1

ARNA

ALGEMENE REGELEN VOOR DE HONORERING VAN ARCHITECT EN DE VERDERE RECHTSVERHOUDING TUSSEN OPDRACHTGEVER EN ARCHITECT BIJ TOEPASSING VOOR WERKEN OP DE NED. ANT.

INHOUD

1. Algemene bepalingen 2. Werkzaamheden van de architect. Omvang van een opdracht 3. Honorering van de architect en vergoeding van zijn kosten 4. Toezichthoudend personeel, adviseurs 5. Verdere verplichtingen van de architect 6. Aansprakelijkheid van de architect 7. Bevoegdheden van de architect bij het voeren van directie 8. Bijzonder verloop van een opdracht 9. Eigendoms-en auteursrechten 10. Geschillen 11. Herziening 12. Tabel 13. Toelichting AR-N.A.

3 3 5 13 14 15 16 17 18 19 19 21 23

1. Algemene bepalingen
Artikel 1 Onder architect verstaan deze regelen de beoefenaar van de bouwkunst die er zijn beroep van maakt ontwerpen voor bouwwerken te vervaardigen en bij de uitvoering van die ontwerpen de directie te voeren alsmede adviezen te verstekken in aangelegenheden de bouwkunst rakende. In de verhouding tot zijn opdrachtgever is de architect de vertrouwensman, die raad geeft in technische en esthetische aangelegenheden en de belangen van zijn opdrachtgever naar zijn beste weten en kunnen behartigt. Tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen, treedt de architect bij de vervulling en afwikkeling van een hem opgegeven opdracht op als gemachtigde van de opdrachtgever, met inachtneming van hetgeen hieromtrent in deze regelen is bepaald. Artikel 2 Onder opdrachtgever verstaan deze Regelen de natuurlijke persoon of de rechtspersoon, die aan de architect werkzaamheden in artikel 1 bedoeld, opdraagt. Artikel 3 Een opdracht wordt geacht tot stand te zijn gekomen, zodra de opdrachtgever de bijstand of voorlichting van de architect heeft ingeroepen voor werkzaamheden in artikel 1 genoemd en de architect tegenover de opdrachtgever bij de aanvang van zijn werkzaamheden duidelijk heeft laten blijken, dat hij dit als een opdracht, waarvoor deze regelen van kracht zullen zijn, beschouwt en dat hij die opdracht als zodanig aanvaardt. Een verstrekte opdracht dient schriftelijk te worden bevestigd, onverlet de bevoegdheid de totstandkoming van de opdracht met andere middelen te bewijzen.

2. Werkzaamheden van de architect Omvang een opdracht

Artikel 4 De werkzaamheden van de architect worden onderverdeeld in: het maken van een voorlopig ontwerp, waaronder wordt verstaan: het maken van tekeningen, voldoende om een voorstelling van het bouwwerk te geven; deze tekeningen zullen in de regel bestaan uit een situatietekening en schetstekening op kleine schaal van de platte gronden en van de voornaamste doorsnede(n) en gevel(s)van het bouwwerk; het

voorlopig ontwerp omvat tevens een globale begroting van kosten per m2 bebouwd grondvlak of per m3 inhoud van het bouwwerk. Het maken van het definitief ontwerp, waaronder wordt verstaan: het uitwerken van het voorlopig ontwerp, bestaande uit het maken van tekeningen van alle plattegronden, gevels en doorsneden van het bouwwerk en van situatietekeningen, nodig voor het maken van de bestektekeningen en voor het voeren van besprekingen met bevoegde organen. c. het maken van de bestektekeningen, waaronder wordt verstaan: het uitweken van het ontwerp in tekening in de regel op schaal 1:100, zodanig, dat het bestek daarnaar kan worden gemaakt en de bouwvergunning kan worden aangevraagd; evenals het voeren van besprekingen met de bevoegde organen ter verkrijging hiervan; voorts het maken van die werktekeningen (zie lid 9), staten en berekeningen welke voor de aanbesteding nodig zijn; d. het maken van het bestek, waaronder wordt verstaan: het nauwkeurig omschrijven van het te maken bouwwerk en van de administratieve voorwaarden, waaronder dit moet worden uitgevoerd; e. het maken van de begroting, waaronder wordt verstaan: het samenstellen van de kostenbegroting, opgemaakt naar de berekende hoeveelheden materiaal en de prijzen per eenheid, naast het berekenen van de verdere kosten aan de uitvoering verbonden, evenals het maken van de statische en hoeveelheid berekeningen ten behoeve van de omschrijving in het bestek en van het aanvragen van de bouwvergunning. f. het houden van de aanbesteding, waaronder wordt verstaan: het doen aankondigen van de aanbesteding of het uitnodigen van de gegadigden, het verkrijgbaar stellen van bestek, tekeningen en eventuele bijlagen, het geven van inlichtingen en/of aanwijzingen, het in ontvangst nemen van de inschrijving(en) en het geven van advies aan de opdrachtgever betreffende de gunning van het werk, zomede het opmaken van een concept voor een contract van aanneming; g. het voeren van directie, waaronder wordt verstaan: het vertegenwoordigen van de opdrachtgever in alle zaken op de bouw betrekking hebbende, het geven van leiding bij het houden van toezicht op de uitvoering. Het voeren en/of controleren van de correspondentie en administratie daarop betrekking hebbende, waaronder begrepen het bijhouden of doen bijhouden van weekrapporten, waarin o.a. het meer- en minderwerk en de daaruit voortvloeiende geldelijke verrekening wordt aangetekend; verder het aangeven van tijdstippen, waarop de aannemer recht heeft op betaling van de gedeeltelijke of gehele aanneemsom en het controleren en zo nodig opmaken van de betalingsbescheiden van het werk, een en ander tot en met de eerste oplevering van het werk; tot het voeren van directie behoort ook het maken van werktekeningen ten behoeve van de uitvoering waaronder wordt verstaan het maken van de tekeningen, staten en berekeningen (behalve die genoemd onder c) welke voor in

5 uitvoering van het werk nodig zijn, naast het met het oog op het bouwkundig inpassen in het geheel van het bouwwerk, controleren en corrigeren van tekeningen en stukken welke door derden voor de uitvoering van het werk zijn gemaakt, en het cordineren van alle werkzaamheden. h. Het verzorgen van de eindoplevering, waaronder wordt verstaan: het controleren van de eindafrekeningbescheiden van het werk, naast het houden van toezicht op de onderhoudswerkzaamheden en op het maken van de revisietekeningen (zo deze in overeenstemming met artikel 44 worden verlangd), waaronder wordt verstaan een bijgewerkt stel afdrukken van de bestektekeningen door het toezichthoudend personeel vervaardigd. Artikel 5. 1a. Een opdracht tot het maken van een ontwerp omvat niet anders dan het maken van een voorlopig ontwerp, bedoeld in artikel 4 sub a. b. Een opdracht tot het maken van het definitieve ontwerp omvat wat is omschreven in artikel 4 sub b. c. Een opdracht tot het gereedmaken van een werk voor aanbesteding omvat het maken van de bestektekeningen, het bestek en de begroting, bedoeld in artikel 4 sub c, d, en e. d. Een opdracht tot het aanbesteden van een werk omvat wat is omschreven in artikel 4 sub 1. e. Een opdracht tot het voeren van directie omvat het maken van de overige werktekeningen en wat is omschreven in artikel 4 sub g en h. 2 In afwijking van lid 1sub b en c kan de opdrachtgever na de opdracht bedoeld in lid 1 sub a een opdracht tot het gereedmaken van het werk voor aanbesteding verlenen, omvattende zowel wat in lid 1sub b als sub cis bedoeld. 3 Indien de opdrachtgever met de architect is overeengekomen, dat de werkzaamheden, bedoeld in artikel 4 sub g en door de opdrachtgever dan wel door derden zullen worden verricht, dient de opdrachtgever de architect in de gelegenheid te stellen er op toe te zien, dat de uitvoering in overeenstemming met zijn bedoelingen geschiedt, en daartoe adviezen te geven.

