. Verosi-

duces ejus,
et

et

fortes ejus

et

dormient

somnum sem3,

mile est bcllicam aliquam machinam significare, qualis

piternum,

non expergiscenlur. Et Tbren.

6: In

est balista;
te in

de

iis

enim agebatur.
In

Balistas ponet

tenebrosis collocavil

me

quasi mortuos sempilernos.

contra

muros

tuos.
suis.

armatura sua.

Similiter

Hebr., ad populum

seculi.

Quod R. David
in

sic exponit,

Septuag.: In armis

Chaldus interpretatur lapididicit esse mallcos,

cum

populo, qui seculo, id est, jam olim mortuus

busferrcis, idest, globis ferrcis, quales mine tormcnla


bcllica jaculantur.

est, ita ut

eorum corpora
est,

pulverem redacta

sint.

R. David

quibus

Magis mibi placet prior inlerpretalio, quia Scriptur magis consenlanea


et quia
ita

petr conlerunlur.
Vers. 10.
Inundatione. Hebr., pr
le

inajorem habet vim.

multiludine

Significatur

enim fore ut

Tyrus evertatur ut nun14.

equorum

ejus, operiel

pulvis ejus, ut Septuag. ver-

qum amplis

aedifleetur, ut dixit v.

Quod autem

lerunl, id est, tanta erit

equnrum

ejus muliitudo, tan-

dixit Isai., c. 23, 15,

Tyrum

post Sepluaginla annos


linitus

tmque pulveris
tio

excitabit, ut pulvere operiri videaris.


Isai. GO,

restaurandam, aut nunicrus


lur, aut

pro infinito poni-

Simile est illud in causa dissimili,

Inunda-

mystic de Ecclesia: restauratione intelligen-

camelorum
id est,

operiet

te.

sonitu equitum. llcbrai-

tlum est. In terra novissima, inferiori, id est, in inferno; ut Cbrislus dicit


v.
:

pr domos tremefacerc. Quasi per introitum urbis dissipt^, qu jam dserta est, et nemine custoditur, quasi dical ingredientur nemine
smus,
tercurrentes
:

sonitu. Soient equi, et currus

pr-

deCapbamaum,

Mattb.,c. 11,
in

23 Et tUyCapharnaum, numquid usque


id est,

clum exal-

taberis? usque ininfernum descendes. Sicut solitudines

veteres,

similem ruinis antiquis, urbibus jam


cernitur.
sic

resistenle.

olim eversis,

quarum nullum vesligium


in

Cum
ex-

Vers. 11.

Statut

tu/e nobii.es. Hebr., R. David


,

dedero gloriam ponunt


:

terra viventium. Hebri

interpretatur, turres fortitudinis tua', id est, in quibus

Cm

terram Isral reslituero in prislinam glo-

pris fortitudincm tuani ponebas, in icrram dejicien-

'

riam. Vocal

autem cam terram viventium, quia non erat

857
perpetu futura dserta, ut
dixit

COMMENTARIUM CAP.
eam opponat Tyro, quam
sensu
:

XXVII.
Et non
:

858
habiteris in terra viventium. Alii inter-

descensuram

in

lacum ad populum sempiternum,

pretantur
est,

Cum

dedero gloriam in terra viventium, id

est,

ad lerram mortuorum,

quemadmodm R. Da-

cm

te

puniendo gloriam

meam

ubique terrarum

vid adnotavit. In

eamdem

sententiain vertil Chaldus:

ostendero.

Dabo gaudium

in

terra Isral. Septuag. alio prorss

CAPUT
1.

XXVII.

CHAPITRE XXVII.
me
,

Et factum est verbum Domini ad


,

dicens

Le Seigneur me
Vous donc
,

parla encore, et
,

me

dit

Tu ergo mentum.
2.
5.

fili

hominis

assume super Tyrum


in introitu
:

la-

2.

Et dices Tyro, qu habitat

lugubre sur la 3. Et vous direz cette


maris, nela

de l'homme ruine de Tyr ;


fils

faites

une plainte

gotiationi populorum ad Dominus Deus Tyre,


:

insulas multas
tu dixisli
:

Hc

dicit

ville qui est situe prs de mer , qui est le sige du commerce des peuples de tant d'les diffrentes : Voici ce que dit le Seigneur

Perfecti decoris

Dieu

Tyr, vous avez dit


;

Je suis d'une beaut

parfaite

ego sum,
4.

Et

in

corde maris

sita.

Finitimi tui qui te


:

sedifi-

caverunt, impleverunt decorem tuum


5. Abietibus

4. Et je suis place au milieu de la mer. Les peuples voisins qui vous ont btie, n'ont rien oubli pour vous embellir.
5. Ils ont fait tout le corps et les divers tages de votre vaisseau de sapin de Sanir; ils ont pris un cdre du Liban, pour vous faire un mt.

de Sanir extruxerunt
:

te

cum omnibus

tabulatis maris

cedrum de Libano

tulerunt ut face-

rent
6.

tibi

malum.
:

Quercus de Basan dolaverunt in remos tuos


,

et

transira tua fecerunt tibi ex ebore Indico


riola
7.

et prseto-

de insulis Itali.

Byssus varia de ^Egypto texta est

tibi in

vlum

ut poneretur in
lis

malo

hyacinthus et purpura de insu-

Elisa facta sunt


8.

operimentum tuum.

mis en uvre les chnes de Basan pour vos rames; ils ont employ l'ivoire des Indes pour faire vos bancs; et ce qui vient des les d l'Italie, pour faire vos chambres et vos magasins. 7. Le fin lin d'Egypte, tissu en broderie, a compos la voile qui a t suspendue votre mt l'hyacinthe et la pourpre des les d'Elisa ont fait votre pavillon. 8. Les habitants de Sidon et d'Arad ont t vos rameurs; vos sages, Tyr, sont devenus vos piC. Ils ont
,

faire

Habitatores Sidonis et Aradii fuerunt rmiges


sapientes tui, Tyre, facti sunt gubernatores

lotes. 9. Les vieillards de Gbal et les plus habiles d'enlre eux ont donn leurs matelots , pour vous servir dans tout l'quipage de votre vaisseau; tous les navires de la mer et tous les matelots ont t engags dans votre

tui
tui.

9.

Senes

Giblii et

prudentes ejus habuerunt nautas


:

ad ministerium

variai supellectilis tua)

omnes naves

commerce.
10. Les Perses, ceux de Lydie, et ceux de Libye taient vos gens de guerre dans votre arme; et ils

maris, et nautae earum, fuerunt in populo negotiationis tu.

10. Pers, et Lydii, et Libyes erant in exercitu tuo


viri bellatores tui
:

ont suspendu en vous leurs boucliers et leurs casques, pour vous servir d'ornement.
11. Les Aradiens avec leurs troupes, taient tout autour de vos murailles et les Pygmes qui taient sur vos tours, ont suspendu leurs carquois le long de vos murs, afin qu'il ne manqut rien votre beaut.
,
:

clypeum

et

galeam suspenderunt

in te pro ornalu tuo.

11

Filii

Aradii
:

cum

exercitu tuo erant super

muros

tuos in circuitu
tuis
,

sed et Pygmaei, qui erant in lurribus

pharetras suas suspenderunt in mris tuis per


:

gyrum

ipsi

compleverunt pulcbritudinem tuam.


,

12. Carthaginenses negoliatores tui


:

multitudine
plura-

12. Les Carthaginois trafiquaient avec vous, en vous apportant toutes sortes de richesses, et remplissaient vos marchs d'argent, de fer, d'tain et de plomb. 13. La Grce, Thubal et Mosoch entretenaient aussi votre commerce, et amenaient votre peuple des esclaves et des vases d'airain. 14. On a amen de Thogorma , dans vos marchs des chevaux, des cavaliers et des mulets. 15. Les enfants de Ddan ont trafiqu pour vous ; votre commerce s'est tendu en plusieurs les; et ils vous ont donn, en change de vos marchandises, des dents d'ivoire et de l'bne. 10. Les Syriens ont t engags dans votre trafic, cause de la multitude de vos ouvrages; et ils ont expos en vente dans vos marchs des perles, de la pourpre, de petits cussons, du fin lin de la soie, et toutes sortes de marchandises prcieuses.
,

cunctarum divitiarum argenteo, ferreo, stanno, boque, repleverunt nundinas tuas.


15. Gracia, Thubal et

Mosoch

ipsi institores lui:

mancipia, et vasa serea advexerunt populo tuo.


14.
los

De domo Thogorma, equos,


Dedan negotiatores
:

et quits

et

mu-

adduxerunt ad forum tuum.


tui
:

15. Filii
goliatio

insul multx*, ne-

mans tu

dents eburneos et ebeninos

commutaverunt

in pretio tuo.

16. Syrus negotiator tuus propler mullitudinem ope-

rum tuorum
byssum,
mercalu tuo.

gemmam,
et

et

purpuram, etscutulala,

et

et sericum,

chodchod proposuerunt

in

17. Les peuples de Juda et d'Isral ont entretenu


aussi leur

commerce avec vous;


le plus

et ils ont
le

apport clans
le miel,

17. Juda et terra Isral ipsi institores tui

in

fru-

vos marchs

pur froment,

baume,

mento primo, balsamum,


proposuerunt in nundinis
18.

et mel, et
tuis.

oleum, et resinam

l'huile et la rsine.

Damascenus negotiator luus


in multitudine

in

multitudine ope-

rum tuorum,

18. Damas trafiquait avec vous; et, en change de vos ouvrages si diffrents, il vous apportait de grandes richesses, du vin excellent, et des laines d'une

diversarum opum, in vino

couleur clatante.
19. Dan, la Grce et Mosel ont expos en vente dans vos marchs des ouvrages de fer poli et vous
:

pingui, in lanis coloris optimi.'


19. Dan, et Gracia, et Mosel, in nundinis tuis pro-

859
posuerunt ferrum fabrefactum
negoiiationc tu.
:

IN
stade
et

EZECHIELEM
in

8G0
trafic

calamus

avez fait un odeur.

de casse

et

de cannes d'excellente

20. Dedan instilores lui in tapetibus ad sedendum. 21. Arabia, et univers! principes Cedar, ipsi negotiatores
dis,

mans tu

cum

agnis, et arietibus, et

h-

venerunlad

te negotiatores tui.

22. Vendilores
tui
:

Saba

el Reenia,

ipsi

negotiatores

cum

universis primis aromalibus, et lapide prein

tioso, et

auro quod proposuerunt

mcrcalu

luo.
:

23. Haran, et Cliene, et Eden negotiatores tui

Sapa,

Assur, et Clielmad, venditores

lui.

21. Ipsi negotiatores tui multifariam involucris hyacintbi, et

polymilorum

gazarumque
luis.

preliosarum,
:

quce

obvolut et adstricla; erant funibus

cedros

quoque habebant innegotiationibus


et repletaes, etglorificala niniis in

25. Naves maris, principes lui in negotiatione tua

corde maris.
te

20. In aquis mullis

adduxerunt
te in

rmiges

tui

ventus auster conlrivil

corde maris.

27. Divitkc luae, eltliesauri tui, cl multiplex instru-

mentum tuum, naut


viri

tui et

gubcrnatores
el

lui,

qui le:

nebant supellectilem tuam,

populo luo praeerani

quoque bellalores

tui,

qui erant in te,


in

cum

uniin

vers multitudine tua, quai est

medio

lui,

cadenl

corde maris
28.

in die ruinai lu;e.

sonilu clamoris gubernatorum


:

luorum conqui lene\

20. Ceux de Ddan trafiquaient avec vous pour les housses magnifiques des chevaux. 21. L'Arabie et tous les princes de Cedar taient aussi engags dans votre commerce; el ils venaient vous amener leurs agneaux, leurs bliers el leurs boucs, 22. Saba et Rma venaient de mme vendre et acheter avec vous; et ils exposaient, dans vos marchs, lous les plus excellents parfums, les pierres prcieuses, et de l'or. 23. Haran, Clin et Eden entraient pareillement dans votre trafic, Saba, Assur, et Cbelmad venaient vous vendre leur marchandises. 24. Ils entretenaient un grand trafic avec vous ; el ils vous apportaient des balles d'hyacinthe, d'ouvrages en broderie, el de meubles prcieux qui taient envelopps el lis de cordes ils trafiquaient encore avec vous pour des bois de cdre. 25. Les vaisseaux ont entretenu votre principal commerce; vous avez t comble de biens, et leve dans la plus haute gloire, au milieu de la mer. 2G. Vos rameurs vous ont conduite sur les grandes eaux; mais le vent du midi vous a brise au milieu de la mer. 27. Vos richesses, vos trsors, votre quipage si grand et si magnifique, vos matelots et vos pilules, qwi disposaient de toul ce qui servait votre grandeur et votre usage; vos ci s de guerre qui combattaient pour vous, avec toute la multitude de peuple qui tait au milieu de vous, tomberont tous ensemble au fond de la mer au jour de votre ruine. 28. Les cris et les plaintes de vos pilotes pouvan:

turbabuntur classes

29. Et descendent de navibus suis

omnes

bant

remum

naut

et universi gubernatores maris

'

in terra slabunt.

30. Et ejulabunt super te voce magn, et clamabunt

amar

et superjacient

pulverem capilibus

suis, et

cinere conspergenlur.
31. Et radent super te ealvilium, et accingenturciliciis
:

el

plorabunt te in amaritudine animai ploratu

teront les flottes entires. 29. Tous ceux qui tenaient la rame descendront do leurs vaisseaux ; les matelots avec tous leurs pilotes se tiendront sur l'a terre. 50. Ils dploreront vos maux avec de grandes plaintes; ils crieront dans leur douleur; ils se jetteront de la poussire sur la lle, ils se couvriront de cendre. 51. Ils se raseront les cheveux, se vtiront de cilies; et dans l'amertume de leur cur, ils verseront des larmes sur vous, avec un regret sensible et cuisant.

amarissimo.
52. Et assument super
te

carmen lugubre,

et plan-

genl le

Qu

est ut Tyrus, quai obmutuit in

medio

maris
33.

32. Ils feront sur vous des plaintes lugubres, ils dploreront ainsi votre mallieur : O trouvera-t-on une ville semblable Tyr, qui est devenue muette au milieu de la mer?

Qu
et

in exitu

negotialionum luarum de mari


:

mer,
i

implsti

populos mullos

in mullitudinc diviliarum
dilsti reges terne.
:

tuarum,
54.

populorum tuorum,
contriia es mari

Tyr, qui, par voire grand commerce sur la combl de biens tant de nations diffrentes, qui, par la niullilude de vos richesses et par l'abondanee de vos peuples, avez enrichi les rois de la terre,
55.
ave/,

Nunc

in prolundis

aquaruin

opes

tua;,

ctomnis multiludo

tua,

qux

erat in

medio
\

tui, ceciderunt.

35. Universi habitatores

insularum obstupuerunt
perculsi
\

super

le

et reges

earum oumes tempcstate

51. La mer maintenant voite a brise; vos richesses sont au fond de ses eaux ; et loute celte multitude de peuple qui tait au milieu de vous, est tombe. 35. Vous tes devenue un sujet de surprise tous les habitants des les: et lous leurs rois battus par cet:e tempte ont chang de visage.

mulavcruut vullus.
56. Negotiatores

populorum sibilaverunl super


es, et

te

:
j;'

ad niliilumdeducta

non

eris

usque

in

perpetuum.

lk.

30. L:-- marchands de lous les peuples vous ont considre comme l'objet de leurs insultantes railleries: vous oies rduite dans le nant; el VOUS ne serez jamais rtablie.

COMMENTARIUM
Vers.
3.

In introitu maris. Hebr., in osliis maris,


fl!

rium termini
dificnverunt
le
,

lui, id
,

est, in mediis aquis sita es. Qui

te

id est, qu;r- multis

undique porlihus circumdala es.NEGO


id est
,

hnpleverunt dcorent tuum, id est,


,

omni
in

tiatiom. Hebr., negotiationi populorum,

qua:

ornamentorum gnre cumulrunt


,

quidquid

cum omnibus
mas
insulas.

populis negotiatur usque ad remotissi:

aliqu urbe pulchruin esse poterat


Sept., ul ait Micron., puichritdineni
gebulini
tibi

in le conlulerunt.
:

Tudixisti
tibi

Perfecti decoris eco sum


visa tibi es

sic

vcrlerunl
;
,

Beclim

filii

tui

idest, nimim

placuisti,

omnium'
L

apposuerunt

quasi existiinaverint
et bonaik

urbium pulcherriuia.
Vlrs. 4.

nomen
,

esse proprum

pluralem

In

corde maris. Hebr.

In corde ma-

esse ben

(ilio

quae verba in

Complulcnsibus e

,,

S61
Antuerpiensibus exemplaribus
corrupta
surit.

COMMENTARIUM. CAP. XXVII.


desiderantur, in
aliis

862
mercatoresque confluebant
portabant.
Lydii
,
,

mari ad cesque

te nautae

mer-

tibi

domum

Vers. 5.

Abietibus
; ,

de sanir. Sanir mous erat,


Sidonii Sarion
,

Vers. 10.

Pers^e, et
;

id est,

omnes gn-

quem Hebri Hermon


Sanir appellabant

Ainorrhi

ies serviebant tibi

ignobiles

quidem

in artibus fabri-

Deut. 3, 9. Lof|iiilur autem

de]

libus, ut Sidonii

Aradii et Gebalii; nobiles ver et


;

urbe tanqum de navi abietibus dificat, quia ma- I fortes in bello, ut Pers, Lydii et Afri qui tempore belli prsidio tibi erant, tempore ver pacis suspen xima Tyri gloria in navibus eral. Cum omnibus tabulatis maris. Hebr.
(

dilicaverunt
est,

),

omnes duas tabulas,


||

sis clypeis et galeis

ornamento.

ad verbum

id

ulnimque labnlarnm ordinem;


;

Vers. 11.

Super

muros tuos. Custodiebant

te,

navis enim duos tabularum ordines habet


cat,

quasi di-

omnes navium tuarum tabule erant


6.

abiegna3.
si-

Vers.

Quercus. Alunim. R.
Salomon
et

mine plerasquc aliarum gentium urbes custodire soient. Sed et Pigm-ei. Sic etiam Hebri
sicut Helvetii

David pinum

interprelantur, quos populos Plinius in extrem parte

gnificare dicit. R.

Jonalhas Cbaldus, ar-

montium Indi essedicit,


!

salubri clo

semper ver-

borem castaneam. Noster

interpres

semper

vertit,
,

nante, qui tnias dodrantes non excdant. Sepluag.


custodes verterunt
in

quercus, ut Isai. 2, 13, et Ose. i, 13, et

Amos 2
,

9-

Sepluag. abieles interpretari soient. Rasan


in tribu

regio erat

Manasse nenioribus abundans


,

praesertim al,

teste Hieronymo; atque ita etiam eorum edilione legimus. Ex quo perspieuum est hune versum in Complutensibus et Antuerpiensibus
, ,

tissimis quercubus

aut pinis

aut

castaneis

Isai.

exemplaribus

non ex Septuag.

sed ex Symniachi
:

cap. 2, vers. 13.

Transtra tua. Transira sont remiapud poetain


Virgil.,

versione positum fuisse; legunt enim


lurribus tuis
,

Sed

et

Medi

in

gum

sedilia, ut
:

4 .Eneid.,

le-

quemadmodm Symmacbum Hieronytradit.

gimus

mus
viri
,

vertisse

Cbaldus

vertit,
;

Cappadoces.
Theodotio noreliquit.

Prcipites vigilate

et confidile transtris.

Aquila, sicut noster interpres, Pigmi

R. David lurrim navis interpretatur. Sepluaginla, templa.

men ipsum
Vers. 12.
gotialrix

Megadim lanqum proprium

Cbaldus, superluminaria portarum tuarum Et prm.

Pharetrassuas, scutasua.

toriola, cellulastuas, R. David sic interpretatur,


Asstjriorum
,

filia

Carthaginensis. Hebr., Tharsis ne-

id est

Assyriorum artilicum multiludo


ille

tua. Tharsis

autem, ut multis
,

lotis

monui-

dificavit transtra (aut, ut

vertit

tunes tuas

ex

mus

alii

Carlbaginem
alii

alii

Ciliciam, aut ejus metro,

eboie allato ex insulis Celbim. Cbaldus paraphrastes,

polim Tliarsum,

Africain

alii

marc Medilerra;

de insulis Apnli,

id est,

ex Cypro

Crcl, Si-

neum,

alii

generalitermare significare putant


loco vertit Cbaldus
le

quem:

cili. Alii

ex

insulis

maris Ionici.
varia'
,

Vers.
Ilcbr.,

7.

Bvssus
,

admodm hoc
tincla coloribus.
li;

paraphrastes

variis

De mari apportabant ad
Vers. 15.
ex Tliubal

merces.

multitudine. He-

acu picta

opre Phrygio

quales sunt tel

braisnius, prae multitudine.

ne

quas bodi Belg faciuni diversis

figuris inter-

Tuubal. lberos plerique vocari putant


Japhet. Alii Italos esse dicunt. Mosoch.
lilio

textis.

De

insulis elisa. Itali;e, ut Jonalhas et R.


id

Da-

lilio

vid exponunt. Operimentum tuum,

est,

lectum

Cappadoces, ex Mosoch
lati
,

etiam Japhet sic appel-

ccllularum tuarum
tur, erant

aut corlina

qu ccllul tegeban;

Gnes. 10, 2. Adduxerunt populo tuo. Posue,

ex byacintho et purpura

aut, vestistua, ut

runl in nundinisluis
vers. 9.

aut in inercalu tuo

ut supra,

etiam inter[)retalur Habbi David.

Vers.

8."

Aradii. Cives Arad, quae Amori horum


Num.
21, l,et Jud. 1, 10. Sapientes toi.
,

Vers. 11.
erat
cis

De domo

Thogorma. Thogorma

filius

civrtas erat,

Vult dicere navarchos et gubernaiores navium fuisse


Tyrios homines sapientes

quo Tigrani, qui GrPhryges dicuntur, appellaticrednntur, et Hebraico

Gomer, Gen. 10,

3, ex

ne externis hominibus ad
;

verbo corruplo Turc.


sieut
nise.

Alii

Germanos
,

essi-

dicunt,

gubernandas naves eguisse

ad remigandum ver

et

hoc loco

vertit

Cbaldus

ex provinci Germa-

ad cetera servilia opra, alienigenis


Sidoniis et Aradiis uli consuevisse.

bominibus, ut

Vocat autem
ut

Vers. 9.

rum more,
,

domum nationem, gentem. Hehrodomum Jacob, domum Isral Equos


et maiicipia ad

Senes Giblii, ex cwilate Syri


:

qu
,

et quits. Equos

bellumapla,
;

et

ad

Gebal appellabatur, Psal. 82, 8

Gebal

cl

Ammon

et

equitandum

ut interpretatur R. David
et ut

aut equos et

Amalech

alienigen

cum

luibitiintibus
:

Tyrum.

Giblii,

mancipia apla ut sint aurig,


ego inlcrprelor.

equos regant, ut

aut Gebalii nobiles fabri lignarii erant

nam cm SaprparaGebal
ejs.

lomonis lemplum adificaielur,


bant, 3

ipsi

ligna

Vers.

l'5.

Filii

Dedan.

Idumi.

Nam Dedan
25
tibi in

Regum

5, 18.

Et prudentes

Idum
vers. 13.

civilas erat, ut apparet ex superiori cap.

Habuerunt nautas. Hebr., erant in leresarcientes diratum tuum, id est, reheiebant naves tuas, aut muros
tuos
bant
,

Negotiatio manus tu., qu

nego-

ut

Kimcbi interpretatur. Chaldsus


:

Vroride-

tib\

necessaria. Septuag.

Corroborabant consiliitm

tuum,

id est, perficiebant,
in

quidquid tu designabas.

cum quibus industria, qu sub tua auctoritalc negoliantur; aut, que initolecum fdere commercia terum habent. Et ebeninos. Hebri omnes
tiationibus tuis asserviunt; aut,

operaque tua

HegfltaVs;

aut,

Fuerunt
in te

populo negotiationis tu,e. Hebr., furnt


,

et

Cbaldus paraplirasles pavones interpretantur


pntat genus

ad negotiandum negoliatwnem tuam

idest, non

quanqum R. David etiam

quoddam Jigm

erat necesse ut long ad negotiandum ires; nain toto

pulchri, et pretiosi significare,

quale

ebenum

est,

863
ut vertit noster interpres
Indi deportatur.
,

IN

EZECH1ELEM
,

864
,

quod

ut ait Virgilius

ex

rus, id est, ad tegendos currus


runt.

ut Septuag.

verte-

Vers. 16.

Propter
ut

Quod autem noster


,

interpres vertit in tapetibus,


,

multitudinem operum tuoartifieio in

Hebr. est

in vestibus

liberlalis

aut ingenuitatis

id

rum

id est

emerent res quae miro


te

te

est, pretiosis, quibus nobiles et ingenui viri uti salent.

fiebant,

oinne genus mercium ad

convehebant.
,

Gemmam. 1S3 genus


scribit

est lapidis pretiosi et nigri


lib.

ut
liu-

Vers. 21.

Cedar. Arabise regio


Cedar Ismaelis
ait.
;

in

Agarenorum
cog'nominata
id

R. David in
,

Rad. et in commentanis
solet vertere
,

solitudine. Cedar,

filio

jus loci

Hieronymus carbunculum
et

ut

est, ut
est,

Hieronymus

Negotiatores manus tu*:,


aut,

Exod. cap. 28, vers. 18,


infra

cap.

39, vers. 11, et


,

sub tu auctoritate negotiantur

cum
,

quibus

cap. 28, vers.


,

13.

Et scutulata

squamatas
vestem

industria alque opra tua negotiaris

aut

qui pro te

vestes

et quasi

scutis
,

dislinctas. Hebraic

negotiantur, id est, in

tuam

utililatem, quasi pro

ma-

acu pictam et variam

quam Phrygiam

vocant.

Et

nibus et ministris

tibi

essent,ut vers. 15. Venerunt


:

sericum; corolaria vertunt quidam. Chaldus, lapides


pretiosos. Septuag.

ad te negotiatores tui. Hebr.


bus negotiatores tui sunt
tiantur.
,

In Us
in

nomen ipsum
et

quasi proprium in-

id est

( inquam ) rtuum usum nego-

tegrurn reliquerunt,
tur

Raamolh. Et Chodchod. Fate-

Loquitur

accommodat ad unamquamque

Hieronymus nescire se quid boc nomen propri


ideque integrum reliquisse, quod et Sept,
Hebrsei etiam vidcnlur ignorasse;
in

gentem.

Nam

signilcet,

Vers. 22.
et

Saba et Recma. Saborum gens thure


est.

Arabes pas tores cran t.

fecerunt.

nullam

aromatibus nobilis

Recma ver

civitas est

Ara-

enim

bunc locum menlionem faciunt. Idem tamen Hieronymus apud Isai., cap. 54 12, Jaspidem vertit. Chaldaeus hoc loco et in nonin
, ,

commentariis

bise Felicis.

Vers. 23. Haram. Mesopoiamise civitas, qu et Charram appellatur, Gen. H, 32, et 12, 5. Chenne ,
urbis etiam
tur.

nullis aliis

gemmas
,

reddit, aut margaritas. Alii caralii

nomen

est

quod hoc tantm loco reperiEden, nomen etiam

bunculum

alii

rubinum,

cryslallum,

alii

adamanid

Septuag. terram Chanaan esse pulaverunt, de qua


in Scripturis

tem esse pulant.


Vers. 17.
est
,

sp
In

menlio

fit.

est

frumento. Bekiti in frumentis


in

loci,

quod voluptatem

significat,

Gnes. 4, 16. Nego-

frumenta proposuerunt
betli 3,

nundinis

luis.

Hebrai-

tiatores tui. Hebr., negotiatores Saba. Chilmad, hoc


solo loco legitur; sed loci
est.

smus

loco eth nN, ut

Nolimulari

in

malignan-

nomen
In

esse manifestum

tibus, id est, malignantes,

Psalm. 36, l.Necenim eo,

rum versionem probare possum


reddunt,

qui sine ullo sensu

Vers. 24.

Multifariam.
portant

omnis generis mer-

cum frumento
,

melle et oleo. Primo balsa-

cibus. Bigelume the keleth. Involucris hyacinthi.

Cum
,

mum. Hebr.

frumenta Menitli

duo loca

in terra Isral
;

Panag qu Hebraei optimorum frumentorum feet


,
,

involucris quibus

hyacinlhum. Hebra;i

et

Chaldaeus paraphrastes, vestes hyacinthinas exponunt.


Septuag., ipsum

racissima esse putanl

quanqum R. Joseph panag


et

nomen Hebraicum,
Uieronym.

quasi proprium
vidil;

balsamum
vertit
,

significsse dicit,
,

quemadmodm Chaldus
Theodotio
,

reliquerunt, quod rect


piensis ver interpres

Antuer:

Aquila

Symmachus

ut Hieron.

non animadvertens, reddidit Et


erant funi-

refert

nomen ipsum Hebraicum tanqum proprium

volucribus. Qu/E obvolut*: et astrict^e

reliquerunt.

bus

et in capsis vestium pretiosarum

Vers. 18.

qu

funibus

In

multitudine operum tuorum

pro-

ligat erant. Rabbi

Salomon

et

Rabbi David vestes

pter multitudinem pretiosarum


artificio fiunt

rerum,qu

in te

miro
sunt;

preliosas esse dicunt.

Cedros quoque. Rabbi David


:

ut vers. 16. In multitudine,

propter
te

torques interpretatur. Alii


cedrinis,

In capsis funibus

ligatis et

multitudinem diversarum
sunt negotiatores
tui

opum qu apud
,

quod durius

est.

Damasceni; aut

Damascenus

Vers. 25.

Naves
:

maris.

Tharsis.
tui

Vide supra

negotiator tecum omni gnre mercium. In vino pingui.

vers. 12. Principes tui. Principes

negotiabantur
:

Hebr.

In vino llelbon, quod R. David

nomen
vinum

loci

navibus Tharsis
in

aut, ut alii
,

exponunt

Naves qu

esse pulal in

Damascenoium regione,

ubi

opti-

mari pro

te negotiabantur

principes tui erant, id


,

mum erat.
cum apud
Isral, 1

Jonalhas, Chaldaeus, et R. Salomon

vinum

est, principum

tuorum

quasi dicat

non erant negoHebri


ap-

coctum interprelanlur, quale hodi vocant HispaniGallos. Coloris optimi. Hebr., albi.

tiatores et naula; lui pauperes, sed principes.


sic

interprelanlur
te ventitabant

Naves maris (aut Carthaginenses)


,

Vers. 19.

Dan. Civitas erat


cap. 3, 20.
ut

in

finibus terroc

ad

propter negotiationem tuam


tuas.
,

aut

Regum

Et Mosel.
tradit
,

Septuaginta

portmes merces
Vers. 26.
est
,

etiam et Aquila

Hieronymus

nomen

loci

in aquis multis
te
illi

in

aquas multas
,

id

esse crcdidcrujil. R. David vagam interpretatur quasi


dicat, Gracia qiuc
rat.

in

mare projeccrunt

ipsi Sidonii

et Aradii

mercatur causa hcillcque diseurFerrum fabrf.factum. Hebr., ferrum factum, id est,


,

qui rmiges tui erant, vers. 8. R. David in


tariis, et in lib.

Commen-

Rad., et Chaldxus paraph. interpre*

in laminas

aut virgas distinctum

ut Chaldaeus et R.
,

tanlur, spoliatores tui, qui te spoliabanl.

Ventus austei

Salomon exponunt; aut,


chalibem.

ut R. David

ferrum purum,

contrivit. Conlerct tanqum arborem in medio mari super rupem plantatam, in quam vehementis ventus
inspirt. Alludil

Vers. 20.
lit

Ad sedendum
,

ad equilaturam
;

ut ver
c.ur

ad situm Tyri

erat

enim

in

mari su-

Chaldus

id est,

ad ornandos equos aut , ad

per rupem posita, et animo, et loco nimiin elata;

865

COMMENTARIUM CAP.
tur

XXVITI.

866

feirunl autera summos fulmina montes. Austrum autem out ventum orienlalem vocal Nabuchodonosorem
,

Ascalon. R. Salom. et R. David hoc Joco interpretan-

noiD

sicut excisa in

medio maris

quod

in lausic
:

qum

supra dixitTyrum vaslaturum, cap. 26,

7, quia,
ita

dem

et in vituperationem dici potest; in


,

laudem
in

ut vcnlus orientalis calidus est,

omniaque exurit,

Quis erat similis Tyro


excisa erat
,

qu

in

medio mari

rupe

Nabuchodonosor orunia depopulabatur.


Vers. 27.

ita

ut inexpugnabilis esse videretur et laest, et

Thesauri
id est
,

tui.

Hebr.

et

merces tu.
tua;,

men

expugnata

mari contrita
:

ut dicit vers.

Multiplex instrumentai. Onmes sarcin


goliatio tua

oinncs

34. In vituperationem sic

Qu

urbs tam miserabilis


in

caps mercibus plen, omnis tua supellex. Hebr., ne,

qum Tyrus
sita esset
,

reperiri poterit,

qu cm

medio mari

quidquid negotiando comparsti.


,

tamen excisa est?

Tenebant supellectilem tuam. Heb.


fissurarum tuarum
,

restauratores
,

Vers. 33.

Qu^
et

in

exitu negotiationum tuarum.

id est

senes Geballii

qui naves

Qu

exportatione mercium per mare populos impie-

tuas resarciebant, ut dixit versu 9.

Et populo tuo
tu
,

bas, saturabas. El populorum luorum, ministrorum tuo-

pr^eerant. Hebr.
id est
,

et

negotiatores negotiationis
,

rum. Hebr.,
Vers. 34.

mercium tuarum.
es.

omnes illi per quos negotiaris quos paul supra commemoravit bi, inquam, omnes, etviri bel, ,

Nunc contrita

Hebri nunc tempus


,

Ie-

gunt, tempus contereris,


contereris
:

id est, veniet

cm

latores tui

cum

univers populi multitudine projicien-

quod mihi nullo modo probant. Loquilur


futur, sed de prterit
,

tur Chaldis in

medio maris.
,

enim propheta non de re


frequens
recitans verba
,

Vers. 28.

Aso.nitu. Proptersonilum

hebraismus. Conturbabuntur CLASSES,.quae long erunt


in mari.

erant

eorum qui eversam jam Tyrum lucturi prterqum qud oratio coacta est. Mult ergo
alliah
,

Hebrum

Hebriinterpretantur, oppida sub-

melis videtur nosler interpres legisse

nunc.

urbana.

Vers. 29.

Descendent de navibus
Superjacient
,

Nam
suis
,

et

sensus est melior

et Sept, et

Chaldus patimor

id est

raphr.

eodem modo
id est,

legerunt.
percussi.

non amplis navigare poterunt; aut, descendent, ut bumi jaceant, lucts causa, ut slatim dclart.
Vers. 30.

Vers. 35.

Tempestate

Hebr.

ti-

muerunt,
deret
,

vald timuerunt, ne sibi idem acci-

more lugentium
,

qui
Job.

metuque expalluerunt.

pulvere et cinere aspergebantur

Josue

7,6,
mos
,

Vers. 36.

SibilWerunt super te, pr stupore


:

et

!2.

admiratione cass tui, ut Jerem. 19, 8

Ponam

civi-

Vers. 31.

Radent calvitium.
Qvm est
ut Trus.

Aller

lugen-

tatem hanc in stuporem


terierit

et in
,

sibilum

omnis qui prsuper univers


dserta
,

tium erat, calvitium facere, et


cap. 7, 18.

cilicio indui

ut supra

per eam, obslupescet

et sibilabit

plaga ejus; et cap. 49, 17

Et
,

eril

Jduma
Ab

Vers. 32.
cent
:

Hc

lugentes di,

omnis qui

transibit per
;

eam

stupebit et sibilabit super

Qu
sita

est

ut Tyrus,

qu

urbs lam miserabilis

universas plagas ejus

et cap. 50,

13

ira

Dominx
:

qum Tyrus
mari

reperiri poterit,
,

qu quamvis

in

medio

non habitabilur

sed redigetur tota in soliludinem per Babylonem


,

om-

esset

lamen obmuluit,

id est, deleta est

nis qui transibit

stupebit

et sibilabit

prorss periit,

ita ut nulla

exstetejus memoria.Hebri

super universis plagis ejus.

Ad

nihilum deducta es.

dicunl, silere, aut tacere, aut obmutescere, pro, ita


perire, ut

Eodem sensu Chaldus


nunt, terrores
plo fuisti
,

vertit.

Hebrum

alii

expo-

non maneal memoria


Jerem. 25, 37

Quia nocle vastata


est

est

fuisti

id est,

omnibus gentibus exem-

Ar,

Moab
irce

ontkuit,quia nocte vastalus


:

murus Moab,

ut tu calamitate terrerentur, ut superiore

conticuit; et
facie

Conlicuerunt arva pacis

cap. vers. 21.

furoris

Domini; et cap.

47, 5

Conticuit

CAPUT
1.

XXVIII.
:

CHAPITRE
1
:

XXVIII.
:

Et factusest sernio Domini ad me, dicens

2. Fili hominis, die principi Tyri

Hc
in

dicit

Domi:

2.

Le Seigneur me dit encore ces paroles Fils de l'homme, dites au prince de Tyr
dit
le
: :

Voici

nus Deus

E qud elevatum
et in

est cor

tuum, etdixisti

Deus ego sum,

cathedra Dei sedi


:

corde maris:

cm
5.

sis

homo,
:

et

non Deus

et dedisti cor

tuum quasi

cor Dei

Ecce sapientior es tu Daniele


est

omne secretum

non

absconditum

te

Seigneur Dieu Parce que votre cur s'est lev, et que vous avez dit Je suis Dieu je suis assis sur le trne de Dieu, au milieu del mer, quoique vous ne soyez qu'un homme, et non pas un Dieu et parce que votre exur s'est lev comme si c'tait le cur d'un Dieu; 3. Voil que vous tes: plus sage que Daniel, et il n'y a point de secret qui vous soit cach;
; ;

ce que

4. In sapienti et prudenli tu fecisti libi fortitudi-

nem,
tuis
:

et acquissti

aurum

et

argentum

in

thesauris

4. Vous vous tes rendu puissant par votre sagesse et votre prudence, et vous avez amass de l'or et de

l'argent
5.

dans vos trsors.


et

Nous avez accru votre puissance par l'tendue


par
la

5. In multitudine sapienti luae, et in negotiatione

de votre sagesse,

tu multiplicsti

tibi

fortitudinem, et elevatum est cor


:

commerce,

et votre

cur

s'est lev

multiplication de votre dans votre force;


:

tuum
6.

in

robore tuo

Propterea

elevatum est
7. Idcirc

hc dicit Dominus Deus cor tuum quasi cor Dei


:

E qud

6. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce que votre cur s'est lev, comme si c'tait le

cur d'un Dieu,


7. Je ferai venir contre vous des trangers, les plus puissants d'entre les peuples, et ils viendront l'pe

ecce ego adducam super

te alienos, ro-

867
buslissimos gcntium
:

IN
et

EZECHIELEM
la

868
clat

nudabunt gladios suos super


tusc,

main exterminer votre sagesse avec toutson


ils

pulchritudinem sapientiae
tuiini.

et polluent

decorem

et

souilleront voire beaut.


,

8. Interficient et

detrahent

le

et morieris in intr-

im occisorum in corde maris. 9. Numquid dicens loqueris


inierficieutibus te
:

Deus ego sum coram


j

cm
te.

sis

homo,

et

non Deus,

in

manu occidentium
10.

Morte incircumcisorum morieris


ait

in

manu

alie-

norum, quia ego locutus sum,


11.
Iiomiiiis, leva

Dominus Deus.
:

Et factus est sermo Domini ad me, dicens


planctum super regem yri
ei
:
:

Fili

vous tueront et vous prcipiteront de votre trne et vous mourrez dans le carnage de ceux qui seront tus au milieu de la nier. 9. Direz -vous encore, lorsque vous serez devant vos meurtriers, lorsque vous serez sous la main de ceux qui vous leronl h vie Je suis un Dieu, vous qui n'tes qu'un homme et non pas un Dieu? 10. Vous mouirez de la mort des incirconcis par la main des trangers- parce que c'est moi qui ai parl, dit le Seigneur Dieu. 11. Le Seigneur m'adressa encore sa parole, et me dit Fils de l'homme, faites un grand deuil sur le roi
8. Ils
;
:

deTyr;
:

12.

Et dices

Haec dicit Dominus Deus

Tu

si-

12. Et dites-lui

Voici ce que dit le Seigneur Dieu

gnaculum
dcore
:

Vous
13.

liez le sceau

similitudinis, plenus sapienti, et perfectus

plein de sagesse, et

ressemblance parfait en beaut. de


la

vous tiez

13. lu deliciis paradisi Dei fuisti


liosus

on.s.is lapis

prc-

operimentum tuum
,

sardius, topazius,

clja-

spis, chrysolithus

et

onyx, et beryllus, sapphirus,

et carbunculus,
tui
:

et

smaragdus, aurum opus decoris


es, praepa-

et

foramina tua, in die qu conditus

rata surit.

t dans les dlices du paradis de votre vlement tait enrichi de toule sorte de pierres prcieuses : la sardoine, le topaze, le jaspe, la chrysolithe, l'onyx, lebril, lesaphir, l'escarboucle l'meraudc et l'or ont t employs pour relever votre beaut; et les instruments les plus excellents ont t prpars pour le jour auquel vous avez t cr.

Vous avez

Dieu

14.
in

Tu cherub

extentus,
:

et protegens

et posui te

14.

Vous

ni protge

monte sancto Dei

in

medio lapidum ignitorum

de Dieu, et

un chrubin qui tend ses ailes, et vous ai tabli sur la montagne sainte vous avez march au milieu des pierres
tiez
je
:

ambulsti.
15. Perfectus in viis tuis die conditions tuae, do-

lincelantes.
15. Vous tiez parfait dans vos voies au jour de votre cration, jusqu' ce que l'iniquil a t trouve en vous.

uce inventa est iniquitas

in le.

16. In multiludine negoliationis tuae repleta sunt


interiora tua
iniquitate,
et peccsti; et ejeci te

de

monte

Dei, et perdidi te,

cherub protegens, de me-

dio lapidum ignitorum.


17. Et elevalum est cor
didisli sapieiitiam in

tuum

in

dcore tuo

pcrte
:

commerce, vos vous tes tomb dans le pch et je vous ai chass de la montagne de Dieu; je vous ai extermin, chrubin qui protgiez les autres, du milieu des pierres lincelantes.
16.

Dans

la

multiplication de votre

entrailles ont t remplies d'iniquit,


;

dcore tuo, in lerram projeci


te.

ante fcieni regumdedi te ut cernrent

18. In multiludine iniquilatum tuarum, cl iniquitate negoliationis tua:, polluistisanclilicationem

17. Car votre cur s'est lev dans votre clat ; vous avez perdu la sagesse dans voire beaut je vous ai prcipit en terre; je vous ai expos devant la face des rois, afin qu'ils jetassent les yeux sur vous.
:

uiam:
le,

producam crgo ignem de medio


et

tui,

qui comedat

dabo

te in

cinercm super lerram in conspcctu


te.

om-

nium videntium
19.

18. Vous avez viol voire saintet par la multitude de vos iniquits, et par les injustices de votre commerce; c'est pourquoi je fera: sortir du milieu de vous un feu qui vous dvorera, et je vous rduirai en cendre sur la terre, aux yeux de tous ceux qui vous

Omnes, qui
:

viderint

te in gentibus, obstupe-

verront.
19. Tous ceux qui vous considreront parmi les peuples eu seront frapps d'elonneinent; vous avez t ananti, et vous ne serez plus pour jamais.

sccnt super te

niliili

factus es, et

non

eris in

perpe-

tuum.
20. Et factus est

sermo Domini ad me, dicens

20. 21. Fili

Le Seigneur me

parla encore, et

me

dit

bominis, pone faciem tuam cohlra Sido-

nem,
ad

et

prophetabis de e,
:

22. Et dices
te,

Haec dicit Dominus Deus


lui

Eccc ego
et scient

Sidou, et glorilicabor in medio

quia ego Dominus,

cm

fecero in cjudicia, et san-

ciificatus fucro in e.

21. Fils de l'homme, tournez votre visage contre Sidon, et prophtisez contre celle ville. Je 22. Dites Voici ce que dit le Seigneur Dieu viens vous, Sidon : je serai glorili au milieu de vous ; et vos habitants sauront que je suis le Seigneur, lorsque j'aurai exerc mes jugements sur eux, et que d'eux. j'aurai fait clater ma saintet au milieu
: :

23. Et

immitam

ei peslilentiam, et

sanguinem

in

plateis cjus;

eteorruent interfectiin medio ejus gla:

dio per circuilum

et scient quia

ego Dominus.
Isral

24. El

non

eril ultra

domui

ouendiculum
]

23. El j'enverrai la peste dans Sidon couler le sang dans ses rues ses habitants tomberont par l'epee ; de tous cts' au milieu d'elle, et priront suis le Seigneur. et ils sauront que c'est moi qui
,

et je ferai

amariludinis, cl spina dolorem inferens undique per

circuilum corum qui adversanlur eis :et scient quia

ego Dominus Deus.


25. Haec dicit

Dominus Deus

vero

domum

Isral depopulis, in

Quando congregaqmbus dispersi sunt,


:

d'Isral un sujet 24. Sidon ne sera plus la maison de chute, ni une pine qui blesse douloureusement et tous cens, qui l'environnent et qui la combattent; le Seigneur Dieu. ils sauront que c'est moi qui suis Lorsque 25. Voici ce que dit le Seigneur Dieu
:

j'aurai

rassembl

la

maison

d'Isral d'entre les peuple

sanciificabor in eis

coram gentibus

et habitabunt in
:

parmi lesquels
leur terre

eux, aux yeux des nations

en je les ai disperss, je serai san nue et ils habiteront dans ;

terra sua,

quam

dedi servo

mco Jacob

que

j'avais

donne mon serviteur Jacob;


869
26. Et habitabunt in e securi
:

, , ,

, ,

CGMMENTARHM. CAP.
et dificabunt doet plantabunt vineas, et habitabunt confidenter,

iXYIll.
ils

870

mos,

cm

fecero judicia in omnibus qui adversantur eis


:

per circuilum

et

scient quia ego

Dominus Deus

eorum.

y habiteront sans aucune cranue. Ils bils planteront des vignes, et ils vivront dans une pleine, assurance, busqu j'cuiai exerc mes jugements sur ions ceux qui seul autour d'eux et qui les combattent et ils sauront que t'est moi qui suis le Seigneur leur Dieu.
26. Et
tiront des maisons,
;

COMMENT ARIUM.
Vers. 2.

Eo qud elevatum est cor tuum. Senusque ad versum septimum


,

L\

manu alienorum
id est,

quanqum Chaklajus arapphra,

tcnlia suspensa est

ubi
,

stes, et R. David

intcrprclanlur
,

morte incircumei-

completur. Porr quod hic dicilur de principe Tyri


theologi de Lucifero interprelari soient.

sorum,
sunt
,

morte impiorum

qui incircumeisi corde

Et

dixisti

morieris, qui plertnque infelicem et miserabi-

apud te, idest,

cogilsli te
,

similem esse Deo.

In ca;

lein vil

exilum liabent.

thedra Dei sedi


sicut
sis

id est

in loco edito et

inaccesso

Deus

in

clo, qu nemo potest altingere. Cum


liorno sis et
,

homo. Hebr., cmque

non Deus. Dedjsti

Leva planctum plange magn voce sume carmen lugubre quale Jeremias sumpsit contra Jerusalam id enim propri signih'cat kinah ut
Vers. 12.
,

aut

cor tuum quasi cor Dei


sic elato

id est, gessisti
tibi

animos Dei,

supra, vers. 19: Tu signaculuni similitudinis


perfeclio imaginis.

id est,

animo

fuisti

quasi Deus

esse viderere.

Solcmus enim obsignare quae per:

Hebraismus.
Vers. 3.

feela sunt quasi dicat

Si quis

felicissimi

principis

Sapientior es tu Daniele, tuo


fuisse

judicio.
in

imaginem depingere voluisset,


picluram signilicat, ut

tu cjus

imaginis opi-

Hinc apparet ade jain

celebrcm privsertim
,

nione tu perfeclio fuisses. Tliokenilh imaginem aut


ait

Chaldx, ubi
Danielis
,

Ezechiel

vaticinabatur

sapientiam

R. Salom. Alii autem expo(

ut proverbio

de homine sapienlissimo di-

nunt

Tu signons numerum
)
,

nain id etiam verba si-

ccretur

Sapientior Daniele.
k.

gnificare possunt
,

Vers.

In

id est,
,

omnibus numeris es absosicut slalim dicit


:

sapientia (hebraismus
)

sapientia et
;

lutus

ut ipse
,

tibi

videris

Plenus

intelligenlia tua

fecisti

tiri

fortitudinem

opes
in-

SAPIENTIA

ET PERFECTUS DECORE.

substantiam, facultales

tibi

parsti, ut

Chaldams

Vers. 13.
itque

In deliciis paradisi.

Ade
,

felix eras

terpretatur, et siatim explicalur.

Omnia hc sunt non


intelli-

omnium bonorum

copia al'fluebas
,

ut in para-

de re ips ac veritate, seddeillius opinione


genda.

diso terrestri esse viderere

onini gnre pretiosorum

lapidum cooperlus. Et foramina tua. Chaldus in


5.

Vers.
tias

Multipucasti
,

tiri

fortitudinem, divi-

banc sententiam inlerpretalur Ade


:

elalusfuisli, obli-

tuas, ut

versu pracedenti.
in

Eodem modo
,

In

tusque condilionis tua;, ut non consideraveris te ho-

robore tuo
tuas.

opibus

tuis,

id est

propler opes

miiiem esse libique quo die natus

es,

tanqum homini
tlwsauros tuos et

mortali foramina oris et harium ad spirandum data


6.

Vers.
disti

Eo quod elevatum est, Hebr., quia


,

de-

esse. Septuaginta

El auro

replsli

cor

tuum quasi cor Dei


,

idest, quia sic elato ani-

apothecas tuas in te, die quo conditus atque paralus


fuisii.

mo

t'uisli

quasi Deus esses, ut vers. 2.

Hebnei

Vers.
qui inter

7.

Alienos, gentes
,

posito puncto post


:

aurum

Suiarag-

barbaras , Chaldseos

dus

et

aurum, legunl deinceps


,

Opus tympanorum
die quo creatus

omnes gentes

robuslissimi sunt. Super pul-

tuorum

et

fistularum tuarum in
id est,

te in

cnRiTUDiNEM

contra, id est, ut auferant abs te quidtibi

es,parata fuerunt,

resonanlibus in

domo

tu

quid pulchri et pretiosi lu sapientia

videris

com-

omnibus instruments musicis natus es,

ut inlerpre-

parasse, fdabuntque decorem tuum.

talur Rabbi David. Itaque noster inlerpres

foramina
id

Vers.

8.

Interficient. \lebr. in foveam descendere


,

pro

fisUilis

posuit, quia

nomen Hebraicum

etiam

facienl le, id est, projicient le in

profundum maris. Et
ut inlerpretalur
id

significat;

unde

et tibi et fistulse dicta sunt,


sinl.

qud

morieris interitu occisoRUM, niorlibus viilueratorum,


id est
,

foraminibus plena

muliis confossa vulneribus

Vers. i4.

Tu Cherub,
,

similis fuisti
;

Cherub, pro-

K. David, aut niorlibus occisorum in mediomari,


est, ita ut
illi

pler scientiam et pulcliritudinem

fuisti
et

enim signa-

sepullurcareas, projiciarisque in mare, ut


!

culum

similitudinis

plenus sapientia,

perfectus dco

qui in mari moriunlur.

Vers. 9.

re, ut dixit vers. 12.

Comparai etiam illum Cherub

Numquid dicens loqueris? an dicendo

':

quia

magnus
,

erat, et quasi sub alis suis

populum pro:

dices, idest, an jactabis te

Deumesse, cm
sis

fueris

tegebat

sicut statim

duobus epithelis dclart

Ex-

coram
et in

interfectoribus tuis ,

cm
,

homo et non Deus


?

tentes
crant

et protegens. Alludit enim ad Cherubim qui

manus eorum
:

veneris

qui te occident

quasi

in

templo Salomonis

qui extenlis alis propi-

dicat

Non.

Vers. 10.

Morte
:

liatorium prolegebant, Exod. 25, 20, 37, 9. Posui te


I

incircumcisoruji

id est

ab

in

monte sancto Dei,

id est

sicut

posui

Cherub

iu

incircumeisis hominibus occideris, quod apud

Hebraos

Sion monte sancto


ita

mco

ut

propilialoriumprotegeret,

ignominiosum erat,
1

sicut dixit Sal


,

armigero suo,
et

posui te in rupe, ubi Tyius sita erat, ut omnibus

Reg. 31, 4

Evagina gladium tuum


isti
,

percute

me,
illu-

conspicuus esses, urbemque protegeres. Quod R. David et


alii

ne forte ventant incircumeisi


dentes mihi.

et inter peiant

me

hoc loco dicunt probare non possum

Non

Hune sensum verba sequentia confirmant.

agilur hic de rege oui tune erat, aut de eo qui Chai-


871
daeis victus

, ,

IN
est; sed

EZECHIELEM
stri, et

871
18
:

de Hiram, qui olim Salomonis


illi

in flammis quas succendistis; et cap. 9, vers.


est

tempore vivebat, lignaque


pluin mitlebat
,

ad dificandum tem-

Succensa

quasi ignis impietas

veprem

et

spinam vo-

3 Regutn 5, 9, ideque dici in monte

rabit; et succendetur in densitate salts, et convolvetur

sancto Dei positus fuisse, qud templi dilicationem


juverit. Agit

superbia fumi. Alii exponunt


dio tu, id est
,

Producam ignem de me-

enim propheta de ejus

rgis glori

cu-

faciam ut ex tuis civibus aliqui ad re-

jus interitum paul post pnedicit versu 18, ideque describit ejus gloriam
,

gem

Babylonis transfugiant, qui te prodant. Sed hoc


ut te de regio solio deturbalum
possint.

ut futura ejusdem calamitas

ma-

videtur esse sine causa divinare. In conspectu omnium

jor esse

videalur.

Pejus

eliam
;

Cbaldaeus
et

Et tu

videntium te, id est

montem sanctum Domim


clum
id est

sprevisti

in

populum san-

humique proslratum quicumque volent videre


Vers. 19.
est,

cogitsli dominari. In
,

medio lapidum ignitorum,

Nihilifactus es. Hebr.,


te viderint,

terrores eris, id

ade dives eras, ut totus Iapidibus pretiosis,


In medio lapidum

omnes, qui
,

exemplo tuo deterrebuntur,

ac in speciem ignis collucentibus circumdatus esses.


Alii

ut supra

capite 26, 21, et capite 27, 36.

ex R. David interpretantur

Vers. 21.

Pone faciem
similis.

tuam
;

id est,

converte

igtiitorum, id est,

Israelilarum, qui lapides igniti vo-

ad Sidonem orationem tuam

aut

intrpide ac libr

canlur, quia populus sanctus sunt.

Non

placet.

Vers. 15.

loquere contra Sidonem, ut sicut locoTyro vicina est,


itasit
illi

In

vus tuis,

id est,

potens eras, facietibi


;

pna

Hc

pbrasis supra explicata

bas quidquid volebas, quidquid faciebas ben


ccdebat.

suc-

est, cap. 6, 2, et cap.


cap. 25, 2.

13, 17, cap. 20, 46, et

Non enim
:

vocat vias hoc ioco mores

sed

opra, quasi dicat


donec inventa
est

Ben
sed

tibi
,

omnia succedebant,

Vers. 22.

Ecce ego ad te, venio, aut, loquor, ut


26,3:
te
te
,

iniquitas in te
;

non

quaelibet

nam
dixi-

cap. 5, 8, et cap. 13, 8, 20, et cap.21,3,etcap.

semper iniquus
sti
ris,
:

fuisli

illa

inlolerabilis,

qu

Ecce ego super


gloriam

Tyre , ego

glorificabor;

puniendo

Deus ego sum,


vers. 2.

et in

cathedra Dei sedi in corde

ma-

mcam

ostendam.
,

Cum fecero

in ea, in te;

Vers. 10.

mutt personam
In multitudine, propter multitudinem,

veluti

convertens orationem ad^au-

ditores.

Et sanctificatus fuero. Cm eam puniens

aut, prse multitudine; notus bebraismus. Interiora

declaravero

me

tua,

mdium

tu,

ad verbum

id est, viscera tua


)

aut,

Vers. 23.

Et sanguinem
Nam
eumque

justum esse ac sanctum.


in plateis ejus,

Hebr.,

cor tuum, aut, civitatem luam( negotiatores

reple-

in vicos ejus suburbanos.

per sanguinem hostilem


pesti

verunt iniquitate, teque peccare fecerunt


flicitas

et tua te
le,

gladium
pe-,te

intelligit,

opponit, quia qui

infelicem
,

effecit.

Ejeci te. Hebr., pollui

moriuntur, sine sanguinis effusione moriunlur;


,

ad verbum

id

esse viderais,
in

est cm pris in monte sancto Dei movebo te de loco tuo, projiciamque

qui autem gladio


forte ut intra

fuso sanguine, ltaque sensus est,

urbem

Sidonii moriantur peste

extra

mare ciamquc

veluti
et

rem pollulam

et

contaminatam

cffi-

urbem

gladio; sicut dixit supra


:

contra Jrusalem,
et

non amplis Cberub protegens,

et pretio-

cap. 7, 15
qui in agro
lenti et

Gladius forts

pestis
et

fams inlrinsecs;

sis Iapidibus

Vers. 17.

circumdatus esse videre.


In

est,

gladio morietur;

qui in civitale, pesliila

dcore tuo, propter decorem tuum.


id est,

fam devorabuntur. Quse autem sequunlur

Perdidisti sapientiam tuam,

splendore regi

sunt distinguenda.
cadet infirmus
intra
,

Et corruent
,

imterfecti. Hebr.,
in

tu

dignitatis elatus, perdidisti sapientiam

babere videbaris; non qud rvera perdideris

quam tibi quam


tam sa quibus

id est

peste

taclus

medio
(

ejus.
)

urbem;
(

singularis pro plurali.


)

Et

interfecti

non babebas, sed qud ego effecerim ne


piens viderre, tradens te in
te nullo

tibi

gladio

cadentforis

percircuitum.
amaritudinis,

manus boslium,

Vers. 24.

Offendiculum

amanele-

tuo consilio, null sapienti, nullis artibus


potuisti. A.nte
in

tudinem

et

dolorcm afferens. Hebr., spina pungens,

liberare

faciem regum dedi te

effi-

ut ait R. David, vocat

Sidonem aut

ejus

regem

conspectum regum captivus ducaris; sicut Sedecias in conspectum rgis Babylonis duclus est, ciam ut 4 Regum 25,
Vers. 18.
6, et

ganti

metapbor spinam pungenlem, quia Sidon juerant illique


,

dx vicinae
pedi inxse
rgi

quodammod tanqum
,

spina

Polluisti sanctificationem
montem sanctum
ut
dixit

Jerem. 39,

5, et 52, 9.

et

dolorem inferenles

quia rex Sidonis


cir

tuam, san^
Dei, in quo
vers. 14,

Juda plermque adversabatur. TJndique per


,

ctuarium tuum, id est,

cuitum

quasi dicat

Tollentur

omnes

spina?

qu

in

tanqum Cberub esse videbaris,


R. David, et qui
ient
gis
,

circuilu Isral sunt. illique

dolorcm inlerunt

Sidonii.

cum nimio quodam

studio sequi so-

Tyrii,

Moabitse,

Ammonila;, Idumaei; contra quos

interpretantur sanctuarium, id est, palatium r-

cap. 25, 26 et 27, vaticinatus est.

quod ad

modum

templi laclum est. Minus apl.


id est,

Producam ergo ignem de medio tui,


ut ex peccatis tuis
sicut

faciam

Sanctificabor in eis. Omnes gentes Vers. 25. sanctum me, justumque esse cognoscent, cm viderint

pna nascatur, qu consumaris,


medio ejus accenso conflagrare
11
:

me populum meum

long

captivitate

proptei

domus

ign in

ejus peccala punivisse; punituin ver, et


i

emendatum

solet, ut Isaine

50,

Ecce vos omnes accendentes


ambulate in lumine ignis
ve-

in

veterem statum possessionemque

restiluisse.

tgncm

accincli flammis

CAPUT XXIX.
anno decimo, decimo mense, undecim die mensis, iclum est verbum Domini ad me dicens
1.

CHAPITRE XXIX.
1.

In

Le onzime jour du dixime mois de


le

la

dixime

anne,

Seigneur

me

parla, et

me dit

673
2. Fili hominis,

COMMENTARIUM. CAP. XXIX.


pone faciem tuam contra Pharaoet
jlr

874
le visage

nem rcgem^Egypti, m,
pto univers.
3.

prophetabis de eo, et de yEgy-

contre Pharaon roi d'Egypte, et prophtisez tout ce qui doit arriver lui et l'Egypte.
2.
>

Fils de

l'homme, tournez

Loquere,
te,

et dices

Hc

dicit

Domiuus Deus

Ecce ego ad
est fluvius, et
4.

Pharao rex jEgypli, draco magne,


:

qui cubas in medio fluminum tuorum, et dicis

Meus

Parlez et dites : Voici ce que dit le Seigneur Je viens vous, Pharaon, roi d'Egypte, grand dragon, qui vous couchez au milieu de vos fleuves, et qui dites : Le fleuve est moi, et c'est moi-mme qui
3.

Dieu

ego

feci

memetipsum.
tuis
:

me
et
:

suis cr.

El ponam frenum in maxillis

agglutinabo
et

4. Je

vous mettrai un

frein

aux mchoires, et

j'at-

pisces fluminum tuorum squamis


te

tuis

extraham

tacherai vos cailles les poissons de vos fleuves ; et je vous entranerai du milieu de vos fleuves ; et tous

de medio fluminum tuorum


tuis adhserebunt.

et universi pisces tui

vos poissons demeureront attachs vos cailles.


5. Je vous jetterai dans le dsert avec tous les poissons de voire fleuve. Vous tomberez sur la face de la terre on ne vous relvera point, et on ne vous ensevelira point; mais je vous donnerai en proie aux btes de la terre et aux oiseaux du ciel ;
,

6quamis
5.

Et projiciam
:

te in

desertum

et

omnes

pisces

fluminis tui

super faciem terr cades: non colligeris,


:

neque congregaberis
6.

bestiis terrse et volatilibus cli

dedi le ad devorandum.

Et scient omnes habitatores JEgyp,


:

quia ego

Dominus pro eo qud mui Isral.


7.

fuisti

baculus arundinus do-

Et tous les habitants de l'Egypte sauront que moi qui suis le Seigneur, parce que vous avez t la maison d'Isral un appui aussi faible qu'un
6.
c'est

roseau.
7. Lorsqu'ils se sont attachs vous, en vous prenant avec la main vous vous tes rompu vous leur avez dchir toute l'paule; et lorsqu'ils pensaient s'appuyer sur vous, vous vous tes clat en pices ; et vous leur avez rompu tous les reins.
, ;

Quandoapprehenderunt

te manu, et confractus es,


:

et lacersti
eis super te

omnem humerum eorum


comminutus
dicit

et innilentibus

es, et dissolvisti

omnes rens
Ecce ego

eorum.
8.

Propterea hxc
te

Dominus Deus
:

adducam super

gladium

et

interficiam de te ho-

minem

et

jumentum.
ego Dominus, pro eo qud dixeego
feci
,

D. Et erit terra iEgypii in desertum, et in soliludi-

8. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu : Je vais faire tomber la guerre sur vous, et je tuerai parmi vous les'hommes avec les btes. 9. Le pays d'Egypte sera rduit en un dsert et en une solitude et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur, parce que vous avez dit Le fleuve est
; :

nem
ris
:

et scient quia

moi

et c'est

moi qui

l'ai fait.

Fluvius

meus

est, et

eum.
ad flumina tua
gladio
:

10. Idcirc ecce

ego ad
in

le

et

daboque terram ^Egypti


sipalam
pioe.
,

soliludines,

dis-

turre Syenes, usque ad terminos

10. Je viens donc vous et vos fleuves; et je changerai le pays d'Egypte en des solitudes, aprs que la guerre l'aura ravag, depuis la tour de Syne, jusqu'aux confins de l'Ethiopie.

iElliio-

11.

Non

pertransibit

eam pes hominis


:

neque pes

Ce pays ne sera plus battu par le pied des hommes, ni par le pied des btes; et il ne sera point ha bit pendant quarante ans.
.

jumenli gradietur in e
draginla annis.
12.

et

non habilabitur quadserts, et ses villes au rang des


in

12. Je mettrai le pays d'Egypte au rang des pays villes dtruites ; et

Daboque terram ^gypti deserlam


,

medio

ter-

rarum desertarum
subversarum,
et

et civitates ejus in

medio urbium
:

erunt desolata; quadraginla annis

et

pendant quarante ans; j'carEgyptiens parmi les nations, et je les dis. perscrai en divers pays.
elles seront dsoles
terai les

dispergam ^Egyptios in nationes,


terras.

et venlilabo eos in

13. Quia

draginta

hc dicit Dominus Deus Post finem quaannorum congregabo ^Egyptum de populis


: ,

13. Car voici ce que dit le Seigneur Dieu Aprs que quarante ans seront passs, je rassemblerai les gyptiens du milieu des peuples parmi lesquels ils
:

avaient t disperss.

in quibus dispersi fuerant.

blirai

14. Et

reducam captivitalem
Phatures,
in

./Egypti

et collocabo

Je ramnerai les captifs d'Egypte; je les tadans la terre de Phalhurs, dans la terre de leur naissance; et ils deviendront un royaume impuis1-i.

eos

in terra
ibi in

terra nativitatis

su

et

sant.

erunt

regnum humile.
,

15. Inler caetera rgna erit huinillima

et

non eleeos

mes

15. L'Egypte sera le plus faible de tous les royauelle ne s'lvera plus l'avenir au-dessus des
;
:

vabitur ultra super naliones, et

imminuam

ne

nations et je les affaiblirai, afin qu'ils ne dominent plus sur les peuples.

impegerent gentibus.
16.

Neque erunt

ultra
,

domui

Isral in confidenli
,

ral

docenles iniquitatem
et scient quia ego

ut fugiant

et sequantur eos

Dominus Deus.
factum est verbum Domini ad

ne seront plus la confiance des enfants d'Isen ils ne leur enseigneront plus l'iniquit et ils sauront les portant me fuir, et les suivre que c'est moi qui suis le Seigneur Dieu.
16.
,

Ils

et

17. Et factum est in vigesimo et septimo anno, in

primo,

in

un mensis
:

17. Le premier jour du premier mois de la vingtseptime anne, le Seigneur me dit encore ces paroles
:

me,

dicens

18. Fili hominis


servire fecit

Nabuchodonosor rex Babylonis


ad-

excrcitum suum scrvitute magn


:

verss

Tyrum

omne caput decalvalum


est
:

et

omnis

humrus depilalus
s.

et

merces non

est reddita ci

18. Fils de l'homme , Nabuchodonosor, roi de Dabylone m'a rendu , avec son arme, un grand service au sige de Tyr toutes les ttes en ont perdu les et cheveux, et toutes" les paules en sont corches nanmoins ni lui , ni son arme , n'ont eu de rcom, ; :

s. XIX.

28

875
neque
rivit

IN
exercitui ejus, de

EZECHIELEM
pense pour
Tyr.
le service qu'il

876
m'a rendu
la prise

Tyro

pro scrvitute qu ser-

de

mihi adverss eam.

19. Propterea

hc

dicit

Dominus Deus

Ecce ego
yEgyj

dabo Nabuchodonosor regem Dal)ylonis


pti
:

in terra

19. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu Je vais donner Nabuchodonosor, roi de Babylone

et accipiet

multiludinem ejus, et deprxdabilur


:

manubias

ejus, et diripiet spolia ejus

et eritmerces

pays d'Egypte en fora son butin


le

et

il

et

il

en prendra tout le peuple ; en partagera les dpouilles.


i'

Son arme recevra

ainsi sa

rcompense;

exercitui illius,

20. El operi quo servivit adverss

eam

dedi ci
,

terram yEgypli

pro eo qud laboraverit mihi

ait

le

20. Et il sera paye du service qu'il m'a rendu dans sige de celte ville. Je lui ai abandonn l'Egypte,
qu'il a travaill

parce

pour moi

dit le

Dominus Deus.
21. In die
tibi
illo

Seigneur Dieu!

pullulabit cornu
in

domui
:

Isral,

et

dabo apertum os

medio eorum

et scient quia

21. En ces jours : l, je ferai refleurir la puissance de la maison d'Isral et je vous ouvrirai la bouche au milieu d'eux; et ils sauroKt que c'est moi qui suis
,

ego Dominus.

le

Seigneur.

COMMENTAR1UM
Vers.
1.

Anno decimo. R. David annum dccimuin


caplivitalis
iuilio

lum, singulari posilo pro


qui

plurali,
;

non ipsum Nilum,

regni Sedecise exponit, qui quamvis idem quoque captivitatis

maximum
Hoc

Jechoni dccimusfuerit,tanien melis D. HieJcchonix annum inler

rex

quos per tolam /Egyptum, ad irrigandam regionem


est

erat flumen

sed aqurcductus,

ronymus decimum
pretatur,

feccrat.

qud

dicit

Et ego

feci memetipsum.

quia

statim

capliviUUc

annos
;

Ilebr., et

ego feci mihi ipsi (rivulos).

Quasi dicat

numerare cpit,
dicit

ut cap. 1, v. 1 et 2;

et c. 8, v. 1

Me

sapienti, induslri, et polenli

Nilum per lotam


mihi, aut sicut
:

et c. 20, v. 1; et c. 24, 1; et 26,1, infra vers. 17,


:

yEgyptum

derivavi, ut inlerprelalur R. David; putat


feci

Factum

est in

vicesimo

et

septimo anno

quod

enim positum esse


R. Salomon,
et

me, pro

feci

non potest de regno Sedeci


ni

inlelligi,

sed de Jecho-

Chaldus paraphrastes exponunl


industri

captivitate, et cap. 52, 1,


et cap. 33, v. 21.

numral duodecimum

Ego
sum.

feci

me me

regem magnum,

qualis

annum

Porr quod sp monuimus

prophetas in compingendis vaticiniis ordinem tem-

Vers. 4.
et

Et ponam
:

frenum.

Hebrum

Ilebri

porum non
undecimo

servare, ex hoc loco perspicuum est.

Nam
:

cap. 26 posita est prophetia adverss


captivitalis

Tyrum, quam
dicit

Chaldus paraphrastes hamos interpretantur. Sensusque recl convenit loquitur enim de Pharaone

anno se accepisse

hic

prophetiam contra Pharaonem ponit, quam uno ante

anno habuerat. Fuit tamen mutandi ordinis aliqua


ratio, ac, ut

mihi quideni videtur, triplex; prima,

tanqum de magno aliquo pisce, ut de Leviathan apud Jod, cap. 40, 5, 19 et 20 In oculis ejus quasi hamo capiet eum, et' in sudibus perforabit nares ejus. Hamum autem vocat hoc loco regem Babylonis, et
:

qud quamvis pris habuerit prophetiam adverss iEgyptum, qum adverss Tyrum, et Sidonem ta:

ejus exercitum, per

quem ^Egyptus
tuis

vastata est.

Et
et

agglutinabo pisces, principes tuos et cives, quasi


dicat
;

rnen pris Tyrus

qum yEgyplus vastanda


sit,

erat

Dabyloniis remunerationis grali ob eversam

cm Tyrum
:

Capiam
5.

te

cum omnibus
in

principibus

civibus.

Agyplus
Allora,

in

prsedam data
et
;

ut dicitur, v. 18 et 19.
in

Vers.

Projiciam te
piscis
,

desertum. Persvrt
,

qud Tyrus

Sidon vicinior esset Jerosoly-

metaphor

qui

ex aquis traclus

et in

mis qum yEgyptus

itaque maluit propheta locorum


servare. Terlia,

aridam projectus continu moritur.


fore ut rex ./Egypti
tur, el

Significat ergo

qum temporum ordinem

quam

affert

ex Nilo, quasi piscis extrahacaplivus

R. David, qud Ezechicl alteram prophetiam contra

in

Cbaldxam aridam terram


id est,

du-

Pharaonem anno vicesimo septimo


perit, ut constat v. 17, et voluerit

captivitalis acce-

catur,

ibique morialur, neque colligatur,

sicut boni

utramque simul

pisces colligi soient,

non

sepelialur, sed

ponere.

bestiis,atquevolucribus devoretur, similis locus infra,

Vers. 2.

Pone faciem tuam.


21
;

Couverte

te,

verte

cap. 32, 4.

orationem tuam, aut intrpide et constanter loqucre,


ut c. praec, v.
et c. 25, v.

Vers. 6.

Pro eo quod

fuisti. Hebr., quia fuerunt


id est, quia
ill

2; et c. 20,

46; et

c.

bacuu's arundineus domui Isral,


deberent
illi

cm

13, 17; etc. 6, 2.

propler fdus quod

cum

conlraxeIrritalus

Vers.

3.

Ecce ego ad

te. Venio, dut aliquid hujus-

rant, auxilium ferre, perniciem

attulerunt.

mocli, utc. prccd., v. 22; etc. 26,

3; etc. 21, 5;etc.

enim Deus qud

Judaei

ab ^Egyptiis auxilium peterent,

13,8,20;

etc. 5,8.

Draco magne. Draconem magnum


piscis parvos devorabat, ut dalludit

eos in polestatem Chaldxorum tradidit, ut apparet

vocat celc, balaenamaul crocodilum, quia omnes alias


gentes, sicut
clarai, v. 4.

Jerem. 2, vers. 18

et

56; el

Isai.

56, 6. Baculus

autem

magnus

arundineus in proverbio erat, deque homine dicebatur, qui

Simulque

ad Nilum celebcrrimum
;

cm

prodesse vellet, nocebat, sicut baculus

jEgypli fluvium, ubi frquentes eranl crocodili


dicit
:

ide

arundineus, qui
fort.

dm
ab

eo nitimur, fractus
Isai

m&num

per
:

Qui cubas in medio (luminum tuorum. Meus est


est

Melaphora

declaratur, cap.

36, 6

fluvius. Ilebr., meus


id

fluvius, aut

rivulus

meus;

Ecce confidis super baculum arundineum confractum


islutn,

enim propri noinon

significat.

Vocat autem rivu-

iuper jEgyptum

cui

si

innixus fuerit homo, in-


877
tratit in

COMMENTARIUM CAP. XXX.


.

878
;

manum

ejus, et perforabit

eam

sic

Pliarao

rexJEgxjpli omnibus qui confdunt in eo.


i

Eodem modo,
id

Reg. 18, 21. Id explicatur versu sequenli.

VKRS.
est,

7.

QuANDO APPREEENDERUNT TE MANU,


es, id est, noluisti, aut,

cm
illis

Judoei auxilio tuo uti voluerunt, Jerem. 37, 4.

nunqum postea regnum Mgypti tam potens fuit, qum ante fuerat. Vers. 16. Neque erunt ultra domui Isral, id est, non ultra confidetin eis domus Isral, cm viderit eos dejectos et fractos esse; quemadmodm non conregnum humile
quia

Confractus
lium

non

potuisli auxi-

fidimus in baculo, postqum fraclus

est.

Docentes

ferre, quia

cm

exercilus Pharaonis ex

Mgy-

iniquitatem

utiEgyptii doceant eos iniquitatem pro-

pto in

Judsorum auxifum egressus esset, sive melu, Chaldas profligatus inyEgyptum rediit, utJeremias pnedixit, cap. 37, v. 7. Et lacerasti omnem
iive
id est,

pter consueludinem, qu:e inter ipsos erat.

Nam

com-

misti sunt inter gnies et didicerunt opra eorum. Psal.

103, 55.

Hebr.

In confidentiam facientem recordari


punire.

huiierum,
est, in

totumbrachium usque ad hiimerum,


ut altra pars

id

iniquitatem, id

est,

Deus enim propter

fidu-

causa

fuisti,

Judseorum, qu;e

ciam,
eos.

Jechoni
rat, quasi

in captivilatem

ducto Jerosolymis remansc-

quam Judi in Ut fugiant Judsei

yEgyptiis posuerunt, punivil


in

vEgyptum, ut Jerem., cap.

allerum brachium

manu usque ad humeregem Sedeciam


iret.

43. Inlelligilur prcedens negatio.


dentia, ad

Non erunt

confi-

rum,
viiTi

id est,

minimo
aut
in

cive usque ad

quam

confugiant. Hebr., ut post eos respi~

vulneraretur,

caplivitalem

Et

dissol-

ciant, scilicet

omnes rens eorum,

id est, fecisti ut fracto baillis

Vers. 17.
Joachin.

