UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU SAOBRAAJNI FAKULTET DOBOJ

LOGISTIKA U SAOBRAAJU

DRUGI SEMINARSKI RAD Tema: Rukovanje materijalima i pakovanje kao logistika aktivnost

Student: Dejan Okilj 161/10

Profesor: dr Marko Vasiljevi,doc. Predmetni asistent: mr Zoran Ristiki, dip.ma.in.

Doboj, Maj 2012.

SADRAJ:
SADRAJ: .................................................................................................. 1 I Uvod ......................................................................................................... 2 II Rukovanje ............................................................................................... 3 2.1. Principi rukovanja............................................................................ 4 2.2. Sistemi i oprema za rukovanje ........................................................ 6 2.3. Mjerenje efikasnosti rukovanja ....................................................... 7 2.4. Efekti rukovanja .............................................................................. 8 III Pakovanje ............................................................................................... 9 3.1. Efekti pakovanja ............................................................................ 10 IV Zakljuak ............................................................................................. 11 V Literatura ............................................................................................... 12

I Uvod
Rukovanje, kao logistika operacija se odvija u svim fazama logistikog procesa. Moe se posmatrati u uem i irem smislu. U uem smislu se odnosi na fiiki kontakt sa materijalima, poluproizvodima, proizvodima. Rukuje se materijalima u ulaznoj logistici, poluproizvodima u unutranjoj logistici i proizvodima u izlaznoj logistici. Rukovanje se obavlja runo, mehaniki i automatski. U irem smislu, odnosi se na aktivnosti fizikog kontakta sa materijalima, poluproizvodima, proivodima, dokumentacijom, novce i bezgotovinskim sredstvima plaanja i informacijama. Rukovanje dokumentima, novcem i informacijama se obalja elektronskim putem. Proizvod kao fiziko dobro zahtjeva da bude upakovan. Pakovanje moe biti prvo ili drugo, a ima promotivnu ulogu i podstie prodaju.

II Rukovanje
U ulaznoj logistici se rukuje nabavljenim materijalima kako bi se preuzeli, pregledali, smjestili, interno prevezli do ulaznog skladita i rukovali istim unutar skladitnog prostora. U unutranjoj logistici se rukuje materijalima a kasnije proizvodima na putu do ulaznog skladita, preko pogona do izlaznog skladita. Na putu do ulaznog skladita potrebno je obaviti aktivnosti njihovog premjetanja, prevoza pregleda, sortiranja, mjerenja i sl. U ulaznoj logistici se rukuje proizvodima od izlaznog skladita do mjesta za otremu. Proizvode je potrebno pripremiti za isporuku, prevesti i utovariti. Rukovanje kao logistika aktivnost je prisutna u nabavci, skladitenju, upravljanju zalihama, transportu, proizvodnji i isporuci. Primarne aktivnosti rukovanja se odnose na: -mjerenje koliine temperature, gustine materijala ili proizvoda, -pregled kvaliteta, -pakovanje, paletizacija, kontejnerizacija, -sortiranje i smjetanje materijala ili proizvoda u skladite, -komisionarenje -unutranji prevoz, -pretovar i istovar. Aktivnosti rukovanja mogu biti primarne I pomone. Pomone aktivnosti rukovanja se odnose na aktivnosti pripreme dokumentacije: -prevoznu dokumentaciju -carinsku dokumentaciju -dokumentaciju za kontrolu kvaliteta, -dokumentaciju za fitopatoloke i veterinarske kontorle, -prijemnu skladinu i transportnu dokumentaciju, -izlaznu skladinu i transportnu dokumentaciju 3

2.1. Principi rukovanja

Primjena principa rukovanja u kreiranju, primjeni i kontroli aktivnosti rukovanja unaprijed ine rukovanje i ukupnu logistiku uspjenijom.