Honorering van de architect en vergoeding van zijn kosten

Artikel 6 1

6 Het honorarium voor de gezamenlijke werkzaamheden, omschreven in artikel 4, wordt verrekend uit de bouwkosten, bedoeld in artikel 9, volgens de tabel I.N.A. tenzij een der volgende leden van toepassing is. 2 Voor zeer eenvoudige bouwwerken, b.v. loodsen, wordt het honorarium berekend volgens de tabel II N.A. 3 Indien opdrachtgever met de architect is overeengekomen, zal voor zeer gecompliceerde bouwwerken en voor bouwwerken van representatieve of monumentale aard het honorarium worden berekend volgens de tabel III N.A. 4 Indien opdrachtgever en architect dit tevoren overeenkomen, kan, in afwijking van het bepaalde in de voorgaande leden, het honorarium worden berekend: a. Naar een andere, hogere maatstaf. b. Op de wijze beschreven in artikel 23 Artikel 7 1 Voor de honorering van de verschillende werkzaamheden, in artikel 4 genoemd en samen uitmakende de volledige opdracht waarvoor het honorarium wordt genoten, geldt de volgende percentsgewijze onderverdeling: a. voorlopige ontwerp 15% b. definitief ontwerp 20% c. bestektekeningen 22,5 % d. bestek 10% e. begroting 5% f. aanbesteding 2,5% g. directievoering 22,5% h. eindoplevering 2,,5% 2 Indien een bouwwerk door de architect gereed gemaakt is voor aanbesteding of volgens het ontwerp van de architect tot stand is gekomen, waarbij een of meer der in lid 1 omschreven werkzaamheden overbodig zijn gebleken en daardoor niet zijn verricht, kan de opdrachtgever hieraan geen recht ontlenen tot verlaging van het honorarium. 3 Indien artikel 5 lid 3 van toepassing is, wordt het honorarium voor de werkzaamheden, genoemd in lid 1 sub a tot en met f verhoogd met 5%van het totale honorarium, bedoelt in artikel 6, en met het honorarium voor het toezicht en de adviezen, bedoeld in artikel 5 lid 3, berekent volgens artikel 22. Het honorarium voor dat toezicht en de adviezen kan ten hoogte 15% van het totale honorarium bedragen. Artikel 8

7 1 In het honorarium is de vergoeding van de kosten die voor de architect zijn verbonden aan het maken van de werktekeningen, niet begrepen. Onverminderd het bepaalde in artikel 20 vergoedt de opdrachtgever de architect deze kosten afzonderlijk volgens bijlage IV N.A. 2 Als opdrachtgever en architect dit tevoren overeenkomen of als de administratie van de architect er niet op is ingericht om hieraan de te vergoeden kosten te ontlenen, wordt de vergoeding berekend volgens het percentage voor de werktekeningen in de bijlage, die ook voor de berekening van het honorarium van toepassing is, of volgens een door opdrachtgever en architect overeen te komen hoger percentage van de bouwsom. 3 Als de kosten van de werktekeningen niet naar een percentage van de bouwkosten worden vergoed, geeft de architect de opdrachtgever desgevraagd een raming van deze kosten, zonder dat deze raming partijen bindt. Artikel 9 1 Onder de bouwkosten waarover het honorarium en de kosten van de werktekeningen van de architect worden berekend, wordt verstaan hetgeen in de leden 2 en 3 van dit artikel is bepaald, met inachtneming van het volgende: a. Als het werk wordt uitgevoerd, worden de bouwkosten berekend naar de werkelijke kosten met. In geval van een vooraf bepaalde aannemingsom(men) als minimum het totaal van de oorspronkelijke aannemingssom(men); b. Als het werk niet wordt uitgevoerd worden de bouwkosten berekend: voorzover het werk is aanbesteed naar de laagste inschrijvingssom(men), tenzij de architect deze abnormaal hoog acht, in welk geval hij bevoegd is zijn begroting aan te houden. - voor zover het werk niet is aanbesteed naar de door de architect begrote bedragen; een en ander onverminderd het bepaalde in artikel 30 en artikel 31 lid 2 . 2 De bouwkosten bestaan uit de kosten van a. het bouwwerk en b - voorzover de bemoeiingen van de architect zich hierover hebben uitgestrekt al wat door vaste verbondenheid of bestemming met het bouwwerk tot een onroerend goed is geworden of wat behoord tot de inrichting van het bouwwerk, dit laatste onverminderd het bepaalde in artikel 12 lid 3. 3 In afwijking van het bepaalde in lid 2 sub b zijn onder de bouwkosten steeds begrepen: .

8 a de waarde van door of vanwege de opdrachtgever geleverde materialen en/of onderdelen van het werk, met de kosten van verwerking, zomede de lonen van door hem gebezigde arbeiders; b. de waarde van verwerkte oude materialen, berekend als nieuwe materialen met de kosten van verwerking; c. de kosten van aankoop van gemeenschappelijke muren en andere erfscheidingen voorzover deze kosten niet uitgaan boven de kosten van nieuwe muren en erfscheidingen en voorzover laatstgenoemde constructief deel uitmaken van het te bouwen object; d. de kosten van bodemonderzoek ten behoeve van de bouw door middel van boringen, sonderingen, proefpalen e.d. e. de kosten van normale technische installaties voor verwarming, luchtbehandeling verlichting, gas, elektriciteits- en watervoorziening exclusief de aansluitingskosten, brand-en bliksembeveiliging, lift en roltrapinstallaties, buizenpost, telefooninstallaties (exclusief de kosten van de centrale), antennes, schellen, klok- en omroepinstallaties; indien echter voor een of meer van deze onderdelen adviseurs als bedoelt in artikel 29 door de opdrachtgever worden benoemd, wordt voor de berekening van het architectenhonorarium 4/5 van de betreffende installatiekosten in rekening gebracht; f. De kosten van luidklokken, kerkbanken, zonweringen,kluis-en archiefdeuren en vaste vloerbedekkingen; g. 4/5 van de kosten van constructies in gewapend beton, staal of der materiaal als bedoeld in artikel 10; De kosten van bestratingen en verhardingen. Artikel 10. In het architectenhonorarium zijn de kosten van het maken van berekeningen en tekeningen voor constructies in gewapend beton staal of ander materiaal niet begrepen. Het maken van deze berekeningen en tekeningen wordt gehonoreerd naar het geldend adviseurstatief in de Nederlandse Antillen. De architect kan met goedvinden van de opdrachtgever als adviseur optreden en wordt dan als zodanig gehonoreerd. Artikel 11. Indien de bouwkosten beneden f . 10.000, - blijven, worden het honorarium van de architect en de kosten van de werktekeningen berekend volgens een der partijen te sluiten overeenkomst; deze bedragen zullen geen kleinere percentages vormen van de bouwkosten die welke zijn aangegeven bij een bouwsom van f . 10.000, - in de tabellen I N.A., III N.A.