Vicesimo
est,

Judi post ^Egyptios, eodem sensu.


septimo

anno

captivitatis

culo conciderenl,
deficerent; qui

cm

rens

dissolvercnlur ac

Nam

Sedecias non tt regnavit annos.

Ex

enim renibus dolent, non possunt sine


Per rens autem vires
significantur,

quo perspicuum
captivitatis,

etiam superioribus

locis,

annos

baculo stare.
quasi dicat
:

Cm

tu

illis

auxilium. quod promiseras,


stare, et rgi Jiaby-

non

praeslitisses,

non poluerunt
:

lonis resislere. Hebr.

Et

stare fecisti eis

omnes

rens,

non regni Sedecise computari. In primo mense; phrasis Hebraica, quam cap. 1, vers. 1, explicavimus. Una mensis, id est, prima die mensis, usitatus hebraismus, qualis ille Gnes. 1, 5 Factum
:

id est, fecisti ut luis viribus destituti, suis

tantmvi;

est vespere et

mane

dies unus, id est,


:

primus ; et Joan.
id est,

ribus niterentur,

qu admodm
,

erant infirmee

qui

20, 1, 19, et Lucse 24, 1

Un sabbathi,
et

prima

enim

baculo

nituntur

incurvi
si

sunt

fracto au-

die hebdomadis. Haec est altra prophetia adverss

tem baculo, necesse


brai, ut

est ut,

possunt, erigantur, et

regem ^Egypli, quam Ezechiel decem


post

septem annis

sese suis viribus susl entent. Ita R.


ille

David. Alii He-

primam

accepit.

refert,

putant thaamadetha, per litterarum


;

Vers. 18.
ita

Servitute magna, magno cum labore,


attri-

Iranspositionem pro, tlmmcadctha dictum esse


significat nutare, et
cisli

quod

ut nullus miles esset, qui assiduitale gestandae ga-

ruinamminari

quasi dicat, effe-

le non esset calvus ; et lignorum aliammque rerum

ut fracto baculo vacillarent, et corruerent rens


est, ut stare

ad expugnationem necessariarum, non haberet


tos

eorum, id
Vers.
9.

non possent.
3.

humeros.

Vers. 10.
vers. 3.

Pro eo quod dixerit. Supra vers. Ecce ego ad te. Contra venio,
te

Vers. 19.

Dabo,

ponam

et constituam

eum

in

ut

terra jEgypti. Hebraic:

Dabo Nabuchodonosori

rgi

turre Sene, id

est,

principio usque

Babylonis terrain JEggpti.

Et

accipiet multitcdiejus.

ad finem.

Nam

Syene, aut
erat

ut

Hebrai dicunt, Seut


:

nem

ejus.

Captivam ducet

omnem plebem

veneh, principium
ait

regni ^Egypti,
et

Solinus ^Ethio-

Vers. 20.
ejus dedi,

cap. 45, inter

mare Rubrum,

Nilum

Et operi, operi dedi ei, id est, rehtivo Hebrorum more redundante


ei

operi
:

aut,

pia ver in finibus erat ^Egypti

ad occasum nieri-

propter opus, quo servivit mihi, dedi


pti.

terram ^Egy-

dionalem.

Vers. 12.

Rect D. Hieronymus ex hoc loco

colligit,

Deum

In medio

terrarum. Id

est,

similem

eliam infidelium bona opra remunerare.

cteris terris desertis faciam illam.Hebraismus; qualis

Vers.21. Pullulabit cornu, Hebr.,


et

pullulare faciam

ille

Luc, cap. 22, 27

Ego autem

in

medio vestrm
vobis.

cornu domui Isral. Cornu per metaphoram regnum

su?)i,

sicut

qui ministral, id est,

similis

Nam
idem

robur appellat, quia tauris in cornibus robur


:

est,

qui in

medi aliorum turb

est, illis similis est;

ut Psal. 131, 17

Illc

producam cornu David; paravi


tibi

hebraismus
Vers. 14.

est, cap. sequenti, vers. 7.

lucernam

Cliristo

meo.

Et

dabo apertum os,

id est,

Captivitatem jEgypti. Captivos, ut


Jerem. 29, 14; et 31, 23; et terra Phatures. Civitas erat

loquendi inter eos libertatem.

Cm

enim viderinl
pole-

infra, cap. 39, 23, et


3*2,

omnia quae pradixeras


bolas
ill

accidisse, credent tibi,

44;

et 48, 47.

In

risque aperl ac libr, non sicut hactens per paraillis

versus mridionales fines JEgypti, Jerem. 44. 1, longissim Chaldce. Itaque vult dicere fore ut eos re-

loqni,

ut dixit supra, cap. 24

27

In die
it

apenetur os tuum,
silebis ultra.

eum

eo qui fugit,

et ioqueris,

ducat usque ad postremam partem /Egypti.

Et eront
dicens

non

CAPUT XXX.
1.

CHAPITRE XXX.
, :

Et faclum

est

verbum Domini ad me
propheta
:
,

2. Fili hominis,

et die
:

Hsec dicit Do-

minus Deus
5.

ululate

vac, vse diei


et

parla encore , et me dit 2. Fils de l'homme , prophtisez, et dites : Voici ce que dit le Seigneur Dieu Poussez des hurlements : malheur, malheur ce jour.
1.

Le Seigneur me

Quia juxta est dies,

3.

Car

le

appropinquat die Domini


erit.

Seigneur,
nations.

jour est proche ; ce jour de nuage

il
,

proche, ce jour du qui sera le temps des


est

dies nubis, Icnijius genlituu

879
L

IN El vniel gladius in .lEgyptum


:

EZECMELEM
\

880
lorsqu'ils
,

el eril

pavor in

4. L'pe va fondre sur


sira

jElhiopi,

cm

ceciderint
illius

vulnerali
,

in

i<Egyplo,ct

l'Ethiopie

ablala fuerit multiludo


ejus.
5. ^Elhiopia
,

et destrucla

fundamenta

percs de coups l'Egypte prira, et qu'elle sera dtruite jusqu'aux fon-

Egypte et la frayeur saitomberont dans l'Egypte lorsque la multitude du peuple de


i
;

dements.
et

Lybia,
filii

et

Lydi

et

c-mne reliquum

5. L'Ethiopie

Libye
,

les Lydiens, tous les au-

vulgus,

etChub,
dicit
,

et

terra fderis,

cum

cis gladio

tres peuples

et

Chub

et les enfants

de

la terre

avec

cadent.
6.

laquelle

j'ai fait

mon alliance tomberont avec eux sous


:

Hc

Dominus Deus

le
:

Et corrnent fulcicnimperii ejus


;

tranchant de l'pe.
6. Voici

ies ./Egyptum

et destruetur superbia
ait

turre Syenes gladio cadent in e,

Dominus Deus
deso-

exerciluum.
7.

Et

dissipabunlur

in

medio terrarum

ce que dit le Seigneur Dieu Ceux qui souienaient l'Egypte seront envelopps dans sa chute ; et l'orgueil de son empire sera dtruit ils tomberont dans l'Egypte par l'pe depuis la tour de Syne, dit le Seigneur Dieu des armes.
:

latarum, et iirbes ejus in medio civilatum deserta-

7. Ses provinces seront mises au nombre des provinces dsoles et ses villes au rang des villes d,

rum
8. in

erunl.

sertes
,

Et scient quia ego Dominus


,

cm dedero ignem
omnes
auxilialores

iEgypto

et

atlrili

fucrint

ejus.
9. In die ill egredientur nunlii facie

8. Et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur, lorsque j'aurai mis le feu dans l'Egypte , et que tous ceux qui la soutenaient seront rduits en poudre. 9. En ce jour-l, je ferai sortir de devant ma face des messagers qui viendront sur des vaisseaux, pour dtruire la fiert de l'Ethiopie et les Ethiopiens seront saisis de frayeur, au jour de l'Egypte parce que ce jour viendra trs-assurment. 10. Voici ce que dit le Seigneur Dieu J'anantirai celle multitude d'hommes qui est dans l'Egyple , par la main de Nabucliodonosor, roi de Babylone.
; , :

mc

in trie:

ribus,
erit

ad conlerendam yElhiopiie confidenliam


in eis in

et

pavor

die ^Egypti

quia absque dubio

veniet.

10. laec dicit

Dominus Deus

Cessare faciam mulrgis Ba-

titudinem iEgypti in
bylonis.

manu Nabucliodonosor
fortissiini
:

H.Ipse
gladios

et

populus ejus cum eo,

genlium,

adducenlur ad disperdendam terram


suos super jEgyptum
,

et

evaginabunt

11. Je le ferai venir, lui et son peuple, eux qui sont les plus puissants des nations, pour perdre l'Egypte ; ils viendront l'attaquer l'pe la main, et ils rempliront la terrre de corps morts. 12. Je scherai le ses
lit

et

implebunt terram

interfeclis.

champs entre

les

de ses fleuves, et je livrerai mains des plus mchants de tous

12. Et faciam alveos

fluminum aridos
:

et

tradam
,

les

hommes; je
,

lerram
et

manus pessimorum et dissipabo terram pleniludinem ejus manu alionorum ego Dominus
in
:

qu'elle contient

qui suis le

dtruirai cette terre, avec tout ce par la main des trangers ; c'est moi Seigneur qui ai parl.

13. Voici ce que dit le Seigneur Dieu: J'exterminerai


les statues, et j'anantirai les

loculus sum.
13. Haie dicit

idolesde Mempbis

il

Dominus Deus
erit

Et disperdam simu-

lacra

et cessare faciam

idola de

Mempbis,
:

et

dux

n'y aura plus l'avenir de princes du pays d'Egypte; el je rpandrai la terreur dans toutes ses terres.
14. Je ruinerai le pays de Phalhurs ; je mettrai le feu dans Taphnis , j'exercerai mes jugements dans

de terra iEgypti non


in terra jEgypli.

amplis

et

dabo terrorcm

14. Et disperdam terram Phalures, et dabo ignem


in

Alexandrie.
15. Je rpandrai mon indignation sur Damiette , qui est la force de l'Egypte; je ferai mourir celle multi-

Tapbnis

el

faciam judicia in Alexaiulri.

15. Et effundam indignaiioncm

mcam

super Pelu-

tude d'Alexandrie,
16. Et je mettrai le feu dans l'Egypte. Damiette sera dans les douleurs, comme une femme qui est en travail : Alexandrie sera ravage , et Memphis sera tous les jours dans les angoisses. 17. Les jeunes hommes d'Hliopolis et de Bubasle seront passs au fil de l'pe, et les femmes emmenes

sium robur ./Egypli


Alexandri;
16. Et dabo

et

inlcriiciam

multiludinem

ignem

in

yEgypto

quasi pariuriens
et

dolebit Pclusium, et Alexandri erit dissipata,

in

Mempbis

angust'ue quolidianx.

17. Juvenes Ileliopoleos et Bubasti gladio cadent,


et ipsic captiva; duccnlur.

captives.
dies,
in

18. El in
ibi

Tapbnis nigrescet

cm

contrivero

18.

Le jour

sceptra iEgypli,
ejus-

et defeccrit

c superbia pofiliic

serai le sceptre d'Egypte, et

s'obscurcira Tapbnis, lorsque que j'y dtruirai


;

j'y

bri-

le faste

de sa puissance
filles

elle sera

couverte d'un nuage, et ses

tent'uc

ipsam nubcs opcricl:

aulem ejus

seront

emmenes
ils

captives.

in captivitalem duccnlur.

19. J'exercerai dans l'Egypte la rigueur de

mes

ju-

19. Et judicia faciam

in

iEgypto

et

scient quia

gements
gneur.

et

sauront que c'est moi qui suis le Sei-

ego Dominus.
20. Et factura
est
in

undecimo anno,
factuni est

in

primo

mrnse,
mini ad
21.

in

seplim mensis,
dicens
:

verbum Do-

20. Le septime jour du premier mois de la onzime anne, le Seigneur me dit encore ces paroles
:

me
:

Eili

liominis, bracbium Pharaonis rgis ^Egypli


cl eece

eoulegi

non

est

obvolutum

ut restiluerelur

ei sanitas,
.

ut ligarelur panuis, et fasciaretur linteolis,

Fils de l'homme, j'ai rompu le bras de Pharaon, d'Egypte; et il n'a point t pans pour tre guri ; point t li avec des bandes , ni envelopp il n'a dans du linge, afin qu'ayant repris sa force, il pt tenir

21

roi

ut receplo

robore posset

Itiitrc

gladium.

l'pe.


881
22. Propterea hrcc dicit

C0MMENTAR1UM. CAP. XXX.


Dominus Deus
,
:

Ecce ego
braje lui ferai

ad

Pharaonem regem iEgypti

et
:

comminuam

cliium ejus forte, sed confrrclum

et dejiciam

gladium

de

manu

tomber l'pe de

la

main.
,

ejus.

23. Et dispergam
labo eos in terris.

iEgyptum

in gentibus

et venti-

23. J'carterai les Egyptiens en diverses nations et je les disperserai parmi les peuples.

24. Et confortabo brachia rgis Babylonis, daboque

gladium

meum
,

in

manu

ejus

et

confringam brachia
inlerfecti

Pliaraonis
ci e

et

gement gemitibus

coram

fa-

24. Je fortifierai en mme temps les bras du roi de Babylone je mettrai mon pe entre ses mains je briserai les bras de Pharaon et les siens pousseront des cris et des soupirs , tant tus ses propres yeux.
; ; ;

ejus.

25. Et confortabo brachia rgis Babylonis, et brachia Pliaraonis concident


:

et scient quia

ego Dominus,
Babylonis,

cm dedero gladium meum in manu rgis et extenderit eum super terram JEgypti.
26. Et dispergam
labo eos in terras
:

25. Je fortifierai les bras du roi de Babylone ; et de Pharaon seront sans aucune force ; et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur, lorsque aurai mis mon pe entre les mains du j roi de Babylone, et qu'il la tirera sur le pays d'Egypte.
les bras

iEgyptum

in nationes, et venti-

et scient quia ego

Dominus.
!

26. Je disperserai les Egyptiens en diverses nations, et je les dissminerai parmi les peuples; et ils sauront

que

c'est

moi qui

suis le Seigneur.

COMMENTAR1UM.
Vers.
id est,

2. Ululate,
est.

iEgyptii, dicentes V,e


:

diei,

||
jj

Vers.

9. Egredientur

nuntii a facie mea, idest,

diem illum miserabilem et infelicem, quo

proficiscentur nuntii ex iEgypto in iElhiopiam navi-

iEgyplus vastala Vers.


3.

bus, qui nuntiantes iEgypti calamitatem, iElhiopice,


qua3 pris
incutiat.

Quia est juxta dies, Hebr., quia appro-

pinquavit dies, appropinquavit, inquam, dies Domini, id


est
,

Dicit

nimim secura et confidens erat, lerrorem autem Deus facie sua profecturos,

quo Dominus de iEgypliis ullionem sumet. sicut

quia ejus consilio ac providenti profecturi erant.


erit pavor in eis, yEthiopibus.
In

Et

dies judicii dies

Domini vocatur,
:

Corinlh. 5, 5, et

die iEGYPTi, caactiv dici so-

2 Cor.
irislis
;

1,

14, et 1 Thessal. 5, 2

Dies nubis, adversa,


id est, infeli-

lamitatis jEgypli, passive dicilur,


leat, ut

cm

sicut Latini dicunt

alram diem,

adnolavimus vers.

2.

Quia absque dubio, quia


(pavor,
ut Ilebraic

cem

et

calamilosam.
et

Eadem
,

pbrasis est infra, cap. 34, cap. 2


,

ecce venit, id est,

cit veniet
,

vers. 12,

apud Joelem

2.

Tempus gen,

constat ex gnre feminino)

id est,

quia prop im-

tium, ChaldoruBi ; dicilur dies Chaldorum

quo
fa-

minet quod timebant.


Vers. 10.
ctio et,

Chaldsei ostendont in iEgypto potentiam suam,

Et cessare faciam;
omnem
ita

redundat conjunest
:

cientque quidquid volent

sicut dicitur dies

Domini,

Ilebrorum more. Sensus autem

Faciam
ut

quo

facit

quidquid vult.
4.

ut Nabuchodonosor
dolor, in jEthiopia.

iEgypti multitudinem caAlii,

Vers.

Et erit pavor, aut

ptivam ducat,

ut terra dserta maneat.

iElhiopa iEgypto ad mridien) et occasum vicina est.


Significat ergo

Chaldauis paraphrastes,

cessare faciam,

tumullum

lanlam iEgypti calamitatem fuluram


:

iFgypIi, id est, negotiatorum concursum, aut strepi-

esse, ut

omnes vicin gentes conlremiscant Unam enim gcnlem pro omnibus posuit. Et ablata fuerit
id est
,

tum populi, quod ad primam interpretalionem


Vers. 12.
rii'ulos,

redit.

Et faciam alveos fluminum

Hebr.

multitudo iLLius,

plebs ejus in caplivitatem

alludens ad rivulos quibus tota iEgyptus irii-

ducta, ut cap. proecedenti, vers. 19.

galur. Dicit

autem fore ut omnes


sicut

rivuli arescant prae

Vers.

5.

Chub. Symmachus,
alii

ut auclor est Hiero-

multitudine militum,

gloriatur

Sennacherib,

nymus, Arabiam esse exislimavit. Sunt qui putent bos esse eos quos Ptoleumis Cobios appellat. Et fiin terre foederis, omnes
qui

Regum

19,

24

Bibi aquas alinas, et siccavi vestigiis


clausas. Alii metaphoric,

pedum meorum omnes aquas

cum iEgypto

con-

ut R. David, per rivos divitias inlelligunt, quasi dicat:

fderati sunt. Hebraismus, qui versu sequenti dclara lur.

Exhauriam totam iEgyptum opibus; vocavit autem


opes rivulos, ut alluderet ad rivulos
Nili,

quibus iEgy-

Vers. 6.

Fulcientes iEgyptum,
rl?,

omnes

gentes,
et
jj

ptus dives et

fertilis fiebat. In

manus pessimorum Chalest,

quoe iEgypliis auxilio esse soient.

Et destruetur,

dscorum

pessimos autem vocat, id

crudeles

ut

concidetsuperbia, fastus, gloria;


ut supra, cap. 24, 21.

forlitudirtis ejus,

Jerem. cap. 6, vers.

23

Crudelis
:

est, et

non miserebimiserli

turre

Syf.nes, usque

ad ter-

lur; etThren. cap. 4, vers. 16

Neque senum

minus ^Ethiopi^e, id est, per totam iEgyptum, ut dixit


cap. proecedenti, vers. 10.

sunt; et cap. 5, vers. 12


runt.

Facis senum non erubut-

Vers.

7.

In medio

terrarum,

id est, sicut

ctera
ut
!

Vers. 13.

De Memphis. Notissima
sed

est, et

non so-

terr desolat,

et sicut caetera urbes dsertai,

lm

in sacris,

eliam profanis

libris,

celeberri-

cap. prcdente, vers. 12, ubi

Hebraismum

explica-

ma

civilas iEgypti

non long ab

osliis Nili.

Vide

Isai.,

vimus.

cap. 19, 13, et Jerem., cap. 46, 14, 19.


8.

Omnes

eliam,

Vers.
dtei

Cum dedero ignem. cm fecero ut ChalAlii

qux seqnuntur
Vers. 14.

notre sunt iEgypti civitates.

tolam iEgyptum ign incendant.

metapho-

Faciam judicia.

Graviter puniam Aleet

ric

omne genus

calamitatis

ignem vocari puiant.

xandriam, Hebr., No, quam noster interpres,

883

IN

EZECHIELEM
egrediatur de terra lu
rivo JEgypti usque
:

884
tulerat

Chaldaus paraphrastes, etomnesHebrailexandriam esse dicunt, ut R. Salom et R. David hoc loco quan:

enim rex Babylonis

qum
ut ait

tune,

cm
:

Ezechiel scribebat,

nondm Alexan-

fuerant rgis
gnificat ergo

ad fluvium Euphratem omnia qu JE gypti; ut est 4 Regum, cap. 21, 7. Sihoc loco fore ut rex jEgypti regi Baby-

dria vocabatur

postea enim ab Alexandre- Macedone,

Hieronymus, nomen aceepil. Sept. Diospolin

lonis resistere

non

possit, quia ex superiore


,

pugn
ila

vertunt.

Vers. 17.
terpres,

Pubasti.

fractum habet brachium

id est, debilitalas vires,

Hebrum
primum

Pibeseth nosterin:

ut gladium tenere non possit.

Nec enim

ejus

brachium
id est,

et Septuag.

Pubastum vertunt

ponitur

obvolulum et medicamenlis curatum

fuisse,

geographis ad ostum

orientale Nili,

prop

nunqum

pristinas vires rcuprasse, et ea qua; perdi-

Pelusium.

Vers. 18.

Nigrescet mes,

derat rivo iEgypti usque ad fluvium Euphratem. Alii


obscurabitur, verteut Jerem. 15,
et

minus apte per futurum interpretanlur


Vers. 22.

Confringam.

runt in noctem pr

Occidit

ei sol,

bominum tristili; cm adhuc esset dies;

Comminuam.
et

Omnin frangam bra-

Amos

8,

chium
sit,

Occidel sol in mendie. Similis phrasis infra, cap. 52, 7,


et Jol, cap. 2, 10, 31, et cap. 3, 15.

ejus, quod ide facile fiel, quia quamvis forte tamen jam quassatum est atque debililatum su-

Nubes operiet,

periore bello. Hebr.,


forte, et

confringam brachia ejus


:

et

mror
tium.

et

tristitia,

ut vers. 3, dies nubis, tempus gen-

confractum, ut Septuaginta verlerunt


sic

quod

Vers. 20.
ptivitatis

Et factum est

Hcbri
in

interpretanlur
;

Confringam utruinque
est,

undecimo anno, ca,

brachium ejus

nam

alterum jam confractum


illi

Joachin, ut cap. procdent!


fuit

vers. 17,

qui

quod

est

illa

pars regni, qu?e

ablata est rivo


;

idem undecimus ac postremus

regni Sedecise,

jEgypli usque ad flumen Euphratem

allerum autem
illi

4Reg., cap. 25, 2, et Jerem., cap. 59, 2, et 52, 5. Hic etiam videmus ordinem temporum non servari, quem-

secundo bello confringam,


regni fuerat, tollam
;

id est,

quod reliquum

ita

ut neutr

jam manu gladium

admodm
videtur ea,

supra

cap. 29, vers. 1.

de tamen mihi

tenero possit,
poterat.

nam

ante altra saltem

manu

tenere

loco

qu anno undecimo prophela viderai, hoc cum iis qu vicesimo septimo anno acceperat,

Vers. 24.

Confortabo
;

brachia.

Juvabo cum,
id
est,

narrare voluisse, quia veluti confirmatio qusedam sunt

vires ei suppeditabo.
cui

Daboque gladium mecm,

eorum, quae de ^gypti vastatione vaticinabatur.


Vers. 21.

nemo

resistere potest

vocat suum, quia minister

Brachium Pharaonis rgis confregi.

erat justili ipsius, et vindex injuriarum ejus.

Et

R. Salomon,

R.David referunt hoc ad pugnam, quam rex jCgypti Nechao cum rege Babylonis iniit in
et
et

gement. pN3, gemet, rex ^gypti more hominis qui


interficilur.

Coram facie

ejus,

quasi dicat

simul

Charcamis, 2 Paralipom. 55, 20,

ab eo victus

est,

atque viderit conspectum rgis Babylonis, metu morietur.

Jerem. cap. 46, 2

Et ultra non addidit rexAgypli, ut

CAPUT XXXI.
1.

CHAPITRE XXXI.
tertio

Et factum est in anno undecimo,


,

mense,

1.

Le premier jour du troisime mois de


le

la

on-

un mensis
cens
:

actum est verbum Domini ad

me

di-

zime anne,
dit:

Seigneur

me

parla encore, et

me

2. Fili hominis

die Pharaoni

rgi ^Egypli

et

2. Fils et son

populo ejus
tua?
3. ;

Cui similis factus es in magnitudine

de l'homme, diles Pharaon, roi d'Egypte, peuple A qui ressemblez-vous dans votre
:

grandeur?
3. Considrez Assur il tait comme un cdre sur le Liban; son bois tait beau, ses branches tendues, sa et au milieu de ses branches paisses et tige haute touffues il en sortait une qui s'levait au-dessus de
; ; ,

Ecce Assur quasi cedrus


,

in

Libano, pulcher ra~

mi, et frondibus nemorosus

excclsusque allitudi-

ne, et inter condensas frondes elevatum est cacumen


ejus.

toutes les autres.

i.

Aquse nutrierunt illum


:

abyssus exallavit
in

il-

lom
nis. 5.

flumina ejus manabant

circuitu

radieum

ejus, et rivos 6uos emisit

ad universa ligna regio-

Les pluies l'avaient nourri; un grand amas d'eaux pousser eu haut les fleuves coulaient tout autour de ses racines et il avait envoy ses ruisseaux tous les arbres de la campagne.
4. l'avait fait
;

Propterea elevata est altHudo ejus super omnia


:

ligna regionis

et mukiplicata sunt arbusta ejus, et

elevali sunt rami ejus prae aquis multis.


6.

pourquoi il avait surpass en hauteur tous du pays son bois avait pouss fortement, et ses brandies s'taient leves , cause des grandes eaux qui l'arrosaient.
5. C'est les arbres
;

Cmque

exEcndisset

umbram

stiam,

in

ramis

ejus fecerun*

dibus ejus

mdoS omnia vokililia cli, et sub frongennerunt omnes bestiae salluum, et sub
illius

umbraculo
rum.
7.

habilabat ctus

gc:ttiun>,

plurima-

jetait son ombre fort loin , tous les avaient fait leurs nids sur ses branles bles des forts avainl fait leurs petits socs scs rameaux, et un grand nombre de nations feuilles. habitaient sous l'omi-

0.

Et comme
cin

il

ciel

Eratque pulcherrimus in magnitudine su,


arbustorum suorum
:

et in
illius

dilatatione

erat

enim radix

7. U tait parfaitement beau dans sa grandeur, et dans retendue de son bois, parce que sa acine tait prs des grandes eaux.

juxla aquas multas.


.

t.

f.edri

non luerunt altiares

illo in

paradiso Dei,

8. M n'y avait point de cdres dans le jardin de Dieu oui fussent plus hauts que celui-l les sapins
:

385

COMMENTARIU ML CAP. XXXI.


,

886

abietes non adocquaverunt summitatem cjus, et plaonine llgrium tani non fuerunt quae frondibus illius
:

paradisi Dei
ejus.
9.

non

est assimilatum

illi

et pulchr'uudini

ne rgalaient point dans sa hauteur ni les platanes dans rtendue de ses branches il n'y avait point d'arbre dans le jardin de Dieu qui ressemblt celuil, ni qui lui ft comparable en beaut.
:

Qnoniam speciosum

feci

eum,

et multis

condenligna

sisque frondibus, et amiulata sunt

eum omnia
:

voluptatis, qua; erant in paradiso Dei.

9. Comme je l'avais fait si beau, et qu'il avait pouss tant de branches et si paisses, tous les arbres les plus dlicieux qui taient dans le jardin de Dieu lui portaient envie.

10. Propterea haec dicit

Dominus Deus
,

Pro eo

que ce cdre
si

qud tem suam virentem atque condensam,


cor ejus in altitudine su.
11. Tradidi
facict ci
:

sublimatus est in altitudine

et ddit
et

summita-

10. Mais voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce s'est lev dans sa hauteur, qu'il a pouss haut la pointe de ses rameaux verls et touffus , et
:

elevatum est

que son cur

s'est

lev dans sa grandeur

eum

in

manu fortissimi gentium,


alieni, et

faciens

11. Je l'ai livr entre les mains du plus fort des peuples, qui le traitera comme il lui plaira; je l'ai rejet,

comme
,

son impit

le mritait.

juxla impielatem ejus cjeci eum.

12. Et suecident

num,

et projicient

eum eum

crudelissimi natioin cunctis

super montes, et
:

convallibus corruent rami ejus

et confringentur ar:

busta ejus in universis rupibs terrse

et

recdent de
relinqucnt

umbraculo ejus omnes populi

terra3,

et

de tous les couperont par le pied et le jetteront sur les montagnes ses branches tomberont de toutes parts le long des valles ses rameaux seront rompus sur toutes les roches de la terre et tous les peuples du monde se retireront de dessous son ombre , et l'aban donneront.
peuples
le
,
;

12.

Des trangers,

et les plus cruels

eum.
13.

13.

Tous

les

oiseaux du ciel habiteront dans ses

In ruina

ejus

babitaverunt

omnia

volalilia

mines,

et toutes les bles

de

la

terre se retireront

dans

ses branches.
cli, et in ramis ejus fuerunt universce bestiae regionis.

14.

Quamobrem non elevabuntur


ligna

ii. C'est pourquoi tous les arbres plants sur les eaux ne s'lveront plus dans leur grandeur; ils ne
in altitudine

su

omnia
inter

aquarum

nec ponent sublimitatem suam


:

nemorosa atque frondosa


sunt in

nec stabunt
:

in subli-

milale su omnia
traditi

qu irrigantur aquis quia omnes morlem ad terrain ultimam in medio


,

filiorum

bominum, ad eos qui descendunt


dicit

in

lacum.

pousseront plus la pointe de leurs rameaux au-dessus des branches les plus paisses et tous ceux qui seront arross des eaux, ne se soutiendront plus dans leur lvation parce qu'ils ont tous t livrs la mort, et jets au fond de la terre, au milieu des enfants des hommes, parmi ceux qui descendent au fond de la fosse.
; ,

15.

Hc

Dominus Deus
:

In die

quando deabysso,
:

scendit ad inferos, induxi luctum


et probibui

operui

eum

flumina ejus, et coercui aquas multas con-

15. Voici ce que ditle Seigneur Dieu : Au jour o est descendu aux enfers, j'ai fait faire un grand deuil; je lai couvert de l'abme, j'ai arrt les fleuves qui l'arrosaient; et j'en ai retenu les grandes eaux :
il

tristatus est super

eum

Libanus, et omnia ligna agri

concussa sunt.
16.

Liban s'est attrist de sa chute; et tous les arbres des champs ont trembl de crainte.
le

sonitu ruin ejus

commovi
in

gentes,

cm

de-

ducerem eum ad infernum eum


in

bis qui

descendebant
infim omnia

lacum

et consolata sunt

16. J'ai pouvant les nations par le bruit de sa ruine, lorsque je le conduisais dans l'enfer avec ceux qui taient descendus au fond de la fosse; et tous les

terra

ligna voluptatis egregia atque prseclara in Libano, uni-

versa qua irrigabanlur aquis.


17.

arbres de dlices, les plus grands et les plus hauts du Liban, qui avaient t arross d'eau, se sont consols au fond de la terre.
ils descendront aussi eux-mmes dans parmi ceux qui ont t tus par l'pe ; et chacun d'eux, qui lui avait servi de bras sera assis sous son ombre au milieu des nations.

Nam et

ipsi
:

eum
et

eo descendent in infernum ad

17.

Car

inlcrfectos gladio
bit

brachium uniuscujusque sede-

l'enfer

sub umbraculo ejus in medio nationum.

18. Cui assimilatus es, inclyle atque sublimis inter ligna voluptatis
?

Ecce deductus es eum


in

lignis

vo-

grand et

luptatis

ad terrain ultimam:

medio incircumeisorum
gladio
dicit
:

dormies,

eum
et

eis qui interfeclisunt

ipse est

Pbarao
Deus.

omnis multitudo ejus,

Dominus

donc ressemblez-vous, vous qui tes si lev parmi les arbres de dlices? vous serez enfin prcipit avec ces arbres dlicieux au fond de la terre ; vous dormirez au milieu des incirconcis, avec ceux qui sont morts par l'pe ; tel sera le sort de Pharaon et de tout son peuple, dit le Se/gneur Dieu.
18.
si

A qui

COMMENTARIUM
Vers.
1.

Undecimo

anno, captivilatis Jechoni,

si

cui
;

comparandus
at ille cecidit,

esses, rgi

Assur comparandus
esset

ut cap. praecedenti, vers. 20,

duobus mensibus posl

esses
tu,

cm mull major

qum

practeritam prophetiam, banc accepit. Tertio mense,


qui maio nostro respondet.

mult ergo magis tu cades. Ide stalim depingit

Un a
ubi

me.nsis,

prima die
expli-

mensis

ut cap. 29

17

Hebraismum
?

magnitudinem rgis Assyriorum , ut ostendat eum majorem fuisse, qum regem ^Egypti cmque ille
;

cavimus. Vers.
2.

Deo

ccesus fuerit,
forlassis

Cui

hune etiam esse caedendum. Alludit


et

similis

factus es
tibi

Cui

te

poterimus

enim

ad mortem Sennacherib,

csedem in

comparare? ade magnus


interpretantur

esse videris. Inlelli-

ejus exercitu per


vers. 35 et 37.

angelum factam, 4 Reg., cap. 19,


Assur, rex Assyriorum, regem

gitur responsio, rgi Assur, aut per ncgalionem, ut


alii
:

Nemini, qui non ceciderit.

Nam

Vers.

3.

Ecce


837
vocat cedrum
,

IN EZECII1ELEM
potcntiam ramos
,

m.
Nam
,

gloriam frondes.

ster interpres.

Hebraie futurum

est,

tradam

Usitala metapbora ut apud Danielem cap. 4, vers. 7


et seqq.
lis

eum,
enim

id est,

regem Assyriorum.
id est

Faciens faciet.
faciet
illi
;

Et fkondibus nemorosus. Hebraie ramuscufaciens.

Hebraismus,
in

quidquid

velit,

erit

umbram
Vers. 4.

ejus polestate.

Aqile
illi

nutrierunt illum. Aquas vocat


afflue-

Vers. 12.
loquitur
lissimi

Succident. Persvrt
illo
, ,

in

metapbora

divitias, quae

tanqum aqua ad volunlalem

enim de

tanqum de cedro. Crude12,

bant, quaeque illum in tantam magniludinera excre-

nationum. Chaldi, qui crudeles semper diut cap. prxcedenti, vers.

scere fecerunt. Abyssus,

aquarum
,

profunditas, id est,

cuntur in Scriptur
et

inexhauslus ejus thsaurus


altitudinem assurgere,

fecit

illum in

tantam
copia

Jerem. 6
ejus.

25, et Thren. 4, 16, et 12. Corruent

qucmadmodm aquarum
Et

crescere facit arborem.

rivos suos, suas divitias,

postqum ea quae
cipu arbore,
alias

sibi

necessaria erant, acceperat,


;

Ramos et arbusta ejus vocat populos illi Et recdent de umbraculo ejus fugient ab eo omnes vicinae et confderat gnies, qu in
rami
subjectos.
;

ad alios reges liberaliter effundebat

sicut

ex

-prac-

illius auxilio

confidebant, et quasi aves in ejus ramis


j

cm

satis rigata fuerit, aquae soient

ad

nidilicabant, ut dixit vers. 6.

minores derivari.

Vers. 13. omnia


ligna regionis. Faclus

Habitaverunt,

prterila pro fuluris.

Vers. 5.
est

Super

Habilabunt, et erunt. Ruinant vocat truncum jacen-

major

caeteris

regibus.
ejus,

Et multiplicata sunt
sunt

tem succisce arboris, ubi soient arbores insidere


aut cadaver, ad quod soient aves convolare
dicat, pris
,

arbusta ejus, rami

ut Sepiuag. verterunt, id

quasi
;

est, dilatati sunt fines

imperii ejus. Elevt!

aves et bestia; erant sub ramis ejus

rami. Hebr., et long producti sunt rami ejus, id est,

long propagati fines regni ejus. Cujique extendisset

postqum autem corrucrit, sedebunt super eam, id est, conculcabunt eam. Significat fore ut illae gentes,

terunt, sed

umbram suam. Hebr. non est timbra, neque Sept, vercm Me mitteret. Quod R. David ad abys-

qu

pris in rgis Assyriorum lutel erant,

cm

Chaldaeis afflictum viderint, contra

eum

convertantur,

sum

refort, quae Hebracis masculini generis est, quasi

eumque

dispolient.

dicat, long

rami ejus propagati sunt propter aquaejus radies

Vers. 14.

Quamobrem. Hoc exemplo

territi

exteri
;

rum copiam, quam perptua abyssus ad


emittebat.

reges non elTcrent sese, ne


ne lvent
se, sicut

eodem modo cadant

aut,

Vers. 6.

Sept, transtulerunt. Ligna aquarum.


est, rgis opi-

In ramis eius, id est, sub ejus ditione

Hebraismus, qu aquis abundant, id

et auctorilate

omnes gnies protegebantur,

ut

apud

bus abundanles. Quia omnes traditi sunt. Quia omnes


tradenlur,
Assyrii
;

Dan., cap. 4, vers. 18.

Yers.
facit

7.

Eratque pulcherrimus. Ccdrus


eam

cm

viderint Assyrios homines


est,
,

quam

pnepotentes, tradi in terrain ultimam, id

in in-

masculini generis, quia per

rcx Assyriorum

fernum detrudi. In medio filiorum hominum


CLCterorum

more

intelligitur. In

magnitudine, propter ingentem ntagni-

hominum
sicut,

ignobilium, neque se suis jtosse


:

tudinem, et dilatalionem arbustorum. Hebr., ramorum


ejus
;

opibus liberare. Duplex Hebraismus, aller


id est,

In medio

nottts

Hebraismus.
Dei
;

more,

ad

modum, quem supra


:

declara-

Vers.
dicilur,

8.

In paradiso

quam Deus
8,

plantasse

vimus, cap. 29, 12, et cap. 50, 7. Aller

Filiorum

Gnes, cap. 2, vers.

ubi credibile est

hominum,

id est, filiorum vulgi,

non principum, qui


;

altissimas fuisse cedros; potest hyperbole esse. Alii

plus videntur esse quant

homines

quasi dicat, homi-

putant paradisum Dei vocari generaliter amnissi-

nes plebei et ignobiles.


Vers. 15.

mum

quemque hortum,
,

sicut dieunlur cedri Dei, et


:

In die

quando descendit. Prxterita


cooperiam super
sci-

montes Dei
hortus tam
illo

id est

altissimi, quasi dicat

Nullus

pro fuluris. In die qu descendent ad inferos, inducam

fertilis reperiri

polerit, ut habeat cedros

luctum

Hebr.

lugere (aciam

et

alliores.

Summitatem

ejus. Hebr.,

ramos

ejus.

Et
ut
si-

eum
licet

(id est,

propter eum) abyssum (sacco) more

platani. R. Salomon, et R. David caslaneas signilicari


putant. Nosler interpres

lugentium, utllebrxi intcrpretanlur, quasi dicat,

ubique plalanos
57.
Ilirc

vertil,

faciat lugere

abyssum

illam,

qu ad

radies ejus aquas

Cnes., cap. 30
giiificaiil

vers.

omnia idem

emittebat
est,

ut dixit vers. 4; lugere


;

autem abyssum
,

iiulluin

fuisse

regem

rgi Assyriorum, aut

aquas non habere

sicut lugere terrant


si

est esse

imperi' ampliludine aut glori similcm.


Vf.rp. 9.

slerilent, Isai.

Quoniam speciosum. Rccl noster


sit,

21

4.

Ac

dicat, ntortuo rege Assy-

inter-

riorum exhaurietur ejus xrarium, sicut lugere videatur.

pres cuisaient partieulam, quoniam, apposuit, quantvis

Hoc

est
,

quod

statint sequilur

Et

prouibui flu-

Hebraie non

ut sentenlia constarct.
ut

enim puleurum
nes reges terne
fecisse
8. 15.

feci
illi

cm,

omnia

ligna, id

Ade est, om-

MINA EJUS

ET COERCUI AQUAS MULTAS. CONTRISTATUS


feci

est super eum Libanus. Hebr., nigresce-e

propter
,

invidi rcut.

Dicit

Deus se illum

eum,

id est, pull veste indui


illa

Libanunt

montem

in

regem, quia per illum reges rgnant, Proverb.


Et ipse transfert rgna, algue
consliluit, Daniel.

quo ccdrus
dixit vers.

allissima rcx

Assyriorum eral
intelligit

ut

3; per

Libanum autem
:

totum

2, 21, et Job. 12, 18.

regnuin quasi dicat


,

Induaiu totum regnum pull et

\i:rs.

11.

In

manus fortissimi gf.ntium, rgis

lugubri veste propter niortcm ejus. agri


,

Et omnia ligna

Chaldaeorum, qui ubique fortissimus dicitur, ut cap.


pra'ccd cuti, vers. 11. Poiiit praeleritum pro fulurono-

omtes

alii

reges audito nunlio terrore concu-

ticnlur, ut indicavit vers, li,

exanimabmtur.

889
Vers. 16.

COMMENTARIUM CAP.

XXXII.
est,

800

sonitu.

Notas Hebraismus, pro-

gentium, id
aut subditi,
pcllat.

pter sonitum ruinejm, propter stridorem, autfrago-

omnes principes illi confderati, quos per metaphoram brachia ejus apet

rem. Solet

enim arbor magna, cum csa


edere
;

cadit,

Septuaginta,

semen ejus
:

id est,

omnes
,

ejus

magnum fragorem
non polest
sunt.
sine

et

persvrt Ioqui
,

de

posteri, aut consanguinei

quasi legerint Zargo

pro

rege Assyriorum tanqum de altissim cedro

qu
et

Zerogo.

magno

fragore cadere.

Et consolata
amnis

Vers. 18.

Coi assimilatus es?


,

Hc
:

verba aut

Omnes

alii

potentes reges
iis
,

similes

rgi Assyriorum

aut rgi

^gypti

dici
erit

possunt. Si

irriguis arboribus, et

qu

in

Libano sunt, qui in

Assyriorum rgi dicantur, sensus


Assur, qui

Tu, rex
,

inferno erunt

videntes regem Assyriorum in


se,

eumdem

neminem

tibi

similem habcbas

ecce ta-

locum descendcntem, consolabuntur


tium est miseris socios habere.
Vers. 17.

quia sola-

men

cecidisli, et deductus es

cum

lignis voluptatis
,

ad
sic

tenant ultimam, id est, infimam


gladio.

ad infernum,

Ad interfectos Omnes enim

Cum

intcr-

feclis gladio, id est,

nullum inter principes

et plcbeios

ergo cadet rex ^Egypli. Si rgi ^Egypti, hic erit sensus Elige, Pliarao, cuinam ex istis tantis regibus
:

discrimen

erit.

gladio interfecti pariter

similis esse

velis;

nam un cum

illis

in

infernum

in infernum descendent. id est,

Et brachium unilscujusque,
in inferno erunt, re-

descendes

unusquisque eorum, qui

aut per negationem, ut versu 2. Cui assimilatus es? sub., an rgi Assyriorum ? quasi dicat,
:

qu'escet, hoc est, consolationem aliquam capiet ex

non

ille

enim

te

major

est.

Alque

ille

cadet, et tu

prsenti ejus,

tanqum ex umbr. Solemus enim,


:

cm

quiescimus, cubito inniti quasi dicat


in

Quemadveluti

ergo cades. Ipse est Pharao, idem accidet Pharaoni et, populo ejus. Aut sit subjectio : Cui similis est rex
Assur, et cujus figuram gerunt ea,

modm
umbr

hc vit sub umbr ejus, id est, auctoriiia

qu de

illo

dicta

tate quiescebant;

in

inferno ejus

pn,

sunt? Pharao

est, cui similis est, et cujus

figuram ge-

recreabuntur. Hebraeum
:

Hebrorum comejus, in

runt. In medio incircumcisorum, id est,

more eorum

mentarii sic interpretantur

Et brachium ejus, pro,

qui incireumcisi sunt, ut supra, capite 8, vers. 10

brachia ejus,

qu

habitabant in

umbr

medio

quamvis

alio sensu.

CAPUT XXXII.
Et factum est, duodecimo anno, in mense duodecimo, inunmensis, factum est verbum Domini ad
1.
1.
la
Il

CHAPITRE XXXII.
arriva, le premier jour
l
:

du douzime mois de

douzime anne, que

Seigneur

me

fit

entendre

me, dicens
2.
Fili

sa parole, en
:

me

disant

hominis,

assume lamentum super Pharao-

nem regem
bas cornu

yEgypti, et dices ad

eum

Leoni gentium
:

assimilatus es, et draconi qui est in mari


in

et ventila-

fluminibus tuis, et conturbabas aquas pe-

une plainte lugubre sur Pharaon, roi d'Egypte, et dites lui : Vous avez t semblable au lion des nations, et au dragon qui est dans la mer vous frappiez de la corne tout ce qui tait dans vos fleuves vous en troubliez les eaux avec les pieds, et vous renversiez tous les fleu2.

Fils

de l'homme,

faites

dibus tuis, et conculcabas flumina earum.


3.

ves.
:

Proplerea hc
te rete

dicit
in

Dominus Deus

Expandam

super

meum

multitudine populorum mullo"

3. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu: j'assemblerai une multitude de peuples; j'tendrai sur vous mon rets, et je vous entranerai dans mon
filet.

rum,
4.

et

extraham

te in

sagen me.

Et projiciam
:

te in terram,

super faciem agri abte

jiciam te

et habitare

faciam super

omnia

volatilia

cli, et saturabo de te bestias univers terra;.


5.

Et dabo carnes tuas super montes, Et irrigabo terram fcetore sanguinis


et valles

et

implebo

colles tuos sanie tu.

4. Je vous jetterai sur la terre je vous laisserai au milieu des champs je ferai reposer sur vous les oiseaux du ciel et je rassasierai de votre corps toutes les btes de la terre. 5. Je rpandrai sur les montagnes des morceaux de votre chair, et je remplirai les collines de vos membres ensanglants.
; ;
;

6.

tui

super

montes;
7.

implebunlurex

le.

Et operiam, cm extinctus
:

l'ueris,

ccelum, etniet

de votre sang noir et pourri, long des montagnes ; et les valles seront remplies de vos dbris, lorsque vous vous teindrez.
6. J'arroserai la terre
le

grescere faciam stellas ejus


luna non dabit lumen suum.

solem nube tegam,

7. J'obscurcirai le ciel, et je ferai noircir les

Omnia luminaria cli mrere faciam super te dicit Dominus Deus, cm ceciderint vulnerali lui in medio terrac, ait
8.
:

je couvrirai le soleil d'une nue, rpandra plus sa lumire.


les
;

toiet la lune ne

et

dabo tenebras super terram tuam,

Dominus Deus.
9.

Et irritabocor populorum mullorum, cm induin

8. Je ferai que toutes les toiles du ciel pleureront sur votre perte; et je rpandrai les tnbres sur votre terre , dit le Seigneur Dieu , lorsque ceux qui taient vous tomberont au milieu des champs, percs de coups, dit le Seigneur Dieu. 9. Je ferai frmir le cur de plusieurs peuples, lorsque j'aurai rpandu la nouvelle de votre ruine parmi les nations, en des pays que vous ne connais-

xero contritionem luam


nescis.

gentibus super terras quas

10.

et reges

Et stupescere faciam super te populos multos eorum horrore nimio formidabunt super te,
:

sez pas.

cm
et

volare cceperit gladius

meus super

facis

eorum
in

obstupescent repente singnli pro anima su

die

ruina lu.

10. Je frapperai d'tonnement les peuples par la vue de votre perle et 'eurs rois en seront pntrs de frayeur et d'pouvante, lorsque mon pe passera devant leurs yeux, et il n'y aura personne d'eux qui ne tremble pour lui-mme au jour de votre ruine ;
;

891
11. Quia hoec dicit

EZECHIELEM
11.

802
:

Dominus Deus
dejiciam
gentes

Gladius rgis

Babylonis veniet
12. In

tibi.

du
multitudinem
lise
:

roi

Car voici ce que dit le Seigneur Dieu de Babylone viendra fondre sur vous.

L'pe

gladiis

fortium

luam
liunt
ejiis.

inexpugnables omnes

et

vasla-

superbiam ^Egypti, et dissipabitur multitudo

12. Je renverserai vos troupes si nombreuses par armes des forts ; tous ces peuples sont des peuples invincibles ; ils dtruiront 1" orgueil de l'Egypte, et toute la multitude de ses gens sera dissipe.
les

quie erant perdam omnia jumenta ejus super aquas plurimas et non conturbabit eas pes bominis ultra, neque' ungula jumentorum turbabit
13. Et
,
:

prir toutes les btes qu'elle noarrislong des grandes eaux ; ces eaux ne serout plus troubles l'avenir par le pied des hommes, et l'ongle des bles ne les troublera plus.
sait le

13. Je ferai

14. Je rendrais alors


ferai couler leurs fleuves

leurs

eas.

comme

eaux trs-pures, et je l'huile, dit le Seigneur

Tune purissimas reddam aquas eorum, et flumina eorum quasi oleum adducam, ait Dominus
14.

Dieu.
15. Lorsque j'aurai dsol le pays d'Egypte, lorsque toute sa terre, qui lait si abondante, sera dserte,

Deus
15.

Cm

dedero terram iEgypti desolatam

dese-

lorsque j'en aurai frapp tous les habitants ; et ront alors que c'est moi qui suis le Seigneur.
16. Voila le deuil
;

ils

sau-

retur autem terra plenitudine sua,

quando percusDo-

sero

omnes babitalores
est, et

ejus

et

scient quia ego

minus.
16. Planctus

que vous ferez. On pleurera ainsi des nations le pleureront ; on fera le deuil de l'Egypte et de tout son peuple, dit le Seigneur Dieu. Pharaon
les filles

plangcnteum
ait

fili

gentium

17.

Le quinzime jour du mois de


le

la

douzime
dit
:

plangent

eum

super jEgyptum, et super multitudi-

anne,

Seigneur

me parla

encore, et

me

nem

Dominus Deus. 17. Et factum est in duodecimo anno, in quint dcima mensis, factum est verbum Domini ad me,
ejus plangent

eum,

18. Fils de l'homme, chantez un cantique lugubre sur tout le peuple de l'Egypte; prcipitez-la ellemme avec les filles des naions les plus fortes dans la terre la plus basse , avec ceux qui descendent au

dicens

fond de
19.
et detrahe

la fosse.

18. Fili bominis, cane lugubre super multitudinem

En
Ils

quoi tes-vous meilleur? Descendez, et dorles incirconcis.

jEgypti

eam

ipsam, et

filias

gentium ro-

mez avec
20.

bustarum, ad terram ultimam, cumhis qui descendunt


in

lacum.
19.

Quo

pulchrior

es? descende, et dormi

eum

priront tous par l'pe , parmi la foule de ceux qui ont l tus ; l'pe a t tire ; elle sera prcipite en terre avec tous ses peuples.
21. Les plus puissants d'entre les forts viendront lui parler du milieu de l'enfer , eux qui sont descendus avec ceux qui taient venus son secours, et qui, ayant l passs au fil de l'pe, sont morts incirconcis. 22. Assur est l avec tout son peuple ; ses spulcres sont autour de lui; ils ont tous l tus; ils sont tombs par l'pe.

incircumeisis.

20. In medio interfeclorum gladio cadent

gladius

dalus est
21.

attraxerunteam,et omnes populos ejus.


ci

Loquentur
infrai, qui

potentissimi

robustorum

de

medio

eum

auxiliatoribus ejus descende-

runt, et dormierunt incircumeisi, interfecti gladio.

22. Ibi Assur, et omnis multitudo ejus


illius

in circuilu

sepulcra ejus

omnes

interfecti

et qui cecide-

runt gladio.
23.

ont t ensevelis au plus profond de l'abme; autour de son spulcre; toute cette foule de morts qui ont pri par l'pe, qui autrefois avaient rpandu la terreur dans la terre des
23.
Ils

et tout son peuple est

Quorum

data sunt sepulcra in novissimis laci

vivants.

et facla est

multitudo ejus per gyrum sepulcri ejus


,

universi interfecti

cadentesque gladio, qui dederant


in terra viventium.

quondam formidinem
24. Ibi
sepulcri

JEhm
sui

et

omnis multitudo ejus per gyrum


lu interfecti, ruentesque gladio
:

omnes

24. L est Elam et tout son peuple , autour de son spulcre ; toute celte foule de morts qui ont l passs au fil de l'pe, qui sont descendus incirconcis aux lieux les plus bas de la terre, eux qui avaient rpandu la terreur dans la terre des vivants, et qui ont port leur ignominie avec ceux qui descendent au fond de
la fosse.

qui descenderunt incircumeisi

ad terram ultimam
,

qui posucrunt terrorem

suum in terra viventium et porlaverunt ignominiam suam eum bis qui descendunt
25. In medio
in universis
illius
:

in lacum.

interfeclorum posucrunt cubile ejus


:

populis ejus

in circuitu ejus

sepulcrum
:

omnes

bi incircumeisi, interfeclique gladio


,

dederunt enim terrorem suum in terra viventium


porlaverunt ignominiam suam
in

25. Ils ont mis son lil parmi tous ces peuples au milieu de ceux qui ont t tus ses spulcres sont autour de lui. Tous ceux-l sont des incirconcis; et ils ont t passs au fil de l'pe, parce qu'ils avaient rpandu la terreur dans la terre des vivants et ils sont lombes honteusement avec ceux qui descendent au plus profond de la fosse; ils ont t mis dans la foule de ceux qui avaient t lues.
; ;

et et ses spulcres sont autour

eum

his qui descendunt


positi sunt.
:

lacum
26. Ibi

in

medio interfeclorum
et

Mosoch

Thubal, cl omnis multitudo ejus


:

Thubal, avec tout son peuple, de lui. Tous ceux-l sont des incirconcis qui sont tombs sous l'pe parce qu'ils avaient rpandu la terreur dans la terre des
26.

est

Mosoch

et

in circuitu ejus sepulcra illius


eisi
,

omnes
:

hi incircum-

vivants.

interfeclique et cadentes gladio


in terra

quia dederunt

formidinem suam

viventium.
forlibus, cadentibusque

27. Et non dormient


el incircumeisis
,

eum

27. Ils ne dormiront point avec les vaillants hommes qui sont tombs morts , et qui taient incirconcis, qui sont descendus dans l'enfer avec leurs armes, et qui ont mis leurs pes sous leurs ttes ; et leurs iniquits ont pntr jusque dans leurs os
,

qui descenderunt ad infornum

eum

parce qu'ils

,,

, ,

893
armis suis
suis
:

C0MMENTAR1UM. CAP. XXXII.


,

894

et posuerunt gladios suos sub

<-apitibus

taient devenus la terreur des forts dans la terre des

et fuerunt iniquitates eoruin in ossibus

eorum

vivants.
:

quia terror fortium facti sunt in terra viventium.


I

28. Et tu ergo in medio incircumcisorum contereris,


et

28. Vous donc, vous serez aussi rduit en poudre au milieu des incirconcis, et vous dormirez avec ceux qui ont t passs au lil de l'pe. 29. L estridume, ses rois et tous ses chefs, qui ont l mis avec leur arme parmi ceux qui ont t tus par l'pe, qui ont dormi avec les incirconcis , et avec ceux qui sont descendus au fond de la fosse.
les princes de l'aquilon , et tous violents qui ont t conduits avec ceux qui avaient t tus, tant tout tremblants et tout confus, malgr leur fiert ; ils sont morls incirconcis, avec ceux qui avaient pri par l'pe; et ils ont port
les

dormies

cum

interfectis gladio.

29. lbildumaea, et reges ejus, et


qui dati sunt
et qui

omnes duces
et

ejus
:

cum

exercitu suo

cum

interfectis gladio
,

cum

incircumcisis dormierunt

cum

his qui

desceu*!'jnt in lacum.

30.

L sont tous

30. Ibi principes aquilonis omnes, et universi venatores


:

hommes

qui dcducti sunt

cum
:

interfectis

pavcntes

et

in su fortitudine confusi
cisi

qui dormierunt incircum,.

cum

interfectis gladio

et portaverunt confusio-

leur confusion avec ceux qui descendent au fond de


la fosse.

nem suam cum

his qui dcscendunt in lacum.

31. Vidit eos Pharao, et consolatus est super uni-

vers multitudine su

quse

inlerfecta
,

est

gladio

Pharao

et

omnis exercitus ejus

ait

Dominus Deus.
interfectis

31. Pharaon les a vus, et il s'est consol de la foule de tout son peuple , qui a t tu par le tranchant de l'pe ; Pharaon les a vus avec toute son arme dit le Seigneur Dieu.
;
'

32. Quia dedi lerrorem


et dormivit in

meum

in terra viventium

medio incircumcisorum cum


omnis mullitudo

gladio, Pharao, et

ejus, ait

Dominus

32. J'ai rpandu ma terreur dans la terre des vivants, Pharaon avec tout son peuple a dormi au milieu des

Deus.

incirconcis avec ceux qui avaient l tus par l'pe dit le Seigneur Dieu.

COMMENT.
Vers.
nirnio
1.

Duodecimo anno. Miror Hebros et qui


studio

ient multi simul populi ad

capiendum leonem
intelligit

et oa-

quodam

eos seclantur, pergere etiam

lnam convenire. Per populos


Vers. 4.
sces,

hoc loco interprelari duodecimum annum regni Sedecise,

Projiciam te
,

Chaldxos.

in

tebram. Alludil ad pi'

doceat

cm tam apert, et tam multis locis Scriptura eum undecim tantm annos regnavisse, 4 Reg.
Jerem. 39,
2, et 52, 5.

qui capti iu lerram projiciuntur ut moriantur,


;

quia extra aquas vivere non possunt

similis locus

24, 18, et cap. 25, 2, et

Duo-

supra cap. 29

Et

Jiabitare faciam super te.

Insiinsi:

decimum ergo annum


17; et cap. 26,
2.
1

captivitatis

Jechoni accipere
;

dere cadaveri tuo, sicut soient aves cadaveribus


dere
;

debemus, ut supeioribus
;

locis, cap. 31, 1


;

et 29, 1,
;

sicut dixit

capite

pracedenli, vers. 13
creli.

In

et 24, 1

et 20, 1

et 8, 1

et 1,

ruina ejus habitaverunt omnia volalitia

Adnotat Hieronym. nonnullos interprtes


:

annum

Vers. 5
dixit
,

Et implebo colles tuos sanie tua. Saniem


Hieronymus
;

decimum, mensem ver duodecimum alios annum duodecimum, mensem decimum, reddidisse. Sed manifestus est error. In

ut vertil

quia pisces non habent

sanguinem, sed saniem

quanqum Septuag. sangui,

una mensis; prima die mensis


1
,

nem

verlerunt. Hebr. Et implebo valles allitudine tu

utcap. vigesimo nono, vers.


phrasis explicata est.

et cap.

31, 1, ubi

id est, altissimis acervis

cadaverum exercitus

tui

ut

R. David
,

et

Chaldus paraphrastes interpretantur


;

Vers. 2. * Assume lamentum. Hebr.

sume

Car-

quasi dicat,
tes,

omnia cadaveribus plena erunt

et

monibi

men

lugubre, id est, canta clar voce, toile, ut supra,

quia qui salutis causa in montes confugerint,

cap. 26, 17, et cap. 27,2. Leoni gentium, id est, qui

occidentur; et reliqua multitudo,

qu

in vallibus erit,

gentes devorabat; aut, quod est leo inter bestias, hoc


tu es inter gentes, ut R. David inlerpretatur.
co.ni,

trucidabitur sic, ut cadaveribus valles impleantur. Alii,


ut refert

Et dra-

idem Hebrscus, exponunt, implebo

valles al-

qui est in mari, cel, balx'iisc quae est in aquis,

titudine tu, id est, exercitu tuo,

quo tantoper super-

quae

sublime jactare

pra magniludine aquas naribus exsufflare, et in solet, mareque commovere. Hoc est,
dicil
:

biebas.

Vers.

6.

Et

irrigabo terram foetore. Sanguiue


,

quod

Ventilabas cornu in jluminibus.

Vm\\

ex-

tuo ftido, qui super montes elfundetur


irrigandani terram defluet. Hebr.,
et

indeque ad

sufllabas.

Flumina eorum. Relativum Hebraicum sine

rigabo terram na-

antcdente, ut sp accidit, nisi fortassis, ad gnies


referaiur.

tnniem luam

ex sanguine tuo usque ad montes.

Quod

Compart Pharaonem balnae


3.

quia inter

Rabbi David

in

comment,
,

et in lib.

Rad.

sic exponit:

aquas

Nili babilabat,

quibus omnis vEgyptes irriga,

Rigabo terram luam


iiosi

qu

pris nalare solebat aquis,


tuo, id est, exercitus tui,

batur, ut supra, cap. 29


aquas, et turbare flumina

Dicil

aukm

ventilare
bellis

jam aqu, sed sanguine


,

quia

omnes gentes

nec solm valles ut ante


aut, usque

sed ipsos eliam montes


,

miscebat
et,

alludens ad Nilum, qui turbidis erat aquis,

ad montes,

id est

ita ut

sanguis usque ad
id

cm exundabat, omnem
3.

Vers.

Expandam super te rete. Loquitur tanquo fene


;

terrain operiebat.

montes ascendat. Et valles implebuntur ex te,


est,

sanguine tuo, et exercitus

tui.

Ha;c omnia hyper-

quin de leone, et lanqun de halacn; propterea utitur

bolic dicta sunt.

nomine

refis,

et sagenae

qu pisces capi

Vers. 7

Operiam ccclos.
,

Tantus ubique
,

te

ex-

soient, ut supra, cap. 12, 13, et cap. 17,20, et cap. 19,

tincto luctus erit, ut cielum


stellac

sol et lima

omnesque

6. Dicit

autem

In multiladine populorum, auia so-

obscurari videantur, quasi tu pris splendore

, ,

895
tuo haec omnia

IN

EZECHIELEM
quo formosior
quo
allior es,
?

896"

collustrares, propterea usus est extin,

quo

tibi

magis places
,

quasi dicat

guendi verbo cabah


faci,

quia compart illum

maxim
per-

e inferis cades
:

ut Cbristus dixit de

qu extinci tenebris omnia conteguntur.


9.

Vers.

Capharnaum, Luc. 10, 15


ad clos exaltata
,

Et

tu

Caphamaum

usque
,

Et

irritabo cor.

Commovebo,

usque ad infernum demergeris

aut

terrefaciam
sclhi
;

sic

interprter hoc loco

non cnim

significat fore ul

verbum liikeaomnes populi audito

Qu

pulchrior es, e in ftidiorem locum inferni demergeris, ubi sunt incircumeisi , id est, hommes om-

ejus interitu irascantur, sed ut contremiscant, ut dclart versu sequenli, et ut dixerat cap. 50, v. 9.

nin impii, qui

Deum non
,

habebant, ut cap. prce-

Ccm

denti, v. 18. Sept.

existimantes

maim

esse

mime
qui

induxero contritionem tuam

cm famam

exilii lui

verterunt, ab aquis.

usque ad gnies ade remotas pervenire fecero, ul eas ne de nominequidem cognoscas, vel, utexponit Kimchi
:

Vers. 20.

In medio

id est

more eorum
,

gladio interficiuntur, ut supra, cap. 29


50, 7, et cap. 51
,

12

et cap.

Cm

induxero milites tuos contritos, atque fra-

18. Ubi

Hebraismum exemplis exdeji-

clos bello caplivos ad gcntes quas

Vers. 10.

non

novisti.
;

plicavimus. Gladius datus est. Alii, gladio data est


pro, dabitur.

Stupescere faciam
te
,

pr
,

terrore.

Et attraxerunt eam. Detrahent

Super te, propter


50, v. 9.

exemplo
coEPERiT,

inlerils lui

ut cap.
,

cient, ruere facient.

Cum volare

cm

fulgurare

aut,

Vers. 21.

Loquentur ei,
in

gratulandi
,

causa,
sicut di-

splendere fecero gladium


ut aliqui

meum
,

ante faciem eorum


id est,

gaudebunt enim ejus


xit cap.

infernum descensu
:

Hebri interpretantur

cm gladium

prcedenli, vers. 16
iis

Cm deducerem eum
voluptalis.

omnes gcntes contremiscent existimantes suam rem agi paries cm proximus ardet. Pro anima sua sollicili scilicet
; , ,

meum

distrinxero adverss ^Egyptios,

ad infernum cum

qui descendebanl in lacum, conso-

lala sunt in terra infim

omnia ligna

Poten-

tissimi

robustorum. Qui inter potentes potentissimi

de

vit su, aut timentes

vitsux.

Alii

In

animo suo.
Chaldo-

sunt, potentissimus quisque rex.

Et dormierunt

in-

Vers. 12.

In

gladiis fortium, gladiis

circumcisi.

R. David pulat intelligendam particulam


,

simi genlium

rum. Inexpugnabii.es omnes centes ii,e. Hebr., fortisomnes illi sunt, ut cap. 50, II. Vers. 15. Qu^e erant super aquas plurimas.

im,

cum

incircumeisis
et

qui morlui sunt morte incirdixit vers.

cumeisorum,
Descende
,

occisorum gladio, sicut

19

et

dormi cum incircumeisis, et capitc prc:

Qu
juxta

pascebantur juxta aquas multas, bv


;

super et

dente, vers. 18

In medio incircumeisorum dormies.


Ici.

qu polabantur super aquas multas. Et non conturbabit eas. Non erit deinceps homo aut
aut
, ,

Vers. 22.

Inter incircumeisos et

occisos

gladio, in terra ultim, ut dixit vers. 18, et capite

jumenlum, quod aquas lurbare


licri solet.

possit, ut in aqualione

superiore, vers. 14 et 18.

In circuitu

illius,

rgis

Assur.

Vers. 14.

Purissimas

reddam. Quia nemo


,

erit

rum

Sepulcra eorum. ^Egyptiorum aut Assyriodixerat enim Assur et omnis mullitudo ejus ,
:
:

qui eas lurbel. Quasi oleum adducam

ire

faciam

quasi dicat

Omnes eodem
ila

morlis gnre
,

fluere faciam, idest, claras et perspicuas, sicut oleum.

dio peribunt;

enim loquitur

ut

si,

Vers. 15.
erit; aut
,

Deseretur

nempe glaqui eodem

terra

autem enim dserta erit.


Planctus est,

et terra dserta

modo

moriuntur, eodem in inferno loco sepelirenlur,


;

ut dclart versu sequenti

et priode atque si in in:

Vers. 16.

hic.

Hc
,

propbelia

ferno sepulcra essent


est dives et

sicut Chrislus dixit

Mortuus

me, lamcnlum cm dixi supra, vers. 2 Assume lamentum super Pliaraoncm. Lamentabuntur enim eum omnes fili genlium, id est,
sine causa vocata est

non

sepultus est in inferno. Luc. 16, 22.


,

Omnes

interfecti

omnes

illi.

Tacila redditio causa;, cur in

circuitu illius sepulcra


illi,

eorum

futura sint, quia

omnes

omnes nationes quae ubiquc gentium sunt aut, omnes civitates omnium gentium. Civilales enim ab Hebraeis
;

id est,

tam rex Assur qum ^Egyptii eodem modo,

scilicet gladio inlerfecli sunt.

filiae

vocantur,

ut, filia

Sion

quasi dicat, eventus pro:

Vers. 25.

Quorum
;

data. Posila sunt sepulcra.


;

phtise, ejusque
tia,

nomini respondebit
Planctus
est, et erit in
:

similis senlen-

In novissimis laci

in

infim parle inferni

in terra

cap. 19, 14

planctum. Dixe-

ultim, ut vers. 18, cl cap. 51, vers. 14 et 18. Hebr.,


in lalerivus laci, id est, in extremis angulis. Noster in et genus ac numerum sed sensum Et facta est multitudo ejus, id est, Assyquia rii in inferno juxta regem suum scpulli sunt omnes gladio, sicut illc, interfecti sunt, cm in hc

rat

enim

initio ejus
:

capilis

Assume planctum super


,

principes Isral

super JEggptum

propter ./Egyptum,
,

terpres

non verba

propter ^Egypli vastalionem. Plangent eum


jEgypturn.

eam

reddidit.

Vers. 17.

Duodecimo anno, eodem anno. Quinta


id est,

dcima mensis. Ejusdem,


rat vers. 1
illi
;

duodecimi

ul dixe-

vit

omnibus hominibus

terrori fuissent.
,

hoc
:

est,

quatuordecim diebus postqum

Vers. 24.

Ibi

jElam. yElamitarum rex

sicut

dicerclur

Assume lamentum.
eam, prcipila, detrude
in

versu pnecedenli, Assur, id est, rex Assyriornm, et


sicut Latine dicimus, Turca, idest, rex

Vers. 18.
infernum,
cipiletur.

Detraiie

urcarum. Et
aliis terror'

id

est, prxdic fore ut in infernum pra>


filias gentium robustarum.

portavf.runt icnominiam suam. Qui,


fuissent,

cm
sicut

Et

Civitates
,

ignominios mortui sunt


in

ctcri qui

genlium, ul vers. 16.


in

Ad terram

ultimam. Infimam

descendunt

lacum.

infernum, ut cap. prxccdcnti, versu 14 et 18.

Vers. 25.

Posuerunt. Qui eos interfecerunt,

Vers. 19.

Quo ruixmuoR

es

Quo

altior

es?

aut maii angeli, qui homines impios in infernum de-

, ,

897

COMMENTARIUM. CAP.
quia intelligit ^Elamitarum congregationem, sicut

XXXIII.
est, qui

898
ab in-

ducunt. Cubile ejus. Hebr., cubileilli, feminini generis,

cadentes (gladio) ab incircumcisis (id


circumcisis occiduntur) et
sibus
ii

quorum

iniquitates in os-

slatim facit generis masculini, quia intelligit ^Elami-

eorum sunt

(id est, qui

propter iniquitates suas


facti sunt in terri vi-

tarum regem.
Vers. 26.
rus
;

Mosoch.

occiduntur) quia terror fortium

Capadox

et Thubal

Ibe-

venlium

; ii ,

inquam

non dormient cum

fortibus qui
et

vide supra cap. 27, vers. 13. Quia dederunt. Hic

ascenderunt ad infernum
(id est,

cum

armis suis
alii

posuerunl

utitur causali particul, ki,

cm

superioribus versibus
illic

poni prccperunt, aut, ut

ponerent,

me-

usus non fuerit, ex quo sequitur,

etiam
,

ubi non

ruerunt) gladios suos sub capilibus suis. Septuag. verterunt, giganles, et seculo, quasi legerint

ponitur, intelligendam esse, quasi dicat


gladio occidebant, gladio occisi sunt.

quia alios
qui

meolam.

Omnes enim

Vers. 28.

In

medio incircumcisorum, id est,


explicatus

acceperint gladium, gladio peribunt, Matth. 26, 52.

Vers. 27.

Non dormient. Non cubabunt,


Cum
fortibus.

more incircumcisorum. Hebraismus supra


est, capite 31, versu 18,

id est,

non
sis,

sepelientur.

Cum

illis

incircumci-

Vers. 30.

et capite 30, 7, et

29, 12.

Principes Aquilonis. Hebrai inter;

ac viris fortibus qui non ignominios, sed glorios

pretantur, reges Rabylonis


placet, quia

quod mini idcirc non


nihil contra

acfortiterin bello occubuerunt, quique descendunt in

hoc loco propheta


sed eos polis

Babylonios

infernum, cum armis suis, id

est, qui

quamvis
victi,

in in-

vaticinatur

dicit
,

ministres suos ad pu-

fernum descendant, tamen non turpiter


rios mortui descendunt
et R. David,
;

sed glo-

niendos yEgyplios futuros esse


Tyri

seque

illis

eversionis
,

ii

enim

ut ait R. Salomon
ut significaretur

mercedem daturum

ut dixit cap.
,

29

v.

17

et

cum armis sepeliebantur,


morlem
et

19. Principes ergo Aquilonis


intelligo, contra

reges Tyri et Sidonis


et 28, vaticinatus
,

eos usque ad

usque ad sepulcrum arma


lib. 1

quos capite 26, 27


et

non

abjecisse. Sic

Jonatham sepullum legimus,

fueral. Erat

enim Tyrus

Sidon ^Egypto

de qu

Machab., capite 13, vers. 29. Compart ergo eos, non

hic loquitur, aquilonaris. Id statim dclart.

Et

uni-

cum

justis et

cum
,

iis

qui naturali morte moriuntur


;

versi venatores, et

omnes

Sidonii, ut

Chaldxus

vertit.

ut Hebrsei interpretantur

sed
,

cum

iis

qui quamvis

Vers. 51.

et

impii essent

et incircumcisi

gladioque interfecti,

se lam multos,

Et consolatus est. Cm videret lam magnos pnarum suarum soid est

tamen glorios
joris etiam

interfecti sunt, quasi dicat, fore ut peilli

cios habere, ut cap. superiori, vers. 16.

qum

conditionis sint.

Et fuerunt

Vers. 32.

Quia dedi terrorem meum


ila

iniquitates eorum, id est, qui gladio usque ad ossa


confixi iniquitatum

sicut ille bella

gerendo omnes terruerat,


;

ego illum

suarum pnas dederunt, de cvel

puniendo omnes terrebo


suuni,
id est,
ita

sicut

ille

ddit terrorem

tero ver honorific et forliter mortui sunt, ut inter-

ego dabo terrorem

meum

in terra vivenlium,

pretatur R. David

ut alii

Dederunt pnas
;

ini-

per lolum terrarum orbem. Alii legunt, TTWin,


,

quitatum suarum, non ignominios moriendo


etiam sensum videntur babere posse

sed in

terrorem ejus, sicut Septuag. verterunt, id est


ut
illius

faciam

inferno intimis ossibus ardendo. Yerba Hebraica alium


:

exemplo animadverso omnes timeant. ltaque

Non dormient

sensus edem redit.

CAPUT
1.

XXXIII.
:

El factum est verbum Domini ad me, dicens


Terra

2. Fili hominis, loquere ad filios populi tui, et dices

ad eos

cm

induxero super

eam gladium

et tulerit populus

terras

virum unum de novissimis


super se speculatorem
:

suis, et constituent eyin

3.

Et

ille viderit

gladium venientem super terram

et cecinerit buccin, et annunliavcrit

populo

4.

Audiens autem, quisquis


,

ille

est,

sonitum buc,

cins

et

non
,

se observaverit

veneritque gladius

et

tulerit

5.

eum sanguis ipsius super caput ejus erit. Sonum buccin audivit et non se observavit
,
:

sanguis ejus in ipso erit

si

autem se custodierit, ani-

mam
6.

suam Qud

salvabit.
si

speculator viderit gladium venientem


,

et

non insonueit buccin


,

et

populus se non custo-

dierit
ille

veneritque gladius, et tulerit de eis

animam

quidem

in iniquitate su captus est,"sanguinem au-

XXXIII. encore ces paroles : 2. Fils de l'homme, parlez aux enfants de votre peuple et dites-leur Lorsque j'aurai fait venir l'pe sur une terre, et que le peuple de cette terre, prenant l'aura tabli pour leur l"un des derniers d'entre eux servir de sentinelle; 5. Et que cet homme ensuite, voyant l'pe qui vient fondre sur ce pays-l , sonne de la trompette , ef en avertisse le peuple ; 4. Si celui qui a entendu le son del trompette ne ne se tient pas sur ses gardes et que l'pe survenan l'emporte, quel que puisse tre cet homme, son sang retombera sur sa tte. 5. Il a entendu le sonde la trompette , et il ne s'est pas tenu sur ses gardes il sera responsable de son sang mais s'il se tient sur ses gardes , il sauvera sa propre vie. 6. Si, au contraire, la sentinelle, voyant venir l'pe, ne sonne point de la trompette, et que, le peuple ne se tenant point sur ses gardes, l'pe vienne, et leurte la vie, ils seront surpris dans leur iniquit; mais nanmoins je redemanderai le sang la senti1

CHAPITRE
dit

Le Seigneur me
,

tem ejus de manu speculatoris requiram. 7. Et tu , fili hominis speculatorem dedi


,

nelle.
te

domui

Isral

audiens ergo ex ore

meo sermonem,
:

annuntia-

bis eis ex
8.
ris,

me.
dicente ad impiuni

Si

me

Impie , morte morieII

non

fueris locutus

ut se custodiat impius via

de l'homme, vous tes ce|ui que j'ai pour servir de sentinelle la maison d Isral ; vous coulerez donc les paroles de ma bouche, et vous leur annoncerez ce que je vous aurai dit. Impie, vous 8. Si, lorsque je dirai l'impie mourrez trs-cerlainement , vous ne parlez point l'impie afin qu'il se relire de sa voie, et qu'il meure
7. Or, fils

tabli

899
su
:

IN EZECII1ELEM
ipse impius in iniquitate su morietur ejus de
:

900
,

sangui-

ensuite dans son iniquit

je

vous redemanderai son

nem autcm
9. Si

manu

tu requiram.
te

autem annuntianle

ad impium ut
:

viis suis

converlatur, non fuerit conversus via Su

ipse in
libeI

imquitate su morietur
rsti.

porr tu

animam luam

sang vous-mme. U. Mais si vous avertissez l'impie qu'il se convertisse et qu'il quille sa voie, et que lui nanmoins ne se convertisse point et qu'il ne la quille point, il mourra dans son iniquit et vous aurez dlivr votre
,

me.
10.

Vous donc,
: :

10.

