Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
w,a-l=wdka
mgQk
mfoh 25: w,a *qldka ^mska m& fjkalr kq fok ^w,al=wdkh&...................................................................... 413
mfoh 26: w,a IqwrdW ^lshka&.................................421
mfoh 27: w,a k,a ^l=yqUqjd&................................... 433
mfoh 28: w,a liia ^b;sydihka&...............................444
mfoh 29: w,a wkalnQ;a ^ul=jd&................................457
mfoh 30: w-rE ^frdaujreka&&.................................467
mfoh 31: laudka&....................................................474
mfoh 32: w,a ic ^k<, u ;nd keuu&&...............478
mfoh 33: w,a wyaid ^iydhhka&&..............................482
mfoh 34: ind ^k.rh&&.............................................493
mfoh 35: *d;s ^W;amdolhd&&....................................501
mfoh 36: hdiSka&......................................................507
mfoh 37: wiaid*a*d;a ^fm< .eiS we;s lKavdh&&.......514
mfoh 38: idoa...........................................................523
mfoh 39: w,a iqu ^iuQyhka&....................................530
iii
viii
fYaI ia;+;sh
fuu .%ka:h uqKh lr m%ldYhg m;a lsf uqo,ska yd kka
whqka wdOdr Wmldr lsfuka iydh ka my; i|yka whg wmf.a
fYaI ia;+;sh mqo lsug leue;af;uq'
^1&
^2&
^3&
^4&
^5&
^6&
^7&
^8&
^9&
^10&
^11&
^12&
^13&
^14&
^15&
^16&
^17&
^18&
^19&
A-1
fmrjok
fuu .%ka:h ;j;a tla isxy, mj;khla muKla fkdj fuh
wm rf wrd NdIdj fkdo;a" isxy, NdIdj o;a uqia,s ck;djg
> ld,hla ;siafia ;snQ wjYH;djhla imqrd,Sug .;a W;aidyhla
jk w;r fuh mY=oaO jQ w,a-l=wdkfha w:h" yels;dla rg
ksjerj yd ,sys,aj isxy, NdIdfjka m%ldY lsug .;a Yd,
W;aidyhlao jkafkah'
m<uqfjkau fuh isxy, NdIdfjka muKla uqKh lsfuka
wk;=rej je fofkl=f.a b,a,Su m wrd NdIdjo we;=<;a lr
uqKh lsug ;SrKh lf<uq' ta wkqj isxy, yd wrd NdIdjka
okakd flfkl=g jqjo b;d f,fyisfhka ieiug yd w:h
f;are .ekSug we;s yelshdjo je jkq we;ehs wms Yajdi lruq'
fuys j.ka;sfhka j.ka;shg w: lau fjkqjg fofhka
fohg w: lafuka lshjkakdg myiqj yd we,aula we;s lsug
.;a fYaI jEhuls' fuh w,a,dya fohka jykafia iska my< l<
wdldrhgu isxy, NdIdjg mj;kh lf<a hhs lSug jvd wrd
niska my< lrk ,o fuu Y=oaO jQ l=wdka .%ka:fha we;s wdhdjkays
w:h fkdfjkia jk m ,sys,a isxy, niska meye,s lsula hhs
lSu W; hhs wms Yajdi lruq'
;jo fuh wka;cd,hg we;=<;a lsug bm;a jQ Y%S ,xldfjka
msg; j;a jk Y%S ,dxlsl uqia,s bkafkarefjl= we;=
lKavdhula iska b;du;a id:l f,i bgq lrk ,' fuu.ska uq
f,dj mqrd i isk isxy, okakd uqia,s yd uqia,s fkdjk ish
ukqIHhskagu m%fhdackj;a jkq we;ehso wms Yajdi lruq' f wkqj
fuu uy= l;jHhg hl jQ ish fokdg w,a,dya fohka
jykafiaf.a msysg ,efjdhs wms m%d:kd lruq'
w,a ldo uIQ u,dkd" ta''t' l,S,a u, yd kiS biauhs,a
B-1
ye|skau
uq uy;a Yajhgu wm;s jk w,a,dya fohka jykafia
iska il, f,dalhdgu jrm%idohla jYfhka ys l< uqyuoa
k i,a,,a,dyq wff,ysji,a, ;=udKkaf.a ud.fhka uq
uy;a f,dalhdgu u;la lsula jYfhka my< lrk ,o Y=oaO
jQ Ou mqia;lh jk fuh w,a-l=wdkhhs'
wjqre 1400 lg wl ld,hla ;siafia ksia uki mqnqjd
ksia .;s mej;= ksh; wdldrhlg f.k taf w,al=wdkh Yd, fufyhla bgq lr we;' f,dal ck.ykfhka
mfyka tla mx.=jla muK ck;djf.a ; wdf,dalu;a
lsf fuu Ou mqia;lh m%mhla jYfhka Yd,
l;jHhla bgq lr we;ehs lsj yelsh' fuu .%ka:h ;r
miq.sh Y;jI oy;=kl ld,hl lshjkakg fhk fjk
lsisu .%ka:hla ke;s ;rh' fuh my< jQ uQ,sl NdIdj jk
wrd niskau lshjkakg fhfok w;r uqia,sjreka iska
wvqu jYfhka fuu .%ka:fhka fldgila fyda ke;fyd;a
imQKfhkau fyda lgmdv lr ;euo tla fYaI;ajhls'
fufia lgmdv lr ;efuka fuu .%ka:h lsisu wdldrhlska
imQKfhkau kdY hdu je<elah yels hhs
uqia,sjrekaf.a
Yajdihhs'
fuu.ska
fl;r
rg
uqia,sjreka iska fuu .%ka:h flfrys jeo.;a ;ekla
we;ahs n,d .; yelsh' tmuKlao fkdj uqia,sjreka ys
we;s iEu rglu mdfya ta rf we;s NdIdjgo mj:kh lr
;sfuka ta rf ck;djgo b;d f,fyisfhka fuu Y=oaO jQ
.%ka:fha w~x.= we;s ho jgyd .; yelsh'
W~=lu yd w{dkh ksid kdY .sh zwdoaZ yd ziuQoaZ
jeks ck;djf.a b;sydih f.kyer lau u.ska w;S;
ld,fha ck;djf.a ; rgdj yd w;S; ld,ho" ksia
;fha k phdf we;sfjk b;du;a l=vd m%Yakhlg mjd
ud. WmfoaYhka ,nd u u.ska j;udk ld,ho" ksYaph
C-1
C-3
zcqiqZys kduhka
fufia cqiQka k lrk g tu cqiqj wdrN lrk m<uq
jpkh fyda jpk lsysmh Nd;d lrk w;r m<uqjeks cqiqj
muKla fojeks iQrdf jpk lsysmh fyj;a w,s*a' ,d' '
jYfhka k lr we;s kuq;a m<uqjeks *d;syd iQrdj iEu
cqiqjlgu fmdf wdrNl iQrdj jYfhka .ekSuo fuhg
tla fya;=jls'
zulalSZ zuokSZ
w,a-l=wdkh my< lrk ,o wjqre 23 l ld,h ;=< k
;=udKka m<uq wjqre 13 la ulaldfjyso wjika wjqre 10
ukdfjyso jdih l<y' t;=udKka ulaldfjys jdih l<
wjqre 13 l ld,hla ;=< ulaldfjys yd ta wjg m%foaYhkayso
C-4
kiS biaudhs,a'
^.re f,al&
44" ;dkdh mdr"
r;akmqr
Y%S ,xldj
C-8
D-2
D-3
D-4
D-5
biard*S,a-m%Odk
u,dhsldjrekaf.ka
flfkls'
f,dal
kdYfhao" ksiqka ish,a,kaju mK ke.sgqjkq go" iEu
l,lu ^iQ kue;s fydrkEj& msk j.lSu Tyq fj;u ndr
lrkq ,en we;'
biardhS,a-^nkQ biardhS,a - biardhS,ajrekaf.ka mejf;kakka&'
w,a,dyaf.a ;hd jk hwl+ ^wff,& ;=udg ^fl&
zbiardhS,Z ^fohkaf.a jy,d& hk kduh we;' t;=udf.ka
mejf;kakka znkQ biardhS,aZ ^biardhs,ajrekaf.a ck;djbiardhS,ajreka& hhs ykajkq ,ef' l%sia;=ia jykafiaf.a
W;am;a;shg fmr tlu cd;slhska jYfhka is t;=udf.ka
mejf;kakka miqj hqfojka hhso" l%sia;shdkqjka hhso fn
.shy'
bia,d-Ydka;sh ,nd u" hgy;a u" my;a u" ndr u"
fohka muKla wkq.ukh lsu" hkak fuys w:hka f'
idudkHfhka w,a,dyaf.a ;hdKka iska foaYkd lrk ,o
Ouh ndr f.k th ; ld,fha ^;ukaf.a jk rgdj njg
m;a lrf.k& lghq;= lsuu bia,duh jkafkah' biaydla
^wff,&-^whsiEla& k brdyS - idrd hqj<f.a nd, mq;Kqjka
jk fudyqo tla w,a,dyaf.a ;fhl= jkafkah' hwl+ ^wff,&"
t;=udf.a
mq;dh'
tneka
biaydla
^wff,&
;=udj
zbiardhS,ajrekaf.a mshdZ hhs ykajkq ,ef'
