Вы находитесь на странице: 1из 73

EMPEDOKLES

EMPEDOKLES adl� yap�t Sn. �smet Zeki Ey�bo�lu'nun izniyle bas�lm�t�r.


Yay�na haz�rlayan : Egemen Berk�z
Dizgi : Yeni G�n Haber Ajans� Bas�n ve Yay�nc�l�k A.�.
Bask� : �a�da� Matbaac�l�k Yay�nc�l�k Ltd. �ti.
Ekim 2000
H�LDERLIN
EMPEDOKLES
Almancadan �eviren:
�smet Zeki Ey�bo�lu

H�LDERLIN VE EMPEDOKLES �ZER�NE

Alman �iirinde �zel bir yeri, �zel bir �nemi olan Friedrich H�lderlin (1770-1843)
do�ayla
kendini birle�tiren, kendinden do�aya a��lan, do�adan kendi i�-evreninin
derinliklerine inip
oradan t�rl� t�rl� sesler getiren bir �iir anlay��n�n ta��y�c�s�d�r. Onun g�zleri
d�-evrene bakarken
bile kendi i�ini, kendi �z�n� g�r�r. �iirinde, boyuna kendini do�ala�t�ran, do�a
olaylar�nda
kendinin yans�d���n� sezinleyen, bu sezi�lerini anlatmaya, �iirin diliyle
a��klamaya y�nelen bir
tutum, bir g�� kavran�r e�ilim vard�r.
Ya�ay��n�n pek k�sa bir d�nemi i�inde d�zenli d��nebilen, y�llar�n�n �o�unu
��lg�nl�k i�inde
ge�iren H�lderlin'in �iirinde derin bir insan anlat�m�, daha do�rusu kendini
do�aya veri�, �z�n�
do�ada bulu� duygusu sezilir. 1806 y�l�nda ��ld�ran ozan�n b�t�n yaz�lar�nda
do�ayla birle�me,
do�an�n i�inde kendini bulma �abalar� kolayca g�r�l�r.
Alman �iirine getirdi�i yenilik de i�te buradad�r. Onun �iirlerinde, do�a konu�ur,
bir ozan�n
dilinde kendini, kendi anlat�m�n� bulur gibidir.
Onun bu derin do�a sevgisini, do�an�n i�inde yiti�ini, do�a olaylar�yla kendini
ortaya koyu�unu
anlamak i�in An die Natur (Do�a'ya), Sonnenuntergang (G�ne�in Bat��), Aus Menon's
Klage
(Menon'un Yak�nmas�), Die Nacht (Gece), Am Abend (Ak�am), Haelfte des Lebens
(Ya�am�n
Yar�s�) adl� �iirlerini okumak, onlar �zerinde d��nmek yeter de artar bile.
Derin bir ac�, insan�n i�ini kemiren, y�re�ini oyan, boyuna k�m�ldatan, bir yerde
durdurmayan
s�rekli �z�nt� H�lderlin'in �iirinde ilk g�ze �arpan �zelliklerdir. O, daha �ok
ac�n�n, insan
varl���na gizlice sinmi�, nereden geldi�i bilinmeyen �z�nt�n�n dile getiricisidir.
Ac� ile sevgi,
sevin� ile derinden gelen, insan�n birdenbire b�t�n varl���n� kaplayan k�kl�
tedirginlik �iirinin
ana kavramlar� aras�nda yer al�r.
Durum b�yle olmakla birlikte, H�lderlin gene de neden dolay� ac� �ekti�ini, derin,
y�k�c� bir
�z�nt� duydu�unu a��k kan�tlarla ortaya koymaz. �ni�ler, ��k�lar, �z�nt�den
sevince, sevin�ten
�z�nt�ye dal�lar, bir �iirde beklenmedik �eli�meler �okluk �a��rt�r insan�.
H�lderlin bir ac�
�eken, �z�nt� duyan ozan olarak ��kar kar��m�za. Bizim Fuzuli'yi and�r�r bir
bak�ma. Do�ay�
binbir boyam i�inde g�r�rken b�t�n sevin� verici g�r�n�ler g�z�nden silinir,
do�ay� insana ac�
�ektirdi�i i�in seviyor san�rs�n�z. Do�ada insan�n �lmeyece�ine, yok olmayaca��na
inanm� bir
durum, bir i�ten sezi�i vard�r dersiniz. �okluk aldat�r insan� �iiri. G�nl�k bir
do�a olay� i�inde
birdenbire bir insan dikiliverir kar��n�za. Onun g�z�nde bir a�ac�n yapra��nda,
bir akarsuyun
kar��s�nda ye�eren otta g�r�len ye�il insan�n b�r�nd��� bir boyamd�r. A�a�ta insan
a�ar,
�i�ekte insan g�l�mser, akar suda insan t�rk� ����r�r ya da m�r�ldan�r. Do�aya,
do�a olaylar�na
doymayan bir tutkusu, bir ��z�lmez ba�lan�� vard�r.
H�lderlin'in b�yle bir anlay�la do�aya sar�lmas�nda, do�ay� bir ana gibi
kucaklamas�nda
ya�am�n�n, pek k���kken �ks�z kal�p ba�ka ellerde b�y�t�lmesinin etkileri vard�r.
��renimini
yapmas� i�in g�nderildi�i dinci okullardan; s�k�, kuru ko�ullara ba�l� bir e�itim
g�rmekten ka���,
yarat�l��ndaki do�aya a��lma iste�inin ne denli derinlere k�kler sald���n�
g�stermektedir. A�a��
yukar� b�t�n �iirlerinde bu tutum kolayl�kla g�r�l�r.
Do�an�n �evremizi saran, i�ten d�tan bizi s�rekli etkileyen olaylar� i�inde
H�lderlin bizim
g�rd���m�zden ba�ka bir nesne g�r�r, anlad���m�zdan ba�kas�n� anlar,
d��nd���m�zden
ba�kas�n� d��n�r, arad���m�zdan ba�kas�n� arar. Onun dilinde do�a s�rekli bir
canl�l�k,
t�kenmeyen bir yarat�c�l�k i�indedir. Sanat�� do�an�n dile gelmi� bir bi�imi
gibidir. Do�ada,
zamanda t�kenmeyen, eskimeyen, boyuna g�� kazanan, s�r�p giden bir yarat�c� tin
(ruh) vard�r.
Ozan�n bu anlay��n� Der Zeitgeist (Zaman�n Tini) adl� �iirinde a��k�a buluyoruz.
Do�a ile Tanr�
birdir, birliktedir. �nsan do�an�n i�inde bu g�c�n izlerini ta��yan (daha sanat��
insan) bir varl�kt�r.
H�lderlin'in b�yle bir varl�k anlay��na ula�mas�nda en etkili neden eski �a�
�iiriyle olan i�ten
yak�nl���d�r. Nitekim Hyperion adl� yap�t�nda eski Greklere duydu�u derin
sevginin, ba�l�l���n
izleri a��k�a kendini g�stermektedir. Eski Greklere duyulan bu a��r� sevgi, derin
ba�l�l�k
yaln�zca H�lderlin'e vergi de�ildir. A�a�� yukar� onsekiz ile ondokuzuncu y�zy�l�n
b�t�n Bat�l�
d��n�rlerinde, sanat��lar�nda, ayd�nlar�nda bu nitelikler, e�ilimler g�r�l�r.
Avrupa'y� eski �a�
k�lt�r�n�n ���a kavu�turmas�nda Grek diliyle yaz�lan yaz�lar�n �nemli bir etkisi
vard�r.
Avrupa'n�n bir�ok alanda d�zene kavu�mas�nda, d�zenli d��nmesinde, kurumlar�n
kurulu�lar�nda en b�y�k etkinin Latinlerden gelmesine kar��l�k, onlara, Greklere
duyulan sevgi
duyulmam�t�r �ylesine. Oysa d��nceyi ger�ek ya�ama uygulama, ya�amla d��nce
aras�nda
ba�lant� kurma anlay�� daha �ok Latinlerden gelmektedir. B�yle olmas�na kar��l�k
Grek sevgisi
daha derindir Bat�'n�n y�re�inde. �a��lacak i�tir: Bat� devlet kurmay�, okul
a�may�, yasalar
koymay�, devletler aras�nda ili�kiler kurmay�, daha bunlar gibi topluma vergi
bir�ok uygarl�k
kurumunu, kurulu�unu Latinlerden ��renmi�ken gene de Grek sevgisi a��r
basmaktad�r.
Bu a��r� sevgi daha �ok sanattan, �iirden gelmektedir. Grek d��ncesi kendini
�iirle, yontuyla,
tiyatroyla beslemesini bilmi�; b�t�n sanat dallar�ndan elden geldi�ince
yararlanm�t�r.
Eski Grek ozanlar� yaz�lar�nda daha �ok tanr�lar� konu�tururdu, H�lderlin ise
insan diliyle do�ay�
konu�turuyor bir bak�ma. Bunun b�yle oldu�unu onun Der Mensch (�nsan) adl�
�iirinden
anlamakta g��l�k �ekmiyoruz. Yaln�z bu "insan"�n da H�lderlin'in kendisi oldu�unu
g�zden
ka��rmamak gerekiyor. Do�a gibi b�t�n insanlar da H�lderlin'in �z�nde birle�mi�,
bir araya
gelmi�, kayna�m� durumdad�r.
H�lderlin'in �iirine giren, onun en �ok kulland��� s�zlere bir g�z atarsak
bunlar�n insanda bir
devinme, bir k�m�ldan� uyand�racak nitelikte olduklar� g�r�l�r. B�t�n varl�klar,
da�lar, ta�lar,
sular, a�a�lar, �rmaklar, dalgalar, yapraklar, oylumlar, sevgi onun dilinde
s�rekli bir devinim
i�indedir. Onun dilinde, �iirinde duran, k�m�ldamayan, bu k�m�ldan�lar� i�inde
insan�n bir yan�n�
yans�tmayan bir tek nesne bulamazs�n�z. Sessiz bir u�ultuya kap�l�r insan
H�lderlin'i okurken.
Bu bak�mdan H�lderlin diyebilirim ki Alman �iirinin en devingen ozan�d�r. Onun
�iirinde kendi
evrenine �ekilen, bir k�y�da sessiz duran insan bile s�rekli bir devinme ak��
i�indedir.
H�lderlin'in insan� kendi i�inde b�t�n do�ayla elele verip devinen, boyuna
k�m�ldayan bir
varl�kt�r. Bu g�r�� de eski Anadolu felsefesinde bulmaktay�z. Bir�ok �iirinde bu
eski felsefenin
izlerini, eski mitoslar�n i�lendi�ini, onlara de�inildi�ini g�r�yoruz a��k�a...
H�lderlin'in �iiri; yap�s�, i�ledi�i konular, tutumu, varl��a bak��, olaylar�,
nesneleri yakalay�p
a��klay�� bak�m�ndan �lk�a� Grek - Latin �iirine benzer. �zellikle �evirisini
sundu�um
Empedokles'de Homeros gibi bir tutum g�ze �arpar. �lk�a� �iirinde �zellikle
Homeros,
Vergilius, Ovidius, son ikisinden daha �nce ya�ayan Lucretius gibi ozanlar bir
konuyu i�lerken
onun en k���k ayr�nt�lar�na de�in iner, i�i�e ge�en olaylar� ele al�p anlat�r,
birini b�rak�p araya
giren ikinci olay� al�r, onu b�rak�p ard�ndan geleni i�ler, kesilmeyen bir anlat�m
ak�� i�inde
konuyu geni�letir gider. Durum H�lderlin'de de b�yledir. Homeros'un �lyada adl�
yap�t�nda
buldu�umuz g�ne�, g�na��m� nitelemeleri, anlat�mlar�, Ovidius'un masal
i�leyi�leri, Lucretius'un
derinlemesine nesnelere bak�� pek az bir de�i�ikli�e u�rar H�lderlin'de.
Do�a kar��s�ndaki tutumuyla �lk�a�'�n ad� ge�en ozanlar�yla �ok yak�n bir
benzerlik i�indedir
H�lderlin. Yaln�z, bu i�li Alman ozan�n�n insan�n daha derinliklerine indi�ini,
insan� ��rp�nan,
�z�len, do�a i�inde s�rekli bir �zlem duyan varl�k olarak ald���n� unutmamak
gerekir. �lk�a�
�iirinde insan daha �ok d� g�r�n��yle ilgiyi �eker, �iire girer. Oysa Alman
ozan�nda d�
g�r�n� ikinci s�rada kal�yor.
Do�a olaylar�n�n t�kenmeyen ak�� i�inde bulur insan� H�lderlin. Bir suyun ak��nda
konu�an bir
insan, bir a�ac�n duru�unda d��nen bir insan tutumu vard�r. Do�ada g�r�len
sessizlik, insan�n
kendi d��nce evrenine dal��; g�r�lt�lerse d�a vurmu�, bitmek nedir bilmeyen
didini�leridir.
�iirlerinde s�k s�k Tanr� ad�n�n ge�mesine kar��l�k a��r� bir Tanr� ba�l�l���
g�r�lmez H�lderlin'de.
Tanr� daha �ok do�an�n b�t�n�, do�an�n i�inde sakl� yarat�c� bir �z kimli�indedir.
Buna kar��l�k
ulusunun geleneklerine b�sb�t�n kar��t bir davran� i�indedir de denemez. S�zgeli�i
Nietzsche'nin davran�lar�n� bulamay�z onda, �te yandan �a�da�� Goethe'nin
tutumundan da
uzakt�r. H�lderlin daha at�lgan, daha korkusuzdur olaylar kar��s�nda. Sevgisi,
bak��, nesneleri
anlay�� daha bilgecedir, yaln�z ilk�a� ozanlar�na vergi bir bilgecelik i�inde.
H�lderlin olaylar�n �z�nde s�rekli bir birli�in, de�i�mezlik ilkesinin
bulundu�una, olaylar�
y�neten g��l� bir �z�n varl���na inanm�t�r. Empedokles'i bir konu olarak ele
almas� da bundan
ileri geliyor bir bak�ma. Empedokles, birle�tirici, da��n�kl�k i�inde
yak�nla�t�r�c�, nesneleri i�i�e
giydirici bir ilkenin, bir �z�n varl���na; do�ada �arp�an iki kar�� ilkenin
s�rekli bir yanyanal�k
i�inde bulundu�una inanan bir bilgedir. H�lderlin'i bu bak�mdan etkilemi� olsa
gerek.
�lk�a� Anadolu felsefesi varl���n, dolay�s�yla evrenin elle tutulur �zlerden
kuruldu�una inanan bir
d��nce d�zeni i�inde do�mu�, geli�mi�ti. Thales varl���n su gibi bir ilkeden,
sudan
kuruldu�unu; b�t�n de�i�melerin, t�rlenmelerin suyun ayr� ayr� nitelikler
kazanmas�ndan ileri
geldi�ini s�yl�yordu. Ona g�re b�t�n varl���n �z� suydu. Ya�am denen s�rekli
dirilik sudan
geliyordu. Bitkiler, canl�lar, hava; s�z�n k�sas� g�r�lebilen, elle tutulabilen ne
varsa sudan
t�remi�tir; �z�n�, yap�s�n� kuran sudur.
Anaximenes suyu b�rak�p varl���n �z�n�n soluk oldu�unu ileri s�rd�. Ona g�re b�t�n
varl�klar
solu�un s�k��p a��lmas�ndan, daral�p geni�lemesinden, t�rl� t�rl� nitelikler
kazanmas�ndan
ortaya ��km�t�r. Evrenin olu� ilkesi su de�il soluktur, yeldir. B�t�n diri
nesneler birer tin ta��rlar.
Evrende tin ta��yan varl�klar diri, ta��mayanlarsa cans�zd�r. �nsan �l�nce ona
dirili�ini veren �z
gider, soluk g�vdeden ayr�l�r. �te �l�m denen olay solu�un g�vdeden ayr�lmas�d�r.
B�t�n dirilik
g�c� soluktad�r.
�te yandan daha y�rekli, daha at�lgan bir bilge olan Herakleitos varl���n �z�n�
kuran nesnenin,
ilkenin ate� oldu�unu ortaya atm�; evrenin s�rekli devinim i�inde bulundu�unu,
boyuna s�r�p
giden bir de�i�menin varoldu�unu, bizim bitmeyen bir ak� i�inde oldu�umuzu
s�ylemi�tir.
B�t�n bu de�i�melere kar��l�k evrenin �z�nde de�i�meyen, oldu�u gibi kalan, evrene
varl�k
b�t�nl��� i�inde kimli�ini, ki�ili�ini kazand�ran bir ilkenin bulundu�unu da
a��klamaktan kendini
alamaz Herakleitos. �te bu de�i�meyen, �z� kuran, �a�maz bir �l�� olan varl�k
Logos'tur.
Evrenin d�zenleyicisi, olaylar�n �l�e�i, egemeni odur. Bu �z, de�i�i�ler i�inde
de�i�mez olarak
kaland�r. G�r�n�ler i�inde g�r�nmez olarak durand�r. Evrene uyumu, d�zenlili�i,
olaylara belli
belirlili�i veren odur. Logos bir d�zendir, �l��d�r. B�t�n olu�malar�n y�re�inde
vard�r.
�te buraya de�in �� bilgenin evren, varl�k kar��s�ndakini tutumunu, olu�malar�
a��klay�lar�n� pek
k�saca g�rd�k. �imdi bir ba�kas�na ge�elim. Evren tek ilkeden, soluk, ate�, su
gibilerden
kurulu de�ildir. Varl�k denen nesneler, olu�malar alan� bir �zden kurulmu� olamaz.
Daha �ok,
daha t�rl� t�rl� �zlerden yap�lm� olmas� gerekir. Varl���n d�rt kurulu� ilkesi,
kurucu �z� vard�r.
Bunlar da su, soluk, ate�, bir de toprakt�r. Bu son d��nceyi, t�rl� ilkeleri
birle�tirip bir nesne
yaratan g�r�� ortaya atan bilge, �evirisini sundu�um yap�ta ad� verilen d��n�rd�r:
Empedokles. Empedokles (490-430) Sicilyal� bir bilgedir. Ya�ay��, davran�lar�
olduk�a ilgi
�ekicidir. �l�m� bile bir masal niteli�i i�indedir. �lkesinin yasalar�na,
tanr�lar�na, gen�li�ine
kar�� y�k�c�, yoldan ��kar�c� tutumlarda bulunuyor d��ncesiyle yurdundan
s�r�lm�t�r. O da
kendini Etna yanarda��n�n i�ine at�p �z�ne k�ym�t�r. Ona g�re, bu t�rl� t�rl�
ilkeleri (su, yel, ate�,
toprak) birle�tiren, ay�ran iki ayr� ilke daha vard�r. Bunlar da Sevgi ile
Tiksinme'dir. Sevgi
birle�tirici, tiksinme ay�r�c�d�r. Evrende kar��tl�klar �arp��r. Her nesnenin, her
olu�un bir de kar��t�
vard�r. G�zel - g�zel olmayan, iyi - k�t�, a��r - ye�nik, yumu�ak - kat� gibi.
Evren bir �eli�meler,
kar��tl�klar alan�d�r.
Empedokles, bu ilgi �ekici d��nceleri y�z�nden, H�lderlin'den y�zy�llarca �nce
Romal� bilge-
ozan Lucretius'un da ilgisini �ekmi�; De Rerum Natura (Varl���n yap�s�) adl�
yap�t�na de�in
girmi�tir. �yle ki Lucretius onu �vmekten kendini alamaz; onun yapt���n�
anlatmaktan geri
duramaz. Lucretitus �nl� yap�t�nda "Sicilya bu ki�iden (Empedokles) daha parlak,
daha de�erli
bir nesne bar�nd�rmam� kuca��nda, insan onun ki�i-soyundan geldi�ine kolay kolay
inanamaz"
diyor.
Empedokles bir ozand�r, d��ncelerini Ar�nmalar ve Do�a adl� iki uzun �iiriyle
d�zenlemi�tir.
�iirinin bir yerinde tinin g�vdeden g�vdeye ge�ti�ini, kendisinin bir �a�lar
bal�k, ku�, �al�
oldu�unu s�yler. Hint d��ncesinde g�r�len, tinlerin ayr� ayr� g�vdelere girdi�i
inanc�n� savunur:
Vaktiyle ben o�lan, k�z, �al� oldum.
Ku� oldum, denizden s��rayan dilsiz bal�k oldum. (*)
Ar�nmalar'�n bir �ok yerinde b�ylesi d��ncelerle kar��la��r; insan�n, evrenin
s�rekli �at�malar,
kar��tl�klar i�inde bulundu�unu ileri s�ren g�r�lerle kar��la��r�z.
Empedokles'e g�re insan s�k�nt�lar, ac�lar, yoksunluklar, yoksulluklar i�indedir:
Vah sana, ey zavall� insan soyu, ey bahts�z,
B�yle kavgalardan i�te, b�yle inlemelerden
yarat�ld�n�z...
... a�r�lar ve ac�lar kar�t�rarak, aldatmalar
ve s�zlanmalar...
(Yukarda ad� ge�en �eviri, sayfa. 138)
Bu g�r�ler bir b�t�nl�k i�inde H�lderlin'in �iirlerine girmi�tir. Yukarda ad�
ge�en �iirlerinde,
Hyperion'da bunlar� a��k�a g�r�yoruz. Bundan da, Empedokles'in H�lderlin'i
g�r�leri, ya�ay��
dolay�s�yla epeyce derinden etkiledi�i sonucu ��kar�labilir.
�evirisini sundu�um Empedokles adl� yap�t H�lderlin'in tiyatro t�r�ne pek de uygun
gelmeyen
bir konuyu i�lemesiyle ortaya ��km�t�r. Yap�t�n ana konusu Empedokles'in do�du�u
yerden
s�r�l�� gibi g�r�n�yorsa da �yle de�ildir. Ana konu insan�n do�a, al�nyaz�s�
kar��s�ndaki
durumu, i�inde bulundu�u ��kmazlar, d� olaylarla kendi i� evrenindeki olu�malar
aras�nda
g�r�len s�rekli �at�mad�r. �nsan d��nen bir varl�k olarak ne yana d�nerse d�ns�n,
nereye
giderse gitsin bitmez t�kenmez �eli�melerle, �at�malarla kar�� kar��yad�r. Bu
kar��t durumlar
i�inde insan�n benli�i kendini g�sterir. Kar��tl�klar insana bir belirlilik
kazand�r�r ya da b�yle bir
tutuma y�nelmeye iter, bask� yapar. �te Empedokles'de bu nitelik kendini
g�steriyor. B�t�n
bask�lara, itmelere, ezmelere kar��l�k �nl� bilge d��ncesinden, inanc�ndan
sapm�yor; ba�ka bir
deyimle, dinci g�r�e kap�lmaks�z�n do�an�n d�zeni i�inde kendisine verilenden
ayr�lm�yor. Y�n
de�i�tirmiyor. Bu geli�ig�zel bir konu de�ildir H�lderlin i�in. O da ya�am�nda,
�ok dar bir
anlamda da olsa, biraz Empedokles'ti. Gen�li�inde kendisine verilmek istenen
e�itim,
tekd�zenlilik onu bir t�rl� etkileyememi�, i�inde geli�mekte olan do�a vergisi
e�ilimin y�n�n�
de�i�tirememi�tir.
H�lderlin bu yap�t�nda biraz da iyilikle k�t�l��� kar�� kar��ya koyar. Empedokles
yap�lan
iyiliklerin, Hermokrates ise bunlara kar�� bilin�sizce dikilen iyilikbilmezli�in
yans�t�c�s�d�r.
Bilgenin g�z�nde �nemli olan yenilik, d��nce bak�m�ndan geli�me, ilerlemedir.
Hermokrates'in
ere�iyse nereye var�rsa vars�n elde bulunanlar� oldu�u gibi saklamak, korumak,
ilerici
do�rultuda g�r�len b�t�n de�i�melerin �n�ne ge�mek, onlar� �nlemektir.
H�lderlin bize verdi�i tasla�a g�re yap�t�n� bitirmemi�tir. Bunun nedenlerini
burada uzun boylu
a��klayacak de�ilim. Gerekmez de. Yaln�z, ge�irdi�i bunal�mlar�n burada �nemli
etkileri
olmu�tur.

�smet Zeki Ey�bo�lu


EMPEDOKLES

EMPEDOKLES'�N TASLA�I
(Frankfurt)

Be� perdelik bir tragedya

B�R�NC� PERDE

Empedokles d��ncesi, felsefesi dolay�s�yla, her belirli u�ra��n�n, t�rl� konulara


y�nelmi� ilginin
k���msenmesine yol a�t���ndan, epeydir bir k�lt�r h�nc� �ekmi� �zerine. Hem
bireysel varl���n
can d�man� diye bilinmi�, bu y�zden ger�ekten g�zel ili�kiler i�inde bile
tedirgin, bir yerde
duramaz, ac� �eker olmu�. Bunlar �zel ili�kilerdir; yaln�zca o b�t�n canl�larla
b�y�k bir oyun
i�inde oldu�unu sezmi�tir, onlar onu doldurmu�tur iyice. Oysa o, yine de her yerde
bulunan
g�n�lde�lerle i�li d�l� de�ildi bir tanr� gibi, i�lerinde ya�ay�p sevebildi�i
kimseler aras�nda bile
bir tanr� gibi �zg�r, yayg�n de�ildi; onun g�nl�, d��ncesi var olan� kapsam�t�, o
art arda
geli�lerin yasas�na ba�lanm�t�. Empedokles, Agrigentolular�n bayramda ��kard���
y�zk�zart�c�
bir olaya dayanamaz; ama bu bayram�n etkisinden �ok �ey uman kar�s� onu bu �enli�i
kutlamaya y�rekten inand�r�r; sonra gene kar�s�nca az �ok duygulu, alayl� bir
bi�imde azarlan�r;
bu y�z k�zart�c� olayla bir aile kavgas� y�z�nden bildi�ini yapmaya koyulur; evi
de, kenti de
b�rak�r, Etna'n�n sessiz y�resine �ekilir.

Birinci Sahne

Empedokles'in birka� ��rencisiyle halktan birka� ki�i. Bu kimseler Empedokles


Okulu'nun
i�ine girmeye kalkarlar. Empedokles'in bir ��rencisi, g�zdesi gelir. "Gidin" diye
seslenir
�tekilere, bu ara kendi i�eri girer, onlara bu din yay�c�s�n� g�sterir, �ekip
gitmelerini buyurur;
��retmen bu s�ra bah�esinde derin bir d��nceye dalm�t�r. Empedokles'in konu�mas�.
Do�a'ya yakar�.

�kinci Sahne

Empedokles kad�n ve �ocuklarla. K���klerden biri evden a�a�� do�ru ����r�r: "Baba,
baba,
duymuyor musun?" Bunun �zerine anne a�a�� iner, onu kahvalt�ya �a��r�r,
konu�mas�na ba�lar.
Kad�n�n inceden inceden yak�nmas�, Empedokles �zerinde �z�c� etkisi, Empedokles'in
y�rekten �z�r dileyi�leri. B�y�k bayramda birlikte olmak, birlikte e�lenmek i�in
kad�n�n yakar��.

���nc� Sahne

Agrigentolular�n bayram�. (Bir t�ccar, bir doktor, bir rahip, bir komutan, bir
gen� bey, ya�l� bir
kad�n.) Empodeklos'in �z�nt�s�.
D�rd�nc� Sahne

Evcek bozu�ma. Empedokles'in d��ncesinin ne oldu�unu, nereye gidece�ini s�ylemeden


ayr�l��. O kar�s�n�, �ocuklar�n� yan�nda, g�nl�nde ta��d���n� s�ylerdi; yaln�z
onlar�n kendisini
an�msamad�klar�n� d��n�rd�. Art�k �evreni (ufku) daralm�; birlikte ya�ad�klar�n�
uzaktan
g�rebilmek, kavramak, onlara g�l�msemek i�in daha y�kse�e ��kmak gerekti�ini
d��n�yordu.

�K�NC� PERDE

��rencileri Etna'ya Empedokles'i g�rmeye giderler. �lkin onu g�n�l yaln�zl���ndan


ay�ran, onu
ger�ekten k�m�ldatan g�zdesi gelir; sonra �tekiler, onu yeniden insan yoksullu�una
kar��
k�zg�nl�kla dolduranlar; �yle ki o onlar�n hepsini kovar, sonunda kendisini
b�rakmas� i�in
g�zdesine ���t verir.