Artikel 12. 1 Indien op een gedeelte van een bouwwerk deze Regelen en op een ander gedeelte andere Regelen van toepassing zijn, worden het honorarium en de kosten van de werktekeningen, onverlet het bepaalde in artikel 8, voor het eerstbedoelde gedeelte berekend door van de afzonderlijke bouwkosten daarvan de percentages in rekening te brengen, die zijn aangegeven bij de totale bouwkosten van het gehele werk. 2 Indien gedeelten van een bouwwerk weliswaar alle naar deze Regelen maar volgens verschillende tabellen worden gehonoreerd, worden de honoraria en de kosten van de werktekeningen, onverlet het bepaalde in artikel 8, berekend door van de afzonderlijke bouwkosten van elk dezer gedeelten de percentages in rekening te brengen die in de op dat gedeelte toepasselijke tabel zijn aangegeven bij de totale bouwkosten van het gehele werk. 3 Voorzover de inrichting van een bouwwerk door de architect wordt ontworpen en gedetailleerd, worden de kosten van dat deel van de inrichting in afwijking van artikel 9 niet bij de bouwkosten geteld, maar wordt het honorarium daarvoor afzonderlijk berekend naar de kosten daarvan en het daarbij behorende percentage volgens tabel III N.A., terwijl de kosten der werktekeningen aan de architect worden vergoed volgens bijlage IV N.A. Artikel 13 1 Indien een opdracht een complex van gebouwen omvat, dat kennelijk een eenheid vormt en als n geheel wordt ontworpen, uitgewerkt en uitgevoerd, zal het honorarium worden berekend naar de totale bouwkosten van het complex volgens het daarvoor bepaalde percentage, onverminderd het bepaalde in artikel 12 . 2 Indien een bouwwerk of complex van gebouwen niet als n geheel wordt uitgevoerd zal het honorarium voor de in artikel 4 genoemde werkzaamheden voorzover zij gelijktijdig voor het gehele bouwwerk of complex worden verricht worden berekend naar de totale bouwkosten volgens het daarbij behorende percentage, onverminderd het bepaalde in artikel12; het honorarium voor de werkzaamheden, die afzonderlijk voor de na elkaar uit te voeren gedeelten worden verricht, zal worden berekend naar de bouwkosten van elk der afzonderlijk tot uitvoering komende gedeelten volgens de bij elk der bouwkosten behorende percentages, onverminderd het bepaalde in artikel 12. Het in de leden 1 en 2 bepaalde vindt overeenkomstige toepassing voor de vergoeding voor de werktekeningen, indien volgens artikel 8 lid 2 de werktekeningen volgens een percentage uit de tabellen worden vergoed. Indien een bouwwerk de volkomen herhaling is van een reeds eerder naar het ontwerp van dezelfde architect door hem voor dezelfde opdrachtgever uitgevoerd bouwwerk, zal het honorarium met deze Regelen als grondslag in onderling overleg naar billijkheid

10 worden bepaald met behulp van de in artikel 7 gegeven onderverdeling van het honorarium onverminderd het bepaalde in artikel 5 lid 3 en in artikel 7 lid 3 en vervolgens worden verhoogd met 10% van het uit artikel 6 voortvloeiende honorarium. 5 Indien de opdracht omvat het bouwen van een serie gelijke gebouwen, al dan niet op n bouwplaats en al dan niet gelijktijdig te bouwen, dan wordt het honorarium voor het eerste gebouw bepaald volgens artikel 6 naar de bouwkosten van dat gebouw. Voor elk der volgende gebouwen zal het honorarium naar de afzonderlijke bouwkosten van elk gebouw worden bepaald als in lid 4 is voorgeschreven. 6 Indien in een complex van gebouwen als bedoeld in lid 1 een daarin voorkomend gebouw of een al eerder voor dezelfde opdrachtgever naar het ontwerp van dezelfde architect door hem uitgevoerd gebouw n of meer keren volkomen in herhaling wordt gebracht, zal het honorarium over de in herhaling uitgevoerde gebouwen volgens lid 4 worden bepaald, waarbij de bouwkosten van die gebouwen niet met die van de overige gebouwen in het complex worden samengesteld. Artikel 14 Voor verbouwingen, herstellingen en uitbreidingen (deze laatste voor zover zij belangrijke verbouwingen ten gevolge hebben, of voor zover het aanwezige gebouw de taak van de architect gecompliceerder maakt) worden het honorarium en de kosten van de werktekeningen (deze laatste voor zover zij niet volgens bijlage IV zoals gewijzigd worden vergoed) verhoogd met 30% tenzij tussen partijen een hoger percentage worden overeengekomen. Artikel 15 1 Indien het bouwkundige doel van een bouwwerk volgens meer dan n contract van aanneming wordt uitgevoerd en daarvan extra werkzaamheden voor de architect het gevolg zijn, wordt het honorarium van de architect, berekend volgens de bij artikel 6 behorende tabellen, krachtens een vooraf tussen partijen te sluiten overeenkomst, die gebaseerd zal worden op artikel13 lid 2, verhoogd onverminderd het bepaalde in artikel 12. 2 Indien een bouwwerk wel volgens n algemeen contract van aanneming zal worden uitgevoerd, doch reeds lang voor de aanvang van de uitvoering op verzoek van de opdrachtgever een aannemer bij het ontwerp en de voorbereiding wordt betrokken, worden de percentages voorkomend in de bij artikel 6 behorende tabellen verhoogd met 20% Indien een bouwwerk in regie wordt uitgevoerd, zullen het artikel 7 bedoelde percentages voor aanbesteding, directievoering en eindoplevering samen worden verdubbeld. Artikel 16

11 Indien een opdrachtgever twee of meer architecten, niet in n maatschap of bureau verbonden, met de uitvoering van een opdracht, bedoelt in artikel 5, belast, zal het honorarium voor de werkzaamheden, waarover de opdracht tot samenwerking zich uitstrekt, met inachtneming van artikel 7 lid 1, met 30% worden verhoogd. Artikel 17 Indien de opdrachtgever een of meer varianten op het voorlopig ontwerp wenst, wordt daarvoor niet het volledige honorarium voortvloeiende uit artikel 7 lid 1 berekend, mits het bouwterrein en het bouwprogramma hetzelfde blijven. Voor de eerste variant wordt geen honorarium berekend, voor elke volgende variant de helft van het honorarium voortvloeiende uit art. 7 lid 1. Artikel 18 In het honorarium voor de aanbesteding is tevens het honorarium voor nherbesteding begrepen. Verdere herbestedingen terzake van hetzelfde werk zullen telkenmale worden gehonoreerd met de helft van het honorarium voor de aanbesteding genoemd in artikel 7 lid 1sub f. Artikel 19 1 De architect wordt afzonderlijk gehonoreerd volgens artikel 22 in verhouding tot de daaraan voor hem en zijn personeel verbonden arbeid voor het maken van geheel of gedeeltelijk nieuwe tekeningen, bestek of begroting, als de opdrachtgever ingrijpende wijzigingen verlangt in een of meer der stukken bedoeld in artikel 5, of het herzien van werktekeningen, als de opdrachtgever daar wijzigingen in verlangt; het bepaalde in de aanhef van dit lid is ook van toepassing op wijzigingen indien de opdrachtgever ze wenst op advies van de architect of van een adviseur dan wel om na een gehouden aanbesteding tot gunning te kunnen komen, onverlet het bepaalde in artikel 31. 2 Indien een onderdeel van een bouwwerk niet tot uitvoering komt, terwijl de architect daarvoor reeds werkzaamheden heeft verricht, worden deze werkzaamheden afzonderlijk gehonoreerd op de grondslag van deze Regelen, terwijl de tekenkosten, onkosten en verschotten de opdrachtgever in rekening worden gebracht. Artikel 19A 1 Indien de architect gegevens moet verzamelen om een volledig bouwprogramma te verkrijgen, omdat de opdrachtgever deze niet in voldoende mate heeft kunnen verstrekken, wordt de architect daarvoor afzonderlijk gehonoreerd volgens artikel 22 in verhouding tot de daaraan voor hem en zijn personeel verbonden arbeid. 2 Indien de opdrachtgever wenst, dat de architect samenwerkt met een adviseur voor programmering en/of organisaties voor het opstellen van een programma van eisen, wordt de architect daarvoor gehonoreerd als in lid 1 vermeld. 3