Tu ergo,
,

fili

hominis, die ad
:

domum

Isral

d'Isral

Sic loculi estis

dicentes

Iniquitates nostra; et pecet in ipsis

cata nostra super nos sunt

nos tabescinius:

parler sur nous


1 1

(ils de l'homme, diles la maison Voici la manire dont vous asez coutume de Nos iniquits, diles-vous, et nos pchs sont
; :

nous languissons dans nos crimes comment donc pourrions-nous vivre?


Dites-leur ces paroles Je jure par moi-mme Seigneur, que je ne veux point la morl de l'impie ; mais que je veux que l'impie se convertisse qu'il quille sa voie, et qu'il vive. Convertissez-vous, converlisscz-vous; quillez vos voies toutes corrompues:
:

quomod ergo
nolo
su,

vivere polerimus?

11. Die ad eos:

Vivo ego,

dicit

Domijius Deus,

dil le

mortem
et

impii

sed ut converlatur impius via


convertimini
,

vivat.
,

Converlimini,
et
fili

viis

vestris pessimis

quare moiemini

domus

Isral ?
:

12.

Tu

itaque,

hominis

die ad
in

Pilios

populi lui

Justitia justi

non

liberabit

eum

qucumque
ci
,

die pec-

caverit

et impietas impii fuerit

non nocebit

in
:

qucumet justus

que die conversus

ab impielale su
,

non

poterit vivere in justitia su

in

qucumque

die

peccaverit.
13. Etiamsi dixero justo
in justitia

qud

vil vivat
:

et confisus
justitiae

pourquoi mourrez-vous, maison d'Isral? 12. Vous donc, (ils de l'homme, dites aux enfants de voire peuple En quelque jour que le juste pche, sa justice ne le dlivrera point; et, en quelque jour que le juste vienne pcher, il ne pourra point vivre dans sa justice. 13. Si, aprs que j'aurai dit au juste qull vivra il met sa confiance dans sa propre justice et comme l'iniquit toutes ses uvres de justice seront mises en oubli, et il mourra dans l'iniquit qu'il aura com:
,

su fecerit iniquitatem

omnes
,

mise.
14. Si, aprs que j'aurai dit l'impie: Vous mourez trs-certainement, il fait pnitence de son pch, et agit selon la droiture et la justice; 15. Si cet impie rend le gage qu'on lui avait confi, s'il restitue le bien qu'il avait ravi , s'il marche dans la voie des commandements de la vie, et s'il ne (ait rien d'injuste, il vivra trs-assurment, et ne mourra point : 16. Tous les pchs qu'il avait commis ne lui seront point imputs; il a fait ce qui tait droit et juste , et ainsi il vivra trs-certainement. 17. Aprs cela, les enfants de votre peuple ont rpondu : La voie du Seigneur n'est pas juste et quitable; mais c'est leur voie mme qui est injuste; 18. Car lorsque le juste aura abandonn sa propre
justice, et qu'il aura

ejus oblivioni tradentur, et iniquitate su


rattis est
,

quam opeet ege-

in ips morietur.
:

14. Si
rit

autem dixero impio Morte morieris;


,

pnilentiam peccalo suo


15. Et pignus restituent

feceritque judicium et

justitiam,
ille

impius, rapinamque

reddiderit, in mandatis vil ambulaverit, nec fecerit

quidquam injustum
16.

vit vivet, et

non morietur

Omnia peccata
ei
:

ejus, quae peccavit,


fecit
,

non impupon-

tabuntur

judicium et justitiam
filii

vit vivet.

17. Etdixerunt
deris via

populi tui:

Non

est requi
est.

Domini

et

ipsorum via injusta

18.

Cm

enimreccsserit justus justitia su, fece-

ritque iniquitates, morietur in eis.

19. Et

cm

recesserit impius ab impietate su


,

fe-

ceritque judicium et justitiam


20. Et dicilis
:

vivet in eis.

Non

est recta via

Domini.
,

Unumdomus
decimo
Yastata

quemque juxta
Isral.

vias suas judicabo de vobis

21. Et factum est in duodecimo anno

in

commis des uvres d'iniquit, il trouvera la mort. 19. Au contraire, lorsque l'impie aura quitt son impit , et qu'il aura fait ce qui tait droit et juste , il vivra dans sa justice. 20. Et nanmoins vous dites La voie du Seigneur n'est pas droite. Maison d'Isral, je jugerai chacun de vous selon ses propres voies. 21. Le cinquime jour du dixime mois, la douzime anne depuis que nous avions t emmens captifs un homme qui avait fui de Jrusalem vint
: ,

moi,
22.

et

me dit La
:

ville a t ruine.

mense

in

quint mensis

transmigrations nostra;
:

venit ad

me qui

fugeral de Jrusalem, dicens

le soir

est civitas

22.

Manus autem Domini


donec veniret ad
amplis.

facla

fuerat ad

me

ve-

spere, antequm veniret

qui fugerat: aperuitque os


:

meum
non

me man

et aperto ore

meo,

silui

23. Et factum est

verbum Domini ad me

dicens

24. Fili hominis, qui habitant in ruinosis his super

humum
mus
Qui
:

Isral, loquentes aiunt

Unus

erat

Abraham

s'tait fait sentir moi, de devant le jour qu'arriva cet homme qui avait fui de Jrusalem et le Seigneur m'avait ouvert la bouche jusqu' ce que cet homme vnt me trouver et la bouche nf ayant t ouverte, je ne dele matin meurai plus dans le silence. 23. Le Seigneur me parla encore, et me dit 24. Fils de l'homme, ceux qui habitent dans ces maisons ruines sur la terre d'Isral disent mainAbraham n'tait qu'un sculhonime , et il a tenant ohlenu celte terre comme son hritage; nous autres, nous sommes en grand nombre nous la recevrons donc encore pour la possder.
la
;
;
:

Or

main du Seigneur

et hreditate possedit

terram

nos autem multi su-

nobis data est terra in possessionem.


:

25. Idcirc dices ad eos


in

Iluec dicit

DominusDeus
fundilis,

sanguine comeditis, et oculos vestros levalis


,

25. Dites-leur donc ceci Voici ce que dit le Seigneur Dieu Posscderez-vous celle terre connue votre hritage, vous qui mangez les viandes avec le sang, qui levez les yeux vers vosimpurets , et qui rpandez
:

le

sang.
26.

ad immunditias vestras

et

sanguinem
?

num-

quid terram ha;reditate possidebitis


26. Slclistis in
gladiis vestris
:

fecistis

abomina-

Vous avez toujours t prts tirer l'pc, vous avez commis des abominations; chacun de vous a dshonora ia femme de son prochain ; et aprs


90
tiones,

COMMENTARIUM. CAP.
etunusquisqueuxorem proximi
dices ad eos
sui polluit: et

XXXIII.

902

terram hcereditate possidebilis,


27.

cela , vous possderez cette terre ritage?


:

comme

votre h-

Hc

Sic dicit

Dominus Deus Vivo


:

ego, quia qui in ruinosis habitant, gladio qui in agro est, besliis tradetur ad

cadent
:

et

devorandum
peste

qui

aulem
tur.

in prsidiis et speluncis sunt,

morien-

28.

Et dabo terram
et dch'ciet

27. Vous leur direz donc Voici ce que dit le Seigneur Dieu Je jure par moi-mme que ceux qui habitent dans ces lieux ruins priront par l'pe; que ceux qui sont dans les champs seront livrs aux bles pour en (re dvors ; et que ceux qui se sont relirs dans les lieux forts, et dans les cavernes, mourront de peste.
:

in

soliludinem, et in descr:

tum

superba fortitudo ejus e qud nuilus


sit

et

desola-

28. Je rduirai cette terre en une solitude et en un dsert; sa force altire sera dtruite ; et les montagnes
d'Isral seront dsoles, sans qu'il y ail plus

buntur montes
transeat.

Isral,

qui per

eos

personne

qui y passe

29. Et scient

quia ego

Dominus, cm dedero
et

terram

eorum
fili

desolatam

deserlam
quas

propter

universas abominationes suas,


50. Et tu,

operati sunt.
tui,

29. Et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur, lorsque j'aurai rendu ainsi cette terre dserte et abandonne, cause de toutes les abominations qu'ils ont y

commises.
de l'homme, les enfants de vode vous le long des murs, et aux portes de leurs maisons, se disent l'un l'autre Allons entendre quelle est la parole qui sort de la bouche du
(ils

hominis

Cli

populi

qui loquun-

50.

Quant vous,

domorum, etdicunt unus ad alterum vir ad proximum guum loquentes Venite, et audiamus quis sit sermo egrediens
tur de te juxta muros, et in osliis
,
:

tre peuple, qui parlent

Seigneur.
51. Us viennent vous, comme un peuple qui s'assemble en foule, et ils s'asseient devant vous comme tant mon peuple ; mais ils coulent vos paroles, et ils n'en font rien parce qu'ils les changent en des cantiques qu'ils repassent dans leur bouche, pendant que
;

Domino.
51. Et veniunt ad te, quasi
Ius,
si

ingrediatur popu:

sedent coram te populus


tuos, et

meus
:

et

audiunlser-

mones
rum.

non faciunt eos

quia in canticum oris

sui verlunt illos, et avaritiam

suam sequitur cor eoquod suavi


et

leur

cur

suit leur avarice.

52. Et es

eis quasi
:

carmen musicum

52. Vous tes, leur gard, comme un air de musique qui se chante d'une manire douce et agrable ;

dulcique sono canitur


faciunt ea.

etaudiunt verba tua,

non
ecce

entendent vos paroles avec plaisir, sans faire nanmoins ce que vous dites.
c'est ainsi qu'ils

35. Et

cm
)
,

venerit

quod

procdictum est

55. Mais quand ce qui aura t prdit par vous sera arriv, comme il esl tout prs d'arriver; c'est alors
qu'ils

enim

venit

tune scient qud prophtes fuerit in-

sauront

qu'il

y aura

eu un prophte parmi

ter eos.

eux.

COMMENTARIUM
Vehs. 2.

Ad
;
,

filios populi tui,


,

ad cives, aut

Edem
ipso

sententi dicit versu sequenti

Sanguis ejus in

popularcs tuos
jussi
te loqui

quasi dicat

hactens contra gnies

erit.

converle nunc oralionem ad populum


sic

Vers.
eis

6.

Et tulerit de

eis

animam

aliquem

e:<

tuum. Terra. Hebraismus

resolvendus

Cm super

occident.

Hebraismus. Ille quidem. Qui gladio

terram aliquam gladium induxero, abundat enim anle-

occisus est, meril ac propter iniquilatcm

suam

gla-

cedens et rclativum. Dicit autem cm induxero super

dio est comprehenSus.

Tamcn sancuinem
,

ejus de manu

eam gladium; non qud de

bello

quod Jerosolymis

speculatoris requiram

id est

speculatorem propter

impendebat, loqueretur, ut quidam putanl; sed qud

mortem
Vers.

illius inori

faciam.
dedi te.
dicit se

nullum beilum sine divin providcnli moveatur. Vi-

7.

Speculatorem
,

Accommodt
speculatorem

rum unum de
ultimis

novissimis suis. Aliqui interpretantur de

exemplum ad Ezechielem, quem


in

finibus suis.
,

quasi dicat

si

speculatorem ipse

Ego polis, ex infimo ordine, sibi quemeumque


constituent;
si
illi

populo coustiluisse
viderit,
illi

ut

si

quid periculi populo im-

minere

prdicat, exaltans quasi tuba

vocem
su-

eliam vilissimum

hominem

cre-

suam, ut

dixit Isai. cap. 58, 1.

Eadem melaphora
:

derc dbet, quanl magis credere dbet non cuicum-

pra, cap. 5, vers. 17, et Jerem. cap. G, 17

Conslitui

que

sed prophetse

non quem

ipse

sed

quem ego

super vos speculatores. Audite vocem lub;

et

dixerunt,

conslitui?

non audiemus; et

Isai.

56, 10

Speculatores ejus cci

Vers.

4.

Audiens autem quisquis ille est. Hcbr.,


qui audit, id est
,

omnes.

et audierit,

quicumque
ille
sit.

audierit, aut,

Vers. 10.
cere soletis

Sic locuti
: ;

estis, dicentes, id est, di-

et aliquis audierit

quisquis

Nosler inlerpres
se observave-

Iniquitates nostr.c et peccata nostra

Hebraismum
rit.

voluit exprimere.
,

Et non

super nos sunt

urgent nos ad mortem, opprimunl


dissolvimur, quomoe

Non

caverit sibi

sicut

speculator admonebat.
est, ipse sibi

nos,

illisque

contabescimus;

Sanguis ipsius super caput ejus erit, id


mortis causa
erit,

ergo vivere potemmus? Videbantur hoc Jud.ri desperalione


ut
si

sua cul; morietur. Hebraismus est.

qudam

dicere, quos

Latine diceremus, prastare culpam.

Hoc sensu dixefilios noslros,

respiciant,

Deus in spem erigit, fore non recordetur prterilorum pecca:

runt Juda;i
Matth.

Sanguis ejus super nos


id
est,
si

et

super

toruin. Alii ex R. Davide interpretantur


estis, id est,

Recl locuti

27, 25,

quid culp est, nos

eam

ver dicere soletis vos peccali? opprimi


(

pneslabimus,

poenam

in

nos lueudam recepimus.

aut rect dicere possetis

quamvis non

dicalis

vos

, ,

,,

903
esse peccatorcs raortisque reos
voluerilis
,
,

IN

EZECIIIELEM
in captivitate Sedeciae,

904
Jerem. 39, .0
:

tamen

si

resipiscere

De

plbe

enim

non recordabor amplis peccatorum ve-

pauperum, qui

nihil penils habebant, dimitit


in terra

Nabuzar-

strornm.

Vers. il.

Nolo mortem. Nollem,


Hoc
vult salvos fieri, et

dan magister militum


si fieri

Juda,

ii

ergo pulabant

posset,

fore ut totam terram Juda quasi jure suo possiderent.

ut morerelur impius.

theologi de prima, et, ut

Argumcnlabantur enim
reditate possedit

Unus

erat

Abraham,
:

et

h-

vocant, antcdente Dei voluntale interpretantur, qu

terram in possessionem

nos autem
est

omnes liomines
lis

ad agnilionem

verita-

multi sumus
id est
,

multo ergo majore jure nobis data


,

venire, 1
,

ad Timolh. 2, 4, et, qu mortem non


ttalur in
creavit

dabilur terra in possessionem

prlerilum pro

fecit

ne

perditione vivorum

Sapient.
et

futuro.

1, 13.

Deus enim
mors

liominem inexterminabilem,

Vers. 25.

Qui

in

sanguine comeditis. Hebr., super

ad imaginem
diaboli

similitudinis

su

fecit illum.
,

Invidi autem
,

sangmnem

aut juxta sanguinem. Chaldus interpre-

23
23.

et 24.

introivit in orbem lerrarum cap. 2 Vide qua; supra notavimus, cap. 18

versu

tatur, super

sanguinem innocentent, idest, poslqiim

versu

Quare moriemini?
non stare
nisi

Qtiare sinclis vos mori,

cm

possitis, si converti volueritis,

vitam vcslram servare?

fudislis, cruenlis adliuc manibus cibum securi sumitis, quasi nihil mali fecisselis. R. autem David exponit Carncm cum sanguine co:

sanguinem innocentem

Indicat

per nos, quomins salvi simus,

meditis,

cm ego

vobis prceperim. Levit. 19, 26

Deura enim semper stare ad ostium, ut pulsct, Apocal.


3,20,siculEcclesiasticusdicitcap. 15,

Non

comedetis

carnem cum sanguine. Non augurabi-

Non

dixeris:

Per Denm abesl; qu enim


Vers. 15.
tiae

odit,

ne

feceris. Caetera,

qu

mini, nec observabilis somnia. Oculos vestros levatis ad immundilias vestras, adorandi, aut invocandi causa,

sequunlur, explicala sunt supra, capite 8.

ut cap. 18

vers. 6

12

15
,

et cap.

Pignus restituerit.
qu

23

v.

27.

Im-

Ponit duo justi-

mundilias autem vocal idola


erant,

vel quia ipsa

immunda
;

opra pro omnibus, ut cap.

8, vers. 6.

Et

in

man,

nimirm

oblita

vielimarum sanguine
,

vel quia
,

datas vit ambulaverit

faciens liomo vivet in eis

ut

cultores suos inquinabant

ut supra cap. 14, 3

el

dixit cap. 20, 11, et Levit. 18, 5.

cap. 23, 7.

Vers. 17.
ratio
,

Non est

^equi ponderis.
agit
:

quia

Dominus nobiscum
sit,

Non est recta cm ipsorum

Vers.

26. Stetistis

in gladiis vestris, id est,


:

con-

fidisiis in

armis vestris. Dixistis


fecit Itc

potis vita recta non


fra,

ut cap. 18, versu 25, et in-

sa

el

non Dominus

Manus nostra excelomnia. Hoc sensu Chald.


R. David,
stetistis,

versu 20.

Vers. 21.
choni 4

Transmigrations
24, versu 12,

vertit, stetistis in fortitudine vestr.

nostr^e.

Cum

Je-

id est, parati fuislis gladiis,

promptique ad effunden-

Regum

ex quo eliam perspi-

dum sanguinem
Vers. 27.

innocentem.
in ruinosis,

cuum
1, et 8, 1
.

est superioribus locis

prophetam non Sedecia


1; et 51, 1
;

Qui

in urbibus

Chaldis

sed captivitatis annos numersse, ut cap. 32,

semidirutis. Hebraic elegans est paronomasia inter

29, 1,17;

et cap. 26, 1

et 24, 1

et

20,

et

ruinas et gladium.

Venit ad me qui fugerat. Expugnal jam urbe


illi

Vers. 50.
te, sicut
,

Loquuntur de
,

te.

Obloquuntur, irrident
,

ut prdixerat

Deus, supra, cap. 24, vers. 26.

Vers. 22.
id est,

autem Domini facta fuerat corroboravcrat me, et confirmaverat Dominus,


:

Manus

Jeremiam
:

cap. 23
est

vers. 33

irridentes in-

terrogabant

Quod

omis Domini
,

Juxta muros.
in ostiis

Ubi soient liomines

otiosi

quia locus apricus est


,

ut libr loquerer

aut, afflavit
;

me Dominus

spiritu

ad confabulandum convenire

sicut

et

do-

prophetico, ut cap. 1, vers. 3


cap. 8, vers.
1.

et cap. 3, vers.

22

et

morum.
Vers. 31.
ad
le

Vespere, principio ejus

dici,

quo

Quasi
,

si

ingrediatur populus. Vcniunt


,

venit, qui fugerat ex

Jrusalem; diem enim Judnei


1, 5, 13,

turmalim
si

magnque mullitudinc
le

quemadmo-

vespere incipiebant, ut apparet Gnes., cap.


19, 23. Aperuitque (Dominus) os

dm

universus populus ad

conflueret. In canticum
,

meum,

id est, ddit

oris sui.

Hebr.

canliones amalorias faciunl illos


:

mihi loquendi libertatem, ut mibi promiserat, edem


ulens plirasi, cap. 24, vers. 27;

pro lusu eos babent

versu sequenli vertil

carmen

eumdem Ilebraismum

musicum.
Vers. 32.

adnotavimus cap. 29, 21. Libr autem loculus est


post adventum ejus nuntii, quia narravit caplam esse

Et es

eis.

Hebr.,
illis

et

ecce es
,

Mis

sicut
le

carmen amatorium,
pro bistrione.

id est, es

ludibrio

babent

urbem, sicut ipse pnedixerat.


Vers. 24.
in ruinis; qui
l,

Qui habitant
manserunt
aliis

in

ruinosis nis. Hebr.

Vers. 33.

Quodpr-edictum est. Hocverbuin He:

in terra Isral

omnino vasla,

braic non est

sed explicationis causa rect salvoque

nec

in

Chaldam cum

venire voluerunt

aut

sensu addilum est ab interprte.

iu

Iransmigralionc Jechoni, 4 Rcg. 24, 12, 14, aut

CAPUT XXXIV.
1.

CHAPITRE XXXIV.
me
di1. 2.

Et faclum
:

est

verbum

Domini ad

Le Seigneur me parla encore,


Fils de
:

et

me

dit

cens

2. Fili

hominis, propbeta de pastoribus Isral


,

piophcta

et
:

dicos pastoribus

Hc
,

dicit

Domii

teurs Voici teurs leurs

nus Deus

Va; pastoribus Isral

qui

pascebant

l'homme, prophtisez touchant les pasprophtisez, et dilcs aux pasteurs d'Isral Malheur aux pasce que dit le Seigneur Dieu les pasd'Isral qui se paissaient eux mmes ne paissent-ils pas leurs troupeaux ?
:

905
semetipsos
:

COMMENTARIUM CAP. XXXIV.


nonne
grges
pasloribus

906

pascun-

3.

lur?
3.

laine

Lac comedebatis,

et lanis
:

operiebamini

et

quod

les

le lait, et vous vous couvriez de sa vous preniez les brebis les plus grasses, pour tuer ; et vous ne vous mettiez point en peine de
;

Vous mangiez

patre
4.

mon

troupeau.

crassum

erat, occidebatis

gregem autein

meum
et

non

pascebatis.
4.

Quod infirmum
et

fuit,
:

non consolidslis,
est,

quod
alli-

jrgroluin,

non sanstis

quod confractum
est,

non

travaill fortifier celles qui taient faibles, ni gurir celles qui taient malades ; vous n'avez point band les plaies de celles qui taient blesses ; vous n'avez point relev celles qui taient
et vous n'avez point cherch celles qui perdues mais vous les dominiez avec une gueur svre et avec empire.
;

Vous n'avez point

tombes
taient

s'-

gstis

quod abjecium
quoesstis
;

non

reduxislis, et

quod

ri-

perierat,

non

sed

cum

ausleritate impera-

batis eis, et

cum

potenti.

5. El dispersai sunt oves mea;,

e qud non esset

pastor

et factae.sunt

in

devoralionem omnium be-

brebis ont t disperses, parce qu'elde pasteur; elles ont t disperses divers lieux, et elles sont devenues la proie de toutes les btes sauvages.
les n'avaient point 6. Mes troupeaux ont err partout sut les montagnes, et sur toutes les collines leves ; mes troupeaux ont t disperss sur toute la face de la terre, sans qu'il y et personne pour aller les chercher, sans, dis-je qu'il y et personne qui se mt en peine de les chercher.
7.

5.

Ainsi

mes

sliarum agri, et dispersa? sunt.


6.

Erraverunt grges niei


universo
colle

in
;

cunclis montibus
et

et

in

excelso

super
et

omnem
non erat
requi-

faciem terra
qui

dispersi
,

sunt grges mei


,

requireret

non erat
pastores

inquam
audile

qui

reret.
7.

C'est pourquoi, pasteurs! coutez la parole

du

Proplerea
:

verbum

Do-

Seigneur:
8. Je jure par moi-mme, dit le Seigneur Dieu, que parce que mes troupeaux ont t livres en proie, et que mes brebis ont t exposes tre dvores par les btes sauvages, comme n'ayant point de pasteur;

mini
8.

Vivo
facti

ego, dicit

qud
mese

quia pro eo Dominus Deus sunt grges mei in rapinam et oves


: ,

in

devorationem

omnium
;

bestiarum

agri

e qud non
ruut pastores

esset pastor

neque

enim
,

quxsie-

mei gregem
,

meum

sed pascebant

puisque mes pasteurs n'ont point cherch mes trou peaux, mais qu'ils n'onteu soin que de se patre euxmmes, sans se mettre en peine de patre mes trou-

pastores semetipsos

et

gregres

meos non pasverbum


Do-

peaux
9.

cebant
9.

Vous
:

dis-je,

pasteurs

coutezja parole du

Seigneur

Propterea
:

pastores

audite

mini

10. Hocc dicit

per pastores

Dominus Deus requiram gregem

Ecce ego

moi-mme
ipse su-

10. Voici ce que dit le Seigneur Dieu ces pasteurs ; j'irai chercher

Je

mon

viens trou-

meum

de manu eopascant
:

rum,
et
erit

et

cessare faciam eos,

ut ultra non

gregem, nec pascant amplis pastores semetipsos


liberabo

gregem
in

meum
:

de ore eorum

et

non

peau, et je le reprendrai d'entre leur mains; je les empcherai l'avenir de continuer patre mon troupeau ; je ferai que ces pasteurs ne se paiironiplus eux-mmes jedlivrerai mon troupeau de leur violence ; et il ne deviendra plus leur proie ;
;

ultra eis

escam

drai
:

11. Car voici ce que dit le Seigneur Dieu : Je vienmoi-mme chercher mes brebis, et je les visi-

11. Quia haec dicit

Dominus Deus
et visitabo eas.

Ecce ego ipse

terai

moi-mme.

requiram oves meas,


12.

12.

Comme

Sicut

visitt

pastor gregem

suum

in

die
:

qu'il se

un pasteur visite son troupeau, lorstrouve au milieu de ses brebis disperses ;

quando
tis, in

fuerit in

medio ovium suarum dissipatarum

sic visitabo oves

meas, et liberabo eas de omnibus lo-

mes brebis, et je les dlivrerai de tous les lieux o elles avaient t disperses dans les jours de nuage et d'obscurit.
ainsi je visiterai

quibus dispersai fueraut in die nubis et cali13. Je les retirerai d'entre les peuples, je les rassemblerai des divers pays, et je les ferai revenir dans leur propre terre, et je les ferai patre sur les irontagnes d'Isral, le long des ruisseaux et dans tous les lieux du pays les plus habits.
1 i. Je les mnerai patre dans les plurages les plus fertiles ; les hautes montagne] d'Isral seront le lieu de leur pture ; elles s'y reposeront sur les herbes vertes, et elles patront sur les montagnes d'Isral dans les pturages les plus gras.

ginis.

13. Et
terris, et

educam eas de
inducam

populis, et congregabo eas de

eas in terram

suam

et

pascam

eas in montibus Isral, in rivis, et in cunclis sedibus


terra.
14. In pascuis uberrimis

pascam

eas, et in monti:

bus cxcclsis

Isral erunt pascua

earum

ibi

requiescent

in berbis virentibus, et in pascuis

pinguibus pascentur

super montes
15.

Isral.

15. Je ferai
rai

moi-mme

patre
le

mes

brebis

je les fe-

Ego pascam oves meas, et ego easaccubare faDominus Deus. et quod abjectum 1G. Quod perierat, requiram erat, reducam, et quod confractum fucrat, alligabo
ciam,
dicit
:
:

reposer moi-mme, dit

Seigneur Dieu.

16. J'irai la recherche de celles qui taient perdues;


je relverai celles qui taient les plaies de celles qui taient

tombes

je

banderai

et

quod infirmum

fuerat, consolidabo, et
:

quod pingue

blesses ; je fortilierai celles qui taient faibles ; je conserverai celles qui taient grasses et fortes ; et je les conduirai dans la

droiture et dans

la justice.

et forle,

custodiam
,

et

pascam

illas in

judicio.

17.

Vos aulem
:

grges mei, hoec dicit Dominus


inter pecus et pecus, arietum

17. Mais vous, mes brebis, voici ce que dit le Seigneur Dieu .Je viens moi - mme pour tre le- juge
:

Deus

Ecce ego judico

et hircorum.
s. s.

entre les brebis et les brebis boucs.

entre

lois

bliers et le

xn.

S9

'

907
18.

IN

EZECH1ELEM
devait-il pas vous suffire de vous nourrir en sans fouler aux pie.s ' ce q u en restait? f aprs avoir Et bu de l'eau claire vous ' avez troubl le resle avec vos pieds 19. Ainsi mes brebis paissaient ce que vous aviez

pascua bona depasci ? insuper et reliquias pascuarum vestrarnm conculcslis pedibus vestris et cm purissimam aquam
:

Nonne

satis vobis crat

18.

biberelis,

S fr
Ne
;

908

reliquam pedibus vestris turbabatis. 19. Et oves mese his qu conculeata


fucrant, pascebantur
rant, baec bibebant.
:

pedibus vestris
turbave-

et

qu pedes

vestri

Snt-'lroEt ^

bUVaie

'

U **<*

20. Propterea ha;c dicit

Dominus Deus ad vos

Ecceego tum
:

ipse judico inter pecus pingue, et macilen-

21. Pro eo qud lateribus et humeris impingeba et cornibus vestris ventilabalis , omuia infirma pecora , donec dispergerentur foras : 22. Salvabo gregem meum , et non erit ultra inratis

grasses et les brebis maigres; 21. Parce que vous heurtiez de l'paule et mi< vous choquiez de vos cornes toutes Krebis ma ! gres jusqu' ee que vous les eussiez disperses d22. Je sauverai mon troupeau il ne sera plus ; exe " proie; et Je " serai entre les breb,s et j
S

pinam
23.

Ki

et judicabo inter

pecus et pecus.

Et suscitabo super eas pastorcm

unum

qui pa-

scal eas,

servum

meum

David

ipse pascet eas, et

rtJ?? deta patre


t.

le P 3Steur Uni( ue P our JnVre "Svhfl* navld mon serviteur; lui-mme aura
I
,

'.,

et

,1

soin leur tiendra lui-mme lieu de pas-

ipse erit eis in pastorem.

Ego autem Dominus ero eis in Deum et servus meus David princeps in medio eorum ego Domi2i.
,
:

nus locutus sum.


23. Et faciam cum eis pactum pacis, et cessare faciam beslias pessimas de terra et qui habitant
:

24. Mais moi qui suis le Seigneur, je , serai leur dieu; et Dav.d mon serviteur sera au comme leur prince ; c'est moi qui suis lemilieu d'elles Seigieur qui
25. Je ferai avec mes brebis une alliance de paix exterminerai de la terre les btes les plus tniSs et ceux qui habitent dans le dsert dormira,, e, assuiance au milieu des bois.

in

de-

serto, securidormienlin sallibus. 26. Et ponam eos in circuitu

nem

et

mei benedictiodeducam imbrem in tempore suo : pluvia;


collis

bencdictionis erunt.
27. Et dabit lignum agri fructum suum, et terra dagermen suum, et erunt in terra su absque timor et scient quia ego Dominus, cm conlrivero catnas jugi eorum , et eruero eos de manu imperaiitium
bit
;

26. Je les comblerai de bndictions autour de ma colline; je ferai tomber les pluies en leur temps ce P ' seront des pluies de bndiction.

des cham P s Poseront leur fruit la son germe mes brebis habiteront sans crainte dans leur pays et elles ; sauront que c'est moi qu. su s le Seigneur, lorsque j'aurai bris leurs cl

tJl'Jf donnera
ter e
et

S :,lbreS

nes

rompu

leur joug, et

i-

sibi.
injire.

lliaillS

que je les aurai arraches CeUX qU ' lGS do,miiaie l avec

rapinam in gentihu neque beslia3 terra devorabunt eos sed habitaient confidenter absque ullo terrore.
;

28. Et

non erunt

ultra in

29. El suscitabo eis

germen nominalum

et

non

S
ils

28 Elles ne seront plus en proie aux nations et es betes de la terre ne les dvoreront plus ; mais elles assur:, " ce *<* > a a'aindr!

^
la

*$*

ultra
_

erunt ultra imminuti fam in terra, neque portabuni opprobrium genlium.


30. Et scient quia ego

eis, et ipsi populus

Dominus Deus eorum cum meus domus Isral, ail Dominus

29. Je leur susciterai une plante de grand nom et ne seront p us consums par la famine sur e'rre et ne seront plus en opprobre parmi les nations
30. Ils sauront alors que je serai avec eux qui suis le Seigneur leur Dieu,
cl qu'ils

moi

Deus.
31. Vos autem, grges mei, grges pascu

seront

hommes

me*
Do-

tStZ

qui so,u

maison

d,i?rai
'

***?

mon

estis

et

ego Dominus Deus vester,

dicit

minus Deus.

31. Mais vous, mes brebis, vous les brebis de mon pturage, vous tes des hommes; et moi je su le Seigneur votre Dieu , dit le Seigneur Dieu

Vers. 2.

Qui pascebant
: ,

COMMENTARIUM.
in semetipsos, lact
,

et

carnibusgregismei, id est, qui suam mei ut.litalem quaerebant cm

lact gregis
lact gregis

vescitur.

Nam
? 1

non

pop'uli
311, sit

non mauducal

sed gregem sibi commlssum pascr Qmd sit pascerc semelipsum , statim dclart vers. Z Vers. 3. Lac comedebitis. Keteb quatuor punclis sigml.cat lac, sicut noster inlerpres, et 8epiua*int legerunt ; quinque autem punc.is siguifieat adipem

non seipsum

pastoris officium v "^niii|


1

Lana

quis patch gregem, et de Corinth. cap. 9, vers. 7

est quidquid prreter sua salaria spoliantes


:

lum accipiebant

popu^

carnes hajredrtatis

quas per homi-

cidia et iniqua judicia captabant.


4. Quod infirmum fuit, Hebr. , infirmas feminini pencris, quia intclliguniur oves. Eodem modo omfiia, qua; sequunlur, fminina sunt,

Vers.

mine legunt Hebrai. Melius noster nterpres. Loqoiiur enim prophela accmmodt ad gregem, qui tnphcem provenu,,,,
sicut

pmguediuem

et

grotam conerra'ntem

fractam, abjectam

Hebr.,

gum deerraverat,

non reduxistis.
Ego. Venio, aut aliquid hujusmo8, et cap. 13, 8, 20, et cap. 21 3 et cap. 26, 3, et cap. 28, 22, et cap. 29, 10, et cap
di, ut cap. 5,
,

lanam
,

cerdotum

pnrslare solet lac carnes. Per lac intelligi potesl slipendium saet

Vers.

10.- Ecce

prophetarum

pastor enim

jure suo


009
30. 22. Super pastores.

COMMENTAIS CM. CAP. XXXIV.


Contra pastores.
oflicio

010
partent

Ct ultra

neam meam, conculcaverunt


portionem
j

meam

dederunt

hon pascant. Removebo eos ab

poslorum; non

meam

desiderabilem in desertum solitudinis,

enim pascebant rever gregem,ut


occidebant, ut dixit vers. 3.

dixit,

De ore eorum

propterea dicitde ore eorum quia quod crassum eral,

Nunc autem miltam illis Chrislum, pastoqui ponet animam suum pro ovibus suis, Joan. 10,11. Opponilunum pastorem noviTeslamenti,
Jer. 12, 10.

rem

bonum

Vers. 11.

Ecce ego

ipse. Christus loquilur, se-

inullis veleris

sicut D. Paul,

ad Hebr.

7,

23, 24,

que vcnturum promitlit ad oves qu perierunt doms


Jttael, Matth. 15, 24. Sic

unum sacerdolem
sint in

multis.

Non quod sub Christo non


et multi pa-

apud Isaiam, cap. 40, vers.

novoTestamento multi sacerdotes


,

11

Sicut pastor gregem


,

suum

pascet

in bracltio suo

stores

sed quia unus est princeps sacerdotum et pain

congregabit agnos

et

in sinu suo
:

levabit,

ftas ipse

storum Christus,
pro nobis,

ternnm
25,

vivens
in

ad inlerpellandum

porlabit. Zach. 10,

Super paslores
:

iralus est furor

Hebr.

7,

cm

veteri

Testamento

meus,

et

super hircos visitabo

quia visitabit

Dominus

multi etiam principes sacerdotum alque pastorum essent, alii aliis succedentes, ideireb

exerciluum gregem suum

domum
;

Juda. Visitabo eas.

quod morte prohiillo

Qtucram

eas.

berenlur permanere.
sicut quserit. In medio
!

Vers. 12.

Sicut visitt
significat,
ibi

Quare non magis possunt ex

ovium suari'm. Intcr oves suas. In medio boc loco

prsenliam
gregati in

ut, ubi sunt

duo

vel trs con-

neminem esse in Ecclesi prter Christum sacerdotem quam ex hoc loco neminem pirter ipsum esse pastorem. Servum meum
;

D. Pauli Calviniani colligere,

nomine meo.

sum

in

medio eorum, Mattb.


illis

David, id est, Chrislum Davidis filium. lUitur divus.

cap. 18, vers. 20, id est, prasens

ero.

De omni-

August. in

lib.

de octo

Dulcitii Qiui'Stionibus,

q. 5,

bus lccis, ubi caplivae fuerunt. In die nubis et cali-

ad

quam

ultimo loco respondet post octavam, exemplo


ut doceat Chrislum

cims, adverso et
50, 3, et 52, 7.

difficili

tenipore captivitatis, ut cap.

hujus

loci,
;

aliquando Davidem
:

appellari
In

sicut infra, cap. 57,


et

24

Servus meus David

Vers. 13.

terram suam.

In Ecclesiam,
intelligi

quam

rex super eos,


vers.

pastor unus erit

omnium eorum

et

per terram Juda et Isral sa?p


est.

manifesium

Nam

etsi

historie de

reductione Judieoiuin ex
;

25 peiuum ;

Et David servus meus princeps eorum


5
:

in per-

et Ose. 5,

Post hc revertentur
et

filii

Isral,

caplivitate Babylonic in pristinas sedes valieinatur

et

qurent

Dominum Deum suum,

David regem suum.


de Christo,

tamen longis
plivitate,

respicit

ad liberationem ex diaboli ca-

Qua; omnia non possunt


David
triult

intelligi nisi

cm

qu per Chrislum facienda erat, et ad vocalionem omnium genlium ad Ecclesiam. In montibus, in rivis, id est, ubique, lam in montibus, qum in
vallibus.
Significat

ante mortuus esset. Ipsi etiam Hebrai de

Messi hune locum intelligunt, ut scribit R. David.

Vers. 25.

Pactum

pacis.

Novum Testamenlum,
in

Ecclesiam per tolum terrarum

quo Christus

reconciliavit

omnia

ipsum pacificans

orbem esse diitmdendam. Vos autem grges Vers. 17.

per sanguinem crucis ejus, sive


mei.

qn

in terris, sive

qu

Postqum

in clis sunt, ad Coloss. 1, 20. Veniens

enim evangeli-

contra pastores loeutus est, convertit orationem ad


ipsas oves, quas se judicalurum dicit, agnosque ad

zavit

pacem

vobis,

qui long fuistis,


:

et

pacem Us qui
bestias, G, et

prop, ad Eplies. 2, 17

Et cessare faciam

dextram

h:edos ad sinistram consliiulurum, ut apud

malos diemones, ut apud Isaiam cap. 11, vers.


cap.
(J5,

Matth. cap. 23, 53.

vers. 25:

Lupus et agnus pascentur shnul,


Chrisli

leo et

Vers. 18.
qui,

Nonne satis.

Contra divites loquitur,


|

bos comedent paleas; qu;e nihil aliud significant

qum

cm

huit viverent, quas ipsis supererant, per-

sumniam post adventum


2, 24,

dere malebant

qum pauperibus

elargiri. Facit
,

menlio|

pacem futuram. Qua prophelia slaiim Chrislo naio perliei cpta est; Luca omnin autem
2(i.

nem

solius

eleemosynsc prtermissrc

quod unum
manducare;

in clesti

Jrusalem complebi-

peccatum loco omnium ponit, ut apud Maltb. cap.


25, vers. 42. Esurivi,
sitivi et

tur, ut indicat D.

Joannes

in

Apocal. cap. 21, 25.

et

non

dedistis milii

Vers.

Ponam

eos benedictionem, id est, fa-

non

dedistis milii bibere.

ciam
Pingue pecus
,

Vers. 20.

Inter
;

ut oinnes gentes, qu;e in circuitu collis mei, id

pecus pingue.
,

est,

Jrusalem habitant, beatos eos praedicent;


et circuits collis

aut

vocat homines beneficos

plenosque misericordke

ponam eos,
j

mei benediciionem,

quibus
stis

dicit Christus, Matth. 25,

35

Esurivi,

et

dedi-

milii

manducare

sitivi,

et

dedistis

mild

bibere.
j

Macilentos ver6 vocat avaros, boniS(]ue operibus caj

rentes, quibus Christus dicit

Esurivi, et non dedistis

hoc est, elficiam ut non solm ipsis, sed vicinis etiam eorum omnia prospr succdant, ut proverbium verum sit Somper aliquid boni propler vicinum boDeducam imnum. Hune sensum stalim dclart
:

mihi manducare.

brem, etc.
Cubitis et humeris pulsa-

Vers. 21.
batis, et

Lateribus.

Vers. 29.

Germen nominatum, nobile,


illuslrabit,
1,
;

quod to-

cornu petebatis

alias oves,

donec extra pasin-

tam Judaiorum gentem

Christum, qui egreut


et
:

cuum

ejiceretis.

Metaphora ex bobus sumpla, qui


pclunt, et ex
loco

dietur de radie Jesse, Isai. 11,

Jen m. 23, 5

drmiores cornu
ejicere.

pascuo soient

Susif.abo David germen justum


sapieiis erit, et cap.

regnnbit rex,

./

Qu

figura significat divites

omnia rapuisse,

53, vers. 15
;

Cerminare (ac'unn
et

nec quidquam reliquum


Vers. 23.
ante.

fecisse pauperibus.

David germen justiti

et [aciet

judicium

justilium

Pastorem
:

unum. Non multos, sicut

in terra. Imminuti fam.

Non

ininuetur propler

famem

Nam

hactens

Pastores multi demoliti sunt vi-

eorum numerus; non morienlur multi eorum fam

oit
sicut anle, ncc feront opprobria gentium.

IN

EZECHIELEM
ns locutus sum, non sunt pecudes
;

912
sed vos

domus

Vers. 51.

Hommes
:

estis. Explicat
et greges,

superiorem
J
'

Isral, qui

homines

estis

et pastor vester

ego sum

allegoriam, dicens

Oves

de quibus bacte-

Dominus Deus

vester.

CAPUT XXXV.
1.

CHAPITRE XXXV.

Et

factus est

sermo Domini ad
de eo

me

dicens

1.

Le Seigneur me
;

2. Fili liominis,

pone faciem luam adversm roon,

2. Fils

dit encore ces paroles de l'homme, tournez le visage contre


:

la

mon:

Icm Seir,
3.

et propbetabis
dicit

et dices

illi

Hc

Dominus Deus

Ecee ego ad

te,

mons
te

Seir, et

extendam

manum meam
,

super te , et dabo

desolatum atque desertum.


4.

Urbes tuas demoliar

et

tu desertus eris

et

scies quia ego


5.

Dominus
fueris

E qud
eorum
,

inimicus sempiternus

et

conalli-

cluseris filios Isral in


clionis
6.

manus
dicit

gladii in

tempore

in

lempore

iniquitalis extremae.

Propterea vivo ego,


te
,

Dominus Deus

quo:

niam sanguini tradam


et

et sanguis te persequetur

cm sanguinem
7.
;

oderis, sanguis persequetur te.

tagne de Sir prophtisez contre elle , et dites-lui 3. Voici ce que dit le Seigneur Dieu je viens vous, montagne de Sir; j'lendrai ma main sur vous, cl je vous rendrai dserte et abandonne. 4. Je dtruirai vos villes ; vous serez dserte; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur 5. Parce que vous avez t l'ternel ennemi des enque vous les avez livrs la puissance fants d'Isral de l'pe dans le temps de leur affliction, lorsque leur iniquit tait son comble. 6. C'est pourquoi je jure par moi-mme, dit le Seigneur Dieu que je vous livrerai au sang et que le sang vous poursuivra et parce que vous avez ha votre sang , vous serez aussi perscute par voire sang. 7. Et je rendrai la montagne de Sir dserte et abandonne; et j'en carterai tous ceux qui y pas
:
:

Et dabo montera Seir desolatum atque deseret

saient

et y repassaient.

tum
i

auferam de eo eunlem

et

redeuntem.
:

8. Je remplirai ses

fants qui auront t tus in

montagnes des corps de ses enet ils tomberont percs de


:

8.

Et implebo montes ejus occisorum suorum

collibus luis, et in vallibus luis atque in torrentibus


inlcrfecli gladio cadent. 9. In solitudines sempiternas

tradam

te

et civita-

tes

tu non babilabuntur
:

et scietis quia

ego Domi-

nus Deus
10.

E qud
ibi
:

dixeris

Dua; gentes et dua; terrai

mese erunt,

et hsredilate

possideboeas

cm Domifa-

nus esset

11. Propterea vivoogo, dicit

Dominus Deus, quia


luuni,

ciam juxla iram


fecisli

tuain, et
:

secundm zelum
et notus efficiar

odio babens eos

quem per co.i, cm

te judicavero.

12.

Et scies quia ego Dominus audivi universa op,

probria tua, qu;e locutus es de montibiis Isral

di-

cens

Deserli, nobis ad

devorandum

dati sunl.
,

13. Et insurrexislis super


gslis

me

ore vestro
:

et dero-

adversm

me

verba vestra

ego audivi.

14. Ha;c dicit

Dominus Deus

Llante universa

terra, in solitudinem le redigam.


15. Sicuti gavisus es
Isral
,

coups d'pe le long de vos collines de vos valles et de vos torrents. 9. Je vous rduirai en des solitudes ternelles; vos villes ne seront plus habites: et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur Dieu. 10. Parce que vous avez dit Les deux nations et et je les possderai comles deux pays seront moi me mon hritage quoique le Seigneur ft prsent dans Isral 11. Pour cette raison, je jure par moi-mme, dit le Seigneur Dieu, que je vous traiterai selon cette colre et celte envie pleine de haine que vous avez tmoigne contre les Isralites et que ce que je ferai parmi eux nie fera connatre, lorsque j'aurai exerc mes jugements contre vous. 12. Vous saurez alors que c'est moi qui suis le Seigneur, et que j'ai entendu toutes les paroles d'insultes que vous avez prononces contre les montagnes d'Isral, en disant Ce sont des montagnes dsertes qui nous ont t abandonnes pour les dvorer. 13. Votre bouche s'est leve contre moi Vous avez prononc contre moi des paroles insolentes, et je les ai entendues. 14. Voici donc ce que dit le Seigneur Dieu Lorsque toute la terre sera dans la joie , je vous rduirai en
,
:

un dsert.
sic l'aciam libi
: :

super hsereditatem doms


,

e qud fueiit dissipala


,

dis-

sipatus eris

mons

Seir

et

Iduma omnis

et scient

quia ego Dominus.

15. Comme vous avez vu avec joie la ruine des terres de la maison d'Isral, je vous traiterai de mme , vous serez ruine , montagne de Sir, et toute l'Idume sera dtruite ; et ils sauront que c'est moi qui
suis le Seigneur.

Vers. 2.

Pone
;

COMMENTAR1UM
faciem tium. Verte
te,

converte

citias

cum populo meo

gessisti.

Et

concluseris filios

orationem luam

aut, intrpide et libr loquere, ut

Isral, quia quo tempore Chaldiei

Judos persequePro
eo quod

cap. 29, 2, et cap. 28, 21, et cap. 25, 2, et 21, 2, et

bantur, eos qui ad se fugiebant, occidebant, quod est


tradere in
fecit

20, 46.

Adversm montem Seir advcrss Idumseam. Synecdoche ex parte totum. Nain Seir nions erat in
,

manus gladii, ut cap. 25, 12 Iduma ullionem, ut se vindicaret


vers.

de /Mis Juda,
'

Idumx
illlc

inter Asphallitem
id

et

^Egyptuin, cui Esaft


hirsutus erat,

peccaiitque delinquens, et vindiclam expetivit de eis


et

habitans, qui Seir,

est,

nomen

apud Abdiam,

14.

Neque
;

slabis

in exitibus,

ddit, Gnes. 56, 8, 9, vide supra, cap. 25, 8.

Vers.
:ap.

3.
,

Ecce ego, venio, aut

ut inter ficias eos qui fugerint


j
|

et

non concludes reiiquot

aliquid simile, ut

ejus in die tribulaiionis. Iniquitatis

extrme
13

exlre-

30

22, et

Extendam manum meam.


feieniis
e.~.t,

mac calamitalis. Sa-p docuimus


runt

JTy, iniquitatem pro


:

Manura extondere verberanlis ac


25, 7, 13, 16.

ut

cap

Vers. 5.

Eo quod vueris. Quia perptuas

pn iniquitatis poni, ut me iniquitales me.


Vers.
6.

Psal. 39.

Comprehende-

inirai-

Sanguini tradam te, ad verbum

San-

913
guini (aut in sanguinein) faciam
te.

C0MMENTAR1UM CAP. XXXVI.


In
te,

914

mterpretatur

Quod R. David sanguinein praeparabo te. Ego


:

est
et

ei? cur igitur htereditale possedit

Meunom Gud,
Cum Do-

populus ejus in urbibus ejus


iri
;

habitavit ?

Sanguini tradam

ut noster interpres, id est, faciam

minus esset

cm

terra

sancta esset et quasi

ul te sanguis persequatur, ut statim explicat.

Non

Dei domicilium propter lemplum, quod erat in J-

possum
quetur
tus

facile divinare

quorood Sept, legerint. Ver,

rusalem.

terunt enim, in sanguinein peccsti


te.

et

sanguis perse-

Vers. 11.
tu iralus es

Juxta iram tuam. Irascar


filiis

tibi, sicut
,

Et cum sanguinem

oderis, id est, persecu-

Isral

iratusque tractabo te

quem-

l'ueris,

sanguis persequetur te. Alii

exponunt,
id est
;

admodm
ostendam

tu
illos

eos iralus tractsli, et gloriam


liberando, te puitiendo.

meam

seculi R. David, nisi


te

sanguinem oderis

nisi

ab effundendo sanguine absiinueris, sanguis persete.

Vers. 13.
j

Insurrexistis, magnilicstis
;

vos, aut,

quetur

Non probo

nam qud

Hebraic
:

dicit,

si

os vestrum, id est, ausi estis loqui

aut superbe contra

non, jurandi forma est. Dixerat enim

Vivo ego,

dicit

me
stis

locuti

estis.

Posuistis in

Dominus.
Vers.
8.

locuti estis

adverss
,

clum os vestrum, et Dominum iniquilatem. Deroga,

Occisorum tuorum.
,

Occisis ejus mutt

adversum me

dextraxisti mihi

aspera et contu,

autem statim personam


Vers. 10.

quasi convertens orationem

meliosa verba contra

me

multiplicsts

ut R.

David

ad ipsuin montem, aut ad Idumam.

interpretatur. Septuag., clamstis adversum me.

Dile gentes.
et
Isral.

est, et Isral,

Idumxa, qu jam mea quam nunc Judis abeuntibus occupa-

Vers. 14.
tu,

L^etante univers tfrra,


Sic faciam

id est, sicut
ita

cm

terra

Juda vastaretur, kelalus es,

cm

bo

vel

Juda

Utramque interpretationem

tu vastaberis,

omnes gentes ketabantur.

Id explicat

Hieronymus probat. Duclis in captivilalem Judneis omnes vicin gentes in eorum terram quasi in vacuam hsereditatem irruerunt, ut indicat Jerem. cap.
49, 1
:

vers. seq.

Vers. 13.

tibi, efficiam ut alise

quo-

que gentes tuo gaudeant

interitu.

Numquid non

filii

sunt Isral ? aut lires non

CAPUT XXXVI.
i.

CHAPITRE XXXVI.
verbum Dodixerit
ini(ils de l'homme, prophtisez aux montagnes d'Isral, et dites-leur Montagnes d'Isral coutez la parole du Seigneur

Tu autem
,

fili

bominis

propbeta super montes


,

i.

Mais vous,

Isral

dices

Montes

Isral

audite

mini

2. Haec dicit

Dominus Deus
:

E quod

micus de vobis

Euge

altitudines sempilernae in
;

ha>

2. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce auc voire ennemi a dit de vous, avec des cris de joie Ces hauteurs lernelles nous ont t donnes pour notre
: :

reditalem datai sunt nobis


3.

hritage.
et die
:

Propterea vaticinare
:

Ha;c dicit Dominus


et conculcali per

Deus

Pro eo qud desolati


,

estis,

circuitum

et facli in haereditatem

reliquis gentibus
et

et ascendistis super
puli 4.
:

labium lingu

opprobrium po-

o. Prophtisez et dites Voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce que vous avez t dsoles que vous avez t foules aux pieds de lous les passants que vous avez t l'hritage des autres nations que vous les devenues la fable et l'objet des railleries de
, :
:

tous les peuples;

Propterea
:

montes

Isral

audite

verbum Doet colli-

mini Dei

Hacc

dicit

Dominus Deus montibus


cl

4. C'est pourquoi, montagnes d'Isral, coulez la parole du Seigneur Dieu Voici ce que dit le Seigneur
:

bus, lorentibus, vallibusque

deserlis, parietinis et
,

urbibus derclictis

qu

depopulatae sunt
:

et subsan-

nal reliquis gentibus per circuitum


5. Propterea haec dicit

Dieu aux montagnes, aux collines, aux torrents, aux valles, aux dserts, aux maisons ruines el aux villes dsertes , qui ont cl dpeuples et dchires de loules parts par les railleries des autres peuples
:

igne zeli mei locutus

Dominus Deus Quoniam in sum de reliquis gentibus et de


:

Idum

univers

quae dederunt terram

meam

sibi in
:

haereditatem

ejecerunt
6.

cum gaudio, et eam ut vastarent

toto corde et ex
:

animo

et

Voici donc ce que dit le Seigneur Dieu : Comme, j'ai parl dans l'ardeur de ma colre contre les aulres peuples et contre l'Idume , qui se sont empars de la terre qui tail moi , dans toute la joie de leur me et de tout leur cur , pour en Caire leur hritage , et qui en ont chass les habitants pour la ravager :
5.
6.

Idcirc vaticinare super

liumum

Isral
:

et dices

Prophtisez aussi
:

la

terre

d'Isral

et dites

montibus

et collibus, jugis et vallibus


:

Hacc dicit Do-

minus Deus
locutus
ntis.

Ecce ego

in zelo

mco

et in furore

meo

sum

e qud confusionem gentium sustinue-

aux montagnes, aux collines, aux coteaux et aux valJ'ai parl les Voici ce que dit le Seigneur Dieu maintenant dans mon zle et dans ma fureur, parce que vous avez t chargs d'opprobres parmi les na:

tions.
7. Idcirc hacc
dicit

Dominus Deus

Ego

levavi

manum meam
ipsae
8.

ut gentes quae in circuilu vestro sunt,


:

donc ce que dit le Seigneur Dieu J'ai jur nations qui sont autour de vous, porteront aussi elles-mmes leur confusion.
7. Voici
:

que

les

confusionem suam portent

Vos autem

montes

Isral

ramos vestros germipopulo

nelis, et

fructum vestrum
:

afferatis

meo

Isral

8. Et vous, montagnes d'Isral, poussez vos branches , et portez voire fruit pour mon peuple d'Isral ; car le temps o il doit venir est proche. 9. Et voil que je viens vous , et je me retournerai vers vous vous serez labours, et vous recevrez la semence.
:

prop enim est ut veniat


9.

Quia ecce ego ad vos, et convertar ad vos, et


,

arabiiniiii

et accipielis

semenlem.

10. Et mulliplicabo in Yobis

hommes, omnemque

10. Je multiplierai les

hommes en vous

j'y ferai

915

IN
Isral
:

EZECH1ELEM
,t\
:

916

domum

et habitabuntur civitates

et ruinosa

iustaurabuntur.
11. Et replebo vos hominibus et jumentis
tiplicabuntur, et crescent
:

crotre toute la maison d'Isral les villes seront habites, et les lieux ruins seront rtablis.
II. Je vous remplirai d'hommes et de btes; ds multiplieront et ils s'accrotront : je vous ferai habiter comme auparavant; je vous donnerai de plus grands biens que vous n'en aviez eu au commencement et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur. 1-2. Je ferai venir sur vous des hommes, mon peuple d'Isral ils vous possderont comme leur hritage vous serez leur hritage et l'avenir vous ne vous trouverez plus sans eux. 13. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Parce qu'on a dit de vous que vous tiez une terre qui dvorait les hommes, <|ui touffait son propre peuple, 14. Vous ne dvorerez plu.s les hommes l'avenir, et vous ne ferez plus mourir votre peuple, dit le Seigneur Dieu.
: ; : , :

et

mul-

et habitare vos faciam sicul

priueipio, bonisqne donabo majorihus


stis

qum

habui-

ab

inilio

et scietis quia

ego Dominus.

12. Et addu.

am

super vos liotnines, populum

meum

Isral, et hredilate possidebunt te;

et cris cis in
eis sis.

haredilatcm, et non addes


13. Haec dicit

ultra ut
:

absque

Dominus Deus

Pro eo quod dicunt

de vobis

Devoratrix
:

hominum

es, et suffocans gen-

lem

tua

14. Propterea

homines non comedes amplis,


ultra, ait
in te

et

gentem lunm non necabis


15.

Dominus Deus:

Nec auditam faciam


,

amplis confu-ionem

gcntium
tabis, et

et

opprobrium populorum nequaquam porait

15. Je ne ferai plus entendre parmi vous les reproclirs et la confusion dont les nations vous cou-

gentem tuam non amitis amplis,

Do-

minus Deus.
16. Et factum est
17. Fili
Iiuino sua
,

vraient; vous ne porterez plus l'opprobre des nations ; ci vous ne perdrez plus votre peuple, dit le Seigneur. Dieu.
16.

verbum Domini ad me, dicens

Le Seigneur me

parla encore, et

me

dit

bominis, domus Isral babitaverunt


el

in

pollueront

eam

in viis suis et studiis

suis

juxta

immunditiam menstruatae

17. Fils de l'homme, les enfants d'Isral onl habit dans leur terre ; ils l'ont souille par le drglement de leurs affections et de leurs uvres ; leur voie est

facta est via

devenue mes yeux comme l'impuret d'une femme


qui souffre l'incommodit ordinaire son sexe.
18. C'est pourquoi j'ai rpandu mon indignation sur eux cause du sang qu'ils avaient rpandu sur la terre el de leurs idoles par lesquelles ils l'avaient dshonore.
,

eorum coram me.


18 Et effudi indignationem
sanguine,

meam

super eos pro

qucm

fuderunt super lerram, et in idolis

suis polluerunt

eam.

19. Et dispersi eos in gentes, et ventilati sunt in


terras
:

juxta vias

eorum

et adinvenliones

eorum

judi-

cavi eos.

19. Je les ai carts en divers pays, et je les ai disperss parmi les peuples ; je les ai jugs selon leurs voies et selon leurs uvres.

20. Et ingressi sunt ad gentes, ad quas inlroierunt,


et polluerunt

20. Et
alls
;

ils

ont vcu parmi les peuples o


:

ils

taient
,

nomen sanctum meum, cum


iste

dicerelur

de

eis

Populus Domini

est,

et

de terra ejus

et ils y onl qu'on disait d'eux

sont

dshonor mon saint nom lorsC'est le peuple du Seigneur ; ce ceux qui sont sur lis de sa lerre.
j'ai la

egressi sunt.

21. Mais

21. Et peperci nomini

meo

sancto,

quod polluerunt

nom, que
les

domus
Deus

Isral in gentibus

ad quas ingressi sunt.


Isral
:

voulu pargner la saintet de mon maison d'Isral avait dshonor parmi nations o ils taient alls.

22. Idcirc dices


:

domui

Ilyec dicit

Dominus
in

Non propter vos ego faciam, domus

Isral, sed

propter

nomen sanctum meum

quod

polluistis

gentibus, ad quas intrstis.


23. Et sanclificabo

22. C'est pourquoi vous direz la maison d'Isral : Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Ce n'est pas pour vous , maison d'I.ral , que je ferai ce que je dois faire, mais c'est pour la gloire de mon saint nom, que vous avez dshonor parmi les nations o vous liez
alls.

nomen meum magnum


et

quod

pollutum est inter gentes,

quod

polluistis in
ait

medio
Domi-

25. Et
souill

je

sanctifierai
les

mon grand nom,


,

qui a t

earum, ut

sciant gnies quia ego

Dominus,

parmi

nations

nus exercituum, cm sanclificalus fuero

in vobis co-

ram

eis.
,

24. Tollam quippe vos de gentibus


vos de universis terris
,

et

congregabo
in

au milieu d'elles; afin c'est moi qui suis le Seigneur, dit le Seigneur des armes, lorsque j'aurai t sanctifi leurs yeux au milieu de vous ;
24. Car je vous retirerai d'entre les peuples ; je vous rassemblerai de tous les pays, et je vous ramnerai dans votre terre.
25. Je rpandrai sur vous de l'eau pure , et vous serez purifis de toutes vos souillures; et je vous purifierai des impurets de toules vos idoles.

que vous avez dshonor que les nations sachent que

et

adducam vos

lerram

vestram.

25.Eteffundam super vos aquam mundam, ctmundabimini ab omnibus inquinamenlis


universis idolis vestris
veslris
,

et

ab

26. Et dabo vobis cor

mundabo novum
;

vos.
,

et spiritum

novum

ponam

in

medio
,

veslr

et

auferam cor lapideum de

carne vestr

et

dabo vobis cor carneum.

27. Et spiritum

meum ponam

in

medio
,

vestr

cl

faciam ut in prceptis mois ambuletis


custodiatis et operemini.

et judicia

mea

cur nouveau et je metun esprit nouveau au milieu de vous; j'terai de votre chair le cur de pierre, et je vous donnerai un cur de chair. 27. Je mettrai mon esprit au milieu de vous ; je ferai que vous marcherez dans mes prceptes, que vous garderez mes ordonnances, et que vous les pra26. Je vous donnerai un
,

trai

tiquerez.

28. Et habilabitis in terra


slris
:

quam
,

dedi patribus ve-

et eritis niihi in

populum

et

ego ero vobis in

Deum.

28. Vous habiterez dans la terre que j'ai donne vos pres; vous serez mon peuple, et moi je serai volrc Dieu.

9H
29. Et
vestris
et
:

COMMENTARIUM CAP. XXXVI.


salvabo

913

vos

ex

universis

inquinamentis
illud
:
]

et

vocabo frumcntum, et multiplicabo

non mponam vobis famem


50. Et multiplicabo fructum ligni, et genimina agri,

ut non portetis ultra opprobrium faniis in genlibus.

Sl.ElreeordabLminiviarum veslrarum pessiniarum,


studiorumque non bonorum
;

et displicebunt vobis ini-

quitates veslrsc et scelera veslra.


32.

Non propter vos ego


sil

faciam,
,

ail

Dominus Deus,
super
\

29. Je vous dlivrerai de toutes vos souillures; j'appellerai le froment, et je le multiplierai ; et je ne vous frapperai plus de la famine. 50. Je multiplierai le fruit des arbres, et les semences des champs, afin qu' l'avenir vous ne portiez plus l'opprobre de la famine devant les nations. 51. Vous vous ressouviendrez alors de vos voies si corrompues, de vos affections drgles ; vos iniquits el vos crimes vous dplairont. 52 Ce n'est point pour vous que je ferai ceci, dit le Seigneur lieu sachez bien, soyez confus, et rou:

gisse/,

de honte pour

les

excs de votre

vie,

maison

nolum
35.

vobis

coufundimini

et erubcscite

d'Isral.

viis vestris,

domus Isral. Haec dicit Dominus Deus

in die

qu munda-

vero vos ex omnibus


tari

iniquilatibus vestris, et inbabi-

fecero orbes, el inslauravero ruinosa:


,

54. El terra dserta fuerit xculla


erat desolaia in oculis oinnis vialoris

qu quondam
:

53. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Lorsque je vous aurai purifis de toutes vos iniquits que j'aurai repeupl vos villes, et rtabli les lieux ruins ; 54. Lorsque cette terre, qui paraissait dserte et toute dsole aux yeux des passants, aura t cultive de nouveau
: , ,

35.

Dicent
:

Terra

illa

inculta
lie
,

facla est ut hortus

voluplalis

et

civilates

desci

et

destitue alque

Cette terre qui tait inculte est dejardin de dlices; et les villes qui taient dsertes, abandonnes et ruines, sont maintenant rebties et fortifies.
55.
dira
:

On

venue

comme un

suffossae, munitse sederunl.

56. Et scient gentes


in circuitu vestro
,

pala,

qucumque derelict fuerint Dominus aedificavi dissiplanlavique inculta, ego Dominus locutus sim,
quia ego

5G. Et tout ce qui restera des peuples qui vous environnent, reconnatra que c'est moi qui suis le Seigneur, qui ai rtabli les lieux ruins, et qui ai cultiv de nouveau les champs incultes, que c'est moi qui suis le Seigneur qui ai parl, et qui ai excnl.
le Seigneur Dieu Les enfants trouveront encore favorable en ceci , et je Je les multiplierai leur ferai encore celle grce comme un troupeau d'hommes.

et fecerim.

57. Voici ce que dit

37. Haec dicit


nient
sicut

Dominus Deus
Isral, ut

d'Isral
:

Adhuc
:

me

in

boc invej

me domus

faciam eis

Mulliplicabo eos

gregem hominum.
gregem sanclum,
:

38. Ut

ul

gregem Jrusalem

in so-

lemritaiibus ejus

sic
:

erunl civilates desert, plena2

58. Comme un troupeau saint, comme le troupeau de Jrusalem dans les ttes solennelles; c'est ainsi que les villes qui taient dsertes seront remplies de troupeaux d'hommes et ils sauront que c'est moi qui
;

gregibus

hominum

et scient quia

ego Dominus.

COMMENTARIUM
Vers. 1.
tes
,

Super hontes. Demontibus, ad monbonam enim parMontes autem vocat totam Judorum
,

Vers.

5.

Quoniam
ira

non

est dictio catisalis


,

hoc
;

in

gratiam montium Isral

in

loco, sed explicaliva

idem
,

significans alque

quod

teni accipilur.

im quic

ut
,

sp diximus juranlis forma


inflmmatus locutus

est. In

ign

regioncm per synechdochem.


Vers. 2.

zeli mei
,

qud

sum
illis

Ixiwcus.
in

quasi

Idumus
terrse

Ammonita
qui

Moa-

dical

Non sum

illis

joco, sed seri comminatus;


parcani

bita, ut dixil supra, cap.


tern.-
,

25,3. Altitijdines sempiIsral


,

iiaque reips faciam quie prdixi, nec


sicut parcere

montes anliqui

nunqum
II.

non soient domines


sibi.

irali.

Qu^e dederunt

explanantur, sed

eodem semper

statu

manent.

terram meam

Qua;

sibi

lanqum propriam hre-

Salom. et R. David interpretantur altitudines mundi


id est, lerra

ditatem lerram

meam

usurpaverunt.
tolius

Cum gaudio et
cordis
,

Juda

qtr.e cceteris

mundi parlibus

aliior

toto corde, Hebr., cum gaudio

id est,

est;
bis.

quod
Erant

est falsum. In h^ereditatem dat^e


Iduni.iei
,

sunt no-

magn animi
capite 25,

aviditate.

Ex animo,

Hebr., cumconlcmptu

Ammonil;e etMoabila, cognati


id est, rufiis

animi, idest, contemnens illam in

animo

tuo, ut supra,

Judx'is.

Nain Idumaei ex Esaii, qui Edom,


,

versu 6, et vers. 15. Et ejecerunt eam,


in

dicebatur

Ammonita:

et

Moabitic ex Lot fralre Abra19, vers.


,

ut vastarent. Hebr., propter ejeclioneni


id est,

rapinam,

bamigenusducebant, Gen.
36, vers. 8.

37

et 38, et cap.

cm
esse.

vidrent

eam

in direptionein

et

rapinam

Quamobrein morluis

aut in catitivitalein

datam

duclis Judicis pulabant se quasi jure hareditario in

Vers. 6.

Idcirco. Repetit
,

singulis versions

eam-

eorum terram, possessionesque successuros,


ficat

ut signi-

dem

senteniiam diversis verbis conlirmationis causa.


,

Jerem. cap. 49,

1,

propterea ulilur hoc loco huere-

Locutus sum contra gentes vobis inimicas


consolandos
Judiros
dicit.

quod ad

dilalis

nomine.

Vers. 3.

Et conculcati per circwtum-; etabsoromues


vieina;
:

Eo quod confusionem
et
injuriis

gentkm, quia contumeliis


eslis.

ab

illis

affeeti

bucruut vos

gentes.

Et

ascendistis

super labiu.m. liebraisinus Fuislis maieria serinomim

Vers.

7.

Ego levavi manum meam,


,

id est, juravi,

omnibus genlibus;

fuislis
:

prnveibium, sicul praxlixeeos in vexaiionem


,
,

ut constat ex forma jurandi

qua: statim sequitur, to


levare.

rat Jerem. cap. 24, 9

Dabo

ajfli-

im
|

soient

enim jurantes

manum

Eadem phra:

etionemque omnibus rgis lerr

in in

opprobrium,

el in
!

sis sup.,

cap. 20, vers. 5, 6, 15, et Dcuter. 32, 40.

parabolam

et

in

proverbium

et

maledictionem in

Levabo ad clum

manum meam,

el

dicam

Vivo ego in

universis loris,

adqu

ejeci eos.

Haec phrasis hoc tan1

ternum. Vers.
8.

tiu loco reperilur.

Prope enim

est. Hebr., prop tunt

filii

919
Isral, ul variant
;

IN
id est, cit venient
,

EZECHIELEM
tes polluatur
;

920
sed reducam eos ex caplivitate in ter-

ex caplivitate

propterea
illis

montes

iiicipite

frondescere, et frucius

rain

suam, non propter eorum mrita, sed propter


diulis polluatur
;

prparare.
9.

nonvm meum, ne
Quia ecce ego ad vos, veniam; ut
illic

Vers.

ut dclart

duo-

bus sequentibus versibus.

cap. pracedenti, etmultis aliis locis, quos

nola-

Vers. 23.

Cum sanctificatus fuero


illis

in vobis

co

vimus. Verm

aliis

quidem

locis in

malam, hoc loco


se ventuut puniat,

ram

eis.

Cm nomen meum
est

sanctum esse oslendero

in bonam partem accipitur. Significat enim rum non iratum, sed misericordem; non

vobis liberandis,

cernenlibus. Sanctihcarenonien

suum Deum,
Vers. 25.

ab

injuriis et probris

hominum

libe-

sed ut gratiam effundat in Ecclesiam suam, ut dclart inf., vers. 25.

rare, sicut pollui esl probris affici.

Vers. 11.

Sicut

Et effundam super vos. Rect vetebaptismum Christi hune locum relu-

a trincipio.

Cm

cduxi vos

res auctores ad
lerunt.
in

tcrr JEgypti, et in terrain Juda introduxi; aut, ante-

qum

in captivitatem abirctis.

Non enimaliam unqum aquam mundam Deus Judos eludit, nisi illam qu Ghristus mundavit

Vers. 12.
haereditario
;

H/ereditate possidebunt te, juresuo


sunt enim legitimi possessores. Mutt

Ecclesiam per lavacrum regeneralionis ; ad Ephes., 5, 26, et ad Tit., 3, 5. Nam quod quidam Hebrxorun

numerum

servato sensu.

Nam montes vocaverat Isral;


singulari, et gnre masculiultra ut absque eis sis, al eis
id est,

de omnium rerum abundanli, quia per aquam mun-

idc utilur nunc

numro

dam

significari dicunt, interprelaulur,

absurdum
de aqu

est.

ne

Ilebr.

El non addet

Epithetum enim, mundam, indicat

agi

qu

orberis, aut, ut eos orbes,

patri sua prives.

Quasi dicat, non ducenlur deinceps captivi.

animas mundet, non de aqu quaj segetes riget; et Cbaldus paraphrasles et R. David quamvis bapti, ,

Vers. 13.
et genus,

Devoratrix hohinum. Mutt numerum


filios

smum non agnoscanl, tamen


rum
agi putant.

de remissione peccato-

quia pris loquebatur de hominibus, nunc

ver loquitur de terra tanqum de aliqu muliere cui


crimini detur qud
suffocet
;

Vers. 26.

In

medio vestri. In corde veslro, aut,

suos comedat, aut in lecto

in visceribus vestris, sicut dixit sup., cap.

H,

vers.

quia permitlebat cives suos occidi et ab ho

19.
cto,

Consenlaneum
qui post
;

est ut

hune locum de Spiritu saninler-

stibus opprimi.

baptismum Christianis dabalur,


Joelis

Vers. 14.
tibi

Non comedes amplius. Non objicietur

pretemur

quemadmodm

D. Pelrus, Act. 2, vers.


,

m'mum
te

qud hommes comedas, qudque sis veluti hovorago, quia non paliar ut habilalores lui in deinceps occidanlur. Et gentem tuam non necabis.
,

17, similem
vers. 28.

locum interprelatur

cap.

2,

Vers. 29.

Et vocabo
:

frumentum. Jubebo fru-

Hebr.
ubi

non orbabis, ut versu 12,


vertit
:

et versu sequenti,

mentum
facit

copios provenire; sicut statim dicit, mulii-

Hieronymus

Genlem tuam non

amitis.

plicabo illud. Dlitur vocandi verbo, quia

Vers. 17.

Deus verbo

In vitiis suis, pravis suis

moribus, et

omnia

Ipse enim

dixit, et facla

sunt; ipae
:

mulieri meiislrua patienti similis luit apud


sicut maritus

me;

id est,

davit, et creata sunt.

patilur, quia

uxorem suam exhorret, cm menstrua immunda est ita ego exhorrui populum
;

bo,

Et non imponam. Hebr. non inducam vobis famem.

monNon da-

Vers. 30.
est,
!

Opprobrium

Et

famis

in

gentibus. Id

Isral propter ejus

immunditiam,

et idololatriam, et

gentes non exprobrabunt vobis qud fam

mo-

homicidia, ut dclart vers, sequenti.

riamini.

Vers. 18.

Pro sanguine; propter sanguinem


mutt numerum
et

Vers. 31.
castigali,

recordabimini. Partim suppliciis

quem

effuderunt;

genus,

quia

partim devinai novo liberationis beneficio,


agetis.

pris loquebatur de terra, nunc de habitatoribus.


in idolis suis. Intelligenda est iri xoivoO,
salis, et

Et

peccatorum vestrorum pnitcntiam


Vers. 52.

dictio

cau-

Non propter vos, sed propter nomen


Muni
sederunt. Hebr.
et tut.
.

propter idola, quibus polluerunt eam, aut, et


idolis suis polluerunt

meum,

uldixi sup., versu 22.


35.

propterea qud

eam.
ingressi

Vers.

munit

Vers. 20.

Et

ingressi sunt.
in

Cmque

sedent, id est,

nunc munilae sunt

Sedere dixit

essent ad gnies ad quas

captivitatem abierunl.

Et

pro, tutas esse, quia qui tuli sunt, sedent.

polluerunt. Occasionem dederunt ut gentes nomen

Vers. 36.

meum me non

pollurent, et contumeliis afiieerent, dicentes

circuitu vestro,
rii,

Quaxumque derelict^e fuerint in Ammonitx, Moabita, ldunui, Ty-

potuisse vos manibus hostium liberare, non

Sidonii. Dicit autem, derelict fuerint, quia supra

intelligentes vos

non hostium

virtute,

sed
sit

missu jusloque judicio superatos. Quid


quasi argumentarentur

meo pernomen Dei


;

delendas esse prxdixerat cap. 25 usque ad 29. Eco

Dominus locutus sum, et fecerim. Hebr., Ego Dominus locutus sum,


et

polluere slalim dclart. Populus Domini iste est


:

faciam. Prterilum pro futuro

id

populus Domini hic

est, et

est, sicut locutus sim, ita faciam, vu

apud

Isai.

cap.

tamen de terra sua ejectus est, et in captivitatem dunon est ergo Dominus lam potens qum il ctus
; 1

46,

Locutus sum,

et

adducam

illud; creavi et fa-

ciam

illud.

putant.

Vers. 37.

Invenient me. Hebr.,


id est,
illos
;

inveniar

do-

Vers. 21.

Et peperci,
sancli mei,

aut parcam. Prseteritum


id est,

mo

Isral,

ut faciam eis;

exorabor domo
prccibusobtincbnnt,

pro fuluro

nomini sancto meo;

ralioncm ha-

Isral,

exaudiam
eis,

hoc

me

bebo nominis

non paliar

ut di inter

gen-

ut faciam

sub.

quidquid pctiverinU Sicut cre-

COMMElNTSUUM. CAP. XXXVII.


gem hominum
;

922

aut, Sicut

gregem hominem

aut, sicut

gregibus ovium, quse ad sacrificandum adducuntur

oves homines, ut Sept, verterunt ; id est, multiplicabo homines, quemadmodm si essent oves.

(quem gregem sanctum aut sanctificationum


sic

vocat),

erunt

omnes urbes

quae ante diruta. desertque

Vers. 38.

Ut gregem sanctum

id est, sicut J-

fuerant, plenae gregibus

hominum,

aut,

homiuibus

rusalem tribus anni solemnibus temporibus

plena est

tanquin gregibus.

CAPUT XXXVII.
4.

CHAPITRE XXXVII.
:

Facla est super

me

in spiritu

Domini,

me manus Domini et eduxit et dimisit me in medio campi,


per ea in gyro
,
:

La main du Seigneur fut sur moi; et, m'ayant men dehors par l'esprit du Seigneur, elle me laissa au milieu d'une campagne qui tait pleine d'os.
1.

qui erat plenus ossibus.


2.

