Вы находитесь на странице: 1из 20

#!

045,/
$%3%.6/,6)-%.4/$%0%33/!3
|c: tsj!tn|c: srtcricrc:, vctc vin nc c Jcjsrtsucrtc Jc Fctnr:c: |nusrc:
c rc:jcr:svc| jcr nus :cric Jc jrctc::c: rc|sticrsJc: Jirctsucrtc sc tniJsJc
tcu s: jc::cs: Js crsrizssc.
|c tsj!tn|c 2, fcrsu sjrc:crtsJc: usi: Jcts|Ic: Jc jrctc::c Jc rctrntsucrtc
c :c|csc Jc ts|crtc:. \ctc vin tsulcu nc s: jc::cs: rsc tIcsu jrcrts:
jsrs c trsls|Ic. c|s: jrcti:su tcr cjcrtnriJsJc: Jc sntcJc:crvc|viucrtc jsrs
jctcrtis|izsr :ns: tcujctcrtis: c suj|isr :cn: tcrIctiucrtc:.
ria, si; | tac
s|sts ae ers am
jaa-aiagam|
k emress eciia
iatestir em mim, e taa ter
sa|ss e camatsar|
14
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
50
Confra o lrecho de una conhecida nusica da PB:
Gente
Caelano Veloso
...
Cenle e nuilo bon
Cenle deve ser o bon
Ten de se cuidar, de se respeilar o bon
...
arina, Belhania, Dolores, Fenala, Leilinha, Suzana, Dede
Cenle viva brilhando, eslrelas na noile.
...
Cenle lavando roupa, anassando pao
Cenle pobre arrancando a vida con a nao
o coraao da nala, genle quer prosseguir
Ouer durar, quer crescer, genle quer luzir
Fodrigo, Foberlo, Caelano, oreno, Francisco, Cilberlo, Joao
Cenle e pra brilhar, nao pra norrer de fone.

Se voc no tivesse mais nada de novo a aprender, acharia
a sua vida interessante?
Voc acha que pessoas sem vontade de aprender coisas novas
teriam Iugar numa empresa do mundo de hoje? Por qu?
inguen quer eslar parado, sen sair do lugar. Cono diz a nusica de Caelano
Veloso, genle e pra brilhar, durar, crescer, luzir. esle capilulo, voc conhecera
nelhor os processos que as organizaoes ulilizan para desenvolver seus lalenlos
e, assin, brilhar junlo con as pessoas.
lncando a conversa
Exisle una expressao inglesa, go by lhe book, dificil de lraduzir para o porlugus,
nas que signifca algo parecido con proceder conforne as regras. Por exenplo:
adninislrar by lhe book seria fazer ludo correlanenle, cono os livros indican.
Aconlece que, en Adninislraao, nuilas vezes nao ha regras pronlas, ou nao basla
sinplesnenle seguir as leorias dos livros, os desafos de geslao sao novos a cada
53
dia e precisan ser resolvidos de fornas diversas, adequando a leoria a cada con
lexlo especifco. Ora, isso nao e facil!
Enlao, cono fazer? Una boa allernaliva e aprender con a experincia de oulros,
analisando casos bensucedidos, e relirar dai suas proprias lioes.
E o que voc vera nesla seao, na qual lera a oporlunidade de conhecer e analisar
casos de algunas enpresas bensucedidas e aprender a parlir desses casos, rela
cionados ao assunlo Treinanenlo e Desenvolvinenlo de Pessoas.
Magazine Luiza
Luiza HeIena Trajano Rodrigues e superinlendenle do agazine Luiza, rede con
350 lojas e un faluranenlo en lorno de F$ 2 bilhoes en 2006.
En enlrevisla a revisla Pequenas Enpresas, Crandes egocios (n
o
203, naio de
2006, naleria de Foberla Fossello, ela apresenla seus 7 andanenlos para ven
cer no nundo dos negocios. Sabe qual e o nandanenlo nunero 1? Preocupese
con as pessoas.
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
Preocupe-se com as
pessoas. No agazine
Luiza, so con!ra!anos
gen!e que ana gen!e,
pessoas que gos!an de
servir aos ou!ros con
anor. Una equipe no!i-
vada, que gos!a do que
!az, !az a di!erena. Tan-
ben e inpor!an!e !reina-
|a. as no se deve es-
quecer de que cada c|ien-
!e e di!eren!e do ou!ro.
Ten aque|e que denora
para conprar e aque|e
que es!a con pressa ho-
je, nas no es!a no saba-
do. Por isso, brigo nui!o
para que os nossos !rei-
nanen!os no crien ca-
nisas-de-!ora e para que
e|es sejan vis!os so co-
no una base para a a!ua-
o dos vendedores.
n ou!ros nandanen-
!os, Luiza Trajano vo|!a a
!a|ar de !reinanen!o e
desenvo|vinen!o. Veja o
que diz nos nandanen-
!os 6 e 7.
Invista em comuni-
cao. Una enpresa
grande cono a nossa,
con !0 ni| !uncionarios
e !! ni|hoes de c|ien!es,
!en que inves!ir en co-
nunicao. j...] Tenos
un por!a| para acesso
dos !uncionarios e, ago-
ra, coneanos a veicu-
|ar a TV Luiza, que chega
a 370 pon!os con un
prograna senana|. Va-
nos !reinar e capaci!ar
pessoas a!raves desses
progranas.