byard-zwE;a lr .ekSuZ hkq fuys w:h f' zyZ ke;fyd;a
ZWrdZ kue;s j;a ms<sfj;a bgq lsf wfmalaIdfjka
fmdfrdka ,nd .ekSu' tAjdfha j;a ms<sfj;ao fldkafoaiso
wkq.ukh lsuhs' tA wjia:df wk fkdjkd weug
zbyard weuZ hhs lshkq ,ef'
Bid ^wff,&-iia' w,a,dyaf.a ;fhl= jk fudyq l%s'mQ' 4jeks
jif m,ia;Skfhys we;s kdisrd ^kir;a& kue;s .f
uh ^wff,& ;=hg ms iydhfhl= fkdue;sj b;du;a
mqudldr l%uhlg bmfKah' fudyqg my< lrkq ,enQ
fohkaf.a Ouh zbka,aZ jkafkah'
D-6
D-7
D-8
ud.fhys
^l%s'j' 628&
iudkhka
hhs lshkq
D-10
D-11
l%shdjka
,o jev
^l%uh&"
w:hka
D-12
D-13
j,ska
D-16
D-19
D-20
D-21
D-23
D-24
D-25
D-27
D-29
D-30
D-31
10
^>d;kh lrkq ,enQ& Tyqg .ikq hhs wms lSfjuq' ^tfia .eiQ
iekska" urKhg m;a jQ wh mK ,e ke.sg kSurejd
ljqrekahs kq kafkah' Tyq mK ,enQ& f wdldrhgu
urKhg m;a jQjkaj w,a,dya mK fokafkah hkak Tn k
.ekSu msi Tyq ;ukaf.a ^n, uysuh kq fok fia& idOlhka
Tng fmkajQfh'
74' ka miqjo Tnf.a is;a .sfhah' tAjd .,a mrhka fuka
ke;fyd;a tAjdg;a jvd tAjd jYfhka we;af;ah' ^ukaoh;a&
.,a mrhkaf.kao il,a ^iajhxj& W,am;a we;s c,h jEfyka
;sfnKq ksh; jYfhkau we;' me,S ^.shfyd;a& tAjdfhka c,h
bl=;a jEfyk tAjdo tAjdfha we;' w,a,dyaf.a fhka ^l u;
;s& je fmr,S hk ho tAjdfha we;' ^kuq;a hqfojks Tn
;uka iskau ksjer jQfo ke; kjrekaf.a foaYkdjkag
ijka kafkao ke;' w,a,dyag h jQfo ke;&' Tnf.a jev
lghq;= .ek w,a,dya fkdie<ls,su;aj iskafka ke;'
75-76' ^Yajdijka;hsks& w,a,dyaf.a wdhdjkag ijka th
fydka k .ekSfuka miqjo" Wjukdfjkau th fmr,d ouk
tla fldgilao Tjqkaf.ka ish" Tn fjkqfjka ^Tnf.a jok&
Tjqka Yajdi lrkq we;ehs Tn wfmalaId lrkafkyqo@ ;jo Tjqka
Yajdijka;hskaj uqK .eiqKfyd;a ^;rd;fhys Tnf.a
kjrhd .ek i|yka lrkq ,en we;af;ah' tneka& wmso ^Tyqj&
Yajdi lrkafkuq hhs mjikakdy' kuq;a Tjqkaf.ka iuyfrla
;j;a iuyfrl= iu. ;ks jQ g" ^Tnf.a Oufhys& w,a,dya
Tng kq we;s h Tjqkag Tn kq fokafkyqo@ Tnf.a
fohka l<ska mjid ;su u.ska Tjqka Tn;a iu. ;l lsu
i|ydo -^Tjqkag tA .ek mjika iskafka@- fu;r hlaj;a&
Tn k .; hq;= fkdfo@hs mjikakdy'
77-79' ^kuq;a& Tjqka ijd .kakd ho t<sor lrk ho w,a,dya
fydka k iskafkah hkak Tjqka k .; hq;= fkdfo@ ;jo
wOHdmk kqu ke;s who Tjqkaf.ka we;' Ouh .ek ^wdrx
we;s& mqyq Yajdihka i" ^i;Hh& Tjqka k .kafka ke;' Tjqka
mqyq ielfhys ^.e,S& iskakka yer ^fjk lsisjla& ke;' Tjqka
;ukaf.a w;a j,ska ^uklal,ams;j& ,shk ,o mqia;lh tla iq
uqo,la ,nd .ekSu i|yd zfuh w,a,dyaf.a ikaksOdkfhka my<
jQjlsZ hhs mjikafkdao@ Tjqkag kdYhhs ^th& Tjqkaf.a
First Edition (01 Jan 2011)
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
Yajdijka;hsks
Tn
^fo.shdfjka
fkdiskq&'
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
mejiQ wjia:df" Tyq hqoaO l< hq;=h hhs Tng kshu lrkq
,enqjfyd;a" Tn hqoaO fkdlr ^wE;a & iskafkyqo@hs
uiqfh' ^thg& Tjqka wmf.a ck;djo" wmf.a ksfjiao"
w;ayer wmsj msgux lrkq ,en ish ^wmj msgux l<& Tjqka
iu. w,a,dyaf.a ud.fhys wms hqoaO fkdlr isug wmg
l=uk ^ndOdjlao&@hs uiQy' kuq;a hqoaO lrk fuka ksfhda.
lrkq ,enQ g" Tjqkaf.ka iuyfrl= yer" ^wka wh hqoaO
fkdlr& miqnei kej;=kdy' ^fujeks& wmrdOlrejkaj
w,a,dya fydka okafkah'
247' ;jo Tjqkaf.a k Tjqkag ksh; jYfhkau w,a,dya
;d;aj Tng rfcl= jYfhka hjd we;af;ah hhs mejiSug"
Tjqka wm flfrys Tyqg flfia k rdc-Wreuh w;a
jkafkao@ Tyqg jvd wmsu rc lsug b;du;a iqiaika
jkafkuq' ^rc lsug wjYHh jQ& buy;a Okho Tyq w;a lr
.;af;a ke; hhs mejiQy' ^thg Tjqkaf.a k jk& Tyq ksh;
jYfhkau w,a,dya Tn flfrys ^rc lsug& Tyqj f;dardf.k
we;af;ah' ;jo ^hqo& wOHdmkfhyso" foay ^Yd,;ajfhkao&"
Yla;sfhkao" Tng jvd Tyqj je lr we;af;ah' w,a,dya ;uka
leue;a;kagu ;u rdc-Wreuh ,nd fokafkah' w,a,dya
^kudk lsfuys& w;s uy;ah' ^rc lsug iqiaikaj& fydka
okafkl= jYfhkao iskafkah hhs lSfh'
248' miqj Tjqkaf.a k Tjqkag Tyqf.a rdc-Wreuhg i<l=K
k"
Tnf.a
fohkaf.a
ikaksOdkfhka
we;af;kau
u,dhsldjreka Tijka uxcqidjla Tn fj; f.k tkq we;'
tys Tng iEySug m;a h yels ho" uQid" ydrEkaf.a
mrmrdf orejka w;ayer oud .sh fhka b;sj we;s ho
;sfnkq we;' we;af;kau Tn Yajdijka;hska jYfhka
iskafkyq k ksh; jYfhkau Tng fuys tla idOlhla
we; ^hkak olskafkyqh& hhs lSfh'
249' miqj ;d;a fiakdj legqj msg;a jQ wjia:df Tyq ^;u
fiakdjg& ksh; jYfhkau ^Tn hk .uka ud.fhys&
w,a,dya tla .xdjla u.ska Tnj mslaiqug ,la lrkafkah'
^Tnf.ka& ljqreka thska ;u ^foda;a muKg& jvd jefhka
First Edition (01 Jan 2011)
45
46
47
ijka
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
w,a,dyaf.a
100
101
102
103
^Tyq
urd
/
lr
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
Yajdih
;enQjkaf.kao"
hqfojkaf.kao"
idBkajrekaf.kao"
l%sia;shdkqjkaf.kao"
ljqreka
^we;af;kau& w,a,dyajo" wjidk kho Yajdi lr" ye
l%shdjka lrkafkdao" Tjqkag ksh; jYfhkau lsisu hla
ke;' Tjqka la fkdjkakdy' ksh; jYfhkau biardhS,
mrmrdf orejkaf.ka ^wmf.a ;hskaj wkq.ukh lrk
fuka& fmdfrdka ,ndf.k" Tjqka fj; wmf.a ;hska
fndfydu fofkl= wms hefjuq' ^tfy;a& Tjqkaf.a uki
leu;s fkdjQ hla ^ksfhda.hla wmf.a& ;hd Tjqka fj;
f.k wd iEu gu ^tu ;hskaf.ka& iuyfrl=j
fndreldrhska hhs mejiQ w;r iuyfrl=j >d;kh lrkau
ishy'
71' ^fuu.ska ;ukag& lsisu m;la we;s jkafka ke; hhs
Tjqka is;d .;ay tneka Tjqka ^i;Hh l .; fkdyels&
wkaOhska njgo" ^th weiSug fkdyels& ysrka njgo m;a jQy'
ka miqjo w,a,dya Tjqkag iudj kafkah' tfy;a Tjqkaf.ka
nyq;rhla" miqj;a wkaOhska jYfhkao" ysrka jYfhkao
iskakdy' kuq;a w,a,dya Tjqka l< h wjOdkfhka hq;=j
n,kafkl= jYfhkau iskafkah'
72-73' ksh; jYfhkau uhf.a mq;a uiSya" w,a,dyah hhs
mejiQ who we;af;kau m%;slafIam lrkakka njg m;a jQy'
First Edition (01 Jan 2011)
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
fmdaIKh
lr"
Nd.Hjka;fhls'
ixjOKh
lrk
w,a,dya
buy;a
N+h ;u
je,a wdho
iaj,amfhka
fufia O
178
179
180
181
182
183
184
185
;yjqre h' tneka ^W~.= jQ& Tjqkaj tysu mrdch lrkq ,enQy'
tneka Tjqka wjudkhg ,la jQy'
120-122' ;jo tu iQkshlrejka ysi kjd iqcQoa lr il,
