Вы находитесь на странице: 1из 14

COORDENADOR DA SECO PORTUGUESA: JOS CARLOS DIAS COORDINADORA DA SECCIN GALEGA: LUCA RODRGUEZ CAEIRO COORDINADOR DE LA SECCIN ESPAOLA:

ARANTXA CALDERON CRONISTAS/COLUMNISTAS: ANNA SWICKA,JAUKUB JANKOWSKI, GABRIELA BADOWSKA JORNALISTAS/PERIODISTAS PERMANENTES:AGNIESZKA RUSINOWSKA, ALEKSANDRA KOPYTKO, ANNA SWICKA, DOMINIK MARCZUK, DOROTA KWINTA, JAKUB JANKOWSKI, JOANNA STANKIEWICZ, JULIA KOCZKOWSKA, KAROLINA FRANASZCZUK, KATARZYNA PIWOWARCZYK, MAGADALENA KOZOWSKA, MAGDALENA FALKOWSKA, MAGORZATA MIKOWSKA,OLGA BORKOWSKA, PATRYCJA WOLSKA. COLABORADORES: PROFS. ANNA KALEWSKA, DANIELA CAPILL,ANA CAROLINA BELTRO, MAGDA MATERNA COLABORAO ESPECIAL: ANNA ROTTENBERG DESIGN GRFICO:JOS CARLOS DIAS CAPA: KASIA STACHOWICZ FOTGRAFOS:LUCA RODRGUEZ CAEIRO E WWW BANDA SONORA ORIGINAL:JOS CARLOS DIAS REVISO TIPOGRFICA:DANIELA CAPILL CONTABILIDADE: A COISA EST PRETA RESPONSVEL PELA CORRESPONDNCIA EXTERNA: ANNA KALEWSKA RESPONSVEL PELOS (SEMPRE DIFCEIS) CONTACTOS COM O SENHOR DA GRFICA:JOS CARLOS DIAS NOVA MELHOR VENDEDORA DO MUNDO:TAMARA SOBOLSKA (DUAS EDIES CONSECUTIVAS) TAMBM BONS VENDEDORES:SENHORA ANA E SENHOR JAREK DA SECRETARIA PGINAS DE INTERNET:QUEM ME DERA QUE A SUZANNA A ACTUALIZASSE. TIRAGEM:200 EXEMPLARES MAIOR NOVIDADE:3 ANO CONSECUTIVO DE PUBLICAO IMPRESSO: ZAKAD GRAFICZNY UNIWESYTETU WARSZAWSKIEGO EDITORA:INSTITUTO DE ESTUDOS IBRICOS E IBEROAMERICANOS DA UNIVERSIDADE DE VARSVIA

COM O APOIO DE: LECTORADO DE GALEGO


ZARZAD SAMORZDU STUDENTW UW

Diciembre 2004

Dezembro 2004

crnica y editorial
A ESPERANA COR DE LARANJA
Kiev est mencionada por todo lado. l onde agora bate o corao da Europa. O futuro no s da Ucrnia mas tambm o nosso, depende do resultado da revoluo de laranja. Pela primeira vez, a oposio ucraniana ganhou tanta fora. Sobretudo graas ao apoio do povo, das pessoas que apesar do frio e das incomodidades esto nas tendas na Praa da Independncia. J no OS POLACOS IDENTIFICAM-SE querem suportar mais as mentiras do COM A OPOSIO UCRANIANA. ambiente do presidente, Leonid BASTA MENCIONAR OS Kuczma; no se querem render, tm VRIOS PROTESTOS E a fora para esperar, para manifestar o seu direito Liberdade e Verdade CONCERTOS ORGANIZADOS Antigamente, as pessoas mesmo que sonhassem com um futuro melhor, no acreditavam na possibilidade de vitria. Dominava a opinio de que nada se podia mudar, que sempre ser assim. Assim significava mal, sem trabalho, sem honestidade, sem dignidade. Em 2000, a trgica morte do jornalista independente Georgij Gongadze, que criticava Leonid Kuczma, provocou protestos na capital do pas. A informao chocou a opinio pblica internacional, que abriu os olhos para o facto de que a Ucrnia independente, desde 1991, no ganhara liberdade verdadeira. Poderse- chamar livre um pas onde no existe liberdade da expresso? Um acidente de autocarro de uma lder da oposio, Julia Timoszenko, em 2002, a sua estada na priso por causas polticas assombrava o democrtico rosto do presidente e o seu ambiente.

crnica y editorial
Swiecka Texto de Anna Swiecka

ESTUDANTES NO VIAJAM...
Concurso fotogrfico acabou. Apenas uma professora enviou fotografias. So fotos muito alegres tiradas no quarto dela. E so sobretudo fotos de flores O tema de concurso foi: FRIAS IBRICAS E IBEROAMERICANAS. Professora foi desqualificada. No que diz respeito ao resto H algumas hipteses. Estudantes no sabem ler- quase impossvel mas quem sabe... Estudantes tm problemas com olhos- conheo um oftalmologista muito bom, escrevam para cubeja@poczta.onet.pl Estudantes no sabem usar internet- no acredito mas ningum escreveu para cubeja@poczta.onet.pl E mesmo a gata da minha namorada enviou uma vez e-mail para mim, esforando-se por tapar o teclado com as suas patas No entendi nada... Estudantes no tiram fotografias- ento quem escreveu no livro dos visitantes da vitrina,enfim temos um concurso! ? Estudantes no viajam

Texto de Jakub Jankowski

Agora, no fim do ano de 2004, a coragem e esperana esto acordadas, pelo menos na parte ocidental da Ucrnia. Os resultados oficiais da segunda volta das eleies presidenciais de 21 de Novembro foi questionada no s pela multido com bandeiras cor de laranja, mas tambm por todo o mundo democrtico. Os observadores de OBWE alarmaram sobre os abusos. Nas listas no constavam todas as ruas, nem todas as vilas. Mas o problema mais grave que o resultado, qualquer que seja, o verdadeiro ou falso, no pode encobrir o facto do pas estar dividido. O leste, sempre mais ligado a Moscovo tem medo do lder da oposio, Wiktor Juszczenko que ganhou o seu eleitorado pelas promessas de conduzir a Ucrnia na direco de Bruxelas. Enquanto o oeste nem quer ouvir sobre o candidato de Kuczma, Wiktor Janukowycz, um ex-criminoso, dependente nas suas decises de telefonemas do Kremlin.

Perguntam que concurso? Aquele de cartazes que eu coloquei duas vezes ao lado da vitrina. Perguntam que vitrina? Aquela no nosso instituto, aquela que j tem um ano. A histria dela foi escrita no nosso jornal. Perguntam que jornal? Aquele que agora sai pela stima vez. Dirigido pelo Z. Perguntam que Z? No irritem a gata da minha namorada, por favor. um animal muito tranquilo mas quem sabe... Tudo isto muito estranho. Organizando concurso queriamos convidar outros para participarem nas exposies na vitrina (no me perguntem que vitrina) e possivelmente na edio dum album fotogrfico preparado como resumo destas exposies. So vocs que queriam mudana dos nomes na vitrina. Vocs, estudantes que no viajam...Perguntam que estudantes? Por favor, domingo e tenho ressaca. Muito boa noite. PS: por enquanto podem admirar fotografias da Ula tiradas no Brasil. Que se divirtam.

VARSVIA, CRACVIA E LUBLIN. LEMBRAMO-NOS DO NOSSO PRPRIO CAMINHO, EM 1989 E DESTA ALEGRIA
EM QUE ENCHEU O POVO DEPOIS DA VITRIA.

A COR LARANJA PODEMOS,

QUAL A SUA VIAGEM?


Texto de D aniela Capill
Quem l, viaja. Lembro-me muito bem deste slogan que o Ministrio da Educao brasileiro adotou certa vez para estampar uma campanha de incentivo leitura. Mas viajar um termo muito relativo. Na gria brasileira, dizer que algo uma viagem mais ou menos como analisar a ltima obra de Almodvar declarando que esse filme muito louco, ou discorrer sobre Kant dizendo que ele era um carinha muito doido que s escrevia coisas sem p nem cabea. Ou seja, significa qualquer coisa como surreal. No melhor sentido da palavra, claro. Os mais aventureiros consideram sua mochila o bem mais precioso que existe e podem atravessar meio mundo utilizando-se apenas da tcnica de abanar um dedo. Para os mais neurticos, qualquer incurso num trem suburbano pode significar um tormento digno de arranhar paredes. Para um Portugus, qualquer conversinha sobre viagens j um pretexto para falar dos Descobrimentos. J para mim, viajar significa quase trinta horas entre trs vos e quatro aeroportos diferentes, cinco fusos de diferena e, no momento, trinta graus a mais que me esperam do outro lado do oceano. Enfim, um feito herico que no fica atrs de nenhuma epopia. E eu sempre me sinto merc da intriga dos Deuses das Companhias Areas, que atrasam os vos, extraviam malas e me fazem esperar horas e horas sempre que h algum problema. Mas, voltando nossa viagem literria, este nmero da ? traz um vasto roteiro sua escolha: partimos da febre laranja que nos tomou nos ltimos tempos, passando pelos j aclamados Pirilampos, com escala na mgica Galcia, Espanha, Mxico. Oferecemos no nosso pacote uma viagenzinha alucingena conduzida por plantinhas da Amaznia, muita arte, tradues e tradies. Destino final: apenas o seu prazer. Agradecemos a sua preferncia e esperamos que voc aprecie a sua estadia conosco. A todos, uma boa viagem.

TAMBM PARA NS A COR DA ESPERANA.

