SAU PHAP DU GIA CUA DUC NAROPA

Sach nay ch danh cho nhng ngi a nhan quan anh

va nhan le nhap dong truyen phap.

1
LOI NOI DAU


Bat c ai a tng oc mot so sach ve Phat Giao Tay Tang se gap s nhac en
Naro Choe Durk (Tang. naroi chos durg) mot cum t c dch nguyen van Sau
giao phap cua Naro nhng trong tieng Anh thng dch la Sau Du gia cua c
Naropa gom co du gia: noi hoa, huyen than, thanh tnh quang, chuyen di tam thc,
chuyen thc manh liet (forceful projection) va Trung gii (bardo) ai dien mot trong so
ky thuat hoc du gia pho thong nhat cua Phat Giao Tay Tang c gii thieu t An o
truyen sang vung at Tuyet.
T Choe tang ng (Tang. chos) trong cum t Naro choe Druk la mot chuyen dch
thuat ng phan Dharma co ngha hoc thuyet bai giang s hng dan hay s
luyen tap du gia, Druk co ngha la sau. Do vay cum t tren co the c goi la sau
giao phap, sau hoc thuyet hay sau du gia. Toi thng dung Sau du gia cua c
Naropa, bat c khi nao toi lam nh vay toi eu ong trong ngoac cum t dang ten
bang tieng Tay Tang Naro Choe Druk e to long knh trong.
Van hoc Tay Tang tnh c nhac en v ai s lng danh cua ao Phat An o ma
sau o theo truyen thong nay la Ngai Naropa va Naropada (sinh 1061).Naropa la e
t cua ai Thanh tu gia Tilopa (sinh 988). Dong Naropa truyen cho e t tai gia Tay
Tang la Ngai Marpa Lotsawa (nguyen van: Marpa ai dch gia, sinh 1012) ac biet
sau phap du gia a tham nhap vao hang ngan tu vien va nhng ni an c khap Trung
A, bat ke he phai nao. ieu nay that s trong tat ca cac Sarmai Choeluk hoac hoc
phai mi nh Kadampa (Tan mat), Kargyupa (Mu en), Sakyapa (Hong mao ),
Jonangpa va Gelukpa ( Hoang mao). Them vao o sau phap du gia cung dan dan
tham nhap vao a so Nyingma Choeluk hay Co mat phai.
Luan th ve he thong nay c viet bi c Tsongkhapa ai hanh gia
(Tsongkhapa The Great 1357- 1419) Quyen sach ve Ba Cam Hng: Luan th ve Ba
Giai oan Ren Luyen trong Con ng Tham Sau cua Sau Phap Du gia cua c
Naropa c xem la mot trong nhng mon hoc tot nhat a ra t vung at Tuyet.
ao s Tsongkhapa la v To cua hoc phai Hoang mao (Mu vang) (Tang: dgelugs
nguyen van Dong tu sieu viet).
Phai Hoang mao nhanh chong trai rong suot vung Trung A va tr thanh mot hoc
phai rieng biet ln nhat cua ao Phat Mat tong. Ngai cung la v ao s cua c
Dalai lama th nhat (sinh 1391). Luan th cua Ngai a phuc vu nh mot hng dan
c ban cho he thong Sau du gia cua Naropa trong viec thc hanh hn ba ngan tu
2
vien, ni vien va nhng ni nhap that cua phai Hoang mao, khap Trung A hn 550
nam qua.
Dong Hoang mao truyen xuong qua nhng the he cho en ngay nay. Khi toi en
An o nam 1972, ngi ng au nam gi viec trao truyen la Ngai Kyabjey Trang
Rinbochey, Thay phu ao cho c Dalai lama, Ngai a chuyen oi Sau Du gia cua
Naro truyen cho mot so e t.
Nam 1973 toi Dharamsala khi Ngai Kyabjey Rinbochay truyen lan cuoi ve Sau
Phap Du gia cua Naropa vao thi iem toi ang hoc tieng Tay Tang, Triet hoc va
Thien nh c c Dalai lama lam le thu phap tai chng trnh hoc ao Phat, nh
mot phan cua nhng hoat ong cua Ngai ve s thiet lap th vien nhng tac pham va
luan th lu tr cua Tay Tang, gan ay tai Dharamsala vai thang trong chng trnh,
Thng toa, Trng lao. Thay phu ao cho c Dalai lama Kyabjey Triang
Rinbochey thong bao se truyen day phap nay trong phong mot nha bao tang, la cho
rong nhat trong toa nha. Chu e la Sau Phap Du gia cua c Naropa, ma ngi nhan
la nhng hanh gia, Tang, Ni va nhng ngi an tu Tay Tang. Nhng ngi phng
Tay chung toi khong c tham d, nhng neu thch chung toi co the ngoi phong ke
ben va lang nghe qua he thong loa.
V Thay phu ao c Dalai lama c xem la mot trong nhng v thay v ai nhat
con song a ao thoat khoi Tay Tang va cac Ngai cung c xem la nh mot Phat
song oi vi cong ong Tay Tang. Tin tc ve bai giang cua Ngai c lan truyen
khap cac cong ong t nan An o va Nepal, va nhng ao s khap moi ni bat
au o ve thanh pho. Mot v s a ch cho toi nhng ngi thien nh tren nui hn 40
nam. Co hang chuc ngi khac co 20 nam hay nhieu nam hn an c nhap that trong
khu vc cua ho.
Rinbochey giang sau gi moti ngay, trong nhieu ngay, trong tam cua Ngai la ban
van cua c Tsongkhapa. Co mot ngay, vao cuoi mot khoa, mot hanh gia bc ra
ngoai va bao vi Toi qua that, Ngai la mot v Phat!.
Vai nam sau, khi ao s vien tch, cong ong tinh than Tay Tang au buon khi mat
mat mot trong nhng v that s v ai con sot lai a ri khoi Tay Tang. Khi Toi ngh
lai 20 nam trc nhng ngi ngoi hai hang au trong buoi giang, a so ho ngay
nay tien en ang cap nhng ao s ng au trong he phai Mu vang (Hoang mao),
ve c ban co hai cach e giang Mot Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua c
Tsongkhapa (Tsongkhapas a Book of Three Inspirations bi y ngha cua Shey tri
(Tang bshad khrid) hay Nhng bai thuyet giang va y ngha cua Nyam tri (Tang
nyamskhrid) hay nhng bai thuyet trnh ve kinh nghiem. Cai au tien la phan ln
3
tiep nhan trc.Thng loai giang day nay do ao s lau nam giang tai nhng ni
cong cong rong rai va oc tng ch theo th t va giai ngha trong ban van. Bai giang
cua Ngai Kyabjey Trijang Rinbochey thuoc pham tru sau na, nh li day cua c
Dalai lama cho Toi vao nam 1990.
Nhng ai a tham d mot buoi giang cong cong ve ban van va muon theo uoi
viec ren luyen se chuan b viec tiep nhan dang th hai cua bai giang: bai giang ve
kinh nghiem vi tnh cach ca nhan hn. Tai ay tat ca nhng thao luan ve triet hoc,
lch s hoc c at sang mot ben, thay vao o, trong tam c at tren viec thc
hanh yogic va no lc thien nh, ay la phong cach giang day trong he phai Hoang
mao thc hanh an c, ngi thay tai cho se pho bien vai trang cua van ban, sau o e
t thien nh vai tuan hay vai thang tren nhng tai lieu a c day. Ch khi nao
ngi thay cam thay nhng kinh nghiem nhiet thanh phat sinh ben trong, Ngai mi
day them phan ke tiep cua ban van. a so hanh gia nhan c mot kinh nghiem
giang day cua ban van t v ao s rieng cua ho cung se hoan toan nhan c bai
giang ve giai ngha cung vi le Quan anh (Empowerment) thch hp t v ao s
cao nien trong dong.
Luan th cua c Tsongkhapa a xuat ban bang tieng Anh mot bien soan kho hieu
vi hang tram loi do Tien s Dr C.A. Muse va Garma C.C. Chang xuat ban nam
1961( nhng li day b mat cua Tantra Tay Tang do nha xuat ban Falconswing nam
1961) v t than luan th co mot quan trong to ln, ban bien tap nha xuat ban Snow
Lion cam thay luan th vi s the hien chnh xac hn phai khan thiet chuan b xuat
ban. Ho tiep xuc va yeu cau toi chap nhan trach nhiem cho d an nay.
e chuan b ban phac thao th nhat, toi nghe nhng cuon bang ghi am do c
Dalai lama oc nhng ban van cua c Tsongkhapa tai Dharamsala vao nam 1990
ma toi a may man tham d. Mac du la bai giang tuyet vi, nhng vi muc tieu dch
thuat lai co gia tr gii han, nhng khong phai la bai thuyet trnh theo tng t mot
(Tib. Tshigkhrid) ma hn han la bai bnh luan ay y ngha (Tib.donkhrid). V vay
toi am trach viec giai thch ban van cua Ngai Geshey Lobzang Tenpa cua tu vien
Ganden Shanrtsey, ngi a c tru tu vien Kopan trong thung lung Kathmandu-
Nepal. Sau nay mot trong nhng guru goc (root guru) cua toi. Thng toa Doboom
Tulku (Ven. Doboom Tulku) danh thi gian trong thi khoa bieu ban ron cua Ngai,
bay t Delhi en Kathmandu giup toi ra soat lai ban dch, va chung toi hoan tat c
hai phan ba ban van, cho en het phan gii thieu nhng nguyen tac chung cua kinh
van ve huyen than (illusory body) va thanh tnh quang. Vai tuan sau toi co duyen
lanh gap ngi ban ao s than thiet cua toi: Thng toa Ngawang Pendey cua tu
vien Drepung Loseling, bang long giup toi phan con lai cua ban thao.
4
Them vao o, toi va Ngai Ngawang Pendley oc qua mot so luan th khac ve he
thong Sau Du gia, bao gom phan ngan hn cua hai ban van Sau Phap cua Naro
c tm thay trong su tap Nhng Tac pham (Tang. gsungbum) cua ai hanh gia
Tsongkhapa (Tsongkhapa the great) o la Mikrim cua Ngai (Tang Dmigsrim) hoac
Nhng giai oan thien nh ma Toi d tru a vao trong s thu thap sap ti viec
oc Sau Du gia cua Naropa. Vi Ngawang Pendlay, toi cung oc qua mot so bai bnh
luan ve Tsongkhapa mot Quyen Sach cua Ba Cam Hng (A Book of Three
Inspiralions) do cac Ngai Gyalwa Wensapa (sinh 1505) Ngulchu Dharmabhadra (sinh
1772) va Jey Sherab Gyatso (sinh 1803) toi a rut ra mot cach bao quat nhng ban
nay trong phan gii thieu va phan ghi chu. Sau o toi va Ngai Geshey Lobzang
Tenzin cua tu vien Drepung Loseling kiem soat lai mot so chng cua nhng ban van
khac. Cuoi cung vai thang sau toi tr lai Canada, toi a vinh d gap lai ngi ban
ao s khac rat than Ngai Zasep tulku Rinpochey thuoc tu vien Sera Jey va tai trung
tam thien nh Ganden choling cua Ngai tai Toronto, a kiem tra qua mot so trang toi
lu tam ma toi van nghi ng mot so iem, bao gom phan ket va phan e cap viec
luyen tap than the a viet di dang kho hieu.
Cong viec dch thuat thc s bat au hoan toan co trien vong tot tai Lhasa ni o
toi hng dan mot nhom hanh hng t Vien bao tang nghe thuat Tampa thuoc bang
Florida en nhng ni thieng lieng cua Tay Tang. Phan ln viec bien soan tai ni
cua toi cach xa nha mnh, phong 405 nha khach cua nha xuat ban Snow Lion,
Chettrapati, Kathmandu vi ca so nhn ra ngoi bao thap thieng lieng Swayambu. Vi
toi, khung canh la quan trong cho viec at viet len giay. Mac du thung lung
Kathamandu trong thap nien qua hon on va o nhiem do s tran vao cua ngi vung
nui a phng, nhng khong gian van toa ra s thieng lieng t cho cua nhng v Phat
linh thieng chieu sang vi mot sc manh ln lao, s chuan b cho ban thao cuoi cung
c viet mot can nha tranh, tai a phng cua Ms Lulu Hamlin mot ngi ban
New York ngi a ong vien va tr giup ln lao nhng hoat ong Phat phap cua toi
trong nhieu nam qua. Giao s Alex Uayman cua ai hoc Columbia t te a ra nhieu
li khuyen, hng dan ve nhng van e ky thuat, va Jimmy Apple cua ai hoc
Wiscousin a hao phong giup viec truy luc mot so nhng trch dan kinh van lam
trang hoang them cho luan th Tsongkhapa. Tren mot nam viec bien soan a c
nhng ngi ban khac giup vi nhng chi tiet khac nhau cho ban van, trong s
quan tam nay, toi ac biet cam n qu v Conrad Richter, Michael Robillard, Pierre
Robillard Atsha Mullin, Hilary Sheaman, Heidi Strong, Tina Teno Athena tara, va
Debby Spencer. Cuoi cung thanh vien tai Snow Lion- Sidney Pburn, Susan Kyser va
Jeff Cox a cong hien nhng hng dan va tr giup nhieu gia tr.
5
15 nam trc, trong mot cuoc noi chuyen vi ngi ban tam linh rat than cua Toi;
Ngai ao s Zopa Rinpochey cua tu vien Kopan Nepal, chu e dch thuat nhng
kinh van Tay Tang e xuat ban rong rai nay sinh. Toi tra li rang co nhieu ngan ngai
lam viec vi nhng t lieu Mat tong v toi khong t cho la hieu biet ban the b mat
cua truyen thong. Rinpochey a ci va tra li Khi ri khoi Tay Tang tat ca chung
toi eu ngh ve nhng ch cua Tantra nh mot b mat. Ma thc te t chung thc s b
mat, ong nen phien dch va xuat ban nhng ban van Mat tong no co the li ch cho
moi ngi, nhng ngi khong co moi lien he se khong mua sach hoac neu ho can
mua, cung chang hieu c y ngha.
Toi nh co lan song Dharamsala, mot ngi ban cua cha toi en tham. Ong ta
cam quyen sach tren ban m ra ngau nhien va bat au oc ln len. Chu e cua
chng sach noi ve ly luan tanh khong. Sau khoang mot trang ong nhn len, hi nhan
mat va noi Anh biet khong, chang co mot ch nao trong trang nay ma toi khong biet.
Nhng toi khong co mot kinh nghiem ve ieu c noi Trai lai, khi ngi ta at kinh
nghiem b mat t than cua tai lieu trong hoan canh rieng cua no, Ho luon san sang t
au en cuoi s dung nhng ngon t rieng va minh hoa, an du ay y ngha mot cach
toan ven sau sac ve no.
Suot ban van, ten cua nhng ai S Tay Tang c trch dan hoac tham khao anh
van nh am tieng Anh v du Jey Sherab Gyatso hn la Rje Shesrab rgyamtsho, vi
trng hp ac biet se c chuyen ch trong phan thuat ng. Trong phan chnh cua
ban van, toi khong s dung dau cham e phan biet am tiet tren nhng ten,va thanh
ng tieng phan, neu co s gian oan vi ngi oc, co the tm phan t ien thuat
ng (Glossary).
Nh s thc hanh tieu chuan vi nhng tac gia co ien Tay Tang. c Tsongkhapa
trch dan tat ca nhng ban van An o t nhng bai th dch cua ho con lu gi trong
giao hoi Tay Tang va ch at ta theo dang Tay Tang. Do o Ngai se qui cho shri
Samputa Tantra raja tika annaya manjari n gian nh Mansagak Nyema (Tang Man
ngag snyema), ma trong phan ng se tr thanh Amnaya Manjari. Tng t, nhng ta
e ban van Tay Tang ch xuat hien trong dang co ong. Toi theo s trnh bay a tat
ca nhng e ta sang tieng Anh, bat c cho nao co ve thc hanh, xuat hien trc tien
di dang Phan van hoac Tay Tang viet tat nam trong ngoac. Lai na, nhng dan phu
ay khong at tren phan ng, ma tat ca ban van c ke khai trong bang th muc
vi nhng dang ay u hn cua ca hai ta e phan va Tang ng cua nhng tac pham
An o.
Toi lam tot het sc mnh e bao am ban dch khong loi, nhng ban van cua c
Tsongkhapa tham sau, va khong nghi ng g co mot so cho oc m ho kho hieu trong
6
cau truc tac pham cua toi. Do o toi co the lap lai s dien ta cam ngh theo c
Tsongkhapa trong mot oan th ket thuc cua Quyen Sach cua Ba Cam Hng trong
o Ngai viet ve chu e Ngai lien quan neu co bat ky loi nao trong luan th.
Tinh hoa cua nhng li giang tham sau kho on nhan
Va ngi bnh thng khong de tham nhap.
V vay khan cau Ch Dakas va Dakinis
Hay kien nhan vi bat c loi lam nao cua luan th cua con.
c Tsongkhapa phat bieu lap i lap lai trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng, viec
hieu c mach van cua Sau Du gia, va do o mot thng thc s sau sac cua no, la
mot phng tien ln lao e hieu c mot he thong Tantra Guhyasamaja c biet
nh Nam giai oan (Skt. Pancha krama-five stages) khong may khong co tinh tuy nao
cua c Tsongkhapa tai lieu cua Guhyasamaja c dch. ieu nay la bc ln ke
tiep trong viec trao truyen cua he phaiMat tong Hoang mao (Mu vang).
Truyen thong Sau Phap Du gia cua c Naropa a loi cuon va lam thch thu
vung Trung A hang ngan nam cho en nay. Khi viec nghien cu Phat Giao Tay Tang
tiep tuc phat trien hoan toan phng tay, chac chan no se c chu y tiep nhan
ang ke. Neu tac pham nay tao c mot ong gop nho be e hieu c tai san phi
thng nay, muc tieu quyet lam e an nay a c hoan thanh.