f,daljdiSka ish,a, W;amdokh lr" fmdaIKh lrkakd jk uQid"
ydrEkaf.a fohkaj wms Yajdi lf<uq hhs mejiQy'
123-124' thg *swjqka ^Tjqkag& Tng ud wkque;sh ,nd ug
fmru Tn ^uQid" ydrEka wdkaf.a fohka jk& Tyqj Yajdi
lf<yqh' ksh; jYfhkau fuu k.rjdiSkaj thska msgux lr
yeug Tn ^uQid iu. tlaldiq & l< l=uka;%Khls f' ^fuu
l=uka;%Kfha M,mdl& b;du;a blaukska Tn k .kafkyqh'
ksh; jYfhkau ud Tnf.a w;a md udrefjka udrejg lmd" Tn
ish,a,kaj l=reifhys ;nd weK .ikafk hhs lSfh'
125-126' thg Tjqka ^tfia jqjfyd;a& ksh; jYfhkau wms wmf.a
fohka fj;u wdmiq ye hkafkuq' ^tA .ek wmg lsisu lla
ke;& hhs mejiQy' ;jo wm fj; me wmf.a fohkaf.a
idOlhka wms Yajdi l<d i" fjk lsisu je/oaola Tn wm
fj;ska olskafkyso@hs ^mjid&" wmf.a fohfka wm flfrys
bjiSu my< lrkq uekj ^Tng& imQKfhkau wjk; jQjka
jYfhka ^wmj m;a lr&" wmj Tn w;am;a lr .kq uekj ^hhso
m%d:kd l<y&'
127' thg *swjqkaf.a ck;djf.ka jQ m%OdkSka ^*swjqkag& uQido
Tyqf.a ck;djo N+fhys wmrdO lr Tnjo" Tn ^iska we;s
lrk ,o& fojrekajo m%;slafIam lr ouk fuka Tn Tjqkaj
w;ayer oukafkyso@hs uiQy' thg Tyq ^fkdtfiah& Tjqkaf.a
ms orejkaj lmd oud" ^Tjqkaj wjuka lr oukq msi&
Tjqkaf.a .eyekq orejkaj ^muKla& mK mska j;a jkakg bv
ykafkuq' ksh; jYfhkau wms Tjqka flfrys wdm;Hh ;nd
we;af;uq' ^tneka wms leu;s wkaougu k hla l< yelsh&
hhs Tyq lSfh'
128-129' ^thg& uQid ;u ck;djg Tn w,a,dya fj;ska Wo
Wmldr b,a,d ^*swjqkaf.ka Tng we;s jk la .eyeg& bjid
ord .kq' ksh; jYfhkau fuu N+h w,a,dyagu whs;sh fuh
;u jykaf.ka ;uka woyia lrk whg whs;s lr fokq we;'
^fyd|& wjidkh ^w,a,dyag& h jkakkagh hhs mejiqfh'
First Edition (01 Jan 2011)
186
187
188
189
190
191
192
193
194
kajrekaf.kao"
179'
ksh;
jYfhkau
ksiqkaf.kao"
fndfyduhla fokdj ksrh i|ydu wms W;amdokh lr we;af;uq'
^Tjqka flnka|kaoh;a k&" Tjqkag yDohka we;' tfy;a tu.ska
^fyd| Tjoka& Tjqka jgyd fkd.kakdy' Tjqkag weiao we;'
tfy;a tu.ska ^fuf,dj we;s idOlhka& Tjqka fkdn,kakdy'
Tjqkag lKa we;' tfy;a tu.ska Tjqka ^fyd| Tjokaj,g& ijka
fkdfokakdy' fudjqka i;=ka fuka iskakdy' ;jo tAjdg;a jvd
First Edition (01 Jan 2011)
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
lsug woyia lr" W;aidy l< ck;dj iu. Tn hqoaO l< hq;=
fkdfo@ Tjqkau ^fujeks kmqr& Tn fj; m<uqfjkau wdrN
l<y' Tjqkag Tn h jkafkyqo@ ^we;af;kau& Tn
Yajdijka;hska k" Tn h h hq;a;d w,a,dya ^tla flfkl=u&
mu'
14-15' Tn Tjqka iu. hqoaO lrkq' Tnf.a w;aj,skau w,a,dya
Tjqkag o~qj lr Tjqkaj wjuka lr" Tjqkaj Tn lmd urd
oukakgo" Tng Wo lr" Yajdih ;enQ ck;djf.ka yDohkag
iykhlao ,nd fokq we;' ^Tjqka flfrys& fudjqkaf.a yDohkays
^fodaxldr foka& we;s fldamho my lr ykq we;' w,a,dya
^Tjqkaf.kao& ;uka woyia lrkakkaf.a iudj b,a,Su ndr
.kafkah' ukaoh;a w,a,dya b;du;a fydka okafkl= yd
kjka;fhl= jYfhka iskafkah'
16' ^Yajdijka;hsks& Tnf.ka ^we;af;kau ys; we;sju& hqoaO
l< wh ljqrekao hkak w,a,dyajo" Tyqf.a ;hdjo"
Yajdijka;hskajo yer" ^fjk lsisfjl=j;a ;ukaf.a& wNHka;rh
k .kakd ;=rka njg ^Tnf.ka& lsisfjl=;a wer .;af;a ke;
hkako" ^w,a,dya Tnj mslaiqug ,la lr& fkdk" Tnj w;ayer
oukq ,nkafkyqh hhs woyia lf<yqo@ w,a,dya Tn lrk h
fydka okafkl= jYfhkau iskafkah'
17' iudkhka ;nd kuk fudjqka ;uka m%;slafIam lrkakkau
hhs ^m%isoafha& mjika isk ;=re w,a,dyaf.a keum<j,a
mmd,kh lsug Tjqkag whs;shla ke;' Tjqkaf.a iEu fyd|lau
kdY lr oukq ,eh' Tjqka ieu ksrfhysu / iskq we;'
18' ljqreka w,a,dyajo" wjidk kho Yajdi lr" i,d;ho
fkdlvjd bgq lr" ild;ho f.jka isg" w,a,dya yer fjk
lsisfjl=g;a h fkdo iskafkdao" Tjqkau w,a,dyaf.a
keum<j,a mmd,kh l< yels wh jkafkah' fujekakkau
Rcq ud.fhys isk njg Yajdih ;eh yels whhs'
19-20' w,a,dyajo" wjidk kho Yajdi lr" w,a,dyaf.a
ud.fhys hqoaO lrkakkag iudk jYfhka" ^Yajdi fkdlr
iska& ydjrekag j;=r ,nd fokakkajo" Y=oaO jQ tu
keum<g fiajh lrkakkajo" Tn m;a lf<yqo@ w,a,dyaf.a
iuQyfhys fudjqka ^f fofokd& iu jkafka ke;' w,a,dya
First Edition (01 Jan 2011)
213
214
215
216
217
218
kuq;a
w,a,dya
fujeks
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
kjrhd jk& Tyq flfrys Tyqf.a fohka iska my< l< hq;=
fkdfo@ hhso Tjqka mjikakdy' thg ^kfha& Tn fufia
mjikq( ^Tn leu;s m%ldr idlaIsh my< fkdlr isug fya;=j
Tng .=ma; hls&' .=ma; h ish,a, w,a,dyagu wh;ah' ^tneka
th Tn k .ekSug woyia l<fyd;a& Tn n,dfmdfrd;a;=fjka
iskq' ksh; jYfhkau uu;a ^Tnf.a kmqre jokska Tng l=uk
kakeyshla mefKkafkao hkak& Tn iu. n,dfmdfrd;a;=fjka
iskafk'
21' ^fuu& ksiqkag is jQ la .eyeg my lr" ^miqj wmf.a& ohdj
u.ska Tjqka i;=gla w;a lr .ekSug wms ie,eiaiqjfyd;a ^thg
Tjqka lD;{ u fjkqjg& tfjf,au Tjqka wmf.a wdhdjkays
^jer w: l:khka lsug& l=uka;%K lrkakdy' ^thg kfha
Tjqkag Tnf.a l=uka;%Khg jvd& w,a,dyaf.a l=uka;%Kh bhg
First Edition (01 Jan 2011)
236
hkq we; hhs mjikq uekj ksh; jYfhkau wmf.a ;hska ^jk
u,dhsldjreka& Tn lrk l=uka;%K igyka lrka iskakdy'
22' c,fhao" f.dvfo" Tyqu Tnj le|jdf.k hkafkah' Tn
kejg ke. .;a miq" kef iskakkaj fyd| iq< hd;%d
lrjka hdu ksid Tjqka i;=gg m;aj isk wjia:df" iq<s
iq<x yeug wdrN lr" O Ydjkaf.ka Tjqkaj r< meK
je ksh; jYfhkau wms ^r< u.ska& jg lr .kq ,en
iskafkuq' ^thska fug wmsg lsisu ud.hla ke;& hhs Tjqka
is;ka isk wjia:df" ^wmg wmf.a fohka jykai& fuhska
Tn wmj frd .kq ,enqjfyd;a ksh; jYfhkau wms ^Tng& ieu
lD;{ jkakka jYfhka iskafkuq hhs Y% fkdjqk ukiska
hq;=j w,a,dyag wjk; ^b;du;a hgy;a my;aj oka je&
m%d:kd lrkakdy'
23' Tyq Tjqkaj frd .;af;a k" Tjqka ^fjr<g fiaka jQ& tA
wjia:dfu widOdrKfha N+fhys wmrdO lsug bm;a
jkakdy' ksiqfka Tnf.a wl%ll Tngu kmqrg wjika jkq
we;' ^tneka& fuf,dj ;fhys fmdhla iqjh h yelsh'
miqj k" wm fj;u Tn wdmiq tAug is jkq we;' Tn lrka
ish h l=ulao hkak tA wjia:df wms Tng kq fokafkuq'
24' fuf,dj ;fhys Wmudj j,dl=f<ka wms jiskakg
i,iajk c,hg iu jkafkah' th .f i;=kago" ksiqkago
wkqNjhg .; yels .ia je,a m,d wdh iu. Y% ^>k fNda.