Tenha um compromis-
so com o BrasiI. j...] Da-
nos bo|sas de es!udo,
cobrindo 30 a 70 do va-
|or das nensa|idades es-
co|ares, para que e|es es-
!uden o que quiseren. O
!ena no precisa es!ar re-
|acionado ao !raba|ho. Se
e|es sa|ren da enpresa
depois disso, pacincia.
No penso que perdi di-
nheiro, nas ajudei a !or-
nar un cidado.
7 mandamentos"
para vencer no mundo dos negcios
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
5E
Fogo de Cho
Arri Coser e socio da rede Fogo de Chao, con lrs churrascarias en Sao Paulo,
una en Porlo Alegre e seis nos Eslados Unidos (dados de 2006.
Cono Arri Coser precisava passar dois neses no Brasil e un nos Eslados Unidos,
onde se dividiria enlre as visilas as lojas ja eslabelecidas e a criaao de novos pon
los, precisava de un brao direilo para apoiar a operaao brasileira. Veja o que diz
sobre ele a naleria da revisla Pequenas Enpresas, Crandes egocios (n 203,
naio de 2006, naleria de Foberla Fossello.
Companhia VaIe do Rio Doce
Dayse Gomes e gerenle geral de Desenvolvinenlo de Pessoas da Conpanhia Vale do
Fio Doce, una das naiores enpresas de nineraao e nelais do nundo. Presenle en
14 eslados brasileiros e en cinco conlinenles, a conpanhia opera nais de 9 nil quilo
nelros de nalha ferroviaria e 10 lerninais porluarios proprios. esla enlrevisla, ela con
la algunas das pralicas de lreinanenlo e desenvolvinenlo realizadas en sua gerncia.
n vez de con!ra!ar
un pro!ssiona| de !ora,
e|e acredi!ou e apos!ou
en Jandir Da|ber!o, un
an!igo !uncionario, con
23 anos de casa. Da|-
ber!o coneou cono
garon e passou por
!odas as !unoes, inc|u-
sive as adninis!ra!ivas
e gerenciais. Agora,
ocupa o pos!o de di-
re!or de operaoes da
rede no pa|s.
- Voc !en que inves!ir
nas pessoas e acredi!ar
ne|as. D a e|as respon-
sabi|idade e, en!o, vera
o po!encia| que e|as !n
- a!rna Coser.
O !reinanen!o de pesso-
as na rede Fogo de Cho
inc|ui au|as de boas na-
neiras, eno|ogia, gas!ro-
nonia e, c|aro, ing|s.
Cada !uncionario passa
en!re 500 e 600 horas ao
ano en !reinanen!o. Os
inves!inen!os so a|!os,
nas, en con!rapar!ida,
Coser ca|cu|a que pe|o
nenos ne!ade dos en-
pregados, cerca de 450
pessoas, es!eja ap!a a
assunir cargos de res-
ponsabi|idade e a !ocar
o negocio. No e por
acaso que, ao !er una
nova vaga dispon|ve|, o
pa!ro pre!ere pronover
a|guen de den!ro, cono
!ez con Da|ber!o.
Aconpanhando o crescinen!o e a in-
!ernaciona|izao da Conpanhia Va|e
do Fio Doce, en 2006, a Va|er - Uni-
versidade Corpora!iva Va|e - anp|iou
as pra!icas de !ornao, qua|i!cao
e cer!i!cao pro!ssiona|, a!uando na
capaci!ao de enpregados no Brasi|
e en escri!orios do ex!erior. Segundo
Da,se, !oi o!erecido cerca de !,5 ni-
|ho de horas en !reinanen!o. Aoes
presenciais e a dis!ncia envo|veran
quase 25 ni| enpregados, !o!a|izando
una nedia de 59,37 horas de !reina-
nen!o por pro!ssiona|.
Sinu|ao en |abora!orios, dinnicas,
na!eriais dida!icos arrojados e cursos
on-|ine con apoio de !u!ores, en!re ou-
!ras ne!odo|ogias inovadoras, !oran
58
AGDRA CDm VDC
Os casos apresenlados expressan lendncias da educaao realizada
nas enpresas. Feleiaos e deslaque, en seu bIoco de notas, os con
ceilos e as pralicas de lreinanenlo e desenvolvinenlo que nais lhe
chanaran a alenao en cada lexlo. Sonenle depois de fazer esse
exercicio, conlinue a leilura.
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
Un desa!o da Va|er
(Universidade
Corpora!iva Va|e) e
o!erecer i!inerarios de
!ornao diversi!cados.
Hoje, con 2! ni|
enpregados dire!os e
!6 ni| enpregados do
Crupo, a Conpanhia
Va|e do Fio Doce es!a
presen!e en ca!orze
es!ados brasi|eiros e
dezoi!o pa|ses. Para
dar con!a disso, so
o!erecidas nais de ni|
aoes, en diversas
noda|idades. au|as
presenciais, vorkshops
ou seninarios,
videocon!erncias,
suges!oes de |ei!uras
e v|deos, a!ividades no
|oca| de !raba|ho e nais
!00 aoes on-|ine.
ap|icados rea|idade da Va|e.
Foran inves!idos.
