Вы находитесь на странице: 1из 192

1988-2008.

( )


2009
1

327 : 941 (479.25)


64.4 + 63.3 (2)

202
:

:
, ..., ,
-



. ,


202 1988-2008.. / - .:
, 2009.- .


.
1988-2008 . - ,
. .

, ,
.
, ,




vahe_naum@yahoo.com

64.4 + 63.3 (2)


ISBN 978-99941-2-226-4
. , 2009.
3



. .
. ,
--.
2006 - - ,
1980-1990- . .

, , --, ,
.
, . , , ,
--, - .
,

, --
. , , , .
. ,

.


--.
, , , , , , . .
,
, .
-

,
, .
(1988-2008 ) . , 1988 1990-
, ,
2008 . ,
, ,
. ,
.

.
, , - ,
,
-
.
, ,
. :

, ,
.
- , ,

.
150.000-

. , -

,
,
, , , , .
, , (1988-2008 ) , . , , , , : ( )
() ( , ,
), ( ,
) ( - , )
,
. .

.
,

, , -
( ), --.
,

, .
, -

,
,
, -,
. (19181920 .) ,

, , , . ,
- -, ,
,
.
, . ,
, ,
. , . ,
- . - ,
- ,
, ,
. 1980- , .
, , , , ,

,
.
,
,
, .
. , , ,
,
.
. ,
,
(., ,
) , .
, . 1829-1830
(,
),
,
- .
, 180
, 200 .
, 13-16 , ,
(). ,
, , , , , 16- , ,
.

11

10

, , , - .
, , , , . , ,
. ,
. ,
,
, ,
.
, ,
, .
, -
, .

, , .
, ,
.
, .
, .
.
, .
,
, ,

,
- .
, -

,

. ,
.
. . - - -
- . ,
.
.
,
,
, , . , - . 200
, ,
-
.
. , , , . ,
, , , . , ,
, ,

.
. ,
, -

, . , , .
:
, , ,
, , , ,
.
, - . , . . .
,
.

,

.
( - ). ,
, , ,
.
.

,

12

- :




,


. . - -- ( ,
- , () , , . . ,
). , ,
.

1918 ., -
, , ,
, ,
, ,
, , ,
13

15

14

1918-1921 ., , 2002 (7);


., - , - , , 2003 (8).
, .,
., .-, . .
,
, - - ,
1928-1929 . (9).
,
.
1918 ,
, . ,
- - , , , , .
, .
, , . - -, ,
,
. ,
. . ,
, - ( ),
( ) -

. , . , -
, .
, - . ( ., - ,
, , 1928, 28 , . 77.).
, 1918 :
. (, , ) .
2-3
(
,
), ( ), (
), - .
, .
.

: .., . ,
, 1999 (1); .., XIX - XX ., , 2003 (2); ., (1918-1920 .), , 1996 (3); ..,
1917-1923 ., , 1999 (4);
., 1918 ., , 1997 (5); ., , , 1999 (6); ., --

17

16

, () , ,
, , .
, , ,
,
.
( ), - 1918 .
: -, ( ),
() ,
. :

,
.
, ,
.
, . . , , , ( )
;
; ,
((9), 1928 ., 28 ,
. 90).
, , , ,
: .
, : , , -
((9), 1928 ., 28 , . 91.).
.
, ,

. ,
76,446 6578 , 63,148 7533
( , 1912 1913 .).
, 1917 ,
. ,
,
(). ( ., ., .),
1917 ., ( ) , .
,
,
( )
.
, 1917 .

, ( ) ((9) 1928 ., 28 , . 89.).
1917 . .
- ((2), . 271.).
1918 . ( ) . , . , . ,
, - , , ,
((9) 1928 ., 28 , . 89).

,
,

19

18


, , 1917 , . ,
, , ,
- ,
, . ,
, ,
,
, ,
((8), . 110).
,

. , ,

: 1 1918 .
( ..)
, ., - ,
. ,
,

, , , , ( )
,
((8), . 111-112).
, 1918 .
, ,
, -


-
, ( ), .
.
,
30 1918 . , , . , 1914 . .
..,
- -,
, . , ,
.
29 .
, - , : ,
,
,
, ,
.
, , ((8), . 109).
, 7 1918 .
. :

, -

21

20

.
( , , ?..),

,
((2), . 300).
, - .
,
.
11-12 1918 . 4-

. ((2), . 302).
-.
( ).
17
: , ,
, ,

. , ,
,
,
, ,
((8), . 156). :
. (, 1918
.)
, 22 ((8), .159).
. 15-20 .
, -

(
..) , , , (
..) ((9), 28 , . 92).
,
, , . , , ,
, . - ,
. , ,
, .

:


,

(1918.)
, , ,
, , ,
.
, , ,
5 , , , () -
((2), . 300). :
7 -

23

22

,
. 24:00, : . .
( IV) :
, , ,
. (, 1965, . IV, . 186).
, , , ,
, -.

. .
, , , . .
:
.
,
, , .
, ((8), . 191). 30 1918 : .
. . , .
, ., . .
.
. -

, , , , , .
, 25

- .
,

,
( ), - .
.
,

-. , , .
. , ((8), . 175). . :

((8), . 175).

, . ,
.
, ,
. , 31 , 24:00.
.
-.
.

25

24

. ,
( , )
. , , , ,
: -
, , ,
, , , , , , 24:00, 31 .
:
( , ,
). , ..
, 6 1921 .
. . - ,
(
),
(, , , ,
)
. , :
6 1921 . , , , -, , , , . , - . , -
,
() 7 ,
((2), . 345).
, , , ,

.
. , .
, , , . . 476 .
,
.
, .
1929 ., ,
- , , : : , .
(. 141).
-
9-17 1919 . . ,
,
, , . , 13
800 , . , (
) 600 , , , . ,
((2), .
307).
17 ,
:
,

27

26

, ,
. , , .
29-30 1919 . - , . ,
( , , ,
),
. , - ( ), (
), .

, ,
,
.
. :
-
.
, ( .. . )
1918 . ,
.

,
3000 .
35-40 . ,
(, , 1928, 28 , . 100-101).

, .
, - , ,
. 1919 .
, , , .
. ,
.
, , , ,
. - ,
.
, ,
-, , ,
.
.
2- ,
.
1919 2- - .
, . 2-
, .

, .
-
. , , , , , .
- -

29

28

, , ,
.2 3.
,
...
, ..
,

.
(...) 4.
2.
, ,
, . ,

,
, , -
.
. 31- , , 17- (
17-
)
, ;
,
.
31- ,

,
-- (1988-2008..), .
, .
.

. , .
1. 1990-
,
. 05/02 . , (. .),
-

1. .

-- 1988-2008.

--

31

30

,
. :
, . .
20.02.1991. (.).
12-
, ,
, 13,
, , , , 14.
, .
, .
,
( ).
, , , , .
,
, ,

, ( 15). . , 2- , : , . . ,
16.
,
. , : -

5. , , ,

6. ,
, , . 26 , 7. ,

. , 8.
31- , , , , , ,
..9.
, , 25 . ..10 . ,
, 15- ,
..11
12.
1991. , . 12- , (),
.
5.000 . ,
20- , :
, , . ,
,

33

32

, . ., 25.
, , , .
17- ,
.
, ,
: 11 1991. .
. 26.
.
, , , , 18- , .27.
3.
. . ,

28.
4. . - . 23- 1991. N419, :
1.
.
2.

.
3. :
) (), ,

,
. , 17. , . ,
. . 18. ,
, ,
, , , , , 19 (
)20.
, , (, 17
1991. ..)21.
, ( ), 22.
20- 1991. ., . - ., , , 23.
-
: (
.),

( .), (
.), ( .), - ( .), (
.)24.
, 20- , -

35

34

. ,
( ) .
- (,
( N05/02 27.08.1990.) - ,
.). . (-..) ,
.
, , ,
-
- . :
- - 32.

. - 33. , 21- ,
. 26-
1991.
(
, , )34.
, ,
: ( ),
( ), ( )35.
, , , , -

) 29.
, , . -, - , -, , , ( ). -,
( )
,
. , . ( ?),

, ,

30.
, 1991. (
) 31. , XI
,
. . , ,
, .
5. , , -.
29 1991.
, 90% . . 26- 1991., ,
-

37

36

.
, 79- , , , ,
41. , ,
( ),
,
, .42.
7. 1992.,
,
() ,
,
. 18-
1992.43 - .

: , , , 44. , , :
N128 6- 1992. N290 10- 1992.45.
,
.
, , ( ), 1950- , .
. (),

21 ,
.

, ( )
.
36.
, -.
, . , 37.
26- ( ..) 1991.
,
1986. , ,
38. , 1991. ( 4
. ), 39.
6. - (
) . , , 1988. , (
5.000 ) . , , (- ); ,

40.
, , .

,
.
, ,
,
, ,

39

38

.
53.

,
, , - 54. ,
N128 6- 1992. ( 21- ), ,
, , .
, N10, 21- , .
, ,
, 55.
, ( ),

NN1, 2, 356. ,
, , , 57. , 21-
( N48 18- 1992...)
.
, -

N25 11- 1992.46 N25 21- 1992. ( )47 N48, N128 N290.
.
, ,
, , ,
, .
, N25
, 48
( , .),
21- N25
, :
(3 3- )49. ,
- ( ,
, .), -
. ,
,
( 6)50. ,
:
, NN48, 128 290
( 11)51.
8. 7- 1992.52, , . , ,
-

41

40


. ( ), 62. ,
. , .
9. , , ,
1992.. ,
( - , ) , , 16- 1993.,
.
.
, ,
63.
, ,

.
16- 1993., :
,
, , ,
-

58. - ,
,
. , ,
(, - (), , ,
.), -

. , , , 70 59 (
),
,
,
, ,


60. , , , ,
.

, , (
..) ,
, , 61.

7- 1992., 10-
, ,

. , ()

43

42

.
10. , , -, ,
-,
.
-
, ,
( () ), - ,
.
:
, -
, ,
- - , , , , ,
,
, ,
, ,
- ,
,
,
66, . , , , . , . .
, ,
.
, .
,

, , , . , -

,

. -. , ,
. 64 , , 65:

16- 1993.
,

) 6 ,
) 6 ( )

45

44

, , , 71. , ,
- -.
. ,
, 72 , 73. ,
. .
. ,
, .- : , - -
.
12. 20- . , N840
25.12.1996. - -74. - , .
.. ,
( 1996.)
.
, ,
75, : , , , .

, , ,
14 ,
.
.
.
11. 1996.
.-67.
,

. 9 , 4

68.

,
,
. .
, (, , ) ,
69.
,
, , , , 70% , 2% ,
, ,
- . , , 70.
, , - , , .
, , ,
. -

47

46

80.
, , , , 81.
, ,
. -
.
,
82. , - ,
, -.
15. 1998 ., ,
, , ,
, 83.

, : 120-150 (
35 ),
.
16. 25 1998 .

-84.
, 3 2 , (,
, ),
85.
, 16 1998. .
1998.?
. - -


, 1997. 1,1 . (
), 1998. - 1,5 . 76. 14 . ,
-77.
;
.
13.
12 1998.,
20

, 78.

. , , - ,
, . ,
,

( 1998 .), 1999.,

, , .
, (.)
79. , , . ,
-
( . )
,
.
14. 31 1999 . -

,
200086.
- ,

200087. ? , 2000 - ,
.
. .
,
-- ().
, , -, - , (, 1998. 338 , 123 224 , 94
12
88, , . ,

, ,
2000 , 89 .
, , ,
( - 443 ,
-243, -216, -299, -315 .) , ,
, , , . , ,
, 10000- ,
6000- ,
, 400 90. ,
22- , 96%
48

, 5 ,
91.
17. 1989, 1997
2002 .
1. 1989.92

2.
- 1997.93

, , 1989. 124.327 63,3%, 1997.,


,
129.158 58,25%, , ,
, 59.351 (30,2 %) 92.566
(41,75 %). , 2002 .
49

3. 2002.94

, 1997., 2.571 , 15.811 , , , , , , .


18.
5- 2000. , -- ().
, ,
, , , 300-400 . -
95.
19. -, -, -, - , , ,
-- .
20. , - ( ,
, - -

-, 11 2004., . ; , - -, 2 2005., . ; ,
, 24
2005., . )
. , , , .
21.
--
23 1991.
- . N419
.
-, .
,
- -, . ,
, .

______________________________________________________
1
2

3
4

, , N 05/02, 27.08.1990., . .

. .
. 9- 1989., .

13- 1989. . , 02.07.1991. N 117.
. .., , /
. /, .261.
, , N 05/02, 27.08.1990., . .
, , , N 384, 02.10.1990., . .

51

50

5
6
7
8
9

10

11
12
13

14
15
16
17
18
19
20
21
22
23

16.03.1991.
.
30.03.1991.
.
. -
. , . . .
, 02.05.1991.
.. , - . . , 1-7
2002.
, 16.07.1991. N 128.
, 21, 25.07.1991.
1989., , . ,
. , ( 7 , -3 , , , - )
,
. ,
. (
- ). - , -
() 1990- .
. 1991. 4 . . ,
1995., N 3(9), . . , .
99
, 16.03.1991.
, , .
, 28.02.1991.
, 02.05.1991.
, 13.03.1991.
, 9, 10.08.1991.
.
, N 160, 28.08.1991.
, 4, 15.04.1991.
werili, saqarTvelos respublikis prezidents baton zviad
gamsaxurdias..., 17 ivnisi, 1991 weli, q., axalqalaqi

52

24 .
25 , 21, 25.07.1991.
26 http://www.abkhaziainfo.f2o.rg/analytics/EpZFApylEFDFHxsDH.shtml,
. , 12, 04.12.1991.
27 , 38, 20.11.1991.
28 . .
29 saqarTvelos respublikis mTavroba, gankaruleba N 419 g, 1991
wlis, 23 maisi, q., Tbilisi. . , 9, 10.08.1991.
30
.
31 , 1, 25.03.1991., (
).
32 , 27.07.1991.:
33 .
34 22.08.1991.
35 .
36 .
37
.
38
. .
39 , , , , - , ,
. , . , . , . , 31.07.1991.,
. .
40 . . . . ( - ).
41 saqarTvelos respublikis ministra sabWoTan arsebuli
miwaTsargeblobisa da miwaTSowyobis mTavari sammarTvilo
saqmTavarmiwaTsargebloba, axalqalaqis raionis agrosamrewvelo gaerTianebas, N 321, 12.04.1991 w., q. Tbilisi.
42 .
43 , N 48, 18
1992., . .
44 .
45 26.05.1992., N 48, . .
46 11.04.1992., N 25, . .
47 N 25 11.04.1992.,
11.04.1992., . .

53

48
49
50
51
52

53
54
55
56
57
58
59
60

61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72

73
74
75
76
77

11.04.1992., N 25, . .
N 25 11.04.1992.,
11.04.1992., . .
.
.
, , 7 1992., N 10,
. .
.
.
.
.
.
.
, 5-11 1992., 23.
, , 7 1992., N 10,
. .
.
, 35, 1992.
, 14, 1994.
. , 04.02.1993.
, 14, 1994.
N 237, , 31 1994., .
.
, 05.06.1996.
, 05.06.1996.
TeTvaZe S., TeTvaZe o., somxebi saqarTveloSi (uZvelelesi
droidan dRemde), gv. 182.
, 06.06.1996.
.
25- 1995., 2-
(.
, 05.10.1996.).
, 22.08.1996.
, 22.11.1997.
, 29.11.1997.
.
, 13.12.1997.

78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90

91
92
93

94

95

54

, 8, 20.08.1998.
, 15.09.1998.
, 4, 4-10 1999.
, 2, . , 4, 4-10 1999 .
, 30.05.2006.
, 02.09.1998.
, -, N 1476-II , 1998., . .
, 07.03.1998.
, 1, 2.
, 1, 2.
, 07.11.1998.
.
.,
( 21- , ), , 2006., . 21.
., , , 4,
2002., . 56.
Samtskhe-Javakheti: Realities and Perspectives. UNDP: Tbilisi, 2004,
p. 59.
http://www.abkhaziainfo.f2o.rg/analytics/EpZFApylEFDFHxsDH.shtml,
. , 3-4, 1997. (
- - .).
http://www.statistics.ge/_files/english/census/2002/Ethnic%20groups.pdf.
. samcxe-javaxeTis polieTnikuri sazogadoebis problemebi, axalcixe, 2005, gv. 2.
. , - (
- , ) - - .
, - . , 2000-2001..
, .

