Вы находитесь на странице: 1из 374

rmwdum

OD;oufEdkif\trSmpm
wnf;jzwfol\trSmpm
pma&;ol\trSmpm

(u)
(*)
(p)

ed'gef;
tcef;(1)
tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0
1?1/

1?2/
1?3/
1?4/
1/5/

1?6/

tjyiftwdkuf"mwfajcmufyg;ESifh cEmjzpfpOf (tydkif;-u)


1?1?1/ "mwfav;yg;wdkY\ y&rwfoabm
1?1?2/ uvmytrIefrS aum|mo (odkY) j'yfrSoPmef
1?1?3/ obm0"r zHk;tkyfxm;aom ynwfig;rsKd;ESifh wPSm rme'd|d
twGif;tm,we(5)yg;ESifh tjyiftm,we(5)yg; (tydkif;-c)
1?2?1/ puK'Gg&ESifh puK0dnmPf&Sif;wrf;
twGif;twdkuf"mwf ajcmufyg;ESifh cEmjzpfpOf (tydkif;-*)
1?3?1/ z jzpfay:vmyHk
twGif;tm,we"mwf (ac:) b0iftMunf (tydkif;-C)
twGif;tay:"mwf (tydkif;-i)
1?5?1/ b0ifESihf raem0dnmPfwdkY\oabm
1?5?2/ apwodufwdkY\ oabmvuPm
cEmzGJUpnf;wnfaqmufyHk(yHkpH-1)\ oabmw&m;udk xyfqifh&Sif;vif;jcif;
1?6?1/ puK'Gg&taMumif;cHaom kyfemrfcEmjzpfpOf
1?6?2/ aomw'Gg&taMumif;cHaom kyfemrfcEmjzpfpOf
1?6?3/ a0'emrS y#dporkyg'fvnfyHk
1?6?4/ 0dnmPfoHk;rsKd;oabm
1?6?5/ zESpfrsKd; tjyeftvSef tusKd;jyKyHkoabm
1?6?6/ t[dwfraem0dnmPfESifh o[dwfraem0dnmPf
1?6?7/ cEmzGJUpnf;wnfaqmufyHkudk tusOf;csKyfoHk;oyfjcif;

1?7/ oum,'d|d &Sif;wrf;


1?8/ txiftIcHESifh tjriftIcH uGmjcm;yHk

29
30
31
34
38
38
42
42
44
46
47
49
57
59
62
65
67
68
72
74
75
77

tcef;(2)
usifhpOfwdkY\ oabmobm0
2?1/ w&m;usifh&mwGif odxm;tyfonfhtcsufrsm;

80

2?2/
2?3/
2?4/
2?5/

2?6/
2?7/

2?8/

2?1?1/ aAm"dyud,w&m;(37)yg;
2?1?2/ tajccH t"dym,fzGifhqdkcsufrsm;
w&m;usifhaoma,m*DwdkYwGif jynfhpHk&rnfhtcsufrsm;
w&m;usifholwdkY\ pdwfxm;ESifhcH,lcsuf
q&maumif;q&mrSef a&G;cs,fenf;
0dyemusifhpOfvrf;aMumif;oHk;oyfcsuf
2?5?1/ tmoD0daomyrokweftusOf;
2?5?2/ 0rduokweftusOf;
0dyemusifhpOfvrf;aMumif;tpoHk;oyfcsuf
orx,meduusifhpOfESifh 0dyem,meduusifhpOf EdIif;,SOfcsuf
2?7?1/ orx,meduusihfpOf\t"dym,f
2?7?2/ 0dyem,meduusihfpOf\t"dym,f
2?7?3/ ok'0dyem ESifh cPduorm"d
0dyemusifhpOfur|mef;rsm; a0zefcsuf

81
84
87
91
95
103
103
110
113
119
120
124
126
128

tcef;(3)
vufawGUusifhpOfwufyHk
3?1/ pdw0dok'dusifhpOfyxrydkif;
3?1?1/ tajccHtmemygeur|mef;
3?1?2/ (32)aum|motajccH 0dyemur|mef;
3?1?3/ "mwfav;yg;tajccH 0dyemur|mef;
3?1?4/ b0ifydkif;usifhpOf (emrfur|mef;)
3?1/5/ wpfzufcsdwfyvifusifhpOf (emrfur|mef;)
3?1?6/ r[myvifusifhpOf (emrfur|mef;)

138
138
171
175
181
193
204

3?2/ pdw0dok'dusifhpOf'kwd,ydkif;
3?2?1/ ynwftmHk odrf;qnf; pdw0dok'd 'kwd,qifh usifhpOfwufyHk
(usifhpOfyxrenf;)
3?2?2/ cHpm;rIa0'em\ jzpfrI csKyfrIudkI usifhpOfwufyHk
(usifhpOf'kwd,enf;)
3?3/ pdw0dok'dusifhpOfwwd,ydkif;
3?4/ pdw0dok'dusifhpOfoHk;qifhtay: NcHKiHkoHk;oyfcsuf

232
235
244
245
259

tcef;(4)
tIPf\ oabmobm0
4?1/ 'd|d0dok'd
4?2/ ucFg0dw&P0dok'd

264
306

4?3/ r*gr*P'e0dok'd
4?4/ y#dy'gP'e0dok'd

313
317

tcef;(5)
t&d,mr*f\oabmobm0
5?1/
5?2/
5?3/
5?4/
5?5/
5?6/
5?7/

r*form"dwnfyHk
r*ful;yHk(odkY) r*fudpaqmifGufyHk
zdkvfaZma&mufyHk
zdkvfrScGmyHk
r*fyk*dKvfav;rsKd;\ oabm
zdkvfppfaq;yHk pHudef;
aomwmywdr*ful;NyD; yk*dKvf\oabm

333
334
336
337
340
344
345

usrf;NyD;ed*Hk;
usrf;udk;pm&if;
a0g[m&cufqpf
tu&mpOftTef;
usrf;jyKol\ axkywdtusOf;

352
354
363
369

"rmp&d,OD;oufEdkif\ trSmpm
uREkfyfonf y&d,wdpmay xdkufoifhoavmuf oifMum;cJhonf/ y&d,wd
A[kokwtjzpf 0dyempmtkyfrsm;udkvnf; tawmftwef avhvmzwfIcJhygonf/
jrwfpGmbk&m;&Sif\ Mo0g'twdkif; q&maumif; &Sm&rnf[l rSmMum;xm;ojzifh
q&mrsm;vnf;
&SmcJhygonf/
rdrdudk,fwdkifvnf;
tcsdef&oavmuf
w&m;tm;xkwfcJhonf/ odkYaomfvnf; tm;&auseyfrI rjynfh0cJhay/
oD ; vH k ; q&mawmf t m; uif ; q&mawmf rS m Mum;rI u d k v nf ; owd x m;rd o nf /
wu,fhvufawGU
aygufajrmufNyD;aom
q&mvdktyfaMumif;
odonfESifhtrQ
wwfpGrf;orQ tm;xkwf&if; q&maumif;awGU&ef arQmfvihfcJhonf/ touf(75)ESpfokdY
a&muf&Sdcsdef rdrdarQmfvifhcsufudk pGefYvTwf&awmhrnfhoabmodkY a&mufcsdefwGif wljzpfol
armifatmifoif; xHrS pcef;yGJzdwfpm vmurf;NyD; w&m;pcef;okdY0if&ef wdkufwGef;onf/
w&m;usifh&ef pdwftm;roefawmhyg/ odkYaomf zdwfpmudk zwfMunfhaomtcg
pmayy&d,wfESifh cEmy#dywf qufpyfvdkolrsm; w&m;awmfudk vufawGUusus
odvdkolrsm;?
aojcif;qif;&JESifh
tyg,fab;qif;&JrS
vGwfvdkolrsm;udk
txl;
zdwfac:ygonf [l zwfvdkuf&ojzifh if;(9)&uftwGif; q&mawmf\ ynmudk
jynfh0aomo'gjzifh cH,lusifhBuHygu (9)&ufjzifh aygufajrmufatmifjrifEdkifaMumif;
zdwfac:xm;ojzifh 'DwpfyGJawmh prf;MunfhOD;rnf [laompdwf jzpfvmum pcef;0ifzdkY
uwday;
vdkufonf/
,ckusrf;jyKaom
q&mawmfonf
r*Fvm'HkNrdKUe,f
a&TESif;qD&yfuGuf
rd*'g0kefausmif;
(9)&ufpcef;zGifhvSpf&m
rdrd0ifa&muf
w&m;tm;xkwfcJhonf/
zdwfpmwGif azmfjyxm;onfhtwdkif; rdrdudk,fwdkif um,du'kua0'emrS
tyg,fav;yg;odkY usa&mufaprnfh avmb? arm[? 'd|d? 0dpdudpmrsm; csKyfNidrf;NyD;
xdkudavomwdkYrS
vGwfajrmufaom
csrf;omonfh
tusdK;udk
cHpm;cJh&onf/
(32)aum|mo ur|mef;udk yGm;p&m rvdkyJ Pfjzifh xdk;xGif;odjrifEdkifcJhonf/
tvGefyif tHhMordcJhonf/
aq;aumif;vQif wpfcGuf qdkbdouJhodkY q&maumif;ESifhawGUawmh rdrd &uf? v?
ESpf
rsm;pGm
usifhcJh&NyD;
tusdK;rrsm;cJhonfukd
pdwfraumif;jzpfcJh&onf/
if;w&m;pcef;yGJyif
q&maumif;tm;
,ckvdk
usifhpOfESifh
&Sif;wrf;rsm;?
t"dym,f&Sif;vif;rIrsm;onf tvGef wefzdk;&Sdygojzifh usrf;wpfapmif? aywpfzGJU
jyKpkyg&ef avQmufxm;rdygonf/ q&mawmfu rdrdusrf;jyK&ef rjzpfEdkifaMumif;?
usrf;jyKonfqdkonfrSm
ygVd?
t|uxm?
#Dumrsm;
wwfuRrf;rSomvQif
oifhawmfrnfjzpfaMumif;
trdefY&Sdygonf/
q&mawmf\
todtjrif
twdkif;
usrf;jyKa&;om;yguvnf; jzpfEdkifaMumif; avQmufxm;ygonf/
if;ESpf0gwGif em&D&Snf qufvufusifh&ef q&mawmfrS wdkufwGef;ojzifh 0gwGif;
w&m;pcef; 0ifa&muf tm;xkwfcJhygonf/ eHeuf(6)em&DrS (9)em&D? aeY(1)em&DrS
(u)

nae(6)em&D? n(7)em&DrS n(11)em&D yHkrSeftcsdef? orm"d wdk;wufvmaom


yk*dKvfrsm;tm; eHeuf(6)em&DrS (9)em&D wpfBudrf? aeY(1)em&DrS n(10)em&DwpfBudrf?
n(11)em&DrS eHeuf(5)em&Dxd wpfBudrf uJhodkY usifh&onf/
xdkusifhpOfrsm; vdkufemusifhBuH tm;xkwfaomtcg udk,f\yifyef;jcif;? pdwf\
yifyef;rI r&SdyJ csrf;ompGm usifhEdkifcJhonf/ xdkusifhpOfrsm;twdkif; usifhvmaomtcg
tHhMo rukefEdkif avmufatmif jzpfcJhonf/ usrf;pmtkyf yHkpHESifhwuG
azmfjyxm;onfhtwdkif; ykxkZOfwdkY jrifEdkifcJonfh y&rwfkyfemrfrsm;udk jrifawGUEdkifcJhonf/
puefYydkif;tcsdeftwGif; owdvGwfu tyg,f'k*wd a&mufoGm;Edkifonfudk rdrdudk,fwdkif
od&SdcJh&onf/
Oyrm/ /]]uRwf}}[k toHwpfcsuf owduif; tdrfajrmif[k odvdkufonfESifh
wNydKifwnf; wd&pmefbHk wnfoGm;onfudk rdrdudk,fwdkif rsuf0g;xifxif jrif&onf/
aMumufp&mtvGefaumif;aMumif; xdwfvefYpGmodvdkuf&onf/ q&mawmftm;aus;Zl;wif
rqHk;Edkifatmif jzpf&ovdk rdrduJhodkY tyg,fab;rS vGwfvdkolrsm; w&m;ppfw&m;rSef
usifhBuHEdkifMuygap[k qEjyif;jypGm jzpfcJhygonf/
,ckusrf;pmtkyfwGif
0dyemIaom
a,m*Drsm;tm;
udkifjybdouJhodkYvnf;aumif;?
uav;udk
pmwwfatmifoifay;onhf
oabm
uJhodkYvnf;aumif;? oHo,awG uif;aysmuf Edkifatmifvnf;aumif; yHkpHESifhwuG
Oyrmrsm;jzifhyg
&Sif;vif;wifjy
a&;om;xm;jcif;?
usifhpOfrsm;udkvnf;
usifhaoma,m*DwdkY pkdufESifh udkufnDrIjzifh a&G;cs,fusifhEdkif&ef enf;trsdK;rsdK;jzifh
a&;om;xm;onfudk awGU&ygonf/
xdkYaMumifh usrf;pmtkyfonf w&m;vdkvm;aom a,m*DwdkYtwGuf txl;
yHhydk;ay;rnf jzpfygaMumif;/

OD;oufEdkif
oD&dy0&omoe"Z "rmp&d,

(c)

wnf;jzwfol\ trSmpm
tjynf j ynf q d k i f & m ax&0g'Ak ' o moemjyKwu o d k v f ? y#d y wd r [mXme?
0dyemXmewGif enf;jytjzpf rdrdwm0efxrf;aqmifcJhpOfu 0dyembmom&yfudk
pmawGUvufawGUjzifh oifMum;ydkYcscJhaomfvnf; rdrdudk,fwdkif aygufajrmufatmifjrifatmif
w&m;tm;xkwfEdkifcJhjcif; r&SdcJhonfhtwGuf tm;rvdktm;r& jzpfcJh&ygonf/ odkYtwGuf
w&m;udk aygufajrmufatmifjrifatmif vufawGU tm;xkwfxm;onfh w&m;jy
q&maumif;udk qnf;uyfum ed&nf;,lvdkpdwf jyif;jycJhNyD; tpOfem;pGifhvsuf
udk,fwdkifudk,fus tvsOf;oifhovdk vdkufvH pHkprf;cJhonf/ aemufqHk; usrf;jyKpkol
q&mawmfESifh awGUqHkzl;ajrmfcGifh&cJhNyD; q&m&SmyHkawmf &yfcJhonf/ rdrdtaejzifh
(2007)ckESpf
wGif
r[m0dZmbGJU,lusrf;
jyKpk&ef
&nf&G,fcsufjzifh
usrf;jyKpkolq&mawmfxHyg;wGif ed&nf;,l w&m; tm;xkwfcJhonf/ xdkpOfu
yd#uwfpmay rwwfuRrf;aom q&mawmfrS vufawGU w&m;tm;xkwfjcif;ESifh
ywfouf
yd#uwfawmfwGif
ryg0ifonfh
odrfarGUeufeJ
odjrifEdkifcJonfh
tcsuftvufrsm;udk rdrdauseyfatmif &Sif;vif;zGifhqdkjyo Edkifonfudk awGU&aomtcg
vGefpGm tm;&auseyf tHhMojcif; jzpfcJh&ygonf/ rdrd,cifu avhvmaomfvnf;
rod&SdEdkifcJhonfh tbd"rmqdkif&m jrKyfuGufrsm;ESifh tquftpyfrsm; udkvnf;
q&mawmf\aus;Zl;jzifh ydkrdk odjrifem;vnfvmcJh&onf/ pmodESifh cEmod uGmjcm;yHkudk
&dyfpm;rdvmcJh&onf/
pmtkyf pwifjyKpkpOfu q&mawmf EIwfwdkufcsay;onfudk wynfhwdkYu
vufa&;jzifh vdkuf rlMurf; a&;rSwfcJh&jcif;jzpfaMumif; od&onf/ xdkpOfu
yg0ifcJhaom wynfhtcsdKUxHrS Mum;od&onfrSm yd#uwfpmayrwwfaom q&mawmfrS
EIwfwdkuf csay;pOf tcsdKUaom tcsuftvufrsm;udk oHo,&Sdaom pmwwfwynfhrsm;u
yd#uwf &SdEdkif? r&SdEdkif jiif;ckefMuNyD; yd#uwfqdkif&m usrf;pmrsm;udk ab;wGifpkyHkvsuf
vSefavSm&SmazG Muonf/ &SmazGMunfhaom tcgwdkif;yif q&mawmfrdefYqdkaomtcsufudk
yd#uwfwpfae&m &mwGif awGUMuNrJ jzpf aemufydkif;wGif rjiif;ckefMuawmhyJ
taxmuftxm;twGufom
wGifwGif
&SmMu&awmhonf/
cEmPfa&muf
aygufajrmufatmif tm;xkwfxm;olwdkY\ oabmvuPmyifjzpfonf/
usrf;udk 'kwd,tBudrf yHkESdyfxkwfa0&ef jyefvnfrGrf;rH&m yd#uwf
ynm&Sifrsm;? w&m;pmay A[kokw&Sdolrsm;yg zwfIavhvmoHk;oyfEdkif&ef jyifqif
wnf;jzwfxm;onf/ tcsdKUaom tcsuftvufrsm; wifjy&mwGif rl&if;ygVdawmfESifh
qdkif&mt|uxm? #DumwdkYrS xkwfEkwfudk;um;csufrsm;jzifh wdkufqdkiftm;jznfh xm;onf/
wpfzufwGifvnf; ygVdpmayESifh r&if;ESD;aom omrefyk*dKvfwpfOD; tvG,fwul
(*)

em;vnfEdkifrnfh a0g[m&toHk;tEIef;jzifh &Sif;vif;zGifhqdkxm;onf/ 'kwd,tBudrf


yHkESdyfxkwfa0onfh usrf;pmtkyf\ xl;jcm;csufrSm wifjyyHk (Presentation) ESifh
(Wording)
wdkYudk
bGJUvGefusrf;
wpfapmif\
a0g[m&toHk;tEIef;
yHkpH(Format)ESifhtnD pDpOfxm;jcif;jzpfygonf/
usrf;jyKpkolq&mawmfonf yd#uwfpmayrwwfaMumif; 0efcHxm;onf/
usrf;jyKpk&ef
&nf&G,f
w&m;tm;xkwfcJhjcif;
r[kwfyJ
w&m;tm;xkwfNyD;rS
usrf;wpfapmif aywpfzGJU jyKpkjzpf&ef taMumif;zefvmjcif;jzpfonf/ odkYtwGuf
bm0emr,Pf\ e,fy,frS tawGUtBuHKrsm;udk tajccHaom usrf;jyKpkol\
tmabmfudk rl&if;rysuf ap&atmif wwfEdkiforQ BudK;pm; wnf;jzwfxm;onf/
usifhpOf]]y#dywdur}}\ xHk;pHtwdkif; tcsdKUaom taMumif;t&mrsm;onf xyfwvJvJ
yg&SdaeEdkifygonf/ yd#uwf jrefrmjyef usrf;rsm;udk zwfIavhvmaom tcg
tcsdKUtaMumif;t&mrsm; xyfwvJvJ awGU&ouJhodkY jzpfonf/
Ak'jrwfpGmbk&m;&Sifonfyif rdrdudk,fwdkif vufawGU usifhBuHtm;xkwfNyD;
xdk;xGif;odaom w&m;udk a0ae,swdkYtwGuf w&m;vrf;aMumif;a'oemtaejzifh
a[mazmfTefjycJhjcif; jzpfonf/ rdrdudk,fwdkif vufawGU aygufajrmufatmif tm;xkwf
usifhBuHrI r&SdyJ okwr,Pf? pdEmr,Pfjzifh avhvmoHk;oyfcJh w&m;vrf;aMumif;
a'oem\ bm0emr,Pf\ e,fy,fudk usufpm;EdkifcJhjcif; r&SdcJhjcif; jzpfonfudk
rdrdzwfzl;cJhaom vufawGUom"u wpfckjzifh EIdif;,SOf oHk;oyfrdonf/
pufrItif*sifeD,m ygarmuwpfOD;onf ta&;BuD;udpwpfcktwGuf um;jzifh
c&D;oGm;&if; vrf;wGif um;pufysuf xdk;&yfoGm;&m teD;tem;&Sd pufjyifq&m
wpfOD;udk
ac:,ljyoonf/
pufjyifq&mu
um;pufzHk;udkzGifh
twefMum
prf;oyfNyD;aemuf 0uftlvSnfhjzifh 0uftlwpfvHk;udk csdefnday;vdkufNyD; um;jyifc
a':vm(100) awmif;onf/ ygarmuu ]]0uftlwpfvHk;vSnfh a':vm(100)qdkwm
rrsm;vGef;zl;vm;}}[k ar;&m pufjyifq&mu ]]vSnfhwmu wpfa':vm? b,f0uftludk
vSnfh&rvJqdkwmudk odwmu (99)a':vm}}[k abmufcsmzGifh ay;vdkufonf/
yd#uwfpmayudk 0dyem,medutwGuf txl;jyKavhvmNyD; q&mwpfOD; tjzpf
oifMum;ydkYcsaeygaomfvnf; wu,fvufawGUwGif y&rwfkyfemrfudk rqdkxm;ESifh?
'kua0'em
udkyif
rausmfvGefEdkifjcif;onf
um;pufysufaeonfudk
rjyifwwfaomaMumifh a&SUrqufEdkifyJ vrf;ab;wGif um;xdk;&yf xdkifumrIdifae &onfh
pufrIygarmuBuD;ESifh tvm;wl a eonf / ygarmuBuD ; onf tiS m ;um;jzif h vd k & mok d Y
a&muf a tmif oGm;Edkifaomfvnf; 'kua0'em rausmfvGefEdkifaom q&mwkdYum;
tiSm;0dyemPfjzifh edAmefodkY a&mufatmif oGm;EdkifMuvdrfhrnf r[kwfyg/
usrf;pmtkyfonf edAmefyef;wdkifodkY &GmpOfjyajryHkjzifh avQmufvSrf; Muolrsm;
vrf;vGJvrf;aysmuf c&D;rayguf jzpfaeMuonfh ,ckacwf 0dyem w&m;avmuwGif
vdktyfaeaom wpfvSrf;csif;jyajryHk jzpfonf/ vufawGUusifhBuH tm;xkwfonfh
IaxmifhrS ae zwfIavhvmygu tusdK;xl; &&SdcHpm;&rnf[k ,HkMunfrdygonf/
(C)

cEmt&Sdoabm y&rwfudk usrf;jyKoltaejzifh tajymynwf wif&mwGif pmzwfolwdkY\


yk*vZmo,ESifh rudkufnDrIrsm; &SdEdkifygonf/ ]]Zey'edkw embdeda0ao,s ornH
emwd"ma0,s}} [laom Ak'0peESifhtnD vdk&if;tmabmfudkomvQif xdrdatmif
tjypfrwif Pfouf0if zwfIem;vnf Muyg&ef wdkufwGef;tyfygonf/
wnf;jzwfol

t&Sif"ryg&*l
B.E. (Mechanical), B.A., M.A.(Buddha Dhamma)

1371ckESpf? oDwif;uRwfvjynfh
atmifvHNrdKU

(i)

usrf;jyKol\trSm
usrf;pmtkyfonf
w&m;oabmrsm;udk
pmayIaxmifhrS
csOf;uyf
a&;om;wifjy xm;jcif;r[kwfyg/ 0dyemw&m; tm;xkwfMurnfh a,m*Drsm;twGuf
w&m;usifhpOf vrf;aMumif;trSef\ tp tv,f tqHk;udk tquftpyfESifhwuG
taMumif;tusdK; avsmfnDpGm oabmayguf em;vnfEdkif&ef vufawGUIaxmifhrS
&Sif;vif;a&;om;xm;jcif; jzpfonf/
usrf;pmtkyf
tcef;(5)cef;
yg0ifNyD;
0dyem,meduusifhpOfrsm;udk
t"duxm; a&;om;xm;onf/ usrf;OD;ed'gef;wGif w&m;usifhBuHtm;xkwfrnfh a,m*Drsm;
awGUvdk
jrifvdkaom
0dyemtIcHtmHkrsm;udk
bk&m;a[ma'oemrsm;jzifh
udk;um;ndEIdif;vsuf a&;om;wifjyxm;onf/ w&m;tm;xkwfrnfh a,m*Drsm;onf
w&m;tm;rxkwfrD pmtk y f u d k ausnuf a tmif zwf Ij cif ; tm;jzif h w&m;ppf
w&m;rS e f
jzpf a om
tIcHy&rwfkyfemrfrsm;\
oabmobm0rsm;udk
BudKwifodem;vnf&NyD; trSefwu,f w&m;usifhaomtcg w&m;rSm; w&m;rSef (odkY)
tIcHtrSm; tIcHtrSefwdkYudk cGJjcm; odEdkifonfh tusdK;aus;Zl;udk &&Sdygvdrfhrnf/
tcef;(1)wGif w&m;usifhaoma,m*DwdkY Ijrif&rnfh y&rwfkyfemrfwpfckcsif;\
obm0wdkYudkvnf;aumif;? kyfemrfwdkY\ tquftpyfudkvnf;aumif;? cEmzGJUpnf;rI\
obm0udkvnf;aumif; pmzwfolwdkY vG,fulpGm em;vnfoabmaygufEdkif&ef yHkpHrsm;ESifh
wuG avmuOyrmrsm;jzifh &Sif;vif;wifjyxm;onf/
tcef ; (2)wG i f w&m;usif h o nf q d k o nhf t"d y m ,f u d k azmf x k w f a y;xm;NyD ;
w&m;usifhrnfha,m*DwdkY w&m;usifh&mwGif jznfhqnf;&rnfht*Fg&yfrsm;udkvnf; a&;om;
wifjyxm;onf/ xdkYtjyif usifhpOf tp tv,f tqHk;udk okwefa'oemawmfudk
udk;um;vsuf
wifjyxm;NyD;
0dyemusifhpOftp
t"dym,fazmfxkwfyHk
t,ltqrsm;vnf; yg0ifonf/ 0dyem,meduusifhpOf ESihf orx,meduusifhpOf
[l
ESpfrsdK;uGJjym;
aomfvnf;
woabmwnf;&SdaMumif;wdkYudk
EIdif;,SOfoHk;oyfjyxm;onf/
jrefrmEdkifiHwGif
t"duxm;
usifhoHk;Muaom
0dyemusifhpOfrsm;udk vdk&if;oabm od&ef oHk;oyf wifjyxm;onf/
tcef;(3)wGif 0dok'd(7)ydkif;rS orm"dusifhpOfydkif; jzpfaom pdw0dok'dtydkif;udk
(3)qifhcGJvsuf 0dyem,meduusifhpOftm;jzifh vufawGUusifhpOfwufyHkESifh usifhpOf
qufpyfyHkrsm;udk tao;pdwf a&;om;wifjyxm;onf/
tcef;(4)onf
pdw0dok'djzifh
jynfhpHkNyD;aom
(0g)
ormorm"dodkY
a&muf&SdNyD;aom a,m*D\ vufawGU0dyemIjrifyHk jzpfaom emrlyy&dap'Pf
('d|d0dok'd) rS ocFgkayumPf (y#dy'gP'e0dok'd) wdkifatmif tqifhqifh
PfpOfwufyHkudk a&;om;wifjyxm;onf/

(p)

tcef;(5) tEkavmrPfrS t&d,mr*ful;NyD;onfhwdkifatmif pmIolrsm;


vG,fulpGm em;vnfEdkif&ef Oyrmrsm;jzifh a&;om;xm;onf/
yxrtBudrf xkwfcJhpOfu pma&;oludk,fwdkif pmta&;tom; ruRrf;usifrI?
y&d,wdpmayudkvnf; rdrdudk,fwdkif rzwfIEdkifyJ wynfh&[ef;rsm;udk tm;xm;cJhrI?
w&m;jy pcef;yGJrsm;vnf; rsm;aerIwdkYaMumifh pma&;pmppfzdkY tcsdefray;Edkifojzifh
tm;enf;csuf? csdKU,Gif;csufrsm; &SdcJhonf/ 'kwd,tBudrf jyifqifwnf;jzwfzdkY
&nf&G,fcsuf
&Sdaomfvnf;
trsdK;rsdK;aom
tcuftcJrsm;
&Sdaejyefojzifh
rwnf;jzwfEdkifcJhyg/
odkY&SdaepOf &efukefwuodkvf? 'eduaA'XmerS vufaxmufuxdu
a'gufwmoufEdkifESihf qHkawGUrd 0dyemw&m;oabmrsm; aqG;aEG;rdonf/ xdktcg
a'gufwmoufEdkifrS q&mawmf jyKpkxm;aomusrf;udk zwfvdkaMumif; avQmufxm;ojzifh
usrf;wpftkyf
ay;vSLvdkufonf/
a'gufwmoufEdkifrSwqifh
ygarmuq&mBuD;eEodef;ZHtm; zwfIavhvmMunfhyg&efay;onf/ q&mBuD;eEodef;ZHrS
zwfINyD;aomtcg
pma&;olESifh
awGUqHkvdkaMumif;
avQmufxm;NyD;
pma&;ol
wnf;cdk&mXmeodkY
q&mBuD;eEodef;ZHESifh
wynfhrsm;
awGUqHk&efa&mufvmonf/
]]q&mawmfa&;aom
pmtkyfonf
taMumif;t&mu
usrf;pmqefaomfvnf;
pma&;om;wifjyxm;rIonf
usrf;pmtkyfESifh
rwlaMumif;?
pmtkyfonf
trSefwu,f aygufajrmufatmif udk,fwdkif vufawGUusifhNyD; a&;om;xm; ojzifh
omoemawmftwGuf
tusdK;&SdaMumif;?
0dyem,meduusifhpOfonf
trsm;u
usifhoHk;aeaomfvnf; vufawGUydkif;rSm IyfaxG;aeaMumif;? q&mawmf\ pmtkyfzwfrS
0dyem,meduusifhpOf\oabmudk kyfvHk;ay: odjrifvm&aMumif;? bk&m;wynfhawmfrS
usrf;zGJUpnf;yHk tBuHPfay; a'gufwmoufEdkifrS taumiftxnfazmf aqmif&Guf
ulnDay;rnfjzpfaMumif;?
q&mawmf\
t"dym,fzGifhqdkrIrsm;onf
bk&m;a[ma'oemawmf yg&SdNyD;jzpfygaMumif;? xdkYaMumifh 'kwd,tBudrf xkwfa0vQif
usrf;pmtkyf
ydkrdk
cefYxnf
av;eufoGm;atmif
bk&m;a[ma'oemawmfESifh
pyf[yfwifjy ay;apvdkaMumif;}} pojzifh avQmufxm;onf/
,ck'kwd,tBudrfwnf;jzwf&ef
rdrdukd,fwdkif
okwefygVdawmfjrefrmjyefpmtkyfrsm;udk
wpftkyfcsif;
wpfydk'fcsif;
rSwfpkxkwf
avhvmcJhonf/ xdkYaMumifh rdrdtodjzifh zGifhqdkcsufrsm;onf bk&m;a[mESifhudkufnDrI
awGU&Sd&ojzifh tvGefrS tm;wufrdcJhonf/ yxrtBudrf rdrd\ awGU&Sdcsuf?
t"dym,fazmfaqmifcsufESifh
usifhpOfwufyHkrsm;udk
a'oemtaxmuftxm;
rwifjyEdkifcJhojzifh rSefonfqdkaomfvnf; axmufcHrIr&Sd jzpfbdouJhodkY tm;enf;csuf
jzpfcJh&onf/ ,ck 'kwd,tBudrfwGif a'oemESifhcEm qufpyfEdkifNyD; tESpfom&&Sd
uspfvpfodyfonf;aom usrf;wpfapmif jzpfvmonf[k rdrd ,HkMunfrdonf/ uJhodkY
usrf;aumif;wpfapmif
jzpfvm&onfh
t"du
yHydk;rIrSm
q&mBuD;eEodef;ZHESifh
a'gufwmoufEdkif? udk0if;Edkif? reDvmwdkY\ aus;Zl;yifjzpfonf/

(q)

usrf;pmtkyf yxrtBudrf jzpfajrmuf&ef EId;aqmfwdkufwGef;aom rauG;wdkif;?


atmifvHNrdKUe,f? usnf&yfukef;aus;&Gm q&mawmfBuD;tm;vnf;aumif;?
jynfNrdKU
&GmbJ&yf?
&GmbJy&d,wdausmif;q&mawmf
r[mo'raZmwdu"Z
b'Eukrm&tm;vnf;aumif;?
rauG;wdkif;
Mo0g'gp&d,
atmifajrukef;aus;&Gm
q&mawmf
b'E
Mobmotm;
vnf;aumif;?
MunfhjrifwdkifNrdKUe,frS
oD&dy0&omoe"Z"rmp&d,
OD;oufEdkiftm;
vnf;aumif;
txl;yif
aus;Zl;wifygaMumif; rSwfwrf;wiftyfygonf/
usrf;pmtkyf xkwfa0Edkifa&;twGuf 0wK'gevSL'gef;Muaom tvSL&Siftaygif;
wdkYtm; aus;Zl;Oyum& txl;wif&SdaMumif;vnf; rSwfwrf;wiftyfygonf/
usrf;pmudk yd#uwfpmayynm&Sifrsm; avhvm&ef a&;om;xm;jcif; r[kwfyJ
yd#uwfpmayynm rwwfaom t&yfolt&yfom;rsm; w&m;usifh&mwGif em;vnfEdkifNyD;
taxmuftyHhjzpfapjcif;iSm a&;om;xm;jcif;jzpfonf/ cEmtodudk pmt&Sdjzifh a&;om;
wifjy&m cufcJjcif;? oabmy&rwfudk a'oemynwfjzifh t"dym,fazmf a&;om;&m
tvGefcufcJjcif;rsm;
&Sdygonf/
tu,f
ynm&SdwkdYtaejzifh
oabmrawGU?
rESpfoufygu rdrdqE&Sdonfhtwdkif; y,fEdkifygonf/
rdrd w&m;pwifusifhcJhpOfu rvdkvm;tyfonfh tcuftcJrsm;? yifyef;rIrsm;
&SdcJhonfudk udk,fcsif;pmvsuf usrf;pmtkyfudk a&;om;xkwfa0jcif; jzpfonf/ o'g
t&if;cHvsuf
vdk&if;vdk&m
acsmarmpGm
aygufajrmufatmif
usifhvdkol
a,m*DwpfOD;twGuf usrf;pmrS taxmuftyHh ay;EdkifygrnfqdkvQif rdrdtaejzifh
usrf;jyKpk&usdK; eyfygonf/

(Z)

aus;Zl;wifvTm
usrf;pmtkyf yxrtBudrf jyKpka&;om;&mwGif--pDpOfwnf;jzwfay;aom
t&SifarwmeE
t&SifeEmvuFm&
wdkYtm;vnf;aumif;?
EIwfwdkufa[majymrIudk vufa&;rljzifh ul;ay;aom
t&SifeEmpm&
t&SiftmpdP
t&Sifom*&
t&Sif*g&0
q&mav;a':qEod*
q&mav;a':a'0d`Em(a'gufwmaX;aX;)
wdkYtm;vnf;aumif;?
vufa&;rlrS uGefjyLwmpmpDay;Muaom
q&mav;a':"mwkod*
armifrsdK;oD[
armifaZmfeEmvif;

(bduKrmvm-"rmp&d,)
(omoe"Z"rmp&d,? yJcl;)

("rmp&d,)
(omoe"Z"rmp&d,)
("rmp&d,)
("rmp&d,)
B. Sc (Physics)
M.B.B.S. (Mandalay)

B. Sc (Chemistry)
I.D.C.S., UK
2nd Year (Economics),
U.F.L. (Japanese),
Diploma in Japanese, Level (3)

wdkYtm;vnf;aumif;?
usrf;pmtkyf 'kwd,tBudrf xkwfa0&eftwGuf jyifqifwnf;jzwf&mwGif--yd#uwfqdkif&m tudk;tum;rsm;twGuf &SmazGpkaqmif; wnf;jzwfay;aom
t&Sif"ryg&*l
B.E. (Mechanical),
B.A., M.A.(Buddha Dhamma)

uGefjyLwmpmpD pmrlzwfIpdppfay;aom
q&mav;a':,aom"&m('gvDoJOD;)
pmrlzwfIpdppfay;aom
oDv&Sifq&mBuD;a':okc0wD
oDv&Sifq&mav;a':oD&dpEm
wdkYtm;vnf;aumif; txl;aus;Zl;wif&Sdygonf/
(ps)

B.A. Environmental Studies.,


Lake Forest College, IL, U.S.A

B.Sc (Zoology)

uefawmhyef;
txl;tm;jzifh
arSmfbDNrdKUe,f?
aESmukef;aus;&Gm
oJtif;*lausmif;?
rlvq&mawmfESifh ur | memp&d , q&mawmf w d k Y t m; vnf ; aumif ; ? vuf & if ; q&m
jzpf a wmf r l a om
rd*'g0kefq&mawmf
b'EoD&d"rtm;
vnf;aumif;?
aomwmywdr*fIzG,fusrf;pm yef;jrwfvTmjzifh ylaZmfuefawmhyg\/

t&SifpEdrm (atmifvH)
wdkufcGJtrSwf (32)
oJtif;*l0dyem"r&dyfom
1371-ckESpf? oDwif;uRwfvjynfh

(n)

d
earm w b*0awm t&[awm ormorK'
ed'gef;
,cktcg w&m;tm;xkwfMuaoma,m*D tawmftoifh rsm;jym;vmNyD; NrdKUwdkif;
vdkvdkwGif w&m;&dyfomrsm; &SdaeMuNyDjzpfonf/ w&m;usihfaoma,m*DwdkYwGif y&d,wd
A[kokw r<u,f0 olrsm;&SdMuovdk? y&d,wdpmayESihf vHk;0r&if;ESD;Muolrsm;vnf;
tvGef rsm;Muonf/ xdkYaMumifh w&m;usihfMuukefaom a,m*DwdkYwGif 0dyemw&m;
tm;xkwf&if;
rdrdIrSwf
awGUjrifrIonf
rSefovm;?
rSm;ovm;[l
rqHk;jzwfEdkifMuaom
a,m*DwdkYvnf;
rsm;pGm&Sd\/
rnfonfhrlurSm;
rnfonfhrlurSefrSef;rod? rnfonfhq&mudk tm;udk;&rSef; rod? rSefaomusihfpOf
qdkonfrSm rnfonfh taMumif;t&mudk rlwnf qHk;jzwf&rnf udkvnf; rod
jzpfaeMuonf/
tcsKdUa,m*DwdkYonf
w&m;usifhpOfESifh
ywfouf
rdrdwdkY\
ur|memp&d,udk
ar;jref;onhftcg
a&SmifvTJajzqdkjcif;?
0denf;vGwfajzqdkjcif;?
vmrar;ESihf cdkif;wmomvkyf[k ajymqdkjcif;? qufomIyg[k ra&r&m ajymqdkjcif;
ponfwdkYaMumihf tm;i,fawGa0aeMujcif;rsm;vnf;&SdaeMuonf/
[kdq&mu Ienf;wpfrsKd;ajymvdkuf? 'Dq&mu Ienf;wpfrsKd;ajymvdkufESihf rnfodkY
qufusihf&rSef; rodyJ tajzrSefusihfpOf qdkonfrSm rnfonfhenf;rSef;rod? rnfuJhodkY
usifh&rSef;rod
jzpfaeMuonf/
pma&;olESifh
BuHKawGUzl;aom
tcsdKUEkdifiHjcm;om;a,m*Drsm;rS
]]jrefrmEdkifiHwGif
w&m;usifh&m
tpwGif
pdwfNidrf;csrf;rIrsm;&&Sdaomfvnf; bk&m;a[maom kyfemrfoabmw&m;rsm; r,fr,f&&
rawGU&yJ
aemufydkif;wGif
a,mifvnfvnfom
jzpf&onf}}[k
oHk;oyftajzxkwfoGm;Muonf/
tcsdKUaomq&mwdkYonf wynfha,m*DwdkYtm; PfpOf&NyD? r*f&NyD? aomwmyef
jzpfNyD? ou'g*grf jzpfNyD[lyif rrSefruef ajrmufyifh trnfwyfay;aeMuaomaMumifh
xdka,m*DwdkYonf q&mwyfay;aombGJUudk jrwfEdk;wefzdk;xm;NyD; rmefwufaeMuonf/
,if;onf
omoemESifh
'g,umwdkYudk
zsufqD;aeMujcif;jzpfonf/
usifhpOf\pifMu,frIxuf r*f? zdkvf? PfpOfrsm;udkom ajymqdkaecsifMuonf/ igonf
aomwmyefjzpfNyD; r*f&aeNyD[k txifa&mufum rSm;,Gif;qkH;jzwf aeolrsm;vnf;

t&SifpEdrm(atmifvH)

16

&SdMu\/ tcsKdU vl0wfaMumifwdkYonf rdrdudk,fukd &[EmjzpfaeNyD[kyif rSm;,Gif;pGm


qHk;jzwfaeMu\/
txufyg awGa0rI? IyfaxG;rI? oHo,jzpfrIwdkY\ y"metaMumif;rSm
ppfrSefaom
tIcHy&rwfkyfemrfrsm;udk
0dyemPfjzifh
ydkif;jcm;jrifatmif
TefMum;jyoEdkifonfh
q&maumif;q&mrSefESihf
rawGUjcif;aMumihfjzpfonf/
w&m;jyaomq&monf tIcHy&rwf kyfemrfrsm;udk udk,fwdkif ydkif;jcm; jrifumyGm;rsm;NyD;
enf;ay;rS
q&maumif;q&mrSefjzpfrnf/
tcsdKUaom
w&m;jy
ur|memp&d,q&mrsm;onf udk,fwdkifaygufajrmufatmif w&m; rusifhBuHMuyJ
ur|mef;&dyfomzGifh
w&m;jyoaeMuonf/
q&muvnf;usifhpOfudkrod?
kyfemrfudkvnf;
trSefrjrif?
wynfhudkvnf;
vrf;rSefudka&mufatmifrjyEdkif?
trSefjrif&rnfh
kyfemrftpm;
txifjzifh
rSef;qaom
kyfemrfjzifhom
ajyma[mTefMum;aeMuonf/
q&maumif;q&mrSef[lonf
raumif;jrpfwm;
aumif;&mTefvwf [laom q&mhwm0efjzihf rdrdwynhf usifhpOfrSm;aeonfudk od&rnf/
usifhpOftrSm;rS trSefa&mufatmif vrf;Tef ay;Edkif&rnf/ o'g? 0D&d,? owd paom
tm;ig;yg; enf;aeonfudk tm;ig;yg; jynfhvmatmifvnf; qGJaqmifEdkif&rnf/
tcsdKUaom w&m;jyq&mwdkYonf bk&m;a[m a'oemawmfudk ESHUpyfatmif ravhvmyJ
udk,fvkd&mqGJvsuf vltrsm;tBudKufvdkufum w&m;xdkifusifhp&m rvdkbl;[lyif
a[majyma&;om;aeMuonf/
wynfha,m*DwdkYuvnf;
bk&m;a[mygVdawmf
jrefrmjyefrsm;udk zwfIavhvmjcif;r&SdMuojzifh awG;ac:qkH;jzwfrIrsm; vGJrSm;aeMuonf/
trSefjrif&rnfh y&rwfkyfemrfqdkonfrSm bmudkqdkvdkonf? b,foabm &Sdonf?
rnfuJhodkY usifh&rnf paom tcsufrsm;udk jrwfpGmbk&m;&Sifonf jynfhpHk vHkavmufpGm
a[mMum;xm;NyD;jzpfonf/
jrwfpGmbk&m;&Sifonf enf;ay;rI? t"dym,fzGifhqdkrIrsm;udk vQdKU0Sufrxm;cJhyJ
edAmef a&mufaMumif; jynhfpHkaom enf;vrf;rsm;udk omoemhtarGtjzpfay;cJhNyD;
jzpfonf/ w&m;usihfaom a,m*DwdkYtm; w&m;awGUrIESifhywfouf vG,fulpGm
em;vnfatmif vdk&if;udk &Sif;&Sif;jzihf uav;pmoifbdouJhodkY 0dyemtIcHrsm;udk
qquokwef
jrwfpGmbk&m;&Sif
atmufygtwdkif;
a[mMum;xm;onf/
rnfonfhenf;jzifhusifhonfjzpfap?
rnfonfhq&mESifhusifhonfjzpfap
a,m*Dwdkif;
rjzpfrae trSefjrif&rnfh tIcHy&rwf kyfemrfrsm;rSm atmufwGifazmfjyrnfh (36)rsdK;
(qqu=6_6)omvQif
jzpfaomaMumifh
w&m;usifhaoma,m*DwdkYonf
,if;qqukyfemrfwdkYudk em;vnfoabmaygufatmif avhvmrSwfom;Muapvdkygonf/

trSefjrif&rnfh tIcHy&rwfkyfemrfrsm;
(1)
(2)
(3)
(4)

ajcmufyg;aom
ajcmufyg;aom
ajcmufyg;aom
ajcmufyg;aom

tZwdum,we taygif;wdkYudk od&rnf/


Am[d&m,we taygif;wdkYudk od&rnf/
0dnmPftaygif;wdkYudk od&rnf/
z taygif;wdkYudk od&rnf/
aomwmywdr*fIzG,f

ed'gef;

(5)
(6)

17

ajcmufyg;aom a0'emtaygif;wdkYudk od&rnf/


ajcmufyg;aom wPSmtaygif;wdkYudk od&rnf/1
(1)

ajcmufyg;aom tZwdum,we

(u) pum,we
=
puKyom'
(rsufpdtMunf)
( c ) aomwm,we
=
aomwyom' (em;tMunf)
( * ) Cmem,we
=
Cmeyom' (ESmtMunf)
(C) Zd0Sg,we
=
Zd0Sgyom'
(vQmtMunf)
( i ) um,m,we
=
um,yom' (udk,ftMunf)
( p ) rem,we
=
raemyom' (pdwftMunf)
xdktm,we*ajcmufyg;teufrS trSwfpOf(u)rS(i)txd tm,weig;yg; (0g)
tMunfig;pHkwdkYonf kyfw&m;wdkYjzpf trSwfpOf(p)rem,weonf emrfw&m;jzpfonf/
lyuEmudk jrif&rnf qdkonfrSm txufyg trSwfpOf(u)rS(i)txd kyfw&m;rsm;
yg0ifaMumif; &nfTef; a[mxm;jcif;jzpfonf/ xdkkyfw&m;onf r[m0dyem\
tIcHtmHkrsm; jzpfonf/ w&m;Iaoma,m*DwdkYonf jrwfpGmbk&m;&Sif odjrifapvdkaom
txufyg
tm,we
ajcmufyg;udk
xl;aomPfjzihf
ydkif;jcm;jrif&rnf/
rSef;qawG;awm od&jcif;rsKd; r[kwfay/ oifMum; odjcif;rsKd;vnf; r[kwfay/
pdwftMunfudkvnf; od&rnf[k bk&m;&Sif a[mMum;xm;onf/ tcsufudk
a,m*DwdkY txl; owdjyKyg/ pdwftMunfqdkonfrSm re (0g) b0ifoufoufudk
qdkvdkjcif;
jzpfonf/
w&m;usifhaoma,m*Donf
xdkpdwftMunf\obm0udk
tIPfjzifh ydkif;jcm; jrif&rnfjzpfonf/ pdwftMunf (0g) raemtMunfESihf
,if;udkIwwfaompdwf(tIPf)wdkY uGJjym;rI&Sdonf/ xdkYaMumihf w&m;usihfaom
a,m*Donf txufyg tqif;? toH? teYH? t&om? tawGU paom
tmHkajcmufyg;ESihfrzuf pdwftMunfoufoufudk ydkif;jcm; jrifEdkifvQif rdrd\tIcHonf
rSefNyD[k odEdkifonf/
(2) ajcmufyg;aom Am[d&m,we
(u)
(c)
(*)

lygHk
o'gHk
*EmHk

=
=
=

puKtMunf wnfqJtqif;
em;tMunf wnfqJtoH
ESmtMunf wnfqJteYH

Oy&dyPmoygVdawmf jrefrmjyef? oVm,we0*f? qquokwf-420 ESm-332


rsufpdtMunf? em;tMunf? ESmtMunf? vQmtMunf? udk,ftMunf? pdwftMunfwdkYESifh tqif;?
toH? teHY? t&om? tawGUESifh "rwdkYonf oHo&mudk csJUapwwfaom taMumif;w&m;rsm;
jzpfaomaMumifh tm,we[k ac:onf/
*

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

18

(C) &omHk
=
vQmtMunf wnfqJ&om
( i ) azm|AmHk
=
udk,ftMunf wnfqJtawGU
( p ) "rmHk
=
raemodkY usa&mufqJ tmHkaygif;pHk
w&m;usihfaoma,m*DwdkYonf
txufyg
y&rwfkyfw&m;rsm;udk
rdrd\tIPfjzifh ykdif;jcm;jrifEdkif&rnf/ rsufpdjzihf lygHkudk jrif&mwGif rdrd\
tIPfonf rsufpd tjyifbufrS tqif;rsm;udk tmHkjyKaeygu tjrifrSm;aeonf/
rdrdpuKyom'rS wnfqJ tqif;lygHkudk tIPfjzifh ydkif;jcm;jrifrSomvQif tjrifrSef
tIcHtrSefkyfw&m;jzpfonf/
azmfjycsufudk
txl;owdjyKyg/
tqif;onf
puKyom' puefYydkif;rQ xifNyD; ysufoGm;vQifvnf; xdkpuefYydkif;rQ xifaomlygHkudk
ydkif;jcm;jrifEdkif&rnf/ enf;twdkif; aomwyom'? Cmeyom'? Zd0Sgyom'
ponfwdkYwGifvnf; xifaomtmHkwdkYudk ydkif;jcm; jrif&rnf[k rSwfyg/ tu,f xdkodkY
ydkif;jcm;rjrifao;vQif rdrd tIPf rrSefao;yg/
um,yom'ES i h f azm|A m Hk w d k Y awG U qH k & mwG i f tjyif r S vmxd a wG U aom
oPmefedrdwf kyfw&m;ESihf rdrdcEmudk,fudk tmHkjyKaeao;vQif rSm;aeonf[l
odygav/ tcsdKUonf w&Sdwf&Sdwf? w&G&G? wrGrG jzpfaeaom lyum,(kyfcEmudk,f)\
"mwfrIefrsm;udk jrifjcif;onf y&rwfkyfudk jrifNyD;NyD[l xdkrQESifhyif vrf;qHk;aeMuonf/
um,yom' [lonf ylrI? wif;rI? awmihfrI? xHkrI? usifrI ponfh
ynwftmHkjyKkyfw&m;rsm; r[kwfay/ tdk;pk? tokb? (32)aum|mo paom
ynwfod kyfw&m;wdkYonfvnf; y&rwftmHkrsm; r[k w f M uay/ xd k k y f w &m;wd k Y o nf
wk P 0d y em\ tmHk r Qom &Sd a o;onf / if;tIcHtmHkrsm;udk tajccHNyD;
usihfpOfwufcJh&onfrSm rSefonf/ xdktIcHkyfw&m;rsm;udk jrifjcif;onf kyfay:
rSm;,Gif;pGJ,laom 'd|dtMurf;pm;udk jyKwfaponf/ y&rwfppfppf kyfw&m;rsm;um;
r[kwfao;yg/ r[m0dyemPfodkY qdkufa&muf&ef tMunfig;pHkwnf; [laom
Oyg'gkyfESifh lygHk
paom wdkufqJtmHkig;yg; kyfw&m;rsm;udk jrifzdkY&ef
vdktyfaeao;onf/
xdktMunfig;pHkkyfw&m;ESifh
wdkufqJtmHkig;yg;udk
ydkif;jcm;jrifrSomvQif t&d,mr*fodkY qdkufrnf/ xdkkyfw&m;rsm;udk jrifatmifIEdkifrnfh
usifhpOfrsm;udk usrf;pm a&;om;azmfjyoGm;rnfjzpfonf/
"rmHkudkvnf; od&rnf/ "rmHk[lonf (1) tqif;? toH? teYH? t&om? tawGU [laom tmHkig;yg;wdkYonf rsufpd? em;?
ESm? vQm? udk,f [laom 'Gg&ig;ayguf* xdawGUNyD;aemuf reodkY
a&muf&Sdaom
xdktmHkig;yg;ESihfwlaom "r"mwf
(2) xdktmHkig;yg;wdkYudk twdwf tem*wfumvwdkYtm;jzifh pGJ,lxifjcif;"r"mwf
(3) emrf (52) - edAmef? ynwfw&m;rsm; jzpfonf/
tqif;? toH? teYH? t&om? tawGUpaom tmHkig;yg;wdkYonf ypKyefqdkif&m
tMunfig;pHk xifNyD;vQif raemodkY "r"mwftjzpf ajymif;vJa&muf&SdoGm;onf/
*

yom'ig;rsdK;udk XmElypmenf;t& 'Gg&[k oHk;EIef;onf/ ]][dkzuftdrfu qlnHvdkufwm}}[kqdkvQif


[dkzuftdrfu qlnHjcif;r[kwfyJ [dkzuftdrf&Sd vlrsm;u qlnHjcif;udk qdkvdkouJhodkY jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

ed'gef;

19

xdkod&ef cufcJonfh "rmkHw&m;rsm;udk rdrdtIPfjzihf rjrifao;ygu w&m;jrifrI


rrSefuefao;yg/
txufyg
tmHkig;yg;wdkYudk
twdwf?
tem*wftm;jzifh
pGJvrf;aomtmHk("rmHk)udkvnf;
rdrdtIPf
ydkif;jcm;rjrifao;ygu
rdrd\tIcHw&m;awGUrI rrSefao;[l rSwf,lyg/
(3) ajcmufyg;aom 0dnmPf
(u) puK0dnmPf
=
jrifodpdwf
( c ) aomw0dnmPf
=
Mum;odpdwf
( * ) Cme0dnmPf
=
eHodpdwf
(C) Zd0Sg0dnmPf
=
&omodpdwf
( i ) um,0dnmPf
=
um,tawGUodpdwf
( p ) raem0dnmPf
=
tmHkaygif;pHkodpdwf
w&m;Iaoma,m*Donf
rdrdw&m;awGUrIjrifrIrSefrrSefudkvnf;
0dnmPfajcmufrsKd; awGUrI &Sdr&Sdtay:rlwnf qHk;jzwf&rnfudk owdjyKyg/
jrifqJtckduf rdrd\ rsufeuf0ef; twGif; puKyom' wnfqJ0dnmPf? Mum;qJtckduf
aomwyom' wnfqJ0dnmPf? eHqJtcdkuf ESmacgif;tMunf wnfqJ0dnmPf?
pm;qJtcdkuf vQmtMunf wnfqJ 0dnmPf? rdrdlyum,ESihf azm|AmHkawGUqJtcdkuf
um,tMunf
wnfqJ0dnmPfwdkYudk
vnf;aumif;?
raemtMunf[laom
b0ifudkvnf;aumif;? b0ifESifh"rmHk wdkufqdkifqJ tcdkuf t[dwfraem0dnmPfESifh
tIPf\teD;uyf a&SUjzpfo[dwfraem0dnmPf wdkYudkvnf;aumif; rdrdtIPfjzihf
ydkif;ydkif;jcm;jcm; xif&Sm;pGm jrif&rnf/ puefYydkif;rQ wdkufqdkifrIaMumihf jzpfvmaom
xdk0dnmPfajcmufrsKd;udk 0dyemPfjzihf ydkif;jcm;pGm odjrif&rnf/
tIcHpdwf
tIPfpdwf
jrifpdwf(a&SUpuK0dnmPfpdwf)?
odpdwf(0g)Ipdwf(aemufo[dwfraem0dnmPf)
Mum;pdwf(a&SUaomw0dnmPfpdwf)?
odpdwf(0g)Ipdwf(aemufo[dwfraem0dnmPf)
eHodpdwf (a&SUCme0dnmPfpdwf)?
odpdwf(0g)Ipdwf(aemuft[dwfraem0dnmPf)
&omodpdwf(a&SUZd0Sg0dnmPfpdwf)?
odpdwf(0g)Ipdwf(aemufo[dwfraem0dnmPf)
tawGUodpdwf(a&SUum,0dnmPfpdwf)? odpdwf(0g)Ipdwf(aemufo[dwfraem0dnmPf)

,ck azmfjycJhaom (1) ESihf (2) tmHkrsm;udk ydkif;jcm;jrif&rnf[lonfrSm oifa,m*Dtdyfruf


ruf&mwGif tdyfrufxJ rdrdonf vl? wd&dpmef? opfyif? awmawmif? a&ajrponfh tmHkwdkYudk
ydkif;jcm;jrifaeonf/ tdyf,mEdk;vmaomtcg rawGUjrifEdkifawmhyg/ tdyfrufxJ jrifrufaeaom
tmHkwdkYonf
"rmHkjzpfonf/
tdyfrufxJ
rdrdonf
xdktdyfrufruf&mtmHkwdkYudk
tdyfrufxJydkif;jcm;jrif&ouJhodkY
w&m;IrSwfqJvnf;
"rmHkkyfw&m;rsm;udk
xdkenf;twdkif;
ydkif;jcm;jrif&rnf jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

20

"rodpdwf? (a&SUt[dwf?
odpdwf(0g)Ipdwf(aemufo[dwfraem0dnmPf)
o[dwfraem0dnmPfpdwf)
rSwfcsuf/
/ae&m w&m;IolwdkYonf pdwfudkwpfrsKd;wnf; (0g) wpfpdwfwnf;
odxm;Muaomcg
pdwmEkyemowdy|meftm;jzihf
I&mwGif
owduif;aom
wPSmOyg'gef pGJaom a&SUpdwfudk owdjyefxm;aom aemufpdwfjzihf Ijcif;rsdK;om
jzpfaeonf/ xdktIcHpdwf ESihf tIPfpdwfwdkYonf [dwfajcmufyg;udef;aom
pdwfwpfrsdK;wnf;om jzpfonf/ xdkodkY Ijcif;rsdK;wGif owdvpfvQif pdwfwpfcgjyefay:
owd
jyefxm;aomtcg
wPSm
Oyg'geftm;jzifh
pGJ,lxm;aompdwfonf
csKyfoGm;jyefonf/
,if;onf
jrwfpGm
bk&m;&Sif
odjrifapvdkaom
[dwfajcmufyg;rudef;aom txufyg y0dnmPfpdwfrsm;udk Ijcif;rsdK; r[kwfyg/
xkd0dnmPfwdkY\ oabmobm0udk ay:vGifatmif usrf;pmtkyf t"dym,fESihfwuG
yHkpHxkwf qufvuf &Sif;jyoGm;rnf jzpfonf/
(4) ajcmufyg;aom z
(u) puKor
=
puKtawGU
( c ) aomwor
=
aomwtawGU
( * ) Cmeor
=
CmetawGU
(C) Zd0Sgor
=
Zd0SgtawGU
( i ) um,or
=
um,tawGU
( p ) raemor
=
raemtawGU
zonf 0dnmPfajcmufrsKd;ay:wdkif; xdk0dnmPfrsm;ESihf ,SOfzufapwoduf
(o[Zmwyp n f ; ) jzpf o nf / tmHk u d k reod k Y ydkY a qmif a p tmHk E S i h f reud k
xdawGUqufpyfaponhf
emrf"mwf
jzpfonf/
xdkemrf"mwfonf
od&ef
tvGefcufcJygonf/ if;emrf"mwfudkvnf; rdrd0dyem tIPf xifxif&Sm;&Sm;
ydkif;jcm;jrif&rnf/ xdkzwnf;[laom emrf"mwfudk rjrifao;ygu rdrdtIPf
rrSefao;[l rSwf,lyg/ w&m;rawGUao;[l vnf;rSwf,lyg/
(5) ajcmufyg;aom a0'em
(u)
(c)
(*)

puKorZma0'em
aomworZma0'em
CmeorZma0'em

= puKtawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rI
= aomwtawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rI
= CmetawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rI

"rodpdwfqdkonfrSm pdwftMunf "rmHkay:qJ(Oyg'fqJ) [dwfajcmufyg;r&dSao;aom t[dwfraem


0dnmPfpdwfESifh [dwfajcmufyg;udef;aom o[dwfraem0dnmPfpdwfwdkYudk qdkvdkonf/

aomwmywdr*fIzG,f

ed'gef;

21

(C) Zd0SgorZma0'em
= Zd0SgtawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rI
( i ) um,orZma0'em
= um,tawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rI
( p ) raemorZma0'em
= raemtawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rI
qdkif&m'Gg&odkY usa&mufvmaom tmHk\ aumif;&o? qdk;&oudk cHpm;aom
a0'ememrfw&m; jzpfonf/ xdkazmfjyqJ a0'emuEm\oabmudk rdrdtIPfjzihf
ydkif;ydkif;jcm;jcm; IjrifEdkif&rnf jzpfonf/ rdrd\ 0dyemPf rSefrrSef odvdkvQif
a0'emuEmudk ydkif;jcm;jrifrI &Sdr&Sdjzihf tajzxkwfyg/

(6) ajcmufyg;aom wPSm


(u)
(c)
(*)
(C)
(i)
(p)

puKorZma0'emrSwPSm
= puKtawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rIrSwPSm
aomworZma0'emrSwPSm= aomwtawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rIrSwPSm
CmeorZma0'emrSwPSm = CmetawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rIrSwPSm
Zd0SgorZma0'emrSwPSm
= Zd0SgtawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rIrSwPSm
um,orZma0'emrSwPSm = um,tawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rIrSwPSm
raemorZma0'emrSwPSm = raemtawGUaMumihfjzpfaomcHpm;rIrSwPSm2
ajcmufyg;aomwPSm [lonfrSm avmb? arm[OD;aqmifaom o[dwfraem
0dnmPfpdwfudk qdkvdkonf/ xdktIcHwPSmpdwfudk tIPf aemufo[dwfraem0dnmPf
pdwfjzifh ydkif;jcm;jrifatmif I&rnfjzpfonf/ azmfjycsufudk a,m*DwdkY txl;owdjyK
oHk;oyfyg/
wPSmudk
jrifEdkifyghrvm;[l
awG;awmwwfonf/
pdwfqdkwmjrifEdkifyghrvm; [lvnf; oHk;oyfMuonf/ odkY awG;awm oHk;oyf
&jcif;rSm jrifEdkifaom orm"d (0g) pdw0dok'djzifhjynfhpHkaom pifMu,faompdwf r&Sd
jzpfonf/
qquokwef jrwfpGmbk&m;&Sifudk,fawmfwdkifu (36)rsKd;aomqqukyfemrf
wdkYudk jrif&rnf[k rdefYqdkjcif;rSm om0ursm;jrifEdkif a[mMum;awmfrlxm;jcif;
jzpfonf/ xdkodkY a[m&mwGif b,fenf;? b,frljzihf usifh&onf[l ryg&SdyJ?
jrifEkdifonfh orm"d&SdvQif jriftyfonhf y&rwfkyfemrf w&m;rsm;udkom azmfjyxm;onf/
w&m;jyaomq&monf ,ck azmfjycJhNyD;aom (36)rsKd;aom tIcH y&rwf
kyfemrfwdkYudk udk,fwdkif xdk;xGif;odjrifEdkifNyD; jzpf&rnf/ ,if;wdkYudk ydkif;jcm;jrifatmif
vrf;rTefEdkif? rjyoEdkifaom q&monf q&maumif;q&mrSef rjzpfEdkif[k rSwf,lyg/
w&m;jyq&monf rdrd\ wynhfa,m*Dtm; (36)rsKd;aom qqukyfemrfwdkYudk
jrifEdkif&ef yef;wdkifxm; w&m;usihfaeonf [lvnf;aumif; ,if;wdkYudk jrifrSomvQif
y&rwf kyfemrfudkjrifonf? cEmudkjrifonf? Zmwdudkjrifonf? 'kuopmudkjrifonf?
w&m;jrifonf [k rSwf,lxm;&rnf[lvnf;aumif; TefMum;ay;&rnf/
2

Oy&dyPmoygVdawmf jrefrmjyef? oVm,we0*f? qquokwf-420 ESm-332

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

22

aomwmyefyk*dKvfwdkY vuPma&;oHk;yg;wifI&ef w&m;rsm;


]]&m[kvm xdkt&mudk tb,fodkY xifrSwfoenf;? rsufpdonf NrJoavm?
rNrJoavm/ rNrJyg toQifbk&m;/ rNrJaom rsufpdonf qif;&Javm? csrf;omavm/
qif;&Jyg toQifbk&m;/ rNrJaom qif;&Jaom azmufjyefjcif;oabm&Sdaom rsufpdudk
rsufpdonf ig\ Opmjzpf\? rsufpdonf igjzpf\? rsufpdonf ig\
udk,f]tw}wnf;[k Ijcif;iSm oifhavsmfygrnfavm/ roifhavsmfyg toQifbk&m;/
tqif;tmHkwdkYonf NrJukefoavm? rNrJukefoavm/ rNrJygukef toQifbk&m;/
puK0dnmPfonf NrJoavm? rNrJoavm/ rNrJyg toQifbk&m;/ puKoronf
NrJoavm? rNrJoavm/ rNrJyg toQifbk&m;/ puKor[laom taMumif;aMumifh
jzpfay:vmonfh cHpm;rI ]a0'em} rSwfom;rI]onm} jyKjyifrI ]ocFg&} odrI
]0dnmPf}onfvnf; NrJoavm? rNrJoavm/ rNrJyg toQifbk&m;/ rNrJaom
t&monf qif;&Javm? csrf;omavm/ qif;&Jyg toQifbk&m;/ rNrJaom
qif;&Jaom azmufjyefjcif;oabm&Sdaom t&mudk t&monf ig\ Opmjzpf\?
t&monf igjzpf\? t&monf ig\udk,f]tw}wnf;[k Ijcif;iSm
oifhavsmfygrnfavm/
roifhavsmfyg
toQifbk&m;/y/
---y--oabmw&m;wdkYonf NrJukefoavm? rNrJukefoavm/ rNrJygukef toQifbk&m;/y/
raem0dnmPfonf
NrJoavm?
rNrJoavm/
rNrJyg
toQifbk&m;/y/
raemoronf
NrJoavm?
rNrJoavm/
rNrJyg
toQifbk&m;/y/
raemor[laom taMumif;aMumifh jzpfay:vmonfh cHpm;rI ]a0'em} rSwfom;rI
]onm} jyKjyifrI ]ocFg&} odrI ]0dnmPf}onfvnf; NrJoavm? rNrJoavm/ rNrJyg
toQifbk&m;/ rNrJaom t&monf qif;&Javm? csrf;omavm/ qif;&Jyg
toQifbk&m;/ rNrJaom qif;&Jaom azmufjyefjcif;oabm&Sdaom t&mudk
t&monf
ighOpmjzpf\?
t&monf
igjzpf\?
t&monf
ig\udk,f]tw}wnf; [k Ijcif;iSm oifhavsmfygrnfavm/ roifhavsmfyg
toQifbk&m;/3

'd|dpifMu,fpGmjyKwf&eftwGuf pifMu,fpGmod&rnfh tIcHy&rwf kyfemrfrsm;udk


azmfjyxm;aom txufyg &m[kavm0g'okwefa'oemawmfvm atmufygtcsuf(3)csuf
udk w&m;Iaoma,m*DwdkY od&Sdxm;&ef txl;vdktyfonf/
(1) tedp? 'ku? tew[k I&rnfh y&rwfkyfemrfrsm;udk azmfjyxm;onf/
(2) y0dnmPfonf aemufxyfraem0dnmPfjzpfaponf/
tcsufudk w&m;usifhaoma,m*DwdkY txl;od&rnfjzpfonf/ puKtMunfESifh
tqif;lygHk
awGUqHkrIaMumifh
puKtMunf&Sd
lygHkudk
tmHkjyKaom
[dwfajcmufyg;r&Sdonfh
jrifodHkoufoufrQom
&Sdaom
puK0dnmPfonf
puKtMunfudk rSD jzpfay:\/ xdkpuK0dnmPf? lygHkESifh puKtMunf [laom
oHk;rsdK;aom ocFg&taMumif;w&m;wdkY\ jyKjyifrIaMumifh aemufxyfjzpfaom tusdK;w&m;
puKor"mwf
jzpfay:vmonf/
xdkjyKjyifwwfaompuKoraMumifh

oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? avmuumr*kP0*f? &m[kavm0g'okwf-121 ESm-317

aomwmywdr*fIzG,f

ed'gef;

23

tusdK;w&m;topfjzpfaom onmuEmocFg&uEm a0'emuEm 0dnmPuEm paom


emrfcEmtpk aemufxyf jzpfay:vmonf/ ,if;onf t[dwfraem0dnmPf*jzpfonf/
(3) raem0dnmPfonf aemufxyfraem0dnmPfudk jzpfaponf/
a&SUjzpf(t[dwf)raem0dnmPfaMumifh aemufjzpf(o[dwf)raem0dnmPfjzpfonf/
xdk0dnmPfwdkYudk
0dyemPfjzifh
IjrifEdkif&rnfjzpfonf/
xdk0dnmPfwdkY\
jzpfaMumif;udk vnf;aumif;? jzpfrIysufrIudk vnf;aumif;? qufpyfyHkudkvnf;aumif;?
csKyfyHkudkvnf;aumif;?
om,mzG,fudkvnf;aumif;?
tjypfudkvnf;aumif;?
xGufajrmufaMumif;udkvnf;aumif;? ydkif;jcm;odjrifEdkifrSomvQif rdrd\ 0dyemPf
rSefrnf[k rSwf,l&rnf/ xdkkyfemrf tpOftqufoabmudk usrf;pmtkyf
oabmay:atmif yHkpHESifhwuG &Sif;vif; wifjyoGm;rnfjzpfonf/

ppfrSefaom0dyemPf
xdk ( orx 0d y emwdk Y )wG i f (ted p tp&Sd a om) txl ; xl ; aom
tjcif;t&mtm;jzifh IjrifrI]0dyem}[lonf tb,fenf;/ tMuif (cGJcGJjcm;jcm;)
tjym;tm;jzifhodrI?
(cGJcGJjcm;jcm;)tjym;tm;jzifh
odjcif;/y/
(trSefoabm)
rawG a 0rI (trS e f u d k o d r I ) ? (op m av;yg;)w&m;wd k Y ud k pd p pf j cif ; oabm?
aumif;pGmodjrifrI(tjrifrSefrI) ]orm'd|d}onf (&Sd\)/ (qdktyfcJhNyD;aom)oabmudk
(tedp tp &Sdaom) txl;xl;aom tjcif;t&mtm;jzifh IjrifrI ]0dyem}[k
qdktyf\ (ynm)/4

y&rwfkyfemrfwdkYudk jrifonfqdkonfrSm a[mod? emod? BuHpnfod? rSef;qodrsdK;


r[kwfyJ cGJcGJjcm;jcm; rawGra0 od&jcif;rsdK;jzpfaMumif; txufyg a'oemawmf
jrwfpGmbk&m;&Sif xif&Sm;pGm a[mMum;xm;onf/ (36)rsKd;aom qqukyfemrfwdkYudk
y#dporkyg'fenf;jzihfjyaomf 0dnmPf? emrfkyf? oVm,we? z? a0'em?
wPSmwdkYyif
jzpfonf/
xdkkyfemrftpOfudk
onmjzihf
rSwfodNyD;vQif
,xmblwPf(0dyemPf)jzihf udk,fwdkif ydkif;jcm;jrifEdkifatmif tm;xkwfrS
omvQif tusKd;NyD;pD;rnf/
(36)rsKd;aom qqukyfemrfwdkYudk oum,[k ac:onf/ xdkkyfemrfwdkYudk igyJ?
ighOpmyJ[k tjrifrSm;jcif;udk oum,'d|d[k ac:onf/ 'd|donf o[dwfraem0dnmPf
uyfjcif;jzpfonf/ tyg,foHo&modkY vm;apwwfaom 'd|djyKwfvdkvQif xdkoum,udk
tedp? 'ku? tew[k 0dyemPf ydkif;jcm;jrifatmif I&rnfjzpfonf/
xdkoum,wnf; [laom qqukyfemrfrSwyg; tjcm;kyfemrfr&Sdyg/

,if;t[dwfraem0dnmPf jzpf&jcif;rSm puKor o,faqmifvmaom ly"rmHkESifh rewdkY


awGUqHkjcif;aMumifh jzpfonf/

a&SUjzpft[dwfraem0dnmPfESifh,SOfzuf raemoronf "rmHkudk rejzifh qufpyfapjcif;aMumifh


tmHk\t&omudk ykdif;ydkif;jcm;jcm; qHk;jzwfvsufodaom o[dwfraem0dnmPf aemufxyfjzpfvmonf/
4
"ro*FPDygVdawmf jrefrmjyef? edauyu@ okwEdu'kuedauy? orx'kuf-1363(1) ESm-499

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

24

qif;&Jukefjcif;iSmxdkufaoma,m*D\*kPft*Fg&yfrsm;
0dyemtIcHkyfemrfwdkYonf
rSef;qod?
BuHpnfod?
awG;awmodrsdK;jzifh
odtyfaom
w&m;rsm;r[kwfyJ
txl;odtyf?
ydkif;jcm;tyf?
cGmtyf?
y,ftyfaomw&m;rsm; jzpfonf udkvnf; atmufygtwdkif; jrwfpGmbk&m;&Sif
a[mMum;xm;onf/
&[ef ; wd k Y rsuf p d u d k ? tqif ; wd k Y ud k pu K 0d n mPf u d k ? pu K or ud k ?
puKoraMumifh jzpfay: vmonfh cHpm;rI okc? 'ku? Oayumudk aomw?
Cme? Zd0Sg? um, ponfwdkYvnf;aumif;? oabmw&m;wdkYudk ("rmkHudk)
raem0dnmPfudk/ y/ raemor[laom taMumif;aMumifh jzpfay:vmonfh
cHpm;rI okc? 'ku? Oayumudkvnf;? txl;odvQif? ydkif;jcm;odvQif? cGmEdkifvQif?
y,fEdkifvQif? qif;&J ukefjcif;iSm xdkuf\5

t&d,mom0u tppfESifhtwk cGJjcm;yHk


]]tMum;tjrif r&Sdaom ykxkZOf}}ESifh ]]tMum;tjrif&Sdaom t&d,mom0u}}
uGmjcm;\/ t&d,mom0u (0g) t&d,mwynfhonf tIcHkyfemrfwdkYudk rSef;qod
emMum;od pmzwfodrsdK; r[kwfyJ ydkif;ydkif;jcm;jcm; od&rnf/ rdrdudk,fudk t&d,mom0u
(aomwmyef) jzpfrjzpf? w&m;awGUNyD w&m;jrifNyDqdkonfrSm rSefrrSef odvdkygu
atmufyg bk&m;&Sif a[mxm;aom a'oemESifh udkufndMunfhyg/
&[ef;wdkY tMum;tjrifr&Sdaom ykxkZOfonf kyf\ jzpfjcif;udkif;
csKyfjcif;
udkif;
om,mzG,fudkif;
tjypfudkif;
vGwfajrmufrIudkif;
[kwfwdkif;rSefpGm rod? a0'em\/ onm\/ ocFfg&wdkY\/ 0dnmPf\
jzpfjcif;udkif; csKyfjcif;udkif; om,mzG,fudkif; tjypfudkif; vGwfajrmufrIudkif;
[kwfwdkif;rSefpGmrod? &[ef;wdkY tMum;tjrif&Sdaom t&d,mwynfhonf kyf\
jzpfjcif;udkif; csKyfjcif;udkif; om,mzG,fudkif; tjypfudkif; vGwfajrmufrIudkif;
[kwfwdkif;rSefpGm od\/ a0'em\/ onm\/ ocFfg&wdkY\/ 0dnmPf\
jzpfjcif;udkif; csKyfjcif;udkif; om,mzG,fudkif; tjypfudkif; vGwfajrmufrIudkif;
[kwfwdkif;rSefpGm od\[k (rdefYawmfrl\)/6

txufyga'oemawmf ykxkZOfvlom;wdkY odEdkifcJonfh a0'em(cHpm;wwfonfh


emrfw&m;)udk ydkif;jcm;jrifrI? onm(rSwfom;wwfonfhemrfw&m;)udk ydkif;jcm;jrifrI?
ocFg& (jyKjyifwwfonfhemrfw&m;)udk ydkif;jcm;jrifrI? 0dnmPf(odwwfonfhemrfw&m;)udk
ydkif;jcm; jrifrIrsm; ygaeonfudk owdjyKyg/ pdwf\ jzpfysufjrifonfqdkonfrSm
5

oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? oVm,weoH,kwf? oA0*f? yXr ty&dZmeeokwf-26


ESm-240
6
cE0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? cEoH,kwf? cZeD,0*f? ork',okwf-74 ESm-65

aomwmywdr*fIzG,f

ed'gef;

xdkemrfw&m;rsm;
wpfckcsif;\jzpfjcif;?
jzpfysufjrifjcif;trSef jzpfonf/

ysufjcif;udkjrifrS

25

0dyemPfjzifh

rsuf p d u d k tZw o E m ef yd k i f ; jcm;rS w f o m;\? em;ud k tZw o E m ef


yd k i f ; jcm;rS w f o m;\? ES m acgif ; ud k tZw o E m ef yd k i f ; jcm;rS w f o m;\?
vQmud k
tZwoEmef
ydkif;jcm;rSwfom;\?
udk,fudk
tZwoEmef
ydkif;jcm;rSwfom;\? pdwfudk tZwoEmef ydkif;jcm;rSwfom;\/
rsufpdudk tZwoEmef tb,fodkYvQif ydkif;jcm;rSwfom;oenf;/
rsuf p d o nf
t0d Z m aMumif h
jzpf \ [k
yd k i f ; jcm;rS w f o m;\?
rsuf p d o nf wPS m aMumif h jzpf \ [k yd k i f ; jcm;rS w f o m;\? rsuf p d o nf
uH a Mumif h jzpf \ [k yd k i f ; jcm;rS w f o m;\? rsuf p d o nf tm[m&aMumif h
jzpf \ [k yd k i f ; jcm;rS w f o m;\? rsufpdonf r[mbkwf"mwfav;yg;wdkYudk pGJ
jzpf\[k ydkif;jcm;rSwfom;\? rsufpdonf jzpfqJ[k ydkif;jcm;rSwfom;\?
rsufpdonfaumif;pGm jzpf\[k ydkif;jcm;rSwfom;\? rsufpdonf rjzpfrl jzpf\?
jzpfNyD; aemifrjzpfvwHU[k ydkif;jcm;rSwfom;\? rsufpdudk tqH k ; tyd k i f ; tjcm;
&Sd a omtm;jzif h yd k i f ; jcm;rS w f o m;\? rsuf p d o nf rNrJ ? NrJaomoabmr&Sd?
azmufjyefaom oabm&Sd\[k ydkif;jcm;rSwfom;\? rsufpdonf edpoabmr&Sd?
jyKjyiftyfaom oabm&Sd\[k ydkif;jcm;rSwfom;tyf\? rsufpdonf edpoabmr&Sd?
jyKjyiftyfaom oabm&Sd\? taMumif;udkpGJ jzpf\? ukefjcif; oabm&Sd\?
ysufjcif;oabm&Sd\?
uif;jcif;oabm&Sd\?
csKyfjcif;oabm&Sd\
[k
7
ydkif;jcm;rSwfom;tyf\/

0dyemPfjzifh ydkif;jcm;jriftyfonfhw&m; qdkonfrSm cEmtpkta0;\


tjyifzuf r&SdyJ cEmtwGif;om &Sdonf/ xdktwGif;cEmtpkjzpfaom kyfemrfwdkYudk
ydkif;ydkif;jcm;jcm;jrif&rnfjzpfonfudk
jrwfpGmbk&m;&Sif
txufygtwdkif;
a[mMum;xm;onf/
em*dw awGUxdrI ]z} jzpfay:aMumif; ]tm,we} ajcmufyg;wdkY
tedp[k tzefzef Iavh &Sdonfjzpf aeaomoltm; awGUxdrI ]z}
pufqkyf&GH&Smjcif;onf aumif ; pG m wnf \ ? tjzpf o nf xdk (tzef z ef
I v suf a ejcif ; ) \ tusdK;qufaywnf;/
em*dw (jyif;pGmpGJvrf;rI) Oyg'gefw&m;\ tmkHjzpfaom cEmig;yg;wdkY
jzpfjcif;ysufjcif;udk tzefzef Iavh&Sdonfjzpf aeaomoltm; jyif;pGmpGJvrf;rI
]Oyg'gef} pufqkyf&GH&Smjcif;onf aumif;pGm wnf\? tjzpfonf xdk (tzefzef
Ivsufaejcif;)\ tusdK;qufaywnf;[k (rdefYawmfrl\)/8

txufyga'oemawmfwGif ]]tm,weajcmufyg;wdkY tedp[k tzefzef Iavh


&Sdonfjzpf
aeaomoltm;}}
[k
yg&Sdonfudk
owdjyKyg/
IonfqdkonfrSm
ydkif;jcm;jrifom IEdkifjcif; jzpfonf/ xdkuJhodkY ydkif;jcm;IjrifrSomvQif oum,'d|d?

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? Puxm? 0wKemewPf tus,fjyjcif;-66? ESm97


8
t*kFwdK&fygVdawmf jrefrmjyef 'kwd,wGJ? yXryPmou? y*u0*f? em*dwokwf-30 ESm-32

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

26

,HkrSm;rI (0dpdudpm)ESifh tusif h rSm;,Gif;pGm oHk;oyfrI (oDvAwy&mrmo) [laom


tyg,foHo&modkY vm;apwwfaom oHa,mZOfoHk;yg;wdkY csKyfrnfjzpfonf/
&[ef;wdkY rsufpdudk rsufarSmufjyKtyf\? tqif;wdkYudk rsufarSmuf
jyKtyfukef\? rsufpdtodpdwf ]puK0dnmPf}udk rsufarSmufjyKtyf\? rsufpd tawGU
]puKor}udk rsufarSmufjyKtyf\? rsufpdtawGU ]puKor}aMumifh jzpfaom
okca0'em 'kua0'em Oayuma0'emudk rsufarSmufjyKtyf\/9

txufyga'oemawmft& 0dyemPfjzifh Ijrif&rnfh kyfemrfwdkYonf w&m;


usifhaom
a,m*DcEmtjyifzufrSmr&Sd/
'Gg&wdkYom
tIcHw&m;rsm;&Sdonf/
w&m;usifhaom
a,m*DwdkY\
tIPfjzifh
rsufarSmufjyK&rnfh
w&m;rsm;rSm
trsdK;rsdK;tzHkzHk r&SdaMumif;udk jrwfpGmbk&m;&Sifonf rsm;pGma[mxm;onf/ raorcsm
rjzpfap&ef txufygtwdkif; rsufarSmufjyKtyf\[k &Sif;&Sif;vif;vif; azmfjyxm;onf/
]]w&m;wdkYudk
ydkif;jcm;
odtyfukef\}}[k
emMum;tyfaom
w&m;oabm (jzpfaom) ynmonf tb,fodkYvQif (okwr,)Pf rnfoenf;/
tmoa0gw&m;ESifhwuGjzpfaom Oyg'gef\tmHkjzpfaom z[laom wyg;aom
w&m;udk ydkif;jcm; odtyf\/
emrfkyf[laomw&m;ESpfyg;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/
a0'emoHk;yg;w&m;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/
tm[m&av;yg;w&m;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/
Oyg'gefwdkY\tmHkjzpfaom cEmig;yg;w&m;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/
tZwoEmefjzpfaom tm,weajcmufyg;w&m;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/
0dnmOfwnf&mckESpfyg; w&m;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/
avmu"H&Spfyg;w&m;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/
ow0gwdkYaexdkif&mudk;yg; w&m;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/
wnf&m]tm,we}q,fyg; w&m;wdkYudk ydkif;jcm; odtyfukef\/10

txufyga'oemawmft& t&d,mr*fwdkifatmif a&S;Iw&m;tm;xkwfMuaom


a,m*DwdkYonf
aomwmyefyk*dKvfwdkY\
'eudpjzpfaom
txufyg
ydkif;jcm;odtyfonfh w&m;rsm;udk rdrd\tIPf ydkif;ydkif;jcm;jcm; jrif&rnfjzpfonf/

rsufpdtodpdwf ]puK0dnmPf}udk xl;jcm;pGmodtyf\ ---y--- pdwftod


]raem0dnmPf}udk xl;jcm;pGmodtyf\/
rsufpdtawGU ]puKor}udk xl;jcm;pGmodtyf\ ---y--- pdwftawGU
]raemor}udk xl;jcm;pGmodtyf\/
rsufpdtawGUaMumifhjzpfaom cHpm;rIa0'emudk xl;jcm;pGmodtyf\ ---y--pdwftawGUaMumifhjzpfaom cHpm;rIa0'emudk xl;jcm;pGmodtyf\/11

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? Puxm? okwr,Pf tus,fjyjcif;-29 ESm-46


y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? Puxm? okwr,Pf tus,fjyjcif;-20 ESm-31
11
y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? Puxm? okwr,Pf tus,fjyjcif;-3 ESm-8
10

aomwmywdr*fIzG,f

ed'gef;

27

txufyga'oemawmfwGif ]]puK0dnmPfudk xl;jcm;pGmodtyf\? raem0dnmPfudk


xl;jcm;pGm
odtyf\}}[k
yg&Sdonfudk
owdjyK&rnf/
oef;OD;acgif;yrmPrQ&Sd
puKyom'
rSDjzpfaom
puK0dnmPfudkvnf;aumif;?
[',tdrftwGif;
wvufpGef;rQaom aoG;tMunfudk rSDwnfaom b0ifokdYusa&mufvmonfh "rmHkESifh
aygif;qHkrdjcif;aMumifh jzpfay:vmaom raem0dnmPfudkvnf;aumif; tIPf
o[dwfraem0dnmPfjzifh xl;jcm;pGm odjrif&rnf[k wdkufdkuf a[mMum;xm;onf/
yk*dKvftm;jzifhvnf;aumif;?
rltm;jzifhvnf;aumif;
uGJjym;jcif;
rygyJ
r*fzdkvfa&muf&SdNyD;olwdkif;
rjzpfrae
jrif&rnf[k
qdkvdkygonf/
xdkYaMumifh
xl;jcm;pGmodrI[lonfh 0dyemPfqdkonfrSm qifjcifawG;awm BuHpnfrSef;q
em,lrSwfom;odrIrsdK; r[kwfyJ pdwf zHk;tkyfxm;aom udavomESifh ynwf r &Sd a om
pif M u,f o nfh tI Pf j zif h [k w f w d k i f ; rS e f p G m xd k ; xG i f ; od a om todudkomvQif
qdkvdkjcif;jzpfonf/

opmav;yg;jrif&ef cufcJyHk
opmav;yg;w&m;awmfonf tvGefw&m eufeJ tvGefrS od&ef cufcJaom
w&m;awmf jzpfonf/ t&d,mwdkYomvQif odtyfaomt&myif jzpfayonf/ 'kuopm
[lonf qquokwef azmfjyxm;aom (36)rsdK;aom kyfemrfwdkYyif jzpfonf/
xdkkyfemrfwdkYudk jrifwwfaomoabmonf PfESifh,SOfaom o[dwfraem0dnmPf
jzpfonf/ om;NrD;zsm;tcsif;csif; azmufxGif;Edkifjcif;xuf xdk(36)rsdK;aom kyfemrfwdkYudk
jrifzdkY&ef ydkyif cufcJeufeJonf[k jrwfpGmbk&m; uJhodkY a[mxm;onf/
tmeEm xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;/ tMuifolonf a0;aom
t&yfrSyif rQm;udk ao;i,faom oHaumufaygufjzifh tqifhqifh rvGJracsmf0if
usapEdkif&m\/ tMuifolonfum;? ckESpfpdwfcGJpdwfxm;aom om;NrD;zsm;tcsif;csif;
(tzsm;jzifhtzsm;udk)
xdk;azmufEdkif&m\/
(ESpfrsdK;wGif)
tb,fuydk
cJ,Of;oenf;
[k(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;
tMuifolonf
ckESpfpdwfcGJpdwfxm;aom
om;NrD;zsm;
tcsif;csif;
(tzsm;jzifhtzsm;udk)xdk;azmufEdkif&m\/ t&muomvQif ydkcJ,Of;yg\ [k
(avQmuf\)/ tmeEm pifppftm;jzifh ]]um;qif;&Jwnf;}}[k [kwfwdkif;rSefpGm
odMuol/ y/ ]]um; qif;&JcsKyf&m (edAmef)odkYa&mufaMumif; tusifhwnf;}}[k
[kwfwdkif;rSefpGm
odMuolwdkYonf
ydkxdk;xGif;odEdkifcJaom
t&mudk
12
xdk;xGif;odukef\/

rQcufcJeufeJaom opmav;yg;w&m;awmfudk ,cktcg vG,fvG,fESifhusifhHk?


emHkESifh
odjrifEdkifouJhodkY
aygYaygYwefwef
oabmxm;aeMuNyDjzpfonf/
xdkuJhodkYjzpf&jcif;rSm
udk,fudk,fwdkifaygufajrmufatmifrusifhyJ
jrwfpGmbk&m;&Sifa[mxm;aomw&m;awmfrsm;udk
w&m;onf
uJhodkY
jzpfvdrfhrnf[lvnf;aumif;? a'oemawmfonf oabm aqmifvdrfhrnf[l
12

r[m0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? opoH,kwf? yygw0*f? 0gvokwf-1115 ESm-401

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

28

vnf;aumif; rdrdtxifjzifhrSef;qjrifonfudk wu,fodjrifaeonfh oabmjzifh a&;om;


a[majymrI rsm;aMumifh emMum;olrsm;uvnf; xdkemod? zwfodrsm;udk rdrdukd,fwdkif
wu,fodjrifbdouJhodkY
,HkMunfum
vG,fvG,fESifhodEdkifaom
w&m;toGifodkY
aqmifoGm;onf/
xdkYaMumifh
w&m;usifhaom
a,m*DwdkYvnf;
emMum;od?
rSwfom;odESifhyif
vrf;qHk;aeMuonf/
ppfrSefonfhomoemawmf\
wefzdk;usqif;vmjcif;jzpfonf/
w&m;ppf
w&m;rSefqdkonfrSm
,ckacwfae,syk*dKvfwdkYtwGuf
q&maumif;
q&mrSefESifh
awGUaomfrS
tvGefcufcJyifyef;pGm BudK;pm;tm;xkwfEdkifrS aygufajrmufEdkifaom w&m;rsm; jzpfonf/
]'H acg ye? bdua0 'kuH t&d,opH} 13 - 'kuopmonf t&d,mwdkYomvQif
jriftyfaom trSefw&m;jzpfonf[k jrwfpGmbk&m;&Sif a[mMum;xm;onf/ oifMum;rIjzifh
odaom opmav;yg; w&m;awmfonf em,lrSwfom;aom todom &Sdao;onf/
t&d,mopmav;yg;udk xdk;xGif; odjrifEdkif&ef pifMu,faompdwf(pdw0dok'd) &Sd&rnfudk
owdjyKyg/ usrf;pmtkyf pdwfpifMu,frI(pdw0dok'd) &&Sd&ef usifhpOftqifhqifhudk
azmfjyxm;onf/
w&m;usifhaom a,m*DwdkYtwGuf jrwfpGmbk&m;&Sif a[mMum;xm;aom
qqua'oemawmftusOf;udk vdk&if;rQ ed'gef;taejzifh azmfjyjcif;jzpfonf/ ppfrSefaom
0dyemPf\tIcHrsm;jzpfaom(36)rsdK;aomqquy&rwfkyfemrfwdkYonf a,m*Dwdkif;
twlwl
&SdMuonf/
xdkYaMumifh
olUw&m;
ighw&m;[lvnf;aumif;?
olw&m;jrifrIESifh
igw&m;jrifrI
rwlbl;[lvnf;aumif;
r&SdoifhMuay/
rnfonfhenf;jzifh
usifhonfjzpfap
Ijrif&onfrSm
twlwlyif
jzpfonf/
tusifhMurf;onfEkonfrSm y"mer[kwf/ ydkif;jcm;jrifrI tay:om rlwnf
qHk;jzwf&rnf/ w&m;jyq&mwdkYonfvnf; (36)rsdK;aom qqu kyfemrfrSwyg;
tjcm;kyfemrfjrif&ef
jyp&mr&Sdojzifh
q&mwdkY\
&nf&G,fcsufvnf;
wlnD&rnfjzpfonf/

13

r[m0*oH,kwfygVd? opoH,kwf? "rpuy0we0*f? "rpuy0weokwf-1081

aomwmywdr*fIzG,f

d
tcef;(1)
tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0
bk&m;&Sif odjrifapvdkaom tIcHy&rwfkyfemrfwdkY\ obm0ESifh qufpyfyHkwdkYudk
w&m;usifhaoma,m*DwdkY odjrifvG,f&ef yHkpHESifhwuG &Sif;vif;wifjyoGm;ygrnf/

1?1/ tjyiftwdkuf"mwfajcmufyg;ESifh cEmjzpfpOf (tydkif;-u)


ouf&Sdow0gjzpfap? oufrJht&m0wKjzpfap a,bk,stm;jzihf tqif; toH
teHY t&om tawGUESihf "rmHk[laom tjyiftwdkuf"mwfajcmufyg; (tmHkajcmufyg;)
tjynfhtpHk &SdMuygonf/ w&m;tm;xkwfrnfh a,m*Donf tmHkajcmufyg; jzpfay:vmyHk
t&Sdoabmw&m;udkodvdkvQif
kyfw&m;wdkY\
ed,mrudk
a&S;OD;pGm
okwr,ynm(emMum;od)? pdEmr,ynm(BuHqod)wdkYjzihf em;vnfxm;oifhygonf/
odkYrSomvQif 0dyemynm bm0emjzihf IrSwfyGm;rsm;&mwGif cufcJyifyef;rIr&Sd
vG,fulrnfjzpfygonf/ ow0gwdkYonf xdktmHkajcmufyg;\ oabmtrSefudk rodojzihf
xdktmHkajcmufyg;wdkY tay: a,musfm;? rdef;r? yk*dKvf? ow0gponfjzifh
t&SdxifpGJ,lMu wPSm rme 'd|dwdkY jzpfMuum (11)yg;rD; awmufavmifMu&onf/
xdkYaMumifh
(11)yg;rD;csKyf&eftwGuf
rdrd\lyum,ESifh
A[d'tmHk
wdkY\
oabmobm0wdkYudk
vuPma&;oHk;yg;jzifh
ydkif;jcm;jrifatmif
Ijrif&rnfjzpf
,if;wdkYudk tpOftvdkufod&ef BudKwifavhvmrSwfom;xm;NyD;rS ydkif;jcm;jrifEdkifrnfh
orm"d &&Sd&ef oDv0dok'd pdw0dok'd usifhpOf wuf&rnfjzpfonf/
'Gg&ESifhyom'&Sdaom
rnfonfh
yk*dKvf
ow0grqdk
twdkuf"mwfajcmufyg;rS wpfyg;yg;ESifh xdawGUqufqHae&onf/ ow0gwdkY\
cEmudk,fudk
tNrJwrf;wdkufcdkufaeaom
tjyiftwdkuf"mwfajcmufyg;udk
Am[d&m,weajcmufyg;[k ac:onf/ ow0gwdkY\ pdwfonf xdktjyiftwdkuf"mwf
wnf;[laom tmHkajcmufyg;ESifh uif;onf[lr&Sday/ xkdtmHkajcmufyg;wdkY ESifh
qufqH awGUxdaomtcg ,if;wdkYtay: vdkcsifwyfrufrI avmb? rausreyfjzpfrI
a'go? xdktmHkwdkYudk&&Sd&efjyKvkyfrI ocFg&? xdktmHkwdkYudk pGJvrf;rI Oyg'gef ponfwdkY
pdwf jzpfvmMuonf/ xdkYaMumifh xdktwdkuf"mwfajcmufyg;wdkYudk pdwf\rSD&m

t&SifpEdrm(atmifvH)

30

tjyiftmHkajcmufyg;? wenf;tm;jzifhqdkaomf ow0gwdkYtm; udavomESihf oHa,mZOfwdkY


jzpfapaMumif; w&m;rsm;[k ac:onf/
xdkoabmtm; ay:vGifap&ef Muufwpfaumiftm; Oyrm,l tmHkajcmufyg;
cGJjy&vQifMuufwpfaumifwGif-1/ rsufpdjzifh jrifEdkifaom (kyf0wK) tqif;tmHk&Sdonf/
2/ em;jzifh Mum;Edkifaom (wGefoH awmifyHcwfoH) toHtmHk&Sdonf/
3/ ESmacgif;jzifh eHodEdkifaom (arT;jcif; eHjcif;) teHYtmHk&Sdonf/
4/ vQmjzifh pm;odEdkifaom (csKdjcif;) t&omtmHk&Sdonf/
5/ udk,fjzifh xdawGUEdkifaom(aysmhjcif;? rmjcif;) tawGUtmHk&Sdonf/
6/ xdkMuuf\ tqif;? toH? teHY? t&om? tawGU tmHkwdkYudk pdwf twdwf
tem*wf tm;jzifh BuHpnfpOf;pm;onfhtcg xdkMuufonf oabmtm;jzifhod&aom
"rmHkjzpfonf/
txufyg Oyrmoabmudk axmufI opfyifrsKd;pHk? wd&dpmefrsKd;pHk? vlrsKd;pHk? a&
ajr ae v ponfh avmuudk tusOf;csKyfoHk;oyfvdkufvQif tmHkajcmufyg;om
&SdMuonf/ avmu[lonf tmHkajcmufyg;yifjzpfonf/ xdkoabmudk Pfjzihf
oHk;oyfyg/ ig olwyg; a,musfm; rdef;r yk*dKvf ow0gr&Sd? opfyif awm
awmif a& ajr ork'&mr&Sd? tmHkajcmufyg;om&Sd\ [laomoabmudk Pfjzihf
jrifatmifMunfhyg/
xdktmHkajcmufyg;
wd k Y w G i f
wpf r sKd ;
wpf r sKd ; pD
om,mzG , f ( |)*k P f ? rom,mzG , f ( ted | )*k P f [l ESpfrsKd;pDuGJjym;Muonf/
tmHkajcmufyg;wdkYwGif
wrsKd;rsKd;ESihf
qufqHrdonfhtcg
,if;wdkY\om,mzG,f (|)*kPf? rom,mzG,f(ted|)*kPf oabmtrSefudk rjrifu
ow0gwdkY\pdwf wPSm rme 'd|dwdkY uyfa&mufwdk;yGm;vmygonf/ xdkYaMumihf
tmHkwdkY\ | ted|oabm onfvnf; trSefrjrifaom ow0gwdkYtm; oHo&m
cEmwdk;yGm;aMumif;
taxmuftyHh
jzpfonf/
w&m;usihfaoma,m*DwdkYonf
oHo&mjywfaMumif;tusihf tmHkajcmufyg;ESihf ,if;wdkY\ |&o ted|&owdkYudk
vuPma&;oHk;yg; wifumI&rnf jzpfonf/
rdrd\lyum,onfvnf;
tmHkig;yg;tpkta0;jzpfonf/
rdrd\lyum,oabmudk
Ijcif;jzifh
jyifytmHkig;yg;udk
INyD;jzpfonf/
tmHkig;yg;wdkY\ tajccHtzGJUtpnf;udk atmufygtwdkif; Iyg/

1?1?1/ "mwfav;yg;wdkY\ y&rwfoabm


ynwftm;jzihfac:qdktyfaom
yx0D"mwfonf
rmrI
aysmhrIkyf?
awaZm"mwfonf
ylrI
at;rIkyf?
0ga,m"mwfonf
wGef;rI
uefrIkyf?
tmayg"mwfonf ,dkpD;rI zGJUpnf;rIkyf/
xdk"mwfav;yg;wdkYonf ouf&Sdow0gwdkY ur pdw Owk tm[m& [laom
taMumif;wdkYESihf oufrJhwdkYwGif Owk tm[m& [laom taMumif;w&m;wdkYaMumifh
jzpfvmaom oabmyif jzpfygonf/ tqdkyg tusKd;w&m; "mwfav;yg;onf txuf
azmfjycJhNyD;onfhtwdkif;
udk,fydkifvuPmtoD;oD;&SdMuaomfvnf;
wpfckESihfwpfck
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

31

oD;jcm;pGm
cGJ
jzpfay:dk;r&SdMuay/
jzpfay:vmvQifaomf
vnf;aumif;?
ysufpD;aysmufuG,foGm;vQif aomfvnf;aumif; twlwuG jzpfMu csKyfMu&ygonf/
xdk"mwfav;yg;wdkYonf
o[Zmw?
tnrn?
ed,?
twd?
t0d*w
ig;ckaomyp,owdjzihf tcsif;csif; aus;Zl;jyK &yf w nf a eaMumif ; ud k ]]{uH
r[mbl w H y#d p wa,m r[mbl w m}} ponf j zihf y|mef;a'oemawmf jrwfpGmbk&m;
a[mxm;jcif;
jzpfygonf/
odkYaomf
pifMu,faom
PfjzihfMunfhvQif
r[mbkwfav;yg;wdkY\ oabmvuPm toD;oD;udk wpfckESihfwpfck uGJuGJjym;jym;
IjrifEdkif&rnf jzpfygonf/
twlwuG wNydKifwnf; jzpfMu? csKyfMu? ysufMuaom r[mbkwfav;yg;[laom
oabmowdav;ck aygif;pkvmaomtcg j'yfrIefwpfck jzpfay:vmygonf/ j'yfrIefwpfck
jzpfvmonfESihf 0P = tqif;? *E = teHY? &o = t&om (*kPf)? MoZm =
tqD? tap;wdkYonf vnf; xdkj'yfrIefwGif wNydKifwnf; xif&Sm;vmygonf/*

1?1?2/ uvmytrIefrS aum|mo (0g) j'yfrSoPmef


(1) yx0D? (2) awaZm? (3) 0ga,m? (4) tmayg? (5) 0P? (6) *E? (7)
&o? (8) MoZm oabmowd&SpfrsKd;aygif;pkxm;aomj'yfrIefwpfckudk y&rwuvmy
(razmufjyefaom
j'yfrIef)
wpfck[k
ac:ygonf/
tqdkygj'yfrIefwpfck\
jzpfwnfysufyHkudk rnfuJhodkYaom taxmuf t yHh u d k ,l v suf Munfh Ia pumrl
yuwd r suf p d
(dk ; dk; rsuf p d ) jzif h
vH k ; 0
rawGUjrifEdkifay/
pifMu,faom
0dyemPfjzifhom awGUjrifEdkifygonf/
xdkoabmowd&SpfrsKd;aygif;pkrI y&rwuvmyfrIefrsm; odef;aygif;rsm;pGm aygif;pk
rdMuaomtcg 'dApuK(ewfwdkY\rsufpd)jzifh jrifawGUEdkifavmufaom y&rmtPkjrL[k
ac:aom j'yfrIefwpfcktjzpfodkY a&muf&Sdvmygonf/ xdky&rmtPkjrLaygif; (36)ck
aygif;qHkrdvQif tPkMunfhrSefajymif; ponfjzihf awGUjrifEdkifavmufaom j'yfrIeftqifhodkY
a&muf&Sdvmygonf/ if;udk tPkjrL[k ac:ygonf/ ,if;tPkjrLaygif; (36)ckwdkY
aygif;pkrdMuvQif aea&mifcHMunfhvQif jrifEkdifavmufaom j'yfrIefwpfcktjzpfodkY
a&muf&Sd vmygonf/ if;udk wZm&DjrL[k ac:ygonf/ tqdkyg wZm&DjrLrIefaygif;
(36)ck
aygif;pkrdMuvQif
jrif;&xm;
armif;oGm;onfhtcg
aumif;uif,H
t&yfav;rsufESmodkY
ysHUESHU
oGm;aom
(yuwdvlwdkYrsufpdjzifh
jrifEdkifaom)
j'yfrIefyrmPtqifhodkY BuD;xGm;vmygonf/ if;udk &xa&PkjrL[k ac:ygonf/
xdk&xa&PkjrLrIefaygif;(36)ck
aygif;pkrdvQif
vdumjrL
(ac:)
oef;ysOcefYrQ
1
BuD;xGm;vmygonf/
xdkuJhodkY oef;ysOcefYrQjrLrIefaygif; ra&rwGufEdkifatmif aygif;pnf;&mrS (Oyrm
tm;jzifh vlom;wpfOD;wGif qHyif arG;nif; tom; taMum tdk; ponf) oPmef
*

ae&mwG i f owd j yK&ef r S m ouf &Sd o w 0 gwd k Y ur w pf c k o nf k y f " mwf o abm


wpf c k u d k o m
jzpfay:apygonf/
tcsufudk
om0uwdkY
ydkif;jcm;rjrifEdkifaomfvnf;
oabmem;vnf&ef a&;om; azmfjyxm;jcif;jzpfonf/ tus,fudk tbd"rwo*F[usrf;? kyfydkif;?
lyork|meu@ avhvmygav/
1
0db*Ft|uxm? psme0dbif;-515 ESm-328

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

32

tjzpfodkY a&muf&Sdvmjcif; jzpfygonf/ oufrJht&m0wKwdkYwGifvnf; (Oyrmtm;jzifh


opfyif wpfyifwGif tacguf tcGH tayG; tESpf) ponhf oPmeftjzpfodkY
a&muf&Sdvmygonf/

tmHkajcmufyg;
lygHk/ /vlom;wdkY\cEmudk,f yx0D"mwfvGefuJaom qHyif arG;nif; ajconf;
vufonf; oGm; ta&xlta&yg; tom; taMum tdk; dk;wGif;jcifqD tdIU
ESvHk; tonf; tqkwf tajr; tzsOf; tlodrf tlr tpmopf tpma[mif;
OD;aESmuf [lvnf;aumif;? tmayg"mwfvGefuJaom oPmeftpkudk onf;ajc ovdyf
jynf aoG; acR; tqDcJ rsuf&nf tqDMunf wHawG; ESyf tap;
usifi,f[lvnf;aumif; (32)aum|mojzihf zGJUpnf;xm;onf[k od&ygrnf/
xdkenf;wl oufrJhwdkYwGifvnf; (Oyrmtm;jzifh opfyifwpfyifwGif) tacguf tcGH
toD; taph tom; tayG; t&Guf tjrpf ponfjzihf oPmefuGJjym;aom
tpdwftydkif;wdkYjzifh zGJUpnf;xm;rIudk od&ygrnf/
tqdkyg(32)rsKd;aom oPmefwdkYonf yuwdrsufpdjzifh xif&Sm;jrif&aomaMumihf
lygHk[k ac:qdktyfyg\/** NcHKiHk oHk;oyf&vQif --(1) toD;oD;aom "mwfav;yg;onf obm0owdtqifh
(2) y&rmtPkjrLtqihfonf y&rwuvmytqihf (j'yftqifh)
(3) tPkjrL wZm&DjrL &xa&PkjrL tqihfwdkYonf orl[uvmytqifh
(j'yftqifh)
(4) toD;oD;aom (32)aum|motqihfonf oPmeftqihf (j'yftqihf)
[l tqihfav;qihf uGJjym;aeonf/
trSwf(2) y&rmtPkjrLtqihfonf tEkpm; lygHktqihf jzpfonf/ trSwf(3)
tPkjrL wZm&DjrL &xa&PkjrL tqihfwdkYonf tvwfpm; lygHktqihf jzpf
trSwf(4) (32)aum|motpk tqih f o nf tMurf ; pm; l y gHk t qih f jzpf o nf /
wenf ; tm;jzih f ajym&vQif trSwf(1)tqihfonf obm0owdtqihfrQom jzpf
trSwf(234)wdkYonf 'Abm0(j'yf)tqihfjzpfygonf/ obm0owdtqihf lygHk[l
r&Sdao;ay/
"mwkoabm
(pG r f ; tif o abm)rQom
jzpf
'A b m0(j'yf ) tqif h w d k Y om
l y gHk [ l
&Sd y gonf /
trSwf(2)j'yfonf
rxif&Sm;aomtqifh? trSwf(3)j'yfonf xif&Sm;aomtqihf? trSwf(4)j'yfonf
ay:vGifaomtqifh[l uGJjym;pGm em;vnf&ef vdkygonf/

**

ae&mwGif qHyif arG;nif;ponfjzihf trnfynwftwyfcH&m ]]t&m0wKj'yf}} wdkYonf


lygHky&rwf
jzpf
t&m0wKj'yfwdkYtm;
wpfckESihfwpfck
uGJjym;atmifcGJjcm;
qHyif
arG;nif;ponfjzifh
emrnfay;
wHqdyfcwfxm;jcif;onf
ynwfjzpfonf[l
uGJuGJjym;jym;
od&efvkdygonf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

33

o'gHk/ /azmfjycJhNyD;aom r[mbkwfav;yg;wdkY jzpfpOf? &ifhusufpOf? ay:vGifpOfwdkY


ouf&Sdow0g wdkYwGif pdwfudktajccH (pdwfaMumihf) oufrJhESihf urZkyfwdkYwGif Owkudk
tajccH (OwkaMumifh) o' toHkyf"mwfonf jzpfay:vm&ygonf/
qufvuf wifjy&vQif ouf&Sdow0gwdkY pum;ajymvdk? &,farmvdk?
idka<u;vdk? atmf[pfvdkaompdwfrsm; jzpfay:vmonfhtcg tqdkygpdwfESihf,SOfaom
aZmapwemonf
pdwZyx0Dkyf"mwfudk
jzpfay:apvsuf
(,cifwifjycJhaom)uHaMumihf &SdESihfaeNyD;aom urZyx0Dkyf"mwfwdkY xdcdkufMu&mrS
o'kyf [laom toHtmHk jzpfay:vmygonf/ wcgw&H ouf&Sdow0gwdkY\
cEmudk,fxJ (0rf;usKwfoHponf) toHrsm; tvdktavsmuf jzpfay:aewwf\/
,if;toHum;
Owkudk
taMumif;cHvsuf
urZyx0D"mwfwpfckESihf
urZyx0D"mwfwpfckwdkY
tcsif;csif;xdcdkuf&mrS
jzpfay:vmjcif;
jzpfygonf/
t0dnmPu oufrJhwdkYwGif Owkudk taMumif;cHvsuf OwkZyx0D"mwf tcsif;csif;
xdcdkufMu&mrS (rdk;csKef;oH? avwdkufoH ponf) toH"mwfrsm; jzpfay:vmygonf/
qdkvdkonfrSm toH kyf"mwfjzpfrI taMumif;cH uGJjym;aomfvnf; yx0D"mwf tcsif;csif;
xdcdkufrdvQif (0g) xdcdkufapvQif toHkyf"mwf jzpfonf[k em;vnf&ygrnf/
*EmHkESifh&omkH/
/*EmHk=teHYkyf"mwfESihf
&omHk=t&omkyf"mwfwdkYum;
y&rwjrL tqif h u yif pwif xif &S m ;Muygonf / tb,f h a Mumih f q d k a omf
r[mbk w f a v;yg; aygif;pnf;rI y&rm tPkjrLj'yf wpfck jzpfay:vmonfESihf
0P=tqif;? *E=teHY? &o=t&om? MoZm=tqDtap; wdkYonfvnf; wNydKifwnf;
jzpfay:vmMuaomaMumihf jzpfygonf/*
0P? *E? &o? MoZm[laom kyfav;yg;onf r[mbkwfav;yg; wdkYESihftwl
wNydKifwnf; jzpfcsKyfMuaomfvnf; um&Pzv? ed,eddw? XmeXmeD oabm
ygaomaMumifh r[mbkwf[l rqdkEdkifyJ Oyg'gkyf (rSDwwfonfhkyf)om jzpfonfudk
em;vnf&ygrnf/ odkYaomfvnf; tqdkyg r[mbkwfav;yg;ESihf Oyg'gkyfav;yg;
aygif;&Spfyg;aom kyfwdkYonf y&rwuvmyj'yfrIef wpfcktjzpf wnf&SdMuaomtcg
*

ae&mwGif uGJjym;pGm od&efrSm yx0D? awaZm? tmayg? 0ga,m "mwfav;yg;onf tajccHkyf


"mwfrsm;jzpfMuonf/ 0Pponhf tjcm;aom kyfwdkY\ trSDcH&m kyfwdkYjzpfaomaMumifh
]]r[mblwkyf}} [kac:onf/ 0Ppaom kyfav;rsKd;wdkYonfum; r[mblwkyfav;yg;wdkYudk
taMumif;cH jzpfvmaom aMumihfvnf;aumif;? rSDwwfaomoabm &SdaomaMumihfvnf;aumif;
]]Oyg'gkyf}} [k ac:ygonf/ wqufwnf;yif r[mblwkyf av;ckwdkYonf wpfckESihfwpfck
tcsif;csif;rSDMuaomfvnf;
"mwfwpfck
jzpfay:vmvQif
usef"mwfoHk;yg;wdkYvnf;
twlwuGjzpfay:vm "mwfwpfckysufpD;oGm;vQif usef "mwfoHk;yg;wdkYvnf; wNydKifwnf;
ysufpD;Mudk;
"rwmjzpf&um;
"mwfwpfckonf
"mwfwpfck\
tajccHrlvjzpf\[l
ajymqdkEdkifzG,fr&SdaomaMumifh
vnf;aumif;?
aemufwpfcsufrSm
um&Pzvoabm
ruGJjym;aomaMumifhvnf;aumif; tqdkyg r[mbkwfav;yg;wdkYudk Oyg'gkyf (rSDwwfonfhkyf) [l
rac:qdkEdkifay/

taMumif;ESifh tusdK;

rSDwwfolESifh trSDcH

ae&mESifh aeol

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

34

wpfckESihfwpfck cGJjcm;xm; r&paumif;ay/ xdkYaMumihf tqdkyg "mwf&Spfck aygif;pkrI


y&rwuvmywpfckudk ]]t0dedaAm*kyf}} (cGJjcrf;r&onfh uvmyfwpfck) [k
ac:ygonf/
azm|AmHk/ /azm|AmHk[lonf yx0D? awaZm? 0ga,mwdkY\ aygif;pkkyfwpfrsKd;yif
jzpfygonf/ tqdkyg azm|AmHkonfvnf; y&rwuvmywpfcktjzpfodkY a&mufrS
xif&Sm;ygonf/
tcsKyftm;jzifh ouf&Sdkyfjzpfap? oufrJhkyfjzpfap "mwfav;yg;aygif;pkrIwpfck
y&rwuvmytqihf(j'yfEktqihf) a&mufonfESihfwNydKifeuf lygHk? o'gHk? *EmHk?
&omHk? azm|AmHk[laom tmHkig;rsKd; toD;oD; &SdMuygonf/ ,if;tmHkig;rsKd;onf
qdkif&m'Gg&odkY wdkufaomtcg ymHk [laomtrnfudk &ygonf/
"rmHk/ /"rmHkwGif "rt&- pdwf? apwoduf? yom'kyf(5)? okckrkyf(16)? edAmef?
ynwfw&m;wdkY
yg0ifonf/
twdwf?
tem*wftm;jzihf
tmHkjyKEdkifaom
ymHkwdkYonfvnf; um&Pl y pmtm;jzih f ynwf w &m;wG i f tusKH ; 0if a omaMumih f
"r m Hk rnf y gonf / tusKH;0ifyHkrSm rjrif&aom ta0;wpfae&mrS ]]0kwf? 0kwf}}
[laom toHtmHkudk Mum;&m Mum;qJoabmonf o'gHkomjzpf "rmHk rjzpfay/
odkYaomf ]]0kwf? 0kwf}} [lonf bmoHygvdrfh[k pdwfjzihf BuHpnfESvHk;oGif;&mwGif
]]acG;a[mifoH}} [laom ynwfonf jzpfay:vm\/ acG;a[mifaeonf[laom
ynwfESvHk;oGif;rI
taMumif;cHaMumifh
rdrd
twdwfu
awGUBuHKcJhzl;aom
]]acG;oPmef}}onf
pdwfxJ
ay:vm\/
tqdkyg
pdwfxJ
ay:vmaom
acG;oPmefonf
ypKyef
rsufpdjzifh
awGUjrif&jcif;r[kwfyJ
acG;[laom
ynwfESvHk;oGif;aMumifh
jzpfay:vm&um;
,if;acG;
oPmef(lygHk)onf
ynwdw&m;wGif yg0ifaom "rmHkyifjzpfygonf/* oabmudk tIPfu@
tus,f&Sif;jyxm;onf/

1?1?3/ tmHkajcmufyg;ESifh ynwfig;rsKd;taMumif;cH wPSm rme 'd|djzpfyHk


ynwf [ l o nf y&rw k y f e mrf w d k Y \ obm0tay: bmompum;tvd k u f
wpfOD;ESihfwpfOD; qufqHrI &&Sd&ef ydkif;jcm;owfrSwfxm;aom oauFwtrnf jzpfonf/
*

ykaAed0gotbdnmOfjzifh b0tpOftqufudk tmHkjyK&m pdwfxJwGifay:vmaom ly o' *E


&o azm|AtmHkwdkYonf ypKyef xif&Sm;r&Sdjcif;aMumihf ]]ynwfESvHk;oGif; twdwf"rmHk}} [l
rSwf&ygrnf/ vlaumif? ewfaumif? wd&dpmefaumif? opfyif? awm? awmif? a&? ajr? ork'&m
ponfjzihf emrnfynwf twyfcH&aom t&m0wKj'yf toD;oD;wdkYonf r[mbkwfav;yg;aygif;pkrI
y&rwuvmytajccH toD;oD;&SdMu&um; tmHkajcmufyg; toD;oD; tjynfht0&SdMuonf[k
rSwf&ygrnf/ um; j'yfudk yrmPjyK tmHkajcmufyg;cGJjyyHk jzpfygonf/ yom'kyf(5)?
okckrkyf(16)?
pdwf(1)?
apwoduf(52)?
edAmeftmHkwdkYonf
j'yfudkyrmPjyKr&ay/
"rudkomyrmPjyK&onf/ "r[lonfrSmvnf; owdoabm rQomjzpf xdkoabmtmHkwdkYudk
raem0dnmPfpdwfjzifhom odEdkifMuygonf/ y0dnmPfpdwfwdkYjzihf odEdkifaom tmHkr[kwfay/ odkYjzpf
"rmHk[l&m (1) twdwf tem*wf ynwfESvHk;oGif;aMumifh jzpfay:vmaom ly o' *E
azm|Awnf;[laom j'yfyrmP"rmHkESifh (2) yom'kyf-5? okckrkyf-16? pdwf-1? apwoduf-52?
edAmefwnf;[laom "ryrmP"rmHk [l ESpfrsKd;cGJ em;vnf&ygrnf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

35

ynwfig;rsKd;
&Sdonf/
(1)emrynwf?
(2)orl[ynwf?
(3)oPmeynwf?
(4)Ceynwf? (5)oEwdynwf wdkYjzpfonf/
trSef&Sdaom (32)aum|mo oPmeftpkta0;aygif;pkrIudk vl[l t,lrSm;rI
'd|d0dyvmo? vl[l trSwfrSm;rI onm0dyvmo? vl[l todrSm;rI pdw0dyvmo
jzpf u m xd k t qif ; oP m ef tmHk \ |oabmaMumif h vd k c sif w yf r uf r I avmb?
xd k t qif ; oP m ef t mHk \ k y f y &rwf o abmud k rod r I arm[? xd k t qif ; tmHk
qefYusifbufjzpfum a'gopaom udavomw&m;rsm; jzpfvm&onf/
ynwfig;rsKd;wdkYwGif a&SUoHk;rsKd;onf 'd|d0dyvmoudk y"metaMumif;cH jzpfay:
vmonf/ aemufESpfrsKd;um; onm0dyvmoudk y"metaMumif;cH jzpfay:vmonf/
xdkynwfig;rsKd; zHk;tkyfcHxm;&aom pdwf wPSm rme 'd|dwdkYjzpfum ur0#f
0dygu0#f udavom0#fwdkYjzifh oHo&mvnf 'kucEm &&SdMujcif; jzpfonf/
t|uvmyfkyfwdkY\ aygif;pkrIaMumihf jzpfay:vmaom oPmefoabmw&m;[k
rodjcif;udk taMumif;cH ouf&SdwdkYtay: (vl wd&dpmef i&J Nydwm tol&um,f
ewf jA[m) oufrJhwdkY tay: (opfyif awm awmif a& ajr ork'&m ae v
euwf wm&m) ponfwdkY &Sdonf[l 'd|djzifhpGJ,lrI jzpfay:vmonf (orl[ynwf)/
vl[l t&SdpGJ,ljcif;aMumifh a,musfm; rdef;r t&SdpGJjzpfay:vmonf/
a,musfm;[k t&SdpGJ,ljcif;aMumihf taz tpfudk bBuD; baxG; tazBuD; om;
om;ruf nD oli,fcsif; rif;om; &[ef; omraP bk&m; oHCm ponfh
yk*dKvfpGJ ynwfpGJrsm; jzpfay:vmonf/ rdef;r[k t&SdpGJ,lrIaMumifh tar tr ta':
tzGm; tarBuD; a,mif;r q&mr oDv&if rif;orD; acR;r orD; nDr ESr
paom yk*dKvfpGJ ynwfpGJrsm; jzpfay:vmonf/ wd&dpmef[k t&SdpGJ,ljcif;aMumifh acG;
EGm; Muuf bJ 0uf paom wd&dpmefrsKd;pHk? txD; tr paom yk*dKvfynwfpGJrsm;
jzpfay:vmonf/ xdkYtwl i&J[l t&SdpGJ,l&mrS i&JBuD;&Spfxyf i&Jtdk; i&JrD; [laom
ynwfpGJrsm;? NydwmtrsKd;rsKd; ewf jA[mtrsKd;rsKd; tol&um,f trsKd;rsKd;wdkY\
trnfemrynwfpGJrsm; jzpfay:vm&onf (emrynwf)/
tqk d y g yk * v emrynwf p G J u d k tajccH t|uvmyf k y f t pk w d kY aygif ; pk r I r S
jzpfay:vmaom oPmefwdkY\ vIyf&Sm;rItrsKd;rsKd; (oPmeynwf)udk trSefrodEdkifawmhyJ
taz vmw,f taz udkifw,f taz pm;w,f taz aomufw,f taz
tdyfw,f taz zsm;w,f taz tdkw,f taz aow,f ponfjzifh trlt&mtay:
tjrifrSm;?
todrSm;?
trSwfrSm;jcif;wdkY
qufwdkufjzpfay:vmum
udavomoHa,mZOfrD;rsm;
wdk;yGm;
vm&onf/
xdkuJhodkY
jyifyolwyg;wdkYudk
t&SdpGJaomaMumifh rdrd[laom twpGJ,lrIonf vnf; jzpfay:vm&onf/ xdkrdrd[laom
twt&Sd pGJ,lrIaMumifh ig pm;w,f ig oGm;w,f ig xdkifw,f ig tdyfw,f ig
vkyfw,f ig udkifw,f ig ,dkw,f ig aygufw,f ig emw,f ig zsm;w,f ig
tdkw,f ig aow,f paom trlt&mtay: t,lrSm;? todrSm;? trSwfrSm;wdkYjzpfum
udavomoHa,mZOfrD;rsm; wdk;yGm;vm&onf/
tqif ; \ om,mzG , f o abmaqmif r I u d k v nf ; yk * v emrynwf t&Sd pGJ , l
xm;jcif;aMumifh taz vSw,f taz rvSbl; taz tkyfqdk;w,f taz
t&yfykw,f taz t&yf&Snfw,f tar vSw,f tar rvSbl; tar
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

36

tom;rnf;w,f tar tom;jzLw,f ponfjzifhvnf;aumif;? acG;uav; jzLw,f


0w,f ydefw,f ykw,f ponfjzifhvnf;aumif;? tw'd|dpGJudk tajccHvsuf ig
vSw,f ig rvSbl; ig &Snfw,f ig wdkw,f ig rnf;w,f ig jzLw,f
ponfjzifhvnf;aumif; obm0tm;jzifh&Sdaom |*kPf ted|*kPfudkyif todrSm;
trSwfrSm; t,lrSm;jzpfum wyfrufrI avmb? uyfndrI &m*? rauseyfrI a'go?
axmifvTm;rI rme? remvdkrI m? 0efwdkrI rp&d,? t&Sdy&rwf\ |*kPf
ted|*kPfudk rjrifrIESifh ynwfudk t&SdxifrI arm[ paom udavomrD;rsm;
wdk;yGm;vm&onf/
ynwftm;jzifh
ouf&Sd[kac:qdk&aomt|uvmyfkyftpkta0;rsm;jzpfonfh
qHyif arG;nif; tom; taMum tdk; paom (32)aum|mo\oabmudk
rodrjrifjcif;aMumihf ajc vuf udk,f acgif; a,musfm; rdef;r taz tar
om;orD;[k
t&SdpGJ,lonfh
'd|dESifhwuGOyg'gefw&m;rsm;
jzpfay:vmonf/
oHa,mZOfw&m;rsm;vnf;jzpfay:vmonf/ xdkyk*dKvfow0gwdkYtay: om,mESpfoufrI
wPSm jzpfay:vmonf/ qefYusifbuf yk * d K vf o w 0 gwd k Y t ay: remvd k r I m?
Nyd K if q d k i f v d k r I rme? cuf x ef r I a'go? umr*kPfjzifh qufqHvdkrI umr&m*wdkY
jzpf&onf/
tmHk(kyfw&m;)wdkY\ ta&miftaoG; oPmefrsm; pkaygif;xm;onfh oabm
trSefudk rodyJ yk*dKvfow0g? t&m0wKwdkY[k t&SdpGJ,lrIaMumifh wPSm rme 'd|d
paom tukodkvfw&m;rsm; jzpfay:vmjcif;jzpfonf/
oufrJht|uvmyfkyftpkta0;udk tajccH jzpfay:vmaom tqif;oPmef
trsKd;rsKd;\ oabmaqmifrItrSefudk rodyJ opfyif wdkufwm tdk;tdrf a&T aiG
ausmufoH ywjrm; aumif;uif ajrBuD; apwD ykxdk; aev euwf ork'&m
ponfjzifh t&SdpGJ,l&mrS r&SdaomemrynwfwdkYudk t&Sdt[kwfpGJ,lrI jzpfay:vmonf/
xdkoufrJhtqif;oPmef\ |*kPfESifh ted|zG,f*kPfwdkY\ oabmtrSefudk
rodrjrifyJ emrynwfudk t&SdpGJ,lxm;rIaMumihfvnf;aumif;? tw'd|dpGJ tajccHrIaMumihf
vnf;aumif; igha&T aumif;w,f? igha&T b,favmuft&nftaoG;aumif;w,f?
ighausmuf b,favmuf t&nftaoG; aumif;w,f? b,favmufwefzdk;&Sdw,f? ightdrf
ighwdkuf ighum; ightoHk;taqmif ighypnf; ighOpm b,favmuf wefzdk;&Sdw,f [l
om,mrI wPSm? axmifvTm;rIrme? tqdkyg ypnf;rsm; ysufpD;aysmufqHk;csKdU,Gif;vQif
pdwfqif;&JrI a'gre? ES v H k ; rom,mrI aomu? id k a <u;jrnf w rf ; &rI y&d a '0?
xyf z ef w vJ v J
qif;&Jae&rI
Oyg,mo
paom
udavomrD;rsm;
awmufavmifvm&onf/
,ckazmfjycJhNyD; t|uvmyfkyftpk aygif;qHkrIaMumifh jzpfay:vmaom
tqif; oPmefudk tajccHvsuf 0dyvmow&m;rsm; pdwf zHk;tkyfcHxm;&rIaMumihf
ynwfrsm;ESihf ,SOfaom 'd|d wPSm Oyg'gefjzpfyHk? xdk 'd|d wPSm Oyg'gefaMumihf
udavomrD;rsm;
awmufavmifwdk;yGm;vmyHkwdkY
enf;wl
uvmyfkyfpkrItay:
taMumif;jyKrIaMumifh jzpf a y:vmaom o' k y f (toH t mHk) ? *E k y f (teH Y t mHk ) ?
&ok y f (t&omtmHk) ? azm|Akyf (tawGUtmHk)? "rkyf ("rmHk)wdkYudk oabmtrSef
t&Sdtwdkif; rodrI(t0dZm) aMumifh pdwf 0dyvmow&m;wdkY\ vSnfhpm;rIcH&um
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

37

r&Sdynwf tmHkrsm;udk t&SdpGJ xm;jcif;? xdkynwftmHkrsm; pGJ,lrIudk taMumif;cH


'd|d wPSm Oyg'gefrsm; zHk;jcif; cH&awmhonf/ om,mzG,f&mtmHkESifh BuHKawGUvmvQif
xdktmHkay: wyfrufrI avmb? uyfNidrI &m*? igrSpGrf;Edkifonf[laom axmifvTm;rI
rme? wG,fwmrI oHa,mZOf? pdk;&drfrI aomu? aMumifhMurI Asmyg'? remvdkrI m?
0efwdkrI rp&d,[laom udavomrD;rsm;? &atmif jyKvkyfrI uHocFg&? &&SdrI urb0
paom 'kurD;rsm; pdwf avmifuRrf;rI cH & awmh o nf / rom,mzG , f & m tmH k vnf ;
a'go?
aomu?
y&d a '0
paom
udavomrD;rsm;
pdwfudk
avmifuRrf;ESdyfpufMuonf/
tusOf;csKyfazmfjy&vQif kyftaygif;tpkjzpfaom tqif;? toH? teYH? t&om?
tawGU? "rmHkwnf;[laom tmHkajcmufyg; kyfw&m;wdkY\ |*kPfESifh ted|*kPfwdkYudk
t&Sdudk t&Sdtwdkif; rodaomtcg trSwfrSm;rI? todrSm;rI? tjrift,lrSm;rIwdkY jzpf&NyD;
xdkrSwqifh pdwf wPSm paom yyw&m;wdkY uyfNidum oHo&mudk
csJUxGifawmhonf/
if;wPSmjzpf&jcif;\ taMumif;&if;onf tmHkkyfw&m;rsm;\ y&rwfoabmudk
rodjcif;(t0dZm)yifjzpfonf/ if;tmHkkyfw&m;rsm;\ y&rwfoabmudk 0dyemPf
tjrif(0dZm)jzifh odjrifatmif IEdkifvQif wPSmcsKyfonf/ tmHkkyfwdkY\ |*kPfonf
t0dZm zHk;vTrf;xm;aom pdwf avmbudk jzpfaponf/ tmHkkyfwdkY\ ted|*kPfonf
t0dZm zHk;vTrf;xm;aom pdwf a'goudk jzpfaponf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf kyfw&m;
wdkYonf ocFg&avmu? MoumoavmuwdkYyifwnf;/ bHktm;jzifh lyavmu (lybHk)?
umravmu (umrbHk) jzpf xdkbHkavmuwdkYudk taMumif;cHum umrwPSm?
b0wPSm? 0db0wPSmwdkY jzpf&jyefonf/
kyfw&m;wdkY\ t&Sdoabmudk odatmifIrIonf um,mEkyemowdy|mef
jzpfonf/ xdkkyfw&m;wdkY\ |&o ted|&owdkYudk taMumif;cH xdk&owdkYudk
cHpm;aom a0'em\oabmudk Ijcif;onf a0'emEkyemowdy|mef jzpfonf/
kyfw&m;wdkYESifh cHpm;rIemrfw&m;wdkYudk taMumif;cH pdwftrsKd;rsKd;jzpfay:vmonf/
xdkpdwftrsKd;rsKd;udk Ijcif;onf pdwmEkyemowdy|mef jzpfonf/ kyf a0'emESifh
pdwfwdkY\ rNrJjcif;oabm? azmuf j yef y suf p D ; jcif ; oabm? tES p f r &Sd o nf h o abmwd k Y u d k
I j cif ; onf "r m Ek y em owdy|mef jzpfonf/ tmHkajcmufyg;wdkYudk owd\wnf&m
owdy|meftm;jzifh txufyg twdkif; cGJjcm;onfudk w&m;usihfaoma,m*DwdkY
em;vnfoabmaygufxm;&rnf/
w&m;usifh&jcif;\ wpfckwnf;aom &nf&G,fcsufonf tmHkajcmufyg;wdkYudk
(32)aum|mooPmefaygif;pkrItaetm;jzifhvnf;aumif;? "mwfav;yg; tpkta0;
taetm;jzifhvnf;aumif;?
(36)rsdK;aom
qquy&rwfkyfemrftaetm;jzifh
vnf;aumif;
ydkif;jcm;IjrifEdkif&ef
jzpfonf/
xdkuJhodkY
ydkif;jcm;IjrifEdkifvQif
usifhpOfrSefNyDjzpfonf/
xdkuJhodkY
ydkif;jcm;IjrifEdkif&ef
jrifEdkifavmufonfh
pdwfpifMu,foefY&Sif;rI pdw0dok'd (0g) ormorm"d &&ef y"meusonf/
tmHkajcmufyg;wdkYudkyif-1/ (32)aum|mooPmefaygif;pkrIudk jrifvQif orl[ynwf (ajc vuf udk,f acgif;
tNrD; tarmuf opfyifponf orkwfrIrsm;)? emrynwf (armifjzL armifeD
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

38

OD;av; bBuD; taz tar ponf) tpGJrSm;csKyfonf/ ]]om,mzG,f&m


IjrifzG,f&mr[kwf? rom,mzG,f&m}}[k odNyD; okb onmcsKyfonf/
2/ "mwf a v;yg;? t|uvmyf k y f j zif h zG J U pnf ; xm;aom Cek y f u d k yd k i f ; jcm;od v Qif
(32)aum|mooPmefkyf
ynwfpGJ(oPmeynwf)csKyfonf/
trlt&may:rS
(xw,f xdkifw,f <uw,f vSrf;w,f uw,f qdkw,f ponfh trlt&mrsm;)
tpGJcsKyfonf/
3/ azmufjyefonfh oabmoufoufrQ jrifvQif CeynwfpGJ csKyfonf/ yx0D
awaZm tmayg 0ga,m ylw,f wif;w,f awmifhw,f xHkw,f usifw,f
paom ynwftpGJ? ynwftjrif csKyfonf/ tqif; toH teHY t&om tawGU
"r paom tmHkwdkY\ Murf;rI EkrI om,mrI paom |mHkH? ted|mHkay:rS
wPSmcsKyfonf/
tusOf;csKyfqdk&aomf
tmHkajcmufyg;wdkYonf
pdwfudkjzpfaponfh
cEm\
tjyifA[d' taMumif; jzpfaMumif; azmfjyjcif;jzpfonf/ ,if;wdkYukd rdrdlyum,ESifh
woabmwnf;[k em;vnf,lyg/ tmHkajcmufyg;wdkY\ *kPfowdonf puKpaom
yom'kyfwdkYESifh
reudk
xdcdkufwwfaom
oabm&Sdjcif;aMumifh
xdkA[d'tmHkajcmufyg;wdkYudk twdkuf"mwfajcmufyg; [kac:qdkonf/ xdktIcHtmHkrsm;
ydkif;jcm;jrifatmif vufawGUusifhpOfwufyHkudk tcef;(3) azmfjyxm;ygonf/

1?2/ y'Gg&&Sd tcH"mwf? twdkuf"mwf? tay:"mwf (tydkif;-c)


ow0gwdkY
tjyiftmHkig;yg;wdkY
0ifa&mufxdcdkuf&m
'Gg&(5)ayguf
&SdMuonf/
tmHkwdkY
0ifxGuf&moabm&Sd
]]'Gg&}}[k
a'oemawmf
oHk;EIef;xm;jcif;jzpfonf/
twdkuf"mwf[laom
tmHkig;yg;wdkYukd
vufcHazmfjyjcif;aMumifh
,if;wdkYudk
tcH"mwf[k
ac:onf/
tMunfig;pHk?
,if;wdkYxifaom tmHkig;yg;? xdktmHkig;yg;ESifh,SOfzuf 0dnmPfig;vHk;wdkYonf
w&m;usifhaom a,m*D\ 0dyemtIcH tmHkrsm;jzpfonf (yHkpH-1? tydkif;-c Iyg)/
xdktMunfig;pHkwdkYonf twdwfuHaMumifhjzpfaom tusdK;w&m;kyfwdkY jzpfMuonf/
raem'Gg&du\
tmHkjzpfwwfaomaMumifhvnf;
b0if
ukodkvfaZm?
tukodkvfaZmwdkYudk jzpfapaom taMumif;w&m;rsm;teufrS wpfckjzpfonf/ xdkYaMumifh
w&m;rusifhrD xdktIcH obm0vuPmwdkYudk BudKwifem;vnf&ef puK'Gg&jzifh
&Sif;jyygrnf/

1?2?1/ puK'Gg&ESifh puK0dnmPf&Sif;wrf;


puK'Gg&wGif puKyom' (0g) rsufpdtMunf"mwf &Sdonf/ rsufeuf0ef;\
tv,f&Sdaom if;tMunfonf oef;OD;acgif;yrmP&Sd tqif;oPmef trsKd;rsKd;udk
rl&if;rysuf vufcH&mXmejzpfonf/ if;tMunf"mwfESifh tqif;tmHkwdkY xdcdkufaygif;qHk
Muaomtcg puK0dnmP"mwf (jrifodpdwf) jzpfay:vmonf/ xdkYaMumifh puK'Gg&onf
tMunf"mwfESifh
puK0dnmP"mwfwdkY\
wnf&mrSD&mjzpfonf/
tqif;"mwfESifh
wdkufqdkifvQif tqif;\udef;&mvnf; jzpf\/ xdktIcHoabmwdkYudk w&m;rusihfrD
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

39

Pfjzifh
em;vnf,l
tewoabmjrifatmif
(igr[kwfaMumif;odatmif)
oHk;oyfqifjcifxm;&rnf/
oifa,m*D\a&SUwGif &Sdaom vlwpfOD;udk oifMunfhvdkufonf qdkygpdkY/
oifa,m*D\
puKyom'
vl&dyf
lygHktqif;kyfxifjcif;onf
taMumif;w&m;(4)yg;aMumifhjzpfonf/ if;wdkYrSm-(u) jyify tqif;lygHk xif&Sm;&Sdjcif;
( c ) tvif;a&mif vHkavmufjynfhpHkjcif;
( * ) jyifytqif;ESifh
puKyom'tMum;
wpfpHkwpf&m
umuG,frIr&Sd
yuwd
[if;vif;jyif &Sdjcif;
(C) puKyom'\ aumif;rGefjcif;wdkY jzpfonf/
(u) jyify tqif;lygHk xif&Sm;&Sdjcif;/
jyifyA[d'
tvif;a&mifonfvnf;aumif;?
[if;vif;jyifonfvnf;aumif;?
puKyom'\ aumif;rGefjcif;onfvnf;aumif; xdktaMumif;w&m;(3)yg;wdkYonf
jynfhpHk\/ odkYaomf puKyom'\ a&SUwnfhwnfh jyify vl\tqif;oPmef
xif&Sm;r&Sdu puKyom' tcH"mwf vl\ tqif;lygHkonf rxifEdkifay/ xdkYaMumifh
puKyom'\ a&SUwnfhwnfh jyify vl[laom tqif; oPmef&Sdaejcif;onf
puKyom' tqif;lygHkxifjcif;\ taMumif;wpfyg;jzpf\/ (jyifytqif;oPmef
ajymif;onfESifhtrQ
puKyom'
xifaom
yHk&dyftqif;
lygHkonfvnf;
ajymif;vJoGm;onf/)
(c) tvif;a&mif vHkavmufjynfhpHkjcif;/
puKyom'\ a&SUwnfhwnfh jyifywGif vl\tqif;oPmefonfvnf;aumif;? jyify&Sd
vl\oPmefESifh
puKyom'wdkY\
(2)cktMum;wGif
yuwd[if;vif;jyifonfvnf;aumif;? puKyom'\ aumif;rGefjcif;onfvnf;aumif;
xdktaMumif;w&m;(3)yg;wdkYonf jynfhpHk\/ odkYaomf vHkavmufaom tvif;a&mif
r&Sdu puKyom' vl\ tqif;lygHkonf rxifEdkifay/ xdkYaMumifh tvif;a&mif\
vHkavmufjynfhpHkjcif;onfvnf;
puKyom'
vl[laomtqif;lygHkxifjcif;\
taMumif;wpfyg;yif jzpfonf/
(*) jyifytqif;oPmefESifh puKyom'wdkYtMum; yuwd[if;vif;jyif &Sdjcif;/
puKyom'\ a&SUwnfhwnfhjyifywGif vl\tqif;oPmefonfvnf;aumif;? vHkavmuf
jynfhpHkaomtvif;a&mifonfvnf;aumif;?
puKyom'\
aumif;rGefjcif;onfvnf;aumif; xdktaMumif;w&m; (3)yg;wdkYonf jynfhpHkonf/
odkYaomf jyifyA[d' tqif;oPmefESifh puKyom'wdkYtMum; rsufpd rSdwfxm;jcif;
paom wpfpHkwpf&m umuG,fxm;vQif pu K yom' tqif ; l y gHk o nf rxif E d k i f a y/
xd k Y a Mumif h jyif y tqif ; oP m ef E S i f h puKyom'wkdYtMum; wpfpHkwpf&m umuG,frIr&Sd
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

40

yuwd [if;vif;jyif&Sdjcif;onf vnf; puKyom' vl\ tqif;lygHkxifjcif;\


taMumif;wpfyg;yif jzpfonf/
(C) puKyom'\aumif;rGefjcif;/
puKyom'\
a&SUwnfhwnfhjyifywGif
vl\tqif;oPmefonfvnf;aumif;?
tvif;a&mif \ vHkavmufjynfhpHkjcif;onfvnf;aumif;? jyifytqif;oPmefESifh
puKyom'wdkYtMum;
wpfpHkwpf&m
umuG,frIr&Sd
yuwd[if;vif;jyif
&Sdjcif;onfvnf;aumif; xdktaMumif;w&m; (3)yg;wdkYonf jynfhpHk\/ odkYaomf
puKyom' raumif;rGefvQif puKyom' tqif; lygHkonf rxifEdkifay/ xdkYaMumifh
puKyom'\ aumif;rGefjcif;onfvnf; puKyom' vl\tqif;kyf lygHkxifjcif;
taMumif; wpfyg;yif jzpfonf/
xd k t aMumif ; w&m;(4)yg;
jynfh p H k r S o mvQif
pu K yom'tcH " mwf
jyif y vl \ oPmefESifh wlnDaom tqif;lygHkonf xif&Sm;jzpfay:vmjcif;jzpfonf/
puK0dnmPf jzpfay:vmyHk
puKyom'xifaom vlyHk&dyf tvif; ESvHk;oGif;rI(reodum&)wdkY taMumif;
nDGwfjcif;aMumifh tusKd;quf puK0dnmPf jzpfay:vm\/ puK0dnmPfjzpfjcif;\
rkcstaMumif;rSm puKyom'kyf lygHk(tqif;tmHk)xifjcif;yif jzpfonf/ tvif;?
reodum& paom taMumif;rsm;uvnf; avsmfnDpGm jyKjyifMuonf/ um; ]]puK
y#dp
lay
p
OyZwd
puK0dnmPH}}2
[laom
a'oemawmfESifhtnD
puK'Gg&(puKyom') tqif ; l y gHk k y f w &m;ES i f h pu K 0d n mPf emrf w &m;wk d Y \
jzpf a Mumif ; oabmud k azmfjyjcif;jzpfonf/
xdkpuK'Gg&wGif wnf&Sdaom puKyom' kyfw&m;udkvnf;aumif;? puKyom'
xifaom lygHk(tqif;)kyfw&m;udkvnf;aumif; pGJ tqif;lygHkudk odumrQ
odjrifaom puK0dnmPf emrfw&m; jzpfay:vm\/ xdkpuK0dnmPf emrfw&m;wGif
avmb a'go arm[ paom udavomwdkY rudef;ay/ xdkYaMumifh puK'Gg&&Sd
puKyom'kyf?
tqif;
lygHkESifh
puK0dnmPfwdkYonf
tusKd;w&m;
'kuuEmoufoufrQomjzpfonf/ rSef\/ xdkoabmw&m;wdkYonf taMumif;taMumif;
wdkYaMumifh
jzpfay:vmaom
tusKd;quf
w&m;wdkYomjzpfonf/
twdwf
taMumif;r&SdvQif aomfvnf;aumif;? ypKyeftaMumif;wdkY rjynfhpHkvQifaomfvnf;aumif;
xdkpuKyom' lygHk puK0dnmPfwdkY jzpfay:vmrnf r[kwfay/
aomw'Gg&/
/aomw'Gg&wGif
aomwyom'
tMunf"mwf&Sdonf/
if;tMunf"mwfonf em;pnftwGif; vufpGyfuGif;oPmef&Sd toHtrsKd;rsKd;udk
rl&if;rysuf vufcH&mXme jzpfonf/ if;tMunf"mwfESifh o'gHk (toHtmHk)wdkY
xdcdkufaygif;qHkMuonfhtcg aomw0dnmP"mwf (Mum;odpdwf) jzpfay:vmonf/
xdkYaMumifh aomw'Gg&onf tMunf"mwfESifh aomw0dnmP"mwf wdkY\ wnf&m
2

Oy&dyPmoygVd? oVm,we0*? qquokwH-421 ESm-327

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

41

rSD&mjzpfonf/ toH"mwfESifh wdkufqdkifvQif toH"mwf\ udef;&mvnf;jzpf\/


xdkaomw'Gg&rS kyfemrfjzpfpOfudk puK'Gg& kyfemrfjzpfpOfrSmuJhodkY EdIif;,SOfoHk;oyfyg/
Cme'G g & / /Cme'G g &wG i f Cmeyom' tMunf " mwf &Sd o nf / if ; tMunf " mwf o nf
ESmacgif;twGif;
qdwfcGmoPmef
&dS
teHYtrsKd;rsKd;udk
rl&if;rysuf
vufcH&mXmejzpfonf/
if;tMunf"mwfESifh
*EmHk
(teHYtmHk)wdkY
xdcdkufaygif;qHkMuaomtcg Cme0dnmP"mwf (eHodpdwf) jzpfay:vmonf/ xdkYaMumifh
Cme'Gg&onf tMunf"mwfESifh Cme0dnmP "mwfwdkY\ wnf&mrSD&mjzpfonf/
teHY"mwfESifh wdkufqdkifvQif teHY"mwf\ udef;&mvnf; jzpf\/ xdkCme'Gg&rS
kyfemrfjzpfpOfudk puK'Gg& kyfemrfjzpfpOfrSmuJhodkY EdIif;,SOfoHk;oyfyg/
Zd0Sg'Gg&/ /Zd0Sg'Gg&wGif Zd0Sgyom' tMunf"mwf&Sdonf/ if;tMunf"mwfonf vQm\
tvnft&yf MumzwfoPmefuJhodkY &Sd t&omtrsKd;rsKd;udk rl&if;rysufapyJ vufcH&m
Xme
jzpfonf/
if;tMunf"mwfESifh&omHkwdkY
xdcdkufaygif;qHkMuaomtcg
Zd0Sg0dnmP"mwf (t&omodpdwf) jzpfay:vmonf/ xdkYaMumifh Zd0Sg'Gg&onf
tMunf"mwfESifh Zd0Sg0dnmP "mwf w d k Y \ wnf & mrS D & m jzpfo nf / t&om"mwf E S i h f
wd k u f q d k i f v Qif t&om"mwf \ udef;&mvnf;jzpf\/ xdkZd0Sg'Gg&rS kyfemrfjzpfpOfudk
puK'Gg& kyfemrfjzpfpOfrSmuJhodkY EdIif;,SOfoHk;oyfyg/
um,'Gg&/
/um,'Gg&wGif um,yom'tMunf"mwf&Sdonf/ if;tMunf"mwfonf
cEmudk,fwGif aoG;ESifh tpkd"mwf&Sd&m ae&mwdkif;wGif wnf&Sdonf/ tawGUtxd
trsKd;rsKd;udk
vufcHEdkifonf/
if;tMunf"mwfESifh
azm|AmHkwdkY
xdcdkufaygif;qHkMuaomtcg um, 0dnmP"mwf (xdodpdwf) jzpfay:vmonf/
xdkYaMumifh
um,'Gg&onf
tMunf"mwfESifh
um,0dnmP"mwfwdkY\
wnf&mrSD&mjzpfonf/ tawGU"mwfESifh wdkufqdkifvQif tawGU"mwf \ udef;&mvnf;
jzpf\/
xdkum,'Gg&rS
kyfemrf
jzpfpOfudk
puK'Gg&kyfemrfjzpfpOfrSmuJhodkY
EdIif;,SOfoHk;oyfyg/
uJhodkY
yom'kyfig;rsdK;?
if;wdkYudk
rSDjzpfaom
ig;rsdK;aom
tjyiftwkduf"mwf kyfw&m;wdkYESifh qdkif&m y0dnmP"mwfwdkYonf 0dyem I&m
tIcHtmHkrsm; jzpfonf/ xdktIcHtmHkrsm;udk ydkif;jcm;jrifEdkifonfh orm"d&&Sd&ef
tm;xkwfjcif;udk w&m;usifhonf w&m;&Smonf[kac:onf/*
*

w&m;usifhonfh a,m*Dwdkif;wGif 'Gg&ig;rsKd;&Sdonfvnf; wl\/ ypKyefwdkufqdkifqJ tmHkESifh


xdktmHktoD;oD;udk vufcHaom qdkif&m0dnmPfig;vHk; &Sdonfvnf; wl\/ if;kyfemrfwdkYudk
jrifatmif Irnfh r*if&Spfyg;vnf; wl\/ xdkYaMumifh w&m;awGUvQifvnf; wl&rnfjzpfonf/
rdrdenf;ESifhrdrd xdky&rwfkyfemrfrsm;udk awGUjrifatmif usifhBuHtm;xkwfMu&mwGif rdrdESpfoufovdk
usihfEdkifonf/ usifhBuHtm;xkwfaomtcg Murf;Murf;yJSLSL? jznf;jznf;yJSLSL? rSLbJESifhyJ usifhusifh?
em&Dwdk em&D&SnfyJ usihfusifh? rSwfNyD;awmhyJ usifhusihf?
tjiif;yGm;zG,f r[kwfyg/ tu,f
w&m;usifhaoma,m*Donf xdky&rwfkyfemrfrsm;udk rawGUjrifao;vQif usifhpOfrSm;aomfvnf;aumif;?
tusifhtm;enf;aomf vnf;aumif; jzpfvdrfhrnf/ ESpfcsufudkom qef;ppfoifhonf/ y'Gg&&Sd
tIcHtmHkrsm; jrifEdkif&ef vufawGUusifhpOfwufyHkudk tcef;(3) a&;om;azmfjyxm;onf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

42

um; y'Gg&\ oabm*kPfowd t"dym,ftusOf;rQ jzpfonf/

1?3/ twGif;twdkuf"mwfajcmufyg;ESifh cEmjzpfpOf (tydkif;-*)


twGif;twdkuf"mwf[lonf tmHkajcmufyg;wdkY\ aumif;&o? qdk;&owdkYtm;
qd k i f & m a0'emu E m ES i f h quf p yf a y;aom z jzpf o nf / qd k v d k & if ; rS m yH k p H ( 1)
cEmwnfaqmufzGJUpnf;yHk tydkif;(*)atmufwGif awGUjrif&onfhtwdkif; tydkif;(c)yg
'Gg&(5)ckESifh tydkif;(C)yg raem'Gg&tm; tjyeftvSef qufoG,fay;wwfaomoabm
jzpfonfh ocFg&uEm emrfw&m;udk qdkvdkygonf/ if;udk a'oemawmfwdkY z
(awGUxdapjcif;)[k
a[mawmfrlonf/
z\oabmonf
tmHkESifhreudk
qufpyfay;jcif; [kvnf; em;vnfyg/ xdkzonfvnf; jzpf&mt&yfudk pGJ
(6)rsKd;&Sdonf/ if;wdkYrSm-(1) pu K yom'od k Y usa&muf a om l y gHk u d k l y "r m Hk( oabm)tjzpf aqmif
b0ifpdwfodkY ydkYaqmifay;jcif; (puKor)
(2) aomwyom'odkY
usa&mufaom
o'gHkudk
o'"rmHk(oabm)tjzpf
aqmif b0ifpdwfodkY ydkYaqmifay;jcif; (aomwor)
(3) Cmeyom'od k Y usa&muf a om *E m Hku d k *E " r m Hk ( oabm)tjzpf aqmif
b0ifpdwfodkY ydkYaqmifay;jcif; (Cmeor)
(4) Zd 0 S g yom'od k Y usa&muf a om &omHk u d k &o"r m Hk ( oabm)tjzpf aqmif
b0ifpdwfodkY ydkYaqmifay;jcif; (Zd0Sgor)
(5) um,yom'odkY usa&mufaom azm|AmHkudk azm|A"rmHk(oabm)tjzpfaqmif
b0ifpdwfodkY ydkYaqmifay;jcif; (um,or)
(6) ypKyef y'Gg&wdkYwGif usa&mufqJ tmHkudk raemrS a&S;ITwfvsuf tmHkESifh
reudk xdawGUay;jcif;ESihf twdwf tem*wf umv0drkwf "rmHktrsKd;rsKd;odkY
a&SUITwfaom raemor
[l jzpfonf/

1?3?1/ z jzpfay:vmyHk
rD;jcpfOyrm
rD;jcpfwGif rD;awmuf&eftwGuf bD; rD;pmESifh ausmufwdkY &SdMuonf/
rD;awmuf&ef twGuf qdkif&mypnf;rsm;u ausmufESifhbD;udk apmifha&SmufrI
taMumif;nDGwfpGm jyKxm;onf/ oHbD;onf rmausm tqG,ftpif;rsm;jzifh
jyKvkyfxm;onf/ ausmufudk rD;yGifhap&ef "mwkaA'enf;jzifh jyKvkyfzefwD;xm;onf/
xdkoabmw&m;wdkYonf taMumif;cH w&m;rsm; jzpfMuonf/ oHbD;udk vufrjzifh
zdyGwfvdkufonfESifhwNydKifwnf; bD;onf vnfywf ausmufudkyGwfwdkufjcif;aMumifh
tusKd;w&m; rD;yef; jzpfay:vmonf/

kyfESifh kyfcsif; xdawGUjcif;udk z[k r,ltyf/ kyf kyfcsif; xdcdkufjcif;onf ]]oy#dC}}[l


a'oemawmf oD;oefY a0g[m& &SdNyD;jzpfonf/

puKor csKyfpOf raemor jzpf\/ xdkoabmudk qufvuf &Sif;jyay;rnf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

43

xdkrD;yef;onf taMumif;w&m; jyefjzpfNyD; rD;pmudk oGm;wdkufckdufonf/


xkdrD;yef;ESifh rD;pm awGUqHkrI taMumif;opf xyfjzpfonfESifhwNydKifwnf; avmifpmqDrS
rD;awmufrI tusKd;w&m; jzpfay:vmonf/ rD;pm avmifpmqDESifh rD;awmufwdkY
taMumif;nDGwfpGm taMumif;opf xyfjyKMujyefonf/ xdktaMumif;nDGwfrIaMumifh
tusKd;w&m;]]tvif;"mwf}}
kyfopfxyfjzpfay:vmonf/
wzef
xdktvif;"mwf[laomtaMumif;aMumifh tusKd;w&m; tjzpf tarSmifatmufwGif &Sdaom
ypnf;rsm;udk rD;jcpfjcpfoltm; jrifawGUaponf/
xkdOyrmwGif
oHbD;oufoufrSvnf;
rD;yef;rxGuf?
ausmufoufoufrSvnf; rD;yef;rxGuf? vufroufoufrSvnf; rD;yef;rxGufyg/
vufru bD;udk pwif yGwfwdkuf vdkuf bD;uausmufudk yGwfwdkufvdkufrSom
ausmufrS rD;yef;xGufvmonf/ vufrESifh bD;onf ausmufrS rD;yef;xGuf&ef
taxmuftyhHay;onfhoabmrQom jzpfonf/ bD;ESihf ausmufwdkY BudwfyGwfrIvnf;
taMumif;taejzifh yg0if\/ ausmuf bD; vufr xdkoHk;rsKd; wdkY wpfae&mwnf;
awGUqHk BudwfyGwfvdkufjcif;onf ]wdPH o*Fwd}ESifh oabmcsif;wl\/
xdkOyrmuJhodkYyif
puK'Gg&onf
rD;jcpfwpfckESifhwl\/
puKyom'onf
bD;ESifhwl\? tqif; lygHkonf vufrESifhwl\? puK0dnmPfonf ausmufESifhwl
puKoronf
rD;yef;ESifhwl\/
puK'Gg&[laom
rD;jcpfwpfvHk;wGif
vufrESifhwlaom tqif;lygHku oHbD;vHk;ESifhwlaom puKyom'udk yGwfwdkufouJhodkY
xdawGUvdkufonfhtcg ausmufESifh wlaom puK0dnmPfrS rD;yef;wnf;[laom
tusKd;w&m; puKor jzpfay:vmonf/ xdkYaMumifh puKyom' lygHk puK0dnmPf
puKoronf
puK0dnmPfESifh
xdkoHk;rsKd;awGUqHkjcif;(wdPHo*Fwd)aMumifh
wNydKifwnf;
xGufay:vmjcif;
jzpfonf/
puKyom'ESifh
lygHkwdkYonfum;
puK0dnmPfrS puKor jzpfap&ef taxmuftyHhay;onfhoabm rQom jzpfonf/
]0dnmPyp,memrlyH} t& 0dnmPfonf emrfwnf;[laom zudk arG;zGm;ay;\/
wpfenf;tm;jzifhqdkaomf zjzpfaMumif; taxmuftyHhay;\/
xdkz\ oabmudkrodu ow0gwdkY\ pdwf wPSm rme 'd|djzpf&onf/
wPSm
rme
'd|dcsKyf&ef
w&m;usifh&mwGif
tIcHtmHkjzpfaom
xdkz\oabmudkvnf; od&rnf/ w&m;usihfaoma,m*Dwdkif; zajcmufrsKd;pD
&SdMuonf/ xdkYaMumifh tIcH tmHkcsif;vnf; wlMuonf/ xdktIcHtmHkjzpfonfh

ae&mwGif zonf 0dnmPfrS rkcsjzpfay:vmaMumif;udk owdjyK&rnf/ xdkYaMumihf ]]puHKp y#dp


layp OyZwd puK0dnmPH wdPH o*Fwd zam}}- puK0wKESihflygHkudk tpGJjyK puK0dnmPf
jzpfay:vm\? xdkpuK0wK? lygHk? puK0dnmPf oHk;rsKd;wdkY\ aygif;qHkrdjcif;onf zjzpf\
[laom pum;&yf w G i f aygif ; qH k j cif ; rQonf z r[k w f a o;yg/ xd k w &m;oH k ; yg;
aygif ; qH k r d j cif ; aMumih f jzpf a y:vmonfh emrf " mwf u d k o m z[k rS w f & ygrnf / od k Y
wd y d # uygVd j ref r mtbd " mef rdefYqdkxm;onf/ z[laom ocFg&uEm emrfw&m;onf
0dnmPfESihfuif; jzpfdk;r&Sdjcif;aMumifh (0g) 0d n mPf u d k r S D jzpf & aomaMumih f zonf
0d n mPf r S
rk c stm;jzih f
jzpf a y:vmonf /
ae&m
rD;jcpfaomtcg
ausmufrS
rD;yef;xGufonfudk jrif&ouJhodkY z\ jzpfyHk? csKyfyHkudk 0dyemPfjzihf ydkif;jcm;jrif&jcif;udk
t"du wifjyvdkjcif; jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

44

zoabmudk jrifEdkifonfh orm"d rsufpd&&Sd&ef tm;xkwfjcif;onf w&m;usifhonf


w&m;&Smonfrnf\/ xdkoabmw&m; udkvnf; w&m;usifhonfh a,m*Dwdkif;
em;vnfxm;&rnf
jzpfonf/
"rwnf;[laom
zudk
0dyemPfjzihf
ydkif;jcm;jrifvQif twlwlyifjzpfonf/ xdkz\ oabmudk jrifatmif usifhpOfwufyHkudk
usrf;pmtkyf\ usifhpOfydkif; a&;om;azmfjyxm;onf/

1?4/ twGif;tm,we"mwf (ac:) b0iftMunf (tydkif;-C)


0d y em\ tI c H k y f e mrf r sm;teuf r S yH k p H ( 1)? tyd k i f ; (C)&S d b0if [ l a om
raem'Gg&onf "rmHkwdkY\ oufa&mufxif&Sm;&m Xmejzpfonf/ b0if\oabmonf
yuwdpdwftMunf"mwf
jzpfonf/
if;tMunf"mwfrSm
r[mbkwfwdkY\MunfvifrI[laom tmHkcHkyfw&m;rsm; r[kwfMuay/ j'yf? oPmef?
tqif; [lvnf; r&Sday/ odkYaomfvnf; "rmHkw&m;rsm;udk vufcHazmfjyjcif;trIudk
jyKygonf/ ,if;b0if[laom tmHkcH raemtMunf " mwf o nf uk o d k v f tuk o d k v f
apwod u f " mwf w d k Y r&Sd a om 0d y guf tusKd;w&m;oufoufjzpfaom b0ifpdwf
jzpfonf/
tu,f
ukodkvf
tukodkvf
apwod u f w d k Y
tm*E K u({nfh o nf ) oabmtm;jzih f
jzpf a y:vmvQif
,if ; tmHk c H
raemtMunf"mwfudk b0ifpdwf[k rac:qdkEdkifawmhyJ raem0dnmPfpdwf[kom ac:qdk
Ed k i f y gawmh o nf / xd k r aem0d n mPf pd w f u d k v nf ; ES p f r sKd ; xyf c G J & rnf j zpf o nf /
tmHk usa&mufqJ (Oyg'fqJ) cPwnfaom t[dwfraem0dnmPfESihf Oyg'fNyD;aemuf
ukodkvf
tukodkvf
psmef
r*fzdkvf
edAmefudk
tmHkjyKaom
aZmpdwf
o[dwfraem0dnmPf [l cGJjcm;&rnf/
b0iftMunfonf tmHktrsKd;rsKd;wdkY usa&mufvQif ,if;wdkY\ rl&if;*kPfowd
twd k i f ;
vuf c H a zmf j yaom
oabmaqmif o nf /
'G g &ig;ayguf o dk Y
usa&muf v maom tmHkig;yg;wdkY\ "r"mwfwdkYonf qdkif&m'Gg&rSwqifh b0if[laom
emrftMunf"mwfodkY OD;wnfusa&mufaMumif;udk ]]raem'Gg&dupdwmeH ye qAd"rd
ypKyErwDwH tem*wH umv0drkw ,xm&[rm&rP H a[mwd}}/3 - raem'Gg&du
0Dxd pdwfrsm;um; tvGef tpGrf;owd&Sd\/ lygkH? o'gkH? *EmkH? &omkH? azm|AmkH?
"rmkH [laom tmkHajcmufyg;oabmudkyif xdkufovdk tmkHjyKEkdifygonf[k
tbd"rwoN*K[fusrf; jyqdkxm;ygonf/ ae&mwGif ]]raem'Gg&H ye b0*FEd y0kpwd}}4
ESifh ]]qV ye b0*FreocFgawm rem,waeua'aom0 Oywd'Gg&H}}5 wdkYESifhtnD
raem'Gg&[kqdkvQif
b0ifpdwfudk
aumuf,l&rnf
jzpfygonf/
xdkYaMumifh
b0if[lonf tmHkaygif;pHk vufcH&mXme[kvnf; ac:onf/ xdkb0iffpdwf\
oabmtrSefudk rodojzifh ow0gwdkY\ pdwf wPSm? rme? 'd|d jzpfum
oHo&mvnf&onf/ cEmtpOf& 'kutpOf cHpm;&jcif; jzpfonf/
3
4
5

tbd"rwo*F[? yudPuy&dap' tmvrPo*F[-52


tbd"rwo*F[? yudPuy&dap' 'Gg&o*F[-38
0dok'dr* ('kwd,bm*)? tm,we"mwkeda'o-513 ESm-112

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

45

xdkb0if[laom
raem'Gg&onf
taMumif;cHtmHkudkvdkuf
ajcmufrsKd;
uGJjym;onf/
if;wdkYrSm1/ ly"rmHk xifaom raem'Gg&
2/ o'"rmHk xifaom raem'Gg&
3/ *E"rmHk xifaom raem'Gg&
4/ &o"rmHk xifaom raem'Gg&
5/ azm|A"rmHk xifaom raem'Gg&
6/ edAmefMuOfaom"rmHkrsm; xifaom raem'Gg& [l raem'Gg& ajcmufrsKd;&Sdonf/
xdkYtwl yuwdMunfvifaoma&ESifhwlaom rlvb0iftMunfonf taMumif;cH
tmHkudk vdkuf ajcmufyg;aom"rmHkwdkYtjzpf ajymif;vJ xifaomfvnf; tm&rPdu
tm;jzifh b0if[laom raem'Gg& wpfrsKd;om&Sdonf/ xdkYaMumifh yHkpH(1)? tydkif;(C)udk
twGif;tm,we"mwf wpfyg; [k qdkxm;ygonf/
w&m;usifhaoma,m*Dwdkif;
b0iftMunfemrf"mwf
&SdMuonf/
xdkb0iftMunf\ oabmudk awGUjcif;onf w&m;awGUjcif; rnf\/ xdkuJhodkY
w&m;usifhaoma,m*Dwdkif; wpfrsKd;wnf; woabmwnf;&Sdaom b0iftMunfudk
jrifvQif
rdrdw&m;usifhpOfenf;vrf;
rSefNyD[krSwfyg/
b0iftMunf\oabmESifh
rSefom;jyif\oabm wlnDonf/ rSefonf tmHkudk vdkuf&Smjcif;rjyK? rSefa&SUodkY
a&mufvmaom tqif;kyfudkom vufcHazmfjyonf/ xdkYtwl b0iftMunfonf
tmHkudk vdkuf&Smjcif;rjyK/ a&muf&Sdvmaom tmHkudkom
vufcHazmfjyonf/
ypKyefxif&Sm; r&Sdaom twdwftmHkjzpfonfh rdrdaqGrsKd;taygif;toif; wpfOD;OD;udk
tmHkjyKvQifaomfvnf;aumif;?
ypKyeftqif;tm;jzifh
xif&Sm;r&Sdaom
tmHkudk,lvdkvQifaomfvnf;aumif; b0iftMunf xdktmHkrsm; xif&Sm;pGm jzpfay:
aeonfudk ydkif;jcm;jrif&rnf/ xdkuJhodkYjrifrS b0ifjrifonf[k owfrSwf&rnf/ xdk
b0ifESihftmHk trsKd;rsKd;wdkYonf w&m;Iaom a,m*DwdkY\ tIcHtmHkrsm; jzpfMuonf/
enf;rSefonf? rrSefonfudk xdkb0iftMunfudk ydkif;jcm;jrifjcif;rjrifjcif;tay: rlwnf
qHk;jzwf&rnf/ xdkoabmudkjrifvQif rdrd\oDv0dok'd? pdw0dok'd usihfpOfenf;vrf;
rS e f c J h j cif ; aMumif h jzpf a Mumif ; ud k , f w d k i f y if oH o ,r&Sd vuf c H NyD ; jzpf y gvd r f h r nf /
xdkb0iftMunfoabmudkrjrifvQif rdrdusihfpOfrSm;aomfvnf;aumif;? rdrdusifhtm;enf;
aomfvnf;aumif; jzpfayvdrfhrnf/ b0iftMunfudk jrifEdkif&ef usifhpOfwufyHkudk
tcef;(3) vufawGUusifhpOfwufyHk a&;om;azmfjyxm;onf/
rSDwwfaomoabmonf tjyifoabm &Sd trSDcH&moabmonf twGif;oabm
&Sdonf/ yHkpH(1)? tydkif;(c)&Sdtm,we(5)yg;ESifh(C)wdkY&Sdaom b0iftMunf tygt0if
jzpfaom twGif;tm,we(6)yg;wdkYonftrSDcH&moabm&Sdonfjzpf&um; tZwdum,we
[k a'oemawmf oHk;EIef;xm;onf/
'Gg&wpfaygufaygufudk
ypKyeftmHkwpfckck
wdkufqdkifqJ
tIcH0dnmPf
ESpfckpDESifh tIPf 0dnmPf wpfckpD&Sdonfudk owdjyKem;vnfyg/ ,if;0dnmPfwdkYonf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

46

qdkif&m'Gg&ESifh b0iftMunfudkrSD jzpfMuNyD; rdrdwdkY rSD&mXme toD;oD;rSmyif


csKyfMuonf/ if;udk y'Gg&dupdwf[kac:onf/
]ly gHk o nf pu K yom' xif o nf&Sda omf pu K yom'udk rSD jzpf a om
puK0dnmPfESihf b0iftMunfrS jzpfaom t[dwfraem0dnmPfwdkYonf tIcH
0dnmPfrsm;jzpf b0iftMunfrS jzpfaom ukodkvf tukodkvfaZmxdkufaom
o[dwfraem0dnmPfonf tIPf0dnmPf jzpfonf/}
]o' g Hk o nf aomwyom' xif o nf &Sd a omf aomwyom'udk r S D jzpf a om
aomw0dnmPfESihf b0iftMunfrSjzpfaom t[dwfraem0dnmPfwdkYonf tIcH
0dnmPfrsm;jzpf b0iftMunfrS jzpfaom ukodkvf tukodkvfaZmxdkufaom
o[dwfraem0dnmPfonf tIPf0dnmPf jzpfonf/}
]*Em Hk o nf Cmeyom' xif o nf&Sda omf Cmeyom'udk rSD jzpf a om
Cme0dnmPfESihf b0iftMunfrSjzpfaom t[dwfraem0dnmPfwdkYonf tIcH
0dnmPfrsm; jzpf b0iftMunfrS jzpfaom ukodkvf tukodkvf aZmxdkufaom
o[dwfraem0dnmPfonf tIPf0dnmPf jzpfonf/}
]&omHkonf Zd0Sgyom' xifonf&Sdaomf Zd0Sgyom'udkrSDjzpfaom Zd0Sg0dnmPf
ESihf b0iftMunfrSjzpfaom t[dwfraem0dnmPfwdkYonf tIcH0dnmPfrsm;jzpf
b0iftMunfrSjzpfaom ukodkvf tukodkvf aZmxdkufaom o[dwfraem
0dnmPfonf tIPf0dnmPf jzpfonf/}
]azm|AmHkonf um,yom' xifonf&Sdaomf um,yom'udkrSDjzpfaom
um,0dnmPfESihf b0iftMunfrSjzpfaom t[dwfraem0dnmPfwdkYonf tIcHrsm;
jzpf b0iftMunfrS jzpfaom ukodkvf tukodkvf aZmxdkufaom o[dwf
raem0dnmPfonf tIPf0dnmPf jzpfonf/}
NcHKiHkqdk&aomf tIcH t[dwfraem0dnmPfESihf tIPfpdwf (ac:) ukodkvf
tukodkvf aZmxdkufaom o[dwfraem0dnmPfpdwfwdkYonf b0ifudkyifrSDjzpfonf/
if;wdkYudk
t&mXme
tm;avsmfpGm
y'Gg&dupdwf[kvnf;aumif;?
raem'Gg&dupdwf[lvnf; ac:onf/

1?5/ twGif;tay:"mwf (tydkif;-i)


tay:"mwf[lonf raem'Gg&0Zef;ESihfwuGjzpfaom ukodkvfapwoduf tukodkvf
apwodufwdkYESifh,SOfaom aZmpdwfyif jzpf\/ if;udk o[dwfraem0dnmPf[kac:onf/
xdk o[dwfraem0dnmPfudk-- yHkpH(1)yg tydkif; (u c * C)wdkY\
kyfemrfcEmjzpfpOfudkjrifaom(y&rwftmHkod) raem0dnmPf?
yHkpH(1)yg tydkif; (u c * C)wdkY\ kyfemrfcEmjzpfpOfudk rjrifaom
(ynwftmHkod) raem0dnmPf?
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

47

edAmefudk odjrifaom (y&rwftmHkod) raem0dnmPf


[l pGrf;&nftvdkuf ac:qdkowfrSwf&onf/ if;o[dwfraem0dnmPfudk umrpdwf?
psmefpdwf? r*fpdwf? zdkvfpdwf? tIPfpdwf? edAmeftmHkjyKpdwf ponfjzifhvnf;
ac:qdkonf/ ow0gwdkY igyJ? ighpdwfyJ[k pGJ,lxm;aompdwf jzpfonf/*
yHkpH(1)&Sd tydkif;(c)wGif pdwf(5)rsKd;? tydkif;(C)wGif pdwf(1)rsKd;? tydkif;(i)wGif
pdwf(1)rsKd; [l awGU&vdrfhrnf/ tkyfpktm;jzifh oHk;tkyfpkom&Sd trsKd;tpm;tm;jzifhrl
(7)rsKd ; &Sd a Mumif ; od x m;&rnf / rl & if ; *k P f o wd t m;jzif h tmHk u d k od j cif ; oabm
(tm&rP0dZmee) wpfckwnf;om &Sdonf/ wpfpdwfwnf;yif jzpfonf[k qdkvdkonf/
od k Y aomf v nf ; 0d y guf p d w f ? b0if p d w f ? t[d w f p d w f ? o[d w f p d w f (uk o d k v f p d w f ?
tukodkvfpdwf) ponfjzifh tajctaeudkvdkuf uGJjym;oGm;onf/ pdwfwdkYudk
azmfjy&mwGif tydkif;(i)pdwfudk oD;jcm;cGJjcm;azmfjyxm;jcif;rSm ,if;onf ,SOfwGJaom
ukodkvfapwoduf
(odkY)
tukodkvfapwodufwdkYudkvdkuf
ukodkvfpdwf?
tukodkvfpdwftjzpf ajymif;vJ aomaMumifh jzpfonf/ tmHkudk wPSm rme 'd|djzifh
pGJ,lonfrSmvnf; pdwf? tmHk \ oabmud k yd k i f ; jcm;od a tmif I o nf r S m vnf ;
o[d w f r aem0d n mPf p d w f ?
pdwfpdwfcsif;
jyefIonfrSmvnf;
o[dwfraem0dnmPfpdwfyifjzpfonf/
w&m;usifhaom a,m*Dwdkif; xdko[dwfraem0dnmPfpdwf&SdMuonfrSmtwlwlyif
jzpfonf/ wPSm rme 'd|djzpfMuonfcsif;vnf; wlonf/ tIcHtmHkudk
jrifonfvnf;
wl&rnf/
oabmcsif;vnf;
wl&rnf/
,ckazmfjycJhaom
pdwftpkta0;wdkY\
oabmudk
jrif a tmif
w&m;usif h M ujcif ; jzpf o nf /
xd k p d w f t pk t a0;ud k jrif & ef t m;xk w f j cif ; ud k w&m;tm;xkwfonf[k ac:onf/
xdkpdwfwdkYudk trSefawGUvQif enf;rSefNyD[k rSwf,lyg/ if;pdwftpkta0;udk jrifEdkifonfh
orm"d&&ef usifhpOfwufyHkudk usrf;pmtkyf\ usifhpOfydkif; a&;om;azmfjyxm;onf/

1?5?1/ b0ifESihf raem0dnmPfwdkY\oabm


bk&ifOyrm
wdkif;jynfwpfjynf tkyfcsKyfaom bk&ifwpfyg;onf wHcg;ig;ayguf&Sdaom
eef ; awmf \ tv,f c ef ; r&Sd &mZyv i f x uf pH p m;aeonf / wH c g;wpf a yguf p D w G i f
wHcg;rSL;wpfOD;pDESifh
trwfwpfOD;pD
apmifhonf/
&mZyvif&Sd&m
tv,fcef;r\wHcg;ayguf
bk&if\udk,f&Hawmf
vl,HkwpfOD;apmifhonf/
*

tqd k y g tay:"mwf o [d w f r aem0d n mPf u d k yH k p H ( 1)?tyd k i f ; (i) awG U jrif & vd r f h r nf /


if ; onf qdkcJhNyD;onfhtwdkif; pGrf;&nftvdkuf ta&twGuf trsKd;tpm;tm;jzihf rsm;pGm&Sd [',udk
tNrJwrf; rSDonfwdkYvnf;&Sd\/ tNrJwrf; rrSDonfwdkYvnf; &Sd\/ &HcgrSD &HcgrrSDonfwdkYvnf;&Sd\/
xdko[dwf raem0dnmPfjzpfrSom ,if;0dnmPfESifh ,SOfzuf a0'em? onm? ocFg&[laom
emrfcEmwdkYonf
ydkxif&Sm;onf/
xdko[dwfraem0dnmPfonf
yk*dKvftvdkuf
tukodkvfapwodufwdkYESifhvnf;aumif;?
ukodkvfapwodufwdkYESifhvnf;aumif;?
tjcm;aom
apwodufwdkYESifhvnf;aumif;
,SOfwGJjzpfMu&onf/
xdkuJhodkY
apwodufrsKd;pHkESifh
,SOfwGJ
jzpf&jcif;aMumifh if;o[dwfraem0dnmPfudk tay:"mwf[k ac:ygonf/ tydkif;(ucC)wdkYudk
taMumif;cH jzpfay:vmojzihf vnf; tay:"mwf[k ac:onf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

48

wHcg;rSL;ig;OD;onf qdkif&mwHcg;0wdkY wdkif;oljynfom;wdkY vma&muf qufoaom


vufaqmifyPmrsm;udk vufcHNyD; xdkvufaqmifwdkYudk trwfig;OD;rS bk&ifhxH
oGm;a&mufqufo&onf/
'Gg&ig;aygufrS
qdkif&mvufaqmifyPmrsm;udk
qdkif&m'Gg&rStrwfESifh
udk,f&Hawmfvl,Hkonf
bk&ifhxH
rukefrcsif;
wvSnfhpDulnDqufo&onf/
xdkYtjyif
udk,f&Hawmfvl,Hkonfwdkif;jynftwGuf
twdwfta&;? tem*wfta&;rsm;ESifh ywfouf bk&ifhxH taxGaxG tBuHay;rIrsm;
jyKvkyf&onf/ bk&if? rdzk&m;ESifhwuG rdom;pku vufaqmifyPmrsm;udk eef;awmfwGif;
oHk;aqmifcHpm;Muonf/
xdkvufaqmifyPmrsm;udk bk&ifudk,fwdkif wdkif;jynftwGif; vdkuf&Smjcif;rjyKyg/
wHcg;aygufudkvnf;
oGm;r,lyg/
bk&ifonf
qufoaom
wdkif;oljynfom;ESifhvnf;rawGU? wHcg;rSL;ESihfvnf; oGm;a&mufrawGUyg/ qufoaom
qdkif&mtrwfESifhom wpfBudrfvQif wpfOD;pD vufcHawGUqHkygonf/
Oyrm raem0dnmPfwnf;[laompdwfonf bk&ifESifhwl a0'em onmESifh
zMuOfaom tjcm;aom apwodufwdkYonf bk&ifhrdom;pkESifhwl\/
b0iftMunfonf bk&ifpHjref;aomyvifESifhwl\/
'Gg&ig;aygufonf eef;awmfwHcg;ig;aygufESifhwl\/
wHcg;rSL;ig;OD;onf y0dnmPf ig;rsKd;ESifhwl\/
trwfig;OD;onf y'Gg&rS zig;rsKd;ESifh wl\/
bk&ifhudk,f&Hawmfvl,Hkonf raemorESifhwl\/
wHcg;ig;aygufrS qufoaom vufaqmifyPmrsm;onf tqif;? toH? teHY?
t&om? tawGU[laom tmHkig;yg;ESifhwl\/
wdkif;jynf\ twdwf tem*wfa&;&mwdkYonf "rmHkESifhwl\/
if;Oyrmt& 'Gg&ig;pHk 0dnmPfig;rsKd;wdkYonf tmHktoD;oD; vufcH&&Sdygu
if;tmHkwdkYudk qdkif&mzrS raem'Gg&odkYom OD;wnfydkY&onf/ raemoronf
"rmHk
trsdK;rsdK;udk
reodkYydkYay;&onf/
o[dwfraem0dnmPfESifh
usefapwoduftoD;oD;wdkYonf tmHktoD;oD;udk obm0tavsmuf vufcHMuonf/
b0ifonf
tmHkaygif;pHk"rmHkwdkY\
wpfckwnf;aomwnf&m
jzpfonf/
xdkoabmw&m;udk tmHkjyK w&m;Irnfh rdrdcEm\ oabmudk Pfjzifhodyg/
bk&ifBuD;onf yxrtqifh tmHktoD;oD;wdkYudk vufcH,lHkrQom &SdNyD;
tmHkwdkY\
aumif;oabm
qdk;oabmudk
rodao;ay/
xdktqifhudk
t[dwfraem0dnmPfESihf
EdIif;,SOfodyg/
tmHktoD;oD;wdkY\
aumif;oabm
qdk;oabmwdkYudk cHpm;pHpm; aumif;\? qdk;\[k qHk;jzwfaom bk&ifBuD;oabmESihf
o[dwfraem0dnmPfpdwfudk EdIif;,SOfodyg/
o[dwfraem0dnmPfonf tajctaeudkvdkuf atmufygapwodufrsm;ESihf
,SOfwGJMuonf/

xdkzESpfrsdK;wdkY tvkyfvkyfyHkoabmudk ESm(53) Iyg/

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

49

1?5?2/ apwodufwdkY\ oabmvuPm


pdwfESifh twljzpf twlcsKyfaom apwodufwdkY\ oabmvuPmtoD;oD;udk
w&m;tm;xkwfolwdkY
vG,fulpGm
em;vnfEdkif&ef
yd#uwfpmayusrf;*efwdkY
azmfjyxm;onf udkrSD; vdk&if;rQom t"dym,fzGifhqdkwifjyygrnf/*
apwodufrsm;
oApdwom"m&Papwoduf 7 vHk;
yudPf;apwoduf
6 vHk;
tukodkvfapwoduf
14 vHk;
aombeapwoduf
25 vHk;
oApdwom"m&Papwoduf(7)vHk; (pdwfwdkif;ESifhqufqHaom apwoduf-7vHk;)
1/ zapwoduf
= tmHkESifhreudk awGUxdwwfaomemrf
(twGif;twdkuf"mwf)
2/ a0'emapwoduf
= tmHk\t&omudk cHpm;wwfaomemrf
3/ onmapwoduf
= tmHktrsKd;rsKd;wdkYudk trSwfjyKwwfaomemrf
4/ apwemapwoduf
= aphaqmfwwfaomemrf
5/ {u*wmapwoduf
= pdwfudktmHk cdkifNrJatmif apmifha&Smufaomemrf
6/ ZD0dwda`Eapwoduf
= emrfw&m;rsm;udk apmifha&Smufwwfaomemrf
7/ reodum&apwoduf
= tmHk\oabmudk ESvHk;oGif;aomemrf
pdwfjzpfwdkif;yg0ifonfh apwoduf(7)vHk;wdkY pdwfudkNcH&HyHk
txufyg apwoduf(7)vHk;wdkY\ oabmudk aocsmpGm qef;ppfMunfhvQif
pdwfudk
trsKd;rsKd;
jc,fvS,fwwfaomoabmaqmifaeonfh
emrfw&m;\
*kPfowdckESpfrsKd;udk awGU&onf/ xdkYaMumifh apwoduf[lonf pdwfudkNcH&H trsKd;rsKd;
jc,frIef;wwfaom emrfw&m;rsm; jzpfonf/ rodvQif pdwfoufouf wpfrsKd;wnf;[k
xifMuonf/
w&m;
tm;xkwfMu&mwGif
tcsKdUa,m*DwdkYonf
pdwfudkaysmufatmif?csKyfatmif?
jzpfysufqHk;atmif
usifhMuonfrSm
rSm;aomtusifhjzpfonf/ (eda&m"ormywfrSwyg;) edAmefudk tmHkjyKonfh wdkifatmif
pdwfonf jzpfysuftpOfESifh &SdaeOD;rnf/ &[EmonfyifvQif pdwftpOftwef;
&SdaeOD;rnf/ if;ESifh,SOfzuf pdwf&Sdwdkif;,SOfwGJaeonfh z? a0'em? onm? apwem?
Zd 0 d w d ` Ed , ? reod u m&? {u* w m apwod u f ( 7)vH k ; ES i f h yud P f ; apwod u f ( 6)vH k ;
,SOfaeMuonf/ xdkYtjyif aombeom"m&Papwoduf(25)yg;vnf; &SdaeOD;rnf/
emrfw&m;rsm; jzpfysufqHk;onfrSm cEy&dedAmef jyKNyD;rSomvQif pdwftpOftwef;
*

y&rwftmHkjzpfaom kyf"mwfemrf"mwfwdkYudk 0dyemPfjzifhIaepOf oabmowdoufoufrQom


odjrif&NyD; trnfemrynwfrsm;azmfjyrI rawGU&yg/ odkYaomf a&;om;ajymqdkrI jyKvkyfaomtcg
ynwfudk toHk;jyK&onf/ xdkodkYynwfudk toHk;jyK&mwGif bk&m;a[mygVdawmfrS teD;pyfqHk;
ynwfrsm; xnfhoGif; toHk;jyK&onf/ pmzwfolwdkYonf oabmowdrsm;udkom t"duxm;
Pfjzifh tmHkjyKyg/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

50

jzpfysufqHk;rnf/
xdkpdwf
apwodufwdkYudk
tjzpfqHk;?
tysufqHk;atmif
usifhvQifrSm;onf/
tukodkvfapwoduf(14)vHk;om
jzpfysufqHk;&rnf/
aomwmyefyk*dKvfonf 'd|d? 0dpdudpm emrfESpfrsdK;om jzpfysufqHk;onf/ &[EmwdkYonf
y&dedAmefjyKaom pkwdpdwfwdkifatmif arm[paom tukodkvfapwodufESifh r,SOfaom
pdwfapwodufwdkYonf r&yfrem; jzpfysuftpOftwef;jzifh &Sdaernf/ if;emrfw&m;rsm;
jzpfysufqHk;atmif usifhzdkYr[kwfyg/ y0dnmPf t[dwf o[dwfraem0dnmPfpdwfwkdY
jzpfysufqHk;&ef rusifh&yg/
pdwf NydK;NydK;ajymufajymuf ,SOfwwfaom apwoduf(6)rsKd;
1/ 0dwu
= tmHkudk &SmazGBuHpnfjcif;
2/ 0dpm&
= &SmazGBuHpnf&aom tmHk\oabmudk tzefzefoHk;oyfjcif;
3/ yDwd
= tmHkudk ESpfoufjcif;
4/ qE
= tmHkudk tvdk&Sdjcif;
5/ t"darmu = tmHk\ obm0udkqHk;jzwfjcif;
6/ 0D&d,
= tm;xkwfjcif;
yudPf;apwoduf[lonf pdwf (6)yg;vHk;aomfvnf;aumif;? avsmhenf;aomf
vnf;aumif; yg0if tukodkvfpdwfjzpfap? ukodkvfpdwfjzpfap? psmefpdwf r*fpdwf
zdkvfpdwfwdkYjzpfap? edAmefudk tmHkjyK&mjzpfap yg0ifMuonf/ if;apwodufwdkYonf
puK0dnmPftp&Sdaom y0dnmPf ig;vHk;wdkYjzifh vHk;0r,SOfyg/
tukodkvfapwodufrsm; (tukodkvfpdwf NcH&H,SOfwGJaomapwodufrsm;)
1/ arm[ = trSm;trSef aumif;raumif;udk rodjcif;
2/ t[d&du = raumif;rIudk jyK&m r&Sufjcif;
3/ taemwy = raumif;rIjyK&m aMumufvefYwkefvIyfrI r&Sdjcif;
4/ O'p
= ysHUvGifhjcif;
5/ avmb = vdkcsifwyfrufjcif;? awmifhwjcif;
6/ 'd|d
= tjrifrSm;? t,lrSm;jcif;
7/ rme
= axmifvTm;jcif;
8/ a'go = onf;rcHEdkifjcif;? Murf;wrf;cufxefjcif;
9/ m = rdrdxufomvQif remvdkjcif;
10/ rp&d, = ESajrmwGefYwdkjcif;? 0efwdkjcif;
11/ ukuKp = aemifwwzefylyefjcif;
12/ xde
= pdwfudk av;vH xdkif;rdIif;apjcif;
13/ rd'
= apwodufwdkYudk av;vHxdkif;rdIif;apjcif;
14/ 0dpdudpm = ,HkrSm;oHo,&Sdjcif;? rqHk;jzwfEdkifjcif;
tukodkvfpdwfapwodufwdkY\ oabm
za,mif;wdkifrD;Oyrm
rD;awmufavmifaeaom za,mif;wdkifudkMunfhvQif rD;avmifrIudk taxmuftyHh
ay;aom za,mif;om;? rD;pGJavmifp&mrD;pm? rD;awmuf[l oHk;rsKd;&Sdaeonf/ rD;onf
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

51

rD;pmESifh za,mif;om;udk ukefcef;atmif avmifuRrf;aponf/ rD;vnf;tpOfukefcef;


ouJh o dkY rD ;pmES ih f za,mif; om;vnf; tpOf ukef cef;oGm ;onf/ ae&mwGi f
rD;awmuf onf tuk od k vfapwod uf (14)vH k;ESi fh wl \/ rD ;pmonf pd wf ESi f hw l\/
za,mif;om;onf twdwfujyKcJhaom uHtusKd;ESifh "mwfBuD;av;yg; aygif;pyfxm;rIESifh
wl\/ rD;onf rD;pmudkrSD avmifbdouJhodkY apwodufonf pdwfudkrSD jzpfMuNyD;
pdwfudk avmifuRrf;ESdyfpufonf/ rD;pmESifhwlaom pdwfESifh rD;awmufESifhwlaom
tukodkvf apwodufwdkYonf twljzpf twlcsKyfMuonf/
tukodkvfapwoduf(14)vHk;wdkYonf
rl&if;obm0udku
ylavmifysHUvGifh
Murf;wrf; onfh oabm &Sdonf/ xdkapwodufwdkY pdwf ,SOfaeoa&GU pdwfonfvnf;
ylavmifysHUvGifh
Murf;wrf;vdrfhrnf/
w&m;usifhBuHtm;xkwf
xdktukodkvfapwodufwdkYudk csKyfNidrf;atmif y,fowf&mwGif igy,fowfjcif;r[kwfbJ
e*dk&Sd&if;pGJ
arG;&myg
ukokdvfapwodufwdkYjzihfom
y,fowfjcif;jzpfonf/
xdkoabmudkvnf; w&m;usihfaom a,m*DwdkY qifjcifoHk;oyfyg/
ow0gwdkY\ pdwfudk tpOf ylyefESdyfpufaeonfh txufazmfjyyg tukodkvf
apwodufwdkY csKyfNidrf;apjcif;iSm w&m;usifhMujcif; jzpfonf/ w&m;usifh&if; rdrdpdwf
rD;ESifhwlonfh tukodkvfapwodufrsm; rodrom ,SOfvmwwfonf/ odkYjzpf
w&m;usifhaoma,m*Donf rdrdtIPfpdwfudk y,ftyfaom tukodkvfapwodufESifh
,SOfaompdwfwdkYESifh rrSm;atmif txl;owdjyK&rnf/ rmejyKwfaMumif;? 'd|djyKwfaMumif;
w&m;usifh&if; 'd|d rmepdwfwdkY jzpfaewwfMuonf/ w&m;I&if;vnf; Ipdwftpm;
'd|dpdwf? a'gopdwf? avmbpdwfrsm; jzpfaewwfMuonf/
txufygtukodkvfapwoduf(14)vHk;wdkYudk
r*fav;yg;jzifh
ydkif;jcm;y,fowf&onf/
xdktukodkvfapwoduf(14)rsKd;tm;
tydkif;av;ydkif;cGJumr*fav;yg;y,fowfyHkudk Z,m;wGif MunfhIavhvmyg/
ukodkvfapwodufrsm; (aombeom"m&Papwoduf)
ocFg&uEmtaygif;tpkjzpfaom aombeapwoduftm;vHk;wdkYonf pdwfudk
NcH&Honf/ apwoduftm;vHk;wdkYonf pdwfESifhtwljzpf twlcsKyfonf/
aombeapwodufrsm;ESifh tnormef;apwoduf[kac:aom bufvdkuf (0g)
ESpfbuf&apwodufrsm;\
*kPfowdoabmrsm;udk
wpfckcsif;
em;vnfoabmaygufatmif avhvm aocsmpGm rSwfom;xm;vQif w&m;usifh&m
vG,fulapNyD;
usifhpOfwuf&mwGif
vsifjrefpGm
aygufajrmufatmifjrifaponf/
w&m;usifhaoma,m*D\ tIPfpdwfwGif if;apwodufrsm; ,SOfae&ef rjzpfrae
vdktyfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

r*fav;rsdK;Z,m;
xnfh&ef

(1) o'gapwoduf
(2) owdapwoduf
(3) [d&Dapwoduf
(4) Mowyapwoduf
(5) tavmbapwoduf

=
=
=
=
=

,HkMunfrI
atmufarhrI
&SufrI
aMumufrI
tvdkr&SdrI

aomwmywdr*fIzG,f

52

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

53

(6) ta'goapwoduf
= rcufxefrI
(7) wMwrZwwmapwoduf
= pdwfapwodufrsm;udk nDGwfaprI
y'dapwoduf
= pdwfapwodufrsm;udk Nidrf;at;aprI
(8) um,y'dapwoduf? (9) pdwy'dapwoduf
v[kwmapwoduf
= pdwfapwodufrsm;udk ayghyg;aprI
(10)um,v[kwm? (11) pdwv[kwm
rk'kwmapwoduf= pdwfapwodufrsm;udk El;nHhaprI
(12) um,rk'kwm? (13) pdwrk'kwm
urnwmapwoduf= pdwfapwodufrsm;udk cdkifcHhaprI
(14) um,urnwm? (15) pdwurnwm
yg*knwmapwoduf
(16) um,yg*knwm? (17) pdwyg*knwm
OZkuwmapwoduf
= pdwfapwodufrsm;udk ajzmifhrwfaprI
(18) um,kZkuwm? (19) pdwKZkuwm
0d&wDapwoduf (3) vHk;
(20) orm0gpmapwoduf
0pD'kpdkufav;yg;rS a&SmifMuOfaomapwoduf jzpfonf/
(u) vdrfnmrI (rkom0g')
( c ) Murf;wrf;pGmajymqdkrI (zko0gpm)
( * ) acsmypfukef;wdkufajymqdkrI (ydokP0gpm)
(C) Nydefzsif;aompum;ajymrI (oryvmy0gpm)
(21) ormurEapwoduf
um,'kpdkuf oHk;yg;rjzpfatmif apmifhxdef;aomapwodufjzpfonf/
(u) olwyg;toufudkowfrI (ygPmwdygw)
( c ) olwyg;Opmcdk;,lrI (t'dEm'ge)
( * ) umr*kPf rSm;,Gif;usL;vGefrI (umarokrdpmpm&)
(22) ormtmZD0apwoduf
rdrd\ kyfZD0dw emrfZD0dwwdkYudk wnfwHhcdkifNrJ&eftwGuf tukodkvfruif;aom
toufarG;0rf;aMumif;rI rjyKrd&ef xdef;odrf;aom apwodufudkac:onf/
tyrnmapwoduf (2) vHk;
(23) ukPmapwoduf
=oem;Muifemwwfaomapwoduf ESifh
(24) rk'dwmapwoduf
=olwyg;aumif;usdK;ay: 0rf;ajrmufjcif;
(25) ynda`Eapwoduf
=ynmapwoduf
(1) o'gapwoduf
avmuwGif
o'gw&m;onf
tjrwfqHk;&wem
wpfckyifjzpfonf/
w&m;usifhaom a,m*D\ pdwftwGuf w&m;usifh&mwGif rdwfaumif;jzpfonfh
o'gapwoduf t"du yg0if&ef vdkonf/ pdwf o'gapwoduf cdkifcHhpGm ,SOfaevQif
if;udk o'da`E [kvnf; ac:onf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