Et circumduxit

me

erant aulem

multa vald super faciem campi


ter.

siccaque vehemen-

2. Et il me mena tout autour de ces os il y en avait une trs-grande quantit qui taient sur la face de la terre, et extrmement secs.
;

3.

Et
Et

dixit ad

me
:

Fili

hominis

putasne vivent
I

ossa ista? Et dixi


4.
dixit
:

Domine Deus,
:

tu nsli.
istis
;

3. Alors le Seigneur me dit Fils de l'homme croyez- vous que ces os puissent revivre ? Je lui rpondis Seigneur Dieu, vous le savez.
:

ad

me

Vaticinare de ossibus

et

leur

dices eis
5.

Hsec dicit Dominus Deus ossibus bis

Ossa arida, audite verbum Domini. Ecce ego


:

Prophtisez sur ces os et ditesil me dit Vous, os secs, coutez la parole du Seigneur. Je 5. Voici ce que le Seigneur Dieu dit ces os vais envoyer un esprit en vous, et vous vivrez.
4.

Et

intromiltam in vos spiritum, et vivelis.

Et dabo super vos nervos, et succrescere faciam super vos carnes et superextendam in vobis cutem
6.
, ;

6. Je ferai natre des nerfs sur vous ; j'y formerai des chairs; j'tendrai de la peau par-dessus, el je vous donnerai un esprit et vous vivrez ; et vous saurez que c'est moi qui suis le Seigneur.
,

et

dabo vobis spiritum


7.

et vivetis

et scietis quia ego


(

7.

Dominus.
Et prophetavi
sicul

vait

command;

Je prophtisai donc comme le Seigneur me l'aet lorsque je prophtisais, on enten-

praceperat mihi

factus est
:

dit

autem sonitus, propbetante


et accesserunt ossa

me

et

ecce commotio

un bruit, et aussitt il se fit un branlement parmi ces os; ils s'approchrent l'un de l'autre, et chacun se plaa dans sa jointure.
8. Et je vis , et voil que des nerfs se formrent sur ces os, des chairs les environnrent, et de la peau s'* tendit par-dessus; mais l'esprit n'y tait point.
9. Alors le Seigneur me dit Prophtisez l'esprit; prophlisez, fils de l'homme, et dites l'esprit Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Esprit, venez des quatre vents, et soufflez sur ces morts afin qu'ils revivent.
: :

ad ossa

unumquodque ad junctu-

ram suam.
8.

Et vidi,
;

et ecce

super ea nervi et carnes ascen-

derunl

et extenta est in eis cutis desuper, et spiritum

non habebant.
9. Et dixit

ad

me
,

Vaticinare ad spiritum

vatici-

nare

fili

hominis
:

et dices

ad spiritum
,

Hsec dicit
,

Dominus Deus

quatuor venlis veni

spiritus

et

vait

insuffla super inlerfectos istos, et reviviscant.

10. Et prophetavi

sicut

prxceperat mihi
:

et in-

donc comme le Seigneur me l'amme temps l'esprit entra dans ces os; ils devinrent vivants et anims ils se tinrent sur leurs pieds et il s'en forma une fort grande arme.
10. Je prophtisai

command

et en

gressus.est in e spiritus, et vixcrunt

steteruulque

super pedes suos exercitus grandis nimis vald.


11. Et dixit ad

me

Fili
:

hominis

ossa
:

lisec

uni-

versa

domus

Isral est

ipsi

dicunt

Aruerunt ossa

1 1 . Alors le Seigneur me dit : Fils de l'homme , ces os sont la maison d'Isral : Nos os , disent-ils , sont devenus secs ; notre esprance est perdue; el nous sommes retranchs.

nostra, et periit spes noslra, et abscissi sumus. 12. Propterea vaticinare, et dices ad eos
cit
:

Hsec di-

dit

12. Prophtisez donc, et dites-leur: Voici ce que le Seigneur Dieu : mon peuple ! je vais ouvrir
;

Dominus Deus

Ecce ego aperiam tumulos vestros,

et je

vos tombeaux je vous ferai sortir de vos spulcres vous ferai entrer dans la terre d'Isral.
13. Et vous saurez,

et

educam vos de
in

sepulcris vestris, populus

meus

et

inducam vos
13.

terram Isral.

mon

peuple

que

c'est

moi qui
;

suis le Seigneur, lorsque j'aurai ouvert vos spulcres


,

Et

scietis quia

ego Dominus

cm aperucro
,

se-

et

que
14.

je

vous aurai
j'aurai

fait

sortir

de vos tombeaux

pulcra vestra, et eduxero vos de tumulis vestris

po-

pule

meus

14. Et dedero spiritum


tis,

meum

in vobis, et vixeri-

et requiescere vos faciam

super

humum
,

vestram
,

rpandu mon esprit en vous, que vous serez rentrs dans la vie, et que je vous aurai fait vivre en repos sur votre terre; vous saurez alors que c'est moi qui suis le Seigneur qui ai parl , et qui ai accompli, dit le Seigneur Dieu.

Que

et scietis quia

ego Dominus locutus sum

et feci

ait

Dominus Deus.
15. Et factus est
16. Et lu,
fili

15.

Le Seigneur me

dit

encore ces paroles

sermo Domini ad me, dicens


tibi

hominis, sume
:

lignum unum, et

el crivez dessus

scribe super illud


ejus
:

Jud,

et

hliorum Isral sociorum


,

et toile lignum alterum


,

et scribe super

illud

l'homme , prenez un morceau de bois, Pour Juda et pour les enfants d'Isral qui lui sont unis; prenez encore un autre morceau de bois, et crivez dessus Ce bois est pour Joseph, pour Ephraim, pour toute la maison d'Isral,
16. Fils de
: :

Joseph ligno Ephraim

et cunclse

domui

Isral socio-

et

pour ceux qui

lui

sont unis.

rumque

ejus.
illa

17. Puis approchez ces

17. Et adjunge

unum ad
in

alterum

tibi in

lignum

de

l'autre

pour

unum
18.

et erunt in

unionem

manu
te
filii

tu.

main comme

deux morceaux de bois l'un deviendront en votre un seul morceau de bois.


les unir; el ils

Cm autem dixerint

ad

populi tui loquen-

18. Et lorsque les enfants de votre peuple vous di-

923
tes
:

iN

EZECUELEM

924

Nonne

indicas .nobis qwid

in

bis tibi velis?


:

19. Loqueris ad

eos

Ibec dicit Dominus Deus


est in

ront : Ne nous dcouvrirez-vous point ce que signifie ce que vous faites?

Ecce ego assumam lignum Joseph, qnod

manu
:

Dieu
et
ii-

Ephraim
dabo cas

et tribus Isral

qu;c sunt

ei

adjuncta;

p;iriter
;

euin liguo Juda, et faciam eas in

Voici ce que dit le Seigneur bois le ,!o.->e|>!i, qui est dans la main d'Epbram et les tribus d'Isnicl qui lui vint unies , cl je les joindrai ainsi que lui avec le bois de
19.
:
:

Vous leur direz Je vais prendre


,

le

gnuin uiium

et erunt uniini in

20. Erunt autem ligna

manu ejus. super qu scripseris

in

maEcce

Juda, pour n'en faire plus qu'un de ces deux; seront dans ma main connue un seul bois.

el ils

nu

lu, in oculis

eorum
:

21. Et dices ad eos

Use dicit Dominus Deus

20. Vous tiendrez la main devant leurs yeux ces morceaux de bois sur lesquels vous aurez, crit, et vous
leur direz
:

ego assumam
abierunt
;

filios Isral

de medio natihum, ad quas


et

et

congregabo eos undique,

defucam eos

ad bumuni suam.
22. Et faciam eos in
tibus Isral, et rex

gentem unam
erit

in terra in

mon:

Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Je vais les enfants d'Isral du milieu des nations o ils taient alls; je les rassemblerai de toutes parts; je les ramnerai en leur pays ;

21

prendre

unus

omnibus imperans

el

non erunt
in

ultra

dus

gnies, nec dividentur amplis

duo rgna.
23.

Neque polluentur

ultra in idolis suis, et


;

abomiet
s.il-

22. Et je n'en ferai plus qu'un seul peuple dans leurs terres et sur les montagnes d'Isral il n'y aura plus qu'un seul roi qui les commandera tous ; et l'avenir ils ne seront plus diviss en deux peuples, ni en
,

deux royaumes
23.
Ils

nationibus suis, et cunctis iniquitalibus suis

vos eos faciam de universis sedibus, in quibus peccaverunt, et emundabo eos


:

ne se souilleront plus l'avenir par leurs


de tous
les lieux

idoles, par leurs abominations, et par toutes leurs ini-

et erunt milii poptilus; et

quits

je les tirerai

ils

avaient

ego ero

eis Deus.

pch,

et je les purifierai; et ils seront

mon

peuple,

24. Et servus

meus David rex super eos


:

el paslor

et je serai leur Dieu.

unus
bunt,
25.

erit

omnium eorum in judiciis meis ambulael mandata mea custodienl, et facientca. Et babitabunt super terrain quam dedi servo
,

24. Mon serviteur David rgnera sur eux; ils n'auront plus tous qu'un seul pasteur; ils marcheront selon mes ordonnances; ils garderont mes commandements, et ils les pratiqueront.
25. Ils habiteront sur la terre que j'ai donne mon serviteur Jacob , que vos pres ont habite ; ils l'habiteront, eux et leurs enfants , et les enfants de leurs enfanls, jusqu' jamais; et mon serviteur David sera leur prince pour toujours. 2G. Je ferai avec eux une alliance de paix; mon eux sera ternelle; je les tablirai sur un ferme fondement ; je les multiplierai , et j'tablirai pour jamais mon sanctuaire au milieu d'eux. 27. Mon tabernacle sera chez eux; je serai leur Dieu, et ils seront mon peuple. 28. Et les nations sauront que c'est moi qui suis le Seigneur et le sanctificateur d'Isral , lorsque mon sanctuaire se conservera pour jamais au milieu d'eux.

meo Jacob
in

in

qu habitaverunt patres veslri

et ha-

bilabunt super

eam
:

ipsi, et

filii

filiorum eorum, usque

sempiternuin
in

et

David servus meus princeps eo-

rum

perpcluum.
illis

26. Et perculiam

fdns pacis

pactum sempiin per-

ternum
petuum.

erit eis

et'fundabo eos, et mulliplicabo, et

dabo sanctificalionem

meam

alliance avec
in

medio eorum

27. Et erit tabernaculum nieum in eis

et ero eis

Deus

et ipsi

erunt

milii

populus.

28. Et scient gnies quia ego


Isral,

Dominus
in

sanclificator
in

cm

fuerit sanctificatio

mea

medio eorum

perpetuum

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Mancs Domini.
illic

Non

videtur

hoc loco

11
j

Vers. 5
in

Spiritum.
2, 7.

Animam, spiraculum
est,

vit, ut

prophetiam solm significare,


aliis locis,

ul supra, cap. 53, 22, et


;

'!

Adam, Gencs.

Est autem ordo narraiionis in-

quos

designavimus
,

sed
et in

Dei

quai ipsum apprhendent


:

manum ipsam campum desibi est

jj Il

versus.
narrt.
et

Nam

quod ultimo loco factum

primo loco

Primum enim
,

ossa juncta sunt, deinde nervis

duxerit, ut cap. 2, 9

Et

vidi, et ecce

menus missa ad
pro-

carnibus tecla

postremo spiritum receperunt,

me,

in

qu erat hwolulus

liber.

Visus ergo

versu 8 et 9.

pbeta quasi injecta


ossibus duei
,

manu
8, 3
:

rapi, et in

campum plnum
,

Vers.
bantur,

7.
it

Sonitus
ad
alia

strepitus ossium, quai

movelo-

ut

El envasa similitudo mans


mei
et elevavit

alla

acccdcbant. Propiietante me.


,

apprehendit

me

in cincinno capitis

me

Cm

adbuc propheta rem

quasi dicat;

nondm

spiritus inler terrant et

clum.

In

shritu Domini. In

quendi fincm feceram,


cutus est.
tus.

cm

effectus prophtise conse,

spiritu

prophetico
dicat
,

quem Dominus mihi dederat


,

Et ecce commotio

ossium

aut terrai

mo-

quasi

non reips

sed per propheticam vi-

Terra enim conmiota est ut ossa qua;

in sepulcris,

sionem.
Vers. 3.

Putasne vivent ossa ista? Non


Nec enim de e
:

et

sub terra crant, educerentur.

Unumquodque ad
id est,
,

inter-

jiiNf.TiRAM suam. Ilebr., os

ad ossuum,

unum-

rogat prophetam an credat ossa in uliim resurrectione victura.


re propheta dubitabat;

quodque ad
aliud.

aliud

conjungi oportebat

et

non ad

neque tanqum incerlus respondisset


tu nosti.

Domine Deus,

Vers.
atqiie
si

9.

A quatuor ventis.
id est, spiral

Loquitur perinde
sit,

Sed interrogat an pu tel vielura tune, cm

anima venins esset; non qud venins


dicilur

vixerunt, el ante constiiutum gnral is resurrectionis

sed qud vento,

ione et respiraiione vi-

tempus resurrectur"

t eventus declaravit.

vamus;

sicut

anima

in

sanguine este, quia

925

COMMENTARIUM. CAP. XXXVH.


Vers. 17.

926
In lignum

sanguine maxime vivimus. Levit. 17, 11.

Vers.
id est,

H. domum
,

Ossa
in

cnum

ita

ut

unum
,

lignum

h^ec universa domus Isral est,

esse vidcalur.

Isral significant. Dclart visionem.


,

Et erunt in unionem in manu ita ea manu gestabis quemadmodm si unum lignum


,

Putabant enim Judaii actum de se esse


esse
spei
ut

neque plus

esset.

prislinum staluin restituerenlur,


ante ullimam resurreclionem revi-

Vers. 19.

Lignum
loquilur

Josepii,

qum

ut ossa

illa

ptcrea nominal Joseph, quia unus


patriarchis
si
;

regnum Joseph, profuit ex duodccim


,

viscerent. Ostendit

autem

Detis suscitatis

ossibus

autem de

illis

quemadmodm

fore etiam ut

illi

qui similes mortuis esse videbantur,

unusquisque suam virgam babcret. Inde enim disunt duodecim tribus, quasi duodecim virg ex
:

captivitaie et oppressione, qu

quodammud

sepulti

ctce

cranl

liberentur

et in prislinain coiidilionem resti-

tuanlur.

Ex quo

perspicuuin est, non agi hoc loco de


;

eodem trunco prodeuntes gam significat. Propterea


seph
,

nomen enim
:

schebeth, vir-

dicit

Assumam lignum Jo,

fulur resurreclione
possit.

quamvis ea etiam hinc probari

quod est

in

manu Ephraim
illo,
1
,

quia quamvis Jo,

Nec enim Deus banc simililudinem ossium pro,

seph unus
tribus
!'

esset
est

ex duodecim patriarchis
sed ab ejus
lilio

lamen

posuisset

nisi

mortui surrecturi essent. Non enim


iis

non
,

ab

Ephraim de,

consuevit parabolas proponere, nisi


ficri

in

rbus

qu

nominala

Numer.

10

propler
illi

prrogativam

Aruerunt ossa nostra, quasi dicat, jaindi mortui sumus; si enim recens mortui essemus, spes aliqua reviviscendi superesset; sicut
possunt, ac soient.
dixil

quam
48, 20

illi

Jacob dedeiat,

cm

benediceret. Gnes.
,

Et erunt unum

in

manu
,

tne

quasi dicat

ho-

Marina veluti diflidens non de ultim, sed de


:

minum gnum,
lu

malilia et perversilate
facta sunt

cm unum
lient;

esset re-

duo; me ver poienti, cm duo

prsenti fralris resurrectione

Jam

flel

qnatriduaPeriil spes

sint, aut potis

nullum, unum
ligna

quemadmodm
vi-

nus

est
,

enim. Hoc est quod slatim dicit


el

manu
;

tu

duo

Ua junxisti, ut unum esse


illud

noslra

abschsi sumus; mortui sine ull spe vit*, si-

derentur

quod non tam ad


,

tempus quo ex captiChrisli

cul arbores

qme

radiciis excis sunt.

Vers. 12.

vitate redierunt
est.

qum ad tempus

rfrendum

De sepulcris

vestris. Loquilur ex

Tune enim sublata

est illa conteniio inter

Juda
Venit

eorum opinione putabant enim similes esse morluis, quorum ossa jam aruerunt. Idcirc dicit Deus fore
ut, eiiamsi
aui.

et

Isral,

ut dixit Christus Joan. 4, 21,

23

hora, quando neque in monte hoc, neque Jerosolymi


adorubitis patrem
vert adorutores
;

in sepulcris

essent,

inde eos educeret


,

sed venit hora

el

nunc

est,

quando

sepulcra melaphoric vocal caplivitatem

urbes,

adorabunt patrem

in spiritu et verilate.

carceres, ubi vincli tenebantur.

Vers. 14.

Vers. 20.

In

oculis eorum.

In

eorum con-

Spiritum meum, spiritum


,

novum,

speetu
ficent.

ut ea

videant et

interrogent qutti signi-

quem
est,

se

illis

supra dalurum dixerat

capile praece-

denti versu

26

et 27. Sicut dedi spiritum


istis,

meum
fili

id

Vers. 22.

In

gentem unam.
sit

In

unum populum
omnium
In

venlum ossibus

Vers. 16.

Et tu,

supra vers.

9.

Chrislianum, in quo non

Judus neque Grcus, ad


sit

fili hominis.

Tu autem,

ho-

Galat. 3, 28, et Coloss. 3, 11, sed

cre-

minis. Incipit alia duoruin lignorum in

unum

conjun-

dentium cor unum

et

anima una, Act. 4, 32.


,

mon-

clorum

sihiilitudine, praxlicere

futuram perChri^tum

tibus Isral. In Ecclesi catholic

qu

supra

mon-

duarum
enim
Juda

et

fecil

decem tiibuum reconeilialionem. Cbristus titraque unum. Ephes. 2, 14, non solm
Gracos,
ut in illo
et

tem posila abscondi non polerit

ut cap. prcedenti

1,4,6,8.
Vers. 23.

et Isral, sed Juda?os eliam et

De

universis sedibus suis. Hebr., de


suis
,

nec Judoeus
lat.,

Grcus
ut

sit,

ut ail divus Paulus ad


,

Ga-

omnibus habilalionibus
in

id est

ex omnibus locis
,

3, 28, et ad Goloss. 3, 11
ligna

lignum unum. Jussit

quibus bactcns captivi

habitrunt

et

aliarum

duo

sumi

duo sceptra

hoc

est

duo rgna

gentium exemplo peccaverunt, commixti enim sunt


inter gnies, el didicerunl opra

alterum Juda, alterum Isral significaret. Alii minus


propri

eorum.

Chaldamm paraphraslem
filiis
,

imitati, tabulas ver-

Vers. 24.

Servus

meus Deus, Christus David,


quos ex Au-

tunt. Melis Septuaginta, virgam. Jud-

et filiorum

ut supra, cap. 34, 23, 24, et aliis locis,

Isral. Hebr. Judae et

Isral sociis ejus.

Per Ju-

gust.

illc

notavimus. Vocal servum suum, quia loquiut de

dam
Per

intelligit
filios

tribum Juda

cujus jure regnum erat.

lur de

illo,

homine Davidis
,

lilio.

Et pastor unus

autem

Isral socios ejus

tribum Benjamin,

erit omnium. Christus

sicut ipse dicit Joan.

10,16:

cm rebellione Jroboam discissum est regnum, 3 Regum 12, 21 cum tribu Juda remanseet Levi, quae,
,

runt; tribus quidem Benjamin slatim, tribus aulem


Levi, ut credilur postea,

qu non sunt ex hoc ovili, et illas et fiel unum ovile et unus pastor. oportet me adducere Ad hune enim Prophte locum Christus alludebat.
El
alias oves

habeo,

cerdoles constituisset, 3

cm Jroboam idolorum Regum 12, 31 52. Per


,

sa-

Vers. 25.

Super terram quam dedi servo keo.

Joui

In Ecclesi catholic, quae per

eam terram

signica-

seph autem et Ephraim

intelligit
,

decem
9, aut
,

tribus

batur;
ponit

ponit enim signum pro

re sigmiicat, sicut
Chrisli figuram ges-

apud

Isai.,
,

cap. 7, vers. 2, 5, 8

solam tribum

Davidem pro Christo, quia


eorum
in

Ephraim
auclor
filius

qu

robellionis caput fuit


,

quia Jroboam

scrat. I'rinceps
id est, Chrisli

perpetuum, quia regni ejus,


Luc.
1, 55.

illius

ex tribu erat Ephraim

Ephraim aulem

Joserh per
illi

domum autem
associaverunt.

Isral reliquas

novem

Vers. 26.

non

crit finis,

Fuedus pacis.
pacilicavil

Novum Testamen-

tribus guaj se

lum

quo Christus

omnia pr sanguinein

,, ,

9*27

IN
,

EZECHIELEM
Quasi dicat
,

928
sicut olim habitavi inter eos in templo
ita

crucis susc

ad Coloss. 1,

20

vide supra

cap. 34

25. Sanctificationem meam; sacrarium

meum, temin eis.

Jerosolymitano,
Chrisliani

tune habitabo in cordibus eorum.


j

plum meum,
Vers. 27.

ut explicat versu sequenti.

enim sunt templum Dei

ut ait D. Paulus,
6, 16.

Et erit tabernaculum meum

l Cor. 3, 16, 17, et cap. 6, 19, et

2 Cor.

CAPUT XXXVIII.
1.

Et faclus est sermo Domini ad me, dicens


Fili

1.

CHAPITRE XXXVIII. Le Seigneur me parla encore, et me


Fils

dit

2.

hominis, pone faciem tuain contra Gog, 1erj

ram Magog principem


,

capitis

Mosoch
dicit

et

Thubal

et

vaticinare de eo.
3.

Et dices ad cum
te
,

Hc

Dominus Deus

Ecce ego ad
Thubal
4.
tuis
:
:

Gog

principem capitis Mosoch

de l'homme, tournez le visage vers Gog, vers la terre de Magog, vers ce prince et ce chef de Mosoch et de Thubal, et prophtisez sur lui. 5. Et vous lui direz Voici ce que dit le Seigneur Dieu Je viens vous, Gog, prince et chef de Mosoch et de Thubal.
2.
:
:

et 4. Je vous ferai tourner de toutes parts; et je vous mettrai un frein aux mchoires ; je vous ferai sorlir, vous et toute votre arme, les chevaux et les cavaliers tout couverts de cuirasses , qui viendront en grandes troupes, arms de lances, de boucliers et d'pes.
5. Les Perses, les Ethiopiens, et ceux de Lybie, seront avec eux tout couverts de boucliers , et le cas-

Et circumagam
et

te
,

et

ponam frenum
universos

in maxillis

educam

te

et

omnem
loricis

exercllum tuum
,

equos

et quits vestitos
,

multituet

dinem magnain
gladium.
5.

hastam et clypeum arripientium


et Libyes

que en
,

tte.

Persae

,<Elhiopes

cum

eis

omnes

6.

Gomer

et toutes ses troupes, la

maison de Tho-

sculati et galeati.
6.

gorma, vers

l'aquilon, et toutes ses forces, et plusieurs

Gomer
tecum.

et universa

agmina ejus, dormis Tho-

peuples seront avec vous.


7. Prparez-vous, disposez-vous avec toute cette troupe nombreuse qui s'est rassemble auprs de vous et soyez le chef dont ils prennent l'ordre.
:

gorma, lateraaquiloniset totum robur ejus, populique


Miiilti

7.

Prxpara,
,

et instrue te, et

omnem
:

multitudinem

tuam

quac coacervata est ad te

et esto eis in

pra>

ccplum.
8.

Post dies multos visilaberis


,

in

novissimo an-

norum venies ad terram


et congregala est

quac reversa est gladio,

de populis mullis ad montes Isral,


:

qui fuerunt descrli jugiter

h;cc de populis educla est,

Aprs un long temps, vous serez visit , dans les dernires annes, vous viendrez en une terre qui a t sauve de l'pe , qui a t tire d'entre plusieurs peuples et rassemble aux montagnes d'Isral qui avaient t toujours dsertes; en une terre dont les habitants avaient t retirs d'entre les peuples, et o tout le monde ensuite a t rtabli dans une pleine assurance.
8.
,

et habitabunt in e confidenter universi. 9.

9. Vous y viendrez alors, et vous paratrez comme une tempte et comme un tourbillon pour couvrir la
,

Ascendcns aulein quasi lempestas venies


,

et

quasi nubes

ut operias terram lu

et

omnia agmina

vous et toutes vos troupes, et plusieurs peuples avec vous.


(erre,
l

tua, et populi multi tecum.

10. H;cc dicit

Dominus Deus
,

In die ill,ascendent

sermones super cor tuum

que dit le Seigneur Dieu En ce tempsvous formerez des desseins dans votre cur, et vous prendrez une rsolution trs-criminelle;
10. Voici ce
: ,

et cogilabis

cogitationem
11.
railles

pessimam
1 1
.

En
;

disant Je viendrai dans un pays sans muj'attaquerai des gens qui sont en paix, qui se
:

El dices Ascendam ad lerram absque


:

niam ad quiescentes babitanlesque secur


habitant sine

muro vebi omnes


: :

croient dans une pleine assurance, qui habitent tous en des villes sans murailles, o il n'y a ni barres ni
portes.

muro

vectes et porta; non sunt eis

12. Ut diripias spolia, et invadas praedam, ut infe-

pouilles

ras

manum tuam

super eos qui deserti fuerunt, et

postea rcslituti, et super populum qui est congregatus

Vous ne penserez qu' vous enrichir des d vous rassasier du butin et du pillage, et porter votre main contre ceux qui, aprs avoir t abandonns, avaient t rtablis; contre un peuple
12.
,

x gentibus, qui possidere cpit, et esse habitator


umbilici lerrse.
13. Saba, et Dedan, et negotialores Tharsis, et

qui avait t rassembl des nations, et qui commenait habiter et possder cette terre au milieu du

monde.
tibi

nes leones ejus dicent

omNumquid ad sumenda
argcnlum
et

spolia tu venis? ecce ad diripiendam praedam congregsli


<:t

13. Saba, Ddan, les gens de trafic de Tharsis et tous ses lions vous diront : Ne venez-vous pas pour prendre les dpouilles? Nous voyons que vous avez

multitudinem tuam, ut

tollas

aurum,

auferas siipellectilem alque substantiam, et diripias


infinitas.
fili

manubias
14.

rassembl vos troupes si nombreuses, pour faire un grand butin pour prendre l'argent cl l'or, pour emporter les meubles et tout ce qu'il y a de prcieux et pour piller les richesses infinies.
, ,

Propterca vaticinare,
II;rc dicit

hominis, et dices ad
:

Gog
illo,

Dominus Deus

cm

babitaverit

Numquid non in die populus meus Isral confidenter,

et dites

14. C'est pourquoi prophtisez, fils de l'homme Gog Voici ce que dit le Seigneur Dieu En
: :

scies? 15. Et venies de loco tuo laleribus aquilonis, lu,


et populi mulli

tecum, ascensores cquorum universi


et exercitus

lorsque mon peuple d'Isral demeurera dans une pleine assurance, vous le saurez. 15. Vous viendrez alors de votre pays, des climats de l'aquilon, vous et plusieurs peuples avec vous, tous monts cheval en grandes troupes , et avec une

ce jour-l

puissante arme-.
1

coetus

magnus,

vehemens.
6.
,

Et vous viendrez fondre sur

mon

peuple d'Is-

1G. Et ascendes super

populum
:

meum

Isral quasi
j

racl

comme un

tourbillon

nubes, ut operias terram

in novissimis diebus cris

terre; vous serez dans les


I

pour couvrir toute la derniers jours; et je vous


,


929
et

COMMENTARIUM. CAP XXXVHI.


te super

930
terre, afin

adducam
,

lerram meam, ut sciant gentes

ferai venir sur

ma

me cm
Gog.

sanclificatus fuero in te in oculis

eorum

naissent, lorsque j'aurai fait puissance leurs yeux, Gog

me con paratre en vous ma sainte


que
!

les nations

17. Ilsec dicit

Dominus Deus
in

Tu

ergo illees, de
in

quo locutus suni

diebus antiquis,
,

manu

servo-

17. Voici ce que dit le Seigneur Dieu C'est vous qui tes celui dont j'ai parl dans les sicles passs ,
:

rum meorum pr.iphelarum Isral runt in diebus illorum temporum


super eos.
18. Et erit in die ill, in die
lorrain Isral
tio
,

qui prophetaveut

adducerem

te

par mes serviteurs les prophtes d'Isral , qui ont prophtis en ce temps-l, que je devais vous faire venir contre eux.
18. En ce jour-l en ce jour de l'arrive de Gog sur la terre d'Isral, dit le Seigneur Dieu , mon indignation passera jusqu' la fureur.
,

advents Gog super

ait

Dominus Deus, asccndet indignain ign irai

mea

in furore

meo.
meo,
erit

19.

Et

in relo
ill

mese locutus sum

quia in die
Isral.

commotio magna super


facie

terrain

19. Je parlerai dans mon zle et dans le feu de ma colre ; parce qu'en ce temps-l il y aura un grand trouble dans la terre d'Isral.

20. Et

commovebuntur
,

me
,

pices maris

et volucres cli

et besti

agri

et

omne

reptile

20. Les poissons de la mer, les oiseaux du ciel, les btes de la campagne , tous les reptiles qui se meuvent sur la terre, et tous les hommes qui sont sur la
face de la terre, trembleront

quod movetur super humum, cunclique boulines qui


sunt super faciem
tes
,

devant
;

terrai
,

et

subvertentur

monin

montagnes seront renverses


raches
terre.
;

les haies

et

cadent sepcs

et

omnis munis corruet

et

toutes

les

murailles

face les seront artomberont par


:

ma

terram.
21. Etconvocabo adverss

eum

in cunclis niontibus
;

meis gladium
jusque in
22.

Dominus Deus fratrem suum dirigettir.


,

ait

gladius

uniuscu-

Gog l'pe sur toutes mes Seigneur Dieu et ils tourneront tous l'un contre l'autre la pointe de leur pe.
21. J'appellerai contre
,

montagnes

dit le

Et judicabo eum
et

peste

et

sanguine
:

et

22.

J'exercerai

mes jugements sur eux par

la

imbre vehementi
et

lapidibus

innnensis
et

ignem
cxerci-

sulphur
ejus
,

pluam
et

super

eum,

super

tum
eo.

peste, par le sang, par les pluies violentes, et par les grosses pierres ; et je rpandrai des pluies de feu et de soufre sur Gog, sur son arme, et sur tous les

super populos mullos qui sunt

eum

peuples qui seront avec

lui.

23. Et magnilcabor, et sanctificabor: et notus ero


in

oculis

multarum gentium

et

scient quia

ego
| j

23. Je ferai voir ma grandeur ; je signalerai ma sainte puissance ; et je me ferai connatre aux yeux de plusieurs peuples ; et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur.

Dominus.

COMMENTARIUM.
Vers. 2.

Pone faciem tuam. Verte le, converle oraet libr loquere, ut supra,

de adventu Gog vaticinatos


phetas de aliarum gentium
]

fuisse, et

non legimus pro-

tionem tuam, aut, intrpide

qum

septentrionalium ad-

cap. 35, 2, et cap. 29, 2, etcap.28, 21 .Contra


sit

Goc.Quid

ventu vaticinatos. Ab aquilone enim pmutelur omne ma-

Gog

et

Magog

magna

inter interprtes quslio

lum, Jerem.

1, 14.

Juvat eventus.

Omnes enim genmalos angelos


,

est.

Legimus

Joelis filiuin

quemdain Gog appellatum

tium eruptiones ab Aquilone fer faclas legimus. Juvat

Paralipom.

5,4,

legimus et (ilium

unum Japhcth
nihil
,

auctorum numerus

et

nomen.

Alii

ut

filiiNoe

vocalum Magog, Gnes. 10, 2, sed


et antiqua

ad

Hieronymus
lego,
olet

ait

interpretati

sunt
etsi

qui

eum

bonis in

hune locum. Vulgaris


ait

Juda:orum
fuit

et, ut

clo pugnaturi essent. Quos


ingenium

apud Origenem non


et

Gog et Magog Scylhas esse qui traiis Caucasum montem et Mceotidem paludem et prop Caspium mare ad Indiam usque tendebanlur; quas gentes ex Magog (ilio Japheth qui eas terras primus habilaverit eodem nomine dictas esse putaverunt. Habuit haie opinio
,

Hieronymus, Judaizanlium opinio

tamen Origenicum ess suspicor. Nain


,

ejus

et nescio

quid non prorss absiinile


,

aliis locis dicit. Alli

Gothos putaverunt

qui ex sep,

lenlrionibus in lotam
tentiae

Europam

effusi
1.

sunt

cujus sen,

auctor

fuit
.

Ambrosius

2 de Fide

cap. 4,

adjutor Arelas

in cap.
,

20 Apocal. Qu de re Hiero-

multos ex nostris etiam maximis auctoribus sectatores, Theodoretum, in Comment.; Dorotlieum


nopsi
;
,

nymus Ambrosium
menlariorum
in

in

promio

libri

undecimi com-

in
1

Sy-

huneprophetam

tacito
,

nomine repre-

Eucherium

lib.

in

Gnes.
;

et

lib.

de

hendit. Alii Gelas et Massagetas


lib.

ut scribit August.

Bedam in Gomnes Josephum lib. 1 Atitiqu. Judaic, cap. 6, ducem secuti sunt. Juvat banc opinionem locus dicitur enim Gog
Quuest in vet. et nov. Testam. cap. 4
nes, cap. 10, et recenliores plures
,

10, de Civil., cap. 11. Alii ex nostris prsertim

qui

recenlioribus interprelibus Turcas esse volunl, qud

videant in Jrusalem

id est

in

Ecclesiam immanes
ejus
secta-

irrupliones lacre. Alii Antichristum et


tores intelligunt. Alii nullam

lateribus Aquilonis venturus esse

Scylh autem ad
quales Scythse de-

gentem

nullumque cer,

Aquiloneni sunt. Juvat, qud Gog tanqum gens im-

tum hominem
pellari

his

nomiuibus

significari

sed omnes

manis

et fera

hoc loco describilur

Ecclesiae persecutores
;

Gog

et

Magog

generaliler ap-

scribi soient,

2 Machab. 4, 47,

et

ad Coloss. 3, 11,

quibus auclor est August.

lib.

20

de
,

Civit.,

juvut, quod Propheta dicit vers. 17, alios prophetas

cap. 11; recentiores Hebri, ut R.

Salomon

et R,

Da*

, ,

931
vid scribunt
in

IN

EZECHIELEM
distracti sunt
,

&32

Commentariis, Gog putant nomen


sit.

dm

qurit unusquisque in superiorum

esse rcgis

qui alicujus gentis caput


,

Magog autem

temporum
cliiele

bistoriis, in

quem maxime, qu ab Eze;

nomen

regionis

in

qu

ille

regnet

quod Rabbi Da-

dicuntur, convenire videantur


,

et

alii

Antio-

vid ex nota dmonstrative n, docet,

qu, cum noAtque hoc nunc

clium regem

de quo

in

Machaborum
alii

libris

mulla
Quae-

minibus propriis jungi non potest.

narrantur; al'iiGothos;

alios esse putant.


,

argumento Judaei

uti

soient, ut probent Chrislum

rentcs enim tanqum prseleritum


h
j
|

quod prteritum

nondm

venisse

quia ejus temporc

Gog ad expu-

non erat; necesse


invenire.

fuit

autnihil, aut falsa pro veris

gnaidain Jrusalem venturum esse fabulantur, ab eo-

que juxla urbem occidendum,


liendum
;

et

celebri loco sepej

lantamque ex ejus exercilu mullituilinem


annos non
dicitur cap.
alia

memori, quod sa:p monuimus, propbetias, quamvis de sol Jrusalem, deque solo populo Juda:orum agere videantur lonigitur est
,

Tenendum

trueidandain, ut per septem

ligna
!

gis

qum
1
1
i

hasta?

comburantur> ut

sequenli
vident, inceit

tamen ad Ecclesiam calholicam spectare , et ad finem usque mundi pertinere quod in hc prxsertim
;

versu 9, 10, il.


i r

Qu

quia
~
.

m. nondm Christum
1
1 I i

li

f ii

>vi

il.,-, venisse
,-

,.

nondm facla esse *,..?,.,.* pulant. Ego m re


7* _...
*
.

accidil propeti.
C
I 1

Cmenim
,-.
.

Ezechiel superiori capito


>
.
.

ft

1\ liA-imfi J.& sub figura lil.AimlIn.,!,. Judseorurn X Babylonic captiliberationis I.i.l


r* ..
v .

I >

. .

.-.

dicam quod mihi plus videlur habere probabilitalis.

vitate

liberationem captivitate Diaboli

et Ecclesirc

Primum

quideni

Gog nomen

rgis sive certi, sive inillo

caiholicajconslitutionem pra?dixisset, vaticinaur nunc

certi esse arbitror.

Nam

Prophela de

tanqum de
vocat
dicit

de

futuris Ecclesiae calamilalibus sub diversis tyran,

rege aliquo loquitur, ut


principem
capitis

cm hoc loco, vers. 3, Mosoch, et cm versu 15,


et
ait

venlurum lateribus Aquilonis ipsum,


ejus

populum
in

cum eo;

et

cm
,

cap. sequenli

vers. 11, fore


valle

quos omnes vocat Magog; non qud ila vocaudi sint, aut exregione Magog erupturi; sed quod barbari, immanes, crudeles, sicut Gog futur-i essent.

nis, prsertim sub Antichrislo

Gog, eorumque

terrain

ut sepeliatur ipse

et

omnis ejus multitudo

O.uod aulem argumentantur Judi Christuin non vei

viatorum adOrientem, vocandamque vallem multiludiiiis

isse, quia

nondm Gogab

illo

occisus est, inaneest


,

Gog. Deinde Magog non gentem,

sed

terram

.. futile.

Nam

et Cbrislus venit

et

ad finem mundi
,

significare puto.

Nam

hoc ipso loco propheta, vers. 2,


et cap. sequenti
,

Anlichriblum
lus
,

inlerficiel spiritu oris sui

ut ait D.

Pau-

terram

Magog vocat,

vers. 6, ait

2 ad Thessalonic. cap. 2, vers.


,

8.

in Magog. Praterea non videtur mihi negandum aliquam fuisse regionem septentrionalem, qu Magog appellaretur, cm, vers. 15, dicat prophetam Gog ab Aquilone venlurum et Joannes in Apocalypsi, cap. 20, vers. 7 Gog et Magog in an-

Immittam ignem

Principem capitis

id

est

principem capitalem,

esse

principem primum

primarium,

summum.
principem

Hebraiset caput.

mus; aut

intellect conjunctione,

Septuaginla, et ut Hieronymus ait, Syminacbus et

gulis terra; esse scribat

et profani

quoque auctores

Theodolio nomen ipsum Hebraicum tanqum loci proprium reliquerunt, sed ex Josepho constat non
esse

Wl

Magog
li'b.

civilalis Asiac

mentionem

faciant, utPlinius,

nomen

loci.

Mosocu et Thubal, Mosoch CappaAlii

5, cap. 2i, et Appianus.

Illud

eliam mihi vide-

doces, Thubal lberos Josephus interprelatur, ut supra, cap. 27, vers. 13.
llalos ex

Gog non esse nomen unius certihomiMagog esse nomen, quemadmodm omnesrcges iEgypli, Pharaones; Syikc Anliochi Persia; Arsacides, Romani imperatores Cxsares
tur verisimile

duobus

filiis

nis, sed rgis terra*

Japheth Mosoch
alii

et

Thubal

sic appellalos.
,

Quanqum
vicini sunt,

fortass

non sine magna ratione

lberos nec Hi-

spanos, nec llalos, sed eos qui Scythis

vocabantur

et Ezechiel et

Joannes eoiem nomine

illum vocent.

Ad

hajc

non videlur mihi nomen Magog


,

Utcumque se non esse sensum Gog


inlelligunt.
,

res habeat, illud.certum est

esse principem
et

Mosoch
craiit

et

idem apud Ezechielcm

et

apud Joanncm
,

significare.
signi-

Tliubal;

erat

enim princeps Magog,


dissila,

tria

Nam
ficat
;

apud Ezechielem

ut dixiinus

regionem
,

rgna, longque

sicut

Magog, Mosoch
cap.'

et

apud Joannem ver regem aliquem


,

sicut

Gog
:

Thubal trs fratres crant. Gnes,

10

vers.
(

2.

aut cert nationem

ut ex

arliculo
'Ovuj

Graco constat
v
tocs

Sed sensus
principem)
pitis
,

est

Pone faciem luam contra Gog

sub.

KaJ

ie^evaerai Tauvvjiat r
if. yij;, -rv

tk

vinsa.pai

lerrse
,

Magog (et contra), principem caThubal; quan-

yuvtet;

Twy

xa.1

tv
:

Maywy. QuO! TCS mullOS

Mosoch

et contra principem,

videlur interprtes tefellisse

nam Gog pro rege, Magog


qui

qum de

tribus,

tanqum de uno lantm loquitur

pro populo videtur Joannes accepisse. Nec existimau-

eumque Gog
Vers. 5.

appellat

nomine communi.
Venio
,

dum

est

futurum regem aliquem

Gog
ila

appelletur,

Ecce ego ad te.


Et
35
,

ut sup. cap.

de quo divus Joannes vaticinetur, non enim vocavit

36

et cap.
i.

5.

Gog qud
,

ita

vocandus

sit
si

sed qud

olim voca,

Vers.

circumagam te.
:

Hebrum

R. Daet Jo-

retur

quemadmodm

nunc

Turcam

quia in

vid interprelatur

Conteram te; R. Salomon

jEgypto dominatur, Pharaonem vocaremus. Prauerea


probabilius esse judico,

nathas, decipiam U. Mclis Sepluag. et noster interpres


:

eamdem

esse Ezeph jelis, et

Circumagam

te.

Nam

et

verbum

id significal

Joannispropheliam, qum diversam,

cm Joannes ad

et sensus est

melior; est enim


in maxillis tuis id est,
,

o-repo* irpwrepov,
et

pro,
,

Ezochielem allusisse videatur; quare non est quairen-

dum quo tempore hxc Ezechielis prophelia complta fuerit nondm enim complota est quod multi non
;
;

ponam frenum qum equum,


faciam de
I

circumagam

le

tan,

ducam

le

qucumque voluero

te

quidquid mihi
,

libuerit.

Ponam FhEPum.
ali-

considrantes in varias minus probabiles sententias

Alii

vertunt

hamos

ut de eo

tanqum de magno

933
qito pisce loquatur
,

COMMENTARIUM. CAP. XXXVIII.


ut supra, cap. 29, vers. 4, de
est, in

934

PharaoDe
et 21.

el

de Leviatham apud Job. cap. 40, vers. 20


ita

induces, cogitabis, ut statim dclart. Cogilatio autem ejus pessima est, qune sequitur.

animum

Atque

Hebrnei interprelantur. Sepluag. au:

Vers.

H.

Ad
4.

lem, sicut Hieronymus

Ponam frenum

in maxillis

siam

ut

eam oppugnem,

tuis. Metaphora diversa, sed idem sensus. Educam te , ex terra tu tanqum pisccm ex fluvio injecto hamo ;

esse dicitur,
lia,

terram absque muro. Ad Ecclequaesine muro, sine vectibus quia arma militi noslr non sunt carnaut reducas
Babylo-

2 Cor. 10,
luam,

aut,

tanqum equum de stabulo


te.

injecto freno

ut

Vers. 12.

Ut inferas manum. Hebr.


id est, ut eos,

extra lerram luam perdam

Dicit

Deus se Anliid

manum

qui

jam ante
:

christum educturum
est
,

ut Ecclesiam persequatur,
,

niisspoliati fucrant, iterm spolies

permissurum

aut mystic, ut

ut exeat

ut

postqum Ecclesiam

fuerit persecutus;

in

pnas de illo sumat. Sicut dicilur hoc ipsum Pharaonem excitasse ut ostenderet in
,

rati, in

eos qui sub diaboli capii vitale fuerant, ab eque libeeamdem iteim trahas aut, ut eos non semel
:

taniiini,

illo

virtulem suam, Exod. 9, 16, et ad

Rom. 9,

17.

Et omnem exercitum tuum.


cap. 29
,

sed iteim, atque iterm spolies. Qui possiderecoepit. Hebr., qui facit pecudemet opes, id
est,

Sicut de Pbaraone dixit

qui pecudibus et opibus

negoliatur.

Per pecudes

et

4
et

Agglutinabo pisces fluminum tuorum squa-

opes
ximu)

omne

diviliarum genus intelligit; quia olim

mis

ma-

luis

extraham

le

de medio fluminum tuorum

et

universi pisces lui squamis tuis adlirebunl.

Vers.
appellali,

G.

Gomer. Galatne ex Gomer

filie

Japlieth

Gnes. 10, 2, ul Josephus interpretaturlib.

1 Autiqu., cap. 6, et Theodor. in Commentariis in bunc locum. Thogormah ver, Plirygcs, ut supra cap. 27, 14. Jonathas Germanos esse putat.

Vers.

7.

Prpara te.
et

pecudes eranl. Mystic ver per opes dona sancli Spirits intelligunlur, quas Antichristus, et ejusministri ex Christianorum animis eripere conantur. Umbilici terr.. Putant Hebraci terrain Juda umbilicum terrne vocai'i, quod altissima tolius terrne regio sit quod sine ratione dictum est. Umbilicus igilur dicitur, aut propler fertililatem,
diviii;c

virtules, et

Irrisio est,

quasi

dieat,

aut quia in medio

prparate,
pereatis.

exercitum tuum ad belium, ut simul


illis in

Esto

omnium lerrarum, qune tune habitabantur, esse videbatur; sicut Cicero Ennam Siciline
urbem, qud
in

pr^ceptum

duc

illos,

est

illis

medi

insul sita esset, Sicili

dux

umbi-

et imperalor.

Hebr.,in custodiam,
:

ut

Sepluag.
poteris

lienm appellavit.

verterunt; irrisio etiam est, quasi dicat


illos

Non

custodire, aedefendere, quin eos interfiiam.

Vers. 8. Post dies ml'ltos, ad finem mundi, quod D. Joannes dixit post milleannos, posilo numro
certo proincerto, Apocal. 20,
7.

'

R.

David

ex

Ile-'
fllios

braeorum sententi,

scribit

tempore Alexandri

Mgog post montes ab eo conclusos, ita ut nulla menlioessel eorum; extremis autem diebus, id est, 'tempore Messine .visitandos,
candos, ut ex
veniant.
id est,

omnes leones ejus, omiies principes, quos per metaphorm leones vocal. Sept, non videntur legisse kephireiah,
sed kphir
;

25, 13, el 27, 15. NegotiatoresTiiarsis, maris, aut Cartbaginis, aut Tbarsi, ut snepdeclaravimus. Et

Vers. 13. Saba Nam Dedan Idumne

et Dedam.

Sabnei

et Idumaei.

civilas erat, ut constat ex c.

verterunt enim
colia'rct.

Et omnes vill ejus


fore ut

sensusque vald

Significat

omnes

in

memoriam
et
in

revo-

hrelici qui antiquas

cum

Ecclesi inimicitias gere-

eo loco educantur,

Jrusalem

bant, Anlicliristo adh;creant,

eumque ad spoliandam
isli,

Rabbinorum commenta

suiit.

Qve reversa

Ecclesiam cohortentur.

Nam

quos nominat,

ini-

est a gladio, ad Jrusalem, cujus cives ex Babylonic redierint captivitale, ubi gladio trucidabantur, ul

mici Judneorum erant, ut apparel cap. 2 et 27.

Vers. 16.

Cum

sanctificatus

fuero.

meschobcbelh mekeveb Hebrsei exponunt, ad terrain conlrilam elvastalam gladio. Melis

Chald. inlerprelatur;

Cm me
omnes

sanctum, justumque ostendero


gnies intelligent

te occidendo,

me

esse

Deum,

ut cap. 28, 22, et

Septuag. et noster interpres, ul vers. 4

Et conet

36

23.

gregata est de populis multis, apud quos dispersa captiva erat.

Vers. 17.
In

Ad montes

Isral.

Dclart per apposi-

tionem qune sil ea terra ; ponit enim montes pro lol regione per Synechdocheh, ut cap. precedenli, vers.
22. Qu<E FUF.RUNT DESERT1 JUGiTER
,

Td ergo ille es ? Hebr., nonne tu es? manu servorum. Nolus hebraismus, perservos meos
illis

prophetas. L\ diebus illorum temporum. Hebr., in diebus


annis, id est, temporibus
;

illis
;

antiquis ante mul-

lOIlgO

teilipOie

tos annos

aut ante aliquot annos

aut multi

jam sunt
iii-

septuaginta annos, quibus Judaei captivi fuerunt, Jerem. cap. 25, v. 12. Lec, terra, id est, homines, qui
in e habitant, educli sunt ex caplivilatc
:

anni, aut aliquot

jam sunt

anni.

Non

est necesse

mis anxi qunererequi

sintisti propftetae,
;

qui olim de

cducli erunt
!

Antichristo dicuntur vaticinali


scripsisse, sed locuti esse.

cm non

dicanlur

tune,

ita

ut in terra sueonfidenter ac securhabitare

Nec enim omnes prophetag

possint.

Vers. 9.

Quasi tempest as et quasi nubes.


significat,

scripserunl sua vaticinia. Putat tamen Hieronymus ex

Dua-

sententi Sepluag. alludi ad vaticinium Balaam,


est in lib.

quod
:

bus metaphoris duo

impetum,

et mullilu-

Num.,

cap. 24, vers. 7, ubi

illi

verterunt

diuem militum,

ut

Dan. 11, 40: Quasi tempestasveniet


et

contra illum rex aquitonis, in curribus,


et in

in

equitibut,

Et elevabilur Gog regnum ejus, et crescet regnnm illius. Sed et nos , et Hebrnei aliter legimus. Sunl qui
putent Isaiam, cap. 17, vers. 12. et cap. 26, v. 19, et
cap. 56, v. 9, de Antichristo loqui. Hieronymus Joelem
'

classe

magn,

et

Jercm. 4, 13

Ecce quasi (em-

pestas ascendet, et quasi nubes currus ejus.

Vers. 10.

Ascendent sermones. Hebraismus,

'

id

edem de

re vaticinari existimat, cap. 2, 2. R. Salom.,

, , ,

935

IN EZECIIIELEM
Dei Jacob.
tur;

936

et R. David ipsum Ezechielem etZachariam hoc loco


signilicaridicunt. Zacharias
scribit
:

enim,cap. 14,
,

1, 2,

ila

Cadent sepes. Hebraei gradus uiterpretanquod mihi non placet. Quis enim sensus est, caHieronymus
in

Ecce vetenl dies Domini


et

et

dividentur spolia

dent gradus ? Melis

commentai iis
:

tua in medio tut,

congregabo omnes gentes ad Jrusa-

Cadent
turres.

munitiones; et

Jonathas Chald:eus

Cadent

lem

in

prlium. Quod mihi non probant.

Nam

pr-

lerqum quod hoc de


oportebat,
citur
:

Antichristo et Ecclesi, ut
:

Vers. 21.

Gladius

ijniuscujijsqoe.
,

Faciam, ut

non inlerpretantur

rpugnt quod hic di-

ipsi sese propriis

armis conficiant
1

sicut feci olim ut

In diebus anliquis, tante mullos annos eas

sese Philisthi inlerficerent,

Reg. cap. 14, 20. Con

prophetias ditas fuisse.


inveniri

Meum consilium
in

est, ut,

quod

venit hoc in hreticos sub Antichristo militantes, qui

non

polest,

non

frustra quocramus.

sese

alii alios

confulare soient.

Vers. 18.

Indignatio mea
vehementer,

furore meo. Keusque ad furorem

Vers. 22.
et gladio

Et judicabo eum.
,

Puniam eum
eo
,

peste

braismus,

id est,

et

Hebr.

et

judicabor
,

eum

id est

judicio
,

indignabor. Dicit Dcus se contra Ecclesiam vehementer indignalurutn, quia permittet

eam ab

Antichristo

eum eo contendam e lege ut si eum vicero peste et gladio eum puniam. Hebraismus, qualis sup. cap.
17,

vald vexari.

20

et cap.

20

35, 36, et Jerem. 2, 35. Lahdi-

Vers. 19.

Commotio magna. Describit finem munut Matth.

bus immensis. Hebr., lapidibus grandinis, ut Sept, verterunt, ut sup. cap. 13, 11, 13. Ignem et sulpuur.

di sub Antichristo,
tribulatio

24

21

Erit enim tune

magna

qualis

non

fuit

ab

inilio

mundi usque

Qu damnatorum pna
per peccatores laqueos
:

est, ut Psal. 10,

6
,

Pluet suet spirilus

modo

neque

fiet.

ignis

et

sulphur

Vers. 20.

A facie mea
:

propter

me, metu me
est terra,

procellarum pars calicis eorum.

ut Psal. 113, 7

A facie Domini

mota

facie

CAPUT XXXIX.
Tu autem fili hominis vaticinare adversm Gog et dices Hc dicit Dominus Deus Ecce ego super te Gog principem capitis Mosoch
1.
,
, ,
:

CHAPITRE XXXIX.
:

fils de l'homme, prophtisez contre Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Je viens vous, Gog, prince et chef de Mosoch et de

1.

Vous donc,
et dites
:

Gog,

Thubal.
ferai tourner de toutes parts je vous vous ferai venir des climats de l'aquilon et je vous amnerai sur les montagnes d'Isral. 3. Je briserai votre arc dans votre main gauche vos flches de votre main et je ferai tomber

et Tliubal

2. Je vous
;

2.

Et circumagam

te

te faciam de lateribus

educam te et ascendere aquilonis et adduoam le super


,

et

tirerai

je

montes
3.

Isral.

Et percutiam arcum tuum in


et

manu

sinistr

droite.
4.

tu

sagittas

tuas

de

manu

dextr

tu

deji-

Vous tomberez sur


et
;

les

montagnes

d'Isral

ciam.
4.

vous

toutes vos troupes, et tout voire peuple qui

Super montes
et

Isral cades tu

et
:

omnia agmina
feris

esi avec vous


,

tua,

populi

lui,

qui sunt

lecum

avibus,

je vous ai livr aux btes farouches , aux oiseaux el tout ce qui vole en l'air, et aux btes de la terre , afin qu'ils vous dvorent. 5.

omnique
randum.
o.
ait

volatili, et bestiis

terra, dedi te ad devo-

que
:

Vous tomberez au milieu des champs parce moi qui ai parl dit le c'est Seigneur
,

Super faciet agri cades

quia ego locutussum,

Dieu.
6. J'enverrai aussi le feu sur Magog, et sur ceux qui habitent en assurance dans les les ; et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur.

Dominus Deus. G. Et immittam ignem

in

Magog,
:

et in bis

qui

habitant in insulis

cou fidenter

et

scient

quia ego

Dominus.
7.

Et nomen sanctum

meum notum

faciam in

dio populi mei Isral, et non


elimi

polluant

menomen sanego Domi-

Je ferai connatre mon saint nom au milieu de peuple d'Isral ; je ne laisserai plus profaner saint nom ; et les nations sauront que c'est moi qui suis le Seignenr, le Saint d'Isral.
7.

mon mon
8.

Voici le temps
le

ce que
;

j'ai

prdit est arriv

meum

amplis

et scient gnies quia

dit

Seigneur

Dieu

voici

le

jour dont j'avais

nus, Sanctus Isral.


8.

parl.

Ecce venit,
est dics

et

factum est

ait

Dominus Deus

9.

Les habitants des


et

villes d'Isral sortiront, et ils

hxc
9.

de qu loculus sum.

brleront
les

rduiront

en

cendre

les

armes

Et cgredienturhabilalorcs decivilalibus Isral,

et succendent, et

comburent arma, elypeum

et

bas:

boucliers, les lances, les arcs, et les flches, les btons qu'ils portaient la main, et les piques ; consumeront par le feu pendant sept et ils les

las,
et

arcum et

sagittal, et baculos
igni

manuum

cl

contos

ans.
10. Et ils n'apporteront point de bois des champs, dans les forts : parce ils n'en couperont point qu'ils feront du feu de ces armes, qu'ils feront leur proie de ceux dont ils avaient t la proie, et qu'ils pilleront ceux qui les avaient pills, dit le Seigneur
cl

succendent ea
10.

seplem annis.

Et non pot tabunt ligna de regionibus, neque do


saltibus
:

succident
igni, ci
et

quoniam arma succendent


ail

deprcedaburitnr eos, quibus pr;ed;c fucrant,


,

diipient vaslalores suos

Dominus Deus.

Dieu.

H.
maris

Et

erit in die ill,

dabo Gog locum nominalum

sepulcrum
,

in Isral

vallem vialorum ad orientem


:

quae

obslupescerc faciet prietcreunles

et

ce jour-l je donnerai Gog dans Isral un pour lui servir de spulcre, qui est la valle des passants l'orient de la mer, o tous ceux qui passeront, seront frapps d'tonnement ; on y en11.

En

lieu clbre

937
sepeHent
ibi

COMMENTARIUM CAP. XXXIX.


Gog,
et

938
toutes ses troupes des troupes de
;

oninem mulliludinem

ejus, et

sevelira

Gog avec
la valle

et ce lieu sera

Vocabitur vallis multitudinis Gog.


12.
terrain

appel
,

Et sepelient eos domus Isral

ut

mundent
terr

septem mensibus.

13. Sepeliel autem


et eril
ait

eum omnis populus

eis

nominata

dies, in

qu glorificatus sum

12. La maison d'Isral les ensevelira en ce lieu-l durant sept mois pour purger la terre. 13. Tout le peuple du pays les ensevelira ; et ce jour o j'aurai signal ma gloire, leur sera un jour clbre, dit le Seigneur Dieu.

Dominus Deus.
Et viros jugiter constituent lustrantes
terrain,

li.

qui sepeliant et requirant eos qui remanserant super

14. Et ils tabliront des hommes qui visiteront le pays sans cesse, pour rechercher et pour ensevelir ceux qui seraient encore demeurs sur la face de la terre, alin de la purifier; cl ils commenceront faire celte recherche aprs sept mois.

faciem lerr, ut emundent

eam

poslmenses autem

septem quajrere incipient.


15. Et circuibunt peragrantes terram
:

cmque

vi-

derint os hominis, statuent juxta illud tilulum, donec


sepeliant
illud

15. Us parcourront le pays; et lorsqu'ils auront trouv l'os d'un homme mon, ils mettront auprs une marque, afin que ceux qui sont chargs d'ensevelir les morts, l'aperoivent et l'ensevelissent dans la valle des troupes de Gog.
16. Or, la ville recevra purifieront le pays.
le

pollinclores

in

valle

mullitudinis

Gog.
16.

nom d'Amona

et ils

Nomen autem
Tu
ergo,
fili

civitatis

Amona,
dicit

et

mundabunt

terram.
17.

hominis,

hc

Dominus Deus

Dicomni
sliis

volucri, et universis avibus, cunctisque be:

agri

Convenite, properale

concurrite undique

ad victimam meam, quam ego immolo vobis, victimam

grandem super montes


et bibalis

Isral

ut comedatis

carnem,

17. Voici donc, (ils de l'homme, ce que dit le Seigneur Dieu Dites tous les oiseaux, tout ce qui vole dans l'air, et loutes les bles de la terre Venez tous ensemble ; hlez-vons accourez de toutes parts la victime que je vous immole, celte grande victime qui a t gorge sur les montagnes d'Isral , afin que vous en mangiez la chair, et que vous en buviez le sang
:
:

sanguinem.
arielum, etagnorum, et bircoet

18. Carnes l'ortium comedetis, et sanguinem prin-

cipum terr

bibetis

la chair des forts et que vous buviez le sang des princes de ia terre, des bliers, des agneaux, des boucs, des taureaux , des oiseaux domestiques, et de tout ce qu'il y a de plus d-

18.

Que vous mangiez

rum

taurorumque

altilium,

et

pinguium om-

licat.

nium.
19. Et comedetis adipem in saturitatem, et bibetis

19. Et vous mangerez de la chair, jusqu' vo^p en rassasier, et vous boirez le sang de la victime que je vous immolerai, jusqu' vous enivrer.

sanguinem

in ebrietatem
:

de victim

quam ego imequo,


,

molubo vobis

20. Et saturabimini super

mensam meam de

et quit forti, et de universis viris bellatoribus

20. El vous vous rassasierez sur ma table de la chair des chevaux, de la chair des cavaliers les plus braves, et de tous les hommes de guerre, dit le Seigneur Dieu.

ait

Dominus Deus.
21. Et

ponam gloriam meam

in genlibus
,

et videet

bunt omnes gentes judicium

meum

quod fecerim,

ma gloire parmi les nations; loutes verront le jugement que j'aurai exerc contre eux, et reconnatront ma main puissante, que j'aurai appesantie sur eux.
21. J'tablirai
les nations

manum meam, quam


22. Et scient

posuerim super eos.


Isral, quia

domus

ego Dominus Deus

22. Et les enfants d'Isral sauront depuis ce jourdans tous les temps <?ui suivront, que c'est moi qui suis le Seigneur leur Dieu.
l, et

eorum, die

ill,

et deinceps.

23. Et scient gnies quoniam in iniquitate su capta


sit

domus

Isral,

e qud dereliquerint

me

et abs-

conderim faciem

meam

ab

eis

et tradiderim

eos in

manu

hostium, et ceciderint in gladio universi.

la maison d'Isdevenue captive, mais cause de son ii.U quit, parce qu'ils m'avaient abandonn, et que je leur avais cach mon visage et les avais livrs entre les mains de leurs ennemis, qui les ont tous fait passer au fil de l'pe.

23. Et les peuples sauront alors que

ral sera

24. Juxta immunditiam

eorum
illis.

et scelus feci eis, et

abscondi faciem

meam

ab

leur crime; et
:

24. Je les ai traits selon leur impuret et selon j'ai dtourn d'eux mon visage.

25. Propterea ha;c dicit Dominus Deus

Nunc

re-

ducam
Isral
:

captivitatem Jacob, et miserebor omnis


et

doms

assumam zelum pro nomine sancto meo.


suam
et

25. C'est pourquoi voici ce que dit le Seigneur Dieu : Maintenant je ramnerai les captifs de Jacob; j'aurai compassion de toute la. maison d'Isral et je deviendrai jaloux de l'honneur de mon saint nom.
;

26. Et portabunt confusionem

omnem
cm

pra>
babi-

varicationem, qu pravaricali sunt in me,


laverint in terra su confidenter,
les
:

neminem formidan-

26. Et ils porteront leur confusion et le poids de tous leurs pchs, par lesquels ils avaient viol ma loi, lorsqu'ils habiteront en leur pays dans une pleine assurance, sans crainte de personne ;
,

27. Et reduxero eos de populis, et congregavero de


terris

inimicorum suorum,

et

sanctificalus fuero in

eis, in oculis

gentium plurimarum.
quia ego

27. Lorsque je les aurai ramens d'enlre les peuque je les aurai rassembls des pays de leurs ennemis, et que j'aurai t sanctifi au milieu d'eux aux yeux de plusieurs nations.
ples,

28. Et scient

Dominus Deus eorum, e


et

qud transtulerim eos

in naliones,

congregaverim

eos super terram suam, et non dercliqucrim

quem-

28. Et ils sauront que c'est moi qui suis le Seigneur leur Dieu, en voyant qu'aprs les avoir fait transporter parmi les nations, je les aurai fait revenir tous ensemble dans leur pays, sans laisser aucun d'eux

quam

ex eis

ibi.
s. s.

dans celte terre trangre.


xix.

30


939
29. Et non abseondam ultra faciem

, ,

fN

EZECHIELEM
eis,

940

c qud effuderim spirilum

meam ab meum super omnem

29. Je ne leur cacherai plus alors

mon

visage, parce

do-

que je rpandrai
ral, dit le

mon

esprit sur toute la

maison

d'Is-

muui

Isral, ait

Dominus Deus.

Seigneur Dieu.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Tu autem. Et

tu, tu ergo.

Et hsec ver-

Vers. 9.
recentiores

ivr

egredientur habitatores. Hcbri


inlelligunt

ba

cum

superiori capite

nectantur. Ecce ego. Vide

hsec verba nimis historie


sit

cap. prcedenlis vers. 5.

quasi rvera futurum


te. Ut cap. superioris
:

ut Judaei
sagitlis

Vers. 2.
vers. 4.
e.

Etcirccmagam

non

aliis lignis

per

sepleruannosqumhasliset
utantur
;

hostium ad ignem

Et educam te. Hibr., ad verbum Etsextabo Quod aliqui interprclantur Occidam sextam par:

itaque doue id

fieri

videant

suam Messiam

exspectant. Nos nibil aliudhis verbissignificari existi-

tent exerclts lui. Alii.utR.

David :Ilelinquam sextam

niamus

tantrn partein exercits

lui.

Utrumque

miiii videtur

ejus exercitu.
alia

menti prophet

repugnare.

Vult enim

significare

esse ligna

Gog non ex

parle, sed
,

omuin, pcrdcndum alque


ex tolo caple. Melis
(ilius

partira

per seplem annos non comhurenda partira hyperbole est syneebdoche, qu numerus certus pro incerto
dicit
,

qum insignem Quod ver

victoriam de Anlichristo et

delendum esse
poncbat

ut apparet

pouitur

quod
fieri

in

numro prsertim septenario apud


1(>
:

R. Joseph Kimchi, ut rcitt ejus


:

R. David, exjudicabo
te,
,

Hebros

consuevil, ut Prov. 24,


1
:

Seplies in

Sextabo te; id

est, sexjudiciis

die cadiljustus. Isai. 4,

Apprhendent septemmulieres
aliis

peste, gladio, pluvi veheinenti, Iapidibus grandinis

virumunum; idest, mult; mullisque


quos
in

locis

ign, sulphurc, ut dixit cap.

praccdenlis v. 22. Jo:

commentariis adnotavimus.

nalh. etR. Salom. exponiml

Seducam

le; ut, cap.

Vers. 10

Neque
,

succident de saltibus. Quoc-

prcedentis vers.

4,

exposuerunt verbum tchoba be,

dam exemplaria

corrupt legunt, succendent.

Nam

et

thica. Alii, ut refert

R. David

interpretantur
:

Succi-

verbum katab succidere


Septuag. verterunt
neus.
daris
,

significat, et sic Hieron. et

dere faciam

te.

Hieron. et Sept.

Educam, aut dedu:

sensusque magis est consentaut Isai. 53, 1


:

cam

te

meliore prorss sensu. Sequitur enim


te

Et

Et depr^edabuntur,
nonne
et
,

V qui pr-

ascendcre

faciam de lateribus Aquilonis

ut superio-

ipse prdaberis ?

cm consummaveris
qui ex ejus

ris cap. vers.

6 et 25.

deprdalionem

deprdaberis.

Vers.

3.

Et percutiam. Excutiam
qu arcus teneri
in arcu ponuntur.

arcum ex ma-

Vers. 11.

Dabo
Gog

locum nominatum

nu

tua sinislr

solet, et sagitlas tuas

sepulcro et ex multitudine

hominum

qui

cum

illo

de dexler, qu
toto
te
,

Unani speciem pro


dicat
:

sepelientur, nominatus et celebris erit; vocabiinr


vtdlis multitudinis
,

enim

efliciam ut

armorum gnre posuit, quasi arma tibi pr metu


4.

Exannabo

ut paul posl dicit. Hebraci


sepulcri ibi
,

manibus dci-

nunc legunt

locum

ibi

per Iransposilio-

dant.

nem verborum;
Super montes Isral
le,
;

ut ait R. David. Nosler ver inlcrprcs

Vers.
loti

in loco

conspicuo

et Septuaginta alio id est


,

puncto legernnt

locum nominis

Ecclesi, ut sanctificcr in

ut dixit cap. prce-

nobilem ac clbrera. Ac sensus quidem est

dentis v. 16. Soient enimrei in loco cdilo prop viam

raelior.

Nam

si

legamus,
Isral.

ibi,

nugatoria repetitio

erit,
,

publicam suspendi

ut ab

omnibus conspiciantur,

et
:

cm

dicat,

In

Accedil qud

nomen mekom

terrori sint. Feris avibus, omnique volatili. Hebr.

est in regimine, ut

grammatici vocant, genilivi; quod


adverhio
coheret.

Volucri volatiUs omnis al

id est,

omni generi voluet

melis

cum nomme qum cum


;

crum.
Vers.
6.

Alque eodem modo videtur

legisse

Chaldxus paraest,

In

Magog

in
illi

rcgionem
subjeclas.

lerram rgis
Plinius in

plirastes

vertit

enim locum rectum, aut idoneum.


vallem
ut

Gog,

et in

omnes

insulas

Nam

Vallem viatorum, vallcm transeuntium.id


celebrem
,

mari Scylhico mulias insulas esse

tradit.

Magog autem
lotum

qu multi transira soient

quamplu-

terra erai Gog, ut constat ex ipso loco, et ex superioris cap. v. 2. Significat ergo mystic fore ut

rimis ejus

Antichristi

regnum

aboleatur.
patiar pollui. Pol-

sepulcrum videatur. Sepulcrum vocat , non mausolum aliquod, sed totam ipsam vallem qu Gog et ejus exercitus sepelietur non honoris causa
,

Vers.

7.

Non pollua; non


cm hommes
,

sed ne fa;lore suo aerem

inficiant.

Ad orientem

maris.
,

luebalur autem
miserabiliter

videnles populum Dei

Ad orientem
mare

versus marc; vel per nietathesim

ad

affligi

existimabant
,

cum non
,

esse vc-

orientale, id est, ad

mare mortuum

quod

llie-

rum
fiel

Deuiri

ut dchu avit supra

cap. 5G

20, 21. Id

temporc Antichristi, cm
etiam
elecli,

in errorem inducentur, si

rosolymis orientale est, qui in Scripturis vocatur lacns Genesareth.'ut baldaBUS interprelatur. llebraic ver

fieri potest,

Matth. 24, 24.


;

Vers.

8.

Ecce venit et factum est


quod prxdixi.
Dit
it

id est,

pro,

es: ut bat

autem prop esse


una
,

R. David. Qvje obstupescere faciet, quvallis oblupr;e multitudine sepulcrorum. Hebr., (nares) prailereuntes propler ingenlem l'rare faciet

Cenerdh, ut

ait

quia mille anni apud

Pcum

sicut dies

ul D.

Pc-

lorem, ut R.

Manahem
Nam,

cl R.

David exponunt. Et vo-

trus inlerpretalur 2. Epist., cap.

3,8; queniadmo1 Epist.,


|

cahhuk. Non
ejusmodi
sit.

est necesse forl ut ita vocelur, sed ut

dm

Joann. dicit novissimam horam esse,

ut saep diximus, vocari apud


,

HeVo-

cap. 2, 18

brxos aliquando

significat

esse

ut Isai. 7, 14

941
cabitur

LOMMENTARIUM CAP. XXXIX.


nomen
ejus

942

Emmanuel;

cl

Jerem., 17

Voca-

vocat Deus vallem illam multitudinis


davefibs, de qu vers. 11.

Gog plenam ca-

bunt Jrusalem solitlm Domini. Quse autem de sepulcro

Gog hoc

loco dicuntur, niystic, sicut csetera, in-

Vers. 21.
intergentes.

Et

ponam. Ostentabo gloriam

meam

lelligenda esse arbilror, fore ut Anticlirislus et ejus

Et manum meam, stragem quam

in hosli-

sectaiores

non soim
scripsit

in

medi Ecclesi oceidantur,

bus meis fecerim. Hebraismus. Vers. 23.

sed etiamscpeliantur; id est, deleatur prorss eorum

Et scient.
non
fuisse
,

Intelligent

omnes gentes
me, ut
in caplivita-

mcmoia
daeac,

enim ac posuit mdium locum Ju-

domum

Isral

infirmitate et impotenti
,

pro mdia Ecclesi.

ante putabant, sed propter peccala sua

Vers. 12.

Septem mensibus. Multis mensibus, ut


9,

tem ductam
Vers. 25.

cm

viderint

me

postqum eani

supra adnotavimus vers.

hoc

est,

laborabuut longo
el

casligavi, ejus hostes penits delevisse.

tempore Catholici
Vers. 14.

in

opprimend Antichristi
jugiter. Hebr.

hre-

Reducam captivitatem Jacob. In


filios

li-

ticorum doctrin ut Ecclesiam repurgent.

bertatem asseram

Jacob et Isral, qui caplivi te-

Viros

Viros perpe-

nentur

congregabo Ecclesiam

meam

et

ab hoslium

tuilalis, id est,

assiduos, qui nihil aliud faciant


:

qum

tyrannide liberabo.

inquircre et sepelire cadavera; quasi dicat


lotus populus Catholicus

Postqum

cabo ab

injuriis

Et assumam zelum, id est, vindigentium nomen sanctum meum, ne


Ubi
est

maximam hreticorum mulhomines qui


ben con-

dicant amplis

Deus eorum? Psal. 113, 2.

tiludinein oppresserit, constilucnlur ccrli

reliquos inquirant ac deleant,


slilutis

quod

in regnis

Non patiar deinceps pollui nomen meum, ut dixit v. 7. Non faciam propter eorum mrita, sed propter nomen

inquisitores fidei hodi faciunt. Post menses

meum

ne amplis inler gentes pollualur, ut dixit

septem. Postqum longo tempore lotus populus majo-

cap. 36, 22.

rem eorum mullitudinem


quod
Ilebraei in

sepelieril, ut dixit vers. 12.


:

Qujrere incipient. Hebr.

Qurenl; ad verbum

contrariamsententiaminterpretantur,

Vers. 26. Et portabunt id est , veniet illis in mentem suorum peccalorum, eorumque illos pnitebit; et pnilenliam, quam afflicti in captivitate non
;

qurere desinent. Melis nosler interpres, etChald.


paraphr.

egerant, agent liberationis beneficio provocaii.


inlerpretor ex

Sic

Vers. 15.

Statuent
Nomen

aliorum locorum collatione. Eodein


dixit supra, cap. 36,

jcxta illud titulum; ut


,

enim sensu edem de re loquens


30, 31
ut
:

cognoscatur esse

oshumanum

et sepeliatur; id est,

Et multiplicabo fructum
ultra

ligni et

genimina agri

notabunt

hccreticos

ubicumque repererint, doncc


autem civitatis; quse

non

porlelis

opprobrium famis in gentibus. Et


studio-

comprehendantur,
Vers. 16.

et aut corrigantur, aut puniantur.

recordabimini viarum vestrarum pessimarum,

est in
;

rumque non bonorum


veslr,
et

et

displicebunt vobis iniquilates

valle ubi Gog, et ejus exercitus sepeliendus est

aut,

scelera veslra; el cap. 20, vers. 42, et

43

utalii interpretantur, Jrusalem, id est, Ecclesi, erit

Et

scietis

quia ego

Dominus

cm induxero
levavi

vos ad ter-

hrelicorum scpultura. Ainona

mulliludo, vocabitur mullitudine

Hamonah hominum

id est,

rant Isral, in terrain, pro

qu

manum meam,
ibi

ui

sepulto-

darem illam palribus

vestris.

Et recordabimini

via-

rum

iio>uv5piov

ut Septuag

verterunt, sicut dixit

rum

vestrarum,

et
;

omnium scelerum vestrorum, quibus


et displicebitis vobis in

vallem vocandam esse vallem multitudinis Gog.

polluli estis in eis


:

conspeetu ve;

Vers. 17. Hebr.


:

Omni volucri

et universis avibus

stro in

omnibus
61
:

maliliis vestris, quas fecistis


libi

et c.

16

Avi omnis al, id est, omni generi volucrum,

v. 60,

Et suscitabo

pactum sempiternum. Et
confunderis
et
;

ut supra vers. 4. Ad victimam meam. Viclimam suam permetaphoram appellaresoletDeusmagiiam Iiostium suorum cdem, ut apud Isaiam, cap. 36, 6 Gladius
:

recordaberis viarum tuarum

el
;

et vers.

63

Ut recorderis
os

et

confundaris
tu
;

non

sit libi

ultra aperire

pr confusione

cm

placatus

libi

fuero in omni-

Domini

replelus est sanguine, incrassatus est adipe


et

de

bus,

qu

fecisti.

Hic est verus sensus. Hebnr.orum auniihi

sanguine agnorum

Uircorum, de sanguine medullato-

tem interpretaliones
Vers. 27.

rum
10

arietum

victima enim

Domini

in

Bosr,

et inter-

Sanctificatus
Nam
,

hoc loco non placent.


fuero.

Cm

ostendero

feclio
:

magna

in terra
ille

Edom. Et apud Jerem.,


Domini Dei exercituum

cap. 46

me Deum

esse.

sanctus absolut dicitur Deus;

Dies autem

dies ultio-

itaque sanctiQcari
cap. prsecedenti

est ostendere se

Deum

esse, ut

nis, ut

sumat vindictam de

inimicis suis. Devorabit gla-

vers. 16. In oculis gentium, inspe,

dius, et saturabitur, et inebriabitur sanguine eorum. Vi-

ctanlibus omnibus gentibus

ut superiore cap.

vers.

ctima enim Domini Dei exercituum in terra Aquilonis.

