Meunarodno poslovanje (Internation buisness) trgovinske i investicijske aktivnosti vrene od strane firmi preko meunarodnih granica.

. Globalizacija trita ekonomska integracija i rastua nezavisnost zemalja irom svijeta. Konvencionalne forme transakcija u meunarodnom poslovanju su : Meunarodno trgovina Investicije

Meunarodna trgovina podrazumijeva razmjenu proizvoda i usluga preko meunarodnih granica. Trgovina ukljuuje proizvode i usluge. Razmjena se vri putem izvoza, strategije ulaska koja ukljuuje prodaju proizvoda i usluga kupcima u inozemstvu, iz sjedita koje se nalazi u matinoj zemlji. Razmjena se takoer moe vriti putem uvoza (global sourcing). Uvoz je nabavljanje proizvoda ili usluga od dobavljaa koji se nalazi u inozemstvu za potronju u matinoj ili nekoj treoj dravi. Meunarodne investicije se odnose na transfer imovine u neku drugu dravu, ili akvizicija imovine u toj dravi. Pod imovinom se podrazumijeva tehnologija, kapital, menaderski talent ili proizvodna infrastruktura. Dva osnovna tipa investicija su : Portfolio investicije Strane direktne investicije

Meunarodne portfolio investicije pasivno vlanistvo hartijama od vrijednosti kao to su dionice ili obveznice u svrhu generisanja finansijskog povrata. Strane direktne investicije meunarodna strategija koja podrazumijeva osnivanje fizike prisutnosti u inozemstvu putem akvizicije produktivne imovine kao to su kapital, tehnologija, radna snaga, zemljite, postrojenja ili opreme. To je meunarodna strategija koja daje investitorima djelomino ili potpuno vlasnitvo. Rizici meunarodnog poslovanja: 1. Komercijalni rizik (slab partner, operacionalni konkurencije, loe izvoenje strategije) problemi, intenzitet

2. Valutni rizik (porezi, valutna izloenosti, vrednovanje imovine) 3. Meukulturalni rizik (razlike izmeu kultura, razlike u nainu pregovaranja, donoenja odluka, etika) 4. Rizik zemlje (intervencije, protekcionizam, trgovinske i investicijske barijere od strane vlade; birokratija, administrativni zastoji i korupcija;

nedostatak pravne zatite autorskih prava; legislativa nepovoljna za strane firme; socijalni i politiki nemiri) Meukulturni rizik je situaciji ili dogaaj gdje se pogrekom u komunikaciji stavlja u opasnost neka ljudska vrijedost. Rizik zemlje odnosi se na mogue efekte koji mogu uticati na kompaijine operacije i profitabilnost uzrokovane nepovoljnim zbivanjima u ekonomskom, politikom i pravnom okruenju. Valutni rizik, rizik od tetnih fluktuacija kod valutnog kursa. Komercijalni rizik firmin potencijalni gubitak od loe razraene ili izvrene poslovne strategije, taktike ili procedure. Firme internacionaliziraju zbog: 1. Traenja novih prilika za rast kroz diverzifikaciju trita, 2. Zarada veeg profita i mari, 3. Obezbjeenje novih ideja o proizvodima, uslugama i poslovnim modelima, 4. Bolje usluivanje kljunih kupacam koji su se alocirali u inozemstvo, 5. Pribliavanje izvorima resursa, koritenje prednosti globalnih izvora 6. Pristupanje nisko trokovnim ili vrijednim faktorima proizvodnje, 7. Razvoj ekonomije razmjera istraivanju i razvoju, u izvorima, proizvodnji, marketingu ili

8. Efikasnije suoavanje sa meunarodnom konkurencijom ili osujeenje rasta konkurencije na domaem tritu 9. Investiranje u potencijalno korisnu vezu sa stranim partnerom Uesnici u meunarodnom poslovanju: 1. Multinacionalno preduzee (MNE) velika kompanija sa znatnim resursima koja provodi razne poslovne aktivnosti kroz mreu podrunica lociranih u nekoliko drava. 2. Mala i srednja preduzea kompanije sa 500 ili manje zaposlenih, zavisino od drave. 3. Globalno roene firme (Global born firm) mlada poduzetnika firma koja pokree meunarodne poslovne aktivnosti veoma rano u svojoj evoluciji, ulazei brzo u strana trita.

etiri faze globalizacije:

1. Prva faza (1830 do kasnih 1800-ih, sa vrhuncem 1880-te) uspon proizvodnje, meudravna trgovina robom, veinom od trgovakih kompanija 2. Druga faza (1900 - 1930) Pojavljivanje i dominacija ranih multinacionalnih preduzea (uglavnom Evropa i sj. Amerika) u proizvodnji, rudarstvu i agrarnoj industriji. 3. Trea faza (1948 1970) koncentrisanje napora na industrijalizaciju Zapadnih zemalja i postepnom ukidanju trg. Barijera, uspon multinacionalnih kompanija iz Japana, meudravna trgovina brendiranim proizvodima, meudravni tok novca paralelno sa razvojem globalnih trita 4. etvrta faza (1980 do danas) veliki rast meudravne trgovine proizvodima, uslugama i kapitalom, fokusiranje na nova trita, strane direktne investicije. Svjetska trgovinska organizacija - multilateralno vladajue tijelo koje regulie meunarodnu trgovinu i investicije.