54

(2) owdapwoduf
tmHkudk atmufarhaom emrfw&m; jzpfonf/ pdwfudk twdwf tem*wf
tmHkwdkYESihf qufpyfay;onf/ tmHk\oabmudk xif&Sm;atmif jyKwwfonf/
owdapwodufESifh vufESdyf"mwfrD;wlyHk
vlwpfa,mufonf ntarSmifxJ c&D;wpfckudk oGm;aomtcg c&D;oGm;&mt&yf
ESifh vrf;udkodaomfvnf; vrf;udkrjrifyJ jzpfaeonf/ vrf;\ tauGUtaumuf url
ql;ajimifh acsmufurf;yg;ESifh vrf;cGJrsm;onf tarSmifxk\ zHk;uG,frIaMumifh aysmufuG,f
aeonf/ xdktarSmifxkudk NzdKcGif;&ef vufESdyf"mwfrD; xGef;vdkufaomtcg vrf;\
t&Sdoabmw&m;rsm; ay:vGifvmonf/ xdktcgusrS c&D;oGm;olonf vrf;t&Sdoabmudk
ydkif;jcm;jrifNyD; vdk&mc&D;odkY oGm;Edkifawmhonf/
xdkOyrmtwdkif; owdonf vufESdyf"mwfrD;ESifhwlonf/ pdwf ,SOfaeaom
arm[wnf; [laom tarSmifudkcGif; vrf;wnf;[laom t&SdkyfemrfwdkY\oabmudk
Pf xif&Sm;atmif ulnDay;wwfonfh oabmESifhwlonf/ Pfynm jzpfap&ef
taxmuftyHhay;onf/ ayghqrI r&Sdaom tyrm'oabmonf owdapwodufudkyif
qdkvdkjcif;jzpfonf/ 'get&m? oDvt&m? bm0emt&mwdkYvnf; pdwfudk rarhravsmh?
rayghqatmif wdkufwGef;aomapwoduf"mwfjzpfonf/ tmHkay: xif&Sm;atmif pdwfudk
EdI;aqmfwwfonf/
oabmonf
owdapwoduf\
*kPfowdjzpfonf/
w&m;usifhaom a,m*D\pdwf tNrJwrf; ,SOfwGJxm;&rnfh apwodufjzpfonf/
pdwfowdapwoduf r,SOfr dv Qif tvdkvdk tukodkvfarm[apwod uf ,SOfNyD ;om;
jzpfaeawmh onf/ tvif;aysmufvQif tvdkvdk tarSmifa&mufvmouJhodkY jzpfonf/
(3) [d&Dapwoduf
raumif;aom um,uH 0pDuH 'kpdkufwdkY jyKvkyfusL;vGef&rnfudk &Sufwwfjcif;?
a`E odum ysufpD;rnfudk &Sufjcif;ponfh oabmwdkYonf [d&Dapwoduf\
*kPfowd jzpfonf/ oHo&m raumif;aom ,kwfnHhaom b0cEmrsm; r&&Sdvdkjcif;?
ykxkZOf todtjrifESifh raevdkjcif; ponfwdkYonf a,m*D\pdwf [d&Dapwoduf
,SOfaejcif;
aMumifhyifjzpfonf/
oHo&m0JMoCrSvGwfajrmuf&ef
tm;ay;ulnDaomapwodufjzpfonf/
(4) Mowyapwoduf
raumif;rIjyK&m aMumufwwfjcif;jzpfonf/ aMumufonfqdkonfrSm rdrdtm;
Ekdifonfh yk*dKvfudk aMumufonfrsdK;r[kwf/ rdrd um,uH 0pDuH raemuH paom
tukodkvfwdkY jyKrdrSmudk aMumufjcif;? oHo&mab; cEmab; aMumufjcif;udk
qdkvdkonf/ rdrd\a`EESifh udk,fusifhodum ysufjym;rIudkvnf; aMumufjcif;ponfh
oabmonf Mowyapwoduf\ *kPfowdjzpfonf/ b0'ku? cEm'kuab;qdk;udk
aMumufwwfaom apwoduf jzpfonf/
(5) tavmbapwoduf
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

55

avmbapwoduf\
qefYusifbufoabm
jzpfonf/
ukodkvfjyKwdkif;
yg0ifonf/ vdkcsifwyfrufrIudk pGefYvTwfjcif;jzpfonf/ w&m;usifhaom pdwf\ t"du
tm;xm;&aom
rdwfaqGapwodufjzpfonf/
wenf;tm;jzifhqdkaomf
wPSm\tvdktrsKd;rsKd;udk pGefYvTwfjcif; oabmaqmifonfh apwoduf jzpfonf/
w&m;usifhaom a,m*DwdkY w&m;tm;xkwf&mwGif w&m;IpdwfESifh t"du ,SOfwGJ&rnfh
apwodufjzpfonf/ if;tavmbapwoduf\ oabmudk txl;em;vnfatmif
oHk;oyfqifjcifyg/ tvGefta&;BuD;onf/ tavmb apwod u f arG ; jrLaejcif ; onf
w&m;usif h j cif ; wpf r sKd ; yif
jzpf o nf /
xd k a pwod u f u d k
ow0gwdkY
pdwfrarG;jrLEdkifojzifh oHo&m&Snfjcif; jzpfonf/ w&m;usihfaom pdwfESifh tNrJwrf;
uyfxm;&rnf/
(6) ta'goapwoduf
a'goapwodufESifh qefYusifbufoabmudk aqmifonf/ arwmoabmESifh
cED o abmaqmif o nf / w&m;usif h a ompd w f \ t"d u aygif ; zuf t m;xm;&aom
apwoduf jzpfonf/ xdkapwoduf\oabmudk w&m;a,m*DwdkY em;vnf,l
rdrd\pdwf arG;jrLxm;&rnf/ onf;cHvQif edAmefa&mufonf qdkonfhtwdkif;
edAmefa&mufvdkvQif (0g) wpfr*fwpfzdkvf &vdkvQif xdkta'goapwodufudk rdrd\
usifhpOf jznfhqnf; w&m;usifh&rnf/
(7) wMwrZwwmapwoduf
pdwfapwodufrsm;udk
nDGwfrQwatmif
xdef;nday;aom
apwodufudk
ac:onf/ w&m;usifh&m o'gapwoduf? 0D&d,apwoduf paom vGefuJwwfonfh
apwodufrsm;ukd
xdef;nday;aomoabmonf
wMwrZwwmapwoduf\
*kPfowdjzpfonf/ w&m; usifhaom pdwf txl;yg0if aygif;zuf&rnfh apwoduf
jzpfonf/
(8-9) um,y'dapwoduf? pdwy'dapwoduf (y'dapwoduf)
pdwfESifh apwodufwdkYudk Nidrf;at;atmif aqmifwwfaom apwodufjzpfonf/
tukodkvfapwoduf(14)vHk; pdwf uyfNidrIuif;onfESifh wNydKifeufwnf; pdwfESifh
usefapwodufrsm;udk Nidrf;at;atmif aqmif&Gufwwfaomoabmonf y'dapwoduf
wdkY\ *kPfowd jzpfonf/
(10-11) um,v[kwm pdwv[kwm (v[kwmapwoduf)
pdwftukodkvfapwodufwdkY uyfNidrIuif;aomtcg pdwfESifhusefapwodufwdkYudk
ayghyg;atmif aqmif&Gufwwfaom oabmonf v[kwmapwodufwdkY\ *kPfowd
jzpfonf/
(12-13) um,rk'kwm pdwrk'kwm (rk'kwmapwoduf)

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

56

pdwf
tukodkvfapwodufrsm;
uyfcGifhr&onfhtcg
pdwfESifh
usefapwodufwdkYudk
El;nHh
aysmhajymif;atmif
aqmifwwfaomoabmonf
rk'kwmapwodufwdkY\ *kPfowd jzpfonf/
(14-15) um,urnwm pdwurnwm (urnwmapwoduf)
pdwftukodkvfapwodufrsm; uyfcGifhr&onfhtcg pdwfESifh usefapwodufwdkYudk
tmHk cdkifcHhapaomoabmonf urnwmapwodufwdkY\ *kPfowd jzpfonf/
(16-17) um,yg*knwm pdwyg*knwm (yg*knwmapwoduf)
pdwf
tukodkvfapwodufrsm;
uyfcGifhr&Sdonfhtcg
pdwfESifh
usefapwodufwdkYudk
cdkifrmawmifhwif;atmif
pGrf;aqmifay;aom
oabmonf
yg*knwmapwodufwdkY\ *kPfowd jzpfonf/
(18-19) um,kZkuwm pdwKZkuwm (OZkuwmapwoduf)
pdwf tukodkvfapwodufrsm; uyfcGifhr&Sdonfhtcg pdwfESifhusefapwodufwdkYudk
ukodkvft&mvnf;aumif;?
psmef
orx
0dyemt&mvnf;aumif;
ajzmifhrwfatmif aqmif&Gufwwfaomoabmonf OZkuwmapwodufwdkY\ *kPfowd
jzpfonf/
(20-22) 0d&wDapwoduf(3)vHk;
tyrnmapwoduf
tyrnmapwoduf\oabmonf
yk*dKvftrsKd;tpm;
tedrfhtjrifh
cGJjcm;owfrSwfrI r&Sd y J ow 0 g ynwf u d k us,f u s,f j yef Y j yef Y tmHk j yKjcif ;
oabmud k qd k v d k o nf / if;tyrnmonf ukPm? rk'dwm[l ESpfrsKd;&Sdonf/
(23) ukPmapwoduf (oem;Muifemwwfaomapwoduf)
ukPmapwoduf tpGrf;onf vlrsKd; bmom yk*dKvf ow0g tedrfhtjrifh
rcGJjcm;yJ wdkufqdkifrIwpfckjzpfay:vmygu rdrduJhodkY cHpm;rItoD;oD;ay: udk,fcsif;pmem
xm;wwf a omoabmjzif h wpf j cm;ol w yg;tay: ,k , Muif e mwwf a ompd w f r sm;
jzpfatmif pdwfudk EId;qGay;wwfaom *kPfowd&Sdonf/ udk,fcsif;pm Muifemwwfaom
oabmaMumifh 'kurS vGwfajrmufapvdkrI? oufomapvdkrI? csrf;omapvdkrIoabmESifh
aemufqufwGJukodkvfapwodufrsm;udkyg qGJiifwwfaomoabmonf ukPmapwoduf
\ *kPfowd jzpfonf/
(24) rk'dwmapwoduf
auseyf0rf;ajrmufjcif;udk ac:onf/ tjcm;olwyg; pD;yGm;a&;? ynma&;ESifh
tjcm;BudK;pm;
tm;xkwfrIwdkYtay:
&&Sdaom
atmifjrifrIwdkYudk
rdrd&&SdatmifjrifbdouJhodkY auseyf0rf;ajrmufrI oabm? jynfhpHkrIr&Sdao;vQifvnf;
rdrduJhodkY jynfhpHkatmifjrifrI &SdapaMumif; pdwfudk EdI;qGay;wwfaom oabmonf
rk'dwmapwoduf\ *kPfowd jzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

57

(25) ynda`Eapwoduf (ynmapwoduf)


tmHktrsKd;rsKd;wdkY\ xl;axGqef;jym;aom oabmobm0wdkYudk ydkif;jcm; odEdkif
pGrf;aom apwodufjzpfonf/ twdwf? tem*wf? ypKyef umvoHk;yg;wdkYtay:vnf;
taMumif;tusKd; avsmfnDrIoabm obm0rsm;udk ay:vGifxif&Sm;pGm ydkif;jcm;odjrifaom
oabmonf ynda`Eapwoduf\ *kPfowd jzpfonf/*
txufyg apwodufwdkY\ udk,fydkifvuPmoabmudk Munfhjcif;tm;jzihf
igwnf; [l a om oabmr&Sd y J apwod u f w d k Y \ trl t &mvu P moabmrQom
&Sd o nf u d k oHk;oyfMunfhEdkifygonf/

1?6/ cEmzGJUpnf;wnfaqmufyHk(yHkpH-1)\ oabmw&m;wdkYudk


xyfqifh&Sif;vif;jcif;
yHkpH(1)\
tydkif;(c)rS
tydkif;(i)txd
kyfemrfzGJUpnf;rIonf
w&m;usifhaoma,m*D\ twGif; tm,weydkif;wdkY jzpfMuonf/ wpfydkif;pD\
oabmrsm;udk azmfjycJhNyD; ,ckwzef xdktydkif;tm;vHk;wdkY\ tquftpyfoabmwdkYudk
w&m;Irnfha,m*DwdkY w&m;rIrD Pf rSef;qodjrifEdkif&ef avmuOyrmjzifh
EdIif;,SOfjyygrnf/
ADG'D,dkdkufpufESifh wDADGpufOyrm
ESpfxyf"rmHkwpfck w&m;yGJwpfyGJ usif;yaepOf w&m;a[mq&mawmfonf
tay:xyf w&m;a[maeonf q d k y gpd k Y / xd k t ay:xyf w&m;emy&d o wf r qH h
atmufxyfvnf; w&m;em,lonfhy&dowfrsm; &SdaeMuonf/ q&mawmfw&m;a[monfh
tcg q&mawmf\ yHkawmfESifh toHawmfudk atmufxyf&Sd w&m;emy&dowfrsm; zl;jrif
emMum;Edkif&ef
AGD'D,dkuifr&mjzifh
dkuful;
xdkAGD'D,dkuifr&mrS
kyfoHwdkYudk
o,faqmifaom 0g,mBudK;jzifh atmufxyfwGif&Sdaom wDAGDpufESifhaqmif;abmufwdkYtm;
qufoG,fum
wdkufdkuf
kyfoHvTifhay;xm;onf/
atmufxyf
wDAGDzefom;jyifwGifay:aom kyfyHkonf tay:xyfrS w&m;a[maeaom q&mawmf\
kyfyHkESifh wxyfwnf; wlnDaeonf/ aqmif;abmufr S xG ufa om toH onfv nf;
tay:xyfr S q&mawmf \ toHE Sif h wxyfwnf; wlnDaeonf/ atmufxyf&Sd
w&m;emy&dowfwdkYonf
wDAGDzefom;jyif
ay:aom
q&mawmfw&m;a[maeyHkudkzl;ajrmfaeMuum
wNydKifwnf;rSmyif
aqmif;abmufrS
xGufay:vmaom q&mawmf\w&m;oHudk MunfndKpGm em,laeMuonf/
kyfyHkjzpfay:vmyHk
*

oifMum;rIudk rSwf,lrIonf onmapwodufjzpf xdkoifMum;rI\ oabmobm0udk


ydkif;jcm;oHk;oyf odjrif qHk;jzwfEkdifrIonf ynmapwodufjzpfonf/ xdkYaMumifh 0dyemIonfh
a,m*DwdkY\tvkyfonf xdkynda`Eapwoduf\ vkyfaqmifcsufjzpfonf/ w&m;usifhaoma,m*Donf
onmESifh,SOfaompdwfESifh ynmESihf,SOfaompdwfwdkYudk cGJjcm;em;vnfwwf&ef vdktyfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

58

w&m;a[mq&mawmf\ yHk&dyfESifh tvif; tmumowdkY nDGwfpGm taMumif;


jyKjcif;aMumifh vnf;aumif;? AGD'D,dkkdufpuf&Sd qdkif&m"mwfwdkY\ qdkif&m taMumif;jyKjcif;
aMumihfvnf;aumif; AGD'D,dkdkufpuf zvifay:wGif yHk&dyfrsm;ay:onf/ xdkyHk&dyfudk zvifrS
qGJ,lxm;onf/ xdkzvifrS qGJ,lxm;aom yHk&dyfudk "mwfBudK;rSwqifh atmufpufwDADGodkY
ydkYvdkufojzihf xkdyHk&dyfrsm; atmufpuf wDAGDzefom;ay:wGif ay:vmonf/ xdkpuftm;vHk;
wdkYwGif vQyfppf"mwf yg0ifaerI taMumif;wpfyg; &Sdaeonf/ jyifyrS q&mawmf\
tqif;wnf;[laom taMumif;w&m;onf zvifwGif qHk;aeygvsuf atmufxyf&Sd
wDADGzefom;jyifay:wGif tb,faMumifh a&mufaeoenf; [l qef;ppfMunfhMuygpdkY/
jyifyyHk&dyfudk
twGif;yHk&dyftjzpf
zvifu
"mwfobm0tavsmuf
taMumif;tusdK; nDGwfpGm qGJ,lxm;jcif; jzpfonf/ xkdYaMumifh tjyiftmHkudk
taMumif;cH
twGif;tmHk
jzpfay:vmonf/
wzef
yHk&dyfxifaomzvif?
dkufpuftwGif;rSud&d,mESifh
vQyfppf"mwf
wnf;[laom
taMumif;w&m;rsm;u
puftwGif;&Sd
kyfoHwdkYudk
tjyifxkwf0g,mBudK;xJodkY
xyfqifhpD;0ifap&ef
taMumif;jyKjyefonf/ 0g,mtwGif;&Sd aMu;BudK;wavQmuf jzwfvsuf vQyfppf"mwfu
o,faqmifvmaom yHk&dyfwnf;[laom twdkuf"mwftaMumif;w&m;ESifh wDAGDpuf\
zefom;jyifwnf;[laom tcH"mwf taMumif;w&m;wdkY nDGwfpGm taMumif;
jyKMujyefonf/ xdktaMumif;wdkYaMumifh wDAGDzefom;jyif tusdK;w&m;yHk&dyfay:jcif;
jzpfonf/ uJhodkY yHk&dyfay:aepOf qufoG,fxm;aom aMu;BudK;xJudkMunfhvQif
aMu;BudK;xJ yHk&dyfrsm; &Sdonfudk rsufpdjzihf rjrifawGUEdkifyg/ odkYaomf yHk&dyfrsm;r&Sd[k
,lqvQifrSm;rnf/
txufyg Oyrm\oabmudk oHk;oyfjy&vQifw&m;a[mq&mawmf\ rl&if;tqif;yHkudk y"me taMumif;cH AGD'D,dkdkufpuf
yHk&dyfwpfck? atmufxyfwDAGDpuf yHk&dyfwpfck jzpfay:vmonf/ AGD'D,dkdkufpufESifh
oifa,m*D\ puK'Gg&wdkY oabmcsif;wlonf/ wDAGDzefom;jyifonf b0iftMunfESifh
oabmcsif;wl
zefom;jyifwGif
ay:aom
q&mawmf\kyfyHkonf
b0iftMunfay:aom "rmHkESifhwlonf/ yHk&dyfray:ao;aom wDAGDzefom;jyifonf
b0iftMunfoufoufESifh oabmcsif;wlonf/ aMu;BudK;ESifh blwtmHkaMumwdkY
oabmcsif;wlonf/ vQyfppf"mwfESifh zwdkY oabmcsif;wlonf/ atmufxyfwDAGDa&SU&Sd
w&m;emaeaom
y&dowfrsm;ESihf
oifa,m*D\
o[dwfraem0dnmPftpkwdkY
oabmcsif;wlonf/ vQyfppf"mwfonf AGD'D,dk dkufpufrS q&mawmf\ tqif;yHkudk
aMu;BudK;tm;trSDjyKvsuf wDAGDpufodkY o,faqmifyHk onf puK'Gg&rSlygHkudk
blwtmHkaMumudk trSDjyKvsuf puKoru b0iftMunfodkY o,faqmifoGm;yHkESifh
woabmwnf; jzpfonf/
w&m;emaeaomy&dowfwdkYonf wDAGDay:aomyHk&dyfudk Iae&ygvsuf rdrdwdkY\
pdwf w&m;a[maeaomq&mawmfudk wdkufdkufwu,fzl;jrif&ovdk xifaeMu\/
xdkYtwl o[dwfraem0dnmPfonf tqif;tmHk wdkufqdkifaomtcg b0ifay:aom
"rmHkyHk&dyfudk Ijrifae&ygvsuf xdkoabmtrSefudk rodyJ jyify&SdtmHkudk wdkufdkuf
awGUjrifae&onf [l txifrSm; tjrifrSm; jzpfMuonf/
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

59

xdkoabmudk rodjcif;onf t0dZmjzpfonf/ pifppf b0iftMunfay:aeaom


yHk&dyftwk"rmHkudk odjrifcHpm;ae&onf[laom trSefw&m;udk rodyJ jyifytwdkuf"mwf
tqif;(vl wd&pmef opfyif)wdkYudk wdkufkduf awGUjrifae&onf[k t,lrSm;rI
'd|d0dyvmo? trSwfrSm;rI onm0dyvmo? todrSm;rI pdw0dyvmowdkY jzpfaeMuonf/
w&m;usifhonf qdkonfrSm puK'Gg&ESihf raem'Gg&&Sd y&rwfkyfemrfw&m;rsm;udk
odjrifEdkif&ef tm;xkwfjcif; jzpfonf/ w&m;[lonf azmfjycJhaom 'Gg&wdkY&Sd
ypKyefjzpfqJ
kyfemrfwdkYyifjzpfonf/
kyfemrfwkdY\
jzpfysufudkjrifjcif;qdkonfrSm
puK'Gg&odkY tqif;usa&mufrIaMumihf puKyom' lygHk puK0dnmPfwdkY jzpfjcif;ESifh
tqif;csKyfu xdkkyfemrfwdkY csKyfjcif; (0g) ysufjcif;udk ydkif;jcm;jrifjcif;udk
qdkvdkjcif;jzpfonf/
trSef&Sdygvsuf
rawGUjrifjcif;
onf
tIPfpdwf
arm[apwoduf
zHk;tkyfxm;jcif;aMumifh
jzpfonf/
xdkarm[
apwodufudk
pdwfrzHk;tkyfatmif z,f&Sm;aejcif;onf oDv? orm"d xlaxmifjcif; (0g)
w&m;usihfjcif; jzpfonf/ ,ck&Sif;jyaomoabmudk w&m;usihfaoma,m*DwdkY Pfjzihf
owdjyKqifjcif oHk;oyfynm,lyg/

1?6?1/ puK'Gg&taMumif;cHaom kyfemrfcEmjzpfpOf


yHkpH(2-u) zcifjzpfol OD;olawmf\ om;jzpfol armifvStm; awGUjrifyHkudk
taMumif;cH OD;olawmf\ cEmtpOf jzpfay:vmyHkudk okyfjy a&;qGJxm;onf/
txufyHkpHonf a&m*g jyif;xefpGm &aeaom om;jzpfol armifvStm;jrifaom
OD;olawmf\ twGif;kyfemrfjzpfpOfESifh pdwfarm[zHk;um y#dporkyg'fvnfyHkjzpfonf/
tydkif;(u c * C)wdkYonf OD;olawmf\ o[dwfraem0dnmPfudk
jzpfay:apaom
taMumif;w&m;wdkY
jzpfonf/
OD;olawmf\
puKyom'
a&m*ga0'em jyif;xefpGm cHpm;ae&aom armifvS\ tqif;ESifh wxyfwnf;
wlnDonfh tqif;lygHk (y&rwfkyf) jzpfay:aeonf/ xdkpuKyom'(y&rwfkyf) ESifh
tqif;lygHk(y&rwfkyf) ESpfyg;udkpGJ puK0dnmPf (y&rwfemrf) jzpfay:vmonf
(puK y#dp layp OyZwd puK0dnmPH)/
xdkoHk;rsKd;aom y&rwfkyfemrfwdkYonf wpfae&mwnf; jzpfay:awGUqHkMujcif;
(wdPH o*Fwd zam)aMumifh tusKd;w&m;(tydkif;-*) puKor(y&rwfemrf) jzpfay:
vmonf/ xdkpuKoronf puK'Gg&&Sdaom lygHkyHk&dyfudk b0ifftMunfESifh qufpyf
ay;onf/*
,if;puKor\
"red,mrtpGrf;jzifh
raem'GGg&wnf;[laom
b0iftMunf jyifyrSarmifvS\ yHkoPmeftwdkif; tqif;"rmHktjzpf usa&mufonf/
xdk"rmHk (tqif; yHk&dyf y&rwfkyf)ESifh b0iftMunf (0g) re (y&rwfemrf)
ESpfckwdkYudk tpGJjyK jrifodumrQ odaom Oyg'fqJ t[dwfraem0dnmPfESifh ukodkvf
tukodkvf aZmxkdufaom o[dwf raem0dnmPf (y&rwfemrf)wdkY qufum
jzpfMuonf (re y#dp "arp OyZwd raem0dnmPH)/ xdkoHk;rsKd;aom
y&rwfkyfemrfwdkYonf wpfae&mwnf; jzpfay: awGUqHkjcif;aMumihf tusKd;w&m;
*

AGD'D,dkdkufpuf OyrmjyefI&ef
pmrsufESm(8) ed'gef; jyefIyg/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

60

raemor
(y&rwfemrf)
jzpfay:vmonf
(wdPH
o*Fwd
zam)/
xdkraemoronf puKtMunfodkY ajy;TwfNyD; puKtMunfrS ]taz} [laom
tqif;"rmHkudk b0ifodkY o,faqmifjyefonf/ xdkraemoronf raem'Gg&
,SOfzuf a0'emtm; tmHk\ | ted|oabmudk ydkYaqmifay;onf/ puKorESifh

yHkpH (2-u) xnfh&ef

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

61

[laom tqif;"rmHkudk b0ifodkY o,faqmifjyefonf/ xdkraemoronf


raem'Gg& ,SOfzuf a0'emtm; tmHk\ | ted|oabmudk ydkYaqmifay;onf/
puKorESifh raemor jzpfwkdif; a0'em? onm? ocFg&? t[dwf
o[dwfraem0dnmPfwkdY
jzpfMuonf/
xdkodkY
cEmig;yg;
wNydKifwnf;p
jzpfay:vmjcif;onf Zmwd? &ifha&mfjcif;onf Z&m? ysufpD;jcif;onf r&Pjzpfonf/
pdwf Oyg'gef uyfa&mufESdyfpufyHk
OD;olawmf\ ig[kpJG,lxm;aom o[dwfraem0dnmPfonfjyifyom;jzpfol armifvS\ lygHkESifh wdkufdkuf xdawGUjcif; r&Sdyg/ tydkif;(c)&Sd kyfemrf
(lygkH+puK0dnmPf)wdkYESifh wdkufdkuf xdawGUjcif; r&Sdyg/ xdktay:"mwf o[dwfraem
0dnmPf\
yifudk,fobm0rSm
raem'Gg&
xifaom
"rmHkudkom
tmHkjyKodjcif;jzpfonf/
OD;olawmf\
ig
ighpdwf[k
pGJ,lxm;aom
o[dwfraem0dnmPf
t0dZmtarSmifxk (arm[apwoduf) zHk;xm;jcif;aMumifh xdktydkif;(u c * C)ESifh
tydkif;(i)
a&SUjzpf
t[dwfraem0dnmPfESifh
o[dwfraem0dnmPf
kyfemrfjzpfpOfwdkY\oabmudk rodyJ 'dd|dapwoduf uyf ighom;yJ? armifvSyJ [l
ynwfrsm;pGJum trSwfrSm;? todrSm;? t,lrSm; jzpfaeonf/ xdkYaMumifh OD;olawmf\
o[dwfraem0dnmPf (ig[kpJGxm;aompdwf) udk udavomrD;wdkY avmifuRrf;
EdSyfpufMuawmhonf/
tydkif;(u)rS
tydkif;(i)txd
kyfemrfjzpfpOf\oabmudk
rodjcif;onf
t0dZmjzpf\/ rSm;,Gif;pGm ESvHk;oGif;jcif;apwemonf uHjzpf\/ yk*dKvf[k om;[k
t,lrSm;jcif;onf
'd|djzpf\/
xdktmHk
om;wnf;[laom
'd|dESifhwuG
wG,fwmjcif;onf wPSmjzpf\/ jyifytqif;udk kyfemrf[l rjrifodyJ ighom;yJ
armifvSyJ [l r&Sdynwfudk t&Sdxif pGJ,ljcif; 'd|Kyg'gef? xdkYtwl tmHkodkY
Twfwwfonfh raemor\ oabmaqmifrI udkvnf; igTwfonf[l pGJ,ljcif;
'd|Kyg'gef? raem'Gg&&Sd ted|tmHkudk cHpm;aom a0'emudk igcHpm;w,f[l pGJvrf;jcif;
'd|Kyg'gef?
jrifodpdwfudkvnf;
igjrifw,f[l
pGJ,ljcif;
tw0g'kyg'gef?
jyifytqif;jzpfaom armifvS zsm;emaeonfudk usef;rmapvdkjcif; umrkyg'gef toD;oD;
jzpfMu\/ tqdkyg Oyg'gefudef;aeaom OD;olawmf\ o[dwfraem 0d n mPf t pk o nf
ur b 0rnf \ / *
xk d O yg'gef u d e f ; aeaom
cE m ig;yg;
ud a vomrD ;
avmifuRrf;aejcif;aMumifh OD;olawmf\ ig[k pJG,lxm;aom o[dwfraem0dnmPfonf

om;armifvS[k tjrifrSm;pGJ,lrI 'd|Kyg'gefESifh usef;rmapvdkrI umrkyg'gefwdkYudef;aom a&SUpdwf


o[dwfraem0dnmPfonf taMumif;w&m;Oyg'gefjzpf xdktwdkif; jzpfrvmaomtcg a'grerD;
avmifaom aemufo[dwfraem0dnmPfonf tusdK;w&m; urb0jzpfonf/ (Oyg'geyp,m
urba0g)

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

62

qif;&JrD;awmufaom 'kuuEm jzpfoGm;&onff/ w&m;usihfaoma,m*Donf OD;olawmf


uJhodkYyif rdrdcEm\"rjzpfpOfudk rodaomtcg 'Gg&ESihf tmHkwdkufqdkifvmvQif wPSm
rme 'd|djzpf&onfudk Pfjzihf oHk;oyfem;vnf,lyg/
yHkpH(1)t&qdkaomf tydkif;(c)&Sd puKyom'? lygkH? puK0dnmPf? tydkif;(*)rS
puKorESifh raemor? tydkif;(i) a0'emtxd Oyg'geuEmig;yg; jzpfonf/
xd k c E m ig;yg;onf tI c H ( tmHk ) jzpf Oyg'gef ( avmb arm[ 'd | d )
rud e f ; aom
Oyg'geuEm
jzpfonf/
ig[kpJGxm;aom
o[dwfraem0dnmPfpdwftpkonf Oyg'gef udef;aeaom Oyg'geuEmjzpfonf/
if;udk opmzGJUaomf -(u) tydkif; (u c * C) ESifh tydkif; (i) a0'emtxd kyfemrfwdkYonf
twdwftaMumif; ypKyef tusKd;w&m; 'kuopm/
( c ) twdwfb0tpOfrS udef;vmcJhaom wPSmonf taMumif; ork',opm/
( * ) ypKyeftmHk xyfpGJaom wPSmonf tem*wftusdK;jzpfapaom taMumif;
ork',opm/

1?6?2/ aomw'Gg&taMumif;cHaom kyfemrfcEmjzpfpOf


AGD'D,dkkdufpufOyrm
AGD'D,dkdkufpufOyrm tay:xyfrS w&m;a[maom q&mawmf\ toHonf
tmumo?
av
ESifh
j'yfrIefrsm;
yg0iftaMumif;jyK
AGD'D,dkdkufpuf&Sd
toHzrf;rdkufodkY usa&mufonf/ if;wGif vQyfppf"mwfrsm;vnf; pD;0ifaeonf/
toHzrf;rdkufrS "mwfBudK;ESifh wDAGDpufwdkY qufoG,fxm;onf/ wDAGDpufrS toHBudK;udk
toHcsJUpufodkY "mwfBudK;jzifh qufoG,fum toHcsJU toHvTifhabmufodkY toHudk
wqifhjyefydkYonf/ toHvTifhabmuf&Sd pyDumrS w&m;a[maomtoHrsm; xGufaeonf/
if;toHudk w&m;emy&dowfrsm;u tmHkjyK w&m;emaeMuonf/
toHzrf;rdkufrS zrf;,lxm;aom q&mawmf\w&m;oH? vQyfppf"mwf ESifh
toHzrf;
rdkufcGufwdkY
wpfae&mwnf;wGif
awGUqHktaMumif;jyKMuonf/
xdktaMumif;w&m;aMumifh
tusKd;w&m;jzpfaom
w&m;a[moHESifhwlonfh
"mwfwpfckjzpfay:vmonf/ w&m;a[moH ESifhwlaom xdk"mwfudk vQyfppf"mwfu
"mwfBudK;rSwqifh pD;qif;o,faqmifoGm; toHcsJUpufodkY xdawGUoufa&mufonf/
xdkw&m;a[moHESifh
wlaom"mwfonf
toHcsJUpuf
xJodkY
a&muf&SdoGm;NyD;
taMumif;xyfjyKMujyefonf
(ydktoHus,f&ef)/
xdktaMumif;jyKrI
aMumifh
ydktoHus,fonfh w&m;a[mtoHESifh wlaom "mwftopf jzpfay:vmjyefonf/
xdk"mwftopfrSm
toHvTifhabmufudk
xyfqifha&muf&SdNyD;
w&m;a[mtoH\

um; puK'Gg& ]]tmHkwdkufqdkifqJ}} kyfemrfjzpfpOfESifh y#dporkyg'fvnfyHkjzpfonf/ aomw'Gg&


Cme'Gg& Zd0Sg'Gg& um,'Gg& raem'Gg& kyfemrfjzpfpOfESifh y#dporkyg'fvnfyHkudkvnf;
enf;twdkif; odygav/

a0'emuEmudk ydkif;jcm;IjrifaepOf ,SOfzuftjcm;emrfcEmoHk;yg;wdkYudk ydkif;jcm;rIjrifEdkifyg/

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

rl&if;twdkif;
pyD umrS
toH jzpfay:aeonf/
if;w&m;a[moHr sm;udk em,laeMuonf/

1/aomwtMunfonf toHzrf;rdkufESifhwl\/
2/aomworESifh raemoronf vQyfppf"mwfESifhwl\/
aomwmywdr*fIzG,f

63

w&m;emy&d o wfrsm;onf

t&SifpEdrm(atmifvH)

64

3/aomwtmHkaMum (r[mbkwf)onf aMu;BuKd;ESifhwl\/


4/b0iftMunfoufoufoabmonf toHra&mufao;aom vQyfpD;"mwfvTwfxm;onfh
toHvTihfabmufrS pyDumESihf wl\/
5/b0if xifaeaom o'"rmHkonf pyDum usa&mufaeaom w&m;a[mtoHESifh
wl\/
6/b0ifESifh o'"r"mwfwdkY wdkufqdkifazmfjyaeyHkonf pyDumrS toHjrnfaeyHkESifh wl\/
7/o[dwfraem0dnmPfonf w&m;emaomyk*dKvfrsm;ESifh wl\/
toHzrf;rdkufESihf toHcsJUpufwdkYonf kyfw&m;oufoufrQjzpf emrf"mwfESifh EdIif;,SOf
rjyEdkifaomfvnf;
emrf"mwf\
ay:rIoabmudk
kyf"mwfjzpfay:rIoabmESihf
EIdif;,SOf,lyg/ w&m;a[m q&mawmf\ toHkyfwpfrsKd;? toHzrf;rdkuf toHkyfwpfrsKd;?
toHvTifhabmuf rS toHkyfwpfrsKd; jzpfay:vmyHkwdkYudk rdrd\cEmESihf EIdif;,SOf,l
tew0dyemPfodkY a&mufatmifjrifatmif Pfjzifh oHk;oyfyg/
toHay: kyfemrfjzpfpOf&Sif;wrf; (yHkpH 3-u)
jyifytwdkuf"mwfjzpfaom om;jzpfolarmifvS\ taz[kac:aomtoHonf av?
tmumo
paom
taMumif;w&m;rsm;
nDGwfaomtcg
OD;olawmf\
aomwtMunfudk wdkufcdkuf aomwtMunf toHkyf (o'gHk) ]taz}[k ay:onf/
aomwtMunfESifh ]taz}[l a om
toH k y f ( o' g Hk ) ud k
pGJ
]taz}[l a om
aomw0d n mPf jzpf & onf (aomw y#dp oa'p OyZwd aomw0dnmPH)/
xkdoHk;rsKd;wdkY wpfae&mwnf; awGUqHk taMumif;jyKMuaomtcg o'"rmkHudk
o,faqmifaom zwnf;[laom tusKd;w&m; emrfw&m; ay:vmonf/
aomwtMunf r S o' " r m kH u d k o,f a qmif v maom aomwor onf
b0iftMunfudk ]taz}[laom o'"rmHkESifh qufpyfay;onff/ ,if;aomwor\
"red,mrtpGrf;jzifh
b0iftMunf
]taz}
[laom
o'"rmHkay:onf/
b0iftMunfESifh
]taz}[laom
o'"rmHkwdkYudkpGJ
Oyg'fqJ(usa&mufqJ)
o'"rmkHudkodaom t[dwf raem0dnmPfESifh ukodkvf tukodkvf aZmxkdufaom
o[dwfraem0dnmPfwdkY qufum jzpfay:vmMuonf/ xdkoHk;rsKd; wpfae&mwnf;
jzpfay:awGUqHkjcif;aMumihf tusKd;w&m; twGif;twdkuf"mwftopf (raemor)
jzpfay:vmonf/
xdkraemoronf
aomwtMunfodkY
ajy;TwfNyD;
aomwtMunfrS ]taz} [laom o'"rmHkudk b0ifodkY o,faqmifjyefonf/
xdktwdkuf"mwfrS o,faqmifvmaom ]taz} [laom o'"rmHk\ |
ted|oabmudk a0'emuEmu cHpm;onf/ onmuEmrS o'"rmHkay: ]taz}[k
trnfay;onf/ (ig[kpJGxm;aom) o[dwfraem0dnmPfonf taz[laom o'"rmHkudk
Mum;odoabmjzifh vufcHonf/ if;]taz}onfyifvQif t[dwfraem0dnmPfESihf
o[dwf raem0dnmPfpdwfjzpfonf/ ocFg&uEmapwoduftpku 0dkif;tHkum tuJjzwf
oHk;oyf csD;rGrf;qHk;jzwfjcif; jyKMuonf/*
*

em;rSMum;aomtoHudk EIwfrS wzefjyefajymvnf;aumif;? pmjzifha&;vnf;aumif; azmfjyEdkifonf/


Oyrm-vlwpfa,mufu wjcm;vlwpfa,mufudk usD;uef;atmfoH Mum;zl;ovm;[k ar;aomtcg

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

65

xdktcg OD;olawmf\ aomwtMunf rodoabmaqmifonfh ]taz} [laom


o'kyfESifh odoabmaqmifonfh ]taz} [laom emrf"mwf(aomw0dnmPf)[l
kyfemrfwpfpHkay:aeonf/ b0iftMunfvnf; rodoabmaqmifonfh ]taz} [laom
o'"rmHkESifh odoabmaqmifonfh ]taz}[laom emrf"mwf (t[dwfraem0dnmPf
(odkY) o[dwfraem0dnmPf)[l kyfemrfwpfpHk ay:aeonf/ AGD'D,dkdkufpufOyrmt&
w&m;a[m q&mawmf\ toHonf pyDumabmuf xGufay:aeaom w&m;a[moHESifh
wxyfwnf; wlaeouJhodkY aomwtMunf&Sd ]taz}onf b0iftMunf&Sd ]taz}ESifh
wxyfwnf; wlaeonf/

1?6?3/ y#dporkyg'fvnfyHk

wjcm;vlwpfa,mufu Mum;zl;aMumif;ajymjyvQif ar;aomolu b,fvdkvJ? ajymjyprf;ygOD;[k


xyfar;vQif tm [laom toHjzifh atmfjyvdkufonf/ xdkYaMumifh toHudk toHjzifhyif wlatmif
oabmaqmifjy &onf/ Mum;aomol\ em;rSmvnf; tm [k aomwtMunf xif\/
od"mwfuvnf; tm [laom od"mwfay:onf/ usD;uef;atmfaom toH"mwf\ oabmudk pmjzihf
a&;jyaomf ta&;cstm [k tqif;"mwf jzpfay:vmonf/ toH"mwf\oabmudk tqif;oauFwjzihf
azmfjyEdkif\/ xdkYtwl tm [laom 0dnmPf"mwf\ oabmudkvnf; tqif;"mwfoauFwpmjzihf
azmfjyEdkifonf/ pmjzihfa&;jyaom oauFwudk taMumif;cH Pfjzihf oabmudk tmHkjyKyg/
w&m;usihfaoma,m*Drsm; PftjrifpifMu,f&ef twwfEdkifqHk;BudK;pm; &Sif;jyjcif;jzpfonf/
ynwfudk z,f y&rwfudk tmHkjyKyg/
aomw0dnmPfE Si hf t[dwfraem0dnmPfwdkY onf csD;rGrf;jcif;? qHk;jzwfjcif;? om,mjcif;?
rom,mjcif;rsm; r&Sdyg/ ukodkvf tukodkvfjzifhvnf; rqufqHyg/ toH\ t&Sdoabmtwdkif;emrf\
obm0jzifh azmfjyumrQ oufoufyif &Sdygonf/ xdkYtwGufaMumifh toHay: csD;rGrf;jcif;?
trnfay;jcif; jzpf&eftwGuf o[dwfraem0dnmPf&Sd&m raem'Gg&odkY ydkY&onf/ xdktcg raem'Gg&wGif
]]rodoabm
aqmif o nfh
tm}}[l a om
"r t oH " mwf ( "r m Hk ) ES i h f
]]od o abmaqmif o nfh t m}}[l a om
t[d w f
raem0d n mPf
emrf " mwf w d k Y onf
aomwyom'rS m uJ h o d k Y
vuf c HHk r Qjzpf a om
k y f e mrf w pf p H k t jzpf
ay:ay;&onf /
if ; k y f e mrf w d k Y rS o[d w f r aem0d n mPf u 0D x d t qif h q if h c sum tm qd k o nf r S m usD;uef;oH[k
qHk;jzwfonfh tqifha&mufNyD;rS om,mvQif 0rf;ajrmufrI(aomre)? rom,mvQif qif;&JrI
(a'gre) pdwfrsm; qufvuf jzpfay:&onf/ xdkYaMumifh aomw'Gg&rS toH*kPfowdESifh
raem'Gg&rS tm [laom "rtoH"mwf\ *kPfowd wlrSomvQif o[dwfraem0dnmPf ukodkvf
tukodkvfajrmufzdkY woabmwnf; wpfpdwfwnf;wlMurnf jzpfonf/

emrlyy&dap'Pf ]]y&dap'Pf}} [lonf cGJjcm;odjrifaom Pfjzpfonf/ txufyg


&Sif;jycJhonfhtwdkif;
aomw'Gg&
rodoabmaqmifonfh
taz
toHkyfw&m;ESihf
odoabmaqmifonfh
taz
emrf w &m;wd k Y
wxyf w nf ;
woabmwnf ; uJ h o d k Y
cG J j cm;r&Ed k i f a tmif wl a eMuonf / yp K y e f q wf q wf jzpf a om wxyf w nf ; ? wpf a e&mwnf ;
ud e f ; aeaom rwl n D o nfh xd k k y f o wd ? emrfowdwdkYudk cGJjcm;odjrifE dki faom PfrSomvQif
emrlyy&dap' Pf trSefjzpfonf/ xdkY twl b0if(ac:) pdwftMunfvnf; aomw'Gg&rSmuJhodkY
ay:aeaom kyfemrfwpfpHkudkvnf; tIPfjzifh cJGjcm;od&SdEdkif&rnf jzpfonf/ xdkodkY r[kwfbJ ajc
vuf udk,f acgif;[k odaeaom ynwftjrif kyfw&m;ESihf ig[k pGJxm;aom raem0dnmPfpdwfwdkY
wjcm;pD jzpfaeonfudk kyfemrfuGJonf[l emrlyy&dap'PfwyfvQif rSm;,Gif;aeonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

66

b0ifodkYa&muf&Sdaom tmkHaygif;pHk"rmHkwdkY\ aumif;oabm qdk;oabmudk


vufcHaom a0'emwnf;[laom emrfw&m;udk ,SOfzufjzpfaom o[dwfraem0dnmPf
pdwfu ydkif;jcm;rjrifvQif wPSmul;onf (a0'em yp,m wPSm)/ a0'emESifh a0'em
jzpfaMumif;udk ydkif;jcm;rodrI (t0dZm)onf a0'emrSwPSmul;jcif;\ taMumif;w&m;
jzpfaomaMumifh ]]t0dZmork',m tmo0(wPSm) ork'a,m}}6 [kqdkjcif;jzpfonf/
ypKyefwdkufqJ qif;&JrD;awmufaeaom a&SUo[dwfraem0dnmPf\ jzpfaMumif;
onf ypKyef? twdwf? tem*wfudk tmHkjyK BuHpnfawG;awmrIaMumifh jzpfay:vmaom
"rmHkkyfemrfwdkYudk
ydkif;jcm;rodrIt0dZmyif
jzpfonf/
xdkrodrIt0dZmonf
wPSmESifh ,SOfaom ocFg& (apwem)oHk;rsKd; (yknmbdocFg& tyknmbdocFg&
tmembdocFg&)wdkYudk jzpfay:aponf/ Oyg'gefESifh,SOfaom xdkocFg& (apwem)
oHk;rsKd;aMumifh umrb00dnmPf (tyg,fav;bHkESifh vlUbkH ewfjynfajcmufxyf)
lyb00dnmPf (lyjA[mq,fhajcmufbHk) tlyb00dnmPf (tlyjA[mav;bHk)
tusKd;w&m;wkdYudk jzpfaponf/ (ocFg& yp,m 0dnmPH) wPSm[lonf umrwPSm?
b0wPSm? 0db0wPSm jzpfonf/

t0dZm ocFg& wPSm Oyg'gef uH jzpfaMumif;ESifh jzpfyHk


o[dwfraem0dnmPfonf
rD;pmavmifpmjzpf\/
tukodkvfapwoduf(14)yg;onf
rD ; jzpf \ /
o[d w f r aem0d n mPf \
yuwd o abmonf jzLpif o ef Y &S i f ; onf / xd k Y twl tydkif;(c)rS 0dnmPf(5)rsKd; ESifh
tydkif;(C)rS 0dnmPf(1)rsKd;onfvnf; jzLpifoefY&Sif;onf/ xdk0dnmPftm;vHk;wdkYonf
tmHk\oabmudkvdkuf tcdkuftwefYtm;jzifh cGJjcm;xm;jcif; jzpfonf/ rl&if;rSm
odrI[laom pdwfwpfrsKd;wnf; (0g) 0dnmPfwpfrsKd;wnf;om jzpfygonf/
yH k p H - 1t& tk y f p k t vd k u f zG J U aomf tyd k i f ; (u c * C) wd k Y o nf
taMumif ; ]]y#dporkyg'}} jzpf tydkif;(i)onf tusKd; ]]y#dporkyE}} jzpfonf/
o[dwfraem0dnmPf
tusKd;y#dporkyE
jzpf&jcif;\
taMumif;&if;jzpfaom
y#dporkyg'tkyfpk&Sd pdwf(6)rsKd;onf tusKd ; w&m; tAsmuw"r o uf o uf r Qjzpf N yD ;
uk o d k v f
tuk o d k v f
apwod u f r sm;
,SOfwGJrIr&Sdojzifh
ukodkvfuH
tukodkvfuHwdkYudkvnf; rjyKvkyfwwf? (11)yg;rD;vnf; awmuf a vmif r I r &Sd & um;
xd k 0 d n mPf ( 6)rsKd ; wd k Y onf
rnf o nfh t cgrQ
rD ; pmavmif p m
rjzpfMu/
taMumif;taxmuftyHh oufoufrQ jzpfonf/
o[dwfraem0dnmPfonf rD;pmavmifpmjzpf tukodkvfapwoduf[laom
udavomrD;wdkY\ awmufavmifjcif;udk cH&onf/ ukodkvf tukodkvfapwodufwdkYESifh
wJGaom o[dwfraem0dnmPfonf twdwftaMumif;aMumifhjzpfaom ypKyeftusKd;w&m;
vnf; jzpf\/ xdko[dwfraem0dnmPfonf tukodkvf ukodkvf apwodufrsm;ESifhvnf;
,SOfwGJaomtcg tem*wfcEmwnfaqmufrnfh (t0dZm ocFg& wPSm Oyg'gefESifh
ukodkvf^tukodkvfuHwdkY\rSD&m) taMumif;w&m;vnf;jzpf\/ (11)yg;rD; awmufavmifrI
vnf ;
&Sd \ /
xd k Y a Mumif h
o[d w f r aem0d n mPf o nf
6

rlvyPmoygVdawmf? rlvy&d,m,0*f? orm'd|dokwf-104 ESm-67

aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

67

twd w f t aMumif ; ud k a xmuf a omf


(ypKyefjzpfaom)tusKd;w&m;jzpf
tem*wftusdK;w&m;udkaxmufvQif(ypKyefjzpfaom) taMumif;w&m;jzpf\/

1?6?4/ 0dnmPfoHk;rsKd;oabm
yHk&dyfoHk;rsKd;
a&;om;azmfjycJhNyD;aom AGD'D,dkdkufpuf Oyrmjzihf &Sif;jy&aomf
1/jyify taMumif;cH yuwdyHk&dyfwpfck &Sd\/ (w&m;a[mq&mawmfyHk)
2/AGDG'D,dkdkufpuf
tusKd;yHk&dyfxifovdk
puKyom'vnf;
tusKd;yHk&dyfwpfckxif\ (&Sd\)/
3/wDAGDzefom;jyif tusKd;qufyHk&dyfwpfckxifovdk raem'Gg&vnf; tusKd;quf
yHk&dyf wpfckonf xif\ (&Sd\)/
0dnmPfpdwfoHk;rsKd;
lygHkonf puKyom'odkY xdcdkufonf&Sdaomf tusKd;tm;jzifh
1/ tcH"mwfpuKyom' puK0dnmPf (tydkif;-c)?
2/ tcH"mwfraem'Gg& tay:"mwft[dwfraem0dnmPf (tydkif;-C)ESifh
3/ tay:"mwf o[dwfraem0dnmPf (tydkif;-i)
wnf;[laom
0dnmPfpdwfoHk;rsKd;wdkYonf
tpOftwdkif;jzpfay:Muonf/
xdkodkY
yHk&dyfoHk;rsKd;ESihf
pdwfoHk;rsKd;wdkY\
obm0vuPmudk
odjrifIjrifEdkifrSomvQif
orm'd|dPf&onf[k rSwf,l qHk;jzwfyg/
a&oHk;rsKd;Oyrm
vlwpfa,mufonf a&wGif;xJrS a&udkcwf (1) ajcaq;tdk;xJodkYvnf;aumif;?
(2)
aomuf a &td k ; xJ o d k Y vnf ; aumif ; ?
(3)
[if ; csuf t d k ; xJo d k Y vnf ; aumif ;
xnfh \ / xdktdk;oHk;vHk;xJ&Sd a&wdkYonf a&csif; wlnDMuaomfvnf; tdk;csif;rwl
ae&mcsif;rwl *kPfcsif;jcm;em;oGm;onf/
[if;csuftdk;xJ&Sd a&onf qD qm; ikyf MuufoGef toD; t&Guf om;
ig; wdkY\ t&om tqif; teHY *kPfwdkY\ yg0ifaygif;pyfrIaMumifh rlva&\
*kPftwdkif; rawGU&awmhay/ odkYaomf xdk [if;tdk;xJrS a&udk "mwfcGJ
oefYpifvdkufvQif
rl&if;a&\
*kPfowdtwdkif;
jyefxGufvmNyD;
ajcaq;tdk;?
aomufa&tdk;wdkY &Sdaom a&wdkYuJhodkYyif rl&if;*kPftwdkif; jyefjzpfoGm;onf/
xd k e nf ; twl uH u zef w D ; ay;vd k u f a om pd w f o nf od j cif ; vu P mtm;jzif h
wpfrsKd;wnf;om&Sd\/ puKyom' jzpfaomtcg puK0dnmPfpdwfjzpfoGm;onf/
tcH"mwf
raem'Gg&
jzpfaomtcg
(tay:"mwf)
t[dwfraem0dnmPfESifh
o[dwfraem0dnmPfpdwf jzpfoGm;onf/ o[dwfraem0dnmPfjzpfaomtcg ,SOfzuf
apwodufwdkY\ vTrf;rdk;rIudk vdkufaumif;aomo[dwfraem0dnmPf(ukodkvfpdwf)?
raumif;aomo[dwfraem0dnmPf
(tukodkvfpdwf)?
aumif;
raumif;rS
vGefajrmufaom o[dwfraem0dnmPf (Bud,mpdwf) [l oHk;rsKd;uGJjym;oGm;onf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

68

xdkraem0dnmPfudkyif opmav;yg; odqJtcg r*fpdwf[l vnf;aumif;?


edAmefudk tmHkjyKaomtcg zdkvfpdwf[lvnf;aumif; 'd|dESifhwJGvQif 'd|dpdwf? wPSmESifh
wJGvQif wPSmpdwf? arm[ESifhwJGvQif t0dZmpdwf ponfjzifh ac:Muonf/ rnfodkYyif
ac:onfjzpfap ,SOfazmf,SOfzuf apwodufwdkYudk z,fvdkufvQif tmHkudkodjcif;
vuPm wpfckom ay:vmonf/ if;onfyif 0dnmPf\ rl&if;yifudk,fowdjzpfonf/
puK0dnmPfonf ajcaq;tdk;xJ&Sda&ESifhwlonf/ t[dwfraem0dnmPfonf
aomufa&tdk;xJ&Sd
a&ESihfwl\/
o[dwfraem0dnmPfonf
[if;tdk;xJ&Sd
[if;a&ESifhwlonf/ xdkpdwfoHk;rsKd;wGif puK0dnmPfESifh t[dwfraem0dnmPfwdkYonf
tmHkudk odumrQom odaom tusKd;w&m;oufoufjzpfaom 0dnmPfwdkYjzpfonf/
xdkYaMumifh xdk0dnmPfwdkY ukodkvfapwoduf tukodkvfapwodufwdkYonf ,SOfwGJrIr&SdyJ
tqif;tmHkudk odumrQ od o nf / vl y J ? a,musf m ;yJ ? rd e f ; ryJ ? yk *d K vf y J ? ynwf y J ?
y&rwf y J ? tqif ; k y f y J ponfjzifhowfrSwfjcif; qHk;jzwfjcif; r&SdMuay/ tay:"mwf
o[dwfraem0dnmPfonfum; ukodkvf tukodkvf apwodufwdkYESihf,SOfwGJonf/
xdktay:"mwf o[dwfraem0dnmPf\ yifudk,fobm0rSm raem'Gg&xifaom
"rmHkudk tmHkjyKodjcif;rQomjzpfNyD; ,SOfzuf jzpfMuaom a0'emuEmonf
cHpm;jcif;?
onmuEmonf
rSwfom;jcif;?
ocFg&uEmonf
jyKjyifpD&ifjcif;oabmoufoufrQ jzpfonf/ w&m;usifhjcif;qdkonfrSm txuf azmfjy
a&;om;cJhaom yHk&dyfoHk;rsKd;ESihf pdwfoHk;rsKd;wdkY\ obm0vuPmudk odjrif&ef
tm;xkwfjcif; jzpfonf/ xdkobm0udk rodojzifh w&m;usifhaoma,m*DwdkY\ pdwf
wPSm rme 'd|djzpf&onf/ wPSm rme 'd|dcsKyfvdkvQif txufazmfjycJhaom
kyfemrfjzpfpOfwdkYudk ydkif;jcm;jrifatmifI&rnf/ txufazmfjycJhaom y&rwfkyfemrfwdkYudk
ydkif;jcm;rjrifao;vQif vdk&if;yef;wdkif ra&mufao;yg/ ,if;odkY ra&mufjcif;onf
oDv0dok'd? pdw0dok'd rjynfhpHkao;aomaMumifhjzpfonf/ w&m;usifhaom a,m*Drsm;
txl;owdjyKyg/

1?6?5/ zESpfrsKd; tjyeftvSef tusKd;jyKyHkoabm


a&qGJyHkOyrm
a&wGif;xJrSa&udk yHk;jzifhqGJolonf BudK;udkvufjzifh qGJwif&mwGif b,fvufrS
BudK;qGJrI t&SdefqHk;cgeD;vQif nmzufvufu qGJwifjyefonf/ b,fvufESifh
nmvuf ajymif;qGJaomfvnf; t&Sdefr&yfyJ wqufwnf;uJhodkY BudK;ESifha&yHk;onf
tay:odkY
wufvmonf/
b,fvufESifhnmvufwdkYonf
rjcm;aomtm;jzifh
aumif;pGmrjcm;aom tm;jzifh (teE&? oreE&)ypnf;quf aus;Zl;jyKMuonf/
xdkYtwl puK'Gg&rS xGufay:vmaom twdkuf"mwf (puKor)onf
tmHkwdkYESifh tmHk\ *kPfowdrsm;udk raemodkY ydkYay;NyD; csKyf&onf/ xdkodkY csKyfonfESifh
wNydKifwnf; raemrS xGufaom Twfwwfonfh twdkuf"mwf (raemor)onf
raemwGif tmHkudk tvsifrysufap&ef puK'Gg&odkY jyefTwfNyD;,l raemodkY ydkYaponf/
pdwftpOf tvsif rjywfap&ef tmHkudk o,faqmifay;aeonfh obm0"r
aqmifMujcif;
jzpfonf/
a&yHk;ESifh
BudK;onf
tmHkESifhwl\/
puKtwdkuf"mwf(puKor)onf nmvufESifh wl\/ raemrS xGufTwfaom
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

69

twdkuf"mwf (raemor)onf b,fvufESifhwl\/ w&m;usihfaom a,m*DwdkYonf


xdkzESpfrsKd;udk ydkif;jcm;jrifatmif I&rnfjzpfonf/
puK'Gg&rS
puK0dnmPfudktrSDjyKjzpfay:vmaom
ly"rmkHudko,faqmifvmaom puKoronf raem'Gg& a0'em onm ocFg&
ESifht[dwf(odkY)
o[dwfraem0dnmPf
wd k Y ud k
{uk y g 'o[Zmwtm;jzif h
jzpf a y:ap\/ ( pu K or yp , m a0'em? puKorZma0'emyp,m -----onm ocFg& t[dwf^o[dwfraem0dnmPf)
tvm;wlyif b0if (ac:) raem'Gg&rS Twfaom raemoraMumifhvnf;
raem'G g & a0'em onm ocF g & t[d w f ES ifh o[d w f r aem0d n mPf wdk Y onf
{ukyg'o[Zmwtm;jzifh twlwuG jzpfay:vm&\/ (raemoryp,m a0'em?
raemorZma0'emyp,m------onm ocFg& o[dwfraem0dnmPf)
yp K y e f w d k u f q J qif ; &J rD ; awmuf a eaom a&SU o[d w f r aem0d n mPf o nf
tukokdvfapwoduf(14)vHk; ,SOfwGJaeaom? t0dZm zHk;xm;aom o[dwfraem0dnmPf
tydkif;(i) tay:"mwftkyfpk jzpfonf/ (raemorZma0'em yp,m ------ wPSm?
wPSm yp,m Oyg'geH)
yHkpH(1)udk oabmaygufatmif aocsmpGm qifjcifoHk;oyfMunfhyg/ puKorudk
taMumif;cHum raem'Gg& wNydKifeufwnf;yif a0'em onm ocFg& t[dwfESifh
o[dwfraem0dnmPfwdkYonf obm0ed,mrtwdkif; jzpfay:Mu&onf/ if;a0'em
onm ocFg& t[dwfESifh o[dwfraem0dnmPfwdkYonf raem'Gg&udk rSD
jzpfMuaomfvnf; puKorudk taMumif;cH jzpfay:vmaom tusKd;w&m;pk
jzpfjcif;aMumifh ]]puK'Gg&du}} [laomtrnfjzifh a'oemawmfwdkY oHk;EIef;onf/
b0if
(ac:)
re
ly"rmHk
xdkly"rmHkudk
odumrQodaom
t[dwfraem0dnmPf
oHk;rsKd;
aygif;qHkjcif;aMumifh
b0ifrS
jzpfay:vmaom
raemoronf puK'Gg&&Sd lygHkodkY jyefTwfvsuf |oabm ted|oabmudk
raem'Gg&&Sd a0'emtm; ay;ydkYonf/ xdkYaMumifh ]]raemoryp,m a0'em onm
ocFg&
o[dwfraem0dnmPf}}[k a&SU wifjycJhjcif; jzpfonf/ raemorudk
taMumif;cH jzpfvmaom tusKd;w&m;pk jzpfjcif;aMumifh xdk a0'em onm ocFg&
o[dwfraem0dnmPfwdkYudk ]]raem'Gg&du}} [laom trnfjzifh a'oemawmfwdkY
ynwfwyf
oHk;EIef;xm;onf/
yHkpH-1onf
raem'Gg&rSaygufzGm;vmaom
raemorudk taMumif;cHum jzpfay:vmaom tusKd;w&m; emrftpkudk azmfjyjcif;
jzpfonf/
xdktusKd;w&m;pkonfvnf;
raem'Gg&xifaom
ly"rmHkudkyif
cHpm;jcif; rSwfjcif; ponfwdkYudk jyKvkyfonf/
raem'Gg& &Sif;wrf; (tydkif;-C)
puKoronf puKyom'&Sd lygHk\oabmudk rD;pmESihfwlonfh b0if (ac:)
raem'Gg&odkY ydkYay;onf/* rD;pm rD;awmufbdouJhodkY puKyom'&Sd lygHkudk
taMumif;cH
b0if
(ac:)
raem'Gg&
ly"rmHk
jzpfay:vmonf/
*

zjzpfay:vmyHk rD;jcpfOyrmudk jyefIyg/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

70

xdkb0ifxifaom tqif;yHk&dyf (ly"rmHk)onf ypKyefjyifytqif;r[kwfyJ


puKyom'&Sd lygHkonf puKor\ tpGrf;jzifh twGif;tmHktjzpf ajymif;vJum
raem'Gg& xifaom (re y#dp "r OyZwd raem0dnmPH ESifhtnD) "rmHk jzpfonf/
xdk"rmHkESifh
b0iftMunfwdkY
aygif;qHkjcif;aMumifh
(rD;awmufonfESifh
tvif;jzpfay:ouJhodkY) b0if (ac:) raem'Gg& ly"rmHkudk odumrQoabm
t[dwfraem0dnmPf
jzpfay:vm\/
xdkYaMumifh
b0ifudkrSD
ly"rmHkESifh
t[dwfraem0dnmPf emrf[l kyfemrf wpfpHkjzpf&onf/
xdkb0if(ac:)raem'Gg& tqif;ly"rmHk b0if(ac:)re t[dwfraem0dnmPf
xdkoHk;rsKd; aygif;qHkrIaMumifh tusKd;w&m; raemoronf puK'Gg&odkY jyefTwfvsuf
pu K 'G g &&Sd l y gHk \ |oabm ted | oabmud k b0if (ac:) raem'G g &od k Y
pD;0ifapjyefonf/ qufvuf t[dwfraem0dnmPfrS o[dwfraem0dnmPfwdkifatmif
emrfw&m;rsm; qufjzpfonf/ if;raemor\ oabmonf rD;aMumifhjzpfaom
tvif;a&mifrS rlvrD;xGef;oludk wefjyef tusKd;oufa&mufrI jzpfaponfESifh wl\/
,ck&Si f;jyNyD;cJha om yH k& d yf oH k;rsKd;rS pdw f oH k;rsKd; txd k yf emrf jzpfpOf wd kY onf
w&m;Iaom a,m*DwdkY\ tIPfjzifh ydkif;jcm;jrif&rnfh tIcHrsm; jzpfonf/
puKor\oabm
za,mif;wdkifrD;tvif;Oyrm
ae&mwGif puKoronf puK'Gg&yif puK0dnmPfESifh twlwuGjzpfNyD;
twlwuG csKyfygvsuf tb,faMumifh b0if (ac:) raem'Gg&odkYa&muf if;ESifhtwl
lygHk\ |oabm ted|oabmwdkYudkyg o,faqmifay;ydkYygoenf;[k pOf;pm;zG,f
&Sdonf/ puKoronf puK0dnmPfESifh wNydKifeufcsKyfonfrSm rSefonf/ odkYaomf
oabmvuPm ESifh jyKvkyfyHkudp uGJjym;MuaomaMumifh xdkpuKoronf b0if
(ac:) raem'Gg&odkY lygHk\ |oabm ted|oabmudk ay;ydkYonf[k qdkxm;jcif;
jzpf\/ xdkoabmudk atmufygOyrmjzihf em;vnf,lyg/
tcef;wpfcef;twGif; rD;xGef;xm;aom za,mif;wdkifwpfwdkif vif;aeonf/
xdkza,mif;wdkif rD;awmufaeonfudkvnf;aumif;? tcef;twGif; tvif;a&mif ysHUESHU
aeonfudkvnf;aumif; awGU&vdrfhrnf/ ,if;udk Pfjzihf oHk;oyfMunfhygu (rD;GefY)
rD;awmufonf w&dyf&dyf jzpfcsKyfoabmjzihf awmufavmifaeovdk tvif;a&mifonf
vnf; rD;awmufESifhtNydKif w&dyf&dyf jzpfumcsKyfum ywf0ef;usif t&yfq,frsufESmodkY
tvif;pGrf;tm; &Sdoavmuf ysHUESHUaernf jzpfonf/ rD;awmufonfESifhwNydKifeuf
tvif ; a&mif o nf xG e f ; vif ; ysH U ESH U aernf / rD ; awmuf c sKyf o nf E S i f h wNyd K if e uf
tvif;a&mifonfvnf; csKyfaysmufoGm;onf/
xdkodkY rD;awmufESifh tvif;a&mifonf wNydKifeuf jzpfMu csKyfMuaomfvnf;
oabmvuPmESifh jyKvkyfyHk udptm;jzihfrl uGmjcm;onf/ (rD;GefY)rD;awmufonf
za,mif;wdkif\ rD;pmxuf0ef;usifom jzpf\/ tvif;a&mifrSmrl t&yfq,frsufESmodkY
pGrf;tm;tvdkuf ysHUESHU tarSmifudk cGif;apNyD;rS csKyf\/ xdkoabmudk Pfjzifh
oHk;oyfyg/
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

71

puK0dnmPfESihf rD;awmufwl\/ puKorESifh tvif;a&mifwl\/ rD;onf


rD ; pmyif j zpf rD ; pmyif csKyf o uJ h o d k Y pu K 0d n mPf o nf pu K yom'yif jzpf
puKyom'yif csKyf\/ rD;\ tvif;a&mifonf ywf0ef;usift&yfq,frsufESmodkY
xGef;vif;ysHUESHU jzpf&csKyf&ouJhodkY puKoronf puK'Gg&rSjzpf b0if (ac:)
raem'Gg&odkY lygHk\*kPf(|oabm ted|oabm)udk ay;ydkYvsuf csKyf&onf/ odkY
uGJjym;onf/ xdkenf;wlyif t[dwfraem0dnmPf? o[dwfraem0dnmPfESifh if;wdkYESifh
,SOfaom
raemorwdkY\
wNydKifwnf;jzpfjcif;?
wNydKifwnf;csKyfjcif;?
wpfckwnf;aom tmHk,ljcif; ({umvre)? wpfckwnf;aom rSD&m&Sdjcif; ({u0wKu)
oabmwdkYudk enf;twdkif; em;vnfoabmayguf&rnf/
xdkenf;wlpGm aomworonf aomw'Gg&rS toHkyfESifhwlonfh "r"mwfudk
o,f a qmif b0if t Munf rl & if ; twd k i f ; uJ h o d k Y toH " r " mwf jzpf a y:aponf /
Cmeoronf
Cme'Gg&rS
teHYkyfESifhwlonfh
"r"mwfudk
o,faqmif
b0iftMunf rl&if;twdkif;uJhodkY teYH"r"mwf jzpfay:aponf/ Zd0Sgoronf
Zd0Sg'Gg&rS t&omkyf ESifhwlonfh "r"mwfudk o,faqmif b0iftMunf
rl&if;twdkif;uJhodkY t&om"r"mwf jzpf a y:aponf / um,or onf um,'G g &rS
awG U xd r I k y f E S i f h w l a om "r " mwf u d k o,faqmif b0iftMunf rl&if;twdkif;uJhodkY
tawGU"r"mwf jzpfay:aponf/
Oyrmtm;jzifh--iSufaysmoD;udkpm;onf qdkygpdkY/ iSufaysmoD;\ t&omESihfwuG
tom;wdkYonf
vQmESihfawGUxdNyD;
tpmrsdK>yefwavQmuf
usqif;oGm;onf/
if;iSufaysmoD; t&omESihf tom;wdkYonf pdwf wdkufkduf xdawGUqufqHrI r&dSyg/
iSufaysmoD; t&om"mwfESihf vQmtMunfwdkY awGUxd&mwGifvnf; iSufaysmoD;\
rl&if;t&omonf
vQmtMunfxJodkY
pdrfh0ifoGm;jcif;r&dS/
vQmtMunfrS
Zd0Sg0dnmPfESihf,SOfzuf
zwnf;
[laom
emrfw&m;u
vQmtMunfESihf
iSufaysmoD;\ t&om"mwfwdkY awGUxdonfhtcg t&omowdESifhwlonfh "mwfwpfrsKd;
jzpfay:apNyD; if;"mwfudk reodkYydkYay;onf/ rerS aygufzGm;vmaom raem0dnmPfESihf
,SOfzufa0'emu cHpm;onf/*
cEm&Sd
kyfemrf"red,mrjzpfpOfudk
ydkif;jcm;rodaom
ow0gwdkYonf
jyifyrSytmHk ud k wd k u f kd u f cH p m;ae&onf [l txif r S m ;NyD ; wPS m ES i h f w uG
oH a ,mZOf r sm; jzpfaeMuonf/ trSefrSm t0dZm(arm[)\ vSnhfpm;rIaMumifh
*

zwnf;[laomemrf"mwf\ ydkYaqmifrIudk rSef;qjrifEdkif&ef Oyrmaqmif&aomf-- jrefrmEdkifiH&Sd


vlwpfOD;ESifh rdkifaygif;(6000)a0;uGmaom t*FvefEdkifiH&Sd vlwpfOD;wdkY tjyeftvSef w,fvDzkef;jzihf
pum;ajymMu&mwGif vlESpfOD; ESpfawmiftuGmwGif pum;ajymqdkaeouJhodkY wpfOD;ajymqdkonfhtoHudk
wpfOD;u tcsdefuGmjcm;rI r&SdyJ Mum;&onf/ odkYjzpf&jcif;rSm a&'D,dkvdIif;wGif;&Sd vQyfppf"mwfonf
toHo,faqmifrI vsifjrefjcif;aMumifh jzpfonf/ xdkY twl y'Gg&tmHkwkdY onf b0iftMunf
wNydKifeufuJhodkY usa&muf xif&jcif;rSm zemrf"mwf\ vsifjrefjcif;aMumifh jzpfonf/ txufyg
'Gg&(5)aygufrS z(5)rsKd; o,faqmifvmjcif;aMumifh raem'Gg& xifaom tmHk(5)rsKd;wdkYonf
"rmHktjzpf jzpfay:vmonf/ raemoronfvnf; ypKyeftmHk &Sd&m 'Gg&odkY Twf tmHkwkdYudk
raem'Gg& xifaponf/ twdwf tem*wf tmHkrsKd;pHk "rmHkESifh umv0drkwf "rmHkwdkY onffvnf;
raem'Gg& xifaponf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

72

trSwfrSm;? todrSm;? t,lrSm; (onm0dyvmo? pdw0dyvmo? 'd|d0dyvmo)wdkY


jzpfaeMu&jcif;jzpfonf/

1?6?6/ t[dwfraem0dnmPfESifh o[dwfraem0dnmPf


t[dwfraem0dnmPf
t[dwfraem0dnmPfonf tydkif;(i)&Sd 0dnmPfyif jzpfonf/ xdkt[dwfraem
0dnmPfonf tmHkudk taMumif;cH (0g) tmHktvdkuf ajymif;vJ jzpfay:jcif;jzpf\/
ypKyeftmHk(5)yg;onf
"rmHktjzpf
b0iftMunf
wpfae&mwnf;odkY
OD;wnfusa&mufNyD; usa&mufonfhtmHk\oabmtwdkif; b0iftMunf xifMuonf/
xdkokdYusa&muf&mwGif vnf; wpfBudrfwGif xif&Sm;onfh t"dywdtmHkwpfrsKd;om
raem'Gg&0Zmef;jzifh vufcHonf/
tu,f lygHkusa&mufvQif b0iftMunf ly"rmHkyHk&dyf jzpfay:onf/
xdkb0iftMunfESifhly"rmHkwdkYudkpGJ b0ifpdwfrStmHkudkvufcHaom t[dwfraem0dnmPf
tjzpf
ajymif;vJ
jzpfay:vm\/
xdkt[dwfraem0dnmPfonf
puK'Gg&&Sd
puK0dnmPfuJhodkY ly"rmHkudk jrifodumrQ oufoufjzpfonf/
puK'Gg&wGif puKyom'ESifh lygHk raygif;qHkrDu puK0dnmPfonf jzpfay:jcif;
r&SdyJ?
puKyom'ESifh
lygHk
aygif;qHkrS
puK0dnmPf
jzpfay:vmouJhodkY
b0iftMunfESifh l y "r m Hk raygif ; qHk r D u t[d w f r aem0d n mPf ( jrif o d p d w f ) onf
jzpf a y:jcif ; r&Sd ? b0iftMunfESifh ly"rmHk aygif;qHkrS jzpfay:vm\/
xdkYtwl
toH"rmHkonf
b0iftMunfodkYusa&mufaomtcg
t[dwfraem0dnmPf onf aomw'G g &&Sd aomw0d n mPf u J h o d k Y Mum;od p d w f t jzpf
ajymif ; vJ a zmf j yonf /
teHY"rmHkonf
b0iftMunfodkY
usa&mufaomtcg
t[dwfraem0dnmPfonf
Cme'Gg&&Sd
Cme0dnmPfuJhodkY
eHodpdwftjzpf
ajymif;vJazmfjyonf/ t&om"rmHkonf b0iftMunf odkY usa&mufaomtcg
t[dwfraem0dnmPfonf Zd0Sg'Gg&&Sd Zd0Sg0dnmPfuJhodkY t&om odpdwftjzpf
ajymif;vJazmfjyonf/ txdtawGU azm|AmHkonf b0iftMunfodkY usa&muf aomtcg
t[dwfraem0dnmPfonf
um,'Gg&&Sd
um,0dnmPfuJhodkY
xdodpdwftjzpf
ajymif;vJazmfjyonf/ xdkxdk"rmHkwdkYonf b0iftMunf xifaomtcg "rmHk\oabm
tvdkuf t[dwfraem0dnmPfonf ajymif;vJonf/
tmHktvdkuf ajymif;vJjzpfay:vmaom xdkt[dwfraem0dnmPf 'Gg&(5)aygufrS
0dnmPf(5)rsKd;uJhodkYyif ukokdvf tukodkvf apwodufwdkYESifh r,SOfojzifh tmHktrsKd;rsKd;
tay: wPSm rme 'd|d wdkYjzifh rpGJvrf;? udavomrD;wdkY\ avmifNrdKufcH&rIvnf;
r&Sd? tem*wf b0cEmtwGuf
uHudk
zefwD;jcif;vnf; r&Sd/ tmHkudk
odumrQodaomoabm
oufoufrQaqmif\/
tmHkig;yg;ESifh
'Gg&ig;aygufwdkY
wdkufqdkifaomtcg qdkif&m'Gg&ESifh tmHkudk taMumif;cH 0dnmPfESpfrsKd; (y0dnmPfESifh
t[dwfraem0dnmPf)
jzpfonfudk
w&m;Iaom
a,m*DwdkY\
Pf
ydkif;jcm;jrifatmif I&rnf/ tmHkjyKyHkcsif; wlae pdwfwpfvHk;wnf;uJhodkY
jzpfaeojzihf uGJuGJjym;jym; ydkif;jcm;odEdkif&ef cGJjcm;odEdkifonfh orm"drsufpd &&Sd&ef
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

73

rjzpfrae vdktyfonf/ usifhpOfrrSefu xdkorm"drsKd; r&Edkif/ txl; BudK;pm;&ef


vdktyfygonf/

o[dwfraem0dnmPf
tydkif;(i)
o[dwfraem0dnmPfonfvnf;
ypKyeftqif;tmHkwdkufqJ
puK'Gg&&Sd
puK0dnmPfuJhodkYvnf;aumif;?
raem'Gg&&Sd
t[dwfraem0dnmPfuJhodkYvnf;aumif; jrifodpdwfyif jzpfonf/ (a&oHk;rsKd; Oyrmudk
jyefIyg)
xdkYaMumifh puK0dnmPf(jrifodpdwf)? t[dwfraem0dnmPf (jrifodpdwf)? o[dwf
raem0dnmPf (jrifodpdwf) wdkYonf woabmwnf; wlaejcif; jzpfonf/
tb,fhaMumihf qdkaomf 0dnmPfwdkif;onf tmHkudkvufcHonfh tvkyfwpfrsKd;wnf;om
&Sdjcif;aMumifh jzpfonf/ w&m;usihfaoma,m*DwdkYonf xdk0dnmPfwdkY\toD;oD;aom
obm0vuPmudk ydkif;jcm;IjrifEdkif&rnf jzpfonf/
xdkenf;wl jyifylygHk? puK'Gg&&Sd lygHk? b0iftMunf&Sd ly"rmHkwdkYonfvnf;
woabmwnf; wpfyHkpHwnf; wlaeonf/ xdkuJhodkY 0dnmPfoHk;rsKd;wdkYonfvnf;aumif;?
lygHkoHk;rsKd;wdkYonfvnf;aumif;?
tcsif;csif;woabmwnf;wlaejcif;aMumifhvnf;aumif;?
o[dwfraem0dnmPfonf
t0dZm
zHk;vTrf;cHxm;&jcif;aMumifhvnf;aumif;
trSefpifppf
raem'Gg&xifaom
ly"rmHkudkom tmHkjyKjrifodjcif; jzpfygvsuf xdkoabmudkvnf;rodyJ trSefwu,f
qufpyfr&aom
jyifylygHkudkom
(rdrdpdwf
ighpdwf[k
pGJ,lxm;aom)
o[dwfraem0dnmPfonf rSm;,Gif;pGm ESvHk;oGif;jrifodaeonf/ o[dwfraem0dnmPf
trSwfrSm;jcif;(onm0dyvmo)? todrSm;jcif;(pdw0dyvmo)? tjrifrSm;jcif;('d|d0dyvmo)
wkdY zHk;vTrf;cH&onf/ xdktcg tjrifrSm;tmHkjyKaom cEmhtjyif&Sd A[d'lygHk
om,mjcif; avmb? rom,mjcif ; a'go paom tuk odk v f ? ud a vom?
oH a ,mZOf r D ; rsm;
awmufavmifvsuf
y#dporkyg'f
puf&[wfvnfywfum
o[dwfraem0dnmPfonf 'kuuEm jzpf&awmhonf/
,cktcg
y&rwfkyfemrfwdkY\
toD;oD;aom*kPfowdwdkYESifh
obm0vuPmwdkYudk
vnf;aumif;?
kyfemrfjzpfpOf
taMumif;tusKd;wdkYudkvnf;aumif;
wifjycJhNyD;jzpfonf/
ry,ftyfyJ
ydkif;jcm;Ijriftyfonfh kyfemrfw&m;rsm;ESifh y,ftyfaom tukodkvfw&m; wdkYudkvnf;
cGJjcm;azmfjycJhNyD; jzpfonf/
qefYusifbufESpftkyfpk
tydkif;(i) o[dwfraem0dnmPf ukodkvfapwoduf (aombeapwoduf)?
tukodkvfapwoduf? tnormef;apwodufwdkY xdkufonfhtm;avsmfpGm ,SOfMuukef\/
(25)vHk;aom ukodkvfapwoduf(aombeapwoduf)wdkYESifh (14)vHk;aom tukodkvf
apwodufwdkY tkyfpkESpftkyfpkwdkYonf qefYusifbuftkyfpkrsm; jzpfMuonf/ xdkESpftkyfpk
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

74

wdkYonf o[dwfraem0dnmPfudk tkyfcsKyfzdkY&ef ae&mvkMuonf/ qefYusifbufjzpfaom


ukodkvfapwodufwdkY 0ifa&mufcGifh&vQif tukodkvfapwodufwdkYonf 0ifa&mufcGifh
vHk;0r&ay/
xdkYtwl
tukodkvfapwodufwdkY
0ifa&mufcGifh&vQif
ukodkvfapwodufwdkYonf 0ifa&mufcGifh vHk;0r&ay/ xdkYaMumifh if;ESpftkyfpkudk
tNydKifwdkufcdkufMuaomtkyfpk[k ac:onf/
tukodkvfapwoduftkyfpkonf tprxif oHo&muwnf;u pdwf vTrf;rdk;
tkyfcsKyfum b0opfudk zefwD;Muonf/ xdkYaMumifh tukodkvfapwodufwdkY
csKyfNidrf;rS
b0cEm'kuNidrf;rnf
jzpfojzifh
if;tukodkvfapwoduftkyfpkonf
y,fowfcH&rnfhtkyfpk
jzpfonf/
pdwf
tukodkvfapwodufwdkY
csKyfNidrf;jcif;onfyifvQif edAmef jzpfonf (udavomedAmef)/ ukodkvfapwoduf
tkyfpkonf tukokdvfapwodufwdkYtm; yxrtqifh taejzifh pdwf ruyfNidatmif
0durey[meftm;jzifh z,f&Sm;Edkifjcif;onf pdwfpifMu,fjcif; (pdw0dok'd)rnf\/
csKyfNidrf;atmif
y,fowfjcif;onf
r*frnf\/
xdkYaMumifh
ukodkvf
apwod u f t k y f p k u d k y,f o wf a omtk y f p k [ k ac:onf / xk d o abmud k a,m*D w d k Y
em;vnfoabmaygufatmif Pfjzifh oHk;oyf w&m;usihf&rnf/
bufvdkuftkyfpk
oApdwom"m&Papwoduf(7)yg;
ESifh
yudPf;apwoduf(6)yg;wdkYudk
tnormef;
apwoduf[k
ac:onf/
xdktnormef;apwoduftkyfpkonf
ukodkvfapwodufESifhaomf
vnf;aumif;?
tukokdvfapwodufESifhaomfvnf;aumif;
twl,SOfwGJum o[dwfraem 0dnmPf rSD jzpfEkdifMuonf/ xdkYaMumifh
tnormef;apwoduftkyfpkonf
ukokdvf
apwodufbufodkYvnf;aumif;?
tukodkvfapwodufbufodkYvnf;aumif;
tm;om&m
bufodkY vkdufEdkif&um;
bufvdkuftkyfpk[k ac:onf/

1?6?7/ cEmzGJUpnf;wnfaqmufyHk (yHkpH-1)udk tusOf;csKyfoHk;oyfjcif;


tydkif;(u c * C) ESifh tydkif;(i)rS a0'em paom kyfemrftkyfpkwdkYonf-1/ tIcHoufouf kyfemrfrsm; jzpfonf/
2/ oum,'d|djzpf&m tmHkjzpfonf/
3/ ukodkvf tukodkvf r&Sdaom tAsmuw kyfemrfrsm;jzpfonf/
4/ tydkif;(i)&Sd tay:"mwf o[dwfraem0dnmPf jzpfaMumif;w&m;wdkY jzpfonf/
5/ t0dZmESifh 0dZm rudef;yg/
6/ wPSmudef;&m kyfemrfrsm; r[kwfyg/
7/ vuPma&; oHk;yg;wifI&m tmHkrsm;jzpfonf/
8/ psmef r*f zdkvfwdkY\ wnf&m r[kwfyg/
9/ y,fowfcH&rnfh kyfemrfrsm; r[kwfyg/
10/
cEmESifhb0rcsKyforQ
taMumif;wdkufqdkifvQif
jzpfysuftpOfwef;jzifh
taMumif;tusKd; jzpfum &Sdaeonf(0duvbHkESifh yk*dKvfrSwyg; ykxkZOfrSp
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

75

&[Emtxd &Sdaeonf)/
11/ cEmESifh b0csKyfrSomvQif tNyD;tydkifcsKyfonf/
tydkif;(i) tay:"mwf o[dwfraem0dnmPftkyfpkonf--1/ tIPftkyfpkjzpfonf/ (pdwf+aombeapwoduf)
2/ oum,'d|djzpf&m jzpfonf/ (pdwf+tukodkvfapwoduf)
3/ ukodkvf tukodkvf &Sdonf/ (&Hcgukodkvfapwoduf &Hcgtukodkvfapwoduf)
4/ t0dZm (okdY) 0dZm udef;onf/ (arm[apwoduf tarm[apwoduf)
5/ wPSmudef;&mXmejzpfonf/ (o[dwfraem0dnmPf)
6/ vuPma&;oHk;yg;wifrI jyKvkyfonf/ (pdwf+aombeapwoduf)
7/ psmef r*f zdkvfwdkY wnf&mjzpfonf/ (pdwf+aombeapwoduf)
8/ y,fowfcH&rnfhemrf"r&Sdonf/ (tukodkvfapwoduf)
9/ y,fowfwwfonfh emrf"rrsm;&Sdonf/ (ukodkvfapwoduf)
10/ ykxkZOf aomwmyef ou'g*grf tem*grf &[Em[k owfrSwf&m Xmejzpfonf/
11/ twdwfb0tpOftqufqufrS
ygvmaom
ukodkvfuHESifh
tukodkvfuHwdkY
wnf&mXme jzpfonf/
12/ tem*wf tusKd;0dygufcEm&&ef taMumif;jyK&m Xmejzpfonf/ (udavom0#f)
13/ tem*wftusdK;0dygufcEm wnfaqmuf&ef p&H,lxm;jcif;ESifhwlonfh ur0#frsm;
pkaqmif;&m Xmejzpfonf/ (urb0)

1?7/ oum,'d|d &Sif;wrf;


w&m;[lonf ukodkvfw&m;? tukodkvfw&m;ESifh ukodkvftukodkvfr[kwfaom
tAsmuww&m;
[l
oHk;rsKd;&Sdonf/
xdkoHk;rsKd;wdkYonf
udk,fydkifvuPm
toD;oD;&SdMu olUoabmolaqmifaeMu\/ if;onfyif "rrnf\/ xdkoHk;rsKd;aom
"rwdkYudk yHkpH(1)t& cGJjy&vQif tydkif; (u c * C) ESifh tydkif;(i)rS
a0'emwdkYonf tAsmuw"r jzpfonf/ tydkif;(i)tay:"mwf o[dwfraem0dnmPfESifh
,SOfzufjzpfaom
tukodkvfapwoduf
(14)vH k ; onf
tuk o vm"r ?
aombeapwod u f
(25)ck o nf
uk o vm"r r sm;
jzpfMuonf/
um;a,bl,scGJjcif; jzpfonf/ tu,f yk*dKvftvdkuf tusOf;tm;jzifh cGJ&rl
o[dwfraem0dnmPfpdwfonf
tukodkvfapwodufESifh,SOfu
tukovm"rjzpf
zd k v f y k *d K vf ( 4)a,muf r S w yg; usef y k *d K vf w d k Y jzpf a om o[d w f r aem0d n mPf o nf
aombeapwoduf(25)ESifh,SOfu ukovm"r jzpfonf/ zdkvfyk*dKvf(4)a,mufwdkY
jzpf a om o[d w f r aem0d n mPf o nf tAsmuw"r j zpf M uonf / od k Y a omf usrf ;
tajccHw&m;usifholwdkYtwGuf &nf&G,fjcif;aMumifh tIcH tIPf uGJjym;&efom
t"du xm; a&;om;wifjyxm;onf/
xd k oH k ; rsKd ; aom "r w d k Y wG i f ]]w&m;&S m onf ? w&m;I o nf } }[l & m &S m jcif ;
(0g) I j cif ; onf t&S m cH & jcif ; (0g) tI c H & jcif ; oabm[la om uH E S i f h
&S m wwf j cif ; (0g) Iwwfjcif;oabm[laom uwm; &Sd&rnfjzpfonf/
xdkYaMumifh tIcH"rwdkY[lonf yHkpH(1)t& tydkif; (u c * C)ESifh
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

76

tydkif;(i)&Sd
a0'em
[laom
tAsmuwkyfemrfwdkYyif
jzpfonf/
if;udk
tIcHoum,"r[kvnf;
ac:onf /
xd k t I c H " r w d k Y u d k
I w wf a om
tI Pf " r [ l o nf
yH k p H ( 1)
tyd k i f ; (i)
tay:"mwf o[dwfraem0dnmPf
pdwf,SOfaom ukodkvfapwodufwdkY jzpfonf/ if;udk tI Pf " r [ k ac:onf
(tay:"mwf ou m ,"r [ k v nf ; ac:onf ) / if ; o[d w f raem0dnmPfpdwfonf
qdkcJhNyD; tIcHtAsmuwoum,"rwdkYudk trSeftwdkif; rod rjrifjcif;aMumifh
xdkoum,"rwdkYudk
igyJ
ighOpmyJ[k
rSm;,Gif;pGmpGJ,lxm;jcif;
jzpfonf/
o[dwfraem0dnmPfpdwf ,if;odkY rSm;,Gif;pGm pGJ,lxm;jcif;udk oum,'d|d[kac:onf/

uwDygxkyf Oyrm
c&D;oGm;olwpfa,mufonf
c&D;oGm;aepOf
a&SUrvSrf;rurf;
uwDygxkyfwpfxkyf udk awGUvdkufonfqdkygpdkY/ 0rf;ajrmuf0rf;om jzpfvsuf odkY
qifjcifrd\/ uwDygESifh xk y f x m;ojzif h a&T aiG ausmuf o H y w j rm; &Sd v d r f h r nf [ k
aocsmayguf wG u f q um wyf r uf a om wPS m jzpf v m\/ xd k Y a Mumif h
cyf o G u f o G u f avQmuf uw D y gxk y f u d k ajzMunfh&m puLpkwfrsm;udk awGU&ojzifh
rvdkcsif rMunfhcsifawmhyJ vTifhypfvdkufonf/ xdkOyrmudk qef;ppfMunfhvQif --1/uwDygxkyf\ jyifytmHkwnf;[laom tqif;oabmudkom jrif twGif;
oabmudk trSefrjrifjcif; (t0dZm)
2/xkdtxkyfxJwGif a&TaiG&Sdrnf[k ESvHk;oGif;rSm;aompdwf ('d|d0dyvmo
pdw0dyvmo onm0dyvmo)
3/uwDygESihfxkyfojzihf a&TaiG&Sdrnf[k pGJ,laompdwf (Oyg'gef)
4/zGifhMunfhvdkaom pdwfapwem (uH ocFg&)
5/txkyf&Sd&modkY oGm;vdkaompdwfESifh oGm;jcif;(ur0#f)
6/a&TaiGudkvdkcsifaompdwf (wPSm)
txufyg ocFg&? wPSm? Oyg'gef? uHESifh,SOfaom udavompdwfwdkY
jzpf&jcif;onf tusKd ; w&m; jzpf uw D y gxk y f \ twG i f ; oabmud k trS e f r od j cif ;
(t0d Z m )onf taMumif;w&m;jzpfonf/ pdwfyif t0dZm ocFg& wPSm Oyg'gef
uHjzpfonf/ ,if;wdkY csKyfvdkvQif xdkpdwf\ rSD&mtmHkjzpfaom uwDygxkyf\
t&Sdoabmudk zGifh Munfhonf/ pu L pk w f w nf ; [l a om t&Sdy p n f ; rsm;ud k
yd k i f ; jcm;od v d k u f o nf (ynm ac: 0d Z m ES i f h ,SOfaompdwfjzpfonf)ESifhwNydKifeuf
rlvu&Sdaom txkyf\twGif;oabmudk trSef rodonfhpdwf(t0dZm)? xdktxkyfudk
vdkcsifaom pdwf(wPSm)? xdktxkyftwGif; a&TaiGrsm; &Sdrnf [laompdwf
(umrkyg'gef)rsm; tvdkvdk csKyfaysmuf oGm;onf/
tu,f uwDygxkyfudk ajzrMunfhyJ txufyg trSm;pdwfrsm;udk ay:vm
ysufoGm;onfudk jzpfysuf[k Iaeoa&GU xdktrSm;pdwfrsm; qHk;rnfr[kwfacs/ txufyg
trSm;pdwfrsm;udk
tysufqHk;atmif
rusifhaumif;?
tusKd;owf
jzpfaeonf/
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

77

uwDygxkyf
Oyrmtwdkif;
w&m;usihfonfqdkonfrSm
txifrSm;cH&aom
uwDygxkyfudkajzMunfhouJhodkY
rdrdcEmwGif
trSef&Sdaom
kyfemrfoabmwdkYudk
trSef&Sdonfhtwdkif;jrifatmif owd Pf ynmjzifh Munfhjcif; jzpfonf/
xdkOyrmuJhodkY ykxkZOfwdkYonf wpfOD;ESifhwpfOD; wpfa,mufESifhwpfa,muf
cspfMu? cifMu? rkef;Mu? a'gojzpfMu? oHa,mZOfwG,fMu? umr&m*jzpfMu? rmewufNyD;
NydKifMu qdkifMujzpf&jcif;rSm uwDygxkyfudk ajzrMunfhyJ tjyifkyfudk Ijrifjcif;aMumihf
jzpfonf/ puLpkwfESihfwlonfh twGif;cEm (32)aum|mokyftpktm;vnf;aumif;?
emrftpktm; vnf;aumif; rawGUjrifjcif;aMumihf tjrifrSm;jcif; 'd|d? om,mrI wPSm?
pGJvrf;rI
Oyg'gef?
axmifvTm;rI
rmeponfh
udavomrsm;
aESmifzGJUum
(11)yg;rD;awmufjcif; jzpfonf/
txufyg
OyrmuJhodkY
y&rwfkyfemrftpkudk
ajzrMunfhEdkifoa&GU
xdkudavompdwf rnfodkYrQ rcsKyfNidrf;Edkifyg/ 'd|dpdwf? wPSmpdwf? Oyg'gefpdwf?
tusKd;w&m;pdwfudk aemuftIPfpdwfu vdkufowfvQif rcsKyfNidrf;yg/ xdkpdwfonf
tukodkvfapwoduf
wdkY,SOfaom
tusdK;w&m;pdwf
jzpfonf/
pdwfonf
r*fapwodufrsm;ESifhaygif; t&Sdy&rwf txkyfjzpfonfh (32)aum|mo? "mwfav;yg;?
tMunfajcmufpHk? 0dnmPfajcmufvHk;? zajcmufrsKd;ESifh a0'emajcmufyg;wdkYudk
txkyfajzMunfhovdk
jrifatmifMunfhvQif
orm'd|dpdwf?
0dZmpdwfjzpfNyD;
rlvtusdK;w&m;t0dZmpdwf? wPSmpdwf? 'd|dpdwfrsm; tvdkvdk csKyf N id r f ; oG m ;onf /
,if ; t0d Z m pd w f ? (1500)ud a vomES i f h , S O f a om pd w f r sm; csKyfNidrf;jcif;onfyifvQif
oOyg'daooedAmef jzpfonf/
oDv0dok'd? pdw0dok'd rqdkufa&mufao;onfh (0g) (1500)udavomwdkY
oefY&Sif;
pifMu,frI
r&Sdao;onfh
tay:"mwf
o[dwfraem0dnmPfpdwfudk
aemufaemufjzpfaom o[dwfraem 0dnmPfjzifh emrfjzpfysuf qHk;atmif apmifhI&ef
r[kwfyg/ a'gopdwf? &m*pdwf tp&Sdaom tukodkvfpdwfwdkYtm; I&mwGif xdkpdwfwdkY
jzpfyHk jzpfaMumif; csKyfyHk csKyfaMumif; av;csuf jynfhpHk&rnf jzpfonf/
xdkoabmw&m;udk
tcef;(4)
tIPfydkif;
tao;pdwf
azmfjyxm;onf/
uwDygxkyfESihfwlonfh
tIcH
y&rwfkyfemrfwdkYudk
ydkif;jcm;
odjrifvQif
udavompdwfrsm;
jzpfysuf
qHk;oGm;ygonf/
tIPfudk
oDvorm"djzifh
oefY&Sif;jcif;ESihf r*fjzifh tNyD;tydkif oefY&Sif;jcif;aMumifh tukodkvfapwodufrsm;
tNyD;wdkif csKyfNidrf;oGm;jcif; jzpfonf/ aemifwzef Oyg'gefjzpfysufcEm r&awmhyg/

1?8/ txiftIcHESifh tjriftIcH uGmjcm;yHk


w&m;usih f M uaomol w d k Y onf
w&m;[l a om
k y f e mrf t aMumif ; wd k Y ud k
ajymMu
qd k M uonf /
xd k o d k Y a jymqd k & mwG i f
w&m;enf ; vrf ; rS e f q d k o nf r S m
ed r d w f a wG a y:rS v m;?
jzpfysufyJ[k
rSwfrSvm;?
em&DwdkwdkxdkifrS
(odkY)
em&D&Snf&SnfxdkifrSvm;?
SLrSvm;?
rSwfrSvm;?
Murf;Murf;usifhrS
(odkY)
oufoufomomusifhrSvm;
paom
0da&m"drsm;
IyfaxG;aeMuonf/
jiif ; ck e f a eMuonf /
ol a wG U onf E S i h f
igawG U wm
rwl b l ;
[l vnf ;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

78

ajymMuonf / igwdkYenf;rS rSefonf[kvnf; ajymMuonf/ [dkenf;raumif;bl;?


rSm;onf [lvnf; ajymMuonf/ [dkenf;u a'oemESifh rudkufbl;? 'Denf;rS
a'oemESihf udkufonf [lvnf; ajymMuonf/
tcsdKUuvnf; w&m;om&Sm&onf bmrQ rnfrnf&&? xl;xl;jcm;jcm; r&Sdbl;
[l vnf ;
ajymMuonf /
pcef ; rsm;rsm;0if r S
w&m;tawG U tBuHK rsm;onf
[l vnf ; ajymMuonf/ rnfodkYqufusifh&rnfudk em;rvnf q&mwdkYxH IrSwfrI
awmif;cHMuonf/
q&mwdkYuvnf;
qufomIyg[lvnf;
TefMum;Muonf/
xdkuJhodkYusifhpOf IrSwfyGm;rsm;rI rsm;udk jiif;ckefaejcif;? a0zefaeMujcif;onf
tajzrSefpHudef;udk rodaomaMumifhjzpfonf/
rsufrjrifykPm;ajcmufa,muf
rsufrjrifykPm;ajcmufa,mufwdkYonf qifudk rjrifzl;ojzifh pdwfjzifh rSef;q
odEdkifatmif qifxdef;orm;udk tultnDawmif;&m qifxdef;onf qif&Sd&modkYac:oGm;NyD;
wpfOD;udk tNrD;udkvnf;aumif;? wpfOD;udk cEmudk,fudkvnf;aumif;? wpfOD;udk
ESmarmif;udk
vnf;aumif;?
wpfOD;udk
tpG,fudkvnf;aumif;?
wpfOD;udk
em;&Gufudkvnf;aumif;? wpfOD;udk ajcaxmufudkvnf;aumif; udkifwG,fprf;oyfcdkif;\/
tNrD;udkif&aom
ykPm;u
qifqdkwm
BudK;ESifhwlonf[k
oHk;oyfajymqdkonf/ cEmudk,fudk udkifMunfhaom ykPm;u qifqdkwm eH&HBuD;ESifh
wlonf[k
qHk;jzwf
ajymqdkonf/
ESmarmif;udkifaomykPm;u
qifqdkwm
a>rESifhwlonf[k qHk;jzwfajymqdkonf/ tpG,fudkifaom ykPm;u qifqdkwm
vSHESifhwlonf[k ajymqdkqHk;jzwfonf/ em;&Guf udkifaom ykPm;u qifqdkwm
,yfawmifESifhwlonf[k qHk;jzwfajymqdkonf/ ajcaxmuf udkifMunfhaomykPm;u
qifqdkwm wdkifBuD;ESifhwlonf[k qHk;jzwfajymqdkonf/
xd k y k P m ;wd k Y o nf trS e f &Sd a om qif u d k ud k i f M unfh & aomf v nf ; pd w f qif
r[kwfaom tmHkrsm;udk ESvHk;oGif;cH,l qHk;jzwfvdkufojzifh qifudk trSeftwdkif;
rodawmhyJ vHS? ,yfawmif? a>r? wdkif pojzifh rSm;,Gif;pGm qHk;jzwf
ajymqdkMuawmhonf/ tcsif;csif; olrSefw,f igrSefw,f paom jiif;ckefrIrsm;rSm
qHk;awmhrnf r[kwfay/
yk x k Z Of w d k Y o nf pd w f arm[ zH k ; xm; t&Sd k y f e mrf w d k Y u d k I M uaomf v nf ;
ppfrSefonfh kyfemrfwdkYudk rjrifyg/ txifkyfemrf? rSef;qkyfemrf? qifwldk;rSm;
k y f e mrf w d k Y ud k o m ppf r S e f a om k y f e mrf r sm;? w&m;rsm;? op m rsm;[k xif & mrS e f ; NyD ;
qHk;jzwfMuonf/ qif\ em;&GufESifh ,yfawmifwdkYonf eD;pyfaomfvnf; em;&Gufonf
em;&Guf[k? ,yfawmifonf ,yfawmif[kom trSeftwdkif; jzpfoifhonf/ qifwl,dk;rSm;
jzpfwwfonf/
ajymawmh
toHwl
taMumif;t&mum;
uGJjym;aeonf/
rsufjrifolrsm;onf qifudk tukef NcHKMunfhEdkifojzifh qifudkqifyJ[k ajymygonf/
qif\ t*Fg tpdwftydkif; tm;vHk;udkvnf; olUtrnfESifh olUoabmudk udkufnDatmif
trSeftwdkif; t&Sdtwdkif; ajymEdkifonf/ em;&Gufudk em;&Guf[k? ,yfawmifudk
,yfawmif[k? tpG,fudktpG,f[k ajymonf/ em;&GufrS ,yfawmif rjzpfawmhyg/
ESmarmif;rS a>rrjzpfawmhyg/ tpG,frS vHSoGm; rjzpfawmhyg/
aomwmywdr*fIzG,f

tIcHkyfemrfrsm;\oabmobm0

79

w&m;I o l w d k Y o nf
pdk u f c sif ; ?
yg&rD c sif ;
uG m jcm;Ed k i f M uaomf v nf ;
w&m;I & m
tmHk j zpf a om
(32)aum|mo
k y f w &m;aygif ; pk r I
(od k Y )
Cek y f r sm;aygif ; pk r I o nf
twlwlyifjzpfonf/
cHpm;rI
a0'emuEmrSmvnf;
twlwlyifjzpfonf/
pdwfapwodufwdkY
&SdonfrSmvnf;
twlwlyifjzpfonf/
w&m;rusifhrD t0dZmarm[ tzHk;cHxm;&onfrSmvnf; twlwlyifjzpf wPSm rme
'd|djzpfaeonfrSmvnf; twlwlyifjzpfonf/ xdkkyfw&m; wdkYESifh cHpm;rIa0'emwdkYudk
taMumif;cH wPSm rme 'd|dcsKyfatmif usifh&rnfrSm &nf&G,fcsufwpfckwnf; jzpfNyD;
tIcH tmHkrsm;rSmvnf; cEmig;yg;? owdy|mefw&m; av;yg;om jzpfonf/
r*if&Spfyg;jzifh
w&m;oabmjrifatmifIjcif;onfvnf;
wlonf/
aAm"dPf\taxmuftyHHhuvnf;
(37)yg;om&Sdonf/
odkYqdkvQifw&m;awGUonfcsif;vnf; wl&rnf/ w&m;usifhjcif;\ tajzrSefpHudef;udk
odvQif IyfaxG;p&mr&Sd? jiif;ckefp&mvnf; rvdkawmhyg/
tIcHqqukyfemrfwdkYudk ydkif;jcm;jrifEdkifonfh orm"dodkY qdkufa&muf&ef tajccH
usif h p Of , med u ES p f y g; &Sd o nf / rnf o nfh e nf ; jzif h usif hu sif h ? Murf ; Murf ; yJ
usif h u sih f ? oufoufomomyJ usifhusifh? tcsdefenf;onfjzpfap? tcsdefMumonf
jzpfap? rSwfonf jzpfap? rrSwfonfjzpfap? udk,fhenf;ESifh udk,hfpdwfBudKuf
a&G;cs,fusifhEdkifonf/ xdkur|mef; av;q,fteufrS wpfyg;yg;udk usifh&mwGif
enf;rSef&rnf/
jrefjref
a&mufcsifaomol
jyif ; jyif ; avQmuf & rnf /
jznf ; jznf ; a&muf c sif a omol
aES ; aES ; avQmuf & rnf /
tompH
csifaomol
temcHEdkif&rnf/ rsm;rsm;tjrwf&vdkvQif rsm;rsm;t&if;pdkuf&rnf/ olUenf; udk,fhenf;
jiif;p&mrvdkyJ udk,fhenf;ESifhudk,f w&m;awGUatmif usifh&efom vdkonf/
w&m;usifhjcif;\ wpfckwnf;aom tajzrSefpHudef;onf 0dyemtIcH qqu
kyfemrfrsm;udk ydkif;jcm;jrifjcif; jzpfonf/ ,if;wdkYudk ydkif;jcm;jrifEdkif&eftwGuf usihfpOf
enf;vrf;rSefuef&efESihf o'g 0D&d, paom Adkvfig;yg; jynfhpHk&efwdkYrSm y"meusonf/
0dyemPf\tIcHjzpfaomkyfemrfwdkY\ oabmobm0wdkYudk tquftpyfESifh
wuG a&;om;wifjycJhNyD;NyD/ xdkkyfemrfwdkY\oabmudk w&m;rusifhrD okwr,Pfjzifh
xif j rif a eatmif zwf I a vh v mum pd E m r,Pf j zif h Bud r f z ef r sm;pG m oH k ; oyf
rS w f o m;oifh o nfh
t&mrsm;ud k v nf ;
usuf r S w f x m;yg/
od k Y r S o mvQif
w&m;usif h & m vG,fulacsmarmrnf/ xdktIcHkyfemrfwdkYudk udk,fydkifbm0emr,Pfjzifh
rjrif&ao;yg/
tb,fhaMumifhqdkaomf
oifa,m*D\pdwfonf
t0dZm(arm[)
zHk;tkyfxm;rIcH&jcif;aMumifh
jzpfonf/
xdkt0dZm(arm[)udkpdwfruyfNidatmif
z,f&Sm;&rnfhtvkyfonf
w&m;usihfjcif;
rnf\/
xdktIcHkyfemrfwdkYudk
udk,fydkifbm0emr,Pfjzifh
ydkif;jcm;jrif&ef
tm;xkwf&rnfh
]]usihfpOfwdkY\oabmobm0}} udk tcef;(2) qufvufavhvmyg/

www

aomwmywdr*fIzG,f

D
tcef; (2)
usifhpOfwdkY\ oabmobm0
tcef ; wG i f 0d y emPf a yguf a tmif trS e f w u,f usif h B uH r nfh o l r sm;
od&Sdxm;tyfaom tcsufrsm;? jznfhqnf;xm;oifhonfh tcsufrsm;udk OD;pGmwifjyvsuf
0dyemusifhpOfvrf;aMumif; tp tv,f tqHk;udk tquftpyfESifhwuG oHk;oyfum
a&;om;oGm;rnfjzpfonf/ ,if;wdkYudk oabmayguf em;vnfatmif oHk;oyfqifjcifNyD;rS
vufawGUusifhBuHMu&ef jzpfonf/

2?1/ w&m;usifh&mwGif odxm;tyfonfhtcsufrsm;


2?1?1/ aAm"dyud,(37)yg;
aAm"d y ud , [l o nf aAm"d Pf (op m av;yg;ud k od a omPf ) &zdk Y &ef
taxmuf t yHh
(0g)
t&d , mr*f \
taxmuf t yHh
jzpf o nf /
wenf ; tm;jzifh q d k a omf w&m;usihfaoma,m*D\ w&m;usihf&m vdkufemjznfhusifh&rnfh
t*Fg&yfrsm; jzpfonf/ xdkaAm"dyud,w&m; (37)yg;wdkYonf-1/ owdy|mef (4)yg;
2/ ory"mef (4)yg;
3/ 'dyg'f (4)yg;
4/ a`E
(5)yg;
5/ Adkvf
(5)yg;
6/ aAmZif (7)yg;
7/ r*if
(8)yg;
aygif; (37)yg; (w&m;udk,f - 10yg;)

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

81

owdy|mef (4) yg;


owd+y|me = owdjyKtyfonfhXme (0g) w&m;I&mXme/
1/ um,mEkyemowdy|mef = kyfay: owdxm;Ijcif; (32-aum|mo? "mwf 4yg;)
2/ a0'emEkyemowdy|mef = cHpm;rI (emrf)\ oabmudk owdxm;Ijcif;
3/ pdwmEkyemowdy|mef = avmuDpdwf (emrf)\ oabmudk owdxm;Ijcif;
4/"rmEkyemowdy|mef
= "rmHkwdkY\oabmudkvuPma&;oHk;yg;jzifh owdxm;
Ijcif;
ory"mef (4) yg; (0D&d,)
or+y"me = jyif;pGm tm;jyKjcif;? jyif;pGm vHkYvjyKjcif;
1/OyEmeH ygyumeH y[mem, 0g,r
= jzpfNyD; &SdNyD;aom tukodkvfwdkYudk
y,f&ef
vHkYvjyKjcif;
2/tEkyEmeH ygyumeH tEkyg'g, 0g,r
= rjzpfay:ao;aom tukodkvfwdkYudk
rjzpfvm&ef vHkYvjyKjcif;
3/tEkyEmeH ukovmeH Oyg'g, 0g,r
= rjzpfay:ao;aom ukodkvfudk
jzpf&ef vHkYvjyKjcif;
4/OyEmeH ukovmeH bda,smbm0g, 0g,r = jzpfNyD;aom ukodkvfudk wdk;yGm;&ef
vHkYvjyKjcif;
]]ory"me
=
jyif;pGmtm;xkwf&rnf}}
[l&m
tb,frQ
1
jyif;pGmtm;xkwf&rnfenf;/ (wp p e[mkaem ponfESihftnD) tdk;aMuaMu?
tom;awGyJyJhyJh? taMumawGyJ jywfjywf? taoG;awGyJcef;cef; ravQmhaomZGJvHkYvjzifh
tm;xkwftyf\/
,cktcg
w&m;
usihfaoma,m*DwdkYonf
0dyemw&m;tm;xkwf&mwGif
wpfem&DrQaom
tcsdefavmufjzihf
w&m;tm;xkwfaeMuonfrSm
txufyg
ory"mefav;yg;ESihf
rjynfhpHkawmhay/
tb,frSm
r*fzdkvf&Edkifygawmhrnfenf;/
wu,fjyif;xefpGm
tm;xkwfrIudk
w&m;ESihfravsmfnDbl;? Mumw,f? Murf;w,f? jyif;xefw,f[k tjypfjrifaeMuonf/
xdktjypfjrifjcif;onf y#dywd omoemESihf y#da0"omoem uG,faysmufawmhrnfh
edrdwfjzpfonf/
0dyemw&m;onf
ayghayghwefwef
vG,fvG,fulul
oufoufomomjzihf usihf&aom w&m;rsKd; jzpfae awmhonf/ wenf;tm;jzihf
qdkaomf r*fwm; zdkvfwm; tjrifrsm; jzpfonf/ r*fzdkvf vdkvm;aom a,m*Drsm;
txl;owdjyKoifhonf/
xdkuJhodkY
ory"mef0D&d,jzifh
r*if&Spfyg;
avsmfnDpGm
tm;xkwfusifhBuH&m aovkrwwf jzpfapumrl ]]twudvrxmEka,m*}} r[kwfonfudk
txl;owdjyKMuygav/ ykxkZOftjrifjzifh a0zefrdvQif rSm;wwfonf/
1

tbd"mey'DydumygX? o*u@-157

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

82

'dyg'f (4) yg;


'd+y' = NyD;jynfhpHkjcif;+tajccH
1/ qEd'dyg'f = NyD;jynfhpkHjcif;\ tajccHjzpfaom xufjrufaomqE
2/ 0D&d,d'dyg'f = NyD;jynfhpHkjcif;\ tajccHjzpfaom vHkYv0D&d,
3/ pdwd'dyg'f = NyD;jynfhpHkjcif;\ tajccHjzpfaom pdwf
4/ 0DrHod'dyg'f = NyD;jynfhpHkjcif;\ tajccHjzpfaom ynm
a`E (5) yg;
E+, = tpdk;&jcif;(rdrdESifhoufqdkifaomw&m;rsm;udk rdrdtvdktwdkif; jzpfapEdkifrI)?
vTrf;rdk;Edkifjcif;? tkyfcsKyfEdkifjcif;/
1/ o'da`E
=,HkMunfrI tpdk;&jcif; (wkefvIyfrIr&Sdaom ,HkMunfrI) tm*r
yom' Mouye t"d*r [l av;yg;&Sd\/ (0dpdudpmudk Ekdif\)
(o'gapwoduf pdwf cdkifNrJpGm ,SOfaejcif;)
2/ 0D&d,da`E =tm;xkwfrI\ tpdk;&jcif; (xde rd'udk Edkif\)
(0D&d,apwoduf pdwf cdkifNrJpGm ,SOfaejcif;)
3/ owda`E =atmufarhrI\ tpdk;&jcif; (awGa0rI-oarm[udkEdkif\)
(owdapwoduf pdwf cdkifNrJpGm,SOfaejcif;)
4/ orm"da`E =wnfMunfrI\ tpdk;&jcif; (ysHUvGifhrI-O'pudkEdkif\)
(pdwf {u*wmapwoduf cdkifNrJpGm,SOfaejcif;)
5/ ynda`E
=tjym;tm;jzifh odjcif;\ tpdk;&jcif; (rodrI-t0dZmudk Edkif\)
(ynda`Eapwoduf pdwf cdkifNrJpGm ,SOfaejcif;)
Adkvf (5) yg;
Av = tm;? pGrf;&nf
1/o'gAdkvf =pdwf
apwodufwdkY\
MunfvifrIpGrf;tm;?
jrwfpGmbk&m;ESifh
w&m;awmf tay: ,H k M unf r I tm;aumif ; jcif ; ? txl ; tm;jzif h
r* i f &Sp f y g;onf
tocFw"mwfedAmefcsrf;om&aMumif;enf;aumif;[k
,HkMunfrItm;BuD;jcif;? q&mtay: ,HkMunfrI tm;BuD;jcif;/
2/0D&d,Adkvf =aumoZ (ysif;&drI)udk wdkufzsufEdkifrIpGrf;tm;? usifhBuHtm;xkwfrI
pGrf;tm;BuD;jcif;/
3/owdAdkvf =ukodkvftmHk a&S;IodjrifEdkifrI pGrf;tm;? a&S;IatmufarhrI
pGrf;tm;BuD;jcif;/
4/orm"dAdkvf =0dyem
psmef
paom
tmkHwdkYudk
tmkHjyKod&m
eD0&PudavomwdkYudk
wdkufzsuf
EdkifrIpGrf;tm;?
tIPfpdwf
tukodkvftnpftaMu;rsm;
wzef
jyefuyfa&mufrIr&Sdatmif
{u*wmapwodufu cdkifNrJpGm tkyfcsKyfxm;jcif; pGrf;tm;BuD;jcif;/
5/ynmAdkvf =oabmobm0wdkYudk tjym;tm;jzifh ydkif;jcm;EdkifrI pGrf;tm;BuD;jcif;/
aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

83

avmuynm? pD;yGm;aomfrS tm;xkwfBudK;yrf;rI enf;yg;vQif ratmifjrifEdkifyg/


avmucsrf;omESifh rEdIif;,SOfEdkifaom tEdIif;rJh edAmefcsrf;om&aMumif; usifhpOfudk
oufoufomom ayghayghwefwefESifh usifhHkESifh tb,frSm &Edkifygrnfenf;/ rsm;rsm;
csrf;omvdkvQif rsm;rsm;tm;pdkufxkwf usifh&rnf/
txufyg 'dyg'fw&m;av;yg;? a`Eig;yg;? Adkvfig;yg; ponfwdkYonf
r*fzdkvf vdkvm;aom a,m*DwdkY usihfpOf rjzpfrae jynfhjynfh00 yg0ifae&rnf/
,cktcg rsm;pGmaom w&m;usihfaom a,m*DwdkYonf ESpfem&DrQaom tcsdefavmufudkyif
Mumonf
[l
aps;qpfum
vHkYvrjyKcsif
Muawmhay
(0D&d,enf;jcif;)/
w&m;usihfpOftay:
,HkMunfrIvnf;
enf;Muonf
(o'gw&m;enf;jcif;)/
w&m;xdkifcsdeftwGif; aqmufwnf &rnfh `Ed,oH0&oDv jynfhpHkatmif rxdef;odrf;
raqmufwnfEdkif?
pdwfudk
ESpfem&DrQ
ur|mef;tmHk
ajzmifhrSefpGmxm;aom
orm"drQudkyif
raqmufwnfEdkifygu
oDv0dok'd?
pdw0dok'drQodkYyifra&mufEdkifay(orm"dtm;enf;jcif;)/
w&m;tm;rxkwf&ao;rD
Murf;w,f? Mumw,f? jyif;xefw,f? rjzpfEdkifbl;[k o'gvnf; acgif;yg;?
tm;xkwf&mwGifvnf;
0D&d,
enf ; yg;Muojzih f
owd t m;vnf ;
jynfh 0 rI
r&Sd a wmh a y/ xd k Y a Mumif h orm"d E S i h f y nm pcef;odkYvnf; ra&muf&SdEdkifawmhay/ qE
pdwfpaom
'dyg'fw&m;
rsm;vnf;r&Sdawmhyg/
odkYtwGufaMumihf
0dyemw&m;awmfonf
taeacsmifaom
usihfpOf
oabmrsKd;odkY
rodrom
a&muf&SdoGm;onf/
r*fzdkvfESihfwefaom
txufyg
a`Eig;yg;?
Adkvfig;yg;?
'dyg'fw&m;av;yg;wdkY &if;ESD;pdkufxkwfrI r&SdyJESihf w&m;usihfvQif yg&rDukodkvfavmuf
jzihfom ,ckomoem usefaecJhrnf/ w&m;usihfonfqdkonfrSm [if;jrnf;aomoluJhodkY
r[kwfyJ Adkufjynfhatmif tm;yg;w& xrif;pm;aomoluJhodkY w0BuD; usihf&rnf/
r*fzdkvfvdkvm;aom a,m*DwdkY txl;owdjyKyg/
aAmZif (7) yg;
aAm"d+t*F = opmav;yg;w&m;udk odaMumif;jzpfaom w&m;taygif;
1/ owdoarmZif
= kyfemrfay: owdxm;rI
2/ "r0dp,oarmZif = kyfemrfay: vuPma&;oHk;yg;jzifh qifjcifodjrifjcif;
3/ 0D&d,oarmZif = kyfemrfay: tm;pdkufxkwfIrI
4/ yDwdoarmZif
= 0dyemIjcif; ESpfoufjcif;
5/ y'doarmZif = pdwf apwodufwdkY\ Nidrf;at;jcif;
6/ orm"doarmZif = tIcHkyfemrfwdkYay: wajzmifhwnf; tIPf wnfMunfjcif;
7/ OayumoarmZif =tbdZm a'greESifh arm[paom udavomwdkYrS pdwfudk
vGwfajrmufapaom vspfvsLIjcif;

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

84

r*if (8) yg;


oDvr*if (3) yg;
1/ orm0gpm = rSefuefpGm ajymqdkrI
2/ ormurE
= rSefuefpGm jyKvkyfrI
3/ ormtmZD0 = rSefuefpGm toufarG;rI
orm"dr*if (3) yg;
4/ orm0g,r
= rSefuefpGm tm;xkwfrI
5/ ormowd = rSefuefpGm atmufarhrI? a&S;IrI
6/ ormorm"d = rSefuefpGm pdwfudk wpfckwnf;aomtmkH aumif;pGmxm;rI
ynmr*if (2) yg;
7/ orm'd|d = opmav;yg; trSefjrifrI
8/ ormouFy = kyfemrfwdkYtay: vuPmoHk;yg;tm;jzifh oHk;oyfjcif;/
txufyg aAm"dyud,w&m; (37)yg;wdkY rdrd\usifhpOf jynfhpHkatmif jznfhusifh&rnf/

2?1?2/ tajccH t"dym,fzGifhqdkcsufrsm;


oDv/ /oDv[lonf rdrdpdwf um,uHtukodkvf? 0pDuHtukodkvfraemuHtukodkvfwdkY

rjzpfatmif
apmifhxdef;jcif;jzpfonf/
&[ef;a,m*Donf
pmwkyg&dok'doDv
pifMu,f&rnf/ if ; oD v rS m (1) ygwd a rmu o H 0 &oD v (tusOf ; tm;jzif h 227
oG , f a om od u m yk ' f vHkNcHKjcif;)? (2) yp,oEddwoDv (ausmif; ouFef; qGrf;
aq; qifjcifoHk;pGJjcif;)?
(3) tmZD0yg&dok'doDv (pifMu,faom
toufarG;rI&Sdjcif;)
(4)`Ed,oH0&oDv
('Gg&
ajcmufyg;wdkYrS
udavom
r0ifatmifapmifhxdef;jcif;)paom oDvav;rsdK;ESifh jynfhpHk&rnf/ vl a ,m*D w d k U onf
tmZD 0 |ruoD v (touf o wf j cif ; ? yp n f ; cd k ; ,l j cif ; ? umryd k i f vG e f u sL;jcif ; ?
vd r f v nf a jymqd k j cif ; ?
acsmypf u k e f ; wd k u f j cif ; ?
Murf ; wrf ; qJ a &;jcif ; ?
odrfzsif;aompum; ajymqdkjcif;? rSm;aom toufarG;jcif;wdkYrS a&SmifMuOfjcif;) ESifh
`Ed,oH0&oDvwdkYjynfhpHk&rnf/
0dyemusifhpOf\
tajccHy"metcsufonf
jyqdkcJhaom oDvaqmufwnfjcif;yifjzpfonf/ xdkUaMumifh w&m;&vdkaoma,m*Donf
qdkif&moDv jynfhpHk&rnf jzpfonf/ oDvjynfhpHkvQif oDv0dok'd rnf\/ xdkYtwl
w&m;usifhqJ
raemuHoDvudk
xdef;odrf;jcif;onf
w&m;usihfonfrnf\
(oDvr*ifoHk;yg;)? tIPf tukodkvfapwoduf(14)vHk; (0g) (1500)udavomwdkY
y,fcGmrI\ oefY&Sif;jcif;onf `Ed , oH 0 &oD v \ pif M u,f j cif ; oD v 0d o k 'd
rnf \ /
ygwd a rmu o H 0 &oD v \
pif M u,f j cif ; rQjzif h
0d y emPf E S i f h
r*f Pf u d k wd k u f dk u f tusKd ; ray;Ed k i f / taxmuftyHhom jzpfaponf/

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0
orm"d/ /orm"d [ l o nf

85

wnf f M unf j cif ; jzpf o nf /


w&m;usif h o l w d k Y onf
psmeorm"d ?
0dyemorm"d[l tajccHtm;jzifh(2)rsKd;&Sdonfudk odxm;&rnf/
o[dwfraem0dnmPf onf if;\rSD&m uodkPf;tmHk ajzmifhrSefpGm tqufrjywf
wnfaejcif;onf psmeorm"d rnf\/ o[dwfraem0dnmPfonf if;\rSD&m
kyfemrftmHkwdkYtay:
ajzmifhrSefpGm
tqufrjywf
wnfaejcif;onf
0dyemorm"drnf\/
OyrmESpfrsKd;jzifh jyjcif;
(1) pm;yGJay: tkyfwnfaejcif;
wnfNidrfaeaom
pm;yGJay:
yef;ykkyfwpfckudk
wifxm;aomtcg
xdkyef;ykkyfonf a&GUvsm;rIr&SdyJ e*dkae&myif wnfaeonf/ xdkOyrmtwdkif;
wnfNidrfaom tmHkay: rysUHvGifhyJ pdwfwnfaejcif;udk psmeorm"d[kac:onf/
(2) um;vrf;ay: um;oGm;aejcif;
0dyemorm"d\ t"dym,fudk oGm;aeaom um;wpfpD;ESifh EdIif;,SOfMunfhygu
vG,fulpGm oabmaygufEdkifvdrfhrnf/ um;armif;olonf um;udk um;vrf;ay:
tauGU? taumuf? tedrfh? tjrifh? csdKifhcGuf ponfwdkY&SdvQif vdktyfovdk
xdef;odrf;Muyfrwf armif;ESifjcif;aMumifh vdk&mc&D;odkY a&muf&Sdonf/ um;onf
um;vrf;&Sdonfhtwdkif; oGm;aejcif;udk ajzmifhrSefpGm (0g) ajzmifhrwfpGm oGm;onf[k
ac:onf/ ajzmifhonfqdk&m um;vrf;t&Sdtwdkif;udk qdkvdkonf/ rwfonf (odkY)
rSefonf (odkY) wnhfonf qdkonfrSm um;onf um;vrf;ab;odkY acsmfrusyJ
um;vrf;rtwdkif; tvdkufoifh a&GUvsm;aejcif;udk qd k v d k o nf / 'dk i f b monf
rd r d t vk y f j zpf o nfh
um;ud k
vd k & mc&D ;
a&muf a tmif
um;vrf;twdkif;
wajzmifhwnf;
armif;ESifaejcif;onf
orm"dESifhwlonf/
um;udk
apmifha&Smufxdef;odrf;jcif;onf
oDvESifhwlonf/
y&rwfkyfemrf
tmHkwdkYonf
um;vrf;ESifh wlonf/ o[dwfraem0dnmPfudk qdkif&mtmHk (psmef 0dyem)rS
vGifhuGmroGm;atmif owd paom oH 0 & oD v jzif h apmif h x d e f ; &rnf / ,if ; od k Y
apmif h x d e f ; &mwG i f vd k & m psmef r *f z d k v f & onfh w d k i f a tmif tpOf r jywf apmifh x d e f ; &ef
vd k o nf / Oyrmtm;jzifh w&m;tm;xkwfonfhtcg pBuavQmufpOf <urI vSrf;rI csrI
auG;rI qefYrIESifh qdkif&m'Gg& usa&mufqJ kyfemrfwdkY ay:wdkif; ay:wdkif;
ay:&mkyfemrfwdkYudk
tpOftwdkif;
owd
rvGwfwrf;
xm;aejcif;aMumifh
tIPfNrJaejcif;onf 0dyemorm"d rnf\/
psmef/ /psmef[lonf
qefYusifbuf
eD0&Pw&m;wdkYudk
avmifNrdKufjcif;?
qdkif&mtmHkwdkY pl;pl;pdkufpdkuf Ijcif;jzpfonf/ psmef[lonf tm&rPlyedZmefESifh
vuPlyedZmef
[l
ESpfrsKd;&Sdonf/
uodkPf;ynwftmHktay:
o[dwfraem0dnmPf\ qefYusifbuf eD0&Pw&m;wdkYudk avmifNrdKufy,fcGm
pl;pl;pdkufpdkuf Iaejcif;onf tm&rPlyedZmef rnf\/ psmeorm"dudkyif qdkvdkonf/
owdPfwdkYESifh,SOfaom
o[dwfraem0dnmPfonf
kyfemrfy&rwftmHkwdkYtay:
tedp 'ku tew [laom vuPma&;oHk;yg;wifum pl;pl;pdkufpdkufIvsuf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

86

udavomwdkYudk
w'*F
0dure
orkap'wdkifatmif
t<uif;rJh
avmifNrdKufy,fowfjcif;onf
vuPlyedZmef
rnf\/
,if;onfvnf;
0dyemorm"dudk qdkvdkygonf/ tm&rPlyedZmefjzpfap? vuPlyedZmefjzpfap
psmeft*Fgig;yg; &SdMuonf/
psmeft*Fgig;yg; t"dyg,f
0dwu
= pdwfudktmHkodkY wifay;jcif; (xderd' y,f)
0dpm&
= &&SdaomtmHkudk tzefzef oHk;oyfjcif; (0dpdudpm y,f)
yDwd
= xdk&&Sdaom tmHkudk ESpfoufjcif; (Asmyg' y,f)
okc
= xdktmHkudk taMumif;cH csrf;omjcif; (O'p ukuKp y,f)
{u*wm
= xdktmHkwdkYtay: pdwf\ wnfMunfaejcif; (umrpE y,f)
txufyg psmeft*Fgig;yg; azmfjyjcif;onf w&m;udk,foabmrQom azmfjyjcif;jzpfonf/
w&m;usihf&mwGif txufyg psmeft*Fgig;yg; jynfhpHkrI &Sd r&Sd odwwf&ef tvGef
ta&;BuD;onf/
w&m;usifh&m
psmeft*FgcsKdU,Gif;vQif
vdk&mra&mufyJ
vnfaewwfonf/
orx/ /orx[lonf o[dwfraem0dnmPf udavomwdkY\ ESdyfpufavmifNrdKufrIrS
Nidrf;at;apjcif;
jzpfonf/*
orm"d[laom
pdwfwnfMunfrIudk
y"mexm;
tm;xkwfaom tusihfjzpfonf/ uodkPf;ynwftmHkudk rSD jzpfaomorx?
y&rwfkyfemrftmHkudkrSD jzpfaom orx[l ESpfrsKd;&Sdonf/ pdwfonf avmbeD,?
a'goeD,? arm[eD, tmHkudk rSD&vQif udavomwdkY\ avmifNrdKufrIudk cH&onf/
tu,f tavmbeD,? ta'goeD,? tarm[eD, tmHkwdkYudk rSD&vQif
udavomwdkYrS
Nidrf;at;aponf/
xdkoabmudkyif
orx[kac:onf/
uodkPf;ynwftmHkonf pdwfudk Nidrf;at;apouJhodkY 0dyem\ tmHkjzpfaom
kyfemrfwdkYonfvnf; tmHkjyKaompdwfudk Nidrf;at;aponf/ Nidrf;at;rI oabmjzifhom
ydkif;jzwfynwfygu 0dyemtusifhudkvnf; orx[k ac:qdkvdku ac:qdkEdkifonf/2
0dyem/
/0dyem[lonf r&Sdynwf trsKd;rsKd;udk y,fcGm t&Sdy&rwf kyfemrf
(um, a0'em pdw "r)wdkY\ oabmoufoufudk tedp 'ku tewvuPma&;
oHk;csufwifum Pfjzifh Ijrifjcif;udk ac:onf/
vu P ma&;oH k ; csuf wif I o nf [ l & m y&rwf k y f e mrf w d k Y \ ted p o abm
'kuoabm
tewoabmoufoufudk
PfjzifhIjrifaejcif;udk
qdkvdkonf/
tedpoabm 'kuoabm tewoabmoufoufudk PfjzifhrjrifyJ tedp 'ku
tew[k trSwfjyK Iaejcif;onf 0dyemPf rjzpfyJ tajymynwf(pdwfajym)
aomifwifaejcif; (0g) ynwfudk tmHkjyKIaejcif; jzpfonf/ xdkYaMumifh
0dyemIonfqdkwdkif; 0dyemppfppf [kwf r[kwf w&m;usihfolwdkY a0zefqef;ppf&ef
txl;ta&;BuD;onf/ ]]tedpynwf oabmy&rwf}} uGJjym;&efvdkonf (0dyemIqJ)/
ynwfudk y,fcGmEdkifNyD;rS oabm y&rwfodkY a&mufrnf/ pdwfonf ynwfudk
*

tmHk\tpGrf;jzifh udavomtylNidrf;ae at;csrf;aeaom pdwf[lvdk


'DCedum,f? r[m0*ygVd? r[my'geokwH-64 ESm-30

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

87

t&SdpGJaeoa&GU wPSm rme 'd|d e,fy,frS rvGwf/ y&rwftmHk ppfppfjzpfrS


r*fzdkvfqdkufrnf/
Oyrmtm;jzifh tI c H y&rwf k y f o nf jzpf & mrS ysuf o G m ;jcif ; onf k y f \
rNrJjcif;vuPm (kyf\tedp vuPm)? tIcH y&rwfkyfonf jzpf&mrS ysufoGm;NyD;
ESdyfpufwwfonfh oabmonf kyf\ qif;&Jjcif; vuPm (kyf\'kuvuPm)?
tIcH y&rwfkyfonf tESpfr&Sdjcif;aMumifh jzpf&mrS ysufoGm;jcif;onf kyf\
tpdk;r&jcif; vu P m (ky f \ tew v u P m) ponfh k y f \ obm0ud k Pf j zif h
yd k i f ; jcm;I j rif oHk;oyfjcif;jzpfonf/
tIcHonf kyf? rNrJjcif;oabmonf vuPm?
tIcHonf kyf? ESdyfpufrIoabmonf vuPm?
tIcHonf kyf? tpdk;r&jcif; tESpfr&Sdjcif;oabmonf vuPm?
bm0em/ /bm0em[lonf
Budrfzefrsm;pGm
yGm;rsm;jcif;jzpfonf/
bm0emonf
orxbm0em? 0dyembm0em[l ESpfrsKd; &Sdonf/ orxbm0em[lonf uod k P f ;
paom ynwftmHkudk tajccH psmeftqifhqifh NrJatmif yGm;rsm;jcif;jzpfonf/
0dyem bm0em[lonf r*if&Spfyg;jzifh y&rwfkyfemrfwdkY\ oabmtay: tedp
0dyemPf udk yGm;rsm; edp(NrJjcif;)tpGJudk pGefYaejcif;? 'ku0dyemPf
yGm;rsm; okc(csrf;omjcif;) tpGJudk pGefYaejcif;? tew0dyemPf yGm;rsm;
tw(ig)tpGJudk pGefYaejcif;? tokbvuPmudk yGm; okb(om,mbG,f&m)tpGJudk
pGefYaejcif; wkdYonf bm0emrnf\/
ur|mef;/
/ur|mef;[lonf pdwfpkpnf;&mae&mudk ac:onf/
wenf;tm;jzifhqdkaomf psmef r*f zdkvf &aMumif; usifh&rnfh t&m|me (I&mtmHk)
jzpfonf/ psmef&aMumif; usifh&rnfh t&m|mewdkYonf ur|mef;(40)yif jzpfonf/
r*fzdkvf&aMumif; usifh&rnfh t&m|mewdkYonf um, a0'em pdw "r [l
(4)Xme &Sdonf/

2?2/ w&m;usihfaoma,m*DwdkYwGif jynfhpHk&rnfh tcsufrsm;


1/ oaum - usifhpGrf;Edkifjcif;
w&m;usihfaoma,m*Donf w&m;usihf&m rdrd\toufESihf cEmudk,fudk xdyg;jcif;rS
riJhuGufyJ usihfEdkifaomol jzpf&rnf/ ]]tdk;aMuaMu? ta&cef;cef;}} ravQmhaom
ZGJvHkYv? 0D&d, pdkufxkwf usihfBuHEdkifpGrf;&Sdoljzpf&rnf/
2/ OZl - ajzmifhrwfjcif;
w&m;usihfaom a,m*Donf w&m;usihf&m q&mTefMum;aom enf;vrf;twdkif;
aoGznfjcif; r&Sd? wajzmifhwnf; usihf&rnf/
3/ ok[kZl - txl;ajzmifhrwfjcif;
w&m;usihfaom a,m*Donf w&m;usihf&m q&mTefMum;aom enf;vrf;twdkif;
tenf;i,frQ aoGznfjcif;r&SdyJ txl;ajzmihfrwfpGm wajzmifhwnf; usihf&rnf/
4/ ok0apm - qdkqHk;rvG,fjcif;(0g)q&morm;\TefMum;rIudk em,lvG,fjcif;? vdkufemjcif;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

88

w&m;usih f a oma,m*D o nf
w&m;usih f & m
q&mT e f M um;aom
enf ; vrf ; rsm;ud k
em;vnf
oabmayguf a tmif
emcH , l j cif ; ?
q&mowf r S w f a om
pnf ; urf ; rsm;ud k
vd k u f e mjcif ; ?
q&mrS
rvd k v m;tyf o nf r sm;ud k rjyKvk y f j cif ; paom*k P f r sm;ES i hf jynfhpHk&rnf/
5/ rk'k - El;nHhjcif;
w&m;usihfrnfha,m*Donf udk,frI? EIwfrI? pdwfrIwdkY cufxefMurf;wrf;jcif; r&Sd&/
6/ tewdrmeD - rmefr&Sd&jcif;
w&m;usih f a oma,m*D o nf avmuD t mHk 0 w K ynm *k P f w d k Y E S i h f rd r d \ oD v
orm"dtusihfwdkY igrSpGrf;Edkifonf[laom rmefr&Sd&/
7/ oEKaum - a&mifh&JvG,fjcif;
w&m;usihfaoma,m*Donf w&m;tm;xkwfrIwavQmuf vdktyfrnfh ypnf;av;yg;
(qGrf;? ouFef;? ausmif;? aq;)ESifh toHk;taqmifwdkY a&mifh&JvG,f&rnf/
8/ okba&m - arG;jrLvG,fjcif;
rdrdw&m;usihfEdkif&eftwGuf
pdwfudk
tmHkajcmufyg;
umr*kPfw&m;wdkY
repfarsmapyJ edAmefodkY a&S;IEkdifaompdwfjzihf arG;jrLwwf&rnf/
9/ tyudapm - trIudpenf;jcif;
w&m;usih f a oma,m*D o nf w&m;tm;xk w f a epOf w avQmuf v H k ; jyKzG , f u d p
rsm;aevQif w&m;tm;xkwfrIudk ysufjym;aponf/ xdkYaMumifh trIudp enf;EdkiforQ
enf;ap&rnfjzpfonf/
10/ ov[ku0kwd - ayghyg;rI&Sdjcif;
w&m;usihfaoma,m*Donf w&m;tm;xkwfaepOfwavQmufvHk; toHk;taqmifypnf;
enf ; yg;&rnf / toHk ; taqmif y p nf ; rsm;cJh a omf w&m; tm;xk wf a epOf
aMumihfMupdwfrsm; jzpfay: orm"d taESmifht,Suf jzpfwwfonf/ iSufuJhodkY
ayghyg;aom0ef &Sd&rnf/
11/ oEd`Eda,m - Nidrfoufaoma`E&Sdjcif;
w&m;usihfaoma,m*Donf udk,frI? EIwfrI? pdwfrIwdkY NidrfoufwnfMunfrI
&Sdae&rnf/
12/ edyaum - &ifhusufaomynm&Sdjcif;
w&m;tm;xkwf&m xdkufoifhaom tbd"rmynmESihf jynfhpHkjcif;? t&m&mudk
[kwf\? rSef\? oifhawmf\? roifhawmf\? cGJjcrf;pdwfjzm oHk;oyfwwfaom
ynm&Sd&rnf/
13/ ty*aAm - Murf;wrf;dkif;jyrIr&Sdjcif;
olawmfaumif;w&m;ESihf
ravsmfnDaom
udk,ftrlt&m?
EIwftrlt&m?
pdwftrlt&mwdkY cufxefMurf;wrf;rI r&SdyJ El;nHhaysmhajymif; odrfarGUrI &Sdae&rnf/
14/ ukavoGeEk*da'g - aqGrsKd;rdwfaqGwdkYESihf uyfNidrIr&Sdjcif;
w&m;usifhaoma,m*Donf aqGrsKd;rdwfo*F[ 'g,um 'g,dumrwdkYESihf qufqHrI
enf;yg;&rnf/ odkYr[kwfygu tusihfvnf;ysuf? orm"dvnf; ysufvG,fonf/
15/ e p ck'rmpa& udd? a,e 0dnL ya& Oy0a',sKH
aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

89

w&m;usifhaoma,m*DwdkYonf r*fzdkvfESifh qefYusifaom? ynm&Sdolawmfaumif;wdkY


uJh&JUtyfaom tukodkvftrIwdkYudk jrLrIefrQyif rjyKvkyf&/ jrLrIefrQ tukodkvfyif
ry,fEdkifu BuD;rm;aom tukodkvfqdkvQif y,fEdkifawmhrnfr[kwfay/3

y"med,*Fw&m; (5) yg;


w&m;tm;xkwfaom a,m*Donf y"med,*Fig;yg;ESihf jynfhpHk&rnf/
1/ o'gw&m;&Sdjcif; - &wemoHk;yg;ay: ,HkMunfrIo'g&Sd&rnf/ q&m\ TefMum;rI
enf;vrf; tay:vnf; ,HkMunfrI&Sd&rnf/ uH uH\tusdK;udk ,HkMunfjcif;
paom o'gAdkvfESihf jynfhpHk&rnf/
2/ usef;rma&;ESihfjynfhpHkjcif;- tema&m*g uif;a0;jcif;aMumihf OwkoHk;yg;'Pf? tm[m&
csdKUwJhrI'Pf? w&m;usihfrI'PfwdkYrS cHEdkif&nf&Sdojzihf w&m;usihf&m taESmifhr,Suf
r&Sdawmhay/
3/ pdwfxm;ajzmifhrwfjcif; - w&m;tm;xkwfaom a,m*D yifudk,fobm0
vSnfhpm;wwfjcif;? y&d,m,frsm;jcif;? aumufuspfpOf;vJjcif; paom raumif;aom
tusihfpdkufwdkYonf w&m;usifhaomtcg ADZoabmtjzpf ygvmygu udk,fhw&m;
udk,fzsufouJhodkY jzpfwwfonf/ rl&if;pdwfxm; ajzmifhrSefolwdkYonf w&m;
usihf&mvnf; ajzmifhajzmifhrwfrwf usihfoHk;wwfojzihf w&m;&rIvG,fulonf/
4/ ZGJvHkYvxufoefjcif;
ZGJvHkYvBuD;rm;rI&Sdjcif;aMumihf
tcuftcJrsm;udk
ausmfvTm;EdkifNyD; usifhpOfwavQmuf aygufajrmuf&ef vG,fulonf/
5/ Pf & nf x uf j ruf j cif ; - 0d y em[l o nf Pf t &m jzpf o nf / yif u d k , f
obm0tm;jzihf ydkif;jcm;pdwfjzm oHk;oyfwwfaomPfudk tm;jyKwwfaomtavh
&Sdaomolonf trSm;enf;NyD; tcuftcJudk ausmfvTm;Edkifojzihf w&m;&vG,fonf/
w&m;usif h a oma,m*D o nf td k j cif ; qif ; &J ? emjcif ; qif ; &J ? aojcif ; qif ; &J ?
tyg,fab; qif;&JwdkYudk oHa0*PfBuD;pGmjzifh txl;aMumuf&GHUpdk;&drfrIrsm; &Sdae&NyD;
igonf 'Db0 'DomoemrSmrS vGwfatmifrusifhbl;qdkvQif ighavmufrdkufonfhyk*dKvf
r&Sdbl;[l rdrdudk,fudkrdrd qHk;rum jyif;jyif;xefxef tm;xkwfvdkaom pdwf&Sd&rnf/
w&m;usif h r I o nf
b0
tvG e f
ta&;BuD ; NyD ;
taqmwvsif
usif h & rnfh t vk y f [ l
odxm;&rnfudk
jrwfpGmbk&m;&Sifonf
uJhodkY
a[mMum;xm;onf/
&[ef ; wd k Y
rD ; avmif a om
t0wf y k q d k ; ud k a omf if ;
OD ; acgif ; ud k a omf if ; vspf v sLI ES v H k ; roG i f ; rl xd k ; xG i f ; rod & ao;aom
t&d , mwd k Y \ trS e f w &m; av;yg;wdkYudk [kwfwdkif;rSefpGm xdk;xGif;odjcif;tusdK;iSm

ck'uygXygVd? arwokwH

aomwmywdr*fIzG,f

90

t&SifpEdrm(atmifvH)
tvdk]qE} vHkYvtm;xkwfrI tjyif;txeftm;xkwfrI
qifjcifPfudk jyKvkyf&rnf/4

rqkwfrepf

atmufarhrI

yk*dKvfav;rsKd;cGJjcm;jcif;tay:oHk;oyfcsuf
1/ O*g#ddwnLyk*dKvf =w*gxm? wyg'rQ a[mHkjzifh t&[wzdkvfodkY
a&mufEdkifaomyk*dKvf
2/ 0dydwnLyk*dKvf =tus,fa[mkHrQjzifhf t&[wzdkvfodkY
a&mufEdkifaomyk*dKvf
3/ ae,syk*dKvf
=ur|mef;enf;,l jyif;jyif;xefxefusihfrS
r*fzdkvf&Edkifaom yk*dKvf
4/ y'y&ryk*dKvf
=ur|mef;enf;,l jyif;jyif;xefxefusihfaomfvnf;
r*fzdkvf r&Edkifaom yk*dKvf
[l av;rsKd;&Sdonf/
,cktcgwGif
trSwf(1)ESifh(2)yk*dKvfrsm;r&SdEdkifawmhyg/
ae,syk*dKvfESifhy'y&ryk*dKvf ESpfrsdK;wdkYom &SdMuawmhonf/ xdkyk*dKvfESpfrsdK;wGifvnf;
ae,syk*dKvfuenf;rnf[k pma&;ol ,lqonf/ odkYaomfvnf; yg&rDenf;vQif
yg&rDjynfhatmif jznfh&rnfjzpfojzifh ydk jyif;jyif;xefxef BudK;pm;tm;xkwf&rnf/
Am[d,'gkpD&d,rax&favmif;vsm*uJhodkY
pdwfxm;arG;jrL
w&m;usifh&rnf/
xdkYaMumihf q&maumif;jzihf enf;cH jyif;jyif;xefxef tm;xkwfrS r*fzdkvf&Edkifrnf
jzpfonf/
tu,f
r*fzdkvfr&EdkifaomfrS
yg&rD&ifhusufrI&rnf
jzpfonf/
w&m;usihfaoma,m*DwdkY oabmw&m;udk oHk;oyf w&m;usihf&rnf/
wd[dwf? 'Gd[dwf
wd[dwfyk*dKvfwdkYonf pdwf"mwfjyif;xef wdk;wdk;wdkufwdkuf atmifjrifatmif
vkyfwwfaomtusifh&Sdonf/
w&m;&rnfh
wd[dwfyk*dKvfonf
twdwfrS
jznfhusifhqnf;yl; cJhaom yg&rDt[kefaMumifh
omoemESifh BuHKawGUaomtcg
w&m;r&vQif rxawmhbl; [l a om pd w f q E r sd K ; ay:ayguf v mNyD ; usif h BuH o jzif h
r*f Pf zd k v f Pf t xd aygufajrmufonf/
'Gd[dwfyk*dKvfwdkYonf twdwfb0rS jznfhqnf;cJhaom yg&rDt[kefenf;jcif;aMumifh
o'gpaom tm;ig;yg;enf;NyD; 0dyemPftm;vnf; enf;onf/ xdkyk*dKvfwdkYonf
,ckomoem
r*fzdkvf
&EdkifcJonf/
odkYaomfvnf;
rdrdyg&rD&ifhusuf&ef
omoemESifhBuHKcdkuf yg&rDrsm;rsm; jznfhusifh&rnf/ odkYrSom aemifomoemESifh BuHKvQif
wd[dwfyk*dKvfjzpf r*fxl;Pfxl; &Edkifrnfjzpfonf/ xdkYaMumifh rdrdudk,fudk wd[dwf?
'Gd[dwf a&G;p&mrvdkyJ q&maumif;xH enf;cH eifvm;igvm; BudK;pm;tm;xkwf&rnf/
4
*

r[m0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? opoH,kwf? oDoyg0e0*f? apvokwf-1114 ESm-391


pmrsufESm (76)wGif Iyg/

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

91

2?3/ w&m;usifholwdkY\ pdwfxm;ESifh cH,lcsuf


]]"eH paZ t*F0& a[wk? t* paZ ZD0dwH &urmaem/
t* "eH ZD0dwmyd oAH? paZ ea&m "rrEk&aEm/}}5

txufyg 0dok'dr*fvm a&S;q&mwdkY tqdktrdefYESifhtnD ypnf;OpmESifh rdrd\


t*FgajcvufwdkYwGif wpfckck pGefY&rnfqdkvQif rdrd\ t*Fgajcvufudk rpGefY?
ypnf;Opmudkom tqHk;HI;cH pGefYvdrfhrnf/ rdrd\ t*FgajcvufESifh rdrd\ toufwdkYwGif
wpfckck pGefY&rnf qdkvQif rdrd\toufudk rpGefY? rdrd\ t*Fgajcvufudkom tqHk;HI;cH
pGefYvdrfhrnf/ rdrd\ toufudk rnfonfhow0grS pGefYvTwfvdrfhrnfr[kwf/ odkYaomf
w&m;usifhaoma,m*Donf rdrdtvdk&Sdaom r*fw&m;zdkvfw&m;udk&rnfqdkvQif udk,ft*Fg
tpdwftydkif; taoG;? tom;? taMum? tdk;wdkY ysufpD;qHk;HI;cHEdkifHkrQru rdrd\
toufudkyg pGefY usifhEdkifaom pdwfxm;rsdK;ESifh jynfhpHk&rnf/
w&m;tay: cH,lcsuf
w&m;usifh r nfh a ,m*D o nf w&m;rusifh r D w&m;tay: cH , l c suf j ynfh 0 rI
&SdrSomvQif w&m;usihf&m aygufajrmufatmifjrifonf/ cH,lcsufjynfh0rI&Sdjcif;[lonf
'dyg'fw&m;av;yg; jynfhpHkrI&Sdjcif;udk qdkvdkonf/ yg&rD &HkoabmrQjzifh cH,lum
w&m;usihfvQif r*fzdkvfr&Edkif/ ykxkZOfwdkY"avhjzpfaom NydKifqdkifrI? *kPf,lvdkrI? remvdkrI?
axmifvTm;vdkrI?
tMunfndKcHvdkrIpaom
w&m;ESifhravsmfnDaompdwfrsm;jzifh
w&m;usihfvQif r*fzdkvfr&Edkif/ r*fzdkvfESihf oifhavsmfonfh cH,lcsufarG;jrLum
w&m;usifh&rnf/
Am[d,'gkpD&d,rax&favmif;vsm\ cH,lcsuf
uyjrwf p G m bk & m;\ omoemaemuf y d k i f ; umv &[ef ; (5)yg;wd k Y onf
awmifuvyfay: wuf w&m;usif h & mwG i f jyef v rf ; &Sd v Qif touf iJ h u G u f r I &Sd
&oifhaom r*fzdkvfw&m;rS qHk;IH;rnfudk pdk;&drf&um; &J&Jawmuf pdwfxm;&SdMuum
tjyefvrf;awmifwufavSum;udk pGefYypfvdkufNyD; touf iJhuGufrIr&SdyJ ]]vlaovQif
ao? raovQif w&m;&}} &rnf[laom o'g qE ponfh cH,lcsufjzifh
w&m;usifhMuonf/ xdkuJhodkY w&m;usihf&mwGif qGrf;rpm; a&raomuf oufpGefYBudK;yrf;
tm;xkwfMujcif;onf r*fzdkvfedAmefudk vdkvm;aomaMumifhjzpfonf/ toufpGefY
usifh&usKd;eyfygonf/ tBuD;qHk; rax&fonf (3)&ufajrmuf toufraoyJ
t&[wr*ful;um
tbdnmPfajcmufyg;
ESifhwuG
&[Emjzpfavonf/
'kwd,ajrmuftEkax&fvnf; (4)&ufajrmuf oufpGefY BudK;yrf; pGefYvTwftm;xkwfrI\
qkvmbftjzpf tbdnmPfajcmufyg;ESifhwuG tem*grdr*f odkY ul;ajrmufcJhavonf/
usefrax&f(3)yg;wdkYrSmrl &[EmESifh tem*grfrax&fwdkY qGrf;cHauR;onfh
qGrf;udkyif vufrcHyJ toufpGefYum w&m;usifhcJhavonf/ xdkodkYusifhaomfvnf;
xdkb0 r*fzdkvf r&MuyJ toufcEm 0efcscJhMu&onf/ xdk&[ef;(3)yg;wdkY\
udk,fESifhtoufriJhuGufrl
w&m;usihfrIonf
yg&rDajrmufusifhrI
jzpfojzifh
5

0dok'dr*t|uxm? yxrwGJ? ESm-43

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

92

if;yg&rDOyed,t&dSefaMumifh ,ck a*gwrjrwfpGmbk&m; omoemwGif vG,fulpGm


t&[wzdkvfayguf a&muf&SdoGm;Muonf/6
w&m;usif h r nfh a ,m*D o nf xd k & [ef ; (5)yg;wdkY uJ h o d k Y touf udk p G e f Y w&m;
tm;xkwfvdkonfh o'g qE paom cH,lcsufrsm; tjynfht0xm;NyD; usihfBuHtm;xkwfrS
r*fzdkvf edAmefw&m;&rnf jzpfonf/ odkYr[kwfvQif omoemESifh BuHKomBuHK edAmefESifh
vGJrnf/ xdktcg oHo&m0JMoC twGif;rS rvGwfajrmufEdkifyJ rdrdESajrmvSonfh touf
tBudrfaygif; rnfrQaoqHk;&rnfudk rodEdkifawmhNyD/ ,ck omoemrSm wpfb0 wpfcEm
temcHtaocH&if;ESD;pdkufxkwf
q&maumif;enf;aumif;jzifhusifhEdkifygu
tyg,f'k*wdcEm & 'kucHpm;&rI? xdk'kucEm&NyD; cPcP ao&rI? olwyg;
towfcH&rIrS {uef vGwfajrmufrnf/ xdkYaMumifh q&maumif;enf;aumif;ESifh
BuHK&qHk&vQif toufudkygpGefY usifhBuHtm;xkwfum vuf&Sd ypKyefcEmESifh tem*wf
tyg,f'k*wdcEm ajrmufrsm;pGmudk tvJtvS,f jyKvkyf&rnf/

&[ef;i,foHk;yg;wdkY\ q&mhtay: ,HkMunfrI


oD[dkVfEdkifiH omoemxGef;vif;awmufypOfu plVyd@ygwduwdrax&fxH
w&m; usihfvdkonfh a,m*D&[ef;i,foHk;yg; a&muf&Sdvmaomtcg xdk&[ef;oHk;yg;tm;
rax&fBuD;u q&morm;ESihf ur|mef;w&m;tay: rnfrQavmuf ,HkMunfudk;pm;
tm;xm;aMumif; ar;prf;awmfrl\/ yxr&[ef;i,fu t&Sifbk&m;twGuf tusKd;&Sdrnf
qdkvQif
bk&m;wynfhawmfonf
tvGefw&meufonfhtolw&macsmufxJ
ckefcsay;0Hhygonf
bk&m;[k
jyefavQmufxm;ygonf/
'kwd,&[ef;i,fu
t&Sifbk&m;twGuf tusKd;&Sdrnf qdkvQif bk&m;wynfhawmf\ zaemihfup acgif;odkY
usatmif
ausmufjyifay:aoG;
vSL0Hhygonfbk&m;[lvnf;aumif;?
wwd,&[ef;i,fu t&Sifbk&m;twGuftusKd;&Sdrnf qdkvQif bk&m;wynhfawmf\
0ifoufxGufoufudk ydwfqdkYNyD; ao0Hhygonfbk&m;[l vnf;aumif; toD;oD;
avQmufxm;Muonf/7
w&m;usihfaoma,m*Donf rdrdtm; ur|mef;enf;ay;aom q&mtay:
uJhodkY
toufudk
pGefY
tm;udk;aom
,HkMunfcsuf?
w&m;usihf&m
toufudkpGefYEdkifaom
o'g
qE
jynfh0rSomvQif
r*fzdkvf&Edkifrnfjzpfonf/
,ckacwftcg uJhodkY r[kwfawmhyJ q&mESifhw&m;tay: aps;qpfaeMuonf/
xdkuJodkY aps;qpfaom yk*dKvfrsm;? touf iJhuGufaom yk*dKvfrsm;twGuf
r*fw&m;zdkvfw&m; jzpfay:vmrnfr[kwfay/
oum,'d|dab;qdk;
owd,m0d, Mora|m?
',Srmaem0 rwau/
6
7

rlvyPmot|uxm 'kwd,wGJ? 0rduokweftzGifh? ESm-34


0dok'dr*ft|uxm? yxrwGJ-49 ESm-112

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

93

oum,'d| y[mem,?
oawm bduK y&dAaZ/8
owd,m? toGm;xufvS oHvHSrBuD;jzifh/ Mora|m0d,? &ifudk pl;pdkuf
txdk;cHvdkufbd ouJhodkYvnf;aumif;? rwau? OD;acgif;xuf/ ',Srmaem0?
[l;[l;ajymifajymif rD;avmifonfh ab;rS vGwf&ef tvGef ta&;BuD;bdouJhodkY
vnf;aumif;? oawm bduK? owd ynm xifpGmjyKwwf a,m*Djrwfonf
oum,'d|? b0rsm;pGm oHo&mrSm pl;0ifzdowf tyg,fav;&yfodkY uswwfaponfh
'd|dab;BuD;udk y[mem,? jrwfaomwmyef"mwf r*ifjrwfjzifh tjrpfy,fEkwfjcif;iSm
y&d A a Z? tysif ; tzsif ; a&S m if w d r f ; jcif ; wd k Y ud k y,f c G m jref j ref BuD ;
tm;xkwfapukef&mownf;/

&if0udk vHSjzifh txdk;cH&vQif (odkY) OD;acgif; rD;dIUjcif;cHxm;&vQif


jyif;xefaom
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI
jzpfaomaMumihf
jyif;xefaom
'kua0'emESdyfpufjcif;udk cHpm;&rnf/ xdktcg ykxkZOfwdkY\ pdwf ighcEmudk,fBuD;
jyif;xefpGm emusifaeNyD[laom lyum,tay: oum,'d|dpGJBuD; jzpfay:vmrnf/
a0'emuEmudk taMumif;cH a'gopdwf? vGwfvdkrIavmbpdwfwdkY wm;qD;r&atmif
jzpfvmrnf/
qif;&JrD;rsm;vnf;
w[kef;[kef;
awmufvmonf/
xdktcsdef
xdkyk*dKvfonf vSHuRwfzdkY&efESifh rD;vGwfzdkY&ef taqmwvsif jyKvkyf&efom &Sdawmhonf/
xdkYxuf ta&;wBuD; jyKzG,fudp r&Sdawmhay/ odkYaomfvnf; oum,kyfw&m;ay:
ighudk,f[l
vnf;aumif;?
a0'em(cHpm;rIemrf)
oum,ay:
igcHpm;onf[lvnf;aumif; rSm;,Gif;pGm pGJ,lxm;aom oum,'d|d jyKwfaMumif;udk
usifh&ef?
ESvHk;oGif;&efrSm
ydkyif
ta&;BuD;aMumif;
jrwfpGmbk&m;&Sif
a[mMum;xm;ygonf/
avmu vlom;wdkY aeYpOfESifhtrQ vIyf&Sm;oGm;vm jyKvkyf&SmazGaerIwdkYonf
cEm'ku
trsKd;rsKd;rS
umuG,f&efESifh
oufom&ef
ta&;wBuD;
jyKvkyfaeMu&jcif;jzpfonf/ xdkta&;xufyif &if0 pl;aomvSH EIwf&efESifh OD;acgif;
rD;avmifaerI Nidrf;owf&ef ydkta&;BuD;onf/ xdkpl;aeaom vSHudkEIwfzdkY&efESifh
avmifaeaomrD;udk Nidrf;owfzdkY&efxuf pdwf uyfa&mufaeaom oum,'d|dudk
y,fcGmEdkif&efu ydk ta&;tBuD;qHk;jzpfonf/ tb,fhaMumifhqdkaomf &if0vSHpl;jcif;?
OD;acgif; rD;avmifjcif;wdkYaMumifh wpfb0 wpfcEmom 'kua&mufrnf/ pdwf
uyfaeaom oum,'d|dudk rjzKwfEdkifygu b0rqHk;Edkif rokOf;EdkifyJ cEm'ku &&Sdum
aorif;\ owfjcif;udk tzefzef txyfxyf cH & awmh r nf / i&J ? Nyd w m ? wd & p m ef
paom b0cE m &&SdcJh a omf cH p m;&rnfh 'ku'Pfcsufrsm;\ jyif;xef&ufpufrIudk
qifjcifoHk;oyf xdkab;wdkYrS aMumuf&GHUNyD; rjzpfrae vGwfatmifusifh&rnf [laom
pdwfxm;?
cH,lcsufwdkYjzihf
o'gqEtm;BuD;pGm
w&m;usif h & rnf
jzpf o nf /
qd k v d k o nf r S m q&maumif ; ? enf ; aumif ; &NyD q d k v Qif jyif;xefaom ZGJvHkYvwdkYjzifh
ravQmhwrf; usihf&rnfjzpfonf/
w&m;&EdkifcJaoma,m*D ESifh w&m;&vG,faoma,m*D
8

o*gxm0*ygVd? a'0wmoH,kwH? owd0*? owdokwH-21

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

94

&[ef ; wdkY w&m;ig;rsd K ;ES i f h jynfh p H k a omol e monf jyKpk c uf o l j zpf \ /


tb,fig;rsdK;wdkYenf;[lrl(tema&m*gtm;) ravsmufywfonfudk jyKvkyfavh&Sd\/
(tema&m*gtm;) avsmufywfonf twdkif;t&Snfudk rodwwf/
aq;udkrSD0Jjcif;r&Sd/
tusdK;udk vdkvm;aom olemjyKtm; [kwfwdkif;rSefpGm wdk;onfudk ]]wdk;\}}
[lif; qkwfonfudk ]]qkwf\}}[lif; wefYonfudk ]]wefY\}}[lif;
tema&m*gudk xifpGmrjyKwwf/
jzpf a y:vmonfh jyif ; xef Murf ; MuKwf pyf &S m ; usif e m rom,mzG , f
rESpfoufzG,fjzpf toufaoavmufonfh udk,f jzpfaom qif;&Ja0'emwdkYudk
onf;rcHEdkifaom
oabm&Sd\/
&[ef;wdkY
w&m;ig;rsdK;wdkYESifh
jynfhpHkaomolemonf jyKpk&cufoljzpf\/

txufyga'oemawmft&
w&m;usifh&mwGif
q&mTefMum;onfh
enf;pepftwdkif; vdkufemusifhoHk;rIrjyKyJ usifhpOfESifhravsmufywfonfh tjyKtrlwdkYudk
rdrdpdwfxifovdk
jyKvkyfjcif;?
vdkufemusifhBuH&rnfh
usifhpOfoabmudk
em;vnfatmifrBudK;pm;jcif;? rdrd\ usifhpOfwdk;wufrI? qkwf,kwfrIudkroHk;oyfjcif;?
q&mppfaq;ar;jref;aomtcg
trSeftwdkif;
kd;om;pGm
ajzMum;rIr&Sdjcif;?
w&m;usifhaepOftwGif;
]]'DusifhpOfu
Murf;w,f
rcHEdkifbl;
yifyef;w,f
Mumw,f}}[l
nnf;nLjcif;?
w&m;usifhaomcEmudk,f\
"mwfav;yg;
azmufjyefrIum,du'kuudk onf;rcHEdkifjcif;wdkY &Sdaeaoma,m*Donf w&m;jy&cufaom?
w&m;&EdkifcJaoma,m*D
jzpfvdrfhrnf/
w&m;usifhaoma,m*Donf
txufyg
tcsufrsm;udk
a&SmifMuOf
cEm\'kuudk
onf;cHEdkifaompdwf
arG;jrL
w&m;usifh&rnfjzpfonf/
&[ef;wdkY
w&m;ig;rsdK;wdkYE Si fh
jynfhp Hkaomole monf
jyKpk& vG,foljzpf\ / tb,fig;rsdK;wdkYenf;[lrl(tema&m*gtm;) avsmuf y wf o nf u d k jyKwwf \ ? (tema&m*gtm;)
avsmufywfonf twdkif;t&Snfudk od\? aq;udk rSD0Jjcif;&Sd\? tusdK;pD;yGm;udk
vdkvm;aom
olemjyKtm;
[kwfwdkif;rSefpGm
wdk;onfudk
]]wdk;\}}[lif;
qkwfonfudk ]]qkwf\}}[lif; wefYonfudk ]]wefY\}}[lif; tema&m*gudk
xifpGmjyKwwf\/ jzpfay:vmonfh jyif;xef Murf;MuKwf pyf&Sm; usifem
rom,mzG,f rESpfoufzG,f jzpf toufaoavmufonfh udk,fjzpfaom
qif;&Ja0'em wdkYudk onf;cHEdkifaom oabm&Sd\/ &[ef;wdkY w&m;ig;rsdK;wdkYESifh
jynfhpHkaom olemonf jyKpk&vG,foljzpf\ [k (rdefYawmfrl\/)9

txuf y ga'oemawmf t & w&m;usif h a oma,m*D o nf tmp&d , Mo0g'ud k


jynfh0pGm vdkufemvsuf rdrd\IrSwfrItawGUtBuHKudk q&mhtm; rSefuefpGm wifjy&rnf/
rdrd\usifhpOf wdk;wufrI&Sdr&Sdudkvnf; rdrdudk,fwdkif oHk;oyfwwf&rnf/ usifhpOfenf;pepf
twdkif; ajzmifhrSefpGm vdkufemusifhoHk;Edkif&rnf/ w&m;usifhaepOftwGif; "mwfBuD;av;yg;

t*kFwdK&fygVdawmf jrefrmjyef 'kwd,wGJ? *dvme0*f? yXr Oy|muokwf-123 ESm-156

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

95

aovkrwwf jyif;xefpGm azmufjyefaomtcg xdk'kua0'emudk onf;cHEdkifpGrf;&Sd&rnf/


xdka,m*DrsdK;onfom w&m;tm;xkwf&mwGif aygufajrmufEdkifonf/*

2?4/ q&maumif;q&mrSefa&G;cs,fenf;
jrwf p G m bk & m;&S i f
ud k , f a wmf w d k i f
q&maumif ; q&mrS e f
&Sm &ef
tBud r f r sm;pG m wdkufwGef;cJhonf/ oG,f0dkufaomenf;jzihf (1792)Budrf? wdkufdkufa[m
(44)Budrfwdkifatmif wdkufwGef;cJhonf/ 10 jrwfpGmbk&m;&Sif udk,fawmfwdkif yd#uwfoHk;yHk
xm;cJhygvsuf
uJhodkY
tBudrfaygif;rsm;pGm
wdkufwGef;&jcif;rSm
ayghayghwefwefr[kwfyJ taMumif;xl;&Sdom jzpfonf/ udk,fwdkif aygufajrmufatmif
usifh&mwGif usifhpOftp trSefxuftrSm;u
rsm;jcif;?
wdrfra,mifESifheuf
vG,fra,mifESifhcufjcif;?
wHvQyfudk
a&xifbdouJhodkY
rSm;wwfjcif;?
wpfxGmavmufc&D;onf wpfrdkifavmuf a0;bdouJhodkYjzpfjcif;? wpfpuefY tcsdefrQonf
wpf&uftcsdefxdMumjcif;?
wpfusyfom;tav;0efonf
tcsdefwpfq,frQudk
0efxrf;&bdouJhodkY jzpfjcif; paom MuefYMum0efav;rIrsm; &Sdwwfonf/ xdkYaMumifh
q&maumif;q&mrSefESihf awGUzdkY&ef tvGef ta&;BuD;onf/
q&maumif;q&mrSef[lonf rdrdudk,fwdkif ydkif;jcm;odtyfaom Zmwd Z&m
r&P urb0 Oyg'gef wPSm a0'em z oVm,we emrfkyf 0dnmPf
ocFg& paom "rrsm;\ jzpfyHkjzpfaMumif;? csKyfyHkcsKyfaMumif;wdkYudk 0dyemPfjzihf
ydkif;jcm;IjrifEdkifonfh q&mjzpf&rnf/11
txufyg ZmwdrSocFg&paom w&m;wdkYonf pifMu,faom pwkwpsmeform"d
(odkY) xdkorm"dESihfwlrQonfh tedrdwapawmorm"djzifhom jrifEdkifonf/ xdkYaMumifh
w&m;jyq&monf
txufygorm"drsdK;&&Sd&ef
udk,fwdkiftm;xkwfNyD;
,xmblwPfjzifh
(36)rsdK;aom
y&rwfkyfemrfwdkYudk
ydkif;jcm;jrifNyD;rSomvQif
ur|mef;jyq&m vkyfoifhonf/ odkYrSom rdrd\ wynfhudkvnf; rdrduJhodkY
IjrifEdkifatmif TefMum;Edkifrnf jzpfonf/ tu,f rdrdudk,fwdkif tm;xkwfrIr&SdyJ
ur|mef;ay;aeygu
w&m;usifhaoma,m*DwdkYrSm
0dyemPf
trSefrqdkufyJ
pdwfysuftm;avsmhum omoemrS qHk;HI;&awmhonf/
&[ef;wdkYaemufwrsdK;um;tem*wfumv&[ef;wdkYonf udk,fudkryGm;rsm;ol?
oDvudkryGm;rsm;ol pdwfudkryGm;rsm;ol* ynmudkryGm;rsm;ol wdkY jzpfMuvdrfhrnf/
*

,cktcg w&m;jyq&mwdkYuvnf; a,m*Dudktvdkvdkuf? w&m;usifhaoma,m*DwdkYuvnf;


rdrdudk,fudk ,k,rIr sm;? pdwftvdkvdkufrIrsm;? ae&ma'oa&G;cs,frIrsm;jzifh oufomacsmifc sda&;udk
OD;pm;ay; w&m;usifhaeMuojzifh w&m;ESifhravsmfnDawmhay/ xdkuJhodkY w&m;jyaom&dyfomESifh
usifhBuHaoma,m*DwdkY
rsm;aeMuNyDjzpfojzihf
omoemtppftrSef
uG,f&rnfhtoGifodkY
aqmifvmNyDjzpfonf/
10
]]rkd;ukwfq&mawmfbk&m;BuD;\ wpfb0omoem}}? ESm-548-549
11
ed'ge0*oH,kwf? tE&ay,smv0*f? owKokwf-73
*
udk,fwdkifw&m;tm;rxkwfjcif; (pma&;ol\tvdk)

0dyembm0emudk ryGm;rsm;jcif; (pma&;ol\tvdk)

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

96

xdk&[ef;wdkYonf (rdrdwdkYu) udk,fudkryGm;rsm;? oDvudkryGm;rsm;? pdwfudk


ryGm;rsm;? ynmudkryGm;rsm;Muukefonfjzpfygvsuf tjcm;olwdkYtm; ed&nf;
ay;MuukefvdrfhOD;rnf/
(ed &nf ; q&m
jyKvk y f o l )
xd k q &mwd k Y onf v nf ;
vG e f j rwf a omoD v vGefjrwfaompdwf** vGefjrwfaomynm qHk;rjcif;iSm
pGrf;EdkifMuvdrfhrnf r[kwfukef/
(odkYaom q&mhxH ed&nf;cH,lMuukefaom) xdkwynfhwdkYonfvnf;
udk,fudk ryGm;rsm;ol oDvudk ryGm;rsm;ol pdwfudkryGm;rsm;ol ynmudk
ryGm;rsm;olwdkY jzpfMuukefvdrfhOD;rnf/
xdk&[ef;wdkYonf (rdrdwdkYu) udk,fudkryGm;rsm;ol oDvudk ryGm;rsm;ol
pdwfudk ryGm;rsm;ol ynmudk ryGm;rsm;Muukefonfjzpfygvsuf tjcm;olwdkYudk
ed&nf;udk ay;MuukefvdrfhOD;rnf/
xd k & [ef ; wd k Y onf v nf ; vG e f j rwf a omoD v vG e f j rwf a ompd w f
vGefjrwfaomynm qHk;rjcif;iSm pGrf;Edkifvdrfhrnf r[kwfukef/12

txuf y g jrwf p G m bk & m;\ a[mMum;xm;rI o nf aemif t em*wf j zpf a om


(,ck)tcsdefudk &nf&G,f BudKwifa[mxm;rI jzpfonf/ ,cktcg tcsdKUaom
w&m;a[m w&m;jyq&mwdkYonf rdrdudk,fwdkif oDv orm"d ynm odumoHk;&yf?
r*if&Spfyg; jynfhpHkatmif usifhBuHyGm;rsm; tm;xkwfrIr&SdyJ w&m;jyoifwef;zGifh
ed&nf;q&m vkyfaeMuonf/ oifwef;wufNyD;aom wynfhwdkYuvnf; q&muJhokdYyif
oDv orm"d ynm odumoHk;&yf? r*if&Spfyg; jynfhpHkatmif usifhBuHyGm;rsm; tm;xkwfrI
r&SdyJ
&dyfomzGifh
w&m;jyed&nf;q&m
vkyfaeMuonf/
vmbfvmb?
*kPfyumoe? yk*dKvfa&;&m arQmfudk; a[majymjyoaerI rsm;aeonf/ ,ckumv
y#dywdomoem tcsdKUaom w&m;jy ur|memp&d,wdkYonf jrwfpGmbk&m;&Sif
toufESifhcEm ajrmufrsm;pGm&if; azmfxkwfcJhaom r*if&Spfyg;tusifhw&m;wdkYtm;
rzsufaomfvnf; zsufbdouJhodkY jzpfaeMuNyD/
xdkuJhodkYaom ur|memp&d,wdkYxH enf;emcH w&m;usifhaom a,m*DwdkYrSm
wpfem&Dt wGi f;rSm <uvnf;&? oufo matmif jyKjyif vnf; &? id ku f vnf;&?
awGa0rdef;armcGifhvnf; &aeMuonf/ odkYtwGufaMumifh tm;ig;yg;? 'dyg'fw&m;rsm;
,k w f a vsmh a eMuonf / usif h BuH r I ed &nf ; ,l NyD ; eif v m;igvm; tkd ; aMuaMu?
ta&cef;cef; w&m;tm;xkwfrI r&SdawmhyJ a[mMum;rIESifhem,lrIom tcsdefukefaeonf/
xdka,m*DwdkYrSm ESpfodrfhcHxm;&ouJhodkY jzpfaeMuNyD; ESpfaygif;rsm;pGm Mumaomfvnf;
w&musifhpOf wdk;wufrIr&SdyJ a,mifvnfvnfESifh jzpfaeMuonf/
pk E rd r d o nf r,Of a us;ao;ol rqH k ; rtyf a o;ol ud a vom
rNidrf;at;ao;ol jzpfvsuf tjcm;oludk ,Ofaus;apEdkif qHk;rEdkif udavomudk
Nidrf;at;apEdkifvdrfhrnf [laom taMumif;onf r&Sdacs/ pkErdrdonf ,Ofaus;NyD;ol

w&m;jyq&mvkyfjcif; (pma&;ol\tvdk)
`Ed,oH0&oDv (odkY) oDv0dok'd (pma&;ol\tvdk)
**
pdw0dok'd (pma&;ol\tvdk)

P'e0dok'd (pma&;ol\tvdk)
12
t*kFwdK&fygVdawmf jrefrmjyef 'kwd,wGJ? a,m"mZD00*f? wwd, tem*wb,okwf-79 ESm-113

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

97

qHk;rtyfNyD;ol udavom Nidrf;at;NyD;ol jzpfcJhvQifum; tjcm;oludk ,Ofaus;apEdkif


qHk;rEdkif udavomudk Nidrf;at;apEdkifvdrfhrnf[laom taMumif;onf &Sday\/13

w&m;jyrnfhq&monf rdrdudk,fwdkif r*fPfjzifh ,Ofaus;NyD;? qHk;rtyfNyD;?


udavom Nidrf;at;NyD;jzpfatmif usifhBuHyGm;rsm;NyD;ol jzpf&rnf/ tu,f rdrdudk,fudk
,Ofaus;NyD;ol qHk;rtyfNyD;ol udavom Nidrf;at;NyD;ol r[kwfygyJvsuf (0g)
udk,fwdkif aygufajrmufatmif w&m;tm;rxkwf&ao;ygyJvsuf w&m;a,m*DwdkYudk
,Ofaus;atmif?
udavomNidrf;at;atmif
w&m;jyaejcif;onf
jzpfajrmufEdkifrnfr[kwfay/ xdkq&monf rdrdudkvnf;vdrf? omoemudkvnf;vdrf?
a,m*DwdkY\
r*fzdkvftusdK;pD;yGm;ESifh
rdrd\
r*fzdkvftusdK;pD;yGm;udkvnf;
zsufaeoljzpfaeonf/
xdkYodkY
rjzpfap&ef
w&m;jyq&monf
rdrdudk,fwdkif
0dyemPfqdkufatmif usifhBuHNyD;rSomvQif w&m;jyoifhonf/
]]&[ef;wdkY olrdkufwdkYonf ESpfrsdK;wdkYwnf;? tb,fESpfrsdK;wdkYenf;[lrlw&m;r[kwfonf
w&m;[kwf\[k
trSwf&Sdaomolonf
vnf;aumif;?
w&m;[kwfonf w&m;r[kwf[k trSwf&Sdaom olonf vnf;aumif;wdkYwnf;/}}14

w&m;usif h a oma,m*D o nf q&maumif ; q&mrS e f x H qnf ; yl ; &ef v d k o nf /


q&maumif; q&mrSef[lonf usifhpOfonf enf;vrf;rSefrrSef? bk&m;tvdkawmfus
[kwfr[kwf? cEmt&Sd"r jzpfrjzpf ponfudk bm0emr,Pf r*fPfjzifh
rdrdudk,fwdkif ydkif;jcm;odjrifum cGJjcm;jyEdkif&rnf/
q&monf rdrdudk,fwdkif
,xmblwPfjzifh
y&rwfkyfemrfwdkYudk
ydkif;jcm;odNyD;rSomvQif
usifhpOfenf;vrf;onf rSm;onfrSefonf? odkY ajymqdka&;om;xm;aom w&m;onf
rSm;onfrSefonfudk
rSefuefpGm
qkH;jzwfEdkifrnf
jzpfonf/
odkYr[kwfyJ
q&mudk,fwdkifvnf; ,xmblwPfqdkufatmif usifhBuH rxm;ygyJvsuf trSefyif
,xmblwPfjzifh
y&rwfkyfemrfwYdkudk
ydkif;jcm;odNyD;aeouJhodkY
w&m;tay:qkH;jzwfum rnfolonf aomwmyefjzpfNyD? wpfr*fwpfzdkvf&NyD[k qkH;jzwf
oHk;oyfaeaomolrsm;onf olrdkufpm&if;0if q&mrsm; jzpfMuonf/ tu,f trSefudk
trSm;? trSm;udktrSef[k rSm;,Gif;pGm qHk;jzwfa[majymTefMum;rdvQif q&ma&m
wynfhyg BuD;pGmaom tjypfa&mufonf/ a,m*DwdkYtm; w&m;ppfw&m;rSefay:
txifrSm;tjrifrSm; jzpfapum tukodkvfw&m;rsm; wdk;yGm;vmapvdrfhrnf/ a,m*DwdkY
txl;owdjyK&efvdkonf/
&[ef;wdkY wOD;wa,mufaom &[ef;onf awGUxdrI ]z}\wnf&m
ajcmuf r sd K ;wd k Y \
jzpf j cif ; ud k if ;
csKyf j cif ; ud k if ;
om,mzG , f u d k if ;
tjypf u d k if ; xGufajrmufrIudkif; [kwfwdkif;rSefpGm rod? xdk rodaom&[ef;onf
jrwfaomtusifhudk rusifhoHk;&ao;? xdk&[ef;onf "r0de, ]omoemawmf}rS
a0;\/15
13

rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef? rlvy&d,m,0*f? oavcokwf-87 ESm-53


t*kFwdK&fygVdawmf jrefrmjyef yxrwGJ? 'kuedygwf? Amv0*f-105 ESm-98
15
oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? oVm,weoH,kwf? rd*Zmv0*f?
yXr qz,weokwf-71 ESm-262
14

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

98

txufyg bk&m;&Sifa[mxm;aom a'oemt& w&m;jyq&monf awGUxdrI


z\wnf & m ajcmuf r sd K ;wnf ; [l a om tMunf a jcmuf p H k u d k ,xmbl w Pf j zif h
rdrdudk,fwdkif ydkif;ydkif;jcm;jcm; rod&ao;ygu 0dyemw&m;udk aygufajrmufatmif
tm;rxkwf&ao;aomq&m
jzpf\/
xdkq&monf
]]"r0de,}}wnf;[laom
]]omoemawmf}}rS a0;ao;\ (edAmefrSa0;\[lvdk)/ rdrdudk,fwdkif w&m;rawGUao;yJESifh
tjcm;olwyg;udk
w&m;jyaeaom
q&mjzpf o nf /
w&m;usif h a om
a,m*D w d k Y o nf v nf ; rd r d u d k , f u d k ]]w&m;awGUNyD? jzpfysufjrifNyD? kyfemrfuGJNyD? r*f&NyD?
zdkvf&NyD}}[k qHk;jzwfEdkifNyD[kqdkvmcJhvQif txufyg tMunfajcmufpHkudk ydkif;jcm;jrifrI
&Sdr&Sdjzifh qef;ppfyg/
avm[dp wzefxdkYtjyifvnf; (avmu) tcsdKUaomq&monf tMuif
&[ef;jzpfusdK;* tvdkYiSm vlUabmifrS &[ef;abmifodkY 0ifa&muf\? xdk(q&m)onf
xdk&[ef;jzpfusdK;udk r&ao;yJvsuf wynfhwdkYtm; ]]um; oifwdkY\ tpD;tyGm;
tvdkYiSm jzpf\? um;oifwdkY\ csrf;omtvdkYiSmjzpf\}} [ka[m\/ xdk(q&m)\
(w&m;)udk wynfhwdkYonf em,lukef\? em;axmifukef\? od&efpdwf0ifpm;ukef\?
q&m\ tqHk;trrS rzJcGmrlvnf; usifhukef\/
xdk(q&m)udk odkYtjypfwif ]apm'em} tyf\/-]]toQifonf tMuif&[ef;jzpfusdK;tvdkYiSm vlUabmifrS &[ef;abmifodkY
0ifa&muf\? (xdkodkY0ifa&mufaom) oifonf xdk&[ef;jzpfusdK;udk r&ao;yJvsuf
wynfhwdkYtm; ]]um; oifwdkY\ tpD;tyGm;tvdkYiSm jzpf\? um; oifwdkY\
csrf;omtvdkYiSm jzpf\}}[k w&m;udk a[mbd\? xdkoif\ (w&m;udk)
wynfhwdkYonf em,l u k e f \ ? em;axmif u k e f \ ? od & ef pd w f 0 if p m;uk e f \ ?
q&m\ tqH k ; trrS rzJcGmrlvnf; usifhukef\/ a[majymjcif;onf
rdrdv,fudkpGefY olwyg;v,fudk aygif ; oif t yf o nf [ k rS w f x if o nf E S i f h
wl \ /
(xd k Y aMumif h )
a[majymjcif ; ud k
,k w f r maom
avmbw&m;[k ( ig)qd k \ ?
wyg;aomol o nf
wyg;aomol t m;
tb,fjyKtHhenf;/}} tjypfwiftyf\/
avm[dp-onfum; avmu tjypfwif ]apm'em} xdkufaom 'kwd,
q&maywnf;? ,if;q&mudk wpfpHkwpfa,mufu tjypfwif ]apm'em}onf &Sdaomf
xdktjypfwif]apm'em}csufonf
[kwfrSef
w&m;ESifh
avsmfay\?
16
tjypfvnf;r&Sday/

,cktcg tcsdKUaom 0dyemw&m; a[majymjyoMuukefaom ur|memp&d,


wdkYonf udk,fudk,fwdkif usifhBuHtm;xkwfrIvnf; r&Sd? rdrdudk,fwdkif kyfemrfvnf; rjrif?
r*fzdkvf
tusdK;
pD;yGm;vnf;
rcHpm;&ygyJvsuf
rdrdwynfha,m*DwdkYtm;
oHo&mvGwfaMumif;?
r*fzdkvfpD;yGm;&aMumif;
jrwfpGmbk&m;&Sif
a[mxm;aom
"rpOfw&m;rsm;udk udk,fwdkif xdk;xGif;odjrifxm;onfhyrm a[mMum;aeMuonf/
rodem;rvnfaom wynfha,m*D wdkYuvnf; q&ma[majymjyoonfudk 0rf;ajrmuf
0rf;om em,lrSwfom;MuukefNyD; q&mESifh q&mha[majymqHk;rrIrS rz,fcGmEdkifMuyJ
pkNyHK0dkif;tHkum tjrnf;tprf;oabmrQ w&m;usifhvsuf rdrdudk,fudk auseyfaeMu\/
*

16

&[ef;jzpfusdK;qdkonfrSm r*fcsrf;omzdkvfcsrf;omudk qdkvdkonf/ (pma&;ol\tvdk)


oDvuE0*fygVdawmf jrefrmjyef? avm[dpokwf-514 ESm-265

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

99

xdkq&monf
rdrdvGwfaMumif;rusifhyJ
tjcm;olwyg;\
vGwfaMumif;udk
a[majymaeojzifh rdrdv,fudkpGefY wjcm;olwpfyg;\ v,f aygif;oifaejcif;ESifh
wlae\[k bk&m;&Sif a[mjcif;jzpf\/
xdkYxufydkqdk;onfrSm
]]aomwmyefjzpfzdkY&ef
w&m;emHkjzihfNyD;onf?
w&m;usifhp&m rvd k y g}}[k a[majymjcif ; wd k Y j zpf o nf / pif p pf w&m;em,l r I o nf
0d Z m wnf ; [l a om
todrQom&Sdao;onf/
p&Pwnf;[laomtusifh&SdrSomvQif
udavomudk
y,fEkwfEdkifrnf
jzpfonf/
,if;uJhodkY
a[majymjcif;onf
rdrdv,fudkvnf;aygif;roif?
tjcm;olwpfyg;v,f
aygif;oifrIudk
wm;jrpf
zsufqD;aejcif;ESifhwl\/ xdkodkY a[majymjyoaom q&monf ,kwfrmaomq&m
jzpfonf/ xdkq&mtm; ,kwfrmonf[k ajymqdkjcif;onf tjypfr&Sd[k bk&m;&Sif
rdefYqdkxm;onf/ tb,faMumifhqdkaomf ,if;uJhodkY a[majymjcif;onf y#dywd
omoemESifh
y#da0"omoem
ysufpD;vmaprnfh
taMumif;
wpf&yf
jzpfaomaMumifhwnf;/
w&m;usifhaoma,m*DwdkYonf q&mwpfOD;OD;xH enf;cH w&m;usifh&mwGif
rdrdBudK;pm;tm;xkwfygvsuf w&m;r&yJ a,mifvnfvnf 0dk;wdk;0g;wm; jzpfaevQif
w&m;r&xm;aom q&maMumifh (odkY) trSefw&m; awGUxm;aomq&m [kwf r[kwf
rpHkprf;yJ usifhaom rdrdtjypfaMumifh jzpfonf/ q&maumif;q&mrSefESifh awGUygvsuf
rdrdbufrS vdktyfaom tm;ig;yg; rpdkufxkwfrIwdkYaMumifhvnf; jzpfEdkifonf/ xdkYaMumifh
rdrdudk,fwdkif w&m;ppf w&m;rSef r&&Sdao;vQif &&Sd[efaqmifraeyJESifh w&m;ppf
w&m;rSef jyoEdkifaom q&maumif;q&mrSefudk &Sm&rnf/
&[ef;wdkY olwyg;\ pdwfjzpfy Hkudk rod pl;prf;vdkaom &[ef;onf
]]rsufpdjzifhjrif&
em;jzifh
Mum;&aom
npfEGrf;onfh
tusifhwdkYonf
jrwfpGmbk&m;tm;
&Sdukefoavm?
r&Sdukefoavm}}[k
rsufpdjzifhjrif&
17
em;jzifhMum;&aom tusifhESpfyg;wdkY jrwfpGmbk&m;udk pl;prf;&rnf/

txuf y ga'oemawmf t & w&m;usif h r nfh a ,m*D o nf rd r d e d &nf ; cH , l r nfh


q&mtm;
w&m;&xm;jcif ; &Sd r &Sd ?
usif h BuH y G m ;rsm;xm;NyD ;
[k w f r [k w f
tuJ c wf j cif ; ? pHkprf;jcif;? ar;jref;jcif;jyK rdrdtwGuf tm;udk;avmufrS xdkq&mudk
rSD0Jqnf;uyfoifhonf/ ,ckacwftcg w&m;usifhaom tcsdKUa,m*DwdkYonf rdrdwdkYtm;
w&m;jyornfhq&mudk tm;ud k ; xd k u f r I &Sd r &Sd pHk p rf ; jcif; r&Sd o nfh t jyif tazmf a umif ;
tqG , f a umif ; wd k Y E S i f h
aygif ; azmf r dNyD;
tazmf o abm
taysmf o abmrsd K ;jzif h
w&m;usif h aeMuonf / txl ; owdjyKMuapvdkonf/
jrwfpGmbk&m;&Sifonf &[ef;wdkYtm; igbk&m;&Sifudkyif jyefppfaq;&rnf[k
a[mMum;xm;onf/ rdrdtm;udk;enf;,lrnfh q&mudk tm;udk;xdkufrI &Sdr&Sd ususee
pHkprf;&rnf[k &nf&G,fvsuf bk&m;&Sif txl; TefMum;xm;jcif;jzpfonf/ xdkYaMumifh
a,m*DwdkYonf w&m;usifhrIxuf q&maumif;q&mrSef [kwfr[kwfudk a&S;OD;pGm
ususee pHkprf;NyD;rSomvQif w&m;tm;xkwfoifhayonf/
17

rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef? plV,ru0*f? 0DrHouokwf-488 ESm-405