55

--

XX
.

..
1990 , ,

.

:

1.
15
-. , 27- ,
,
, ,
, , ,
2.
, - , - , , -, ( ..), . ,
3.
, 14- 1990 , 56

,

4 (232 , 5
, 1 ). ,
, ,
. . .
5.
, .
, , .
, . ,
- ,
( )
, .
, , 6. , -
,
. 7.
29- 1991 . , ,
8. ,
, ,
. . 4 , ,
, . ,
, .
- ,
57

59

58

. 12.00
26 1918 17. 31- , . 18. ,
,
. . , , .
, , 1918 - .
, - , , -
60 000 .
5- , 30- ( () ). ( )
- . , 1918 ( , --),
-- ()
.
, 21-
1991 , - , , 11
, ,
()19.
, : - , , 20. ( )
, -

, ,
9. ,
,
,
10. , , ,
(,
, ) 17- . ,
,
. 17- 1991
11. ,
17-
1991 , () :
, , , - 12. , 17-
148.574.606 185.647.355, ,
80%, 76,4 %, 21,7 %13. , , , , ,

(, ).
, 31- ,
. 90,3%
, 98,9% 14.
90% , 95%, 90%,
92%15. - 1- 16.
9- ,
,
. -

61

60

, () . , ,
26.
, ,
1918
(
. 1918 , , ,
- .
). --
,
.
(), (
). , (, ) .
(, , .) .
, , ,
( 1991 ),
, (
) .

(,

(12- ) .
, , , )27.
, -

,
, , . ,
:
9- 1990 , , -
, ,
1921
21.
- .
, : 20- 1990
() ,
22 . 1922
23. , ,
. ( )
.

. . , .
- . , 30002, 16- 1921 24. , ,
, , ,
:
- 16- 1921
- 13- . , , 25.

63

62

,
. ,
(, )
. , ( ) . , .
,
-, .

, , .

.


, , , . ,

,
, , -
.
. 31- ,
, 17-
( 17- ) , ;
, .
31- ,
33. , , ,
34.

, ,
...
:
, , , 28. ,

, .
29.
, (26- ,
1918 )
.
6 .
, , , -

.30.
,
.
.

,
15 000 .
60 00031.
, , , .
.
-
. .
, .
,
, ,
..32 , -

65

64

. .
20.02.1991. (.).
12- , ,
,
41, , ,
, , 42.
, .
, .
,
( ).

, , , , . ,


, ,
,
( 43). . , 2-
, : ,

, ,
, . 26 ,
35. ,

. ,
36.
31- , , , , , ,
..37.
, , 25 . ..38 . ,
, 15- ,
..39
40.
1991. , . 12- , (),
.
5.000 . ,
20- , :
, , . ,
,
,
. :
, -

67

66

.), ( .), - ( .), (


.)52.
, 20- , , .
., 53. , , , .

17-
,
. :
, ,
, ,
,
,
, .
, , ,
,
, .
,
, , .
, ,
,
, , ,
. ,
-, .
.
, , , -

. .
,
44.
,
. , : ,
. , 45. , . ,
. . 46. ,
, ,
, , , , , 47 (
)48.
, , (, 17
1991. ..)49.
, ( ), 50.
20- 1991. ., . - ., , , 51.
-
: (
.),

( .), (

, . , ,
.

- ,
.
10. , .
11. , - . 1986
. :
) ,
) -
,
)
,
)
,
) .
, ,
. , .
,
, .

69

68

, ,
: 11 1991. .
. 55.
. , , ,
, 18-
, .56.

,
, .
, ,
.
1. , , , , .
2.
,
.
3.
,
.
4.
.
5. ,
, .
6. , , , , .
7. (, , , )
. .
8.

, ,
.
9.


., 17- 1991 54.

71

70

- . 23- 1991. N419, :


1.
.
2.

.
3. :
) (),
,
) 61.
, , . -, - , -, , , ( ). -,
( )
,
. , . ( ?),

, ,

62.
, 1991. (
) 63. , XI
,
. . , ,

-
.
, ,
,
. , 13-
,
57. , ,
.
, 58.
. .
,

59.

: 25-
1991
75- . ,
74-

. , , , .
3 75- ,
. , ,
-
60.
. -

73

72

, ,
: ( ),
( ), ( )67.
, , , , , ( )
.
68.
, -.
, . , 69.
26- ( ..) 1991.
,
1986. , ,
70. , 1991. ( 4
. ), 71.
,
, . . ,
,

72.
, 26- 1991 . ,
-

, .
, , -.
29 1991.
, 90% . . 26- 1991., ,
. ,
( ) .
- (,
( N05/02 27.08.1990.) - ,
.). . (-..) ,
.
, , ,
-
- . :
- - 64.

. -
65. , 21- ,
. 26- 1991.
( , , )66.

75

74

,
. , 79-

, , , ,
75. , ,
( ), , , .76.
, ,
- , .
, , , . .
, ,
.


.
, ( 1)77.
. 3- , .
78.

79. , , . :
, , ,
, . ,
, , -, , , .

, - .
( - ..)
, ,
- 1- 1991 ,
, 73.
- (
) . , , 1988. , (
5.000 ) . , , (- ); ,

74.
,
,

.
,
.


,


, ,
, -

77

76

21- 84.
,
. 62- , , 85.
, 86.
,
, ,
,
.
1991 ,
,
. ., ., .87. , ,
.
, , .
, 13 1991 ,
-, . 88. - 17
, - 1992-1995 89. 20- 1991 ( ) 90, , 26- , , ,

,
, - , ,
80.
, , .-
: ,
, . - , ,
, , , . , , , ,

,
, 81.
,
,
, ( -) ,
, ,
-, .
,

82. , 13- ,
( )83.
21- , , , :
,
,
.

79

78

., ,
.97.
, , . . , , , .
, ,
98.

.,
. , . ( ,
) , 99.
1991
,
, ,
,
100.
. 101.
1- 2- , 2-3
. .
. 9 .
, ,
.
(, .
) 102.
- , .
, , , , . ,

, ( )
91.
21- 1991 -

11 92. .
-
. . ,
93, -
. 15- .94,
.
.. 24-
( .
),
, .
, . (
), . ( -) .
( ), ( - - , ), . 95.
-
, , -
, , ( , 24- 1989
. . 1990
( ),
.. 1990

)96,
, , . -

: , .. ( . - ..)103.
.
( )

100 (, , ,
)104.
- ,
, , 105.
4 . 75- (
), 95- ( ), 186- ( ), 257- (
) 106.
, ,
107.
, . , 6-
.
108.
10- ( , )109. , . -. ,
: ( 1998 ), . ,
, , .
. -

: , .
. 110.
, .
. 20- 1992 .111. 15-
1992 . , , , ,
112. , ,
13- 14- - 113.
, .
. ,
,
114. - -
, .
, .
26- 1992 ,
.
. 31- 1993 ,
. . , 115.
, 25- 1994 ,
,
.
.116.

_________________________________
1
2
3

, 25.11.1990.
, 27.11.1990.
.

81

80

4
5
6
7
8
9
10

11
12
13
14
15
16

17
18
19
20
21
22
23
24
25

26

, 15.11.1990.
.
, 02.03.1990.
.
, 31.01.1991.
.
., .
, 05.03.1991.
. .
, 30.03.1991.
, 03.04.1991.
.
,
.
. - - 98,9% .
, .
, , , . . ..,
XX (1989-2000), , ., 2002., . 110, 189. , --
.
, 10.04.1991.
.
, 24.10.1991.
. , 24.10.1991.
.., , /:
/, , .261.
.
.., XX (1989-2000),
, ., 2002., . 109.
, 29, , 1993. . .,
, , -, 2002., . 389.
.,
( XXI . ), , 2006., . 25.
,
1991. :

27
28
29
30

31
32
33
34
35
36
37

38

39
40
41

82

, () , (. ., ,
, . 393).
.
,
(
)
.
, 16.04.1991.
, 11.04.1991.
.
1939. , ,
.
. .
,
. .

, N 117, 02.07.1991.
.
, 16.03.1991.
.
, 30.03.1991.
.
. , .,
. , 02.05.1991.
.. , - . . , 1-7
2002.
, N 128, 16.07.1991.
, N 21, 25.07.1991.
1989., , . ,
. , ( 7 , -3 , , , - )
,
. ,

83

85

84

66 , 22.08.1991.
67 .
68 .
69
.
70 . .
71 , , , , - , ,
. , . , . , . , 31.07.1991.,
. :
72 , 21.07.1991.
73 , 03.08.1991.
74 . . . . ( - ):
75 saqarTvelos respublikis ministra sabWoTan arsebuli
miwaTsargeblobisa da miwaTSowyobis mTavari sammarTvilo
saqmTavarmiwaTsargebloba, axalqalaqis raionis agrosamrewvelo gaerTianebas, N 321, 12.04.1991 w., q. Tbilisi.
76 .
77 , 30.07.1991., . , 30.07.1991.
78 .
79 .
80 , 31.07.1991.
81 .
82 , 14.09.1991., . , 13.09.1991.
83 . 14.09.1991.
84 . ,
09.09.1991., ..
85 .
.
86 .
, , , , , 1991., ..
87 ., . , . 42.
88 , 14.12.1991.
89 , N 271, 17.12.1991.

. (
- ). - , -
() 1990- .
. 1991. 4 . . ,
1995., N 3(9), . . , .
99
42 , 16.03.1991.
43 , , .
44 , 28.02.1991.
45 , 02.05.1991.
46 , 13.03.1991.
47 , N 9, 10.08.1991.
48 .
49 , N 160, 28.08.1991.
50 , N 4, 15.04.1991.
51 werili, saqarTvelos respublikis prezidents baton zviad
gamsaxurdias..., 17 ivnisi, 1991 weli, q., axalqalaqi... .
52 .
53 , N 21, 25.07.1991.
54 , N 21, 25.07.1991.
55 http://www.abkhaziainfo.f2o.rg/analytics/EpZFApylEFDFHxsDH.shtml,
. , N 12, 04.12.1991.
56 , N 38, 20.11.1991.
57 . .
58 . . .
59 . .
60 . ,
25.07.1991., .
61 saqarTvelos respublikis mTavroba, gankaruleba N 419 g, 1991
wlis, 23 maisi, q., Tbilisi. . , N 9, 10.08.1991.
62
.
63 , N 1, 25.03.1991. ( ) .
64 , 27.07.1991.
65 .

90 , 21.12.1991.
91 , 17.12.1991.
92 , 24.12.1991.
93 , N 117, 02.07.1991.
94 , N 175, 18.08.1991.
95 , 18.09.1991.
96 .., , / :
/, .261.
97 , . 264.
98 , 11.01.01992.
99 , 19.08.1991.
100 .
101 , .,
. ,

.-.-.,
.
102 , 16.01.1992.
103 , 10.01.1991.
104 .
105 , 16.01.1992.
106 .
107 .
108 , 08.01.1992.
109 , 17.01.1992.
110 , 01.02.1992.
111 , 20.02.1992.
112 , 01.01.1993.
113 .., , / :
/, .267.
114 23.10.1992.
115 , 14.01.1994.
116 , 26.02.1994.

86


- .

--



, , .

,

,

.
-- , .
, , , ,
. ,
,
, , - . - ,
.
2008 . ,

87

,
. -, ,
, - -
.
- ,

(
. - . 5
1992 1.
18 1992
., 2). 1992
. , - 1992-1995 .3. 19 1993 .
. . ,
, ,
4, 15 1993 .
, 5.
, --.
1990- , ,
: ,
, - ,
88

,
--.
- 18 1993 .
.
, ( ),
, - 6. , 1990- . ( , ) ,
,
1980- ., ,

.
--
1990- .: 1996 .
. -
--7.
. - 1996 .
,
8, , ,
, 9. ,
, : 7 2002 .
2007 . ( )

. . .
. ,
, ,
, , , ,
, .
, 17- (89

91

90

, 50 - , , -
- 16.
-

( :

) .
, 17.
1998 . ( ),
- 18. , , 20-21 ,

, 17 ,
5- : , , - , 19.
, - ,
. . , .

--20.
, 21, :
,
, , ,
,
, . , , -, --

) 10 , , , . .
, . , , ...

...11. ,
: , , , . , , ,
, , , , ... . , .
: . , ( .). , , 12. ,
, ,
.
, - , 1997 .
.
, 13, 11
, 2 - 14. 18 1997 .
- . ,
. .
, ,
, 15. -

93

92

,
, , , 15000 28,
, , :
,
, ,
. 2007
( , , , , .), ,
--,
, , , 29. ,
, ,
.
,
/30.
, - ,
, .
,
,
. .
31. 2003-2007 .
( $17.000)32.

: ( 1920 ) , , .
,
, , , ,

, , , ,
, ...22.
2004-2007 ., ,
26 2004 .23
3 1997 .
.
24, 11
2007 ., - --.
,
2008-2011 ., 27 2008 .25 2004-2007 .
, 26 2004 .,
, 3 1997 .
-
- 26 2005 ., 26.
- ,
- - , , - --. . -, . , ,
, , .
, --, 27. , , -

95

94



, :


110,000.0 , 2008
55,000.0 , 88,000.0 .
90,000.0 ,
2008 45,000.0 , 9
72,000.0 37.

: - --
,
, . , , , , 1991- , --, .
-
--, , : (, , ) , .
, , , 1999 , , , / -- ,
: 1) , 2) , 3) . ,

--. , -

. $70.000, ( , ), ,
, , .
( , , 2004 .), ,
..33, , , .

-34. 2008 .
3 ($10.000)35, 2008 ., - , 36. , , ,
, 1991 .,
--, -
: , 4-5 ,
,

.
10 2008 . , ,
200 000
,
2008 ( - ,
),

, , - 2003 .,
, ,
-- - 39...
( , )
--: / 40.
-- - , , .
-
. 41, . .
--
. . ,
, . ,
, 42. ,
, , 43 ,
, - 44...

97

96

1. - - , .
2. ,
--

, , ,
,
.

.
,
: , ,

.
--
, , , .
,
, , : -- -. ,

-.
, 2008 ., . , (
nline- 38)
:
.
, ,
/
, .
, ,
. ,
, :
, , . , , : , 121

--,
, .
3. ,
- --,
. ,
.
4. ,
,
/ ,
.
___________________________________
1
2
3

5
6
7

, 06.06.1992 .
, 18.07.1992 . .: , 18.07.1992 .
. , 06.06.1992 . .:
, -
1992-1995 ., 28 , 1993 ., . , .0818-1
. , , . , 19.05.1993.
19 1993 .
http://www.armeniaforeignministry.am/doc/conventions/3-15-georgia-sport-1905-93-a.pdf.
, 20.07.1993.
, , ,
, --. . , ,
, 10 .
, ,
, -

9
10

11
12
13
14

98

. , , ,
, ,
(.
, 06.06.1996 .). ,
, - -. . , ,
, ( 25 1995 ., 2

. . , 05.10.1996 .)
,
(. , 22.08.1996 .). ,

. .