Dimenzije globlizacije trita su : 1. Integracija i nezavisnost nacionalnih ekonomija, 2. Rast regionalnih ekonomskih integracionih blokova, 3. Rast globalnih investicijskih i finansijskih tokova, 4. Konvergencija ivotnih stilova i preferensi, 5. Globalizacija proizvodnje

Pokretai globalizacije trita su: 1. Svjetska redukcija trgovinskih i investicijskih barijera, 2. Liberalizacija trita i prisvajanje slobodnih trita, 3. Industralizacija, ekonomski razvoj i modernizacija, 4. Integracija svjetskih finansijskih trita, 5. Napredak u tehnologiji

Posljedice globalizacije trita na drutvo: Gubitak suvereniteta

Relokacija proizvodnje u trokovno efikasne lokacije i gubitak zaposljenja. Efekat na siromatvo (eksplotacija siromane radne snage) Efekat na prirodno okruenje (moe teti okruenju promocijom poveanja proizvodnje) Efekat na nacionalnu kulturu (gubitak kulture)

Faze u lancu vrijednosti: 1. Istraivanje i razvoj 2. Nabavka 3. Proizvodnja 4. Marketing 5. Distribucija 6. Prodaja i usluge

Uesnici u meunarodnom poslovanju: 1. Fokalne firme pokreta meunarodne poslovne transakcije, ukljuujui multinacionalno preduzee i mala i srednja preduzea, koji osmilja, dizajnira i proizvodi ponudu namijenjenu za potronju od kupaca irom svijeta 2. Posrednik u distribucijonom kanalu specijalistika firma koja prua razliite logistike i marketinke usluge za fokalne firme kao dio meunarodnog lanca vrijednosti u matinoj zemlji i inostranstvu. 3. Podravajue firme (Facilitator) firma ili individua sa specijalnom ekspertizom u podruju zakona, bankarstva, carinjenja ili srodnih podravajuih usluga, koje pomau fokalnim firmama u izvoenju meunarodne poslovne transakcije o pediter specijalizovan pruaoc logistikih usluga koji dogovara meunarodni transport u ime izvozne firme

4. Vlada kreira okruenje za trgovanje koje potie razvoj jake industrije i tehnolokih podviga.

Fokalne firme ine: Multinacionalna preduzea

Mala i srednja preduzea Globalno roenje firme

Kod strategija ulaska moemo razluiti tri kategorije meunarodnih transakcija: Trgovina proizvodima Ugovorena razmjena usluga ili nematerijalne imovine Vlasnitvo nad kapitalom preduzea lociranom u inozemstvu

Strategije ulaska na inostrano trite: Izvoz Uzvoz Konsultanske usluge Licenciranje Fraiza Menadment/Marketing usluno ugovaranje Klju u ruke izvoa Nekapitalno, projektno bazirano partnerstvo Strane direktne investicije putem greenfield investicija Strane direktne investicije putem akvizicija Kapitalna zajednika ulaganja

Davaoc licence - firma koja sklapa ugovorni sporazum sa inostranim partnerom davajui pravo drugom da koristi intelektualno vlasnitvo na odreeni vremenski period u zamjenu za honorar ili neki drugi tip kompenzacije Franizer firma koja daje nekome pravo da koristi cijeli poslovni sistem u zamjenu za naknadu, honor ili neki drugi tip kompenzacije Klju u ruke izvoa Fokalna firma ili konzorcijum firmi koji planira, organizira, upravlja i implementira sve faze projekta i onda ga predaje inostranom kupcu nakon obuke osoblja

Partner u zajednikim ulaganjima fokalna firma koja stvara i zajedniki posjeduje novi pravni subjekt kroz kapitalna ulaganja ili udruivanje imovine Projektno bazirano, nekapitalno zajedniko partnersvo fokalne firme koje sorauju kroz projekt, sa relativno uskim podrujem i dobro definisanim rasporedom, bez stvaranja novog pravnog subjekta.

Posrednici zastupljeni na inostranom tritu: Inostrani distributer posrednik zastupljen na inostranom tritu koji radi pod ugovorom za izvoznika, uzima vlasnitvo nad i distribuira izvoznikove proizvode na nacionalnom tritu ili teritoriju, esto vrei marketinke funkcije kao to su prodaja, promocija i postprodajne usluge; Agent individua ili manja firma koja za proviziju rukuje narudbama za kupovinu i prodaju roba, proizvoda i usluga u meunarodnim poslovanim transakcijama; Proizvoaev zastupnik posrednik ugovoren od izvoznika da predstavlja i prodaje njegovu robu ili usluge u odreenoj dravi ili teritoriji;

Posrednici zastupljeni u matinoj zemlji: Trgovaka kompanija posrednik koji je ukljuen u uvozu i izvozu razliitih roba, proizvoda i usluga; Kompanija za upravljanje izvozom posrednik koji djeluje kao izvozni agent, najee za neiskusne kompanije.

Podravajue firme u meunarodnom poslovanju: Pruaoc logistikih usluga specijalist za transport koji ugovara fiziku distribuciju i skladitenje proizvoda u ime fokalne firme, takoer kontroliui informacije izmeu izvorne i take potronje. Carinski posrednik specijalistiko preduzee koje ugovara carinske dozvole u ime firme uvoznika.