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

100

q&maumif;q&mrSef\ wynfhtay: xm;&Sdaompdwfxm;


q&maumif;q&mrSefrnfonf wynfhtm; nmwmNyD; w&m;rjyyg/ vdktyfygu
rnmrwm
w&m;jyygonf/
q&monf
wynfhtm;
taMumif;rJh
Murf;wrf;jcif;rsdK;r[kwf/ tNrJwrf; Murf;wrf;pGm usifhapjcif;vnf;
r[kwf/
xdkoabmudk jrwfpGmbk&m;&Sifonf uJhokdY a[mxm;onf/
&[ef;wkdY yufvuftdyfwwfumrQjzpf Eke,fi,f&G,faomoli,fonf
txdef;\ ayghavsmhrIaMumifh opfom;pukdjzpfap tkd;jcrf;uGJukdjzpfap rsKd&m\?
xkdt&mukd
txdef;onfonf
tvsiftjref
ESvkH;oGif;NyD;vQif
tvsiftjrefxkwf,l&m\?
tu,f
tvsiftjrefxkwf,l&ef rwwfEkdifygrl
vuf0Jvufjzifh
OD;acgif;ukdukdifum
vufsmvufjzifh
vufndK;ukdauG;
aoG;ESifhwuGaomfvnf; xkwf,l&m\/

txuf y ga'oemawmf t & w&m;jyaomq&monf rd r d w ynfh a ,m*D wkd Y tm;


w&m;usif h q J psmef r *f z d k v f u d k wm;qD ; onfh um,d u 'k u a 0'emud k taMumif ; cH
jzpfay:vmonfh tbdZmESifh a'greudk y,fcGmEdkif&ef cEmESifhtouf riJhuGufapyJ
yifyef;jcif;&Sdapumrl tavQmhay; w&m;rjy&/ ]vlaovQifao? raovQif w&m;&}
[laom
pdwfxm;jzifh
w&m;usifhBuHaponfh
oabmudk
bk&m;&Sifu
&Sif;jyxm;jcif;jzpfonf/
]]&[ef;wkdY oli,fukd nOf;yef;rIum; &Sdav\? r&Sd[k igrqkd? &[ef;wkdY
okdYyif&Sdvifhupm; tusdK;ukdvkdvm; tpD;tyGm;ukd &SmrSD;wwf oem;apmifYa&Smuf
wwfaom txdef;onf oem; apmifYa&Smufjcif;ukd taMumif;jyK trIrsdK;ukd
jyKvkyfoifhonfomwnf;/}}18

rdrdwkdY\w&m;a,m*Dtm; todr<u,f em;rvnfao;onfh uav;i,fyrm


oabmxm;&rnf/
uav;i,f[lonf
tE&m,fukdrod?
taumif;tqkd;
taMumif;tusdK;
ukdvnf;
rodojzifh
tE&m,fjzpfaprnfh
opfom;pjzpfap?
tkd;jcrf;uGJukdjzpfap rsdKcswwf\/ xkdYtwl oHo&m'ku? cEm'ku? tdk em
aojcif;'kuwdkY\ jyif;xef&ufpufrIudk rodao;aoma,m*Donf taumif;tqkd;
taMumif;tudsK;udk rodaom uav;i,fyrm yk xk ZOftavht wkdi f; igwnf; [la om
tpGJ jzif h w&m;usifh &mwG if ouf omvkdr I taeacsmifvdkrIjzifh &d,mykxfukd
jyifvkdMuonf/ cPyef; csrf;omESifh xm0&csrf;omukd em;rvnfay/ xkduJhokdY
vkdufavsmjyKjyifrIukd rodrf;qnf;Ekdifygu (0g) rpGefYvTwfEdkifygu vdkufavsmrI
rjyKEdkifawmhonfh aoyGJ tusOf;tMuyfawGUum tvGefyljyif;pGm a'grerD;
awmufum qif;&J'kujzifh ao&vdrfhrnf/ taorwwfvQif tyg,fav;&yf
Mum&SnfpGm 'kucHpm;&awmhrnf/ xdkYaMumifh q&maumif;q&mrSef[lonf xkdtw'd|d
(oum,'d|d) aMumifh cEmtdrfukd vIyfjyifrIrS ynmjzifhvGwfap&rnf/ xdkodkYvGwf&ef
um,du'kua0'em ukd taMumif;cH &d,mykxfukd rjyifapyJ tm;ig;yg;
jznfhqnf;ay;NyD; opfom;p? tkd;jcrf;uGJpESifhwlonfh txufyg 'd|dukd ynmjzifh
qGJEkwf,l&rnf/
&d,mykxf
jyifcGifh
ray;yJ
'kua0'emrSausmfvGefatmif
18

t*kFwdK&fygVdawmfjrefrmjyef 'kwd,wGJ? aocAv0*f? umrokwf-7 ESm-6

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

101

w&m;usifhckdif;jcif;onf wynfhtm; &ufpufaejcif; r[kwf/ u,fwifjcif;om


jzpfonf/
xkdYaMumifh w&m;jyq&monf wpfaeYaeY awGUBuHK&rnfh aoyGJ'kuESifh
tyg,f'kurS vGwfajrmufatmif w&m;usifhqJ pdwf qif;&JrI('kuuEm) jzpfapaom
wPSmudk um,du'kutaMumif;jyK azmfxkwfy,fowfEdkif&ef rdrdwynfhtm; iJhnmrI
rjyK&yJ w&m;jy&rnfjzpfonf/ &d,mykxfjyifcGifhay;jcif;ESifh tcsdefavQmhay;jcif;
paom tvkdvkduf tBudKufay;rIjzifh wynfhtm; w&m;rjyoifhay/
&[ef;wdkY w&m;ESpfrsdK;wdkYESifh jynfhpHkaom rvdrmaom rdkufaom
ol,kwfonf wl;NzdKzsufqD;wwfaom rdrdudk,fudk aqmifaeonf rnf\?
tjypf&Sdolvnf;jzpf\?
ynm&SdwdkY vnf;
pGyfp GJuJh&JU xdkufolvnf;jzpf\?
rsm;pGmaom raumif;rIudkvnf; jzpfyGm;ap\/ tb,fESpfrsdK; wdkYenf;[lrl
Pfjzifh* rodjrif rqHk;jzwfrl Pfjzifh rouf0ifrydkif;jcm;rl rMunfndKxdkuf
aomt&m MunfndKrIudk jzpfap\/ Pfjzifh rod jrif rqH k; jzwfr l Pf jzifh
rouf0 if ryd ki f ;jcm;rl MunfndKxdkufaomt&m rMunfndKrIudk jzpfap\/
&[ef;wdkY w&m;ESpfrsdK;wdkYESifh jynfhpHkaom rvdrmaom rdkufaom ol,kwfonf
wl;NzdKzsufqD;tyfaom rdrdudk,fudk aqmifaeonf rnf\? tjypf&Sdolvnf;jzpf\?
ynm&SdwdkYvnf; pGyfpGJ uJh&JUxdkufolvnf;jzpf\? rsm;pGmaom raumif;rIudkvnf;
jzpfyGm;ap\ [k (rdefYawmfrl\)/19

txufyga'oemawmft& w&m;usifhaoma,m*Donf rdrd\w&m;jyq&mtm;


r*fzdkvftusdK;pD;yGm; jzpfap&ef TefMum;Edkifonfh oDv orm"d ynmjzifh jynfhpHkaom
MunfndKzG,f&m tm;udk;zG,f&m q&maumif;q&mrSef [kwfr[kwf Pfjzifh oHk;oyf
pdppf&rnf/ tu,f oDv orm"d ynmjzifh rjynfhpHkaom MunfndKzG,f&m
tm;udk;zG,f&m r[kwfaom q&mtm; MunfndKudk;uG,ftm;xm; rSDcdkrdvQif rdrdudk,fudk
jyefzsufqD;aom
rvdrmaom
rdkufrJaom
ol,kwfrmESifhwl\/
xdkwynhfudk
uJh&JUtjypfwifxdkuf\/
rMunfndK
rudk;uG,fxdkufaom
q&mudk
tm;udk;MunfndKudk;uG,fjcif;onf
tqdyfyifa&avmif;
ouJhodkYjzpfojzifh
tqdyfyifawmBuD;
BuD;xGm;vmvdrfhrnf/
omoem
ndK;EGrf;ysufpD;apaom
q&mrsm;wdk;yGm;vdrfhrnf[kqdkvdkjcif;jzpfonf/
xdkoabmudk&nf&G,f
jrwfpGmbk&m;&Sifonf
]]rsm;pG m aom
raumif ; rI udk v nf ;
jzpf yG m ;ap\}} [k
a[mMum;xm;onf / xdk u J h odk Y rMunfndKxdkuf? rqnf;uyfxdkufaom q&mrsm;udk
MunfndK udk;uG,fqnf;uyfrI rjyKrd&ef w&m;usifhaoma,m*DwdkY txl;owdjyK&rnf/
w&m;usifhaoma,m*DwdkYonf
udk,fudk,fwdkifaygufajrmufatmif
usifhBuHBudK;ukwf tm;xkwfrI r&Sdaomq&mESifh w&m;usifhaernfqdkvQif vrf;avQmuf&if;
vrf;aysmuf bdouJhodkY jzpfaevdrfhrnf/ vljzpfNyD; omoemESifhBuHK o'gw&m;jzifh
w&m;usifhyg aomfvnf; w&m;r&onfhtwGuf a>rygvnf;qHk;? om;vnf;qHk;bdouJhodkY
vljzpfusdK;vnf;
HI;?
r*fzdkvfw&m;vnf;
qHk;IH;&awmhonf/
w&m;a,m*DwdkY
txl;owdjyK&ef vdktyfonf/
*

19

q&morm;aumif; [kwfonf r[kwfonf rcGJjcm;jcif; (pma&;ol\tvdk)


t*kFwdK&fygVdawmf jrefrmjyef yxrwGJ 'kuedygwf? tm,mpe0*f-136 ESm-102

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

102

q&maumif;q&mrSefwdkYrnfonf rdrdwynfha,m*Dtm; tyg,fab; oHo&mab;rS


vGwf&ef twGuf ypKyefcEmudk riJhuGufyJ vdktyfvmvQif yifyef;ap&rnf/
xdkyifyef;rIESifh vGwfajrmufrIudk tvJtvS,f vkyf&rnf/ jrwfpGmbk&m;onfyifvQif
vdktyfygu uJhodkY jyKvkyfoGm;cJhonf/
jrwfpGmbk&m;onf
&[ef;wdkYtm;
rsm;pGmaom
taMumif;jzifh
tokbw&m;udk
a[mMum;awmfrl\/
tokbur|mef;\
*kPfudk
a[mMum;awmfrl\/ tokbur|mef; yGm;rsm;jcif;\ *kPfudk a[mMum;awmfrl\/
xdktcg jrwfpGmbk& m;onf ]]&[ef;wdkY igbk& m;onf v0ufy wfvHk;
(vxuf0uf q,fhig;&uf wdkifwdkif) wyg;wnf; udef;atmif;aevdk\? qGrf;ydkYrnfh
&[ef;rSwyg; ig\xHodkY rnfolrS rcsOf;uyf&}}[k &[ef;wdkYtm; rdefYawmfrl\/
xd k & [ef ; wd k Y onf ]]aumif ; ygNyD toQif b k & m;}}[k jrwf p G m bk & m;tm; 0ef c H
jrwfpGmbk&m;xHodkY qGrf;ydkYaom &[ef;rSwyg; rnfolrS rcsOf;uyfukef/
xdktcg jrwfpGmbk&m;onf ]]rsm;pGmaom taMumif;jzifh tokbw&m;udk
a[mMum;awmfrl\? tokbur|mef;\*kPfudk a[mMum;awmfrl\? tokbur|mef;
yGm;rsm;jcif;\
*kPfudka[mMum;awmfrl\/}}[k
xdk&[ef;wdkYonf
rsm;pGmaomtjcif;t&m wdkYonf >yrf;aom tokbbm0em tm;xkwfjcif;udk
tpOfBudK;pm; tm;xkwfvsuf aeMuukef\? xdk&[ef;wdkYonf rdrdcEmudk,f
NiD;aiGUukef
&SufEdk;ukef
pufqkyfukef&um;
toufudkaqmifwwfaom
"m;vufeufudk&SmrSD;Muukef\/
&[ef;q,fyg;wdkYonfvnf;
wpfaeYjcif;jzifh
"m;udkaqmifMuukef\? ("m;jzifhowfaoMuukef\?) &[ef;ESpfq,fwdkY onfvnf;
/y/ &[ef;oHk;q,fwdkYonfvnf; wpfaeYjcif;jzifh "m;udkaqmifMuukef\/20

&[ef;awmfwdkYonf xdk&uftwGif; twdwf0dygufaMumifh ao&rnf jzpfonfudk


jrwf p G m bk & m;&S i f jrif a wmf r l r nf j zpf o nf / tu,f tok b ur | mef ; ud k pD ; jzef ;
kyf\tjypfudk vnf;aumif;? b0\ tjypfudkvnf;aumif; ydkif;jcm;odNyD; ao&vQif
jrwfaomaojcif; jzpfonf/ &[ef;awmfrsm; rdrdudk,fudk "m;jzifh owfaoatmif
wrifoufouf zefwD;apcdkif;vdkjcif; r[kwfyJ aemiftcg t&[wzdkvf&&eftwGuf
taxmuftyHhjzpfap&ef &nf&G,fvsuf jrwfpGmbk&m;&Sifonf tokbur|mef;udkay;jcif;
jzpfonf[k pma&;ol oHk;oyfygonf/

q&maumif;q&mrSef&Smenf;
rdrdudk w&m;jyrnfhq&mtm; uJhodkY ar;jref;pHkprf;yg/
(1) q&mudk,fwdkif "mwfav;yg; azmufjyefaom 'kua0'emrS
rcHpm;csifaom a'go? vGwfvdkaom avmbrS vGwfajrmufNyD;NyDvm;/
(2) q&mudk,fwdkif (10)em&DrQ rvIyfrjyif pum;rajymrqdkyJ aeEdkifNyDvm;/
(3) q&mudk,fwdkif rdrd\pdwfudk (10)em&DrQ ynwfrS odrf;qnf;EdkifNyDvm;/
(4) q&mudk,fwdkif twdwftem*wftmHkESifh 'Gg&ig;aygufrS vGwfatmif
pdwfwnfEdkifNyDvm;/

20

r[m0*oH,kwfygVd? tmemygeoH,kwH? {u"r0*? a0omvDokwH-985 ESm-280

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

103

(5) q&mud k, fw d ki f
tqif;tmHk ES if h
awGU qH k qJ
rd rd \puK yom'ESif h
xdkpuKyom' wnf a om l y gHk pu K 0d n mPf w d k Y ud k yd k i f ; yd k i f ; jcm;jcm;
jrif NyD v m;/ [k tm;emp&mrvdkyJ ar;jref;pHkprf;yg/
txufyg(5)csufESifh jynfhpHkaom yk*dKvftm;omvQif 0dyemt&m q&maumif;
q&mrSeftjzpf rSwf,lyg/

2?5/ 0dyemusifhpOfvrf;aMumif; oHk;oyfcsuf


0dy emw&m;tm;xk wf & mwGif a,m*D w dkY onf 0dy em,med u usif hpOf \
t"dym,fESifh
vdk&if;udk
rodyJ
OD;wnfrd&m
usifhcsifovdk
usifhygu
BudK;pm;usifhoavmuf c&D;rayguf? usifhpOfrwufyJ a,mifvnfvnf jzpfMu&onf/
tcsdKUa,m*Drsm;onf rd r d u sif h p Of v rf ; aMumif ; rS m ;aeonf u d k rod y J rS e f NyD [ k
txif a &muf a eMuonf / tcsdKUa,m*DwdkYrSm tajccHusihfpOfrSyif a&SUrqufEdkifyJ
&SdaewwfMuonf/
tcsdKUaom
a,m*DwdkYonf
pdwful;,OfawG;awmBuHqaom
Pfrsm;udk trSefjrifaom0dyemPf [k vGJrSm;pGm rSwf,laerdMuonfudkvnf;
rodMuay/ ]]wGufa&;rSm pufola|;jzpfNyD;? wGufMunfhawmh pufr&Sd}}qdkouJhodkY
ypKyeftmHkESifh wdkufqdkifonfhtcg 0dyemPf rjzpfyJ e*dkjrife*dkodtwdkif;om
&SdaeMuonf/ rnfonfha,m*Drqdk 0dyem,meduusifhpOf wufpOf rSefrSomvQif
0dyemPfokdY trSefqdkufrnf/
pifppfrSm orx,meduusifhpOf vrf;aMumif;onf wpfaMumif;wnf;om &Sd
0d y em,med u usif h p Of vrf ; aMumif ; rS m vnf ; wpf a Mumif ; wnf ; om &Sd o nf /
wpfaMumif;wnf;aom 0dyem,medu usifhpOfvrf;aMumif;udk rSefuefpGm rodMuojzifh
0dyemavmu q&maygif;pHk? enf;aygif;pHkESifh IyfaxG;aeMuonf/ xdkYaMumifh w&m;
usifhaoma,m*DwdkY
0dyem,meduusifhpOf
tp
tv,f
tqHk;udk
tquftpyfESifhwuG
vG,fulpGm
oabmaygufem;vnfEdkif&ef
a'oemawmfvm
okwefESpfckudk udk;um;vsuf &Sif;vif;wifjyoGm;rnf jzpfonf/

2?5?1/ tmoD0daomyrokweftusOf;
tjypfusL;vGefoltm;
r[m&mZmapmfbGm;xH
zrf;
tyfESHaomtcg
xdktjypf&Sdoludk rowfyJ xdkoltm; r[m&mZmarG;xm;aom a>rBuD;av;aumifwdkYudk
aeYpOf
tpm
auR;ay;apjcif;?
a&csKd;ay;apjcif;?
odyfay;apjcif;tvkyfudk
jyKvkyfay;&rnf[k trdefY csrSwfvdkufonf/ xdktjypfusL;vGefolonf trdefYudkemcH
xdkuJhodkY
a>rBuD;av;aumiftm;
jyKpkapmifha&Smuf&aom
tvkyfvkyfay;&onfudk
0rf;ajrmufauseyfaeonf/
xdkoltm;
touf&Sifapvdk?
raoapvdkaom
rdwfaqGaumif;u axmifusom;tm; xdka>rav;aumif wdkYonf vsifaomtqdyf
xufaomwefcdk;
&SdMuonf/
tvdkrusudkufvQif
wpfrsKd;pDaom
a>rwdkY\tqdyfoifhumao&onf/
wpfrsKd;aoma>rqdyfoifhu'kwfacsmif;uJhodkYawmifhwif;NyD;
ao&onf
(yx0Da>r)?
wpfrsKd;aoma>rqdyfoifhu ydEJoD;ykyfrsm;uJhodkY ykyfyGNyD; ao&onf (tmayga>r)?
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

104

wpfrsKd;aoma>rqdyfoifhu cEmudk,ftm; tydkif;ydkif;jywfatmif tjzwfcH& bd o uJ h o d k Y


ao&onf
(0ga,ma>r)?
wpf r sKd ; aoma>rqd y f o if h u
rD ; avmif b d o uJ h o d k Y
yl a vmif NyD ; rJ a jcmuf a o&onf ( awaZma>r)[k ajymaomtcg axmif u som;onf
aMumufvefYvmNyD;
xdkrdwfaqGaumif;tm;
a>rav;aumifrSvGwf&ef
tultnDawmif;onf/
xd k t cg rd w f a qG a umif ; u xd k a >rav;aumif td y f a epOf tomcG m cs
a>rav;aumif r S vG w f r nf x if & mt&yf u d k zaemifh E S ifh w if y g; wom;wnf ; usatmif
ajy;cdkif;\/
xdktcg
axmifusom;onf
rdwfaqGaumif;ajymonfhtwdkif;
a>rav;aumifudk
tomcGmcs
vGwfrnfxif&mt&yfodkY
zaemifhESihfwifyg;
wom;wnf;usatmif wtm;ukef ajy;aomtcg a>rav;aumifonf xdkoltm;owf&ef
aemufrS
xufMuyfruGm
vdkufvm\/
axmifusom;onf
xdka>rav;aumif
rvdkufEdkifonfhwdkifatmif rem;wrf; ajy;aomtcg a>rav;aumif vGwfonfhae&modkY
a&muf&SdoGm;onf/
xdktcg rdwfaqGaumif;u rem;ESifhOD;? oifhudkowf&ef vlowform;ig;a,muf
xufMuyfruGm
oifhaemufrS
vdkufvmjyefNyD/
rem;yJ
qufvufajy;&ef
wdkufwGef;jyefojzifh axmifusom;onf vlowform; ig;a,mufvufrS vGwf&ef
qufvuf rem;wrf; wtm;ukef ajy;aomtcg vGwf&modkY a&mufoGm;jyefonf/
xdktcg rdwfaqGaumif;u axmifusom;tm; xyfrH wdkufwGef;onfrSm rem;ESifhOD;?
oifhudkowf&ef aemufxyf twGif;vl,Hkvlowform;u oifhaemufu xufMuyfruGm
vdkufvmjyefNyD/ xdkvlowform; vufu vGwf&mudk rem;wrf; ajy;cdkif;ojzifh
axmifusom;onf
qufvufajy;jyef&m
vGwf&modkY
a&mufoGm;jyefonf/
xdkvGwf&mt&yfwGif &GmBuD;ajcmuf&Gm? tdrfBuD;ajcmufvHk; &Sdonf/ xdk&GmBuD;ajcmuf&GmrS
tdrfBuD;ajcmufvHk;wGif pm;p&m aomufp&m [l bmrQr&dSyg/
xdkaxmifusom;tm;
rdwfaqGaumif;u
uJhodkY
ajymjyef\/
&GmBuD;ajcmuf&Gm tdrfBuD;ajcmufvHk;udk "m;jyBuD;ajcmufa,mufu rMumrMumvm
"m;jywdkufonf/ t&yfrae&efwdkufwGef;ojzihf axmifusom;onf &GmBuD;ajcmuf&Gm?
tdrfBuD;ajcmufvHk;rS
vGwf&modkY
ajy;&jyefonf/
xdktcg
jrpfurf;yg;odkY
a&muf&SdoGm;onf/
jrpf'Dzufurf;onf &efolrsm;ESifh ruif;ojzifh jrpf\
wzufurf;odkYul;&ef rdwfaqGaumif;u xyfajymjyefonf/ opfukdif;opf&Gufrsm;jzifh
azmifzGJUNyD; ajcESpfzuf? vufESpfzufudk tm;,lavSmfcwfum jrpfwzufurf;odkY ul;onf/
jrpf\ av;yHkwpfyHk? jrpf\av;yHk ESpfyHk? jrpf\av;yHk oHk;yHkrS wzufurf;odkY
ul;ajrmufEdkifum &efolab;rS tNyD;wdkif vGwfajrmufoGm;onf/21
1/ a>rBuD ; av;aumif [ l o nf "mwf BuD ; av;yg;jzif h zG J U pnf ; xm;aom l y um,ud k
ac:onf/*
21

oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? oVm,we0*oH,kwf? tmoD0do0*f?


tmoD0daomyrokwf- ESm-377
*
blwkyfav;yg; t&Sdoabmoufoufudk azmfjyjcif; jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

105

2/ tqd y f a v;rsKd ; [l o nf
xd k " mwf a v;yg;wd k Y
jyif ; xef p G m
azmuf j yef a zmf j yvmrI u d k ac:onf/
3/ wpf a umif a om a>rud k u f j cif ; \oabmud k azmf j yjcif ; onf "mwf w pf y g;yg;\
jyif;xefyHkudk azmfjyjcif; jzpfonf/
4/ axmifusom;[lonf w&m;Iol\ pdwfudkac:onf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

aomwmywdr*fIzG,f

106

usifhpOfwdkY\oabmobm0

107

5/ axmif[lonf b0oHk;yg;udk ac:onf/


6/ tjypfusL;vGefjcif;onf uHoHk;rsKd; jyKxm;jcif;udkac:onf/
7/ xdka>rav;aumifudk wG,fwmESpfoufaejcif;udk azmfjyjcif;onf w&m;Iol\ pdwf
oum,(kyf) tay:wGif wPSm rme 'd|d jzpfaejcif;udk ac:onf/
8/ rdwfaqGaumif;[lonf
jrwfpGmbk&m;ESifh
ur|mef;jyq&m
paom
olawmfaumif;wdkYudk ac:onf/
9/ a>rav;aumifvdkufjcif;onf
"mwfBuD;av;yg;
jyif;xefpGm
azmufjyefvmjcif;jzpfonf/
10/ a>rBuD ; av;aumif a b;rS
ajy;jcif ; onf
"mwf BuD ; av;yg;
jyif ; xef p G m
azmuf j yef EdSyfpufrIwdkYrS
pdwfudk vGwfatmif qdkif&mur|mef;tmHkodkY
ydkYaqmifjcif;ESifh wlonf/
11/ vG w f & mod k Y [l o nf "mwf BuD ; av;yg; ESd y f p uf r I r S vG w f & m qd k i f & mur | mef ;
wnfaeaom orm"dudkac:onf/
12/ ajy;&mvrf;aMumif;onf orx,medu ESifh 0dyem,medu usifhpOfudk
qdkvdkonf/
13/ a>rBuD;av;aumif tE&m,frS vGwfjcif;onf "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrI
um,du 'kua0'emudk taMumif;cH jzpfaom 0Dwdurudavom (avmb?
a'go? arm[) w'*F 0dure csKyfjcif;udk qdkvdkonf/ (oDvcsKyf? orm"dcsKyf?
psmefcsKyf? avmuDr*fcsKyf)
14/ vlowform; ig;a,muf[lonf Oyg'geuEmig;yg;**udk qdkvdkonf/
15/ vGwfajrmufjcif;[lonf Oyg'geuEmig;yg;rS 'd|djyKwfjcif;udk qdkvdkonf/
16/ twGif;vl,Hk vlowform;[lonf eED&m*(wPSm)udk qdkvdkonf/
17/ &GmBuD;ajcmuf&Gm[lonf tMunfajcmufpHkudk qdkvdkonf/
18/ tdrfBuD;ajcmufvHk;[lonf 0dnmPfajcmufvHk;udk qdkvdkonf/
19/ "m;jyBuD;ajcmufa,muf[lonf tmHkajcmufyg;udk qdkvdkonf/
20/ jrpfjyifus,f[lonf MoCav;yg;udk qdkvdkonf/
21/ ]]pdk;&drfzG,f&mESifhwuG
abbsrf;ESifhwuGjzpfaom
zufurf;}}[lonf
avmuoHk;yg;udk qdkvdkonf/ ]]pdk;&drfzG,fuif;&m ab;r&Sd&m xdkzufurf;}}[lonf
edAmefudkqdkvdkonf/
22/ azmif[lonf r*if&Spfyg;udk qdkvdkonf/

umr ly tly
tukodkvf^ukodkvf um,uH 0pDuH raemuH

pmtkyf\ usihfpOfyxrydkif;
**
aomwmyef\'eudp

avmukw&mr*ful;jcif;

umarmC? ba0gC? 'da|mC? t0daZmC

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

108

23/ ajcESpfzuf
vufESpfzuf[lonf
ory"mefw&m;av;yg;
(pwk&*F0D&d,)udk
qdkvdkonf/
24/ jrpf\av;yHkwpfyHk[lonf
'da|mCudky,fowfNyD;onfh
aomwmywdzdkvfudk
qdkvdkonf/
25/ jrpf\av;yHkESpfyHk[lonf
umarmCtMurf;pm;udk
y,fowfEdkifNyD;onfh
ou'g*grdzdkvf udk qdkvdkonf/
26/ jrpf\av;yHkoHk;yHk[lonf
umarmCudk
tNyD;owf
y,fowfEdkifNyD;onfh
tem*grdzdkvfudk qdkvdkonf/
27/ jrpf \ wzuf u rf ; od k Y
a&muf &SdNyD ; jcif ; onf
t0d a Z m C
ba0gCwd k Y ud k
t<uif ; rJ h y,fowfNyD;aom t&[wzdkvfudk qdkvdkonf/
vufawGUusifhpOfwufonhf IaxmifhrS oHk;oyfaomf a>rBuD;av;aumifonf
"mwfBuD;av;yg; kyfw&m;wdkY\ obm0vuPmESifh kyf\ ted|mHk? |mHkwdkYudk
qdkvdkjcif; jzpfonf/ ajy;&onf[lonfrSm (orx,medu oDv orm"djzifhqdkif&m
uodkPf;tmHkodkY pdwfudk ydkYaqmifjcif;? 0dyem,meduwGif avmuDr*f(oDv
orm"d ynm)jzifh 'd|dudavom tMurf;pm;udk ydkif;jcm;Ijcif;) "mwfBuD;av;yg;
kyfw&m;wdkYtay: wPSm rme 'd|dwdkYjzifh pGJvrf;xm;rIudk w'*F 0durey[mef
y,fjcif;jzifh usihfpOfwufyHkudk qdkvdkonf/ uJhodkYtm;jzifh tqifhqifhajy;&mwGif
r*ful;yHkudk
a&SUydkif;
azmfjyrxm;yJ
jrpf j yif u s,f t yd k i f ; om
r*f u l ; yH k u d k
azmf j yxm;onf / jrpf j yif u s,f t yd k i f ; onf avmukw&mr*fjzpf a&SUydkif;onf
avmuDr*fjzpfonfudk w&m;IolwdkY em;vnfxm;&rnf/ jrpfjyifus,fodkY ra&mufrD
tIcHkyfemrfrsm;ESifh usifh&mvrf;aMumif;udk azmfjyxm;NyD; aomwmywdr*fusihfpOf?
ou'g*grdr*fusifhpOf? tem*grdr*fusifhpOf? t&[wr*fusifhpOf [l rcGJjcm;yJ
jrpfjyifus,ful;aom tydkif;usrSomvQif r*fav;rsKd; cGJjcm;xm;onfudk owdjyK&rnf/

"mwfBuD;av;yg; a>rBuD;av;aumifrS &GmBuD;ajcmuf&Gm? tdrfBuD;ajcmufvHk;txd yk*dKvfav;rsKd;vHk;ESifh


qdkifaom tydkif;jzpfonfudk em;vnfMu&rnf/ ,ck pmtkyfwGif yk*dKvfav;rsKd;usifhpOfrS
aomwmywdr*f usifhpOfESihf oufqdkifaom usifhpOfwufyHkudk a&;om;xm;ygonf/
qquokwef\ vdk&if;aumufEkwfcsuf tusOf;csKyf
okwefa'oemawmfonfvnf; r*fav;rsKd;ESihf oufqdkifaeonf/ okwefa'oemawmf
0dyem tIcH&m tmHkrsm;udk jynfhjynfhpHkpHk azmfjycJhNyD;jzpfonf/
1/ puKtMunf? aomwtMunf? CmetMunf? Zd0SgtMunf? um,tMunf? retMunf[laom
tMunfajcmufpHk
2/ puK0dnmPf? aomw0dnmPf? Cme0dnmPf? Zd0Sg0dnmPf? um,0dnmPf? raem0dnmPf [laom
0dnmPfajcmufvHk;
3/ tqif;? toH? teHY? t&om? tawGUESifh "rmHkwnf;[laom tmHkajcmufyg;
4/ puKor? aomwor? Cmeor? Zd0Sgor? um,or? raemor [laom
zajcmufyg;
5/ a0'emajcmufrsKd;
6/ wPSmajcmufrsKd;
okwefa'oemawmfwGifusifhpOfwufyHk ra[mxm;yg/

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

109

w&m;usifhaoma,m*DwpfOD;twGuf usifhpOf\oabmudk tp tv,f tqHk;


tquftpyfESifhwuG
vrf;Tefxm;jcif;jzpfonf/
w&m;usifhrnfha,m*Donf
w&m;rusifhrD okwef TefMum;xm;aom usihfpOf? wufpOfoabmrsm;udk
em;vnfatmif oHk;oyf qifjcifNyD;rS w&m;usifh&rnf/
usifhpOfvrf;aMumif;wpfckvHk;udk tqifhig;qifhjzifh oHk;oyfjy&aomf-okweft& axmifusom;udk oifa,m*Dw&m;IrnfhpdwfESifh EIdif;,SOfyg/
oif\ pdwfwGif (1500)udavom(udavom0#f)ESifh twddwf0#fa<u; (ur0#fESifh
0dygu0#f)rsm; &SdaeNyD;jzpfojzifh w&m;rusifhrDuwnf;u avmb arm[ udavom
tkyfcsKyfESifhNyD; jzpfonf/ w&m;usifholwdkif; "mwfBuD;av;yg; ,SOfwGJaeaomaMumifh
usifhpOftpwGif rnfonfh&d,mykxfjzifh tm;xkwfonfjzpfap "mwfBuD;av;yg;
jyif;xefpGm azmufjyefrI aMumifh jzpfaom um,du'kua0'emESifh a&S;OD;pGm
&ifqdkif&rnfjzpfonf/
xdktcg
'd|dESifh
a'greudavomrsm;
pdwf
uyfa&mufESdyfpufvdrfhrnf/
xdk"mwfav;yg;azmufjyefrI
'k u r S v G w f & ef
ur | mef ; tmHk w pf c k
xm;
pd w f u d k
od r f ; qnf ; &rnf
jzpf o nf /
a>rBuD;av;aumifrS vGwfatmif xGufajy;jcif;qdkonfrSm tcsufudk qdkvdkonf/
,if;onfyifvQif w&m;usifholwdkY\ usifhpOf\yxrtqifhjzpfonf/
usifhpOf'kwd,tqifh vGwfrnfxifrnfhvrf; a&G;cs,fjcif;qdkonfrSm ur|mef;
tmHk pdwfudk odrf;qnf;&mwGif orx,meduESifh 0dyem,medu wpfvrf;vrf;
a&G;cs,f usifhBuHtm;xkwfjcif; jzpfonf/ xdkYaMumifh orx,meduusifhpOf\
t"dym,fESifh
tquftpyfudkvnf;
em;vnf&rnf/
0dyem,meduusifhpOfjzifh
usifhrnfqdkvQifvnf; 0dyem,meduusifhpOf\ t"dym,fESifh tquftpyfudkvnf;
em;vnf&rnf/ rnfonfh vrf;udka&G;cs,fapumrl a>rBuD;av;aumiftqdyfESifhwlaom
"mwfav;yg;azmufjyefrI'kurS w'*F0durey[meftm;jzifh vGwfajrmufjcif;onfom
wpfckwnf;aomtajzjzpfonf/
usifhpOfwwd,tqifhonf
vlowform;ig;a,mufESifhwlonfh
Oyg'gefudef;aeaom eD0&Pw&m;ig;yg;udk vGefajrmufatmif usifhaomtydkif;jzpfonf/*
usif h p Of p wk wt qif h o nf &G m BuD ; ajcmuf &G m ? td r f BuD ; ajcmuf v H k ; ? "m;jyBuD ;
ajcmufa,mufESifhwlonfh tmHkajcmufyg;? tMunfajcmufpHk? 0dnmPfajcmufvHk;paom
qqukyfemrfwdkYudk ydkif;jcm;jrifaom tydkif;jzpfonf/
usifhpOfyrtqifhonf 'da|mCy,frI aomwmywdr*fusifhpOfrS usefaom
MoCoHk;jzmtm; tqifhqifh y,fowfaom ou'g*grdr*f? tem*grdr*fESifh t&[wr*f
usifhpOfwdkY jzpfonf/
xdktIcHajcmufrsKd;ajcmufvD oHk;q,fhajcmufyg;wdkYudk tedp 'ku tewtm;jzifh vuPma&;oHk;yg;
wif wPSm rme 'd|d csKyfaMumif; IrSwfyGm;rsm;&rnf/ xdkuJhodkY IrSwfyGm;rsm;&if;
aomwmywdr*f? ou'g*grdr*f? tem*grdr*f? t&[wr*fwdki fatmif a&muf&SdoGm;rnfjzpfonf/
xkdokwefudk
oHk;oyfMunfhvQif
0dyemtIcH&m
y&rwftmHkwdkYudk
wdwdusus
wdkufdkufazmfjyxm;jcif; jzpfonf/
*
eD0&Pw&m;ig;yg;onf w&m;usifhrnfhpdwfudk owfwwfonfhoabmaMumifh
vlowform;ESifhwlonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

110

tmoD0daomyrokwefjzifh 0dyemusifhpOfudk oHk;oyfaomf a>rav;aumif


tqdyfESihfwlonfh "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIrS vGwfajrmufatmif yxrqHk; (qdkif&m
orx,medu odkYr[kwf 0dyem,medutvdkuf) pwifusifh&rnf[l em;vnfyg/

2?5?2/ 0rduokweftusOf;
---toQifukrm&uyonf
xdknOfhvGefaomf
jrwfpGmbk&m;xHodkY
csOf;uyf dkaopGm &Sdcdk;vsuf oifhwifhavsmufywfaom ae&m xdkifum--y-]]toQifbk&m;
awmifydkY[lonf
tb,fygenf;?
nOfh
tcdk;vTwfjcif;[lonf tb,fygenf;? aeYawmufyjcif;[lonftb,fygenf;?
ykPm;[lonf tb,fygenf;? ynm&Sd[lonf tb,fygenf;? "m;vufeuf[lonf
tb,fygenf;?
tqifhqifhwl;jcif;
[lonf
tb,fygenf;?
wHcg;usnf;rif;wkyf[lonf
tb,fygenf;?
zm;[lonf
tb,fygenf;?
vrf;ESpfcG[lonf tb,fygenf;? qyfjyma&ppf[lonf tb,fygenf;? vdyf[lonf
tb,fygenf;? oefvQufESifh pOf;wDwHk;[lonf tb,fygenf;? om;wpf[lonf
tb,fygenf;? e*g;[lonf tb,fygenf;}}[k avQmuf\/
]]awmifydkY}}[laom trnfonf trdtzwdkY\ okwfaoG;aMumifhjzpfaom
xrif;rka,mrHkYwdkYaMumifh BuD;yGm;aom rNrJjcif; yGwfoyfay;&jcif; qkyfe,fay;&jcif;
NydKuGJjcif;
ysufpD;jcif;
oabm&Sdaom
r[mbkwfav;yg;wdkYaMumifhjzpfaom
udk,f\ trnfwnf;/ (1)
&[ef; aeYu jyKxm;aom trIudk tmHkjyK nOfh BuHpnf\? pOf;pm;\?
BuHpnfpOf;pm;jcif;onf nOfhtcdk;vTwfjcif;wnf;/
&[ef; nOfhu BuHpnfpOf;pm; aeY trIwdkYudk udk,f EIwf pdwftm;jzifh
tm;xkwf\? tm;xkwfjcif;onf aeY awmufyjcif;wnf;/ (2-3)
&[ef;
]]ykPm;}}[laom
trnfonf
udavom&efoludk
(y,f)owfNyD;aom
(w&m;tm;vHk;udk)
tvdkvdk
udk,fwdkifrSefpGmodawmfrlaomjrwfpGmbk&m;\ trnfwnf;/
&[ef ; ]]ynm&Sd } } [l a om trnf o nf usif h q J ] aou } &[ef ; \
trnfwnf;/ (4-5)
&[ef;
]]"m;vufeuf}}[laomtrnfonf
t&d,mr*fynm\
trnfwnf;/
&[ef;
]]tqifhqifh
wl;jcif;}}
[laom
trnfonf
vHkYvtm;xkwfjcif;\ trnfwnf;/(6-7)
&[ef ;
]]wH c g;usnf ; rif ; wk y f } }
[l a om
trnf o nf
rod r I ] t0d Z m }\ trnfwnf;/ wHcg;usnf;rif;wkyfudk z,fypfavmh? rodrI

pmrsufESm(76)wGif azmfjyyg&Sdaom uyjrwfpGmbk&m; omoem toufpGefY w&m;usifhcJhaom


&[ef;oHk;yg;wGif
wpfyg;onf
a*gwrjrwfpGmbk&m;omoem
yuKomwdrif;jzpfvmonf/
aemufwpfyg; onf Am[d,'gkpDrax&f jzpfvmNyD; aemufqHk;wpfyg;onf t&Sifukrm&uyrax&f
jzpfvmonf/ tem*grf jzpfoGm;aom &[ef;onf pkwdaomf ok'g0gojA[mjzpfvmNyD; ,ck
a*gwrjrwfpGmbk&m; omoem ,cifu w&m;usifhazmfjzpfol t&Sifukrm&uyrax&ftm;
w&m;vufaqmiftaejzifh
edAmefvrf;jypum;xmudk
ay;um
jrwfpGmbk&m;xH
ar;jref;avQmufxm;ap&mrS jrwfpGmbk&m;u &Sif;vif; a[mMum;awmfrljcif;jzpfonf/ tus,fudk
rlvyPmot|uxm 'kwd,wGJ? pmrsufESm(32) Iyg/

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0
]t0dZm}udk y,fpGefYavmh? ynm&Sd "m;vuf e uf u d k ,l tqif h q if h w l ; avmh
[l a om 0gusonf y if jyem\ teuft"dym,fwnf;/ (8)
&[ef; ]]zm;}} [laom trnfonf tm;BuD;aom trsufxGufjcif;\
trnfwnf;/ zm;udk z,fypfavmh? tm;BuD;aom trsufxGufjcif;udk y,fpGefYavmh?
ynm&Sd "m;vuf e uf u d k ,l tqif h q if h w l ; avmh [l a om 0gusonf y if
jyem\ teuft"dym,fwnf;/
&[ef ; ]]vrf ; ES p f c G } } [l a om trnf o nf awG ; awm,H k r S m ;jcif ; \
trnfwnf;/ vrf;ESpfcGudk z,fypfavmh? awG;awm,HkrSm;jcif;udk y,fpGefYavmh?
ynm&Sd "m;vufeufudk ,l tqifhqifhwl;avmh [laom 0gusonfyif
jyem\ teuft"dym,fwnf;/ (10)
&[ef; ]]qyfjyma&ppf}} [laom trnfonf umr vdkcsifjcif;[laom
tydwftyif ysufpD;apvdkrI [laom tydwftyif xdkif;rIdif;jcif;[laom tydwftyif
ysH U vG i f h j cif ;
aemif w &jcif ;
[l a om
tyd w f t yif
awG ; awm,H k r S m ;jcif ; [l a om tyd w f t yif [ l a om tyd w f t yif i g;rsd K ;wd k Y \
trnf w nf ; /
qyf j yma&ppf u d k z,fypfavmh? tydwftyif ig;rsdK;wdkYudk
y,fpGefYavmh? ynm&Sd "m;vufeufudk ,l tqifhqifhwl;avmh [laom
0gusonfyif jyem\ teuft"dym,fwnf;/ (11)
&[ef; ]]vdyf}} [laom trnfonf kyf[laom pGJ,ltyfaom cEm
cHp m;jcif;[laom pGJ,ltyfaom cEm rSwfom;jcif;[laom pGJ,ltyfaom cEm
jyKjyifpD&ifrI[laom pGJ,ltyfaom cEm txl;odrI[laom pGJ,ltyfaom
cEm[laom pGJ,ltyfaom cEmig;yg;wdkY\ trnfwnf;/ vdyfudk z,fypfavmh?
pGJ,ltyfaom cEmig;yg;wdkYudk y,fpGefYavmh? ynm&Sd "m;vufeufudk ,l
tqifhqifhwl;avmh [laom 0gusonfyif jyem\ teuft"dym,fwnf;/
&[ef; ]]oefvQufE Sifh pOf;ESD;wHk;}} [laom trnfonf tvdk&Sdtyf
ESpfouftyf pdwfudk qGJaqmifwwfukefaom puK0dnmPfjzifh txl;odtyfaom
tqif;/y/ aomw0dnmPfjzifh txl;odtyfaom toH/y/ Cme0dnmPfjzifh
txl;odtyfaom teHY/y/ Zd0Sg0dnmPfjzifh txl;odtyfaom t&om tvdk&Sdtyf
ESp fouftyf pdwfudk qGJaqmifwwfukefaom cspfwwfaom oabm&Sdukefaom
umr&m*ESifh pyf,Sufwwfruftyfukefaom um,0dnmPfjzifh txl;odtyfukefaom
tawGUtxd[lukefaom umr*kPfig;yg;wdkY\ trnfwnf;/
oefvQufESifh
pOf;ESD;wHk;udk
z,fypfavmh?
umr*kPfig;yg;wdkYudk
y,fpGefYavmh? ynm&Sd "m;vufe ufudk ,l tqifhqifhwl;avmh [laom
0gusonfyif jyem\ teuft"dym,fwnf;/ (13)
&[ef; ]]om;wpf}} [laom trnfonf ESpfouf wyfpGef;jcif;
]eED&m*}\ trnfwnf;/ om;wpfudk z,fypfavmh? ESpfoufwyfpGef;jcif; ]eED&m*}udk
y,fpGefYavmh? ynm&Sd "m;vufe ufudk ,l tqifhqifhwl;avmh [laom
0gusonfyif jyem\ teuft"dym,fwnf;/ (14)
&[ef ; ]]e*g;}} [l a om trnf o nf &[E m jzpf a om &[ef ; \
trnfwnf;/ e*g;onf wnf&Sdayap? e*g;udk rxdcdkufvifh? e*g;tm; &Sdcdk;jcif;udk
jyKavmh [laom 0gus\ teufum; onfyifwnf; [k (rdefYawmfrl\)/
(15)22

22

rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef? Moyr0*f? 0rduokwf-250 ESm-201

aomwmywdr*fIzG,f

111

t&SifpEdrm(atmifvH)

112

txufygokweft& 0dyemusifhpOf\ tp tv,f tqHk; tquftpyfudk


oHk;oyfMunfhaomf--usif h p Of y xrtqif h o nf w&m;usif h o l \ pd w f t m; op m av;yg; rod & ef
zHk;uG,fxm;aom rodrI]t0dZm} y,fpGefYonfh vkyfief;pOf jzpfonf/ vkyfief;pOfonf
opmav;yg;w&m;udk emMum;rIjzpfonf/
usif h p Of ' k w d , tqif h o nf tvG e f t m;BuD ; aom trsuf x G u f j cif; a'goud k
y,f&rnfhusifhpOf jzpfonf/ xdka'goonf w&m;usifhaoma,m*D\ jyif;xefaom
"mwfav;yg;azmufjyefrIaMumifh
jzpfonf/
tmoD0daomyrokweft&
"mwfBuD;av;yg;? a>rBuD;av;aumif\ azmufjyef tqdyfwufrIaMumifh jzpfonf/
]]zm;udk
z,fypfavmh?
tm;BuD;aomtrsufxGufjcif;udk
z,fypfavmh}}
qdkonfrSm
xdka'gocsKyfNidrf;atmif orx,medu ESifh 0dyem,meduusifhpOfwdkYrS rdrdESpfouf&m
usifhpOfjzifh z,fypf&rnfjzpfonf/
wwd,tqifhrSm vrf;ESpfoG,f jzpfaom orx,meduESifh 0dyem,medu
usifhpOfwdkYrS b,fvrf;vdkuf&rnfvJ[k rqHk;jzwfEdkifjcif; (0dpdudpm)udk y,fazsmufvsuf
wpfvrf;vrf;udk qHk;jzwf usifhpOfwufyg[k qdkvdkjcif;jzpfonf/
pwkwtqifhrSm qyfjyma&ppfwnf;[laom eD0&Pw&m;ig;yg;udk y,fpGefY&aom
usifhpOf
jzpfonf/
rdrdur|mef;tmHk
pdwfudk
rwnfNidrfatmif
qGJaqmifwwfaomaMumifh r*fw&m; zdkvfw&m;udk ydwfqdkYwwfonf/ xdkYaMumifh
xdkeD0&Pw&m;ig;yg; pdwf ruyfNidatmif y,fcGm&rnfjzpfonf/
yrtqifhrSm vdyfESifhwlonfh Oyg'geuEmig;yg;wnf;[laom puKtMunf?
puK0dnmPfpaom
twGif;tm,wekyfemrfwdkYtay:
'd|djyKwfaMumif;
IrSwfyGm;rsm;&rnfh aomwmywdr*f usifhpOf jzpfonf/
q|rtqifhrSm tqif;? toH? teHY? t&om? tawGUwnf;[laom oHvsuf*ESifh
wlonfh tmHkig;yg;? umr*kPfw&m;ESifh xdktmHkwdkY\ okc?'kuudk cHpm;aom
okca0'em? 'kua0'emwdkYudk vuPma&;oHk;yg;wifI umr&m*gEko,ESifh
y#dCmEko,wdkYudk y,fpGefY&rnfh ou'g*grdr*fESifh tem*grdr*fusifhpOf jzpfonf/
owrtqifhrSm t0dZmEko,ESifh om;wpfESifhwlonfh b0uyfNidaeaom
eED&m* (b0&m*gEko,)udk tNyD;wdkif y,fpGefY&jcif; t&[wr*fusifhpOf jzpfonf/
txufyg 0rduokweft& w&m;pusifhaom a,m*Dwdkif;onf r[mbkwf
"mwfav;yg;wdkYESifh
ruif;Edkifyg/
awmifydkYwnf;[laom
"mwfBuD;av;yg;
jyif;xefpGm ESdyfpufrIaMumifh tm;BuD;aomtrsufxGufjcif; a'go? ESvHk;rom,mrI
a'greESifh yxrqHk; &ifqdkif&rnfjzpfonf/ xdka'gotm; y,fcGmaomusifhpOfudk
pwifusifh&rnf/
'kwd,tqifhwGifrS
vrf;ESpfoG,fa&G;cs,f&rnfjzpfonf/
wwd,tqifhonf
eD0&Pw&m;
ig;yg;
y,fcGmaomtqifh
jzpfonfudk
w&m;usifhaoma,m*Drsm; txl;owdjyKyg/

oHvsufonf ckwfwwfojzifh twdkufoabmaqmifonf/ pOf;wDwHk;onf tckwfcH&ojzifh


tcH"mwfESifh wlonf/

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

113

2?6/ 0dyemusihfpOfvrf;aMumif;tp oHk;oyfcsuf


(1) 0dok'd (7)yg;
(1) oDv0dok'd
(2) pdw0dok'd
(3) 'd|d0dok'd
(4) ucFg0dw&P0dok'd
(5) r*gr*P'e0dok'd
(6) y#dy'gP'e0dok'd
(7) P'e0dok'd
[l (7)qifh&Sdonf/ xdk(7)qifhudk jyefcGJvQif oDv0dok'dudk oDvtpk? pdw0dok'dudk
orm"dtpk? 'd|d0dok'drS P'P0dok'dtxdudk ynmtpk[l cGJjcm;Edkifonf/ oDv?
orm"d? ynm[laom odum(3)&yfyif jzpfonf/ xdkodum(3)&yfudk r*ifzGJUaomf
oDvr*if? orm"dr*if? ynmr*if[l r*if(8)yg; jyef&onf/ 0dok'd(7)yg;wGif
tajccHtusqHk; oDv0dok'dESifh pdw0dok'donf um,uH? 0pDuHESifh raemuH(pdwf)
pifMu,fatmif jyK&aomtusifh jzpfonf/
w&m;usihfaoma,m*Donf oabmudk em;vnfum oDv0dok'd jynhfpHkatmif
jznfh q nf ; jcif ; onf y"metvk y f [ k em;vnf & rnf / wenf ; tm;jzif h q d k a omf oD v
pifMu,fatmif jyKvkyfaejcif;yifvQif w&m;usihfaejcif;jzpfonf[k em;vnf&rnf/
pifppf w&m;onf usihfp&mr[kwf? Ip&momjzpfonf/ w&m;usifhonfqdkonfrSm
Ip&mw&m; wdkYudk jrifEdkifpGrf;&Sdonfhorm"dtjrif&&ef oDvpifMu,fatmifjyKjcif;ESifh
pdwfpifMu,fatmif jyKjcif ; yif jzpf o nf / xd k Y a Mumif h w&m;usif h j cif ; [l o nf
ig;yg;?
&S p f y g;?
ud k ; yg;?
ESpf&mhESpfq,fhckESpfoG,foDv
vHkNcHKatmif
apmifhxdef;rIjyKvkyfaejcif;(ygwdarmuoH0&oDv) ESifh pdwfudk puKpaom 'Gg&(6)yg;rS
taMumif;cH udavom (0g) avmb a'go arm[ 'd | d ynwf w d k Y w'*F
0d u r e ruyf a tmif owd j zih f apmih f a &S m uf a eaomtvk y f (`Ed,oH0&oDv)yif
jzpfonf[k em;vnf&rnf/ rdrd\rlvur|mef;rS pdwfysHUvGifhjcif;? &d,mykxfysufjcif;
(reda`E? um,da`Eysufjcif;)udk jzpfaprnfh a>rBuD;av;aumif\ tqdyfav;rsdK; (0g)
zm;wnf;[laom a'goudk y,fjcif;onfyifvQif w&m;pwifusifhjcif; jzpfonf/

(2) tukokdvfapwoduf(14)vHk;
tcef;(1)qefYusifbufESpftkyfpkacgif;pOfjzihf
azmfjycJhNyD;onfhtwdkif;
w&m;rusihfrD uwnf;u pdwf arm[ avmb a'go paom udavom
apwoduf(14)vHk;wdkY cdkifNrJpGm tkyfcsKyfxm;Muojzihf pdwfonf rpifMu,fyg/
rpifMu,faompdwfonf pifMu,faom y&rwfkyfemrfwdkYudk rjrifEdkifyg/ xdkYaMumihf
xdktukokdvfapwoduf(14)vHk; pdwf ruyfNidatmif w'*F 0durey[mef
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

(w&m;wpfBudrfxdkifvQif
10-em&DrQ)tm;jzihf
apmihfxdef;aejcif;onfyifvQif w&m;usihfaeonf[kac:onf/
(3) y#dporkyg'f jzwfjcif;

114

vHkNcHKatmif

(a0'emrSwPSmjzwf)

0dnmPf? emrfkyf? oVm,we? z? a0'emwdkYonf ry,ftyfaom w&m;rsm;


jzpfonf/ a0'emrS wPSmul; uHopf? b0opf&jcif; jzpfaomaMumihf a0'emrS
wPSmrul;&ef jzwf&jcif;jzpfonf/ a0'emudkvnf; (3)rsKd; jyefcGJEdkifonf/ xdk(3)rsKd;rSm
1/ 'kua0'em
2/ okca0'em
3/ Oayuma0'em
'kua0'emonf
raumif;aom
tmHk\
ted|&oudk
cHpm;onf/
okca0'emonf
aumif;aomtmHk\ |&oudk cHpm;onf/ Oayuma0'emonf
aumif;rI qdk;rI r&Sdaom tv,ftvwftmHkudk cHpm;onf/
|mHkaMumifhjzpfaom okca0'emrS aomre (ESpfoufaom) pdwfjzpf
ted|mHkaMumifh jzpfaom 'kua0'emrS a'gre (rESpfoufaom) pdwfjzpf\/
xdka0'em
ESpfrsdK;
taMumif;cH
udavomjzpf&mwGif
rnfonhfudavomudk
t&ifowf&rnfenf;[k oHk;oyfMunfh&rnf/
rdrd\ 'Gg&ajcmufyg;odkY aomre (avmbudavom) jzpfapaom |mHkESihf
a'gre
(a'goudavom)udk
jzpfapaom
ted|mHkwdkY
wNydKifwnf;
usa&mufonf&Sdaomf t"dywd (OD;pD;rI) tmHkudk emrfTwfcHpm;vdrfhrnf/ tu,f
vlwpfa,mufonf tqif;lygHk ewforD;wpfa,mufudkjrif okca0'em usa&mufrI
(t"dywd|mHk)ESifh rdrd\rsufpdudk ql;jzifh txdk;cH& 'kua0'emusa&mufrI
(t"dywdted|mHk)
ESpfrsKd;pHk
wNydKifwnf;
usa&mufvQif
rnfonfhtmHkudk
emrfOD;pD;Twfum
cHpm;rnfvJ[k
oHk;oyfMunfhvQif
'kua0'emudkom
emrfTwfvdrfhrnf/
ewforD;udk
rMunfh&vQif
aeygap/
rsufpdudkawmh
txdcdkufrcHEdkifyg/ xdkYaMumifh ow0gwdkYonf rdrd\cEmudk,f 'kua0'emudk
jzpfaprnfh
ted|mHkusa&mufrIudk
rvdkvm;Muay/
xdkted|mHk
usa&mufrIudk
&ifqdkif&vQif
wm;qD;csKyfwnf;
r&Edkifonfh
a'goapwem
jzpfay:vmNyD;
qif;&JrD;awmuf&onf/
oabmudkaxmuf okca0'emxuf'kua0'emudktajccH usifhpOfwuf&rnf
jzpfaMumif; tajzxkwf 'kua0'emrS a'goudk pwif y,fcGmaom tvkyfonfyif
w&m;usifhpOftp jzpfonf[k odEdkifonf/
(4) bHkoHk;yg;
w&m;usihfjcif;onf bHkoHk;yg;rS vGwfajrmuf&ef tm;xkwfjcif; jzpfonf[k
em;vnf&rnf/ xdkbHkoHk;yg;onf 'k*wdtyg,fav;bHk? umrok*wd vlUbHkESihf ewfbHk?
psme*wd jA[mbHkwdkYjzpfonf/ xdkbHkoHk;yg;wGif a&S;OD;pGm 'k*wd[laom tyg,fav;bHkrS
aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

115

vG w f & ef tm;xk w f & onf / xd k ' k * wd y #d o aE o nf 'k u t mHkudk taMumif ; cH


jzpfay:vmaom 'kua0'em\ ,SOfzuf Murf;wrf;aom avmb a'go
arm[wdkYaMumihf jzpfonf/ xdkYaMumihf w&m;usihfaoma,m*Donf lyum,\
'kutmHkrS tyg,fav;bHkodkY usa&muf a ponfh Murf ; wrf ; aom avmb? a'go?
arm[wd k Y od r f ; qnf ; aom tusifhonfyifvQif w&m;usihfpOftp jzpfonf[k
em;vnfoabmayguf&rnf/
(5)ocFg&yp,m 0dnmPH
y#dporkyg'fa'oemawmft& ocFg&aMumifh 0dnmPfjzpf&onf/ 0dnmPfjzpfvQif
cEmwnf&ojzihf 'kutpkta0; &&Sdjyefonf/ ocFg&csKyfvQif 0dnmPfcsKyfrnfjzpfonf/
xdkYaMumihf
ocFg&ESihf
0dnmPfwpfjzwf
jzwf&rnf/
ocFg&onf
yknmbdocFg&(ukodkvfjzihf
jyKjyif p D & if r I ) ?
tyk n mbd o cF g &
(tuk o d k v f j zih f
jyKjyif p D & if r I ) ? tme m bd o cF g & (tlyr[*Kwfukodkvfjzifh jyKjyifpD&ifrI)[l (3)rsKd;
uGJjym;onf/
tukokdvfocFg&aMumihf
tyg,f'k*wd0dnmPf
jzpfonf/
yknmbdocFg&aMumihf vl?ewf? lyjA[m0dnmPfjzpfonf/ tmembdocFg&aMumifh
tlyjA[m0dnmPf jzpfonf/ "mwfav;yg; jyif;xefpGm azmufjyef ESdyfpufrIaMumihf
jzpfay:vmaom
'kua0'emrS
oufom&mudk
awmifhwajymqdkaerIESihf
nnf;nLatmf[pfaeaom 0pDocFg&? rnfuJhodkY oufomrnfvJ [l BuHpnfrI
pdwocFg&wdkYESifh aeomatmif cEmtdrfudk jyKjyifvIyf&Sm;aom um,ocFg&wkdYonf
tyg,fav;yg;udk usapaom tyknmbdocFg& jzpfonf/ 0dyem,meduusihfpOf
lyum,\ azmufjyefrIudk taMumif;cHaom 'kua0'emrS tyknmbdocFg&(3)rsKd;
rjzpfatmif
xdef;odrf;apmifha&Smufjcif;onfyifvQif
w&m;usihfpOf\tp[k
owfrSwf&rnf/
(6) Oyg'ge yp,m ba0g
Oyg'gef (4)rsKd;&Sd\/
(1) 'd|Kyg'gef
(2) tw0g'kyg'gef
(3) umrkyg'gef
(4) oDvAwkyg'gef
oDvAwkyg'gefonf omoemywdwdwdkYom &Sd usefaom Oyg'gef(3)rsdK;onf
ykxkZOfvlom;wdkif;
&SdMuonf/
'd|Kyg'gefESihf
tw0g'kyg'geftMurf;pm;onf
tyg,fav;bHk od k Y a&muf a paom taMumif ; t&if ; jzpf o nf / xd k Y a Mumif h
w&m;usif h o l w d k Y pwif awGUBuHK&rnfh "mwfav;yg;azmufjyefrI'kua0'emaMumifh
jzpfay:vmonfh tyg,f'k*wdudk usapaom 'd|Kyg'gef (ighaygifu emaew,f
xHkaew,f ponf)? tw0g'kyg'gef (igemaew,f igqif ; &J a ew,f ponf )
tMurf ; pm;wd k Y pd w f ruyf Nid a tmif xdef;odrf;jcif;onfyifvQif w&m;usihfpOftp
jzpfonf/
(7) tm&rPypnf;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

116

pd w f o nf
tmHk E S i h f
uif ; onf [ l
r&Sd a y/
[d w f ( 6)yg;onf
tmHk( 6)yg;ud k
taMumif;cH jzpfvmonf/ xdktmHk(6)yg;udk tusOf;csKyfaomf
|mHkESihf ted|mHk ESpfrsdK;om&Sdonf/ w&m;usifhaepOf "mwfav;yg;azmufjyefrI
ted|mHkonf
raumif;aom
'k*wdb0udka&mufapaom
a'go\
y"metaMumif;&if;jzpfonf/ |mHkonf ok*wdbHkudk a&mufapaom avmb\
y"metaMumif;&if;
jzpfonf/
xkdYaMumihf
w&m;usihfaom
a,m*Donf
um,du'kujzpfonfh
ted|mHkodkY
pdwfudk
ra&muf&Sdatmif
odrf;qnf;jcif;
tvkyfonfyifvQif w&m;usihfpOf\tpjzpfonf/
(8) t"dywdypnf;
qEm"dywd? pdwm"dywd? 0D&d,m"dywd? 0DrHom"dywd[l t"dywd(4)yg; &Sdonf/
tukodkvf jyK&m qE? pdw? 0D&d,t"dywd (3)yg; yg0ifaewwfonf/ xdkYaMumihf
w&m;usifhaepOf
um,d,'kua0'emudk
ysufjym;apvdkaom
tm;BuD;aomqE(qEm"dywd)?
&d,mykxfudk
jyKjyifvdkaom
tm;BuD;aompdwf(pdwm"dywd)? xdkqEESifh pdwfwdkYtm; atmifjrifatmif tm;xkwfrI
tmBuD;aom0D&d,(0D&d,m"dywd)wkdYudk
pdwfruyfNidatmif
apmihfxdef;jcif;tvkyfonfyifvQif w&m;usihfpOftp jzpfonf/
(9) r[mowdy|meokwefjzifh oHk;oyfjcif;
]]avmau-a0'Ekyg'geuEm [laom avmu/ tbdZma'greH-a0'em
udk wyfaomtm;jzifh a&S;IBuHjcif;[laom avmb? a&S;IBuHwdkif; r&jcif;aMumifh
ESvHk;rom,mjcif;[laoma'greudk/ 0dae,s-w'*F0duretm;jzifh azsmuf/}}23

tcsuf u d k &nf T e f ; t|muxmtzG i f h ]]a0'eH 0d u a r w G m 0d y eH


0aaEm}} 24 [k t|muxmq&m rdefYqdkonf/ a0'emcGmonf[lonfrSm 'kua0'emudk
ESvHk;roGif;jcif;jzifh y,fazsmufjcif; ('kua0'eH treoduma&e 0daema'wGm)yif jzpfonf
[k #Dumq&mu xyf rdefYqdkjyefonf/ 25
"mwfav;yg;azmufjyefrIudk
tmHkjyefrjyKjcif; (0g) ESvHk;roGif;jcif;onf a>rBuD;av;aumif vGwf&modkY w&Sdefxdk;
ajy;onf E S i h f w l \ / ,if;tvkyfonfyifvQif w&m;usihfpOf\tpjzpfonf/
(10) eD0&Pig;yg;
pdwfudk ukodkvfw&m; (psmefr*fzdkvf) ESihf rqufpyfrdatmif ydwfqdkYwwfaom
oabmudk eD0&Pw&m;[k ac:onf/ xdkeD0&Pw&m; (5)yg;rSm
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
23
24
25

umrpEeD0&P
Asmyg'eD0&P
xderd'eD0&P
O'pukuKpeD0&P
0dpdudpmeD0&P

=
=
=
=
=

umrokccsrf;om awmifhwjcif;
pdk;&drfaMumihfMurI
pdwfapwodufwdkY xkdif;rdIif;rI
pdwfysHUvGihfrIESifh aemifwwzefylyefrI
odkYavmodkYavm awG;awmBuHpnfrI

r[mowdy|meokwf ed,? q&mawmfOD;Ak"frl? ESm-44


'DCedum,f? r[m0*ygVdawmft|uxm? r[mowdy|meokwftzGifh? twGJ-2? ESm-340
r[m0*#Dum 'kwd,wGJ? ESm-283

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

117

txuf y g
eD 0 &P(5)yg;wd k Y onf
w&m;rusih f o l r sm;
wpf r sKd ; r[k w f w pf r sKd ; tNrJwrf; uyfNidaeonf/ xdkYaMumihf w&m;pusihfolonf
xdkeD0&P(5)yg;\ wm;qD; ydwfqdkYrIudk yxrqHk; awGUBuHK&rnf jzpfonf/
w&m;usifhaomtcg jyifytmHkxuf twGif;cEm "mwfav;yg;azmufjyefrI tmHku ydk
OD;pD;onf/
"mwfav;yg;jyif;xefpGm
azmufjyefvmaomtcg
rdrdlyum,0wK
ESdyfpufcH&rI'ku
ysufjy,f&ef
(0g)
csrf;om&ef
qE&SdrI
umrpEeD0&P?
xdk"mwfav;yg;azmufjyefrI
'kuaMumifh
pdk;&drfaMumifhMujzpfaerI
Asmyg'eD0&P?
xdk"mwfav;yg;azmufjyefrI'kuaMumifh jzpfay:vmonfh pdwfrwnfNidrfrI O'peD0&P?
xdk"mwfav;yg;azmufjyefrI 'kuaMumifh jzpfay:vmonfh aemifwwzef ylyefjcif;
ukuKpeD0&PESifh (ig'Dvdkusifhwm 'Dq&mESifhusifhwm rSm;NyDvm;rod [laom)
0dpdudpmeD0&P [laom eD0&Pw&m;(5)yg;onf pdwfudk Murf;wrf;pGm yl;uyfonf/
xdkYaMumihf pdwf xdkeD0&Pw&m;(5)yg;wdkY ruyfNidatmif apmihfxdef;y,fcGmaeaom
tvkyfonfyifvQif w&m;usihfpOftpjzpfonf/
(11) tukodkvf0dwuf (3)yg;
umr0dwuf = tmHkig;yg; BuHpnfjcif;
Asmyg'0dwuf = pdk;&drfaMumifhMuzG,f&m BuHpnfjcif;
0d[o
0dwuf = pdwf zdpD;ESdyfpufzG,f&mBuHpnfjcif;
w&m;rusihf&ao;aom yk*dKvfwdkif; 0dwuf(3)yg;onf wpfrsKd;r[kwfwpfrsKd;
taMumif;wdkufqdkifum
uyfa&mufaerI&Sdonf/
xdk0dwuf(3)yg;onf
A[d'ESifh
tZwtmkH ESpfrsdK; ,SOfaeonf/ w&m;usifhaepOf "mwfav;yg;azmufjyefrI
umrkyf\
ESdyfpufrIrS
oufom&mudk
BuHpnfrI
umr0dwuf?
,if;umrkyf\ESdyfpufrIoabmaMumifh aeomcHcuf jzpf rnfuJhodkY oufom&ef
jyK&rnfenf;[k pdk;&drfaMumifhMujzpfaerI Asmyg'0dwuf? xdkESdyfpufaeaom tmHkudkyif
rpGefYvTwfEdkifyJ xdktmHk pdwfudk uyfNidESdyfpufapjcif; 0d [ o 0d w uf [l
0d w uf ( 3)yg;ES i f h awG U BuH K &rnf j zpf o nf / xd k 0 d w uf ( 3)yg; pd w f ruyfNidatmif
apmihfxdef;z,fcGmaeaom trIonfyifvQif usihfpOftpjzpfonf/
(12) ukodkvf? tukodkvfvrf;
r*f(r*)[lonf vrf;yifjzpfonf/ aumif;aomvrf;udk ormr*f? raumif;aom
vrf;udk rdpmr*f[k ac:onf/ r*f[lonf t*Fg (8)rsKd;&Sdonf/
(1) 'd|d
=
jrifrI
(2) ouFy
=
BuHrI
(3) 0gpm
=
ajymrI
(4) urE
=
jyKvkyfrI
(5) tmZD0
=
arG;jrLrI
(6) 0g,mr
=
vHkHYvjyKrI
(7) owd
=
atmufarhrI
(8) orm"d
=
ajzmihfrI
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

118

rdpmr*if
ormr*if
1/rdpm'd|d =rSm;,Gif;pGmjrifrI
1/orm'd|d
=rSefuefpGm jrifrI
2/rdpmouFy =rSm;,Gif;pGm BuHpnfrI
2/ormouFy =rSefuefpGm BuHpnfrI
3/rdpm0gpm =rSm;,Gif;pGmajymrI
3/orm0gpm =rSefuefpGm ajymrI
4/rdpmurE =rSm;,Gif;pGm jyKvkyfrI
4/ormurE =rSefuefpGm jyKvkyfrI
5/rdpmtmZD0 =rSm;,Gif;pGm arG;jrLrI
5/ormtmZD0 =rSefuefpGm arG;jrLrI
6/rdpm0g,mr =rSm;,Gif;pGm vHkYvjyKrI
6/orm0g,mr =rSefuefpGm vHkYvjyKrI
7/rdpmowd =rSm;,Gif;pGm atmufarhrI
7/ormowd =rSefuefpGmatmufarhrI
8/rdpmorm"d =rSm;,Gif;pGm ajzmifhrI
8/ormorm"d =rSefuefpGm ajzmifhrI26
w&m;rusih f & ao;aom
vl o m;wd k Y \ pd w f
rd p m r* i f ( 8)yg;
,S O f w G J a eonf / ormr*if(8)yg; pdwf,SOfEdkif&ef rdpmr*if (8)yg;udk y,fcGm&rnf/
tukodkvfr*if (8)yg; pdwfruyfNidatmif apmihfxdef;rIonf w&m;usifhonfrnf\/
w&m;usihfaoma,m*Donf
w&m;usihfonfh
t"dym,fudk
oHk;oyfaomf
tjrifrSm;aeonfudk tjrifrSefjzpfatmif jyKjcif;? tBuH r S m ;aeonf u d k tBuH r S e f a tmif
jyKjcif ; ? arG ; jrLrI rS m ;aeonf u d k rS e f u ef a tmif jyefarG;jrLjcif;? atmufarhrI
rSm;aeonfudk atmufarhrI rSefatmif jyefjyKjcif;? vHkYvjyK rSm;aeonfudk rSefuefaom
vHkYvjzpfatmif jyKjcif;? rSm;aomajzmihfrwfrIudk rSefaom ajzmihfrwfrIjzpfatmif
jyKjcif;wdkY jzpfonf[k em;vnf&rnf/ w&m;usihfpOfwdkif; xdkoabmESihfavsmfnDrI
&Sdr&Sd oHk;oyf&rnf/
(13) ynwfcGmjcif;
vlom;wdkif;onf
udk,fhbmom?
udk,fhvlrsKd;ESihf
oHk;EIef;Muaom
a0g[m&ynwfrsm; &Sdaeonf/ pdwfonf ynwfjzifh t&Sdxif pGJ,lxm;NyD; wdkufqdkif&m
tmHkwdkYtay: ynwfpGJjzihf tmHkjyKMuonf/ xdkYaMumihf trSef&Sd y&rwfudk tmHkrjyKEkdif
rodEdkifMuawmhyg/ w&m;xdkifaepOf "mwfav;yg; azmufjyefrIaMumifh jzpfay:vmaom
ynwfudef;aeaom pdwfrsm; (aygif ajcaxmuf ylw,f wif;w,f awmifhw,f
ponfh pdwfrsm;) udk odrf;qnf; qdkif&mur|mef;odkY pdwfudk ykdYaqmifaom
tvkyfonfyifvQif w&m;usihfpOf tpjzpfonf/
(14) ykxkZOf tavhtusifhodrf;qnf;jcif;
ykxkZOf[lonf
rdrdxifovdkaMumif;usKd;rJh
vkyfcsifovdkvkyfwwfaom
tavhtusihf
&Sdonf/
t&SuftaMumufvnf;r&Sd?
vdkvQifvdkovdkvkyf
rvdkvQifrvdkovdk vkyfwwfonf/ xdktjyKtrlwdkYonf avmb a'go arm[
'd|dpaom
tukodkvfapwodufwdkYESifh,SOfaom
pdwf\oabm
jzpfonf/
w&m;pusihfaoma,m*Donf
ykxkZOfjzpfojzihf
"mwfav;yg;
azmufjyefrIESifh
26

oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef wwd,wGJ? r*oH,kwf? t0dZm0*f? t0dZmokwf? ESm-1

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

119

BuHKvmaomtcg rdrdtvdktwdkif; vkyfcsifovdk vkyfwwfonfh ykxkZOf tavhrsm;


(vIyfr,f jyifr,f kef;r,f ponfrsm;) ay:vmonf/ xdkYaMumihf "mwfav;yg;
azmufjyefrIESifh BuHKvmaomtcg ykxkZOf"avhESifh,SOfaeaom pdwfudk y,fpGefY qdkif&m
ur|mef;tmHkodkY pdwfudk odrf;qnf;aom tvkyfonfyifvQif w&m;usihfpOftpjzpfonf/

tESpfcsKyfpkaygif;oHk;oyfcsuf
w&m;usifhpOftpudk
t"dym,fESifhwuG
txufyg(14)csufjzifh
azmfxkwfoHk;oyfcJhNyD/ tmoD0daomyrokweft& "mwfav;yg; (a>rBuD;av;aumif)rS
vGwfatmifajy;xGufjcif;? 0rduokweft& zm;wnf;[laoma'goudk z,f&Sm;jcif;?
r[mowdy|meokwft& tbdZm ESifh a'greudk w'*F 0dure cGm&jcif;?
orx,medut& 'kuda`Eudk yXrpsmefjzifh ausmfvTm;jcif;wdkYonf vdk&if;tm;jzifh
woabmwnf;
jzpfonf/
xdkYaMumifh
rnfonfh
&d,mykxfjzifhjzpfap?
rnfonfhae&mwGifjzpfap? rnfonfhenf; rnfonfhrljzifh jzpfap usifhapumrl
0dyemusifhpOf\tponf wpfrsdK;wnf; wpfoabmwnf;om &Sdonfudk odEdkifonf/
xdkYaMumifh w&m;usifhaoma,m*DwdkYonf "mwfav;yg;azmufjyefrIum,du'ku udk
rausmfvTm;Edkifu ppfrSefaom kyfw&m;? emrfw&m;rsm; IjrifEdkifrnf r[kwfojzifh
,if;udk ausmfvTm;jcif;onfyifvQif w&m;usifhpOf\tpjzpfonf[k rSwf,l&rnf/
xdkoabmudkaxmufI 'kua0'emudk a&SmifvTJ w&m;jyaomq&m? 'kua0'em
udk t&if;wnf w&m;usifhjcif;udk tjypfwifaomq&m? 'kua0'emudk ausmfvTm;atmif
rjyEdkifaom q&mwdkYonf w&m;ppfw&m;rSefudk jyoEdkifonfhq&m r[kwfaMumif;?
xdkq&mwdkYxHwynfhcH
w&m;usifhBuHu
w&m;r&EdkifaMumif;
a,m*DwdkY
txl;owdjyKMuyg/

2?7/ orx,meduusifhpOfESifh 0dyem,meduusifhpOf EdIif;,SOfcsuf


w&m;usifhjcif;&nf&G,fcsuf yef;wdkifrSm qqukyfemrfrsm; jrif&ef jzpfonf/
xdkkyfemrfwdkYudkjrif&ef usifhpOfenf;vrf; a&G;cs,f&rnfjzpfonf/ usifhpOf\oabmudk
avmuOyrmjzifh
jy&aomf
jynf-rEav;-armfvNrdKif
NrdKUBuD;oHk;NrdKU\teD;
aus;&GmoHk;&GmrS c&D;onfwpfOD;pDwdkYonf &efukefNrdKUodkY OD;wnfvmMuonf qdkygpdkY/
yxrtqihftaejzifh rd r d w d k Y &G m rS xk d Nrd K UoH k ; Nrd K UqD o d k Y vm&onf / xd k Nrd K UBuD ; oH k ; Nrd K UrS
&ef u k e f o d k Y oG m ;aom um;pD;&onf/ armfvNrdKifESihf rEav;c&D;onfwdkYonf yJcl;
qHkvdrfhrnf/ xdkc&D;onf ES p f O D ; onf jynf c &D ; onf E S i f h axmuf M uef Y r S m qH k M urnf /
axmuf M uef Y r S
&ef u k e f o d k Y
c&D;wpfaMumif;wnf;jzpfoGm;onf/
&efukefNrdKUBuD;em;a&mufavav vrf;aMumif;wlavav jzpfonf/ &efukefNrdKUudk twlyif
jrifMu? a&mufMurnf jzpfonf/ &efukefNrdKUBuD;onf tIcH (36) rsKd;aom
qqukyfemrfwdkYESihf
wl\/
c&D;onfokH;OD;wdkYonf
tIPfESihfwl\/
vrf;aMumif;onf r*if(8)yg;ESihfwl\/ vrf;tm;vHk;onf &efukefNrdKUudk oGm;&ef
taMumif; jyKjcif; wpfckwnf;om jzpf\/ olUvrf;? ighvrf;? jiif;p&mrvdkyg/
&efukefa&mufaMumif; vrf;trSefrsm;om jzpfMuonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

120

OyrmuJhodkYyif orx,meduenf;? 0dyem,meduenf;? ,k*e'enf;[laom


vrf;oHk;oG,fjzifh
pdw0dok'dusifhpOf
wufEdkifonf/
jiif;ckefaep&mrvdkyg/
tusOf;csKyfvQif
orx,meduESifh
0dyem,medu
ESpfrsKd;om&onf/
xdk,meduESpfrsdK;\ wpfckwnf;aom &nf&G,fcsufrSm y&rwfkyfemrfwdkYudk IjrifEdkifaom
ormorm"d a&muf&Sd&efjzpfonf/ oDv0dok'd? pdw0dok'djzifh jynfhpHkaompdwfudk
ormorm"d[k ac:onf/ ormorm"d[lonf Oayum{u*wmorm"dudk qdkvdkonf/
xdkorm"dudk a&muf&Sd&ef enf;vrf;ESpfoG,fjzifh usifhpOfwuf&mwGif edrdwfudk trSDjyK
lyyXrpsmefrS lypwkwpsmeftxd tqifhqifh wufaomenf;rSm orx,meduusifhpOf
jzpfNyD; edrdwfcsKyf&m (tedrdwapawmorm"d) trSDjyK orm"dxlaxmifaomenf;rSm
0dyem,meduusifhpOfjzpfonf/
usrf;pmtkyf
0dyem,meduusifhpOfudkom
t"duxm;wifjyoGm;NyD;
orx,meduusihfpOf\oabmudk
EdIif;,SOfEdkifHkrQom
azmffjyay;oGm;rnf jzpfonf/
w&m;usihfaoma,m*DwdkYonf rdrdusihfhonfh usifhpOfvrf;aMumif;\ tp tv,f
tqHk;udk tquftpyfESifhwuG em;vnfoabmayguf&ef q&mxH ar;jref;pHkprf;&rnf/
rdrdvGwfajrmufzdkY? vrf;rSefa&mufzdkY&ef ta&;BuD;onf/ q&mudk tm;em&efrvdkyg/
0dy emusifh pOf o nf OD ;wnfr d& m xifo vdk usif hc sifw dk if; usif hr&yg/
orx,medu usifhpOfvnf;aumif;? 0dyem,meduusifhpOfvnf;aumif; tqifhqifh
usifhpOfrSefatmif usifh&onfudk jrwfpGmbk&m;onf uJhodkY a[mxm;onf/
&[ef;wdkY pvQifpcsif;yif t&[wz dkvf wnfjcif;udk igra[m?
&[ef;wdkY pifppfaomfum; odumpOf vkyfief;pOfusifhpOfjzifh t&[wzdkvf
wnfjcif;onf jzpf\/27

2?7?1/ orx,meduusihfpOf\t"dym,f
orx,med u [l o nf pd w f u d k ed r d w f trSD j yKvsuf psmef t *F g wd k Y jzif h
wPS m ES ifh eD 0 &Pw&m;rsm;ud k w'*F 0d u r e tm;jzifh oG , f 0 d k u f y ,f cG m NyD ;
Oayum{u*wmorm"dodkY a&mufNyD;rS tIcHy&rwfkyfemrfw&m;rsm;udk Iaomenf;
jzpfonf/
"mwfav;yg;azmufjyefrI um,du'kuudk cHpm;aom 'kua0'em(emrf)ESifh,SOfzuf
pdwf rD;ESifhwlonfh 'd|da'goapwodufwdkYtm; wPSmu qufpyfavmifNrdKufaponf
('kua0'em yp,m wPSm)/ xdktcg pdwf a'gorD;awmufavmifojzifh 0dyem
rIEdkifyg/
,if;tusdK;w&m;a'goudkcsKyfNidrf;ap&ef
taMumif;w&m;jzpfaom
('kua0'emrS) wPSmudk y,fcGm&rnf/ xdkodkYy,fcGm&ef okca0'em\ tmHkjzpfaom
uodkPf;edrdwf pdwfudkajymif; (okca0'em yp,m wPSm) wnfwHhcdkifNrJatmif
usifhaomenf;jzpfonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf 'kua0'emudk okca0'emjzifh
tpm;xdk;vsuf okca0'emrS wPSmul;apjcif; jzpfonf/ xdkoabmonf zm;udk
z,fypfjcif; (0g) a>rav;aumifrS vGwfatmifajy;jcif;jzpfonf/ yXrpsmeform"d
cdkifNrJaeaompdwfonf
zm;udkz,fypfNyD;jcif;
(0g)
a>rav;aumifrS
27

rZdryPmoygVdawmf jrefrmjyef? bduK0*f? uD#m*d&Dokwf-183 ESm-147

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

tNyD;tydkifvGwfjcif;jzpfonf/
um,du'kuaMumifhjzpfaom
&d,mykxfudk jyKjyifay;jcif; r[kwfyg/

121

a'go

csKyfNidrf;&ef

&[ef ; wk d Y omoemawmf &[ef ; onf umrwd k Y rS qd w f omvQif


tukodkvfw&m;wYdkrS qdwfomvQif BuHpnfrI ]0dwuf}ESihfwuGjzpfaom oHk;oyfrI
]0d p m&}ES i h f w uG j zpf a om eD 0 &P qd w f j cif ; aMumih f j zpf a om ES p f o d r f h j cif ;
]yD w d } csrf;omjcif; ]okc} &Sdaom yXrpsmefodkY a&muf&Sdae\? jzpfay:vmaom
'kuda`Eonf
yXrpsmef
t<uif;rJhcsKyf\/
&[ef;wdkY
&[ef;udk
'kuda`EcsKyf&mudk odNyD;ol xdk'kuda`EcsKyf&m (yXrpsmef) tusKd;iSmpdwfudk
uyfaqmifol[k qdktyf\/28

txufyg a'oemawmft& orx,meduusifhpOf\ yxrtqifhjzpfaom


yXrpsmef aqmufwnf&jcif;udponf "mwfav;yg;azmufjyefrItajccHaom 'kuda`EESifh
ESvHk;rom,mrI a'greda`EwdkYrS vGwfajrmufatmif pwifusifhaomtusifh jzpfonfrSm
xif &S m ;aeonf / xd k Y a Mumif h orx,med u tm;jzif h w&m;pusif h a om a,m*D o nf
w&m;xdkifaepOftwGif; rdrd\ &d,mykxfudk jyKjyifvIyf&Sm;aeao;vQif yXrpsmefodkY
ra&mufao;aMumif; od&SdEdkifonf/
rnfonfh&d,mykxfjzifh usihfonfjzpfap? rdrdkyfcEmonf tNrJygaernf
jzpfonf/ xd k Y a Mumih f w&m;pusif h a omol o nf a>rBuD ; av;aumif E S i h f w l o nfh
"mwf BuD ; av;yg; azmufjyef azmfjyvmrIudk tNrJ awGUBuHKae&rnfjzpfonf/ xdkodkY
rcHomp&mudk cHpm; ae&aomtcg pdwfonf ur|mef;tmHkrS vGwfum OD;pD;&m
xkd'kua0'emodkY Twfonf/ xdktcg rcHpm;csifaom a'grepdwfrsm;ay:vmNyD;
ylw,f wif;w,f xHkw,f usifw,f paom ynwf r sm; uyf Nid j cif ; wk d Y a Mumih f
pd w f o nf Murf ; wrf ; pG m vI y f &S m ;aernf / xdk'kua0'emrS oufom&m &ap&ef
cEmtdrfudk jyKjyifvdkrI tbdZmonf pdwf zdpD;awmh\/ xkd'kua0'emaMumihfjzpfaom
tbdZmESihf a'greudk ry,fazsmufEdkifygu (rcGmEdkifygu (0g) rvGefajrmufEdkifygu)
yXrpsmeform"d
vHk;0
r&Edkifawmhyg/
xkdYaMumihf
'kutmHkjzpfaom
"mwfBuD;av;yg;azmufjyef&modkY a&mufaeaompdwfudk tm;ig;yg;jzihf rdrdur|mef;odkY
a&mufatmif
qGJ,l&rnf
(0g)
cGm,l&rnf
jzpfonf/
xkdYaMumihf
w&m;tm;xkwfonfqdkonfrSm rcHpm;csifaoma'go? &d,mykxfudk jyKjyifvdkaom
avmb(wPSm)
wdkY
tkyfcsKyfcHxm;&rIrS
pdwfudkvGwfatmif
rdrdur|mef;odkY
tm;ig;yg;jzihf xk w f , l j cif ; yif jzpf o nf / oabmonf y if v Qif 0d y emw&m;
tm;xk w f & m orx,meduusihfpOf\ tajccHtcsuf jzpfonf/
psmeft*Fgig;yg;
rdrdur|mef; tmHkodkY pdwfudk ydkYaqmifjcif;onf
-0dwuf
rdrdur|mef; tmHkudk oHk;oyfaejcif;onf
-0dpm&
rdrdur|mef; tmHk ESpfoufjcif;onf
-yDwd
rdrdur|mef; tmHk csrf;ompGmwnfaejcif;onf
-okc
rdrdur|mef; tmHk wajzmihfwnf; wnfaejcif;onf -{u*wm
28

r[m0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? `Ed,oH,kwf? okcd`Ed,0*f? Oy#dyg#duokwf-510 ESm-194

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

122

yXrpsmeform"d y,fcGmxm;rIrsm;
(1) twdwf tem*wftmHkaygif;pHkESifh,SOfaompdwfcsKyf\/
(2) u&ZcEmtdrfudk tmHkjyKaompdwfcsKyf\/
(3) ysHUvGifhaom O'pcsKyf\/
(4) tmHkudk rqHk;jzwfEdkifaom 0dpdudpmcsKyf\/
(5) idkufjrnf;jcif; xderd'csKyf\/
(6) aemifwwzefylyefjcif; ukuKpcsKyf\/
(7) MumMumrxdkifcsifrI (0g) pdwfr&SnfrI csKyf\/
(8) ysif;&drI aumoZcsKyf\/
(9) 'Gg&ig;aygufudk tmHkjyKaompdwfcsKyf\/
(10) tmHkig;yg;ESifh,SOfaompdwfcsKyf\/
(11) 'kuda`EESifh,SOfzuf a'grecsKyf\/ (tjcm;a'gre usef\/)
xd k Y a Mumif h w&m;usih f j cif ; \ vd k & if ; tcsuf o nf txuf y g tuk o d k v f
tnpftaMu;rsm; pdwf ruyfNidatmif jyKvkyfjcif;yif jzpfonf/
rnfonfhenf;jzifh usihfonfjzpfap? rnfonfhq&mESifh usifhonfjzpfap txuf
azmfjyyg (11)csuftwdkif; pdwfudk tnpftaMu;wdkYrS vGwfajrmufapvsuf pifMu,frI
&&Sdatmif jyKvkyfjcif;onfyifvQif w&m;usifhjcif;\ vdk&if;jzpf\/ rdrd\usifhpOf
rSefrrSef
ppfaq;&mwGif
txufyg(11)csufjzifh
ppfaq;Munfhyg/
rsm;pGmaoma,m*DwdkYonf y&d,wd A[kokw tm;enf;Muojzifh &dyfomaygif;pHk?
q&maygif;pHkESifh
vSnfhvnftm;xkwfMu
aomfvnf;
w&m;usifhrIt"dym,fudk
em;rvnfEdkifMuyJ jzpfaeMuonf/
orx,meduusifhpOfjzifh tm;xkwfaoma,m*Donf a&S;OD;pGm yXrpsmef&&Sdatmif
tm;xkwfNyD; ,if;yXrpsmeform"dudk cdkifcHhatmif 0oDabmfig;wefjzifh qufvuf
yGm;rsm;&rnfjzpfonf/ yGm;rsm;&onfhtaMumif;rSm pdwfonf txufyg tnpftaMu;rS
vGwfrI
cdkifNrJatmif
yGm;&jcif;jzpfonf/
xdktajccHorm"d
cdkifNrJrSomvQif
usefaeao;aom
psmeftmHk
ESpfoufuyfNidaom
eED&m*udk
tqifhqifh
y,fcGmEdkifrnfjzpfonf/ yXrpsmef orm"d cdkifcHhoGm;NyDjzpfojzifh pdwfukd uodkPf;edrdwf
wifay;aom
0dwufESifh
xdkedrdwfrS
uGmroGm;atmif
oHk;oyfaom0dpm&[laompsmeft*FgESpfyg;udk pGefYvTwfNyD;om;jzpfoGm;onf/ xdkYaMumifh
0dwuf? 0dpm&ESifh,SOfaompdwf csKyfjyefonf/ xdk'kwd,psmefudkvnf; cdkifNrJatmif
0oDabmfig;wefjzifh qufvuf yGm;rsm;&rnfjzpfonf/ 'kwd,psmefrS yDwdonfvnf;
eED&m*ESifh,SOfaeojzifh pdwfrpifMu,fao;yg/ xdkYaMumifh 'kwd,psmef\t*Fgjzpfaom
yDwdudk
pGefYvTwf&onf/
xdktcg
yDwdESifh,SOfaompdwfcsKyfjyefonf/
wwd,psmeform"dodkY
a&muf&SdNyDjzpfonf/
if;psmefudkvnf;
cdkifNrJatmif
0oDabmfig;wefjzifh qufvuf yG m ;rsm;&rnf j zpf o nf / xd k w wd , psmef o rm"d
cd k i f cHh o G m ;aomtcg wwd , psmef r S okcpsmeft*Fgonfvnf; eED&m*ESifh ruif;ojzifh
xyfrH
pGefYvTwfvdkuf&rnf/
xdktcg
okcESifh,SOfaompdwf
csKyfonf/
pwkwpsmefwnf;[laom
Oayum{u*wmorm"dodkY
a&muf&SdNyDjzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

123

xdkpsmefpdwfonf okca0'emESifh 'kua0'emrS cGmNyD;jzpfoGm;onf (a0'eH 0duarwGm)/


tbdZmESifh
a'gre
0dure
pdwf
r,SOfojzifh
Oayuma0'em
pifMu,faomowdESifh wnfaeonf/ 'kuda`E? a'greda`E? okcda`E? aomreda`EwdkY
csKyfNyDjzpf Oayuda`E pdwfwnfaeNyDjzpfonf/ pwkwpsmefra&mufrD txufazmfjyyg
y,f cG m cJ h r I w d k Y onf 0d y emPf u d k yd w f q d k Y w m;qD ; wwf a om w&m;rsm;jzpf o nf /
xdkYaMumifh
w&m;usifhaoma,m*Donf
orx,medujzifhusifhonfjzpfap?
0dyem,medu tm;jzifh usifhonfjzpfap txufyg ydwfqdkYwm;qD;wwfaom
w&m;rsm;ukd pdwfrS oefY&Sif;pifMu,f&ef jyKvkyfjcif;onfyifvQif wpfckwnf;aom
y"mevkyfief; jzpfonfudk em;vnfyg/
pwkwpsmef\ y,fcGmrI(14)csuf
yXrpsmef\ y,fcGmrI(11)csuftjyif
(12) 0dwuf? 0dpm&ESifh,SOfaompdwfcsKyf\/
(13) yDwdESifh,SOfaompdwfcsKyf\/
(14) okcESifh,SOfaompdwfcsKyf\/
pwk w p smef p d w f txuf y g(14)csuf c sKyf \ / xd k p wk w p smefp d w f o nf Munf v if \ /
wnfNidrf\/
udavomtyluif;NyD;
Pfudk
xifvif;ap\/
xdkorm"d
ynwfuif;ae oabmrQ&dSaom oum,y&rwfwdkYudk tmHkjyKEkdifNyD; jzpfonf/
xdkYaMumihf (36)rsKd;aom y&rwfkyfemrfwdkYudk ykdif;jcm;jrifEdkifNyDjzpfonf/*
txuf y g (14)csuf udk tES p f c sKyf a omf avmb? a'go? arm[wdk Y
0durey[meftm;jzifh csKyfjcif;yifjzpfonf/
*

,cka&;om;cJhaom orx,medupwkwpsmeform"da&mufatmif usihfpOfudk oabmrQom a&;cJhjcif;


jzpfonf/ xdkpwkwpsmef&&ef yxrajcvSrf;onf yXrpsmefcdkifcHhzdkY jzpfonf/ yXrpsmef\ t"du
twm;tqD;onf "mwfBuD;av;yg; azmufjyefr I um,du'kuaMumihf pdwfonf rdr dur| mef;
rwnfEdkifawmhbJ xdef;r&Edkifavmufatmif 'kutmHkodkY 0dwufTwfjcif;yif jzpfonf/ ,if;onf
Asmyg'0dwufESihf 0d[o0dwufwdkYyif jzpfonf/ xkd0dwufwdkYESifh psmef0dwufwdkY tm;NydKif&rnfjzpfonf/
tu,f psmef0dwufz ufr S rEdki fao;ygu &d,mykxfudk jyKjyifay;&onf/ psmef0dwuf
tm;aumif;atmif (odkY) pdwfudk owdu tkyfpdk;Edkifatmif &d,mykxfav;yg;vHk; trSwfjzifh
rvGwfwrf; uyfxm;&onf/ owdtm;aumif;atmif avhusihfaejcif;jzpfonf/ owdtm;aumif;vmrS
yXrpsmef 0dwufonf "mwfBuD;av;yg;odkY a&S;IBuHpnfaom 0dwufudkE dkifr nf/ uJhodkY
Edkifeif;atmif tcsdef&dSoa&GU owdrvpfwrf; pdwfudk xdef;odrf;aepOf ysif;&dNiD;aiGUvmjcif;?
pdwftusOf;tMuyf jzpfvmjcif;wdkYaMumifh if;usifhpOfudk rESpfNrdKUMuay/ yXrpsmefodkY qdkufa&muf&ef
tenf;qHk;(6)vrQ tcsdefay;&rnf/ pdwf&Snf&rnf/ ZGJoef&rnf/ trIudpenf;&rnf/ vloluif;&rnf/
qdwfNidrf&rnf/ ,cktcg w&m;usihfMuaoma,m*D (90)&mcdkifEIef;onf t&yfol t&yfom;rsm;
jzpfMuonfhtwGuf y&d,wdrSmvnf; tm;enf;um udavomESihfvnf; vdrf;usHaeMuonf/
udk,fpdwf,Ofaus;rIvnf; enf;yg;? w&m;vmusihfjyefaomfvnf; 9&uf? 10&uf? vdkcsifonfrSm
r*fzdkvf? &dyfomvnf; eD;rS? em&Dvnf; enf;rS? "mwfav;yg; 'kua0'em ay:vmvQifvnf;
vIyfvdku vIyfay;jyifay;cGifh&rS ponfjzifh tcGihfta&;awmif;qdkr Ivnf; rsm;aeMuonf/
xdkYaMumifh
,ckusrf;pm
orx,meduenf;xuf
tcsdefwdkwdkESifh
c&D;aygufEdkifaom
0dyem,meduenf;udkom
t"duxm;um
wifjyoGm;rnfjzpfonf/
orx,meduenf;udk
0dyem,meduenf;ESihf EIdif;,SOfEdkifHkavmufom a&;om;azmfjyjcif;jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

124

2?7?2/ 0dyem,meduusihfpOf\t"dym,f
0dyem,meduqdkonfrSm pdwfonf edrdwfcsKyf&m(tedrdw) udktmHkjyKvsuf
op m av;csuf wNyd K if e uf yg0if a om avmuD y k A b m*r*f j zifh wPS m ES ifh
eD0&Pw&m;rsm;udk w'*F 0dure wdkufdkufy,fcGmNyD; Oayum{u*wmorm"dodkY
a&mufNyD;rS tIcHy&rwfkyfemrfw&m;rsm;udk Iaomenf; jzpfonf/
0d y em,med u usih f p Of \ yxrvk y f i ef ; pOf o nf 'k ud a `E w nf ; [l a om
'k u a 0'emud k ausmf v G e f & ef t wG u f ,if ; ES i f h , S O f z uf p d w f rD ; ES i f h w l o nfh 'd | d E S i f h
a'goapwodufwdkYtm; qufpyf avmifNrdKufaponfh wPSmudk avmuDykAbm*r*fjzifh
w'*F 0d u r e ork a p ' y[mef t m;jzif h y,f o wf usif h a omusif h p Of jzpf o nf
('kua0'em yp,m wPSm)/
ork',opm(wPSm)\teuf (t"dym,f)
tm;xkwfaMumif;jzpfaomteuf=wPS m onf vd k & mud k vd k o vk d ? vk y f c sif o vd k
atmifjrifatmif jyKvkyfwwfonf/
'ku\taMumif;jzpfaomteuf=wPSmonf pdwfESifh'd|da'goapwodufudk qufpyf
wwfaomaMumifh 'ku\taMumif;t&if;jzpfonf/29
um,du'kua0'emESifh,SOfzuf emrfcEmwdkY 'd|dESifh a'goapwodufwdkYudk
quf p yf j zpf a tmif tm;xk w f j cif ; ? rd r d &d , myk x f u d k jyif c sif o vd k jyif j zpf a tmif
tm;xkwfjcif;onf txufyg ork',opm (wPSm)teuf azmfjyxm;aom
oabmyif jzpfonf/ pdwf 'd|d a'gorD;wdkY uyfa&mufavmifNrdKufojzifh 'kuuEm
jzpf&onf/ xdk'ku\taMumif;&if;onf ork',opm (wPSm)yifjzpfonf/
qufvuf
'kuda`ErSausmfvGefNyD;vQif
(zm;wnf;[laom
a'goudk
z,f&Sm;NyD;jcif;) usef&Sdaeao;aom tbdZm a'grerS vGwfajrmuf&ef pdwfonf
edrdwfcsKyf&modkY
tmHk j yKvsuf
Oayu m {u* w morm"d w d k i f a tmif
quf v uf u sif h & rnf jzpf o nf / xdkorm"dokdY a&mufvQif txufyg(14)csufrS
vGefajrmufNyDjzpfonf/
0d y em,med u usif h p Of o nf v nf ; pd w f o nf txuf y g azmf j yNyD ; cJ h a om
pwkwpsmef\ y,fcGmrI(14)csufrS vGwfajrmuf&ef usifhjcif;omvQif jzpfonf[k
em;vnfyg/
txufyg(14)csuf
pdwfvGwfajrmufatmifpsmeformywfrygaom(tedrdwapawmorm"d) usifhpOf (0g)
ajcmufuyfaomusifhpOfjzpfonfh 0dyem,medujzifh rnfuJhodkY usifhrnfenf; [k
oHk;oyfvQif 0dyem,meduusifhpOf\oabm ay:vGifvmrnfjzpfonf/

orx,meduESifh 0dyem,medu usihfpOfESpfrsKd;uGJjym;yHk


29

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? Puxm? opPf pwkuESpfyg; tus,fjyjcif; ESm-149

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

125

rmvumoD;pm;&mwGif tcGHtm;vHk;udk "m;jzifh oifNyD;rS tom;udk wdkufdkuf


pm;aomenf;ESifh tcGHESifhwuGtom;udk wpfudkufcsif; udkuf tcGHudk axG;xkwfypfNyD;
tom;udk pm;aomenf;[l ESpfrsKd;&Sdonf/ tcGHoifyHkcsif; rwlyg/ odkYaomf tcGH
ukefpifatmifoifjcif;ESifh
tom;tm;vHk;udkNyD;ajrmufpGmpm;&jcif;wdkYonfum;
wlnDMuonf/ orx,meduenf;onf tcGHtm;vHk;udk "m;jzihf oifNyD;rS tom;udk
udkufpm;aom enf;ESifhwl usifhpOfwuf&mwGif oufomNyD; tcsdefrsm;rsm;,l
usifh&aomenf; jzpfonf/ orx,meduenf;onf tcGHESifhwlonfh a'goESifh
eD0&Pw&m;wdkYudk psmefwnf;[laom "m;jzifh ukefpifatmif (pwkwpsmefxdwdkifatmif)
OD;pGmy,fcGmvsuf tom;ESifhwlonfh y&rwfkyfemrfwdkYudk IyGm;aomenf;jzpfonf/
0dyem,meduenf;onf
tcGHESifhwlonfh
a'goESifhwPSmudk
oGm;ESifhwlonfh
avmuDykAbm*r*fjzifh w'*F 0dure orkap' y,fcGmvsuf tom;ESifhwlonfh
kyfemrfwdkYudk (32-aum|morSp "mwfav;yg;tv,f y&rwfkyfemrftqHk;) tqifhqifh
IyGm;aomenf;jzpfonf/ tenf;i,f yifyef;pGm usihf&NyD; tcsd e f w d k w d k E S i f h tjref q H k ;
r*f z d k v f & aomenf ; jzpf o nf / tcsKd U 0d y em,med u orxusihfpOf tenf;i,f
tajccH usihfaomenf;vnf; &Sdonf/
orx,meduonf
tmHkudk
trSDjyK
yDwd?
okc
psmeft*FgwdkY
yg0ifvmaomaMumifh pdwf &Tifvef;wuf<upGm usifh&aomaMumifh tpdkvrf;(pdwf
pdkajyvef;qef;jcif;)[k ac:onf/ 0dyem,medu[lonf tmHkedrdwf r&Sdojzifh yDwd?
okc paom psmeft*Fgrsm; rygyJ usifh&aomaMumifh tajcmufvrf; (pdwf
ajcmufuyfjcif;)[k
ac:onf/
txufyg
tedrdwapawmorm"dusifhpOfudk
0dyem,meduusifhpOf(0g)
oku0dyuyk*dKvf wdkY usifhaomusifhpOf (0g)
ok'0dyemusifhpOf[k ac:onf/ pdwfpifMu,fatmif edrdwfcsKyf&m tmHkjyKvsuf
psmeformywfwnf;[laomtap;
cef;ajcmufpGmjzifh
usifhaom
0dyemIenf;
30
jzpfonf orx,meduESifh 0dyem,meduusifhpOf oabmudk vdk&if;tESpf csKyfaomf
edrdwfudk trSDjyK pdwfudk pifMu,fapjcif;ESifh edrdwfcsKyf&mudktrSDjyK pdwfudk
pifMu,fapjcif;[k tajzxGufonf/
orx,medu ESifh 0dyem,medu[k cGJjcm; ynwfaomfvnf; vdk&if;rSm
Oayu m {u* w morm"d (0g) orm"d a `E w nf ; [l a om yef ; wd k i f y if jzpf o nf /
usrf;pmtkyf psmeformywfwnf;[laomtap; cef;ajcmufonfh 0dyem,medu
usifhpOfjzifh tedrdwapawm orm"d usifhpOfwufyHkudk oabmay:vGifatmif
tus,fw0ifh &Sif;vif;wifjyoGm;rnf jzpfonf/

30

r[m0*#Dum? r[med'geokwHtzGifh 'kwd,wGJ ESm-117

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

126

2?7?3/ ok'0dyem ESifh cPduorm"d


0darmu&Spfyg;udkr&yJ 0dyemoufouf I t&[wzdkvfom&&Sdaom &[Em
yk *d K vf r sm;ud k ynm0d r k w y k *d K vf (ynmjzif h v G e f a jrmuf a omyk *d K vf ) [k ac:qd k o nf / 31
ynm0drkwyk*dKvfwGif lypsmefav;yg;rS toD;oD;x t&[wzdkvfodkYa&mufaom
yk*dKvfav;rsdK;ESifh lypsmefav;yg;vHk; r&yJ 0dyemoufoufjzifh t&[wzdkvfodkY
32
a&mufaom
oku0dyuyk*dKvf[l
ig;rsdK;jym;onf/
xdkynm0drkwyk*dKvfig;rsdK;teufrS oku0dyuyk*dKvfwdkY\ usifhpOfvrf;aMumif;udkyif
&nf&G,f ok'0dyem,medu[k 0dok'dr*ft|uxmq&mu zGifhqdkonf/33
0dyemIaom a,m*D\ pdwf 0dyemorm'd|d jzpfap&ef pdw0dok'd (0g)
Oayu m {u* w morm"d E S i f h
jynfh p H k & rnf /
ok ' 0 d y em
qd ko nf r S m
orxrygaom 0dyemoufoufusifhpOf jzpfonf[k trsm;u ,lqxm;MuonfrSm
rSefaomfvnf;
ormorm"d
(0g)
Oayum{u*wmorm"dodkY
qdkufa&mufNyD;
jzpf&rnf[laom tcsufudk arhavsmhaeMuonf/ pdw0dok'd (0g) ormorm"d (0g)
Oayum{u*wmorm"dodkY
ra&mufrcsif;
Av00dyem\
tmHkjzpfaom
y&rwfkyfemrfwdkYudk
tmHkrjyKEdkifyg/
trSefpifppf
ok'0dyemqdkonfrSm
psmeft*Fgrygojzifh pdwfpifMu,f&ef edrdwfcsKyf&mudk tmHk j yKvsuf
tbd Z m
a'grewd k Y ud k pd w f 0d u r e y[mef t m;jzif h y,f c G m NyD ; Oayum{u*wmorm"d
a&muf&SdNyD;rSomvQif
y&rwfkyfemrfwdkYudk
0dyemIjcif;rsdK;udk
qkdvdkonf/
usrf;pmtkyfa&;aom
pdw0dok'dusifhpOftqifh(3)qihfonf
ok'0dyem
usifhpOftrSef jzpfygonf/
,ck t cg pd w f w d k i f ; ,S O f a om {u* w mapwod u f u d k ]]pd w f jzpf w d k i f ;
tvdktavsmuf ygaom cPduorm"d}}[k qdkum av;yg;aom &d,mykxf
,if;cPduorm"djzifh oGm;vmaexdkif pm;aomuf&if; w&m;usifhvQif aomwmyef
jzpfEdkifonf? w&m;&Edkifonf[k ok'0dyemenf;[k tqef;xGifvsuf a[majym
a&;om;aeMuonf/ pdw0dok'd(Oayum{u*wmorm"d)ESifh rjynfhpHkao;ojzifh ynwf
ry,fcGmEdkifaom
a,m*DwpfOD;taejzifh
oGm;&if;vm&if;
Ionf[laom
cPduorm"donf
owda`Evnf;rxdkuf?
orm"da`Evnf;rxdkuf?
ynwfvnf;
ruif;ojzifh 0dyemPf rqdkufEdkif/ tajymta[m ta&;om &rnf/
vufawGUrjzpfEdkifyg/
cPduorm"dudk jrwfpGmbk&m;&Sif wdkufdkuf a[mxm;jcif; r&Sdyg/ 0dok'dr*f
r[m#DumESifh rlvyPmo#Dum ]]e [d cPduorm" 0dem 0dyem or0wd}} 34
cPduorm"d uif; 0dyemI r&EdkifaMumif;udk zGifhqdkxm;onf/ r[meda'o
t|uxm? y#dord'gr*ft|uxm? "ro*FPD t|uxmwdkY cPduorm"d &&Sdjcif;
taMumif;udk odkY awGU&onf/ yXrpsmef\t*Fgjzpfaom yDwd(ig;rsdK;)ESifh jynfhpHkygu
31
32
33
34

yk*vynwfygVdawmf jrefrmjyef? {uuyk*vynwf-25? ESm-18


yyu&Pt|uxm? eda'o0Pem-25 ESm-42
0dok'dr*t|uxm? 'kwd,wGJ? 'd|d0dok'deda'o-664 ESm-221
0dok'dr*r[m#Dum yxrwGJ? ESm-11? rlvyPmo#Dum y-wGJ? ESm-204

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

127

y'dESpfyg;
(um,y'd?
pdwy'd)
jynfhpHkvmonf/
y'dESpfyg;
jynfhpHkonf&Sdaomf
um,d u ok c ES i f h
apwod u ok c [l a om
ok c ES p f y g;jzif h
jynfhpHk v monf / ok c ES p f y g; jynfhpHkonf&Sdaomf cPduorm"d? Oypm&orm"d?
tyemorm"d[laom orm"doHk;yg; jynfhpHkvmonf[k yg&Sdonf/ 35 xdkYaMumifh
0dyemIEdkifaom cPduorm"dqdkonfrSm t|uxm? #DumwdkYtvdkt& yDwd? y'd?
okcwdkYjzifh
jynfhpHkNyD;jzpf&rnf/
wpfenf;tm;jzifh
qdkaomf
psmeft*Fgig;yg;
jynfhpHk&rnfjzpfonf/ xdkcPduorm"d\*kPfudk trSDjyKvsuf 0dyemIjcif;jzpfonf/
xdk{u*wmapwodufonf wpfckaomtmHk vufzspfwpfwGufwGif pdwfonf
tvHk;aygif; uka#wpfodef; wpfvHk;NyD;wpfvHk; jzpfcsKyf\/ xdkuka#wpfodef;rS
pdwfwpfvHk; jzpfwnfysufudk cPi,fwpfcsuf [kac:onf/ xdkcPi,fwpfcsuf
{u*wmapwoduf
wpfBudrf
yg0ifonf/
xdkcPwnfaom
pdwfudk
cPduorm"dpdwf[kac:onf/
xdkpdwfonf
tukodkvftmHk
,SOfcJhaomf
rdpmcPduorm"d jzpfoGm;onf/ xdktukodkvftmHk pdwfuka#aygif; ajrmufjrm;pGm
tvsifrjywf qufjzpfaevQif (wpfem&DrQ) rdpmorm"d jzpfonf/ cPduorm"drS
orm"dokdY a&mufjcif;jzpfonf/
orxtmHk ? 0d y emtmHk pd w f o nf cPi,f p d w f a ygif ; ajrmuf j rm;pG m
tMum;tvyfr&Sd (10-em&DrQ) jzpfrS {u*wmapwodufaygif; ajrmufjrm;pGmjzpfrnf/
if;udk ormorm"d[k ac:onf/ xdkorm"d ynwfrsm;? tbdZm a'gre paom
tukodkvfw&m;rsm;
odrf;qnf;EdkifrI
(10-em&DrQ)
uif;pif&rnfjzpfonf/
xdkorm"donf
owda`E(owdcdkifcHhpGmtkyfcsKyfxm;rI)?
orm"da`E({u*wmapwoduf
cdkifcHhpGmtkyfcsKyfxm;rI)
ESifhjynfhpHk&rnfjzpfonf/
if;udk
pdwf\wckwnf;aom
36
tmkH&Sdonf\tjzpf ]pdwau*wm} [k ac:onf/
jrwfpGmbk&m;&Sifvufxufu jrwfpGmbk&m; w&m;a[mNyD;aomtcg aomwmyef?
ou'g*grf ponf t&d,mrsm; jzpfoGm;Muonf/ psmeftbdnmPf rygyJ
jzpfoGm;Mujcif; jzpfonf/ xdkodkY jzpf&jcif;rSm a[moluvnf; udavom
y,fowfNyD; avmurS vGefajrmufNyD;aom jrwfpGmbk&m;? emMum;&olrsm;rSmvnf;
twdwfb0yg&rD&ifhusufNyD;olrsm; jzpfMuojzifh qdkif&m0dyemPfrsm; aygufNyD;
r*ftqifhqifhul;jcif;jzpfonf/ ,ckacwf ok'0dyemenf;jzifh w&m;awGUEdkifonf[k
a&;om;ajymqdkaomq&monf
rdrdajymovdk
a&;ovdk
xdk&d,mykxfav;yg;rSm
rdrdudk,fwdkif w&m;awGUNyD;NyDvm;[k jyefppfaq;&rnf/ rdrdudk,fwdkif rusifhBuHygyJvsuf
a&;om;a[majymjcif;onf wGufa&;rSm pufola|;om jzpfaevdrfhrnf/ ,ckacwf
t&yfolt&yfom;rsm;onf av;yg;aom &d,mykxfrSm rvGwfwrf; tb,frSm
usifhEdkifygrnfenf;/ tb,fhaMumifhqdkaomf 0dyemIEdkifaom cPduorm"dESifhwlaom
*kPfr&Sdjcif;aMumifh vnf;aumif;? avmuDynwftmHkrsm;udkom tmHkjyK vlrIa&;?
pD;yGm;a&;paom
avmuDta&;
rsm;aMumifh
vnf;aumif;?
yg&rD

35
36

"ro*FPDt|uxm? umrm0p&ukovy'bmZeD,? psme*F&mod0Pem ESm-160


"ro*FPDygVdawmf? pdwKyg'u@ pdwf apwodufydkif; umrm0p&ukodkvf-11 ESm-30

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

128

tm;enf;rIaMumifhvnf;aumif; jzpfonf/ tu,f o'gqE &SdpGmjzifh IvQifaomfrS


tm;enf;aom0dyem (wkP0dyem)rQom jzpfrnf/
tu,f pdw0dok'dESifh rjynfhpHkao; ynwfry,fcGmEdkifaom a,m*DwpfOD;
taejzifh oGm;&if;vm&if; Ionf[laom cPduorm"djzihf 0dyemoufouf
IEdkifonf (odkY) w&m;Ienf;ay;rnf[k qdkcJhvQif xdkodkY IjrifEkdifaoma,m*DESifh
Ienf;ay;aom ur|mef;jyq&mwdkYonf rdrdudk,fwdkif r*fzdkvf qdkufNyD;NyDvm;? edAmefudk
tmHkjyKEdkifNyDvm;?
rdrdpdwfudk
ynwftmHkrS
(10)em&DMumrQ
razmufrjyef
odrf;qnf;EdkifNyDvm;? tedrfhqHk; "mwf a v;yg;'k u E S i f h &if q d k i f a wG U BuH K &aomf a'gorS
vG w f NyD v m;[k r[myv i f &d,mykxfjzifh (2)em&DMumrQxdkifum rdrdudk,fudk
rvdrfrnmyJ rSwfausmufwifMunfhyg/ psmeftbdnmPf ygonfjzpfap? rygonfjzpfap?
rnfhonfh acwfumvwGifyifjzpfap w&m;awGUNyDqdkvQif 'kurS vGwfajrmufrI?
csKyfNidrf;rIrSm twlwlyifjzpfonf/

2?8/ 0dyemusihfpOfur|mef;rsm; pdppfa0zefcsuf


ur|mef;[lonf
pdwf\wnf&mXme
(0g)
pdwfpkpnf;&mae&mjzpfonf/
xdkYaMumifh pdwfwnfrI ur|mef;tmHk,l&mwGif rdrdESpfouf&m wnfEdkifonf/
olUenf;udk,fhenf; jiif;p&mrvdkyg/
,cktcg jrefrmEdkifiHwGif 0dyem,meduusihfpOfjzifh w&m;usifh&m rsm;aom
tm;jzifh atmufygur|mef;rsm;jzifh usifhoHk;aeMuonf/
(1) i,fxdyf pdwfwnfaomur|mef;
(2) azmif;&m ydef&m 0rf;Adkuf pdwfwnfaomur|mef;
(3) a&SUpdwfudkaemufpdwfjzihf pdwfpdwfcsif; wnfaomur|mef;
(4) tmemygeur|mef;
(5) (32)aum|mour|mef;
(6) "mwfav;yg;ur|mef;
(7) tokbur|mef;
(8) av;yg;aom&d,mykxf ur|mef;usifhpOf
txufyg ur|mef;enf;wdkYrS rdrdwdkY ESpfouf&mwpfckckudk tajccH pdwfudk
ur|mef;tmHk wnfNrJatmif tm;xkwfum pdwfpifMu,frI&apNyD; y&rwfkyfemrfwdkY\
oabmobm0rsm;udk tpOfodatmif I&onfh tvkyfonf w&m;usifhBuHjcif;\vdk&if;
jzpfonf/
(1) i,fxdyf pdwfwnfaomur|mef;
i,fxdyf pdwfwnf&mxm;aom ur|mef;usifhpOf\oabmonf ysHUvGifhaom
pdwfrsm;udk odrf;qnf; xdki,fxdyf pdwfudkwnfapum orm"dxlaxmifaomenf;
jzpf o nf / xd k o d k Y ur | mef ; tmHk pd w f u d k wnf N id r f a tmif orm"d x l a xmif a epOf
"mwfav;yg;azmufjyefrIonf rdepftenf;i,ftwGif; jzpfay:vmrnf/ xdktcg pdwfonf
"mwfav;yg;azmufjyef&modkY a&muf&SdoGm;NyD; 'kua0'emjzpf a'gojzpfvmonf/
aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

129

if;a'gorSvGwfatmif xdkur|mef;enf;udk tajccHvsuf orx,meduenf;jzifh usifhpOf


wufaomf
'kutmHkrSpdwfudk
tm;ig;yg;jzifh
odrf;qnf;um
rlvur|mef;
jzpfaomi,fxdyfwGif wnfap psmeft*Fgig;yg;jzifh jynfhpHkatmif tm;xkwf&rnf/
yXrpsmeft*Fgig;yg;jzifh jynfhpHkvQif 'kuESifha'gorSvGwfNyDjzpfonf/
i,fxdyfokdY pdwfudkydkYaqmifjcif;onf 0dwuf
i,fxdyfae&m\ wvIyfvIyfjzpfaerIudk oHk;oyfaejcif;onf 0dpm&
xdktmHkESpfoufaejcif;onf yDwd
'kucsKyf ur|mef;tmHk csrf;omaejcif;onf okc
ur|mef;tmHkwpfckwnf; pdwfwnfaejcif;onf {u*wm
i,fxdyf pdwfwnfaomur|mef;udk rlvxm;aomusifhpOfjzifh 'kua0'emrSa'go
vGwfajrmufatmif psmeft*FgrygyJ 0dyem,meduusifhpOfjzifh usifhrnf[kqdkvQif
rnfuJhokdY qufvufusifhrnfenf;/
xdkYaemuf puK'Gg& ypKyeftqif; usa&mufqJ y&rwfkyfemrfrsm;jzpfaom
puKyom'&Sd lygHkESifh xdkpuKyom' wnf&Sdaom puK0dnmPfwdkYudk ydkif;jcm;jrifatmif
xdki,fxdyf pdwfwnfaom ur|mef;jzifh a&SUqufrnfuJhodkY usifhrnfenf;/ xdkur|mef;
usifhpOf xlaxmif&aom orm"djzifh w&G&G wrGrG wzGm;zGm; jzpfysufaeaom
kyfw&m; wdkYudk IjrifEdkifjcif;onf wkP0dyem (tEkpm;0dyem) tqifhom
&Sdao;onf/ r[m0dyem r[kwfao;yg/
(2) azmif;&m ydef&m 0rf;Adkuf pdwfwnfaomur|mef;
0rf;Adkuf\ azmif;rIydefrI (odkY) &ifbwf\ edrfhrIjrifhrI pdwf\wnf&mxm;aom
ur|mef;enf;jzifh w&m;usifh&mwGif ysHUvGifhaom pdwfrsm;udk odrf;qnf;&ef pdwfudk
xd k a zmif ; rI y d e f r I trS w f j yK (od k Y ) owd j yK wnf x m;&onf / uJ h o d k Y orm"d
xlaxmifaepOf rdepftenf;i,ftwGif; "mwfav;yg;azmufjyefrI jzpfay:vmrnf/
xdktcg pdwfonf "mwfav;yg;azmufjyef&modkY a&muf&SdoGm;NyD; a'gojzpfvmonf/
if;a'gorS vGwfatmif xdkur|mef;enf;udk tajccHvsuf orx,meduenf;jzifh
usifhpOfwufaomf 'kutmHkrSpdwfudk tm;ig;yg;jzifh odrf;qnf;um rlvur|mef;jzpfaom
azmif;rIydefrIwGif wnfap psmeft*Fgig;yg;jzifh jynfhpHkatmif tm;xkwf&rnf/
yXrpsmeft*Fgig;yg;jzifh jynfhpHkvQif 'kuESifha'gorSvGwfNyDjzpfonf/
azmif;rIydefrIokdY pdwfudkydkYaqmifjcif;onf 0dwuf
azmif;rIydefrIoabmudk oHk;oyfaejcif;onf 0dpm&
xdktmHkESpfoufaejcif;onf yDwd
'kucsKyf ur|mef;tmHk csrf;omaejcif;onf okc
ur|mef;tmHkwpfckwnf; wnfaejcif;onf {u*wm
xdkazmif;&m ydef&m 0rf;Adkuf pdwfwnfaomur|mef;udk rlvxm;aomusifhpOfjzifh
'kua0'emrSa'go
vGwfajrmufatmif
psmeft*Fgig;yg;
rygyJ
0dyem
,meduusifhpOfjzifh usifhrnf[kqdkvQif rnfuJhokdY qufvufusifhrnfenf;/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

130

(3) a&SUpdwfudkaemufpdwfjzihf pdwfpdwfcsif; wnfaomur|mef;


pdwfpdwfcsif;
wnfusifhaom
ur|mef;
ysHUvGifhaoma&SUpdwfrsm;udk
odrf;qnf;&ef owdESifh,SOfaomaemufpdwfjzifh jzpfysuf[k onmay;um I usifh\/
uJhodkY orm"d xlaxmifaepOf rdepftenf;i,ftwGif; "mwfav;yg;azmufjyefrI
jzpfay:vmrnf/ xdktcg pdwfonf "mwfav;yg;azmufjyef&modkY a&muf&SdoGm;NyD;
a'gojzpfvmonf/ if;a'gorS vGwfatmif xdkur|mef;enf;udk tajccHvsuf
orx,meduenf;jzifh usifhpOfwufaomfrlvur|mef;okdY pdwfudkydkYaqmifjcif;onf 0dwuf
a&SUpdwfwdkY\ jzpfrIcsKyfrIoabmudk oHk;oyfaejcif;onf 0dpm&
xdktmHkESpfoufaejcif;onf yDwd
'kucsKyf ur|mef;tmHk csrf;omaejcif;onf okc
ur|mef;tmHk (a&SUpdwfwdkY jzpfysufqHk;aejcif;) wpfckwnf; wnfaejcif;onf
{u*wm*
ae&m Ipdwfonf owdESifh,SOfwGJrI cdkifNrJaevQif ay:csif&may:aeaom
a&SUpdwfrsm; csKyfaernf/ owdrvGwfojzifh a&SUpdwfcsKyfrIESifh owdonf wxyfwnf;
wnfaernf/ xdkcsKyfrIonf edAmefr[kwfyg/ edrdwfESifh,SOfzuf ynwftmHkjyKpdwfrsm;
csKyfjcif;rQom &Sdao;onf/ oabmudk tcef;(3) pdw0dok'dusifhpOf wwd,qifh
Iyg/
a&SUpdwfudkaemufpdwfjzihfIaomur|mef;udk rlvxm;aomusifhpOfjzifh 'kua0'emrS
a'go vGwfajrmufatmif psmeft*Fgig;yg; rygyJ 0dyem,meduusifhpOfjzifh
usifhrnf[k qdkvQif rnfuJhokdY qufvufusifhrnfenf;/
rSwfcsuf/
/pu K 'G g & yp K y e f t qif ; usa&muf q J y&rwf k y f e mrf r sm;jzpf a om
puKyom'&Sd lygHkESifh xdkpuKyom' wnf&Sdaom puK0dnmPfwdkYudk ydkif;jcm;jrifatmif
txufyg azmif;&mydef&m pdwfwnfaom ur|mef;jzifh vnf;aumif;? a&SUpdwfudk
aemufpdwfjzihf pdwfpdwfcsif;wnfaom ur|mef;jzifhvnf;aumif; a&SUquf rnfuJhodkY
usifhrnfenf;/ xdkur|mef;usifhpOfrsm;jzifh usifhpOfwuf &&Sdaom orm"djzifh w&G&G
wrGrG
wzGm;zGm;
jzpfysufaeaom
kyfw&m;rsm;?
w&Sdwf&Sdwf
w&dyf&dyf
ajymif;vJaqmifaeaom
k y f w &m;wd k Y ud k
I j rif E d k i f j cif; onf
wk P 0d y em
(tEk p m;0d y em) tqif h o m &Sdao;onf/ r[m0dyem r[kwfao;yg/
tu,f ,if;ur|mef;enf;wdkYjzifh IrSwfaepOf tjcm;toHtmHk Mum;rdvQif
]]Mum;onf? Mum;onf}}[l vnf;aumif;? ]]jzpfysuf}}[k Ijcif;jzifh vnf;aumif;
rSwfvdkufaomtcg xdktoHESifh toHudk rSDjzpfaompdwf csKyfoGm;onf/ tu,f
NiD;aiGUaompdwf jzpfcJhaomf ]]NiD;aiGUw,f? NiD;aiGUw,f}}[lvnf;aumif;? ]]jzpfysuf}}[k
vnf;aumif; IvdkufrSwfvdkuf\/ xdktcg NiD;aiGUaompdwfESifh rSwfpdwfrsm; csKyfoGm;NyD;
rnfonfhpdwfrSray:yJ &yfaewwfonf/ xdkpdwfcsKyfrIonf edAmefr[kwf/ O'p
*

Ipdwftvsifrjywf NrJoGm;aomtcg a&SUysHUvGifhaompdwfrsm; ay:rvmawmhyJ csKyfaernf/


xdkcsKyfrIoabm wnfaeaomorm"dudk {u*wmorm"d[kac:onf/

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

131

tp&Sdaom
eD 0 &PES i f h , S O f a ompd w f r sm;
cPcsKyf j cif ; om
jzpf o nf /
tcsd e f t enf ; i,f M umvQif pdwfrsm;jyefay:vmonf/ xdkodkYay:jcif;rSm oDv orm"d
rvHkNcHKjcif;aMumifh jzpfonf/
,if;ur|mef;wdkYjzifh 'kua0'emrSa'go vGwfajrmufatmif psmeft*FgrygyJ
0dyem,meduusifhpOfjzifh usifhrnf[kqdkvQif rnfuJhokdY qufvufusifhrnfenf;/
tu,f 'kua0'em ay:&mkyfudk tmHkjyKvsuf ]]jzpfysuf? jzpfysuf}}[k Ijcif;jzifh
vnf;aumif;?
]]wif;w,f?
awmifhw,f?
xHkw,f?
usifw,f}}
paomtrSwfjzifhvnf;aumif;? ]]'ku? 'ku}}[k onmay;vnf;aumif; Iaevsuf
usifh&rnf[kqdkvQif 'kuudk tb,frSm ausmfvGefEdkifygrnfenf;/ ,if;odkY IrSwfaepOf
'kua0'emudk onf;rcHEdkifygu rdrd\ rlvtItrSwfudk rysufapyJ &d,mykxfudk
jyifay; usifh&rnf[kqdkvQif 'kuudk tb,frSm ausmfvGefEdkifygrnfenf;/
'kujzpfwdkif;om trSwfjzifh (odkY) todjzifh jyifay;ae&rnfqdkvQif um,da`EESifh
reda`EysufaeaomaMumifh tb,frSm ppfrSefaom 0dyemPf qdkufygrnfenf;/
pdwfonf
y,fcGm&rnfhw&m;rsm;jzpfaom
wPSm?
a'go?
'd|dwdkYESifh
aygif;aejcif;aMumifhwnf;/
(4) tmemygeur|mef;
ESmoD;0xdcsuf pdwfwnf&mxm;aom tmemygeur|mef;jzifh w&m;usifh&mwGif
ysHUvGifhaompdwfrsm;udkodrf;qnf;&ef
pdwfudk
xdkESmoD;0xdcsuf
owdjyK
wnfxm;&onf/ *Peenf;? Xyemenf; paom enf;wdkYjzifhvnf; pdwfudk
wnfNidrfatmif
usifhonf/
tmemygeur|mef;udk
rnfonfhenf;jzifhusifh
orm"dxlaxmifapumrl orm"dr&ao;rD rdepftenf;i,ftwGif; "mwfav;yg;azmufjyefrI
jzpfay:vmrnf/ xdktcg pdwfonf "mwfav;yg;azmufjyef&modkY a&muf&SdoGm;NyD;
a'gojzpfvmonf/
if;a'gorSvGwfatmif
xdkur|mef;enf;udk
tajccHvsuf
orx,meduenf;jzifh
usifhpOfwufaomf
'kutmHkrS
pdwfudk
tm;ig;yg;jzifh
odrf;qnf;um rlvur|mef;jzpfaom ESmoD;0xdcsufwGif wnfap psmeft*Fgig;yg;jzifh
jynfhpHkatmif tm;xkwf&rnf/ yXrpsmeft*Fgig;yg;jzifh jynfhpHkvQif 'kuESifh
a'gorSvGwfNyDjzpfonf/
ESmoD;0xdcsufokdY pdwfudkydkYaqmifjcif;onf 0dwuf
ESmoD;0xdcsufudk oHk;oyfaejcif;onf 0dpm&
xdktmHk ESpfoufaejcif;onf yDwd
'kucsKyf ur|mef;tmHk csrf;omaejcif;onf okc
ur|mef;tmHkwpfckwnf; wnfaejcif;onf {u*wm
tmemygeur|mef;tajccH 'kua0'emrSa'govGwfajrmufatmif psmeft*Fgig;yg;
rygyJ
0dyem,meduusifhpOfjzifh
usifhrnf[kqdkvQif
rnfuJhokdY
qufvuf
usifhrnfenf;/
xdkYaemuf puK'Gg& ypKyeftqif; usa&mufqJ y&rwfkyfemrfrsm;jzpfaom
puKyom'&Sd lygHkESifh xdkpuKyom' wnf&Sdaom puK0dnmPfwdkYudk ydkif;jcm;jrifatmif
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

132

xdktmemygeur|mef;jzifh
a&SUqufrnfuJhodkY
usifhrnfenf;/
xdkur|mef;usifhpOf
xlaxmif &aom orm"djzifh w&G&G wrGrG wzGm;zGm; jzpfysufaeaom kyfw&m;rsm;?
w&Sdwf&Sdwf w&dyf&dyf ajymif;vJaqmifaeaom kyfw&m;wdkYudk IjrifEdkifjcif;onf
wkP0dyem
(tEkpm;0dyem)
tqifhom
&Sdao;onf/
r[m0dyem
r[kwfao;yg/
(5) (32)aum|mour|mef;
(32)aum|mour|mef;jzifh usifhpOfwufvQif (32)aum|mo ur|mef;edrdwf
ay:atmif yGm;&rnf/ xif&Sm;&m ur|mef;edrdwf ay:vmvQif a,musfm; rdef;r yk*dKvf
ow0gr&SdaMumif;
oHk;oyf&rnf/
rcdkifNrJaMumif;?
tESpfr&SdaMumif;?
om,mzG,fr&SdaMumif;
Budrfzefrsm;pGm
oHk;oyf&rnf/
tIcH(32)aum|moonf
orxtmHkjzpfonf/
yXrpsmef
t*Fgig;yg;jzifh
jynfhpHkvQif
'kuESifha'gorSvGwfNyDjzpfonf/
ur|mef;edrdwfokdY pdwfudkydkYaqmifjcif;onf 0dwuf
ur|mef;edrdwfudk oHk;oyfaejcif;onf 0dpm&
xdktmHk ESpfoufaejcif;onf yDwd
'kucsKyf ur|mef;edrdwf csrf;omaejcif;onf okc
ur|mef;edrdwfwpfckwnf; wnfaejcif;onf {u*wm
tu,f wpf y g;yg;aom aum|moed r d w f u d k vu P ma&;oH k ; yg;tm;jzif h
oHk;oyfvQif 0dyemtmHk jzpfonf/ xdkodkY oHk;oyfjcif;aMumifh kyftay:pGJaom 'd|d
tMurf;pm;jyKwfonf/ odkYaomf "mwfav;yg; azmufjyefvmaomtcg 'kua0'em
cHpm;&NyD; qif ; &J r I a 'go jzpf v monf / xd k a 'gorS v G w f a tmif ur | mef ; enf ; jzif h
rnf u J h o d k Y usifhrnfenf;/ puKtMunf? puK0dnmPf tp&Sdaomqqukyfemrfrsm;udk
IjrifEdkif&ef ur|mef;enf;jzifh usifhpOf rnfuJhodkY a&SUqufwufrnfenf;/
(6) "mwfav;yg;ur|mef;
ylrI?
wif;rI?
awmifhrI
paom
xif&Sm;aom"mwfav;yg;ay:wdkif;
pdwfudkwnfap orm"dxlaxmif&onf/ orm"dwnfvmaomtcg rdrd\kyfcEm
"mwfoabmtpkrsm; om&Sd? ajc vuf udk,f acgif; a,musfm; rdef;r yk*dKvf ow0g
r&Sd? cdkifNrJrIr&Sd? csrf;omrIr&Sd? tESpfr&SdrIrsm;udk jrifvmNyD; 'd|dtMurf;pm;jyKwfonf/
tu,f "mwfav;yg;azmufjyefESdyfpufrI jyif;xefvmaomtcg 'kua0'em
cH p m; a'go jzpf v monf / xd k a 'gorS v G w f a tmif "mwf a v;yg; tajccH y G m ;rI
ur|mef;enf;jzifh vGwfajrmufatmif rnfuJhodkY a&SUqufusifhrnfenf;/ puKtMunf?
puK0dnmPf tp&Sdaom qqukyfemrfrsm;udk IjrifEdkif&ef ur|mef;enf;jzifh
rnfuJhodkY a&SUqufusifhpOfwufrnfenf;/

aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

133

(7) tokbur|mef;
tokbur|mef;jzifh
usifhpOfwufvQif
tokbur|mef;edrdwf
ay:atmifyGm;&rnf/
tokb
ur|mef;onfvnf;
txufazmfjycJhaom
(32)aum|mour|mef;ESifh oabmcsif; twlwlyif jzpfonf/
tu,f
tokbedrdwfudk
vuPma&;oHk;yg;tm;jzifh
oHk;oyfvQif
0dyemtmHk jzpf o nf / xd k o d k Y oH k ; oyf j cif ; aMumif h k y f t ay: pGJ a om
'd | d t Murf ; pm;jyKwf o nf / "mwfav;yg; azmufjyefvmaomtcg 'kua0'em cHpm;&NyD;
qif;&JrIa'go jzpfvmonf/ xdka'gorSvGwfatmif ur|mef;enf;jzifh rnfuJhodkY
usifhrnfenf;/ puKtMunf? puK0dnmPf tp&Sdaom qqukyfemrfrsm;udk
IjrifEdkif&ef ur|mef;enf;jzifh usifhpOf rnfuJhodkY a&SUqufwufrnfenf;/
(8) av;yg;aom&d,mykxf ur|mef;usifhpOf
r[mowdy|meokwft& avsmif;? xdkif? &yf? oGm; av;yg;aom &d,mykxf
ur|mef;xm;vnf;
w&m;usifhMuonf/
udk,ftrlt&m\oabmudk
tmHkjyK
usifhaom enf;vnf; &Sdonf (Oyrm/ auG;w,f? qefYw,f? vSrf;w,f? csw,f)/
ay:&mtmHkudk
trSwfjyK(IrSwfrIjyK)
IrSwfrI
ydkydktm;aumif;atmif
usifhaomenf;vnf; &Sdonf/ yxrenf;t& &d,mykxf\ trlt&moabmudk
0dyemIonfqdkonfrSm kyfur|mef;? um,mEkyemowdy|mefom &Sdao;onf/
a0'emowdy|mefodkY
a&mufaomtcg
"mwfav;yg;azmufjyefrI 'kua0'emESifh
awGUBuHKaomf cHpm;wwfonfh emrf\vuPmudk ydkif;jcm;jrifatmif rnfuJhodkY
IjrifEdkifrnfenf;/
xdkcHpm;onfhoabmukd
rjrifEdkifygu
'kua0'em
qif;&Jjcif;jzpfvmrnf/
xdkqif;&JrIudk
ausmfvTm;atmif
&d,mykxfav;yg;\
trlt&mIenf;jzifh rnfuJhodkY ausmfrnfenf;/
tmHkay:wdkif; worwfwnf; trSwfjyKaom 'kwd,enf;onf orm"dtajccH
aumif;atmif trSwfjyKaejcif;yif jzpfao;onf/ rlvur|mef;twGuf taxmuftyHHom
jzpfao;onf/ IrSwfrItm;aumif;atmif usifhEdkifNyD;vQif rlvur|mef; yXrpsmefusifhpOf
wuf&rnf/ yXrpsmef a&muf&SdrS 'kuda`Eausmfrnfjzpfonf/ xdkYaMumifh trSwfpdwfatmif
tm;xkwfaejcif;onfyifvQif 'kua0'emausmfatmif orm"d BudKwifysdK;axmifaejcif;
jzpfonf/ xdktrSwfjyKaomenf;onf tcsdefrsm;pGm ay;Edkifaom &[ef;a,m*DwdkYjzifhom
oifhavsmfonf/ tu,f yXrpsmefodkY ra&mufapyJ 0dyem,medu[k qdkcJhvQif
trSwfpdwfaomenf;jzifh 'kua0'emudk rnfuJhodkY ausmfrnfenf;/ puKtMunf?
puK0dnmPf tp&Sdaom qqukyfemrfrsm;udk rnfuJhodkY jrifatmif IEdkifygrnfenf;/
av;yg;aom &d,mykxfwdkYwGif wpfyg;anmif;vQif tjcm;wpfyg;odkY ajymif;
usif h E d k i f o nf q d k u m ur | mef ; ay;Muonf v nf ; &Sd o nf / enf ; jzif h usif h a epOf
"mwfav;yg;azmufjyefrI 'kua0'emrS a'gojzpfvmrnf/ xdka'gorS vGwfajrmufatmif
ur|mef;enf;jzifh rnfuJhodkY usifhrnfenf;/ tu,f wpfyg;aom &d,mykxfjzifh
usifhaepOf "mwfav;yg; azmufjyefrIaMumifh a'gojzpfvmvQif tjcm;wpfyg;aom
&d,mykxfjzifh ajymif;usifhvQif a'govGwfonf[k apm'emzG,f&m&Sdonf/ xdkuJhodkY
&d,mykxfajymif;
a'goudky,fjcif;onf
rrSefuefaMumif;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

134

r[mowdy|meokwfOa'o ]]uma, um,mEkyD 0d[&wd tmwmyD---y---0dae,s


avmau tbdZm a'greH}} [k jrwfpGmbk&m;&Sif\ rdefYrSmcsuft& odEdkifonf/
xdkYaMumifh av;yg;aom&d,mykxfjzifh w&m;usifhonfqdkonfrSm w&m;rusifhrD
a&SUtzdkYuyif xdka'goudk rdrdESpfoufaom ur|mef;jzifh y,fowfNyD;om;jzpf&rnf/
tu,f xdkuJhodkY a'goudk OD;pGm ry,f&ao;yJ av;yg;aom &d , myk x f
'k u a 0'emuk d onf ; rcH E d k i f w d k i f ; ajymif ; ajymif ; w&m;usifhrnfqdkvQif
puKtMunf?
puK0dnmPf
tp&Sdaom
qqukyfemrfrsm;udk
tb,frSm
IjrifEdkifygrnfenf;/

tESpfcsKyfoHk;oyfcsuf
rnfonfh,medu? rnfonfhur|mef;jzifh usifhapumrl um,du'kurS a'goudk
rausmfvGefEdkifyJESifh 0dyemPfodkY rqdkufa&mufEdkifaMumif; wifjycJhNyD;jzpfonf/
0dyem,meduusifhpOfwGif y"metcsufonf pdwf 'd|dESifha'gorD;udk qufpyf
avmifNrdKufapaom wPSmudk avmuDr*fjzifh w'*F 0dure orkap'y[mef wdkufdkuf
Ijrify,fowfjcif; jzpfonf/ rnfonfh 0dyem,medu ur|mef;rqdk 'kua0'em
('kuda`E)udk rausmfvGefyJESifh (0g) 'kua0'emudk taMumif;cH jzpfaom
tyg,fav;yg;ESifh qufpyfapaom 0gewPSmudk wdkufdkufIjrifum ry,fowfyJESifh
r[m0dyemPfokdY qdkufa&mufrnfr[kwfay/
ae&m tcsdefMum&SnfpGmxdkifEdkifwdkif; 'kua0'em (0g) 'kuda`Eudk
ausmfvGefonf [k rqdkEdkifyg/ tcsdefMum&SnfpGmxdkifEdkifjcif;onf y"merusyg/ wPSmukd
avmuDr*fjzifh ykdif;jcm;jrifrI? rjrifrIom y"meusygonf/ tb,fhaMumifhqdkaomf
r*f\udponf wPSmudk ydkif;jcm;jrif&rnfhudp jzpfaomaMumifhwnf;/ tu,f
a,m*DwpfOD;onf omref &d,mykxfjzifh Mum&SnfpGm (10-em&DESifhtxuf)
xdkifEdkifygaomfvnf; r[myvif &d,mykxfjzifh tenf;qHk; ESpfem&DrQ xdkifMunfh
'kua0'emudk onf;rcHEkdifaom a'go jzpfay:vmvQif 'kuda`Eudkrausmfao;aMumif;
(0g) 'kua0'emrS wPSmul;aeao;aMumif; od&SdEkdifrnfjzpfonf/
opmav;yg;zGJUjy&aomf "mwfav;yg;azmufjyefrIESihf qif;&Jaeaompdwfponfh
cEmig;yg; tpkonf 'kuopm? pdwf 'd|dESifh a'gowdkYudk qufpyfaom wPSmonf
ork',opm? xdkqufpyfaomwPSm (vIyfcsifaompdwf? jyifcsifaompdwf? vdkufavsm
vdkaompdwf)udk ydkif;jcm;jrifatmif Ijcif;onf r*opm? qif;&JrIESifh wPSmcsKyfjcif;onf
eda&m"opmwdkY jzpfMuonf/
xdkYaMumifh txufyg ur|mef;enf;wdkYwGif w&m;usifh&m yxrtwm;tqD;
jzpfaom
'kua0'emrS
a'goudky,f&ef
vdktyfaeaMumif;
awGU&onf/
usrf;pmtkyfwGif 0dyemw&m; tm;xkwf&m ,if;yxrtwm;tqD;jzpfaom
'kua0'emrS a'goudk y,fonfh usifhpOfrSp puKtMunf? puK0dnmPf? lygHk
paom qqukyfemrfwdkYudk jrifEdkifonfh orm"da`E (0g) ormorm"dokdY
a&mufonftxd 0dyem,meduusifhpOfjzifh tqifhqifh vufawGUusifhpOf wufyHkrsm;udk
tcef;(3) qufvufwifjyoGm;rnfjzpfonf/ xd k o d k Y wif j y&mwG i f jref r mEd k i f i H w G i f
aomwmywdr*fIzG,f

usifhpOfwdkY\oabmobm0

135

0d y emw&m; tm;xk w f M uaoma,m*D (90)&mcdkifEIef;cefYonf tcsdefMum&SnfpGm


ray;Edkifaom vl0wfaMumif a,m*Drsm; jzpfojzifh tcsdefwdkwdkESifh tusdK;&Sdc&D;a&mufrnfh
0dyem,medujzifh
usifhpOfwufyHkudkom
a&;om;
azmfjyoGm;rnfjzpfonf/
usrf;pmygusifhpOfrsm;twdkif; pepfwus vdkufemusifhBuH tm;xkwfygu ppfrSefaom
0dyemPfokdY trSefqdkufa&mufrnf jzpfygaMumif; pma&;ol tmrcHygonf/

www

aomwmywdr*fIzG,f

d
tcef;(3)
vufawGUusifhpOfwufyHk
,cka&;om;azmfjyrnfh 0dyem,meduvufawGUusifhpOf (pdw0dok'dtydkif;)
y"metcsufonf pdwfuyfNidaeaom avmb a'go arm[ paom udavomwdkYudk
tqifhqifh y,fcGm orm"da`Exdkufatmif tm;xkwfjcif;jzpfonf/ uJhodkY
y,fcGm&mwGif pdw0dok'dusifhpOfudk tqifh(3)qifh cGJjcm;xm;onf/ pdw0dok'dusihfpOf
yxrqifhonf 'kuda`Eudk w'*F 0dure orkap'y[meftm;jzifh y,fowfaom
usifhpOfjzpfonf/
pdw0dok'dusihfpOf
'kwd,qifhESifh
wwd,qifhwdkYwGif
tedrdwapawmorm"dusifhpOfenf;jzifh
usif h p Of w uf y H k u d k
wif j yxm;onf /
orx,med u usif h p Of o nf "rm Hk jzpf a om uodkPf;ynwfur|mef;edrdwfudk
tm;jyK
avmb
a'go
arm[wdkYudk
y,fcGmjcif;
jzpfonf/
,ck
0dyem,meduusifhpOfonf
"rmHklyedrdwfudk
trSDrjyKyJ
edrdwfr&Sdaom
tedrdwapawmorm"d xlaxmif avmb a'go arm[ udavomwdkYudk w'*F
0duretm;jzifh y,fcGmum orm"da`E cdkifcHhonfhwdkifatmif usifhaomenf; jzpfonf/
0dyem,medu[k qdkaomfvnf; orxtajccHaom 0dyem,meduusihfpOfur|mef;
ESihf 0dyem,meduusihfpOfur|mef;oufouf[l ESpfrsKd;yg0ifrnfjzpfonf/
owdy|mef(4)yg;wdkYwGif wpfyg;yg;jzifh usifhaeaoma,m*D\ tIPfwGif
vu P mwpf c suf r*f p d w f w pf c suf op m av;csuf wNyd K if e uf jrif & rnf (w'*F
avmuDr*frsm;)/ w&m;usihfaom a,m*DwdkYonf usihfpOfwavQmuf rdrd\tIPfwGif
txufygoHk;csuf yg0ifrI&Sdr&Sd ppfaq;oHk;oyf&rnf/ xdkoHk;csufrygvQif rdrdusifhpOf
rjynfhpHk? rrSefuefao;yg/ txl;owdjyK&rnf/
0dyem,meduusifhpOf (pdw0dok'dpcef;)udk oDv orm"d tEkt&ifhtvdkuf
atmufygtwdkif; tqihf(3)qifh cGJjcm;xm;onf/

t&SifpEdrm(atmifvH)

137

pdw0dok'dusihfpOfyxrqifh
um,du'kua0'emrS a'goESihfwPSmudk orkap'y,fonfhusifhpOf
IjrifEdkifonfh w&m;rsm;
(u) (32)aum|mo? "mwfav;yg; (um,mEkyemowdy|mef)
( c ) azmufjyefrI y&rwfkyf (um,mEkyemowdy|mef)
( * ) cHpm;rI y&rwfemrf (a0'emEkyemowdy|mef)
(C) TwfrI raemor(y&rwfemrf) (pdwmEkyemowdy|mef)
( i ) y&rwfkyfemrfwdkY tay: vuPma&; oHk;yg;wifIjcif; ("rmEkyemowdy|mef)

pdw0dok'dusifhpOf'kwd,qifh
eD0&Pw&m;ig;yg;rS pdwfudk ESpfem&DMumrQ odrf;qnf;EdkifonfhusifhpOf
IjrifEdkifonfh w&m;rsm;
(u) uvmytrIef (y&rwfkyf) (um,mEkyemowdy|mef)
( c ) cHpm;rI y&rwfemrf (a0'emEkyemowdy|mef)
( * ) TwfrI raemor(y&rwfemrf) (pdwmEkyemowdy|mef)
(C) y&rwfkyfemrfwdkYtay: vuPma&;oHk;yg;wifIjcif; ("rmEkyemowdy|mef)

pdw0dok'dusifhpOfwwd,qifh
eD0&Pw&m;ig;yg;rS pdwfudk rdrdqE&Sdoavmuf odrf;qnf;EdkifonfhusifhpOf
IjrifEdkifonfh w&m;rsm;
(u) tMunfajcmufpHk? tmHkajcmufyg;? y&rwfkyf ("rmEkyemowdy|mef)
( c ) cHpm;rI y&rwfemrf (a0'emEkyemowdy|mef)
( * ) zajcmufrsKd;?
y0dnmPf?
b0ifpdwf?
a&SUt[dwfraem0dnmPf
ESifh
aemufo[dwf raem0dnmPf (pdwmEkyemowdy|mef)
(C) txufyg y&rwfkyfemrfwdkYtay: vuPma&;oHk;yg;wifIjcif; ("rmEkyem
owdy|mef)
[l usifhpOftqifhoHk;qifhESifh tIcHoHk;rsdK; cGJjcm;xm;onf/ pma&;ol\qEjzifh
cGJxm;jcif; r[kwf/ usihfpOf\obm0yif jzpfonf/ Oyrmjy&aomf tkef;EdkYonf
tkef;tcGHyGwpfxyf tcGH r mwpf x yf tom;rmwpf x yf wnf a eonf / tk e f ; Edk Y
vdk c sif a omol o nf
wpfxyfcsif;cGm
tkef;jcpfjzifh
jcpf
npf,l&rnfrSm
obm0yifjzpfonf/
xdkYtwl
o[dwfraem0dnmPfonf
tukodkvfapwoduf
(14)vHk;(udavom-10yg;) zHk;tkyfxm;jcif; jzpfonf/ ,if;udavomwdkYudk yxrtqifh
tMurf;pm; 0Dwdur? 'kwd,tqifh tvwfpm; y&d,k|me? wwd,tqifh tEkpm;
tEko,[l oHk;qifhy,fcGm&rIudk taMumif;cH pdw0dok'dusifhpOfudk oHk;qifh
cGJjcm;xm;jcif; jzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

138

3?1/ pdw0dok'dusihfpOf (yxrqifh)


(um,du'kua0'emrS a'goESifhwPSmudk orkap'y,fonfhusifhpOf)
pdw0dok'dusifhpOfyxrqifhwGif
atmufazmfjyyg
ur|mef;usifhpOf(6)rsdK;
yg0ifonf/
(1) tajccHtmemygeur|mef;
(2) (32)aum|motajccH0dyemur|mef;
(3) "mwfav;yg;tajccH0dyemur|mef;
(4) b0ifydkif;usifhpOf (emrfur|mef;)
(5) wpfzufcsdwfusifhpOf (emrfur|mef;)
(6) r[myvifusifhpOf (emrfur|mef;)
trSwfpOf(1456)usifhpOfwdkYudk tpOftvdkuf usihf&rnfjzpfonf/ trSwfpOf(4)
b0ifydkif;usifhpOfudk a,m*Dwdkif; rjzpfrae usifh&rnfjzpfonf/ trSwfpOf(6) r[myvif
usifhpOfonf r[myvifacGEdkifaom yk*dKvfrsm;om usifh&rnfjzpfonf/ trSwfpOf(2)
(32-aum|mour|mef;)ESifh
trSwfpOf(3)
("mwfav;yg;ur|mef;)wdkYonf
oD;jcm;tajccH
usifhpOfrsm;jzpfonf/
xdkYaMumifh
0dyem,medu
vufawGUusifhpOfwuf&ef
trSwfpOf(1)
tpm;
trSwfpOf(2)
odkYr[kwf
trSwfpOf(3)rSvnf; pwifEdkifNyD; 0dyemPf qdkufaomtcg waygif;wnf;
jzpfoGm;vdrfhrnf/

3?1?1/ tajccHtmemygeur|mef;
('kua0'emrSwPSmudk w'*Fy[mef y,fcGmonfhusifhpOf)
ykAudprsm;
(1) oD v aqmuf w nf & ef /
/vl a ,m*D w d k Y onf (5)yg;oD v ? (8)yg;oD v cH , l
aqmufwnf&rnf/
omraPwdkYonf
rdrdwdkYqdkif&modumyk'fwdkYudk
jynfhpHkpGm
usifhoHk;&rnf/ &[ef;awmfwdkYonf a'oemMum;vnf;aumif; (odkY) qdkif&mtmywfudk
ukpm;jcif;jzifh vnf;aumif;? &[ef;wdkY\ oDvudk pifMu,fap&rnf/
(2) y&duHjyK&ef/
/ (earmw b*0awm t&[awm ormorK')3
jrwf p G m bk & m; bk & m;wynfh a wmf w d k Y onf ,ck w&m;tm;xk w f q J t cg
jrwfpGmbk&m;tm; edAmefudk&nfrSef; bk&m;wynfhawmf\ cEmig;yg; kyfemrfESpfyg;udk
vSL'gef;yg\/ uyfvSLyg\/ ylaZmfyg\/ cEmig;yg; kyfemrfESpfyg; vSL'gef;&onfhtusKd;
r*fPf? zdkvfPf? edAmefw&m;awmfjrwfudk &ygvdk\t&Sifbk&m;/
ur|mef;q&mjzpfawmfrlaom oJtif;*lausmif; q&mawmf t&SifoljrwfBuD;bk&m;/
bk&m; wynfhawmfwdkYonf ,ckw&m;tm;xkwfqJtcg q&mawmfbk&m;BuD;tm;
edAmefudk &nfrSef; cEmig;yg; kyfemrfESpfyg;udk vSL'gef;yg\/ uyfvSLyg\/
ylaZmfyg\/ cEmig;yg; kyfemrfESpfyg; vSL'gef;&onfhtusKd; q&mawmfbk&m;BuD;\
odtyfaom
kyfw&m;?
emrfw&m;?
"mwfw&m;?
y&rwfw&m;?
opmw&m;awmfjrwfudk ay;oem;awmfrlyg t&Sifbk&m;/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

139

bHkoHk;q,fhwpf &Sd&SdorQ teE0,f ukef;rSmae udk;uka# a&rSmae q,fuka#


ukef;ow0g a&ow0g oaAowm ow0gtaygif; pMum0VmwHwdkif; pDumywfuHk;
ukef;rusef a&rusef txufb0*f atmuft0Dpdtxd oHk;q,fhwpfbHk usifvnf
Muukefaom a0ae,sow0g taygif;wdkYtm; uREkfyfwdkY\ 'geukodkvf? oDvukodkvf?
bm0emukodkvf? t"d|mefyg&rDukodkvf aumif;rIwdkYudk uREkfyfwdkYESifh xyfwlxyfrQ
nDwlnDrQ &Mu&atmif tm;vHk;Mum;Mum;orQ trQ-trQ-trQ ,lawmfrlMuygukefavmh/
t&d,molawmfaumif;rsm; ydkYoaomarwm ay;a0aomtrQudkvnf; tuREkfyfwdkYu
0rf;ajrmuf0rf;ompGmjzifh ---- om"k om"k om"k/
(3) w&m;usifhaepOf vdkufem&rnfh tcsufrsm;
( 1 ) tawGUtBuHKr&Sdao;aom yk*dKvfrsm; wpfem&D owfrSwf usifhyg/ usifhenf;
oabmaygufvQif ESpfem&Dtjynfhusihfyg/
( 2 ) owfrSwfaomem&D t"d|meftcsdeftwGif; &d,mykxfudk jyKjyifjcif; trsKd;rsKd;wdkYudk
vHk;0rjyK&/ (txl;vdkufemyg/)
( 3 ) a,m*Dwdkif; wifyvifacG xdkif&rnf/ (wifyvifacGxdkifjcif;onf &d,mykxfudk
nDGwfrQwap tcsdefMumMum usifhEdkifonf/)
( 4 ) yifudk,fSLdIufrIxuf ESpfq (odkY) oHk;q pwifSL&rnf/ (touft&G,fBuD;ol
ESvHk;a&m*g yef;em&ifusyf&Sdolrsm;onf e*dkSLavxuf tenf;i,fydk oifhovdk
pnf;rsOf;twdkif; SLdIufyg/)
( 5 ) SLdIuf&mwGif 0ifavudk ajz;ajz;SL xGufavudk jyif;xefpGm rIwfxkwfjcif;
rjyK&/ xGufavudk jznf;jznf;rIwfxkwf 0ifavudk aqmifhSLjcif;rjyKvkyf&/
(0ifavxGufav t&SdefnD&rnf/)
( 6 ) 0ifavxGufav twdkt&Snf nDatmif*kpkduf SLdIuf&rnf/ (&Snf&SnfSLvdkuf?
wdkwdkSLvdkuf rvkyf&/)
( 7 ) SLvdkuf? tSLudk&yfvdkuf rjyKvkyf&/ (wqufwnf; SL&rnf/)
( 8 ) jyif;jyif;SLvdkuf? jznf;jznf;SLvdkuf rvkyf&/
(t&dSefEIef;rajymif;vJjcif;udk
qdkvdkonf/)
( 9 ) cEmtdrfudk pdwfjzifh twif;npfcsKyf rSL&/ (0g) cEmudk,f\ rsufESm?
ycHk;ponfh taMumrsm;wif;aeatmif jyKvkyfNyD; rSLdIuf&/
(10) &if0 (odkY) &ifGefYudkom tm;jyK tSLtdIufjyKvkyf&rnf/ Adkufjynfhatmif rSL&/
(11) cEmtdrfESifh OD;acgif;udk vIyfcg,drf;xdk;NyD; SLdIufrIrjyK&/
(12) cg;
ausm
OD;acgif;wdkYudk
wkwfacsmif;
axmifxm;ovdk
wif;awmifhaxmifrwfrxm;&/ tvdkufoifh wnfhrwf&efom vdk&if; jzpfonf/
(13) 0ifavxGufavudk acsmifacsmifcsdcsd vGwfvGwfvyfvyf 0ifxGufatmif SLIdufyg/
(14) rjrefvGef;? raES;vGef;apyJ MumMumSLEdkifrnfhtSLEIef;udk a&G;cs,f SLIdufyg/
xdkYxuf rydkygESifh/
(15) "mwfav;yg;azmufjyefrI
jyif;xefvmcsdef
pdwfudk
odrf;qnf;Edkif&ef
tenf;i,f t&Sdefjrifh SLIdufEdkifonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

140

tmemygeur|mef; vufawGUtm;xkwfyHkudk Oyrmjzifh jyygrnf/ nDGwfaom


ajrjyif&Sdaom opfwHk;udk a,musfm;wpfa,mufonf wpfzufxdk;vTjzihf jzwfaeyHkudk
tmHkjyKMunfhyg/
xdkolvTwdkufaerI
vTudk
tvsifrjywfapjcif;?
t&SdefEIef;rSefjcif;? vdkonfxufydk tm;rpdkufjcif;? a&SUwdk;aemufiif nDGwfjcif;?
rSefrSefvTwdkufaejcif; (0g) &yfaevdkuf? vTwdkufvdkuf rvkyfjcif; paom
t*Fg&yfrsm; &Sdaeonf/ xdkodkY t&Sdefjzihf vTjzwfae&if; xdka,musfm;onf
opfwHk;\ wpfzufwpfcsuf ajy;vTm;aeaom vTudk rMunfhbJ vToGm;xd&m
opfwHk;om pl;pl;pdkufpdkuf MunfhIvsuf w&SJ&SJ jrnfaeaom vTqGJoHudk
em;axmif&if; t&SdefrSefrSef vTjzwfaeonf/1
vTqGJenf;OyrmuJhodkYyif tmemygeSLdIufrIpnf;urf;rsm;udk rSwf,lyg/ tmemyge
ur|mef;
SLdIufrIenf;onf
tajccHa,m*DwdkY\
oEmef&Sdaeaom
pdwfMurf;pdkufMurf;ESihf umrtmHkwdkY ajy;vTm;usufpm;aeaom pdwfdkif;wdkYudk
csKyfNidrf;oGm;atmif
0D&d,
y"mexm;
usihfaomenf;
jzpfonf/
SLdIufaeusavxuf ESpfq (odkY) oHk;q SLdIuf&mwGifvnf; ESmoD;0\
[dkbuf'Dbuf
ajy;vTm;0ifxGufaeaomavudk
y"metm;jzihf
ESvHk;roGif;bJ
ESmoD;0xdcsufudkom pl;pl;pdkufpdkuf Munfhvsuf SLdIufae&rnf/ xdkuJhodkY SLdIuf&if;ESihf
pdwfonf
wjznf;jznf;
El;nHhvmvsuf
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrIted|mHkrS
uif;vGwfvsuf ESmoD;0xdcsuf tmHk wpfckwnf; wnfoGm;aomtcg jyif;jyif;
SLdIufaeaom avonfvnf; orm"dtqifhtwef;tvdkuf tvdkvdkyif wjznf;jznf;
El;nHhodrfarGUum
vHk;0
&yfwefYoGm;ygvdrfhrnf/
tcsKdUa,m*DwdkYonf
pnf;pepftwdkif; SLdIufae&if; SLdIufrI tvdkvdk jywfawmuf&yfqdkif;oGm;onf/ pdwf
Nidrf;at;aeonf/ tm;pdkuf tmemygeSLdIuf r&awmhyg/ pdwfaZmtvsifcsKyfNyD;
b0ifusoGm;onf/
qdkvdkonfrSm
pdwfMurf;vQiftmemygeMurf;vsuf
pdwfEkvQif
tmemygetvdkvdkEkoGm;ygonf/ enf;pepfonf tajccHtqihf a0'emcGmEdkif&ef
TefMum;aom
enf;pepfjzpfonf/
w&m;xdkifwdkif;
enf;
wpfrsKd;wnf;
r[kwfonfudk
a&SUqufa&;om;azmfjyaom
usihfpOfur|mef;rsm;udk
zwfIavhvmjcif;jzifh od&ygvdrfhrnf/

tajccHtmemygeur|mef;usihfpOfwufyHk
wifyvifacG&d,mykxfudk ajyjypfpGmxdkifNyD; b,fbufvuf0g;ay: nmbuf
vuf0g;wifyg/ cEmudk,fudk ajzmifhrSefpGm xm;yg/ cEmudk,fudk pdwfjzifhaqmifxm;um
taMumrsm;udk wif;atmifjyKvkyfrxm;&/ ]y&drkcH ow Oy|aywGm}2[laom ygVdawmft&
pdwfudk ESmoD;zsm; (odkY) txufEIwfcrf;zsm;\ tv,fxm;yg/ owdu avSLdIufrIudk
tmHkjyKyg/ pnf;urf;csufrsm;ESifh nDatmifSLaerI [kwfr[kwf Pfu ppfaq;&if;
avudk t&Sdefygatmif SLaeyg/ rdrdavSL&if; pnf;urf;csufESihf udkufnD&ef ynmu
1

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? tmemygewduxm? a0g'gePf tus,fjyjcif;159? ESm-217


2
r[m0*ygVd? r[mowdy|meokwH? um,mEkyem tmemygeyA-374

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

141

vdkovkd jznfhqnf;ay;yg/ uJhodkY owd Pf ynm oHk;csufjzihf


pnf;urf;csufrsm;ESifh nDGwfatmif SLwwfvmvQif tSLEIef;rSefvmonftxd
(10-15)rdepfcefYMumatmif SLIdufaeyg/ SLdIufrI rSefuefvmrS xdcsufqDodkY ajymif;
owdxm;yg/ SLdIufrIudk TefMum;xm;aom enf;pepftwdkif; vdkufemusifhoHk;Edkif&ef
txl;vdktyfonf/ enf;pepf twdkif; SLdIufygu yifyef;qif;&Jjcif; r&SdyJ
oGufvufaevdrfhrnf/ pdk;&drfaMumifhMurIrsm; rxm;&/ xdkpdwfonf orm"dudk
aESmifh,Sufwwfonf/
enf;pepfjzifh
tm;xkwfjcif;onf
b,foabmvJ?
b,fvdktusKd;xl; &SdrnfvJ[k odvdkaomqEjzifh usihf&rnf/ uJhodkY SLdIufae&if;
em&D0ufcefY Mumaomtcg cEmudk,fatmufydkif;rS "mwfBuD;av;yg; wpfyg;yg; OD;pD;
pwif azmfjyvmvdrfhrnf/ jyif;xefrI r&Sdao;yg/ pdk;&drfpdwfrsm;? aMumufwwf
vefYwwfonfh pdwfrsm; jzpfay:vmvdrfhrnf/
wenf;tm;jzifhqdkaomf tmoD0daomyrokweft& a>rBuD;av;aumifudkuf
tqdyfpwif wufvmonfudk odjcif;jzpfonf/ "mwfBuD;av;yg; azmfjyrIudk rIyJ
ESmoD;0xdcsufudk
owdxm;
a`Eig;yg;?
Adkvfig;yg;
vufudkifxm;um
pnf;urf;csufrsm; TefMum;xm;onfESifhtnD SLdIufum usifh&rnf/ "mwfBuD;av;yg;
rnfrQyif jyif;xefpGm azmufjyefapumrl ESmoD;0xdcsufudkom tmHkjyKNyD; pdwfudk
owdPfwdkYjzifh Muyfrwf SLdIufyg/ 'kua0'emrS vGwf xdcsuf pdwfwnfNidrfrI
&vmrnf/
w&m;tawGUtBuHK enf;ao;aomyk*dKvf? o'gqE enf;ao;aomyk*dKvfwdkYwGif
ESmoD;0xdcsuf pdwfrwnfyJ pnf;urf;csufrsm;udk rvdkufemEdkifawmhojzifh tSLtdIuf
zdkz&Jjzpfjcif;? "mwfBuD;av;yg; OD;pD;azmfjy&modkY pdwfa&muf&SdoGm;jcif;? ESvHk;rom,mrI
a'grepdwfrsm; jzpfay:vmjcif;? ESmoD;0xdcsufudk owdxm;vdkrI tm;enf;vmjcif;wdkY
jzpfvmum oufomvdkaom pdwfrsm;udk OD;pm;ay;aewwfonf/ pdwfjzifh cEmudk,fudk
taMumrsm;wif;atmif npfcsKyfxm;wwfonf/
xdkYodkY cEmudk,fudk wif;xm;vdkaom qErsm;tjyif emw,f udkufw,f
xHkw,f usifw,f aygif ajcaxmuf 'l;acgif; ponfh r&Sdynwfrsm;jzifh
pGJ,lonfhpdwfrsm; ('d|Kyg'gef)? cHpm;rIa0'em(emrfy&rwfoabm)udk igcHpm;w,f[laom
'd|djzifh pGJ,ljcif; ('d | Kyg'gef ) ? o[d w f r aem0d n mPf u d k v nf ; igqif ; &J & onf [ k
pGJ , l j cif ; ('d | d ) ? onf;rcHEkdifaom pdwfrsm; (a'go)? w&m;xdkifaeaom cEmudk,fudk
jyKjyifra&TUvdkonfhf
pdwfrsm;(tbdZm)?
&d,mykxfudk
jyKjyifra&TUvdkaom
a&SUpdwfESifhtvdkudk atmifjrifatmif vdkufavsmjyKjyifay;rnfh aemufpdwf (wPSm)?
usihfpOf\
taMumif;tusKd;?
kyfemrf\
taMumif;tusKd;udk
roHk;oyfvdk?
rIvdkaompdwfrsm; (arm[)? o'g tp&Sdaom Adkvfig;yg; tm;enf;vmjcif;?
umr0dwuf (A[d'umrtmHkESihf aygif ajcaxmuf paom 0wKumr tmHkwdkYudk
BuHpnfjcif;)? Asmyg'0dwuf (rnfuJhodkY oufomatmif jyKjyif&rnfvJ[laom
taMumif;&Smjcif;)?
0d[o0dwuf
(pdwfyifyef;aponfh
'kutmHkudkom
BuHpnfjcif;)[laom rdpm0dwuf ponfwdkY jzpfay:vmonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

142

eD0&Pw&m; xif&Sm;jzpfay:vmjcif;
"mwfav;yg; azmufjyefaeaom aygif 'l;acgif; ponfh um,0wKtm;
oufomvdkaom qEonf umrpEeD0&P? "mwfav;yg; jyif;xefpGm azmufjyef
pdwfrwnfrNidrfjzpfjcif; Asmyg'eD0&P? xdk'kua0'em taMumif;cH pdwfysHUvGifhjcif;
O' pe D 0 &P ? ]]'D v d k u sih f w mrS m ;NyD } } [l wzef yl y ef a ejcif ; onf uk u K p e D 0 &P ?
rdrdw&m;usifhpOftay:vnf;aumif;? q&mtay: vnf;aumif;? [kkwfrS[kwfyghrvm;?
'DusifhpOf rSefrS rSefyghrvm;[k qHk;jzwfcsuf rcsEdkifyJ jzpfaejcif;onf 0dpdudpmeD0&P?
t0dZmeD0&P?
odkYvQif
kyfemrfwdkY\"roabmudktrSefrjrifjcif;onf
eD0&Pw&m;wdkYudk cGJjcm;od&rnf/
rm&fig;yg;ay:vmjcif;
(u) "mwfBuD;av;yg; azmufjyefvmrIaMumifh ighcEmudk,f[laom 'd|dpGJjzifh oufom&m
&atmif cEmtdrfudk jyKjyifvdkaom ocFg&w&m;wdkYonf wm;qD;yifr&Edkifatmif
jzpfay:vmonf/ xdkodkY jyKjyifrI ocFg&w&m;wdkYonf igwnf;[laom rmefESifhwuG
jzpfay:vmjcif;aMumifh xdkjyKjyifrIonf tbdocFg&rm&f jzpfonf/
( c ) "mwfBuD;av;yg; azmufjyefvmrIaMumifh ighcEmudk,f[laom 'd|dpGJjzifh oufom&m
&atmifcEmtdrfudkjyKjyifvdkaompdwfwdkYonfudavompdwfrsm;jzpfonf/ xdkpdwfwdkYonf
rmefESihfwuG jzpfay:vmjcif;aMumifh udavorm&f jzpfonf/
( * ) rdrdw&m;usihfaeaom cEmudk,fonf &d,mykxf rQwaeNyD; rdrdvdkovdk jyK
&Edkifonf/ rdrd\&d,mykxf vdkovdkjyKjyif &aeao;jcif;udk taMumif;cH
cEmtdrfudk jyKjyifay;aejcif;onf cErm&f jzpfonf/
(C) w&m;usihfaoma,m*D\ "mwfBuD;av;yg;jzifh zGJUpnf;xm;aom kyfw&m;onf
wpfaeY aoavmufatmif azmufjyef owfvdrfhrnf/ xdkodkY owfaomtcg
,ckw&m;usihfqJ azmufjyefrIxuf tqaygif;rsm;pGm jyif;xefrnfjzpfojzifh
w&m;xdkifpOf
omref
azmufjyefonfh
oabmrS
qif;&Jjcif;vGwfatmif
usihfxm;&rnf/
odkYaomfvnf;
BudKwif
usifhxm;&rnfhtpm;
&d,mykxfudkzsufqD;vdkufNyD;cPoufom&mudk&,lvdkufjcif;onf
aojcif;ay:
rmefcHaejcif; jzpfonf/ oHo&mcEmaygif;rsm;pGm ao&rSmudkvnf; raMumufjcif;
jzpfonf/ xdkoabmonf rpKrm&f jzpfonf/
( i ) "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrIudk igyJ ighcEmyJ[lvnf;aumif;? xdkted|mHkudk
cHpm;aom a0'emESihfwuG pdwfwdkYudkvnf; igyJ [l oum,'d|dpGJjcif;aMumihf
tyg,fi&J rvGwfonfudkvnf; odaeygvsuf aemifusa&mufrnfh tyg,fi&Jab;udk
*k r jyKyJ "mwf a v;yg; azmuf j yef rI udk ouf o matmif ou m ,'d | d j zihf
jyKjyifay;vdkufjcif;onf a'0ykwrm&f jzpfonf/
txuf y goabmwd k Y onf aemif u sif h r nfh a'goud k y,f c G m aom ur | mef ;
usihfpOfwdkif;vnf; jzpfay:vmwwfonf/ aemufusihfrnfh usihfpOfrsm;vnf; ,ck
azmfjycJhNyD;aom
w&m;xdkifaepOf
&d,mykxfudk
jyKjyifay;rI
trSm;rsm;udk
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

143

rusL;vGefrdatmif owdxm;yg/ t0dZmESifhwPSm ESpfyg; taMumif;cH txufyg


ykxkZOfpdkufrsm; jzpfay:vmygonf/
*g[ESihf*[ ("mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI) tjyeftvSef udkufcJjcif;
kyfazmufjyef&mrS
a0'emtxdjzpfpOf
(yHkpH-1?
tydkif;-uc*Ci)udk
rodaom pdwfonf t0dZmpdwf jzpf wPSmESifh,SOfwGJ jzpfay:vmonf/
wPSmpdwfaMumifh ]]vIyfcsifw,f? jyifcsifw,f}}[k awmif;cHonfhpdwf? cHomatmif
jyKjyifvdkaompdwf? a&SUpdwftvdktwdkif; uHajrmufatmif jyKjyifay;aompdwf paom
pdwfwdkYonf (teE&? oreE&ypnf;owdjzifh) rjcm;yJ jzpfay:vmonf/ a0'emrS
wPSmul;jcif; jzpfonf/ pdwftvdkvdkufaejcif;vnf; jzpfonf/ woHo&mvHk;rS
ygvmaom wPSmjzpfonf/ tu,f vIyfjyifra&TUrI jyKvkyfaeygu w&m;udk
zsufqD;aeovdk jzpfaeonf/ wPSmudk jzwfcsifaomaMumifh w&m;usifhjyefaomfvnf;
wPSmudk
rowfEdkifyJ
wPSmwdk;yGm;aMumif;
usif h o uJ h o d k Y
jzpf a eonf /
w&m;rusif h c if jyif v d k v Qif jyif a y;? a&T U vd k v Qif a&TUay;aeonfrSmvnf; wPSm?
w&m;usifhaeqJ jyifra&TUaejcif;onfvnf; wPSm jzpfonf/ w&m;usihfNyD;aomfvnf;
wPSmrvGwf? wPSmNyD;wPSm jzpfaeonf/
ighaygif ighajc[laom 'd|Kyg'gefESifh rdrdum,0wKudk oufomcsrf;omvdkrI
umrkyg'gef? ighcEmukd,fyJ igyJ[laom tw0g'kyg'gef paom Oyg'gefvnf;
rcsKyfqHk;/ wPSmonf a&SUpdwfESifh aemufpdwfudk qif;&JrI rjywfatmif
qufpyfay;aomaMumifh wPSmtkyfcsKyfaom pdwfrsm;om
jzpfaeNyD; y#dporkyg'f
qufvuf vnfywfae&onf/
*g[[lonf
wPSm?
rme?
'd|dyifjzpfonf/
cEmtdrf
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI *[udk wPSm? rme? 'd|djzifh ighcEmudk,fBuD;
azmufjyefaeonf[k pGJ,lvQif oufom&m r&yJ ESdyfpufqif;&JrIudk cH&onf/ ,if;odkY
ESdyfpufqif;&JrI cH&ojzifh ykxkZOfwdkYonf wPSm? rme? 'd|djzifh ykd pGJ,lonf/
pGJ,lojzifh ydk ESdyfpufcH&onf/ acG;ESpfaumif udkuf&mwGif ESpfaumifpvHk;
udkufcJaom'Pf cHpm;&ygvsuf rdrdtom;temcH wpfzufacG;udk jyefudkufNyD;
wpfaumifESihf
wpfaumif
rvTwfyJ
udkufcJxm;MuonfhoabmESifhwlonf/
(11)yg;rD;vnf; qufwdkuf awmufavmif&onf/ "mwfav;yg; jyif;xefpGmazmufjyef
aoonfhtcg
rD;awmufaompdwfjzifh b0csKyfqHk;& rD;awmufaomb0odkY
a&muf&efom
&Sd a wmh o nf /
xd k Y od k Y rjzpf & ef
,ck a zmf j yNyD ; cJ h a om
tmemygeur | mef ; usih f p Of o nf
um,du'kua0'emrS
a'greESifhwPSmrD;
w'*Fy[mef csKyfaMumif; enf;aumif; TefMum;xm;jcif; jzpfonf/
rd k ; uk w f q &mawmf b k & m;BuD ; cEm 0ef c sumeD ; qJ q J w G i f okd Y 'k u a 0'emrS
wPSmul;yHkudk tESpfcsKyftajzxkwf a,m*Dtaygif; wdkYtm; uJhodkY aemufqHk;Mo0g'
rdefY[rSmMum;cJhonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

144

]]cEm&SdwJholwdkif; cHp m;&rnfh a0'emawGudk ausmfvGe fatmif (a0'em


jzpfysufwdkY&JU tqHk;udk awGUatmif) IMu/ rarhravsmh ae&pfMu/}}3

q&mawmf bk&m;BuD;\ Mo0g'udk oHk;oyfMunfhvQif cEm0ef csumeD;qJqJ


kyfw&m;\ jyif;xefpGm ESdyfpufaeyHkudk axmufI ow0gwdkY\ &&Sdvmaom
ighudk,f[k
xifxm;aom
kyftpkta0;BuD;onf
aMumufp&m
aumif;aom
&efolBuD;ESifhwlaMumif;?
rnmrwm
&ufpufwwfaMumif;?
xdkab;qdk;rS
vGwf&efvdkaMumif; axmufjyvsuf tESpfcsKyf omoemhtarGay;cJhjcif;jzpfaMumif;
awGU&rnf/
'kuvGwfatmif
wenf;tm;jzifh
pdwfudk
wPSmrSvGwfatmif
usifh&rnfjzpfonf/ &d,mykxfudk jyifay;&rSm r[kwfyg/
wPSm\t"dyg,f
,m,H wPSm aygaemA0dum - wPSmonf csrf;omaomtmHkopfudk vdkcsifonf/
qif;&JaomtmHkudk rvdkcsifyg/
eED&m*o[*wm - &&Sdaomvdk&mtmHk om,mrIESifhwuG uyfNidaewwfonf/
wMwwMwmbdeEdeD - ydkaumif;&m xdkxdktmHkudk ydktvGefESpfoufonf/ ydk
qif ; &J a omtmHku d k yd k rvd k c sif y g/ tu,f &&SdNyD; aom aumif ; aomtmHku d k
rvdkvm;awmhygu pGefYvTwfvdkufonf/4
"mwfBuD;av;yg; azmufjyefvmaomtcg ykxkZOfwdkY\ pdwf udef;aeaom
wPSmaMumifh cEmtdrfudk jyKjyifay;vdkaompdwfonf csrf;om&m |mHkudk &Smaom
wPSmpdwfjzpfonf/ jyKjyif oufomaomkyfESifhaeaompdwfonf eED&m*pdwfjzpfonf/
&d,mykxfudk
rnfuJhodkYjyKjyifay;vQif
ydkcsrf;omrnfenf;[l
csrf;omaom
&d,mykxf twdkif; jyKjyifay;jcif;onf wMwwMwmbdeEdeD [laom wPSmjzpfonf/
avmuDumrynwftjrifjzifh kyfazmufjyefwdkif; wPSmtvdkvdkuf cEmtdrfudk
oufomatmif jyKjyifay;jcif;(t0dZm yp,m ocFg&m)onf ykxkZOf tavhtusifhjzpf
tusifhrSm; jzpfaeonf/ cEmtdrfudk jyKjyifjcif;onf um,da`E reda`Epaom a`E
ysufaejcif;? pdwftvdkvdkufaejcif;jzpfonf/ wPSmudk rawmfvSefEdkifyJ tIH;ay;jcif;
jzpfonf/ wPSmESifh aygif;azmfaejcif;jzpfonf/
vuf0Jawmf&H
&Sifr[marm*vmeftm;
cdk;om;ig;&mdkufESuf&mwGif
tdk;tom;awG
zGJtdwfyrm
rIefYrIefYnufnuf
aMuaeaomfvnf;
cEmtdrfudk
oufomatmifjyKjyifaom
ykxkZOfwdkY\
tavhtusihfudk
pGefYoGm;EdkifcJhonf/
vIyfjyifrS
csrf;om&m&rnf[laom
tusihfonf
w&m;usihfqJ
jzpfaom
oDvAwkyg'geftusifh jzpfonf/ xdkYaMumifh w&m;usifh&mwGif ighaygif ighajc
igylw,f igemw,f ponfjzifh wPSm rme 'd|d pGJ,l cEmudk,fudk oufomatmif
jyKvkyfay;aejcif;onf umrokcvdutusifhESifh twudvrx tusifh*wdkYyifjzpfonf/
3

]]rdk;ukwfq&mawmfbk&m;BuD;\ wpfb0omoem}}? ESm-435


r[m0*oH,kwfygVd? opoH,kwH? "rpuy0we0*? "rpuy0weokwH-1081
*
cEm&jcif;onf 'ku&jcif;jzpf cEmwdk;yGm;apjcif;onf 'kuwdk;yGm;apjcif;jzpf\/ xdkYaMumifh cEmudk
oufomatmif jyKjyifay;jcif;onf rdrdudk,fudk 'kuwdk;yGm;apojzifh rdrdudk,fudknOf;qJjcif;ESifhwl\/
(pma&;ol\tvdk)
4

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

145

txufazmfjycJhNyD;onfhtwdkif; w&m;usihfaepOf ighcEm[kpGJ,lvsuf obm0'ku


vuPmudk
okcvuPmjzpfatmif
&d,mykxfjzifh
zHk;tkyfjyKjyifvdkaom
a&SUpdwfwPSmudk
aemufpdwfu
jyKjyifjzpfatmif
vdkufavsmvdkufjcif;onf
cEmwdk;yGm;aMumif;? 'ku wdk;yGm;aMumif;? wPSm wdk;yGm;aMumif; tusifhjzpfojzifh
]]'ku*grdeDy#dy'g}} qif;&JaMumif; tusifh jzpfonf/

tajccHtmemygeur|mef;\ vrf;TefcsufESifh tusKd;w&m;rsm;


(1) avESifhESmoD;0xdcsufodkY pdwfudka&mufatmif odrf;qnf;jcif;
t&Sifom&dykMwm\Mo0g'/
/pdwfaemufodkYudk,f(cEmudk,f)rygapyJ
pdwfudkudk,fvdk&modkY
ygatmif
qGJaqmifEdkifaom
&[ef;onfomvQif
ewfyef;&eHYuJhodkY
BudKifvIdifvsuf
yifvHk;uRwfyGifhonfh
tifMuif;NrdKifudk
wifhw,fap&m\[k
"raoemywd
vuf,mawmf&H
t&Sifom&dykw&m
5
rax&fjrwfBuD;u rdefY[awmfrlcJhygonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf xdkuJhodkYaom
&[ef;onfomvQif ewfyef;&eHYuJhodkY BudKifvIdifvsuf yifvHk;uRwfyGifhonfh tifMuif;NrdKif
tvm;wlonfh
tHhzG,f&SpfjzmESifh
jynfhpHkaom
omoemawmfBuD;udk

wifhw,faprnfjzpfonf/
]]pdwfaemufudk,fyg}} [lonfrSm ynwftmHktrsKd;rsKd;odkY pdwfoGm;vdkwdkif; (0g)
pdwftvdk&Sdonfhtwdkif;cEmudk,fBuD;vdkufygaejcif;yifjzpfonf/
ezm;BudK;twyfcHxm;&onfh EGm;yrm BudK;qGJ&m vdkufyg&ouJhodkY w&m;tm;xkwfpOf
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI um,du'kua0'em jzpfay:wdkif; 'ku&oudk cHpm;onfh
a0'emudk 'd|duyfjcif;aMumifh qif;&JrI jzpf&onf/ ,if;udk trSefrodyJ aygif ajc
ponfwdkYrS udkufcJxHkusifrIaMumifh emw,f qif;&Jw,f[k rSm;odvsuf wcPwm
oufomrI&atmif wPSmvdk&modkY cEmudk,fudk vdkufavsmjyKjyifay;vdkufjcif;onf
]]pdwfaemufudk,fygaejcif;}} jzpfonf/ "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrItmHkudk pGefY
tmemygeur|mef; ESmoD;0xdcsufqDodkY pdwfudka&mufatmif ydkYvdkufjcif;onf pdwfudk
udk,fhaemufygatmif jyKvkyfjcif;jzpfonf/ xdcsufqDodkY pdwfa&mufoGm;aomtcg
qif;&JrIcsKyf csrf;om&m &oGm;onf/ xdkYaMumifh &d,mykxfudkrjyifyJ pdwfudk
ur|mef;tmHkodkYygatmif
usihfaomtusihfonf
t&d,m
ol a wmf a umif ; wdk Y
usihf o H k ; tyf a omtusihf jzpf o nf / &d , myk x f u d k vd k u f a vsm jyKjyifay;jcif;onf
ykxkZOftusifh jzpfonf/
tEykxkZOfwdkY\ pdwfonf wPSmtkyfcsKyfrIrS vGwfonf[l r&Sday/ taMumif;
wdkufqdkifwdkif; pdwfonf 'd|dESifh wPSmjc,fvS,forQ cHae&onf/ w&m;usihfaom
tcgvnf; wPSmuyif pwif tkyfcsKyfxm;onf/ xdkYaMumifh wPSmudk
pdwfruyfatmif
ukodkvfapwodufjzifha
pmifhxdef;jcif;(oDv)?
pdwfudkcdkifcHhpGmtkyfcsKyfxm;jcif;(orm"d)wdkYjzihf z,f&Sm;&onf/ xdkoabmonf pdwfudk
5

rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef? r[m,ru0*f? r[ma*god*Fokwf ESm-287


pma&;ol\tvdk

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

146

wPSmrSvGwfatmif oDv orm"djzihf yxrtqihf kef;xGufjcif; jzpfonf/


"mwfBuD;av;yg; azmufjyefvmaomtcg wPSm tkyfcsKyfrIrS rvGwfao;ojzifh
oufom&mudk vdkcsifonfhavmb jzpfvmonf/ xdkwPSmtvdktwdkif; rvdkufavsmyJ
wPSmvGwf&m
tmemygeESmoD;0xdcsufodkY
pdwfudka&mufatmif
r*if&Spfyg;
avsmfnDatmif ydkYaqmif&onf/ xdkYaMumihf tmemygeur|mef;usifh&mwGif pdwfudk
ESmoD;0xdcsufa&mufatmif ydkYaqmifEdkif&ef SLdIufaejcif;onf pdwfudk wPSmtkyfcsKyfrIrS
vGwfatmif odrf;qnf;jcif;ESifh 'kutmHkrSvGwfatmif kef;xGufjcif;jzpfonf/ xdkodkY
kef;xGufEdkif&ef Adkvfig;yg; jynfhpHk&rnf/
txufyg oabmw&m;udk a0'emur|mef;usihfpOfwdkif;wGif em;vnf,lyg/
(2) ESpfem&DMumusihfapjcif;
xdkifjcif;&d,mykxfjzifh
ESpfem&DMumrQusihfaomtcg
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI\ oabmudk xdxdrdrdod&onf/ rdrdwG,fwmaeaom
kyfw&m;onf 'kuwkH;? tqdyfwHk;ESihf wlonfudkvnf;aumif;? udk,fhtvdk? udk,fhtBudKuf
r&Sdonfudkvnf;aumif;? cdkifNrJjcif;r&Sd? tNrJwrf; ysufpD;jcif; oufoufrQom
&Sdonfudkvnf;aumif; od&aomtusKd;&Sdonf/ ESpfem&DMumatmif usifhrSomvQif
o'gtm;
ynmtm;
tcsdef,lumarG;xkwfEdkifNyD;
pdwfudk
wPSmtkyfcsKyfrIrS
qGJxkwfEdkifrnfjzpfonf/
ES p f e m&D M um (od k Y ) oH k ; av; em&D M um rvI y f r jyif y J w&m;xd k i f & jcif ; \
&nf&G,fcsufrSm 'kujzpfyHk? 'kujzpfaMumif;? 'kucsKyfyHk? 'kucsKyf&menf;vrf;aMumif;wdkYudk
wNydKifeuf jrifaponfh taxmuftyHh &&Sd&efjzpfNyD; wrifoufouf kyfcEmudk,fudk
temcH usifhaejcif; r[kwfojzifh ]]twudvrxmEka,m*}} [l vHk;0rqdktyfay/
]]tw u d v rxmEk a ,m*}} qd k o nf r S m omoemywd wd w d k Y \ tusif h o m jzpf o nf /
0dyem,meduusifhpOf[lonf opmav;csuf wNydKifeufjrifatmif usifhaomenf;[k
azmfjycJhNyD;NyD/ tu,f xdkifjcif;&d,mykxfjzifh w&m;tm;xkwfpOf "mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrIum,du'ku
jzpfay:vmwdkif;
tBudrfBudrf
ighcEmudk,f[laom
trSwfonmjzifh wPSmhtvdkus vdkufavsmjyKjyifay;jcif;onf ]t0dZm yp,m ocFg&m}t&
tyknmbd pdwocFg&ESifh um,ocFg&apwem wdk;yGm;atmif jyKvkyfaejcif; jzpfonf/
(3) "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI t&if;cH w&m;usihfjcif;
"mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIaMumifhjzpfaom 'kua0'emonf A[d'tmHkodkY
,dkpD; ysHUvGifhaeaom pdwfrsm;udk odrf;qnf;ay;onf/ rdrd\pdwf udef;aeaom
oum,'d|dESifh wPSmudk ay:xGufvmaponf/ Adkvfig;yg;udk azmfxkwfay;Edkifonfh
taMumif;&if; jzpf o nf/ tuko dk vf pd w fu dk uk od k vfp d wf u Edk ife if;atmif
avh usih fay;Ed kifa om taxmuftyHh jzpfonf/ um,Av avhusihfaomolwdkYonf
tm;tifwdk;yGm;&eftwGuf av;vHaom 0dwfjym;rsm;jzifh yifyef;qif;&JcHum rvdkuf?
csvdkuf
avhusihfrI
jyKMuonf/
xdktqif;&JcHavhusihfrIESifh
av;vHaom
0dwfjym;wdkYonf tav;roltm; tiftm; wdk;yGm;aponfh taxmuftyHhay;jcif;
jzpfonf/ xdkenf;wlpGm w&m;usihfaoma,m*Donf r*fw&m;zdkvfw&m; &Edkif&eftwGuf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

147

"mwfav;yg;
t&if;cH
w&m;usihfjcif;jzpfonf/
onf;cHEdkifrIpGrf;&nf&atmif
yg&rDjznfh
avhusifhjcif;vnf;
jzpfonf/
a'gopdwfudk
ta'gopdwfjzifh
tpm;xdk;Edkif&ef
taxmuftyHhay;jcif;
jzpfonf/
taMumif;rJhoufouf
'kucHaejcif;r[kwf/ rnfonfhenf;jzihfusifhusifh "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIonf
rjzpf r ae azmf j yvmrnf j zpf o nf / "mwf BuD ; av;yg; azmuf j yef r I u m,d u 'k u u d k
a&SmifvTJum w&m;usifhrjzpfEdkifyg/
(4) &d,mykxfudk axmifrwfrxm;&jcif;
xdkifjcif;&d,mykxf
tay:ydkif;
cEmudk,fudk
wkwfacsmif;axmifxm;ouJhodkY wnfrxm;&yg/ ,dkifjcif;? &GJUjcif;? apmif;jcif;? vefjcif;
r&SdapyJ yuwdtaetwdkif;om xm;&ygrnf/ oabmudk jrwfpGmbk&m;&Sif uJhodkY
a[mMum;xm;onf/ ,xmXdwH- wnfNrJwdkif;aom ,xmyPD[dwH- xm;NrJ wdkif;aom
rar0 um,H- lyum, cEmudk,fudkomvQif6 [l zGifhqdkxm;ygonf/
xdkoabmt& xdkifjcif;&d,mykxfonf aeNrJwdkif;? xm;NrJwdkif;om &Sdae&NyD;
xyfrHjyKjyifrIr&SdyJ yuwdajzmihfrSefonfhoabmudk qdkvdkjcif; jzpfonf/
rdrd\vufwpfzufudk bmrSrudkifxm;yJ ajrmufxm;Munfhyg/ rMumrD av;vHNyD;
pdwfyifyef;vmygonf/ xdkenf;wl w&m;xdkifaepOf rdrd\ tay:ydkif;cEmtdrftm;
axmifrwfaeatmif jyKvkyfxm;ygu tcsdefMumvmav cEmtdrf ydk av;vHvmav
jzpfonf/ ydk tm;pdkufaxmifrwf&aomaMumihf rdrdur|mef;tmHk pdwfrwnfawmhyJ
taESmifht,Suf ay;bdouJhodkYjzpfNyD; pdwfyifyef;vmum oDvorm"d ysufpD;&onf/
xdkYaMumihf w&m;xdkifaom &d,mykxfudk e*dkyuwd taetxm;twdkif; xm;&rnf
jzpfonf/ cEmudk,fudk ajzmifhrwfpGm xm;&rnf [lonfrSm a&SUaemuf ab; b,fnm
,dkif&GJUaejcif;r&SdrIoabmudkom
qdkvdkjcif;jzpfonf/
w&m;xdkifwdkif;
xdkoabmudkowdjyKyg/
a'oemawmfwdkY
]OZHk
um,H
yPd"m,}7
[k
qdkxm;&mwGif
tay:ydkif;cEmudk,fudk a&SUodkY pdkufaejcif;? aemufodkY vefaejcif;? ab;odkY,dkif&GJUaejcif;
r&Sdjcif;rQudkom
qdkvdkonf/
rdrdtvdkjzifh
npfcsKyf
wif;awmifhaxmifrwf
xm;&rnf[krqdkvdk/
pdwfjzifh
wif;awmifh
axmif r wf x m;rI
r&Sd a om?
&GJ U apmif ; pdk u f v ef r I r &Sd a om yuwd t aetxm;twd k i f ; wnfaeaom kyfcEmtdrfudk
qdkvdkonf/
(5) cEmtdrfudk pdwfjzifh npfcsKyfrxm;&jcif;
"mwfBuD;av;yg;onf
'kuopmjzpfonf/
xdk'kuudk
wPSm'd|dwdkYjzihfuyfNidjcif;onf
qif;&JrI
tusKd;om
&&Sdonf/
xdkYaMumihf
a>rBuD;av;aumifESihfwlaom cEmtdrfudk pdwfjzifh npfcsKyfum w&m;usihfaejcif;onf
csrf;omaom
r*fw&m;zdkvfw&m;
r&yJ
qif;&JrI
wdk;yGm;aMumif;om
tusKd;ay;vdrfhrnf/ ur|mef;tmHkodkY a&S;Irnfhpdwfonf kyfudk npfcsKyfaomtvkyf
wnfae&
vkd&mtmHkra&mufojzifh
w&m;r&Edkifyg/
xdkYaMumihf
6
7

r[mowdy|meokwf? q&mawmfOD;Ak"frl? um,mEkyem "mwkreodum&ydkif;? ESm-69


r[m0*ygVd? r[mowdy|meokwH? um,mEkyem tmemygeyA-374

aomwmywdr*fIzG,f

148

t&SifpEdrm(atmifvH)

cEmtdrfudktaMumrsm;wif;atmif
pdwfwif;npfcsKyfxm;NyD;
w&m;xdkifwdkif; xdkoabmudk owdjyKyg/

w&m;rusihf&yg/

(6) SLdIufrIpnf;urf;csufrsm;
pdwfudk ur|mef;tmHk NrJatmif tvkyfvkyfcdkif;xm;jcif; jzpfonf/ t&Snftwdk
rnDvQif nDatmif ndae&aomtvkyf? taES;tjref rrSefvQif rSefatmif ndae&aom
tvk y f ? tjyif ; taysmh rrS e f v Qif tjyif ; taysmh rS e f a tmif nd a e&aomtvk y f ?
0ifavxGufav wqufwnf; rjzpfvQif wqufwnf; jzpfaeatmif SLae&aomtvkyf?
uJhodkY pdwfrtm;atmif tvkyfvkyfae&ojzifh pdwfonf "mwfav;yg;azmufjyefrIodkY
ra&muf&SdawmhyJ tmemygeur|mef; wnfNidrfoGm;rnfjzpfNyD; a'go csKyfNidrf;vmonf/
xdkYaMumihf tSLtdIuf enf;pepfrsm;ay;xm;jcif;jzpfonf/
(7) tmemygeSLIdufrI &Sif;wrf;
tmemygeur | mef ; tajccH u sifhp Of S L Id u f r I o nf jyif; jyif ; rS L & [l
a[mMum;xm;jcif;
r&Sdyg/
tp
jyif;jyif;SL
aemufrS
wjznf;jznf;
odrfarGUoGm;&rnf[k y#dord'gr*f uJhodkY a[mMum;xm;onf/
Oyrmtb,fuJhokdYenf;[lrl
aMu;cGufukdacgufaomf
a&S;OD;pGm
Murf;wrf;aom toHwdkYonfjzpfukef\? Murf;wrf;aomtoHwkdY\tmkHedrdwfukd
aumif;pGm,ljcif;aMumifh
aumif;pGm
ESvkH;oGi f;jcif;aMumifh
aumif;pGmpdwf xm;jcif;aMumifh Murf;wrf;aom toHonf csKyfaomfvnf;
xYkdaemuf odrfarGUaomtoHwkdYonf jzpfukef\/
odrfarGUaom toHwkdY\ tmHkedrdwfukd aumif;pGm,ljcif;aMumifh aumif;pGm
ESvkH;oGif;jcif;aMumifh aumif;pGm pdwf xm;jcif;aMumifh odr farGU aom toH
csKyfaomfvnf; xkdYaemuf odrfarGUaom toHtmkHedrdwfvQif tmkH&Sdaompdwfonf
jzpfouJhokdY twlomvQif a&S;OD;pGm Murf;wrf;aom 0ifoufxGufoufwkdYonf
jzpfuke f\ / Murf;wrf;aom 0ifoufxGufoufwkdY \ tmkHedr dwfudk aumif;pGm
,ljcif;aMumifY aumif;pGm ESvkH;oGif;jcif;aMumifY aumif;pGm pdwf xm;jcif;aMumifh
Murf;wrf;aom0ifoufxGufoufwkdYonf csKyfaomfvnf; xkdYaemuf odrfarGUaom
0ifoufxGufoufwkdY onf jzpfukef\ / odrfarGU aom 0ifoufxGufoufwkdY \
tmkHedrdwfukd
aumif;pGm,ljcif;aMumifh
aumif;pGmESvkH;oGif;jcif;aMumifh
aumif;pGmpdwf
xm;aomaMumifh
odrfarGUaom
0ifoufxGufoufwkdYonf
csKyfaomfvnf; xkdYaemuf odrfarGUaom 0ifoufxGufouf tmkHedrdwfvQif
tmkH&Sdaompdwfonf ysHUvGifhjcif;okdY ra&muf/8

txufyg a'oemawmfrS aMu;cGufwD;oH jzpfay:vmykHudk owdjyKyg/ rlv


Murf;wrf;aomtoH jzpfay:NyD;rS wjznf;jznf; tpOfvkduf jidrf;oGm;onf[k yg&Sdonf/
]]a&S;OD;pGm Murf;wrf;aom 0ifoufxGufoufwkdYonf jzpfukef\/}} xdkoabmtwdkif; tmemyge
ur|mef;usifhpOf tajccHvnf; tp tenf;i,f jyif;jyif; SLIduf um,du'kurS
ausmfvGefapNyD;
ur|mef;tmkH
pdwfwnfNidrfoGm;aomtcg
SLIdufrIonfvnf;
8