. ,
, . -
. ,
-- , - .
, 07.06.1996 .
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=793&SectionID=0&
Date=07/31/2008&PagePosition=21. , , , . 2007
, , , . .
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1610&SectionID=0&
Date=07/31/2008&PagePosition=1.
, - .
( ..)
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=888&SectionID=0&
Date=07/19/2008&PagePosition=17.
, 06.05.1997.
. ,
03.05.1997 ., 29.09.1998 . .:

99

101

100


,
, 23 2001 . , ,
16.04.2002 ., . , -362,
16.04.2002 .
22 . .
23 .
2004-2007 ., 26.07.2004 ., .
.
24 , 2004-2007 ., 27-28

. . http://www.panorama.am/am/education/2007/07/07/kg/.
25 . 2008-2011 .,
27.06.2008 ., . .
26 . , 26.08.2005 ., . . 10- ,
, , , , . 17 2007 .
27 . , 2004 ., . , 12.02.2004 ., 10.03.2004 .,
15.03.2004 ., 216-, 30.03.2004 . .: , 2005 ., . ,
24.02.2005 ., 18.03.2005 .,
265-, 02.04.2005 . .: ,
2004 ., 2004 . 216- 12
2004 ., . , 05.08.2004 .,
18.09.2004 ., 22.09.2004 ., 1279-,
07.10.2004 .
28 . 2006-2008 ., -


,

, , 09.06.1998 ., .
, -108, 09.06.1998 . .:

, 15.09.1998 ., . , 282-1, 11.10.1998 . - , 03.05.1997 .,
29.09.1998 . .: ,
- ,
, 30.06.1998 ., . , -120, 30.06.1998 . .:
- ,
15.09.1998., . , -280-1, 11.10.1998 .
15 , 19.11.1997.
16 .
17 , 22.11.1997.
18 .
,
, 26.10.1998 ., . ,
07.06.1999 . .:

, , 18.05.1999 ., -272, 27.05.1999 . , 20.11.1998 ., .
, 14.06. 2001 . .:

- ,
21.07.1999 ., -340, 26.07.1999 .
19 , 28.11.1998 .
20 , 23.10.2001 .
21 . -

29
30
31

32
33

34

35

36

37

38
39

01.06.2005 ., 22.06.2005 .,
27.06.2005 ., 777-, 12.07.2005 .
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1542&SectionID=0&
Date=07/20/2008&PagePosition=1.
http://yerkir.am/newspaper/?id=884.
.
2005-2007 ., . ,
17.06.2004 ., 10.07.2004 ., 985-,
27.07.2004 .
. .
. ,
2004 ., 28.04.2004 ., 29.05.2004 ., -71-,
19.06.2004 .
. ,
2008 .,
20.12.2007 ., 29.12.2007 ., 1540-,
22.01.2008 .
. 2008 .,
1540- 20 2007 . , , , 2008 . , . , 25.01.2008 ., 26.01.2008 ., 35-, 07.02.2008 .
. 2008 ., 1540- 20 2007 .
, 08.05.2008
., 474-, 05.06.2008 .
. 2008 ., 1540- 20 2007 .
, . ,
10.04.2008 ., 05.06.2008 .,
544-, 21.06.2008 . .:
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1315&SectionID=0&
Date=07/21/2008&PagePosition=7.
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1610&SectionID=0&
Date=07/31/2008&PagePosition=1.
. 2003
. , , - , 15.05.2003 .,

102

02.06.2003 ., 10.06.2003 ., 655-,


03.07.2003 .
40 2007 .
, , . . ,
: , , --.
41 2007 . , , .
, ,
- . - - ,
,
. , . . (
. . -) . . ,
, ,
,

.
http://www.panorama.am/am/education/2007/08/22/krtutyun/ .:
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1030&SectionID=0&
Date=07/22/2008&PagePosition=14.
42 http://yerkir.am/newspaper/?id=884.
43 . .
44 http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1520&SectionID=0&
Date=07/22/2008&PagePosition=2.

103

,
-
.
--

105

104

,
. ,
, - . , 1990-1992. , 1992-1994 . ,
, 1994. ,
. , 6,
, , .
-, . 19
1993.,
( )7. , 18 ,
202 - 8.
19 1993. (, ,
), ,
, -, .
9 10.
, , ,
11.





6
1921. , ( ) (
). ,
, 1930- ,
-
1. , -
( ),
. ,
2, , -
, 3. ,
, 13 1991.
4.
,
,
, 6 5.
-
. , -

107

106


,
, : - ,
18. ,
- ,
( ). ( , ) , . ,
- . : , . - ,
. , , , . , , .
, : . , , 19.
1994. 20.
1995. 21. ,

(, ) 22.
. -,
1998., 23 , 24.
, , , 25. , 2 -

, ,
, ,
( ), ,
, 12.
1993.
13.
, , , 1992.14,
- 15.
1993. ,
16.
, 19 1993. ,
9
2000 . .

17. : 13 615
, , , , : 13.

,
, ,
, . , , , , --, ,
.
-

109

108

), , . , ,
, , . : .
--. , 7
--, ,
,
, 1998., (
).
1998., . , .
10- , .
1998-26, 1999-27, 2000-28 29 , .
, , , ,
, .
3
7-
28.02.1998 .

, , : 3.1. : ...,
7 , 1,5
1,5 3 , , ,
, , , .

,
. - 7
--,
7- . . 25.06.1998. 338 3 1998.
-
( --

583 ,

, , 12.12.1997. (
04.01.1998.) . 2.
() , ,
, ,
,
( - ),
, .
:

,
,
, ,

338 3 1998. ,
: , , , , , ,
) , ,
7
1,5 ,
, ;
) , 1,5-3
, 50% ,
.
() , 2002- 2005- .,
2006. . : 1
338 3 1998. 1851-
21.11.2002. : 1 . : 1851- 19.05.2005.

338 3 1998. :
: 1.
, 338 3 1998. : 1 . 2005.
, 110

338 3 1998. 1758-


30.11.2006. . 1: 1 : 1. , , ,
, , .
?419
27.07.2000. 1 : 1. , 1 2000. 15 2001.
() -

20 , , , , , , , , , , ,
,

,
, ,
,
111

. (630 11.07.01. 637


31.05.02) 1 2001. 15
2002. 1 2002. 15 2003. .
,
, ... , ...30,
-- . ,
-- ,
.
.
, 200131, 200232, 200333, 200434 200535 ,
, , , , -
. , , .

, .
--
. , .
, ,
.
251, 29 2001.:
,
(
28.06.2007., 758-).
,
, ,
112

:
. , ,
, , ,
, .
, .
--, , , - , , - .
- , ( 200636, 200737 2008
.),
-.
2006. 21138 23.02.2006. 1444-39 10.08.2006. 45 110 , ,
.

40.

-- - : 2007.
132279,5 .
41.

, - , , .
113

1. , -
, ,

. , , ,
. 2.
, , . 3.
-
-: , .
4. , --
, :
,
--
. 5. , , , , - . ,
, ,
.

_______________________________
1 .., 19. 20.,
, 2003, . 344.
2
114

12 2008. . . , , ,
. , - .
.
.
http://www.civil.ge/rus/article.php?id=17276&search=.
. , , : ,
( ..) 1921. (
)
. . http://www.apsny.ge/news/1218699600.php. .:
http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/georgia/1040387.html. 13
2008. .
1921.
. . http://www.apsny.ge/news/1218699600.php. .:
http://www.civil.ge/rus/article.php?id=17306&search=. , ,
. ,
, ( ): .
.
. .
3 http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Ru&NewsID=1664&SectionI
D=0&Date=08/15/2008&PagePosition=1.
4 , 16.04.1991.
5 . , . ,
19.05.1993., 19.05.1993., 19.05.1993.
115

7
8
9

1993-1995. 35 .
. ., -- - ( 1980- . 1990.),
, 2006, . 165.
, 20.05.1993. .: , 20.05.1993.
, 21.05.1993.
4 1992. (.
, . , -58,
04.01.1992., 04.01.1992.,
04.01.1992. .: , 68, 30.01.1992.,
30.01.1992., 22.04.1996.).

. 1999. .

2001.
603 6
116

2001. (. , , . , 603, 06.07.2001., 06.07.2001.,


06.07.2001., 06.07.2001. .:
, . , 247-, 20.02.2003.,
13.03.2003., 24.03.2003., 12.04.2003. 2004-, 2006- 2007- ).
.
800 . 1996.

ASYCUDA ++. 1 2008.
TWM. .
http://www.customs.am/armenian/index.php. 20 2008. .
. http://www.lragir.am/src/index.php#top.
10 . , . ,
19.05.1993., 19.05.1993., 19.05.1993.
11 .
, . ,
19.05.993., 19.05.1993,
18.04.1993. .:
, . , .117

12

13

14

15

1064-I, 25.05.1994., 25.05.1994., 25.05.1994.


.
, . , 19.05.1993.,
19.05.1993, 19.05.1993.

, . , 19.05.1993., 19.05.1993.,
19.05.1993.

, . , 19.05.1993.,
19.05.1993., 14.04.1994.
, . , 15.06.199., 15.06.1993.,

15.06.1993.
.:

http://www.customs.am/armenian/index.php / -
.
, . , 15.06.1993., 15.06.1993.,
15.06.1993.

, .
, 24.06.1993., 24.06.1993.
.:
, .
, .-0960-I, 09.11.1993.,
09.11.1993., 09.11.1993.
.
, . , 137,
02.03.1992., 02.03.1992.,
11.01.2000.
. 118

, .
, 8, 15.01.1993., 15.01.1993.,
15.01.1993.

, . , 244,
17.05.1993., 17.05.1993., 17.05.1993. 1 - 273 10.05.1996.
, . , 395,
29.07.1993., 29.07.1993.,
29.07.1993.
16 . , . , 615,
06.12.1993., 06.12.1993.,
06.12.1993. ( 1 05.03.98 143; 2
05.03.98 143; 3 05.03.98
143; 18.12.96 380; 4 10.04.96 105, 05.03.98 143;
5 31.12.00 895;
5 2- () 05.03.98 143;
6 13.05.94 224; 7
15.04.99 223; 8 31.12.00 902;
10 . 05.03.98 143; 11 . 10.04.96 105,
05.03.98 143; 12 05.03.98 143,
31.12.2000 895; 31.12.2000,
902, . 27.12.94 601).
17 . , 2000., 19.
18 . ,
(http://www.customs.am/),
, , ,
: 119

. ,
. , , . 1993.
,
. : 150- -- .
, -, , ,
(
2008., .

http://www.customs.am/armenian/index.php).
19 . http://www.mitq.org/?l=arm&id=13&news=993.
.: http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1523&
SectionID=0&Date=07/01/2008&PagePosition=1.
20 .

, . , 347,
27.07.1994., 27.07.1994.,
27.07.1994. .
,
, . , 41, 28.09.1995., 28.09.1995., 28.09.1995., 28.09.1995.
21 . , . ,
14.08.1995., 14.08.1998. , 01.03.1994.
. , ,
120

,
.

,
(. .., 1991-2001.,
, 2 (119), 2006, .
150).
22 . (, )
, . , 124, 29.12.1995.,
29.12.1995., 29.12.1995.
23 , , .
,
, ,
24 1995. ,
, ,
.
24 . , . ,
04.06.1996., 04.06.1996., 11.11.1998.

, .
, 04.06.1996., 04.06.1996.,
18.01.1999.

, .
, 03.05.1997., 06.02.1998.
.: , 121

, . , -73,
16.12.1997., 16.12.1997.,
16.12.1997. , 29
2005. .
, 29 2005.
, 3 1997. . , -620, 14.02.2006.,
14.02.2006., 14.02.2006.

, . ,
14.01.1997., 14.01.1997.,
05.07.2001. .:

, -58, 03.06.1998.,
03.06.1998., 15.06.1998.


, .
, 14.01.1997., 05.07.2001.
.:
,

,
-122,

30.06.1998., 30.06.1998,
30.06.1998. .:
, . ,
-019-2, 08.11.1999., 08.11.1999.,
29.11.1999.

122


, . ,
17.11.1997., 17.11.1997.,
03.07.2000. .: , . , -317-1,
17.03.1999., 17.03.1999.,
11.04.1999. .:
, 17
1997.
, .
, -131, 27.10.1998.,
27.10.1998., 27.10.1998.
25 . , . , 9-,
29.11.1996., 29.11.1996., 20.12.1996.
,
,
, . , 583,
12.12.1997., 12.12.1997.,
12.12.1997., 04.01.1998.,
25.06.1998.
26 . ,
, . , 338, 03.06.1998., 03.06.1998., 25.06.1998.


(, ), . , 26.09.1998., 07.06.1999. .:



(, ), . , -271, 123

18.05.1999., 18.05.1999.,
27.05.1999.

, , . , 7-, 28.02.1998., 25.02.1998.,
18.05.1998.

, , . , 122, 27.02.1998., 27.02.1998., 27.02.1998., 24.03.1998.


, . , 67, 09.02.1998.,
09.02.1998., 09.02.1998., 09.02.1998.
27

, . , 254, 22.04.1999.,
22.04.1999., 22.04.1999., 06.05.1999., 22.10.2001.

, . , 137, 05.03.1999., 05.03.1999.,
05.03.1999., 05.03.1999.,
10.04.2004.
28 , . , 419,
27.07.2000., 27.07.2000.,
27.07.2000., 18.08. 2000.
29 1998. , , ,
, , 124

,
--, 8 1998. . , , ,
(.

,
,
--, . , 194, 14.12.1999., 14.12.1999.,
14.12.1999.).
30 tp://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1523&Section
ID=0&Date=07/01/2008&PagePosition=1.
.: http://www.mitq.org/?l=arm&id=13&news=993
31 .
, 23 2001.
, , . , -362, 16.04.2002., 16.04.2002.,
16.04.2002.

,
20 $100 ( ), , .
, 4, 08.01.2001., 08.01.2001.,
08.01.2001, 01.01.2001. (
).

,
, 177, 09.03.2001., 09.03.2001., 09.03.2001.,
01.04.2001. ( ).
,
125

, . , 251,
29.03.2001., 29.0.2001.,
29.03.2001., 21.04.2001.
2007. (.

251 29 2001., 758-, 28.06.2007.,
09.07.2007., 28.07.2007. .:
, 2001., 11).
,

, . , 565, 28.06.2001., 28.06.2001., 28.06.2001., 28.06.2001., 14.06.2003. .: ,
2001., 23. , ,
502-
20.03.2003.
224- 26 2004., 787- 26
2003. 966- 9 2007.
- , , . , 778, 27.08.2001., 27.08.2001., 27.08.2001., 27.08.2001.

, . , 1018, 22.10.2001.,
22.10.2001., 22.10.2001., 22.10.2008.
32

, , . , 551,
15.05.2002., 15.05.2002., 15.06.2002.
33 .
126

,
, 10 2003. , . , -485,
13.04.2004. 13.04.2004.,
13.04.2004.
34 . , , . , 908-,
25.06.2004., 30.06.2004.,
30.06.2004., 11.07.2004.
35 . , 29 2005.
,
3 1997., . , -620,
14.02.2006., 14.02.2006.,
14.02.2006.

, . , 09.06.2005.,
29.06.2005., 865-, 02.07.2005.,
30.07.2005. 1330- 22 2006., 1496- 12
2006., 790- 12 2007. .
36 . , .
, 25.04.2006., 25.04.2006.,
06.07.2006. .:

,

, 25 2006. , . , -637,
02.06.2006., 02.06.2006., 02.06.2006.

127

, . , 02.06.2006., 02.06.2006., 07.12.2006. .: ,



,
2 2006. , . , -654,
20.10.2006., 20.10.2006.,
20.10.2006.
37 .
, . , 231-, 01.03.2007., 07.03.2007.,
14.03.2007., 15.03.2007.
.:

, . , -284-, 05.12.2007., 05.12.2007., 20.12.2007.
.
, , 15
2007. , . , -729,
22.01.2008., 22.01.2008.,
22.01.2008. .:
, . , -080-4,
26.05.2008., 26.05.2008.,
20.06.2008.
38 .
128

, . , 211-, 23.02.2006.,
28.02.2006., 04.03.2006.,
05.03.2006.
39 .
, . , 1444-, 10.08.2006.,
20.10.2006., 25.10.2006.,
26.10.2006.
40 .
, . , 1818, 14.12.2006., 16.12.2006., 25.12.2006., 26.12.2006.
41 .
, . , 796-, 12.07.2007.,
17.07.2007., 13.07.2007.

129

131

130

, , 3.
, , ,

( , , ) 17 . ,
, -
. 17 1991 .

4.
, 17
185.647.355 , ,
148.574.606 80%: - 76,4%,
- 21,7%5.
, , , , , (
).
, 31 , , . 90,3%
. 98,9% 6.
90% ,
95%; 90% 92%7. 1 - .
17 1991 . -
, . , (
) ( )
.
.
, - 98,9%

XX
.


. . 1990 .
, , .
,
1.
15 -
. , 27 , , , , ,
, , ,
, 2. ,
- , - ,
- , -, (
. .), . , -

- ?
17
1991 .