44 ni|hoes en aoes de
!ornao para enpregados
!ecnicos.
!! ni|hoes en !ornao ge-
rencia|, no Brasi| e no ex!erior.
7 ni|hoes en in!ra-es!ru!ura
en esco|as !ecnicas no Brasi|.
Considerando os enprega-
dos dire!anen!e |igados
Conpanhia, os que !raba|han
nas enpresas do grupo e os
que a!uan en enpresas que
pres!an servios para nos,
so pe|o nenos 70 ni| pesso-
as bene!ciadas pe|os cursos
da Va|er, con!abi|iza Da,se
Cones.
Para a!ingir !odo esse pub|ico,
dis!ribu|do nas nui!as bases
de a!uao da Conpanhia, a|-
guns progranas so !00 re-
a|izados pe|a in!erne!.
Un desa!o da Va|er (Universi-
dade Corpora!iva Va|e) e o!ere-
cer i!inerarios de !ornao di-
versi!cados. Tenos diversos
anbien!es proprios para o es-
!udo on-|ine dos que !raba|han
!ora do escri!orio, en ninas e
!errovias, por exenp|o, con!a
Da,se Cones.
Os cursos poden ser sugeri-
dos pe|a Conpanhia nas ava-
|iaoes anuais de desenpe-
nho, quando e !ei!o un p|ano
de aper!eioanen!o para cada
equipe, en razo das ne!as da
enpresa e dos resu|!ados es-
perados das areas de a!uao.
Hoje so o!erecidas nais de ni|
aoes, en diversas noda|idades.
au|as presenciais, vorkshops ou
seninarios, videocon!erncias,
suges!oes de |ei!uras e v|deos,
a!ividades no |oca| de !raba|ho e
nais cen aoes on-|ine.
A|guns nuneros de 2006 cha-
nan a a!eno.
ais de 3.700 enpregados
das areas !ecnico-operacio-
nais par!iciparan de aproxi-
nadanen!e 44 ni| horas de
capaci!ao.
!05 au!o-es!udos on-|ine rece-
beran nais de 2.400 acessos.
Foran o!erecidos 29 cursos
a dis!ncia, que !ornaran
4.000 pro!ssionais.
A Va|e capaci!ou nais de
!00 educadores in!ernos, os
ducadores pra Va|er, para
a!uaren cono nu|!ip|icado-
res de conhecinen!os cr|!icos
na organizao.
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
54
Por dentro do tema
Voc pode concluir pelas leiluras anleriores que as pessoas sao nuilo inporlanles
para o sucesso das organizaoes. Por isso, e necessario que as enpresas prono
van freqenlenenle aoes de lreinanenlo e desenvolvinenlo. as... Cono fazer
isso? Exisle una receila pronla? Oual e a nelhor naneira?
Esle e un dos casos da geslao en que nao exisle una resposla unica. Tudo de
pende dos objelivos da organizaao, das necessidades das pessoas, do eslilo de
cada enpresa. as alguns conceilos sao validos para lodas as organizaoes:
preciso ihvesIir ho desehvolvimehIo das pessoas.
As pessoas se desehvolvem aIravs de seus prprios camihhos
de Iormao.
As pessoas aprehdem de Iormas diIerehIes.
preciso aprehder o Iempo Iodo.
Lendo os casos das enpresas bensucedidas apresenlados na seao anlerior,
voc pode observar una serie de pralicas inleressanles relacionadas a lreinanenlo
e desenvolvinenlo. Vale a pena agora lrazer un pouco de leoria para dar nais sen
lido a pralica. os lexlos a seguir, voc lera a oporlunidade de aprofundar alguns
conhecinenlos que esclarecerao ainda nais as infornaoes anleriores.
O conhecimento: fator crtico de sucesso
as ullinas decadas, alguns dos principais leoricos da Adninislraao e da Eslra
legia Enpresarial vn aponlando a inporlancia dos processos de apropriaao,
dislribuiao, conparlilhanenlo e produao de conhecinenlo para o sucesso das
enpresas. Alguns, inclusive, afrnan que esses processos sao falores crilicos de
sucesso (cono Peler Drucker e Thonas Slewarl, por exenplo, noslrando que a
enpresa do conhecinenlo ou a organizaao que aprende subslilui a chanada
enpresa da era induslrial.
Hoje, o conhecinenlo e considerado o ben nais valioso de una organizaao. Por
isso, ao lraar suas eslralegias conpelilivas, nuilos adninislradores preocupan
se con as fornas de realizar a geslao do conhecinenlo na enpresa.
55
No primeiro captuIo deste mduIo voc viu que:
Ouando isso ocorre no conjunlo da enpresa, de una forna eslrulura
da e harnonica, podenos dizer que se lrala de unaorganizao capaz
de aprender.
De acordo com Chris Argyris e Dohald Schh, a aprehdizagem or-
gahizaciohal ocorre sempre que o grupo produz um movimehIo
de mudaha, com o ob|eIivo de adapIar-se melhor ao ambiehIe
eIerho e ihIerho, que resulIa em melhoria de desempehho.
Processos de aprendizagem na organizao
una organizaao, o conhecinenlo nao pode fcar linilado a cabea
de algunas pessoas. Ele precisa eslar disponivel para ser disseni
nado e aprendido por oulros. sso e o que kujiro onaka e Hirolaka
Takeuch - una renonada dupla leorica da Adninislraao - chanan
de lransfornar o conhecinenlo lacilo (que eslava na cabea das pes
soas en conhecinenlo explicilo.