Glen H. Mullin
Nha khach Snow Lion
Chetrapatti Kathmandu, Nepal
14 thang 3 nam 1995.
7
LOI GIOI THIEU

TSONGKHAPA VA DONG TRUYEN SAU DU GIA
ai hanh gia Tsongkhapa ng trong lch s tinh than Tay Tang nh mot hnh anh
rc r, la mot trong a so sang tao cua nhieu tac gia, triet gia va thanh tang, yogis,
hanh gia loi lac ban vinh d cho x tuyet. Ngai thng c nhac en trong truyen
thong van hoc n gian la Tsongkhapa Cherpo Tsongkhapa ai hanh gia hay nh
Gyalwa Nyipa c Phat th hai Nhng tac pham su tap lai cua Ngai boc lo chieu
sau va pham vi no lc, dung cha toan bo pham vi t tng Phat giao ca hai Giao
tha, hay nhng li giang cong truyen, va Mat tha hay nhng luan th Mat tong b
truyen.
S xuat hien cua Ngai trong hoan canh Tay Tang that ung luc, cach hai the ky
trc t khi ngi Tho Nh Ky (Turkic) xam lang An o va huy diet Phat giao ngay
tai ni ao Phat sinh ra. Trc khi cuoc huy diet hoan tat, Tay Tang a tham nhap
ao Phat An o. Nhng dong truyen khac nhau phan tan khap vung bnh nguyen
Trung A bao la, c tm thay nhng ni an c tren nui, nhng tu vien, nhng hang
ong nhap that va nhng kha canh khac cua hoat ong tam linh.
S lan truyen ao Phat tai Tay Tang thng c chia ra lam hai giai oan. Pho
bien giao phap sm, va sau giai oan sm t trc en cuoi the ky 10 (Giao hoi Anh
Quoc C.E) Giai oan sau lien he en thi ky phuc hng cua the ky 11, va trng phai
phu , trng phai tha (Sub-schools,and plethora Schools) phat sinh. sau du gia cua
c Naropa thuoc vao giai oan pho bien giao phap sau.
Nhng ghi chep lai cua Tay Tang ve giao phap ao Phat lan tran vao, khong cung
cap cho chung ta nhieu chi tiet hn giai oan sm en the ky th 7. Tuy nhien
khoang nam 650 C.E di ao luat cua vua Songtsen Gampo, ao Phat tr thanh
quoc giao. T thi iem nay, s du nhap cua nhng dong truyen ao Phat c thi
hanh mot cach he thong di s bao tr cua Hoang gia, va nhng ghi chep ro rang
c lu gi. Nhng tong chnh nh
1
Kinh (Sutra) Mat (Tantra) Luan (Shastra) thi
gian nay c dch t phan van sang Tang ng. Va nhng he thong ao Phat An o
chnh yeu ve thc hanh c thiet lap nh mot truyen thong song ong trong x
Tuyet. Ngi Tay Tang nh lai thi gian nay nh mot thi ai hoang kim cua Ba ai
Phap Vng (Three great Dharma King)
2
. Mac du cuoc noi chien vao au the ky
thou 9 a huy hoai a so nhng g a hoan tat, tuy nhien van con nhieu ban dch va
t ien thuat ng ky thuat con sot lai trc s phuc hoi cac dong truyen. Nhng hoc
phai cua Phat Giao Tay Tang c truyen lai cua giai oan nay c biet bat nguon
8
t phai Nyingmapa
3
hoac Co mat. Thuat ng nay ong ngha vi thuat ng Viec
bat au pho bien giao phap.
the ky 11, mot lan na lai gia tang so ngi Tay Tang bat au du hanh ti mien
nam tren nui Hi ma lap sn e hoc vi nhng bac thay An o. Nhieu ngi a tham
gia chng trnh huan luyen tai ai hoc vien Nalanda va Vikra-mashila mien bac An
o. Mot so khac vi v thay rieng nh trng hp Ngai Marpa di s ao luyen cua
c Naropa. Phan chnh yeu viec dch lai nhng chng rong ln cua nhng tap van
theo tng the loai rieng biet cua van hoc phan ng ao Phat luc mi bat au, s dung
viec duyet xet thuat ng tren kinh nghiem cu cua ao Phat Tay Tang va tren tnh
chat cua Phat giao An o luc o. Nhng nha hoc gia du gia tr lai Tay Tang, hang
hai tm nhng v thay, e t trng thanh chung quanh ho va phat trien thanh nhng
tu vien, ni an c, dang hien cho viec hoc va thc hanh nhng dong truyen ac biet
c du nhap bi nhng dch gia sang lap.
V giai oan pho bien giao phap sau nay rong ln c am trach mot cach t do
mang tnh ca nhan, oi chieu vi thi ky pho bien sm c phong phu, ket qua co
the d oan mang tnh ca nhan. Hang chuc hoc phai mi Phat giao Tay Tang sinh ra
trong thi gian nay, s tng ong gia ho c thiet lap bi s kien ngon ng s
dung co phan tieu chuan, theo sau phong trao bat nguon t pha tay Tay Tang.
Do vay, thi ky trc Tsongkhapa phan ln nhng hoc phai Phat giao Tay Tang
at can ban chu yeu tren nhng dong truyen ac biet en trc tiep t An o. Hoc
phai Hoang mao c biet bat nguon t luan th cua c Tsongkhapa hay dong tu
sieu viet la mot hoc phai Phat giao Tay Tang duy nhat thanh cong trong viec e ra
viec hp nhat nhng dong truyen ban x Tay Tang. Cung vay, phong trao dan dan
tham nhap vao nhng hoc phai khac, va v the phai Hoang mao khong con tach biet
vi nhng dong truyen tha khac (nhng hoc phai khac cung co mot so tnh chat cua
phai Hoang mao).
Khong lau sau o Ngai Tsongkhapa thay mot so dong truyen khong manh hn cac
dong khac, va mot so dong van con trung thc vi tinh than va van t cua Phat giao
An o. Ngay ca nhng v thay truyen phap ban au ma Ngai rat ngng mo, cam
ngh cua Ngai qua qua trnh giai oan phat khi nhieu ao s cua dong truyen Tay
Tang a qua s ren luyen ngheo nan, luom thuom, a tr nen co phan tho thien va t
man.Ngai lam nhng tac pham khac ghi dau ro nhat cua nhng dong truyen en t
An o, tieu chuan o lng (dong truyen) cua Ngai luon luon co hai kha canh. Kinh
ien va Tantra nguyen thuy c c Phat thuyet, Luan tang (shastra) cua nhng
ao s An o va nhng tac pham cua nhng dch gia Tay Tang ban au du nhap theo
truyen thong ca nhan.
9
Mot trong nhng dch gia ban au Ngai at niem tin ln lao la c Marpa Lotsawa
(sinh 1012) ngi cha khai sang cua phai Kargyupa (Mu en, dong tu khai th) noi
bat len gia dong Ngai Marpa du nhap la Sau phap du gia cua Naropa noi tieng.
Luan th cua Ngai Tsongkhapa ve he thong thc hanh Mat tong nay vi e ta
Quyen Sach cua Ba Cam Hng: mot luan th ve nhng giai oan ren luyen trong
con ng tham sau cua sau phap Naro (e n gian, sau ay goi la sach cua ba cam
hng) luan th nay tr thanh hng dan tieu chuan cho truyen thong Naropa tai tu
vien Ganden, trung tam Ngai tm ra (nam 1904) gan Lhasa. Ganden a tr thanh cai
noi cua phai Hoang mao, la bieu tng hang au cua mang li hang ngan tu vien
cua phai Hoang mao a lan tran thanh cong qua nhieu the ky ngang Trung A, t
Siberia en mien bac An o. Quyen Sach cua Ba Cam Hng a phuc vu nh s
hng dan c ban ve sau phap du gia cua Naropa cho hang ngan tu s phai Hoang
mao, va giup nhng hanh gia nhng vung xa xoi khac a theo uoi va nghien cu
truyen thong Naropa nh viec hoc hoi ca nhan. Va no a thc hien trach nhiem nay
suot sau the ky cho en nay.
Nhng tac pham su tap cua c Tsongkhapa ve hai ban van, ve Sau Du gia,
Quyen Sach cua Ba cam hng gom 60 t hay 120 trang, mot ban tom tat va mot ban
viet lai cua tac pham nay, soan thao va bien dch do Sempa chenpo kunzangpa mot
trong nhng e t cua Ngai. Ban van nay tap trung ve thc hanh thien nh loai bo
nhng ban luan lien quan en ly thuyet. Phan sau cung la 20 t hay 40 trang la phan
th ba cua ban van nguyen thuy cua Ngai Tsongkhapa.
Nam con kh la (1836) Jey Sherab Gyatso mot hoc gia tu s xuat chung gia the
ky 19 , a giai thch cong truyen Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua ao s
Tsongkhapa mot e t cua Ngai Jey Sherab Gyatso mo ta lai mot so li giang, va sau
khi v thay vien tch a cho xuat ban trong nhng tuyen tap cua ong di tieu e:
nhng ghi chu ve Quyen Sach cua Ba Cam Hng. oan van khai m di ay boc lo
mot so truyen thong lch s cua sau phap du gia cua Naropa va quan iem cua phai
Hoang mao ve no.
Marpa cua Lodrak a nhan c mot so trao truyen trc tiep t thanh tang lng
lay Naropa. Trong o co sau hng dan c rut t nhng truyen thong Mat tong
khac. Ngai gom sau hng dan nay thanh mot ban van tr nen noi tieng la Sau Phap
cua Naro. Moi mot phap gii thieu bao quat ve giai oan du gia hoan thien, va ca
sau phap gii thieu ay cung cap mot phng phap tong hp cho giai oan Du gia
hoan thien.
10
Naropa pho bien sau du gia cho Marpa cung vi Bai Ca ve Sau Du gia. Tuy
nhien, tham ch du Sau Du gia a hien hu An o trc thi Naropa, viec sap xep
chung thanh mot ban van du co hay khong van con la mot iem nghi ng.
Sau Du gia cua Naropa la hng dan duy nhat cua nhng ao s phai Kagyupas.
ao s Tsongkhapa v ai nhan truyen thong nay va sau o bien soan lai thanh luan
th Quyen Sach cua Ba Cam Hng. Va sau du gia cua ho, nhng ao s ban au cua
ho nh Marpa, Milarepa, Gampopa, Pakmo Drupa va Drikungpa a lam sang to
truyen thong khong co nhc iem. Tuy nhien khi dong truyen trai qua t the he nay
en the he khac a phat sinh mot lng ln nhng iem lon xon va vi te c tm
thay qua nhieu truyen khau sai lac. Ngai Jey Gyalwa Nyipa (c Phat th hai- y noi
Ngai Tsongkhapa) a cai thien va lam ro rang tat ca nhng iem then chot va nhng
nguyen ly can ban cua he thong. V ly do nay dong truyen sau du gia cua Naropa
thc hanh trong he phai Hoang mao ngay nay ac biet ay sc manh.
Nhng ten oan tren chng to dong truyen cua Sau Phap Du gia, chnh Ngai
Naropa (1016) mot v thay cua ao Phat An o a ren luyen Ngai Marpa Lotsawa
cua Tay Tang trong giao ly va thc hanh sau du gia; Marpa Lotsawa (sinh 1012)
ngi mang dong truyen ve Tay Tang va day cho hang tram e t; Ngai Milarepa
(sinh 1040) mot trong nhng thi s v ai nhat cua Tay Tang va cung la mot trong bon
e t ln nhat cua Marpa; Ngai Gampopa (sinh 1079) v bac s cua Dakpo, mot v
tang cua phai Kadampa, ngi a tr thanh e t cua Milarepa, dan dan noi bat len
nh ngi tha ke giao phap thanh cong nhat. Ngai Pakmo Drupa Vinh Quang (sinh
1110) ngi a truyen cam hng cho quan chung rong rai khi sau du gia cua Naro a
c tiep nhan the ky 12, va Ngai Drikungpa Jigten Sumgon (sinh 1143) la mot
trong tam e t chnh cua Ngai Pakmo Drupa la ngi minh hoa lng lay nhat.
Chung ta co ay ten cua Ngai Naropa va nam v thay cua dong truyen Tay Tang
au tien bat au t Ngai Marpa Lotsawa truyen xuong. Hoc phai nguyen thuy
nhng v ao s o c biet la phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va), la tha au tien
cua Sau Du gia cua Naro Tay Tang.
Marpa co bon e t chnh, tat ca ho tiep nhan mot so dong duy nhat. Ba trong ho-
Ngokton, Tsurton va Milarepa tiep nhan trao truyen Sau Du gia cua Naropa. Ngi
th bon Meytson nhan dong truyen Guhyasamaja. Ngai Tsongkhapa trch dan hay
nhac ti ca bon v nhieu lan trong luan th cua Ngai, tuy nhien ch co dong Milarepa
ve Sau Du gia cua Naropa mi c Ngai Tsongkhapa nhan c ba the ky sau.
Ngai Milarepa lan lt ao tao hang chuc e t thanh tu trong truyen thong Sau
Du gia. Ngi co uy tn va thu hut nhat la Tu s Gampopa cua phai Kadampa, Ngai
11
nhap that an tu Dakpo a tr thanh ngi hoat ong manh me vi s ren luyen cho
hang tram hanh gia (Yogi-yogini) nam va n. Bon ngi trong so ho tr nen vt troi,
t o phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va) co them bon phu phai c biet di ten
bon cu phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va). Ngai Pakmo Drupa Quang Vinh c
nhac en tren la mot trong bon ngi. Ngai lan lt ao tao c tam e t gioi
nhat va moi ngi ho lai tach phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va) thanh mot phu
phai c biet di ten tam tan phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va). Do o co s
phan biet 12 phu phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va), moi phu phai gi dong truyen
sau du gia mang tnh ca nhan rieng. Dan dan thanh lap tu vien trung tam va nhng
ni an tu va hang chuc chi nhanh.
Ngai Tsongkhapa tom tat danh sach cac ao s phai Kagyupa ( Mu en hay Ao
va) trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng nh sau.
Marpa truyen dong cua Ngai cho ba e t: Ngokton, Tsurton va Milarepa. Lan
lt, Milarepa truyen cho hai e t chnh: Chojey Gampopa va Rechungpa. Dong
truyen t Gampopa xuong c nhan len thanh nhieu dang khac nhau, moi mot dang
eu co chung nhng ac biet rieng, nhng quan iem ca nhan duy nhat ve nhng s
thc hanh khac nhau.
Do vay trong vong 100 nam en Tay Tang, truyen thong Sau Phap Du gia cua
Naropa a xay dng mot cho at chan chac chan tren vung at Tuyet
Trong phan trch dan tren, Jey Sherab Gyatso bat au bang viec nhac en nhng v
ao s Tay Tang ban au, sau o Ngai bo qua hn hai the ky va gii thieu tac gia
cua ban van, Ngai Tsongkhapa ai hanh gia, va vai tro cua Ngai trong viec truyen
tha. D nhien the ky 19 Ngai Jey Sherab Gyatso la mot tu s cua phai Hoang mao
truyen xuong t Ngai Tsongkhapa. ieu nay hien nhien t nhng ch Ngai ket luan
v ly do nay dong truyen Sau Du gia cua Naropa c thc hanh trong he phai
Hoang mao ngay nay la ac biet ay nang lc ieu Ngai am ch ay la ao s
Tsongkhapa a cung cap sc manh thien phu cua Ngai cho truyen thong sau du gia,
tat ca moi th di s tiep xuc cua Ngai eu ro rang va sau sac, em gia ho cho s
truyen tha phai Hoang mao, gii thieu moi mot iem trong ban van nh toan bo cau
truc giao ly ao Phat. Tham ch oc tnh c ban van cua Ngai cung boc lo s phong
phu trong cach viet giong nh Ngai so sanh nhng t tng a dang chung quanh tinh
than Tay Tang vao thi iem o.
Tuy nhien, vi Tsongkhapa ai hanh gia, chung ta a tr lai cuoi the ky 14 va au
the ky 15. Co le ieu nay co ch li v thi gian nay la goc re cua Phat giao Mat tong
Tay Tang, nam trong truyen thong ao Phat Mat tong An o xa xa.
12

TRUYEN THONG AO PHAT MAT TONG AN O
ao Phat tha ke the ky 11 mien bac An, giai oan Ngai Naropa va Marpa song,
co hng v cua Kinh ien tha hay Hien giao , giao ly cong truyen cua c Phat va
Mat Tha hay Kim cang tha am ch giao ly mat truyen cua truyen thong Mat tong.
Kinh ien tha thng c thuyet qua hai kha canh: Tieu tha (Hinayana) hay
giao ly con ng sap xep hp ly hoa oi khi cung c goi la Shravakayana hay
giao ly c ghi lai bi nhng tu s e t cua Phat va ai tha (Mahayana) ma a
phan la nhng giao ly cho nhng bac hien thanh (tc Bo tat) ,tha nay trong truyen
thong van hoc ao Phat cung co ten la Bo tat tha hay con ng cua cac bac hung
lc trong the gian va cung la Ba la mat tha (hoan thien tha) (Paramitayana) hay
con ng cua s toan thien. Mat tha trong truyen thong van hoc cung co mot so
ten khac, hai ten pho bien nhat la Kim cang tha hay Con ng Kim cang va
Tantrayana hay Mat tha chung ta se gap mot so nhac en thuat ng nay qua luan
th cua Ngai Tsongkhapa khi Ngai ban luan ve nhng ky thuat du gia thien quan, va
quan iem triet hoc khac nhau hien than trong s ke tha Sau Du gia cua Ngai
Naropa.
Du rang Tantra c c Phat day t 2500 nam ve trc, hnh nh ve lch s
chung bat au tham nhap pho bien An o khoang the ky th 4 hay 5 (theo cach
tnh cua giao hoi Anh quoc CE), theo truyen thong Mat tong, trc thi gian nay, Mat
tong a c truyen trong b mat t the he nay sang the he khac.
Moi Tantra co mot ban kinh ai dien tinh hoa giao ly cua no (thng c biet la
mulatantra hay tantra goc). No cung co mot mandala ve cac bon ton bieu tng nh
mot triet hoc ve chung sanh, ve con ng en giac ngo va trang thai qua cua Phat
tanh. (Nen tang, con ng va ket qua). Nh la con ng, moi mot he thong Mat
tong bao gom mot cau truc c ban nhng ky thuat thien quan va nhng phng phap
du gia lien quan en viec ren luyen Mat tong trong nghi quy cua no (Sadhana) hay
viec thc hanh tung niem hang ngay.
Hang tram he thong Mat tong cua ao Phat a xuat hien An o vao the ky th
9. Nhng ao s An o sau nay sap xep thanh bon loai Tantra can ban, c biet la
Kriya, Charaya Yoga va Maha Anuttara Yoga hay Tantra Tnh hoa, Hanh ong
Du gia va ai vo thng du gia. Moi he thong Mat tong se ket hp vi mot hay
nhieu hn trong bon nhom o. Sau giao phap hnh thanh Sau Du gia cua Naropa la t
nhom th bon, tc ai vo thng du gia. Mac dau co s khac biet ang ke gia
nhng he thong mat tong ca nhan, chung giong nhau trong cach sap xep vo so nhng
13
mang thc hanh thanh cai ma Tay Tang goi la timpa nyigyi naljor hay hai giai oan
ap dung du gia trong ba nhom au cua he thong Mat tong c biet co hai phan la
du gia cua nhng bieu tng (thien nh hu tng ) va du gia vt len bieu
tng (thien nh vo tng). Trong ai vo thng du giaTantra, chung c goi la
giai oan du gia phat sinh (hay thien quan ao trang va Bon ton ) va giai oan du
gia hoan thien . Trong nhom Tantra th t giai oan thc hanh au tien chu yeu bao
gom viec quan tng t than mnh va tat ca nhng ngi khac nh mot mandala (ao
trang) cac bon ton, trau doi mot nhan thc ve the gian nh mot mandala, phat sinh
niem t hao mat tong, tung niem nhng mantra thch hp v.v Giai oan thc hanh
th hai bao gom du gia ve than, va thien quan ve sinh ly hoc vi te nh a c giang
day trong Sau Phap Du gia cua Naropa va thao luan sau trong Quyen Sach cua Ba
Cam Hng cua Ngai Tsongkhapa.
ai Vo Thng Du gia Tantra hay he thong Tantra du gia cao nhat c nuoi
dng mien bac va tay bac An o, trong thi Ngai Naropa song, t o Sau Du gia
cua Naropa c rut t: Guhyasamaja (B mat tap hoi), Heruka Chakrasamvara
(Thang lac Kim cang), Hevajra ( Kim cang khong tanh ), Yamantaka (ai Oai c
Minh Vng), Mahamaya (ai huyen hoa vong), Shri Chaturpitha v.v
Trong nhng ngay au cua Phat giao Mat tong An o, phan ln Tantra c thc
hanh co tnh ca nhan, hay nhng n v oc lap. Moi mot he thong gii thieu mot
Sadhana (nghi quy) hoan chnh, hay con ng en giac ngo, va c chon bi nhng
hanh gia Mat tong. Tuy nhien the ky 9 va10 truyen thong thc hanh nhng dong
truyen Mat tong khac nhau nh nhng he thong tach biet bat au phai m.
Khuynh hng mi ma ngi Tay Tang goi la men ngak hay Truyen thong hng
dan khau truyen. Thoat tien co nhng he thong thc hanh c e ra t nhng yeu
to tinh hoa trong mot Tantra a cho, tc la a c n gian hoa t nhng he thong
mat tong phc tap. Trc s dai dong, nen mot khuynh hng chon la bat au noi
len, mot trong nhng yeu to t he thong mat tong khac c ket hp e co hieu qua
cao nhat. Truyen thong khau truyen thng c phac thao thanh mot tap hp nhieu
hanh gia va nhng quan iem triet hoc khac nhau pho bien trong the gii mat tong
cua ao Phat An o trong khoang thi gian ho e ra. Ho thng c biet di ten
cua ngi e xuat hay ngi truyen ba va c at can ban tren viec ho at c
trang thai giac ngo do he thong mang lai. V du co the la Sau Du gia cua Ngi n
huyen thoai Sukhasiddhi, hay du gia cha benh va trng tho cua thanh n mat tong
Siddharani va ng nhien Sau Du gia noi tieng cua Naropa la chu e cua Quyen
Sach cua Ba Cam Hng.
14