133

132

, - 12.
, , , , . ,
, ,
. :
1991 . -
, , ,
( , , ). ,
, , . , ,
, ,
- . ,
-- .
: 1991 . . ,

. ,
, , , , .
,
--,
,
, ,
,

. , . ,
, ,
8.
- ()
( ,
,
. , , , , ). : 17 1991 . . .
. :
, , , , . , , . . , ,
9.
,
, , --
,
10 11. 17 1991 .
,
() : , , -


, .
____________________________________
1 , 25.11.1990 .
2 , 27.11.1990 .
3 .
4 , 05.03.1991 .
5 , 30.03.1991 .
6 , 03.04.1991 .
7 .
8 .: . ., (1989-2000).
, ., 2002, . 110, 189.
9 http://www.pravda.ru/world/former-ussr/georgia/02-09-2008/281575-gogia-0,
http://news.infobot.ru/detail/122035680000000237118.html,
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Ru&NewsID=1850&SectionID=0&Date=
09/23/2008&PagePosition=1.
10
. ., -- - (. 1980- 1990- .), , 2006.
11
1989 ., , .
,
.
,
( 70 , 30 10 , , ) , , . , .
(
). ,
- , . 1990- . .
,
. 1991 .
4 . . , , 1995, ?3 (9). .: .
, . 99.
12 . .

134


- ()

,
?
, , -
,
( ).



-- (
- ), , ,


.

(. )

, ,
,
, . 1990- -

135

,
, , , , .
(,
, , , ), 1.
, , , .
1980- . , . -, 31.07.1989. (
216 ), , , : . )
2.
, , 3, 4,
( . 1990- .)
.
:
.


: ,
, , , 5.
27 1990. , 6,
:
136

, ,
,

, , , , , 7.
.
8.

, :
. , .
9.
, ,
:
, , ,
, , ( ..) 10.
(27 1990.), 1990., .


, 11.
, ,
, -
12.

1991.
137

139

138

( , , , , , , , , , , ),
- 16.
, - . .
, 1994.
,
. . : ... , . ,
. , 1989.,

,
, 17.

, . 12 1995., 93 2 1993., ,
, 2 : , ,

, 18.
, 9 1996.
, , , , , , . 5 1996.
. -

,
, .
, 13 ,
13. -
, ,

. , 14.

: 25
1991.



75 .
:
... 74


.
, , , . , 3 75
, . , -
15.
1990- . , -

141

140

, . , - , ,

, , ,
, , , ,
130 27.

, . , :
, , ,
,
, ,
19.
20, 31 1999. ,

, , , 21.

1998. ( )
(), 22, 23,
.

-
24: ,
- 25.
, ...
, ( , 1960.; , 35;
, 14; ,
1999., 18;
, 1966., 1, 9; , 1992.; , 1995.)26.

, 2007.
- ,
, , , 27
,

. . 24-
1994 , ,
. .

143

142

,
. ,
. ?
,
,
. 6-7
, ,
.
-
24- , , , .
. , 2 , , 2006.
( , ),
, .
, , , (), ,
, ,
. ,
10- 70-
, - . , : ,
. , ,
, . :
100.000
29, , , .


- . , ( , ) 28.
() ,

: ..., 24 ( 32 ..), ,
,

-- . - .
. , - (). ,
,
. , .
( , ), , , .

,
.

?

, ,
. ,
, , . ? ,

,

. ,
. ,
.
, ,
, , :

2008-2009. ,
(
),
30.
,


.
-- ()
, , - .
, -- ,
.
________________________________________
1

2
3

. - ., , , 4, 1926., . 105-110, 5. . 140-147. .:


- ., (
), , , 2002, . 92-116.
., -- - ( 1980- . 1990 .), , 2006, . 53.
. , 1 1989.,

6
7

8
9

10

11

12

13
14
15
16

144

118
08.09.1989. ( . .). .: ( . .).
.
, 1 1989.,
27 1990.
. , 1 1989.,
118
08.09.1989., . 4 ( . .). .: ( . .), . 4.
.
, 27 1990., . 1.
.
, 1 1989., 27 1990, . 3.
, . 4.
.
(
, ). , , .
. ,
, 1990.
.
, , 28 1990.,
. .

, ,
, 28
1990., . .
. .
. - .
. , 25 1991., . .
, 19.08.1995. , 1995. ,
-

145

147

146

1&PagePosition=1&search=-%20%20%20
%20&mode=allwords.
28 , - , ,
.
29
964. . , ,
( , ).

(), . , , ,
. .
., , , 2006, . 313-337.
30 .
2008-2009 , , 2008, . 27, 30.

( ). 1995.
21 ,
.
. ,
. , . , . , . . . , , 1995., 6 (12);
, , 1995, 7 (13). , .
17 . , -
, 1, , 1994.
18 , 19.08.1995.
19 , ,
- . ., - ., 05.05.1996., . .
20 , 4, 4-10 . , . ,
,
,
-. . , 30.05.2006.
21 . , 4 / 4.1/ ( .
.). . , ?4, 04.02.1999.
22 (
), 2 (20), , 1998. . ., . ., . 319.
23 (
), 2 (20), , 1998. . ., . ., .
323. .
24 -
2003.
, --. 16
2003.
2 . . ., . ., . 330.
25 . , , , - -, 2 2005., . .
. ., . ., . 342.
26 ., . ., . 343.
27 http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1054&SectionID=-

149

148

, ,
,
-
, ,
, . , ,
, ,
.
, , - . , , . ,
, ,
. , , , 14
, . ,
. .
1994 -
, , , .
, ,
,

( ) .
, , ( ,
. ), :

1993-95 .


. 11
() - , , ,
, , -, - ()
, -
()
,
-,
31- 1994 -, , () . 24 1995
( ),
. ,

,
(, , , , ,
() .
( )
-- () . 31 1994 N237 .
,
:
, , -
, , , , ,
-

151

150

.


.

.



,
.
-

, .
( ,
) , -, - , .
, ,
,
(). , , -. ,
, , ,
, . ,
, - , .

, :
1) ;
2) ,
;
3) -

1) ;
2)
;
3) .
, :
1) - -- ( -);
2) ,
;
3) ,
, , .

, :
1) , ;
2) , ( ,
-, ).
. 31 1994 N237
- . ,
.
,
-
, , . ,
, -

,

, . .
, , ,
, ,
,
. , 24 1995 .
- ,
. .
- . , -
.
,
. . , ,
, - .
,

. , ,
, ,
.
, .
,
,
--, ( )
.


,
--

- ,


--
13 (, , , -, , , ,
, (), , , () )1.
1897, 1979,
1989, 2002 2006 .,
2:

153

152

1989 .
10 545 , 33 642 . :
1. -28 (. , , , , , , ,
, , , , , ,
, , 9, , () ,
, , -, , , ,
, , , ),
2. -13 (.),
3. -4 (-, ,
, ),
4. -1 ()10.
46 ( ,
(, , , ) 41
).
, 2006 N36 (
, ), N1. , 2002 13 , 13 ,
, , , 2002 . (154

, 2006 ) . ( -, , , , 2002 . 794, 295, 74, 607 )11. ,


,
, . ,
2002 . 800 ,
.
- ,
, 1989 , 44 438 22 600 .
27 127 (61%) 1 500.
, - : 1 613 (3,5%)
8 000 . . , . - . 2006
6500 , 70%
, , .
1998 ., 3
.
, . 10 --
:
, , , . ,
2002-2004 . 15-20% , 2002 12.
--
--,
. 2004 .

155

, .
( 2004 .,
, ) . 2006 . () 6 . , 2004 .,
13. , -,
,
14.
, 1997-2005 . 40
15. 2005 .
. ,
. , : 2006 .
16 .
, , ,
16,
( ).
, --
2008 . 10 000
.
. ,
156

.
, . ,
, .

36 , 17 , 3 , 3 , 13 17.
, 2004 18.

http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf .
20 ,
. ,
2004 , 1 488 174
.
( -, , )
100 . ,
,
100 , . , 2004 . (
)
254 , 2005 242, (2008 .)
157

159

158

,
120 , , , , .

,

, ,

24. , , ,
. ,
, ,- . . , , . ,
, , ,
, , . , .
, , 18 ,
16 (, ). , .
( )25.
, 5
. , 50- ,
. , , ,
. , , ,
, .
,
,- . .

,

, . - () .
, , , .
2007 .
, () - . , , , ,
. ,
,- 23.
,

216 ( 38 ), 30
28.
1980-
2005 21. , 1 566- .

161

160

.
,
, .
. , --
. . , ,
27. , , , . , .., ,- .
, ,
.
, .
, , ,- .
2008 . ( ) :
.
: , , . ?
, . ,
3-4 . 15-20 ,
, 4-5 ,
300-400 (200-300
), , . .

.
, , ,
, .
, -

,
, 10
. 8
2 .
.
, ,
50% , -

.
: - () 2006 . 34 () ,
9 24 . . 41 , 17 . -24 , 2 18
. 8 000
, 11 000 , 26 .
,

, ,-
.

, . , , .
, .
, .
28.

--,
, (
), , .

, , ,
,- 29.
- ,
30 10 000
.
1. , - , - ,
70%
100%. .
, .
2. , . ,
( , ).
3. ,
30 , ( ).
,
.
4. -162

,
, ( , , ). ,
, , . -- .
, , ,
---
.
--
, ---.
(
, )
.
( , ),
,
, 1990- ., 2002 2006 .. . , , . ,
.
. 13 -, () (. ), . http://www.greekgazeta.ru/
archives/nomer08/articles/15shtml,
http://ru.wikipedia.org/wiki/_. ,
, 163

, , ( , ,
1999 ) , ().
-, -. , . .
. , .
http://www.greekgazeta.ru/archives/nomer08/articles/15shtml,
(28
), , . 26 .
. , .
-, http://www.greekgazeta.ru/archives/nomer08/articles/15shtml
- ()-. , . ,

http://www.greekgazeta.ru/archives/nomer08/articles/15shtml,
, -
31 . ,
-
32.
2004
( . ), ,
. , -, , .
, .
33.
-28 (., , ,
, , , , , ,
164

, , , , , , ,
, 34, , , -, , , , , , , ).
35.

,
, , . ,

.


, .
,

. . 2002 ., , , 2004-2006 . ,
( , - 2006 .)36.
. . . 1989 2001
7 971 1 74137.
, ( ), - ( )
.
1990- .. 1990- ., 165

167

166

,
.
.
( ). . 2002 .
: 2006 -750 (85% , 15% ).
. . 2002 . 2 043 , 99% . 2002 .
.
. . 2002 468 , 97% .
( , ). 2002 . .
. . 2002 471 , 82% ( 386 ) . ( ), 1998 ..
. 2001 .
.
: 2006 -500 (100% ).
. . 2002 . 893 , 98% .
.
2002 . .
. . 2002 .
754 , 99% .
. 2002 .
.
. 2002 . 405 , 94%
( 381 ),
. ,
- , 2005 .

2000-, 2002-2003 .. 2004 . : 2006 1 800 (70% , 15% , 10% , 5% ).


. . ,
2002 .
1999 . 1/8
( ). 2003
. : 2006 -300 (75 %
, 25% ).
. . .
1999 2002
1 245 326. 2000 , 2002-2003 .

. : 2006 -400 (60%
, 25% , 10% ).
. . 2002 88 , 93%-
( 82 ). , - .
: 2006 -100 (100% ).
. . 1989 2002
1 246 344 ( ). . : 2006 -150 (50% , 20% , 30% ).
. . 2002 118
- 39% , 34% , 20% .
,
. : 2006 -80
(30% , 10% , 60% ).
. .
2002 717 , 81% ( 580
)-. 1998 .

169

168

. .
41.
: 2006 -100 (30% , 35% , 35% ).
. . 2002 .
72 , 84% (62 ) . , . 1999 ., 2002 . , 2004 . 17
42. : 2006
-200 (85 % , 15% ).
.
.
2002
177 ,
73% (62 ), 15% (34 ) . ,


1998 .
1999 .
. 2002 ., 2004
.
.
, 2004 ,
4 , 2 3 43.

. : 2006 -350
(95% ).
. . 2002
168 , 67% ( 113 ), 29% (34 ) 10% (17 ) .

, 49 38.
21 39. : 2006 -125 (90% , 10% ).
. . 2002 . 525
, 79% ( 415 ), 20% (105 ). ,
.
2002 . .
. . 2002 .
1 848 , 98% .
. . 2002 . .
. . 2002 .
187 , 98% . , 1998 . ,
. :
2006 -200 ( ).
. . 2002 . 304 , 92% ( 280 ). 2003 ,
, , . . : 2006 -350
(85% , 15% ).
. . 2002 . 207 , 66% ( 138 ), 29%
( 61 ) . ( ), ( ). 1998 ..
2004 40. : 2006 - 300
(80% , 20% ).
. . 2002 . 134 , 62% ( 95 ) ,
25% (34 ) . -

171

170

9 44.
2006 45.
. . 2002 .
303 , 91% ( 276 ). ,
1990- .
2004 , 7 46. ( ). 1998 .,
. : 2006 -350
(97% ).
. . 2002 .
35 , 89% (31 ).
, 2002 ..
: 2006-150 (85% ,
15% ).
. . 2002 .
367 , 96% . 2002 .
. . 2002 .
236 , 72% ( 170 ),
18% (42 ). ( ) ( ) ( ) , 2000 ., 2002-2003
( ).
. 2006 . 30 47. : 2006-500 (90% , 10% ).
. . 2002 .
814 , 98% . 2002 . .
. . 2002 .
351 , 96% . 2002 . ( ) , -

, . 2003 . :
2006 -200 (55% , 5% ).
. . 2002
84 , 83% . . 6
. ,
.
: 2006 -80 (
).
. . 2002
373 , 87% ( 325 )
. ,
. 46
, , 30% , 8% . , . : 2006 -300 (85% , 15%
).
. . 2002 . 152 , 74% ( 115 ), 17% (20 ). . 1990- , 2001-2003 ., .
. , ,
, , . : 2006 -350
(75% , 25% ).
. . 2002 .
54 , 87% (47 ). . 2002 .
. . 2002 .
112 , 71% ( 80 ),
14% (16 ) .
2004 . .

2004 . . 2006
10 48.
. . 2002 .
595 , 99% . 2002 .
. . 2002 .
167 , 77% ( 129 ),
17% (28 ). , ( )
1999 .. 2002-2003 . , - .
.
2006 . 25-30 49.
: 2006 -500 (95% ,
5% ).
. . 2002 .
1 516 , 99% . . 2002 .
.
-. -.
2002 . 794 , 99% . . 2002 . .
. -.
2002 . 295 , 99% . . 2002 . .
. -. 2002 . 74 , . . 2002 . .
. . 2002 .
607 , .
. 2002 .
.
. . 2002 .

491 , .
. 2002 . .
. .
2002 . 468 , 99% .
. 2002 .
.
. . 2002 . 863 , 98% .
. 2002 . .
. . 2002 . 137 , 99% . .
2002 . .

______________________________________
1

2
3
4

http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf. 2002 500 ,


,
. , 800.
N 36
2002
1848 , , - 2006 . . , : / /:
//, N 36, , 2006, . 32.
. , . 8
. . , . ,
1998, . 21
. . 1979
1989 , , , .

.
http://www.greekgazeta.ru/archives/
nomer08/articles/15.shtml, . http://ru.wikipedia.org/wiki/_, . http//www.greek.ru/events/detail.php?ID=640.
-

173

172

7
8
9

10

11

12

13

14

15
16
17

, , , . http://www.araratcenter.org/upload/files/Javakhk_01_Tsalka_ARM.pdf
2002 . . http://www.statistics.ge/_files/english/census/2002/Ethnic%20groups.pdf
( )
.

.
, . , , .
http://www.greekgazeta.ru/archives/nomer08/articles/15.shtml,
. http://ru.wikipedia.org/wiki/_,
. http//www.greek.ru/events/detail.php?ID=640.
1829-1830 . . . ,
, , . http://www.ararat-center.org/
upload/files/Javakhk_01_Tsalka_ARM.pdf.
, ( 2006 35 ), ( 2006 180 ).
,
:
/ /:
//, N 36, , 2006, . 10.
,
. . 2008

.
9- 2006 , 23- , .
. http://www.regnum.ru/news/georgia/603147.html
. , . 18
. , . 25-26
. , , , . http://www.ararat-center.org/upload/files/Javakhk_01_Tsalka_ARM.pdf.
International Fact Finding Mission, Ethnic
Minorities in Georgia, April, 2005, (http://www.fidh.org/IMG/pdf/ge412ang.pdf).

