Precisie O-ringen

Makkelijk bereikbaar via directe telefoonnummers

afsluiTErs En insTruMEnTaTiE KunsTsTof lEidingsysTEMEn slangEn, ToEbEhorEn En coMpEnsaTorEn

U kunt ook onze online-Catalogus raadplegen met bijna 35.000 standaard-voorraadartikelen.

www.eriks.nl

indusTrilE KunsTsToffEn

T (072) 514 18 00 E afsluiters@eriks.nl

klepafsluiters schuifafsluiters terugslagkleppen filters kijkglazen condenspotten reduceertoestellen veiligheidstoestellen peilglazen overstortventielen ont- en beluchters kogelkranen vlinderkleppen pneumatische en elektrische actuators en aandrijvingen membraanafsluiters slangafsluiters meet- en regelcomponenten voor: - druk - temperatuur - doorstroming - niveau regelafsluiters magneetventielen

T (072) 514 18 11 E leidingsystemen@eriks.nl

buizen en fittingen van: - Superflo ABS - Air-Line Xtra - PE - PP - PVC - PVC-C - PVDF kogelkranen membraanafsluiters vlinderkleppen klepafsluiters terugslagkleppen filters overstortventielen reduceerventielen magneetventielen beugels van kunststof, verzinkt staal en RVS gereedschap lijmen kunststof tanks muurdoorvoeringen reparatieklemmen

T (072) 514 18 22 E slangen@eriks.nl

slangen van: - rubber - kunststof - PTFE - metaal slangkoppelingen koppelingsystemen slangklemmen slanghaspels slangwagens hydraulische slangen fittingen en koppelingen voor hydrauliek compensatoren van: - rubber - metaal - weefsel - PTFE

T (072) 514 18 33 E kunststoffen@eriks.nl

halffabrikaten en eindproducten van: Eriflon-PTFE - PVDF - PCTFE Ertalon - PA6 en PA66 Ertacetal - POM Ertalyte - PETP Nylatron Fluorosint Torlon Techtron PEEK/PSU/PEI Meldin-PI Trovidur/Epradur PVC Multilene PE en PP Polycarbonaat Acrylaat - PMMA - PET Epratex/Tufnol-PF (hardweefsel) Hapa - PF (hardpapier) RX Grate/GVK (glasvezelversterkte kunststoffen) Erlan/Rhino Hyde-PUR

flEns-, poMpas- En spindElafdichTingEn

dynaMischE afdichTingEn

o-ringEn & TEchnisch rubbEr

algEMEEn

T (072) 514 18 44 E afdichtingen@eriks.nl

metallieke en semimetallieke afdichtingen - spiraalgewonden - ring type joint - kamprofiel - isolatiesets flensafdichtingen en stansdelen van: - elastomeren - vezelplaat - PTFE-plaat/band - grafiet plaat stopbuspakkingen mechanical seals

T (072) 514 18 55 E afdichtingen@eriks.nl

oliekeerringen eri-sleeve asbussen V-ringen PS seals afdichtingen, geleidingen en afstrijkers voor hydraulische en pneumatische cilinders Multiseals OmniSeals veergeactiveerde PTFE-afdichtingen eindkappen KVSP smeermiddelen vetten lekzoeksprays vloeibare pakkingen

T (072) 514 18 66 E afdichtingen@eriks.nl

rubber vormartikelen profielen van: - celrubber - sponsrubber - massief rubber opblaasbare pakkingen O-ringen X-ringen melkkoppelingsringen back-up ringen snoeren lijmen assortimentsdozen trillingdempers

T (072) 514 15 14 E info@eriks.nl

Wanneer u op zoek bent naar een artikel dat u niet zo snel op deze pagina opgesomd ziet staan, belt u dan gerust met een van onze ERIKS Servicecenters (zie achterzijde).

Precisie O-ringen

ERIKS bv Postbus 280 1800 BK Alkmaar

T 072 514 18 66 F 072 515 56 45

info@eriks.nl www.eriks.nl
845039 - 2012

afdichtingen

inhoud pagina 4 6 8 8 15

1. 2. 3.

Afdichtingsprincipe van O-ringen O-ringtoepassingen Ontwerpen met O-ringen

3.a. Elastomeerkeuze 3.B. Spleetextrusie/Steunringen 3.c. Geometrie/bewerking van de groef in statische toepassingen 1. Groefafmetingen voor axiale inbouw 2. Groefafmetingen voor radiale inbouw 3. Groefafmetingen voor trapeziumgroef 4. Groefafmetingen voor driehoeksgroef 5. Groefafmetingen voor vacumafdichting 3.d. Geometrie/bewerking van de groef in dynamische toepassingen 1. Groefafmetingen voor schuivende vloeistofafdichtingen 2. Spiral - steunringen volgens AS 568 3. Groefafmetingen voor schuivende gasafdichtingen 4. Groefafmetingen voor roterende afdichtingen met X-ringen 3.e. Geometrie/bewerking van de groef voor Teflex O-ringen 3.f. Geometrie/bewerking van de groef voor PTFE O-ringen 4. Montage van O-ringen Vervormingskrachten O-ring (d) montage set Niet afdichting-technisch gebruik van O-ringen Maattabellen Diversen, O-ringen met las O-ring rubbersnoer O-ring assortimentsdozen

18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28

30

32 33 34 37 38 39 51 52 53

5. 6. 7.

aansprakelijkheid
Ondanks de voortdurende zorg en aandacht die ERIKS besteedt aan de samenstelling van de geleverde informatie, kan ERIKS niet instaan voor de volledigheid, juistheid of voortdurende actualiteit van deze informatie. Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor algemene informatiedoeleinden en is niet bedoeld als advies. ERIKS is niet aansprakelijk voor enige schade ten gevolge van het gebruik van deze informatie, daaronder begrepen schade ten gevolge van onjuistheid of onvolledigheid van de informatie, tenzij de schade het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van ERIKS.

precisie o-ringen

inleiding Dit ERIKS handboek voor O-ring afdichtingen is een bron van kennis voor constructeurs, inkopers en voor gebruikers van O-ringen. Het boek bevat gedetailleerde informatie over rubbercompounds, inbouwprincipes met groefafmetingen en maattabellen. In de maattabellen worden alle afmetingen vermeld welke bij ERIKS standaard voorradig zijn. Vele andere afmetingen zijn op aanvraag leverbaar. Indien het noodzakelijk is dat de toe te passen O-ringen in geval van reparatie universeel wereldwijd verkrijgbaar moeten zijn, dan raden wij u aan O-ringen toe te passen volgens de afmetingsnorm AS 568 A. Dit zijn de 3-cijferige codenummers in de maattabellen. De standaard-voorraad ERIKS O-ringen zijn volgens de bestaande O-ringnormen waarvan de bekendste zijn: Amerika Engeland Zweden Frankrijk Duitsland AS 568 A BS 1806 SMS1586 AFNOR 47501 DIN 3770 en DIN 3771

Daarnaast zijn ook O-ringen volgens de Japanse norm JIS B 2401 en vele nietgenormeerde afmetingen op aanvraag leverbaar. n.B. Het is praktisch onmogelijk om al onze ervaringen op het gebied van O-ringafdichtingen in deze documentatie vast te leggen. Aarzelt u dan ook niet om bij verdere vragen contact met ons op te nemen.

afdichtingen

l. afdichtingsprincipe van o-ringen Wat is een o-ring? Een O-ring is een cirkelvormig afdichtingselement, waarvande doorsnede eveneens cirkelvormig is. Aan deze cirkelvormige doorsnede heeft dit element zijn naam te danken. (fig. 1). De meeste O-ringen zijn vervaardigd uit een elastomeer. Er zijn ook andere materialen, bijv. PTFE waarbij het afdichtingsprincipe dan afwijkt. hoe dicht een o-ring af? Door de totale constructie van de O-ring en het af te dichten object, vormt de O-ring als het ware een blokkade tussen twee ruimten. Hierdoor kan het af te dichten medium de O-ring niet passeren. Dit afdichtingsconcept kan zowel toegepast worden in dynamische als in statische situaties. In dynamische situaties is de O-ring toe te passen bij een schuivende beweging, maar ook bij een draaiende beweging. De O-ring is dus een zeer universeel inzetbaar afdichtingselement. (fig. 2 en 3). Bij statische afdichtingen is de indrukking van de O-ring doorgaans ca. 15-25%. Er is hierbij een gering verschil tussen radiale en axiale inbouw. Bij dynamische afdichtingen is de indrukking ca. 8-20%. Er is hierbij een gering verschil tussen vloeibare en gasvormige media in verband met de wrijving.
w

O-ringen met kleine snoerdiktes worden naar verhouding procentueel aanmerkelijk meer ingedrukt dan met grotere snoerdiktes, om de relatief grotere groeftoleranties te kunnen overbruggen. De hiermee overeenkomende groefdiepten zijn in de respectievelijke groefmaattabellen aangegeven. Het begrip groefdiepte wordt gemeten inclusief de afdichtspleet. Voor de huidige rubbercompounds met betere elastische eigenschappen is het vereiste indrukkingspercentage iets lager dan in vroegere uitgaven. In dit boek wordt overwegend de richtlijn gevolgd volgens E. DIN 3771/5+7. Een dynamische situatie kan echter kritisch zijn in bepaalde opzichten zoals bijv. hoge druk of temperatuur. In zon situatie is het dan beter te kiezen voor een specifiek voor die omstandigheden ontwikkeld afdichtingselement.

Fig. 1
d = O-ring binnendiameter w = O-ring snoerdiameter

medium

medium

Fig. 2

medium

Fig. 3

precisie o-ringen

hoe functioneert de o-ring afdichting? Uit het voorgaande blijkt, dat de O-ring, mits op de juiste wijze ingedrukt, een afdichting vormt tegen het medium (reactiekracht). Nevenstaande schetsjes tonen dit nog eens duidelijk aan. (fig. 4, 5 en 6) Door de druk van het medium, zal de (eveneens zeer viskeuze) O-ring-massa vervormen en wordt de O-ring met grote kracht (afhankelijk van de druk van het medium) tegen de afdichtingsvlakken gedrukt. Bij een te grote druk van het medium ten opzichte van de hardheid van het rubber en/of een te grote spleet tussen de af te dichten onderdelen, dreigt zelfs het gevaar van extrusie van de O-ring in deze spleet. Het resultaat kan dan een beschadigde O-ring zijn, die niet meer kan afdichten. (fig. 7 en 8) Mede van belang zijn dus de indrukking van de O-ring en de spleetgrootte. De spleet die toegelaten mag worden hangt af van de druk van het medium. Naarmate deze druk hoger wordt, zal de toegestane spleet kleiner worden. Er kan echter ook voor een hardere rubbersoort gekozen worden, die zal meer weerstand bieden tegen extrusie. Ook kan men gebruik maken van zgn. back-up ringen, ook wel steunringen genoemd, die de spleet overbruggen. (fig. 9)

n.B. Meer over de onderwerpen toelaatbare spleet en steunringen vindt u op pagina 15 en verder (hoofdstuk 3-B). Een zeer belangrijke eigenschap van de O-ring, eigenlijk van het elastomeer, waarvan de O-ring vervaardigd is, is het terugverend vermogen, ook na verloop van tijd en bij verschillende temperaturen. Als een O-ring (dus het elastomeer) deze eigenschap mist, zal het duidelijk zijn, dat de O-ring niet meer terugveert. Zij verliest haar initile afdichtwerking en zal ook bij hogere drukken deze afdichtende werking niet meer herkrijgen. De blijvende vervorming is dan te groot. Dit begrip is beter bekend onder de naam compression set. In Hoofdstuk 3, pagina 12 wordt daar verder op ingegaan.

Fig. 4

Fig. 5

Fig. 6

Fig. 7

Fig. 8

Fig. 9
5

afdichtingen

2. o-ringtoepassingen De O-ring is een universeel afdichtingselement, dat in meerdere opzichten relatief goedkoop is: de O-ring zelf is niet duur de constructie er omheen is compact en eenvoudig In grote lijnen worden onderscheiden: statische toepassingen dynamische toepassingen statisch Hierbij doen zich 3 situaties voor: 1) De O-ring snoerdiameter wordt axiaal ingedrukt, b.v. als afdichting tussen vlakke flenzen. (fig. 10) 2) De O-ring snoerdiameter wordt radiaal ingedrukt. (fig. 11 a en b) 2a) De O-ring snoerdiameter wordt axiaal ingedrukt, maar dan in een speciale situatie, waar de O-ring mechanisch wordt vastgehouden, b.v. een deksel, dat regelmatig open- en dichtgaat. (fig.12) 3) De O-ring wordt geplet. De O-ring is niet-zelf-werkend, maar vult de af te dichten ruimte geheel (zgn. crush seal). (fig. 13)
druk f

Fig. 10

Fig. 11a

Fig. 11b

Fig. 12

Fig. 13
6

precisie o-ringen

dynamisch De situaties, die zich hier kunnen voordoen, zijn: 1) Afdichting bij schuivende bewegingen; bv. stang- en zuigerafdichtingen van hydraulische/pneumatische ventielen of cilinders. (fig. 14a en b) 2) Afdichting bij oscillerende beweging, dit is een gecombineerde schuivende beweging met een draaiende beweging, bv. de spindel van een afsluiter. (fig. 15) 3) Afdichting bij roterende beweging. Hoewel een O-ring afdichting tot de mogelijkheden behoort, is deze toepassing kritisch omdat stuik-rek verschijnselen optreden. (fig. 16) overige Een variteit van oplossingen d.m.v. O-ringen, zoals bv. de toepassing van O-ringen als afstrijker, klepafdichting, buffer, aandrijving. (fig. 17) n.B. Bij dynamische toepassingen kan de O-ring geen geleidingsfunctie toegekend worden.

Fig. 14a

Fig. 14b

Fig. 15

Fig. 16

Fig. 17

afdichtingen

3. ontwerpen met o-ringen In de hoofdstukken 1 en 2 werd reeds aangegeven waar O-ringen toegepast kunnen worden. Op de volgende paginas zullen de parameters voor ieder van deze gebieden expliciet worden aangegeven. Het behoeft evenwel geen betoog, dat er omstandigheden kunnen zijn, waarbij wij niet alle aspecten kunnen overzien. hoofdstuk 3 is onderverdeeld in een 5-tal onderwerpen. 3.A. Keuze van het type elastomeer op grond van chemische en physische eigenschappen. 3.B. Spleetextrusie met betrekking tot hardheid. Toepassing van back-up ringen. Invloed van temperatuur op hardheid. 3.C. Geometrie/bewerkingen van de groef voor O-ringen in de diverse statische toepassingen. 3.D. Geometrie/bewerkingen van de groef voor O-ringen in de diverse dynamische toepassingen. 3.E. Geometrie/bewerkingen van de groef voor Teflex O-ringen. Geometrie/bewerkingen van de groef voor PTFE O-ringen.

3.F.

3. a . elastomeerkeuze Van de (volgens ISO 1629) 7 groepen elastomeren die ca. 25 typen onderscheiden, zullen in dit bestek slechts de belangrijkste besproken worden, zoals die meest voor O-ringen gangbaar zijn.

n.B. De aanduidingen volgens ISO-norm zijn verschillend van die volgens ASTM-normen. In dit boek hanteren wij de aanduiding volgens ISO 1629.

gangbare benaming ISO 1629 (1987) Nitrile, Buna N, Perbunan* Ethyleen-Propyleen, E.P. Chloroprene, Neopreen Silicone Fluorsilicone Polyurethaan Viton, fluorelastomeer FPM Perfluorelastomeer, Kalrez **

code volgens norm ASTM D1418 (1992) NBR EPM/ EPDM CR VMQ FVMQ AU EU FKM FFKM ASTM D2000 SAE J200 BF BA, CA EPDM BE, BE FE FK BG

NBR EPM CR VMQ FVMQ AU EU

HK -

FFPM

* Gedeponeerde handelsnaam van PERBUNAN (NBR) is a registered Trademark of LANXESS Deutschland GmbH ** Gedeponeerde handelsnaam van DuPont Performance Elastomers n.B. Zie ook onze speciale Kalrez documentatie. 8

precisie o-ringen

tabel 3.a-1 Type elastomeer (ASTM code)

NBR EPM EPDM

algemene elastomeren selectie

CR VMQ PVMQ FVMQ AU EU FPM Viton FFPM (perfluorelastomeer) (Kalrez) TEFLEX combinatie VMQ/ FEP FPM/FEP

algemeen Te leveren hardheden (Sh.A) Tmax4 continu C Tmin4 continu C

40-90 110 -35 40-90 130 -55 20-90 120 -45 30-80 230 -60 60-80 170 -55 60-95 80 -30 60-90 204 -15 65-90 3164) -504) n.v.t. 200 -604)

Compression set Slijtvastheid Gasdichtheid

ZG G G

G G G

G G G

U N N

ZG N N

R U R-G

G G G

R-ZG* G G

R R R

Alkoholen Aldehyden Alkalin Aminen Esters, Alkyl Fosfaat (Skydrol) Esters, Aryl Fosfaat Esters, Silicate Ethers Ketonen Koolwaterstoffen, alifatisch Koolwaterstoffen, aromatisch Koolwaterstoffen, gehalogeniseerd Lucht Olin, dierlijk Olin, mineraal, hooganiline Olin, mineraal, laaganiline Olin, plantaardig Olie, silicone Water/Stoom Zuren, anorganisch Zuren, organisch

ZG N R-G R-G1) N N G N N G N-R N R ZG ZG ZG U U G R G

U ZG U R-G1) ZG U N R U N N N ZG N N N N U2) U G G

ZG N G R-G1) N N R N U R N-R N G G G N G U R R-G G

ZG G R-G R1) G G N N G R N N U G G R ZG R R R-G R-G

ZG N R-G R-G1) N ZG ZG R U U ZG ZG ZG U ZG ZG ZG R R R-G R-G

N N R-G N N N N R N G N-R R G G U ZG R U N N N

R N G N N U U N N U U U ZG ZG U U U U R-G3) U G

U ZG1) U ZG1) U U U U ZG U U U U U U U U U G4) U U

+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + +

n.B. Deze informatie is bedoeld als richtlijn voor een eerste keuzebepaling. Daarnaast dient u de chemische bestendigheidslijst te raadplegen. Wij zenden u deze op aanvraag graag toe.