12 Indien de opdrachtgever de in lid 2 genoemde samenwerking wenst gedurende de gehele duur van de voorbereiding en/of de bouw, wordt de architect daarvoor afzonderlijk gehonoreerd als in lid 1 vermeld, volgens een tevoren met de opdrachtgever gesloten overeenkomst. Artikel 20 Ten laste van de opdrachtgever komen: a. de reis- en verblijfkosten, die de architect en zijn personeel, (buiten het Eilandgebied) waar de architect is gevestigd, hebben gemaakt ten behoeve van de vervulling van de opdracht; b. de kosten van het vermenigvuldigen van alle tekeningen, bestekken, eventuele bijlagen, de staten van aanwijzing en andere bescheiden, de kosten gemaakt naar aanleiding van aanbesteding, kosten van contracten, deurwaardersexploten aan eigenaars of gebruikers van belendingen, leges, zegelkosten, kosten van andere verschotten, kosten van door de opdrachtgever verlangde fotos en maquettes; c. de kosten van revisietekeningen die door de opdrachtgever of de architecten worden verlangd. Artikel 21 Bij sloping, metingen voor nieuwe bouw of verbouwing, onderzoek van bestaande constructies op eigen of belendend terrein, onderzoek naar servituten, aanvragen van een vergunning op grond van de Hinderwet e.d. bemoeiingen met het verwerven van bouwterrein, bemoeiingen met faillissement, surseance van betaling of overlijden van de aannemer, bemoeiingen met geschillen arbitrage, bemoeiingen met de meubilering van het gebouw, de vaste versieringen en de tuinaanleg voor zover de kosten van deze werken niet in de bouwkosten zijn begrepen e.d. is de opdrachtgever aan de architect een afzonderlijk honorarium verschuldigd, dat zal worden bepaald naar de grondslagen genoemd in artikel 22. Artikel 22 1 Voor werkzaamheden, bedoeld in artikel 21, adviezen, conferenties, berekeningen of andere werkzaamheden, waarin de vorige artikelen niet voorzien, is aan de architect een honorarium verschuldigd berekend naar de aard en de belangrijkheid van die werkzaamheden en de tijd die daarmee genoemd is, naar minimumtarieven opgenomen in bijlage V N.A. 2 Indien de architect een hogere honorering verlangt dan het minimum, deelt hij dit tevoren aan de opdrachtgever mee. 3 In het in het eerste lid bedoelde honorarium is begrepen de vergoeding voor de algemene onkosten van de architect, voorzover die met zijn persoonlijke arbeid gemoeid zijn. Niet inbegrepen zijn de reis- en verblijfkosten van de architect. Bij eventuele hulp van zijn

13 personeel zullen de reis- en verblijfkosten van dat personeel en de salariring met de daar op vallende algemene onkosten afzonderlijk in rekening worden gebracht. 4 Werkzaamheden voor taxaties, jurylidmaatschap e.d. worden gehonoreerd volgens een door de partijen te sluiten overeenkomst naar de in lid 1 bedoelde maatstaf. Artikel 23 Opdrachtgever en architect kunnen overeenkomen, dat een aan de architect verleende opdracht zal worden gehonoreerd op basis van de door de architect en zijn personeel verrichte arbeid. Het in totaal aan de architect uit te betalen bedrag zal dan moeten omvatten: a. Een beloning voor de arbeid van de architect naar de grondslag van artikel 22 lid 1; b. de door de architect uitbetaalde brutosalarissen; c. de voor het bureau van de architect gebruikelijke toeslag voor Algemene onkosten; d. alle voorschotten bedoeld in artikel 20; Artikel 24 1 Het honorarium is invorderbaar: a. voor het voorlopige ontwerp een maand nadat dit aan de opdrachtgever is toegezonden; b. voor het definitief ontwerp een maand, nadat dit aan de opdrachtgever is toegezonden; c. voor de bestektekeningen met bestek en begroting een maand nadat de bestektekeningen en het bestek aan de opdrachtgever zijn toegezonden en de begroting gereed is gekomen; d. voor de aanbesteding een maand, na de eerste gehouden aanbesteding; e. voor het voeren van directie in termijnen, waarvan aantal, grootte en vervaltijd volgens overeenkomst tussen opdrachtgever en architect worden geregeld, of bij gebreke van een overeenkomst worden bepaald in verband met de vordering van het werk met een minimum van 2 % van het totale honorarium f. voor de eindoplevering zodra de onderhoudstermijn afgelopen is, afrekening is geschied en een copie der eventueel en tijdig verlangde revisietekeningen aan de opdrachtgever is toegezonden en in elk geval n maand na de eindoplevering, indien de architect aan zijn artikel 4 lid h omschreven verplichtingen heeft voldaan; g. voor alle andere werkzaamheden onmiddellijk na afloop daarvan. 2

14 De kosten van de werktekeningen bedoeld in artikel 8, en van de revisietekeningen zijn maandelijks invorderbaar. De door de architect betaalde onkosten en verschotten zijn terstond invorderbaar

Artikel 26 1 Indien de vervulling van een door de architect aanvaarde opdracht wordt vertraagd door omstandigheden, welke hem redelijkerwijs niet kunnen worden aangerekend, is de opdrachtgever verplicht de architect naar billijkheid de kosten en schaden te voldoen, die voortvloeien uit de door de architect voor de vervulling van de opdracht aangegane verbintenissen, terwijl de architect zijnerzijds deze kosten en schaden zoveel mogelijk moet beperken. 2 Indien een vertraging, bedoeld in lid 1, langer dan twee maanden heeft geduurd heeft de architect bevoegd, in afwijking van het bepaalde in artikel 24, het honorarium voor de verrichte arbeid te vorderen. 3 Indien de vertraging langer dan een jaar heeft geduurd, is de architect bevoegd in afwijking van het bepaalde in artikel 24 het honorarium te vorderen overeenkomstig artikel 40 lid 1. Artikel 26 De architect stelt de definitieve grootte van zijn honorarium eerst vast als zijn werkzaamheden geheel beindigd zijn en alle factoren, die de grootte van het honorarium benvloeden, definitief bekend zijn. In dit verband dienen alle voordien door de architect aan de opdrachtgever toegezonden declaraties te worden beschouwd als voorlopig. `Artikel 27 Is vervallen

4. Toezichthoudend personeel, adviseurs

Artikel 28 1 Tenzij opdrachtgever en architect anders zijn overeengekomen wordt het personeel, belast met het dagelijkse toezicht op het werk in uitvoering, de administratie daarvan, de keuring van de bouwstoffen en onderdelen, het maken van de revisietekeningen en dergelijke werkzaamheden, door de architect in dienst genomen, in dienst gehouden en ontslagen. 2