njg me< " msmS" lr<a ygf.k& N+h w,xldrj;a lrf.k
;sfnk wjia:df tys whs;slrejka ^wms j.d l< f.dh
wiajekak fk<Sug ld,h t<U we;' fyg& th ksh; jYfhkau
wms lmd fk<d .kafkuq hhs woyia lrka ishy' tA
wjia:df" rd;%sfha fyda oyjf,a fyda wmf.a ksfhda.h ^u.ska
tla m;la& meK tu.ska tAjd Bfha k tA ia:dkfha ;snqfkau
ke; hhs is;kakg yels jk f,ig tAjd wms kdY lr uqfjuq'
^fuu WyrKh& is;d jgyd .; yels ck;djg" wms ^wmf.a&
wdhdjka fufia ^meye,sj& jrKh lrkafkuq'
25' ^ksiqfka& Ydka;sh yd iudkh ,nd h yels ksjigu
237
238
239
240
47-48' iEu iuqyhlgu ^wm iska hjk ,o& tla ;fhl= we;'
Tjqkaf.a ;hd ^Tjqka fj;& mefKk wjia:df" ^Tyqj
wkq.ukh lrkakkaj wdrlaId lro" fndre l< whj kdY
lro&" Tjqka w;f idOdrKju ksYaph lrkq ,nhs' Tjqka ^wkq
m%udKhlska fyda& widOdrK fkdlrkq ,nkakdy' Tn i;Hh
mjikakka jYfhka iskafkyq k ^Tn h .kajk& o~qju
lj ^tkafkao&@hs Tjqka uikakdy'
49-51' ^thg kfha& Tn fufia mjikq( w,a,dya woyia l< h
i" lsisu fyd|la fyda krlla fyda ud ugu fidhd .ekSug
Yla;shla fkdue;af;ls' iEu iuqyhlgu tla;rd ksh; ld,
wjldYhla we;' Tjqkaf.a jdrh mefKk wjia:df mehla
mud lsuo fkdlrkakdy' bhg .ekSuo fkdlrkakdy' ^tu
jdrfhysu Tjqkaf.a ldrKdj wjika lrkq ,ef&' ^;jo& Tn
fufia mjikq( ljqrekaf.a o~qju rd;%sfha fyda oyjf,a fyda
^l=uk f,djl fyda& Tn fj; mefKk wjia:df ^th Tng
j<lajd .; yelshs hkak& wjOdkh lr nefjyqo@ ^kfha&
l=ula ksid fuu jerlrejka ^o~qju lj tkafkao@ lj
tkafka@hs wika& blauka lrkafkyqo@ ^f wjia:df Tn
blauka lrka isk& th me miqo th Tn Yajdi lrkafka@
^tA wjia:df Tn th Yajdi lsfuys lsisu m%fhdackhla ke;&'
Tn blauka lrka is h fukak meK we; ^hhsu f
wjia:df lshkq ,nkakdy&'
52' ;jo tu wmrdOlrejkag iar jQ fuu o~qju ka iskq'
Tn fidhd .;a ^kmqre& m;g i,k M,mdlu Tng fokq
,eh hhs lshkq ,ef'
53-54' ^kfha& th w;a;lao@hs Tjqka Tnf.ka uikakdy'
^thg& Tn fufia mjikq( we;a;h uf.a fohka u;
i;a;lskau ksh; jYfhkau th we;a;h ^th& Tng j<lajd h
fkdyel' ^wmf.a& o~qju weiska olsk tA wjia:df wmrdO l<
iEu wd;auhlskau f,dfjys we;s ^jia;+ka& ish,a, ;snqKo" tAjd
ish,a,u ^;ukag& jka jYfhka fokakg woyia lr;s ;jo
;ukaf.a ,ecdj ijd .kakgo woyia lr;s ^tk& tAjdg
idOdrKju ksYaph fokq ,ef' ^wkq m%udKhlska fyda& tAjdg
widOdrKhla lrkq fkd,nhs'
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
61-63' thg Tjqka wms Tyqf.a mshd fj; b,a,d iska ^Tyqj
le|jdf.k tAug& wjYH W;aidyhka ksh; jYfhkau
lrkafkuq hhs mejiQy' ^miqj& hQiq*a ;u ksiqkag Tjqka ,
i|yd ka NdKav Tjqkaf.a ^fmd& uj, ^ijd& ;nkq' Tjqka
;ukaf.a mjqf,a Woh iu. tl;= ^OdkH u f,yd n,k
g& th k f.k ^th wm fj; ndr ug& wdmiq tkq we; hhs
mejiqfh' OdkH , .;a Tjqka ;u mshd fj; wdmiq me
g" wmf.a mshdfKks ^nqkahdkajo wms le|jdf.k
fkd.shfyd;a& wmg ^OdkH& uek u j<lajd oukq we;' tneka
wmf.a ifydaorhdjo wm iu. hjkq uekj wms OdkH ,
f.k ksh; jYfhka Tyqjo wdrlaId lrf.k wdmiq tuq hhs
mejiQy'
64' ^thg& hdl+ fuhg fmr fudyqf.a ifydaor ^hQiq*af.a&
ldrKdfjys ud Tn,dj Yajdi lr ^/jgqkdla& fuka fudyqf.a
ldrKdfjyso ud Tn,dj Yajdi lrkako@ ^fkdyel&' wdrlaId
lsfuys w,a,dya b;du;a Wiiah' Tyqu ohdj my< lrkakkaf.ka
b;du;a ohdh hhs mejiqfh'
65' miqj Tjqka ;ukaf.a nvq ^fmd& f,yd ouk g" Tjqka ^uqo,a
fjkqfjka& ka Ndkav ^ish,a,& Tjqka fj;u wdmiq ,nd u l
wmf.a mshdfKks wmg Wjukd l=ulao@ ^NdKav fkdfjo&
fukak wm ^uqo,a fjkqfjka& ka NdKavo wm fj;u wdmiq ,nd
we;' ^nqkahdkajo le|jdf.k hdug wkque;sh fokq uekj&
wmf.a mjqf,a whg wjYH OdkH , f.k tkafkuq' wmf.a
ifydaorhdjo frdf.k tkafkuq' ^Tyq fjkqfjkao& tla
Tgqfjl=f.a ^nr m%udKhl& OdkH wl jYfhka f.k tkafkuq'
^f.k tkq ,enQ& fuh b;du;a iaj,am m%udKhls hhs mejiQy'
66' ^thg Tjqkaf.a mshd& ud Tyqj Tn iu. hjkafkau ke;'
tfy;a Tn ish,a,kaju ^lsisu m;la& jg lr .;fyd;a i"
ksh; jYfhkau Tyqj ud fj; f.k tkafkyq hhs w,a,dya u;
Tn ^ish,a,kau& ud yg rd fkdkakfyd;a i hhs
mejiqfh' Tjqka ^tfia& Tyqg rd ka jydu" thg Tyq wms lr
.;a fuu .siqug w,a,dyau wdrlaIlfhl= jYfhka iskafkah
hhs ^mejiSfuka wk;=rej" nqkahdkaj le|jdf.k hdug&
wkque;sh ,nd kafkah'
275
276
277
80' Tyq fj; Tjqkaf.a Yajdih .sh jydu" Tjqka ^;uka ;=<&
;ks idlPd l<y' Tjqkaf.ka je uy,a,d ^wks;a whg&
Tnf.a mshd Tn fj; w,a,dya u; iar jQ reu ,nd ;su"
Tn fkdokafkyqo@ fuhg fmr Tn hqiq*af.a ldrKdfjys l<
fdaysluo tla w;lska we;af;ah' tneka uf.a mshd ud yg
hlsis wkque;shla ,nd fok ;=re fyda ke;fyd;a w,a,dya ud
yg hlsis ;Skajla fok ;=re fyda fu;ekska ud
fkdfi<fjkafk' ksYaph fuys Tyqu b;du;a Wiiah hhs
mejiqfh'
81-82' ^;jo Tjqkag& Tn ^ish,a,kau& Tnf.a mshd fj; wdmiq
f.dia" wmf.a mshdfKks Tnf.a mq;d ^nqkahdka& we;af;kau
fidrl lf<ysh' we;af;kau wms okakd hu i" ^fjk
lsisjla& wms mejiqf ke;' ryiska is jQ ^fuu ldrKd&fjka
^Tyqj& frd .ekSug wmg fkdyels h' ^wms lshk h Tn
Yajdi fkdlrkafka k& wms f.dia is tu rgjeishkajo" wm
iu. me Tgq ;j,lrejkajo" Tn uid ^k& .kq ^uekj&'