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? tmemygewduxm?


oawmum&d Pftus,fjyjcif;-171 ESm-232

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

149

tpOfvkduf
Nidrf;oGm;ygonf/
w&m;pusifh
tmemyge
pusifhuwnf;u
jznf;jznf;NidrfNidrf El;El;nHhnHh SLIduf&rnf[k rqkdyg/ El;nHhpGm SLIdufrIonf
w&m;pusifhaom a,m*DwkdYtwGuf tcuftcJrsm; &Sdaeonf/ owd xifEkdifcJjcif;?
ikdufjrnf;vG,fjcif;rsm; jzpfaponf/ "mwfav;yg; azmufjyefrI ydk xif&Sm;vmaomtcg
El;nHhaomxdcsuf
pdwfrwnfawmhyJ
'kutmHkodkY
vG,fvG,fESifh
pdwfa&mufoGm;awmhonf/
xdkYaMumifh
xd c suf t mHk
pdwfrwnfawmhyJ
orm"dysufvG,fonf/
,ck vrf;Tefonfhtwkdif; pnf;pepfusus vufawGUusifhokH;vQif t&Sdef&vmNyD;
rdrdtaeESifh SLp&m rvkdawmhyJ Oypm&psmefaZmuomvQif tvkdvkdaqmif SLIduf
aeonfukd vufawGUusus odjrifcHpm;Ekdifonf/ ukd,f\yifyef;jcif;? pdwf\yifyef;jcif;
r&SdawmhyJ uJhokdY SLIdufaerIukdyif r&yfem;csifawmhyg/ w&m;xkdifrIukdvnf;
rjzKwfcsif r&yfcsifawmhyg/ yXrpsmeft*Fg jynfhpkHoGm;ojzifh um,du'kua0'emukd
emrfrTwfawmhyJ
xdcsufukd
tmkHjyKaeaom
psmefpdwfrSm
okca0'emjzifh
wnfaeawmhonf/ txufyg Oypm&psmefaZmodkY ra&muf&Sdaom a,m*Donf
ESmoD;0xdcsuf pdwfudkwnfEdkifrI tm;aumif;vmvQif a'goaZm? avmbaZmwdkY
csKyfNidrf;NyD; b0ifusum tmemygetSLrS yHkrSefyuwdtSLodkY a&mufoGm;onf/
pepfwusvkdufem tBudrfrsm;pGm avhusifhyg/
(8) ypKyef i&JusyHk
,ck tmemygeur|mef; tajccHusifhpOfwGif w&m;xdkifaeaom a,m*Donf
"mwf BuD ; av;yg; azmuf j yef v maomtcg pd w f o nf ES m oD ; 0xd c suf w nf ; [l a om
txufok*wdbHk csrf;omygvsuf raeEdkifyJ "mwfav;yg;azmufjyef&m atmufykdif;
'k*wdbHkodkY
w[kefxdk;
ckefqif;aeonf/
pdwfonf
atmufydkif;cEmudk,fudk
Twfaomtcg
rD;pBuD;ESihfxdk;xm;ouJhodkY?
oyfBuD;ESifhvQdKxm;ouJhodkY?
pl;ESihfxdk;xm;ouJhodkY
jzpfjcif;onf
i&JbHk
ESdyfpufcH&jcif;ESihfwlonf/
atmufydkif;cEmudk,fwGif udkufw,f[laomoabmonf i&JacG;rsm; udkufcH&ouJhodkY
wlaeonf/ xdkodkYESdyfpufaerSef; odvsuf xdktmHkwkdYudk rcGmEdkif? rpGefYEdkifjcif;onf
raocifuwnf;u i&JbHkudk Twfaejcif;jzpfonf/ i&Jjynfu vmqGJcsjcif;
r[kwfyg/ rdrd(wPSm)tvdkjzifhom qif;oGm;jcif;jzpfonf/ ypKyefi&J rvGwfvQif
tem*wfi&J tb,frSm vGwfEdkifygrnfenf;/

aAm"dyud,w&m; (37)yg; yg0ifyHk


o'gAdkvf/

Adkvfig;yg;
/'kua0'emudk rausmfvGm;EdkifrD qif;&JrIrSrvGwfao;onfhtcg q&mESifh
q&m\ usifhpOftay: ,HkMunfrIenf;yg;vmwwfonf/ xdcsuf
pdwfudk
a&mufatmif
ydkYaqmifygaomfvnf;
rNrJyJ
"mwfav;yg;azmufjyefrItay: usa&mufum pdwf udavomwdkY
ylavmifESdyfpufjcif;udk cH&onf/ xdkdokYd rjzpfap&ef uJhodkY
ESvHk;oGif;&rnf/
]omoemonf
BuHK&cJonf?
vljzpfcJonf?
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

150

aojcif;qif;&JESifh tyg,fab;qif;&J vGwfajrmuf&ef 'Dw&m;rSwyg;


tjcm;tm;udk;p&mr&Sdbl;}[l
,HkMunfrIo'g
tm;BuD;pGmjzifh
w&m;qufvufusifh&rnf/
0D&d,Adkvf/
/&d,mykxfudk jyifvdk rvdk oufomapvdkaom vHkYvjyKrIudk
pGefYvTwf ESmoD;0xdcsuf pdwfudkNrJatmif tm;aumif;aom vHkYvjzifh
SLdIuf tm;xkwfjcif;onf 0D&d,Adkvfjzpfonf/
owdAdkvf/
/"mwfav;yg;azmufjyefrI pdwfudk a&S;Iapaom rdpmowdudk y,fpGefY
tmemyge ESmoD;0xdcsuf tm;BuD;aom owdNrJatmifxm;aejcif;onf
owdAdkvfjzpfonf/
orm"dAdkvf/
/"mwfBuD;av;yg; azmufjyefrI tmHk pdwfwajzmifhwnf; wnfaerI
rd pm orm"d u d k y,f pG e f Y ES m oD ; 0xd c suf t mHk tm;BuD ; aom
pdwfwnfaerIonf orm"dAdkvfjzpfonf/
ynmAkdvf/
/tmemygexdcsuf jzpfysuf*udk oda ejcif;onf ynmAdkvfjzpfonf/
(a`Eig;yg;udkvnf; xdkenf;wlodyg/)
'dyg'fw&m;av;yg;
w&m;usih f a om a,m*D o nf w&m;usih f q J rd r d c Em ud k , f r S jyif ; xef p G m
EdSyfpufaeonfudk
odvmonf/
wpfoufvHk;
tvdkvdkuf
tBudKufay;um
auR;arG;jyKjyif ,k,cJhaomfvnf; aumif;usKd; ay;onfr&SdyJ w&m;xdkifpOfrSmyif
a>rtqdyfwufovdk jyif;xefpGm &ufpufaeonfudk odvmonf/ kyfBuD;onf
wpfaeY
onfxufjyif;xefpGm
owfawmhrnf/
xdkYaMumifh
rjzpfrae
tm;xkwfvdkaomqErsm;\jynfhpHkjcif;
(qEd'dyg'f)?
vGwfajrmufvdkaompdwfrsm;\
jynfhpHkjcif;
(pdwd'dyg'f)?
vGwfajrmufatmiftm;xkwfaeonfh
0D&d,\jynfhpHkjcif;(0D&d,d'dyg'ff)? rSefuefaom IrSwfrIenf;pepf\ jynfhpHkjcif;(0DrHod'dyg'f)
paom
'dyg'fw&m;av;yg;
jynfhpHkap
kyf\
ESdyfpufrIrS
vGwfajrmufaMumif;usifhpOfudk kyfBuD;rowfrD BudKwiftm;xkwfxm;&rnf/
ory"mefw&m;av;yg;
"mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIudk jyKjyifvdkaom wPSmjzifh,SOfvsuf odaeaom
pdwfonf tukodkvfpdwfjzpf\/ xdkpdwfudk tvdkrvdkufyJ y,fowfEkdif&ef usifh\/
tmemyge ES m oD ; 0xd c suf od a eaom uk o d k v f p d w f u d k r,k w fa vsmh a pyJ pd w f u d k
NrJ a tmif tm;xkwfjcif;onf orm0g,mr jzpfonf/
(1) "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrI usa&mufvsuf wPSmESifh,SOfaom tukodkvfpdwfwdkY
jzpf a ejcif ; ud k ES v H k ; roG i f ; yJ (0g) quf v uf tmHk r jyKyJ tmemygexd c suf
xdwdkif;odatmif aMumifhMupdkuf tm;xkwfrIjzifh ukokdvfw&m; wdk;yGm;apjcif;onf
OyEmeH ygyumeH y[mem, 0g,mr
*

avESifhESmoD;0 xdrIay:vdkuf? odrIay:vdkuf? xdrIcsKyfvdkuf? odrIcsKyfvdkuf kyfemrfESpfyg;\


w'*Fjzpfysufukd jrifjcif;

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

151

(2) tukodkvfpdwfwdkYjzpfaMumif; "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI pdwfudk rusa&mufatmif


tmemyge ESmoD;0xdcsuf todNrJatmif tm;xkwfjcif;onf tEkyEmeH ygyumeH
tEkyg'g, 0g,mr

(3) ukodkvfjzpfaMumif; tmemygeESmoD;0 pdwfudk NrJatmifxm;jcif;onf tEkyEmeH


ukovmeH Oyg'g, 0g,mr

(4) xdkukodkvfw&m;wdkYudkwdk;yGm;apwwfaom
tmemygeESmoD;0
pdwfudk
9
qufumqufum xm;jcif;onf OyEmeH ukovmeH bda,smbm0g, 0g,mr
tu,f tmemygexdcsuf {u*wmorm"d a&muf&SdNyD; xdkorm"djzifh
xdcsuf\oabmudk IEdkifrnfqdkvQif aAmZif(7)yg; 0ifa&mufEdkifNyDjzpfonf/
aAmZif (7)yg;
(1) avESifh ESmoD;0xdcsuf todNrJatmif owdxm;aejcif;onf owdoarmZif
(2) avESifh
ESmoD;0xdcsuf\
jzpfysufoabmudk
qufumqufum
oHk;oyfIjrifaejcif;onf "r0dp,oarmZif
(3) tmemygeur | mef ; ud k pnf ; urf ; csuf E S i h f t nD tm;xk w f S L dIu f j cif ; ? xd c suf
owdNrJatmif
tm;pdkufaejcif;?
ESmoD;0xdcsuf\
jzpfysufoabmudk
qufumqufum oHk;oyfIjrifaejcif;wdkYonf 0D&d,oarmZif
(4) "mwf BuD ; av;yg; azmuf j yef r I um,d u 'k u a 0'emrS qif ; &J j cif ; csKyf Nid r f ; &ef
xdktmHkrScGm avESifhESmoD;0xdcsuf okckyf(um,duokc) pdwfudka&mufatmif
ydkYaqmifEdkifojzifh qif;&JrI csKyfNidrf;oGm;um ESmoD;0xdcsufae&m csrf;ompGm
ESpfoufaejcif;onf yDwdoarmZif
(5) "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI um,du'kua0'emudk taMumif;cHaom pdwfqif;&JrIESihf
wuG
eD0&P
udavomwdkY
csKyfNidrf;aeojzihf
pdwfNidrf;csrf;aejcif;onf
y'doarmZif

(6) avESifh ESmoD;0xdcsuftmHkudk wajzmifhwnf;odvsuf pdwfwnfNidrfaejcif;onf


orm"doarmZif

(7) "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI um,du'kua0'emudk taMumif;cH jzpfay:vmaom


tw'd|d
t,lpGJ
(yk*dKvfow0gt,lpGJ)ESifh
kyfcEmtdrfudk
jyKjyifvdkaom
avmbapwem? rcHpm;csifaom a'goapwempaom tukodkvfocFg&rsm;udk
rvdkufavsmyJ
vdkufavsm
vdkonfh
tukodkvfocFg&w&m;rsm;udk
vspfvsLIEdkifjcif;onf OayumoarmZif ESifh jynfhpkHjcif;jzpfonf/
tajccHtmemygeur|mef;usifhpOf avmuDykAbm*um&ur*if(5)yg;0ifyHkESifh
rdpww&m;y,fykH
rdpm'd|d/ /w&m;xdk i f a epOf
"mwf BuD ; av;yg;
azmuf j yef wdk if ;
tE yk xk Z Of
"avhpdkufjzifh kyftay: ighaygif ighudk,f ighajc[lvnf;aumif;? ighkyfylaew,f
ighkyf
wif ; aew,f
igh k yf
awmifh a ew,f
igh k yf
xkH a ew,f
[l vnf ; aumif ; ? cHpm;rIa0'emudkvnf; igcHpm;ae&w,f [lvnf;aumif;?
9

rZdryPmoygVd? y&dAmZu0*? r[moukvk'g,dokwH-247 ESm-194

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

152

pdwfudkvnf; ighpdwf[kpGJ qif;&Jaompdwfudk igqif;&Jw,f [lvnf;aumif;?


igvIyfcsifw,f igjyifcsifw,f [lvnf;aumif; pGJ,ljcif;onf rSm;aom,ljcif;?
rSm;aomjrifjcif; (rdpm'd|d) jzpfonf/
orm'd|d/
/"mwfav;yg; azmufjyefrI ted|mkHudk tmHkjyKjcif;aMumifh qif;&JrI
'kua0'emcHpm;jcif;
(kyftaMumif;emrftusKd;jzpfrI)
oabmudkvnf;aumif;?
xdkted|mkHkudk pGefYvTwf ESmoD;0xdcsuf okckyf |mHkudk tmkHjyKjcif;aMumifh
'kua0'emcsKyf
csrf;omaom
okca0'em
jzpfjcif;
(emrftaMumif;
kyftusKd;jzpfrI)oabmudkvnf;aumif;? kyfemrfESpfyg; wxyfwnf;jzpf wxyfwnf;
csKyfjcif;oabmudkvnf;aumif; od yk *d K vf o w 0 gr&Sd ? igr&Sd ? k y f e mrf E S p f y g;
jzpf v d k u f y suf v d k u f o m
&Sd o nfh o abmud k
odjrifjcif;onf
orm'd|d
rSefaomtjrifjzpfonf/
rdpmouFy/
/w&m;xdkif "mwfBuD;av;yg; azmufjyef pdwfqif;&Jvmaomtcg
tEykxkZOf "avhpdkufjzpfaom -(1) xdk"mwfav;yg; azmufjyefrIonf NrJaomqif;&Jjcif; jzpfonf[l rSm;,Gif;pGm
ESvkH;oGif;jcif; (rdpmbdeda0ovuPm)
(2) xdkqif;&JrIrS oufomrI&atmif cEmudk,ftm; jyKjyif ra&TUay;rSom jzpfrnf[k
rSm;,Gif;pGm oHk;oyfaejcif; (y&mrmo&om)
(3) xdk"mwfav;yg;azmufjyefrI kyf\oabmudktrSefrodyJ NrJonf[kxifum ig
uJhodkY &d,mykxfudk jyKjyifra&TUay;rS csrf;om&m&rnf? xdkodkY jyKjyifrSomvQif
csrf;om&m trSef[k rSm;,Gif;pGm ESvHk;oGif; BuHpnfjcif; (rdpmbdeda0o ypKy|mem)
wdkY jzpfay:vmonf/ ,if;onf rdpmouFyjzpfonf/
ormouFy/ /xdcsufy&rwfkyfESifh
wGef;oabm0ga,mkyfwdkY\
rNrJrIoabmudk
tzefzef oHk;oyfqifjcifaejcif;onf ormouFyrnf\/
rdpm0g,mr/ /w&m;xdkif "mwfBuD;av;yg;azmufjyefwdkif; tEykxkZOf"avhpdkufjzifh
cEmudk,fudk oufom&eftwGuf igwnf;[laom'd|djzifh vIyfjyifra&TUay;&ef aMumifhMu
pdkuftm;xkwfaejcif;onf raumif;aom tm;pdkufxkwfrIjzpfonf/
orm0g,mr/ /pnf;urf;csufESifhtnD ESmoD;0xdcsuf pdwfudkrysHUvGifhatmif tm;xkwf
SLdIufaejcif;onf aumif;aomtm;xkwfjcif; jzpfonf/
rdpmowd/
/w&m;xdkif "mwfBuD;av;yg;azmufjyefwdkif; tEykxkZOf"avhpdkufjzifh
ynwftmHk jzpfaom ajc vuf udk,f acgif;ESifh ylrI wif;rI xHkrI usifrI paom
ae&mrsm;ud k a&S ; I a tmuf a rh a ejcif ; ES i f h rnf u J h o d k Y ouf o m&m&rnf e nf ; [k
atmufarhaejcif;onf raumif;aomowdxm;jcif; jzpfonf/
ormowd/
/avESifh ESmoD;0xdcsuf xdwdkif;xdwdkif; todrvGwfatmif xm;aeaom
owdonf aumif;aom owdxm;jcif;jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)
rdpmorm"d/

153

/w&m;xdkif "mwfBuD;av;yg;azmufjyefwdkif; tEykxkZOf "avhpdkufjzifh

woHo&mvHk;rS ygvmaom rSm;aom tod tjrif tusifhwdkYtwdkif; igqif;&Jw,f?


ighaygifBuD;u emw,f? usifw,f? udkufw,f? igjyifr,f? igjzKwfawmhr,f pojzifh
tukodkvfw&m;rsm;jzifhom
wajzmifhwnf;usihfoHk;aejcif;onf
raumif;aom
ajzmifhrSefjcif; jzpfonf/
ormorm"d/ /avESifhESmoD;0xdcsuf usifhpOfenf;pepftwdkif; aAm"dyud,w&m;wdkY
tm;avsmfpGm xdcsufwdkif; todESifhowdNrJ&ef tm;xkwfvsuf pdwf\wajzmifhwnf;
wnfaerIonf aumif;aomajzmifhrSefjcif; jzpfonf/
txuf y gtwd k i f ; tajccH t memygeur | mef ; usif h p Of yk A b m*r* i f ( 5)yg;
jzpfay:vmykHESifh rdpww&m;ig;yg;y,fykHwdkYonf w'*Fy[mefrQomjzpfygonf/
tajccHtqifh odumrw (0g) y#dporkyg'f&yfjcif;
"mwf a v;yg; azmuf j yef r I r S k e f ; xG u f v maompd w f o nf ES m oD ; 0xd c suf
tvsifrjywf
owdjzihf
wnfaeaomtcg
twdwftmHkjzpfaom
"mwfav;yg;azmufjyefrIudk
rTwfawmhojzihf
twdwftmHkrS
vGwfonf/
A[d'tem*wftmHk (tmHkedrdwftrsKd;rsKd;) udkvnf; rTwfojzihf tem*wftmHkrSvnf;
vGwfonf/
ypKyefxdcsuftay:
ododumrQ
wnfaeonf/
twdwfpGef;
tem*wfpGef;rSvGwf ypKyef XDumvwGif w'*Fqif;&JrD;csKyf wnfaeonf/
tu,f a,m*D w pf a ,muf o nf xd k o rm"d u d k oabmayguf E d k i f e if ; ygu
aoumeD;qJqJwGif
rdrdtm;owfjzwfaeaomcEm\
'kutmHkudkvnf;aumif;?
aqGrsKd;Opm
yp n f ; paom
twd w f t mHk u d k v nf ; aumif ; ?
tem*wf b 0tmHk u d k v nf ; aumif ; ? rdrdapwemjzihf rTwfawmhyJ ESmoD;0xdcsuf
XDumv csrf;ompGm wnfaeEdkifaomaMumihf qif;&Jaomb0rsm;rS vGwfajrmufEdkifrnf/
cEm[lonf twdkuf"mwfrsKd;pHkwdkY\ usa&muf&mXme jzpfojzihf 'kuaygif;pHk
tNrJ&Sdaernf/ xdkYaMumifh ow0gwdkYonf tm;udk;rJhaedk; xHk;pHr&Sdacs/ zdeyfutp
tm;udk;ae&onf/ aoumeD; vGefpGm tm;udk;&SmMuonf/ twdwfu "mwfBuD;av;yg;
azmufjyef 'kua&mufcJhpOfu tm;udk;wnf;[laom tmemygeur|mef;udk tm;xkwf
EdkifcJhjcif;aMumihf csrf;om&m&cJhonfudk trSwf&um aoumeD; rdrdtm;udk;&mjzpfcJhaom
tmemygeur|mef;udk
tpGrf;ukefBudK;pm;tm;xkwfaomtcg
csrf;om&m&
aoEdkifygonf/
tmemygeur|mef;udk a&SU TefMum;cJhonfhtwdkif; yHkrSefSLdIuf ESpfem&DrQ
tm;xkwfEdkifcJhvQif
"mwfav;yg;
rQwnDGwfoGm;ojzihf
a&m*grsm;
aysmufuif;jcif;?
aoG;vrf;avvrf;
ydwfqdkYrIrsm;
yGifhoGm;jcif;?
tqkwftm;aumif;jcif;? pdwfylyifrI Nidrf;at;apjcif;? aoG;om;oefYpifjcif; paom
aumif;usKd;w&m;rsm;udkvnf; &&Sdapygonf/
b0ifusjcif;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

154

tmemygeur|mef;usifhpOfwGif usifhpOftp tenf;i,f jyif;jyif;SL usifhpOf


enf;pepftwdkif; ESpfem&DMumrQ yHkrSefusifhvmaomtcg pdwfudk wPSm 'd|dwdkY
ruyfEdkifawmhojzifh
SLIdufrI
tenf;i,f
Ekvmonf/
yHkrSefSLIdufae&if;
rdrdtaejzifh tSLr&yfyJ idkufjrnf;rIvnf;r&SdyJ tdyfidkufovdkjzpfum tSLtvdkvdk
&yfoGm;onf/
&ifxJrSm
wpfckckjyKwfusoGm;ovdkjzpfNyD;
tawGUtBuHKr&Sdojzifh
tenf;i,f
xdwfvefYoGm;rIrsdK;vnf;
&Sdwwfonf/
pdwfMunfvif
ayghyg;NyD;
csrf;omaernf/
atmufykdif;um,du'kua0'emrsm;&Sd
rSef;odaevsufESifh
rqkdifovkdjzpfaeNyD; pdwfcsrf;omaernf/ xdkoabmonf pdwfudk wPSm 'd|dwdkY
ruyfEdkifawmhojzifh wPSm 'd|dESifh,SOfaom aZmtvsifrsm; csKyfNidrf;rIaMumifh
b0ifusjcif;jzpfonf/ xdkuJhodkY b0ifusNyD; tSL&yfoGm;vQif udkufcJxHkusifrIponfh
'ku &Sdaeaomfvnf; qif;&JrI r&Sdawmhyg/ xkda,m*DwkdYonf um,du'kua0'emrS
cGmEkdifoGm;NyD jzpfNyD;? qufvuf w&m;jyefxkdifwkdif; uJhokdY b0ifusaernfqkdvQif
pdwfonftm;aeNyD;
bmqufI&rSef;rod
jzpfaeonf/
xkda,m*DwkdYonf
tajccHusifhpOftwkdif; usifhrnfqkdygu (32)aum|moyGm;jcif;? "mwfav;yg;I
vuPmyGm;jcif;
paom
kyfur|mef;ukd
usrf;pmtkyfyg
enf;twkdif;
usifhpOfwufEkdifonf/
tu,f
"mwfav;yg;
azmufjyefrI
jyif;xefvm
onf;rcHEkdifvQif trSwfpOf(4) (b0ifydkif;usifhpOf)twkdif; usifhEkdifonf/ xkdrSwqifh
trSwfpOf(5)ESifh(6)usifhpOftwkkdif; usifh&rnf/
opmav;yg; cGJjycsuf
1/ "mwfav;yg;azmufjyefrIESifh,SOfzuf
emrfw&m;(avmbMuOf)tpkonf
'kuopmrnf\/
2/ xdk'kuuEmudk jzpfapwwfaom wPSm? ypKyefcEmtdrfudk jyKjyifvdkaom wPSm?
pdwfESifh 'd|d a'gowdkYudk qufpyfaomwPSmonf ork',opmrnf\/
3/ xdk'kuESihfwPSm w'*F csKyfjcif;onf eda&m"opmrnf\/
4/ xdk'kujzpfaMumif; wPSmudk odrf;qnf;rI tmemygetajccHtusifh (r*if&Spfyg;)onf
r*opmrnf\/
PfoHk;yg;
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI?
xdkkyfESifh
,SOfzufjzpfaom
(avmbMuOf)
emrftpkwdkY\
azmuf j yef ESd y f p uf j cif ;
trsd K ;rsd K ;ud k
cGJ j cm;I o d a omPf o nf
'k u o pm \op Pf ?
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrI
xdkkyfESifh,SOfzufjzpfaom
(avmbMuOf) emrftpkwdkY\ azmufjyefESdyfpufjcif; trsdK;rsdK;wdkY\ olUtvdkvdk
olUoabmolaqmif olUudpol aqmif&Guf aeaomoabmudk ydkif;jcm; Ityfonf[k
odaomPfonf
'kuopm\udpPf?
xdktmemygeowdESihf
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI xdkkyfESifh,SOfzufjzpfaom (avmbMuOf) emrftpkwdkYonf
okc[l jrLrQr&Sd? jzpfysufaeaom 'kutpkoufoufrQom jzpf\[k oHo,r&Sd
ykdif;jcm;qHk;jzwfrIjzihf odjrifaom Pfonf 'kuopm\uwPfjzpf\/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

155

xdk'kuuEmudk jzpfapwwfaom wPSm? ypKyefcEmtdrfudk jyKjyifvdkaom


wPSm? pdwfESifh 'd|d a'gowdkYudk qufpyfaomwPSmonf ork',opmjzpf\[k
odaomPfonf ork',opm\ opPf? xdkwPSmavmbtm; y,ftyf\[k
ydkif;jcm;odaomPfonf ork',opm\ udpPf? txufyg kyfemrfwdkYonf rNrJjcif;?
qif;&Jjcif;?
rcdkifrmjcif;[k
ydkif;jcm;odojzihf
IqJtcdkuf
w'*Ftm;jzihf
wPSmavmbonf y,fNyD;jzpf\[k odaomPfonf ork',opm\uwPf
jzpfonf/
txufyg 'kuopm? ork',opmESpfyg;wdkY\rjzpf&m edAmefonf eda&m"opm
eda&m"opm\opPf?
tqdkyg
edAmefudk
jzpf\[k
odaomPfonf
rsufarSmufjyKtyf\ [k odaomPfonf eda&m"opm\udpPf? IqJ IqJ w'*F
w'*F tcdkufwdkY csKyf&mjzpfaom edAmefudk rsufarSmufjyKNyD;jzpf\[k odaomPfonf
eda&m"opm\ uwPfjzpf\/
'kuESifh ork',wdkY w'*FcsKyf&m edAmefudktmHkjyKaom r*ifw&m;wdkYonf
r*opm jzpf\[k odaomPfonf r*opm\opPf? tqdkygr*opmonf
yGm;rsm;tyfaom bma0wAw&m;[k ydkif;jcm; odaomPfonf r*opm\udpPf?
IqJ IqJ w'*F w'*Ftcdkuf owd Pf ynm paom r*ifw&m;wdkYudk
yGm;rsm;NyD; jzpf\[k odaomPfonf r*opm\ uwPfjzpf\/
rSwfcsuf/
/um;
usifhumpyk*dKvftvdkuf
tmemygeur|mef;usihfpOf
tcdkuftwefY opmav;yg; zGJUjyyHkjzpfonf/
udpPf\oabm/
/udp[lonf
jyKvkyf&rnfh
trIjzpfonf/
w&m;usifhonf[l&mvnf; r*fzdkvf edAmefa&muf&ef 'kucsKyf&ef jyKvkyf&rnfh
trIudpwdkY &Sdonf/ r*opm\ udpPf r*if&Spfyg; avsmfnDjynfhpHkatmif
IrSwfjcif;onfvnf; jyKvkyf&rnfh trIudp wpfckjzpfonf/ xdkr*if&Spfyg; [l&mvnf;
owd Pf ynm oHk;csuf jynfhpHkpGmjzihf ur|mef;tmHk a&S;IjyKvkyfaejcif;yif
jzpfonf/ 'ku\oabmw&m; trsKd;rsKd;udk todpGJatmif oHk;oyfIaejcif;onf
cEmjywfaMumif; tusKd;ay;ojzihf 'kuvuPm\ oabmrsm;udk ydkif;jcm;odatmif
qufumqufum
yGm;ae&rnfhudp?
ork',wPSm
avmbonf
cEm'ku
wdk;yGm;aMumif;
jzpfojzifh
y,fowf&rnfhudp?
eda&m"opm\ udpPf
um,du'ku
a0'emaMumifh
cEmtdrfudk
oufomatmif
jyKjyifvdkrI
wPS m tvd k t wd k i f ; vd k u f a vsmay;&rnfh t pm; vd k u f a vsmvd k r I u d k onf ; cH c G i f h v T w f
pGefYvTwf&jcif; udp? rvdkufavsmrdatmif apmifha&Smuf&jcif; udpwdkYonf w&m;usifhol
a,m*DwdkY\ w&m;tm;xkwf&m rjzpfrae jyKvkyfaqmif&Guf&rnfh udpwdkY jzpfonf/
w&m;usihfpOfwdkif; xdkoabmudk owdjyKyg/
tajccHtmemygeur|mef;usifh&mrS w&m;usihfaoma,m*D\ yg&rDtavsmuf
atmufygtwdkif; uGJjym;oGm;onf/
(u) tokbedrdwfESifh tdk;pkpaom (32)aum|moedrdwfay:vmjcif;/
( c ) Oypm&yXrpsmeform"dodkY a&muf&Sdjcif;/
( * ) avaMumif;edrdwfxifvmjcif;/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

156

(C) Ak'edrdwfESifh tjcm;edrdwfrsm;ay:vmjcif;/


(u) tokbedrdwfESihf tdk;pkpaom (32)aum|moedrdwfay:vmjcif;
xdkodkY SLdIuf&if; rdrdcEmudk,fonf qlyGufvmovdk? yGNyD;a,mifvmovdk?
cEm ud k ,f o nf yd k yd k azmif ; yG v movd k jzpf NyD ; tjyif aomf v nf ; aumif ; ?
rdrdw&m;xdkifonfh cEmudk,fudkaomf vnf;aumif;? ykyfyGaeaom rdrd\tokbkyf (odkY)
wjcm;ol w yg;\ tok b k y f y H k ay:vmygonf / S L dI u f r I r S m ol U tvd k v d k jyif ; pG m
SLdIufaeygvdrfhrnf/
aMumuf&GHUpdk;&drfrI
r&Sdawmhyg/
orm"du
pdwfudk
tkyfcsKyfxm;NyD; jzpfaeonf/ xdktokbedrdwfudk NrJatmifavhusifhyg/
tcsdKUaoma,m*DwdkYonf
rom,mp&m?
aMumufzG,f&m[l
ESvHk;oGif;rSm;Muonf/ vlwdkYonf trSef&Sdtokbudk rjrifyJ? okbtmHkudkomjrifNyD;
wPSm rme 'd|d jzpfaeMuonf/ tokb[k rjrifojzifh oHo&m&Snfvsm;pGm
'kua&mufcJhonf/
tokb
edrdwfudk
jrifvdkufonfESihfwNydKifwnf;
rdrdcEmudk,ftm;vnf;aumif;? tjcm;olwyg;tm; vnf;aumif; uyfNidcsifaompdwf
arG;xkwf,laomfrS r&Edkifawmhyg/
tcsKdUyk*dKvfrsm;rSm tdk;pkoufoufrQ&Sdaom ur|mef;edrdwf ay:vmygonf/
xdkedrdwfudkvnf;
tNrJwrf;pGJatmif
avhusihfay;yg/
tdk;pkjrifvQif
okbonmcsKyfygonf/ a,musfm;? rdef;r? yk*dKvf ow0g paom orl[ynwf?
emrynwfrsm; csKyfygonf/ wif;rI? awmifhrI? ylrI? at;rI? wGef;rI? uefrI ponfh
"mwfav;yg;ur|mef;udk tvG,fwul IjrifNyD;om; jzpfaernf/
tdk;pk tokb ponhf edrdwfwdkYonf orxtmHk jzpfonf/ udavomudk
Nidrf;at;aponf/ xdkur|mef;tmHkudk taMumif;cH wPSm rme 'd|d csKyfaMumif;
oabmudk IyGm;&rnf/ tokbkyfrS aoG;ykyf jynfykyfwnf;[laom tmayg\vuPm?
rD;avmifbdouJhodkY rJajcmufaeaom awaZm\ vuPm? azmif;yGaeaomoabmonf
0ga,m\vuPm? wif;awmifhaeaom oabmonf yx0D\ vuPm paom
"mwfav;yg;\ um,mEkyemowdy|mefusihfpOfod kY ajymif;um vuPma&;oHk;yg;
wif I&rnf/
&[ef;wdkY yGm;rsm;tyf Budrfzefrsm;pGm jyKtyfukefonf&Sdaomf tusdK;BuD;ukef
tmedoifBuD;ukef tNrdKufedAmefodkY ouf0ifukef tNrdKufedAmefvQif tqHk;&Sdukefaom
onmwdkYonf ig;rsdK;wdkYwnf;/
tb,fig;rsdK;wdkYenf; [lrlrwifhw,f[laom trSwf ]tokbonm} aojcif; jzpfaom trSwf
]r&Ponm}
tjypf[ljzpfaom
trSwf
]tm'De0onm}
rsdKtyfaom
tpmtm[m& puf q k y f &GH &Sm zG , f [ l a om trS w f ]tm[ma&y#d u l v onm}
avmutm;vH k ; arGUaysmfzG,f r&Sd[laomtrSwf ]oAavmutebd&wdonm}
wdkYwnf;/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

157

&[ef;wdkY yGm;rsm;tyf Budrfzefrsm;pGm jyKtyfukefonf&Sdaomf tusdK;


BuD;ukef tmedoifBuD;ukef tNrdKufedAmefodkY ouf0ifukef tNrdKufedAmefvQif
tqHk;&Sdukefaom onmwdkYonf ig;rsdK;wdkYwnf; [k (rdefYawmfrl\)/10

tokbedrdwf? tdk;pkedrdwfwdkYonf udavomrS Nidrf;at;&m jzpfaomaMumifh


orxtmHk jzpfonf/ xdkorxtmHkjzpfaom a,musfm; rdef;r[k pGJ,lxm;aom
tmHk\ oabmudk 0dyemtm;jzifh Iaomtcg tjrifrSef&NyD; rlvtjrifrSm;cJhonfh
yk*dKvfow0g t&SdpGJ,lrIrsm;? om,mwyfrufzG,f[k wPSmjzifh oHkoyfcJhrIrsm;?
qefYusifbufjzpfu a'gojzpf r I paom ud a vomrsm;ud k tjypf j rif v mum
avmuud k
&GH r k e f ; NyD ;
tmo0,dkpD;rIrsm;?
avmuESifh,SOfonfh
ocFg&rsm;
rjyKcsifawmhay/ pdwfonfkyftay: rom,mawmhojzifh wPSm rme 'd|dESihfwuG
avmuDumrynwftm;jzifh rpGJ,lvdk? rTwfvdkawmhyg/ rTwfvdk a0'emrjzpfyg/
a0'emrjzpfvQif
wPSmrjzpfyg/
'd|dpGJvnf;
jyKwfoGm;ygonf/
xdkYaMumifh
xdkedrdwfwdkYonfyifvQif edAmefa&mufaMumif; tm;BuD;aom taxmuftyHh jzpfonf/
tokbedrdwfESihftdk;pkur|mef;ponfwdkYonf
um,mEkyemowdy|mefjzpfonf/
tao;pdwfIyGm;enf;udk
qufvufazmfjyrnfh
um,mEkyemowdy|mef trSwfpOf(2) (32)aum|motajccH 0dyemur|mef;
a&;om;xm;ygonf/ enf;jzifh tokb ur|mef;udk tajccH 0dyemw&m;
qufvuftm;xkwfvdkolonf
xdkur|mef;edrdwfudk
tNrJ t mHk , l
vu P moH k ; yg;wif NyD ; um,mEk y emowd y |mef bm0emrsm; qufvufyGm;yg/
tokbur|mef; tajccHaom "mwfav;yg;ESifh tdk;pkur|mef; tajccHaom
"mwf a v;yg;ud k I j rif a eaom pd w f o nf vl a,musf m ; rd e f ; r [l a om 'd | d pGJ r S
vGwfajrmufaeonf/ ,if;onf tmoD0daomyrokweft& a>rBuD;av;aumifvufrS
vGwfajrmufjcif;yifjzpfonf/ tokbedrdwf ESihf (32)aum|moedrdwf IjrifEdkifaom
a,m*DwdkYonf trSwfpOf(456)usifhpOfwdkYudk qufvuf yGm;rsm;yg/ ur|mef;edrdwf
ray:ygu ur|mef;jyq&mrS edrdwfxifatmif IuGufqifay;vdkufvQif tokbedrdwf
ay:vmygonf/ if;enf;pepfonf oJtif;*lq&mawmfbk&m;BuD;\ usifhenf;jzpfygonf/
(c) Oypm&yXrpsmefodkY a&muf&Sdjcif;
tmemygeur|mef; ESmoD;0xdcsufudk odaeaompdwfonf xdcsufwGifodaeygu
pdwfcsrf;omygvsuf wPSmpdwfu "mwfav;yg;azmufjyef&mudk qif;&JrSef;ododESifh
Munfhcsif aeonf/ if;pdwfudk tvdkrvdkufyJ pGefYvTwf ESmoD;0xdcsufrS
pdwfruGmoGm;atmif owd Pf ynm oHk;csufjzifh pnf;urf;csuftwdkif; wdwdusus
vdkufemusihfae&if; pdwfonf xdcsuf wnfvmonf/ xyfrH uGmroGm;atmif
Muyfrwfxdef;odrf; SLdIufaomtcg xdcsuf pdwfonf csrf;ompGmwnfvmNyD;
ESpfoufrIjzpfvmum rcGmcsifawmhay/ xdkodkY pdwfwnfNidrfvmNyD;vQif SLdIufrIrSmvnf;
rdrdSLp&m rvdkawmhyJ tif*sifpuf tvdkvdk vnfywfaeouJhodkY olUtvdkvdk
SLdIufaeonfudk
awGU&Sd&ygvdrfhrnf/
xdktcg
pdwfonf
"mwfBuD;av;yg;
10

t*kFwdK&fygVdawmf jrefrmjyef 'kwd,wGJ? onm0*f? yXr onmokwf-61 ESm-85

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

158

azmufjyefESdyfpufrIrS vGwfoGm;NyD; xdcsuf csrf;ompGm wnfaeawmhonf/ if;onfyif


Oypm&yXrpsmef jzpfygonf/
xdcsufudk a&mufatmif pdwfudk wifay;jcif;onf
0dwuf
xdcsufudk rvpfwrf; oHk;oyfaejcif;onf
0dpm&
"mwfav;yg;azmufjyefrIqif;&Jjcif;rSvGwf xdcsufckdifNrJaerIudkESpfoufjcif; yDwd
"mwfav;yg;azmufjyefrI qif;&Jjcif;rS vGwf csrf;omaejcif;onf
okc
xdcsuf wajzmifhwnf; wnfaerIonf
{u*wm
pd w f tNrJ w rf ; uyf Nid a ES m if h , S u f a eaom eD 0 &Pw&m;ig;yg;wd k Y pd w f
jyefruyfatmif {u*wmorm"djzifh umuG,fay;xm;ojzihfh "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI
(a>rtqdyfav;rsKd;)aMumifh jzpfay:vmaom a'go? a'greESihf wPSmrD;csKyfoGm;onf/
ES m oD ; 0xd c suf tmemyge ur | mef ; tmHk wnf a eaom {u* w morm"d o nf
a>rBuD;av;aumif&efrS vGwfajrmuf&me,fajr jzpfonf/ txufyg psmeft*Fgig;yg;ESifh
jynfhpHkaom Oypm&psmeform"dudk tcsdefra&G; 0ifpm;Edkifatmif avhusihf&rnf/ if;udk
tajccH psmeftqifhqifhwufyHkusifhenf;udk orx,meduusifhpOfusrf;rsm; qufvuf
avhvm tm;xkwfusifhBuHEdkifygonf/
(*) avaMumif;edrdwfxifvmjcif;
ESmoD;0xdcsufay:
{u*wmorm"drwnfrD
avaMumif;edrdwf
xifvmwwfonf/ tjzLwef; rD;ckd;wef;uJhodkY ESmoD;0wHcg;aygufrS avaMumif;
0ifxGufaeonfudk
edrdwftjzpf
jrifvmonf/
pdwfonf
xdkedrdwfodkY
ajymif;TwfoGm;NyD; rcGmcsifyJ wnfaeonf/ if;edrdwftay: pdwfa&muf&SdoGm;jcif;
0dwuf? if;edrdwfudk oHk;oyfaerI 0dpm&? if;edrdwfudk ESpfoufaerI yDwd?
"mwfBuD;av;yg; a>rqdyfav;rsKd; EdSyfpufaerIrS vGwfuif;aerIaMumifh csrf;omjcif;ESifh
edrdwfay:csrf;omjcif; okc? if;edrdwfrS rysHUvGifhyJ wnfaejcif; {u*wmponfh
psmeft*Fgig;yg;ESifh jynfhpHkvmonf/ if;avaMumif;edrdwfudk rSD tmemygeusifhpOfjzifh
qufvufusifhvdkaoma,m*Donf
xdkedrdwfudk
w&m;usihfwdkif;
NrJatmif
0oDabmfig;wefjzihf
Edkifeif;atmif
tm;xkwf&rnf/
xdkavaMumif;edrdwf
cdkifNrJvmaomtcg
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrIaMumifh
jzpfay:vmrnfh
'kua0'emvnf;
r&Sdawmhojzifh
eD0&Pw&m;rsm;
uif;pifvmNyDjzpfojzifh
em&DuefYowfrI rxm;awmhyJ orm"dtm;aumif;&efom &nf&G,fusifh&rnf/ xdkedrdwf
{u*wmorm"d cdkifcHhoGm;vQif xdkorm"drScGm psmeft*FgwdkYudk 0dyemIEdkifonf/
pwkwpsmeform"dodkY
wufrnfqdkvQif
orx,meduusihfpOfusrf;rsm;udk
qufvufavhvm tm;xkwfyg/
(C) Ak'edrdwfESifh tjcm;edrdwfrsm;ay:vmjcif;
tmemygeur|mef; tm;xkwf&mwGif tSLtm;aumif;NyD; orm"d&vmonfESifhtrQ
pdwfonf Munfvifat;jr csrf;omvmonf/ xdkpdwfMunfvifat;jrrIudk taMumif;cH
pdwfudk
Munfvifat;jrap&m
tmHkjzpfaom
a&jyif
jrufcif;jyif
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

159

a&ajrawmawmifpaom edrdwftmHkrsm;? wdrfcdk;wdrfvdyfrsm;? ewfodMum;rsm;?


bk&m;apwDyHkawmfrsm; ponfh Oyg'gefaMumifhjzpfonfh edrdwfrsm; jzpfay:vmonf/
tu,f Ak'edrdwfudk qufvuf yGm;vdku yGm;Ekdifonf/ usefaomedrdwfrsm;rSm
avmuDumrtmHkrsm; jzpfojzifh pGefY ESmoD;0xdcsufudkom jyefowdxm;&rnf/
Ak'edrdwfudk qufvufyGm;vdkaomolonf Ak'edrdwf tNrJay:&ef avhusihf
tm;xkwf&rnf/ xdkedrdwf NrJvmaomtcg Ak'jrwfpGmbk&m;ay: MunfndKrIyDwd
tm;aumif;vmonf/ xdkyDwdudk tajccH okc{u*wmorm"dwdkifatmif a&muf&Sd
oGm;ygvdrfhrnf/ psmeftajccH usifhpOfwufvdkaom a,m*Donf orx,meduusihfpOf
usrf;rsm;udk qufvufavhvm tm;xkwfyg/ 0dyem,medu usihfpOfwufvdkvQif
Ak'edrdwfudk tmHkjyK kyfw&m;onf rNrJ? azmufjyefNrJ "rwmyifjzpf\[k
ESvHk;oGif;um Ak'edrdwfudk tysuf[l ESvHk;oGif;um Iae&rnf/ xdktcg Ak'edrdwfonf
wpfppD NydKysufaeonfhedrdwfodkY ajymif;oGm;ygvdrfhrnf/ edrdwfysuftm;aumif;vmvQif
xdkedrdwfudk
pGefY
rdrdw&m;xdkifaeaom
cEmudk,fudk
tysufoabmjzifh
tmHkjyKvdkufaomtcg
kyfysufedrdwfrsm;
jrifvmygvdrfhrnf/
xdkkyfysufudk
taMumif;cH vuPma&;oHk;yg; wifIyg/ um,mEkyemowdy|mef trSwfpOf(3)
"mwfav;yg;ur|mef;
usifhpOftwdkif;
qufvuf
tm;xkwf
pdw0dok'dusifhpOf'kwd,qifhudk qufvufusifhyg/

tajccHtmemygeur|mef; tESpfcsKyfoHk;oyfcsuf
0d y em,med u usihf p Of \ yxrtqifh jzpf a om tajccH t memyge
rl v ur | mef ; onf o[d w f r aem0d n mPf o nf tuk o d k v f a pwod u f ( 14)vH k ; (0g)
udavom(10)yg; pdk;rdk;tkyfcsKyf xm;&mrS yxrtqihf w'*Fy[mef kef;xGufEdkifaom
pdwfpifMu,frIjzpfonf/ a0'emjzihf oHk;oyfvQif 'kua0'emrS kef;xGufjcif; jzpfonf/
pdwfudk
Edkifeif;atmif
avhusihfjcif;vnf;rnf\/
onf;cHEdkifrI
yg&rDjznfhjcif;vnf;rnf\/
pdwftvdkvdkufrI
(avmb)
acgif;yg;atmif
avhusihfjcif;vnf;rnf\/
pdwfysHUvGifhrIudk
xdef;csKyfjcif;vnf;rnf\/
pdwfudk
rdrdvdk&modkY a&S;IaqmifEdkifjcif;vnf; rnf\/
yk x k Z Of w k d Y o nf w&m;MumMumxk d i f v Qif emrS m aMumuf w ,f ? "mwf a v;yg;
azmufjyefvmaomaMumifh ukdufcJxHkusifrI jzpfvmvQif igajc igvuf igukd,frSm
ukdufw,f xkHw,f usifw,f qif;&Jw,f[k rSm;,Gif;pGJvrf;xm;rIrsm; &SdaeMuonf/
pdwfrpifMu,fyJ t,lrSm; todrSm;rsm;ESifh pGJvrf;aeMuonf/ xkdaMumifh cEm
'kua0'em
ay:vmvQif
aqmufwnf&mr&yJ
pdwfrsm;A&rf;AwmjzpfNyD;
qif;&JrD;awmufaeMuonf/
pdwfonf
uJhokdY
tmkHjyKrSm;rI?
ESvkH;oGif;rSm;rI?
t,lrSm;rIrsm;
jyif;xefaeaom pdwfaMumifh qquy&rwfkyfemrfwkdYukd tmkHrjyKEkdifjcif; jzpfonf/
,ck tmemyge tajccHusifhpOfjzifh pdwfukd 'kkua0'em ESdyfpufonfhMum;rS
odrf;qnf;Ekdifvkdufaomtcg cEmukd,f'kua0'em &Sdaeaomfvnf; qif;&JrIr&Sdjcif;
oabmukdvnf;aumif;? ur|mef; vGwf 'kua0'em pdwfa&mufoGm;aomtcg
pdwfqif;&JrI jzpfay:vmonfukd odNyD; oHk;oyfMunfhrdvmonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

160

'kua0'emay:wkdif; trSef qif;&Jae&rnfqkdvQif ESmoD;0 pdwfwnfaom


tcgvnf; qif;&Jae&rnfjzpfonf/ ,ck uJhokdYr[kwfyJ ukdufcJxkHusifrI
qif;&Jjcif;r&Sd? pdwfrSmom qif;&Jjcif;&Sdonf/ pdwfonf 'kutmkHESifhawGUvQif
qif;&JNyD;? 'kutmkH &Sdaeygvnf; xkd'kutmkHukd pdwfESifh rqufqHyJ okctmkH
pdwfukd wnfapvQif qif;&JrIcsKyf csrf;omrI&NyD[k odjrifvmrnf/ "mwfav;yg;onf
tMurf;oabmtm;jzifh azmufjyefrIom&Sd qif;&Jcsrf;omr&SdaMumif; odvmonf/ wzef
qif;&Jcsrf;omjzpfaom pdwfonf ighpdwf ighoabmom jzpfcJhvQif 'kua0'emokdY
pdwfa&mufaomfvnf; rqif;&Jatmif rdrdtvkdtwdkif; zefwD;Ekdif&rnf/ okctmkHokdY
pdwfa&mufvQifvnf;
csrf;omaompdwf
rjzpfvdku
rjzpfatmif
rdrdtvkdoYkd
aqmifEkdif&rnf/ ,ckum; uJhokdY r[kwfyJ pdwfonf 'kutmkH qufqHrdvQif
qif;&JNyD; csrf;omaom pdwfjzpfatmif ajymif;r&? qif;&Jonfhpdwf csKyfatmifvnf;
zefwD;r&? okdYqkdvQif pdwfonf ightvkdokdY rvkdufojzifh ighpdwfr[kwfygvm; [k
oabmayguf&dyfrdvmonf/
Oyrmjy&aomf
vlemwpfa,mufudkarhaq;ay;
AkdufcJGaeonfqdkygpdkY/
xdkvlemwGif
"m;cGJrIaMumifh
kyf
jyif;xefpGm
azmufjyefaeaomfvnf;
pdwfrqif;&Jyg/
kyf'ku
&Sdaomfvnf;
emrf'kur&Sdyg/
kyf'kujzpfwdkif;
emrf'ku&Sdonf[k rqdkEdkifyg/ tb,faMumifh qdkaomf xdk"m;jzifhcGJpdwfjcif;udk pdwfjzifh
ESvHk;roGif;rdatmif arhaq; ay;xm;jcif;aMumifh jzpfonf/ arhaq;jy,f 'Pf&mukd
emrfTwfvQif qif;&Jav\/ xdkYaMumifh qif;&J csrf ; omonf pd w f r S m om &Sd o nf /
aumif ; &o? qk d ; &otm;jzif h azmuf j yef a om kyfw&m;ESifhpdwf qufqHvQif
igwnf;[laom'd|d?
csrf;omvdkaompdwf
qif;&JrnfhpdwfwdkY
taumif;tqkd;avsmfnDpGmjzpfvmrIonf
obm0ed,mrjzpfonf[k
oabmaygufvmonf/
rSwfcsuf/
/xd k o abmud k Pf r ouf 0 if E k d i f a om tcsd K Uw&m;jyq&mwd k Y onf
]]qif;&Jjcif;onf pdwfomjzpfonf}}qdkaom trSefw&m;udkrodyJ kyfrSm qif;&Jaeonf
[kom rSm;,Gif;pGm pGJ,laeMuojzifh t&dyfudk taumifxifzrf;ouJhodkY jzpfaeonf/
trSefpifppfrSm kyfukdodaom pdwf 'd|dESifhwPSm uyfaomaMumifh qif;&J&jcif;jzpfonff/
xdkYaMumifh qif;&JrIcsKyf&ef pdwfudkomvQif jyKjyif&rnf/ kyfudkjyKjyifvQif rSm;onf/
kyfudkjyifrSrSefonf[laom q&monf t&dyfESifhtaumif ruGJaomq&mjzpfonf/
cEmonf tNrJwrf;azmufjyef &ufpufaeojzifh 'kua0'emrS qif;&JrI tNrJ
jzpfaernfqkdvQif pdwfonf wnfNidrfrIr&Sd? MunfvifrIr&Sd? oefY&Sif;rIr&SdEdkifay/
'kua0'emrS
qif;&JrD;csKyfNidrf;rSomvQif
pdwfonf
y&rwfkyfemrfwkdYukd
a&S;IEkdifrnfjzpfonf/ xkdYaMumifh 'kua0'emrS qif;&JrD;csKyfaMumif; tusifhrsm;ukd
qufusifh&rnfjzpfonf/ usifhpOf tykdif;onf ykxkZOfwkdY\ rlvtjrifjzpfaom
kyfw&m;aMumifh qif;&Jonf[laom trSm;pGJudk yxrtqifh tjrifajymif;jcif;
jzpfonf/ kyfukdodaompdwf 'd|dwPSm uyfaomaMumifh qif;&Jjcif;jzpfonf
[laom trSefw&m;udk taMumif;tusdK; avsmfnDpGm od&ef aemufwqifh wuf&OD;rnf
jzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

161

,ck tmemygetajccHusifhpOf um,du'kua0'emukd onf;cH wPSm


tvkdtwdkif; vIyfjyifvdkrIrsm;ukd rvkdufavsmyJ pGefYvTwf tm;ig;yg;jzifh rlvur|mef;
jzpfaom tmemygexdcsufokdY pdwfukda&mufatmif odrf;qnf;Edkifjcif;onf w'*Fy[mef
tm;jzifh
a0'emrSwPSmuGmjcif;rQomjzpfao;onf/
azmufjyefrIy&rwfkyf?
Twfwwfonfh raemoremrfESifh cHpm;wwfonfha0'em paom tajccH
y&rwfkyfemrfrsm;udk rjrif&ao;yg/ qqukyfemrfrsm;udkvnf; rjrif&ao;yg/
okdYqkdvQif rnfuhJokdY a&SUqufrnfenf;/
w&m;usifhwdkif;
xdkwPSmESifh
vHk;axG;ae&vQif
a&SUquf
wufEdkifrnfr[kwf/ wPSm&SdvQif a'gre &SdaeOD;rnf/ 0dyem,medutm;jzifh
xdkwPSmudk t<uif;rJh y,fowf&rnfjzpfonf/ xdkwPSmudk y,fowfNyD;rSomvQif
aemuf&efolat;um orm"d qufvufxlaxmifEdkifrnfjzpfonf/ xdkwPSmao&ef
rnfuJhodkY usifhpOfwufrnfenf;[k tajz&Sm&rnf/
wPS m owf & ef wPS m udk jrif & ef vdk o nf / xdk w PS m onf 'k u a 0'em
taMumif ; cH om jzpf a y:vmonf / 'k u a 0'emonf wrif zef w D; p&m r[k w f /
kyfcEm&Sdwdkif; &Sdaernfjzpfonf/ xdkYaMumifh 'kua0'em taMumif;cH wPSmudk
azmfxkwf&aom usifhpOfoabm ay:vmonf/ 'kua0'em taMumif;cH wPSmowf&ef
0dyem,medutm;jzifh usifhpOf&SmazG&rnfjzpfonf/ usifhpOfrsm;udk qufvuf
wifjyoGm;rnfjzpfonf/
w&m;usifholwdkif; rvGJraoG awGUBuHK&rnfjzpfaom "mwfav;yg;azmufjyefrI
'kuESifh &ifqdkif&aomtcg ykxkZOfwdkY\pdwf avmifNrdKufESdyfpufaponfh 'd|dESifh
a'goapwodufwdkYudk wPSmu qufpyfapojzifh 'kucEmtpk jzpf&onf/ xdktcg
pdwfonf
udavomrsm;
tkyfcsKyfcHxm;&ojzifh
rpifMu,fawmhyg/
xdkrpifMu,faompdwfjzifh y&rwfkyfemrfrsm;udk rnfuJhodkY jrifEdkifyghrnfenf;/ wPSmu
t&ifvufOD;rI & pdwfudk tkyfpdk;xm;onf/ xdkYaMumifh zm;wnf;[laom
tusdK;w&m;a'goESifh ,if;\taMumif;w&m; wPSmudk rjzpfrae y,fcGm&rnf/
xdkYaMumifh 0dyem,medujzifh w&m;usifhrnfqdkvQif tyg,fav;yg;odkY ydkYrnfh
a'goESifh wPSmudk w'*F 0dure orkap'tm;jzifh yxrqHk; y,faMumif;tusihfonf
w&m;pusifholwdkY\
yxrusifhpOfjzpfonf/
orx,meduusifhpOfrSmvnf;
uJhodkYomvQif
jzpfaMumif;
&Sif;jycJhNyD;NyD/
xdkYaMumifh
0dyemw&m;
usifhonfqdkonfrSm OD;wnfrd&m? pdwful;ayguf&m? BuHrdBuH&m usifhcsifovdk
usifhr&aMumif;? tajym0dyemESifh tusifh0dyem uGmjcm;rI&SdaMumif; a,m*DwdkY
txl;owdjyKyg/

tbdZm a'greESifharm[rS wNydKifwnf;vGwfapaom ormorm"dusifhpOf


oHk;oyfcsuf
rlvtmemygeur|mef; tajccHusihfpOf "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIodkY pdwf
a&muf&SdoGm;aomtcg
rdrdum,0wK'kukyfudktaMumif;cH
okckyfudk
vdkvm;aomaMumifh
oufom&mudk
jyKjyifrIonf
umrokcvdumEka,m*
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

162

ow'd|dtpGef;?
ig[laomtpGJjzihf
jyKjyifrIonf
twudvrxmEka,m*
Oap''d|dtpGef;jzpfonf/
oHo&mvnfaMumif;tusifh
xdktpGef;ESpfyg;udk
pGefY
wPSm\tvdkudk rvdkufavsmyJ vdkufavsmrnfh pdwftpm; ESmoD;0xdcsufudk owd
Pf ynm paom r*if&Spfyg;jzifh toduyfvdkufojzifh qif;&JrI csKyfNidrf;oGm;onf/
pdwfonf
ESmoD;0xdcsuf
okca0'emESihf
wnfaeonf/
xdktusihfonf
yxrtBudrfajrmuf rZdry#dy'gtusifh jzpfonf/
ESmoD;0xdcsuf okckyfonf 0wKumrjyefjzpfum pdwf okca0'em jzpfap
xdkokckyftmHk wyfrufrI (tbdZm) jzpfvmonf/ xdkokckyftmHk&aMumif; tusihfudk
ESpfoufvmonf/ xdkYaMumifh xdkokckyftmHk&aMumif;tusihfudk ]]umrokcvdumEka,m*}}
tusihf[k tjypfjyefjrif&rnf/
ESmoD;0xdcsuftmHkudk
okctpGef;wpfyg;?
"mwfav;yg;azmufjyefrI
'kukyftmHkudk 'kutpGef;wpfyg;[l tpGef;ESpfyg; owfrSwf&rnf/ ,ckwzef
xdktpGef;ESpfyg;rS vGwf&m rZdry#dy'gvrf;pOf 'kwd,tBudrfajrmufvdktyfvmonf/
tmemygeabmifcsdefusifhpOfonf 'kwd,tBudrfajrmuf rZdry#dy'gtusifh jzpfonf/
pdwfonf
okckyftmHkESihf
aygif;vQif
|mHkjzpf
avmbjzpfrnf/
'kukyftmHkESihfaygif;vQif ted|mHkjzpf a'gojzpfrnf/ xdktpGef;ESpfrsKd;rS vGwfrSomvQif
tpGef;vGwfaompdwf (0g) 0dyemtIPfpdwf (0g) pifMu,faompdwf (0g)
r*fpdwfjzpfrnf/
okcpdwf
avmbapwoduf?
'kupdwf
a'goapwodufwdkY
,SOfaejcif;aMumifh tukodkvfumrpdwfrsm;jzpfonf/ ESmoD;0xdcsufpdwfrSDaevQifvnf;
avmbtukodkvfpdwf? "mwfav;yg; azmufjyefrIESihf pdwfrSDaevQifvnf; a'go
tukodkvfpdwfjzpfrnf/ pdwfonf xdktpGef;ESpfpGef;rS rvGwforQ tukodkvfESifh
rvGwfuif;ojzifh y&rwfkyfemrfwkdYudk tmHk jyKEdkifrnf r[kwfay/ edAmeftmHkudkqdkvQif
rnfodkY jyKEdkifygrnfenf;/ ypKyefay:qJcEmrS pdwfudk A[d'tmHkodkY ydkYjyefvQifvnf;
ynwftmHk jzpfaeojzifh tukodkvfpdwfomvQif jzpfaernf/ xdkYaMumifh ypKyef
ESmoD;0xdcsufESifh "mwfav;yg; azmufjyefrI tmHkESpfckudk rlwnf tbdZm
a'greESifh
arm[wdkYrS
pdwfudk
wNydKifeufvGwfapaom
okcpGef;?
'kupGef;abmifcsdefusifhpOfudk usifh&ef vdktyfvmygonf/
usifhpOf pdwf tpGef;ESpfyg;ESifh,SOfaom avmb? a'go apwodufwdkY
r,SOfEdkifatmif psmefapwodufwdkYu t&ifcGm ae&m,ljcif;onf yxrtvkyf? pdwf
avmb a'goapwodufrsm; wzef jyefruyfatmif apmifhxdef;jcif;onf 'kwd,tvkyf?
pdwfudk owdu Edkifeif;pGm tkyfcsKyfxm;rIonf wwd,tvkyf jzpfonf/ ,if;tvkyfwdkY
vkyfjcif;onfyifvQif
w&m;usifhjcif;[k
ac:onf/
tukodkvfpdwfaZm
rapmEdkifawmhojzifh tukodkvfapwodufrsm; pdwfESihf r,SOfEdkifawmhyJ vufajrmuf
tHI;ay;um
rmefcs
pdwfudkrSDwG,f&efpGefYvTwfvdkufrnf/
uJhodkY
pdwf
rlvu,SOfaeaom
tukodkvfapwoduf
rsm;udk
ukokdvfapwodufwdkYu
avmifuRrf;jcif;onf psmefrnf\ (tm&rPlyedZmef)/ xdktcg pdwf arm[ESifhwuG
avmb a'go tukodkvfapwodufrsm; r,SOfEdkifawmhojzifh pdwfpifMu,fNyD;
xdkpdwfonf y&rwfkyfemrfwdkYudk tmHk,lEkdifawmhrnf jzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

163

uJhodkY usihfpOf\ &nf&G,fcsuf tusKd;taMumif;wdkYudk em;vnfNyD; Adkvfig;yg;


vufudkifxm; usihfpOfenf;pepftwdkif; usihfvQif kyfemrfjrifaom tajzxGufvm
ygvdrfhrnf/ vufawGUusifhaomol vufawGUkyfemrfjrifygvdrfhrnf/
txufygusifhenf;udk oabmay:atmif atmufygOyrmjyvuFmjzifh xyfqifh
oHk;oyfygrnf/
]]a0'em orm"d ESpfyg;jrwf csdefcGif?
a`E ig;\ tav;udkwif/
0D&d,qdkwJh abmifudkufvQif
Oyg'fqdkwmvJ rSD0JrIrxif?
bifqdkwmvnf; rSD0JrI rxif/}}*

"mwfBuD;av;yg; azmufjyefrI xif&Sm;&m um,du'kua0'emudk csdefcGifcGuf


wpfzufuJhodkY oabmxm; tmemygeESmoD;0xdcsuform"dudk csdefcGifcGufwpfzufuJhodkY
oabmxm;yg/ xdkcsdefcGifcGufESpfzufudk nDrQatmif aMumifhMupdkuf 0D&d,xm;aejcif;onf
csdefcGifvQmudk abmifudkufatmif jyKvkyfouJhodkY rSwfyg/ a`Eig;yg; (o'g? 0D&d,?
owd? orm"d? ynm) udk csdefcGifcGufESpfzuf abmifcdsefudkufatmif vdkwdk;ydkavQmh
nday;&rnfh tav;uJhodkY oabmxm;yg/ Oayum{u*wmorm"d wnf
abmifcsdefudkufvQif
csdefcGifvQmESifhwlonfh
pdwfonf
'kukyf
[laom
Oyg'fpGef;udkvnf;aumif;?
tmemyge
ESmoD;0xdcsuf
(okckyf)orm"d[laom
bifpGef;udkvnf;aumif; uyfNidrIr&SdyJ vGwfajrmuf oGm;rnf jzpfonf/
xdkuJhodkY r[kwfyJ tmemygeSLdIufrIudk "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrIESihf tNydKif
SLaeNyD; "mwfav;yg;azmufjyef&mudk tptv,ftqHk; vdkufIaejcif;onf abmifcsdef
udkufnday;aejcif; r[kwfyg/ xkdusihfpOfonf aAm"dyud,w&m;(37)yg;ESihf rudkufnDyg/
ynwftmHkvnf; rodrf;yg/ cHomatmif SLay;aeojzihf a0'emrSwPSmvnf;rjywfyg/

usifhpOfwufyHk
a,m*Dtavsmuf
qdkif&moDvpifMu,fatmif
jyKvkyfyg/
y&duH,l
&d,mykxfudk
jyifqifyg/
tmemygetajccH
&d,mykxfwnfaqmufyHkESihf
SLdIufrIenf;pepfrsm;twdkif;
tmemygeur|mef;udk
SLdIuf&rnf/
w&m;pxdkifonfrSp tmemygeSLdIufrIpnf;rsOf; twdkif; SLdIufae xdcsuf
orm"d xlaxmifaeyg/
"mwfav;yg; azmufjyefrI xif&Sm;vmaomtcg pdwfonf ESmoD;0xdcsuf
okctmHkrScGm 'kua0'emxif&Sm;&m tmHkodkY ajymif;GwfoGm;vdrfhrnf/ xdktcg
owdudk
'kua0'emxif&Sm;&m
tmHkodkY
wzufowfwnf;
wnfrxm;&/
vHk;0vGwfatmifvnf; rcGm&/ ESmoD;0xdcsuf okctmHkvnf; wzufowfwnf;
wnfrxm;&/ vHk;0 vGwfatmifvnf; rcGm&/ ESmoD;0xdcsuf okcxif&Sm;rIae&mESifh

rlvoJtif;*lq&mawmfbk&m;BuD;\ w&m;awmfrS if;vuFmudk xkwfEIwfazmfjyygonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

164

'kua0'emxif&Sm;rIae&m
tmHkESpfckudk
wNydKifeufwnf;
owdudkrQxm;yg/
tmemygeSLdIufrIudkvnf; rSefrSefav; jyKvkyfaeyg/
tu,f "mwfav;yg; azmufjyefrItmHkbufu omxif&Sm;aeNyD; tmemyge
xdcsuform"dtmHkbufu
xif&Sm;rI
enf;aevQif
pdwfonf
"mwfav;yg;azmufjyefrI 'kutmHk wpfzufxJodkYTwfrI tm;omaevdrfhrnf/ xdktcg
ESmoD;0xdcsuf orm"dbufESifh nDrQrI&Sdatmif tSLtdIufudk vdktyfovdk wdk;
SLdIufyg/
xdkodkY
wdk;
SLdIuf
aeaomfvnf;
okcpGef;?
'kupGef;udk
owdrQxm;aeaom tvkyfudk r&yfygESihf/ txl;tm;jzifh pdwfjzifh cEmtdrfudk
wif;awmifh
npfcsKyfxm;vQif abmifcsdef&m orm"d xlaxmifrnfh pdwfudk
qGJxm;ouJhodkY jzpfaejcif;aMumifh vHk;0 abmifcsdef udkufvdrfhrnf r[kwfaMumif;
txl;owdjyKyg/
tu,f kyfazmufjyefrI('kutmHk)utm;enf;vQif tmHkcsif;nDatmif tmemyge
tSLtIduf(xdcsufokctmHk)udk vdktyfovdk avQmhcsyg/ rnfodkYyif tSLtdIufudk
vdkwdk; ydkavQmh jyKvkyfaeapumrl owdxm;abmifcsdefrIudk r&yfem;yJ tmHkESpfckudk
nDrQatmif 0D&d,xm; w&pyf csdefudkufndae&rnf/ owdonf tpGef;ESpfzufudk
wNydKifwnf; nDrQpGm xm;rI&Sdr&Sdudk Pfjzifh ydkif;jcm;oday;yg/ ynmjzifh owdudk
ESpfzuf tmHkrQwpGm xm;Edkifatmif vdktyfovdk tavQmhtwif; jyKvkyf uGyfuJay;yg/
xdkuJhodkY csdefudkufvsuf Iae&if; tmemygeSLdIufrI pnf;pepfus&ef owdjyKyg/
ESmoD;0xdcsufESifh "mwfav;yg;xif&Sm;rIESpfrsdK; owdudk rQwpGmxm;Edkif&efom
t"dujzpfojzihf qEapmrI? tjref&vdkrI rxm;&yg/ orm"d r&ao;rD "mwfav;yg;
azmufjyefrI jyif;xefvmygu o'g 0D&d,enf;rIaMumihf pdwfonf "mwfav;yg;
azmufjyefrI 'kutmHkbufodkY TwfrIrsm;aevdrfhrnf/ xdktcg pdwfudk tukodkvf
apwodufwdkYu tkyfcsKyf&ef vmuyfNyD; 'kukyfudk tmHkjyKrd vIyfcsif jyifcsif
rcsifaom pdwfrsm;? rcHpm;csifaom pdwfrsm; jzpfvmwwfonf/ odkYr[kwf
okctmHkjzpfaom ESmoD;0xdcsuf wzufwnf;udkom owduyfaevdkaom pdwfrsm;
jzpfay:vmvdrfhrnf/ xdkpdwfwdkYtvdkudk rvdkufavsmyJ rlvTefMum;xm;onfhtwdkif;
tpGef;ESpfzufudk rQwpGm owdMuyfrwf xm;yg/ pdwf owd Pf ynmwkdYOD;pD;rI
tm;aumif;vmonfhtavsmuf qif;&JrI csKyfNidrf;vmum eD0&P udavomwdkYvnf;
acgif;yg;csKyfNidrf;vmvdrfhrnf/
Ad k v f i g;yg; vuf u d k i f x m; o' g qE j ynfh 0 pG m jzif h Te f M um;csuf t wd k i f ;
ZGJ a umif ; aumif ; jzif h tm;xk w f y g/ rjzpf E d k i f b l ; [l a om pd w f r sm; rarG ; ygES i h f /
abmifcsdefudkuftm; aumif;vmonfESifhtrQ qif;&JrI avsmhyg;vmNyD; pdwfMunfvif
ayghyg;vmvdrfhrnf/ tu,f abmifcsdefudkufvkeD;yg; jzpfvmvQif rdrdusihfpOftay:
ESpfoufrIyDwd jzpfvmonf(psmefyDwd)/ tcsKdUa,m*Drsm; z&PmyDwd qdkufoGm;ojzifh
tom;pdkifwdkYwGif
*Grf;vdyfwdrfvdyfrsm;yrm
yDwdvdIif;vHk;BuD;rsm;
jzpfay:vmum

pdwfonf tmHkESpfckudk wNydKifwnf; xm;&Edkifyghrnfvm;[l ar;p&m&Sdonf/ &Edkifygonf/


pdwfonf wpfpuefYrSm uka#aygif;rsm;pGm jzpfaeonf/ um;'dkifbmonf vrf;udk Munfhvsuf
pD,mwdkif vSnfhjcif;udk wNydKifwnf;uJhokdY vSnfhay;Edkifonf/ xdkOyrmoabmjzifh em;vnf,lyg/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

165

0rf;ajrmuf
vGef;tm;BuD;ojzifh
pdwfudk
rxdef;odrf;EdkifyJ
pdk;&drf
aMumufvefYvmwwfonf/ xdktcg ur|mef;tvkyfudk zsufypfwwfonf/ xdkodkY
jzpfvmvQif IrSwfrIudk rzsufyJ tpGef;ESpfzuf abmifcsdefudkufatmif qufvuf
owdxm;qufIyg/
abmifcsdefudkufoGm;vQif pdwfonf tpGef;ESpfyg; nDGwfrQwaom owdjzifh
wnfoGm;onf/ xdktcg tukodkvfapwodufwdkYonf pdwf wzefjyefuyf&ef
tcGifhtvrf;
r&SdawmhyJ
tNyD;wdkif
pGefYvTwfvdkufaomaMumifh
tukodkvfESihf
,SOfaomaZmrsm;csKyfNidrf;oGm;NyD; b0ifusoGm;vdrfhrnf/ owdonf pdwfudk Edkifeif;pGm
tpdk;w&
tkyfcsKyfxm;EdkifNyD
jzpfaomaMumifh
vnf;aumif;?
orm"dudk
aESmifh,Sufwwfaom eD0&Pw&m;rsm; r&Sdawmhjcif;aMumifhvnf;aumif; xyfqifh
Nidrf;usoGm;onf/
xdktcg pdwf eD0&PESifhwuG ynwftmHkESifh ,SOfaom tukodkvfrsm;
oefY&Sif;oGm;ojzifh twdwf tem*wftmHkrsm; csKyfNidrf;oGm;NyD; pdwfpifMu,frI
pdw0dok'dodkY w'*F 0duretm;jzifh a&muf&SdoGm;onf/ xdktcg pdwfonf
owdESifh,SOfvsuf todoufoufrQ oabmom &SdNyD; tukodkvfaZmwdkY Nidrf;vsuf
&ifxJ Munfvifum tNidrf;"mwfjzifh b0if rvIyfr,Suf wnfNyD; &yfaeonf/
,if;tNidrf;"mwfudk vspfvsLIvdkufaomtcg {u*wmorm"dpsmefaZmrS xyfqifh
cGmvdkufbdouJhodkY jzpfoGm;NyD; pdwf Oayum{u*wmorm"d cdkifcHhpGm ,SOfNyD;om;
jzpfoGm;onf/ xdktcg kyfy&rwf azmufjyefrIoabmoufoufudkvnf;aumif;?
emrfy&rwf
Twfwwfonfh
oabmudk
vnf;aumif;?
emrfy&rwf
cHpm;wwfonfhoabmoufoufudkvnf;aumif;
tIPfu
wvSnfhpD
ydkif;jcm;jrifaeawmhonf/ (emrly y&dap'Pf)
psmeft*Fgig;yg;0ifyHk
ESmoD;0xdcsuftmHkESifh um,du'kua0'emtmHkwdkY owdudkrQwatmif pdwfudk
wifay;jcif;onf 0dwuf? xdktmHkESpfck owdonf rQwnDGwfrI &Sd r&Sd oHk;oyf
aejcif;onf 0dpm&? abmifcsdefudkufrI 0dwuf 0dpm& tm;aumif;vmonfESifhtrQ
tmHk
wpfzufrS
wpfzufodkY
owdudk
r,kwfrvGefatmif
0D&d,pdkuf
csdefnday;ae&jcif;aMumifh orm"d&ojzifh pdwf\ at;csrf;rI ESpfoufaejcif;onf yDwd?
0D&d,xm;um abmifcsdef udkufndaejcif;aMumifh owd Pf ynm OD;pD;ojzifh pdwf
eD0&P udavomwdkY aESmifh,SufcGifh r&yJ csrf;omaerIonf okc toD;oD;
jzpfMuonf/ xdkyDwdokcwdkY\ tpGrf;aMumifhvnf;aumif;? owd Pf ynmwdkY\
abmifcsdefudkufrIaMumifh vnf;aumif;? pdwfonf wpfzufzufaom tmHkpGef;odkY
uyfNidrIudk tvdkvdkyif pGefYvTwfoGm;um tpGef;ESpfyg;rSvGwfNyD; orm"da`Etjzpf (0g)
Oayum{u*wmorm"d tjzpf wnfoGm;rnf/
xd k u J h o d k Y um,d u 'k u a 0'emtpG e f ; ES i f h tmemygeok c tpGe f ; ES p f z uf r S
vGefajrmufoGm;ojzifh b0ifusum pdwfonf Oayum{u*wmorm"dESifh,SOfvsuf
azmufjyefrI? TwfrI? cHpm;rI[laom tajccHy&rwfkyfemrfwdkYudk tvdkvdk awGUjrifNyD;om;
jzpfaeonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

166

yHkpH (5)
azmufjyefrIkyf raemorESifh a0'emwdkYudk 0dyemIjrifaeyHk

txufygyHkpHonfylrIawaZm"mwfxif&Sm;&mkyfw&m;? xdkkyfw&m;udktaMumif;cH
jzpfay:vmaom tmHkudk Twfwwfonfh raemorESihf tmHk\oabmudk cHpm;aom
a0'em\vuPmudk tIPfjzifh ydkif;jcm;tmHkjyK kyfemrf IjrifaeyHkjzpfonf/
w&m;Iaoma,m*DwdkY emrlyy&dap'Pfa&mufvQif txufygyHkpHtwdkif; y&rwf
kyfemrfwdkYudk ydkif;jcm;jrif&rnf jzpfonf/ xdkuJhodkY rjrifao;ygu w&m;rjrifao;[l
rSwfyg/
w&m;usihfrI
Murf;onf
Ekonf?
em&Denf;onf
rsm;onf
taMumif;jyKp&mrvdkyg/ y&rwfkyfemrf trSefjrifrItay:rSmom qHk;jzwfyg/
tIPfjzifh zudkjrifyHk
yvyf ES i h f "mwf Bud K ;Oyrm/ / vnf y wf a eaom
"mwf q D t if * sif p uf wpf v H k ; &Sd
yvyfacgif;rS yvyfBudK;udk jzKwf xdkyvyfBudK;pESifh yvyfacgif;udk tenf;i,f
cGmxm;vQif yvyfBudK;xdyfrS vQyfpD;wef;onf ajy;xGufvsuf yvyfacgif;udk
oGm;wdkufaeonfudk jrifEkdifonf/ um,'Gg&rS "mwfav;yg; azmufjyefrIonf
yvyfacgif;ESihfwlonf/ um,oronf vQyfpD;wef;ESihfwlonf/ b0iftMunfonf
yvyfBudK;xdyfESihf wlonf/ vQyfpD;wef;udk ab;rSMunfhol ydkif;jcm;jrif&ouJhodkY
um,orudk tIPfjzifh uJhodkY ydkif;jcm;jrif&onf/ b0ifudk rSDaeaom
a0'emuEmudkvnf; yHkpHygtwdkif; IjrifEdkif&rnf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

167

]]a0'em0- tmHkudk cHpm;jcif;oabmonfomvQif/ twd- &Sd\/


wd- odkY/ t- xdk&[ef;\/ owd 0g ye- owdonfrlvnf;/
]ypKy|dwm}- a&S;Ixifonf/ a[mwd- jzpf\/}}

txufyg r[mowdy|meokwf ]]ypKy|dwm a&S;Ixifonf}} qdkonfrSm


cHpm;wwfonfh emrfw&m;wnf;[laom a0'emuEm\ y&rwfoabmoufoufudk
txufyg yvyfacgif;Oyrmtwdkif; owdjzihf wnfhwnfhrwfrwf xdyfwdkufIjrif&yHkudk
qdkvdkjcif;jzpfonf/ cHpm;rIa0'em\ y&rwfoabmudk rjrifyJ txifjzihf rSef;qIaejcif;
r[kwfonfudk w&m;usihfaom a,m*DwdkY txl;owdjyKyg/
]]a0'emok- a0'emwdkY ork',"rmEkyD 0g- t0dZm wPSm
]]or}}
[laom
jzpfaMumif;oabmudk
tzefwvJvJ
11
Ionfjzpfvnf; 0d[&wd- ae\/}}
txufygpmaMumif; a0'emjzpfaMumif; w&m;wdkYudk azmfjy&mwGif or
[laom tmHkESihfreudk qufpyfay;aom taMumif;aMumifh tmHk\t&omudk cHpm;aom
a0'emjzpfonf [laom tcsuf yg&Sdonf/ xdkYaMumifh 0dyemtIPfonf
txuf OyrmESihf jycJhaom b0ifrS tmHkqDodkY Twfwwfaom z"mwfESifh
cHpm;rIoabm
aqmifonfh
emrfy&rwf"mwfoabmowdudk
ydkif;ydkif;jcm;jcm;
wnfhwnfhrwfrwf jrifrS omvQif rdrdIaom tIPfrSefonf[k qHk;jzwf&rnf/
]]cHpm;rI]a0'em}udk rodonfjzpf 'kua0'emudk cHpm;aom xGufajrmuf&m
vrf;udk rawGUjrifaomoltm; trsufxGufrI ]y#dCmEko,} jzpf\/}}12

0dyemtIPf rpifMu,fao;aom a,m*Donf txufygtwdkif; tmHk\


t&omudk cHpm;onfhoabmaqmifonfh a0'emuEm emrfy&rwf"mwfoabmowdudk
ydkif;jcm;rjrifaomaMumifh ,if;tay: igcHpm;&w,f[k 'd|duyfojzifh trsufxGufrI
]y#dCmEko,} udef;um ESvHk;rom,mrI a'gre jzpf&onf/ xdka,m*Donf
ESvHk;rom,mrI
&Sdaeao;oa&GU
0dyemPf
qdkufa&mufrnfr[kwfyg/
xdk'kua0'emrS a'greudk a&SmifvTJ w&m;&SmrnfqdkvQif rnfonfhenf;jzifh
w&m;&Smapumrl r*fzdkvfrS tvSrf;a0;vsufyif &Sdaernf/
y&dnmoHk;yg;0ifyHk
wy&dnm/ /k y f \ azmuf j yef r I y &rwf o abmud k vnf ; aumif ; ? 'G g &ES i f h b 0if
(emrfy&rwf)udk qufpyf Twfay;aeonfh z(emrfy&rwf)\oabmudkvnf;aumif;?
b0if(emrfy&rwf) tmHk\t&omudk cHpm;aeonfh a0'em(emrfy&rwf)\ oabmudk
vnf;aumif;?
,if;wdkY\
udk,fydkifobm0vuPmrsm;udk
odjrifaejcif;onf
wy&dnm rnf\/
11

r[mowdy|meokwfed,? q&mawmfOD;Ak"frl? a0'emEkyem? ESm-77


oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? a0'emoH,kwf? o*gxm0*f? y[meokwf-251 ESm402
12

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

168

wD&Py&dnm/ /yHkpHESihfwuGazmfjyxm;aom tIPf\tmHkjyK&m azmfjyumrQom&Sdaom

azmufjyefrIkyfy&rwf? xdkkyfudk b0ifrS ajy;Twfaeaom raemorwnf;[laom


(emrfy&rwf)? tmHk\ t&omukd cHpm;aeaoma0'em (emrfy&rwf)paom kyfemrfwdkYudk
vuPma&;oHk;yg; (omrnvuPm)jzihf IjrifEdkifjcif;onf wD&Py&dnmrnf\/
y[mey&dnm/ /txufygkyfemrfwdkYtay:wGif tIPfw'*Ftcdkuf t0dZm wPSm
'd|d paom qdkif&mudavomw&m;wdkYtm; y,fEdkif xdkudavomwdkY\ ESdyfpufrIrS
w'*FvGwfajrmufoGm;jcif;onf y[mey&dnmrnf\/
a0'emur|mef;wdkif; txufygy&dnmoHk;yg;\oabmudk em;vnf,lyg/
plVaomwmyef
txufyg kyfemrfwdkYudk ydkif;jcm;jrifNyD; taMumif;tusKd; oHk;oyfqifjcifEdkifaom
tcg IqJtcdkuf plVaomwmyefPfjzihf w'*FjynfhpHkoGm;NyDjzpfonf/
opmav;yg;0ifyHk
okctmHk 'kutmHk wpfzufzuf uyfNidvdkaom wPSmonf ork',opm?
azmufjyefrIkyfESifh xdktmHkodkY Gwfaeonfh raemor? b0if tmHkudk
cHpm;rIoabm a0'em (emrf) wdkYonf 'kuopm? okctmHk 'kutmHkwpfzufzuf
wPSmonf uyfNidcGifh r&atmif tmHkESpfckudk tnDtrQodatmif owd Pf ynm
paom
r*if&Spfyg;tm;
avsmfnDpGm
0D&d,xm;
tm;xkwfaejcif;
(abmifcsdefudkufaejcif;)onf
r*opm/
okctmHk
'kutmHkwdkY
tay:
wzufowfuyfNidvdkaom
wPSm
csKyfNidrf;rIESifh
tqdkyg
tmHkwdkY
'd|d
0dpdudpmudavomwdkY
avmuDw'*Fr*faMumihf
tvdkvdkcsKyfNidrf;aejcif;onf
eda&m"opmwdkY toD;oD; jzpfMuonf/
owdy|mefw&m;av;yg;0ifyHk
kyfy&rwf azmufjyefrIoabmudk Ijcif;onf um,mEkyemowdy|mef? cHpm;rI
a0'em
y&rwfemrfudk
Ijcif;onf
a0'emEkyemowdy|mef?
TwfrIoabmudkIjcif;onf
pdwmEkyemowdy|mef?
xdkoHk;rsKd;wdkYtay:vuPmoHk;yg;jzifhIjcif;onf "rmEkyem owdy|mefrnf\/
xdkuJhodkY 0dyem\ tIcH&m y&rwfkyfemrfrsm;udk ,ckuJhodkY wdwdusus
xifxif&Sm;&Sm;odjrifrSomvQif
rdrdusihfpOfESifh
w&m;awGUonfrSm
rSefonf[lvnf;aumif;? rdrdtm; TefMum; jyoenf;ay;aom q&monfvnf;
rSefonf[l vnf;aumif; qHk;jzwf&rnf/
y#dporkyg'f jzwfoHk;jzwf oabmw&m;
abmifcsdefudkuf b0ifusNyD;onfhaemuf &&Sdaom owd Pf ynmwdkYESifh
,SOfaom orm"donf 0dyemorm"dtjzpf ajymif;vJNyD; azmufjyefrIoabmoufouf
kyfy&rwfudk vnf;aumif;? tmHkodkY ajy;Twfaom raemorudkvnf;aumif;?
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

169

tmHk\t&omudk cHpm;wwfaom a0'em (emrf)wdkYudk vnf;aumif; IjrifEkdifpGrf;


&SdoGm;NyD jzpfonf/
(1)xdkuJhodkY ypKyef cHpm;rIoabm a0'em(emrf"mwf)udk a0'emtwdkif; pifMu,fpGm
odojzifh a0'emwGif&yfum "mwfav;yg;azmufjyefrIrS oufom&mudk awmifhwaom
wPSm uif;jywfonf/ (a0'emrSwPSm wpfjzwf)?
(2)txufyg y&rwfkyfemrfwdkYudk ydkif;jcm;jrifojzifh t0dZmcsKyfoGm;NyD; tw'd|dESihfwuG
jzpfaom cEmtdrfudk oufomatmif jyKvkyfvdkrI ocFg& trsKd;rsKd; csKyfoGm;onf/
if;ocFg&wdkY csKyfojzifh tyg,fy#doaE csKyfonf/ (ocFg&ESihf 0dnmPfwpfjzwf)?
(3)xdk0dnmPf csKyfjcif;aMumihf 'k*wdb0kyfemrf csKyfonf/ b0csKyfojzihf tyg,f'k*wd
ZmwdcsKyfonf/ (b0ESihf Zmwdwpfjzwf)
azmufjyefrI y&rwfkyf\oabmudk oabmtwdkif;odjrifojzifh a>rav;aumif\
tqdyfESifhwlaom
"mwfBuD;av;yg;ESdyfpufrI
*[udkufjcif;rSvnf;vGwfonf/
a'grepdwf
csKyfonf/
kyfazmufjyefESdyfpufrI&Sdaevsuf
IqJrSmyif
azmufjyefaeonf[k kyfy&rwf oabmoufoufudkom od ylonf[l odaompdwf?
wif;onf[l odaompdwf? emw,f[l odaompdwfwdkYESifh oufomvdkaom
avmbpdwf? rcHEdkifbl;[laom a'gopdwf? ajc vuf udk,f acgif; paom
'd|dESifh,SOfaompdwfwdkY xdktcsdefwGif jzpfrvmawmhyg/ jzpfp&m r&Sd ysufp&mvnf;
r&Sdawmhojzifh wPSm rme 'd|dpdwfwdkY jzpfysufqHk;ae awmhonf (avmuDw'*Fr*f)/
odkYaomf Oyg'gef rudef;aom Oyg'geuEm jzpfonfh tIPfpdwfESifh tIcH
y&rwfkyfemrfwdkYonfum; jzpfysuftpOfwef;ESifh &Sdaeao;onf/ xdktcsdef ypKyef
Oyg'gefESihfwuG
jzpfaom
Oyg'geuEm
(wPSm
rme
'd|dpdwfwdkY)
jzpfysufqHk;oGm;onf/
rlv&d,mykxfudk zsuf aemifwzef jyefusifhvQif wPSm rme 'd|dwdkYudk
abmifcsdefusifhpOfESifh wzefjyef y,fcGm&onf/ tavhtusifhrsm; 0oDabmf
tm;aumif;vmygu xdkabmifcsdeform"dudk tvG,fwul xlaxmifEdkifpGrf; &SdvmNyD;
&d,mykxfav;yg;vHk; y&rwfkyfemrfwdkYudk IjrifEdkifonf/
tmoD0daomyrokwefESifhqufpyfyHk
txufygusifhpOfudk tmoD0daomyrokwefjzifh udkufndjy&aomf "mwfBuD;av;yg;
azmuf j yef & m ted | mHk wpf z uf w nf ; od k Y pd w f u d k a ygif ; vQif a>rBuD ; av;aumif
tudkufcH&rnf/ xdktcg igcEmudk,fyJ ylw,f wif;w,f vIyfr,f jyifr,f rr,f
a&TUr,f [laom wPSm rme 'd|d jzpfay:vmonf/ r&Sdynwfudk tmHkjyKonfh 'd|djzifh
pGJ,ltyfaom
"mwfav;yg;azmufjyefrI yl wif; xHk usif paomkyfw&m;wdkYonf
lykyg'geuEm
ylw,f wif;w,f awmifhw,f [k trnfonmay;aom onKyg'geuEm
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

170

"mwfav;yg;azmufjyefrIudk tmHkjyKcHpm;aom a0'Ekyg'geuEm


"mwfav;yg;azmufjyefrIudk vIyfr,f jyifr,f ponfjzifh ESvHk;oGif;BuHpnfjcif;?
jyKjyifay;jcif; ponfwdkYonf ocFgkyg'geuEm
xdkynwftmHkrsm;udk odaeaompdwfonf 0dnmPkyg'geuEm
xdkOyg'geuEm jzpfaejcif;onf vlowform;ig;a,muf\ towfcH&jcif;ESifh wlonf/
ESmoD;0xdcsuf |mHkudk wpfzufwnf; uyfaernfqdkvQif eED&m*wnf;[laom
twGif;vl,Hk vlowform;\ towfcH&jcif;ESifh wlonf/
abmifcsdefenf;jzifh owd orm"d [laom Oypm&orm"drS tyemorm"dodkY
pdwfudk
a&mufatmif
ydkYaejcif;onf
txufyg
a>rav;aumif?
vlowform;ig;a,muf?
twGif;vl,Hk
vlowform;wdkYrS
vGwf&modkY
]]zaemifhESifhwifyg;
wom;wnf;usatmif
ajy;aebdouJhodkY}}
wNydKifwnf;
ajy;aejcif;jzpfonf/
tukodkvfaZm tvsifjywf b0ifusoGm;jcif;onf txufyg &efoloHk;rsKd;wdkY
rvkdufEdkifawmhyJ xdk&efoloHk;rsKd;wdkYu pdwfudk pGefYvTwfvufajrmuf tIH;ay;vdkufjcif;ESifh
wlonf/
tI Pf o nf qd k c J h NyD ; y&rwf k y f e mrf E S p f p H k tmHk {u* w morm"d j zif h
wnfaejcif;onf &efoloHk;rsKd;rS vGwfajrmuf&m e,fajr wnfaejcif;ESifh wlonf/
,ck IjrifNyD;cJhaom kyfy&rwf azmufjyefrI? emrfy&rwf TwfcHpm;rIwdkYonf
tusKd;w&m; tIcHkyfemrfrsm; jzpfonf/
usihf p Of \ oabmudk oHk ; oyf M unhf a omf ES m oD ; 0xd c suf ok c tmHk
uyfNidvdkaom avmb (tbdZm)? 'kua0'em uyfNidum wEkHYEkHYqif;&Jjcif; a'gre
paom tukokdvfw&m;wdkYonf pdwfudk rvGwfwrf; zrf;wG,faeaMumif; awGU&rnf/
xdkokc 'ku tmHkwpfckck wnfaevQif tbdZmESihf a'gre wpfckck
uyfaernfjzpfonf/ okc 'ku pdwfudk wzufowfwnf; wnfraeatmif okc
'kutmkHudkyif ur|mef; jyefjyKjcif; jzpf o nf / ok c 'k u tpG e f ; ES p f z uf
owd r Qxm;rI rem;jcif ; ES i h f 0D & d , xm;rI rtm;jcif;wdkYaMumihf wPSmESihfwuG
tukodkvfapwodufwdkY pdwfudk uyfcGihfr&rI jzpfaponf/ odkYaomf wPSmuvnf;
pdwfudk okc 'ku tmHkwpfckckodkY vdkufvHzrf;uyf&ef tm;xkwfaeqJjzpfonf/ pdwfudk
wPSmESihf o'g owd ponfh ukodkvfapwodufwdkY wNydKifwnf; NydKifvkaomtusihf
jzpfonf/ tm;om&mEdkifrnf jzpfonf/ rdrdbufu Edkifvkdaomf wG,fuyf&ef
BudK;pm;aeonfh wPSm\vufrS pdwfudk tm;ig;yg; tjynfht0jzihfh Edkifatmif
vk,l&rnfjzpfonf/ wPSmonf pdwfwGifwG,fuyf&ef ae&m r&awmhaomtcg
wPSmaZmtvsif Nidrf;oGm;aomaMumihf b0ifNidrf;usoGm;onf/ pdwfonf okc'kurS
vGwf Oayuma0'emESifh,SOfaom {u*wmorm"dodkY qdkufa&mufoGm;jcif; jzpfonf/
abmifcsdefusihfpOfonf 0dyem,meduusifhpOf jzpfojzifh pdwfudktkyfcsKyfaom
wPSmudk pdwf ruyfNidatmif o'g ynmjzifh wdkufdkuf y,fcGmNyD; pdwfoefY&Sif;atmif
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

171

usifhaomusifhpOfjzpfonf/ qufvuf pdw0dok'dusifhpOf 'kwd,qifhtwdkif; usifhpOf


wufEdkifonf/

3?1?2/ (32)aum|motajccH 0dyemur|mef;


,ck a zmf j yrnfh (32)aum|motajccH 0d y emur | mef ; onf rnf o nfh
ur|mef;enf;jzifhrQ tajccHorm"d xlaxmifxm;rI r&SdyJ wdkufdkuftmHkjyK
IyGm;Edkifaom oD;jcm;ur|mef;enf; jzpfonf/ usifhpOfonf &d,mykxfav;yg;
rdrdESpfoufovdk yGm;rsm;Edkifonf/ yGm;rsm;onf qdk&mvnf; ur|mef;tmHkay:rIonf
rdrd\ o'g qE 0D&d,tm; tenf;trsm;ay:om rlwnfonf/
usifhpOfrusifhrD a&SUtzdkY atmufygtwdkif; cH,lcsufrsm;udk arG;jrLxm;&rnf/
pdwfonf tmHk tNrJvdkvdk ,dkpD;aeonf/ ,dkpD;orQ tmHkay:vnf;
Oyg'geftm;jzifh jyefpGJonf/ xdkOyg'geftpGJaMumifh b0'ku&&Sdjcif;jzpfonf/ om;pGJ?
orD;pGJ? tazpGJ? tarpGJ? b0pGJ? tdk;pGJ? tdrfpGJwdkYaMumifh raumif;aomb0odkY
a&muf&SdMu&onf/ rpGJcsif tpGJjzwfrnfqdkvQifvnf; vG,fvG,fESifh jzwfr&/
omoemESifhvnf;BuHK? vlUb0ESihfvnf;BuHK? TefMum;jyornfhq&mESifhvnf; qHkygvsuf
&&Sdaom tcGifhta&;udk r,lyJ woHo&mvHk;u pGJvmaom 0wKpGJ umrpGJwdkYudk
xyfpGJonfhtvkyf qufvkyfaernf qdkvQif ighavmuf rdkufonfh yk*dKvfr&Sdbl; [l
rdrdpdwfudkrdrd qHk;ryg/ aorS aemifw r&rdatmif raocif &orQtcsdefudk tcsnf;ESD;
tjzpfrcHawmhyJ BudK;pm;tm;xkwfrnf [laom cH,lcsuf arG;jrLyg/

oHk;oyfqifjcifyHk
]]trSefrjrifawmh wPSm0ifonf/
rSm;odawmh 'd|dNidonf/
vlr[kwfwmudk vlvkyfrdaomaMumifh
tyltIyfESifh oHo&m&SnfcJhNyD/}}
a&xnfhaomtdk;udk qeftdk;[k ac: roifhawmf/ a&&Sdygvsuf qeftdk;[k
pGJ,ljcif;onf t"r pGJ,ljcif;omjzpfonf/ cEmvnf; a&xnfhxm;ygvsuf vl[l
a,musfm;rdef;r[l pGyfpGJjcif;onf rw&m;t"r pGJ,ljcif;jzpfonf/ qHyif? taMum?
trQif? vufonf;ajconf; ponf pkaygif;xm;aom txkyfudk vl a,musfm; rdef;r
[l t"rpGJ,laejcif;onf roifhawmf/ r&Sd r[kwfonfudk t&Sdt[kwfxifNyD;
Budrfzefrsm;pGm odcJh pGJcJh&onf/ if;tpGJonf rdpm'd|dpGJjzpfonf/
trSef&Sdonfudk trSeftwdkif; rMunfhyJ trSefr&Sdonfudk trSef&Sdonf[k
pGJ,lrdaomaMumifh
wPSm
'd|dESihfwuG
uH
udavomwdkY
jzpf&onf/
xdktukodkvfw&m;rsm;
csKyfNidrf;vdkvQif
trSef&Sdonfudk
trSefMunfh&rnf/
trSefodoGm;vQif t"rwnf;[laom a,musfm;pGJ? rdef;rpGJ? tazpGJ? tarpGJ? om;pGJ?
orD;pGJ jyKwfrnf/ zefwD;NyD; I&onfvnf; r[kwf/ qHyif? vufonf;? arG;nif;?
oGm;paom
kyftpkta0;rsm;udk
t&Sdudkt&Sdtwdkif;
ododaeatmif
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

172

Budrfzefrsm;pGmIaevQif r&SdpGJtrSm;pGJjyKwfNyD; t&SdpGJ trSefpGJ pGJvmrnf/ qHyif? arG;nif;?


ajconf;? vufonf; ponfh (32)aum|mo tpkta0;wdkYonf a,musfm; rdef;r
r[kwf? toufvdyfjymr[kwfonfh trSef&Sdaom kyftpkta0; oufoufrQygvm; [l
Pfjzihf jrifNyD; Budrfzefrsm;pGm jyefpGJ&rnf/ if;onf orm'd|djzpfonf/

usifhpOfwufykH
tajccHtmemyge ur|mef;usifhpOf tmemygeowdorm"djzifh vnf;aumif;?
trSwfpOf(6) r[myvifusifhpOf tIPfjzifhvnf;aumif; tdk;pkpaom (32)rsKd;aom
aum|mowdkYwGif
wpfrsKd;rsKd;udk
(odkY)
tukefvHk;udkyif
IjrifEdkifaMumif;
azmfjycJhNyD;jzpfonf/
tu,f txufygusifhenf;rsm;udk tajccHrI r&SdyJ usifhvdkygu tdk; tom;
taMum ponfwdkYwGif rdrdESpfouf&m aum|mowpfck (odkY) tm;vHk;udk Pfjzifh
jrifae&bdouJhodkY tmHkjyKum ]]tdk; tdk;}} [lvnf;aumif;? ]]tom; tom;}} [l
vnf;aumif; pdwfjzifh yGm;aeyg/ pdwfjzifhyGm;&jcif;rSm tajccH orm"dxlaxmifcJhrI
r&Sdojzifh ysHUvGifhrI r&Sdatmif onmay; yGm;ae&jcif; jzpfonf/ yGm;ae&if;
pdwfysHUvGifhrI&Sdu tmHk,dkpD;rIudk tvdkrvkdufyJ csufcsif;pdwfudk ur|mef;tmHkodkY
odrf;qnf; jyefyGm;yg/
tu,f aum|motmHk xif &Sm ;rI enf ; ao;vQif cEm \ xif &Sm ;&m
tmHkjzpfaom
qHyifwpfrsKd;wnf;udk
vnf;aumif;?
vufonf;wpfrsKd;wnf;udk
vnf;aumif;? tom;wpfrsKd;wnf;udk vnf;aumif; wpfrsKd;csif;pl;pdkuf pdwfxJwGif
pGJaeatmif
yGm;yg/
wHpufNrdwfu
usaoma&aygufonf
tcsufrSefrSef
tcsdefrsm;pGmusojzifh ausmufom;yif csKdifhpm;cH&onf/ trSef xif&Sm;&Sdaom
kyftpkta0;udk jrifEdkif&rnf[laom tvGef xuf o ef a om pd w f q E j zif h yG m ;vQif
I j rif v mEd k i f y gvd r f h r nf / wpf r sKd ; jrif v Qif usef(32)aum|moudkyg jzefYIyGm;yg/
xdkuJhodkY yGm;ygrsm;aomf a,musfm; rdef;r [laom trSwfonmonfvnf;aumif;?
ajcvuf udk,f acgif;[laom trSwfonmwdkYonf vnf;aumif; csKyf tdk;
tom; taMumpaom (32)aum|mo bm0emonmonf xif&Sm;jzpfay:vmvdrfhrnf/
xdkodkYxif&Sm;vmvQif ]]tdk; tdk;}}[lvnf;aumif;? ]]tom; tom;}}[l
vnf;aumif; pdwfjzifhonmay;rI rjyK&awmhyg/ xdk (32)aum|mo edrdwfudk Pfjzifh
Ivsuf xdktdk; tom; taMum ponfwdkYonf igzefwD;wmr[kwf? igr[kwf?
igOpmr[kwf? a,musfm;rdef;rr[kwf? yk*dKvf ow0gr[kwf? toufvdyfjymr[kwf?
taz tarwdkYu zefwD;xm;wmvJ r[kwf? twdwf (t0dZm wPSm Oyg'gef uH
urb0)
taMumif;wdkYaMumifh
jzpfay:vmaom
tusKd;w&m;
e*dkobm0
kyftpkta0;ygvm;? (32)aum|mo kyfw&m;oufoufrQygvm;[l ynmjzifh
ydkif;jcm; Budrfzefrsm;pGm IrSwfyGm;rsm; qifjcif&rnf/
xdk(32)aum|mo kyftpka0;\jzpfyHkudk orm"djzifhIvsuf ynmjzifhyGm;ygrsm;aomf
kyfwdkY\ aygif;pkaerIoabm (0g) wpfppD zdkz&J jzpfaerIoabmudk xyfqifh
odjrifvmonf/
xdktcg
A[d'
tmHktrsKd;rsKd;udkvnf;
PfjzifhMunfhaomf
ouf&Sdow0g tmHkwdkY wpfppD zdkz&J NydKuGJaeyHkudk vnf;aumif;? oufrJht&m0wKwdkY
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

173

(Oyrm-opfyifwpfyif) toD; tyGifh t&Guf tcuf tvuf tacguf tayG;


yifpnf ponfwdkY wpfppD zdkz&J NydKuGJaeyHk oabmudkvnf;aumif; jrifaeonf/
xdkuJhodkY
twGif;tjyif
tjriftm;aumif;vmaomtcg
zdkz&JwpfppDjzpfaeaom
tmHktoD;oD;wdkY\ tysufoabmudk jrifojzifh rlvu a,musfm; rdef;r yk*dKvf
ow0g[k t&SdpGJ,lcJhjcif;onf r[kwfwmudk tl;BuD;yrm t[kwfxifaecJhjcif;
jzpfonfudk odum aemifwBuD;pGm &rdawmhonf/
cEmudk,ftwGif;&Sd tcRJovdyfrsm;? rpiftdwfBuD;rsm;? ydk; avmuf oefrsm;?
aoG;w&TJ&TJESihf
tom;rsm;
jrifawGU&aomtcg
tvGefrS
pufqkyf&GH&SmvmNyD;
vTifhypfcsifaom pdwfrsm; jzpfay:vmonf/ vlr[kwfonfudk vl[k xifcJhrIaMumifh
rowDzG,f&m tokbtxkyfcsif; *kPfcsif;NydKif? rmecsif;NydKif? ypnf;csif;NydKif?
tvScsif;NydKifaeMujcif;onf tl;xaeMujcif; jzpfonf[kom odjrifvmawmhonf/
t&m&mudk
rom,mp&m
tokbtjzpfom
jrifaeawmhonf/
xdkodkYtokb(o0dnmPu)kyf[kom
jrifaeojzifh
A[d'tmHkwdkYudk
rMunfhcsif?
rMum;csif? reHcsif? rpm;csif? rxdcsif? rawG;csifawmhyg/ emrfrTwfcsifawmhyg/
xdkYaMumifh emrfonf b0if Nidrf;aeonf/ xdkodkY Nidrf;aeNyD; tmHktoD;oD;wdkYtay:
twdwfu t,lrSm;? trSwfrSm;? todrSm;rsm;jzifh pGJ,lcJhonfudk trSm;[l
jyefvnfqifjcifoHk;oyfNyD; ypKyeftrSef&SdwmudktrSef&Sdygvm;[l Budrfzefrsm;pGm Pfjzifh
yGm;aevsuf tm;&auseyfaerdawmhonf/

aAmaZif(7)yg;0ifvmyHk
(32)aum|mour|mef;tmHkudk a&S;IrIonf owdoarmZif? xdkkyftpkta0;
ay: tokboabm? toufvdyfjymr&Sdaomoabm? a,musfm; rdef;r yk*dKvf
ow0g
r&Sdonfhoabm?
tESpfr&Sdonfhoabm?
rNrJonfhoabm?
ESdyfpufwwfonfhoabmwdkYudk qifjcifaejcif;onf "r0dp,oarmZif? trSef&Sdwmudk
trSefodvdkuf&ojzifh kyfay: 'd|dpGJuRwfjcif;aMumifh 'd|davmifNrdKufrIrS vGwfvmonfudk
oabmusESpfoufaejcif;onf
yDwdoarmZif?
rdrdIrSwfonfh
ur|mef;ESihf
rdrdIrSwfEdkifcJhyHkwdkYaMumifh
udk,fpdwfESpfyg;
csrf;omaerIonf
y'doarmZif?
qufumqufum IrSwfoHk;oyfaejcif;onf 0D&d, oarmZif? ur|mef;tmHkay:
ajzmifhrSefatmifIrSwfyGm;rsm;aejcif;onf orm"doarmZif? okctmHktay: uyfNidvdkrI
(tbdZm)ESifh
rESpfoufzG,f&mtmHktay:
ESvHk;rom,mrI
(a'gre)wdkYudk
pGefYvTwfaejcif;onf OayumoarmZif paom aAmaZifw&m;rsm; xif&Sm;ay:vmonf/
pdwfuvnf; tmHkESifhuif;vGwf raeEdkif/ A[d' (32)aum|mo tpk (toD;
tyGifh ponfhtpk)tmHkwdkYESihfvnf;aumif;? rdrdcEmtwGif; tpkta0;wdkYESihfvnf;aumif;?
Iygrsm;vmaomtcg
wpfppD
NydKuGJysufpD;aeonfhoabmudk
jrifvm&onf/
ur|mef;edrdwf rsm;udk tjriftm;aumif;vmaomtcg aygif;pkaeonf[krjrifawmhyJ
b,ftmHkMunfhMunfh
Munfh&if;ESifhyif
zdkz&J
ysufpD;aeonfh
oabmudkom
jrifae&awmhonf/ ajy;aeaom um;udkyifMunfhu tysufyHkBuD; a&GUoGm;aeonfudkom
jrifaeonf/ awGUjyefawmhvnf; tysufcsnf; jrifaeojzifh xdktysufrsm;udk MunfhNyD;
aMumuf&GHUvmum ab;qdk;ESifh BuHKawGUae&ovdk jzpfaeonf/ xdkYaMumihf pdwfonf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

174

qif;&JrIESifhom BuHKawGUae&awmhonf/ A[d'tmHkudk pGefY aejyefawmhvnf; rdrd\


cEmtdrfrl pdwfonf pGefYvnf;rpGefYEdkif/ xdkYaMumifh wpfppD zdkz&J NydKuGJaerI
kyf\(32)aum|mo tokbtmHkESihf raygif;oif; csifaomfvnf; aygif;oif;ae&ojzifh
tNrJwrf; pdwf\ qif;&Jjcif;ESifh awGUBuHKae&onf/
xdkuJhodkYjzpfaejcif;onf ouf&Sdkyfay:o0dnmPutokbtjzpfjzifhvnf;aumif;?
Moumoavmutay:
t0dnmPu
tokbtjzpfjzifhvnf;aumif;
jrifaejcif;jzpfonf/
xdktjriftrsKd;rsKd;aMumifh a,m*D\PfwGif ighcEmudk,f[l vnf;aumif;? igyJ
[lvnf;aumif;? om,mzG,f[lvnf;aumif; pGJ,lvdkrIrsm;udk pGefYvTwfcsifaompdwfrsm;
wzGm;zGm; ay:aygufaeonf/ aemifuJhodkY b0ESifhcEm &&SdOD;rnfudk rvdkcsif
rawmifhwcsifawmhyg/
umr*kPftmHkwdkYtay:
wG,fwmodrf;ydkufvdkrIrsm;udk
vnf;aumif;? igrSig[l rme axmifvTm;rIrsm;udkvnf;aumif; pGefYvTwfvdkaom
pdwfqErsm; wzGm;zGm; jzpfay:vmonf/
xdkuJhodkY a,m*D\ pdwfqif;&Jae&jcif;onf kyfwdkY\ obm0trSefudk rodyJ
ysufaew,f? tokbyJ? &GHp&myJ ponfjzifh onmay; Iodaejcif;aMumifhvnf;aumif;?
xdkkyfysuftmHkwdkY\ "roufoufudk rodjrifao;vnf;aumif;? rodcsifvnf;od?
odcsifvnf;odae&ojzifh qif;&Jaejcif; jzpfonf/
xdktcg a,m*Donf qifjcif\/ 'Dkyf wpfppDjzpfaerItmHkudk jyefvnf oHk;oyf
ajz&Sif;rSomvQif vGwfawmhrnf[k qHk;jzwfvdkufonf/ xdkYaMumihf kyfwdkY\ wpfppD
jzpfaerIudk
tmHkr,lawmhyJ
'DkyfysufwdkYonf
b,fvdkaMumifhjzpfvmwmvJ?
b,foabmvJ [k taMumif;udk &SmazG oHk;oyfvdkaom qErsm; jzpfay:vmonf/
xdkrS quf usihfpOfwufEdkif&ef a&SUwGif a&;om;azmfjyrnfh "mwfav;yg;usifhpOfESifh
b0ifydkif; usifhpOfwdkYudk usifhBuH tm;xkwfyg/
rSwfcsuf/
/(32)aum|mour|mef;tmHkonf orxedrdwf[kqdkNyD; 0dyemPf\
tmHkr[kwf[k,lqMuonf/
0dyemPf[lonf
t&dyfedrdwfr&Sdaom
oabmoufouf rQom I&onf/ (32)aum|motmHkonf oPmefedrdwf&Sdojzihf
0dyemr[kwf[kqdkum xdkur|mef; edrdwfudk zsufypfMuonf/ oabmqdkonfrSm
Pf\t&mjzpfonf/ xdkPf\ tmHkjyK&monf kyfESifhemrf ESpfrsKd;om&Sdonf/
tcef;(1) kyftqihfqihfudk cGJjcm;cJhNyD;NyD/ tEykxkZOfwdkYonf kyftay: ajc vuf
udk,f acgif;? a,musfm; rdef;r? acG; iSuf Muuf ponfjzihf t0dZmrmeynwf
t&SdpGJpGJxm;onf/ xdkynwfpGJudk (32)aum|moynwfjzihf tpm;xdk;ajymif;odum
y,fcGmvdkufonf/ tdk;pkynwf tmHkjyKEdkifojzihf a,musfm; rdef;r ajc vuf udk,f
acgif;
ynwfcsKyfNidrf;onf/
tdk;pk[k
odaeao;vQif
orxtmHkjzpfonf/
xdktdk;pk\oabmudk
PfjzihfoHk;oyfaomtcg
0dyemjzpfonf/
xdkoabmudkjrifojzihf a,musfm; rdef;r paom 'd|djyKwfonf/ umr &m* a'gowdkYudk
tIPf w'*F y,fonf/ oabmudkroHk;oyfyJ tmHkt&Sdtwdkif;odaeygu
kyfudkjrifvnf;orx? emrfudk jrifvnf;orxom jzpfonf/ tb,fhaMumihfqdkaomf
xdkkyfemrfwdkYonf tmHkjyKaom pdwftm; udavomrS Nidrf;at;apaomaMumifh jzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

Pftm;jzihf
oHk;oyfvQifrl
0dyemoabmudk
w&m;usihfaoma,m*DwdkY txl;owdjyKyg/

175

aqmifonf/

xdkoabmudk

3?1?3/ "mwfav;yg;tajccH 0dyemur|mef;


,ckazmfjyrnfh "mwfav;yg;tajccH 0dyemur|mef;onf rnfonfh
ur|mef;enf;jzifhrQ tajccHorm"d xlaxmifxm;rI r&SdyJ wdkufdkuftmHkjyK
IyGm;Edkifaom oD;jcm;ur|mef;enf; jzpfonf/ xdkYaMumifh "mwfav;yg;ur|mef;udk
a&SUazmfjycJhaomur|mef;tm;vHk;udk
BudKwifusihfBuHxm;rIr&SdyJ
usihfEdkifonf/
"mwfav;yg;
oufouf
IrIonf
um,mEkyemowdy|mef
jzpf
"mwfav;yg;azmufjyefrI\ | ted| &oudk cHpm;aom emrf\vuPmudk IrIonf
a0'emEkyemowdy|mef jzpfonf/

usifhpOfwufyHk
cEm\ (&d,mykxf) xl;jcm;aom (0g) xif&Sm;aom tmHkjzpfonfh yuwd
SLaeaom 0ifav xGufavudk tmHk,lvdkufyg/ rdrdtvdkjzifh SLdIufrI rjyK&/ xdktcg
jyify0ga,m"mwfu tvdkvdk jyKjyifonfhoabmjzifh jyifyrStwGif;odkY wGef;0ifvmvdkuf?
olUtvkdvdk&yfoGm;NyD; wzef olUtvdkvdk twGif;rS jyifyodkYuefxGufoGm;vdkuf
jzpfaeonfudk owdxm;IMunfhaeyg/ xdkodkY wGef;wvSnfh uefwvSnfh tjyeftvSef
jzpfaeonfh oabmudk owdtpOfxm;IMunfhaeyg/
aocsmpGm qef;ppfMunfhvdkufyg/ kyfcEmBuD;\ yuwdoabmonf jyify
0ga,m"mwfudk oGif;,lvdkuf? wzef twGif;rS uefxkwfvdkuf oabmaqmifaeonfudk
Pfjzifh Munfhyg/ xdkodkY wGef;wvSnfh uefwvSnfh jzpfatmif jyKjyifonfhoabmonf
ighkyfvm;?
ighoabmvm;?
ightwGuf
igjyKjyifaewmvm;
(odkY)
igjyKjyifay;aewmr[kwfyJ
olUoabmolaqmifaewmvm;[k
pdppfMunfh&rnf/
tu,f tdyfonfhtcgvnf; uJhokdY SLdIufaeonf/ olUoabmolaqmifum
SLIdufaeonfudk rdrdtaeESifh jyKvkyf ae&ovm;? odkYwnf;r[kwf rdrdtaejzifh
rjyKvkyfyJ olUobm0 olUoabmolaqmifNyD; SLdIufaewmvm;[k oHk;oyfMunfhyg/
tdyfaysmfaepOf igSLdIufaewm r[kwfonfhoabmudk oHo,r&Sd odygvdrfhrnf/
oYdkqdkvQif igSLdIufaewm r[kwf/ tdyfaysmfaejcif;aMumifh bmrSrod? ]]ig
SLvnf;SL&?
tdyfvnf;tdyf&?
dIufvnf;dIuf&}}[lvnf;
oHk;oyfjcif;r&Sday/
xdkoabmwdkYudk qef;ppfMunhfrnfqdkvQif wGef;wvSnfh uefwvSnfh SLIdufaerIonf
igSLwmr[kwf? igIdufwmr[kwf? igr[kwf? wdkufwGef;olr&Sd? EdI;aqmfolvnf;r&Sd?
yk*dKvfr&Sd?
ow0gr&Sdygvm;
[l
oHk;oyfaeyg/
cEmtdrfBuD;onf
uHowdt[kefaMumifh olUtvdkvdk jyKjyifaeonfhoabmygvm;[k Pfjzifh pGJNrJatmif
Budrfzefrsm;pGm oHk;oyfay;yg/
uJhodkYtm;jzifh xrif;pm;aeonfhtcgwGifvnf;aumif;? a&csKd;aeonfhtcgwGif
vnf;aumif;? vrf;avQmufaeonfhtcgwGif vnf;aumif;? pum;ajymaeonfhtcgwGif
vnf;aumif;? tcsdefra&G; ae&mra&G; SLdIufaejcif;onf ighoabm r[kwfygvm;/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

176

ighom; ighr,m;ESifh ighudk,fjzpfatmif igzefwD;xm;onf rSefcJhvQif rtdkatmif


rematmif raoatmifvnf; zefwD;Edkif&rnf/ ,ck kyfBuD; igzefwD;xm;vdkY
igtouf &Sifaewm r[kwfygvm;/ olUoabm olaqmif? olUtvkyfolvkyf?
e*dkkyfBuD;ygvm;/ ighkyfr[kwf? ighcEm r[kwfygvm;[k qifjcif oHk;oyfaeyg/
wGef;uefSLdIufaeonfhoabmudkvnf;
owdrjywfxm;aeyg
(owdoarmZifESifh"r0dp,oarmZif)/ xdk0ga,m"mwfaqmifaerIudk rSefrSefIyGm;ae&if;
0ga,m\xl;jcm;rIowdwpfck
xyfqifhay:vmonf/
0ifav0ifonfhtcg
at;oabmaqmifNyD; xGufavjyefxGufonfhtcg aEG;oabmaqmifaeonf (awaZm
vuPm)udk xif&Sm; odjrifvmonf/ at;wvSnfh aEG;wvSnfh (awaZm)?
wGef;wvSnfh uefwvSnhf (0ga,m) jzpfonfudk rSefrSef owdxm;aeyg/
cEmtdrfBuD;onf jyify0ga,m? awaZmwdkYudk cEmtwGif;odkY tm[m&tjzpf
tvdkvdk axmufyHhaeonfh oabmudk jrifvmygvdrfhrnf/ avvdk avjznfhaeonfh
oabmESifh tyltat; vdk tyltat; jznfhaeonfhoabmudk Pfjzihf qifjcif
oHk;oyfaeyg/ wGef;avonf rnfonfhae&mu pwifrSef; rodyJ 0ifa&mufvmNyD;
uefavonfvnf; b,fupwifvmrSef;rodyJ jyefxGufoGm;onf/ wnfNidrfrIr&Sd/
tNrJwrf; ajymif;vJaeonf/ wGef;NyD;vQifuef? uefNyD;vQifwGef;? at;NyD;vQifaEG;?
aEG;NyD;vQifat;?
ajymif;vJaeonfhoabmudkvnf;
Iaeyg/
jyKjyifwwfonfh
kyfoabmonf trSef&SdNyD; jyKjyifay;ol yk*dKvfow0g toufvdyfjymr&SdaMumif;udkvnf;
Pfjzifhjrifatmif Iaeyg/ xd k j yKjyif w wf o nfh k y f w &m; 0ga,m"mwf wG e f ; uef r I
rjyKEd k i f a tmif
(0g)
0ifavxGufavudk
&yfoGm;atmif
rdrd(tw)tvdkjzifh
wm;qD;&yfMunfhyg/ wm;qD;r&yJ wm;qD;olrdrd(tw)u tHI;ay;vdkuf&ygvdrfhrnf/
kyfocFg&w&m;wdkYonf jyKjyifolr&SdyJ tvdkvdk jyKjyifrIoabmaqmifovdk zsufqD;ol
r&SdyJ
olUoabmtwdkif;
tvdkvdk
csKyfNidrf;oGm;onfh
oabmudkvnf;
PfjzifhIqifjcifaeyg/
igSLwm igIdufwmvnf;r[kwf? at;avjzpfatmif igzefwD;wmvnf;r[kwf?
aEG;av jzpfatmif igzefwD;wmvnf;r[kwf/ at;rI aEG;rI wGef;rI uefrI
tjyeftvSef ajymif;vJaqmifaerIESifh tvdkvdkjzpfay:vmrI? tvdkvdkcsKyfrI? tvdkvdkaqmifrI
ponfh kyfocFg& tedpcsuf tewcsufudkyg PfrSmay:atmif ESvHk;oGif;qifjcif&if;
xGufav 0ifavudk tpOfowdxm;aeyg/
qufvuf IaevQif cEmtdrfonf pufkyfyrm aqmifaeonfudk tIPfjzifh
awGU&ygvdrfhonf/ tkyfozG,f jzpfrSef;odav MunfhIae&onfrSm "roabmay:av
jzpfum rdrdIae&onfudk yDwdjzpfvmonf (yDwdoarmZif)/ rdrdw&m;IjrifrItay:
auseyfvmonf (y'doarmZif)/ ighkyfr[kwf? ighoabmr[kwf? obm0"rkyf?
avkyf? rD;kyfBuD;ygvm;/ tvdkvdk jyKjyifwwfonfh oabmaqmifonfh kyfBuD;ygvm;[k
PfrSmydk xif&Sm;vmonf/
uJhodkY SLae&if; tjriftm;aumif;vmNyD; jyifyav wdk;0ifvmonfhtcg
&ifbwf jrifhwufvmNyD; Adkufazmif;vmvdkuf? twGif;av jyefxGufvmaomtcg
&ifbwfedrfhqif;NyD; AdkufydefoGm;vdkuf? edrfhvdkuf jrifhvdkuf azmif;vdkuf ydefvdkuf
(trlt&m) olUoabmol aqmifaeonfh yx0D"mwf 0ga,m"mwfwdkY\ ocFg&
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

177

tewvuPmESifh
tedpvuPm
oabmudk
qifjcifaeyg/
Mumav
tjrifoefavjzpfNyD;
tjrif&Sif;vmygvdrfhrnf/
tIPf
wnfNidrfvmaomtcg
Adkuf[l rodawmhyJ ajymif;vJaerI oabmoufoufudkom odvmygvdrfhrnf/
xdkyx0D"mwf(0rf;Akduf)\ oabmonfvnf; ocFg&oabmaywnf;/ ighudk,fr[kwf?
igr[kwf? olUoabm? olUtvkyf toufvdyfjym yk*dKvfow0g r&Sdonfh oabmudk
Pfjzihfodqifjcifaeyg/
0ifav xGufavESifh ylrI at;rI azmif;rI ydefrI edrfhrI jrifhrI oabmwdkYudk
vuPmtjriftm; aumif;vmonfESifhtrQ 0D&d,pdkufxkwfIrI (0D&d,oarmZif)
xufoefvmygonf/ wjznf;jznf; 0ifavxGufav El;nHhvmygvdrfhrnf/ El;nHh&mrS
odrfarGUonftxdjzpfvmygvdrfhrnf/
xdktcg
tSLEl;nHhrIrS
todwpfrsKd;
xif&Sm;vmygonf/
&ifbwftwGif;rS
w'dwf'dwfESifh
pufuav;wpfvHk;
armif;aeonfhozG,f ESvHk;tdrfrS aoG;rsm;udk npfxkwfaeonfh ESvHk;ckefrIudk odvmNyD;
ESvHk;wpfcsuf ckefwdkif; cEmtdrfwpfcg vIyfoGm;onf/ ESvHk;ckefrIu rSefrSef qufwdkuf
r&yfrem; ckefaeojzifh cEmtdrfuvnf; r&yfrem; odrfarGUpGm wkefcgaeonfudk
awGU&Sdvmonf/ xdkoabmay:vmvQif 0ifavxGufav tmHkESifh azmif;rIydefrItmHk
ESvHk;oGif;IaerIudk pGefY ESvHk;ckefrIESifh cEmtdrf wkefcgrIwdkY\ oabmudk
tmHkajymif;Iyg/
toufr&SdouJhodkY
jzpfaeaom
yuwdkyfwHk;kyfcJBuD;onf
urZ0ga,mowd\ tpGrf;aMumifh uH&xm; armif;aebdouJhodkY olUtvkyfolUobm0
olaqmifaeonfudk awGU&SdNyD; "mwfav;yg;wdkY\ tewoabmonf ydkydk
xif&Sm;vmonf/ igr[kwf? ighcEmr[kwf? igjyKjyifwmvnf;r[kwf? toufvdyfjym
t&Sdoabmvnf; r[kwf[k PfrSm xif&Sm;vmonf/
olUoabmoufoufudk
odumrQ
MunfhumrQIae&if;
em;xJrS
ESvHk;wpfcsufckefwdkif;
aoG;aMumrsm;xJrS ]]zsnf;}}ueJtoHay:vsuf aoG;rsm;
jzpfnpfwdk;xGufaeonfudk
od&SdvmNyD;
pufkyfESifhwlaom
cEmBuD;\
oabmobm0rsm;udk ydkodjrifvmonf/ xdkaoG;aMumrsm; npfyef;xGufaerIudk
IMunfhaomtcg a&ydkufrSa&rsm; yef;xGufaeonfhoabm jrifvmNyD; a&xnfhxm;aom
txkyfBuD;ygvm;/ a&awGyJ&Sd? vlr&Sdygvm;/ toufvdyfjym yk*dKvfow0g [l
r&Sdygvm;/ xdkaoG;&nfawGudk 0ga,m"mwfu wGef;xkwfaeygvm;/ aoG;rsm; wpffcsuf
yef;xGufwdkif;
ylaEG;rI"mwf
jzpfay:vmonfudkvnf;
odjrifae&onf/
wGef;uefwwfaom
oabmaqmifonfh
0ga,m"mwf?
,dkpD;wwfaom
oabmaqmifonfh tmayg"mwf? ylaEG;wwfaom oabmaqmifonfh awaZm"mwf?
"mwfwdkYpkaygif;zGJUxm;aom "mwfwHk; "mwfcJBuD;ygvm;[k PfrSm jrifvmygonf/
cEmudk,fwpfckvHk; NcHKMunfhvdkufaomtcg wGef;vdkuf uefvdkuf at;vdkuf aEG;vdkuf
jrifhvdkuf edrfhvdkuf jzpfaeyHkESifh ESvHk;wkefcgrI? aoG;rsm; npfyef;aerI ponfwdkYudk
NcHK awGUjrifvmonf/ cEm\ "robm0 tewvuPm? tedpvuPm
xif&Sm;onfxuf xif&Sm;vmygonf/ w&m;usifhcsdef wpfem&DrQ Mumvmaomf
atmufydkif;cEmtpkrS ylvdkuf xHkvdkuf usifvdkuf udkufvdkuf cJvdkuf atmifhvdkuf
pl;vdkuf paom azmufjyefaeonfh oabmtrsKd;rsKd;udk xif&Sm;pGm awGUjrifvmygonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

178

xd k o d k Y azmuf j yef r I a Mumif h qif ; &J & onhf oabmud k v nf ; cH p m;&onf /


xdkoabmw&m;wdkYonf kyf\ 'kuvuPmoabmrsm; jzpfonf/ aumif;aumif;
auR;orQ? aumif;aumif; arG;orQ? aumif;aumif; tdyforQ? aumif;aumif;
a&csKd;ay;orQ tESpfcsKyf Munfhvdkufawmh aumif;wJh csrf;omwJh oabmawG jzpfrvmyJ
&ufpufzdkY? tqdyftm;ay;zdkY jyKvkyfay;ae&ygvm;[k PfrSm odjrifvmonf/
cEm&jcif;onf &ufpufrnfh 'ku&jcif;ygvm;? cEm\tvkyfonf &ufpufonfh
tvkyfygvm;[k
cEm\
ab;'kuudk
awGUjrifvmygonf/
azmufjyefaeaom
oabmwdkYwGif wif; awmifh xHk usif udkufcJaerI? rmrI? av;rIoabmudk
IMunfhaomtcg wif;&mrSxHk? xHk&mrSusif? usif&mrSudkuf ajymif;vJazmufjyefaeonfh
jyKjyifpD&ifaeonfh yx0D"mwf\oabmudkvnf; touf vdyfjymr&Sd? yk*dKvf ow0gr&Sd?
a,musfm;rdef;r r&SdyHkudkvnf; PfjzifhoHk;oyf ppfaq;MunfhIaeyg/
xdkab;'kuudk Munfh&if; cEmudk,frS ap;uyfonfhoabm tmayg"mwf(acR;)rsm;
usvmonfudkvnf; od&SdvmNyD; a&awG xGufvmygvm;? a&xkyfBuD;ygvm;? avawG
xnfhxm;wJh avxkyf? a&yl a&at;? avyl avat;awG pkaygif;zGJUpnf;xm;ygvm;?
"mwfwHk;"mwfcJBuD;ygvm;? vlwHk;vlcJ r[kwfygvm; [l odjrifvmygonf/
Mumav oabmw&m;rsm;udk MunfhIav kyfcEm\ obm0ESifh oabmudk
jrifvmavjzpfum kyfcEmBuD;\ 'kuudk jrif rkef;vmonf/ kyfcEm\
tewvuPmudk jrif ighudk,f[k pGJ&rnfudkyif rkef;vmonf/ rnfonfhae&mudkII
NrJwJhoabmudk &SmrawGUrSef; ydkydk odjrifvmonf/
xdkrSwqifh PfjzefYIMunfhaomtcg pm;orQ tm[m&wdkYonfvnf; ylrI?
at;rI? wGef;rI? uefrI? ,dkpD;rI? zGJUpnf;rI ruif;onfh yx0D paom
"mwfav;yg;oabm[k Pf jrifvmonf/
w&m;xkdifNyD;vQifvnf; pm;onfhtcg pm;&mxrif;[if;wdkYudk toufvdyfjymr&Sd?
igr[kwf? xdkjrifawGU&aom xrif; tom;ESifhwuG t&GufwdkYonf "mwfav;yg;om
jzpfonf[k t&Sdoabmudk Pfjzifh trSefodatmif IMunfhyg/ "mwfav;yg;
aygif;pnf;rI tm[m&udk rSD onfkyf qufvuf wnfwHhaeonfhoabm? qufvuf
wdk;yGm;aeonfh oabmudk Pfjzifh yGm;rsm;qifjcifyg/ arG;wkef;uvnf; EdkY&nfjzifh
BuD;jyif;&onf/ trd 0rf;wGif;rSmvnf; trdxHrS &&Sdonfh tm[m&jzifh BuD;xGm;&onf/
pm;EdkifwJh t&G,f usawmhvnf; wjcm;tom;trsKd;rsKd;? t&Guf toD; tyGifh OwdkYESifh
jznfhqnf;cJh&onf/ vlom;qdkNyD; vl\tom;awG pm; BuD;xGm;vmonf r[kwfyg/
xdkYaMumifh vlr[kwf? a,mufsm; rdef;r r[kwf? a& ajr av rD; "mwfBuD;av;yg;ESifh
zGJUpnf;xm;wmygvm;/ "mwfBuD;av;yg;onfom t&Sdoabmygvm;/ r&Sdwmu igr&Sd?
ighcEmr&Sd?ightoufvdyfjym r&Sd? a,mufsm;rdef;r yk*dKvfow0g r&Sdygvm; paom
r&Sdoabmudk
r&Sdoabmtwdkif;
pGJatmif?
,HkMunfonfxuf,HkMunfvmatmif?
tjrifpifMu,fonfxuf
pifMu,fvmatmif
a&S;Ivsuf
r&yfrem;
w&pyf
*
IrSwfyGm;rsm;ae&rnf/
*

w&m;IonfqdkonfrSm avhvma&;oufoufr[kwf? taysmfc&D;xGufolwdkYuJhokdYvnf;r[kwf? avmu


pD;yGm;&SmouJhokdY
oifwef;wufonfvnf;r[kwf?
cH,lcsuf
oHk;oyfcsuf
qHk;jzwfcsufrsm;udk
Pfjrifoavmuf IyGm;&rnf/ yGm;&rnf qdkonfrSmvnf; q&mcdkif; vkyf&onf? q&moif rSwf&onfh

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

179

&Sd o abmjzpf a om
"mwf a v;yg;\
oabmwd k Y ud k
a&aomuf w d k i f ;
xrif;pm;wdkif; wGef;av uefav ay:wdkif; at;wdkif; aEG;wdkif; "mwfowdrsm;udk
PfrSmjrifNyD; "mwfwHk;"mwfcJBuD; trSef&Sdaeygvm;[l t&Sdudkt&Sdtwdkif; pGJatmif
(todNrJatmif) PfrSmjrifNyD; Budrfzefrsm;pGm yGm;&rnf/ "m;twHk;udk rxufrcsif;
Budrfzefrsm;pGm ausmufESifhyGwfum aoG;ouJhodkY "mwfav;yg;om trSef&Sdaeygvm; [l
Pf trSeftwdkif; rpGJrcsif; yGm;&rnf/
"mwfav;yg;jrif aum|moynwfpifyHk
"mwfav;yg;\oabmudk PfuIjrifaevsuf wGef;oabm uefoabm&Sdaom
0ga,mponfh "mwfav;yg; taxmuftyHhaMumifh kyfcEmBuD; (32-aum|motpk)
jzpfjcif; wdk;yGm;jcif; ajymif;vJjcif;wdkY jzpfonf/ xdk"mwfav;yg;\oabm qHyif
arG;nif; tom; taMum tdk; ajconf; vufonf; paom oPmefwdkYryg&Sday/
"mwfav;yg; wnf;[laom kyfw&m;\ajymif;vJjcif;(azmufjyefjcif;)vuPmoabmom
trSef&Sdonf/
qHyif
arG;nif;
tom;
taMum
ponfwdkYonf
"mwfav;yg;kyfw&m;\ azmufjyef ajymif;vJazmfjyrIoabmudk bmompum;t&
trnfay; ynwfxm;jcif;om jzpfonf/ "mwfav;yg;onfom trSef&Sdonf/ qHyif
arG;nif; paom (32)aum|mowdkYonf trSefr&Sdygvm;[k Pfjzifh ydkif;jcm;
yGm;&rnf/
opfyif awmawmif a&ajr ponfwdkYvnf; "mwfav;yg;wdkY\ zGJUpnf;rI
ajymif;vJ azmufjyefrIwdkYaMumifh yifpnf cufr t&Guf toD;ponfjzifh bmom
ynwfwyfxm;aom
oPmef
trsKd;rsKd;wdkY
jzpfay:vmjcif;rQom
&Sdonf/
"mwfav;yg;wdkY\ ajymif;vJazmufjyefrIwdkYonfom trSef &Sdonf/ yifpnf cufr
t&GuftoD; ponfjzifh bmompum;jzifh ynwfwyfxm;aom oPmeftrsKd;rsKd;wdkYonf
trSefr&Sdygvm;[k Pfjzifh odatmif IrSwfyGm;rsm;&rnf/
xdkuJhodkY
IrSwfyGm;rsm;jcif;aMumifh
r&Sdaom
(32)aum|mo[laom
oPmefynwf? orl[ynwf? emrynwfrsm;udk t&Sd t[kwf pGJ,lxm;rIrsm; csKyfNidrf;
&Sdy&rwf "mwfav;yg;udkom t&Sd t&Sdtwdkif;yif PfrSm odjrifaeawmhonf/
"mwfav;yg; oabmudk Pf xifjrifvmaomtcg wpfppDzkdz&J jzpfaeaom
(32)aum|mo ynwftmHkudk tysuf[kpGJrIaMumifh jzpfay:vmonfh aMumuf&GHUrI?
pdk;&drfrI? vGwfvdkrIrsm; csKyfNidrf;oGm;onf/ wenf;tm;jzifh (32)aum|mo tpktay:
0dyEkayumPf jzpfoGm;jcif;jzpfonf/
qufvuf"mwfav;yg;\
oabmwdkYudk
OD;pD;Iygrsm;vmvQif
kyfcEm
udk,fBuD;onf a&jrKyfwHk;BuD;ozG,f jzpfaeonfudk awGUvm&onf/ a&jyifay:
oabmrsKd;ESifh wm0efausvkyf&onfh oabmESifhvnf; ryGm;&/
oabmrsKd;ESifh IyGm;&onfr[kwf/ cH,lcsuftjynfhjzifh oabm
odvmonfESifhtrQ
tjrifrSef
&vmNyD;vQif
xdktjrifrSefudk
BudK;pm;yGm;rsm;&onf/
w&m;&Sm
cEmrSmqdkouJhodkY
cEmrSm
odvQifNyD;a&mESifhvnf; w&m;r&? r*fr&? pdwfrajymif;yg/ oHo&mab;?
'DcEmESifh&if;NyD; bk&m; aemufvdkufrnf/ edAmef0ifrnf[laom
tm;xkwfyGm;rsm;&rnf/

aomwmywdr*fIzG,f

aeYpm;orm;vdk waeukefvQifNyD;a&m
obm0awGudk t&Sd t&Sdtwdkif;
arm[trdkufarSmif
jyefrzHk;rdatmif
&SmawGUonfh
w&m;oabmudk
cEmab;udk aMumufNyD; 'DomoemrSm
t"d|mefrsKd;ESifh pdwftm;oefoefjzifh

t&SifpEdrm(atmifvH)

180

arsmaeaom a&jrKyf a&pdkifcJonf a&ESifhtwl rodrom arsm&if;wyGufyGufESifh


ysufpD;aewmudk MunfhaepOf xdka&jrKyftpdkiftcJonf rMumrD 0JuawmhESifh awGU
aMurGysufqD;oGm;bdouJhodkY "mwfav;yg; cEmtdrfBuD;onfvnf; wzGm;zGm;ESifh
ysufpD;aeonfhoabmudk awGU& ygvdrfhrnf/ xdk"mwfav;yg;tysufudk MunfhNyD;
aMumufvefYvmygonf/ xdktysufcEmESifh ae&onfudk rom,mawmhyg/ "mwfav;yg;
cEmBuD;udk pufqkyfNiD;aiGUvmygonf/
kyfrIefrsm; ysufpD;rIoabm Pf ydkxif&Sm;vmonf/ yifv,fjyif vdIif;wHydk;
xatmif wdkufcwfaeaom avrkefwdkif; wdkufcwfaebdouJhodkY cEmudk,fwGif;vnf;
0ga,m"mwfrsm; wGef;uefaerIudk vnf;aumif;? avrkefwdkif; wdkufcdkufonfhtcg
jyif;xefpGm
aygufuGJNydKusysufpD;aeaom
avmu"mwfBuD;uJhodkYvnf;aumif;?
jyif;xefaom
avrIwfpufrS
oJrIefrsm;yef;xGufvmouJhodkY
uvmyfrIefrsm;
NydKysufusaerIudk vnf;aumif;? OD;xdyfzsm;rS ajczsm;txd tptqHk; wr[kwfcsif;
ylvdkuf at;vdkuf wvSnfhpD ajymif;vJ azmfjyaerIwdkYonf ,ufuef;cwfaebdouJhodkY
vnf;aumif;
w&pyf
ysufpD;aeaomkyfwdkYudk
Pfjzifh
odjrifaeNyD;
aMumuf&GHUaeawmhonf/ ae&if;xdkif&if; oJyHkBuD; NydKusbdouJhodkY jrifvmum
vGwf&mxGufajy;csifpdwfaygufvmonf/
kyfBuD;udkyif
aMumufvnf;aMumuf
vGwfvnf; vGwfcsifvmojzifh pdwfonf u&ZkyfcEmtdrfwGif aqmufwnf&mr&yJ
vGwf&mudk &SmMunfhonf/ odkYaomf pdwfonf cEmudk,frS vHk;0xGufajy; r&yg/
yifv,fjyif vdIif;MuufcGyfrsm; xaeovdk "mwfav;yg;wdkY\ *kPfowdawGu
pkaygif;ysufjyaeonf/ em;&Gufzsm;? ESmoD;zsm;ygrusef wzGm;zGm;ESifh NydKysufaeonf/
pdwfonf aqmufwnf&m ae&mr&Sdatmif kyfrsm; ysufpD;aeonf/ ]]w&m;&Smwm
'ku&Smovdk
jzpfaew,f}}[k
qdkum
txifrSm;vmwwfonf/
&d,mykxf
av;rsKd;pvHk;wGif
tysufab;rS
rvGwfawmhyg/
rIvnf;ysuf?
Ivnf;ysuf?
rodcsifvnf; odae&onf/
tysufudkrodatmif wjcm;olwyg;ESifh pum;ajymum
tmHkajymif;
a&Smifwdrf;aomfvnf;
a&Smifr&/
olwyg;pum;ajymrIudkyif
vHk;0rodawmhyJ
uvmyfrIefrsm;\
ysufpD;rIudkom
pdwfu
odvsufom;
jzpfNyD;aMumuf&GHUaeonf/
uJh odk Y a&S m if wd rf ; r&awmh o jzifh tusOf ; tMuyf rd a eaomMum;rS
tajz&Smvdkpdwf?
jyemajz&Sif;vdkpdwf?
'kuESifhjyef&ifqdkif&Sif;&rnfh
pdwfrsm;arG;jrLvdkufNyD; rvGwfrnfhtwlwl ]ysufaew,f? aMumufw,f? rkef;w,fqdkwm
bmaMumifhvJ}[k
tajz
&SmvdkaomqErsm;
jzpfay:vmonf/
ysufaeaom
kyfrIef"mwfrIefwdkYudk &ifqdkifMunfhNyD; owdxm;vdkufonf/ kyfrIef uvmyfrIef
"mwfav;yg;\ owdazmfjyaerIrsm;udk aocsmpGm Munfhonf/ rnfuJhodkYMunfhMunfh
wzGm;zGm;ESifhjzpfaeonf/ ylvdkuf wif;vdkuf awmifhvdkuf udkufvkduf xHkvdkuf
olUae&mESifhol wpfudk,fvHk; OD;pD;&m azmfjyaeonfudk Munfhvdkufaom tcg
aqG;jrnfhaeaom tdrfBuD;Munfh&ovdk jcpm;xm;onfh trIefawG ajrrIefYawGESifh wlonfh
kyfrIef "mwfrIefysufrsm;udk Iod&if; ighcEm ighcEm[k pGJvrf;vmvdkufwm
rSm;yga&mvm;? vlyJ a,mufsm;yJ rdef;ryJ yk*dKvfow0gyJvdkY tjrifrSm;aecJhyga&mvm;?
trSefpifppf ajcr[kwf vufr[kwf udk,fr[kwf wu,f&Sdaewmu "mwfrIef "mwfpdkif
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

181

"mwfaiGUwHk;BuD;ygvm;?
'kuwHk;BuD;ygvm;?
tNrJwrf;ysufpD;wJh
cEmBuD;ygvm;?
tESpf&,fvdkY cdkifrmaMumif;vnf; r&Sdygvm;? "mwfawGESifh wnfaqmufxm;wJh
"mwfwHk;"mwfcJBuD;ygvm;?
trSefpifppf
olUoabm
olaqmifaewm
kyfw&m;oufoufrQygvm;? ighcEmvdkY ,lvdkY? ighudk,fvdkY ,lvdkY? ysufw,fvdkY ,lvdkY
tysufBuD;[k jrifvdkY qif;&Jae&ygvm;? olUobm0 olUoabm olaqmifaeonfh
obm0"rygvm;[k qHk;jzwfcsufcsEdkifatmif Pfjzifh odvdkufonfhtcg pdwfrSm&Sif;
Nidrf;oGm;onf/ xdktcg
pdwfonf trIefMum;xJ rxdrNid wnfae onmay;rI
r&SdawmhyJ
ynwftmHkESifh
,SOfaompdwfrsm;
csKyfoGm;onf/
pdwfonf
jyifytmHkESifhaomfvnf;aumif;?
rdrd\lyum,ESifhaomfvnf;aumif;
Twfjcif;?
qufpyfjcif;r&SdawmhyJ
eD0&Puif;oGm;
yuwd
wdwfqdwfpGm
wnfNidrfat;csrf;oGm;onf/ yuwd wnfNidrfaeNyD; x<uvIyf&Sm;rIr&Sdaom xdkpdwfwGif
Ivdk&mudk vdkufIvdkaomoabm csKyfoGm;onf/
pdwfonf yuwdtwdkif;wnfaepOf kyfwdkY\ azmfjyrIoabmoufoufudk yl
wif; xHk usif ponfh ynwfrygyJ odjrifEdkifNyD/ yuwdwnfaeaompdwfrS
"mwfav;yg;(kyf)
azmfjy&modkY
Twfwwfonfhoabm(raemor)
ay:vmonfudkvnf;
yuwda`E
twdkif;
IjrifEdkifonf/
xdkrSquf
cHpm;rIoabm(a0'em)udkyg ydkif;jcm;odjrifvmonf/ emrlyy&dap'PfodkY a&mufNyD/
,ckusihfpOf "mwfav;yg;oabmoufoufudk I PfjzifhjrifNyD;vQif
kyfay: oum,'d|dcsKyfrnf/ odkYaomf kyf\azmufjyefrIaMumifh emrfcHpm;jcif;udk
rawGUao;aom a,m*Drsm;wGif a'grepdwfrsm; jzpfaeOD;rnf/ xdka'grepdwfrsm;
csKyf&ef qufvuf azmfjyrnfh trSwfpOf(45) emrfur|mef;usihfpOfrsm;twdkif;
usihfEdkifonf/

3?1?4/ b0ifydkif;usihfpOf (emrfur|mef;)


('kua0'emrS wPSmcGmaomusifhpOf)
usifhpOfudk ESpfydkif;cGJxm;onf/
(u) avsmif;vJ&d,mykxfjzifhusifhaomusifhpOf
( c ) xdkifjcif;&d,mykxfjzifhusifhaomusifhpOf
[l jzpfonf/ usifhpOfudk w&m;usifhaoma,m*Dwdkif; usifh&rnfjzpfonf/
usifhpOf aygufajrmufatmifjrifxm;vQif aoonfhtcg vG,fulpGm 'kua0'emrS
ausmfEdkifjcif;? raumif;aom *wdedrdwfrsm;udk wm;qD;ydwfqdkYEdkifjcif;wdkYaMumifh
tyg,f'k*wdudkvnf;
vGefajrmufEdkifjcif;?
rdrdcEm
zsm;emrI?
udk,fyifyef;rI
&SdvmvQifvnf; cEm'kutay: pdwfonf rqif;&JyJ vGwfatmifaeEdkifjcif; paom
tusdK;aus;Zl;rsm; &&SdEdkifonf/ rlvtmemygeur|mef;usifhpOfjzifh ESmoD;0xdcsuf
orm"dudkcdkifcHhpGm (owdESifh todNrJpGm) xm;Edkifaom yk*dKvffrsm; usifhpOfjzifh
qufvuf wuf&rnfjzpfonf/

oHk;oyfqifjcifyHk
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

182

ESmoD;0xdcsuftmHk todESifh owdNrJaecdkufom pdwf qif;&JrI csKyfNidrf;


ESmoD;0xdcsufrS
owdvGwfaomtcg
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyef&modkY
pdwfa&muf&SdoGm;NyD;
udavompdwfrsm;
jyefay:NyD;
wzef
jyefqif;&J&onf/
tmemygeur|mef;usihfpOfonf NrJaomcsrf;om
r[kwfao;?
w'*Fcsrf;omom
jzpfonf/ y&rwfkyfemrfrsm;udkvnf; rjrifEdkifao;ay/ xdkYaMumihf ESmoD;0xdcsuf
orm"dwnfaeHkrQjzihf rNyD;ao;yJ a&SUquf enf;vrf; &Sm&OD;rnf/
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI&Sdaeygvsuf ESmoD;0xdcsuf owdNrJ orm"d
NrJaom tcg pdwfonf qif;&JrI&Sdae&rnfhtpm; qif;&JrIcsKyfaeonfhoabmudk
qef;ppfMunfhvQif
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefaerIonf
qif;&Jcsrf;omr[kwf?
ted|*kPfom
&Sdonf[k
odEdkifonf/
xdkYtwl
ESmoD;0xdcsufonfvnf;
qif;&Jcsrf;omr[kwf?
|*kPfom&Sdonf/
xdk|*kPf
ted|*kPfwdkYonf
rodoabmaqmifonfh
azmufjyefwwfonfh
kyfw&m;wnf;
[laom
tmHkoufoufrQom jzpfonf/ xdk| ted|tmHkkyfwdkYudk pdwfu aygif;oif;
qufqHrSomvQif (tmHkjyKrSomvQif) a0'emonf |&o ted|&oudk cHpm;onf/
|tmHkjzpfvQif avmbpdwfjzifh uyfNid csrf;omjcif;jzpf ted|tmHkjzpfvQif
a'gopdwfjzifh uyfNid qif;&Jjcif; jzpfonf/ xdkYaMumifh csrf;om qif;&Jjzpfjcif;onf
pdwfomjzpfonf/
xdk|mHk ted|mHkwnf;[laom kyfwdkYESihf xdkted|&o |&owdkYudk
cHpm;rIESihf wuG igyJ ighOpmyJ[l wPSm rme 'd|dwdkYjzifh pGJ,laoma&SUpdwfonf
qif;&Japaom
ypKyeftaMumif;w&m;?
aemufpdwf
csrf;omqif;&Jjzpfjcif;onf
ypKyef'kutusKd;jzpfonf/
xdkcsrf;omqif;&Jjzpfaeaompdwfonf igr[kwf(tew)[krodMuay/ tEykxkZOf
wdkYonf
pdwfudk
igyJ
ighpdwfyJ[k
twt,ljzifhomvQif
pGJ,lxm;rIudk
rpGefYvTwfEdkifMuay/
t&if;ppfaomf
pdwfudk
arm[apwoduf
tarSmif
zHk;tkyfxm;jcif;aMumifh jzpfonf/ tarm[wnf;[laom Pftvif;"mwf &&Sd&ef
oDvr*if orm"dr*ifwnf; [laom ukokdvfapwodufwdkYjzifh z,f&Sm;&OD;rnf/
if;oDvr*if orm"dr*if xlaxmifaerIonfyif w&m;usifhjcif;jzpfonf/
pdwfonftewjzpfaMumif; tusOf;csKyf&Sif;vif;csuf
oifa,m*D tus0wfxm;onf qdkygpdkY/ xdktusudk rdrd\um,Ptm;jzifh
0,f,lxm;aomaMumifh ]]igydkifonf ightus}} [l owfrSwfjcif;onf avmutjrifjzifh
MunfhvQif rSefonf/ igydkifaom xdktustm; ig\tvdkokdYvdkufatmif ighoabmjzifh
jzLaeonfudk rJvdku trJa&mif jzpfatmif aq;qdk; ajymif;vJEdkifonf/ &Snfaeonfudk
wdkvdku wdk&ef jzwfEdkifonf/ rD;dIUvdkuvnf; rD;IdUzsufqD;Edkifonf/ tjcm;
olwyg;tm; ay;rnfqdkuvnf; ighoabmtavsmuf ay;Edkifonf/ xdktusudk
rdrdtvdktwdkif; acguf odrf;xm;vdkuvnf; odrf;xm;Edkifonf/ qdkvdkonfrSm
igzefwD;xm; igykdifypnf;jzpfu ighoabmtwdkif; igqE&Sdovdk jyKvkyfygu
rdrdtvdkodkY vdkufyg&onfh oabmudk Tefjyjcif; jzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

183

pdwfudkvnf; ighpdwf[k qdkcJhvQif ighoabm ighvdk&mtwdkif; aqmifvdku


vdkufyg&rnf/ qef;ppfMunfhMupdkY/
oifa,m*D\ vQmay: oMum;wifaomtcg ]csKdw,f}[laom csKdodpdwf
ay:bdouJhodkY vQmay: oMum;wnf;[laom csKdkyfrwifao;yJ ighpdwf ighoabmESifh
]csKdw,f}[laompdwfjzpfatmif
arG;jrLMunfhyg
(ESvHk;oGif;Munfhyg/)
]csdKw,f}[laomtodpdwf arG;jrL r&aMumif; odvdrfhrnf/ tu,f ighpdwf
trSefqdkvQif ]csKdw,f} [laompdwf jzpfvmatmif arG;jrLEdkif&rnf/ pdwf&Sdygvsuf
]csKdw,f}[laompdwf jzpfay:vmatmif arG;jrL r&jcif;onf ighpdwfr[kwf
ightvdkodkY rvdkufjcif;aMumihf jzpfonf/ qdkvdk&if; oabmudk PfjzifhtmHkjyKyg/
tu,f vQmay:od k Y oMum;wif v d k u f a omtcg ]csKd w ,f } [l a ompd w f
jzpfay:vmonf/
xdkcsKdpdwf
jzpfay:vm&ef
oifhoabmESihf
zefwD;
jzpfay:vmovm;[l oHk;oyfMunfhyg/ tu,f ighoabmESihf jzpfvmonf[k
xifcJhaomf xdk]csKdw,f}[laom pdwfudk rjzpfay:apyJ ]csOfw,f}? ]cg;w,f}[laom
pdwfjzpfatmif ajymif;Munfhyg/ ajymif;r&yJ ]csKdw,f}[laompdwfomvQif jzpfay:
aevdrfhrnf/
]csKdw,f}[laompdwfonf
twoabmjzihf
arG;jrLxm;jcif;r[kwfyJ
tewoabmjzihf jzpfay:vmaom pdwfygvm; [l PfjzihfoHk;oyfyg/
csKdkyf(oMum;\&om"mwf)ESihf vQmtMunf taMumif;cH ]csKdw,f}[laompdwf
jzpfay:vmjcif;jzpfonf/ csKdkyfonfvnf; toufr&Sd/ pdwfr&Sd/ kyfw&m;oufoufrQ
jzpf\/
vQmtMunfonfvnf;
kyfw&m;oufoufrQ
jzpfonf/
csKdpdwf
jzpfay:rvmatmif
ydwfqdkY&yfxm;Munfhyg/
azsmufzsufydwfqdkY
r&yJ
]csKdw,f}[laompdwfom jzpfay:ae vdrfhrnf/ tb,fhaMumifhqdkaomf igr[kwf?
ighpdwfr[kwf
ightvdkokdY
rvdkufjcif;aMumifh
rzsufqD;Ekdifjcif;
jzpfonf/
xdkoabmudk
qef;ppfMunfhyg/
xdk]csKdw,f}[laompdwfudk
tjcm;olwyg;udk
ay;pGefYMunfhyg/
ay;pGefYr&yg/
xdk]csKdw,f}[laom
pdwfudk
ightvdktwdkif;
wpfae&m&modrf;xm;Munfhyg?
r&onfudkawGU&rnf/
xdk]csKdw,f}[laompdwfudk
tydkif;ydkif; twpfwpf jzpfatmif jyKvkyfaomfvnf; r&onfudkawGU&rnf/ vQmay:
csKdkyfowd aysmufoGm;aomtcg xdkkyfESifhtwl ]csKdw,f}[laom pdwfyg wpfcgwnf;
csKyfaysmuf
oGm;vdrfhrnf/
xdk]csKdw,f}[laompdwfudk
raysmufatmif
odrf;qnf;xm;vnf; r&yg/ tb,fhaMumifhqdkaomf ighpdwfr[kwf? igr[kwf
ightvdkrvdkufyJ olUoabmolaqmifum csKyfaysmufoGm;jcif;jzpfonf/ xkdoabmudkvnf;
Pfjzihf oHk;oyfyg/
csKdkyfcsKyfojzifh
]csKdw,f}[laompdwf
csKyfjcif;?ysufjcif;?aojcif;onf
igaooGm;jcif; r[kwf/ ]kyfay:vdkY emrfay:wm? kyfcsKyfawmh emrfcsKyfwm
olUobm0olaqmifjcif;om &Sdonf? olUoabmjzifh olcsKyfjcif;om&Sdonf}[kodyg/
qdkvdkonfrSm csKdw,f[laom odpdwf jzpfay:vmjcif;onf oMum;wnf;[laom
&omkyfESifhvQmtMunfkyfwdkY
aygif;qHkrdjcif;
aMumifh
y#dporkyg'fjzpfpOft&
tusKd;w&m; csKdodpdwf jzpfay:vmjcif; jzpfonf/
if;y#dporkyg'fenf;t& kyfw&m;wdkY\ aygif;qHknDGwfrIonf taMumif;w&m;
jzpf
jzpfay:vmaom
csdKodpdwfonf
tusKd;w&m;jzpfonf/
txuf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

184

azmfjycJhonfhtwdkif;
qef;ppfMunfhvQif
ypKyeftmHkwpfck
tusKd;pdwfESifh
taMumif;pdwf[l pdwfESpfrsKd;&Sdonfudk awGUjrif&rnf/ t&omudkodaompdwfonf
Zd0Sg0dnmPfpdwf(taMumif;pdwf) jzpf ]csKdw,f} [laom avmuDynwfudk tmHkjyK
onmESihfwuGjzpfaom aemufpdwfonf o[dwf raem0dnmPf (tusdK;pdwf)jzpfonf/
,if;tusdK;pdwfonf csKdrI om,maompdwf (odkY) csKdrIudk rcHpm;vdkaompdwf jzpfonf/
xdktusdK;pdwfonf pdwmEkyemowdy|meftm;jzifh usifhpOfwuf&m tIcH&rnfhpdwf
jzpfonf/ pdwfudktew[kjrif&ef Ickdif;aomenf;jzpfonf/
kyfazmufjyef a0'em(emrf)cHpm;jcif;udk trSefrodyJ xdkkyfemrfwdkYudk igyJ
ighOpmyJ
[l
eD0&PwdkYESifhwuGjzpfaoma&SUpdwfonf
tIcHpdwfjzpfonf/
xdkjyKjyifvdkrIa&SUpdwfonf
tIcH
wPSmyif
jzpfonf/
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefvmaomtcg xdkoabmudk rodu ighpdwfqif;&Jaew,f? pdwfcsrf;om&m
igvdkcsifw,f[k wPSm rme 'd|dwdkYESihf,SOfaom pdwfwdkYonf aemufwGif qufwdkuf
tpOfwef;vsuf jzpfaeonf/ xdkuJhodkY eD0&P udavomwdkY zHk;vTrf;cH&aom
aemufqufjzpfrnfh wPSm rme 'd|dpdwfudk owd Pf ynmpaom
avmuDr*fapwodufwdkYESihf
aemufxyf
Ivdkufaomtcg
xdkpdwfwdkYtpm;
tIPfpdwfjzpfoGm;onf/
tIPfpdwfjzpf&ef
pdwf
rlvudef;aeaom
eD0&Pw&m;rsm;udk ukodkvfapwodufwdkYu Adkvfig;yg;jznfhqnf; Edkifeif;atmif
y,fcGmNyD; ae&m,ljcif;onf w&m;usihfjcif;yif jzpfonf/ xdkoabmudk Pfjrifatmif
oHk;oyfyg/
tmoD0daomyrokweft&
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrIrS
vGwfaMumif;udk
a&S;OD;pGm usifh&rnf/ 0dyem,medu "mwfBuD;av;yg; azmufjyefqJrSmyif
jzpfay:vmrnfh a'go0Dwdur udavomESifh y&d,k|meudavomwdkY csKyfNidrf;atmif
avmuDykAbm*r*f\ oDvr*if orm"dr*if ynmr*ifwdkYjzifh usifhaejcif;onf
a>rBuD;av;aumifvufrS
vGwfatmifajy;aejcif;
jzpfonf/
xdk"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefqJrSmyif (Ekonfjzpfap? Murf;onfjzpfap) pdwf a'go(0DwdurESifh
y&d,k|me)
udavomwdkY
csKyfNidrf;aejcif;onf
a>rBuD;av;aumifvufrS
vGwfjcif;jzpfonf/
tcsKyftm;jzifhqdkaomf usifhpOfonf "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrIudk t&if;cH
jzpfay:vmaom
a'go
0Dwdurudavom
csKyfaMumif;usifhpOf
jzpfonf/
wenf;tm;jzifh
ypKyef"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrI
taMumif;cHum
pdwfqif;&JrIjzpfatmif zefwD;onfh wPSmork',udk y,fowfonfhusifhpOf jzpfonf/
pd w f ud a vomrD ; awmuf u m qif ; &J a erI o nf tusKd ; w&m;? ted | mHk
("mwf BuD ; av;yg; azmuf j yef r I t mHk ) ud k igh O p m [k pG J , l a om wPS m ork ' ,onf
ZeutaMumif;w&m; (rkcs (0g) t"du taMumif;w&m;)? "mwfav;yg;azmufjyefrI
ted|mHkonf OyxrutaMumif;w&m; (taxmuftyHhtaMumif;w&m;) jzpfonf/
xdktaMumif;w&m;wdkYwGif
Oyxru
taMumif;w&m;udkry,ftyf/
rkcsZeu
taMumif;udkom y,f&rnf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

185

pdwfESifh urZ0ga,m qufpyfyHk &Sif;vif;csuf


rl v tajccH tmemygeur | mef ; usih f p Of "mwf BuD ; av;yg;azmuf j yef r I o nf
'kua0'emudk jzpfaponf/ ,if;udk Pfjzifh ydkif;jcm;rodaomtcg kyfemrftay:
oum,'d|d pGJonf/ xdktcg
jyKjyifvdkaom wPSmpdwf (y&d,k|meudavom)
a&SUpdwfESifh &d,mykxfudk jyKjyifjzpfatmif jyKjyifrnfhaemufpdwf(0Dwdurudavom)wdkY
qufwdkuf jzpfonf/ pdwftpOf kyfcEmtdrf&d,mykxfudkvdkovdkjyKjyifvdkaom
um,ocFg&apwem (wPSm)rsm; jzpfay:um ra&TUjyKjyifaeonf/ &d,mykxfudk
jyKjyifvdkaom wPSmpdwfaZmESihf urZ0ga,mwdkY qufpyfrIjzpfum ra&TUjyKjyifaejcif;
jzpfonf/ tu,f oifxdkifae&mrS rwfwyf&yfvdkvQif &yfvdkonfhpdwfonf
cEmudk,fudk <uvmatmif vIHUaqmfonfh pdwfaZmESihf lyum,&Sd 0ga,m"mwfwdkYudk
aygif;pyfum jyKjyifrIwdkYaMumifh xdkifae&mrS rwfrwf&yfonfhwdkifatmif cEmudk,f
<uwufvmonf/ xdkoabmudk a,m*DwdkY em;vnfatmif oHk;oyfyg/
vufwpfzuf avjzwfaeaom yk*dKvfwpfa,mufonf xdkvufudk vIyf&Sm;&ef
vHkYvjyKaomfvnf; r&yg/ tb,fhaMumihfqdkaomf vufa&GUvsm;&ef vHkYvjyKaom
aZmpdwfESihf urZ0ga,mwdkY qufpyfrI r&aomaMumihf jzpfonf/ tu,f
tvGefESpfNcdKufpGm
tdyfarmusNyD;
b0ifusaeaomvlwpfa,mufonftdyfaysmfaepOf
xdwfvefYp&m taMumif; wpfckckaMumihf atmfvdkajymvdk vHkYvjyKaomfvnf; yg;pyfrS
vIyf&Sm;jcif;? toHxGufjcif; rjzpfay/ atmfvdkajymvdkaompdwfESihf urZ0ga,mkyfwdkY
rqufpyfrdaomaMumihfjzpfonf/ ,ckazmfjyaom oabmudkvnf; em;vnfatmif
oHk;oyfyg/
taMumif;tusKd;udk oHk;oyfMunfhaomf pdwfaZmESihf urZ0ga,m qufpyfrI&SdvQif
pdwftvdktwdkif; kyf vIyf&Sm;aernf/ tu,f kyfudkjyKjyifvdkaomf vHkYvjyKonfhpdwfudk
kyfodrf;EdkifvQif (0g) pGefYvTwfEdkifvQif cEmudk,f vIyf&Sm;awmhrnf r[kwfawmhay/
xdkoabmudkvnf; a,m*DwdkY em;vnf,lyg/
"mwfav;yg;jyif;xefpGm
azmufjyefvmaomtcg
ted|&oudk
o,faqmifvmaom
um,oronf
rewnf;[laomb0ifudkwdkufcdkuf
xdkted|&otm; raem0dnmPfESihf ,SOfaom a0'emuEmrS cHpm;onf/ 'kua0'em
jzpfvmaomtcg pdwfqif;&Jvm oufomatmif &d,mykxfudk jyKjyifvdkaompdwf
(wPSm) jzpfvmonf/ xdkpdwfonf &d,mykxfudk jyKjyifjzpfatmif vIHUaqmfonfhpdwf
jzpfvmNyD;
urZ0ga,mESifhqufpyf&ef
b0ifudkvIHUaqmfvdkufonf/
xdktcg
urZ0ga,mEdk;Mum;vmNyD; &d,mykxfa&GUvsm;vmjcif; jzpfonf/
tu,f
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefaeaomfvnf;
xdkazmufjyefrIudk
tmHkrjyKrl urZ0ga,mESihf aZmpdwfwdkY qufpyfrIrjyKyJ qufpyfvdkonfhpdwf(wPSm)udk
t<uif;rJh csKyfNidrf;onfhwdkifatmif onf;cHjcif;jzihf MunfjzLpGm pGefYvTwfEdkifvQif (pma*g
qif;&JrIcsKyfNidrf;
&d,mykxfvnf;
rvIyf&Sm;awmhyg/
y#deda*g13)
oabmaMumifhvnf; a0'emrS wPSmjywfonf (0docFg&*wH pdwH? wPSmeH
13

r[m0*oH,kwfygVd? opoH,kwH? "rpuy0we0*? "rpuy0weokwH-1081

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

186

c,rZ*g14) (w'*F 0dure)/ wPSmvGwfaom pdwfonf 'kuNidrf;oGm;onf (rkwd


temva,m15)
(w'*F 0dure)/ wenf;tm;jzifhqdkaomf um,orcsKyf
a0'emcsKyfonf/ a0'emcsKyf wPSmESifh 'kucsKyfum qif;&Jjcif;rS vGwfonf/ (z
eda&m"m a0'emwPSm----'ku eda&ma"m)

xdka,m*D u&ZcEmrS 0ga,m"mwfESifh pdwfwdkY rqufpyfawmhojzifh cEm'kurS


Nidrf;aeonf/ vIyf&Sm;vdkpdwfrsm; vHk;0jzpfrvmawmhyg/ pdwfMunfNyD; Nidrf;csrf;aeonf/
xdkorm"dudk 0dyem,medu\ cPduorm"d[k ac:onf/
,ckazmfjyrnfh usifhpOfudk rusifhrD txufyg &Sif;vif;wifjycsufrsm;udk
em;vnfatmif oHk;oyfNyD; oabmaygufrSusifhyg/

(u) avsmif;vJ&d,mykxfjzifh usifhpOfwufyHk


pnf;urf;csufrsm;
1/ rdrdwdkYqdkif&m oDvwnfaqmuf y&duH,lyg/
2/ avsmif;vJrI oifhovdk tcif;cif; acgif;tHk;rjrifhap&/
3/ 0rf;Adkufay: vufrwifxm;&/
4/ tmemyge SLIdufrI rjyK&/ pdwfoufoufudkom Iyg/
5/
"mwfav;yg;
azmufjyefvmvQif
pdwftvdkodkYvdkufavsmrIudk
pGefYvTwf&rnf/
6/ (3)em&D tcsdefjynfhatmif avsmif;&rnf/

t<uif;rJh

usifhpOfwufyHk
&d,mykxfudk ajyjypfatmif jyifqifNyD;vQif txufyg &Sif;vif;ay;xm;aom
oabmrsm;udk tmHkjyK pdwftpOf\ tewoabm ay:aerIudk owdjzifh
pdwfwpfvHk;ay: wpfvHk;odjzifh Iaeyg/ uJhodkY Iae&if; ausm? cg;? acgif;wdkYrS
"mwfav;yg; azmufjyefvmaomtcg pdwfonf xdkae&mrsm;odkY a&muf&SdoGm;onf/
xdktcg wPSmonf jyKjyifvdkaom awmifhwrIrsm;taejzifh ay:vmvdrfhrnf/
jyKjyifjzpfatmif
vdkufavsmvdkaom
wPSmvnf;
ay:vmvdrfhrnf/
xdkvdkufavsmvdkaom wPSmpdwfudk r*fPfjzifh ydkif;jcm;Ivsuf vdkufavsmvdkrIrsm;udk
t<uif;rJh pGefYvTwfay;yg/ rpGefYvTwfEdkifvQif atmufyg TwfuGif;rdaomorifuJhodkY
jzpfoGm;vdrfhrnf/
TwfuGif;rdorif Oyrm
TwfuGif;rdaom orifonf taMumif;tusKd; rqifjcifyJ vGwfvkdpdwfESihfom
kef;wwfonf/ kef;aomtcg TwfuGif;ykdwif;vmNyD; orif\kef;tm;onf TwfuGif;
14
15

"ry'ygVd? Z&m0*-154
r[m0*oH,kwfygVd? opoH,kwH? "rpuy0we0*? "rpuy0weokwH-1081

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

187

wif;tm;ukd
jzpfaponf/
TwfuGif;wif;tm;aMumifh
kef;avwif;av
jzpfNyD;ta&rStom;? tom;rS taMumxdatmif jywfawmhonf/ xdkenf;wlpGm
usihfpOfusihfqJ a0'emudk onf;rcHEdkif pdwfwif;av b0if[',wif;av
a0'emykdcHpm;&avjzpfonf/ pdwftvkd avmbESifh b0if[',udk npfcsKyfwif;um
kef;uefjcif;rjyKyJ jyKjyifvdkonfhavmbukd y,f&rnf/ 'kua0'emudk onf;cHjcif;?
vdkufavsmjyKjyifay;vdkrIudk rjyKvkyfawmhyJ jyKvkyfvdkrIudk cGifhvTwfjcif; (odkY)
pGefYvTwfjcif;? twif;kef;uefrnfh rmefudkcsjcif;jzifh pdwfwif;xm;rI vHk;0r&Sdatmif
avQmhcs&rnf/ xdktcg b0ifwif;rI avsmhusoGm;onf/ tpwGif pdwftvdk
pGefYvTwf&rnfudk r0Hhr&J jzpfaevdrfhrnf/ odkYjzpfygu usifhpOfudk atmufyg
acsmif;jzwfOyrmoabmjzifh axmufIusifhyg/
acsmif;jzwf Oyrm
c&D;oGm;wpfa,mufonf a&vnf;rul;wwf/ c&D;uvnf; acsmif;jzwf
aer0ifrD
rjzpfrae
ta&mufoGm;&rnf/
ae0ifcsdefukdvnf;
Munfh&onf/
xkdc&D;oGm;onf acsmif;i,f wpfckukd jzwf&mwGif acsmif;\ twdrfteufukd rodjcif;?
a&vnf;rul;wwfjcif;wkdYaMumifh
acsmif ; jzwf u l ; &mwG i f
yxrtBud r f
'l ; acgif ; rQa&muf NyD ;
aMumuf
urf ; ay:ok d Y
jyefwufjyefonf/ odkYaomf
tcsdefuvnf;vifh? rjzpfrae c&D;quf&OD;rnf jzpf 'kwd,tBudrf t&JpGefYNyD;
a&SUokdYwkd; acsmif;xJodkY jyefqif;jyefonf/ aygifv,frQ a&mufvQif pkd;&drfBuD;
urf;ay:okdY jyefwufjyefonf/ tcsdefuvnf;r&? c&D;uvnf; ta&;BuD;ojzifh
wwd,tBudrft&JpGefYNyD;jyefqif;jyefonf/
cg;v,favmufa&mufaomtcg
a&SUwGif
'Dxufeufrnf[k xif aMumufNyD; jyefwufvmjyefonf/ acsmif;tv,feD;yg; rQtxd
a&mufcJhonf/ tcsdefvnf;r&Sd? c&D;uta&;BuD;onf[k jyefpOf;pm;NyD; pwkwtBudrf
t&JpGefY e*kda&mufcJhonfxuf wkd;qif;&ef pdwftm;arG;NyD; acsmif;xJqif;cJhonf/
acsmif;tv,facgifrQ
a&mufcsdefwGif
a&onf
&ifpkdYavmuf
a&mufaecsdef
aMumufpdwfukd OD;pm;ray;yJ acsmif;\twdrfteufonf &ifpkdYrS&if0atmufokdYom
eufonfukd
rSef;qrdNyD;
t&JpGefY
jzwful;vkdufawmhonf/
xdktcg
acsmif;wpfzufurf; &yfMunfh&m &if0rQ&Sdojzifh aMumufpdwfr&SdawmhyJ urf;ay:odkY
wufoGm;Edkifonf/
xkdOyrmtwkdif;
usifhpOfudk
usihfqJ
q&majymonfhtwdkif;
jyKjyifvkdonfhpdwfudk
t&JpGefY
pGefYvTwfMunfhvdkuf?
b0if[',ukd
pdwfjzifhjyefwif;csKyfvdkuf? wzef b0ifaZm wif;rIudk jyefavQmhcsay;vdkuf vkyfaeonf/
b0ifaZmwif;rIudk jyefavQmhcsay;aomtcg pdwfoufom&m&rIudk &dyfpm;rdojzifh
q&mTefMum;onfhtwdkif; b0ifpdwfwif;rIudk e*dkxuf ydkavsmhcsvdkuf? pdk;&drfNyD;
b0ifpdwf jyefwif;vdkuf vkyfaejyefonf/ uJhodkY wdk;pGefYvdkuf pdwfjyefwif;vdkuf
jyKvkyf&mrS pdwfwif;rI ydkavQmhcswdkif; pdwfqif;&JrI ydkoufomonfudkvnf;aumif;?
pdwfwif;rI
ydkvkyfvmonfESihftrQ
ydkqif;&Jvmonfudk
vnf;aumif;
oabmaygufvmum onf;cHrI pGefYvTwfrIudk tpGrf;ukef pGefYvTwf vdkufaomtcg
b0ifus
pdwfcsrf;omoGm;onfudk
a,m*Dudk,fwdkif
cHpm;&ygvdrfhrnf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

188

kyfemaeaomfvnf; pdwfremyJ jzpfaevdrfhrnf/ wPSmonf pdwf ae&mr&awmhojzifh


pGefYvTwfvdkufaomtcg wPSmaZmtvsifaMumifh wif;aeaomb0if Nidrf;usoGm;vdrfhrnf/
xdktcg pdwfonf kyfESifh wjcm;pDuGmNyD; a0'em'ku cEm'kurS vGwfNidrf;oGm;onf/
pdwfMunfvifcsrf;om ayghyg;aevdrfhrnf/ &d,mykxf rjyif&yJ tbdZmESifh a'gre
vGwfajrmufoGm;NyDjzpfonf/
rdrdudk,fudk tmHkjyKaomtcg tjcm;olwyg; tdyfaeonfudk rdrdu ab;u
xdkifMunfhaeovdk jrifaeNyD; pdwfESifhkyf qufpyfr&yJ wjcm;pD jzpfaewwfonf/
xdkoabmonf tcsdKU tdyfarmusvGefaomtcg pdwfESifhkyf rqufpyfojzifh* vefYoGm;NyD;
atmfaomtcg
atmfr&yJ
jzpfaeonhfoabmESifhwlonf/
xdkoabmudk
bDvl;pD;cH&onf[k
,lqMuonf/
bDvl;pD;jcif;
r[kwfyg/
b0iftusvGefjcif;aMumifh
urZ0ga,m
(udk,fwGif;&Sdav"mwf)ESifh
pdwfwdkY
tquftpyf acwjywfawmufoGm;jcif; jzpfonf/ oabmtwdkif; awGUBuHK&vQif
pdk;&drfaMumufvefYrI rxm;&/
tcsdKUa,m*DwdkYonf pdwfonf cEmtjyifodkY
a&mufoGm;NyD;
avQmufoGm;aewwfonf/
xdkodkYjzpfvQif
owd
jyefxm;NyD;
jyifytmHkrsm;rS pdwfudkkyfodrf;NyD; atmufygtwdkif; qufvufIyg/
b0ifusNyD;wdkif; a,m*DwdkYonf cEmtwGif;&Sd tdk;pkrsm;udkvnf;aumif;?
taMum tom; tl tonf; ponfh (32)aum|mo ur|mef;tmHkudk wu,fjrif&
Munfhae bdouJhodkY Pfjzifh rSefrSef tmHkjyKaeyg/ twif;pl;pdkufNyD; rI&/ rsufpdjzifh
tmHkrjyK&/ wjznf;jznf; tmHkjyKaomtcg tdk;pkponfh ur|mef;tmHkrsm;
ay:vmvdrfhrnf/ xdkodkY rjrifaoma,m*DwdkYonf ylrI wif;rI awmifhrI paom
"mwfav;yg;wdkYudk vuPmwif IEdkifonf/ odkYwnf;r[kwf pdwf\ tew tedp
oabmrsm;udk qufvuf 0dyemPfqdkufatmif I&NyDjzpfonf/
txl;owdjyKzG,f&mtcsufrSm t"d|mefjynfh jyefxaomtcg txufygtwdkif;
b0ifusvGefrI jzpfaeNyD; pdwfESifhkyf qufpyfr&yJ tcsdKUa,m*DwdkY aMumufvefYNyD;
twif; kef;uefwwfMuonf/ xdkodkY kef;uefaomfvnf; qufpyfrI r&ojzifh
ydkNyD;aMumufvm wwfonf/ a&m*gr[kwfojzifh aMumufp&mrvdkyJ Adkufjynfhatmif
0ifavxGufavudk
wjznf;jznf;
av&Snf&Snf
SLxkwfSLoGif;
vkyfaeyg/
tcsdef(10)rdepfrQ SLIdufNyD; r&yfyJ SLIduf&if; vufacsmif;rsm; qkyfay;jcif;?
jzefYay;jcif;? wawmifqpfrsm; wjznf;jznf; auG;ay;jcif;? qefYay;jcif;? ajczsm;rsm;
ESJUay; vIyfay;jcif;rsm; jyKvkyfNyD; pdwfESifhkyf qufpyf&rS wjznf;jznf;csif;
b,fbufudkapmif;vsuf xyg/ usifhpOftwdkif; rdrd wpfOD;wnf;usifhvQif
tjcm;olrsm;vmvIyfrEId;rqGJ&ef txl;owdjyKyg/ rdrdudk,fwkdifuvnf; b0ifusvmvQif
aMumufvefYNyD;
twif;kef;uefxjcif;
rjyK&yg/
xdkodkYjyKvkyfvQif
ESvHk;ckef
&ifwkefrIjyif;xefNyD;
roufromjzpfwwfonf/
txl;owdjyKyg/
xdkavsmif;vJ&d,mykxf twdkif;usifhygrsm;vQif b0iful;rI vG,fuloGm;ygvdrfhrnf/
ao&rSmvnf; raMumufawmhyg/ aoenf; wwfoGm;NyDjzpfonf/

(c) xdkifjcif;&d,mykxf usihfpOfwufyHk


*

armfawmfum;*D,mOyrmESifh EdIif;,SOfodyg/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

189

pnfurf;csufrsm;
1/ trsKd;om;jzpfap? trsKd;orD;jzpfap wifyvifacGxdkifyg/
2/ tay:ydkif; cEmtdrfudk taetxm;useatmif tMurf;zsif; jyifqifyg/
3/ tay:cEmtdrfudk ,dkifjcif;? &GJUjcif;? a&SUpdkufjcif;? aemufvefjcif; r&Sdap&ef
owdjyKyg/
4/ cg; ausm acgif;wdkYudk wajzmifhwnf; jzpfap&ef wkwfacsmif;axmifxm;bdouJhodkY
rjzpfatmif taMum tdk; <uufom;wdkYudk pdwfjzifh wif;xm;jcif;? awmifhxm;jcif;?
npfcsKyfxm;jcif; rjyK&/
5/ w&m;xdkifcsdef ESpfem&D(odkY) xdkxufydk xdkif&rnf/
6/ rnfonfhtaMumif;jycsufESifhrQ cEmtdrfudk rdrdapwemjzifh rjyKjyif&/
7/ tmemygeur|mef;xlaxmif ESmoD;0xdcsuftmHk toduyfrxm;&/
8/ rSdwfxm;aom rsufvHk;jzifh tmHkjyK pdwfudkrI&/
9/ cEmtdrfwpfckvHk;udk toufr&Sdaom tjypfuif;pifonfh yef;ykkyfuJhodkYxm;yg/
(pdwfjzifh rapmifha&SmufyJ yuwdum,da`Etwdkif; &Sdapvdkjcif;jzpfonf/)
10/pdwfudk
owdxm;I&mwGif
OD;aESmufudkvnf;aumif;?
[',&Sd&m
&ifcsKdifhudkvnf;aumif; tmHkjyKrI&/
11/pdwfoufoufudkom Pfjzihf owdxm;I&rnf/
b0ifydkif;usifhpOf usifh&mwGif "mwfav;yg; azmufjyefvmvQif dk;dk;tmemyge
ur|mef;ESihfabmifcsdefSLdIufusihfenf;
rusihf&/
&d,mykxfjyifqifNyD;oGm;vQif
wpftmHkNyD;
wpftmHkajymif;
ESvHk;oGif;aeaom
a&SUpdwfudk
tIPfjzifh
ay:qJvnf;aumif;? ysufqJvnf;aumif; ydkif;jcm; owdxm;Iaeyg/ usifhpOf
xdkodkYIjcif;onf
y"mer[kwf?
orm"d&Hk
Iaejcif;jzpfonf/
xdkodkYIae&if;
"mwfav;yg;azmufjyefvmaomtcg
pdwfonf
rlvur|mef;rS
cGm
"mwfav;yg;azmufjyef&modkY a&muf&SdoGm;rnf/ "mwfav;yg; azmufjyefump
pdwfqif;&JrI r&Sdao;aomfvnf; pdk;&drfaompdwfrsm; jzpfaevdrfhrnf/ pdk;&drfpdwfrsm;udk
pGefYvTwf q&mTefMum;onfh twdkif; vdkufemusihfoHk;Edkif&ef a&S;Iyg/
"mwfav;yg;azmufjyefrI ydk jyif;xefvmaomtcg rcHomonfhoabmaMumihf
ykxkZOf tavhtusihfrsm; pwif jzpfay:vmvdrfhrnf/ b0ifwnf&m [',(ESvHk;)udk
pdwfjzihf npfcsKyfvdkaom pdwfrsm; Edk;Mum;vmvdrfhrnf/ xdkpdwfudkI a&SUpdwftvdktwdkif;
b0ifudk npfcsKyfrnfh aemufpdwfudk pdwf&Snf&Snfxm;NyD; onf;cHum pGefYvTwfaeyg/
cEmtdrfudk jyKjyif&ef ydk awmihfwvmaom wPSmpdwf jzpfvmvQif rdrdbufu
xdkwPSmpdwfudk apmifhIvsuf ydkpGefYvTwfyg/ tpGrf;ukef pGefYvTwfyg/ aemufwzef
pGefYvTwfp&m r&Sdatmif pGefYvTwfyg/ pGefYvTwfrI\ tqHk;onf edAmefjzpfonf/ xdkodkY
pdwftvdktwdkif; b0ifudk npfcsKyfvkdrI? cEmtdrfudk xdef;csKyfvdkrIrsm;udk tpGrf;ukef
pGefYvTwfvdkufaomtcg
tukodkvfaZmaMumihf
Murf;wrf;aeaomb0ifonf
Nidrf;usoGm;um
pdwfESihfkyf
wjcm;pDuGJaeovdkjzpfNyD;
pdwfcsrf;omaeygonf/
u&ZcEmtdrfudk
jyKjyif
ra&TU
vdkaom
pdwocFg&rsm;
usihfqJtcdkuf
vHk;0csKyfoGm;ygrnf/
rdrdusef;rma&;aumif;u
em&D
rnfrQMumonfjzpfap
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

190

qHcsnfrQifpmrQavmufyif &d,mykxf rvIyf&Sm;awmhyg/ 0pDocFg&? um,ocFg&


eda&m"oabmaqmifaejcif;jzpfonf
(0dnwfkyfESpfyg;udk
jzpfapwwfaom
apwemcsKyfaerIudk qdkvdkygonf)/ oum,'d|dESihf,SOfaom 0Dwdur y&d,k|me
udavom
0durey[meftm;jzifh
csKyfNidrf;jcif;jzpfonf/
usihfpOfonf
zvormywf0ifpm;rI\
tajccHkyfemrf
odrf;qnf;rI
usihfpOfjzpfonf/
zvormywf0ifpm;rI[l rqdkvdkyg/
]]xdkt&d,mom0utm; vdkufavsmrI &m*ESi fhqefY usifrI a'gowdkY onf
cgwGuftyfNyD; csKyfNidrf;jcif;odkY a&mufukefNyD; jzpf&um; (xdkudavomwdkY)
r&SdMuukef?
xdkolonf
udavomjrLuif;aom
pdk;&dr fjcif;
r&Sdaom
edAmefudkodaomaMumifh b0\wzufurf;odkY a&mufoljzpf aumif;pGmod\/}}16

txufygbk&m;&Sif a[mxm;onfh a'oemt& vdkufavsmrIonf &m*wPSm?


qefYusifrIonf a'gojzpfojzifh ykxkZOfwdkY\tavhjzpfonf/ tjyiftmHkudk vdkufavsmrI
&m*?
qefYusifrIa'gojzpfjcif;xuf
teD;uyftwGif;usus
cEm'kuaMumifh
jzpfay:vmaom
wPSmESifhqefYusifbufa'gowdkYudkry,fEdkifjcif;onf
aojcif;ydkqif;&JapNyD; tyg,fab; qif;&JodkYvnf; ydkaocsmpGm a&mufapawmhrnf/
b0ifusoGm;NyD;aomtcg pdwfonf cEmESifhtquftpyf jywfoGm;NyD; ayghyg;
Munfvifaernf/ vIyfcsif jzKwfcsif jyifcsifaompdwfrsm;vnf; r&Sdawmhyg/ xdktcg
(32)aum|mo ur|mef;ukdaomfvnf;aumif;? "mwfav;yg;ur|mef;udkaomfvnf;aumif;?
emrfur|mef;udkaomf vnf;aumif; qufvufIEdkifonf/
tdk;pk tp&Sdaom (32)aum|mour|mef;edrdwf wpfckck &&Sdaoma,m*Donf
ur|mef;rS xaomtcg rsufvHk;zGifh vl acG; ponfh tmHkwdkYudk tjyifyef;udk
tmkHr,lyJ cEmwGif;udk tmkHjyKvQif azmufxGif;jrifaeygvdrfhrnf/ vuPmoHk;yg;jzifh
qifjcifIyg/
(32)aum|mo
rjrifaoma,m*DwdkYonf
"mwfav;yg;udk
vuPmoHk;yg;jzifh qifjcifIyg/
&[ef;wdkY tkd;pk[k rSwfom;rI ]t|duonm}udk yGm;rsm;tyf Budrfzefrsm;pGm
jyKvkyftyfonf&Sdaomf rsufarSmufb0yif t&[wzdkvfudk &Edkifjcif; pGJvrf;rI
]Oyg'gef} t<uif;tusef &SdcJhaomf tem*grfjzpfEdkifjcif;[laom tusdK;ESpfyg;wdkYwGif
tusdK;wyg;yg;udk (rcRwf&vdrfhrnf[k) ajrmfvifhtyf\/17

w&m;usifhaoma,m*Donf txufyg bk&m;&Sif a[mxm;onfhtwdkif; tkd;pk


tp&Sdonfh (32)aum|mour|mef;udkyGm; kyfw&m;wdkY tESpfr&SdaMumif;? om,mzG,f
r&SdaMumif;?
igolwyg;r&SdaMumif;?
pGJrufp&mr&SdaMumif;
owdoarmZif?
"r0dp,oarmZif paom aAmZif(7)yg; tpOftwdkif; yGm;rsm;tm;xkwfvQif
vuPmpOf PfpOf tqifhqifh wuf r*ftqifhqifh ul;ajrmufEdkifygonf/ ,if;odkY
tqifhqifh ul;ajrmufEdkif&ef a&S;OD;pGm ur|mef;edrdwf wpfckck tydkif&&ef vdktyfonf/
if;tkd;pkonfyifvQif
ur|mef;edrdwf
jzpfonf/
tkd;pkoufoufINyD;
16

oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? a0'emoH,kwf? o*gxm0*f? ovokwf-254 ESm-404


r[m0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? aAmZ*FoH,kwf? tmemyge0*f? t|dur[yvokwf
tnw&zvokwf-138 ESm-117
17

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

191

0dyemPfr0ifu
orxoufoufom
jzpfrnf/
tcsdKUq&mwdkYonf
tkd;pkur|mef;udk orxoufoufomjzpf 0dyem rul;Edkif[l oHk;oyfMuonfrSm
jrwfpGmbk&m;udk jypfrSm;pGyfpGJ&m a&mufaeonf/ w&m;usifhaom a,m*Drsm; txl;
owdjyKyg/
usihfpOf
usihfqJ
oHo,jzpfrIrsm;?
pdwftvdkudkpGefYvTwfrI
r0Hhr&JjzpfrIrsm;&Sdum
rdrdpdwfxifonfhtwdkif;
b0if[',udk
npfcsKyfvdkonfh
pdwftwdkif; jyKwwfMuonf/ xdkodkY jyKaomtcg qif;&JrIom wdk;vmvdrfhrnf/
odkYaomfvnf; qif;&JonfhMum;u qif;&JaMumif; tusihfjzpfaom ighcEmudk,f[k
pGJ,laompdwfjzifh
tqif;&JcHum
b0if[',udkom
qufquf
npfcsKyfaewwfMuonf/ Oyrmjy&aomf--om;qkd; orD;qkd; Oyrm
rd b wk d Y onf om;orD ; wk d Y uk d cspf NrJ " r w myif w nf ; / tcsKd U om;orD ; wk d Y onf
tcGifhta&;,lNyD; rdbukd odumus? *kPfysuf? pD;yGm;ysufonftxd &ufpufwwfonf/
rdbwkdYonf xkdom;qkd;orD;qkd;rsm;\ &ufpufrIukd onf;rcHEdkifawmhyJ cspfcifrIudk
pGefYvTwf rkef;vmNyD; om;orD;tjzpfrS vkH;0 pGefYvTwf OayumjyKvkdufawmhonf/
xkdOyrmuJhokdY w&m;usihfaepOf rdrdcEmukd,ftm; cspfcifwG,fwmrIjzifh vdkufavsmjyKjyif
ay;rnfhtpm; tjypfjrifum auR;arG;jyKpk apmifha&SmufcJhorQ rem;wrf; &ufpufaeNyD;
nOf;qJaeawmhonf/ rnfrQyif jyKpkapmifha&Smuf,k,aomfvnf; nmwmaomoabm
r&Sd/
csrf;omrIray;/
&ufpufomaeawmhonf/
xdkYaMumifh
xkdkyfukdrkef;
tjypfjrifum ighudk,f[k wG,fwm,k,rIjzihf oufomatmif jyKjyifaernfhtpm;
xdkjyKjyifrIpdwfudk pGefYvTwf OayumjyKvkdufyg/
rdrdusef;rma&; raumif; zsm;emvmaomtcg xdkifjcif;&d,mykxfudk pGefY
avsmif;vJ&d,mykxfusihfpOftwdkif;usihfvQif tvG,fwulpdwfqif;&JrIrS vGwfajrmufoGm;
ygvdrfhrnf/
usihfpOf
opmav;yg;jrifyHk?
y#dporkyg'fjywfyHk?
aAm"dyud,(37)yg; avsmfnDrIudk rdrdPfjzihf oHk;oyf,lyg/

kyfemrfwGJpyfyHk? wPSmul;ykHESihf wPSmcGmyHk


armfawmfum;*D,mOyrm
kyfemrfwGJpyfyHk?
wPSmul;ykHESihf
wPSmcGmyHkudk
w&m;usifhaoma,m*DwdkY
vG,fulpGm oabmaygufap&ef um;armif;olESifh um;oabmudk Pfjzifh tmHkjyK
rdrdcEmESifh EdIif;,SOfMunfhyg/ um;wpfpD;wGif t"du tpdwftydkif; oHk;rsdK;&Sdonf/
tif*sifydkif;? *D,mydkif;ESifh abmf'Dydkif;wdkY jzpfonf/ um;armif;olonf um;udk
armif;vdkygu
tif*sifESifh
abmf'Dudk
qufpyfay;onfh
*D,mtHktwGif;&Sd
yifeD,H(acG;oGm;pdyf)rsm;udk csdwfqufrIr&SdyJ cGmxm;NyD; tif*sifpufudk EId;onf/
um;xGufvdkaomtcg *D,mtHktwGif;&Sd abmf'Dzufydkif;rS yifeD,HESifh tif*sifzufydkif;rS
yifeD,HwdkYudk csdwfqufvdkufonf/ yxreHygwf(1)*D,mjzifh t&Sdef pwif,lNyD;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