Birinci Sahne (*)

Empedokles Etna'da. Empedokes'in Do�a'ya kar�� kesin g�n�l vermi�li�i.

�kinci Sahne

Empedokles ile g�zdesi.


���nc� Sahne

Empedokles ile ��rencileri.

D�rd�nc� Sahne

Empedokles ile g�zdesi.

���NC� PERDE

Etna'da kar�s�yla �ocuklar� Empedokles'i g�rmeye giderler. Onlar�n y�rekten


yakar��na kad�n
bir de o g�n Agrigentolular�n onun ad�na bir yontu dikecekleri bildirisini ekler.
�n ve sevgi, bizi
ger�ekli�e ba�layan biricik ba�lar, onu geri getirirler. ��rencileri sevin� i�inde
evine gelirler,
g�zdesi boynunu b�ker kar��s�nda. Empedokles yontusuna bakar, onu bunu yapmaya
inand�ran
halka a��k�a te�ekk�r eder.

D�RD�NC� PERDE

Onu k�skananlar birka� ��rencisinden Etna'da halka kar�� s�yledi�i a��r s�ylevi
��renip ondan
yararlanmaya, halk� ona kar�� ayakland�rmaya kalk�t�lar. Ger�ekten de halk onun
yontusunu
y�k�p onu ilden s�rd�. Art�k uzun bir s�redir isteyerek �l�p sonsuz Do�a ile
birle�me konusunda
geli�en yarg�s� son bi�imini ald�. O bu ama�la kar�s�ndan, �ocuklar�ndan ikinci
kez daha derin,
daha ac� bir durumda ayr�ld�, gene Etna'ya gitti. Gen� g�n�lde�ini savu�turdu.
Kar�s�na,
yat�t�rd��� avuntular y�z�nden kendisini aldatmayaca�� konusunda g�veni vard�. Bu
g�n�lde�i
onun ger�ek ere�ini k���msemek istiyordu.

BE��NC� PERDE

Empedokles �l�m�ne haz�rlan�yordu. Birtak�m geli�ig�zel nedenler yarg�s�n�


engelliyordu, o
bunu kendi i� varl���ndan gelen bir gereklilik diye g�rd�. �imdiye de�in �evrenin
yerlileriyle
elinde bulundurdu�u k���k sahnelerde kendi d��nce t�r�n�n, yarg�s�n�n onay�n�
g�rd� her
yerde. Ger�e�i k���mseyen g�zdesi geldi, ��retmeninin anlay�� i�inde b�y�k
devinmelerden,
g�r��nden dolay� �yle etki alt�nda kald� ki buyru�a k�r� k�r�ne boyun e�ip gitti.
Bunun �zerine
Empedokles kendini yal�mlar ��karan Etna'ya att�. G�zdesi �a�k�n, tedirgin bir
durumda �evreyi
dola��p ��retmenin demir ayakkab�lar�n� buldu. Onlar� u�urumdan ��kan yal�mlar
f�rlat�p atm�t�.
Tan�d� onlar�. Empedokles'in ailesine, halk i�indeki yak�nlar�na g�sterdi.
Yanarda��n ba��nda
topland�lar, �z�ld�ler, b�y�k insan�n �l�m�n� kutlad�lar.

EMPEDOKLES'�N �L�M�

(Birinci B�l�m)

B�R�NC� PERDE

Birinci Sahne
�ki Vesta Rahibesi.

PANTHEA. Onun bah�esidir bu. Orada, koyu karanl�kta, p�nar�n f�k�rd��� yerde,
duruyordu
dipdiri, ben �n�nden ge�ti�imde. Sen, onu g�rmedin mi?
RHEA. G�rebilir miydim? D�nden beri babamla Sicilya'dayd�m. daha �ocukken g�rm�t�m
onu, Olympia oyunlar�nda bir sava� arabas�nda atlar� y�netirken, eskiden.
PANTHEA. �imdi g�rmelisin onu. �imdi. S�ylendi�ine g�re ne yana gitse, bitkiler de
o yana
d�ner, nereye de�ne�i dokunsa sular f�k�r�rm� yerden. Do�ru olabilir b�t�n bunlar.
F�rt�nal�
havada bir bakmaya g�rs�n g��e, bulutlar da��l�r, p�r�l p�r�l g�n ��rm�. Daha
neler deniyor
bilsen! Kendin g�rmelisin onu. Bir an da olsa. Daha bunun gibi pek �oklar�. Ben
sak�n�yorum
ondan, ne varsa de�i�tiren korkun� bir �z var onda.
RHEA. Nas�l ya��yor ba�kalar�yla? Ben anlam�yorum bu adam�n i�ini.
Onun da var m� bizim gibi bo� g�nleri.
��yle s�k�nt�l�, sa�ma sapan i�leri?
�nsanca bir ac� �eker mi o da?
PANTHEA. Ah! Orda son kez g�rm��m onu
A�a�lar�n�n g�lgesinde,
Bir tanr�sal ac� �ekiyordu derin mi derin...
Ola�an�st� bir �zlemle bakar yere birden,
Yitirdi�ince �o�alan �zg�n bir ara�t�r�c�l�kla,
Bir yol dalar k�z�ll���na korunun yukar�,
Uzak mavili�e, silinir g�z�nde ya�am,
Sarar burkulan y�re�imi
Bir g�rkemli g�r�n��n kendinden ge�i�i -
Sen de bat�p gideceksin ey g�zel y�ld�z
Bir nesne kalmayacak art�k uzun boylu.
Bunu kurar dururdum...
RHEA. Konu�mu� musun onunla sen,
Panthea, daha �nceden?
PANTHEA. Bir �eyler an�msat�yorsun bana bu konuda. �ok olmuyor, �l�m d�e�ine
d�t�md�.
�nce p�r�l p�r�l g�n k�zard� �n�mde, g�ne� bat�yordu, bir cans�z g�lge gibiydi
evren. Eskiden can
s�k�c� bir d�man� oldu�u b�y�k adam�; do�an�n g�venini, yard�ma �a��rd� babam
umutsuz
g�nde. O zaman bu y�ce ki�i ula�t�rd� bana ilac�, bir b�y�l� uzla�ma i�inde eriyip
kar�t� didinen
ya�am�mla birbirine, tatl� duygulu �ocukluk g�nlerine dald�m, g�zlerim a��k uyudum
g�nlerce,
gereksemedim bir solu�u bile. Yeniden a��l�verdi varl���m ��l ��l bir be�en�
i�inde. �oktand�r
yoksun k�l�nd���m evrene, p�r�l p�r�l bir ilgi duyu�la a��ld� g�z�m g�ne kar��,
orada duruyordu
Empedokles. �yle tanr�sal, �yle ger�ek geldi bana. G�l�mseyen g�zlerinde �i�ek
�i�ek a��ld�
bana ya�am yeniden. Ah, bir sabah bulut�u�u gibi d�k�ld� g�nl�m y�ksek, tatl� ���a
kar��; ben
ince bir yans�mayd�m ondan...
RHEA. Ey Panthea...
PANTHEA. Onun g��s�nden gelen. B�t�n ezgiler ��nl�yor her hecede, tini de s�z�nde.
Oturmak
isterim ayaklar�n�n dibinde saatlerce, onun bir ��rencisi, onun �ocu�u olarak,
onun g�klerine
bakmak, onda sevin�ten ��ld�rmak, onun g�klerine dal�p kendimden ge�inceye
de�in...
RHEA. Bir bileydi sevgiyi, s�ylerdi s�yleyece�ini.
PANTHEA. Bilmez o. Dola��r kendi evreninde
Duymadan bir nesneye gerekseme, bir tanr�
Sessizli�ince y�r�r �i�eklerinin aras�nda,
Sak�n�r incinmesin diye hava, mutluluk..
Sessizdir onun evreni, co�ar g�nl�nce
Y�kselen bir e�lence i�inde, f�k�r�r
Bir k�v�lc�m bir d��nce gibi gecesinden
Yarat�c� b�y�n�n, sokulur ��l ��l,
Gelecek eylemlerin �zleri y�re�ine,
Olu�an insan ya�am�nda, sessiz do�ada,
G�r�n�r ona evren, duyar kendini bir tanr� gibi
��elerinin i�inde, bir g�k�e t�rk�d�r sevinci,
G�n olur g�sterir kendini, girer halk i�ine,
Kalabal���n u�uldad���, bir g��l�n�n
Ba��bo� g�r�lt�ler ��kard��� yerde..
B�yle y�r�t�r egemenli�i g�rkemli �nder,
Gelir yard�ma yeterince g�r�ld���nde,
Al�mak isterlerse yard�m�na
Bir yabanc�n�n boyuna, sezmeden
Ge�ip gidi�ini - �eker g�t�r�r onu
G�lgeliklere sessiz bitkiler evreni,
Daha g�zel g�r�nd��� yere,
Oradad�r; b�t�n g��l�l���yle
Kar��s�ndad�r gizem dolu ya�am�...
RHEA. Ey konu�an kad�n. Nas�l biliyorsun her bir
�eyi?
PANTHEA. Onu d��n�r�m ben - ne �ok
d��ncelerim
Var onun �st�ne! Ah. Anlam� m�y�m onu,
Ne oldu�unu? Ya�am�n kendidir o,
Biz birer d��z ondan. -
G�n�lde�i Pausanias az �ok s�z etmi� ondan
�nceden bana, g�r�r onu g�nden g�ne o delikanl�,
Jupiter'in kartal� daha �v�n�l�
De�il Pausanias'tan - �yle san�yorum.
RHEA. ��k�amam sana, ey sevgi, ne dersen de
Ne ac�lar doluyor i�ime anlat�lmaz,
Senin gibi olmak isterim ben de
�stemem onu bir daha. Evet siz
B�yle mi olursunuz bu adada?
Sevin� duyar�z b�y�k adamlardan,
Bunlardan biri g�ne�idir Atina kad�nlar�n�n,
Sophokles'tir. Onda b�t�n �l�ml�lerden,
�zellikle k�zlardan bir �z g�r�n�r g�rkemli,
P�r�l p�r�l bir an� do�ar i�inde... -
Her biri d��ncesi olmak ister bu g�rkemlinin,
Boyuna g�zel, gen� olmak solmadan,
Ozan�n �z�ne girip kurtulmak,
Sorun, d��n�n, kentin bu d��k k�zlar�ndan
Hangisinin sevgiler dolu bir yi�it olaca��n�,
�z�nde canlanan, Antigone dedi�i o,
I��l ��l olacak al�nlar�n�z girdi�inde
Tanr�lar g�n�lde�i bayram g�n� tiyatroya,
Yok art�k �z�nt�n�z
Yitmiyor sevgili g�n�l
Bir ac�nmal� yaprak boyun e�i�i i�inde. -
Adad�n kendini - biliyorum iyice,
�yle b�y�kt�r i�te seni sessiz b�rakmada,
Sonsuzu seviyorsun s�n�rs�zca.
Nedir yard�mc�n senin? Evet senden
Onun bat�� al�yor �c�n�,
Sen iyi �ocuk, g��men gerekir mi onunla?
PANTHEA.Yapma
Gurur verme bana, korkutma beni,
Bana g�re de�il ona g�re olan.
Ben o de�ilim, o g��se bile
Benim g����m olmaz onun g����,
�l�m� de b�y�k olur b�y�klerin.
Gitmek istiyor bir yi�itle silah ta��yan;
Elinde al�n yaz�s�n�n ��lda��,
B�yle �a��r�lmas� gerekir birinin
�teki gibi, nedir bu adam�n ula�t���,
�nan bana, yaln�z �udur onun kazanc�
Su� i�lemi� b�t�n tanr�lara kar��,
�ekmi� onlar�n h�nc�n� �zerine,
Onun gibi su� i�lemek istedim ben de,
Onun u�rad���na u�ramak,
Ne olurdu bir yabanc�yla sevenler
Bir �eki�ivereydi, ne olurdu. - Ne istiyorsun?
Yaln�z tanr�lar konu�salar, sen budala kad�n
Yeremezsin bizi onun gibi...
RHEA. Belki onun gibisin sen de
Yoksa nas�l bulurdun onda mutlulu�u?
PANTHEA. Sevgili g�n�l.
Bilmiyorum, neden ba�l�y�m ona
- Bir g�reydin onu -. D��nd�m bir yol
��kar d�ar� belki diye (bu saatte
K�rlarda gezer seve seve sonsuz gen�lik,
Bir an� benzetiverirse ona yeni g�n -),
G�rm�s�nd�r onu giderken -
Bir istek vard� �yle, do�ru de�il mi dersin?
Vazge�meliyim bu dile�imden, g�r�n�yor o,
Art�k sevmemi� tanr�lar
Bu sab�rs�z duam�z�, haklar� var.
�stemem art�k istemem - ben sizden
Ummal�y�m iyi tanr�lar - bilmem ondan ba�kas�n� -
�stiyordum seve seve, dileyeydim �tekiler gibi,
Yaln�z g�ne� ����n�, bir de ya�muru sizden,
Bir bunu yapabilirdim.
Ey sonsuz gizem - Biz neyiz,
Ne ar�yoruz, bulamayaca��z arad���m�z�,
Biz, iyi saatte olanlar gibi de�il miyiz?
RHEA. Baban geliyor, orada,
Bilmiyorum, kalal�m m� gidelim mi?
PANTHEA. Ne diyorsun? Babam m�? Gel s�v�al�m.

�kinci Sahne

Kritias (Archon). Hermokrates (Rahip).

HERMOKRATES. Kimdir orada giden?


ARCHON. K�zlar�m, san�r�m,
Bir de konu�un k�z�,
D�n evime gelenin.
HERMOKRATES. Raslant� m�? Yoksa onu mu
ar�yorlar,
Halk gibi onlar da yitmi� mi san�yorlar?
ARCHON. Gelmemi� k�z�n�n kula��na �imdiye de�in
Bu ola�an�st� s�ylenti, onunla ilgili
B�t�n olup bitenler gibi..
Ormanlara, ��llere ya da denizlere gitmi�,
G��e ��km�, yere girmi� ola,
S�n�rs�z anlam�n itti�i yere.
HERMOKRATES. Yok olanlarla, onlar da g�rmeli
onu,
Bununla kovarlar ancak bo� san�y�.
ARCHON. Nerdedir dersin?
HERMOKRATES. Burdan uzakta de�il,
Cans�z duruyor karanl�kta.
Alm� b�t�n g�c�n� tanr�lar elinden.
O g�nden bu yana, tanr� deniyor
O i�mi� erki�iye halk�n dilinde.
ARCHON. Halk da i�mi�tir onun gibi...
Ne yasa dinlerler art�k, ne gerek�e,
Ne de yarg��lar�, k�p�r�p ta�m�
B�t�n gerekseyi�ler, anla��lmaz u�ultular
Mutlu �rmak k�y�s�ndan b�sb�t�n...
Bir yabanc� bayram olmu� b�t�n g�nler,
Bayramlar bayram�, tanr�lar da gitmi�
Bu ger�ek bayram g�n� birlik i�inde.
Karart�p bir b�y�c� d�rt yan�
Bir de azg�n f�rt�na ��karm� ba��m�za
Doldurmu� yeri de, g��� de alt �st etmi�,
Bak�yor, seviniyor �z�nden,
Bir de sessiz yerinden dolay�...
HERMOKRATES. Ne de g��l�ym� aram�zda
Bu erki�inin tini...
ARCHON. Sana diyorum, anlam�yorlar onu
Ne varsa ondan bekliyorlar hani...
O tanr� olmal�, kral olmal� onlara...
Ne derin bir utan� duydum onun �n�nde,
�l�mden kurtar�nca �ocu�umu.
Sen ne yolla tan�d�n onu Hermokrates?
HERMOKRATES. �ok sevmi� onu tanr�lar,
�lk ki�i de�ildir o duygusuz geceye
Mutlu g�venlerinin doru�undan,
Yukardan, att��� tanr�lar�n..
A�k�n bir mutluluk i�inde
Pek �ok nesneyi unuttu�undand� bu,
Seziyordu s�n�rs�z bir yaln�zl�kla ceza giydi�ini,
B�yle bir i�in ba��na geldi�ini. -
Son saati de�il onun bu,
�ekemez, b�yle bir al�akl��a dayanamaz �z�nde,
Tutu�uyor yeni bir �� almak i�in
Sonsuz uykuya dalan ruhu
Yar� uyan�k korkun� biri, d�e dalan,
Konu�uyor eski, pek yi�it kimseler
Bir kam� sap�yla Asya'dan Avrupa'ya ge�enler,
Bir s�z�yle tanr�lar� yaratanlar gibi.
�z mal�nca duruyor kar��s�nda
Geni�, dipdiri evren,
K�m�ld�yor g��s�nde bir korkun� istek,
Ne yana y�nelse bu istek, bu yal�m
Bir a��k yol yap�yor...
Ne varsa �n�nde iyi �a��n olgunla�t�rd���
Yasa, sanat, t�re, bir de kutlu s�ylenti
Alt �st ediyor, katlanam�yor bir t�rl�
Ya�ayanlardaki sevince, bar�a...
Bir bar��� olmayacak art�k o...
Yiti�i gibi b�t�n nesneleri ge�irecek
Yeniden ele, yabanlar i�inde, bir tek �l�ml�
Bile tutunamaz onun k�kreyi�ine kar��.
KRITIAS. Ey koca adam! G�r�yorsun bilinmezleri
bile!
Do�rudur s�z�n, yerine gelirse,
Yaz�klar olsun sana Sicilya, ne g�zelsin
K�rlar�nla, tap�naklar�nla bir de...
HERMOKRATES. Ula�m� ona yarg�s� tanr�lar�n
ba�lamadan i�ine.
Toplans�n art�k yaln�z halk,
G�stereyim onlara erki�inin y�z�n�,
G�klere u�mu�, gitmi� dediklerinin.
Tan�k olsunlar ona ya�d�rd���m karg�a,
Onun at�ld��� �ss�z ��le, orada k�t� saatin
Geri d�nmeksizin �ekecek cezas�n�,
Nedenli bir tanr� olmu�sa da...
KRITIAS. �elimsiz halk y�z�nden
Ge�erse ba�a g�z� pek olan kimse,
Korkmaz m�s�n benim, senin, bir de tanr�lar�n
u�runa?
HERMOKRATES. Dokunuyor toyunun (*) s�z�
so�ukkanl� olsa da ki�i.
KRITIAS. Yoksa onlar uzunboylu sevileni;
Ac� �ekiyorsa karg�tan dolay�,
Seve seve ya�ad��� bah�elerinden
Yer yurt edindi�i ilden s�recekler mi?
HERMOKRATES. Kim katlanabilir yurdunda
bir �l�ml�ye,
Bir de gere�ince karg�lanm�sa �stelik?
KRITIAS. Peki, sen de bir su�lu say�l�yorsan
Ona bir Tanr� diye sayg� duyanlar g�z�nde?
HERMOKRATES. Kalkacak bu yan�lma, bir
g�rs�nler g�zleriyle,
Tanr�lar y�celi�inde yitmi� sananlar onu!
Art�k iyili�e y�ztuttular,
�z�l�yor, aldan�yorlard� d�n
Dola��yor sa�da solda boyuna
Pek �ok s�z ediyorlard� ondan
O yoldan geliyorken ben de..
Onlara, onun yan�na ula�t�ray�m sizi
Dedim bug�n, onun evinde her ki�i
Sessiz sessiz durabilir bir yerde.
Yakard�m sana d�ar� gelesin benimle
G�relim uyarlar m� bana diye,
Bulamazs�n burda kimseyi, gel art�k!
KRITIAS. Hermokrates!
HERMOKRATES. Nedir o?
KRITIAS. G�r�yorum onu orda
Dosdo�ru.
HERMOKRATES. B�rak gidelim, Kritias!
�lgimizi �ekmesin konu�mas�yla.
(�kisi de gider.)

���nc� Sahne

Empedokles.

EMPEDOKLES. Yava� yava� sal�n�p sokuldun sessiz


d�nyama,
Buldun beni ma�arada, karanl�kta,
Sen, ey g�n�lde� sen! Ne umutsuzdur geli�in,
Ne uzak, yery�z�nde, yukarda, ey g�zel g�n
Sezdim yeniden geli�ini!
Sizedir g�venim, size y�celerin h�zl�
�al�kan erkleri, yak�n olun gene bana,
Her zamanki gibi yak�n mutlulu�unuz.
K�rlar�m�n yan�lmaz a�a�lar� sizin!
Geli�irsiniz boyuna, her g�n i�ersiniz
G�ky�z� kaynaklar�ndan ��kla, siz ayr�cal�lar,
Eker ya�am k�v�lc�m�n� hava
D�lleyerek �i�ek a��mlar�n�. -
Sen ey dipdiri do�a; g�zlerimin �n�ndesin,
Tan�yor musun art�k g�n�lde�ini,
�u y�ce sevgiliyi, beni tan�yor musun,
Toyunu, sevin�le d�k�lm� adak kan� gibi
Sana sunulan canl� t�rk�y�?
Kutlu a�a�lar�n yan�nda
Suyun; yerin damarlar�ndan ��k�p
Topland��� yerde, k�zg�n g�nde
Susam�lar�n serinledi�i yerde - i�inde,
��imde, siz ya�am�n kaynaklar�
F�k�r�n evrenin derinli�inden topluca,
Susam�lar geliyordu - �imdi ne oldu?
G�venir misiniz? Yaln�z m�y�m ben?
G�nd�z bile gece mi burda, d�arda?
Daha y�ksek, �l�ml� bir g�z g�rd�,
G�rmez k�l�nan dokunuyor o yana bu yana -
Neredesiniz tanr�lar�m?
Yaz�klar olsun, b�rakt�n�z m� beni
Bir dilenci gibi,
Sizi seven, duyan bu g��s� de,
Nedir ala�a�� edi�iniz bu g�nl�, �zg�r do�an�,
S�ms�k� ba�a vuru�unuz nedir i�imde?
Katlanacak m�y�m ben bu ��t k�r�ld�m,
Bu g��s�zlere, bu korkun� Tartarus'ta
B�t�n g�n d�v�lenlere?
Bilirim kendimi, yapmak isterim onu;
Bir soluk almal�y�z haaa! G�n do�uyor! Gidelim.
�v�nmem b�yle i�lerle ben!
�pmem tozunu, bir daha, darac�k bir yolun,
Eskiden d�lere kap�l�p gitti�imin - ge�mi� o,
Ayr�lmal�y�z art�k.
Sevilmi�im, sizce sevilmi�im ey tanr�lar,
�yle i�tenliyim, �evrenizde ya�arm� gibi,
�yle bilmi�im sizi, bir d� de�il
G�nl�mde sizi duyu�um,
Bilmi�im, anlarm��m sizi,
Sizinle g�r�yorum i�lerimi!
Ne soy k�m�ldarsa i�imde tin
Sen, sessiz hava! Girmi�se i�ime
�l�ml�ler yan�lt�s�, sen kurtar�c�
Sevgiden yaral� g�n�l, soluk al�yorsun,
Sen uzla�t�r�c�! G�rm� bu g�z
Tanr�l�k i�lerini, pek yayg�n ��k,
�ok dinledim seni taparcas�na bir duyguyla!
Sizi de, ey �teki sonsuz g��l�ler!
Durmu�sam da��n doru�unda,
Ey g�lgeden �izgi ..............
.....................
.................. ge�ip gitmi�,
Sen, evet sen, onu gizleme kendinden!
Bunda su�lu sensin ey Tantalus!
Y�k�m getirdin kutlulu�a,
Bozdun atak bencilli�inle g�zel anla�may�,
Ey zavall�, o zaman evrenin y�ceuslar�
Basm� ba�r�na seni, sevgiyle dopdolu, d��nd�n
Kendini, yan�ld�n eli s�k� budala,
Esirgeyici diye satt�n kendini,
Birer g��s�z u�ak gibi yard�mc�n olmu�
Melekler! Aran�zda yok mu benden �� alacak,
Gerekli mi benim tek ba��ma yerginin,
Karg��n ac�s�n� i�ime d�kmem!
Da��tt� Delphoi'nin taht�n�, yok bence
Daha iyisi, sa��m� ba��m� yoluyorum,
Bir dazlak biliciyim art�k - ey tanr�lar!

D�rd�nc� Sahne

Empedokles. Pausanias.