NAROPA
Naropa la mot trong nhng ao s xuat sac cua Phat giao An o trong thi Ngai.
Ngai ac biet quan trong trong lch s Phat giao Tay Tang va dong truyen cua Ngai
lan rong khap Tay Tang trong vong mot the ky khi Ngai vien tch, Ngai thc hien vai
tro chu yeu trong viec pho bien nhng Tantra, ang ke nhat la truyen thong
Kalachakra
6
, Guhyasamaja, Hevajva va Chakrasamvara cung nh trong viec truyen
ba s hoa nhap tien gan en Tantra Du gia cao nhat, dong truyen sau du gia la mot v
du tieu bieu.
Tieu s Ngai Naropa co lien quan en mot so nguon cua phng tay; thu hut nhat
la H.V. Guerther tac gia quyen cuoc i va giang day cua Naropa (ai hoc Oxford
in 1963)
7
Giao s Guerther mot trong nhng ngi phng tay au tien dch t Tang
ng sang Anh ng vi s trang trong, trnh bay mot the hien tuyet vi ban mo ta cuoc
i Ngai Naropa trong the ky15 tai Tay Tang, vi chuyen ke nhng chuyen phieu lu
ay huyen thoai, phi thng cua Ngai Naropa
8
di s ao luyen cua Ngai Tilopa
trong 12 nam.
Trong van chng Tay Tang Naropa thng c nhac en nh mot drupchen
(Tang: grub chen: Phan: mahasiddha) mot ai thanh tu ga ay ch Phan maha
co ngha la ai, va Siddha ch ngi at en Siddhi hay thanh tu mat tong Nhng
Siddhi hay thanh tu mat tong nay co hai loai: thong thng nh tien tri, co the i
xuyen tng v.v va toi cao am ch viec at en giac ngo toi cao.
Nhng v ai thanh tu gia luon c mo ta la ngi rat ky d, ca tnh khong bnh
thng va mot cach tong quat ho s hu mot sc manh tam linh v ai va nhng kha
nang huyen b. Lch s ton giao Tay Tang liet ke ten hang tram cua v ai thanh tu
gia An o xuat hien trong giai oan Kim cang tha An o. Trong o co 84 v c
ngi Tay Tang ac biet a thch va thng ky la trong cac bc ve bang mau nc,
ke ca Ngai Naropa trong o. Ngai Tsongkhapa trch dan ca hai Tantra nguyen thuy
va nhng luan th phong phu cua cac v ai thanh tu gia trong suot ban van cua
Ngai.
Moi ngi Tay Tang eu biet nhieu truyen bang ca tam long t cuoc i cua Ngai
Naropa. Giong nh c Phat, Ngai sinh ra trong gia nh quyen qu, nhng t thu be
Ngai a khao khat cuoc song tam linh. Giong c Phat Ngai cung b sap at cuoc
song lap gia nh va sau nay Ngai t bo, tr lai v tr ngi bnh thng va tr thanh
mot tu s; Ngai chu ng nhng th thach va gian kho ln lao trong qua trnh ren
luyen va giong nh c Phat Ngai a at toan giac.
15
Sinh ra trong mot gia nh Phat t Bengal trong thi gian au cuoc song, Ngai
hoc vi nhng v thay noi tieng, thoat tien Bengal va sau o Kashmir la ni Ngai
c gi en e hoc cap cao hn. Ngai at c tieng tam lng lay v nhng co
gang, dan dan Ngai tr thanh tu vien trng Nalanda mot ai hoc tu vien uy tn nhat
An o. Ngai gi chc tu vien trng khoang 8 nam, danh tieng lan rong nh mot hoc
gia ao Phat tien phong cua An o. Tuy nhien trong 40 nam Ngai a trai qua mot
ng au tao anh hng cap tien trong qua trnh song cua Ngai. Co mot luc Ngai
ngoi im lang xem kinh ien. ot nhien Ngai chu y co mot ba gia xau x ang quan sat
Ngai, ba ta hoi Ong co hieu nhng ch ong ang xem khong? Naropa tra lihieu.
Ba gia xau x ci va hoi them Ong co hieu tinh hoa hay khong? Lan na, Naropa
tra li: hieu, va roi ba gia pha ra ci, phe phan ong ang noi doi.
Qua nhieu ngay va vai tuan sau, tac ong cua cuoc noi chuyen tao s tan pha tren
tam thc Ngai, cuoi cung Ngai ket luan phai ri khoi Nalanda e i tm ao s. Do
vay, mot luc ngan sau o Ngai t chc trong tu vien va i tm mot v thay mat tong.
Sau khi lang thang nhieu ni va gap nhieu th thach Ngai gap Tilopa.
Ngai Tilopa ren luyen Ngai Naropa bang ngon ng huyen b va hoang da, cung luc
ca hai cach huyen b va ngu ngon. Chang han Ngai gap mot ngi an ba b benh cui
va Ngai i voi qua, ba ta hat mot cau th: neu ong c ma khong co tam bi, y nh
ma khong co tr tue se khong bao gi tm thay.
Trong nhng lan gap g khac (trong luc Ngai ang tm thay) Ngai gap mot ngi
ang gai va bat ran e an, mot ngi ang mo bung mot xac chet moi viec eu
giup cho Ngai mot au moi mi tren thai o tam linh e trau doi nham tr nen co gia
tr e gap c mot ao s mat tong.
Cuoi cung Ngai Tilopa hien ra vi Ngai va ren luyen tch cc Ngai trong 12 nam.
Ngi Tay Tang yeu thch ke va ke lai Ngai Naropa cong hien i mnh cho viec ren
luyen nh the nao, Ngai Tilopa ay Ngai vao mc gii han chu ng cua con ngi
ra sao, nhng Ngai van kien tr va cuoi cung Ngai at c toan giac va tr thanh
mot ai thanh tu gia ra sao.
Trong phan sau cuoc i, Naropa cuon hut nhieu e t t An o, Nepal, Tay Tang
va nhng vung Phat giao khac en mien bac cua Chau luc phu. Tuy nhien noi mot
cach lch s, s trao truyen thanh cong nhat la Ngai trao cho Marpa Lotsawa, t o
phat trien va nhan rong ra, cuoi cung tham nhap vao cau truc cua phan ln tat ca cac
phai Trung A.
Dong truyen do Ngai Marpa Lotsawa mang vao Tay Tang va truyen cho nhng
ao s ban au cua phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va) a tr thanh tru cot chnh
16
trong bao tang tinh than c xay dng bi Tsongkhapa ai hanh gia. Ngai ac biet
yeu thch truyen phap Naropa nh a ch ra trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng.
Ban van a thiet lap mot cho tru vng chac xuat sac cho Sau Phap cua Naropa song
song vi s n hoa nhanh chong cua phai Hoang mao (Mu vang).

S KE THA SAU DU GIA
Noi chung ngi a ra Sau Phap Du gia cua Naropa thc ra khong han chnh Ngai
Naropa nh ten goi ma ung ra la Tilopa. (sinh 988). Tuy nhien, nh Jey Sherab
Gyatso (1803) tuyen bo trong oan trch dan tren mac du sau du gia a xuat hien
trc Naropa, vao thi iem o du co s sap xep thanh mot cau truc hay khong van
con nghi ng mac du Nalopa va Tilopa em nhng yeu to t nguon mat tong khac
nhau, cung ket hp lai va Naropa a truyen cho Marpa Lotsawa, no van la mot iem
nghi ng ai la ngi a thiet lap cau truc sau phan khi no a c biet Tay Tang.
Hn na Ngai Tsongkhapa a ra trong ban luan cua Ngai ve nhng nguyen ly
hnh thanh sau du gia rieng biet, du rang Sau du gia cua Naro ai dien cho tinh hoa
cua s trao truyen t Naropa cho Marpa, van co kha nang cho Ngai Marpa viet lai toi
thieu t bon trong nhng ao s Nepal va An o cua Ngai. Va Naropa, Jnanagarbha,
Maitripa la ngi An o trong viec dien at cau truc va gii thieu dong truyen tr
nen noi tieng la Sau Phap cua Naro Naropa la v ao s chnh cua Marpa nhng ba
ngi khac gi vai tro chu yeu trong viec ren luyen tam linh cua Ngai. Tsongkhapa
ch ra nhieu cach khac nhau viec em va cau truc sau phap. Trong viec la chon sap
at, Ngai la bai viet cua Ngai Pakmo Drupa Quang Vinh (1110) mot trong nhng v
thay ban au cua dong truyen, cau truc nh sau:
1
noi hoa
2
huyen than
3
thanh tnh
quang
4
chuyen di tam thc
5
phong thc manh liet
6
du gia ve cac giai oan trung gian.
Truyen thong noi ve s tha ke nay t Marpa Lotsawa co sau phan, dng nh tien
hoa co phan ngau nhien. Khi Ngai Tsongkhapa at co nhieu cach cau truc he thong
du gia mat tong nay, cach pho bien la 2,3,4 va 10 nhanh noi khac i, he thong co the
de nhan biet nh Hai Phap cua Naro Bon Phap cua Naro Mi phap cua
Naro khong bo bat c chat lieu thc te nao t viec trao truyen.
Ngai Gyalwa wensapa (1505) a ra mot cau truc hai phan cho Sau Phap Du gia
cua Naropa trong mot luan th, Ngai la mot hanh gia phai mu vang nhap that thien
nh trong hang ong hn 20 nam, at en giac ngo trong mot kiep. Ngai cung la
ngi nam gi dong truyen sau du gia t luc au, va ten Ngai xuat hien trong bai cau
nguyen cho dong truyen cua c Dalai lama th 7. Ban van co ta Nguon cua moi
nhan biet: Dau an cua Sau Du gia cua Naro noi ve du gia loi keo sinh lc vao ong
17
nang lc gia (kinh mach trung ng) va du gia thc hien tiep theo khi nang lng a
vao ng gia. ay du gia noi hoa ai dien cho du gia
1
va phan du gia
2
la nam
phap du gia con lai.
Sau phap du gia chia lam ba khi chung c sap xep nh sau: phan nen tang gom
du gia noi nhiet phan chanh cua s thc hanh bao gom du ga huyen than , thanh tnh
quang va
3
nhng ren luyen tr giup bao gom du gia chuyen di tam thc va chuyen
thc manh me. ay du gia ve giai oan trung gian c xep vao du gia than huyen.
ay la c Tsongkhapa nhac en.
Marpa Lotswa dng nh chu yeu chia lam bon phan:
1
Noi nhiet
2
Karmamudra
hay du gia ve tnh duc
3
huyen than va
4
thanh tnh quang, ba trong sau ay: du gia
chuyen di tam thc, chuyen thc manh me va du gia giai oan trung gian khong c
a vao cau truc phap tach biet, co the oan chng v chung c ha xuong v tr cua
nhng thc hanh phu.
Tsongkhapa trch dan hanh gia Milarepa dung s phan loai sau phan hi khac:
Truyen thong cua Marpa oi Phng Nam co sau hng dan:
1
giai oan du gia
phat sinh (thien nh)
2
noi nhiet
3
Du gia Karmamudra
4
nhap mon ve tinh hoa cai
thay cua ban the tuyet oi cua chung sanh
5
ch ra thanh tnh quang cua con ng
(ao lo) va
6
bieu th ban tanh nh huyen cung vi du gia ve giac mong. ay la tinh
tuy cot loi cua giao ly Ngai Marpa. Khong co li day nao cao hn hng dan hanh
gia en tinh hoa cua nhng li day ben tai. Khong co s khai th nao quy bau hn the,
no la trai tim t duy cua hanh gia, khong co li nao thc te hn.
Du Tsongkhapa co nhac en he thong cau truc 10 phan nhng Ngai khong liet ke.
Tuy nhien viec sap xep nay co the tm thay trong ban van do Ngai Ngulchu
Dharmabhadra vi e ta Mot Trang Hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng
Ngai viet: co 10 phan trong cau truc cua he thong
1
du gia cua giai oan phat sinh,
2

cai thay cua tanh khong
3
noi nhiet
4
du giave Karmamudra
5
huyen than
6
thanh tnh
quang
7
du gia giac mong
8
du gia giai oan trung gian (bardo)
9
chuyen di tam thc
va
10
chuyen thc manh liet.
Neu so sanh ban liet ke 10 phan vi sau phan cua Ngai Pakmo Drupa va
Tsongkhapa chung ta thay tat ca 10 eu hoa nhap trong sau.
Ngai Ngulchu cung liet ke cach ma Ngai Pakmo Drupa gii thieu ve sau du gia vi
cau truc cua Ngai Tsongkhapa trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng va a ra mot
dien at thay oi luan phien. ieu nay la mot bien the thch thu khac, va Ngai
Ngulchu gii thieu e hien bay viec Ngai Tsongkhapa la chon tieu e cho ban van
cua ong ra sao. Ngai viet:
18
Tsongkhapa cung noi ve mot cau truc sau phan khac
1
Noi nhiet va
2
Karmamudra
du gia c lay t Hevajra-Tantra
3
huyen than va
4
thanh tnh quang t Guhyasamaja
Tantra
5
chuyen di tam thc va
6
chuyen thc manh liet t Shri Chaturpitha Tantra v
co ba nguon c trch dan nen Tsongkhapa at ta la Quyen Sach cua Ba Cam
Hng.
Ba he thong Mat tong An o lien quan c nhac lai suot ban van cua
Tsongkhapa v chung la nguon cot tuy cua sau du gia. Hay nh rang ay giao ly ve
Bardo (giai oan trung gian ) khong c nhac mot cach rieng re v no bao gom trong
du gia huyen than, thay vao o du gia Karmamudra c nang len thanh mot trong
sau du gia.
Nh Ngai Ngulchu Dharmabhardra cong bo tren va Ngai Tsongkhapa ch ra
nhieu lan trong luan th, sau du gia cua Naro bao gom nhng nguyen ly c rut ra t
nhng tantra chnh yeu thong dung Mien bac An o vao thi gian o. ieu nay
c tuyen bo trong van th ket thuc Quyen Sach cua Ba Cam Hng nh sau:
c Phat Thch Ca Mau Ni, c The Ton cua nhng bac hien thanh
a day giao phap thieng lieng v li ch cua chung sanh
Toi cao giao ly cua Ngai la Tantra Du gia vo thng cua hai Tantra nam va n.
T Tantra Nam (Hevajva va Chakrasamvara) phat sinh giao ly ve noi ho ,hay
Chandali
Mot phng phap em nang lng vi te vao s kiem soat va hien lo tr tue noi tai
Vi can ban nay hanh gia tiep tuc thc hanh
Giao ly ve huyen than va thanh tnh quang.
Giao ly bat nguon t Tantra Guhyasamaja
Va nhng giao ly ve chuyen di tam thc
Va suy tng manh liet en ni c tru khac
Xuat phat t Tantra Shri Chaturpitha
at can ban tren nhng nguon o,
ai thanh tu gia Tilopa va Naropa a thiet lap truyen thong
Noi tieng vi sau phap du gia cua Naropa
Vo so nhng hanh ga ay trong vung at Tuyet nay
Vui thch trong ngay hoi no lc mat tong tham sau
Mot niem a thch sau xa va ke tha truyen thong khau truyen qu gia.
Trong phan khac cua luan th, ao s Tsongkhapa noi ve nhieu nguon cua sau du
gia. Chang han Ngai a ra viec Marpa Lotswa rut ra mot so d lieu trong ban van
ve huyen than va thanh tnh quang t nhng v ao s An o khac, vi Jnanagarbha
19
ma Marpa a hoc Tantra Guhyasamaja. Guhyasamaja la nguon t o sau du gia cua
Naropa lay la giao ly ve huyen than va thanh tnh quang. Tsongkhapa trnh bay:
Hng dan ve noi hoa en vi chung ta qua Tilopa, Ngi a chu giai rang o la
s trao truyen cua ai thanh tu gia Krishnacharya, cung c biet (vi Tay Tang) la
Lobpon Acharyapa. ay a hien hu truyen thong khau truyen t trc va c
dung nh phan can ban. ieu nay lam phong phu va trong sang trong viec tham khao
The Sambhuta giot cua mua xuan(phan Samputa tilaka) va Giot xuan cua
Acharya Krishnacharya (phan Vasanta tilaka).
Kinh van ve thanh tnh quang va huyen than c trch ra trong truyen thong khau
truyen Guhyasamaja c day bi ai thanh tu gia An o Jnanagarbha va Marpa
nhan trao truyen trc tiep (t Ngai). Do vay co s at can ban tren tantra
Guhyasamaja. ay, truyen thong Marpa hng dan khau truyen Guhyasamaja c
dung lam can ban vi s tham khao toan tap Guhyasamaja cua cac bac Thanh, Cha
va Con (v du: Toan tap cac bac Thanh cua kinh van Guhyasamaja.
S thc hanh chuyen di tam thc va chuyen thc manh me en mot ni an tru khac
c at can ban tren tantra bon trung tam (phan: Shri Chaturpitha Tantra) them vao
o chung c ket hp vi mot so truyen thong tantra khac, gom Sambhuta Tantra,
Vajradhaka Tantra v.v
S tha ke dong sau du gia co goc re trong nhieu nguon mat tong khac nhau cua
Phat giao An o.
Mot dong truyen Sau du gia khac c biet en la Sau Du gia cua Niguma do
Niguma mot n e t cua Naropa truyen sang Tay Tang, ngi a nhan t Ngai dong
truyen sau du gia. Dong truyen luan phien nay khong do Marpa em ve Tay Tang
ma do mot ao s cung thi la Kyungpo Naljor, s khac biet chu yeu gia hai dong
truyen dng nh he thong Niguma thay cho cho du gia chuyen thc manh liet
(forceful Projection) vi du gia giac mong.
Jey Sherrab Gyatso (sinh 1803) trnh bay anh hng nay trong cuon Ghi chu ve
Quyen Sach cua Ba Cam Hng.
Nguyen ban cua du gia giac mong khong c nhan manh trong he thong sau du
gia cua Naro, va du gia phong thc manh liet khong hien hu trong he thong sau du
gia cua Niguma. Dng nh s khac biet nay la ly do duy tr hai he thong tach biet
nhau. Mat khac, ca hai rat giong nhau.
Trong Ghi chu ve Quyen Sach cua Ba Cam Hng Jey Sherab Gyatso cung ch ro:
20
Moi du gia trong sau du gia gom mot gii thieu bao quat ve giai oan du gia hoan
tat, va sau du gia gii thieu ay cung cap mot cach tiep can bao quat ve giai oan
du gia hoan thien.
ieu nay ngu y: he thong c nhan nh mot cach tiep can hoa nhap va toan the
en giai oan du gia hoan thien, trong o tat ca sau thc hanh cung nhau nh mot bo
phan ai dien cho tinh hoa cua tat ca giai oan thc hanh hoan thien. Mot cach la
chon, bat c mot du gia nao trong sau du gia co the la muc tieu thc hanh chu yeu
cua hanh gia, trong o trng hp tat ca giai oan du gia hoan thien c tiep can va
rut ra t no. Co nhng ngay truyen thong dang nay rat pho bien, mac du tieu s cua
nhng hanh gia cac the ky qua a a ra rang khong phai luon luon nh vay.
Gyalwa Wensapa tom tat hoan canh nay nh sau trong quyen nguon cua moi nhan
biet: Dau An cua Sau Du gia cua Naro.
Do vay, nhng hanh gia quy bau, ngi a tham d vao con ng tham sau cua
Sau Phap Du gia cua Naropa a tham nhap vao con ng khong loi lam, hoan thien
cho s thanh tu giac ngo trong mot i, ngay ca trong thi ai suy thoai nay.