Tabel

N R N-R G R-G ZG U

niet geadviseerd redelijk niet tot redelijk goed redelijk tot goed zeer goed uitstekend

1) In zijn algemeenheid juist, echter chemische bestendigheidslijst specifiek raadplegen. 2) Soms krimpt EPM/EPDM iets. 3) Afhankelijk van type FPM. 4) Afhankelijk van compound. = DuPont Performance Elastomers

afdichtingen

tabel 3.a-2 elastomeertype NBR Nitrile Buna N Perbunan HNBR

standaard eriKs-compounds (specificaties worden op verzoek toegezonden) compoundnummer 36624 47702 hardheid shore a 70 90 temperatuurbereik (c) 1) -35 tot +110 -25 tot +110 toepassing aanbevolen media standaardmateriaal voor hydraulische en smeerolin dierlijke en plantaardige olin, acetyleen, alcoholen, water, lucht, brandstoffen en vele andere media gehydreerd NBR materiaal geschikt voor toepassing met olie, heet water/stoom en sommige freonsoorten tevens goed verouderingsbestendig standaardcompound voor heet water en stoomtoepassingen goed bestand tegen vele oplosmiddelen, zuren en hydraulische vloeistoffen op esterbasis niet bestand tegen plantaardige, dierlijke en minerale olin eigenschappen vergelijkbaar met 55914, maar hogere hardheid eigenschappen vergelijkbaar met 55914, maar met betere chemische bestendigheid, betere mechanische eigenschappen en hogere temperatuurbestendigheid eigenschappen vergelijkbaar met 55914PC, maar met hogere hardheid eigenschappen als 55914PC, maar volgens FDArichtlijnen geproduceerd EPDM-compound met KIWA-goedkeur materiaal voor lage en hoge temperaturen, lucht, zuurstof en heet water/stoom (tot 150 C). In verband met de mechanische eigenschappen is het aan te raden siliconen alleen voor statisch gebruik toe te passen als 714166, maar met hardheid 70 Shore als 714177, maar volgens FDA klasse 1 richtlijnen geproduceerd als 714177, maar met DVGW-toelating als 714177, maar met KTW-keur als 714177, maar met WRC-keur speciale siliconenkwaliteit bestand tot 300 C fluorsiliconen heeft betere olie/brandstofbestendigheid en betere mechanische eigenschapppen dan siliconen als 701966, maar met specifieke mechanische eigenschappen als 701070, maar met specifieke mechanische eigenschappen

88625

70

-40 tot +150

EPDM

55914

70

-55 tot +130

55918 55914PC

80 70

-55 tot +130 -50 tot +150

55918PC 55641 55111 VMQ (Siliconen) 714166

80 70

-50 tot +150 -50 tot +150 -50 tot +150

60

-60 tot +230

714177 714991 714625 714940 714950 THT FMVQ 701966

70 70 70 70 70 70

-60 tot +230 -60 tot +230 -60 tot +230 -60 tot +230 -60 tot +230 -50 tot +300 -80 tot +190

701070 701080

70 80

-80 tot +190 -80 tot +190

10

precisie o-ringen

tabel 3.a-2 elastomeertype Aflas

standaard eriKs-compounds (specificaties worden op verzoek toegezonden) compoundnummer hardheid shore a temperatuurbereik (c) 1) -10 tot +220 toepassing aanbevolen media fluorelastomeer dat redelijk oliebestendig en tevens heetwater/stoombestendig en verouderingsbestendig is, minder goede mechanische eigenschappen hoogwaardig elastomeer, zeer goed bestendig tegen vele chemicalin, goed bestand tegen olie, vet en brandstoffen, zeer goed verouderingsbestendig en tevens goed in vacumtoepassingen niet goed in heet water en stoom als 51414, maar voor hoge drukken compound speciaal voor zeer hoge drukken en bestand tegen explosieve decompressie 51414, maar geproduceerd volgens FDA-richtlijnen Viton compound met de hoogst mogelijke chemische resistentie in Viton door elastische Viton rubber kern en chemisch resistent geheel gesloten FEP (gemodificeerd PTFE) ommanteling, een zeer chemisch resistent materiaal niet voor dynamische toepasssing als Teflex/Viton, maar iets minder dichtende eigenschappen, wel veel beter bij lage temperaturen Kalrez, een materiaal met chemische resistentie vergelijkbaar met Teflon en met rubber eigenschappen grenzend aan die van Viton, tevens zeer stabiel bij hoge temperaturen meer dan uitstekend verouderingsbestendig 6375 75 -20 tot +275 materiaal met de breedst mogelijke chemische resistentie, zeer goed in stoom, amines en EO/PO chemisch zeer brede resistentie met hoogste temperatuurbereik chemisch zeer brede resistentie met hoog temperatuurbereik compound goed voor stoom en amines compound met zeer hoge hardheid voor hoge druk/temperatuurtoepassingen Kalrez compound met FDA-keur in de kleur zwart Kalrez compound met FDA-keur in de kleur wit groep Kalrez compounds speciaal voor de semiconductorindustrie

FPM Viton

51414

75

-20 tot +205

514320 514162 514641 Extreme

90 90+ 75 75

-15 tot +205 -10 tot +220 -20 tot +205 -20 tot +200

Vraag naar onze specifieke documentatie Viton fluorelastomers. Teflex Teflex/Viton nvt -15 tot +205

Teflex/siliconen FFPM Kalrez

nvt

-60 tot +204

7075 4079 1050LF 3018 6230 6221 Sahara

75 75 81 92 75 70

-5 tot +327 -10 tot +316 -5 tot +280 -5 tot +280 -20 tot +280 -20 tot +280 -10 tot +300

1) De aangegeven temperaturen gelden voor de meeste media zoals aangegeven in de chemische bestendigheidslijst. Soms treden echter afwijkingen op die met het medium te maken hebben. Op verzoek zenden wij u graag uitvoerige documentatie over bovengenoemde materialen.

11

afdichtingen

hardheid De hardheid van een elastomere O-ring wordt meestal aangegeven in graden Shore A (Sh. A) durometer. Deze meetmethode is in zijn algemeenheid voor de specificatie van het compound geaccepteerd. De meest gebruikte normen zijn ASTM D2240, DIN 53505, BS2719, ISO 7619. In de praktijk is het echter moeilijk uitvoerbaar om deze hardheid aan een O-ring te controleren. Deze meting wordt namelijk per definitie uitgevoerd op een bij de norm geometrisch vastgelegd proefstukje met dikte 6 mm. Daarom is de meting volgens MicroIRHD (International Rubber Hardness Degrees) meer in zwang gekomen om de hardheid van elastomere eindproducten te bepalen. Deze methode is vastgelegd in de normen ASTM D 1415 en DIN 53519. In het gebied tussen 40 en 75 IRHD is het meetverschil tussen IRHD en Shore A gering, vooropgesteld dat aan een proefstukje met dikte 6 mm wordt gemeten. compression set Gevulkaniseerd rubber heeft een groot herstelvermogen. Als de opgelegde belasting of deformatie verdwijnt, keert het materiaal in korte tijd grotendeels in de oorspronkelijke vorm terug. Een zekere mate van vervorming blijft echter vrijwel altijd zichtbaar. Dit verschijnsel wordt meestal aangeduid als blijvende vervorming, compression set of (permanent) set. Restelasticiteit is een maatstaf voor het resterend afdichtend vermogen. Deze uitdrukking is al eerder gebruikt (o.a. tabel 3.A-1). Dit begrip wordt gehanteerd om aan te geven hoe groot het vermogen is van een elastomeer bijv. een O-ring, om na indrukking terug te keren tot zijn originele dikte. De compression set wordt uitgedrukt in een percentage en wordt als volgt bepaald: t0-t1 x100% t0-ts

Hoe lager de uitkomst, hoe beter de kwaliteit in dit opzicht. De compression set-waarde loopt op, naarmate de temperatuur stijgt. De meest gebruikte normen voor blijvende vervormingsproeven onder constante deformatie bij kamertemperatuur of hoger zijn ASTM D 395, methode B, en DIN 53517 de hardheid van een o-ring is in sommige opzichten belangrijk: hoe zachter het elastomeer, hoe beter het materiaal zich aanpast aan het afdichtingsvlak. Des te beter is het afdichtend vermogen, vooral bij lage drukken. hoe zachter het compound, hoe minder kracht nodig is om de O-ring te vervormen. bij dynamische toepassingen dient men er rekening mee te houden, dat het wrijvingscofficint van een zachter elastomeer groter is dan van een harder compound. Een harder compound echter zal bij dezelfde indrukking meer kracht uitoefenen op het tegenvlak, zodat per saldo de wrijvingskracht bij toepassing van hardere O-ringen groter is. bij stijgen van de temperatuur zal het elastomeer in beginsel zachter worden. Na verloop van tijd zal verharding optreden. Dit is het gevolg van veroudering van het elastomeer (het vulkanisatieproces wordt langzaam vervolgd) m.b.t. de spleetextrusie wordt in hoofdstuk 3-B teruggekomen op dit onderwerp. indrukking t t

treksterkte en rek bij breuk De treksterkte is de kracht op het moment dat de rubber breekt, gedeeld door de doorsnede van de proefstaaf in ongedeformeerde toestand. De rek bij breuk is de procentuele verhouding van de afstand tussen twee op de rubber aangebrachte merkstrepen op het moment van breken en de oorspronkelijke afstand tussen die strepen. Voor trekproeven gebruikt men haltervormige trekstaven in de vorm van dumb-bells. De staven worden met een constante snelheid van meestal 500 mm/min, stuk getrokken, waarbij kracht en verlenging van de rubber worden geregistreerd. Normen zijn onder meer ASTM D 412, DIN 53505 en BS 903 Part A3. specificatiebladen Uitvoerige specificatiegegevens over bovenvermelde eigenschappen bij de diverse rubbercompounds zenden wij u op aanvraag toe.

compression set c s ingedrukte O-ring doorsnede t 1

C=

oorspronkelijke O-ring doorsnede

O-ring doorsnede na test

Fig. 18 Compression Set

12

precisie o-ringen

permeabiliteit m.b.t. gassen/ vacum Alle elastomeren zijn permeabel voor gassen, de n meer dan de ander. De permeabiliteit hangt af van de samenstelling van het elastomeer, maar ook van de bedrijfstemperatuur. Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger de permeabiliteit van het elastomeer. Het is dus niet eenvoudig om de grootte van de permeabiliteit aan te geven. Wel kunnen we een globale indicatie geven van rangorde waarin de permeabiliteit van de diverse elastomeren kan worden ingedeeld. Butylrubber (IIR) is over het algemeen het minst permeabel. Dit compound wordt echter praktisch niet toegepast voor fabricage van O-ringen. De verdere volgorde van geringe naar grotere permeabiliteit is: AU NBR met hoog ACN-gehalte NBR met laag ACN-gehalte FFPM FPM EP/EPDM SBR NR Siliconen (VMQ) en Fluorsiliconen (FVMQ) hebben een grote permeabiliteit. O.a. bij toepassing in de hoogvacumtechniek speelt permeabiliteit of gasdoorlaatbaarheid en ontgassing van O-ringen een grote rol en dient rekening gehouden te worden met deze fenomenen. Grotere indrukking van de O-ring en toepassing van hoog-vacum vetten geven verbetering. Bij gebruik van O-ringen in vacumtechnieken worden speciale groefafmetingen toegepast. Zie tabel groefafmetingen voor vacumtoepassingen, pag. 23. Ook bij hoge gasdrukken en plotselinge drukvermindering dient rekening gehouden te worden met de permeabiliteit van elastomeren. Indien gas onder hoge druk de gelegenheid krijgt in voldoende mate in het elastomeer binnen te dringen, dan zal bij plotselinge drukvermindering dit binnengedrongen gas gaan expanderen en weer uit het elastomeer willen treden. Indien dit abrupt geschiedt, is de mogelijkheid niet uitgesloten, dat daarbij de O-ring wordt beschadigd. Dit verschijnsel wordt explosion after decompression genoemd. Over het algemeen wordt

aangenomen dat bij drukken hoger dan ca. 30 a 40 bar (3 a 4 MPa), dit fenomeen kan optreden. En en ander is afhankelijk van de gasdruk, temperatuur en rubbercompound. Verbetering kan worden gevonden in graduele verlaging van de gasdruk, toepassing van rubber met een grotere hardheid en hoog soortelijk gewicht en het gebruik van dunnere O-ringen. ontgassing Sommige rubbercompounds bevatten na vulkanisatie nog relatief vluchtige bestanddelen, die met name uit het compound ontsnappen bij hoogvacum toepassingen. Het gevolg hiervan is: moeilijk bereiken/handhaven van het vacum volumevermindering van de O-ring Ook hier is de temperatuur van belang, hoe hoger de temperatuur, hoe groter de ontgassing. De volumevermindering kan voor een groot deel gecompenseerd worden door de O-ring bij inbouw meer te comprimeren dan normaal. Bij toepassing in hoog-vacum wordt om deze redenen dan ook vaak gebruik gemaakt van Viton (FPM) en Kalrez. Uitzettingscofficint Ofschoon voor verschillende elastomeren de lineaire en volumetrische uitzettingscofficint verschillend is, kan ruwweg aangenomen worden dat de uitzettingscofficint voor rubber ca. 10 x zo groot is als voor staal, namelijk ca. 1,50 x 10-6/K. De volumetrische uitzettingscofficint is ca. 3 x zo groot als de lineaire. Voor Kalrez en Viton compounds gelden zelfs nog grotere uitzettingscofficinten dan voor de meest gangbare elastomeren, namelijk ca. 2,30 x lO-6/K. Met het ontwerpen van groefafmetingen bij temperaturen > 150C moet hiermee rekening gehouden worden. Wij kunnen u hierbij adviseren. Met ons Kalseal computerprogramma berekenen wij voor u de optimale groefafmetingen.

Brittleness bij lage temperatuurgedrag Naarmate de temperatuur lager wordt, neemt de thermische bewegelijkheid van de moleculen af: de rubber wordt steeds stijver. De respons op spanningsof deformatieveranderingen wordt ook steeds trager. Beneden een bepaalde temperatuur is er van moleculaire bewegelijkheid nauwelijks meer sprake, de rubber wordt dan glasachtig. Het effect is reversibel, bij opwarmen wordt de rubber weer elastisch. De temperatuur waarbij de rubber glasachtig en bros wordt, kan ondermeer worden bepaald met een brittleness-apparaat. De methode is beschreven in bijvoorbeeld ISO 812, ASTM 2137, BS 903 Part A25 en ASTM D746. opslag van elastomere o-ringen De toelaatbare opslagtijd van gevulkaniseerde elastomere O-ringen is afhankelijk van het type elastomeer. De tabel 3.A-3 is gedeeltelijk overgenomen uit het Mil-HDBK695c, waarbij 3 groepen synthetische elastomeren worden onderscheiden. De waarden in deze tabel zijn minimale waarden. In de praktijk kunnen er bij tussentijdse controles langere opslagperiodes worden aangehouden. T.a.v. de opslag wordt het volgende geadviseerd: omgevingstemperatuur bij voorkeur niet boven +25C droge omgeving afschermen van zonlicht en UVhoudend kunstlicht lucht en met name ozonhoudende lucht veroorzaakt veroudering van rubber. opslag waarbij circulerende lucht wordt vermeden, geniet de voorkeur en opslag bij ozon-genererende toestellen dient uitgesloten te worden. vermijd contact met vloeistoffen, semimetalen en metalen gedurende opslag. rubber artikelen dienen spanningsloos opgeslagen te worden. Hang dus bv. nooit O-ringen aan een spijker op! Op aanvraag zullen wij u graag uitgebreide voorschriften/adviezen m.b.t. opslag Toezenden (DIN 7716/ISO 2230). 13

afdichtingen

tabel 3.a-3 Common or Trade Name Silicone Silastic LS Thiokol Fluorel, Viton Acrylic Hypalon Butyl Neoprene Urethane Propylene oxide Ethylene propylene terpolymer Ethylene propylene copolymer Hydrin 100 Nitrile, NBR SBR Butadiene Natural, pale crepe Synthetic natural Urethane

MiL-hdBK-695c ASTM D1418 Abbreviation Maximum (tot 20 jaar) Q FVMQ T FKM ACM, ANM Gemiddeld (5 tot 10 jaar) CSM IIR CR EU GPO EPDM EPM CO Minimum (3 tot 5 jaar) NBR SBR BR NR IR AU ASTM D2000 Abbreviation FE FK BK HK DF,DH CE AA, BA BC, BE BG BA, CA BA, CA BF, BG, BK, CH AA, BA AA AA AA MIL-STD-417 Designation TA TA SA TB RS SC SB RS RN RN RN -

Overzicht globale houdbaarheid van producten vervaardigd uit diverse rubbers Type of rubber Silicone Fluorosilicone Polysulfide Fluorocarbons Polyacrylate Chlorosulfonated Polyethylene Isobutylene/ Isoprene Polychloroprene Polyether Urethane Polypropylene oxide Ethylene/propylenediene Ethylene/propylene Epichlorohydrin Butadiene/acrylonitrile Butadiene/styrene Cis-polybutadiene Cis 1, 4, polyisoprene Cis 1, 4, poly isoprene Polyester urethane

Deze tabel geeft alleen informatie over de houdbaarheid bij opslag van rubbercompounds en niet over de leverbaarheid van O-ring compounds. Aanduiding van elastomeren volgens ISO verschilt van ASTM- en MIL-aanduiding.