PAUSANIAS. Ey hepiniz
G�ksel erkliler, nedir bu?
EMPEDOKLES. �ekil!
Kim g�nderdi seni buraya? Bende mi
Bitirmek istiyorsun i�ini? S�yleyim sana
Ne varsa, bilmiyorsan, sonra yap yapaca��n�,
E sonra - Pausanias! Art�k arama
G�n�l verdi�in erki�iyi,
O yok art�k, git, g�zel delikanl�!
Y�z�n yak�yor i�imi, yap istedi�ini,
�ster say ister s�v, yeter de artar bana
�kisi de senden geldikten sonra!
PAUSANIAS. Ne oldu? Bir mu�tum var sana
�oktand�r, ��krettim seni uzaktan g�r�nce,
G�n ����nda, ba�tan aya�a titrer buldum.
Yaln�z m�yd�n? Duymad�m bir s�z�n� bile,
Bir yabanc� �l�m sesi ��nl�yor kula��mda...
EMPEDOKLES. �nsan sesidir o, �ok �n salan
�l�ml� diye,
Pek mutlu k�lm� onu g�zel do�a...
PAUSANIAS. �yle de�il
B�t�n evren tanr�lar�yla s�k� f�k�
Oldu�un gibi de�il bu.
EMPEDOKLES. �yle dedim ben de,
Sen iyi insan, kutlu b�y�c�
��k�p gitmemi�ti i�imden daha,
Bu y�zden beni, bu g�n�lden seveni,
Seviyorlar daha, evrenin y�ceuslar�...
Ey g�ksel ��k! Evet beni
��renmemi� insanlar daha - epeydir,
�zlem duyar y�re�im y�ce diriye,
Onu bulamad� daha, bu y�zden d�nd�m sana,
Bir bitkinin ba�lan�� gibi �oktand�r
Bir sofuca be�en� i�inde ba�lanm�t�m sana,
�oktand�r k�r� k�r�ne,
�ok g�� anlar �l�ml� p�r�l p�r�l olanlar�.
B�ylece...............
�i�ekleniyor �z�m, senin �i�ekleni�ince,
Bundan tan�m��m seni, ba��rd�m: Ya��yorsun!
G�ler y�zle dola��r gibisin �l�ml�leri,
Senden d�er her ki�inin �st�ne
G�ksel p�r�l p�r�l sevimli ayd�nl�k
Senin �z�n�n boyas�n� ta��r ne varsa,
B�yleydi benim i�in de �iirde ya�am.
��imdedir senin �z�n, vermi� a��k�a
G�nl�m senin gibi, a��r ba�l� topra�a kendini,
Ac� duyana, �okluk kutlu gecede
�vd�m onu, �l�me de�in sizi y�rekten
Al�nyaz�lar�yla dopdolu korkusuz sevmek i�in
K���msemeden bir tekini bile masallar�m�z�n....
B�yle yapm��m onunla �l�m anla�mas�n�.
Ba�ka bir h��rt� vard� �nceden k�rda,
Nede inceden ��r�ldard� da� kaynaklar�,
Nede yumu�ak bir esinti vard� �i�eklerde �l�k
Ey toprak! Sessiz ya�am� veren bana.
B�t�n g�n�lde�lerin senin, ey toprak;
G�rkemli de de�iller hani pek,
Yorgunluktan, sevgiden �s�nd�lar, b�y�d�ler,
B�t�n bana verdiklerin, sessiz oturmu�
Tepede, �a��p �a��p d��nm�sen ya�am�n
Kutlu kutlu yan�lt�s�n�, senin dola�mandan
Derin derin k�m�ldan�yorum
Sezerek kendi al�nyaz�m�,
Soluk al�yor senin gibi hava,
Sa�l�k veriyor bana, sevgiyle yaral� g�nl�me,
��z�ld� b�y�l� derinli�inde bilmecelerim...
PAUSANIAS. Sen mutlu ki�i.
EMPEDOKLES. �yleydim! S�yleyebilirdin, ne soy
oldu�unu,
Senin meleklerinin dola�mas�, etkisi - denir onlara,
Ey yolda�� oldu�um, g�rkemli do�a!
Bir kez daha ba��rabildim ruha,
Benim dilsiz, �l� gibi �ss�z g�nl�m
Yans�t�verse b�t�n seslerini senin!
Ben o muyum? Ey ya�am, ��nlar m� kula��nda
Senin u�an ezgilerin b�t�n,
Duyar m�y�m eski yank�n�, y�ce do�a?
Ah, ben, ne varsa yitiren, ya�amad�m m�
Bu kutlu toprakla, bu ��kla
Ruhun bir kez bile s�zlanmad��� seninle,
Ey baba g�k! B�t�n canl�larla
Sonsuzca var olan olymposta? -
A�lar�m k�rba�lanm� gibi,
Ah, kalmak istemem, seni de benden almas�nlar - sus!
�l�yor sevgi, ka��yor tanr�lar birden,
Biliyorum pek iyi, b�rak beni,
Ben, eski ben de�ilim art�k, i�im yok seninle...
PAUSANIAS . Sen osun, ger�ektir o oldu�un.
S�yle bana, bence anla��lmayan�,
Nas�l yok ediyorsun kendini b�yle?...
Ruhum say�kl�yor san�r�m
Zaman zaman, yeterince a��ld���nda
Sevdi�im d�nyaya, derin sessizli�e kapan�nca.
�l� m� dersin yoksa sessiz durana?
EMPEDOKLES. Seve seve, yorulup avundu�un
gibi, iyi insan!
PAUSANIAS. Alay ediyorsun bilgisizlikle d�ped�z
D��n�r m�s�n mutlulu�unu, sen de, benim gibi?
Pek i�ten de�ildi hani, ac� �ekiyorsun,
B�yle diyorum uygunsuz nesneler y�z�nden.
G�rd�m seni i�inin ba��nda, barbar kent senden bi�im,
Anlam kazanm�, onun g�c�nde ��rendim g�r��n�
senin,
Onun evrenini bir de, kutlu anda senin bir s�z�n
Bu y�llar�n ya�am�n� benim i�in yaratt���nda,
Evet yeni g�zel bir zaman
Ba�lad� bu delikanl�dan.
Orman h��rday�nca uzaktan uysal geyikler
Nas�l d��n�rse yuvalar�n�,
�yle �arpar benim de y�re�im; sen
Eski evren mutlulu�undan s�z ederken,
G�stermez misin b�y�k �izgilerini gelece�in bana,
Bir sanat��n�n keskin bak�� nas�l
B�t�n bir tabloda eksikleri ortaya koyarsa?
Apa��k de�il mi �n�nde al�nyaz�s� insanlar�n?
Bilmez misin g��lerini do�an�n,
G�venle nas�l istersen �yle y�netirsin do�ay�,
Sessiz egemenli�inde bir �l�ml� gibi de�il?
EMPEDOKLES. Yeter! Bilmezsin s�yledi�in her
s�z�n
Bir diken gibi i�ime batt���n�.
PAUSANIAS. H�n� duyman gerek mi her nesneye
g��s�zl�kle?
EMPEDOKLES. Say�n bay anlam�yorsun!
PAUSANIAS. Ni�in
Onu benden gizliyorsun, �z�nt�n� bana
Bir bilmece yap�yorsun? �nan ki daha ac�l� kimse
yok...
EMPEDOKLES. Ac� �eken kimse yok, Pausanias,
Ac�lar� bitirmek i�in. G�rm�yor musun?
Ah! �yle olayd�, benimle ac�lar�n �st�ne
Bir bildi�in olmayayd� ne olurdu. Yok!
Ben a��klayamam kutlu do�ay�,
Kaba duyu�tan ka�an o ar� duru varl���!
Yerdim seni, yaln�z ba��ma bey,
�st�n g��te bir barbar olay�m diye
Size yal�n�l���n i�inde bakar�m,
Salt, gen� kalan g��leriniz i�inde!
Onlar bar�la yeti�tirmi� beni, sevin�le
Beslemi�, biliyorum onu ben de,
Benim i�in kutlu olan ya�am�d�r do�an�n
Eskiden oldu�u gibi, iyilikseverdi tanr�lar,
Bir tanr�yd�m yaln�z ba��ma ben de,
Korkusuz bir benlik i�inde konu�urdum.
�nan bana sevinirdim do�mayayd�m.
PAUSANIAS. Ne? Bir s�z i�in mi bu?
Neden y�lm� g�z�n�z, en yi�it erki�i?
EMPEDOKLES. Bir s�z i�in mi bu? Evet, tanr�lar
Yok etmek istiyor beni, sevdi�iniz gibi.
PAUSANIAS. B�yle demiyor ba�kalar�, senin gibi.
EMPEDOKLES. Ba�kalar�! ne yapabilirler ki?
PAUSANIAS. Evet do�ru,
Sen ola�an�st� adam! b�yle i�ten sevmedi,
G�rmedi ba�kalar� sonsuz evreni
Onun y�ceuslar�n�, g��lerini,
Senin gibi! Yi�it�e s�z� bir sen s�yledin
Bu konuda, sen sezinledin �ylesine �ok,
Nas�l bir b�y�k s�zle b�t�n
Tanr�lar�n g�nl�nden s�k�l�p at�ld���n�,
Seve seve adad�n kendini onlara,
Ey Empedokles! -
EMPEDOKLES. Bak! Nedir bu?
Toyun Hermokrates, onunla
Bir y���n halk, Kritias, Archon!
Ne ar�yorlar yan�mda?
PAUSA�NAS. Epeydir aram�lar
Nerdesin diye.

Be�inci Sahne

Empedokles. Pausanias. Hermokrates. Kritias.


Agrigentolular.

HERMOKRATES. Burda, s�z�n� etti�iniz adam,


Diri diri Olympos'a y�kselmi� olan.
KRITIAS. �l�ml�ler gibi bak�yor, �z�nt�l�.
HERMOKRATES. Siz budala alayc�lar! Sevindirir
mi sizi,
Size b�y�k ��k sa�an birinin ac� �eki�i?
G�rmediniz mi g��l�den c�l�zla��nca
Kolay kazan�ld���n� �lgar�n?
�ekiyor i�inizi yere d�en olgun yemi�,
�nan�n bana, olgun de�il her nesne sizin i�in.
B�R AGR�GENTOLU. Ne var orda?
EMPEDOKLES. Yalvar�r�m size gidin
�yi belleyin sizin olan�,
Kar�t�rmay�n benimkine. -
HERMOKRATES. Oysa bir s�z� var toyunun
Sana s�yleyecek bu konuda.
EMPEDOKLES. Yaz�k!
Siz, p�r�l p�r�l tanr�lar! Siz dipdiriler!
Gerekir mi bu ikiy�zl�l���n ac�ma a�u katmas�?
Git! Ben �ok korumu�um seni git.
B�yle kolayd�r senin de beni esirgemen.
Bilirsin, a��klad�m sana bunu,
Tan�r�m seni de, k�t� derne�ini de,
Bir masald�r o benim i�in oldum olas�,
Kendi �evresinde size katland��� gibi do�an�n.
Ah! Ben �ocukken sofu g�nl�m�
Sak�nd�n�z ne varsa k�r�p d�kenden
��z�lmezcene ba�l�yd� i�ten bir sevgiyle
G�ne�e, havaya, b�t�n ulaklar�na
Bu b�y�k, uza�� sezi�li do�an�n...
Korku i�inde sezmi�im
�zg�r g�nl�n�zdeki tanr� sevgisinin
Genel bir konuda s�ylemek istedi�ini,
S�r�klendim ben de neylersin sizin gibi.
�ek git! Adam g�rmek istemiyorum kar��mda,
Kutlu olan bir kazan� i�i gibi d�rt�yor insan�,
So�uktur y�z�n, sevimsizdir, �l�d�r,
Tanr�lar�n gibi senin. Gidin art�k!
Ne ilgisi var sizinle bunun?
KRITIAS. Kutlu karg� g�stermeden �nce y�ld�zlar�
sana,
Yoktu bu y�zs�zce al�akl�k...
HERMOKRATES . Sus, g�n�lde�!
S�yledim sana ben, s�ms�k�
Kavram�a benzer onu g��s�zl�k. -
K���ms�yor beni bu adam, dinleyin bunu,
Agrigentolu yurtta�lar b�yle kat� bir s�zle
Kaba bir �eki�meye giri�mem onunla.
Yak�maz b�yle bir ya�l�ya bu, siz yaln�z
Onun kim oldu�unu mu sormak istiyorsunuz?
EMPEDOKLES. B�rak�n art�k!
Bir bak�n, yaramaz kimsenin i�ine,
Kanayan bir y�re�i b�y�lemek, bana ba��lay�n,
Dola�t���m yolu, sessizce y�r�yeyim,
Kutlu, sessiz �l�m yolca��z�m�...
��z�n adak bo�ay� sapandan,
Bir kez bile nodullanmayan� �ivili de�nekle,
Yormay�n benimkini de, k���msemeyin
�z�nt�m�, k�t� s�z s�ylemeyin bana,
Kutludur o, uzak tutun g�nl�m�
Bask�n�zdan! Tanr�lar�nd�r ac�n�z.
B�R�NC� AGRIGENTOLU. Ne demek bu,
Hermokrates, neden
Ola�an�st� s�zler s�yl�yor bu adam?
�K�NC� AGRIGENTOLU. Bize kar�� s�yl�yor
onlar�, sak�n�yor bizden.
HERMOKRATES. Ne demek sizce bu? Odur anlam�
karanl�kla�t�ran,
Bir Tanr� yapm� kendini kar��m�zda.
�nanmazs�n�z s�z�me benim daha,
O adam� soruyor yaln�z. S�ylemeli onu...
���NC� AGRIGENTOLU. �nan�yoruz sana
y�rekten...
PAUSANIAS. Y�rekten inan�yor musunuz?
Siz utanmazlar? - J�piterinizde bile
Bug�n, i� kalmam� art�k...
Tedirgin eder olmu� sizi tanr�.
Bunun i�in mi inan�rs�n�z ona?
Orada duruyor i�te, �z�l�yor, s�yletmiyor tini,
Kahramanlardan yoksun �a�da delikanl�lar
O yokken de �zlem duyacaklar ona...
Siz, evet siz s�r�n�yor, v�z�ld�yorsunuz �evresinde,
Bunu yapabilir misiniz? Siz bu adam�n g�z�nden
Ka��nacak kadar kaba duygulu musunuz?
P�r�l p�r�l bir kimsedir o, ona bir
Oyun oynamay� g�ze alabilir misiniz, ey kutlu do�a
Nas�l katlan�yorsun �evrende bu b�ceklere? -
Bir bak�n bana, ��renmeyin ne oldu�unu
Benimle ba�laman�n, sizin gerekir
Bunu toyuna sorman�z, ona, her nesneyi bilene...
HERMOKRATES. Bir dinleyin, bak�n bana da, size
de
Ne soy ��k��yor atak �ocuk? Gerekmez mi onca?
Yapabilir o da ��retmeninin yapt���n�...
Ne isterse s�yler halk�n sevdi�i kimse,
�yice bildi�im i�in bunu
Diretemiyorum kendi duyguma kar��,
Ancak tanr�lar dayan�r ona,
Onlar daha �oklar�na katlan�r, susarlar
Bir a���a vurmaya g�rs�nler a��r� atakl���.
Geride, derin karanl�kta kal�r kan d�k�c�...
���NC� AGRIGENTOLU. Siz kentliler! Ben
ikisiyle de
�stemem gelecekle ilgili bir i� yapmay�...
S�yleyin nas�l olur da aldat�r bizi bu?
�K�NC� AGRIGENTOLU. �lerlemesi gerekir
yamakla ustan�n.
HERMOKRATES. �a��d�r! - Size s���n�r�m, ey
korkun�lar!
Size �� tanr�lar�! - Zeus y�netiyor bulutlar�,
Poseidon egemendir su dalgalar�na,
Evet size de, siz yava� gezenler, size de
Gizlilik verilmi� egemen olmada,
Nerede be�ikten yeti�me bir zorba varsa
Siz de olabilirsiniz �yle, gidin oradan,
�ok su� i�leyen ��kar orda bu s�ra,
Sessizce d��n�n, boyun e�er g�nl�ne,
Orada sizi, kayg� verir ele, bo�bo�azca;
Bir tanr� yav�s� diye boyuna.
Evet, siz de tan�rs�n�z onu, o g�ksel
Ba�tan ��kar�c�y�, halktan alm� anlam�,
Oynam� anayurdun yasas�yla,
Sayg� duymam� bir kez Agrigento'nun
Eski tanr�lar�na da, toyunlar�na da...
Sakl� de�il sizden sustu�u s�rece
O ola�an�st� korkun� anlam.
Odur onu b�t�nleyen! O al�ak!
Sezmiyor musun, sevinmeliymi�ler kar��s�nda
Bir tanr� ad�n� ald���ndan dolay�?
Egemenlik s�recektin Agrigento'da,
Biricik g��l� tiran olarak,
Senin olacakt�, yaln�z senin,
Bu iyi ulus, bu g�zel �lke...
Susacaklar, korkup donakalacaklard� bir de,
Sarar�p soluyorsun, elden ayaktan etti seni
Karanl�k odanda bir derin ac�,
G�n ����nda akt���n yerde.
Gelir misin imdi, d�ker misin �st�me
Mutsuzlu�u, yerer misin tanr�lar�m�z�?
B�R�NC� AGRIGENTOLU. �imdi anla��ld�!
D�zeltilmesi gerek onun.
KRITIAS. S�yledim size, g�venemem d� kurana.
EMPEDOKLES. Siz ey kudurganlar!
HERMOKRATES. Konu�uyor musun daha,
Alm�yor musun �c�n�? Yok art�k
Bizimle ortak bir i�in, yalanc� oldun ��kt�n,
Bilinmezsin b�t�n canl�larca.
Borcu kalmam� sana bize su veren kayna��n,
�imize yarayan ate� yal�m�n�n,
�l�ml�lere g�n�l sevinci verenin,
Alm� onu senden �� tanr�lar�,
G�le� y�zl� ��k yok senin i�in yukarda,
Bu topra��n ye�il yemi�leri yok art�k,
Havadan bir iyilik g�rmeyeceksin
Serinlemek i�in y�re�in yansa bile.
Bo�unad�r, d�nme bizim olana geri, senin
�� al�c�larla, kutlu �l�m tanr�lar�ylad�r i�in.
Yaz�klar olsun bundan sonra senden
Bir tek s�z olsun severek benimseyene,
Sana selam verip el uzatana,
��lede i�ki verecek olana,
Sofras�nda sana katlanana,
Geceleyin kap�s�na gelirsen
Dam�n�n alt�nda seni uyutana,
�ld���nde sana mezar ate�i yapana,
Yaz�klar olsun ona, sana oldu�u gibi - haydi!
Daha uzunboylu �ekemez anayurdun tanr�lar�,
Sunaklar�n�n oldu�u yerde seni, her nesneyi
Yereni...
�K�NC� AGRIGENTOLU. D�ar�! B�ylece
dokunmaz bize karg��n!
PAUSANIAS. O, gel! Yaln�z gitme, biri var �imdi
Seni ululayan, eskiden yasaklanm�sa da,
Sen sevgili ki�i! Bilirsin daha g��l�d�r
G�n�lde�in iyi dile�i bir toyunun karg��ndan...
Gel engin yurda! Orada da buluruz
G�k ����n�, yakar�r�m
G�n�lde��e ��k sa�s�n sana ruhumda...
�talya k�y�lar�nda,
���n�l� Grek �lkesinde �tede,
Ye�il tepeyi, g�lgelikleri
Verir sana ak�a a�a�, tatl� yeller
Serinletir g�nl�n� gezginlerin, yorulursan
S�cak g�nde oturursun geni� yolda,
Bu ellerle i�ecek bulurum sana
Serin p�nardan, yiyecek toplar�m,
E�erim dallar� ba��n�n �st�ne,
Yosundan, yapraklardan yer yapar�m,
Sana yatman i�in, kollar�m seni uyurken,
Boynumuzun borcudur mezar ate�ini,
Seni al�aklardan koruyan� yakmak!
EMPEDOKLES. Oh! sen canda� g�n�l! - Benim i�in,
Siz kentliler! Bir dile�im yok, olsun ne olacaksa!
Bu delikanl� i�in yalvar�r�m size.
Y�z �evirmeyin benden! Ben de�il miyim
�evresinde seve seve topland���n�z, yoksa?
Uzatmay�n ellerinizi bana, gelmez i�inize,
Bir g�n�lde�e b�yle ite kaka sokulmak,
�ocuklar� g�nderin, bu sevimlileri,
Omuzlarda ta��y�n o k���kleri
Yukar� kald�r�n kollar�n�zda -
Tan�mad���n�z bir kimse de�ilim ben,
Siz s�ylediniz ona istedi�ini yapabilece�inizi,
�lkeden �lkeye dilenci olarak onunla gitmeyi,
Gider miydiniz elinizden gelse,
Onun arkas�ndan siz de Tartarus'a?
Siz �ocuklar�! Ne varsa sunmak istediniz bana,
�ok zorlad�n�z beni verdi�inizi almaya, delice,
Neyse sizin i�in ya�am� koruyan, par�ldatan
Geri veriyorum �imdi size, benim olandan,
Sizinkinden daha �ok sayg� g�sterin buna.
Ayr�l�yorum sizden, yads�may�n yakar��m�:
Koruyun bu delikanl�y�:
�zmez sizi, beni seviyor yaln�z,
Sizin sevdi�iniz gibi, s�yleyin onun
Soylu ya da g�zel olup olmad���n�!
Yarar i�inize gelecekte, inan�n bana!
�ok kez s�yledim size yery�z�nde so�u�un,
Gecenin olaca��n�, t�kenece�ini s�k�nt� i�inde
Can�n�z�n, �a�lar boyunca g�ndermez bir daha
�yi tanr�lar b�yle bir delikanl�,
Serinlik verecek insanlara solarak ya�am.
Kutlu sayman�z gerek dedim ��yan y�ceuslar� -
B�yle korunmal�, vahlanmamal�!
S�z verin bana bu konuda!
���NC� AGRIGENTOLU. Git be: Dinlemiyoruz
her nesneyi.
HERMOKRATES. �ekecek cezas�n� bu atak�a
yaramazl���n.
Seninle gidiyor, senin karg��n onad�r...
EMPEDOKLES. Susuyorsun, Kritias: Saklama
bo�una,
Seni de ilgilendirir, bilirsin, do�ru de�il mi?
Gidermez g�nahlar� hayvan kan�ndan �rmaklar...
Yakar�r�m, s�yle onlara ey sevgili:
Ne soy istedi�inizi s�yle yava�tan,
Yeniden ulusa d�nme e�ilimi do�ar b�ylece!
�K�NC� AGRIGENTOLU. Bize mi ��k��yor daha?
Bir d��n
Etti�in karg�� da a�z�n� a�ma, git!
Yoksa bitirmek isterdik senin i�ini...
KRITIAS. �yi s�ylemi�,
Siz kentliler!
EMPEDOKLES. �yle! �imi bitirmek mi istediniz?
Ben ya�arken de
�l�me y�k�m getirmek mi istediniz?
Buraya gelin! Da��t�n, b�l�n bu ganimeti,
Kutlas�n sevincinizi toyun, kendi g�vencini,
�� tanr�lar�n� �a��rs�n ��lene! -
Korku i�indesin, u�ursuz! Neye? A��kg�z avc�
Bulmu� av�n�, neden basm�yor sevin� ���l���n�?
Aaaa bak! Ne de al�ak�a bir duru�un var,
Ar�yorsun nerede �l�m oklar� diye!
Sen ��lg�n! Tan�yor musun beni daha?
Gerekir mi yapt���n k�t� �akay� b�rakmam?
A�arm� �a��nla ey adam! Y�k�lacaks�n
Yere, bir k�t� u�a��s�n �� tanr��as�n�n,
Ustam m� olacaks�n benim?
Ac�nmal�k bir i�tir yaral� bir yaban� avlamak!
�z�ld�m, biliyordu bunu, b�y�yen inciri
Yesinler diye y�reklendiriyor onlar�,
Beni tutup y�re�imi yemek i�in
Di� biletti ulusa, o y�k�m g�renlere
Yard�m eden, d�eni kald�ran,
Yersiz yurtsuz, i�inde al�akl���n yaralar�,
El evlerinde dola��p duran�, k�r tanr�lar�n�
Kovan� kurtarmaya kalkan, - Gel ey o�ul!
Ne ac�lar �ektirmi� onlar bana,
Unutmu�um b�sb�t�n, seni de mi?
- Haa, gidin y�k�l�n, yere ge�in, ads�zlar!
Geberin yava� yava� gelen bir �l�mle,
Toyun bir karga t�rk�s� ����rs�n yan�n�z s�ra!
Kurtlar toplanacak �l�lerinizin ba��na,
Bulunacak kan�m�zdan t�ka basa doymu�
Biri ey p�r�l p�r�l Sicilya, �orak �lke,
�yi halk�n seve seve
Erguvan gibi �z�mler yeti�tirdi�i yer,
Koyu k�rlar�nda alt�n yemi�ler, soylu ekinler
Yeti�en yer, bir g�n soracak bir yabanc�
Gezerken y�k�nt�lar� aras�nda tap�na��n�n
Var m�yd� b�yle bir kent? Gidin art�k!
Bulamazs�n�z beni �evrenizde. (Giderler.) Kritias!
Bir s�z�m daha var sana...
PAUSANIAS. (Kritias'�n arkas�ndan.) B�rak
Beni ya�l� babama gideyim
Kal sa�l�cakla diyeyim.
EMPEDOKLES. Ni�in? ne yapt�
Size bu delikanl�, ey tanr�lar? Git art�k,
Sen zavall�! D�arda beklerim
Syrakusa yolunda, birlikte gezeriz sonra...
(Pausanias �te yana ge�er.)

Alt�nc� Sahne

Empedokles. Kritias.

KRITIAS. Nedir o?
EMPEDOKLES. Aa, sen de ard�mdan m� geliyorsun?
KRITIAS. Bana ne yapmak d�er?
EMPEDOKLES. �yi biliyorum: Seve seve h�n�
duymak
�stersin bana, gene de duymazs�n oysa.
Korkuyorsun, korkacak bir i�in yok...
KRITIAS. O ge�ti. Ne istiyorsun?
EMPEDOKLES. Evet kendin
D��nmemi�sin onu, toyun avucunun i�ine
Alm� seni, yak�nma, bo�una, onun i�in
�yi bir s�z s�ylemi�sin, �rk�t�yorsun halk�...
KRITIAS. Bana s�yleyecek s�z�n yok mu?
Can s�k�c� gevezeli�i seversin oldun olas�...
EMPEDOKLES. A��k konu�,
Benim k�z�n� senden kurtaran.
KRITIAS. Bu dedi�in do�ru.
EMPEDOKLES. �rperiyorsun, utan�yorsun
Anayurdundan ka�anla konu�maya,
�yle sanmal�y�m gene. D��n,
O, yaln�z g�lgemden s�z ediyor,
Pek say�n, p�r�l p�r�l bar� yurdundan d�nenden.
KRITIAS. Gelmezdim sen �a��rd�n,
Halk ��renmek istemeseydi
Ne s�yledi�ini senin...
EMPEDOKLES. Benim sana s�yledi�im
�lgilendirmez halk�.
KRITIAS. Bu ne demektir?
EMPEDOKLES. Gitmelisin bu �lkeden, ben bunu
K�z�n y�z�nden diyorum sana...
KRITIAS. Sa� ol,
Ba�ka bir s�k�nt�n olmas�n.
EMPEDOKLES. Tan�maz m�s�n onu?
Bilmez misin
Delilerle dolu bir kentin ne iyi,
Ne ola�an�st� oldu�unu?
KRITIAS. Bu �lkede
Onlarca nedir eksik olan?
D��nm�yor musun sen bu �lkede
De�ilsin, iyi bir nesne olamaz m� burda?
EMPEDOKLES. Sen onu bilmiyor musun?
Bir k�r gibi elle mi dokunursun
Sana verdi�ine tanr�lar�n? Ayd�nlatmaz m�?
Evinde seni bu pek sevimli ��k?
S�yleyim sana bu �lkede bulamaz
Sofuca bir ya�am onun sessizli�i,
Tek ba��na kal�r, daha iyi b�yle, sensiz,
G��l�kle verir can�n� hani,
Sevimli-tatl� tanr�lar k�z� da gelmez olur,
Al�r y�re�ini barbarlar, inan bana.
Do�ru s�yl�yor ayr�l�p gidenler.
Ola�an�st� bir ���t de�il mi sence!
KRITIAS. �mdi
Ne s�ylemem gerekir sana?
EMPEDOKLES. Git onunla
Kutlu �lkeye, Elis'e ya da Delos'a,
Oturduklar�, onun da severek arad��� yere,
Kahraman g�r�nt�lerinin sessizce birle�ti�i
Defne orman�nda durdu�u yere.
Orada kavu�acak sessizli�e, orada sessiz
�dollerin yan�nda bir anlam kazanacak,
Taptatl� olacak, duracak sessiz sessiz,
Soylu g�lgeliklerde yok olacak ac��eki�,
�epe�evre saracak onu uysal g��s�nde senin.
Bir de toplan�rsa sevin�li bayram g�n�
G�zel gen�lik Hellas'a, orada selamla��r
Yabanc� delikanl�lar, umut dolu bir ya�am
Her yerde, alt�n bulutlar y���n� gibi,
Par�ldar durgun g�n�l, tan k�z�ll���
Bir sevin� uyand�r�r tatl� d�ler g�ren
K�zda bile, en iyilerinden birini soylu yar�mada
Se�er �elenk, �vg� kazanan�, al�r ka��r�r
K�z� yar�� kazanan g�lgeliklere
Daha �nceden ay�rd�klar� yere.
Be�endim seni, gel ard�m s�ra. -
KRITIAS. �ekti�in yoksunluk i�inde
B�yle �ok alt�n s�z�n kald� m� daha?
EMPEDOKLES. Alay etme!
Bir kez daha gen�le�ir ayr�lanlar
Seve seve b�t�n. �l�m bak�� ����nki,
Sevin�li bir g�ven ��lda��d�r aran�zda,
Kendi g�c� i�inde s�nd�r g�n�lde��e,
Ben karg�lad�m sizi, mutlu olacak �ocu�un,
�yi dileklerde bulunabilirsem.
KRITIAS. B�rak art�k beni, �ocuk yerine koyma...
EMPEDOKLES. S�z ver bana, diledi�imi yapaca��na,
Git bu �lkeden, b�rak�ver onu,
B�yle dilekte bulunur bir soyludan
Kimsesiz olan, kurtulup bu u�akl�ktan
G��e a�mak i�in, bilmiyorum daha iyisini.
KRITIAS. S�yle, bizim sana yapt���m�z do�ru de�il mi?
EMPEDOKLES. Ne soruyorsun? Ben onu sana
Ba��lad�m, ard�m s�ra gelmez misin?
KRITIAS. B�yle h�zl� bir se�me yapamam.
EMPEDOKLES. �yi se�,
G��t��� yerde kalmas� gerekmez onun,
S�yle ona, d��nmeli erke�ini,
Eskiden tanr�lar�n sevdi�ini. �ster misin bunu?
KRITIAS. Ne yakar�yorsun? Yapar�m dedi�ini.
�mdi yoluna git sen, ey zavall�... (Gider.)
EMPEDOKLES. Evet!
Yoluma gidiyorum, Kritias,
Biliyorum nereye gitti�imi! Utan�yorum da,
Elimden geldi�ince kald�m.
B�yle �ok beklemem gerekirdi,
Mutlulu�a, anlay�a, gen�li�e verdim kendimi,
�ok kez, �ok �ok sana and�rd��� gibi onun!
Ne g�zel olurdu bir de! Oysa gerekli �imdi!
Ey sessiz, iyi tanr�lar! Sab�rs�z s�z
�l�ml�lerden gelir boyuna, ivedice, b�rakm�yor
Ba�ar�n�n saatlerini dolmaya el s�rmeden.
Ge�ip gitmi� de�mesi.
Daha kolay olacak hani, hepsi de
Eski ��lg�nl��a dayan�yor s�ms�k�.
Orada d��ncesiz, sessiz bir �ocuk,
Kendi ye�il topra�� �st�nde oynuyordu,
�zg�rd�, ayr�yd� da ondan! -
B�rakmay�n bana bar�nd���m dalday�
Yaln�z, bunu da al�n ey tanr�lar!