16

et 27.

Et supra cap. 21,


et limatus
;

9,

10

Gladius, gladius exacutus est


tis

Vers. 28.

Et
Hoc
,

non reliquerim. De prdestinatuus


Isral quasi

ut cdat viclimas exacutus est, ut splendeat

loquitur. Quia si fueril populus

Hmalus
|

est.

Vers. 18.

Altilium et pinguium omnium. Hebr.


boum Basan omnium,
id est, qui

arena maris, reliqui convertentur ex eo. Isa. 10, 22,


:

et

Rom.

9, 27.

est

quod Christus dicebat


eis

Pater,

Taurorum

et

omnes

in

quot dedisti mihi

non perdidi ex

quemquam. Joan.

Basan saginati sunt. Erat enim Basan regio pastu


celcberrima, ut ex multis Scriptura locis perspicuum
est.

12, et 18, 9.

Vers. 29.

Non

abscondam. Non deseram Eccle-

siam. Ecce ego vobiscum

sum omnibus
,

Vers. 20.

Super

diebus usque

mejnsam meam.

Mensam meam
il

ad consummalionem

seculi

Malth. 28

20.

Eo quod

effuderimspiritum meum. E qud tolo animoama-

945

IN

:c;:ielem
n
!

944
effudit in
,

vcnm

Ecclesiam

e qud effusissim

Ecclesiam
,

quem

nos abund per Jesum Christum Salva-

dilexerim. Sic enim Deus dilexit


stium unigenilum daret; et
tllo
:

mundum

ut Filium

lorem nostrum

ad Titum 3 ad Rom. 5
,

6.

Chantas enim Dei

dif-

omnia nobis donavit?

Quomodb non etiam Joan. 3, 16 , et Rom. 8

curn
,

fusa est in cordibus nostris, per Spiritum sanctum, quia

32.

datus est nobis

5.

Eadem

senlentia apud

Potest etiam de Spiritu sancto ver aptque

intelligi

Joelein, cap. 2, vers. 28

et lsai., cap.

44, 3.

CAPUT XL.
1.

In vigesimo quinto

anno transmigrationis no!

slr, in exordio anni, dcima mensis, quartodecimo

CHAPITRE XL. La vingt-cinquime anne de notre captivit, au commencement de l'anne, le dixime du mois, qua1.

anno postqum percussa


lacla est super
illc.

est civitas

in ips et

hc die,

me manus

Domini,

adduxit

me

torze ans aprs la ruine de la ville de Jrusalem, ce jour-l mme la main du Seigneur fut sur moi, et il me mena Jrusalem.
|

2.11

2. In visionibus
et dimisit

Dei adduxit

me

in

terram
:

Isral,

et

il

me

super

montem excelsum nimis

lait

super

me mena en une vision divine, au pays d'Isral;! me mit sur une fort haute montagne, sur laquelle' comme le btiment d'une ville tourne vers le

midi.
Il me fit entrer dans ce btiment; et je rencond'abord un homme dont le regard brillait comme l'airain lincelant; il tenait d'nne main un cordeau de

quem
3.

erat quasi sedificium civitatis vergenlis ad au-

5.

slruin.

trai

Et introduxit

me

illc

et ecce vir cujus erat

species quasi species ris, et funteulus lineus in


ejus, et

manu

(in lin

il il

rer

et

portait dans l'autre une canne pour se tenait devant la porte.


:

mesu-

calamus mensura:
ad

in

manu

ejus

stabat auteni

in porta. 4.

Et locutus

est

me idem

vir

Fili
,

hominis

vide oculis tuis,

et auribus* tuis audi


tibi

et

pone cor

luuin in omnia qinc ego ostendam

quia ut osten-

4. Ce mme homme me parla , et me dit Fils de l'homme, voyez bien de vos yeux, coutez bien de vos oreilles et gravez, dans votre cur tout ce que je vais vous montrer, parce qu'on vous a amen ici pour vous le faire voir; et annoncez la maison d'Isral tout ce que vous aurez vu.
;

danlur

tibi,

adductus es hc
Isral.

annuntia omnia qure

tu vides,
5.

domui

Et ecce murus forinsecs


:

in circuitu

donrs un-

5. En mme temps, je vis au dehors une muraille qui environnait la maison de tous cts; et cet homme tenait la main une canne pour mesurer, qui avait

dique

et in

manu
:

viri

calamus mensura; sex cubiloest lalitudinem dificii ca-

rum,

et

palmo

et

mensus

six coudes et un palme de long; geur de la muraille, qui tait d'une qui tait aussi d'une toise.
G.
Il

il

mesura

la

lar-

loise, et la

hauteur
l'o-

lamo uno, allitudinem quoque calamo uno.


6.

vint ensuite la
il

porte qui regardait vers


les degrs
;

Et venit ad porlamqmerespiciebat viam orientaet ascendit

rient, et

y moula par

il

mesura

le seuil

lem

per gradus ejus


,

et

mensus
est,

est limen

de

la porte, qui avait une toise de largeur, c'est-dire, que le seuil tait large d'une loise.

portse

calamo uno lalitudinem


in latitudine.

id

limen unuin
7. Il

calamo uno
7.

mesura

aussi les

chambres

Et tbalamum uno calamo


in

in

longum

et

uno ca:

de long , et une toise de large coudes entre les chambres.


toise
8.

et

qui avaient une il y avait cinq

lamo
8.

latum

et inter

tbalamos, quinque cubitos


,

Le

Et limen porta; juxta vestibulum porta? Et mensus

inlrin-

de

la

seuil de la porte prs du vestibule au dedans porte, avait une toise.


,

secs calamo uno.


i>.

est vestibulum portse octo cubitorum,

et frontem ejus

duobus

cubitis

vestibulum autem

9. Il mesura le vestibule de la porte qui avait huit coudes, et le frontispice qui en avait deux le vestibule de la porte tait au-dedans.
:

porta; erat intrinsecs.

10. Porr thalami portee ad viam oricnlalem


liinc et trs inde
:

trs

mensura una trium

et

mensura

10. La porte qui regardait vers l'orient avait trois chambres d'un cl et trois chambres d'un autre et les trois chambres et les trois frontispices des deux
,
;

cts taient d'une


il.
Il

mme

mesure.
,

una frontium ex ulrque parle.

H.
torum

Et mensus
:

est lalitudinem liminis porta;


,

deeem

cubitorum
:

et

longitudinem porlx

tredecim cubi-

largeur du seuil de la porte qui osait de dix coudes, et la longueur de la porte, qui tait de treize coudes.
la

mesura

12. Et

marginem ante tbalamos,


:

cubili unius;

et

cubitus unus finis ulrinque

thalami autem, sex cu-

y avait devant les chambres un rebord d'une une coude finissait ces rebords, qui se rpondaient et les chambres d'un ct etd'autrc taient de six coudes.
12.
11

coude

bitorum erant bine


13. Et

et inde.

mensus

est

portam leeto thalami, usque


viginli

ad tectum ejus, lalitudinem

quinque cubito-

13. 11 mesura la porte depuis le toit d'une chambre jusqu'au toit de l'autre, qui tait de la largeur de ving-cinq coudes et les portes des chambres taient
:

rum

ostium contra ostium.


per sexaginta cubitos
:

vis--vis l'une

de

l'autre.

14. Et fecit frontes

et

ad

frontem atrium portne undique per circuilum.


15. Et ante faciem port;e,
quic perlingebat usqne

14. Il mesura des frontispices de soixante coudes, le vestibule de la porte il ajouta aux frontispices qui rgnait tout autour.
et

ad faciem vestibuli porta;


bitos.

inlcrioris,

quinquaginta cu-

15. Devant la face de la porte qui s'tendait jusqu'la face du veslibulede la porle intrieure, il y avait

cinquante coudes.
fron-

16. El feneslras obliquas in thalamis, et in


libus

eorum, quai erant mtra portam undique per


:

circuiturn

similiter

autem erant

et

in vcsibulis fc-

des fentres de biais aux chambres et aux au dedans de la porte tout aulour d'un cl ctxl'autrc; il y avait aussi au dedans
16. Et
frontispices qui taient

945
nestrae per

COMMENTARIUM. CAP. LX.


gyrum
intrinsecs
,

palmarum.
17. Et eduxit

et ante Ironies pictura | des vestibules des fentres tout autour, et devant les J frontispices des palmes peintes.
:

me

ad atrium exterius

et ecce gaiii

zophylacia, et

pavimentum stratum lapide


:

atrio

per circuilum
vimenli.
18. Et

triginta gazophylacia in circuitu

pa-

Il me mena aussi au parvis de dehors, o je des enambres; et le parvis tait pav de pierres de tous cts; et il y avait trente chambres au tour du pav.

17.

vis

pavimentum
mensus

in fronte

portarum, secundm

longitudinem portarum erat inferius.


19. Et
est latitudinem facie porta; infalrii

18. Et le pav au frontispice des portes tait plus bas, selon la longueur des portes.

rions usque ad frontem

interioris
et

exlrinsecs,

centum cubitos ad oricntem,


20.
atrii

ad aquilonem.

19. Et il mesura la largeur depuis la face de la porte en bas jusqu'au frontispice du parvis intrieur par le dehors; et il y avait cent coudes vers l'orient et vers l'aquilon.

Portam (moque, quoc respiciebat viam aquilonis exterioris, mensus est lam in longitudine, qum
:

20. Il mesura aussi la longueur et la largeur de la porte du parvis extrieur qui regardait vers l'aquilon,

in latitudine

21. Et tbalamos cjus

1res

liinc

et trs inde

et

frontem ejus

et

veslibulum ejus secundm mensuquinquaginla cubitorum longitucubi-

ram

porta; prioris,
et

dinem ejus,
torum.

latitudinem viginli quinque

21. Et ses chambres, dont il y en avait trois d'un ct et trois d'un autre, et son frontispice et son vestibule selon la mesure de la premire porte; et il y avait cinquante coudes de long , et vingt-cinq

coudes de large.
et veslibulum,
cl scul-

22. Feneslr autem ejus,


ptural

orientem

secundm mensuram porta;, qu respiciebat ad et septem graduum erat ascensus ejus,


:

22. Ses fentres, son vestibule, et sa sculpture taient de la mme mesure que celle de la porte qui regardait vers l'orient ; et on y montait par sept degrs, et il y avait au-devant un vestibule.

et veslibulum ante

eam.
contra portam aquiloest

25. Et porta
nis, et

alrii interioris
:

orientalem

et

mensus

porta usque ad

portam centum
24. Et eduxit

cubitos.

porte du parvis intrieur tait vis--vis de du ct de l'aquilon, et du ct de l'orient et ayant mesur l'espace d'une porte l'autre, il y trouva cent coudes.
25. Et
la

l'autre porte,
:

me

ad viam auslralem
:

et

ecce porta

qu

respiciebat ad austrum

et

mensus

est

frontem
:

ejus, et veslibulum ejus, juxta

mensuras superiores

24. Il me mena aussi vers le midi ; et je vis une porte qui regardait le midi ; il en mesura le frontispice et le vestibule, qui tait de mme mesure que les autres.

25. Et fenestras ejus, et vestibula in circuitu, sicul


fenestras cteras
dine,
,

quinquaginta cubitorum longitu-

et latitudine viginli

quinque cubitorum.

25. Et ses fentres , avec les vestibules autour, taient comme les autres fentres ; elles avaient cinquante coudes de long, et vingt-cinq coudes de
large.

26. Et in gradibus septem ascendebalur ad


et

eam

veslibulum ante fores ejus


liinc, et altra

et caelat

palma? erant,

26.

On montait par
la

una

inde, in fronte ejus.


interioris

27. Et porta

atrii

in

via

australi

et

devant palmes
l'autre.

porte: et de sculpture

sept degrs il y avait


;

le

vestibule tait
fronlispice des
,

un

une

d'un

ct

l'autre

de

mensus
cenlum

est porta usque

ad portam

in via australi

cubitos.

28. Et introduxit

me

in atrium interius ad

portam

27. Et la porte du parvis intrieur tait du ct et ayant mesur l'espace d'une porte jusqu' l'autre du ct du midi, il trouva cent coudes.

du midi;

auslralem
periores
29.
:

et

mensus

est

portam juxta mensuras su28.


Il

me

fit

entrer aussi dans


et
il

le

porte du
ejus, et

midi:

prit la

mesure de

parvis intrieur la la porte,

Thalamum

frontem ejus,
:

et veslibu,

comme
29.
Il

celle des autres.

lum

ejus

eisdem mensuris

et

fenestras ejus

et ve-

stibulum ejus in circuitu, quinquaginla cubitos longitudinis, et latitudinis viginti

quinque cubitos

prit aussi les mmes mesures del chambre, du fronlispice, du vestibule, des fentres, et du vestibule tout autour; etil trouva cinquante coudes de

50. Et

vestibulum per gyrum longitudine viginti


et latitudine

long et vingt-cinq de large.


50. Le vestibule qui rgnait tout autour avait vingtcinq coudes de long et cinq de large.

quinque cubitorum,

quinque cubitorum

51. Et vestibulum ejus ad atrium exterius, et pal-

mas

ejus in fronte

et oclo

gradus erant, quibus as-

31.

Le

vestibule allait au

parvis extrieur; et

il

avait des

palmes au

frontispice, et huit degrs

cendebatur per eam.


32. El introduxit

pour y

monter,

me

in atrium interius

per viam

orientalem

et
:

mensus

est

portam secundm mensu-

ras superiores
55.

52. Puis il me fit entrer dans le parvis intrieur, parle chemin qui regarde l'orient; etil mesura la porte selon les mesures dj nommes.

Tbalamum

ejus, et
:

frontem ejus, et veslibuet vestibula


'"

55.

Il

en mesura

la

chambre,

le

fronlispice et le

lum

ejus, sieul supra

et fenestras ejus,

vestibule, comme il est dit auparavant, les fentres aussi, et le vestibule tout autour qui avaient cin-

ejus in circuitu, longitudine quinquaginta cubitorum,


et latitudine viginli

quante coudes de long, et vingt-cinq de large


34. Et il en mesura le vestibule qui regardait le parvis extrieur; et il y avait des palmes de ct et

quinque cubilorum.
atrii

34. Et vestibulum ejus, id est,

exterioris

et

9i7
palma? Relatas

^
m fronte
me
ejus, liinc et indet

EZiiCiliLLEM
|d';autre,
I

943
:

etinocto

gradibus ascensus ejus.


35. Et introduxit

qui taient graves au frontispice "' montait par huit degrs.


35.
fait
Il

et

on y

ad portam

qu respiciebat ad

me mena
;

ensuite vers
les

la

aquilonem
riores
:

et

mensus

est

secundm mensuras supefronlem ejus,


et

l'aquilon

et

il

en prit

mesures

porte qui regardait comme il avait ,

des prcdentes.

36.

Thalamum

ejus, et

vestibulum

ejus, et feneslras ejus per circuilum, longitudine qnin-

quaginta cubitorum, et lalitudine viginti quinque cu-

36. Il en mesura la chambre, le frontispice, le vestibule et les fentres tout autour, qui avaientciuquante coudes de long, et ving-cinq de large. 37. Son vestibule regardait vers le parvis extrieur; il y avait de ct et d'autre des palmes graves au frontispice, et on y montait par huit degrs.
et

hilorum.
37. Et vestibulum ejus respiciebat ad atrium exterius
:

et clatura

palmarum

in fronte ejus

bine et in-

de

et in octo gradibus

ascensus ejus.

38. Et per singula gazopliylacia ostium in frontibus

38. Et en chaque chambre du trsor il y avait une porte au frontispice de l'entre; c'tait l qu'ils lavaient l'holocauste. 39. Au vestibule de la porte, il y avait deux tables d'un ct, et deux tables de l'autre, afin d'y immoler les holocaustes, et les victimes pour les pchs et

portarum

ibi

lavabant holocaustum.

39. Et in vestibulo port,

du mensae

bine, et duoe

mens

inde, ut immolelur super eas holocaustum, et


et pro delicto.
,

pro peccato,
portai,

pour

les fautes.

40. Et ad latus exterius

quod ascendit ad ostium

qu

pergit ad aquilonem,

latus alterum anle vestibulum


-41.

du mensae et ad porta?, du mens.


: :

de

Quatuor mensie bine, et quatuor mensa? inde

40. Et au ct de dehors, qui monte vers l'entre la porte qui regarde vers l'aquilon, il y avait deux tables; et de l'autre ct , devant le vestibule de la porte, il y en avait encore deux :

per

latera

port octo mens erant, super quas im-

molabant.
42. Quatuor autem

mens ad holocaustum, de
: ,

la-

41. Quatre tables d'un ct, et quatre tables de au ct de la porte, qui taient en tout huit tables, sur lesquelles on immolait les sacrifices.
l'autre

pidibus quadris exstructse


dimidii
,

longitudine cubiti unius et


et alti-

et lalitudine cubiti unius et dimidii


:

tudine cubiti unius

super quas ponant vasa, in quiet victima.

tus immolatur holocaustum


43. Et labia

42. Les quatre tables pour l'holocauste taient de pierres carres , qui avaient une coude et demie de long, une coude et deti'ie de large, et une coude de hauteur; et on mettait dessus les vases o l'on immolait l'holocauste et la victime.
faites

earum palmi unius,


:

reflexa intrinsecs
bait en dedans tout autour les chairs de Toblation.

per circuitum
nis.

super mensas autem carnes oblatio-

43. Elles avaient un bord d'un palme, qui se cour; et on mettait sur les tables

44. Et extra portam interiorem, gazophylacia can-

44.

Au
la

dehors de

la

porte intrieure, taient les


:

torum

in atrk) interiori,

quod erat
:

in latere

port re-

chambres des chantres au parvis intrieur qui


ct de

spicientis ad

aquilonem

et facis

eorum contra viam

australem, una

ex latere

porl orienlalis, qu respi-

tait leur face porte qui regarde vers l'aquilon tait tourne vers le midi, il y en avait une ct de la porte orientale, qui regardait vers l'aquilon.

ciebat ad viam aquilonis.

45. Et dixit ad
respicit

me

Hoc

est gazophylacium,
erit,

quod

viam meridianam; sacerdotum

qui excu-

45. El cet homme me garde le midi sera pour garde du temple.

dit

Celte

chambre qui

re-

les prtres qui veillent la

sant

in cuslodiistempli.

46. Porr gazophylacium quod respicit ad

viam

aquilonis, sacerdotum erit, qui excubant ad ministe-

rium

altaris. Isti

sunt

filii

Sadoc, qui accedunt de

filiis

46. Et cette autre chambre qui regarde vers l'aquilon sera pour les prtres qui veillent pour le ministre de l'autel. Ceux-ci sont les fils de Sadoc, qui sont ceux d'entre les enfants de Lvi qui approchent
le

Levi ad

Dominum
mensus

ut ministrent ei.
est atrium

Seigneur pour

le servir.

47. Et

longitudine centum cu:

bitorum, et latiludine centum cubitorum per quadrum


et altare ante faciem lempli.

47. 11 mesura aussi le parvis, qui avait cent coudes de long, et cent coudes de large en carr ; et l'autel qui tait devant la face du temple.

48. Et introduxit me in vestibulum templi

et

men-

sus est vestibulum quinque cubilis hinc


cubitis inde
:

et

quinque

et

laliludinem port trium cubitorum


:

hinc, et trium cubitorum inde

entrer dans le vestibule du temple; Il me fit en mesura l'entre, qui avait cinq coudes d'un ct, et cinq coudes de l'autre ; cl la largeur de la porte, qui avait trois coudes d'un ct, el trois coudes de l'autre.
48.
il

el

49. Longitudinem autem vestibuli viginti cubitorum,


et latitudinem

undecim cubitorum,

et

octo gradibus
in frontibus
:

ascendebatur adeam.Etcolumn erant

una bine,

et altra inde.

49. Le vestibule avait vingt coudes de long , et onze de large; et on y montait par huit degrs. Il y avait au Iront deux colonnes, une d'un ct. etl'autre de l'autre.

Vers.

1.

Vigesimo quinto anno.


1,1,2;
colligit
,

COMMENTAHIUM.
,

merise quarto, die quinto aperti


)

Anno qninto, j vem mensibus quinque diebus, ostensa illi est novi fuerant prophte M templi figura, Dcccm autem et novem annis poslqum
,

cceli

cap.

itaque viginti post annis

aut
,

ut

vidit gloriam

Dei templo discedsntem.

Nam

anno

ininutifi

Hieronymus

decem

et

novem

no-

sexto gloriam templo , et civitale discedentem vi-

49
derat, cap. 8, 1
,

COMMENTARIUM. CAP. XL.


et cap.

950

25.

Ex quo

colligunt

prcesserat referri arbitrer, ut et R. Salom. et R.

Hebri hanc novi templi resiaurationem


jubilx'i Ezechieli fuisse

initio

anni
,

David adnotrunt.
Vers. 2.
aut
1
, ,

patefaetam. Putant enim


,

ut

In visionibus Dei, spiritu prophetico; et admirabili visionc, ut cap. 1


,

inhio capitis primi

dixinuis

Ezechielem anno
cce)<>3

tri-

magn qudam

ccsimn
sc
1
,

post ultimum jubilasum

aperlos vidis-

et cap.

8,5,

plurale pro singulari. Adduxit me

idem fuit quintus transmigrationis annus, cap. , qui versu 2. liane autem templi resiaurationem vidit
transmigralionis vicesimo quinlo; ex
,

manus Domini
tem excelsum

quse super

me facta

fuerat.

Gurui mon-

NiMis. Putat R. David

monlciuSion ex-

annoejusdem
quibus
vidit,
dili
si

quinque demas

qui

cm

ccolos aperlos
:

celsum nimis, aut vald, vocari, non qud omnium aliissimus esset, sed propter situm, quia erat in terra Isral aliissimus

iam effluxerant,
triginla
,

reliqui erunt vighiti

Qui ad,

ad

qui

ut

illi

probant ex Sider olam

allissima eral
dicitur
,

omnium monlium et terra Isral omnium lerrarum. Ide apud Isaiam


;
,
:

jam prxtcrierant ab ullimo jubilaio, effciunt quinquag'mta annos. Anno autem quinquagesimo cral jubilxus Levit. cap. 25 10. Res incerta et scilu non
, ,

cap. 2

ratus nions
Isral esse

2 El eril in doms Domini in

novissirnis diebus
verlice

prpa-

monlium. Tcrram
aliis locis

omnium lerrarum

altissimam

admodm necessaria, sed probabilis. Transmigrationis nostrj. Indicat se cum Jecboni in Chaldscam
transmigrasse. Yocat autem transmigralionem, non captivitatem quia Jechonias non fuit captus ut Sede,

monui Rabbinorum essecommentum. Ilaque


test

mm po;

e de causa nions Sion aliissimus appellari


,

sed

propler mysterium
in capitc

sicut

apud Isaiam dicitur fulurus


,

monlium

quasi tune non esset


;

sed fulurus

cias; sed spont dedidit se,


pile 1, versu 1, notavimus.

4 Regum

24, 42, ut ca-

esset

omnium celeberrimus
est,
,

quod

ideirc observan-

Quamvis

srcp cptivitalis

dum

quia bine paul post probabimus non esse

conl'undatur. et transmigralionis nomen in unum anm. Qui hune annum jubihxuni fuisse puExordio intertant, exordium anni septimum anni menscm

ea quee hoc capite dicunlur

de templo JerosolymitaIde
dicit,

no intclligenda. Quasi
quasi
,

,edificiijm civitatis.
,

quia urbs Jcrosolymitana


,

quse eo loco fuerat,

pretanlur; quo

mense jubilxus incboabalur.

Levitic.

eversa erat

ut

non apparerent

nisi ruinai

ac rudera

25

Ego primum anni vicesimi quinti transmiprophegralionis mensem intelligo. Cm enim soleat annum et mensem et diem nominare hic aula et tem annum quidem et diem notaverit quo ver loco
,

10.

aut quia nondm nova urbs, de qu agit, dificata erat, sed solm apparebanl prima ejus lineamenta et
iclinographia. Vergentis ad

austrum

versus meri-

mensis notandus erat

ibi

exordium anni dixerit

diem. Erat enim mous Sion ad occasum seplentrionalem urbs ver ad latus montis versus Orientem et
,

credendum est voluisse illum certum aliquem mendesignare. Nulium autem mensem' exordii

Meridiem explicala.
Vers.
5.

sem more

Species.
,

Color, quasi dicat, erat tolus


qui color divinitatem signifivers.

nomme

nisi

primum designare

potuit.

Quarto decimo

fulgidus et splendidus

caanno. Undecimo transmigrationis Jechonne anno qui idem fuit undecimus regni pla fuit Jrusalem
,

care solet
ltjs

ut cap.

27

et 8

2.

Et funicuenim 2

lineus, quo archilecli

uli soient. Describit


,

Sedecix* annus, 4
et

52

5.

Regum 25, 2, et Jercm. 59, 2, Nam idem fuit primus transmigrationis Jeannus, 4

archilecti figuram.

Et calamus mensurje mensorius,


,

Ilebraismus. Similis visio apud Zachariam


1
,

cap.

elioniae, et regni Sedeciae

Regum 24,
viginti

17.

Un,

et

apud Joan.

in

Apocalyp.

cap. 21

15.

decim autem
ltaque
si

et

quatuordecim sunt

quinque.

Yers. 4.
et attent audi

Vide oculis tuis. Diligenter aspice,

vicesimo quinto anno transmigrationis no,

omnia

animoque observa qu osten'

vam

formam vidit decimo quarto captai urbis Quo numro Hieronymus qualuordecim David usque ad Christum qui templum id est Ectempli
vidit.

dam
re

tibi.

anno

Vers.

5.
,

Et
citra

ecce murus. Yisus sum mihi vide


in circuitu
;

murum

domum

aut claris sic

clesiam adificavit
putat. In ipsa

generationes myslic significari


et nonnulli alii in
;

resolvetur Hebraismus, visus mihi


et

sum videre domum,


hoc loco mon-

bac die. Gregorius

murum

extra illam per circuilum. Existimat Rabbi


niulli

ips die

qu percussa

est civitas interpretantur

my-

David,
tera

quem

sequunlur,
,

domum

steriumque in e relatere putant. Ego mysterium non negarem si bistoriam viderem convenire sed non
,
;

ipsum appellari

qui

muro

cinctus erat.

anticipationem
I

domum vocari

arbitrer templum,

Ego per quod

convenit.

Nam

civitas percussa est

mense quarto, die

non. Jerem. 59, 2, et 52, 6; hac autem figura ostensa est Ezechieli mense primo, die decim. Ego

paul post propheta describit; aut, spatium, ubi paul post templum idem architectus dsignai. Sex cubito-

rum et palmo,

id est,

sex cubilorum
,

et

sex insuper

In

ips hc

die,

interprelor,

edem

die

deeim.

palmorum

sex cubitorum

et

uno amplis palmo

Facta est super me hanus Domini.


ut

Afflatus

sum

spi-

addilo, ad singulos cubitos

quasi dicat, sex cubito-

gloria Domini ritu prophetico, nul, ostensa mihi est , cl c. 5 , 22 , 25, aut , missa est ad me cap. 1
,

rum sacrorum. Nam


ita

cubitus
,

communis continebat
,

quinque palmos, sacer sex


verba prx se ferunt

ut tradunt Ilebrxi

qui

similitudo

mans Domini ut cap. 8 , 5. Et he 1LLUC Sunt qui pulent relalivum esse sine antcdente. Alii , anticipationem qu relativum proc,

adduxit

hune locum interpretantur. Quem sensum Hebraica


:

mo

id

est, ex cubitis

Sex cubitorum in cubito et palquorum unusquisque continet ,


et

dt

antecedens sequatur. Dicit enim versu sequenti


terrant Isral.

cubitum
i

communem,
;

palmum. Eodem sensu


pir? m)**

vertit

Adduxit me in

Ego ad

civitatem

quae

Chaldaeus

et Sept. T d

H h

roix l

mensum

951
7r)ai(TT!.

IN

ZECH1ELE
'

952
fuisse vestibulum

Confrm&mr

lisec

nterpretatio ex similis
:

quia versu sequenli dicit octo cubitis


,

ejusdem prophtie !oco cap. 45, vers. 15


tan mensuri
s

Ist au-

sed hic loquitur de vestibuli latitudine,


erat latitudo portai. Laliludo

in cubito

verhsimo

qui habebat
,

qu tanlaerat quanla
est
illic

cnbilum

et

palmum: Cubitum cnim verissimum


intelligit
,

sa-

autem portai erat unius


;

cann, ut
ejus.

vers. 6 dictum

cnmi cubitum
isto

qui

communes
illa

cubilos

uno

autem loquilur de longiludine.

lebatpalmo.

Itaque canna

mensoria, quam
sex cubilos
et

Vers. 9.
aliqui vocari

Et

frontem

Frontem putant
dicit

divinus arehitects
;

manu

tenebat,

appendicem, qu ex porta supern ex-

habebat sacros

septem ver communes,


.edificii,

unum
est,

stabat ad pluviam

prohibendam, quam
alii

duorum

prxterea palmum. Latitudinem


posait signum nd

mri, id

cnbitorum fuisse, aut, ut


las

interpretantur, singu;

altitudinem unius
et

cann,

ut e

appendices singulos cubitos habuisse


,

utramque
,

usque mri altitudo tollcrelur;


Iatitudinis

allerum signum

autem simul (du enim erant

altra intrinsecus
,

al-

ejusdem canna;. Itaque

latitudo et altitudo

tra extrinsecs) duos cubitos. Melis

alii

postes, id

mri erat quab's, sex nimirm sacrorum cubilorum,


id est
,

est, urres interpretantur, in quibus cochlea erat,

qu

trgintM sex
6.

palmorum.
venit

gradalim ascendebatur
,

et fenestell

ut dicit vers.

Vfrs.
incipit

Et

ap portam

lempli

quod

16;

murus ergo turriscocbleamcircumcingenshabebal


et

describere. Alii ad portam

mri exponunt.
quai non

duos cubitos spissitudinis. Hebraic ante hoec verba


sunt bocc
id est,
,

Quod

ide non videtur


fuerat

convenire, quia paul ante


porta,

mensus

est

vestibulum port octo cubitis

vers. 5, diclum

polest intelligi nisi

eum esse in mri. Non ergo


;

longitudinem vestibuli.

venit ad portam

Vers. 10.
cula
,

Ad

viam orientalem, id est, cubi-

mri,

in

qu jam erat
verlerat.
in

sed ad portam templi ad

quam

quoe erant juxta portam orientalem


,

quam de-

nondm
ptem ad
22.
est.

Et ascenpit per gradus. Quia temin loco

scribit

ut dixit vers. 6

erant sex

tria

un ex parte

plum erat

moule Siou

arduo
,

et acclivi, se-

port, et totidem ex altra.


sura
,

Quorum eadem eratmen,

illud

gradibus ascendebatur

ut dicitur vers.

scilicet

unius cann in longum

et allerius in

Et mensus

est limen. Saph, ambiguum

nomcn
effi-

latum, ut dixit vers. 7.

Nam

et

limen inferius et

supmus

portic significat,

Vers.

H.

Latitudinem

liminis.
,

Hebr.,
dicit

oslii

et

duos postes, qui ex duobus lateribus portam


atque
ita

port; ostium autem vocat introitum

quem

de-

ciunt;

hoc loco intcrprcialur R. David,


videtur convenire, ut limen inferius

cem

cubitos in latum habuisse. Cui videtur esse con,

quanqum magis

trarium

quod

dixit vers. 6

mensum

fuisse latitudi:

et superius interpretemur

propterca
,

qure vers. 8,

nem
est.

liminis calamo uno, id est, 6ex cubitis

sed nor

dicentur. Id est, limen unum. Hebr.


id

cl

limen
in

unum;
latum.
pal-

Nam

aut eo loco limen postem vocavit, ut inter;

est,

unumquodqe limen canna una

pretantur Hebri

aut agit de latitudine ipsius liminis


,

Itaque uterque postis lalus erat triginla sex

ab ortu ad occasum
liminis, sed port;

mos.
Vers. 7.

Et

cm hic agat de latitudine non non saph, sed phelac. Et lonaltitudi-

thalamus!

unumquemque
vers.

tbala-

gitudinem

porte.

Longitudinem appellat

mum

sex enim erant, trs ex un parte porta;, todicit infra


, ,

nem.
Vers. 12.

tidem ex altra, ut

12.

Erant au-

Et

marginem. Hebr. terminum. Alii

tom thalami parva cubicula


bitabant
,

ubi lempli custodes ha-

putant sic vocari sedile, quod ante thalamos erat;

qualia

mine
erat

in porlis

urbium videmus. Et

spatium ad arobulandum. Ego terminum appellari arbitrer spatium

inter thalamos quinque cubitos. Inter

unum

et alle-

quod erat

rum cubieulum
T/E.
ita

murus quinque cnbitorum, ut

nem cubiculorum un ex
allerum ex altra
,

Paraphrastes Chaldauis interprta tur.

Et limen porintelligere,

portam et unum ordimuro adhrenlium, et quod unius cubiti fuisse dicit. Et


inter
,

parte

Aut limen

inferius porta;

possumus

cubitus unus finis utrinque

terminus inde, ad ver:

ut longiludo cl latitudo port;e esset qualis;

nam

bum.
bili

Intelligitur

autem

allera pars sic

Terminus

paul ante dixerat postes esse latos calamo uno, versu 6. Aut vocat Saph postcm ejusdem porta;
,

anle calamos cubiti unius (hinc) et terminus inde cuunius. Thalami

sed in-

teriorcm versus vestibulum, ut Ilebravolunl. Juxta

que thalamus sex cubilos

autem sex cubitorum unusquisin longum, et totidem in la,

vestibulum intrinsecus,

id

est,juxla vcstibulum,

lum habebat
Vers. 15.
vocat,

ut dixit vers. 7.

quod non eralexlrinsecs, sicut clera esse soient, sed intrinsecus versus adytum lempli aut versus alle,

Et

mensus est portam. Portam nunc


,

non solm introitum

ut vers.

sed

intro-

ram portam inleriorem. Duabus enim lum inlercipicbattir.


Vers.
8.

porlis vestibu-

itum, el lolum dificium quod porta ornabat.in quo


et ipsa porta et

thalamorum

latitudo continebalur

Vestibulum
transtulil.
,

port*. Vestibulum port

vocat, quod inter exteriorem et inleriorem portam


erat; propterca Hebraic dicit intrinsecus,

quod tolum dificium tecto unius thalami, id est, ab extremitate tecli unius thalami usque ad ultimam extremitatem alterius thalami regione respondentis viginti

quod noster
Ilebr.

interprcs

non

Octo

cubitouuji.

quinque cubitorum fuisse

dicit.

Nam

unusquis-

un canna , id est sex cubitis, quasi dicat, vestibulum erat latum sex cubitis. Hieronymus propterca, ut
opinor, verlit, octo cnbitorum, quia existimavit

qne thalamus habebat sex cubitos. Itaque uterque


thalamus aller ex un, aller ex altra parte porta; habebant duodecim. Porta ver habebat decem, et mari

unam
;

cannam septem

cubitos habre

deindc

unum

cl

go ac terminus utrinque duos simul, ut dixit vers.

953
et 12 sunt viginti quatuor. Credibile

GOMMENTARiUM. CAP. XL.


aulem
est

954
fuisse

leclum
|

pavimentum
ratur.

stralum per circuitum

sed gadecla-

thalamorum eminuisse tribus palmis, idest, dimidio cubito; itaque in duobus thalamisest unus cubitus, fiuntque viginti quinque. Otium contra ostium id est
,

zophylacia fuisse per circuitum

alrii, ut slaliui

Vers.
latus

18.

In

fronte portarum.

Hebr.

ad

ostium unius cubiculi, sive tbalami erat regione


ostii

portarum. Portas autem mtelligit non cubicuatrii


:

alterius,

qucmadmodm videmus monachorum

lorum, sed ipsius

dua)
in

enim erant porta), qui-

cubicula esse disposita.

bus ex atrio exteriori

atrium interius introitus

Vers. 14.

Et fecit, mctiendo designavit. Fron,

erat; ad quas portas per gradus ascendebalur; quia,

tes. Alii postes

alii

columnas

alii

cubicula esse di,

cm templum
vers. 6

in

monte
est.

esset,

ad omnes portas et

cunt

de quibus agitur, cap. sequenti

vers. 1. Eranl

veslibuli et atrii per


,

gradus ascendcndum erat, ut

plum

enim circm templum cubicula ejusdem atque trrilongitudinis longitudo autem templi erat sexa;

dictum

Hoc

est

quod

dicil

secundhm

longitudinem portarum erat inferius,

id est,

tanlunierat

ginta cubitorum. Chaldseus aliter Hebraica verba con-

pavimentum

inferis
:id

porlam

quanta erat altiludo

jungens, alio sensu convertit. Fecit frontes sexaginla;

graduum, quibus
11.

portam ascendebalur. Hanc enim


,

earum unius cubiti erat atque ila omnes simul sexaginta erant cubitorum. Et ad frontem, juxla postem, aut columnam, autcubiculum. Hebr. quidam
altiludo
,
j

allitudinem, longitudinem portarum vocat


vers.

ut supra,

Vers. 19.
describit.

Latitudinem

atrii

extcricris
,

quod

ex commentariis R. David,

et

unicuique posli atrii

et

facie port/F. inferioris

id est, prin;

port per circuitum (sub. edem eral mensura); erant

cipio porta) orienlalis,

quod exlrinsecs prospiciebat


porta?. Inferidrem

enim per circuitum mri quinque


Vers. 15.
dicam,

porta).

Ante

banc enim vocat faciem


ita

aulem apatrii

faciem.

Ab

anle faciem, ut

pellat, quia irtferior erat

qum

porta secundi

id est, facie antcriori

porLe usque ad faciem

Nam

primo

atrio ad

porlam secundi per oclo gradus

interiorem alterius portai veslibuli lolum interjectum

ascendebatur. Usque ad frontem atrii interius, interioris, id est


,

quem numerum vari interprtes colligunt. Ergo ex iis qu dicta sunt supra ita computa Inter unam et alleram portam erant terni hinc inde tbalami quorum unusquisque
spalium quinquaginta cubitorum erat
;
:

usque ad frontem sive initium

atrii

virorum. Extrinsecs, mensus, inquam, est extrinsecs, id est, extra

atrium inleris spalium


orientaient.
et

quod erat

inter illudet

primam portam
mensus

Hbebat au-

sex cubitorum erat

ut vers. 7, dictum est

ter sex

tem centum cubitos. Ad orientem


est, siinililer

aquilonem, id

sunt decem et octo. Inter tbalamum etthalamum erat

est latus orientale, et aquilonare

spalium quinque cubitorum

et erant
:

quatuor hujusquater quinque


et octo,

tolitemcubitis. Est

enim verbum metiendi iterm re,

modispatia, ut ibidem declaravimus


sunt viginti
,

pelendum. Signilicat aulem

longitudinem et latitudi-

quos

si

addas prioribus decem

nem

atrii

scqualem fuisse, atriumque quadratum.

efficies triginla octo.

Rurss utraque porta babebat


Vers. 20.
6,

limen latum sex cubitos, ut dixit vers.


cim, qui
ginta.
si

suntduodequinqua-

Portam quoque. Descripsit hactens


,

addantur triginla octo

propbeta primum porlam orientalcm


illum

efficient

qu divinum
dixit;

architeclum

ingressum

fuisse

deinde

Vers. 16.
clausas
,

Et fenestras
,

obliquas.

Feneslras
,

atrium exterius. Nunc describit portam et vestibulum


aquilonare ejusdem
atrii
, ,

non omnin

quia non essent fenestra)


,

sed
aequalc ac siinile erat
1

quod per omnia

orientait

aliqu ex parte

quia extrinsecs lat erant

ut tribus sequenlibus versibus

inliin-

secs angust, ut R. David inlerpretatur, aut extrinsecs angust, et intrinsecs


gisque verisimile
trinsecs
est. Sic
fieri

dclart.
[

Portant aillent vocat hoc

loco non solam

latse

ut

alii

volunt,

ma
inj

porlam, sed portant uu

cum

loto vestibulo, et thala-

enim ad diflundendum
,

mis adjunctis.
Vers. 25.

lumen

soient

ut in templo
,

Salomonis
in

Et porta

atrii interioris contra


;

erant, 3 Reg. 6, 4, et infra, c. 41

16.

Et

fron-

portam Aquilonis et Orientalem


bus porlis

idest, his duaaquilonari, quas


ali;e

tibus eorcm. In poslibus


batur. Similiter
stibula vocat

in cocleis

quibus ascende-

alrii exlerioris orientali et

autem erant et
plurali

in vestibulis; ve-

descripsimus respondebant regione


in atrio interiori.

du

porta)

numro

duo

illa

spatia qua) intra


|

Identque de

aliis

porlis ititelligen

duas portas erant, quae eranl velu li duo termini magni veslibuli. Et ante frontes pictura palmarum. Hebr.,
et

dunt

est.

Vers. 24.

Ad

viam ausralem.
,

Ad Meridiem.
codent prorss

posti

palm,

id

est

unicuique posti aut columfigura.

Describit nunc portant meridionalem

nae insculptse erant

palmarum

modo, quo

coderas.

Vers. 17.

Ad atrium

exterius.

Ad primum

Vers. 28.
rius.

atrium, quod ingredientibus occurrebat; id aulem erat trium mulierum , quod exterius appellabatur

Quxret

aliquis

Et introduxit me in atrium intequomod ingrediaiur ad me,

tiendum atrium interius, cm non descripseril


'

nisi

comparatione

atrii

virorum

quod erat
,

interius.

Et
<

1res portas atrii exlerioris.

Nimirm

quia

in

atrium

ecce cazophylacia. Hebr., cubicula


pli

in

quibus tem-

exlerius
erat.

tribus

tantm porlis extrinsecs

introitus

ministri habilabant, Jerem., c. 36, vers. 10, 12.

Nam

quarta porta, qu;e ad occasunt solis erat,


alrii

Per

circuitum.

ad pavimentum rfrendum

Hoc verbum ad gazophylacia, non est. Non enim est sensus,

conimuitis eral
j

exlerioris et interioris

qu ab

uno

In aliud transibatur.

Depingit ergo nunc atrium

,,

955
interius edem figura atque mensur
,

*N

EZEG1HELEM
Vers. 43.

956

qu exterius
thalamos

Et

labia earum.

Eodem modo

Se-

usque ad vers. 32. Tiialamum ejus. Hcbr., Vers. 29.

ptuag. verterunt, quasi legeiint $chephataim,'cuva punet

cto in sinislro cornu schin, pro sephataim,


in

cum puncto

ejus, ut et Sept, vererunt, et sententia ipsa requiril;


nuilii

dextro cornu, quod non diflV.runt nisi puncto. Hedicunt sephataim, Iripodes significare,

enim thalami

in

unaquque porta erant

sicul

brsei ;>u!em alii

in xteriori alrio, vers. 10.

quibus
;

olloe

Vrais. 50.
et

superponuntur, ut H. David. Alii uncinos

Et vestibulum per gyrum


gyrum
,

Hebr.,

ferreos, quibus suspendi soient carnes, ut Clialdus

veslibula

per

longitudine viginti oj;inque

parapbraslcs, et

eum

secutus R. Salomon

qui sensus

CUBITORUM, ET LATITUDINE QUINQUE CUBITORUM. Miror


interprtes hoc loco non haerere.

yidetur magis liuic loco convenire.

Cm

enim eamdcm

Vers. 44.

Extra portam interiorem

id est

omnium veslibulrum mensuram


teris vestibulis

esse dixerit,

elca>
,

atrii inlerioris.

Cazophylacia cantorum. Hebr., cubi-

quinquaginta cubitos longiludinis

et

cula. In singulis vestibulis aut porlis erant

decem cuad alterum.

Viginti quinquelalitiidinis attribuent, vers. 2i, 25, 29,

bicula,

quinque ad

unum

latus, et lotidem

nunc

viginti

quinque cubitos longiludinis

et

quinque

Erant autem trs porta: in unoquoque atrio prter


occidenlalem
,

tanlni latiludinis babuisse dicit.

Ego

igitur

hoc loco
,

qu ingressus erat in sacrarium


erat, quale in aliis

in

veslibula vocari arbilror

illa

quatuor spatia vacua


,

qu

niliil

hujusmodi

prophela de-

qua inter thalamos

magni

vestibuli erant

quorum
,

scripsit.

Erant igitur triginta cubicula, ut dixit vers.


cubiculis ministri templi habitabant,
ol'ficio

unumquodque quinque habebat cubitos latiludinis ut longitudinis autem habebat cubitos vidixit vers. 7
;

17. In
aliis

iis

alii

in

pro cujusque

ac dignitate. In

iis

igitur

ginti

quinque; hgec enim erat latitudo magni vestibuli.

qux
dicit.

erant ad porlam aquilonarem cantores habitasse

Vocat autem hic vestibulum spatium quod constabat

Una ex latere

port.*:.

Hebr.

unum, sub.

la-

ex duobus opposilis
aller ex

collibus, qui inter thalamos erant,

tus, aul

unus ordo cubiculorum erat versus


,

illud latus

un

aller

ex altra parte

et

praterea ex

porta: orientalis

quod ad aquilonem prospiciebat;

spatio vacuo

magni

vestibuli.
in

alter

autem cubiculorum ordo erat versus occidenhic respiciebat oricntalem portam


,

Vers. 32.
bius.

Et introduxit me

atrium inte-

lem

ille

occi-

Non

in aliud,

sed in idem atrium virorum, qued

dentalem.

interius appellatur; sed per aliam portam.

Vers. 33.

Vers. 45.

Hoc

est

gazophylacium.

Hebrai-

Tiialamum ejus. Thalamos ejus, et


introduxit me ad portam

smus
cium
,

lioc

modo

claris resolvetur.

Hoc gazophyla,

Ironies ejus, ut vers. 29.

Vers. 35.

Et

quod

respicit

viam meridianam

sacerdotum

ejus-

est, qui

custodiunt custodiam templi, id est,

quorum

dem

atrii,

sed aquilonarem.

est officium teinplum custodire.

Gazophylacium autem
totum
spa-

Vers. 36.

Thalamum
29

ejus. Et thalamos ejus,


et 35.

vocat

numro

singulari

unum cubiculorum ordinem


illud

et ironies ejus, ut vers.

sicut vestibulum appellat aliquando

Vers. 38.
est,

Et per singula

ga/opiiylacia

id

tium, quod mulla parva veslibula continebat.

singulorum gazophylaciorum, qua? juxta portas erant, ostia erant juxta ironies portarum ita ut juxta
;

Vers. 46.

Porro gazophylacium.

Alter cubi,

culorum ordo

qua: spectabant ad Aquilonem


,

erat

singulas portas singula gazophylacia sive cubicula es-

eorum sacerdotum

qui custodiebant altare


Isti

id est
,

sent, ubi holocausla lavarentur. Hebr. Et cubkulum (unum) erat, et ostium ejus juxta {routes portarum; id

qui sacrilicia offerunt.

sunt

filii

Sadoch

ex

gnre Sadoch, qui inter sacerdotes ade nobilis


ut ex eo
in

fuit,

eubieulum oral , cuest, juxta singulas portas , unum atque in co jus ostium respiciebat ad frontes. porta: ;
cubiculo lavabanlur inteslina
in

omnes

posleri nominarentur

primus enim
ol'ficio

lemplo Salomonis summi sacerdotis Qui accf.dunt de


filiis

functus
Levita:,

eorum animalium

qu

est.

Levi,

id est,

holocaustum offercbanlur. Et in vestibulo poutre, Vers. 59.

quibus solis licet Domino minislrare. Hoc estaccedere


iuleriori.

ad Dominum, ul Levit., 21, 25


qui

Non

accedet ad altare
sic

Vocal vestibulum porta; quod port eininenli tegitur, quod duplex erat, alterum interius , alterum exterius. In utroque ergo aquilonaris port vestibulo
,

maculam

habcl.

Quein Hebraismum D. Paulus

Grc loquens imilatus est in Epistol ad Hebr., c. 7, vers. 15: Inquoenim lnec dicuntttr ex ali tribu est,
,

quatuor mensas
ta;

fuisse dicit,
I

duas ex uno laterc porlaque octo erant

de qu mtllus oprant dal


dixit, allari prstb fuit.

allari,

quod nosler inlerpres

et alias

duas ex aliero.
alia;

mens

quatuor inlra, cl

quatuor extra portam. Hoc est

Vers. 47.

Et altare ante faciem templi. Tein,

quod

dicil vers.
,

41
,

Quatuor mens hhic


quatuor inlra
,

et

quatuor

plum vocat hoc loco non tanlm templi ambilum


anlca
;

ul

mensa! inde

id est

el

qualuor extra

sed solum adytiun, aut sacrarium.


1res

Spccnim
cuncLc,

portam.
Vins. 42.

monuimus lemplum

potissimm parles babuisse,

Quatuor autem

mens.-e.

Non

ali;c,

sacrarium

alria, ci porticus quai aliquando

sed eaedem. Ilcpetil enim cas, ut earuni magniludinem


et

aliquando singula; lemplum appellantur.


vci'su Bfcquenti.

Eodem modo

mensuram

describat.

Nominal autem qualuor


siiuiles

et

intelligit oclo;

quin

cm omnes
dicil,

essenl, quod
I

Vers. 48.

In

vestibulum

templi. Vestibulum

de quatuor exlerioribus
interioribus d'eere

idem de quatuor ctiam


est.
|

templi vocal vestibulum sacerdolum sacrario conjun-

Dulandum

ctum

in

quod nemo

laicus ingrediebatur.

Et mensus

957
est vestibulum quinque iBiTis.

COMMENTARICM. CAP.
Nunc vocat
vestibu;|i
:
i

XLI.

958

Ilebr.

nec legitur oeto, nec decem, sed et per gradus

lum, ut plerique putanl,


debatur,

murum quo vestibulum claude veslibulo quod sub


,

quibus ascendunt ad

eam

(portani) subintroduxit nie;


:

quem

dicil fuisse latuin

quinque cubilos. Pos- 1 aut, ut R. David inlerproiatur


tein

Vidi illum anibulan

sumus etiam

fortassis inlerpretari

per gradus quibus ascendebatur ad portam. R.


:

porta et duabus ejus frontibus erat


altra exteriori
significet
,
;

altra interiori

Salomon

Via erat

per gradus quibus ad portam


exprimit.

quod tolum tredecim cubilos


et

lialiuisse

ascendebatur.

Numerum graduum non


,

He-

quinque extrinsecs,
latitudinis port;e.

quinque

intririsecs,

bri autem,
cini fuisse

in

Tractalu mcnsurarimi, tradunt duodeut Kabbi

trs

autem

Quod

auteni dicil, trium


illtelligUllt

gradus

Salomon

et

Rabbi David

CUBITORUM HINC, ET TRIL'M CUBITORUM INDE,

boc loco rcitant. Figura! autem coluninarum non descrbit


;

mensum
bitis,

fuisse utrunique

postem portai

ternis cu-

qupropter vefisimile est ejusdein fuisse maillas

qua;

eadem
et

Vers. 49.
Septuag.
,

erat latitudo portai.

gnitudinis et forma? atque

qu

in

templo Salo-

Et octo gradibus ascendebatur.

monis erant

Regum

cap. 7, vers. 15.

per decem gradus ascendebant ad eum.

1.

Et introduxit

CAPUT XLI. me in templum,

CHAPITRE
et

XLI.
:

mensus

est

fronles,

sex cubitos latitudinis bine, et sex cubilos

Puis il me il entrer dans le temple il mesura les poteaux de l'entre du temple, qui avaient chacun six coudes de large, selon la largeur du tabernacle.
1.
la porte, qui tait de dix des c.s de la porte avait chacun cinq cou l( s par dedans. Il mesura aussi la longueur du temple, qui tait de quarante coudes, et sa largeur, de vingt.

inde, latitudinem tabernaculi.


2. Et latiludo porte,

2.

Il

mesura
:

la

largeur de
l'autre

decem cubitoruin

erat

et la-

coud:

ei

l'un et

tera porte, quinque cubilis bine, et quinque cubitis

inde

et

mensus

est

longitudinem ejus quadraginla

cubitorum, et latiludineni viginli cubitorum.


3.

Puis
,

il

3.

Et introgressus mtruisecus, mensusestin fronte


:

r ; eur; y

entra dans le lieu du temple le plus intr sur<1 1U1 pote ., u dc la por l ) q tait de
,

porte duos cubitos

et

portam, sex cubitornm

et

deux coudes
des, et
la

la

hauteur de

la port:- tait

de six cou-

latitudinem porte, seplem cubitorum.


i. Et

largeur de sept.

mensus
el dixit

est longitudinem ejus viginti cubito-

rum,

et
:

latitudinem ejus viginti cubitorum, an le faciem

4. Puis il mesura sur la face du temple une longueur de vingl coudes, et une largeur aussi de vingt coude^ cl il me dit: C'est ici le Saint des saints.
;

templi
5.

ad

me Hoc est Sanctum


:

sanctorum.
:

5.

Puis

il

mesura l'paisseur de
tait

la

muraili

Et mensus

est

parietem doins sex cubitorum

temple, qui

et latitudinem lateris quatuor

cubitorum (indique pei

de six coudes, et la largeur, des chambres , bties en dehors tout autour du temple, dont chacune tait dc quatre coudes.
6. Ces chambres taient l'une auprs de l'autre, en deux rangs, l'une dessus et l'autre au-dessous^ dont chacun contenait irerile-lrois chambres; il y avait des
Il

circuitum doms.
6.

Latera autem
eminenlia

latus

ad

latus

bis triginta tria

et erant

qua: ingrederenlur per parietem

doms,

in lateribus per

circuitum, ut conlinerent

el

non allongrent parietem templi.


l

7.

Et plalea erat in rolundum

ascendens sursm

arcs-boutants qui s'avanaient tout autour dc la mu[Ie d temple, et qu'ow avait disposs pour servir d'ahpui la charpenlerie de ces chambres, sans qu'elles touchassent la muraille du temple.

per cochleam, et in cnaculum templi dcfcrcbal per

gyrum
et sic

ideirc latius erat

templum

in superioribus

rond, qui
:

de inferioribus ascendebatur ad superiora Et

y avail aussi un espace , et un degr fait en allait d'tage en tage , montant jusqu' la chambre la plus haute, toujours en tournant. C'est
7.
11

in

pourquoi
lieu,

le

temple

tait plus large

mdium.
8.

el ainsi, passant de l'tage le plus bas celui vidi in

en haut qu'en bas du mi-

data latera ad
9.

domo altiludinem per circuitum, funmensuram calami sex cubitorum spatio


:

en montait jusqu'au
<

[tins

haut.

Et latitudinem per parietem


et eratinterior

lateris

forinsecs
in lateribus

Je considrai les hambres hautes qui taient autour de cet difice , et elles avaient par le bas la mesure d'une anne , ou de six coudes
8.
<

quinque cubilorum:

domus

doms

10. Et inter gazophylacia latitudinem viginti cu-

bitorum

in circuitu

doins undique

Kl l'paisseur du mur extrieur qui les enfermait tait de cinq coudes et la maison intrieure tait enferme dans une autre enceinte de btiment. 10. Entre le btiment de ces petit s chambres et
9.
:

celui
:

du temple
Et

i!

y avait

un espace de

ingt coudes.

11. Et ostium lateris ad orationem

ostium

mium

ad viam aquilonis

et

ostium ununi ad viain austra-

lem

et latitudinem loci
in circuitu.

ad orationem

quinque cubi-

torum

de toutes ces chambres taient tournes vers le lieu re , l'une du ci septentrion, et l'autre du ct du midi, et la largi itr du lieu destin pour la prire., tait de cinq coude:
11.
les portes
:

tout autour.

42. Et aedificium, quod erat separatum,

versumque
12. L'difice qui tait spar du temjilc el tourn du ct du chemin qui regarde vers la mer, avait soixante-dix coudes de largeur; mais la muraille qui enfermait tout l'difice, el qui avait cinq coudes
,

ad viam respicientem ad mare, latitudinis septuaginta cubitorum paries autem dificii , quinque cubito:

rum

latitudinis

per circuitum

et

longiludo ejus no-

naginta cubitorum.
13. Et

d'paisseur, tait longue de quatre-vingt dix.


est

mensus
:

doms longitudinem, centum


,

13.

Il

mesura

la Ion

le,
L

qui se trouva

eubitorum

et

quod separatum eratditicium

et pa1

ll:

railles,

il

rietes ejus, longitudinis

centum cubitorum.

spar, avec cent coudes de

059
14. Latiludo
quoi! erat

IN

EZECHELEM

960

aulem

ante

faciem doms, et cjus


,

separatum conlra orientcm

centum cubi-

torum.
15. Et mcnsus est longitudinem dificii contra faciem ejus quod erat separatum ad dorsum etliecas ex ulrque parte centum cnbilorum et templum in:

terius, et vestibula alrii

46. Limina, et fenestras obliquas, etthecas in circuilu per trs parles


,

14. La place qui tait devant la face du temple , entre l'difice qui en tait spar du ct de l'orient se trouva encore de cent coudes. 15. il mesura aussi la longueur de l'difice vis-vis du temple, qui en tait spar par derrire ; et les paieries , avec les chambres des deux cls de cet avaient cent coudes, y compris le temple intrieur et les vestibules du parvis. 16. II mesura encore les portes, les fentres qui taient de biais , et les portiques qui environnaient le
,

contra uniuscujusque limen


in
circuitu
,

leni|>!:' de trois cts, vis--vis de chaque porte ; et tout cela tait revtu de oois l'enlour ; or, la terre

stratwmque ligno

per gyrum
,

terra

au

allait

jusqu'aux fentres
il

et les
;

fentres taient fer-

tem usque ad fenestras


ostia
:

et

fenestr claus super

mes au-dessus des portes


17. Et dans tout
le

11. Et usque ad

domum

interiorem, et forinsecs

per

omnem

parietem in circuitu intrinsecs et forin-

secs, ad mensuram.
18.

Et fabrefacta cberubim cberub


,

et

palm
facis

et

palma

inter clierub et

duasque

habebat che-

iub

19.

iaciem leonis juxla

Faciem bominis juxla palmam ex hc parte, et palmam ex ali parte, expressam


in circuitu.

per

omnem domum
De
terra

20.

usque ad superiora porl, cherubim,

el palmam cselatae erant in pariete lempli.

21.

Limen quadrangulum,

et facis sanctuarii, aspe-

ctus conlra aspectum.

y en avait jusqu' la maison intrieure mur d'alenlour, tant au dedans qu'au dehors avec mesure et proportion. 18. 11 y avait aussi des chrubins travaills en sculpture, et des palmes, en sorle qu'il y avait une palme entre chaque chrubin ; et ces chrubins avaient chacun deux faces; 19. La face d'un homme tourne du ct d'une de ces palmes, et la face d'un lion tourne de l'autre ct vers l'autre palme ; et cet ordre tait rgulirement observ tout autour du temple. 20. Ces chrubins el ces palmes en sculpture se voyaient sur la muraille du temple , depuis la terre jusqu'au haut de la porte. 21. La porle du temple tait carre, et la face du sanctuaire rpondait celle du temple, lant en regard l'une devant l'autre. 22. L'autel, qui tait de bois, avait trois coudes de hauteur, et deux de largeur; ses cornes, sa surface et ses cls taient de bois. Et l'ange

22. Allaris ligne! trium cubitorum allitudo, et lon-

me

dit

gitudo ejus

duorum cubitorum,

et anguli ejus, et lon-

Voil

la lable
il

qui doit tre devant

le

Seigneur.

gitudo ejus, et parietes ejus lignei. Et locutus est ad


sue
:

25. Et

y avait double porle dans le temple et dans

Iliec est

mensa coram Domino.


,

le sanctuaire.

23. El duo oslia cranl in templo

el in sanctuario.

24. Et in duobus ostiis ex ulrque parle bina erant


osliola,

quse in se invicem plicabantur, bina enim

24. Et chaque ballant avait encore une petite porte deux battants qui se fermaient l'un sur l'autre car il y avait une double porle du cl de chaque battant de la grande porle.

ostia erant

ex utrque parte osliorum.

25. Et c;elata erant in ipsis ostiis lempli cberubim,


et sculptural

vaills

palmarum,
:

sicul in parielibus

quoque

expresse erant

quamobrem

et grossiora erant ligna

il y avait des chrubins el des palmes traen sculpture aux portes mmes du temple, comme on en voyait ses murailles c'est pourquoi il y avait de grosses pices de bois au frontispice du vestibule par le dehors,
;

25. Et

in vestibuli fronle forinsecs.

26. Super quai feneslr obliquai et simililudo pal-

marum bine alque inde in humcrulis vestibuli, dm Ialera doms, lalitudincmque parietum.

secun-

26. Au-dessus desquelles taient des fentres de des figures de palmes de chaque ct sur les chapiteaux des pilastres du vestibule, aussi bien que sur les cls du temple, et dans toute l'tendue des murailles.
biais, et

COMMENTAUIUM.
Vers. 1.
templi.

Introduxit me
pris in

in

templum

in
;

adytum

sanctuarii

quod templum
,

appellavit, versu 1 .

Quadra-

Nam

templo etiam erat

vide cap.

ginta curitos

ab ortu ad occasum.

Et latitumnem
deeem cubiquinque
;

prcedenli, vers. 47.


tes

Et mensus

est frontes. Fron-

viginti curitorum. Porta sciliect habebat


los lalitudinis,

appellat cubicula, qiue sacrario extrinsecs adhsc;

ut dixit paul ant

spatium aulem
,

rebant

dicunlur aulem frontes, quia 1res erant con,

quod erat inter portam et


cubilos
el
:

murum dexlrum
quod erat

tignationes

quarum secunda extra primam


liinc
el

terlia

et allerum spatium

inter

portam

exlra
bitus

secundam eminebat. Habebant aulem sex culalitudinis


,

murum
Vers. 5.

sinistrum, alios quinque. Qui erant cubiti


latiludo.
in

sex cubilos lalitudinis inde

viginti tolius sanctuarii

id est,

tam ea qu erant ex un, qum ea qu erant


;

Et ingressus intrinsecs;
in frontf.
porta'.,
;

interio-

ex altra parte sacrarii


bernaculi. Ciun
dinis habui se
,

qu eadem

rat latiludo ta-

rem

partent sanctuarii, hoc est, in

Sanctum sancto-

aulem

dicit frontes

sex cubilos lalitu

rum. Mensus est


bus

frontem port, id est,

de soprano tecto intelligendum


cubilos

est.
I
j

latiludincm liminis
cubitis.

crassitiem mri porlduo-

Nam

fnfern quatuor

habebant, ut indical

Et portam,

lalitudinem port sex cubiest,

vers. 5.

Eminebat enim secunda contignalio exlra


,

torum. Et latitumnem PORT.E, id


i;e,
i

duo

latera por-

primam cubito uno


allero.

el tnia exlra

secundam cubito

spaliaqiue erant porta

allerum usque ad

mu-

Vers. 2.

Et

mensus est longitudinem

ejus

rum mcridionalcm, allerum usque ad aquilonarem ; unumquodque enim habebat septem cubilos longilu-

961
dinis.

COMMNTAUUSI. CAP. LXI.


Tola enira latitndo sanctuarii viginti cubitorum

062
ut mini-

undecim cuhicula, quorum smgula quaternos


]J

erat, utdixil vers, prsecedenti.

Duo

iatera porta? ha;

inm cubitos babeant ? Erant


bitrer, in singulis

igitur, ut

ego qitidem ar-

bebant seplenos cubitos


sex, sunt viginti.

sunt quatuordeciffl

porta

duobus laleribus, qe longiludinein

sanctuarii efficiebant, tredecim cuhicula.

Nam murus

Vehg.
gnificat

Et latitudinem vicoti cnuToaon. SiSanctum sanctorum fuisse quairum. Ante


,

habebat quadraginla cubitos longitudinis, vers. 2, murus aulem


,

qui efficiebat sanctuarium


:

habebat sex
,

faciem templi

versus sanctuariiua. Dclarai quani

cubitos latitudinis
talis, et

erat
:

autem duplex murus

orien-

vocaverit lalitudincm Sancti sanctorum. Clt enim

occidentalis
,

itaque

ambo habebant duodecim


,

quadratum

fuerit,

non videlur latitudinem longitu;

cubitos

quos

si

addas ad quadraginla

efficics

quin-

dine dislinctam habuisse


appellare eam parlem nonqud propri esset

dicit

ergo se latitudinem
,

quaginla duos. In quo spatio poterant esse tredecim


thalami,

quae versus sanctuarum erat

quorum unusquisque quatuor


in altero

cubitos haberet;
:

latitndo Sancli sanctorum, sed

nam

quater tredecim quinquaginla duo sunt


opposito lalere
;

lotidem-

qud ea esset
Vers.
5.

Parietem domus
Nam

latitndo templi.

que erant
,

ita

sunt viginti
lia-

parietem templi, id
in

sex cuhicula. In terlio ver quod viginti cubitos


.:

est, sanctuarii.
riori parte.

Sex cubitorum,

latitudinem infe-

bebal, erant quatuor cuhiculorum ordines:supcrabant-

superiori quatuor lantm cubitos la-

que duo

cubili.

Et erant eminentia

qu/E ingrederen-

titudinis habebat.

Erant enim trs cuhiculorum ordilatior erat

tdr. Dicebantur iugredi, quia secundum et terlium cu?


|
I

nes,

quorum secundus

primo cubito uno

biculum singulos cubitos ex muroassumebant, ut muro


niterentur
;

et tertius

secundo cubito

altero. [laque

duobus cubitis

at

non ingrediebantur propri, quia murus


(iebat
;

murus templi angustior

erat supern

qum

infern.

uno cubito angustior


faoilis

quod inspeclione

figura;

Et latitudinem

lateris, tabulati, thalami, cubiculi;


intelligilur

qum

lectione intelligilur.
et

Ut continerent.

quatuor cubitorum,

de infimo cubiculo.

Hebr. Ut continmentur

non continerenlur in pariele


parietem

Namsupremum
quia
,

sex cubitos habebat,


,

mdium quinque;
terliuni seer;<t lati;

templi, idest, ita ut pariele templi inniterentur,tamen

ut ante diximus

secundum primo,
infiniic partis

non essent comprelienra


j

inlra

hoc est

cundo uno cubito laliuserat. Itaque eadem


tudo supremi cubiculi et
fini;

nulla esset cavilas in pariete, quia

quantum cubiculum
rotundum,

mri

et in-

ex pariele suinebat, lantindem paries arclabatur. Vers.


7.

cubiculi et supremi

mri

et medii cubiculi, et

Et platea

erat

in

id est,

medii mri. Vers.


lami.
6.

laliludo quaedarn rotunda. Hebr., dilatabat sese

(tha-

Latera autem,
,

tabulata, cuhicula, thaut

lanius) ac circuibat.

Signiiicat fuisse

cochleam primo

Latus ad latus; cubiculum supra cubiculum,

I
3

cubiculo conjunciam, qu ad secundum cubiculum as-

exponit R. David, et Jonalhas. Bis, quia supra


erat

primum
:

cendebatur,

et aliam

conjunctam secundo extrinse-

secundum

et

supra secundum terlium


Ita
ita

itaque

eus, qu ascendebalur ad lertium.


tin, ut opinor, latitudinis habebat,

Ea cochlea
id est,

tan-

bis erat

unum

supra aliud.

expressif noster intersit

quantum superius
cubitum

pres Hebraicum duabus, ut

dicam, vicibus, quasi


significat.

cubiculum extra inferius eminebat,

numeri dualis.Idem nomen pedes


David, et hebraizantes qui

Quare R.

unum
(]ii

sex palmorum.

Paries (ut supra diximus, cainterior cavitas,


:

eum

sequi soient, interpre-

pite40) latus erat

unum palmum;

tantur, cuhicula erant aliud supra aliud triginta tribus

ascendebalur, quatuor erat palmorum

ita

ad se-

pedibus
placet.

in,

allum.

Qu
solet

inlerpretatio nullo

modo mihi
sic extria,

I
;

cundum cubiculum ascendebalur. Ex secundo rurss


cubiculo eminebat alia cochlea, qu extrinsecs as-

Non enim

propheta pedibus, sed cubilis,

meliri. Chaldauis paraphrasles et R.

Salomon

I]

cendebatur ad lertium.
clilea

Ad eumdem modum
est,

alia co-

ponunt: Tabulata erant aliud supra aliud, triginta

>

in

templo Salomonis descripta


Idcirc

cap. 6,
latior

undena per ordinem


sanctuarii
,

cm enim
,

quatuor essent latera

il
]'}

vers. 8.

latius erat templum.


id
est,

Quia

ad latus orientale
ibi

non erant cuhicula


itaque cuncta erant

erat

domus

superius,

cubiculum secundum

quia porta

erat

in singulis tribus aliis


;

laleribus
tri\

(quod

domum

appellat) latius erat

uno cubito quir


ratio-

undena cubicula
babere

fuisse dicunt

primum;

et terlium

qum secundum. Reddit


esse,

ginta tria. Mihi verba Hebraica


:

hunesensum videntur Thalamus super thalamum 1res et triginta vinonaginta thalami.


ubi erant thalami
:

nem, cur potuerit cochlea uno cubiculo


Vers.
'

qu extrinsecs ex
al-

\\

in aliud ascenderetur.

cibus, id est, 1res erant thalami alius supra aliuin, id-

8.

Et

vidi in

domo altitcdnem. Vidi

que

triginta vicibus. Itaque erant


tria latera sanctuarii

titudinem
cula

doms

per ciruitum, id est,

suprema cubi-

Erant enim

circmcirca. quia

H;cc enim vocal alliiudinem doerant allissima. Fundata latera ad

quorum duo,

qu? sanctuarii longitudlnem efficiebant,


;

mus

omnium
calami.

quadragenorum cubitorum erant

terlium, quod effi-

siensuram

Hebr.

Fundamenta tliatamoram
esse.

ciebat lalitudincm, erat viginti cubitorum, ut diclum


est vers. 2, cubicula ver, sine thalami

unius cann, quasi dicat, vidi fundamenta supremo-

minimum ha
;

rum cuhiculorum sex cubitorum

Fundamenta
ea, qu imam partem

bebant quaternos cubitos


senos,
si

si

inlimi erant

phirimm
fit
,

auiem siipremorum cuhiculorum non vocat


!

supremi

ut dicitur vers. 5,

qu

ut

non

in (erra erant ut nonnulli finxerunt, sed

possint esse in singulis laleribus sanctuarii undeni

cubiculorum,qu:e, quamvis sublimis esset, fundamen-

thalami, ut Jonalhas et R.

Salomon existimant. Quo-

tum merit vocabalur. Inducat ergo quod sp

dixi-

jnod enim in spatio viginti cubitorum possunt esse

I mut,

suprema cubicula senos

latitudinis,

tolideniquQ


963
longitudinis cubitos habuisse.

1N

EZECHIELEM
sex

964

Cm

aulem

dicit.

ginta.E iongitudoejus, nonaginta cubitorum. Nempe


vesiibulum sanctuarii undecim cubitos, habebat lalitudinis, cap. 40, 49,

cubitorum, dchirt ni

nsuram cannoB.
Dicit parietem tbalalatiludinis

Vers. 9.

Et latitudinf.m.

murus autem

erat latus quinque

morum
buisse.

extrinsecs

quinque cubitos

ha-

cubitos, cap. 40, 48, sunt 16.

Habebat autem sanctua-

Et erat interior domus. Hebr.: Kl

intervallum

domui lludamorum, qui erant in lemplo, sub. quinque etiani cubitorum, id est, spatium intefje-

quod

eral

rium quadraginta cubitos longitudinis, supra, vers. 2, sunt 56. Sanctum sanctorum viginti cubitos habebat
longiludinis,versu 4, sunt 76
;

murus Sancli sanclorum


;

clum
bat,

inter thalamus et

murum,

qui

templum

circui-

versus occidentem latus quinque cubitos, sunt 81 thalami infimi quatuor cubitorum, sunt 85
;

quinque

etiai

cubitorum erat.
gazophlacia.
Inter thala-

et

spatium

Vers. 10.

Et inter
qijae

quod

relicluni erat inter

thalamos et allerum
si

murum

mos
cula

sive cubicula,

erant ex un parle, et ctibi-

quinque cubitorum, sunt 90. Quibus


cubitos, quos habebat

addas quinque

cubiti,

qu erant ex altra parte opposil erant viginti qux eral latitudo lempli non enim numral
,

murus templum circumdans el


eflicies

un parte,
tos,

et

totidem ex altra,
14, 15,

cenlum cubi-

duos muros templi, qui infern, ut dixinius,


supern qtiaternos cubitos babebant.
Vers. 11.

senos,

quos
in

dicit vers. 13,

totum templi circui-

lum
est,

Ostium

lateris,

thalami, ut vois. 5,

Vers. 15.

quadrum habuisse. Quod erat separatum ad corsum,

id

6,8,

9, punit singulare pro phirali, osliu cnbiculorum.


qtiae

longiludinem totius
illud ainbiebat.

auliiicii,

quod templo sejunHebr., post illud, id

Ad orationem, cubiculorum,
cluarium
in

erant circm san:

clum,
est,

Ad dorsum,

loco ubi orabatur.


relictum,

Hebraic

El ostium
et Chal-

quod erat pon


:

lalus orientale,
:

quod ante mensus


est latus oc-

thalami ad locum

ut Septuaginta

fuerat

quasi diceret uno verbo

Mensus

dieus verlerunt, id est,

oslia

cubiculorum eranl ver-

cidentale.

Ethecasex utraque parte. Hebr.,

cubi-

sus intervailum
cula,
et

illud

cubitorum, quod eral inler cubi-

cula, quai ante vocabal gazopliylacia, et thalamos, ut

templum pircumibat. Ostium unum, ponit singulare pro plurali, idest, oslia eorum

murum,

qui

R. David iiitcrpretalur, quasi dicat


tus occidentale

mensum

fuisse la-

comprehendens etiam thalamos, quos

cubiculorum, qui ad latus


erant,

aquilonare tenipii

sila
||

ante descripserai. H.Salom. dicit fuisse cubicula, in

Aquiloncm respiiebant ; oslia ver cubieulo rum, qu erant ad latus meridianum, spectabant ad raeridiem. Et latitudinem loci ad oratiomem liebr.,
;

quibus sacerdotes,

cm

in

Sanclum sanctorum ingremutabant.


Inlervalla

tliebanlur, aut inde egrediebantur, vestes

Sept. t.s KTzlom TtvOexl


licla

'vcv.

qu

re-

intervalli,

quod

inter cubicula,

et

murum,

qui tem-

eranl bine inde. Noster interpres

verbum Chaldai-

plum
torum.

circuibat,

relictum erat,

quinque erat cubi-

cuni reliquit, sicut prophetam fecisse animadvertit.

Vers. 16.

Limina et fenestras. Repetilqudixit

Vers. 12.

.-Edificium,

quod erat separatum,

id

capile superiori, ut significet pris sigillatini,

nunc

est, totum spatium templi comprehendens, non so-

communiler mensum esse omnia. Per trs partes,


ad
tria latera

lm Sanclum sanctorum, sed et thalamus el reliqua omnia usque ad murum sanctuarii, quo Sanctum sanctorum cingebatur, quod vocal difichnii separatum,
quianon erat comiguum Sanclo sanctorum. Versusique

eorum (tbalamorum).

Indicat 1res tan-

tm

fuisse, ut supra

diximus, lhalamorum,

unum ad

meridiem, allerum, ad Aquilonem, tertium ad occa-

sum. Nain ad Oricntem, qu


inlroitus
erat, lhalami

in

Sanctum sanctorum
poteranl.
id
est,

adviam respicientem admare. Verssmeridieiu ; exprimit uuum latus, et intelligit aliud quod erat versus
Aquilonem, quia eadem uiriusque
habuisse.
ratio,

esse non
est,

Contra

uNiu.,cujus(iUE limen.

Mensus

regione

eadem

nien-

uniuscujusque ordinis tbalamorum. Quod limen, id


est, facis

sura erat. Dicit ergo septuaginta cubitos lalitudinis

tbalamorum

tecta erat asseribus,

ut Chal-

Quem numerum quidam


pro septuaginta

nimis temer cor-

dus paraphrastes
autem.

inlcrpretatur,

cedrinis.

Terra

rexerunt,
dicentes,

sexaginta legendum esse

terra usque ad feneslras, sub. tabulis, operli

non

ali

pTOrss ration aut conjectura,

erant parieles tbalamorum, ut Chaldus, et Sept, verlerunt, el


S/e.

qum qud justum numerum septuaginta reperire non potuissent. Noseum hoc modo colligimus. Sanclum
sanctorum habebat
viginti cubitos lalitudinis

Hebri inlerprelanlur. Et fenestr^c claut

Hebr., cooperl, sub. tabulis.

vers. 2,

Vers. 17.