SAU DU GIA, BA TRANG THAI BARDO VA CHN HOA NHAP
ao s Tsongkhapa trnh bay trong phan m au Quyen Sach cua Ba Cam Hng
No c ghi lai khi c Milarepa day giao ly khau truyen e at giai thoat trong
coi trung am. Ngai noi: Trc tien hay thiet lap phan c ban s dien at tren
nhng hng dan khau truyen e at giai thoat trong coi trung gii la ong ngha
(vi Sau Du gia cua Naropa).
Noi khac i, trong thi Ngai Milarepa (sinh 1040) sau du gia cua Naropa c biet
di ten He thong trung gii Trang-dol c dch la Khau truyen e at giai thoat
trong trung gii.
a so oc gia se quen thuoc vi thuat ng Tay Tang Bardo (Coi trung gii = giai
oan trung gian = trung am), no nhac en trang thai sau khi chet, mot so chuyen dch
T th (Bardo To dol) hay Giai thoat bang viec nghe trong coi trung am a xuat
hien trong ban tieng Anh di tieu e Tang th ve cai chet, ket qua duy nhat va au
tien t Bardo cua Tay Tang c tm thay trong t ien Oxford va Webster.
ac iem duy nhat cua truyen thong sau du gia la ba trang thai Bardo (trung gian)
va nhng phng phap thc hanh thien quan trong chung. ba Bardo la: Bardo luc tnh
thc gia song va chet, Bardo cua giac ngu va giac mong, va Bardo gia chet va tai
sanh, ch co Bardo th ba nay la mang y ngha cua cuon t th Tay Tang.
21
Truyen thong sau du gia noi ve cach ap dung ky thuat Mat tong vao moi mot trong
ba trang thai Bardo nh the nao tien trnh nay c biet nh du gia cua ba hoa nhap
trong ba hoan canh noi khac i, ba hoa nhap lien quan en mot Bardo, do o co chn
hoa nhap. V bang phng tien sau du gia, hanh gia co the thc hanh trong tat ca ba
trang thai Bardo: thc, ngu / mong va sau khi chet, truyen thong nay c goi la
Khau truyen e at giai thoat trong Bardo.
e hieu cai c goi la chn hoa nhap chung ta phai co kien thc c ban ve Phat
giao ai tha, co khai niem ve ba than: Phap than, Bao than va Hoa than.
Kinh van ve ba than la nen mong cho tat ca he thong Tantra du giacao nhat. Nhieu
tap sach a viet ve chu e nay trong ngon ng Tay Tang. Quan niem ay la luc
giac ngo, tam hanh gia chuyen thanh phap than, ngon ng chuyen hoa thanh Bao
than va than bieu hien thanh Hoa than. Phap than ch co the cam nhan bi cac Ch
Phat khac, Bao than c cam nhan bi Ch Thanh Chung, va Hoa than co the cam
nhan bi cac chung sanh bnh thng. Do vay noi rang phap than thoa man moi c
nguyen, nhu cau cua hanh gia, trai lai Bao than va Hoa than thoa man c nguyen va
nhu cau cua the gian. oi khi Bao than va Hoa than ket hp thanh Sac than
(Rupakaya) hay Tng than (form body) trong trng hp nay ch con hai than c
nhac en: Phap than thoa man muc ch cua hanh gia, Sac than thoa man nhu cau
cua ngi khac.
Trong thc hanh ai tha cong truyen, nhan manh tren viec ao luyen tam, ng,
than cho en khi chung dan dan phat trien thanh ba than. Trong Phat giao Mat tong,
mot cai g o t trang thai giac ngo cua ba than c em hoa nhap vi trang thai
bnh thng cua hanh gia, v ly do nay ai tha cong truyen oi luc c goi la tha
cua nguyen nhan chang han con ng ma hanh gia thien nh ve nguyen nhan cua
giac ngo do o phat trien thanh no, va con ng Mat tong b truyen la Tha cua ket
qua v trong no, hanh gia em ieu g o t ket qua cua trang thai giac ngo thanh
nhng kinh nghiem bnh thng. Noi khac i, y niem ang sau Ba hoa nhap la trong
mot dp nao o chung ta co the lay nguyen ly t phc hp than-tam va dong chay
kinh nghiem cua no s dung nh mot uy nhiem cua mot trong ba than hoac nhng
kha canh giac ngo, bo sung cho lc t nhien cua uy nhiem nay vi lc cua thien
quan va s ap dung du gia.
Khai niem hoa nhap vi ba than la, thoat tien hng dan viec thc hanh giai oan
phat sinh, trong o hanh gia thien quan chnh mnh nh mot bon ton Mat tong, an tru
tai trung tam mot mandala nang . ay hanh gia tham gia vao tien trnh c biet
nh nhan ba than nh ao lo ieu nay am ch ba bc trong thien quan: 1. Quan
tng the gii va nhng c dan song trong o hoa nhap vao than hanh gia, sau o
22
nhng nang lng tho nang c rut ra khoi than, vao luc chet, en khi tam tnh
quang hien lo, ieu nay c biet nh nhan cai chet nh Phap than 2. Quan tng
hanh gia hien lo t thanh tnh quang trong dang nang lng thanh tnh, ay la thc
hanh nhan Bardo kinh nghiem nh Bao than va 3. Quan tng hanh gia hien lo t
Mandala cac Bac Thanh, la tien trnh nhan tai sinh nh Hoa than Giai oan thien
quan phat sinh nay c thc hien hang ngay bang tat ca khi xng trang nghiem,
va trong sau du gia at giai oan nay cho giai oan ren luyen hoan thien cua Ba hoa
nhap.
Khi Ngai Tsongkhapa giai ngha trong giai oan du gia hoan thien nguyen tac nay
c trai rong ti ba trang thai khac nhau: hoa nhap vi ba than trong trang thai tnh
thc, hoa nhap vi ba than trong trang thai ngu, va vao luc chet. Noi khac i, ba hoa
nhap c thc hien trong tng trang thai bardo. Khai niem can ban ay la t than
qua trnh song la mot s chuyen hoa cho ba than, va chung ta co the s dung song
song s thc hanh yogic trong tng trang thai cua ba bardo.
No co the ch li cho viec xem xet mot so cach trong o sau phap du gia c gii
thieu bi nhng nha luan giai Tay Tang khac nhau e anh gia nhng g a noi
ay.
Tsongkhapa trnh bay trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng la sau du gia thc ra co
the gii thieu lam ba: 1. nen tang cua ao lo tc la du gia noi hoa, 2. than chnh yeu
cua ao lo bao gom kinh van ve huyen than va thanh tnh quang, va 3. nhng ren
luyen phu bao gom kinh van ve chuyen di tam thc va chuyen thc manh liet. Khi
chung ta so sanh ieu nay vi s co ong sau du gia cua Ngai Gyalwa Wensapa, at
can ban tren chc nang cua chung thanh hai, chung ta co the thay mot so ieu cua
s hoa nhap: hai cai o la: 1. nhng du gia e nang lng song i vao kinh mach
trung ng va 2. nhng ng dung sau khi nang lng s song a vao kinh mach trung
ng. Trong pham tru au tien cua Ngai Tsongkhapa: du gia noi hoa cung la pham
tru trc tien cua Ngai Gyalwa Wensapa. Ngai Tsongkhapa gi nguyen ca hai trong
khi Ngai Gyalwa Wensapa ch gi cai th hai, cha ng trong nam du gia con lai
cua he thong sau du gia.
Tai sao, trong ban van cua Ba hoa nhap du gia noi hoa lai c goi la Trang
thai can ban va huyen than, thanh tnh quang du gia lai goi la Con ng thc s,
v bang nhng phng tien cua du gia noi nhiet, hanh gia at c s kiem soat nang
lng tho va te cua than the, nhng nang lng nay c rut ra, tao nen s ket hp
nhng bieu hien ben trong va ben ngoai e chuyen hoa cung vi cai thay tng ng
cho en khi thanh tnh quang cua tam hien lo vao thi iem can t. Noi khac i, bang
phng tien cua du gia noi hoa, tam thanh tnh quang co the c anh thc trong
23
kinh nghiem tam thc tng tuc cua hanh gia. ieu nay c hoa tron vi mot uy
quyen cua Phap than. Ky thuat hoc ve huyen than c ng dung e hoa tron vi bao
than va hoa than. Do o noi nhiet la nen tang cua ba hoa nhap, nhng du gia ve
huyen than va thanh tnh quang mi la phng phap thc te tham d vao s hoa
nhap.
Mot trong nhng gii thieu suc tch tuyet dieu nhat cua tien trnh ba hoa nhap nay
c tm thay trong luan th Mot Nguon cua Tng Nhan Biet: Dau An cua Sau Dieu
Phap cua Naropa cua Ngai Gyalwa Wensapa.
Ky thuat rut nang lng s song vao kinh mach trung ng bat au vi phat sinh
viec hanh gia quan tng than mnh la c Phat Kim Cang Tr trong s hp nhat nam
n, va quan tng ve nang lng cua kinh mach cung vi cac chung t mantric tai cac
luan xa, thien quan ve sc nong, va cuoi cung thien nh ve cac giot tan chay. ieu
nay lam cho nang lng s song i vao, an tru va hoa tan vao kinh mach. Dau hieu
ch ra nang lng song i vao, la khi ht vao e khao sat tien trnh cua hanh gia,
khong kh chay eu qua hai lo mui. Dau hieu ch an tru la cai thay cac nguyen to hoa
tan va ca trang thai ba cai thay hoa tan xay en. Nhng hoa tan nay phai la nhan biet
mot cach rieng biet. at tan trong nc, cai thay giong nh thay mot ao anh, nc tan
trong la, thay giong nh khoi, la tan trong kh, thay giong nh anh sang om om
chap chn. Sau o nguyen to kh bat au hoa tan vao thc thay c goi la S xuat
hien ay la mot cai thay giong nh anh en b chay. Kh hoan toan hoa tan vao S
xuat hien va ay la mot cai thay cua mau trang, giong nh bau tri mua thu trong
sang c anh sang trang tron tran ngap. S hoa tan vao thc nay goi la Gan sat
va o la cai thay mau o, giong nh bau tri trong tran ngap anh sang mat tri. S
hoa tan nay thanh at en can ke va ay la cai thay cua bong toi choang ngp,
giong nh bau tri trc bnh minh khong mat tri, mat trang, at en can ke nay
hoa tan vao thanh tnh quang, ay la mot cai thay anh sang trong suot rc r giong
nh bau tri luc rang ong, thoat khoi ba ieu kien, hanh gia phai nhan ra nhng kinh
nghiem nay khi chung xay en. ay la tien trnh hoa nhap vi Phap than trong trang
thai tnh thc.
Vao luc thanh tnh quang hien lo tham nhap vao hanh gia, khi len mot ban nang
manh me gat bo nhng tap kh cu va xuat hien trong dang c Phat Kim cang Tr
nam va n hp nhat. ong thi hanh gia thc hien ky thuat dan giai oan hoa tan (a
dien ta tren) theo th t ngc lai. Tc la hanh gia i t thanh tnh quang en at
en can ke, en gan sat, en xuat hien. Hanh gia kinh nghiem nhng dau hieu cua
nhng nguyen to hoa tan (theo chieu ngc): anh sang ngon en b, tia sang cua om
24
om, khoi va cuoi cung la ao anh. ay la tien trnh Hoa tan vi bao than trong
trang thai thc.
Hanh gia tham gia trong giai oan thien quan ve ket hp chuyen hoa vi dang bao
than, va chu tam the nhap vao no. Khi hanh gia quyet nh t the hien t s the nhap,
hanh gia phai thien quan ve nhng tap kh cu nh bieu tng hu tnh (nguyen hu
tnh = Samayasattva) vi Tr hu tnh (Jnanasattva) tai Luan xa tim. ay la tien trnh
Hoa nhap vi Hoa than trong trang thai thc.
Cung luc, khong kh bat au chay qua mui va nam thc cam thu c phuc hoi, tat
ca nhng g xay en eu xem la h khong, h khong la ai lac, va ai lac la mandala
va nhng bon ton cua Mandala. ay la thc hanh ren luyen trong thi hau thien
quan.
Sau o, Ngai Gyalwa, Wensapa giai thch tien trnh hoa nhap cua ba than trong
trang thai ngu va mong.
Tng t, khi hanh gia i vao giac ngu, phai gi chat tnh quang cua giac ngu,
cng quyet hien lo bon ton Bao than trong trang thai mong. Khi chuan b ngu, hanh
gia thc hien thien quan tren kinh mach, nang lng va cac luan xa tao ra cac hat tan
chay va hy lac phat sinh. Nang lng s song i vao, an tru va hoa tan trong kinh
mach trung ng. Tat ca dau hieu cua tien trnh hoa tan xay en t at vao nc
cho en khi xuat hien tnh quang bon h khong xuat hien trong tnh chat cua bon hy
lac. Cung luc tnh quang xay en, hanh gia tham gia vao thien quan ket hp ai lac
vi tanh khong (tr hue cua tanh khong) ay la tien trnh Hoa nhap vi Phap than
trong trang thai ngu.
Vao luc hien lo thanh tnh quang o, hanh gia phat sinh cng quyet xuat lo vi
than giac mong bang viec loai bo than cua nhng ket tap cu va nhan lay than c
Phat Kim Cang Tr, nam va n trong s hp nhat. Sau o khi hanh gia xuat hien t
tnh quang (cua giac ngu) than giac mong bat au xuat lo, khong giong nh than cua
nhng ket tap cu ma la Phat Kim Cang Tr nam va n trong s hp nhat. ieu nay
c biet la Hoa nhap vi Bao than trong giac mong.
Hanh gia tap trung the nhap vao thien quan cua qua trnh chuyen hoa bao than o.
en luc tnh giac, hanh gia thc hien xuat hien cai thay cua ket tap cu nh la nguyen
hu tnh vi tr hu tnh tai luan xa tim. ay la qua trnh Hoa nhap vi Hoa than
trong luc thc.
ong thi, khong kh bat au chay qua mui va nam thc cam nhan phuc hoi, bat c
xuat hien nao xay en eu xem nh tanh khong, tanh khong la ai lac va ai lac la
mandala cac bon ton. ay la thc hanh e ren luyen trong thi hau thien quan.
25
Th ba, Ngai Gyalwa Wensapa noi ve cach lam the nao e hoa nhap vao luc chet
va trong giai oan trung am.
Hanh gia nao khong the thanh tu giac ngo cua giai oan cao nhat trc luc chet
phai ao luyen quyet tam ap dung ky thuat lu gi tnh quang cua s chet, hien lo
trong Bao than trong than trung am va nhan lay s tai sinh vi mot v thay mat tong
hoa than, mot mantracharyin. Sau o vao luc can t, hanh gia phai thien quan ve kinh
mach, nang lng, luan xa nh tren, thien quan ve giot tan chay va chieu sang. ieu
nay lam nang lng cua s song i vao kinh mach trung ng, an tru va hoa tan, tao
ra nhng dau hieu hoa tan, cho en khi thanh tnh quang xay en. Khi thanh tnh
quang cua cai chet khi len, hanh gia chu tam thien quan tren tanh khong. ay la qua
trnh Hoa nhap vi Phap than vao luc chet
Vao luc thanh tnh quang hien lo, hanh gia khi len quyet tam loai bo nhng ket tap
cu (ngu uan) va nhan lay than trung am, e hien len trong tng c Phat Kim Cang
Tr, nam va n trong s hp nhat. Sau o khi hanh gia xuat hien t thanh tnh quang,
hnh tng cua than trung am hien len, loai bo than ngu uan cu, va xuat hien nh c
Phat Kim Cang Tr nam va n trong s hp nhat. ong thi nhng dau hieu cua qua
trnh tan chay bieu hien theo chieu ngc lai, khi tam thc i ngc lai qua nhng giai
oan thanh tnh quang en s can kev.v cho en cai thay cua ao giac. ay la qua
trnh Hoa nhap vi Phap than trong giai oan trung gii
Hanh gia duy tr chu tam tren nhng giai oan the nhap trong thien quan ve chuyen
hoa cua bao than. Sau o khi c muon tai sinh bat au ro rang, hanh gia tm kiem
mot hoan canh di truyen thch hp trong nhng giot trang va o (giong nh trng a
thu tinh) cua nhng cha me tng lai cua hanh gia, e tiep nhan tai sanh nh than
kinh mach ac biet cua mot mantracharyin. ay la qua trnh Hoa nhap vi Hoa than
vao luc tai sanh.
Do o kha nang kiem soat nang lng vi te va em chung vao kinh mach trung
ng that can thiet e thanh cong trong qua trnh ba hoa nhap trong ba hoan canh. S
kiem soat nay c xay dng bi du gia noi hoa, phan nen tang. Nh Ngai
Tsongkhapa a at, Noi hoa tru tai luan xa ron c ot chay, nang lng i vao
kinh mach trung ng, va nhng giot di truyen vi te chay trong kinh mach va luan xa
tan chay. Nhng giot tan chay tr giup nang lng vi te cho to hp than tam va
sau o tch tu lai luan xa tim, o chung thu nhap lai nh phan can ban cua than vi
te. Nang lng t tat ca cac phan cua c the c rut ve ngoi nha cua tam vi te
cha tng co nay, t o tam thanh tnh quang lan au tien c tam thc kinh
nghiem.
26
Qua Quyen Sach cua Ba Cam Hng chung ta thay s lap lai lien tuc chu e ve qua
trnh hoa tan, trong o nang lng c rut ra t moi nguyen to tho. ieu nay bat au
vi nang lng cua at hoa tan vao trong nc va cai thay ben trong c kinh
nghiem, giong nh cua mot ao giac. Nang lng nc hoa tan vao la va cai thay
giong nh khoi xay en. Nhng giai oan hoa tan cua nang lng tiep tuc, cho en
khi tat ca nang lng tho c rut.
Nhng giot vi te sau o en luan xa tim. au tien giot n mau o c gom lai,
khi len mot cai thay o va tap hp tam goi la xuat hien, th hai nhng giot mau
trang nam c thu thap lai, ay la cai thay ben trong cua anh sang trang va hanh gia
kinh nghiem tap hp tam c biet la can ke. Th ba giot trang va o cung tieu
hao, ay la cai thay mau en toan bo, to hp tam cua at en can ke va hanh gia
ngat i vao vo thc.
T ay, hanh gia khi len trong to hp tam th t, o la cua thanh tnh quang ban
au. Cai th t nay cung c goi la bon khong tanh.
Y tng trong tantra du giacao nhat la chung ta kinh nghiem nhng hoa tan nay
mot cach t nhien trong ba trang thai bardo: Cuoc song luc thc hang ngay, trang thai
ngu va vao luc chet. qua trnh hoa tan c kinh nghiem tng phan moi luc chung
ta i ngu, va chac chan se xay ra, va se hoan toan kinh nghiem vao luc chet, co the
suy ra mot cach y thc trong giai oan tnh thc bang phng tien cua du giamat tong.
Khi chung ta kheo leo trong viec tao ra s hoa tan trong thien quan hang ngay.
Chung ta tr nen kheo leo trong viec ap dung nhng ky thuat giong nh the trong
khi ngu, nam mong cung nh vao luc chet.
Trong phan tach ba phan cua he thong cua Ngai Tsongkhapa, kha nang lam viec
mot cach y thc vi qua trnh hoa tan nay, va kha nang gay ra mot cach y thc cc
lac tantra theo y muon, c thiet lap bi phng tien cua du gianoi hoa: do o goi la
Tang a nen. S thc hanh chu yeu, du giahuyen than va thanh tnh quang lien
quan en viec s dung qua trnh hoa tan, trc tien xuat hien than huyen, va sau o
gan chat than huyen vao du giathanh tnh quang. Hanh gia ap dung ky thuat hoa tan
e san sinh ra huyen than bat tnh va thanh tnh, va nhan ra tam thc thanh tnh
quang ve ngoai va thc s. ieu nay em en giac ngo, trong truyen thong mat
tong c biet la yuganaha hay ai hp nhat nhng thc hanh phu nh ba du gia
duy tr ch tr giup trong viec thc hien ba cai au tien.
Trong Mot Nguon cua Tng Nhan Biet: Dau An cua Sau Du gia Naropa Ngai
Gyalwa Wensapa giai thch cach hanh gia chuyen qua nhng giai oan trong ren
luyen cho en khi giac ngo.
27
Thoat tien, hanh gia thien quan ve nhng giai oan cua qua trnh hoa tan, lam cho
nang lng s song i vao, an tru va hoa tan vao kinh mach trung ng. ieu nay cho
ra nhng dau hieu cua s hoa tan, t ao anh cho en thanh tnh quang. Khi thi iem
en e hanh gia xuat lo t thanh tnh quang, hanh gia kien quyet anh thc huyen
than bat tnh chuyen hoa thanh huyen than thanh tnh. Sau o huyen than bat tnh
c loai bo va hanh gia hien lo ben t thanh tnh quang va hnh anh huyen than
thanh tnh xuat hien trong tam hanh gia. ong thi hanh gia kinh nghiem qua trnh
hoa tan theo chieu ngc lai, i t at en can ke thanh tnh quang en v.v cho
en dau hieu cua ao anh. Hanh gia dnh vao tng Bao than o roi hien ra nh Hoa
than, t ay ve sau c s tr giup bat nguon t mandala nang . Khi hanh gia
muon t the hien t thien quan, phai quan nhng ket tap cu nh Bieu Tng Hu Tnh
(Symbolic Being) vi Tr Tue Hu Tnh tai luan xa tim cua hanh gia.
Hanh gia cua giai oan huyen than nay ao luyen thien quan nang cao, va cuoi
cung thay nhng dau hieu thanh tu cua giai oan c biet la S ren luyen ai hp
nhat
Hanh gia thc hanh hp nhat vi Karmamudra nh ieu kien ben ngoai, va ieu
kien ben trong la thien quan ve nhng giai oan hoa tan lam cho nang lng s
song (vital energy) i vao, an tru va hoa tan trong kinh mach trung ng. Nhng dau
hieu cua s hoa tan xay en t ao giac cho en thanh tnh quang. Bon khong tanh
hien ra trong tnh chat cua bon cc lac. Vao luc thanh tnh quang t nhien, hanh gia
tham gia thien quan ve ai lac ket hp vi tanh khong.
Vao luc nam yeu to xay en cung luc, trang thai at en can ke trong qua trnh
khong che ay ngng lai, ai lac t nhien tao ra mot giac ngo trc tiep tanh khong
cha tng c biet, huyen than c tnh hoa trong thanh tnh quang thc s va xuat
hien giong nh cau vong trong bau tri trong sang, hanh gia tiep nhan giai oan
khong ngan ngai kha canh giai oc trc tiep nhng cam xuc chng ngai phat sinh
trong dong tam thc cua hanh gia, va hanh gia tiep tuc tr thanh mot bac thanh
(arya).
Vao luc qua trnh xuat hien t thanh tnh quang bat au, lc thuc ay hanh gia
trc o trong thc hanh at hanh gia tai ca qua huyen than thanh tnh co the at
en. Khi hanh gia xuat hien t thanh tnh quang, vi vai tro trong yeu c tac ong
bi nam nang lng vi te sang rc lt tren thc tai bam sinh tc la (tam thc thanh
tnh quang bam sinh thc s) va vai tro cua ieu kien hien tai c tac ong cung luc
vi t than cua tam, hanh gia hien len trong huyen than thanh tnh thc stroi
chay trong dong tam thc chac chan trong dang c Phat Kim Cang Tr (Vajradhara)
28
Nam va N trong s hp nhat, trang hoang trong nhng bieu tng va dau hieu cua s
toan thien, nhng ket tap cu cua hanh gia c loai ra.
ong thi nhng dau hieu cua qua trnh hoa tan xuat hien theo chieu ngc lai, i
t thanh tnh quang en dau hieu cua ao anh. Vao luc nam yeu to xay en, thc tai
bam sinh (v du tam tnh quang thc s) ngng lai, trang thai at en can ke trong
tien trnh hoa tan c sinh ra, s khi len cua huyen than thanh tnh hanh gia at
c ao lo cua s giai thoat toan bo, thoat khoi moi phien nao lam chng ngai va
tiep tuc tr thanh mot A La Han. Sau o hanh gia hnh tng Bao than tap trung
vao thien quan the nhap.
Nhng giai oan the nhap o la g? hanh gia tap trung chu tam thien quan tren
tanh khong, va sau o tao nang lng s song i vao, an tru va hoa tan vao kinh mach
trung ng, cho ra nhng dau hieu cho en khi thanh tnh quang xuat hien. Vao luc
hanh gia en c cho khong con chng ngai, at en trang thai ai hp nhat,
trong o than va tam co the gom lai nh mot thc the duy nhat. ay than la ai dien
cho huyen than hoan thien trang hoang bang nhng bieu tng va dau hieu cua s
toan thien, tam ai dien cho tam thc thanh tnh quang thc s.
Khi thi iem en e t the hien len t thanh tnh quang o, lc thuc ay trc o
cua hanh gia trong thc hanh bat au nhap cuoc, va hanh gia tm thay mnh tai ca
ma qua o than ai hp nhat trong ren luyen co the tr thanh than ai hp nhat vt
len ren luyen. Trong s xuat hien t thanh tnh quang, hanh gia, tren giai oan ai
hp nhat cua s ren luyen tiep nhan hnh anh cua than giai oan ai hp nhat
vt len ren luyen. ong thi nhng dau hieu ngc lai cua qua trnh xay en, t
thanh tnh quang en ao anh.
Bao than o nam gi nhng tiem nang cua hoa than, xuat ra lc cua mot mang li
hanh vi, bieu hien nh s tr giup va nhng mandala nang .
Khi hanh gia muon t the hien t thien nh e nhap vao nhng ket tap cu cua mnh
hay mot so ket tap khac cu tuy cai nao thch hp. Ke tiep an tru trong kinh mach o,
hanh gia hien th phap vao o e ren luyen, va trau doi nhnghoat ong hau cong phu
nh ket hp vi mot Karmamudra, an uong cung nh chay vi nhng thu hoang v.v
Hanh gia giai oan ai hp nhat cua s ren luyen, trau doi s the nhap cua cap
o o ca hai thi khoa thien quan bnh thng va hau cong phu, va cuoi cung thay
dau hieu tien gan en viec at c ai hp nhat vt tren ren luyen. Hanh gia thc
hien ieu kien ben ngoai cua viec hp nhat vi Karmamudra va nhng ieu kien ben
trong cua thien quan chu tam mot iem ve tanh khong, giup nang lng s song i
vao, an tru va hoa tan trong kinh mach trung ng. Nhng dau hieu khi au vi ao
29
anh xay en, cho en cuoi cung la dau hieu cua thanh tnh quang xuat hien. 4 khong
tanh hien len trong tnh chat cua bon ai lac.
Luc xuat hien thanh tnh quang bam sinh nay, hanh gia thc hien thien quan ve hy
lac ket hp vi (tr hue cua) tanh khong. Khoanh khac au tien cua thanh tnh quang
nay la giai oan khong chng ngai tren o nhng che am tam thc c vt qua.
Khoanh khac th hai cung la luc giac ngo ban au cua Phat tanh. Trong o, hanh gia
duy tr s the nhap toan thien tren ban the cuoi cung cua chung sanh, cung luc thay
trc tiep moi thc tai bnh thng ro rang nh mot ket qua trong long tay. Than cua
ai hp nhat trong ren luyen tr thanh ai hp nhat vt tren ren luyen, Bao than
thc s c cap cho nhng nu hon cua bay tuyet dieu, va lu xuat ra hang ngan hoa
than lam li ch cho nhng ai tu hanh. Do o hanh gia at en toan giac trong the
tanh cua ba than.
V the, chung ta co the thay ngon ng nhng nguyen to hoa tan ba hoa nhap va
ba than tiep tuc qua cac cap o ap dung Sau Phap Du gia cua Naropa, at en cc
iem trong giac ngo hoan toan la trang thai ai hp nhat vt len ren luyen.
Mot trong nhng cam nang hng dan thc hanh thong dung nhat ve he thong sau
du gia c nhng ao s phai Hoang mao s dung la quyen: Mot Nguon cua Nhan
Ra ai Lac :Mot Hng Dan en Sau Phap Tham Sau cua c Naropa do Ngai
Nagtsang Tulku (gia the ky 19); Ngai chia ra nhng giai oan thc hanh lam hai:
1.thien quan ve du gianoi nhiet e anh thc bon ai lac 2. tren nen tang cua nhan
biet o, thien quan ve chn hoa nhap. Noi khac i, trc tien hanh gia c hng
dan lam the nao ap dung du gia noi nhiet e at c kinh nghiem bon ai lac, bon
kinh nghiem nay c giup bi phng tien hoa tan nang lng cua nhng nguyen
to, em nang lng vao kinh mach trung ng, lam tan chay nhng giot. Khi s nhan
biet nay c thiet lap chac chan, hanh gia c hng dan 9 hoa nhap nh a mo
ta tren.
Tom lai, Quyen Mot nguon cua tng nhan biet: Dau an cua sau du gia cua
Naropa cung tap trung vao qua trnh sau du gia theo chieu ngc lai, v du: t giai
oan giac ngo cuoi cung hay ai hp nhat vt len ren luyen en bc au tren
ng ao.
Nh mot khi au e at c giai oan ai hp nhat vt len ren luyen, hanh gia
phai i qua giai oan ai hp nhat cua s ren luyen. Hanh gia phai thanh tu du gia
huyen than va thanh tnh quang, va e thanh tu, hanh gia trc tien phai thien quan
ve kinh mach, luan xa, chieu sang tan chay v.v nh a c day trong du gia noi
hoa.
30
Lan lt, nh mot khi au (vi nhng thc hanh giai oan hoan thien o) hanh gia
phai i en cuoi s thc hanh giai oan thien nh tho va te, trong o hanh gia quan
tng Sanh, t va Bardo, nhng can ban c tnh hoa nh la con ng cua ba than.
V ieu nay hanh gia phai c tiep nhan quan anh hoan toan va chn chan trong
viec tuan thu nhng gii luat a tho vao luc lam le truyen phap. Hn na, trc khi i
vao con ng thc hanh mat tong, hanh gia phai luyen tam, trong con ng chung,
t viec trau doi en nhng hanh ong co hieu qua lien he vi mot v thay tam linh cho
en viec ren luyen thien nh phoi hp gia ch va quan.
Nhng hanh gia quy nh ngoc bau nay a tham d vao con ng tham sau sau du
gia cua Naropa theo cach nay a nhap vao con ng toan thien va khong loi lam e
thanh tu giac ngo ch trong mot kiep, ngay ca trong thi ai suy thoai nay.