Yedinci Sahne

Empedokles. Empedokles'in �� tutsa��..

B�R�NC� TUTSAK. Gidiyor musun bey?


EMPEDOKLES. Gidiyorum, kal sa�l�cakla...
Yaln�z yol gere�lerimi al,
Ta��yabilece�im kadar�n�, getir bana
Yola, d�ar� -
Son yard�m�nd�r bana!
�K�NC� TUTSAK. Ey tanr�lar!
EMPEDOKLES. Mutlu olun, sa�l�cakla kal�n,
boyuna
Al�t�n�z onu beklemeye,
Sevgili gen�lik �a��ndan bu yana,
Birlikte b�y�d�n�z bu evde;
Babam�n sana verdi�i, yabanc�d�r g�nl�me
Bu buyurucu, so�uk s�z art�k.
Bir kez bile sevmediniz onu u�akl���n
Al�nyaz�s� y�z�nden, inan�yorum size,
Seve seve gelirsiniz arkamdan
Nereye gitmem gerekirse.
Katlanamam art�k toyun karg��n�n
��inize s�k�nt� salmas�na.
�yi bilirsiniz onu. Evren a��lm� art�k
Size de, bana da, siz sevgililer,
Her biriniz mutlulu�unu arar �imdi. -
���NC� TUTSAK. O, hay�r!
Ayr�lmay�z senden. Yapamay�z bunu.
�K�NC� TUTSAK. Ne bilir toyun bizi senin gibi
sevmeyi.
Yasaklar, ba�e�medi�imiz i�leri bize.
EMPEDOKLES. Ey Tanr�lar! Ben �ocuksuzum,
Yaln�z ya�ar�m bunlarla burada,
Bu y�zden ba�lan�p kald�m bu sessiz yerde -
Bir uyur-gezer gibi d�te.
Daha uza�a! Olamaz ba�ka t�rl�, siz iyiler!
Art�k s�z etmeyin bundan, yakar�r�m size,
B�rak�n bizi, olmaz olayd�k.
G�z yummak istemem beni seven
Her nesneye karg�lar ya�d�rmas�na o adam�n -
Gelmeyin benimle s�yl�yorum size.
��eri girin! En iyi buldu�unuzu al�n,
Duraklamay�n, yalvarmay�n, yoksa
Evin yeni beyleri kap�verirler sizi,
Birer u�ak olur kal�rs�n�z...
�K�NC� TUTSAK. Bu kat� s�ylevle mi
g�nderiyorsun bizi?
EMPEDOKLES. Sence de, bence de birdir bu -
�zg�rs�n�z!
Bir erkek g�c�yle kavray�n ya�am�,
Tanr�lar onunla avutsun sizi,
Siz ba�lay�n ilkin. �nip ��k�yor insanlar,
Durmay�n uzunboylu!
Yap�n s�yledi�imi...
B�R�NC� TUTSAK. Ey g�nl�m�n beyi!
Ya�a, g���p gitme!
���NC� TUTSAK. S�yle, g�recek miyiz seni
Boyuna?
EMPEDOKLES. Sormay�n, olacak i� de�il bu...
(B�t�n g�c�yle yalvararak.)
�K�NC� TUTSAK. (Giderken.) Kalacak daha!
Ah, bir dilenci gibi ba��bo� dola�mal�
Yurdu, g�ven olmas�n m� ya�amda?
EMPEDOKLES. (Onlara sessiz sessiz bakarak.)
Kal�n sa�l�cakla, k���msedim, yerdim sizi,
Kal�n sa�l�cakla g�n�lde�ler!
Sen, benim baba oca��m, b�y�d���m,
�i�ek �i�ek a��ld���m yer! - Siz sevgili a�a�lar!
Tanr� g�n�lde�li�inin sevin� t�rk�s�yle
Kutlanan, sessiz g�venci �z�m�n! �l�n,
Geri verin soluklar� ya�ama, odur e�lenen
E�itilmemi� ulusla g�lgeliklerinizde.
�imdi mutlulukla gitti�im yerde
Alay ederler benimkilerle de.. yaz�k!
Yere mi ge�tiniz tanr�lar? Siz g�k�eler,
Bana yapt���n�z�, o ruhsuz
�a�r�lmayan toyun mu bozdu? Yaln�z
B�rakt�n�z beni, siz sevgililer, sizi yereni!
Yurdumdan kovuyor beni bu adam, bana
Kendi kendime yapt���m karg�� yap�yor,
Ben zavall�ya halk�n a�z�ndan �yle mi?
Ah! Eskiden ey mutlular i�li d�l�
Ya�ad�k, bir evren vard� sevin�ten,
Yok �imdi, uykuya dald��� yerde onun,
Art�k sessiz ya�ayamaz kendince bile.
Nereye var�r sizin �l�ml� yolunuz?
Sizinkiler pek �ok, hani benimkiler nerde?
En k�sas�? Nerde? En h�zl� gideni?
Ka��nmak al�akl�kt�r da ondan:
Ah, tanr�lar�m benim! Y�nettim arabay�
Bir kez ko�u alan�nda kayg�s�zca
Dumanlar ��kan tekerle�in �zerinde.
�yle yava� gelmek isterim size
Geri, ivedilik korkuludur...
(��kar.)

Sekizinci Sahne

Panthea.Delia.

DELIA. K�p�rdama, sevgili �ocuk!


���l��� da basma! Kimse duymas�n bizi..
Eve girmek istiyorum. Belki de i�erdedir
�imdi, bir daha g�r�rs�n onu...
Yaln�z burada dur, sesini ��karma -
Art�k girebilir miyim i�eri?
PANEHEA. Gir, sevgili Delia!
Ben sessiz kalay�m, y�re�im oynamas�n,
Bu ac� al�nyaz�s� saatinde
O y�ce adam� g�r�rsem.
DELIA. Ey Panthea!
PANTHEA. (Yaln�z, biraz sessiz durduktan sonra.)
Ah - su� olmas�n sak�n
B�rak�lm� olamam ben!
Karg�lanm� m�? Anlam� kalmam� bence,
Anlamam ben b�yle karanl�k masal�!
Ne olacak o?
(Bir s�re durur. Gene gelecek diye Delia'y� bir korku al�r.)
Ne bi�im nesnedir o?
DELIA. Ah! Ne varsa �l�,
Ne varsa �ss�z!
PANTHEA. �leri mi?
DELIA. Korkar�m. A��kt�r kap�lar.
Kimse yok bakacak oysa.
Ba��rd�m. Bir yank� duydum ancak
Evde, daha �ok kalmak istemem -
Ah, dilsiz, sararm� bir yabanc� gibi
G�r�yor beni, zavall�, tan�mad�n m�?
Sana katlanaca��m, sevgili g�n�l!
PANTHEA. Gel, imdi gel!
DELIA. Nereye?
PANTHEA. Nereye mi? Ah! Bunu
Ben de bilmiyorum, ey iyi tanr�lar!
Yaz�k! Umut kalmad�! Ayd�nlatmaz m�s�n
Beni ey g�n ���� orda, yukarda?
�lerlemi� o, yaln�z�n bilece�i gibi,
Neden g�zlerinin ��l ��l oldu�unu daha.
Olamaz, hay�r! Kayg�s�zcad�r bu i�,
Korkun, yapt�n�z m� onu yoksa?
Bunlar�n yan�nda sessizce ya�aman
Bulunman gerekli midir? Yaz�k!
A�lamal�y�m, yaln�z ben a�layabilirim her nesneye!
DELIA. Evet, a�la sen sevgili, daha iyidir
A�lamak susmaktan, konu�maktan.
PANTHEA. Delia!
Gitmi� o, evet bu bah�e
Onun y�z�nden de�erliydi bence.
Ah, �okluk, yeterse bana ya�ama, ben,
Toplum d�� kalan �z�lm�, aldanm��m
Ba�ka i�lerle, bak�p bizim tepelere,
G�rd�m bu tepelerin a�a�lar�n� orda,
D��nd�m gene tektir o!
Ona y�nelmi� benim ruhum...
DELIA. O, b�y�k adam olmu�tur.
PANTHEA. Ah! Y�zy�ll�k bahar istiyordum �ok kez,
Ben budala, onun i�in, bah�eleri i�in!
DELIA. Siz, iyi tanr�lar bu g�zel sevinci
Veremediniz mi ona?
PANTHEA. Sen mi s�yl�yorsun bunu?
Bir yeni g�ne� gibi do�du �st�m�ze,
I��k sa�t�, ��kt� ortaya kavran�lmaz ya�am,
Alt�n ��nlardan mutlu mutlu...
Beklemi� onu uzun bir s�re Sicilya'da.
Bir kez bile bu adada egemen olamad�
Bir �l�ml� onun gibi,
Sezdiler bunu, birlik i�inde ya��yordu
Evrenin melekleriyle, can dolu!
Benimsedin onlar� b�t�n y�re�inle yaz�k!
Bu y�zden su�lu diye ge�ecek ad�n �lkeden
�lkeye, bir a�u diye ta��nd�n memelerde. -
Siz g�k �i�ekleri, g�zel y�ld�zlar! Solacak m�s�n�z?
Gece olacak m� ruhunda ey baba g�k?
Bu delikanl�lar, bu ��l ��l parlayanlar,
S�nm�se kar��nda? bilmiyorum,
Gereklidir tanr�sal olan�n g����. Ben
Durumu g�zleyici bir kad�n olmu�um
Nerede ��ksa kar��ma b�yle g�zel bir y�ceus
Ya insan denir ona ya Tanr�,
Biliyorum onun gelmeyecek olan saatini...
Bunu siz yapt�n�z ona. B�rakmay�n beni,
Siz bilge yarg��lar, cezas�z kar��lay�n
Sayg�m var ona, biliyorsunuz
Y�z�n�ze kar�� s�ylemek isterim...
Sonra kovun beni kentinizden, s�r�n.
Karg�lam� onu gezgin baban haa!
Evet, o beni de karg�lad�!
DELIA. Ey Panthea, korkutur beni b�yle
Yak�nmalarla bencillik duyu�un.
O da senin gibi mi, ac�larla m� besler
Bencil tinini, daha g��l� m� olur �z�nt�
��inde? �stemem inanmak, korkar�m ondan.
Neye ba�lamas� gerekmi� i�in sonunu?
PANTHEA. S�k�nt� vermek mi
�stersin bana? Ne dedim ben?
Bir �ey s�ylemek istemem - evet katlan�r�m,
Siz ey tanr�lar! Benden uzakla�t�rd���n�z
Bir ere�e varmak i�in didinmem bo�una,
Vermek istedi�inizi al�r�m ancak.
Tatl� bir ba�la��m i�inde sakla bana
Anlam�n� bu an�n ey kutlu! Bulamam
Seni daha, sevinebilirim varl���na.
Sessiz kalmal�y�m, ka��yor benden, gidiyor
O soylu g�r�nt� bu yaban�l duyu y�z�nden,
Yoksa yaln�z g�n�n g�r�lt�s� ka��rmaz
Yava� yava� gezinirken benimle giden
Bu karde��e g�lgeyi benden...
DELIA. Sen sevgili, d�e dalan k�z! O ya��yor daha.
PANTHEA. Ya��yor mu? Haa do�ru! Ya��yor! Gider o
Gene g�nd�z geni� �lkelere. Onun dam�
F�rt�na bulutlar�d�r, kuru toprak d�emesi,
Yeller kar�t�r�r sa�lar�n� -
Ya�mur akar damla damla y�z�nden
G�zya�lar�yla, g�ne� kurutur giysilerini,
Y�r�rken g�lgesiz deniz k�y�s�nda,
Aramaz al��lan yolu, kayal�kta
Ya�mayla beslenenlerin yan�nda,
Onun gibi yabanc�, her nesneyi yerenlerin.
Karg� bilmeyenlere konuk oldu o,
�i� yemeklerinden sundular ona,
G�� kat�yordu dola�mak i�in �yelerine bu...
B�yle ya��yor! Ne yaz�k! Bu da belli de�il!
DELIA. Evet, korkun� i�, Panthea!
PANTHEA. Korkun� mu?
Sen zavall� avutucu! Bu b�yle s�rmez art�k,
Ne kolay geliyorlar, s�yle�iyorlar,
S�ylenecek bir s�z varsa birbirleriyle,
�ld�r�lm� dururken yolun �st�nde o,
Sustunuz tanr�lar, katland�n�z buna,
Onu al�ak�a s�rd�ler yurdundan,
Att�lar ac�lar i�ine boyuna.
Sen! Ne olacak sonun? Bitkinsin
��rp�n�p duruyorsun yerde bencil kartal!
Belli ediyorsun yolunu kanla, birdenbire
Yakalad� seni korkak avc�n�n biri,
�arp�yor kayalara �l�rken ba��n� senin.
Jovis'in sevgilisi mi diyorlar ona gene?
DELIA. Ah, sevgili, g�zel tin! B�yle de�il bu!
Yok b�yle s�z! Bir bileydin
Senin i�in ne kayg�lar �ekti�imi,
Diz ��kesim geliyor �n�nde yalvar�p
Yard�m ederse bana.
Kendine gel yaln�z. Bunu istiyoruz.
Daha �ok de�i�ebilir durum, Panthea!
Belki de pi�man oldu halk. Bilirsin
Sen de, ne denli sevdiklerini onu. Gel!
Babana ba�vuray�m, yard�m etmeli bana,
Belki kurtarabiliriz onu.
PANTHEA. Evet biz, biz yapmal�y�z bunu, ey
tanr�lar....

�K�NC� PERDE

Etna y�resinde. K�yl� kul�beleri.

Birinci Sahne.

Empedokles. Pausanias.

EMPEDOKLES. �ler ne yolda?


PAUSANIAS. �yi gidiyor,
Bir iki s�z ed�nce ey sevgili sen!
Sen de d��n�yor musun onu? Burada
Yukarda karg��n ge�erli�i yok, yurdumuz uzak.
Daha kolay soluk al�yor bu y�kseklerde,
�evirir g�nd�z�n g�zlerini a�a��lara...
Ka��rmaz uykumuzu kayg�, ula��r belki de
Al�ageldi�iniz besin insan eline yine.
Bak�lman gerekir ey sevgili! Onu da
Al�r �st�ne kutlu da�, babacan da�,
Bir de sessizli�e g�n�l veren konuklar...
�ster misin bir s�re kalal�m bu daldada,
- �a��ray�m m� onlar�, izin verilir mi
Burada kalmam�za?
EMPEDOKLES. Bir deneyin, �nce d�ar� gelsinler bir.
�kinci Sahne

�ncekiler. K�yl�.

K�YL�. Ne istiyorsunuz? �te orda


A�a�� giden yol.
PAUSANIAS. �zin ver yan�nda kalmam�za,
�rkme �evreye bakmaktan, iyi insan.
�etindir yolumuz, �okluk ac� �eken
K���mser g�r�n�r, s�yleyecek sana tanr�lar
Bizim hangi t�rden oldu�umuzu...
K�YL�. Sizinle kalmak daha iyi �imdi,
�yle olsun isterim y�rekten.
�l �rak de�il �yle, sizin de olmal�yd�
Bir g�n�lde� konu�unuz. Daha iyi olurdu,
�stelik gelmeli de yabanc� olsa bile.
PAUSANIAS. Ah!
Bizim g�n�lde� konu�umuz �ok kolay utan�rd�,
Ona geleydik bu mutsuzlu�umuz i�inde.
Yabanc� bizim diledi�imizden
Az�n� vermez ne de olsa.
K�YL�. Nereye geliyorsunuz?
PAUSANIAS. Bunu bilmekle ne ge�er eline?
Alt�n veriyoruz, konuk ediyorsun bizi...
K�YL�. Evet, alt�nla a��l�r de�me kap�lar,
Benimki de�il oysa.
PAUSANIAS. Nedir bu? B�yle bol
Ekmek - �arap, daha ne istersen.
K�YL�. Ba�ka yerde bulunur daha iyisi.
PAUSANIAS. Ooo, bu kaba bir s�z! Biraz bez ver de
Ayaklar�na saray�m bu adam�n,
Kanam�lar ta�l� yolda. -
Sizin prensinizdir art�k!
Bir bak ona Sicilya'n�n g�zel ruhu!
Kap�nda duruyor �z�nt�l�, solgun y�zl�,
Kul�benin g�lgesinde bar�nmak, ekmek istiyor,
Esirger misin ondan istedi�ini?
Bitkin, susuz b�rakt�n onu d�arda,
Bu g�nde, g�ne� s�ca��n�n azg�n yaban�
�nine ka��rd��� yerde...
K�YL�. Tan�r�m sizi! Ne yaz�k! Bu Agrigento'nun
Karg�lad��� adamd�r. Benden de ald� �c�n�,
Daha uza�a!
PAUSANIAS. G�k g�rlerken gidilmez uza�a! - Onun
Seni benden korumas� gerekir, sevgili, kutlu ki�i!
�mdi gidiyorum. Yiyecek arayaca��m. Dinlen
Bu a�ac�n alt�nda. Dinle! Bir �ey gelirse
Ba��na, kimden geldi�ini ��ren,
Geceleyin gelirim, ate� yakar�m sana,
Sen d��nmeden �nce samandan evini!
�yi d��n bunu!
(K�yl� gider.)

���nc� Sahne

Empedokles. Pausanias.

EMPEDOKLES. Kayg�lanma, o�ul!


PAUSANIAS. Ne diyorsun? Senin ya�am�n bence
Kayg�lanmaya de�er, bir nesne yok olup
Gitmeyeydi insandan diye d��n�yor bu adam,
Sana s�ylendi�i gibi s�ylenmi� ona da,
Daha kolay olur onun �ld�r�lmesi
K�l���ndan dolay�ysa...
Uygun g�rm�yorlar onun
Ya�ayan kimseler gibi dola�mas�n�,
Bilmiyor musun bunu daha?
EMPEDOKLES. Evet, biliyorum.
PAUSANIAS. G�lerek mi s�yl�yorsun
Bunu, Empedokles?
EMPEDOKLES. Ey g�n�lde� y�rek,
Ac� �ektirdim sana,
�stemiyordum oysa.
PAUSANIAS. Ah! Sab�rs�z�m ben.
EMPEDOKLES. Tedirgin olma durumundan dolay�,
Ey sevgili, o da ge�ti.
PAUSANIAS. Bunu mu diyecektin?
EMPEDOKLES. G�receksin onu.
PAUSANIAS. Ne istersin? K�ra gideyim mi
Yiyecek aramak i�in? Kal�r�m istemezsen
Seve seve, daha iyi,
Gidelim, bir yer bulal�m ilkin
Kendimize, da�da...
EMPEDOKLES. Bak! Yak�nda ��ldayan
Bir �imenli p�nar var, bizimdir o da.
Al su kab�n�, oyuk kaba��,
��mek can�m� tazeler...
PAUSANIAS. (P�narda.) Duru, serin
K�v�l k�v�l f�k�r�yor kara topraktan, baba!
EMPEDOKLES. �nce sen i�. Sonra doldur getir
bana.
PAUSANIAS. (Suyu getirir.) Tanr�lar sunuyor bunu
sana.
EMPEDOKLES. Ben de sizin ad�n�za i�iyorum
Siz eski g�n�lde�ler! Tanr�lar�m!
D�n�p gelece�im yer, do�a! Ba�kad�r o...
Siz iyilikseverler! Ben gelmeden �nce
Sizdiniz ba��ta bulunanlar orda.
- Olgunla�madan �i�ek �i�ek a�an. -
Sessiz ol o�ul! Dinlen,
Olup bitenlerden s�z etmiyoruz art�k.
PAUSANIAS. De�i�tin, parl�yor g�zlerin, anl�yorum.
Bir ba�ar� kazanan�nkiler gibi.
EMPEDOKLES. Biz de delikanl�lar gibi b�t�n g�n
Birlikte olmak, �ok �ok konu�mak isteriz.
Belki bir g�lgelik bulunur yurda benzeyen,
Kayg�s�z birine ba�l�, g�venli kimseler
Anla��l�r kar��l�kl� sevimli bir dille. -
Sevgilim! �yi �ocuklar�n yapt��� gibi
Bir g�vercine, biz de en g�zel anda
�yle yapt�k, doyurduk sevgili g�n�l�,
Getirmen gerekli miydi beni buraya de�in?
Yok, b�l�nmemi� bo� saatlerimizin
Bir tekini bile yitirecek zaman�m�z.
Neden b�yle a��r y�kler alt�na sokars�n
Onu, yoksa tanr�lar elvermiyor mu?
PAUSANIAS. S�yle bana ne varsa, sevineyim
Senin gibi ben de...
EMPEDOKLES. G�rm�yor musun? Geri geliyor
Ya�am�n�n g�zel �a�� bug�n bir kez daha.
B�y�k olan ilkin ��k�yor ortaya.
Yak�nda ey o�ul, biz yukar�y� isteriz,
Eski, kutlu Etna'n�n tepesine ��kmay�!
Tanr�lar da burda e�lenmek i�in...
Ben bu g�zlerimle g�rmek isterim bug�n
Irmaklar�, adalar�, denizi.
Kutla beni yava�tan alt�n sular �st�nde,
�ekilirken g�ne� ����, g�rkemli,
Gen�lik sa�an, bir kez sevdi�in g�ne� ����.
I��k sa��yor �evremize, susuyor sonsuz y�ld�z,
Topra��n s�cakl��� f�k�r�r da� derinli�inden,
De�inir bize inceden tin
D�rt bir yana do�ru devinen.
PAUSANIAS. Korkutuyorsun beni,
Anla��lmaz birisin bence.
P�r�l p�r�l g�r�n�rs�n, g�rkemli s�ylersin,
Ah, bir de benim i�in �z�leydin ya.
Ah! Yak�yor seni soydan gelen al�akl�k,
�ekiyorsun ac�s�n�, d��nmezsin kendini -
Sen b�ylesin olduk�a.
EMPEDOKLES. Bu tanr�lar b�rakmas�n m� beni
Sonunda dinlenmeye, i�imde
�leri geri konu�acak bir h�n� m� do�sun?
Bilirsin, git art�k: �l�mde de, ya�amda da
B�yle bu, �ekti�inden, ne oldu�undan
Uzun uzun konu�acak g�nler ge�ti.
Korkulur i�tir bu, ��renmek istemem,
�ekil art�k; �ekilen ac�lar de�il bunlar,
O g�l�mseyenler, onlar �ocuklar gibi
Ac�y�p sevin� duyan bir g���ste beslenmi�.
Y�lan sokmas� onlar, az�t�rlar kan�mda,
Kurtulu� yok onlardan bana;
Tanr�lar�n g�nderdi�i ilk �� al�c� ki�i
Ben de�ilim y�re�i a�u dolu olan...
Hay�r: Zavall� �ocuk, ba��layabilirim seni,
Zamans�z bildirdin onu bana,
O, bir dincidir, g�z�n�n �n�nde senin,
Halk�n "yuh" sesleri ��nl�yor kula��nda,
Bir karde�in �l� g�mme ��leni, hani
Bizi severek ilden d�ar� g�t�ren...
Haa: Bana, g�rd���n t�m tanr�lar kat�nda,
Bu i�i yapmasayd�lar
�imdi bile ya�ard�m. Ne? - Sus.
Evet, g�nlerden bir g�n
Ne i�ler a�m� ba��ma, yerin dibine ge�tim;
A�a�� inmeli daha, g�m�lmeli, derine,
Daha derine, bir tek �l�ml�n�n
Bug�ne de�in g�m�lmedi�i yere...
PAUSANIAS. Ah! Tedirgin ettin onun o p�r�l p�r�l,
O g�rkemli g�nl�n�, s�kt�n, �nceden,
Kayg� bast�rd� �imdi.
EMPEDOKLES. B�rak �imdi yak�nmay�!
�zme beni daha, d�zelir zamanla
Ne varsa, ben �l�ml�lerle, tanr�larla
Bar�m��m, onlardan�m ben de...
PAUSANIAS. Olabilir mi bu?
�u korkun�, bulan�k duygu d�zeldi sence,
Sen y�ce adam, art�k kendini
Yaln�z, yoksul san�yorsun.
�nsan eylemi bir ocak yal�m� gibi
Ar� duru mu geliyor sana?
Yoksa yeniden ger�ekle�ti mi dedin?
Bak! O p�r�l p�r�l kayna�� kutluyorum,
Orda ba�lad� senin i�in yeni bir ya�am.
Yar�n sevin�le gidece�iz denize,
Bizi g�venli bir k�y�ya g�t�recek,
Biraz g��l�kler var yolculukta,
S�k�nt�, kayg�, korku!
Tin de sevin�lidir, tanr�lar da!
EMPEDOKLES. Yaln�z �unu unuttun Pausanias:
Bo�una i� yok �l�ml�lere.
Biri yard�m eder gene de. Ey yi�it gen�lik!
Solup sararma! Bak, benim eski mutlulu�um,
D��n�lmez olan� veriyor bana geriye,
Tanr� gen�li�iyle, sarar�p solu�la
Yanak k�zar�r, gelemez bana k�t�l�k gene.
Git, o�ul! - Ben duygumu, be�encimi,
Seve seve a���a vurmak istemem
B�yle - senin i�in de�il bu, bunu kendi �zel
�in yapma, bana b�rak, ben de
Senin olan� sana b�rak�r�m. Nedir o?
PAUSANIAS. Bir y���n halk! Yukar� geliyorlar.
EMPEDOKLES. Tan�r m�s�n onlar�?
PAUSANIAS. G�zlere g�venim yok.
EMPEDOKLES. Ne? Benim de ��ld�rmam m� gerek?
Ne o? B�yle anlams�z bir ac�ya, h�nca
Dalmak m�, nereye gitmek istedim sevin�le?
Onlar Agrigentolulard�r!
PAUSANIAS. Olamaz!
EMPEDOKLES. Bir d� m� g�rd���m?
Benim soylu d�man�m o, toyun,
Bir de ayakda��. - Yaz�klar olsun, u�ursuz,
Yaralanm��m onun y�z�nden sava�ta,
Bana kar�� ��kmak i�in daha �nemli
G��ler yok mudur? �ylesine korkun� o,
Karg�lanm�larla d���mek mi, daha?
Bu kutlu saatte! Her nesneyi ba��layan
Do�an�n sesine uygun gelir tin
�nceden haz�rlanan, sald�rd� bana s�r�
Bir kez daha, kar�t� azg�n, anlams�z
���l�klar� �l�m t�rk�lerime. Buraya! Olsun,
Sizin de ka��r�r�m a�z�n�z�n tad�n�,
Korurum oldum olas� bir�oklar�n�
Halk�n k�t�l���nden, aldat�c� dilenciyi
Bir �ocuk yerine koydum yeterince.
Bir kez bile ba��lamad�n�z bana size
Yapt���m iyili�i, de�il mi? �stemem ben de.
Gelin, zavall�lar! �yle de olmal�,
Ben de k�zg�n�m tanr�lara...
PAUSANIAS. Nas�l bitecek bu?

D�rd�nc� Sahne

�ncekiler. Hermokrates. Kritias. Halk.