Os polacos identificam-se com a oposio ucraniana. Basta mencionar POUQUINHO, AFASTARMO-os vrios protestos e concertos NOS DE TODOS OS organizados em Varsvia, Cracvia e Lublin. Lembramo-nos do nosso PROBLEMAS DO NOSSO prprio caminho, em 1989 e desta QUINTAL. PODEMOS, GRAAS alegria que encheu o povo depois da REVOLUO UCRANIANA, vitria. A cor laranja tambm para ns a cor da esperana. Podemos, pelo TER F, MAIS UMA VEZ, NOS menos um pouquinho, afastarmo-NOSSOS EMPOEIRADOS nos de todos os problemas do nosso IDEAIS. quintal. Podemos, graas revoluo ucraniana, ter f, mais uma vez, nos empoeirados ideais. Oxal no acabe s com entusiasmo vazio.
PELO MENOS UM

Mostrava isso muito claramente que a velha equipa no entregaria o poder sem luta severa. A dependncia do pas da sua madrasta Rssia era bvia, a ameaa do mais forte parecia paralisar as mentes.

Oxal a cor laranja permanea como o smbolo da revoluo da paz. Oxal o Natal, l no outro lado da nossa fronteira seja calmo, ser assim mais calmo para todo o mundo.

Diciembre 2004

Dezembro 2004

crnica y editorial
COR-DE-LARANJA
No dia 21 de Novembro de 2004 (domingo) decorreu a segunda volta das eleies presidenciais na Ucrnia. As sondagens realizadas depois da votao revelaram que tinha vencido Victor Iuschenko, o candidato da oposio. Na Praa da Independencia em Kiev reuniram-se 15 mil pessoas para festejar esta vitria. A capital, como todo o Oeste da Ucrnia, chamado um bastio da oposio nacionalista, apoiava Iuschenko, da esta alegria. Porm, este ambiente distrado desapareceu j no dia seguinte.Segundo os resultados divulgados na segunda-feira, 22 de Novembro, o vencedor da segunda volta foi Victor Ianukovitch, o primeiroministro actual. A oposio acusou a Comisso Eleitoral Central de ter cometido fraudes. No dia 23 de Novembro, milhares de manifestantes renem-se ao lado do palcio presidencial e exigem o reconhecimento da vitria de Iuschenko.As multides na Praa da Independncia permanecem ali, apesar do frio. O actual presidente Leonid Kutchma, referindo-se s manifestaes num comunicado emitido na televiso estatal, sublinha que as foras de segurana no sero as primeiras a recorrer fora, mas esto prontas para repor a lei e a ordem. A marcha sobre a sede de presidncia acabou barrada pela polcia. Umas horas antes, no Parlamento realizou-se uma sesso destinada a discutir as fraudes eleitorais. Os deputados que apoiavam Ianukovitch boicotaram essa sesso e abandonaram a sala. Iuschenko aproveitou-se da ausncia deles e prestou juramento como presidente da Ucrnia. A partir daquele momento foi reconhecido pelos seus apoiantes como presidente. A Unio Europeia, a Organizao para a Segurana e a Cooperao na Europa (OSCE) e os Estados Unidos da Amrica tomam o seu papel no palco e exprimem muita preocupao face s numerosas indicaes de fraude eleitoral, enquanto o presidente russo, Vladimir Putin, considerou inadmissveis as crticas da UE e da OSCE, dado que nesse tempo ainda no havia resultados oficiais. Na quarta-feira, 24 de Novembro, a Comisso Eleitoral Central anuncia a vitria de Victor Ianukovitch, o candidato do poder. Os estudantes polacos manifestam-se no exterior da Embaixada da Ucrnia em Varsvia. Na Ucrnia, a oposio dirige-se ao Supremo Tribunal de Justia, queixando-se de fraudes eleitorais. A 25 de Novembro (quinta-feira) o ex-presidente da Polnia, Lech Wasa, parte para a Ucrnia, para ajudar a procurar alguma soluo atravs da mediao. Ianukovitch acusa a parte oeste da Europa de apoiar a oposio.

viaxes
SANTIAGO DE COMPOSTELA
Dende fai un milenio o obxectivo mis popular das peregrinacins en Europa. centro cultural e cidade universitaria. Santiago de Compostela, ademais de ser capital administrativa da comunidade de Galiza, ofrece unha multitude de encantos para tdolos que decidan visitala. Os que peregrinan polo Camio de Santiago, anda que aconsellable que o fagan todos, van catedral, unha marabilla de arquitectura medieval. O Prtico da Gloria sen dbida o mis impresionante nela. Sen embargo, a sa beleza, anda que fai conte-la respiracin, s unha cara da moeda. A catedral garda unha das mis importantes reliquias do mundo, os restos do Apstolo Santiago. Segundo di a lenda, o santo alcanzou Galiza, o cabo do mundo antigo (foron os romanos os que lle deron nome Finis Terrae), na sa nobre misin de propagacin da fe cristi. Cando o executaron en Xerusaln no ano 44 e se negaron a enterralo al, trasladaron os seus restos ao noroeste peninsular. Sobre o seu sepulcro construuse no sculo IX unha capela que, co paso do tempo, se converteu na catedral de hoxe. Mais Santiago de Compostela non s a catedral. Tamn ofrece unha variedade de maneiras de pasalo ben. As persoas que percorren as cidades con gran pracer querern ve-los lugares mis interesantes da capital galega. As catro prazas que rodean a catedral non poden pasar desapercibidas para o camiante: Praza do Obradoiro, Praza das Prateras, Praza da Quintana e Praza da Acibechera ou Inmaculada. Tamn vale a pena visita-los numerosos museos, entre eles o interesantsimo Museo do Pobo Galego, O Centro Galego de Arte Contempornea, o Museo do acibeche e os cinco museos de temtica relixiosa. Tampouco faltan en Santiago eventos culturais, daquela quedarn encantados tdolos amantes da arte. Abundan teatros e exposicins. Durante todo o ano acompaan a festas de tipos distintos concertos de tdolos estilos musicais e presentacins de baile. Despois de visitar unha serie de museos e espectculos chega a hora de comer. Pnnolo fcil a gastronoma local. Nunha manchea de restaurantes, tabernas e bares srvense pratos moi variados e para tdolos petos. A cocia tradicional galega excepcional pola sa alta calidade e, mesmo tempo, sinxeleza. Ofrcense pratos a base de mariscos, sopas, queixos imposible enumera-lo todo. unha obriga proba-los doces locais, entre eles a torta de Santiago, feita a base de amndoas. Como complemento da comida ofrcese

Badowska Texto de Gabriela Badowska

Texto de D ominik Marczuk Fotos de Luca R. Caeiro

No dia seguinte, o chefe da diplomacia da UE, Javier Solana, vai Ucrnia para assitir s negociaes da mesa redonda, nas quais participam tambm os presidentes da Polnia e Litunia, os representantes da Rssia e da OSCE. preciso mencionar que neste dia d-se uma viragem muito importante - as autoridades e a oposio declaram que esto abertas a negociaes. Em 27 de Novembro, o Parlamento ucraniano declara invlida a segunda volta das eleies presidenciais e admite a existncia de fraudes durante o escrutnio presidencial. Iuschenko insiste na repetio da segunda volta das eleies a 12 de Dezembro. Como o Parlamento na verdade no pode invalidar as eleies, a oposio pede ao Supremo Tribunal de Justia que investigue se o processo eleitoral foi legtimo. A 28.11.2004 dirigentes russfonos (um dos nomes dos apoiantes de Ianukovitch) ameaam referendar a separao se Iuschenko chegar ao poder. Neste caso o Leste da Ucrnia, ento as regies maioritariamente pr-Ianukovitch (a zona mais industrial e rica do pas) de forte ligao Russia, podia alterar o seu estatuto administrativo-territorial ou at tentar ficar parte da Rssia. Todo o mundo suspirava depressa, esperando pelo pior - a guerra. No dia 29.11.2004 Kutchma e Ianukovitch renem-se com os governadores separatistas. Os deputados de Donetsk decidem fazer um referendo sobre uma eventual separao. Javier Solana apela unidade e integridade territorial da Ucrnia. Em 30.11.2004, a oposio rompe negociaes com Victor Ianukovitch e retoma o bloqueio aos edifcios administrativos de Kiev, exigindo uma sesso de emergncia do Parlamento. Na tera-feira, 1 de Dezembro de 2004 os deputados votam a favor da moo de censura contra o governo de Ianukovitch. Esta deciso abre caminho demisso do primeiro-ministro. O prprio Ianukovitch no reconhece a legitimidade desta deciso. A 2 de Dezembro, Leonid Kutchma, o presidente cessante da Ucrnia, quer novas eleies presidenciais no pas, mas recusa assinar o decreto de demisso do Governo de Victor Ianukovitch. Finalmente, a 3 de Dezembro o Supremo Tribunal da Justia ordena a repetio da segunda volta das eleies presidenciais. Em Kiev esta vitria, uma vez mais, foi celebrada com alegria e fogos de artifcio.

unha variedade de alcois locais, dende augardente e licores ata vios excelentes e o mis espectacular: a queimada, augardente con froitas, grans de caf e azucre, que se lle prende lume e se acompaa por unha frmula mxica: o esconxuro da queimada. A vida nocturna florece na cidade sagrada. Mentres durante o da Santiago un prodixio de pedra, despois da posta do sol chama a atencin o neon. A noite demostra o moderno da cidade. A festa dura ata o amencer nunha multitude de bares e discotecas. O problema non , como en Polonia, o de atopar un sitio con msica e ambiente adecuados, en Santiago o mis difcil elixilo. Tamn se fan cada vez mis populares os contacontos que enchen a noite de historias. Para completar toda a viaxe, dende Santiago fcil chegar a sitios moi atractivos de Galicia. Ofrcense excursins en autobs ou en coche, con ou sen gua, a tdolos lugares galegos mis coecidos. Pdese mencionar a Costa da Morte, a Torre de Hrcules na Corua, as Ras Altas ou a Ribeira Sacra e os seus Canns do Sil. Unha peregrinacin ou viaxe complementada de tal maneira con certeza ser unha experiencia inesquecible.

Diciembre 2004

Dezembro 2004

Trala brtema ense as horas hmidas da Torre da Berenguela...

Porque as pedras recordan a Praza do Obradoiro garda sculos de pegadas na sa memoria.

Diciembre 2004

Dezembro 2004

A lixeira nboa envlvenos misteriosa na Praza de Fonseca...