18
19

20

21

174

, 2006 35 .
http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf.
1870-
. ,

( ). (
). 1975
300 . . . . , . . -, . . ,
, , 1998, 4, . 409.
(, 1988) 829 14 13.
, .
- N 36
99% ,
2002 468 ( , -
). , 85% 15% ( 2006 ). 2002 : 304
280 ( 92%). . , : / /: //, N 36, , 2006, . 32, 37.
2002 700 .
. http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf. N
36 99%
, 2002
2043 ( , -
). . , :
/
/: //,
N 36, , 2006, . 31.
http://www.ararat-center.org/upload/files/Javakhk_01_Tsalka_ARM.pdf. 1980-
, , 1997, . 321421, 2005 -

175

,
, .
22 ,

.
23 25- 2008 .
24 ,
, .
25 ,

.
26 . . ,

--, ,
, 1- 2006., N 32
(1902). . , ,
2006., N 15-16 (83-84).
27 . ,
:
/
/: //,
N 36, , 2006, . 16-19.
28 - ,
1990- ( ) . 2008 70 000
, - - 2008 (
25- 2008 ).
29
, -
.
30 , --, ,

31

32
33

34
35
36

37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49

176

( ,
)
. ( , ) (). .
http://javakhk.net/forum/index.php?showtopic=957
,

. , , , . .
-
.
, 13 , , -.
, -
-.
. .
, . , . ( , -, 2006 .).
(. ), .
-2, www.ructavi-2.com, 2005., 7 .
, 25-26 2006 .
, 2004 .
, 30 2006 .
, 2004 .
.
, 2004 .
, 30 2006 .
, 2004 .
, 30 2006 .
.
.

177

179

178

. ,
, ,
. ,
, 4. 60- 18- 19- .
, ,
, , , , , , .

, . .
. , , .
- .
,
18- . , 60- 18- 5.
, .
, - ,
. ,
6 ( ).
, ,
, .
,
. , , .
. ,
,
, .
(,

-,

,


().
20-
100.000 , , , , ,
, . 1. , 1991 , ,

2.
, ? ( )
18- ,
3. ,
. , , , , , .
, , . ( ),

--
.

.

181

180

, , .
, .
,
, , . ,
, , , 4000-
9.
, ,
- , , -- .


10,
. 11,

.
1989-1991 ,
.
7000-
12. .
200 , . , - ,
, .


: , , ,

13. - . ,

17-
. :
,
, .
, , , ) 7 ,
, .
. , .
.
, 19- (1841-1843..)

, ().
19-
, ,

, , ,
(), , . , , , ,
. , () 20- , 1956 8
.. ,
. (
), (,
). 1595 . 1924 , , -

183

182

- ,
. , ,
90- , , ,

(, ), , ,
. ,

, , , , 20. , . ,
-
, 19- , ,
,
21. -
,
22.
.
, , -
,
.
.

23. .
: , ( ..) , ,
.
,
. . , . - ,
, ,
. 24 ,

( )
. , ,
,
. , , ,
1988 14.
1999 15, -
. .
(International Organization for Migration [IOM]),
29- 1999 ,
, 16.
2004
: ( () ,
--..) 700 . .
, 17.

, ,
,
, , ,
, 18. , , 1996-1997
, .
. . : 300 000 ( 150 000 ) 19.
.
-

,
,
.
. , . , .
, , . ,
2006
,- 25.
,
2006 150 , ,
-, ,
,
26.
- , 2007-2008 129 27.
()
3- 2008 , 33
- 28: 31 ( ,
) ,
.
(),
-- ,
( 2008 ) 29:

184

,


--.

.
185

187

186

, ,
- .
,
, ,
,
,
. ,
, - , .
2005
, . , ,
, .
.
. 32.
. ,
, , 500 .
, .
.
- ,
, , , - - .
- , ,
,- . .

.
. 2002
12 ,
, 24
. ,
1994 45 2002 94 31.


- , . , , - , ,
- . ,
.
, , , , . ,
.
,- . .
, , .
: , ,
, , . .

, ,
.

, ,

189

188

,
, : 2000 .
,
. , ,
25 000 .
50 000 ,
.
,
, , ,
, , ,
, : (, ), , , , , .
.
, , , ,
:

, ,
- .
, , . ,
, . ,
.
, , ,

. ,

.

.

, , .


.


, 120 . . 40 .
, 80
.
. ,
13 (
100 ), 3 , .
.
,
(, )
.

, , , -,
, , .
, , -

. , , ,
, .

: , , , , (, ),
( ), , 2005 (
, , . 33, 2006
,
( ), ,
( ),
( ).
-- , :
1. -- ,
,
.
2.
-- ,
,
.

____________________________________
1

http://religion.babr.ru/chr/east/srs/duhobor.htm:

190

2 . .
3

,
http://enc.mail.ru/article/?54065700,

,
http://slovari.299.ru/word.php?id=19660&sl=enc).
, , . ,
:

,
http://www.ng.ru/cis/2001-06-15/5_return.html,
. http://religion.babr.ru/chr/east/srs/duhobor.htm:
4 . ., , ,
1974, . 134.
5 http://religion.babr.ru/chr/east/srs/duhobor.htm:
6 . ., , , 1989.,
. 29.
7 . .
8 . , , . 487
9 . , , . 498
10
, - . .
. ., , N 33 (1316), 24-30 2006., . 7, , N 15-16 (83-84), 2006., . 7, . , : , http://www.ng.ru/cis/
2001-06-15/5_return.html, . . , -, --
- ( 1980--1990- ),
, 2006., . 294-302.
11 (26.05.1939-13.10.1989) , . 1980- , , . . 1954 . . , - ,
1956 1958 . 1962 . 1972
. 1973 -

191

. . . 1976 .
( 1989 ). 1975 Amnesty International. 1977
. . .
1977-1987 . . 1978 .
. . 1988 .
. .

, 9- 1989 , . .
, . . , ( ).
.
.
.
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B
0%D0%B2%D0%B0,_%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1,
. , N 117, 02.07.1991. , .
, , .
31.10.1993 , . . http://www.asavali.
ge/rus/m6_87.html,
. http://www.pankisi.info/media/?page=ge&id=7307,
. http://www.nregion.com/txt.php?i=1369.
12 (),
, , , .
21-
2008 104 . .
http://tambovnews.ru/2008/01/21/n2317.html.
13 . . ,
-- - ( 1980--1990- ), . 74-116.
14 ., /Institute for
War and Peace Reporting (IWPR),
, NN 253-254, , 2004., . 17-18.

15

16
17
18

19

20

21

22
23
24

25
26

27

192


1997 , .
http://www.georgia.mid.ru/Inf_Lenta/024.html.
, . 19.
.
.
,
.
.
.
,- . . http://www.ng.ru/cis/2001-06-15/5_return.html
http://kazan.eparhia.ru/pnews/?ID=3119, . http://www.memo.ru/hr/
hotpoints/caucas1/msg/2006/07/m57742.htm,
. http://www.sedmitza.ru/news/349376.html
,

: 160 . ,
, .
,
. . http://www.georgia.mid.ru/Inf_Lenta/024.html
1987
. .
.
. http://dukhobors.narod.ru/history_1.htm
. , ( ), , , N 2, 1928., . 117.
, 14.04.1999.
., /Institute for
War and Peace Reporting (IWPR),
, NN 253-254, , 2004., . 19.
.
http://kazan.eparhia.ru/pnews/?ID=3119,
. http://www.memo.ru/hr/hotpoints/caucas1/msg/2006/07/m57742.htm,
. http://www.sedmitza.ru/news/349376.html.
http://www.verav.ru/common/message.php?table=news&num=5315, .
http://www.baznica.info/index.php?name=News&op=article&sid=7175,
. http://www.bogoslov.ru/text/325085/index.html. 2007
, 33

193

28

29

30

31
32

33

. . http://www.pankisi.info/media/
?page=ru&id=10199
. http://www.verav.ru/common/message.php?table=news&num=5315, .
http://www.baznica.info/index.php?name=News&op=article&sid=7175,
. http://www.bogoslov.ru/text/325085/index.html
() ,
,
, , ,
, , .
21- - 1914 859 . . . , , , 2006., . 450
. , , , N 4,
2002., . 56.
http://www.rnews.ru/view/c_01000023/260233/,
. http://president.org.ua/news/news-62529/,
. http://www.newyork.ru/common/arc/story.php?id_cat=2814&id=213119,
. http://www.polpred.com/country/ge/news.html?section=17&id=32035
&type=paid&country=47

. . , --, ,
, 1- 2006., N 32 (1902). .
, , 2006., N 15-16 (83-84).

194

,
20- (1988-2008 )
-.

- ,
,


,

--

. --
, , ,
.
, 2004 , -- 236 (),
96 , 34 , 21 , 42 , 32 11 1.
, 2, 200
. , .
. , -

195

,
.
2003 - -,
. , -,
, -. , ,

. ,
. - - , 3,
- 4.
5
( --):
1. ,
2. -,
3. ,
4. 6,
5. ,
6. ,
7. ,
8. -
(),
9. 7,
10. ,
11. ,
12. ,
13. ,
14. ,
15. -
(),
196

16. ,
17. ,
18. -,
19. ,
20.
21. 8,
22. ,
23. ,
24. ,
25. ,
26. 9 ( ),
27. ,
28. ,
29. - ,
30. ATV-12,
31. ,
32. .


.

,
-- .
,

, . ,
,
(, , , , ( (Open Society Georgia Foundation-OSGF))),
.
, , ,
197

199

198

,
(), . . , 2008 2,5 .
, .
,


- . .
. .
, , 2001 , ,
13.

-, , . , ,

, .

--,
,
1988-1989
. ,
, 1990- ,
.
, , 1980-
-

, --. ,
,
, 10.
2005 .
- --
.
.
, 11.
2006
.
( 30%),
. ,
.

.
10- 2006 ,
12.
2007 , , .
5- 2006


,
.
24- 2007 , ,
.
,

, . , - , . , 31- 1989
- . ( 216 ). : -
,, - . , ,
,
, . , :
) , , -
14;
)
;
) , , , 1986 (
-. .);
) ;
) ,
,
;
) ,
-, - .
, .
200


.
15.
, , , (
1990- ) . 1988 ,
,

http://www.abkhaziainfo.f2o.rg/analytics/EpZFApylEFDFHxsDH.shtml,
. (. , . , .
, . . )
. 16. , - 37-
( 2001 ), , , , .
, , ( 27- 1990 )
17.
, ,
, ,

.
:
, , ,
, 18. , , ,
, 19.
201

203

202

. 1990
. 27-
1990 26.
532
, , 55 27.

-,
. , . , .
,
. . , . , . . .
- , . 28.

. 29. , ,
,
.
, 30.
, ,
. , ,
, , , , , , 31. : ,
, , ,
.
. 32.

, :

, 20.
,
, , , . ,
(
).
,
. , ,
(. , . , . )21, -. , , 13-
: ,
,
,
- 22. 14- :
(
. .). ,
23. 15-, 16- 17-
, ,
, ,
. (
. .), . 24.
( .
), 25.

205

204

,
. , ,
, , , . ,
,
36. , , 1989 -, - . , , ,
,
-, :
.

37.
, , ,
. , ,
. , . . ,
.
,
. 1990
.
.
, , ,
( . ).
- ( . ).

- , , - . - . .
, - 33. , : , ,
. 34.
,
-
.
,
, .
- . ,
.
.
90% .
,
.
, .

. , .
35. ,

207

206


, .
, , .
(23- ) ,
125- . , 75- ,
, 44.
, , ( , ), , 10- 1990 .
. . 55 45. ,
, , 5
,
46.

,
. 47.
,
.
48.
-

, ( .
)38.

(
), 39.


. : ,
(. .), ,
. ,
40.
1990
, , , -, , - 41, . , , ( )42.
19- 1990

(
. . )43.
,
. ,

,
, , ,
, , , , .
,

,

,
49.
(27- 1990 ),
1990 ( ) ,
, , , , ,
, , ,
50. () (
)51.
:
- ,
,
,
,
,
, ,
,
, ,
, ,
208

-

,
-, 52.
, ,
,
.

,
:
1. ,
53
17- 1991 ,
() : , ,
, - 54.
, ,
,
. , , , . .
31- , ,
17- (
)
,
. ,
.
31- , 209

211

210

. 62-
,
58. 59.
, ,
.
,
.
3.
10- 1990 , .
55 5 60.
. : (19881990. .) , - , 138 (13 ),
1200
61. , , 220 , 19 ( . .), 89 ,
56 , 19 , 62. . -, ()
.
. ,
. 20- ( 1991 . .) -


55. , , ,
.
,
, , .
26 , 56. 1991 ,
. 12- ,
(), .
5 000 . ,
20- ,

. 20.02.1991 (.). 12 ,
, ,
, ,
, , , . ,
,
.
. . , .
2. 1991 .
. . , . ,
. 57. ,
.
-

213

212

. (, , , , , , . .) . ,
,
.
71,
, , . , , -, -- .
,
, , ,
, , ,
,
72. .
1995 ,
.
.
,
( )73. 13 000
74,
. ( , ,
, , )75,
. N 237 , 76,
-

, 63.
4. 1990- , , , (10- 1993 ) (1995 ) 64
. , ,

, ,
, 65.
,
, ,
66. ,
,
: ,
, .
,
. , -, ,
,
, .

67
.
,
, , .
, 68.
69 - ,
,
,
. , 70 ,

215

214


( )
, ,
:
( -. .) , , ; .
,
, -. , ,
81. . : - 82,-
. , , ,
, , 83. ,
. , , , (- . ),
. 84.
, , ,
( -, , ----
. .), . -,
, , ,
. . -, ,
, ,
. , ,
. ,

. . ,
10- 1994 ,
N 237 . 77.
. , , , ,

, .
.
( , ). , , , ,
, .
. ,
.
5. 1990- ,
. ,
, . 78 ( (
)). . .
,
( 1989 )79. ,
.
, 1998 , .
, . 80.
, ( )
. . . -

217

216

, . 9- 1996 , ,
. . ( , , ,
. . ). ,
. :
-
(,
. .),
. , . . ,
, , , , , 88. -,
. , . , , , :

. , .
, , .
, ,
,
,
.
, 89. , 5- 1996 ,
,
-

- . , - , ,
, , 1997
(, , , , )85,
, .
6.
12- 1998
, 20
1 ,
86.
, , - , , - 87.
7. 1990-
( ) . : - ,

, -, ,
. . ,
, ,
, , . , , ,
, , -

219

218

94. ,

- (
. . ),
. , .

. ,
,
,

95.
, ,
. . , ,
,
: ?
: . ,
, , ,
85% . . , , ,
. ,
, ,
96.
8. 1997 ,
.
. .
. 97 ,

.
,

--.
. .
, -
, :
, ,
, ,
,
, 90.
, , .

,
, ,
91. , . ,
. ,
92. , . , ,
- , ,
. , (
)

.
.
93.
. ,
- , ,

221

220

102. , ,
.
, , , , - . , ,

-, , . , 103. ,
.
, 5- 1997
, , , , () . (
)
. . , , 104. , ,
( ,
, - , , , ,
, )105,
: ,

106. , , , , ,
,
,

.
.
, ,
1 67 (
30 ) - , , 98 (, -
1995 15 000 ,
. . 1996 , )99. ,
- 1997 , ( ): ! - , 1 67 ( 30 )

: 1. -, 2.
-
- . .
-
1998 . 100, -, ,
, .
:
, - ?101.
1997 1 (18) -

223

222

) , , 97 511 114. ? ,
: , , . -, , , ,
, , . ,
, . ,

, -

. , , , .


, , ,
, . -,
, . .
,
, -
115,
, - , . , - . 1997 , , , ,
, -

107.
1997
108, : ) - , )
(
), )
109. , , : )
,
, , 110 (
, ).
,
. ? -, : , ( . , . , . , . , .
, . , . , . , . ,
. , . )111.
.
. ,

.
, 112. ,
, 1998 113.
, , ,
,
67 , 30 000
, ( -

225

224

.
- , .
, , ,
.
, . , , : () (2- )121. ,
-,
( , (4- )122. ,

31 1994 - (
,
..), , , ,
- - ( ,
),
? , , , ,
,
,
. 123,
.
, -.