15 De architect bepaalt de salarissen van dit personeel onder goedkeuring van de opdrachtgever. 3 De opdrachtgever vergoedt de architect maandelijks de salarissen van dit personeel, inbegrepen een evenredig deel der salarissen, vergoedingen en kosten in verband met de jaarlijkse vakantie, benevens de kosten van de wettelijk verplichte en algemeen gebruikelijke sociale lasten en verzekeringen, een toeslag voor een eventuele pensioenregeling; 5% wegens administratiekosten van het salaris, evenals alle andere kosten, welke worden veroorzaakt door of samenhangen met het feit, dat dit personeel in dienst staat van de architect. 4 De volgens lid 3 te vergoeden toeslag voor een pensioenregeling bedraagt ten hoogste 10% van het salaris. De opdrachtgever vergoedt de architect slechts een hogere toeslag indien de architect dit tevoren met de opdrachtgever overeengekomen is. 5 Indien de architect dit wenst, betaalt de opdrachtgever de nettosalarissen op de daarvoor gestelde tijden aan de rechthebbenden. 6 Indien de architect dit wenst, verstrekt de opdrachtgever hem een driemaandelijks voorschot op de volgens lid 3 door de opdrachtgever aan de architect te vergoeden bedragen. Artikel 29 Adviseurs voor gewapend betonwerken, ijzerconstructies, technische installatie als die voor centrale verwarming, ventilatie en watervoorziening, elektrotechnische installaties en AC, landscaping e.d. worden in overleg met de architect benoemd door de opdrachtgever . Voor de honorering is niet de architect, doch de opdrachtgever rechtstreeks jegens de adviseur aansprakelijk.

5. Verdere verplichtingen van de architect.

Artikel 30. De ontwerpen moeten voldoen aan de eisen, welke de opdrachtgever aan de architect heeft meegedeeld, tenzij de architect deze eisen niet voor verwezenlijking vatbaar acht; in dat geval is de architect verplicht de opdrachtgever tijdig daarop te wijzen. De beoordeling van de vraag, of de architect behoorlijk aan zijn opdracht heeft voldaan, betreft de technische uitvoerbaarheid van de bestektekeningen; de esthetische waarde van zijn plan blijft buiten beschouwing. Artikel 31 Tenzij partijen anders zijn overeengekomen, geld de volgende regeling: 1 Indien door de opdrachtgever tevoren geen bouwsom aan de architect is genoemd, behoudt deze zijn recht op honorarium, kosten der werktekeningen, onkosten en

16 verschotten, ook al zou bij uitvoering het bedrag, dat de opdrachtgever zich als bouwsom had bedacht, worden overschreden. 2 Indien bij de opdracht tot het gereed maken van het werk voor aanbesteding tussen partijen een bouwsom is overeengekomen en blijkt, dat het verwezenlijken van het werk, volgens de bestektekeningen dit bedrag met meer dan 20% zou overschrijden, dan is de architect verplicht het ontwerp, in overleg met de opdrachtgever, zodanig te wijzigen, dat het uitvoerbaar wordt voor de gestelde bouwsom, rekening houdende met de voormelde speling. Hij mag voor een dergelijke wijziging geen afzonderlijk honorarium in rekening brengen, tenzij hij aantoont, dat de overschrijding het gevolg is van een stijging van prijzen en lonen of tenzij hij ( de architect) aantoont dat de overschrijding het gevolg is van andere omstandigheden waarvoor hij redelijkerwijze niet verantwoordelijk mag worden gesteld. 3 Blijkt een aanwijzing als in het tweede lid, bedoeld niet mogelijk, dan is de opdrachtgever voor de vervulling van de opdracht tot het gereedmaken van het werk voor aanbesteding geen honorarium verschuldigd, tenzij de architect aantoont, dat de overschrijding het gevolg is van een stijging van prijzen en lonen of tenzij hij (de architect) aantoont dat de overschrijding het gevolg is van de andere omstandigheden waarvoor hij redelijkerwijze niet verantwoordelijk mag worden gesteld. Artikel 32 Bij het vervullen van opdrachten moet de architect rekening houden met de publiek-en privaatrechtelijke voorschriften, waarvan het bestaan van algemene bekendheid bij architecten moet worden geacht en voorts met de bijzondere publiekrechtelijke voorschriften, en voor zover de opdrachtgever hem daarop opmerkzaam heeft gemaakt de privaatrechtelijke voorschriften , die hetzij op het bouwterrein, hetzij op het bouwwerk van toepassing zijn.

6. Aansprakelijkheid van de architect.

Artikel 33 1 De architect is tegenover de opdrachtgever aansprakelijk voor de schade door deze geleden als rechtstreeks gevolg van een ernstige fout door de architect of het in zijn dienst zijnde personeel als bedoeld in artikel 28 begaan, tenzij de architect aantoont dat de fout onder de desbetreffende omstandigheden bij normale vakkennis en met inachtneming van normale oplettendheid en wijze van vakuitoefening niet door de architect had kunnen worden vermeden. 2 Fouten begaan door andere werknemers dan de in artikel 28 bedoelde werknemers van de architect, worden geacht te zijn begaan door de architect. Artikel 34 De architect is bevoegd de eventuele schade voor eigen rekening zelf te beperken of ongedaan te maken. Voor het overige is de door de architect te vergoeden schade steeds

17 beperkt tot een bedrag gelijk aan de helft van het hem toekomende honorarium. Elke aansprakelijkheid van de architect vervalt door verloop van tien jaren te rekenen van de eerste oplevering van het werk af.

Artikel 35 1 Indien bepaalde onderdelen van het werk worden ontworpen, of ontworpen en uitgevoerd, door derden, draagt de architect voor het ontwerp, respectievelijk de uitvoering van de onderdelen geen verantwoordelijkheid. 2 De architect is aansprakelijk voor het bouwkundig inpassen van de in het eerste lid bedoelde onderdelen in het geheel van het bouwwerk. Artikel 36 1 De architect is niet aansprakelijk voor de schade die de opdrachtgever lijdt als gevolg van handelen of nalaten van aannemers of leveranciers in strijd met de tekeningen, het bestek, de aanwijzing van de directie en/of de verdere voorwaarden, behoudens de aansprakelijkheid van de architect terzake van het voeren van directie. 2 Van vergoeding door de architect van door de opdrachtgever geleden schade zal echter eerst dan sprake kunnen zijn indien en voorzover de opdrachtgever aantoont dat hij voor vergoeding van het door hem geleden vermogensnadeel geen verhaal heeft op de aannemer of leverancier. 3 Indien het tweede lid van toepassing is maar de opdrachtgever ondanks schriftelijke waarschuwing van de architect overgaat tot gunning aan een aannemer ten aanzien van wie moet worden aangenomen dat de kansen op verhaal ingeval van eventuele schade onvoldoende zullen zijn, is de architect niet verplicht tot schadevergoeding.

7. Bevoegdheden van de architect bij het voeren van directie

Artikel 37 Een opdracht tot het voeren van directie, bedoeld in artikel 5, brengt voor de architect de bevoegdheid mee, zonder dat daartoe toestemming van de opdrachtgever wordt vereist, de aannemer afwijkingen van bestek en tekeningen te gelasten voor zover deze afwijkingen inhouden wijzigingen van constructievoorschriften, of uit esthetisch oogpunt gewenste veranderingen in onderdelen der vormgeving, een en ander, mits met deze wijzigingen geen hogere bedragen voor de opdrachtgever zijn gemoeid dan waartoe de architect als gevolg van artikel 38 bevoegd is en mits de praktische bruikbaarheid van het werk voor het door de opdrachtgever beoogde doel daaronder niet lijdt.