Infindas ras de sempre pedra brense ante os camiantes para descubrir a cidade dos recantos mxicos.

Diciembre 2004

Dezembro 2004

viaxes
VIAXE PREHISTORIA
Texto de Julia Kloczkowksa

viagens

Falkowska Texto de Magdalena Falkowska

ULTRAPASSANDO AS FRONTEIRAS COM AYAHUASCA


Vocs alguma vez j pensaram quais os motivos que levam a gente a viajar? a deixar o seguro e o familliar para se lanar nas aventuras, ultrapassar as fronteiras do conhecido, seja fisicamente, seja mentalmente? Mesmo que algum dificilmente entenda isso, a ayahuasca, leva cada vez mais espritos inquietos a viajarem com ela, exteriormente e interiormente. Esse ch alucingeno, preparado base de plantas tropicais, faz com que os mochileiros do mundo inteiro percorram quilmetros da Floresta Amaznica com fim de participar, num ritual que inclui o consumo da ayahuasca, de uma outra viagem, para alm do consciente. Imaginem essas cenas! No meio da floresta tropical, um grupo de pessoas, oriundas das mais variadas partes do mundo, passam um dia preparando, conforme as receitas tradicionais indgenas, a bebida ayahuasca. Acabado o processo longo e complicado- os participantes entoam cnticos especiais, tomando 6 litros de gua, alm de outras bebidas feitas de plantas que provocam vmitos e diarrias. Depois do processo de limpeza, segue-se o momento principal do ritual. Os ayahusqueiros tomam o ch e entram na fase de mirao, isto , no estado alterado de percepo que possibilita o contato com o divino. Se isso parece a vocs uma cena do xamanismo, no esto se enganando muito. A ayahuasca tem sido utilizada h sculos por diversas tribos indgenas para os fins religiosos e medicinais. O fundador da religio do Santo Daime- o seringueiro, neto de escravos, Raimundo Irineu Serra conheceu a bebida atravs dos curandeiros locais. Fez do consumo do ch (chamado tambm vinho de deus, vinho das almas) o fundamento da doutrina que sincretiza elementos de vrias religies: cristianismo, candombl, espiritismo basicamente. As duas plantas presentes no preparo do ch o cip jagube e a folha chacrona ou rainha quando fervidas juntas, resultam na ayahuasca. Esse lquido amargo, cor de terra, por conter as substncias psicoativas, produz no organismo efeitos parecidos com os do LSD. Os seguidores da religio do Santo Daime e da outra grande entidade religiosa a Unio do Vegetal (UDV) garantem que o ch assegura uma expanso da conscincia, possibilitando entrar em contato com o Esprito Santo e dar incio a um processo de autoconhecimento profundo e de melhor compreenso do mundo. Alm disso, apontam as qualidades teraputicas da bebida, que purificariam o organismo e reduziriam a dependncia de lcool e drogas, relatando at mesmo casos de cncer extripados com a f do Santo Daime. Por enquanto, essas teorias no tm nenhuma base cientfica, embora j tenham despertado interesse dos estudiosos de diversos pases. Entre outros, o da antroploga Beatriz Labeta, mestre pela Unicamp, organizadora do livro recm-lanado O Uso Ritual da Ayahuasca, em que aborda tambm o tema da Reinveno do Uso da Ayahuasca nos Centros Urbanos. O ch, pois, com o passar dos anos, migrou da Floresta Amaznica para as capitais nortistas, chegou aos grandes centros urbanos no Brasil e se espalhou para o resto do mundo. Os neoayahuasqueiros, como diz a autora, so, em geral, jovens de boa instruo e educao mais liberal, alternativa, e tambm profissionais liberais. A bebida ficou famosa na dcada de 80 por ser usada por artistas ( Sting conta a sua experincia com a ayahuasca na sua recm-publicada autobiografia). Apesar de ele conter um elemento txico, o uso do alucingeno em rituais religiosos foi permitido pela Secretaria Nacional Anti-Drogas (Senad). Por algum tempo, o Brasil se tornou Amsterdo da ayahuasca e recebia numerosos peregrinos do mundo inteiro. Na maioria dos pases, o ch considerado uma droga ilcita. Apenas o Brasil, a Espanha, a Holanda e, mais recentemente, os Estados Unidos permitem o seu consumo. O Santo Daime e a Unio do Vegetal tm cerca de 1 200 seguidores em 20 pases, principalmente no Brasil e na Europa. A ayahuasca atrai, porm, adeptos de outras entidades religiosas assim como os turistas espirituais. Estes no se desanimam pelas incomodidades da viagem e pelo gasto de alguns 2 mil US$ para pagar a excurso a um dos centros de seminrios espirituais na Amaznia ou na Bahia em que se experimenta a ayahuasca. A internet est cheia de anncios desse tipo, que, geralmente em ingls e espanhol, oferecem aos turistas um conforto cada vez mais alto. A bebida, como dizem os especialistas, tem poucas chances de virar droga para diverso. As reaes corporais e psicolgicos so fortes demais. Em Minas Gerais, uma rave chamada Ayahuasca Visions foi anunciada, mas os protestos dos daimistas conseguiram impedir que acontecesse. Me digam uma coisa: realmente h algum que acha graa em uma sesso coletiva de vmitos e diarria....?

Entn, que son os castros? Os castros son asentamentos humanos formados xeralmente por un conxunto de edificacins de pedra con base circular, protexidas por varias murallas, tamn de pedra, e fosos, situados en zonas altas, fciles de protexer. Localzanse tanto no interior como na costa e a sa orixe data dos sculos VI ou V antes de Cristo. A Cultura Castrexa desenvolveuse ata o sculo II d.C, e incluso posteriormente, formando parte do que se denomina Cultura Galaico-Romana.Na parroquia de Baroa, dentro do concello de Porto do Son, podemos encontrar un dos conxuntos arqueolxicos mis paradigmticos da cultura castrexa martima en Galicia, ou sexa, o Castro de Baroa. En xeral, parece que cousas ou lugares dos que non se sabe demasiado, ou porque conteen un misterio profundo ou porque non hai bastantes informacins adecuadas, son moito mis interesantes e espertan o noso interese. Hoxe, neste artigo, quixera levarvos a un sitio prehistrico, cheo da maxia e misterio e ademais moi tranquilo e con moito encanto. Este lugar do que quero falarvos para min un dos mis bonitos recantos do mundo, que non s permite descansar e relaxarse senn tamn provoca reflexins e soos da nosa vida e historia. Hoxe, quixera levarvos ao Castro de Baroa, que se sita na Galicia occidental, na pennsula do Barbanza, onde existen un total de 37 castros catalogados. Entre os que se realizaron traballos arqueolxicos estn tamn o de Enxa e o de Nadelas. Nas ltimas vacacins eu tiven a oportunidade de visita-lo Castro de Baroa. Pero en primeiro lugar vou falar un pouquio sobre o castro e a cultura castrexa para que teades un cadro xeral daquela cultura prehistrica de Galicia. Un dos feitos mis comunmente admitidos a nivel popular e dos mis controvertidos que os castros son obra dos celtas. Parece aceptado que existiu unha cultura castrexa, que comparta trazos propios de identidade nas sas construccins, arte, relixin e organizacin social.A cultura castrexa amsase, a travs dos restos arqueolxicos estudados, como unha sntese da cultura indxena e a incorporacin de elementos culturais centroeuropeos, como por exemplo a lingua de raz celta. Non obstante, a maior parte dos investigadores aceptan que non se pode falar dunha cultura celta, propiamente dita, en Galicia. A idea do celtismo como o elemento principal da cultura castrexa froito do pensamento Romntico, corrente intelectual que tivo, a fins do s. XIX, o seu apoxeo. O castro de Baroa un asentamento localizado nunha pennsula unida terra por un istmo de area e roca, nun enclave con indubidable conveniencia estratxica, xa que domina a entrada sur ra de Muros e Noia e pode ser divisado desde calquera orientacin. Polos restos arqueolxicos atopados nos concheiros, pequenos xacementos de lixo, podemos saber que a alimentacin principal dos seus habitantes era marisco, moluscos e tamn algn animal vertebrado. Tamn se atoparon anzois e outros obxectos de pesca que indicaban actividade marieira, anda que non hai restos que indiquen a presenza de embarcacins, o cal non significa que non utilizaran embarcacins fabricadas con peles. Tamn apareceron muos, o que demostra que consuman cereais modos. O castro de Baroa dispn dun forno para fundir, situado fra do recinto amurallado, no que se traballara o bronce, o ouro e o ferro. Elaboraban obxectos de ourivera e traballaban tamn a cermica realizando actividades comerciais con ela.Case non hai restos de enterramentos nin de motivos relixiosos, polo que se sospeita que incineraban aos mortos. Parece que eran politestas pero non se cre que deran especial importancia relixin, sendo os elementos naturais como a terra, o sol, o mar, etc., os seus smbolos de adoracin. Finalmente, teo que mencionar que en Galicia o nmero de castros relativamente alto, xa que se estima que existen aproximadamente uns dous mil cincocentos. Entn, se estivsedes algunha vez en Galicia e quixsedes descansar ou sumirvos en pensamentos e soos ou atopar algunhas inspiracins o Castro de Baroa invtavos moi cordialmente.