116. ,
( ). ,
, :
,
- , 117.
,
, , ,
- , . -

- .
, , , , , , , 43% (23 644 , 2 044 (25 688 )118,
, , , . ,
, , 1998 ( )
119,


, ,
, ,
, , , ()120. , ,
( ) , ( , , , , ),

- .
124,

.
9. ( 16- 1998 ), ( 31- 1999 ) ( 9- 2000 . ,
84% - . . , . 95% .)125 .
. , ,
: , , ,
. , 126. ,

. ,
? ,
, . , ,
.
10. 17- 1999 , 127. , ,
, - ,
(
-. .) 128. , 17 . 129. , -

,
,

. , - 130.
11.
: 2002 , . , 131.
12. , 18- 2003 ,

: 132.
13. ,
, .
14. 2- 2004
133. ,
134. ,
. 135, , , , . ,
. 2003
.
136. , -,
-137 ,
.

_____________________________________________________
1
2
3

Samtskhe-Javakheti: Realities and Perspectives. UNDP: Tbilisi, 2004, p. 53.



, 26.08.2008.
(11 2004.) -

227

226

7
8

- , (2
2005.)- , (24 2005.) .
-
- 21- 2004 - ( )
-
.
- 2008 -, ,
-, ,

(.
http://www.panorama.am/am/society/2008/08/20/javaxq/?sw).
- -, A-info ( www.a-info.org)
.
31- 1999
(. , 4, 4-10 , 1999.).
, , , ,
, ,
(.
, 4, 04.02.1999.). - ,
,
, (. , 30.05.2006.). , , ,
-.
1990 , . .
, , , , . 2006 ,
, 2007

228

. ,
. 2006

.
( 2006 ).
, , .
9 (Institute for
War and Peace Reporting (IWPR)) 2004 - ( ) .
10 , . . Samtskhe-Javakheti: Realities and Perspectives.
UNDP: Tbilisi, 2004, p. 53.
11
2006 , -
, ,
, . 31-
, .
2005 .
, ( 2005.)
.
- -. .
, ,
, -
, -,
- .
(
2005.). -

229

(12 2005.).
.
, - (2006.) .. (.
- (09,11,2007.)),
http://www.javakhk.net/forum/index.php?showtopic=446&st=70).
12 http://www.armtown.com/news/am/lra/20080806/13745. .
- . . 09.11.2007 .
13 . (. , 23.07.2008. http://araratcenter.org/upload/files/I_pashtpanutyun_Vahagn_Chakhalyani.doc).
14 .

, , , 07.06.1989.
15 , ,
03.08.1988, . .
16 http://www.abkhaziainfo.f2o.rg/analytics/EpZFApylEFDFHxsDH.shtml.
17 . , 01- 1989 , 08.09.1989. N 118,
. .
().
18 . , . 4.
19 . , . 4.
20 . , . 4.
21 . -, , 1989.
22 . .
23 . .
24 . .
25 . .
26 http://www.abkhaziainfo.f2o.rg/analytics/EpZFApylEFDFHxsDH.shtml.
27 . . . . . , . ?, ,
2000., . 42.
28 . , . 1, 27 -

29
30

31
32
33
34
35

36
37
38
39
40

41
42
43
44

45
46
47

230

1990. . ,
, ,
.
. , . 5.
. , 1- 1989., 27- 1990 .
. , . 3.
. , . 4.
. .
. .
.
(
, ).
. .
. .
. N 1
, 5 1990.
. , 22 1990., . .
. . , 27.01.1990., . . , 2006 , ,
(RAA), ,

. . . , , ., 2006.
. 1990 .
. N 2, 18.06.1990., . .
. N 3, 19.05.1990., . .
. 1990 , .
. , N
5, 10.04.1990., . .
. .
. ( . ) , 13.10.1990., .

231

48 . N 1, 2 . , 02,04,1990., 10,06,1990., . .
( ), .
. . , - , , 1999., . 50.
49 ,
.
50 .
, , 28
1990., . .
51 .
, , 28
1990., ..
52 . .
53 ,
1989 , ,
.
, .
, ( 7 , 3 , ,
, ) , . , .
( -
). - (),
- , 1990- .
,
. 1991 . . , ,
1995, N 3 (9), . , , . 99.
54 . .
55 , 16.03.1991.
56 , 30.03.1991.
57 ., , . 42.
58 .
.
59 . ,

60
61
62
63
64
65
66
67
68

69
70

71
72

73

74
75

232

, , , , 1991., . .
. N 5 , 10.06.1990., . .
. .
. , 01.03.1990., . .
. .
, 1 (38), , 1997.
, 10.04.1993., . .
. .
, 02.08.1995.
. -
, , 13-14 ,
1994., . .
. .
- (
1994.- 1995.) (
2, 21.06.1994., . ).
, 20.02.1994., . .
, 19.08.1995. , 1995 , ( ).
1995 . 21 , . ., . , . , . , . . . , , 1995., N 6 (12), ,
, 1995., N 7 (13). ,
.
. ,
. . , , 1995., 7 (13).
, 02.09.1995.
70 , ,
. (. -
, 1 (7), , 1995.

233

235

234

.
., . .,
. ., 03
1996., . .
93 -
,
. . ., : . . . ., : . . ., ..
94 , .
95 . . ., . . ., , 5 1996., ..
96 . .
97 -
. . . ,
. . , . .
98 . .
99 , 1 (18), 1997., . , 1,
1998.
100 - ,
, 7 1997., . .
101 . .
102 , 1 (18), 1997.
103 . .
104 - ,
.
., 12 , 1997., . .
105 , 04.02.1999.
106 , 1 (18), 1997.
107 . .
108 - , (),
25.04.1997., . .
. .
. .
, 1 (18), 1997.
, 04.02.1999.
, 2 (20), 1998.
http://www.abkhaziainfo.f2o.rg/analytics/EpZFApylEFDFHxsDH.shtml

76 . .
77 , 43, , 1994. . , , 1994., 2 (4). ,
,
. , ,

.
237. ,
. .
. , , 1994., N 2 (4), , , 1994.,
N 3 (5), , 1994., N 4 (6), , , 1995., N 6
(12), , , 1995., N 7 (13), , , 1995., N 8 (14),
, , 1995., N 9 (15), . - - , , 1994., N 1.
78 100
.
79 , 16.10.1998.
80 . , 27.10.1998.
81 . , 15.10.1998.
82 , 9, 20.03.1999.
83 . .
84 , 15.10.1998.
85 , 27.11.1997.
86 , 8, 20.08.1998.
87 , 15.09.1998.
88 17.04.1996.
89 . - . . ., . , .
90 ,
. . .,
. ., 05.05.1996., . .
91 , . - . ., . . ., 05 1996., . .
92 , N 3 -

109
110
111
112
113
114

115

116

117
118
119
120
121
122
123

124
125

126
127
128
129
130
131
132
133
134
135

136
137

. , N 3-4, , 1997.
- - . .
, - . , .
.
- , (),
25.04.1997., . .
, 1 (18), 1997.
, N 3-4, , 1997.
, 1 (19), 1998.
. , 2 (20), 1998.
. .
, 2 (20), 1998.
, 1 (19), 1998., . , 2
(20), 1998., . , 29.07.1998.,
. .
, 1 (19), 1998.
., ., -: , /: /, , . . , . 2, , 2002., . 240.
, 25.08.1998.
, 20-27 1999., . , 04.02.1999.
.
.
, 20-27 1999.
, 04.02.1999.
http://www.a-info.org/arm/full.php?id=744.
. N 5 , 18 , 2003., . .
http://www.a-info.org/arm/full.php?id=504.
. , . , 2004.
,
- . ., 08.04.2004., . .
. ,
23.02.2003., . .
, N 39
62- , . .,
23.02.2004., . .

23-

-- ( ). ,
,
.
. ,
.
-,
.
/ , : 1.
1, 2.
2, 3. (, , )3, 4. 4, 5.
5.

236

237

239

238

- ,
,

.
.
31 1992 179- 9,
. d 2 ,
179- 1948 (d. , )10, , , -. , ,
, , , ,
,
( ( 2),
20 1963 11, 1965 .12,
( 1)13, , , (1992)14).
. 1999
, , .
, : -- , , .
. - .
-

, 2002 . ( ),
- (
, , (
16 1961 .,
) ) 23.000 ( - 698, 16.879, - 3.124 2273
)6.
,
, -,
, 111 , 1891- 2002- ., 7355 , 12.495
19.850. 782
1891 .,
, 111 (
)
- 58.222, 2002 .
59.004 7...
: , , 1994 - 4 (
) , , . ,
112.318 ,
86.305, 22.974,
(, , , ,

)8. ,
, , .

, -: 111 -
10.479, 12.495 22.974 ( 23.000),
111 85.523...

241

240

,
, .
: , ,

. - .


(, ).

,
1907 .
230
-.
N 3

100 , 5-6 .
. , , .

/ .
, ,
100% , . ( ), , ( ,
) ( :

32 , 17 , 15
. 10 , 7 , 3 (, ).
1806 .,
,
15
. 1883 .
6 (2 ,
2 , 2 )16.
, .
(. ) XV

, ,
, ,
, , ,
( )17.
23.000 -
, - .
- / - ,
. ,
, ,

. 1991
- ,
.
18:

243

242

, , 8- 12 -. ,

, .
, ,

(, )21, (, )22 23,
() .

..
, , -, 1944 .
-.
2008 , . , , , .
( , ,
) (
, ( ))24 ( ). ()
(). , ,

( 18.000 ).
,
, , : ,
, ,
.
8-9 , , . ,

, 25 . , - ,
: ,
. , - ). 5-6
70-75 () (
,
75-80 , 6-7 ),
, , : ,
( )19.
, , .
-, 1944 . ,
1999 , --. 120 ,
-, 115 ( 5 ), : 115
65 , 50 , (
, 11 ,
)20. , , 65
, 50- . , -
, . :
, -

245

244

- /
1991 .
,

,

2-3
,
,
250-300 : ,
- .


(1873-1947.)
, ,
,
.
,
. - ,
, , -- ,
.
, - , ,
, , / . ? ,
. , ,
, / , -

:
, .
- ,

, . ,
.

: ,
, , :
, .
,
.
, , ,
, . - ,
. , ? : , .
, ,
, ,
. ,
, .
, , .
, , , ,


, .

-- .
, .
, , .
-, ,
.
,
,
,



--
.





, ,
. , , ,
, :

. 4-5 , .
: ,
. , ,
-

( , . , . . ),
, , , ,
, , , ,
. ,
.
-- , , ( )
23.000 .
,
- . .

________________________________________________________
1

10-11 . 1752-53 .,
, .
( 185 . ...)

. 37 . .. - . .
. , ., ,
, , 2007, . 32. 1266 . -
. 13-16 .
( -).
1575-1828 . - . , 1625 ., -.
-,
, ,
, ,
: 1891 . 15.914 , 12.495 , 782 -

247

246

6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18

19

20

21

, 2540 . . .., - .., , , . 1,


, 1986, . 107.
. .., - .., , , . 1, , 1986, .
490.
http://www.statistics.ge/files/english/census/2002/Ethnic%20groups.pdf.
.
http://www.statistics.ge/_files/english/census/2002/Ethnic%20groups.pdf.
, 01.08.1992.
http://www.un.org/russian/documen/convents/genocide.htm.
http://www.un.org/russian/documen/gadocs/convres/r18-1904.htm.
http://www.un.org/russian/documen/convents/raceconv.htm.
http://www.ilo.org/ilolex/russian/docs/conv111.htm.
http://www.un.org/russian/documen/gadocs/convres/r47-135.pdf.
. ., , , 2008, . 126.
, . 128.
, . 126.

1897 ., 16 1898 .
, 1877 . . , , -,
. . . ., . ., . 126.
- -- , , ( ), ( ), ( ).
., -
- 1980- ., .
, 2004, . 284. .: .., --
- ( 1980- 1990-
.), , 2006, . 284. .: , , 30 (1306), 39 , , 2006.
(
) --,
, 29 , ( ), 1 .
1906 . 206 . 5- , . . .., - .., , -

248

, . 4, ,
1998, . 235.
22 (
) --,
, 29 , (
), 20- 86 . 5- . . .., - .., ,
, . 4, , 1998, . 231, 235.
23 (
) --,
, 30 - ,
( ). . .., - .., , , . 4, , 1998, . 465. 16-19 . ( ),
. . ..,
().
24 2000-2004 .
, . , 1 . 9
2007 .
, ( ).

249

251

250

)
( , ) .
, , , ,
( ).

,
.
24 1995. . (- )
, . 3
2 , -
. , - .
.
1997. 25 1998.
. , .
3 . 2 ,
-
(, , ) .
,
16 1998. . , ,
1995.,
(- , 1991.,
25
1998.). - ,

1968.
, 1981.

. 1984.

-
,
1985. .
2004. , 1 2005. ,

. 31 1991., , (). 1992. , .
1993. .
1993-1995. , , 9 . , .
. 31 1994.,
-. (, ) ( -



--

253

252

. , ,
, . ,
, ,
10- ,
6.000 ,
400 .
, 5 22 , 96% ,
, , ,
.
,



.
.

,

. ,
, 2002. .

.
2005. .
2006.

. , 1004 68.
, . ,

,

, , , - .

1998.? :
,
2000 . :

, 2000 . ? ,
2000 ,
, . , . .
,
-- (). , ,
-,
. (, 1998.
338 , 123 , , 224 , 94
12 ).
, , . ,

, , , 2000 , .
, , , ,
( 443 , 243, 216, 299, 315 ..)

255

254

17 .
(). , (
)
:
- ,
, , - .
, , , ,
. --, , , ,

.

, . , , . , : ,
, (, ),
.
10 5 -
.
, ,
10 ,
( ), - ( 22), ,
32.
,
( ,
, ).

(). , . , ()
(.. ).
--, ,
.
, , , , ,
.
68 , 1004-,
, , , . ,
, . , 10 32
, , , ( ), 5 -

257

256

, ),
2.
(
)
--
(). . N 237 31
1994., , -. , ,

(
), .
1994 -
.
,
, 2002. , , 1998. .
-
( 2002.
2003.), (23 2003. 2003.),
3, (
2004. 2005.), ( 2005. 29
2008.)4.
:
-. ,
- (
), .

: , 2002. 207.598 ,
( , ,
), 113.347 - (55%), ,


- ( -

, ,
- ()
, 29
- ,
1.
.
2005.
1993-1995. . 9 (): , , , , , -, - () ,
() , -,
() , () .
24 1995.
(-

, !
,

-?

259

258

. , (
. . ).
, .
. (.
-
1996-1998.)
. . ( .
..), . . . . .
. . , .
. .
(

. ) .
.
. -

, 23.08.2003- , 2003
,
. ,
-. ,
.
, 500-600
( 400-460 ..), ,
, .
. .

, ,
.., . .

, ,
). , 55% -
, . , , 150.000 (72%).
, - , , , , -
.
, ,
, -,
/5, . .
.
-6.
,
, ,
, ,

31 1997.
7.

- .
: :
. ,
, .
. .
, ()
.
. , . (.
..) .

,
, .
2003. .
, . 8. , .

9. . , . 2006.
10.
( ) (
-: , ,
. ) ( . . .
http://vesta923.livejournal.com/47223.html) 30- , , ( . .
. ). 2004.
.
,
11.

-
: -.
, ( ) , /
-, 1998.
.


- : 15 1998.
2003.
, 2003. 2005.
-.
, ,

, - -. ,
.
, ,
. .

_______________________________________________
1
2

http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/georgia/1076447.html.
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=604&SectionI
D=-1&PagePosition=1&search=%20
&mode=allwords, .: , 22.09. 2006., 35/1905/.
http://whp057.narod.ru/, :
http://whp057.narod.ru/samch.htm, / -
. , , , , -. , .
( 2003.)
( 2004.) .
, .
, -
. .
http://www.memo.ru/hr/hotpoints/caucas1/msg/2003/11/m15234.htm.
, 2004. .
, ,
-. .
- . (
) .

261

260

4
5

6
7

8
9
10
11

2004. .

. . http://www.regnum.ru/news/251288.html.
http://whp057.narod.ru/samch.htm.
,
- ( )
/, . http://www.regnum.ru/news/443072.html.
, 19.11.2004.
. .
: .., --
- ( 1980- . 1990-
.), , 2006, . 223-230.
, ,
,
.
http://www.rol.ru/news/misc/news/02/06/24_059.htm.
http://www.regnum.ru/news/443072.html.
, 21.04.2006.
http://www.regnum.ru/news/251288.html.