14

precisie o-ringen

3.B. spleetextrusie/steunringen Zoals reeds in hoofdstuk 1 vermeld, kan een hoge mediumdruk zgn. extrusie van de O-ring (door de spleet) veroorzaken (fig. 19). Dit fenomeen kan, afhankelijk van de parameters, (zoals druk, temperatuur, hardheid, spleetgrootte) op verschillende manieren voorkomen worden: door een nauwere spleet toe te passen zal het moeilijker worden om de O-ring door de spleet te persen. door een O-ring van een grotere hardheid toe te passen, wordt hetzelfde effect bereikt. Bij dynamische toepassingen dient men er wel rekening mee te houden, dat een hardere O-ring meer wrijving veroorzaakt. (bij gelijke samendrukking, zie pagina 12). door de spleet a.h.w. te blokkeren voorkomt men dit fenomeen nagenoeg geheel. Dit blokkeren wordt gedaan met behulp van back-up of steunringen. (fig. 22) n.B.2 In situaties, waarbij onder hoge druk maatveranderingen kunnen optreden, dient hiermede rekening te worden gehouden. Voorbeeld is een hydraulische cilinder, waarbij de zuigerafdichting gevormd wordt door een O-ring. Indien de cilinderwand relatief zwak is, zal de cilinderdiameter onder hoge druk toenemen, waardoor een grotere spleet wordt veroorzaakt tussen zuigerlichaam en cilinder. spleet druk

Fig. 19
tabel 3.B-1 Snoerdiam. W in mm 1,0-2,0 2,0-3,0 3,0-4,0 4,0-6,0 >6,0 max. spleet S 70Sh.A 0,1 mm 0,1 mm 0,15 mm 0,15 mm 0,18 mm max. spleet S 90Sh.A 0,15 mm 0,15 mm 0,2 mm 0,2 mm 0,25 mm
S boring

zuigerstang max. spleet bij volledige excentriciteit

max. spleet bij volledige concentriciteit

Waarden gelden voor max. 100 bar (10 M Pa) mediumdruk en ca. 20C. Bij hogere drukken adviseren wij steunringen toe te passen. In bovenstaande tabel 3.B-1 worden de maximaal toegestane spleten vermeld voor de verschillende snoerdiameters tot een maximale mediumdruk van 100 bar (10 M Pa) (zie fig. 20 voor het begrip max. spleet). Omdat de meest voorkomende hardheden 70Sh.A en 90Sh. A zijn, zijn slechts deze 2 hardheden in de tabel en in de grafiek opgenomen. De grafiek geeft globaal weer welke spleten toelaatbaar zijn voor hogere drukken dan 100 bar (10 MPa) bij toepassing van 90Sh.A (fig. 21). Waarden voor andere hardheden kunnen gextrapoleerd worden. Gebruik een hardheid van 90Sh.A voor hogere drukken dan 100 bar (10 MPa). n.B.1 In hoofdstuk 3.A werd er onder het onderwerp hardheid reeds op gewezen, dat bij verhoogde temperaturen het elastomeer in beginsel eerst zachter wordt. Deze teruggang in hardheid kan groot zijn (afhankelijk van temperatuur kan de teruggang oplopen tot zon 10 a 20 punten Sh.A). Het omgekeerde gebeurt echter ook - bij lagere temperatuur wordt het rubbercompound harder, al zal bij stijging van temperatuur het compound zich volledig herstellen.

Fig. 20
Onder maximaal toelaatbare spleet wordt verstaan de maximaal te overbrugggen ruimte.

Druk/Bar

Hardheid

Toelaatbare spleet in mm.

Fig. 21
Maximaal toelaatbare spleet bij ca. 20 C, snoerdiameter W 6,0 m. bij hardheid 70Sh.A 90Sh.A 15

afdichtingen

steunringen (back-up ringen) Bij hoge drukken is het wenselijk om extra stappen te ondernemen om spleetextrusie tegen te gaan. Over het algemeen wordt aangenomen, dat tot ca. 100 bar (10 MPa) een hardheid van 70Sh.A bij kamertemperatuur voldoende hard is om extrusie te voorkomen, mits de juiste spleet wordt aangehouden (zie tabel 3.B-1). Om alle risicos te vermijden raden wij echter aan deze drukgrens lager aan te houden en wel op ca. 80 bar (8 MPa). Boven deze grens is het raadzaam om op de grotere hardheid van 90Sh.A over te stappen. Bovendien adviseren wij om bij de hogere drukken zgn. steunringen toe te passen, die de spleet a.h.w. tot 0 mm terugbrengen. Bij flensverbindingen kunnen geen steunringen worden toegepast. Er zijn echter speciale afdichtingselementen voor dit doel beschikbaar.

Steunringen worden vervaardigd van een materiaal dat harder is dan de O-ring zelf. Het meest toegepaste materiaal is PTFE, al dan niet voorzien van een vulstof. Verder worden ook harde rubbersoorten als materiaal voor steunringen toegepast. Voor speciale doeleinden worden ook wel thermisch hoog te belasten kunststoffen zoals polyamiden toegepast, (bijvoorbeeld Vespel). Fig. 22 toont dat de steunring altijd ingebouwd wordt aan die kant van de O-ring, waar geen mediumdruk is. Indien de O-ring beurtelings aan beide zijden belast wordt met een hoge druk, dienen 2 steunringen ingebouwd te worden. Overigens heeft de toepassing van een steunring aan beide zijden van de O-ring altijd de voorkeur indien voldoende ruimte aanwezig is.

Bij toepassing van steunringen dient de breedte van de groef voor de O-ring aangepast te worden. Hiertoe dient de groefbreedte F volgens tabellen vergroot te worden met 1x of 2x de dikte van de steunring.

mediumdruk

steunring

steunring

mediumdruk

steunringen

steunringen

Fig. 22

16

precisie o-ringen

Vormen van steunringen Enkele vormen van steunringen toont fig. 23. De spiraalgewonden steunring is een veel voorkomende uitvoering, die door de niet-eindloze constructie gemakkelijk te monteren is. Daarentegen vormt de grote flexibiliteit van dit type soms een moeilijkheid. Bij de gestandaardiseerde afmetingen dient men er op te letten dat de hoogte van de steunring overeenkomt met de groefdiepte inclusief de afdichtspleet. De eindloze massieve steunringen verdienen de voorkeur. Deze worden precies op maat gemaakt. Deze ringen kunnen echter alleen in groefconstructies worden gebruikt, uitgezonderd grote maten in bijzondere gevallen. De massieve steunringen met snede kunnen in ongedeelde groefconstructies worden gemonteerd en vereisen nauwkeurige maatvoering om de snede te laten sluiten. Bij hoge drukken resp. hoge temperaturen adviseren wij massieve steunringen zonder snede toe te passen.

Veel gebruikt zijn de geprofileerde steunringen van NB 90Sh.A, welke voor een aantal afmetingen uit voorraad leverbaar zijn. In kritische situaties kunnen bij zeer hoge drukken (tot 400 bar/40 MPa) de spanningen in de O-ring ter plaatse van de hoeken zeer hoog oplopen. Om splijten van de O-ring te voorkomen, wordt aangeraden om gebruik te maken van geprofileerde steunringen (zie fig. 24). l.v.m. de vele maatvoeringen van O-ringen, adviseren wij u, indien u steunringen wilt toepassen, vooraf contact met ons op te nemen. Het is helaas niet mogelijk tabellen hiervoor te maken. Voor de O-ringen volgens de Amerikaanse maatvoering AS568 bestaan wl genormde spiraalgewonden steunringen. Deze gelden echter uitsluitend voor groefafmetingen voor O-ringen toegepast in schuivende constructies. In tabel 3.D-2 op pagina 26 zijn de relevante gegevens vermeld.

Geprofileerde steuning

....

....

....

0,5 R

45 spiraal gewonden massief met snede massief De juiste afmetingen van deze steuningen voor de verschillende O-ring maten zenden wij u op aanvraag.

Fig. 23

Fig. 24

17

afdichtingen

3.c. geometrie/bewerking van de groef voor o-ringen in diverse statische toepassingen

afname snoer van de O-ring

oprekken van o-ringen in de afdichtgroef Het kan voorkomen, dat een O-ring niet exact past op de inwendige diameter, dat wil zeggen dat de O-ring iets opgerekt gemonteerd moet worden. Het oprekken van O-ringen heeft tot gevolg dat de snoerdiameter van de O-ring kleiner wordt. Bij de bepaling van groefafmetingen dient hiermede rekening te worden gehouden. Fig. 25 geeft globaal weer, met welk percentage de snoerdiameter kleiner wordt bij een bepaald rekpercentage van de O-ring. Het oprekken van O-ringen in de groef dient beperkt te worden tot max. 5%. stuiken van o-ringen Het kan ook voorkomen, dat de O-ring iets gestuikt moet worden om in de groef te passen. Als regel geldt dat het stuikpercentage niet meer dan 3% van de uitwendige diameter van de O-ring mag bedragen. Montage, assemblage van o-ringen en onderdelen, voorzien van o-ringen In hoofdstuk 4 pagina 33 worden deze onderwerpen nader besproken. Wij attenderen er echter al in dit stadium van dit handboek op, dat bepaalde voorzieningen in de constructie (zoals bv. afschuiningen) belangrijk kunnen zijn.

11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

rek- inwendige diameter O-ring

Fig. 25

18

precisie o-ringen

tabel 3.c-1

3 . c -1 g r o e f a f m e t i n g e n Voor o-ringen, die axiaal worden ingedrukt in een statische situatie zoals fig. 26 ook wel flensafdichtingen genoemd. Gemiddelde waarden volgens DIN 3771, aanbevolen voor nieuwe constructies.

Snoer W 0,90 1,0 - 1,02 1,20 1,25 - 1,27 1,42 1,50 1,60 - 1,63 1,78* - 1,80 1,90 2,0 2,20 - 2,21 2,40 2,46 2,50 2,62* 2,70 2,95 3,0 3,15 3,50 - 3,53* 3,60 4,0 4,50 4,70 4,80 5,0 5,33* - 5,34 5,50 5,70 5,80 6,0 6,40 6,50 6,90 6,99* 7,0 7,50 8,0 8,40 9,0 10,0 11,0 12,0 13,0 14,0 16,0 18,0 20,0

Tol. snoer 0,08 " " " " " " " " " " " " 0,09 " " " 0,1 " " " 11 " " " 0,13 " " " " " " " " 0,15 " " 0,16 " " 0,2 " " " " " 0,25 "

% indrukking 25 22 21,6 21,4 21,2 21,0 20,8 20,5 20,3 20,2 20,0 19,8 19,7 19,6 19,4 19,3 19,2 19,1 19,0 18,7 18,6 18,4 18,1 18,0 17,9 17,8 17,7 17,6 17,6 17,5 17,4 17,3 17,2 17,1 17,0 17,0 16,8 16,6 16,5 16,3 16,0 15,7 15,5 15,3 15,2 15,1 15,0 15,0

Diepte groef E 0,65 0,80 0,90 0,95 1,10 1,15 1,25 1,40 1,50 1,60 1,75 1,90 1,95 2,00 2,10 2,15 2,40 2,40 2,55 2,85 2,90 3,25 3,70 3,85 3,95 4,10 4,35 4,50 4,70 4,80 4,95 5,30 5,40 5,70 5,80 5,80 6,25 6,65 7,00 7,50 8,40 9,25 10,15 11,00 11,85 13,60 15,30 17,00

Tol. -0,0 +0,02 " " " " " +0,03 " " +0,04 " " " " " " " " +0,05 " " +0,06 " " " +0,06 +0,08 " " " " +0,1 " " " " " " +0,15 " " " " " +0,3 " " "

Breedte groef FO +0,15 1,30 1,40 1,70 1,80 2,00 2,10 2,20 2,50 2,60 2,80 3,10 3,30 3,40 3,40 3,60 3,70 4,00 4,10 4,30 4,80 4,90 5,40 6,10 6,40 6,50 6,80 7,20 7,40 7,70 7,80 8,10 8,60 8,80 9,30 9,40 9,40 10,00 10,70 11,30 12,20 13,30 14,70 16,00 17,30 18,70 21,20 24,00 26,50

zie tabel 3.B-1

0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5

Druk van buiten

Druk van binnen

Fig. 26
hoeken breken ca. 0,15 mm
F
0.8

5 max
S

90

E
0.8

zie tabel 3.B-1

0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5

Groefdiepte E is inclusief afdichtspleet Hier kunnen zich 2 situaties voordoen: a: de druk komt van binnen: de O-ring diameter dient zodanig gekozen te worden dat de buitendiameter aanligt tegen de buitengroefrand. b: de druk komt van buiten: de O-ring diameter dient zodanig gekozen te worden dat de binnendiameter aanligt tegen de binnenkant van de groefwand. Bij gassen en vacumtoepassingen kan de bewerking van 0,8 mm in 0,4 mm veranderd worden om betere resultaten te krijgen. Nevenstaande tabel 3.C-1 vermeldt de afmetingen voor groeven volgens fig. 27.

1,6

Fig. 27

n.B. bij toepassing van 1 of 2 steunringen dient de maat F vergroot te worden met 1 of 2 x de breedte van de steunring. S stelt de maximaal toelaatbare spleet voor: zie Fig. 20. Rubber heeft een meer dan 10-voudige uitzettingscofficint t.o.v. staal

(zie pagina 13). Bij groefconstructies voor temperaturen > 150 C moet hiermee rekening worden gehouden. Met ons Kalseal computer programma berekenen wij voor uw hoge temperatuurtoepassingen de optimale groefafmetingen. 19

afdichtingen

3.c-2 groefafmetingen Voor o-ringen, die radiaal worden ingedrukt in een statische situatie zoals fig. 28.
tabel 3.c-2 Snoer W 0,90 1,0 - 1,02* 1,20 1,25 - 1,27* 1,42 1,50 1,60 - 1,63 1,78* - 1,80 1,90 2,0 2,20 - 2,21 2,40 2,46 2,50 2,62* 2,70 2,95 3,0 3,15 3,50 - 3,53* 3,60 4,0 4,50 4,70 4,80 Tol. snoer 0,08 " " " " " " " " " " " " 0,09 " " " 0,1 " " " " " " " 0,13 " " " " " " " " 0,15 " " 0,16 " " " 0,2 " " " " 0,25 " % indrukking 22,5 19,5 19,1 18,9 18,7 18,5 18,3 18,0 17,8 17,7 17,5 17,3 17,2 17,1 16,9 16,8 16,7 16,6 16,5 16,2 16,1 15,9 15,6 15,5 15,4 15,3 15,2 15,1 15,1 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 15,0 Diepte groef E 0,70 0,83 0,95 1,00 1,15 1,20 1,30 1,45 1,55 1,65 1,80 2,00 2,00 2,05 2,15 2,20 2,45 2,50 2,60 2,90 3,00 3,35 3,80 3,95 4,00 4,20 4,50 4,70 4,80 4,90 5,10 5,40 5,50 5,80 5,90 5,90 6,40 6,80 7,20 7,70 8,50 9,40 10,20 11,10 11,90 13,60 15,30 17,00 Tol. -0,0 +0,02 " " " " " +0,03 " " +0,04 " " " " " " " " +0,05 " " +0,06 " " " +0,06 +0,08 " " " " +0,1 " " " " " " +0,15 " " " " " +0,3 " " " Breedte groef Fo+0,15 1,20 1,35 1,65 1,70 1,95 2,10 2,20 2,40 2,60 2,75 3,00 3,20 3,40 3,40 3,60 3,70 4,00 4,00 4,30 4,80 4,85 5,40 5,80 5,90 6,00 6,10 6,50 7,00 7,20 7,30 7,60 8,10 8,20 8,70 8,80 8,80 9,60 10,20 10,80 11,55 12,70 14,10 15,30 16,60 17,80 20,50 23,00 25,00 zie tabel 3.B-1 S R

zie tabel 3.B-1

Fig. 28

0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5

hoeken breken ca. 0,15 mm

F
0.8

5 max
S

Groefdiepte E is inclusief afdichtspleet Tabel 3.C-2 vermeldt de afmetingen voor de groeven volgens fig. 29, gemiddelde waarden volgens DIN 3771, aanbevolen voor nieuwe constructies. n.B. bij toepassing van 1 of 2 steunringen dient de maat F vergroot te worden met 1 of 2x de breedte van de steunring. S stelt de maximaal toelaatbare spleet voor: zie fig. 20 pagina 15. opmerking Rubber heeft een meer dan 10-voudige uitzettingscofficint t.o.v. staal (zie pagina 13). Bij groefconstructies voor temperaturen > 150 C dient men hiermee rekening te houden. Met ons Kalseal computerprogramma berekenen wij voor uw hoge temperatuurtoepassingen de optimale groefafmetingen.