Principi rukovanja materijalima su: -princip planiranja, -princip standardizacije, -primcip rada, -ergonomski princip, -princip kapaciteta jedinice, -princip upotrebe prostora, -princip sistema, -princip standardizacije, -princip okuenja, -princip trokova ivotnog ciklusa. Princip rukovanja se odnosi na definisanje potreba, ciljeva, izvrenja i specifikacija metoda i naina rukovanja materijalima. Neplanski pristup rukovanju materijalima bi doveo do nejasnih zadataka i ciljeva, to bi rezultiralo neefikasnim poslovanjem. Princip standardizacije se odnosi na obavezu definisanja metoda, opreme, programa i kontrole rukovanja materijalima. Princip rada podrazumjeva minimizacuju rada rukovanja materijalima, ne na stetu nivoa produktivnosti. Teei smanjenju ponavljanja istih radnih operacija sjedinjuju se operacije rukovanja materijala na veem broju proizvoda to dovodi veoj produktivnosti.

Ergonomski princip podrazumjeva definisanje kapaciteta opreme i sposobnosti osoblja, radi efikasnog projektovanja zahtjeva sistema rukovanja materijalima i robom. Princip kapaciteta jedinica podrazumjeva iskorisenost svake jedinice kapaciteta u mjeri koja omoguava sklad toka materijala i ciljeva zaliha u svakoj fazi lanca snadbjevanja a nije na tetu kapaciteta. Princip upotrebe prostora podrazumjeva efikasno iskoritenje rapoloivog prostora. Princip automatizacije podrazumjeva automatizaciju operacije rukovanja materijalom-mehanizacija. Na taj nain bi se unaprijedila operativna efikasnost, poveala odgovornost, snizili trokovi i eliminisalo ponavljanje manuelnog rada. Princip trokova ivotnog ciklusa podrazumjeva analizu svih trokova oprema za rukovanje materijalima.

2.2. Sistemi i oprema za rukovanje

Rukovanje moe biti: runo, mehaniko, poluautomatizovano i automatsko. Rukovanje zavisi od: -vrste i koliine materijala ili proizvoda kojim se rukuje, -duine puta kojim se rukuje, -uslova i koliine kojim se rukuje.

Rukovanje rasutim i lako kvarljivim materijalima ili proizvodima nije jednako rukovanju upakovanim ili materijalima od stakla. Rukovanje velikim pakovanjima je razliito od rukovanja manjim pakovanjima nepravilnog oblika. Cilj pakovanja je da materijal ili proizvod stignu u koliini i kvalitetu na mjesto i na vrijeme u kojima su potrebni. Runo pakovanje je minimalno zastupljeno u savremenim uslovima poslovanja koje karakteriu masovno trite, masovna proizvodnja i potronja. Mehaniki nain rukovanja se kombinuje upotrebom runog rada ovjeka i rada maine. Mehanika oprema za rukovanje je jos uvjek znaajno zastupljena. Posebno je pogodna sa skladita manja po visini i povrini radi mogue manipulacije radom. Viljukari omugaavaju rukovanje unutar i vani, bez prekida prevoza i rukovanje do tane odreene visine prostora i teine materijala ili proizvoda. Da bi se koristio viljukar, materijali ili proizvodi moraju biti upakovani, tako da u sluaju pada ne doe do oteenja. Viljukar manipulie paletama, koja su takoe jedan vid opreme za rukovanje. Kontejneri predstavljaju opremu veeg kapaciteta i zahtjeva za manipulaciju u vidu prevoznog sredstva(velike dizalice, krenovi itd.)

Automatizovan sistem zahtjeva automatizovanu opremu i specifian prostor. Efektom rukovanja su najvei, ali je sistem najskuplji. Posjeduju ga ogromni centri u kojima je dnevni promet veliki.

2.3. Mjerenje efikasnosti rukovanja

Trokovi rukovanja materijalom ili proizvodom su sastavni dio trokova skladitenja. Trokovi rukovanja mogu biti: -trokovi rukovanja materijalima u toku prijema, -trokovi mjerenja performansi proizvoda, -trokovi kvaliteta, -trokovi rukovanja unutar pogona, izmeu pogona i skladita, -trokovi sortiranja. Da bi se efikasno obavile operacije rukovanja, trebamo da trokove to vie smanjimo, ali ne na tetu kvaliteta rukovanja.