192

puft&Sdefjrifh&ef
vDAmudk
qufeif;
*D,m
(2-3-4-5)
ponfjzifh
t&SdefjrifhoGm;onf/ um;armif;olonf vrf;aMumif;rSefpGm xdef;odrf;armif;oGm;onf/
um;&yfvdkvQif yifeD,H csdwfqufrIrsm;udk t&SdefavQmh jzKwfvdkufonf/ um;abmf'DESifh
u&ZcEmwlonf/ tif*sifESifh pdwfwl\/ *D,mtHkESifh [',b0ifwl\/ *D,meHygwf
(2-3-4-5) wdkYonf aZm (pdwftvsif) ESifh wl\/ *D,moGif;jcif;onf
wPSmESihfwlonf/ *dD,mjzKwfjcif;onf owd? Pfjzifh wPSmaZmtvsifrsm;udk
avQmhcspGefYvTwfjcif;ESifhwl\/
"mwfav;yg; azmufjyefrI um,du'kurS cufxefonfh ted|&orsm;udk
um,oru
o,faqmif
b0ifodkY
ydkYay;onf/
b0ifrSjzpfvmaom
raem0dnmPfESifh ,SOfzufa0'emu cHpm;onf/ 'kua0'em ay:vm rcHpm;vdkaom
pdwfaZmrsm; jzpfay:vmNyD;vQif wEHkYEkHYjzpfaom pdwfrsm; qufumqufum xyf
jzpfay:vmonf/ xdktcg cEmtdrfudk jyKjyifvdkaompdwfrsm; jzpfay:vmonf/
*D,moGif;vdkaom 'dkifbmESifh wlaom wPSmonf pdwf uyfa&mufvmNyD;
*D,mtkHtwGif;&Sd yifeD,HESifhwlaom aZmpdwfrsm;ESifh kyfydkif;twGif;&Sd 0ga,mwdkYudk
csdwfqufapNyD; cEmtdrfudk jyKjyifawmhonf/
,cka&;om;azmfjycJhonfhusifhpOfudk xdkifaom&d,mykxfjzifh 'kua0'emrS wPSm
cGmEdkifvQif b0ifusojzifh cEm\'kurS rqif;&Jawmhyg/ tu,f vlwpfOD;onf
cEm\ azmufjyefaom 'kua0'emrS a'goudk rcGmEdkif? tdk;pkur|mef; wpfckavmufrQ
jrifatmif ryGm;xm;EdkifvQif ,ckb0 jynfhvQHaom pnf;pdrf&wem? BuD;rm;aom
&mxl;tmPm?
xl;cRefxufjrufaom
avmuDynm?
rsm;jym;aom
tNcHt&H?
us,fjyefYaom *kPfowif; &Sdaomfvnf; xdkolonf wefzdk;rJhaom
tcsnf;ESD;aom
vlom;wpfa,muf jzpfonf/
trSwfpOf(4) b0ifydkif;usihfpOf cEmtdrfudk jyKjyif&ef awmif;qdkaeonhf
'k u a 0'emaMumih f jzpf a om a&S U wPS m pd w f u d k rvd k u f a vsmyJ vd k u f a vsmrnfh
aemufwPSmpdwftm; t<uif;rJh pGefYvTwfEdkifaomtcg b0ifusum qif;&JrD;csKyfvsuf
pdwfESihfkyf rqufpyfyJuGmaeonf/ ,if;onf w'*F 0duretm;jzifh wPSmcsKyfaejcif;
jzpfaomaMumihf
xdkusihfpOf
wPSm
a<u;usef&Sdaeao;onf/
qdkvdkonfrSm
aemufwpfcg w&m;xdkifvQif 'kua0'em aemufwpfcg ay:vmaomtcg cEmtdrfudk
jyKjyif&ef awmif;qdkaeonfh wPSm aemufwpfcg ay:vmao;onf/ qif;&JrIcsKyf&ef
pdwfukd xdkwPSmuyfcGihfr&atmif xyfrH pGefYvGwfrI taMumif;jyKae&ao;onf/
tu,f tyg,f'k*wdudk qufpyfonfh 0gewPSmudk t<uif;rJh(orkap'y[mef)
y,fowfEdkifygu aemifw&m;usihfwdkif; 'kua0'em taMumif;cH jzpfay:vmrnfh
wPSm ay:vmawmhrnf r[kwf/ xdktcg a&SUqufusihf&rnfh usihfpOftwGuf
wPSm&efol aemufaMumif; at;oGm;rnf jzpfonf/ xdkusifhpOfwdkYudk a&SUwGif
a&;om;azmfjyygrnf/
xdktrSwfpOf(4) (b0ifydkif;usifhpOf)udk Edkifeif;u (w&m;xdkifwdkif; b0if
usatmif usifhEdkifvQif) pdw0dok'dusifhpOf 'kwd,qifhESifh wwd,qifhudk tpOftvdkuf
usifhpOfwufEdkifonf/ tu,f a&SUqufa&;rnfh wpfzufcsdwfyvifusifhpOfESifh
r[myvifusifhpOfrsm;udk tpOftvkduf atmifjrifatmif usifhEdkifygu ydk xl;jcm;rI&SdNyD;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

193

usifhpOfwuf&mwGif vG,fulNyD; taxmuftyHhvnf; jzpfaponf/ touft&G,fBuD;ol?


usef;rma&;raumif;ol? tcsdefray;Edkifol? o'g0D&d,tm;enf;olwdkYonf trSwfpOf(5)
wpfzufcsdwfyvifusifhpOfESifh trSwfpOf(6) r[myvifusifhpOfwdkYudk rwufyJ tdk;pk
tp&Sdaom trSwfpOf(2) 32-aum|mour|mef;udk vuPma&;oHk;yg;wif NrJatmif
yGm;rsm;Edkifonf/ xdk(32)aum|mour|mef; 0dyembm0em tm;aumif;vmvQif
trS w f p Of ( 3) "mwf a v;yg;ur | mef ; jzif h ajymif ; NyD ; I y g/ "mwf a v;yg;bm0em
vuPma&;oHk;yg; wifItm;aumif;vQif pdwfonf tmHkwdkY r,dkpD;csifawmhyJ
csKyfaevdrfhrnf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf pdwfonf jyifytmHkwdkYESifh rqufqHcsifawmhyJ
&yfaevdrfhrnf/
xdkyk*dKvfwdkYonf
yxrb0ifusrIudk
ydkifEdkifxm;ygu
pdw0dok'd'kwd,qifhodkY
tvdkvdk
qdkufa&mufoGm;rnfjzpfonf/
if;tqifhrS
pdw0dok'dwwd,qifhodkY tpOftvdkuf usifhoGm;EdkifNyD jzpfonf/

3?1?5/ wpfzufcsdwfyvifusihfpOf (emrfur|mef;)


('kua0'emrS wPSmudk jrifatmifIaomusifhpOf)
pdwf qif;&JrD;awmufyHk
vl w pf a ,muf rD ; jcpf j cpf za,mif ; wd k i f rD ; xG e f ; yH k u d k oH k ; oyf M unfh v Qif
atmufygtcsuf(6)csuf awGU&rnf/
(1) rD;pm
(2) za,mif;om;
(3) av
(4) rD;jcpf
(5) vl
(6) rD;jcpfrSrD;awmuf ("mwfaiGU)
vlurD;jcpfjcpf awmufvmaomrD;ESifh za,mif;wdkifrD;pmudk qufpyfvdkufaom
tcg rD;pm rD;awmufoGm;onf/ xdkoabmESifh w&m;usifhaoma,m*D\pdwf qif;&J
rD;awmufyHkudk EIdif;,SOfMunfhvQif pdwfESifh a0'em? onm? ocFg&wdkYonf
rD;pmESifhwl\/ za,mif;om;onf lyum,ESifh wl\/ avonf twdwfrSjyKcJhaom
0#fESifhwl\/
rD;onf
'd|d
a'gopaom
apwodufwdkYESifhwl\/
vlonf
wPSmESifhwl\/
wPSmonf cEmig;yg;udk aqmufxm;aom tdrfydkif&Sifjzpf\/ tdrfwnf;[laom
cEmig;yg;udk pdk;rdk;jc,fvS,fonf/ lyum,rS "mwfav;yg;azmufjyefrI ted|mkH
ay:vmaomtcg pdwfESifh a0'em? onm? ocFg&wdkY twlwuG jzpfay:vmonf/
wPSmonf xdkpdwftpkta0;udk 'd|d a'gopaom apwodufwdkYESifh qufpyfay;onf/
xdkYaMumifh pdwf 'd|d a'goapwodufwdkY uyfavmifNrdKufojzifh xdkpdwftpkta0;wdkY
qif;&JrD;awmufjcif;
jzpfonf/
igqif;&Jaew,f?
ighkyfBuD;emaew,f[k
t,lrSm;trSwfrSm; jzpf a wmh o nf / emrf c Em onf 'k u uEm tpk t a0; jzpf o G m ;onf /
xd k o abmud k jrwfpGmbk&m;&Sifonf uJhodkY a[mxm;onf/ ]]um, y#dp azm|aAp
OyZwd um,0dnmPH/ wdPH o*Fwd zam/ zyp,m a0'em? a0'emyp,m wPSm/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

194

t,H acg bdua0 'kuork'a,m}}18 - uJhodkY qif;&Jaom 'kuuEm &jcif;onf

wPSm[laom taMumif;aMumifh jzpfonf/ uJhodkY t0dZmESifhwPSm vSnfhpm;jcif;udk


rodaom ow0gwdkYonf "mwfav;yg;kyfw&m; Murf;wrf;pGmazmufjyefvmwdkif;
qif;&Jjcif;rS rvGwfMuay/ w&m;usifhaom a,m*Dwdkif; 'kua0'emESifh BuHKawGU&rnfom
jzpfonf/
rsm;pGmaom w&m;jyq&mwdkYonf pdwf taMumif;tusdK;qufpyf a'gre
rD;awmufyHkudk
em;rvnf?
rD;awmufjcif;\
taMumif;&if;udkvnf;r&SmMu?
udk,fwdkifvnf; vGw fajrmufatmif rusif h Muyg/ xd kq &mwdkY onf w&m;usif haom
a,m*Dw dk Ytm; 'kua0'emudk qufIcdkif;Mujcif;? 'kua0'emudk tmHkjyKvsuf
tmemygetSLtdIufjzifh NydKifSL Icdkif;jcif;? 'kua0'emudk tedp? tew[k Icdkif;jcif;?
jzpfysuf[kIcdkif;jcif; paom rSm;aom TefMum;rIrsm; trsdK;rsdK; ay;aeMuonf/
'kua0'emudk ausmfvTm;atmif rjyEdkifMuojzifh wpfem&DrQom xdkifcsdefay;NyD;
&d,mykxfudk tod (odkY) trSwfESifh jyif usifhyg[k rSm;aomusifhenf;jzifh
usifhapjcif;vnf; &Sdonf/ rsm;pGmaoma,m*DwdkYonfvnf; qif;&Jjcif;ya[Vd\ tajzudk
rodMuojzifh
&d,mykxfudk
jyKjyifra&TUay;aeMuonf/
tcsdKU
w&m;
rusifh&ao;aom
olwdkYonfvnf;
w&m;xdkifvQifvnf;
emrSmyJ
[laom
rSm;,Gif;aom todaMumifh w&m;rusifhyJ aeMuolrsm;vnf; &Sd\/
,ck qufvuf wPSmwnf;[laom w&m;cHudk um,du'kua0'emudk
t&if;cHazmfxkwf qGJEkwfy,fowfonfh usifhpOfenf;pepfrsm;udk 0dyem,medu
tm;jzifh a&;om;wifjyoGm;rnf jzpfonf/

usihfpOfwufyHk
pnf;urf;csufrsm;
1/ qdkif&moDvpifMu,fap y&duHjyKyg/
2/ wpfzufwifcsdwf xdkifyg/ (wpfzufwifcsdwfr&aom yk*dKvfrsm; dk;dk;xdkifyg/)
3/ pdwfoufoufudkomIyg/ "mwfav;yg;azmufjyefrIudk rI&/
4/ cEmtdrfudk pdwfjzifh npfcsKyfrxm;&/
5/ cEmtdrfudk wkwfacsmif;axmifxm;ouJhodkY rxm;&/ (yuwdtwdkif; xm;
,dkif&GJUjcif; r&Sdap&)
6/ tmemygeSLIdufrI rjyK&/
w&m;tm;xkwfrnfha,m*DwdkYonf
TefMum;cJhNyD;onfhtwdkif;
xdkifjcif;
&d,mykxfudk aphaphpyfpyf aoaooyfoyf jyifqifnDGwfapNyD;vQif tvdkvdk
jzpfay:vmrnfh
pdwftrsKd;rsKd;udk
odatmif
owdxm;yg/
rdrd\tvdkqEjzifh
awG;awmjcif;? BuHpnfjcif;? onmay;trSwfjyKjcif; (ylw,f? wif;w,f? awmifhw,f?
rNrJbl;? qif;&Jw,f? tpdk;r&bl;)? wpfpHkwpfckudk jyKjyifvdkaom pdwfrsm; arG;jrLjcif;
ponfwdkYudk
rjyKvkyf&/
odkYaomfvnf;
pdwfonfNidrfraeyJ
twdwftem*wf
tmHktrsKd;rsKd;udkvnf;aumif;? ypKyeftmHktrsKd;rsKd;udk vnf;aumif; tvdkvdk BuHpnf
18

ed'ge0*oH,kwygVd? ed'geoH,kwH? *[ywd0*? 'kuokwH-43 ESm-301

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

195

awG;awmaevdrfhrnf/ twGif; pum;ajymaompdwf? qifjcifaompdwf? a0zefaom


pdwfwdkYonfvnf; tvdkvdkyif wpfrsKd;NyD;wpfrsKd; r&yfrem; jzpfay:aevdrfhrnf/
tu,f xdkuJhodkY tvdkvdk jzpfay:aeaom pdwftrsKd;rsKd;udk ighpdwf[l
oHo,&SdcJhaomf xdkpdwfrsm; ray:atmif ighoabmjzifh &yfxm;Munfhyg/ &yfr&yJ
BuH p nf a wG ; awmaompd w f r sm; wpf r sKd ; NyD ; wpf r sKd ; ay:aeonf u d k awG U &vd r f h r nf /
ighpdwfr[kwf? tvdkvdkyif wpfrsKd;NyD;wpfrsKd; ay:aeaompdwf[k oHo,&Sif;oGm;vdrfhrnf/
a,m*D\PfwGif
oHo,&Sif;oGm;NyDqdkygu
xdkolUoabmol
aqmifae
wpfrsKd;NyD;wpfrsKd;
jzpfay:aeaompdwfrsm;udk
jzpfay:wdkif;
jzpfay:wdkif;
aemufrusapyJ
jzpfqJyif
olUoabmoufoufudkom
odumrQodatmif
owdrvpfwrf; apmifhIaeyg/ tedpyJ? 'kuyJ? tewyJ[k rSef;q onmay;rI&/
Pfjzifhom tvdkvdkjzpfvmaompdwf? tvdkvdk ysuf oG m;aompdw f
[lonfh
oabmrQud k om tajymynwfr yg MunfhHk ouf ouf IHkoufoufrQom I&rnf[k
qdkvdkjcif;jzpfonf/
xdkuJhodkY olUoabmolaqmif pOf;pm;BuHpnf a0zefawG;awmaeaompdwf?
om;pdwf? orD;pdwf? tazpdwf? tarpdwf paom avmuDumrynwfESihf,SOfaompdwfrsm;
&nf&G,fcsufr&Sd aqG;aEG;wdkifyifrI r&SdyJ jzpfay:aevdrfhrnf/ xdkpdwfwdkYonf rdrdESihf
qufqHawGUBuHKcJhzl;aom tmHkrsm;udk 'd|d wPSm Oyg'geftm;jzifh pGJxm;aompdwfrsm;
jzpfonf/
pdwfonf
tmHkESihfuif;
rae/
tmHkwpfrsKd;rsKd;udk
&SmBuH
e*dkobm0tm;jzihf
wnfaewwfonf/
ypKyeftmHkr&SdvQif
twdwf
tem*wftmHkudk&SmBuH
wnfaeonfh
obm0&Sdonf/
xdkoabmudkrod
igpOf;pm;aew,f?
ighpdwf[l
t,lrSm;aejcif;
jzpfonf/
xdkYaMumihf
xdkpdwftrsKd;rsKd;wdkYudk ighpdwfr[kwfaMumif; olUoabmolaqmifaMumif; odatmif
rvpfwrf;
Iae&rnf/
xdkodkYIaomtcg
avmuDumrynwfESihf
,SOfaom
a&SUpdwfonftIcHw&m;? owdESihf,SOf Iaomaemufpdwfonf tIPfw&m;? tIcH
a&SUpdwfwdkYudk tIPfpdwfjzifh Iaomtcg tvdkvdk jzpfNyD; tvdkvdk ysufoGm;onfudk
jrifvmonf/ owdvpfvQif tIPfpdwfrS tIcHpdwftjzpfodkY ajymif;ay:vmonf/
o[dwfraem0dnmPfudk ukodkvfapwoduftkyfpkESihf tukodkvfapwoduftkyfpkwdkY
teufrS OD;pD;rd&mu tkyfcsKyfaeMujcif;jzpfonf/ odkYI&mwGif tIPf tedp
'ku tew[l onmay; rI&/ uJhodkY Iae&if; "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrI
um,du'kua0'em xif&Sm;vmaomtcg twdwf tem*wf tmHktrsKd;rsKd;wdkYudk BuHpnf
awG;awmaeaom pdwfwdkYonf tvdkvdkyif &yfqdkif; xif&Sm;&m"mwfav;yg;
azmufjyefrI tmHkodkY tvdkvdk ajymif;odvdrfhrnf/ xdkuJhodkY um,du'kua0'emudk
ajymif;odonfESifh
wNyd Kifwnf;
ylw,f[laompdwf?
awmifhw,f[laompdwf?
wif;w,f[laompdwf?
ajcaxmufuemw,f
[laompdwf?
aygifuatmifhw,f
[laompdwf? cg;uanmif;w,f [laompdwf ponfh avmuDumrynwfESihf,SOfaom
tEykxkZOfwdkY\
tjrifjzifh
emrnfay;
wHqdyfcwfaompdwfrsm;
tvdkvdk
ay:vmvdrfhrnf/ xdkodkY "mwfav;yg; azmufjyefvmaom tcg &d,mykxfudk
rjyifay;&/ ypKyef xif&Sm;ay:vmaom tIcHtmHkudk zsufqD;&m a&mufonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

196

xdkpdwftrsKd;rsKd;wdkYudkvnf;
rvpfwrf;
owdxm;
apmifhI&rnf/
xdkpdwftrsKd;rsKd;wdkY wpfckESifhwpfck rwlyHkudk Pfu ydkif;jcm; odatmif I&rnf/
pdwf\obm0onf tmHkwpfckxJ tNrJ raeaMumif;udkvnf; PfrSmod Iae&rnf/
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrI
ydk
xif&Sm;vmaomtcg
emrnfay;
wHqdyfcwfaeonfhpdwfrS rcHEdkifbl; [laompdwf? rcHpm;csifaom pdwfrsm;tjzpfodkY
olUtvdkvdk
ajymif;ay:aeonfudkvnf;
pdwf&Snf&Snfjzihf
onf;cH
Pfjzifh
ydkif;jcm;Iae&rnf/ xdkodkYjzpfonfhpdwfrsm; tvdkvdk jzpfonfrS tvdkvdkcsKyfonftxd
ydkif;jcm; odatmifIyg/ tvdkvkd jzpfonfhpdwfrsm; tvdkvdkysufoGm;onftxd
PfjzifhodatmifIyg/
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI e*dkxuf ydkxif&Sm;vmaomtcg emw,f?
udkufw,f? xHkw,f? ylw,f? rcHEdkifbl;? roufombl;? 'Dvdkawmhrusifhcsifbl;?
rjzpfEdkifbl; ponfjzifh emrnfay; wHqdyfcwfaeonfhpdwfrsm;? onf;rcHcsifaompdwf?
rcHpm;csifaompdwf?
ur|mef;&yfypfcsifonfhpdwf?
rcHom
oufom&mudk
&SmBuHcsifaompdwf?
tmemyge
ur|mef;udk
jyefSLvdkaompdwfrsm;
tvdkvdk
ajymif;vJjzpfay:vmonf/ xdkpdwfrsm; tpOfwef; wpfrsKd;NyD;wpfrsdK;jzpfjcif;onf
zefwD;olr&SdyJESifh tvdkvdkajymif;vJoGm;jcif; jzpfaMumif;udk ydkif;jcm;odNyD; Iae&rnf/
cEmtdrfudkvnf; b0ifrSae pdwfjzifh npfcsKyfxm;vdkrIrsm; pwifjzpfay:vmrnf/
"mwfBuD;av;yg; ydkazmufjyefvmaomtcg a0'emydkxif&Sm;vmonf/ ,if;aMumifh
pdwfudk tIPfvufrS wPSmu vmvk,lum cEmtdrfudk vdkovdkjyKjyif&eftwGuf
b0ifudk OD;pGm pwif npfcsKyfrnfhpdwf jzpfay:vmum b0ifudk vdkovkd
npfcsKyfvdrfhrnf/ pdwfudk wPSmESifho'g bwpfjyef usm;wpfjyef tNydKifvkMurnf/
rdrdbufu tIPfpdwf tm;aumif;&rnf/ tIPfpdwfonf o'gAdkvf? owdAdkvf?
0D&d,Adkvf? orm"dAdkvf? ynmAdkvfwdkYESifh ,SOf&rnf/
xdkuJhodkY npfcsKyfvdkaompdwfrsm;? cEmtdrfudk jyKjyifvdkaom pdwfrsm;onf
tusKd;w&m; wPSmjzpfonf/ tb,faMumifhqdkaomf xdkwPSmpdwfrsm;onf rdrdtvdkjzifh
zef w D ; xm; jzpf a y:vmjcif ; r[k w f y J twd w f t aMumif ; tquf q uf a Mumif h
jzpfay:vmjcif;aMumifhwnf;/ y&d,k|meudavomjzpfaom xdkjyKjyifvdkaomwPSmonf
cEmtdrfudk jyKjyifvdkaom a&SUpdwfwPSm[k ac:onf/ xdky&d,k|meudavomonf
0Dwdurudavom jzpfap&ef EdI;aqmfay;aomwPSm jzpfonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf
cEmtdrfudk uHajrmufatmifjyKjyif&ef EdI;aqmfay;aom wPSmjzpfonf/
xdka&SUpdwfwPSm\
wdkufwGef;EId;aqmfrIaMumifh
aemufpdwfwPSm
(avmb0Dwdur
udavom)rS
xdka&SUpdwfwPSm\
tvdkjynfhatmif
(0g)
uHajrmufatmif cEmudk,fudk jyKjyif r a&T U jcif ; jzpf o nf / tu,f &d , myk x f u d k
jyKjyif r a&T U vd k u f v Qif jyKjyif ra&TUvdkonfrSm a&SUpdwfwPSm? uHajrmufatmif (0g)
jyKjyifjzpfatmif
vdkufavsm
jyKjyifra&TUay;vdkufonfrSm
aemufpdwfwPSm
jzpfaomaMumifh
wPSmpdwfNyD;
wPSmpdwf
qufumqufum
jzpfaeojzifh
y#dporkyg'fvnfoGm;onf/
y#dporkyg'fa'oemawmft& kyfazmufjyefrIESifh emrfcHpm;rI taMumif;udkpGJ
tusKd;w&m; raem0dnmPf jzpfay:vmonf/ xdkoHk;rsKd;\ "roabmudkrodvQif
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

197

xdkrodrI taMumif;(y#dp)aMumifh rcHpm;csifaompdwf? cHomatmif jyKjyifvdkaompdwf


tusKd;wPSm (orkyg'f) jzpfay:vmonf/ xdktusKd;w&m;udk rodrI taMumif;cH
aemufxyf
jyKjyifjzpfatmif
jyKjyifrI
0Dwdurudavom
wPSmavmbwdkY
tusdK;w&m;taejzifh qufwdkufjzpfay:vmonf/ xdkodkY pdwftvdkvdkufaejcif;onf
woHo&mvHk;rS ygvmaom ykxkZOftusifh jzpfonf/
wPSmjzpfrIudk
igyJ[l
odaerI
t0dZmESifhwuG
oum,'d|d
taMumif;xyfjzpfvQif wPSmom xyf jzpfay:wdk;yGm;vmawmhonf/ wPSmxyf
jzpfay:wdk;yGm;vmjcif;\
taMumif;&if;udkppfvQif
kyfemrfjzpfay:rIonf
tew(igr[kwfaMumif;)ESifh
wPSmonf
tew
(igr[kwfaMumif;)wdkYudk
rodrIt0dZmyif jzpfonf/ xdkYaMumifh y#dporkyg'f y#dvHkt& wPSmt<uif;rJh
csKyfvdkvQif
t0dZmt<uif;rJh
csKyf&rnf/
wenf;tm;jzifhqdkaomf
a0'emrS
wPSmjzwfvdkvQif
kyfemrfwdkY\
"roabmudkvnf;aumif;?
wPSmonf
tew(igr[kwf)[kvnf;aumif; trSeftwdkif; odaom 0dZmPf&&Sd&efvdkonf/
0dZmPf&&Sdjcif;onf tusKd;w&m;? pdwfeD0&PzHk;vTrf;rIudk z,f&Sm;rIonf
taMumif;w&m; jzpfonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf tIPf o[dwfraem0dnmPf
rlvOD;pD;ae&m,lxm;aom
arm[OD;aqmifonfh
tukodkvfapwodufrsm;udk
z,f&Sm;rIonf
taMumif;w&m;jzpfonf/
pdwf\
tukodkvfapwodufrsm;rS
vGwfajrmufrIonf
tusKd;w&m;
jzpf
oDvr*if
orm"dr*if
[laom
aAm"dyud,w&m;(37)yg;
vufudkifxm;
jynfhpHkpGm
usifhBuHEdkifrIonf
taMumif;w&m;jzpfonf/
w&m;usifh&mwGif r*opm\ udpPfESihf eda&m"opm\ udpPfwdkY
jynfhpHkpGm yg0ifrI txl;vdktyfonf/ "mwfav;yg;azmufjyefvmaomtcg rcHEdkifaom
a'gopdwf jzpfvmvQif xdka'gopdwf\ tewoabm tedpoabmwdkYudk jrifatmif
aemuftIPf pdwfuydkif;jcm;Ivsuf xdka'gopdwfudk uHajrmufatmif vdkufavsmrnfh
aemufa'gopdwfudk
ta'gopdwf(onf;cHjcif;)jzifh
Edkifatmiftpm;xdk;yg
(onf;cHrIjynfhpHkjcif;udk qdkvdkonf)/ cEmtdrfudk rjzpfrae jyKjyifvdkaom a&SUavmbpdwf
jzpfvmvQif xdka&SUavmbpdwf (wPSm)udk tewoabm tedpo
abmtm;jzihf
aemuftIPfpdwfu ydkif;jcm;Ivsuf xdkavmbpdwfudk uHajrmufatmif vdkufavsmrnfh
aemufjzpfrnfhavmbpdwf(wPSm)udk pGefYvTwf(pma*g)? a0;atmifpGefY(y#deda*g)?
xdkavmbpdwfESihfvGwfatmifae(rkwd)
tavmbpdwfjzifhEdkifatmif
tpm;xdk;yg
(eda&m"opm\ udpPf)/ a&SUpdwfonf avmb a'gopdwf? aemufpdwfonf
tavmb ta'gopdwf jzpfonf/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIudkvnf; rI&?
ESvHk;roGif;&yg/ vIyfvdkjyifvdkonfh a&SUpdwfudk tvdkvdk ay:vmygvm;[l odatmif
owdxm; PfjzifhIyg/
0Dwdur y&d,k|me udavom tukodkvfapwodufESifh ukodkvfapwodufwdkY
vH k ; axG ; vsuf pd w f u d k tNyd K if v k a eMuaomtcg pd w f r pif M u,f a o;yg/ od k Y a omf
rlvpnf;urf;csufrsm;
rusL;vGef
razmufzsufrdatmif
BudK;pm;tm;xkwf&jcif;?
onf;cHrIudk ydktm;aumif;atmif arG;jrL&jcif;? wPSmtvdkodkY rvdkufavsmrdatmif
apmifha&Smuf&jcif; ponfh t*Fg&yfrsm; jynfhpHkatmif tm;xkwfEdkifvQif qif;&JaerI
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

198

wjznf;jznf;
avsmhyg;vm
oufomcsrf;omrIu
wjznf;jznf;
ydk
xif&Sm;vmvdrfhrnf/
q&mTefMum;csuftwdkif; jynfhpHkpGm vdkufemusifhBuHEdkifcJhvQif a&SUpdwfwPSm\
tedp
'ku
tew
tcsufudk
ydkif;jcm;jrifvmNyD;
vQyfpD;vufonfhyrm
pdwfrsm;vsifjrefpGm
jzpfysufrIoufoufudk
Pf
jrifvmonf/
xdktcg
pdwfqif;&Jjcif;vnf; vHk;0 csKyfNidrf; oGm;onf/ &d,mykxfudk jyKjyifay;
&&Sdaomcsrf;omonf
ykxkZOftBudKuf
wcP
csrf;omjzpfonf/
,ck&&Sdaomcsrf;omonf
&d,mykxfudk
jyKjyifp&mrvdkyJ
oDv
orm"d
ynmjzihf&&Sdaomolawmfaumif;wdkY
wefzdk;xm;onfh
csrf;omjzpfonf/
ypKyef
qif;&J&rnfh
tpm;
qif;&JrIcsKyf
&&Sdaomcsrf;omjzpfonf/
xufoefaom
Adkvfig;yg;vufudkifxm; &&Sdaom csrf;omjzpfonf/
if ; uJ h o d k Y emrf \ oabmud k jrif j cif ; onf emrf \ omrnvu P mud k
wkP0dyem tjrifjzifh jrifjcif;jzpfonf/ kyfemrf\ omrnvuPmudk
xdkuJhodkYjrif wPSmcsKyfjcif;onf 0durey[meftm;jzifh csKyfjcif;jzpfonf (w'*F
0duretm;jzihf
oDv0dok'd
pdw0dok'd)/
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrIrS
vGwfjcif;onfvnf; tm;xkwfqJ tcdkuftwefY 0durey[meftm;jzifhom vGwfjcif;
jzpfonf/ ,cktqifh tIPfonf y&rwfkyfemrfppfppfudk jrifawGUjcif;
r[kwfao;aomaMumifh r[m0dyembm0em taejzifh ryGm;rsm;oifhao;ay/
xdkYaMumifh tIPf udavomtnpftaMu;rsm; vHk;0pifMu,f oDv0dok'd
pdw0dok'djzpfatmif a&SUwqifh usifhpOfwuf&ef vdkonf/
txufyg usifhpOftwdkif; dk;dk;&d,mykxfjzifh IuGufay:atmif qufvuf
avhusifhyg/ w&m;odvdk jrifvdkaom pdwfqEjyif;jyu rcJ,Of;yg/ rcufcJyg/
ryifyef;yg/ aq;aumif; raumif; odvdkvQif aq;taMumif; ajymaernfhtpm; aq;udk
udk,fwdkif
oHk;jcif;jzifh
a&m*gaysmufrIu
tajzay;ygvdrfhrnf/
xdkenf;wlpGm
q&mTefMum;onfhtwdkif; wdwdusus vufawGUusus usifhBuHtm;xkwfyg/
IuGufIenf;oabmjy axmifOyrm
1/ aordefYusxm;aomvlwpfpktm;
aordefYrcsao;rD
axmifxJxnfh
tusOf;csxm;onf qdkygpdkY/
2/ axmifonf tkwf t*FawwdkYjzifh ay(20)jrifh (5)aycefY xkxnf ckdifrmpGm
jyKvkyfxm;onf/
3/ axmifeH&Hrsm;udk tzktxpfr&Sd acsmrGwfpGm jyKvkyfxm;onf/
4/ axmifusom;wdkYudk apmifhMuyfaeaom axmifrSL;BuD;onf vufeuftjynfhtpHk
aqmifxm;vsuf axmifeH&Htay:xdyf&Sd uif;wJrS owdrvpfwrf; Edk;Mum;pGm
apmifhMuyfaeonf/
5/ axmifusom;wdkYuvnf; ao&rnfhtwlwl vGwfvdkvGwfjim; axmifeH&Hudk ukwfuyf
wG,fzuf wuf&ef BudK;pm;aeMuonf/
6/ axmifusom;wdkYtm;
axmifeH&Hudk
wG,fwuf&ef
axmifrSL;BuD;u
wdkufwGef;jcif;vnf; r&Sd/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

199

7/ axmifeH&HudkwG,fuyfwufaepOfvnf;
rwufap&ef
axmifrSL;BuD;u
wm;jrpfjcif;vnf; r&Sd? wGef;csrIvnf; rjyKvkyf/
8/ axmifrSL;BuD;\ pdwfxJ axmifeH&HBuD; NydKvJoGm;rnfudk pdk;&drf axmifeH&Htm;
wGef;xm; xdef;xm;jcif;vnf; rjyKvkyf/
9/ axmifusom;wdkY axmifeH&Hudk wufa&mufEdkif&ef axmifrSL;BuD;u ulnDrIvnf; r&Sd/
10/axmifrSL;BuD;onf ol\uif;wJxJrS rxyJ axmifusom;wdkY\ wG,fwufaeyHk
trlt&mwdkYudk MunfhHkom Munfhaeonf/
11/axmifusom;wdkY wG,fwufrI jyKvkyfaepOf axmifeH&HBuD;onf vIyf&Sm;,drf;,dkifjcif;
r&SdyJ toufr&Sdonfhtwdkif; tvdkvdk yuwdwnfNidrfaeonf/
12/axmifusom;wdkYonf axmifeH&Hudk ukwfuyfwG,fwuf vHk;0r&aomtcg tvdkvdk
pdwftm;avsmhvmNyD; vGwfajrmuf&ef BudK;pm;wG,fwufrIudk wdkufwGef;ol r&SdyJ
pGefYvTwfvdkufonf/
13/xd k a xmif u som;wd k Y onf rd r d w d k Y a e&m tcsKyf a qmif x J o d k Y rd r d w d k Y tvd k q E j zih f
jyef0ifoGm;Muonf/
14/axmifrSL;BuD;onf if;jzpf&yfwdkYudk tptqHk;wkdifatmif axmifeH&Htxuf&Sd
ol\ uif;wJxJrSyif MunfhumrQ Munfhaeonf/
15/xdkaxmifrSL;BuD;onf
axmifusom;rsm;udkoem;
axmifusom;rsm;
vGwfajrmufap&ef
ulnDvdkaomapwem
&Sdygaomfvnf;
xdkapwemtwdkif;
rvdkufavsmyJ vdkufavsm ulnDvdkonfh pdwf(apwem)udk pGefYvTwfajzazsmufvdkufNyD;
ol\uif;wJxJ aeNrJtwdkif; aeaeonf/
w&m;usihfaomtcg vdkufem&rnfh oabmrsm;udk txufygOyrmjzifh EdIif;,SOfjcif;
1/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIudk tEykxkZOfwdkY\"avhjzihf igyJ ighcEmudk,fyJ[k
oum ,'d | d E S i h f pG J , l x m;aomaMumif h qif ; &J a eaompd w f o nf tjypf u sK;vG e f
aordefYuscHxm;&aom axmifusom;wdkYESifhwlonf/ tIcH tukodkvfapwodufwdkYESifh
,SOfaompdwfudk qdkvdkonf/
2/ w&m;usihfaoma,m*D\ cEmtdrf&d,mykxfonf pdwfjzihf wnfNidrfatmifrjyKvkyfyJ
yuwdwnfNidrfaeyHkoabmESihf
xkxnfcdkifrmaom
axmifeH&HBuD;\
wnfaeyHkoabmwdkY wlnDonf/ qdkvdkonfrSm "mwfav;yg; azmufjyefaepOfvnf;
a,m*D\ cEmtdrfonf pdwfjzihf xdef;odrf;apmifha&Smuf Muyfrwfxm;rIr&SdyJ
axmifeH&HuJhodkY yuwdwnfNidrf ae&rnf/
3/ w&m;usihfaoma,m*D\ cEmtdrf&d,mykxf wnfaqmufrI oefY&Sif;aeonfhoabm
(,dkifjcif; &GJUjcif; vefjcif; apmif;jcif;r&Sdjcif;)onf tzktxpfr&Sd acsmrGwfaeaom
axmifeH&H\oabmESihfwlonf/ w&m;usihfaomtcg oum,'d|dESihf,SOfaom wPSm
pdwfonf
cEmtdrftm;
jyKjyifvdk
b0ifudk
OD;pGm0ifuyfwG,fum
usefajcvufwdkYtm; jyKjyifvdrfhrnf/ wG,fukwfwuf r&aom acsmrGwfaom
axmifeH&HozG,f cEmtdrf\ yuwdoefY&Sif;aeonfh oabmaMumifh wPSmonf
vdkovdk rjyKjyifEdkifawmhyg/ xdktcg wPSmonf wG,fuyf r&ojzifh
olUtvdkvdkpGefYoGm;jcif; jzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

200

4/ w&m;usihfaom a,m*D\ tIPfonf axmifrSL;BuD;ESifhwlNyD; jzpfay:vmaom


avmuDumr
ynwfESihf,SOfonfh
tukodkvfpdwf
trsKd;rsKd;udkvnf;aumif;?
"mwfav;yg; azmufjyef&mrS jzpfay:vmonfh avmb a'goESifh,SOfaom
pdwocFg&tm;vHk;udk
vnf;aumif;?
ay:wdkif;
owdrvpfwrf;
apmifhIaerIoabmonf
axmifeH&H&Sd
vufeuftjynfhtpHkaqmifxm;aom
axmifrSL;BuD;u axmifusom;rsm;tm; owd rvpfwrf; apmifhMuyfaeyHkoabmESifh
wlonf/
5/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefvmaomtcg oum,'d|dESihf,SOfaom wPSmpdwfonf
cEmtdrfudk
jyKjyif&ef (b0ifudkwif;&ef) BudK;pm;aeyHkoabmESifh axmifusom;
wdkYonf vGwfvdkvGwfjim; axmifeH&Hudk ukwfuyfwG,fwuf&ef BudK;pm;aeMuyHkwdkY
wlonf/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefaomtcg rcHcsifaompdwf? rcHomaompdwf?
cHomatmif jyKjyifvdkaompdwf? emw,f udkufw,f[laom ynwfESihf,SOfaom
tukodkvfpdwocFg& w&m;wdkYESifh cEmtdrfudk jyKjyifvdkonfhpdwfwdkY jzpfay:vmyHkudk
qdkvdkonf/
6/ "mwfBuD;av;yg;
azmufjyefvmaomtcg
cEmtdrfudk
jyKjyifvdkonfh
wPSmpdwfrsm;onf
rdrdtvdkESifh
zefwD;arG;jrLjcif;r&SdyJ
olUtvdkvdk
jzpfay:aeonfhoabmESihf axmifrSL;BuD;u rwdkufwGef;yJ axmifusom;wdkY tvdkvdk
wufMuyHkoabmwdkY wlonf/ (wPSmtew jzpfaMumif; odapvdkjcif; jzpfonf/)
7/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefvmaomtcg jzpfay:vmaom rcHomonfh a'go?
jyKjyifvdkonfh avmbpdwfwdkYudk rjzpfay:atmif ydwfqdkYrxm;&onfhoabmESifh
axmifusom;rsm;onf
axmifeH&Hudk
wG,fuyfwufaepOf
axmifrSL;BuD;u
wm;jrpfrI r&Sd? wGef;csrIvnf; rjyKvkyfonfh oabmwdkY wlonf/
8/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefvmaomtcg cEmtdrfudk rdrdtvdkjzifh jyKjyifxdef;odrf;
Muyfrwfxm;rI r&SdonfhoabmESifh axmifrSL;BuD;onf axmifeH&Hudk NydKvJroGm;atmif
wGef;xm;jcif; r&SdonfhoabmwdkY wlonf/
9/ "mwfBuD;av;yg;
azmufjyefaomtcg
cEmtdrfudk
jyKjyifvdkonfh
wPSm\tvdktwdkif;
atmifjrifatmif
rdrdtvdkjzifh
tm;ay;ulnDrI
r&SdonfhoabmESifh
axmifusom;wdkYonf
axmifeH&Hudk
wG,fwufEdkif&ef
axmifrSL;BuD;u tm;ay;ulnDrI rjyKonfhoabmwdkY wlonf/
10/tI Pf o nf tI c H j zpf a om a'grepd w f r sm;ES i f h cEm td r f u d k jyKjyif r nfh
wPSmavmb ocFg&pdwfwdkYtm; tMunfhoufoufjzifh apmifhIaeyHkoabmESifh
axmifusom;wdkY axmifeH&Hudk wG,fwufaejcif;udk axmifrSL;BuD;onf uif;wJxJrS
MunfhaeyHkoabmwdkY wlonf/
11/"mwfBuD;av;yg; azmufjyefaepOf jyKjyifrnfh wPSmESifh,SOfaom pdwocFg&wdkY
&Sdaeaomfvnf; a,m*D\cEmtdrfonf jyKjyifcHxm;&jcif;r&SdyJ yuwda`Etwdkif;om
&SdaeyHkoabmESifh axmifusom;wdkY axmifeH&Hudk wG,fwufaepOf axmifeH&HBuD;
vIyf&Sm; ,drf;,dkifrI r&SdyJ toufr&Sdonfhtwdkif; yuwdwnfaeyHkoabmwdkY
wlonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

201

12/cEmtdrfudk jyKjyifvdkonfh a&SUpdwfwPSmonf vdkufavsmjyKjyifay;rnfh aemufpdwf


wPSm
r&Sdojzihf
tqufjywfum
(y#dporkyg'fjywfum)
wPSmonf
tedpvuPm aqmif(csKyf)oGm;onfh oabmESifh axmifusom;wdkY axmifeH&Hudk
rwG,fwufawmhyJ wG,fwufvdkonfh tvdkqErsm;udk pGefYvTwfvdkufyHkoabmwdkY
wlonf/
13/"mwfBuD;av;yg; azmufjyefqJ vdkufavsmrnfh aemufwPSmpdwf r&Sdaomtcg
cEmtdrfudk
jyKjyifvdkonfh
a&SUwPSmpdwfonf
rmefcsum
tvdkvdk
csKyfaysmufoGm;onfh
oabmESihf
axmifeH&Hudk
wG,fwufr&rSef;odum
axmifusom;wdkYonf
vufavQmh
tcsKyfaxmifxJokdY
olwdkYtvdkvdk
jyef0ifoGm;MuonfhoabmwdkY wlonf/
14/a,m*D\ tIPfonf w&m;pxdkifonfrS (wpfzufcsdwfusihfpOfwGif) t"d|mef
jynfhonftxd?
(r[myvifusihfpOfwGif)
tukodkvfpdwfrsm;
tNyD;
csKyfNidrf;oGm;onftxd qHk;atmifIaeyHkESihf axmifrSL;BuD;onf axmifusom;wdkY
axmifeH&Hudk wG,fwufyHk oabmESifh pGefYvTwfoGm;yHkudk tprStqHk;txd MunfhumrQ
MunfhaeonfoabmwdkY wlonf/
15/a,m*Donf "mwfBuD;av;yg;azmufjyefaomtcg rcHpm;csifcHomatmifjyKjyifvdkaom
wPSmtvdktwdkif; vdkufavsmrnfhapwem &Sdygaomfvnf; xdkapwemonf cEm'ku
wdk;yGm;aMumif; raumif;aom apwem jzpfonfhtwGufaMumifh ,if;udk pGefYvTwf
onf;cHvdkufum Iae&rnfhoabmESihf axmifrSL;BuD;onf axmifusom;rsm;udk
oem; ulnDvdkaomfvnf; xdkapwemudk pGefYvTwfvdkufyHkoabmwdkY wlonf/
OyrmOyar,stwdkif;
trSwfpOf(56)
usifhpOfwavQmuf
rdrd\
usifhBuHyGm;rsm; IrSwfyHkwdkYudk avsmfnDatmif vdkufem&rnfudk txl;owdjyKyg/
tu,f w&m;usifhaoma,m*Donf w&m;pxdkifonfESifh rdrd\ cg; ausm
vnfyif; acgif;wdkYudk wkwfacsmif; axmifxm;bdouJhokdY wif;wif;awmifhawmihfBuD;
jzpfatmif pdwfjzifh jyKjyifzefwD;xm;rnfqdkvQif toufr&Sd yuwd*kPfowdtwdkif;
wnf&Sdaom axmifeH&HwHwdkif;BuD;ESifh rwlawmhay/ kyfudk pdwfjzifh npfxm;jcif;aMumihf
a>rav;aumifudk udkifxm;ouJhodkY jzpfaeNyD; "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI um,du'ku
xif&Sm;vmaomtcg a>rudkufcH&ovdk jzpfaernf/ xdkYaMumifh xdkifjcif;&d,mykxfwGif
rdrd\ cg; ausm vnfyif; OD;acgif;ponfh cEmudk,f tpdwftydkif;wdkYudk wkwfacsmif;
axmifxm;bdouJhodkY pdwfjzifhnpfcsKyfawmifhwif;xm; w&m;rxdkif&/ odkYrSom yuwd
wnfNidrfaom axmifeH&HBuD;uJhodkY rdrd\ cEmtdrfBuD;onfvnf; yuwdtwdkif;
wnf&Sdum pdwfonf vGwfvyfae&um; rdrdI&m ur|mef;tmHk aMumifhMurJhpGm
usifhpOfa&SUquf wufEdkifrnf jzpfonf/
IuGufoabmw&m;jy awmMuufzrf;Oyrm
1/ rkqdk;wpfa,muf&SdonfqdkygpdkY/
2/ xdkrkqdk;onf awmMuufzrf;Edkif&eftwGuf tdrf wnfMuufwpfaumifarG;xm;onf/
3/ awmxJ wnfMuufwnfxm;onf/ xdkwnfMuuf rMumcP wGefaeonf/
4/ xdkrkqdk;onf NcHKuG,fwGif ykef;atmif;ae tqifoifhapmifhaeonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

202

5/ xdktcg awmMuufrsm;onf wnfMuufwGef&modkY a&muf&SdvmNyD; wnfMuufudk


cGyfonf/
6/ awmMuufTwfuGif;rdaomtcg awmMuufudk rkqdk;u zrf;umowfonf/
xdkOyrmudk oHk;oyfMunfhyg/ awmxJ awmMuufrsm; trSef&Sdonf/ rkqdk;onf
awmxJ&Sdaom awmMuufrsm;vmatmif rac:Edkifyg/ wnfMuufwGefapjcif;onf
rkqdk;onf wnfMuufwGefoH em;axmifvdk r[kwfyg/ awmMuufrsm;vmatmif
aoG;aqmifjcif; jzpfonf/ wnfMuufrsm; a&mufvmaomtcg awmMuufESifh
wnfMuufwdkY cGyfMu&mwGif awmMuuf TwfuGif;rdaomtcg rkqdk;u awmMuufudk
zrf;onf/ TwfuGif;zefwD;xm;jcif;onf wnfMuuftwGuf r[kwfyJ awmMuufudk
zrf;rd&efjzpfonf/ wnfMuufonf rdrdtm; awmMuufvmap&ef tusKd;aqmifay;onhf
rdwfaqGjzpfonf/ xdkOyrmtwdkif;--1/ owd Pf ynmESifh,SOfaom tIPfpdwfudk rkqdk;ESifh EdIif;,SOf ynm,lyg/
2/ "mwfBuD;av;yg;
kyftpkta0;t&Sdoabm
(0g)
w&m;usihfaoma,m*D\
cEmtdrfonf wnfMuufESifh wlonfudk Pfjzifh EdIif;,SOfodyg/
3/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIudk wnfMuufwGefjcif;oabmESihf EdIif;,SOfodyg/
4/ owd Pf ynmESihf,SOfaom tIPfpdwfu tuJcwf apmihfIaeyHkudk NcHKuG,f
rkqdk;
wnfNidrfpGmae
wnfMuufudkrMunfhyJ
awmMuufrsm;tvmudk
apmifhMunfhaeyHkESifh EdIif;,SOf ynm,lyg/
5/ "mwfBuD;av;yg;
azmufjyefvmaomtcg
&d,mykxfudk
vIyfcsifjyifcsifaom
tukodkvf
pdwocFg&rsm;jzpfay:vmyHkudk
wnfMuuf&Sd&modkY
awmxJrSawmMuufrsm;a&muf&SdvmyHkESifh EdIif;,SOfodyg/
6/ tIPfonf "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrIudk rIyJ wPSmwnf;[laom pdwocFg&
w&m;rsm;udkom I&onfhoabmudk rkqdk;onf wnfMuufudkrzrf;yJ awmMuufudkom
zrf;,lonfh oabmESifh EdIif;,SOfem;vnf,lyg/
xdkawmMuufESifhwlonfh
wPSmpdwfrsm;
azmfxkwfvdk
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrI xif&Sm;ap&ef tenf;qHk; ESpfem&DMum wpfzufwifcsdwf (odkY)
r[myvifcsdwf
tukodkvfpdwocFg&w&m;rsm; tNyD;csKyfonftxd rvIyfrjyifyJ
xdkifjcif;jzpfonf/ kyfudk taMumif;rJh nOf;qJjcif; r[kwf/ wPSmazmfxkwfjcif;
jzpfonf/ ykxkZOfwdkY\ obm0onf b,ft&mrqdk tacsmifvdkcsifMuonf/
tcrJh&Gmaom rdk;a&udkaomfrS vdkcsifvQif cH,lrS &onf/ wpfb0pm csrf;omrItwGuf
pD;yGm;a&; ynma&;rsm;udkyif ESpf&Snfvrsm; tyifyef;cH? tqif;&JcH? rsufESmatmufuscH
&if;ESD;,l&onf/ tcsKdUqdkvQif toufESihfyg &if;,l&ao;onf/ qif;&JpGmaojcif;rS
vGwfajrmufonfhcsrf;om? aoNyD; aemufb0 csrf;om? xdkavmuDcsrf;omwdkYxuf
tqaygif;rsm;pGm EdIif;,SOfr&onfh edAmefcsrf;omudk ydk tyifyef;cH 'kucH
&if;ESD;,lEdkifMu&rnf jzpfonf/ xif&Sm;aom wPSmoabmudk owd Pf ynm
ponfwdkYjzifh Ijrifaejcif;aMumifh ]]twudvrxmEka,m*}} r[kwfonfudk owdjyKyg/
wnfMuufESifhwlaom "mwfBuD;av;yg;udk rI&yg/ awmMuufESifh wlonfh
wPSmpdwfudkom I&rnf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf 0d[o0dwufESifh Asmyg'0dwufudk
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

203

azmfxkwfNyD;
r*fjzifh
wdkufcdkufowfjzwfjcif;jzpfonf/
xdkwPSmpdwfwdkYonf
tIPfpdwfudk wdkufcdkufzsufqD;onf/ xdkoabm onfyif a>rBuD;av;aumifwdkYu
vdkufowfjcif;ESifh wlonf/ tIPfpdwfwGif Adkvfig;yg; vufudkifxm;
IEdkifaomtcg wPSm jzpfysufqHk;oGm;ygvdrfhrnf/
ykxkZOf\"avhtwdkif;
oum,'d|dtjrifjzihf
MunfhvQif
rjzpfEdkifbl;[k
jrifjcif;onf tjrifrSm;omvQif jzpfonf/ tusKd;w&m; 'kuopmudk ighcEmudk,f[k
pGJ,lxm;aom taMumif;aMumifh ighbmomig qif;&Jjcif;jzpfonf/ trSefrodom
qif;&Jjcif;jzpfygonf/ wpfzufcsdwf&d,mykxfjzifh TefMum;xm;onfhenf;vrf;twdkif;
o'gjynfh0pGmjzifh usifhvQif ypKyefqif;&J&rnfhtpm; rqif;&JyJ csrf;omonfhoabmudk
&&Sdvmygvdrfhrnf/ rdrdxifovkd qif;&JrIr&SdyJ orm"dtm;aumif;vQif 'kuokccsKyf
ypKyefwnfhwnfh y&rwfemrf"mwf\ omrnvuPmudk awGUjrifEdkifygvdrfhrnf/
if;usifhpOf\ orm"dudk Edkifeif;pGm tvG,fwul xlaxmifEdkifatmif qufvufBudK;pm;
usifhBuHyGm;rsm;yg/
rSwfcsuf/
/txufyg
axmifusom;OyrmESihf
awmMuufzrf;OyrmwdkYudk
trSwfpOf(56) usifhpOf (emrfur|mef;) ESpfrsKd;vHk; EIdif;,SOf usihfBuHtm;xkwfMuyg/

oHk;oyfjcif;
,ck u J h o k d Y "mwf BuD ; av;yg; omref r Qazmuf j yef r I um,d u 'k u a 0'emrS
onf;rcHEdkifaom a'go? wm;qD; r&Ekdifavmufatmif cEmtdrfudk jyKjyifvdkrI
avmbrD; awmufavmifaeao;vQif aojcif;vQif tqHk;&Sdaom "mwfBuD;av;yg;
um,du'kua0'em
jzpfay:vmvQif
(0g)
aoonfhtcg
awmufonfhqif;&JrD;avmifNrdKufvQif csrf;omrIudk tb,frSm &EdkifygtHhenf;/
xdkYaMumifh rD;ab;a&Smif ravmifcifwm;? ppfra&mufcif jrm;jyif [louJhodkY
vnf;aumif;? raorD (0g) aoatmifazmufjyef&ufpufonfh um,du'kua0'emrjzpfrD
BudKwifjyifqifonfh oabmjzifh xdk"mwfBuD;av;yg; jyif;xefrIudk taMumif;cH
pGJ,lrnfh oum,'d|dESifhwuGjzpfaom wPSmudk t<uif;rJhy,fowfxm;&rnf/
wpfzufcsdwfusifhpOfonf orm"dtckdufom qif;&JrIcsKyfNidrf;jcif;? wPSm rme
'd|dwdkY uif;jcif; jzpfonf/ orm"dysufvQif pdwfudk wPSm rme 'd|dwdkY tvG,fwul
0ifpD;NyD;
ae&m,l
tkyfcsKyfonf/
xdktcg
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI
um,du'kutmHkudk taMumif;cH ighpdwf? igemw,f? igrcHEdkifbl;? igqif;&Jw,f?
ighkyfBuD;
a0'emwufaew,f
[l
oum,'d|djzifh
pGJ,lum
pdwfonf
qif;&J&jyefonf/
wpfzufwifcsdwfxdkifaom
&d,mykxfjzifh
w&m;usifh&mwGif
"mwfBuD;av;yg; azmufjyefrIaMumihf azmfjyvmaom 'kua0'emonf y#dCmEko,
tajccHonfh oum,'d|dESifhwuGjzpfaom a'goudk tpGrf;ukef razmfxkwfEdkifao;yg/
xdkYaMumifh wPSmAdkvfudk zdwfac:aomtm;jzifh (0g) 'k u a 0'emud k pGJ , l a om
oum ,'d | d u d k tjrpf y grusef y,f EI w f v d k a omtm;jzif h um,du'kua0'emudk

aomwmywdr*fIzG,f

204

t&SifpEdrm(atmifvH)

wdk;jrifhazmfxkwf usifh&rnf/ um,du'kua0'em


r[myvifusifhpOfudk qufvuftm;xkwfyg/

wdk;jrifhEdkif&ef

trSwfpOf(6)

3?1?6/ r[myvifusifhpOf (emrfur|mef;)


('kua0'emrS wPSmudk orkap'y[mef y,fowfonfhusifhpOf)

oHk;oyfcsuf
trSwfpOf(45)usifhpOfrsm;udk tqifhqifh Edkifeif;atmif usifhNyD;rSomvQif
,ckusifhpOfudk usifh&onf/ xdkusifhpOfwdkYwGif 'kucEmudkjzpfaponfh taMumif;wPSm
orkap'y[meftm;jzifh rcsKyfNidrf;cJhyg/ ,ck r[myvifusifhpOfonf r[myvifaMumifh
jzpfaom a0'emudk t&if;wnfum ykxkZOf ADZqdk; pdkufqdk; tusifhqdk;rsm;ESifhwuG
tyg,fav;bHkcEmudk zefwD;wwfaom 0gewPSmudk azmfxkwf tjrpfqGJEIwfowfonfh
usifhpOfjzpfonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf usifhpOfonf 0dyem,medutm;jzifh
'kua0'em taMumif;cH tbdZmESihf a'greudk t<uif;rJh y,fowfjcif;jzpfonf/
aomwmywdr*f\
ykxkZOftEG,fjzwf&mwGif
tMurf;pm;ykxkZOftEG,fudk
jzwfjcif;jzpfonf/ xdktMurf;pm; tvwfpm; ponfh ykxkZOftEG,frsm; rjzwfcJhyJESifh
tEko,udk jzwfEdkifp&m taMumif;r&Sd/
usihfpOfonf r[myvif (0g) ESpfzufcsdwfxdkifenf;jzihf um,du'kua0'emrS
oum,'d|dESifh,SOfaom 0Dwdurudavom tNyD;wdkif csKyfNidrf;atmif usifhaomusifhpOf
jzpfonf/ r[myvifcsdwf r&aomyk*dKvfrsm; usihfp&mrvdkyg/ r[myvifcsdwf
usifhjcif;onf tmoD0daomyrokweft& a>rBuD;av;aumifvufrS tNyD;wdkifvGwfNidrf;&m
ae&modkY ta&mufajy;jcif; jzpfonf/ 0rduokweft& zm;wnf;[laoma'goudk
tNyD;wdkif z,f&Sm;ypfjcif;jzpfonf/
ighcEm ighpdwf[l pGJ,lxm;aom ykxkZOfwdkY\ 0g'pGJonf aoumeD;tcg
csKyfwnf;r& aqmufwnf&mr&jzpfatmif arTaESmufaompdwf jzpfonf/ raorD
xdkpdwfudk azmfxkwf tjrpfyg rusefatmif usifhpOfjzifh okwfoif&Sif;vif;rnf/
ykxkZOfwdkY\ omreftMunfhESifh MunfhrnfqdkvQifum; xdwfvefYp&m jzpfwwfonf/
q&mTefMum;xm;onfh usifhpOfenf;pepfudk axmifusom;Oyrmjzifh tH0ifcGifus
em;vnfatmif BudK;pm; tm;ig;yg;ESifhusifhvQif rcJ,Of;yg/ TefMum;csuftwdkif;
wduspGm vdkufem&ef txl;vdktyfonf/
0d y em,med u usif h p Of um,d u 'k u a 0'emrS oum ,'d | d E S i hf , S O f a om
y#dCmEko,rS aygufzGm;vmonfh 0DwdurESihf y&d,k|me a'go avmb
udavomwdkYudk
t<uif;rJh
y,fowfEdkif&ef
xdkudavomwdkYudk
wdkufdkuf
Ijrify,fowfHkrSwyg;
tjcm;enf;
tb,frSm&SdygOD;rnfenf;/
,ckazmfjyaom
usihfpOfrSwyg; wjcm;r&Sdawmhyg[k pma&;ol Ijrifygonf/ tu,f ypKyefazmfjyqJ
um,du'kua0'emrS
jzpfay:vmonfh
rcHpm;csifaompdwf?
cHomatmif
jyKjyifvdkaompdwf paom udavomwdkYudk t<uif;rJh y,fowfEdkifonfh tcsdefwdkwdkESihf

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

205

El;nHhpGm usihf&aom tjcm; 0dyem,meduusihfpOf &Sdygao;vQif pma&;olwynfhcH


enf;,lygrnf/
w&m;xdkifaepOf "mwfav;yg;azmufjyefrIaMumifh jzpfay:vmaom um,du
'kua0'emrS emw,f udkufw,f rcHEdkifbl; [laom a'gopdwfrsm;? vIyfr,f
jyifr,f rjyifvdkYrjzpfbl;[laompdwfrsm;? cEmtdrfudk jyKjyifjzpfatmif jyKjyifaom
oum,'d|dESifh wuGjzpfaom avmbpdwfrsm; ponfh tukodkvfw&m;rsm;
jzpfay:vmaomtcg
rlvusihfpOfESifh
oDvorm"drsm;
ysufpD;oGm;onf/
w&m;usihfae&if; tukodkvf wufjcif; jzpfonf/ r*fzdkvfudk wm;qD;ydwfyifaom
oabmvnf;jzpf\/ ukodkvfw&m;wnf;[laom ur|mef;w&m; tm;xkwfaeqJrSmyif
ukodkvfw&m;udk ysufpD;apaomaMumihfjzpfonf/ txufyg tukodkvfw&m;rsm;udk
y,fowfEdkifjcif;onfyifvQif
ukodkvfw&m;
wdk;yGm;&ef
tusihf
jzpf o nf /
0r d u ok w e f t & txuf a zmf j ycJ h a om tuk o d k v f w &m;rsm;ud k y,fowfxm;Edkifaom
a,m*Donf vrf;ESpfoG,f(orx,meduESifh 0dyem,medu)udk ESpfoufovdk
a&G;cs,favQmufvSrf;Edkifrnfjzpfonf/
omrno'g qEwdkYjzihf "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI um,du'kua0'emay:rS
oum,'d|dESihf,SOfaom udavom'ku csKyfNidrf;&ef rjzpfEdkifay/ ory"mefvHkYv
pwk&*FtmwmyD0D&d,wdkY tajccHaom o'g qEwdkYjzihf jynfhpHkaom a,m*DwdkYrSomvQif
usihfBuHEdkifonfht&m jzpfonf/ vlomrn? ewfomrnwdkY\ t&mr[kwfay/ enf;rSef
o'goefvQif aocsmayguf atmifjrifygonf/ rjzpfEdkifbl; [lonfrSm jzpfEdkifatmif
tm;xkwfaom o'g0D&d, ponfh Adkvfig;yg; r&Sdjcif;aMumihf jzpfygonf/
,ckusihfpOfonf aojcif;qif;&JrS t<uif;rJhcsKyfNidrf;aMumif; usihfpOfenf;aumif;
wpfck jzpfygonf/ taowwf b0csrf;omaumif; vdkcsifaomolrsm;? tyg,fav;yg;
vGwfvdkaomolrsm;? vlUb0 wcP &&Sdaom umrcsrf;omwnf;[laom ajrcGufESihf
edAmefwnf;[laom a&TcGuf vJvdkolrsm; usihfpOfudk usihfjcif;jzifh aocsmayguf
&,lEdkifygonf/
onf;cHrIjzifh w&m;usifh&rnf
&[ef;wdkY tb,fodkYaom rif;\ qifonf onf;cHwwfoenf;/
&[ef;wdkY avmu rif;\qifonf ppfajrjyifodkYa&mufonf&dSaomf
vSHjzihfxkd;jcif;
oHvsufjzifh
ckwfjcif;
jrm;jzihfjypfjcif;?
ykqdefjzihf
aygufjcif;wdkY udk onf;cHEdkif\ ? pnfBuD;oH xufp nfoH ckoif;oH pnfy kwfoH
yJhwifoHwdkY udk onf;cHEdkif\/
&[ef;wdkY odkYvQif rif;\qifonf onf;cHwwf\/.....
&[ef;wdkY tb,fodkYvQif &[ef;onf onf;cHwwfoenf;/
&[ef;wdkY
avmu
&[ef;onf
tcsrf;tyl
qmavmifjcif;
rGwfodwfjcif; rSufjcif av aeyl a>r uif;oef;wkdY\ tawGUwdkYudkif;?
raumif;ojzifh qdktyfukef raumif;ojzihf a&mufvmukefaom pum;wkdYudkif;
onf;cHEdkif\? udk,fjzpfaom jyif;xef Murf;MuKwf pyf&Sm; usifem rom,mzG,f?
rESpfoufzG,fjzpfaom
aoavmufaom
qif;&Ja0'emwdkYudk
onf;cHjcif;
oabm&dS\/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

206

&[ef;wdkY- odkYvQif &[ef;onf onf;cHwwfonf/19

txufyg jrwfpGmbk&m;a[ma'oemawmfwGif w&m;usifhaepOftwGif; udk,f


jzpfaom aoavmufatmif azmufjyefvmonfh um,du'kua0'emudk oufomatmif
jyKjyifay;&rnf[l ryg&Sdyg/ kyf'kuaMumifhjzpfvmaom jyif;xefonfh pdwf'kua'goudk
ta'gojzihf
tpm;xdk;Ekdifatmif
usifh&rnfjzpfonf/
xdkodkY
tpm;xdk;jcif;udk
onf;cHjcif;[k
ac:onf/
if;tpm;xdk;onf;cHrI
jyKjcif;onfyifvQif
w&m;usihfjcif;jzpfonf/ onf;cHrI\ tqHk;onff edAmefjzpfonf/ qif;&Jjcif;ESifh
qufpyfaeaom a'goonf tukodkvfw&m;rsm; jzpfonf/ xdktukodkvfudk
ry,fEdkifygu rdrd\pdwfonf qif;&JrIcsKyf&m edAmefudk rnfuJhokdY tmHkjyKrnfenf;/
r[myvifa0'emonf aoavmufaom qif;&Ja0'em r[kwfyg/ ,cktcg
tcsKdUq&mwkdYonf ]]&d,mykxfav;yg; ay;xm;onf/ "mwfav;yg;azmufjyef a0'em
wufvmvQif jyKjyifay;&rnf/ pdwfqif;&JvQif orm"dr&Edkif}} [k TefMum;Muonf/
odkYaomfvnf; onf;cHrIudkum; ra[myg/ ]]w&m;tm;xkwfrIonf udk,ftemcH
usihfp&mrvdk/ temcHusifhjcif;onf ]]twudvrxmEka,m*}} jzpform"dr&Edkif}} pojzifh
jrwfpGmbk&m;&Sif ra[mMum;onfudk a[mMum;ovdk vkyfBuH ajymqdkTefMum;Muonf/
,if;odkY ajymqdkjcif;onf w&m;usihfaom a,m*DwdkYtm; o'g paom tm;ig;yg;
,kwfavsmhapNyD;
onf;cHrIrsm;
,kwfavsmhoGm;aponf/
'd|dESihfwPSm
tvdkodkYvdkufjcif;jzpf
r*fwm;zdkvfwm;jzpf&awmhonf/
]]twudvrxmEka,m*}}
qdkonfrSm omoemywdwdwdkY\ r*if&Spfyg;ESifh qefYusifaom ql;eif; rD;vIH paom
tusifhrsm;udkom qdkvdkonf/
r[myvifusifhpOfonf onf;cHrIudk bk&m;tvdkawmftwkdif; usihfjcif;vnf;
jzpfonf/
tm;ig;yg;vnf;
wdk;yGm;aponf/
'kua0'emrS
tyg,fav;yg;udk
a&mufaponhf 'd|dESihf wPSm OD;pD;aom pdwocFg&wdkYudk t<uif;rJhz,fxkwf
avmuDr*fjzifh
tNyD;tydkif
owfaomusihfpOfjzpfonf/
r[myvifusifhpOf
y"metcsufonf
tBudrfBudrfr[myvif
&d,mykxfjzifh
xdkifjcif;r[kwfyJ
0Dwdurudavom tNyD;wdkif csKyfNidrf;jcif; jzpfojzifh ,if;udavom tNyD;wdkif
csKyfNidrf;oGm;ygu
usifhpOf
xyfrH
usifhp&m
rvdkawmhyg/
udavomtaMumif;Nidrf;oGm;ap&ef
taMumif;cHjcif;omjzpfonf/
'kua0'emrS
tbdZmESihf
a'grerD;csKyfoGm;ojzihf
a>rBuD;av;aumif\
tqdyfav;rsKd;ESifh
zm;wnf;[laoma'gorS tNyD;tydkif vGwfum tIPfpdwfonf y&rwfkyfemrfwdkYudk
tmHkjyKEdkifaom orm"dodkY qdkufa&muf&ef aemufaMumif;at;pGm a&SUqufusifhEdkifrnf
jzpfonf/
pGef;vGef;q&mawmfbk&m;BuD;\ Mo0g'(1)
]]a0'em azG&Smrwwf aoumrjrwf jzpfvdrfhrnf/
a0'em azG&SmwwfrS aoumjrwf jzpfvdrfhrnf}}

19

t*FkwdK&fygVdawmfjrefrmjyef 'kwd,wGJ? &mZ0*f? aomwokwf-140 ESm-179

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

207

&[Em[k
xif&Sm;ausmfMum;aom
pGef;vGef;q&mawmfbk&m;BuD;rS
txufygtwdkif; tESpfcsKyf tajzxkwfum Mo0g' rdefYcJhzl;ygonf/ tu,f
t&d,molawmfaumif;wdkYonf jyif;xefaom a0'emudk t&if;cH w&m;usifh&m
aumif;usKd;csrf;omr&Sdbl;[k qdkcJhvQif? uJhodkY jyif;xefonfh 'kua0'emaMumifh
udk,fqif;&J pdwfqif;&Jjzpfum oDv orm"d rxlaxmifEdkifbl;qdkvQif? w&m;usihf&m
taESmihft,Suf
ay;ouJhodkY
jzpfaevQif
txufyg
Mo0g'udk
pGef;vGef;q&mawmfbk&m;BuD;u rdefY[rnf r[kwfay/
bk&m;&Sifuvnf; aAm"d&mZukrm&rif;om;udk ]]e acg okace okcH t"d*EAH?
'kaue acg okcH t"d*EAH}}20[k qdkqHk;rcJhygonf/ xdka'oem\qdkvdk&if;rSm w&m;
xdkifusihfaepOf "mwf a v;yg; azmuf j yef v maomtcg pd w f c srf ; omrI j zpf a tmif
&d , myk x f u d k vG,fvG,fululjzihf pdwftvdkvdkuf jyKjyifay;aom tusihfjzifh
w&m;usihfaeygvQif tjrifhqHk; edAmefcsrf;omudk r&&SdEdkif/ qif;&J yifyef;onfhMum;rS
onf;cH pdwftvdkudk pGefYvTwfjcif;tusifhjzifhom csrf;omaomedAmefudk &&SdEdkifrnf[k
qdkvdkygonf/
&[ef ; wd k Y tMum;tjrif &Sd a om t&d , mwynfh o nf u m; ud k , f
usa&mufvsuf&Sdaom 'kua0'emjzifh awGUxdcHpm;&aomf rpdk;&drf&? ryifyef;&?
ridka<u;&? &ifxkvsuf rjrnfwrf;&? rdef;armjcif;odkY ra&muf& / &[ef;wdkY
tMum;tjrif&Sdaom t&d,mwynfhudk 0JMoC wnfwHhEdkifol axmufwnf&mudk
&Edkifol[k qdk&\[k (rdefYawmfrl\)/
Pf t m;enf ; aom pG r f ; tm; * enf ; aom tMuif o l o nf ud k , f
usa&mufvsuf&Sdaom toufudkyif aqmif,loGm;Edkifavmufaom ay:aygufvmaom
xdk'kua0'emwdkY udk onf;rcHE dki f? a0'emwdkY jzifh awGUxdc H&aomf wke fvIy f\?
jrnfwrf;idka<u;&\? xdkolonf 0JMoC rwnfwHhEdkifonfomru axmufwnf&m
rQudkvnf; r&Edkif/21

t&d,mom0u[lxdkufol? 'd|djyKwfNyD[l qHk;jzwfEdkifol? PfpOf&NyD[l


0efcHEdkifol? rdrdudk,fudk w&m;jrifNyD w&m;awGUNyD[l qHk;jzwfEdkifol? y#dporkyg'f
jywfonf[k
qHk;jzwfEdkifNyD[kqdkvQif
r[myvif&d,mykxfjzifh
(2)em&DrQ
csdwfxdkifMunfh txufyg bk&m;&Sif a[mxm;onfhtwdkif; rSwfausmufwifMunfhyg/
rdrdpdwf
a'go?
a'grejzpfaeao;vQif ? aMumifhMupdk;&drfrI&Sdvmao;vQif?
yifyef;onf[kpdwf&Sdaeao;vQif?
idka<u;csifaompdwf?
]]rcHEdkifbl;
rjzpfEdkifbl;
emvdkufwm}}[l jrnfwrf;rI jyKaeao;vQif? awGa0rdef;armjcif; jzpfaeao;vQif
t&d,mom0ur[kwf? 'd|djyKwfolr[kwf? PfpOf&&SdrI r[kwfao;aomol? y#dporkyg'f
rjywfao;aomol[l qHk;jzwfcsufcsvdkufyg/
rSefygonf/ um,du'kua0'emay:wGif wPSmrcsKyfyJESihf ,xmblwPf
r&EdkifaMumif;udk ]]tyd Ek aom yk&daom trkH tvH ---y--- tbAm0 aw Pm,
20

rZdryPmoygVd? &mZ0*? aAm"d&mZukrm&okwH-327 ESm-277


tm;ig;yg; a`Eig;yg;
21
oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? a0'emoH,kwf? o*gxm0*f? ygwmvokwf-252 ESm403
*

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

208

'em, tEkw&m, oarm"m,}}22 [l a[mawmfrlxm;ygonf/ xdka'oemawmf

jrwfpGmbk&m;onf uJhodkY Oyrm ay;xm;onf/ pdkpGwfaeaomopfwHk;tm; rD;IdUaevQif


rD;awmufp&m taMumif;r&Sday/ xdkpdkpGwfaeaom opfwHk;tm; rD;awmufatmifjyKaom
yk*dKvfonf yifyef;aMumif; tcsnf;ESD;aomtvkyfudk vkyfouJhodkY jzpf\/ xdkenf;wlpGm
um,du'kua0'emrS y#dCmEko, t&if;cH jzpfay:vmaom oum,'d|dESihf,SOfonfh
0Dwdur y&d,k|me (a'go) ESihf pdwfoufom&mudk vdkcsifrI (avmb) paom
udavomwdkYonf pdkpGwfaoma&ESifhwl\/ xdkudavomwdkY pdwf csKyfNidrf;rIr&ao;yJESihf
0dyemIaejcif;onf tcsnf;ESD;aom yifyef;aMumif;tusihfudk usihfaejcif;rQomjzpf
,xmblw0dyemPfppfppfodkY rqdkufa&mufEdkif/
rSefygonf/ a0'emudkaMumuf a&SmifvTJNyD; w&m;usihfMuaomfvnf; usihfwdkif;
xdka0'emESihf rvGwfyJ um,da`E? reda`E tzsufcH& kyfudk jyifay;ae&onf/
aoaomtcgrSmvnf;
ra&SmifvTJEdkifawmhyg/
b,fvdkaeaeao&rnfrSm
rvGJ{uefjzpfonf/ aojcif;'kuonf tqif;&JqHk; jzpfonf/ "mwfBuD;av;yg;
tjyif;xefqHk;
azmufjyefjcif;
jzpfonf/
wpfoufvHk;
acsmifacsmifaecJhorQ
aorStusOf;tMuyfcH&jcif;onf tqHk;HI;qHk; jzpfonf/ rQcHrnfhol? ulnDrnfhol
r&Sdawmhyg/ xdkYaMumifh ppfra&mufcif jrm;jyifqif bdouJhodkY vnf;aumif;?
rD;ab;a&Smif ravmifcifwm; qdkbdouJhodkYvnf;aumif; aorif;ESihf,SOfNydKif tEdkif&&ef
(0g) aorif;owfuGif;rS vGwf&ef BudKwifjyifqif&rnf/ xdkYaMumihf um,du'kuudk
taMumif;cH a0'emay:rS oum,'d|dESihf ,SOfaom avmb a'gowdkYudkazmfxkwfum
tNyD;wdkifowfjzwfjcif;jzpfonf/ rdk;ukwfq&mawmf bk&m;BuD;\ Mo0g'ESihf &if0vSHpl;
xdyfOD;rD;avmif
a'oemawmfudkvnf;
jyefqifjcifyg/
r[myvif
csdwf
wufaoma0'emonf &if0vSHpl; xdyfOD;rD;avmifoavmuf r&Sdyg/ i&JcH&aom
a0'emESihf EIdif;,SOfvQif jrLrQavmufom &Sdygonf/
pGef;vGef;q&mawmfbk&m;BuD;\ Mo0g'(2)
]]rcHom rSefygbd onfw&m;? cHomvQif oHo&maMum arsmvdrfhtrsm;}}23

rsm;pGmaom w&m;&SmolwdkYonf w&m;trSefudk awGUvdkMu q&maumif;?


enf;aumif;rsm;jzifh tcsdeftukefcH? aiGtukefcH w&m;&SmMuaomfvnf; cEmudk,f
temrcHcsifMuay/ temcHrS &rnfhw&m;udk emvmvQif wPSmtvdkvdkuf tBudKufay;um
cEmudk,foufomatmif jyKjyifay; aeMuvQif tb,frSmw&m;trSef &ygawmhrnfenf;/
rcHomjzpfvmaomtcg cHomatmif jyKjyifay;vdkufMuonf/ woHo&mvHk; wPSmtvdk
vdkufcJhaom tusihfjzifh w&m;&Smaeoa&GU w&m;r&yJ yg&rDukodkvfavmufom
&awmhrnf/ 0dyem[lonf ay:qJkyfemrf ypKyefrSm I&rnfhtpm; rIyJ
zsufqD;vdkufojzifh rdrdudk,fudk rm&fewfjzpfum r*fc&D;udk ydwfqdkYvdkufjcif; jzpfonf/
rcHomonfhtqHk;wGif
edAmef&Sdygonf
('kueda&ma"m edAmeH)/
&d,mykxfudk
jyifay;jcif;onf onf;rcHEdkif jzpfonf/ onf;rcHEdkifjcif;onf a'gopdwfjzpfonf/
22
23

rZdryPmoygVd? &mZ0*? aAm"d&mZukrm&okwH-330 ESm-277


]]pGef;vGef;*lausmif;q&mawmfbk&m;BuD;\axkywdtus,f w&m;awmfrsm;}}? ESm-152

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

209

&d,mykxfudk
jyKjyifay;vdkufjcif;onf
avmbpdwfjzpfonf/
xdkYaMumifh
tusifhrSm;jzpfoGm;onf/
tu,forxtajccH0dyem,meduusihfpOfqdkvQif orm"dtm;raumif;ao;
acwtm;jzifh jyKjyifay;&onf/ yxrpsmeform"d cdkifcHhoGm;vQif a0'emausmf jyifp&m
rvdkawmhyg/
tu,f
emrlyy&dap'PfodkYa&mufvQif
&d,mykxfudkjyKjyifrIr&Sdawmhyg/ tb,fhaMumifhqdkaomf ypKyefkyfemrf\oabmom&Sd?
igr&Sd qif;&Jjcif; r&Sdawmhyg/ igr&Sdojzihf qif;&Jolr&Sd awmhyg/ w&m;vdkvm;aom
a,m*DwdkY txl;owdjyKyg/

{ulaygoxomraP&Drav;\ twk,lzG,fw&m;usihfyHk
(7)ESpft&G,f&Sd {ulaygoxomraP&Drav;onf q&mjzpfol y#mpm&Dax&DrxH
w&m;enf;cH
ol\ausmif;ocFrf;odkY
jyefNyD;
aAm"dyud,w&m;(37)yg;
vufudkifxm;um xdkifaom&d,mykxfjzihf rjyifwrf; (7)&ufvHk;vHk; qD;roGm;?
0rf;roGm;?
a&raomuf?
qGrf;rpm;?
rtdyfyJ
w&m;usihfaomtcg
24
(8)&ufajrmufaomaeYwGif t&[wzdkvf qdkufa&mufoGm;ygonf/ r*fzdkvfvdkcsifvQif
r*fzdkvfESifhwefonfh oDv orm"d o'g 0D&d,wdkY pdkufxkwfusifhBuH&rnfjzpfonf/
r*fESihftoufvJEdkifaom pdwfqEjynfhpHk&rnf/ cEmtdrfudk rjyKjyifay;yJESifh r*if&Spfyg;
avsmfnDpGmusihfvQif w&m;&ygonf/ em&D&Snfru &uf&Snfyg w&m;usihfjcif;aMumifh
w&m;&ygonf/
rsm;rsm;vdkcsifaomol
rsm;rsm;
t&if;pdkuf&rnf/
jrefjrefa&mufvdkaomol jyif;jyif;avQmuf&rnf/ ysif; zsif;aeaomol w&m;r&yg/
ay(100)teuf
a&aMum&Sdaomae&mwGif
a&wGif;wl;rnfqdkvQif
a&&rnfqdkygpdkY/
tu,f
ajrrsufESmjyifay:
wpfayteuf&Sdaom
wGif;aygif;(100)udkvnf;aumif;? (10)ayteuf&Sd a om wG i f ; aygif ; (10)wG i f ; ud k
vnf ; aumif ; tBud r f ( 100)ajymif ; a&wGif;wl;vQif a&r&&SdEdkifyg/ tu,f
wpfae&mwnf; ay(100)eufatmif a&wGif; wl;azmfEdkifvQif wpfBudrfwnf;ESifh a&&&Sd
atmifjrifvdrfhrnf/
xdkYtwl
wpfckwnf;aom
&d,mykxf
(8-9)em&DMum
jyKjyifra&GUjcif;rjyKyJ w&m;ESifhavsmfnDpGm xdkifrS w&m;&&Sdrnf/ &d,mykxfwpfrsdK;vQif
w&m;xdkifcsdef wpfem&DowfrSwf anmif;wdkif;ajymif; ur|mef;jzifh tm;xkwfygu
tBudrfaygif;rsm;pGm
em&Daygif;rsm;pGm
xdkifapumrl
w&m;r&&SdEdkifyg/
yg&rDukodkvfavmufom &&SdEdkifonf/
xd k Y a Mumif h w&m;tm;xk w f & mwG i f ]]0D & d , tm;enf ; aomol o nf ,k wf nHh a om
tukokdvfw&m;wdkYjzifh a&m>yrf;onfjzpf qif;&J&\/ tvdk&Sdtyfaom tusdK;vnf; rNyD;pD;/
xufoefaom vHkY v&Sdolum; ,kwfnHhaom tukodkvfw&m;wdkY rS uif;qdwf csrf;om&\/
25
tvdk&Sdtyfaom tusdK;vnf; NyD;pD;\}} [k jrwfpGmbk&m;&Sif a[mMum;awmfrlxm;ygonf/
24
25

ax&D*gxmt|uxm? wduedygwf? Owrmax&D*gxm0Pem-44 ESm-51


ed'ge0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? 'oAv0*f? 'kwd,'oAvokwf-22 ESm 267

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

210

]]omoemawmftwGif; r*if&Spfjzm oHo&mxGufajrmufa&;tvkyfudk aoaumifaygif;vJ


26
tdk;ay: ta&wifatmif vkyfaomfvnf; twudvrx[k rqdk&/ orm0g,r r*iftusifh}}

[lom qdk&rnfjzpfaMumif; zGifhqdkxm;ygonf/


MumMumxdkifonfrSm w&m;r[kwf? w&m;r&? usihfpOfrrSef[l ESvHk;oGif;aom
yk*dKvfwdkYonf atmufyg a'oemudk owdjyKoifhonf/
]]" om&dykw bduK ypmbwH yd@ygwy#duaEm
edoD'wd yvu tmbkZdwGm OZHk um,H yPd"m, y&drkcH
ow Oy|aywGm ]]e wm0g[H rH yvu bdEdmrd
,m0 ar emEkyg'g, tmoa0[d pdwH 0drkpdwd}} 27

qGrf;pm;NyD;aom &[ef;wpfyg;onf ur|mef;tm;xkwf&mt&yfodkYuyf rdrd\


ur|mef;udk
a&S;Itm;xkwf&mwGif
wifyvifacGvsuf&Sdaom
rdrd\cEmtdrfudk
t&[wzdkvf r&rcsif; rvIyf rjyif rjzKwf rxpwrf; usihfaom&[ef;onfomvQif
ewfyef;&eHYuJhodkY
BudKifvIdifvsuf
yifvHk;uRwfyGifhonfh
tifMuif;NrdKifudk
wifhw,fap&m\[k jrwfpGmbk&m;&Sif rdefY[awmfrlcJhygonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf
xdkuJhodkYaom
&[ef;onfomvQif
ewfyef;&eHYuJhodkY
BudKifvIdifvsuf
yifvHk;uRwfyGifhonfh tifMuif;NrdKifESifh tvm;wlonfh tHhzG,f&SpfjzmESifh jynfhpHkaom
omoemawmfBuD;udk wifhw,faprnf jzpfonf/*
jrwfpGmbk&m;\ qEawmfudk oHk;oyfMunfhvQif w&m;usihfaoma,m*DwdkYonf
0dyemPfr&ao;oa&GU
tcsdefuefYowfrIvnf;
rxm;&?
&d,mykxf
(xdkifjcif;)udkvnf; jyKjyifvIyf&Sm;rI rjyKyJ w&m;usihf&rnf[k qdkvdkjcif; jzpfonf/
wpfem&D? ESpfem&DrQ uefYowf w&m;usihfjcif;onf r*fw&m; zdkvfw&m;udk
wm;qD;&m usonf/
(15)rdepf
rdepf(30)rQqdkvQif tb,fodkY qkdzG,f&m
&Sdawmhrnfenf;/
tcsdefem&DESihf
r[myvif
csdwfjcif;onf
y"mer[kwf/
r*fzdkvfw&m;xl;&&efom y"mejzpfonf/ w&m;usihfaom a,m*DwdkY owdjyKyg/
oJtif;*lq&mawmfbk&m;BuD;\ cH,lcsuf
]]vlaovQif ao? raovQif w&m;&/}}

rSefygonf/ w&m;rusihfvQifvnf; vlaorSm trSefjzpfonf/ w&m;r&yJ


aooGm;onfhol tvGef rsm;jym;Muygonf/ ao&rnfcsif; twlwl vlraocifu
wPSmaoatmif? igwnf;[laom 'd|dpGJjyKwfatmif usifhxm;&rnf/ xdk0g'onf
jrwfpGmbk&m;\ tqHk;trudkvnf;aumif;? w&m;awmfudkvnf;aumif; wefzdk;xm;aom
olawmfaumif;wdkY\0g' jzpfonf/
aomPrax&fonf ajcz0g;jyif tarG;Ekrsm;aygufonfhxdatmif El;nhHonf/
xdkrax&fonf jrwfpGmbk&m;xH ur|mef;awmif; pBuavQmufw&m;usihf&mwGif
ajcz0g;rsm;ayguf u m aoG ; pd r f ; &S i f &S i f xG u f v monf t xd ravQmh a omvH k Y vjzif h
26
27
*

rZdredum,f? Oy&dyPmot|uxm? a'0'[okwftzGifh? ESm-7


rlvyPmoygVd? r[m,ru0*? r[ma*god*FokwH-345 ESm-272
pma&;ol\tvdk

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

211

w&m;usihfoGm;ygonf/ xdkrax&fonf ajcz0g;jyif 'Pf&maMumifh jyif;xefaoma0'em


jzpfvmaomtcg
]]jrwfpGmbk&m;&Sifonf
igESihfoifhawmf
ay;aomur|mef;
igusihf&rnf}} uJhodkY olawmfaumif;wdkYonf *kPfrmerxm; cEmudk,f iJhuGufrIr&SdyJ
edAmefr*fzdkvfudk &atmif,loGm;onf/28
arwmokwfoaumyk'ftzGifhwGif edAmefudk rsufarSmufjyKvdkaom olonf
toufESihf cEmudk,fudk riJhuGufyJ usihf&J&rnf[k jrwfpGmbk&m; TefMum;xm;onf/
jrwfpGmbk&m; oufawmfxif&Sm;&SdpOfvnf; &Sifa*g"durax&f w&m;usihf&mwGif
r*fzdkvf&Edkif&eftwGuf taxmuftyHh jzpfapjcif;iSm vnfyif;udk oifwkef;"m;jzihf
vSD;jzwfum r*fESihftouf vJoGm;onf/ xdktaMumif;udk jrwfpGmbk&m;&Sif odygvsufESifh
rm&fewfwm;onfhMum;rS Sifa*g"durax&ftm; wm;jrpfawmfrrlonfhtjyif uJhodkY
rdefY[oGm;onf/
]]tjrpf&if;ESifhwuGaom wyfrufrI]wPSm} udk Ekwfy,f a*g"duonf
y&dedAmefjyK\? ynm&SdwdkYonf odkYvQifjyKukef\? rdrdtoufudktvdkr&SdMuukef}}29

ynm&Sd o l a wmf a umif ; [l o nf rd rd udk ,f udk rd rd w&m;&&ef ud k o mvQif


tmHkjyKMuonf/
w&m;&&eftwGuf
tcsdefjzKef;rcHvdkMu?
omoemrSm
tjzpfIH;rcHvdkMuyg/ w&m;usifh&rnfudk aMumuf&GHUjcif;? nnf;nLjcif;? tcsdefqGJjcif;
rjyKvkyfMuyJ r*fw&m;? zdkvfw&m; &rnfqdkvQif toufudkyif nmwmiJhuGufrI
r&SdMuay/ ,ckacwftcgum; uJhodkY r[kwfawmhay/ w&m;jyq&mrsm;uvnf;
tenf;i,frQaom
yifyef;rIudkyif
BuD;rm;aomtjypf[l
wynfhwdkYtm;
ajymqdkTefjyaeMuonf/
r*fzdkvfESifhwefonfh
TefMum;rIrsdK;
r[kwfawmhay/
tacsmiform;usifhpOfrsm; jzpfaeavonf/ r*fzdkvftrSef vdkvm;aom a,m*DwdkYonf
'DcEmESihf 'DomoemrSm r*fESihftouf vJcsifvJ&ygap[laom o'g qErsKd;jzifh
w&m;usihf&rnf
jzpfonf/
q&mu
enf;ay;rSef
enf;cHolu
o'gtm;oefpGmusihfvQif vsifjrefpGm r*fzdkvfodkY tusKd;ay;ygvdrfhrnf/
r[myvifusifhpOfonf
aoG;rxGufao;yg/
trSefwu,f
csrf;omaom
r*fw&m; zdkvfw&m;udk vdkcsifygvQif TefMum;onfhtwdkif; aps;rqpfwrf;usihfyg/
aygufajrmuf atmifjrifoGm;vQif wefzdk;rjzwfEdkifonfh tjrwfcsrf;om&ygvdrfhrnf/

r[myvifusihfpOfwufyHk
a,m*Dtvdkuf oDvaqmufwnfyg/ y&duH,l a&SU TefMum;cJhonfhtwdkif;
usihfpOfpnf;urf;rsm;udk
vdkufemyg/
r[myvifcsdwfNyD;
&d,mykxfudk
ajyjypfoefY&Sif;atmif ppfaq;yg/ pdwfauseyfatmif &d,mykxfudk jyifqifNyD;vQif
udk,fcEmtdrfwpfckvHk;udk rlvum,da`E rysufapyJ yuwdcdkifcHhpGm wnfaeaom
axmifeH&HuJhodkY pdwfjzifh rMuyfrwfyJ wnfxm;yg/ ydkif&Sifr&SdaomcEmtdrfBuD;uJhodkY
ypfypfcwfcwfpGefYxm;vdkufyg/ &d,mykxfudk jyifqifNyD;aomtcg rlvwnfxm;aom
cEmtdrfudk tmHkrjyKyJ avmuD umrynwfESihf ,SOfaompdwfrsm; ay:vmonfudk
28
29

t*Fkw&edum,ygVdawmf? quedygw? ESm-329? t|uxm ESm-123


o*gxm0*oH,kwfygVdawmfjrefrmjyef? rm&oH,kwf? wwd,0*f? a*g"duokwf ESm-124

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

212

owdxm;Iyg/ BuHpnfjcif;? awG;awmjcif;? tmHkjyK trSwfjyKjcif;? &d,mykxfukd


jyKjyifvdkaompdwfrsm; arG;jrLjcif;rsm; rdrdtvdkjzihf rjyKvkyf&yg/ tvdkvdkay:vmrnfh
pdwfrsm;udkom ydkif;jcm; odatmif owdxm;&rnf/
tvdkvdk ay:vmaom pdwfrsm; jzpfonfh ylw,f[k odaompdwf jzpfay:vmvQif
xdkylodpdwftwdkif; arG;jrL qufvuftrnfay;aerIrjyK&/ xdkenf;twl emvQif
emw,f
[laom
pdwftwdkif;
qufvuftrnfay;aerIrjyK&(ow'd|d)/
tvdkvdkjzpfay:vmonfh pdwftm;vHk;udk ay:rvmatmif rdrd\tvdkjzifh ydwfqdkYrxm;&
(Oap''d|d)/ jzpfw,f ysufw,f[lvnf; rrSwf&/ ynmbm0emydkif; r[kwfao;
trnfonm ay;rI&/ xdktrnfonmonfyifvQif tIcHjzpfonf (avmuDynwf)/
xdkylw,f[laom
pdwfudk
olUtvdkvdkay:vmonfh
oabmrSef;
odatmif
ydkif;jcm;owdxm;vdkufyg/ tjcm;pdwfrsm; jzpfay:vmvQifvnf; xdkenf;wlpGmIyg/
xdkodkYIaepOf pdwftrsKd;rsKd;\ jzpfvdkufysufvdkuf oabmudk &dyfpm;rdvmygvdrfhrnf/
rSwfcsuf/
/xdkuJhodkY pdwftrsKd;rsKd;wdkYtm; owdxm;Ijrifaejcif;udk pdwmEkyem
owd y |mef a0'emEk y emowd y |mef "r m Ek y emowd y |mef p pf p pf w d k Y [l
rrS w f , l & ao;yg/ O' p uk u K p paom tmo0ES i f h ,d k p D ; aeaom pd w f w d k Y t m;
odrf;qnf;aejcif;rQom &Sdao;ojzifh emrfur|mef; oufoufrQom &Sdao;onf/
0dyem,medu oDvr*if orm"dr*if y"meusihfpOfjzpf wkP0dyem [l
ac:vdkuac:Edkifaomfvnf; r[m0dyem ppfppfum; r[kwfao;yg/
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI xif&Sm;vmvQif tvdkvdk pdwftrsKd;rsKd; ay:vmrIudk
wpfpdwfcsif;odatmif
ydkif;jcm;rIawmhyJ
txufygtpGef;ESpfyg;rS
vGwfatmif
owdPfjzifh
apmifhMunfhHk
apmifhMunfhaeyg/
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI
xif&Sm;vmaomtcg a0'em xif&Sm;vmNyD; A[d' tmHkudk usufpm;aeaom pdwfrS
emw,f? udkufw,f? xHkw,f? usifw,f[laom trnfay;aom pdwfrsm;tjzpfodkY
tvdkvdkajymif; jzpfay:vmvdrfhrnf/ owd Pf BuD ; pG m jzif h q&mT e f M um;csuft wd k i f ;
rrS m ;atmif I & rnf / a0'em ydkxif&Sm;vmaomtcg trnfay;aom pdwfrsm;rS
rcHEdkifbl;?
jzpfrSjzpfyghrnfvm;?
'Denf;[kwfrS[kwfyghrnfvm;?
'DtusihfjzpfEdkifyghrnfvm;? 'Dvdkjyif;xefaom a0'emMum;rS w&m;I &Edkifygrnfvm;
paom pdwftjzpfodkY ajymif;oGm;vdrfhrnf/ xdkpdwfrsm;udk igh t aejzih f {nfh c H
quf q H r I r vk y f y J o' g tm; owd t m; aumif ; aumif ; jzif h tewoabmrdatmif
pdwf&Snf&Snfxm; onf;cHrI jynfh0pGmjzihf qufIyg/ xdkpdwfrsm;rS rcHpm;csifaompdwf?
qif;&Jaompdwf?
cHomatmifjyKjyifvdkaom
awmihfwonfhpdwfrsm;
tjzpfodkY
ajymif;vJoGm;vdrfhrnf/
cEmtdrfudk rlv wnfxm;onfhtwdkif; pdwfjzihf npfcsKyfwif;awmifhjcif;rS
uif;aeonfhtwdkif; taetxm; rysufygapESihf/ owdarh awmihfwrIwPSm\
tvdktwdkif; vdkufavsmrdNyD; cEmtdrfudk pdwfjzifh npfcsKyfxm;rdvQif xdkuJhodkY
rvdkufavsmrdatmifvnf; owd Pf ynm&Sdae&rnf/ awmifhwvdkrI a&SUpdwfwPSm
(y&d,k|meudavom)udk BudK;pm; ydkif;jcm;Iyg/ cEmtdrfudk vdkufavsmjyKjyifay;rnfh
aemufpdwf(0Dwdurudavom)udk tpGrf;ukefonf;cH pGefYvTwfaompdwf cGifhvTwfaom
pdwfwdkYjzihf tpm;xdk;vdkufyg/ txuf azmfjycJhaom axmifrSL;Oyrmtwdkif; usifhyg/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

213

owdonf axmifeH&HESifhwlaom cEmtdrfudk tmHkjyK a&S;I&rnf/ Pfjzifh


cEmtdrfudk axmifeH&HuJhodkY wnfNidrfaerI &Sd r&Sd oHk;oyf&rnf/ ynmurl cEmtdrfudk
axmifeH&HESihf
woabmwnf; wl&ef tu,f csKdU,Gif;rI&Sdu jyifqif&efudk
jyKvkyf&rnf/
w&m;qufvufxdkifae&if; axmifusom;wdkYESihfwlaom cEmtdrfudk jyKjyifvdkonfh
pdwf? emw,f udkufw,f [l onmESihfwuG jzpfaompdwf? rcHpm;csifaom
a'gopdwf?
ighoabmESihf
ightvdktwdkif;
jyKcsifovdk
jyKrnfhpdwfrsm;
tvdkvdkay:vmrnf/ xdkpdwfrsm;udk tIPfjzihf axmifrSL;BuD;uJhodkY MunfhumrQ
odumrQjzifh Iae&rnf/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrI ydkxif&Sm;vmaomtcg
axmifusom;rsm;ESifhwlonfh
udavompdwfrsm;onf
axmifeH&HwHwdkif;ESifhwlonfh
cEmtdrfudk ukwfwG,fwif;awmifhnpfcsKyf&ef ay:vmvdrfhrnf/ xdkodkY ay:aomfvnf;
owd Pf ynmESihf,SOfaom axmifrSL;BuD;onf axmifusom;wdkYudk ulnDrIvnf;r&Sd?
ydwfqdkYwm;qD;rIvnf;r&SdouJhodkY axmifeH&HBuD;ESihfwlaom cEmtdrfudkvnf; rdrdtvdkjzihf
wif;Muyf
npfcsKyfxm;jcif;vnf;
r&SdyJ
tpGrf;ukefonf;cH
vdkufavsmrnfh
aemufpdwfrsm;udk t<uif;rJh pGefYvTwfum Iae&rnf/ cEmudk,fudk axmifeH&HuJhodkY
&nfTef;xm;onfhtwdkif; yuwdtaetxm;rS yHkrysufatmif BudK;pm;xm;&rnf/
um,du'kua0'em ydk xif&Sm;vmonfESifhtrQ txufyg udavompdwfrsm; jyif;xef
rsm;jym;pGm ay:vmvdrfhrnf/ qufvuf BudK;pm;tm;xkwfyg/
(1)em&DESifhrdepf(20)cefYwGif um,du'kua0'em tjyif;xefqHk; azmfjyvdrfhrnf/
tavQmhay; wPSmtvdk rvdkufygESifh/ onf;cHvQif edAmefwdkifatmif a&mufygonf/
edAmefr*fzdkvf vdkcsifvQif onf;cH&rnf/ a0'emtpGrf;ukef azmfjyvmvdrfhrnf/
rdrduvnf; o'gAdkvf ynmAdkvfjzifh tpGrf;ukef onf;cH TefMum;csuftwdkif;
tjynfht0 vdkufem usifhBuHyg/ b0ifwvSyfvSyf jzpfay:vmvdrfhrnf/ ESvHk;a&m*g
r[kwfyg/ rpdk;&drfygESihf/ tocFw"mwf edAmefwdkifatmif a&mufapEdkifonftxd
qufquf o'g 0D&d, owd orm"d ynmwdkYudk wdk;yGm;atmif arG;jrLyg/
(1)em&DESifhrdepf(35-40)cefYa&mufvQif "mwfBuD;av;yg; wdk;razmufjyefawmhyg/
'kua0'em ydk rjyif;xefawmhyg/ xdktcg tw'd|dESifh ,SOfaompdwf(ig ighpdwf)onf
tusOf;tMuyfjzpfum cEmwnf&m&&ef (twwnf;[laom igNrJ&ef) tvdktrsKd;rsKd;jzifh
tpGrf;ukefawmif;cHaevdrfhrnf/ xdkpdwfwdkYudk {nfhcHqufqHjcif; rjyKyJ o'g ynmwdkYjzifh
tpGrf;ukef vdkufavsmrIray;yJ cGifhvTwfonf;cH xm;aomtcg tw'd|dESifh,SOfaom
udavompdwfwdkYonf tusOf;tMuyf ydk jzpfvmvdrfhrnf/ igtusOf;tMuyfESihf wPSm
tusOf;tMuyfjzpfjcif; jzpfonf/ aorS tusOf;tMuyf rcHygESihf/ raorDuwnf;u
&Sif;xm;vdkufyg/
wPSmESihf,SOfaoma&SUpdwfonf
cEmtdrfudkjyKjyif&ef
tpGrf;ukef
awmif;cHaomfvnf; o'g ynmESihf,SOfaom aemufpdwfonf vdkufavsmvdkaom
pdwocFg&tm;vHk;udk 0dyEkayumPfjzifh tpGrf;ukef cGifhvTwfonf;cHxm;aomtcg
tukokdvfapwodufESifh wPSmwdkYonf pdwf vHk;0 uyfa&mufcGifh r&SdawmhyJ rmefcsum
vHk;0pGefYvTwfvdkufonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf pdwfudk owd Pf ynm paom
r*fukodkvf apwodufwdkYu cdkifchHpGmae&m,l tkyfcsKyfxm;Edkifjcif; jzpfonf/ xdktcg
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

214

tukodkvfaZmpdwfrsm; tm;jywf ae&m,lr&awmhojzifh aemufwzef jyefrjzpfvmonfh


tqHk; b0iftqifhqifhusum aomwmywdr*f\ yxrtqifh pdw0dok'djzpfvsuf
tyg,fav;yg;odkY usaponfh tMurf;pm;'d|d a'go avmbrsm; tNyD;wdkif
csKyfoGm;onf/
&[ef;wdkY wzefxdkYjyifvnf; &[ef;onf odkY qifjcif\ ]]csrf;omovdk
aeaom ightm; tukodkvfw&m;wdkY onf wdk;yGm;uke f\? ukodkvfw&m;wdkY onf
qkwf,kwfuke f\ ? twabmudk qif;&Japjcif;iSg tm;xkwfaom ightm;
tukodkvfw&m;wdkYonf qkwf,kwfukef\? ukodkvfw&m;wdkYonf wdk;yGm;ukef\/
igonf tw a bmud k qif ; &J a pjcif ; iS g tm;xk w f & rI aumif ; avpG } }[k
(qifjcif\)/ xdk& [ef;onf twabmudk qif;&Japjcif;iSg tm;xkwf\?
twabmudk qif;&Japjcif;iSg tm;xkwfaom &[ef;tm; tukodkvfw&m;wdkYonf
qkwf,kwfukef\? ukodkvfw&m;wdkYonf wdk;yGm;ukef\/ xdk&[ef;onf aemiftcg
twabmudk qif;&Japjcif;iSg tm;rxkwfawmhacs/ tb,fhaMumifhenf;[lrl-&[ef;wdkY
xdk&[ef;onf
tMuiftukodkvfqkwf,kwfjcif;
ukodkvfwdk;yGm;jcif;tusdK;iSgtwabmudk qif;&Jatmif tm;xkwf\ ? xdk& [ef;tm;
xdktusdK;onf
NyD;pD;NyD/
xdkY aMumifh
twabmudk
qif;&Japjcif;iSg
tm;rxkwfawmhacs/
&[ef ; wd k Y Oyrmtm;jzif h av;orm;onf jr m ;ud k rD ; pES p f c k w d k Y
tjyeftvSefuif\? xuf0ef;usif uif\? ajzmifhatmif jyK\? ypfcwfrI
avsmfatmif jyK\/ &[ef;wdkY tMuifaMumifh av;orm;onf jrm;udk rD;pESpfckwdkY
tjyeftvSef uifNyD;aemuf xuf0ef;usifuifNyD;aemuf ajzmifhatmif jyKNyD;aemuf
ypfcwfrI avsmfatmif jyKNyD;aemuf xdkav;orm;onf xdkjrm;udk rD;pESpfckwdkY
tjyeftvSef ruif? xuf0ef;usifruif? ajzmifhatmifrjyK ypfcwfrI avsmfatmif
rjyKawmhay/
tb,fhaMumifhenf;[lrl--&[ef;wdkY
xdkav;orm;onf
tMuiftusdK;iSg jrm;udk rD;pESpfckwdkY tjyeftvSefuif\? xuf0ef;usif uif\?
ajzmifhatmif jyK\? ypfcwfrI avsmfatmif jyK\? xdkav;orm;tm; xdktusdK;onf
NyD;pD;NyD/ xdkYaMumifh aemiftcg av;orm;onf jrm;udk ajzmifhvdkY&atmif
rD;pESpfckwdkY tjyeftvSef ruif? xuf0ef;usifruif? ajzmifhatmifrjyK ypfcwfrI
avsmfatmif rjyKawmhay/30

w&m;pusifhaom a,m*DwdkY\pdwfonf tukodkvfw&m;rsm; tkyfcsKyfxm;ESifhNyD;


jzpfonf/
,cktcg
w&m;usifhaoma,m*DwdkYonf
yg&rDenf;MuaomaMumifh
xdktukodkvf w&m;rsm;udk vG,fvG,fESifh pdwfrS y,fcGm r&Edkifay/ txufyg
bk&m;&Sifa[mxm;aom
a'oemawmft&
xdktukodkvfrsm;
csKyfNidrf;&ef
vdktyfvmygu rdrd\ cEmudk,f twabmudk qif;&Japjcif;iSm tm;xkwftyf\/
cEmudk,ftwabm qif;&Japjcif;onf pdwf tukodkvfw&m;rsm; azmfxkwf
y,fowfEdkif&ef jzpfonf/ 'kua0'emudk taMumif;cH wPSmudk azmfxkwfum
y,fowfjcif;vnf; jzpfonf/ wPSmcsKyfoGm;vQif aemiftcg kyfemaomfvnf;
pdwfrqif;&Jawmhojzifh
aemufwzef
cEmudk,fwnf;[laom
twabmudk
yifyef;ap&efjyKjcif;iSm taMumif;r&Sdawmhay/
30

Oy&dyPmoygVdawmf jrefrmjyef? a'0'[0*f? a'0'[okwf-12 ESm-11

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

215

xdk'ku\taMumif; xdky k*dKvfonf vGe fuJaom0D& d,udk tm;xkwf\ /


vG e f u J a om 0D & d , ud k tm;xk w f a om xd k y k *d K vf t m; vG e f u J a om 0D & d , ud k
tm;xkwfjcif;aMumifh xdk'ku\ taMumif; wPSmuif;jcif;onf jzpf\/
odkYvnf; xdkyk*dKvftm; qif;&J'kuonf ausysuf\/ xdk'ku\taMumif;
xdkyk*dKvfonf vspfvsLIr Iudk yGm;\/ vspfvsLIr Iudk yGm;aom xdkyk*dKvftm;
vspfvsLIrIudk yGm;jcif;aMumifh xdk'ku\ taMumif; wPSmuif;jcif;onf jzpf\/
odkYvnf; xdkyk*dKvftm; qif;&J'kuonf ausysuf\/31

txufyga'oemawmft& 'ku\taMumif;onf wPSmjzpfonf/ qif;&Jonf


qdkonfrSm
pdwfrSmjzpfonf/
pdwf
rD;ESifhwlonfh
'd|dESifh
a'go
uyfa&mufavmifNrdKufap&ef wPSmu qufpyfonf/ xdkwPSmudk jrifEdkif&efESifh
t<uif;rJhy,fEdkif&ef r[myvifcsdwf vGefuJaom0D&d,udk tm;xkwf&\/ xdkvGefuJaom
0D&d,rsdK;rSomvQif pdwf eufeJpGm pl ; 0if u d e f ; atmif ; aeaom wPS m ay:vmrnf /
xd k w PS m ud k yd k i f ; jcm;jrif E d k i f & NyD ; pdwfruyfNidatmif vspfvsLIrIudk yGm;&\/
BudK;pm;&\/ xdktcg wPSmonf pdwf wnfcGifhr&awmhyJ wPSmESifhwuG 'kuyg
csKyfNidrf;oGm;onf/
q&monf vlem\ a&m*gBuD;i,ftavsmuf aq;ay;&\/ tjrpfudef;aeaom
temjzpfcJhvQif
pm;aq;wif&\/
pm;aq;onf
tom;udkpm;vdrfhrnf/
xdkpm;aq;'Pfvnf;
cH&rnf/
odkY
'kucHjcif;onf
rdrdtm;ESdyfpufaom
tema&m*gaysmufjcif;iSm
jzpfojzifh
tusdK;&Sdaom'kujzpfonf/
r[myvifusifhpOfudkvnf; oabmtwdkif; odygav/
a'goaZmrsm;csKyfNidrf; b0ifusoGm;onfESifhwNydKifeuf [', vGefpGm
at;Nidrf; csrf;omaerIonf rjcm;yJay:vmonf/ tcsKdUyk*dKvfwdkYrSm &ifxJ &Sif;NyD;
[maeonfh
oabmaqmifaeonf/
tcsKdUa,m*DwdkYonf
b0ifus
at;Nidrf;rIESihfwxyfwnf; tdk;pkoufoufur|mef;udkaomfvnf;aumif;? tom;rsm;
yJhyJhusoGm;onfudkvnf;aumif; I j rif & onf / tcsKd U a,m*D w d k Y onf "mwf BuD ; av;yg;
azmuf j yef r I y g wygwnf ; csKyfjywfoGm;onf/ pdwf&Sdygvsuf "mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrI &Sdaeygvsuf emw,f? ud k u f w ,f ? rcH E d k i f b l ; ? qif ; &J w ,f ? vI y f r ,f ?
jyif r ,f ?
jzKwf r ,f
paom
rlvtukodkvfpdwocFg&rsm;
jyefray:awmhyJ
r,HkEdkifzG,f&m jzpfysufqHk;oGm;ygonf/
]]&[ef;wdkY
Oyrmaomfum;
EGm;usifi,fykyfudk
aq;trsKd;rsKd;wdkYjzihf
a&mxm;\? xdktcg azsmhawmhtm;enf;aom a&m*g&Sdaom a,musfm;onf
vm&m\?
xdka,musfm;udk
]]tcsif;a,musfm;
xkdEGm;usifi,fykyfudk
aq;trsKd;rsKd;wdkYjzihf a&mxm;\? tu,f tvdk&Sdrl aomufavmh? xdkoifonf
aomufpOfrSmyif
tqif;tm;jzihfif;
teHYtm;jzihfif;
t&omtm;jzihfif;
ESpfoufvdrfhrnfr[kwf? aomufNyD;aomfum; csrf;omjcif;&Sdol jzpfvdrfhrnf}} [k
qdkukef&m\/ xdka,musfm;onf EGm;usif i,fykyfudk qifjcif aomuf& m\?
rpGe fY vTwf& m?
xdka,musfm;onf
EGm;usifi ,fykyfudk
aomufpOfrSmyif
tqif;tm;jzihfif;
teYHtm;jzihfif;
t&omtm;jzihfif;
rESpfouf&m?
aomufNyD;aomfum; csrf;omjcif;&Sdol jzpf&m\/ &[ef;wdkY ypKyef qif;&J
31

Oy&dyPmoygVdawmf jrefrmjyef? a'0'[0*f? a'0'[okwf-12 ESm-11

aomwmywdr*fIzG,f

216

t&SifpEdrm(atmifvH)
aemif t cg
csrf ; omusKd ; &Sd a om w&m;
xdkEGm;usifi,fykyf&nf aomufjcif;ESihfwl\ [k igqdk\/}}32

aqmuf w nf j cif ; ud k

r*fzdkvfcsrf;omvdkvm;a,m*DwdkYonf
r*fzkdvfudk
wm;qD;wwfaom
eD0&PESifha'go paom udavomw&m;rsm; y,fEIwfEdkif&eftwGuf vdktyfvmygu
acwtm;avQmfpGm
rdrd\cEm'kuESifhESvHk;rom,mrIudk taMumif;cHy,fEIwf&rnf/
r[myvifusifhpOfonf ykxkZOftavhtm;jzihf rESpfoufzG,f jzpfaomfvnf; txufyg
bk&m;&Sifa[mxm;aom EGm;usifi,fykyf&nfyrm oabmxm; usihfBuHEdkif&rnfjzpfonf/
acwESvHk;rom,mrIudk taMumif;cH r*fzdkvf tusdK;pD;yGm;udk &,l&rnfjzpfonf/
]]ewfwdkY \ t&Si f odMum;rif; ]]ESvHk;romjcif; ]a'gre}udkvnf;
rSD0Jtyfaom ESvHk;romjcif; rrSD0Jtyfaom ESvHk;romjcif; [l ESpfyg;tjym;tm;jzihf
iga[m\/}}---y--xdk (ESpfyg;aom ESvHk;romjcif; a'gre) wdkYwGif ]]ESvHk;romjcif;udk
rS D 0 J a om igh t m; tuk o d k v f w &m;wd k Y qk w f , k w f uk o k d v f w &m;wd k Y
wdk;yGm;ukef\}}[k tMuif ESvHk;romjcif;udk odjim;tHh? odkY oabm&Sdaom
ESvHk;romjcif;udk rSD0Jtyf\/33

r*fzdkvfcsrf;om vdkvm;aom a,m*DwdkYonf w&m;pwifusifhonfESifh udavom


wPSmESifh xdyfwdkufawGUBuHK&rnfjzpfonf/ ykxkZOfwdkYonf tmHkwdkY tmo0jzifh tNrJ
,dkpD;aecsifonf/ r,dkpD;&vQif ESvHk;rom,m jzpfonf/ 'kutmHkESifh rawGUBuHKcsifyJ
okctmHkudkom uyfNidaewwfaom obm0 &Sdonf/ xdkYaMumifh MumMumxdkifrI
ESvHk;rom,mrI? pdwfudk MumMumodrf;qnf;NyD; raecsifrI? "mwfav;yg;'kutmHkESifh
rqufqHvdkrIrsm; jzpfay:vmonf/ xdkESvHk;rom,mrIudk odrf;qnf;Edkif&eftwGuf
um,du'ku (MumMumxdkifjcif;? "mwfav;yg;azmufjyefjcif;) taMumif;cH pdwfudk
odrf;qnf;&onf/
um,du'kua0'emrS
ESvHk;rom,mrI
&Sdaomfvnf;
tukodkvfw&m;wdkY qkwf,kwfap ukodkvfw&m;wdkYwdk;yGm;&ef tusdK;&Sdonfjzpfojzifh
odkYjyK&onfomwnf;/
xdkYaMumifh
xdkESvHk;rom,mrIudk
rSD0Jtyfaom
ESvHk;rom,mrI[kac:onf/
,ck r[myvifusifhpOfonfvnf; pdwfESifh 'd|d a'gowdkYudk qufpyfwwfaom
wPSmudkazmfxkwfowfEdkif&eftwGuf
acwcP
cEm'kurSESvHk;rom,mrIudk
taMumif;cH usifh&onf/ xdkwPSmudk y,fowfNyD;ygu xdkESvHk;rom,mrIvnf;
r&Sdawmhyg/
]]&[ef;wdkY
xdktBuHtpnfwkdY\
BuHpnfaMumif;\
wnf&mudk
ESvHk;oGif;aom &[ef;tm;vnf; &m* a'go arm[ESihf ,SOfpyfaom ,kwfnHhaom
tukodkvf tBuHtpnfwdkYonf yifvQif jzpfukefjim;tHh? xdk &[ef;onf oGm;wdkYjzihf
oGm;udk Budwf vQmjzihf tmapmufudk xdvsuf pdwfjzihf pdwfudk zdE Sdy f&rnf?
zspfnpf&rnf? yifyef;ap&rnf/ oGm;wdkYjzihf oGm;udkBudwf vQmjzihf tmapmufudk
xdvsuf pdwfjzihf pdwfudk ESdyfaom zspfnpfaom yifyef;apaom &[ef;tm; &m*
a'go arm[ESihf ,SO fpyfaom ,kwfnHhaom tukodkvftBuHtpnfwdkY onf
32
33

rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef? plV,ru0*f? r[m"rorm'geokwf-484 ESm-403


okwfr[m0gygVdawmf jrefrmjyef? ouyOokwf a0'emur|mef;-361 ESm-248

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

217

uif;aysmufukef\ ? csKyfjcif;odkY a&mufukef\? xdktBuHtpnfwdkYudk y,fjcif;aMumihf


rd r d o E m ef omvQif pd w f o nf aumif ; pG m wnf \ / aumif ; pG m Nid r f 0 yf \ ?
wckwnf;aom tmHk&Sd\? wnfwHhav\/---y--&[ef;wdkY Oyrmaomfum; vdrmaom vuform;onfif; vuform;\
wynf h o nf if ; ao;i,f a om oyf p d k Y jzif h BuD ; aomoyf pdk Y ud k dk u f & m\
xkwfaqmif&m\? vIyfcRwf&m\---y--&[ef;wdkY Oyrmaomfum; tm;&Sdaoma,mufsm;onf tm;enf;aom
a,mufsm;udk OD;acgif;jzpfap vnfrsdKjzpfap ycHk;jzpfap udkif zdEdSyf&m\?
zspfnpf&m\? yifyef;ap&m\/}}34

txufyg jrwfpGmbk&m;&Sif a[mxm;aom a'oemawmfudk oHk;oyfMunfhvQif


w&m;usifh&m r*fzdkvfudk wm;qD;wwfaom &m* a'go tp&Sdaom udavomrsm;
wmqD;ydwfqdkYrIjzifh BuHKawGUvmvQif xdk&m* a'go ,SOfaompdwfudk y,fazsmufEdkif&ef
twGuf vdktyfygu rdrdcEmudk,fESihf pdwfudk pdwfjzifh zdESdyf&rnfjzpfaMumif; awGU&rnf/
pdwfjzifh pdwfudk zspfnpf&rnf/ kyfudkvnf; yifyef;ap&rnf/ xdkuJhodkY jyKjcif;onf
tjypfr&SdaMumif; jrwfpGmbk&m;&Sif a[mxm;onf/ &m*? a'go? arm[ wdkYaMumifh
&&Sdrnfh tdk em ao 'kuudk wm;qD;ydwfyifEdkfif&eftwGuf &m*? a'go? arm[ESifh
,SOfaompdwf aysmufjy,f&ef "mwfav;yg;azmufjyefaom 'kua0'emjzifh yxrtqifh
tpm;xdk;NyD;
onf;cHapvsuf
pdwfudkodrf;qnf;&jcif;jzpfonf/
&Sifa*g"durax&fESifh&SifaomPrax&fwdkY uJhodkY usifh&onfomwnf;/
,ck r[myvifusihfpOfonfvnf; taMumif;rJh yifyef;atmif? qif;&Jatmif
vkyfjcif;r[kwf/
wPSmazmfxkwf&ef
taMumif;cHjzpfojzifh
bk&m;\qEawmfESifh
avsmfnDrI &Sdonf/ oabmudk em;rvnfaoma,m*DwdkYonf r[myvifusihfpOfudk
tjypf
jrifwwfvmNyD;
bk&m;omoemudk
jypfrSm;rSef;rod
jypfrSm;aeovdk
jzpfaeMuonf/ tcsdKUaom w&m;jyq&mESifh w&m;pmaya&;om;aom q&mwdkYonf
bk&m;a[ma'oemudk rESHYpyf? taMumif;tusdK;udkvnf; rodyJ ]]udk,fyifyef;?
pdwfyifyef;atmifusihfvQif
tjypf&Sdonf}}[k
ykxkZOftjrifjzifh
tjypfwif
a[majyma&;om;aeMuonf/
xdka&;om;
a[majymrIwdkYudk
y&d,wd
r<u,f0aoma,m*Drsm; emMum;zwfrdNyD; ynm&Sifrsm; a&;om;rIonf rSefuefonf[k
,lqum jyif;xefaom vHkYv 0D&d,paom tm;ig;yg; ,kwfavsmhvmMuonf/
r*fwm;zdkvfwm;vnf; jzpf&avawmhonf/ avmu EdkifiH\ aumif;usKd;udk
vdkvm;aom ppfom;wdkYonf vufeuftjynhftpHk&Sdaom &efolwdkYESihf &ifqdkif
toufudkpGefYum
wdkufcdkufMuonf/
pdwfqif;&JrIudk
rcHpm;Ekdifawmhonhf
yk*dKvfwdkYonf tqdyfaomufjcif;? ZGJBudK;csjcif;jzihf rdrdtoufudk aoonfhwdkifatmif
jyKusihfMu\/ pdwfqif;&JrIudk vGefajrmufvdkaom pdwfqE BuD;rSL;jcif; jzpfonf/
&Sifa*g"durax&f35onf cEmudk,fudk jyif;xefpGm emapaom 'kua0'emay:&ef
vnfyif;udkyif "m;jzifhjzwf r*fESifhtouf vJoGm;Edkifao;onf/ xdk&Sifa*g"durax&f\
jyKrljcif;onf
yifyef;qif;&JrIudk
taMumif;cH
tEIdif;rJh
r*fzdkvfcsrf;omudk
34
35

rlvyPmookwfygVdawmf jrefrmjyef? oD[em'0*f? 0dwuoPmeokwf-220? 216 ESm-171


o*gxm0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? rm&oH,kwf? wwd,0*f? a*g"duokwf-216 ESm-124

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

218

t&,loGm;jcif;
jzpfonf/
r*fzdkvfcsrf;om
trSefvdkvm;aom
a,m*DwdkYonf
w&m;usifh&mwGif yifyef;onf? qif;&Jonfukd tjypfrjrifyJ &Sifa*g"durax&fuJhodkY
pdwfxm;arG;jrL&rnf/ ,ck a&;om;azmfjyaom r[myvif usifhpOfaMumifh
jzpfvmaom 'kua0'emonf
rajymyavmufao;yg/ toufvnf;rxGuf?
aoG;vnf;rxGufyg/
wPSmomvQif
aooGm;onf/
aojcif;'ku?
tyg,fab;'kuESihfpmvQif rEdIif;pmavmufyg/ jrihfjrwfaom a,m*DwdkYtwGuf aoab;?
oHo&mab;?
tyg,fab;udk
vGwfajrmufvdkaom
pdwfqE
BuD;rm;cJhvQif
r[myvifusihfpOfudk
usifhEdkif&J&rnfjzpfonf/
txufyg
bk&m;&Sif
a[mxm;onhftwdkif;
pdwfudkvnf;aumif;?
cEmudk,fudkvnf;aumif;?
yifyef;aponfh oabmudk t&if;cH wPSmudk y,fowfEdkifrI tjrwfxkwfjcif;
jzpfonf/
]]&[ef ; wd k Y tMum;tjrif r &Sd a om yk x k Z Of o nf 'k u a 0'emjzihf
awGUxdcH&aomf pdk;&drf&\/ yifyef;&\? idka<u;&\? &ifxkvsuf jrnfwrf;&\?
rdef;armjcif;odkY a&muf\? udk,fvnf;jzpfaom pdwfvnf;jzpfaom ESpfrsKd;aom
a0'emwdkYudk cHpm;&\/ &[ef;wdkY Oyrmaomfum; a,musfm;udk ajimifhql;rd&m\?
xdkoludk 'kwd,ajimifhonf yXrajimihfpl;&mteD; pl;jyef&m\? &[ef;wdkY odkYvQif
xdka,musfm;onf ajimihfESpfacsmif;jzihfa0'emcHpm;&\---y--xdkolonf 'kua0'emjzihf awGUxdtyfaomf trsufxGuf\? 'kua0'emjzihf
trsufxGufoltm; 'kua0'emaMumifh jzpfaom y#dCmEk,*onf udef;\?
xdkolonf 'kua0'emjzihf awGUxd&aomf umrcsrf;omukd ESpfouf\? xdkokdY
ESpfoufjcif;onf
tb,faMumihfenf;?
&[ef;wdkY
xdktMum;tjrifr&SSdaom
'kua0'emrS
xGufajrmuf&mudk
ykxkZOfonf
umrcsrf;omrSwpfyg;
rodaomaMumifhwnf;/ ---y---&[ef;wdkY tMum;tjrif r&Sdaom ykxkZOfudk
y#doaEaerI aorI pdk;&drfrI idka<u;rI udk,fqif;&JrI pdwfqif;&JrI jyif;pGmylyefrIwdkYESihf
,SOfpyfaeol[k qdk&\/ qif;&J'kuESihf ,SOfpyfaeonf[k igqdk\/
&[ef;wdkY tMum;tjrif&Sdaom t&d,mwynhfonftm; 'kua0'emjzihf
awGUxdcH&aomf rpdk;&drf ryifyef; ridka<u; &ifxkvsufrjrnfwrf; rdef;armjcif;odkY
ra&muf/ xdkolonf udk,f jzpfaom a0'em wrsKd;udkom cHpm;&\? pdwf
jzpfaom a0'emudk rcHpm;&/}}36

txufyg bk&m;&Sifa[mxm;aom a'oemudk oHk;oyfMunfhaomf w&m;


awGUaomolESifh w&m;rawGUao;aomolwdkY\ uGmjcm;yHkudk xif&Sm;pGm jrifEdkifonf/
w&m;rawGUao;aomol? 'd|drjyKwfao;aomol? kyfemrfruGJao;aomol? y#dporkyg'f
rjywf a o;aomol w d k Y o nf "mwf a v;yg; azmuf j yef r I ' k u E S i f h awG U BuH K &onfh t cg
pdwfrSmvnf;qif;&J?
kyfrSmvnf;
qif;&Jae\/
xdka,m*Donf
pdwfqif;&JrI
oufomatmif &d,mykxfudk jyifay;jcif;jzifh
jyKusihf\/ xdkcsrf;omrIonf
cPyef;csrf;omomjzpfonf/ &d,mykxfudk jyifay;rS csrf;omonf[kjrifaom
*

a'gotpOfudef;jcif;
umrcsrf;om[lonfrSm umr0wKkyfw&m;tm; azmufjyefESdyfpufrI jzpfvmvQif csrf;om&m&atmif
aq;jzifhukpm;jcif;? ESdyfe,fay;jcif;? cEmtdrfudk jyKjyifay;jcif;wdkYudk qdkvdkonf/
36
oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? a0'emoH,kwf? o*gxm0*f? ovokwf-254 ESm-404

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

219

a,m*Donf
umrcsrf;omjzifhom
ukpm;wwfaom
ykxkZOftjriftodrsdK;om
&Sdao;onf/ aemufwzef 'kuESifhjyefawGUaomf aemufwzef qif;&JrI jyefay:vmonf/
xdka,m*Donf pdwfESifhkyfrSm wNydKifwnf; anmifhESpfacsmif; tpl;cH&onfESifhwl\/
xdkodkY
jzpf&jcif;onf
]]umrcsrf;omrSwyg;
'kua0'emrS
xGufajrmuf&mudk
rodaomaMumifhwnf;}}[k bk&m;&Sif a[mMum;xm;onf/
,cktcg tcsdKUaom w&m;jyur|memp&d,wdkYonf ykxkZOftavhtwdkif;
a,m*DwdkY "mwfav;yg;azmufjyefrI'kurS oufom&m&&ef pdwfjzpfaom taMumif;
wPSmudk
rukpm;yJ
&d,mykxfudk
todESifhjyifyg[lom
TefMum;um
vGwfvrf;trSefudk
rTefjyEdkifyJ
txifjzifhrSef;qa&;om;a[majymjcif;jzifh
w&m;jyaeMuonf/ xdkq&mwdkYonf rdrdudk,fwdkif a'grerD;rSrvGefajrmufxm;ojzifh
rdrdwynfhrsm;udkvnf;vGwfajrmufatmif rTefMum;EdkifMujcif;jzpfonf/
,ck r[myvifusifhpOfonf woHo&mvHk;u udef;vmaom anmifhESifhwlonfh
tyg,fav;yg;cEmESifh qufpyfwwfaom 0gewPSmESifh 'd|dudk y,fEIwfaomusifhpOf
jzpfonf/
r[myvifusihfpOf
onf;cHjcif;?
wPSmtvkdodkY
vdkufavsmrIudk
pGefYvTwfjcif;?
wPSmudk
r*fPfu
ydkif;jcm;Ijcif;wdkYaMumifh
pdwf
wPSmrudef;EdkifawmhyJ wPSm csKyfoGm;ojzihf pdwf 'd|dESihf a'grewdkYyg
wNydKifwnf; csKyfoGm;onf/ jyif;pGm qif;&Jaeaomapwodu'kucsKyfNidrf;oGm;onfhtjyif
[',
tvGefat;csrf;aeaom"mwf
ud e f ; oG m ;onf /
xd k t at;"mwf o nf
aysmuf y suf dk ; r&Sd a wmh y g/ e*dk p d w f t ae toGiftjyifrsm;vnf; ajymif;vJoGm;NyD;
yuwdwnfNidrfaeaomoabm
aqmifoGm;onf/
ykxkZOfpdkufMurf;rsm;
csKyfNidrf;jcif;vuPmjzpfonf/ xdka,m*Donf aojcif; qif;&JrS vGwfajrmufoGm;NyD
jzpfonf/ vQyfwjyuftwGif; vGefuJaom xdwfvefYzG,f&m (odkY) 0rf;ajrmufzG,f&mESifh
BuHKawGUaomfvnf; t[kefBuD;aom 0rf;enf;pdwf (odkY) 0rf;ajrmuf 0rf;ompdwf
aZmtvsifMurf;rsm; tvdkvdk jzpfay:rvmawmhyg/ xdkpdwfrsm; rjzpfatmif rdrdtaejzifh
ydwfqdkYwm;qD;xm;jcif;vnf;
r[kwfyg/
tukodkvfaZmtvsifrsm;
tvdkvdk
jzpfrvmawmhojzifh ysufp&mvnf; r&Sdawmhyg/ pdwfonf A[d'tmHkrsm;odkY ,dkpD;rIr&SdyJ
yuwd &yfaeonf/
jynfhpHk pifMu,faomoDvonf tb,fenf;/
ukodkvfw&m;
tm;xkwfaom
aouwdkY
ydkif;jcm;aomusifh0wf
jznfhusifh
udk,ftouf
riJhuGuf
toufp GefY
(usifh)uke faom
uvsmPykxkZOfwdkY \ oDvwnf;/
oDvonf jynfhpHk pifMu,faom ]]y&dykPyg&dok'd}} oDvwnf;/37

txuf y g jrwf p G m bk & m;&S i f a[mxm;aoma'oemud k oH k ; oyf M unfh v Qif


uvsmPykxkZOf tqifhom &Sdao;aom a,m*D\ apmifhxdef;aom oDvonfyifvQif
tvGefrS
yifyef;qif;&JcHum
apmifhxdef;&onf/
,ck
r[myvifusifhpOf
um,du'kuESifh
rnfrQyif
awGUBuHK&aomfvnf;
A&rf;Awm
ysHUBuJaeaom
tukodkvfpdwfrsm; pdwf ruyfNid&atmif toufaovQif aoygapawmh [l
37

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? Puxm? oDvr,Pftus,fjyjcif;-37 ESm-56

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

220

udk,ftouf
riJhuGuf&yJ
tm;ig;yg;jzifh
apmifhxdef;&onf/
uJhodkY
apmifhxdef;EdkifpGrf;aMumifh wPSmESifha'gorsm; csKyfoGm;NyD; pdwfonf tylNidrf;NyD;
csrf;ompGm wnfaeonf/ if;oDvonf jynfhpHk pifMu,faomoDv jzpfonf/
w&m;usifhaoma,m*DwdkYonf
uJhodkY
udk,fESifhtouf
riJhuGufyJ
apmifhxdef;&aomoDvrsdK;udkaqmufwnfEdkifpGrf;&Sd&rnf/
"mwfav;yg;tenf;i,f
azmufjyefHkrQESifhyif rcHomu (orm"dysufojzifh) &d,mykxfudk jyifay;&rnf[k
bk&m;a[ma'oemudk yHkajymif;TefMum;aeaom q&monfvnf;aumif;? xdkuJhodkY
&d,mykxfudkjyifay;aeaom
a,m*Donfvnf;aumif;?
um,da`E
paom
a`Eajcmufyg;
ysuf,Gif;ojzifh
`Ed,oH0&oDv
ysufonf/
odkYjzpf
orm"dr&Edkifawmhyg/ pdwfudk wPSmhESifhigvufxJ xnfhay;vdkufonfESifhwlaeonf/
tukodkvfaZmtvsifcsKyfyHkoHk;rsKd;
tukodkvfpdwfaZmtvsifrsm; csKyfrIonf tMurf;pm;csKyf? tvwfpm;csKyf?
t<uif;rJhcsKyf
[l
uGmjcm;onf/
uJhodkY
uGmjcm;&jcif;rSm
a0'emrS
wPSmESifh,SOfaom pdwocFg&rsm;udk pGefYvTwf&mwGif oefY&Sif;rI uGmjcm;jcif;aMumifh
jzpfonf/ pGefYvTwfrI roefY&Sif;vQif a0'emay:rSm jyefNidwwfonf/ odkYaomf
jyif;xefrIr&Sdawmhyg/ oefY&Sif;onfh wdkifatmif pepfwus jyefusihf&rnf/ t<uif;rJh
csKyfNidrf;oGm;vQif
tukodkvfpdwfrsm;
vHk;0jyefrjzpfawmhyg/
pdwfonfat;csrf;aeygvdrfhrnf/ um,du'kua0'emrSMurf;wrf;onfh wPSmESifha'go
t<uif;rJhcsKyfjcif; jzpfonf/
w&m;usifh&mwGif w&m;usifhaoma,m*D tm;BuD;aom tukodkvf0dygufrsm;
ygvmvQifvnf;aumif;? pkef;ynm tif;ynmpaom tif;aq;tapmifhrsm; ygvmvQif
vnf;aumif;? BuD;rm;aom a&m*gtcH ygvmvQifvnf;aumif; tajccHusifhpOfydkif;
xdkvuPmrsm; ay:wwfonf/ tukodkvf tBudrfBudrf jyKrIaMumifh jzpfaomtpGJrsm;?
eD;pyfaom b0pGJrsm;vnf; jyefay:wwfonf/ t*Fkvdrmvrax&fESifh rdvurax&fwdkY\
tawGUtBuHKrsm;udk axmufIMunfhEdkifonf/ w&m;usifhpOfaMumifh r[kwfyg/
toQift*Fkvdrmvonf
eHeuftcsdef
ouFef;udk
jyif0wf
oydwfouFef;udk ,lNyD;vQif om0wdjynfodkY qGr f;tvdkYi Sg0ifawmfr l\ / xdktcg
wyg;aomt&yfokdY
ypfaomcJonf
toQift*Fkvdrmv\udk,fay:
us\?
wyg;aomt&yfokdY ypfaom wkwfvSHwHonf toQift*Fkvdrmv\udk,fay: us\?
wyg;aomt&yfokdY ypfaom ausmufp&pfonf toQift*Fkvdr mv\udk,fay:
us\/ xdktcg toQif t*Fkvdrmvonf uGJaomOD;acgif; ,dkpD;aomaoG;
uGJaomoydwf pkwfjywfaom 'kuk#fjzifh jrwfp Gmbk&m;xHokdY csOf;uyf\/
jrwfpGmbk& m;onf
ta0;rSvmaom
toQift*Fkvdrmvudk
jrifawmfrl
]]raumif;rIudk tyjyKNyD;aom &[ef; oif onf;cHavmh? raumif;rIudk
tyjyKNyD;aom &[ef; oif onf;cHavmh? raumif;rIudk tyjyKNyD;aom &[ef;
oifonf ,if;tukodkvfuH\ tusdK;tjypfjzifh ESpfaygif;rsm;pGm ESpf&maygif;rsm;pGm
ESpfaxmifaygif;rsm;pGmywfvHk; i&J usufav&m\/ raumif;rIudk tyjyKNyD;aom

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)
&[ef;
oifonf
rdefYawmfrl\/38

xdktukodkvftusdK;udk

,ckb0yif

221
cHpm;&bd\}}[k

rdvur ax&fonf ]]ur| mef;w&m; tm;xkwfaomtcg rkqdk;b0u


om;orif 0ufrsm;owfcJhyHk tmHkedrdwfrsm; xifvmonf/ wudk,fvHk; vl;vdrfh
ylavmifvsuf&Sd\/}}39

w&m;[lonf
El;nHhodrfarGUojzifh
El;nHhodrfarGUpGm
w&m;usifh&rnf[k
qdkMuonf/ w&m;pusifhaomolonf pdwfMurf;? pdkufMurf;? "mwfMurf;? kyfMurf;rsm;
&SdaeaomaMumifh El;nhHrIr&Sd/ aMumif;usdK;qifjcifrI r&SdyJ igvkyfcsif&m twm;tqD; r&SdyJ
vkyfavh&Sdonf/ "mwfav;yg;azmufjyefvmaomtcg xdkpdwfrsm; OD;aqmifvmojzifh
cufxefMurf;wrf;rIrsm; ay:vmonf/ xdkpdwfMurf;? pdkufMurf;? "mwfMurf;?
kyfMurf;rsm; &SdaevQif tb,frSm El;nhHpGm usifh&rnfenf;/ t&omaumif;aom
'l;&if;oD;pm;csifaomolonf cufxef Murf;wrf;aom tcGHcGmNyD;rSomvQif pm;&rnf
jzpfonf/ Oyrmtwdkif; pdwfMurf;? pdkufMurf;? "mwfMurf;rsm; cGmNyD;rSomvQif
El;nHhpGm w&m;usifhEdkifygrnf/
,ck r[myvifusifhpOfonf ykxkZOfrl&if;tEG,fjzpfonfh cufxefMurf;wrf;onfh
ADZudkazmfxkwfy,fEIwfEdkifojzifh
pdwfonf
El;nHhodrfarGUoGm;onf/
aemifb,faomtcgrQ xdkpdwftMurf;rsm; jzpfay:rvm? arG;jrLvnf; r&awmhyg/
onf;cHjcif;oabmtrSef
onf;cHjcif;[lonf &efoltay: rpGrf;EdkifrSef;od rdrd\ avmb
a'gowdkYudk csKyfwnf;rsKdodyf onf;cHjcif;? BudwfrSdwf onf;cHjcif;rsKd; r[kwfyJ
uyfNiday:vmaom oHo&mtpOfrS udef;aeonfh avmbMurf;? a'goMurf;rsm;udk
tm;ray;?
rvdkufavsmyJ
o'gpdwfjzifh
MunfjzLpGm
pGefYvTwfjcif;?
arwmpdwf(ta'gopdwf)jzifh cGifhvTwfjcif;rsKd;udk ac:onf/
qdkvdkonfrSm "mwfBuD;av;yg; jyif;xefpGm azmufjyefrIaMumifh jzpfay:vmaom
cEmudk,fudk ra&TUjyKjyifvdkaom a&SUpdwfwPSmESifh rcHpm;vdkaom a'gowdkYonf
oHo&m&SnfaMumif;
raumif;aom
pdwfrsm;
jzpfonf[k
Pfjzifhod
xdkpdwfrsm;csKyfNidrf;rS taocsrf ; omNyD ; taecsrf ; omonfh b 0rS ed Am ef w d k i f a tmif
a&muf r nf [l a om ,HkMunfaomo'gpdwfjzifh a&SUpdwfwPSm\ tvdkodkY rvdkufavsmyJ
vdkufavsmvdkaom aemufpdwfwPSm rjzpfrdatmif MunfjzLpGm cGifhvTwfaejcif;udk
onf;cHjcif;[kac:onf/ uJhodkY onf;cHjcif;rsKd;jzifh w&m;usihf&rnf/ if;udk
eda&m"opm\ udpPf[kvnf; ac:onf/ (wPSmudkpGefY&rnf/ a0;atmifpGefY&rnf/
vGwfatmifae&rnf/)

38
39

rZdryPmoygVdawmf jrefrmjyef? &mZ0*f? t*Fkvdrmvokwf-352 ESm-307


"rmp&d,OD;a|;vIdif? ]]oD[dkVfacwf pHawmf0if t&d,mrsm;}}? ESm-366

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

222

b0ifusjcif;oabm
b0if [ l o nf uk o d k v f t uk o d k v f r zuf yuwd t jzLxnf tusKd ; ouf o uf
0dygufpdwfyifjzpfonf/
o[dwfraem0dnmPfpdwfonf
b0ifodkYusvmaom
tmHktrsKd;rsKd; wdkYudk ukokdvfaZmjzifhvnf;aumif;? tukodkvfaZmjzifhvnf;aumif;
tvsOf;oifhovdk vufcHaompdwf jzpfonf/ aZm[lonf pdwf\tvsifudk ac:onf/
b0ifukdrSDaom raem0dnmPfonf ukodkvfapwoduf? tukodkvfapwodufwdkYESihf,SOfu
t[kefBuD;pGmjzifh vnf;aumif; (tmBuD;aomaZm)? t[kefenf;pGmjzifhvnf;aumif;
(tm;enf;aomaZm) jzpfay:vmonf/ xdkaZmt[kefwdkYonf a'oemawmft&
wpf0DxdvQif trsm;qHk; ckESpfBudrfomjzpf aZmtqHk; w'gHkESpfBudrfNyD;vQif
b0ifpdwfoufouf jyefjzpfonf/ ukodkvf tukodkvfaZm tMurf;tEkaZmapmNyD;
b0ifpdwf
jyefusjcif;udk
b0ifusonf[k
ac:onf/
,ckusifhpOf
oHk;EIef;aomb0ifusjcif;rSm y&d,wdrwwfaomolrsm; em;vnf oHk;EIef;aom b0ifudk
qdkvdkjcif;jzpfonf/ [',wkefvIyfjcif;rS Nidrf;oGm;onfhoabmudk qdkvdkygonf/
b0ifusonfhoabmonf tdyfcsifaomol rtdyf& xdkifae&if; tdyfidkufyHkESihf
oabmcsif; wlaeonf/ odkYaomf b0ifusjcif; taMumif;rwlyg/ usihfpOf b0ifusrI
oabmonf kyf\av;vH xdkif;rdIif;rIESifh pdwfapwodufwdkY\ av;vHxdkif;rdIif;rI
ryg&Sday/ owd Pf ynmwdkYjzifh tmHkudk odrf;qnf;jcif;aMumifh tqifhqifhaom
tukodkvfpdwfaZm tvsifwdkY csKyfNidrf;jcif;aMumifh ]][', vSyfceJ NidrfhceJ [mceJ}}
jzpfrIvuPmudk qdkvdkjcif;jzpfonf/ tdyfidkufaomolonfvnf; ynwftmHkrsm;udk
ESvHk;roGif;awmhojzihf
ynwfESihf,SOfonfh
pdwfaZmtvsifrsm;
csKyfNidrf;onfESihf
wNydKifwnf; b0ifusoGm;onf/ arm[jzifh usjcif; jzpfonf/
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefpOf a'goaZm? avmbaZm? arm[aZmESifh ,SOfaom
pdwfMurf;rsm; tvsiftjref qufwdkufqdkovdk jzpfaejcif;aMumifh &ifwkefaejcif; (odkY)
b0if w k e f c gaejcif ; (od k Y ) ES v H k ; wk e f c gaejcif ; jzpf a y:aeNyD ; tuk o d k v f p d w f r sm;
csKyf qH k; oG m;aomtcg xd kt uk od k vf pd wfa Zmtvsifyg jywfa wmuf o Gm;ojzif h (0g)
csKyfNidrf;oGm;ojzifh
rlva'goaZm?
avmbaZm?
arm[aZmESifh,SOfaom
b0ifwkefcgaerIyg
Nid rf; usoG m;jcif; ud k
,ck usrf; pmtky f
b0ifu sonf[ k
ynwf oH k;EIe f; xm;ygonf / a&;cJhNyD;aom usihfpOfydkif;rsm;wGif b0ifusonf (0g)
b0ifNidrf;onf[k oHk;EIef; a&;om;xm;cJhjcif;udk ,ck&Sif;jyaom oabmjzifh
em;vnf,lyg/
xdkodkYb0ifusNyD;aemuf aemifwzef r[myvifusihfpOfjzifh jyefusihfaomfvnf;
tukodkvf pdwfaZmrsm; jzpfay:rvmawmhojzifh pdwftvsif Murf;p&m r&SdaomaMumifh
(0g) aZmMurf;rsm; r&Sdjcif;aMumifh b0ifpdwfonf Nidrf;NrJNidrf;aeonf/
usihfpOfonf
tcsdefwdkwdkESifh
r*fc&D;zdkvfc&D;udk
tjrefqHk;
aygufa&mufEdkifygonf/
tb,fhaMumihfqdkaomf
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrI
&Sdaeaomfvnf; pdwf wkefvIyfrI r&Sdjcif;aMumihf a'go? a'greaZm taESmifht,Suf
r&Sdojzifh
rnfonfh
ur|mef;jzifhrqdk
usihfpOfajzmifhajzmifh
wufoGm;Edkifjcif;aMumihfjzpfonf/
0rduokweft&
zm;ESifhwlaom
a'goudk
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

223

z,fypfNyD;aemuf
vrf;ESpfoG,frS
wpfvrf;vrf;udk
a&G;cs,f&rnfhtcef;odkY
a&mufoGm;rnfjzpfonf/
,ckusifhpOf pdwfudk owd Pf ynmwdkYu ae&m,lNyD;aomtcg (0dyem
ukodkvfaZmjzifh
tpm;xdk;NyD;aomtcg)
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrI
um,du'kua0'em aMumifh Murf;wrf;aom tukodkvfapwodufwdkYonf pdwf wzef
jyefuyfrIr&SdawmhyJ ]aevmvQif qD;ESif;aysmuf}ouJhodkY tNyD;tydkif olUtvdkvdkrmefus
pGefYvTwfvdkufojzifh tukodkvfpdwf aZmtvsifrsm; tNyD;csKyfNidrf;oGm;onf/
0Dwdurudavom y&d,k|me udavomESifh ,SOfaom pdwocFg&wdkY tNyD;wdkif
csKyfNidrf;oGm;jcif;onf rdrdcEmtdrfwGif "mwfBuD;av;yg; jyif;xefpGm azmufjyefaerI
um,du'kua0'emtmHkay: csKyfNidrf;jcif;udk &nf&G,fygonf/ ypKyef "mwfBuD;av;yg;
azmufjyefqJ 'd|dwPSmESifh,SOfaom tukodkvf pdwfrsm; tvdkvdkjzpfrvmawmhojzifh
ysufp&mvnf;r&Sdawmhyg/ jzpfysufqHk;oGm;ygonf/
r[myvifusifhpOf\ tusdK;aus;Zl;onf cufxefMurf;wrf;aom ykxkZOf
pdwfMurf; pdkufMurf;rsm; tNyD;tydkif csKyfoGm;onf/ [', tat;"mwf tNrJwrf;
&Sdaernf/ tcsd KUa,m*D wd kYo nf &if xJ tNrJw rf; [maevdr fh rnf / rdr d\
e*dkykxkZOfpdwftae r&SdawmhyJ yuwd wnfNidrfaom a`Eaqmifaernf/
w&m;ESvHk;oGif;jcif;? w&m;emjcif;jzifhom aecsifawmhonf/ tjcm;olwyg;tm;vnf;
rdrd&&Sdaom tusdK;w&m;udk &apvdkonfhpdwfrsm; wzGm;zGm; ay:aevdrfhrnf/
xdkolonf aojcif;qif;&JaMumifh rwkefvIyfawmhyg/
tmemygeur|mef; usaomb0ifonf um,du'kurS a'gre w'*FcsKyfjcif;
jzpfonf/ trSwfpOf(4) (b0ifydkif;usifhpOf)onf a'gre 0durecsKyfjcif; jzpfonf/
r[myvifusifhpOf\ b0ifusjcif;onf a'greudavomtm; orkap'y[meftm;jzifh
y,fowfusjcif; jzpfonf/ 0rduokweft& zm;ESifhwlaom um,du'kurSa'goudk
tNyD;z,fxkwfjcif; jzpfonf/
tmoD0daomyrokwefESifh ndEdIif;jyjcif;
r[myv i f rusif h r D u "mwf BuD ; av;yg; azmuf j yef r I a>rBuD ; av;aumif
tqdyfav;rsKd;rS rvGwfyJ Nidaeaom axmifusom;ESifhwlonfhpdwfonf "mwfBuD;av;yg;
azmufjyefwdkif; onf;rcHEdkifyJ qif;&Jae&onf/ pdwf xdkkyfw&m;wdkYudk igyJ
ighOpmyJ[l
todrSm;jzpfum
xdkEdSyfpufaeaom
kyfudkyif
azmufjyefESdyfpufaeonfhMum;rS pdwfjzifh jyefvnfudkufcJpGJxm;\/ xdkudkufcJpGJrIudk
vTwf&rSef;vnf;rod? vTwfenf;vnf; rodjzpfum qif;&Jae&\/ ,ckazmfjyNyD;cJhaom
usifhpOfrsm;twdkif; pepfuspGm vdkufemusihfBuHvdkufaom tcg a>rBuD;av;aumif?
tqdyfav;rsKd;rS vGwfoGm;onf/ Nidrf;at;aeaom b0ifpdwfonf a>rBuD ; av;aumif
rvd k u f E d k i f a om e,f a jr jzpf o nf / wenf ; tm;jzif h q d k a omf a>rBuD;av;aumifrS
vGwf&me,fajrjzpfonf/
y#dporkyg'fvnfyHk/
/w&m;xd k i f a epOf r[myv i f csd w f x m;onfh k y f t csif ; csif ;
xdcdkufrIaMumifh um,yom' tawGU"mwf kyfw&m;ESifh um,0dnmP"mwfwdkY
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

224

jzpfay:vmonf/ xdkoHk;rsKd; awGUqHkjcif;aMumifh um,oronf azm|AmHk\


ted|&oudk b0ifokdY ydkYaqmif raem0dnmPfESihf qufpyfay;onf/ b0ifokdY
a&mufvmaom
"razm|AmHk?
b0ifESifh
raem0dnmPfwdkY
awGUqHkjcif;aMumifh
raemor jzpfay:vm\/ um,orESihf raemorwdkY tmHk,lNyD;wdkif;
a0'emjzpfay:vmonf/ xdka0'emtxd jzpfpOfkyfemrfwdkYudk aemufxyfqufum
qufumjzpfaom o[dwf raem0dnmPfu arm[apwodufESihf ,SOfaejcif;aMumifh
kyfemrfjzpfpOfudk trSefrodojzifh vIyfcsifw,f jyifcsifw,f rcsifw,f a&TUcsifw,f
[laom wPSm(avmb)jzifh ,S O f & aomaMumif h a0'emrS wPS m ul ; oG m ;onf /
xd k o abmonf 'k u a 0'em taMumif;cH wPSmul;jcif; (0g) y#dporkyg'fvnfjcif;
jzpfonf/
y#dporkyg'fjywfyHk/
/"mwfBuD;av;yg; azmufjyefaomtcg 'kua0'emESifh,SOfzuf
o[Zmw kyfemrfwdkY jzpfay:vmMuonf/ xdktcg 'd|dESifhwuG cEmtdrfudk
jyKjyifvdkonfh wPSmpdwfwdkY jzpfay:vmonf/ wPSmpdwfonf twdwfb0uwnf;u
cEmtpOf udef;vmaomtusKd;w&m; wPSmjzpfonf/ ypKyef xdkwPSmonf
cEmtdrf&d,mykxfudk jyKjyifra&TU&ef EdI;aqmfaeaomwPSmjzpfoGm;onf/ ypKyefb0
xdkwPSmudktusKd;w&m;[k ac:onf/ xdkwPSm tvdktwdkif; atmifjrifatmif cEmtdrf
vdkufavsmjyKjyifrnfh
aemuf w PS m pd w f o nf
yp K y e f t aMumif ; w&m;
jzpf
tem*wf b 0 tusd K ;w&m; &&Sdaponf/ a&SUwPSmpdwfrS aemufwPSmpdwfodkY
pdwftpOf
wPSmul;oGm;onf/
y#dporkyg'f
uGif;qufaomoabmjzpfonf/
xdkwPSmuGif;rqufrdatmif
jzwf&rnf
jzpfonf/
tusdK;udk
owfr&?
taMumif;owfrS&yfrnf/ taMumif;aovQif tusKd;yg csKyfNidrf;oGm;vdrfhrnf/ vufckyf
ESpfzufwD;vQif toHxGufrnf/ toHrxGufvdkvQif vufwpfzuf kyfodrf;xm;u
usefwpfzufvnf;
kyfodrf;oGm;vdrfhrnf/
awmif;cHaeaom
a&SUwPSmpdwfonf
tusKd;w&m; wPSmtew[k aemuftIPfr*fu ydkif;jcm;Ivsuf cEmtdrfudk
jyKjyifrnfh aemufwPSmpdwfudk MunfjzLpGm pGefYvTwf onf;cH&rnf/ ypKyef
taMumif;wPSmpdwftpm; r*fpdwfjzpfoGm;ojzifh y#dporkyg'f jywfoGm;jcif;jzpfonf/
xdkoabmudk w&m;usihfolwdkY owdjyKyg/
opmav;yg;ay:yHk
'kuopm
xdkuJhodkY
"mwfav;yg;kyfw&m;ESihf
,SOfzufemrfw&m;wdkYonf
trsdK;rsdK;
azmufjyef aeonfhoabmudk odaomPfonf 'kuopm\opPf? "mwfav;yg;
kyfw&m;ESihf ,SOfzuf emrfw&m;wdkYonf trsdK;rsdK; azmufjyefaeonfhoabmudk
ydkif;jcm;odtyfonff[k od aomPfonf 'kuopm\ udpPf? xdkkyfemrf'kuwdkY\
oabmobm0udk ydkif;jcm;odNyD;NyD[k odaomPfonf 'kuopm\ uwPf/
ork',opm
cEmtdrfudk vdkvQif vdkovdk? rvdkvQif rvdkovdk jyKvkyfjcif;ESifh 'd|dESifh
a'gowdkYudk pdwf qufpyfjcif; wPSmonf 'ku\jzpfaMumif;[k odaomPfonf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)
ork',opm\
opPf?
ork',opm\udpPf?
ork',opm\uwPf/

xdkwPSmudk
xdkwPSmtm;

y,ftyf\[k
y,fNyD;NyD[k

225

odaomPfonf
odaomPfonf

eda&m"opm
pdwf wPSmESifh a'go a'gre paom udavom csKyfNidrf;oGm;jcif;udk
odaomPfonf
eda&m"opm\opPf?
xdkcsKyfNidrf;&m
edAmefudk
eda&m"opm\udpPf?
xdkcsKyfNidrf;&m
edAmefudk
rsufarSmufjyKjcif;onf
rsufarSmufjyKNyD;NyD[k odaomPfonf eda&m"opm\uwPf/
r*opm
r*if&Spfyg;onf wPSmudkydkif;jcm;jrif y,fowfEdkifaom taMumif;jzpfonf[k
odaom Pfonf r*opm\ opPf? wPSmESifh udavomudk csKyfNidrf;&ef
xdkr*if&Spfyg;tm; Budrfzefrsm;pGm yGm;tyfonf[k odaomPfonf r*opm\udpPf?
wPSmESifhudavom t<uif;rJh csKyfNidrf;NyD;aMumif; yGm;NyD;NyD[k odaomPfonf
r*opm\uwPf/

usifhpOfatmifjrifjcif;
zk| avmu"ar[d? pdwH , e urwd/
taomuH 0d&ZH acrH? {wH r*Fv rkwrH/40

t&d,molawmfaumif;wdkY\ pdwfonf twGif;tjyif avmu"H&Spfyg;ESifh BuHKawGU


&onf&Sdaomf (1) wkefvIyfjcif;? (2) pdk;&drfjcif;? (3) aMumifhMujcif;? (4) ylyefjcif; wdkY
r&SdaMumif;udk jrwfpGmbk&m;&Sif a[mxm;awmfrl\/
,ckusifhpOf "mwfav;yg;azmufjyefrI 'kua0'emaMumifh jzpfay:vmaom
0Dwdur y&d,k|me avmb a'go udavom aZmtvsifrsm; csKyfNidrf;oGm;NyD;
b0if u svsuf Nid r f ; at;oG m ;onf / quf v uf "mwf BuD ; av;yg; azmuf j yef r I
&Sdaeygaomfvnf;-1/ xdkum,du'kuaMumifh jzpfay:vmaom txufazmfjyyg udavomwdkY aESmifh,Sufjcif;
r&Sdojzifh pdwfonf wkefvIyfrI tvsOf; r&Sdawmhyg/
2/ xdkuJhodkYaom
tukodkvfudavompdwfrsm;
csKyfaejcif;aMumifh
pdk;&drfrIvnf;
r&Sdawmhyg/
3/ ]b,fvdkvkyfvQif
oufomygrvJ?
'D'kua0'emrS
ausmfvGefEdkifyghrvm;?
rjzpfEdkifygbl;} paom aMumifhMurIvnf; r&Sdawmhyg/
4/ um,du'ku taMumif;cH jzpfay:vmrnfh txufazmfjyyg udavomrD;
awmufavmifjcif;ab;rS
pdwfonfvGwfajrmufoGm;ojzifh
yifyef;qif;&Jjcif;
r&Sdawmhyg/
waygp jA[p&d,? t&d,opme 'eH/
40

ck'uygXygVd? r*FvokwH-12 ESm-3

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

226

edAmeopdud&d,m p? {wH r*Fv rkwrH/41

tvdktrsKd;rsKd;wdkYudk NcdK;NcH usifhjcif;onfvnf;aumif;? edAmefa&mufaMumif;


tusifhaumif; tusifhjrwfudk usifhjcif;onfvnf;aumif;? t&d,opmwdkYudk odjcif;onf
vnf;aumif;? wPSmcsKyf&m edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;onfvnf;aumif; jrwfaom
r*Fvmrnf\[k jrwfpGmbk&m;&Sif a[mawmfrl xm;\/
usifhpOf um,du'kua0'emaMumifh a'grea0'emjzpfum cEmtdrftm;
jyKjyifvdkrI(wPSm)trsKd;rsKd;udk
rvdkufavsmrl
NcdK;NcHpGm
usifh&jcif;
(0g)
onf;cHcGifhvTwfvsuf um,ocFg& rajrmufaprl wPSm\ tewoabmudk odumrQ
Iae&jcif; wytusifh? um,du'kua0'em taMumif;cHvsuf pdwfjzpfay:aeaom
a'greudavom paom pdwfrsm;udk owd Pf ynm tpm;xdk;vsuf r*opm\
udpPf? ESpf&yfaygif;um jzLpifjrifhjrwfonfh jA[p&d,tusifhudk usifh&jcif;?
txufyg wy? jA[p&d, tusifhESpfyg; jynfhpHkpGm usifhNyD; um,du'kua0'emrS
wPSmESifhwuG tukodkvfpdwocFg&wdkY csKyf Nid r f ; ojzif h b0if u sNyD ; onfh a emuf
opm av;csuf wNyd K if e uf od j rif & jcif ; ? um,du'kua0'emrS wPSmESifhwuG
tukodkvfpdwocFg&rsm; yuwdtvdkvdk pdwf csKyfNidrf;aeonfhoabm(t&yfajymt&
a0'em csKyfNidrf;aeonfhoabm)udk owd Pf ynmwdkYjzifh rsufarSmufjyKEdkifjcif;
ponfwdkYonf r*Fvmrnf\/ r*Fvm\ t"dym,frSm raumif;rI tukodkvfwdkYudk owd
Pf ynmwdkYESifh Ioduif;qdwfapjcif; [lrSwfyg/ ]]r* ygyH vkemwd qdEwDwd
r*FvH}}/
rSwfcsuf/ /t&yfajymt& a0'emcsKyfjcif; qdkonfrSm "mwfBuD;av;yg; azmufjyefrI

csKyfNidrf;oGm;jcif; r[kwfyg/ xdk"mwfBuD;av;yg; azmufjyefrI &Sdaevsuf emw,f?


udkufw,f? rcHEdkifbl;? qif;&Jw,f? vIyfr,f? jyifr,f? jzKwfr,f paom
tukodkvfpdwocFg&rsm;ESifh ,SOfonfh 'd|d a'goESifh tyg,fav;yg;udk ydkYaqmifonfh
0gewPSm csKyfqHk;jcif;udk qdkvdkonf/
edAmefjrifyHk
"mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI &Sdaeygaomfvnf; cEmtdrfudk jyKvdk jyifvdk rvdk
a&TUvdkaom
avmbwPSmonf
csKyfNidrf;oGm;ojzifh
pdwfonf
b0ifodkY
oufa&mufoGm;NyD; Nidrf;at;aeonf/ xdkpdwfonf tyg,fudk usa&mufapaom
0gewPSmrS vGwfajrmuf aeojzifh wPSm vGwfaompdwf (0g) rD;Nidrf;aeaompdwf
jzpfonf/ um,du'kua0'emrS a'grerD;csKyf&m eda&m"opmudk tmHkjyKaejcif;onf
edAmefudk rsufarSmufjyKjcif; jzpfonf/
taeuZmwdoHom&H ---y--- c,rZ*g/42

41
42

ck'uygXygVd? r*FvokwH-11 ESm-3


"ry'ygVd? Z&m0a*g-153?154

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

227

xdkygVdawmfwGif 0docFg& [lonf jyKjyifpD&ifrI t<uif;rJhcsKyfjcif;oabm


jzpfonf/ 0docFg&onf tocFw jzpfonf/ ]]0docFg&*wH pdwH}} [laomtydk'fonf
edAmefodkY a&muf&Sdaompdwf (0g) edAmefudk tmHkjyKaompdwf[k qdkvdk&if;jzpfonf/
,ckusihfpOfvnf;
um,du'kua0'emudk
taMumif;cH
jzpfay:vmaom
jyKjyifrItrsKd;rsKd;jzpfonfh tbdocFg&w&m;rsm;udk pGefYvTwf r*fPfjzifh apmifhI
onf;cH cGifhvTwf pGefYvTwf vdkufEdkifojzihf ,if;tbdocFg&udavomrsm; (0Dwdur
y&d,k|me) csKyfNidrf;oGm;onf/ ]]wPSmeH c,rZ*g}} t& wPSmcsKyfqHk;jcif; (0g)
edAmefudk rsufarSmufjyKjcif; jzpfygonf/ ypKyef"mwfBuD;av;yg;azmufjyefaeaomfvnf;
pdwfjyKjyifvdkaom pdwocFg&w&m;rsm; csKyf csrf;omaeonf/
oknwedAmef/
/b0ifusNyD;aemuf um,du'kua0'em jyif;xefpGm
azmufjyefaeqJ 0Dwdur y&d,k|meudavomESifh,SOfaompdwocFg&rsm; aemufwzef
jyefrjzpfyJ tvdkvdk uif;qdwfaejcif;onf oknwedAmefrnf\/
tedrdwedAmef/ /b0ifus csrf;omaeaom pdwf tukodkvfocFg& t&dyfedrdwfrsm;ESifh
tmHkedrdwftrsKd;rsKd;wdkY
csKyfNidrf;aeonf/
um,du'kua0'emtaMumif;cH
'd|dudavomrD;? 0dpdudpm udavomrD;rsm; t&dyfedrdwfrQyif r&SdyJ csKyfNidrf;aejcif;aMumihf
tedrdwedAmef rnf\/
tyPD[dwedAmef/
/b0ifusNyD; um,du'kua0'em taMumif;cH cEmtdrfudk
oufomvdkjcif;? jyKjyifvdkjcif;? csrf;omvdkjcif; paom awmihfwrI trsKd;rsKd; wzef
jyefay:rvmawmhojzifh csKyfNidrf;aeonf/ xdkawmifhwrI r&SdyJ csKyfNidrf;aejcif;onf
tyPD[dwedAmef rnf\/
tocFwedAmef/ /b0ifusNyD; aemuf um,du'kua0'em taMumif;cH "mwfav;yg;
azmufjyefqJ &Sdaeygaomfvnf; cEmtdrfudk cPcP jyKjyifvdkrI (pdwocFg&)?
jyKjyifra&TUrI
(um,ocFg&)
paom
0Dwdur
y&d,k|meudavomwdkYESihf
,S O f a ompd w f r sm; jzpfay:rvmawmhyJ yuwd tvdkvdkyif csKyfNidrf;aejcif;oabmonf
tocFwedAmefrnf\/
oEdokcedAmef/ /b0ifusNyD;onfhaemuf "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrI ypKyeftmHkay:wGif
txufyg azmfjycJhNyD;aom udavomrD;wdkY pdwf csKyfNidrf;aejcif;? pdwf
xdkudavomtyl
r&Sdjcif;wdkYaMumifh
pdwf
Nidrf;at;csrf;omaeaomoabmonf
oEdokcedAmefrnf\/
eda&m"opm[lonf wPSm t<uif;rJhcsKyf&m jzpfonf/ eda&m"opmudk
rsufarSmufjyKaompdwfonf wPSmudk pGefYNyD;&rnf/ wPSmudk a0;onfxufa0;pGm
pGefYNyD;jzpf&rnf/ wPSmrS vGwf&rnf/ wPSmrS uyfNidrI uif;&rnfjzpfonf/ ,ck
r[myvifusifhpOfwGif avmuDr*fonf pdwfudk 'd|d a'gorD;wdkYESifh qufpyfonfh
wPSm*udk
ydkif;jcm;jrifvsuf?
wPSmudkpGefYvsuf?
wPSmudk
a0;pGmpGefYvsuf?
wPSmrSvGwfvsuf? wPSmuyfNidrIrScsKyfvsuf wnfoGm;NyDjzpfonf/
*

tyg,fav;yg;udk usapwwfonfh 'd|dMurf; wPSmMurf;udk qdkvdkonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

228

'd|dESihfwPSmtMurf;pm;udk avmuDr*fjzifh y,fowfxm;NyD;aom yk*dKvfonf


w&m;rIyJ omreftwdkif;aepOf rarQmfvifhyJ pdwfudkcufxefMurf;wrf;aponfh tmHkwpfck
usa&mufonf&Sdaomf
vsifjrefpGm
jzpfay:vmonfh
pdwfMurf;udk
r*fpdwfu
y,fowfNyD;om; jzpfaeonf/ rdrdtvdkjzifh aMumifhMupdkuf y,fowfjcif;
r[kwfyg/ pdwfvnf; Nidrf;at;aeonf/ ylyifaomu tvdkvdk acgif;yg;vmonf/
yxrb0ifusNyD;aom a,m*Donf xdktusKd;xl;w&m;rsm; cHpm;&ygonf/
'k*wdbHkvGwfyHk
'k*wdbHkZmwdonf tusKd;w&m;? ypKyefb0 0gewPSmonf taMumif;w&m;?
"mwffBuD;av;yg; azmufjyefjcif; (tkdjcif;? emjcif;? aojcif;)aMumifh rcHpm;csifaom
a'goapwem ocFg&? cHomatmif jyKjyifvdkaom avmbapwemocFg&? kyfemrfudk
rodaom arm[apwemocFg&? igwnf;[laom rmefrmeoabmjzifh &d,mykxfudk
jyKjyifjcif; rmeapwemocFg&? xdktaMumif;w&m;av;yg;aMumifh i&J? wd&pmef? Nydwm?
tol&um,fwnf;[laom 'k*wdb0 &jcif;jzpfonf/ 0gewPSmonf ypKyefb0cEmESifh
tem*wf tyg,fav;bHk 'k*wdcEmudk tvsifrjywfatmif qufpyfay;onf/ ,ckaomf
r[myvifusifhpOf[laom rZdry#dy'gtusifhjzifh ypKyefcEm tukokdvfocFg&av;rsKd;
tvdkvdk
jzpfrvmawmhonfhwdkifatmif
csKyfNidrf;oGm;ojzifh
'k*wdcEmESihf
tqufjywfoGm;NyD jzpfonf/ xdkYaMumifh 'k*wdbHkrS vGwfajrmufoGm;NyDjzpfonf/
]{aw acg bdua0 Oabm taE tEky*r rZdrmy#dy'g wxm*awe
tbdorK'g? puKu&PD Pu&PD Oyorm, tbdnm, oarm"m,
edAmem, oH0wwd}/43
igbk & m;xd k ; xG i f ; od j rif c J h a om tpG e f ; ES p f y g;rS vG w f & mjzpf a om
rZdry#dy'g[k ac:tyfaom tusifhonf opmav;yg;udk xdk;xGif; odjrifjcif;
tusKd;iSmvnf;aumif;? 0dyemPf r*fPfudk &&Sd&eftzdkYi Smvnf;aumif;?
Nidrf;at;jcif;tvdkYiSmvnf;aumif;? xl;aomPftvdkYiSm vnf;aumif;? r*fPfudk
xdk;xGif;odjcif;tvdkYiSmvnf;aumif;?
tEkyg'daooedAmeftusKd;iSmvnf;aumif;
jzpf\/

r[myvifusihfpOfrS y&rwfkyfemrfIyHk
a,m*Dtvdkuf
oDvudkpifMu,fap
y&duHjyKyg/
rdrdESpfoufaom
&d,mykxfjzihf xdkifyg/ xdkifjcif; &d,mykxfudk a&SUTefMum;xm;onfhtwdkif;
oefY&Sif;atmifwnfyg/
&d,mykxf
wnfNyD;vQif
b0if
at;MunfaerIudk
om,maompdwfjzihf
rcHpm;yJ
owdxm;yg/
rdrdw&m;IaepOf
rdrdtaejzihf
avmuDumronm trsKd;rsKd; rjyK&/ tvdkvdk azmfjyvmrnfh oabmwdkY\ olUobm0
t&Sdtwdkif; odumrQ MunfhumrQ Iyg/ ZmwfcHkay:rS okyfaqmifrI trsKd;rsKd;udk
Munfhvdkaom
yk*dKvfonf
yGJcif;xJwGifae
rdrdtvkyfjzpfaomtMunfhoufoufomMunfh&rnf/ ZmwfcHkay:wufokyfaqmifolwdkYESifh
43

r[m0*oH,kwygVd? opoH,kwH? "rpuy0we0*? "rpuy0weokwH-1081

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

229

0ifa&mum okyfaqmifp&mrvdk/ yGJcif;xJrSmaevnf; okyfaqmifp&mrvdk/ oabm


twdkif; w&m;I&rnf/
trSwfpOf(5)usihfpOftwdkif; tvdkvdkay:aeaom pdwfrsm;udk Iaeyg/ IvdkufvQif
csKyfoGm;rnf/ csKyf&mrS jyefay:vmvdrfhrnf/ xdkpdwfudkvnf; MunfhumrQ owdxm;yg/
uJhodkY Iaeyg/ "mwfBuD;av;yg; azmufjyefvmaomtcg pdwfonf OD;pD;&mkyfudk
ajymif;TwfoGm;vdrfhrnf/ rdrd&nf&G,fcsuf r&SdyJ (0g) taMumif;Mum;olr&Sd BudKwif
owfrSwfxm;rIr&SdyJ OD;pD;&mkyfokdY pdwfa&muf&SdoGm;jcif;onf taMumif;cH wpfckaMumifh
jzpfonf/ xdktaMumif;udk tuJcwf apmihfIyg/ tu,f ylkyfay:vmvQif
ylaeonf[k odygu tjrifrSm;jzpfaeonf/ ylonf[lonfrSm onmESihf,SOfaompdwfyif
jzpfonf/ kyfr[kwfyg/ avmuDumrynwfESihf ,SOfaompdwf jzpfonf/ kyfonfrylyg/
azmfjyumrQ azmufjyefumrQ aqmifumrQom &SdrIudk kyfoabmzufu kyft&Sdzufu
Iyg/
azmfjyaom
oabmoufoufudkowdxm;Iaomtcg
Pfonf
oabmudkjrifojzihf (um,mEkyem owdy|mef)oabm razmfjyaom ylonf[laom
tajymcsKyfoGm;vdrfhrnf/
oabmIrIudk
pGefYu
aemufjzpfay:vmonfhpdwfonf
ylonf[laom onmESihfwuG jzpfay:vmvdrfhrnf/ kyfonf wpfrsKd;NyD;wpfrsKd;?
wpfae&mNyD; wpfae&m OD;pD;&mazmfjyvdrfhrnf/ ynwfudk odrf;qnf;NyD; qufvufIyg/
rdrdIvdk&mudk vdkufIonfh tvkyfrvkyfygESifh/ kyfwpfkyfrS wpfkyfodkY ajymif;Twfonfh
emrf\ vuPmudkyg tuJcwfIyg/ "mwfav;yg; azmufjyef aeaomfvnf;
qif;&JrIr&Sdyg/ em&DuefYowfrI rxm;ygESihf/ MumMumIvmaomtcg kyfwpfkyfrS
wpfkyfodkY
wpfae&mrSwpfae&modkY
pdwfudk
OD;aqmif
ac:oGm;wwfonfh
T wf w wf o nfh oabmudk I jrif Edk if v mygonf (pd w m Ek y emowd y |mef ) /
kyfazmufjyef&mudk emrfajymif;Twfaom ocFg&uEmwnf;[laom raemorjzpfonf/
qufvuf TwfNyD;wdkif; b,foabm qufaqmifovJ[l PfjzihftuJcwfIyg/
xdktcg b0if tmHk\oabmudk cHpm;aeonfh emrf(a0'em)\ vuPmoabmudk
ydkif;jcm;jrif&onf (a0'emEkyemowdy|mef)/ xdkoabmudk pdwfwdkif;us IEdkifvmvQif
xdkcHpm;rIoabmudk
tIoufoufpGefY
igwnf;[laomoabmjzihf
qufqH
vdkufaomtcg aemufjzpfay:vmaom pdwfwdkYonf 'kua0'emjzpfu a'grepdwfrsm;
jzpfay:vm
okca0'em
jzpfcJhaomf
aomrepdwfrsm;
jzpfay:vmonf
(pdwmEkyemowdy|mef)/
a0'em\
oabmoufoufudk
Ivdkufaomtcg
rlvaomre a'grepdwfrsm; csKyfoGm;NyD; Oayuma0'emtjzpf wnfaeonf/
qufvuf
kyfemrfwdkY\oabmudk
tvG,fwul
IEdkifatmif
qufvuf
yGm;rsm;tm;xkwfyg/ (tIPfu@ qufvuf azmfjyxm;ygonf/) 'kwd,tqifh
pdw0dok'dusihfpOfudk qufvufusihfBuHEdkifNyDjzpfonf/ tu,f um,mEkyem
yGm;vdkygu atmufygusihfpOfudk qufusihfEkdifNyDjzpfonf/
tu,f azmufjyefrI TwfrI cHpm;rI paom kyfemrfwdkYudk rIwwfygu
rjrifEdkifygu pdw0dok'dusifhpOf 'kwd,qifhrSm aocsmayguf IjrifEdkifygonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

230

r[myvifusihfpOfrS um,mEkyemowdy|mefajymif;IyHk
w&m;usifhaoma,m*Donf (45)BudrfrQ quf r[myvif xdkifygaomfvnf;
jyKjyifvdkaom pdwfrsm; vHk;0 jzpfay:rvmawmhyJ csrf;omNrJ csrf;omaeNyD; qif;&Jaom
pdwfrsm; vHk;0 jzpfrvmawmhvQif dk;dk;txdkifESifhjzpfap? wpfzufwifcsdwfjzpfap
ajymif;xdkifyg/ [', at;aeaomoabm Munfaeaomoabmudk pdwfcsrf;omrI
tvdkYiSm okcoabmjzifh rcHpm;yJ tIcHoabmjzifh tmHk,lum (15-20)rdepfcefY
rQwaomowdjzifh Iaeyg/ xdktcg xdktMunf"mwf tat;"mwf t[m"mwfonf ydk
xif&Sm;vmvdrfhrnf/ xdkodkY xif&Sm;vmvQif xdktmHkudk pGefY (0g) ESvHk;oGif;
IMunfhraeawmhyJ yuwdcEmtdrf xdkifaeaom &d,mykxftwdkif; &Sdaernfh
tdk;rsm;&Sd&m
(odkY)
OD;acgif;cGHdk;wpfae&maomfvnf;aumif;?
eHdk;wpfae&maomf
vnf;aumif; Pfjzifh tmHk,l Munhfyg/ twif;pl;pdkuf rI&/ ]]tdk;pk
tdk;pk}}[lvnf;
onmay;NyD;
ryGm;&/
xdktdk;rsm;udk
tu,fyif
vufxJudkifMunfhbdouJhodkY tmHkoGif;um IvdkufvQif tdk;pkrsm; ay:vmrnf/
r[myvifusihfpOfrS Murf;wrf;onfh udavomrsm; csKyfNidrf;oGm;ojzifh pdwfpifMu,frI
&aomaMumifh jzpfonf/ tcsKdU a,m*DwdkYrSm tdk;pktm;vHk;udkyg jrif&onf/
rsufpdjzifh tmHk,lMunfhenf;rsKd;r[kwfyg/ Pfjzifh tmHk,ljcif;jzpfonf/
tdk;pkudk Ijriftm; aumif;vQif tom; taMum tl tonf; ponfwkdYudkyg
PfjzifhjzefY
tmHk , l M unfh y g/
xif &Sm ;pG m
I j rif E d k i f v d r f h r nf /
tdk ; pk t mHk u d k a omf v nf ; aumif ; ?
usef ( 32)aum|mowd k Y w G i f
wpf r sKd ; rsKd ; ud k
aomf v nf ; aumif ; Pf j zif h tmHk , l r I oabmaygufvQif xdkPfESifh tmHk,lenf;
oabmtwdkif; rsufvHk;udk zGifh jyify&Sd vl acG; EGm; aMumif wdkYudk MunfhvdkufvQif
yuwd tus t0wftpm; qif,ifyHkaysmuf tdk;pkOD;pD;Iolu tdk;pkudkom jrifonf/
tl tonf; taMum ponfwdkYwGif wpfrsKd;rsKd; OD;pD;Ioluvnf; xdkwpfrsKd;rsKd;udkyif
Ijrif&onf/ acG; EGm; ponfwdkYudk Munfhaomtcg twGif;tdk;pk ponfwdkYudkom
azmufxGif;jrifae&onf/
ypKyeftmHkay:wGif vljrif vl[krodawmhyg/ acG;jrif acG;[k rodawmhyg/
vl[k rjrif a,musfm; rdef;r[lvnf; r&Sdawmhyg/ a,musfm;rdef;r r&Sd taz
tar tpfudk om; orD;vnf; r&Sdawmhyg/ rdrdudk,fudkvnf; vl[lvnf;aumif;?
a,musfm;
rd e f ; r[l vnf ; aumif ;
pGJ , l yif
r&awmh y g/
k y f a y:
'd | d t Murf ; pm;jyKwf wPSmacgif;yg;vmjcif; jzpfonf/
r*if&Spfyg;jzifh avsmfnDaom rnfonfh enf;jzifhrqdk w&m;usifh Edkifygonf/
w&m;usifhaom rnfonfha,m*Drqdk ,cka&;om; azmfjycJhonfhtwdkif; a0'emur|mef;rS
b0ifusrIudk ra&muf&Sd r&&Sdu? azmufjyefrI y&rwfkyf? Twfwwfonfh emrfESihf
cHpm;wwfonfh a0'ememrf\ vuPmwdkYudk ydkif;jcm;rjrifu 0dyeme,fy,fodkY
ra&muf&Sdao;yg[k wxpfcsrSwfyg/ tcsufonf um,du'kua0'emrS ykxkZOftEG,f
jzwfjcif;udkqdkvdkonf/
'd|mEko,udk
avmukw&mr*fjzifh
y,f&rnfjzpfonf/
tkef;tcGHyGESihf wlaom 0Dwdura'go? avmb? 'd|dESifh,SOfaom pdwfMurf; wzef

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

231

jyefray:atmif
csKyfNidrf;oGm;NyDjzpfonf/
w&m;rusifhrD
a,m*D\
e*dkrlv
cufxefMurf;wrf;onfhpdwfrsm; csKyfNidrf;oGm;NyD jzpfonf/
pdw0dok'dusifhpOfyxrqifhwGif tIPftvdkuf y,fEdkifrIrsm;
(1) ajc vuf udk,f acgif; ylw,f wif;w,f awmifhw,f paom emrynwf
trsKd;rsKd;?
(2) vl a,musfm; rdef;rpaom oPmefynwf
(3) Twfwwfonfh (raemor) tmHkudk ig&Smw,f[laom 'd|d
(4) cHpm;wwfonfh (a0'em) tmHkudk igcHpm;w,f[laom 'd|d
(5) "mwfav;yg;azmufjyefrIrS rcHpm;csifaom a'go?
(6) cEmtdrfudk jyKjyifvdkonfhavmb
usifhpOfyxrqifhwGif IjrifEdkifonfh tIcHtmHkrsm;
(1) (32)aum|mour|mef;ESihf "mwfav;yg;udk IjrifEdkifonf/
(2) azmufjyefrI kyfy&rwfESifh if;kyfudk b0ifrSTwfaom raemoremrf
(emrlyy&dap'Pf)
(3) azmufjyefrI kyfy&rwfESifh if;kyfudk cHpm;umrQ cHpm;wwfaom a0'em
(emrlyy&dap'Pf)
(4) xdkifjcif;&d,mykxfonf
yuwdcdkifcHhoGm;onf/
tcsdefMumMum
(10em&DcefYrQxd) xdkifaomfvnf; "mwfBuD;av;yg;azmufjyefrIaMumihf &d,mykxfudk
jyKjyifvdkaom apwemrsm; tvdkvdkyif jzpfrvmawmhojzifh w&m;qufusihf&m
0Dwdura'go
[laom
udavom&efol
aemufaMumif;&Sif;aejcif;
paomtusKd;wdkYudk &&Sdygonf/
usifhpOfyxrqifh tIPf ry,fEdkifao;aom a<u;usefrsm;
(1) tu,f azmufjyefrIoabmoufoufudk rIyJ b0ifusaom pdwftwdkif;xm;
cEmtdrfudk tmHkjyKMunfhvQif (32)aum|mo ajc vuf udk,f acgif; paom
ynwfoPmefedrdwfESifh yl wif; xHk usif paom ynwfedrdwfwdkYudk
onmay;rI &Sdaeonf/
(2) yxrb0iform"dESifh avsmfnDaom ur|mef;tmHkwdkYudk IjrifEdkifygaomfvnf;
&HcgNiD;aiGUaompdwf?
ysHUvGifhaompdwf?
MumMumxdkif
raecsifaompdwf?
pdwf&Snf&Snf rxm;csifaompdwf ponfwdkY &Sdaeao;onf/
(3) uvmyfkyfrsm;udkvnf; rjrifao;ay/
(4) tMunfajcmufpHk? tmHkajcmufyg;? 0dnmPfajcmufvHk;? zajcmufrsKd; paom
y&rwf kyfemrfrsm; rjrif&ao;ay/
rSwfcsuf/

/(1) usihfpOfyxrqifh usaomb0ifudk yxrb0if [l ynwfygrnf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

232

(2) usih f p Of y xrqif h \ pd w f p if M u,f r I u d k yxrtqifh pd w 0d o k 'd [ k


ynwfygrnf/ ynwfrIoabmonf pma&;oltaejzifh oifhavsmfovdk ynwfjcif;
jzpfygonf/

3?2/ pdw0dok'dusifhpOf ('kwd,qifh)


(tbdZm a'grerS pdwfudk ESpfem&DMumrQ odrf;qnf;EdkifonfhusifhpOf)

oHk;oyfcsuf
usifhpOfyxrqifhESifhjynfhpHkNyD;aom a,m*D\ tIPfonf azmufjyefrI
(y&rwfkyf) ESifh ajymif;TwfcHpm;aom (Twfwwfonfh raemorESifh cHpm;rIa0'em)
emrfwdkYudk
IjrifEdkifaomfvnf;
xdktIcHy&rwf
kyfemrftmHkwdkYwGif
tqHk;vuPmcHpm;wwfaom
a0'ememrf\
jzpfysufudk
qufIaomtcg
twGif;tmHkkyfwdkYuvnf;
azmufjyefrI
jzpfysufrqHk;?
tjyiftmHkrsm;uvnf;
'Gg&toD;oD;odkY usa&mufrI rqHk;? xdktmHktrsKd;rsKd;udk raemoru TwfrIvnf;
jzpfysufrqHk;/
xdkYaMumifh
cHpm;rIemrfuvnf;
jzpfysufrqHk;yJ
&Sdaeonfudk
Pfjzifhjrifvmonf/
tjrifrpifMu,fao; ry,f&ao;onfh usefaeao;aom udavomwdkYuvnf;
EdI;qGaeojzifh tmo0 ,dkpD;csifao;aompdwfrsm;? 0dyem qufvuf rIcsifaompdwf?
ysif;&d NiD;aiGUaompdwf? [dkem;'Dem; oGm;csifaompdwf? [dkvkyf'Dvkyf vkyfcsifaompdwf?
w&m;xdkifpOffvnf; jrifEdkifaom y&rwfkyfemrfwdkYudk rIyJ ynwftmHkwpfckckESifh
aygif;aecsifaompdwfwdkY wcgw&H ay:aeao;onf/ "mwfav;yg; azmufjyefrItmHkudk
onf;rcHEdkifrIaMumifh r[kwfyJ MumMumvnf; rxdkifcsifaompdwf paom pdwfudk
EId;qGaeonfh y&d,k|meudavomaMumihf tIPfpdwfonf wnfNidrfrIr&SdyJ jzpfaeonf
(qkwfepfaoma'go (0g) a'gre)/
txufygpdwfwdkYonf
tmHktoD;oD;wdkYtay:
Oyg'geuEm
jyefzGJUaejcif;jzpfonf/ xdkpdwfwdkYonf eD0&Pw&m;rsm;ESifh ,SOfaeonf/ xdkYaMumifh
xdkpdwfrsm;udk
tE&m,f[k
jyefjrifvmaomtcg
xdkOyg'gefzGJUaeaompdwfukd
jyefI&jcif;jzpfonf/
xdkpdwfwdkY
ay:wdkif;
csKyfoGm;wdkif;jyefI&rnfjzpfonf/
tb,fhaMumifhqdkaomf
pdwf
avmuDumrynwftmHkESifh
,SOfaom
onm
rvGwfao;a&GU
avmuDumrynwfe,frS
rvGefajrmufEdkifao;yg/
xdkYaMumifh
Ijrifvdkonhf avmuDy&rwf qqukyfemrfrsm;udk tmHkrjyKEdkifao;jcif;jzpfonf/
xdky&rwfw&m;rsm;udk rjrifEdkifjcif;rSm pdwfrpifMu,fao;aomaMumihf (0g) tay:"mwf
o[d w f r aem0d n mPf arm[apwod u f paom tuk o d k v f a pwod u f r sm;
rpifMu,fao;aomaMumihfjzpfonf/
xdkrpifMu,foam
pdwfonf
avmuD
umrynwfudkom
tmHkjyKae&onf/
xdkumrynwfESihftwl
wPSmtvdkus
,dkpD;aecsifao;aom
tEko,
udavomrS
y&d,k|meudavomtjzpfodkY
wdk;wufvmum pdwocFg&rsm; jyefay:vmjcif; jzpfonf/ xdkYaMumihf ynwfESihf,SOf&m
onmudkkyfodrf;Edkif&rnf/
wenf;tm;jzifhqdkaomf
y&rwfudk
tmHkjyKrnfhpdwf
ynwfqdwfokOf;ae&rnf/ kyfrSeforQudk rI&awmhyg (tqif; tvif; toH paom
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

233

tmHkig;yg;? tcdk; taiGU oPmef j'yf edrdwfpaom tmHkrsKd;pHk)/ ykxkZOfwdkYonf


kyfudktmHkjyKvQif avmuDumrynwf ygvmonf/ xdkYaMumihf ,ck usihfpOfonf
ynwfrSvGwfatmif kef;xGufoGm;aom tusihfjzpfonf/
,cktcg 0rduokweft& zm;wnf;[laoma'goudk tNyD;tydkif y,fcJhNyD;um
0dyem,meduvrf;udk
a&G;cs,fcJhNyD;NyD/
a&ppfESifhwlonfh
eD0&Pw&m;rsm;
0durey[mef (10-em&DrQ) pdwf vHk;0uif;pif&ef qufvufusifh&rnfhtqifhodkY
a&mufNyD/ eD0&P w&m;rsm;ESifh tbdZmarm[wdkYudk 0dyem,medutm;jzifh
y,fcGm&rnfhtqifhodkYa&mufNyD/
tedrdwapawmorm"dusifhpOfenf;jzifh qufvufusifh&rnf/*
psmeftajccHrygyJ tedrdwapawmorm"d (edrdwfr&dSyJ wnfaeaom orm"d)jzifh
usihf &ygrnfvm;[k ar;p&m&dSonf/
orxedrdwf tajcrcHaom 0dyem,meuusihfpOf orm"dudk Murf;wrf;pGm
aESmifh,Sufwwfaom um,du'kua0'em ('kuda`E) rS jyif;jypGm qif;&JrI (a'gre)
t<uif;rJh y,fowfNyD; jzpfaeonf/ cEm\'kuaMumifh w&m;rnfrQMumMumxdkifxdkif?
pdwfqif;&JrI r&Sdawmhyg/
usefaeao;onfh udavomrsm;rSm (1) ysif;&djcif; (wm0efrScsjcif;? w&m;rusifhvdkjcif;)
(aumoZ)
(2) tmHktrsKd;rsKd;udk&Smjcif; ([kdawG;'DawG; awG;aejcif;)
(0dwuf)
(3) tmHktrsKd;rsKd;udk oHk;oyfjcif; (awG;&mtmHk qifjcifjcif;) (0dpm&)
(4) okctmHkudk ESpfoufjcif;
(yDwd)
(5) okctmHk csrf;omrIjzifh uyfNidjcif;
(okc)
(6) ysHUvGifhjcif; (wpftmHkwnf; wnfwHhrIr&Sdjcif;)
(O'p)
(7) pdwfapwodufwdkY\ av;vHjcif;? idkufjrnf;jcif;
(xderd')
(8) aemifwwzefylyefjcif;
(ukuKp)
(9) aMumihfMujcif;
(Asmyg')
(10) rqHk;jzwfEdkifjcif;
(0dpdudpm)
txufygudavomtmHkESihf ,SOfaompdwfrsm; ay:vm&jcif;rSm owdvGwf
jzpfonf/ xkdudavomrsm;onf pdwfrSmomvQif jzpfaeaom tnpftaMu;rsm;jzpfonf/
xkdYaMumifh pdwfpdwfcsif; jyefI&rnf jzpfonf/
ysif;&daoma&SUpdwf ay:vmvQiff aemufowdxm;aompdwfjzihf jyefIvQif a&SUpdwf
csKyfonf/
tmHktrsKd;rsKd;udk &Smaoma&SUpdwf ay:vmvQiff aemufowdxm;aompdwfjzihf
jyefIvQif a&SUpdwfcsKyfonf/
tmHktrsKd;rsKd;udk oHk;oyfaoma&SUpdwf ay:vmvQiff aemufowdxm;aompdwfjzihf
jyefIvQif a&SUpdwfcsKyfonf/
*

tedrdwapawmorm"dusifhpOfenf;udk Oy&dyPmoygVd? oknw0*f? plVoknwokwf-182 Iyg/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