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
"A ihIormao e o cohhecimehIo so as armas Iermohucleares
compeIiIivas de hossa era. O cohhecimehIo mais valioso e po-
deroso do que os recursos haIurais, grahdes ihdsIrias ou pol-
pudas cohIas bahcrias. Em Iodos os seIores, as empresas bem-
sucedidas so as que Im as melhores ihIormaes ou as que as
cohIrolam de Iorma mais eIcaz."
A Irase de Thomas SIewarI, o pioheiro do cohceiIo de capiIal
ihIelecIual, Iormulado em seu livro "CapiIal ihIelecIual: a hova ri-
queza das orgahizaes." Ele Ioi eleiIo pelo |orhal "Fihahcial Ti-
mes" um dos 50 pehsadores cohIemporheos mais ihIuehIes ha
rea de gesIo.
Ds funconros precsam
desenvoIver competncas
tcncas e pessoas, de
forma aInhada com as
competncas
essencas da empresa.
A empresa
dehne suas
competncas
essencas
E ento...
Chris Argyris e
pro!essor de
Conpor!anen!o
Organizaciona| na
Harvard Business
Schoo|, e de!ende que
as enpresas dependen
!undanen!a|nen!e das
pessoas e de seu
desenvo|vinen!o
individua|. Foi o
prineiro a de!ender
as organizaoes en
cons!an!e
aprendizagen
(learning
organizalions).
Argyris e DonaId
Schn so
considerados pais
do concei!o de
organizao que
aprende.
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
58
nagine una siluaao doneslica corriqueira: en una cidade pequena, una dona
de casa faz quilules cono ninguen, e sua fana se espalhou pela vizinhana. Ela
percebeu que gaslava nuilo lenpo ensinando individualnenle as receilas a cada
aniga que lhe pedia. Enlao, decidiu criar un processo nais dinanico para con
parlilhar seus segredos da boa nesa - ou seja, o seu conhecinenlo lacilo.
Un dia, chanou lodas as vizinhas inleressadas para una larde de culinaria en
sua casa. Alen disso, escreveu delalhadanenle lodas as receilas, que linha so
nenle de cabea. Assin, loda vez que alguen solicilava una receila, era so lirar
una folocopia, pois ludo ja eslava regislrado.
Dessa forna, o que ela sabia pode ser conparlilhado de forna nais anpla e
efcienle, e as anigas que con ela aprenderan puderan depois nulliplicar as in
fornaoes a oulras pessoas. Conclusao: o conhecinenlo que era lacilo se lornou
explicilo.
Para compreehder a imporIhcia do processo de comparIilhamehIo de ihIor-
maes em uma empresa, pehse ho caso da ambiehIao de hovos Iuhcioh-
rios. Ouahdo eles comeam a Irabalhar, sabem pouco ou quase hada sobre
a empresa, seus processos e sua culIura. magihe que apehas o direIor-geral
Iivesse esse cohhecimehIo: cada vez que ehIrasse um hovo Iuhciohrio, ele
Ieria que parar o seu Irabalho para ambiehIar esIa pessoa. Pehsahdo hisso,
muiIas empresas usam recursos para IaciliIar a aprehdizagem sobre a prpria
orgahizao, IrahsIormahdo o cohhecimehIo IciIo em algo eplciIo.
57
Oue atitudes ou estratgias a organizao poderia apIicar para am-
bientar um novo funcionrio7 Use a sua criatividade e, se achar
necessrio, faa uma pesquisa na internet. Registre suas idias no
bIoco de notas. Somente depois de responder, continue a Ieitura.
Para lransfornar o conhecinenlo lacilo en conhecinenlo explicilo, a organizaao
poderia ulilizar alguns neios, cono, por exenplo:
Un curso na rede inlerna (inlranel.
Un nanual de anbienlaao, con as infornaoes sobre os principais
processos da enpresa.
Un folder con un resuno sobre a enpresa.
Un flne de boasvindas.
Vale ressallar que isso nao subslilui a conversa do novo funcionario con o direlor da
enpresa! o enlanlo, esses - enlre oulros recursos - ajudan a deixar o conhecinenlo
nais acessivel e perlo de lodos. Assin, a organizaao aprende con nais agilidade.
Oue fatores dihcuItam o processo de aprendizagem na organizao7
Conhea alguns desses falores e procure evilalos:
Fatores que dihcuItam
a aprendizagem
Por qu7
Burocracia na
administrao
E conun que os dirigenles da organizaao desenvolvan
pensanenlos e visoes fragnenladas e nao encorajen seus
funcionarios a pensar por si proprios.
Os conporlanenlos e as aliludes das pessoas sao dilados por
objelivos organizacionais, nelas, eslruluras e papeis criados
anlecipadanenle, que iniben a inovaao e a liberdade de aao
de cada un.
Medo de errar e ser punido
Algunas pessoas lenlan ao naxino enpurrar as responsabilidades
para oulros, esconder falhas do processo e lrabalhar sinplesnenle
para cunprir larefas que lhes foran pedidas.