10

Diciembre 2004

Dezembro 2004

11

viajes
BIENVENIDO A RIBADEO!
Texto de Julia Kloczkowksa
el Mar Cantbrico por el norte; los municipios de Barreiros por el oeste y Trabada por el sur, mientras que por el este aparece la Ra de Ribadeo. Ribadeo debe su nombre al ro Eo, que se ensancha y convierte en ra. Cuando llegu a Ribadeo y lo conc un poco, qued sorprendida por su riqueza natural, piasajstica y monumental. Me gust mucho caminar por el casco histrico, antiguo, con calles muy en pendiente donde se arraciman las viejas casas marineras alternando con casonas de la oligarqua de la villa. Merecen especial mencin la Aduana Vella, levantado en el s. XVIII; la Casa do Patn, considerada la construccin civil ms antigua de la villa,que en el s. XIX, fue sede de la Escuela de Nutica y de la Aduana. Me agrad tambin el Ribadeo moderno, o sea el centro, el conjunto urbanstico en el que destacan la Plaza de Espaa (antigua Plaza del Campo), con hermosos jardines y rboles, que est bordeada por el ayuntamiento (en origen fue el pazo del Marqus de Sargadelos, Antonio Raimundo Ibez, fundador de una fbrica de cermica), construido en estilo neoclsico, que tiene a su lado la Torre de los Moreno, un edificio de principios del s. XX, que asombraba por la riqueza de sus materiales: mrmol y cermica; por ltimo, la iglesia de Santa Mara del Campo y el convento de Santa Clara del s. XI. De la etapa medieval conserva la villa las pequeas iglesias en estilo romnico dedicadas a la Virgen de la Atalaya y a la Virgen del Camino. Como Ribadeo es uno de los ms importantes puertos comerciales de la zona, tiene por supuesto un casco con un agradable paseo martimo a lo largo del Puerto Comercial de Mirasol, Puerto Pesquero y Puerto Deportivo de Porcilln. Al final del muelle de Porcilln,

viagens

resultado del proceso de derrumbe. Otro fenmeno de tan magnfica playa es que slo es posible visitarla, o sea pasear por ella, cuando hay marea baja, es decir cuando el mar baja porque durante la marea alta toda la playa est cubierta y no se puede caminar por ella. Por eso, si estuvirais alguna vez en Ribadeo y quisirais ir a la Playa de Las Catadrales, es muy importante enterarse bien del horario de la marea baja y cuidado! porque cada da el horario es diferente, o sea no es siempre la misma hora. El horario de la marea se puede consultar sobre todo en la Oficina del Turismo de Ribadeo. en su extremo norte, subiendo unas escaleras llegamos a la Capela de San Miguel, hermoso mirador sobre el puerto y la ra.Caminando desde la capilla hacia el Puente de los Santos que une Galicia y Asturias nos encontramos con el antiguo Cargadero (Cargadeiro do Mineral) de hierro para los barcos, hoy sustituido por una estructura de madera que constituye un excelente mirador. Muy cerca se encuentra el Fuerte de San Damin, una construccin militar del s. XVII que serva de defensa a la villa, hoy sitio de varias exposiciones. Continuando el camino podemos disfrutar de un paseo muy agradable junto al mar hasta la Illa Pancha (Isla Pancha) con sus faros antiguo y moderno. El paisaje de los alrededores de Ribadeo es muy variado ypintoresco porque por un lado aprace el mar con magnficas playas, la ra, el ro Eo y por otro lado hay pequeos montes y bellsimos valles. Desde el Monte de Santa Cruz (el Mirador de Santa Cruz), que est a unos 3 km de Ribadeo, se puede contemplar una esplndida vista panormica de Ribadeo y de sus alrededores. All se encuentra una capilla, dos cruces, un observatorio de la Casa de la Ra, un Monumento al Gaiteiro Gallego y un jardn botnico con especies autctonas. El primer domingo de agosto se celebra all una fiesta de romera: la Xira de Santa Cr uz, de g ran sabor gallego. Para concluir, me parece que Ribadeo es un lugar muy interesante y vale la pena visitarlo. Adems, all tambin cruza el Camino Norte de Santiago, o sea uno de los ocho caminos de peregrinacin a Santiago de Compostela.

Me encanta viajar y siempre que tengo una oportunidad y posibilidad de ir a un sitio, sobre todo al extranjero, la aprovecho. Para m los viajes son el nico y el mejor modo de aprender un idioma, practicarlo y asimismo de conocer otra cultura y todo que est relacionado con ella, o sea la gastronoma, las costumbres, las fiestas, las tradiciones, la msica, las leyendas, etc. Adems, los viajes nos facilitan el contacto directo con la gente de otras culturas. En este artculo querra contaros algo de mis ltimas vacaciones que pas en Galicia, el rincn ms enigmtico de toda Espaa. En secreto, tengo que confesar que me enamor de esta tierra sobre todo por su bellsimo paisaje, por un lado tan tranquilo, verde, melanclico y por otro tan salvaje y tan distinto de otras partes de la Pennsula Ibrica. Lo nico de lo que podra quejarme fue del tiempo, muy lluvioso y brumoso, as que el tpico de que Espaa est relacionada con el sol y el calor en esa regin del Noroeste no se confirma. Durante mi estancia en Galicia visit muchos lugares, entre ellos: Santiago de Compostela (para m una ciudad mgica a la que querra siempre volver), La Corua, Malpica, Rianxo, Barroa, Mondoedo, Viveiro y muchos ms. Pero ahora querra invitaros a Ribadeo, que segn una gua polaca es un pueblo poco interesante, pero yo pienso todo lo contrario. Pas all 3 semanas trabajando como voluntaria en la Oficina de Turismo, as que tuve la oportunidad de enterarme un poco ms de cosas de este municipio y de sus alrededores. El municipio de Ribadeo se encuentra en el extremo nororiental de Galicia,en la provincia de Lugo, en su lmite con Asturias, sirviendo de prtico natural de entrada o salida de Galicia.Tiene una extensin de 106 km2 y una poblacin de 9.163 habitantes. Su contorno lo conforman

Finalmente, lo que me asombr ms de todo el paisaje de este municipio fueron las playas, sobre todo, la de Las Catedrales(As Catedrais o Augasantas). Esta extraordinaria playa se encuentra a unos 8 km de Ribadeo, en direccin hacia La Corua. Lo que sorprende all son las mltiples galeras, cuevas y unos amplios arcos que parecen prticos marinos o columnas aisladas. Todas esas formas de la roca estn configuradas por el mar como

12

Diciembre 2004

Dezembro 2004

13

viajes
UN ENCUENTRO CON MEXICO
Me fui a Mxico el 14 de septiembre de 2003 y pas all en total diez meses. Sin embargo, mi viaje, un poco ms espiritual, empez cinco aos antes, que fue cuando me enamor de Mxico. Mis recorridos consistieron en leer libros y publicaciones sobre este pas, las plticas con las personas que estuvieron all y conocieron sus defectos y buenas cualidades, y, literalmente, en tocar con el dedo el mapa de Mxico que hasta ahora est colgado en mi habitacin. Al mismo tiempo, mi imaginacin formaba cierta visin del destino de mi viaje, que, a pesar de mis intenciones de dejarla libre de estereotipos, tena que tomar en cuenta las opiniones generales sobre Mxico que circulan en mi pas. Y stas son muy variadas. Los polacos asocian Mxico ms a menudo con los Mayas, Acapulco, el nopal, el sol, una cocina picante, un esqueleto alegre, la fiesta, el sombrero, el tequila, una delincuencia importante, el peligro. En una palabra, Mxico, es para nosotros algo extico en colores llamativos, donde nos asusta la pistola cargada, y al mismo tiempo, algo ligero, clido y alegre, donde incluso el Da de los Muertos es una fiesta divertida. Pero yo apenas pude esperar el sabor de tortilla y poder tocar esas viejas piedras de Teotihuacn. Mi curiosidad fue ms fuerte que los juicios negativos y, a pesar de los miedos y advertencias, guindome segn el lema el mundo pertenece a los valientes, salt al otro lado del charco, a Mxico. Mi primera impresin fue, sinceramente, un susto: un mar de luces rodeado por cerros, que consitua la capital con sus casi 25 millones de habitantes y ms de 5 mil hectreas. Pero, en realidad, Mxico, ya al principio, me salud con una gran fiesta. En la noche del 15 al 16 de septiembre los mexicanos celebran su gran fiesta nacional, el Da de la Independencia. El evento tuvo lugar en el Zcalo. A las once de la noche, el presidente de la Repblica (esta vez Vicente Fox) toc la campana y grit tres veces Viva Mxico!. El enorme gento reunido en la plaza junto con l