234

okctmHkudk ESpfoufaoma&SUpdwf ay:vmvQiff aemufowdxm;aompdwfjzihf


jyefIvQif a&SUpdwfcsKyfonf/
okctmHk csrf;omrIjzifh uyfNidaoma&SUpdwf ay:vmvQiff aemufowdxm;aom
pdwfjzihf jyefIvQif a&SUpdwfcsKyfonf/
ysHUvGifhaoma&SUpdwf ay:vmvQiff aemufowdxm;aompdwfjzihf
jyefIvQif
a&SUpdwf csKyfonf/
av;vHaom a&SUpdwfapwodufwdkYESifh ,SOfaompdwf ay:vmvQif aemuf owd
xm;aom pdwfjzihf jyefIvQif a&SUpdwfcsKyfonf/
aemifwwzefylyefaoma&SUpdwfay:vmvQif
aemufowdxm;aompdwfjzihf
jyefIvQif a&SUpdwfcsKyfonf/
aMumihfMuaoma&SUpdwf ay:vmvQif aemufowdxm;aompdwfjzihf jyefIvQif
a&SUpdwfcsKyfonf/
rqHk;jzwfEdkifaom a&SUpdwfay:vmvQif aemufowdxm;aompdwfjzihf jyefIvQif
a&SUpdwfcsKyfonf/
owdxm;tm;aumif;vQif pdwf owd,SOfojzihf a&SUtIcHpdwf tm;vHk;
csKyfoGm;onfudk jrifvmonf/ owd NrJvmonfESihftrQ a&SUpdwf tay:usJvmrnf/
owdvpfvQif
jyefay:rnf/
"mwfav;yg;
azmufjyefrIaMumihf
qif;&Jonfh
a'grepdwfrsm; jzpfrvmawmhojzihf owdonf a&SUpdwfrsKd;pHkay:wdkif; worwfwnf;
IEdkifrnfjzpfonf/ xk d Y a Mumih f tI Pf o nf csKyf r I o abmud k jrif v monf /
tI c H p d w f w d k Y u d k rIy J ,if;wdkY\csKyfrIudkom qufI&rnfjzpfonf/
xkdoabmudkMunhfvQif 0dwuf 0dpm& paom psmeft*Fgav;yg;ESifh,SOfonfh
pdwfcsKyf\/ eD0&Pw&m;ig;yg;ESifh ,SOfaompdwfcsKyf\/ kyftm;vHk;udk tmHkjyKonhfpdwf
r&dSojzihf umrpdwfcsKyf\/ xdktmHkay: onmay;rI r&Sdojzifh ynwfESifh,SOfaompdwf
csKyf\/ tmHkudkrDSaompdwfr&dSojzihf xdkxdktmHkudkjyKaompdwfcsKyf\/ tmHkrsKd;pHkr&dSojzihf
Am[d&m,wecsKyf\/ rdrd\ lyum,ukd tmHkjyKrIr&dSonhftwGuf yl wif; xHk usif
ajc vuf udk,f acgif; w&G&G wrGrG tmHkwdkY onmay;rIcsKyf\/
xkdYtwGufaMumihf csKyfrIwpfckwnf;udkom tmHkjyKojzihf avmuDumrynwfESihf ,SOfaom
pdwocFg&rsm; tm;vHk;csKyf\/ ynwfedrdwfudk tmHkrjyKojzihf ynwfedrdwfESihfwuG
w'*F 0durey[mef onmcsKyf\ (tedrdwapawmorm"d)/
ighoQif (tmkH) edrdwfr&Sdaom vGwfajrmufaompdwf (ormywf)[lonf
tb,fenf;/ ighoQif omoemawmf &[ef;onf tvHk;pHkaom (tmHk)
edrdwfwdkYudk ESvHk;roGif;jcif;aMumifh (tmHk) edrdwfr&Sdaom wnfwHhaompdwfudk
jynfhpHkap ae\/ ighoQif aejcif;udk (tmHk) edrdwfr&Sdaom vGwfajrmufaom
(ormywfpdwf)[k qdk&\/44

txufyga'oem ]]tvHk;pHkaom (tmHk)edrdwf}} qdkonfrSm avmuDynwf


tmHkajcmufyg;ESifh,SOfaom edrdwfrsm;udk qdkvdkonf/ avmuDy&rwfedrdwf (0g)
ocFg&edrdwf jrif&eftwGuf xdktIPfpdwfonf avmuDynwfedrdwfrS vGefajrmuf&rnf
44

rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef? plV,ru0*f? r[ma0'vokwf-459 ESm-385

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

235

jzpfonf/ tb,fhaMumifhqdkaomf y&rwf ynwfr&SdaomaMumifhjzpfonf/ xdkYaMumifh


y&rwfedrdwfudk tmHkjyKvdkaompdwfonfvnf; ynwfedrdwfrS vGwfajrmuf&rnfjzpfonf/
orx,meduusifhpOf\oabmonf
edrdwfudktmHkjyKvsuf
psmeft*FgwdkYjzifh
usifhpOf wufonf/ 0dyem,meduonf edrdwfr&SdaomcsKyfrIudk tmHkjyKvsuf
orm"dxlaxmifNyD; usifhpOfwufonf/ xdkYaMumifh orx,meduusifhpOfonfvnf;
wpfrsdK;wnf;
&Sdovdk
0dyem,meduusifhpOfrSmvnf;
wpfrsdK;wnf;&Sdonf/
if;0dyem,medu\
t"dym,f
zGifhqdkcsufrSm
tm,wey&rwftmHkrsm;udkjyKEdkifonfhorm"dxlaxmifrIudkqdkvdkjcif;jzpfonf/
txuf y g a'oemawmf t & tvH k ; pH k a om avmuD y nwf e d r d w f [l o nfh
tmHkajcmufyg; kyfw&m;wdkYtay: ESvHk;oGif;rI r&Sdonfhtcg xdkedrdwfwdkYESifh,SOfaom
pd w f c sKyf \ / wenf ; tm;jzif h q d k a omf xd k t mHk a jcmuf y g;ud k ES v H k ; oG i f ; aom pd w f u d k
owdjyefxm;IaomaMumifh tmHkESifh,SOfaom pdwfcsKyf\/ xdkynwfedrdwfESifh,SOfaom
onmcsKyf\/ tmHkajcmufyg;rSvGwfojzifh owdESifh,SOfaom pdwfonf ynwfedrdwf
r&Sdaom csKyfrI wnfaeonf/ xdkcsKyfrIudkyif jyefowdxm; csKyfrI owdNrJ&ef
orm"d xlaxmifaejcif; (0g) eD0&Pw&m;rsm;rS vGwfatmif arG;jrLaejcif;jzpfonf/
,ck
a&;om;azmfjyrnfh
pdw0dok'dusifhpOf
'kwd,qifhESifh
wwd,qifhwGif
ynwfedrdwfr&Sdaom
csKyfrI
orm"dxlaxmifaom
usifhpOfenf;jzifh
a&;om;wifjyoGm;rnfjzpfonf/
a&SUpdwfrsKd;pHkudk tvsifrjywfatmif IrIaMumihf um,uH 0pDuH raemuHESifh
,SOfaom avmuDumr tukodkvf ukodkvfESifh,SOfaom pdwfrsm; csKyf csKyfrI
wnfaeonf/ xdkpdwfonf csKyfrItmHk {u*wmorm"d jzpfaernf/ xkdtcg owdtm;
aumif;vmNyD; owda`E jzpfvmrnf/ xdkorm"dudk orm"da`EESifh jynfhpHkonfhwdkifatmif
usifh&rnfjzpfonf/
orm"da`EESifh
jynfhpHkaom
pdwfonf
pdw0dok'djzifh
jynfhpHkNyDjzpfonf/ lypwkwpsmeform"dESifh *kPfxl;csif; wlnDoGm;NyD jzpfonf/
rnfonfhenf;jzifhusifhusifh
t&d,mr*fwdkifatmif
usifhvdkaomolonf
txufyg orm"da`E a&muf&SdzdkY&efom wpfckwnf;aom yef;wdkifjzpfonf/
xdkyef;wdkifodkY a&muf&Sd&ef-(u) avmuDumrynwfESifh,SOfaompdwfudk wdkufdkufIum ynwftmHk odrf;qnf;
vnf;aumif;?
( c ) cHpm;rIa0'em\ jzpfrI csKyfrIudkIvnf;aumif;
pdw0dok'd 'kwd,qifhodkY usifhpOfwufEdkifonf/

3?2?1/ ynwftmHk odrf;qnf; pdw0dok'd 'kwd,qifh usifhpOfwufyHk


(usifhpOfyxrenf;)
a,m*Dtvdkuf qdkif&moDvudk aqmufwnfyg/ y&duH,l rdrdESpfoufaom
&d,mykxfudk a&G;cs,f xdkifyg/ &d,mykxfudk a&SU azmfjycJhNyD;onfh pnf;rsOf;rsm;
twdkif; vdkufem&rnf/ usifhpOfusifh&mwGif tajccH pBuur|mef;jzifh wGJusifhyg/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

236

yxrtqifhtaejzifh (3)em&Dxdkif (2)em&DpBuavQmufyg/ pBuur|mef;onf xdkifaom


usifhpOftwGuf
yHhydk;kH
jzpfonf/
xdkifaomusifhpOf
owdtm;aumif;
owdpifMu,frI cdkifNrJvmvQif pBuur|mef;udk pGefYvdkufyg/ w&m;xdkifcsdef tenf;qHk;
ig;em&DowfrSwfyg/ tcsdefenf;vQif orm"da`Erjzpfyg/
usih f p Of y xrqif h atmif j rif NyD ; aom a,m*D w d k Y onf "mwf BuD ; av;yg;
azmufjyefrIaMumifh jzpfay:vmaom udavomrsm; csKyfqHk;oGm;ojzifh b0ifusum
Nid r f ; at;oG m ;aMumif ; a&S U a&;om;cJ h NyD ; jzpf o nf / xd k Y a emuf w&m;MumMum
rxdkifcsifaompdwf? tmHktrsKd;rsKd; ysHUvGifhaecsifaompdwf? tvkyfwpfckck vkyfaecsifaom
pd w f ? tmHk w pf r sKd ; rsKd ; ud k BuH p nf c sif a eaompd w f ponfh avmuD u mrynwf E S i h f
,SOfaompdwfrsm; ay:vmvdrfhrnf/ xdkpdwfrsm; ay:vmonfudk jyefowdxm;yg/ pdwf
pdwfcsif; jyefIjcif;jzpfonf/ a&SUpdwfonf tmo0 ,dkpD;aompdwfjzpf aemufpdwfonf
tIPfpdwf
jzpfonf/
a&SUpdwf
ay:wdkif;
ay:wdkif;
tIPfpdwfu
rvpfwrf;I&rnf/ tIPfpdwfonf IHkoufoufrQom &Sd&rnf/ jzpfw,f ysufw,f?
tedp? 'ku? tew paom onmjzifh trSwfjyKrI&/ arQmfvnf; rI&/
jzpfay:vmonfh tmo0,dkpD;aom pdwfESihfvnf; aygif;NyD;arsmrae&/ a&SUtIcHpdwfudk
aoapcsif? csKyfapcsifvdkaom oabmESifhvnf; rI&/ a&SUpdwfudk I&mwGif olUoabm
olaqmifum ay:vmonfh oabmudk (0g) ighpdwf r[kwfbl; [l odapvdkaom
qEjzifhom
I&rnf/
Ivdkufaomtcg
a&SUpdwfysufoGm;vdrfhrnf
(0g)
aysmufoGm;vdrfhrnf/ tIcHa&SUpdwf jzpfrIESifhysufrIudk tIPfu odjrifvmjcif;onf
emrfjzpfysufjrifonf? w&m;awGUonf [l r,lygESifh/ wPSm rme 'd|dpdwfrsm;
jzpfojzifh 0dyemI&mtmHk r[kwfao;yg/ pdwfudk zHk;tkyfaeaom udavomarSmf
tnpftaMu;rsm;ESihfwlonfh ynwf t mHk r sm;ud k z,f&Sm;aejcif; jzpfonf/
,ckusifhpOf owdxm;rI\oabmudk ZmwfyGJMunfhOyrmjzifh em;vnf,lyg/
ZmwfyGJMunfhvdkaomolonf ZmwfHk&Sd&modkY oGm;a&muf&NyD; rdrdxdkif&rnfh ae&mom
ae&onf / xd k o l o nf td y f i d k u f r I r&Sd & ? Zmwf 0 if c ef ; ok y f a qmif & mwG i f
xdkZmwfaqmifwdkYtm; rdrdtaejzihf 'Dvdk okyfaqmifyg? 'DZmwfvrf; raumif;
aemufZmwfvrf;ajymif;yg? 'Dokyfaqmif raumif; aemufokyfaqmif ajymif;yg?
'DokyfaqmifrIudk aemufwzef jyef okyfaqmifyg [l apckdif;rI rjyK&yg/
rdrdudk,fwdkifvnf; ZmwfcHkay:wuf okyfraqmif&? ZmwfcHkay:rS okyfaqmifolwdkYtm;
aESmifh,SufzsufqD;rI rjyK&? yGJcif;xJvnf; ZmwfaqmifwdkYuJhodkY okyfaqmifrI rjyK&yg/
ypKyefokyfaqmifaerIudk t&Sdtwdkif; MunfhumIumrQjzihf Munfh&if; okyfaqmifrI
oabm obm0udk oHk;oyf&onf/
rlvur|mef;jzpfonfh tmHktrsKd;rsKd;udk &Smvdkaompdwf? trnfay;vdkaompdwf?
pOf;pm;onfhpdwf? BuHpnfaompdwf? twdwf tem*wf tmHkjyKaompdwf paom
pdwftrsKd;rsKd;wdkYudk I&mwGif wpfpdwfESifhwpfpdwf wpftmHkESifh wpftmHk rwlnDaom
pdwfrsm;udk ydkif;jcm;pGm odNyD;Iyg/ IvdkufonfESihf wNydKifeuf ysufoGm;rnf/
owdvpfvQif pdwfjyefay:vmonf/ owdjyefxm;aomtcg a&SUpdwfjyefcsKyfoGm;onf/
pdwfudk I&mwGif &ifcsKdifhudkrSef; tmHkjyKrI&/ Pfoufoufjzihfom I&rnf/
rSdwfxm;aomrsufpdudk tm;jyK rI&/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

237

uJhodkY pdwfjzpfwdkif; jzpfwdkif; owdydkxm;rdEdkifatmif BudK;pm;Iyg/ (5)em&D


Mumatmif usihfcdkif;&onfhtaMumif;rSm rpifMu,faompdwfonf wpftmHk MumMum
raecsifyJ tmHktopfudk &SmNyD; vGwfvGwfvyfvyf ysHUvGifhaecsifaom obm0&Sdonf/
wpftmHkwnf; wnfNidrfpGm raecsifyg/ xdkYaMumifh tcsdefMumvmaomtcg ysif;&daom
pdwf? NiD;aiGUaompdwf? w&m;rIcsifaom pdwfrsm; ydkrsm;vmonf/ w&m;usihfae&if;
pdwfonf
rdk;r&G
uvdcHae&ouJhokdYjzpfum
xifovdk
jyKvdkaompdwfrsm;
jzpfay:vmonf/ xdkpdwfwdkY\ tvdktwdkif; rvdkufyJ xdkpdwfrsm;udk tIcHtjzpf
odatmif
owdudk
ydkrvGwfwrf;xm;yg/
xdkudavompdwfrsm;
&Sdaeoa&GU
ypKyefwnfhwnfh
Ijrif&rnfh
El;nHhodrfarGUonfh
y&rwfkyfemrfwdkYudk
jrifEkdifrnfr[kwfay/ xdkYaMumihf em&DMum&Snf usihfcdkif;jcif;onf taMumif;rJhr[kwfyg/
y&d,k|meudavomrsm;udk
azmfxkwfjcif;
jzpfonf/
wnfNidrfpGm
raecsifrI?
ysHUvGifhvIyf&Sm;aevdkrI ponhf eD0&Pw&m;rsm;udk csKyfNidrf;atmif usihf&rnfjzpfonf/
usefaeao;aom qquy&rwfkyfemrfwdkYudk rjrifjcif;onf usef a eao;aom
tEk p m;? tvwf p m; arm[ tp &Sd o nfh ud a vom tnpftaMu;rsm;aMumihf
jzpfonf/ xdktukodkvfapwodufrsm; pdwf ruyfNidatmif apmifhxdef;jcif;oDv?
ur|mef;tvkyf wajzmifhwnf; usihfoHk;rI orm"d paom r*ifw&m;wdkYjzifh
aq;aMum ae&OD;rnf jzpfonf/
pdwfonf avmuDynwfe,fxJrSmyif usifvnfaeao;oa&GU avmuD
ynwfe,frS vGwfaom avmuDy&rwfkyfemrfwdkYudk tmHkjyK&ef rnfonhfenf;ESifhrQ
rjzpfEdkifonfudk em;vnf&rnf/ xdkavmuDynwfESifh avmuDy&rwftmHkwdkYrS
vGwf&m avmukw&my&rwfedAmefudk tmHkjyKEdkif&ef ydkyif a0;vdrfhrnf/ pdwfudk
tmHkwpfckwnf; wpfem&DMumrQ wnfNidrfatmif xdef;odrf;EkdifonfhoDv? orm"drQyif
raqmufwnfEdkifao;vQif
tb,fzdkvfrsKd;udk
cHpm;Ekdifygrnfenf;/
pdwfudk
ig;em&DavmufrS Nidrfatmif rqHk;rEkdifao;vQif usefavmu"HMurf;rsm; awGUBuHKvmcJhaomf
rnfonfhenf;jzifh
pdwfudk
qHk;rEdkifygrnfenf;/*
em&D&Snf
usihfcdkif;jcif;onf
taMumif;&Sdom jzpfonf/ usihfpOftwdkif; owdtm; aumif;vmvQif tenf;qHk;
w&m;xdkifcsdef (8-9)em&Dtxd tcsdefwdk;usihfyg/
]] e,d'H odxdv rm&A?
e,d'H taye xmrom/
edAmeH t"d*EAH?
oA'kuyarmpeH-}}45

]]'kutm;vHk;rS vGwfajrmufwJh edAmefqdkwmudk aysmhaysmheJYeJY avsmhavsmh&JU&JU


vHkv0D&d,rsKd;jzihf b,f&EdkifvdrfhrvJ/
*

rif;wkef;rif; ausmif;om;b0u omoemydkifq&mawmf xdef;odrf;cdkif;aom ig;ajcmufjym;udk


rxd e f ; od r f ; Ed k i f o jzih f ao&myg'Pf & m&atmif tdk u f c H & onf / omoemyk d i f q &mawmf u
]]'Dig;ajcmufjym;avmufrS vHkNcHKatmif rxdef;odrf;EdkifvQif EkdifiHawmfudk b,fvdkvkyfNyD; vHkNcHKatmif
xdef;odrf;EkdifyghrvJ}} [l ajymNyD;dkufonf/ ,ckvnf; uJhodkY em;vnf,lyg/
45
ed'ge0*ygVd? bduKoH,kwH? e0okwH? yxrwGJ ESm-465

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

238

rajymyavmufwJh tenf;i,f pGrf;tm; omref 0D&d,uav;rsm;jzihfvnf;


b,f&EdkifvdrfhrvJ? r&Edkif}}46
w&m;usifhaom
a,m*D[lonf
jyif;xefaom
vHkYv0D&d,jzifh
tm;xkwf&rnfjzpfonf/ tbdZm a'greESifh arm[udk pdwf ruyfNidatmif w'*F
0dure (10-em&DrQ) orm"dtcdkuf y,fcGmxm;Edkif&rnf/ uJhodkY jyif;xefpGm
tm;xkwf&rnf[k
bk&m;&Sif
a[mxm;ygvsuf
,cktcg
w&m;a[m
w&m;jyq&mwdkYonf jyif;xefpGm tm;xkwfrIudkyif tjypfwifum wm;jrpfxm;Muonf/
tcsdKUq&mwdkYonf
aomwmywdr*fudptwGuf
usifhp&mrvdkbl;[lyif
ajymqdkTefMum;Muonf/
,ck'kwd,tqifh
pdw0dok'dusifhpOfydkif;
onf
odrfarGUaomarm[udk pdwf vHk;0ruyfatmif pdwf&Snf&Snf ZGJaumif;aumif;ESifh
usifh&aomusifhenf; jzpfonf/
rSwfcsuf/
/em&D&Snfusihf aomfjim;vnf; usifhenf;rrSefu r*fzdkvftcsnf;ESD;jzpfrnf/
yg&rDukodkvfrQavmufom&vdrfhrnf/
]]om&dykMwm tb,fodkYvQif (tmo0wdkYrS) vGwfajrmufaom pdwf&Sdoenf;?
om&dykMwm omoemawmf &[ef;onf jyif;pGmtm;xkwfaom vHkYv&Sdonfjzpf
qifjcifPf ]orZOf} atmufarhrI ]owd} &Sdonfjzpf avmu tbdZm
a'greudk y,fazsmufvsuf kyftaygif; kyftaygif;udk tBudrfBudrfIavh&Sdonf
jzpfae\? ---y--- vGwfajrmufaom pdwf&SdaomaMumifhom ]]a,musfm;jrwf}}[k
igqdk\/}}47

txufyg a'oemawmft& edAmefvdkvm;aom a,musfm;jrwfwdkYonf w&m;


tm;xkwf&m ayghayghavsmhavsmh r&SdyJ toufESifh cEmudk,fukd riJhuGufaompdwfrsdK;jzifh
tm;xkwfusifhBuHMuonf/ tmHk wyfrufrI tbdZm (wPSm)? tmHk rcHpm;vdkrI
a'grewdkYudk y,fazsmufEdkif&NyD; pifMu,faomowdjzifh tIcHowdy|mefwdkYtm;
tBudrfBudrf yGm;rsm;tm;xkwfae&rnfjzpfonf/ xdkYaMumifh emrfur|mef;usifhpOf
usifhenf;onf a,musfm;jrwfwdkY usifhoHk;tyfaom usifhpOf jzpfonf/ Murf;onf?
yifyef;onf[k rqdktyfay/
a&SUtIcHpdwfay:wdkif;
owdrvpfwrf; rSefrSefIaeyg/ tIcHpdwftrsKd;rsKd;
ay:wdkif; zsufqD;jcif;? ydwfqdkYjcif;? xdktIcHpdwfwdkYESihf arhajrmaejcif; rjzpfapyJ
rSefrSefIygrsm;aomf tI c H p d w f tjzpf u sJ NyD ; tI Pf tI c H r &Sd y J [maevd r f h r nf /
xd k o d k Y j zpf v Qif aemufay:rnfhpdwfudk rarQmfawmhyJ ypKyefpdwfr&SdyJ [maeonfh
csKyfaeonfhoabmudkom
tmHkjyKxm;yg/
avmuDynwf
tmHkESihf,SOfaom
onmay;aeonfh pdwfrSeforQ csKyfaeonfudk tmHkjyKowdxm;cdkif;jcif; jzpfonf/
t&yfoHk;jzifh ajym&vQif pdwfr&SdyJ pdwfcsKyfaeonf[l ynwfoHk;xm;jcif; jzpfonf/
y&d,wdrwwfonfh
a,m*Drsm;
em;vnfEdkifonfh
ynwfoHk;xm;jcif;jzpfonf/
Ipdwfoufoufom
&Sdonfudk
qdkvdkonf/
xdkpdwfr&SdyJ
csKyfaerIoabmudk
46

]]rdk;ukwfq&mawmf bk&m;BuD;\ wpfb0omoem}}? ESm-141


r[m0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? owdy|meoH,kwf? emvE0*f? r[myk&dookwf-377 ESm142
47

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

239

Pfjzifhydkif;jcm;
tmHkjyK
owdxm;&rnf/
MunfaerI?
at;aerIoabm
ay:vmwwfonf/ tu,f ay:vmvQif MunfaerI? at;aerIudk tmHkr,lyJ pdwfr&SdyJ
csKyfaeonfh
oabmudkom
owdxm;Iaeyg/
pdwfrjzpfay:rI
csKyfoabmudk
tmHkjyKjcif;udk Oyrmay;tHh/

aps;0,fOyrm
oifa,m*D\
tdwfxJ
ta&twGufrodyJ
ydkufqHxnfh
aps;0,faeonfqdkygpdkY/ aps;0,f&if;ESifh tdwfxJ aiGukefoGm;onfudk rodcJhyg/
&SdrnfxifNyD; aps;quf0,f&mwGif wpfae&m aiG,l&ef tdwfxJodkY vufEdIuf
aiGxkwf&m aiGr&Sdawmhonfudk odvdkufonf/ xdkoabmudk oHk;oyfMunfhvQif
oifa,m*Donf tdwfxJodkY vufjzifh EdIufaeaomfvnf; rdrdvufudkvnf; tmHkrjyK?
tdwfudkvnf; tmHkrjyK? aiGr&Sdjcif;udkom tmHkjyKvdkufjcif; jzpfonf/
Oyrmtwdkif; ,ckIuGuf tIPfu csKyfrIoabmudk csKyfrIoabmrSef;
Pfjzifh
trnfay;rIrygyJ
ydkif;jcm;odvsuf
tmHkjyKowdxm;yg/
usifhtm;aumif;vmvQif ynwfESifh,SOfaom a&SUtIcHpdwfESihftmHk csKyf csKyf
aeonfudk
odvmygonf/
if;oabmudk
b*FPf[l
PfpOf
rowfrSwf&ao;yg/ pdwf ynwftmHkrsm; csKyfaeonfh oabmom &Sdao;onf/
ocFg&w&m;wdkY
jzpfysufqHk;&m
edAmefvnf; r[kwfao;yg/ csKyfrI (0g)
pdwfr&SdrIoabmonf
avmuDumr
ynwfrsm;ESifh,SOfaom
pdwfrsm;\csKyfrIom
jzpfaeao;onf/
,if;pdwfwdkY
csKyfaeaomfvnf;
y&rwf
kyfemrfwdkYudk
tmHkrjyKEdkifao;yg/
,cktcg
tukodkvfapwodufrsm;
pdwf,SOf&ef
tvGeftm;enf;oGm;NyD
jzpfonf/ pdwf tukodkvfapwodufrsm; ,SOfcGifhr&atmif owd paom
ukodkvfapwodufwdkYu umuG,f pdwfudk apmifha&Smufaejcif;onf oDv0dok'dESifh
pdw0dok'dtqifhwdkYudk wNydKifwnf; usihfaejcif; jzpfonf/ csKyfqJudk tmHkjyKaeaom
owdwpfcsufvGwfvQif
arm[ESifh,SOfaom
avmuDumrynwfpdwf
wpfcsuf
ay:onf/ owdjyefxm;vQif xdktIcHpdwfrsm; csKyfoGm;onf/ owdonf wqufwnf;
csKyfrIoabmudk tmHkqufjyKum csKyfqJ owdwnfaevdkufyg/
avmuD u mrynwf p d w f jyef a y:vmvQif xd k t I c H p d w f u d k tmHk r jyKawmh y J
csKyfqJudkom
tmHkjyKvdkufyg/
tb,fhaMumihfqdkaomf
owdjyefxm;vdkufonfESihfwNydKifeuf tvdkvdk tIcHpdwf csKyfNyD;om;ESihf csKyfrIoabm
&SdNyD;om; wxyfwnf; jzpfaeaomaMumifh csKyfrIudk wdkufdkuf tmHkjyKowdxm;cdkif;jcif;
jzpfonf/ qufvuf csKyfrIoabmudkom tpOftmHkjyK owdxm;aeyg/
owdxm;rIonf qEapmvQifvnf; aZmMurf;NyD; orm"drjzpfyg/ xdkoabmudk
Oyrmjy&aomf a&wdrf avSavSmf&mwGif tjrefa&mufapvdkojzifh avSudk t&Sdefjzifh
avSmfcwfvdkuf&m avS\t&SdefaMumifh jzpfvmaom a&*,ufonf avSudk jyefqGJxm;NyD;
ouJhodkYyif jzpfonf/ owdxm;rI pl;pdkufvGefvQifvnf; 0D&d,vGefNyD; pdwfaZmtvsif
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

240

Murf;vmojzifh orm"dysufonf/ xdkoabmudk Oyrmjy&aomf uav;i,fwpfOD;onf


aps;rS rD;jcpfwpfvHk;tm; 0,fNyD; tdrfjyef&mwGif usaysmufrnfpdk;&drfojzifh vufxJ
twif;zspfnpfqkyfum tdrfodkY ,lvmonfqdkygpdkY/ xdkuav;onf vdktyfonfxufydk
vufudkzspfnpfqkyf&onfhtwGuf pdwftvGef yifyef;&ouJhodkY jzpfonf/ owdxm;rI
rpifMu,fvQifvnf; arm[jzpfNyD; tIcHumrynwfpdwfrsm; jyefay:vm wwfonf/
o'g 0D&d, vGefr&awmhyg/ uJhodkY ]]csKyfqJod}} ]]csKyfqJod}} owdtpOfxm;Iyg/
csKyfqJod[k pdwfESifh r&Gwfqdk&/ ynwftmHkESifh xdkynwftmHkudk rSDaompdwf rjzpfyJ
csKyfaeonfh oabmudk owd Pf ynmjzifh ydkif;jcm; tmHkjyKrIoufoufudk
qdkvdkjcif;jzpfonf/ I&if;ESihf rdrdtIPf\ tm;enf;csufudk enf;onfxufenf;atmif
oHk;oyfqifjcif tIcHtmHkjzpfaom csKyfrIoabmudk nDGwfrQw pifMu,faom
owdjzifh csKyfrIoabmudk qufIaeyg/
tIPfpdwf oefY&Sif;um tm;aumif;vmNyD; csKyfrIoabmudk owdwnfNidrfpGm
xm;Edkifonf txd qufvufusihfyg/ owdxm;tm;aumif;vmvQif em&DuefYowfrI
rxm;&awmhyg/ uJhodkY usihf&jcif;taMumif;rSm tcsdefMumvmonfESifhtrQ ysif;&d
NiD;aiGUaompdwf? usifhpOfenf;twkdif; ajzmifhajzmifh rusihfvdkaompdwf? wpftmHkwnf;
wnfwnfwHhwHh
raevdkaompdwf?
xderd'ESifh
qufqHvdkaompdwf
(0g)
idkufjrnf;vdkaompdwf? ]]w&m;r&vQif aeygapawmh}}[l tavQmhay;vdk aompdwf
paom tnpftaMu;rsm;udk azmfxkwfvdkjcif;ESifh owdudk a`Exdkufatmifjznfhqnf;&ef
vdktyfjcif;wdkYaMumifh jzpfonf/
,ck usifhpOfydkif; jyif;jyif;xefxef tcsdefMumMum (8-9)em&DrQ vGefuJaom
vHkYvwdkYjzifh usifh&jcif;onf owda`E orm"da`E jynfhpHk&eftwGuf usifh&jcif;jzpfonf/
vGefuJaomvHkYvjyKjcif;onfrSefuefygaMumif;
jrwfpGmbk&m;&Sif
uJhodkYa[mMum;xm;onf/
]]&[ef;wdkY
&[ef;jzpfap
&[ef;rdef;rjzpfap
rnfolrqdk
w&m;ig;rsKd;wdkYudk yGm;rsm;\? w&m; ig;rsKd;wdkY udk Budrfz efr sm;pGmjyK\?
xdkoltm; ,ckb0yif t&[w z d k v f u d k if ; ud a vom <uif ; usef a o;vQif
tem*grf t jzpf u d k if ; tusKd;ESpfrsKd;wdkYwGif wyg;yg;aomtusKd;udk (rcRwf
&vdrfhrnf[k) ajrmfvifhtyf\/
tb,fig;rsKd;wdkYenf; [lrl &[ef;wdkY omoemawmf &[ef;onf tvdk ]qE}vQif tBuD;trSL;&Sdaom wnfMunfrI ]orm"d} jyKjyifwwfaom
tm;xkwfrI ]y"meocFg&}ESihf jynfhpHkaom 'dyg'fudk yGg;rsm;\/
tm;xkwfrI ]0D&d,}vQif tBuD;trSL;&Sdaom wnfMunfrI ]orm"d}/ y/
pdwfvQif tBuD;trSL;&Sdaom wnfMunfrI ]orm"d}/ y/
ynm ]0DrHo}vQif tBuD;trSL;&Sdaom wnfMunfrIorm"d jyKjyifwwfaom
tm;xkwfrI ]y"meocFg&} ESihf jynfhpkHaom 'dyg'fudk yGg;rsm;\/
ig;ckajrmufaom vGefuJaom vHkYvudkomvQif (yGg;rsm;\)/}}48

cEmudk,f\ yifyef;jcif; uyfNidrI? tcsdefMumrI uyfNidjcif; paom orm"d


taESmihft,Sufrsm; uif;rSomvQif pdw0dok'd jzpfygonf/ csKyfrIoabmudk owdonf
48

t*FkwdK&fygVdawmfjrefrmjyef 'kwd,wGJ? onm0*f? yXr'dyg'okwf-67 ESm-88

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

241

oefY&Sif;pGmjzihf wnfumrQ xm;&rnf/ cGufwpfck\ tzHk;jzifh ,if;cGufudk tHuspGm


zHk;tkyfvdkufNyD;aomtcg vufvTwfvdkufvQif tzHk;onf cGufay: ra&GUrvsm;
wnfaeonf/ tzHk;\wnfaejcif;onf yuwdtwdkif; wnfNidrfaejcif;jzpfonf/ tzHk;udk
tjcm;olwyg; (odkY) wpfpHkwpfckjzifh xdef;xm;jcif; r&SdouJhodkY owdonf csKyfqJ
wnfNidrfaeonf/ xdkodkYoefY&Sif;wnfNidrfaom orm"dodkY a&mufvQif &ifxJrS ]]vSyfceJ
NidrfhceJ [mceJ}} oabmwpfrsKd; jzpfa y:vmvdrfhrnf/ xdkodkYjzpfvQif tenf;i,f
vefYoGm;wwfonf/ xdkodkY vefYrI rjzpfapESifh/ 'kwd,tBudrf b0ifusjcif;
jzpfonf/* owdonf NidrfhceJusrI oabmtwdkif; tvdkufoifh &Sdap csKyfqJ
owdxm;rI NrJaeonfh twdkif;om &Sdaeygap/ uJhokdY 'kwd,b0ifusonftxd
usihfyg/ odkYaomf b0ifusvdkrIjzifh arQmfrSef;um rusihfygESihf/ avmbjzpfoGm;NyD;
orm"dysufoGm;wwfonf/ w&m;usifhaom pdwfwGif raumif;aom pdwfrsm;
yl;0ifuyfygvmygu rnfonfhenf;ESihfrQ w&m;rawGUEdkifyg/ jzLpifoefY&Sif; tjzpfjref
tysufjrefaom y&rwfudk tmHkjyKrnfhpdwf rnf;npfaom udavomrsm; tenf;i,f
wpdk;wpdrQ yg0if r&yg/ a,m*DwdkY txl;owdjyKyg/
]]rvIyfrjyifyJ Mum&SnfpGmxkdifjcif;\*kPf}}
]]ihgoQifa*gwr igwkdYonf okcjzifh okcudkr&Ekdif? 'kujzifh okcukd&Ekdif\?
ighoQifa*gwr okcjzifh okcudk &Edkifjim;tHh? r*"wkdif;ukd tpkd;&aom
aoed,rnfaom Adrdom&rif;onf okc ukd&&m\? r*"wkdif;ukd tpkd;&aom
aoed,rnfaom Adrdom&rif;onf toQifa*gwrxuf omvGef csrf;csrf;omom
ae&&m\}}[k
wbufowftm;jzifY
taqmwvsif
rqifjcifyJ
pum;ukd
ajymqkdrdMu\/ pifppfrl pum;onf wnf&SdapOD;/ ,ckyif ]]igwkdY onf
r*"wkdi f;ukd tpkd;&aom aoed,rnfaom Adrdom&rif;ESifh toQifa*gwrwkdYwGif
tb,folonf omvGef csrf;csrf;omom ae&oenf;}} [k toQifa*gwrtm;
ar;jref;Muyguke f\[k (qkdMuukef\)/
]]ighoQifed*PwkdY okdYjzpfvQif xkdt&m oifwkdYukdomvQif jyefar;tHh?
oifwkdY oabmusonfh t wk d i f ; ajzMum;Muuk e f a vmh / igh &S i f e d * P w k d Y tb,f o k d Y xifrSwfMuukefoenf;? r*"wkdif;ukd tpkd;&aom aoed,rnfaom
Adrdom&rif;onf
ukd,fukdrvIyf&Sm;yJ
pum;rajymqkdyJ
ckESpf&ufwkdYywfvkH;
csrf;omoufoufcsnf;
cHp m;vsuf
ae&efp Grf;Edki ftHhavm---y--ukd,fukdr vIyf& Sm;yJ pum;rajymqdky J ajcmuf&ufwdkYywfvHk;/y/ ig;&ufwkdYywfvkH;/
av;&ufwkdYvkH;/
okH;&ufwkdUywfvkH;/
ESpf&ufwkdYywfvkH;/
w&ufywfvkH;
csrf;omoufoufcsnf; cHpm;vsuf ae&ef pGrf;EkdiftHhavm}}[k (ar;awmfrl\)/
ighoQifrpGrf;Edkifyg[k (qkdMuukef\)/

a&SU a&;cJhNyD;aom w'*F 0dure orkap'usaom b0ifwdkYudk yxrtBudrf usaomaMumifh


yxrb0if[k ac:onf/ cdkifNrJrI &Sd r&Sdom uGmjcm;jcif;jzpfonf/ r[myvifusifhpOf
usaomb0ifonf cdkifNrJonf/ xdkyxrb0ifusNyD; wnfae&mrS xyfqifh usjcif;udk 'kwd,tBudrf
b0ifusjcif;[k ac:qdka&;om;jcif; jzpfonf/ yxrb0if usNyD;rS b0ifjyef wufoGm;NyD;
aemufwpfcg yxrb0if jyefusjcif;udk rqdkvdkyg/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)
ighoQif ed* PwkdY
w&ufy wfvHk; ---y--cHpm;vsufae&ef pGrf;Ekdif\/49

242

igonf ukd,fukdr vIyf&Sm;yJ pum;rajymqdkyJ


ckESpf& ufwdkYy wfvkH; csrf;omcsnf;oufoufjzifY

uJhokdY jrwfpGmbk&m;&Sif rdefYMum;awmfrlxm;aomtcsufonf tcsdefMumjrifhpGm


w&m;
xdkifjcif;udk
tjypfwifvdkaomolrsm;
qifjcifowdxm;zG,f
jzpfonf/
w&m;usifhaom a,m*Donf w&m;xkdifaepOftwGif; ESpfem&DavmufrSs pum;rajymqkdyJ
ukd,fukdrvIyf&Sm;yJ raeEddkifao;vQif oDvcsrf;om? orm"dcsrf;om? r*fcsrf;om?
zkdvfcsrf;o
mr&Sdawmhay/
tb,faMumifhqkdaomf
pdwfukdrapmifhpnf;EkdifaomaMumifhjzpfonf/
,ckuJhokdY
(8-9)em&DrQ
Mum&SnfpGm
w&m;xkdifjcif;onf
tNrJwrf;
xkdifjcif;r[kwfyJ
pdw0dok'dusifhpOf\tqkH;
ormorm"dokdY a&muf&ef taxmuftyHhom jzpfonf/ ormorm"dodkYa&mufvQif
&d,mykxfav;yg;udk
yHkaorxm;yJ
rdrdtqifajyovkd
usifhEdkifNyDjzpfonf/
vIyfjyifaevQif um,da`Eysuf pdwfvIyf&Sm;vQif reda`Eysuf\/ a`EysufaevQif
psmeft&mvnf; rqdkuf? 0dyemusifhpOfESifhvnf; rudkufnDyg/ y&rwftmHk[lonf
ypKyefqwfqwfwGif
jzpfNyD;ysufonf/
puefYydkif;rQtwGif;
jzpfay:vmrnfh
y&rwfkyfemrfwdkY\ jzpfrIudk vnf;aumif;? ysufrIudkvnf;aumif; IjrifEdkif&rnf/
Irnfhpdwfonf wnfNidrfrI? pifMu,frI r&SdyJ Murf;wrf;aeygu y&rwfkyfemrfwdkYudk
tb,frSm jrifEdkifygrnfenf;/ a,m*DwdkY txl;owdjyKyg/
pdw0dok'd 'kwd,qifhodkY a&muf&Sdaom a,m*Donf avmuDumrynwfrsm;ESifh
,SOfaom pdwfrsm;\ csKyfrIoabm orm"dudk tvG,fwul xlaxmifEdkif&rnf/
wenf;tm;jzifhqdkaomf
'kwd,b0ifusrI
NrJ&rnfjzpfonf/
'kwd,b0if
wpfBudrfusNyD;vQif w&m;xdkifjzKwfNyD;aemuf aemufwzef w&m;jyefxdkifaomtcg
um,da`E jyefwnfaqmufrI NyD;onfESifhwNydKifwnf; b0ifESpfBudrf qufumqufum
usvdrfhrnf/
xdkoabmodkY qdkufa&mufaom a,m*D\ tIPfpdwfwGif yuwdcEmudk,fudk
oPmefedrdwf t&dyftm;jzifh tmHk,lESvHk;oGif;r&yg/ xdkYaMumifh ajc vuf udk,f
acgif; yl wif; xHk usif paom onmESihf,SOfaom pdwfrsm; jzpfay:rvmawmhay/
xdkYtwl tqif; tvif; tcdk;taiGU tarSmif ta&mifwdkYudkvnf; tmHk,l
r&awmhyg/ 'kwd,b0iform"dtcdkuf tmHktoD;oD;tay: wPSm rme 'd|djzifh
pGJ,lrnfh
Oyg'gefESihfwuGjzpfaom
Oyg'gefpdwfwdkY
jzpfcGifhr&Sdawmhyg/
b0ifusonfhtwdkif; csKyfqJ IumrQ odumrQ owdxm;umrQ wnfaeyg/ xdktcsdef
umrynwfESihf ,SOfaompdwfrsm; jyefjzpfrvmyg/ pOf;pm;a0zef BuHpnfoHk;oyf
trnfay;wwfaom pdwfrsm; csKyfaeonf/ b0ifusrI ydkifEdkif wpfem&DrQ csKyfqJ
NrJaevQif xdkcsKyfrIoabmudkcGm rdrdcEmudk,ftm; Pfjzihf owdxm; cHpm;MunfhrSom
tvGefEl;nHhpGm azmufjyefysufpD;aeaom uvmyfrIef tEkwdkYudkom awGUjrif&onf/
rIvdku xdkuvmyfrIefrsm; tmHkjyKrIudk pGefYvdkufNyD; trIef[k odaeaom pdwfudkyif
jyefIvdkufyg/ trIef[kodaompdwf csKyfoGm;onf/
49

rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef? oD[em'0*f? plV'kuuEokwf-180 ESm-133

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

243

odkY (8-9)em&DMumrQcsKyfqJ owdjzifh rsufarSmufjyKaepOftcsdeftwGif;


wcgw&H ESpfem&DcGJ oHk;em&D tMumavmufwGif umrynwftmHkESihf ,SOfaompdwf
wpfcgwpfcg
ay:wwfonf/
tb,fhaMumifhqdkaomf
xdktcsdefrQavmuftxd
owdxm;&mrS tcsdef Mumvmaomtcg owdxm;rI tm;enf;vmNyD; arm[OD;pD;onfh
umrynwftmHkjyKpdwfrsm; tqifoifh apmifhaebdouJhodkY jyefuyfonf/ odkYaomfvnf;
owdonf vsifjrefpGm jyefxm;aomtcg jyefcsKyfoGm;onf/ uJhodkY owdonf
csKyfrIoabmudk xif&Sm;apvsuf rSefrSefowdxm; qufIyg/
xdkusihfpOf'kwd,qifh\oabmudk tmoD0daomyrokwefESihf EdIif;,SOf oHk;oyf
Munfhaomtcg
a>rBuD;av;aumifab;rS
vGwfajrmufNyD;
aemufxyfowf&ef
vdkufvmaom vl o wf o rm;ig;a,muf a b;rS quf a jy;&yH k E S i h f wl n D a eonf /
tI Pf p d w f u d k
aESmifh,Sufaom
Oyg'gefpdwfrsm;onf
vlowform;ig;a,mufESihfwlonf/ 'kwd,b0if usNyD; csKyfqJ wnfaeaom
orm"donf
vlowform;ig;a,mufab;rS
vGwfonfh
e,fajrESihfwlonf/
xdkOyg'geuEm(5)yg;ESifh ,SOfaompdwf (0g) tmHkjyKaompdwfrsm; jzpfrvmawmhyJ
ysufp&mvnf; r&Sdawmhojzifh jzpfysufqHk;onf/ ynwfESihf,SOfaom pdwftpm;
ynwfESihfr,SOfaomtIPfpdwftjzpf
ajymif;oGm;jcif;jzpfonf/
xdkOyg'gefESifh
,SOfaompdwfrsm; csKyfNidrf;aejcif;onf oDvcsKyf orm"dcsKyfrQyif jzpfao;onf/
Oyg'gef\
tmHkkyfrsm;
csKyfonf/
tmHkkyfrsm;
csKyfjcif;aMumifh
xd k t mHk E S i f h , S O f zGJ U rnfh emrfcEmav;yg; csKyfonf/
usifhpOfwufqJtcdkuf(b0ifrusrD)
Oyg'gefESifh,SOfaom
tukodkvfpdwfwdkY\ jzpfrIoabm csKyfrIoabmudk Pfjzifh Iodjcif;jzpfonf/
b0ifusNyD;onfhaemuf &&Sdvmaom orm"dtcdkuftwefY Oyg'geuEm(5)yg;wdkY
csKyfonf/ xdktcg pdwfudk rwnfrNidrf jzpfapaom udavomwdkY csKyfjcif;aMumifh
pdwfonf pifMu,faeonf/ kyf[lorQwdkYudk tmHkr,lawmhojzifh xdkkyfwdkYtay:
trnfay; owfrSwfrnfh ynwfudk tmHkjyKonfh onmESihf,SOfaompdwfrsm; csKyfonf/
avmuDumrynwfudk tmHkjyKaom pdwfaZmtvsifrsm; csKyfojzihf 'kwd,tBudrf
b0ifusonf/ tIPfpdwfonf El;nHh od r f a rG U vmonf / tuk o d k v f a pwod u f r sm;
acgif ; yg;vmonf E S i h f t rQ pd w f j zLpif oefY&Sif;vmonf/ Murf;wrf;rIrsm;r&Sdawmhyg/
ysHUvGifhrIrsm;vnf; acgif;yg;vmojzihf ypKyef wnfEdkifonfhpdwf jzpfvmonf/
twdwftmHk? tem*wftmHkjyKrI csKyfNidrf;oGm;onf/ odkYaomf cdkifNrJrI tjynfht0
r&Sdao;yg/
r[myvifusifhpOf b0ifusNyD; azmufjyefrI TwfrI cHpm;rIudk rjrifcJhaom
a,m*Donf ,ckusifhpOf\ 'kwd,b0iform"d rlvur|mef;jzpfonfh csKyfrIoabm
oufoufrQudk wpfem&DrQ owdjyKIaeyg/ csKyfqJ owdNrJvmNyD;vQif owdxm;rI
wnfNidrfvmonf/ xdkodkY owdwnfNidrfvmaomtcg csKyfrINrJatmif tenf;i,f
vHkYvpdkuf owdjyKaerIudk avQmhcs csKyfrIudk tMunfhoufouf xm;umrQjzifh
owdxm;aeyg/ qdkvdkonfrSm csKyfrIonf olUtwdkif; csKyfcsif csKyfaernf/
A[d'tmHkwdkufygu emrfw&m;rsm; ay:csifvnf; ay:ygapawmh[lonfh oabmESifh
csKyfrIudk vGwfvGwfxm; Iaejcif;jzpfonf/ xdkoabmudk orm"kayum(orm"dukd
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

244

OayumjyKjcif;) [k ac:onf/ "mwfav;yg;azmufjyefrI ay:vmonfhtcg xdkcsKyfrIrS


OD;pD;&mkyfodkY ajymif;Twfonfhemrf ay:vmvdrfhrnf/ tIPfpdwfonfvspffvsLIum
MunfhNrJINrJtwdkif;omaeyg/ xdkTwfrIudk I&if;rS qufpyfvsuf&Sdaom azmufjyefrIESifh
cHpm;rIwdkYudk aocsmayguf jrifEdkifygNyD/
r*fcsrf;om zdkvfcsrf;om [lonf vG,fvG,fulul ayghayghwefwefESifh tacsmif
tjrwfxkwf
r&Edkifyg/
r*fw&m;zdkvfw&m;udk
aygufajrmufatmifjrifatmif
usifhvdkaom
olonf
r*fcsrf;om
zdkvfcsrf;omESifh
xdkufwefaom
&if;ESD;pdkufxkwfrIESifhusifhBuHrS?
jynfhpHkaom
tcsuftvufrsm;
&SdrS&onfudk
jrwfpGmbk&m;&Sifonf uJhodkY a[mMum;xm;onf/
]]tMuifr *i f& xm;tm; o'gESi fh ynmw&m;ESp fy g;wdkY udk tcgcyfodrf;
(Oayum[laom) xrf;ydk; utyfuke f\ ? &SufrI ][d& D}onf &xm;oHr nf\?
0dyempdwf(r*fpdwf)onf
ZufBudK;rnf\?
atmufarhrI
]owd}onf
apmifha&Smufaom &xm;xdef;rnf\/
(r*if)&xm;onf oDvwnf;[laom wef;qm&Sd\? psmefwnf;[laom
0ifkd;&Sd\? 0D&d,wnf;[laom bD;&Sd\? Oayumonf &xm;OD;udk wnfNidrfap\?
tavmbonf tumt&H jzpfay\/
rysufpD;apvdkrI ]tAsmyg'}? rnOf;qJvdkrI ]t0d[o} qdwfNidrfrI
]0da0u}onf tMuifr*if&xm; wnfol\ vufeufrnf\? onf;cHjcif;onf
csyf0wfwefqm rnf\? xdkr*if&xm; wnfolonf a,m*\ukef&m (edAmef)odkY
a&S;IoGm;\/
ynm&SdwdkYonf rdrdoEmefjzpfay:vmaom twkr&Sdaom xdkjA[,mOfwnf;
[laom r*if&xm;udk (wufpD;MuNyD;vQif) atmifyGJrSeforQudk pifppfatmifjrifMu
avmurS xGufajrmufukef\/}}[k (rdefYawmfrl\)/50

w&m;usifhaoma,m*Donf jrwfpGmbk&m;&Sif TefMum;xm;onfhtwdkif; rdrd\


usifhpOf txufygjA[,mOf yg0ifjznfhqnf;&rnfhtcsufrsm; jynfhpHkatmif usifhBuH
tm;xkwf&rnf jzpfonf/

3?2?2/ cHpm;rIa0'em\ jzpfrI csKyfrIudkI usifhpOfwufyHk (usifhpOf'kwd,enf;)


okcpGef;? 'kupGef; abmifcsdefusifhpOfESifh r[myvifusifhpOfwdkYrS azmufjyefrI?
TwfrI? cHpm;rIwdkYudk IjrifEdkifcJhaom a,m*DwdkYonf pdw0dok'd'kwd,qifhodkY
usifhpOf wufenf;twdkif; usifh&rnfjzpfonf/
azmufjyefrI?
TwfrI?
cHpm;rIwdkYudk
IjrifEdkifcJhaom
a,m*DwdkYonf
kyfazmufjyefwdkif;
cHpm;aeonfhemrf\
vuPmoufoufudkom
Ijrifonf/
kyfemrfwdkY\ oabmtwdkif; xm; IaevQif kyfonfvnf; ay:rqHk;?
emrfTwfrIvnf; ay:rqHk;? cHpm;rI oabmvnf;rqHk; jzpfaeonfudk jrifvmonf/
kyfwdkYonf wpfrsKd;NyD;wpfrsKd; wpfae&mNyD; wpfae&m tpOfajymif;vJ jzpfay:ae\/
emrfuvnf; tpOfajymif;vJ cHpm;ae\/ cHpm;NyD;vQif a&SUquftaMumif;tusKd;qufrI
qHk;aeonf/ topftopf tmHkudkom qufumcHpm; cHpm;rIwGif&yfNyD; qHk;aeonfudk
50

r[m0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? r*oH,kwf? t0dZm0*f? ZmPkamPdjA[Pokwf-4 ESm-4

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

245

Pfjzihf odvmonf/ tqHk;vuPm jzpfaom cHpm;rIa0'emudkom qufIaeonf/


cHpm;rIoabm aqmifaeonfhemrfudk ydkif;jcm;Ivsuf orm"dwnfvdkufjcif;jzpfonf/
xdkemrfudktmHkjyK orm"d xm;vdkufonf/ cHpm;vdkuf ysufvdkuf? cHpm;vdkuf
ysufvdkufjzpfaeaom oabmwpfckwnf;udkomIaeonf/
cHpm;rIoabm
]]jzpfqJod}}
(odkY)
]]ay:qJod}}
owdtpOfrjywfatmif
Iaeaomtcg a0'emwnf;[laom emrf"mwfonf jzpfrIrSysuf csKyfrIoabmudkyg
odvmonf/ xdka0'emuEm\ csKyfrIudk rsufarSmufjyKwwfvmonf/ csKyf&mudkvnf;
odvmonf/ xdka0'emuEm\ csKyfrIoabmudk wnfNidrfrQwpGm owdxm;aomtcg
'kwd,tBudrf b0ifxyfusonf/ qdkvdkonfrSm raemoronf tjyiftmHkodkY
TwfrIcsKyfqHk;rIaMumifh azmufjyefrIkyftmHkudk,lonfh pdwfaZmtvsif csKyfjcif;jzpfum
b0ifusjcif;jzpfonf/
tIPfpdwfonf
csKyfrIoabmudk
ydkif;jcm;odvsuf
rsufarSmufjyKaeqJjzifh
wnfaeonf/
usifhpOfyxrenf;\
csKyfrIoabmESifh
wxyfwnf;yif wlnDonf/
usihfpOf'kwd,qifhwGif IjrifEkdifonfh tIcHtmHkrsm;
'kwd,qifhorm"d
(0g)
'kwd,qifh
pdw0dok'd
('kwd,tBudrf
b0ifusNyD;pdwf)\ IjrifEdkifaom kyfemrfrsm;ESifh &&SdaomtusKd;w&m;rsm;rSm-1/ cEmudk,fudk tmHk,lIMunfhygu trIefpktjzpf IjrifEdkifonf/
2/ pdwf eD0&Pw&m;rsm;ESifh xdkxdkynwftmHkrsm; ESpfem&DcefYrQ csKyfNidrf;aeonf/
3/ rdrd olwyg;\ (32)aum|mo ynwfedrdwfudk tmHkjyKr&yg/
4/ yl wif; xHk usif paom onmay;rIr&Sdawmhyg/
5/ kyfy&rwf azmufjyefrIudk azmufjyefonf[laom onmray;awmhyg/
usifhpOf'kwd,qifh tIPf ry,fEkdifao;aom a<u;usefrsm;
1/ pdwfeD0&Pw&m;wdkYESihf ynwfudktmHkjyKaompdwfrsm; ESpfem&DausmfvQif wcgw&H
ay:aeao;onf/
2/ owdudk tcsdefMumpGm oefY&Sif;wnfNidrfatmif rwnfxm;Edkifao;yg/
rSwfcsuf/
/(1) usihfpOf'kwd,qifh usaomb0ifudk 'kwd,b0if[l ynwfygrnf/
(2) usihfpOf'kwd,qifh\ pdwfpifMu,frIudk 'kwd,tqifhpdw0dok'd[k
ynwfygrnf/

3?3/ pdw0dok'dusifhpOf (wwd,qifh)


(tbdZm a'grerS pdwfudk rdrdqE&Sdoavmuf odrf;qnf;EdkifonfhusifhpOf)
'kwd,b0ifusrItwdkif; ae rlvur|mef;jzpfaom pdwfwdkY\csKyfrIudk owd
qufxm;aeonf/ csKyfrI (3)em&DrQ Mumvmaomtcg owdxm;tm; arS;rSdefvmNyD;
rodrom arm[ jyefuyfvmonf/ NiD;aiGUaompdwfrsm;? 0D&d, tm;enf;vmrIrsm;
jyefay:vmwwfonf/ Oyg'geftmHkESifh jyefaygif;vQifvnf; &efolESifhwdk;rnf/ y&rwf
kyfemrfwdkYudkvnf; rawGUjrifao;[k PfrSm odvmonf/ xdkYaMumifh csKyfrIudk
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

246

tmHkjyK&mwGif tcsdefMumvmaomtcg rdrdxm;aeaomowdonf tm;enf;oGm;NyD;


udavomwdkYu
tcsdefra&G;apmihf
pdwfudk
0ifuyfonf/
xdkYaMumihf
rdrdxm;aomowdonf &efole,frS rvGwfajrmufao;onfudk jyefoHk;oyfrdvmonf/
Mumvmaomtcg owdtm;enf;vmonfh tjypfudkjrifNyD;vQif e*dk'kwd,b0ifcsKyfrIudk
tmHkjyKxm;aom owdudk vHk;0rvGwfatmif qufvufusihf&rnf/ ynwfudk
tmHkjyKaompdwfrsm; csKyfaeonfh oabmudk PfjzifhtmHkjyK owdxm;&rnf/
owdxm;vdkrI tenf;i,f vGefuJvQifvnf; aZmwufonf/ csKyfrIoabmudk
ydkif;jcm;rjrifyJ
tmHkjyKaevQifvnf;
arm[jzpfonf/
tvdkrjynfhrIoabm
ay:vmvQifvnf; a'gotEkpm; jzpfonf/ ae&m tvGef pifMu,faom
owdjzpf&ef ta&;BuD;onf/ oefY&Sif;aom owd rpifMu,frIjrLrQyif r&Sd&awmhyg/
tyfzsm;ay:
rkefnif;aph
wifxm;bdouJhodkY
trSm;rcHawmhyg/
wcgw&H
pdwfMunfaeonfhoabm om,mwwfonf/ Munfaeonfh tvif;"mwfvnf;
ay:wwfonf/ xdktmHkwdkY wyfrufrIudk pGefYvTwfvsuf pdwfr&SdyJ csKyfrIudkom
Pfjzifh tmHkjyK owdxm;&rnf/
eHeuf(5)em&DrS (6)em&DtwGif; qD;0rf;jyKjyif tm[m&jznfhNyD; owdjzifh
pBuavQmufyg/ vkdtyfvQif eHeuf(6)em&DrS (11)em&Dtxd w&m;qufxdkifyg/
aeY(12)em&DrS n(10)em&Dtxd awmufavQmufqufusifhyg/ (10)em&DrS(11)em&Dtxd
qD;0rf;jyKjyifyg/ (11)em&DrSeHeuf (5)em&Dtxd qufusifhyg/ ,ckusifhpOfonf &efoludk
tNyD;tydkif acsrIef;&rnfh aemufqHk;tqifhodkY a&mufaeNyD jzpfaomaMumifh rxwrf;
usifh&awmhrnf
jzpfonf/
uJhodkY
em&D&Snf&jcif;rSm
tcsdef(3-4)em&DMumrS
avmuDumrpdwf wpfBudrfrQ ay:onf/ uJhodkY ay:&jcif;rSmvnf; owdxm;rI rcdkifcHh
rpifMu,fjcif;aMumihfjzpfonf/
usihfpOftwdkif;
csKyfrIoabmudk
wnfNidrfpifMu,faomowdjzifh odumrQjzihf wnfrI r&Sdrcsif; tjyif;txef
usihf&rnfjzpfonf/ tcsdefMumvmonfESihftrQ raysmufysufatmif owd ydkxm;&rnf/
owdxm;&mwGif aMumihfMupdkufrxm;&/ aMumihfMurIonf avmuD"avhjzpfonf/
tukodkvf apwodufjzpfonf/ 0D&d,pdkufvGefvQif ysHUvGifhoGm;um pdwfaZmoefvm
b0ifwkefrIjzpfvmNyD; orm"dysufonf/ owdtm;enf;vmvQif arm[jzpf ynwfESihf
,SOfaompdwfrsm; jyefay:vmonf/ csKyfvdkrI qErjynfhvQif a'gojzpfvmwwfonf/
&vdkrIESihf rJIaevQif avmb jzpfvmonf/ xdkavmb? a'go? arm[wdkY owd
ruyfNidrdatmif ynmjzihfppfaq;&if; avmuDumrpdwfwdkY\ csKyfrIoabm oufoufrQudk
ydkif;jcm;tmHkjyK owdxm;yg/
w&m;usifhMu&mwGif kyftkyfpk emrftkyfpk [l ESpfrsdK;&Sd&m emrftkyfpk
o[dwfraem0dnmPf OD;pD;onf/ xdkpdwf udavomESifh eD0&P ynwfwdkY udef;NyD;
xdkpdwfyif owd ynm udef;aeonf/* xdkYaMumifh o[dwfraem0dnmPfudkyif
o[dwfraem0dnmPfESifh jyefIp&m &Sdawmhonf (a&SUpdwfudk aemufpdwfjzifhIjcif;)/
(1)eD 0 &Pud e f ; aom a&SU o[d w f r aem0d n mPf jzpf r I y suf r I u d k owd E S i f h , S O f a om
aemufo[dwfraem0dnmPfpdwfESifh jzpfysuf[k Iaomtcg a&SUo[dwfraem0dnmPf
*

tcef;(1) &Sif;jyNyD;

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

247

csKyfoGm;onf/ aemuftIPf o[dwfraem0dnmPf tvsifrjywf xm;Edkifaomtcg


eD0&PESifh,SOfaom o[dwfraem0dnmPfrsm; w'*F 0dure (wpfem&D) csKyfaeonf/
xdkcsKyfrIonf ESpfem&DrQyif raeEdkifyJ "mwfav;yg;azmufjyefrIaMumifh a'go?
a'gre ay:vmNyD; ysufpD;&onf/
(2)aemufwpfenf;um; ynwfESifh,SOfaom (Mum;rI? jrifrI? vSrf;rI? <urI ponfh)
a&SUo[dwfraem0dnmPfudk owdESifh,SOfaom ynwfygonfh (Mum;w,f? jrifw,f?
vSrf;w,f? <uw,f ponfh) aemufo[dwfraem0dnmPfjzifh rSwfonf/ owdESifh
,S Ofa om ynwfygonfh aemuf o[d wf raem0d nmPf tvsifr jywf rS wft m;
aumif;aomtcg ynwfESifh,SOfaom a&SUo[dwfraem0dnmPfwdkY csKyfoGm;onf/
xdkcsKyfrIonf ESpfem&DrQyif raeEdkifyJ "mwfav;yg; azmufjyefrIaMumifh a'go
a'grersm; ay:vmum ysufpD;oGm;onf/
(3)ynwfESifh,SOfaom a&SUo[dwfraem0dnmPfrsdK;pHkwdkY ay:vmvQif ynwfygonfh
aemufo[dwfraem0dnmPfrS bmrSr&Sd[k IrSwfjcif;aMumifh ynwfESifh,SOfaom
a&SUo[dwfraem0dnmPfrsdK;pHkwdkY csKyfoGm;onf/ xdkcsKyfrIonf ESpfem&DrQyif raeEdkifyJ
"mwfav;yg; azmufjyefrIaMumifh a'gojzpfum ysufpD;onf/
(4)ynwfESifh,SOfaom a&SUo[dwfraem0dnmPfrsdK;pHkwdkY ay:vmvQif owdESifh,SOfaom
ynwfrygonfh aemufo[dwfraem0dnmPfjzifh Iaomtcg ynwfESifh,SOfaom
a&SUo[dwfraem0dnmPfpdwfrsdK;pHk csKyfoGm;onf/ owdonf csKyfrI tenf;qHk;
(8-9)em&DrQ ra&GU&Sm;yJ wnfaeEdkifonf/ xdktcsdefxufvnf; aeEdkifonf/
txufyg usifhenf;(4)rsdK;wdkYonf IrIoabmonf twlwl jzpfonf/ csKyfrI
oabmvnf; wlonf/ odkYaomf (1)? (2)? (3) usifhpOfwdkYonf w'*F oDvcsKyf
orm"dcsKyf rQyif &Sdonf/ tcsdeftenf;i,ftwGif; ysufpD;&jcif;rSm xdk(3)enf;wdkYonf
'kua`Eudk ry,fowfEdkifcJhjcif;aMumifh jzpfonf/
trSwf(4)usifhpOfonf ,ckusrf;pm a&;om;xm;aom usifhpOfjzpfonf/
'kua0'emrS wPSmudk y,fEkwfxm;aomaMumifh qif;&JrI r&Sdawmhojzifh cEm'kurS
vGwfajrmufoGm;aomaMumifh orm"drysufjcif;jzpfonf/
owdxm;rI\oabm
owda`Ejzpf&ef apmifhxdef;&yHk
&[ef;wdkY Oyrmaomfum; ]]aumif;jcif;jynfh<u,f wdkif;BuD;r,f aumif;jcif;
jynfh<u,f wdkif;BuD;r,f}}[k (ajymMuum) rsm;pGmaom vltaygif;onf pka0;&m\?
xdkaumif;jcif;jynfh<u,f wdkif;BuD;r,fonf uonf&Sdaomf aumif;jrwfaom
udk,f[ef trlt&m&Sd&m\? oDqdkonf&Sdaomf aumif;jrwfaom oHaeoHxm;
trlt&m&Sd&m\? &[ef;wdkY ]]aumif;jcif;jynfh<u,f wdkif;BuD;r,fonf u\
oDqdk\}}[k rsm;pGmaom vltaygif;onf twdkif;xuftvGef pka0;&m\/
xdktcg touf&Si fvdkaom raovdkaom csrf;omvdkaom qif;&Jjcif;udk
pufqkyfaom
a,musfm;onf
vm&m\
xdkoltm;
]]tarmifa,musfm;
tem;ESifhtnD jynfhaeaomqDcGufudk yGJobifBuD;ESifh aumif;jcif;jynfh<u,f

Mum;rIay:vmvQif Mum;onf[krSwfjcif;? 0rf;omrIjzpfvmvQif 0rf;omw,f[k rSwfjcif; ponf

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

248

wdkif;BuD;r,f\ tMum;odkY aqmif,loGm;tyf\? xdkqDukd tenf ; i,f r Q


usaomt&yf yif
oif \ OD ; acgif ; ud k
jzwf t H h } }[k
(ajymum)
oefvQufrdk;aeaom a,musfm;onfvnf; oif\aemufrS tpOfvdkufvwHU[k odkY
ajymqdk&m\/ &[ef;wdkY xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifukefoenf;? pifppftm;jzifh
xdka,musfm;onf xdkqDcGufudk ESvHk;roGif;rl jyifytmHkaMumifh arhavsmhum
aqmif,l&moavm? toQifbk&m; odkY rjzpfEdkifyg/
&[ef;wdkY teufudkodapjcif;iSg Oyrmudk igjyK\? qdkvwHUonfum;
t&m teufaywnf;? &[ef;wdkY ]]tem;ESifhtnD jynfhaeaom qDcGuf}}[laom
trnfonf
um,*wmowd\
trnfwnf;/
&[ef;wdkY
xdkYaMumifh
omoemawmf odkYusifh&rnf ]]igwdkYonf um,*wmowdudk yGm;rsm;tyf
Budrfzefrsm;pGm jyKvkyftyf ,mOfuJhodkY jyKtyf wnf&mouJhodkY jyKtyf
tzefzefwnfaptyf tzefzefavhusuftyf aumif;pGm tm;xkwftyfonf jzpfvwHU}}?
&[ef;wdkY odkYvQif oifwdkY usifh&rnf[k (rdefYawmfrl\)/51

txuf y g a'oemawmf w G i f tmHk j yKvG , f o nfh um,*wmowd u d k y if


wnfNidrfatmif xm;Edkif&ef tvGefrS odrfarGUeufeJcufcJaMumif;? ur|mef;tmHk
puefYydkif;rQyif owdrvpf&ef vdktyfaMumif;? xdkowdudkvnf; odrfarGUEl;nHhpGm
xm;&rnf jzpfaMumif;ponfh owd\*kPfyk'frsm;udk ay:vGifatmif jrwfpGmbk&m;
a[mMum;xm;onf/
,ck pd w0 d o k 'd w wd , qif h u sif h p Of xm;&rnfh owd o nf txuf y g
um,*wmowdxuf
tqaygif;rsm;pGm
pifMu,f
wnfNidrf&rnfjzpfonf/
tb,fhaMumifh qdkaomf ynwfedrdwfuif;onfh csKyfrI owdxm;&aomaMumifhjzpfonf/
xdkowdonf txl;pifMu,faom owdjzpfonf/
,ckwwd,qifh pdw0dok'dusihfpOfydkif;odkY a&muf&Sdaeaom tIPfpdwfonf
owdxm;rIyif aZmuyf r&awmhyg/ awGa0rI[l jrLrQr&Sd&awmhyg/ avmuDonm
tm;vHk; r&Sd&awmhyg/ avmuDumr"avh tjyKtrlrsm; jrLrQr&Sd&awmhyg/ twdwf
tem*wf ynwftmHkrS vGwfajrmuf&rnf/ xdkYaMumihf owdESihftodonf cdkifchHpGm
,SOfwGJoGm;&rnf jzpfonf/ tukodkvfapwoduf(14)vHk; orm"dtcdkuf wzef
jyefuyfEdkifjcif; r&Sdatmif owdESihftod wGJaejcif; jzpfonf/ xdktodpdwfudk
pifMu,faompdwf[k ac:onf/ w&m;usihfaom a,m*DwdkYonf rdrd\tIPfpdwf
uJ h o d k Y t&nf t csif ; rsm;ES i h f rjynfh p H k a o;yJ vu P mPf r0if & yg/
xdkoabmw&m;rsm;udk txl;owdjyK&rnf/
oefY&Sif;wnfNidrf
cdkifchHoGm;aomowdonf
csKyfoabm
cdkifchH
wnfoGm;aomtcg &ifxJrS wwd,tBudrfajrmuf El;nHhonfh vSyfceJ NidrfhceJoabm
jzpfoGm;onf/
wwd,tBudrfajrmuf
b0ifusjcif;jzpfonf/
xdkodkYjzpfoGm;onfESihfwNydKifeuf owdonf b0iftMunfudk rsufarSmuf jyKvsufom;
wnfaeonf/ b0iftMunfonf y&rwf emrf"mwfjzpfonf/ pdwfwdkY\ arG;zGm;&mXme
jzpfonf/ usihfpOfwwd,qifh wnfaeaom owdonf wzef arS;rdSef aysmufuG,frI
51

r[m0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? owdy|meoH,kwf? emvE0*f? Zey'uvsmPDokwf-386


ESm-153

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

249

r&Sdawmhojzifh
tukodkvf
apwoduftkyfpk
orm"dtcdkuftwefY
vHk;0
csKyfNidrf;oGm;onf/ owd Pf ynmoufoufrQ &Sdawmhonf/
ae&mwGif tcsKdUa,m*DwdkYonf todoufoufom &Sdawmh\[k ajymqdk\/
Ipdwfonf
orm"da`EodkY
a&muf&SdoGm;aomtcg
pdwfonf
tvGef
El;nHhodrfarGUoGm;onf/
tb,faMumihfqdkaomf
avmuDumrynwftmHktrsKd;rsKd;?
avmuDumrpdwftrsKd;rsKd;ESihf avmuDumrtjyKtrltavhrsm; orm"dtcdkuf vHk;0
csKyfNidrf;oGm;onf/ xdkYaMumifh pdwf uyfNidaom tnpftaMu;rsm; wzef jyefay:p&m
taMumif;r&Sdawmhojzihf pdwfudk qlyGuf vIyf&Sm; ysHUvGifhapwwfonfh tukokdvf
apwoduf(14)vHk;
orm"dtcdkuf
csKyfoGm;onf
(orm"dcsKyf)/
xdkpdwfrsm;
csKyfNidrf;oGm;jcif;onf edAmefr[kwfyg/ pdwfudk pifMu,fatmif jyKp&mtaMumif;vnf;
r&Sdawmhyg/
pifMu,faompdwfonf
rwkefrvIyf
b0iftMunfudk
rsufarSmufjyKxm;EdkifNyDjzpfonf/
b0iftMunfoufoufudk rsufarSmufjyKaeaom orm"d&&Sdaom a,m*Donf
ypKyef tmHkig;yg;rS vGwf\/ twdwf tem*wf "rmHkrS vGwf\/ xdktmHkwdkYESifh
,SOfaom
avmb
a'go
arm[
'd|d
paom
udavomwdkYrS
0durey[meftm;jzifhvGwf\/
xdkYaMumifh
ormorm"djzifhjynfhpHkaom
o[dwf
raem0dnmPfonf b0ifudkomtmHkjyKp&m&Sdawmhonf/ qquokweft& reudkvnf;
jrif&rnf[k
yg&Sdonf/
,ck&&Sdaom
orm"donf
re[laom
b0iftMunfudkjrifonfhorm"d
jzpfonf/
Oayum{u*wmorm"d
tpGrf;aMumifhb0iftMunfoufoufudktmHk,l rdrdwnfaevdkoavmufwnfaeEdkifonf/
b0iftMunfonf ynwfuif;aomedrdwf jzpfonf/ avmuDumrynwfESifh,SOfaom
onmwdkYrSvGwfae\/
orm"da`EESifhjynfhpHkNyDjzpf
orm"dudkaESmifh,Sufrnfh
udavomwdkYESifh ,SOfaom onmrSvGwf\/ b0iftMunfonf udavomedrdwfwdkY
csKyf\/ xdkYaMumifh xdkorm"donf edrdwftm;jzifhjzpfaom onmrSvGwf\/
xdkorm"donf
tmHkay:
awmifhwrIonmrSvGwf\/
umrtmHkESifhwuG
udavomwdkYrS csKyfojzifh rSm;aom ESvHk;oGif;jcif; tm;jzifhjzpfaom onmrSvGwf\/
xdkoabmudk a'oemawmf uJhodkY zGifhqdkxm;onf/
csKyfjcif;udk tzefzefIaomPfonf jzpfaMumif;tm;jzifhjzpfaom onmrS
vGwfaom aMumifh onm0darmurnf\? wzefpGefYjcif;udk tzefzefIaomPfonf
pGJ,ljcif;tm;jzifhjzpfaom onmrSvGwfaomaMumifh onm0darmurnf\? tedrdwudk
tzef z ef I a omPf o nf ed r d w t m;jzif h j zpf a om onmrS vG w f a omaMumif h
onm0d a rmu rnf \ ? awmif h w rI u if ; jcif ; ud k tzef z ef I a omPf o nf
awmif h w jcif ; jzif h j zpf a om onmrS vG w f a omaMumif h onm0d a rmu rnf \ ?
qdwfokOf;jcif;udk tzefzefIaomPfonf rSm;aomESvHk;oGif;jcif;tm;jzifhjzpfaom
onmrS vGwfaomaMumifh onm0darmu rnf\/52

52

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? 0darmuuxm? tus,fjyjcif; ESm-293

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

250

udavomrsm;udk apmifhxdef;p&m rvdkawmhonfhtwGufaMumihf oDv0dok'drnf\/


npfnL;apaom xdkudavomrsm; csKyfNidrf;oGm;aom pdwf\oefY&Sif;pifMu,fjcif;onf
pdw0dok'd rnf\/ pdwfudk wkefvIyfapaom taMumif;odrf;oGm;ojzihf orm"da`Ernf\/
b0iftMunfoufouf wpfckwnf;udkom rsufarSmufjyKxm;ojzifh rdk;&GmxJ
tzHk;rzGifhrdyJ rdk;a&cHbdouJhodkY ypKyefwdkufqdkifqJ tmHkwdkYaMumifhjzpfay:vmrnfh
obm0 kyfemrftpOfwdkYonf b0iftMunfwGif ay:&rnfudk tIPfpdwfu
umuG,fxm;ovdk jzpfae b0iftMunf oufouf "rmHk kyfemrfw&m;rsm;
jzpfcGifhr&yJ &Sdaeonf/ tb,faMumifhqdkaomf orm"da`Ejzifh jynfhpHkaeaom
o[dwfraem0dnmPfpdwfonf b0iftMunfudkom tvsifrjywf jyefTwfNyD; tmHk
,lxm;aomaMumifh
jzpfonf/
b0iftMunfoufoufudkom
em&Daygif;rsm;pGm
tmHk,lxm;jcif; jzpfonf/
xdkorm"djzifh wnfaeaom tIPfpdwfonf b0iftMunfrSvGJ rnfonfh
avmuDynwf tmHkudkrQ tmHkrjyK/ xdkYaMumifh avmuDynwftmHkESihf,SOfaom
pdwocFg&tm;vHk;? y&rwftmHkudk onmay;aom pdwocFg&tm;vHk; orm"dtcdkuf
r&Sdawmhay/ xdkYaMumihf xdkoabmudk onmr&Sdbl;[lvnf; qdkEdkifonf/ wu,fvHk;0
r&Sdbl;vm;[k qdkvQifvnf; r&Sdbl;[lvnf; rqdkomyg/ tb,fhaMumihfqdkaomf
pdwf&Sdaeoa&GU onm &Sdaernfjzpfonf/
quf usifhpOfwuf&ef b0iftMunfoufoufudk vHk;0rsufarSmufjyKaerItm;
cG m b0if t Munf E S i f h y&rwf t mHk w d k Y \ oabmud k jyef I & rnf jzpf o nf /
b0iftMunfoufoufudk
rsufarSmufjyKaejcif;udk
cGmvdkufjcif;onf
'Gg&ajcmufaygufvHk;udk
pGefYvTwfvdkufjcif;(qV*Fkayum)
jzpfonf/
w&m;usifhaoma,m*Donf 'Gg&ajcmufaygufwdkY\ kyfemrfoabmudk IEdkif&eftwGuf
uJhodkY 'Gg&ajcmufaygufvHk;udk pGefYEdkifaom tIPft*Fg&yfESifh jynfhpHk&rnf/
&[ef;wdkY (b0if)pdwfonf NydK;NydK;ysuf awmufy\? xdkpdwfonfyif
(tukodkvfaZmcP) {nfhonfozG,f jzpfukefaom npfnL;aMumif; udavom
wdkYaMumifh
npfnL;&\?
xdk(tjcif;t&m)udk
tMum;tjrif
r&Sdaom
ykxkZOfyk*dKvfonf [kwfwdkif;rSefpGmrod? xdkYaMumifh ]]tMum;tjrif r&Sdaom
ykxkZOfyk*dKvftm; pdwfudk yGm;rsm;jcif;r&Sd}}[k igqdk\/
&[ef;wdkY (b0if)pdwfonf NydK;NydK;ysuf awmufy\? xdkpdwfonfyif
(ukodkvfaZmcP) {nfhonfozG,f jzpfukefaom npfnL;aMumif; udavomwdkYrS
uif;vGwf\ ? xdk(tjcif;t&m)udk tMum;tjrif&Sdaom t&d,mom0uonf
[kwfwdkif;rSefpGmod\? xdkYaMumifh ]]tMum;tjrif&Sdaom t&d,mom0utm; pdwfudk
yGm;rsm;jcif;&Sd\}}[k igqdk\/53

txufyg
bk&m;&Sifa[mMum;aom
a'oemawmf
NydK;NydK;ysufysuf
awmufyaom b0ifpdwfonf tukodkvfaZmcP npfnL; ukodkvfaZmcP
]]npfnL;aMumif; udavomwdkYrS uif;vGwf\}} [k yg&Sdonfudk owdjyK&rnf/ pdw0dok'd
wwd,qifhwnfaom orm"donf
udavomwdkYrS vGwfajrmufoGm;ojzifh
53

t*FkwdK&fygVdawmf jrefrmjyef? {uuedygwf? tp&moCFmw0*f? yXrokwf? 'kwd,okwf ESm-12

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

251

b0iftMunfoufoufudk rsufarSmuf jyKxm;Ekdifjcif;jzpfonf/ xdkYaMumifh usrf;


a&;om;xm;aom usifhpOfwdkYonf bk&m;&Sif tvdkawmfus jzpfonfrSm xif&Sm;aeonf/
b0iftMunfrS cGmyHkOyrm
rdrdNcH0ef;twGif; trIdufrsm; pkyHkrD;dIU&mwGif rD;<uif;rD;usefr&Sd&atmif a&yHk;ESihf
oJrsm;jzifh yufzsef;Nidrf;owf\/ a&udkvnf; tdkifxGef;aeatmif avmif;xm;onf/
xdkrD;owfaomolonf rD;<uif; rD;usefr&Sdawmhbl;[k ,lqvdkufNyD;vQif rD;owf&ef
taMumif;Nidrf;NyDjzpf qufowf&ef rvdkawmhojzifh jymyHkudk tmHkjyKapmifhIrIudk
pGefYvTwfvdkufonf/ xdkenf;wlpGm avmuDynwf tmHktrsKd;rsKd;udk onmay;rnfhpdwf
aemufwzef jyefjzpfp&mtaMumif;r&Sdawmhonfudk odvdkufonfESifhwNydKifwnf; csKyfqJudk
apmifhIrItvkyfudk pGefYvTwfvdkufonf/ xdktcg b0iftMunfudk tmHkjyKrI cGmvdkufNyD
jzpfonf/
b0iftMunfudk
IjrifEdkifNyDjzpfojzifh
usef'Gg&ig;aygufrS
tMunfig;pHkudkvnf; tmHkESifhwdkufqdkifqJ IjrifEkdifNyDjzpfonf/ qquokweft&
tMunfajcmufpHkudk IjrifEdkifNyDjzpfonf/
ighoQifom&dykMwm ]]oufom&modkYa&mufol oufom&modkY a&mufol}}[k
qdktyf\/ ighoQif? tb,frQjzifh oufom&mudk a&mufol jzpfygoenf;[k ar;\/
ighoQif? &[ef;onf awGUxdrI\ wnf&m ]z,we}wdkY\ jzpfaMumif;udkif;
csKyfjcif;udkif;
om,mzG,fudkif;
tjypfudkif;
xGufajrmuf&mudkif;
[kwfwdkif;rSefpGm od\? ighoQif rQjzifh oufom&modkY a&mufoljzpf\[k
rdefYqdk\/54

xdkYaMumihf
y&rwfkyfjzpfaom
b0iftMunfudk
IjrifEdkifojzihf
xdkb0iftMunfwGif usa&mufqJ "rmHkESihfwuG ,SOfzufkyfemrfwdkYudk IjrifEdkifNyD
jzpfonf/
i,fxdyfrSmyJxm;vnf;aumif;?
azmif;w,f
ydefw,f[l
rSwfjcif;jzifh
vnf;aumif;? a&SUpdwfudk aemufpdwfjzifh Ijcif;jzifhvnf;aumif;? tmemyge
jyif;jyif;jzpfap?
aysmhaysmhjzpfap
SLIdufjcif;jzifhvnf;aumif;?
cPduorm"djzifh
w&m;usifhvnf;aumif;? ok'0dyemenf;jzifh usifhvnf;aumif;? trsdK;rsdK;aom
enf;wdkYjzifh w&m;jy w&m;tm;xkwfaeMuonf/ tMunfajcmufpHk? 0dnmPfajcmufvHk;
rjrifao;u w&m;ppf w&m;rSef rjrifao;[l rSwf,lyg/
aps;Aef;Oyrm
b0if t Munf u d k cG m ( qV*F k a yu m ) (0g) b0if o uf o uf t wd k i f ;
vGwfvGwfxm;NyD; IMunfhjcif;oabmudk Oyrmjzifhjy&aomf aps;onfonf aps;0,folwdkY
aps;0,fEdkif&ef rdrd\ ypnf;rsm;udk rdrd\a&SU jzefYcif;vdkufNyD; rnfonfhaps;0,folu
rd r d a ps;Aef ; xJ r S yp n f ; wpf r sKd ; rsKd ; vm0,f r nf u d k apmif h M unfh a ejcif ; ES i h f w l o nf /
xdkOyrmtwdkif; b0iftMunfudk cGmNyD;ygu b0iftMunfodkY usa&mufvmrnfh
"r"mwfrsm;udk IaeEdkifonf/
54

oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? ZrKcg'uoH,kwf? tmoywokwf-318 ESm-445

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

252

pdwfcsKyfwkdif;edAmefr[kwf
,cka&;om;cJhNyD;aom pdw0dok'dwwd,qifhusifhpOf wwd,b0iform"dwGif
twdwf tem*wf ypKyeftmkH trsdK;rsKd;ESifhwuG ,SOfzuf onm paom pdwocFg&
tm;vkH;wkdYonf(8-9)em&DrQMumonfhwkdifatmif
wpfBudrfrQjyefay:vmjcif;r&SdyJcsKyfaeonf/ xdkodkY pdwocFg&rsm;ESifhtwl avmb?
a'go? arm[paom (1500)udavomwkdYyg csKyfNidrf;aeonf/ if;csKyfNidrf;jcif;onf
w'*F 0duretm;jzifh oDvcsKyf orm"dcsKyfyif jzpfonf/ tb,faMumifhqkdaomf
0dyem\tIcHjzpfaom (36)rsdK;aom y&rwfkyfemrfwkdY vkH;0 rjrif&ao;aomaMumifh
jzpfonf/ qifwlkd;rSm; jzpfwwfonf/
ynwftmHkESifh twdwftem*wf ESvHk;oGif;aompdwfonf jzpfwwfysufwwfaom
oabm&Sdonf/
xdkjzpfysufaeaompdwftm;vHk;ay:vmvQif
aemufpdwfjzifh
bmrSr&Sdbl;[l tvsifrjywf qufwdkufIaomtcg bmpdwfrS jzpfrvmawmhyJ
pdwocFg&rsm; w'*Ftm;jzifh csKyfoGm;onf/ xdkcsKyfrIudk edAmef[k tajzxkwf
w&m;jyw&m;usifhaeMuonf/ orx,medutm;jzifh yXrpsmef? 'kwd,psmef ponfh
psmeftqifhqifh wufyHkvnf;ryg? 0dyem,medutm;jzifh (36)rsdK;aom kyfemrfESifhwuG
vuPma&;oHk;yg;vnf;ryg? aomwmywdr*f ou'g*grdr*f ponfh r*fwufpOf
vnf;rygojzifh
bmrSr&Sd[l
IrIaMumifh
csKyfrIonf
edAmeftppfr[kwfyg/
opmav;yg;vnf; jyp&mr&Sd jzpfaeonf/ oabmudkod&ef jrwfpGmbk&m;&Sifonf
odkYa[mxm;onf/
igh o Qif bmrQr&Sd [l a om vG w f a jrmuf a ompd w f (ormywf ) [l o nf
tb,fenf;/ ighoQif omoemawmf &[ef;onf tcsif;t&m tm;vHk;tm;jzifh
0dnmPm,we psmef(tmkH)udk vGefajrmuf ]]bmrQr&Sd}}[k tmudnm,we
ormywf u d k jynfh p H k a p ae\/ igh o Qif aejcif ; ud k bmrQr&Sd [l a om
vGwfajrmufaompdwf (ormywf)[k qdk&\/55

csKyfjcif;onfedAmef rnf rrnfjyem


rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe csKyfjcif;onf edAmefrnfoavm}}[k
ar;avQmuf \ / rif ; jrwf csKyf j cif ; onf ed A m ef r nf \ [k (rd e f Y awmf r l \ )/
toQifbk&m;em*aoe tb,fodkYvQif csKyfjcif;onf edAmefygrnfonfenf;[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ykxkZOfr dkuftm;vHk;wdkY onf twGi f;tyjzpfaom
tm,wewdkY udk tvGe fE Spfoufukef\ ? tvGefp GJvrf;ajymqkduke f\? tqHk;wdkif
ouf0if wnfukef\? xdkykxkZOfrdkufwdkYonf xkdwPSma&t,Ofjzihf arsmygukef\?
y#doaEae&jcif; tdk&jcif; em&jcif; ao&jcif; ylaqG;&jcif; idka<u;&jcif;
ESvHk;romjcif; jyif ; pG m yif y ef ; jcif ; ab;wd k Y rS r vG w f u k e f ? qif ; &J t aygif ; rS
rvG w f u k e f [ k (bk&m;pum;ESihftnD) igqdk\/ rif;jrwf xdkrSjyefaomenf;tm;jzihf
tMum;tjrif&dSaom t&d,mwynfhonfum; twGif;tyjzpfaom tm,wewdkYudk
tvGefESpfoufrIr&dS?
tvGefpGJvrf;ajymqdkrIr&dS?
tqHk;wdkif
ouf0ifrwnf?
xkd(twGif;tyjzpfaom)
tm,wewkYdudk
rESpfoufaom
tvGefpGJvrf;
ajymqdkrIr&dSaom xkdt&d,mwynfhtm; wyfrufrI]wPSm}onf csKyf\? wyfrufrI
55

rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef? plV,ru0*f? r[ma0'vokwf-459 ESm-385

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

253

]wPSm}csKyfjcif;aMumihf
jyif;pGmpGJvrf;rI
]Oyg'gef}csKyf\?
jyif;pGmpGJvrf;rI
]Oyg'gef}csKyfjcif;aMumihf
b0csKyf\?
b0csKyfjcif;aMumihf
y#d o aE a ejcif ;
]Zmwd } csKyf \ ? y#d o aE a ejcif ; Zmwd c sKyf j cif ; aMumihf td k j cif; aojcif ; onf if ;
yl a qG ; jcif ;
id k a <u;jcif ;
qif ; &J j cif ;
ES v H k ; romjcif ;
jyif;pGmyifyef;jcif;wdkYonfif;
csKyfukef\?
odkYvQif
tvHk;pHkaom
xdkqif;&JtpkcsKyf\? rif;jrwf- odkYvQif csKyfjcif;onf edAmefrnf\[k
(rdefYawmfrl\)/56

txufyg eda&m"edAmeyOm
(u) ]]twGif;tyjzpfaom tm,wewkdYukd tvGefESpfoufrIr&Sd/ tqHk;wdkif ouf0ifrwnf/}}
( c ) ]]xkd(twGif;tyjzpfaom) tm,wewkYdudk rESpfoufaom tvGefpGJvrf; ajymqdkrIr&dSaom
xkdt&d,mwynfhtm; wyfrufrI]wPSm}onf csKyf\--y--]Zmwd}csKyf\}} [l yg&Sdonf/
txuf y g(u) ]]twG i f ; ty jzpf a om tm,we}} [k qd k x m;jcif ; ES ifh
tmoD0daomyrokwef
t&
&GmBuD;ajcmuf&Gm?
tdrfBuD;ajcmufvHk;
pm;p&m
]]tvGefESpfoufrIr&Sd?
bmrQr&Sd[laom
oabmESifh
wlnDaeonf/
xdkYaMumifh
tvGefpGJvrf;ajymqdkrIr&Sd}}
[k qdk&mvnf; ESpfoufp&m? pGJvrf;p&m r&Sdaom
qquy&rwfkyfemrfrsm;udk ydkif;jcm; odESifhaeNyD;jzpfonfudk owdjyK&rnf/
xkduJhokdY ykdif;jcm;jrifaom t&IPf raem0dnmPfonf twGif;tjyif tmkHwkdY
tay: wyfrufrIwPSmcsKyf\/ xkdwyfrufrIwPSmcsKyfjcif;aMumifh jyif;pGmpGJvrf;rI
Oyg'gef csKyf\/ xkdOyg'gefcsKyfjcif;aMumifY b0csKyff\/
txufyg &Sif;jycJhonfhtwkdif; w&m;usifhaoma,m*Donf twGif;tjyifjzpfaom
tm,wewkdYukd ydkif;jcm; rIjrif&ao;yJESifh wPSm rme 'd|djzifh udef;aeaom
pdwocFg&rsm;ukd tIPfjzifh Itm;oefpGm Iaomtcg csKyfoGm;onfrSm w'*F
0durecsKyfyifjzpfNyD; r*fcsKyf r[kwfojzifh xdkcsKyfrIukd oDvcsKyf orm"dcsKyfom
rSwf,l&rnf/ xkdoDvcsKyf orm"dcsKyfukdyif (8-9)em&DrQ razmufrjyef vkHNcHKpGm
a`ErysufyJ NrJrI&Sdr&Sdukdyif rSwfwrf;wifMunfhyg/
,ck a&;om;azmfjycJhaom wwd,b0ifusNyD; b0iftMunfoufoufudk
wnfaeqJpdwf (0g) a&muf&SdoGm;aompdwfonf
1/ wpfckwnf;aom b0iftMunfudkom tmHkjyKaejcif;
2/ aumif;pGm (udavom 0durey[meftm;jzifh csKyfjcif;) wnfaejcif;
3/ b0ifoufoufrQudkom ouf0if wnfaejcif;
4/ b0ifwnf;[laomtmHkrS ra&GUvsm;yJ wnfaejcif;
5/ b0ifrS rysHUvGifhyJ wnfaejcif;
6/ b0ifudktmHkjyKaom pdwf\ ra&GUvsm;jcif;
7/ orm"da`EESifh,SOfaompdwfonf b0ifwnf;[laom xdkorxtmHk wnfaejcif;
8/ pdwf arm[? tbdZm? a'grewdkY csKyfNidrf;aeojzifh ormorm"dESifh
jynfhpHkaejcif;

56

rdvdEyOmygVdawmf jrefrmjyef? edAme0*f? eda&m"edAmeyOm-8 ESm-77

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

254

9/ owdESifh {u*wmapwodufwdkY pdwfudk cdkifNrJpGm tkyfcsKyfxm;ojzifh orm"da`Ejzifh


jynfhpHkjcif;
10/ pdwftm;BuD;aom {u*wmapwoduf tkyfcsKyfxm;ojzifh orm"dAdkvfESifh
jynfhpHkjcif;
paom t*Fg&yfrsm;ESifh jynfhpHkoGm;onf/ xdkoabmonf atmufyga'oemjzifh
udkufnDoGm;onf/
pdwau*wm\oabm
xdktcg pdwf\wckwnf;aom tmkH&Sdonf\tjzpf ]pdwau*wm}
[lonf tb,foabmjzpfoenf;/ xdktcg tMuifpdwf\wnfrI ]pdwXdwd}?
aumif;pGmwnfrI ]oPdwd}? ouf0ifwnfrI ]t0|dwd}? ra&GU&Sm;rI ]t0dom[m&}?
rysH U vG i f h r I ]t0d a u y }? ra&G U &S m ;aom pd w f &Sd o l \ tjzpf (pd w f r a&G U &S m ;rI )
]t0dom[#rmeowm}? NidrfoufrI ]orx}? tpdk;w&wnfMunfrI ]orm"da`E}?
rwkefrvIyfwnfMunfrI
]orm"dAdkvf}?
aumif;pGmwnfMunfrI
]ormorm"d}
onf(&Sd\)/ xdktcg pdwf\wckwnf;aom tmkH&Sdonf\tjzpf ]pdwau*wm}
[lonf oabmjzpf\/

udavom&efolwdkY t<uif;rJh csKyfNidrf;rSomvQif cEmtpOf'kurS Nidrf;at;rnf[k


,HkMunfrIo'gjzifh
,if;wdkYudk
puefYrjcm;
awmfvSefumtEdkifwdkuf
udavomcsKyfNidrf;aom
b0iftMunfudk
cdkifcHhpGm
tkyfcsKyfxm;EdkifNyDjzpfonf/
xdkoabmudk jrwfpGmbk&m;&Sifonf atmufyga'oemtwdkif; a[mMum;xm;onf/
o'da`E\oabm
xdktcgtpdk;w&,HkMunfrI ]o'da`E} [lonf tb,foabmjzpfoenf;/
xd k t cg tMuif , H k M unf r I ]o' g }? ,H k M unf y H k t jcif ; t&m ]o' [ em}?
ouf0ifyHktjcif;t&m ]Mouyem}? tvGefMunfvifrI ]tbdyom'}? ,HkMunfrI
]o'g}? tpdk;w&,HkMunfrI ]o'da`E}? rwkefrvIyf,HkMunfrI ]o'gAdkvf}onf(&dS\)/
xdktcg tpdk;w&,HkMunfrI ]o'da`E}[lonf oabmjzpf\/

0dyem,medutm;jzifh usifhpOfwufonfjzpfap? orx,medutm;jzifh usifhpOf


wufonf
jzpfap
pdw0dok'd
(ac:)
ormorm"donf
ayghayghwefwef
vG,fvG,fululESifh a&muftyfonfh w&m;rsdK;r[kwfay/ wPSmudavomwdkYonf
oHo&mtprxifuwnf;u b0tpOf pGJNrJpGm pdwftpOfudk tkyfcsKyfvmcJhonf/
xdkwPSmudk pdwf ruyfNidatmif jyif;xefaom 0D&d,ZGJvHkYvwdkYjzifh puefYtcsdefrQyif
rtm;wrf; rem;wrf; rysif;r&d z,fxkwf&onf/ udavom rNidrf;rcsif; rdrd\
udavomrS vGwfvdkaomqE? cEm'ku\ qif;&Judk onf;cHrI? &J0HhrI? tHI;ray;vdkrI?
NrJNrHpGmtm;xkwfrI? vHkYvjyKrIudk rvTwfrI? atmifjrifonfhwdkifatmif tm;xkwfrIwdkYjzifh
usifhBuHvmcJh&onf/ w&m; tm;xkwfonf qdkonfrSm vG,fvG,fajym&aomfvnf;
vufawGUusifh&mwGif ajymjy&ef cufoavmuf eufeJonf/ wpfcsdefusifhvQif (910)em&Djzifh
(24)em&DywfvnfvSnfhum
tm;xkwfEdkifNyD;
usifhpOfrSefrSvnf;
atmifjrifEdkifonf/ xdk0D&d,wnf;[laom tm;pdkufvHkYvjyKrIudk jrwfpGmbk&m;&Sifonf
atmufyga'oemawmftwdkif; a[mMum;xm;onf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

255

0D&d,da`E\oabm
xdktcg
tpdk;w&tm;xkwfrI
]0D&d,da`E}
[lonftb,foabmjzpfoenf;/ xdktcg pdwfrSDaom tMuifvHkYvtm;xkwfrI
]0D&d,m&r}? ysif;&djcif;rSxGufajrmufrI ]edur}? tqifhqifhwdk;wuftm;xkwfrI
]y&ur}?
txufodkYwuf
BudK;yrf;rI
(jrifhonfxufjrifhatmiftxufa&mufatmifBudK;yrf;rI) ]O,smr}? vHkYvpdkufrI ]0g,mr}? qif;&Judkonf;cHrI
]Om[}? tjyif;txefBudK;pm;rI ]OamVD}? cdkifNrJrI ]xmr}? aqmifxm;rI ]"dwd}?
ravsmhaomtm;xkwfrI &Sdol\tjzpf ]todxdv y&urwm}? rcstyfaom
tvdkqE&Sdol\tjzpf ]tedudwqEwm}? rcstyfaom wm0ef &Sd o l \ tjzpf
]ted ud w " k & wm}?
wm0ef u d k a umif ; pG m xrf ; aqmif r I
]"k&or*g[}?
&J0Hhol(&J&ifhol)wdkY\ tvkyf[laom &J&ifhrI ]0D&d,}? tpdk;w& tm;xkwfrI
]0D&d,da`E}? rwkefrvIyftm;xkwfrI ]0D&d,Adkvf}? aumif;pGmtm;xkwfrI ]orm0g,mr}
onf(&Sd\)/ xdktcg tpdk;w&tm;xkwfrI ]0D&d,da`E} [laom oabmjzpf\/

txufyga'oem ]]ysif;&djcif;rSxGufajrmufrI}}[k yg&Sdonf/ &d,mykxfudk


rjyifyJ tcsdefMumjrifhpGm w&m;rusifhcsifbl;qdkonfrSm ysif;&daejcif; (0g) 0D&d,tm;
rpdkufxkwfjcif; jzpfonf/ tqifhqifh wdk;wufatmif tm;rxkwfcsifjcif; jzpfonf/
ysif;&dzG,f[k
pGJ,lxm;aomtvkyfukd
vkyf&jcif;onf
qif;&Jonf/
qif;&Judk
onf;rcHEdkifrI? tjyif;txef tm;rxkwfvdkrI? wm0efudk pGefYvTwfrI? tHI;ay;rIwdkYonf
0D&d,tm;enf;jcif;jzpfonf/ 0D&d,tm; r&Sdojzifh w&m;usifhcsdef wpfem&D owfrSwf
&d,mykxf wyg;anmif; wyg;ajymif; usifh&rnf[k TefMum;a[majym aeMujcif;
jzpfonf/
rSwfcsuf/
/,cktcg
w&m;tm;xkwfMuaom
a,m*DwdkYESifh
tcsdKUw&m;jyq&mwdkYonf ESpfem&DrQavmufaom tcsdefudkyif tm;rpdkufEdkifonfhtjyif
MumMumxdkifwm w&m; r[kwfbl;[l vnf;aumif;? cEmudk temcHusifhzdkY
rvdkbl;[lvnf;aumif;?
xdkifrS
w&m;r[kwfbl;[lvnf;aumif;?
twudvrxmEka,m*tusifh[lvnf;aumif; qHk;jzwf ajymqdkaeMuonfrSm tvGefrS
rSm;,Gif;aeMuonf/
txufygbk&m;a[m
a'oemawmfESifh
tvGefrS
qefYusifaeMuonf/
ormorm"djzifh jynfhpHkrSomvQif qqukyfemrfwdkYudk IjrifEdkifrnf jzpfonf/
xdkYaMumifh pdwf udavomwdkY puefYydkif;rQaomtcsdefyif uyfcGifhr&atmif owd
tvsifrjywf xm;ae&\/ qkwfepfrI? tm;avQmhrIrsm; rxm;yJ tyfzsm;ay: rkefnif;aph
wifae&bdouJhodkY tvGefvnf; El;nHhonf/ tenf;i,frQyif qEapmjcif;? arS;ajrmjcif;
r&Sdatmifudkvnf; owdxm;ae&onf/ xdkowdxm;rI\ *kPfowdonf atmufyg
a'oemawmftwdkif; jynfhpHkae\/
owda`E\oabm
xdktcg tpdk;w&atmufarhr I ]owda`E} [lonf tb,foabm
jzpfoenf;/ xdktcg tMuifatmufarhrI ]owd}? tpOfatmufarhrI ]tEkwd}?
wzefatmufarhrI ]y#dwd}? owd[laom atmufarhyHk tjcif;t&m ]o&Pwm}?
aqmifyHk tjcif;t&m ]"m&Pwm}? ray:aom tjcif;t&m (tmkH pl;pdkufrI)
]tydvmyewm}? rarhavsmhrI ]torKoewm}? owd[laom tpdk;w&atmufarhrI

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

256

]owda`E}? rwkefrvIyfatmufarhrI ]owdAdkvf}? aumif;pGmatmufarhrI ]ormowd}


onf(&Sd\)/ xdktcg tpdk;w& atmufarhrI ]owda`E} [lonf oabmjzpf\/

txufyg owd 0D&d,wdkY\ NyD;jynfhpHkjcif; taxmuftyHhaMumifh rdrdtvdkjzifh


rpGefYvTwfoa&GU pdwfonf b0iftMunf tmHkay: a&GUvsm;jcif; r&Sdawmhay/ tvdkvdk
azmufjyefysufpD;jcif; r&Sdawmhay/ xdkorm"dudk ormorm"d[k ac:onf/ xdkorm"donf
atmufygbk&m;&Sif a[mxm;aom a'oemawmfESifh udkufnDaeNyDjzpfonf/
orm"da`E\oabm
xdktcg tpdk;w&wnfMunfr I ]orm"da`E} [lonf tb,foabm
jzpfoenf;/ xdktcg pdwf\tMuifwnfrI? aumif;pGmwnfrI? ouf0ifwnfrI?
ra&GU&Sm;rI? rysHUvGifhrI? ra&GU&Sm;aom pdwf&Sdol\tjzpf (pdwfra&GU&Sm;rI)? NidrfoufrI?
tpdk;w& wnfMunfr I ]orm"da`E}? rwke fr vIy f wnfMunfr I ]orm"dAdkvf}?
aumif;pGmwnfMunfrI ]ormorm"d}onf (&Sd\)/ xdktcg tpdk;w&wnfMunfrI
]orm"da`E} [lonf oabmjzpf\/57

tmoD0daomyrokwefjzifh EdIif;,SOfjcif;
wwd,ydkif;usihfpOf\ oabmudk tmoD0daomyrokwefESihf EdIif;,SOf
oHk;oyfMunfhaomf 'kwd,tBudrf b0ifusNyD;aemuf wwd,tBudrf b0ifusonftxd
usihfpOfydkif;rSm vlowform;ig;a,mufvufrSvGwf eED&m* (ac:) vl,Hkvlowform;
&efrS tNyD;wkdif vGwfajrmufatmif qufajy;aeaomtydkif;ESihf wlonf/ xdkodkY
ajy;&mwGif woHo&mvHk;u uyfNidvmcJhonfh eED&m* (ac:) wPSmtEko,onf
pdwf uyfygvmcJhonf/ xdkwPSmonf pdwfjzpfwdkif; uyfNidNyD;om; jzpfaeonf/
xdkYaMumihf xdkeED&m*wPSmrS vGwfatmif owdonf tenf;i,frQavmufyif
vpfcGihfr&atmif
em;cGifhr&Sdatmif
xm;ae&onf/
wwd,tBudrfajrmuf
b0ifusoGm;aomtcg
xdkeED&m*pdwfESihf,SOfaom
aZmEkcsKyfoGm;onf/
b0iftMunfudk
rsufarSmufjyKrI
pGefYcGmvdkufEdkifjcif;onf
eED&m*
(ac:)
vl,Hkvlowform;&efrS tNyD;wkdif vGwfajrmufaom e,fajrodkY a&muf&SdoGm;jcif;
jzpfonf/
w&m;&Smonfhtvkyf
NyD;qHk;oGm;NyDjzpfonf
(avmuDr*f)/
avmuDumrynwftmHk t0dZmrmeynwfESihf avmuDy&rwf tmHk 0dZmrmeynwf
(tedp 'ku tew kyfemrf paom onmay;rI) tm;vHk;ESihf,SOfonfh
onmay;aompdwf orm"dtcdkuf vHk;0csKyfNidrf;oGm;onf/ t&yfoabmjzifh ajym&vQif
pdwftm;vHk; csKyfoGm;onf[k ynwf&rnf/ pdwfjzpfay:rvm ysufp&mvnf;r&Sdyg/
pdwfjzpfysufqHk;oGm;onf/ if;pdwfrsm; csKyfqHk;jcif;onf orm"dcsKyf[kac:onf/ r*fcsKyf
r[kwfyg/ Munfaeaom b0ifpdwfonfvnf; edAmefudk tmHkjyKjcif;r[kwfyg/
txufyg ynwftmHkrsm; csKyfNidrf;aeaom b0ifpdwfoufoufudk tmHkjyKaeaom
pdwfonf zdkvfpdwfr[kwfyg/ b0iftMunfudk odumrQ IumrQom&Sdaom orm"djzifh
wnfaejcif; jzpfonf/
57

"ro*FPDygVdawmf? pdwKyg'u@ pdwf apwodufydkif; umrm0p&ukodkvf-10-15 ESm-31

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

257

yxrb0ifusrIonf wnfNidrfpGm jzpfNyD;aemuf xdkb0ifxuf ydk El;nHhaom


b0if o nf xyf q if h usoG m ;jcif ; ud k 'k w d , tBud r f b0if u sjcif ; [k ac:onf /
'kwd,b0ifonf wnfNidrf&mrS tvGefYtvGef El;nHhaomb0ifonf xyfqifhusjyefonf/
if;udkwwd,tBudrf b0ifusonf[k ac:onf/ wqifhNyD; wqifh tukodkvfpdwfaZm
tvsifrsm; tMurf; tvwf tEktm;jzifh csKyfNidrf;rI vuPmwdkYyifjzpfonf/
pdw0dok'dusifhpOf wwd,qifhorm"dtcdkuf y,fcGmEdkifrIrsm;
(1) avmuDumrynwftmHkrsm; csKyfonf/
(2) avmuDynwftmHkjyKrnfhpdwfrsm; csKyfonf/
(3) (1500) udavomrsm; csKyfonf/

1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/

8/

pdw0dok'dusihfpOfwwd,qifh orm"dtcdkufwGif IjrifEdkifonfh tIcHtmHkrsm;


yHkpH(1) jzifh udkufndyg/
b0iftMunfodkY ypKyefusa&mufqJ tmHkajcmufrsKd;rS wpfrsKd;rsKd; usa&mufvQif
usa&mufaom qdkif&m"rmHkESihf t[dwfraem0dnmPf (kyfemrfwpfpHk)udk ydkif;jcm;
IjrifEdkifonf/ (yHkpH-1? tydkif;-C twGif;tay:"mwf)
b0iftMunfoufoufudkyif odoabm"mwfESifh rodoabm"mwf ESpfrsKd;udk
ydkif;jcm; IjrifEdkifjcif; (yHkpH-1? tydkif;-C twGif;tcH"mwf)
y'Gg&wdkYwGif ypKyefwdkufqdkifqJ jzpfay:vmonfh kyfemrfwpfpHkudk IjrifEdkifonf/
(Oyrm-puKyom'wGif lygHk wdkufqdkifu puKyom'udkrSDjzpfaom xdklygHkESifh
puK0dnmPf) (yHkpH-1? tydkif;-c twGif;tcH"mwf)
if;puKyom'ponfh
'Gg&ig;ckrS
b0iftMunfudk
vQyfpD;vufbdouJhodkY
ajy;wdkufaom
z(5)rsKd;udk
IjrifEdkifonf/
(yHkpH-1?
tydkif;-*
twGif;twdkuf"mwf)
b0iftMunfudk
xdkz(5)rsKd;wdkY
wpfrsKd;rsKd;wdkufNyD;wdkif;
yom'(5)ckwdkY
jzpfay:aom kyfemrftpHkESifh xyfwlnDpGm b0iftMunf kyfemrfwpfpHkjzpfay:rIudk
IjrifEdkifonf/ (yHkpH-1? tydkif;-C twGif;tay:"mwf)
xdkb0iftMunf kyfemrfwpfpHk ay:NyD;wdkif; qdkif&myom'odkY jyefTwfaom
raemorudk IjrifEdkifonf/ (yHkpH-1? tydkif;-* twGif;twdkuf"mwf)
zwpfckjzpfNyD;wdkif;
o[dwfraem0dnmPfjzpfay:aom
a0'em(cHpm;rIemrf)
oabm oufoufudk IjrifEdkifjcif;? (yHkpH-1? tydkif;-i twGif;tay:"mwf)
a&SUo[dwf raem0dnmPfpdwfudk aemufo[dwfraem0dnmPfuIjrifjcif; (pdwf
pdwfcsif; jyefIjcif;)
txufyg kyfemrfjzpfpOfwdkY\ obm0udk obm0twdkif; ]kyfemrfyJ} ]zyJ}
]a0'emyJ}
ponfjzifh onmay; vnf;aumif;? ]tedpyJ} ]'kuyJ} ]tewyJ}
ponfjzifh onmay;vdku ay; vnf;aumif; (wwd,b0iform"djzifh)
IjrifEdkifjcif;/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

258

9/ b0ifxifaom (0g) jzpfay:aom "rmHkkyfudkyif (32)aum|motrIefpk


ESvHk;oGif; IjrifEdkifjcif;
10/xdkb0ifxifaom kyftmHkudkyif a,musfm;yJ rdef;ryJ opfyifyJ ponfjzifh
onmay;vdku ay;Edkifjcif;? onmray;vdku ray;yJ aeEdkifjcif;/
11/w&m;tm;xkwfpOftcsdef em&DESihf ywfouf aMumifhMurI? NiD;aiGUrI? ysHUvGifhrI
ponfwdkY tvdkvdkyif jzpfay:rvmjcif;/
12/xdkjycJhNyD;
ocFwkyfemrf(ocFg&)wdkY\
tjcif;t&m(0dum&)?
oabmobm0(vuPm) wd k Y E S i f h ynwf o abmw&m;wd k Y u d k &d , myk x f
a&G ; cs,f p &mrvd k y J
rnf o nfh
&d,mykxfrqdk
rnfonfhae&mrqdk
rnfonfhtcsdefrqdk
(um;pD;&if;?
xrif;pm;&if;?
wpfa,mufESifhwpfa,muf
pum;ajymqdk&if;? udpBuD;i,fjyKvkyf&if; ponf) rdrd\ oabmtavsmuf (0g)
qEtavsmuf ESvHk;oGif; IjrifEdkifjcif; tusKd;w&m;wdkYudk &&Sdygonf/
w&m;wnf;[laom tIcH y&rwfkyfemrfwdkYudk awGUcsifjrifcsif tprSp &SmcJh&
usihfcJh&onf/ ,ckawGUjrifNyDjzpf w&m;&Smonfhudp r&Sdawmhyg/ awGUaomw&m;rsm;udk
vuPma&;oHk;yg; wifI wPSm rme 'd|dpGJrsm; tjrpfygjyKwfatmif yGm;&efom
vdkawmhonf/ tu,f y&rwftmHkudk ESvHk;roGif;yJ avmuDumrynwftmHkudk
tmHkjyKu jrif Mum; eH pm; xd od wdkYtay: w&m;tm;rxkwfaom
omrefvlom;wdkY twdkif;yif odjrifygonf/
txufyg pdwfpifMu,frIonf tmoD0daomyrokweft& (1)a>rBuD;av;aumif?
(2)vlowform;ig;a,muf?
(3)eED&m*
[laom
ab;&efoHk;rsKd;rS
vGwfNyD;
&GmBuD;ajcmuf&Gm? tdrfBuD;ajcmufvHk;? "m;jyBuD;ajcmufa,mufESihfwlonfh tMunfajcmufpHk?
0dnmPfajcmufvHk;?
tmHkajcmufyg;udk
awGUjrifa&muf&SdoGm;NyDjzpfonf/
qquokwefESihfvnf; qufpyfrdoGm;NyD jzpfonf/ xdkokwefrS tMunfajcmufpHk?
0dnmPfajcmufrsKd;?
tmHkajcmufyg;?
zajcmufrsKd;?
a0'emajcmufrsKd;?
wPSmajcmufrsKd;wdkYonf yHkpH(1) tydkif;(*)rS tydkif;(i)txdjzpfonf/ jrpfjyifus,f\
av;yHkwpfyHk jzpfaom 'd|mEko, y,fcef; jzpfonfh aomwmywdr*f ul;ajrmufrnfh
tydkif;wGif
'd|d0dok'drS
P'e0dok'dtqifhtxd
usihfpOfwuf&ef
pwif
*
IrSwf&awmhrnf jzpfonf/

,ckazmfjycJhonfr Sm 0dy em,medutm;jzihf pdw0 dok'dodkY wufyHk udk,fawGU usifhpOfudk


tqifhoHk;qifhjzifh
wifjyxm;jcif;jzpfonf/
xdkenf;twdkif;
rdrd\
wynfhw&m;a,m*Dtaygif;wkdYudkvnf;
TefMum;jyo&m
aygufajrmufatmifjrifrI
&SdMuonf/
xdkYaMumifhyif
rdrdxH
vufawGUusus
vma&muf
tm;rxkwfEdkifonfh
a,m*DwdkYtm;
udk,fwdkifawGU&Sdcsuf usifhpOftao;pdwfudk apwem a&SUxm; wifjyxm;jcif; jzpfygonf/ rnfodkYyif
tao;pdwf wifjyxm;onf[k qdkapumrl vufawGUusifhaom a,m*DwdkY\ o'g qE pdkuf
yg&rDwdkY\ tEkt&ifh uGmjcm;rIaMumifh tcuftcJ awGUjrif&rnfrSm rvGJay/ xdkYaMumifh
wifjyxm;&mwGif
jynfhpHkNyD[lum;
rqdkom/
q&mESihfwynfh
teD;uyf
vufawGU
TefMum;cH,lusifhoHk;rSomvQif cufcJrIrsm;udk enf;onfxufenf;atmif usihfBuH ausmfjzwfEdkifrnf
jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

259

Oayum{u*wmorm"d (0g) ormorm"d (0g) tedrdwapawm0drkwdorm"dESihf


jynhfpHkaom
pdwf\
pifMu,frIoabmudk
atmufygtwdkif;
bk&m;&Sif
a[mMum;xm;onf/
(a0VK&d,aMumifrsuf&GJ&wem)udk rsufpdtjrif&aom a,musfm;onf vuf
wifxm; (odkY) qifjcif&m\-]] (a0VK&d,aMumifrsuf&GJ&wem)onf tvGefawmufy\? trsKd;rSef\?
&Sp fajrmifh& dS\ ? aumif;pGmjyKjyifNyD; jzpf\ ? t&nfaumif;\? txl;Munfvif\ ?
aemufusLjcif;uif;\? (aoG;jcif;? azmufjcif; paom) tjcif;t&mtm;vHk;ESihf
jynfhpHk\? xkd (a0VK&d,aMumifrsuf&GJ&wem) ndKaomcsnfudk wyfxm;\
[laomf vnf;aumif; 0gaomcsnfudk wyfxm;\[laomf vnf;aumif;
eDaomcsnfudk
wyfxm;\
[laomfvnf;aumif;
jzLaomcsnfudk
wyfxm;\ [laomf vnf;aumif; 0gazsmhaomcsnfudk wyfxm;\[laomf
vnf;aumif;}} qifjcif&m\/
rif;BuD; twl odkY wnfMunfaom pdwfonf pifMu,fvwfaomf
jzLpifvwfaomf
npfaMu;
r&Sdvwfaomf
npfnL;jcif;
uif;vwfaomf
El;nHhvwfaomf jyKjcif;iSm oifhavsmfvwfaomf wnfwHhvwfaomf rwkefvIyfjcif;odkY
a&mufvwfaomf
&[ef;onf
(0dyem)
PftjriftvdkYiSm
pdwfudka&S;IydkYaqmif\? a&S;ITwfap\/58

udavomESihfwuG eD0&Ppaom tukodkvfrsm;ESihf xkdtmHkwdkYudk ynwfaom


onmrsm; csKyfNidrf;aeaom pifMu,fonhfhpdwfonf Ijrifvdkaom y&rwfkyfemrfwdkYudk
jrifEdkifNyDjzpfonf/

3?4/ pdw0dok'dusifhpOfoHk;qifhtay: NcHKiHkoHk;oyfcsuf


b0ifoHk;qifhusrIESifh jrifuGif;oHk;rsKd;
Oyrm/ /tdrfwpftdrfwGif tdyfcef;wHcg;wpfck? tdrfrBuD;wHcg;wpfck? NcH0ef;wHcg;wpfck[l

wHcg;oHk;ck &SdonfqdkygpdkY/ tdrf&Sifonf tdyfcef;xJwGif &Sdaeaomtcg tdyfcef;xJwGif


xm;&Sdonfh twGif;ypnf; rsm;udk awGUjrifEdkifNyD; xdktcsdefwGif tdyfcef;jyify
tdrfrBuD;xJ
&Sdaom
ypnf;rsm;ESifh
tdrf\jyify
NcH0ef;twGif;&Sd
t&m0wKwdkYudkvnf;aumif;? NcH0ef;jyify&Sd A[d'tmHkaygif;pHkwdkYudk vnf;aumif;
rjrifEdkifyg/
tdyfcef;twGif;rS tdrfrBuD;xJodkY xGufvdkaomf tdyfcef;wHcg;udk zGifhxGufum
xdktdyfcef; wHcg;udk jyefydwfcJhonf/ xdktcg tdrfrBuD;twGif;&Sd ypnf;rsm;udk jrif&NyD;
tdyfcef;xJrS twGif;ypnf; rsm;ESifh tdrf\jyifyNcH0ef;xJrS t&m0wKrsm;udkvnf;aumif;?
NcH0if;jyifyrS A[d'tmHkaygif;pHkwdkYudk vnf;aumif; rjrifEdkifyg/
NcH0ef;xJodkY qif;aomtcg tdrfrBuD;wHcg;udk zGifhxGufNyD;vQif xdkwHcg;rBuD;udk
jyefydwfcJhonf/ NcH0ef;xJa&mufaeonfhtcg tdrf\jyifyNcH0ef;xJ&Sd t&m0wKwdkYudkjrif&NyD;
tdrfrBuD;xJ&Sd ypnf;rsm;ESifh tdyfcef;xJ&Sd twGif;ypnf;rsm;udkvnf;aumif; A[d'tmHk
aygif;pHkwdkYudkvnf;aumif; rjrifEkdifyg/
58

oDvuE0*fygVdawmf jrefrmjyef? omrnzvokwf 0dyemPf-235 ESm-85

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

260

rdrdNcH\jyifyodkY xGufaomtcg NcH0ef;wHcg;udk zGifhxGufNyD; xdkNcH0ef;wHcg;udk


jyefydwf&onf/ xdktcg NcH\jyify&Sd tmHkwdkYudk jrif&awGU&NyD; rdrdNcHtwGif; tdrftwGif;
tdyfcef;twGif;&Sd ypnf;0wKwdkYudk rjrif&awmhyg/
tu,f xdktdrf&Sifonf rdrdaetdrfodkY jyefvmaomtcg yxrNcH0ef;wHcg;udk
zG i f h 0if NyD ; xd k NcH 0 ef ; wH c g;ud k jyef y d w f v d k u f \ / NcH 0 ef ; twG i f ; a&muf &Sd a omtcg
NcH0ef;twGif;&Sd
t&m0wKwdkYudk
awGUjrif&NyD;
NcH0ef;jyifyrS
tmHkaygif;pHkwdkYudk
rjrif&awmhyg/ tdrfrBuD;twGif;&Sd ypnf;rsm;ESifh tdyfcef;twGif;&Sd ypnf;rsm;udkvnf;
rjrifawGUEdkifao;yg/
NcH0ef;twGif;rSwzef
tdrfrBuD;twGif;odkY
0ifvdkufvQif
tdrfrBuD;wHcg;udkzGifh0ifNyD;
xdkwHcg;udk
jyefydwfcJhonf/
xdktcg
tdrfrBuD;twGif;&Sdaom ypnf;rsm;udk jrif&NyD; NcH0ef;twGif;&Sd ypnf;rsm;udk
vnf;aumif;? tdyfcef;wGif;&Sd ypnf;rsm;udkvnf;aumif;? NcH\jyify&Sd tmHkaygif;pHkwdkYudk
vnf;aumif; rjrifawGU&awmhyg/
tdrfrBuD;twGif;rS tdyfcef;twGif;odkY xyfqifh0ifa&mufaomtcg tdyfcef;wHcg;udk
zGifh0ifNyD; xdktdyfcef;wHcg;udk jyefydwfcJh\/ xdktcg tdyfcef;twGif;rS ypnf;rsm;udk
jrifawGU&NyD; tdrfrBuD;twGif;? tdrf\NcHtwGif;? NcH0ef;\jyifywdkY&Sd t&m0wK
ypnf;tmHkwdkY tm;vHk;udk rjrif&awmhyg/
xdkOyrm\oabmudk ,ckusihfpOfESihf EdIif;,SOfMunfhaomf-1/wwd,tBudrfusaomb0ifESifh
tdyfcef;wHcg;ydwfjcif;
wl\/
(wHcg;[lonf
e,fjcm;jcif; oabmESihf 0ifxGuf&m jzpfonf/) tdyfcef;twGif;&Sd ypnf;rsm;onf
y&rwftIcH qqukyfemrftmHkwdkYESihf wl\/
2/'kwd,tBudrfusaomb0if (umronmESifh,SOfaom pdwfwdkYcsKyfrI)\ oabmonf
tdrfrBuD;wHcg; ydwfjcif;ESifhwl\/ tdyfcef;\jyify tdrfrBuD;\twGif;&Sd ypnf;rsm;ESihf
uvmyfrIeftpkwdkY wlukef\/
3/yxrtBudrfusaom
b0if\oabmonf
NcH0ef;wHcg;ydwfjcif;ESifhwl\/
NcH0ef;twGif;&Sd t&m0wK ypnf;rsm;ESihfwlonfh ESvHk;oGif;rItvdkuf (1)32-aum|mo?
(2)"mwfav;yg;? (3)azmufjyefrI raemor
a0'emwdkY wlukef\/
NcH0ef;tjyifzuf&Sd tmHktrsKd;rsKd;ESihf avmuDumrynwftmHk trsKd;rsKd;wdkY wlukef\/
4/tdrf&SifESifh a,m*D\tIPf o[dwfraem0dnmPf wl\/
txufyg oabmudk oHk;oyfMunfhaomtcg tIcHtmHkjzpfaom kyfemrfwdkYudk
awGUcsifwdkif; awGUr&? Icsifwdkif; Ir&ay/ b0ifjcm;rItvdkuf tIcHkyfemrfwdkYvnf;
awGU&SdrI jcm;em;aeonf/ y&rwfkyfemrfudk Irnfh tIPfonf pifMu,frItvdkuf
uGmjcm;aeonf/ tu,f wwd,b0ifusNyD;onfh yk*dKvfonf b0ifoHk;csufvHk;
r0ifpm;vQif (0g) pdw0dok'dorm"dudk raqmufwnfyJ yuwdtwdkif;aevQif
y&rwfkyfemrf trsKd;rsKd; rjrif&ay/ NcH0ef;tjyifa&mufaom oabmESihf wlaeonf/
rnfonfhyk*dKvfrqdk rnfonfhenf;jzifh w&m;&Smonfjzpfap? "rwnf;[laom
tMunfajcmufpHk &Sdonfcsif;vnf; wlMu\/ xdktMunfajcmufpHk usa&mufaom
tmHk a jcmuf y g;csif ; vnf ; wl M u\/ 0d n mPf a jcmuf v H k ; csif ; vnf ; wl M u\/ z
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

261

ajcmufrsKd;vnf; wlMu\/ a0'emajcmufrsKd;vnf; wlMu\/ wPSmajcmufrsKd;vnf;


wlMu\/ xdkYaMumihf xdkkyfemrfwdkYudk IjrifvQifvnf; twlwlyif jrifMu&rnf/
[dkwpfrsKd;?
'DwpfzHk
awGUjrifonf
[l
r&Sd&yg/
y&rwfkyfemrfwdkYonf
tvGefpifMu,faom tmHk jzpfonf/ xdktmHkudk jrifaomorm"duvnf; tvGef
pifMu,faeonf/ udk,fwdkif xdk;xGif;odaom kyfemrfrsm; jzpfonf/ at;aewm?
Munfaewm?
w&dyf&dyf
jzpfaewm?
vif;aewm?
vpfaewm?
ajrmaewm?
bmrSef;rodbl;qdkwm? q&mwyfay;rS Pf&w,f qdkwm? 0dyemrSmr&Sdyg/
w&m;usihfaoma,m*DwdkY txl;owdjyKyg/

b0ifoHk;rsKd;? &efoloHk;rsKd;? ynwfzHk;rIoHk;rsKd;


b0ifoHk;rsKd;ESifh tjrifoHk;rsKd;\oabmudk tdrf&SifESihf tdrfOyrmtwdkif; jycJhNyD/
wzef
xdkOyrmudkyif
taMumif;cH
b0ifoHk;csuful;&ef
eD0&Pw&m;rsm;
y,f&Sm;cJhyHkoabmudk Oyrm xyfaqmifrnf/ tu,f xdktdrf&Sif\ tdyfcef;xJ
jynfwefonfh
ywjrm;&wem
&SdNyD;
xdktdrf\jyify
vnf;aumif;?
NcH0ef;twGif;vnf;aumif;? tdrfxJvnf;aumif; tapmifhrsm; oHk;xyfcsxm;onf
qdkygpdkY/
xdkywjrm;udk vdkcsifaom "m;jyonf yxrtBudrf NcHwHcg;tjyif&Sdaom
tapmifhrsm;udk
wdkufcdkufowfjzwf
NcHwHcg;udk
zGifh&onf/
NcHtwGif;odkY
a&mufaomtcg NcHwHcg;udk jyefydwf NcHtwGif;&Sd tapmifhrsm;udk 'kwd,tBudrf
wdkufcdkufowfjzwfNyD;vQif
tdrfrBuD;wHcg;udkzGifh
tdrfrBuD;
twGif;odkY0ifum
xdktdrfrBuD;wHcg;udk
jyefydwfvdkufonf/
tdrfrBuD;twGif;odkY
a&mufaomtcg
tdrfrBuD;twGif; apmifhMuyfaeaom tapmifhrsm;udk wwd,tBudrf wdkufcdkufowfjzwf
tdyfcef;wHcg;udk
zGifhNyD;vQif
tdyfcef;twGif;odkY
0ifum
if;tdyfcef;wHcg;udk
jyefydwfvdkufonf/ tdyfcef;twGif;&Sd tdrf&Sifudk pwkwtBudrf owfjzwfNyD;
ywjrm;BuD;udk &,lEkdifawmhonf/
Oyrm NcH0ef;jyify&Sd tapmifhrsm;onf avmuDumrynwf tmHktrsKd;rsKd;
a>rBuD;av;aumif\ tqdyfwdkYESifhwl\/ NcH0ef;twGif;&Sd&efolwdkYonf eD0&Pw&m;ig;yg;
ESihfwl\/ tdrfrBuD;twGif;&Sd &efolwdkYonf eED&m*ESihfwl\/ tdyfcef;wGif;&Sd tdrf&Sifonf
t0dZmEko,ESifhwl\/ olcdk;"m;jyonf r*if(8)yg;wnf;[laom tIPfpdwfESihfwl\/
xdkOyrmOyar,swGif NcH0ef;jyify&Sd &efolwdkYudk wdkufcdkufowfjzwfjcif;onf
yxrb0ifrusrD
tIPfudk
aESmifh,Sufaom
udavomwdkYudk
wdkufcdkufowfjzwfjcif;ESifh wl\/ NcH0ef;wHcg;zGifh NcH0ef;xJ 0ifvdkufjcif;onff
yxrb0ifusrIESifhwl\/
tdrf0ef;twGif;&Sd &efolwdkYudk wdkufcdkufowfjzwfjcif;onf 'kwd,b0ifrusrD
tIPfudk aESmifh,Sufaom udavomwdkYudk wdkufcdkufowfjzwfjcif;ESifhwl\/ tdrfrBuD;
wHcg;zGifh tdrftwGif; 0ifa&mufjcif;onf 'kwd,b0ifusrIESifhwl\/
tdrfrBuD;twGif;
&efolwdkYudk
wdkufcdkufowfjzwfjcif;onf
wwd,b0ifrusrD
tIPfudk
aESmihf,SufaomudavomwdkYudk
wdkufcdkuf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

262

owfjzwfjcif;ESifhwl\/ tdyfcef;wHcg; zGifh tdyfcef;twGif; 0ifvdkufjcif;onf


wwd,b0ifusrIESifhwl\/
tdyfcef;twGif;&Sd
tdrf&Sifudk
wdkufcdkufowfjzwfvdkufjcif;onf
b0iftMunfudk
cGmvdkufjcif;ESihfwl\/
ywjrm;&wemudk
ydkifqdkif&jcif;onf
tIcH(36)rsKd;aom
kyfemrfwdkYudk
IjrifEkdifjcif;ESifhwl\/
0dyemPf\ tmHkjzpfaom y&rwf kyfemrfwdkYonf tvGef El;nHhodrfarGUNyD;
tvGefvnf; jzpfjrefysufjrefonf/ xdkoabmw&m;udk Ijrifrnfh tIPfpdwf
arm[zHk;jcif;? ynwfudk t&SdxifpGJ,ljcif;? avmb a'gowdkYaMumifh pdwftvsifonf
Murf;wrf;aejcif;? ypKyeftmHktay: wnfNidrfrIr&SdyJ tarSmifzHk; cHxm;&jcif;?
ysHUvGifhjcif;
ponf
taMumif;cHw&m;rsm;&SdaevQif
b,fvdkenf;ESifhrQ
txufazmfjyygtIcH(36)rsKd;aom y&rwfkyfemrfwdkYudk rIEkdif rjrifawGUEkdifyg/
uJhodkYaomtm;jzihf
w&m;I&mwGif
w&m;wnf;[laom
kyfemrf[k
ajymyifajymaomfvnf; txifkyfemrfESihf tjrifkyfemrf uG m jcm;onf u d k owd j yK&rnf /
pu e f Y yd k i f ; twG i f ;
yp K y e f
tmHk w d k u f q d k i f r I a Mumihf
jzpfay:vmonfh
y&rwfkyfemrfwdkYudk IjrifEkdifrS trSefjzpfonf/
usihfpOfwwd,ydkif; usaomb0ifudk wwd,b0if
usih f p Of w wd , qif h \ pd w f p if M u,f r I u d k wwd , tqif h pd w 0d o k 'd [l
ynwfygonf/
0dyem,meduusihfpOf\ oabmonf 'kua0'emrS pdwf 'd|d
a'gowdkY uyfa&mufatmif qufpyfwwfaom wPSmudk wdkufdkufI w'*F
0duretm;jzihf
odrf;qnf;Edkifaom
orm"da`EodkY
a&mufaomtcg
pdwfpifMu,foGm;onf/
pdw0dok'd(ac:)ormorm"dodkY qdkufa&mufatmif tm;xkwf&rnfh orx,medu
usihfpOfvrf;onf wpfaMumif;wnf;&SdouJhodkY 0dyem,meduusihfpOftm;jzifhvnf;
wpfaMumif;wnf;om &Sdonf/ usrf; a&;cJhaom trSwfpOf(1) tajccHtmemyge
ur|mef;onf
w'*Fy[meftm;jzihf
wPSmudk
y,fcGmjcif;?
tmemygeabmifcsdefusihfpOfonf wPSmudk wdkufdkufrIyJ pdwfudk wPSmESihf
tNydKifvk,l avmb? a'go? arm[wdkYudk w'*F 0dure y,fcGmaomusihfpOf?
trSwfpOf(456)usihfpOfwdkYonf
wPSmudk
wdkufdkufI
pdwfudk
'd|dESihfa'gowdkYudkqufpyfwwfaom
wPSmudk
orkap'y[meftm;jzihf
tNyD;owfy,fowfaom usihfpOf[l pdw0dok'd usihfpOfyxrqifh NyD;qHk;NyDjzpfonf/
xdkwPSmESihf a'gre pdwfaZmwdkY Nidrf;usoGm;ojzihf yxrtBudrf b0ifwif;&mrS
Nidrf;usoGm;onf/
pd w 0d o k 'd 'k wd , qif h o nf twd wf tem*wf yp K y ef tmHk j yKaompd wf ?
eD0 &Pw&m;ESih f ,S Ofa ompdw f ? ynwfr sKd;pHk tmHkj yK onmay;aompd wf ? tmHk
wyfrufaom avmbpdwf? awGa0rI arm[ESihf,SOfaom pdwfwkdY\ csKyfrI owdNrJ&ef
tm;xkwfaom
usihfpOfydkif;jzpfonf/
xdktukodkvf
aZmtvsifrsm;?
'kwd,tBudrfcsKyfojzihf
xdkaZmpdwfwdkYaMumihf
b0ifwif;rI
'kwd,tBudrf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

263

Nidrf;usoGm;onf/
xkdYaMumihf
txufyg
udavomrsm;
pdwf
w'*F
0durecsKyfNidrf;ojzihf pdwfpifMu,foGm;onf/
pdw0dok'dusihfpOf wwd,qifhonf El;nHhodrfarGUaom txufyg udavomrsm;
tenf;i,frvHkNcHKojzihf
xdkjyefay:vmaom
udavomtEkpm;rsm;udk
vHk;0rvGwfawmhonfh owdjzihf cdkifcdkifNrJNrJ tkyfcsKyfxm;Edkifaom a`EodkYa&mufatmif
usihfaomtqifh
jzpfonf/
owda`E
xdkufoGm;aomtcg
txufyg
udavomESihf,SOfaom aZmpdwftEkrsm; csKyfNidrf;oGm;ojzihf El;nHhaom b0ifonf
xyf Nidrf;oGm;onf/ pdwf eD0&Pw&m;ESihf wuG avmb? a'go? arm[ ynwfudk
onmay;aompdwftm;vHk; vHk;0pifMu,foGm;um pdw0dok'dESifh jynfhpHkoGm;onf/
,if;pdwfonf orm"da`Exdkufaompdwf wenf;tm;jzifh qdkaomf ormorm"dESifh
jynfhpHkaompdwf[k ac:onf/ xdkpdwfjzifh pifMu,faom y&rwfkyfemrfwdkYudk
IjrifEdkifNyDjzpf 0dyem qufvuf IyGm;EdkifNyDjzpfonf/ tcef;(4) tIPfydkif;udk
qufvufavhvmyg/

www

aomwmywdr*fIzG,f

d
tcef;(4)
tIPfwdkY\ oabmobm0
4?1/ 'd|d0dok'd=txl;pifMu,faomtjrif
emrlyy&dap'Pf=y&rwfkyfemrfudk cGJjcm;odaomPf
tcef; ormorm"d(pdw0dok'd)odkY qdkufa&mufNyD; pdwfpifMu,fNyD;aom
yk*dKvfwdkY\ tIcHy&rwfkyfemrfwdkYudk txl;pifMu,faomtjrif ('d|d0dok'd)jzifh
trSef Ijrif&aom tawGUtBuHK cHpm;rIrsm;udk a&;om;wifjyoGm;rnf jzpfonf/
ae&m 'd | d 0 d o k 'd u d k ES p f y d k i f ; cGJ wif j y&rnf jzpfo nf / tb,f a Mumif h q d k a omf
wpf y d k i f ; rS m wk P 0d y em (tm;enf ; aom0d y em) ES i f h usef w pf y d k i f ; rS m
Av00d y em (tm;BuD;aom0dyem) [l tawGUtBuHK IjrifEkdifrI ESpfrsdK;
&SdaomaMumifh jzpfonf/ uJhodkY uGmjcm;&jcif;rSm orm"d (odkY) pdwfpifMu,frI
tEkt&ifh uGmjcm;jcif;aMumifh jzpfonf/ xdkYaMumifh Av00dyemudk IjrifEdkifaom
pdw0dok'djzifh jynfhpHkonfh tIPf\ tjrifudk a&S;OD;pGmwifjyrnfjzpfonf/
wpfzufpmrsufESmyg yHkpH\ jzpfpOftquftpyfESifh obm0wdkYudk tcef;(1)
a&;cJhNyD ; jzpf o nf / yk x k Z Of o nf arm[zH k ; xm;ojzif h trS e f &Sd a eaom twG i f ; cEm
obm0wdkYudk rodyJ txifrSm;NyD; rdrd\cEmtjyifudk tmHkjyKonfhoabmudk yHkpH(2u)jzifh &Sif;jyNyD;jzpfonf/ ,ckyHkpH(2-c)onf pdw0dok'd (0g) ormorm"dodkY
a&muf&SdNyD;aom a,m*D\ IjrifcHpm;&yHk jzpfonf/

tIPfwdkY\ oabmobm0

aomwmywdr*fIzG,f

265

t&SifpEdrm(atmifvH)

266

ormorm"d 0ifpm;yHk
pdw0dok'dusihfpOf
atmifjrifNyD;aom
OD;olawmfonf
&d,mykxfudk
jyifqifNyD;aom tcg rdrd&&Sdaomorm"dodkYa&muf&Sd&ef avmuDynwfESifh,SOfaeaom
pdwf\ csKyfrIudk tmHkjyKum owdwnfvdkufonf/ xdktcg tjyifavmuudk
tmHkjyKaeaom
pdwfaZmtvsif
w'*FcsKyfNidrf;ojzifh
xdkaZmaMumifh
wif;aeaomb0ifNidrf;usoGm;onf
(yxrb0iform"d)/
xdkb0ifNidrf;jcif;aMumifh
xdkifaeaomu&ZcEmudk,fESifhpdwf qufpyfrIjywfawmufoGm;onf/ u&ZcEmudk,ftm;
wG,fqufxdef;odrf;apmifha&Smuf
xm;aom
pd w f a Zmyg
wNydK if w nf ;
csKyf Nid r f ; oG m ;onf / xd k t cg OD ; ol a wmf o nf "mwfav;yg;azmufjyefrI &Sdaeaomfvnf;
pdwfqif;&Jjcif; r&Sdawmhyg/ w&m;xdkifaeaom u&ZcE m ud k , f v nf ; yuwd
vIyf&Sm;jcif;
r&Sdawmh yg/
(10)em&Dr Q
Mumaomfv nf;
cEmud k, fo nf
ausmufqpfky fyrm yuwd wnfNidrfaeonf/
qufvuf
owdonf
pdwftm;vHk;wdkY\
csKyfqJ
wnfNrJ
qufwnfxm;vdkufonf/
xdktcg
'kwd,tBudrf
b0ifNidrf;usjyefonf/
MumMumrxdkifvdkaompdwf? ysif;&daompdwf? NidrfNidrfraecsifyJ [kdawG;'DawG; tmHkESihf
arsmaecsifaompdwf? tusOf;tMuyf cH&onf[l ESvHk;oGif;rSm;NyD; vGwfvGwfvyfvyf
vIyf&Sm;aecsifaompdwf?
idkufjrnf;csifaompdwf
paom
tukodkvfpdwfwdkY\
aZmt[kefaMumifh tenf;i,fwif;aeaomb0ifonf Nidrf;usoGm;onf/ 'kwd,tBudrf
b0if xyfqifhusNyD;aemuf pdwfonf owdESifh,SOfvsuf rvIyfr,Suf wnfaeonff/
xdktcg OD;olawmfonf rdrd\u&ZcEmudk,ftm; Pfjzifh tmkHjyK Munfh&m
oP m ef t m;jzif h rod a wmhy g/ taMumif ; rS m xd k ' k w d , b0if o rm"d o nf ynwf u d k
odrf;qnf;xm;aomaMumifh jzpfonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf avmuDpdwfwdkY\ rjzpfrI
(0g) csKyfrIudk tmHkjyKaejcif;aMumifhjzpfonf/
qufvuf csKyfrI tmHkjyKaeaomowdudk apmifha&SmufaeonfhpdwfaZmtEktm;
xyfqifh pGefYvTwfvdkufojzifh xdkaZmaMumifh tenf;i,f wif;rmaeaom b0ifonf
wwd,tBudrf Nidrf;usoGm;jyefonf/ xdkpdwfonf b0ifwnf;[laom pdwftMunf"mwf
ay:odkY tvdkvdk wnfoGm;onf/ owdESihf,SOfaompdwfonf a&GUvsm;rI r&Sdawmhyg/
tb,fhaMumifhqdkaomf tarSmifusapwwfonfh arm[apwodufonf pdwf ,SOfwGJrI
jywfawmufoGm;jcif;aMumifh jzpfonf/ xdkwwd,b0ifusNyD; a&muf&Sdaom orm"donf
tbdZm a'greESihf arm[rS cdkifNrJpGm vGwfajrmufaeaomorm"da`EESifh jynfpkHonhf
or m orm"d jzpf o nf / tmHk a jcmuf y g;ES i f h xd k t mHk w d k Y ud k trnf a y;aom
ynwf r sm; csKyfNidrf;rIvnf; cdkifNrJaeonf/ avmuDynwfrS vGefajrmufNyD;jzpfojzifh
avmuDy&rwf
jzpfaom
re"mwfukd
ydkif;jcm;jrifNyDjzpfonf/
xdkform"dodkY
a&mufaomtcg aZmtEkrsm; tm;vHk; csKyfNidrf;oGm;ojzifh rSdwfxm;aomrsufvHk;
tenf;i,f tvdkdvdk yGifhoGm;onf/ rsufawmifcwfjcif; r&Sdawmhyg/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

267

qqukyfemrfwdkYudk vufawGUydkif;jcm;Ijrif&yHk
OD;olawmfonf wwd,b0iform"dwGif
pifMu,faom tIPfjzifh
wnfaepOf om;jzpfol armifvSonf OD;olawmfa&SUodkY a&mufvmonf qdkygpdkY/
OD;olawmfonf jyifyarmifvSudk tmHkjyKaomtcg rdrd\cEmjyify&Sd armifvSxHodkY
pdwfTwf r&awmhyJ rdrd\ puKtMunfudkom tmHkjyKom &awmhonf/ ,cifu
jrifp&mtqif;ESifhawGUwdkif; cEmjyify&Sd tmHkoYdka&mufatmif rdrdpdwf Twfaeonf[kom
em;vnfpGJ,lcJhonf/ ,cktcg xdkodkYr[kwfyJ pdwfonf rdrd\'Gg&tjyifbufudk
rxGufEdkif? rTwfEdkifaMumif; oHo,&Sif;pGm odjrifvm&ojzifh OD;olawmf tHhMordonf/
rnfonhftcgurS rawGUrjrifzl; cJhaom tawGUtjrifxl;udk ,cktcg odjrif&avNyD/
avmu
vlrsdK;tm;jzifhvnf;aumif;?
bmompum;tm;jzifhvnf;aumif;?
,HkMunfudk;uG,frItm;jzifhvnf;aumif;
trsdK;rsdK;
uGJjym;aeMuaomfvnf;
tjrifrSm;ESifh tjrifrSef ESpfrsdK;om &Sdonfudk odvm&onf/ ]]pdwfonf
jyifytmHkudk
tmHkjyKjrifonf}}[k
rSwf,lcJhjcif;onf
tjrifrSm;jzpfonf/
jyifytmHkuom puKtMunfudk vmwdkufNyD; xdkpuKtMunfay:aom lygHkudkom
pdwfu tmHkjyKonfudk odjrifjcif;onf tjrifrSefjzpfonf/ trSefIjrif&onfrSm
puKtMunf"mwf onf igvnf;r[kwf? olvnf;r[kwf? toufvdyfjym[lvnf;r&Sd?
zefwD;olvnf;r&SdyJ
usa&mufvmaom
tqif;tmHkudk
vufcHazmfjyrI
oabmaqmifumrQyif jzpfonf/ xd k p u K tMunf t m; l y gHk u dk vuf r cH & ef
wm;qD ; vnf ; r&?
l y gHk u d k
vuf c H & ef
wdkufwGef;p&mvnf;
rvdkyJ
yuwdtqif;udk vufcHwwfaom oabmoufoufrQyif &Sd o nf udk OD ; ol a wmf
Pf j zihf oHk ; oyf rd a vonf * ( tI c H = pu K tMunf ? tIPf=aemufpdwfr*f)
(lyy&dap'Pf? um,mEkyemowdy|mef)/
odkY puKtMunfudk ydkif;jcm;jrifjcif;onf ow0gwdkYtaejzifh tvGefrS
odjrifEdkif cJaom t&myif jzpfonf/ qufvuf OD;olawmfonf puKyom'&Sd
lygHk\ t&Sdoabm aqmif r I u d k I a evd k u f \ / xd k l y gHk o nf jyif y armif v S E S i f h
wxyf w nf ; wl a eaom tqif ; k y f w &m;jzpf o nf / rS e f x J ay:aeaom
rd r d y H k & d y f u d k rd r d j yef I E k d i f b d o uJ h o d k Y rdrdpuKtMunf ay:aeaom xdklygHkudk
ydkif;jcm;IjrifEdkifjcif;
jzpfonf/
tIPf\
xufjrufrIaMumifh
oef;OD;acgif;yrmPrQ&Sdaom
puKtMunfESifhwuG
if;rSDaeaom
lygHkudkyg
jrifEdkifavNyD/
xdklygHkonf
igr[kwf?
ig\twvnf;r[kwf?
zefwD;olr&Sd?
toufvdyfjymvnf;r&Sdonfh oabmudkvnf; ydkif;jcm; IjrifEdkifNyDjzpfonf/ (tIcH-lygHk?
tIPf-aemufpdwfr*f) (lyy&dap'Pf? um,mEkyemowdy|mef)
rdrdt&ifu ]]jyifytmHkudktmHkjyKjrifonf}}[k rSwf,lcJhonfrSm r[kwfrrSefyJ
]]jyify tmHkuom puKtMunfudk vmwdkufNyD; xdkpuKtMunfay:aom lygHkudkom
*

puKtMunfoufoufudk oD;oefYIr&yg/ lygHkudktaMumif;cH puKtMunf\oabmudk


IjrifoHk;oyfjcif; jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

268

tIIPf o[dwfpdwfutmHkjyKonf}} qdkonfh trSefw&m;udk odvm&onf/


tjrifrSm;ESifh tjrifrSef ,ckrS cGJjcm;od&NyDjzpfonf/ tvGefrS odEdkifcJavpG/
jrwfpGmbk&m;ESifh
oHCmawmfwdkY\
aus;Zl;aMumifhom
,ckvdk
trSm;trSef
cGJjcm;Edkifjcif;jzpfonf/ woHo&mvHk; tjrifrSm; vmrIudk ,ckrS od&awmhonf/
w&m;&Smjyefaomfvnf; emMum;odkyfemrf? zwfodrSwfod kyfemrf? rSef;qkyfemrfrsm;udk
[kwfavNyD?
rSefavNyD[k
,lqcJhum
wHvQyfudka&xifonfh
ozG,f
,HkMunfcJhonfrsm;udk ,ckrS aemifw&rdawmhonf/
uJhodkY lygHkESifh puKtMunfwdkY\ obm0vuPmukd tuJcwf IaepOf
aemufxyf tHhMozG,f awGUjrif&rIrSm lygHkESifh wom;wnf; wxyfwnf;
woabmwnf; uJhodkY udef;aeNyD; lygHkESifh rwlnDbJ jrifrIoabmaqmifaeonfh
pdwfwpfrsdK;udkvnf;
Ijrif&jyefonf
(tIcH-a&SUpuK0dnmPfpdwf?
tIPfaemufo[dwfraem0dnmPfr*fpdwf)
(pdwmEkyemowdy|mef)/
xdkjrifpdwf
(puK0dnmPf)onf cEm\jyify&Sd armifvSudk tmHkrjyKyJ puKyom' udef;aeaom
lygHkudkom
tvdkvdk
tmHkjyKaeonfhoabmudkvnf;
Pfjzifh
uJGjym;pGm
Ijrifae&onf/ xdkjrifpdwfESifh lygHkonf wom;wnf;uJhodkY aqmifae aomfvnf;
*kPfowdcsif; rwlnDyJ wpfrsdK;onf rodoabm aqmif aemufwpfrsdK;onf
odoabmaqmifrI &Sdonfudk Pfjzifh cGJjcm;IjrifEdkifaeonf/ xdkjrifpdwf ig[laom
oabmr&Sd? igjrifonf[laom oabmr&Sd? ighom;yJ armifvSyJ[k trnfay;jcif;r&Sd?
aumif;w,f qdk;w,f[k a0zefjcif;vnf;r&Sd? toufvdyfjym &Sdonf[lvnf; rawGU?
yk*dKvfow0g[k pGJp&mvnf; rjrifyJ odumrQoufoufom &Sdonfudk Pfjzifh
ydkif;jcm; jrif&avNyD/ rdrd,cifu jrifpdwfudk ighpdwf? igjrifaewm[k ,lqcJhonfrSm
r[kwfaMumif;? jrifpdwfonf jrifp&m&Sdwmudk jrifodaeonfrSm olUtvkyf olvkyfaejcif;
jzpfaMumif; ,ckrS od&avNyD/ xdktcg OD;olawmfonf jrifpdwftay: w'*FIqJtcdkuf
oHo,uif;pGm 'd|dtpGJjyKwfae\ (emry&dap'Pf? pdwmEkyemowdy|mef)/
xd k k y f " mwf ? emrf " mwf E S p f y g; wnf &Sd a eonfh oabmud k yd k i f ; jcm;I v suf
igr[k w f a Mumif ; tew 0 d y emPf Iy G m ;\ ( emrl y y&d a p ' P f ) / Oyrmjzif h
qef;ppfMunfhrdonf/ oefY&Sif;aoma&xJ tnpftaMu;uif;aom qm;aysmf0ifonfhtcg
tjrif t m;jzif h a&ES i f h q m; cGJ j cm;r&Edk i f a tmif wnf &Sd a eonf / xd k q m;a&ud k
vQmay:wifMunfhaomtcg qm;\oabmudk vnf;aumif;? a&\oabmudkvnf;aumif;
uGJuGJjym;jym; ydkif;jcm;odjrif&bdouJhodkY kyfESifhemrfudk cGJjcm;IjrifEdkifaeonf/
OD;olawmfonf rdrd\ puK'Gg&&Sd lygHkkyfw&m;ESifh jrifpdwfemrfw&m;wdkYudk
cGJjcm;Iae&mrS aemufxyfxl;jcm;rI oabmwpfckudk Ijrif&jyefonf/ xdkoabmonf
puK'Gg&rS
pwifjzpfay:vmNyD;
vQyfpD;vufbdouJhodkYaqmifonfh
"mwfwpfrsdK;
(puKor)
jzpfonf/
xdk"mwfoabmudk
aocsmpGm
Ijrifaeaomtcg
xdkowdxl;onf
rdrd\
b0iftMunfokdY
a&S;Ivsuf
ajy;wdkufaeonfudk
Ijrif&jyefonf/ xdk"mwf zefwD;ol? apckdif;olr&Sdaomoabmudkvnf;aumif;?
yk*dKvfow0gr&SdrI
oabmudkvnf;aumif;?
toufvdyfjym[l
azmfjyrIr&SdrI
oabmudkvnf;aumif; OD;olawmf\Pf xif&Sm;pGm jrifaeonf (tIcH aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0
a&SUpuKor? tIPf
pdwmEkyemowdy|mef)/

aemufo[dwfraem0dnmPfr*fpdwf)

269

(emry&dap'Pf?

quf v uf I a omtcg xd k v Qyf p D ; "mwf y rm aqmif w wf o nfh o abmES i f h


b0iftMunfwdkYwdkufrIaMumifh
rdrd\b0iftMunf
jyifyarmifvS\
tqif;ESihfvnfaumiff;? puK'Gg&&dSlygkHESifhvnf;aumif; wxyfwnf;wlonfh yHk&dyfwpfck
ay:aeonfudk tHhMozG,f Ijrif&jyefonf/ xdkpdwftMunfxifaom yHk&dyfonf
armifvSESifhwlaom
ly"rmkH
jzpfaeonf/
xdkb0iftMunfoufoufudk
Ijrifaejcif;onf pufrzGifh&ao;aom wDADG zefom;jyifoufoufudk Munfhae&onfESifh
wlNyD; tqif; wdkufaomtcg b0iftMunf "rmkHkyfyHkrsm; ay:vmonfudk
Munfhae&onfrSm
pufzGifhNyD;aom
wDADGzefom;jyifwGif w&m;a[mq&mawmfykH
ay:vmonfudk Ijrifae&onfESifh wl\/ xdkb0iftMunf ly"rmkHay:rIudk
Munfh&onfrSmvnf; rSefxJay:aom rdrdyHk&dyfudk rdrd jyefjrifae& bdouJhodkY
xif&Sm;pGm
ydkif;jcm;jrifae&onf/
xdktcg
Pfjzifh
uJhodkY
quf
oHk;oyfqifjcifrdonf/
rd r d p d w f r pif M u,f r D u (0g) uJ h o d k Y or m orm"d r&&Sd r Du tqif ; ES i f h
awGUqHkonfhtcg xdktqif; (xdkvl)&Sd&m jyifyudk tmHkjyKcJhonfrSm rSm;cJhNyD/ ,cktcg
trSefw&m;udk awGU&Sd&NyD/ tqif;&Sd&modkY pdwfonf rTwf? rxGuf/ tqif;uom
cEmtwGif;odkY "roabmjzifhajymif;um "rmHktjzpf a&muf&Sdvmjcif; jzpfonfudk ,ckrS
odvm&onf/
xdktMunf"mwfonf
igzefwD;wmr[kwfonfhoabm
udkvnf;aumif;?
xdktMunfay:
rSDaeaom
"rmHkonfvnf;
igzefwD;wmr[kwfonfh
oabmudk
vnf;aumif;?
rjzpfay:atmif
trdefYay;wm;qD;Edkifolvnf; r&Sd? toufvdyfjymESifh yk*dKvfow0gvnf; r&Sd?
zefqif;olvnf;r&Sd? a,musfm; rdef;rvnf; r&SdyJ "rkyf"mwf oabmoufoufrQom
&Sdygvm;[k
Pf
jrifvmonf
(tIcH-"rmHk
tIPfaemuf o [d w f r aem0d n mPf r *f p d w f )
( l y y&d ap 'Pf ?
"r m Ek y emowd y |me f ) /
cEmonf ig\cEm[k pGJ,lcJhonfrSm tvGefrS rSm;avNyD/ trSefpifppfrSm kyf"mwf?
emrf"mwf? y&rwfoabmwdkY olUobm0olaqmifaejcif;rQomygvm;[k odvm&onf/
jrwfpGmbk&m;&Sifa[mMum;aom
wPSmaqmufonfhtdrf
qdkonfrSm
'gudk
qdkvdkwmygvm;[k ,ckrS oJoJuGJuGJ od&awmhonf/ tvGefrS odEdkifcJavpG/
wzef xdk"rkyf\oabmoufoufudk pl;prf;tuJcwfIMunfh&m xdk"rkyfESifhtwl
wxyfwnf; woabmwnf;uJhodkY &Sdaeaomfvnf; aocsmpGm pl;prf;oHk;oyfaomtcg
Pfjzifhom
cGJjcm;Ijrif&onhf
emrf"mwfwpfrsdK;udkvnf;
Ijrif&jyefonf/
xdkemrf"mwfonf
rodoabm
"rkyf"mwfESifh
wom;wnf;
wxyfwnf;uJhodkYaqmifaeaom
odoabm
t[dwfraem0dnmPf
jzpfonf/
xdkemrf"mwfonf
xdk"rmHktm;
trnfynwfay;jcif;r&Sd?
0rf;ajrmufjcif;
ESvHk;rom,mjcif;vnf;r&Sd?
qHk;jzwfoHk;oyfjcif;vnf;
r&Sd?
ukodkvfuH
tukodkvfuHvnf;
rjyKvkyf?
xdk"rmHkudk
igjrifaeonf[lvnf;r&Sd?
ig[kpGJvrf;rIvnf;r&Sd? odumrQoufoufom &SdonfhoabmwdkYudk ,ckrS Pf
oHo,&Sif;pGm odjrif&onf/ xdkt[dwfraem0dnmPfonf ly"rmHkudk vufcHodumrQ
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

oabmaqmifaeonfudkvnf;

Pf j zif h

a&S U t[d w f r aem0d n mPf p d w f ?


(emry&dap'Pf? pdwmEkyemowdy|mef)/

270

yd k i f ; jcm;jrif a e&onf

( tI cH tI Pf -aemufo[dwfraem0dnmPfr*fpdwf)

rSwfom;od? emMum;odESifh cEmtoduGmjcm;yHkudk ,ckrS cGJjcm;od&avNyD/


,cifu pdwf[lonf wpfrsdK;wnf;[k xifcJhonfrSm rSm;cJhavNyD/ puK'Gg&&Sdaom
kyfemrf\ oabmESifh raem'Gg&rSm&Sdaom kyfemrf\oabmwdkYudk tjyeftvSef
ppfaq;Munfhaomtcg
woabmwnf;uJhodkY&Sdaeonfudkvnf;
Pfjrifaeonf
(tIcH-a&SUt[dwfraem0dnmPf
pdwfESifh"rmkH?
tIPfaemufo[dwfraem0dnmPfr*fpdwf)
(emrlyy&dap'Pf?
"rmEkyemowdy|mef)/
xdkyHk&dyfESpfrsdK;ESifh cEmjyify&Sd armifvS\tqif;wkdYonf wxyfwnf; wlnDaeonfh
oabmudkvnf; Pfjzifh oHk;oyfMunfhae\/ ykxkZOfwdkYonf trSef&Sdonfudk
trSeftwdkif; rodrjrifMuay/ rdrdtaejzifh ig[k pGJxm;aompdwfonf tqif;ESifh
wdkufqdkifonfhtcg rdrd\ b0if&Sd ly"rmHkudkom trSeftmHkjyKaeygvsuf txifrSm;NyD;
cEmjyifyrS tmHkrsm;udk rdrdpdwfESifh qufqHaeonf[k xifjrifpGJvrf; aeMuonf/
cEmonf kyfemrf"r obm0oufoufrQygvm;? vl ewf jA[mqdkwm
trSefr&Sdygvm;? uHjyKorQ jyefvnf tusdK;ay;aeonfh 0dygufoufoufrQygvm;[k
PfrSm oHo,&Sif;pGm oHk;oyfqHk;jzwfrIrsm; jzpfay:vmonf/
b0if &Sd a om k y f e mrf w pf pHk u d k tuJ c wf I a epOf b0if r S pu K 'G g &od k Y
vQyfpD;vufonfhyrm xGufTwfaom oabmaqmifonfh "mwfwpfrsdK; (raemor)
udkvnf; Ijrif&jyefonf/ xdkodkY Ijcif;onf puK'Gg&ESifh raem'Gg&udk tmHkrjyKyJ
xdk'Gg&ESpfckwdkY\ qufpyfrIoabmudk Ijrifaejcif; jzpfaeonf/ xdkvQyfpD;"mwfyrm
aqmifaom "mwfwpfrsdK;onf tvGefrS jzpfrIysufrIjrefaeonf/ xdkoabmudk aocsmpGm
tuJcwfIMunfhaomtcg vQyfpD;vufonfhyrm tjyeftvSef wvSnfhpD jzpfay:aeonfh
"mwfESpfrsdK; jzpfaeonfudkvnf; Ijrif&jyefonf/ puK'Gg&rS jzpfay:onfh "mwfwpfrsdK;
(puKor)ESihf raem'Gg&rS jzpfay:onfh "mwfwpfrsdK;(raemor)wdkY wvSnfhpD
jzpfaeMuonf/*
xdk"mwfoabmwdkY
aqmifaerIonf
igvnf;r[kwf?
ig\twvnf;r[kwf?
igcdkif;apaejcif;aMumifh
jzpfay:aejcif;vnf;r[kwf?
zefqif;olvnf;r&Sd? wdkufwGef;olvnf; r&Sd? toufvdyfjymvnf;r&Sd ponfh
oabmwdkYudkvnf;
Pfjzifhjrifvsuf
oHk;oyfae\
(emry&dap'Pf?
pdwmEkyemowdy|mef)/
*

ymHkESifh raemorwdkY qufpyfrIoabmudk y|mef;a'oemawmf uJhodkY zGifhjyxm;onf/


]]ypKyefjzpfaom lygHk o'gHk *EmHk &omHk azm|AmHk edyEkyf "rmHkwdkYonf raemor
tm; tm&rP yka&Zmw twd t0d*w[laom yp,owdav;yg;wdkYjzifh aus;Zl;jyK\/}}
puKoronf raem"mwfudkyg tusdK;jyKyHkudk y|mef;a'oemawmf uJhodkY zGifhjyxm;onf/
]]puKor paom zig;yg;onf or#dpdKif;,SOfaom a0'emtm; teE& oreE&
Oyed, ewd 0d*w[l yp,owdig;yg;wdkYjzifh aus;Zl;jyK\/ puKor paom
zig;yg;onf oED&P w'gHk,SOfaoma0'emtm; Oyed,yp,owdjzifh aus;Zl;jyK\/}}
(tbd? |? 2/ 168.170/ rlv#D? 2/ 119.120/ tEk#D? 2/ 131.2)/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

271

xdkvQyfpD;"mwfyrm
aqmifaeaom
"mwfoabmwdkY
jzpfay:NyD;wdkif;
qufpyfjzpfay: vmrnfh oabmudk aocsmpGm Pfjzifh tuJcwfIae\/ tvGefrS
El;nHhodrfarGUpl;&Sonfh
orm"djzifh
tuJcwf
pHkprf;I&jcif;jzpfonf/
xdktcg
xdkvQyfpD;"mwfwdkY (puKorESifh raemor) b0ifodkY usa&muf NyD;wdkif; tmHkudk
cHpm;onfhoabmrQom aqmifaeaom "mwfowdwpfrsdK;(a0'emuEm)onf ,if;wdkY
ESifh,SOfzuftaejzifh ay:vmonfudk ydkif;jcm; Ijrif&jyefonf/ xdka0'emuEm\
oabmaqmifaerIonf
igvnf;r[kwf?
ig\twvnf;
r[k w f ?
igcd k i f ; apaejcif ; aMumif h
jzpf a y:aejcif ; vnf ; r[k w f ?
zef q if ; ol v nf ; r&Sd ?
wdkufwGef;olvnf;r&Sd?
toufvdyfjymvnf;r&Sdonfudkvnf;
Pfjzifhjrifvsuf
oHk;oyfae\
(emry&dap'Pf?
t[dwf^o[dwfraem0dnmPfESifh
,SOfzufa0'emEkyemowdy|mef)/

tIPfudk jyefvnfoHk;oyfjcif;
b0if&Sd kyfemrfoabmwdkYudk xif&Sm;oavmuf tuJcwf IMunfhNyD;aomtcg
xdktIcH
kyfemrfwdkYonf
yk*dKvfow0gr[kwf?
igr[kwfcJhvQif
rdrdtIPfonfvnf; igIaeonfqdkonfrSm rSefyghrnfvm;[k avhvmvdkaomqE
jzpfay:vmonf/ xdkYaMumifh xdkkyfemrfwdkY\ oabmudkIaom rdrdtIPfudkvnf;
ppfaq;oHk;oyfrdjyefonf/
puK'Gg&udk tmHkjyKvdkuf\/ xdkodkY tmHkjyKvdkufonfESifhwNydKifwnf; puK'Gg&&Sd
kyfemrfwdkYudk kyfemrfoabmawGygvm;[k ydkif;jcm;Iaom tIPfpdwf jzpfvmonf/
if ; a&SU tI Pf p d w f u d k v nf ; aemuf t I Pf p d w f j zif h xyf I v d k u f o nf / xd k t cg
a&SUtIPfpdwfcsKyfoGm;onf/ a&SUtIPfpdwf\ jzpfrIESifhcsKyfrIonf wNydKifwnf;uJhodkY
jzpfaeonfudkvnf; PfjzihfuGJjym;pGmIjrifae&onf (tIcH-a&SUo[dwfraem0dnmPfpdwf?
tIPf-aemufo[dwfraem0dnmPfr*fpdwf)/ xdkkyfemrf[kydkif;jcm;Iaom 0dZmrmeynwf
ESifh,SOfaom tIPfpdwf jzpfay:vmonfrSm igzefwD;jcif; r[kwfyJ tvdkvdk
jzpfay:vmjcif;ygvm;? xdktIPfpdwfonfvnf; igr[kwf? ig\twvnf;r[kwf?
yk*dKvfow0gvnf; r[kwfygvm;[l odkY qifjcifrd\/
xdka&SUtIPfpdwfESifhtwl ,SOfzufa0'emonf tmHkudk cHpm;aeonfhfoabm
udkvnf; aemuftIPfpdwfjzifh ydkif;jcm;Ijyefonf/ xdka0'emuEm\ rNrJrIudkvnf;
yd k i f ; jcm;I a eonf ( emry&d ap 'Pf ? a0'emEk y emowd y|mef ) / tmHk a jymif ; vQif
,SOfzufpdwfawG ajymif;jzpfay:ygvm;/ xdkajymif;jzpfvmaom tIPfpdwfonfvnf;
igarG;zGm;jcif;r[kwf? igzefwD;jcif;r[kwf? tjcm;olvnf;r[kwf? toufvdyfjymvnf;r&Sd?
NrJ r I v nf ; r&Sd ? tES p f v nf ; r&Sd ? zef q if ; ol v nf ; r&Sd ? ol U oabmol a qmif jzpf v mNyD ;
olUoabmolaqmifNyD; ysufoGm;ygvm;? xdktIPfpdwfudk ,cifu igw&m;IaewmyJ?
ighpdwfuw&m;IwmyJ[k pGJ,lcJhonfrSm tjrifrSm;cJhygvm;[k Pfjzifh oHk;oyfvsuf
Iae\/ (a&SUpdwfjzpfysuf? aemufpdwfr*f) (emry&dap'Pf? pdwmEkyem owdy|mef)
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

272

xdkYaemuf
puK'Gg&&Sd
lygHkudk
tmHkjyKvsuf
armifvSESifhwlaom
yHk&dyfygvm;[laom 0d Z m rmeynwf E S i f h , S O f a om tI Pf p d w f j zif h I v d k u f o nf /
xd k a &S U tI Pf p d w f u d k
aemuf t I Pf
pd w f j zif h
xyf I v d ku f a omtcg
xd k 0 d Z m rmeynwf E S i f h
,S O f a om
a&SUtIPfpdwf\
jzpfrIESifhcsKyfrIonf
wNydKifwnf;uJhodkY
jzpfaeonfudkvnf;
Pfjzihf
uGJjym;pGm
Ijrifae&onf
(a&SUpdwfjzpfysuf? aemufpdwfr*f)/ xdktIPfpdwfcsKyfrIudkvnf; aemuf t I Pf p d w f j zif h
xyf q if h I v d k u f j yef a omtcg aemuf t I Pf p d w f o nf b0iftMunfoufoufudk
rsufarSmufjyKNyD; jzpfoGm;NyD; b0iftMunf ynwfuif;pGm jrifjrifum&yfvsuf
wnfaeonf(a&SUpdwfjzpfysuf?
aemufpdwfr*f)/
xdktcg
OD;olawmfonf
rdrd\tIPfpdwf[k pGJ,lxm;aom o[dwfraem0dnmPf\ tvdkvdk jzpfay:vmrIESifh
tvd k v d k ysuf w wf o nfh oabmaqmif r I u d k v nf ; Pf j zif h oH k ; oyf I j rif a e\/
xdka&SUtIPfpdwfESifhtwl ,SOfzufa0'emudkvnf; aemuftIPfpdwfjzifh ydkif;jcm;
I j yef o nf / xd k a 0'emu E m \ rNrJ r I u d k v nf ; yd k i f ; jcm;I a eonf / ( emry&d ap 'Pf ?
a0'emEkyemowdy|mef)
aemuf w zef b0if t Munf u d k tmHk j yKvsuf jrif j rif u m &yf I a eaom
a&SUtIPfpdwf\ oabmudkvnf; aemuftIPfpdwfjzifh xyfqifh ydkif;jcm;Ijyef\/
xdka&SUtIPfpdwfESifhtwl ,SOfzufa0'emudkvnf; aemuftIPfpdwfjzifh ydkif;jcm;
Ijyefonf/ xdka0'emuEm\ rNrJrIudkvnf; ydkif;jcm;Iaeonf/ (emry&dap'Pf?
a0'emEkyemowdy|mef)
xdkYaemuf OD;olawmfonf uJhodkY qifjcifrd\/ xdka&SUtIPfpdwfonf
zef w D ; ol r &Sd ? igr&Sd ? ig\pd w f r [k w f ? ig\tw r [k w f ponfh 0d y emPf
jzpfay:vmonf/ rdrdw&m;usifhaeaom cEmtpkta0;ay: w&m;usifhaewmigyJ?
igh\0dyemPfyJ[k txifrSm;cJhorQ aemifwBuD;pGm &rdawmhonf/ ,ckawmh
w&m;Iwm
rnfolrSvnf;r[kwf?
tusdK;0dygufcEmxkyfBuD;ygvm;[k
oHk;oyfqHk;jzwfcsufrsm;
jzpfay:vmonf/
(IqJw'*F)
(emry&dap'Pf?
o[dwfraem0dnmPftcsif;csif; Iaom pdwmEkyemowdy|mef)
aemuf w zef pu K 'G g &&Sd k y f e mrf w d k Y ud k jrif j rif u m&yf v suf ( 'd a |'d | rwH )
oHk;oyfrIrjyKyJ IMunfhae\/ xdkodkY jrifjrifum&yfvsufodaeaom a&SUtIPfpdwfudk
aemuftIPfpdwfjzifh xyfqifh ydkif;jcm;Ivdkuf\/ xdkjrifjrifum&yfvsuf odaeaom
a&SUtIPfpdwf\ tvdkvdk jzpfrIoabmudkvnf;aumif;? ysufrIoabmudkvnf;aumif;
teD;uyf ydkif;jcm;Ijrifae\ (a&SUo[dwf raem0dnmPfpdwfjzpfysuf? aemufo[dwf
raem0dnmPfr*fpdwf) (emry&dap'Pf? pdwmEkyemowdy|mef)/ xdka&SUtIPfpdwf
ESifhtwl ,SOfzufa0'emudkvnf; aemuftIPfpdwfjzifh ydkif;jcm;Ijyefonf/ a0'em
emrf"mwfonf tmHk\&ooabmudk cHpm;umrQ aqmifaeonf/ xdka0'emuEm\
rNrJrIudkvnf; ydkif;jcm;Iaeonf/ (emry&dap'Pf? a0'emEkyemowdy|mef)
aemufwzef b0if wxyfwnf; wnfaeonfh rodoabmaqmifaom "rmHk
kyfw&m;ESifh odoabmaqmifaeonfh t[dwfraem0dnmPfudk tmHkjyK ydkif;jcm;Ivsuf
jrifjrifum
ododumrQ
tIPfjzifh
&yfMunfhvdkuf\/
xkdkyfemrfwdkYudk
jrifjrifumIaeaom tI Pf p d w f \ jzpf o abmud k vnf ; aumif ; ? ysuf o abmud k
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

273

vnf ; aumif ; aemuftIPfpdwfjzifh ydkif;jcm;Ijrif\ (a&SUpdwfjzpfysuf? aemufpdwfr*f)/


a&SUjrifjrifum
&yfIaeaom
tIPfpdwfonf
tvdkvdk
jzpfvmovdk
ysufoabmodkYvnf;
tvdkvdk
aqmifoGm;ygvm;[l
qifjcifoHk;oyfrd\/
xdka&SUtIPfpdwfESifh twl,SOfzuf a0'em udkvnf; aemuftIPfpdwfjzifh
ydkif;jcm;Ijyefonf/
xdka0'emuEm\
rNrJrIudkvnf;
ydkif;jcm;Iaeonf/
(emry&dap'Pf? a0'emEkyemowdy|mef)
aemufwzef ly"rmHkESifh jrifod t[dwfraem0dnmPfwdkYudk tmHkjyKvsuf
kyfemrfygvm; [laom 0dZmrmeynwfESifh,SOfaom tIPfpdwf? armifvSESifhwlaom
"rmHkkyfygvm;[laom 0dZmrmeynwfESifh,SOfaomtIPfpdwf? tewoabmygvm;?
tedpoabmygvm; [l onmay;aom tIPfpdwfwdkYudk aemuftIPfpdwfjzihf
xyfqifh xyfqifh Ivdkufonf (a&SUtIcH t[dwf0dnmPfpdwfjzpfysuf? aemuftIPf
o[dwf0dnmPfr*fpdwf)/ xdkonmay;aom a&SUtIPf o[dwfraem0dnmPfwdkYonf
vnf; zefwD;olr&Sd? igkyfemrfukd ydkif;jcm;Iaewmr[kwf? ig\0dyemPfr[kwf
paom
tew0dyemPfrsm;
jzpfay:vmonf
(IqJw'*F)/
xdka&SUtIPfpdwfwdkYESifhtwl
,SOfzufa0'emwdkYudkvnf;
aemuftIPfpdwfjzifh
ydkif;jcm;Ijyefonf/
xdka0'emuEmwdkY\
rNrJrIudkvnf;
ydkif;jcm;Iaeonf/
(emry&dap'Pf? a0'emEkyem owdy|mef)

avmuDumrynwfESvHk;oGif;pdwfudk IyHk
txufyg
kyfemrfjzpfpOfudk
taMumif;cH
OD;olawmfonf
ol\
b0iftMunf
xifaeaom
kyfemrfudk
tmHkjyKvsuf
t0dZmrmeynwf(avmuDumrynwf)tm;jzifh
ESvHk;oGif;vdkufonf/
xdktcg
OD;olawmfwGif ]]armifvSyJ? ighom;yJ}} ponfh yk*dKvf ow0gudk t&SdpGJaom?
udavomESifh,SOfaom pdwftpkwdkY tvdkvdk ajymif;vJjzpfay:vm\/ ,if;onf
avmuDumrynwfudk tmHkjyK onmay;jcif;udk taMumif;cH ry,f&ao;aom wPSm
rme 'd|d paom udavomoHa,mZOfwdkYjzifh ,SOfaom o[dwfraem0dnmPftpk
jzpfay:vmjcif;jzpfonf/
xdk"rmHkudk
cHpm;aoma0'emonfvnf;
wxyfwnf;
jzpfay:vm\/
xdk"rmHkESifh ,SOfzuf a0'emudk taMumif;cH xdkpdwfwGif om;i,f[ktjrifrSm;vsuf
cspfcifaom wPSmudef;vmonf (a0'em yp,m wPSm)/ om;i,ftay: om;[k
tjrifpGJ('d|Kyg'gef)?
ighom;[laompdwf
(tw0g'kyg'gef)?
cspfcifonfhpdwf
(umrkyg'gef)paom Oyg'gefw&m;rsm; udef;vmonf(wPSm yp,m Oyg'gef)/
xdkOyg'gefw&m;rsm;onf ypKyefwGif trSefr&SdyJ twdwftmHkay: Oyg'geftm;jzifh
pGJ,ljcif;aMumifh rdrd\b0if armifvS\ "rmHkay:jcif; jzpfonf/ xdkarmifvS\
"rmHkESifh,SOfzuf t[dwfraem0dnmPfESifh emrftpkwdkYonf b0jzpf\ (Oyg'ge yp,m
urb0)/ xdkOyg'gefESifhwuG jzpfay:vmaom aemufjzpf o[dwfraem0dnmPfpdwfonf
yp,m
Zmwd)/
if;b0Zmwdudkvnf;
aemuftIPf
Zmwdjzpf\
(b0
o[dwfraem0dnmPfpdwfjzifh ydkif;jcm; odjrifaeonf ("rmHkonf kyfw&m;?
"rmHkudkodaom a&SUt[dwf? o[dwfpdwfwdkYonf emrfw&m;)/ a&SUtIcHpdwfESihf twl
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

274

"rmHk\oabmudk
cHpm;wwfonfh
a0'emuEmudkvnf;
ydkif;jcm;Ijrifjyefonf
("rmHkonf kyfw&m;? "rmHkudk cHpm;rIa0'emonf emrfw&m;) (emrlyy&dap'Pf)/
a0'em\ oabmoufouftwdkif; Ivdkufaomtcg txufygudavomESifh ,SOfaom
pdwfrsm; csKyfoGm;onf(Z&m r&P)/ xdkpdwfrsm; csKyfrIudkvnf; aemuftIPfjzifh
ydkif;jcm;
Ivdkufaomtcg
udavomESihf,SOfaom
a&SUpdwfrsm;
csKyfrIudkvnf;
ydkif;jcm;od&jyefonf/
odkYtm;jzifh ypKyefb0 Oyg'gef b0 Zmwdaygif; ajrmufjrm;pGm jzpfvkduf
wnfvdkuf ysufvdkuf tpOf&Sdae\/ aemufqHk;pkwdcsdef Oyg'gef ry,fEIwfEdkifao;vQif
qufumqufum Oyg'gef b0 Zmwd---y---r&P tpOf jzpfaeOD;rnf[k OD;olawmf
oabmayguf qifjcifrd\/ uJhodkY b0 Zmwd r&Paygif; a&wGufr&atmif
cE m tpOf jzpf c J h rI t ay:vnf ; OD ; ol a wmf aemif w &vm\/ ]]od NyD jrwf p G m bk & m;
xm;awmfrlcJhaom r*if&Spfyg;"m;tm; rvTwfawmhyJ udavomudk owfawmhrnf}} [k
ydkifydkifEdkifEdkif qHk;jzwfcsuf csvdkufawmhonf/ xdkYaMumifh xdkr*if&Spfyg;ESifhwlaom "m;udk
o'g 0D&d, paom tm;ig;yg;ESifh qkyfudkifum udavom&efolwdkYtm; rvTwfwrf;
ckwfawmhrnf/
yk*dKvf ow0g[k t&SdpGJaompdwf\ jzpfrIESifhysufrIoabmudk aemuftIPf
o[dwfraem0dnmPfu ydkif;jcm; Iodonf (a&SUtIcHt[dwf^o[dwfpdwfjzpfysuf?
aemuftIPfo[dwfr*fpdwf)/ xdktcg a&SUtIPfpdwf\jzpfrIESifhcsKyfrIonfwNydKifwnf;
uJhodkY
jzpfaeonfudkvnf;
Pfjzihf
uGJjym;pGm
Ijrifae&onf/
(pdwmEkyemowdy|mef)
tIPfpdwfonf ynmjzifh r,SOfEdkifygu woHo&mvHk;u udef;vmaom
oHa,mZOfw&m;rsm;onf rdrdu rzefwD;yJESifh jzpfay:vmjcif;jzpfonfudkvnf; Pfjzihf
oHk;oyfae\/ uJhodkY w&m;rjrifrD ,cifu ynwfESifh,SOfaeaompdwfrsm; jzpfay:
vmaomtcg igajymaewmyJ? igqdkaewmyJ[k rSwf,lcJhjcif;onf rdrdtjrif rSm;aecJhjcif;
ygvm;[k OD;olawmf jyefvnfoHk;oyfrd\/ pdwfudk ynmESifhr,SOfEdkifcJhojzifh xdkpdwf
tjrifrSm;?
trSwfrSm;?
todrSm;?
t,lrSm;rsm;jzifh
zHk;tkyfaecJhjcif;jzpfonf[k
od&Sdvmonf/
qufvuf wPSm rme 'd|d paom udavomoHa,mZOfwdkYjzifh ,SOfaom
o[dwfraem0dnmPftpkudk ydkif;jcm;Ijrifaom a&SUyxrtIPfpdwfudk aemuf'kwd,
tIPfjzifh ydkif;jcm;Ijyefonf/ (a&SUpdwfjzpfysuf? aemufpdwfr*f)/ qufvuf 'kwd,
tIPfpdwfudk wwd,tIPfjzifh ydkif;jcm;Ionf/ xdkwwd,tIPfpdwfudkvnf;
pwkwtIPfpdwfjzifh xyfqifh Ivdkufjyefonf(a&SUpdwfjzpfysuf? aemufpdwfr*f)/ xdktcg
a&SUjzpfa&SUjzpf tIPfpdwfwdkY\ jzpfrIESifhcsKyfrIudk aemufjzpf aemufjzpf tIPfjzihf
uGJjym;pGm Ijrifae&onf/ uJhodkY a&SUjzpfa&SUjzpf tIPfpdwfwdkYudk aemufjzpf
aemufjzpftIPfpdwfjzifh
rdrdqE&Sdoavmuf
qufumqufum
xyfqifh
IyGm;Edkifonf/
xdktcg aemufjzpfvmaom tIPfpdwf kyfemrf[k onmay;rIESifhwuG
cH p m;aeaom emrf " mwf w pf r sd K ; ( a0'emuEm ) ud k v nf ; xyf q if h I j rif & jyef o nf /
cHpm;wwfaom xdkemrfw&m;onf cHpm;rIrSwyg; tjcm;rnfonfht&mudkrQ rjyKwwfay/
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

275

xdkcHpm;rIoabmonf tmHk\ |&o? ted|orsm;tm; vufcH cHpm;aeonfh


oabmoufoufrQ aqmifaeNyD; aumif;vdkufwm? qdk;vdkufwm [lvnf;aumif;?
0rf;ajrmuf0rf;om[lvnf;aumif;
ryg&SdyJ
cHpm;umrQ
oabmoufouf
aqmifaeonfh
oabmudk
Pfjzifh
ydkif;jcm;Ijrifaeonf
(emry&dap'Pf?
a0'emEkyemowdy|mef)/
wzef yxrtIPfpdwfESifh ,SOfaom a0'emuEm\oabmudk 'kwd,
tIPfpdwfonf
ydkif;jcm;Iaevdkufonf/
'kwd,tIPfpdwfESifh
,SOfaom
a0'emuEm\ oabmudk wwd,tIPfpdwfonf ydkif;jcm;Iaevdkufonf/ wwd,
tIPfpdwfESifh ,SOfaom a0'emuEm\ oabmudk pwkwtIPfpdwfonf ydkif;jcm;
Iaevdkufonf/ xdkuJhodkY tIPfpdwfwdkYESifh,SOfaom a0'emuEmwdkYonf tvdkvdk
jzpfvsuf
tvdkvdk
ysufMuygvm;[k
Pfjzifh
xyfqifhxyfqifh
*
oHk;oyfae\(a&SUpdwfjzpfysuf? aemufpdwfr*f) /
xd k Y aemuf 0d n mPf \ oabmuk d uJ h o d k Y quf v uf yd k i f ; jcm;I o nf /
tIPfonf
raem'Gg&ay:aeaom
"rmHkESifht[dwfraem0dnmPftm;
qifjcifoHk;oyfrI r&SdyJ jrifjrifumrQ ododumrQ &yfIMunfhonf/ xdktcg rlv
qifjcifoHk;oyfaom
tIPf
csKyfoGm;onfudkvnf;
aemuftIPfu
ydkif;jcm;od&onf/
yxroHk;oyfaom
tIPf
(ynda`Eapwoduf)ESifh,SOfonfh
o[dwfraem0dnmPfpdwfwdkYonfvnf; jzpfwwf ysufwwfonfh oabmaqmifum
igvnf;r[kwf?
olvnf;r[kwf?
aoolvnf;r&Sd?
&Sifolvnf;r&Sd?
yk*dKvfow0gr&SdaMumif; PfrSmjrifvmonf/
aemufwzef xdk"rmHkESifh jrifodt[dwfraem0dnmPfwdkY\ oabmudk txufyg
twdkif; xyfrH oHk;oyfqifjcifum ydkif;jcm;IMunfhjyefonf/ xdktcg oHk;oyfqifjcifaom
aemuftopfjzpf o[dwfraem0dnmPfESifhwuG onm apwem a0'em paom emrftpk
jzpfay:vmonfudkvnf; xyfIaom aemuftIPf o[dwfraem0dnmPfjzifh ydkif;jcm;
IjrifEkdifjyefonf/ xdkIrIonf o[dwfraem0dnmPf tcsif;csif; Iaom pdwmEkyem
owdy|mefjzpfonf/
puK0dnmPfESifh t[dwfraem0dnmPfwdkYudk IjrifEdkifjcif;onf 0Dw&m*pdwf (&m*
uif;aompdwf)? 0Dwa'gopdwf(a'gouif;aompdwf)? 0Dwarm[pdwf (arm[uif;

xdk&m* a'go arm[ESihfwuG avmuDumrynwf yk*dKvfow0gESihf ,SOfaeaompdwfudk I&m


ESpfrsdK;&Sd qifwl,dk;rSm; jzpfwwfonf/ pdw0dok'd'kwd,qifhusihfpOfwufpOf xdkavmuDumrynwf
yk*dKvfow0gESihf ,SOfaom pdwfrsm; tmHk,dkpD;rI pdwfrsm;onf owdvGwf ay:csif&may:aeaom
pdwfrsm;
jzpfonf/
,ckjzpfay:vmaompdwfonf
wwd,b0ifodkY
a&muf&SdNyD;rS
(0g)
pdw0dok'djzpfNyD;rS
ypKyeft&Sd
y&rwftmHkudk
taMumif;cH
r&SdynwfESifh
,SOfaom
pdwfrsm;jzpfay:yHkudk odvdk Ijcif; jzpfonf/ y&rwfkyfemrfwdkYudk ydkif;jcm;IrIudk pGefYvdkufonfESihf
wNydKifwnf; avmuDumrynwfpdwfrsm; ay:vmonf/ xdkay:vmaom pdwfwdkYonf rdrdtaejzihf
azmfjcif;r[kwfyg/ pdwfonf tmHkESifhuif; rjzpfay/ y&rwftmHkuif;ojzihf ynwftmHkodkY
tewoabmjzihf ay:vmjcif;jzpfonf/ xdktew oabmjzihf ay:vmaom a&SUpdwfudk
aemuftIPfu ydkif;jcm;Ijcif; jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

276

aompdwf) 1 wdkYudk IjrifEdkifjcif;jzpf\/ xdkt[dwfpdwfwdkYESifh,SOfzufw&m;wdkYtm;


jrifjrifum
ododum
&yfIaeaom
a&SUjzpfo[dwfraem0dnmPfpdwfudk
aemufjzpftIPf o[dwfraem0dnmPf jzifh IjrifEkdifjcif;onfvnf; 0Dwa'gopdwf
(a'gouif;aompdwf)? 0Dwarm[pdwf (arm[ uif;aompdwf)? 0Dw&m*pdwf
(&m*uif;aompdwf)wdkYudk IjrifEdkifjcif;jzpf\/ kyfemrfwdkY tay: w'*Fr*fjzifh
ydkif;jcm;Ivsuf udavomrS vGwfajrmufaejcif;onf 0drkwpdwfudk IjrifEdkifjcif;jzpf\/
ynwfay: ESvHk;oGif;aomtcg 'd|dESihf oHa,mZOf tp&Sdaom udavomwdkY
o[dwfpdwf ,SOfwGJvm\/ xdko[dwfpdwfudk IjrifEdkifjcif;onf o&m*pdwf (&m*
udef;aompdwf)?
oa'gopdwf
(a'goudef;aompdwf)?
oarm[pdwf
(arm[udef;aompdwf)? t0drkwpdwf(udavomrSrvGwf aompdwf) wdkYukd Ijrif
Edkifjcif;jzpfonf/
pu K tMunf l y gHk x if o nf &Sd a omf xd k l y gHk pu K 0d n mPf E S i f h , S O f z uf
emrfw&m;tpk
ponfh
kyfemrftpHkudk
jrifjcif;onf
t[dwfcEmig;yg;udk
jrifjcif;jzpfonf/ Zmwdudk jrifjcif;jzpfonf/ xdkkyfemrftpHkwdkY ysuf&mrS csKyfonftxd
jrifjcif;onf Z&m r&Pudk jrifjcif;jzpfonf/ 'kuopmudk jrifjcif;jzpfonf/
b0if "rmHkxifonf&Sdaomf xdk"rmHkESifh t[dwfraem0dnmPfudk ydkif;jcm;
Ijrifjcif;onf t[dwfcEmig;yg;udk jrifjcif; jzpfonf/ Zmwdudk jrifjcif; jzpfonf/
xdkkyfemrftpHkwdkY ysuf&mrS csKyfonftxd jrifjcif;onf Z&m r&Pudk jrifjcif;
jzpfonf/ 'kuopmudk jrifjcif;jzpfonf/
opmav;yg;zGJUaomf--lygHkESifh,SOfzuf emrfcEmav;yg;? "rmHkESifh,SOfzuf emrfcEmav;yg;? "rmHkudk
armifvSyJ? om;yJ[k pGJ,laom o[dwfraem0dnmPfpdwfESifh,SOfzuf emrfw&m; paom
kyfemrfcEmig;yg;wdkYonf 'kuopm/ xkdcEmig;yg;wdkY&aMumif; wPSmonf ork',opm/
xdkcEmig;yg;udk ydkif;jcm;jrifrIaMumifh pdwf wPSmESifh 'd|d uyfa&mufESdyfpufrIrS
w'*Ftcdkuf csKyfjcif;onf eda&m"opm/ cEmig;yg;tm; ydkif;jcm;jrifaom orm'd|d
(ynda`Eapwoduf)ESifh,SOfzuf r*fapwoduf(8)vHk;onf r*opm/
puKtMunf? lygHk? puK0dnmPf? "rmHk? raem0dnmPf? a0'em?
puKorESifh raemor? ynwftmHkESifh,SOfonfh o[dwfraem0dnmPfwdkYudk
IjrifEdkifjcif;onf qquokweft& (36)rsdK;aom kyfemrfrsm;udk jrifjcif;
jzpfonf/
tmoD0daomyr okweft& &GmBuD;ajcmuf&Gm? tdrfBuD;ajcmufvHk;?
"m;jyBuD;ajcmufa,muf
ponfwdkYudk
jrifjcif;ESifhwl\/
0rduokweft&
vdyfudkjrifjcif;jzpfonf/

tdk;pk"rmHkkyf ajymif;IyHk
txuf y g yH k p H t wd k i f ; k yf e mrf j zpf p Of u d k taMumif ; cH OD ; ol a wmf o nf
ol\b0iftMunf ay:aeaom jyifyarmifvS\ oPmefESifh wxyfwnf;wlaom
"rmHkyHk&dyfudk tdk;pkrQom&Sdaom cEmudk,f[l tmHkajymif; ESvHk;oGif;vdkufonf/
1

rlvyPmoygVd? rlvy&d,m0*? r[mowdy|meokwH pdwmEkyem-114 ESm-76

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

277

xkdtIPfaMumifh b0iftMunf&Sd rlv"rmHk yHk&dyfcsKyf tdk;pk"rmHktopf ajymif;vJ


ay:vmonf/ pdwfonf tmHkudk ajymif;vJESvHk;oGif; pGJ,lvQif "rmHkonfvnf;
ajymif;vJ ay:vmonf/ xdkoabmudkvnf; Pfjzifh odaeonf (lyy&dap'Pf?
"rmEkyem owdy|mef)/ xdktdk;pk"rmHkyHk&dyfudk tmHkjyKvdkufaomtcg tdk;pk[l
onmESifhwuG jzpfaom pdwftpkwdkY tvdkvdk jzpfay:vmNyD; ysufoGm;onftxd
aemuftIPfpdwfjzifh
xyfIvdkufonf
(a&SUpdwfjzpfysuf?
aemufpdwfr*f)
(emry&dap'Pf? pdwmEkyem owdy|mef)/ tkd;pk[k onmESihfwuGjzpfaom
pdwftpkonf
igzefwD;wmr[kwf?
igvnf;
r[kwf?
ig\twvnf;r[kwf?
olUtvdkvdkaqmifvmNyD; olUtvdkvdk ysufoGm;ygvm; \[l Pfjzifh oHk;oyfae\/
a&SUtIcHpdwfESihftwl xdktdk;pk "rmHkudk cHpm;aeonfh a0'emuEmudkvnf; xyfqifh
ydkif;jcm;Ivdkufonf/ cHpm;wwfaom oabmonf "rmHk\ |&o? ted|&oudk
aumif;w,f?
qdk;w,f[k
rygyJ
cHpm;umrQoufoufoabmrQom
aqmif a eonf u d k v nf ; tI Pf j zif h cG J j cm;I a ejyef o nf ( emry&d a p ' Pf ?
a0'emEkyemowdy|mef)/
b0iftMunf&Sdaom armifvSESifhwlonfh ly"rmHkudk tmHkjyKvsuf odkY
qifjcifrd\/ pdwfonf jyifytmHkESifh b,fawmhrS wdkufdkufqufqHvdkY r&Edkifygvm;/
pdwfonf
'Gg&ig;aygufygaom
"mwfav;yg;axmiftwGif;&Sd
b0ifwnf;[laom
tcsKyfcef; xJ tusOf;cscHxm;&onf/ y'Gg&wnf;[laom axmif0ifpmaygufrS
tmHkig;yg; wnf;[laom axmif0ifpm vmydkYaomtcg axmifrSL;ESifhwlaom
y0dnmPfig;vHk;u vufcH zwnf;[laomapwrefu o,faqmifvmaom
tmHkwdkYudk pdwfonf qufqH ae&onfhoabmudk PfrSm jrifvmonf/ odkY
rodcJhpOfu
pdwfonf
tjyifodkY
a&mufatmif
Twfvsuf
tmHkESifh
wdkufdkufqufqHaeonf[k
pdwfjzifhpGJ,lvsuf
,HkMunf
auseyfaecJhonfrSm
rSm;aeygvm;[k Pfjzifh qifjcifaeonf/ tdk;pk[l Iodaom pdwfudk taMumif;cH
om;[laompdwf? armifvS[laompdwf? wG,fwmaompdwf? yk*dKvf ow0g paom
wPSm rme 'd|dESifh,SOfaom rlvpdwfrsm; tvdkvdk csKyfaysmufaeonfudk
aemuftIPf o[dwfraem0dnmPfu ydkif;jcm; Iodaeonf/ (emry&dap'Pf?
pdwmEkyemowdy|mef) (0Dw&m* 0Dwa'go 0Dwarm[pdwEd yZmemwd)

tdk;pktmHkrS trIefpktmHk ajymif;IyHk


OD ; ol a wmf o nf ol \ b0if t Munf ES v H k ; oG i f ; tmHk , l x m;aom tdk ; pk
"rmHkyHk&dyfudk tmHkjyK tdk;[lonhfoabmonf tpdkiftcJqdkwmr&Sd? trIefrsm;om
&Sd\[k trIef&SdyHkudk pGJ,l(Oyg'gef) tmHkajymif; ESvHk;oGif;vdkufonf/ xdktcg
b0iftMunf&Sd rlvtdk;pkyHk&dyfonf trIefpktjzpfodkY ajymif;vJ ay:vmonf(b0)
(lyy&dap'Pf? "r m Ek y emowd y |me f ) / xd k t rI e f p k "r m Hk y H k & d y f u d k tmHk j yK
OD ; ol a wmf \ o[dwfraem0dnmPfonf trIefpkyJ[k odaompdwftpk tvdkvdk
jzpfay:vmonf(Zmwd)/
xd k a &SU pd w f j zpf a y:yH k u d k v nf ;
aemuf t I Pf
o[d w f r aem0d n mPf u yd k i f ; jcm; Iodjyefonf (pdwmEkyemowdy|mef)/ xdkodkY
Ivdkufaomtcg
trIefpkyJ[k
odaompdwf
csKyfoGm;onf(r&P)ukdvnf;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