Distncia entre o discurso
das pessoas e aquiIo que
eIas reaImente fazem
Freqenlenenle, enconlranse gerenles que defenden a
aulononia e a lonada de decisoes denocralica, nas, no diaa
dia, afaslan qualquer inovaao que possa consliluir una aneaa
ao padrao nornal de suas alividades e a rolina.
Medo de mudana
E nais facil fazer cono senpre se fez, e nao correr riscos...
E assin que pensan as pessoas avessas a inovaao!
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
58
Tendncias: o que as organizaes buscam
para favorecer o aprendizado7
As enpresas que desejan aprender conlinuanenle buscan:
1. Equipes inlegradas por profssionais de varias areas, lanben conhecidas
cono equipes nullidisciplinares.
2. Fedes cono inlranel ou inlernel para facililar a circulaao dos dados.
3. Visao da enpresa claranenle eslabelecida. A visao eslabelece aonde
a enpresa prelende chegar, quais sao suas nelas para o fuluro.
Todos os funcionarios precisan saber e conparlilhar esses objelivos.
4. Una cullura loda vollada para aprender senpre.
5. Capacidade de adaplarse rapidanenle as nudanas.
6. Eslralegias para a aquisiao e dislribuiao do conhecinenlo.
7. Funcionarios con aulononia, Hexibilidade e orienlados pernanenlenenle
para o aulodesenvolvinenlo.
8. Sislena de reconpensas e de plano de carreira conpaliveis con as
polilicas de aprendizagen e criaao de conhecinenlo.
9. Lideres que aluen cono dinanizadores e facililadores das equipes de lrabalho.
/NOVOPAPELDOGERENTE
Na hova orgahizao, ehquahIo a alIa gerhcia
Iem o papel de zelar pelos rumos da orgahiza-
o, deIhihdo e mohiIorahdo as lihhas gerais
do plahe|amehIo esIraIgico, o gerehIe de hvel
mdio Iuhcioha como o que poderamos cha-
mar de dihamizador das compeIhcias. Ele cohvoca equipes, IaciliIa o Iraba-
lho delas e prope hovos ob|eIivos, mohiIorahdo os resulIados.
Novas formas de aprender
Voc ja leu ou ouviu falar en conceilos cono rede de aprendizagen, aprendi
zagen cooperaliva, conhecinenlo conparlilhado? Essas sao fornas aluais de
dizer que o conhecinenlo esla acessivel a lodos, e que exislen fornas de prono
ver a lroca de ideias enlre os parlicipanles de un processo de aprendizagen. sso
e possivel con as novas fornas de aprender, que conbinan diversos neios para
facililar a disseninaao do conhecinenlo.
15
58
Analise as iluslraoes e verifque o lipo de siluaao de aprendizagen a que se referen.
Estudo pessoaI: una pessoa pesquisa conleudo que un ou nais
aulores lornaran disponivel alraves de livros ou arligos.
AuIa presenciaI: un professor conparlilha
conhecinenlo con oulros.
TrabaIho em equipe: varias pessoas
conparlilhan conhecinenlo unas con as oulras.
Rede de aprendizagem: cada pessoa
funciona cono un no de una rede,
lendo acesso ao conhecinenlo de lodos
e conparlilhando con eles o que sabe.
AGDRA CDm VDC
Das diferenles fornas de aprender apresenladas, qual parece nais efcaz? Por qu?
Fegislre suas ideias no bIoco de notas. Depois, conlinue a leilura!
Todos os nodelos sao possiveis e validos. Ouanlo a oporlunidade de inlercanbio
con oulras pessoas, nao ha duvida de que o nodelo da rede de aprendizagen e
nais enriquecedor para os parlicipanles. A rede de conpuladores pernile vencer
barreiras de lenpo e de espao, e podenos nos conunicar, aprender ou lrocar in
fornaoes con pessoas que eslao en oulros lugares, ocupan funoes diferenles
e ln experincias diversas a conparlilhar. Para as enpresas, esle nodelo len se
noslrado cada vez nais alraenle, pois pernile alingir nais pessoas e disseninar a
infornaao con agilidade.
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
80
o enlanlo, lodos os nodelos sao inleressanles, dependendo dos objelivos de
cada nonenlo. as enpresas de hoje, eles se conbinan, havendo oporlunidades
de vivenciar essas e oulras siluaoes de aprendizagen.
As pessoas sao diferenles e, por isso, aprenden de fornas diferenles. Veja algunas
das fornas que as enpresas ulilizan hoje para capacilar seus funcionarios:
Educao presenciaI. esla nodalidade, professor e alunos eslao junlos
no nesno local, ao nesno lenpo. A capacilaao pode ser ninislrada por
professores ou consullores conlralados ou pelos proprios funcionarios da
organizaao, que aluan cono nulliplicadores do conhecinenlo. Ocorre en
varios nodelos: aulas, cursos de curla, nedia ou longa duraao, seninarios,
workshops elc.
6EJAUMEXEMPLODEPROGRAMADETREINAMENTOPRESENCIAL
Programao da OIciha sobre Ecelhcia ho AIehdimehIo a CliehIes
8h30: CredehciamehIo dos parIicipahIes, ehIrega de crachs.
9h: Pecepo dos parIicipahIes. Boas-vihdas do presidehIe.
9h30: PalesIra: "A imporIhcia do Ioco ho cliehIe".