Superostia. Partes tbalamorum, qu


:

munis sex

cubitos infern, erataulem duplex, aller

supra oslia eorum erant, sub. dimensus est


vei -hum

idemque

mcridionalis, aller septentrionalis;

sunt

duodecim,
Cubicula*

cum

cteris repetendum. Indicat enim nihil

qui additi ad viginti eiiciuiit triginta duos.


inferiora quatuor cubitos. Erant autem

fuisse in loto dificio

tam parvum, quod non ralione,


fuerit.

duo cubiculo-

ac extra

mensuram faclum

rum

ordines, unus in uno latere, aller in altcro, sunt

Vers. 21.

Limen quadrangulum. Hebr. Et temp.i


Aspectus contra asChaldus,
sic ut

oclo, et triginta duo,

quadraginta. Munis cubitorum

postis (sub. uterque) quadratus.

forinsecs eral laus quinque cubitos unus ex uno, aller ex altcro latere, sunt quinquaginta, spatium
relicluni erat inler cubicula el

pectum. Hebr., aspectus


sa
II.
;

aspectus. Oratio conciet

quod

id est,

omnes

porta; erant similes.

murum,

qui

Sanclum

sanctorum circuibat quiuos ulrinque cubitos habebat, sunt sexaginta. Murus Sanclum sanctorum ambiens,
qui nos

Salon, intcrprelanlur, aspectus Sancti sanctorum similis erat aspectui glori Domini quam videram
juxta fluvium Cliobar, cap.
terprelatio est melior
1,

vers. 3et4. Prior hv>

etiam utrinque cubitos habebat, sunt septua-

965
Vers. 22.

COMMENTARICM. CAP. XLH.

06$
et

Altaris

lignei,

quod

erat ante por-

eus, ut

Cherubim
et

palm
,

sculperentur. Hic est sen;

tam Sancti sanctorum, quodaltare incensi vocabatnr. Duo ostia. Gemime fores erant tam Vers. 23.
in

sus noslra? versionis


et

mihique vald placet

quamvis
in-

Chaldus,

omnes Hebri trabem cedrinam

templo

qum

in sanctuario, ut dclart versu se-

tcrprelentur,

qu

paricte templi ad parietem vesti-

quenti.

buli trajecta erat,

ad continendum utrumquo parietem,


ficri solet.

Vers. 24.

Et

in

duobus ostiis. In singnlis foribus

ut in amplis dificiis

rurss erant alibinse plicatiles fores. Ilaquein uno-

Vers. 26.
i

Fenestr.e obliqua.
in

Similes fenestris

quoque
i

oslio erant quatuor fores,

du ex un

parte

thalamorum vestibulorum, cap. superiore, versu 16,


In iiumerulis,

plicatiles, et

tolidem ex altra, quales hodi inmultis

laleribus

vestibuii;

Hebr., secun-

locis

videmus.

dm
grossiora erant ligna, id
est, li-

latera

Vers. 25.

Et
me

doms. Etant Cherubim


Hebr.

per latera etiam


,

doms,

et paiieles

Et

gna ex quibus fores fachc erant eminebant extrinse-

trabibus, (sub. erant sculpti

(in) laleribus doms Cherubim et palma;.)

et

CAPUT XLH.
1.

CHAPITRE XLH.
viam ducenin

Et eduxit

in atrium exterius per


et introduxit

tcm ad aquilonem,

me

gazophylacium
,

quod erat contra spart uni dificium


edcin vcrgenteni ad aquilonem.
2.

et

conlra

In facie longitudinis,
:

centum cubitos
:

ostii aqui-

lonis
5.

et latitudinis

quinquaginta cubitos

L'ange me fit ensuite passer dans le parvis extrieur, par le chemin qui conduit au septentrion, cl nie fit entrer dans les chambres du trsor, l'opposile de l'difice spar du temple, cl de la maison qui regardait vers le nord. 2. La longueur de la face de ce btiment, depuis la porte septentrionale, tait de cent coudes, sur cinquante de largeur.
1.

Contra viginti cubitos

alrii inlerioris, et

contra

3.

Il

avait vue,
;
,

pavimentum slralum lapide


porlicus juncta porticui
4.

atrii

exterioris, ubi erat

de vingt coudes pav de pierres


autres.
4.

et

d'un ct, sur de l'autre sur


tait

parvis intrieur parvis extrieur la galerie jointe trois


le
le

tiplici.

Et ante gazopbylacia deambulalio decem cubitolatitudinis


,

rum
5.

ad inleriora respicicns
:

vise cubili

alle

unius. Et ostia

eorum ad aquilonem

Ubi erant gazopbylacia in superioribus humilioquia supportabant porlicus,

ra

qu ex

illis

emine-

bant de inferioribus, et de mediis


6. Tristega

sedificii.

enim
et

erant, et

non habebantcolumnas,
:

Devant les chambres du trsor, il y avait une de dix coudes de large, qui regardait du ct intrieur, vers un sentier d'une coude; et leurs portes taient du ct du nord. o. Ces chambres du trsor taient plus basses en haut qu'en bas, parce qu'elles taient soutenues sur les galeries qui saillaient en dehors, et qui, s'levant du premier tage, passaient par celui du milieu de
l'dilice.

sicut erant columnse atriorum

propterea eminebant

de inferioribus
ginta.
7.

de mediis terra cubilis quinqua-

y avait trois tages ; el leurs colonnes n'comme les colonnes du parvis , parce qu'elles taient leves depuis la terre de cinquante coudes, en passant par l'lage d'en bas , el par celui
6.
il

Car

taient point

Et peribolus exterior secundm gazopbylacia qu


alrii exterioris

du milieu.
7. L'enceinte extrieure des chambres du trsor, qui taient dans le chemin du parvis extrieur de devant ces chambres, avait cinquante coudis de

erant in via

ante gazophylacia
,

longi-

tudo ejus quinquaginta cubitorura

8. Quia longiludo erat gazophylaciorum atrii exterioris quinquaginta

long,
8. Parce que la longueur de ce btiment des chambres du parvis extrieur tait de cinquante coudes, et que sa longueur, vis--vis de la face du temple tait de cent coudes. 9. Et il y avait sous ces chambres du Irsor une enire du ct de l'orient pour ceux qui y venaient
, ,

cubitorum

et longiludo ante fa-

ciem templi, cenlum cubitorum.


9.

El erat sublcr gazophylacia hajc introilus ab


,

oricnle ingrcdicnlium in c de atrio exteriori.


10. In latitudine periboli alrii
,

quod erat conlra


,

viam orien'.alem,

in faciem cediGcii spara li

et erant

anle dificium gazopbylacia.


11. Et via ante faciem

eorum, juxla similitudinem


:

du parvis extrieur. 10. Dans la largeur de l'enceinte du parvis qui tait l'opposile du chemin vers l'orient, et del face de l'difice spar du temple, il y avait encore des chambres
de cet difice. 11. Et il y avait aussi uncalle lelongdeceschambres, comme il y en avait une le long des chambres qui taient du ct du nord; leur longueur tait la mme,
vis -vis

gazophylaciorum

qua erant in via aquilonis


sic

secun:

dm

longiludinem eorum,
introilus

et latiludo

eorum
et

et

omnis
eorum.
12.

eorum
ostia

et

similitudines,

ostia

aussi bien

que

la

largeur

leur entre, leur ligure, et

Secundm

leurs portes.

gazophylaciorum, quseeranlin
,

via respiciente ad

nolum

ostium in capite via

quai

via erat ante veslibulum separatum per

viam orienta-

lem ingredientibus.
13. El dixit ad

me

Gazophylacia aquilonis, et ga:

12. Telles qu'taient les portes des chambres du trsor, situes dans l'alle qui regardait vrs le midi telle tait aussi une p irte que l'on voyait la tte de l'alle qui tait devant le ves tibule spar, pour servit ceux qui entraient par l'orient.

zophylacia austri, quaesunt ante sedihcium separatum

13.

Et l'ange

me
I

dit
i

haec sunt gazophylacia sancta, inquibus vescunlursa-

sont au seplenlri n, to les devant le


;

Ces chambres du trsor qui [ui ni au midi, n.U

sont des

cerdotes, qui appropiuquant ad Dominuin in Sancta

sanctorum:

ibi

ponent Sancta sanctorum, et oblatioet

chambres saintes et c'csl o mangent les prtres qui approchent du Seigneur dans le >acluake; c'est l
!

q:i ils

nem

pro peccalo

pro delicto

locus

enim san-

faite

mettront le Saint des saints, et Toblation qui est pour le pch et pour la faute; car ce lieu est

Ctus est.

saint.

067
14.

IN

EZECHIELEM
,

968
,

Cm autem

ingressi fucrint sacerdotes


:

non
quia

egredien'iwr de sanctis in alriuni cxterius

et

ibi rc,

ponent veslimenla sua


sancia sunt
:

in quibus ministrasat
aliis
,

14. Quand les prtres seront entrs ils ne sortiront point du lieu saint dans le parvis extrieur avec les babils destins au ministre du temple ; mais ils

veslienturque veslimentis

et sic

procdent ad populum.
15.

auront soin de les resserrer dans ces chambres, parce ces habite sont saints , et ils reprendront leurs vtements ordinaires, avant de retourner au peuple.
15. Lorsque l'ange eut achev de

Cmque

complsset mensuras doms inlerioris,

mesurer

la

mai-

eduxit

me

per viain portic quai respiciebat ad viam


:

son intrieure,

il
;

me
et

lit
il

sortir par la porte qui regar-

orientalem

et

mensus

est eain

undique per circui-

dait vers l'orient

mesura toute cette enceinte.


le ct
;

tum.
16.

Mcnsus

est

autem contra venlum orientalem

calamo mensur, quingentos calamos in calamo men-

avec la mey trouva cinq cents mesures de celte canne tout autour.
16.
Il

mesura donc

de

l'orient

sure de la canne qu'il avait

et

il

sur per circuitum.


17. Et

mensus

est contra

ventum aquilonis quin-

17. Il mesura le ct du septentrion , et il trouva cinq cents mesures de cette canne tout autour.
18. Il mesura le ct du midi , et il trouva cinq cents mesures de cette canne tout autour.

gentos calamos in calamo


18. Et ad

mensur per gyrum.

ventum australem niensusest quingentos calamos in calamo mensur per circuitum. 19. Et ad ventum occidenlalcm mensus est quingentos calamos in calamo mensur.
20. Per quatuor ventos

19. Il mesura le ct de l'occident, et il trouva cinq cents mesures de cette canne tout autour. 20. Il mesura la muraille de toutes parts, selon les quatre vents, en tournant tout autour, et il trouva qu'elle avait cinq cents coudes de longueur, et cinq cents coudes de largeur c'tait ce mur qui sparait le sanctuaire d'avec le lieu destin pour tout le
;

mensus

est

murum

ejus un-

bitorum

dique per circuitum, longitudinem quingentorum culalitudinem quingentorum , dividentem , et

inter sanctuarium et vulgi locum.

monde.

COMMENTAR1UM.
Vers.
1.

In atrium

exterius

in

atrium virorum
interius vocabaillud
ill

habebat

viginti cubitos lalitudinis.


,

Nam
,

totum atrium

aquilonare
lur,

quod simpliciter quidem

habebat cenlum

totum dificium

vesiibuli sexa-

sicut

mulierum exterius; sed appellat

ginta, cap. 40, 14; spatium quod erat inter veslibu-

prophela exterius hoc loco, quia loquitur de

lum

et

murum

occidenlalcm, de quo hic loquitur,


alteruin

comparalionc templi,
exterius, id est,

ubi ipse erat; alii, in alrium

viginti cubitos;

spatium, quod
orientalem
,

erat inter
alios vi:

feminarum. Quod erat contra sepa,

veslibulum et alteruin
ginti cubitos, sunt

murum

ratum dificium
ris,

id est, in

eam partem
14, 15.

atrii

exterio-

centum. Ubi erat porticus. Hebr.


triplicibus
;

qu dificium
,

illud

separatum spectabat de quo

Thalamus super lhalamum in

aut,

thalamus

cap. superiore

versu 12, 13,

Nam

altra

regione lhalami in triplicibus, id est, ad

eam partem
trs erant

ejusdem atrii pars ad orientem speclabat.

Et contra

ubi crant lhalami atrii exterioris respondentes Ihala-

iEDEM. Hebraic, et qu erat regione dificii, quod respiciebat ad arjuilonem; repelitio est perspicuilalis

mis

atrii inlerioris ter triplici

ordine.

Nam

alius

supra alium, et trs ordines; aut,


trs thalami erant
,

ut claris

causa facla, quasi dicat


,

Ad

illud,

inquam, gazo-

dicam,

ex uno latere port, et


singuli trs

phylacium duxit me quod erat regione dificii senon ejus quod ad meridiem sed ejus quod parati ad aquilonem spectabat. Gazophylacium autem dicit
,

totidem ex allero
f

quorum
alios

habebant con-

lignationes, et trs

thalamos. Itaque
,

novem

crant cubicula in uno latere


qui ter quinque
,

et totidem in alio.

Nam

ordinem gazophylaciorum

singulare pro plurali

aut quinquies ter

ponuntex ulrque

ut cap. 40, vers. 45, 46. In f acie longitudinis. In facicm longiVers. 2.

parte

non

video
,

quinque cubicula

quomod probare possint fuisse quorum unumquodque senos hain

ludinis

cenlum cubitorum ( adduxit me verbum necessari repetendum ) id est,


;

hoc enim

beret cubitos, et sex parieles singulos quinorum cu-

in

eam

par-

bitorum
atrii
,

qui sunt sexaginta cubili


nisi

dimidio spatio
,

tem

atrii

exterioris

aquilonaris,

qu

respiciebat

quod non habebat

quinquaginta cubitos

dificium separatum aquilonare. Cujus longitudo erat centum cubitorum latitudo quinquaginta. Nam totum
,

ex quibus excipi dbet laliludo porl.

Vers. 4.
unius.

Ad

interiora

respiciens \ue cubiti

atrium quadratum erat, centum longitudinis et totidem latituduiis cubitos habcnS. Si autem quadratum,
cujus singula latera

Qu

deambulatio erat versus interiorem parubi erat via ambulationi

tem

atrii exterioris,

adhquo
erant

centum cubitorum

sint,

per m-

rens, lalitudinis unius cubiti.

dium dividas, efiieies duo parallelogranmia, quorum utrumque centum cubilos longitudinis, et quinquaginta lalitudinis haheant. Ostii aquilonis;
liurrt atrii

Vers.

5.

Ubi erant

gazophylacia. In
et

spalio erant

gazophylacia. Hebr.,

gazophylacia;
(

versus os|

sub. ad hune

modum
6.

fabricata crant. Alliora


,

aquilonaris. Dclarai versus

quam partem

inferioribus) angustiora

contra

quam

erant cubicula

esset longitudo.

templi,

cap. 41,

Quia support abant porticus.


illis

Vers.

3.
sul).

Contra

viginti cuuitos atrii intein

Hebr.

Quia sustentubantur ab
et

cubicula ab

infe-

ioms
riis,

adduxit

me

eam partem

atrii

exlcrio,

rioribus

mediis

id est,

ide superiora inferiori-

qu respondebat

spatio inlerioris

atrii

quod

bus angustiora erant, quia

alia

ab

aliis

sustenlabantur,

erat inter ve*tibulum et

murum

occidenlalcm, quod

suprema. videliect mediis, mdia ab infimi*. Reddit

,,

,, -

969

COMMENTAR1U'!. CAP.
superiora cubicula angustiora erant
inferiora quasi

XLII.

970
Ha
ostia versus

unam causam cur


inferioribus,

adhaesisse, atque

Orentem habuisse
mri, ut vers.
,

qud

fundamenlura supe-

quibus in ea ab atrio exteriori introibatur.

riorum essent,

et soient

fundamenta esse latiora,eti!

Vers. 10.
7. Describit

In latitudine periboli
gazophylacia
, ,

parietes, qui superu.>dificanlur, sursni versus arctari.

sive cubicula

quoe erant

Ideque nonnulli putant cubicula re quidem ver fuisse


ints sequalia
;

in atrio orientali

sed quia

muro
ipsa

adluerebanl,

et

mu-

mensura
illud

quorum eadem erat forma atque atque eorum quae in atrio aquilonari defaciem
,edificii

rus supern erat anguslior,

quoque cubicula ex-

scripsil. In

separati, versus dificium


solet
;

trinsecs angustiora apparaisse.

Non

constat. Alleram
,

quod separatum vocare


uni angulo

unus enim angulus


separati conjunclus
,edificium.

ejusdei rei

causam reddit versu scqucnti


superiori, vers.
significat,

qud non
ethecas.
halesclie-

atrii orientalis

a:dificii

niterentur columnis. Noster inlerpres porlicus verlit,

erat, et alter alteri.

Et erant ante

Ante

quas cap.

15,
ut

vocaveral

faciem

inquam

ejus

mri qui versus aedificium se-

Chaldaic cubicula
kotli.

Hebraic

paratum

erat, sita erant gazophylacia ante

ipsum seredundat

paratum adificium.
6.

Qud conjunclio

et

Vers.

Tristega

enim erant. Hebraic

Quia
super

Hebraismus
Vers.

est.

triplicata erant,
alia
;

ad verbum; id

est, triplicia alia

H.

Secundum longitudinem eorum


significat latiludinem

sic

et

propterea superiora angustiora erant inferiori-

latitudo eorum. Non

gazopby-

bus, ne

cm columnas non
desiliret.

baberent,

nimio pondre
tristega

laciorum eteoruindem longitudinem aequalem fuisse;


sed

dicium

Noster inlerpres

Gneco

quemadmodm
sequalia
illis

orienlalia gazophylacia

sepien-

verbo vocavit

trs
,

cubiculorum contignalines, aut


ut Gnes. 6,
;

trionalibus
sequalia

erant

longitudine
St'd

sic

etiam
facit

triplicem ordinein

vers. 16.

Propterea

latitudine fuisse.

Hebraismus

eminebanl

angu-aiora erant
Sept,

abusus est enim verbo


verterunl e),

ut verba alium

sensum pr 6e
,

ferre videanlur.

Et

quanqum etiam
X<jv.

eodem modo
(

similitudines et ostia

et

omnes

exitus

horum

juxta

Hebr.

Comprimebatur

ajdificium

id est

an;

formas illorum.

gustius liebat, ut R.

David interprelatur.

terra

Vers. 12.

si

Secundum ostia gazophlaciorum.


gazophylacia

quo magis terra surgebat. Cubitis quinquaginta.

Docet orientalia
mcridianis, ac

etiam fuisse similia

Hoc Hebraic non


runt.

est,

nec Cbaldaeus

et Sept, verte-

omnia

inter se

eamdem formam
tribus cx-

Vers.

7.

Et peribolus; paries, muras exterior,


Ante
gazopiivla-

mensuramque habuissent. Quod autem de


terioribus atriis dixit, de tribus

quoque inlerioribus
ante vestibulum
qui est versus orien-

qui erat regione gazopbylaciorum.


cia;

intelligendum est.

Qu.e via erat

gazophylaciis ex adverso respondens,

muras,
erat.

separatum
tem
,

ante

murum rectum

inquam, exterior, qui regione gazopbylaciorum


Mri qui erat regione gazopbylaciorum,
qtfe

aut qui rect via ad orienlem


vers. 10.

speclabat, ut R.

Longitudo ejus quinquaginta cubitorum. Hebraismus,


pro
:

Jonah exponit,
Vers. 13.
ctus,

lon-

giludo ([uinquaginta cubitorum erat,

erat dimidia
significat

Et dixit ad me, divinus ille architequem videram quiqne omnia dimetiebatur


,

pars longitudinis
ut

atrii

cap. 40,

23.

Non

quinquaginta cubitorum

quidam existimant, cubicula occupasse spalium id enim (ieri non polerat


;
,

meque e deduxerat. Qui appropinquant ad Dominum id est, qui Domino ministrant, qui ingrediuntur
,

in

Sancla sanctorum
,

ubi

Dominus habilare diceba-

cm

tota longitudo atrii


,

non esset

nisi

centum cubi-

tur

ut statim

explicat.
,

Idem supr,

cap. 40,

46.

torum

et portae ut
et

minimum decem

cubilos latiludi-

Sancta sanctorum

id

est,

carnes victimarum
,

pro

nis occuparent,

essent duo a'quales cubiculorum


porlae, alter ex

peccato et pro dclicto sacrificaiarum

ut ibi eas co-

ordines, unus ex

un parte

altra;

medant

non enim

alibi

edore licebat, iiaque conjunR. David.

sed vult dicere muruin uni cubiculorum ordini oppo-

clio et, estexegelica, ut interprctalur

silum, quinquaginta fuisse cubitorum, quia dimidia


pars eratlongiludinis totius
atrii.
,

Vers. 14.

Non egredie.ntur. Sacris vestibus


dponent.

in

duli. El ibi reponent, sed ibi


spatii
,

Nam
,

et,

Vers.

8.

hoc 44

Longitudo gazophlaciorum

loco

adversativa est.

Id explicat

infra

cap.

ubi erant gazophylacia.

Nam

ipsa gazophylacia

ut

17, 19.

superiore versu probavimus,

non poterant quinqua-

Vers. 15.

Domus

interioris, templi et

omnium
in

ginta longitudinis cubitos coiMinere.

Et longitudo

atriorum, et eorum quas ad templi ministerium perti-

ante faciem templi

id

est,

longitudo spatii quod ante


,

ncbant, qualia erant gazophylacia

vocat

domum
,

templum

erat,

ccnlum cubitorum
latera fuisse porta?
;

cap. 40, 23.

Vers. 9.

Subtus

leriorcm hoc loco totum templum, atria etiam exteriora complectens


,

gazophylacia. Indicat cubicula


,

comparatione periboli
incipit describere.

et

mri

non solm ad portam ipsam

sed etiam supr

extimi,

quem nune

propterea dicil, subtus.

Loquitur au-

Vers. 16.
illum, qui

Contra ventum

orientalem.

Murum
latilu-

tem de porta qu ex
septentrionale, ut
prelationi

atrio orientali ingressus erat in

lotum templum circunidabat, cujus


altero

omnes

fer exponunt.

Cm
,

inter-

dinem calamo uno, altitudinem calamo


fuerat, cap. 40, 5,
clart. Iiic
id est,
il

mensus

non video quemadmodm ea verba

quse

nunc autem ejus longitudinem d profane;

sequuntur, convenirepossint, itigredientium in ca, (pro


ingredienlibus
)

muras dividebat locum sanctum

de atrio exteriori. Quibus verbis in-

ab urbe, ut explicatur vers. 10; faciebat enim


et ipse sacer erat,

dicatur gazophylacia ad
s. s.

murum

potis occidentalem

peribolum circum templum, qui

xa.

31

971

IN
,

EZECHIELEM
adh,

yn
tendebantur; latitudincm ver alios duos qui
latiludo ver Meridie in Septen-

qucmadmodm nunc cmeteria


rent.

qure templis

ralleli

Calamo mf.nswme
;

id est

maxime- caJamo

qui
nisi

Meridie in Septenlriones; quia longitudo templi erat

sex cubitos habebat

cm
totus

virigaris

non haberet,

ab orlu ad occasum

quinque

calamo sacro. Quingentos calamos. Ter

triotieS.DlViDENTEM INTER SANCTUAR1UM ET VCLGl LOCUM.

mille cubitos. llaque luni

murus habebat

in

circui-

Hebr., ad dividendum inter sanctum et profanum,


est, ut

ij

duodecim

millia

eubitorum.

Vers. 20.
hum.
stat

murus

dividerel inter locum sanctum et urbem.

Longitudinem quingentorum cubito-

Dclart istum

murum
,

qui ide

circumcirca tem

Wi

ITINO, quingentorum (calamorum), ut con-

plum cinebat
ctum crat

ut

locum sanctum

profanis distin,

ex superioribus versibus 17, 18, 19. Et latitu-

gueret. Nant quidquid intra


.

murum

illum erat

sanut

jhnem quingentorum cubitokum. Quingentorum (cala-

quare

et

templum aliquando vocabalur,


non enim crant
in ipso

morum). Non
quia

eral propri longitudo neque lalitudo,


,

cm

Cbristus yendenles et meutes lemplo ejecisse

peribolus quadratus crat

sed vocat longitude*

dicitur, Joan. 2, 15;

lemplo,

nem duos muros,


1.

qui ah Oriente ad Occidentem pa-

sed in hoc exteriori peribolo.

CAPUT
Et duxit

XL1II.
1.

me

ad portant, qua; respiciebat ad viam viam

Ensuite

il

CHAPITRE me mena la

XLIII.

porte qui regardait vers

orientalem.
2. Et ecce gloria Dei Isral ingrediebatur per

l'orient.

2. Et tout d'un coup parut la gloire du Dieu d'Isral, laquelle entrait par le ct de l'orient; le bruit qu'elle

orientalem

et

vox erat

ei

quasi vox

aquarum multa-

rum;
3.

et terra splendebat majestate ejus.

Et

vidi visionem

secundm speciem quam vide:

semblable au bruit des grandes eaux et terre tait claire par la prsence de sa majest. 3. Et la vision que j'eus tait semblable celle que j'avais eue, lorsqu'il vint pour perdre la ville ; il me
faisait tait
la
;

ram, quando venit, utdisperderet civitatem et species secundm aspeclum quem videram juxta fluvium

parut dans
4.

la

mme

forme que

je l'avais

vu prs du
le

ileuve de Chobar; et je tombai sur

mon

visage.

Chobar
viam

et cecidi

super faciem

meam.
est

La majest du Seigneur entra dans


la

temple

par

4. Et majeslas

Domini ingressa

templum per

portse, qu;e respiciebat

ad orienlem.
,

et introduit me in 5. Et elevavit me spiritus atrium interius, et ecce replela erat glori Domini do-

porte qui regardait l'orient. 5. Et l'esprit me releva, et me fit entrer dans le parvis intrieur ; et je vis que la maison tait remplie de la gloire du Seigneur.
6.
la

Alors je l'entendis qui


;

me
tail

maison
7.

et
:

l'homme qui

du dedans de proche de moi


parlait
ici le

rmis.
G.

Et audivi loquentem ad

me

de domo

Mdit

Fils

de l'homme,

c'est

lieu

de

mon

et vir qui

stahat juxta
7.

me,
:

Dixit ad nie

Fili

hominis, locus
,

solii

mei,et

lo

eus vestigiorum

pedum nteorum
:

ubi habito in me-

dio fdiorum Isral in setrnum

et

non polluent

ultra

trne, le lieu o je poserai mes pieds, et o je demeurerai pour jamais au milieu des enfants d'Isral : et la maison d'Isral ne proTanera point mon saint nom l'avenir , ni eux ni leurs rois, par leur idoltrie , par les spulcres de leurs rois, ni par les hauts lii ux.
8. Ils ont fait leur porte contre ma porte, et les poteaux de rentre de leur maison proche des miens ; et il y avait un mur entre moi et eux et ils ont profan mon saint nom par les abominations qu'ils ont commises: c'est pourquoi je les ai dtruits dans ma
;

domus Isral nomen sanctum meum, ipsi et reges eorum in fornicaiionibus suis, et in ruinis regum suo-

rum
8.

et in excelsis.

Qui fabricati sunll imen suum juxta limen


:

meum,

et postes suos juxta postes


ter

me

et

eos

et

meos et murus crat inpollueront nomen sanctum meum


:

colre.
9. Qu'ils rejettent donc maintenant loin d'eux leur idoltrie ; qu'ils loignent loin de moi les spulcres

in abominationibus quas fecerunt sumpsi eos in ira mc.

propter quoi! con-

de leurs
d'eux.

rois; et je demeurerai toujours au milieu

9.
et

Nunc ergo rptant procul fornicationem suam ruinas regum suorum me et habiiabo in medio
, :

la

10. Mais vous, fils de l'homme, montrez ce temple maison d'Isral alin qu'ils reoivent la confusion
,

eorum
10.

sein per.

de leurs iniquits
,

qu'ils

mesurent eux-mmes toute

Tu autem
,

fili

hominis ,ostende domui Isral


suis, et

sa structure;

templum

et

confundantur ab iniquitatibus
:

retjantirr

fabricam

11. El cru' scantex

omnibus qmw fecerunt. Figu-

11. Et qu'ils rougissent de toutes les choses qu'ils ont failes. Montrez-leur lu figure du temple, cl do tous ses btiments, ses sorties, ses entres, et tout son toutes les ordonnnances qui doivent y tre ob,

ram doms,

es fabric;e ejus, exitus et introitus, et

omejus

nem

descriptioncm ejus, et universa prsecept ejus,


ejus,
et

cunctumoc ordinem

omnes
:

leges

serves, tout l'ordre qu'il faut y tarder, toutes les lois oui y sont prescrites. Reprsentai tontes ces choses devant leurs yeux, alin qu'ils gardent exactement tout ce que vous aurez dcrit, qu'ils pratiquent et

ostende eis, et scribes in oculis

eorum

ut ciistodiant
et fa-

observent tous
12.

les

prceptes qui

la

regardent.

ciant

d-'-^iptiones

ejus, et pracepta illius,

Telle

est la rgle qu'on doit garder en htia:

v
doms
in

12. Ista est lex

summitate montis
est
:

omnis

finisejus in circuitu,

sanctum sauclorum

hieccst

TouUl le temple sur le haut de la nionlagne son tendue dans son circuit sera iics--.ainie; lelbi est donc la loi qu'il faut observer dans le blintent de ce temple. 15. Uv voici quelles sont les mesures de l'ait tel
sant

ergo lex doms.


13. Isl

en
altaris in cubito verissimo,
:

les

mesurant avec
cl

la

coude bonne mesure, qui


:

autem mensurac

avait
in sinu

une coude

un palme

son enfoncement tait

qui habebat

cubitumet palmum

ejus

erat

orofond d'une coude,

el avait aussi

une coude de

973
cubitus, et cubitus in latitudine
:

C0M11ENTARIUM. CAP.
et definitio ejus us[j

XLIII.

974

que ab labium

ejus, et in circuilu
altaris.

pahnus unus

haec

largeur; et sa clture, jusqu' son bord ai fout a fentour, tait d'un palme ; telle tait donc la fosse de
l'autel.
1 . Du bas de la terre, jusqu'au dernier rebord, il y avait deux coudes de bailleur; et ce rebord avait une coude de large; et de ce rebord qui tait le plus polit, jusqu'au reboid qui tait le plus grand, il y avait quatre coudes ; et ce rebord avait aussi une coude de large.

quoque erat fossa


m.im duo

14. Et de sinu terme

usque ad crepidinem novissi:

cubitij et latiludo ciibiti unius

et erepi-

dine minore usque ad crepidinem majorem quatuor


cubili, et kititudo cubiti unius.

15.

I|)se

autem Ariel quatuor cubilorum


duodecim cubilorum
:

et

ab

Ariel usqud ad sursum, cornua quatuor.


16.

15. Ariel avait quatre coudes de bauteur cet autel s'levaient en haut quatre cornes.

et

de

Et Ariel

in longitudinc

pcr duodecim cubilos latitudinis


sequis lateribus.

quadrangulatum

coudes de large gaux.


17.

16. Ariel avait douze coudes de long, et douze ; et tait ainsi carr, ayant ses cts

17. Et crepido quatuordecim cubilorum longitudinis


,

per quatuordecim cubilos


:

latitudinis

in

qua-

tuor angulis ejus

cl

corona in circuilu ejus dimidii

cubiti, et sinus ejus unius cubiti per circuilum; gra-

dus autem ejus versi ad orientem.


18. Et dixit ad

Son rebord tait de quatorze coudes de long de quatorze coudes de large, mesurer ses quatre cls d'un angle l'autre la couronne, qui rgnait autour, avanait d'une demi-coude, et son enfoncement tait d'une coude tout autour. Or ses degrs taient tourns vers l'orient.
et
:

me

Fili

hominis, brcc dicit Domi-

nus Deus

Hi sunt rilus altaris, in qucumque die

dit

fuerit fabricatum, ut offeralur

super illud holocau-

8tum, et eirundatur sanguis.


iy. Et dabis sacerdotibus et levitis, qui sunt de

me dit Fils de l'homme, voici ce que Seigneur Dieu Ce sont ici les crmonies qu'on doit observer l'gard de l'autel, aussitt qu'il aura t bli, afin qu'on offre dessus l'holocauste, et qu'on rpande tout aulour le sang des victimes.
18. Ell'ange
le
: :

semine Sadoc, qui accedunl ad me,


ut offerant mihi vilulum de

ait

Doiuinus Deus,

armento pro pcccalo.


poncs super

19. Et vous les donnerez aux prtres et aux lvites qui sunt de la race de Sadoc, qui s'approchent de mon
autel, dit le Seigneur Dieu,
afin qu'ils

me
;

sacrifient

20. Et assumcns de sanguine ejus,

un veau du troupeau pour

le

pch.

quatuor cornua ejus, et super quatuor angulos crepidinis, et super


et expiabis.

coronam

in circuitu

et

mundabis

illud,

21. Et toiles vitulum, qui oblalus fuerit pro peceato


.

20. Vous prendrez du sang de ce veau et vous en mettrez sur les quatre cornes de l'aulel , et sur les quatre coins de son rebord, et sur la corniche tout aulour et vous le purifierez et le sanctifierez.
;

et

combures eum

in

separalo loco

doms

21.

extra

offert

sanctuarium.
22. Et in die secund offeres hircum caprarum im-

de
et

la

le veau qui aura t vous le brlerez dans un lieu maison tout spar, hors le sancluaire.

Vous emporterez ensuite


le

pour

pch

et

maculatum propeccalo,
piaverunt in vitulo.

expiabunl altare, sicut ex-

Le second jour, vous offrirez pour le pch un jeune bouc qui soil sans tache et on purifiera l'autel comme on l'a dj purifi avec le veau.
22.
:

25. nique compleveris expians illud, offeres vi-

tulum de armento immaculatum, et arietem de grege immaculatum.


24. El offeres eos in conspeclu

23. El lorsque vous aurez achev de le purifier, vous offrirez un veau du troupeau, qui soit sans tache' et un blier du troupeau , qui soit de mme sans aucune tache.

Domini

et mitteul

sacerdocs super eos sal

et offerent eos

bolocauslum

24. Vous les offrirez en

la

Domino.
25. Seplem diebus facis bircum pro peccato quolidic
:

rpandront du en holocauste au Seigneur.


et les prtres

sel

prsence du Seigneur ; sur eux, et les offriront

et

vitulum de armento

et arietem

de pecori-

bus, innnaculatos offerent.


26.
illud
:

25. Sept jours de suite vous offrirez chaque jour un boue pour le pch ; et l'on offrira de mme un veau et un blier du troupeau qui soient sans tache.

Seplem diebus expiabunt


et

altare, et

mundabunt

26.
l'autel

Ils

feront la purification et
et
ils le

la

implebunt

manum

ejus.

pendant sept jours,

conscration de consacreront.

27. Expletis

autem diebus,

in die octav et ultra


,

facienl sacerdotes super altare bolocausta vestra

et

27. Et les sept jours tant accomplis, les prtres offriront le huitime jour, et dans la suite, vos holocaustes sur l'autel, et les hosties qu'ils offrent pour la paix ; et je serai rconcili avec vous, dit le Seigneur Dieu.

qu pro pace
minus Deus.

offerunt

et placatus ero vobis, ait

Do-

COMMENTAiIUM.
Vers.
1.

Ad portam,

templi; pris

enim prophe)

8, et c. 10.

Quasi vox aquariui multarum. Chrubin


,

ta in exteriori peribolo erat.

Porlam orientalem

atrii

cm
titun

volabant" cl gloriam Domini deferebant

alarum

exlerioris inlelligeredebemus,qu;e prima occurrebat.

agitation* sonitum edebant similem confuso inundan-

Ingreditur autem gloria Domini per porlam orienta-

aquarum sono
est

ut dixit cap. 1, 24. Similis


1,

com-

lem
illi ,

et quia ipse Sol est juslitia;

Oriensque nomen
in

parait

Apocal.

15, et 14, 2, et *9, i.


ejtis,

Et terra

et quia per

porlam orientalem rect ibatur


erat.
il

splr.idrbat tnajeslale
claritate illustrata.

pra; ejus claritalc,

ab ejus

sanclum sanctorum, ubi ejus sedes

Vms.
referais,

2.

Gloua

Di
.1

Figura

la

gloriam Dei

Vers. 3.

Quaxdo venit dt disperderet


ad verdendam civilatem
.

civitaid est.

quam

vidit stqiie

piimil supra, cap. 1, c.

tesi. Iiebr.,e/u veui

975

IN

EZECHIELEM
nuniia
j

976
illis

cm missus sum
1,

ut vaticinarerurbiseversionem, cap.
et

templ: restaurationem

ejusque magnilu-

et 10,

utChaldus

Hebrxorum
3

coinmentarii

dinem
illtid

et figuram

dclara

et fac cos suis

manibus
,

explicaiit.

Et

cecidi. Obstupefactus splendore gloriic

metiri, ut

cm

ejus amplitudinam perspexeriut

Domini, ut cap.
qui Cbristi
glori,

2,1,

et cap.

23, sicut Aposloli


,

pudeat eos suarum fniquitalum, qui pro


tt

lot peccalis,

transfiguration! interfuerunt

visa ejus

lantaque Deo acceperint bnficia.

vocequc de clo sonante audit

in faciem ce-

Vers. 11.
eos

Et erubescant.
,

Hebr.,
si

et si

puducrit

ciderunt, Malin. 17, 6.

Vers.

5.

Et elevavit me.

eorum qu fecerunt
,

id est

ostens templi

am-

Sustulit

me

de bunio

plitudine

speque ejus reslaurandi resipiscere volue-

spiritus propheticus;cecideratenim in lerram. Significat

rint, explica illis sigillalim singulas parles,

earumque

nec rever cccidisse , nec rever surrcxisse

sed

mensuras, ul

cm lempus

advencrit

ad eam formam
legesque sacri-

solo spiritu proplietico.

illud dificent.

Pr.ecepta ejus,

ritus,

Vers. 6.

Et audivi Deuni mihi sancto sanclovir,

(iciorum.

rum loquentem. Et
me,
id est,
ille
,

Hebr

et vir erat stans juxta

Vers. 12.

Ista
, ,

est lex domus. Haec est icmpb

quidam mihi adstabat,

sive

is

erat archi-

descriptio ac dsignatio.

Omnes fines ejus

in circuitu.

leclus
rat
;

quem
ut R.
ille

tribus superioribus capilibus vide-

Totus
17
,

ille
,

peribolus
describit

quem

superiorc cap. vers. 16,


circumein-

sive,
,

David interpretalur, aut anglus


viderai, cap. 1
ceris
,

IS

qui

summum montem

aliquis

aut

quem

7,

enjus aspeest

gebat.

ctus erat, quasi aspectus


verisimile,
loquitur.

candenlis;

quod magis

Vers. 13.

1:<

cibito verissimo. Hebr.,


et
,

et

li

men-

quia stalim versu sequenli persona Dei

surm

altaris in cubitis; cubitus cubitus

palmus,\ti est, in

cubilis
7.

non communibus, sed sacris

addito

nimirm
40,

Vers.
Alii

Locus

solii mei, est hic, aut, eritliic.


:

singulis palmis in singulos cubitos, ut dixit cap.

verbum reek
ide minus
,

intelligunt

Vide locum
,

solii

mei.

5, atque bxc est vis llebraismi. In sinu ejus erat


cubitus, id est, in medio cjuseminebat pars una supra

Quod

mihi placet

quia vult bis veibis

probare

quod statim
,

sequitur, se

non esse unqum


perpetuam se-

cleras alliludine cubiti unius


,

qui ab Hebras

euin deserturum

quasi dicat, hic

fixi

locus dispositionis vocabalur

ut ait R. David, quia in

dem meam.
nominalivo
vestigiorum

Itaque

UN

hoc loco, ut sentit Kimcbi,

eo ligna ad cremandas viclimas struebantur. Alii fer

servit, ut in nonnullis aliis locis.


,

Et locus
[ i

omnes Chaldum paraphrastem

secuti,

sinum,

unda-

quasi dicat

hic locus mihi erit instar


sedes

menlum
basim

interprelantur.

Ilaquc

sensum esse putant


quod

cli et terra;.

Clum enim

mca

est

terra

autem
j !

altaris

unum cubitum

altitudinishabuisse;
,

scabellumpedum meorutn, Isai.66; I.Ubi HABiro.Hebr.,

ideirc mihi magis probatur

quod verisimile videlur


allare describere
,

inquo

habilo, id est, in

quo babitare decrevi, ul ver-

prophelam ex base ac fundamenlo


multi subtiliter philosophantur
vocari sinum dico
,

ser in medio (iliorum Isral.

Et non polluent ultra,


j

cpisse. Cur l'undamcnlum sinus appellelur


;

multa

Ex hoc

loco pcrspicuuin est h;cc non lam ad tem-

ego simplicis ide


sinus lalissima pars
in dificio.

plum Jerosolymitanum, qum ad cleste referenda esse, ut rect llieronymus adnotavit. Nam eitemplum
Jerosolymitanum sp poslea poilu lu m
derelictum
est. In
,

qud

sicut

hominis

est, ita

fundamentum lalissimum

fuit, et

Deo
j

ut ex

Machaborum

libris

manifeslum

Et cubitus in latitudine, murus erat latus cubitum unum. Non qud non esset mult latior sed qud
,

fornicationibus suis. Idolis suis, ut suep expli-

crepido ejus unius

esset cubiti

siringebatur enim

cavimus. In kuinis regum suorum. Hebr., in cadaveribus regum suurum ; quod R. Salom. et R. David sic
interprelantur
:

magis ac magis

altare,

quo magis ac magis assurgebat.


palmi, id est, basis altaris

Et

definitio ejus usque ad labium ejus. Et terminus

Habebant reges

domum

templo consepeliri,

ejus in labio ejus unius

junctam

solebantque in horto
et

doms su

praler laliludinem (utopinor) unius cubiti habebat

quemadmodm Manassem

Amon

sepultos fuisse

labium unius paimi circumcirca, elegantix causa


existimo
,

ut

legimus, 4 Reg. 21 ,18, 26.

Contaminabatur locus

quale in multis etiam hodi dificiis vide-

sanctus attactu cadaverum. Noster inlerpres cadavera,


r uinas veitit
il
,

mus.

11 c

quoque erat fossa

altaris.

Hebr., atque hc
ver-

ut supra, cap. 21

15: Corde tubescere

erat altiludo altaris,

quemadmodm et Sepliiaginta
altaris

multiplient ruinas; et Psalm.


,

109, C: Judicabit

in

terunt.

Vocal autem altare,


si

fundamentum per
;

naiionibus

implebit ruinas

eodem modo versu

se-

synecdochen,
sin

ha;c verba ad superiora referanlur


,

quenti.

autem ad ea qu sequuniur

quod vero videtur

Vers. 8.

Fabricati
,

sunt. Reddil causam

cur

esse similius, allare vocal quidquid super

fundamen-

templum
:

pollneriul

quia

suas haberent, scelera

cm juxta lemplum domos qu donii sua; perpetrabanl


juxta

tum superstructum
versihus describit.

erat, cujusallitudinem sequentibus

n ternplo perpelrare putabantur. Alii auctorem Hie-

Vers. 14.

De

sinu terr^: usque ad crepidinem

onymum
non

seculi

Cm

templum nieum habita-

novissimaji. Hebr., sinu terr usque ad atrium tnferius

ient,

lueruiit aliis meliores; sed polis polluerunt

Qu
tinis

verba multos Hebrasorum interprtes, et ex Lacos qui nimio studio Hebros sectari soient
,

ni.men sanclum me.

meum

ideque consumpsi eos in ira

fe-

fellerunl.

Purrunt enim agi hic de atrio sacerdotum,

Vers. 9.

A me, templo meo, ubi ego habito.

quia ararah propri atrium significat, quod trs parte


i

Veks. 10.

Ostendb

domui Isral templum. An-

habuisse dicunt

atrium inferius versus

Oricntem

977
(

C0MMENTAR1UM. CAF. 1U\1.


inferius

978

quod

dicebatur

quia cura (emplura in ac-

bas dixit vers. \5:Defmitio eju$


in
circuitu

mque ad

Iabium ejut

clivo loco esset,

ab Oriente versus Occidentem ascen;

palmus

unus.

Et

sinus ejus.

Keq

R.

debatur), atrium superius versus Occidentem

et

m-

David scribit ignorare Hebrneos quid hoc loco


cet. Alii nescio quid in

signifi-

dium, ubi erat

altare.

Utrum autem duorum atriorum


confilenlur. C;ulerm quis

medio

fuisse fingunt,

quod

in

majus, utrum minus appelletur, Hebraei se, ut scribit

R. David
videl
re
?

ignorare

non

non hic de

atriis,

sed de altari Prophetam age-

Ego repetitionem ejus quod versu 13 dixit, esse arbilror. Dixit enim sinum, id est, basim ac fundamentum allaris unum
altitudinem surgeret.
lalitudinis

unius cubili

Significat ergo in altari supra


;

fuisse contractiones

quas

alria vocat

fundamentum duas quia eranl duo


,

cubitum habuisse, quod nunc

repetit.

Gra-

spalia, inquibus sacerdoles

obambuiare polerant,

alta-

dus autem ejus, gradibus ab Oriente versus Occidentem ad altare ascendebatur.

requecircumire.Hieronymusrectissimcrepidinesappellavit.

Vers. 18.
ta
,

Hi sunt ritus. Hebr.


sunt mensur,

hc sunt

slalufa-

Novissimam autem, aat Hebr. inferiorem, cre;

id est

hc

est forma,

qu

pidinem vocat, quae propior erat fundamenlo

eamqua,

cient aiare, ut vers. 11.

demque minorera a ppellal, non qud


tuor cubitis superiore
,

angustior es*et, ut
latior

Vers. 19.

Et

dabis.
,

Trades eos

ritus, aut
;

eas
:

quidam interprtes depinxerunt; erat enim

mensuras quas

vidisti

sacerdotibus et Levitis

aut

cm quatuor

haberet latera

Dabis vitulum.ut doceas

quomod

sacrificare debeant,

quorum
hic
nisi

singula

uno cubito superiore crepidine emitacite redditur

long nimirm oblilos caplivitale, ut versu sequenti


declaralur. Qui sunt de semine Sadoch.

nerenl;sed minor appellatur ob eam causam, qu


prophet
,

Nominat Saquia primus

qud non haberet


superior haberet

doeb lanqum principem sacerdotum


fiiit

duos cubilos alliludinis,

cm

qui siimrai sacerdotis ofiicio in lemplo Salomonis


;

quatuor.

functus est

quare ex

illo
,

Vers. 15.

Ipse autem Ariel. Quidam Ariel fun-

omnes
ut

posteri sacerdoles
,

cognomentum acceperunt
40,
46.

supra vidimus
,

cap.

damentum interpretantur, alii superiorem partem altaris. Ex mensur perspicuum est Ariel superiorem
crepidinem appellari, qu propri altare erat. Dicebatur autem Harki
,

Qui accedunt ad me

qui

in sancta in-

grediuntur ut mihi offerant vitulum (ilium bovis;

unam

speciem pro omni sacrificiorura gnre posuil. Accedere ad


gredi
,

ut putat R. David, quasi


,

mous ko

Dominum

est minislrare, et in sancta in-

Dei ex idololatrarum consueludine


idolis sacrificabant
;

qui in montibus
,

quod

solis licebat

saccdolibus, cap. 42, 13,

el

vel, ut

alii

Hebraei senliunl

40, 46.

Dei, quia in
Iebat
Alii
,

eum locum

ignis

de clo Deo milti soIs

Vers. 20.

Super quatuor cornua Et combures.


,

ejus

altaris.

qui impositas viclimas quasi !eo absumebat.

enim

viluli sacrificandi rilus lege

prseriptus erat

ex (igur teonem Dei vocatum fuisse dicunl, qud

Exod. 29, 12,


Vers. 21.

et Levit. 4, 7, 17, et cap. 16, 18.

superiore parte latior esset


sibi leonis

qum

ihferire.

Sed

ipsi

Hebr.

comburent
,

sa

figuram fingunt.

Nam

prophela angustius
docet.

cerdoles, aut qui

eam curam habuerint)

in

separato

superiore parte

qum

inferiore fuisse
et

Et ab

loco.

Quorum animulium
per Ponlificem

infertur sanguis pro peccato

Ariel usque ad sursum,


quatuor cornua.
Vers. 16.
ficat altare

ab Ariel, et sursm versus

in sancta

horum corpora cremantur


,

extra castra, ad Hebr. 13, 11


;

et Levit. 4, 12, et 6

Et Ariel duodecim cubitorum

signi-

20, et 16, 27.

habuisse quadraginla oclo cubitos in qua-

Vers. 23.

Cumque complkveris

cm

explication

drum, duodenos per singula


Vers. 17.

Et crepido

latera.

nem
quam
vers.

ejus absolveris.

quati ordecim cubitorum.


illam,

Vers. 25.

Facis hircum.
,

Dixit Hebraic, facere,


in

Crepidinem vocat hic inferiorem

14

pro sacricare, ut sp apud Latinos. Sic etiam


fine versus, ubi

novissimam appellavit, quia superiorem vocavit Ariel.

noster interpres verlit, offerent

He,

Hanc ergo

dicit
;

per singula lalera qualuoi decim cu-

braic est facient, et vers. 27

facient holocausta

el

bitos habuisse

cm enim

superiore crepidine seu


,

cap. 45, 22, et 46, 2, el 5, et Exod. 10, 25.

Ariel cubito uno lalitudinis emineret

necesse erat

Vers. 26.
ejus, ut

Et implebunt manum ejus


:

pro manus

per singula latera duos amplis longitudinis cubitos

adnolat R. David. Quod, ut idem refert, qui-

habere
dixit,

babebat autem

Ariel,

ut superiore

versu

dam

interpretantur

Implebunt manus

id est

latera
,

duodecim cubitos. Itaque

inferior crepido quin;

ejus (allaris).

Nam

iad et

manum

et latus significat

quaginla sex in quadrum cubilos habebat


rior

nam

supe-

quasi dicat, per septem dies replebunt altare victimis,


id est, offerent orania,

habebat quadraginla octo.


,

Edemque
,

ratione
allaiis

qu

offerenda sunt; quoetiam


:

colligitur

quamvis Prophet non dicat

basim

sensu videtur Chaldus reddidisse

Et offerent oblaejus, sacerdotis,

sex denos habuisse cubitos per singula latera, omnin

tionem ejus. Alii

Implebunt manus
,

autem

in

quadrum sexaginta quatuor. Nam

et ipsa

sacrificanlis, id est

dabunt

il

tt victimas,

quot per

cubito uno ab inferiore crepidine exstabat. Colligitur

septem dies sacrificare


altare refero
,

poterit.

Ego

et ex adjunctis

ad

etiam totum altare septem alliludinis cubitos habuisse.

de expiatione enim altaris agebatur, et


,

Nam
15.

basis habebat cubitum


,

unum,

vers. 13

crepido
vers.

ex linguae Hebraic proprietale


observatione
,

aliorumque locorum

inferior duos

vers. 14
in

Ariel

autem quatuor,
et

implere manus
ul

idem esse arbilror

Et corona

circuitu; Hebr.,

terminus

per
I

quod consecrare,
vertit
:

Exod. 28, 41, ubi noster interpres


sanctifiece

circuitum dimidii cubiti, id est, Iabium ejus, ut de

Et cunctorum consecrabis manut,

379
bisque
illos.

IN
Hebraic
est, et implebis

EZECHIELEM
,

m
,

eorum tnanus
:

id

de quo agimus simillimus est


lustrt; et

eumque

penits

il-

est, iniliabis
iniliaveris

eos, et cap. 29, 9, ubi est


,

Postqum

3 Reg. 13, 33

Quicumque

(inquit)

volebv

manus eorum

Hebraic

est,
,

et

implebk ma-

imptebal

manum suam,

cl

num Aaron et mus Septem


:

fwbat sacerdos, id est, qui-

(iliorum ejus; et v. 55

ubi Latine legi,

cumque volebat
Vers. 27.
vers. 25.

iniliabatur.
id

diebus consecrabis

manus eorum

He-

Facient,

est, offerent, ut supra-

braic legitur, implebis manus eorum, qui locus huic

CAPUT XLIV.
1.

CHAPITRE XLIV.
L'ange me fit ensuite retourner vers le chemin de la porte du sanctuaire extrieur, laquelle regardait vers l'orient et elle tait ferme. 2. Et le Seigneur me dit Cette porte demeurera lerme elle ne sera point ouverte, et nul homme n'y passera, parce que le Seigneur Dieu d'Isral est entr par cette porte et elle demeurera ferme 3. Pour le prince. Le prince s'y assvra pour manger le pain devant le Seigneur ; mais il entrera , et sortira par la porte du vestibule. 4. Et il m'amena par le chemin de la porte du septentrion la vue du temple alors je vis que la gloire tlu Seigneur avait rempli la maison du Seigneur ; et je tombai sur mon visage. 5. Kl le Seigneur me dil Fils de l'homme, mliez bien dans \ otre cur, regardez de vos yeux, et coutez de vos oreilles toutes les choses que je vous dis, lesquelles concernent toutes les crmonies de l maison du Seigneur, et tous ses divers rglements; et appliquez votre cur considrer les chemins du
1.
: :

Et convertit

me

ad viam porte sauctuaiii extead orientcm, et eratclausa.

rioris, quae respiciebat

2.

Et dixit Dominus ad
et vir

me

Porta hcec clausa

eritj;

non aperietur,

non

transibil per

eam, quoniam

Dominus Deus
clausa
3. Principi.

Isral ingressus est per

eam

eritque

Princeps ipse sedebit in e, utcomedat


:

panem coram Domino per viam


4. El

porte vestibuli in-

gredietur, et per viam ejus egredielur.

adduxitme per viam


;

portas aquilonis in

eon-

spectu

doms

et vidi
:

et eece jrnplevitgloria

Domini

domum Domini
5.

et ceeidi in

faciem
:

meam.
omuia doms pones cor tuum
Isral

Et dixit ad

me Dominas
,

Fili

homiuis, po::e cor

luum,

et vide oculis tuis

et auribus luis audi

qua ego loquor ad le de universis cseretnaaiis

Domini

et

de cunclis legibus ejus

et

in viis templi per


G.

omnes

exilus sauctuaiii.

El dices ad exasperanlcm
:

domum

Ilac

temple., et toutes les sorties du sanctuaire. G. Vous direz la maison d'Isral, qui ne cesse point de m'irriter Voici ce que dit le Seigneur Dieu :
:

Dominus Deus Sufikiant vobis omnia scelera veslra domus Isral 7. E6 qud inducilis filios alienos incircomcisos
dicit
, :

corde

et

incircumcisos carne

ut sinl in sancluario
;

meo

et polluant

domum meam
;

et

offfiMs

panes

meos, adipem et sanguinem

et dissolvais

paclum
po-

meum
8.

omnibus sccleribus vestris. Et non servslis pr.ecepla sancuarii mei


in

et

suistis custodes

observationum mearum

in sancluario

meo
9.

vobismelipsis.

ILec dicit Dominus Deus


,

Omnis

alienigena in,

circumcisus corde

et

incircumcisus carne

non

in-

grcdietur sancluarium
est in

meum

omnis filiusalknus qui

medio

filiorum Isral.
(|ii

10. Scd cl lovita',

l,.ng recesserunt

nie in

errore fijiorum Isral

et

crraverunl
:

me
,

post idola

sua

el porta,

enint iniquilatem suam

11. Erunt in sancluario

portarum doms,
holocausla et

et

meo a'diltii et janilores minisli doms ipsi mactabunt


i

Couientez-vous, maison d'Isral d'avoir commis tant de crimes; 7. D'avoir introduit dans mon sanctuaire des trangers ineirconcis de cur et de chair, qui souillent et profanent ma maison vous m'offrez des pains, de la graisse et du sang , et vous rompez mon alliance par tous vos crimes 8. Et vous n'avez point observ mes ordonnances louchant mon sanctuaire, et vous avez tabli, pour garder ce que j'ai prescrit l'gard de ce sanctuaire qui m'appartient, tels ministres qu'il vous a plu. 9. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Tout tranger ineirconcis de cur et de chair n'entrera point dans mon sanctuaire ni tout enfant tranger qui est au milieu des enfants d'Isral. 10. Les lvites mmes qui se sont retirs loin de moi, en s'abandonnant l'erreur des enfants d'Isral cl qui se sont gars en mequittant pour courir aprs leurs idoles, et qui ont port la peine de leur iniquit, 11. Feront simplement la fonction de trsoriers dans mon sanctuaire, de portiers et d'officiers dans ma maison; ils tueront les bles destines pour l'holocausle et les victimes du peuple, et se tiendront en sa prsence prts le servir
, ; ;
:

vicimas
,

populi

et

ip.-i

stabunt in

conspectu eorum
12. Pro eo

12. Parce qu'ils lui ont prle leur ministre en prsence de ses idoles, et qu'ils sont devenus la mai-

ut minislrent eis.

qud ministraverunt illis in conspectu idolorum suorum et f'acii sunt domui Isral in of/en
,

son d'Isral une occasion de scandale pour la faire , tomber dans l'iniquit c'est pour cela que j'ai lev la main sur eux , dit le Seigneur Dieu et ils porteront
; ,

leur iniquit.

diculum

iniquitatis
ail

idcire levavi

manum meam

su-

per eos,
sua m
:

Dominus Deus,

et porlabunt iniquitalem

non appropinquabunt ad me ut sacerdolio milii neque accdent ad omne sancluumii meum juxla Sancia sanclorum sed porlabunt confusioncm suam et scelera sua q,u fecerunl.
13. Et

fungantur

ne s'approcheront point de moi pour faire du sacerdoce en ma prsence et ils n'approcheront d'aucun de mes sanctuaires qui sont pri s du Saint des saints, mais ils porteront leur confusion el les crimes qu'ils ont commis.
Ils

13

les fonctions

IL Et je les tablirai portiers du temple, et les emploierai dans les offices et les services les plus bas qu'on est oblig d'y rendre.
i'o Mais pour les prtres et les lvites de la race de Sadoc, <pii ont observ les crmonies de mon sanctuaire lorsque les enfants d'Isral s'loignaient de moi, ce seront eux qui s'approcheront de moi, pour me servir de ministres; et ils se tiendront en ma
,

14. Et dabo eos janilores


ejus, et universis qu.t:

doms in omniminislerio
e.
filii

lient, in

15. Sacerdotes auleni et leviUe

Sde, qui cuci-i

stodiermil c;eremonias sauctuaiii moi,

errarent

081
fllii

COMMENTA RI U M. CM
Isral
:

XLIV.

382

prsence, pour m'ofrir a graisse et le sang des victimes, dit le Seigneur Dieu. mihi et stabunt in co'.ispectu nieo, ut offerant mihi 10. Ce seront eux qui entreront dans mon s aJipem et sanguinem, ait Dominus Deus tuairc, el qui approcheront de ma table, pour me ser16. Ipsi ingredientursanctuarium meum, et ipsi acvir, et pour garder mes crmonies. 17. Lorsqu'ils entreront dans les portes du parvi cdent ad mensam meam,ut ministrent mihi, et cuintrieur, ils scroiu velus de robes de lin; cl ils u'au Stodiant cneremonias meas. root rien sur eux qui soitde laine, en taisant les fonc47. Cmque ingredienlur portas alrii interioris, ve^ lions de leur ministre aux portes du parvis intrieur et au dedans. nec ascendet super eos quidslibus lineis inducnlnr 18. Ils auront des b;>ndeleltes de lin leur tle, et quam laneum, quando ministrant in portis atrii intedes caleons de lin sur leurs reins et ils ne se ceinrioris et inlrinsecs. dront point d'une manire qui leur excite la sueur. 18. Viltx linea? erunt in capitibus eorum, et femi19. Lorsqu'ils sortiront dans le parvis extrieur, pour aller parmi le peuple, ils quitteront les babils nalia linea erunt in lumbis eorum et non accingentur dont ils taient revtus eu faisant les fonctions de leur in sudore. ministre, et les remettront dans la chambre du 19. Cmque egredientur atrium exterius ad popusanctuaire , se vtiront d'autres habits , et ils prendront garde ne pas sanctifier le peuple avec leurs lum, e.vuent se vestimenlis suis, in quibus ministra-

me,

ipsi

accdent ad nie ut ministrcnt

'

verant, et reponent ea in gazophylacio sanctuarii, et


vestient se vestimenlis aliis
:

habits.

et

non sanclificabunt po-

pulum

in vestibus suis.

20. Caput

autem suum non radent, neque comam


[

nutrient
21

sed tondentes atlondent capila sua.


,

20. Ils ne se raseront point la tte, et ne laisseront point non plus crotre leurs cheveux ; mais ils les couperont rgulirement. 21. Nul pitre ne boira de vin, lorsqu'il doit entrer dans le parvis intrieur.

Et vinum non bibet omnis sacerdos

quando

22. Ils n'pouseront ni une veuve, ni une femme rpudie, mais des filles de la race de la maison d'Isral et ils pourront nanmoins pouser aussi une veuve qui sera veuve d'un pitre.
;

ingressurus est atrium interius.


22. Et viduam et repudiatani non accipient uxores,

sed virgules de seniine doms Isral

sed et viduam

qua3 fuent vidua sacerdote, accipient. 23. Et

populum

clum
24.

et

pollutum, et inter
eis.

meum docebunt quid sit inter sanmundum et immundum os-

Ils enseigneront mon peuple la diffrence y a en re ce qui est saint et ce qui est profane, et lui apprendront discerner ce qui est pur d'avec ce qui est impur.

23.

qu'il

tcndent

Etcm

fuerit controversia, stabunt in judiciis


:

meis, etjudicabunt

leges

meas

et

prcepta mea

in

24. Lorsqu'il se sera lev quelque diffrend, ils le jugeront, en se tenant attachs mes jugements; ils observeront mes lois et mes ordonnances dans toutes nie:; fles solennelles , et ils sanctifieront mes jours de sabbat.

omnibus solemnitalibus meis custodient,

et sabbata

25.

Ils

n'entreront point o est un

mea
ne

sanclificabunt.

25. Et ad

morluum hominem non


nisi

ingredienlur,
filium

polluanitir,

ad patrem et matrem, et

pour n'en tre pas souills, moins leur pre ou leur mre, leur iils ou n'ait point frre ou leur sur qui mari; car autrement ils deviendraient

homme mort que ce ne soit


leur
fille,

leur

eu un second impurs.

et filiam, et fratrem, et

sororem, qu;e allerum viruni

non habuerit

in

quibus conlaniinabuntur.
fuerit

on

26. El aprs qu'un d'entre eux lui comptera encore sept jours.

aura t purifi,

26. Et postqum

emundatus, septem dies

numerabuntur

ei.

27. Et in die introits sui in sancluarium ad alrium


interius, ut ministrel mihi in saucluario, offeret pro

27. Et le jour qu'il entrera dans le sanctuaire, au parvis intrieur, pour me servir de ministre dans le sanctuaire, il fera une oblation pour son pch, dit le Seigneur Dieu.

peccato suo,
28.

ait

Non
:

erit

Dominus Deus. autem eis lucreditas

ego haereditas
eis in

eorum
29.

et

possessionem non dabilis

Isral,

n'auront point d'hritage ; car je suis moileur hritage ; et vous ne leur donnerez, point de partage dans Isral, parce que c'est moi qui suis leur partage.
28.
Ils

mme

ego enim possessio eorum.

29.

Ils

Victimam
:

et

pro peccato, et pro delicto


votuni in Isral

pour
ipsi

le

mangeront les victimes qui seront offertes pch et pour la faute cl tout ce qu'Isral
;

offrira

par

vu

leur appartiendra.

cornedent

omne omnium priniogeniloruin, et omnia libamenla ex omnibus qu offerunlur, sacerdotum


et

ipsorum

erit.

50. Et primtiva

erunt

et primitiva

ciborum vestroruni dabitis sacertuai.

30. Les prmices de tous les premiers-ns, et les prmices de toutes les choses qui sont offertes, appartiendront aux prtres vous donnerez aussi au prtre les prmices de ce qui sert vous nourrir, aliu qu'il rpande la bndiction sur votre maison.
;

doti, ut

reponat benedictionem dornui


,

31.

Omne morlicinum

et

captum

besti,

de avi-

ni

51. Les prtres ne mangeront, ni d'aucun oiseau, d'aucune autre ble qui sera morte d'elle-mme,
ble.

bus et de pecoribus non cornedent sacerdotes.

ou qui aura t prise par quelque

NTARIUM.
Vers. 1.

Et convertit me, architectus


ille

ille

quom

per

eam

gloria

Domini ingressa

fuerat.

Nam

antd

videram

cap. 40, 3; aut, vir

qui stabat juxta me,


,

apertam viderat,et gloriam Domini per eam ingrdient


lem
,

cap. 43, v. 6.

Ad viam

porte sanctuarii exterioius


,

cap. 43, 2.

lempli , quod comparatione Sancti sanctorum

exterius

Vers. 2.

Clausa erit

populo.

Nam

sacerdotes,

appellntur, ut interprelatur H. David. Alii atrium sa-

qui Dci personam gerebant

per

eam

ingrediebantur.

cerdolis

ubi erat dure.

Et erat clausa postquni


,

Causam autem

reddit cur nemini

lieerel

per

eam

in-


983
gredi
,

, ,

IN
quia gloria Domini per

EZECHiRlEM
:

984
offertis panes mtos adipem et s\nguinem mihi panes
dissolvitis.
, ,

eam

fuerat ingressa. Lj dicit


lo-

Et
,

Rect veteres auctores elegantique allcgori hune


cuin ad sacrosanclam virgineni

id est

offertis

et victimas quas

ah

illis

Mariam accommodavequod objiciunt stalim


ad dexteram
et K.

accipitis.

Et

Hebr., Dissolvunt
,

paclum

runt

rideant lict Judici.


,

Nam
,

meum

id est

faciunt ut vos dissolvalis

offerentes

sequi

Princeps ipse sedebit

de Chrislo interprelari
et

mihi eorum

sacrificia.

possumus, qui solus novitPalreni,


stalis ejus sedet
,

ma-

Vers.

8.

Pr^cepta

sanctuarh mei

scilicet

ne

quemadinodin

David hoc

quis alienigen in

lemplum

meum

ingrederetur, Deut
,

(oco exponit. Eritque clausa principi. Hebrai


principis in sequeuti versu

nomen

25, 3. Hebr., non custodistis custodiam sancluarii mei


id est,

ponunl, quanqum mihi

non custodistis diligenter sancluarium meun^


vobis praeceperani
;

quidera melis videtur in hoc haerere, propter articu-

quemadmodm
alienigenas

sed permisislit
templunj

lum

aut prapositionem
,

elli
,

Erit clausa principi

id

est

HN sensus autem in usum principis


; ,

erit

ingredi;

aut, non

custodistis
,

sicut

juxta ipsius loges


siro
;

me

datas

sed pro arbilrio vevoluislis.

Stalim dclart.

permisislis
dicit
:

enim e ingredi, quos


custodi

Hoc

Vers.

3.

Princeps ipse sedebit

in ea.

Non

ingre-

est

quod

Posuists cl'Stodes observations

dietur, sed in

primo limine insislet.ibique victimarum

mearum. Hebr.
qui cusiodirent

me

vobismetipsis

id est,

quas extra teinplum edere non licehat ut Heura'i interprctaulur cap. 46, versu 12,declarapirles edet
,
;

lemplum

meum

pro arbilratu vesiro,

non pro mc
Vers. 10.

voliinlale.

tur

portam illam Sed

principi
,

esset, aperiendam

ut

cm sacrificium oblaturus per eam ingrederetur atque


,

Sed et Lvite.
,

Distinguit

duo Levi:

larum gnera

ut Ilieronymus adnolavit
idola seculi sunt
,

alios qui

egrederelur.

in

ipso limine consislehat intrim

un cum populo
dixit
lios
:

de quibus Isaias
c.

dm

ejus sacrificium offerebalur, ibid. versu 2.


,

Per
,

Sicul populus, sic Sacerdos

24, 2, alios

fi-

viam porte vestibuli


offerat sacrificia sua
,

alrii

virorum orientalis
;

ut

Sadoch, qui loge Domini non discesserunt. Hos


peipelu functuros esse sacerdolio
in
;

per

eamdemque egredialur non


gloria ingressa fuerat.
,

dicit, v. 15,

illos,

;men ingredietur nec egredietur per portam orienta-

v.

15, sacerdotum dignitale


templi

infimum ministro-

em
Alii

sancluarii

perquam Domini

rum me;

gradum
,

dejiciendos. In errore filiorum


Isral quibus erraverunt
seculi sunt,
;

ad eam ipsam portam hoc referunt


,

de qu ante

Isral. Hebr.

erroribus

loquebatur

sensu prorss contrario.

Vers.
id

4.

id est, qui

omnia flagitiorum gnera

In

conspectu
,

in

conspectum donnas
excellcnliam

quibus Israclitme discesserunt.

Et porta verunt
:

est

sancluarii

quod

p<!r

donius

ideque un
el
,

cum
;

illis

in caplivilale puniti

sunt; ut,
porta-

templumque vocari

solet. Porta igitur sancluarii,

qu

sit

causalis

aut prajleritum pro futuro


;

ad Aquilonem spectabat, non erat clausa, quemadmo-

bunt eliam iniquitatem suam quas poslea explicat,


Vers. 11.

id est,

pnas dabunt

dm
cere

orienlalis

sed aperta, ideque per

potuit

gloriani

Domini

eam introspiqu sancluarium et

Eiujnt
;

v. 11,
in

15 et 14.

sanctuario meo. Hoec est


,

Sancluni sanclorum implebat.

Et pones cor tlum in vus templi et pones cor tuuin ad ingressum doms et in omnibus exitibus sancluarii, id est, observabis diligenter omVers.
5.
;
,

pna

si

quemadmodm debemus versionem nout


,

stram sequamur

qui ante sacerdotum


,

munere
ad

fungebanlur, x'ditui janiloresque fiant

et populi

maclandas victimas administri, ut quorum errorem


seculi fucrant,
iis

nes templi inlroitus atque exitus


populus
,

ut doceas alios,

qu

inserviant, ut stalim dicit.

qu princeps
,

qu sacerdotes ingredi egread rebellem do-

Vers.

12.

Pro
in

eo qud ministravkrunt
illi

illi.

dique debeant

ul paul ante declaravil.


,

Vers.

G.

Ad exasprante! me
ad iminorigeram
,

Quia populo
,

idololatri servierunt, ide

etiam

mum

Isral,

el
et

non obedienlem
,

ah idololatri revocalo perptua servitute obstricti


erunt. Levavi

manum meam

id est, juravi

ut cap. 2, 5, 6, cl 5

9,

26, 27,

12

5, 9

25, et

47, 12. SUITICIANT VODIS OMNIA SCEI.ERA VESTRA. Satis

niturum

solenius enim jurantes

me eos pumanum in clum


40: Le:

enim vohis esse dbet ut vos ipsi vestris idolis homiridiisque lemplum meum pollua lis, quamvis alienigenas
et

levare, quasi

vabo ad clum

Deum testantes, manum meam,


5
:

ul Deut. 52,
et

dicam

Vivo ego in

ternum

profanes homines non introducatis, qui illud

et supra, c. 20,
;

Et levavi
:

manum meam
ill levavi

pro slirpe doms Jacob

et v.

In die

ma-

contaminent.
Vers. 7.

Filios

alienos, alienigenas. Quidam


,

num meam
Aut,
c.

pro

eis,

ut educerem eos de terra jEgypli,

levavi
:

hoc de sacerdolibus gentilium intelligunt ad sacrificandum

quos dicunl

20, 25

llerm

manum meam, ut perculerem; ut levavi manum meam super


illos.

supra
illos {*

idolis in tcniplo constiliilos fuisse,

sed non probant. Ego ad duos legis locos alludi pulo.


Aller est Deut. 23, 5
:

solitudine, ut dispergerem

Ammonites

et

Moabiles eiiampost

Vers. 15.

Et non

appropinquabunt ad me, non

dcimant generationem non inirabunt Ecclesiam Domini


in asterrtum.

ingredientur in sancluarium
j

meum,
c.

sicut
,

fil ii

Sadoch,

Nam

ex codem loco colligilur nec


est Lcvit.

aliis

ut dixit supr, cap. 40, 46, et


llinc Ecclesiastica

42

15, el c. 45, 19.


,

alienigenis ingredi licuisse. Aller

22,25:
,

consueludo nata est

ut clcrici qui

De manu

alienigen non offeretis panes


,

Dco

vesiro

et

peccarent

in inferiorem

gradum

rejiccrcnlur,

quod

quicquid aliud dure voluerit


6unt omnia
;

quia corrupta

et

tnaculala

multis veterum conciliorum deerclis constitutum

le

non

suscipietis ea.

Hoc

est

quod hoc loco

gimus.

985
Vers. 17.

COMMENTARIUM CAP. XLV.

Portas atrh interioris


,

986
fderit emcndatcs. R. Sasic

Hebri hoc

Vers. 26.
lom. et
alii
:

postqum
,

loco duobus modis atrium inlerius interprelantur. Alii

fer

omnes Hebri

hune locum inter-

atrium sacerdolum atrium interius vocari putant

alii

prelantur

adytum ipsum
tur. Alludit

quod Sanclum sanctorum appellabaLevit., cap. 16, 2, 3,

Postqum separatus fuerit inortuo ( tune enim emundari dicebalur sicut per prsenliam dicebalur contaminari), seplem diesnumerahunturei.qui-

enim ad locum

Loquere ad Aaron fratrem tuum, ne omni tempore ingredialur snnctuarium, quod est'intra vlum, coram propitialorio
,

bus emundelur, nec

illi

liceat ad templi

ministenum

accedere. Alii, ut R. David, sic postqum seplem dies


fuerit

quo tegilur arca, ut non moriatur (quia in nube


ei

eniundatus
illi

alii

seplem dies

illi

numerabuntur,

apparebo

super oraculum)
offerel
,

; ?iisi

hc ante
lincis

fecerit

vi-

antequm

liceat

ad ministerium accedere. Prior


;

tulum pro peccalo

et

arielem in Iwlocaustum.

mibi interprelalio videtur probabilior

quorsm enim

Tunic linevestietur, (eminalibus


accingetur zona line
Objicit R. David,
,

verenda celabit

postqum emundatus
abslineret?

esset, alios

septem dies sacris

cidarim lineam imponet


plurali
:

capiti.

qud utatur numro

Ingresain-

Vers. 27.

In die introitus sui.


,

Quo

die primin

dientur

cm

in

Sanctum sanctorum solus summus


in

ingressus fuerit in sanctuarium


suo,

cerdos

idque semel
;

anno purificationum die


responderi potest
,

decimam
;

scilicet

offeret pro peccato parlem Epbi simike , ut tradunt

grederetur
raliter

ad id

facile

ide plu-

Hebri
Aaron
,

et ut prcipitur Levit. 6,

20

Hc

est oblalio

loculum esse prophetam, qud non de uno tansed de omnibus futuris summis sacerdolibus
:

et

filiorum ejus,

quam

offerre debcnl

Domino

in

lm

die unelionis sn.

Decimam partem
autem
et

Eplii offerent si-

loqueretur; sicut Jercmias dixit, cap. 22, 4


cientes feceritis

Si fa-

mil

in sacrificio sempiterno.

verbum islud

ingredienlur per portas

Vers. 28.
erit eis in

Erit
:

eis h.reditas. Hebr., et

doms hujus
,

reges sedenles de gnre David super tliro-

hredilatem (sub. sacerdolium ipsum)

quem-

num ejus cm non csset nisi unus rex. Utrumque la-' men probabile est, sed illud prius probabilius proplcr ea qu versu sequenli dicuntur. Vers. 18. Et non accingentcr in sudore, id est,

admodm R. Salom.
statim dclart

Kimchi interprelantur. Id

mum cum negalione verlissc arbitrer


in

Ego enim possessio eorum. Hieronysic enim videlur


;

in

loco sudoris
refert

ut

Hebri inlerpretantur, quemadin

commentariis interpretari. Itaque negalio qua; nonnullis ut noslram versionem corrigrent, sublata
fueral,

modm
cum,

H. David

commcntariis

in

hune

lo-

reponenda est; hoc enim non

est

versionem

id est,

non accingenlur juxta lumbos aut

axillas,

corrigere, sedaliam versionem facere. Etversensus


est melior
,

sed juxta pectus; debent enim sacerdotes illud Salo-

et Scriplurce

magis consentaneus

si

ne-

monis prceptum diligentissim servare


ttodi serva cor tuum, Prov. 4, 25.
verlit.

Omni

cu-

galio explicalionis causa adhibeatur; sic

enim legimus
et

Hoc sensu Chaldus


Idem supra

Deul. 18, 1

Non
edem

habebunl sacerdotes
tribu sunt
,

Levit, et

Vers. 19.
cap. 42, 14.

Cumque

omnes
egredientur.
,

qui de

partem

et

lireditalem
:

cum

reliquo Isral.
niliil

Et Numerorum 18, 20
,

In terra

Et non sanctificabint

ne sinetificent

eorum

possidebis

neque habebis partem inter eos,

populum sanctarum vestium contactu; quidquid enim

Ego pars

et lireditas tua.

rem sanctam tangebat, sanctum


37
erit
:

erat
,

Exod. 29,

Vers. 29.