ksh; jYfhkau wms we;a;u mjikafkuq ^hhs mjik f,ig
lshd" Tjqkaj hjd ;uka muKla hQiq*a fj;u / isfhah&'
83-84' ^;u rgg wdmiq ye me wks;a ifydaorhska fuh ;u
mshd hdl+ k fj; mejiQ jydu" thg Tyq Tn mjik h&
ksjer fkdj Tnf.a is;a tla ^jer& ldrKdjla lrk fuka
Tnj fmd<jk ,' tneka ^lsisfjl=g;a fia fkdmjrd& | ord
.ekSu u b;du;a w.fkah' w,a,dya Tjqka ish,a,kaju ud fj;
f.ke;a fiaka lrkq we;' ksh; jYfhkau Tyq ish,a,
okafkl= yd kfhka ms flfkl= jYfhka iskafkah hhs
mejiSfuka wk;=rej- Tjqkaf.ka wE;aj f.dia hQiq*a .ek uf.a
fYdalhhs hhs Tyq Yo k.d lSfh' Tyqf.a oEia fYdalfhka
^y~ y~d& iq ue,s .sfhah' miqj Tyq ^;u fldamho" fYdalho&
.s,f.k ^hgm;a lr& ord .;af;ah'
85-86' ^fuu ;;ajh gq Tyqf.a mq;=ka Tyqg& w,a,dya u;
i;a;lskau Tn hQiq*a .ek is; ^is;d& flgq ^laIh &
urKhg m;a jk ;=re ^Tyqf.a is;=,a,& w;ayer oukafka ke;
hhs fldamfhka hq;=j mejiQy' thg Tyq uf.a fYdalho" lo
w,a,dya fj;u ud me<s lrkafk' Tn fkdokakd ho
w,a,dyaf.a ^ohdfjka& ud k iskafk'
First Edition (01 Jan 2011)
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
^fofokdf.au
fkdfjo@
308
309
310
311
312
66-67' ^t" .j" Tgqjka jeks& i;=kaf.kao Tng mdvula we;' f,a
j,go" f.du j,go w;f Wkaf.a l=fika l<j fkdjqk ls
^W;amdokh lr& wms Tng fmdjkafkuq' ^th& mdkh lsug
b;du;a rij;ah' b" wd m,;=rej,ska u;amekao" fyd|
wdydrhkao Tn ksmojkafkysh' ksh; jYfhkau fuyso nqoau;a
ck;djg tla idOlhla we;'
68-69' Tnf.a fohka ueiaikag fyd| jegySula we;s
lrkafkah' lj,o" .iaj,o" Wi f.dvke.s,sj,o Tn l+vq ;kd
.kq' ;jo Tn iEu j.hlu m,;=rej,ska ^u,aj,ska& mdkh
lr" Tnf.a fohkaf.a myiq ud.hkays ^Tnf.a l+vq ;=<g&
yels<S hkq' fuu.ska Wf.a l=fika O jKhkaf.ka hq;a
mdkhla ^ meks& bl=;a jkafkah' thska ksiqkag iqjh we;'
ksh; jYfhkau fuyso is;d k .; yels ck;djg tla
idOlhla we;'
70' Tnj W;amdokh lf<a w,a,dyah' miqj Tyqu Tnj urKhg
m;a lrkafkah' bf.k f.k k isho" lsisjla fkdokakd wh
fuka njg m;a jk uy h olajd j;aj isk who Tnf.ka
we;' ^Tnf.ka ljqreka" ljqrekaj fldmuK l,la w;ayer oud
ish hq;=o hkak& ksh; jYfhkau w,a,dya fydka okafkl= yd
^tfia lsug& b;du;a n,imkakfhl= jYfhka iskafkah'
71-72' Tnf.ka iuyfrl=j iuyfrl=g jvd wdydrfhka w,a,dya
Wiia lr ;nd we;af;ah' tfia Wiia ;;ajhg m;a jQjka ;ukag
tlaldiq jQ ^ksiqka" jyka wd& whg wdydrfhka ;ukag;a
iudk jk fia h yelsj ;sh ;uka fj; we;s wdydrhka
^m%;sY;hg wkqj& Tjqkag ,nd fokafka ke;' ^fufia lsu u.ska
Tjqkag ,nd we;s& w,a,dyaf.a jrm%idohka Tjqka m%;slafIam
lrkafkyqo@ Tnf.kau Tn fjkqfjka Ndhhdjka w,a,dya
ksudKh lr we;af;ah' ;jo Tnf.a Ndhhdjkaf.ka orejkajo"
uqkqnqre hkajo W;amdokh lr" Tng fyd| wdydrhkao
ljkafkah' ^fufia ;sh& Tjqka ^;uka fjkqfjka uklal,ams;
lr .;a& jHdc h Yajdi lr" w,a,dyaf.a jrm%idohka Tjqka
m%;slafIam lrkafkyqo@
73' ;jo Tjqka w,a,dya fkdjk h kukakdy' ^tAjd& wyiays fyda
N+fhys fyda we;s lsisu jia;=jla fudjqkag kdY lr ug
ksoyi fyda n,hla fyda ke;s hhs'
First Edition (01 Jan 2011)
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
& wegiels<s njg m;a " ^rd& ,s njg m;a fuka miq w;a
ksudKhla jYfhka mK fokq ,nkafkuqo@hs Tjqka
uikakdy' ^thg kfha& Tn fufia mjikq( Tn ^rd m;a
mia njg m;a jqkd jqjo l ke;&' .,a njg fyda hlv njg fyda
m;a jkq' ke;fyd;a b;du;a Yd, hhs Tn ukfiys isf;k
fjk;a kEu jia;=jla njg m;a jkq' ^fufia fjkia jQ& miq
wmj ljqreka k mK .kajkafkao@hs Tjqkaf.a uiqug" ^tfia
uiqjfyd;a kfha Tn Tjqkag& Tnj m<uqfjka ljqreka
W;amdokh lf<ao" Tyqu ^Tn urKhg m;a jQ miqo Tnj
ke.sgjkq we;& hhs mjikq' thg Tjqka ;ukaf.a ysi Tn
me;a;g we, lr" tk lj ^tkafkao&@hs uikakdy' ^thg&
Tn ^Tjqkag th& b;du;a blaukskao meh yelsh hhs mjikq
uekj
52-53' ^wo k Tn fohkaj ms<sl=,a l<d jqjo" Tyq& Tnj ^m%Yak
lsu i|yd& le|jk k Tn Tyqj kuialdr lrkau Tyq fj;
mefKkq we;' ^urKhg m;a fuka miq& b;du;a iq ld,hla
i" / isfha ke; hhso ^tk& Tn is;kafkyqh ^kfha ud
yg wjk; jQ& uf.a jykag Tn fufia mjikq( Tjqka ^tu
ksiqka iu. l;d l<d jqjo&" l=ula fyd|o thu mjikq uekj
ksh; jYfhkau fIhs;dka Tjqka w;f ^krl jpk lshk fia
i,iajd& kmqru lrkq we;' ^ukaoh;a& ksh; jYfhkau fIhs;dka
ksiqkag m%lg i;=frl= jYfhkau iskafkah' ^tneka b;du;a
m%fifuka iskq&'
54-55' ^ksiqfka& Tnj" Tnf.a fohka fydka kf.ku
iskafkah' Tyq leu;s jqjfyd;a Tng jrm%idohka my<
lrkafkah' ke;fyd;a Tyq woyia l<fyd;a Tng o~qj
lrkafkah' tneka ^kfha& Tjqkag j.lsjhq;af;l= jYfhka wms
Tnj hef ke;' wyaiyso" N+fhyso l=uk h k we;af;ao
hkak Tnf.a fohka fydka okafkah' kjrekaf.ka
iuyfrl=j iuyfrla u; we;af;kau wms Wiia lr ;nd" jQoa
^k&g inQ kue;s Ouh wms ,nd kafkuq'
56' ^kfha iudkhka ;nd kukakkag& Tn fufia mjikq(
w,a,dya i" ^fjk;a fojreka we;af;ah hhs& Tn woyia lrka
iskjd fkdfjo@ tAjd Tn" ^Tnf.a wudrel my lsug&
wdrdOkd lrkq' ^tfia wdrdOkd l<fyd;a& tAjd Tnf.a lsisu
First Edition (01 Jan 2011)
328
329
330
331