278

ydkif;jcm;Ijrif&jyefonf/ trIefpk[kodaom a&SUtIcHpdwfESihf twl xdktrIefpk"rmHkudk


cHpm;wwfonfhoabm a0'emuEmudk ydkif;jcm;Ijrifjyef\/
tu,f b0iftMunf xifaeaom "rmHkyHk&dyfudk tdk;[l vnf;aumif;?
trIefpk [lvnf;aumif;? rlvarmifvS\lygHkudkvnf;aumif; ESvHk;oGif;tmHkjyKrIudk
pGefYvTwfvdkufvQif rlv"rmHk yHk&dyfrsm;ESihf xdktmHkwdkYudk rSDjzpfaom pdwftrsKd;rsKd;wdkY
csKyfoGm;NyD; aemufjzpfaom o[dwfraem0dnmPfonf b0iftMunf jrif jrifumrQ
&yfaeonf/ xdkoabmudk aemuftIPf o[dwfraem0dnmPfjzihf ydkif;jcm;
odjrifonf
(a&SU"rmHkESifh
,SOfzufemrfw&m;wdkYjzpfysuf?
aemufpdwfr*f)
(emrlyy&dap'Pf?
"rmEkyemowdy|mef)/ tu,f xdkorm"d wnfaepOf
jyifyarmifvS
r&SdcJhaomf
b0if
xifaeaom
ly"rmHk
csKyfoGm;NyD;
b0iftMunfoufoufom &Sdawmhojzifh tIPfonf b0iftMunfoufoufudk
wqufwnf; rsufarSmufjyKNyD; jzpfaeonf/ tjyiftmHk &Sdaeaomfvnf; xdktmHkudk
ESvHk;roGif;vQif b0iftMunfoufoufjzifh wnfaeEdkifonf/
txufygoabmudk
tcef;(1)
AGD'D,dkdkufpufOyrmESifh
EIdif;,SOfodyg/
w&m;emaom
yk*dKvfwdkYonf
"rmHkxJokdY
a&mufpOf
w&m;ra[mrD
wDADGzefom;jyifoufoufudkom jrifaeNyD; w&m;a[maomtcg yHk&dyfudk jrifonf/
w&m;a[mNyD;aomtcg wDADGzefom;jyif oufoufudk jyefjrifjyefonf/

twdwf"rmHkudk ESvHk;oGif;IyHk
OD;olawmf\ puKyom' armifvSyHk&dyf xifonfrSp kyfemrfjzpfpOf
taMumif;cH IcJhNyD;aemuf OD;olawmfonf ol\b0if xifaeaom "rmHkyHk&dyfudk
taMumif;cH olodjrifcJhzl;aom twdwfumv uav;b0 armifvS\ tmHkudk
ESvHk;oGif;vdkufaomtcg b0iftMunf rlv"rmHkyHk&dyfaysmuf twdwfumvrS
armifvS uav;b0\ "rmHkyHk&dyf ajymif;vJay:vmonf("rmEkyemowdy|mef)/
xdk"rmHkudk
ajymif;odonfhpdwfonfvnf;
wxyfwnf;
tvdkvdkay:vm\/
xdktmHkudkcHpm;aoma0'emonfvnf; wxyfwnf; jzpfay:vm\/ xdk"rmHkESifh,SOfzuf
a0'em taMumif;cH xdkpdwfwGif om;i,ftay: om;[k tjrifpGJ('d|Kyg'gef)?
ighom;[laompdwf(tw0g'kyg'gef)? cspfcifonfhpdwf(umrkyg'gef) paom Oyg'gefw&m;rsm;
udef;vmonf (a0'em yp,m wPSm? wPSm yp,m Oyg'geH)/ ypKyefwGif trSefr&SdyJ
twdwftmHkay: Oyg'geftm;jzifh pGJ,ljcif;aMumifh rdrd\ b0iftMunf
"rmHkay:jcif;jzpfonf
(Oyg'ge
yp,m
urb0)/
xdkOyg'gefESifhwuG
jzpfay:vmaompdwf (b0 yp,m Zmwd)udkvnf; aemuftIPf o[dwfraem
0dnmPfpdwfjzifh ydkif;jcm; odjrifaeonf ("rmHkonf kyfw&m;? "rmHkudkodaom
a&SUt[dwf? o[dwfpdwfwdkYonf emrfw&m;)/ a&SUtIcHpdwfESihftwl tmHkudkcHpm;wwfonfh
a0'emuEmudkvnf; ydkif;jcm;Ijrifjyefonf ("rmHkonfkyfw&m;? "rmHkudk cHpm;rI
a0'emonf emrfw&m;) (emrlyy&dap'Pf)/ a0'em\oabmoufouftwdkif;
Ivdkufaomtcg txufyg udavomESifh,SOfaom pdwfrsm; csKyfoGm;onf(Z&m r&P)/
xdkpdwfrsm; csKyfrIudkvnf; aemuftIPfjzifh ydkif;jcm;Ivdkufaomtcg udavomESifh
,SOfaompdwfrsm; csKyfrIudkvnf; ydkif;jcm;od&jyefonf/
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

279

txuf y g b0if ajymif ; vJ a y:aeaom twd w f armif v S uav;b0


"rmHkyHk&dyfudkyif tdk;pk[l Ivdkufaomtcg rlv"rmHkcsKyf tdk;pk"rmHk ay:vmNyD;
xd k t dk ; pk " r m Hk u d k o d a om tdk ; pk [ k onmES i f h w uG jzpf a ompd w f jzpf a y:vmonf /
xdkonmESifhwuG jzpfaompdwfudkvnf; aemuftIPfpdwfjzifh ydkif;jcm;Ijrifonf
(pdwmEkyemowdy|mef)/ xdktdk;pk"rmHkudkodaom pdwfESihf,SOfzuf xdktdk;pk"rmHkudk
cHpm;aom a0'emuEmudkvnf; aemuftIPfpdwfjzifh ydkif;jcm; Ijrifjyefonf/
aemufwzef tdk;qdkonfh tpdkiftcJqdkonfrSm r&Sd? trIefpkrsm; aygif;pkjcif;rQom
&Sdonf[l xdktdk;pk"rmHktm; ESvHk;oGif;ajymif; Ivdkufaomtcg trIefpk"rmHk
ajymif ; ay:vmonf / xd k t rI e f p k " rm Hk u d k o d a om trI e f [ k onmES i f h w uG j zpf a om
pdwfonfvnf; wNydKifwnf; jzpfay:vm\/ xdkpdwfudkvnf; aemuftIPfjzifh
ydkif;jcm; Ivdkufonf/ xdkpdwfESifhwuG,SOfzuf a0'emudkvnf; qufIjyefonf/

tem*wf"rmHkudk ESvHk;oGif;rIIyHk
OD;olawmfonf ra&mufao;aom tem*wfumvudk arQmfrSef; &[ef;jyKvdkaom
qE jzpfay:vmonf qdkygpdkY/ xdktcg OD;olawmfonf b0iftMunfudk tmHkjyKvsuf
rdrdudk,fudkrdrd
&[ef;oPmefjzifh
rSef;qvsuf
tmHkjyKvdkufonf/
xdktcg
b0iftMunf rdrdtxifjzifhrSef;aom rdrd\&[ef;b0yHkay:vmonf (Oyg'ge yp,m
ba0g)/ xdk"rmHkudk odaompdwfonfvnf; wNydKifwnf; ay:vmonf (b0 yp,m
Zmwd)/ xdktcg OD;olawmfonf 0rf;ajrmufaompdwf xyfqifh jzpfay:vmonf
(a0'emrS wPSmul;onf)/ xdkpdwfudk vnf;aumif;? ,SOfzufa0'emudk vnf;aumif;
ydkif;jcm; Ijrifjyefonf/ 0rf;ajrmufaompdwfrsm; csKyfoGm;onf/ xdkpdwfcsKyfrIudkvnf;
aemuftIPfpdwfjzifh ydkif;jcm;Ijrifjyefonf (a0'emrS wPSm&yfjcif;jzpfonf)/
qufvuf tem*wf tdk;pk"rmHkESifh trIefpk"rmHkudkvnf; &Sif;jycJhaom
enf;twdkif; qufvuf IyGm;\/
OD;olawmfonf uJhodkY kyfemrf"rwdkY\ obm0vuPmwdkYudk tjyeftvSef
tmHkajymif;rI tqifhqifhudk Budrfzefrsm;pGm ajymif;vJ INyD;aomtcg ("rmEkyem
owdy|mef) uJhodkY todPfrsm; jzpfvmonf/ rdrdw&m;rusifhrDu twdwftem*wf
tmHkrsm;udk pdwful;arQmfrSef; pOf;pm;BuHpnfrIrsm; &SdcJhonfrSm trSeft&Sd? t[kwft&Sd[k
pGJ,lcJhonf/ ,ckrS rSm;rSef;odonf/ trSefrSm rdrd\ pdwfpGJvrf;rIaMumifhjzpfaom
pGJvrf;&m tmHkwdkYonf rdrd\ b0iftMunfrSmomvQif jzpfonfh yHk&dyftwkrsm;om
jzpfaMumif;? pGJvrf;cdkufom &SdNyD; pGJvrf;rIcsKyfvQif aysmufuG,foGm;onf/
cdkifNrJrIr&Sd?
tESpfr&Sd?
trSefr&Sd?
pdwful;,Ofyef;csDrQom
&Sdygvm;[l
PfrSmjrifvmonf/
xdkpGJvrf;rIonf
pGJvrf;aompdwftm;
jyefvnf
ESdyfpufwwfaMumif;udkvnf;
odvmonf/
udk,fhrD;udk,farT;
udk,farT;aomrD;
udk,fjyefavmifaejcif;rQygvm;[l oabmaygufvmNyD; aumif;usdK;r&Sd? qdk;usdK;om
jzpfapwwfonfh pGJvrf;rIw&m;rsm;udk aMumufvefY &GHUrkef;vmonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

280

twdwftem*wf toH teHY t&om tawGUwdkYudk ESvHk;oGif;&mIyHk


OD ; ol a wmf o nf txuf y g twd wf tem*wf l y gHk E S i f h ywf o uf a om
kyfemrfjzpfpOfwdkYudk INyD;aomtcg twdwf tem*wf toH teHY t&om tawGUwdkY\
cEmjzpfpOfudk odvdkaomqE jzpfvmonf/ xdktcg OD;olawmfonf om;jzpfolarmifvS
twdwfi,f&G,fpOftcsdefu a>rwpfaumif awGUjrif&mwGif aMumuf&GHUpGm ]]trav;As}} [k
i,f o H y gatmif
atmf v d k u f z l ; onf u d k
Mum;cJ h z l ; onf u d k
trS w f &
xd k t aMumif ; ES i f h
ywfouf
odvdkojzifh
ol&&SdNyD;jzpfaom
pdw0dok'd
wwd,qifhorm"dukd
0ifpm;vdkuf\/
xd k t cg
b0if t Munf o uf o uf u d k
rsuf a rS m uf j yKNyD ;
jzpf o G m ;onf /
aemuf w zef
OD;olawmfonf
b0iftMunfoufoufIrIudk pGefY twdwfrS armifvS\ ]]trav;As}} [k atmfaom
toHudk jyefvnf atmufarhpGJ,lESvHk;oGif;vdkufonf/
uJhodkY
ESvHk;oGif;,lvdkufonfESifhwNydKifwnf;
b0iftMunf
]]trav;As}}[laom "rmHktoHESifh ]]trav;As}}[laom t[dwfraem0dnmPfwdkY
wxyfwnf;
ay:vmonf/
xdkkyfemrfwpfpHk
jzpfay:vmyHkudk
tIPfjzifh
ydkif;jcm;Ijrifae\ (emrlyy&dap'Pf? "r m Ek y emowd y|mef ) / OD ; ol a wmf o nf
txuf y g k y f e mrf w d k Y u d k I v suf pd w f \ qef;Mu,fyHkudk oabmaygufvmonf/
xdktoH"rmHkudk cHpm;aom a0'emudkvnf; aemufjzpf o[dwfraem0dnmPfjzifh
xyfqifh Ijyefonf/ pdwfonf pGJvrf;&mtmHkwdkYudk b0ifrSm Oyg'geftm;jzifh b0
Zmwd zGJUvsuf wnfyHkudk rdrdESifhwuG vlom;rsm; rodcJhMuay/ ,ckawmh
OD;olawmfonf tjyif'Gg&ig;aygufESifh twGif;raem'Gg&wdkYwGif wnfaom cE m topf
ay:rI ?
quf p yf rI ?
csKyf rIw d k Y u d k
tjcif ; t&mtm;jzif h
od j rif v monf /
tew"rtjrif ydk yDjyifxif&Sm;vmojzifh twtpGJrsm; acgif;yg;vmonf/
toH"rmHk y&rwfkyfemrftpOfwdkYudk tajccH b0iftMunf xdcdkufxif&Sm;
aeaom armifvS\ "rmHkyHk&dyfudk o[dwfraem0dnmPfu ynwf ESvHk;oGif;vdkufojzifh
armifvSyJ? armifvS i,f&G,fpOftcsdefu a>rwpfaumif awGUjrifrIaMumihf aMumuf&GHU
xdwfvefYpGm i,foHygatmif atmfvdkufonfh ]]trav;As}} [laom atmfoHonfvnf;
ynwfESvHk;oGif; a&SUo[dwfraem0dnmPfESifhwuG jzpfay:vmonf (Mum;a,mifvm\)/
xdkpdwfwdkY jzpfay:vmyHkudkvnf; aemuftIPf pdwfjzihf ydkif;jcm;od&\ (pdwmEkyem
owdy|mef)/ a&SUtIcHpdwfESihftwl tmHkudk cHpm;wwfonfh oabm a0'emudk ydkif;jcm;
Ijrifonf/ tew0dyemtjrif tm;aumif;vmojzifh tmHk\oabmudk cHpm;aom
emrfw&m;(a0'em)wGif y#dporkyg'f&yfvsuf wPSmtqufjzwfEdkifonfh vrf;aMumif;udk
odjrifvmonf/ xdktoH"rmHkudkvnf; aemufo[dwfraem0dnmPf tIPfuydkif;jcm;
odjrifaeonf(pdwmEkyemowdy|mef)/ toH"rmHkonf (lyy&dap'Pf? "rmEkyem
owdy|mef)? a&SUtIcHpdwfESihftwl tmHkudk cHpm;wwfonfh oabma0'emudk ydkif;jcm;
Ijrifjcif;onf (a0'emEkyemowdy|mef)/

twdwfteHYtmHk
twdwfu ykyfyGaeaom tokbkyftavmif;rS rcHr&yfEdkifavmufatmif qdk;&Gm;
pl;&Saom tykyfeYHudk OD;olawmf awGUBuHKcHpm;cJh&zl;avonf/ xdktokbkyf tavmif;udk
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

281

OD;olawmf owd&rdonf/ xdktcg OD;olawmfonf xdktykyfeHYudk w&m;IvdkaomqE


jzpfay:vmonf/ xdktcg OD;olawmfonf wwd,tqifh pdw0dok'dorm"djzifh 0ifpm;um
tokbkyftavmif;tm; pGJ,ltmHkjyK\/ xdktcg b0iftMunf twdwftokb"rmHk
kyftavmif; ay:vmonf (lyy&dap'Pf? "rmEkyemowdy|mef)/ xdk"rmHktm;
ynwftvdkjzifh Iaomtcg rdrd\tIPf rom,maompdwftpk jzpfvmonf/
xdktcg
OD;olawmfonf
rom,maom
rdrd\pdwf
jzpfay:vmonfudkvnf;
jyefowdxm;I\ (oa'gopdwEd yZmemwd)/ xdkrom,maom pdwfESifh,SOfzuf
cHpm;rIa0'emudkvnf; xyfqifh Ivkdufjyefonf/ xdktcg aemufjzpfvmaom pdwfonf
a0'em\ oabm oufoufudk IEdkifojzifh xdkrom,maom pdwfrsm; csKyfoGm;NyD;
rom,mrI rygonfh aemuftopf jzpfvmaom pdwfudkvnf; ydkif;jcm;Ijyefonf
(0Dwa'gopdwEd yZmemwd) (pdwmEkyem owdy|mef)/
xdktokb"rmHkudk ESvHk;oGif;rItm; pGefYvTwfvdkufNyD; tykyfeHYudk pGJ,l tmHk
jyKvdkufonf/ xdktcg b0iftMunf tykyfeHY"rmHk (rodoabmtykyfeHY) ay:vmonf/
if;ESifh,SOfzuf tykyfeHYudkodaom (odoabmtykyfeHY) t[dwfraem0dnmPf ay:vmonf
ud k v nf ; tI Pf j zif h yd k i f ; jcm;I j rif a eonf ( emrl yy&d ap 'Pf ? "r m Ek yem
owdy|mef)/ if;kyfemrfwdkYudk jrifjrifumtwdkif; &yfIMunfhonf/ aemuftIPf
rom,mrIESifh rcHpm;vdkrIrsm; jzpfay:rvmonfudkvnf; tIPfjzifh xyfqifhIjyefonf
(0Dwa'gopdwEd yZmemwd)/ aemufwzef xdk"rmHk\oabmudk jrifjrifumtwdkif;
&yfrIyJ ynwftmHkjyK cHpm;Munfhaomtcg aemufjzpfpdwfwdkYonf rom,maom
rcHpm;vdkaom
pdwfrsm;
jzpfvmonf/
xdkpdwfrsm;
jzpfay:vmyHkudkvnf;
aemuftIPfjzifh xyfIjyefonf (oa'gopdwEd yZmemwd) (rom,mrIESifhwuG
jzpfaomtIcHa&SUpdwf? aemufjzpftIPf r*fpdwf)/ xdktcg aemufjzpfpdwfonf
a0'emuEmudk ydkif;jcm;IEdkifojzifh a0'emrS wPSm rul;awmhyJ ESvHk;rom,monfhpdwf
csKyfaeonf/
xdkpdwfjzpfvmrIudkvnf;
aemufxyf
Iaom
tIPfjzifh
xyfqifhIvdkufonf/
OD;olawmfonf ypKyeftmHkaomfvnf;aumif;? twdwftmHkaomfvnf;aumif;?
y#dporkyg'f vnfyHk jzwfyHk jywfyHkwdkYudk odaom 0dyemPf &&Sdvmonf/
uJhodkYtm;jzifh
ypKyefy&rwftmHkwpfrsdK;rsdK;udk
taMumif;cH
twdwf
tem*wf
"rmHk
(tqif;
toH
teHY
t&om
tawGU)wdkY\
rom,mzG,f&mudkvnf;aumif;?
om,mzG,f&mudkvnf;aumif;?
ESvHk;oGif;
tmHkjyKjcif;aMumifh ajymif;vJaom o[dwf raem0dnmPfudk vnf;aumif;? ypKyeftmHk
r&SdyJ twdwf tem*wf "rmHk (tqif; toH teHY t&om tawGU)wdkYudk
ESvHk;oGif;jcif;aMumihf ajymif;vJvmaom ,SOfzufa0'emudk vnf;aumif; tIPfjzifh
IjrifEdkifonf/
ae&mwGif dk;dk;omref yk*dKvfwdkYonfvnf; rdrdpOf;pm;aeonfudkvnf;aumif;?
tmHkonf pdwfxJ &Sdaeonfudk vnf;aumif; od\/ odkYaomf wwd,tqifh
pd w 0 d o k 'd o rm"d (0d y emcPd u orm"d ) r&Sd a omaMumif h tmHk \ xif &S m ;&m
b0iftMunfudk vnf;aumif;? b0iftMunf xifaeaom tmHkyHk&dyfudk vnf;aumif;?
o[dwfraem0dnmPf\ oabmobm0ESifh ajymif;vJoGm;yHk tjcif;t&mudkvnf;aumif;?
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

282

,xmblwusus rodEdkif rjrifEdkif rIEdkifjcif;aMumifh igpOf;pm;onf? igjrifonf?


igjrifa,mifonf ponfjzifh rSm;,Gif;pGmod\/ ay:&mtmHkonf b0iftMunf[k
rjrifyJ [dk;twdwf [dkae&m[k ponfjzifh rSm;,Gif;pGm xif\/*
txufyg tIcHESifh tIPfw&m;wdkY\oabmudk tESpfcsKyf tajzxkwfaomf
0dyem\ tIcHwdkYonf raem0dnmPf\ tmHkjyKESvHk;oGif;Edkifaom trSef&Sdy&rwf
w&m;rsm; jzpfonfh tMunfajcmufpHk? 0dnmPfajcmufvHk; paom qqukyfemrfwdkYESifh
yp K y e f trS e f r &Sd a omf v nf ; trS e f &Sd b d o uJ h o d k Y twd w f tem*wf t mHk a jcmuf y g;
"rmHkw&m;rsm; jzpfMuonf/ 0dyemIaom a,m*Donf twdwf tem*wf "rrsm;[k
ac:aom ,if;wdkYudk ydkif;jcm;IjrifEdkif&rnf/

avmuoHk;yg;wnfyHk
OD;olawmfonf
twdwf
tem*wf
tmHkig;yg;ESifh
qufpyfaom
"rmHkw&m;wdkYudk INyD;aomtcg uJhodkY PfrSmxifvm\/ raem0dnmPfpdwfonf
raem'Gg&rSwyg; rxGufEdkifaomfvnf; (odkY) raem'Gg&udkMuOf usef'Gg&wdkYudk
rTwfEdkifaomfvnf; vdkcsif&m tmHk? pGJvrf;&mtmHkwdkYudk tvdk&Sdygu tvdk&Sdovkd
*

ypKyef wdkufqdkifqJtmHktaMumif;cH taMumif;tusKd;tm;jzifh jzpfay:aeaom y&rw


kyfemrfjzpfpOf
tpHkpHkudk
rodrjrifMuay/
xdkYaMumifh
cEmwGif
wu,ftrSefjzpfaeaom
kyfemrfjzpfpOfudk tmHkrjyKEdkifyJ A[d' tqif; toH teYH t&om tawGU ponfh tmHkwdkYudkom
t&dSxifpGJ
tmHkjyKum
t&dyfudk
taumifxifzrf;bdouJhodkY
ow0grsm;
tmo0a&,OfaMumepfarsmaeMu qif;&J'kua&mufaeMu&jcif; jzpfonf/
0dyemusihfaoma,m*D\ tIPfonf uJhodkY y&rwftmHkrsm;udk IjrifEdkifpGrf;
&Sd&rnf/ rSef;q jrifjcif;r[kwf? txifjzifhjrifjcif;r[kwf? ydkif;jcm;jrifjcif;jzpfonf/ uJhodkY
ydkif;jcm;
jrifE kdi fr SomvQif
rdr dpdwf
udef;aeaom
0dy vmow&m;rsm;
zHk;tky fr IrS
csKyfNidrf;rnfjzpfonf/
tIPfonf
tIcHkyfemrfwdkYudk
aocsmpGm
awGUjrifrSomvQif
y&dap'tm;jzifh ydkif;jcm;Edkifrnf jzpfonf/ uJhodkY &m* a'go arm[uif;aeonfh tIcH
kyfemrfwdkY\ t&Sdudkt&Sdtwdkif; obm0udk obm0twdkif; jzpfrIoabmESihfysufrIoabmudk
jrifEkdif&rnf/
ypKyefwnfhwnfh
xdky&rwfkyfemrfwdkY\
jzpfjcif;ysufjcif;udkjrifjcif;onf
tew0dyemPfESihf tedp0dyemPftrSefjzpfonf/ 'kuopmudk ydkif;jcm;odjcif;vnf;
jzpfonf/ odkYaomf xdkOyg'geuEmjzpfaom y&rwfkyfemrfwdkYonf xdkOyg'geuEm rcsKyfNidrf;oa&GU
(odkY) pkwdpdwf ra&mufrcsif; wdkufqdkifwdkif; jzpfysufaeOD;rnf jzpfonf/ ypKyefwGif
jzpfysufqHk;&rnfrSm Oyg'gefESifhwuGjzpfaom (Oyg'geuEm) o[dwfraem0dnmPftpk jzpfonf/
uJhodkY tIPfonf tIcHy&rwftmHkwdkYtay: jrifEdkifpGrf;&Sdjcif;\ y"metaMumif;onf
ormorm"d[laom
pifMu,fonfhpdwf
(pdw0dok'd)
jzpfonf/
xdkpifMu,fonfhpdwfodkY
ra&muf&Sdao;yJESihf
txifjzifhvnf;aumif;?rSef;qvnf;aumif;
Iaeonfhoabmudk
0dyemw&m;[lowfrSwfaeMurnf qdkvQif cufcJeufeJpGm usihf&aom 0dyemusihfpOfonf
ayghayghwefwef vG,fvG,fulul tcsdefwdkwdkESihf usihf&Edkifaom w&m;rsKd;tjzpfodkY a&muf&SdoGm;onf/
y#dywdomoem ysufpD; vmawmhrnfh edrdwf[k pma&;ol rSef;qrdonf/
]]0d}} [laom a0g[m&ynwfonf tvGefeufeJaom t"dym,f&Sdonf/ ]0} r&SdyJ ]0d} rvkyfeJY
[lonfh ayg&mPpum;onf taMumif;rJhjzpfay:vmjcif;r[kwfyg/ xl;aomoDv? xl;aom
pdwfpifMu,frI r&Sdao;yJESihf xl;aomw&m;wdkYudk rjrifEdkif? xl;aom0dyem w&m;rusihfEdkifyg[k
qdkvdkjcif;jzpfonf/
omrefe*dkpdwftaetwdkif;jzifh
w&m;usihfrnf?w&m;awGUonfqdkvQif
omrefw&m;omvQifjzpfayvdrfhrnf/ 0dyemw&m; rjzpfEdkifyg/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

283

ESvHk;oGif;,lEdkifonfh
pdwf\pGrf;tm;ESifh
obm0udk
od&avonf/
pdwf\qef;Mu,fyHkESifhwuG pdwf\vuPm oabmwdkYudkvnf; vuf a wG U ppf a q;
prf ; oyf M unfh E d k i f o jzif h
tew 0 d y emPf
yd k
xif &S m ;
tm;aumif;vmonfudkvnf; rdrdudk,fudkrdrd qHk;jzwfEdkifcJhNyD/ xdktcg pdwfr&SdvQif
avmu r&SdawmhonfhoabmESihf avmu[l &Sdonfqdkaomf pdwfom qHk;jzwfjcif;
jzpfonfudk oabmaygufvmonf/
rSwfcsuf/
/oOyg'daooedAmefudk tmHkjyKaom &[Emyk*dKvfwdkYonf pdwf&Sdygvsuf
avmu[k rpGJ , l a wmh y g/ jrif j rif u m&yf ? Mum;Mum;um&yf ? od o d u m&yf o jzif h
avmu[laom ynwfrS vGwfajrmufoGm;onf/
xdkuJhodkY oabmaygufNyD;aomtcg OD;olawmfonf aumif;uifrS aeudkMunfh
wwd,b0iform"dudk 0ifpm;vdkufonf/ xdktcg b0iftMunf aumif;uifESihfwuG
aevHk; ("rmHkyHk&dyf) ay:vmonf/ xdk"rmHkudk tmHkjyKaom t[dwfraem0dnmPf
jzpfay:vmonf/
rdrduJhodkY
rodjrifrDu
aumif;uifESifhaevHk;wnf;[laom
avmuonf
tjyifrSm
&Sdonf[k
xifcJhonfrSm
rSm;aeonf/
xdkb0iftMunfjzpfaom "rmHk aumif;uifESifh aewdkYonf kyfw&m;rsm;jzpf
kyfwnf;[laom Moumoavmujzpfonf/ xdk"rmHkudkIvsuf aumif;uifyJ? aeyJ[k
pGJ,laompdwf avmuonf rdrd\b0ifom wnfaeygvm;/ rdrdpdwfr&SdvQif
"rmHkjzpfaom aumif;uifESifhaevHk; ay:rnfr[kwf/ ,ckawmh vlom;wdkY
pGJ,laeonfh avmuonf tjyifrSm[k xifaomfvnf; trSef wnfonfrSm rdrd\
b0ifomwnfygvm;[l avmuwnfyHkudk oHk;oyfrdvmonf/ odkY odjrifjcif;onf
MoumoavmuESifh
t[dwfraem0dnmPfwnf;[laom
owavmu
wnfyHkukd
odjrifjcif;jzpfonf/
xdkavmuudk tmHkjyKaom aumif;uif[laom onmESifhwuGjzpfaom odpdwf?
aevHk;yJ[l
onmESifhwuGjzpfaom
odpdwfwdkYonf
aemufjzpfvmonfh
avmujzpfonf/ xdkaemufjzpfvmaom owavmuudkvnf; aemufjzpftIPfjzifh
xyfqifhIvdkufonf/ b0if wnf a om MoumoavmuES i h f ow a vmuwd k Y
tvd k v d k jzpf v monf u d k tmHkjyKvsuf xdkavmuwdkYonf jyKjyifwwfonfhoabm
aqmifaeojzifh xdkjyKjyifwwfrI oabmonfvnf; avmuwpfckygvm;[k Pfjzifh
oHk;oyfrdvmonf/
puK'Gg&udk
tmHk,lMunfhaomtcg
puK'Gg&vnf;
aumif;uifESihfwuG
aevHk;(lygHkyHk&dyf)wdkY
ay:aeonfudkvnf;
Pfjzifh
ydkif;jcm;jrif&jyefonf/ ,if;onf Moumoavmujzpfonf/ if;tmHkudk vufcHodaom
puK0dnmPfonf owavmu jzpfonf/ xdkavmuESpfck wdkYonf taMumif;taMumif;
wdkufqdkifrI
jyKjyifwwfonfh
ocFg&oabmw&m;rsm;aMumihf
jzpfwnfysuftjzpf
&Sdaejcif;onf ocFg&avmu jzpfonf/ xdkavmuoHk;yg;udk Iaom Pfonf
avmuudkodaomPfjzpfonf/
azmfjycJhaom avmuoHk;yg;onf twdwfb0 Oyg'geftaMumif;aMumifhjzpfaom
ypKyef
tusKd;w&m;
avmuoHk;yg;
jzpfonf/
xdkavmuoHk;yg;wnfyHkudk
taMumif;cH xdktmHktay: aumif;uif[lvnf;aumif;? ae[lvnf;aumif;
pGJ,lrIESifhwuG
ESvHk;oGif;aom
o[dwfraem0dnmPftpkonf
ypKyef
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

284

taMumif;avmuoHk;yg; jzpfonf/ xdkodkY kyfemrf"rocFg&w&m;rsm;[k rodrIaMumifh


ynwfESifhwuG
t&SdpGJ,lwwfaom
taMumif;avmuoHk;yg;
csKyfrS
tem*wftusdK;avmuoHk;yg;?
bHkoHk;yg;rS
vGwfrnf/
pGJ,lwwfaom
a&SUo[dwfraem0dnmPf
(Oyg'gefudef;aom
Oyg'geuEm)onf
ypKyef
avmuwnfrI\ ypKyeftaMumif; jzpfonf/ jzpfay:vmaom aemufo[dwfraem
0dnmPfonf ypKyeftusKd;avmuwnfyHk jzpf\/*
OD;olawmfonf uJhodkY puK'Gg&onf avmuwnf&mXme [lvnf;aumif;?
raem'G g &onf v nf ; avmuwnf & mXme [l vnf ; aumif ; od v mNyD ; aomtcg
xdk'Gg&ESpfyg;onf avmuom&Sd? igr&Sd? igvnf;r[kwf? tjcm;olwyg;vnf;r[kwf?
yk*dKvf ow0gvnf;r[kwf? a,musfm; rdef;rvnf; r[kwf? cspfjcif; rkef;jcif;
wnf&mvnf;r[kwf? oHa,mZOfwG,f&mvnf; r[kwfaMumif; aumif;aumif;BuD;
odvmonf/
oum,'d|djyKwfrI
ydk
pifMu,fvmonf/
oHa,mZOfwG,f&m
r[kwfonfudk oHa,mZOf wG,frdcJhjcif;udk aemifwvnf; &rdonf/
]]v}}udk tmHkjyKESvHk;oGif;vdkufvQif b0iftMunf rlvxifaeaom aevHk;yHk&dyf
oPmefaysmuf ]]v0ef;}}oPmef("rmHkyHk&dyf-Moumoavmu)ESifh,SOfzuf t[dwfraem
0dnmPf (owavmu)wdkY ajymif;vJjzpfay:vmonf/ rdrdawGUcJhzl;aom awmawmifudk
tmHkjyKvdkufvQif
b0iftMunf
xifaeaom
v0ef;yHk&dyf
oPmefaysmuf
]]awmawmif}} yHkoPmef("rmHkyHk&dyf-Moumoavmu)ESifh,SOfzuf t[dwfraem0dnmPf
(owavmu)wdkY ajymif;vJjzpfay:vmonf/
rdrdawGUcJhzl;aom
a&
ajr
ork'&m
ponfh
tmHkwpfrsKd;rsKd;udk
tmHkjyKvdkufaomtcg b0iftMunf rlvxifaeaom tmHkyHk&dyfonf aysmufuG,f
rdrdtmHkjyKESvHk;oGif;&m
]]a&
ajr
ork'&m}}
ponfh
tmHkwpfrsKd;rsKd;onf
ajymif;vJjzpfay:vmonf (Moumo avmu? ocFg&avmu)/ if;ESifh,SOfzuf
t[dwfraem0dnmPf (owavmu)onfvnf; ajymif;vJjzpfay:vmonf/
rdrd\ ]]tdk;tdrf wdkufwm a&T aiG qif jrif; uRJ EGm; v,f,m NcH0ef;
O,smOf
ponf
ESvHk;oGif;vdk&m
tmHkwdkYudk
ESvHk;oGif;tmHkjyKvdkufaomtcg
rdrdESvHk;oGif;onfh txufygtmHk trsKd;rsKd;wdkYonf wpfckcsif;wpfckcsif; b0iftMunf
ajymif;vJjzpfay:
vmonf(owavmu?
ocFg&avmu?
Moumoavmu)/
rdrd\cEmom avmuwnfjcif; jzpf \ / rd r d p d w f om avmuwnf j cif ; jzpf \ /
pd w f r &Sd a wmh y gu avmuwnf p &m r&Sd a wmh y g/ jyif y vnf ; avmuok H ; yg;
*

qdkvdkonfrSm odvQif odonfhtwdkif;? jrifvQifjrifonfhtwdkif; raeyJ? od&m jrif&mudk onmzHk;


pGJ,lrIonf y"metaMumif;w&m;jzpfonf/ xdktaMumif;Nidrf;rS tusKd;avmuoHk;yg;csKyfrnf/ A[d'
aumif;uifESifhaeonf
twdkuf"mwftAsmuwavmu?puKyom'ESihf
if;xifaomlygHk
(aumif;uifESihf
ae)
puK0dnmPfwdkYonf
Oyg'geuEmavmu?
b0iftMunfxifaom
"rmHk(aumif;uifESifhae)ESihf xdktmHkudkvufcHonfh t[dwfraem 0dnmPfonf Oyg'geuEmavmu?
xdkavmuoHk;yg;udk
pGJ,laom
o[dwfraem0dnmPftpkonf
Oyg'gefESifhwuG
jzpfaom
Oyg'geuEmavmu/
xdkYaMumihf
avmuwnfyHk?
avmuwnfaMumif;?
avmucsKyfyHk?
avmucsKyfaMumif; (opmav;yg;)udk odaom 0dyemPf a&muf&SdNyDjzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

285

&Sd o nf [ k ajymqd k c J h v Qif xd k a jymqd k r I o nf pdwfyifjzpfonf/ pdwfr&SdvQif rajymqdk?


rpGJ,l? rqHk;jzwfEdkif/
aemufwzef OD;olawmfonf rdrd\ ZeD;jzpfoltm; pGJ,l ESvHk;oGif;vdkuf&m
b0iftMunf rdrdZeD;"rmHkyHk ay:vmonf/ b0ifay:aom rdrd\ZeD;"rmHkonf
tjyifrSm&Sdaom
ZeD;onftm;
jrif&bdouJhodkY
wxyfwnf;
wlaeonf/
if;"rmHkESifhtwl ,SOfzuf xdk"rmHkudkodaom t[dwfraem0dnmPfyg wxyfwnf;
ay:vmonfudk ydkif;jcm; Ijrifae&\/ xdk"rmHkudk jrifjrifcsif; rdrd\pdwf
ighZeD;yJ[laom 'd|dESifhwPSm,SOfaom oHa,mZOfpdwf jzpfvmonf/ xdkpdwfESifhtwl
tmHkudk cHpm;aom a0'em jzpfay:vm\/ OD;olawmfonf xdkoHa,mZOfpdwfESifhtwl
,SOfzufa0'emudkvnf; ydkif;jcm;Ivdkuf\/ odkY Ijcif;aMumifh aemufjzpfaompdwfwGif
oHa,mZOfpdwfrsm; csKyfoGm;onfudkvnf; ydkif;jcm; odjrifjyef\/ xdkkyfemrfwdkYudkjrifrI
taMumif;cH OD;olawmf aemifwBuD;pGm &avNyD/ ]]ighZeD;? ighZeD;}} [k rdrdpdwfjzifh
cspfcifwG,fwm oHa,mZOf aESmifzGJUxm;aom ZeD;onf rdrdxifovdk tjyifrS
cEmtpkta0; r[kwfyJ rdrdcEmwGif;&Sd "rmHkBuD; jzpfaeygvm;/ pdwfjzifh tjyifudkrSef;
xifcJhorQ tdyfrufozG,f jzpfaerSef; ,ckrS od&awmhonf/ udk,fhpdwfESifh udk,fhtxif
udk,hfcEm("rmHk)udkom udk,fjyefwG,fae&ygvm;/ arm[pdwf? avmbpdwf? 'd|dpdwfwdkY\
vSnfhjzm;wwfonfh oabmudk ,ckawmh w&m;cHtrIay:ovkd rdrdazmfEdkifcJhavNyD/
xdktcg OD;olawmf\pdwf 'd|doHa,mZOfrsm; Iwdkif; Iwdkif; acgif;yg; vmavNyD/
OD;olawmfonf
xdkavmu"rmHkudk
taMumif;cH
trdtz
om;orD;wdkYESifh
rdrdoHa,mZOfwG,fcJhaomolrsm;udkyg wpfOD;NyD;wpfOD; pGJ,lESvHk;oGif;vsuf owavmu
wnfyHktaMumif; Iaeawmh\/ xdkodkY INyD;wdkif; kyfemrf"rocFg&w&m;rsm;\ obm0
vuPmrsm;udkIvsuf 0dyemPfjzifh qifjcifum Budrfzefrsm;pGm oHk;oyfaeawmh\/

twGif;avmuESifh tjyifavmu qufpyfyHk


jyqdkcJhNyD;aom
yHkpH(2-c)yg
kyfemrftpHkwdkYonf
Moumoavmu?
owavmuESihf ocFg&avmuwdkYomvQif &Sdonfudk oabmaygufoGm;NyD/
aea&mifwnf;[laom
tqif;onf
kyfw&m;wnf;[laom
MoumoavmujzpfNyD;
tarSmifudkcGif;apwwfonfh
jyKjyifwwfaom
oabmaqmifrIaMumifh
ocFg&avmuvnf;
rnf\/
xdkavmuonf
puKyom'wnf;[laom
MoumoavmuESifh
aygif;qHkrIjyKjcif;
aMumifh
puK0dnmPfwnf;[laom owavmu jzpfay:vmonf/ xdkpuK0dnmPfwnf; [laom
owavmuonfvnf; lygHkwnf;[laom Moumoavmuudk tmHkjyKwwfonfh
ocFg&w&m; aqmifjyefonf/ xdkYaMumifh puK0dnmPfonf ocFg&avmuvnf; rnf\/
xdkavmuoHk;rsdK;wdkYonf awGUqHkjcif; jyKjyifwwfrIoabm aqmifMuojzifh tusdK;jyKjyif
wwfonfh zwnf;[laom owavmuESifh ocFg&avmu tusdK;ay:jyefonf/
xdkzwnf;[laom avmuonf puKyom'avmu&Sd lygHkwnf;[laom avmuudk
"rmHkavmutjzpfodkY ajymif; blwtmHkaMumwnf;[laom avmuudk taMumif;cHNyD;
b0ifwnf;[laom avmuodkY ydkYaqmif jyKjyifjyefonf/ xdktcg aevHk;"rmHkavmuESifh
b0ifwnf;[laom owavmuwdkY awGUqHkrI jyKjyifMuojzifh t[dwfraem0dnmPf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

286

wnf;[laom owavmu ay:vmjyefonf/ xdkavmuoHk;yg;wdkYonfvnf; ocFg&


w&m;rsm; jzpf xyf qifh awGU qH kj yKjyifr I jyKMujyefo nf/ xd ktaMumif;aMumif h
zwnf;[laom owavmu jzpfay:vmNyD; xdkavmuonf puK'Gg&&Sd lygHk
(aevHk;avmu)tm; "rmHkavmutjzpf jyKjyif (0g) "rpGrf;tm;jzifh toGifajymif;*
b0ifwnf;[laom avmuodkY ydkYaqmifjyKjyifapjyefonf/ xdkly"rmHkavmu\
|&o? ted|&owdkYudk ,SOfzufa0'emuEm owavmuESifh qufpyfay;jyefonf/
xdka0'emuEm owavmuESifh "rmHkMoumoavmuwdkYudk taMumif;cH aemufjzpf
owavmu
o[dwfraem0dnmPfonf
0rf;ajrmufp&mESifh
BuHKcJhaomf
wyfrufrIjzifhvnf;aumif;?
qkwfepfp&mESifhawGUcJhaomf
qif;&JrIjzifhvnf;aumif;?

pdwftpOf(0g)avmutpOf jzpfvsuf wnfaeonf/


OD;olawmfonf jrwfpGmbk&m;&Sif\ *kPfaus;Zl;awmfaMumifh avmuwnfyHk?
avmucsKyfyHkwdkYudkod&NyD;
avmucsKyf&mr*ifvrf;udk
ajzmifhajzmifhrwfrwf
aemufrqkwfwrf; avQmufawmhrnf[laom qHk;jzwfcsuf ydkifydkifEdkifEdkif csvdkufavNyD/

twGif;avmuwnfyHkrSwfzG,f
b0iftMunf teD;twdwfumv "rmHkyHk&dyfxifyHkudk vnf;aumif;? reodum&
ac: ESvHk;oGif;rIaMumifh jzpfaom ta0;twdwfumv tem*wfumv&Sd "rmHkyHk&dyfwdkY
xifyHkudkvnf;aumif;? ypKyeftmHkay:vnf;aumif;? avmuwnfyHkudk OD;olawmf
em;vnfcJhNyD/ xdkoabmudk Oyrmjzifh OD;olawmf\Pf xifjrifoHk;oyfrd\/
*

AGD'D,dkdkufpuf Oyrmudk jyefoHk;oyfyg/


pdwf[lonf [',0wKudkrSDaom b0ifrSvGJ rnfonfhae&mudkrS xGufoGm;jcif;r&Sdyg/ xdkYaMumifh
jyifytmHkig;rsKd;onf
cEm\'Gg&ig;aygufoYdk
wqihfusa&muf
b0ifodkYoufa&mufonf/
xdktmHkwdkY\
ted|&o?
|&owdkYonfvnf;
b0ifodkY
oufa&mufonf/
twdwf
tem*wftmHkwdkYonfvnf;
b0ifudkrSDjzpfonf/
b0ifESihftmHk
wdkYwdkufcdkufrdjcif;aMumihf
raem0dnmPfjzpfonf/ xdkraem0dnmPfonf tukodkvfapwodufwdkYjzihf ,SOfcJhaomf wPSm? rme?
'd|djzpfonf/ ukodkvfapwodufwdkYjzifh aygif;cJhaomf oDv? orm"d? ynmpdwfjzpfonf/ xdkYaMumifh
tvHk;pHkaomtmHkwdkYonf b0ifudk oufa&mufNyD;rS raem0dnmPfonf oabmtm;vHk;tay:
oHk;oyfEdkifonf/
0dyemI&mwGif
rdrdtIPfonf
jyify
tmHkudk
ESvHk;oGif;
Iaeao;vQifvnf;aumif;?
rdrdcEmudk,f\
lyum,oPmefynwfudk
tmHkjyK
ESvHk;oGif;
Iaeao;vQif vnf;aumif;? rSefuefaom tIPf r[kwfao;yg/ tb,fhaMumihfqdkaomf
txuf&Sif;jycJhonfhtwdkif;tmHktm;vHk;wdkYonf
b0ifomxif
o[dwfraem0dnmPfonf
b0ifyif tIcHtmHkwdkYudk vuPmwif Iaejcif;jzpfonf/ xdkYaMumifh b0iftMunfudk
rjrifao;oa&GU emrfw&m;wdkYudk rjrifao;yg/ trSefw&m;udkvnf; rjrifao;yg/ ]]ESpfodESpfjrif 'd|dpif
b0ifjrifrS
vrf;rSef&}}
[k
ynm&Sdrsm;
qdkdk;pum;&Sdygonf/
avmuDumrynwf
tmHkwdkYonfvnf;aumif;? avmuD y&rwftmHk wdkYonfvnf;aumif; b0ifomxifonf/ b0if
xifaomtmHkwdkYudk
Ijcif;jzpfonf/
xdkodkY
todESpfod?
tjrifESpfjrifodkY
qdkufa&muf
'd|dpifjcif;jzpfonf/ v,fwDq&mawmfbk&m;BuD; a&;om;aom Owryk&dousrf; ]]b0ifjrifvQif
tm*a,musfm;bJ[l rSwfvdkuf}}[k a&;om; xm;onf/ w&m;tm;vHk;onf b0ifyif xifonf/
w&m;Ijcif;onfvnf; b0ifrSmyif Iygonf/ avmuoHk;yg;onfvnf; b0ifom wnfygonf/
avmurSxGufjcif;onfvnf; b0ifrS xGufjcif; jzpfonf/ b0ifudkrSD jzpfaompdwf
Oyg'geftpGJcsKyfjcif;jzihf xGufjcif;jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

287

b0iftMunfwnf;[laom ydwfjzLum;csyfay:wGif ESvHk;oGif;rI reodum&


wnf;[laom pkwfwHudk Oyg'gefwnf;[laom aq;&nf wdkYNyD; 0dwufjzifh vdk&m
tmHkudk,lumyHkazmf apwemwnf;[laom vufjzifh a&;qGJvdkufaomtcg cEmig;yg;
wnf;[laom "rmHkyHk&dyf(0g) avmuay:vmonf/
qdkvdkonfrSm
twdwfujrifzl;cJhaom
lygHkudk
,l
ESvHk;oGif;vQif
b0iftMunf tqif;"rmHkavmu ay:vmonf/ Mum;zl;cJhaom toHudk ,l
ESvHk;oGif;vdkufvQif b0iftMunf toH"rmHkavmu jzpfay:vmonf/ eHcJhzl;aom
teHYudk pGJ,lESvHk;oGif;vQif b0iftMunf teHY"rmHkavmu jzpfay:vmonf/
pm;cJhzl;aom
t&omudk
pGJ,l
ESvHk;oGif;vdkufvQif
b0iftMunf
t&om"rmHkavmu
jzpfay:vmonf/
awGUxdcJh
zl;aom
tmHktrsKd;rsKd;udk
pGJ,lESvHk;oGif;vdkufvQif b0iftMunf tawGU"rmHk avmu jzpfay:vmonf/
ypKyef'Gg&ig;ayguf usa&mufqJtmHkig;yg;onf b0ifodkYusa&mufonf &Sdaomf
xdktmHkudk ESvHk;oGif;vufcHcJhvQif xdktmHkig;yg;onf b0if avmuwnfjyefonf/
bk&m;tqlqlESihfwuG &[Emyk*dKvftaygif;wdkY ra&rwGufEdkifatmif avmu
oHk;yg;rS xGufajrmufoGm;Muonf qdkonfrSm pdwfjzifh pGJ,lxm;aom taMumif;w&m;
twGif;avmuoHk;yg;rS
xGufoGm;jcif;jzpfonf/
A[d'avmuoHk;yg;onf
ajymif;vJjcif; tpOfjzihf tNrJwrf;&Sdaernf[k avmuoHk;yg;rS xGufajrmufyHkudk
OD;olawmf oabmayguf em;vnfcJhavNyD/
txufyg od&ef odrfarGUeufeJ jrifEdkifcJvSonfh y&rwftppf "mwftESpf
w&m;rsm;jzpfonfh
twGif;tm,wew&m;rsm;udk
rSef;qod?
emMum;od?
zwfodwdkYESifh
tmHkrjyKEdkifyg/
pma&;oluvnf;
pdwful;,Ofvnf;aumif;?
pmzwfvnf;aumif;? emMum;vnf;aumif; a&;om;xm;jcif; r[kwfyg/ rdrdudk,fwdkfif
vufxJ jynfwefonfh ywjrm; wifMunfhouJhodkY ydkif;ydkif;jcm;jcm; jrifxm;rIudk
OD;olawmftm; udk,fpm;jyK a&;om;xm;jcif;jzpfonf/ tvGefrS odEdkifcJ? jrifEdkifcJonf/
toufESifhcEm riJhuGufyJ &if;ESD;cJh&onf/ rdrda&;om;wifjy&aomfvnf; uJhodkYjrif&ef
pGrf;tm;xkwfusifhEdkifrnfhol &Sm;vdrfhrnfudkvnf; &dyfpm;rdonf/ omref o'g
0D&d,wdkYjzifh rjrifEdkifay/ xdkoabmudk jrwfpGmbk&m;&Sif uJhodkY a[mMum;xm;onf/
]]igonf cJ,Of;pGmusifhojzifh odtyfNyD;aomw&m;udk ,cktcg
a[mjcif;iSm roifha vsmf a cs? &m*a'go ESdy f p uf c H a e&aom ol w d k Y onf
w&m;udk vG,fulp Gm odEdkifMurnf r[kwfacs/
tarSmifxk zHk;vTrf;vsuf &m*wyfpGJaeaom olwdkYonf odrfarGUeufeJ
tPkjrLozG,f jrifE dki fc Jaom (oHo&mh) tqefw&m;udk jrifEdki fMurnf
r[kwfacs}}/2

w&m;usifhaoma,m*DwdkY ]]kyfemrfjrifonf}}[k qdk&m xifa,mifxifrSm; kyfemrf


rjzpfrdap&ef r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;rS uJhodkY a[mMum;xm;onf/
]]wu,fjzpfysufaewJh kyfemrfawGudk udk,fydkifPfjzifh awGUNyD; rNrJ
qif;&J tewvdkY odwdkif;odwdkif; tJ'D od&wJhtwdkif; paom kyfemrfawGrSm
2

rZdryPmoygVdawmf jrefrmjyef? &mZ0*f? aAm"d&mZukrm&okwf-337 ESm-286

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

288

NrJwJhtae csrf;omwJhtae twaumif taejzifh txifr Sm; todr Sm;wJh arm[


t0dZm jzpfc Gifhr&Sdy J uif;Nidrf;oGm;w,f/}}3

q&mawmfbk&m;BuD; a[mMum;xm;aom ]]wu,fjzpfysufaewJh kyfemrfawG}} qdkonf


rSm jrifqJ rdrd\ rsufvHk;tdrftwGif;&Sd rsufeuf0ef;tv,f puKyom'&Sdaom lygHk?
puK0dnmPf? puKtMunf paom y&rwfkyfemrfrsm;udk jrif&rnf[k qdkvdkjcif;
jzpfonf/ jrifwwfaom oabmuvnf; pifMu,faom tIPf o[dwfraem0dnmPf
jzpfonf/
,cktcg kyfemrfjrifjcif; kyfemrfuGJjcif;ESifh ywfouf ]]rodwmkyf?
odwmemrf}} ]]jrifwmkyf? odwmemrf}} ]]Mum;wmkyf? odwmemrf}} pojzifh owfrSwf
ajymqdk oHk;EIef; aeMujcif;rsm; wGifus,fvsuf &Sdonf/ xdkodkYaom odjcif;rsdK;onf
w&m;tm;rxkwfaom
omrefvlNydef;rsm;yif
odEdkifaom
todrsm;jzpfonf/
y&rwfkyfemrfrsm;udk xl;aomPfjzihf ydk if ;jcm;od tyfa om t&d, mwdk Y\ od jcif; rsdK ;
r[kw fy g/ txuf azmfj ycJha om qqutIcHkyfemrfrsm;udk xl;aomPf
(tIPfraem0dnmPf)jzihf
ydkif;jcm;odrSomvQif
ppfrSefaom
kyfemrfjrifjcif;
kyfemrfuGJjcif;jzpfonf/
rdrdlyum,&Sd oPmefedrdwfr&Sdaom tcH"mwf um,yom'ESifh oPmefedrdwf
r&Sdaom tjyiftwdkuf"mwf tawGUkyf(azm|Akyf)wdkY [laom oabmESpfck awGUqHkrI
aMumifh
xdkum,yom'wGif
oPmefedrdwfr&SdaomtawGUkyfESifh
wxyfwnf;
udef;aeaom
odumrQjzpfaom
um,0dnmPfpdwfjzpfay:onf/
xdkum,0dnmPfpdwfonf odoabm aqmifonfh ]xd}"mwfjzpfonf/ tawGUkyfonf
rodoabmaqmifonfh ]xd}"mwfjzpfonf/ xdkYaMumifh rodoabm]xd}kyf"mwfESifh
odoabm]xd}emrf"mwf tIcHkyfemrfwpfpHkjzpfonf/ xdkemrf"mwfonf ]xd}kyftm;
aumif;w,f? qdk;w,f? aysmhw,f? rmw,f? om,mw,f? rom,mw,f
ESvHk;oGif;BuHpnf
qHk;jzwfoHk;oyfjcif;
r&Sdaom?
igodw,f[lvnf;aumif;?
odwmuig[lvnf;aumif; r&Sdaom pdwfyifjzpfonf/ twdkif; kyfemrfudkydkif;jcm;
jrifrSomvQif ]]rodwmkyf? odwmemrf}}[k qdkjcif;onf trSefjzpfEdkifrnf/
xdkkyfemrfwdkYonf tIcHoufoufrQom jzpfonf/ um,0dnmPfonf tIcHom
jzpfonf/ w&m;rIwwf/ ig[k rpGJ,lwwf/ raem0dnmPfonf ig[k pGJ,lwwfonf/
xdktIcHkyfemrfwdkYudk tIPf raem0dnmPfjzifhom ydkif;jcm;jrifEdkifonf/ pwkwpsmef
orm"dESihf jynfhpHkatmif usifhBuHvdkufaomtcg raem0dnmPfonf pifMu,faompdwf
(pdw0dok'd) jzpfoGm;NyD; tIcHkyfemrfwdkYudk ydkif;jcm;jrifonf/
xdkYaMumifh rodoabm]xd}? odoabm]xd} tIcHkyfemrf? ,if;wdkYudk ydkif;jcm;od
tIPf raem0dnmPf[k cGJjcm; em;vnf&rnf/ uJhodkYaom kyfemrf r[kwfyJ
ynwfoPmefedrdwftmHk ygaeNyD; vHk;axG;aeaom txifkyfemrfwdkYudk kyfemrftppf[k
vG,fvG,fESifh owfrSwfMurnfqdkvQif 0dyemw&m;onf ayghayghwefwef jzpfvm
ppfrSefonfh omoemonf wjznf;jznf; vHk;yg;yg;NyD; uG,faysmufoGm;awmhrnf/
rppfrrSef ynwfkyfemrfESifh tppftrSef y&rwfkyfemrfwdkY tvGefrS uGmjcm;ygonf/
3

r[mpnfq&mawmf? ]]Ak'omoetE&m,fumuG,fa&;w&m;awmf}}? ESm-82

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

289

tm,wewq,fhESpfyg; wwfodvdrmaomol jzpfaMumif;w&m;


]tm,weukovwm}
xdk(tm,weukovwm y#dp orkyg'ukovwm) wdkYwGi f pdwfjzpf&m
pdwfjzpfaMumif;
]tm,we}
uRrf;usif(vdrm)ol\tjzpf
(tm,we
wq,fhESpfyg;
wwfoduRrf;usifaomol
jzpfatmifjyKwwfaomw&m;)
]tm,weukovwm}[lonf tb,fenf;/ jrifodpdwf (puK0dnmPf)jzpf&m
rsufpdtMunf
]pum,we}?
jrifodpdwf
(puK0dnmPf)jzpfaMumif;
tqif;]lyg,we}?
Mum;odpdwf(aomw0dnmPf)jzpf& m
em;tMunf
]aomwm,we}? Mum;odpdwf (aomw0dnmPf)jzpfaMumif; toH ]o'g,we}?
eHodpdwf (Cme0dnmPf)jzpf&m ESmacgif;tMunf ]Cmem,we}? eHodpdwf
(Cme0dnmPf)jzpfaMumif; teHY ]*Em,we}? vsufodp dwf (Zd0 Sg0dnmPf)jzpf& m
vQmtMunf ]Zd0Sg,we}? vsufodpdwf (Zd0Sg0dnmPf)jzpfaMumif; t&om
]&om,we}?
xd o d p d w f ( um,0d n mPf )
jzpf & m
ud k , f t Munf
]um,m,we}? xd o d p d w f (um,0dnmPf) jzpfaMumif; tawGU ]azm|Am,we}?
odrIpdwfjzpf&m ]rem,we}? odrIpdwfjzpfaMumif; obm0 ]"rm,we}[laom
tm,we wq,fhESpfyg;wdkYonf (&Sdukef\)/ xdk(tm,we)wdkYudk tMuif
tm,we uRrf;usifvdrmol\tjzpf? (cG J c G J j cm;jcm;) tjym;tm;jzif h o d r I ?
(cG J c G J j cm;jcm;)tjym;tm;jzif h o d j cif ; /y/ (trSefoabm) rawGa0rI (trSefudkodrI)?
(opmav;yg;)w&m;wdkYudk pdppfjcif;? aumif;pGmodjrifrI (tjrifrSefrI) ]orm'd|d}onf
(&Sd\)/ (qdktyfcJhNyD;aom) oabmudk pdwfjzpf&m pdwfjzpfaMumif; ]tm,we}
uRrf;usif(vdrm)ol\tjzpf
(tm,we
wq,fhESpfyg;
wwfoduRrf;usifvdrmaomol
jzpfatmifjyKwwfaom
w&m;)
]tm,we
ukovwm}
[k
qd k t yf \
(r[muk o d k v f Por , k w f
r[mBud , mPor , k w f p d w f tbdnmOfpdwf r*fpdwfwdkY &Sdaomynm)/4

y#dporkyg'fjzwfyHkESifh jywfyHk
(1) tu,f wwd,tqifhpdw0dok'dESihf jynfhpHkaom o[dwfraem0dnmPfonf
qdkif&m'Gg&wdkYwGif ypKyef usa&mufqJtmHkwdkY tay:vnf;aumif;? ypKyefwdkufqdkifqJ
r[kwfonfh twdwf tem*wftmHkwdkYtay:vnf;aumif; ynwfudk tmHkjyKrIESihfwuG
yk*dKvfow0g ponfwdkY tay: Oyg'geftm;jzihf ESvHk;oGif;rIudk pGefYvTwfvdkufaomtcg
xdktIPf (o[dwfraem0dnmPf)onf b0iftMunfoufoufudk rsufarSmufjyKNyD;om;
jzpfvsuf
odumrQ
odonfhoabmjzifh
wnfaeonf/
Oyg'gefESihf
,SOfaomrlvpdwfwdkYonf
tedpoabm
'kuoabm
tewoabmrQ[k
aemuftIPfu ydkif;jcm;IjrifEdkif\ (pdwmEkyemowdy|mef)/ xdktcg qdkcJhNyD;
ynwftmHkwdkY tvdkvdkyif csKyfaysmufum 'd|d wPSm Oyg'gef udavomESifh,SOfaom
pdwfrsm; tvdkvdkyif jzpfrvmawmhay (IqJw'*F)/
(2) tu,f txufyg ynwftmHkESvHk;oGif;rIudk pGefYvTwfvsuf ypKyef
wdkufqdkifqJ y&rwfkyfemrf tpOftquf oabmrQwdkYudk (yHkpH 2-c ygtwdkif;)
IjrifumrQ
IaevQifvnf;
ynwftmHkESihfwuG
'd|d
wPSm
Oyg'gef
udavomwdkYESihf,SOfaom pdwfrsm; tvdkvdkyif jzpfay:rvmawmhyg (IqJw'*F)/
4

"ro*FPDygVdawmf jrefrmjyef? edauyu@ okwEdu'kuedauy? tm,weukovwm'kuf ESm-490

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

290

xdktcsdef y&rwfkyfemrfudk jrifjrifum ododumrQjzifh o[dwfraem0dnmPfpdwfonf


wnfaeonf/
(3) tu,f ynwf E S v H k ; oG i f ; a&SU pd w f o [d w f r aem0d n mPf \ oabmES i f h
xdkpdwfaMumifh
jzpfay:vmaom
b0iftMunfxifvmaom
"rmHkyHk&dyfudk
aemuftIPf
(o[dwfraem0dnmPf)u
ydkif;jcm;
IaevQif
Oyg'gefESifh
udavomwdkYonf
aemufxyf
aemufxyfjzpfaom
o[dwfraem0dnmPf
tvdkvdkcsKyfum
y#dporkyg'fjywfNyD;
aemufxyf
aemuf x yf j zpf a om
o[d w f r aem0d n mPf p d w f o nf owd Pf ynm wd k Y j zif h o m &yfaeonf/

wPSmtewjzpfyHk
(yHkpH 2-c ygtwdkif;) OD;olawmfonf om;jzpfol armifvStm; wwd,tqifh
pdw0dok'd orm"djzifh IjrifaepOf b0iftMunf ay:aeaom "rmHkyHk&dyfudk
taMumif;cH a&SUo[dwfraem0dnmPfpdwfu yk*dKvfow0g ynwftm;jzifh pGJ,lum
om;[laom
oabmjzif h
ES v H k ; oG i f ; vd k u f o nf E S i f h
wNydK ife uf
aemuf o [d w f r aem0d n mPf o nf wG,fwmrI ponfh wPSm ork',jzifh tvdkvdk
jzpfay:vmonf/ if;wPSmESihf,SOfaom o[dwfraem0dnmPfonf tusKd;w&m;
wPSmtewjzpfonf/ if;taMumif; a&SUo[dwf raem0dnmPfESihf aemufo[dwf
raem0dnmPf
(wPSmtew)
tusKd;pdwfwdkYudk
tIPf
aemufaemufo[dwfraem0dnmPfu ydkif;jcm; Ijrifjyefonf/ (pdwmEkyemowdy|mef?
emry&dap'Pf)

0dnmPfwdkY\ udk,fydkifvuPmudk cGJjycsuf


1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/

puK"mwf + ly"mwf
= puK0dnmP"mwf
aomw"mwf + o'"mwf = aomw0dnmP"mwf
Cme"mwf + *E"mwf
= Cme0dnmP"mwf
Zd0Sg"mwf + &o"mwf
= Zd0Sg0dnmP"mwf
um,"mwf + azm|A"mwf = um,0dnmP"mwf
re"mwf + "r"mwf
= raem0dnmP"mwf (t[dwfraem0dnmPf)
re"mwf + oAm&rP"mwf = raem0dnmP"mwf (o[dwfraem0dnmPf)

1/ lygHkESifh puK0dnmPf
y&rwfkyfemrfwdkYudk
rjrifEdkifao;aom
pmzwfolwdkY
em;vnfEdkif&efESifh
w&m;usifh
onfhtcg
kyfemrfjrifyHk
rrSm;atmif
twwfEdkifqkH;eD;pyfatmif
a&;om;wifjyoGm;rnf jzpfonf/ ynwfukd tmHkrjyKyJ qdkvdk&if;oabmudk tmHkjyKyg/
ynwfr&Sdaom y&rwfudk ynwfjzifh a&;om;wifjy&jcif;onf tvGefrS cufygonf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

291

puK'Gg& (rsufeuf0ef;tv,f) lygHkay:rItm; ydkif;jcm;jrif&yHkudk Oyrm


aqmifjyrnf/
puKyom'
lygHkay:rIoabmudk
odvdkygu
oifudk,fwdkifrSefMunfhvdkufyg/ rSefxJrSm&Sdaom oifhyHk&dyf\ rsufeuf0ef;wGif oif\yHk&dyf
ay:aeonfudk oifudk,fwdkif jyefjrifEdkifouJhodkY w&m;Iaom a,m*Donf
rsufpdESifhtqif; wkdufqdkifonfhtcg rdrdrsufpd\ rsufeuf0ef; lygHkay:aeonfudk
jrif&onf/ pdw0dok'd wwd,qifhjzifh jynfhpHkaom tIPfo[dwf raem0dnmPfjzifh
IjrifEdkifonf/
uJhodkY
jrifrS
y&rwfkyfudk
jrifonf/
t&d,mr*fodkY
taxmuftyHhay;rnfh Av00dyem xdkufaom um,mEkyem owdy|mefodkY
a&mufNyD? bk&m;tvdkawmfusjzpfNyD[k qHk;jzwfEdkifonf/ puK0dnmPfudk jrifyHkudkvnf;
lygHkudkjrifyHkuJhodkY
ydkif;jcm;jrif&onf/
wxyfwnf;
wom;wnf;
wnfNyD;
woabmwnf;uJhodkY
aqmifaeaomfvnf;
rodoabmESifh
odoabmrQom
uGmjcm;onf/
puK0dnmP"mwfonf puKyom'ESifh lygHkaygif;qHkrIaMumihf jzpfay:vmaom
tusKd;w&m;
jzpfonf/
xdkYaMumifh
puK0dnmP"mwfwGif
lygHk\
*kPf[dwfudef;aeonf/
xdklygHk\
*kPf[dwf
udef;aeaom0dnmPfonf
puKyom'udkrSD jzpf&jcif;aMumihf puK0dnmP"mwf[k ac:qdkjcif; jzpfonf/
tqif;tmHk\ ajymif;vJrI*kPfowdtvdkuf puK0dnmPfonfvnf; ajymif;vJ
azmfjyrIoabm aqmifonf/
Oyrm-yuwd a &ouf o uf teD a &mif a q; a&mpyf v d k u f v Qif a&\yuwd
Munf v if a omta&mif r S teD a &mif jzpf o G m ;onf / tu,f tpd r f ; a&mif a q;
a&mpyfvdkufvQif tpdrf;a&mif jzpfoGm;onf/ xdkYtwl puK0dnmPf\ yuwdoabm
ouf o uf o nf jrif o d j cif ; rQ jzpf a omf v nf ; l y gHk u d k vufc H o nfh t cg l y gHk
ajymif;vJrItvdkuf ajymif;vJrI&Sdygonf/ xdkOyrm Oyar,swGif yuwda&oufoufonf
puK0dnmPfESifhwl\/ teDa&mif? tpdrf;a&mifwdkYonf puKyom' xifaom lygHk
trsKd;rsKd;ESifh wl\/ xdkYaMumifh puK0dnmPf\ vuPmESihf lygHk\ vuPm ESpfrsKd;
uGJjym;rIudk azmfjy&vQif rodoabmtqif;"mwf
(lygHk"mwf)?
tqif;\
*kPfudef;aeaom
odoabm"mwf (puK0dnmP"mwf) [l kyfemrfESpfyg;\ vuPmwdkY uGJjym;aeonf/
txuf &Sif;jycJhonfhtwdkif; puK'Gg& lygHkESifh puK0dnmPf wnfouJhodkY
b0ifwnf;[laom pdwftMunfvnf; uJhodkY ly"rmHkESifh (puK0dnmPfESifhwlonfh)
t[dwfraem0dnmPf (ly"rmHkudk jrifpdwf) wnfaeonfudk tIPf o[dwfraem
0dnmPfjzifh ydkif;ydkif;jcm;jcm; Ijrif&onf/ wzef ly"rmHkudk jrifjrifum ododum
o[dwfraem0dnmPfjzifh
Iaomtcg
xdko[dwfraem0dnmPfonfvnf;
puK0dnmPfuJhodkY
jrifpdwfoufoufrQ
jzpfaeonf/
xdkoabmudk
aemufjzpftIPfjzifh ydkif;jcm;Ijrifonf/ wzef xyfqifh "rmHkudk cHpm;aom
a0'emuEmudkvnf; ydkif;jcm;IEdkifonf/
tqif;oabmod"mwf puK0dnmPf jrifodpdwf
tqif;oabmod"mwf t[dwfraem0dnmPf jrifodpdwf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

292

tqif;oabmod"mwf o[dwfraem0dnmPf jrifodpdwf


kyfemrfuGJonf[lonfrSm ypKyefwdkufqdkifqJ tmHkudk taMumif;cH pdwfoHk;rsdK;
uGJjym;aeonfudk ydkif;jcm;jrifEdkifjcif;jzpfonf/
2/ o'gHkESifh aomw0dnmPf
aomwyom'
toH"mwf
usa&mufyHkudk
ydkif;jcm;jrifrIoabmtm;
toHjrnfaom
pyDumabmufwpfckESifh
EIdif;,SOfjyygrnf/
oDcsif;zGifhaeaom
pyDumabmufem;wGif oifteD;uyf em;axmifMunfhyg/ oDcsif;qdkoH? qdkif;oH? AHkoH
paom toHrsm;onf pyDumrS jzpfay:aeonfudk em;jzifh em;axmif oJoJuGJuGJ
ydkif;jcm;odEkdifouJhodkY 0dyemIaom a,m*D\ tIPfonf rdrdem;tMunfodkY
toHusa&mufonfhtcg em;tMunf toHay:aerIudk oJoJuGJuGJ ydkif;jcm;odEdkifonf/
xdkYenf;twl aomw0dnmP"mwfudkvnf; oJoJuGJuGJ ydkif;jcm;odEdkifonf/ aomw'Gg&
kyfemrfwpfpHkudk
ydkif;jcm;jrif&bdouJhodkY
raem'Gg&rSmvnf;
kyfemrfwpfpHkudk
ydkif;jcm;od&onf/
toHay: tjrifrSm;yHkudk yHkpH(3-u) emrfkyfjzpfpOfjzifh jycJhNyD;jzpfonf/ ,ck
azmfjyaom yHkpH(3-c)onf toH\ kyfemrfjzpfpOfrS tydkif;(i) tIPf o[dwfraem
0dnmPfonf ,SOfzufa0'emudkvnf;aumif;? raem'Gg&&Sd kyfemrfwpfpHkudk vnf;aumif;?
zESpfrsdK;udkvnf;aumif;? aomw'Gg&&Sd kyfemrfwpfpHkudkvnf;aumif; ydkif;jcm;IjrifyHkudk
a&;qGJxm;onf/
yHkpHtwdkif; om;jzpfolarmifvSonf wwd,qifh pdw0dok'd wnf w&m;
usifhaeaom OD;olawmftm; taz[k vSrf;ac:vdkufonf/ xdkac:oHudk taMumif;cH
kyfemrfjzpfpOf\oabmudk
0dyemIaeyHkjzpfonf/
aomw'Gg&
xifaomkyfw&m;onf
]taz}jzpf
aomw'Gg&
xifaomemrfw&m;onf
]taz}jzpfonf/
b0iftMunfvnf;
aomw'Gg&
xifaomkyfw&m;
]taz}uJhodkYwlonfh
"rmHk]taz}ay:rIESifh
aomw'Gg&
xifaomemrfw&m;onf
]taz}uJhodkYwlonfh t[dwfraem0dnmP"mwf kyfemrfwpfpHkudk yd k i f ; jcm;jrif & onf /
"r m Hk ] taz}ud k tI Pf o[d w f r aem0d n mPf u jrif j rif u m ododumtwdkif;IvQif
xdko[dwfraem0dnmPfonfvnf;
]taz}jzpfonf/
xdk0dnmPfESifh
,SOfzuf
a0'emuEmudkvnf; cHpm;yHkoabmtjcif;t&mjzifh ydkif;jcm;IjrifEdkifonf/
]taz} aomw0dnmPf Mum;odpdwf
]taz} t[dwfraem0dnmPf Mum;odpdwf
]taz} o[dwfraem0dnmPf Mum;odpdwf
usef a om 'G g &rsm;rS ky f e mrf o abmw&m;rsm;ud k ]taz} rod o abmk y f
ES i f h ]taz}odoabmemrf uJhokdY tmHkjyK,lyg/
xdkoabmudk atmufygOyrmjzifh azmfjy&vQif--usD;uef;wpfaumif ]]tm}}[k atmfvdkufaomtoHonf aomwyom' ]]tm}} [laom
rodoabmaqmifonfh
kyf"mwfoabmxifonf/
0dnmPfuvnf;
odoabm
aqmifonfh ]]tm}} [lonfh "mwfoabmyif jzpfonf/ (aomw"mwf + o'"mwf
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

293

aomw0dnmP"mwf) xdkYaMumifh aomwyom' rodoabm ]tm}"mwf (o'kyf)ESihf


toH"mwf\ *kPfudef;aeaom odoabm ]tm}"mwf (aomw0dnmP"mwf) [l
= aomw0dnmP"mwf) xdkYaMumifh aomwyom' rodoabm ]tm}"mwf (o'kyf)ESihf
toH"mwf\ *kPfudef;aeaom odoabm ]tm}"mwf (aomw0dnmP"mwf) [l

kyfemrfESpfyg;\
vuPmwdkY
uGJjym;pGm
wnf&Sdaeygonf/
qdkvdkonfrSm
]tm}onfyifvQif
rod"mwf-kyf?
]tm}onfyifvQif
od"mwf-emrfjzpfonf/
xdkrod"mwf]tm}ESifh od"mwf]tm} (kyfemrf)wdkYonf wxyfwnf; wom;wnf; udef;
woabmwnf;uJhodkYaqmifaeygonf/
xdkYaMumifh
aomw0dnmP"mwfwGif
o'gHk\
*kPf[dwfudef;aeonf/
xdko'gHk\
*kPf[dwfudef;aeaom
0dnmPfonf
aomwyom'rSD
jzpf&jcif;aMumihf aomw 0dnmP"mwf[k ac:qdkjcif;jzpfonf/ toHtmHk\
ajymif;vJrI*kPfowdtvdkuf aomw 0dnmPf\ azmfjyrIoabm onfvnf;
ajymif;vJaqmifonf/
aomw0dnmPf\oabmudk pmIolwdkY em;vnfatmif pmjzihfa&;jyaomtcg ]t}
a&;csm ]tm}[k a&;jy&ygonf/ ]t} tu&mpmwpfvHk;udk a&;cs(-m)o&jzifh
uyfjyxm;aom
rifaq;lygHktqif;tjzpfodkY
a&muf&SdoGm;onf/
]]tawm
5
tu&onmawm}}
tawm? oabmteufudk/ tua&[d? tu&mwdkYjzifh (0g)
oauFwjzifh/
onmawm?
trSwf
jyKtyf\/
xdkoabmudkaxmuf
tawmwnf;[laom y&rwf\oabmudk tu&monm ra&myJ Pfjzihfodygav/
toHjzifhajymvQif toHtmHk jzpfoGm;onf/ pm&Gufay: teDa&mifrifjzifh a&;jyvQif
teDa&mif&Sdaom ]tm} tu&m jzpfoGm;onf/ t*Fvdyfvdk a&;jyvQif Ar
tu&majymif;jzpfoGm;onf/
aomw'Gg&rSm rodoabm]tm}kyf"mwfESifh odoabm]tm}emrf"mwf ay:onfh
twdkif; b0ifvnf; rodoabm]tm}kyf"mwf ("rmHk)ESifh odoabm]tm}emrf"mwf
(t[dwfraem0dnmPf)kyfemrfay:aeonfudk
tIPfjzifh
oJoJuGJuGJ
ydkif;jcm;jrifEdkifonf/

up,eAsmu&PH (upnf;o'gBuD;)

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

294

3/ Cme0dnmP"mwf
Cme'Gg&rSm rodoabm]teHY}kyf"mwfESifh odoabm]teHY}emrf"mwf kyfemrfwpfpHk
ay: b0ifvnf; rodoabm]teHY}kyf"mwf ("rmHk)ESifh odoabm]teHY}emrf"mwf
(t[dwfraem0dnmPf)kyfemrfay:aeonfudk tIPfjzifh oJoJuGJuGJ ydkif;jcm;jrifEdkifonf/
xdk"rmHk]teHY}udk tIPf o[dwfraem0dnmPf jrifjrifum ododumtwdkif;IvQif
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

295

xdko[dwfraem0dnmPfonfvnf; ]teHY}(odrIemrf"mwf) jzpfonf/ xdk0dnmPfESifh,SOfzuf


a0'emuEmudkvnf; cHpm;yHkoabm tjcif;t&mjzifh ydkif;jcm;IjrifEdkifonf/
teHYoabmod"mwf Cme0dnmPf eHodpdwf
teHYoabmod"mwf t[dwfraem0dnmPf eHodpdwf
teHYoabmod"mwf o[dwfraem0dnmPf eHodpdwf
4/ Zd0Sg0dnmP"mwf
Zd0Sg'Gg&rSm rodoabm]t&om}kyf"mwfESifh odoabm]t&om}emrf"mwf kyfemrf
wpfpHk ay: b0ifvnf; rodoabm]t&om}kyf"mwf ("rmHk)ESifh odoabm]t&om}
emrf"mwf (t[dwfraem0dnmPf) kyfemrfay:aeonfudk tIPfjzifh oJoJuGJuGJ ydkif;jcm;
jrifEdkifonf/ xdk"rmHk]t&om}udk tIPf o[dwfraem0dnmPf jrifjrifum ododum
twdkif; IvQif xdko[dwfraem0dnmPfonfvnf; ]t&om} (odrIemrf"mwf)
jzpfonf/
xdk0dnmPfESifh,SOfzuf
a0'emuEmudkvnf;
cHpm;yHkoabm
tjcif;t&mjzifh ydkif;jcm; IjrifEdkifonf/
t&omoabmod"mwf Cme0dnmPf &omodpdwf
t&omoabmod"mwf t[dwfraem0dnmPf &omodpdwf
t&omoabmod"mwf o[dwfraem0dnmPf &omodpdwf
5/ um,0dnmP"mwf
um,'Gg&rSm rodoabm]xd}kyf"mwfESifh odoabm]xd}emrf"mwf kyfemrfwpfpHk
ay: b0ifvnf; rodoabm]xd}kyf"mwf ("rmHk)ESifh odoabm]xd}emrf"mwf (t[dwf
raem0dnmPf) kyfemrfay:aeonfudk tIPfjzifh oJoJuGJuGJ ydkif;jcm;jrifEdkifonf/
xdk"rmHk]xd}udk tIPf o[dwfraem0dnmPf jrifjrifum ododumtwdkif;IvQif
xdko[dwfraem0dnmPfonfvnf; ]xd}(odrIemrf"mwf) jzpfonf/ xdk0dnmPfESifh,SOfzuf
a0'emuEmudkvnf; cHpm;yHkoabm tjcif;t&mjzifh ydkif;jcm;IjrifEdkifonf/
]xd} um,0dnmPf xdodpdwf
]xd} t[dwfraem0dnmPf xdodpdwf
]xd} o[dwfraem0dnmPf xdodpdwf
rSwfcsuf/
/um,'Gg&rS y&rwfkyfudk wifjyyg[k qdkcJhvQif xdoabm(odkY)
tawGU\ azmfjyrI oabmom &Sdonf/ w&G&GwrGrG? wvIyfvIyf w&Sdwf&Sdwf? 32aum|mo oPmefedrdwf? ylrI wif;rI awmifhrI xHkrI usifrI wdkYudk jrifaejcif;onf
t&d,mr*fudk taxmuftyHHay;rnfh y&rwfkyfr[kwfao;yg/ wenf;tm;jzifhqdkaomf
r[m0dyem\ I&mkyfw&m;rsm; r[kwfao;yg/ azmfjyrIoabmoufouf (odkY)
azmufjyefrIoabm rQom&Sdonfh ypKyefwdkufqJrSom &SdNyD; I&aom tqif;kyf?
toHkyf?
teHYkyf?
&omkyf?
xd
(0g)
azmufjyefrIoabmkyf
ponfh
y&rwfkyfw&m;rsm;ESifh
b0ifudkrSDjzpfaom
"rmHkkyfw&m;rsm;onfom
r[m0dyem\ tmHkjzpfaom y&rwfkyfw&m;rsm; jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

296

6/ t[dwfraem0dnmP"mwf
t[dwfraem0dnmPfonf
y0dnmPfwdkY\
odyHktjcif;t&muJhodkY
tmHktvdkuf
vuf c H
od u mrQod o nfh
oabmudk a qmif o nf /
xd k t [d w f r aem0d n mPf o nf b0iftMunfESifh ymHkrS qufpyfjzpfyGm;vmaom "rmHk
wdkufqdkifrIaMumihfvnf;aumif; (rduraem'Gg&[lvdk)? b0iftMunfESifh twdwf
tem*wf"rmHk
(ynwfESifhedAmefMuOf)
wdkufqdkifrIaMumifh
vnf;aumif;
(ok'raem'Gg&[lvdk) jzpfay:vmaom tusKd;w&m;yif jzpfonf/ b0iftMunfonf
tmHk ajcmufyg;udk vufcHwwf\/ xdkb0iftMunf twdwf tem*wf
ypKyefjzpfaom
lygHk
xifonf
&Sdaomf
lygHk\*kPf[dwftwdkif;
t[dwfraem0dnmPfonf ajymif;vJ azmfjyrIoabmaqmifonf/
xdkYaMumifh t[dwfraem0dnmPfonf
tqif ; "mwf u sa&muf a omf b0if t Munf rod o abm tqif ; \"r" mwf
(ly"rmHk)? tqif;\ *kPfudef;aeaom odoabm"mwf (t[dwfraem0dnmP"mwf)/
toH"mwfusa&mufaomf b0iftMunf rodoabm toH\"r"mwf(o'"rmHk)?
toH\*kPfudef;aeaom odoabm"mwf (t[dwfraem0dnmP"mwf)/
teHY"mwf usa&mufaomf b0iftMunf rodoabm teHY\"r"mwf
(*E"rmHk)? teHY\ *kkPfudef;aeaom odoabm"mwf (t[dwfraem0dnmP"mwf)/
&om"mwfusa&mufaomf
b0iftMunf
rodoabm
&om"mwf\
*kPfudef;aeaom
odoabm"mwf
&om\"r"mwf(&o"rmHk)?
(t[dwfraem0dnmP"mwf)/
tawGU"mwfusa&mufaomf b0iftMunf rodoabm tawGU\"r"mwf
(tawGU
"rmHk)?
tawGU"mwf\
*kPfudef;aeaom
odoabm"mwf
(t[dwfraem0dnmP"mwf)
[l "rmHktvdkuf ajymif;vJ azmfjyrIoabmaqmifonf/
7/ o[dwfraem0dnmP"mwf
b0iftMunf o[dwfraem0dnmPfpdwfonf t[dwfraem0dnmPfpdwfuJhodkY
tmHkudk odumrQodonfh tvkyfwpfckudkomr[kwfyJ ukodkvf tukodkvf Bud,m[k
uGJjym;aom tvkyfoHk;rsKd;jzifh tmHkudk odygonf/
ukodkvftukodkvf jyKvkyfwwfaompdwf qdkonfrSm if;o[dwfraem0dnmPfyif
jzpfonf/ 0dyemIonfrSmvnf; xdkpdwfyifjzpfonf/ psmefr*fzdkvfponfjzifh ajymif;vJ
oGm;onfrSmvnf; xdko[dwfraem0dnmPf trsKd;tpm;yifjzpfonf/
usrf; wifjyxm;aom pdwfudk udavomwdkYrS pifMu,fatmif tqifhoHk;qifh
cGJ usifhBuHtm;xkwfjcif;onfvnf; o[dwfraem0dnmPfudk pifMu,fatmifvkyfjcif;
jzpfonf/ xdkuJhodkY (1500)udavomwdkYudk oDv orm"dtm;jzifh tqifhoHk;qifh
qufum y,fcGmxm;Edkifojzifh 'Gg&(5)ck ypKyefwdkufqdkifqJ kyfemrfy&rwfwdkYudk
vnf;aumif;? raem'Gg& ypKyef twdwf tem*wf wdkufqJtmHk trsKd;rsKd;udk
taMumif;cH
jzpfay:vmaom
kyfemrfy&rwfwdkYudkvnf;aumif;
ydkif;jcm;
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

IjrifEdkifygonf/ (y0dnmPf? t[dwfraem0dnmPf?


xl;jcm;yHkudk a&oHk;rsKd; Oyrmjzifh tcef;(1) a&;cJhNyD/)

297

o[dwfraem0dnmPfwdkY\

tEykxkZOfwdkY\ ynwfjrifyHk
yHkpH(2-c)ygtwdkif;
jyifylygHkonf
puKyom'
xdcdkufonfrSp
kyfemrfwdkYonf
"red,mrt&
tpOftwdkif;
jzpfMu&onf/
xdk"red,mr
kyfemrfjzpfpOfwdkYonf
cEm(5)yg;
&Sdonfh
rnfonfhyk*dKvfow0grqdk
twlwlyifjzpfonf/
tE y k x k Z Of w d k Y wG i f pu K yom'&Sd k y f e mrf u k d v nf ; aumif ; ? pu K or ud k
vnf;aumif;?
b0iftMunfESihf
if;rSDjzpfaom
kyfemrfudkvnf;aumif;?
raemorudk vnf;aumif;? a0'em ponfESihfwuG jzpfaom tay:"mwf
o[dwfraem0dnmPf
trsKd;tpm;udkvnf;aumif;
aemufaemuf
o[dwfraem0dnmPfonf
rodrjrifjcif;aMumifh
txuf y g
k y fe mrf w d k Y u d k
taMumif ; cH
quf w d k u f y if
o[d w f r aem0d n mPf o nf
udavomrD;
*
awmufavmifcHae&awmhonf/
xd k u J h o d k Y jzpf & jcif ; onf o[d w f r aem0d n mPf u d k 0d y vm ow&m;oH k ; yg;
jc,fvS,fcH&jcif;aMumifh jzpfonf/ xdko[dwfraem0dnmPfonf b0iftMunf
xifaom tmHkudkvnf;aumif;? xdktmHk\ | ted|udkom tmHkjyKcHpm;aerI
a0'emuEmudk
vnf;aumif;?
qufqHae&onfudk
rodyJ
jyifytmHkudk
tmHkjyK\[kvnf;aumif;? rdrdtmHkjyK&mwdkYonf jyifyom &Sd\[kvnf;aumif;
trSwfrSm;jcif;? todrSm;jcif;? t,lrSm;jcif;wdkY jzpfaeMu\/ xdktmHkwdkY\ |*kPf
ted|*kPfwdkYudkvnf;
igcHpm;aeonf
[lvnf;aumif;?
onm
paom
pdwftpkwdkYonfvnf; ig[lvnf;aumif; rSm; odjrifjcif; pdw0dyvmoaMumifh
wHvQyfudk a&xifonfhyrm aemufaemufjzpfaom o[dwfraem0dnmPfpdwfonf
0dyvmow&m;wdkYjzifh vdrf;usHum wPSm rme 'd|dwdkY qufudef; oHa,mZOfESihfwuG
udavomwdkY jzpf&\/ tu,f tqif;udk jrif&mvnf; puK0dnmPfESihf
t[dwfraem0dnmPfwdkYu jrifNyD;rS aemufjzpfaom raem0dnmPfu tewtm;jzifh
jrifpdwfqufay:onfudkvnf;
rodojzihf
puK0dnmPfudk
vnf;aumif;?
t[d w f r aem0d n mPf u d k vnf ; aumif ; ? aemuf j zpf a om o[d w f r aem0d n mPf u d k
vnf;aumif;
xyfqifh
aemufaemufjzpfaom
o[dwfraem0dnmPfwGif
igwnf;[laom 'd|duyfvsuf igjrifonf[k xifjyef\/ t,lrSm;jyef\/
a&SUo[dwfraem0dnmPfu xdkuJhodkY 0dyvmojzifh jrif\/ aemufaemuf
o[dwf raem0dnmPfpdwfwdkYuvnf; xdkenf;wlyif 0dyvmojzifhjrif\/

tEykxkZOf[lonf ,if;o[dwfraem0dnmPfudkyif qdkvdkonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

298

xdktcg jzpfqJ o[dwfraem0dnmPfonf a&SUjzpfa&SUjzpf o[dwfraem0dnmPf


ud k y if
aemuf x yf
aemuf x yf
jzpf a om
o[d w f r aem0d n mPf w d kY E S i f h
wpf c k w nf ; [k txifrSm;jyef\/ trSwfrSm;jyef\/ todrSm;jyef\/
o[dwfraem0dnmPf\ ESvHk;oGif;tavsmuf twdwf tem*wf tmHkrsKd;pHk
"r m Hk w d k Y o nf b0if t Munf xif a omtcgvnf ; umvtm;jzih f v nf ; aumif ; ?
a'otm;jzifh vnf;aumif;? t,lvGJrSm;vsuf yk*dKvfow0g a&ajrawmawmif
t&Sdxifum xd k u mv xd k a 'o xd k y k *d K vf o w 0 g a&ajrawmawmif w d k Y u d k y if
igpOf ; pm;onf ? igBuH p nf o nf ponf j zif h 0d y v m ow&m; zH k; tk y f v suf wPS m
rme 'd | d r D ; wd k Y awmufavmifcH&onf/
xdkenf;wlpGmyif o[dwfraem0dnmPfonf em;ESifhtoH xdcdkuf&m jyifytoH
ay:&mom tmHkjyK Mum;onf[k t,lrSm;? trSwfrSm;? todrSm;jcif;/
ES m acgif ; ES i f h t eH Y xd c d k u f & m xd k t eH Y onf b0if o d k Y usa&muf N yD ;
b0if o d k Y usa&mufonfh teHY"rmHkudk a0'emESihfwuG o[dwfraem0dnmPfu
trSeftmHkjyKygvsuf xdktmHkjyKrIudk rodyJ ESmacgif;udkom tmHkjyK eHonf[k
t,lrSm;? trSwfrSm;? todrSm;jcif;/
vQmESifht&om xdcdkuf&mvnf; xdkt&omonf b0ifodkY usa&mufNyD;
xdkb0ifodkY usa&mufonfh &om"rmHkudk a0'emESihfwuG o[dwfraem0dnmPfonf
trSeftmHkjyK cHpm;ygvsuf xdktmHkjyKrIudk rodyJ vQmay:udkom tmHkjyK pyfonf
cg;onf[k t,lrSm;? trSwfrSm;? todrSm;jcif;/
udk,fESihftawGUwdkY xdcdkuf&mvnf; xdktawGUonf b0ifodkY usa&mufNyD;
b0ifodkY usa&mufonfh azm|A"rmHkudk a0'emESihfwuG o[dwfraem0dnmPfu
trSeftmHkjyK ygvsuf xdktmHkjyKrIudk rodyJ cEmudk,fudkom tmHkjyK (xdonf
ylonf atmifhonf)[k t,lrSm;? trSwfrSm;? todrSm;jcif;/
xdkuJhodkY 0dyvmooHk;yg; zHk;tkyfjcif;udkcH&aom o[dwfraem0dnmPfonf
wPSm rme 'd|drD;wdkY awmufavmifcH&jcif; jzpfonf/
tESpfcsKyf tajzxkwf&vQif A[d'tmHkwdkY\ t&Sdy&rwfkyfw&m;oufoufudk
vnf;aumif;? twGif;tZwkyfemrfjzpfpOfwdkY\ "roufoufudkvnf;aumif;? o[dwf
raem0dnmPf\oabmudkvnf;aumif;? trSefrodjcif;(t0dZm)aMumifh wPSm rme
'd|dESihf wuG tukodkvfapwoduf(14)vHk;wdkYonf tEykxkZOfwdkY\ pdwf tpOfrjywf
,SOfwGJ uyfNid y#dporkyg'fpuf&[wfvnfywf&NyD; b0qufumqufum 'kucEm&
(11)yg;rD; awmufMu&onf/

0dyu uvsmPykxkZOfwdkY\ ynwfod y&rwfod


wwd,b0if (wwd,tqifh pdw0dok'd)ESihf jynfhpHkaom yk*dKvfwdkYonf-ypKyeftmHkwpfrsKd;rsKd;onf
(yHkpH
2-c
ygtwdkif;)
b0iftMunf
usa&mufxifonf &Sdaomf o[dwfraem0dnmPfonf xdkb0iftMunf xifqJtmHkudk
t&Sdoabmoufouf twd k i f ; tmHk j yK xd k t mHk t ay: l y gHk o uf o uf r S w yg;

um; tEykxkZOfwdkY ynwft&SdxiftmHkjyK wPSm rme 'd|d oHo&mvnfjcif; jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

299

ynwf a zmf j yjcif ; r&Sd y J "roufouf? t&Sdoabm aqmifumrQudk Pfjzifh


IMunfhodjrifEkdifonf/
xd k b 0if t Munf xif a eaom l y gHk o nf y&rwf k y f w &m;? if ; l y gHk u d k
l y gHk t wd k i f ; od u mrQ Munfh u mrQ I a eaom o[d w f r aem0d n mPf o nf v nf ;
y&rwfemrfw&m;? xdky&rwfESpfckudk odaejcif;onf Pfw&m; (aemufjzpfaemufjzpf
o[dwfraem0dnmPf)jzpfonf/
xdkb0iftMunf
xifaeaom
lygHk\
oabmoufouf rQud k ES v H k ; roG i f ; yJ xd k l y gHk u d k y if armif v S y J [ k trS e f r &Sda om
ynwf u d k ES v H k ; oG i f ; vd k u f a omtcg armif v S [ l a omynwf E S i h f ,S O f a omonm?
a0'em? apwem? o[dwfraem0dnmPf ponfh cEmig;yg; jzpfay:vmonf/
xdktcsdef o[dwfraem0dnmPftpkta0;onf armifvS[k ynwfjcif;aMumihf
if;o[dwfraem0dnmPfpdwftpkta0;onf
ynwfESihf,SOfaompdwftpkw&m;wdkY
jzpfonf/ yef;uefxJ qGrf;xnfh uyfonfudk ]qGrf;uyfonf} [k ac:ouJhodkY
armifvS [laom ynwd"rESifh,SOfaom o[dwfraem0dnmPftpkudk ]ynwf}w&m;[k
ac:qdkonf/
xdky&rwfynwf oabmESpfckudk ydkif;jcm; odaom aemufaemuftIPf
o[dwfraem0dnmPfpdwftpkonf Pfw&m; jzpfonf/ xdkYaMumifh ynwf[lonf
o[dwfraem0dnmPf
pdwftpkta0;yif
jzpfonf/
tb,fhaMumihfqdkaomf
ynwfwwfonfh xdko[dwfraem0dnmPf r&Sdaomf ynwfonfvnf; tvdkvdk
qdwfokOf;&aomaMumihfyif
jzpfonf/
xdktIPf
o[dwfraem0dnmPfonf
0dyemtmHkwdkY\ oabmvuPm y&rwfudkyif kyfyJ emrfyJ tedpyJ 'kuyJ
tewyJ ponfjzifh ynwfwwf? ac:a0:wwf? IrSwfwwfonf/
xdkYtwlyif b0iftMunf azmfjyaom
tqif;"mwfy&rwfudk taMumif;cH vl acG; opfyif awmawmif ponfudk
vnf;aumif;?
toH"mwfy&rwfudk taMumif;cH vl acG; opfyif awmawmif ponfudk
vnf;aumif;?
teYH"mwfy&rwfudk
taMumif;cH
vl
acG;
opfyif
[if;
ponfudkvnf;aumif;?
t&om"mwfudkyif taMumif;cH csKd csOf pyf ief zef cg; jiKwfoD;
0ufom; ponfjzifhvnf;aumif;?
tawGU"mwfudkyif taMumif;cH a,musfm; rdef;r opfom; zsm arGU,m
ponfjzifh vnf;aumif;?
o[dwfraem0dnmPfonf
ynwfESvHk;oGif;vsuf
ynwfjzpf&yHkwdkYudk
tus,fcsJU odygav/

xdkarmifvS[laomynwd"r o[dwfraem0dnmPftpkta0;onf Oyg'gefESihfwuGjzpfaom cEmig;yg;


jzpfonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

300

um; wwd,tqifh pdw0dok'd &&SdNyD;aom uvsmPykxkZOfwdkY\ ynwfod?


y&rwfodyif jzpfonf/

yxrb0ifESifh 'kwd,b0ifwdkY IjrifyHk


wwd,b0iform"d (wwd,tqifhpdw0dok'd) tIcHrsm;jzpfonfh kyfemrfwdkY\
oabmwdkY tm; IjrifNyD;aemuf ,cktcg if;wwd,tqifhpdw0dok'dorm"dudk pGefY
'kwd,b0iform"d
('kwd,tqifhpdw0dok'd)odkY
qif;vdkufonf
(0g)
ajymif;vJ0ifpm;onf/
'kwd,b0iform"d
b0iftMunftmHkcsKyfoGm;rIudk
odonf/
avmuDumrynwf
tmHkvnf;
r&Sd?
y&rwftmHkvnf;
r&SdyJ
csKyfaerI
r&Sdoabmoufouf (csKyfqJ)udk ydkif;jcm;odaeaom orm"djzifh wnfaeonf/
a&SUorm"dpdwfESihf
wnfaeaom
o[dwf
raem0dnmPfudk
aemuftIPf
o[dwfraem0dnmPfpdwfu ydkif;jcm;odaeonf/ xdktcsdef wwd,b0iform"d
awGU&SdcJhaom (36)rsKd;aom y&rwfkyfemrfwdkYudk tmHkjyKaomfvnf; ray:vmawmhyg
(0g) rjrifawmhyg/
xdktcsdefwGif ESvHk;oGif;onfh aZmpdwftrsKd;rsKd; jzpf&ef tBudrfBudrf vHkYvjyK
EdI;aqmfaomfvnf;
ESvHk;oGif;pdwfonf
jzpfrvmyJ
wpfBudrfcefYrQ
jzpf
csKyfrIoabm
onfom wnfaeonf/ tdyfcef;twGif;rS tdrfrBuD;twGif;odkY
xGufvmaom tdrf&Sifonf tdyfcef;wHcg;udk zGifhumxGuf if;tdyfcef;wHcg;udk
jyefydwfvdkufaomtcg
tdyfcef;
twGif;&Sd
ypnf;rsm;udk
rjrif&awmhyJ
tdrfrBuD;twGif;&Sd ypnf;rsm;udkom awGUjrif&awmh ouJhodkY jzpf\/ NcH0ef;twGif;rS
ypnf;rsm;udkvnf;aumif;? NcH0ef;tjyifzuf&Sd ypnf;0wK? yk*dKvf ow0gudkvnf;aumif;
rjrif&yg/ csKyfrIoabmtmHkonf tdrfrBuD; twGif;&Sdaom ypnf;rsm;ESifh wlonf/
tu,f csKyfaerIoabmtmHkudkcGm rdrd\ u&Zum,cEmtdrfudk tmHkjyK
aomtcg
tvGef
odyfonf;pGm
azmufjyefaeaom
uvmyfrIeftEkrsm;udkom
odjrif&onf/
uvmyfrIefEktmHkonfvnf;
tdrfrBuD;twGif;
&Sdaom
ypnf;rsm;ESihfwlonf/
wwd,b0iform"djzihf Ijrif&aom uvmyftrIefonf b0iftMunf xifaom
"rmHk
uvmyftrIefrsm;jzpfonf/
'kwd,b0iform"djzifh
Ijrif&aom
uvmyftrIefonf b0iftMunf xifaom "rmHkuvmyfrIef r[kwfyJ rdrd\
u&Zum,\ y&rwf kyfuvmyftrIef jzpfonf/ xdkwzGm;zGm; azmufjyefaeaom
uvmyfrIeftpkudk
tmHkjyK
kyf[lonf
uvmyfrIeftpkoufoufrQom&SdNyD;
oPmefedrdwf[l
r&Sdygvm;/
ighoabmESihf
azmufjyefcdkif;
azmufjyefaewmvnf;r[kwf? xdkazmufjyefrIvnf; igr&Sd? xdkazmufjyefrI kyfwdkYudk
igzefwD;xm;wmvnf;r[kwf? xdkazmufjyefrI uvmyfrIefwdkY toufvdyfjymvnf; r&Sd?

tIcH y&rwfkyfemrfwdkYESihf obm0rsm;onf tdyfcef;twGif; &Sdaom &wemypnf;rsm;ESifhwlonf/


wwd,tqifh pdw0dok'dESihf jynfhpHkaom tIPfonf tdrf&SifESihf wlonf/ tIcHkyfemrfrsm;udk
jrifcsifwdkif; jrifr&yg/ olUae&mESifh olUorm"d uGmjcm;onfudk owdjyKMu&rnf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

301

cdkifrmonfh oabmr&SdyJ ysufpD;aejcif;oabmrQom &Sdygvm;? tvdkvdk jyKjyif


aewwfonfh kyf\obm0 oufoufrQ ygvm;[l oHk;oyfyGm;rsm;aeonf/
wzef yxrb0ifodkY ajymif;0ifpm;onf/ xdktcg yxrtqifh pdw0dok'd
tIPffonf
ylrIoabmxif&Sm;&modkY
raem'Gg&rS
ajymif;Twfaomemrf
(raemor)udk
yHkpH(4)wGif
jyxm;onfhtwdkif;
ydkif;jcm;jrifonf/
xdkTwfrI(raemor)onf ylrI txif&Sm;qHk;ae&modkY a&mufonfESifhwNydKifwnf;
ynwfudktmHkjyKvsuf aemufjzpfvmrnfh pdwfudk Iaomtcg ylw,f[laompdwf
tvdkvdkjzpfvmonfudk Ijrif&onf/ kyfazmufjyefrI xif&Sm;&mudk tmHkjyKaom
xdkpdwfonf
ylw,f[laom
ynwfESifh,SOfaompdwf
jzpfaeonf/
ylw,f[k
odaompdwfudk at;w,fponfjzifh rnfodkYrQ jyKjyifajymif;vJ r&/ ylpdwf jzpfonfESifh
aemuftIPfu
xdkylpdwf\
tewoabmudk
ydkif;jcm;Ionf/
ylw,f[k
onmay;aompdwfonf igarG;jrLwmvnf; r[kwf? igzefwD;wmvnf; r[kwf? igvnf;
r[kwf[k
0dyemwifIaeonf/
wzef
kyfoabmoufoufrQ
owdxm;IvdkufonfESihf rlvylw,f[laom ynwfudk tmHkjyKonfh pdwftpk
tvdkvdkcsKyf azmufjyefaeonfh oabm[k odaom ynmESihf,SOfaom pdwftpk
ajymif;vJ jzpfay:vmonfudkvnf; vuPma&;oHk;yg; wifIjyefonf/
wzef b0ifrSkyfazmufjyefrI OD;pD;&modkY Twfaeaom raemorudk qufI
jyefonf/ xdkTwfrIoabmonf toufvdyfjym[lr&Sd? ig[lr&Sd? igzefwD;wmvnf;
r&Sd? wdkufwGef;olvnf; r&Sd? kyfazmufjyefrI OD;pD;ay:&modkY olUtvdkvdk ajymif;TwfNyD;
kyfESihf
b0ifudk
qufpyfay;aeonfh
oabmaqmifaeonfrSm
emrf\
obm0vuPmygvm; [l 0dyemPfjzihf Iaeonf/
wzef xdk T w f r I a Mumif h j zpf a om aemuf q uf wGJ tusKd ; qufudk Pf j zif h
IMunfhaomtcg
raem'Gg&
kyf\ted|oabmoufoufudk
cHpm;aeaom
a0'em(emrf)\ oabmudk Pfjzifh IjrifNyD; tmHkudk cHpm;aeonfrSm xdka0'em\
oabmygvm;/ igcHpm;wmvnf;r[kwf? cHpm;wwfonfh oabmxJrSmvnf; igr&Sd?
xdkcHpm;wwfonfh oabmonf toufvdyfjym[lr&Sd? zefwD;olvnf;r&Sd pojzifh
a0'em\oabmudk 0dyemPfjzihf Iaeonf/ xdka0'em\ oabmoufoufudk
Iaomtcg
rdrdpdwf
okc'ku[lr&Sday/
tu,f
xdka0'em\oabmudk
oabmtwdkif;rIyJ
igwnf;[laom
oabm('d|d)jzihf
aemufpdwfonf
qufqHMunfhaomtcg ted|&oudk cHpm;aom a0'em jzpfvQif ynwfESihfwuG
(ylw,f wif;w,f awmifhw,f) qdkif&mtmHkudk rcHpm;csifaom aemufpdwfrsm;
jzpfay:vmonf/ xdkaemufpdwfrsm; tvdkvdk jzpfay:vmyHkudkvnf; aemufxyfjzpfaom
tIPfpdwfu
vuPma&;oHk;yg;
wifIjyefonf/
wzef
a0'em\
oabmoufoufudk ajymif;IvdkufonfESihfwNydKifeuf rlvu ylw,fqdkaom onmay;rI?
qif ; &J o nf [l a om pd w f j zpf a y:rI ? rcH p m;csif a om a'gopd w f t pk w d k Y tvd k v d k
csKyfaysmufoGm;onfudkvnf; tIPfpdwfjzifh ydkif;jcm;IEdkifonf/
rd r d t vd k q E j zif h y,f o wf j cif ; rsKd ; r[k w f / &d , myk x fu d k jyKjyif a y;
csKyfNidrf;jcif;rsKd;vnf;
r[kwf/
if;azmfjyqJtmHkudk
a&Smifwdrf;jcif;aMumifh
csKyfNidrf;jcif;rsKd;
vnf;r[kwfyg/
oum,y&rwfwnf;[laom
cHpm;onfhemrf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

302

(a0'emuEm)\vuPmudk
trSefjrif
a'goESifhwuG
jzpfaom
a'grecsKyfjcif;jzpfonf/
wenf;tm;jzifhqdkaomf
opmudk
odjrifaom
0dZmPfaMumifh a0'emrS wPSmcsKyfjcif; jzpfonf/ tjrifrSef orm'd|d&um
cHpm;wwfonfh emrf\oabm om&Sdonf/ igr&Sd? ighoabmr&Sd? azmufjyef wwfaom
kyf\oabmESifh
cHpm;wwfaomemrfoabm
(kyfemrfwpfpHk)om&Sdygvm;
[l
tew0dyemPf jzpfay:vmonf/ xdkcEmig;yg;wdkYudk jrifjcif;onf 'kuopmudk
jrifjcif; jzpfonf/
txuf y gtwd k i f ; cH p m;rI oabmouf o uf u d k rI y J xd k c H p m;rI u d k igyJ
igcHpm;w,fyJ[k 'd|d wPSmwdkYjzifh aygif;oif;qufqHvdkufaomtcg rlvu
ylw,f[laom
onmESifh
rcHpm;csifaom
a'grepdwfrsm;
tvdkvdk
jyefjzpfvmonf/
tmHkudk
ESvHk;oGif;ajymif;IvQif
pdwfajymif;onf/
trSefr&Sdaomynwfudk
t&Sdxifum
tmHkjyKvQif
'd|dESifhwuG
wPSmpdwfrsm;
jzpfay:vm trSef&Sdaomy&rwfudk ydkif;jcm;IvQif 'd|dESifhwuG wPSmpdwfrsm;
csKyfoGm;onf/
aemuf w zef xdk T w f a eonfh raemor ud k k y f a y:rS cGm raem'Gg &od k Y
odrf;qnf;xm;vdkufNyD; rlvTwf&m kyf"mwfay:odkY Pfjzifh IMunfh&m ylw,f[k
ynwftmHk onmay;r&yg/ kyf\y&rwfowdoufouf azmufjyefumrQyif &Sdygvm;
[laom
onmomay;&onf/
azmufjyefrIkyfy&rwfESifh
Twfwwfonfh
ocFg&uEmemrf
(kyfemrfwpfpHk)
kyfESifhemrfom
trSef&Sdygvm;?
yk*dKvfow0gr&Sdygvm;[l tew0dyem PftrSef jzpfay:vmonf/
xd k T w f w wf a omemrf u d k rl v yl r I a waZm"mwf xif &Sm ;&mtmHk r S b0if o d k Y
odrf;qnf; wjcm;tmHkwpfckodkY rdrdtvdkjzifh tmHkajymif;jyKvdkufonf/ rdrdtmHkjyK&modkY
raem'Gg&rS raemor ajymif;Twfaejcif;udk ydkif;jcm;jrif&onf/ rdrdjyK&mtmHk
ajymif;Twf&ef
ESvHk;oGif;rIESihfwuG
pdwfaqmif
jyKxm;&onf/
xdktcg
rdrdjyK&mtmHkodkY b0ifrS xGufTwfaom raemorudk Pfjzifh jrif&onf/
rdrdtvdkjzifh ESvHk;oGif;rI jyKvdkufaom tmHk tmHkjyKrI pdwfudk avQmhvdkufaomtcg
TwfrIraemoronf tvdkvdk csKyfoGm;NyD; rlv ylrIawaZm"mwf xif&Sm;&mkyfodkY
tvdkvdk
ajymif;Twfonfh
raemortopf
jzpfay:vmonfudk
Pfjzifh
ydkif;jcm;jrifaeonf/ xdkTwfwwfaom oabm(emrf) tvdkvdkjzpfay:jcif;udkvnf;aumif;?
xdkTwfrIudk
odrf;qnf;
csKyfxdef;jcif;udk
vnf ; aumif ; ?
vd k & mod k Y
ajymif ; T w f a pjcif ; ud k
vnf ; aumif ;
aMumif u <uuf &
aqmhaebdouJhodkY
*
jyKvkyfEdkifonf/
*

w&m;awGUonfqdkonfrSm? 'kuopmudk jrifonfqdkonfrSm vuf0g;ay: jynfwefonfhywjrm;


wifMunfh&bdouJhodkY tIcH kyfy&rwf? emrfy&rwfrsm;\ oabmowdrsm;udk ,ckuJhodkY ydkif;jcm;
jrifrS w&m;awGUonf[k qdk&rnf/ txifjzifh rSef; a0'em[m cHpm;wmyJ[k omreftjrifjzihf
IaevQif txif0dyemomjzpfvdrfhrnf/ wefzdk;BuD;vSonfh 0dyemw&m;awmfonf ayghayghwefwef
w&m;rsKd; jzpfNyD; ayghayghwefwefESifh usihf&aomw&m;rsKd; tjzpfodkY wefzdk;usoGm;vdrfhrnf/
wefzdk;us&mrS wefzdk;r&Sdonftxd a&muf&SdoGm;Edkifonf/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

303

useftwdkuf"mwfwdkYtay: raemorESifh a0'emIyHk


uJhodkY xdkifjcif;&d,mykxfwGif um,'Gg& um,yom'ESifh azm|AmHk
wdkufqdkifqJtcg rerS Twfaeaom raemorESifh cHpm;wwfonfh a0'emuEm\
oabmwdkYudk tajccH0dyem Pfjzifh tjrif&Sif;pGm od&aomtcg um,'Gg&rS
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrIoabm
tay:
0dyemPftjrif&NyD;
usef'Gg&wdkYtay: qufvuf jzefYIqifjcifonf/
vQmESifht&om awGUqHkonfhtcg wdkufqdkifrIwdkY\ oabmy&rwfkyfemrfjzpfpOfudk
tmHkrjyKyJ ynwfoabmtwkdif; (odkY) avmutjriftwdkif; xm;vdkufvQif csOfw,f
csKdw,f iefw,f pyfw,fpojzifh &omkyfudkodaom trnfay;rIESifh om,mrI
rom,mrI pdwftpOfwef; jzpfaeonf/ tu,f &omkyf\ azmfjyrI
oabmoufoufudk t&Sdtwdkif; owdxm; IvdkufvQif csKdw,f csOfw,f paom
onmESifh,SOfonfh om,mrI
rom,mrIpdwfwdkY tvdkvdk csKyfoGm;onf/
y&rwfkyfoabmoufouf IrIudk pGefYvdkufvQif csKdw,f csOfw,f [laom onm
ESifh om,mrI rom,mrI apwemrsm; tvdkvdk jyefay:vmonfudkvnf; tIPfjzifh
ydkif;jcm;IjrifEdkifonf/
aemufwzef Twfwwfaomemrf (raemor)udk tmHk,l Ivdkufaomtcg
kyfazmufjyefrIESifh emrfTwfrIudk ydkif;jcm;jrif&onf (kyfemrf)/ rlvu csdKw,f?
csOfw,f paom ynwftrnfay;rIESifh,SOfaom okcpdwf 'kupdwfrsm; tvdkvdk
csKyfoGm;NyD;
azmuf j yef a omoabm
ES i f h
T w f w wf a omoabm
k y f e mrf
trS e f &Sd y gvm;[l a om tewonm tew0dyemPfESihf ,SOfaompdwfrsm; tvdkvdk
jzpfay:vmonf/
xdkYaemuf
Twfaomemrf(z)IrIudktmHkpGefY
raem'Gg&tmHk\
aumif;oabm qdk;oabmudk cHpm;aeonfh a0'emuEm[laom emrf\vuPmukd
ajymif;Ionf/ xdktcg rlvpdwftpOf tvdkvdk csKyfNidrf; azmufjyefonfhoabmESifh
cHpm;onfhoabm kyfemrfom trSef&Sdygvm;? olUoabm olaqmifaeMuygvm;/
kyfjzpfvQif emrfjzpfw,f/ kyfcsKyfvQif emrfwxyfwnf; csKyfw,f/ kyfajymif;vQif
emrfajymif;w,f/ kyfemrfawG taMumif;tusKd; jzpfaejcif;rSwyg; yk*dKvfow0g
r&Sdygvm;[laom tew0dyemPf jzpfay:vmonf/ Ienf;uJhodkY useftmHkrsm;
wdkufqdkifrItay: qufvufjzefYusufIyGm;&rnf/

a&GUvsm;&d,mykxfay: TwfrIESifh cHpm;rIudk Ijcif;


xdkifjcif; xjcif; <ujcif; vSrf;jcif; csjcif; ay;jcif; ,ljcif; ponfh
a&GUvsm;jyKrlrI (0g) &d,mykxf ajymif;vJvIyf&Sm;rIwdkY ynwftm;jzifhvnf;aumif;?
y&rwftm;jzifh vnf;aumif; tmHkjyK jzpfay:vmrnfh kyfemrftpOfudk Pfjzifh
uJhodkY I&rnf/ tu,f vS r f ; rI rl v vS r f ; csif a ompd w f jzpf a y:vmrI u d k
od u mrQ owd x m;yg/ vSrf;csifaompdwf jzpfvmNyD[l aemufpdwfu onmay;rI
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

304

xyfrvkyf&? rjyK&/ tvdkvdk jzpfay:vmaom kyfav;rIudk rSD OD;pD;&m xdkkyfav;rIudk


raemoronf tvdkvdk ajymif;TwfoGm;vdrfhrnf/
T w f NyD ; onf E S i f h wNyd K if e uf T w f & mk y f \ aumif ; oabm qd k ; oabmud k
cHpm;wwfonfh
a0'ememrf\oabmudk
Pfjzifh
tmHkjyKxm;vdkufyg/
av;w,f[laom onmrygyJ kyfay:&m emrfajymif;Twf cHpm;aeygvm; [laom
pdwftpkta0; tvdkvdk jzpfay:vmvdrfhrnf/ tu,f ynwfudk tmHkjyKcJhaomf
txufyg y&rwfoufouf odonfhpdwfrsm; tvkdvdk csKyfoGm;NyD; av;w,f [laom
trnfay;rIESifh rcHpm;csifaom pdwfrsm; tvdkvdk jzpfay:vmonf/ ajccsvdkufaomtcg
OD;pD;aomkyfrS tvdkvdk azmfjy vmNyD; xdkkyfESifh ,SOfzufpdwfrsm; tvdkvdk
jzpfay:vmonfudk owdESifh apmifhMunfhaeyg/
xdkyf (odkY) rmkyf aysmhkyf at;kyf aEG;kyf Murf;oabmkyf Ekoabmkyf
ponfh onmESifh ,SOfaompdwfrsm; tvdkvdk jzpfay:vmonfudk Ivdkufyg/
tIPfonf
y&rwfkyfemrfudk
tmHkjyKcJhaomf
rlvynwfpdwfrsm;
tvdkvdkcsKyfNidrf;oGm;NyD; azmufjyefw,f qdkonfh onmay;rIESihf Twfoabm?
cHpm;rIoabm kyfemrfwdkYudkom ydkif;jcm;jrifaeonf/
kyfcsKyfvQif ,SOfzuf emrftpOfwef; csKyfNyD; kyfajymif;vQif emrftpOfwef;
ajymif;ay:onf/ kyfESifhemrf jzpfjcif;csKyfjcif;om &Sd yk*dKvfow0g r&Sd/ ynwfudk
tmHkjyKvQif ynwfESifh,SOfzufpdwfrsm; tvdkvdk jzpfvmNyD; y&rwfudk tmHkajymif;IvQif
y&rwfESifh,SOfaompdwfrsm; tvdkvdkjzpfvmonf/
kyf\y&rwfoabmudk odjcif;onf um,Ekyemowdy|mef/ kyfoabmudk
cHpm;rIa0'emudkIjrifjcif;onf a0'emEkyemowdy|mef/ kyfa0'emwdkYESifh ,SOfzufpdwf
rsm;udk Ijcif;onf pdwEkyemowdy|mef/ xdkkyfemrfwdkY taMumif;tusKd; avsmfnDpGm
jzpfvdkuf ysufvdkuf aqmifaeonfhoabmudk Ijcif;onf "rmEkyemowdy|mef
jzpfonf/ uJhodkY t0dZmjzpfaMumif; t0dZm csKyfaMumif;? 'kujzpfaMumif;
'kucsKyfaMumif;? wPSm rme 'd|djzpfaMumif; wPSm rme 'd|dcsKyfaMumif;wdkYudk
Pftjrif&Sif;atmif Ijyefonf/ &dyfceJ &dyfceJ Twfaeaom raemorudk
vnf;aumif;? TwfNyD;wdkif; tmHk\ taumif;tqdk;t&omudk cHpm;aeonfh
o[dwfraem0dnmPfESifh,SOfzuf cHpm;rIemrf (a0'em)\ oabmudkvnf;aumif;
aemuftIPf o[dwfraem0dnmPfu ydkif;jcm; jrifaeonf/
ae&m |mHkaMumifhjzpfap? ted|mHkaMumifhjzpfap jzpfay:vmaom cHpm;rI
(a0'em) oufoufudk ydkif;jcm;IaevQif qif;&Jcsrf;omaom oabmr&SdyJ cHpm;umrQ
oabmygvm;[k xyf q if h od j yef o nf / xd k o d a om a&SU o[d w f r aem0d n mPf u d k
aemuftIPf o[dwfraem0dnmPfu ydkif;jcm; IjrifEdkifonf/
tu,f xdka0'em\ oabmoufoufrQudk rIyJ xdka0'emudk igyJ igOpmyJ
[laom 'd|dwPSmoabmjzifh uyfNidum |mHktaMumif;cHaom a0'emjzpfcJhvQif
,SOfzuf
o[d w f r aem0d n mPf p d w f o nf
om,maomoabmjzif h
tvdkvdk
jzpf a y:vmonf /
xdko[dwfraem0dnmPfudk
aemufaemuftIPf
o[dwfraem0dnmPfu
ydkif;jcm;
Ijrif&onf/
ted|mHk
taMumif;cHaom
a0'emjzpfcJhvQif ,SOfzuf o[dwfraem0dnmPf pdwfonf rom,maomoabmjzifh
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

305

tvdkvdkjzpfay:vmonf/ xdkoabmjzifh jzpfay:aom o[dwfraem0dnmPfpdwfudkvnf;


aemufaemuftIPfo[dwfraem0dnmPfuydkif;jcm;
0dyemPfjzihf
vuPma&;oHk;yg; wifI&onf/
xdkyxrb0if yxrtqifh pdw0dok'djzifh 0ifpm;IyGm;aeaom tIPf o[dwf
raem0dnmPfonf wwd,b0if wwd,tqifhpdw0dok'd Ijrif&aom kyfemrfwdkYudk
vnf;aumif;?
'kwd,b0if
'kwd,tqifhpdw0dok'd
Ijrif&aom
kyfemrfwdkYudkvnf;aumif;
tmHkrjyKEkdif?
rIjrifEdkifyg/
xdkYtwl
avmuDumrynwftmHkrsm; jzpfonfh a,musfm; rdef;r ighom; ighorD; vl acG;
opfyif
ponfh
ynwftmHkwdkYudkvnf;
xdktcsdef
tmHkjyK
r&yg/
xdkumrynwftmHkrsm;onf NcH0ef;tjyifzuf&Sd tmHkaygif;pHkwdkYESifh wlonf/
yxrb0if txufygtwdkif;kyfemrfwdkYtay:0dyemPfjzifh aMunufatmif
oHo,&Sif;atmif
INyD;aomtcg
yxrb0ifudkpGefY
'kwd,b0ifodkY
ajymif;vJ0ifpm;onf/ xdktcg yxrb0if yxrtqifhpdw0dok'd orm"djzifh
IjrifEdkifaom "mwfBuD;av;yg;? (32)aum|mo tmHkESifh avmuDumrynwf
tmHktrsKd;rsKd;wdkYudk vnf;aumif; rjrif rawGU tmHk,l r&awmhyg/ xdktmHkrsm;
csKyfaeonf/ xdkenf;twl wwd,b0if wwd,tqifh pdw0dok'd jrifawGU&aom
tIcHkyfemrf (36)rsKd;udkvnf; rjrif&awmhyg/
'kwd,b0ifodkY a&mufaomtcg avmuDynwftmHkESifh avmuDy&rwftmHk?
xdktmHk toD;oD;wdkYudk trSwfjyKaom onmESifh ,SOfaompdwfrsm; csKyfrIudk tmHkjyK
aeonf/ xdkcsKyfrIudk pGefY u&Zum,udk tmHkjyKaomtcg uvmyfrIefEkrsm; wzGm;zGm;
NydKysufaeonfudkom jrifawmhonf/ xdktcsdefwGif NcH0ef;tjyif&Sd A[d'tmHkaygif;pHkESihf
wlonfh umrynwftmHkrsm;? NcH0ef;xJ&Sd tmHkrsm;ESihfwlonfh "mwfBuD;av;yg;?
(32)aum|mo kyfw&m;wdkYudk rIjrifEdkifawmhyg/ tdyfcef;twGif;&Sd &wemrsm;ESihf
wlonfh tIcH (36)rsKd;aom kyfemrfrsm;udkvnf; rjrif&awmhyg/ yxrb0ifrS
'kwd,b0ifodkY ul;jcif;onf NcH0ef;xJrS tdrfrBuD;wHcg;udkzGifh 0ifvdkufonfESihf
wlonf/*
yxrb0ifudk r0ifpm;awmhyJ omrefpdwfjzifhaevQif wwd,b0if? 'kwd,b0if?
yxrb0if toD;oD;&Sd kyfemrfwdkYudk rodawmhay/ tdrf&Sifonf rdrdtdyfcef;wGif;&Sd
ypnf;wdkYudk rjrif&awmhyJ NcH0ef;tjyif&Sd ypnf;0wK a& ajr awm awmif
ponfwdkYudkom odawmhouJhodkYyif vlyJ a,musfm;yJ igylw,f igrcHEdkifbl; ponfh
r&SdynwfwdkYudk o[dwfraem0dnmPf pdwfonf wPSm rme 'd|dwdkYjzifh
*

b0ifoHk;qifhoabmw&m;onf wHcg;oHk;csyfESihf wl\/ tIPfo[dwfraem0dnmPfonf


tdrf&SifESifh wl\/ yxrb0if yxrtqifh pdw0dok'dtIPf\ tIcHkyfemrfwdkYonf NcH0ef;twGif;&Sd
ypnf;0wKwdkYESihf wl\/ 'kwd,b0if 'kwd,tqifh pdw0dok'd tIPf\ tIcH kyfemrfwdkYonf
tdrfrBuD;twGif;&Sd
ypnf;wdkYESifhwl\/
wwd,b0if
wwd,tqihf
pdw0dok'dtIPf\
tIcHkyfemrf wdkYonf tdyfcef;twGif;&Sd ypnf;wdkYESifh wl\/ vl ewf qif jrif; acG; EGm; ponfh
ynwftmHkwdkYonf NcH0ef;jyify&Sd ypnf;0wKwdkYESifh wl\/ xdkYaMumifh w&m;Ijrifonfqdk&mwGif
tIPfpdwfu orm"d wpfrsKd;wnf;jzifh tIcHkyfemrftm;vHk;wdkYudk rjrifEdkifaMumif;udk w&m;IolwdkY
txl;owdjyK&rnf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

306

odjrifawmhonf/ xdkenf;wl w&m;usihfaoma,m*D\pdwfonf b0ifoHk;csufvHk;udk


pGefYvTwfvdkufvQif
qdkif&mtIcH
kyfemrftmHktrsKd;rsKd;wdkYudk
tmHkrjyKEdkifawmhyJ
w&m;rusifhaom yk*dKvfwdkY\ todtjrif twdkif; odonfhpdwf jzpfoGm;onf/
xdktcsdef Pfjzifh rSef;qom b0ifoHk;csufvHk; tIcHtmHk trsKd;rsKd;ESihf
,SOfzufpdwfrsm;? tIPfpdwf\ oabmrsm;udk tmHkjyKEdkifonf/
um; y&rwfkyfemrfwdkYudk emrlyy&dap'Pfjzifh tjrifpifMu,fpGm ydkif;jcm;
odjrif&yHk ('d|d0dok'd) udk a&;om;azmfjyxm;jcif;jzpfonf/
rSwfcsuf/
/azmufjyefrIkyf? Twfwwfonfhemrf? cHpm;wwfonfh a0'em paom
kyfemrftpHkonf yxrb0ifvnf; IjrifEdkifovdk 'kwd,b0ifrSmvnf; IjrifEdkifonf/
Oyg'geuEmESihf Oyg'gefESifh wuGjzpfaom Oyg'geuEm
Oyg'geuEm = (Oyg'ge= pGJ,lwwfaom avmb 'd|dw&m;)
(cEm = taygif;tpkjzpfaom cEmig;yg;)
avmb 'd|dw&m;wdkYonf Oyg'gef rnf\/ xdkavmbESifh'd|d udef;aeaom
o[dwfraem0dnmPfpdwfESifh
,SOfzufw&m;tpkudk
Oyg'gefESifhwuGjzpfaom
Oyg'geuEm[k ac:onf/ yHkpH(1)? tydkif;(c? *? C ESifh i-rS a0'em) paom
kyfemrftpkwdkYonf Oyg'gef\tmHkvnf; rnf\/ twdwfOyg'geftaMumif;aMumifh
&&Sdaom tusdK;w&m; Oyg'geuEmvnf;rnf\/

4?2/ucFg0dw&P0dok'd (yp,y&d*[Pf)
yxrb0if 'kwd,b0if wwd,b0if oHk;qifhjzihf olUtqifhtvdkuf
IjrifEdkifaom tIcHkyfemrfwdkYudk ]]'d|d0dok'd emrlyy&dap'Pf}} tydkif;jzifh
azmfjycJhNyD;jzpfonf/ ,cktcg xdkkyfemrfwdkY jzpf&jcif;udkvnf;aumif;? xdkkyfemrfwdkY
jzpf&jcif;taMumif;udk vnf;aumif;? ,xmblw Pfjzifh taMumif;tusKd; avsmfnDpGm
ydkif;jcm;
odjcif;[laom
]]yp,y&d*[Pf}}
jzpfay:vmyHk
wdkYudkvnf;
tqifhoHk;qifhtvdkuf a&;om;azmfjyygrnf/
OD;olawmfonf ol\ ypKyefkyfemrfwdkY\obm0wdkYudk IjrifNyD; xdkkyfemrfwdkY
ig\ cEmudk,fr[kwf? igwnfaqmufxm;jcif;vnf;r&Sd? igvnf;r&Sdonfh oabmwdkYudk
Pfjzifh ydkif;jcm;od&aomfvnf; 'DcEmtpk igrwnfaqmufcJhvQif rnfonfh
taMumif;aMumifh jzpf&wmvJ[k odvdkaomqE jzpfay:vmNyD; uJhodkY oHk;oyf
tajz&Smonf/
odkY qef;ppfyHkESifh tajz&SmoHk;oyfyHkudk jrwfpGmbk&m;a[maom a'oemESifh
rdrd\ tjrifPfwdkY aygif;pyfum oHk;oyfoGm;jcif;jzpfonf/
um, y#dp azm|aA p OyZwd um,0dnmPH? wdPH o*Fwd zam?

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0
zyp,m a0'em?

307

a0'emyp,m wPSm/6

"mwfav;yg; taygif;tpkudkrSDaom um,yom'ESifh twdkuf"mwfazm|AmHkwdkY


xdcdkufjcif; taMumif;aMumifh um,0dnmPftusdK;w&m; jzpfay:vmonf/ wzef
um,0dnmPfESifh um,yom'? azm|AmHk xdk"mwfoHk;rsdK;wdkY awGUqHkjcif;taMumif;opf
xyfjzpfjcif;aMumifh
tusdK;w&m;
jyKjyifwwfonfh"mwftopf
um,orjzpfay:vm\/ topf jzpfay:vmaom um,oronf tmHkudk
"r"mwftjzpf ajymif;vJap b0ifESifhqufpyfonfh taMumif;opf xyfjzpfaponf/
xdktaMumif;w&m;aMumifh b0if azm|A"rmHk? (t[d w f E S i h f o [d w f ) raem0d n mPf w d k Y
tusd K ;w&m; jzpf a y:vmonf / xdk"rmHk? t[dwfraem0dnmPfESifh b0if xdkoHk;rsdK;
awGUqHkjcif;aMumifh
raemor
tusdK;w&m;
jzpfay:vmjyefonf/
xdkraemorwnf;[laom taMumif;w&m;onf tmHk\ ted|? |udk cHpm;onfh
a0'emuEmwnf;[laom tusdK;w&m;udk xyfrH jzpfaponf/ xdka0'emESifh,SOfzuf
topfjzpfay:vmaom o[dwfraem0dnmPfwGif arm[uyfNidcJhaomf avmb? a'go?
'd|d
paom
tukodkvfw&m;rsm;
tusdK;w&m;tjzpf
jzpfay:vmyHk
taMumif;tusdK;oabmudkvnf;aumif;?
tu,f
xdko[dwfraem0dnmPf
r*fapwodufwdkY ,SOfwGJcJhaomf qdkif&mudavomudk y,fowfEdkifojzifh avmb a'go
paom udavomwdkY csKyfNidrf;rI &&Sdonfh taMumif;tusdK;oabmwdkYudk vnf;aumif;
Pfjzifh oHk;oyfrdvm\/
enf;twdkif; usefaom'Gg&wdkY\ kyfemrf taMumif;tusdK; tquftpyfwdkYudk
oHo,&Sif;atmif oHk;oyfygonf/

cEmjzpfaMumif;ypKyeftaxmuftyHh
uJhodkY oHk;oyfNyD;aomtcg xdktaMumif;tusdK; tpOftquf jzpfaeaom
kyfemrfwdkYonf igr[kwf? igzefwD;xm;wmvnf;r[kwf? igjyKjyifaewmvnf;r[kwf?
yk*dKvf
ow0gvnf;r[kwf?
zefwD;olvnf;r&SdygyJESihf
zefwD;xm;bdouJhodkY
&Sdae&jcif;rSm tjcm; rnfonfhtaxmuftyHh
aMumifhenf;[k tajz&Smvdkpdwfrsm;
jzpfay:vm\/
pdwfwpfvHk;onf ysufNyD;vQif xyfrH jzpfvmonfh taMumif;taxmuftyHhonf
b,fvkdvJ? b,ftaMumif;vJ[k tajccHrS pwif oHk;oyf\/ aeYpOfESifhtrQ
kyfBuD;onf olUtvdkvdk jyify0ga,m"mwfrsm;udk SLoGif;vdkuf? jyefxkwfvdkufESifh
jyKvkyfaeonf/ bmvkyfwmvJ? b,ftaMumif;vJ[k qef;ppfonf/ tu,f
avr&SdcJhvQif (0g) avtaxmuftyHh r&cJhvQif pdwfjzpfrvmawmhyg/ xdkYaMumifh
0ga,mwnf;[laom av"mwfaMumifh pdwfjzpfaejcif;jzpfonfudk oH,o&Sif;pGm
odoGm;NyDjzpfonf/ xdkYaMumifh pdwftvsifrjywf&ef vdktyfaom 0ga,mtaxmuftyHh
6

Oy&dyPmoygVd? oVm,we0*? qquokwH-421 ESm-327

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

308

BudKwifodkavSmifxm;&onf/ xdkodkavSmifxm;aomtpkonf 0ga,m"mwfwnf;[laom


lyuEmjzpf\/
cEm a&wnf;[laom tmayg"mwf r&SdvQif pdwfjzpfrvmawmhay/ xdkYaMumifh
topftopfaom pdwfrsm; jzpf&eftwGuf a&"mwf BudKwifodkavSmifxm;&onf/
xdkoabmaMumifh
pdwfonf
tmaygwnf;[laom
a&aMumifhjzpfonf[k
taMumif;tusdK;udk
oabmaygufoGm;jyefonf/
xdkodkavSmifxm;aom
tmayg"mwfonfyifvQif lyuEm jzpfonf/
tyltat;wnf;[laom awaZm"mwf r&SdcJhvQif pdwfjzpfrvmawmhyg/ xdkYaMumifh
topftopfaom pdwfrsm; jzpf&eftwGuf awaZm"mwf BudKwifodkavSmifxm;&onf/
xd k o abmaMumif h pd w f o nf awaZmwnf ; [l a om tyl t at;aMumifh jzpf o nf [ k
taMumif;tusdK;
oabmaygufoGm;onf/
xdkodkavSmifxm;aom
awaZm"mwfonfyifvQif lyuEmjzpfonf/
rmjcif;aysmhjcif;wnf;[laom yx0D"mwf r&SdcJhvQif (0g) xrif;rpm;awmhvQif
pdwfjzpfrvmawmhyg/ aeYpOf xrif; paom tm[m&rsm; pm;oHk;ae&\/ xdkYaMumifh
topf
topf a om
pd w f r sm;
jzpf & ef t wG u f
yx0D " mwf
Bud K wif o d k a vS m if x m;&onf /
xdkoabmaMumifh pdwfonf yx0Dwnf;[laom
rmjcif;aysmhjcif;"mwfaMumifhjzpfonf[k taMumif;tusdK; oabmaygufoGm;jyefonf/
xdkodkavSmifxm;aomyx0D"mwfonfyifvQif lyuEmjzpfonf/
oMum;pm;aomtcg yp K y e f jzpf a om xd k o Mum;wnf ; [l a om tmHk u d k
taMumif;cH csdKonf [laompdwf jzpfay:vmonf/ vQmtMunfonf "mwfav;yg;
tpkta0;udkrSD jzpfaomkyf jzpfonf/ oMum;rS &omHkonfvnf; kyfw&m;
jzpfonf/ xdkYaMumifh pdwfonf tmHkajcmufyg;taMumif;aMumifhvnf; jzpf&jcif;
jzpfonfudk oHo,&Sif;pGm od&jyefonf/
tmHkESifh wdkufqdkifjyefaomfvnf; xdktmHkudk ESvHk;oGif;rI(reodum&) rjyKu
tmHkudk odaompdwf rjzpfvmay/ xdkYaMumifh pdwfjzpfjcif;\ ypKyeftaMumif;rsm;onf
"mwf BuD ; av;yg;? tmHk a jcmuf y g;wd k Y ES i f h ES v H k ; oG i f ; rI ( reod u m&)wd k Y jzpf o nf u d k
oHo,&Sif;pGm em;vnfoabmaygufvmonf/ xdkYaMumifh a&? ajr? av? rD;
wnf;[laom "mwfav;yg; igr&Sd? toufvdyfjymr&Sd? xdkigESifh toufvdyfjym
r&Sdaom kyfw&m;aMumifh jzpfay:vmaom pdwfonfvnf; igr&Sd? toufvdyfjym
r&Sdonfomwnf;/
xdkYaMumifh
pd w f o nf
"mwf a v;yg;taMumif ; aMumif h
tvsif r jywf jzpf a y:aejcif ; jzpf o nf u d k oHo,&Sif;pGm odvdkufonf/ xdkYaMumifh
toufvdyfjym ig r&Sdaom kyfw&m;rsm;rS taMumif;cH jzpfvmonfh pdwfonfvnf;
toufvdyfjym r&SdaMumif;? igr[kwfaMumif; oHo,&Sif;pGm odjrifvmonf/

pdwftpOfjzpfjcif;ESifh pdwftpOfukefqHk;jcif;
txufyg
ypKyeftaMumif;w&m;rsm;
qufvuf oHk;oyf Munfhrdjyefonf/

jynfhpHkwdkif;

1. cEmtpOfonf bmhaMumifhjzpfvmoenf;/
aomwmywdr*fIzG,f

pdwfjzpfyghrvm;[l

tIPfwdkY\ oabmobm0

309

2. yp K y e f b 0
pd w f t opf t opf wdk Y
jzpf a y:(&S i f j cif ; )NyD ;
pd w f c sKyf o G m ;jcif ;
(aojcif;)onf rnfonfh taMumif;aMumifhenf;/
3. ypKyef vlom;wdkif; kyftm[m& rnfrQyif axmufyHhapumrl tdkjcif;? emjcif;
aojcif;udk wm;qD;r&Edkifjcif;onf rnfonfhtaMumif;aMumifhenf;/
4. cEmcsKyfqHk;NyD;vQif aemuftopfcEm xyfjzpfao;oavm? rjzpfawmhNyDavm/
5. xyfjzpfao;vQif rnfonfhtaMumif;aMumifhenf;/ rjzpfawmhvQifvnf; rnfonfh
taMumif;aMumifhenf;/

[k
rdrdudk,fukd
rdrdr&Sif;vif;ao;onfh
oHo,jzpfzG,f
ar;cGef;rsm;twGuf
tajz&Sm&jyefonf/
,ckrdrdb0udkqef;ppfMunfhaomf rdrdonf w&m;rawGUrD (kyfemrftay: tjrif
rpifMu,frD)u
cEmig;yg;t&Sdoabmudkrod?
cEm\'kuoabmw&m;udk
rodrIrsm;(t0dZm) &SdcJhonf/
tmHkwpfrsdK;rsdK;ESifh wdkufqdkifvmvQif om,mzG,fESifhawGUvQif wyfrufrI
(wPSm) &SdNyD; xdktmHk\ om,mzG,f pGJvrf;rI(umrkyg'gef)&SdcJhonf/ pdwfudkvnf;
ighpdwfyJ[k pGJvrf;cJhonf (tw0g'kyg'gef)/ kyfemrfjzpfpOfudkvnf; igyJ[k pGJvrf;cJhonf
('d|Kyg'gef)/ umrtmHkudk wyfESpfoufojzifh aumif;rI raumif;rI jyKvkyf&,lonf
(yknmbdocFg&?
tyknmbdocFg&)?
tcsdKUolwdkYonf
jA[mcsrf;omudk
wyfESpfoufojzifh psmefw&m; tm;xkwf &,lEdkif&ef taMumif;jyKMuonf
(tmembdocFg&)/ xdkocFg&w&m;rsm;udk um,? 0pD? raemwdkYjzifhjyKvkyf aumif;rI
raumif;rI(uH)wdkYudk pkaqmif;rdMuonf/
ypKyefrdrd\b0wGif &SdESifhNyD;om; xdkoabmw&m;rsm;onf taMumif;w&m;rsm;
jzpfonf/ xdkypKyeft&Sdw&m;rsm;\oabmudk qef;ppfaomf 0dnmPf? emrfkyf?
oVm,we? z paom kyfemrfwdkYonf ay:NyD;ysufHkrSwyg; taMumif;jyKwwfjcif;
r&SdaMumif; awGU&onf/ t0dZm? ocFg&? wPSm? Oyg'gef? uH wdkYonf taMumif;opf
jzpfapwwfonfh oabmaqmifonf/ odkYqdkvQif xdktaMumif;opfaqmifwwfaom
w&m;ig;yg;onf ,ckb0yif taMumif;opf qufumqufum aqmifwwfojzifh
tem*wfudkvnf; qufaqmifOD;rnfjzpfonf/
ypKyefcEmt&Sdudk aygif;pkMunfhaomf t0dZm? ocFg&? wPSm? Oyg'gef? uH
paom tem*wfb0udk wnfaqmufrnfh taMumif;w&m;rsm;ESifh 0dnmPf? emrfkyf?
oVm,we? z? a0'em(tMunfajcmufpHk? 0dnmPfajcmufvHk;? zajcmufrsdK;?
a0'emajcmufrsdK;? kyfajcmufrsdK;) [laom ypKyeftusdK;w&m;wdkYom &Sdonfudk
oHk;oyfrdonf/
ypKyefb0wGif&Sdaom t0dZm? ocFg&? wPSm? Oyg'gef? uHudk tusOf;csKyfaomf
uHomvQif tESpfcsKyftajzxkwf&rnf/ tb,fhaMumifhqdkaomf rodrIaMumifhvnf;
jyKvkyf\/ wyf r uf r I a Mumif h v nf ; jyKvk y f \ / pGJ v rf ; rI a Mumif h v nf ; jyKvk y f \ /
aumif ; rI raumif;rIESifhvnf; jyKvkyf\/ t0dZm? ocFg&? wPSm? Oyg'gef? uHudk
waygif;wnf; tESpfcsKyfvdkufvQif uHomvQif&Sdonf[k ynwf&rnf/
,ckb0udk tajzxkwfaomf uHESifh uH\tusdK;0dygufomvQif &Sdonf[kqdk&rnf/
xdkuH\tusdK;0dygufonf twdwfuH\ jyKjyifrIaMumifhom jzpf&onf/ tjcm;rnfonfh
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

310

taMumif;rQ r&Sdyg/ rnfonfh zefqif;&Sif? wefcdk;&SifrSvnf; rjyKvkyfEdkifyg/


uHonf
,ckb0cEmig;yg;udk
wnfaqmufvQif
twdwfumvvnf;
wnfaqmufcJhvdrfhrnf/
tem*wfb0udkvnf;
wnfaqmufvdrfhOD;rnf/
'd|d0dok'dtIPft& 0dnmPf? emrfkyf? oVm,we? z? a0'emwdkYonf yk*dKvf
ow0g r&SdaMumif;? rjyKvkyfwwfaMumif; oHo,&Sif;pGm odcJhNyD/ xdkYaMumihf uHudk
jyKvkyfolr&Sd? uH\0dygufudkvnf; cHpm;olr&Sd/ odkYaomfvnf; uHwnf;[laom
taMumif;w&m;udkyif jyKvkyfwwfol[kvnf;aumif;? 0dyguf(0dnmPf? emrfkyf?
oVm,we?
z?
a0'em)
wnf;[laom
tusdK;w&m;udkyif
cHpm;wwfol[kvnf;aumif;? avmuynwftm;jzifh ac:a0:ajymqdkMuonf/
uHonf jyKvkyfwwfonf/ xdkYaMumifh cEmtdrfudk wnfaqmufonfhtaMumif;
onf uHomvQif jzpf&rnf/ xdkoabmudk OD;olawmf qufvuf qifjcifoHk;oyf\/
xdktcg OD;olawmfonf wPSmonf cEmwnfaqmufyHkudk odkYaomOyrmjzifh Pf
oabmayguf xifjrifvm\/

wPSmESifhcEm
wyfrufrI]wPSm}onf avmuudk aqmiftyf\? wPSmonf (avmuudk)
qJGiiftyf\? tvHk;pHkaom w&m;wdkYonfomvQif wPSm[kqdktyfaom wpfckaom
w&m;\ tvdkodkY tpOfvdkuf&ukef\/7

vlwpfa,mufonf
oufu,frdk;?
x&Hum?
0g;vHk;wdkifxlxm;aom
wJtdrfwpfvHk;udk vuform;q&mwpfOD;tm; wnfaqmufapvsuf ae\/ xdkolonf
xdktdrf rSDwif; aexdkifvsuf tvkyfvkyfpD;yGm;&Sm\/ pm;zG,f&m? MunfhzG,f&m paom
tmHkig;yg;udkvnf; xdktdrfaevsuf cHpm;\/ aiGydkaiGvQHrsm;udkvnf; pkaqmif;xm;\/
tdrftenf;i,f ysuf p D ; vQif v nf ; vuf o rm;q&mud k jyef v nf jyKjyif a p\/
od k Y j zif h
ES p f t wef
Mumaomtcg
tdrfonf
tdkrif;a[mif;EGrf;vmum
,dk,Gif;ysufpD;&\/ 0g;? oufu,f paom ypnf;rsm; aqG;jrnfhvQif raqG;jrnfhatmif
xdkol
jyKvkyfr&yg/
xdkolonf
pkaqmif;&&Sdxm;aom
aiGaMu;wdkYjzifh
vuform;q&mudk tdrfopfjyefaqmufap jyefaevsuf pD;yGm;quf&Sm\/ xdkolonf
tdrftopf
xyfrHaqmuf&mwGif
&&Sdaom
aiGtenf;trsm;tay:
rlwnf
wdkuftdrfaqmufrnfqdkvQif
tdrf\oufwrf;onf
wdku ft dr fo uf wrf;rQ
Mumvdr fh rnf/
opfo m;tdr f aqmuf vQif
tdr f\ ouf wrf;onf
opfom;tdrfoufwrf;xd cHvdrfhrnf/ wJtdrfaqmufvQif tdrf\oufwrf;onf wJtdrf
oufwrf;om Mumvdrfhrnf/ qdkvdkonfrSm b0opfcEm\ oufwrf; t&SnftwdkESifh
tedrfhtjrifhonf jyKcJhaom oDvukodkvfuH? 'geukodkvfuH tenf;trsm;ay:
rlwnfonf/
tdrfydkif&SifESifh wPSmwl\/ 0ifaiG&&ef pD;yGm;&Sm tvkyfvkyfjcif;onfonf
ocFg&wdkYudk jyKjcif;ESifhwl\/ vkyftm;caiG,l tdrfaqmufaom vuform;q&monf

o*gxm0* oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef? a'0wmoH,kwf? wPSmokwf-63 ESm-39

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

311

urb0ESifhwl\/ tdrfonf 0dnmPuEm(pdwf.odjcif;)? onmuEm(rSwfom;jcif;)?


a0'emuEm(cHpm;jcif;)? ocFg&uEm(jyKjyifpD&ifjcif;)wdkYESifh wl\/
ypKyefcEmig;yg;
b0tdrfvnf;
tdrfydkif&SifwPSmomaexkdifonf/
xdktdrfudkvnf; wPSmu wnfaqmufonf/ xdktdrfudk trSDjyKvsuf b0opfcEm
wnfaqmufEdkifonfh
aiGESifhwlonfh
ur0#frsm;udk
pkaqmif;onf/
ypKyefcEmtdrfysufvQifvnf;
wPSmuyif
jyefvnfjyKjyifonf/
ypKyefcEmtdrf
oufwrf;ukef
ysufpD;aomtcg
wPSmonfyif
aemufxyfcEmtdrftopf
wnfaqmufonf/
wnfaqmufrI
taMumif;taxmuftyHhrSm
twdwfb0
ur0#fyifjzpfonf/
twdwfuH\tpGrf;aMumifh tusdK;0dygu0#f vlUtdrf? ewftdrf? tyg,fbHktdrf
ponfwdkY&&SdNyD; 0dygu0#ftpGrf; rukefao;oa&GU ysufoGm;aom kyfemrfwdkYae&mwGif
topfkyfemrfjzifh
jyefvnf
jyifqiftpm;xdk;onf/
0dygu0#fukefoGm;vQif
cEmtdrfysufpD;NyD jzpfonf/ xdkYaMumifh ypKyefcEm0dygu0#f\ oufwrf;onf
twdwfb0rS
jyKcJhNyD;aom
ur0#f(urb0)\tpGrf;omvQif
jzpfonf/
ypKyefb0vnf; uHxyfrH jyKaeao;vQif tem*wfcEmtwGuf 0dygu0#frsm;
&SdaeOD;rnf/
txufygar;cGef;(5)cktwGuf tajzrSefudk OD;olawmf &SmazGawGU&SdoGm;avNyD/
1/ cEmtpOfonf twdwfb0tpOfrS uHaMumifhjzpfonf/
2/ ypKyefb0
pdwftopftopfjzpfay:jcif;
(touf&Sifjcif;)onf
uH\tpGrf;?
"mwfav;yg; ESifh ypKyeftmHkwdkYaMumifhjzpfonf/ pdwftopf jyefrjzpfay:awmhjcif;
(aojcif;)onf
0dygu0#ftpGrf;
(uHaqmufaomtdrf\
oufwrf;)
ukefqHk;jcif;aMumifhjzpfonf/
3/ ypKyefb0 kyftm[m& rnfrQyif axmufyHhapumrl tdkjcif;? emjcif;? aojcif;w&m;
wdkYtm;
vlom;wdkif; wm;qD; r&Edkifjcif;onf (aqmufxm;aom wJtdrf
wjznf;jznf; ,dk,Gif;ysufpD;vm ouJhodkY) 0dygu0#ftpGrf;ukefjcif;aMumifh jzpfonf/
4/ cEm csKyfqHk;NyD;aomfvnf; uH&Sdaeao;vQif aemufb0opfcEm xyfjzpfOD;rnf/
uH&Sdaejcif; aMumifh b0opfcEmtdrfudk qufvufwnfaqmufOD;rnfjzpfonf/
5/ uHaMumifhomvQif b0opfcEmtdrf &&Sdjcif;jzpfonf/
OD;olawmfonf
uJhodkY
qifjcifoHk;oyfNyD;aomtcg
rdrd\u&ZcEm
wnf&jcif;\ taMumif;udk &Smjyefonf/ rdrd\u&ZcEmonf ur0#faMumifhvnf;
wnfonf/
tjcm;
&Sdavao;ovm;[k
oHk;oyfMunfhaomtcg
tjcm;taxmuftyHhwdkYudkvnf; awGU&Sd&onf/ xrif;tp &Sdaom tm[m&onfvnf;
taxmuftyHhwpfck jzpfonf/ tyltat;wnf; [laom OwkrQwrIonfvnf;
taxmuftyhHwpfck jzpfonf/ usef;rma&; raumif;vQif aq;ukjcif;? a&csdK;ay;jcif;
paom pdwf\ jyKpkapmifha&SmufrIonfvnf; taxmuftyHh wpfck jzpfonfudk
oHk;oyfqifjcifrdonf/ xdkodkY oHk;oyf&if; xdktaxmuftyHhwdkYwGif igr&Sd? yk*dKvf
ow0gr&Sd? zefwD;olr&SdaMumif;vnf; oHo,&Sif;vmonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

312

t0dZm? ocFg&? wPSm? Oyg'gef? uHonf taMumif;w&m; ork',opmjzpf\/


0dygufcEm (0dnmPf? emrfkyf? oVm,we? z? a0'em)onf tusdK;w&m; 'kuopm
jzpf\/ r*if&Spfyg;onf r*opmjzpf\/ b0csKyfjcif;onf eda&m"opmjzpf\/
uJh odkY oHk ; oyf qif j cif r d a omtcg ,Hk r S m ;jcif ; rsm; atmuf y gtwd k i f ;
aysmufuG,foGm;onf/
1/rdrdonf r*iftusifhw&m;jzifh kyfemrfobm0wdkYtay: ydkif;jcm;IjrifEdkifNyD; ig[laom
'd | d pGJ oH o ,&S i f ; pG m jyKwf o G m ;onf / xd k t cg r* i f t usif h w &m;ud k azmf x k w f
Tefjyawmfrlaom bk&m;&Sifonf bk&m;pifppf trSefjzpfayonf [l bk&m;tay:
oHo,uif;pGm,HkMunfoGm;onf/
2/jrwf pGm bk & m;&S i f a[mMum;xm;aom "r c Em aygif ; &S p f a omif ; av;axmif
w&m;awmfonfvnf; rSefuefaom w&m;awmfrsm; jzpfaMumif; oHo,uif;pGm
,HkMunfoGm;onf/
3/r* i f t usif h w &m;awmf E S i f h avsmf n D p G m usih f BuH a wmf r l M uaom ork w d o H C m
y&rwoHCmwdkYonf jrwfpGmbk&m; tqHk;trudk ajzmifhrSefpGm usifhBuHMuojzifh
r*fzdkvf
edAmefudk
rsufarSmuf
jyKEdkifMuvdrfhrnf[l
oHo,uif;pGm
,HkMunfoGm;onf/
4/oD v r* if ? orm"d r * if ? ynmr* if wnf ; [l a om r* if t usihf w &m;onf
edAmefa&mufaMumif;
wpfckwnf;aom
vrf;trSef
jzpfonfudkvnf;
oHo,uif;pGm ,HkMunfoGm;onf/
5/twdwfb0 0dnmPf? emrfkyf paom cEmig;yg;om&SdNyD; yk*dKvf ow0g r&SdyJ
t0dZm
ocFg&
wPSm
Oyg'gef
uHwdkYom
&SdcJhonf/
oHo&m\
a&SUtpGef;ESifhywfouf ig olwyg; yk*dKvf ow0g r&Sd[k oHo,uif;pGm
,HkMunfoGm;onf/
6/,ckb0vnf; uJhodkY cEmig;yg;ESifh t0dZm ocFg& wPSm Oyg'gef uH
wdkYom
&SdNyD;
,ckb0cEmig;yg;onf
twdwfb0rS
t0dZm
tp&Sdaom
uHaMumifhjzpfaom tusdK;w&m; cEmig;yg;om jzpfNyD; ig olwyg; yk*dKvf ow0g
r&Sdonfudkvnf;aumif;? ypKyefuH rcsKyfNidrf;ao;vQif tem*wfwGifvnf; 0dnmPf?
emrfkyf? oVm,we? z? a0'em[laom tusdK;w&m; cEmig;yg;udk
qufumqufum wnfaqmufvdrfhOD;rnf? tem*wfwGifvnf; ig olwyg; yk*dKvf
ow0g
r&Sd[k
vnf;aumif;
oHo&m\
aemuftpGef;ESifhywfouf
oHo,uif;pGm ,HkMunfoGm;onf/
7/twdwfumv[laom oHo&ma&SUtpGef;? ypKyefumv ypKyefoHo&m? tem*wfumv
oHo&maemuftpGef;wdkY\
taMumif;tusdK;avsmfnDpGm
qufpyfyHkudkvnf;
oHo,uif;pGm ,HkMunfoGm;onf/
8/twdwfuHtaMumif; ypKyef0dygutusKd;? ypKyefuHtaMumif; tem*wf0dygutusKd;
paom
taMumif;tusdK;tquftpyfw&m;rsm;\
"red,mrjzpfpOf(y#dporkyg'f)udkvnf; oHo,uif;pGm ,HkMunfoGm;onf/
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

313

xd k o d k Y
,Hk r S m ;jcif ; wd k Y ud k
vG e f a jrmuf
k y f e mrf c Em tpOf \
taMumif ; tusd K ; tquftpyfw&m;rsm;udkodaomPfonf yp,y&d*[Pfrnf\/
xdkyp,y&d*[Pf jzpfay:vmjcif;aMumifh twdwfcEmvnf;aumif;? ypKyefcEm
vnf;aumif;? tem*wf cEm vnf;aumif;? y#dporkyg'f vnf;aumif;
,HkrSm;rIucFg? oHo,0dpdudpm uif;&Sif; yaysmufrIudk &&Sdawmhonf/ Ijrifwdkif; w'*Fw'*F uif;yHkudk &nf&G,fonf[krSwfyg/
,ck a&;om;azmfjycJhNyD;aom emrlyy&dap'PfESifh yp,y&d*[Pftxd
ydkif;jcm;jrifaom olonf oDv0dok'd? pdw0dok'd? 'd|d0dok'd? ucFg0dw&P0dok'd
usifhpOftxd a&muf &Sd v mcJ h NyD jzpf o nf / ,if ; od k Y ,H k r S m ;ud k vG e f a jrmuf
tjrif p if M u,f j cif ; ud k yk*dKvftm;jzifh cGJjcm;a0zefaomf
]]rdem ye aPe orEm*awm 0dyaum Ak'omoae v'maom
v'ywda|m ed,w*wdaum plVaomwmyaEm emr a[mwd}}8

[laom 0dok'dr*f t|uxmq&m\ rdefYqkdcsufESifhtnD omoemawmfESifh awGUBuHK&usKd;


eyfjcif;? omoemawmf oufom&m&jcif;? omoemawmf axmuf&mwnf&mwpfck
ydkifydkifEdkifEdkif &&Sdjcif;? t&d,m\wynfhtjzpf &&Sdjcif;? 'kwd,b0 tyg,fav;yg;
rvm;a&muf&jcif;paom tusKd;w&m;wdkYESifhjynfhpHkaom ]]plVaomwmyef}}yk*dKvf(ti,fpm;
aomwmyefyk*dKvf)[k ac:qdkEdkifonf/
plVaomwmyef jzpfaMumif; t*Fg(4)yg;

1/
2/
3/
4/

oyK&dooHao0
"rmEk"ry#dywd
o'r0e
a,medaomreodum&

=
=
=
=

q&maumif;ESifh enf;rSD&jcif;
avmukw&mw&m;(9)yg;tm;avsmfpGm w&m;tm;xkwf&jcif;
olawmfaumif;wdkY\ w&m;ppfw&m;rSefudk emMum;&jcif;
oifhwifhavsmufywfpGm w&m;ESvHk;oGif;jcif;

4?3/ r*gr*P'e0dok'd (oroePf)


rZdraomwmyefu@ (rd*y'0Veenf;)
yxrb0if yxrtqifh pdw0dok'd tIPfjzifh awGUjrif&aom (32)aum|mo
tmHkudk ESvHk;oGif; xdktpkta0;wdkYonf ig[laom oabmr&SdyHkudkvnf;aumif;?
toufvdyfjym[l r&SdyHkudkvnf;aumif;? tESpfom&r&SdyHkudkvnf;aumif;? cdkifNrJrIr&Sdonfh
oabmudkvnf;aumif;?
"mwfav;yg;azmufjyefwdkif;
ysufpD;,dk,Gif;jcif;aMumifh
jyKjyifay;ae &onfh 'kuoabmtrsKd;rsKd;udk vnf;aumif;? rjzpfrae jyKjyifae&jcif;
'kuoabm
trsKd;rsKd;udkvnf;aumif;?
jyKjyifwdkif;vnf;
rcdkifNrJaom
oabmtrsKd;rsKd;udkvnf;aumif;? udk,fhtvdktwdkif; r&ojzifh pdwfqif;&J&jcif;
trsKd;rsKd;udkvnf;aumif;? om,mzG,f tESpf[l bmwpfckrQ r&Sdonfudkvnf;aumif;
8

0dok'dr* ('kwda,m bma*g)? ucFg0dw&P0dok'deda'o-691 ESm-233

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

314

(32)aum|mo kyftpkta0;ay: tedp 'ku tew oabmaqmifaerI trsKd;rsKd;udk


Budrfzefrsm;pGm oHk;oyfqifjcifaeawmh\/
wzef "mwfav;yg; azmufjyefrIoabmudk tmHkjyKESvHk;oGif; xdk"mwfav;yg;
wdkYonf a>rav;aumif\ tqdyfav;rsKd;yrm jyif;xefpGm r&yfrem; w&pyf
tqdyfwuf
ESdyfpufaeonfhoabmtrsKd;rsKd;udkvnf;aumif;?
jyif;xefpGm
azmufvGJazmufjyefjzpfaeonfh
oabmtrsKd;rsKd;udkvnf;aumif;?
xdk"mwfav;yg;
toufvdyfjym yk*dKvfow0g [l r&SdyHkudkvnf;aumif;? razmufjyefatmif
wm;qD;xdef;csKyf r&Edkifonfh oabmudk vnf;aumif;? ylkyftpOfrS at;kyftpOf?
at;kyftpOfrS
atmifhkyftpOf
ponfjzifh
r&yfrem;
ajymif;vJazmufjyefaeyHkudkvnf;aumif;? tedp 'ku tew oabmaqmifaerI
trsKd;rsKd;wdkYudk Budrfzefrsm;pGm oHk;oyfqifjcifjyefonf/
wzef txufygynwfjzifh tmHkjyK ESvHk;oGif;qifjcifrIudk pGefY yxrb0if
yxrtqifh
pdw0dok'd
tIPfjzifhawGUjrif&aom
ypKyef
azmufjyefrI
oabmoufouf kyfw&m; (yl wif; xHk usif udkuf cJ pl; atmifh paom
onmryg[lvdk)
\
w&pyfr&yfrem;
jzpfysufaerIoabmudk
Ivsuf
xdkazmufjyefaeaom kyfw&m;wdkYonf cdkifrmaom tESpftom; r&Sdjcif;oabmudk
vnf;aumif;?
toufvdyfjymyk*dKvfow0g[l
r&SdyHkudkvnf;aumif;?
xdkazmufjyefrIoabm&Sdaom
kyftpkta0;wdkYonf
ysufjcif;
ab;'kujzifh
w&pyfESdyfpufaerIudkvnf;aumif;?
r&yfrem;
ysufpD;jcif;oabmaqmifaerIudk
vnf;aumif; Budrfzefrsm;pGm oHk;oyf qifjcifjyefonf/
xdkuJhodkY azmufjyefrI wpfckjzpfwdkif; xdkazmufjyef&modkY b0ifrS vQyfpD;vufbd
ouJhodkY
ajy;Twfonfhoabmaqmifonfh
raemoronf
kyfr&yfrem;
azmufjyefwdkif; r&yfrem; w&pyf TwfaerIudkI xdkraemor cdkifNrJonfh
tESpfoabm [l r&Sdonfudk vnf;aumif;? toufvdyfjym yk*dKvfow0g r&Sdonfh
oabmudk
vnf;aumif;?
xdkraemoronf
rdrdtvdktwdkif;rjzpf?
olUoabmolaqmifum jzpfaeonfudk vnf;aumif;? r&yfrem; jzpfysufaejcif;udk
vnf;aumif;? xdkodkY jzpfysufjcif;ab;\ tNrJrjywf ESdyfpufaerIudkvnf;aumif;
Budrfzefrsm;pGm Pfjzifh oHk;oyfqifjcifjyefonf/
xdkraemorjzpfwdkif; o[dwfraem0dnmPf cHpm;rIoabm (a0'em)udk I
xdkcHpm;rI oabmonfvnf; tESpfr&Sd rcdkifNrJjcif;oabmudkvnf;aumif;? toufvdyfjym
yk*dKvfow0g[l r&SdyHkudkvnf;aumif;? jzpfNyD;wdkif; ysuf ysufaeonfh oabmudk
vnf;aumif;?
xdkjzpfjcif;ysufjcif;ab;\
tNrJrjywfESdyfpufaeonfh
oabmudkvnf;aumif; Budrfzefrsm;pGm Pfjzifh oHk;oyfqifjcifjyefonf/*
'kwd,b0if
'kwd,tqifh
pdw0dok'd
tIPfjzifh
awGUjrif&aom
uvmyftrIef
kyftpkudkIvsuf
wzGm;zGm;
w&dyf&dyf
woJoJ
r&yfrem;
jzpfysufaeyHkudkvnf;aumif;? tESpftom; bmwpfckrQ r&Sdonfudk vnf;aumif;?
*

(32)aum|mour|mef;ESihf "mwfav;yg;ur|mef;wdkY\ tajccH0dyemIyHkudk usihfpOfyxrydkif;


a&;om;azmfjycJhNyD;NyD jzpf ,cktydkif; tao;pdwfrazmfjyawmhyg/

aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

315

toufvdyfjym
yk*dKvfow0g[l
r&Sd y H k u d k v nf ; aumif ; ?
r&yf r em;
jzpf j cif ; ysuf j cif ; ab;\ w&pyf Ed S y f p uf a erI u d k vnf;aumif;? Budrfzefrsm;pGm
Pfjzifh oHk;oyfqifjcifjyefonf/
wwd,b0if wwd,tqihf pdw0dok'd tIPfjzifh (wD&Py&dnm) ypKyef
wdkufqdkifqJ
kyfemrfwdkYudk
IjriftajccH
oroePfay:vmyHkudk
a&;om;azmfjyygrnf/
jyifyA[d' (lygHk o'gHk *EmHk &omHk azm|AmHkwnf;[laom tmHkig;yg;)
avmuonf xdkae&mrSmyifjzpf xdkae&mrSmyifcsKyfonfhoabmudkvnf;aumif;?
xdkjyifytmHkig;yg;wdkYudk taMumif;cH qdkif&myom' (puK aomw Cme Zd0Sg
um,)
wdkY
xif\/
xdkyom'wkdYESifh
xif&mtmHkwdkYonfvnf;
xdkae&mrSmyifjzpf xdkae&mrSmyif csKyfonfhoabmudk vnf;aumif;?
xdkyom'ig;rsKd;ESifh
if;wdkYrSDaom
tmHkig;yg;wdkYudk
taMumif;cH
qdkif&mtmHk\ *k P f [ d w f ud e f ; aeaom qd k i f & m0d n mPf ( pu K 0d n mPf
aomw0d n mPf
Cme0dnmPf
Zd0Sg0dnmPf
um,0dnmPf)wdkYonfvnf;
rdrdwdkYqdkif&m
yom'yif
jzpf
xdkae&myif
csKyfonfh
oabmudkvnf;aumif;?
xdk0dnmPfig;rsKd;udk
taMumif;cH
qdkif&mtmHk
|?
ted|*kPfudk
b0iftMunfodkY
ydk Y a qmif w wf a om
zig;rsKd ;
( pu K or
aomwor Cmeor Zd0Sgor um,or) wdkYonf (yom'rSp
b0iftMunf
qHk;jcif;[laom)
xdkae&myifjzpf
xdkae&myifcsKyfonfh
oabmudkvnf;aumif;?
xdkzig;rsKd;udk taMumif;cH tmHk\ |? ted|oabmudk cHpm;wwfaom
a0'emESihfwuGaom o[dwfraem0dnmPftpkig;rsKd;wdkYonf xdkb0iftMunfyif
jzpf xdkae&mrSmyif csKyfonfhoabmudkvnf;aumif;?
xdkqdkcJhNyD; (25)rsKd;aom (tmHk-5? yom'-5? 0dnmPf-5? z-5? a0'em-5)
k y f e mrf " r taMumif ; tusd K ; tquf t pyf u d k taMumif ; cH qd k i f & mtmHk
wpfckckonf b0iftMunf "rmHktjzpf a&mufaomtcg xdk"rmHkig;rsKd;rS
qdkif&m wpfrsKd;rsKd;onf rdrdwdkYqdkif&m jyifyyom' xifaomtmHkESifh wlnDpGm
xifaeonf udkvnf;aumif;? yyom'&Sd qdkif&mtmHkESifh tvm;wlaom
xdk"rmHkig;rsKd;wdkYonf xdkb0iftMunfyif jzpf b0iftMunfyif csKyfonfh
oabmudkvnf;aumif;?
yyom'&Sd qdkif&mtmHkESifh tvm;wlaom b0iftMunf xifaeaom "rmHkudk
taMumif;cH y0dnmPfESifh tvm;wl b0iftMunf xifaom "rmHkudk

zydkYaqmifqJtcdkuf b0iftMunfjzpf tmHk\ t&omudk (0g) |? ted|oabmudk


cHpm;qJtcdkuf o[dwfraem0dnmPf jzpfonfudk Pfjzifh cGJjcm; ,lyg&ef/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

316

odumrQ odaom t[dwfraem0dnmPf ig;rsKd;wdkYonf xdkb0iftMunfyif


jzpf xdkae&mrSmyif csKyfonfudkvnf;aumif;?
xdkxdkt[dwfraem0dnmPfig;rsKd;teuf wpfrsKd;rsKd;udk taMumif;cH b0ifrS
rlvtmHkp jzpf&m yyom'wdkYwGif qdkif&mwpfrsKd;rsKd;odkY Twfvsuf (tmHk\
|? ted| *kPfudk b0iftMunfodkY ydkYaom) raemor ig;rsKd;onf
(b0iftMunf p yom' qHk;jcif;[laom) xdkae&mrSmyifjzpf xdkae&mrSmyif
csKyfonfh oabmudk vnf;aumif;?
xdkraemorig;rsKd;wGif wpfrsdK;rsdK;udk taMumif;cH qdkif&mtmHk\ |?
ted|
oabmudk
cHpm;wwfaom
a0'emESifhwuG
o[dwfraem0dnmPftpkig;rsKd;wdkYonf xdkb0iftMunf jzpf&myif jzpf
xdkae&mrSmyif csKyfonfhoabmudkvnf;aumif;
Budrfzefrsm;pGm Pfjzifh Ijrif oHk;oyfqifjcifjyefonf/
xdkuJhodkY avsmif;? xdkif? &yf? oGm; &d,mykxfav;yg;pvHk; 'Gg&ajcmufyg;rS
tajccHkyfemrfwdkYudk Ijrifvsuf oHk;oyfqifjcifEdkifonfhPfonf O',A,Pf
tEkpm; jzpfonf/ oHk;oyfqifjcifrIPf tm;aumif;vmaomtcg a,m*D\
tIPfpdwf owdtm;? oHk;oyf qifjcifEdkifonfh Pftm;wdkY ydk ydk
tm;aumif;vmonf/
xdktIPftm;
ydkaumif;vmojzifh
tIcH
kyfemrfwdkYtay:vnf; ydk tao;pdwf onfxuf pdwfum ydkif;jcm;jrifEdkifvmonf/
b0ifoHk;qifhvHk; tjyefjyef tvSefvSef tqif;twuf 0ifpm;rI vsifjrefpGmjyK
xdkxdktqifhwdkY&Sd tIcHwdkYudkvnf; ydktao;pdwf odjrifEkdifvmonf/ tb,frQ
tjriftm;
aumif;vmoenf;qdkrl
kyfwdkYESifh
ywfouf
uvmyfpnf;csif;
xdcdkufrIoabmudkyif
jrifvmonf/
yyom'rS
tpjyKaom
z"mwf\
TwfrIoabmudkvnf;
vQyfpD;vufouJhodkYaqmifonfh
vQyfppfrIefrsm;
wzGm;zGm;usaeonfh
oabmrsm;udkvnf;
odjrifvmonf/
xkdodkY
IjrifrI
Pftm;aumif;vmonfESihftrQ owdxm;rIvnf; txl; aMumihfMupdkufzG,frvdkyJ
INyD;om;odNyD;om;uJhodkY tvGefYtvGef tm;aumif;vmonf/
xd k u J h o d k Y orm"d t m;? owd t m;? Pf t m; aumif ; vmonf E S i f h t rQ
0d y emPf t m; (oH k ; oyf q if j cif r I Pf ) wd k Y vnf ; wd k ; wuf t m;aumif ; vmonf /
w&m;IrSwf&onfhtay:
vnf;aumif;?
w&m;awGU&SdrItay:vnf;aumif;?
Iwdkif;Iwdkif; 0d y emPf tm;aumif ; vmjcif ; ud k v nf ; aumif ; tm;&auseyf r I
jzpf v monf / kyfemrfwdkYtm; IaepOf yDwdtm;aumif;vmrIaMumifh kyfemrfodkY
tmHkra&mufawmhyJ pdwf\ tMunf"mwf tvif;"mwfrsm;vnf; jzpfay:vmonf/
xdktMunf"mwf tat;"mwfudk tmHkjyKaomtcg ynwfedrdwfr&Sdojzifhvnf;aumif;?
0dwuf 0dpm& csKyfNidrf;jcif;aMumifh vnf;aumif; acwpdwf&yfovdk jzpfjzpfoGm;onf/
xdktcg w&m;usifhaom a,m*Donf xdkuJhodkY awGUjrifrI tm;aumif;vmaomaMumifh
xdk0dyemPf,SOfaom
yDwdonf
xd e f ; r&
od r f ; r&Ed k i f a vmuf a tmif
t&Sd e f t [k e f r sm;
wuf u m
jzpf a y:vmonf /
xdktcsdefwGif
tIPfo[dwfraem0dnmPfonf
udavomtylwdkYrSvnf;
uif;qdwfvsuf
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

317

Nid r f ; at;aeonfh oabmud k aqmif a eonf / xd k t cg wpf Bud r f w pf c grQ rawG U BuH K ?
rcHpm;zl;aom okcESifh xdkokcudkyif 0rf;ajrmufrIoabmjzifh cHpm;rIrjyKyJ vspfvsLIvsuf
tnDtrQ oabmxm;EdkifrI OayumpdwfwdkY jzpfay:vmonf/
xd k u J h o d k Y tI Pf o[d w f r aem0d n mPf t pk E S i f h w uG a om emrum,
tvGefYtvGef at;Nidrf;csrf;omrI taMumif;aMumifh lyum,wdkYvnf; Nidrf;at;vsuf
tcsKdUaoma,m*DwdkYonf ta&miftvif;rsm;yif xGufwwfonf/ tcsKdUa,m*DwdkYrSmrl
kyfa`Ersm; ododomom ajymif;vJoGm;wwfonf/ a`Ersm; ydk MunfvifoefY&Sif;
El;nHhrIrsm; jzpfvmwwfonf/ xkdtcg a,m*Donf xdktay:wdkY rodrom wG,fwmrI
(eduEd)jzpfum ]]igr*f&? zdkvf&NyD}}[k xifwwfMuonf/ rdrdIqJ y&rwfkyfemrftmHk
wdkYudkvnf; pGefYvTwfwwfavonf/ a,m*DwdkYonf txufyg oabmrsKd; rdrd\pdwf
jzpfvmudef;vmvQif avmukw&mr*f r[kwfao;[k od&rnf/ jzpfysufESihf ,SOfaeaom
avmuDtmHkudk om,mrIESihf qufqHaejcif;jzpfNyD; ocFg&w&m;ESifh ruif;ao;
[lvnf; od & rnf / xd k o abmonf avmuk w & mr*f o d k Y oG m ;&mvrf ; ud k
yd w f q d k Y a ES m if h , S u f
zsufqD;wwfonfh
avmuDr*f\
t&Sdeft[kefrQom[k
qHk;jzwfcsufcsvsuf
xdkoabmudk
pGefY
rlvkyfemrfy&rwf
tmHkwdkY\
jzpfwdkif;jzpfwdkif;? ay:wdkif;ay:wdkif; owd Pf ynmwdkYudk rvTwfyJ qufvuf
I&rnf/ xdktcg txufygoabmrsm; qdwfokOf; oefY&Sif;aom 0dyemPfonf
qufvuf jzpfay:vmonf/
xdkoabmudk odjrifrIPf &&SdoGm;aomtcg rSefuefaom usifhpOfvrf;aMumif;
r[kwfonfudk (tr*) r[kwf[l vnf;aumif;? rSefuefaom usifhpOfvrf;aMumif;udk
(0dyemr*fvrf;trSef jyefay:vmjcif;udk) rSefuefaom usifhpOfvrf;aMumif;[kwf\
[lvnf;aumif; cGJjcm;vsufodaom Pfonf tvdktavsmufyif jzpfay:vmygrnf/
if;uJhodkYjzpfay:vmaomPf\pifMu,fjcif;udk
r*gr*P'e0dok'd[k
ac:qdkygonf/
txufyg 0dyemtnpftaMu;rsm;onf rsm;aomtm;jzifh y&d,wdA[kokw
enf;aom yk*dKvfwdkY ydk jzpfwwfonf/

4?4/ y#dy'gP'e0dok'd
O',A,Pf(t&ifhydkif;)
xdkqdkcJhNyD; kyfemrf(36)rsKd;\oabmudk qufvuf Iae&if; ay:qJkyf\
jzpfrIudk vnf;aumif;? ysufrIudkvnf;aumif;? ay:qJemrf\ jzpfrIudkvnf;aumif;?
ysufrIudk
vnf;aumif;?
ydkif;jcm;yif
IjrifvmEdkifonf/
tIPfonf
tIcHtmHkwdkYtay: rvGwfwrf; IjrifEdkifvmonfESihftrQ ypKyef wdkufqdkifqJ
vQyfwjyufrQ
jzpfay:aom
kyfemrfwdkYudkIEdkifvmonf/
xdkuJhodkY
0dyemtnpftaMu;rsm;
uif;pif
vrf;aMumif;rSef
a&mufvmaom
0dyemtjrifPfudk O',A,Pf(t&ifhydkif;)[k ac:onf/
b*FPf? b,Pf jzpfay:vmyHk
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

318

xdkuJhodkY ypKyefwdkufqdkifqJ kyfemrfwdkY\ jzpfrI ysufrIoabmudk rSDatmifI&if;


jzpfqJkyfemrfwdkY\
jzpfrIysufrIonf
ydk
tao;pdwfum
ydkjrefvmonf/
tIPfonf
jzpfysufaeaom kyfemrfwdkY\ tjzpfoabmudk rydkif;jcm;EdkifawmhyJ
tysufoabmudkom IjrifEdkifawmhonf/ vsifjrefvGef;vSaom tqdkygkyfemrfwdkY\
tysufudk vsifjrefpGmyif Ijrifaeaom tIPfonf ydk tm;aumif;cdkifNrJvmum
xdkkyfysuf
emrfysuf
tmHkudk
pGefYr&/
rIcsif
rodcsifvnf;r&/
tysufkyfemrftmHkudk
I&ygrsm;vmaomtcg
Iwdkif;Iwdkif;?
odwdkif;odwdkif;?
jrifwdkif;jrifwdkif;yif
tysuftpOfwef;?
tysuftyHk?
tysuftpka0;rQom
&Sdaeygvm;[l wodxJod? wjrifxJ jrifae&um; xdktmHkudk taMumif;cH
cEmBuD;ESifh ae&onfudkyif aMumufvefYonfhpdwf jzpfay:vmonf/ cEm\
ysufpD;rIESifhwuG cEm\ ab;trsKd;rsdK;? tE&m,ftrsKd;rsKd;? tESpfr&Sd? rckdifrmrI
trsKd;rsKd;udk ydk odjrifvmonf/ xdktcg cEmtay: NiD;aiGUrI ydk ydk jzpfvmum
kyfemrf tysufyHkBuD;udk wwfEdkifvQif rD;IdUNyD; jymcsypfvdkufcsifaom pdwfrsm;yif
jzpfvmonf/ xdkuJhodkY pGefYypfcsifaomfvnf; rpGefYEdkif? rMunfhcsif rIcsifaomfvnf;
r&yJ wodwnf;odod ae&onf/ odwdkif;vnf; kyfemrftpOfwef;onf wzGm;zGm;
w&dyf&dyfyif NydKysufaeonfudk odjrif&ojzifh owd PfwdkYonf tysufyHkay:
wnfae&ouJhodkY &Sdaeawmhonf/ rsufpd em; paom 'Gg&ig;aygufwdkYwGifvnf;
qdkif&mtmHkwdkYu
rtm;wrf;
rem;wrf;
wdkufcdkufaeonf/
twdkuf"mwfwdkY
usa&mufwdkif; kyfemrf jzpfysufrIrsm;uvnf; jzpfrqJ? ysufrqJjzpfaeonf/ blwkyfrS
uvmyfrIefrsm; wzGm;zGm;ESihf NydKysufaerIonf vnf;aumif;? ylrI wif;rI awmifhrI
paom "mwfav;yg;\ azmufjyefrIrsm;onf vnf;aumif; a&jyifudkavwdkuf
vIdif;MuufcGyfrsm; wzsyfzsyfESihfdkufcwfovdk jzpfrqHk; ysufrqHk; azmufjyefaeMuonf/
xdktcg rdrdIaeaom tIcHcEmxkyfonf azmufjyef NydKysufaeonfh kyfemrftxkyfBuD;[k
jrifvmum aMumufvefYvmonf/ csrf;omcsif w&m;&Smonf/ ]w&m;&Sm cEmrSmawGU}
[l &SmcJh&m cEm csrf;omwpfckrQ rawGU&yJ qif;&JrIrsm;om awGU&onf/ w&pyf
ysufaeaom kyfemrftxkyfESihf raevdkawmhyg/ cEm&&Sdjcif;onf ab;qdk;&&Sdjcif;om
jzpfaeNyD; xdwfvefYaMumuf&GHUp&m aumif;vmonf/ pGefYypfvnf; r&yg/
tm'De0PfESifh edAdEPf
0dyemtIPfonf tIcHkyfemrfwdkYtay:rSa&SmifvTJaer&yg/ pm;awmhvnf;
tysuf o abm? aeawmh v nf ; tysuf o abm? oG m ;awmh v nf ; tysufo abm?
xdkifawmhvnf;
tysufoabm?
Munfhawmhvnf;
tysufoabm?
&d,mykxfav;yg;vHk; tysufoabmudk rvGwfwrf; odaeonf/ odorQ qif;&JNyD;
tysufkyfemrfwdkYESihf ae&onf udk rom,mawmhyg/ ynwftmHkjyKvdkpdwfrsm;
cef;ajcmufvmonf/ tIPfpdwfudk kyfemrfwdkY\ vuPmoHk;csufu rvGwfwrf;
ESdyfpufaebdouJhodkY oufomcGifhr&yJ tusOf ; tMuyf cH a e&onf / cE m &jcif ; ?
b0&jcif ; ud k aMumuf &GH U NiD ; aiG U vmonf / puefYydkif;rQyif oufomcGifhr&jzpfum
NiD;aiGUvmonf/
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

319

rkdwkurswmPf
xdkuJhodkY
tIcH
kyfemrftysufudk
w&pyf
Ijrifae&jcif;aMumifh
xdktysufkyfemrf tmHkrS vGwf&mtmHkudk &Smvdkaom pdwfjzpfvmaomfvnf; puK'Gg&&Sd
kyfemrftysufrS vGwf&mudk ajy;xGufr&yg/ aomw'Gg&&Sd kyfemrftysufrSvnf;
vGwf&modkY ajy;xGuf Munfhonf/ ajy;xGufr&yg/ xdkYtwl usef'Gg&ayguf toD;oD;rS
ajy;xGufMunfhaomfvnf; ajy;xGufr&ay/ tysuftmHkESifhvGwf&m 'Gg&ajcmufaygufrS
ajy;xGufMunfh&mvnf; tysuftmHkESifhom &ifqdkifae&onf/ A[d'tmHk (opfyif?
awmawmif?
vl?
acG;)wdkYudk
Munfh&mvnf;
xdkA[d'tmHkwdkYonfvnf;
tysuftmHkyif jzpfaeonf/ xdktmHk kyftysufudk rSD odvsuf odvsufaeaom
emrftpOfuvnf;
wysufxJ
ysufaeonf/
pdwfonf
tmHkESifhuif;
raeEdkifonfudkvnf; odaeonf/ rSD&mtmHkwdkYuvnf; tysufom jzpfaeonf/
xdkodkY odav vGwfajrmufvdkrIpdwfonf ydk ydk tm;BuD;av jzpfaeonf/ xdkYaMumihf
qif;&JNiD;aiGU&jcif;rS vGwfajrmufvdkaompdwfrsm; Edk;Mum;vmonf/
y#docFgPf
tysufkyfemrftmHkrS vGwfvdkxGufajy;vkdaomfvnf; rvGwfEdkif? ajy;r&EdkifrSef;
odvmonf/
xdktcg
vGwfatmif
xGufajy;&rnfhtpm;
rdrd\
qif;&J&onfhtaMumif;&if;udk qef;ppfonfhPf jzpfay:vmonf/
kyfemrfwdkYudk jrifrS r*fzdkvfedAmef&rnf (0g) tenf;qHk; tyg,fwHcg;ydwfrnf[k
rdrdem;vnfxm;cJhonf/
xdkYaMumifh
kyfemrfudk
jrifatmiftm;xkwfcJh&onf/
kyfemrfjrifvQif csrf;omrnf[laompdwfjzifh BudK;pm;usihfBuHcJh&onf/ xdkkyfemrfwdkYudk
rvpfwrf;owdtm; aumif;pGmjzifh IcJh&onf/ ,cktcg kyfemrfay: ighcEmxkyf
ysufaew,f[l rSm;,Gif;pGm ESvHk;oGif;rIaMumifh qif;&Jae&ygvm;? ightvdkrus
qif;&Jae&ygvm;[k
rdrdqif;&J&jcif;\
taMumif;ukd
PfrSmjrifNyD;
oabmudkoabmtwdkif; IrSomvQif tjrifpifMu,frnf[k oabmaygufvmum
tmemyge ur|mef; wpfckwnf;rS kyfemrfjzpfpOfudk vuPma&; oHk;yg;jzifh
wzefIjyefonf/
kyfemrfwdkY\ "roufoufudk Ivsuf ocFg&w&m;wdkYonf taMumif;nDGwfpGm
jzpfMu csKyfMuonf? taMumif;w&m;rsm; awGUqHkwdkif; tusKd;w&m;rsm; olUtvdkvdk
jzpfay:Muonf?
jzpfay:NyD;
tusKd;quf
ocFg&w&m;rsm;vnf;
jzpfNyD;vQif
ysufoGm;onf?
ig[lvnf;aumif;?
ighudk,f[lvnf;aumif;?
igzefwD;onf[lvnf;aumif; jrLrQyifr&Sd? uJhodkY twdwftaMumif;aMumifhjzpfaom
ypKyeftusKd;udkvnf;aumif;? ypKyeftaMumif; aMumifhjzpfaom ypKyeftusKd;udk
vnf;aumif;? taMumif;tusKd; tqufqufwdkY\ oabmudk Iaejyefonf/
wdkufqdkif&mrSmjzpfNyD; wdkufqdkif&mrSmyif csKyfaeonfh kyfemrfwdkY\ oabmudkvnf;
rSefrSefqufIyGm;jyefonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

320

0dyemIaom a,m*D\ rkdwkurswmPftxdoabm


qifdkif;zrf;Oyrm
qifzrf;orm;wdkYonf awmwGif; cdkifchHaom qifzrf;usHK;udk jyKvkyf\/ rdrdwdkY
,Ofaus;atmif
avhusifhay;xm;aom
qifr,Ofomjzifh
awmqifdkif;txD;udk
jzm;a,mif; apvsuf usHK;zufodkY ac:vmaponf/ qifronf usHK;twGif;oYdk
jzwfoef;0ifa&muf
vmonfESifhtrQ
qifxD;u
aemufrS
xufMuyfruGm
vdkufvmonf/ tcsufusus apmifhaeaom qifzrf;orm;wdkYu usHK;twGif;odkY
awmqifdkif;a&mufvmaomtcg qifrudk usKH;tjyifzufodkY xGufapNyD; usHK;wHcg;udk
ydwfvdkufonf/
xdktcg
awmqifdkif;onf
rdrdtm;
axmifzrf;onfudk
odvdkufonfESifhwNydKifwnf; usHK;udk rdrd\ ESmarmif; tpG,f udk,fvHk;wdkYjzifh
temcHumzsufqD;awmhonf/ qifzrf;ol wdkYudk qifdkif;u pdpdnufnufjzpfatmif
owfjzwfcsifaompdwfrsm;
jzpfaeonf/
xdkqifzrf;orm;wdkYonf qifdkif;tm;
tpmrauR; a&rwdkufyJ ypfxm;\/ usHK;xJ0ifump ESpf&uf oHk;&uftwGif;
usHK;zsuf&efom qE&Sdaeojzifh rdrdESmarmif; tpG,f cEmudk,fwdkY emusifrSef;
owdrxm;rdacs/
wpfywfausmf
Mumvmaomtcg
a&
tpmtm[m&wdkY
jywfjcif;aMumifhjzpfonfh
qif;&Jjcif;'kuudkvnf;aumif;?
cEmudk,f
wpfckvHk;
emusifaeonfh 'kuudkvnf;aumif; cHpm;ae&NyD; rmefusum ajrodkY acgif;pdkufus
ae&awmhonf/ usHK;xJrSvnf; xGufr&ay/
xdkOyrmuJhodkYyif
qifrESifhwlaom
kyfemrfudk
jrifcsifwmvnf;pdwf?
xdkqifr\ umr*k P f u d k cH p m;csif w mvnf ; pd w f ? qif r wnf ; [l a om
k y f e mrf u d k j rif a tmif vdkufIwmvnf; pdwf? qifrwnf; [laom kyfemrfonf
vSnfhpm;wwfonfudkvnf; rod? qifrwGif trSefwu,f dk;om;aomarwm
r&SdouJhodkY kyfemrfvnf; csrf;omtppf r&Sdonfudk roday/
xdkYaMumifh kyfemrfudkjrifvQif csrf;omrnf? w&m;&rnf qdkojzifh IyGm;tm;xkwf
cJhonf/ trSefwu,f Itm;oef kyfemrfudk jrifvmaomtcg pdwfonf ynwfe,fodkY
kef;xGuf r&awmhyJ orm'd|dwnf;[laom usHK;wHcg; ydwfvdkufovdk jzpfoGm;onf/
qifrESifh raysmfyg;&bdouJhodkY Ipdwfonf kyfemrftay: csrf;omrI(edAmef)ESifhvnf;
raygif;oif;&ay/ qifdkif;BuD; aemufaMumif; jyefvSnfhcGifh r&ovdk pdwfonfvnf;
kyfemrftay: tw'd|d? oum,'d|d jzpfay:cGifhr&Sdawmhyg/ tIPf qifdkif;BuD;onf
tIcHkyfemrf cEmtdrfwnf;[laom usHK;rSxGufcGifhr&Sd/ kyfysufemrfysufwdkY tay:rS
a&SmifvTJr&awmhay/
tedp0dyemPfu
edpt,ludkvnf;aumif;?
'ku0dyemPfu
okct,ludk vnf;aumif;? tew0dyemPfu twt,ludk vnf;aumif;? w&pyf
wdkufcdkuf
NzdKzsufaeawmhonf/
tIpdwfuvnf;
tIcHtysufkyfemrftay:
tvGefNiD;aiGUvmonf/
aemifwzef
uJhodkY
cEmb0rsKd;
xyfr,lcsif?
rjzpfcsifaompdwfrsm; wzGm;zGm; ay:xGuf vmonf/ aygif jrm;rSefxm;aom
orifonf
raooa&GU
jrufpm;um
ae&aomfvnf;
jruf\t&omudkrodyJ
aomwmywdr*fIzG,f

tIPfwdkY\ oabmobm0

321

jrm;'Pfcsuftemudkom owdrvpfwrf; odae&ouJhodkY tvum; aeonfqdkaomfvnf;


pdwfonf kyfemrfcEmtysuf\ 'ku'Pf&m 'PfcsufudkomodNyD; tNrJqif;&Jaeonf/
xdkYtwl tIcHtmHk tysufyHkBuD;udk MunfhNyD; kyfysufemrfysufwdkY tay:
NiD;aiGUaMumuf&GHUom aeawmhonf/ tmHkwpfckESifh wdkufqdkifwdkif; Iysuf odysuf
cHpm;ysufwdkYjzifh pdwfwnfae&onf/ qifBuD;onf usHK;twGif;rS vGwfcsifouJhodkY
tIPfpdwfonfvnf; cEmtysufrS vGwfcsifvmonf/
avmuDopmESpfyg;
1/ twdwfb0 t0dZm ocFg& wPSm Oyg'gef uH = taMumif;w&m;ork',opm
2/ ypKyefcEmig;yg;jzpfysuf
= tusKd;w&m;'kuopm
3/ ypKyefcEmtysufrS vGwfvdkjcif;
= taMumif;ork',opm
4/ vGwf&mr& qif;&Jjcif;
= tusKd;w&m;'kuopm
ocFgkayumPfrS r*0DxdodkY qufpyful;ajrmufjcif;\taMumif;
cEm&Sdaomrnfonfhow0grqdk tmkHESifh'Gg&wdkufqdkifwdkif; 0dyemPfjzifh
IjrifEkdifonfjzpfap
rIjrifEkdifonfjzpfap
jzpfysufkyfemrftpOf&Sdaeonf/
xdkocFg&oabm
rsm;\
jzpfjcif;
ysufjcif;onf
csKyfqHk;rnfr[kwfacs/
rlvt&if;wnfcJhaom kyfemrfwdkYudk jrifatmifIEkdifvQif edAmefa&mufrnf[laom
,HkMunfrIo'g? xdkkyfemrfwdkYudk jrifatmif tm;xkwfrI 0D&d,? xdkkyfemrfwdkYudk
rvpfwrf;apmifhIrI owd? xdkkyfemrfwdkYjzpfwdkif; wajzmihfwnf; apmihfIaeonfh orm"d?
kyfemrfwdkY\ oabmudk ydkif;jcm;Iaeaom ynm ponf wdk Y onf avmuD t mHk r sm;om
jzpf a eNyD ; xd k i g;yg;tay: aemuf u G , f w G i f rodEdkifaom tEko,"mwfu tvdkrus
jzpfaeonf/ xdktvdkrusrIonf jzpfysufaeaom kyfemrfrS vGwfvdkaomqE jzpfonf/
kyfemrfwdkY\jzpfysufjrifvQif kyfemrfcsKyf&m edAmefudk rsufarSmufjyKEdkif&rnf[laom
rmefcHae\/ vdkcsifwmu rjzpfrysufedAmef? &aewmu jzpfysufkyfemrf/ odkYaomf
Iaeaom kyfemrftmHkrS vGwf&mvnf; pdwfudk rwnfEdkif/
xdkodkYjzpf&jcif;onf
tIPfpdwf
cEmjzpfysufwkdY\
csKyfNidrf;&mudk
awmifhwaom tmomqE uyfNidaejcif;aMumifh jzpfygonf/ tqdkygtqifhonf
ocFgkayumPf tEkydkif; jzpfygonf/ xdkrSwzef Itm;oefvmaomtcg
wjznf;jznf; tIPfonf awmifhwrI tmomqE uif;pifpGmjzifh tmHkESifh
'Gg&wdkufqdkifwdkif; jzpfqJkyfemrfwdkY\ oabmoufoufudk MunfhumrQ IumrQ
jrifumrQtwdkif;om IvmEkdifygawmhonf/ tqdkygtqifhonf ocFgkayumPf
t&ifhydkif;jzpfygonf/
ynda`E\oabm
xdktcg tpdk;w&tjym;tm;jzifhodrI ]ynda`E} [lonf tb,foabm
jzpfoenf;/
xdktcg
tMuiftjym;tm;jzifhodrI
]ynm}?
tjym;tm;jzifh
odjcif;oabm ]yZmeem}? (tedpponfudk) pdppfjcif;oabm ]0dp,}? tjym;tm;jzifh
pdppfjcif;oabm ]y0dp,}? (opmav;yg;) w&m;wdkYudk pdppfjcif;oabm ]"r0dp,}?