18 Artikel 38 1 Onder meerwerk verstaan deze Regelen alle niet in het bestek genoemde of uit de tekeningen voortvloeiende leveringen en/of werkzaamheden ten behoeve van het werk, welke binnen de grenzen door bestek en tekeningen aan gegevens voor een behoorlijke uitvoering van het werk alsnog door de architect gewenst worden geoordeeld en waartoe de aannemer niet zonder bijbetaling gehouden is. 2 Onder bijgekomen werk verstaan deze Regelen, die leveringen en/of werkzaamheden, welke buiten de grenzen, door bestek en tekeningen aangegeven, moeten geschieden en een uitbreiding vormen van het werk, zoals dit aanvankelijk was beoogd. 3 Een opdracht tot het voeren van directie, bedoeld in artikel 5, brengt voor de architect de bevoegdheid mee, zonder dat daartoe de toestemming van de opdrachtgever wordt vereist, de aannemer meerwerk op te dragen mits de totale kosten van dit meerwerk niet hoger zijn dan een in het bestek opgenomen post voor onvoorziene uitgaven, of, bij gebreke daarvan 2% van de bouwsom. Voor het opdragen van bijgekomen werk en voor overschrijding van het voor meerwerk beschikbare bedrag heeft de architect eerste de goedkeuring van de opdrachtgever nodig, welke goedkeuring hetzij door de opdrachtgever, hetzij door de architect schriftelijk moet worden bevestigd onverlet hun bevoegdheid de verlening van de goedkeuring met andere middelen te bewijzen. 4 Overschrijding van het voor meerwerk beschikbare bedrag of verrekening van een opdracht voor bijgekomen werk zonder goedkeuring van de opdrachtgever of zonder noodzak voor het treffen van een onmiddellijke voorziening waarover de architect de opdrachtgever niet van tevoren kon raadplegen, is voor rekening en risico van de architect, voorzover die overschrijving of opdracht niet van nut is voor de opdrachtgever. Artikel 39 De architect, aan wie het voeren van directie, bedoeld in artikel5, in de zin van artikel 4 sub h, is opgedragen, met uitsluiting van anderen, bevoegd te beoordelen of het werk zover gevorderd is en op de dag van opneming, de aannemer recht heeft op betaling van de gehele of gedeeltelijke aanneemsom in overeenkomstig met de bepalingen van de aannemingsovereenkomst en daarom aan de opdrachtgever een betalingsmandaat af te geven.

8. Bijzonder verloop van een opdracht.

Artikel 40 1 De opdrachtgever kan een gegeven opdracht herroepen, mits hij de architect een honorarium betaald, dat deze zou toekomen bij voltooiing van het laatste dan aan de orde zijnde onderdeel van het werk, volgens de indeling in artikel 5, benevens de kosten der eventueel reeds gemaakte werktekeningen, de reeds door de architect gemaakte onkosten en betaalde voorschotten, alsmede de onkosten en verschotten, voortvloeiende uit

19 eventueel door de architect voor de verdere vervulling van de opdracht reeds aangegane verbintenissen. 2 Indien de herroeping van de opdracht het gevolg is van het feit, dat de architect zijn verplichtingen tegen de opdrachtgever niet is nagekomen, vervalt het recht van de architect op honorarium, kosten der werktekeningen, onkosten en verschotten, behalve voor zover de arbeid, onkosten en verschotten de opdrachtgever van nut kunnen zijn, een en ander onverminderd de aansprakelijkheid van de architect tegen de opdrachtgever volgens deze Regelen, indien daartoe gronden bestaan. Artikel 41 De aan de architect gegeven opdracht vervalt niet door de dood van de opdrachtgever, Diens rechten en verplichtingen gaan over op zijn erfgenamen. Een besluit tot ontbinding van de rechtspersoon, die de opdracht gaf, alsmede verlies van de rechtspersoonlijkheid van dat lichaam, wordt geacht de gevolgen van een herroeping van de opdracht in de zin van het eerste lid van artikel 40 met zich mee te brengen. Artikel 42 1 De architect kan de aanvaarde opdracht neerleggen. In dat geval verbeurt hij het hem voor de al verrichte arbeid toekomende aan honorarium en kosten der werktekeningen, benevens het recht op vergoeding van zijn onkosten en verschotten. 2 Indien de architect zich zonder gegronde reden onttrekt aan het voeren van directie en de opdrachtgever gebruik maakt van zijn recht volgens artikel 45 lid 2 sub a het ontwerp verder uit te voeren evenals indien de architect de opdracht neerlegt, als als gevolg van bijzondere van zijn wil onafhankelijke omstandigheden van hem redelijkerwijze niet kan worden verlangd dat hij de opdracht verder vervult, heeft de architect recht op honorarium voor de reeds verrichte arbeid, op de kosten der reeds gemaakte werktekeningen, de kosten en verschotten voortvloeiende uit eventueel door hem als architect voor de verdere vervulling der opdracht al aangegane verbintenissen. 3 Indien de neerlegging van de opdracht door de architect een gevolg is van het feit, dat de opdrachtgever zijn verplichtingen jegens de architect niet is nagekomen of indien de architect aantoont, dat als gevolg van handelingen van de opdrachtgever van hem redelijkerwijze niet kan worden verlangd dat hij de opdracht verder vervult, is de opdrachtgever verplicht de architect honorarium, kosten der werktekeningen onkosten en verschotten te betalen als in lid 1 van artikel 40 omschreven. Artikel 43 1 De aan de architect gegeven opdracht vervalt door zijn dood. Echter moeten aan zijn erfgenamen worden uitbetaald: a. het reeds invorderbare maar nog niet uitbetaalde honorarium; b.

20 een deel van het honorarium voor het dan aan de orde zijnde onderdeel van het werk, zoals omschreven in artikel 4, berekend naar het stand daarvan bij het overlijden van de architect; c. De kosten van de eventueel al gemaakte werktekeningen; d. de reeds door de architect gemaakte onkosten en betaalde voorschotten; e. de onkosten en voorschotten, voortvloeiende uit eventueel door de architect voor de verdere vervulling van de opdracht reeds aangegane verbintenissen. 2 De opdrachtgever dient met de erfgenamen overleg te plegen over de keuze van een nieuwe architect. Leidt dit verslag niet binnen een maand na het overlijden van de eerste architect tot de aansluiting van een nieuwe architect, dan wordt aan de commissie ingesteld door de Min. Fin. d.d. 12 juli 1971 door de meest gerede partij verzocht een architect aan te wijzen, die door de opdrachtgever zal worden benoemd. Deze aanwijzing is voor beide partijen bindend. Na benoeming van de nieuwe architect zal deze met de opdrachtgever en de erfgenamen overleg plegen betreffende de verdeling van het honorarium dat de opdrachtgever verschuldigd zal zijn bij de voltooiing van het dan aan het zijnde onderdeel van het werk, omschreven in artikel 4. Indien partijen hieromtrent binnen een maand na benoeming van de nieuwe architect niet tot overeenstemming zijn gekomen zal de commissie ingesteld door de Min. Fin. d.d. 12 juli 1971 op verzoek de meest gerede partij voor partijen omtrent de verdeling van het honorarium beslissen.

9. Eigendom- en auteursrechten
Artikel 44 Alle oorspronkelijke schetsen en tekeningen het bestek en de begroting blijven het eigendom van de architect. Indien bij de eindoplevering een copie der revisietekeningen wordt verstrekt, is de opdrachtgever op verzoek van de architect verplicht hem een ontvangstbewijs daarvoor te geven. Artikel 45 1 Onverminderd de bepalingen van de auteurswet heeft de architect het uitsluitend recht van verwezenlijking, openbaarmaking en verveelvoudiging van zijn ontwerpen, schetsen, tekeningen, modellen enz. Het ter hand stellen van de ontwerper enz. aan de opdrachtgever, geeft deze niet het recht deze ontwerpen enz. zonder toestemming van de architect al of niet gewijzigd uit te voeren of te doen uitvoeren, evenmin deze stukken te tonen aan derden, die ze te eigen behoeve of in het belang van anderen in strijd met de Auteurswet zouden willen aanwenden. 2a.