80' ;jo uf.a fohfka udj ^ukdfjys we;= l< hq;=h hhs
Tn woyia l<fyd;a& fyd| wkaokau we;= ug i,iajkq
^uekj& ^ulaldf isg udj msgux l< hq;=h hhs Tn woyia
l<fyd;a& fyd| wkaokau udj msg;a jkakg i,iajkq ^uekj&
Tn ikaksOdkfha we;s ch.%yKhla Tn ud yg Wojla jYfhka
,nd fokq uekj hhs ^kfha& Tn m%d:kd lrkq uekj
81-84' ;jo i;Hh meK we;' wi;Hh ie .sfhah' ksh;
jYfhkau wi;Hh wksjdhfhkau kdY hkq we; hhso
mjikq uekj Yajdih ;enQjkag jrm%idohla jYfhkao"
ms,shula jYfhkao we;s hu fuu Y=oaO jQ l=wdkfhys wms my<
lr we;af;uq' tfy;a wmrdOlrejkag k" ^fuh& mdvqjlau i"
^fjk lsisjla& je lrkafka ke;' wms ksiqkag ohdj my<
l<fyd;a" ^thg Tyq lD;{ u fjkqjg wmj& m%;slafIam lr"
uqyqK yrjd .kafkah' Tyqj ^hlsis& m;la w,a,d .;fyd;a
k" Yajdih hkafkah' ^tneka kfha& Tn fufia mjikq(
iEu ksfil=u ^fyd|la hhs& ;ukag is;g kef.k hu
lrkafkah' tneka Rcq ud.fhys hkakd ljqrekao hkako
Tnf.a fohkau fydka okafkah'
85-87' ^kfha& rEya .ek ^hqfojka jk& Tjqka Tnf.ka
uikakdy' thg Tn th wmf.a fohkaf.a ksfhda.fhka we;s
jkakls' ^tA .ek& b;du;a w,am khla i" Tng fokq ,enqf
ke;' ^tneka tys .eUqre woyi Tng k .ekSug fkdyelsh&
hhs mjikq uekj ^kfha& wms woyia l<fyd;a jyS u.ska Tng
kq ka l=wdkh ^jk& fuh" ^Tnf.ka& my lr ykafkuq'
miqj ^fuh Tn fj; f.k tAug& wmg tfrysj Tng Wo lsug
lsisfjl= fkdolskafkysh' kuq;a Tnf.a fohkaf.a ohdf
fya;=fjkau ^tfia is fkd we;af;ah&' ksh; jYfhkau Tn
flfrys Tyqf.a jrm%idohka b;du;a Yd, jYfhkau we;af;ah'
88-89' ^kfha& Tn fufia mjikq( ksiqkao" kajrekao"
tlaldiq fujeks l=wdkhla f.k tAug W;aidy lr"
Tjqkaf.ka iuyfrla iuyfrl=g Wojg ishd jqjo" fujekakla
Tjqka iska ^l<& fkdyelsh' fuu l=wdkfhys ish Wmudjka
ksiqkag wms ^kej; kej;;a& jrKh lr mjid we;af;uq'
tfy;a ksiqkaf.ka je fofkl= fuh m%;slafIam fkdlr
isfha ke;'
First Edition (01 Jan 2011)
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
b;du;a
Wiiajka;fhls
342
343
344
345
346
347
348
349
mfoh 19: uh
wiS; ohdj yd wiuiu wkqlmdfjka hq;= w,a,dyaf.a kdufhka
1-2' ld*a' yd' hd' whska' idoa' ^kfha& Tnf.a fohka ;u jy,d
jk ielhshd yg my< l< jrm%idoh ^fuys& lshkq ,en
we;af;ah'
3-7' Tyq ;u fohkaj my;a yka wdrdOkd lr uf.a fohfka
ksh; jYfhkau uf.a ^iels<af,ys& weg fn,ySk h' uf.a ysi
^flia&o b .sfhah' uf.a fohfka ^fuf;la& ud Tnf.ka b,a
lsisjla j<lajkq ,enqf ke;' ^ud b,a ish,a, we;af;kau Tn
we;af;ysh&' ksh; jYfhkau ud uf.ka miq uf.a ;Ska
.ek h jkafk' uf.a NdhH_hdj k" j| njg m;a jQjdh'
tneka Tnf.a ikaksOdkfhka ud yg Wreulaldrhska njg m;a
h yels flfkl=j Tn ,nd fokq uekj Tyq ug;a hdl+f.a
mrmrdf orejkago Wrelaldrhska njgo uf.a fohfka
Tyqj ^Tn& m%sh lrkafkl= njgo m;a lrkq uekj hhs m%d:kd
lf<ah' ^thg fohka Tyqg& ielhshd ksh; jYfhkau wms
hyahd hk kdufhka hq;a mqf;l= ^fok njg& Tng Y=Ndrx
fokafkuq' tu kdufhka hq;a lsisfjl=;a g fmr wms W;amdokh
lf<a ke; ^hhs mejiqfh&'
8-9' thg Tyq uf.a fohfka flfia k ug orefjl= we;s
jkafkao@ uf.a Ndhhdj k" j| .eyekshls' uuo uy fha
Wp ;;ajh w;a lr f.k we;af; hhs mejiqfh' ^thg ud
mejiQ& tA wdldrfhkau ^is jkq we;&' fuh ug b;du;a myiq
hls' g fmr Tn lsisjla njg fkdish" uu u Tnj
W;amdokh lf<Z hhs Tnf.a fohka mjikafkah hhso ^tu
u,dhsldjrhd& mejiqfh'
10' thg Tyq uf.a fohfka ^fuhg& ug idOlhla ,nd fokq
^uekj& hhs b,a,d isfhah' ^thg& Tyq ^fohka&" Tng ^ud
,nd fok& idOlh k" Tn ^wx. imQKfhka ishu& rd;%Ska
;=klao" ^oyj,a ;=klao& ksiqka iu. l;d lsug fkdyels njg
m;a jkq we; hhs mejiqfh'
11' miqj Tyq ^mqre m ck;djg fyd| Tjoka ug
keumf<ys yard kue;s& w;s W;= ia:dkfhka msg;a ;u
First Edition (01 Jan 2011)
350
351
352
353
354
355
356
357
mfoh 20: ;d yd
wiS; ohdj yd wiuiu wkqlmdfjka hq;= w,a,dyaf.a kdufhka
1-3' ;d' yd' ^kfha fohkag& h jkakka ^Nh Nla;slhska&g
tla fyd| Tjokla jYfhkau ^fuh my< lr we;af;ah i&" Tn
la u i|yd fuu l=wdkh wms Tn flfrys my< lf<a ke;'
358
359
360
361
362
363
364
365
366
ksh; jYfhkau ^Yd, jQ& mdmhlau Wiq<kq we;' tys Tyq ieu
^th Wiq<df.ku& iskq we;' ksYaph k Tjqka Wiq<k fuu
nr" b;du;a kmqreh'
102-104' l=uk ld,hl ^iQ kue;s k,dj& msKq ,en"
jerlrejkaj wms tAlrdYS lrk k ^fhka& Tjqkaf.a weia ks,a
hkq we;' Tjqka ;uka ;=< b;du;a my;a yka ^l;d lrka&
Tn tla ^k& oyhlg wl jYfhka ^f,dfjys& / isfha
ke; ^hhs mjikq we;&' Tjqka l=ula l;d lrkafkdao hkak wms
fydka okafkuq' Tjqkaf.ka b;du;a kS; m%Odkshd ^Tjqkag&
tlu ojila i" Tn / isfha ke; hhs mjikq we;'
105-108' ^kfha& Tn fj;ska Tjqka l .ek ^f,dal kdYfha
tys brKu l=ula is jkafkahs& uikakdy' ^thg& Tn fufia
mjikq( uf.a fohka tAjd iqKq iqKq lr" ^iS iSlv iqrejd&
ykq we;' tAjd iu;,d lr ykq we;' tAjdfhys fmdhla
fyda l m,a, Tn fkdolskafkyqh' tk ^ish,a,kau" ieu&
le|jkakdf.a Yohu wkq.ukh lr hkakdy' tys lsisu jrola
we;s jkafka ke;' ryaudkag h ish Yohka wvq hkq
we;' ^my;a yka jQ& w Yoh i" ^fjk lsisjla& Tn
fkdwikafkysh'