QUYEN SACH CUA BA CAM HNG CUA AO S TSONGKHAPA
Truyen thong sau du gia tr thanh mot chu e chnh cua nhng bai viet Tay Tang
nhng luan th ve chu e nay khong nghi ng g a chiem ti con so hang ngan.
Tren nhieu the ky gan ay moi mot tu vien sang tac ra mot hay nhieu nhng ban van
s dung cho he thong, co le chu yeu nham cung cap mot hng dan lam the nao e
sau du gia co the thch hp vi nhng kinh van ve tam linh va c s ha tang cua ngon
ng hnh thanh nen tang nhng truyen thong rieng biet cua no. Co tren nam ngan tu
vien trong vung dan toc Tay Tang trc thi ky ai huy diet do Cong san vao au the
ky nay. Nhieu luan th a bien mat trong thi ky huy hoai nay, nhng hang tram tu
vien van ton tai va en vi chung ta ngay nay.
Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua Ngai Tsongkhapa, nhieu the ky nay van c
xem la ac biet gia nhng quyen khac. Ban van chiem mot v tr oc ton trong van
chng mat tong Tay Tang v no lan lt phuc vu nh nen tang cho hang tram ban
van sau nay. S quan sat cua Ngai tren nhng pham vi khac nhau va ham y sau du
gia tr thanh cho phat ong cho hang tram hanh gia sang tac, m ra mot chan tri
mi cho triet thuyet va thc hanh cua he thong. Theo cach rieng, tac pham cua Ngai
la kho tang cho cai nhn toan canh cua sau du gia, ban luan ve tng chu e trong moi
lien he vi chan dung ln hn cua Phat giao Mat tong, ghi dau moi mot du gia thc
hanh vi nguon cua no trong mot Tantra nguyen thuy c thuyet bi c Phat, va
trong moi mot ban van la s ai dien cho toan the.
Luan th cua Ngai ac biet knh trong phong cach c ban luan phan au cua
sau du gia o la noi hoa. Khi c Dalai lama hien nay dien giai ban van tai buoi
Cong truyen Dhramsala An o nam 1991 Tac pham c ngi Tay Tang quan
31
tam la Tummo gyi Gyalpo, la vua cua cac cach thc hien ve du gia noi hoa. Mot so
luan th Tay Tang khac tng xng vi tac pham cua Ngai trong cung mot cach ton
knh.
Tsongkhapa viet bnh giang cho sau du gia theo yeu cau khong ai khac hn la
Pakmo Drupa ngi cam quyen, Miwang Dragpa Gyaltsen va ngi em trai Sonam
Gyeltsen.Vao thi ky lch s cua Tay Tang trc xuat hien cua c Dalai lama, Tay
Tang di s quan ly cua Ngai Pakmo Drupa va gia nh hoang toc c lien ket
dang mot chi phai cua phai Kargyupa. Ho la nhng ngi bao tr v ai cua Ngai
Tsongkhapa, tai tr viec xay dng tu vien Ganden gan Lhasa va vien Monlam Chemo
hay nha Le Hoi ai Cau Nguyen cua Lhasa, Sau nay tr thanh s kien le hoi hang
nam cua Quoc gia. Hoan canh cua Ngai c viet oan cuoi sach.
Luan th ve con ng tham sau cua sau phap du gia cua Naropa di tieu e
Quyen Sach cua Ba Cam Hng nay c viet va oc lai theo li thnh cau cua
Miwang Drakpa Gyeltsen va Chojey Sonam Gyeltsen cao quy, Ngi a yeu cau mot
tac pham lam ro nhng iem then chot trong du gia noi nhiet cung nh mot tiep xuc
ngan gon tren nhng u viet chung va rieng trong thc hanh.
Tsongkhapa viet mot cach tinh thong va v tr duy nhat ve chu e nay. Khi con la
mot tang sinh tre tuoi, Ngai a hoc 42 tu vien khac nhau ai dien hn hang chuc chi
phai, do o Ngai a tiep nhan hang loat truyen thong sau du gia c duy tr nhieu
ni an tu khac nhau. Trong cach rieng, Ngai nhan c s hng dan sau rong trong
truyen thong c bao ton Ngai Pakmo Drupa (Kargyu) Drikung (Kargyu) va he
phai Zhalu. Them vao o, Ngai c tiep nhan va mot so dong truyen khac t Ngai
Marpa Lotsawa truyen xuong, Ngi a mang sau du gia vao Tay Tang, do o Ngai
co the em kien thc nay vao s trnh bay cua mnh.
Suot luan th, Tsongkhapa trch dan rong rai t nhng v thay ban au , va phan
ln trch dan o t nhng ban dch Tay Tang cua nhng kinh van An o ban au ke
ca nhng luan th An o va Tantra nguyen thuy. Tnh chat nay lan toa hang tram
trang trong quyen sach chnh Ngai viet. Khi Ngai trch dan mot ao s Tay Tang,
thng dung mot trong nhng v thay trong dong o vao thi gian truyen thong du
nhap t An o vao Tay Tang.
Co mot so cach giai thch ta e luan th cua Ngai Tsongkhapa. Mot trong so o la
quyen chu giai ve quyen sach ba cam hng Jey Sherab Gyatso, Ngai trch dan nhng
van th sau t nhng phan tng t vi ban van cua Tsongkhapa trong o Ngai
Tsongkhapa chu giai tap trung nen tang Ngai rut gon trong bai luan:
No cha ng nhng hng dan trong sang tren giai oan thien nh trong ao lo.
32
Mot hng dan then chot, ro rang cho nhng nguyen ly cua s ren luyen.
Va nhng tham khao cho nhng tantra va nhng luan giang co tham quyen.
o la ba ac iem trong mot tap.
Sau o Ngai Jey Sherab Gyatso trnh bay co the o la ba cam hng lien quan en
ta e noi khac i, v luan th co ba ac iem no co the c xem nh mot chu e
cua long tin va cam hng. ieu nay cung c noi bi c Dalai lama sau Junior
Tutor, Kyabjey Trijang Rinbochey trong giai thch cong truyen ban van Ngai
Tsongkhapa Dharamsala nam 1973.
Mot giai thch th hai ve e ta cua ban van c Ngai Ngulchu Dharmabhadra
a ra trong Trang Hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng a trch dan tren.
Ngai Ngulchu chia ba phan cua ban van sau du gia thanh phan nen tang, than thc
s va nhng thc hanh phu tr. Vi nhng nguon t An o t o sau du gia c rut
ra. Ngai nhac en ieu nay ba lan trong nhng oan van khac nhau trong bai bnh
giang. S giai thch cua Ngai at can ban tren nhng ch Ngai Tsongkhapa gii thieu
nhng nguon trong phan ket. Y kien la noi dung au tien cua ba noi hoa, phan nen
tang bat nguon dong truyen Krishnacharya c biet la giot mua xuan va giot
xuan cua Sambhuta, ca hai c Tilopa tiep nhan va ai dien cho tinh hoa cua
Tantra Hevajra va Heruka ChakraSamvara day ve chandali hay noi hoa. Phan th hai
cua ba nh than chnh cua ao lo, hay kinh van ve huyen than va thanh tnh quang
ai dien cho tinh hoa cua tantra Guhyasamaya a mo ta trong truyen thong Long Tho
c biet la chu trnh cua cac bac thanh va bieu hien trong Panchakrama hay nam
giai oan cua Long Tho. Cuoi cung Marpa Lotsawa a dung ba nam Nepal trong
lan i An o au tien, thi gian nay Ngai thanh thao Tantra Bon v tr hay Shri
Chaturpitha Tantra, nguon cua phan th ba cua ba pham tru tren nh nhng ren
luyen phu tr cua chuyen di tam thc va chuyen thc manh me. Ngai Nghuchu trnh
bay v moi mot trong ba nhanh cua sau du gia at can ban tren nhng nguon co
tham quyen nh vay, nen Ngai Tsongkhapa at e ta cho luan th cua Ngai tren
truyen thong Quyen Sach cua Ba Cam Hng.