1,6

90

E
0.8

Fig. 29

5,0 5,33* - 5,34 5,50 5,70 5,80 6,0 6,40 6,50 6,90 6,99* 7,0 7,50 8,0 8,40 9,0 10,0 11,0 12,0 13,0 14,0 16,0 18,0 20,0

maten in mm

* = Norm AS 568 A

20

precisie o-ringen

3.c-3 groefafmetingen Voor o-ringen, die axiaal worden ingedrukt in een trapeziumvormige groef (fig. 30).
F1 F2 R2

tabel 3.c-3 Snoer W Diepte Groef E+0 -0,05 2,40 2,80 3,20 3,65 4,15 4,40 4,6 4,8 5,05 5,50 5,95 6,40 6,85 7,25 7,35 7,80 8,20 8,70 Breedte Groef F2 0.05 2,45 2,80 3,10 3,50 3,85 4,10 4,20 4,35 4,55 4,90 5,25 5,60 6,00 6,25 6,35 6,70 7,05 7,40 Breedte Groef F1 0,05 2,60 3,05 3,40 3,75 4,10 4,35 4,60 4,75 4,95 5,30 5,65 6,00 6,50 6,80 6,90 7,25 7,60 7,95 0,4 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 R1 R2

3,0 3,5 - 3,53* 4,0 4,5 5,0 5,33* 5,5 5,7 6,0 6,5 6,99* - 7,0

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5

E - 0,05

24

1,6
R1

0.8

Fig. 30
Soms is het nodig om de O-ring in de groef vast te houden. Een zgn. zwaluwstaartvormige groef kan dan uitkomst brengen. Het zal duidelijk zijn dat de vervaardiging van zon groef niet eenvoudig is. Daarom wordt in overweging gegeven de toepassing ervan te beperken tot de meest noodzakelijke situaties (zeker bij kleine snoerdiameters). Tabel 3.C-3 vermeldt slechts groefafmetingen voor de meest voorkomende snoerdiameters. Voor overige snoerdiameters kunnen de groefafmetingen gextrapoleerd worden.

7,5 8,0 8,4 8,5 9,0 9,5 10,0

* = Norm AS 568 A maten in mm F2 is bewerkingsmaat, F1 is afrondingsmaat.

21

afdichtingen

3.c- 4 groefafmetingen Voor o-ringen in zgn. driehoeksgroeven.

O-ring 8,0

tabel 3.c-4 Snoer W 1 1,5 1,6 1,78* 2,0 2,4 2,5 2,62* 3,0 3,5 3,53* 4,0 4,5 5,0 5,33* 5,5 5,7 6,0 6,5 6,99* 7,0 7,5 8,0 8,4 8,5 9,0 9,5 10,0 10,5 11,0 11,5 12,0 12,5 13,0 13,5 14,0 14,5 15,0 breedte groef F 1,45 2,00 2,15 2,40 2,70 3,25 3,40 3,55 4,10 4,80 4,85 5,50 6,15 6,85 7,35 7,55 7,85 8,25 8,95 9,60 9,60 10,30 11,00 11,55 11,70 12,40 13,05 13,70 14,40 15,10 15,80 16,50 17,15 17,85 18,50 19,20 19,90 20,60 tol. +0,08 +0,08 +0,08 +0,08 +0,12 +0,12 +0,12 +0,12 +0,2 +0,2 +0,2 +0,2 +0,15 +0,2 +0,2 +0,2 +0,2 +0,3 +0,3 +0,3 +0,3 +0,3 +0,3 +0,3 +0,3 +0,4 +0,4 +0,4 +0,4 +0,4 +0,4 +0,4 +0,5 +0,5 +0,5 +0,5 +0,5 +0,5 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 R

f
45

Ook dit type groef behoort niet tot de normaal gangbare. De kans op extrusie is groot omdat de O-ring geplet wordt. De spleet moet dus zo klein mogelijk gehouden worden. De uitwendige diameter van de O-ring moet ongeveer overeenkomen met de uitwendige diameter van de groef.

8,0

45

0.8

Fig. 31

maten in mm

* = Norm AS 568 A

22

precisie o-ringen

3.c- 5 groefafmetingen Voor o-ringen in vacumafdichting. Bij hoog vacumtoepassingen speelt de gasdoorlaatbaarheid of permeabiliteit en de ontgassing van de O-ring een belangrijke rol. Deze eigenschappen verschillen sterk bij de diverse elastomeren en zijn ook sterk afhankelijk van temperatuur en medium. Speciale informatie hierover kan op aanvraag verstrekt worden. Zie ook de opmerkingen op pagina 13. Bij het construeren van een O-ringgroef voor vacumafdichting is het belangrijk dat de groef zo goed mogelijk door de O-ring wordt opgevuld. Dit omdat bij vacum bijna altijd een zekere mate van krimp van het rubber optreedt en bovendien voorkomen dient te worden dat de O-ring in de groef kan rollen of schuiven. De af te dichten vlakken moeten zo glad mogelijk bewerkt zijn. In het algemeen heeft vooral Viton zeer goede eigenschappen voor de meeste vacumafdichtingen. Daar waar maximale eisen gesteld worden bij vacum en hogere temperaturen geeft Kalrez de beste resultaten. Omdat voor Kalrez en Viton de meeste keuze wat betreft afmeting bestaat in O-ringen volgens US-norm AS 568A zijn hiernaast voor de snoerdiktes volgens AS 568A de groefafmetingen voor vacumtoepassing opgegeven.
tabel 3.c-5 Snoerdikte W Groefdiepte E +0,05-0,0 Groefbreedte F+0,15-0,0

1,78 2,62 3,53 5,33 7,00 maten in mm

1,27 1,88 2,57 3,86 5,11

2,11 3,00 3,99 5,99 7,75

23

afdichtingen

3.d. geometrie/bewerkingen van de groef voor o-ringen in diverse dynamische toepassingen

Zoals in hoofdstuk 2 Dynamische toepassingen wordt vermeld, zijn m.b.t. de afdichtingtechniek een drietal toepassingen te vinden voor O-ringen, schuivend, oscillerend en roterend. De groefmaten voor schuivende en oscillerende bewegingen zijn identiek. Er wordt onderscheid gemaakt in vloeistofafdichtingen en gasafdichtingen. Voor algemene opmerkingen verwijzen wij u naar de voorgaande hoofdstukken, alsmede naar hoofdstuk 3.C.

Wrijving Het onderwerp wrijving is reeds ter sprake gebracht in hoofdstuk 3.A bij het onderwerp Hardheid. Indien blijkt, dat de wrijving in een bepaalde toepassing te groot is, zijn er enkele oplossingen. De praktijk moet uitwijzen welke de meest geschikte is. De meest voor de hand liggende oplossingen zijn: vergroten van de groefdiepte het kiezen van een andere hardheid het kiezen van een andere type elastomeer of een ander compound met lagere wrijvingscofficint het kiezen van een X-ring afdichting

P medium wrijving beweging

P medium wrijving beweging

Fig. 32a
Spleetextrusie wordt bevorderd

Fig. 32b
Spleetextrusie wordt tegengegaan

spleetextrusie Ook hier geldt hetgeen in hoofdstuk 3.B wordt vermeld. Bij een schuivende beweging zal de neiging tot spleetextrusie vergroot worden indien de richting van de wrijvingskracht op de O-ring gelijkgericht is aan de richting van de mediumdruk. Dus indien de constructie in gunstige zin kan worden aangepast, zal dit altijd in het voordeel werken m.b.t. de spleetextrusie (zie fig. 32a en b). plaatsing van de o-ring Meestal is er sprake van 2 verschillende materialen, die ten opzichte van elkaar afgedicht moeten worden. Het verdient de voorkeur, dat de O-ringgroef opgenomen wordt in het deel met de geringste hardheid. Indien beide (metaal)delen op elkaar inlopen, is de kans dat het hardste deel het minst beschadigd wordt, het grootst. Daarmee blijft een goed loopvlak behouden.

oppervlaktebewerkingen van groef en loopvlak Fig. 34 toont naast de geometrie ook de eisen met betrekking tot oppervlaktebewerking. De oppervlaktebewerking van het loopvlak dient te liggen tussen 0,2 en 0,4 u.m Ra. Een ruwere bewerking werkt een snelle slijtage van de O-ring in de hand, een te fijne bewerking brengt de smering in gevaar, met als gevolg stickslip en onregelmatige slijtage.

24

precisie o-ringen

3 . d -1 g r o e f a f m e t i n g e n Voor o-ringen, toegepast in constructies voor schuivende bewegingen en oscillerende bewegingen zoals onderstaand afgebeeld. Afdichting van hydraulische of andere vloeistoffen, hoog visceuze smerende media. Gemiddelde waarden volgens DIN 3771, aanbevolen voor nieuwe constructies.
Snoerdiameter W 0,90 1,0 - 1,02* 1,20 1,25 - 1,27* 1,42 1,50 1,60 - 1,63 1,78* - 1,80 1,90 2,0 2,20 - 2,21 2,40 2,46 2,50 2,62* 2,70 2,95 3,0 3,15 3,50 - 3,53* 3,60 4,0 4,50 4,70 4,80 Tol. snoer 0,08 " " " " " " " " " " " " 0,09 " " " 0,1 " " " 0,11 " " " 0,13 " " " " " " " " 0,15 " " 0,16 " " 0,2 % indrukking 21,5 21,2 20,8 20,4 20,0 19,6 19,2 18,5 18,0 17,5 16,5 15,5 15,3 15,0 14,5 13,3 13,2 13,2 13,1 13,0 13,0 13,0 12,5 12,5 12,5 12,5 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0

tabel 3.d-1 Diepte groef E 0,70 0,80 0,95 1,00 1,15 1,25 1,30 1,45 1,55 1,65 1,85 2,00 2,05 2,10 2,25 2,30 2,55 2,60 2,75 3,10 3,15 3,50 3,90 4,10 4,20 4,30 4,70 4,85 5,00 5,10 5,30 5,60 5,70 6,00 6,10 6,10 6,60 7,00 7,40 7,90 8,80 Tol. -0,0 +0,02 " " " " " +0,03 " " +0,04 " " " " " " " " +0,05 " " " " " " " +0,05 " " " " " " " " " " " " " " Breedte groef F+0,20 1,20 1,35 1,60 1,70 1,85 1,90 2,15 2,30 2,40 2,50 2,75 3,00 3,10 3,15 3,20 3,30 3,60 3,65 3,80 4,20 4,30 4,80 5,45 5,75 5,85 6,10 6,35 6,50 6,80 7,00 7,15 7,70 7,80 8,30 8,40 8,40 9,00 9,60 10,00 10,80 11,90 zie tabel 3.B-1 S R

zie tabel 3.B-1

0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

Fig. 33
hoeken breken ca. 0,15 mm
F
0.8

5 max
S

5,0 5,33* - 5,34 5,50 5,70 5,80 6,0 6,40 6,50 6,90 6,99* 7,0 7,50 8,0 8,40

Groefdiepte E is inclusief afdichtspleet Nevenstaande tabel 3.D-1 vermeldt de afmetingen voor groeven volgens fig. 34. n.B. Rubber heeft een meer dan 10voudige uitzettingscofficint t.o.v. staal (zie pag. 13). Bij groefconstructies voor temperaturen > 150C moet hiermee rekening worden gehouden. Met ons Kalseal computerprogramma berekenen wij voor uw hoge temperatuurtoepassingen de optimale groefafmetingen.
maten in mm * = Norm AS 568 A

1,6

90

E
0.8

Fig. 34

9,0 10,0

25

afdichtingen

3.d-2 groefafmetingen bij gebruik van steunringen volgens as 568a afmetingen in dynamische vloeistofafdichtingen

Voor de O-ringen volgens de Amerikaanse maatvoering AS 568A bestaan genormde spiraalgewonden steunringen. Wij hebben deze in PTFEuitvoering in voorraad. Nevenstaande tabel laat zien wat de maatvoeringen van de steunringen zijn en welke groefbreedten wenselijk zijn.

tabel 3.d-2

Snoerdiameter W

T Dikte steunring +0.00-0.25 mm 1,5 1,5 1,5 1,8 2,6

M Randbreedte +0.00-0.25 mm 1,45 2,25 3,1 4,7 6,1

Groef breedte F voor n steunring +0.10-0.00 mm 3,8 4,7 5,7 8,15 11

Groefbreedte F voor twee steunringen +0.10-0.00 mm 5,3 6,2 7,2 9,95 13,6

O-Ring
Druk

1,78 2,62 3,53 5,33 7

maten in mm
F

Fig. 35
X-ringen Voor dynamische toepassingen worden in plaats van O-ringen veelal ook X-ringen toegepast. De X-ring is een zelfdichtende rubberafdichting met vier afgeronde afdichtingslippen aan de hoeken. Zij is in eerste instantie ontworpen om de O-ring te vervangen in die gevallen, waar de O-ring minder goed of in het geheel niet functioneerde. De vier afgeronde afdichtingslippen hebben een groot afdichtend vermogen en vormen een gunstige smeergroef. De benodigde diametrale samenpersing is minder groot dan bij de O-ringen. Hierdoor is vooral bij dynamische toepassingen de slijtage en de wrijving minder groot. De afmetingen van de X-ringen komen overeen met de afmetingen van de O-ringen volgens AS 568A. De groefafmetingen zijn echter afwijkend (minder indrukking). Zie speciale X-ring handboek. Bij schuivende bewegingen kan, vooral bij gebrek aan voldoende smering een O-ring gaan rollen en torderen. Dit kan aanleiding geven tot lekkage en breuk.

Door het rechthoekig profiel van de Xring wordt ook tordering tijdens bedrijf in dynamische toepassingen of tijdens montage voorkomen. De zekerheid van een goede afdichting wordt hierdoor verhoogd. Zie ook pagina 29 voor groefmaten.

Fig. 36

Fig. 37

26

precisie o-ringen

3.d-3 groefafmetingen
Snoerdiameter W 0,90 1,0 - 1,02* 1,2 1,25 - 1,27* 1,42* 1,5 1,60 - 1,63 1,78* - 1,80 1,90 2 2,20 - 2,21 2,4 2,46 2,5 2,62* 2,7 2,95 3 3,15 3,50 - 3,53* 3,6 4 4,5 4,7 4,8 5 5,33* - 5,34 5,5 5,7 5,8 6 6,4 6,5 6,9 6,99* 7 7,5 % indrukking 20 17,2 16,5 16,3 16 15,7 15,5 14,9 14,5 14,2 13,8 13,4 13,2 13 12,8 12,7 12,3 12,1 11,5 11,3 11,2 10,7 10,2 10,1 10 9,8 9,7 9,6 9,6 9,5 9,5 9,4 9,4 9,3 9,3 9,3 9,2 9,2 9,1

tabel 3.d-3 Diepte groef E 0,72 0,83 1 1,05 1,19 1,26 1,35 1,5 1,6 1,7 1,9 2,1 2,15 2,2 2,25 2,3 2,6 2,65 2,8 3,1 3,15 3,55 4,05 4,2 4,3 4,5 4,8 4,95 5,15 5,25 5,45 5,8 5,9 6,25 6,35 6,35 6,8 7,25 7,65 Tol. 0 +0,02 " " " " " +0,03 " " +0,04 " " " " " " " " +0,05 " " +0,06 " " " " +0,08 " " " " +0,1 " " " " " " +0,15 Breedte groef po+0,20 1,2 1,3 1,6 1,7 1,85 1,9 2 2,2 2,3 2,5 2,75 2,9 3,1 3,1 3,2 3,3 3,6 3,6 3,8 4,2 4,3 4,8 5,4 5,6 5,8 5,9 6,3 6,6 6,7 6,8 7,1 7,6 7,7 8,2 8,3 8,3 8,9 9,4 9,9 zie tabel 3.B-1 S R

Voor o-ringen, toegepast in constructies voor schuivende bewegingen en oscillerende bewegingen zoals afgebeeld (fig. 38). afdichting van gasvormige of slecht smerende media. Gemiddelde waarden volgens DIN 3771, aanbevolen voor nieuwe constructies.

zie tabel 3.B-1

0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 1 1 1

Fig. 38
hoeken breken ca. 0,15 mm
F
0.8

5 max
S

Groefdiepte E is inclusief afdichtspleet Nevenstaande tabel 3.D-2 vermeldt de afmetingen voor groeven volgens fig. 39 (Voor toleranties op de snoerdikte 0 w zie tabel 3.C-1). Met ons Kalseal computerprogramma berekenen wij voor uw hoge temperatuurtoepassingen de optimale groefafmetingen. Voor dynamische toepassingen, met name kritische situaties zoals b.v. gasafdichtingen of slecht smerende media, wordt ook het gebruik van X-ringen aanbevolen, (maatvoering vlgs. AS 568A).

1,6

90

E
0.8

Fig. 39

8 8,4

10

"

11,8

maten in mm

*= Norm AS 568 A

27

afdichtingen

3 -d.4 groefafmetingen voor constructies met roterende bewegingen

Zoals reeds in Hfdst. 2 wordt opgemerkt, is deze toepassing bij snelheden boven 30 m./min. kritisch voor O-ringen. De voorkeur dient gegeven te worden aan afdichtingelementen, die specifiek voor dit doel ontworpen zijn, zoals o.a. oliekeerringen en PS-seals (zie specifieke documentatie). Indien genoemde rotatieafdichtingen niet in de constructie kunnen worden toegepast, dan geeft inbouw van X-ringen volgens het zgn. Rotoprincipe een mogelijkheid. Bij de constructie met behulp van een X-ring wordt ervan uitgegaan dat deze stil staat in het huis en dat de as draait in de X-ring. Indien een X-ringconstructie wordt overwogen als afdichting bij een roterende beweging, verdienen de volgende punten overweging.