HERMOKRATES. Korkmay�n!
Korkutmas�n erkek sesleri seni,
Seni kovanlar�n. Seni ba��layanlar�n...
EMPEDOKLES. Utanmazlar! Ba�ka bildi�iniz yok
mu?
A��n g�zlerinizi de g�r�n ne k�t�
Oldu�unuzu, utanmazs�n�z art�k,
Ac� y�z�nden tutulmu� alayc� a�a��l�k diliniz!
Siz zavall�lar! B�raks�n do�a ac�yarak
Bu k�t�, utanmaz adam� art�k,
Korkutamaz onu �l�mle b�y�kl�k.
Yoksa ne yapabilirdi b�y�klerin �n�nde?
HERMOKRATES. Ne su� i�ledin ki ar�nmak istersin
b�yle,
Yeterince ac� �ekti�in okunuyor y�z�nde,
Kendine gel, geri d�n iyi ulus
Alacak seni yurduna yeniden...
EMPEDOKLES. �ok do�ru! B�y�k mutluluk verdi
bana
Sevimli bar� ula��! G�nden g�ne
�rperten oyunu birlikte g�rmek i�in,
Avlan�p e�lendi�iniz yerde, tedirgin,
Yan�lm�, s�k�lm� oldu�unuz yerde,
G�r�lmemi� g�lgeler gibi,
Bir zavall� s�r� ko�ars�n�z birbirinize
- Siz tanr�n�n s�k�nt�larla ba�ba�a b�rakt���,
Sizin g�l�n�, dilenci sanatlar�n�z,
Yak�nda edinecekleriniz sayg�de�erdir!
Evet! Bilmeyeydim daha iyisini ya�ard�m
Severek dilsiz, yabanc� bir da� yaban�yla
Ya�murun, yakan g�ne�in alt�nda,
B�l��rd�m y�re�imi hayvanla,
G�rmez zavall�l���n�z i�ine d�nd���mde.
HERMOKRATES. B�yle mi olacak bize te�ekk�r�n?
EMPEDOKLES. Ooo, bir daha s�yle,
Bak elinden gelirse bu ���a
B�t�n varl��a bakana, yukar�! Yoksa
G�ne� ��nlar� y�ld�r�mlar� m� bir yardak��n�n?
- Neden uzak de�ilsin benden,
Sayg�s�zca gelirsin g�z�m�n �n�ne,
Sevimli Acheron'a gidecek olan;
Son s�z� s�yletmek istersin bana.
Bilmez misin yapt���n�? Benim sana yapt���m�?
An�msad�n art�k, uzun bir s�re
Ellerinin korkudan ba�land���n�,
Uzun boylu �ektin ac�s�n� ba�lar�n,
Yakalam�, tutmu� onu ruhum,
A�l�k, susuzluk gibi �ok ac� �ektirmi�
Soylu ki�i k�t�lere, tedirgin oldun mu?
S�yleyebildin mi bana, bi�imsiz diye, benim de
Senin gibi olaca��m� d��nd�n m�? Senin
Al�akl���nla m� �rtecektim y�z�m�?
Bu delice bir d��nceydi, ��lg�n adam!
��kiye kat�p verebilirdin a�uyu bana,
Gene de birle�mezdi g�zel ruhum seninle,
Bu ak�tt���n, kutsall��� bozdu�un kanla
D�kt�n i�ini bo�una, ayr�d�r yollar�m�z.
Yok et a����l�k �l�m� yak��k ald���nca;
Bilin�siz u�akl�k duygusunda:
Benim ba�kaym� aln�ma yaz�lan, eskiden
Ba�ka bir yol g�sterdiniz bana, do�du�umda,
Siz ger�ekten var olan tanr�lar. -
Anlam�yor musun? �imdi do�rudur
Her nesneyi bilenin bir kez �a�t���!
Senin i�in bitti, senin kurdu�un tuzaklar
Tedirgin edemez beni. Anlam�yor musun?
HERMOKRATES. Anlamam azg�nlar�n dilinden.
KRITIAS. Yeter art�k Hermokrates! Yol a��yorsun
A��r yermelere h�n�la.
PAUSANIAS. Peki, iyi bir i� yapmak istiyorsan�z;
neden
Bu so�uk toyunu ald�n�z yan�n�za, �a�k�nlar?
Se�er misin - bar�t�r�c� diye
Sevemeyeni, tanr�n�n b�rak�verdi�ini?
O, bozu�mak i�in, �l�m i�indir, benzerlerini
Ekivermi� ya�ama, bar� i�in de�il!
�oktand�r Agrigento'da olmasa gerek,
�ok i�ler g�rd�n, Hermokrates, ya�ad���nca,
�l�ml�lerden kayg�y� uzakla�t�ran bir tad�n
Var, bo�dun yi�it �ocuklar� be�ikte,
�i�ekli otlar gibi d�k�ld�ler,
�ld� gen� g��l� do�a t�rpan�n�n �n�nde
Ben g�rd�m de�mesini, duydum.
Bir ulus g��meli, bunun i�in
�� tanr��alar� bir adam g�nderiyor,
Her yerde y�neltiyor k�t�l���,
Ya�am dolu insanlar� bu aldat�c�.
Sonunda g�stermek i�in ustal���n�
Kurnaz, kutlu bo�ucu k�ld� bir adam�...
Az�tan bir y�rekle ba�ard� her i�i,
Bu yolla e� oldu tanr�lara kamu oyunca...
Benim Empedoklesim! Yoluna git,
Engel olamam se�ti�in adama;
Kan gibi dola��r damarlar�mda...
Senin ya�am�na y�k�m getiren bu adam�,
Bu her nesneyi yok edeni g�rd�m,
Sen beni b�rak�rsan arar�m onu,
Suna�a ka�t�, yard�m etmez ona kimse,
Benimle kalma gere�indedir o,
Ben bilirim onun ger�ek �evresini,
Batakl��a s�r�r�m onu �ld�rmek i�in -
�nleye inleye ka�arsa, b�yle ac�r�m
Ak sa�l� kimseye, onun ba�kalar�na
Ac�d��� gibi!
(Hermokrates'e.)
Duyuyor musun? Ben s�z�mdeyim!
B�R�NC� KENTL�. Gerekmez onun beklemesi,
Pausanias!
HERMOKRATES. Siz kentliler!
�K�NC� KENTL�. Dilin d�n�yor mu daha? Sen evet
Sen k�t�l�k ettin bize, bo�bo�azl�k ettin,
Sen, �ald�n yi�it sevgisini bizden, sen!
O yoktur art�k, tan�maz bizi, ah!
Bir kez bakm�t� bize o g�rkemli ki�i
P�r�l p�r�l g�zlerle, �imdi
Gene �evirdi bak�lar�n� g�nl�me...
���NC� KENTL�. Yaz�k!
Biz Saturnus �a��ndaki ya�l�lar gibiydik,
Aram�zda bar� i�inde ya�ayan y�cenin...
Sevin�liydi her ki�i kendi evinde.
Yeterinceydi b�t�n nesneler.
Neden bast�n bize karg��?
Onun unutulmazlara s�yledi�ini?
Ah! O mutlu olmal�yd�,
S�yleyecek bunu o�ullar�m�z, b�y�y�nce ki
Siz tanr�lar�n bize g�nderdi�i adam�;
Bizi �ld�rd�n�z!
�K�NC� KENTL�. A�l�yor! - O daha b�y�k, daha
sevimli,
�lkin �yle geliyordu bana. �rperdin
Onun kar��s�nda, g�rd�n onu da,
G�rmez mi olayd�n yoksa, diz ��kmedin mi
�n�nde? Yere, ey insan!
B�R�NC� KENTL�. Oyun mu oynars�n
Sa�malar m�s�n, neylersin? B�yle
S�rd�rmek mi istersin bu i�i?
Bana inmen gerek senin!
Ensende boza pi�iririm, bana kendini
Tartarus'a att���n� s�yleyinceye dek...
���NC� KENTL�. Bilmiyor musun yapt���n�?
Daha iyi olurdu
Tap�nak soymaya gideydin senin i�in!
Biz tapm��z ona, buydu do�rusu da,
Ona inan�p tanr�tan�maz olayd�k ger�i,
Umutsuz bir yumurcak (veba) gibi
Sar�yor bizi k�t� ruhun, yok oldu bizde
G�n�l, s�z, b�t�n sevin�ler, onun verdikleri,
Can s�k�c� bir ba�d�nmesi i�inde.
Hey, y�zs�zl�k! Y�zs�zl�k! Azg�nlar gibi
Ge�mi�iz kendimizden, evet sen
�l�m u�runa sokuldun �ok sevilmi� ki�iye...
Onulmaz art�k, yedi kez �lsen de, ona da,
Bize de yapt���n� yapsan, de�i�tiremezsin...
EMPEDOKLES. G�ne� batmak �zeredir, benim
S�rd�rmem gerek bu geceyi, �ocuklar.
B�rak�n onu; �ok oldu �eki�ti�imiz.
Olan oldu, bo�una gitti her nesne,
Gelecekte olsun dinlenelim art�k...
PAUSANIAS. �ler yolunda m�?
���NC� KENTL�. Ooo, sev bizi gene!
�K�NC� KENTL�. Gel, Agrigento'da ya�a,
Bir Romal�n�n dedi�i gibi. Numa
Y�z�nden �yle b�y�m� onlar. Gelin tanr�sallar!
Sen de bizim Numam�z ol! Bunu d��nd�k
Uzunboylu, sen bir kral olmal�s�n.
�yle olmal�, �yle! �lkin ben
Selamlar�m seni, b�t�n �tekiler de �yle.
EMPEDOKLES. Bu �a� krallar �a�� de�il art�k.
KENTL�LER. (Korkarak.) Kimsin sen, ey erki�i?
PAUSANIAS. B�yle bo�verilir tahtlar�n�za
Sizin kentliler!
B�R�NC� KENTL�. Anla��lmaz bir s�z,
�u senin s�yledi�in, Empedokles.
EMPEDOKLES. �it mi �ekiyor boyuna
Yavrular�n �evresine yuvadaki kartal?
G�rmezler i�in iyi d��nmeli,
Onun kanatlar� alt�nda t�ys�z yavrular
S�rer tatl� tatl� ��yan ya�amlar�n�...
G�rd�ler g�ne� ����n� bile,
Bu ��kla b�y�y�p geli�mi� kanatlar�,
B�yle att� onlar� yuvadan, bu yolla
Ba�lad�lar u�u�a. Utan�n bir kral
�stedi�inizden utan�n, ya�land�n�z,
Babalar�n�z�n �a��nda bir ba�kas�
Olsa gerek onun, yard�m edilmez size
Kendi kendinizin yard�mc�s� olmay�nca...
KRITIAS. Ba��la! B�t�n g�k�eler kat�nda!
Sen b�y�k bir insans�n, bir yarat�c�s�n!
EMPEDOKLES. K�t� bir g�nd� bizi ay�ran,
Acheron.
�K�NC� KENTL�. Ba��la, bizimle gel! Daha mutlu
G�r�n�r sana yurdun g�ne�i,
Ba�ka yerde, erkli olmak da istemezsin
Sana yara�t���nca, birtak�m g�ndermelikler
Var elimizde senin i�in, ye�il yapraktan
�elenkler i�in, bir de g�zel adlar,
Eskimeyen �zden yap�lm� direkler i�in.
O, gel! Bizim delikanl�lar�m�z olmal�,
P�r�l p�r�l, seni yermeyen, sana yard�m eden
Yak�n�m�zda oturursun yeter,
Katlan�r�z bizden ka��n�p bah�ende
Yaln�z ba��na kalmak istemene de,
Sana olanlar� sen unutuncaya de�in.
EMPEDOKLES. Ooo, bir kez daha ha! Sen yurt
����,
Beni �eken, gen�li�imin,
Mutlulu�umun bah�elerine,
D��nmeliyim sizi, �n�m�n g�nleri,
Bu ulusla p�r�l p�r�l, esen oldu�um yer...
Biz ba��lanm��z. Siz mutlular! B�rak�n beni,
Daha iyi b�yle, bak�n y�z�me,
Yerdi�iniz y�z�me, yok art�k, �yle say�n
Sevgili adam�n�z�, sevdi�inizi, yan�lmas�n
Art�k, kolay bulanan duygunuz daha...
Sizinle ya�ar d��ncem sonsuz gen�likte,
Ben uzak olursam daha g�zel ��nlar
Bana yakt���n�z sevin� t�rk�leri...
Ayr�lal�m art�k delilik, ya�l�l�k
Bizi ay�rmadan, gelmi� saatlerimiz,
Birini b�rak�n, �zel erkiyle ayr�l�k saatlerini
G�n� g�n�ne se�enlerden birini...
���NC� KENTL�. B�yle avuntusuz mu
b�rak�yorsun bizi?
EMPEDOKLES. Bana bir ta� sundunuz
Ey erki�iler! Al�n benden buna kar��l�k
Kutlulu�umu, uzun bir s�redir saklad���m�...
I��yan gecelerde �okluk a��l�nca �st�mde
G�zel evren, y�ld�zlar�yla kutlu g�k
Bir can gibi.. sar�nca beni �epe�evre,
Daha diri oldu i�imde ne varsa,
G�na��m�nda d��nd�m size s�ylemeyi
A��rba�l�, ya�ay�c� bir s�z�...
Sevin�le sab�rs�zca �a��rd�m do�udan
Alt�n bulutlar y���n�n� yeni bayrama,
Orada benim t�rk�m sizinle tek ba��na
Y�kselecektir sevin� korosu i�inde.
Evet, g�nl�m orada geldi kendine
Umut ba�lad� �a��na, olgunla�mal�yd� bence.
Bug�n g�z g�n�md�r benim,
Kendili�inden d��yor yemi�.
PAUSANIAS. Daha �nce bunlar� s�ylemi� olayd�,
Belki de gelmezdi ba��na bu i�ler.
EMPEDOKLES. Avuntusuz b�rakm�yorum sizi,
Siz sevgililer! Korkmay�n, �okluk
�rker topra��n �ocuklar� yeniden, yabanc�dan,
Bu y�zden evde kapan�r �al��rs�n�z
Sevimli bir hayvan gibi, bitki gibi ya�amaya.
Malvarl���yla s�n�rl�, kayg�l�d�rlar;
Ne yolla ba�aracaklar diye,
Bir nesneden anlamazlar ya�amda.
Onlar, o korkucanlar g���p gidecek,
�lerek d�necekler ilkelerine bir bir,
Yerine yeti�en gen�likte, yunaktaki gibi
Serinleyecekler. B�y�k be�en� verilmi�
�nsanlara, kendilerince gen�le�iyorlar.
Zaman�nda se�tikleri
Durultucu bir �l�mden sonra
Styx'ten Aeschilos'un ��k�� gibi,
��k�yor altedilmez ---- uluslar.
Verin kendinizi do�aya, almadan sizi o!
Susam��z �oktand�r g�r�lmedik durumda;
Evet, hasta bir g�vdeden ��km� gibi
�zlem duyar eskiye Agrigento ilinin ruhu...
Alm� g�ze bunu! Atadan ald���n�, kendi
Kazand���n�, baban�n size anlatt���n�
��renmi�, yasalar�, gelenekleri, eski
Tanr� adlar�n� unutmu� g�z�pek�e, yeni do�mu�
�ocuk gibi a�m� g�zlerini tanr�sal do�ada!..
Tin g�k ����yla tutu�tu�unda, ilk kez
Ya�am suyunu memelerinden size i�irdi�inde,
--- Evren ya�am� sizi ku�att���nda,
Bar��� ruhunuza, bir durgunluk gelir
Kutlu bir k�r t�rk�s� gibi can�n�za,
Sonra g�zel g�na��m�n�n tad� y�z�nden
I��ldat�r sizi topra��n ye�ili yeniden,
Da�, deniz, bulut, y�ld�z, soylu g��ler
Bu birbirine benzer karde� yi�itler
Gelir g�zlerinizin �n�ne, sonra g�n�l
Sava���lar gibi ba�lar sizi bir i�e,
Kendi g�zel evreninize, uzat�r ellerini size,
Konu�un, mutlulu�u b�l��n art�k
Siz sevgililer! B�l��n eylemi, �n�,
�u birbirine g�n�lden ba�l�
Birbiri i�in ya�ayan Dioskurlar gibi,
�u sessiz uzun direkler �zerinde (*)
D�zenle ge�en yeni ya�am gibi,
Bir ba�l�l�k kuruyor aran�zda yasa.
Sonra siz de�i�en do�an�n y�ceuslar�!
Siz sevin�liler �a��r�n �zg�r ulusu bayrama,
Konuksevercesine! Tatl�l�kla! Severek verir
�l�ml� iyi olan�, gizlemez, esirgemez
Ondan memeyi u�akl�k.
PAUSANIAS. Ey baba!
EMPEDOKLES. Y�rekten an�l�rs�n ey toprak gene
Karanl���ndan f�k�ran �i�ek gibi
A��l�r sana, ��kredenlerin al al olur
Yanaklar�, ��kar ya�am dolu g��s�nden,
Mutlu mutlu g�l�msemeler.
Sonra ------
Sevgi �elenkleri sunarlar sana,
P�nar akarken �a�lar, kabar�r kutlamalar
Aras�nda �rmak, yank�larla u�uldayan k�y�
��nlar sesinle, ey Okyanus baba, gene sana
Bir �vg� t�rk�s�d�r derin sevin�ten do�an.
Bir g�ksel yak�nl�k i�inde sezilir yeniden,
Ey g�ne� Tanr�s�! �nsan�n y�ceusu, seninle
Senin oldu�u gibi kurmu� kurdu�unu.
Be�en�ten, y�reklilikten, dipdirilikten
Eylemler kolay gelir ona ��klar�n gibi.
Art�k �lmez g�zel olan �z�nt�l� - dilsiz
Bir g�n�lde. Uyur �okluk soylu �i�it gibi,
Bir �l� k�l�f� i�inde �l�ml�lerin g�nl�,
Gelmi� �a��, severek ku�at�yor
Onu boyuna hava,
------ soylu kartallarla i�iyor
G�zleri do�an g�n�n ����n�, kutlam�yor
Art�k d�e dalanlar�, cimrice besleniyor
Nektar'la, g�n� g�n�ne sundu�undan
Do�a tanr�lar�n�n uyuklayan varl��a...
Yorgun d��nceye de�in �etin bir itim
Y�z�nden onlar, so�uk sevin�lerinde g�n�l,
Yakalan�ncaya de�in Niobe gibi,
Ruh daha g��l�ce sezer b�t�n kayg�lar�,
Unutmaz geldi�i kayna�� ya�am
Arar diri g�zelli�i, seve seve a��l�r
Ar� duru olanlar�n varl���nda...
Sonra ��r bir yeni g�n, ah!
Bamba�ka bu, umutsuz bir �a�dan sonra
Sevgiliye kutlu bir g�r�mede,
�lm� san�lan sevgide, ba�lan�r g�z�,
----------
------ onlar!
�oktand�r yoksunlu�u �ekilen, dipdiri,
�yi Tanr�lar ------
---- ya�am �rma��yla iner a�a��!
Kal sa�l�cakla! �l�ml�n�n s�z�d�r bu,
Bu saat, sizinle onu �a��ran
Tanr�lar� aras�nda bocalar �l�ml�...
Ayr�l�k yolunu bildiriyor ruhumuz, bir de
Bir daha d�nmeyecek olan do�ru s�ylemeyi...
KRITIAS. Nereye? Ya�ayan Olympos'ta,
Onu benden, bu ya�l� ki�iden,
B�yle delicesine son kez olsun ay�rma!
Yak�ndaysan halk i�inde g�r i�ini,
S��ra dallara yemi� topla yeni ruha...
EMPEDOKLES. Uzakta olsam bile konu�ur
G�k �i�eklerim ��ldayan y�ld�zlar�m�n yerine
Topraktan kat kat e�kin �ekenler
Tanr�sal bir varl�k olan ger�ek do�a
Gereksemez konu�may�, yaln�z b�rakmaz sizi,
Bir kez yakla�mayag�rs�n,
��z�lmez ondan bak� �a�lar boyunca
G�sterir etkisini ba�ar�yla g�ksel alevi.
Mutlu Saturnus g�nleri yeniden
��yle erkek�e erkek�e geldi�inde
Anar ge�en �a�lar�, ya�ar, yeniden
Is�t�r y�ceusu, atar s�ylentisini!
Bayram gel, bahar ����ndan y�kselen t�rk�,
G�lgeliklerden ��kan unutulmu� yi�itler
Evreni gibi, alt�ndan �z�nt� bulutlar�yla
Dal an�lara, an�n sevin�lerinizi! -
PAUSANIAS. Sen mi? Sen mi? Ah! Anmak istemem
Onu bu mutlular�n �n�nde -
Yermesinler olacak olan� diye.
Hay�r! ---- yapamazs�n onu...
EMPEDOKLES. �steyin! �ocuksunuz siz, bilin
Neyin kavran�l�r, neyin do�ru oldu�unu,
Aldan�yorsun! S�yleyin, siz budalalar!
Erkin ne oldu�unu, daha g��l�d�r sizden erk,
Yard�mda da bulunmuyor gene. Y�ld�zlar gibi
Durmadan gidiyor ya�am b�t�nlenme yolunda.
Tan�maz m�s�n�z sesini tanr�lar�n? �nceden
Dinleyerek ��rendim ana-ata dilini ben,
Daha ilk solukta, ilk bak�ta daha
��rendim onu, g�rd�m anlad�m bu dilin
Daha y�ksek oldu�unu insan s�z�nden.
Yukar�! �a��rd�lar beni, her solukcuk
Daha g��le k�m�ldat�yor kayg�l� �zlemi,
Daha �ok kalmak isterdim burda,
Ne olurdu! Bir delikanl�c���n �ocukluk
Y�llar� oyunundan beceriksizce tat al��
Gibi olayd� bu da. Hey gidi! Ruhsuz,
U�aklar gibi dola�t�m gece utan� i�inde,
Bir sizin, bir de tanr�lar�m�n �n�nde. -
Ya�ad�m a�a�lar�n doru�undan ya�an
Tomurcuk gibi, karanl�k yerden f�k�ran
�i�ek gibi, ekin gibi, alt�n yemi� gibi,
B�yle yorulup t�kenmekle vard�m sevince,
B�yle g�n�lde��e indi g�ksel g��ler a�a��...
Toplan�yorlar derinde, do�a
Senin yergilerinin kaynaklar�, sevin�lerin,
Geldiler g��s�mde dinlenmeye,
D��nd�m derin derin g�zel ya�am�,
Bir be�en�ti bunlar, yalvard�m
Bir teki i�in tanr�lara y�rekten.
Katlanmazd�m art�k kutlu mutlulu�una
Sars�lmadan gen�lik g�c� i�inde,
Delili�in y�z�nden cennetin
Ruhun �z� olacakt� dersin,
Daha sonra bana bildirmek i�in
Beklenmedik bir al�nyaz�s� g�nl�me
G�nderece�ini, art�k gelmi� ar�nma g�n�,
G�r�nd� belirtiler, b�yle iyi bir saatte
�lerliyorum yeni gen�li�e do�ru,
Bununla kurtaracakt�m kendimi,
�nsanlar aras�nda tanr�lar g�n�lde�i
Bir oyun, bir alay, bir e�lence konusu
Olmadan, bunu siz yapt�n�z bana,
�zg�r bir ruha yetti bu bir kezlik
And�rma, evet bu bir kezlik!
Anlamayayd�n onu, bir ko�u at� olurdun
Kamunun, mahmuza ald�rmayan,
Gerekli k�rbac� bekleyen ancak.
Bu y�zden istenmez adam�n d�n��,
Sizi sevenin, sizce bir yabanc� gibi olan
Pek k�sa bir s�re �nce do�an!
Evet, istenmez onun bir �l�ml� olarak
Kutlulu�una, ruhuna g�venmesi!
Bir g�zel ayr�l�k gerekti bizim i�in,
Art�k ben de size en �ok sevdi�im
G��s�mden g�nl�m� ��kar�p verebildim.
Bu y�zden olmad�! Daha ne yapabilirdim
Yan�n�zda?
B�R�NC� KENTL�. ���t�n gerekli bizim i�in.
EMPEDOKLES. Sorun bu delikanl�ya! Utanmay�n!
Taze ruhtan do�ar en bilgece olan,
B�y�kl�k bak�m�ndan.
A��rba�l�l�k i�inde, taze kaynaktan ald�
Rahibe eski Pythia'y�, bilicilikleri,
Delikanl�lar tanr�lar�n�zd�r sizin. -
Sevgilim! Ba��st�nde yerin var, benimle kal,
Ben g�na��m� bulutuydum yaln�z,
Ba��bo�, ge�ici! Uyuyordu o,
Tek ba��ma �i�ek a�t�m, ne evren a�m�t�
Ne sen, sen ��yan g�nde do�dun...
PAUSANIAS. Oh! Susmayal�m!
KRITIAS. Derin derin d��nme,
�yi insan! Kendinle bizi de yakma...
G�z�m�n �n�nde karanl�k, g�remem
Neye ba�lad���n�, s�yleyemem: Kal diye!
Bir g�n de�i�ti. Bir an yakalam� bizi
Ola�an�st�, gidiyoruz b�yle,
Ka�k�nlar�n ka�k�nla gitti�i yere.
Uzunboylu d��n�lm� gibi geldi bize
Bir saatin mutlulu�u �nceden,
Bizi g�rkemli k�lan bir saattir o yaln�z;
Biliriz onu ancak ge�mi�te g�rece�imizi,
B�rak! �stemem g��l� ki�inin ruhunu yermek,
G�rd���m bu g�n� de, seni de b�rakmam gerek,
�lgilendirirse beni bakar�m ancak.
���NC� KENTL�. Hay�r! Hay�r!
O gitmez ellerin yan�na, a��p denizi
Gitmez Hellas k�y�lar�na, ya da M�s�r'a;
�oktand�r onu g�rmeyen erkek karde�lerine.
B�y�klere, bilgelere. - Yalvar�n ona,
Yalvar�n ki kals�n, yerdi beni,
Ayr�l�yor g�zleyici bu sessiz adamdan,
Kutlu korku salandan, ya�am y�z�nden benden,
Daha ayd�nl�k olacak i�inde o, ge�en �a�daysa
Karanl�k, sen g�r�rs�n,
Ta��rs�n onu i�inde b�y�k al�nyaz�n diye,
Severek ta��rs�n onu, al�ml�d�r d��nd���n...
D��n seni sevenleri de,
Ar� duru olanlar�, ba�kalar�n�, yan�lan
Sonra pi�man olanlar� da, sen iyi ki�i!
�ok nesneler verdin bize, sensiz olur mu?
Ey iyi ki�i bir s�recik olsun
�zin vermek istemez misin bize?
EMPEDOKLES. Ey sevgili nank�r! Yeterince
verdim,
Ya�amak istiyorsunuz art�k, ya�ars�n�z,
Solu�unuz oldu�u s�rece, ben ya�amam...
Atmak gerek bu konu�turan nesneyi.
Odur tanr�sal do�ay� ortaya koyan,
�nsanlar� tanr�sal k�lan, b�yle tan�r
Onu pek ara��r�c� olan ku�ak gene.
Do�an�n be�en�le g�nl�n� doldurdu�u
�l�ml�; a��klam� do�ay�,
�atlat�yor do�a kab�n�,
Art�k yaramaz ba�ka bir gerekseyi�e,
Bir tanr�sall�k vermez insan yap�t�na.
B�rak�n �ls�n bu mutlular, b�rak�n,
�zel g�c�, sa�mal���, al�akl��� i�inde
G���p gitmeden, �zg�rler uygun bir zamanda
Severek adar kendini tanr�lara. Bu benimdir.
�ok iyi bilirim al�nyaz�m�, �ok �nce
Gen�lik g�n�nde a��klam��m onu,
Sayg� duyun bana, bulamazs�n�z yar�n beni,
S�yleyin: O, ya�lanmaz, g�nleri saymaz,
Yaramaz i�ine kayg�n�n, sayr�l���n,
Ge�ip gitti g�r�nmeksizin kimseye,
�nsan eli g�mmedi onu,
G�ren g�z de yoktur onun k�l�n�
Yara�maz ona ba�ka bir nesne, �n�nde,
I��yan g�nde mutlu �l�m saatinde
Atm� y�z �rt�s�n� tanr�sal varl�k
I��k da, toprak da sevmi� onu, onun �z�n�,
Evren tini uyand�rm� �zel ruhu,
Ondad�r b�t�n bunlar, �lerek d�nece�imde...
KRITIAS. Yok! Yakarmaya ald�rmaz o,
Utan�r ona bir s�z s�ylemeye g�n�l...
EMPEDOKLES. Gel, uzat ellerini bana, Kritias!
Sizler, evet sizler b�t�n! - Sen kal�yorsun,
Daha, ey sevgili, ak�ama de�in g�n�lde�ler
Yan�nda, sen boyuna g�n�lden ba�l� delikanl�!
�z�lme! Kurtulu�tur benim sonum, �yle - ey hava,
Yeni do�anlar� ku�atan hava, yukarda
Yeni yolda y�r�rken a��r a��r,
Al�r�m �c�m�, bir gemici gibi, yakla��rsa
Anaadan�n (*) �i�ekli orman�na,
Soluk al�r b�ylece seven g���s, onun
Ya�lanm� y�z� yeniden a��klar
�lk be�encin an�s�n�, koyar ortaya!
Evet - ey unutulmu�luk! Bar�t�r�c� kad�n! -
Yetkin bir sunu�tur bana can, siz sevgililer!
Gidin, selam edin ataoca�� kente,
Onun k�rlar�na, g�zel bir g�nde
Tanr�lar bir �enlik getirirse do�aya,
Siz de �ekip gidin kutlu korulu�a,
Apa��k bir e�lentiden do�an i�li
T�rk�lerle sizi sar�� gibi korunun
Bir ses �alkalan�r t�rk�de benden,
G�zel evrenin sevgi korusunu dolduran
Bu g�n�lde� s�z� severek duyars�n�z yeniden,
B�ylesine al�ml�d�r s�yledi�im gibi,
Bu aral�k, duramam burada, zaman az,
Belki de duyar ����n par�lt�s�, onu,
Sessiz p�narda, ��yan bulutlarla yukardan
Size ba��ta bulunmak isteyende.
Siz, evet d��n�n benim olan�...
KRITIAS. Ey kutlu ki�i!
Parma��m� a�z�mda b�rakt�n, kutlu ki�i!
Y�celemek isterim seninle olu�ageleni,
Bir ad vermek istemem ona...
Gerekli mi olmas�? B�yle ivedice
Olmam� ne varsa. Agrigento'da ya�ad���ndan
�nemsemiyoruz onu, bizce benimsendin art�k,
Biz d��nmeden �nce, geldi gitti sevin�,
�l�ml�ler duymad� bunu, ruh
Sormaks�z�n ilerliyor yolunda.
Ah, senin orda oldu�unu s�yleyebilir miyiz?
(Hepsi gider.)