Pokazatelji efikasnosti rukovanja materijala ili proizvoda su: -pokazatelj rada na poslovima rukovanja, -pokazatelji iskoritenja opreme, -pokazatelji iskoritenja prostora, -pokazatelji zauzetosti prolaza, -pokazatelji kretanja opreracija, -pokazatelji efikasnosti proizvodnog ciklusa, -stepen oteenosti.

2.4. Efekti rukovanja

Adekvatno organizovan sistem rukovanja ima mnogostruke efekte na rezultate funkcije rukovanja i logistiku funkciju u cjelini. Od sistema rukovanja zavisi vrijeme rada sa proizvodom ili materijalom. Trokovi skladitenja se mogu sniziti, ako se rukuje proizvodom u sklditu na najbolji nain, ako se pronalazi najbolja pozicija i najkrai put, te najbolje sredstvo rukovanja. Poveanje produktivnosti i efikasnosti skladitenja i transportne funkcije je neizbjeno u dobro organizovanom sistemu rukovanja. Rezultat toga je poveanje kvaliteta usluge potroaima.

III Pakovanje
Pakovanje ima promotivnu, aspektovanu ulogu sa stanovita propagande. Promotivna uloga se vee za marku, jer se marka izraava kroz dizajn pakovanja. Pakovanje podstie prodaju, posebno proizvoda koji se kupuju sa stanovita emocionalnih motiva i prodaju samouslunim oblicima prodaje. Modifikacija u pakovanju produuje ivotni vijek proizvoda. Pakovanje se titi zakonski. Sa stanovita logistike pakovanje treba da omogui: -zatitu -skladitenje -transport -manipulaciju i -informacije o proizvodima. U savremenim trinim uslovima se sve vie tei ekolokom pakovanju, koje se bazira na primjeni prirodnih materijala u izradi pakovanja, reciklae i reupotrebe otpada od pakovanja. Etiketa, naljepnica su sastavni dio pakovanja. Etiketa i drugi sastavni dijelovi pakovanja mogu nositi samo ime marke proizvoda, ime proizvoda, ali i druge informacije za potroae. Pakovanje je optimalno ukoliko je: -kreirano prema veliini i karakteru proizvoda, -usaglaeno sa zahtjevima potroaa, -zadovoljava zahtjeve ekonomskih i ekolokih principa, -zadovoljava kriterijume logistike.

3.1. Efekti pakovanja

Pakovanje treba da zadovolji zahtjeve prijema i isporuke, prevoza, pretovara, istovara, utovara, sklditenja i rukovanja. Adekvatno pakovanje obezbeuje efektivnije i efikasnije pakovanje. Adekvatn pakovanje vodi ka: -manjim gubicima na proizvodima, -efikasnijem transportu, -efikasnijem skladitenju, -efikasnijem manipulisanju

10

IV Zakljuak
Rukovanje kao logistika aktivnost je prisutna u nabavci, skladitenju, upravljanju zalihama, transportu, proizvodnji i isporuci. Princip rukovanja se odnosi na definisanje potreba, ciljeva, izvrenja i specifikacija metoda i naina rukovanja materijalima. Neplanski pristup rukovanju materijalima bi doveo do nejasnih zadataka i ciljeva, to bi rezultiralo neefikasnim poslovanjem. Pakovanje podstie prodaju, posebno proizvoda koji se kupuju sa stanovita emocionalnih motiva i prodaju samouslunim oblicima prodaje. Modifikacija u pakovanju produuje ivotni vijek proizvoda. Pakovanje se titi zakonski.

11

V Literatura
1.Benjanin, M., Marketing logistika ,Megatrend. Beograd. 2002. 2.Vasiljevi, M., "Logistika u saobraaju Skripta", Saobraajni fakultet, Doboj, 2008. 3. www.scribd.com/logistika_u_saobracaju

12