Het zgn. Gow-Joule effect. In zijn algemeenheid zal een elastomeer onder trekspanning de neiging hebben zich verder samen te trekken als het elastomeer verwarmd wordt. Indien een X-ring onder trekspanning om een as gemonteerd wordt en de as vervolgens roteert, zal de wrijving niet alleen initile slijtage van de afdichting resp. de as veroorzaken, maar er ontstaat ook warmte. Deze warmte zal een verdere krimp van de X-ring diameter veroorzaken. De X-ring mag dus niet opgerekt om de as gemonteerd worden. Met andere woorden de inwendige diameter van de ring dient ca. 2 tot 5 % groter te zijn dan de as-diameter. De X-ring wordt gestuikt ingebouwd. Kies niet voor een constructie, waarbij de X-ring in de groef van een as valt. De ring heeft dan de neiging met de as mee te draaien door de centrifugaal werking. Vermijd temperaturen beneden -30 C (i.v.m. te grote krimp) en temperaturen boven +100 C (GowJoule effect). Beperk omtreksnelheden tot ca. 120m/min. (2m/s) bij lagere drukken (ca. 10 bar/1 MPa). Bij hogere drukken, 30 bar (3 MPa) (en lagere omtreksnelheden) wordt aangeraden gebruik te maken van ongedeelde (massieve) back-up ringen. Met klem wordt echter aangeraden andere afdichtingsconstructies te overwegen bij hoge drukken. Beperk tot as 100 mm zo mogelijk de snoerdiameter van de X-ringen tot de reeks van 2,62 tot 5,33 mm en kies 6,99 voor asmaten > 110 mm.

De oppervlaktebewerking van de groef dient altijd ruwer te zijn dan die van de af te dichten as om meedraaien van de X-ring te voorkomen. Zorg voor een goede lagering van de as. De X-ring kan geen lagerfunctie hebben. Zorg altijd voor voldoende smering om verharding door te hoge wrijvingswarmte te voorkomen. Het meest optimale rubbercompound voor deze toepassing heeft een hardheid van 80-90 Sh.A en is voorzien van een goede smering.

X-ring zo dicht mogelijk bij medium

medium druk S
0,4

max.

d A D

A=d+2x /2 S

Fig. 40

28

precisie o-ringen

inbouwgegevens Onderstaande tabel geeft de groefafmetingen voor inbouw van de X-ringen aan.

W C D A B E2

d+2W

E1

E1

R E2

F+0,2

F2

R F

F1

Fig. 41

tabel 3.d-4 X-ring nr: Profieldikte*** Groefafmetingen groefdiepte* dynamisch statisch zonder back-up ring F+0,2 1,2 1,4 1,7 1,2 1,7 2,0 3,0 4,0 6,0 8,0

inbouwgegevens Radius groefbreedte** met 1 back-up ring F+0,2 2,6 3,5 4,4 5,4 7,8 8,0 met 2 back-up ringen F2 3,5 5,0 5,8 6,8 9,5 13,0 R 0,1 0,15 0,25 0,1 0,25 0,25 0,4 0,4 0,6 0,6 Max. toelaatbare afdichtspleet

W 4001 4002 4003 40031/2 4005A 4004 - 4050 4102 - 4178 4201 - 4284 4309 - 4395 4425 - 4475 1,02 0,08 1,25 0,08 1,52 0,08 1,02 0,08 1,50 0,08 1,78 0,08 2,62 0,08 3,53 0,10 5,33 0,13 7,00 0,15

E1 0,80 + 0,025 1,00 + 0,025 1,30 + 0,025 0,80 + 0,025 1,30 + 0,025 1,55 + 0,025 2,35 + 0,025 3,25 + 0,025 4,95 + 0,050 6,50 + 0,050

E2 0,75 + 0,025 0,90 + 0,025 1,20 + 0,025 0,75 + 0,025 1,20 + 0,025 1,40 + 0,025 2,25 + 0,025 3,00 + 0,025 4,75 + 0,025 6,20 + 0,025

S max. 0,05 0,05 0,08 0,05 0,08 0,10 0,15 0,15 0,20 0,20

Bij excentrische montage van de zuiger of doorbuigen van de stang, zowel bij vacum als bij lagedruktoepassingen, kan de diameter van de groefbodem worden aangepast. ** Indien een verhoogde zwelling van het X-ringmateriaal is te verwachten, kan de groefbreedte tot 15% worden vergroot. *** Voor andere X-ringafmetingen worden groefafmetingen op aanvraag verstrekt.

29

afdichtingen

3.e. geometrie/bewerkingen v a n d e g r o e f v o o r te f l e x o - r i n g e n

Uitvoering De Teflex O-ring is een O-ring die uit een elastomeerkern bestaat met een naadloze Teflon -FEP ommanteling. We onderscheiden de typen met een massieve elastomeer kern en de typen met holle elastomeer kern.
TEFLON-FEP

ke chemische C-F binding, zijn de chemische en elektrische eigenschappen zeer goed. Maatvoering De Teflex O-ring is in verschillende standaardreeksen verkrijgbaar: Amerikaanse/Britse norm Zweedse norm Metrische afmetingen

d2

d1

massieve kern viton of silicone

Holle kern silicone

Maatvoering snoerdikte d2 mm inches 0,070 0,103 0,139 0,21 0,275 dikte teflon-fep mantel 0,25 mm 0,25 mm 0,25 mm 0,40 mm 0,50 mm 0,010 inch 0,01 inch 0,01 inch 0,015 inch 0,02 inch

Fig. 42
Door zijn eenvoudige geometrische vorm en toepassingswijze biedt de Teflex O-ring voor veel moeilijke afdichtingproblemen een effectieve oplossing. De uitvoering met massieve kern wordt bij voorkeur voor statistische afdichtingen gebruikt en de uitvoering met holle kern voor semi-dynamische afdichtingen. Werking Bij de Teflex O-ring zorgt de naadloze, gelijkmatige en volledige ommanteling van Teflon -FEP voor de afdichting. De elastomeerkern zorgt voor een voortdurende aanpassing en gelijkmatige aandrukking van de mantel op de plaats van de afdichting. De Teflex O-ring gedraagt zich dan als een hoogviskeuze vloeistof. Een druk die op de afdichting wordt uitgeoefend, plant zich met vrijwel gelijke sterkte voort in alle richtingen. De aandrukkrachten die door de inbouw van de Teflex O-ring worden teweeggebracht, worden door de druk van het af te dichten medium overlapt. Er ontstaat een totale afdichtende aandrukking die bij stijgende mediumdruk toeneemt. fep Copolymeer van Tetrafluoretheen en Hexafluorpropeen F C F F C F F C F C F C F F C F

vanaf 1,78 2,62 3,53 5,33 7,00

TEFLON= Du Pont

TEFLEX= ERIKS

de teflex o-ring is leverbaar in de volgende afmetingen:

afmetingen Snoerdiameter mm 1,50 - 2,00 2,40 - 2,62 3,31 - 3,53 3,80 - 4,00 4,30 - 4,50 5,00 5,33 5,50 - 6,00 6,30 - 7,00 7,50 - 8,00 9,00 - 9,50 10,00 11,00 - 12,50 14,00 15,00 - 18,00 19,00 - 20,00 25,40 31,75 kleinste i.d. met silicone kern mm 7,65 9,19 12,25 18,64 20,00 21,00 21,59 28,00 36,00 50,80 88,90 101,60 120,65 152,40 177,80 203,20 228,60 250,00 kleinste i.d. met Viton kern mm 12,37 12,37 20,64 21,82 22,00 23,16 24,00 33,00 50,00 76,20 88,90 101,60 120,65 152,40 177,80 203,20 228,60 250,00

CF3 F

Fluoretheen propeen
algemene productinformatie FEP is net als PTFE volledig opgebouwd uit fluor en koolstofatomen. Door de ingebouwde CF3 wordt in vergelijking met PTFE een lager smeltpunt en geringe viskositeit verkregen. FEP is dus wel geschikt voor spuitgieten. De maximale gebruikstemperatuur ligt bij +205 C. Doordat de koolstof-fluor verhouding bij FEP gelijk is aan die van PTFE, evenals de ster30

De Teflex O-ring kan ook in andere afmetingen en in uitvoeringen met rechthoekig of elliptisch profiel worden geleverd. De profieldikte dient daarbij niet kleiner dan 2,62 mm te zijn, om zo voldoende veerkracht te kunnen waarborgen.

precisie o-ringen

eigenschappen Zeer goede chemische bestandheid tegen chemicalin. Temperatuurbereik van -60 C tot +205 C (afhankelijk van rubber compound). Drukvastheid tot 700 bar (70 MPa), ook bij vacum bruikbaar. Lage compression set. Niet-hechtende eigenschappen (geen slip-stick effect). Montage Bij het monteren mag de Teflex O-ring geen scherpe overgangen, bewerkingssporen, schroefdraden, doorvoergaten e.d. passeren. Reeds met een zeer kleine beschadiging is de Teflex O-ring onbruikbaar. Vr inbouw van de Teflex O-ring moeten alle oppervlakken met zuivere olie of vet worden ingewreven. Bij een moeilijke montage in een groef in de cilinderwand of in de zuiger is de Teflex O-ring soepeler te maken door deze in water of olie te verwarmen. Daardoor kan de ring iets beter worden gerekt en gestuikt. Afschuiningen in de constructie zijn, voor het onbeschadigd aanbrengen van de O-ring, een vereiste. groefafmetingen Over het algemeen kunnen groefafmetingen aan de onderstaande tabel worden ontleend. Het gaat daarbij om dezelfde waarden als die voor O-ringen. Wenken voor de constructie De Teflex O-ring is net zoals alle andere O-ringen van elastomeren, aan een blijvende vervorming (drukvervormingsrest, compression set) onderhevig. Deze blijvende vervorming wordt door de belasting en de daarmee gepaard gaande vermoeidheid van het materiaal veroorzaakt. Teflex O-ringen met een kleine snoerdiameter vertonen een relatief hoge drukvervormingsrest (compression set). Kleine afmetingen hebben bovendien, in procenten uitgedrukt, grote toleranties. Er moet naar worden gestreefd, dat een Teflex O-ring met een zo groot mogelijke snoerdiameter wordt gebruikt. Wij raden aan de Teflex O-ring bij voorkeur statisch te gebruiken, waarbij een axiale of een radiale beginindrukking kan worden gekozen. Voor dynamische afdichtingen,

afgezien van bijv. afsluiterspindels en glijringdichtingen, dient de Teflex O-ring alleen bij kleine p.v.-waarden en pas na voorafgaande proefnemingen te worden gebruikt. De Teflex O-ring mag bij montage niet te scherp gebogen worden, omdat anders de FEP-mantel knikt. Zie voor verdere toepassingsparameters de speciale Teflex O-ring documentatie die op aanvraag wordt toegezonden.

groefafmetingen O-ring snoer diameter (mm) 2,6 3,0 3,53 4,0 5,0 5,34 5,7 7,0 8,4 Groefdiepte E +0,1 statisch/ semidynamisch* 2,05 2,4 2,9 3,3 4,1 4,5 4,85 6,0 7,25 2,35 2,6 3,05 3,5 4,4 4,7 5,0 6,2 7,5 Groefbreedte F +0,1 3,5 4,0 4,5 5,0 6,5 7,0 7,5 9,5 11,0 Radius R 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,5

*Groef in zuiger verdient de voorkeur. Maten in mm.

oppervlakteruwheid druk Afdichtvlakken Groefwanden Ra 0,4 - 0,8 Rt 3 -6,3 Ra 1,6 Rt 11 -16 Vacum Ra 0,1 Rt 0,8

Teflon Silicone

Fig. 43
R 0 - 5 E

Fig. 44

31

afdichtingen

3 . f. g e o m e t r i e / b e w e r k i n g v a n de groef voor ptfe o-ringen

De minder goede elastische eigenschappen van PTFE maken het alleen mogelijk om PTFE O-ringen in te zetten voor statische afdichtingen in axiale groefconstructies.

R max. speling 0,13 mm

Druk
F=d+10% van d (d=snoerdiameter)

R=d+10% van d 2

Fig. 46 Fig. 45
Uiteraard vereist het comprimeren van een PTFE O-ring veel meer boutkracht dan bij gebruik van een O-ring uit elastomeer. Een PTFE O-ring wordt wel als drukafdichting gebruikt in een axiale groef, maar niet in een radiale groef. Bij gebruik van een PTFE O-ring in radiale groefconstructie kan geen druk worden afgedicht. Een PTFE O-ring is dan alleen te gebruiken als bijv. een drukloze scheidingsafdichting. Omdat een PTFE O-ring moeilijk is op te rekken en moeilijk is samen te drukken verdient het aanbeveling de groefafmeting zo te kiezen dat er een schuifpassing ontstaat. PTFE O-ringen toegepast in halfronde groefconstructie geven een beter afdichtingsresultaat dan in de gebruikelijke O-ringgroeven. Bij het gebruik maken van PTFE O-ring in axiale groef- of flensconstructie kan de normale groefdiepte worden toegepast. In verband met de optredende koude vloei van PTFE wordt optimaal resultaat bereikt bij gebruik van nevenstaande groefconstructie. E = 0,8 0,9 d (voor snoerdiameters 1,78 tot 5,33 mm) E = 0,9 0,85 d (voor snoerdiameters 5,33 tot en met 7 mm) bewerking afdichtvlakken Ra = 0,4-0,8 Rt = 3-6,3

Druk

Fig. 47
Indien een PTFE O-ring bij montage wordt verwarmd tot bijv. +80 C +100 C is deze soepeler en gemakkelijker te monteren. Kalrez heeft veel betere elastische eigenschappen dan PTFE. Het verdient aanbeveling, daar waar de chemische of thermische omstandigheden dit vereisen, in plaats van PTFE de toepassing van Kalrez te overwegen.

32

precisie o-ringen

4. Montage van o-ringen het aanbrengen van schuine kanten Het is van het grootste belang, dat bij het ontwerpen van afdichtingen door middel van een O-ring rekening wordt gehouden met het aanbrengen van afgeschuinde kanten. Dit is om beschadiging o.a. bij montage te voorkomen. In vele gevallen is alleen afronding van de scherpe hoeken onvoldoende. De figuren 48a en 48b geven hiervan enkele voorbeelden. voor cilinders
minimum 0.75 mm

smering Goede smering van de O-ring en de metalen delen is bij inbouw altijd noodzakelijk, onafhankelijk van de vraag of de O-ring toegepast wordt onder statische of dynamische omstandigheden. Omdat sommige smeermiddelen een nadelig effect op bepaalde rubbercompounds hebben (veroorzaken zwelling of krimp) raden wij aan om een inert smeermiddel toe te passen. Zon inert smeermiddel is bijv. Silubrine, een speciaal synthetisch vet, geschikt om toegepast te worden bij de montage van NBR, CR, FPM, EP en VMQ. Met name bij het toepassen van EP rubber zijn alle smeermiddelen op basis van minerale, dierlijke of plantaardige olie of vet absoluut ongeschikt.

(A)

(B)

10-20

Fig. 48a
De ring wordt afgeknepen en vernield als gevolg van het ontbreken van een afgeschuinde kant. Een juiste afschuining verzekert een eenvoudige montage welke geen moeilijkheden zal opleveren. voor zuigerstangen en plunjers
minimum 0.75 mm

Silubrine
radius min. 2.35 mm

10-20 (A)

(B)

Fig. 48b
Deze constructie wordt het meest aanbevolen. Deze constructie kan eveneens worden toegepast.

Waar de O-ring bij montage zoals in hydraulische kleppen enz. een gat moet passeren, moeten voorzorgsmaatregelen getroffen worden, teneinde het afknijpen van de ring te voorkomen. Dit kan geschieden door extra afschuiningen aan te brengen zoals in fig. 49.
huis radius 1.50 mm

automatische montage Montage van grote series O-ringen bij serieproductie geschiedt vaak machinaal d.m.v. automaten of montagerobots. Om een goede automatische montage van O-ringen mogelijk te maken moet daarmee bij het ontwerpen en vormgeving van de af te dichten onderdelen reeds rekening mee worden gehouden (maximaal oprekken of vervormen van de O-ring, passeren van scherpe randen, etc.). Wij verstrekken hieromtrent graag advies.

klepstang minimum 0.75 mm

(A) 10-30 (B)

Fig. 49
Aan deze constructie geeft men de voorkeur. Deze constructie kan eveneens worden toegepast.

Bij een gewenste volumedoorlaat is het raadzaam meerdere gaten met een kleine diameter toe te passen dan enkele gaten met een grote diameter. Dit voorkomt afknijpen van de O-ringen. 33

afdichtingen

Ver vormingsk rachten De kracht nodig om een O-ring te vervormen (te comprimeren) is afhankelijk van de mate van indrukking, de hardheid, de snoerdiameter en de totale omtreklengte. De omtreklengte wordt gemeten op de gemiddelde hartlijndiameter van de O-ring. Ook de temperatuur en de samenstelling van de O-ring (het rubbercompound) spelen een rol. Het is dus niet mogelijk exacte cijfers te produceren. Om echter toch een idee te krijgen over welke orde van grootte men moet denken, laten onderstaande grafieken zien welke de benodigde krachten per omtreklengte ongeveer zijn, bij 10%, 20%, 30% en 40% indrukking voor de hardheden 70Sh.A en 90Sh.A bij omgevingstemperatuur. n.B. De omtreklengte wordt gemeten aan de gemiddelde hartlijndiameter van de O-ring.