21 Indien de architect zonder gegronde redenen weigert een opdracht tot het voeren van directie bij verwezenlijken van een door hem vervaardigd ontwerp te aanvaarden, of een zodanige opdracht neerlegt, dan wel in feite niet of niet verder uitvoert, alsmede indien de opdrachtgever een opdracht tot het voeren van directie niet verstrekt of herroept op grond van het bepaalde in artikel 40 lid 2, heeft de opdrachtgever het recht het ontwerp verder uit te voeren. 2b. Indien de opdracht tot het voeren van directie wegens een gegronde reden door de architect wordt neergelegd dan wel in feite door de architect niet verder wordt uitgevoerd, of wegens een gegronde reden door de opdrachtgever wordt herroepen, heeft de opdrachtgever het recht het ontwerp verder uit te voeren, indien het bouwwerk reeds in een zodanig stadium van uitvoering verkeert, dat verdere uitvoering van het bouwwerk redelijkerwijze niet anders gebaseerd kan worden dan op het ontwerp. In dat geval is het bepaalde in artikel 5 lid 3 en in artikel 7 lid 3 van overeenkomstige toepassing. 2c. Indien de opdracht door de architect ingevolge bijzondere van zijn wil onafhankelijke omstandigheden, waaronder niet begrepen omstandigheden van financile aard, niet verder kan worden uitgevoerd, heeft de opdrachtgever het recht het ontwerp verder uit te voeren. In dat geval is het bepaalde in artikel 5 lid 3 en in artikel 7 lid 3 van overeenkomstige toepassing. Artikel 46 De architect heeft het recht het materiele verwezenlijken van zijn ontwerp te voorzien van zijn naam of naamteken, mits dit het uiterlijk of het gebruik van het werk niet schaadt, zomede van het in- en uitwendige afbeeldingen te maken of te doen maken en deze afbeeldingen openbaar te maken en te verveelvuldigen. Onverlet zijn overige rechten bij inbreuk op zijn auteursrecht kan de architect eisen, dat zijn naam of naamteken van het werk wordt verwijderd, indien door wijzigingen, zonder zijn goedkeuring aangebracht, dit werk van karakte of gehalte veranderen is.

10. Geschillen
Artikel 47. 1. Indien tussen de opdrachtgever of zijn rechtverkrijgenden en de adviseur of zijn rechtverkrijgenden een verschil van mening mocht ontstaan over de inhoud en/of de uitvoering van de opdracht of van enige overeenkomst die daarvan het uitvloeisel is, zal getracht worden dit langs minnelijke weg op te lossen. 2. Indien het verschil van mening niet langs minnelijke weg kan worden opgelost, wordt geacht een geschil te bestaan. 3. Alle geschillen waaronder begrepen die welke slechts door n der partijen als zodanig worden beschouwd- welke tussen de opdrachtgever en de adviseur c.q. hun erfgenamen of rechtsverkrijgenden mochten ontstaan naar aanleiding van een door de adviseur verkregen en aanvaarde opdracht, dan

22 wel van nadere overeenkomsten die daarvan het gevolg mochten zijn zullen worden beslecht door een arbitrage commissie bestaande uit 3 leden, die op verzoek van de meest gerede partij benoemd zullen worden door de president van het Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen Patijen doen mitsdien ze voor zich als hun rechtverkrijgenden afstand van hun recht tot het inroepen van de tussenkomst van de gewone rechter, die bij het ontbreken van deze regeling geroepen zou zijn over een tussen hen gerezen uitspraak te doen Het verzoek tot benoeming van de arbitrage commissie dient binnen een maand da het constateren van het geschil en waarvan schriftelijk mededeling aan de wederpartij is gedaan aan de President van het Hof te worden gericht.

4.

5.

11.

Herziening

Artikel 48 N.A. Jaarlijks past de commissie ingesteld door de Minister van Financin d.d. 12 juli 1971 de tarieven aan het leen- en prijspeil aan. De tarieven zijn van toepassing op de werkzaamheden die gedurende de tijd, waarvoor de tarieven zijn vastgesteld, worden opgedragen.

23
Vergoeding voor werktekeningen , bedoeld in Art.8. lid 2 Vergoeding voor werktekeningen , bedoeld in Art. 8. lid 2 6.92% 6.24 5.48 5.24 5.05 4.87 4.73 4.57 4.37 4.18 4.03 3.92 3.80 3.59 3.38 3.28 3.13 2.78 2.57 2.41 2.28 2.18 2.09 2.03 1.94 1.81 1.70 1.62 1.54 1.43 1.32 1.25 1.19 1.12 1.08 0.98 0.90 0.88 0.85 0.82 Bouwkosten

Honorarium bedoeld in Art. 6. lid 1

NAF. 10.000, 15.000, 25.000, 30.000, 35.000, 40.000, 45.000, 50.000, 60.000, 70.000, 80.000, 90.000, 100.000, 125.000, 150.000, 175.000, 200.000, 300.000, 400.000, 500.000, 600.000, 700.000, 800.000, 900.000, 1.000.000, 1.250.000, 1.500.000, 1.750.000, 2.000.000, 2.500.000, 3.000.000, 3.500.000, 4.000.000, 4.500.000, 5.000.000, 6.000.000, 7.000.000, 8.000.000, 9.000.000, 10.000.000,

15.38% 13.93 12.19 11.63 11.14 10.74 10.36 9.91 9.47 9.08 8.78 8.52 8.21 7.67 7.33 7.07 6.77 6.10 5.65 5.36 5.16 4.98 4.84 4.70 4.57 4.36 4.20 4.09 4.06 3.91 3.84 3.79 3.74 3.71 3.67 3.62 3.60 3.59 3.58 3.56

10.15% 9.25 8.23 7.90 7.62 7.37 7.18 6.95 6.66 6.42 6.23 6.06 5.87 5.56 5.32 5.12 4.90 4.46 4.16 3.92 3.74 3.58 3.44 3.35 3.22 3.04 2.92 2.76 2.66 2.48 2.34 2.22 2.12 2.05 1.98 1.86 1.79 1.73 1.68 1.63

11.59% 10.52 9.16 8.69 8.30 7.98 7.66 7.37 6.96 6.61 6.36 6.10 5.81 5.63 5.09 4.84 4.55 3.97 3.60 3.31 3.08 2.93 2.81 2.69 2.56 2.34 2.22 2.10 2.02 1.93 1.88 1.85 1.84 1.83 1.82 1.81 1.79 1.79 1.79 1.79

Honorarium, bedoeld in Art. 6. lid 3 21.56% 19.51 17.62 16.45 15.85 15.29 14.66 14.51 13.86 13.31 12.82 12.13 11.80 11.09 10.56 10.16 9.72 8.54 8.10 7.61 7.25 6.95 6.68 6.48 6.26 5.90 5.64 5.46 5.28 5.04 4.88 4.76 4.67 4.61 4.56 4.51 4.49 4.46 4.45 4.45

Honorarium, bedoeld in Art.6. lid 2

24 Onderverdeling van het honorarium volgens art. 7: a. voorlopig ontwerp b. definitief ontwerp c. bestektekeningen d. bestek e. begroting f. aanbesteding g. directievoering h. eindoplevering

15% 20% 22,5% 10% 5% 2.5% 22.5% 2.5%

N.B. Deze onderverdeling heeft alleen betrekking op het honorariumpercentage in de tabel, niet op die van de werktekeningen. De honoraria en vergoedingen voor de werktekeningen vermeld in bijlage I NA, II NA., III NA. Te zijn uitgedrukte in procenten van bouwkosten. Bij bouwkosten vallende tussen de in de tabellen genoemde bedragen worden de bijbehorende percentages gevonden door rechtlijnige interpolatie tussen de begrenzende waarden.