10h30: CaI/hIervalo.
11h: Trabalho em grupos: DesaIos ho aIehdimehIo a cliehIes
e solues criaIivas.
11h30: ApresehIao dos grupos e debaIe.
13h: Almoo.
14h: CohIihuao dos Irabalhos. Paihel: Tehdhcias ho aIehdimeh-
Io a cliehIes - Casos de sucesso (apresehIadores: Irs gereh-
Ies de Irs grahdes redes haciohais).
15h30: hIervalo.
16h: Pro|eo de Ilme: "Ouahdo o aIehdimehIo Iaz a diIereha".
16h30: DebaIe sobre o Ilme e as siIuaes apresehIadas.
17h: Cohcluses Ihais e shIese do dia.
17h30: Avaliao do workshop.
18h: Trmiho das aIividades.
83
Educao a distncia. esla nodalidade educacional, professores e
alunos poden eslar separados no lenpo e no espao, ou seja, nen
senpre eslao fsicanenle no nesno local ou coneclados a una rede ao
nesno lenpo. Cursos ou progranas de fornaao a dislancia ocorren
alraves de inslrunenlos cono inlernel ou inlranel, videos e naleriais
didalicos, e poden conlar con o apoio de lulores. Poden lanben ulilizar
lecnologias cono videoconferncia, leleconferncia e anbienles virluais de
aprendizagen, enlre oulras.
Veja o exempIo de uma teIa de um curso a distncia na modaIidade on-Iine:
Os cursos sao eslrulurados en hiperlexlo, e cada parlicipanle pode lraar o seu
percurso.
ModeIo hbrido. Ou, cono e chanado en ingls, b|ended |earning.
Sao progranas educacionais en que parle das aulas e realizada
presencialnenle e parle a dislancia.
Veja o exempIo de uma ao de desenvoIvimento no modeIo hbrido:
Workshop
presenciaI
Durao: 16h
Curso on-Iine
Durao: 40h
Videoconferncia
de concIuso
Durao: 2h
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
16
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
8E
Aprenda com quem inova:
S!or,!e||ing - As pessoas narran a sua hisloria e sua experincia, e
a narraliva fca disponivel na rede da enpresa para ser ouvida por
oulros funcionarios.
Porlfolio - Os alunos de alguns cursos online poden colocar seus lra
balhos na rede a nedida que vao desenvolvendo, e nao so quando fca
pronlo. Assin, o professor visila o blog do aluno e vai aconpanhando
seu lrabalho ao longo do processo.
Jogos - Aprender brincando e nuilo nelhor, nao acha? Exislen nui
las enpresas que pensan assin e inveslen en cursos con jogos
e desafos. sso noliva nais os parlicipanles e refora o espirilo
enpreendedor.
Coaching - O coach (palavra inglesa e un nenlor, una especie de
lreinador ou conselheiro da vida profssional. A pralica de coaching len
sido ulilizada nas enpresas e consisle en dar apoio, encorajanenlo e
ajuda a oulros nos desafos do diaadia, ao nesno lenpo en que as
pessoas sao eslinuladas a alingir o naxino do seu polencial.
Ho|e em dia os modelos de IreihamehIo e desehvolvimehIo has
orgahizaes so os mais variados, ehvolvehdo ihclusive parce-
rias com ihsIiIuies educaciohais e com empresas especializa-
das em pro|eIos educaciohais. Os ihvesIimehIos em Iormao
de pessoal aumehIam cada vez mais: com ELEARNING, por eem-
plo, as empresas brasileiras gasIaram mais de P$ 23 milhes em
2006. A previso de que o mercado muhdial de ELEARNING al-
cahce, aI 2010, a casa dos U$ 50 bilhes ahuais.
Lembra da ceha que abre o hosso capIulo? Ouahdo a empresa ihves-
Ie ha Iormao de seus empregados, eles se sehIem valorizados.
Fazendo e aprendendo
Voc len inleresse por seu aulodesenvolvinenlo? Esle lesle pode
ajudalo a fazer essa avaliaao e lraar novas nelas. Escolha con
sinceridade as allernalivas en cada queslao e, en seguida, consulle
Todas as noda|idades
deven ser enriquecidas
con na!eriais
inpressos, cono guias
de es!udo, |ivros
dida!icos e nanuais.
17
88
a seao de resposlas no fnal do livro para ver quanlos ponlos fez e
qual e o diagnoslico a seu respeilo.
1. Voc len un plano de aulodesenvolvinenlo?
(a) Sin, coloquei neu plano no papel e o disculi con un
nenlor, ou con neu superior na enpresa, ou con alguen
nais experienle (professor, parenle ou anigo.
(b) Sin, nas e un esboo nenlal, nao cheguei a colocar no papel.
(c) ao lenho un plano fornal ou nao pensei sobre esse
assunlo.
2. Seu plano de desenvolvinenlo len cono prioridades:
(a) Ler ludo o que len a ver con sua area e obler conhecinenlos
en oulras areas cono arle, lileralura, cinena, nusica elc.,
alen de prever a parlicipaao en seninarios ou congressos.
(b) Leiluras relacionadas a sua area de aluaao profssional.
(c) Pesquisas na inlernel quando surge a necessidade de achar
dados sobre un assunlo.