Victimam

et pro peccato. Reddit

Seplem diebus expiabis

ultare

et sunctificabis, et

causam cur hsereditatem sacerdotes habere non debcant, quia ea,


crunt.

Sanclum sanctorum; omni s


Etsi
,

qui

tetigerit

illud,

sancti/icabilur.
loci

non nescio alium sensum


cap.

ejus

qu populo offeruntur, ipsorwm Et omne votum. Hebr. Omne anatliema, id est,


:

esse posse
et

et

30

29

Sanclificabisque

quidquid Deo consecratum

fuerit.

omnia

erunl Sancta sanctorum; qui tetigerit ea, sancli-

Vers. 50.
Hebr.
:

Et primitiva omnium primogenitorum.


frucls), ut
,

ficabilur.

Vers. 24.

Stadunt

Et primili omnium primitivorum omnium

in judiciis meis. In

legibus

(rcrum) aut (omnis


ntias frumenli
,

Kimchi exponit, prilanarum partem ex


:

aedecretismeis insistent, ex decrelis meis judicabunt,

vini

et olei

et

nec ab

eis discedent.

Vers. 25.

Qu.e

ovium
alterum virum non haeuerit.
fuerit.
id

tonsione.

Ut quiescere

Ut reponat benedictionem. Hebr. facial benedictionem in domo tu, id esl

Qu
ut
fuit.

bis

nupla non

Hebr.,
est,

Sepluag. verterunt,

qu non fuit viro, qu nunqum nupla


claris
viro.
fuit

Hune
:

esse

sensum ex Levitico constat ubi


,

dicilur

et

sororem virginem

qu non

nupla

domum tuam Dei benediclionem numqum discedere. Benedictionem vocal rcrum omnium abundantiam. Omne morticinum. Hc non solis saVers. 31.
ut venirc faciat super et ab e

Inquibus contaminatur. In
licebit
illi

iis,

inquam, consanguineis
pielatis

cerdotibus, sed

omnibus eliam Judis vetabantur.

se contaminare eos dbita;


,

causa

Levit. 5, 2; et 11, 11; el 17, 15; et22,8.

Scdmaxim

sepeliendo, ut explicatur Lcvit. 21

2;

qu omnia de
de

sacerdotibus, quos cteris sanctiores esse oporlebat,

minoribus sacerdolibus intelligenda sunt, non

propterea tanqum proprium ipsorum prceptum hoc


loco repetit.

simimo, qui ne super ptre quidem aut niatre polluere


se poterat, ut ibi dicitur, vers.

H.

CAPUT XLY.
1. Clinique cpeiitis

CHAPITRE XLV.
1.

lerram dividere sortit, sepaterra, Ion-

Lorsque vous commencerez partager


prmices pour
le

la terre
:

rate pmniiias

Domino, sanclificatum de

au

sort, sparez-en les

Seigneur

987
gitudine viginti quinque
millia
:

IN
millia
,

EZECH1ELEM
jf

988

et latitudine

decem

sanctificatum erit in

omni

terniino ejus per

circuitum.
2. Et erit

ex omni parte sanctificatum quingenlos


:

per quingenlos, quadrifariam per circuitum

et quin-

quaginta cubilis in suburbana ejus per gyruin.


3.

spar-du reste de la terre, qui ait vingt-cinq mille mesures de longueur, et dix mille de largeur ; et il sera saint dans toute son tendue. 2. De tout cet espace, vous en sparerez, pour le lieu saint, un lieu carr, qui aura cinq cents mesures de chaque ct tout l'enlour et cinquante coudes encore aux environs, pour les faubourgs.
;

un

lieu qui soit sanctifi et

Et mensur

ist
,

mensurabis longitudinem

vi:

5.

Vous mesurerez donc avec

celte

mesure une

ginli

quinque millium

et laliludinem

decem

niillium

et in ipso erit

lemplum, Sanctumque sanctorum.


de terra
erit

place de vingt-cinq mille de longueur, et dix mille de largeur; et dans celte place, sera le lemple et le Saint

4. Sanctificatum

sacerdotibus minislris

sanctaarii, qui accedunt ad minsterium


erit eis locus in

Domini

et

domos,

et in

sanctuarium

sanctitatis.

5. Viginti

quinque autem millia longitudinis, et de,

cem
C.

millia latitudinis crunt Levitis


:

qui ministrant

domui

ipsi

possidebunt viginti gazophylacia.


civitatis dabitis

Et possessionem

quinque millia
millia, seIsral.

des saints. 4. Celte terre ainsi sanctifie sera pour les prtres qui sont les ministres du sanctuaire, et qui s'approchent pour s'acquitter des fonctions du ministre du Seigneur ; et ce lieu sera destin pour leurs maisons, et pour le sanctuaire trs-saint. 5. Il y aura vingt-cinq mille mesures de longueur, et dix mille de largeur, pour les lvites qui servent au temple ils auront eux-mmes vingt chambres dans
;

le trsor.

latitudinis, et longitudinis viginti

quinque

cundin separationem sancluarii, omni domui


7.

Principi

quoque bine

et

indc in separationem

6anctuarii, et in possessionem civitatis, contra faciem

6. Et vous donnerez la ville, pour son tendue, cinq mille mesures de large, el vingt-cinq mille de long, selon ce qui est spar pour le sanctuaire : et ce sera pour toute la maison d'Isral.
7. Vous dsignerez aussi le partage du prince, qui s'lendra de pari et d'autre, le long de ce qui a l spar pour le lieu saint, et pour la place de la ville, et vis--vis de ce lieu saint, et de celle place, depuis un ct de la mer jusqu' l'autre, et depuis un ct de l'orient jusqu' l'autre ; et la longueur de ce qui lui appartiendra sera gale ces deux autres portions, depuis les bornes de l'occident, jusqu'aux bornes de

separalionis sancluarii, et contra faciem possessionis


urbis, latere maris
tis

usque ad mare, et latere orien:

usque ad orientem

longitudinis

autem juxta unamusque ad ter-

quamque partem

termino occidentali

minum
8.

orientalem.
terra erit ei possessio in Isral
:

De

et

non depo:

pulabuntur ultra principes populum

meum

sed ter-

l'orient.

ram dabunt domui Isral secundm tribus eorum. 9. H.-ec dicit Dominus Deus Sufficiat vobis, prin:

8.

Il

les princes

aura son partage de la terre dans Isral et ne pilleront plus l'avenir mon peuple
; ;

cipes Isral

im'quilalem et rapinas intermillite, et


:

distribueront la terre la maison d'Isral, selon leurs tribus.


ils

mais

judiciuin et justiliam facile


populo

separate confinia vestra

meo,

ait

Dominus Deus.
et bathus justus

vous

10. Stalera justa, et ephi justum,


erit vobis.

que dit le Seigneur Dieu Que cela princes d'Isral cessez de commettre l'iniquit, et de piller mon peuple rendez la justice, et agissez selon l'quit sparez vos terres d'avec celles de mou peuple, dit le Seigneur Dieu.
9. Voici ce
suffise,
: ! ;

11. Ephi et

bathus aequalia

et

unius mensur

erunt: ut capiat decimain partem cori bathus, etde-

10. Que votre balance soit juste; que l'phi et bath soient aussi pour vous de justes mesures.

le

cimam partem
12. Siclus

cori ephi

juxla

mensuram

cori erit

aequa libratio eorum.

autem

viginti obolos habet

porr

vi-

11. L'phi et lebatli seront gaux et d'une mme mesure, en sorte que le bath tiendra la dixime partie du cor.etque l'phi tiendra de mme la dixime partie du cor ; leur poids sera gal, par rapport la mesure

ginti sicli, et viginti

quinque

sicli,

etquindecim

sicli,

du

cor.

minam

faciunt.
:

13. Et ha sunt primitive, quas tolletis

Sextam

par-

Le sicle doit avoir vingt oboles ; et vingt sicles, vingt-cinq sicles et quinze sicles, font la mine.
12.
offrirez

tem ephi de coro frumenti,


coro hordei.
14.

et

sextam partem ephi de


dcima pars

13. Et voici quelles seront les prmices que vous la sixime partie de l'phi, prise sur un cor
:

de froment, et
olei,

la

sixime partie de l'phi prise sur un

Mensura quoque
:

bathus

olei,

cor d'orge.
14. Quant la mesure de l'huile, c'est le bath d'huile qui est la dixime partie du cor; car les dix balhs font le cor, et le cor est rempli de dix baths.

cori est

et

decem

balhi

eorum

faciunt, quia

deeem
his

bathi implent eorum.


15. Et

anelem unum de grege ducenlorum, de


in sacrificium, et in

quienutriunt Isral
et

holocaustum,
ait

in pacifica

ad expiandum pro

eis

Dominus

Deus.
16.

15. On offrira un blier d'un troupeau de deux cents bles , de celles que le peuple d'Isral nourrit pour les sacrifices , pour les holocaustes , pour les oblations pacifiques, afin qu'il serve les expier , dit
le

Omnis populus

terrse tenebiturprimitiis his prin-

Seigneur Dieu.
16.

cipi in Isral.

Tout le peuple du pays sera oblig de payer ces prmices celui qui sera prince en Isral.
les sacrifices et les oblations

17. El super principem erunt holocausta, et sacri-

ficium, et libamina, in soleiunitatibus, et in calendis,


et in Isral

17. Elle prince sera charg d'offrir les holocaustes, de liqueurs , les jours so-

sabbalis, et in universis solemnilatibus


:

doms
holoIs-

ipso faciet

pro peccato sacrificium

et

caustum, el pacifica, ad expiandum pro domo


ral.

lennels, les premiers jours de Chaque mois, les jours cl tous les jours solenniss par la maison d'Isral il offrira, pour le pch, le sacrifice, l'holo

du sabbat,
;

caustc et les victimes pacifiques, pour l'expiation de


la

maison

d'Isral.


989
18. Haec dicit

COMMENTARIUM. CAP. XLV.


Dominus Deus
:

990

In

primo mense, un

'

mensis, smes vitulum de armento immaculatum et


expiabis sanctuarium.
19. Et lollet sacerdos de sanguine

quod
et in

erit

pro

18. Voici ce que dit le Seigneur Dieu : Le premier mois, et le premier jour de ce mois, vous prendrez un veau du troupeau, qui soit sans tache, elvousvous en servirez pour expier le sanctuaire. 19. Le prtre prendra du sang du sacrifice qu'on
offrira pour le pch et il en mettra sur les poteaux du temple, aux quatre coins du rebord de l'autel, et aux poteaux de la porte du parvis intrieur. 20. Vous ferez la mme chose le septime jour du mois, pour tous ceux qui ont pch par ignorance et qui ont t tromps par une erreur et vous expierez ainsi pour le temple. 21. Le premier mois, au quatorzime jour de ce mois, vous solenniserez la fte de Pques on mangera
;

peccato

et

ponet in postibus doms,

quatuor
atrii

angulis crepidinis altaris, et in postibus portoe


interioris.

20. Et sic facis in seplim mensis, pro unjquoque


qui ignoravit, et errore deceptus est
:

et expiabis

pro

domo.
21. In primo mense, quartadecimdic mensis, erit

vobis

Pasch solemnitas

septem diebus azyma comepro se, et pro uni-

les pains sans levain sept jours durant.

dentur.
22. Et faciet princeps in die
ill

22. Et le prince offrira en ce jour-l, pour luiet pour tout le peuple du pays , un veau pour le pch.

mme

verso populo terra, vitulum pro peccato.


23. Et in septem dierum solcmnilale faciet holocau-

slum Domino septem


culaios
,

vitulos, et

septem arietes imma


:

23. Il offrira en holocauste au Seigneur, pendant solennit des sept jours, sept veaux, et sept bliers sans tache , chaque jour, durant les sept jours; et il
la

quotfdie septem diebus


quotidie.

et pro peccato bir-

offrira

auss".

chaque jour un jeune

bouc pour

le

pch.
2i. Il joindra dans son sacrifice un phi de farine chaque veau, et un phi de farine chaque blier; et il ajoutera un hin d'huile chaque phi.
et le quinzime jour de ce en cette fle solennelle sept jours de suite, les mmes choses qui ont l dites auparavant, soit pour l'expiation du pch, soit pour l'holocauste, ou pour le sacrifice des oblations et de l'huile.

cum caprarum
arielcm faciet
:

2i. Et sacrificium ephi per vitulum

et epbi

per

et olei biri per singula ephi.

25. Septimo

solemnitate

mense, quintadecim die mensis in faciet sicut supra dicta sunt per septem
et in

25.

Le septime mois
il

mois

fera

dies.tam pro peccato, qum pro holocausto,


sacrificio
,

et in oleo.

COMMENTAI*!
Vers.
1.

sortito. Hebr.
reditatem, ad

Cumque cqeperitis terram dividere Et chm cadere feceritis lerram in li:

Meridie in

Septenlriones

laliludo ab Oriente
in
erit,

in

Occidentem sumerelur. Sanctificatum erit


termixo.

omni

verbum,

id est
,

cm

sortil in hacrcdi-

Tolum hoc terra spatium sanctum


ul

non
;

tatem dividere cperilis

ut

rect noster

interpres
sortitione

quidem
sed

ita

lemplum, noque
sacerdolum,
in

ut templi peribolus

hehraismum exprimens
terra secundo divisa
sit.

verlit.

Non qud

ita ut terra

quorum eliam

habita-

Hoc enim

fuit inter

primam

tionem et usum jubetur ha:c prima portio separari.

sub Josue,

et

secundam sub Esdra, terra divisionem,


illa

Templi enim periodus, quod


portionis situm
erat
,

in

medio hujus primai


nisi

discrimen, qud

sortitione facla est, ita tainen ut

non habebat

quingentos

paucioribus minor, pluribus

major porlio darctur.


cap. li, vers. 2.

cubitosper singula Iatera, uldictum est supra, cap.


42, v.
1 G,

Num

c.

33, v. 45, et Josue

Haec

17, 18, 19, 20.

autem neque
lito,

sortitione facta est,

ncque per inaequales


St:-

Vers.

2.

Et erit ex omni parte sanctificatum


lemplum
,

partes; sed Dci arbitrio, et quabiliter. At dicit,

majore qudam sanctilale, qum reliquum spalium


quia hic futurum erat
illichabitalio
id est, habilatio Dei,

quia vocal hceredilalem, et soient haareditates sor-

tibus dividi.

Separate primitias Domino. Hebr.,


verbum,
scilicet

levatc

sacerdolum. Quingentos per quingentos.


id est
,

levalionem, ad

id est, offerte

ohlationcm Do-

Hebraismus
Iatera.

quingentos per singula quatuor


intelligii

mino, primam

parlem. Hoc tolum dclarai verritu of-

Quingentos autem

calamos, ut constat
;

bum
ret,

levare.

Solebant enim primitia? frugum hoc

ex cap. 42, vers. 16, 17, 18, 19, 20

non cubitos, ut alii


alrii

ferri, ut

sacerdos fasciculum earum coram Domino leva-

volimt, existimantes describi hic inleriorem

mu-

Levit. cap. 13, vers. 11. Itaquerectissim noster

rum. Sed
sic

id
:

ex ips mensur refulatur.


Inter

Quam R.

David

interpres

sensum

expressit. Sanctificatum, ut sanctifi-

colligit

templum

et

locum populi versus


toiideinque
et

cetur, ac dedicetur Domino. Longitudine viginti quinque

Orientem relinquebalur spalium duodecim milliuni

millia. Nonnulli.eubitorum, inlelligunt.quia supra cubitisfer

ducenlorum quinquaginta calamorum


versus Occidentem
quingenti calami
; ;

omnia architectus, queni propheta viderai, mepen omnes


inter-

sunt

viginti

quatuor millia
,

tiebatur. Melis Ilieronymus, et alii

lempli autem periodus

aut semi-

prtes, vigint quinque millia

calamorum

in longitudi-

diameter habebat quingentos calamos, cap.42, vers. 16,


17, 18, 19,
,

nem,

et

decem

milia in latitudinem exponunt.


in

Calamus
agruin

20; sunt

viginti

quinque millia calamo-

enim mensorius
canna potis

manu

illius viri erat,

capite quadra-

gesimo, versiculo tertio,


,

et est

verisimile

qum

cubito

mensum

fuisse. Adnotavit
in

rum quos totum spatium sanctum in longitudinem versu superiore habere dixit. Inter lemplum autem et popul; habilalionem versus Septentriones erant quater mille seplingenti quinquaginta cubili,

Rabbi David longitudinem ab Oriente


latitudinem ver

Occidentem

totidemque

Meridie in Septenlriones accitotius terrae Judse longiludo

Mridien versus

sunt novies mille quingenti et quin-

piendam esse

quamvis

genti quos habebat

templum: sunt decem

millia cala-

901

IN
latitudinis
,

EZECHIELEM

99J

moruin

quos totum spatium prcedente

latere. Lalera

autem dicebanlur propri meridianum


,

versu babuisse dixit.

Et quinquaginta

cubitis in sub-

et septentrionale

quia longiludo ab Oriente


In

in

Occi
;

urbvna ejus.
et

Significat inter

ipsam templi periodum

dentem sumebatur.
civitatis juxta

separationem sanctuarii
id est,

us

saccrdolum hauilalionem fuisse spatium quinquaginta cubilorum per cireuilum, in quo spatio, et reverenli ac sanctiiatis cau>
,

que ad separationem,

portionem sanctuarii et
portionem sanclam, tam
portionem profaprincipis cingens
;

oblationem sanctiiatis, etjuxta posses


,

et ut templi puichritudo
significat,
,

sionem

civilatis
et

id est, post
,

magisappnreret, nullum eratdificium. Hoc


migerasch, id est, ager suburbanus
,

sacerdotum

Levilarum

et post
sit

ut Levit. 25

34.

nam
inlcr

civium,

ita ut

ultima porlio
alias, ut
et

Vers. ?
nunt.
in

Et

a mensura ista. Hebnei vari cxpo-

et veluti vallans

omnes

eas defendat

vel,

R Salomon,
ist,

mensur
id est,
:

ist

interpretalur pro
dixit

porlionem sanctam

portionem

civitatis, ita ut
,

mensur

calamo mensorio, ut

primum locum de templo


Levitis
,

et

sacerdotibus

secundum
quarlum

cap. 12, 16; quasi dicat


illa viginti

Edem mensur
et

metieris,

terlium

ut par crat)

principi,

quinque millia longitudinis,

latitudinis,

qu templi circuitiim
:

decem millia mensus es, nempe

civibus. Hrcc ulraque interpretatio mihi videtur esse

probabilis.

Illa

ver multis reccpla

qui sic expo-

calamo. Quia enim dixerat vers. 1 Longitudine viginti quinque millia, et latitudine decem millia et non dixe,

nunt, ut
et

in

portione principis porlionem sacerdotum


civitatis fuisse

portionem

dicunt

non video quid


Levilarum
,

utrm cubilorum, an calamorum, dclarai, inquit, nunc calamos esse debere, non cubitos. Alii, ut Kimrat,

rationis aut probabilitalis habeat. Probabilius est illud

Hieronymi

per possessionem

civitatis,

cbi,

inlerpretantur, mensur ist; id est,

ex

ill

partem intelligendam; tamen ideo non probo


facile, si voluisset,

qud

mensur majoris spath, quod babebat viginti quinque millia calamorum longitudinis, et decem millia latitudinis
in
,

Levitarum partem dicere potuisset,


posleriorem nec oblationem

et quia consult

propheta priorem partem vocal ob,

metieris spatium quingenlorum

calamorum

ut

lationem sanctam

nec

co lemplum sedilicelur. Priorem sensum noster intcrpres et Scpluaginta,et, ut videlur, Chakkeus para-

sanclam

sed possessionem appellat. Contra faciem

separationis.

E regione portionis sacr,

et possessionis

plirastes,

reddidcrunt, non enim dixerunt,

men,

civium.

A latere

maris usque ad mare; latere maris

surabis ex longitudine viginti quinque miilium


latitudine

et

versus mare, et lalere Orienlis versus Orientem.


Significat

decem miilium

sed longitudinem et latilu-

partem rgis ex utrque parle futuram esse,

dinem.
Vers.

quemadmodm partem sacerdotum et Levitarum fuisse

4. Sanctificatum

de terra. Hoc spatium,

dicimus. Longitudinis

autem

juxta unamquamque
erit) regione

quod versu prcedenti dixit, viginti quinque miilium calamorum longitudinis, et decem miilium
latitudinis,
erit

partem. Hebr.
ex partibus
;

Et longitudo (ejus

unius
in

id est, longiludo

sumetur ab Occidente

sanctificatum de terra,

id

est,

ex tol terra
sit

Orientem regione unius ex partibus. Nimirm pars


principis meridionalis
,

Juda;auteritseparalumreliqu terra, ut Domino, sicut noster inlerpres dixit vers.


primitias

sanctum
Separate
et

regione partis meridionalis


,

civium ;

et pars seplentrionalis
;

regione partis civium


(

Domino

sanctificatum de terra.

Nam

He-

septenlrionalis

termino occidentali

ipsius partis

bri putant alludi ad nomen illud theruma. Hoc , inquam, spatium erit sanctum, ut in ejus medio, id est,
in

principis, aut civium et sacerdotum) usque ad orientalein.

Quanta

fuerit portio rgis

neque propheta

dicit,

monte, templum exdificelur,

in reliquis

partibus

per circuitum interjecto spatio quinquaginla cubio-

neque Hebraorum est verisimile tanlam

interprtes inter se conveniunt; sed


fuisse
,

quanla erat pars sacer-

rum,

ut dixit vers. 2, sacerdoles habitent.

dotum

et Levilarum, quiaalioqui
;

mensuram propheta
totam reliquam
;

Vers.
ter
illa

quinque autem millia. Alia prquod saccrdotibus assignala sunl, jubetqua,

5. Viginti

posuisset

tradunt aliqui Hebra?i post separatam saet

cerdotum

Levitarum portionem

lem Levitis sacerdotibus partem admetiri quod et ipsi Domino ejusque templo ministrarent. Ipsi possiPfbunt gazophylacia. Hieronymus et alii mulli La,

terram in tredecim requales partes fuisse divisam

ex

quibus una rgi, relique duodecim tribubus dal


fucrint.

Hune autem principem Mcssiam


ut ait

inlerpre-

tini

interprtes, et inter

Hebros R. David, exponunt


construenda. R. Salom.
iis,

tantur,

R. David
noster

in

commenlariis in hune

viginti gazophylacia in spatio

locum

quod

quoque

Hieronymus

com-

et nonnulli alii, viginti gazophylacia ex in templo, quee


ille

qu

erant

probat.

nonaginta fuisse existimat. Gazo-

Vers.

8. De terra
portione terra;

erit; quasi dicat, non ex vc-

phylacia Levilarum in templo fuisse videtur mult esse probabilius, cm ideo facta essent, ut iiqui templo ministrabant, in
illis

ctigalibus vivent reges, ne

populum

meum

opprimant,

habitarent.

Vers. 6.

Secundum

separationem
;

sanctuarii.
id est
,

sed ex dabunt. Ipsi principes, aut, qui terram divident, separat portione sacerdotum, Levitarum, et principis,

quam babebunt. Sed terram

Hebr.

regione oblalionis sanctiiatis

re-

reliquam terram populo distribuent. Hebr.

Terram

gione portionis sacerdotum et Levilarum


erat. Post

qu

sacra

autem (reliquam) dabunt domui


Vers.
9.

Isral.

partem sacerdotum

et

Levitarum.

Sufficiat vobis,

oppressisse hactens
,

quoque. Dabilis, ut dixit versu prcdente. Hinc et inde , ab Oriente et ab Occidente; aut ad Mcridiem et ad Aquilonem, ex uiroquo

Vers.

7. Principi

populum meum. Separate confinia vestra

ne pos-

dilatetis,

irruendo sessionis vestra fines in alinas possessioncs vineam INaboth per vira quemadmodm Achab


993

, ,

COMMENTARIUM CAP. XLV.


.

994

usurpai, ut possessionem suam amplificaret, 3 Reg.,


cap. 2!
,

illis

accipere licebat. Kimchi putat agi de primitiis

15, 16. Estote possessione vestr contenti


est
,

quae in secund templi dedicatione offerend erant.

quando quidem tanta


bus.

quanta unius cujuslibet


vertit.

tri-

Esl etiam probabile agi de sacrificiis regum, de quibus

Hoc sensu Hieronymus


:

Hebri ver

inter-

sermo

erat,

quemadmodm

cap. sequenti

vers.

12

pretanlur

Tollite projectiones vestras, id est, tributa,


in

et 13, videtur explicari.

qu hactens
balis.

populum

meum

projicere

sole-

Vers. 14.

Mensura quoque
,

olei,

hc

erit.

Hebr.

Et prceptum

aut lex olei (hc eril); hoc est, in obet hordei


,

Vers. 10.

Statera

justa.

Commendat
,

princi-

lationem

tritici

qu supra

descripta est,

pibus mensurarum ac ponderum quitatem

quia

illi

sunt qui ea ininuendi et augendi auctoritatem habent,


ut apud Ainos, cap. 8, 4, 5
:

decimam partem bti olei infundetis. Itaque in sexagesimam partem farin trilice aut hordace miscebitis

Audile hoc, qui conteritis


,

centesimam partem

olei.

Nam

dcima pars

bali

pauperem

et

dcficere facitis egenos terr


et

dicentes

ccnlesima est cori,

cm

corus decem batos conlineat.

Quando

transitt mensis,
,

venumdabimus merces,
,

et et

Pracipiebat enim lex ut simila oleo conspersa offerretur.

aperiemus frumentum

ut

imminuamus mensuram

Ratus olei dcima pars cori


verba
id est
,

est.

Hebri hoc

augeamus siclum
Salom.
:

et

supponamus

slateras dolosas. Sic


et

modo
esl)
,

distinguant

Batus
sicut
(

olei

(sub. mensura
;

Pondus

et

pondus, mensura

mensura, ulrum,

liquidorum
bti
,

Ephi aridorum

deci-

que abominabile

est

apud Deum. Prov. 20

10.
:

Sic

mam

partem

ex coro

offeretis).
,

Et decem
;

rati

Moyses

in lege

prceperat, Deut. 25, 13, 14


et

Non

corum faciunt

quia decem bti

elc.
ita

quasi dicat

habebis in sacculo diversa pondra, majus


eril in

minus, nec

erunl autem bti jusl

mensur

ut

decem

bti

domo

tu modius major

et

minor.

corum

faciant, sicut

nunc decem

bali implent
iis

corum.

Vers. 11. Ephi et batus ^equalia; nisi qud Ephi aridorum erat, batus liquidorum, ut constat ex v. 13, 14. Corus autem comniunis aridorum ac liqui-

Itaque bali tune quales erunt

qui nunc sunt. lia

R. David.

Vers. 15.

Et arietem

unum. Hebr.,

et

agnam
id est,

dorum mensura
est, et

erat, ut vcl ex hoc loco perspicuum

unam, feminini generis. Degregeducentorum,


qui ducentas oves habuerit,

3 Reg.

4, 22, et 5, 11.
Iria, ut

Continebal autem cotradunt Hebri.

unam

sacrificabit,

eam-

rus sala triginta, Ephi

Vers. 12.

que ex pinguioribus, ut
:

in lege

prcipicbatur,

Num.

Sici.us viginti
id est
,

obolos habet. Hebr.


,

18, 29, 32;


tione

quemadmodm
Iwstiis,

paul ante egit de obla-

Viginti gerah

grana siliqu

ut nonnulli He-

fructuum, qui coram Domino levabanlur, ita


agit

bri Iradunt.
ralas

Qu
:

inde vitios duclo nomine chaita

nunc

de

earumque numerum

dsignt.

pharmacopol vocant;
Porrb

eliam Moses scribit

Vers. 16.
agitur.

Omnis populus terre, Jud, de qu


principi, id est, dabit principi

Exod. 30, 13

viginti sicli.

Hoc

est,

mina con
sexaquia in

Tenebitur

sa-

tinet sexaginta siclos. Propterea aulcni divisit

cerdotum bas primitias, ut ipse omis sustineat

offe-

ginla siclos in trs parles

ut ail R. David
,

rendi holocausta, et libamina, et sacrilicia in solemnitatibus, et calendis, et sabbatis pro toto populo, Ita
et

mina

trs ali

mensura continebanlur
,

quarum una
mina', partertia viginti

quindecim

siclos babebat, id est


viginti
,

quanam
;

Hieronymus, et Hebri inlerpretantur, eodemquc

tem

secunda

id est

terliam

sensu Chaldus reddidit.

quinque,

id est,

tertiam

cum duodecim. Adnotat


profana
,

Vers. 18.

Primo mense.

eliam Kimchi propbetam hoc loco de

non

pulus de terra

derege inlelligunt. Meuse martio, quo poyEgypti liberalus est is enim primus
Alii
;

de sacra m'in

loqui; sacram

enim dupl

fuisse

ma!

anni mensis erat, Exod. 12, 2.

Una
1

mensis, prima die

jorem, centumque viginti siclos habuisse. Id quod est rationivald consentaneum cm de regibus, non de
,

mensis

frequens ac notus hebraismus, ut un sab;

batorum, Marc. 16, 2, et Luc. 24,


29,
1,

vide sup., cap

eacerdotibus, hic agat.

Vers. 13.
illas

Quas tolletis, quas offeretis levando coram Domino, quia erat rilus primitias offeHieronymus de
primiliis

17; et 51,

52, 1.

Vers. 19.
rii,

In postibus domus, templi, aut sanctua-

ut exponit R. David.
:

Et

in

quatuor angulis cre:

rendi, Levit. 23, 11.


agi putat,

hoc loco

pidinis

Hebr.,

atrii.

Hebri exponunt
conjunctum

In quatuo-

qu

sacerdolibus offerend erant,

nume-

angulis

alrii,
:

quod

allari

est.

Melis Hiealtaris, nan,

rumque

prscribi, qui in Pentateucho non fuerat declaratus, ne sacerdotum avaritia nimim exigerct.

ronymus

In quatuor angulis crepidinis

inferior altaris crepido, azarah,

id est, atrium, vo-

Prscribilur autem ut sexagesima pars detur ex fructibus terr; cm enim Ephi dcima cori pars esset, Sexta pars Ephi , sexagesima est cori. Id Hebrorum
tradilio

cabatur, ut supra docuimus cap. 43, 14.

Et

in posti-

bus port. atrii interioris. Atrii virorum, quod comparatione


alrii

feminarum

interius dicebatur,

ut

ai

confirmt,

qu docet pro
,

primitiis,

nec

Kimchi. Possumus etiam atrium sacerdotum inter-

minus qum sexagesimam

nec plus qum quadragesi

simam partem
mentionem

dari posse.

At

de primitiis sacerdo-

libus solvendis agebat, cur de solo trilico et hordeo


fecit

cm ex omnibus
si

terr fruclibus dari

Et faciet, cap. sequenti, versu 25, 27, cap. Vers. 23. Quotidie septem
Vers. 22.
43,
et

pretari, ubi erat altare,

quod videtur esse probabilius.


sacrificabit,
ut

supra,

vers.

et 12.

diebus. Quotidie se-

debuissent? Deinde
volebat
,

sacerdotum avaritiam cohibere


,

ptem

vitulos, et

septem

arietes, idque per

spatium

non debebat sexagesimam


definire.

sed quariragesi-

septem dierum. Et pro peccato eurcum caprarum;


quotidie. Hebr., in sinaulos diei.
j

wain partem

Nam

usque

quadrapesimam

$93
Vers. 21.
ciel

IN

EZEChlELEM
Vers. 25.

999

Et

sacrificitjm ephi
;

per vitclum.. Fa-

In solemnitate. In festo tabernaculo*

oblationem ephi
et

offei et

ephi simike,

lis vitulis,

cum singulis

ephi miscehit

cum singuunm hin olei.

rum, quod decim quintdie seplimi mensis celebrabatur, Levit. 23, 39.

Tam pro peccato,


olei

et

quod

atiinet

Continebat auiem hin duodecim

longim, log autem

ad sacrificium pro peccato, et ad holocaustum, et ad


oblationem, et ad mensuram
bet,

sex ova. Itaque hin continebat septuaginta duo ova, nt tradunt Hebri in lib. Mischenaioth, tract, de Gediutli.

quod misceri diis

eadem
in

in

omnibus

ratio servabilur, atqne in

qu

Pasch prascripla sunt.

CAPUT XLVI.
1.

CHAPITRE XLVI.
atrii inlerioris,

Hac

dicit

Dominus Deus
,

Porta

qu

respicit

ad orientem
fit
:

erit clausa

sex diebus in

quibus opus
in die

die

autem sabbati aperielur, sedet

calendarum aperietur.
et facient sacerdotes
:

Voici ce que dit le Seigneur Dieu La porte du parvis intrieur, laquelle regarde vers l'orient, sera ferme les six jours o l'on travaille; mais on l'ouvrira le jour du sabbat, et on l'ouvrira encore le premier jour de chaque mois.
1.
:

2.

Et intrabit princeps per viam vestibuli port deport*


:

foris, et stabit in limine

holocaustum ejus,
lur usqne ad
3.

ei pacifica
:

ejus

et adorabit super

limen porta;, et egredietur

porta autem non Claude

vesperam.
terrae

Le prince viendra par le chemin du vestibule de porte de dehors; ci il s'arrtera l'entre de la porte; et les pitres offriront pour lui l'holocauste et le sacrifice de paix ; il adorera sur le pas de cette porte, puis il sortira ; et la porte ne sera point ferme jusqu'au soir.
2.
la

Et adorabit populus
,

ad ostium port

il-

lius in sabbatis

et in calendis

coram Domino.
offeret princeps

1.

Holocaustum autem hoc


in die sabbati sex
;

Domi-

3. Et le peuple du pays adorera aussi le Seigneur devant cette porle les jours du sabbat , et les premiers jours de chaque mois.
,

no

agnos immaculatos.et arietem


inagnis autem
et olei hin per

mimaculatura
5.

prince offrira au Seigneur cet holocauste; du sabbat, six agneaux qui soient sans 'ache, et un blier de mme sans tache,
I.

Or,

le

savoir, le jour

Et sacrificium ephi per arietem

5.

Avec

l'oblalion d'un phi

de farine pour

le

b-

sacrificium

quod dederit manus ejus,


;

lier, et

singula ephi
6.

crifice

main olfrira volontairement en sapour chaque agneau et un hin d'huile pour


ce que sa
,

chaque phi.
:

In die

autem calendarum vilulum de armento


et sex

immaculatum
erunt.
7.

agni

et arieles

immaculali

G. Et le premier jour de chaque mois, il offrira un veau du troupeau qui soit sans tache, avec six agneaux et six bliers , qui n'aient point non plus de tache.

Et ephi per vitulum


:

ephi quoque per arietem


,

faciet sacrificium

de agnis autem

sicut

invenerit

manus
8.

ejus

et olei hin per singula ephi.

Clinique ingressurus est princeps, per viam veet per

Et il offrira en sacrifice un phi de farine pour veau, avec un phi de farine pour chaque blier; il donnera pour chaque agneau ce que sa main pourra trouver, et un hin d'huile pour chaque phi.
7.
le

stibuli portai ingrediatur,

eamdem viam

exeat.

8.

Lorsque
la

le

9.

Et

cm

vestibule de
intrabit

populus terne

in conspeclti

Do-

prince doit entrer , il entrera par le porle orientale, et il sortira par le m-

me

endroit.

mini

in solemnilatibiis, qui ingreditur

per portam aqui-

lonis, ut adoret, egrediatur per

viam

porta;

meridian

porr qui ingreditur per viam portne meridianae, egrediatur per viam porta; aquilonis
:

non reverletur per


il-

viam

poil: ?,
1

per

quam
autem

ingressus est, sed regione

lius egredietur.

10. Princeps

in

medio eorum cum ingroegredientibus egredie-

9. Mais lorsque le peuple du pays entrera pour se pr-enter devant le Seigneur aux jours solennels celui qui sera entr par la porle du septentrion, pour adorer, sorlira parla porte du midi; et celui qui sera entr par la porte du midi, sot tira par la porte du septentrion. Nul ne retournera par la porle par laquelle il sera entr; mais il sortira par l'autre qui lui est oppose.

dienlibus ingredielur, et
tur.

cum

10. Mais le prince tant au milieu d'eux, entrera avec ceux qui entrent, et sortira avec ceux qui sortent.

H.
autem

Et

in nundinis, et in solcmnitaibus erit sacri:

ficium ephi per vitulum, et ephi per arietem


erit sacrificium sicut invenerit

agnis
:

manus

ejus

et

olei hin

per singula rphi.


fecerit princeps

jours de foire, et aux ftes solennelles, on en sacrifice un phi de farine pour un veau, et un phi de farine pour un blier; pour les agneaux, chacun olfrira en sacrifice ce que sa main trouvera, et l'on joindra un hin d'huile chaque phi.
II.
offrira

Aux

12.

Cm autem
aut

spontaneum holo-

caustum,
tur ei porta

pacifica

voluntaria

Domino, aperie-

qu

respicit ad orientem, et faciet holoet pacifica sua, sicut fieri solet in die

:auslum suum,
sabbati
exicrit.
:

et egredietur,

claudeturque porta noslquin

12. Or, quand le prince offrira volontairement au Seigneur un holocauste, ou un sacrifice pacifique, on lui ouvrira la porte qui regarde vers l'orient; et il offrira son holocauste et ses victimes pacifiques, comme et il sorfaire le jour du sabbat il a coutume de le tir; ensuite, et on fermera la porte aprs qu'il sera
;

sosli.

13.

I!

offrira tous les jours

agnum ejusdem anni immaculatum holocaustum quotidie Domino semper mane


13. Et
:

faciet
faciel

de

la

mme
il

au Seigneur un agneau anne, qui sera sans tache et il l'offrira


,

toujours au matin.

illud.

14. Et faciet sacrificium super eo cata_manc, mane sextam parlera ephi, et de oleo tertiam partem hin, tit

matins en sacrifice pour sixime partie d'un phi de farine, et la troisime partie d'un hin d'huile, afin qu'elle soil mle avec la farine- c'est l le sacrifice qu'il est oblig.
11. Et
olfrira tous tes

ecl

agneau

la

997
miscealur simil
:

COMMENTARIUM. CAP. XLVI


sacrificium

99<!

Domino legiiimum, juge


olcum cala ma-

atque perpetuum.
15. Faciet

selon la loi d'offrir au Seigneur, et qui doit lre perpetuel, et de chaque jour.
15.
fice et
Il
1

agnum,

et sacrificium et

immolera donc l'agneau,


huile

el

il

offrira le sacri-

ne mane, holocaustum sempilernum.


16.

tous

les

elernel.

matins; cet holocauste sera


:

Hc
erit

dicit

ominus Deus
filiis

Si dederit princeps

donum
suorum

alicui
:

de

suis

hredilas ejus, filiorum


hredilari.

possidebunt

eam

10. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Si le prince lau quelque don l'un de ses fils, ce don lui demeurera en hritage lui et ses enfants, qui e possderont par droit de succession.
|

autem dederit legalum de hreditate su uni servorum suorum, erit illius usque ad annum remis17. Si
sionis, et revertetur
ejus,
filiis

ad principem

hredilas autem

ejus erit.

17. Ma J s'il fait un legs de son bien propre l'un de ses serviteurs, il ne lui appartiendra que jusqu' anne du jubile; et alors il retournera au prince et la proprit en appartiendra ses enfants. 18. ritage
so.i

18. Et non accipiet princeps de hreditate populi

Le prince ne prendra
du peuple,
ni

rien par violence de l'hil

per violentiam et de possessione eorum


sessione sua hreditalem dabit
filiis

de ses biens; mais

sed de pos:

suis

ut

non

dispergatur populus
su.
19.

meus unusquisque

possessione

bien propre un hritage ses enfants, afin eut peuple ne soit poi.u chass et dpouill de ce qu il possde lgitimement.

donnera de

mon

Et introduxit

me peringressum
:

qui erat ex la-

10. Or l'ange me fit passer par une entre qui tait a cote de la porte, dans les chambres du sanctuaire ou logeaient les prires, et qui regardaient
trion
;

tere port, in gazophylacia sanctuarii ad sacerdoles,

et

il

y avait

un

lieu

qu

respiciebant ad aquilonem

vers
et erat ibi locus ver-

le

couchant.
:

le septenrserv qui tait tourn

gens ad occidentem.
20. El dixit ad

me

Iste est locus ubi

coquent sa-

cerdoles pro peccato, et pro delicto: ubi coquent sacrificium, ut nonefferant in rtrium exterius, et sanclificetur populus.

20. Alors il me dit C'est ici le lieu o les prtres feront cuire les victimes immoles pour le pch et pour la faute , et les autres oublions du

portent point dans le parvis extrieur et que ces choses saintes ne soient point
21

qu

ils

ne

sacrifice, afin

les

exposes au

21

Et eduxt

me

in atrium exterius, et
alrii
:

circumduxit

me

per quatuor angulos


alrii
,

et ecce atriolum erat in

angulo

El il me fil sortir dans le parvis extrieur, et me mena aux quatre coins du parvis; et je vis qu'il Y avait une petite place chacun des quatre coins de ce
.

atriola singula per angulos alrii.

22. In quatuor angulis

draginta cubitorum

lum

alrii atriola disposifa, quaper longum, et triginta per lamensur unius quatuor eranl.

seule et

22. Or ces petites places, ainsi disposes ces quatre coins du parvis, avaient quarante coudes de long, sur trente de large, tant toutes quatre d'une

mme

mesure.

25.
atriola
:

Et paries

per

circuilum

ambiens quatuor
per

et culin fabricat eraut subter porticus

gyrum.
24. Et dixit ad me Hc est domus culinarum , in qu coquent minislri doms Domini viclimas populi.
:

25. Et il y avait une muraille qui enfermait chacune deces quatre petites places; on voyaitaussi les cuisines uaties sous les portiques tout autour. 24. Et il me dit C'est ici la maison des cuisines . ou les ministres de la maison du Seigneur feront cuire les victimes destines pour le peuple
:

COMMENT: RIIJ
Vers.
rii,

1.

Atrh interioris. Templi


dice'ualur.

aut sanctua-

quod ad atrium

interius virorum, et exterius fcmi-

narum, interius
Yers. 2.

Intrabit

Vide sup., cap. 44, 2,

3.

cuiquam prscrjbitur, sed in ejus relnquilur arbitra; aut, offeret quod poluert. Utroque enim modo bebraisrmim ipsi Hebri explicant sed
:

posteriore

princeps. Hex, id est, Chri-

slus, ut etiam R. David inierpretatur,

44, 2.

Nam

supra cap. post banc prophetam non fuerunl reges

sensu R. David, etChaidus paraphrastes. Simile illud Levit. 5, 11 Quod si non quiveril nianus ejus o /[erre
:

lurtures, aut duos pullos

columbarum,
;

offeret

in Juda, sed duces, ut ex

pro pec-

Machaborura

libris perspi-

cuum

cato suo simil pariem ephi dcimant

Hinc constat superioribus etiam capitibus nomine principis non summum sacerdolem, sed reest.

et cap. 12,

gem

intelligendum.

Et

facient, offerent, ut superiore

non invenerit manus ejus, ne poluert offerre agnum, sumet duos lurtures, vel duos pullos columbarum. Hic sensus explicatur vers. 7. Et oi.ki hw,
si

Quhd

si-

cap., vers. 22, et cap. 43, 25, 27, et infra vers. 12.

Vers.

3.

Ad ostium porta:. Foris,

princeps au-

tem
2
et

mil quidem quantum voluerit aut potuerit, offeret, e lamen legs, ut cum Bffoquoque ephi misceat
hin olei. Quid autem esset ephi et in cap. prcedenli, ver. 11 et 24 declaraviinus.

in ipso limine,

unum

ut ex hoc loco, et ex cap. 44, v.

colligitur.
5.

Vers.
(ejus erit

Et

sacrificium.

Hebr.

et

oblatio

Vers. G.

Vitulbm
Quod

de armento. Hebr

hc)

vitulr.n:

eplti in

singulos arietes. Dislinguit obla-

fitium bovis aut vacc.


cuiatos. Jiingil

tionem simil sacrificio et

Immaculatum, Hebr., mma-

holocausto

docetque

quantum simil cum

singulis

arietibus oferri de-

tivo singufari.

beat, ut capite superiore, versu 24. In agnis

enim adjeciivnm plurale cum substanaliqui Hebri ide factum putant,


esse debuisse.

autem
et in

SACRIFICIUM QUOD DEDERIT MANUS EJUS.

ut scrihit Kimchi, ut significaretur et vitulum et ejus

Hebr.,

matrem immaculatos
in

agnos oblatio

(erit)

munus mansejus,

Alii ver, quia

id est,

quantum

autem

similae

cum

singulis agnis offerri debeat, nihil

duo vituli el sepiem agni offerrentur, Numer. 28, 11, voluisse pro-

lege

prceptum fuerat,

ut calendis


999
IN

EZECHIELEM
sta

1000
in festis jussus est offerre, voluerit

phctam hoc loco mdicare, ut duos vitulos offerret immarulatos,


si

qu princeps

autem duos non inveniret,


si

saltem

aliis

diebus sponte

su
illi

holocaustum vel sacrificmm


feslis.

unum. Itemquc septem agnos,


ret,

seplem non inveni-

offerre, aperietur
Ita

porta orientalis, sicut in

saltem sex,

si

sex non inveniret, saltem quinque,

R. Salomon, et R. David.

et eodein

modo usque ad unum.


7.

Vers.

Faciet sacrificium. Hebr.,

Vers. 14.
faciet oblaI

Cata mane mane,


prrepositionem

singulis

mane,

aut singulis diebus man. Quis hoc loco et versu se-

tionem (simil) ut servetur differentia inter oblatio-

quenti

Grcam
nec

cum

Latin versione

nem

aridorum, et sacrificium et liolocaustum

victi-

miscuerit, haud
ita vertit,

cquidem

scio.

Nam

nec Hieronymus

Hebr.,
id

marum. De agnis autem, sicut lnvenerit manus et in agnos, pro ut apprhendent manus
est,

ejus.
ejus
;

ipsi

Septuaginta,

cm Grc loqueren-

tur. Aliquis fortassis

Hispanus.
:

Nam

Hispani

Grc

cum

agnis

autem

taiilm

similae

offeret,

phrasi et prpositione utuntur

Cada mananna.
Ejus
filii,

quantum
lis

ejus patientur facullales,

modo cum

singu-

Vers. 16.
ddit
est.
;

Hcreditas
dederit

ejus.

cui

eam
de

ephi similae singulos bin olei misceat, ut dixit

eritque hredilas liliorum ejus, cui


princeps

dono data
alicui
fi-

vers. 5, ubi similem

hebraismum exposuimus.
est. Hebr., cum-

Hebr.: Si
suis,

donum

Vers.

8.

Cumque ingressurus
1

lm

de hreditate su, de bonis regalibus, ut ex-

que ingredietur princeps, per viam vestibuli porte,


orientalis, ut dixit vers.
braei

plicatur versu sequenti.

et 2, et cap. 44, 2, 3.
,

He-

Vers. 17.
cedenli.

Legatum. Hebr., donum, ut versu pr-

hune locum

sic interpretantur

ut

non loqua-

tur prophela nisi de die sabbati, et de calendis, qui-

quo , tempore possessiones ad prislinos dominos revolvebantur


,

Usque ad annum remissionis. Jubila


Levit.

bus diebus non solm princeps, sed eliam lotus populus per

25,

13.

Constiluit discrimen inter

eamdein viam ingredietur ac egredielur, cm


temporihus, et populus et princeps per aliam

possessiones rege servis suis datas, et inter datas


iiliis.

caeleris

Servos autem vocal omnesregi subditos regi

viam ingredi, per aliam egredi deberet, ut vers. 9 et 10, declarari pulant. Ego Hieronymo noslrisque
interpretibus magis assentior, qui duplicem hic difle-

reverentioc causa. H.ereditas

autem ejus

hreditas
Iiliis

aulem

regis
)

intelligendum . xouov
ejus erit, id est,

quam

suis

dederit

filiis

non revertetur ad reverumlafdiis

rcnliam

inter principem et

populum notari volunt;

gem
data

annojubikei. Id claris dicitur Hebr.,


ejus
erit.

alteram, qud princeps solus per portam orientalcm,

men hreditas
)

filiorum

ejus

id est,

ejus

populus aut per

meridionalem, aut per aquilonarem

ipsorum

ingrederelur, utdicitur versu sequemi; alteram, qud

Vers. 18.

princeps

per

eamdem portam
Cum

ingrederelur, atque

mendos

eos ab hreditate ipsorum, ad

Per violentiam. Hebr. ad verbum;


,

oppri
id est,

egrederetur, populus per diversam, ut dicit versu 10.

ne per oppressionem ipsorum eos de possessione deturbet.

Vers.

9.

introidit populus. Tradunt ali-

qui Ilebri, propterea praeceptum esse ut populus per

Vers. 19.

Ex latere
qu
quae
crant

port,e,

ex latere

se-

aliam portam egrederetur,

quam

ingressus esset, ne

ptenlrionalis porta: templi aut sancluarii.

Ad sacerQu/E ad
et

terga obverterent sanctuario.

dotes.

Hebr.,

sacerdotum, ut Chald. et
interprclalur.

Vers. 10.

Princeps

autem

in

medio eorum.

Septuag verlerunt, et R. David


kespiciebant
,

R. Salom.
illis

et

Kimchi exponunl, princeps un cum quod sequitur

gazophylacia

respiciebant

per aliam portam ingredietur, per aliam egredieinterpretantur,


et
:

Aquilonem, ut Hebr. constat ex gnre feminino,


ut Sept,

tur. Sic

Cum

ingre-

verlerunt,

et

sensus

ipse

requirit

quod

dienlibus ingredietur,

cum

egredientibus egredielur,

Chald. interpretatur,

qu

aperta erant versus Aqui:

quasi cum, conjunctionem, societateinque significet,


et

lonem, ut de

aliis

gazopbylaciis dixit cap. 42, 5

idem quod

In medio eorum. Melis nostri

In

Vergens ad occidentem. Hebr.,

m laleribus

eorum versus

medio eorum,
tur, qua;

id est,

per portam orientalcm ingredieet septenlrioid est,

mare, id est, versus Occidentem, ubi erat mare Medi-

mdia est inter meridionalem


ingredientibus ingredietur
alii
,

terraneum.
Vers. 20.

nalem.

Cum

eodem
et

Et#8anctiiicetur populus, conta,

leinpore quo

ingrediuntur, ipse
alii

ingredietur,

ctu aut prx-senli sanclilicatarum carnium


dixit

ut supra
stincti-

codem tempore quo


Alii
:

egredientur

ipse egredietur.
est,
,

de vestibus loquens cap. 44, 19

El non

Princeps autem in medio eorum, id


fiierit,

prin-

ficabunt

populum

in veslibne suis; quidquid

enim sandiximus.

ceps, qui inter eos

quicumque regnabit
,

cum

clum tangebat, sanclum pulabatur,

ui

illic

ingredientibus

ingredietur

et

cum

egredientibus

R. David interpretatur, ne sanclificclur populus, id


est,

egredietur

san non absurde, neque long ab He-

ne populus videns carnes, arbitretur


illis

sibi

eliam

braismo.

Vers. 11.
venerit

licere

vesci

Et

in nundinis, in feslis. Sicut in-

Vers. 21.

quod violentius
In

est.

atrium exterius,
;

in

idem atrium,

manus

ejus; Hebr.,

munus mans ejus,

id est,

pro

sed extra gazophylacia

explicat

enim particulatim
subter parietes

su facultate, sicut dixit vers. 5,


Vers. 12.

et explicavit versu 7.

Cum

quod ante generatim


Vers. 23.
illos

et univers dixerat.
,

autem FECERrr,cmobtulerit,
aut

ut

Subter porticus

vers. 2, et cap. 45, vers. 22, et cap. 43, vers. 25, 27.

qui quatuor atriola per circuitum ambiebant.

Spontaneum holocaustum

pacilica
illa

voluntaria
et holocau-

Domino,

id est,

cm

prtersacrificia

1001

COMMENTA H1U Al CAP.


CAPUT XLVII. convertit me ad portam doms, Et
doms ad
:

XLVII.

1VV-*.

m
et

1.

ecce aquae
:

egredlebantur subter limen

orientera

facis

enim doms respiciebat ad orientem aquae autem de6cendebant in latus templi dextrum ad meridiem altaris.

porte de la maison du Seigneur; et je vis des eaux qui sortaient de dessous la porte vers l'orient ; car la face de la maison
regardait vers l'orient or ces eaux descendaient au ct droit du temple, vers le midi de l'autel. 2. El il me lit sortir par la porte du septentrion
:

1. Ensuite

il

CHAPITRE XLVII. me lit revenir vers la

me
Et eduxit

et

2.

me

per viam porta3 aquilonis

et

con-

vertit

me

respiciebat ad orientem
latere dextro.
3.

ad viam foras portam exteriorem, viam quae et ecce aquae redundantes


:

lit tourner par le chemin de dehors la porte vers chemin qui regardait vers l'orient; et je vis que les eaux venaient en abondance du ct droit. 3. L'homme qui me conduisait, sortant donc vers l'orient, et ayant un cordeau la main, mesura un
,

le

Cm

egrederetur vir ad orientem


in

qui habebat
:

espace de mille coudes, qu'il me fit passer dans l'eau dont j'avais jusqu' la cheville des pieds.
4.
qu'il
11

fniculum
et traduxit

manu
per

su

et

mensus

est mille cubitos


talos.

me

aquam usque ad

me
11

mesura une autre espace de mille coudes


fit

aussi passer dans l'eau

4. Rursmque mensus aquam usque ad genua.

est mille, et traduxit

me

qu'aux genoux.

et j'en avais jus'

per

5.
qu'il

Et mensus est mille, et traduxit me per aquam usque ad rens. Et mensus est mille, torrentem quem
5.

fit encore passer dans l'eau; et j'en avais jusqu'aux reins. Enfin il mesura un autre espace de

me

mesura un autre espace de mille coudes

fundi lorrentis

non potui pertransire, quoniamintumuerant aquae proqui non potest transvadari. Et fili hominis. Cert vidisti dixit ad me 6. Et
, : ,

mille coudes , et je trouvai que c'tait alors comme un torrent que je ne pus passer, parce que les eaux s taient tellement enfles , et le fleuve tait

devenu

eduxit me, et convertit ad ripam torrentis.


7.
tis

Cmque me
Et
ait

convertissem

ecce in ripa torren-

ligna multa nimis ex utrque parte.


8.

fils de l'homme. Et il me lit sortir de l'eau , en me menant au bord du torrent. 7. M'lant donc tourn, j'aperus une trs-grande quantit d'arbres des deux cts sur le bord de ce
:

profond, qu'on ne pouvait le passer gu. 6. Alors il me dit Certes vous l'avez bien vu

si

torrent;

ad

me

Aquae

istae

quae egrediunlur ad

tumulos sabuli orientalis,


serti
,

et

descendunt ad plana de-

intrabunt mare, et exibunt, et sanabuniur aquae.


,

9.

Et omnis anima vivens


:

quae serpit,

qucumque
salis,
et

venerit torrens, vivet

et erunt pisces multi

poslqum venerint

illc

aquae

islae

et

sanabuniur

vivent omnia ad quae venerit torrens.


10. Et stabunt super illas piscalores
:

8. Et il me dit Ces eaux qui, en sortant, amassent des monceaux de sable vers l'orient, et qui descendent dans la plaine du dsert, entreront dans la mer et en sortiront et les eaux de la mer seront adoucies*. 9. El tout animal vivant qui rampe, vivra partout o viendra le torrent ; et il y aura une grande quantit de poissons o ces eaux viendront se rendre^ et tout ce qui sera abreuv de l'eau de ce torrent, sera
:

guri et vivra.

ab Engaddi
:

usque ad Engallim siccatio sageuarum


multitudinis nimiae.
11. In littoribus

erit

plurimae

species erunt piscium ejus, sicut pisces maris magni,

autem ejus,

et in

palustribus

non

sanabuniur, quia in salinas dabunlur.


12. Et super torrentem orielur in ripis ejus ex ulr-

que parte omnelignum pomiferum non defluet folium ex eo, et non deliciel fructus ejus per singulos menses afferet primitiva, quia aquae ejus de sanctua: :

rio egredientur
lia ejus

et erunt fructus ejus in

cibum,

et fo-

ad medicinam.

13. Hacc dicil

quo

possidebitis

Dominus Deus Hic est terminus in terram in duodecim tribubus Isral


:

quia Jospeh duplicem fniculum habet. 14. Possidebitis autem eam singuli aequ ut frater

suus

super

quam
:

levavi

manum meam

ut

darem pa-

tribus veslris

et cadet terra

haec vobis in posses-

10. Les pcheurs se tiendront sur ces eaux; depuis Engaddi jusqu' Engallim, on schera des filets; il y aura beaucoup d'espces diffrentes de poissons et en trs-grande abondance, comme il y en a dans la grande mer. 11. Mais dans ses rivages et dans les marais qu'elle forme, les eaux ne seront point adoucies, parce qu'elles seront destines pour les salines. 12. Il s'lvera aussi sur les bords, el aux deux cts du torrent, touics sortes d'arbres fruitiers leurs feuilles ne tomberont point et ils ne manqueront jamais de fruits ils en porteront de nouveaux tous les mois, parce que les eaux du torrent seront sorties du sanctuaire leurs fruits serviront de nourriture, et leurs feuilles de remde. 13. Voici ce que dit le Seigneur Dieu Ce sont ici les bornes selon lesquelles vous possderez la terre, et la partagerez entre les douze tribus d'Isral; car Joseph a pour lui un double partage. 14. Vous possderez tous galement, et chacun autant que son frre, de celte terre, sur laquelle j'ai lev ma main de la donner vos pres c'est cette terre qui vous tombera en partage.
:

sionem.
15. Hic est

autem terminus

terrae

Ad plagam

se-

ptentrionalem mari magnoviaHethalon,venrienlibus

15. Or voici quelles sont les bornes de celte terre: du ct du septentrion depuis la grande mer, en venant par Hthalon Sdada
,

Sedada.
16.

Emath Berotha Sabarim


, ,

quae est inter ter-

16. A Emath , Brotha, Sabarim, qui est entre les confins de Damas et les confins d'Emath, et la maison de Tichon qui est sur les confins d'Auran :
17. Ses bornes seront depuis la mer jus u' la cour d'Enon, qui fait les limites de Damas; et depuis un ct du septentrion jusqu' l'autre ct, Emath fera ses bornes du ct de l'aquilon.

tninum Damasci

et confinium

Emath, domus Tichon,


:

quae est juxta terminum Auran

17. Et erit terminus mari usque ad atrium

Enon,
ter-

terminus Damasci

et

ab aquilone ad aquilonem,

minus Emath plaga

septentrionalis.

18. Porr plaga orientalis de


s. s.

medio Auran

et

de

18. Sa rgion orientale se prendra du milieu d'Auran, du milieu de Damas, du milieu de Galaad , et du milieu de la terre d'Isral ; le Jourdain la bornera, en

xix.

32


1003

-,,

IN EZECHIELEIft
et de

4001

medio Damasci,
Isral,

medio Galaad,

et de

medio

terrse
:

tirant vers la

mer

orientale.

Vous mesurerez

aubsi

Jordan

disterminans ad mare orientale

me-

tiemini eliaui piagam orientaleiu.


19. Plaga

cette rgion qui est du ct de l'orient. 19. Sa rgion mridionale se prendra depuis Tliaatar jusqu'aux eaux de contradiction prs de Cads, et

autem

australis meridiana

Thamar
usque

depuis

le torrent

d'Egypte

jusqu'

la

grande nier;

usque ad aquas contradictionis Cados,


,d

et torrens

c'est l la rgion,qui doit s'tendre vers le ntidi-

mare magnum

et haec est

plaga ad meridiem

australis.

20. Sa rgion du ct de la mer, sera la grande mer, prendre en droiture, depuis un bout jusqu' Emalb ce sera l la rgion qui regardera vers la
, ;

20. Et plaga maris

mare magnum
:

confinio per

nier.

directum, donec venias Ematli

Ikvc est plaga maris.

21.

Vous partagerez entre vous


;

cette terre

selon

21. Et divideli. terram istam vobis per tribus Isral


:

les tribus d'Isral

22. Et mittetiseam
nis qui

>n lirerodilatcm vobis, et


,

advein

accesserint ad vos
:

qui gennerint

filios

22. Et vous la prendrez pour votre hritage conjointement avec les trangers qui viendront se joindre vous, et qui auront des enfants au milieu de vous car vous les regarderez et ils vivront au |milieu des
, ;
,

medio vestrm
filios Isral
.

et erunt vobis sicut indigen


in

int r

vobiscum divident possessionem

meibi

comme s'ils taient naturels du pays, partageant avec vous la terre, pour en possder leur part au milieu des tribus d'Isral.
enfants d'Isral,
23. Et dans quelque tribu que se trouve un tranger, vous lui donnerez l son partage; c'est ce que dit I le Seigneur Dieu.

dio tribuum Isral.


23. In tribu

autem qucumque
illi,

fuerit

advena

dabitis possessionem

ait

Dominus Deus.

COMMENTARIUM.
Vers.
1.

Ad portam domus. Templi,


una tantni

id est, san-

templum circum ambientes, ad portam orientalem


dibant.
j

re

ctuarii, qua3

erat orienlalis, propterea

Nec enim quatuor erantrivuli, qui ante portam


conjungerenlur
,

non

dicit,

qualis

porta fuerit. Subter limen domus.

orienlalem

ut nonnulli

finxeruut,

Hebr.. desub limine doms, id est, de loco qui erat sub limine doms, fluebantque versus Orientem, aut

cm Propheta de uno
fluebat,

tantm, qui ad dextrum latus

mentionein

faciat.

de loco qui erat sub limine doms, quod respicicbal ad Orientem, ut stalim explical; domum autem vocat hoc loco Sanctum sanctorum ut opinor. In talus
,

Vers. 3.
retur
et

Cum egrederetur.
(

Hebr.,

cm

egrede)

vir

Me

architectus

quem videram

cap. 40, 3

linea erat in

manu

ejus.
fit;

Redundat conjunctio

et, ut

templi. Hebr.,

desub de

latere,

ad verbum,
Meridie
in

id est, loco
|

apud Hebros sp
R.
David
cav
cap. 40, 3, dixerat,

alioqui oratio est suspensa.


filuni

qui erat latere dextro

doms

al taris.

Pex-

interpretatur
et

lineum, sicut

trum

lalus vocat,

quod ingredientiinis

Sanctum san-

funiculus tineus in

manu

ejus.

clorum sinistrum erat, id est, meridianum, quia totum lemplum ad Orientem respicicbal. Significabanl

Vers. 5.

Aqij.e profundi toure.ntis. Hebr., aquas

natationis, id est, qua^

non poicrant

trajici nisi

natan-

ha

aquac

fuluras

aquas Bplismi

quae ex

Ghristi

do.

Hoc aquarum incremenlo

signifient

res Juda;oinitiis

latere

proiluxerunt,
illo

omnia que gratiarm gnra,


cmanrunt
;

rum

post templi reslaurationem ex parvis

In

qua; ex

nobis

et,

ut Hiron. ait,
:

credibilem accessionem

accepturas. Usilalum

enim

Evangelicam doclrinam, ut

dixit

supra, cap. 36, 25


et

est in sacris litteris, ul per aquariun aflluentiam

omEcce
quasi

Et e/fundam super vos aquammundam,


ab omnibus inquinamentis vestris,
vestris
et

viundabimini

nium rerum copia


ego dectinabo super

significetur,

qtiemadmodm Pro12
,

ab universis idolis
:

pheta dclarai vers. 8,

9, et Isai., cap. GG,

mundabo vos, et Zachar. cap. 14, 8 Et et in die Ul, exibunt aqu viv de Jrusalem ; mdium earum ad mare orientale, et mdium earum ad mare novissimum in state, et in hyeme erunt. De Sion enim exibit
lex, et

cam

quasi fluvium pacis


,

et

torrentem inundantem gloriam genlium quam sugetis. Quod quia historie non potest in Judos convenire quorum res mmqum postea fuerunt mystic inter,

verbum Domhii de Jrusalem.

Isai. 2, 3,

pretari cogimur. Significat <Tgo Ecclesiam et evange-

Vers. 2.

Per viam port,e aquilonaris. Per portant


atrii

licam doclrinam parvo sumpto initio ab Jrusalem per

aquilonarem et

interioris exteriris, ut

tolum

lotum terrarutn orhem lon^ ltque propagandam donec dominetr Christus mari usque ad lerminos
orbis terrarum,

lempluii. citai a n bularein

Nam Sanctum
,

sanctorum

non babcbal

aqttilonarem

nec meridianam por-

Psalmo

71

8.

Onincsque gnies

ad

tam. Eduxit autem illum per portant aquilonarem,


longiori sciliect via
,
:

quas ea doctrina pervenerir, corruptione


crrorimtque pravitatc curandas
bili
;

morum

quia porta orienlalis clausa erat,

aut, priini mille cu-

ut dixit cap. 44, 2


est, idest,

Per viam

tort/E. Hebraismus

per portam, via redondante; sicut stalim

infimum Chrislianoruni ordiuem dnotant, qui incipientium appellatur, qui, minore gratiarm copia
perfunditur,

sequitur. Et convertit me ad viam foras portam. Hebr., et circumduxit me per viam foras ad portam exteriorem via respicienle ad Orientem, id est, ciicumduxit

nempe usque ad

lalos, id est

donec

in

manrialis Pei ambulcnl, ut Scriptura Ioqui solel, consilia

ver non servent.

Alii mille proficientes

signifia
adjiitt-

me
,

per foras
)

ul explicandi

llebraisnti

causa

ita

cant, qui ad pnecepta consilia eliam evangelica

loquar
pli

ad portam exteriorem orienlalem

lotitis lent,

gre conanlttr; sed

nondm ad perfeclionem
,

perve-

ad
6,

40,

quam primm Propheta ductus fuerat Et ecce aque redundantes, ilbe ips

cap.

nerunt. Alii mille perfectos

quibus usque ad luntbos

quas
,

aqua circumfluit
Il

id est,

tantm gratis accipiunt

tiderat vers. 1, per dextrum templi latus dcfiuentes

p e0)

perfectam castitalem servare possint ac vc

1005
lint,

COMMENTAR1UM. CAP.

XLVII.
,

qu homines angelorum vitam imitanlur. Postremi beatorum statum, qui transvadari non potest, quia
ocutus non vidit
,

{m
tantamque in varietatem quantam in
,
, ,

per illum

tanqtim per mare navigare

nec auris audivit

ncc in cor hominis


'fui

asccnderunt
Isai.

qu prparavil Deus Us

eo piscium miiltitudinem et mari capere poterunt ade magnus et

fertilis

erit.
:

diligunt illutn.

64, etl Corinth., 2,9.

6. vidisti. Hebr., an vidisti, id est, an diligenter observsti torrentem hune, ut ejus si-

Vers.

Certe
quam

gnificationem,

libi
,

explicaturus sum, inteiligas?

Si non ben observsti observa; si observsti, audi mysterium, quod bis aquis signih'catur. Edem phrasi usus est sup., cap. 8, 12, 15, 17.

Apostoli in sagenas suas bonos et malos capiunt donec veniant angeli, qui bonos seligant, ut evangelica paranoa dclara"
,

fwi Torrens Ecclesia, maremundus,

Piscatores autem Apostoli sunt, quibus Christus dixit Venile post me , et faciam vos
piscatores

hominum.

Vers.

7.

Ligna multa.

Yidi scilieet fructum

'

aquarum , qu aqu produxerant. Mystic ligna Christiani sunt aquis Baptismi regenerati, planlatiq secs decursus aquarum, ut fruetum suum
dent

constat, Engaddi urbem fuisse juxta mare Mortuum, qnare non est verosimile quod quidam aiunt , Engallim
,

Malthaei 13, 47, 48, 49. Ab engaddi. Certom est prophetam duos contrarios long se distantes terminos signiOcare voluisse. Illud etiam

tur,

locum

juxta idem
'

mare silum

fuisse

sed potis in extrem

tempore suo. Vers. 8. Ad tum' los saruli orientalis, ad Galilam orientalem, ulSeptuag. verterunt, et Hebri
in

parie terr Juda versus occasum fuisse credendum


cin

mare Mortuum ad Orientem


id est, tt
,

cies. Hebr., species erit piscium


I
'

fueril. Plurim^e speeorum, sicut pisces maris


illis

magni,
bus

erunt gnera piscium in


in

interpretanlur.

Quanqum Hieronymus

duo Hepa-

in

Commen-

rivis
,

tar. Ad tumulos Orieniis vertendum esse contendit. Tradunt Hebri, quemadmodm scribuntR. Salom. etR. David, torrentem illum, de quo Propbeta Ioqui-

quoi sunt

mari magno,

id est,

Mediter-

raneo

quod mare Mortuum magnum

dicitur, ut

bri exponunt.

Vers. 11.
lustrirus.

In littoribus

tur, in

duos rivos fuiise divisum

autem e;us
,

et

in

quorum

alter in

mare Tiberiadis, aul in mare Mortuum, sive Sodomorum quod orientale erat alter in mare Mediterraneum, quod erat occidentale, defluxerit; quemadmo, ,

aqu qu extra torrenteset mare fuerint,quo aqu templi pervenient, quia


dulcescenl
extra Ecclesiam non est salus

Non

rum

et

dm

Zacharias videtur expressisse,


exibunt

omnisque philosophohreticorum doctrina amara est hi ergo non


,
;

c.

14

Et

erit

sanabuntur

aqu viv de Jrusalem ; mdium , earum ad mare Orientale, et mdium carum ad mare novissimum. Qu omnia ben conveniunt nisi quod,
fortass

in die ill

quia oporlet hreses esse

ut qui probati

sunt, manifesti fiant, 1 Corinth.


\

H,

19.
,

Dm
;

autem
et

hrelici puniunlur, sal cteris flunt


flnqellato, stultus sapientior erit,

qu,

pestilenle

mare

Prov. 19, 25

orientale polis sinuni Persicum,


interpretari
sic

21

qum
in-

11, Hebr.,

mare Tiberiadis

cnosa loca

et

palustria, ut

Kimchi exponit.

possumus
:

Intrasont

Hier

mare, et exibunt. Aliqui


,

mymus hune loum

exp nunt
),

etiam historie interpretan-

In

mare

quam eductarum aquarum


ctarum
,

lur quia, ut dicit, ver ila est in mari illo

id est,

ab orbe

Sodomorum
alibi

seju;;-

hoc est, in Oceanum, qui tolum orbem circumdat, ut R. David inlerprelalur. Sed huic interprtation! illud rpugnt, qud phrasis est nimis dura et
inusilala. Itaque

etejus paludibus nullum animal nasci, et


ibi

vivere

non posse, unde nomen

illi

natum mare Mor-

tuum.
Vers. 12.

malo interpretari,
et

Et super torrentem. Apud hrelicos


,

ut

nosler vertit

et philosophos

interpres

Intrabunt

exibunt

id est, fluent in

mare,

quentes sint

et inde refluent, et sanabuntur

aqu

omnia morlua sunt, quia quamvis lolamen aquis de sanctuario egredientibus


id est
,

id est

dulces-

cent,qu
veteres

non in igantur,
expositis

pris sals crant.

Nempe hoc
,

Scriptnris ex Ecclesi sensu

est,

quod

nostri

auclorcs dixerunt
carnis
,

Cbristum tactu
aquas

su mundissim
dsse.

non utuntur, ide verba habent, spirilum autem non habent spiritus verb est qui vivificat nec
,

baptismi

mun-

in

sermone
1

est

regnum Dei, sed

in virlute
in

Joann. 6,

Vers.

9.

Et

63, et

Corinth. 4, 20. Qui autem

omnis anima vivens


,

ipso torrente

qvje serpit.

Verbum Hebraicum
et nalare in mari, ut

planlati sunt, id est, qui

Scripturarum intelligentiam

et

reptare in terra signifient


,

ex Ecclesia tanqum aquas sanctuario egredientes


hauriunt
I

hoc loco

nain de piscibus

agit,

ii

semper

virides et fructiferi sunt.


,

Vivet, et erunt pisces

Cm

multi. Accepit

enim aqua
vivifi-

dicit

non DEFLDET FouuM ex eo

alludit ad

baptismi ex lalere Chrisli fluens vim hominis candi , corpus enim tangit, ut ait
in Joann., et cor abluit. Pisces

Psnlm. 1,
uensivir-

vers. 3.

Per singulos menses,


afferet.

id est, siugulis

Aiignsl., tract.

80

bus novos fructus


tulem, Psal. 83, 8.
.
i

Ibuut enim de virlute in


i

autem

Christiani sunt,

qui ex aqu et Spirilu S. renascuntur,

dum

quemadmo18 de

Pi et

ructus ejus in cibum. ingenios Hieronymus hoc ad Scripturam sahistoricus sensus in


:

Et erunt

subt.liter disputt. Nain et Christus piscis dictus

cram accommodavit, cujus


est
in
,

cibum

est, ut Tertul. lib.

de Baptismo,

et Augusl., lib.

quia eo fuies
,

nulritur

allegoricus et mysticus
in
,

Civil., cap. 13, scribunt

qud nomen Gfcum xeis ,


resolvatur, facit,
:

medicinam
,

quia eo mores corriguntur. Hebi


est
,

piscis,

si

per anagrammatismum
iilius

co'-'riiioncm

id

in

curationcm contritionis

ui

Jsus Christus Dei

Vers. 10.
lu

Super hla

servator.
,

nonuulli exponunt.
(

super illum

torrentem
j

Vers. 13.

Hic est

duos rivulos divisum

terminus; haec est mensura


,

), id est,

poterunt piscatores

et ratio dividendi terram

qu

sequitur.

Primm

qui-

, ,

1007

IN
partes fient
,

EZECHIELEM
tri-

1008
)

dem duodecim

sicut sunt

duodecim

cedente atrium Thicon

qui Hasser

jEnon

est juxta

bus. Posset aliquis dicere non oportuisse nisi undecim partes facere, cuir, tribus Levi non esset partem habitura, respondel ide

Damascum

quai erat aller terminus terrai Isral ex

altra parte juxia

montem Antilibanum

duct line

duodecim partes esse dividendas,


Erat cnini bipartila tribus
filii

recta mari Mediterraneo ad radies Antilibani ver-

quia tribus Josepb duas partes propter ipsius ntagni-

sus Orientem, ut ex gographie perspicilur.

tudinem acceplura
illa
,

erat.

Ab Aquilone ad Aquilonem. R. David interpretatur ab Aquilone terrai Isral usque ad Aquilonem mundi. quia

quia Mariasses et Kphraim

Josepb duo lue

Quod
ad

nuit laniiliarum capita. Manasses ut primogenilus nature, Ephraiin ut

non

satis intelligi

potest

cm

terra Isral

Jacob benedictione, Gnes. 48, 15;

Meridiem esset, malo interprelari parte aquilonari


maris Mediterranei usque ad
Syriai, qui est

quare

in

prima etiam sub Josue lerr divisione duas

panera

aquilonarem
dixit.

partes acceperunl. Josue 17, 18, in locum enim tribus

terminus Damasci, ut paul ante

Levi successerunt, ut dicitur Josue 14,

4.

Quod

dicit

Vers. 18.

De medio Auram. Hebraismus, idest,


Galaad cl terram
Isral.

Duplicem funiculum habet

nota est plirasis, pro, du-

plaga orienlalis erit ea, quae eonlinelur inler

plicem sorlem aul hreditatem. Soient enim agrorum

Damascum
tale
j

Auram, Ad mare orienmare

mensores fune pro mensur


Funes cecidcrunt mihi

uti.

Inde illud scitum


;

ad mare Mortuum, aut ad lacum Genesareih,

in prclaris

elenim hreditas

ut ait Kimchi.

Ulrumquc enim

orientale erat, et

mea prclara
Vers. 14.
ratio

est

Poss;debitis autem. Hc
et

mihi. Psalino 15, G.

propter magnitudincm vocabatur. Jordanis ab uno in


est secunda sequaliter

alterum fluens orientaient plagam terminabat.


Vers. 19.
sus.

quam
inter

tradit distribuendae terne,

ut

Austualis

Meridiana. Meridiem ver-

eam

duodecim tribus dividant,

singul doimle
fuerat. Nain

Thamar,

id est, Jricho, quai urbs

palmarum

tribus inter se. Aliter sub Josue factura

appellabalur, ut Chaldauis vertit et Hieron. Hebri-

majori tribui plus terra datum fuerat, ininori minus


ut legimus in libro Josue. Super quam levavi manum

que omnes exponunt. Usque ad aquas contradictions


CADES.usquc ad desertum Sin, ubi eral locus qui vocabatur

me patribus vestris dalurum. Solemus enim jurantes manum in clum lollere, quasi Deum testantes vera esse, quai dicimus. Eadem plirameam.
juravi
sis

Quam

Cades, quique
,

Judis ob

aqua

inopiam
est.

murinuranlibus
,

aquai

conl-radictionis

diclus

supra cap, 20, 5, 6, 15, 28, 42, et cap. 44, 12.


sortitione,

Numer. 20, 1 13,24, et cap. 27, 14. Sept, nomen Hebraicum quasi proprium integrum reliquerunt. Usque adaquam Mariboth. ErTORRENS.sub. terminus
ut vers. 17, aut usque
erit,

Et cadet,
Vers.

non cujusquam electione; haie


est autem
,

est vis verbi naphal, ut sup., cap. 45, 1.

ad torrenteni, qui induit


exponunt. Hune

in

mare

15.
,

Hic

terminus.