25 Bijlage IV N.A. De te vergoeden kosten voor het maken van de werktekeningen als bedoeld in artikel 4 sub c en g, worden samengesteld uit de betaalde salarissen en de algemene kosten. Onder de betaalde salarissen worden de productieve salarissen verstaan, die voor een bepaald werk door de architect zijn betaald. De productieve salarissen worden berekend door de werkelijke ten behoeve van een bepaald werk gepresteerde arbeidsuren (na aftrek van reisuren, ziekte- en verzuimuren, feestdagen, vrije tijd, vakantiedagen, en tijdbestek aan werkzaamheden van algemene aard) te vermenigvuldigen met het bedrag verkregen door het jaarsalaris van de betreffende medewerker te delen door 52x het aantal arbeidsuren, dat een normale werkweek bevat. Onder de algemene kosten worden alle andere kosten verstaan, die de architect direct of indirect maakt en de werktekeningen te kunnen laten vervaardigen (sociale lasten, bureaukosten, indirecte arbeid enz.) Zij worden uitgedrukt in een percentage van de betaalde salarissen hierboven bedoeld . Indien de werktekeningen niet op het bureau van de architect, doch op een ten behoeve van het werk opgericht bouwbureau worden vervaardigd, zal in overleg tussen opdrachtgever en architect en andere toeslag dan bovenbedoeld kunnen worden bepaald. Bijlage V N.A. Het minimum tarieven, bedoeld in artikel 22 worden jaarlijks vastgesteld door de commissie ingesteld door de Minister van Financin dd. 12 juli 1971. Met ingang van 1 januari 1975 luiden zij als volgt: a.. Werkzaamheden in de woonplaats van de architect, al of niet op zijn bureau, per uur Naf. 66,- bij toepassing van het uurtarief mogen voor een halve resp. gehele dag niet meer dan 4 resp 6 uren in rekening worden gebracht; d. werkzaamheden, niet op zijn bureau, al of niet in de woonplaats van de architect 1. per halve dag Naf . 264, 2. per dag Naf . 396, 3. per dag met reistijd op de volgende dag Naf . 540, -

26

13. Toelichting A.R.-N.A.

De Algemene Regelen voor de honorering van de architect en de verdere rechtsverhouding tussen opdrachtgever en architect, van toepassing voor werken op de Nederlandse Antillen, is gelijk aan de AR-1971, zoals vastgesteld door de koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten, met uitzondering van de navolgende bepalingen: Artikel 6 lid 1 Instede van: volgens tabel in bijlage I bij deze Regelen, te lezen: volgens de tabel I N.A. opgenomen in dit wijzigingsblad Instelde van: volgens de tabel in bijlage II bij deze Regelen, te Lezen : volgens de tabel II N.A. opgenomen in dit wijzigingsblad. Instelde van: volgens de tabel in bijlage III bij deze Regelen, te lezen: volgens de tabel III N.A. opgenomen in dit Wijzigingsblad. Instelde van bijlage IV dient gelezen te worden: bijlage IV N.A. Zoals opgenomen in dit wijzigingsblad de woorden exclusief de omzetbelasting (B.T.W.) komen te vervallen Achter het woord adviseurstarief wordt toegevoegd: in de Nederlandse Antillen. Instelde van: in de tabellen van de bijlage I, II, en III, dient gelezen te worden: in de tabellen I N.A., II N.A., III N.A. zoals opgenomen in dit wijzigingsblad. Lid 3 de in dit lid genoemde tabel in bijlage III wordt vervangen door tabel III N.A. zoals opgenomen in in dit wijzigingsblad en de in dit lid genoemde bijlage IV wordt vervangen door: bijlage IV N.A. zoals opgenomen in dit wijzigingsblad

Artikel 6 lid 2

Artikel 6 lid 3

Artikel 8 lid 1

Artikel 9 lid 2

Artikel 10

Artikel 11

Artikel 12

Artikel 14

Instelde van de in dit artikel genoemde bijlage IV dient gelezen te worden: bijlage zoals gewijzigd vervalt en wordt vervangen door artikel 20 sub a N.A. luidende Als volgt: de seis -en verblijfkosten, die de architect en zijn personeel buiten het eilandgebied waar de architect is gevestigd hebben gemaakt ten behoeve van de vervulling van de opdracht.

Artikel 20 sub a

27

Artikel 22- lid 1

Instelde van de in dit artikel genoemde bijlage V dient gelezen te worden: bijlage V N.A. zoals in dit wijzigingsblad opgenomen. vervalt vervalt vervalt de woorden = de omzetbelasting over bedragen komen te vervallen. vervalt vervalt Instelde van: het bestuur van de B.N.A. te lezen de commissie ingesteld door de Minister van Financin d.d. 12 juli 1971. Vervalt en wordt vervangen door artikel 47 N.A. luidende als volgt: Artikel 47 N.A. 1. Indien tussen de opdrachtgever of zijn rechtverkrijgenden en de adviseur of zijn rechtverkrijgenden een verschil van mening mocht ontstaan over de inhoud en/of de uitvoering van de opdracht of van enige overeenkomst die daarvan het uitvloeisel is, zal getracht worden dit langs minnelijke is, zal getracht worden dit langs minnelijke weg op te lossen. 2. Indien het verschil van mening niet langs minnelijke weg kan worden opgelost, wordt geacht een geschil te bestaan. 3. Alle geschillen- waaronder begrepen die welke slechts door een der partijen als zodanig worden beschouwd- welke tussen de opdrachtgever en de adviseur c.q. hun erfgenamen of rechtverkrijgende mochten ontstaan naar aanleiding van een door de Adviseur verkregen en aanvaarde opdracht, dan wel van nadere overeenkomsten die daarvan het gevolg mochten, zullen worden beslecht door een arbitrage commissie bestaande uit 3 leden:die op verzoek van de meest gereden partij benoemd zullen worden door de president van het Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen. 4. Partijen doen mitsdien zo voor zich als voor hun rechtverkrijgenden afstand van hun recht tot het inroepen van de tussenkomst van de gewone rechter die bij het ontbreken van deze regeling geroepen zijn over een tussen hen gerezen geschil uitspraak te doen.

Artikel 23- sub e Artikel 24- lid 3 Artikel 27 Artikel 28 lid 3

Artikel 28 lid 4 sub 4 Artikel 28 lid 7 Artikel 43 lid 3

Artikel 47

28 5. Het verzoek tot benoeming van de arbitrage commissie dient binnen een maand van het constateren van het geschil en waarvan schriftelijke mededeling aan de wederpartij is gedaan, aan de President van het Hof te worden gericht. ARTIKEL 48 Vervalt en wordt vervangen door artikel 48 N.A. luidende als volgt:Artikel 48 N.A. Jaarlijks past de commissie ingesteld door de Minister van Financin d.d. 12 juli 1971 de tarieven aan het lonen prijspeil aan. De tarieven zijn van toepassing op de werkzaamheden die gedurende de tijd, waarvoor de tarieven zijn vastgesteld, worden opgedragen. De tabellen opgenomen in bijlagen I, II en III vervallen en worden vervangen door de hiernavolgende tabellen, opgenomen in bijlage I N.A., II N.A., III N.A. Bijlage IV Bijlage V vervalt en wordt vervangen door bijlage IV N.A. vervalt en wordt vervangen door bijlage V N.A.