Be�inci Sahne

Empedokles. Pausanias.

PAUSANIAS. Olan oldu, b�rak beni de gideyim.


Sence kolay olacak!
EMPEDOKLES. ��yle bir do�rul!
PAUSANIAS. �yi biliyorum s�z etmem gerekmez
Bu kutlu yabanc� �st�ne
Ba�lamak istemem g�nl�m� i�imde.
Onu bo�a ��kard�n, kendinden ay�rd�n -
Benimle bir gibi geliyor bana.
Ben bir toy �ocuktum, g�rkemli,
Bana g�n�lde��e bir konu�mada
�yice bir be�en�le e�ilim g�sterdiyse
Bunlar �oktand�r bilinen birinin s�zleriydi.
Olan oldu! Ey Empedokles!
Ad�nla sesleniyorum sana, tut ka�an�
O y�rekten ba�l� elinde,
Bak! Daha yan�mdad�r o,
Art�k b�rakamazs�n beni, ey sevgili!
Mutlu gen�li�in can�! Yoksa beni
�epe�evre sard�n m�, ben sana bu g�nl�
Ba�ar� sevinci, b�y�k umutlar i�inde
A�t�m m�? Tan�m�yorum art�k seni.
O bir d�t�r, inanm�yorum ona...
EMPEDOKLES. Anlam�yor musun onu?
PAUSANIAS. G�nl�m� al�yorum ben,
Ba�l�, senin i�in bencil olan, k�zan, vuran.
EMPEDOKLES. Senin �n�n �yle kald�r�r, benim de
b�yle.
PAUSANIAS. �n yaln�z �l�mde mi var?
EMPEDOKLES. Duydun sen de,
Ruhun da g�sterdi sana,
Benim i�in yok ba�ka yolu.
PAUSANIAS. Ah! Do�ru mu?
EMPEDOKLES. Beni ne yolla
Tan�d�n?
PAUSANIAS. (��inden.) Uranus'un o�lu oldu�un
i�in!
Bunu neden soruyorsun?
EMPEDOKLES. (Sevgiyle.) Benim de u�aklar gibi
Al�aklar�n g�n�n� g�rerek mi �lmem gerek?
PAUSANIAS. Hay�r!
Senin b�y�c� ruhunda olmay� istemem,
Seni yermeyi de istemem, sevginin ac�s�
Bana �ektirilse bile, ey sevgili! �l de
Bunu g�ster bana kendili�inden, �yle gerekse.
EMPEDOKLES. Anlad�m art�k, sen beni sevin�siz
B�rakmayacaks�n gideyim, ey yi�it ki�i!
Ac� nerede? �evrelemi� ba��n� senin
Tan k�z�ll���, bir kez daha g�nderdi
G�zlerin g��l� ��nlar�n� bana.
Evet ben, �peyim dudaklar�n�, ben,
Bu s�zveri�lerin y�z�nden g��l� olacaks�n
Ayd�nl�k sa�acaks�n, can i�inde, alevde
Gezineceksin, ey gencecik yal�m,
Seninle y�kselecek kutlu g��e...
Evet! Ey sevgili! Yoksa ya�amazd�m seninle,
Bu yumu�ak g�k alt�nda
�lk alt�n ba�ar�lardan bir g�n�lde� bak��
�evrilmi� �st�m�ze, biricik,
�te bu y�zden benim sessiz korulu�um,
Sofam bildirecek sana bunlar�,
�nceden gelirsen oraya baharda.
�kimizin aras�nda olan can,
Sarar seni �epe�evre, ��k�rler olsun ona,
Evet ona �imdi. Ey o�ul! Can�m o�ul!
PAUSANIAS. Baba! Te�ekk�r etmek isterim
Bir daha girerse y�re�ime o ac�.
EMPEDOKLES. Evet, sevgili,
Sevin� s�r�p gittik�e g�zeldir, te�ekk�r de,
Ayr�lanlar ba��lan�r ayr�lanlar�n yan�nda.
PAUSANIAS. Oraya gitmek gerekli mi?
Anlam�yorum,
Sen anl�yor musun? Kimdir yard�mc�n?
EMPEDOKLES. Bask� alt�nda de�ilim �l�ml�lerce,
Korkusuz iniyorum g�c�m i�inde
Bu�day yolundan a�a��, mutlulu�um,
Ayr�cal���m budur benim.
PAUSANIAS. B�rak! Bana b�yle
Korkun� nesnelerden s�z a�ma! Bak soluyorsun,
G�n�lde� s�z� duyuyorsun, f�k�rs�n
Y�re�inden ya�am�n de�erli kan�,
G�venle bakars�n, evren ayd�nl�k �epe�evre,
G�zlerin ��l ��l tanr�lar�n �n�nde.
�zg�r y�ld�zlar �st�nde esenlik verir,
P�r�l p�r�l ��ldat�r seni g�k,
Sen al�ml�s�n! Senin y�ceusun yery�z�.
G���p gitmeli b�t�n nesneler!
EMPEDOKLES. Ge�ip gitmek mi?
Evet bu buz ba�layan �rmak gibi
Durup kalmaya benzer. ��lg�n varl�k!
Uyur, kal�r kutlu ya�am �z� bir yerde,
Ba�lamak m� istersin onu, sen, salt olan�?
�z�nt� vermez sana boyuna, sevin�li olan,
Bir kez bile tutuklu evinde
Umutsuzluk i�inde durur kendi yerinde.
Sorar m�s�n nereye gereklidir
T�ketmeden evrenin tad�n� ��karmas�? -
---- Git i�eri,
Bir yemek haz�rla, son bir kez daha
Taday�m ekini, saman�n g�c�n�,
Bir te�ekk�r sevinci olsun ayr�l��m,
Biz, beni seven Musalara, yi�itlere
�vg� t�rk�leri yakal�m - sen de o�ul!
PAUSANIAS. Co�turdu beni s�z�n, uymal�y�m sana,
Boyun e�meliyim, elde olmadan...
(��kar.)

Alt�nc� Sahne

Empedokles.

EMPEDOKLES. Hey! Jupiter, kurtar�c�! Yakla�t�


Yakla�t� saatim, gelsin art�k oyuklardan
G�venli ula�� gecemin,
Ak�am yeli, gelsin bana sevgi ula��.
Gelecek! Yolland�! Art�k �arp ey y�rek,
Dalgalan, ruh �st�ndedir senin
I��ldayan y�ld�zlar gibi,
G�kteki yersiz yurtsuz bulutlar gibi,
Boyuna kay�p giden, dola��p duran.
Ne oldu bana? �a��p kalm��m ya�amaya
Ba�lad���mdan bu yana, durum bamba�ka,
�imdi var�m, var�m - bu y�zden o da vard�,
Seni bu sofuca sessizlik i�inde
Ba�ka bir tutku mu kaplad�?
Bu y�zden mi kolayd� sence ya�amak,
Yoksa sonunda yetkin bir eylem i�inde
�st�n gelen bir ki�i sevinci mi bulurdun?
Geliyorum, �lmek mi? O ancak karanl��a
At�lan bir ad�m, g�rmek istedin onu g�z�m!
Sen, elinden geleni yapt�n bana,
Ey iyiliksever! Gece bir s�re g�lge
Salmal� ba��ma, oysa ne de sevin�le f�k�r�yor
Yi�it g���sten yal�m, bir dile�i mi var
�rperenin? �l�rken tutu�turuyor beni
Ya�am, sen de �l�m sa�ra��n� sunuyorsun
Bana, k�p�r�p ta�an, ey do�a! Bununla
��iyor toyunun co�kunlu�un son alevini!
K�van�l�y�m ben, aram�yorum art�k
Adak yerimi, i�indedir benim...
Ey �ris yay�! Bat�p ��kan sular�n �zerinde
G�m� bulutlarda y�kseldik�e b�yle dalga
Senin gibidir benim de k�vanc�m!

Yedinci Sahne

Panthea. Delia.

PANTHEA. ---------- �nsan sap�tmas�!


G�nl�n� yapmad�n onun,
Sen anlams�z adam! Ne verdin ona,
Sen, ey zavall�? �mdi adam
Ya�ay�p gidiyor kendi tanr�lar� aras�nda,
�a��p kal�r budalalar, tanr�lar
Onun i�in y�ksek bir ruh yaratsalar
Yoksa bo�una de�ildir ey do�a
B�t�n ona verdiklerin!
Gelip ge�icidir senin sevdiklerin,
�tekiler de, �ok iyi biliyorum!..
Geliyorlar, b�y�yorlar, bilmiyor bir teki bile
Ne oldu�unu, b�yle de yok oluyorlar,
Mutlular gene, ah! B�rak�n onlar�...
DELIA. G�zel de�il mi
�nsanlar�n yan�nda oturmak? Bilmez
Bundan ba�kas�n� g�nl�m, dilenir
Bu bir tekin i�inde,
�z�c� bir durum de�il mi
G�z�m�n �n�nde kavran�lmas�n sonu,
Senin ona �ek git demen, Panthea?
PANTHEA. Gerekliydi bence! Kim ister onu
ba�lamak?
Ona benimsin demek?
Onun kendi dirili�i,
Ruhu bir yasad�r kendince.
Onun kurtarmas� gerekir onu yeren
�l�ml�lerin namusunu,
Ona baba g�k kollar�n� a�arsa
Biraz oyalanmak gerekmez mi?
DELIA. Bak! Ne g�rkemli,
Ne g�n�lde��edir yery�z�.
PANTHEA. Evet g�rkemli, daha g�rkemli �imdi.
Sizden bir y�rekli kimsenin ayr�lmas�
Ba��lanmaz bir durum olmasa gerek.
Evet �ok oyaland� durdu
Senin ye�il tepelerinde biri,
Sen de�i�mektesin!
Bak�yor dalgalanan tepelere yukar�
Engin denize a�a��!
��karam�yor tad�n� son sevincin
Belki de g�rmeyece�iz onu, iyi �ocu�u!
�lgilendiriyor beni de,
Severek ba�ka bir nesne istiyorum.
Utan�yorum do�rusu.
�yle yap�yor, evet! Yoksa o kutlu de�il mi?
DELIA. Kimdir �u delikanl�,
Tepeden a�a�� inen?
PANTHEA. Pausanias! ah!
Gerekli miydi babas�z olmam�z gene?
Sekizinci Sahne

Pausanias. Panthea. Delia.

PAUSANIAS. Nerdedir o? Ooo, Panthea!


Sen ona sayg� duyar, arars�n da,
Bir kez g�rmek de isterdin onu,
O verimli gezgini, bir ondan
Yararl�k g�r�ld� yol bulmada, �nle,
S�v�p saymadan kimse gidemedi o yolu.
PANTHEA. Ondan dolay� mutlu, b�y�kt�r o yol,
Her ki�iyi korkutan �yle mi?
Nerdedir o?
PAUSANIAS. Beni g�nderdi, bir daha g�rmedim,
Yukarda da�da ����rd�m onu,
Bulamad�m gene de...
Geri d�nm�t�r besbelli. Gece oluncaya de�in
G�n�lde��e s�zler verdi bana kalmak i�in.
Ah bir gelse! Oklar gibi u�up gitti,
Pek mutlu saatler ge�ti,
Yeniden k�van� duyaca��z onunla.
Bilirsin sen de Panthea, onu,
Bir kez g�ren o soylu yabanc� kad�n�;
G�rkemli bir g�kta��n�.
�l�mden dolay�, siz a�layanlar!
Duydunuz mu? Bak�n ona
�i�ekleri, y�ksek tepeleri i�inde,
�z�nt�l� m�, de�il mi,
�l�mlerle korkun� gelen,
Mutlu bir g�z �n�nde p�r�l p�r�l olan.
DELIA. Ne denli seversin onu?
Bo�una yakarmad�n m� a��rba�l� kimselere?
Daha g��l�d�r yakar�, o delikanl�d�r,
G�zel bir ba�ar� olacakt� senin i�in!
PAUSANIAS. Ben ne istemi�tim? �lgilendirir
Ruhumu bir kar��l�k verirse
Dile�inin ne oldu�u �st�ne...
Sevin� verir onun yads�mas� ancak,
Daha derin yank�lar uyand�r�r g�n�l
Onun ola�an�st� varl���na ba�land�k�a...
�nan bana, k�t� bir inand�r�
��in de�il bu,
Yeniden ya�amaya ba�larsa.
�okluk kendi evreninde
Sessiz durdu�unda, onu
Y�ksek bir yeterlilik i�inde g�r�rd�m,
D��n�r kara kara,
Devingen, dopdoluydu ruhu bence,
Sezinleyemedim, �rk�tt� beni
Elle tutulmaz olan�n ger�ekli�i.
Kesin bir s�z d�k�ld� duda��ndan,
Sonra bir k�van� g��� ��nlad� ard�ndan
Onda, bende, kar�� durulmazca sard� beni,
�zg�r sezdim kendimi.
Ah, yan�labilirdi, y�rekten anlad�m
T�kenmeyen ger�ekleri b�ylece,
�ld� k�llerinden bana do�ru p�r�l p�r�l
Bir y�ceus ��lday�p y�kseldi.
DELIA. Tutu�uyorsun b�y�k tin! B�y���n
�l�m�yle,
G�ne�leniyor oysa seve seve
G�n�lleri �l�ml�lerin yumu�ak ��kta
G�z veriyor g�rmezlere bile.
S�yle nedir ya�ayan, s�r�p giden?
F�rlat�yor al�nyaz�s� en sessizleri d�a,
K�m�ldand�lar aralar�nda
Sezdiler sevgililerin kovuldu�unu gene,
�l�p gitti umutlar i�inde gen�lik.
�i�ek a��s�nda kalmad� bir diri -
Ah! �yi kimseler ayak bast�lar
Yokedici �l�m tanr�lar�n�n y�resine,
Be�en�le gittiler oraya
Bir de k���msediler bizi �stelik,
�l�ml�ler yan�nda oyalanma y�z�nden.
PAUSANIAS. Yarg� m� giydiriyorsun?...
DELIA. Ey, neden b�rak�yorsun
�lmeye yi�itlerini do�a,
B�yle kolayl�k neden?
Yaln�z, Empedokles, seve seve
Adad�n kendini, evet seve seve.
Alt�st ediyor g��s�zleri al�nyaz�s�,
�tekiler, g��l�ler sayg� duyuyorlar
G��meye, kalmaya, �elimsizler gibi olacaklar.
Denendin iyice,
Sen ey g�rkemli! �ekti�in ac�y�,
�ekmez bir u�ak bile,
Zavall�lar; �teki dilencilere
Gezdirin yurdu.
Evet! Do�rudur bu,
Kovulanlar
Yoksunlar de�il
Sizin sevgilileriniz gibi ey tanr�lar,
Bir kez k���msenseler de!
O, g�zel olan� benimsedi...
PANTHEA. Do�ru de�il mi?
Ne yapmamas� gerekirdi?
Gerekli midir boyuna
�st�n g�c� olan h�n� duydu�unuz
Bir y�ceus i�in uzunboylu ya�ama,
��ne batarken ona?
H�z veriyor a�r�lar u�u�una,
Bir araba y�neticisi gibi,
Yolda ba�larsa tekerden duman ��kmaya
Ko�ar korkuya u�rayan bir sa�ak alt�na
Daha h�zl�!
DELIA. B�yle k�van�l� m�s�n Panthea?
PANTHEA. Kutlu g�� yaln�z �i�ek a��m�nda
Erguvan bollu�unda de�ildir,
Ac�yla beslenir ya�am, k�z karde�!
��er benim yi�itim gibi,
�l�m sa�ra��nda bile mutludur o!
DELIA. Yaz�k! B�yle avunmak gerekir mi
Ey �ocuk?
PANTHEA. Yok! Bana k�van� verir kutlu olan
Ortaya ��kmas� gerekirse,
Korkun� olan da g�rkemlice ��kar ortaya.
Onun gibi yi�itlerden birka��
Gitmemi� mi tanr�lar�n yan�na?
Korkarak, ba��r�p a�layarak
Geldi halk da�dan, g�rmedim
Bir kimsenin onu yerdi�ini,
Duymu�lar b�t�n olanlar�,
O ku�kucular gibi ka��p gitmemi�, gizlice,
Onlara ac�lar i�inde bile
G�ler y�z g�stermi� konu�urken!
PAUSANIAS. B�yle �enlikle batar,
Y�ld�zlar! Onlar�n ����ndan
��erek mi ��ldar oylumlar?
PANTHEA. Evet �enlikle bat�yor o erki�i -
Daha k�van�l�, daha parlak oluyor bile.
Neden �z�l�r�m? Ayd�nlan�yor
I��yan Ruh!
I��k sa��yor sana, batarken bile,
A��rba�l� sevgilin, do�a!
Sana ba�l� kalan, senin ada��n!
Sevmiyor seni �l�m korkusu sa�anlar,
Aldatarak ba�l�yor g�zlerini kayg�,
Senin g��s�nde �arpan
Onlar�n y�re�i de�il art�k, onlar
Kurudular, ayr�ld�lar senden - ey kutlu b�t�n!
Dipdiri! ��ten olan! ��k�r sana,
Odur senin �lmez oldu�unu g�steren!
G�lerek at�yor incilerini denize
Kendinden gelenleri, o yi�it...
B�yle olmal�yd�.
B�yle istiyor can,
Olgunla�an zaman.
Bir kez gereksemi�iz b�yle
Ola�an�st�n�n g�rmezlerini...
PAUSANIAS. B�y�kt�r onun tanr�l���
Adak olu�u b�y�k!

EMPEDOKLES'�N �L�M�

(�kinci B�l�m)
Ki�iler

Empedokles
Pausanias
Panthea
Delia
Hermokrates
Mekades
Agrigentolular:
Amphares
Demokles
Hylas

Olay�n biraz� Agrigento'da, biraz� Atina'da ge�er.

B�R�NC� PERDE

Birinci Sahne

Uzakta Agrigento korosu. Mekades. Hermokrates.

MEKADES. Duyuyor musun i�mi� halk�n sesini?


HERMOKRATES. Onu ar�yorlar.
MEKADES. Adam�n ruhu
Ne de g��l� onlar aras�nda besbelli.
HERMOKRATES. Biliyorum kuru ot gibi
Tutu�tu�unu insanlar�n.
MEKADES. Biri k�m�ldat�yor y���n�, bence,
Jupiter �im�e�inin orman�
Sar�� gibi, korkun�...
HERMOKRATES. Bundan dolay� ba�layal�m
�nsanlar�n g�zlerini,
H�zla yana�mas�nlar ���a.
Art�k ��kamaz ortaya
Tanr�sal bir nesne onlar�n �n�nde.
Bir dirilik
Bulamaz g�n�lleri.
Bilmez misin eskileri,
G���n g�zdeleri denenleri?
Beslerler y�reklerini
Evrenin g��leriyle,
�l�ms�z ki�i pek yak�nd�
O y�ce varl�klara,
Bu y�zden e�mezdi ba�lar�n�
Kendini be�enmi�ler bile,
Bu g��l�lerin �n�nde
Tutunamazd� bir ba�kas�,
De�i�iverdi kar��lar�nda.
MEKADES. O da m�?
HERMOKRATES. Budur onu g��l� k�lan...
Tanr�larla bir g�venlik
��indedir o...
Halk�n kula��nda ��nl�yor s�z�,
Bir gelirse Olympos'tan,
��k�rler ederler ona,
Odur g�kten �lgarlayan
Ya�am alevlerini,
�l�ml�ler �n�ne koyan.
MEKADES. Bundan dolay� tan�ml�yorlar onu.
Onlar�n tanr�s� olmal� o,
Onlar�n kral�.
Onlar s�yl�yor
Apollo'nun Troyal�lara
Bir il yapt���n�,
Bu daha iyi olmu�mu�,
Y�ce bir ki�i yard�m ediyormu� ya�ama.
Gene anla��lmaz s�zler s�yl�yorlar
Onun �st�ne pek �ok,
Ne yasa dinliyorlar,
Ne gerek�e, ne t�re.
Bir �a�k�n y�ld�z olmu�
Halk�m�z, korkuyorum,
Gelece�i g�steren bir belirti bu,
Bu sessiz duygu i�inde
Ne civcivler ��karacak daha.
HERMOKRATES. Sus, Mekades!
�yle olmaz o.
MEKADES. Sen daha m� g��l�s�n?
HERMOKRATES. O daha g��l�d�r,
Bu y�zden anl�yor g��l�leri
Bu az bulunur ki�iyi �ok iyi tan�r�m.
Mutlulukla b�y�m�,
Ba�lang��tan bu yana
�zel bir anlam verilmi� ona,
Budur onu yan�ltan,
�ekecek ac�s�n�,
�l�ml�leri �ok sevmenin...
MEKADES. Yerilmi�im ben,
Onunla daha s�r�p gidemez bu durum,
Yeter s�rd���,
Ba�ar� sa�larsa da gene o y�k�l�r ilkin.
HERMOKRATES. O daha �nceden y�k�lm�t�r...
MEKADES. Ne diyorsun?
HERMOKRATES. G�rm�yor musun?
Ruh yoksullar� �a��rtm� o y�ce tini,
G�rmezler de yol g�stereni.
F�rlatt� ruhu halk�n �n�ne, y�rekten
A��klad� tanr�lar�n ye�g�r��n� topluma,
H�n� duyarak e�lendi bo� yank�yla
Yeterdi bir �l� g��s�nden ��kan ses
��lg�nlara, bir s�re katland� ona,
�z�ld�, dayand�, bilmiyordu bu ara
Nerede oldu�unu.
�lerlemi� halk�n sarho�lu�u,
Titreye titreye dinlediler bunu,
Bir s�z y�z�nden titredi�inde g��s�
Dediler ki: Biz b�yle dinlemeyiz tanr�lar�!
Benim sana vermedi�im adlar� verdi
U�aklar kendini be�enmi� bir ac� �ekene.
Sonunda i�mi� a�uyu susayan ki�i,
Zavall�, bilmezdi onun anlay��na
G�re d��nmeyi, benzerini bulmay�,
Azg�n bir �nle avunuyordu,
G�rmez oluyordu onlar gibi,
�u anlay�s�z sa�mal�klara inananlar gibi,
Kesilmi�ti g��ten,
Bir gece d�t� yola, bilmiyor kurtulmay�,
Biz yard�m ediyoruz ona.
MEKADES. G�venin var m� bunda?
HERMOKRATES. Tan�r�m onu.
MEKADES. Sayg�s�zca bir dedikoduyu
Ans�d�m onun yapt���, son kez
Agoradayken o. Bilmiyorum,
�nce ne demi�ti ona halk,
Ben zaman�nda gelip uzakta durdum,
Siz �nlediniz beni, o da kar��l�k verdi,
Do�rusunu yapt� bu konuda,
Do�a dilsizdir ger�i,
G�ne�, hava, toprak, bir de �ocuklar�
Ya�arlar birbirinin �evresinde, yabanc�l...
Yaln�z ba��na ya�ayanlar ilgi duymad� ona.
Boyuna g��lenerek tanr�lar�n ruhunda
�zg�r, �l�ms�z g��leri evrenin
Gezinirler ba�kalar�n�n
Ge�ici ya�am� �evresinde,
�yle ki yaban bitkileri
Ayak bas�lmam� topra�a,
B�t�n �l�ml�ler de
Tanr�lar�n kuca��na ekilmi�tir,
Eli s�k�ca beslenmi�ler, bir de
�l� do�mu� toprak, bir bekleyen
Yoksa, ya�am� uyand�r�c�,
Benimdir bu �lke.
Birle�tirmek i�in �l�ml�lerle tanr�lar�
Bende de�i�iyor g��le ruh
Daha s�cak ku�at�yor sonsuz g��ler
�lmekte olan y�re�i, daha g��l�ce
K�k sal�yor �zg�rlerin ruhundan,
Gezen insanlar, uyan�kt�r o! Evet ben
Yolda��y�m yabanc�n�n,
Bilinmeyen deyin s�z�me,
Ya�ayanlar�n sevgisini ta��r�m,
B�rak�n, birlikten yoksun olan�,
Ben ba�kalar�ndan alm�,
Ba�lam��m can vererek, yola koymu�um
Gen�le�tirerek duraklayan evreni,
�te b�yle s�yledi o kendini be�enmi�...
HERMOKRATES. Bu da azd�r, k�t� i�inde uyuyor
onun,
Tan�r�m onu, tan� g�ky�z�n�n
O pek mutlu ��mar�k o�ullar�n�,
Onlar�n ruhlar�ndan ba�kas� sevmez onu...
Bir kez tedirgin etmi� onlar�, d�a bak� -
Kolay incinir
Yumu�ak y�rekliler -
Kimse alamaz g�n�llerini daha,
Yaka yaka oyar onu bir yara, onulmazca,
Kabar�r y�rek. O bile! Sessiz g�r�n�r,
K�pk�z�l olur, yoksul halk ondan
Y�ce �z� alal�dan ----
G���ste tiranca tutkuyu bulal�dan beri...
O ya da biz! Bir y�k�m de�il,
B�yle adar�z onu: G��meli
O bile!
MEKADES. K�k�rtma onu! Bir yerde kapamay�n,
Bo�ulmas�n, b�rakmay�n, s�k�an yal�m�!
B�rak�n onu! Engel olmay�n ona! Bulamaz
Onu, atak bir i�te, kendini be�enmi� ki�i,
Ancak s�zle su� i�leyebilir o,
�l�r bir ��lg�n olarak, pek dokunmaz
Bize. B�rak d�e dalarak u�sun!
G��l� bir rakip onu korkun� yapar,
B�yle sezer g�c�n�, sonra ----
HERMOKRATES. Ondan, her nesneden
korkuyorsun, zavall� adam!
MEKADES. Ancak bana yara��r pi�manl�k,
Esirgenecek olan� da esirgerim seve seve.
Gerekmez her nesneyi bilen toyun bunu,
Her nesneyi kutlu k�lan kutlu ki�i de �yle...
HERMOKRATES. Anla beni, ey toy �ocuk!
�eki�tirmeden �nce, s�yledim sana
�nsan d�ecek, inan bana, esirgenmeliydi oysa,
Ben de senin gibi olacakt�m �okluk!
Oku bunu; insan ruhu y�k�c�
Bir ate�tir, k�l��t�r, bilmez susmas�n�,
Bu tanr�sal ruh, gizemini koruyamazsa.
Sessiz durur, kendi derinli�inde dinlenir,
Verir gerekeni: �yilikseverdir, oysa
Bir de bo�anmayag�rs�n ba�lar�ndan
Yutucu bir alev kesilir gider.
B�rak�r onunla ruhunu da, tanr�lar�n�z� da
Korkmadan s�ylenmeyecek s�zleri s�ylemek
�ster, korkun� varl���n� d�ker su olsa da,
Sa�ar, daha k�t� de�il mi bu �l�mden,
Sen bunlardan s�z edersin bir de?
Gerekliyi yanl� anlatmak m� istersin?
Al�nyaz�s�d�r onun bu, kendine d�enle yetin!
Onu kendili�inden yapt�, ya�amal�d�r,
Her ki�i onun gibi ac�, ��lg�nl�k i�inde
Ge�ip gidiyor, a��kl�yor tanr�sal olan,
Her yana gidip gelen, gizli ve egemen olan�,
�nsan ellerine b�rak�yor!
O, d�melidir!
MEKADES. Dolu bir ruhtan do�an iyili�iyle
�l�ml�lere g�vendi�inden bu y�k�m�
G�rmeli miydi?
HERMOKRATES. Evet, Nemesis'in gelmesini bile
ister o,
B�y�k s�zler s�ylemek ge�er i�inden,
Ar� duru bir ya�am� k�t�lemek,
Derinli�in alt�n�n� g�n ����na ��karmak,
Kullanmak ister, ilkin onu y�kacak
Bir gerekseyi� olarak �l�ml�lere verilmeyen.
Yoksa daha �nceden �a��rtm� m� onu?
Yetkin bir ruhu mu var ulus i�inde?
Yabanla�m� onun gibi ince yap�l� olan!
Bu her nesneyi bildirici iyi adam nas�l da
Her i�i kendi g�c�yle yapan biri olmu�!
De�i�mi�, ne de atak olmu�
Elindeki bir oyun gibi sayg� duyard�
Tanr�lara da, insanlara da...
MEKADES. Korkun� s�zler ediyorsun, rahip,
Ger�ek gibi geliyor bana karanl�k s�z�n,
Olsun, beni i� yapmaya y�nelttin, yaln�z
Bilmiyorum nerde bunu yapacak olan.
B�yle b�y�k olmay� isteyen biri olsun,
G�� de�ildir i�i d�zene koymak,
Bu i� �st�n g�c� olan�n elinden gelir,
Bir b�y�c� gibi y�netir y���n�
Bir ba�kas�ym� gibi geliyor bana, Hermokrates...
HERMOKRATES. G��s�zd�r senin b�y�c�n, �ocuk
gibi, ye�niktir,
Ger�i bizi haz�rlam� olmas� gerekti,
O belli saatte de�i�tiriverdi g��s�zl���,
Kendine g�veni olan, sessizce y�kselen
Bir anlam� ta��y�c� oldu �imdi kendince,
Bir de g�c� olayd�, sayg� duymazd�,
�z�l�r, yaln�z kendi d���n� g�r�r,
Yitik ya�ama d�nmeye �al��rd�,
Kendili�inden geveledi�i tanr�y� arard�...
Topla halk� ba��na, yak�nay�m ondan,
Karg� ya�d�r ona, korksunlar �n�nde
Putlar�n�n, kovsunlar onu ��le,
Bir daha d�n�p y�k�m veremez bana,
Orada ona en �ok bunun yak�t���n�
Bildirin, �l�ml�lere de...
MEKADES. Neden, su�luyorsun onu?
HERMOKRATES. Sana s�ylenen s�zler
Yeterlidir...
MEKADES. Bu c�l�z yak�n�la m� istersin
Halk�n onu �z�nden atmas�n�?
HERMOKRATES. Her yak�nman�n zaman�nda bir
g�c� var,
Bu g�� de pek �nemsiz de�il hani.
MEKADES. Evet, onun �l�m�nden de yak�n�yorsun
Halk �n�nde, oysa etkisi de olmuyor.
HERMOKRATES. Bu yeter! Apa��k bir ger�e�i
Gizliyorlar sa�maya inananlar.
Bu g�r�lmedik bir al�akl�k olmal�,
G�z �n�ne getirmeliler onu, c�l�zlar�
K�m�ldatan...
MEKADES. G�n�lleri ba�l� ona, b�yle kolayca
Ba�lay�p y�netemezsin o g�nl�. Seviyorlar onu!
HERMOKRATES. Onu mu seviyorlar? Evet. Onun
�i�eklenip ��ldad���ndan beri ----
------ Tad�n� ��kar�yorlar.
Ne yapabilirler onunla art�k,
O kurumu�, ��le d�nm�? � yok onda,
Yararlanacak bir y�n� kalmad�, k�sald�
G�nleri, ekin vermez oldu tarla,
B�rak�lm�, �rmaklar ak�yor, �st�nden
Yolumuz ge�iyor geli�ig�zel.
MEKADES. K�k�rt onu! K�k�rt onu! Bak!
HERMOKRATES. Ummuyorum onun katlan�c�
oldu�unu.
MEKADES. B�yle ele ge�irecek onlar� katlan�c�!
HERMOKRATES. Az da de�il pek!
MEKADES. Hi� de dikkat etmiyorsun, kendini de
Beni de, onu da, her nesneyi de yok edeceksin.
HERMOKRATES. �l�ml�lerin d�e kap�lmas�na,
utanmas�na
Kar�� sayg� duymuyorum ger�ekten!
Onlar tanr� olmak, tanr�lar gibi
Kutlanmak isterler, s�rer bu bir zaman!
Kayg�lan�yor musun ey katlan�c�
Ac� �ekenin onlar� kazanmak isteyi�ine?
Y�kselecek ��lg�nlara kar��,
Onun ac� �eki�inde tan�yacaklar
Kand�r�c�l���n a��r�n�, ona kar��
��kretmede kat� y�rekli olacaklar,
Tap�n�lan da g��s�z biridir ger�i,
Neden onlarla kar�t��� ��kacak
Ortaya dosdo�ru...
MEKADES. Bu olay�n d��nda kalmak isterdim,
toyun!
HERMOKRATES. Bana g�ven, �ekinme, gerekirse.
MEKADES. Gelirse oraya, bir aran�ver
Sen �a�k�n Ruh! Yitirdin her nesneyi.
HERMOKRATES. B�rak onu! gitsin! (�kisi de ��kar.)