PHAN I CUA BAN VAN CUA NGAI TSONGKHAPA
Sau Phap Du gia cua Naropa thuoc ve pham tru kinh van mat tong du gia cao nhat
va trong pham tru nay sau du gia thuoc vao giai oan hai cua s thc hanh, c biet
la giai oan hoan thien. Do o nhng hng dan cua chung ch danh cho nhng hanh
gia a thanh tu phan au.
33
Ngai Tsongkhapa m luan th ra lam hai phan chnh: Phan au e cap en nhng
ieu tien quyet va nhng bc m au vao s thc hanh sau du gia cung vi s gii
thieu nhng nguyen ly chung cua giai oan hoan thien va phat sinh (thien nh) va
phan th hai e cap ti chnh ban than sau du gia.

NHNG REN LUYEN M AU KET HP VI AI THA THONG THNG:
Tsongkhapa phan loai nhng ren luyen ban au cua thc hanh sau du gia thanh hai
phan, chung va rieng. Sau o Ngai ch ra ket cau cua chung lien quan en truyen
thong suy niem va triet hoc thong thng bat nguon t Giao tha hay Nhng bai
giang cong truyen do c Phat giang. o la nhng ky thuat can ban thien nh quan
sat cua ai tha thong thng lam viec vi luat nhan qua, suy niem ve tnh thng,
long bi man, nhng mong c v tha v.v Tsongkhapa khong danh nhieu khoang
khong cho van e nay ma viet cho khac. Co the oan nhng tac pham lien quan
cua Ngai la Lamrim Chenmo hay ai hien bay ve nhng giai oan tren ao lo.
Trong phan ket, Ngai ban chung ta nhng khai th quy bau t am ieu du dng cua
nha th va ai hanh gia v ai Milarepa:
Neu khong suy nghiem ve tnh chat cua luat nhan qua
Nhng hanh ong thien va ac phat sinh tng ng vi ket qua ra sao
Sc manh vi te cua ban chat hanh vi ang chn.
Co the em lai mot tai sinh au kho khon cung
Hay ao luyen tnh giac vi hanh vi va hau qua cua no
Neu con ngi khong quan sat loi lam cua tham duc buong lung
Va t o khong bam chap vao no
Se khong giai thoat c nguc tu cua sanh t
Hay ao luyen tam e thay tat ca la nh huyen
Va ap dung oi tr vi nguon au kho
Neu hanh gia khong the thc hien t bi vi moi mot chung sanh cua sau coi, a
tng la cha me tot cua mnh.
Hanh gia se ri vao gii han cua con ng hep.
Do o hay ao luyen Bo e tam, pho quat
Va quan sat tat ca chung sanh vi long quan tam cham soc ln lao.
Jey Sherab Gyatso trong Ghi Chu ve Quyen Sach cua Ba Cam Hng chu giai
tiep.
Ngai Tsongkhapa tai iem nay trong luan th cua Ngai, thoat tien hay cau thnh
danh hieu Ngai Atisha Dipamkara Shrijanana mot ao s An o en Tay Tang nam
34
1042 theo li mi cua hoang gia va t s xuat hien nhng tac pham cua phai
Kadampa, sau o cau thnh danh hieu Ngai Milarepa va nhng ao s dong phai ban
au truyen sau du gia e chng minh quan iem cua v thay the ky 11 eu hai hoa
tren nhu cau s dung ren luyen ai tha thong thng nh la mot can ban cho ren
luyen mat tong ban au.
Jey Sherab Gyatso tiep tuc ch ra trong Ngon en cho con ng en Giac ngo
(phan: Bodhipathapradipa) phan loai tat ca nhng thc hanh ai tha pho thong
thanh ba nhanh: nhanh au bao gom suy niem ve vo thng, ve luat nhan qua v.v
e chuyen tam tranh xa viec bam chap vat chat ngan ngui cua cuoc song va hng
ve nhng mong c tam linh cao hn, nhanh gia bao gom suy niem ve nhng thieu
sot cuacam xuc va nhng thanh tu the gian cao hn, cau khan y nguyen at en niet
ban, nhanh cuoi bao gom suy niem ve tnh thng, long bi, nhng trach nhiem the
gian, quyet tam cua Bo tat va nang y nguyen hng en toan giac. Sau o Ngai trnh
bay: ba oan th cua Milarepa c Tsongkhapa trch dan mot cach knh trong bieu
hien cua ba bc trong ren luyen.
Bc khi au tong quat cua mat tong Bay gi Ngai Tsongkhapa tr lai nhng
bc khi au rieng biet Ngai noi co hai dang Kim cang tha khi au thong
thng va nhng khi au nhan manh trong he thong Naropa nay.
Dang au nhac oc gia nh lai gom nhng hng dan chung cho tat ca Kim cang
tha hay he thong mat tong. Bat c ai mong muon thc hanh sau du gia cua Naropa.
Mot he thong mat tong phai thoa man dang nay.
ac biet co hai li khuyen chung cho tat ca he thong mat tong. au tien hanh gia
phai nhan c le quan anh mat tong thch hp vi he thong e c bao am trach
nhiem, th hai, hanh gia phai thiet lap gii nguyen chac chan.
Tiep nhan le truyen phap t mot v thay co dong phai ang ton tai c xem la
ieu tien quyet khong the thieu c. Ngai Tsongkhapa trch dan mot kinh ien An
o Dau hieu cua ai An (phan: Mahamudra tilika).
Khi nao hanh gia c ban hng dan?
Ch sau khi ho nhan le Quan anh
Vao luc o ho tr thanh nhng kinh mach thch hp
e tiep nhan giao ly mat tong
Khong c quan anh se khong co thanh tu
Giong nh khong the ep cat e lay dau.
S nhan manh trong Phat giao mat tong tren truyen thong ang ton tai tao ra s ro
rang. Ngai Tsongkhapa lien he lai chuyen ke au tien Ngai Milarepa gap e t
35
Gampopa (Milerepa la e t trc tiep cua Marpa, va Gampopa a tr thanh e t
nh mang v ai nhat cua Milerepa, va la ngi au tien cua 12 hoc phai Kargyu).
Ngai Tsongkhapa viet:
Khi Ngai Milarepa ton quy gap e t Chojey Gampopa lan au, Ngai hoi Ong co
c nhan le truyen phap mat tong cha? Gampopa tra li Con a nhan c t
Maryul Loden mot e t cua Zanskar do o Milarepa chap nhan day Ngai.
Ngai Maryul Loden a nhan truyen phap Chakrasamvara do Ngai Zanskar Lotsawa
mang en Tay Tang, la mot dch ga cua vung pha tay Tay Tang, ten Ngai la do ni
Ngai sinh ra: Zankar (gan Ladakh hien nay) Do o Gampopa a nhan c le Quan
anh thch hp, nen Milarepa co the trao truyen sau du gia ma khong can oi hoi bat
c chuan b nao.
Tsongkhapa noi phan ket luan tot nhat nen c nhan quan anh vao vong
mandala Hevajra hay Chakrasamvara. Hai cai nay co mot moi lien ket ac biet (vi
he thong sau du gia cua Naropa). Mac du nhng dong nay c mang en Tay Tang
bi Ngai Marpa, cung vi dong sau du gia, chung cung a hien hu x Tuyet trc
thi Ngai Marpa, v du trong dong cua Maryul Loden nh a nhac tren.
Quan iem cua Ngai Tsongkhapa la mac du sau du gia do s tong hp cua nhng
yeu to t nhieu nguon mat tong khac nhau, nen tang cua chung la phan au tren tc
kinh van ve du gianoi hoa.
Lan lt, kinh van ve mot hoa c rut t hai nguon: Hevajra va Chakrasamvara.
V kinh van noi hoa giong nhau trong hai he thong, le nhap mon vao mot trong hai he
thong eu la nen tang vng chac e thc hanh sau du gia. Sau o Tsongkhapa tiep
tuc thao luan ve nhng ranh gii khac nhau cua s trao truyen ma Ngai c xem la
Ngi co tham quyen nhat.
Lien quan en Kim Cang Tha khi au cua viec trau doi vng chac trong gii
nguyen (Samaya) mat tong, Ngai Tsongkhapa khong giai thch nhng e t ac biet
mong i mot le nhap mon mat tong. Tuy nhien ieu nay co the tm thay trong bai
giang Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua Ngai Ngulchu
Dharmabhadra.
Gii nguyen (Samaya) mat tong, co ba dang: nhng ieu lien quan en an uong,
nhng ieu lien quan en viec gi gn va nhng g lien quan en cai cua rieng mnh.
Cai au tien cua pham tru nay lien quan en nam loai tht va nam loai thc uong,va
hanh gia phai cung dng trc khi an. Pham tru th hai lien quan en Samaya thong
thng cua Nam Nh Lai,14 quy tac goc, 8 quy tac phu va 19 hng dan rieng. Hanh
gia phai hieu bon loai nay, cung nh thiet lap nhng g khong c vi pham t viec
36
nho hay nhng li trung gian va tao no lc co gang duy tr chung. Pham tru th ba,
lien quan en cai cua rieng mnh, ieu nay am ch viec cam chay Vajra va chuong,
trong tay (Damaru) mot chuoi hat mantra ac biet, nhng trang hoang bang xng
v.v
Hanh gia phai co nhng phap kh thc te cua mat tong va nhng hnh tng, hay la
nhng bc ve khac. Bat c khi nao co s sa sut xay en, hanh gia phai ap ng vi
chung nh mot chat oc a an phai mot cach ngau nhien va nhanh chong ap dung mot
s giai oc nh viec thien quan va tung niem mantra 100 am (Vajrasattva) hay
Samayavajra, hay cung dng la Vajradhaka
c Dalai lama th 13 ch ra trong Mot hng dan cho ao Phat Tantra [11] danh
sach 14 gii nguyen mat tong goc do v ao s An o Acharya Ashvaghosa (the ky
th 5) ve ra mot so lng ln nhng luan th mat tong ban au va danh sach 8 quy tac
mat tong phu do Ngai Long Tho soan trong cuoc song sau cua Ngai (the ky th sau).
V the, truyen thong nhng quy tac mat tong goc va phu khong bat nguon t
nhng tantra c day bi c Phat ma la do nhng ao s An o Ashvaghosha va
Long Tho oi mi them vao.
c Dalai lama hien nay luan giang trong ao luyen thien quan hang ngay [12].
thc ra ch co hai quy tac mat tong (1). luon luon trau doi cai thay bieu hien rc r
tc la nhn the gian nh mot mandala va ban than mnh la mot mandala bon ton. Va
(2). luon luon duy tr cam giac t hao mat tong tc y niem ban than hanh gia va tat ca
ngi khac luon luon an tru trong giac ngo.
Ngai Tsongkhapa ket luan phan thao luan ve chu e gii luat bang cach trch dan
mot tantra trong vong Chakrasamvara. Ngai viet: ngoai ra, tantra cua the nhap hp
nhat trnh bay:
Khong c hng dan vao vong mandala
Bo qua nhng gii luat mat tong
Ma thc hanh tren can ban o, se khong co thanh tu

TANTRA KHI AU DUY NHAT VI HE THONG SAU DU GIA
Nhng khi au danh rieng cho s tha ke sau du gia gom hai thc hanh chnh:
thien quan va tung niem mantra Vajrasattva, va thc hanh Guru Du gia, bao gom viec
cung dng Mandala bieu tng cua Phap gii. Ngai Tsongkhapa giai thch hai ieu
nay la chi tiet khong the thieu c, ch ro ca hai thc hanh nay cung c thc hien
trong nhng he thong mat tong khac. No la cach chung hoan tat trong he thong sau du
37
gia tao s hp nhat cho chung, Ngai Jey Sherab Gyatso s quan trong cua chung
trong quyen nhng ghi chu ve Quyen Sach cua Ba Cam Hng.
Hai khi au danh rieng nhan manh trong he thong sau du gia la Vajrattva va ao
s du gia. Ca hai s dung mot so dang cua cung dng bay chi. That ra, trong pham
vi thc hanh tnh hoa tam thc eu chung cho hai ai Tha Pho Thong va Kim cang
Tha c biet nh phan cung dng 7 chi, cung vi cung dng Mandala la noi bat
nhat. Hn na, nh mot phng tien thuc ay bao ho nhng hng dan va gii luat
Kim cang tha, thien quan Kim cng Tat oa (Vajrasatta) va tung niem than chu
100 am c e ngh, viec thc hanh Vajrasattva khong can thiet cho nhng hanh gia
gi gii luat tot, tuy nhien moi phai va chi phai van duy tr e ngh thc hanh100 am
trong truyen thong sau du gia.
No cung c s dung ket hp vi hau het moi he thong mat tong cua giai oan du
giahoan thien.
ieu duy nhat trong he thong sau du gia la truyen thong nhap that hay ban nhap
that thc hanh Vajrasattva va guru du gia nh mot to hp gom nam bo 100.000. o la
100.000 lan than chu quy y, le lay 100.000 lan,cung dng mandala 100.000 lan, than
chu Vajrasattva (100 am) 100.000 lan va than chu ao s 100. 000 lan. Nhng he
thong mat tong khac cung dung nhng thien nh tng t, nhng thc hien bc khi
au ngan hn cho moi thi khoa thien nh ca nhan, hay toi thieu mot lan trong ngay
hn la chu yeu nhap that thc hanh.
Truyen thong thc hien 100.000 khi au c Ngai Marpa Lotsawa em vao
Tay Tang, va khong lau sau o tr thanh tieu chuan trong hau het nhng he phai ao
Phat Tay Tang. Tng t s tha ke mot ai nhap that gom 3 nam, 3 thang, 3
ngay, cung c Ngai Marpa thiet ke va ngay nay van duy tr trong hau het cac he
phai.
Trong ban dch Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua toi, toi a t ong di hai
phng phap thien quan ve Guru Du gia va Vajrasattva cua Ngai Tsongkhapa t cho
cua chung trong luan th en phan sau cua quyen sach, nh mot s ton knh phan
phu luc I va II. Ngai Tsongkhapa gii thieu chi tiet hai thien quan nay, v trong thi
cua Ngai, thc hanh nay cha ac biet lan rong, va Ngai muon lam cho no ro
rang,nen a bien soan het long ve chung. Tuy nhien ve tnh chat gii han ngon ng
van chng cua no Toi cam thay chung co the lam oc gia phng tay boi roi trong
viec thng thc dong chay t tng trong tac pham cua Ngai Tsongkhapa.