109-111' tk ryaudka ljqreka yg wkque;sh Tjqkaf.a jok
wikakg woyia lrkafkao" Tjqkaj yer" fjk lsisfjl=f.a
uey;a u m%fhdackhla w;a lr fokafka ke;' Tjqkag bfhka
we;s ho" miqmiska we;s ho" Tyq fydka okafkah' tfy;a
Tjqkag Tyqj ^;ukaf.a& wOHdmk kqu u.ska k .; fkdyelsh'
^tk& i wurh iAr jkakd jQ ^fohka& bfha
ish,a,kaf.a uqyqKqo ug my;a jkq we;' ljqreka wmrdOh Wiq<d
.;af;ao" Tyq mrd; jkafkah'
112-113' ljqreka Yajdih ;enQjka jYfhka iska ye
l%shdjka lrkafkao" Tyq ^;ukaf.a fyd| M,mdl fmdhla fyda&
kdY hkq we;ehs fyda wvq hkq we;ehs fyda h
fkdjkafkah' ^fuys we;s& f wkaougu fuu l=wdkh wrd
NdIdfjka wms my< lr ;enqfjuq' Tjqka fyd| jegyS w;a
lrf.k" ^mdmhkaf.ka& wE;a jkq msi" fuys wms ^wmf.a& o~qju
.ek Tjqkag h .kajd wk;=re wjkafkuq'
First Edition (01 Jan 2011)
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
ksh;
jYfhkau
w,a,dya
^mK
&
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
;jo
uf.a
fohfka
^mdm;r
ldrKdjka
.ek&
400
401
402
fldgi-18
403
fldgi-18
404
fldgi-18
405
fldgi-18
406
fldgi-18
407
fldgi-18
408
fldgi-18
409
fldgi-18
410
fldgi-18
411
fldgi-18
ksh;
jYfhkau
i;H
Yajdijka;hska
^ljqrekaoh;a&
412
fldgi-18
mfoh 24: w,a kQ (wdf,dalh)
mfoh 25: w,a *qldka (^mska m& fjkalr kq fok ^w,a-l=wdkh&)
413
414
415
416
417
418
419
420
fldgi-19 mfoh 25: w,a *qldka (^mska m& fjkalr kq fok ^w,a-l=wdkh&)
mfoh 26: w,a IqwrdW (lshka)
421
422
423
424
425
426
427
fohkau ^Tjqkag&
jYfhka iskafkah'
n,imkakfhl=
yd
lreKdjka;fhl=
428
429
430
431
432
433
fmdaIKh
lr"
mmd,kh
lrk
w,a,dya
b;du;a
mY=oaOjka;fhls hhs mjik ,' ^;jo& uQid ksh;
jYfhkau ud w,a,dyah' ud ish,a,kagu n,imkakfhls'
^ish,a, fydka okakd& kjka;fhls'
10-11' Tn" Tnf.a ierhh is lrkq hhso" mjik ,' tfia
Tyq th is l< g&" kd.fhl= fuka fi<u l ^h & Tyq
wdmiq ye fkdn,d ^Wf.ka& wE;a fh' ^tneka wms uQidg&
uQid Tn h fkdjkq' ksh; jYfhkau ud fj; lsisu
;fhl= h fkdjkakdy' tfy;a jer l< wh yer' ^tfy;a&
Tyqo ^;ukaf.a& je/oao ^jgydf.k th& fyd|la njg mj;kh
lr .;fyd;a ksh; jYfhkau ud ^Tyqjo& laIud lr lreKdj
olajkafkl= jYfhkau iskafk'
12-14' ^ uQid& Tn" Tnf.a w;" Tnf.a ,me;af;ys we;s ^li
idlal=fjys& oukq' th kmqfrka f;dr iaf; jKfhka
^wdf,dalu;a ma;su;aj& t<shg tkq we;' ^fuu idOlhka
folu& *swkago" Tyqf.a ck;djgo ^Tn f.k hdug& wh;a
idOlhka kjfhka we;s tAjd jkafkah' we;af;kau Tjqka mdmhka
lrk ck;dj jYfhka iskakdy ^hhs mjik ,' uQidg ,nd
fok ,o& wmf.a meye,s m%d;sydhhka Tjqka fj; me g"
fuh meye,s iQkshuls hhs Tjqka mejiQy' Tjqkaf.a yDohka th
^i;Hh hhs& iarj;a jqjo" W~= wmrdOhla jYfhka th
m%;slafIam l<y' tneka fuu wmrdOlrejkaf.a wjidkh
flfia jQfhs hkak ^kfha& Tn wjOdkh lr n,kq'
15-16' jQoago" iqf,hsudkago ksh; jYfhkau wms ^fuf,djo"
mrf,djo m%fhdackj;a jk& wOHdmkh ,nd kafkuq' thg tA
fofokdu m%Yxid ish,a, w,a,dyagu wh;ah' Tyqu Yajdih ;enQ
;ukaf.a ^fyd|& jykaf.ka fndfyduhla fokdg jvd wmj
Wiia lr ;enqfh hhs mjid ^lD;{& jQy' miqj iqf,hsudka"
jQoag Wreulaldrhd lr" ksiqfka mlaISkaf.a NdIdj wmsg
W.kajd fokq ,en we;af;ah' wmg ^wjYH& ish jia;+kao"
^wm%udKju& fokq ,en we;af;ah' ksh; jYfhkau fuh
^fohkaf.a& b;du;a meye,s jrm%idohls hhs mjid ^lD;{o&
jQfh'
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
laIud
lrkafkl=
yd
486
487
488
489
490
491
492
493
jvd l=vd fyda f,dl= fyda ^iEu hlau ,yq,a u*Q,a kue;s&
meye,s ^igyka& mqia;lfhys igyka fkd ke;'
4-5' Yajdih ;nd ye ldrKdjka lrkakkag M,mdl fokq
msi" ^tfia tys igyka lrkq ,en we;af;ah&' fujekakkagu
iudjo we;' f.!rjh wdydro" ^;ho& we;' ljqreka wmf.a
wdhdjka mrdch lrkakg ^wmg reoaOj& W;aidy lrkafkdao"
tjekakkag fokd f.k fok oreKq o~qj we;'
6-7' ^kfha& ljqreka yg ^Ou& kh fokq ,enqfo" Tjqka
^Tjqkaf.ka jQ i;Hjka;hska& Tng" Tnf.a fohka iska my<
lrk ,o ^fuu Ouh& i;H ^Ouh& hhso" ish,a,kagu buy;a jQ
b;du;a m%Yxidjg wh;a whf.a Rcq ud.h kq h yels hla
hhso" k .kakdy' tfy;a ljqreka m%;slafIam lrkafkdao" Tjqka
^wka whg& Tn ^urKhg m;a rd f.dia b;du;a l=vd& wkq
njg fjkalrkq ,enqjdhska miqo" ksh; jYfhkau wms ^kej;;a
W;amdokh lrkq ,en&" w;a W;amdokhla njg m;a jkq we;ehs
Tng ^h .kajd& mejish yels ksfil=j wms Tng kq
fokako@hs ^iup,fhka fuka& mjikakdy'
8-9' ;jo ^fufia mjik Tjqka wmf.a k& w,a,dya flfrys
fndrejg uklal,ams; lr .;af;ao" ke;fyd;a Tyqg msiaiq ye
we;af;ahs ^mjikakdy&' tfia fkdj' ljqreka mrf,dj Yajdi
fkdlf<dao" Tjqkau ^buy;a& o~qjfuyso" b;du;a ria;
ud.fhyso iskakdy' wyiayso" N+fhyso" Tjqkag bfhkao"
miqmiskao" we;s h Tjqka wjOdkh lr nef keoao@ wms leu;s
jqjfyd;a Tjqkaj N+fhys .s,f.k isrlr .kakg i,iajkafkuq'
ke;fyd;a wyiska lene,a,la Tjqka u; is lr" ^Tjqkaj kdY
lr& oukafkuq' ksh; jYfhkau ^w,a,dya foiu& n,d isk iEu
jyf,l=gu fuys tla idOlhla we;af;ah'
10-11' we;af;kau wms jQoag wmf.a ikaksOdkfhka ^buy;a jQ&
ohdj my< lr" ^lj,g l;d lr& l Tn Tyq iu.