�kinci Sahne

Empedokles.

EMPEDOKLES. Sokuldun yava� yava� sessiz


d�nyama,
Buldun beni orda karanl�k sofamda,
Sen ey g�n�lde�! Umutsuz de�il geli�in,
Uzaktan g�sterdin etkini yery�z�nde,
Anlad�m d�n��n� iyice, g�zel g�n!
Benim size olan g�ven�lerim, sizin,
Y�celerin h�zla �al�an g��lerine! -
Gene yak�n�mdas�n�z benim, siz ey mutlular,
Eskisi gibi, siz korumun yan�lmaz a�a�lar�!
Siz dinlenin, sen de b�y�, g�n g�n
��irin ��klar� g�k kaynaklar�ndan
Bu ayr�lanlar�, ekmi� d�lleyici hava
Ya�am k�v�lc�mlar�n� �i�ek a�anlara!
Ey i�tenli do�a! G�zlerimin �n�ndesin,
Tan�r m�s�n g�n�lde�ini, y�ce sevgiliyi,
Tan�mazs�n beni de, bir diri t�rk�n�n
Sevin�le akan adak kan� gibi sana
Getirdi�i toyunu da?
Kutlu a�a�lar�n yan�nda,
Yerin damarlar�ndan ��kan sular�n
Topland��� yerde, susuzlar�n
K�zg�n g�nde serinledi�i - i�imde bile,
Evet i�imde, siz ya�am�n kaynaklar�,
Ak�n evrenin derinli�inden birlikte,
Susayanlar geldi bana - nedir durum?
G�veniyor mu? Yaln�z m�y�m b�sb�t�n?
G�nd�z�n bile gece mi d�arda?
Y�ce ki�i bir �l�ml� g�z g�rd�,
K�r edilen eliyle de�iniyor d�rt bir yana,
---- Onun boyuna
�lerlemesi gerek �imdi, uzunboylu ��mart�lan,
O b�t�n dirilerle mutlu olan!
Sizin ya�am�n�z ah! Mutlu g�zel �a�da,
Bir evren, bir de onlar�n g�rkemli, tanr�sal
G��leriyle bir g�n�l gibi duyulan da!
Yoksa ruhunda b�rak�p gitme toplumdan
Kovulma yarg�s� m� veriyor? G�n�lde�siz mi o,
O tanr�lar g�n�lde�i? Onun yoklu�unda
Gecesinde yay�l�r boyuna �elimsizler gibi
Katlan�lmaza katlanarak korkun�
Tartarus'ta g�n g�n d���lenler.
Ne oldu, a�a�� indin de? Hi� mi? Haa!
Bana b�rakmal�s�n�z birini! ��lg�n,
Sen de �ylesin, d�e dal�yorsun, sen de
Bir c�l�z olayd�n. Bir kez daha! Bir kez
Daha benim i�in dirilmeli o, onu isterim!
Karg� yada ba��! Aldan bakal�m,
Ey al�ak g�n�ll�, senin i�in bir nesne
��kmaz g���sten! Kendim i�in yaymak
�stedi�im nesne kendi alevimden ��kmal�!
Sen k�van� duymal�s�n, yoksul ruh,
Tutsak ruh! Kendini �zg�r, varl�kl�,
B�y�k olarak sezmelisin evreninde! -
Yaz�k! Tek ba��na! Tek ba��na! Tek ba��na!
Bulamayaca��m sizi,
Tanr�lar�m benim,
Bir daha d�nmeyece�im,
Senin ya�am�na, ey do�a!
Senin karg�lanan�n! Yaz�k!
Ben seninkine bile sayg� g�stermedim mi,
Seninkidir beni �st�n g�ren,
Sen s�cak kanatlarla ku�atarak
Beni uykuda kurtarmad�n m�,
Ey ince ki�i,
��lg�nlar�n i�inden? Onu
Esirgeyerek, y�z�ne g�lerek Nektar�nla
Besledin, onu i�ti geli�ti,
�i�ek a�t�, g�� kazand�, esridi,
�imdi de alaya al�yor seni cezas�z - ey tin,
Beni b�y�k k�lan tin! Senin beylerin
Kendindedir, ya�l� Saturnus'un var!
Yeni bir J�piter ��kar�lm� senden,
Daha c�l�z, yaln�z daha at�lgan...
K�t� a��zlar yerebiliyor seni ancak.
Bir �� al�c� yok mu, boyuna ruhuna
Yergi, karg� ya�d�rmam m� gerek?
Tek ba��ma kalmam m� gerek? �yle mi?

���nc� Sahne

Pausanias. Empedokles.

EMPEDOKLES. Seziyorum g�n�n bat��n�,


ey g�n�lde�!
Benim i�in ortal�k karar�p so�uyacak!
Geriye, ey sevgili! Dinlenmeye gidi�
Mutlu uykudan seni uyanm�, ava doymu�
Bir ku�un ba��n� i�eri �eki�inden
Ba�ka de�il benim i�in!
B�rak benden yak�nmay�! B�rak!
------------------------------
PAUSANIAS. ---- Anlamad�m dedi�ini.
�ok yabanc� geldin bana,
Empedoklesim! Tan�m�yor musun beni?
Tan�m�yor muyum seni yoksa,
Sen g�rkemli ki�i? B�yle bir masal
Olabiliyor musun ey soylu y�z,
Boyun e�direbiliyor mu ac�
Yery�z�nde g���n g�zdelerine?
Sen �yle de�il misin? Bak! Biz toptan
��krediyoruz sana, b�yle alt�n bir
Sevin� i�inde, kendi ulusu aras�nda
Kimse yoktu senin gibi g��l�...
EMPEDOKLES. Sayg� duyuyorlar m� bana? S�yle
onlara,
B�raks�nlar art�k, yak�m�yor bu s�s
Kara aln�ma, hani solar
Ye�il yapraklar bile g�vdeden
Kopup d�k�l�nce!
PAUSANIAS. Daha ayaktas�n, taze sular s�z�yor
K�klerine, soluk al�yor yava�tan,
Ge�ici de�il �yle senin doru�un.
Tanr� g��leri beslemiyor mu seni?
EMPEDOKLES. Gen�lik �a��n� and�r�yorsun bana,
Ey sevgili!
PAUSANIAS. Ya�am ortas�nda daha g�zel geliyor
bana.
EMPEDOKLES. Seve seve bak�yor, o g��mek
isteyince
H�zla yitip gidici olanlar�n g�zleri
Geriye, bir kez daha
��kredenlere, i�te o �a�!
Sevgi be�enciniz uyand�rd� bende
Tanr�lar�n verdi�i ruhu Endymion gibi,
Bir �ocuksu uykuda a��l�verdi
Sezdi boyuna gen� kalan, dipdiri,
Ya�am�n b�y�k y�ceuslar�n�.
Ey g�zel g�ne�! ��retmedi bana insanlar,
Benim kutlu y�re�im �l�ms�zce severek
Kar�� ��kard� beni �l�ms�zl��e,
Sana! Bulamad�m tanr�sal olan�,
Ey durgun ��k! Kendi g�n�mde
�nem vermiyorsun ya�ama, kayg�s�z,
Sevin�li, mutlusun �stelik!
El �ekiyorsun bu alt�n bolluktan,
Ben de uygun g�rd�m bunu
Bu iyi can� seve seve.
�l�ml�lere, korkusuz a��ld� g�nl�m,
Senin gibi, a��r ba�l� topra�a,
Al�nyaz�s�yla olana, ah! Ona ba�l�
Kalmak i�in �vg�ler d�zd�m, bir gen�lik
Sevinci i�inde sonuna de�in ona
Adamak i�in ya�am�m�.
S�yledim ona bir mutlu saatte,
B�yle ba�lad�m a��r �l�m ba��n� ona.
Sonra ba�ka h��rt� duyuldu korulukta,
�nceden inceden ��nlad� onun da� kaynaklar�,
Onun sevgi �i�eklerini verdiler bana,
�i�ek dallar�yla
�epe�evre sard�lar ba��m�. -
PAUSANIAS. Ah, b�yle gen�lik! D��nden do�an
Bir par�lt� var g�zlerinde
Ac� �ekenin gene.
EMPEDOKLES. B�t�n k�van�lar�n, ey yery�z�!
Senin gibi ger�ek, s�cak dolu, sevgiden,
Yorgunluktan dolay� olgun, bana
Verdin onlar� b�t�n.
Sessiz da� doru�unda oturdu�umda,
�a�arak insanlar�n de�i�en ��lg�nl���n�
D��nd���mde derinden, kap�l�rd�m
D�n��mlerine senin, daha yak�ndan
K���mserdim kendi solup sarar�lar�m�...
Sonra soluk ald� g�k, senin gibi
Ondu sevgiden yaral� g�nl�m�,
Y�ksek mavili�in i�inde alev bulutlar�
Gibi ��z�lm� kayg�lar, ar�nd�m...
PAUSANIAS. Ey g�klerin o�lu!
EMPEDOKLES. Evet bendim o! Anlatay�m,
Ben yoksul! Bir kez daha istedim
Ruha seslenmeyi,
Ben, senin y�ceus g�c�n�n yap�t�y�m,
Senin g�rkemli i�da��n�m ey do�a!
Ben de, dilsiz, �l� gibi sessiz g�n�l
Yank�lar uyand�r�r b�t�n seslerinden!
Gene o muyum ben? Ey ya�am!
��nl�yor mu sesin, b�t�n kanatl� ezgilerin,
Duydun mu eski sesini, b�y�k do�a?
Ah! Ben, ben yapayaln�z, ya�amad�m m�
Bu kutlu yery�z�yle, bu ��kla, ruhun
Ayr�lmad��� seninle ey baba g�k!
B�t�n dirilerle ey tanr� g�n�lde�i,
Ger�ekten Olympos'ta?
Ben kovulmu�um, ben yapayaln�z ki�i,
Ac� �ekmektir benim g�nyolda��m, uykuda��m.
Bende bulunmaz ba��, git.
Git! Sorma git! D� m� g�r�yorum san�rs�n?
Ey bak bana, �a�ma
Sen iyi ki�i, benim a�a�� indi�ime,
Ben g�klerin �ocu�u, onlar�n
�ok mutlu olmalar�na,
�zel bir karg�� �le�ti�ine...
PAUSANIAS. Yaz�k! B�yle konu�ma m� olur! Sen
misin?
Dayanamam! Senin beni, can�n� �zmen gerekmez.
K�t� bir belirti gibi geliyor bana
B�yle boyuna sevin�li olan ruh,
G��l� varl���n bulutlarla �rt�nmesi...
EMPEDOKLES. B�rak kayg�y�, ey sevgili!
Ne yapt� size, bu ar� duru ki�i,
Neden b�ylesine karart�ld� ruhu?
Siz �l�m tanr�lar�! Yok mudur bir yerde
�zel i�i �l�ml�lerin, ula�maz m� korku
Onlar�n y�re�ine, g��l�lerin g��s�nde
Egemen olmaz m� sonsuz al�nyaz�s�?
B�rak �z�nt�y�, y�r�t erkini,
Sen gene eski sensin,
Yapabilirsin daha �o�unu bile,
Bir bak sevgime benim, kimsin,
Senin olan� d��n, ya�a!
EMPEDOKLES. Bilmezsin beni de, kendini de,
�l�m�, ya�am� da...
PAUSANIAS. �l�m�, onu bilirim az �ok,
Evet, var olmay� d��nd�m biraz.
EMPEDOKLES. �l�md�r yaln�z olmak, tanr�s�z
olmak!
PAUSANIAS. B�rak onu, bilirim seni, eylemlerinde
Tan�m��m seni, kendi erki i�inde
��rendim ruhunu da, evrenini de,
Kutlu bir anda
Bir s�z�n senin
Pek �ok y�ll�k dirim vermi�se bana,
O g�nden ba�lam� demektir
Gen�lik i�in b�y�k bir �a�.
Orman h��rday�nca uzaktan
Yuvay� d��nen cana yak�n geyikler gibi
�arpard� y�re�im �ok kez,
Sen s�z edersen eski evren mutlulu�undan,
�yi g�nleri bilirsen a��k demektir
B�t�n al�nyaz�s� sana koymaz m�s�n
Gelece�in b�y�k �izgilerini g�z�n�n,
G�venli bak��n�n �n�ne, eksik bir �yeyi
B�t�nde d�zene koyan sanat�� gibi?
Tan�maz m�s�n g��lerini do�an�n,
Sen onlar� sessiz egemenli�in alt�nda
G�venle, bir �l�ml� olmadan
Nas�l y�netirsin istedi�in gibi?
EMPEDOKLES. Do�ru! Biliyorum hepsini, hepsine
egemen
Olabilirim, elimdeki bir yap�t� bildi�im
Gibi iyice, ruhlar�n Beyinin diriyi
Y�netti�i gibi y�netirim onlar� g�nl�mce...
Benimdir evren, b�t�n erkler
Uyru�umdur benim, i�imi g�r�rler, ----
---- Benim u�a��m olmu�
Bir Beyi gerekseyen do�a,
Benden ald���d�r ancak onun �n�.
Ne olurdu g�k, deniz, adalar,
Y�ld�zlar, insanlar�n g�zleri �n�ndeki
B�t�n nesneler, ne olurdu evet,
Bu �l� telli �alg�, ben ona ses, dil,
Can vermeseydim? Tanr�lar,
Onlar�n ruhu ben bildirmeyince ne ki.
Haa! S�yle, ben kimim �yleyse?
PAUSANIAS. E�len bu �elimsizlik i�inde kendinle
de,
�nsan�n al�ml� k�ld��� her nesneyle de, -
Sizin etkiniz, s�z�n�z k�rar g��s�mde
G�c�m�, korkutur beni, vur a���a ne varsa!
H�n� duyuyorum sevdi�ine de, sana
E� olmas�n� istedi�ine de,
Ba�kad�r istedi�in senin, yetinmezsin
Namusunla sen, kalmak istemezsin,
Peki g���p gitmek mi dile�in?
EMPEDOKLES. Su�suz ki�i!
PAUSANIAS. Kendine kendinden mi yak�n�yorsun?
EMPEDOKLES. (Sessizce.) � g�rmelidir insan,
D��nen insan geli�erek
S�rd�rmeli ya�am�, ilerlemeli kendince...
Daha b�y�k bir anlamla dolu,
B�sb�t�n durgun bir g�� ku�at�r
Sezen ki�iyi, i�te o d��n�r,
B�y�k do�ay�...
�nsan a�ar ruhunu do�an�n,
Bir ilgi duyar i�inde, bir umut
Ta��r insan. K�k sal�p derinden uyan�r
G��l� bir tutku i�inde...
�ok i�ler gelir elinden,
Al�ml�d�r insan�n s�z�, gezer evreni
Tutar avcunda...

EMPEDOKLES ETNA'DA

(Taslak)

ETNA

1
Empedokles.
2
Empedokles. Pausanias.
Ayr�l�k.

3
Empedokles. Ya�l� Adam.
�yk�s�n� anlat��.

B�LGE
Ku�kulan�yorum bu adamdan, tanr�lardan ----
Neden g�cenirsin zamana, beni do�urana,
Beni ortaya ��karan ilkeye?

EMPEDOKLES.
(Gider.)
��ren anlamay�, yolu, b�yle olmay� ----
PAUSANIAS. RAH�P.
Bu onun ara�t�rmaya ba�lamas� i�in elveri�li bir durumdur. Empedokles ile halk�n
aras�
a��ld�ktan sonraki durumun ku�kululu�u, Empedokles'in �st�nl���n� �ekemeyi�
y�z�nden halk�n
bu s�rg�n konusunda konu�mas� i�in a��r� ad�mlar at�ld�. �mdi halk onun yoklu�unu
duyar
g�r�nd�, onun b�y�k varl���ndan, Empedokles ile halk� ba�layan gizli ba�dan yoksun
kald�.
Al��lmam� k�kl� kurulu�lar, bu iki yanl� ac�nmal�k belirlenimin duygusu onu
ger�ekten
pi�manl��a s�r�kledi. Halk�n Empedokles i�in verilen s�rg�nden do�an
k�van�s�zl���n�n yaratt���
ilk g�r�lt� s�ras�nda Empedokles geri �a�r�lmay� kendili�inden istedi. Durum b�yle
s�r�p s�r�p
gidemez, Empedokles bu i� gece g�nd�z olmaz, der. Bundan ba�ka bu kendini bilen
adam
�l�ml�n�n al�nyaz�s�n� ara�t�rd�. Bu y�zden gene ya�amak istiyor. Pausanias.

YA�LI. KRAL.
Ya�l�. �lk�sel d��nceye dalarak.
Kral. Yi�it�e d��nceye dalarak.

ULAK. YA�LI.
Karde�i krala yakar�r ----
Kral, a��r basarak onaylar onu.
Ancak ���t istemez, karde�iyle kendisi aras�nda bir arac� da istemez. Ya�l� gitme
gere�ini
duyar:
Art�k gideyim, arac� istemem.
Bu adam da gider.
Kral�n tek ba��na s�ylevi. Al�nyaz�s� �ocu�unun co�mas�.
EMPEDOKLES �LE KRAL.
Empedokles: Benimdir bu y�re ----
B�rak�n �� al�c�y� ----
-------- uslu adam.
Empedokles: Bir ana emzirmi� bizi.
Kral: Ne g�nden beri?
Empedokles: Kim sayabilir y�llar�.. oysa...

�znellerden nesnellere ge�i�.


Kral gitmek ister, halk�n yakla�makta oldu�unu bildiren ulak onu kar��lar. Bir
sars�l� i�inde
mutluluk t�rk�s�n� s�yler. Sonra k�zg�nl�kla kar��ya ge�er... Silahlananlar�n
gizlenmelerini
buyurur, verilecek ilk belirtiyle... Sonunda ona k�z karde�iyle Pausanias'�n
geli�i bildirilir.

KIZKARDE�. PAUSANIAS.
K�zkarde� salt �lk�c�. Empedokles'i arar.
Pausanias.
Empedokles salt �lk�c�.
K�zkarde� kral� sorar, ikisinin ba��lanmas�n� ister.
Halktan s�z eder:
Empedokles'in geri gelmesi i�in yakar�r.
Yara - unutulmu�luk.

EMPEDOKLES.
Yi�it�e �lk�c�...
Ge�mi� art�k ne varsa.
Pausanias bo�una bakt� halk�n el�ilerine. K�z karde� bu gidi�ten Empedokles ile
aralar�nda
bozu�ma olan ku�kulu y���ndan, iki karde� aras�nda ba�layan bozu�madan korktu...
Empedokles sessiz durdu, onlar� avuttu. Bu ak�am olacak, dedi; serin yeller
esecek, sevgi
ulaklar�, g�klerin y�kseklerinden g�n�lde��e inenler, g�ne�in o�lu ak�am t�rk�s�n�
s�yler, alt�n
sesler ��kar�r ----

HALK EL��S�.
Onu kendi ger�ek bi�imi i�inde buldular, onun onlar� g�rd��� gibi onlar da onda
yans�yordu.
Onun �l�m�, sevgisi, i�tenli�idir. Ona ruhuyla ne denli yak�n gelirse, kendini
onlar�n i�inde
�ylesine �ok g�r�r, b�ylece o �z�nde egemen olan bir duyu i�inde g��lenir...

Yeni dram�n ortaya konan sahneleri.

K���LER.
Empedokles.
Pausanias - Empedokles'in g�n�lde�i.
Manes - bir M�s�rl�.
Strato - Agrigento beyi.
Empedokles'in k�z karde�i.
Panthes - k�z�.
Arkada�lar, Agrigentolular korosu.

B�R�NC� PERDE
Birinci Sahne

Empedokles.

EMPEDOKLES. (Uykudan uyanarak.)


Uzun bulutlar y���n�ndan �a��rd�m sizi
Bu y�reye, siz ��le ��nlar� denenleri,
Siz pek olgunla�anlar, sizde tan�d�m
Yeni bir ya�ama g�c�n� ben.
Yoksa bamba�kad�r durum!
�nsan �z�nt�s� gitmi� art�k!
Kanatlan�yorum, mutluyum
Kolay y�kselece�im oradan, yeterince k�van�l�,
Al�ml�, varl�kl�y�m oturdu�um yerde,
Alev sa�ra��n�n duda��na dek ruhla
Doldu�u yerde, onun derdi�i �i�eklerle
�elenk tak�lm� bana, Etna baban�n
G�n�lde� sevinciyle verdi�i...
�imdi yeralt� f�rt�nas�, her g�nk� gibi,
Yak�n bir y�ld�r�m�n bulutlar kona��nda
U�arsa, k�vanca do�ru a��l�r benim de g�nl�m.
Kartallarla s�ylerim do�a t�rk�s�n� burda.
D��nmedi yabanda bana ba�ka
Bir ya�am�n �i�ek �i�ek a��ld���n�,
Yererek bizim ilden dolay� ��k�t� bana,
Benim y�ce karde�im. Ah! Bilmiyor,
Ba��� haz�rlayan uslu ki�i,
�nsanl�k ba��ndan ��z�lm�, odur beni
�zg�rce a��klayan, �zg�rce, bir g�k mele�i gibi,
Bu y�zden �nemi vard� bu y�zden yap�ld�!
Bu y�zden yermekle, karg�la silahland� halk,
Benim halk�md�, benim ruhuma kar��,
Bana sald�rd�, bo�una de�ildi
Kulaklar�mda ��nlay�� �ok sesli
Kahkahalar�n, evet a�layarak gitti yoluna
Sofu d���, zevzek... �l�ler yarg�c�n�n yan�nda
�yi i� g�rm��m! Yararl�yd� sa�l��a, a�u
�yiletmi� sayr�lar�, bir su�lu ceza verdi
�tekilere. �ok yaz�klar i�lemi�im gen�likte,
�nsanlar insanca sevmedi, i� g�rd�,
Bir su gibi, ate� daha k�rce i� g�r�yor hani...
�nsanca bir i� yapmad�lar bana, bu y�zden
K�t�l�k ettiler y�z�me kar��,
Senin gibi tuttular beni de,
Her neyse katlanan do�a! Sendeyim,
�imdi sendeyim, ��ld�yor aram�zda
Eski sevgi yeniden, seninle benim.
�a��r�yor yak�na, daha yak�na �ekiyorsun,
Beni, unutulmu�luk - mutlu bir seren gibi
K�y�dan ayr�lm��m, ya�am dalgas�
---- Sarar beni kendili�inden,
Bu en �ok dalgal� olan, a�arsa bana
Kollar�n�, ey ana, budur istedi�im de,
Ka��nd���m da benim. Yoksa korku
Salar ba�kas�, �l�s� m�d�r bu anan�n,
Ey sen, �ok iyi bildi�im, sen
B�y�leyen korkun� alev! Ne de sessiz
Durursun �urda burda, ne de korkars�n,
Ka�ars�n sen, ey dirinin ruhu...
Benim i�in diri, apa��k olacaks�n.
Gizlemiyorsun benden, bana ba�l� ruh
�ok de�il! Sen bilirsin kendini, bilinmez
De�ilsin bence de ----
P�r�l p�r�l olacak bence, korkmuyorum.
�lmek istiyorum ben de, hakk�md�r.
Haa! Tanr�lar! Ne soy kaplam� y�z�m�
�epe�evre tan k�z�ll���, oysa a�a��da
Eski �fke kudurmu� bile daha �nceden!
Siz a�a��, a�a�� yak�nan d��nceler!
Senin gere�in yok bana, ey �zentili g�n�l,
Burada bir d��nce yok art�k.
Tanr� sesleniyor -
(Pausanias'�n orada oldu�unu anlar.)
Kurtarmal�y�m bu erki�inin
G�vendi�ini, benim yolum onun de�il...