Uxc

est

Magnum

ul nonnulli

lorrentem

magnitude

aut hi sunt termini

et fines terra' divi-

jEgypli intelligit, ul Numer. 34, 5, et 2 Parai. 7. 8,


qui, ut ait

dende. Describit pris


cap. 13, 3.

et dfinit

universam terrain
l'ecit

Hieronymus, juxta urbem Rhinocoruram

in

ut postea in nequales parles dividatur, ut

Josue

mare

induit. Haec plaga clariss describitur in

Numer

A mari magno
describit
;

ab e parle maris Mditer-

cap.54.Chald. paraph. possessioncm vertit,quia id etiam

rane que ad Septentriones vergebat; eam enim pla-

nomen

necalah significat, sed sensus minus congruit.

gam nunc
Hethalon

Via Hethalon. Veniendo ab Heaul


,

Vers. 20.

Plaga maris,
,

id est, orientalis, sic

tbalon in Sedada
in

veniendo mari magno per


in finibus

enim loquuntur Hebraei


ad Occidentem
illis

quia mare Mediterrancum

Sedada; utraque enim urbs erat

erat.

confinio per directum, ab

tribus Juda.

Vers. 16.

Emath. Berotiia. R. Salom. repetenverbum


et
ill
,

Num. 34,

8, et cap. sequenti 1.

hoc ipso mari, quod confinium et terminus occidenlalis est

versus

Emalh

reel

via

id est

usque ad

dum
tha
,

putat ex supeiori versu


:

venientibus, ut
et

angulum septeiitrionalem,occidentalem, aut ad Occidentem vergentein, ut


Vers. 22.
ait

sitsensus

Venientibus Sedada
:

Emath

Bero-

R. Salom.
in

etc. Alii inlclligunt

In

plag erant

ur-

Et mittetis eam

ilereditatem,

bes,

Emath

Beroiha

etc. ut

Kimchi. Emath termiet Orientalis, ut intel-

id est, mississorlibusdividetis, Hebr., cadere facietis, id est, sorlit dividetis, ut supra, cap. 45, 1.

nus erat plagae Septenlrionalis


ligitur

Eodem

ex Josue cap. 13, 5. Qv.v, est inter terminum


Inter

modo
tur
:

intelligendum quod statim dicit

Vobiscum di-

Damasci.
Isral,

Damascum

qu;e est terminus terra;


9, 1
:

vident possessionem, quod Hcbraicc ad verbum dicivobiscum cadenl in possessionem, id est, suam voillis

ut explicat R.

David ex loco Zachar.

Onus
ejns
:

verbi

Domini

in terra Uadracli et

Damasci
loci
:

reijuici

biscum sortem habebunt, sua

sors cedet

quem-

Domus

Tiiicon.

Unum nomen

est

Ilasscr

admodm
illis

vobis. Qui

genuerint filios. Kimchi de

Tbicon, quod atrium Thicon


Vers. 17.
id est,

significat, ut Septuag.

tanlm alienigenis hoc intelligendum pulat, qui

Iransuilerunt; Chalda-us ver piscinam

Et erit terminus. Atque


(

Agba
ila

vertit.

in caplivitatc

cum

Judaiis mixti filios genuerunt, aut


ut dicitur

terminus,

qui

suam tribum non potuerunt ostendere,

mensura plagie Septenlrionalis

erit

mari Me-

libr. 1

Esdra;, capite 2, vers. 59 et 62, probabilc est,

dilerraneo usqne ad Ilasser jEnon

quod atrium Enon


versu pr-

sed non constat.

significat, ut Septuaginta verterunt, sicut

CAPUT
1.

XLVIII.
finibus aquilonis juxta
,

CHAPITRE XLVHI.
I.

Et bc nomina tribuum

Et

voici les
le

noms des

tribus

Depuis l'extr,

Viam Hethalon pergentibus Emath atrium Enan

lor-

mit du nord,

long du chemin de Hethalon

lors-

100

COMMENTARIUM. CAP. XLV1IL


|

1010

minus Damasci ad aquilonem juxta viam Eraath. Et eritei plaga orienlalis mare , Dan una.
2.

Et super terminum Dan, plag orientali usque

ad plagam maris, Aser una.


3.

Et super terminum Aser, plag orientali usque


,

qu'on va Emath. La cour d'Enan sera la borne du ct de Damas vers l'aquilon, le long du chemin d'Emath ; et la rgion orientale et la mer borneront la premire portion de Dan. 2. Proche les bornes de Dan , Aser aura son partage , depuis la rgion orientale jusqu' celle de la
,

ad plagam maris
4.

Nephthali una.
,

mer.
3.

Proche

les

bornes d'Aser

Nephthali aura son

Et super terminum Nephthali Et super terminum Manasse


Et super [terminum Ephraim
,

plag orientali

partage, depuis la rgion orientale jusqu' celle de la

usque ad plagam maris, Manasse una.


5.
,

mer.
4. Proche les bornes de Nephthali, Mariasse aura son partage, depuis la rgion orientale jusqu' celle de la mer. 5. Proche les bornes de Manasse , Ephraim aura son partage , depuis la rgion orientale jusqu' celle de la mer. 6. Proche les bornes d'Ephram Ruben aura son partage depuis la rgion orientale jusqu' celle de la mer. 7. Proche les bornes de Ruben , Juda aura son partage depuis la rgion orientale jusqu' celle de la mer. 8. Proche les bornes de Juda depuis la rgion orientale jusqu' celle de la mer, seront les prmices que vous sparerez pour le Seigneur, qui auront vingtcinq mille mesures de largeur et de longueur, selon l'tendue qu'ont tous les autres partages , depuis la rgion orientale jusqu' celle de la mer; et- le sancuaire sera au milieu de ce partage. 9. Les prmices que vous sparerez pour le Seigneur, auront vingt-cinq mille mesures de long sur dix mille de large. 10. Or, ces prmices du sanctuaire des prtres auront vingt -cinq mille mesures de longueur vers l'aquilon, dix mille mesures de largeur ver - la mer, dix mille mesures aussi de largeur vers l'orient, et vingtcinq mille mesures de longueur vers le midi; et le sanctuaire du Seigneur sera ;iu milieu. 11. Le sanctuaire sera pour les prtres, pour ceux qui sont les enfants de Sadoc, qui ont gard mes crmonies et qui ne se sont point gars, lorsque les enfants d'Isral taient dans l'garement, comme les
, , , ,
1

plag orientali

usque ad plagam maris, Ephraim una.


6.
,

plag orientali

usque ad plagam maris


7.

Uuben una.
,

Et super terminum Ruben

plag orientali

usque ad plagam maris, Juda una.


8.

Etsuper terniinum Juda


quinque millibus

plag orientali usque

ad plagam maris, erunt primitiae, quas separabilis viginti

latiludinis et longitudinis, siculi

singulae partes plag orientali usque ad


ris
;

plagam ma-

et erit

sancluarium

in

medio

ejus.
,

9.

Primiti quas separabilis Domino

longitudo
millibus.

viginti

quinque millibus,
lise

et latitudo

decem

10.
tuin et
:

autem erunt

primitive sanctuarii
viginti

sacerdo-

ad aquilonem longitudinis
latiludinis

quinque millia,

ad mare

decem
millia
,

millia, sed el ad orienet

tem
mini

laiitudinis

decem
ejus.

ad meridiem longitu-

dinis viginli quinque millia


in

et erit

sanctuarium Do-

medio

11. Sacerdolibus sanctuarium erit de

fdiis

Sadoc,

qui custodierunt cremonias meas, et non erraverunt

cm

errarent

fiiii

Isral, sicut erraverunt et levit.

12. Et erunt eis primitia:de primiliis terra

Sanclum

sanctorum, juxta terminum levitarum.


13.
viginti

Sed

et levitis similiter juxta fines

sacerdolum
latiludinis
et

lvites s'y sont

eux-mmes
,

laisss aller.

quinque
millia.

millia

longitudinis

et

12. Et

ils

decem

Omnis longitudo

viginti

quinque

mices de

la

auront pour prmices, au milieu des prterre le Saint des saints, proche le par-

millium, et latitudo decem millium.


14. Et non venundabunl ex co,

neque mulabunt

neque translerentur primiti terr, quia


sunl Domino.
15.

sai:clificai

Quinque

millia

aulem qu supersunt
suburbana
et

in lati-

tudinc per viginti quinque millia, profana erunt urbis


in

babitaculum et
ejus.

in

erit civitas

in

medio

16. Et

h mensura?
et

ejus: ad plagam septenlrio:

nalem quingenla

quatuor millia

et
:

ad plagam meet

ridianam quingenta et qualuor millia

ad plagam

orientalem, quingenta et qualuor millia: et ad plagam

occidentalem, quingenla et quatuor millia.


17. Erant

aulem suburbana

civitalis

ad aquilonem

ducenta quinquaginta, et ad meridiem ducenla quinquaginta, et ad orientem

ducenta quinquaginta,

et

tage de-; lvites. 13. Les lvites auront de mme, proche le partage des ordres, vingt-cinq mille mesures de longueur, sur dix mille de largeur. Toute la longueur de leur partage sera de vingt cinq mille mesures, et la largeur de dix mille. 14. Et ils n'en pourront rien vendre ni changer: ces prmices de la terre ne seront point transfres d'autres, parce qu'elles sont sanctifies et consacres au Seigneur. 15. Les cinq mille mesures qui restent de largeur sur les vingt-cinq mille, seront censes comme profanes, el destines aux difices de la ville, et ses faubourgs ; el la ville sera place au milieu. ifi. Or, voici quelles seront ses mesures: Vers sa rgion septentrionale, elle aura quatre mille cinq cents mesures; et vers sa rgion mridionale, quatre mille cinq cents mesures autant vers sa rgion orientale, el autant vers sa rgion occidentale. 17. Les faubourgs de la ville auront, tant du ct du nord que du ct du midi, deux cent cinquante mesures ; et ils auront de mme, tant du ct de
:

ad mare ducenta quinquaginta.

l'orient

Quod autem reliquum fuerit in longitudine secundm primilias sanctuarii, decem millia in orientem, et decem millia in occidentem erunt sicut pri18.

que du ct de mesures.
18.
les

la

mer, deux cent cinquante

Quant ce qui restera sur la longueur, proche prmices du sanctuaire, savoir, dix mille mesures
mille
les

vers l'orient et dix


elles seront

mesures vers l'occident,

mitif sanctuarii

et

erunt fruges ejus in panes

liis

qui serviunl civitati.


19. Servientes

autem
Isral.

civitati,

operabuntur ex o-

mnibus tribubus

prmices mmes du sanctuaire; et les fruits que l'on en retirera seront destins pour nourrir ceux qui rendent service la ville. 19. Or. ceux qui travailleront rendre service la ville, seront de toutes les tribus d'Isral.

comme

10H
20.
viginti

IN

EZECHIELEM
in

1012

Omnes

primitif viginti quinque millium, per


in

quinque millia

quadrum, separabuntur

primitias sanctuarii, et in possessionem civitalis.


21.

20. Toutes .es prmices qui contiendront un carr de vingt-cinq mille mesures, seront spares pour tre les prmices du sanctuaire et le partage de la
ville.

Quod aulem reliqunm

fueril

principis erit ex

onini parie primiiiarum sanctuarii, et possessions civitatis

regione vigmli quinque millium primiiiarum


:

usque ad terminum orieulalem maris

sed et ad mare,

regione viginti quinque millium usque ad terminum


,

similiter in partibus principis erit

et erunt

primitise sanctuarii, et sanctuarium lempli, in


ejus.

medio

21. Quant ce qui restera, ce sera pour le partage di prince, lout autour des prmices du sanctuaire et du partage de la ville, vis--vis des vingt -cinq mille mesures des prmices jusqu'aux bornes qui sont du cl de l'orient et de mme du ct de la mer, vis-vis des vingt-cinq mille mesures, jusqu'aux bornes de la mer, ce sera encore le partage du prince; et les prmices du sanctuaire avec le saint lieu du temple
,

22.

De

possessione autem levitarum, et de posses:

sione civitatis in medio parlium principis

erit inter
,

seront places au milieu. 22. Or, ce qui restera du partage des lvites et du partage de la ville au milieu des aulres partages, et qui appartiendra au prince, sera entre les bornes de
,

Juda et
23.

les

bornes de Benjamin.
les
la

terminum Juda

et inter

terminum Benjamin

et

ad

principem pertinebit.
23. Et reliquis tribubus
:

Pour ce qui regarde de Benjamin sera depuis


l'occidentale.

autres tribus, le partage rgion orientale jusqu'

plag orientali usque

ad plagani occidentalem, Benjamin una.


24. Et contra
tali

terminum Benjamin, plag orien-

usque ad plagam occidentalem, Simeon una.

24. Et proche les bornes deBenjamin, Simon aura la rgion orientale jusqu' l'occidentale. 25. Et proche les bornes de Simon, Issachar aura

son partage depuis

son partage depuis


dentale.
2ti.

la

terminum Simeonis, plag orientai] usque ad plagam occidentalem, Issachar una.


25. El super

rgion orientale jusqu' l'occi-

Et proche

les

bornes d'Issachar, Zabulon aura


rgion orientale jusqu' l'occi-

26. Et super terminum Issachar, plag orientali

son partage, depuis


dentale.

la

usque ad plagam occidentalem, Zabulon una.


27. Et super terminum Zabulon, plag orientali

usque ad plagam maris, Gad una.


28. Et super terminum

Gad

ad plagam austri

in

meridie

et

erit finis

de Tbamar usque ad aquas

contradictionis Cades, ha;reditas contra

mare ma-

gnum.
29. Uaec est terra
Isral
:

quam

mitletis in sortem tribubus

et

lue

panitiones

earum

ait

Dominus

Deus.
30. Et hi egressus civitatis
nali,
:

plag septcntrio:

qningenlos

et

quatuor millia mensurabis

31. Et porta; civitaiisex nominibus tribuum Isral


porta: trs septcntrione,

porta

Buben una,

porta

27. Et proche les bornes de Zabulon Gad aura son partage , depuis la rgion orientale jusqu' celle de la mer. 28. Et vers les bornes de Gad sera la rgion mridionale; ses bornes seront depuis Tbamar jusqu'aux eaux de contradiction prs de Cads. Son hritage s'tendra vers la grande mer. 20. C'est l la terre que vous distribuerez au sort entre les tribus d'Isral et tels seront leurs partages, dit le Seigneur Dieu. 30. Et voici quelles sont les sorties de la ville vous mesurerez du ct du septentrion quatre mille cinq cents mesures; 31. El les portes de la ville prendront leurs noms des tribus d'Isral il y aura trois portes au septentrion ; la porte de Buben, la porte de Juda et la porte de Lvi.
, : ;
:

Juda una, porta Levi una.


32. Et ad plagam orienlalem, quingenlos et qua-

32.

Vous mesurerez de

mme

vers

le

ct de l'o-

tuor millia

et

port trs

porta Joseph una, porta

mesures; et il y aura aussi trois portes de ce ct-l; la porte de Joseph, la porte de Benjamin cl la portte de Dan.
rient quatre mille cinq cents

Benjamin una, porta Dan una.


33.

Et ad plagam meridianam, quingenlos et qua:

tuor millia metieris

et portas trs

porta Simeonis

55. Vous mesurerez encore quatre mille cinq cents mesures vers le ct du midi ; et il y aura de mme trois portes; la porte de Simon, la porte d'Issachar et la porte du Zabulon. 54. Vous mesurerez enfin quatre mille cinq cents mesures vers le cte du couchant; et il y aura aussi trois portes; la porte de Gad, la porte d'Asor et la porte de Nephthali.
55. Son circuit sera de dix-huit mille mesures; et depuis ce jour cette ville s'appellera Le Seigneur est avec elle.
:

una, porta Issachar una, porta Zabulon una.


34. Et

ad plagam oeeidentalem
:

quiugentos et
porta

quatuor millia

et porte

ebrm

trs,

Gad una,
et

porta Aser una, porta Nephthali una


35. Percircuitum,
civitatis

ex

ill die,

decem et octo millia Dominus ibidem.

nomen

COMMENTAB1UM.
Vers. i. Et bjec nomina tribuum, nomina possessionum singularum tribuum ; usurpai enim possessorum nomina pro ipsis po sessoribus. Metaturque septem partes versus Scplcutriones, et quoique versus Meridiem in medio autem collocal lemplum partenique sacerdotum, Levitarum, et principi. Pri< iiam Septenlrione incipiens sortem tribuit Dan; sccundani Aser; terliam Neplilhalim quartam Mariasse ; quintam Ephraim sexlm Buben; septimam Juda. Ad meridiem ver primam parlera incipiens parle principis Levitarum et sacerdotum assignat
:
;

Benjamin; secundam Simeon; terliam Issachar; quartam Zabulon; quintam Gad. A finibus Aqu:lonis Hebr., fine versus Aquilon em, id est olt'mam par-

quod sequilur
:

Eodcm modo iiuerprelniidum Ad Aquilonem juxta viam Emath Hebr. versus Aquitonem. Et erit ei plaa orientaEt crunt Mi (termiiti lis mare. Himchi exponit
tent versus Aquiloneni.
:

teti) pli'qn orirntnlis et mare, id est, longiludo ejus eni ab Oriente in Oecideutem. Dan una. Dan cril

prima tribus, aut prima sors ut Gcn. 1,5: ructumque

frequens hcbraisinus
vespere
et

est

mane

die*

013
nus, id est,

COMMENTARHJM. CAP.
primus. Et

XLVIII.

1014
urbis.

un Sabbalorum

id

est,

prima die hebdomadis, Mare, 1G, 2, et Lue 24, 1. Et a termino Dan. Hebr, juxta terVers. 2. ntinum Dan, proximc post partent Dan. Aser una secunda pars erit Aser.

Profana voeat comparatione partis Levitarum et sacerdolum, quae sanrtior erat. Cteroqui, vers. 8, etiam Iwc quinque
millia
lavit

millium.

Profana erun

Vers.

3.

Et

ealamonmi urbis anela esse signilicavit, appelenim oblatiotum quia etiam urbs ipsa Jrusa, 1

super,

Hebr.

juxta

terminuni

Aser., ut versu

tandum, cm Vers. 8.

pnccedcnti ; eodemque modo explirepelitur sequeniibus versifias. Primitif quas separabiits Hebr.,
,

lem, ut R. David adnotavit, comparaiiiiiie CfiMqux terne Isral sancla erat. In habitaculuii et subi rbana, uldeclaralurvers. 11. El erit civitas in meioejus.
in

porlio illa quam primitiarum ritu Deo consecrabilis, ut sup. , cap. 45, 1, YlCINTI QUINQUE MILLIBUS LATITUDINIS. Clfllipreheudil
eblatio quant offerelis,
id
est,

morum

ut noster interpres partes, unam sacerdolum, altra m Levitarum, lertiam civitatis, quce inler locum sacrum et profanum dividebaL Pars sacerdolum habebat decem millia calamorum latitudinis, ut dictiim est cap. 45, vers, , totidem(|iie pars Levitarum, ut ibidem dicitur vers. 5. Pars autem ei.ilalis ht
,

hoc loco nomiiie


verlit,

oblationis, aut
,

primitiarum

1res

hc enim mensur utitur. Habebat igitur urbs per singula quatuor latera (quadrala; enim et a-quilalera figura; erat) quater mille quingenlos calmes. Ad quatuor autem urbis lalcra quatuor erant suburbana, quorum singula habebant ducenlos quinquagiula calamos latitudinis, ut dicit versu sequenli ; longiludinis autem quater mille quingenlos, sicut
urbs if sa. Itaque suburbanum aquilonare, quod erat ultra urbem, et mridionale, quod erat huer urbem et lempluni simul juncta habebant quingenlos calamos latitudinis, quos si addas ad quater mille quingenlos quos urbem habere dixit, elieies quinque millia calamorum, quod erat spatium prol'anuui post porlionem sacerdolum, ac Levitarum, ut dixit versu prcdente. Suburbana autem erant loca vacua, in in quibus neque tedificabatur, nec serebatur, neque plantabalur ut tradunt Hebnei hoc enim nonien migerasclt significare doect, qu;c loca ilispani vocant exidos, quasi exitus urbis, ubi cives obambiilare soient. Cujusmodi erat illud allerum suburbanum, quod erat inler templum et sacerdolum habitalionem,
,

mu uni;

liujus spalii viginti quinque milliuin calalongiludinis, et quinque millium latitudinis. Vers. 10. Quingenta et quatuor millia. Cala-

medio

quinquc millia latitudinis, ut codem cap., vers. G, vidimus, quse omnia conjuncta faciunt viginti quinque millia cnlamorum latitudinis, de quibus lue loquitur.

Ex quo intelligilur lias 1res portiones simul jimclas qx sacra; erant, quadratam figuram ell'erisse. 11a,

bcbal

enim unaquaeque

viginti

quinque millia cala-

morum
rum

longiludinis, cap. 45, vers. 3, 5, G. Et longitudinis sicut singul.e partes, id est, longitudo lia

trium parlium simul junetarum, erit viginti quinque milliuin calamorum, sicut longitude singularuni per se sumplarutu, ut dictum est cap. 45, vers. 3, 5, 6, eaqueab Oriente in Occidentem. Vers. 9 Primitif quas separvbitis Domino.

Hebr., oblalio quant ojjeretis Domino, ut versu pra;cedenli sed illic nomine oblationis aut prhnitiaruni tre6 parles, sacerdolum, Levitanini et civitatis iatelligebat ; bic solam partem sacerdolum. Quod enim ante generaliin dixeral, nune sigillaiim cxplicat. Vers. 10. Ad aquilonem viginti quinque hujm. Deseribit ac meiitur quatuor latera porliojiis, duo longiludinis ab Oriente io Occidentem, quorum allerum erat versus Aquilonem, alieruui versus Meridicm utrumque aulem habebat \iginli quoique millia
;

cap.

ciini

45, vers. 2, simile quoddam spatium Romani urbem dilitaient intia extraque muros reliquerunl quod sacrum diieebanl, ararique aut habilari ne s putabant, id ponnerium appellabant, auctor
1

...

Livius lib. 1, dee. 1. Vers. 18. Quod autem reliquum fuerit. Habebat spatium illud prol'anum, in quo urbs collocanda

ealamorum longitndiuis, ut dixeral cap. 45, 5, alia ver duo laiera latitudinis, quorum alleruin erat ad Orientem allerum ad Occidentem, utrumque aulem habebat decem millia ealamonmi.
,

Vers.

11.

Sacerdotibus

sanctuauium
:

erit.

Sacerdotibus Gbaldaeus paraph. vertunt sanctificatis etil de fiiiis Sadoch, eodemque modo R. David ctebm seculi mulli interpretantur. Melis noster interpre et proprisad Hebraicam proprietatem, sacerdotibus sanclarium erit, id est, sanciilicatuni (mtum lioc spatium, quod superiori versu descriptum est). Hoc enim signicat pariicipium mekud isch, atque ita exponit R. Salom. Qui custodiebunt Vide eaindem scntenliani cx| licalam supra e. 44, 15. Et i.runt eis primitive. Hebr. et erit Vers. 12. Mis oblatio de oblutione terra; Sancla sanctorum, idest, dahilur illis pars tolius tcrr.e sanclissinia, ubi templum erit. Juxta terminum Levitarum, ante Levitarum partem. Nam post partem sacerdolum pars Levitarum erat, cap. 45. 5. Omius longitudo, id est, utraque lonVers. 13. et meridiani viginti gitudo, et lateris aquilonaris quinque'millium calamorum erit et utraque latiludo et lateris orientais et occidenlalis decem milliuin
cl

S e pt.

quinque millia ealamorum longiludinis, G, urbs autem non habebat nisi quinque millia calamorum in quadrum, computatis etiam suburbauis, itaque superccanl viginti millia ca, decem ex un parte versus Orientem, et decem e\ altra versus Occidenlem. Nam, ut dixit cap. 45, 7, ab Oriente in Occidenlem longitudo sumebatur. Secundcm primitias sanctuariis. Hebr juxta oblaiionem souciant, id est, juxta Levitarum porlionem, qu;c ad partem urbis sancla erat. Eodem modo intelligendum quod sequitur, sicut primitif sanctuarii ; eodem enim modo Hebraic est, juxta oblatiotient sanctam, Erunt i-ruges ejus in panes. Alentur
erat, viginti

ut dixit

cap. 45,

calamorum;
quatuor

describil

enim

hoc uno verbe

ornais,

iode miiHstri urbis. Ministros aulem urbis vocal, qui publieis ofliciis fungebaiitur. R. David dicit ministros urbis vocari, qui agrosetvineas, horlosque urbis colebant, quod mihi non plaeet. Habebant enim iili mercedem suant-; et versu sequenli dicit eos ex omnibus Iribubus esse debere; (|uod mugis publieis ofiiciis, qum agricultunc convenit. Vers. 20. Omnes primitif. Universam separalionem, aut universam oblaiionem offerelis, ut vers. 9, 10, 12. Dicit iterm univers. quod ante dixerat sigillalim, sicut dixeral vers. 8. Totum illud spatium quoi! porlionem sacerdolum, Levitarum et urbis conlinebat. quadratum fuisse , habuisseque per singula lalcra viginti quinque millia calamorum. Nam singuiarum parlium eadem erat longitudo viginti quinque

latera

vers. 10, mensus dolum, ut exponit R. Salom. Itaque dam vertunt iota longitudo.

partis Levitarum, quemad itrt quatuor latera partis sacer-

millia
millia
ginti

perpcrin qui-

calamorum. Pars sacerdolum habebat deceu.1 calamorum latitudinis, totidemque pars Levitarum pars aulem urbis quinque, qu;c sunt alia vi;

latitudine per viGiNTiQuiNQiiE millia; ex viginti quinque millibus calamorum, quos tolum spatium trium portionum sacerdolum Levitarum et urbis habere dixitv. 8, Hoc si gnilical iiebraismus, auper faciem quinque et viginti
in

Vers. 15.

Qu,e supersunt

latitudinis, ul apparet supra versu 8, et cap. 45, vers. 35, 6. Vocat aulem loluiu spatium oblaiionem sanctam, aut, ut verlit noster interpres, primitias sanctuarii, quia etiam ipsa urbs comparatione reliqme terr Isral, sancta erat, ut diximus vers. 15, ex R. David.

quinque millia

1015

IN

EZECHIELEM
f!

016
terrae Isral, quae

Vers. 21.

Quod autem reliquum fuerit.

Longi-

neque

tudo partis sacerdotum , Levitarum, eturbis nonper vcniebat usque ad Jordanem, et terminum orientalem terne Isral ex un parie, nec ad mare Medilerraeum, qui crat terminus cidentalis ex altra; quod gitur reliquum eral, dicit fuisse principis. ltaque se(laratio illa saucta sacerdotum, Levitarum, et urbis erat in medio possessions principis. Dbet enim princeps Eeclesiam defendere, et quasi muro cingere. De possessione autem Levitarum. A Vers. 22. possessioue autem Levitarum, et possessione civitatis. Quod versu praecedenli dixit de longitudine possessionis principis , ejus esse quidquid reliquum esset possessione sacerdotum, Levitarum, et civitatis usque ad Orientem ex un parte, et usque ad mare Mediterraneum ex altra ; dicit nunc de latitudine, ut interpretalur R. Salom., nimirm possessione Levitarum (perLevitas autem sacerdotes eliam intelligit, quia ex tribu Levi erant) et possessione civitatis, quae utraque erat in medio partium principis (quae enim erant principis parles orientales et occidentales) quidquid erat inter Judain ad Septeulrio-

mult major; sed au stralis plagae, quae Tbamar, id est, ab urbe Jericbo usque ad aquas contradictions Cades tendebalur. ut cap. praecedente, vers. 19 , explicatum est. In qu plag ultimum locum versus Meridiem tenebat tribus
totius

Gad

Vers. 29. Umc est terra , .-i.Mpulu.iuais superiorum. Vers. 30. Et egressus civitatis, portae, ut R. Salom. et Kimchi exponunt; aut, u ego, haec sunt quatuor latera urbis, in quibus suut portae quibus exitur laterum enim non portarum mensuram stalim explicat. Quingentos et quatuor millia, quater mille quingenli calami, ut declaravit vers. 16; repetit enim colligens in epilogum quee anle dixerat. Vers. 35. Decem et octo millia. Quater enim quatuor millia quingenta, sunt decem et octo millia.
;

Et nomen
fuerit.

civitatis erit; ex illa die, quae sedifcata Dominus iridem, id est, civitas Domini, civitas, in qu perptua Doininus babilabit, nec ab eo discedel sicut priore Jrusalem, quemadmodm Hierony-

mus

interpretalur,

Dicit

enim Christus

Ecclesiae

Benjamin ad Meridiem principis fulueral lalitudo viginti quinque millium calamorum, quanta videlicet erat latitudo partium sacerdotum, Levitarum et urbis sinml junctarum, ut dixit vers. 20 et 8. Nain ad spatium illud sacerdotum, Levitarum, el urbis adb&'rebat'possessio tribus Judx> ad Seplentriones, ut vers. 7 et 8 diclum est ad Meridiem aulem tribus Benjamin, ut dicit versu
nes, et
inter

rum

erat.

Ea aulem

Eice ego vobiscum sum usque ad consummalionem seculi, Mallh. 20, 20, et patrem rogavit, aliuinque paracletum ddit nobis, qui maneat nobiscum in aeter-

num, Joan.
Egressi

14, 16.

sumus ductore Deo, prophetque ipso, quem sumus initio precati ex illo inextricabili tem>
,

sequcnti.

A plaga orientais erit longitudo. Vers. 23 Idemque in aliis omnibus intelligendum est usque ad versum 28, latiludinem ver non describit. Quod
,

urbis labyrintbo. Reliquum est, de quo lemplo, ac de qu urbe ha;c intelligenda sint, quemadmodm principio quadiagesin capitis polliciti sumus, explU cemus. Quatuor omninsunt bujus prophetiae senss nobiles opiniones. Prima veterum Hebraeorum, qui
pli et

baec

de urbe

et

restaurandis perque

templo per Zorobabel et Nehemiara nonnullos Persarum reges, ul

omen putanl, quasi e re significalur Judorum regnum nullis certis terminis concludendum. Bect si intelligerent, non omiies qui ex Isral
llebri faustum
sunt, eos esse Israelitas ; nec qui ex semine Abrahse, eos filios; sed in Isaac vocandum esse semen; Cliristumque dominalurum mari usque ad mare ; et flumine usque ad terminos orbis terrarum ; venturos-

Josepbus tradil

que abOriente el Oecidenlequi recumbant cum Abra ham, et Isaac et Jacob in regno Dei Vers. 54. Et contra terminum ju\ta terminum. Eodem modo quod sequitur vers. 25, 26, 27, 28, sa-

per terminum, ut supra, vers. 3, 4, 5, 6, 7, 8. Et erit finis de Thamar. Terminus Vers. 28. autem non possessionis Gad, quai mult minor erat,

lib. Il Anliq. judaic. primis cap. amplificandis intelligenda putaverunt. E re in eara sentenliam adducli, qud Ezechiel non aliam ob causant ista describat, nisi ut Judos captivilale afflictos veteris urbis, antiquique templi restauraiione soletur. Tum qud consult propbeta cap. 40, vers. 1, de veteris urbis eversione mentionem fecerit, ab e que bujus prophetiae exordiuin sumpseril, quasi si. gnilicare volens, se de ejus restauratione agere. De nique qud eodem loco, id est, in monte Sion templum ponat, qud urbem ila depingat, ut non aliam qum Jrusalem recognoscere possimus. Fuilfacilispropler has probables rationes error, tamen error.

INDEX RERUM.
S. Hieronmi in librum Jeremiae prfalio.

9-10

renferms dans les prophties de Jrmie. ( Bible de Vence. ) lbid. le rgne du \. Jrmie annonce l'avnement et Messie il est lui-mme dans plusieurs circonstances la ligure du Messie. Il annonce l'alliance nou voile dont le Messie devait tre le mdiateur, lbid. exerII. Parallle entre les vengeances que Dieu a ces sur les Juifs par les armes des Clialdens, et celles qu'il a exerces sur le mme peuple par les armes des Romains. 15 III. Remarques d'Origne et de S. Jrme sur l'allgorie des deux maisons d'Isral et de Juda, considres comme figure des deux peuples, c'est-dirc, Isral figure du peuple Juif, et Juda ligure du peuple chrtien. 18 IV Remarques de S. Jrme sur plusieurs textes de Jrmie, o ce saint docteur reconnat la promesse du rappel futur des Juifs. 23
; .

Mystres et instructions

tus, et lempore Josioe, rgis Juda, missus Domised no ad propbetandum, causatur pueritiam doctus Deo accipit robur invincibile jubeturque vaticinari destruelionem Jrusalem sub nomine vir29-50 gae et ollae succensae. 31-32 Translatio ex Hebraeo. lbidCoiumentarium. Cap. 11. Graviter expostulat Dominus cum filiis Is;

ral el Juda, potissimm cum pastoribus ac propbetis, qud non recipientes accepta Deo varia

bnficia, eo qui fous est aquae vivae rclicto,

ado-

raverint idola, quibus nibil boni exspeetare poterant ; im cm loti essent in idololalri, rapinis et crudelilate sese justilicare nitebantur, et pro55-56 pterea devastandos pruedicit. 59-40 Translatio ex Hebneo.

Commenlariuui. Cap. III. Deus

lbid.

IN

JEREMIAM COMMENTAK1UM.
TABLO.)

Auctorc Va25-26
sauctilica-

incomparabili clementi populum suiun ad se revocal ab idololatri. in qu Juda eliam Israelem excessit, promitiens se assumpturiim eos in lilios, el veros paslores eis dalurum, ut Jerosolyinis in

Caput primum. Jercmias in ventre mains

uace colant

Domiuum

de futui glori

1017
et exallatione Jrusalem, ac

INDEX RERUM
Translatio ex Hebro.

1018
123-124 125-126
,

gentium ad eam con47-48 gregalione, et de populi pnitenti. 49-50 Translatio ex Hebro. 51-52 Commentarium. Cap. IV. Promittit Dominus veniam si se ver convenant et corde circumcidant, comminando gravia mala si in malis persistant quapropter lugel propheta videns terram devastandam et in soliludinem redigendam, ila lumen ut non fit consumma55-56 tio. 59-60 Translalio ex Hebro. 61-62 Commentarium. Cap. V. Dominus in Jrusalem qurit virum justum, sed lam plebs qum opthnates ut illi misereatur
; ;

Commeniarium.

Cap. XII. Miratur prophela malorum prosperitalem, qui lamen parantur ad diem occi; ionis suntque terr causa lucts. Hreditas adversala est Domino
suo, et pastores demoliti sunt vineam Domini ; ide traditur in dissipationem, cujus tamen rursm mi-

serebitur Dominus, vastatis ipsius inimicis. 133-134 Translatio ex Hebro. 135-136

Commentarium.

Ibid.

pravitatibus suis et idololatri indurati sunt et effusi ; ide comminatur eis vastalionem ab exlraneo populo, e qud caeci et surdi facti sint, non
in

tamen usque ad consummationem.


Translatio ex Hebro.

Commentarium.

65-66 69-70 71-72

Cap. XIII. Sicut lumbare Jeremi absconditum in Euphratecompuiruit, sic Juda primm Domino adh;erens, propter superbiam et idololatriam ab ipso abjicietur, omnesque dispergentur; revocantur tamen prophet, ut su pnitenti devilent mala ; alioquiJuda auferetur propter suas iniquilates, qui ad pnitcnthmi nequit adduci ob inveteratam in malis "oiisuetudinem ; inlerponitur etiam prophet commiseratio. 139-140 Translatio ex Hebro. 143-1 44

Cap. VI. Prdicitur calamitas ac vastiias Jerosolyniorum ab Assyriis, e qud contempserint legem Domini, nec audire voluerint increpaliones sed omnes, et potissimm primates, prophet ac sacerdotes avariti et dolo studuerint; ideque et ipsos et eorum sacricia Deus abjicit jubet ergo propbeta eos lugere , quoniam purgari conflatorio 77-78 non poluerunt. 79-80 Translalio ex Hebro.
; ;

Commentarium.

Ibid.

Commentarium. Cap. VII. Qud

81-82

Cap.XIV.Siccitas magna in terra Juda propter peccata populi, et orans propbeta pro ejus liberatione etmisericordi, prohibetur Domino pro ipsis orare; nec suscipil Dominus eorum jejunia etvictimas; prophet etiam illis securitatem promillenles uu cuin ipsis peribunt; luget Jeremias niortuos gladio et faine; populique peccata confitens orat pro misericordi. 149-150 Translalio ex Hebro. 153-154

frustra confidant in templo, pessima perptrantes, et prophetas audire nolentes, sicut et patres eorum ; quapropter denuntiat templum ab-

Commentarium.

Ibid.

Cap. XV. Nec Moysis nec Samuelis precibus flectendum se dicit Dominus, quin populum Jrusalem
tradat pesti, gladio, fami et caplivitali, quia casligatus non est emendatus ; conqueritur propbeta qud fuerit occasio discordi ; rursmque qud annuntians verbum Dei passus sit opprobrium ; cui Dominus promittit auxilium cum vasiatione Judorum ; promittit prterea robur et libeiationem, ac misericordiam his qui ad ipsum se convertent.

jiciendum,

nem
illis,

el terram Juda redigendam in soliludinec profuturam orationem Jeremi pro nec oblata ab eis sacrificia, propter excelsa in valle
filii

Topheth

Ennom,

et

multiplies ipso-

rum

malitias.

Translalio ex Hebro.

Commentarium.

87-88 91-92 93-94

Cap. VIII. Quia tam reges, optimates, sacerdotes ac propheta;, qum reliquus popnlus ad idololatriam
conveisi sunt, et non considerato Domini judicio, relict veritate sluduerunt avariti ac idololatri, et Dominuin provocantes nolaerunt resipiscere ide ab hoslibus crudelissisimis affligen-

Translatio ex Hebro.

157-158 159-160
Ibid.

Commentarium.

omnes
,

Translatio ex Hebro.

97-98 99-100 Commentarium. 101-102 Cap. IX. Luget propbeta interficiendosde Juda nulli dicit esse (deudum, cm omnes dolos incedant et quia Juda vaslanda est, vult omnes assumere luctum; in soloDeoejusquecognitione gloriandum, qui puniet tam gentiles qum filios Isral incircumcisos corde. 105-106 Translalio ex Hebro. 107-108 109-110 Commentarium. Cap. X. Non est timenda clestis constellatio, nec
tur.
; ;

vanissima ac imbecilla idola sed Dominus qui solus est Deus, creaior ac gubernalor omnium, qui vaslabit peccatores terne plangit suum nialum Jrusalem, et cm hominis non silsuas vias dtrigere, orat Deum ut eos qui ipsum cognoscunt, ad internecionem deleat sed in bosles potis Judx-orum suum effundat furorem. 115-114 Translalio ex Hebraeo. 115-116
; ; ;

Cap. XVI. Prohibet Dominus ne propbeta uxorem ducal, denuntians Judos vario mortis gnre intcrituros, ila ut mortui non sepeliantur nec planganlur vivis propter idololatriam patrum ac filiorum, et dereliclam legem Domini sed poslea per piscaloreset venatoresreducet eos Dominus in terram suam, in qu ipsi un cum genlibusconiitebunlur Domino peccata sua. 163-164 Translalio ex Hebro. 165-166 Commeniarium. 167-168 Cap. XVII. Judi in peccato obslinati, et ob id vastandi dicuntur maledictus qui confidit in bomine, el benedictus qui in Deo confidit solus Deus scrutatur corda, et cuique reddit juxt viam suam pelit propbeta Deo, in quo spem habuit, liberari, et iniinicos confundi; praecipit Deus de observando sabbato, ut omnia sint ipsi Jrusalem prospra, qu;e alioqui ign consumetur. 169 170
; ;
;

Translatio ex Hebro. Commentarium. Cap. XVIII. Exemplo figuli

173-174

Commentarium.

Ibid.

Cap. XI. Quiahuicmaledicitur qui non audit nec serval pactum Domini patribusdalum,idejubetur propbeta utillud servandum Judisprdicet, sed frustra, cm magis sequantur patrum suorum scelera variamque
idololatriam
illos
;

Ibid ostendit Dominus in manu su esse domum Isral, ut juxta ipsorum mrita eis faciat, eliamsi pris aliud sefacturum dixerit; propter obstinalam Judorum malitiam denuntialur eis interitus ; conspiralio Judorum conlra Jerc-

niiam; ipsius quoque ad Deum lamen atio, et pnarum qu inimicossequenlurdenuntiatio. 177-1 78 179-180 Translalio ex Hebro.

idcirc infert

Dominus
dilecli

inevitabilia in

mala, nec proderunt eis idola vel juslorum ora-

tio,

neque qud pris

Deo

fuerint

refert

prava Judorum studia de ipso ex terra delendo; sed perdentur qui nolunt audire prophetiam in nomme Domini. 121-122

181-182 Commentarium. Cap. XIX. Jeremias per lagunculam terream quam fregit, ostendit populum Jrusalem perdendum gladio et lame in Obsidione in qu patres filios comedant
,

propier muliiplicem ipsorum idololatriam et


Dei.

contemptum verbi

183-184

i,

4019
Translatio ex Hebro.

INDEX RERUM.
mam.
Translatio ex Hebro.

1020
245-246 249-250
lbid.

185-186 187-188 Commenlarium. Cap. XX. Percussus Jeremias mittitur Phassur in nervum, et ab eodem educlns vaticinatur illi lanqum pseudopropbet et omnibus aniieis ejus, lotique Jud eaptivilatem Babylonicaiu ;con [ueritur se rideri et pati opprobrium ac perseculionem ob

Commenlarium.
collo Jeremi.r calenis, vaticinatur sacra vasa

Cap. XXVIII. Hananias pseudopropbeta, ablalis de

cum
;

verbum
su.

Doniini

maledicitque

diei

nativitatis

Translatio ex Hebro.

189-190 191-192
lbid.

Commenlarium.

Cap. XXI. Respondet Jeremias nuntiis Sedeci rgis super obsidione rgis Nabuchodonosor, Judam \ s slandum peste, gladio, fameetcaptivitate, solosque eos victuros qui transfugerint ad Cbald;eos; bortatur eliam ut taciant judicium, ne indignatio Domini 197-198 penits ipsos consumt. 199-200 Translatio ex Hebro.

rege caplivo post biemiium populo reducnda sed jubetur Jeremias conlrarium vaticinari, et piorlem illi denuntiare, qu juxta verbum Jeremia; eodem aniio secuta est. 251 -252 Translatio e\ Hebro. 253-254 Comnieotariuin. 255-256 Cap. XXIX. Caplivos Judos valicinatur septuaginta annis in Babylone perniansuros, borlaturque ut illic multip>icaristudeant, et deinde reduceniur; eos ver qui Jerosolymis remanscrunt, gladio, faine el pesle dicit consumendos; deinde mala vaticinatur adverss Achab, Sedeciani et Scmeiam pseudoprophetas, se-

ducentes populum transinigralionis.


Translatio ex Hebro.

259-260
lbid.

Commenlarium.

lbid.

Cap. XXII. Hortalur regem Juda et populum ejus, ut faciaiu judicium et justitiam, qu omnia ipsis prospr succdant; alioqui erunt onines in direplionem qudquc Scllum sive Joakim lilius Joske rincrepat gis Juda non sit in Jrusalem reversurus eos qui ex iujustili oedilicant, promittentes sibifelicitalem patrum justorum vaticinatur advers
; ; ;

impium Joakim
riturus
rus.
,

filium Josi,
in

qud sepultur
ibique

sit

ca-

et bujus filius impiissimus Jecbonias

cum

matre dueeudus

Babylonem,

moritu-

201-202 205-206 Translatio ex Hebro. 207-208 Commentarium. Cap. XXIII. Comminalur Dominus pastoribus quigre-

261-262 Cap. XXX. Vaticinatur Judis et filiis Isral redilum gravi caplivilate in qu propler peccala sua de tinebantur, et qud post redilum servituri sint Do inino ac David rgi, quein ille suscitabiteis in prosperitale et sccurilale magn, devaslatis ipsorum ininiicis. 267-2C8 Translatio ex Hebro. 269-270 Cominentarium. 271-272 Cap. XXXI. Dicit Dominus se reduclurum populum Isral de caplivilate, ut in affluenti bonorum serviat Domino jubetur ergo Rachel non flere amplis
, ;

Commenlarium.

gem dispergunt ac lacrant, promiltens se reduclurum reliquias gregis ad locum suum, ac suscitaturum pastores et germen David jusluin, sub quo magna fruenturfelicilate vaticinatur quoque pseu;

suos ; agnoscit Isral se meril castigatum , ideque pnitentiam agit; de miraculoquo femina circumdabit virum vigilabit Dominus ad reducendum Isral de uv acerb de novo paclo quod (eriet Dominus cum domo Isral, nec abjiciel unqum
filios
; ;

doprophetis ternum opprobrium, qui populum decipiunt volentes ut obliviscatur nominis Domini et prophelant absque Dei voluntate, sermonem Do211-212 mini onus appellantes. 215-216 Translatio ex Hebro.
,

217-218 Commentarium. Cap. XXIV. Calathus bonarum ficuum dsignt captivos in Babyloni Judos quos dicil Dominus se
,

275-274 279-280 281-282. Cap. XXXU. Obsidenle Nabucbodonosor Jrusalem , Jeremias in alriocarceris posilusagium in Anatboth jussu Domini mit suo patruele, jubetquc servari librum emptionis; rei'ert coram Domino bnficia
universum
illius

semen.

Translatio ex Hebro. Comnieiitariuin.

reducturum in terrain suam, qui loto corde ad ipsum revertentur; calatbus autem malarum ficuum signiheat eos qui manserant Jcrosolymis, ac poslea fugerant in jgyplum, quos dicit se dalurum in opprobrium et mledictionem. 225-224 Translatio ex Hebro. lbid.

Dominus dicit se traditurum civitalem cum populo rgi Babylonis propler illorum idololatriam , sed postea revocaturum ipsos in Jrusalem ac percussurum cum eis novum fdus , ut sibi ex tolo corde serviant. 291 -292 Translatio ex Hebro. 295-296
Israelitis pnestita
;

Commenlarium.

299-500

Cap. XXXIII. Promitlit Dominus se dimissurum peccata populi sui, el caplivilate reducturum, mullis bcneliciis subsequentibus ; germinabit David germen
jus!ilia lacions justitiam et

Commentarium.
Cap.

225-226
,

noluerunt audire Jeremiam nec reti3uos prophetas adbortantes ad pnitentiam pricit excidium Jerosolyinorum , et eaptivilatem scpluaginta annorum , ac deinde perdilioneni regum qui ipsos tenebant caplivos; quapropler jubetur Jeremias civitalibus Jud ac ctelis regibus terraruni propinare calicem furoris Domini; ululalum quoque prnuutiat pastoribus ac optimatibus. 227-

XXV. Quia

judicium

in

ton ;
et

iir-

paclum Domini cum David Jacob vehementer mulliplicando. Translatio ex Hebro.

missimum

est

Commentarium.
Cap.

semine 503-504 505-506 507-50S

Translatio ex Hebro.

228 255-25

Commentarium. lbid. Cap. XXVI. Propbetans Jeremias excidium Jerosolytiisi resipiscan, comprebcndilur sacerdolibus et prophetis , sed liberatur per principes seniores ne occidaUir, prolatis exemplis Michseaj et

inorum,

Prdicit Dominus se traditurum regem manu rgis Babylonis, un cum Jeru* salem, quain ign succendet, equd pactum quod coram Domino pepigerant de dimiltendis bis liberis quos ex Hebrissibi in servitutem subjeceranl, non 3H-31i servaverinl. 315 514 Trauslalio ex Hebro.

XXXIV.

Scdeciam

iu

Commentarium.
Cap.

XXXV.

515 316 Exemploobedicnti Recbabilarum, pr-

Uri propbelarum.

259-240

Translatio ex Hebro. 241 -242 lbid. Coniinenlariuni. Cap. XXVII. Vinculis ad varios reges missis, dicit illos, si servire velinl rgi Babylonis jusque postnis, permansuros in terra su; alioqui peiiluros gladio, (aine et peste invebens in pscudopropbcias qui aliud valicinanlur, fallenles populum; praduil eliam sacra vasa ipia^ reliqua sont, transferendu in
;

cepta palris sui licl dura servanlium, expo-lulat Dominus de perlin ici Juda-oruin inobcdiciili ad-

verses ipsius prccpta; quapropter bis prtnuntiil 517-518 Dominus mala, illis autem bona. 319-522 Translatio ex Hebro.

Commentarium.

321-322

Babvlonem,

et

tandem

rciereuda

Jerosoly-

Cap. XXXM. Jussu Domini mitlit Jeremias inclusus caiccre per Bariich librum comniinationum, quen lgat coram po ulo ut rcsipiscal porro rex Joakin ipsum ignccon&umit, jubens Jeremiam etBarudi
;

105-1

INDEX RERUM.
tamen
tem.
Translatio ex Hebraeo.
in

1022

comprehendi, quiabsconditierant; Jeremias aulem ussu Doniini jubel Baruch aium scribere, et Joakim ac semen ejus un cum Jrusalem praedic'rt per357-528 dendos. lbid. Translatio ex Hebraeo. 329-530 Commentarium. Cap. XXXVII. Sedecias Jechoni succedens prlil pro se orare Jeremiam qui relicl Chaldacis Jrusalem propter adventum exercits Pharaonis, proplietal Claldaeos redituros; ipse quoque Jeremias vrbe cgiv-diens cacsus in carcerem detruditur unde
,

clerorum vastatione

Dollicelur securita 591-51)2

393-31)4
lbid.
cl

Commenlarium. Cap. XLVI. Dominus per Jeremiam Pharaoni

M%y-

pto praenuntiat desolationem quam inducet Nabuchodonosor; Judaeis autem et filiis Isral consolalionem ac liberationem ; universis ver genlihus ad 595 -5i6 quas Deus illos ejecerat, vastalioncm. 399-400 Translatio ex Hebraeo.

Commentarium.

lbid.

servalur in vesiibulo carceris , 333-351 assigna l ipsi in dics tort panis. 3~j5-55(j Translatio ex Hebraeo.
,

Sedeci eductus

Cap. XLV1I. Vastatio praedicitur Palaeslinorum, Tyri 405-406 Sidonis, Gaza; et Ascalonis. lbid. Translatio ex Hebraeo.

557-538 Commenlarium. Cap. XXXVIII. Jeremias principibus rege tradilus millitur in locuin lutosum, unde jussu rgis per Abdcmelecli eductus in vestibulum carceris , suadet rgi ut egrediatur ad Chald:eos; alioqui nec ipse eos effugiet, elcivitas ab eis ign succendetur; jubet quoi|ue rex Jeremiam iliud colloquium servare 541-542 secrelum. 343-344 Translatio ex Hebraeo.

Commentarium.
,

407-408

Cap. XLV1II. Praedicil Dominus vastationcm Moab et omnium urbium ejus sed in novissimis diebus caplivilatem ipsorum relaxandam maledictus dicilur tarions opus Domini fraudulenter et g'adium sumn 409-410 sanguine prohibens.
;

Translatio ex Hebraeo.

Commentarium. Cap. XLIX. Desolalio


captivilas

Ammon

Idumneae
./Elani

413-414 415 416 Damasci,


;

Commenlarium.

545-346

Cedar, regriorumqu Asoret

Cap. XXXIX. Jrusalem rege Babylonis capta, rex Sedecias I'ugiens capitur un cum principibus, cujus lilii in conspectu ipsius trucidaniur cum nobilibus, ipseque exoculalur, ac vinctus ducitur Babylonem; subverso aulem muro Jrusalem, ri palatio aliisque domibus ign succensis, pars vulgi transfertur Babylonem, et pars Jcrosolymis relinquilur; Jeremias ver de carceris vestibuio liber educilur. 551-552 353 554 Translaiio ex Hebraeo.
lbid. Commentariuin. Cap. XL. Jeremias permittitur libr habitarc ubicumque,voluerit; qui un cum dispersis Judis venit ad Godi'liam praefectum reliquiis Judaeorum; qui Godolias audirenoluit Johanan mnehtem Ipsum 557-558 de Ismabel intentante ei morlem. 561 562 Translatio ex Hebraeo.

aulem

filiorum

Ammon

nunliatur ac jElam tandem

pn

solvenda. Translatio ex Hebraeo.

Commentarium.
Cap.
!..

423-424 427-428 429 430

ral, bis in

Bahylon, qure in captivitate affligil lilios Islerram suam fliciter rcductisvaslabiiur

regibus Aquilonis. Translatio ex Hebraeo.

Commentarium.

455 456 459-440 441-442

Commenlarium.

lbid.

Cap. XLI. Ismabel dolo occidit Godoliam praefectum cum Juda;is et Clialdxis qui cum oo erant iu Maspballi aliosque ocloginla interimeus, pepercildecem qui se tbesauros babere dicebant; ac tandem vcrit'us Johanan et principes belhHorum, fugitcum octo viris, liberato populo quera ceperat captivum omnes aulem qui reliqui sunl staluunt fugere in 365-566 JEgyptum facie Chaldaeorum.
; ;

Cap.LI. Mala regibus Medorum Babyloniinmiineiilia 447-448 praedicuntur. 455-456 Translatio ex Ilebr;eo. 457-458 Commenlarium. Cap. LU. Praecedentium repelitio, nempe qud Jrusalem Nabuchodonosor obsessa posl biennium capilur; et. Sedecias rex Juda I'ugiens reducitur; liliisque ejus coram ipso trucida tis un cum principibus Juda, exoculalusac vinctus ducitur; etincenso ternpalalio caeterisque domibus, transferuntur it omnes in Babylonem, prter paucos vinilores e*
agriolas; similiter et vasa templi; inter qae describuntur du;e aereae columnae, et numerus Judaeo-

Translatio ex Hebraeo.

Commenlarium.

367-368 369-370

Cap. XL!I. Missus Jeremias ad orandumac consulendum Dominum pro reliquiis Judaeorum, respondet
ipsos fore salvos
si

in

JEgyptum fuguant,

dicit

Judae man 'ant; si aulem in eos omnes gladio, lame et

571-572 373-374 575-576 Commenlarium. Cap. XLIII. Reliquiae Judaeorum non audientes Domini pracceptum quod referebat Jeremias, proliciscuntur un cum Jeremi el Baruch in ^Egyptuni ubi constitutus Jeremias vaticinatur regem Babylonis vastatururn terram ^Egypli cum idoljs suis, 577-378 eique dominaturum. 579-580 Translatio ex Hebraeo.
peste moriluros. Translatio ex Hebraeo.
,

Babylonem diversis icmpoiibus translalorex Joakim post 37 annos de carcere 465-466 educliis exahatur. 469-470 Translatio ex Hebraeo. 471-472 Com nnlariuin. Cornelu a Lapide gemits ac concionis gestorumque 475-476 Jeremiae Synopsis et Gemm.c. Catalogus auctorum cum abbreviaturis quibus in Sy481-482 nopsi exprimuntur. SYNOPSIS CRiTICORUM aliorumque commentatorcm in Jeremiae hrenos seu Lamentationes (au485-484 clorePoli.)
in

rum

rum,

ubi

Proie;

imena.

lbid.

Caput primum.

Commentarium.
Cap.
Cap.
II.

485-486 489-490
497-41)8

Commentarium.
III.

501-502
505' 506

Commentarium.
Cap. IV.

Commentarium. Cap. XLIV. Judaei

lbid.

511-512 821-522
523-5*24

^Egypto reprebensi Jeremi super idololatri obstinat respondent un cum multitudine mulierum, se permansuros in idololatri inveterat; quos Jeremias praedicit universos gladio et fam consumendos, regemque iE.nypii tradendum in manus inimicorum suorum ac terram 58 1 -382 iEgy pli prorss vastandam 387-588 Translatio ex Hebraeo.
in
, ,

Commentarium.
Cap. V. Oratio Jeremiae prophet.

555 554
lbid.

Commentarium. Prface sur Baruch.

Commenlarium. Cap. XLV. Deus per Jeremiam

lbid.

arguit Baruch

qud
;

quererelur se dolorem habere et non requiem

cui Jl

559-550 de Vence.) qui prouve I. En quel temps ce livre fut crit. Texte que ce fut cinq ans aprs la ruine de Jrusalem, comme le pensent la plupart des interprles lbid. qui pense, II. Rponse aux objections de dom Calmet, avec quelques-uns, que ce livre fut crit en la cinlbid. quime anne du rgne de Sedecias. dom Calmet. III. Suite de la rponse aux objections de
(Bib.

10-23

INDiX

RERUM.

im

Eclairrissomenlssurce qui regarde le prtre Joakim, F phantis, ex oraculis Ezecliielis. 635-636 fils d'Helcias, dont il est parl danse livre. 541 MALDONATI vita. 645-616 IV. Suite de la rponse aux objections de dom Cal IN ZECHIELEM COMMENTARIUM. Ibid. net. Remarques sur le v. 8 du c. 1 de ce livre. 543 Prooemium. ibd, de la rponse aux objections de dom Cabnet. V. Suite Caput primum. Tempus et locus quibus Ezechieli Eclaircissement sur la dpulation de Saraas vers le ostensx sunt visiones Dei nempe in medio ignis roi de Babylone. 545 similitudo quatuor animalium quae describunlur, VI. Rponse une objection de Maldonat, louchant la similiter et rotarum, firmament! throni et holecture de ce livre devant Jchonias. 548 minis in throno sedenlis ign circumdati. 651-652 Mystres et instructions renferms dans le livre de Commentarium. 653-654 Baruch (Bible de Vence.) 547-548 Cap. II. Roboratur propheta exterritus ut intrpide In Baruch Prolegomenon. (AuctoreCALMET.) 549-550 argut rebelles filios Isral, si quo modo tandem IN BARUClICOMMIiiSTARiA. (Auctoribus Badvello, ab inveteratis peccatis resipiscant, et jubetur coCasteluone Clario, Grotio.) 555 554 medere librum ints et foris, in quo erant lamentaCaput primum. Judaei Babylone millunt ad eos qui liones, et carmen, et vx. 677-678 erant in Jrusalem librum Baruch un cura colleCommentarium. 679-680 clis pecunia:, ut, oblatis holocaustis, orent pro ipsis Cap. III. Comeslo libro dalur prophte facis adaet pro Nabuchodonosor, filioque ejus Balthassar, ac mantina, ut intrpide argut durissimos filios Isral confilentur peccata sua. Ibid. in transmigra tione constilutos; inissus autem conI :

Commentaria.
Cap.
II.

555-556

Jud;ei in captivilate confilentur propter peccata sua contigisse sibi mala qu;e Deus per prophe;

tas su.)S fucrat comminalus fusis ergo precibus, misericordiam petuntquam per Moysen fueratpollicilus se resipiscentibus dalurum. " 563-564 Commentaria. 565-566 Cap. III. Persvrant confiteri sua et patrum suorum peccata, obsecranles Detim pro misericordi; Isral in captivilalem ductus est eo qud dereliquerit viam

qui si visum imminens malum non annunliaverit, ejus qui prit reus efficilur; si autem annuntiaveril, animam suam librt, etiamsi
stituitur speculalor
;

alius pereat ; deindecampum ingressus, visque ibi glori Domini, jubelur in domo su includi, lan-

sapienti quye non invenitur poleutibus, divitibus aut gigantibus; sed populo Isral tradila fuerat Deo , cui omnes su crealume obediunt addiiur;

681-682 683-684 Cap. IV. Jubetur prophela figurare obsidionem Jrusalem, ac dormire super lalus sinislrum trecentis et nonaginta diebus, super dextrum ver quadraginta, ac vilem cibum el fd confectum sibi prjepavinctus ac mutus.

qum

Commentarium.

que de Chrisli adventu Commentaria.

in

carnem.

573-574 577-578
,

Cap. IV. Jrusalem suam luget desolationem hortaturque filiossuosut forti sint animo; nain sicut propter ipsorum peccata Deus eos tradidil adversariis, ita eis liberatis puniet bosles ipsorum. 583-584

587-588 Cap. V. Jubelur Jrusalem luctum exuere,c qud filii ejuscum ignominie ducli in captivitatem cum glori sint ad eam reducendi. 591-592 Commentaria. 593-594 Cap. VI. Judos apud Babylonios caplivos vaticinalur Jeremias post septem generaliones liberandos hortaturque ut sibi caveant ab illorum idololatri oslendens plurimis eflectibus imbecillia esse idola, penilsque sensu carentia ac vanissima. 595-596 Commentaria. 603-604 Prface sur zcuiel. (Bib. de Vence). 617 618 I. Parallle entre les prophties d'Isae, de Jrmie et
, ; ,

Commentaria.

quibus desiguet calamitatem liliorum Isral, obsidionem et alfliciionem habitantium Jerosolymis. 687 688 Commentarium. 689-690 Cap. V. Per detonsos capitis et barb prophte pilos jussu Domini, varique consumptos, designantur Judae propler sua peccata fam et gladio consumendi sic ut patres filios, et lilii patres comedant; reliqui ver in captivilalem ducendi, ubi sint opprobrium ac stupor gentibus quarum superrunt scelera. 695-696 697-698 Commenlarium. Cap. VI. Propter mulliplicem idololatriam liliorum
; ;

rare

eorum urbes et excelsa dissiqui peslem, gladium et lamem evaserint, dispergendi inter gnies, ubi malis pressi, converIsral, pradicunlur
et

panda,

tenturad Dominum. Commentarium.


Ca|>.

701-702
Ibid.

Denuntiat prophela lotius terr Juda extremam et iuevilabilein vastationem proximimmi705-704 ncre propter ipsorum scelera
VII.

d'zcbiel. Rflexions sur les prophties d'Ezcbiel;

mystres et instructions qui y sont renferms. Ce prophte annonce le rgne de Jsus-Christ et l'alliance nouvelle.
II.

Commenlarium.

707-708

Ibid.

Suite des rflexions sur les prophties d'zcbiel. Les reproches et les menaces que ce prophte adresse aux enfants de Juda peuvent tre appliqus aux Juifs incrdules et aux Chrtiens prvaricateurs. Remarques de S. Jrme sur le parallle des deux surs Oolla et Ooliba, et des trois surs Sa-

Cap. Mil. Ezecbiel post visam Dei simibuidinem, Spiritu raplus in Jrusalem, videt pessimas Judaeorum idololatrias sub variis figuris; quare dicit Dominus se eis non parcilurum, nec orationes exau713-714 dilurum.

III.

620 marie, Jrusalem et Sodome. Suite des rflexions sur les prophties d'Ezcbiel, el particulirement sur le parallle des deux surs Oolla el Ooliba, et des trois surs Samarie, Jru,

salem

et

Sodome.

626

des mystres et instructions renferms dans les prophties d'zcbiel. Remarques sur la runion des deux maisons d'Isral et de Juda, et sur l'irruption de Gog. 629 V. Suite des mystres et instructions renferms dans les prophties d'zchiel. Remarques sur a description du temple, sur le partage de la terre promise, sur la description de la ville sainte el sur les 632 eaux qui sortent de la maison du Seigneur. Cornu. h a Lapide Ehnicion Dei optimi inaximi curru cherubicoimpios dcbellanlis, de risque muniIV. Suite

715-716 Cap. IX. Apparentes sex viri jubentur omnes in Jrusalem trucidare, quia virolincis vestito non sunt signo Thau notati; quo facto Dominus exclamanti prophte respondet id fulurum, exigenlibus ipsorum 719-720 criminibus. 721-722 Commenlarium. Cap. X. Jubelur vir lineis vestitus accipere primas ignis de medio rotarum qux sunt subls cherubim, et super civilaiem elfundere ; describitur visio Dei, 723-724 cherubim el quatuor rolarum. 725-726 Commenlarium. Cap. XI Adverss Jezoniam et Pheltiam , qui diceNonne dubant, pessimum tractantes consilium

Commenlarium.

dificat sunt domus ? Iic est lebes, nos autem carnes, valicinatur illos et uuolquot nolunt resip'rduiii

est Phellias
'

scere puniendos; et propheianle Ezcchiele morluus Isral dicit se reduclu; reliquias aulem
eis

rum in terram ipsorum, et daturum

cor carneum

iOK
ut colant ac timeant

INDEX IiERUM.
Dominum.
729 750 731-732
,

I02G

Commentarium.

Cap. XII. Ezechielsuis factis portendit futurain Jrusalem et rgis ipsius captivitalem , reliquis.gladio ostendit peste et fam in Jrusalem consumptis etiam visionem proplietarum non cassani fuluram, 753-734 nec in longuin differendam. 737-758 Commentarium. Cap. XIII. Minalur Dominus pscudoprophetis ex suo cerebro divinantibus, populumque seducentibus, l'alsam promiltendo pacem, etparietem luto absque paleis liniendo similiter et filiabus Isral de corde suo proplietantibus , et pulvillos sub omni cubito 741-742 consuenlibus. 743-744 Commentarium. Cap. XIV. Comminalur Dominus idololatris qui veniunt ad prophetas, ut per eosconsuiant Dominum, dicensse illos perditurum ei prophetas decepturum, ut respondeant juxta illorum iniquitates; Noe autem, Danielem et Job sujusiiti lib'raturos se tan tm, et non impios de fam, malis besliis, gladio et peste, quse in populum peceatorem immittet Dominus; additur etiam consolatio reliquiarum Isral. 747 748 749-750 Commentarium. Cap. XV. Sicut lignum de vite prcisum soli servit igni, ira Judaeos ob invelerata peccata cum Jrusa755-754 lem pradicit exurendos. Ibid. Coinmentarium. mirum in Cap. XVI. Jrusalem pris abjectissima
; ; ,

indignationem suam ; narratque scelera sacerdo* tum . principum , pseudo-prophelarum ac populi terra; , ut nullus invenlus sil qui pro avertendo furore Domini se opponeret. 817-818

Commentarium. Cap. XXUi. Sub

figura multiplicium
et

821-822 stuprorum duaac punitionis

rum meretricum Ooll*

Oolibae

earum, osiendil Dominus variam idololatriam Samari et Jrusalem, propter quam tradendi sunt in opprobrium genlibus quarum sunt idololatriam imitati. 825-826 Commentarium. 829-830 Cap. XXIV. Sub figura ollse, electioribus carnium
,

parlibus ac ossibus plena;, ignique admoloe , et sub figura mor'.ii uxoris Ezechielis, pro qu jussus est nullum facere luctum , significat Dominus domum Isral in exitium tradendain filiosque ejus trucidandos, nullo sequenle luctu prae animi stupore.
,

modum
nem

Deo

exallata, ostendit ingratiludinem vain

ria idololatri,

qu

et

Samariam

et

Sodomam
in vaslalio;

superavit; idcirc tradet


et in

eam Dominus

ignominiam omnibus genlibus

servabit

tanien pactum reliquiis suis.

Commentarium.

755-756 761 762

837-838 841-842 Cap. XXV. Regionibus Ammon Moab Iduime et Pala'Stin minalur Dominus exitium, e qud ulios Isral afflixerint, el de ipsorum afiliclionc exultaverinl. 847-848 Commentarium. 849-850 Cap. XXVI. Tyri inclyt urbis praedicit Dominus eversionem, e qud super vastalione Jrusalem exulta verit. 851-852 Commentarium. 853-854 Cap. XXY1I. Tyri urbis maritimae ac opulenlissima; ruina deflelur, enarralis mercibus qux quque regione ad eam dcferri soient. 857-858 Commentarium. 859-860 Cap. XXV11I. Ruina rgis Tyri, maxim glori pris exaltali, ob nimiam ipsius superbiam aliasque ini-

Commentarium.

Cap. XVII. Per parabolam de duabus aquilis, el plantat ac crescente viuequic non prosperabitur, declaralurqud rex Babylonis, translalo inBabylonem rege Joakim , constiluet pro eo regem Sdcciam qui relicto fcedere cum Nabucbodonosor inito ad regem ./Egypli transfugit quapropler Domino tradeiur in manus Nabucbodonosor, et duclus in Babylonem, morielur ibi Dominus autem, sublmi
;

quitales; simililer et vaslalio Sidonis, ac reduclio filiorum Isral in terram suam, vastalis ipsorum
inimicis.

865-866

Commentarium. 869-870 Cap. XXIX. Adverss regem ^Egypli ac regnum ejus post quadraginta tain solitudinem redigendum lict non ad prislinam men annos revocandum
,
,

gloriam. Terra JEgypti dalur Nabucbodonosor, e qud cum suo exercilu laboraverit devasiando

Commentarium.

773-774 777-778 Cap. XVIII. Reject Judorum parabol, dicit qud lilius non porlabit iniquitalem patris, ncc contra, sed quisque suam ipsius porlabit qud si impius pnflentiam agat, salvabitur justus ver si suam deserat juslitiam damnabilur hortatur ergo Dominus ad pnilentiam et cordis innovationem. 781-782 Commentarium. 785-784 Cap. XIX. Parabol lesen el leunculorum dsignt caplivitatem regum Joachaz el Joacim item pnehumi.liato, exaltabit hurailem.
; ; ,
;

Tyrum. Commentarium.

871-872 875-876 Cap. XXX. Omnes urbes ^Egypti per regem Babylo877-878 nis vastabuntur. Commentarium. 881-882 Cap. XXXI. Sublimitatem rgis Pharaonis cum Assur compart, et utriusque similem prdicit inte883-884 rilum. 885-886 Commentarium. Cap. XXXII. Pharao, quanlmvis sublimis, conterendus esta rege Babylonis; cujus vastalione plu-,
rimi reges obstupescent, pluresque nationes cum 889-890 co in abyssum detrahentur.

terilam

civilalis

Jei'usalem

felicitatem

describit

prajsenlemque calamilatem, sub parabol vine.-e. 787-788 Commentarium. 789-790 Cap. XX. Dominus negat se filiis Isral responsurum, quia el in ^Egypto, et in deserlo, et in terra promissionis praivancati sunt ipsius mandata, el idola coluerunt, quibus saep conuuinalus est mala ; sed pepercit, ne nomen ejus blaspliemaretur inler gentes; nunc autem posihaec omnia dicit seeos revocalurum ad terram suam, in qu sibi scrviant; jubet etiam prophelare contra saltum meridianum. 793-794 799-800 Commentarium. Cap. XXI. Vaticinatur borrendum ac multiplicemgladium venturum super Jrusalem et super filiosAmmon, rege Babylonis; qui tandem eliam in terra su judicandus est, penitsque dissipandus. 805-806 809-810 Commentarium. Cap. XXII. Varia narrt scelera Jerosolymis perpetrata, propter quae dicit se super eos effusurum

Commentarium.

893-894 Cap. XXXIII. Si speculalor visum imminens malum non annuntiaverit, reus erit pereuntium qud si annunliaverit, solus is qui sibi non cavil, reus erit.
;

damnabilur, et impius si convertatur, salvabitur. Nec confidant de lerrsibi data in possessionem quoniam
Juslus quoque
si
, ,

suam deserat juslitiam

proter suas iniquitates perdentur tudinem redigetur.

el terra in soli-

897 898
901 902

Commentarium.

Cap. XXXIV. Ex manibus paslorum, qui negleclo grege, tantm qu sua sunt qua;runt, dicit Dominus se oves suas liberaturum; qudque eas in judicio pascet , suscitaturus super eas servum David sub quo in omni lerr uberlate secur pascantur ; oslenditque gregem suum esse populum 903-904 Isral, et se Deum ipsorum.
,

Commentarium.
Cap.

905 906

Montis Seir sive Idumaeorum fuiura vastatio. e qud populum Dei afflixerint. 907-908

XXXV.

10-27

!NDEX RERUM.
907-908

1028
reaedificandis

Commentarium.
,

Cap. XXXVI. Quia popnlns Dei crai in opprobrium gentibus eo qud propter sua peccata dispersi esscnl in caplivitatem, dicii Doniinus non propier se reducturum emn in terracu suam qudquc super
;

crorum usum pertinent Commentarium.

965-966 967-968

ipsum effundet aquam mundain faciens euin in suis praceplis anibulare iuagnque fini flici, ,

ta le.

9 15-914

Comnientarium.
,

917-918

Cap. XXXVII. In figura aridorum ossium reviviscenihim dsignai fiiios Isral qui de omni prosperilale desperant, reducendos in terrain suam ; et per duo ligna conjuncla significat unuin fore regnum Juda et Isral, qui sub i;:o rege ac pastore David observaturi sint mandata Oomini qui cuni ipsis pacluin feriet sempiternum. 92! -922
,

Cap. XL1II. Gloria Domini apparente, audit propbeta qud filii Isral non amplis polluenl nomen Domini, et qua' sint mensuru: altaris, ac sacrilicia ad ipsum septem diebus expiandum. 971 972 Commentarium. 975 974 Cap. XLIV. Porta sanctuarii clansa, qu soins Deus ingreditur; incircumeisi carne cl cordi- non mgredienmrsanctunrium.necLevitseqniidolaseeMisunt, sed hi minislri doms erunt; filii auteroSadoc sacerdotes ingredientur, et liorum leges ponunlur. 979-980

Commentarium.
Cap.

981-982

In lerrse divisione, separalis Domino primitiis, assignanda est certa portio sacerdoiibus Levitis, civilaii ac principi; servandaque aeqotas in
sacrilicia

XLV.

Commentarium. 925-924 Cap. XXXV11I. Habilanlibus post reductani caplivitatem secur filiis Isral in oppidis suis, adducet Doniinus in novissimis diebus contra eos Gog ciun ingenli exercilu; sed et hune cum suo mullis cladibus poslea consumet. 927-928

mensuris primitiis et sacriliciis quse primo ac septimo die pimi mensis, et in solemnitatibus Pasch;c ac Tabernaculoruin. 985-986
,
, ,

ponderibus

offerentur

Commentarium. Cap. XLV1. Porta

989-990
solis sabbatis

929-950 Commentarium. Cap. XXXIX. Adducet Doniinus Gog contra Isral in sed ipsuni cum tolo ejus exercilu ibi perdet cujus spulture septem mensibus occupabuntur ad mundaiidam terrain ; Doniinus (ilios Isral propier peccala ipsorum tradiditin caplivilatem, sed reducet eos in terram suam ad nominis sui giorificationem. 955-930 36
, ;

ac calendis aperienda , cl qu;e liolocausla bis diebus offeret princeps, quve porl ipse aut popnlus lemplum ingredielur vel egredietur de spontaneo et quoiidiano principis holocausto; de ipsius dono filiis aul servis <lalo; loca in quibus sacerdotes coquant sacrificia, et minislri viclimas populi. 995-996
;

Commentarium.

997-998

Cap. XL.

Commentarium. 959-910 Prophel ostenditur futura readiiicatio civilaiis, cum mensur in longitudine, laliiudinc et thalamoaltitudine singularuin doms porlaruni
, ,
,

ap. XLVII. Aqu subler limen doms egredientes, et in latus templi dextrum descendentes, efficiuntur torrens qui landeni non polest transvadari , et

rum, frontiu.i feneslrarum, vestibuloriini cubiculorum et graduum ilem mensuratio quatuor mensarum ad inimolanda sacrificia rursm gazoac veslibula pbylacia canlorum et sacerdotum 1-954 templi. 947-948 Commentarium. rie Cap. XL1. l)i>positio reaedificandi templi juxla 957 958 singulas. 959-960 Commentarium. Cap. XLII. De gazophylaciis cterisque qua; ad sa;
;

sanai omnia ad qu;e pertigerit , liabens pisces et arbores fructiferas; termini terr sancta;,quai duodecim Iribubus Isral et advenis dividenda est.

Commentarium.
;

>

Cap. XLVIII. Divisio terr sanctse in bus ubi sinl primiti et sanctuarium ; locus sacerdotum ac Levitarum mensura civitalis in quadro cum suhurbanis; possessio principis, et duodecim 1007-1008 porta? civilatis juxla duodecim tribus.
;

1001-1002 1003-1004 duodecim tri-

Commentarium
Index reuum.
,

1011-1012 1015-191b

FINIS TOMI DECIMI NONI SCRIPTILE SACREE.

La BlbLiothque.

Thz

L-ibhjaAy

Universit d'Ottawa Echance

Uni vers ity of Ottawa

Date Due

CE

900 i

00(1 7 g 6 3 2

i+

1837 V19 PIXCNE^ JflCQUES-POUL. SCRIPTUROE snCRRE CURS


8 S

610

0610 .L3M5 1837 V01<3 r J M IGNE, JACQU SCRIPTURAE ACCM 1043532


CE eS
)

D'

OF OTTAWA

COLL ROW MODULE SHELF BOX POS 333 10 04 04 03 10

C
1

Вам также может понравиться