viagens
Wolska Texto de Patrycja Wolska
grit esas palabras, y yo tena lgrimasen mis ojos, porque precisamente en este momento me di cuenta de que realmente estoy en este lugar de mis sueos y estoy divirtindome junto con los mexicanos. Unos das despus de la celebracin los coches todava tenan pegadas las banderitas nacionales a las antenas, y en las ventanas de las pasteleras se podan ver dulces con los colores nacionales. Tengo que reconocer que los mexicanos tienen una postura sentimental y ardiente en lo que se refiere al patriotismo. Se entregan mucho a los asuntos de su pas, el amor a la patria es ms bien un honor y orgullo que vergenza. Not este aspecto tambin en los zcalos de diferentes ciudades, en el momento de levantar la bandera: adems de la marcha solemne de los soldados, estaban presentes unos transentes y, firmes, con su mano puesto al corazn, escuchaban el himno nacional. Una postura parecida la tienen frente a la religin. Mxico es un pas 95% catlico, pero es una fe ms bien mariana. Su protectora es la Virgen de Guadalupe, una virgen Mara de cara morena que habl a Juan Diego en nhuatl. Prcticamente tiene su rincn en todos los lados: en un restaurante, en los hoteles, en un callejn oscuro, en un taller mecnico, en la fbrica del tequila, en una roca en el mar en Acapulco, en los medios del transporte comn, en un taxi, en las rocas a las autopistas de toda la Repblica y en cada departamento particular. Su mes es diciembre, y, ms exactamente, el da 12. En esas fechas una multitud de peregrinos se dirige a la capital, al Santuario de La Villa. Caminan los habitantes de diferentes ciudades, indios de diversas tribus, familias enteras, asociaciones de taxistas, cerrajeros y fotgrafos. Pasan junto a la Antigua Baslica, al monumento al Papa Juan Pablo II, se dirigen a la Nueva Baslica con la imagen milagrosa de la Virgen de Guadalupe y se sientan frente al templo. Por lo que la enorme Plaza de las Amricas est llena de tiendas de campaa y de gente que duerme, platica, baila, toca instrumentos y prepara la comida. En las autopistas de todo el pas se puede ver en todo momento los peregrinajes: un coche que va a paso lento, adornado con flores y luces de colores, con un pequeo altar de la Virgen (a menudo con los colores nacionales), y frente a l, una persona que va corriendo, llevando en la mano una antorcha con el fuego sagrado, encendido en la Baslica principal. El fuego sagrado lo pasarn a su iglesia parroquial, para que la Virgen de Guadalupe les proteja tambin en este ao. La capital de Mxico es grandsima y parece un caos enorme: aqu se mezclan distintos estilos arquitectnicos, muchos edificios se construyeron sobre las ruinas de antiguas viviendas y templos aztecas, mucha gente por todas las partes. Sin embargo, esa ciudad tiene sus lugares especialmente impresionantes, p.ej: el Zcalo, Chapultepec, el parque ms grande de la ciudad, las calles cerca del Zcalo, llenas de libreras con viejos libros, la zona universitaria. A m me gust ms Coyoacn, un sitio mgico para m. Es el nombre de un barrio en el sur de Mxico D.F. Es famoso por el Museo de Frida Kahlo, que de hecho fue la casa de Frida y Diego. Un tranva de los aos veinte nos llevar para un recorrido por esa zona y veremos ricas casas unifamiliares de gran antigedad, el mercado lleno de colores y de maravillas de arte popular, como las blusas bordadas de puro algodn, pasaremos junto al zcalo, en el que siempre hay ruido y es agradable. Vale la pena visitar ese rincn el domingo. Ese da hay all orquestas de diferentes partes de Amrica del Sur, las indias venden muequitas hechas a mano delante de la iglesia, y cerca, est el puesto con los carteles y publicaciones sobre el movimiento zapatista del estado de Chiapas. El gran mercado nos ofrece no slo un amplio surtido de la ropa, como p.ej.: pantalones anchos con un dibujo popular, ponchos, sombreros, pauelos, blusas con una foto de Emiliano Zapata, bolsas de cuerda o de tela, con presentaciones de las plantas. Por puro placer, uno puede comprar pendientes de plata con plumas de papagayo, cuadernos adornados a mano, velas de diferentes olores, cermica. En el sitio podramos incluso dejarnos hacer un tatuaje, o teirnos el cabello. Para los que necesitan consejos en cuanto a la salud les esperan los puestos con hierbas, la purificacin con una vela, cristales y libros adecuados. Cerca, unos artistas muestran sus obras, por lo que la plaza parece una galera. Incluso, junto a la iglesia, est el restaurante Grifaldo, cuyo propietario tambin es un pintor. Dentro podemos probar unos espaguetis exquisitos, admirando al mismo tiempo los cuadros ms recientes del artista. stos representan con frecuencia paisajes mexicanos, o escenas cotidianas, tambin con acento mexicano. Despus de la visita detallada al zcalo vale la pena tomar un caf delicioso en la esquina y comer churros (dulces calientes con relleno de chocolate, leche o caramelo).

Mxico es un pas en que siempre estamos en verano, o puede que en primavera. El ao est dividido en dos pocas: la seca (noviembre- abril) y la de las lluvias (mayo- octubre). Adems, siempre hace sol y por todos lados florecen los rboles, flores con nombres extraordinarios para mi, incluso los nopales parecen no picar y son ms accesibles. Y la fruta se vende durante todo el ao, p.ej.: ya en abril llega la poca de fresas (en Polonia las tenemos slo en junio), y las naranjas o pltanos ( tres especies) se pueden comprar todos los das. En una palabra, es verde de color, huele agradable y siento un calor suave. Incluso hay una localidad, Cuernavaca (1,5h de camino desde la capital), que a menudo se describe como la ciudad de la eterna primavera. El clima es ms suave, y las numerosas flores constituyen un elemento inseparable del paisaje. Al mismo Hernn Corts, jefe de los conquistadores espaoles, tanto le agrad Cuernavaca que mand construir all su palacio. Quiso trasladar la capital de Mxico precisamente a Cuernavaca, pero la tradicin e historia fueron demasiado fuertes y, en efecto, no lo consigui. Resulta, que a pesar de su tamao y del caos, la capital se encuentra entre las ciudades ms bonitas del mundo, al menos para m.

14

Diciembre 2004

Dezembro 2004

15

lecturas de Polonia
LA INSURRECCIN VARSOVIANA
El primer de mayo de 2004 la Unin Europea dio la bienvenida a diez nuevos miembros. Entre ellos se encuentra Polonia. Con sus 38 millones de habitantes constituye uno de los pases ms poblados dentro de la Comunidad. La atmsfera en mi pas estuvo muy alegre, eufrica, se senta mucho nimo por todos los lados. Por fin, entramos en Europa! Recuerdo la votacin general del mayo del ao pasado. Tuvimos que elegir si queremos acceder a la UE o no. Decidimos que queremos estar en la UE. El presidente, Aleksander Kwaniewski, tena lgrimas de emocin en sus ojos al anunciar el resultado. Despus de muchos aos de los preparativos finalmente lleg la fecha esperada, el 1 de mayo de 2004.

leituras da Polnia
Wolska Texto de Patrycja Wolska

ARTE CONTEMPORNEA SOLTA EM VARSVIA

Texto de Malgorzata Mikowska

Por otra parte, s entramos en Europa, si tenemos en cuenta que, en realidad, Polonia se encontraba durante decenios de aos en los suburbios de su continente, por su dbil economa y el atascamiento de la civilizacin. Durante siglos estaba inviadida, conquistada, colonizada por el Occidente, estaba subyugada de ste, pero jams fue su miembro legtimo. Al Occidente miramos con envidia y queja, precisamente en los ltimos decenios.

No entramos en Europa con el sentimiento de una grande victoria histrica, ni de una derrota histrica. Entramos con prudencia y sabemos que mucho depende de la situacin de la misma Unin Europea. Nos acompaan diferentes emociones. Este da se llama en Polonia el Da del Aparece alegra, porque finalmente nos Trabajo. Recuerdo desfiles de gente de consideran como miembro, socio y JUSTAMENTE DESPUS todos los oficios y profesiones, tan amigo. Junto a la alegra est miedo, CAY LA MURALLA DE populares durante la poca del porque tememos a la hegemona y socialismo. Las marchas solemnes dominacin del siguiente organismo BERLN, LA REPBLICA pasaban por las principales calles de poltico. No queremos que expongan CHECA SE SEPARAR DE Varsovia. Ahora nadie celebra la fiesta a vender nuestras tierras. Estamos SLOVAKIA Y, FINALMENTE, de esta forma. conscientes que frente a los dems miembros de la UE apenas LA MISMA UNIN DE El Da del Trabajo Polonia regres a caminamos econmicamente. Nos REPBLICAS SOCIALISTAS Europa. Esta frase me hizo pensar a preguntamos si logramos salvar nuestra menudo. Cmo que regres a identidad, lo polaco? Estamos tambin SOVITICAS DEJ DE Europa? Es cierto que el 1 de mayo insguros, porque nos espera algo EXISTIR. de 2004 yo estaba en Mxico, pero, nuevo, porque tendremos que alcanzar antes, toda mi vida, la pas en Europa, las condiciones de los pases miembros en Polonia, que nunca cambi su y, por ahora, el ingreso nacional bruto ubicacin. Es ms, es en Polonia donde est el medio es cinjco veces menor que el mediano en la UE. Hay falata geogrfico de Europa ( a 200 km. al sur de la capital). As de informacin en el ambiente de los agricultores, que, Polonia constituye su mero centro y, como dicen empresarios y polticos. Sin embargo, tenemos mucha algunos, tambin su corazn. Se volvi la vctima de la esperanza. Pronto la situacin econmica mejorar, primera y segunda guerra mundial. De ah, que su papel en tendremos ms empleos y posibilidades. Las insituciones los sucedios ms dramticos del siglo pasado sea significativo. funcionarn mejor. Fin con las guerras por la independencia, Igualmente, su contribucin a la cada del bloqueo socialista con las tensiones internacionales en cuanto al pas es indudable. En 1989 elegimos a Lech Walesa, el primer relativamente pequeo con su ubicacin no muy favorable: presidente democrtico. Y, para decir la verdad, fue a esas entre Alemania y Rusia. Cuanto ms Europa sea integrada, fechas cuando Polonia se volvi totalmente independiente, tanto ms nuestra esperanza para una vida segura sea real. tras los 40 aos de la hegemona de la Unin de Repblicas Por ltimo, no estamos libres de sospechos, desconfianza y Socialistas Soviticas. Justamente despus cay la muralla de complejos. Hay que subrayar, que Europa es nuestro sitio Berln, la Repblica Checa se separar de Slovakia y, de origen, desde desambocamiento del Tajo, donde partieron finalmente, la misma Unin de Repblicas Socialistas las naves de Vasco da Gama, hasta los cerros de Roma, hasta Soviticas dej de existir. Polonia durante siglos form la los campos de brezos de Escocia y los pavimentos de Pars. histori,a cultura e identidad europea junto con otros pases Estos lugares conocamos ya antes como trabajadores o de este continente, fue su parte inseparable. En vista de ello, turistas. Ahora, entramos en ellos sin pasaporte, como los la expresin: regres a Europa es un poco injusta. miembros legtimos de la Comunidad.

Seguramente a maioria de vocs j repararam nas pequenas mudanas, que desde algum tempo acontecem no meio ambiente nos arredores da Universidade. Primeiro, no centro dum largo, cresceu uma palmeira. Agora, no parque que fica ao lado da biblioteca BUW podemos encontrar uns cervos. So cor de rosa e alm disso acendem ao anoitecer. A vista realmente engraada e aconselho a todos o passeio nocturno por aquela rea. Ambos os projectos reflectem uma transformao na mentalidade das autoridades municipais e tambm dos cidados quanto ao espao pblico. O que pblico j no a rea de ningum - como antes - mas a rea de todos, que pode ser bem aproveitada e tornar-se numa fonte de prazer e recreio na nossa vida cotidiana. Por conseguinte, o surgimento do parque beira do Vstula no foi casual. a primeira parte do grande projecto, cujo objectivo principal adaptar os terrenos ps-industriais ao longo do rio, e de alguma maneira atrair as pessoas a passarem o tempo livre por ali. A ideia geral consiste na construo de um centro cientfico e cultural de carcter interactivo.