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

322

(tedpponfudk) aumif;pGmrSwfjcif;oabm ]ovuPm}? uyfrSwfjcif;oabm


]OyvuPm}?
a&S;Iuyf
rSwfjcif;oabm
]ypKyvuPm}?
todPf&Sdol\tjzpf
]y@dp}?
uRrf;usif(vdrm)ol\tjzpf
]aumov}?
odrfarGUol\tjzpf
]aeykn}?
(tedpponfudk)
a0zefwwfol
(xif&Sm;jywwfol)\tjzpf ]a0bAsm}? (tedpponfudk) BuHpnfjcif; oabm ]pdEm}?
EdIif;csdefjcif;oabm
]Oyy&dum}?
ajrBuD;ESifhwlaomoabm
wenf;
[kwfrSefaomteuf arGUavsmfwwfaomoabm ]bl&D}? udavomwdkYudk nOf;qJ
ESdyfp ufwwfaomoabm ]ar"m}? xdk;xGi f;odr I Gwfapwwfaomoabm
]y&dPm,dum}?
txl;xl;
Ijrifwwfaomoabm
]0dyem}?
aumif;pGmtjym;tm;jzifh
odwwfaomoabm
]orZn}?
(vrf;rSm;odkY
ajy;oGm;aeaompdwfudk vrf;rSefodkY
a&muf&ef xdk;ESifwwfojzifh) ESifwH
(wkwfwjym)ESifhwlaomoabm ]yawm'}? ynm[laom tpdk;w& tjym;tm;jzifhodrI
]ynda`E}?
rwkefrvIyf
tjym;tm;jzifhodrI
]ynmAdkvf}?
(udavomwdkYudk
jzwfwwfaom) tjym;tm;jzifhodrIvufeuf ]ynmow}? (rdrdjzpf&myk*dKvfudk
jrifhwufapwwfaom) tjym;tm;jzifhodrI jymom'f ]ynmygom'}? tjym;tm;jzif h
od r I t vif ; ]ynmtmavmu}? tjym;tm;jzif h od r I t a&mif ]ynmMobmo}?
tjym;tm;jzifh odrIwefaqmif ]ynmyaZmw}? (jzpfEdkifcJ &EdkifcJ ESpfoufjcif;udk
jzpfapwwfaom) tjym;tm;jzifh odrI&wem ]ynm&wem}? rawGa0rI ]tarm[}?
(opmav;yg;) w&m;wdkYudk pdppfjcif;oabm ]"r0dp,}? aumif;pGmodjrifrI
]orm'd|d}?onf(&Sd\)/ xdktcg tpdk;w& tjym;tm;jzifhodrI ]ynda`E} [lonf
oabmjzpf\/9

y&rwfkyfemrfrsm;udk IjrifEdkif&ef `Ed,oH0&oDvudk jynfh0pifMu,fpGm


apmifhxdef; cJh&onf/ xdkodkY apmifhxdef;Edkifojzifh udavomtnpftaMu;rsm;
uif;pifaompdwf
(pdw0dok'd)
jzpfcJhonf/
xdkpdwfudk
owdapwodufESifh
{u*wmapwodufwdkYu tpdk;w& tkyfcsKyfEdkifjyefonf/ if;udk owda`E? orm"da`E[k
ac:onf/ xdka`EwdkYjzifh jynfhpHk NyD;aompdwfudk ynmapwodufonf xyfqifh
tpdk;w&tkyfcsKyfEdkifaomtcg
ynda`EodkY
qdkufa&mufNyDjzpfonf/
ynda`EodkY
a&muf&Sdjcif;aMumifhomvQif
od&ef
cufcJvSpGmaom
y&rwf k y f e mrf r sm;ud k
yd k i f ; jcm;I j rif v suf
0d y embm0em
yGm ;Ed k i f j cif ;
jzpf o nf /
w&m;usifhaoma,m*DwdkYtaejzifh rdrd\tIPfonf uJhodkY ynda`Ejzifh jynfhpHkrI
&Sdr&Sdudk txufyg bk&m;a[ma'oemjzifh udkufndppfaq;Munfhyg/

www
9

"ro*FPDygVdawmf? pdwKyg'u@ (pdwf apwodufydkif;)

umrm0p&ukodkvf-16 ESm-31

aomwmywdr*fIzG,f

d
tcef;(5)
t&d,mr*f\oabmobm0
edAmef[lonf ykxkZOf"avhjzifh vdk&mudk vdkovdk zefwD;tyf? jyKjyiftyfaomt&m
r[kwfyg/ xdkYaMumihf ykxkZOfavmuDe,frS t&d,mavmukw&me,fodkY ul;ajymif;&mwGif
ykxkZOf"avh ykxkZOftusifhjzihf ul;ajymif; r&Edkifyg/ w&m;usihfaeaoma,m*Donf
avmuDykxkZOfe,frS
rvGwfao;oa&GU
ykxkZOf"avhrsm;?
pdkufrsm;?
ADZrsm;
uif;rnfr[kwf ao;ay/ edAmefudkvnf; wpfBudrfwpfcgrQ rawGUBuHK&ao;ay/
ocFgkayum Pft&ifhydkif; odkY a&mufaeaom a,m*Donf ykxkZOftEG,f "avhpdkuf
ADZtusihfwdkYudk
tIPf
pGefYy,fEdkifjcif;onfyifvQif
avmukw&me,f(r*0DxdtpOf)odkY
tvdkvdk
ul;ajrmufNyD;om;
jzpfoGm;ygonf/
avmuDr*frSavmukw&mr*fodkYqkdufa&mufyHkvnf; avsmfnD&rnfjzpfonf/
tEkavmrPf
tEkavmrPfonf ocFgkayumPfrS Iaeaom avmuDkyfemrfocFg&tmHkudk
vuPma&;oHk;yg;jzifh rQwnDGwfpGm IaeqJyif &Sdao;onf/ xdkokdY Iaeaomfvnf;
kyfemrfwdkY\ jzpfysufonf qHk;onf[lr&Sd/ xdkkyfemrfwdkYonf "roabmtwdkif;
olUtvdkvdk
aqmifaejcif;jzpfonf/
jzpfysufrI
rqHk;ay/
tIPfonf
kyfemrfocFg&wdkY\ jzpfysuftpOfay: &yfaebdouJhodkY wnfNidrfaeonf/ xdkodkY
Iae&mrS
qifjcifaomPf
uJ h o d k Y
jzpf a y:vm\/
k y f e mrf " r
ocF g &w&m;wd k Y o nf cEm &&Sd NyD ; uwnf ; u jzpf w nf y suf "r o abmtpOf
jzpf a eonf /
xd k " r u d k
rpG e f Y o a&GU
vG w f r nf r xif /
odkYaomfvnf;
xdkavmuD"rocFg&tmHkrSvnf;
ajymif;Twfp&m
r&Sd/
rdrdIcJh&onfrSmvnf;
Itm;yef;vmonf/ yifyef;vmoavmuf rdrdtvdk&Sd&m edAmefqdkonfudkvnf; rod&?
rjrif & ao;acs/ avmuD e ,f r S v nf ; rvG w f a o;yg/ vG w f c sif I j yef a wmh v nf ;
avmuDe,fxJyJ jyefa&mufaeonf[k qifjcifrdonf/
txufygtwdkif; qifjcif&mrS ]odcsifao;w,f? Icsifao;w,f}qdkaom apwem
ay:wdkif;
Ijyefaomfvnf;
avmuDe,frSrvGwfyJ
jzpfaeonf/
uJhodkY

t&SifpEdrm(atmifvH)

324

tBudrfBudrftzefzef qifjcif Iae&mrS qHk;jzwfcsufwpfck ydkifydkifEdkifEdkif csvdkufonf/


igawmh edAmefa&mufrSm r[kwfawmhygbl;[k tm;i,fpGm rmefcsum tvdkqEtm;vHk;ESihf
vdk&mudk jyKcsifonfh apwemtm;vHk;udk tNyD;tydkif pGefYvTwfvdkufawmhonf/ xdktcg
Icsifw,f qdkaompdwf? odcsifw,f qdkaompdwf? vGwfcsifw,f qdkaompdwf?
vGwfaMumif; &Smcsifaompdwf? rvGwfygvm; qdkaompdwf? b,fvdk&Sm&rvJ
qdkaompdwf
paom
tvdkESifh,SOfaom
pdwocFg&tm;vHk;
csKyfqHk;oGm;um
b0iftqifhqifhusoGm;onf/
xdktcg
avmuDpdwocFg&
tm;vHk;
csKyfNidrf;NyD;aeaompdwfonf avmuDtmHkrsm;jzpfonfh oPmefj'yf t&dyfedrdwfwdkY
uif;qdwf&m edAmefudk tmHkjyKNyD;om;jzpfum pdwfonf yuwd (ydkif&Sifr&SdbdouJhodkY)
xD;xD;wnfaeonf/ avmuDocFg&wdkY csKyfjcif;udktmHkjyKrI (0g) eda&m"opm
wnf;[laom edAmefudk tmHkjyKrIyifwnf;/
avmuDy&rwfudktmHkjyKvdkaomqE ESihf edAmefudkrsufarSmufjyKvdkaomqE[laom
tvdkESpfckpvHk;udk
pGefYvTwfEdkifojzihf
xdkpdwfonf
txl;pifMu,fNyD;
edAmefudk
1
tmHkjyKEdkifjcif; jzpfonf/ (pma*g y#deda*g rkwd temva,m)
xdkodkY
pGefYvTwfvdkuf&mwGif
kyfemrfwdkYudk
Icsifonfvnf;r[kwf?
rIcsifonfvnf; r[kwf? rodcsifonfvnf;r[kwf? odcsifonfvnf;r[kwf?
vGwfvdk
vTwfjcif;vnf;
r[kwf?
vGwfaMumif;
awGU
vGwf&modkY
ajy;0ifjcif;vnf;r[kwf? kyfemrfwdkYudk Ivdkjcif;udk vnf;aumif;? rIvkdjcif;udk
vnf;aumif;
pGefYvTwfvdkufjcif;
jzpfonf/
tIPf
tvdkqEtm;vHk;
csKyfNidrf;oGm;jcif;jzpfonf/
tIPfpdwfonf
wPSm\
aESmifzGJUrIrS
vGwfajrmufoGm;jcif; jzpfonf/
cEmkyfemrftpHkudk wPSmwnfaqmufxm;NyD; ae&mwumwGif wPSmAdkvfus
aeonf/ pdwfonf wPSmBuD;pdk;rIrS vGwfcGifh r&cJhay/ ,cktcgum; pdwfudk oDv
orm"dwdkYjzifh
vnf;aumif;?
0dyemPftjrifjzifhvnf;aumif;
cdkifNrJpGm
pdk;rdk;xm;onf/
odkYaomfvnf;
tEko,udavomtpk
&Sdaeao;onfhtwGuf
ry,fEdkifao;onfh wPSm onf tIPfaemufuG,frS uyfvdkufaeonf/
ysufw,f[k tedponmay;rIaMumifh 'kuonm jyefuyf&onf/ ysufw,fqdkaomtcg
rom,myg/ ,cifu tw'd|djzifh pdwfudk pdk;rdk;xm;cJhorQ ,cktcg tewvuPm
Pftjrifu tw'd|dtjrifudk tjrpfu qGJEIwfovdk EIwfy,faeawmhonf/
tewPftjrift& kyfemrfwGif tESpfr&Sd? rcdkifNrJ? csrf;omrI r&Sdojzifh
qif;&J&jyefonf/ xdkYaMumifh tedponmonf 'kuonmudkom jzpfapNyD; tewonm
uvnf; wPSmudk tm;enf;csnfheJYaponf/ edAmeftmHkonf tedponm? 'kuonm?
tewonmwdkYrS qdwfokOf;jcif;jzpfonf/ kyfemrfonf jzpfysuf 'kuopmoufoufom
jzpfonf/ xdkkyfemrfESifh onmoHk;rsKd;onf edAmef\ tmHkr[kwf? ocFwjzpfysuf
y&rwfe,f jzpfaeonf/ edAmefonf rjzpfrysuf tocFwe,fjzpfonf/
kyfemrfudk vuPmoHk;csuf pGJxm;orQ ocFwe,f ynwforkwde,frSvnf;
rvGwfyJ 'kue,f 'kuomcHpm;ae&rnf/ edAmefudk rsufarSmufjyKvdkaom qEjzifh
1

r[m0*oH,kwfygVd? opoH,kwH? "rpuy0we0*? "rpuy0weokwH-1081? ESm-389

aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

325

kyfemrf wnf;[laom ocFwy&rwfudk IvdkrI tmv,udk rpGefYvTwforQ tocFw


edAmefudk tmHkrjyKEdkifay/
xdkYaMumifh tIPfpdwfonf kyfemrfocFw jzpfysufwdkYudk ESvHk;oGif; qifjcif
oHk;oyfrI trsKd;rsKd; ponfh ocFg&w&m; tm;vHk;udk pGefYvTwfvdkufjcif;jzifh
tocFw"mwfudk
tmHkjyK&ef
tqifoifh
jzpfaeNyD;jzpfonf/
avmuDe,frSm
wPSmpufuGif; rvGwfcJhorQ ,cktcg avmuDr*fpdwfu wPSmudk ae&mray;yJ
w&pyf ESdrfeif;wdkufcdkufae\/ xdktcg wPSmrmefus kyfemrfocFg& jzpfysuftpOf
pdk;rdk;tkyfcsKyfaerIudk pGefYvTwfvdkufjcif;jzpfonf/
qifzrf;OyrmjzifhEdIif;,SOfjcif;
1/ qifBuD; qifrESifhumr*kPfcHpm;csifwmvnf; pdwf= wPSmtEko,ruif;aomqE
2/ qifBuD; qifr aemufvdkufcsifwmvnf; pdwf = wPSmtEko,ruif;aomqE
3/ qifBuD; qifr aemufvdkufaewmvnf; pdwf
= wPSmtEko,ruif;aomqE
4/ qifBuD; usHK;rSef;rodwmvnf; pdwf
= t0dZm? arm[
5/ qifBuD; usHK;xJ0ifcsifwmvnf; pdwf
= wPSmtEko,ruif;aomqE
6/ qifBuD; uHsK;ydwfcH& qif;&Jwmvnf; pdwf
= a'go? y#dCmEko,
7/ qifBuD;uqifrzsm;a,mif;NyD[kodvdkufwmvnf;pdwf=wPSmtEko,ruif;aomqE
8/ qifBuD; uHsK;udk ab;qdk;BuD;[k jrifwmvnf; pdwf= wPSmtEko,ruif;aomqE
9/ qifBuD; uHsK;udk aMumufwmvnf; pdwf
= wPSmtEko,ruif;aomqE
10/qifBuD; uHsK;udk zsufqD;wmvnf; pdwf
= wPSmtEko,ruif;aomqE
11/qifBuD;tpG,f ESmarmif; udk,fcEm
temcHzsufqD;wmvnf;pdwf
= wPSmtEko,ruif;aomqE
12/qifBuD; cEm?tpG,f?ESmarmif; emjcif;udk rMunfh?
usHK;zsuf&ef? usHK;oGif;olwdkYudkom owfjzwf&ef
a'go? avmb jzpfaewmvnf; pdwf
= a'go? y#dCmEko,
13/qifBuD;tm;tif&&SdorQ
tpGrf;ukefBudK;pm;zsufwmvnf;pdwf
= wPSmtEko,ruif;aomqE
14/qifBuD;tpmiwf? a&jywf? cEmtm;tifukefcrf;NyD;
usHK;zsufr&awmhygvm;[l
usHK;zsuf&ef pGefYvTwfvdkufwmvnf; pdwf
= wPSmtEko,ruif;aomqE
w&m;usifhaom
a,m*D\pdwfonf
awmqifdkif;BuD;ESifhwl\/
qifdkif;wnf;[laom pdwfudk trSefrodrIarm[zHk;xm;onf/ csrf;omrIumr*kPfudk
vdkcsifjcif;? aumif;onfxuf aumif;onfh umrcsrf;omudk awGUvQif &atmif,lvdkjcif;?
,lvdkonfh
umr*kPf&&eftwGuf
tpGrf;ukef
pGrf;aqmifjcif;?
trSm;trSef
taMumif;tusKd;udk rodjcif;? vdk&mr&vQifvnf; trsuf x G u f j cif ; ? onf ; rcH E d k i f j cif ;
ponf w d k Y o nf 0w K umr? ud a vomumrud k vdkcsifaomaMumifh jzpfonf/
&atmifzefwD;&mrS
tepfemcHp&m&SdvQif
tepfemcHonf/
zsufqD;rS&rnfqdkvQif
zsufqD;onf/
wenf;tm;jzifhqdkvQif
umrwPSm?
b0wPSm?
0db0wPSmwdkYyifjzpfonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

326

w&m;ud k , f a umuf a omf yk x k Z Of w d k Y w G i f vd k v Qif v d k o vd k ? rvd k v Qif r vd k o vd k


vkyfwwfaom pdwfom&Sdonf/ xdkpdwfonf csrf;omcsifaompdwfyif jzpfonf/ ykd
csrf;omrI&SdvQif ydkvdkcsifonf/ vdkcsifrIt&SdqHk;um; tcsrf;omqHk;t&myifjzpfonf/
bk&m;&Sif
yGifhxGef;ay:aygufvmNyD;
bk&m;omoemESifh
BuHK&aomtcg
Ak'bmom0if rdbrsm;u qif;oufvmaom a,m*Donf ]]avmucsrf;omonf rNrJbl;?
tpdk;r&bl;? rcdkifrmbl;? tESpfr&Sdbl;}} paom todtjrifawG Mum;&od&onf/ xdktcg
avmucsrf;om trsKd;rsKd;udkcHpm; oHo&mvnfywfcJhonfh w&m;usifhaoma,m*D\
pdwfonf oHk;oyf qef;ppfMunfhonf/
rSefonf/ rNrJbl;? &efolrsKd;ig;yg; ruif;bl;? 'DcEmuvnf; rNrJbl;?
rcdkifrmbl;? tESpfr&Sdbl;? tdk& em& ao&jcif; qif;&JawGom &Sdonf?
cHpm;&rnfhcEmrSm rcsrf;om? rNrJ? tpdk;r&? 'kujzpfNyD; cHpm;p&m 0wKumrwdkYvnf;
xdkenf;wlpGmomvQif jzpfonf[k Mum;& em& od&onf/ xdkYaemuf NrJwJhcsrf;om?
cdkifrmwJhcsrf;om?
tESpf&SdwJhcsrf;omonf
edAmefqdkNyD;
csrf;omtppfudk
olawmfaumif;wdkY
a[mMum;onfudk
emMum;&aomtcg
xd k NrJ wJh c srf ; omud k
vd k c sif a om qE jzpf a y:vmonf / xd k q E E S i f h y if t&if ; cH w&m;tm;xkwfcJhjcif;
jzpfonf/ ,cktcg xdkqEonfyifvQif edAmefudk rjrifatmif umqD;xm;ovdk
jzpfaeonf/
qEBuD;aejcif;onf
rmef
jzpfaeonf/
xdkYaMumihf
qEudk
pGefYvTwfvdkufojzifh rmefygusoGm;um avmuDocFg& pdwfaZmtvsif jywfoGm;ojzihf
b0if tqifhqifhusum Nidrf;oGm;onf/ avmuDpdwfrsm; tm;vHk; csKyfNidrf;oGm;onf/
xdkYaMumifh pdwfonf avmuDocFg&w&m;rsm;rS vGwfajrmufoGm;NyD; ocFg&csKyf&m
edAmefudk tvdkvdk tmHkjyKNyD;om;jzpfaeonf/
avmuDtIPfpdwfonf jzpfysufaeaom avmuDtmHkudk pGefY jzpfysufcsKyf&m
edAmefodkY
rsufarSmufjyKjcif;oabmudk
y#dord'gr*f
atmufygtwdkif;
a[mMum;xm;onf/
]]jzpfay:jcif;rSx
rjzpfay:jcif;odkY
ajy;0ifwwfaomaMumifh
a*gMwblrnf\? jzpf y G m ;jcif ; rS x rjzpf y G m ;jcif ; od k Y ajy;0if w wf a omaMumif h
a*gMwbl r nf \ ?
ocFg&edrdwfrSx
ocFg&edrdwfr[kwfonfodkY
ajy;0ifwwfaomaMumifh a*gMwblrnf\? tm;xkwfjcif;rSx tm;rxkwfjcif;odkY
ajy;0ifwwfaomaMumifh a*gMwblrnf\/}}2

xdktcsdef cEmtdrf(u&ZcEm)onf ydkif&Sifr&SdaomtdrftcGHBuD;ESihfwlonf/ ydkif&Sif


qdkonfrSmwPSmjzpfonf/
t0dZmwPSmonf
xdkorm"dtcdkuf
t<uif;rJh
csKyfNidrf;aeonf/ pdwf t&d,mr*ifxdkufaom apwodufrsm;om ,SOfaeonf/
owdonf
wnfolr&Sd?
wnfaeonfhoabmom&Sdonf/
tmHkjyKvdkonfr&Sd?
tmHkjyKwwfonfh oabmom &Sdonf/ xdkpdwf\tmHkjyK&monf edAmefyifjzpfonf/
ae&m qdkvdkaom pdwfrsm;csKyfqHk;jcif;ESihf pdw0dok'dusihfpOf pdwocFg&rsm;
csKyfqHk;jcif;wdkY qifwl,dk;rSm; jzpfwwfonf/ pdw0dok'dusihfpOf 'kwd,qifhESifh
wwd,qifh a&SUpdwfjzpfaom eD0&Pw&m;rsm;ESihf avmuDumrynwftmHkrsm;onf
2

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? Puxm? a*gMwblPf tus,fjyjcif;-59 ESm-85

aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

327

tIPfpdwftm; y&rwkyfemrfwdkYudk rjrifatmif zHk;xm;aom tnpftaMu;rsm;


jzpfojzihf
BudK;pm;
tm;ig;yg;jzihf
bwpfjyefusm;wpfjyef
Edkifatmif
z,f&Sif;Edkifjcif;aMumihf owdwnfNidrfoGm; ojzihf avmuDumrynwfESifh,SOfaom
pdwocFg&rsm;csKyfjcif; jzpfonf/ xkdcsKyfrIrS b0iftMunfudk rsufarSmufjyKxm;cdkuf
w'*F
0duretm;jzihfom
csKyfNidrf;cJhjcif;
jzpfonf/
wenf;tm;jzihfqdkaomf
xkdavmuDpdwocFg&rsm;rS vGwfatmif rdrdqEjzihf tm;xkwfcJhjcif; jzpfonf/
txufyg oabmw&m;rsm;udk jrwfpGmbk&m;&Sif a[mxm;aom atmufyg
a'oemawmfjzifh ndEIdif;oHk;oyfMunfhyg/
vGwfajrmufvdkjcif;udkqifjcifvsuf
tb,fodkYvQif ocFgkayumPfrnfoenf;/

vspfvsLIaom

ynmonf

jzpfay:jcif;udk vGwfvdkonf\tjzpfjzifh qifjcif vspfvsLIaomynm


onf ocFgkayumPfrnf\/
jzpfyGm;jcif;udk vGwfvdkonf\tjzpfjzifh
onf ocFgkayumPfrnf\/

qifjcif

vspfvsLIaomynm

jzpfay:jcif;onf 'kurnf\[k vGwfvdkonf\tjzpfjzifh


vspfvsLIaom ynmonf ocFgkayumPfrnf\/

qifjcif

jzpf y G m ;jcif ; onf 'k u r nf \ [k vG w f v d k o nf \ tjzpf j zif h qif j cif


vspfvsLIaom ynmonf ocFgkayumPfrnf\/ y/
jyif;pGmyifyef;jcif;onf 'kurnf\[k vGwfvdkonf\tjzpfjzifh qifjcif
vspfvsLIaom ynmonf ocFgkayumPfrnf\/
jzpf a y:jcif ; ud k ab;rnf \ [k vG w f v d k o nf \ tjzpf j zif h qif j cif
vspfvsLIaom ynmonf ocFgkayumPfrnf\/
jzpfyGm;jcif;onf ab;rnf\[k vGwfvdkonf\tjzpfjzifh qifjcif
vspfvsLIaom ynmonf ocFgkayumPfrnf\/ y/
jyif;pGmyifyef;jcif;onf ab;rnf\[k vGwfvdkonf\tjzpfjzifhqifjcif
vspfvsLIaom ynmonf ocFgkayumPfrnf\/3

,ck qdkvdkaom pdwocFg&wdkY\csKyfjcif;onf y&rwfkyfemrfwdkYtay: tw[k


pGJ,lrIudk tewPftjrifjzihf vnf;aumif;? okc[k pGJ,lrIudk 'kuPftjrifjzifh
vnf;aumif;? edp[kpGJ,lrIudk tedpPftjrifjzihfvnf;aumif;? Budrfzefrsm;pGm IyGm;
vmaomtcg xkdkyfemrfcEmwdkYtay: rom,m? rwyfrufawmhyJ om,mwyfrufrI
rsm;udk t<uif;rJh pGefYvTwfvdkufaomaMumihf avmuDpdwocFg&rsm; csKyfNidrf;oGm;jcif;
jzpfonf/
ighoQifom&dykMwm puKyom'? puK0dnmPf? puK0dnmPfjzihf odtyfaom
w&m;wdkY csKyfysufrIudk jrif csKyfysufrIudk od puKyom'? puK0dnmPf?
puK0dnmPfjzihf odtyfaom w&m;wdkYudk ]][m igh[mr[kwf? [m igr[kwf?
3

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? Puxm? ocFgkayumPf tus,fjyjcif;-54


ESm-77

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

328

[m ig\ud k , f y d k i f r [k w f } } [k I y g/ igh o Qif o m&d yk Mwm aomwyom'


aomw0dnmPf/ ighoQifom&dykMwm Cmeyom' Cme0dnmPf/ ighoQifom&dykMwm
Zd 0 S g yom' Zd 0 S g 0d n mPf / igh o Qif o m&d yMkwm um,yom' um,0d n mPf /
ighoQifom&dykMwm raem'Gg&? raem0dnmPf? raem0dnmPfjzihf odtyfaom
w&m;wdkY csKyfy sufr Ijrif csKyfy sufrIudkod raem'Gg&? raem0dnmPf?
raem0dnmPfjzihf odtyfaom w&m;wdkU udk ]][m igh[mr[kwf? [m
igr[kwf? [m ig\udk,fykdifr[kwf}} [k Iyg\ [k (ajymqdk\)/4

txufyg

pkErax&f

ajzqdkcsuf

]]puKyom'? puK0dnmPfjzihf odtyfaom


w&m;wdkY csKyfysufrIudkjrif csKyfysufrIudkod? puKyom'? puK0dnmPfjzihf odtyfaom w&m;wdkYudk
[m igh[mr[kwf? [m igr[kwf? [m ig\ udk,fydkifr[kwf[k Iyg\}}[k yg&Sdonfudk

owdjyK&rnf/
xkdtIcH (36)rsdK;aom kyfemrfwdkYudk ydkif;jcm;jrifNyD; edp? okc? tw r&dSaMumif;
Ixm;NyD; jzpfaeonf/ a&SUpdwfjzpfysufqdkonfrSm pdwfwpfrsdK;wnf; r[kwfyJESifh
puKyom'? puK0dnmPf? lygHkpaom qqukyfemrftpHkyg&rnfudk a,m*DwdkY
owdjyKyg/
tIcH
kyfemrfwdkYudkrjrif&ao;yJ
avmuDumrynwfESifh,SOfaoma&SUpdwfocFg&wdkYudkaemufpdwfjzihf
Itm;oef
a&SUpdwfocFg&rsm; csKyfoGm;jcif;udk (0g) a&SUtwdwf tem*wf ypKyef udavomESihf
vdrf;usHaeaom pdwocFg&wdkYudk aemufpdwfjzihfI a&SUpdwfocFg&rsm; jzpfysufqHk;
oGm;jcif;udk edAmef[kqdkvQif avmukw&medAmefESifh wjcm;pDjzpfaeonf/
edAmeopdu&PyOm
rif ; jrwf Oyrmaomf u m; a,musfm ;onf awmuf a vmif a om
rD;awmuf&dSaom
BuD;pGmaom
rD;yHkwGif;odkY
0ifjim;tHh?
xkda,musfm;onf
xdkrD;yHkwGif; ykef;cdk&mr& tm;xm;&mr& udk;pm;&mr&dSouJhodkYjzpf rD;
NiD;aiGU&m\? rif;jrwf twlomvQif ,lavmuf&mudk rjrifaom xkdol\ pdwf
rarGUavsmfjcif;onf aumif;pGmwnf\? udk,f ylavmifvm\? xkdolonf
ykef;cdk&mr& tm;xm;&mr& udk;pm;&mr&dSouJhodkY jzpf bHkoHk;yg;wdkY NiD;aiGU\/
ocFg&\jzpfpOf ab;udkIjrifaom xkdoltm; odkYaompdwfonf jzpf\
]]ocFg&wdkY\ jzpfpOfonf ylavmifvSonfomwnf;? &J&Jawmufonfomwnf;?
tvQHajymifajymif awmufavmifonfomwnf;? 'kursm;vSonfomwnf;? ylyefjcif;
rsm;vSonfomwnf;? wpHkwa,mufaom olonf ocFg&wdkY\ rjzpf&mudk
&av&m\? ocFg&tm;vHk;wdkY\ Nidrf;{&m tvHk;pHkaom cEmig;yg;wkdYudk* vGwfvGwf
pGefYypf&m wPSmukefcef;&m &m*uif;&m ocFg&wdkY\ csKyf&m wPSmrSxGufajrmuf&m
edAmefonf Nid r f o uf \ rG e f j rwf \ }}[k pd w f j zpf \ / od k Y vQif xk d o l \
pd w f o nf ocFg&tpOfrjzpf&m edAmef ajy;0if\? Munfvif\ &Tifys\
]]ightm; ocFg&wdkYrS xGufajrmufaMumif;udk &tyfayNyD}} [k ESpfouf\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; ysufp D;aom c&D;rSm;t&yfodkY ajy;0ifr daom
a,mufsm;onf xGufajrmufaMumif; c&D;vrf;udkjrif xkdc&D;vrf; ajy;0if\ ?
Munfvif\? &Tifys\? ]]igonf xGufajrmufaMumif; c&D;vrf;udk &NyD}} [k
4
*

Oy&dyPmoygVdawmf jrefrmjyef? oVm,we0*f? qaEm0g'okwf-392 ESm-311


pdwfwpfrsdK;wnf;r[kwfyJ qqukyfemrftpHkudk qdkvdkonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

329

ESpfouf\?
rif;jrwf
twlomvQif
ocFg&w&m;wdkY\
jzpfpOf
ab;[kIaomoltm; ocFg&wdkY\ tpOfr jzpf& m edA mef pdwfonf ajy;0if\?
Munfvif\ &Tifys\? ]]igonf xGufajrmuf&mudk &tyfNyD}} [kESpfouf\/
xkdolonf ocFg&w&m;wdkY\ rjzpf&m edAmeftusKd;iSga&mufaMumif;r*fudk
tm;xkwf\? &SmrDS;\? yGm;rsm;\? Budrfzefrsm;pGm jyK\? xkdxGufajrmuf&m edAmef
tusKd;iSg xdkoltm; atmifharhrI ]]owd}}onf aumif;pGmwnf\? xkdxGufajrmuf&m
edAmeftusKd;iSg tm;xkwfjcif; ]]0D&d,}}onf aumif;pGm wnf\? xkdxGufajrmuf&m
edAmeftusKd;iSg ESpfoufrI ]]yDwd}} onf aumif;pGmwnf\? tqihfqihftxyfxyf
ESvHk;oGif;aom xkdol\ xkdpdwfonf ocFg&wdkY\ jzpfpOfudk vGefajrmuf
ocFg&tpOfrjzpf&m edAmefodkY ouf0if\? rif;jrwf ocFg&tpOfrjzpf&m edAmefodkY
tpOfa&mufaom aumif;pGm usihfaomoludk edAmefudk rsufarSmufjyKol[k qdktyf\
[k (rdefYawmfrl\)/5

rdvdEyOm edAmeopdu&PyOm toQifem*aoerax&f\ txufyg


&Sif;jycsufwGif---avmuDtIcH kyfemrf(36)rsKd;wdkYonf ocFg&wdkY rnfukef\/ tIcH
cEmig;yg;vnf; rnf\/ ]]ysufpD;aomc&D;rSm;}}ESifhvnf;wl\/ ]]ocFg&wdkY\jzpfpOf}}
[lonfrSm
qqukyfemrfwdkY\
jzpfpOfyif
jzpfonf/
qdkvdkonfrSm
tqif;ocFg&w&m;ESihf
puKtMunfocFg&w&m;wdkY
aygif;qHkrIaMumihf
puK0dnmPfocFg&ay:jcif;onf ]]ocFg&wdkY\ jzpfpOf}} jzpfonf/ xkdocFg&oHk;rsKd;wdkY
awGUqHkrIaMumihf puKorocFg&jzpfjcif;? puKoronf lygHk\ | ted|udk
b0ifodkY ydkYaqmifjcif;? lygHk\ | ted|udk cHpm;aom a0'emocFg&jzpfjcif;?
xkda0'emocFg&aMumihf
raem0dnmPfpdwftpk[laom
wPSmocFg&
jzpfjcif;
wdkYonfvnf; ]]ocFg&wdkY\jzpfpOf}} jzpfonf/
tIPfonf
xkdkyfemrfocFg&wdkY\
jzpfpOfudk
ab;[kjrifaeonf/
tb,faMumihf
qdkaomf
xdkocFg&wdkYonf
tysufoabmaqmif\/
ysufpD;aomc&D;ESihfwlonhf
xdktysuf
ocFg&avmu
omvQif
&dSaomaMumihf
xkdtysufocFg&jzpfpOftpkwdkY tay: rwyfruf rpGJvrf;yJ ab;[k jrif\/ xkdodkY
ab;[kjrifjcif;? tESpfr&dS[kjrifjcif;? om,mzG,fr&dS[k jrifjcif;aMumihf NiD;aiGU\/
NiD;aiGUjcif;aMumihf xkdocFg&wdkYay: emrfrTwf? ruyfNidyJ uyfNidvdkaom pdwfrsm;
cef;ajcmuf\/ xkdYaMumihf txufyg pdw&ocFg&w&m;wdkY\ rjzpfrysuf&m
tocFw"mwf edAmefwnf;[laom vrf;rSefodkY ajy;0ifjcif; jzpfonf/
]]ocFg&w&m;wdkY\rjzpf&m edAmeftusKd;iSm a&mufaMumif;r*fudk tm;xkwf\}}[k yg\/
oDv0dok'd? oDvr*if? pdw0dok'd (Oayum{u*wmorm"d (0g) ormorm"dr*if)
[laom edAmefa&mufaMumif; w&m;wdkYESifh jynfhpkHNyD;jzpf&rnf[k qdkvdkonf/ ]]yGm;rsm;\?
Budrfzefrsm;pGm jyK\}}[k qkdkonfrSm tIcH (36)rsdK;aom ocFg&wkdYukd xl;aomPfjzifh
awGUjrifNyD;?
tedp
'ku
tew
tokb
vuPmwkdYESifhwuG
5

rdvdEyOmygVdawmf jrefrmjyef? tEkrmeyOm? a0E&0*f? edAmeopdu&PyOm (edAmefodkY


rsufarSmufjyKyHk jyem)-11 ESm-330

cEmig;yg;[kqdkwdkif; a&ma&maxG;axG; ajymr&yg/ tIcHcEmig;yg;ESifh tIPfcEmig;yg;


cGJjcm;&rnf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

330

jzpfaMumif;ukdvnf;aumif;? jzpfykHukd vnf;aumif;? csKyfaMumif;ukkdvnf;aumif;?


xGufajrmufaMumif;udkvnf;aumif;?
csKyf&m
enf;vrf;aMumif;ukd
vnf;aumif;
Budrfzefrsm;pGm r&yfrem; r*fPftqifhqifh yGm;NyD;rIjzifh jynfhpkH&rnf[k qdkvdkonf/
avmuDcEmig;yg;wdkYonf ylavmifaomrD;yHkESihfwl\/ tIPf o[dwfraem
0dnmPfpdwfonf rD;yHkwGif; 0ifaom a,musfm;ESihf wl\/ xkdylavmifaom?
tm;xm;&mr&
udk;pm;&mr&aom
avmuDcEmocFg&w&m;wkdYtay:
rarGUavsmfjcif;aMumifh tIPf o[dwfraem0dnmPfpdwfonf tmHkrjyKvdkawmhyg/
xkdavmuDcEmocFg&wdkYudk tmHkrjyKvdk aomaMumihf pGefYvTwf\/ pGefYvTwf aomaMumihf
avmuDocFg&wdkY\ jzpfysufrSvGwf\/ xkdavmuDocFg&wdkY\ jzpfysufrItqHk;odkY
a&muf\/ avmuDocFg&wdkY\ jzpfysufrI tqHk;onf edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;
(0g) ocFg&tm;vHk;wdkY\ Nidrf;at;&m tvHk;pHkaom cEmig;yg;wkdYudk vGwfvGwf
pGefYypf&m?
avmuDcEmjzpfaom
qqukyfemrftpHkocFg&wdkY\
csKyf&m
edAmefodkYajy;0ifjcif;jzpfonf/
ae&mvnf; avmuDcEmjzpfaom qqukyfemrftpHkocFg& jzpfysuftpOf
tay: NiD;aiGUrIjzpfNyD; avmuDtmHkudkpGefY edAmefudk rsufarSmufjyK&mwGif aomwmywdr*f?
ou'g*grdr*f? tem*grdr*f? t&[wr*ftm;jzifh yk*dKvfav;rsdK; uGmjcm;aeonfudkvnf;
owdjyK&rnf/
qquokweft&puK'Gg&udk
]]puK'Gg&onf
igh[mr[kwf?
puK'Gg&onf
igr[kwf?
puK'Gg&onf
ig\udk,fydkifr[kwf}}[k
I\/
lygHkwdkYudk
]]lygHkonf
igh[mr[kwf?
lygHkonf
igr[kwf?
lygHkonf
ig\udk,fydkifr[kwf}}[k
I\/
puK0dnmPfwdkYudk
]]puK0dnmPfonf
igh[mr[kwf? puK0dnmPfonf igr[kwf? puK 0dnmPfonf
ig\udk,fydki fr [kwf}}[k
I\ /
puKor udk
]]puKor onf
igh[mr[kwf?
puKor onf
igr[kwf?
puKor onf
ig\udk,fydki f r[kwf}}[k I\/ a0'emudk ]]a0'emonf igh[mr[kwf?
a0'emonf igr[kwf? a0'emonf ig\udk,fydkifr[kwf}}[k I\/ wPSmudk
]]wPSmonf igh[mr[kwf? wPSmonf igr[kwf? wPSmonf
ig\udk,fydkifr[kwf}}[k I\/

xdkokwef aomwmyefyk*dKvfwdkY\ avmuDykAbm*r*fonf xdkoum,


kyfemrfwdkYudk
ydkif;jcm;IjrifEdkifaomaMumifh
oum,'d|d?
0dpdudpm?
oDvAwy&mrmo[laom
oHa,mZOf
oHk;yg;
csKyfjcif;aMumifh
edAmef0if\/
aomwmywdr*f ul;NyD;aoma,m*Dwdkif; txufyg kyfemrfrsm;udk ydkif;jcm;jrif&NyD;
jzpf&rnf/ xdkudavomoHk;rsdK; csKyfojzifh xdkudavomwdkY csKyf&medAmefudk tmHkjyKonf/
avmuDcEm jzpfysufrqHk;yg/ 'd|dapwodufom jzpfysufqHk; oGm;ygonf/
&[ef;wdkY puK'Gg&ESifh lygHkudkpGJ puK0dnmPfonf jzpf\? oHk;yg;wdkY\
aygif;qHkjcif;aMumifh zonf jzpf\? z[laom taMumif;aMumifh okcaomfif;

ae&m wPSmqdkonfrSm avmbapwodufESifhwuGjzpfaom o[dwfraem0dnmPfpdwftpkudk


qdkvdkonf/

aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

331

'kuaomfif; Oayumaomfif; jzpfaoma0'emonf jzpf\ / xdky k* dKvfonf


okca0'emjzifh awGUxdonf&Sdaomf rESpfouf rwrf;w rrufarmrl wnf\?
xdkyk*dKvftm; &m*Eko,onf rudef;/ 'kua0'emjzifh awGUxdonf&Sdaomf rylaqG;
ryifyef; ridka<u;? &ifbwfpnfwD; ridk? awGa0jcif;odkY ra&muf? xdkyk*dKvftm;
y#dCmEko,onf rudef;/ Oayuma0'emjzifh awGUxdonf&Sdaomf xdka0'em\
jzpfyHkudkif; csKyfyHkukdif; om,mzG,fudkif; tjypfudkif; xGufajrmufaMumif;udkif;
[kwfrSe fp Gmod\ ? xdkyk*dKvftm; t0dZmEko,onf rude f;/ &[ef;wdkY pifp pf
xdkyk*dKvfonf okca0'em &m*gEko,udk y,f 'kua0'em y#dCmEko,udk
azsmuf Oayuma0'em t0dZmEko,udk Ekwf t0dZmudk y,fvsuf 0dZmudk
jzpfapvsuf rsufarSmufb0 qif;&J\tqHk;udk jyKEdkifvwHU[laom taMumif;onf
&Sd\/6

txufyg a'oemawmfwGif ou'g*grdr*f? tem*grdr*fyk*dKvfESpfrsKd;wdkY\ tIcH


tIPfwdkYudk azmfjyvsuf edAmef0ifyHkudk azmfjyxm;onf/ wPSmonf a0'emaMumifh
jzpfojzifh (a0'em yp,m wPSm) wPSmESifha'go tMurf; tEkESifh,SOfaom pdwfwdkY
jzpfysufqHk;&ef a0'emuEmudk ydkif;jcm;IjrifEdkif&rnf jzpfonf/ xdkr*f\ tIcHjzpfaom
a0'emoHk;rsdK;wdkY\ csKyfyHkudkvnf;aumif;? om,mzG,fudkvnf;aumif;? tjypfudkvnf;aumif;?
xGufajrmufaMumif;udk vnf;aumif; [kwfrSefpGmod\[k yg&Sdonf/ xdkYaMumifh
xdkyk*dKvfESpfrsdK;
wdkYwGif
umr&m*gEko,?
y#dCmEko,paom
udavomwdkY
csKyfNidrf;jcif;aMumifh
udavom
csKyf&medAmefudk
tmHkjyKonf/
edAmefudk
tmHkjyKaompdwfwdkY jzpfysuftpOfjzifh &Sdaernf/
edAmefudk tmHkjyKonfhpdwfonf rlvu wPSm rmejzihf avmuDumre,f
usufpm;aecJh\/ if;umrynwfESihfwuG wPSm rmewdkYESihf ,SOfaeaompdwf\
jzpfcsKyf oDv orm"dtm;jzihf w'*F 0dure vGwfajrmufcJhNyD; y&rwfkyfemrfwdkYudk
IjrifEdkifcJh\/
xkdy&rwf
kyfemrfocFg&wdkY\
jzpfcsKyfudk
jrifNyD;
edAmefudk
rsufarSmufjyK\/
&[ef;wdkY odkY Ijrifaom tMum;tjrif&Sdaom t&d,mom0uonf
puK'Gg& NiD;aiGU\? lygHkwdkY NiD;aiGU\? puK0dnmPf NiD;aiGU\? puKor
NiD;aiGU\? a0'em NiD;aiGU\? wPSm NiD;aiGU\? aomw'Gg& NiD;aiGU\?
o'gHkwdkY NiD;aiGU\/y/ Cme'Gg& NiD;aiGU\? *EmHkwdkY NiD;aiGU\? Zd0Sg'Gg&
NiD;aiGU\? &omHkwdkY NiD;aiGU\? um,'Gg& NiD;aiGU\? azm|AmHkwdkY NiD;aiGU\?
raem'Gg& NiD;aiGU\? "rmHkwdkY NiD;aiGU\? raem0dnmPf NiD;aiGU\?
raemor
NiD;aiGU\?
a0'em
NiD ; aiG U \?
wPS m
NiD ; aiG U \?
NiD ; aiG U onf &Sd a omf wyf E S p f o uf j cif ; uif ; \? wyfESpfoufjcif; uif;jcif;aMumifh
udavomrS vGwf\? udavomrS vGwfaomf ]]udavomrS vGwfNyD}}[k
todPfjzpf\? ]]y#doaEaerIukefNyD? jrwfaomtusifhudk usifhoHk;NyD;NyD? jyKzG,f
(r*f)udpudk jyKNyD;NyD? (r*f)udptwGuf aemufxyfjyKzG,f r&SdawmhNyD}}[k od\[k
(rdefYawmfrl\)/7

Oy&dyPmoygVdawmf jrefrmjyef? oVm,we0*f? qquokwf-424?426 ESm-332


Oy&dyPmoygVdawmf jrefrmjyef? oVm,we0*f? qquokwf-42& ESm-332

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

332

txufyga[mMum;aom a'oemawmfonf t&[wr*f\ tIPfjzpfonf/


xdka'oemawmfwGif qqukyfemrfwnf;[laom tIcH ocFg&w&m;wdkY ]]NiD;aiGU\?
wyfESpfoufjcif; uif;\? wyfESpfoufjcif;uif;jcif;aMumifh udavomrS vGwf\}}[k yg&Sdonfudk
owdjyKyg/ tukodkvfapwoduf(14)vHk; jzpfysufqHk;oGm;NyDjzpfonf/ ]]t&d,mom0uonf
puK'Gg& NiD;aiGU\? lygHkwdkY NiD;aiGU\? puK0dnmPf NiD;aiGU\? puKor NiD;aiGU\?
a0'em NiD;aiGU\? wPSm NiD;aiGU\}} paom qquy&rwfkyfemrfwdkYudk NiD;aiGUojzifh

xdkkyfemrfwdkYtay: wyfESpfoufaompdwf tvdkvdk rjzpfay:awmhyg/ a&SUpdwfudk


aemufpdwfjzifh vdkufI csKyfjcif;rsdK; r[kwfonfudk owdjyKyg/ pdwfonf
jzpfysuftpOfjzifh &Sdaeygvsuf xdkpdwf udavomygrvmjcif;omjzpfonf/
odkY ajymqdkaomf toQifr[mpkEonf toQifqEtm; ]]ighoQifqE
xkdYaMumifh ]rSDwG,folrSm vIy f&Sm;\/ rrDSwG,folr Sm vIy f&Sm;rI r&dS? vIy f&Sm;rI
r&dSvwfaomf Nidrf;at;\? Nidrf;at;vwfaomf wdr f;GwfrIr &dS? wdrf;GwfrI
r&dSvwfaomf? tvm;tvm r&Sd? tvm;tvm r&dSaomf a&GUavsmuyfa&mufrIr&dS?
a&GUavsmuyfa&mufrI r&dSaomf b0rSmvnf; rjzpf? wrvGefb0rSmvnf; rjzpf?
ESp fyg;pHkr Smvnf; rjzpf? onfyifvQif qif;&J'ku\ tqHk;rnf\ }} [laom
jrwfpGmbk&m;\ tqHk;trawmfudkvnf; tNrJESvHk;oGif;oifh\}} [k (ajymqdk\)/
xkdYaemuf
toQifom&dykMwmESihf
toQifr[mpkEwkdYonf
toQifqEudk
tqHk;trjzihf qHk;r ae&mrSxum zJoGm;ukef\/8

txufyg a'oemawmf oQifpkEonf ]]rDSwG,folrSm vIyf&Sm;\/ rrSDwG,folrSm


vIyf&Sm;rI r&dS/ vIyf&Sm;rI r&Sdvwfaomf Nidrf;at;\/ Nidrf;at;vwfaomf wdrf;TwfrIr&dS?
wdrf;TwfrIr&dSvwfaomf tvm;tvmr&dS? tvm;tvmr&Sdvwfaomf a&GUavsmuyfa&mufrIr&dS}} [k

qdk&m0,f rSDolqdkonfrSm tIPf o[dwfraem0dnmPfudk qdkvdkonf/ trSDcHrSm


(36)rsdK;aom
qqukyfemrfwdkY
jzpfonf/
tIPfpdwfonf
(36)rsdK;aom
qqukyfemrfwdkY
tay:
vuPmoHk;yg;jrifojzifh
rrSDawmhyg/
xdkYaMumifh
tEko,vnf;
rudef;awmhyg/
pdwfonf
xdkESpfrsdK;wdkYtay:rwdrf;Twf?
tvm;tvmr&Sd?
a&GUavsmuyfa&mufrI
r&Sdojzifh
edAmefudk
rsufarSmufjyKjcif;jzpfonfhoabmudk odygav/
]]jzpfysufqHk;csKyfqHk;edAmef}}qdkonfudk em;vnfoabmayguf&ef txufygbk&m;&Sif
a[mxm;aom qqua'oemawmf yg&Sdaom udavomwdkY tqifhqifhcsKyf
edAmef0ifyHk ESifh &Sifom&dykw&m? &SifpkErax&fwdkY a[mMum;aom edAmef0ifyHkwdkYudk
EdIif;,SOf oHk;oyfyg/
bk&m;NyD; jirf;zsuf
apwDwpfqlwnfaomolwpfa,mufonf
apwDwnfrI
NyD;ajrmuf&eftwGuf
0g;jzifh jirf;xdk; wnf&onf/ xD;awmfESifhpdefzl;awmf wifNyD;aomfvnf; a&Tcs&eftwGuf
jirf;udkyif qufvuf toHk;jyK&onf/ a&Tcs&eftwGuf avwdkufrIumuG,f&ef zsmrsm;jzihf
jirf;udk zHk;tkyf&onf/ a&TcsrI vkyfief; NyD;vQifNyD;csif; jirf;rSqif; &ifjyifay:rSaeum
a&TcsNyD;aom apwDudkzl;ajrmf&mwGif jirf;rsm;umaeojzifh rzl;jrif&yg/ apwDwnfrIudp
8

Oy&dyPmoygVdawmf jrefrmjyef? oVm,we0*f? qaEm0g'okwf-393 ESm-311

aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

333

NyD;ajrmufonf rSmvnf; trSefyif jzpfonf/ odkYaomfvnf; apwDNyD;ajrmufonftxd


taxmuftyHh ay;onfh jirf;uyifvQif apwDudk jyefumuG,fzHk;tkyfxm;ovdk
jzpfaeonf/
xdkYaMumifh
xdkjirf;udk
jyefzsufNyD;rS
apwDwnfjcif;udp
NyD;ajrmufrnfjzpfonf/ jirf;0g;zsufjcif;onf apwDwnfjcif; udpr[kwf/
xdkOyrmtwdkif; edAmefwnf;[laom apwDwpfql wnf&mwGif aAm"dyud,
w&m;(37)yg;wnf;[laom
jirf;0g;xdk;
usifhBuHtm;xkwfvdkrI
qEESihf
usihfcJh&onf/ k y f e mrf w d k Y \ ted p 'k u tew vu P mud k trS e f j rif a tmif
xd k a Am"d y ud , w&m;
(37)yg;jzifhyif
tm;xkwfcJh&onf/
odkYaomfvnf;
aAm"dyud,w&m;(37)yg;wdkYonf
avmuDocFg&w&m;rsm;
jzpfaejyefojzifh
xdkocFg&w&m;aMumifh edAmeftmHkudk zHk;uG,fxm;bd ouJhodkY jzpfaeonf/ edAmefudk
rsufarSmufjyKvkdaom
qEESifh,SOfaompdwfwdkYonfvnf;
avmuDpdwfrsm;jzpfonf/
xdkYaMumifh
xdkocFg&w&m;ukdpGefYvTwfvdkufrS
pdwfonf
ocFg&w&m;
wdkYrS
vGwf&medAmefudk tmHkjyKEdkifawmhonf/ edAmefudk rsufarSmufjyKvkdaom qEESifhwuG
avmuDr*if(5)yg; paom ocFg&w&m;onf jirf;ESihfwlonf/ jirf;zsufcsvdkufjcif;onf
avmuDocFg&tm;vHk;udk
pGefYvTwfvdkufjcif;jzpfonf/
tIPfonf
bk&m;wnfolESihfwl\/ bk&m;onf edAmefESihfwlonf/

5?1/ r*form"dwnfyHk
xdkuJhodkY
kyfemrfwdkYtay:
rnfonfh
tmHkudkrQ
odvdkaompdwf?
Munfhvdkaompdwf? vspfvsLIxm;vdkaompdwf? csKyfvdkaompdwf? Nidrf;csrf;aompdwf?
at;vdkaompdwf?
zefwD;
vdkaompdwf?
em;vdkaompdwf?
tm;vdkaompdwf?
enf;vrf;&Smvdkaompdwf? Ivdkaompdwf? rIvdkaompdwf paom pdwocFg&tm;vHk;
csKyfNidrf;oGm;ojzifh
yuwdxD;xD;
&yfae
aomfvnf;
&yfxm;olvnf;r&Sd/
lyum,onfvnf; ydkif&SifrJh opfom;tdrftcGHBuD;yrm jzpfaeonf/ xdkpdwfudk
avmukw&mr*f orm"dpdwf[k ac:onf/
r*form"da`Eudk tdrfESifhrD;oD;Oyrmjzifh EdIif;,SOfjyjcif;

tdrfwpfvHk; tdrfydkif&Sifrsm; c&D;&Snf xGufoGm;Muonf/ xdktdrf vQyfppfrD;


qufoG,fxm;onf/
tdrf&Sifrsm;
c&D;xGufoGm;aomtcg
tdrfxJwGif
vQyfppfrD;vHk;wpfvHk; vif;aeonfudk rydwfcJhrday/ tdrf&Sifrsm; r&Sdaomfvnf;
xdkrD;vHk;onf aeYa&mnyg vif;aeonf/ rD;vHk;onf toufvdyfjymr&Sd/ toufvdyfjym
t&Sdoabmjzifh jyKjyifjcif;? zefwD;jcif;? apmifha&Smufjcif; paom pdwfqErsm;r&Sd/
xdkrD;vHk;vif;jcif;onf
tdrf&SiftwGuf
vif;ay;aejcif;vnf;r[kwf/
tdrftwGufvif;ay;aejcif;vnf;r[kwf/xdkrD;vHk;vif;jcif;onf
tAsmuw
"roabmoufouf
aqmifaejcif;rQom
jzpfonf/
"roabm[laom
vif;aeonfhoabm oufoufrQom&Sdonf/
xdkOyrmESifh r*form"dwnfyHkudk EdIif;,SOfMunfhaomf avmukw&mr*form"donf
txufyg vif;aeaom rD;vHk;ESifhwlonf/ w&m;usifhaoma,m*D\ avmuDtIcH u&Z
cEmtdrfonf tdrf&Sifrsm;r&SdaomtdrfBuD;ESifhwlonf/ tdrf&Sifrsm;onfavmuDpdwfrsm;ESifh
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

334

wlonf/ rD;vHk;vif;jcif;onf avmb a'go arm[wdkY uif;NyD; (1500) udavom


oefY&Sif;aeaom pdwf\ tMunf"mwfESifhwl\/ rD;vif;jcif;onf tdrf&Sifrsm;twGuf
r[kwfovdk avmukw&m r*form"donf &nf&G,fcsufESihf qEr&SdyJ wnfaejcif;
jzpfonf/ rD;vHk;ESihf rD;vif;rIoabmudk tdrf&Sifu zefwD;xm;jcif; r[kwfovdk
avmukw&m orm"donfvnf; aqmufwnfxm;ol yk*dKvfow0g taejzifh r&SdyJ
wnfaeonf/ tdrfxJ tdrf&Sifrsm;r&SdyJ tdrfBuD;tvdkvdk wnfaeouJhodkY r*form"d
wnfaqmufxm;aom cEmtdrfBuD;uvnf; (1500)udavom (0g) twig (0g)
wPSmr&SdyJ
ydkif&SifrJhoabmrsKd;jzifh
wnfaeonf/
xdkYaMumifh
xdkavmukw&mr*form"donf edAmefudk tmHkjyKjcif;jzpfonf (avmukw&morm'd|d)/
if;r*form"donf oum,'d|dESifh 0dpdudpm oHa,mZOfwdkYudk t<uif;rJh y,fowfrnfh
aomwmywdr*form"d (0g) t&d,mr*form"d jzpfonf/
xdkorm"donf vdk-rvdk rSeforQwdkYrS (0g) wPSmrS vH;k 0vGwfajrmufaejcif;
jzpfonf/ if;udk r*form"d[k ac:onf/ xdkr*form"djzpfqJ (1500)udavom
wPSmtm;vHk;
tpGef;tprusef
csKyfNidrf;aeonf
(r*form"donf
edAmefudk
tmHkjyKaeonf)/ xdktcsdef wcPonf r*fudp aqmif&Guf&ef tqifoifh
jzpfaeNyDjzpfonf/

5?2/ r*ful;yHk (0g) r*fudpaqmif&GufyHk


xdkorm"donf
yuwdxD;xD;
tvdkvdkwnfaepOf
tmHkwpfckcku
'Gg&wpfyg;yg;udk
vma&mufwdkufcdkufonf&Sdaomf
tusdK;w&m;
kyfemrf
tAsmuwpdwfapwodufkyf wnf;[laom oum, (avmuDcEm)wdkY "red,mrtwdkif;
ay:vmvdrfhrnf/ xdkkyfemrfwdkY jzpfay:pOf if;kyfemrfwdkYESifh igyJ ighypnf;yJ[k pGJrnfh
'd|dudk qufpyfrnfh wPSmonf vsifjrefpGm ay:vmonf/ xdkwPSmu
orm"dpdwftm;
vma&muf0ifyl;qGJjcif;udk
r*form'd|du
vSnfhjrifvdkufojzifh
wPSmonf pdwfudk udkufcJpGJcGifh yl;cGifhuyfcGifhr&yJ csKyfoGm;onf (aomwmywdr*fcP
edAmefudk tmHkjyKonf)/ if;udk r*f y,fowfonf? r*fudp aqmif&Gufonf?
r*ful;onf[k ac:onf/ wPSmonf pdwfudk 0ifpD;yl;NyD;rS cEmudk,fudk igyJ ighOpmyJ
ighcEmyJ[l aumif;raumif; tmHktrsKd;rsKd; cHpm;onf/ wPSm pifMu,faeaompdwf
woHo&mvHk; r&&SdcJhorQ (0g) pdwfjzpfwdkif; wPSm ruif;cJhorQ ,ckawmh
r*fPfu wPSmudk 'd|jrifvkduf&onf/ xdktcg b0iftqihfqihf jyefusoGm;onf/
pdwfonf b0ifNidrf;aeonf/
]]'k'oH tewHemr e[dopH ok'eH?
y#d0d'g wPSm Zmeawm yawm ewd udeH/}}9
,H tewHemr tMuifTwfjcif;uif;&medAmef[lonfum;? 'k'oH tvGefjrifEdkifcJ\?
[dopH odkY qdkjcif;onfrSef\/ wH y'H xdkedAmefonf? ok'eH vG,fulpGm

O'geygVd? yg#vd*grd,0*? 'kwd,edAmey#doH,kwokwH-72 ESm-177

aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

335

jrifEdkifonf? e r[kwf/ wPSm wPSmudk? y#d0d'g xdk;xGif;? Zmeawm


odaomolonf? ewd udeH ylyefjcif;uif;aom edAmefudk? yawm jrifaomolwnf;/
xdktcsdef
wnfaompdwfonf
avmuDynwfESifh,SOfaom
onmrS
vGwfajrmufNyD jzpfonf/ xdkoabmudk jrwfpGmbk&m;&Sifonf atmufyga'oemtwdkif;
a[mMum;xm;onf/
&m*uif;&medAmefudktzefzefIaomPfonf
onmrS vGwfaomaMumifh onm0darmu rnf\?10

wyfrufzG,ftm;jzifhjzpfaom

txuf y g r*f u d p a qmif &G u f y H k \ tjcif ; t&moabmwd k Y u d k y#d o rd ' gr*f


atmufygtwdkif; a[mMum;xm;onf/
aomwmywdr*fc P
jrifwwfaomoabmtm;jzifh
orm'd|donf
rdpm'd|drSx\? xdkrdpm'd|dodkY tpOfvdkufjzpfwwfaom udavomw&m;wdkYrSif;
cEmwdkYrSvnf;if; x\? tyjzpfaom tm;vHk;aom ocFg&edrdwfwdkYrSvnf;x\?
xd kY a Mumifh ESp fy g;aomtzd k Y r S xajrmuf v G wf uif ;jcif ;jzpf a om ynmud k
r*fPf[k qdktyf\/11

taeuZmwdoHom&H? oEm0dH tedAdoH


*[um&H *a0oaEm? 'kumZmwd ykeyKeH
*[um&u 'da|mod? ykea*[H e um[od
oAm aw zmokum b*g? *[ ul#H 0docFwH
0docFg&*wH pdwH?wPSmeH c,rZ*g/12

xdkygVdawmfrS ]]*[um&u 'da|mod}} [lonf cEmtdrfudk aqmufvkyfaom


wPSmudk jrifNyD[k qdkvdkjcif;jzpfonf/ xdkygVdawmft& tEko,tm;jzihf udef;aeaom
wPS m ud k t&d , mr*f Pf j zif h o m jrif E d k i f o nf / vl U bH k w nf ; [l a om ok * wd b H k E S i h f
tyg,ffav;bHk cEmudk qufpyfay;rnfh 0gewPSmudk t<uif;rJh y,fowfvdkufjcif;
jzpfonf (aomwmywdr*f)/
orm'd|d(ynmapwoduf)onf cEm wpfrsdK;wnf;om &Sdonf/ xdkorm'd|donf
usifhqJ avmuDcEmudk tmkHkjyKonf/ avmukw&mr*ful;cdkufwGif wPSmudkjrifonf/
r*ful;NyD;aomtcg edAmefudkjrifonf/ avmuDudk jrifaomtcgwGif avmuDr*f[k
ac: edAmefudk jrifaomtcg avmukw&mr*f[k ac:onf/
opmav;yg;jrifyHk
r*ful;NyD;onfESihf wNydKifwnf; r*ful;NyD[k odvdkufonf/ avmuDjzpfysufcEm
('kuopm)udkvnf; jrif\/ pdwfudkvm aESmifzGJUaom wPSm(ork',opm)udkvnf;
jrif\/ wPSmudk y,fvdkufrIudkvnf; od\/ wPSmcsKyfoGm;onfudkvnf; odvdkuf\/
wPSmcsKyfrI (eda&m"opm)udkvnf; rsufarSmufjyKodvdkuf\/ wPSmcsKyfaMumif;
(r*opm) udkvnf; odvdkuf\/
10
11
12

y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? 0darmuuxm? tus,fjyjcif;-214 ESm-293


y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef? r[m0*f? Puxm? r*fPftus,fjyjcif;-62 ESm-88
"ry'ygVd? Z&m0a*g-153?154

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

336

avmuDcEmig;yg;onf 'kuopm
cEmtdrfudk aESmifzGJUvmaom wPSmonf ork',opm
wPSmESifhwuG avmuDcEmig;yg; csKyf&monf eda&m"opm
r*form"dESihfwuG wPSmudkjrifaomPfonf r*opm
uJhodkY opmav;yg; wNydKifwnf;jrifaomPf ay:vmonf/
ykAbm*r*fESifh t&d,mr*f\oabm
r*f[lonf trSeft&Sdoabmudk jrifrIjzpfonf/ w&m;pusifh&mrS a*gMwbl
rwdkifrD txdudk avmuDykAbm*r*f[kac: a*gMwblrSedAmefudktmHkjyKonftxdudk
t&d,mr*f[kac:onf/
0dyem,meduusifhpOftrSefjrifwwfaomynmapwoduf
(orm'd|d)onf wPSmudky,fvsuf pifMu,faom avmuDcEmig;yg;udk jrifonf/
orx,meduwGif trSefjrifwwfaomynmapwoduf(orm'd|d)udk zHk;uG,fxm;onfh
arm[ESifh wPSmudk psmefjzifh y,fcGm avmuDcEmig;yg;udk ynmapwoduf
(orm'd|d)u jrifonf/
t&d , mr*f o r m 'd | d o nf wPS m ud k jrif NyD ; wPS m (tyg,f ' k * w d c Em ES i f h
qufpyfwwfaom 0gewPSm)udk y,fowfvsuf edAmefudkjrifonf/

5?3/ zdkvfaZma&mufyHk
wzefb0if ESpfcsuf oHk;csuf jyefusoGm;NyD; [', pdwfonf NidrfusoGm;NyD;
at;Nidrf;pGm wnfaeawmhonf/ b0ifEkrsm; wvSyfvSyf jzpfaeonf/
jyef
qifjcifjyefonf/
t&Sdy&rwf kyfemrfwdkYtay:wGif o[dwfraem0dnmPfonf t&Sdudkt&Sdtwdkif;?
"rudk "rtwdkif; rodjrifcJhonfhtwGufaMumifh igyJ ighcEmudk,fyJ[k rSm;,Gif;pGm
pGJ v rf ; cJ h r d j cif ; aMumif h jyif y tmHk aomf v nf ; aumif ; ? twG i f ; cEm tmHk w d k Y t ay:
vnf;aumif;? vdkvQifavmb rvdkvQif a'gopaom tukodkvfw&m;rsm; aygufzGm;cJh
&onf/
xdkwPSm
taMumif;w&m;aMumifh
jyKvkyfrIocFg&
taMumif;w&m;rsm;jzpfcJh&onf/
xdkwPSmocFg&wdkYaMumifh
'kutusKd;w&m;rsm;om
&cJhonf/
pdwf
udavom
rD;awmuf
&onf/
xdkrD;awmuf&m
taMumif;&if;jzpfaom
kyfemrfwdkY\
t&SdtrSefoabmudk
jrifodatmif
IyGm;EdkifcJhjcif;aMumifh kyfemrfwdkYtay: trSefjrifcJhNyD; wPSmaESmifzGJUrI uif;um
wPSm\ &ufpufrIrS Nidrf;cJh&onf/ wPSmonf kyfemrfay:wdkif; vGwfcGifhray;yJ
tkyfcsKyfcJhavorQ ,ckawmh xdkwPSmtaMumif; odcJh&onf/ wPSmudk awmfvSefEdkifcJhNyD
(zdkvfpdwfwnfvsuf)/
uJhodkYtm;jzifh
'ku&aMumif;(ork',opm)?
'ku&&SdrI('kuopm)?
'kucsKyfyHk
(eda&m"opm)?
'kucsKyfaMumif;(r*opm)
ponfh
opmav;csuf
rsufarSmufjyKEdkifrIudk tjyeftvSef qifjcifonf/
aomwmywdr*ftydkif;tjcm;xd a&muf&Sdaom pifMu,frIonf P'e
0dok'drnf\/
aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

337

qEcsKyfyHkudk ayyifOyrmjzifh EdIif;,SOfjyjcif;


ayyifonf oufwrf;ukefqHk;aomtcg tyGifhtoD;rsm; oD;vmNyD; a<uusNyD;
onfhaemuf t&Guftvufrsm; xyfxGufrvmawmhyJ wjznf;jznf; olUtvdkvdk yifpnf
ajcmuf tyifaooGm;onf/ xdkayyifao&eftwGuf tjcm; rnfonfh taMumif;urS
zefwD;p&mrvdk? toD;oD;NyD;onfESifh aojcif;oabm tvdkvdkaqmifonf/ tyGifhtoD;
rsm;onf ayyifrSjzpf tyGihftoD; oD;NyD;aomtcg ayyifonf a&"mwfajr"mwfpaom
tm[m&rsm;udk rpkyf,lawmhojzifh olUtvdkvkdyiftm;jywfNyD; aojcif;jzpfonf/
wPSmonf cEmwnfaqmuf&mwGif qEESifhavmuDr*ifxdkufaom apwoduf
wdkYwnf;[laom"mwfrsm; udef;vmcJhonf/ cEmqHk;aMumif; usifhcsifwmvnf; wPSm
arG;aom qEjzpf cEmqHk;aMumif; usihfaomavmuDr*ifwdkYrSmvnf; wPSmarG;cJhaom
apwodufrsm; omjzpfonf/ cEm\'kutrsKd;rsKd;ESifh rNrJrI? tESpfr&SdrIudkjrif?
xdkcEmudkvnf;
igr[kwf?
ighcEmudk,fr[kwfrSef;od
pGefYcsifjcif;onfvnf;
wPSmuarG;aom qEomvQif jzpfonf/ cEmcsKyfaMumif; (0g) 'kucsKyfaMumif; ocFg&
(avmukw&mr*f) jzpfay:atmif zefwD; bdouJhodkYaqmifwmvnf; wPSmuarG;aom
avmukw&mr*ifxdkufaomapwodufrsm;yif jzpfonf/ wPSmonf ayyifESihf wlonf/
qEonf
ayzl;ESihfwlonf/
avmuDr*if
xdkufaomapwodufwdkYESihf
avmukw&mr*ifxkdufaomapwodufwdkYonfayoD;ESifhwlonf/
zefwD;bdouJhodkY a&muf&SdoGm;aom avmukw&mr*fonf ayyifrS ayzl; tyGifh
toD; zefwD;onfESifhwlonf/ odkYtwGufaMumifh ayzl;ayoD;ESifhwlonfh avmukw&m
r*fpdwfu wPSmudk cEmrSuyfcGifhray;awmhojzifh avmukw&mr*fpdwfonf wPSmudk
owfaom vufeuf jyefjzpfoGm;onf/ avmukw&mr*fpdwfonf wPSm rme 'd|d
uif;onf/ xdkr*fy,frIonf oHo&m jzwfaMumif;r*f (0g) ykxkZOftEG,fudk
jzwfaomr*f jzpfonf/

5?4/ zdkvfrScGmyHk
zdkvfpdwf
tm;&oavmuf
tyef;ajz
Nidrf;aeNyD;
xdkzdkvfrScGm
rlv&d,mykxfrS pGefYum xrnf[l rwfwyf&yfvdkufonf/ xdkrwfwyf&yfrIwGif igr&Sd?
igrx? igjyKvkyfwm r[kwfyJ pufkyfBuD;ozG,f olUtvdkvdk wGef;rvmaom
oabmaqmifvmonfudk vGwfvGwfBuD; jrifae&onf (pdwocFg& pdwZ0ga,mESihf
um,ocFg& urZ0ga,m\ trlt&m)/ qufvuf vSrf;jcif;? <ujcif;
aqmifaeaomfvnf; tAsmuwoufouf jzpfaerIudk odaeNyD; igvSrf;w,f?
ig<uw,f[lvnf;
r&Sd/
vSrf;rI?
<urI
oabmom
&Sdaeonf/
0ifavxGufavaqmifrIoabmudkvnf;
tdyfaysmfaeaom
vlwpfa,muf
toufSLaeonfudk
rdrdab;rS
xdkifMunfhae&bdouJhodkY
rdrdcEmudk,ftm;
jyefjrifaeonf/ xdk0ifavxGufav SLdIufaerItay: ig[l pGJuyf,lr&yJ
olUtvdkvdk vGwfvGwf SLaeonfh oabmudkom jrifaeonf/
rsufawmifcwfrIudk Munfh&mvnf; rdrdESifh rqdkifyJ olwyg; rsufawmifcwf
aeonfudk Munfhae&bdouJhodkY jzpfaeonf/ xrif;pm;&mvnf; xrif;e,frI?
aomwmywdr*fIzG,f

338

t&SifpEdrm(atmifvH)

[if;cwfrI? yg;pyfxJodkYxnfhrI? 0g;rI? rsdKcsrI ponfh um,ocFg&wdkY igr&Sd?


igvkyfwm r[kwfyJ pd w f a pwem EdI ; aqmf & m k y f BuD ; vk y f a eonfh oabmyif
jzpf o nf / EGm ;yd k i f &S i f u ezm;BudK;qGJ&m EGm;vdkufae&bdouJhodkY jzpfaeonf/
uJhodkYtm;jzifh
aomwmywdr*f
ul;NyD;aom
yk*dKvfwdkYonf
r*ful;NyD;onfESifh
wNydKifeuf
um,ocFg&
um,oawem?
0pDocFg&
0pDoawemwdkY\ ypKyef oabmaqmifrIwdkYtay: umv0drkwdtusKd;&&Sdonf/
b,faomtcgrS ajymif;vJjcif;r&Sd? ysufpD;jcif; r&Sdyg/ pdwfapwemwdkY tay: ypKyef
umv0drkwdjzpf&ef? usefoHk;r*fwdkYjzifh wPSmudk t<uif;rJhy,f&ef qufvuf usifh&rnf/
taMumif;csKyfwdkif;
tusKd;csKyfonf/
olUr*fESifhol
qdkif&mtaMumif;w&m;rsm;
csKyfwdkif;
qdkif&mtusKd;w&m;rsm;csKyfonf/
qdkif&mtusKd;w&m;csKyfrIaMumifh
csrf;omrI? vGwfvyfrI &onf/ aomwmywdr*fonf um,ocFg&ESifh 0pDocFg&wkdY\
oabmaqmifrI tw'd|d oum,'d|dudk y,fonf/ xkd'd|dtaMumif; Nidrf;ojzifh
xdk'd|daMumifh
qif;&J&rIcsKyfonf/
qif;&JrIcsKyfjcif;onfyifvQif
tusKd;w&m;
csrf;omrIjzpfonf/

avmukw&mr*f (0g) t&d,mr*form"d\*kPf


,H Ak'aoa|m y&d0P,D okp?
orm"d rmeE&dunrm[k/
orm"dem awe oarm e 0dZwd?
'rd "ar &weH yPDwH?
{awe oape ok0wd a[mwk/13
Ak'aoa|m? bk&m;jrwfonf/ okp? udavomuif; tvGefoefY&Sif;pifMu,faom/
,H orm" ? tMuif t &d , mr*f o rm"d u d k / y&d 0 P , D ? tenf ; enf ; xk w f a zmf
csD;usL;awmfrlcJhNyD/ orm"? tMuift&d,mr*form"dudkyif/ tmeE&duH? rdrd\tjcm;rJh
tusKd;ay;wwfonfh
tmeE&duorm"d
[lvnf;/
tm[k?
bk&m;tqlql
rdefYawmfrlukefNyD/
awe
orm"dem?
xdkt&d,mr*form"dESifh/
oarm?
wlnDaomorm"drsKd;um;/ e 0dZwd? r&Sd a wmh a y/ "ar ? t&d , r*f w &m;awmf /
'rd & weH ? &wem\tjzpf ESpfoufzG,faumif; *kPfawmftaygif;onfvnf;/
yPDwH? xl;jrwfvSygay\/ {awe oape? opmpum;aMumihf/ ok0wd a[mwk?

ow0gawG csrf;omygapownf;/14
tMuifaomwmyefyk*dKvfonf aomwmywdr*frul;rD
orm"donf t&[wr*fESifhwlonf15[k zGifhqdkxm;onf/

r*ful;yHk ESifh udavoma<u;usef


13
14
15

ck'uygXygVd? &weokwH
oajyuefq&mawmf? ]]y&dwfBuD;ed,opf}}? pm-154/
[Hom0wDrl y&dwfBuD;q,fapmifwGJ

aomwmywdr*fIzG,f

a&S;tzdkY

&&Sdaom

t&d,mr*f\ oabmobm0
rSwfcsuf/

339

/ypa0uPm qifjcif&mwGif oabmudk Pftm;jzihfom od&onf/

xdkYaMumihf xdkPf\oabmudk Oyrmtm;jzihfom wifjyEdkifrnf/ wqufwnf;vdk


jzpfae r*ful;yHkESihfwuG ypa0uPmqifjcifyHkyg waygif;wnf; a&;om;wifjyygrnf/
olcdk;zrf;Oyrm
vlysKdBuD;wpfa,mufonf &yfuGufwpfcktwGif;rStdrfiSm; NrdKUwGif; tvkyfqif;
aeonf qdkygpdkY/ tdrfwHcg;ydwf aeYpOftvkyfqif;aeonfrSm MumvmcJhNyD/ wpfaeY
tvkyfrS tdrfjyefvmaomtcg ypnf;tcsKdU aysmufaeonfudk ppfaq;rdonf/ xdktcg
olcdk;ay: rausreyfjzpfum olcdk;zrf;csifpdwfjzpfvmonf/ olcdk; rnfolrnf0g qdkonf
udkvnf; tvGefodcsifonf/ tBuHwpfck &vdkufonf/ tdrf&Sifr&Sdcdkuf olcdk;0ifonfjzpf
tdrf&Sifr&Sdcsifa,mifaqmifNyD;
tdrfwGif;
wdwfwqdwfaeum
olcdk;zrf;&ef
qHk;jzwfvdkufonf/
olcdk;uvnf;
tdrf&Sif&Sdr&Sd
tuJrcwfyJ
tdrf&Sifr&Sdbl;
txifjzifh
0ifaeusae&mrS tdrfwGif;odkY wdk;0ifvdkufonf/ tdrf&Sifuvnf; olcdk;zrf;csifaZm
tm;BuD;um olcdk; ypnf; r,lrD olcdk; tdrfwGif;odkY0if0ifcsif;ajy;zrf;vdkufonf/
olcdk;uvnf; tdrf&SifxGufvmonfESifh wNydKifwnf; vsifjrefpGm xGufajy;oGm;onf/
xdkolcdk;onf &yfuGuftwGif;rS armifeD jzpfaMumif; tdrf&SifaocsmpGm odvdkufonf/
olcdk;uvnf; tdrf&Sif odoGm;NyDrSef;odonf/
tdrf&Sif\ qEapmrIaMumifh tdrfxJ cdk;&myg ypnf;ESifhtwl xdkolcdk;tm;
vuf& zrf;qD;Edkifjcif; r&Sd Hk;wiftrIzGifhEdkifjcif; r&SdcJhay/ olcdk;uvnf; tdrf&Sifudk
tuJcwf pHkprf;aeNyD; vlvpfvQif ckd;aeOD;rnf/ tdrf&Sifuvnf; olcdk;udk tvpfray;?
olckd;tm; vufyl;vufMuyf zrf;rd&ef a<u;usefaeonf/
avmuDocFg&udk pGefYvTwfNyD;aompdwf(r*form"d)onf tdrf&SifESifhwl\/
olcdk;onf wPSmESifhwl\/ olcdk;udk tdrf&SifjrifyHkonf r*ful;yHkESihfwl\/ olcdk;udk
vuf&zrf;rd&ef tm;xkwfrIjyK&ef usefaeao;jcif;onf wPSmudk t<uif;rJhy,fowf&ef
a<u;usefaejcif;ESihf wl\/
kyfemrfwdkYudk 0dyemIpOfu cEmjzpfaMumif;? 'kujzpfaMumif;? (11)yg;rD;
awmufaMumif; zefwD;&Sifjzpfaom tw'd|d oum,'d|d wPSmwdkYudk rjrifcJhyg/
kyfemrfudkom jrifcJhNyD; xdkkyfemrfwdkY twigr&SdaMumif;om odjrifcJh&onf/ arm[
wPSm wdkYonf owdPfvGwfvQif pdwfudk aygif;onf/ owdPf &Sdaomtcg
csKyfaysmuf oGm;onf/ avmb a'go arm[ apwoduf ponfh wPSmwdkYonf
pdwf b,ftcsdef cdk0if aygif;onfudk rodcJh/ kyfemrfwdkYtay:rSm &SmMunfhawmhvnf;
rawGU/
xdkYaMumifh kyfemrfwdkYtay: I&SmaeorQ edAmefcsrf;omrawGUcJhay/ xdkavmuD
ocFg&wdkYudk vspfvsLIvdkufawmhrS ocFg&'ku csKyfoGm;onf/ odkYaomfvnf; rlvu
cEmwnfaqmufonfh zefwD;&SifwPSmudkum; rawGUyg/ avmuDocFg&w&m;tm;vHk;udk
vspfvsLIvkdufojzifh taMumif;tusKd; csKyfoGm;onf/ wPSmuvnf; cEmay:
owdPf
uif;vQif
wdkufqdkifonfh
kyfemrfay:onfhtcg
cdk;aeusolcdk;
tvpf0ifcdk;bdouJhodkY kyfemrfudk 0ifqGJonf/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

340

xdkokdYqGJ&mwGif tdrf&SifESifhwlaom avmuDocFg&rS vGwfajrmufonfh(r*form"d)pdwfonf


kyfemrfudk wPSm0ifqGJonfhwdkifatmif apmifhrMunfhyJ y,fowfvdkufojzifh wPSmay:NyD;
jyefcsKyfoGm;onfudkom awGUjrifvkduf&onf/ xdkYaMumifh qufvuftm;xkwfum
y,f&rnfh wPSma<u; usefaecJhjcif; jzpfonf/

r*fwcP\ jrifuGif;
vQyfpD;vufnOyrm
ntarSmifwGif; &GmpOfwavQmuf c&D;oGm;olwpfa,mufonf opfyifESifhtdrf
paom taqmuftOD;rsm;udk rjrif&yg/ xdktcsdefonf rdk;wGif;umvjzpf rdk;arSmifusNyD;
wcgw&H vQyfpD;rsm;vnf; vufaeonf/ vrf;aysmufaeaomolonf vrf;ESifht&yfudk
rSef;arQmfum vQyfpD;vufjcif;udk apmifhaeonf/ xdkodk Y apmifhaepOf vQyfpD;vufvdkuf
aomtcg tvif ; a&mif o nf wcPtwG i f ; tarS m if x k u d k Nzd K cG i f ; vd k u f o nf /
tvif;a&mifatmuf aysmufuG,faeaom vrf; tdrf opfyif apwD ykxdk; ponfwdkY
tm;vHk; wNydKifwnf; ay:vmaomfvnf; xdkc&D;oGm;yk*dKvfonf vrf;udkom t"duxm;
Munfhrdvdkufonf/ usefaomt&m tm;vHk;udk *kxm;rMunfhvdkufyg/
xdkOyrmtwdkif; r*fwcP vQyfpD;vufbdouJhodkY kyfemrfjzpfpOf tm;vHk;ESifh
xdkkyfemrf
cEmpkudk
uyfNidrnfhwPSmudk
r*form"dujriffygvsuf
tm;vHk;udkNcHK&yfrMunfhyJ
vrf;ESifhwlaom
wPSmudkom
Munfhvdkufojzifh
wPSmwpfckwnf;udkom jrifvdkufonf/ xdkYaMumifh vrf;udkawmh odNyD; &Gmtajctaeudk
rodvdkufojzifh b,f&Gma&mufaeonfudk rSef;q r&bdouJhodkY a&SUquf&rnfh
c&D;twGuf vrf;trSef &GmtrSefudk avhvmyGm;rsm; tm;xkwf&OD;rnf/
qdkvdkonfrSm
xdkr*form"dwcP
kyfemrftm;vHk;
(Bud,m)
tAsmuwoufouf
&Sdaeygvsuf
t&Sdtwdkif;udk
r*form"du
jrifjrifumrQ
&yfMunfhraejcif;aMumifh t0dZmESihf wPSm tm;vHk; t<uif;rJhrcsKyfjcif;jzpfonf/
tu,f e*dka`Etwdkif; &yfMunfhrnf qdkvQif av;r*f av;zdkvfodkY ul;EdkifaMumif;udk
&nfTef;qdkvdkjcif;jzpfonf/ wenf;tm;jzifh qdkaomf t&d,mr*f orm"donf
wpfckwnf; woabmwnf; wpfrsKd;wnf;om jzpfaMumif;udk qdkvdkjcif;jzpfonf/
vrf;&SmaomolESihf r*form"dwlonf/ vQyfpD;vuf tarSmifxkaysmufjcif;onf
r*form"d tcdkuf arm[tarSmifcsKyfoGm;jcif;ESihf wlonf/ tdrf opfyif apwD ykxdk;
paomtmHkrsm;ay:vmjcif;onf
avmuDcEmtpkay:vmjcif;ESifh
wlonf/
vrf;udkjrifjcif;onf
wPSmudk
jrifjcif;ESihf
wlonf/
&yfuGufae&mudk
rodvdkufjcif;onf wPSmt<uif;rJh rcsKyfyJ usefaeao;onfESihf wlonf/

5?5/ r*fyk*dKvfav;rsKd;\ oabm


o&ufyifOyrm
t&Guf? tyGifh? toD;rsm; pdkajyaeaom o&ufyifwpfyifudk oif;owfvdkufonf
qkdygpdkY/ oif;owfrINyD;vQifNyD;csif; xdkopfyiftm; jyefMunfhaomtcg tyifrS rlv
t&Guf? tyGifh? toD;wdkYonf oif;rowfrDutwdkif; pdrf;vef;pdkajyvsufyif
aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

341

&Sdaeao;onf/ oif;owfrIESihf aomwmywdr*ful;yHk wl\/ oif;owf&mwGif


z,fcGmvdkufaom yifpnf\ tacgufrsm;onf 'd|dESihf0dpdudpmudavomESihfwl\/ t&Guf?
tyGifh? toD;wdkY pdrf;vef; pdkajyaeyHkoabmESihf umr&m*paom udavomwdkY
usef&SdaeykHESihfwl\/
ou'g*grdr*fyk*dKvf\ oabm
&ufydkif;tenf;i,f Mumvmaomtcg xdkoif;owfNyD;aom o&ufyif\ t&Guf
toD;wdkYonf
tvdkvdkndK;EGrf;vmonf/
o&ufyifrS
t&GuftoD;wdkY
tvdkvdkndK;EGrf;aeyHkESihf
ou'g*grfyk*dKvf\
Murf;wrf;aom
umrudavom
ndK;EGrf;ukefcef;oGm;yHkESihf wl\/ toD;t&Gufrsm; ndK;EGrf;atmif rlv oif;owfaom
yk*dKvftaeESihf jyKvkyfjcif;r&SdouJhodkY ou'g*grfyk*dKvf\ oabmonf Murf;wrf;aom
umrudavom ndK;EGrf;atmif yk*dKvf taejzifh (0g) igwnf;[laom twoabmjzihf
y,fowfjcif;r[kwfonfudk EdIif;,SOfjyjcif; jzpfonf/
xdkt*FgvuPmwdkYonf ou'g*grfyk*dKvfwdkY\ pdwfESifhwlonf/ t&Guf?
tyGifh? toD ; wd k Y E S i f h wl o nfh umr*k P f p d w f E S i f h a'gopd w f w d k Y o nf vef ; qef ; rI
r&Sd a wmh y J ndK;EGrf;cef;ajcmufvsuf &Sdonf/
tem*grdr*fyk*dKvf\oabm
txufyg opfyif\ ndK;EGrf;rIrS ajcmufaoGUoGm;NyD; t&Guf? tyGifh? toD;rsm;
tvd k v d k a<uusuk e f o nf / xd k o abmES i h f tem*grf y k *d K vf \ umr&m*ES i f h a'go
udavomwdkY t<uif;rJh csKyfNidrf;oGm;jcif;ESihf wlonf/
t&[wr*fyk*dKvf\oabm
aemifwzef tyifrsdK;aph qdwfokOf;oGm;NyD jzpfonf/ rnf;ajcmufNyD; cufrmaom
opfudkif;rsm;ESihf yifpnfxD;xD;BuD;om usefaeawmhonf/ xdkoabmESifh t&[wr*f
yk*dKvf\oabm wlonf/ txufyg ajcmufaoGUaeaom opfyifBuD;onf aqG;jrnfhum
NydKvJoGm;jcif;onf tEkyg'daooedAmefodkY ul;ajrmufoGm;yHkESihf wlonf/
if;opfyifOyrmudk Munfhjcif;tm;jzifh aomwmywdr*f&&ef ta&;BuD;aMumif;
xif&Sm;onf/ aomwmywdr*frul;rDu avmuDr*ifxdkufaom apwodufwdkYonf
(1500) udavomwdkYESifh tjyif;txef &ifqdkifwdkufcdkuf o[dwfraem0dnmPfudk
tNydKifvk,l
cJh&onf(oDv0dok'd
pdw0dok'd)/
woHo&mvHk;
wpfcgrQ
ravQmufcJh&zl;aom vrf;vnf; jzpfonf/ xdkYaMumifh aomwmywdr*f usifh&onfrSm
tvGefcufcJonf/
tIcHtIPf
rSef&efvnf;
tvGefta&;BuD;onf/
w&m;usihfrnfhpdwf
avmuDtusihfrsm;
ygaeygu
avmukw&mw&m;odkY
rnfonfhenf;ESihfrQ ra&muf&SdEdkifyg/ qdkvdkonffrSm avmuDpD;yGm;ynm &S m ouJ h o d k Y
avmuk w & mpD ; yG m ;ynm
&S m r&yg/
yk x k Z Of " avh j zih f
t&d , me,f u d k
ra&muf E d k i f y g/
yk x k Z Of 0 g'
ES i h f
t&d , m0g'
wjcm;pD
jzpf y gonf /
yk x k Z Of 0 g'onf vdkvQifvdkovdkvkyfonf/ rvdkvQif rvdkovdkpGefYonf/ vkyfcsifovdk
vkyfonfh0g' jzpfonf/ 0dyemw&m;[lonf vkd rvdkudk pGefYvTwf
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

342

taMumif;tusKd; avsmfnDpGm t&Sdudk t&Sdtwdkif; Iaomtusihf jzpfonf/


w&m;usihfaoma,m*Drsm; txl;owdjyKyg/ rdrdwdkY w&m;usihf&if; rw&m;aom
tavhtusihfrsm; rodrom uyfygvmwwfonf/ xdkrodrom oabmudk od&ef
tvGefcufcJonf/
aomwmywdr*fusifhpOfESifh usefoHk;r*fusifhpOfuGmjcm;yHk
EGm;jrufpm;yHkOyrm
jrufpm;onfhEGm;onf
jrufcif;jyif
jrufudk
Adkuftjynfh&Smpm;NyD;
aMunufatmif r0g;cJhyJ tenf;i,frQom 0g;NyD; rsdKcscJhonf/ csnfwdkifodkY
a&mufaomtcgrS AdkuftwGif;rS tpmrsm;udk xkwfNyD; pm;NrHKUjyefum aMunufatmif
0g;&if; jruf\t&omudk cHpm;um aMunufNyD;aom jrufudk rsdKcsvdkufonf/
xdkOyrmtwdkif; avmuDr*ifig;yg;jzihf usihfaeonfhoabmonf jrufcif;jyif
jrufpm;aom EGm;\oabmESihfwlonf/ jrufonf kyfemrfESifhwlonf/ 'd|dESifh0dpdudpm
udavom csKyfNidrf;rIonf jruftenf;i,f aMunufonfhoabmESihfwlonf/ jrufudk
tenf;i,faMuatmif 0g;jcif;onf aomwmywdr*fESihfwlonf/ jruft&om tenf;i,f
cHpm;&jcif;onf aomwmywdzdkvfESifhwlonf/ tIcHkyfemrfwdkYudk pHkatmif IEdkifcJhNyD;
vuPma&;oHk;yg;jzifh
omrefavmufom
yGm;cJhonf/
ou'g*grf?
tem*grfyk*dKvfwdkYonf
csnfwdkif
pm;jrKyfcyfaeaom
EGm;uJhodkY
kyfemrfwdkY\tay:wGif
aMunufonfxuf
aMunufatmif
yGm;rsm;&if;
edAmef\t&omudk cHpm;cJhonf/ tIcHtm;vHk;wdkYonf jrufESihf wlaomcEmig;yg;
wpfrsKd;wnf;om &Sdonf/ xdkkyfemrfwkdYtay: tjrifpifMu,fonfxuf pifMu,fatmif
I t,lpGJ trSm;pGJrsm;udk wpdrfhpdrfh cGmcsaejcif; jzpfonf/ wPSm rme
udavomrsm;\ tMurf; tvwf tEk csKyfNidrf;rIudk taMumif;cH ou'g*grdr*f?
tem*grdr*f? t&[wr*f[k jrwfpGmbk&m; ynwfoHk;xm;jcif;jzpfonf/
xdkYaMumifh aomwmyefyk*dKvfonf tusifhe,f? tode,fyk*dKvfjzpfNyD; ou'g*grf?
tem*grf yk*dKvfwdkYonf kyfemrfwdkYtay: todpifMu,fonfxuf pifMu,fatmif
tqifhqifh yGm;rsm;Muaom yk*dKvfrsm; jzpfonf/ aomwmyefonf y&rwyuEmwdkYudk
wdwdusus
aphaphpyfpyf
odNyD;
kyfemrfrSwyg;
yk*dKvfow0g
r&SdaMumif;
qHk;jzwfEdkifonfh yk*dKvfjzpfonf/ if;udk aomwmyeftode,f[k ac:onf/
zkdvfppfrppf&Sif;wrf;
zdkvf (zv) = tusKd;
aomwmywdr*fonf
tw'd|d(oum,'d|d)udk
t<uif;rJh
y,fowfaomr*fjzpfonf/
xdkYaMumifh
kyfemrfw&m;wdkYudk
xdk'd|dwdkYjzifh
rpGJ,lawmhyg/ "mwfav;yg; azmufjyefrI um,du'kua0'em taMumif;cH
a'goESihfa'grewPSm
t<uif;rJhcsKyfNidrf;jcif;aMumihf
csrf;om&m&jcif;(zdkvf)?
tmHkajcmufyg;wdkYtay: avmuDumrynwfrsm;udk pdw0dok'd rSmyif cdkifcHhaomorm"d
&&SdcJhNyD;onfhtwGufaMumihf ynwftmHkESihf,SOfonfh ylavmifrIrsm; csKyfNidrf;jcif;tusKd;
aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

343

(zdkvf)? y&rwfkyfemrfwdkYtay: 'd|djyKwfjcif;aMumihf xdk'd|d\ ESdyfpufrIrS vGwfuif;


csrf;omjcif;(zdkvf)?
avmuDynwftmHkESihf
y&rwftmHkwdkYudk
pGefYEdkifNyD;
avmukw&mtmHkwnf;[laom edAmefudk rsufarSmufjyKEdkifjcif;aMumihf &&Sdaom csrf;omjcif;
zvormywf(zdkvf)paom tusdK;w&m;*kPf owdrsm;ESihf jynfhpHkcJhavNyD/
xdkYaMumifh
zvormywf0ifpm;aomykk*dKvfonf
rdrd\zvormywfodkY
aMumihfMurI aESmifh,SufrI uif;pGmjzihf tcsdefra&G; tvsOf;oifhovdk 0ifpm;Edkifonf/
rdrd\ zvormywftm; NrJ&ef ig;rdepf? q,frdepf? q,fhig;rdepf wqihfNyD;wqifh
tcsdefwdk;um avhusihf,l&aom tusihfrsKd;r[kwfay/
zvormywf 0if p m;Ed k i f a om a,m*D o nf avmuD u mrynwf t mHk r sm;ud k
umvoHk;yg; wpfpuefY tcsdeftwGif;rSmyif cdkifchHpGm odrf;qnf;Edkif&rnf/
(10)em&DrQ twG i f ; pOf ; pm;jcif ; ? a0zef j cif ; ? BuH p nf j cif ; paom pd w f r sm; vH k ; 0
jzpf c G i f h r &Sd csKyfNidrf;ae&rnf/ "mwfav;yg; jyif;xefpGm azmufjyefaomfvnf; qif;&JrI
csKyfae&rnf/ kyfemrfwnf;[laom tmHkudkvnf; tvG,fwul pGefYEdkif&rnf/
onfyifvQif tajccHrS p zdkvfpdwfwdkifatmif ppfaq;jyjcif; jzpfonf/
a[m ajym emMum; pmzwf 'd|djyKwfNyD; aomwmyef jzpfNyD[kqdkvQif
xdkaomwmyefonf zvormywfudk rnfuJhodkY 0ifpm;cHpm;rnfenf;/ avmuDynwftmHk
wdkYudk rnfuJhodkY odrf;qnf;rnfenf;/ "mwfav;yg; jyif;xefpGm azmufjyefvmonfhtcg
xdkqif;&JrIrS csKyfNidrf;aMumif; rnfonfh taxmuftxm; &Sdoenf;/ tyg,fav;yg;
qif;&JrIrS csKyfaMumif; rnfonfh axmufwnf&m &Sdrnfenf;[k rdrdudk,fudkrdrd jyefvnf
oHk;oyfyg/ w&m;em& aomwmyefjzpfonfqdkonfrSm jrwfpGmbk&m;&Sif yGifhqJumvESihf
y#dord'g &[Emrsm; vufxufwGif &SdEdkifygonf/ xdkt&d,mBuD;rsm;ESihf awGUqHkcGihf
&jcif;onfyifvQif uHxl;jcif;wpfrsKd; jzpfonf/ ,ckacwfumvonf ae,syk*dKvfrsm;om
&SdMuojzihf
w&m;emMum;HkESihfrNyD;pD;Edkifawmhay/
rSefuefaom
usihfpOfjzifh
cEmESifhtoufudk riJhuGufyJ usihfBuHtm;xkwfEdkifygrS plVaomwmyef jzpf&efrQyif
renf;BudK;pm;&rnf/
rdrdudk,fudk 'd|djyKwfNyD? aomwmyefjzpfNyD? r*f&NyD? zdkvf&NyD qdkcJhvQif
udk,fhpdwfudk jyefppfMunfhyg/ e*dkykxkZOf "avhpdkuf ADZtusihf r&SdawmhvQif
rdrdtodrSefNyD[l rSwfyg/ xdkykxkZOftusihfrsm; &Sdaeao;vQif aomwmyefrjzpfyg/
jzpfysufjrif jzpfysufqHk;
jrifatmifI&rnfrSm y&rwfkyfemrf? jzpfysuf qHk;&rnfrSm 'd|d wPSm
Oyg'gefESihf
,SOfaompdwftpk
jzpfonf/
t&[wzdkvfyk*dKvfonfyifvQif
Oy"djzpfysufcEm
&Sdaeonf/
cEmy&dedAmefjyKrS
Oy"djzpfysufcEmqHk;onf/
twdwftaMumif;aMumihf&&Sdaom tusKd;w&m; Oyg'geuEmudk qHk;atmifIyGm;&ef
r[kwfyg/ ydkif;jcm;jrifatmifom IyGm;&rnfjzpfonf/ tem*wftusKd;udk zefwD;aom
ypKyef'd|d wPSm Oyg'gefESihf ,SOfaomcEmudkvnf; rdrdtvdkjzifh qHk;atmifrjyK&?
r*f\udpomjzpfonf/ tusKd;cEmESifh
taMumif;cEm cGJjcm;wwf&efvdkonf/
tusKd;cEmjzpfaom kyfemrfw&m;jzpfysufonf 'kuopmjzpf xdkjzpfysuf'kuopmudk
rdrdtvdkjzifh pGefY rjzpfrysuf&m edAmefudk rdrdtvdkjzihf 0ifa&mufjcif;?
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

344

tmHkjyKjcif;onf
rjzpfEdkif/
edAmefonf
tvdktm;jzihf
0ifa&muf&mr[kwf/
ypKyef'kuopmjzpfaom y&rwfkyfemrfwdkYudk r*fPfjzihf trSefjrif tvdkodrf;oGm;jcif;
aMumihf xdktvdkwnf;[laom ork',csKyfNidrf;jcif;ESihftwl 'kuopmudk tmHkjyKrIyg
wNydKifwnf; csKyfNidrf;jcif;onfyifvQif eda&m"opmwnf;[laom edAmefudk tvdkvdk
rsufarSmufjyKNyD;om; jzpfonf/ w&m;usihfaom a,m*DwdkY txl;owdjyKyg/
ykxkZOfESifh &m*
&m*[lonf cEmig;yg;udk ighypnf;[l rvTwfwrf; udkifpGJudkufcJjcif;udk
ac:onf/ ud k i f pGJ v k d j cif ; onf ork ' ,wPS m ? rvT w f w rf ; udk u f c J x m;jcif ; onf
&m*wPS m ? &&Sdjcif;onf 'kuopm jzpfonf/ wenf;tm;jzifhqdkaomf rD;cJudk
udkifjcif;jzpfonf/
rD;onf
avmifuRrf;apwwfaomoabm&Sdonf/
rD;rSmawmh
qif;&Jjcif;r&Sdyg/ xdkrD;udk oGm;udkifvQif udkifolrSmom avmifuRrf;rI jzpfojzifh
qif;&J&onf/ ykxkZOfwdkYonf xdkrD;ESifhwlonfh 'kucEmudk igyJ ighOpmyJ [l
udkufcJpGJMu\/ qif;&Jygvsuf rvTwfEdkif/ vTwf&aumif; rSef;vnf; rod?
vTwfEdkifonfhenf;vnf; rod/
xd k Y a Mumif h yxrzd k v f c srf ; omrI qd k o nf r S m td k em ao tqd y f w H k ; BuD ; ud k
udkufcJpGJaom &m*vufudk dkufcsKd;y,fpGefYEkdifojzifh qif;&JcsKyfaMumif; (zdkvf) &&Sdjcif;yif
jzpfonf/ if;onfyifvQif zdkvfppfrppf pHudef; jzpfonf/

5?6/ zdkvfppfaq;yHkpHudef;
aomwmywdzdkvf
ppfrppfudk
aojcif;qif;&Jjzifh
pHudef;xm;onf[k
rSwf,lyg/ wenf;tm;jzifhqdkaomf "mwfBuD;av;yg; jyif;xefpGm azmufjyefrItay:
a0'emrS wPSm csKyf rcsKyf ('d|dudk jzpfapwwfaom wPSmcsKyfrcsKyf)
pHudef;xm;jcif;jzpfonf/
zdkvfppfaq;yHk
aojcif;oabmudk
odatmif
aoonftxd
apmifh&efrvkdyg/
atmufygenf;twdkif; ppfaq;vdkufyg/
1/ r[myvif&d,mykxf(jrwfpGmbk&m;xdkifenf;)jzifh xdkifvdkufyg/ uJhodkY
xdkifcdkif;jcif;onf
aojcif;'ku\
tenf;i,frQaom
erlemjzpfonfh
"mwfBuD;av;yg;
azmufjyefrItpGrf;
(0g)
a>rBuD;av;aumif\tqdyfudk
azmfxkwfjcif;jzpfonf/ enf;jzifh tenf;qHk;(2)em&DrQ Mumatmif xdkifyg/ (2)em&D
rjynfhrcsif; rnfonfhenf;ESifhrQ a0'emudk rcGm&/ zdkvfudkvnf; rcHpm;&/
2/ tcsdefESpfem&DMum "mwfBuD;av;yg; azmfjyvmrI jyif;xefvmvQif
rdrd&&Sdaom zdkvfudk 0ifpm;yg/ zdkvfrSefvQif qif;&JrD;ao csrf;omaevdrfhrnf/
csrf;omrIoabmudk owd Pf ynmwdkYjzifh rsufarSmufjyKaeygvdrfhrnf/ todcsKyf
owdcsKyfaerI r&Sd&yg/ zdkvf[lonf pdwfESifhowdwdkY csKyfaejcif; r[kwfyg/ qif;&JrI
aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

345

csKyfaMumif;
eda&m"opmudk
rsufarSmufjyKaeaom
pdwf&Sdae&rnf/
tu,f
qif;&Jaeao;vQif
zdkvftppf
r[kwfyJ
wPSmyl;aeonfh
jyifcsif
rcsif
a&TUcsifonfhpdwfrsm;
jzpfaejcif;jzpfonf/
xkdyk*dKvfrsm;
wu,fhaoyGJusvQif
aqmufwnf&mr& vl;vdrfhNyD; wpfoufvHk; [efvkyf zHk;cJhorQ aocgrS
ay:awmhonf/ txl;owdjyKMuyg/

5?7/ aomwmywdr*ful;NyD; yk*dKvf\oabm


aomwmywdr*f ul;vdkufonfESifh wNydKifwnf; tewPftjrif bGJUvufrSwf
ay;vdkufouJhodkY jzpfaeonf/ ry,f&ao;aom a<u;usef udavomolcdk;uvnf;
tdrf&Sifwnf;[laom owdPfuif;aeonfh pdwfudk tvpf0if cdk;aygif;NyD; 0wKumr
udavomumrwdkYaysmfyg;onf/
tew0dyemPfuvnf;
a&SUuumxm;ovdk
jzpfaeNyD; wPSmolcdk;onf vGwfvyfpGm aysmfyg;cGifhr&/ tb,fhaMumifhqdkaomf
kyfemrftpOf
tquf\ tewvuPmudk r*fPfu today;vdkufojzifh
wPSmonf tmHk0wKwdkYudk pG e f Y vT w f v d k u f & jyef o nf / r*f Pf u vnf ; tNrJ r ae?
wPS m uvnf ; vpf v Qif pdwfudk0ifaygif;? uJhodkY bwjyef usm;wjyef pdwfudk
0ifyl;aeMuonf/ odkYaomfvnf; rsufrSefpdrf;wyfxm;aom vlonf MunfhorQ
pdrf;aebdouJhodkY aomwmyefyk*dKvfonf wdkufqdkiforQ tew0dyemPfu
tompD;&um pdwfudk tNrJ tkyfcsKyfxm;ovdk jzpfaeonf/ xdkYaMumifh
rom,mawmhay/ tewcsnf; jrifaeojzifh wPSmpdwfonf vufajrmuf
tIH;ay;vdkuf&onfu rsm;aeonf/
jyifytmHkwdkYtay: pdwfonf ndK;EGrf;aeNyD; NiD;aiGUajcmufuyfvmawmhonf/
xdkodkY NiD;aiGUygrsm;vmvQif avmuDumrynwfESihf avmuDy&rwfwdkYudk tmHkjyKaom
pdwocFg&wdkYudk pGefY avmukw&mwnf;[laom eda&m"opmudk tmHkjyKum zdkvfpdwf
(zvormywf ) jyef e m;aeonf / avmuD t mHk w d k Y onf pd w f u d k yl y ef a ponf /
xdkzvormywfjzihf pdwfat;Nidrf;onftxd tem;,l cHpm;NyD;vQif avmuDtmHkodkY wzef
tmHkjyKjyefonf/
ry,f&ao;onfh
wPSma<u;usefu
xdkat;Nidrf;aompdwfudk
udavom tmHkqDodkY wGef;xkwfvdkufjyefonf/ zdkvfpdwfrS jyefxGufvmaom tcg
avmutmHkxJodkY
jyef0ifpm;jyefawmhvnf;
rom,monfh
oabmjzifh
NiD;aiGUajcmufuyfvmjyefonf/
avmuDtmHkwdkYonf
tESpfr&Sdjcif;?
rcdkifNrJjcif;
oabmom&Sdonf/
xdkoabmESpfrsKd;aMumifh
ysufpD;jcif;?
ESdyfpufjcif;oabm
aqmifvmonf/ aomwmyefyk*dKvfonf xdkoabmtjrif wdkYudkom jrifaeonf/
tmHkajcmufyg;wdkYtay: pdwfrSDraecsifawmhay/ wcgw&H ry,f & ao;onfh
ud a vomu tm;enf ; pG m jzih f tmHk u d k ,d k p D ; csif o nf / od k Y a omf 0dyemPfu
vuPmoHk;csufjzihfom jyefjrifaeonf/
xdkuJhodkY zdkvf pdwftat;cH em;vkduf? avmuxJ pdwfjyefa&mufaomtcg
avmuDtmHkrsm;u rD;ESifhNrdKufovdk avmifNrdKufvdkuf? zdkvfudk ajy;0ifvdkuf
uJhodkY tBudrfrsm;vmaomtcg rdrd&&Sdaom zdkvfudk jyefppfonf/ pdwf
ry,fowfEdkifao;onfh udavomwdkYudk tjypfjrifvmonf/ udavoma<u;usef
ESdyfpufavmifNrdKufonfh'Pfudk rcHpm;csifawmhay/
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

346

uJhodkYtm;jzifh aomwmywdzdkvfrSx udavoma<u;usefwdkYudk y,fowf&ef


pdwfqErsm;
t&Sdeft[kef
jrifhwufvmonf/
rdrdpdwf\
tmHktrsKd;rsKd;wdkY
uyfNidrIoabm
udavom
a<u;usefrsm;udk
ppfaq;onf/
kyfemrfwdkY
tay:vnf;aumif;? jyifytmHkwdkY tay:vnf;aumif;? uyfNidrI tjrifrpifMu,frI
yGm;rsm;jcif;tm;enf;rI ponfh tjypf wdkYudk ppfaq;onf/ xdktjypfwdkYudk jrifNyD;vQif
usifhBuHyGm;rsm;&rnfh tIcHwdkYtm; tmHkjyK qufvuftm;xkwf &jyefawmhonf/
tm;xkwfonfqdkonfrSm txl;wvnf kyfemrfwdkYudk &Smp&m r[kwfawmhyg/
aomwmywd r *f u sif h p Of r S &Sm cJ h NyD ; aom oum ,y&rwf ky f e mrf r sm;ud k o m
tjrifpifMu,fonfxuf pifMu,fatmif Pfjzifh oHk;oyfyGm;rsm;aejcif; jzpfonf/
r&Sdynwfudk tmHkrjyKawmhyJ y&rwfudk tmHkjyK rlvpGJvrf;xm;rIrsm;udk wpdrfhpdrfh
tefxkwfaejcif;jzpfonf/ tpGJuRwfvQif pdwfpifMu,fonf/ tpGJtqifhqifh csKyfrIaMumifh
pdwfpifMu,frI tqifhqifh uGmjcm;oGm;onf/
pdwfpifMu,fonfESifhtrQ ydk tjrifpifMu,fojzifh ydk ydk tjriftm;aumif;
vmum wPSmcef;ajcmuftm;jywfNyD; pdwfudk yl;cGifh uyfcGifh ae&mr&awmhyJ
wjznf;jznf; vHk;yg;yg;oGm;onf/ wPSmudk vdkufowfaejcif;r[kwf/ pdwfudkcsKyfatmif
vdkufowfbd
ouJhodkY
usifhjcif;r[kwf/
pdwfonf
oefY&Sif;onfxuf
oefY&Sif;vmjcif;omjzpfonf/
oefY&Sif;aompdwfonf
y&rwfkyfemrfwdkYtay:
oPmeftjrif? Cetjrif r&SdawmhyJ uvmyftjrif (0g) trIeftxd IjrifvmEdkifonf/
xdktcg wPSmonf pdwfESihftmHkwdkY tay: aESmifzGJUEdkifpGrf; acgif;yg;oGm;onf/
t0dZmonf pdwfudk ocFwy&rwfESifh tocFwy&rwfudk rjrifatmif zHk;zdjcif;
jzpfonf/ wPSmonf pdwfudk ocFwy&rwfwdkYESifh uGmroGm;atmif aESmifzGJUxm;onf/
xdkt0dZmESifh wPSmOD;acgif; jyKwfcJhvQif tcsrf;omqHk; jzpfygavownf;/
"rpMumokwfyg&Sdonfh t&d,mwdkY rsufarSmufjyKtyfaom t*Fg(8)yg;ESifh udkufndjcif;
aomwmyefyk*dKvfonf oum,'d|d &Sdaejcif;udk csKyfNidrf;vdk q&maumif;
enf;aumif;jzifh usifh&mwGif usifhenf; rSefonf? rrSefonf? w&m;awGUonf?
rawGUonf? r*f&onf? r&onf? ppfrSefaom eda&m"opm qdkufonf rqdkufonf?
q&m rSefonf? rrSefonf? 'd|djyKwfonf? rjyKwfonfudk olwyg;udk ar;p&mrvdk?
[kwf\? r[kwf\? rSef\? rrSef\[k rdrdudk,fwdkif odjrifqHk;jzwfEdkifonf/
wu,fodvQif wpfa,mufESifhwpfa,muf r*f&onf r&onfudk ,HkMunfatmif
opmqdkwdkifwnf ajymjyaep&mrvdk/ tb,fhaMumifh qdkaomf kyfemrfy&rwfwdkY\
oabmudk vnf;aumif;? wPSmudk jrifEdkifonfh r*form"dudk vnf;aumif;
bk&m;tvdkus ajymjyEdkif&ef rjzpfEdkifjcif;aMumifh jzpfonf/
a&SUydkif; azmfjyay;cJhaom oum,kyfemrfwYdkESifh r*form"du wPSmudk
jrif&mwGif atmufyg &SpfcsufESifh udkufndEdkifonf/
1/ 'd|"arm = udk,fawGU

orm"dtpGrf;jzifh pdwfzHk;tkyfxm;aom arm[tarSmifwdkufudk z,f&Sm;vdkufaom


tcg pdwfpifMu,foGm;onf/ oum,y&rwfwnf;[laom kyfemrftpOfudk avmuDr*f
aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

347

orm"djzifh
xifxif&Sm;&Sm;
jrif&onf/
udk,fwkdifudk,fus
tIPfjzifh
oum,wdkYudk
ydkif;ydkif;jcm;jcm;
jrif&onf/
t&d,mr*fPfjzifh
edAmefudkvnf;aumif;? wPSmudk vnf;aumif; rsufESmcsif;qdkif awGU&bdouJhodkY
awGUjrifjcif;onf 'd|"arm rnf\/
2/ yw"arm = ta0;rSjrifjcif;r[kwf? udk,fwdkifudk,fusa&muf&Sdaom oabmjzifh jrifjcif;

y 'k w pdw0dok'dorm"djzihf jynfhpHkaeaom orm"donf 0dyemI&m


tmHkjzpfaom oum,y&rwf kyfemrfwdkYudk jrif&mwGif rSef;qjrif&jcif;rsKd;? txifjzifh
jrif&jcif;rsKd;?
rxifr&Sm;
jrif&jcif;rsKd;
r[kwfyJ
udk,fwdkifukd,fus
a&muf&Sdaomoabmjzifh
teD;uyf
aphaphpyfpyf
jrifjcif;udk
vnf;aumif;?
t&d,mr*fPfonf
eda&m"opmwnf;
[laom
edAmefudkvnf;aumif;?
cEmudkaESmifzGJUrnfh wPSmudkvnf;aumif;? ta0;rS jrifjcif; r[kwfyJ udk,fwdkifukd,fus
&&Sda&muf&Sdonfh oabmjzifh jrifjcif;onf yw"arm rnf\/
3/ 0d'dw"arm = cEmudk,fjzifh a&mufjcif;r[kwfyJ r*fPfjzifh a&mufjcif;

t&d , mr*f Pf o nf 'd | d E S i f h 0d p d u d pm ud a vomud k t<uif; rJh y ,f o wf


aomwmywdzdkvfodkY a&muf&Sdjcif;onf 0d'dw"arm rnf\/
4/ y&da,m*gV"arm = tay:,Hr[kwfyJ atmufajcwdkifatmif xuf0ef;usif tm;vHk;udk
jrifjcif;

y 'k w pdw0dok'dorm"donf 0dyemPf\ tIcHrsm;jzpfaom


qdkif&m'Gg&
wdkY&Sd
kyfemrftpOfwef;
tquftpyfwdkYudk
awGUjrif&mwGif
omrnoabmr[kwfyJ
tp
tv,f
tqHk;
awGUjrifjcif;udkvnf;aumif;?
t&d,mr*fPf (0g) aomwmywdr*fPfu wPSmudkjrifjcif;udk vnf;aumif;?
edAmefudk jrif&mwGifvnf;aumif;? Omrn oabmjrifjcif; r[kwfyJ xuf0ef;usifudk
aphpyfpGmjrifjcif;? aomwmywdzdkvfPfu edAmefudkvnf; tay:,HoabmrsKd;
jrifjcif; r[kwfyJ atmufajcwdkifatmif xuf0ef;usif jrifjcif;rsKd;jzifh awGUjrifjcif;onf
y&da,m*gV"arm rnf\/
5/ wdP0dpdudapm = oHo,[lorQudk vGefajrmufjcif;

y
'k
w
pdw0dok'dorm"donf
pdwf
eD0&Pw&m;rsm;udk
y,fcGmxm;Edkifojzifh
oDv0dok'd?
pdw0dok'djzpfum
trSefudk
jrifaom
orm'd|dPfrsufpd&ojzifh
pifMu,faom
y&rwf
oum,
tAsmuw
t[dwfkyfemrfwdkY jzpfysuftpOfjzifh taMumif;tusKd;qufrI rsm;udk ydkif;jcm;odjrifjcif;?
xdkkyfemrf
ocFg&"rcEmwdkYtay:
ig[lr&Sd?
toufvdyfjymr&Sd?
ighypnf;
r[kwfjcif;udk oHo,uif;&Sif;pGm odcJhjcif;? t&d,mr*fonf opmav;yg;udk
oHo,uif;pGm odjrif&jcif;wdkYonf wdP0dpdudapm rnf\/
6/ 0d*wuxHuaxm = 0dk;wdk;0g;wm; rxifr&Sm; r[kwfyJ odjrifjcif;

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

348

w&m;rIrDu
kyfemrfqdkwm
b,fvdk[mvJ?
b,fvdkjrifwmvJ?
b,fvdkawGU&rSmvJ? b,fvdk awGUatmifusifh&rSmvJ? [dkvdkvm; 'Dvdkvm; [laom
0dk;wdk;0g;wm; awGa0rIrsm; &SdcJhaomfvnf; y 'k w pdw0dok'dorm"dESihf
jynfhpHkaomtcg xdkoum,y&rwfwdkYudk wduspGm awGUjrif&jcif;aMumifh vnf;aumif;?
txufyg 0dk;w0g;pum;rsm; yaysmufoGm;NyD; ausmfvGefcJhjcif;aMumifhvnf;aumif;?
edAmefudk tmHkjyKaom t&d,mr*form"du wPSmudk aocsmpGm rsufESmcsif;qdkif awGU
y,fowfEdkifcJhojzifh r*fPf\ r*fudpaqmif&GufrI tay:vnf;aumif;? wPSmcsKyf&m
eda&m"opmudk cHpm; rsufarSmuf jyKEdkifjcif;aMumifh vnf;aumif; opmav;yg;udk
xifxif&Sm;&Sm; odjrif&ojzifh [dkvdkvm; 'Dvdkvm; [laom 0dk;wdk;0g;wm; r&Sdjcif;onf
0d*wuxHuaxm rnf\/ kyfemrftrSefjrifw,f? PfpOfrSefw,f? trSefr*f&w,f[k
q&mu wynfhudk PfpOfwyftrnfay;jcif;? PfpOfwufay;jcif;rsdK; r[kwf/
q&mhxHrS w&m;em& PfBuD;&jcif;rsdK;r[kwf/ udk,fydkifPfjzihf rdrdtvdkvdk
xdk;xGif;rsufarSmuf jyK&jcif;? ydkif;jcm; od&jcif;rsKd; jzpfonf/
7/ a0om&Zyawm = rdrdawGU&SdrItwGuf &J0HhpGm0efcH&Jjcif;

rdrdudk,fwdkif y&rwfkyfemrfawGudk aocsmydkifEdkif&Sif;vif;pGm awGUjrif&ojzifh


rd r d u d k , f u d k vnf ; aumif ; ? tjcm;ol w yg;ud k vnf ; aumif ; ? ky f e mrf o um,qd k w m
'Dvdkod&r,f?
uJhodkY
awGUjrif&r,f?
'DvdkjrifrS
[kwfw,f?
rSefw,f[k
pdwf&Sif;vuf&Sif;
&J&Jwif;wif;BuD;
&Sif;jy&J
0efcH&Jonfhpdwfrsm;
jzpfvmjcif;onfvnf;aumif;? rdrduJhodkY tIcH oum ,y&rwf k y f e mrf r sm;ud k
awG U jrif a tmif u sif h o nfh
usif h p Of u d k v nf ; aumif ; ?
r*f\rSefuefrI
zdkvf\rSefuefrIudkvnf;aumif;?
pdk;&drfaMumifhusjcif;r&Sd
&J0HhpGm
ajymqdk
TefMum;Edkifjcif;onf a0om&Zyawm rnf\/
8/ ty&ypa,m = jyifytultnD taxmuftyHhvGwfjcif;

xdkodkY kyfemrfy&rwf oum,udk aocsmydkifEdkifpGm jrif&od&NyD jzpf


xdkodkYjrifod&ef b,fenf; ESihf I&OD;rnfvJ[l olwyg;xHaomfvnf;aumif;?
tjcm;enf;wpfckckudkaomf vnf;aumif; tm;udk;&ef rvdkawmhay/ t&d,mr*fjzihf
rdrdudk,fwdkif
'd|dESifh0dpdudpmwdkYudk
y,fowfNyD;
jzpfojzifh
rSefuefaom
t&d,mr*ftay: jyifytultnD taxmuftyHh rvdkawmhjcif;onf
ty&ypa,m
rnf\/
0dyema,m*Donf uJhodkY t*Fg&SpfcsufESifh jynfhpHkaom Pfr&ao;vQif
(0g)
rdrd\
usifhpOf
PfpOfonf
xdkt*Fg&SpfcsufESifh
rjynfhpHkao;vQif
usifhenf;rrSefao;yg/
"rpMumokwfawmfvm t&d,mwdkY&&Sdonfh tusKd;xl; (5) yg;
1/ puHKO'yg'd

y'kw
r*ft*Fg&Spfyg;xJrS

pdwfpifMu,frIonf
(6)csuf&oGm;jcif;

oDvr*if
orm"dr*if
rnf\/
jzpfonf/ tukodkvfapwoduf(14)vHk;udk

aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

349

wwd,tqifh pdw0dok'dESihf jynfhpHkaomorm"du pdwfruyf&atmif tkyfcsKyfxm;ojzifh


pdwfonf oefY&Sif;Munfvif oGm;NyD; "rkyf "remrfwdkY\ vuPmoHk;csufESifh
'kuopmudkjrifaom
orm'd|d
Pfrsufpd
&oGm;onf/
if;udk
"rpuK
jzpfay:vmjcif;[kac:onf/
t&d,mr*fPfuvnf;
wPSm
ork',udk
ydkif;jcm;odjrif
wPSmcsKyf&m
edAmefudk
ydkif;jcm;jrifaom
Pfrsufpd
&&Sdjzpfay:vmjcif;onf puHK O'yg'd rnf\/
2/ PHO'yg'd

tIPf jrifaeaom kyfemrftquftpyfwdkYonf wdkufqdkifrI jzpfonfhtcg


tvdkvdk jzpfay:vmvdkuf? tvkdvkdjzpfaomtcg xdkkyfemrfwdkYtay: igzefwD;jcif;vnf;
r[kwf?
igvnf;r&Sd?
yk*dKvfow0gvnf;r&Sd?
toufvdyfjymuJhodkY
azmfjyjcif;vnf;r&Sd? toufvdyfjym&SdaMumif; w&m;vnf;rawGU? tewoabmom
awGU&onf/ wdkufqdkifrI csKyfvQif wNydKifwnf; csKyfMuonf/ csKyfaysmuf
oGm;vQifvnf; t<uif;tusefr&Sd? tESpfr&Sd? cdkifNrJrIvnf;r&Sd? xdkkyfemrfwdkY\
azmufjyefrI oabmwdkYonf okc[lvnf; &SmrawGU? uJhodkY vuPma&;oHk;yg;
jrifaeaom Pfjzpfay:vmjcif;udk vnf;aumif;? t&d,m r*fPfu wPSm\csKyf&m
eda&m"opmwnf;[laom
edAmefudkvnf;aumif;
ydkif;jcm;
jrifaom
Pfjzpfay:vmrIonf PH O'yg'd rnf\/
3/ ynmO'yg'd

tqif;u puKudkwdkufvQif puKyom'wGif xdkyHk&dyfESifh wxyfwnf;wlaom


lygHk
ay:vmonf/
tqif;kyfESifh
puKtMunf
taMumif;jyKjcif;aMumifh
tusKd;qufkyfopf "mwfwpfrsKd; ay:vmjcif;oabmudk ydkif;jcm;odjrifjcif;(ynm)
taMumif;tusKd;oabm?
puKtMunfESifh
lygHkudk
tpGJjyK
jrifpdwf0dnmP"mwfwnf;[laom
puK0dnmPf
jzpfay:vmjcif;udk
ydkif;jcm;
odjcif;(ynm)? xdk"mwfoHk;rsKd;wdkY wpfae&mwnf; aygif;pHkrI taMumif;cH (0g) tvdkvdk
jyKjyifwwfonfh oabmaqmifjcif;aMumifh tusKd;quf puKor"mwf topfwpfck
tvdkvdk
jzpfay:vmrIudk
ydkif;jcm;odjcif;(ynm)?
xdkodkY
xGufay:vmaom
puKoronf lygHkudko,faqmif raem'Gg&odkY ajymif;ydkYwwfaom oabmudk
ydkif;jcm; odjcif;(ynm)? tjyiftmHkrS twGif;tmHktjzpfodkY tvdkvdk jyKjyif
ajymif;vJwwfaom oabmudkaqmifrI obm0vuPmudk odjcif;(ynm)? xdktmHkonf
raem'Gg&ay:odkY usa&mufonfESifhwNydKifeuf tjyiflygHkyHk&dyfESifh wxyfwnf;wlonfh
l y "mwf ajymif ; vJ j zpf a y:vmyH k oabmw&m;ud k yd k i f ; jcm;od j rif j cif ; (ynm)?
xdkpuKor"mwfESifh b0iftMunfwdkY aygif;qHkjcif;aMumihf b0iftMunf "rmHkyHk&dyf
xifyHk
tusKd;w&m;
lygHkudk
vufcHodaom
jrif"mwfo[dwfraem0dnmPf
jzpfay:vmaom taMumif;tusKd;qufudk ydkif;jcm; odjcif;(ynm)? xdkkyfay:
kyf\*kPfowdudk
aumif;
raumif;
cHpm;wwfaom
a0'ememrf"mwfudk
ydkif;jcm;odjcif;(ynm)?
raem0dnmP"mwfrS
aygufzGm;aom
raemoru
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

350

puK'Gg&udk
Twf
lygHk\
aumif;*kPf
qdk;*kPf
o,faqmifrIudk
ydkif;jcm;odjcif;(ynm)? xdkzESpfckay:NyD;wdkif; xdkzrS o,faqmif vmaom lygHk\
aumif;*kPf qdk;*kPfudk cHpm;wwfaom a0'emapwodufESifhwuG emrftpkwdkYudk
ydkif;jcm;odjcif;(ynm)? uJhodkYaomtm;jzifh taMumif;wdkufqdkifvdkuf? tusKd; ay:vdkuf?
xdktusKd;rStaMumif;jyefjzpfNyD; tusKd;qufopfrsm;jzpfvdkuf? uJhodkY kyfemrfrsm;
taMumif;tusKd; qufaejcif;udk ydkif;jcm;odjcif;(ynm)? kyfemrfwdkYwGif csrf;omrI jrLrS
r&SdaMumif; ydkif;jcm;odjcif;(ynm)? wPSmudk ydkif;jcm;jrifjcif;(ynm)? wPSm\ csKyf&m
eda&m"opmudk ydkif;jcm;odjcif;(ynm) ponfwdkY jzpfay:vmjcif;onf ynm O'yg'd
rnf\/
4/ 0dZmO'yg'd

o[dwfraem0dnmPfonf y&rwfkyfemrfudk t&Sdtwdkif; trSefrodonfhtcg


xdkkyfemrfwdkY\ EdSyfpufrI 'kujzpfyHkudkvnf; rod (t0dZm)? 'kuuEm
&&SdaMumif; ork',udkvnf; rod (t0dZm)? kyfemrf\t&Sdoabm zJGUpnf;yHkudkvnf;
rod (t0dZm)? tmHk t oD ; oD ; ay: awmif h w rI ? uyfNid r I ? wPS m jzpf a Mumif ; vnf ;
rod (t0d Z m )? xdkwPSmaMumifh jzpfay:vmaom jyKvkyfvkdrI uHESifh &&SdrI0#fwdkYudkvnf;
rod (t0dZm)? 'kucsKyfaMumif;udkvnf; rod (t0dZm)? b0Zmwd csKyfaMumif;udkvnf;
rod (t0dZm)? b0 ZmwdcsKyf&m enf;vrf;aMumif;udkvnf; rod (t0dZm)cJhay/
y'kw pdw0dok'dorm"djzifh jynfhpHkoGm;aomtcg cEmzGJUpnf;yHkudkvnf;aumif;?
cEm'kuudk
vnf;aumif;?
cEmjzpfaMumif;udkvnf;aumif;?
cEmcsKyfaMumif;udkvnf;aumif;?
cEmcsKyf&m
enf;vrf;
aMumif;udkdvnf;aumif;
trSefodaomPfonf
0dZmO'yg'drnf\/
t&d,mr*fPfjzihf
opmav;yg;udk
wNydKifwnf; odjrifjcif;onf 0dZmO'yg'd rnf\/
5/ tmavmaumO'yg'd

woHo&mvHk; jrifvsufESifh uef;aebdouJhodkY arm[apwodufonf pdwfudk


trSef
rjrifatmif
tarSmifcsxm;vdkufouJhodkY
woHo&mvHk;
tarSmifxkxJ
vrf;avQmufcJh&ovdk
jzpf c J h & onf /
y'k wtqif h
pd w 0 d o k 'd E S i h f
jynfh p H k a omorm"d o d k Y a&muf a omtcg arm[apwoduf uyfcGifhr&Sdawmhojzifh
tarSmifwdkuf csKyf tvif;"mwf ay:xGef;bd ouJ h o d k Y pd w f k y f e mrf w d k Y u d k
rjrif a tmif
zH k ; vT r f ; xm;aom
arm[wnf ; [l a om
tarSmifwdkufcsKyf
tarm[wnf;[laom Pftvif;"mwf xif&Sm;jzpfay:vmjcif;onf vnf;aumif;?
t&d,mr*form"dtckduf t0dZm arm[ wPSm[lorQwdkY jrLrQr&Sdonfh pifMu,faom
pdwfudk &&Sdojzifh edAmefudk tmHkjyKEkdifjcif;onfvnf;aumif; tmavmaum O'yg'd
rnf\/

www

aomwmywdr*fIzG,f

t&d,mr*f\ oabmobm0

351

usrf;NyD;ed*Hk;
,cka&;om;azmfjycJhNyD;aom
aomwmywdr*f
IzG,fusrf;wGif
tcef;(5)cef;vHk; rdrd\ udk,fawGUtjrifrsm;udk t"duxm; a&;om;wifjycJhNyD/
w&m;usifhaoma,m*DwdkY
odEdkifaom
TefMum;rI?
t"dym,fzGifhqdkrIrsm;udk
PfpGrf;&Sdoavmuf twwfEdkifqHk; jynfhpHkatmif a&;om;cJhjcif; jzpfonf/
jynfhpHkNyD[kum; rqdkyg/ yg&rDtrsKd;rsKd;? PftrsKd;rsKd;? pdkuftrsKd;rsKd; &SdMuonf/
odkYtwGufaMumihf
a,m*Dwdkif;ESihf
wdkufqdkifNyD[k
rqdkyg/
odkYaomfvnf;
w&m;usihfaoma,m*Donf o'gtp&Sdaom Adkvfig;yg;? qEtp&Sdaom 'dyg'fav;yg;
jynfhpHkNyD; usrf;pmtkyf a&;om;wifjyxm;aom rdrdESpfouf&m usihfpOf twdkif;
usihfEdkifrnfqdkvQif
aygufajrmufatmifjrifEdkifygonf/
r*fzdkvfedAmef
qdkonfrSm
vlomrnwdkY\t&m
r[kwfaomfjim;vnf;
oD;csdefwefoD;
yGifhcsdefwefyGifh
qdkouJhodkY ,ckomoem oD;csdef yGihfcsdefwefaom a,m*Drsm; &Sdygonf/
xdka,m*DwdkYtwGuf ,ckusrf;pmtkyfonf tultnD taxmuftyHh ay;Edkifygvdrfhrnf/
w&m;usifhaom a,m*Donf
1/ usef;rma&;aumif;jcif;
2/ r*fESihftoufvJEdkifaompdwfxm;&Sdjcif;
3/ El;nHhaompdwfESihfcEmudk,f&Sdjcif;
4/ tvkyfudkwpdkufrwfrwf vkyfwwfaomtavh&Sdjcif;
5/ rSefuefaompum;udk ajymqdkwwfjcif;
paom t&nftcsif;rsm;ESihf jynfhpHkcJhvQif tvGefqHk;ESpfvrQjzihf qqukyfemrfwdkYudk
ydkif;jcm;IjrifEdkifygonf/

www

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

usrf;udk;pm&if;
q|rl ygVdawmfESifh jrefrmjyefusrf;rsm;
ygVdawmfrsm;

t|uxm? #Dum

'DCedum,f? r[m0*ygVd
rlvyPmoygVd
rZdryPmoygVd
Oy&dyPmoygVd
o*gxm0*ygVd
ed'ge0*oH,kwygVd
cE0* oVm,we0*oH,kwygVd
t*Fkw&edum,ygVdawmf
ck'uygXygVd
"ry'ygVd
O'geygVd
"ro*FPDygVd
y|meygVd
tbd"rwo*F[
tbd"mey'DydumygX
up,eAsmu&PH

r[m0*ygVdawmft|uxm
rlvyPmot|uxm 'kwd,wGJ
ax&D*gxmt|uxm
"ro*FPDt|uxm
0db*Ft|uxm
yyu&Pt|uxm
0dok'dr*t|uxm 'kwd,wGJ
r[m0*#Dum 'kwd,wGJ
rlvyPmo#Dum yxrwGJ
0dok'dr*r[m#Dum yxrwGJ

jrefrmjyefusrf;rsm;
oDvuE0*fygVdawmf jrefrmjyef
okwfr[m0gygVdawmf jrefrmjyef
rlvyPmoygVdawmf jrefrmjyef
rZdryPmoygVdawmf jrefrmjyef
Oy&dyPmoygVdawmfjrefrmjyef
o*gxm0*oH,kwfygVdawmfjrefrmjyef
ed'ge0*oH,kwfygVdawmfjrefrmjyef
cE0*ESifh oVm,we0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef
r[m0*oH,kwfygVdawmf jrefrmjyef
t*kFwdK&fygVdawmf jrefrmjyef yxrwGJ
t*kFwdK&fygVdawmf jrefrmjyef 'kwd,wGJ
y#dord'gr*fygVdawmf jrefrmjyef
rdvdEyOmygVdawmf jrefrmjyef
"ro*FPDygVdawmf jrefrmjyef
yk*vynwfygVdawmf jrefrmjyef
aomwmywdr*fIzG,f

352

353

tjcm;pmtkyfrsm;
t&SifaCmodw? ]]rdk;ukwfq&mawmfbk&m;BuD;\ wpfb0omoem}} &efukef?
oef;xdkuf&wemyHkESdyfwdkuf? pwkwtBudrf 2001/
"rmp&d,OD;aX;vdIif? ]]oD[dkVfacwf pHawmf0if t&d,mrsm;}} &efukef?
ynmhAdrmefyHkESdyfwdkuf? yxrtBudrf 1981/
q&mawmfOD;Ak"f? ]]r[mowdy|meokwfed,}} &efukef?
ausmfyHkESdyfwdkuf? pwkwtBudrf 1996/
r[mpnfq&mawmf? ]]Ak'omoetE&m,f umuG,fa&;w&m;awmf}} &efukef?
pmayaygif;ul;yHkESdyfwdkuf?yxrtBudrf 1979/
]]pGef;vGef;*lausmif;q&mawmfbk&m;BuD;\axkywdtus,f w&m;awmfrsm;}} &efukef?
usm;a&mifpHkyHkESdyfwdkuf? 'rtBudrf 1995/
oajyuefq&mawmf? ]]y&dwfBuD;ed,opf}} &efukef?
[Hom0wDyHkESdyfwdkuf? 1943/
]][Hom0wDrl y&dwfBuD;10apmifwGJ}}/

www

aomwmywdr*fIzG,f

a0g[m&cufqpf
u
u&Zum,
uvmy
uvsmPykxkZOf
umr

=tvsm;wpfvH? teHwpfxGm&Sdaom roefY&Sif;aom kyfcEmudk,f


="mwf&Spfyg; aygif;pkrItzGJUtpnf; (t|uvmyfkyf)
=tjrwfpm;ykxkZOf
=umr*kPf=umr*kP? tqif;? toH? teHY? t&om?
tawGUwdkYonf ykxkZOfwdkY ESpfoufpGJvrf;zG,f tmHkwdkYjzpf
umr*kPf[kac:onf/
umrwPSm
=umr*kPfig;yg; wyfESpfoufrI
umre,f
=tmHkajcmufyg;kyfw&m;wdkYESifh qufqHaome,f
umrbHk
=umr(11)bHkjzpfaom tyg,fav;bHk? vlbHkESifhewfjynfajcmufbHk
umrokcvdumEka,m* =umr*kPfcsrf;om uyfNidaom tpGef;w&m;tusifh
umrkyg'gef
=umr*kPf jyif;xefpGmpGJvrf;jcif;
um,ocFg&
=udk,fum,jzifh jyKjyifpD&ifjcif;? SLIdufrI aqmifaeaomav
umv0drkwf
=twdwf tem*wf ypKyef umvoHk;yg;rIvGwfrI
ukovm"r
=ukodkvfw&m;
udavom
=pdwfudk npfnL;apaomw&m;rsm;
udavomedAmef
=t&[wjzifh (1500)udavomudk y,fowfNyD;jcif;
udavom0#f
=udavom(10)yg;
udpPf
=jyKvkyfp&mudk odaomPf
urZyx0D
=uHaMumifhjzpfaomyx0D
urZkyf
=uHaMumifhjzpfaomkyf
urZ0ga,m
=uHaMumifhjzpfaom0ga,m
ur0#f
=ukodkvfuH? tukodkvfuH
ucFg0dw&P0dok'd
=,HkrSm;jcif;udk vGefajrmufvsuf pifMu,frI

c
cPduorm"d

=tmHkwpfcktay: wcPwnfaomorm"d

*
*[
*g[
a*gMwbl

=tdrf
=wPSm?rme?'d|dtm;jzifh udkufcJpGJjcif;
=ykxkZOftEG,fudk jzwfaomPf

C
Ce
Ceynwf

=tpdkiftcJ
=tpdkiftcJtaejzifh owfrSwfaomynwf
aomwmywdr*fIzG,f

a0g[m&cufqpf

355

p
pwk&*F0D&d,
plVaomwmyef
apwodu'ku
puK'Gg&du
pdwZyx0D
pdw0dyvmo
pdw0dok'd
pdwau*wm
pdwocFg&
pdEmr,ynm

=t*Fgav;yg;jzifhjynfhaom0D&d,
=aomwmyefti,fpm;
=pdwfjzpfaom'ku
=puK'Gg&ESifh qufpyfaom
=pdwfaMumifhjzpfaomyx0D
=pdwfrSm;rSm;,Gif;,Gif; azmufjyefjcif;
=orm"d txl;pifMu,fjcif;
=wpfckwnf;aomtmHktay: pdwf\wnfMunfjcif;
=pdwfjzifh jyKjyifaqmif&GufrI
=BuHpnfpOf;pm;jcif;tm;jzifh NyD;pD;aomynm

q
qV*Fkayum

='Gg&ajcmufaygufudk vspfvsLIjcif;

Z
ZeutaMumif;w&m; =jzpfapaomtaMumif;w&m;

ps
psmeorm"d

=wpfckwnf;aom tmHkay: pl;pdkufpGm pdwfwnfvsuf


eD0&Pw&m;wdkYudk IdUNrdKufavmifuRrf;jcif;

n
wy&dnm
P'e0dok'd
qdkvdkonf/)

=ydkif;jcm;odtyfaom w&m;wdkYudk ydkif;jcm;odjcif;


=Pftjrif
txl;pifMu,fjcif;
(t&d,mr*fPfudk

X
XDumv
XmElypm

=wnfqJumv
=ae&mXmeudk Oyrmwifpm;jcif;

w
w'*Form"dcsKyf
wy
wkP0dyem
wd[dwf
wD&Py&dnm

=orm"dtcdkuf qdkif&mudavomuGmjcif;
=NcdK;NcHaomtusifh
=tEkpm;0dyem
=tavmb? ta'go? tarm[ [dwfoHk;yg;
=kyfemrfwdkYtay: vuPma&;oHk;yg;jzifh ydkif;jcm;odjcif;

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

356

'
a'goeD,tmHk
a'gre
'k*wdbHk
'd|d
'd|d0dok'd
'd|Kyg'gef
'd|d0dyvmo
'Abm0
'dApuK
'Gd[dwf
'Gg&

=a'gojzpfapaomtmHk
=pdwfqif;&JrI
=tyg,fav;bHk
=t,lrSm;jcif;
=t,ltxl;pifMu,fjcif;
=t,lrSm;pGJvef;jcif;
=t,lrSm;,Gif;azmufjyefjcif;
=j'yf
=ewfrsufpd
=tavmb? ta'go [dwfESpfyg;
=0ifxGuf&m wHcg;ayguf

"
"r0dp,oarmZif
"r0de,
"rmHk

=opmav;yg;udkodaom aAm"dPf\
'kwd,ajrmuft*Fgjzpfaom ynm
= ("r=okwefESifh tbd"rm? 0de,=0denf;) [laom
bk&m;tqHk;tromoem
=re[laomb0if xifvmaomtmHk

e
emrynwf
emrlyy&dap'Pf
eduEd
eda&m"ormywf
eD0&P
eED&m*
edyEkyf
edAdEPf

=trnfynwf
=kyfemrfudk ydkif;jcm;odaomPf
=odrfarGUaom wyfESpfoufrI wPSm
=pdwf apwodufESifh pdwZkyftm;vHk;wdkY csKyfqHk;aomormywf
=psmefr*fzdkvfudk ydwfyifwm;qD;wwfaomw&m;
=xdkxdktmHk wyfESpfoufwwfaom wPSm
=oD;jcm;&yfwnfEdkifaomkyf
=kyfemrfwdkYtay: NiD;aiGUaomPf

y
y#dCmEko,
=tEko,a'go
y#dy'gP'e0dok'd=t&d,mr*fodkY qdkufa&mufaprnfh usifhpOfvrf;aMumif;ay:odkY
a&muf&SdoGm;aom Pftjrif txl;pifMu,fjcif;
y#dywdomoem
=tusifhomoem
y#da0"omoem
=r*fzdkvfedAmefudk xdk;xGif;odaomomoem
y#docFgPf
=ydkif;jcm;odNyD;aom kyfemrfwdkYudk wzefjyefvnf
IyGm;oHk;oyfaomPf
y"med,*F
=r*fzdkvfedAmefa&muf&ef a,m*DwGifvdktyfonfhtcsufrsm;
aomwmywdr*fIzG,f

a0g[m&cufqpf

yy
y&duH
y&da'0
y&d,k|meudavom

357

=wPSm? rme? 'd|dwnf;[laom oHo&mcsJUwwfaomw&m;rsm;


=BudKwifjyifqifrI
=idka<u;jrnfwrf;jcif;
=um,uH? 0pDuH rajrmufao;yJ raemuHjzifh
x<uaomif;usef;aom udavom
y&dnm
=ydkif;jcm;rI
y[mey&dnm
=udavomwdkYudk y,fvsuf odaomPf
ygwdarmuoH0&oDv =tyg,fodkY usa&mufrIrS wm;qD;ay;aom oDvapmifhxdef;rI
ykxkZOf
=udavomxlajymaomyk*dKvf
yDwd
=ESpfouf0rf;ajrmufjcif;
yDwdoarmZif
=opmav;yg;udkodaom aAm"dPf\
pwkwajrmuft*FgjzpfaomyDwd
y'Gg&
=tmHkig;yg;udk vufcHaom rsufpd? em;? ESm? vQm?
udk,f[laom
wHcg;ig;ayguf
y0dnmPf
=puK? aomw? Zd0Sg? Cme? um,wkdY&Sdaom0dnmPf
ymHk
=tqif;? toH? teHY? t&om? tawGU? txd[laomtmHkig;yg;
ynwf
=trnfay;jcif;
yp,y&d*[Pf
=kyfemrf\taMumif;tusdK;udk odrf;qnf;aomPf
yp,owd
=taMumif;taxmuftyHh
ypdrb0du
=,ckb0yif t&[wr*fodkY qdkuf y&dedAmef jyKrnfhyk*dKvf
yknmbdocFg&
=umrok*wdbHkwdkY aumif;usdK;udkay;pGrf;Edkifaom
ukodkvfw&m;wdkYudk jyKvkyfjcif;
ykAbm*r*f
=t&d,mr*frwdkifrD a&SUtzdkYjzpfaom 0dyemr*f

z
z&PmyDwd
zvormywf
z

=wudk,fvHk; ysHUESHUwnfaom ESpfouf0rf;ajrmufjcif;


=zdkvfcsrf;omudk cHpm;jcif;
='Gg&ESifhreudk qufpyfapaomemrf"mwf

A
Av00dyem
Am[d&m,we
aAm"dPf
jA[p&d,tusifh

=tm;BuD;aom0dyem (r[m0dyem)
=tjyiftmkHwnf&m
=opmav;yg;udk odaomPf
=jrwfaomtusifh

b
b0wPSm

=b0udk wyfESpfoufjcif;
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

b,Pf
b*FPf

358

=kyfemrfwdkY\tysufudk aMumuf&GHUaomPf
=kyfemrfwdkY\tysufudkodaomPf

r
reda`E
=pdwfudktpdk;&rI orm"d (orm"d)
raem'Gg&
=tmHktrsdL;rsdK;xifaom pdwfwnf;[laom wHcg;
raem'Gg&m0Zef;
=raem'Gg&udk qifjcifaompdwf
raem'Gg&du
=raem'Gg&
r[m0dyem
=tm;BuD;aom0dyem
r*gr*P'e0dok'd=vrf;rSefESifhvrf;rSm;udk odaomPftjrif\ txl;pifMu,fjcif;
rdpm'd|d
=rSm;,Gif;aomt,l
rZdry#dy'g
=tpGef;ESpfyg;vGwfaom edAmefa&mufaMumif;
tv,ftvwfusihfpOf

,
,xmblwPf
,k*e'enf;

=t&Sdudkt&Sdtwdkif; [kwfwdkif;rSefpGm odaomPf


=orxESifh0dyem ,SOfwGJvsuf usifhpOfwufaomenf;

&
lyum,
lyy&dap'Pf
lybHk
ly0dpm&
ly0dwuf
lyoawem
lyonm
lyg0p&ukodkvf
lykyg'geuEm
lyuEm

=kyfcEmudk,f
=kyfudkydkif;jcm;odaomPf
=kyfemrfESpfyg;wnfaom jA[mhbHk
=tqif;ay:oHk;oyfjcif;
=tqif;ay:BuHpnfjcif;
=tqif;ay: aphaqmfESvHk;oGif;jcif;
=tqif;ay:trnfay;jcif;
=lyjA[mbHkodkY a&mufapaomukodkvf
=Oyg'gef\tmHkjzpfaom kyftpkta0;
=kyftpkta0;

v
avmuDumrynwf
avmuDynwfe,f
avmuDy&rwfe,f
avmuDw'*Fr*f
avmuDr*f
avmuDykAbm*r*f
avmbeD,tmHk

=bmompum;tvdkuf umre,f ajymqdkoHk;EIef;aomynwf


=avmu trnfay;aome,f
=avmuynwfuif;aome,f (kyfemrf)
=kyfemrfwdkYtay: w'*Fjrifvsuf qdkif&mudavomudk
w'*Fy,fcGmaomr*f
=t&d,mr*frwdkifrD a&SUtzdkY kyfemrfwdkYudkIaom
um&ur*ifig;yg;
=avmuDr*if(5)yg;
=avmbudkjzpfapaomtmHk
aomwmywdr*fIzG,f

a0g[m&cufqpf

vuPlyedZmef

359

=kyfemrfwnf;[laom tmHk\ vuPma&;oHk;yg;jzifh


pl;pl;pdkufpdkufIaompsmef

0
0pDocFg&
0oDabmf
0gewPSm
0duvbHk
0dum&
0dyvmo
0dyemblrdtjrif
0dyEkayumPf
0dygu0#f
0db0wPSm
0darmu&Spfyg;
0da&m"d
0d[o
0dwuf
0Dwdurudavom
0D&d,oarmZif

=EIwfjzifhjyKjyifpD&ifjcif;
=cdkifNrJatmif avhusifhrI
=t0wfpwpfckESifhwpfckudk csKyfqufay;aom tyfcsnfuJhodkY
b0wpfckESifhwpfckudk qufpyfay;aomwPSm
=kyfom&Sd emrfr&Sdaom jA[mhbHk
=tjcif;t&m
=rSm;,Gif;azmufjyefjcif;
=0dyemPfjzifh IqJtcdkuf jrifaomtjrif
=0dyemPftm;jzifh vspfvsLIjcif;
=twdwfuHaMumifh&aom tusdK;0dygufcEm
=b0jywfjcif;udk wyfESpfoufjcif;
=0darmu+&Spfyg;? 0darmu=vGwfajrmufaomw&m;+&Spfyg;/
qefYusifbufeD0&Pw&m;wdkYrS vGwfajrmufwwfaomw&m;
=qefYusifbuf
=olwyg;udk nOf;qJvdkaom tBuHtpnf
=um,uH? 0pDuHajrmuf usL;vGefatmif
x<uaomif;usef;aomudavom
=opmav;yg;udkodaom aAm"dPf
wwd,ajrmuft*Fgjzpfaom0D&d,
=0D&d,udk BuD;rSL;jcif;
=ynmudk tBuD;trSL;jyKjcif;
=tmkH\ aumif;aomt&om qdk;aomt&omudk cHpm;aomemrf
=psmeform"dpGrf;tm;jzifh umv&SnfMumpGm

0D&d,m"dywd
0DrHom"dywd
a0'em
0durey[mef
udavomwdkYudky,fjcif;
0dZm
=trSefudk xdk;xGif;odjcif;
0dZmrmeynwf
=y&rwftm;jzifh xif&Sm;&Sdonfhtay: wifaomynwf
0dnmPkyg'geuEm =Oyg'gef\tmHkjzpfaom pdwftpkta0;
0dnmPuEm
=pdwftpkta0;
0dnmPf
=pdwf
0dnmPfod
=onmodESifh ynmodrS vGwfaom xl;aomtod
0wKumr
=tqif;? toH? teHY? t&om? tawGU[laom umr*kPfig;yg;

o
oOyg'daooedAmef

=cEmig;yg;&Sdvsuf udavomcsKyfNidrf;aeaomedAmef

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

owdoarmZif

360

=opmav;yg;udkodaom aAm"dPf
yxrajrmuft*Fgjzpfaomowd
orx,medu
=orxwnf;[laom ,mOf&Sdol
orm"kayum
=orm"dudk OayumjyKjcif;
orm"doarmZif
=opmav;yg;udkodaom aAm"dPf q|rajrmuft*Fgjzpfaom
orm"d
orm"da`E
=tpdk;w&jzpfaom orm"d
oreE&ypnf;
=aumif;pGmtjcm;rJhtaxmuftyHh
orkap'y[mef
=udavomudk tjrpfrS t<uif;rJhEIwfy,fjcif;
orl[ynwf
=aygif;Hk;pkwGJ a0g[m&trnfay;jcif;
o0dnmPu
=ouf&Sd
o[Zmwypnf;
=twlwuG axmufyHhjcif;
o[dwfraem0dnmPf =[dwfajcmufyg;jzifh,SOfaom 0dnmPf
okckrkyf
=odrfarGUaomkyf
okwr,ynm
=emMum;rSwfom;jcif;jzifh NyD;pD;aomynm
oDv0dok'd
=oDv\txl;pifMu,fjcif;
oDvAwkyg'gef
=r*if&Spfyg;ESifh ravsmfnDonfh tusifhwdkY pGJvef;jcif;
aomwmywdr*f
=edAmefodkYwdkifatmif pD;qif;oGm;aom r*if&Spfyg;wnf;[laom
a&t,Of(aomw)okdY OD;pGma&muf&Sdaomr*f
oum,'d|d
=oum,=xif&Sm;&SdaomcEmig;yg;+'d|d=t,lrSm;jcif;
xif&Sm;&Sdaom cEmig;yg;udk ig ighOpm[l rSm;,Gif;pGm
pGJ,ljcif;
onm0dyvmo
=onmrSm;,Gif;azmufjyefjcif;
oPmeynwf
=yHkyef;oPmeftrnf (qHyif? arG;nif; ponf)
oEwdynwf
=tpOfwef;ynwf
oEdokcedAmef
=Nidrf;at;csrf;omaomedAmef
ow'd|d
=aoNyD;vQif aemufb0tNrJ&Sdonf[k rSm;,Gif;pGmpGJ,ljcif;
oApdwom"m&P
apwoduf
=tvHk;pHkaompdwfwdkYESifh,SOfaom apwoduf(7)yg;

[
[',
[dwf

=ESvHk;
=taMumif;&if; ([dwfajcmufyg;=avmb? a'go? arm[?
tavmb? ta'go? tarm[)

t
tud&d,'d|d
twdkuf"mwf

=taMumif;ESifhtusdK; ESpfrsdK;vHk;udky,faom t,lrSm;


=tqif;? toH? teHY? t&om? tawGUESifh "rwnf;[laom
tjyiftm,weajcmufyg;
aomwmywdr*fIzG,f

a0g[m&cufqpf

t"dywdted|mHk
t"dywd|mHk
tedrdwapawmorm"d
tEkyg'daooedAmef
tEko,
ted|*kPf
taemwyapwoduf
teE&ypnf;
tyknmbdocFg&

361

=tBuD;trSL;jyKaom raumif;aomtmHk
=tBuD;trSL;jzpfaom aumif;aomtmHk
=edrdwfuif;aom pdwfESifh,SOfaomorm"d
=t<uif;r&SdcsKyfqHk;aomedAmef
=cEmtpOf udef;aeaom tukodkvfw&m;
=raumif;aom*kPf
=tukodkvfw&m;wdkY raMumufjcif;oabm
=rjcm;aomtaxmuftyHh
=umr(11)bHk raumif;usdK;udk ay;pGrf;Edkifaom
tukodkvfw&m;wdkYudk jyKvkyfjcif;
tAsmuw
=ukodkvf? tukodkvftm;jzifh bk&m;&Sifra[mMum;aomw&m;rsm;
t&d,opm
=t&d,myk*dKvfrsm;om xdk;xGif;odEdkifaom trSefw&m;
tlyjA[m
=kyfr&SdyJ emrfom&SdaomjA[m
tlyg0p&ukodkvf
=kyfr&SdaomjA[mhbHkodkY a&mufapaomukodkvf
t0d*wypnf;
=ruif;aomtaxmuftyHh
t0dZm
=opmav;yg;udk rodjcif;
t0daZmC
=opmav;yg;rodrI t0dZmonf ul;ajrmufEdkifcJaomaMumifh
t0daZmCrnf\/
t0dnmPu
=oufrJht&m
t0dedaAm*kyf
=t|uvmyfkyftpkta0;onf xyfrHcGJjcrf; r&awmhojzifh
t0dedaAm*kyf[kac:onf/
t[d&duapwoduf =tukodkvfw&m;wdkY r&Sufjcif;oabm
ta[wku'd|d
=taMumif;udky,faomt,lrSm;
t[dwfraem0dnmPf =[dwfajcmufyg; r,SOfaom raem0dnmPf
tmwmyD0D&d,
=udavomwdkYudk avmifuRrf;apaom0D&d,
tmembdocFg&
=jA[mbHkESpfq,f aumif;usdK;udkay;pGrf;Edkifaom
ukodkvfw&m;wdkYudk jyKvkyfjcif;
tm&rPdu
=tmHkjyKonfhpdwf
tm&rPlyedZmef
=uodkPf;ynwftmHk pl;pl;pdkufpdkuf IaomPf
tmo0
=pdwfjzpfaom udavom,dkpD;rI
tZwemrfkyf
=twGif;jzpfaomemrfkyf
tZwdum,we
=twGif;tmHkwnf&m
tnrnypnf;
=tcsif;csif;tusdK;jyKwwfaomypnf;
t|uvmyfkyftpk
=yx0D? awaZm? tmayg? 0ga,m[laom r[mbkwfav;yg;ESifh
0P? *E? &o? MoZ[laom Oyg'gefkyftpk
tw0g'kyg'gef
=igwnf;[laomtpGJ
tw'd|d
=oum,'d|d
twudvrxmEka,m* =cEmudk,fudk yifyef;qif;&Jatmif nif;qJusifhaomtusifh
twdypnf;
=ruif;aomtaxmuftyHh
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)

tEykxkZOf
tyemorm"d
tyrm'

=t&d,mjzpfaMumif; w&m;wdkY ravhvm? ruRrf;usif? rodjrif?


rESHYpyfaom ykxkZOftuef;
=psmeform"d
=rarhravsmhaomowd

|*kPf
`Ed,oH0&oDv

=aumif;aom*kPf
='Gg&ajcmufyg;rS udavomr0ifatmif owdjzifh
apmifhxdef;&aomoDv

O
O',A,Pf
=kyfemrfwdkY\jzpfjcif;ysufjcif;udk odaomPf
Oypm&orm"d
=tyemorm"dodkYra&mufrD uyfvsufwnfaomorm"d
OyxrutaMumif;w&m;=taxmuftyHh taMumif;w&m;
Oyed,
=tmBuD;aomtaxmuftyHh
Oyg'geuEm
=Oyg'gef\tmHkjzpfaom cEm
Oyg'gkyf
="mwfBuD;av;yg;udk rSDjzpfaomkyf
Oyg'gef
=jyif;xefpGmpGJvef;jcif;
Oyg,mo
=&ifbwfpnfwD; idka<u;jrnfwrf;jcif;
Oyg'fqJ
=jzpfqJ
Oap''d|d
=aoNyD;vQif b0wzefrjzpfawmhyJ tm;vHk;jywfonf[laom
t,lrSm;

{
{u*wm
{ueda&m"
{ukyg'

362

=wpfckwnf;aomtmHkwnfjcif;
=wNydKifeufcsKyfjcif;
=wNydKifeufjzpfjcif;

Mo
MoCav;jzm

=umarmC? ba0gC? 'da|mC? t0dZmC(umrwPSm?


b0wPSm?
'd|dESifh t0dZmwdkYonf ul;ajrmufEdkifcJojzifh 0JMoCESifh xyfwljyK umarmC?
ba0gC? 'da|mC? t0dZmC[k bk&m;&Sif a[mawmfrlonf/)
Moumoavmu
=wnf&mavmu

aomwmywdr*fIzG,f

tu&mpOftTef;
u
uav;i,f 220
urZ0ga,m 159? 315
ur0#f
21? 60? 61? 92
umrwPSm 51? 231? 303
umr0dwuf 110? 101? 124
umr&m*gEko, 96? 309
um,Avavhusihfaomol 129
um,ocFg& 99? 129? 166? 171
um,or 6? 27? 56? 92? 148? 167?
173? 204? 284? 292
udavormef 125
udavom0#f 20? 60? 92
udpPf 137? 138? 178? 202? 205?
206
ukrm&uy 93
ucFg0dw&P0dok'd 96? 284? 290
uwDygxkyfOyrm 61
ukef;rSmaeudk;uka# 122
udk,ftMunf 3? 267
aMu;cGufwD;oH 131
c
cPduorm"d 109? 260
cEmrmef 125
cEmtdrfydkif&SifwPSm 288
csdefcGifcGuf 145
*
*g[ESihf*[ 126
a*g"durax&f 191? 198
a*gMwbl 304? 313
C
Ceynwf 20? 23
Cekyf
23? 63

i
i,fxdyf pdwfwnfaom ur|mef; 111
iSufaysmoD; 56
p
pwkwpsmef 80? 103? 105? 106? 107?
108? 141? 215? 266?
pyDumabmuf 50? 270
p&P 83?
plVaomwmyef 150? 290? 321
apm'em 83? 116
pdkpGwfaeaomopfwHk; 188
puK'Gg&du 54
puKor 6? 7? 8? 9? 11? 12? 27?
28? 29? 43? 44? 45? 46? 47? 53? 54?
55? 56? 92? 247? 249? 255? 274? 292?
307? 308? 309
pdwful;,Ofyef;csD 258
pdwftMunf 3? 5? 29? 245? 247? 269
pdw0dyvmo 20? 44? 56? 58? 61? 275
pdwau*wm 110? 233
pdwd'dyg'f 67? 133
pkwfwH 265
pkErax&f 81? 306
pGef;vGef;q&mawmfbk&m;BuD; 187? 189
q
qV*Fkayum 230? 231
qDcGuf 227
qifdkif;zrf;Oyrm 297
qEd'dyg'f 67? 133
Z
ZmwfyGJMunfhOyrm 216
ps
psmeorm"d 70
aps;Aef;Oyrm 231
aps;0,fOyrm 219

aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)
364
psmeft*Fgig;yg; 71? 104? 110? 140? 147 'Gd[dwf 75
n
"
"mwfav;yg;ur|mef; 111? 115? 138?
P'e0dok'd 96? 314
wy&dnm 149
141?
157? 171
npfEGrf;onfhtusifh 84
TwfuGif;rdorif 168
"r0dp,oarmZif 68? 134? 155? 157?
172
w
"r0de, 82
wwd,psmef 105
"rmHkuvmyfrIef 278
wwd,b0if 231? 233? 237? 240
e
wkP0dyem
4? 110? 112?
113? 114? 179? 193? 243
emrynwf 20? 21? 22? 23? 211
wd[dwf
75
emrlyy&dap'Pf 50? 148? 163? 189?
wDADGpufOyrm 42
211? 243? 247? 248? 252? 256?
wD&Py&dnm 149
257?258?
awaZm\vuPm 139
em;tMunf 3? 267? 270
awmMuufzrf;Oyrm 182
eduEd 294
wHpufNrdwfu usaoma&ayguf 154
eda&m"ormywf 34
wpfzufcsdwfusifhpOf 121? 174
eD0&Pig;yg; 99
wZm&DjrL 17
ae,syk*dKvf 75? 321
awmifydkY 93
ewforD;wpfa,muf 97
wdkif;BuD;r,f 227
eED&m*
91? 94? 95? 105? 127?
152? 236? 238? 241
x
edyEkyf 249
axmifusom; 88
edAdEPf 296
axmif0ifpmayguf 255
emrfur|mef; 121? 163? 171? 174? 184?
axmifOyrm 179
185? 193? 218
emrfcEmav;yg; 223? 254
'
ed&nf;q&m 80? 81
'kwd,psmef 105
EGm;usifi,fykyf 196
'kwd,b0if 222? 223
EGm;jrufpm;yHkOyrm 319
a'0ykwrmef 125
ESmtMunf 3
a'greda`E 104? 105?
y
'kuda`E 102? 103? 104? 107? 119
'k*wdbHk 132? 208
yudPf;apwoduf 34? 35? 59
'd|d0dyvmo 20? 44? 56? 58? 61
y#dCmEko, 95? 149? 184? 185? 188?
'd|d0dok'd 96? 238? 243? 283? 284?
303? 308? 309
287? 290
y#dy'gP'e0dok'd 96? 295
'd|Kyg'gef 46? 98? 124? 126? 252?
y#docFgPf 296
257?286
y#dporkyg' 51
'Abm0 18
y#dporkyE 51
aomwmywdr*fIzG,f

tu&mpOftTef;
365
y#dporkyg'f 9? 44? 51? 58
zdkvfppfaq;yHkpHudef; 322
yXrpsmef 102? 103? 104? 105? 106?
z\wnf&majcmufrsdK; 82
109? 116
yxrb0if 174? 208? 211? 212? 236?
A
241
yx0D\vuPm 139
Av00dyem 109? 243? 269
y'y&ryk*dKvf 75
Am[d,'gkpD&d, 75? 76
y"med,*Fw&m;(5)yg; 74
Am[d&m,we 2? 3? 15
y&rmtPkjrL 17? 18? 19
aAm"dyud,(37)yg;
y&rwuvmyf 17? 18? 19
aAm"d&mZukrm&rif;om; 188
y&duH 121
aAmZif(7)yg; 133? 172
yvyfacgif; 148
Ak'edrdwf 138? 141
y[mey&dnm 150
Adrdom&rif; 221
ygwdarmuoH0&oDv 69? 96
Adkvf(5)yg; 67
yDwdoarmZif 68? 134? 155? 158
Asmyg'eD0&P 99? 100? 125
ayyifOyrm 314
Asmyg'0dwuf 100? 106? 124? 183
yuKomwdrif; 93
jA[p&d, 206
yk*dKvfav;rsKd; 75
jA[,mOf 224
yifeD,H 173
ADG'D,dkdkufpuf 42
tifMuif;NrdKif 128? 191
b
tdrftcGHBuD; 304? 311
yp,y&d*[Pf 284? 290
b,Pf 295
ypKyefi&J 132?
b0wPSm 23? 51? 303
y'Gg&dupdwf 31
b0ifusjcif; 202
ynmAdkvf 133? 177? 194? 299
b0ifydkif;usifhpOf 121? 163
ynm0drkwyk*dKvf 109
b0iftMunfrScGmyHk 230
ynwfig;rsKd; 20
bk&m;NyD; jirf;zsuf 310
ynda`E 38? 42? 67? 254? 255? 299
bk&ifOyrm 33
yknmbdocFg& 51? 98? 286
bufvdkuftkyfpk 59
ykPm; 62? 93? 94
b*FPf 295
yef;ykkyf 70? 170
r
ykAbm*r*f 107? 308? 313
reda`E
ykAbm*r*if(5)yg; 135
raemor 6? 12? 41? 44? 204? 211?
y'doarmZif 134? 155? 158
225? 237? 249? 255? 278? 280? 293
ysufpD;aomc&D;rSm; 307
rodoabm]xd} 266? 268? 273
z
rodoabm]teHY} 272
zvormywf 171? 320? 323
rodoabm]t&om} 272
za,mif;wdkifrD;tvif;Oyrm 55
r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD; 266
za,mif;wdkifrD;Oyrm 36
r[myvif 121? 185
zm; 93? 143? 185? 187? 203
r[marm*vmef(t&Sif) 127
azmif 90? 91
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)
366
r[m0dyem 3? 4? 117? 179? 193?
avmuoHk;yg; 91
273
avmuoHk;yg;wnfyHk 261
rmvumoD; 108
avmuDykAbm*r*f 107? 166? 308? 313
rdvurax&f 201
avmuDr*if(5)yg; 311
rdvdErif; 232
vuform; 287? 288
rD;jcpfOyrm 28
vdumjrL 17
arhaq; 142
vdyf 93? 95? 255
r*gr*P'e0dok'd 96? 291
vrf;ESpfcG 93? 94
r*if&xm; 224
vGefuJaom0D&d, 195
rpKrmef 125
vQmtMunf 56? 165? 267? 285
rdpww&m; 134
vQyfpD;vufnOyrm 317
rZdraomwmyef 291
0
rkdwkurswmPf 296? 297
0pDocFg& 171? 315
rsufpdtMunf 3? 24? 267
0oDabmfig;wef 105? 141
rsufrjrifykPm;ajcmufa,muf 62
0ga,m\vuPm 139
NrdKUBuD;oHk;NrdKU 102
0duvbHk 59
a>rBuD;av;aumif 88? 90? 91? 92
0dum& 237
jrm; 195
0dpdudpmeD0&P 99? 100
0dygu0#f 20? 92? 288
,
0dydwnLyk*dKvf 75
,k*e'enf; 102
0dyuuvsmPykxkZOf 276
a,musfm;jrwf 218
0dyEkayumPf 161? 194
,kwfrmaomq&m 83
0db0wPSm 23? 51? 303
0darmu&Spfyg; 109
&
0drkwpdwf 254
&xa&PkjrL 18
0dok'd(7)yg; 96
&[ef;i,foHk;yg; 77
0d[o
0dwuf 100? 124? 183? 224
&[ef;jzpfusdK; 82? 83
0Dwa'gopdwf 254? 256? 259
lykyg'geuEm 151
0Dwarm[pdwf 254? 256? 259
a&qGJyHkOyrm 53
0Dw&m*pdwf 254? 256? 259
a&ESifhqm; 247
0DrHod'dyg'f 67? 133
a&oHk;rsKd;Oyrm 52
0D&d,Adkvf 67? 132? 177? 234
a&SUpdwfudkaemufpdwfjzihf pdwfpdwfcsif;
0D&d,oarmZif 68? 134? 158
wnfaomur|mef; 113
0D&d,da`E 67? 234
0D&d,d'dyg'f 67? 133
v
a0'Ekyg'geuEm 99? 151
vlowform;ig;a,muf 88? 93? 223?
a0VK&d,aMumifrsuf&GJ&wem 238
236? 238
0dnmPkyg'geuEm 151
avaMumif;edrdwf 138? 140
0dZmrmeynwf 236? 250? 251
av;yg;aom&d,mykxfur|mef; 110? 111?
0rduokwef 93? 95? 102? 185? 186?
116
203? 213? 255
av;orm; 195
aomwmywdr*fIzG,f

tu&mpOftTef;
367
o
onm0dyvmo 20? 44? 56? 58? 61
onm0darmu 229? 312
owda`E 67? 105? 109? 110? 215? 220?
onKyg'geuEm 151
227? 235? 242? 299
oknwedAmef 207
owdy|mef(4)yg; 119
oPmeynwf 20? 21? 23
owdAdkvf 67? 132? 177? 235
o'gAdkvf 67? 74? 132? 177? 194? 234
owdoarmZif 68? 134? 155? 172
o'da`E 39? 67? 234
oa'gopdwf 254? 259
ok'0dyem 108? 109? 110
orx,meduusifhpOf 88? 92? 102?
ok'g0gojA[m 93
103? 105? 119?
oEwdynwf 20
215?
oEdokcedAmef 208
orm"dAdkvf 67? 133? 177? 234? 235
oef;OD;acgif; 24
orm"dr*if 69? 96? 164? 178? 193
oApdwom"m&Papwoduf 34? 59
orm"doarmZif 68? 155? 134
oroePf 291? 292
orm"da`E 67? 108? 109? 110? 117
ory"mef(4)yg;
65? 66? 91
orl[ynwf 20? 21? 23
ow'd|d 144? 192
oarm[pdwf 254? 259
o&m*pdwf 254? 259
t
o&ufyifOyrm 318
tukodkvf0dwuf (3)yg; 100
o[Zmwypnf; 16? 54? 204
tMunfig;pHk 24
om&dykw&m(t&Sif) 128
tqdyfyifawmBuD; 86
odoabm]teHY} 272
tqdyfav;rsdK; 96
odoabm]t&om} 272
twGif;vl,Hkvlowform; 88? 152? 236
odoabm]xd} 266? 267? 273
txdef; 84
oDvr*if 69? 96? 164? 166? 178? 193
t"dywd(4)yg; 99
oDv0dok'd 15? 30? 53? 62? 290? 307?
t"dywdypnf; 99
319? 325
tedrdwapawmorm"d 80? 103? 107?
oDvAwkyg'gef 98? 127
108? 119? 213? 214? 238
olcdk;zrf;Oyrm 316
tedrdwedAmef 207
olwpfyg;v,f 83
tEkyg'daooedAmef 208? 319
olrdkuf 82
tEkavmrPf 301
oJtif;*lq&mawmfbk&m;BuD; 191
tEko,udavom 302
aomPrax&f 191? 198
tjyiftwdkuf"mwf 15? 16? 27? 266
aombeapwoduf 34? 35? 36? 58? 59?
tyknmbdocFg& 51? 98? 286
60
yHk&dyfoHk;rsKd; 52
oHo&m\aemuftpGef; 289
t&[wzdkvf 171? 190? 191? 220? 321
oHo&m\a&SUtpGef; 289
t&[wr*f 76? 91? 93? 95? 308? 309/
oufom&modkYa&mufol 231
316? 316? 320
aou 94? 200
tdk;pk"rmHkkyf 255
oku0dyuyk*dKvf 108? 109
t0drkwpdwf 254
ocFgkyg'geuEm 151
t0dedaAm*kyf 19
ocFgkayumPf 298? 301? 305
t0dZmrmeynwf 252
aomwmywdr*fIzG,f

t&SifpEdrm(atmifvH)
tocFwedAmef 207
tokbur|mef; 86? 111? 115
tokbedrdwf 138? 139/ 140
tbdocFg&rmef 125
tmudnm,weormywf 232
tm'De0Pf 296
tmemygeur|mef; 111? 114? 128? 131?
134? 138? 141
tmayg\vuPm 139
tm&rPypnf; 99
tmoD0daomyrokwef 88
tm;&Sdaoma,mufsm; 197
tkd;jcrf;uGJ 84
tif*sifpuf 140
t*Fkvdrmvrax&f 201
t|uvmyfkyf 21? 22? 23
t|duonm 171
tw0g'kyg'gef 98? 126? 252? 257? 286
tkef;EdkY 120
tyPD[dwedAmef 207
tyfzsm; 226? 235
tdrfESifhrD;oD;Oyrm 311

'dyg'f(4)yg; 65? 67
`Edd,oH0&oDv 69
a`E(5)yg; 65? 67
{
{ulaygoxomraP&D 189
O
Oypm&yXrpsmef 138? 140
O',A,Pf 293? 295
Oyg'gkyf 4? 19
OayumoarmZif 68? 134? 155
Oap''d|d 144? 192
O'pukuKpeD0&P 99

aomwmywdr*fIzG,f

368

t&SifpEdrm(atmifvH)

369

usrf;jyKol\ axkywdtusOf;
aomwmywdr*fIzG,fusrf;tm; a&;om;jyKpkaom t&SifpEdrm(atmifvH)udk yJcl;wdkif;
oeyfyifNrdKUe,f taemufwHcGefwdkifaus;&Gmae crnf;awmf OD;odef;atmif? r,fawmf a':cifjr
wdkYrS aumZmou&mZf (1314)ckESpf uqkefvjynfhausmf(5)&uf eHeuf(4)em&DtcsdefwGif
rD;SL;oefYpifzGm;jrifcJhygonf/
arG;csif;(7)a,muf
&Sdonfhteuf
wwd,ajrmuf
om;&wem jzpfygonf/
i,f p Of r S p
avmuD t wef ; ynmrsm;ud k
oif M um;cJ h y gonf /
touf ( 24)ES p f
t&G,fwGif
rdbESpfyg;\
yp,mEk*[jzifh
r*Fvm'HkNrdKUe,f?
usdKuvJha&Tusifausmif;BuD;wGif b'EZ0eudk OyZm,fjyK &[ef;abmifokdY wufcJhonf/
oJtif;*lq&mawmfbk&m;BuD;\ wynfh q&mawmfOD;oD&d"rxHwGif (9)&ufw&m;pcef;
tm;xkwfNyD;
if;ESifhtwl
arSmfbD
oJtif;*lXmecsKyf
yxr0g
uyf
w&m;usifhBuHtm;xkwfcJhygonf/
q&mawmfOD;oD&d"r
xH
(5)ESpfwm
w&m;tm;xkwf&if; omoemjyKcJhygonf/ &[ef;(2)0gt&wGif zcifjzpfol aoqHk;ojzifh
(6)0gt&wGif usef&pfolrdcifBuD;ESifh nDi,frsm;udk vkyfauR;&ef vl0wfaMumif b0odkY
jyefvnf oufqif;cJh&onf/
(1996)ckESpfwGif jynfNrdKU wDwG'f ukef;vrf;o,f,lydkYaqmifa&;XmerS OD;cif0if;a':oef;oef;jrifhwdkY\
yp,mEk*[udk
cH,lum
arSmfbDNrdKUe,f?
oJtif;*l
0dyemXmecsKyfrS b' E
0g,mr
(bD ; vif ; q&mawmf ) ud k
OyZm,f j yK
&[ef ; abmif o d k Y 'k w d , tBud r f wufcJhonf/
(2000)ckESpfwGif atmifvHNrdKU? pufHk&yfuGuf wdkufcGJtrSwf(32)? oJtif;*l 0dyem
"r&dyfomudk pwifxlaxmif ,cktcsdefxd omoemjyKvsuf&Sdygonf/

www]

aomwmywdr*fIzG,f

347

t&SifpEdrm(atmifvH)

zdwfac:ygonf
rnfolrqdk -- aojcif;qif;&JrS vGwfajrmufvdkvQif
tdk;pk tp&Sdojzifh onmay; yGm;p&m rvdkyJ (32)aum|mour|mef;edrdwf
jrifvdkvQif
y&d,wf pmt&SdESifh y#dywf cEmtod udkufnd odvdkvQif
y#dporkyg'f vufawGU jywfvdkvQif (vlUbHkESifh 'k*wdbHk qufpyfrnfh
0gewPSm jzwfvdkvQif)
o'gqEjynfh0pGmjzifh cH,lusifhoHk;ygu pma&;ol\(9)&ufw&m;pcef; wpfBudrfwnf;ESifh
atmifjrifEdkifygonf/ tdk;pkur|mef; 70% ESifh 'kua0'emrS a'gocsKyfaMumif;
(a0'emrS
wPSmcGmjcif;)
&mEIef;jynfh
atmifjrifygonf/
vufawGU
usifhBuHtm;xkwfvdkaomolwdkYonf atmufazmfjyygtwdkif; qufoG,fEdkifygonf/

toQifpEdrm(atmifvH)
wdkufcGJtrSwf(32)? oJtif;*l0dyem"r&dyfom
pufHk&yfuGuf? atmifvHNrdKU/
zkef; 069-21842? 09-53-30310
Email: theinngu32@gmail.com
Website: www.theinngu32.org

w&m;pcef;pHkprf;&ef--&efukef
1/ AdkvfrSL;BuD;xdef0if;(Nidrf;) 01-240194
2/ OD;oefYZif
01-546670? 09-99-70524
3/ OD;at;udk
01-572972? 09-51-18037
4/ OD;0if;wif
01-635162
5/ OD;aX;atmif
09-50-18657
jynf
5/ OD;ausmfrdk;
053-22745
rEav;
6/ OD;oefYvGif (c) OD;vHk;vHk;
09-20-11521
7/ OD;pdk;jrifh? a':MuifaiG (qnfajrmif;)
8/ a':pkpk (atmifwHcGefouFef;wdkuf)
02-33477? 09-20-10341
aomwmywdr*fIzG,f

usrf;pmtkyfjzpfajrmufa&; tvSL&Sifrsm;
tvSL&Sifrsm;
tvSLaiG
OD;0if;Edkif+a':a0rGefatmif? &efukef/
2000000
OD;odkufxGef;(c)OD;oefYZif+a':oef;oef;jrifh(c)tJrD;?
om; armifaZmfeEmvif;? armifzkef;jrifh0if;? orD; rjrwf&nfrGefatmif(c)zl;zl;?
ZrLvif; pdefa&T&wemqdkif? trSwf(4) (I2 J2) yxrxyf? 0*Fbmvrf;?
550000
AdkvfcsdK(1)&yfuGuf? A[ef;NrdKUe,f? &efukef/
a':jrifhjrifhcdkifESifh armifESrwpk?
500000
jA[pdk&fvrf;? (4)&yfuGuf? awmifOuvmy? &efukef/
300000
OD;atmifoef;0if;+a':eDeDrm? 4/D arcvrf;? r&rf;ukef;? &efukef/
300000
OD;apGUaumuf+a':wifrmcsdK om;orD;? ajr;wpfpkaumif;rI? jrif;NcH/
q&mawmft&SifpEdrmtm; trSL;xm; OD;0if;wif? OD;jrifhpdk;? OD;cspf&D?
200000
OD;Munfwdk;? (53)&yfuGuf? awmif'*HkNrdKUe,f? &efukef/
100000
udkae0if;+rcifpef;0if;? &efukef/
OD;rsdK;wifh+a':om0if;? orD; at;pkpkjrwf? om; aevGifxl;atmif?
armifvjynfh? zefwD;&Siftdrfaqmufypnf;a&mif;0,fa&;ESifh
100000
0if;0if;xGef;&wema&Tqdkif? uefBuD;&yf? atmifvHNrdKU/
OD;cifarmifwifh+a':wifaX;? om; ZGJvif;xGef;? &Sif;oefY? atmifausmfausmf?
100000
wa&mfukef;&yf? atmifvHNrdKU/
(OD;pdk;wifh)+a':vSvS0if; rdom;pk? atmifrkd;ol pdefa&TaiG&wemqdkif?
100000
uefBuD;&yf? atmifvHNrdKU/
OD;vSodef;xGef;+a':at;at;oef;? orD; ZmZmxGef;? om; oufaZmfxGef;?
100000
rsdK;rif;xGef;? orD; jzLZifOD;? 0gpufESifhqDpufvkyfief;? pufHk&yf?
atmifvHNrdKU/
100000
OD;jrifhpdk;+a':rmrmxGef;? om; aeOD;vIdif? orD; at;Nidrf;rGef?
100000
qDpufESifh0gpufvkyfief;? pufHk&yf? atmifvHNrdKU/
udkxGef;xGef;0if;+rpdrfhpdrfhol? orD; MunfoefYZif? Rainbow zdeyfqdkif?
100000
jrif;NcH/
OD;zdk;MuL+a':cifa&T? orD; rjraX;? at;csrf;atmifaq;qdkif?
xef;ajcmufyifauGU? a&TjynfomNrdKUe,f? &efukef/
100000
OD;ausmfjrifh(c)OD;[kwfyif+a':rlrlaqG? om; armif&Jausmf? armifoD[?
(udk[kwf-um;tvSjyKjyifa&;? trSwf(15)? rmvmvrf;? (2)&yfuGuf?
100000
r&rf;ukef;NrdKUe,f? &efukef/
OD;vSrdk;cdkif+a':eef;at;at;? om; armifjynfhpHk[def;? trSwf(14)? yxrxyf?
100000
(148)vrf;? wmarGNrdKUe,f? &efukef/
OD;ausmfjrifh+a':cdkif? om; armifausmfEdkifatmif? orD; rausmfolZmEG,f?
100000
(37) 3 vrf;? atmifqef;jynfom,m&yfuGuf? jynfNrdKU/
OD;odef;jrifh+a':cifaxG;? orD; raX;aX;? roif;oif;? a'gufwm xm;xm;?
100000
(4)vrf;? vrf;rawmfNrdKUe,f? &efukefNrdKU/
oDw*l OD;a&T0if;+a':pef;&D rdom;pk?
100000
trSwf(8)? (4)vTm? NrdKUywfvrf;? wmarG? &efukef/

(OD;Munfcif+a':vSMunf)tm; &nfpl; orD; a'gufwmaX;aX; (c)


a':a'0d`Em? jrif;NcHNrdKU/
100000
uG,fvGefolrdcifBuD;a':wifwiftm; &nfpl; OD;Pfodef;+a':pef;pef;wifh
om; vif;xG#fodef;? orD; aejcnfOD;? vGifvGifOD;? aroefYZif?
trSwf(25)? t*Fylvrf;? prf;acsmif;? &efukef/
orD; aroif;cdkif arG;aeYtjzpf &nfpl; udk0if;Edkif+reDvm rdom;pk?
a&TbHkomvrf;? ausmufwHwm;? &efukef/
q&mydkifESifhom;rsm;0yfa&Smh? &Gmaxmif? atmifvHNrdKU/
tpfrBuD;a':pdefvSESifh OD;odef;a&T+a':0if;Munf? om; armifoD[efpdk;?
orD; cdkifpka0? om; &J&ifhatmif? yGJHkvkyfief;? uefBuD;&yf? atmifvHNrdKU/
pdrhfpH[dkw,fESifh jr<u,fa&Tyef;wdrftm; trSL;xm;
OD;atmifEdkifrdk;+a':wifxm;vIdif? orD; zl;zl;? rauG;NrdKU/
'kwd,AdkvfrSL;BuD;cifarmifodef;+a':cifat;jrifh rdom;pk?
a&TpHy,f&dyfrGef? &efukef/
OD;Munfpef;+a':pef;pef;,OfESifh om;orD;wpfpk? (10)rdkif? &efukef/
a':at;jrifhESifh armifjraZmf+rjrifhjrifhausmf? a&Trr&wema&Tqdkif?
r*Fvm'Hk? &efukef/
OD;0if;wif+a':at;at;? orD; a':a'0Dcif? om; armif&Jatmif rdom;pk?
odef;oef;tvSukefqkdif? r*Fvm'Hk? &efukef/
OD;cifarmifpdk;+a':cifcifpk? oruf udkNidrf;csrf;pdk;+orD; pkeEmrdk;?
om; pdk;ol&? rsdK;oD[? vGif[def;xufyGJHk? trSwf(123)? vrf;&Snfvrf;?
a&Tul&yf? jynfNrdKU/
a':cifpef;jrifhESifhom;rsm;? xifvif;OD;yGJHk? a&Tul&yf? jynfNrdKU/
OD;ausmfrdk;+a':cifaxG;rm? a&Te*g;tdrfaqmufypnf;a&mif;0,fa&;? jynfNrdKU/
OD;okEdkif+a':&D&Dvwf ("mwfcGJrSL;) rdom;pk? uefawmfBuD;tdrf,m?
tcef;(22)? csrf;jrompnfNrdKUe,f? rEav;NrdKU/
OD;armifarmifwl;+a':jrjrat;? om; aumif;jrwf? bkef;jrifhatmif?
orLvaps;wef;&yf? atmifvHNrdKU/
OD;b&ifav;+a':cifrm&D ESifh orD; pMum&wem armifESrwpk
vrf; 80? 17-18Mum;? rEav;NrdKU/
OD;atmifjrifh+a':cifaxG;? oJtif;*lvrf;? pufHk&yf? atmifvHNrdKU/
q&mBuD;a':acrmoD&d? wdkufcGJtrSwf(32)? oJtif;*l0dyem"r&dyfom?
atmifvHNrdKU/
OD;at;armif+a':cifNidrf;? orD; a':"mwkod* armifESrwpk?
4^122? axmufMuefYwdk;csJU? r*Fvm'Hk? &efukef/
udk[ef0if;atmif? atmifajrukef;aus;&Gm? atmifvHNrdKUe,f/
uG,fvGefolrdcifBuD;a':wifwiftm; &nfpl; OD;vSxGef;+a':jrifhjrifhMunf?
om; rsdK;ausmfol? rdk;ausmfol? ajr; aqmif;0P rdom;pk?
atmifwdkif;BuH ouFef;wdkuf? trSwf(39) BuHcif;vrf;? prf;acsmif;? &efukef/
OD;azcspfBudKif+a':oDwma&T? orD; cdkifrmBudKif? ,k,cspfBudKif?
om; okwcspfBudKif? pwm;pwdk;? BudKUukef;vrf;qHk? tif;pdef? &efukef/
OD;pdk;jrifh+a':usifaiG (qnfajrmif;tif*sifeD,m)? qnfajrmif;wdkufwef;?
csrf;jrompnfNrdKUe,f? rEav;NrdKU/

100000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
50000
30000
30000
30000

OD;xGef;vS+a':oG,foG,frdom;pk? &Srf;pk&yf? rdk;ukwfNrdKU/


q&mav;a':qEod* ESifh udkrsdK;Munf+rwifwifOD;? Standard txnfqdkif?
&wemyHkaps;? rEav;NrdKU/
OD;jr'if+a':at; om;orD;ajr;wpk? jynfvrf;? pufHk&yf? atmifvHNrdKU/
OD;odef;vIdif+a':jrifhjrifh rdom;pk? jr&wemvrf;? (c)&yfuGuf?
ajrmufOuvmy? &efukef/
a':wif rdom;pk? ajr;-&wemOD;? atmifvHNrdKU/
OD;jrBudKif+a':jrifhjrifhpef;? om; &Jrif;ydkif? pufHk&yf? atmifvHNrdKU/
a':eef;a&TtHk? OD;&JxG#f? &efukef/
a':a0VK0wD? Okora*g',acsmif? orKPm&mrwdkufopf? ppfudkif;NrdKU/
OD;ausmf[def;+a':wifjrifh? orD; roef;oef;at;?
11 vrf;? wa&mfukef;&yfuGuf? atmifvHNrdKU/
OD;odef;atmif+a':ESif;a&T? oJtif;*lvrf;? pufHk&yf? atmifvHNrdKU/
OD;vSxGm;+a':cifoef;0if; rdom;pk
udkwifarmifpef;+r0g0gcdkif? ausmufajrmif;? &efukef/
OD;0gao|? r[m0Hoausmif;? a&TeHYom&yfuGuf? ykvJNrdKUopf? r*Fvm'Hk?
&efukef/
OD;Munfrdk;[def;? atmifoajyqDpuf? c^207? 17vrf;? &Gmopf? rauG;NrdKU/
OD;at;oef;+a':vSvSBudKif rdom;pk?
(548) pyg,f(2)vrf;? | &yfuGuf? ajrmufOuvmy? &efukef/
a':cifpef;a0(cdkifOD;pD;t&m&Sd)? tvkyfHkESihf tvkyform;Oya'ppfaq;a&;
OD;pD;Xme? bk&ifhaemifvrf;r? tif;pdef? &efukef/
OD;[efarmif+a':cifjzLNidrf;? pdrfhpH[dkw,f? rauG;NrdKU/
q&mBuD;a':okc0wD? wdkufcGJtrSwf(32)? oJtif;*l0dyem"r&dyfom?
atmifvHNrdKU/
armifaZmf0if;vIdif+rNzdK;a0vwf? tif;pdef? &efukef/
OD;vSarmif? orD; a':jrifhMunf? wa&mfukef;&yfuGuf? atmifvHNrdKU/
a':Munfodef; rdom;pk
OD;at;csdK+a':MuLMuLvif;? orD; tda&Tpifrdk;jrifh? vif;a&mifjcnfaq;ukcef;?
trSwf (119)? vrf;rawmfvrf;? jynfNrdKU/
OD;eEmvuFm&tm; trSL;xm; OD;a&T0if;+a':cifrmOD;? orD; ydk;ydk;? om;
'dk;'dk;?
&wem'Dyvrf;? q^u &yfuGuf? oCFef;uRef;? &efukef/
OD;wdkeDopfvGif+a':at;at;oefY (Tour Guide) rdom;pk?
319? tcef;(8)? jrefatmif (2)vrf;? &efuif;? &efukef/
OD;Munfpdk;+a':MunfGefY rdom;pk (Trust aq;qdkif)?
(Z-4) acrmoDvrf;? ajrmufOuvmy? &efukef/
OD;&JxGef;OD;+a':oDwmxGef; (JAL Airline) orD; qk&Sifjynfh?
25? yxrxyf? uRef;awmausmif;vrf;? prf;acsmif;? &efukef/
uG,fvGefol rpEm0if;tm; &nfpl; OD;ausmfrif;at;+a':rmvmGefY?
om; armifpGrf;xufvif;? jynfhpHkaq;qdkif? wdkuf-89? tcef;-4? ok0P?
&efukef/

30000
30000
30000
30000
30000
30000
30000
20000
20000
20000
20000
20000
15000
15000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000
10000

OD;&efy+a':at;av; rdom;pk? atmifajrukef;aus;&Gm? atmifvHNrdKUe,f/


OD;vSxGef;+a':apmjrifh rdom;pk? arG;jrLa&;uGufopf? jynfNrdKU/
(OD;wifoG,f)+a':Muifpef;tm; trSL;xm; orD; a':taomurmvm?
wdkufcGJtrSwf(32)? oJtif;*l0dyem"r&dyfom? atmifvHNrdKU/
OD;eEmvuFm&tm; trSL;xm; rcifrmOD; rdom;pk? ouFef;uRef;? &efukef/
udkwifatmif0if;+rMunfjrifh? wdkuf(4)? 0*Fbmvrf;? A[ef;? &efukef/
a':ykv0wD? twkvr*Fvmausmif;? EG,facGaus;&Gm? r*Fvm'Hk? &efukef/
OD;aomif;jrifh+a':eDeDMuL rdom;pk? trSwf (77) ywjrm;vrf;?
axmufBuHUwdk;csJU&yfuGuf? r*Fvm'Hk? &efukef/
a':0dok'd? r*Fvm'Hk? &efukef/
OD;aomif;jrifh? rdk;ukwfNrdKU/
a':NrdKif rdom;pk? prf;acsmif;uGufopf? atmifvHNrdKU/
OD;eEmvuFm&tm; trSL;xm; OD;pdk;jrifh? ouFef;uRef;? &efukef/
OD;wifoef;+a':wifMunf? trSwf(133)? jrodef;wefbk&m;vrf;? 0g;c,frNrdKU/
rpdauG;? rdk;ukwfNrdKU/
aZmfol[def;+OrmvGif rdom;pk? rauG;NrdKU/
OD;oef;wif+a':aemfrm xHk;awmif? o&ufNrdKU/
a':aX;&D rdom;pk? atmifvHNrdKU/

10000
10000
10000
10000
5000
5000
5000
5000
5000
3000

Вам также может понравиться