GIAI OAN DU GIA THIEN NH (PHAT SINH)
38
Khi nhng thc hanh tien khi tren c hoan tat. Ngai Tsongkhapa khuyen
hanh gia thc hien ren luyen trong giai oan phat sinh, co ngha thien quan tren
mandala va nhng bon ton cua mandala. Ngai ban luan ve truyen thong va s can
thiet cua giai oan phat sinh nh mot ieu kien e i vao sau du gia, tat ca chung la
giai oan du giahoan tat. Ngai cung ban luan viec s dung mandala mat tong nao tot
nhat cho giai oan thc hanh phat sinh, va cung cap cho ta nhng hng dan lamthe
nao e theo uoi viec thc hanh tot nhat. Ngai Tsongkhapa e ngh thien quan tren
mandala Hevajra hay Heruka Chakrasamvara nh can ban cua viec ren luyen giai
oan phat sinh. Sau o Ngai tiep tuc giai thch lam the nao e hanh gia tiep can va
theo uoi viec thc hanh s dung bat c mandala nao.
Jey Sherab Gyatso trong Nhng ghi chu ve Quyen Sach cua Ba Cam Hng noi ve
trong tam viec thc hanh giai oan thien nh quanh qua trnh nhan ba c hoi nh
con ng cua ba than ra sao.
Ngai cung nhac en nhng phan biet gia viec thc hanh giai oan thien nh
trong hoc phai Hoang mao va cach tiep can giai oan trong nhng hoc phai co nh
the nao.
Nguyen ly chnh ang sau giai oan du gia thien nh la qua trnh c biet la
nhan lay sinh, t va bardo nh con ng cua ba than Bang phng tien cua giai
oan du gia thien nh hanh gia c dan dat va qua trnh chuyen hoa kinh nghiem ve
sanh, t va bardo thanh ba than giac ngo: Phap than, Bao than, Hoa than. ieu nay
giup tam thc chuan b cho nhng phng phap cua giai oan du gia hoan thien, en
s chuyen hoa thc s.
Hoc phai Sakya va Kargyu phan ln da tren nhng mandala n gian ch dung
mot bon ton oi nam va n trong s hp nhat tai trung tam, nh Hevajra va Consort
Nairatmya cho s thanh tu qua trnh chn mui nay cua giai oan thien nh.
Tuy nhien Ngai Tsongkhapa khuyen trong giai oan khi au chung ta nen thc
hanh vi mot mandala ay u, va sau nay khi a at on nh, rut gon bon ton nam va
n trong s hp nhat vao trung tam. ieu nay t kho khan hn. Ngai cung khong e
ngh chung ta s dung mandala n gian t luc bat au. Nguyen tac quan trong ay
la s thien nh tren mot mandala nang tnh hoa nhng quan iem the gian, va
thien nh tren mandala bon ton nang tnh hoa ngu uan cua hanh gia.
ieu nay co the thanh tu bang thien nh tren bat c mot so mandala, nhng
mandala phai co toi thieu mot nhom cua dong Ghantapada cua mandala
Chakrasamvara gom nam bon ton cho chung ta tnh hoa ngu uan va chuyen hoa nam
loai ta kien ben trong thanh nam tr hue
39
Mot ngoai le cho quy luat nay (cua mot mandala toi thieu phai co nam bon ton) nh
Ngai Tsongkhapa ch ra trong mot vai bai viet cua Ngai la mandala cua
Vajrabhairava n (tc Yamantaka) trong o mot mandala bon ton n cung u cho
qua trnh. Nhieu ao s t cac hoc phai hoi Ngai Tsongkhapa tnh luan ly cua viec
gii thieu bon ton n yamantaka. T tng cua Ngai Tsongkhapa ay la he thong
Vajrabharava (yamantaka) cha ng nhieu yeu to cua ca hai tantra nam va n do o
ay la ieu thch hp.
Tom lai, v sau du gia cua Naropa bao gom nhng yeu to t ca hai tantra nam va
n, nen co the thc hanh giai oan du gia thien nh bi viec s dung bat c ba chuoi
mat tong chnh Guhyasamaja, Heruka Chakrasamvara hay Vaibhajrava. Nhieu v ao
s ban au cua dong sau du gia s dung Hevajra hay Chakrasamvara nh s thien
quan bon ton cho ca nhan ho, va thanh tu giai oan du gia thien nh trong viec ket
hp vi mot mandala t mot trong hai vong nay.
Sau o Jey Sherab Gyatso trnh bay rang khong can quan tam en mandala ma
hanh gia s dung cho giai oan du gia thien nh, tot nhat la hanh gia nhan c le
quan anh Hevajra hay Heruka Chakrasamvara trc khi tham gia thc hanh chanh
hanh phap sau du gia, o la giai oan du gia hoan tat, va ay la phap n gian thch
hp nhat cua bon gia nh Hevajra. Ngai Tsongkhapa noi hien nhien se co mot so oc
gia nghe ve viec thc hanh sau du gia ma khong can trai qua s ren luyen giai oan
thien nh thch hp, Ngai vien dan li cua nhng ai ao s qua kh, va cung trnh
bay nhng ly do cua Ngai ve chu e e minh chng ieu tai sao Ngai ngh mot cach
thc hanh nh vay la khong khon ngoan. Sau o Ngai tom tat tinh hoa cua viec ren
luyen giai oan thien nh la tuyet vi nhat, nh sau:
Ke t luc thc s bat au giai oan du gia thien nh, co hai kha canh cua thc
hanh t hao thanh hoa va s xuat hien rc r cua mandala, nen c trau doi nh
mot bo sung. Khi chung ta thien quan ve nhng bon ton cua mandala nang va
mandala gia ho at en chn chan ch n thuan la tam thc cua hnh anh hien tai se
gay ra mot cam nhan tuyet dieu cua con ngi, trong o nhng bieu hien bnh thng
cua s vat khong the khi len. Do vay ky thuat nay co sc manh tnh hoa nhng hien
dien tam thng trong tam thc cua the gii quy c. Tng t neu hanh gia co the
phat sinh mot cam giac manh me mo phong niem t hao thanh hoa nh a c giai
thch trc o, se co sc manh tnh hoa t nhng thoi quen pham tuc bam chap vao s
vat trong tam thc
Hanh gia t the hien t nghi thc thien nh va t lo cho nhng hoat ong hang
ngay, thay nhng bieu hien cua the gian va nhng chung sinh song trong o nh
mandala va nhng bon ton mat tong.ay la chanh nh (Samadhi)e chuyen hoa the
40
gian va nhng chung sanh song trong o thanh mot cai thay phi thng nhat. ay la y
ngha c giai thch la giai oan du gia thien nh tnh hoa nhng bieu hien va noi
s hai pham tuc
Jey Sherab Gyatso cung gii thieu ngan gon hai yeu to chanh trong giai oan du
gia thien nh: s xuat hien rc r va niem t hao thanh hoa. Ngai them mot ghi chu
vao phan th hai ma toi cha tng thay au.
Qua trnh cua giai oan du gia thien nh bat au quan tng t than hanh gia nh
v chu cua mandala c bao quanh bi nhng quyen thuoc. Neu v bon ton trung
tam co nhieu mat va co nhieu tay, hanh gia trc tien tap trung vao khuon mat chnh
va thc hien thien quan that ro rang. Sau o hanh gia chu tam vao hai tay chnh. Sau
o, dan dan hanh gia quan tng bo tuc them nhng chi tiet khac cua bon ton chnh,
sau o tiep tuc en v Consort, nhng quyen thuoc, va mandala nang , cho en khi
tat ca xuat hien that ro rang.
Hanh gia phai trau doi hai yeu to chnh: t than hanh gia xuat hien rc r nh
mandala bon ton va the gian nh mot mandala, va niem t hao thanh hoa, vi mot y
niem manh me Toi la bon ton mat tong
Thoat tien, y niem nay la t ngh ra, nhng dan dan no t ong hien len. Tren giai
oan du gia thien nh cua thc hanh t hao thanh hoa mat tong cua hnh tng bon
ton c hoan tat. Sau o trong giai oan du gia hoan thien, vao giai oan thc hanh
c biet la S tung niem Kim Cng niem t hao thanh hoa mat tong cua ng bon
ton c thanh tu. Cuoi cung, niem t hao thanh hoa mat tong cua tam bon ton c
thanh tu tai giai oan du gia thanh tnh quang.

GII THIEU VE BAN THE CUA TAM:
Sau khi thao luan ve ai tha pho thong va nhng mat tong tien khi danh rieng,
tac gia sau o lao vao nhng nguyen tac chung cua giai oan du gia hoan thien mat
tong nh mot moi trng tam linh trong o sau du gia c thc hien.
ieu nay bat au vi mot thao luan cua Tnh chat cua nen tang c ban, lien he
en s gii thieu ren luyen cai nhn cua mat tong ve than va tam. Ban the cua tam
c day trc het, v s tnh giac nay la nen tang quan trong e ap dung du gia mat
tong. Chu e thao luan ay la kinh van ve Tanh Khong, v no la sc manh phong
phu cua tanh khong cua nhng kinh nghiem tam thc va tam, vi nhng bao ham cua
no cho qua trnh nhan thc va hieu biet, lam cho qua trnh tam thc co the thc hien
c.
41
Luan van cua Tsongkhapa ve chu e ban the cua tam m au vi mot cau th cua
ao s Marpa ve viec Ngai a ren luyen trong kinh van ve Tanh Khong nh the nao.
Ta a bon ba t mien ong en b song Hang
va o, qua long t bi cua ao s Matripa
Nhan ra tnh chat phi tao tac cua hien tng
Ta nam gi vi long ban tay tran, tanh khong cua ban tam ta.
Quan sat tinh hoa nguyen s vt len nhan thc
Trc tiep hoi ngo vi ngi me cua ba than
Va cat t mang li me lam cua ta.
ac iem phan biet cua cach tiep can cua Ngai Tsongkhapa ve chu e tanh khong,
ban the toi hau cua chung sanh la s quan he cua Ngai vi Trung quan
(Madhyamika) hay hoc phai Quan iem Trung ao cua An o co. ieu nay co y
ngha ay v Ngai gii thieu mot tham khao Marpa va Maitripa, v trong so nhng
ao s An o khac cua Marpa, Maitripa la v thay quan he nhat vi cach tiep can
Trung quan.
Marpa a hoc xap x vi 50 ao s An o va Nepal, nhng ba v thay chanh la
Naropa, Jnanagarbha va Maitripa. Vi Naropa Ngai tiep nhan, trong so nhng phap
khac la sau du gia, vi Jnannagarbha Ngai nhan trao truyen tantra Guhyasamaja, ma
nh Tsongkhapa ch ra trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng Ngai Marpa s dung
e trang iem cho kinh van huyen than va thanh tnh quang tiep nhan t Marpa, va t
ngi thay th ba, Ngai nhan c s ren luyen trong kinh van, tanh khong,bi
phng tien nay Ngai at c giac ngo Mahamudra (ai An) hay s thau hieu giao
ly tanh khong.
Sau o Tsongkhapa trch dan mot e t trc tiep khac cua Ngai Maitripa: Ngai
Sahajavajra loi lac, Ngi a viet cho luan van Maitripa 10 phan anh ve chan nh t
nhien (phan Tattva dashaka) Sahajavajra trnh bay:
Hanh gia nen da tren cach tiep can vi tanh khong c ba ao s ve Trung Quan
lam sang to: Thanh Long Tho, Thanh Thien (Aryadeva) Nguyet xng (Chandrakirti)
Ngi a day rang ban tnh phu thuoc lan nhau cung hien hu cua hien tng (phap
duyen sinh) ch ra tnh nh th cua chung sanh.
Hanh gia nen nhan lay li khuyen c lam sang to bi ba v ao s nay.

o la nhng he thong triet ly cua nhng ai anh hung: Long Tho, Thanh Thien va
Nguyet Xng. Hai ngi au la ngi cha ban au cua hoc phai Trung Quan khoang
42
the ky th 2 va 3 An o, ngi th ba la ngi lam sang to nhng t tng cua ho
ve sau nay.
Trong nhng the ky gia tac pham ban au cua Ngai Long Tho va s xuat hien cua
Nguyet Xng, trng phai Trung quan chia lam nhieu nhanh khac nhau. Ban van noi
tieng Mot hng dan en Quan iem Trung ao (phan Madhyamika Avatara) cua
Nguyet Xng tr thanh mot s kien ang chu y trong triet hoc Co Phat giao An o,
trong o phan tch va anh gia nhng khuynh hng triet hoc khac nhau m ra trng
phai Trung Quan. Dong truyen Trung Quan xuat hien t s chat loc cua Nguyet Xng
ve hoc thuyet cua Long Tho, c biet la phai ng Thanh (Prasangika). Ngai
Tsongkhapa anh gia Maitripa la mot ngi An v ai nhat cua the ky 11, Ngi
thuyet ve hoc thuyet Tanh khong a c Long Tho, Thanh Thien Nguyet Xng chat
loc va trao truyen, va cung la ai dien cua mot trong nhng ao s An o v ai sau
nay cua quan iem Trung Quan ng Thanh. V the, s tham khao t Marpa en
Maitripa a phuc vu tot cho muc ch cua Ngai Tsongkhapa, cho phep Ngai viet
thang chu e ban tanh toi hau cua tam vi ngon ng cua hoc phai Trung Quan ng
Thanh. iem noi bat trong cach tiep can cua Ngai Tsongkhapa vi tantra la trong
viec xem xet quan iem cua Tanh Khong, Ngai luon luon gi tnh cach cua phai
Trung Quan.
Ngai tom tat tinh hoa cua s truyen at Trung Quan bang s trch dan mot luan th
cua Thanh Long Tho vi e ta 60 oan th ve Ban the cua Tanh Khong
Tat ca nhng oi tng khac nhau cua kinh nghiem
Cung giong nh mat trang phan chieu di nc
Khong phai thc cung chang phai gia
Nhan nh nh vay khong lam mat cai thay
Sau o Tsongkhapa tiep tuc:
Hanh gia phai hieu kinh van ve tanh khong trong oan van cua s so sanh nay, cam
nhan khon ngoan rang tat ca s vat, con ngi, hien tng khi len nh vao nhng
nguyen nhan va ieu kien cua ho va at nen tang tren qua trnh nay, chung ta quy ket
dan nhan tam thc len s vat. Ban than cua hien tng khong thc hay khong co t
tanh t kha canh rieng no. Du sao i na chung van khong co t tanh.
Mac du tat ca s vat thieu ngay ca dau vet cua t tanh nho nhat, tuy vay, mot cach
quy c, luat nhan qua van hoat ong thong qua chung va tat ca hien tng trong
luan hoi va niet ban hnh nh hien hu, va phan anh cua hnh tng khi len trong
cung mot cach nh mong, huyen (mong, huyen, bao anh).
43
Viec ban luan ve ban the thc s cua tam ket thuc vi mot so cau th cua Ngai
Milarepa mot ai e t hanh gia cua Marpa e minh giai, Milarepa ung ho quan
iem Trung ao cua Maitripa la ket qua cua Long Tho, Milarepa ca:
Eh ma! Neu khong co chung sanh, lam sao
Ch Phat cua ba thi co the en ay lam ngi
Khong co nhan, se khong co qua
T kha canh cua thc tai quy c
Moi s vat trong Luan hoi va Niet ban
Ma Ch Phat quan tam nh mot quy c kien co
Moi hien hu, s vat, bieu hien, khong hien hu
Tat ca hoat ong thc te, khong the tach biet
Hanh gia nem c ban the tinh hoa cua tanh khong
o la khong t nhan thc va khong nhan thc khac
Tat ca tham d vao s bao la cua yuganaddha, ai hp nhat
Ngi tr tue nao giac ngo chan ly nay
Khong con thay tam, ma ch thay tr hue cua tam
Ho khong con thay chung sanh, ch thay Ch Phat
Khong con thay hien tng, ch thay cot tuy cua ban tanh.
Mot lan na ay Jey Sherab Gyatso trong:Ghi chu ve Quyen Sach cua Ba Cam
Hng mo ta v tr Ngai Tsongkhapa:
Ngay nay Tay Tang co nhieu ao s day ve triet hoc tanh khong cua nhng
tantra khac vi Thanh Long Tho, va ngi i trc th cao hn. Tuy nhien, nhieu
nguon khac nhau bao gom nhng ban van c su tap c biet nh bon pha tron
luan th boc lo hai he thong hai hoa vi nhau ra sao:
Mot so v trong phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va) tham ch noi rang triet hoc ai
An cua Marpa va Milerepa cao hn kinh van ve Tanh Khong cua Trung Quan cua
Long Tho. e hien bay ca hai cung tng ng (Tsongkhapa )la mot bai ca cua
Marpa ieu nay minh chng Marpa at en viec thau hieu kinh van ai An t
Maitripa.
V thay nay xac nh ngi theo sau Nguyet Xng, (Ngi lam sang to v ai kinh
van ve Tanh khong cua Long Tho) nh s trnh bay cua (luan th Maitripa) 10 phan
anh cua tanh khong t nhien (Tsongkhapa sau o trch dan) Milarepa e trnh bay
quan iem giong nhau nay ma Milarepa ung ho ra sao. Hay oi dien vi no: Neu
Marpa va Milarepa, hai v thay v ai cua Tay Tang ban au cua truyen thong sau du
gia, khong biet nhng ac iem ac biet cua triet hoc ai An (Mahamudra) ket hp
vi s trao truyen, vay ai a lam ay? Nh Tsongkhapa e ngh mot cach tao nha,
44
nhan kinh van Mahamudra vt len cai Marpa va Milarepa day la trai vi can ban
that s cua s ke tha Kagyupa ( Mu en hay Ao va)
Sau o Jey Sherab Gyatso giai thch chu e that tanh cua tam la s thao luan lien
quan en triet ly tanh khong cua Long Tho Thanh Thien, Nguyet Xng va Maitripa,
Marpa va Milarepa, nh Ngai a viet, no la pham tru vi te nhat cua tam pham tru
ma bang phng tien ren luyen tanh khong, vt len nhng chng ngai tho cua s
bam chap nhng hien tng cam giac cho la that, cung nh 6 hay 26 cam xuc va y
thc au kho. o la kha nang e kinh nghiem tanh khong toi hau; ban the tuyet oi
cua chung sanh. Pham tru cua tam thc tap trung nay tren ban the tuyet oi cua
chung sanh, ieu nay ngu y bi thuat ng ai An a dung trong van chng Tantra
du gia cao nhat cua Hoang mao.

GII THIEU VE BAN CHAT CUA THAN
Trong ky thuat mo ta bi giai oan du gia hoan thien thuoc sau du gia than va tam
ong thi hien hu tren ba cap o. Thoi quen khac nhau cua tam thc khi len t 1
trong ba vat chat can ban. ba cai nay, vi ca hai than va tam, n gian goi la Tho
va Te va rat vi te.
Than tho nang lien quan en vat chat thong thng cua ta, ac tnh ai dien la tht,
xng va nhng nang lc cam giac. Than tho nang nay tao ra tam thc tho mot
trang thai nhan thc trong o nhng d lieu cam giac thong thng c tien hanh x
ly cung vi s ket hp cua tr thong minh va nhng pham vi kinh nghiem cua cam
giac
Than vi te cung goi la Kim cang than giup Thc vi te. Than vi te nay bao
gom mang li nang lng an tru trong nhng kinh mach. (phan Nadi, Tang rtsa)
nhng trung tam nang lng (phan: Chakra, tang rtsakhor) Dong chay nang lng vi
te (phan: Vayu hay Prana, tang: rlung) va ni at nhng giot phai tnh (sexual Drops)
(phan: bindu, Tang: thig le) Giai oan du gia hoan tat cua tat ca he thong tantra du
giacao nhat, bao gom lam viec vi cac Luan xa, kinh mach nay v.v va do vay
trong moi he thong o la mot mo ta lam the nao e quan tng nhng nhan to nang
lng (Factor Energy) trong c the, em nhng nang lng nay di s kiem soat ra
sao Tsongkhapa giai ngha qua trnh nay trong phan sau cua ban van di s gii
thieu ve du gianoi hoa.
Tsongkhapa trnh bay trong ban van cua Ngai, giai oan du giahoan thien cua tat
ca he thong tantra du gia cao nhat noi ve viec tach nhng cap o tho cua than. Mot
45
cach hieu qua, yeu to tho c lam du bang phng tien du gia va thien nh mat
tong, cho phep cac vi te lam chu, ieu nay cho phep tam thc vi te xuat hien.
Hanh gia kien tr trong du gia mat tong, cuoi cung than rat vi te xuat hien. Than
nay la nang lng vi te khi len t cung ien tao bi s tap hp cac giot vi te ben
trong luan xa tim. Nhng dang nay thanh mot giot t nhien giup nang lng than
the, tat ca nhng noi ket thong thng vi than c cat t.
Khi Than nay c tach ri khoi hai than trc, hanh gia kinh nghiem Tam thc
rat vi te. Tan so tam thc nay khi len khi ch mot giot tam (heart- drop) hien dien
nh mot tr giup cua nang lng la cai c goi la Tam vi te nhat.
Gyalwa Wensapa tong ket ly thuyet mat tong cua ba pham tru than va tam nay rat
ngan gon suc tch trong mot nguon cua tng nhan biet: Dau an sau du gia cua
Naropa
Than co ba phan: tho, te va rat vi te. Than tho nang la than bnh thng, c
cau tao bi tht, xng, mau va sinh t tinh trung va noan cua cha me. Than vi te
am ch nang lng an tru trong kinh mach, dong chay nang lng va s sap xep hat
trang va o (tc nam va n) tao ra nhng giot. Than rat vi te la nang lng vi te tr
giup cho tam thc cua bon khong tanh, ac biet la tanh khong th bon, goi la Tanh
khong tuyet oi la tam thanh tnh quang.
Vi tam, cung co ba pham tru. Tam tho am ch nam thc cua cam giac (giac
quan) cung xuat hien. Tam vi te la s hien ra cung vi lc ay cua sau phien nao
goc, 20 tuy phien nao va 18 to hp tam thc tam. Tam rat vi te la pham vi cua
tam thc cung mot tnh chat nh bon khong tanh, va ac biet, tanh khong th bon
tanh khong tuyet oi la tam thanh tnh quang.
Muc tieu chu yeu cua giai oan du giahoan thien la tach ba lp vo nay cua than,
do o tach rieng dao ong cua tam thc khi len t nhng vat chat can ban. Trong
cach nay, thien gia at c mot moi trng thien quan vi te ben trong cang manh
hn.
Ky thuat thanh loc rc r c the nen tang nay e thanh loc trang thai tam thc anh
hng en hai s ot pha. ay la mot trong nhng ly do chnh con ng mat tong
c am ch nh la mot con ng nhanh chong en giac ngo. Than the nen tang
cang vi te khi thien nh, tam thc vi te cang de hien lo va tam thc vi te cang c
ap dung cho nhng ky thuat tam linh cang mang lai nang lc cho phng phap. ay
la nguyen ly nen tang cho tantra du giacao nhat (ai vo thng du gia tantra).