Vm-me mente Lisboa e Sevilha, onde da mesma maneira foram arranjados os terrenos depois das Expos. A escala do projecto seguramente no pode ser comparvel, no entanto os planos para o futuro so muito prometedores. Os jovens artistas polacos, graduados nas escolas de arquitectura ou artesanato artstico, esto cheios de conceitos para aproveitar o espao pblico e diversificar o tecido urbanstico de Varsvia. At agora e graas ao esforo e ajuda financeira da fundao Bc Zmiana, alguns deles j tiveram a oportunidade de os realizar. Daqui, por exemplo, a apario dos cervos no parque. De alguma maneira apenas uma prova, uma experincia para observar a reaco da gente em contacto com as obras de arte expostas no ar livre. H pessoas que no gostam, que acham muito controversas aquelas mudanas na paisagem da cidade. Para outros, so um simples gracejo. Mas uma coisa certa. Varsvia uma cidade muito pobre em lugares com amenidade, que convidem os pees a diminuir a marcha. Muito menos a despertar um sorriso. As instalaes artsticas possibilitam que Varsvia se torne numa cidade mais curiosa, talvez mais bela e que, por fim, ganhe um aspecto individual entre as outras capitais europeias.

16

Diciembre 2004

Dezembro 2004

17

pintura
Texto de Anna Rottenberg

pintura
Texto de Madga Materna

QUADROS VIVOS NA ALDEIA GLOBAL


Nos incios da dcada de 60 Andy Warhol invadiu o terreno da cultura pop e apoderou-se da sua iconoesfera visual. Alcanou a propriedade pblica, a que pertenceram propagandas e embalagens de produtos populares, igualando-lhes em importncia a retratos de pessoas pblicas e a fotografia chocante da imprensa que revelava ao mundo inteiro as circunstncias da morte de algum. Seja um acidente de carro, uma execuo de um condenado na cadeira eltrica ou um atentado contra o presidente Kennedy. O uso de fotografias da imprensa quer dizer material pronto para a produo das obras de arte devia revolucionar no s uma, mas duas esferas da vida. Primeiro cpia serigrfica que sendo a transferncia mecnica da fotografia foi reconhecida como obra de arte igual a pintura feita a mo ou gravura. Segundo no espao da arte encontrava-se o que at este momento pertencia ao domnio das informaes, meios de comunicao e publicidade, considerados noartsticos. Tambm o conceito de imagem foi ampliado; isso que pouco tempo atrs significava pintura, tendo o retrato como uma das suas variaes, comeou a funcionar como um comunicado. Sancionou isso o autor do conceito de aldeia global Marshal Mc Luhan no famoso: imagem mensagem (image is a message), porm pouco depois foi mostrada a existncia de uma reao de retorno, porque mensagem comunicado imagem, tanto no campo dos meios de comunicao e publicidade quanto no campo da arte. Assim, com o passar do tempo, ambos os domnios comearam a transpassar e completar-se. A mdia aproveitava os sucessos da arte, a arte, por sua vez, beneficiava-se da mdia. Essa dependncia assim continua. Os meios de comunicao reduzem a linguagem e apelam para a subconscincia; a arte recorre para a linguagem da mdia e revela seu forro isto , os mtodos de manipulao da imagem-comunicado, que tem por objetivo levar-nos consumao do produto escolhido ou atrair-nos para uma ideologia poltica determinada. Esta manipulao se realiza tambm atravs da formao da imagem da empresa (muitas vezes tambm do indivduo) baseada nas pesquisas pormenorizadas do mercado e com uso de tcnicas sociopsicolgicas avanadas, elaboradas atravs de mtodos cientficos. Na preparao de imagens como essa participam alm de economistas, tambm especialistas da psicologia social, socilogos, e mesmo matemticos que nesta esfera da vida introduzem a teoria do caos. Quanto maior o dinheiro em jogo, mais profissional pode ser a imagem da empresa. Obviamente essa imagem j no se limita a sua fonte lingstica: j no mais uma s imagem, porm so milhares de estmulos heterogneosatiando todos os sentidos existentes para criar na nossa mente associaes positivas com o produto divulgado. No eixo de todas essas aes permanece o retrato da pessoa pblica o nico, permanente e constante elemento da campanha publicitria. Os mecanismos de transferncia da imagem e da marca na conscincia social que os profissionais elaboram com esmero, podem ser aplicados tambm criao de imagens negativas ou s aes polticas. Mais freqentemente, so os artistas que desenvolvem e fazem uso secundrio de tcnicas sociopsicolgicas. Se pode mencionar aqui uma srie de cartazes que depreciam os produtos de Calvin Klein ou conhecido Absolut Impotence ou Absolut Nonsense no processo chamado Subvertising que faz parte das prticas, ultimamente muito divulgadas, nascidas no limiar do discurso social com arte, chamadas jamming. Muito interessantes e famosas na poca foram as demonstraes de acrobatas que construram dos seus corpos inscries No War, Peace ou smbolos pacifistas contrrios a guerra presentes na contracultura das dcadas de sessenta e setenta. A prpria tcnica de construir imagens, quadros vivos, foi emprestada ou - como quer Alfons Hug contrabandeada de estdios olmpicos onde estas prticas reinavam h anos. O quadro vivo que prova a crena profunda e o culto ao Papa polons, to presente na Polnia, nasceu em Wadowice, durante a ltima peregrinao de Joo Paulo II sua terra natal. Os fiis agrupados na praa em frente igreja na cidade natal de Karol Wojtya, se colocaram na forma que, vista de cima formava o perfil caracterstico da cabea do Papa. Com certeza, essa ao nunca teria sido realizada, se a mdia no popularizasse a prtica esportiva ou, talvez, se no surgisse jamming. Apenas a imagem do Papa foi transferida da fotografia bidimensional para o vivo tecido ativo da multido humana possvel, segundo Piotr Uklaski, transmitir essa imagem juntamente com o costume novo de constru-lo - para uma cultura distinta, por exemplo para o Brasil. Uma reao reflexa vai ter lugar: no incio vo ser transplantados os smbolos visuais de culto ao Papa, nascidos na Polnia, quer dizer realizar o clssico jamming. O prprio culto vir a seguir. Isso abre a oportunidade para a introduo dos ensinamentos do Papa sem a necessidade de cans-lo para um continente distante. Tudo est perto na nossa aldeia global.

26 BIENAL DE SO PAULO - REPBLICA DA POLNIA


O artista polons Piotr Uklanski criou o retrato vivo do Papa Joo Paulo II (Karol Wojtyla) para ser apresentado na 26 Bienal de Arte Contempornea em So Paulo. A imagem formou trs mil e quinhentos soldados do Exrcito Brasileiro que foram colocados com a preciso coreogrfica em um grande terreno gramado. Aproveitando a fotografia area, fotografou a imagem do alto e assim vitalizou o quadro. O retrato do Papa parece ser composto de pixis substitudos, por alguns momentos, pelos corpos humanos que se tomam os pedaos da informao digital. Transmitindo os dogmas religiosos, a imagem do Papa constitui um cone secular alm de ser uma ponte entre as duas culturas. Piotr Uklanski organizou e realizou o retrato no Brasil para destacar vrios nveis da leitura deste projeto, tanto conceituais como culturais. A escolha do Papa Joo Paulo II nasceu da conexo imediata entre dois pases profundamente distantes em vrios itens, mas que coexistem historicamente e culturalmente dentro da tradio da Igreja Catlica. A f religiosa no e a nica ponte que liga o Brasil com a Polnia, a semelhana mais importante que seus povos so caricaturados por serem muito tradicionais e considerados devotos na prtica religiosa catlica. No contexto artstico, a ideia de exposies internacionais ou bienais vem com o conceito de mostrar as diferenas culturais, sobretudo porque os artistas convidados mostram os trabalhos que devem representar os seus pases. Piotr Uklanski contribuiu na 26 Bienal de So Paulo apresentando um projeto bem diferente. O artista criou sua obra para refletir sobre a prtica universal ou vulgar (cliched experience) que traz a expectativa frustrante da contribuio artstica que sempre deveria ser extica e nica por ser trazida de longe, de um pas distante.

Piotr Uklanski, John Paul II, 2004

Este projeto foi produzido pela Fundao Instituto Promoo de Arte e Anana Engenharia Cultural com o apoio generoso do Ministrio da Cultura da Repblica da Polnia, Prokom Software S e Brasil Connects.Piotr Uklanski nasceu em 1968 em Varsvia. Dedica-se s artes visuais; vive e trabalha em Varsvia, Paris e Nova York. Anna Rottenberg foi diretora da Galeria Nacional de Arte Contempornea Zacheta em Varsvia (1993 - 2001). Atualmente a diretora da Fundao Instituto Promoo de Arte, mas exerce tambm a critica e curadoria independente. Productora email: mmbra@wp.pl

18

Diciembre 2004

Dezembro 2004

19

seccin galega
Texto de Karolina Franaszczuk

seccin galega
OUTRO ESCONXURO
Lume lumia, que verde camia da fraga lareira e faise lumieira. Lume de quentura pra nosa fartura; lume benzoada que roda a queimada. Pingota d-orvallo folla de carballo; auga do agoiro mel do fervedoiro. Cerqueira de lume sen trasno nin fume; nin bruxa chuchona, nin meiga dentona. Rolar muieiro, chiscar faisqueiro, moxena lumiosa, vagalume rosa; viradoira de lus faremos a crus. Polo ar da sorte que escorrenta a morte; pola auga da vida que sanda a ferida; pola herba moura que busca a tesoura; pola pedra o raio que mata ao meigallo: Lume, lume, lume; lume lumeada para aloumiar a queima queimada, na vira virada do borburellar. Polo San Silvestre de pao de cipreste; chaga de San Roque, can e palitroque. Polo San Andrs e, polo Sant-iago, nun reviravs, queimada che fago, e, QUEIMADA, es.