--

--

- , . ,
, -, , , , , , , , . , , .
,

--. ,
, . --
, , , .

262

263

265

264

( ) ,
- -. , :
1. , ,
.
, --, .
2.
,
. :
, --,
.
, , -- ( ) ,
.

--
.
, 75 . , 9
, ,
--, . , (),
(), () .
18 75 , ,
, . 18
11
(
), 7 , (


--, ( ), , --.
, ,
- , . . -2007.
(),
,

,
.
74 , 10 2007 , 1 , 26 2007 .
, , . , , ( )

, ,
, . ,
,

, ,
(
, . 7;
..).
, -

267

266

, , ?
, , - . , :
) : , , ,
, ,
-,
, ,
. -

, , ,
-, -
.
, . , , , , , , .

: , ,
.
,
, ,
(
,
) (
). , ,
( ), ,
,
. - , , -

).
- (), -
.
-- , 12 2007
5%- . , , ,
, . ,

. 12 2007
.

. .
.
, --. ) : - .
,
, , , , (
, - 5,
: , () /
(,
)
). ,
, ,
--. ,

269

268

. , ,
.
32 , 43 .
, , , , , .
,
.
,
, .
-,
.
, ,
- () () :
, ,
, ,
, - ,
,
, : , , , ); () : ,

, , , ) ( .. , , ,
,
. , -

-- .
, .
, , ,
,
.
-- ,
. : ) :

. , .
- (
5,
). , ,
-- ,
.
.
: ) : (
5, ).
, , - , .
: ) :
, ,
. ,
. , --, .

271

270

), -- ) : . .
: ) :
.
, ,
,
:
- ) : ; - ) : , -.
, , . ,
,
,
; - ) :
, , , .
1,5
,
1998 ,
.
(): ) : .
, , 1997 , -- ( 1999 ): ) : - ,

-- . ?).
, - , .
,
), (
5, ); -
() : .

, ); () : ,
.
- ), () :
, );
() : , ,

, ) ..
, , , ,
,

() :
), , , . 5 120- - () :
).
( ,

. , -- , , ,
. ,
, 10
--, , ,
( ) .



--, ,
7
2008

.

,
. www.bagin.info (. http://www.bagin.info/default.asp?Lang=Am&NewsID=
1494&
SectionID=0&Date=06/19/2008&PagePosition=1).
: , , ?.
: ,
-
,
. ,
272

,
, ,
.
, :

. ,

. , . ,
, ,
, , . , . ,
.
, .
, -
, - N 1
.

( , ). - . , , , , , -
: , .
. , ,
. ,
273

275

274

, , . - . ,

,

, .

,
,
, .
,
.

.
:
.
: - ,
.

. ,
, , .
, , , , ,
.
, .
,
, :
, . .
, .
, ,
, , . (
).
, ,

. , . . ,
- (,
). , - .

,
, . ,
, , :
, -

- 1988-2008 .


1988-2008
.
,
-- , 1, 1989 2002 . , 13 ,
29,9% 16,3%. , , ,
, , 2002 2,
. , , ,
. ,
1995 ( )
91,16 , 89,9 , 61,96 , 51,56
, 3,5 3.
, ,
, .

, 13
188 300 .
, 60-70 ,
,
120 , .
-- (). ,
31 1994
,

,
.
1989 2002 .
1. 1989 4


2002 ( 1989 )

276

277

2. 1997 5

, . 1989 124 327 63%, 1997


129 158
58,25%. ,
, 59 351
(30,2%) 92 660 (41,75%).
,
2002 .

64 , 57 , 5 (, , , ) . ,
, , -. ,
( ) .
31 , 8 (
(), , , , ,
(, ) 7 19- (18411843 ) ,
. ,
. ,
, , . ,
, -,
- .
, 36 , 15 8.

3. 2002 6

279

278

. , ( 20 ).
()
( 5
).
.

, 1997 ,
2 571,
15 811, , ,
, ,
.

.
( ) -- 60 9,
43-, 15- , 2-.

- .
. , 1994 1880 , 2003 -1098, 2004 -943. , 10
900 , 155
10. 2004 , http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf, 9153. , ( ), 148 . ,
2004
9301 .

, 11.
.

280

281

.
12

20 100 . 13 , 5,
2. 13.

282

283

(
) --

32 ,
22- , 9 , 1.
2000 5775 14.
15

284

, 2000 ,
:
, ,
,
.
,
. , - . -
.
, ,
, , - . , 2000 159 , 2008
88 .
N 1
1936-1937 . ,
, 1961 , N 2 . 2000
483 , 300 52 .
, 10 .
11-
2000 100.
( ) , ( ,
, (), , ,
, ) ( ).
285

, ,
. ,
100 , 12.
( )
--
16 ( 2004 ):
10, 3 , 3.
-. 2258 . 2004 2008 , ,
. http://www.noravank.
am/file/article/127_am.pdf 15,
. ,
, (4- ).
2299,
, ,
, () . ,
,
( ).


(
2004 .)

, 17.
.

2004 100
. 3 ,
2, 4-. 18.

287

286

2008 () .
2008 : 22


( 2004 .)

289

288


2004 2258 .
, ,
2008 706,
1552-. , .
N 3 140,

-
: 2006
19. : 24
2007 20.

2008 39 21, 15
: 9 , 4 , 2 . - . 1552 (1507+45) . , ,

,
1507 . 45 ( ,
). ,
1552.
, -
16 15. -

698 558 . . ,

(2004-2008 ..) 44 38 ( 87
43, - 160 122). 2004-2008
53 , 254 201.
,
- ,
( ) , ,
, ,
, : , .
( )
--
.

23

. , , 5
24. , 25. 2008-2009 -, -
. , 290

. ,
. ,
.
- ,
. -
. , 1897-1898 ( ), .
,
.
, . , 1914
.
( ) -- . , 2004
417 26. ,

, ( , , 5 ).
( )
--
(), ( ) ().
.
http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf 4 283 .
291

27 :
1. () 28 -18 ,
2. ( )-37 ,
3. ( )-112 .
4. - 29 .
196 .
2004 2008 , ,
4 87.

293

292

2. 21 , 1 (22 , 3 , 7 , 12 , 386 , 2 500 ).


3. 27 , 3 , 1 , 2 - (33 11 , 8
, 14 , 628 , 5 139 ).
4. 56 , 8 , 1 , 3 - (68 3 , 18 , 47 , 1 407 , 11 199 ).
5. 28 , 15 , 1 -, 2 - (46 8 , 10
, 28 , 869 , 7 943 ).
6. 4 , 29 , 3
, 2 -, 1 --
(33 1 , 9 , 29 ,
787 , 5 842 ) 30.
, , ,
. , , .
.
, UNDP, , , , , , .
UNDP -- ,
, ,
. , 29, 32 31. (
-)
UNDP. , UNDP
(2004 . -

, 2004 , -
253 (47 , 63 ,
143 ), 36 295
4 569 29.
132 (15 963 ), 104 (17 147 ), 4 (1264
), 6- (629 ), 4- (1192 ), 2- (62 ), 1-- (40 ).
.
1. 44 , 1 - (45
21 , 11 , 13 , 492
, 3 742 ).

,
-.

295

294

,
. (
), ,
14 2 - (), ,
- N 4
N 4 . ,
, ,
: - 5
, , (
),
() ( ). 11 . N 3 . . .
- N
7 . ,
- N 7.

N 3 . .
(
, ,
). , ,
. ,
. ,
.
,
,
-,

.
- .

), -
17 987 (
18 000) 17 147 ( 17 150).
850 .

--,

, 2007

()

2007 . 2008 , - . ,
, .
? 4
, 120 . ,
--.
2007

,
,
. ,
.
, -

297

296

. , : , , , , .
. N 3 . .
. , ,
.

--
(),
.

. ,

.
( ),
, .



, ,
. ,
, ,-
N 1 . .
. , , -

, , ( (1- ) (2- )).


,
,
.
, ,
5 ,
N 1



(, ),
-
( , . ,
) 32. , ,
- N 4 . . N 2 ( ( N 4 . .
) (
N 2), ( N 2 )).
, , 18 , 16
(, ).
.
( ).
, , 3 , ( ), ( ) ( ). ,
,
.
, -

33 ,
34 ,
. , . ,
--
, 35.
, , 1990- ,

--. ,
- ,
,

.

____________________________________________
1
2

4
5

6
7

http://www.statistics.ge/_files/english/census/2002/Ethnic%20groups.pdf

( ). 1956 , 1912-, 9-,
2-, 1-, 23-, 6-, 2-.
. http://www.statistics.ge/_files/english/census/2002/Ethnic%20groups.pdf.
., : - , , , /: /.
, . 132.
Samtskhe-Javakheti: Realities and Perspectives. UNDP: Tbilisi, 2004, p. 59.
http://www.abkhaziainfo.f2o.rg/analytics/EpZFApylEFDFHxsDH.shtml
. , N 3-4, 1997. ( -
. - . ).
http://www.statistics.ge/_files/english/census/2002/Ethnic%20groups.pdf .
samcxe-javaxeTis polieTnikuri sazogadoebis problemebi, axalcixe, 2005, gv. 2.
21- -

298

1914 859 .
. . , , , 2006., . 450.
8 , , (), ,
17. , .
. ,
50. . ., . , .
242, 220. . . ,
--
, http://www.natnews.info/index.php?news=217
9 http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf. , , :
58, (
), , ( ) (4- ). . .
60.
10 http://www.a-info.org/arm/full.php?id=753.
11 http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf. 2004 . , ,
, . - . ,
, . ,
, ,
148 .
12 http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf
, ,
( ), .
13 http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf, ,
, ( ),
, .
14 http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf.
15 .
16 .

299

17
18

19
20

21
22

23
24

25
26
27
28

http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf. 2004 .
http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf
,
, ()
.
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=797&SectionID=0&
Date=11/10/2008&PagePosition=26.
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=939&SectionID=0&
Date=11/10/2008&PagePosition=23. 145
68 000 , 160 61 625 .

. , 315 834 , 156 253 .

.

.
, 23 22 .
http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf. 2004 .
. - ,
19- , ,
, ,
.
- , 5 ,
, , . . . , ,
, 1993., . 82, . .
, ( ), , 2008., . 20-21.
27.08.2008.
http://www.noravank.am/file/article/127_am.pdf. 2004 .

10.11.2008.
4- - . ,
. ,
. 41 : 20-, 20--

29
30
31
32

33
34

35

300

, 1-. - 73
, 47 .
Samtskhe-Javakheti: Realities and Perspectives. UNDP: Tbilisi, 2004, p. 47-48.
. .
.
,
,
,

. , -

, .
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Ru&NewsID=1610&SectionID=0&
Date=11/12/2008&PagePosition=9
2007. .
, , 2007. (
, ). , , 2008., - -
.
,
. 19.06.2008., . http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Ru
&NewsID=1610&SectionID=0&Date=11/12/2008&PagePosition=9

301

303

302

, .. - -
. , ,
, . ,
. , .
, ,
.. , - (, , , ,
) .
, ,
- .
,
. , +
( + ), - , , . -
, , (XI ), . -
,
4. 5, - 6, (, )
7, 8.
, , - ., - -
- .
- , 1986 .
.
, . , , -
, , , .
, ()
9.

20- , ,
, , , , ,
, , , , , .
. . ( ) 1,
1907 , - 3531 .
( ) . (914-928 .). - (977-989 .). , , , , .
, , ,
- 2 (
.
, , , , 1829 ) 3.


--

--


10. , ,
, , ,
.
( ) 37 .
11. . ,
Ascura, 6 () 86- () 12.
Ascura- .
. .
, , ,
, , Ascura - . .
, , . -
, -
(). . ,
. ,
( ) 13.
1579 . , ,
.
1595 . 2675 . , , -
,
. 1893 . 1577 , 305 .
1830 .
.
800 , 405- .
, , .
,
. ,
304

.
: , , , - . 16 -, . , 3-4 . ,
,
-. , , , ,
, , 20-25
, .
, , - . .
, , .
: ,

,
. ,
. , , , , . 16 , 4-5
20-25- , , , .
. , : , , 1947-49 ., .
50-60 , .
,
.
81- ,
4- ,
, , .
1946 . .
305


. , , (
N 3 . ),
25- . , , , .
, : , , ?
, . ,
,
, , , (, . ). - , . , . , .
, , , , , .
: , ....
, . : -- , , ,
- .

_________________________________________________
1

.
19- 100 . ( , ,
, ,
. , ,
- ,
-. ( ), , ). . .
., - ., ,
, .1, , 1986 ., . 47.
. ., - ., ,

306

, .1, , 1986 ., . 47.


(. 43) (Azzor),
, ,
. .44 -, .
3 . ., - ., , , .1, , 1986 ., . 48.
4 , . 50.
5 , . ., ., - ., , , .1, ,
1986 ., . 49.
6 ( ) -
, . , , 5- .

. . 19- 139 .
.
., ., - ., , , .1, , 1986 ., . 49.
7 , , , , , 4
- . . . ., ., - .,
, , .1, , 1986 ., . 49.
8 .
.
, . .,
., - ., ,
, .1, , 1986 ., . 50.
9 . , ., , , , 2007, . 42-43.
10 . (II ), .,
, , , 2007, . 34.
11 ., ... / /, , . 32.
12 .
13 , . 34.

307

309

308

,

. : 1. ; 2.
. : , 4,
.
, ,
, : - .
, , . ,
, , , , . , ,
, , .
(
,
, ) - 1990-


(). , ,
: , .

, , ,
?
5. ,
,
.

. -, -

22- ()
-- (),
,
( - ), 1. 270
2. ( 600 ):
, , -

. , ,
. .
, -
.
,
, , , , , , , 3, :
, -

.

, - (),
,
?

311

310

)
. , , , .

, ,
,
, , ,
. , ,
, ,
..., - . .
2004- ,
. ,
, , . 4 , , ,

, , ,

, -
.



: ,
, .
,
, , , -

.
, : ,
.
:
,
,
. ,
,
.
(
..)
,

.

,

XI .
.



,
, - . .
? , 10 , , ,
, ,
? .
, , , . ( () -

313

312

, , - , :
. ,
,
( , , )
RAA ( ) ( - ), 7,
.
,
/
. ,

.

,


8 ( ),

,

(
, :


.

: , 25 ).
, ,
-

. ,
,
: .
-

:
:
, ,


?
,
.
, ,
, , ,
.
,
- ,
: , ,
.
. ,
, .
- , ,
,

6.
150- ,
.

- . , . ,

- (,
-
1994.,
-,
( )
,
). / --. , , , ,
.
.

-- (), ,
, , , , - . -
-- (),
- : , , -- (), , , .

5
6

_______________________________________________
1

. ., , , 2006,
. 514-522. . . .
., , , 2001, .. 28-29 ( .
.). .: ( . .), , 2006, . 30.
13
18.01.2003., , 600 300.
. ., . ., . 515. , -

314

, , 5 30 .
,
, ,
, , , . . , , , , , ,
4- , Pagas. () ( ).
, , (Apulum), (Caspiane) .
, Ad Metcurium, ,
--,
. . .., 19. 20., , 2006, ., 39, 41-42.
11 . . 1990- . 2000- .
,
. ( ), 1840- .,

. ,
. ., ., . 516.
., ., . 516.
13
18.01.2003. , , -
, ,
2003.
. . ., . ., . 515.
, , 2002. , ,
. , , .
15 - . .
, . , ,
. . ., . ., . 443-450.
1944. -.

315

317

316

, , - .
, , , , , ,
, : , , , . , , , .
, ,
: -
(100 ).
( ) . ,

.
,
,
. , (, ,
). - , - .
2-
, ,
.
: ?,
:
, . , , (, , )
(, ). , , ,
. , . , -

-

()
-
. ,

,
() - , --,
.
, ,
,
, , .
, - (
) , , . ,
, ,
.
, - ?..., - .
: , , ?, : ,


, -

319

318

. , , , ,
.

,

-
.


- .

, ,
( -)

.
,
,
.
(
- ),
, ,
, .
- ,
, . 5-6 , . , -, - ,
,
, , , . , . .
,
:
. , -

,
, , , . : , , , 40 50 , 40 , ,
100-200 , , . , .
,
. :
, ?, :
- . ,
, , .
, ,
, ,
2-3 . ,
, .