�kinci Sahne

Pausanias. Empedokles.

PAUSANIAS. Ey gezginim, sevin�le uyanm�


g�r�n�yorsun!
EMPEDOKLES. Ey sevgili, bo�una bakmam�s�n
Geriye d�n�p yeni anayurda.
Yabandan iyilik g�r�yorum art�k,
Sen de be�enirsin soylu tepeyi...
---- Bizim Etna'y�.
PAUSANIAS. Onlar bizi s�rd�ler, seni de,
Seni, ey iyi insan! Yerdiler, inan bana,
�oktand�r dokunmad�n onlara,
Y�rekten girdi d�lerine, gecelerine
Umutsuzlu�a d�enlerin, p�r�l p�r�l ��k...
Bitirmek istiyorlar yolu imdi sessiz,
U�suz bucaks�z bir �rmakta,
Y�r�ngesine koymak istiyorlar gemilerini,
Bulut da y�ld�z� gizliyor hani bu s�ra!
�yi biliyordum bunu, sen ey tanr�sal!
Senden ka��yor, ba�kas�na, at�lan ok.
Y�k�m vermiyor bir b�y�c�n�n de�ne�indeki
E�itilmi� y�lan gibi, oynuyor �evrende
�oktand�r ard�nca s�r�d���n g�vensiz y���n,
G�nl�nle ku�att���n, ey seven ki�i!
�mdi! B�rak onlar�! Bi�imsizlik isteyen,
I��ktan ka�an, durduklar� yerde sal�nanlar�,
Her nesneye kap�lan, ko�up yorulan,
Her nesneden tedirgin olan, yang�n ��karacak
S�nd�r�nceye de�in, biz sessiz otururuz burda!
EMPEDOKLES. Evet biz burda rahat�z! Burada
a��l�yor
Alabildi�ine kutlu ��eler �n�m�zde.
Yorulmayanlar deviniyor boyuna sevin�le
Kendi g��leri i�inde �evremizde.
Kendi g�venli k�y�s�nda uyan�yor, susuyor
Ya�l� deniz, onun �rma��ndan
Bir ��nlay� y�kseliyor, do�a dalgalan�yor,
U�ulduyor oylum oylum a�a��da ye�il orman,
Yukarda ��k, g�k dindiriyor ruhu,
Daha gizemli bir iste�i.
Evet, o�ul! Biz burada rahat�z.
PAUSANIAS. Burda kal
Bu tepede, ya�a kendi evreninde.
Ben sana bakar, yard�m ederim, gerekince.
EMPEDOKLES. �ok az gerekseme olur ben seve
seve
�sterim g�z kulak olmay� bundan sonra...
PAUSANIAS. Evet, ey sevgili! Daha �nceden
D��nd�m sence gerekli olan� az �ok.
Sen bu ��plak yerde, s�cak g�ne�te
�yi uyuyabilirsin �yle d��nm�t�m,
Bir yumu�ak yer, serin gece
G�venli bir sofada daha iyi olacakt�.
Burday�z biz de, her nesneden ku�ku
Duyanlar, ba�kalar�n�n oturma yerlerine
�ok yak�n olanlar.
Senden istemedim uzak kalmay� uzunboylu,
Bu y�zden ivetledim, buldum da, mutluyum,
Seninle benim i�in yap�lm� bir rahat ev,
Me�elerle �evrili, sarp bir kaya,
Orada da��n koyu sessizli�inde,
Yak�n�nda f�k�r�r bir p�nar, ye�illik
Verir �evreye g�zel bitkiler bollu�u,
Otlarla, yapraklarla dolmu� �rmak yata��.
B�rak�r seni kendi ba��na, dokunmaz bile,
�yle sessiz, �yle derin bir yer oras�,
Derin derin d��n�r, dalars�n uykuya.
Kutludur o ma�ara bana da, sana da...
Gel, bak, s�yleme, ben ger�ekte
Sana yaramam, kimin i�ine yarad�m ki?
EMPEDOKLES. Sen iyi yarars�n i�e...
PAUSANIAS. Nas�l yapabilirdim bunu?
EMPEDOKLES. Ah, sen �ok g�n�lde�
Bir kimsesin, sen aptal bir �ocuksun...
PAUSANIAS. Do�ru diyorsun, ben do�du�um
kimseden
Daha uslu olmay� bilmiyorum.
EMPEDOKLES. Buna g�venin var m�?
PAUSANIAS. Neden olmas�n?
Neden �yleyse uzatt�n bana ellerini,
Sen, iyi insan, ben bir �ks�z gibiyken,
Yi�itlerden yoksun k�y�da bana
Bir koruyucu tanr� ararken �z�l�p
Aldand���nda? Ey soylu ��k neden sessiz
Bir yolda yan�lmayan bir g�zle
G�na��m�mda ayd�nlatm�t�n beni.
Ben de�i�ip senin olal�dan beri,
Daha yakla�al� sana, seninle
Ba�ba�a kalal�, daha k�van�l�,
Daha �zg�r oluyor ruhum...
EMPEDOKLES. Etme bunun s�z�n�!
PAUSANIAS. Nedir o? Neden? Ey g�n�lden ba�l�
adam
Neden yan�lt�r seni bir g�n�lde��e s�z?
EMPEDOKLES. Anlatma art�k be�endi�ini, b�rak,
Benim i�in olan olmu�, bitmi�.
PAUSANIAS. Senin i�in olan� biteni biliyorum,
Ben de, sen de, ikimiz de kald�k.
EMPEDOKLES. Ba�ka bir konudan s�z et, o�lum!
PAUSANIAS. Ba�ka ne gelir elimden?
EMPEDOKLES. Bana bir b��ak saplamad�n�z m�
Bu an�yla?.. �mdi �a��p kal�yorsunuz,
G�z�m�n �n�ne gelip bana soru soruyorsunuz...
Hay�r! Sen su�suzsun, ey o�ul
Ben b�yle yan�ma sokulana katlanamam...
PAUSANIAS. Bana m�, bana m� �at�yorsun?
Kendini d��n, bana bak, o sensin,
Ver bana az �ok yoksun kalabilece�imi,
Sende ruhun varl�kl�l��� y�z�nden olan�,
Varl�kl� g�n�lden iyi bir s�z ver bana gene.
EMPEDOKLES. Anlam�yor musun beni de?
Uzakla�! S�yledim onu sana, s�yledim
O g�zel de�il, ne s�kars�n can�m�
B�yle sorulmayan i�lerle, boyuna
Ba�ka bir nesne bilmedi�inden
Bir konuyla y�nelirsin bana.
�yi bilmelisin �unu: Sana ba�l� de�ilim,
Sen de bana de�ilsin, yollar�m�z da ayr�,
Benim i�in ba�ka yerde a��yor �i�ekler,
Benim d��nd���m, bug�nden de�il,
Do�du�umda belirlenmi�tir...
Bir bak, yap yapaca��n�! Da��lm� bir olan,
Sevgi �lm�yor tomurcu�u i�inde,
Her yerde �zg�r bir sevin�le
Dal dal ayr�l�yor ya�am�n y�ksek a�ac�.
Zamanc�l bir ba�l�l�k kalm�yor �yle...
Ayr�lmam�z gerek, �ocuk! Duraksama,
Yaln�z al�nyaz�m� da b�rakma bana.
O, bak! Parl�yor topra��n i�mi� g�r�n�m�,
Tanr�sal, sence ger�ek olan, gen�lik!
U�ulduyor, b�t�n �lkelerde k�m�ld�yor,
De�i�iyor, gen� bir de kolay, sofuca
Bir a��rba�l�l�kla oynanan �evik oyun,
Bununla k�vand�r�r �l�ml�ler ruhu
Eski atay�... Git, dola� sars�lmadan.
�nsanca git, d��n benim ak�am�mda.
Yak��yor bana bu sessiz sofa, bu
Y�ksekte kurulu geni� yer,
Dinlenmem gerek, iyice, pek yava� k�m�ldar
H�zl� bir oyunda �l�ml�lerin eli aya��,
Bana kal�rsa ben gen�lik k�vanc� i�inde
Bir �en t�rk� s�ylemi�im o s�ra,
Kopmu� �alg�n�n ince teli bile.
Sarm� beni ezgiler!.. O da bir �akayd�!
�ocuk�a kalkm�t�n ona �zenmeye.
Yumu�ak bir yank� ��nlar i�imde...
Anla��lmaz da...
�mdi yaln�z sizi duyuyorum, tanr� sesleri!
PAUSANIAS. Nerdesin?
G�remiyorum seni, ac� geliyor bana
S�yledi�in, ne varsa bir bilmece dersin.
Ne yapt�m ne ettim sana, beni
B�yle yeriyorsun g�nl�n�n uyar�nca,
Yoksa g�nl�n ad� bilinmeyen birinden,
Ya da sonuncudan ��z�lmek i�in
Seviniyor, didiniyor mu? Ummazd�m bunu,
�nsan konutlar�ndan s�r�lm� birinden
�rkerek korkun� gecede birlikte gezinece�imizi.
�te bu y�zden, ey sevgili, burda yoktum
G�zya��n g�kten ya�mur ya�arcas�na
Y�z�nden bo�ald���nda, bakt�m y�z�ne,
Sen g�l�mseyerek s�cak bir ��le g�ne�inde
G�lgesiz kumsalda kuruturken
Kaba saba k�le giysilerini bir yaban gibi
Arada bir izler b�rak�rken kan�nla
��plak bir attan kayal� yola d��nce...
Ah! Bunun i�in b�rakmad�m evimi
�ektim �st�me ulusun, baban�n karg��n�,
Sen beni dinlemek i�in oturmak istedi�in
Yerde, att�n kullan�lm� bir kap gibi!
Uza�a m� gideceksin? Nereye? Nereye?
Seninle gelece�im, duramam, senin gibi,
Do�an�n g��leriyle i�ten bir anla�mada,
Senin gibi benim de a��k de�il gelece�im,
Sevin�li tanr�lar gecesinde kanad�n
U�urur ruhumu d�a, korkmaz art�k
O pek g�zel tatl� su kefali boyuna,
Evet ben de c�l�z biri olurdum, c�l�z evet,
Oysa seviyorum seni, g��l�y�m senin gibi.
Tanr�sal Herakles'in yan�nda
Y�kselirsin sen de, a�a��daki g��l�lere,
Uzla�t�rmak i�in titanlar�, oradan, tepeden,
�nersin u�suz bucaks�z bir oyluma,
G�ze al�rs�n at�lmay� u�urum kutlulu�una,
G�n ����nda yer y�re�inin direne direne
Gizlendi�i yere, s�yler �z�nt�lerini sana
Karanl�k ana - evet sen gecenin,
G���n o�lu! Ard�ndan geliyorum senin!
EMPEDOKLES. Kal art�k!
PAUSANIAS. Nas�l d��n�rs�n bunu?
EMPEDOKLES. Sen verdin bana kendini,
Benimsin art�k, sorma daha!
PAUSANIAS. Olsun!
EMPEDOKLES. S�yler misin bir kez daha, o�ul?
Bana
Kan�n� da can�n� da verir misin boyuna?
PAUSANIAS. B�yle bo� bir s�z s�ylemi�sem sana
Bunu uykuyla uyan�kl�k aras�nda demi�im.
Ey inanmayan ki�i! Gene s�yl�yorum onu:
O da, bu da bug�n olmaz art�k,
Do�dum ben, bu kesinle�mi�tir...
EMPEDOKLES. Pausanias denen adam de�ilim ben,
Y�llara ba�l� de�il kal��m benim.
Bir ��k ancak, birden ge�ip gidecek.
Saz�n telinde bir ses...
PAUSANIAS. B�yle ��nl�yor sesler,
B�yle yitip gidiyorlar havada!
Sevimli bir yank� do�uyor onlardan.
Art�k arama beni uzun uzad�ya, b�rak,
Ba��la bana, �u benim olan �n�!
Ac�n m� yok �ekecek, yeterince?
Nas�l istersin beni yermeyi daha?
EMPEDOKLES. Ey her nesneye ba� koyan g�n�l!
�nceden
Bu, seve seve, vermi� bana alt�n gen�li�i.
Ben de! Ey g�k, ey yery�z�! Bak daha
Yak�ndas�n, bu ara ge�ti saat,
G�ld�n y�z�me, sen g�zlerimin sevinci!
Eskisi gibi durum, benimdin eskiden de,
Kuca��mdas�n �lgarlad���m bir nesne gibi,
Aldatt� beni g�zel d� bir daha.
Evet! Ne g�rkemli olurdu �l�m ate�ine
Kolkola gideydi tek ba��na ya�ayan
Bir kimsenin yerine, bir g�n�n sonunda
Mutlu bir �ift, seve seve al�rd�m sevdi�imi
Burda, b�t�n kaynaklar�n� soylu bir �rma��n
Al��, kutlu gecenin akan adak i�kisi gibi.
Tek tek gitmemiz daha iyi yolumuzda
Tanr�n�n her ki�iye ay�rd��� gibi.
Su�u yok bunun, y�k�m gelmez ondan,
Do�rudur, iyidir nerde olsa
�nsan duygusuyla ilgilidir...
Sonra... Yaln�z kal�nca adam
Daha kolayca ta��r y�k�n� bile
Gitmesi gereken yere.
B�yle yeti�ir orman�n me�eleri de
Bilmez kimse, �ylesine ya�l�d�rlar.
PAUSANIAS. Ne istersen yap! Diretmeyece�im.
Do�ru oldu�unu s�yl�yorsun bana,
Do�rudur bence de, sevilesi son s�z�n.
Gideyim art�k! Tedirgin etmem seni,
�lerde, sen de iyi d��n�yorsun,
Evet, sessizlik iyi gelmez g�nl�me.
EMPEDOKLES. Ey sevgili, k�zm�yorsun ya?
PAUSANIAS. Sana m�? Sana m�?
EMPEDOKLES. �yleyse ne o? Evet! Biliyor musun
nereye?
PAUSANIAS. Buyur, ba��st�ne!
EMPEDOKLES. O benim buyru�umdu
Pausanias! Empedokles son buldu.
PAUSANIAS. Babam benim! ���t ver bana!
EMPEDOKLES. Biraz�n� s�ylemeliydim,
Nedense s�z a�mad�m ondan sana,
Yoksa bo� konu�ma, anlams�z s�z
S�ylemek istemez dil besbelli.
Bak! Pek sevgili ki�i! Benim i�in ba�ka
T�rl�s� daha kolayd�r, daha geni�
Soluk al�r�m, y�ksek Etna'n�n kar� gibi
Orada g�ne� ����nda �s�nan, parlayan,
Eriyip tepeden yuvarlanan...
F�k�ran sular�n �zerinde �i�eklenip
D�n�yor �ris'in sessiz yay� (*)
B�yle dalgalan�yor, ak�yor g�nl�mden.
Bir a��rl�k ��kt�k�e ��k�yor, a��yor
P�r�l p�r�l ya�am, g�ksel olan.
Gezin yi�it�e ey o�ul! Veriyor,
�p�c�kle s�zveri�ler konduruyorum aln�na,
G�n a��yor �talya tepelerinde, orda,
Romal�lar �lkesi, eylemler yurdu, g�z k�rp�yor,
K�k salacaks�n orda, sava���lar yolunda
Erki�ilerle mutlu mutlu kar��la�t���n yerde.
Oras�, kahramanlar yeri! Sen Tarento!
Siz karde� sofalar, eskiden Platonumla
I��k i�ip gitti�im yerler benim,
Biz gen�lere y�l�n, her g�n�n
Kutlu okulda boyuna yeni g�r�nd��� yer.
Git g�r onu da, ey o�ul, selam et benden,
Eski g�n�lde�e, onun yurdunda,
�i�ekli Illissus'da bir �rmak var, durdu�u yerde.
Git, ba�ka k�y�lara, daha g�venli yerlere,
Burda s�k�lacak i�in besbelli,
Sor M�s�r'daki karde�leri.
Duyars�n Urania'n�n a��rba�l� �alg�s�ndan
Orada seslerin de�i�melerini.
Orda a�arlar sana al�nyaz�s� beti�ini...
Git! Korkma! Her nesne d�necek kayna��na,
�nceden olup bitendir ortaya ��kmas� gereken.
(Pausanias gider.)

���nc� Sahne

Ya�l� (Manes). Empedokles.

YA�LI. �mdi! Duraklama! D��nme uzun uzad�ya.


Ge�ti! Ge�ti! Duruluyor ortal�k,
Da��l�p a��l�yor g�r�nt�!
EMPEDOKLES. Ne? Nereden?
Kimsin sen, be adam?
YA�LI. Bu k�kten yoksul birisi,
Senin gibi bir �l�ml� o da,
Zaman�nda g�nderildi sana
G���n g�zdesine, g�k h�nc�,
Tanr� �fkesi denen, ba��bo� olmayan.
EMPEDOKLES. Haa! Tan�r m�s�n onu?
YA�LI. Sana birtak�m�n�
Nil'de s�yledim, uzakta.
EMPEDOKLES. Sen mi? Sen burda m�s�n?
�a��lacak i� de�il bu! Ben �ld�kten
Bu yana g�lgeler do�uyor yan�mda!
YA�LI. �l�ler konu�maz, nerde sorarsan sor.
Senin i�in bir s�z gerekirse, dinle yaln�z!
EMPEDOKLES. Beni �a��ran sesi duymu�um
�nceden.
YA�LI, B�yle mi konu�tu seninle? - S�yle!
EMPEDOKLES. Neye yarar konu�ma, ey yabanc�?
YA�LI. Evet, yabanc�y�m burda, �ocuklar aras�nda!
Hepiniz Greksiniz. �nceden s�yledim
�ok kez. S�ylemek istemiyor musun
Ulusunun i�inde ne durumda oldu�unu?
EMPEDOKLES. Ne san�yorsun beni? Bir kez daha
����rd�n beni, niye? Gere�ini s�yledim.
YA�LI. Evet �oktand�r biliyordum onu,
Sana s�ylemi�im, �nceden bunu...
EMPEDOKLES. Peki imdi! Ne yapacaks�n onunla?
Sen tanr�n�n aleviyle korkutuyordun beni,
Bilirim o tanr�y�, seve seve veririm kendimi
Ona, kutlu halk�m� verirsin bana, ey g�rmez!
YA�LI. De�i�tiremem senin ba��na gelecek olan�.
EMPEDOKLES. Buraya g�rmeye geldin, peki, nas�l
olacak?
YA�LI. �akay� b�rak, kutla bayram�n�,
S�slen, �elenk koy ba��na, f�rdolay�,
Bo�una y�k�lm�yor adak hayvan,
Birden gelen �l�m, ba�tanberi b�yle,
Bilirsin onu iyice, usluca olmayanlar
Sana benzerler, ayr�lmadan �nce.
Evet, bilirsin, b�yle olur,
�yle d��ncesiz olman gerekmez bana kar��,
Oldu�un gibi y�k�l yere, bir s�z�n var,
D��n onu ey esrik:
Ancak bir tek nesne do�rudur bu zamanda;
Bir ki�iye s�ylelek verir g�nah�n karas�,
Senden daha b�y�k olamam nas�l
Y�kselirse y�ce g�ne� ���� d��nce,
Topraktan, yerden, g�kten �rer de,
�yle geli�ir o da, do�ar g�nden, geceden;
Evren kayn�yor �evresinde, k�kten k�m�ldanan,
Bir �l�ml�n�n g��s�nde devinen,
Y�k�l�p yok olan ne varsa,
Sars�lm� egemenli�i �a��n, kral�n,
Kurulmu� taht�nda kara kara bakar ayaklanmaya.
G�n� karard�, y�ld�r�mlar� d��yor.
Yukardan gelen yal�m tutu�turur.
A�a��da direten yaban�l bir �eki�medir ancak...
Birisi, bir yeni kurtar�c� yakal�yor
G�k ��nlar�n�, severek al�yor
�l�ml� olan�, �ekiyor g��s�ne,
Ne de y�rt�c� oluyor onda evren �at�mas�.
Uzla�t�r�yor insanlarla tanr�lar�,
Yanyana ya��yorlar, eskisi gibi, gene.
Ortaya ��k�nca, o�ulun ana-atadan
G�r�l�r daha b�y�k olmad���,
Ba�layamaz ruhu kutlu ya�am,
Unutmak onunla, o biricik olanla
�lgili ne varsa, i�te b�yle y�netir
�a��n yar�tanr�s�, k�r�p da��t�r,
Evet, kendi yapar, ar� duru ellerle bunu,
O salt olan i�in ortaya ��kan gerekimi,
Ona mutluluk veren, kendi mutlulu�u,
Elinde bulunan, ona g�rkemlilik veren
�zden s�yr�l�r gene.
Sen o adam m�s�n? O musun? O adam m�?
EMPEDOKLES. Ben bu karanl�k s�zle tan�d�m seni,
Her nesneyi bileni! Tan�rs�n sen de beni...
YA�LI. S�yle, kimsin sen, ben kimim?
EMPEDOKLES. Anar m�s�n gene, durmadan beni,
gelir misin
Benim k�t� ruhum bana b�yle saatte?
Neden b�rakmazs�n be adam gideyim
Sessiz sessiz? G�ze al�yor musun burada
Bana kar�� direnmeyi, beni k�k�rtmay�,
K�zarak kutlu yola d�eyim diye?
�ocuktum, bilmiyordum, g�n ����nda
Nenin g�z�me yabanc� geldi�ini,
Bu evrenin ola�an�st� b�y�k bi�imleni�leri
�epe�evre sarm�t� g��s�mde uyuklayan
Toy g�nl�m� k�van�l� k�van�l�,
�a��p �a��p dinlerdim suyun ak��n� �okluk
G�r�rd�m g�ne�in �i�ek �i�ek a��l��n�
Sessiz yerin gen�lik g�n�n�n onda
Tutu�tu�unu. Bir t�rk� vard� i�imde
I��l ��ld� tanla�an g�nl�m d�zenlenen
Duada, ben yabanc�lar�, kar��m�zda olanlar�,
Do�an�n tanr�lar�n� adlar�yla �a��rm�sam,
Ruh s�zde, g�r�n�mde, mutlu
Bilmecesinde ya�am�n a��lm� demek bana -
B�yle geli�mi�im sessiz, �tekiyse
Haz�rd� daha �nceden. Az bulunur olan,
Su gibi, azg�n insan dalgas�
�arpt� g��s�me, yan�lmadan ��k�p
Geldi yoksul halk�n sesi kula��ma...
Bu s�ra ben sofada susmu� dururken
Bir ���l�k koptu karga�al�ktan gece yar�s�
Yay�l�p yok oldu geni� k�rlarda,
B�km� ya�amaktan, kendi eliyle y�km� evini,
Tad� ka�m�; b�rak�lm� tap�na��n,
Ka�m�sa karde�ler, sevgililer h�zla
Ge�ip gitmi�se, baba o�ulu tan�mam�sa,
�nsan s�z� anla��lmaz olmu� demektir,
�nsan yasas� da��lm� ---- alevde,
Bir yorum titretti, sard� beni,
Benim halk�m�n �len tanr�s�yd� o!
Duydum sesini, bakt�m sessiz y�ld�zlara
Do�ru yukar�, onun indi�i yere.
Onu ba��latmak i�in gittim oraya.
Bizim pek g�zel g�nlerimizdi daha.
Gen�le�menin sonu varm� g�r�nd�,
Yumu�ak davran�p alt�n �a��na, pek g�venlisine,
P�r�l p�r�l, g��l� bir g�na��m�n�n, unutmad�,
Bende korkun� bir �z�nt� vard�,
Ulustan gelen, bizi s�ms�k� ba�layan...
�ok kez halk�n te�ekk�r� bir �elenk
Gibi beni �evreleyende, daha yak�n geldi
Bana ulusun ruhu, yaln�z beni ku�att�...
Nerede bir �lke �l�rse ruh se�er
Birini son kez, bununla s�yler son ya�am�
Dile getiren ku�u t�rk�s�n�. (*)
�yice kurtard�m onu, bilerek yard�m ettim.
Olan oldu, �l�yorum art�k
Ben boyuna --------------------
-------- Oo, �a��m�n sonu geldi!
Ey tin, bizi ortaya ��karan, sensin
Ayd�n g�nde, bulutlarda bizi y�neten,
Sen, ey ��k! Evet sen, sen toprak ana!
Rahat�m burada, �oktand�r d�zenlenen
Yeni saatimi y�neten odur,
An�lm�yor art�k eskiden oldu�u gibi,
�l�ml�lerin yan�nda de�il dirimi, �l�mde
K�sa bir mutluluk i�inde, buluyorum,
Onunla kar��la��yorum bug�n bile,
Odur haz�rlayan, o zaman�n beyi, �enli�e
Bir belirti olsun diye bir f�rt�nay�,
Bana da, kendine de. Bilir misin
Sessizli�i iyice? Onu burada bekle
Uykusuz tanr�lar�n susu�unu bilir misin?
Gece yar�s� bizim i�in bitirecek i�ini...
Sen, s�yledi�in gibi bir g�n�lde�iysen
G�k g�rleten tanr�n�n, bir duyu�taysan onunla,
Tinin onunla bilip gidiyorsa yolu,
Gel benimle, yaln�zl�ktan yak�n�yorsa
�imdi yery�z�n�n g�nl�,
Bir g�n�l borcu duyarak eski birli�e g�kte
A��yor alev kollar�n� karanl�k ana,
�imdi kendi ���� i�inde gidiverir ba�bu�,
Sonra g�stermek i�in onunla yak�nl���m�z�
D�eriz ard�na kutlu ��klar�n.
Sen, uzakta kalmay� kurarsan seve seve
Yapmamam gereken nedir senin i�in?
Senin i�in malvarl��� gerekli de�ilse
Neden al�r, s�k�nt� verirsin onunla bana?
Size, ey y�ceuslar size!
Bana yak�n olan size, uza�� g�renlere,
Te�ekk�rler ederim, giri�tim bu i�e art�k,
Sizsiniz onu bana veren,
Bitecek burada ac�lar�n uzun say�s�,
Kurtulup ba�ka bir g�revden
�zg�r �l�m i�inde tanr�sal yasaya g�re!
Senin i�in bir yasak yemi�tir o! B�rak
Git, gelemezsin ard�mdan, d�n geri!
YA�LI. Ey zavall�, tutu�turmu� can�n� ac�!
EMPEDOKLES. Neden sa�altmaya �al��rs�n,
yetmez g�c�n?
YA�LI. Bizimle ilgisi ne? G�r�yor musun a��k�a?
EMPEDOKLES. S�yle bana, sen her nesneyi g�ren!
YA�LI. Bizi sessiz b�rak o�ul, ��renmeye bak.
EMPEDOKLES. Sen ��rettin bana, bug�n de benden
��ren.
YA�LI. Bana her nesneyi s�ylemedin mi?
EMPEDOKLES. Hay�r!
YA�LI. �imdi nereye?
EMPEDOKLES. �imdilik gitmiyorum, ey koca
adam!
Bu ye�il, iyi yery�z�nden
Sevin� duymadan ge�emez g�zlerim,
Te�ekk�rler ederim ge�en zamana,
Gen�li�imin g�n�lde�lerine,
Bana ka��p s���nan karde�in, uzakta
Hellas'�n mutlu kentlerindeki tan�lar�na,
B�yle olmal�yd�, b�rak beni art�k,
G�n batanda g�r�rs�n beni gene...
<PIXTEL_MMI_EBOOK_2005>34#########################################################
#</PIXTEL_MMI_EBOOK_2005>

Вам также может понравиться