^tlaldiq uf.a& la fodaxldr fokq' mlaIS ^Tn;a la lr
.dhkd lrkq hhs ksfhda. lf<uq&' ;jo Tyqg hlv" ^b fuka&
uD lr kafkuq' ^;jo oje,a& mqrela ^id& ms<sfj,lg
inkaO lr hqo we idokq hhso ^wK l< w;r Tyqgo" Tyqg
,e whgo& Tn ye l%shdjkau lrka iskq' ksh; jYfhkau
First Edition (01 Jan 2011)
494
495
496
Tyqf.a
wkque;sh
,nd
.;a
wh
yer"
^wka
lsisu
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
jYfhkau
Tyq
^ish,a,kagu
jvd&
ohdnrjka;fhl= jYfhka iskafkah'
fY%aIaGfhl=
yd
576
577
578
579
580
581
laIud
lrkafkl=
yd
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
.;af;ah'
^tneka
ksiqfka&
Tn"
Tn
jrm%idohkaf.ka l=ula k iel is;kafkyqo@
fohkaf.a
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
Yajdijka;hsks
Tnf.a
jia;+kao"
Tnf.a
orejkao"
647
648
649
650
w,a,dyag
651
652
653
yelshdjkaf.ka
ms
Yla;simkakhka jk u,dhsldjrekaj m;a lrkq ,en
we;af;ah' w,a,dya Tjqkag ksfhda. lr we;s fhka ^fmdhla
fyda& fjkila fkdlrkq ,nkakdy' Tjqkag ^o~qj lrk
fuka& ;ukag fokq ,enQ ksfhda.hkau bgq lrka iskakdy'
7' ^tk m%;slafIam lrkakkag& m%;slafIam lrkafkks wo
k Tn ^mqyq& m%Yxid fkdlshkq' Tng fokq ,nk M,mdl
k" Tn lrk hghs' ^Tn fkdl< hg fkdj hhs lshkq
,ef&'
8' Yajdijka;hsks Tn l<j fkdjqk ukiska hq;=j
^mdmhkaf.ka wE;a & w,a,dya foig yefrkq' Tnf.a fohka
k" Tnf.a mdmhka Tnf.ka wE;a lr" ^laIud lr&
iaj.hkayso Tnj we;= lr ykafkah' tAjdfhys h oyrd
il,a .,d niskau we;af;ah' ^;ukaf.a kjo" Tyq iu.
Yajdih ;enQjkajo" tk w,a,dya wjuka lrkafka ke;'
^tk& fudjqkaf.a wdf,dalh fudjqkaf.a bfhkao"
fudjqkaf.a ol=Kq me;af;kao" we;= fjkau we;af;ah'
;jo Tjqka wmf.a fohfka wmg wmf.a wdf,dalh ^fkdks&
Tn mmQrKh lr ;nkq' wmf.a jerj,go Tn laIud lr
ohdj my< lrkq uekj ksh; jYfhkau Tn ish h
flfrys n,imkakfhls hhs m%d:kd lrka iskakdy'
9' kfha ^fuu& m%;slafIam lrkakka iu. ^lvqj u.skao
fuu& jxpkslhska iu. ^jdoh u.skao& hqoaO lrkq' Tjqkaf.a
ldrKdfjys Tn ^ie,ls,a,la fkdolajd& f,iu iskq'
Tjqka /f|k ia:dkh ksrhhs' th b;du;a kmqre tla/ia jk
ia:dkhhs
654
655
656
10-12' ;jo ^Tyqf.a jokg& wms ijka ^tAjd& wms is;d ^tA wkqj
lghq;= lr& ;snqfka k" wms ksrdjdiSkaf.ka jQ wh njg m;a
ke;af;uq hhs mjid" Tjqka ;ukaf.a mdmh ndr .kq we;'
tneka fuu ksrdjdiSkag kdYhhs ksh; jYfhkau ljqreka
ie ish jqjo" ;u fohkag h jkafkdao" Tjqkag iudj
we;' buy;a M,mdlo we;'
13' ^ksiqfka& Tn" Tnf.a joka ryiska mjikq' ke;fyd;a
m%isoafha mjikq' ^l=uk wkaoulg mejiqjd jqjo" fohka th
fydka k .kafkah' ukaoh;a& ksh; jYfhkau Tyq ^ksiqkaf.a&
yDohkays we;s ho" fydka okafkl= jYfhka iskafkah'
14' ^ish,a,u& W;amdokh l< wh" ^yDohkays we;s h& k
fkd.kafkyso@ Tyq k" we;=<; ohdnrjka;fhl= jYfhkao"
^ish,a, b;du;a& .eUqka k .; yels wfhl= jYfhkao
iskafkah'
15-18' Tyqu Tng N+h ^Tn jdih lsug& iem myiq wkaoug m;a
lr ;enqfh' tneka tys O idjkag f.dia Tyq ^Tng& ,nd
we;s h wkqNj lrka iskq' ^mrf,dj& Tyq fj;u ^ish,a,kau&
ke.sg hd hq;=j we;af;ah' wyiays isk wh" Tnj N+fhys isr
lr fkdoukq we;ehs Tn h fkd iskafkyqo@ tA wjia:df
N+h ;s.eiaiS fj<ka ^lmd & hkq we;' ke;fyd;a wyfiys
isk wh" Tn flfrys .,a jreidjla jiskakg fkdi,iajkq
we;ehs Tn h fkd iskafkyqo@ tfia k" wk;=re ^wjk
,o o~qju& flfia ;sfnKq we;ahs hkak ksh; jYfhkau Tn
k .kafkyqh' fudjqkag fmr ishjqkao" ^fudjqka fukau wmf.a
wdhdjka& fndre lr" ^m%;slafIam& lrka ishy' kuq;a uf.a ^m<s
.ekSf& oreKqlu flfia ;snqfkao@
19-20' w;a;gq ysokao" yl=<d .kskao" fudjqkag by<ska
^wyfiys lKavdh lKavdh jYfhka mshdUk& mlaISkaj
fudjqka wjOdkh lf<a keoao@ ryaudka yer" ^fjk lsisfjl=;a&
tAjd ^wyfiys Tijd& w,a,df.k isfha ke; ksh; jYfhkau
Tyq ish,a, wjOdkfhka hq;=j n,kafkl= jYfhka iskafkah'
Tng Wo l< yels fuu fiakdjka ryaudka i" wka ljfrlao@
fuu m%;slafIam lrkakka mqyq fudayKfhka i" fjk lsisjla
ke;'
First Edition (01 Jan 2011)
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
mfoh 71:kQya
wiS; ohdj yd wiuiu wkqlmdfjka hq;= w,a,dyaf.a kdufhka
1-4' ksh; jYfhkau kQyqj Tyqf.a ck;dj fj; ^wmf.a& ;hd
jYfhka hjd ^Tyqg&" Tn" Tnf.a ck;djg fokd f.k fok
o~qju meug fmru Tjqkag ^tA .ek& h.kajd wk;=re
wjkq hhs ksfhda. lf<uq' ^Tyqo tA wkaougu Tjqkag& uf.a
ck;dfjks ksh; jYfhkau ud Tng m%isoafhau h.kajd
wk;=re wjkafk' w,a,dya tla flfkl=ju Tn kukq'
Tyqgu Tn h jkq' ud yg Tn wjk; lghq;= lrkq' ^tfia
Tn lghq;= l<fyd;a w,a,dya& Tnf.a jerj,g Tng iudj
ksh; ld,hla olajd Tnj ^iudkfhka j;a ug& w;ayer
;nkq we;' ksh; jYfhkau ^o~qju i|yd kshu lrk ,o&
w,a,dyaf.a jdrh mefKk wjia:df" th fmdhla fyda m%udo
jkafka ke;' ^fuh& Tn k .; hq;= fkdfo@hs mejiqfh'
5-8' ^tfia Tyq fldmuKfoda ld,hla ;siafia mejiqjo" Tjqka thg
reoaO Tyqj m%;slafIam lr uQ jydu Tyq ;u fohkag& uf.a
fohfka ksh; jYfhkau ud uf.a ckhdj ^Tnf.a ud.fhys&
? oyj,a ;siafia wdrdOkd lf<'f.fhka j hdu i" ^fjk
lsisjla& uf.a wdrdOkdfjka Tjqkag wl lf<a ke;' Tn Tjqkag
iudj ug ^Tn foig& ud Tjqkaj wdrdOkd l< iEugu"
;ukaf.a lKaj, ;ukaf.a wes,s oud jidf.k" ^udj fkdn,d&
;ukaf.a we u.skao ;ukaj wdjrKh lr .;ay' buy;a
wyxldrfhka ^;ukaf.a jer flfrysu ys;=jlaldrlka& iarj
ishy' ;jo ksh; jYfhkau ud Tjqkaj Yo k.do ^n,
lrkao& w`v.eiqfj'
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709