.
.
, --
,
,
, .
,
.
: . ,
Ford , .
:
, -

321

320

,
,
. ,
,
( - ) . , ,
, ,
.
( . ).
. , , , .
, , , .
,
, 28- 2008 --
. . 13- 2008

()
-
. ,

. , .
. , , ,
. - , . , .
, , ,
.

, , , .

: ,
, - . , . ?
, ,
, ,
.
. 22
- , , , -
.

.


,



-

()
-. ( . . ,
- , . . . ). , , . ,

, ,
.

. : - . 5 ,
: , - . , , .

, - , , .
-
, ,
.
,
. : , , , ,
.
, , , .
, .
, : . .
. , ,
, . , -. .

322

,
-

--


,
.
,
30
1

--
2008., ,
( )

,
,
. ,
-
1,
, , .
, , , 2, - 3 ,
, , . -, , , 4. . . 5
, - . .

323

325

324

()
, ,- .
10. , . - --
- , . , .

-
11,
-
12, , , , (
170 .)13

(. )
14,

, , 15.
-- , - , , .
, -

,
- .
. - , , .
6. - , , ,
, , ,
, .
: 1922 ,
( ) 7 , , , . ,
, , , 1923 8.
, , ,
. ()
9, -
. .
, , , 1990 2002
,
, .

: ,

327

326

-), ,
----.

. , , :
.
, , ,
, .
: , ,-
-, 4- 17.
- .
,
-
, :
22- - ( -);

; 70 ---,
-, ,
, .
, .
: ,
--
18.
, ---- ( ) - 2008 .

30%-.
700 .

, : ,
.
, - - ,
( -

, . . : -
, ,
, ( ..). 2 .
, , , ( ..),
, . ,
16.
,
.
1. ,
- -- , - ,
?
2. ,
?
3. , ?
4. , , - ?

329

328

- 1- 20.


21. , ,

6- ,

--, , 2008

. , - ,
, ,
22.
,
,
,
.
- --, 23.
,
, ,
- . -
--. , .
, . ,
, ,
. -

450 . ,
,
30%-. , 2-3 ,
5-6 .
,- 19.
, ,
, 30%-,
--.
,
. . .
, :

.
,
-
2008 ,



,
(. )
--. ,
--, .
,
. ,
.


(http://www.iimes.ru/), ,
,
. , , ,
( ..)
,
- .
-- 24. ,
, . , ,
, , --.
, , ,
.
, :

.
,
. , .

.
, , . 16- 1921
13- 1921 , .
, . , , 2-
16- 1921 25 6 13- 1921 26
330

, 1)
( ..)
,

,
,
27.
, 16- , 13- 1921
( ,
, 16- 1921 ) , . , (
) .
, ( , ).
, .
-
.
, , .
-,
.
:
, , .

_____________________________________________
1

, - - ,
.. ,

331

4
5

6
7

8
9
10
11
12
13

, .
, - - .
http://www.mitq.org/?l=arm&id=13&news=1102
-
, -
, --
http://www.mitq.org/?l=arm&id=13&news=1136
http://www.tert.am/am/news/2008/09/30/serzhsargsyantbilisi/ .
http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/armenia/1062458.html
http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/armenia/1062519.html, http://karabakh-news.com/politik/2380-prezident-armeniinagrazhden.html .

.
http://www.panorama.am/am/politics/2008/10/01/serjsargsyan/
, , , -,
, , , ,
, - 6- 1921 , - . ,

. . . , 19- 20- . , 2003, . 345-347.
. , . 347.
http://www.evrazia.org/news/5137
http://www.panorama.am/am/politics/2008/10/01/serjsargsyan/
http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/armenia/1062482.html
http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/armenia/1062458.html
http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/armenia/1062517.html .
www.mcg.ge ( , , 2007.
( )).
( ), , , 245 .
: 1.
--, 2. -, 3. --, 4. - - , 5. -

332

-, 6. ( ) .
14 http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/armenia/1062520.html
15 http://www.panorama.am/am/politics/2008/10/06/most/
16 http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/armenia/1062517.html
17 http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/georgia/1064560.html
18 1918 ,
, (),

, , , ,
,
, ,
. , 1918 , , .
19 http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/georgia/1064560.html
20 http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/georgia/1063063.html
21 . .
22 http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/armenia/1065237.html
23 6- - - .
. .
.http://www.panorama.am/am/politics/2008/10/06/most/
24 http://www.iras.ir/Russian/Default_view.asp?@=11699&T=%20%20%20-%20 . http://i-r-p.ru/page/stream-exchange/index-20738.html,
. http://www.mitq.org/?l=rus&id=12&news=1037
25 . (1828-1923),
. . , , 1972, . 500-501.
26 . , . 520.
27 . .

333

--



-- - .
, .
, .
,
,
- , .
, -
-- BAGIN ,

.
BAGIN: ?
-, ,
334

20-30 :
(,
), ( ) (
),
. , , , ,
,
, , ,
, , , ..

, , .
BAGIN: ?
- o
,
. ,
, - 1990-
. , ,
. ,
.

, .
, 1993-1995 . 35 . , --, - . - .
335

337

336


( ) ..
2. , ,
. - , - . ,
, 31 1994
. -,
--. ,
. ( ):
.
, -
,
(
). ,
, 60% - .
3. , .
- . : -
, .
BAGIN: -?
- :
1) -,
2) --,

. ,
--.
BAGIN: ?
--, , , ,
, .
, ,
.
. , , (, ),
.
, , , -

, , ,
,
-, . , , . , , , , .
BAGIN: ,
?
, . , , . :
1. ,
,
. -
,
, -

3) -.
,
-
.
--, . , , .

- - ,
-- , .
BAGIN:
?
-
-
--,
, . ,
,
.
, . . --
, ,
, ,

, . .
--
- .
, . , .

338


,
-
.
,
, , ,

,
.
.
.
. ,
1921 ,
-
( 1467 )
, - .
, , , - ,
.
, , ,
- ,
, . ,
, , ,
. , ; , , ; , ; 46 -
( 1917 ,
48 , 46 - ).

339

341

340

.
, --, , , 126 000
( , 150 000),
.
, , , . ,
, , , , , , --,
, -
.

. -
,
( , ), - .
,
.
(,
) , -: , ,
, , - .


-,


, ?

:
,
,
.

.
, - 20 , , ,
. ,
, - , .

. : 37 , , 2006

343

342

, .
, . , , , . , .
: 1994 .

-;
, ..
. .
/,
:
,
.
-- , , , , , .
, ,
. ,
,
. , ,
, , . ,
, . ,
-- .
: -

--
: ,
.
/ (1988-2008 .)
. , -, , , , , . /
? , , 20 ,
, .
. .
, . .
: , -

--:

--

345

344

,
;
;
,
,
;
, ; , ()
, ,
, , --.
XIX XX .
, .

. , . ,
-- , .
,
-

, ,
:
.

,

. ,
, . , ,
- ,
-
.

. ,

,
.
, - 2006
, . : , , ,
.
, ,
,
,
; -

347

346

, . , , -
, ( , ). , , : , .

:
: , , ?
, ,

.
, ,
, (
)
-- ( - ) , ,
, - ,
() ...
. ,
, ,
, ,
- . . , : -

( ) . , , , ,
. , , , . ,
, ,
, ,
.
, (, , ) :
,
(, , ) (
). , , ( ) ,

--:
?

--

,
,
.
,
.
, , -
, , ,
.
,
, , ,
,
.
()
, :
, - . : ,
, . , , ,
,
, , ,
, . ,
.
() , ,
,
, , ,
,
.
() ,
() , ,

, (
),
348

.
, (),
,
, , . ,
, , ,
, 70 , 90 , , , .
() , , ( ,
). , , -
,
,
, . ,
: . ,
,
. ,

, , , .
, ,
( ) . , , , . , , , , ,

, , , , , . , , , ,
349

351

350

, , , , - . :
? , , , . ,
,
.
, , () , - .

. , . , ,
, ,
( 1980- ). , . , () : ) ,
, , ; ) , , ; )
, ,
.
, , , ,
() - ,
.
,
: ,

, -
. , , ,
, - ,
, ,
, .
, , ,
- , ,
: , , ,
, ,
, , .
.
()
.

353

352

(, ) ,

, , ,
, . , . ,

.
,
. , , .
, , , . , 1993-1995
., 11 ().
, , ,
, 1994 .: 1992 .
, , , - , 3
1994 ., , . . , ,
.
. . , ,
,
.
, , ( . , -

.

.
, ,
, .
, ,


,

: - .
, .
,
(Washington Profile, 29.08.2008, ,
, 2009, . 247)

355

354

,
, ,

, , (
: 1. ,
2. , 3. .
, , .),
- .
-- , 1994 .,

,
: ) ,
; )

( -, ).
237, . 31 1994 .,
- .

, ,
, , --.

), : )
; )
; ) .
, : ) -
, --- (
-); )
, ; ) ,
,
.

, , ,
. ,
,
24 1994 . - - ,
.
. , ,
, , . :
, 1994-1995 .,
, ,
.
,
.
. , -

--
,

,
1921
,


, , .
, ,
.
: - ,
8- 2008 ,
, ,
.
, 12-
2008 , ,
,
,
. , - . 1.
, ,
356

.
,
( . ),
. .
. .
, . ,
--, . ,
-- 20
.
. :
1. ,

.
2. --,
,
.
, 17- , --, .
.
--,

,
, .
, ,
, . ,
357

, 2,
.
-- :
, .
, ,
, , ,
, .
,

,
,
,
2008
, ,
,
3.
,
, ,
. , - ,
, , , -

.
_________________________________________________
1

2
3

. http://www.civil.ge/rus/article.php?id=17276&search=.
. , , : ,
( ..) 1921 . (
) . .,
.: http://www.regnum.ru/news/fd-abroad/georgia/1040387.html. 1921
. 13 2008 . . .

. . http://www.apsny.ge/news/1218699600.php, .:
http://www.civil.ge/rus/article.php?id=17306&search=.
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1703&SectionID=0&D
ate=08/20/2008&PagePosition=1.
http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1705&SectionID=0&D
ate=08/20/2008&PagePosition=1.

359

358

361

360

,
, , 5. 1922 6.
31 1991 . :
90,3% , ,
98,9% . 9 1991 . . . 12:00 26 1918 7. .
. , , 8. . ,
.

. , 3 . ., 16 1921 9. , , , ,
, :
(-) 16 1921 . (-
) 13 .
, ,
10, , ,
, () .
, , ,
11. , , .

, ,
9 1991 , , , 1918 .
, 28 11 1990
., 246 81
1990 .
1. 14 1990 .
2.
, .

, ,
, .
, .
, 1990 . .
, , - , , : ...
. , , 3.

, 1918- . 9 1990 .
,
1921
. 4. , ,
. , , 20 1990 .,

363

362

, , 12 1991 17. - , , 6 1921 , ,


( )
( ) 18.
..,
( ) ,
19
. ,
- () 7 20. , 1930- , - . , , , , .

-
21 1991 , 11
, ,
21. :
, 22.
, .
, , , ,

, , , ( 1921 .
, 20 1922 . 12, 1931 . ),
(
) .
1918-1921 . 13,
, --,
14. 1921 , .. ,
.
1991 1918- ,
15,
1918- ,
,
, , ,
.
, . ,
, ,
, 16.
- - .
, -

, ,

365

364

1 . ., /:
, , . ./, . 2, , 2002, . 261.
2 , 15.11.1990.
3 , 02.03.1990.
4 . ., /:
, , . ./, . 2, , 2002, . 261.
5 .
6 . ., XX (1989 - 2000),
, , 2002, . 109.
7 , 10.04.1991.
8 .
9 , ?29, , 1993. . ., ,
, -, 2002, . 389.
10 ., ( 21- .
), , 2006, . 25.
11 - 1991 ( ) - , , ,
, (. ., , , . 393.). . ,
, , ( )
. , .
12 -
1989 ., 10


. . ., , 1988-1994 / /, , 2002, . 48.

, ,
,
, . , , , -.
, , ,
,
. : - , 1993-1995 . (
, ), -
. , ,
, -.
: , , .
, , ,
--
, .
, , , ,
, , , .
,
, ,
, (
, --),
, ,
, ( -


) .
_________________________________________________

13 , 24 1995 . , - , 1921 . ,
1922-, 1937- 1978- ,
. . , 27.08.1996 . .:
, 26.08.1995 . , 5 1995 .,
. , 1975 .
14 -- 16
1921 ., () . . .., 19 .
20 ., , 2003, , ?44.
15 31 1992 . 179- . . , 01.08.1992 .
16 http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Am&NewsID=1627&SectionID=0&D
ate=08/03/2008&PagePosition=1?
17 , 16.04.1991.
18 .., . ., . 344.
19 1918 . , - . ,
,


. , , , .
20 .., . ., . 345.
21
1 1994 : 124 , 47 , 4 . . .
., /:
, , . ./, .
2, , 2002, . 272.
, , . , 1994 ., , .
22 , 24.10.1991.

:
-- ,
, . ARMENIA Today
. ,

,
--
.
, 2006
- . , , ,
, ,
. ,

.
, , - .
,
: -, , ,
, ,

. 2006 ,
- ,

366

367

, ,
- , , ,

, . , , .
--

. . ,
,
.
,
, , .
, , ,
, - .

368

,

,
, ,

.

.
9 2008. -

.
,
.
,

2008-2010. .
, - - , , .
:

,
.
, ,
, - - , , , .

369

371

370

,
2007. , . :
:
, ( , 241
(4578), 10.12.2008). ,
: , ,
-,
. ,
, 13

14 1995..
- .
, .
- -
.
, , , , --, . , , . , ,
--.
- --:
. -

- .
,

, - -- , , , ,
,
.
, - , -
, , , , . - , - .


14 1995..
-
:
,
2008-2010. . ,
, .
, 13 14 1995.. , , 6-, - , 15-16 2007. -

373

372

, , . , ,
,
, , .
- , , . -

. ,
, . , , ,

,
, .

,
, ,

.
8
, : , ( ),
, , ,
, , .
26
,


- ------.
- ,
, ,
. . --. ,


, --,
,

. , 22- ,
, ,
, ? :
70- -
,

.

, ,


. -,
--

375

374

, , : , . , ,
,
?.. - .

,
-





-
. -

, ,

,
. ,

,
.

,
, .
,
- ,
.
, , , , , --,
, -

- (), ,
(), - . - , ,
,
.
1921., () .
()
. ,
. , 16 1921.,
, , .

. , , , ?
, , , , . , ,

. , ,
,
. ,
. ,
,
, , .
, . -

.
, .
-: , -, --. . ,
. -
, .
, , ,
,
(6-) (7-)
- :
,


110 -,
- ,
.
( 6- , , 79-80 (15.558),
20.10.2007).
,
( 7- , ,
241(4578),
10.12.2008.
.:
http://www.armenpress.am/arm/news/gov.htm).
, ,
, ,
, 376

, . - ,
, -. ,

, . , , 10 ,
.
, , , , -- ( ,
, , (
) .), ( , ).

.
, -
, .
, , . , .

377


........................................................................................ 6
- : ...... 13
-- 1988-2008.
.................................................................... 28
--
................................................................. 56
-
- .
-- .................. 87
,
-
.
-- ......................................... 104
--
?
17 1991 . ......................................................... 130

-- () ....................... 135
-
........................................................................... 148

,
-- .......................................................... 153
-- .

............................................................. 178
378

,
20- (1988-2008 )
-- ............................................. 195
23-
............................................................ 237

-- .................................. 250
, !
,
-? ................................................................... 256
-- ............ 263
- 1988-2008 .
1988-2008 ....... 276

-- .............................................. 302
.
,
-- (),
,
? ................................................................................ 308
,
- .................................................................. 316
, -
-- ...... 323
:
..................... 334
.................................................. 339
379

--:
...................................... 342

--:
? ..................................... 346
,
................... 352
-- - ...... 356
................ 360
: ..................................... 367
- ......... 369

380

381


1988-2008.
( )

- :
:
:
:

30.03.2009. 60 x 84 1/32:
1. Russian TimesET.
. 23,875 . ..
150 .
_________________________________________
OOO " - "


, . 6
: 52-79-74, 52-79-47
E-mail: lusakn@rambler.ru
382

Вам также может понравиться