Omtreklengte= DX3,14

90 40% 70

30%

90 70

% indrukking

.A

ar

20%

ei

d s h

90 70

dh

90 10% 70

90 5% 70

4 5 6 7 8 9 10

20

30

40 60 80 100 70 90 50

200

300 400 600 500

snoer 1,78 mm

Benodigde kracht N/cm per omtreklengte

Fig. 50

34

precisie o-ringen

40%

90 70

30%

90 70

.A

% indrukking

ar

dh

20%

ei

d s h

90 70

90 10% 70

5%

90 70

.1

.2

.3

.4 .5 .6 .7.8.9 1

4 5 6 7 8 9 10

20

30

40 50

70 90 60 80 100

200

300 400 600 800 1000 500 700 900

snoer 2,62 mm

Benodigde kracht N/cm per omtreklengte

Fig. 51

90 40% 70

30%

90 70
d s h ei .A

% indrukking

20%

ar

90 70

dh

90 10% 70

5%

90 70

.1

.2

.3

.4 .5 .6 .7.8.9 1

4 5 6 7 8 9 10

20

30

40

snoer 3.53

50

60 80 100 70 90

200

300 400 600 800 1000 500 700 900

Benodigde kracht N/cm per omtreklengte

Fig. 52

35

afdichtingen

40%

90 70

30%

90 70
.A

% indrukking

ar

dh

20%

ei

d s h

90 70

90 10% 70

5%

90 70

.1

.2

.3

.4 .5 .6 .7.8.9 1

4 5 6 7 8 9 10

20

30

40 50

70 90 60 80 100

200

300 400 600 800 1000 500 700 900

snoer 5.33

Benodigde kracht N/cm per omtreklengte

Fig. 53

40%

90 70

30%

90 70

% indrukking

.A

ar

dh

20%

ei

d s h

90 70

90 10% 70

5%

90 70

.1

.2

.3

.4 .5 .6 .7.8.9 1

4 5 6 7 8 9 10

20

30

40 50

70 90 60 80 100

200

300 400 600 800 1000 500 700 900

snoer 6,99 mm

Benodigde kracht N/cm per omtreklengte

Fig. 54

36

precisie o-ringen

o-ring (d)montageset Het monteren of demonteren van O-ringen geeft in vele gevallen problemen. Meestal is de plaats waar de O-ring zich bevindt moeilijk bereikbaar, of is de afmeting gering, zodat zonder goede hulpmiddelen verwerking vrijwel onmogelijk is. Om bij het oplossen van dit probleem de helpende hand te bieden, hebben wij een set met speciaal ontworpen en uitgezochte gereedschappen samengesteld. De instrumenten zijn verpakt in een etui en bevinden zich elk in een afzonderlijk vakje. Deze set is van onschatbare waarde voor werktuigkundigen en monteurs die betrokken zijn bij montage van O-ringen in pneumatische, hydraulische of andere apparaten. De instrumenten zijn vervaardigd van corrosievaste materialen, die tegen de meeste vloeistoffen bestand zijn. gebruik van de set Het gebruik van de instrumenten zal na korte tijd duidelijk zijn. Niettemin geven we een aantal voorbeelden ter illustratie.

Fig. 55

Fig. 56

Fig. 57
haakse priem Wordt gebruikt om O-ringen op moeilijke plaatsen te verwijderen door deze uit de groef te wippen. Plaats het instrument zoals aangegeven (fig. 56), draai het en beweeg de hendel in de richting van de wand (fig. 57).

Fig. 58

Fig. 59

priem Wordt gebruikt om kleine O-ringen op moeilijke plaatsen te verwijderen, indien het beschadigen van de O-ring niet van belang is (fig. 55).

Vlakke gebogen priem Wordt gebruikt om de O-ring uit de groef te verwijderen zoals aangegeven (fig. 58) en om de ring in de groef aan te brengen door deze omhoog te trekken tot de ring in de groef springt (fig. 59).

Fig. 60

Fig. 61

Fig. 62

Fig. 63

Fig. 64

haak voor montage Om O-ringen in de groef aan te brengen duwt men de ring voorbij de groef (fig. 60). Men gebruikt de hiel van het instrument om een gedeelte van de ring in de groef te duwen (fig. 61) en de puntige kant om de O-ring geheel op zijn plaats te brengen (fig. 62).

pincet Wordt gebruikt om de O-ring in een vloeibaar smeermiddel te dompelen en om het af te dichten onderdeel op zijn plaats te brengen, wanneer dit niet met de hand kan.

Lancet Wordt gebruikt om O-ringen te verwijderen in gevallen dat de groef dicht aan de oppervlakte ligt (fig. 63). Kan ook gebruikt worden om de O-ring in de groef te plaatsen (fig. 64) en om een reeds gemonteerde O-ring van smeermiddel te voorzien. 37

afdichtingen

5. niet afdichtingstechnische toepassingen van o-ringen voor diverse situaties

Er zijn tal van voorbeelden, waarbij de O-ring in feite oneigenlijk werd toegepast, maar waarvoor hij uitermate geschikt bleek. Een van de meest bekende voorbeelden is de aandrijfsnaar, toegepast bij kleine vermogens. Een bijkomend voordeel is vaak, dat men gebruik kan maken van standaard O-ringmaten in standaard rubbercompounds. De volgende aanbevelingen zouden wij willen opsommen. De rek beperkt houden tot 10 15%. De groeven in de pulleys dienen halfrond te zijn en een radius te hebben die gelijk is aan de radius van de O-ringen. De diameter van de pulley (in de groefbodem) mag niet kleiner zijn dan 4 x de O-ring snoerdiameter. De meest toegepaste zijn O-ringen uit ethyleenpropyleen rubber, of uit polyurethaan. Afhankelijk van omstandigheden kunnen echter diverse rubbercompounds ingezet worden. Wij zullen u graag advies uitbrengen als nadere bijzonderheden bekend zijn. Andere toepassinggen zijn o.a. bekleding van aandrijfwieltjes transportbandjes (bijv. in fotokopierapparatuur) n.B. Indien het noodzakelijk is dat de toe te passen O-ringen in het geval van reparatie universeel wereldwijd verkrijgbaar moeten zijn, dan raden wij u aan O-ringen toe te passen volgens de afmetingsnorm AS 568A. Dit zijn de 3cijferige codenummers in de maattabellen op de volgende paginas.

38

precisie o-ringen

Maatvoering 6. Maattabellen Op de volgende paginas vindt u 2000 maten O-ringen, welke naar inwendige diameter zijn gerangschikt. Zo goed als alle O-ringen volgens U.S. (AS 568A)-, British Standard-, Zweedse - en DINnormen vindt u hierin opgenomen benevens een groot aantal zeer gangbare millimetermaten. De ontwikkeling van de O-ringtechniek gaat snel, zodat dit matenassortiment steeds groeiende is. Raadpleeg ons steeds wanneer u speciale wensen heeft over afmetingen of rubbercompounds. Ga er bij de keuze van een O-ring van uit dat een iets te kleine O-ring in de groef tot 5% mag zijn opgerekt terwijl een iets te grote O-ring tot 3% in de groef mag zijn gestuikt. Zeer veel van deze o-ringen zijn direct voorradig. Een overzicht van ons gehele assortiment vindt u op www.eriks.nl. Een beperkt aantal maten O-ringen is bovendien uit voorraad leverbaar in andere hardheden of andere rubbersoorten. attentie Om misverstanden te voorkomen, wijzen wij u erop dat u op de komende paginas veel maten zonder codenummer aantreft. Ook deze maten zijn voorraadmaten en in diverse rubbercompounds direct leverbaar! U bestelt deze door de inw. en snoer op te geven; bijv. 9x2 mm plus het gewenste rubbercompound en hardheid.
d X w

norm.

Maatvoering
d 4 4 4 4 4 4,1 4,2 4,3 4,34 4,42 4,47 4,5 4,6 4,7 4,7 4,76 4,8 4,9 5 5 5 5 5 5 5 5 5,1 5,1 5,23 5,28 5,3 5,6 5,7 5,94 6 6 6 6 6 6 6,02 6,02 6,07 6,1 6,3 6,3 6,4 6,5 6,6 6,75 7 7 7 7 7 7,1 7,2 7,3 7,5 7,5 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 1 1,5 2 2,5 3 1,6 1,9 2,4 3,53 2,62 1,78 2 2,4 1,42 1,6 1,78 1,6 1,9 1 1,2 1,5 2 2,5 3 3,5 4 1,1 1,6 2,62 1,78 2,4 2 1,9 3,53 1 1,5 2 2,5 3 4 1,63 2,62 1,78 1,6 2,4 2,5 1,9 3 2,4 1,78 1 1,5 2 2,5 3 1,6 1,9 2,4 1,5 2

norm.

d w
0,74 1,07 1,15 1,25 1,25 1,42 1,5 1,78 1,8 1,8 1,8 1,8 2 2 2 2 2,06 2,2 2,3 2,35 2,4 2,4 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,57 2,6 2,6 2,6 2,8 2,85 2,9 2,9 3 3 3 3 3 3,1 3,1 3,2 3,2 3,3 3,4 3,5 3,5 3,6 3,63 3,68 3,7 3,7 3,9 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 1,02 1,27 1 1 2,62 1,52 1 1,78 0,7 1 1,2 1,5 1 1,5 1,6 2 2,62 1,6 0,9 1 1,05 1,9 1 1,2 1,3 1,5 1,6 1,78 1,2 1,9 2,4 1,6 2,62 1,78 2,62 1 1,1 1,5 2 3 1,6 2,6 1,5 1,78 2,4 1,9 1 1,5 2,4 2,62 1,78 1,02 1,6 1,27 001 002 R000 102 003 004

R3 201 106 008

901

R4

103 ROO

RO

107 009

005 R1

R5 202

104 006

902 108 010

R5A

R2

105 007

R6

39

afdichtingen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 10 10 10 10 10 10 10,1 10,3 10,47 10,5 10,5 10,5 10,6 10,69 10,72 10,77 10,82 11 11 11 11 11 11 11 11 11,1 11,11 11,3 11,4 11,5 11,5 11,6 11,6 11,9 11,91 11,91 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12,07 12,1 12,1 12,29 12,3 12,37 12,37 12,42 12,5 12,7 13 13 13 13 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 2,2 2,5 3 3,5 4 5 1,6 2,4 5,33 2 2,5 2,7 2,4 3,53 1,83 2,62 1,78 1 1,3 1,5 2 2,5 3 3,5 4 1,6 1,78 2,4 2,8 2,2 3 1,2 2,4 1,98 1,78 2,62 1 1,5 2 2,5 3 4 5 5,6 7 8 5,33 1,6 2,7 3,53 2,4 2,62 2,76 1,78 2 2,62 1 1,5 2 2,5

norm.

Maatvoering
d 13 13 13 13 13 13,1 13,1 13,26 13,3 13,4 13,46 13,5 13,5 13,6 13,6 13,6 13,64 13,87 13,95 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14,1 14,3 14,5 15 15 15 15 15 15 15 15,08 15,1 15,1 15,24 15,3 15,4 15,47 15,5 15,55 15,6 15,6 15,88 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 3 3,5 4 4,5 5 1,6 2,62 1,52 2,4 2,8 2,08 1,3 1,5 2,3 2,4 2,7 5,33 3,53 2,62 1 1,5 1,78 2 2,5 3 3,5 4 5 1,6 2,4 3 1 1,5 2 2,5 3 4 5 2,62 1,6 2,7 5,33 2,4 2,8 3,53 1,3 2,62 1,78 2,4 2,62 1 1,25 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

norm.

d w

7,52 7,6 7,6 7,65 7,65 7,93 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8,1 8,3 8,35 8,5 8,5 8,5 8,5 8,6 8,73 8,75 8,9 8,9 8,92 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9,1 9,12 9,2 9,25 9,3 9,5 9,5 9,6 9,8 9,92 10 10 10 10

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

3,53 2,4 2,62 1,63 1,78 4,76 1 1,25 1,5 1,7 1,9 2 2,4 2,5 3 3,5 4 5 1,6 2,4 2,7 1,27 1,5 2 2,5 2,4 1,78 1,78 1,9 2,7 1,83 1 1,2 1,5 2 2,2 2,5 3 4 6 1,6 3,53 2,62 1,78 2,4 1,6 2 2,4 1,9 2,62 1 1,3 1,5 2

203 109 903 011

309

907

R9 205 905 111 013

R6A

R11 311 207 113

015

906

R7 R8 904

R12 312

208 114 16

310 R10 206 112 014

204 110 012

40

precisie o-ringen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 19,2 19,3 19,5 19,5 19,5 19,8 19,99 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20,1 20,2 20,22 20,24 20,3 20,3 20,3 20,35 20,63 21 21 21 21 21,1 21,2 21,3 21,3 21,5 21,5 21,59 21,6 21,82 21,9 21,92 21,95 22 22 22 22 22 22 22 22 22 22,1 22,2 22,22 22,3 22,6 22,8 23 23 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 3,2 2,4 1 1,5 2,4 3,6 5,33 1 1,3 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 6 1,6 3 3,53 2,62 1,6 2,4 2,62 1,78 2,62 1 2 3 4 1,6 3 2,4 3,6 2,4 4,5 5,33 2,4 3,53 2,62 2,95 1,78 1 1,5 2 2,5 2,62 3 4 4,5 5 1,6 3 2,62 2,4 1,1 0,9 1,5 2

norm.

Maatvoering
d 23 23 23 23 23 23 23 23,17 23,3 23,3 23,39 23,4 23,47 23,47 23,5 23,5 23,52 23,81 24 24 24 24 24 24 24 24 24 24,2 24,2 24,5 24,5 24,6 24,6 24,77 24,99 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25,07 25,1 25,12 25,2 25,3 25,3 25,4 25,5 25,8 26 26 26 26 26 26 26 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 2,5 3 3,5 3,6 4 5 6 5,33 2,4 2,4 3,53 2 2,62 2,95 1 2,4 1,78 2,62 1 1,2 1,5 2 2,5 3 4 5 5,5 3 5,7 2,4 4,5 3 3,6 5,33 3,53 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 5 8 2,62 1,6 1,78 3 2,4 3 1,6 3 3,53 1 1,2 1,5 2 2,5 3 4

norm.

d w

R18

16,1 16,3 16,36 16,4 16,7 16,82 16,9 17 17 17 17 17 17 17 17,04 17,1 17,12 17,17 17,3 17,86 17,93 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18,1 18,2 18,3 18,3 18,4 18,42 18,5 18,5 18,64 18,72 18,77 18,77 19 19 19 19 19 19 19 19,05 19,1 19,18 19,2

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

1,6 2,4 2,21 1 1,45 5,33 2,7 1 1,5 2 2,5 3 4 5 3,53 1,6 2,62 1,78 2,4 2,62 2,46 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 5 6 8,5 1,6 3 2,4 3,6 2,7 5,33 1,2 1,5 3,53 2,62 1,52 1,78 1 1,5 2 2,5 3 4 5 1,78 1,6 2,46 3

R16 315

317

908

213 119 912

313

021

209 115 017

211

117 019

909

R19 318 214

316 212 118 911 020

R15 R14 314

120 022

210 116 018

910

41

afdichtingen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 30 30,2 30,3 30,5 30,8 31 31 31 31 31 31 31 31,12 31,2 31,34 31,42 31,47 31,5 31,5 31,6 31,8 31,8 31,8 31,82 32 32 32 32 32 32 32 32 32 32 32,1 32,2 32,5 32,69 32,92 33 33 33 33 33 33,05 33,3 34 34 34 34 34 34 34,1 34,2 34,2 34,29 34,5 34,52 34,6 34,6 34,65 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 6 3 2,4 1 3,6 1,5 2 2,5 3 4 4,5 5 5,33 3 3,53 2,62 1,78 3 4,5 2,4 1 1,4 1,5 5,33 1,5 2 2,5 3 3,5 4 5 5,7 6 8 1,6 3 3,6 5,33 3,53 2 2,5 2,62 3 5 1,78 2,4 2 2,5 3 3,5 4 5 3,6 3 5,7 5,33 3 3,53 2,4 2,62 1,78

norm.