A QUEIMADA
A queimada, que poucas persoas o saben, unha tradicional bebida galega que se basea no bagazo galego (ou sexa, na augardente). Ten un sabor especial e nico e o costume de bebela ten races nun pasado remoto. Anda as dicir s isto non explica moito o fenmeno da queimada, pois algo mis profundo e complicado, un dos mis difundidos rituais da augardente, pagn e cheo de misterio. unha celebracin colectiva da identidade do pobo galego coa sa terra, as sas tradicins e costumes. Trtase de reunir os amigos, a familia ou a xente nunha festa popular, preparar nun pote de barro augardente engadindo azucre, tonas de limn, caf e outros ingredientes ao gusto, despois faise arder e todo isto acompao o esconxuro mxico, normalmente coa luz apagada o que estimula a imaxinacin dos participantes. Galicia abonda en lendas, supersticins e crenzas sobre meigas, bruxas, trasnos e outras manifestacins do metafsico. A queimada ten moito disto. Foi antigamente vista coma bo medicamento para as enfermidades do corpo e da alma. Cran os galegos que axudaba en casos coma o catarro, a dor dos dentes, dos odos, do estmago e tamn coma antidepresivo para os tal chamados meigallos. Aln diso co ritual pdense espantar todas as bruxas, as meigas, os malos espritos, afastar os danos, maleficios e o mal de ollo. O fogo, que a esencia do rito, tivo e ten nas diferentes culturas a significacin dun poder purificador. Esas crenzas son de procedencia pag, no entanto despois tomadas polos cristins. O home ao contacto co fogo limpa a alma dos pecados e meigallos. O fogo tamn alumea, asombrando todos os males e quenta dando enerxa. Na queimada participan tamn outros elementos esenciais que son a auga simbolizada pola augardente e a terra en forma de recipiente de barro.A orixe do ritual non se sabe ben, hai moitas hipteses. Uns din que o costume de beber queimada vense facendo dende os sculos XI e XII. Hai persoas que ven o seu comezo na civilizacin celta. A segunda teora porn non posible. Os celtas non coecan nin a augardente, nin o azucre! A versin que asemella ser a mis verdadeira que a queimada o efecto da asimilacin, ligazn dos elementos celtas, romnicos, xermnicos e rabes que se unen e forman a beberaxe mxica.

O esconxuro, que obrigatorio durante a preparacin da bebida, segundo as fontes creouse soamente no sculo XX, cando a queimada comezou a ser mis pblica e popular. Din que cada familia ten a sa propia versin. Adxunto das, a mis coecida en primeiro lugar. Que aproveite! O ESCONXURO Mouchos, coruxas, sapos e bruxas. Demos, trasgos e diaos, espritos das nevoadas veigas. Corvos, pintigas e meigas, feitizos das mencieiras. Podres caotas furadas, fogar dos vermes e alimaas. Lume das Santas Compaas, mal de ollo, negros meigallos, cheiro dos mortos, tronos e raios. Oubeo do can, pregn da morte, fucio do stiro e p de coello. Pecadora lngua da mala muller casada cun home vello. Averno de Satn e Belceb, lume dos cadveres ardentes, corpos mutilados dos iocentes, peidos dos infernales cs, muxido da mar embravecida. Barriga intil da muller solteira, falar dos gatos que andan xaneira, guedella porca da cabra mal parida. Con este fol levantarei as chamas deste lume, que asemella o do Inferno, e fuxirn as bruxas a cabalo das sas vasoiras, ndose baar na praia das areas gordas. Ode, ode! os ruxidos que dan as que non poden deixar de queimarse na augardente quedando as purificadas. E cando esta brebaxe baixe polas nosas gorxas, quedaremos libres dos males da nosa ialma e de todo embruxamento. Forzas do ar, terra, mar e lume, a vs fago esta chamada: si verdade que tedes mis poder que a humana xente, eiqu e agora, facede que os espritos dos amigos que estn fra, participen con ns desta queimada

Actualmente o costume da queimada sese practicar case s nas aldeas e pobos pequenos e tamn mis a mido no interior do que na costa. unha actividade interxeracional, pois o costume popular tanto entre a xente maior coma nova. E claro, para os turistas unha gran atraccin, sobre todo cando temos unha representacin do ritual con persoas disfrazadas de meigas e cun mestre da cerimonia que prepara a queimada e di o esconxuro, o que se pode ver cada ano en Cervo, por exemplo. Os galegos mesmos teen a necesidade de recuperar tradicins e costumes perdidos e por iso fan a queimada xa non s na intimidade de casa cos mis achegados, senn tamn ao remate das festas e reunins. Finalmente doulles unha curta e simple receita, pero antes un aviso...non se queimen! A receita para unha queimada Nun recipiente de barro pomos a tona dun limn, os grans de caf, o azucre (125 gramos por litro de augardente) e a augardente. Pomos un pouco de azucre no cullern (que tea o mango longo para non queimarnos) e mollmolo na augardente. A continuacin prendemos esta augardente e incorpormola con coidado ao resto. Revolvemos todo. Co cullern collemos azucre do fondo e escorremos a augardente deixando que se queime o azucre. Frmase caramelo e dmoslle unha cor tostada queimada. Continuamos dando voltas e queimando o alcohol. Canto mis queimemos a augardente, mis suave sair a queimada. Cando as lapas tean unha cor azul este o indicativo de que a queimada est no seu punto. Neste momento dbese facer o esconxuro, todo o tempo dando voltas ao lquido. Para apagar o lume non debemos soprar, s tapar o recipiente cunha tapa ou esperar a que se apague. O correcto servilo en cuncas pequenas de barro.

20

Diciembre 2004

Dezembro 2004

21

traduccin
Traduccin de Joanna Stankiewicz

traduccin
Texto de Gerardo Beltrn

O PAI DE MIGUELIO
NESTE ESPAZO PRESENTAMOS A TRADUCCIN AO POLACO DUN RELATO DE CASTELAO PERTENCENTE SA OBRA Cousas, EDITADA EN DOUS LIBROS EN 1926 E 1929, CUNHA EDICIN DEFINITIVA EN 1934.
O pai de Miguelio chegaba das Amricas e o rapaz non caba de gozo no seu traxe festeiro. Miguelio saba cos ollos pechados cmo era o seu pai; pero denantes de sar da casa botoulle unha ollada retrato. Os americanos xa estaban desembarcando. Miguelio e a sa nai agardaban no peirn do porto. O corazn do rapaz batalle na tboa do peito e os seus ollos esculcaban nas greas, en procura do pai ensoado. De speto avistouno de lonxe. Era o mesmo do retrato ou anda mellor portado, e Miguelio sinteu por el un grande amor e canto mis se achegaba o americano, mis cobiza senta o rapaz por enchelo de bicos. Ai!, o americano pasou de largo sen mirar para ningun, e Miguelio deixou de querelo. Agora si, agora si que o era. Miguelio avistou outro home moi ben traxeado e o corazn dballe que aquel era o seu pai. O rapaz devecase por bicalo a fartar. Tia un porte de tanto seoro! Ai!, o americano pasou de largo e nin tan siquera reparou que o seguan os ollos angurentos dun neno. Miguelio escolleu as moitos pais que non o eran e a todos quixo tolamente. Ojciec Miguelia mia przypyn z Ameryki i wystrojony w odwitne ubranie chopiec nie posiada si z radoci. Miguelio mgby rozpozna ojca z zamknitymi oczami, jednak przed wyjciem z domu jeszcze raz rzuci okiem na portret. Emigranci schodzili ju na ld. Miguelio i jego matka oczekiwali na keji. Serce chopca walio jak mot a jego oczy przeczesyway tum w poszukiwaniu wytsknionego ojca. Wtem rozpozna go z daleka. To by ten sam z portretu, moe nawet lepiej ubrany. Miguelio poczu do niego ogromn mio i im bliej by emigrant, tym wiksz mia chopiec ochot, by rzuci mu si na szyj. Ale co to! Emigrant przeszed obok, nie spojrzawszy na nikogo i Miguelio przesta go kocha. Teraz. Teraz to na pewno on. Miguelio zobaczy innego mczyzn, bardzo dobrze ubranego i serce podpowiedziao mu, e to jego ojciec. Chopiec nie mg si wprost doczeka by go ucaowa. Tak dostojnie wyglda! Ale co to! Emigrant przeszed obok i nawet nie zauway, e wpatruj si w niego stsknione oczy dziecka. Miguelio wybra w ten sposb niejednego ojca, ktry nim nie by i wszystkich szaleczo pokocha. I kiedy wodzi wzrokiem z jeszcze wikszym utsknieniem, zauway, e jaki czowiek obejmuje jego matk. By to czowiek, ktry w niczym nie przypomina tego z portretu, czowiek bardzo chudy, woony w zbyt lune ubranie, czowiek z wosku, z uszami ponad miar, z zapadnitymi oczami, kaszlcy.. To wanie by ojciec Miguelia.

INSTANTES CON SZYMBORSKA


NESTE ESPAZO PRESENTAMOS A TRADUCCIN AO POLACO DUN RELATO DE CASTELAO PERTENCENTE SA OBRA Cousas, EDITADA EN DOUS LIBROS EN 1926 E 1929, CUNHA EDICIN DEFINITIVA EN 1934 E
BLASDWEOIKFJWEOIFGJEWOIFJOIWEMFINVIKNVIKSNXDRJF EJ JEFOIWMEOIF IEJMFO IWEJFO IJOEIWFJ OIWEJF OIEWJF OIWEJFO IEWJFOIEW JFOI EOIJEWOIF OEIWJMFOISDFLIUNEFLINF WEOF E EFE FE FWE EWF WE FEW FEW F

PRIMER AMOR Dicen que el primero es el ms importante. Eso es muy romntico, pero no en mi caso. Algo entre nosotros hubo y no hubo, sucedi y tuvo su efecto. No me tiemblan las manos cuando encuentro pequeos [recuerdos y un fajo de cartas atadas con una [cuerda si al menos fuera una cinta. Nuestro nico encuentro tras los aos fue una conversacin de dos sillas junto a una fra mesita. Otros amores respiran hasta ahora profundamente [en m. A ste le falta aliento para suspirar. Y sin embargo justo as, como es, puede algo que los otros no pueden [ todava: no recordado, ni siquiera soado, me acostumbra a la muerte. TODO Todo: palabra impertinente y henchida de [orgullo. Habra que escribirla entre comillas. Aparenta que nada se le escapa, que rene, abraza, recoge y tiene. Y en lugar de eso, no es ms que un jirn de caos.