3. Voc len o habilo de ler jornal diarianenle?
(a) Sin, leio alenlanenle os cadernos de econonia, fnanas,
colidiano, opiniao elc.
(b) Sin, cosluno folhear ludo e ne delenho sonenle no que
nais ne chana a alenao.
(c) ao lenho o habilo de ler jornal lodos os dias.
4. Ouando voc parlicipa de una paleslra, curso, workshop ou sinilar:
(a) Procura ler anles sobre o lena, inclusive se aprofundando
alraves de algun arligo escrilo pelo paleslranle.
(b) Procura infornaoes sobre o paleslranle, nas seu inleresse
principal e acrescenlar essa parlicipaao no curriculo.
(c) Vai porque a enpresa esla fnanciando a parlicipaao, e e
senpre bon receber un cerlifcado.
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
84
5. En nedia, quanlo lenpo voc reserva por senana para leilura e esludo de
assunlos que considera inporlanles para seu desenvolvinenlo profssional?
(a) Cinco horas ou nais.
(b) o naxino lrs horas, lalvez nenos.
(c) ao lenho lenpo para isso, ou nao lenho nuila disposiao.
6. Voc len o habilo de assislir a progranas educalivos de TV, cono docunenlarios,
progranas de enlrevislas elc.?
(a) Sin, ao nenos lrs vezes por senana.
(b) De vez en quando, quando nao len nada nais inleressanle para ver.
(c) ao. Con exceao do lelejornal, a TV para nin e so para enlreleninenlo.
7. os ullinos doze neses voc visilou alguna noslra de arles plaslicas?
(a) Visilei ao nenos lrs exposioes de arle nesse periodo.
(b) Fui a unas duas noslras, ale porque foran evenlos nuilo deslacados
pela nidia.
(c) ao fui a nenhuna. Ale acho bonilo, nas nao ne inleresso nuilo por
arle ou nunca lenho lenpo para isso.
AvaIe seu conhecmento
Agora que voc esludou conceilos sobre disseninaao do conhecinenlo e
aprendizagen na organizaao, e hora de vollar aos casos apresenlados na seao
Iniciando a conversa. Leiaos novanenle e leia lanben as anolaoes que voc
fez no seu bIoco de notas. En seguida, responda no bIoco: en cada un dos ca
sos, que conceilos esludados aparecen nais claranenle colocados en pralica?
Conpare suas ideias con as sugesloes que aparecen na seao de resposlas.
85
)ae critrias tac castams
ati|izsr srs s se|ea e
essas|;
VaIe saber
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
Voc conhece pessoas que reagem ou pensam dessa forma?
Ser que essa postura tem Iugar nas organizaes de hoje?
Como a organizao seria capaz de aprender se eIa s tivesse
pessoas que guardassem o conhecimento para si mesmas?
Saber nuilas coisas e inporlanle. as lanben e fundanenlal conparlilhar o que
se sabe con as oulras pessoas.
D que vem por a...
o proxino capilulo, voc esludara as rolinas do (deparlanenlo de Fecursos Hu
nanos, lanben conhecido pela sigla DP. Se voc len ou leve enprego, cerla
nenle ja passou por ele, para fazer a sua adnissao. Lenbra que docunenlos eles
pediran? Voc leve que fazer exane nedico para conear a lrabalhar, nao e? E
anolaran algo na sua carleira de lrabalho? Pois e, ludo isso faz parle de procedi
nenlos especifcos desse selor, que voc vai conhecer nelhor no capilulo 4.
|ae esersr| e ea
caatsr taa a ae sei,
e|s scs|s egsaa mea
|agsr|
ka, eais te eatia am e-msi|
caatsaa|
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
88
lntertextos
Ll VRD
Educao corporativa - A gesto do capitaI inteIectuaI atravs de universi-
dades corporativas, de Jeanne C. eisler, Edilora akron Books.
Esle e un livro para quen deseja se aprofundar no lena das universidades corpo
ralivas. Ele inclui pesquisas en 100 universidades corporalivas en lodo o nundo
e pernile conhecer os principais conponenles dessa eslrulura educacional, con
exenplos pralicos.
FlLmE
O vo da Fnix (The Highl of lhe Phoenix, de John oore, EUA, 2004.
Un aviao cai no deserlo de Cobi. Sen conunicaao e con pouca agua e conida,
os sobrevivenles deciden conslruir un novo aviao a parlir dos deslroos do pri
neiro. Alen da superaao da equipe, noslra un dos sobrevivenles cono sendo
o unico a deler un delerninado saber inporlanlissino para resolver o problena
principal: fazer o aviao voar. Duranle o flne, varios conHilos sao gerados e supera
dos pela aprendizagen de lodos.
GIossro
Ambientes virtuais atividades de ensino e aprendizagem
Sao sislenas infornalizados que pernilen a realizaao de alividades de
aprendizagen alraves da inlernel. Con base no dialogo, as alividades
desenvolvidas en anbienles virluais pernilen o enconlro de professor e alunos,
con esclarecinenlo de duvidas e lroca de ideias. Una serie de ferranenlas
e recursos (chals, foruns, arquivos elc. e disponibilizada para o aluno reHelir e
inleragir.
BIog
Diario pessoal disponibilizado na inlernel, no qual o aulor escreve sobre diversos
assunlos, e lodas as pessoas que acessaren poden ler o que foi escrilo e deixar
conenlarios.