Maatvoering
d 35 35 35 35 35 35 35 35 35 35 35,1 35,2 35,2 35,6 36 36 36 36 36 36 36,09 36,17 36,2 36,6 37 37 37 37 37 37,1 37,2 37,3 37,47 37,47 37,5 37,6 37,69 37,77 37,82 38 38 38 38 38 38 38 38,5 39 39 39 39 39 39,2 39,2 39,35 39,45 39,5 39,6 39,69 40 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 1,2 1,5 2 2,5 3 4 5 6 7 10 1,6 3 5,7 3,6 1,78 2 3 4 5 6 3,53 2,62 3 3,6 1 2 2,5 3 4 1,6 3 3,6 3 5,33 3 2,4 3,53 2,62 1,78 2 2,5 3 4 5 7 10 4 1 2 2,5 4 6,5 3 5,7 2,62 1,78 4,5 2,4 3,53 1,2

norm.

d w

R23

26 26,2 26,2 26,34 26,57 26,61 26,65 26,7 27 27 27 27 27 27 27,1 27,3 27,5 27,5 27,6 27,8 28 28 28 28 28 28 28 28 28,17 28,25 28,3 29 29 29,1 29,2 29,3 29,3 29,4 29,5 29,52 29,6 29,74 29,74 29,82 29,87 29,9 30 30 30 30 30 30 30 30

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

5 3 3,6 5,33 3,53 2,95 2,62 1,78 1,5 2 2,5 3 4 5 1,6 2,4 3 4,5 2,4 3,6 1 1,2 2 2,5 3 4 4,5 5 3,53 2,62 1,78 2 4 1,6 3 1 3,6 1 3 5,33 2,4 2,95 3,53 2,62 1,78 1 1 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

R20 319 215 914 121 023

322 218 124 026

R26

221 127

R21

R27 920 325

216 122 024

R24 323 219

222 128 029

125

R22

027

321 916 217 123 025

R25

129

324 220 126 028

42

precisie o-ringen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 44,2 44,2 44,45 44,5 44,6 45 45 45 45 45 45 45 45 45,2 45,7 45,84 46 46 46 46 46 46,04 46,2 46,3 46,4 46,99 47 47 47 47 47 47 47 47,2 47,22 47,3 47,35 47,6 47,63 48 48 48 48 48 48 48 48,9 49 49,2 49,21 49,5 49,5 49,6 50 50 50 50 50 50 50 50 X X X X X X x X x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x w 3 5,7 3,53 3 2,4 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 5 3 2,62 1,78 2 2,5 3 4 5 3,53 3 4 1,2 5,33 1,5 2 2,5 3 4 5 7 5,7 3,53 2,62 1,78 2,4 3,53 2 3 4 4,5 5 6 10 2,62 3 5,7 3,53 3 4,5 2,4 1.50 2 2,5 3 4 5 6 6,5

norm.

Maatvoering
d 50,17 50,3 50,39 50,47 50,52 50,8 51 51 51 51 51 51,1 51,2 51,6 52 52 52 52 52 52,07 52,39 52,5 53 53 53 53 53 53 53,1 53,34 53,5 53,57 53,64 53,7 53,98 54 54 54 54 54 54 54 54,2 54,2 54,5 54,6 55 55 55 55 55 55 55 55 55,2 55,2 55,25 55,56 56 56 X x x x X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 5,33 2,4 3,53 2,62 1,78 3,53 1,5 2 3 3,5 5 1,6 5,7 2,4 1,5 2 3 4 5 2,62 3,53 5,7 2 2,5 3 4 5 5,7 3 5,33 1,2 3,53 2,62 1,78 3,53 1,5 2 3 4 5 6 7 3 5,7 3 2,4 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 5 3 5,7 2,62 3,53 2 3

norm.
329 226 136 033

d w

40 40 40 40 40 40 40 40 40,5 40,64 40,87 40,95 41 41 41 41 41 41 41,2 41,28 41,6 42 42 42 42 42 42 42 42 42 42,1 42,2 42,52 42,86 43 43 43 43 43 43 43,4 43,5 43,69 43,82 44 44 44 44 44 44 44,04 44,1 44,12 44,17

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

1,5 2 2,5 3 4 4,5 5 6 3 5,33 3,53 2,62 1,5 1,78 2 3 4 5 5,7 3,53 2,4 1 1,5 2 3 3,5 4 5 6 8 1,15 3 2,62 3,53 2 3 3,5 4 5 8 3,6 3 3 5,33 2 2,5 3 4 5 6 3,53 1,6 2,62 1,78

133

326 223 130 030

137

328

928 330 227 138 034

225 134 032

131

135

924 327

224 132 031

139

43

afdichtingen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 62,87 63 63 63 63 63 63,09 63,17 63,22 63,5 64 64 64 64 64,2 64,5 64,6 64,77 65 65 65 65 65 65 65 65 65,09 66 66 66 66 66 66 66,04 66,27 66,34 66,4 66,68 67 67 67 67 67 67,2 67,95 68 68 68 68 68 68 68 68,26 68,5 69 69 69 69 69 69 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 5,33 2 3 4 5 7 3,53 2,62 1,78 3,53 2,5 4 4,5 5 5,7 3 2,4 2,62 1,5 1,78 2 3 3,5 4 4,5 5 3,53 2 3 4 4,5 5 6 5,33 3,53 2,62 1,78 3,53 1,5 2 3 4 5 5,7 2,62 1,8 2 3 4 5 6 7 3,53 2 1,5 2 3 4 4,5 8

norm.
333

Maatvoering
d 69,2 69,22 69,44 69,5 69,52 69,57 70 70 70 70 70 70 70 70 70 71 71 71 71,12 71,2 71,2 71,44 72 72 72 72 72 72 72,39 72,62 72,7 72,75 73 73 73 73,03 74 74 74 74,2 74,5 74,61 74,63 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75,57 75,8 75,87 75,92 76 76 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 5,7 5,33 3,53 3 2,62 1,78 2 2,5 3 4 4,5 5 6,5 7 10 2 3 4,5 2,62 3 5,7 3,53 2 2,5 3 4 5 5,5 5,33 3,53 2,62 1,78 3 4 5 3,53 2 4 4,5 5,7 3 3,53 5,33 1 2 2,5 3 3,5 4 5 6 7 7,5 9 5,33 3,53 2,62 1,78 1,5 2

norm.

d w

335 232 148 039

56 56 56,52 56,52 56,75 56,82 56,87 57 57 57 57 57 57 57 57,15 57,2 58 58 58 58 58 58,42 58,74 59 59 59 59,2 59,5 59,69 59,92 59,99 60 60 60 60 60 60 60 60,05 60,33 61 61 61 61,2 61,6 61,6 61,91 62 62 62 62 62 62,2 62,2

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

4 5 5,33 7 3,53 2,62 1,78 2 2,5 3 4 5 6,5 8 3,53 5,7 2 3 3,5 4 5 2,62 3,53 2 3 5 5,7 3 5,33 3,53 2,62 1 2 3 4 5 7 8 1,78 3,53 3,5 4,5 5 5,7 2,4 2,62 3,53 2 3 4 5 5,7 3 5,7

331 228 140 035

230 144 037

145

149

141

336 233 150 040

332 229 142

334 231 146 038

036

147

143

337 234 151 041

44

precisie o-ringen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 85,09 85,32 86 86 86,5 87 87 87 87,2 88 88 88 88 88 88,27 88,3 88,49 88,57 88,62 89 89 89,1 89,2 89,5 89,69 90 90 90 90 90 90 90 90,78 91 91,44 91,67 91,7 92 92 92 92 92,2 92,75 93 93 93 93 94 94 94 94 94,1 94,2 94,5 94,62 94,84 94,92 94,97 95 95 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 5,33 3,53 1,6 2 4 2 3 5 5,7 2 3 4 5 6 5,33 7 3,53 2,62 1,78 2 4 5,7 5,7 3 5,33 2 2,5 3 3,5 4 5 7 6,35 4 5,33 3,53 1,78 3 4 5 10 5,7 2,62 2 3 3,5 5 3 4 5,5 5,7 5,7 5,7 3 5,33 3,53 2,62 1,78 1,5 3

norm.
340 237

Maatvoering
d 95 95 95 95 95 96 96 96 96 96,6 97 97,2 97,79 98 98 98 98 98,02 99,2 99,3 99,5 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100,97 101,2 101,27 101,32 102 102 102 103 104 104 104 104,14 104,2 104,2 104,37 104,5 105 105,00 105 105 105 105 105 105 105 105 106 106,5 107 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 4 4,5 5 6 7,5 2 3 4 6 1,6 5 5,7 5,33 1,5 3 4 5 3,53 5,7 5,7 3 1,5 2 3 4 5 5,34 6 7 8 10 5,33 3,53 2,62 1,78 2 3 4 2,5 4 5,5 5,7 5,33 3 5,7 3,53 3 2 3 4 4,5 5 6 7 9 10 15 4 2,4 3

norm.

d w

76 76 76 76 77 77 77 77 78 78 78 78 78,74 78,97 79 79,2 79,5 79,5 79,77 80 80 80 80 80 80 81 81 81,2 81,92 82 82 82 82 82 82,14 82,22 82,27 83 83 84 84 84 84 84 84,2 84,5 85 85 85 85 85 85 85 85

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

3 4 4,5 5 1,5 3 5 5,33 2 3 4 5 5,33 3,53 2,5 5,7 3 7 5,33 2 2,5 3 4 5 6 2 6 5,7 5,33 2 3 4 5 7 3,53 2,62 1,78 3 4 1,5 2 3 4 9 5,7 3 2 2,5 3 4 5 6 7 8

344

341 238 153 043

241

338 235

339

342 239

345 242 155 045

236 152 042

346

243

343 240 154 044

45

afdichtingen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 117,5 118 118 118 118 119,2 119,3 119,5 120 120 120 120 120 120 120,02 120,02 120,25 120,32 120,37 120,7 121,5 122 122 123,19 123,19 123,42 124 124 124,3 124,5 124,6 125 125 125 125 125 125,6 126 126 126 126 126,37 126,37 126,6 126,67 126,72 127 127 127 128 128 128,00 128,00 128,00 128,00 129,10 129,20 129,50 129,54 129,54 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 5,34 2,5 3 4 5 5,7 5,7 3 2 3 4 5 6 10 5,33 7 3,53 2,62 1,78 5,34 2,2 3 4 5,33 7 3,53 3 4 5,7 3 7 2,4 2,5 4 5 8,3 2 2 2,2 4 6 5,33 7 3,53 2,62 1,78 3 4 5,34 2 3 4,00 5,00 5,30 6,00 5,70 5,70 3,00 5,33 7,00

norm.

Maatvoering
d 129,77 130,00 130,00 130,00 130,00 130,00 130,00 130,20 130,20 132,00 132,00 132,72 132,72 132,95 133,02 133,07 134,20 134,30 134,50 134,50 135,00 135,00 135,00 135,00 135,89 135,89 136,00 136,12 137,00 138,00 138,00 139,00 139,07 139,07 139,20 139,30 139,30 139,37 139,50 139,70 140,00 140,00 140,00 140,00 140,00 140,00 140,00 142,00 142 142 142,24 142,24 142,47 142,9 143 143 144,1 144,2 144,3 144,5 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 3,53 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 8,00 5,33 5,34 4,00 5,00 5,33 7,00 3,53 2,62 1.78 5,70 5,70 3,00 6,99 4,00 5,00 6,00 10,00 5,33 7,00 4,00 3,53 3,00 3,00 6,00 5,00 5,33 7,00 5,70 3,53 5,70 2,62 3,00 5,34 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 10,00 15,00 3,00 4 6 5,33 7 3,53 5,34 5 6 8,4 5,7 5,7 3

norm.
251

d w

107,32 107,54 107,62 107,67 108 108 108 108 109 109 109,1 109,2 109,5 109,5 109,5 110 110 110 110 110 110 110 110 110,49 110,72 112 112 112 112 113 113,67 113,67 113,89 113,97 114 114 114 114,02 114,2 114,3 114,5 114,7 115 115 115 115 115 115 116 116,84 116,84 117 117 117,07

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

5,33 3,53 2,62 1,78 3 4 5 8 2 5 5,7 5,7 3 5,33 5,5 2 3 4 5 6 7 8 11 5,33 3,53 3 4 5 11 3 5,33 7 3,53 2,62 2 6 8 1,78 5,7 5,7 3 7 1,6 2 4 5 6 9 4 5,33 7 2,7 4 3,53

347 244 156 046

351 427 248 158 048

355 431 252 160 050

352 428 249

356 432 253

348 245

357 433 254 161

349 425 246 157

047

353 429 250 159 049

358 434 255

350 426

247

354 430

46

precisie o-ringen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 159,5 159,5 160 160 160 160 160 160 161,9 162 164 164,1 164,2 164,3 164,47 164,47 164,5 164,7 164,77 165 165 165 165 165 166,7 167 168 168 168,3 169 169,1 169,3 169,5 170 170 170 170 170 170 170,82 170,82 171,04 171,12 172 172 172 174 174 174 174,1 174,2 174,3 174,5 174,6 175 175 175 175 176 177,17 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 3 7 3 4 5 6 8 10 7 3 3 8,4 5,7 5,7 5,33 7 3 3,53 2,62 2 3 4 5 6 7 3 3 4 6,99 3 8,4 5,7 3 3 4 5 6 8 15 5,33 7 3,53 2,62 3 4 6 3 3,5 6 8,4 5,7 5,7 3 7 3 4 5 6 5,5 5,33

norm.

Maatvoering
d 177,17 177,4 177,47 178 179,00 179,10 179,20 179,30 179,50 180,00 180,00 180,00 180,00 180,00 181,00 182,00 183,00 183,50 183,52 183,52 183,74 183,82 184,00 184,10 184,20 184,30 184,50 185,00 185,00 185,00 185,00 186,00 186,00 187,30 188,00 188,00 189,10 189,20 189,87 189,87 190,00 190,00 190,00 190,00 190,10 190,17 192,00 192,00 192,00 193,30 193,30 193,50 193,70 194,00 194,00 194,10 194,20 194,30 194,50 195,00 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 7 3,53 2,62 10 3,00 8,40 5,70 5,70 3,00 2,00 4,00 5,00 6,00 8,00 6,99 3,00 4,00 3,00 5,33 7,00 3,53 2,62 3,00 8,40 5,70 5,70 3,00 4,00 4,50 5,00 6,00 3,00 7,00 7,00 3,00 6,00 8,40 5,70 5,33 7,00 3,00 4,00 5,00 6,00 3,53 2,62 3,00 4,00 7,00 4,00 7,00 5,00 7,00 2,00 5,70 8,40 5,70 5,70 3,00 3,00

norm.
441 262 167

d w

145 145 145 145 145 145,42 145,42 145,64 145,72 146 148 148 148 148 148,59 148,59 148,82 149,1 149,2 149,2 149,3 149,5 150 150 150 150 150 151,77 151,77 152 152 152,07 153 153,5 154 154,1 154,2 154,3 154,5 155 155 155 155 155,6 157 158 158 158,12 158,12 158,34 158,42 159,1 159,2 159,3

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

3 4 5 5,5 6 5,33 7 3,53 2,62 4 3 5 6 10 5,33 7 3,53 8,4 5,34 5,7 5,7 3 3 4 5 6 8 5,33 7 3 3,53 2,62 6 3 3 8,4 5,7 5,7 3 3 4 5 6 7 3 5 6 5,33 7 3,53 2,62 8,4 5,7 5,7

359 435 256 162

363 439 260 165

360 436 257

366 442 263 168

361 437 258 163

364 440 261 166

367 443

264 169

362 438 259 164

365

47

afdichtingen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 215 215,27 215,27 215,5 215,57 216 217 217 218 219,1 219,3 220 220 220 220 220 221,6 221,62 221,84 221,92 222 223 225 225 225 225 226 226 227,97 227,97 228 228 228,2 228,27 229 229,1 229,3 230 230 230 230 230 232 233 234,3 234,3 234,3 234,32 234,55 234,62 235 235 235 238 239,1 239,1 239,2 239,3 239,3 239,5 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 6 5,33 7 3,53 2,62 8 3 5 5,8 8,4 5,7 3 4 5 6 10 6,99 5,33 3,53 2,62 5 4 3 4 5 15 3 8 5,33 7 3 10 3,53 2,62 6 8,4 5,7 3 4 5 6 8 4 3 5,7 6,99 7 5,33 3,53 2,62 3 5 6 5 8 8,4 5,7 5,7 6,5 3

norm.