CHARCO Recuerdo muy bien ese miedo infantil. Evitaba los charcos tras la lluvia, sobre todo los recientes. Alguno podra no tener fondo, aunque se pareciera a los otros. Me meto y de pronto me caigo toda, comienzo a volar hacia abajo, y ms y ms abajo, en direccin a las nubes re.ejadas y a lo mejor ms all. Luego se seca el charco, se cierra sobre m, y yo atrapada para siempre dnde en un grito que no sale al aire. Solamente despus sobrevino la [comprensin: no todos los accidentes siguen las reglas del mundo, y aun si lo quisieran, no pueden suceder.

EN EL PARQUE Oh! se sorprende el nio quin es esa seora?

LAS TRES PALABRAS MS EXTRAAS Cuando pronuncio la palabra Futuro, la primera slaba pertenece ya a [pasado. Cuando pronuncio la palabra Silencio, lo destruyo. Cuando pronuncio la palabra Nada, creo algo que no cabe en ninguna [no-existencia.

Es la estatua de la Misericordia, o algo as contesta la madre. Y por qu esa seora est tan go...o...o...golpeada? No s, que yo recuerde siempre ha estado as. El ayuntamiento tendra que hacer [algo de una vez o sacarla de aqu o restaurarla. Venga, venga, vmonos.

E cando esculcaba con mis anguria, fxose cargo de que un home estaba abrazando sa nai. Era un home que non se pareca retrato; un home moi flaco, metido nun traxe moi floxo; un home de cera, coas orellas fra do cacho, cos ollos encoveirados, tusindo...

Aquel si que era o pai de Miguelio.

22

Diciembre 2004

Dezembro 2004

23

dabliudabliudabliupontopt
por K@t@rzyn@ Piwow@rczyk

exposies

WWW.VIAGENSPONTOPT
Num pas, que tem uma costa de 1,793 kilmetros, lgico, que viajar seja uma coisa naturalssima. Ligada sempre a um mistrio, tem caractersticas quase msticas, cheias de medo e curiosidade to bem visveis nos relatos de naufrgios. A viagem para um portugus uma coisa natural. Vemos isso tambm em toda a cultura portuguesa (por exemplo na literatura, nas Viagens na minha terra de Almeida Garrett, Viagem a Portugal de Jos Saramago). O uso da internet tambm um tipo de viagem. De uma pgina partimos para uma outra, para ver mais, e ir mais longe. Mas no podemos esquecer, que alm disso, a internet uma bsica fonte de informao para os turistas. Como a internet muito usada pelas agncias de viagens (lgico), a pesquisa das pginas teis antes da viagem precisa de uma dica s: basta preencher a caixinha do www.google.pt com a palavra viagense j est. A pgina mais difcil de encontrar, mas importantssima, http://www.pousadasjuventude.pt - para que tenhamos onde dormir na nossa possvel viagem a Portugal. um porto informativo da rede (enorme) de hotis pequenos para os jovens (na maioria dorme-se nos quartos mltiplos). Os estudantes com carto jovem (Euro<26) tm um desconto de 15%, ento uma noite na pousada (com pequeno-almoo) custa por volta de 10-11 . Quanto aos bilhetes de avio baratos, no h boas oportunidades da Polnia. Mas pode tentar no www.ryanair.com, l h bilhetes de Londres para o Porto (ltimamente na promoo por 3.99!). [consultem tambm a recente http:// www.centralwings.com para viagens baratas entre Portugal e a Polnia] Tenho tambm que mencionar uma pgina fantstica, em polaco e para os polacos, mas sobre Portugal. muito til antes da expedio, mas tambm pode ser uma viagem em si. Foi feita por s uma pessoa, Joanna Boj. Comeou como tipo de dirio de viagem e fonte de informao para as pessoas apaixonadas por Portugal, e cresceu at uma pgina enorme, com dados desde a cozinha at literatura, com toda a ajuda turstica tambm. Visitem: http://www.portugaliaonline.net. Vale a pena visitar tambm os foros de Gazeta Wyborcza (Portugal: http://forum.gazeta.pl/forum/ 71,1.html?f=10239, Brasil: http://forum.gazeta.pl/forum/71,1.html?f=23288). Com o nascimento da internet apareceu uma nova gerao de dirios de bordo. Primeiro, criaram-se os primeiros weblogs, depois chamados blogs dirios na internet (sim! Cada um pode escrever o que quer, para que os outros leiam!). Estes, em consequncia duma evoluo natural, especializaram-se em blogs temticos (fotoblogs, blogs literrios ou blogs da viagem). Para encontrar um, pode por exemplo entrar num porto de blogs brasileiros: http:// blog.uol.com.br/temas/viagem/index.html (http://blog.uol.com.br um porto inteiro, este link para a categoria blogs da viagem). Mas cuidado! Antes de entrar num blog, leia a sua descrio. A categoria onde estar apresentado o dirio escolhe o autor, e acontece que o meta onde quiser. Veja tambm: http://viagens.ebloggy.com, e http:// www.nunogodinho.com/weblog (ptimo blog da viagem dum portugus ndia tem que procurar as notas da primavera, porque o autor j voltou). Uma pgina muito bonita tambm http://www.dqa.pt/creoula-ceai/default.htm. um dirio de bordo duma expedio de jovens ao arquiplago de Madeira, com o objetivo de conheer melhor a natureza desta parte de Portugal. Muitas fotos lindas (procure a seco formas do mar e uma foto por cada dia) e um ambiente original. Mas se tratarmos a palavra viagem no sentido mais metafrico, aconselho uma visita pgina http:// www.apena.rcts.pt/aproximar/arte. Tem com o ttulo Viagem ao mundo da arte e dos artistas, e uma base de links para as pginas dos maiores artistas portugueses. Isso tambm uma viagem, no ? Ento, boa viagem.

SEBASTIO SALGADO EM YOURS GALLERY

Texto de Agnieszka Rusinowska Traduo e Jakub Jankowski

Desde 5 de Novembro, na galeria varsoviense Yours Gallery podemos assistir exposio do foto-reprter brasileiro Sebastio Salgado. Salgado ocupa-se da fotografia desde os anos setenta. A sua aventura com mquina fotogrfica comeou por acaso ao tirar algumas fotos documentrias indispensveis no trabalho. Assim descoberta, a paixo tornou--se uma parte integral da sua vida privada e profissional. No comeo a sua obra trata da mesma temtica. Mostra a vida dos marginalizados. Salgado nasceu na provncia brasileira, e mesmo que tenha sido educado na Frana e l viva, a sua origem tem a maior influncia na observao da realidade que executa atravs fotos. As obras apresentadas na exposio pertencem a dois ciclos, editados antes em lbum: Operrios e Migraes. o ciclo Migraes o efeito das observaes feitas durante edio do lbum Operrios (1992). Os dois ciclos esto ligados no nvel de causaefeito. As obras do ciclo Operrios nasceram da conscincia duma grande mudana- a chamada nova revoluo industrial. O grupo dos operrios da poca industrial protagonista principal das fotos tiradas por Salgado durante as viagens feitas nas ltimas dcadas do sculo XX. De onde vem a ideia? Salgado diz : Era o ano 1986, e ainda no se falava da globalizao, mas as ameaas desta comeavam a ser visveis. Podia- se ver fbricas inteiras deslocadas da Europa Ocidental para a sia ou Amrica Latina. A indstria migrava para outras partes do mundo e ao mesmo tempo dava-se uma violenta mudana tecnolgica. Estas fotografias so uma homenagem prestada aos operrios simples. o autor deu-se conta de que assistia mudana no sistema de trabalho. Ele podia observar como as mos do homem cediam espao aos robots, mecanizao da

produo. Podia observar como a fora electrnica entrava no palco. Para Salgado ficou claro que os operrios, no entender tradicional, so uma espcie em vias da extino. Salgado nesta altura visita o Kuwait e as indstria do petrleo, as minas de ouro no Brasil. Eis a relao mais chocante. A mina na Serra Pelada no estado do Par um grande funil escavado na terra onde entram homens para depois trepar as grades perigosas com sacos cheios colocados na cabea. Tudo parece um grande formigueiro de corpos humanos cobertos de lama, andantes de rastos s cegas. Assim Salgado mostra os efeitos das mudanas na era da globalizao e o problema dos refugiados. Aqueles que fogem duma cidade para outra, duma aldeia para outra. De medo, de fome, para arranjar trabalho. A realidade cruel puxa os homens para atingirem os seus limites e quebrarem todo o tipo de fronteiras. Os operrios ultrapassam os limites da sua dignidade. Salgado no tira as fotografias s escondidas. Ele sabe aproximarse de um homem e distinguir este homem da multido, mostrando no somente a sua misria mas tambm a sua dignidade. Mas mesmo assim permanence um fotgrafo invisvel, que no comenta, que no faz intervenes. uma testemunha silenciosa e usa a sua lente como espelho que reflecte a realidade. Mas Salgado no fotografa tragdias. Ele mostra que os homens so capazes de suportar tudo e uma verdade que sempre vlida. A mensagem de Salgado universal. Provavelmente por isso os organizadores da exposio no colocaram legendas debaixo das fotos. As fotografias em preto e branco, dum gro bastante forte, de molduras pretas, colocadas na parede branca chocam, comovem e deprimem. Mas Salgado no tinha prometido levantar o nimo, pois, estaria a desistir do papel de artista. Exposio aberta diariamente at 15.XII, 11-20 , entrada gratuita. Yours Gallery, Praa Pilsudzkiego 1

24

Diciembre 2004

Dezembro 2004

25

26

Diciembre 2004

Dezembro 2004

27

Вам также может понравиться