87
Empresa da era industriaI
Organizaao eslrulurada a parlir do nodelo necanicisla: conlrole rigido dos
processos, funcionarios desenpenhando alividades repelilivas, cono se fossen
peas de engrenagen con pouca aulononia. A organizaao da era induslrial len
sucesso nun anbienle eslavel, con poucas nudanas, en que a denanda e
garanlida e conslanle. o enlanlo, lornase inefcaz no anbienle alual, de nundo
globalizado, inlerligado pelas conunicaoes, en pernanenle nudana, no qual o
consunidor lornase cada vez nais exigenle e o sucesso das enpresas depende
de anlecipar o fuluro e prepararse rapidanenle para ele.
EnoIogia
A palavra ven do grego oinos, que signifca vinho, e |ogos, que equivale a
conhecinenlo, defnindo assin o esludo ou conhecinenlo de ludo o que e
relalivo a vinho.
Intranet
Especie de hone page, sinilar as da inlernel, nas con acesso reslrilo, so
podendo ser visualizada por neio dos conpuladores da enpresa. E una rede
privada, ulilizada para favorecer a conunicaao e a produlividade. Pode facililar
a oferla de diversas ferranenlas de lrabalho e inlegraao enlre sislenas de
infornaao da enpresa.
FoIder
Publicaao de pequeno fornalo para divulgaao de evenlo, produlo ou
organizaao. Tralase de una especie de folhelo publicilario consliluido, en geral,
de una unica folha, con una ou nais dobras. Os folders geralnenle ulilizan
inagens e dao deslaque as ideias nais inporlanles con boxes ou palavras en
fonles naiores. Sua fnalidade e conunicar rapidanenle sen cansar os leilores.
Hipertexto
Eslrulura de escrila e leilura naolinear, que caracleriza os lexlos aplicados
principalnenle a inslrunenlos de nullinidia (cono CDFOs e as hone pages
na inlernel. sso signifca que o leilor pode conslruir sua propria lrajeloria en
busca das infornaoes que lhe inleressan, pois nao ha o conceilo de coneo,
neio e fn. As infornaoes eslao organizadas de forna Hexivel, eslabelecendo
diversas conexoes (os links ou hiperlinks, pernilindo que o leilor passe de un
assunlo a oulro, sen una orden de leilura rigida ou preeslabelecida.
PIano de carreira
Sislena que pernile ao funcionario reHelir sobre suas anbioes profssionais
(aonde quer chegar, as possibilidades que a enpresa oferece (cargos, funoes
e que caninhos deve percorrer para alcanar essa nela (desenvolvinenlo de
delerninados conhecinenlos e aliludes.
CAPlTULD | 8
$ESENVOLVIMENTODEPESSOAS
mDULD | E
!DMINISTRAO%MPRESARIAL
88
PortfoIio
E cono una vilrine dos lrabalhos de un aulor. o nercado profssional
(especialnenle nas areas de arquilelura, design, publicidade, ele tem a
funo de representar o melhor de sua produo a possveis clientes ou
empregadores, gerando uma expectativa de competncia prossional. Pode ser
disponibilizado virlualnenle (en CD, sile, blog ou, em seu suporte tradicional,
apresentar imagens e texto, sejam impresses ou fotograas, ou ainda alguns
originais. Em processos educacionais, pode ser usado para o acompanhamento
do trabalho de alunos.
Sistema de recompensas
Conjunlo de inslrunenlos que consliluen a conlraparlida da conlribuiao
preslada pelos enpregados aos resullados do negocio. En geral, o sislena de
reconpensas esla alrelado aos objelivos eslralegicos da enpresa, e o crilerio de
alribuiao deve basearse no desenpenho individual e/ou da equipe. Seu objelivo
e ser una fonle de nolivaao e produlividade para os enpregados. Esses
inslrunenlos poden ser: renuneraao variavel, bonus, conissoes e viagens de
incenlivo, enlre oulros.
TeIeconferncia
E un lipo de conunicaao lransnilida via salelile, en que a recepao ocorre
alraves de una anlena parabolica coneclada a una lelevisao. a leleconferncia,
o paleslranle enconlrase en un esludio e realiza a sua apresenlaao ao vivo
para os lelespecladores. A inleraao con o publico se da a parlir de lelefonenas
e enails.
Videoconferncia
Ferranenla de conunicaao inleraliva, que pernile que profssionais en
escrilorios en cidades ou paises dislanles reunanse sen sair de suas salas.
A lecnologia uliliza basicanenle: nonilor ou lelevisor, canera, nicrofone, leclado
de conlrole e codec (disposilivo para receber os sinais de video. Dependendo
da lecnologia ulilizada, os parlicipanles, en diferenles localidades, poden ver e
ouvir uns aos oulros cono se eslivessen reunidos en un unico lugar. Tanben
e possivel lrocar arquivos, conparlilhar progranas, acessar recursos de oulra
naquina, disponibilizar docunenlos, inagens, flnes, enlre oulros.
O que voc estudou neste captuIo:
s 0 tcrIctiucrtc. fstcr tr!titc Jc :ntc::c.
s rctc::c: Jc sjrcrJizscu rs crsrizssc.
s |cvs: fcrus: Jc sjrcrJcr.

Вам также может понравиться