Maatvoering
d 240 240 240 240 240 240 240 240 240,67 240,67 240,9 240,97 242 242 243 244 245 245 245 245 245 247 247 247,02 247,25 247,32 247,6 249,1 249,3 250 250 250 250 250 250 252 253,37 253,37 253,6 254 255 255 257 259 259,3 259,3 259,7 260 260 260 260 264 264 265 265 265 266,07 266,07 266,29 268,8 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 3 4 5 6 8 10 12 15 5,33 7 3,53 2,62 6 8 3 7 3 5 6 8 10 3 7 5,33 3,53 2,62 3,53 8,4 5,7 3 4 5 6 7 10 5 5,33 7 3,53 3 3 5 3 7 3 5,7 7 3 4 5 8 3 10 4 5 6 5,33 7 3,53 8,4

norm.

d w

371 446 268 173

195,00 195,00 195,00 195,00 195 196,22 196,22 196,44 196,52 199,1 199,2 199,3 200 200 200 200 200 200 200 200 202,57 202,57 202,8 202,87 203 204 204,2 205 205 205 205 205 205 205 205 208 208,9 208,92 208,97 209,1 209,14 209,2 209,22 209,3 210 210 210 210 210 212 212 215 215 215

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

4,00 5,00 6,00 8,00 10 5,33 7 3,53 2,62 8,4 5,7 5,7 2 3 4 5 6 7 8 9 5,33 7 3,53 2,62 3 6 5,7 3 4 5 6 7,3 9 10 15 3 7 5,33 7 8,4 3,53 5,7 2,62 5,7 3 4 5 6 8 4 6,3 3 4 5

368 444 265 170

375 448 272 177

372 269 174

369 445 266 171

376 273 178 273

373 447

270 175

377 449 274

370

267 172

374 271 176

378 450 275

48

precisie o-ringen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 304,39 305 305 310 310 310 310 310 310 312 315 315 315 315 315 316 316,87 318 319,2 319,3 320 320 320 320 320 320 320 321 324 325 325 325 325 325 326 329,57 329,57 329,79 330 330 330 330 330 330 331 333 335 335 335 335 339,3 340 340 340 340 340 340 342,27 345 345 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 3,53 5 6 3 4 5 6 6,5 8 4 3 5 6 7 10 9 7 5 3,53 5,7 3 3,5 4 5 6 7 8 5 6 3 5 6 7 10 8 5,33 7 3,53 4 5 6 8 9,5 10 3 7 4 6 7 9 5,7 4 5 5,33 6 8,6 10 7 3 5

norm.
278

Maatvoering
d 345 347 349,3 350 350 350 350 350 354 354,97 354,97 355 355,19 359,3 360 360 360 360 360 364 365 365 367,67 370 375 375 376 378 378 379,3 380 380 380 380 380 380,37 380,37 380,59 382 385 385 385 390 390 393,07 395 395 397,7 398 399,3 400 400 400 400 405,26 405,26 405,26 410 411 412 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 7 6 5,7 3 4 5 6 8 3 5,33 7 4 3,53 5,7 5 6 7 8 10 3 6 7 7 4 6 8,4 7,6 4 12 5,7 4 5 6 8 10 5,33 7 3,53 3 3 5 6 4 10 7 4 5 5,7 3 5,7 5 6 7 8 3,53 5,33 7 4 2,8 7

norm.

d w

269,1 269,3 270 270 270 270 270 272,4 273 274 275 275 275 278,7 278,77 278,77 278,99 279,3 280 280 280 280 280 280 285 285 285,1 287 288 289,2 289,3 290 290 290 291,47 291,47 291,69 292 295 295 297 297,8 299,3 300 300 300 300 300 300 300 302 304 304,17 304,17

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

8,4 5,7 3 4 5 6 10 6,99 3 3 4 5 8 7,4 5,33 7 3,53 5,7 3 4 5 6 8 10 4 5 7 3 4 5,7 5,7 4 5 6 5,33 7 3,53 10 5 6 4 7 5,7 3 5 6 7 8 9 10 8,4 8,4 5,33 7

383 457 280

454

379 451 276

458

382 455 279

384 459 281

380 452 277

460

282 385 461

456

381 453

49

afdichtingen

Maatvoering
d X w

norm.

Maatvoering
d 494,16 498 499,3 500 500 500 505 505 506,78 506,86 508 518,5 520 520 520,06 522 525 532,18 532,26 541 541 545 545,47 550 550 552 557,58 557,66 562 562 571,5 574 580 580 582,68 582,68 584 589 594 596,27 596,9 598 600 603 608,08 608,08 610 610 615 623 625 629,3 630 633,48 633,48 637 647,07 648 658,88 658,88 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 7 14 5,7 5 7 8 3 6 5,33 7 8 3 5 8 7 8,7 6 5,33 7 3 7 7 7 7 9 3 5,33 7 3 7,5 6,35 7 10 18 5,33 7 3 5,33 5,7 7 5,33 10 9 3 5,33 7 3 6,35 8,4 3 7 5,7 8 5,33 7 10 7 7 5,33 7

norm.
468

Maatvoering
d 659 670 670 675,16 680 684 685 699 700 700 702,66 704,9 712,08 720 724 725,17 728,98 730,5 734 736 740 745 758,83 760 799 800 835,03 844 850 880 894 900 904 932,5 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X w 7 7 10 6,99 9 6,99 3 7 5 10 5,33 13,97 13,97 5 7 5,33 13,97 7 7 7 8,4 7 13,97 7 12 7 13,97 7 7 7 14 7 7 7

norm.

d w
412 415 415 417,96 419,1 419,3 422,2 422,2 425 425 425 425 429 430 430,66 430,66 430,66 439,3 440 440 442 443,36 444 444 450 450 450 456,06 456,06 456,06 459,1 459,3 460 460 460 462 468,76 470 470 475 479 479,3 480 480 480 481,38 481,46 488 490 490 490 491,49 492 494,03 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 10 5 8,4 7 8,4 5,7 6,2 6,9 3 3,5 4 8 6 5 3,53 5,33 7 5,7 3 4 12 7 4 8 3 8 10 3,53 5,33 7 4,57 5,7 5 7 8 10 7 4 5 3 3 5,7 6 7 9 5,33 7 3 5 7 8 5,33 4 4,57

462

389 469

390 470

283 386 463

464

391 471

284 387 465

392 472

466

393 473

388 467

394 474

395 475

50

precisie o-ringen

7. d i v e r s e n o-ringen met las Indien de gewenste maat O-ring niet verkregen kan worden, is het mogelijk om voor statische afdichtingen de gewenste O-ring te verkrijgen door een grotere maat O-ring in te korten, en te voorzien van een gelijmde las of om uit rubbersnoer een ring met gelijmde of gevulkaniseerde las te vervaardigen. Bestel hiertoe onze universeelbox met O-ringsnoer, lijm, snij- en schuurgereedschap, of neem contact met ons op voor levering van deze ringen met gevulkaniseerde las. Universeel service-box Voor productie en reparatie van snoerringen. Handige en overzichtelijke gebruiksaanwijzing ondersteunt u bij het lassen. inhoud: Nitrile 70 Shore A precisiesnoer 5 meter van diktes 2, 2,62, 3, 3,53, 4, 5, 5,33, 6,7 mm Flacon sicometlijm Rol band 2 meter Profielsnijmes Verstekplank Ontvettingsspray Vijl

P.S. Ook leverbaar met siliconensnoer en/of FPM snoer.

51

afdichtingen

nitrilerubber snoer
1,6 1,78 2 2,4 2,5 2,62 3 3,53 4 5 5,33 5,7 6 6,35 6,8 7 7,5 8 8,4 Tol. 0,2 " " " " " " " " " " " " " " " " 0,3 " 9 9,5 10 11 12 13 14 15 16 18 20 22 25 30 32 40 Tol. 0,3 " " " " " " " " 0,4 " " " " " "

overige compounds
Viton 70 Sh. zwart mm 1,60 Siliconen 70 Sh. transparant mm 2,0 Neopreen 60 Sh. wit mm 3,0 Neopreen 65 Sh. zwart mm 11,0 E.P.D.M. 70 Sh. zwart mm 1,60 E.P.D.M. 55 Sh. zwart mm 11 Siliconen 70 Sh. rood mm 6,0 NBR 90 Sh. zwart mm 3,0 5,0 6,0 8,0 10,0 12,0

hardheid 70 Shore A, zwart volgens DIN 7715, klasse 1

1,78 2,0 2,62 3,0 3,53 4,0 4,75 5,0 5,33 5,70 6,0 6,35 7,0 8,0 8,40 9,0 10,0 11,0 12,0 13,0 15,0 16,0 20,0

2,62 3,0 3,50 4,0 5,0 5,70 6,0 7,0 8,0 9,0 10,0 12,0 16,0 18,0

3,53 4,0 5,0 5,70 6,0 7,0 8,0 9,0 10,0 12,0 13,0 14,0 15,0 16,0 18,0 20,0 25,0 30,0

1,78 2,0 2,62 3,0 3,53 4,0 5,0 5,33 5,70 6,0 7,0 8,0 8,40 10,0 11,0 12,0 14,0 15,0 16,0 20,0 30,0

Snoer volgens DIN 7715 klasse 2 in volgende afmetingen.

52

precisie o-ringen

assortimentsdozen Uw eigen O-ringen magazijn. type a. Bevat 435 O-ringen verdeeld over 30 maten. Leverbaar: Nitrile 70 Shore A Nitrile 90 Shore A Viton 70 Shore A

30x 006 (2,90 x 1,78) 30x 011 (7,65 x 1,78) 10x 016 (15,60 x 1,78) 15x 112 (12,37 x 2,62) 10x 117 (20,30 x 2,62) 5x 212 (21,82 x 3,53)

30x 007 (3,69 x 1,78) 30x 012 (9,25 x 1,78) 10x 017 (17,17 x 1,78) 15x 113 (13,95 x 2,62) 5x 118 (21,90 x 2,62) 5x 213 (23,39 x 3,53)

30x 008 (4,47 x 1,78) 20x 013 (10,82 x 1,78) 10x 018 (18,77 x 1,78) 10x 114 (15,54 x 2,62) 5x 119 (23,47 x 2,62) 5x 214 (24,99 x 3,53)

30x 009 (5,28 x 1,78) 20x 014 (12,42 x 1,78) 15x 110 (9,20 x 2,62) 10x 115 (17,12 x 2,62) 5x 210 (18,64 x 3,53) 5x 215 (26,57 x 3,53)

30x 010 (6,07 x 1,78) 10x 015 (14,0 x 1,78) 15x 111 (10,78 x 2,62) 10x 116 (18,72 x 2,62) 5x 211 (20,22 x 3,53) 5x 216 (28,17 x 3,53)

type B. Bevat 295 O-ringen verdeeld over 24 maten. Leverbaar: Nitrile 70 Shore A Nitrile 90 Shore A Viton 70 Shore A

15x 019 (20,35 x 1,78) 15x 124 (31,42 x 2,62) 15x 220 (34,52 x 3,53) 10x 226 (50,39 x 3,53)

15x 020 (21,95 x 1,78) 15x 125 (33,0 x 2,62) 10x 221 (36,09 x 3,53) 10x 325 (37,47 x 5,34)

15x 120 (25,07 x 2,62) 15x 126 (34,60 x 2,62) 10x 222 (37,69 x 3,53) 10x 326 (40,64 x 5,34)

15x 121 (26,65 x 2,62) 15x 217 (29,74 x 3,53) 10x 223 (40,87 x 3,53) 10x 327 (43,82 x 5,34)

15x 122 (28,25 x 2,62) 15x 218 (31,34 x 3,53) 10x 224 (44,04 x 3,53) 5x 328 (46,99 x 5,34)

15x 123 (29,82 x 2,62) 15x 219 (32.92 x 3,53) 10x 225 (47,22 x 3,53) 5x 329 (50,17 x 5,34)

53

afdichtingen

type c. Bevat 425 O-ringen verdeeld over 30 maten. Leverbaar: Nitrile 70 Shore A Viton 70 Shore A

20x 4x2 20x 3,3 x 2,4 20x 8,3 x 2,4 15x 13,3 x 2,4 10x 10 x 3 10x 19,2 x 3

20x 6x2 20x 4,3 x 2,4 20x 9,3 x 2,4 15x 14,3 x 2,4 10x 12 x 3 5x 20 x 3

20x 8x2 20x 5,3 x 2,4 15x 10,3 x 2,4 10x 15,3 x 2,4 10x 14 x 3 5x 22 x 3

20x 10 x 2 20x 6,3 x 2,4 15x 11,3 x 2,4 10x 16,3 x 2,4 10x 16 x 3 5x 24 x 3

20x 12 x 2 20x 7,3 x 2,4 15x 12,3 x 2,4 10x 17,3 x 2,4 10x 18 x 3 5x 26,2 x 3

type d. Bevat 295 O-ringen verdeeld over 24 maten. Leverbaar: Nitrile 70 Shore A Viton 70 Shore A

15x 18 x 2 15x 32,2 x 3 15x 35 x 4 10x 48 x 4

15x 20 x 2 15x 34,2 x 3 10x 38 x 4 10x 35 x 5

15x 25 x 3 15x 36,2 x 3 10x 40 x 4 5x 40 x 5

15x 26,2 x 3 15x 30 x 4 10x 42 x 4 5x 45 x 5

15x 28 x 3 15x 32 x 4 10x 45 x 4 5x 48 x 5

15x 29,2 x 3 15x 34 x 4 10x 46 x 4 5x 50 x 5

54

precisie o-ringen

type ri. Bevat 485 O-ringen verdeeld over 15 maten. Leverbaar: Nitrile 70 Shore A

r0 2,4 x 1,9 r5 5,7 x 1,9 r10 12,1 x 2,7

r1 2,6 x 1,9 r6 7,2 x 1,9 r11 13,6 x 2,7

r2 3,4 x 1,9 r7 8,9 x 1,9 r12 15,1 x 2,7

r3 4,2 x 1 r8 8,9 x 2 r13 16,9 x 2,7

r4 4,9 x 1,9 r9 10,5 x 2,7 r14 18,4 x 2,7

type d. Bevat 295 O-ringen verdeeld over 24 maten. Leverbaar: Nitrile 70 Shore A

r10 12,1 x 2,7 r16 19,8 x 3,6 r22 29,3 x 3,6 r28 37,47 x 5,33

r11 13,6 x 2,7 r17 21,3 x 3,6 r23 30,8 x 3,6 r29 40,64 x 5,33

r12 15,1 x 2,7 r18 23 x 3,6 r24 32,5 x 3,6 r30 43,82 x 5,33

r13 16,9 x 2,7 r19 24,6 x 3,6 r25 34,1 x 3,6 r31 46,99 x 5,33

r14 18,4 x 2,7 r20 26,2 x 3,6 r26 35,6 x 3,6 r32 50,17 x 5,33

r15 18,3 x 3,6 r21 27,8 x 3,6 r27 37,3 x 3,6 r33 53,34 x 5,33

55

ERIKS Servicecenters
Mits voorzien van duidelijke bronvermelding is overname uit deze publicatie toegestaan. Alle rechten worden door ERIKS nadrukkelijk voorbehouden. No part of this publication may be reproduced without clear reference to the source. All rights expressly reserved by ERIKS 2012 / 845039-KDR-2000

Alkmaar Saffierstraat 3 1812 RM Alkmaar T (072) 514 17 17 F (072) 514 16 25 E esc.alkmaar@eriks.nl Almelo Plesmanweg 12 7602 PE Almelo T (0546) 87 30 70 F (0546) 87 32 68 Ealmelo@eriks.nl Almere Rondebeltweg 32 1329 BB Almere T (036) 538 73 00 F (036) 538 73 10 E almere@eriks.nl Amsterdam Dynamostraat 46 1014 BK Amsterdam-Westpoort T (020) 448 96 10 F (020) 613 77 65 E amsterdam@eriks.nl Arnhem Pieter Calandweg 46 6827 BK Arnhem T (026) 362 92 44 F (026) 361 00 63 E arnhem@eriks.nl Bergen op Zoom Van Konijnenburgweg 44 b 4612 PL Bergen op Zoom T (0164) 27 55 44 F (0164) 27 55 49 E bergenopzoom@eriks.nl Delfzijl Deltaweg 30 9936 HK Farmsum T (0596) 63 38 20 F (0596) 63 38 29 E delfzijl@eriks.nl

Doetinchem Havenstraat 55 7005 AG Doetinchem T (0314) 34 37 20 F (0314) 34 37 41 E doetinchem@eriks.nl Eerbeek Loubergweg 19 6961 EJ Eerbeek T (0313) 67 95 00 F (0313) 65 47 68 E eerbeek@eriks.nl Ede Galvanistraat 34 6716 AE Ede T (0318) 43 96 14 F (0318) 64 01 04 E ede@eriks.nl Eindhoven De Witbogt 22 a 5652 AG Eindhoven T (040) 291 19 00 F (040) 291 19 09 E eindhoven@eriks.nl Emmen Willem Schoutenstraat 11 7825 VV Emmen T (0591) 66 80 00 F (0591) 66 80 06 E emmen@eriks.nl Groningen Rouaanstraat 8 9723 CD Groningen T (050) 368 49 99 F (050) 368 49 98 E groningen@eriks.nl Gouda Marconistraat 117 2809 PG Gouda T (0) 182 33 11 60 F (0) 182 37 82 02 E gouda@eriks.nl

Hengelo Hassinkweg 16 7556 BV Hengelo T (074) 291 57 57 F (074) 291 59 39 Ehengelo@eriks.nl Hoorn De Factorij 35 d 1689 AK Zwaag T (0229) 21 28 82 F (0229) 21 93 74 E hoorn@eriks.nl Leeuwarden James Wattstraat 19 8912 AS Leeuwarden T (058) 215 05 87 F (058) 215 85 16 E leeuwarden@eriks.nl Maastricht Amerikalaan 28 6199 AE Maastricht-Airport T (043) 604 91 80 F (043) 363 87 28 E maastricht@eriks.nl Marofra Neckar 2 2491 BD Den Haag T (070) 381 84 84 F (070) 381 84 36 E denhaag@eriks.nl Rijnmond Shannonweg 33, Haven 5079 3197 LG Botlek-Rotterdam T (010) 231 34 00 F (010) 296 96 18 Erijnmond@eriks.nl Roermond Thomas Alva Edisonweg 5 6045 GN Roermond T (0475) 37 22 70 F (0475) 37 23 05 E roermond@eriks.nl

Rotterdam Carostraat 80 3047 BC Rotterdam T (010) 245 50 55 F (010) 262 00 38 E rotterdam@eriks.nl Tilburg Ellen Pankhurststraat 9 5032 MD Tilburg T (013) 571 45 61 F (013) 570 06 42 E tilburg@eriks.nl Venlo Willem Barentszweg 20 5928 LM Venlo T (077) 396 12 50 F (077) 382 69 03 E venlo@eriks.nl Zwolle Amprestraat 27 8013 PT Zwolle T (038) 467 29 20 F (038) 467 29 29 E zwolle@eriks.nl

www.eriks.nl

ERIKS bv I Toermalijnstraat 5 I Postbus 280 I 1800 BK Alkmaar I T (072) 514 18 66 I F (072) 515 56 45 I E afdichtingen@eriks.nl I www.eriks.nl