46
NHNG BAI TAP THAN THE VA THIEN NH TREN LP VO RONG CUA
THAN
Ngai Tsongkhapa khuyen rang trc khi thc s i vao thc hanh sau du gia, trc
tien chung ta phai thc hien nhng bai tap c the ac biet, va sau o thien nh ve
than the nh mot lp vo trong rong.
Muc ch cua viec thc hanh nay nh mot s chuan b cho moi thi khoa thien nh
ve sau du gia c nhac lt qua trong ban van cua Ngai Tsongkhapa.
Khi chung ta thien quan ve luan xa, kho khan duy nhat oi khi do nhng phng
phap chuan b mot cach nhe nhang e tao ra mot trang thai ai nh (samadhi) nham
co kha nang kiem soat nang lng cua s song va khai m nhng nang lng trong
kinh mach. Khi nhng thc hanh tien khi manh me hn, th cang t gap nhng phan
ng phu khong mong muon xay en.
Truyen thong luyen tap than the ket hp vi sau du gia co y ngha quan trong, va
la mot trong so t v du ve Hatha du gia c thc hanh bi ngi Tay Tang. No lan
truyen t dong sau du gia vao nhng truyen thong khac Tay Tang.
Mot so cam nang ve he thong sau du gia noi ve mot so lng ln nhng bai tap
khac nhau. V du, cam nang cua Pema Karpa giao trng th 24 cua he phai Drukpa
Kargyu, liet ke mot so nhng bai tap than the khac nhau co the thc hien va rut gon
nh 6, 10, 20 hay 50 va Ngai Jey Sherab Gyatso trnh bay:
Co nhieu truyen thong rong rai khac nhau ve nhng bai tap than the ket hp vi
sau du gia nh 1bo sau, 1 bo 32 Ngai Pakmo Drupa va he phai Drikung Kargyu con
lu gi (duy tr) truyen thong 108 bai tap. Tuy nhien viec thc hanh 108 bai dng
nh khong chiem c u the ln hn la sau bai theo li khuyen cua Ngai Pakmo
Drupa Vinh Quang.
Li khuyen theo sau bai ay cua Ngai Pakmo Drupa giong nh sau bao gom cua
Tsongkhapa trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng v Tsongkhapa trong suot luan th
a theo sau nhng ky thuat cua Pakmo Drupa. Tsongkhapa mo ta mot so chi tiet,
nhng chung ta nen nh rang, ngon ng mo ta cua moi bai khong chuyen ch thch
ang cho s thc hanh chnh xac cua hanh gia. Mot cach truyen thong co nhng dien
giai than the cua v thay khi e t at en giai oan thch hp trong ren luyen.
Co nhng bai tap thc hanh trong s noi ket vi thien quan ve than the nh mot cai
vo trong rong. Ngai Tsongkhapa mo ta qua trnh nay nh sau:
Hanh gia trc khi bat au thc hanh thien quan t than minh nh mot mandala
bon ton. Viec ap dung ac biet ay la tap trung tren than t nh au xuong long
47
ban chan, nh tnh trang trong rong tuyet oi cua chat lieu hu hnh, giong nh mot
bong bong trong suot trong rong tran ay anh sang.
Hai muc ch cua viec thc hanh: luyen tap than the va thien quan tren than trong
khong cung vi nhau cung c Ngai Jey Sherab Giatso trnh bay:
Neu hanh gia i vao giai oan hoan thien (nh sau du gia cua Naropa) khong co s
thanh tu ai on nh trong giai oan du giathien nh, co nguy c hanh gia se trai
qua au n than the d doi va o la ket qua thay oi dong chay cua nang lng.
e tranh ieu nay, hanh gia luyen tap nhng bai tap than the cang nhieu khi co
the, trong viec lien ket vi thien nh tren than nh mot lp vo trong rong. Khi thanh
tu s on nh trong thc hanh nay, hanh gia se kinh nghiem, mot cam giac hy lac vi
te lan toa toan than, s au n phat sinh trong than va tam c loai tr. Trong qua
trnh thc hanh khong au n hay kho khan, ieu nay ch ra hanh gia a thc hanh
ung.
Hay chuan b nen mong theo cach nay. Gi ay Tsongkhapa gii thieu chu e: lam
the nao e sau du gia thc s thc hanh, do vay phan con lai cua luan th cong hien
cach ng x rieng cho sau du gia.

PHAN HAI CUA BAN VAN TSONGKHAPA
Tsongkhapa ai hanh gia cau truc sau du gia cua Naropa nh sau:1. Noi hoa 2.
Huyen than 3. Thanh tnh quang 4. Chuyen di tam thc 5. Chuyen thc manh liet va
6. du giave Bardo. Nh Ngai a ch ro, du gia Bardo c gii thieu cung vi kinh
van huyen than, se giai thch ly do sau. Sau o Ngai trnh bay th t cua sau du gia
c liet ke khong yeu cau chung phai c thc hanh theo trnh t, va thc te hau
het cac cam nang cung khong giai thch chung trong th t nay.
Hai du gia khong tach ri c nhac tren ton tai gia sau du gia, ma c bao
gom trong chung la du gia giac mong va giac ngu. Ban van cua Tsongkhapa noi ve
S thc hanh luc thc va S thc hanh luc ngu, s thc hanh luc ngu bao gom du
gia giac mong va ngu. Nh Ngai giai thch, phan ln cac cam nang ve sau du gia cua
Naropa, giai thch ve du gia giac ngu, trong phan kinh van thanh tnh quang. Do o, v
kinh van huyen than thng c gii thieu trong cam nang trc kinh van thanh tnh
quang, du gia giac mong thng ket thuc trc du gia giac ngu. Tuy nhien, trong ren
luyen thc te hanh gia se tr nen thanh thao trong thien nh ve thanh tnh quang cua
giac ngu trc khi thanh tu du gia giac mong.
Y nh hau thuan cau truc he thong sau du gia la Tsongkhapa sap xep. Toi thieu ba
du gia trong sau ri vao pham tru nen tang va con ng thc te nh a nhac en
48
tren, la du gia noi hoa (phan nen tang) c s dung e em nang lng vi te vao
kinh mach trung ng, lam tan chay nhng giot vi te va tao ra ai lac cua mat tong.
S hy lac cua than the choang ngp a c vien dan trong cac kinh van mat tong,
manh gap tram lan nhng hy lac cua tnh duc thong thng, gay ra mot trang thai tam
thc ac biet. ay la trong tam trong thien nh ve tanh khong, ban the toi hau cua
chung sanh, va ai lac nay ket hp vi tr hue cua tanh khong xuat hien. Trang thai
tam thc nay la dau hieu cua tantra du gia cao nhat va cung la cua truyen thong sau
du gia, va no la thuat ng mahamudra am ch trong van chng mat tong cua phai
Hoang mao. ai lac nay ket hp vi (tr hue cua) tanh khong la sc manh (lc
ay) sau nay dung e dan than vao con ng thc s tc s thc hanh huyen than
va thanh tnh quang.
Tsongkhapa rat thang than ve s quan trong cua viec thiet lap ai lac nay ket hp
vi tr hue cua tanh khong nh phan nen tang ben trong, Ngai viet:
Noi chung, tat ca he thong tantra du giacao nhat cua giai oan hoan thien bao gom
qua trnh tien khi cua viec kiem soat nang lng s song i theo hai kinh mach phu,
rasana va lalana, va a thang chung vao kinh mach trung ng. ay la ieu tien
quyet.
Co mot so phng tien e thanh tu viec nay, at can ban tren nhng truyen thong
cua cac ai thanh tu gia An o, nhng ngi a rut t nhng he thong mat tong
khac nhau. Trong truyen thong nay (tc la sau du gia cua Naropa) ky thuat chnh la
khi day noi hoa tai luan xa ron, Banh xe cua s xuat phat va sau o qua viec kiem
soat nang lng cua cuoc song bi phng tien cua chung t mantric AH stroke rut t
nang lng vi te duy tr s song vao kinh mach trung ng se tao ra bon ai lac, va
hanh gia trau doi thien quan tren can ban o trong cung mot cach mot cach nh a
tao ra cho tr hue noi tai cua ai An (Mahamudra).
Trai lai, neu hanh gia khong da tren tnh chat nay cua con ng tham sau (tc la
trong o can ban cua thien nh khong phai la hy lac ket hp vi tr hue tnh giac) ma
thay vao o la mot trang thai ai nh (Samadhi) ch duy tr trang thai the nhap phi
khai niem trong mot thi gian dai, se khong co mot dau hieu v ai nao cua qua trnh
c sinh ra.
e minh hoa quan iem, Ngai lien he en lan gap au tien cua Milarepa va
Gampopa, Milarepa hoi s thien nh cua Gampopa. Gampopa tra li Ngai co the
ngoi thien nh the nhap trong nhieu ngay ma khong xao lang, gian oan Milarepa a
bao: Ong khong the ep cat e lay dau. S thc hanh ai nh (Samadhi) t no khong
thch ang. Ong phai hoc he thong du gia noi hoa cua ta. ieu ngu y ay la hy lac
ben trong ket hp vi tr hue tnh giac c khi day t du gia noi hoa, cai ma thien
49
ai nh cua Gampopa thieu nang lc mat tong thc s. Khi day sc manh mat tong
thc s la muc ch va chu quyen cua hoc thuyet du gia noi hoa.


DU GIANOI HOA
Muc tieu cua kinh van noi hoa la em nang lng i vao kinh mach trung ng tai
luan xa tim, lam tan chay nhng giot va tao ra ai lac mat tong ac biet. ai lac nay
c s dung trong nhieu cach ac biet
Thuat ng phan goi noi hoa la Chandali, Tay Tang chuyen ng la tummo. No la
mot danh t giong cai vi ca hai ngha la manh me va sc nong
14
. Trong he thong
sau du gia trong o s thc hanh chandali c rut t vong mat tong Hevajra va
Chakrasamvara.
Sc manh noi hoa c bieu tng bi chung t mantric c biet Tay Tang la
AH tung hay AH ngan, mot phan t cua phan van co phan giong nh dau cham than
trong Anh ng, hay nh Ngai Ngulchu Dharmabhadra mo ta trong mot trang hoang
cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng Co phan giong nh mot cai gai thang ng Noi
khac i no giong nh mot cay tam xa rang thang ng, tren no phan tan cung day
hn. Ngai Chogyam Trungpa am ch phan t phan nay nh Ch AH Stroke
15
. Luon
luon no c quan tng trong dang phan van, trai vi s thc hanh cua Tay Tang
ma hau het quan tng cac chung t mantric theo dang Tay Tang.
Nh Ngai Tsongkhapa ch ra, co ba yeu to chnh lien quan en viec ot chay noi
hoa: thien quan ve kinh mach, thien quan ve chung t mantric, va thien quan ket hp
vi ky thuat th bnh.
Trong yeu to au: ba nang lng kinh mach c quan tng nh chay len t trung
tam c the tai bon a iem pha tren: nh au, co hong, tim va di ron. Hanh gia
cung co the thien quan bon luan xa pha di: bat au ron va i xuong au bo phan
sinh duc. Nhng ngi mi thng thc hanh vi bon luan xa pha tren, va phan ln
ban van ve sau du gia khong a ra nhieu chi tiet ve bon luan xa di.
Trong bc hai cua du gianoi hoa, chung t mantric c at tai trung tam cua moi
luan xa. Tsongkhapa hng dan:
Ngoai ra hanh gia nen tap trung ve chung t cua ba luan xa pha tren ch trong mot
thi gian ngan, va sau o phan ln cua buoi cong phu tan tam thien quan tren ch AH
ngan tai luan xa ron.
50
Ngai Jey Sherab Giatso lam sang to iem nay trong bai luan giang cua ong, va gii
thieu chu e ve nhng nguy hiem xuat hien qua viec thc hanh khong ung:
Khong co mot cach tieu chuan nao e thc hanh du gianoi hoa. V du: kch thc
cua nhng nang lng kinh mach c quan tng thay oi tuy theo kha nang cua
hanh gia. Tng t, luan xa c e ngh at tai cho nao e rut nang lng vao kinh
mach trung ng. Tuy nhien, se co t nguy hiem do nhng hau qua khong mong muon
khi hanh gia lam viec vi luan xa tai ron. No la ieu tot nhat trc tien thiet lap kiem
soat nang lng vi te tai luan xa ron. Hanh gia neu co gang thc hanh ieu nay tai
bat c mot trong ba luan xa pha tren va ap dung ky thuat (manh me), se co s nguy
hiem la nhng nang lng tren se b roi loan va nhng hau qua bat thien se phat
sinh, nh la gia tang s hon loan cua nang lng trai tim (roi loan nhp tim) nhng
nguy hiem tng t neu ket hp thc hien tren luan xa b mat. Co nhieu cach quan
tng chung t mantric trong thc hanh noi hoa, cung nh duy tr nang lng, va trong
nhng cach tot ma noi hoa gay ra nh the nao.

51
Trong bc th ba, hanh gia chu y trong bai tap kiem soat hi th va gi hi th lai
nham gia tang s tap trung va thay cho cho nang lng cua s song .
Tsongkhapa trau chuot ky thuat nay nh sau:
Thien nh giong nh vay ve du gia noi hoa v muc tieu tao ra bon ai lac. e
c ieu nay, trc tien chat lieu bo e tam phai tan chay va cung vi nang lng
cua s song phai c em vao luan xa tai nh au. ieu nay gay ra ai lac th
nhat, goi la ai lac. Nhng chat trong kinh mach lai chay va sau o tu lai tai luan
xa co hong, ai lac th hai c biet la cc lac xuat hien. Mot lan na chat lieu lai
troi chay va tu lai luan xa tim, ai lac th ba c biet nh ai lac ac biet khi
len. Th t, nang lng tu lai luan xa ron, ai lac c biet la ai lac bam sinh
c tao ra.
Ngai khuyen:
Chat lieu bo e tam an tru tai luan xa pha tren c tan chay va em en, lu gi
tai moi trong bon luan xa. Neu hanh gia khong the gi chung trong mot thi gian lau,
hanh gia se khong the thng thc mot trong bon kinh nghiem ai lac la thng. Theo
cach ca nhan hanh gia se khong the nhan ro tnh duy nhat cua cai th bon, ai lac
bam sinh.
Sau o, Ngai noi ve viec hanh gia lam the nao e kheo leo a nang lng vi te i
vao, an tru va hoa tan trong kinh mach trung ng. Tnh chat ngon ng trong phan nay
cua ban van co le goi la trnh bay ve phan tam hoc. Y tng phan anh ay cua tnh
chat pha tron gia than tam, va moi tng quan gia tam va cau truc vi te cua than
cua kinh mach gio va giot phai c tan chay va em vao luan xa tim, la
phan nen tang cua Kim cang tha. Hay hoc hoi nhng tap sach cua nhng hoc gia
phng tay viet ve tam ly hoc, sinh ly hoc, tam linh, lien quan en he thong luan xa,
va tat ca cac ieu nay hu ch trong viec giup Phng Tay nam vng ve ieu c
goi la qua trnh mat tong. Tuy nhien truyen thong van chng mat tong a ra mot
ngon ng co ac tnh manh me e duy tr bang s toi ngha a dien, ay qua trnh
c gii thieu bi dau hieu va s troi chay hn la rut gon thanh mot khai niem tnh
bang ngon ng. Do o Tsongkhapa co the noi hoan toan de dang:
Nang lng cua at hoa tan vao nc, va dau hieu ao giac c nhan ro, nang
lng nc hoa tan vao la, va sau o la dau hieu cua khoi, nang lng la tan trong
gio, va dau hieu cua tia la, giong nh anh sang cua om om xuat hien. Sau o nang
lng chuyen ch khai niem, t tng hoa tan vao tam, va mot xuat hien giong nh
anh sang ngon en b khong xao ong bi gio.
52
Sc manh cua kinh nghiem c ch ra bang nhng dau hieu, cuoi cung se em
hanh gia en giai oan trong o s giac ngo ai An c thanh tu.
Mat khac, ngon ng rat tran tuc, dng nh ch noi ve s hoa tan cua cac nguyen
to tho. Ket qua la giac ngo cua ai An tr hue cao nhat. Trong khoang khong cua mot
cau, chung ta ot ngot nhay t tam thng en sieu sieu viet.
Trong cach nay, noi hoa c s dung e thu hut nang lng tho thanh te va lam
tan chay nhng giot, do o thanh loc phan nen tang ma tam thc khi len, Ngai
Tsongkhapa tong ket ong lc cua qua trnh:
Nh a giai thch trc o trong s mo ta cua qua trnh sau, chat bo e tam c
tan chay va en tai luan xa tren nh bo phan sinh duc. Neu hanh gia co the lu gi
chung ma khong b xuat tinh, ai lac ben trong se khi len. Vao luc o hanh gia phai
thc hien nhan thc chac chan cua cai thay tanh khong va phai at tam o. Hay an
tru trong hy lac khong tach biet vi tr hue tanh khong. Tham ch neu ban khong co
mot hieu biet sau sac cua kinh van tanh khong, toi thieu cung tranh c xao lang va
an tru trong kinh nghiem hy lac n thuan cho en khi s the nhap tr nen vng chac,
hoa nhap ieu nay vi tam thc vt len khai niem (vo niem).
Trong khi lam nh vay, lu gi chat bo e tam tai luan xa sinh duc trong mot luc.
Sau o em chung ngc tr lai luan xa nh au. ieu nay gay ra Khi len t
di, tr hue noi tai, nhan biet viec nay ro rang trong tnh giac, sau o chu tam vao
lanh vc hoat ong cua ai lac ket hp vi tr hue, tanh khong. Neu ieu nay khong
thc hien c, ch n gian co gang an tru tam trong hy lac va hoa nhap vi y thc
vt len khai niem. Duy tr trong trang thai nay cang lau neu co the. ay la cach
hanh gia trau doi kinh nghiem trong thi khoa thien nh theo quy c (nghi quy).
Lam the nao e hanh gia trau doi kinh nghiem sau thi hau thien nh, hanh gia
nen ch chu y vao s hien hu cua hy lac noi tai trong thien nh, ieu nay khong co
ngha mang lai giac ngo mot cach t ong trong thi ky hau thien nh. Hy lac c
kinh nghiem khong can thiet tr thanh bieu hien cua oi tng xuat hien trong nhng
hoat ong hang ngay. T no nh vay th cha u. Trong thi ky hau thien nh hanh
gia phai y thc trau doi nhan thc cua kinh nghiem hy lac va tanh khong, ghi dau tat
ca oi tng va s kien xuat hien xay en vi dau an cua hy lac va tanh khong nay.
Ap dung nay tao ra mot hy lac ac biet c kch hoat. Hanh gia nen nuoi dng
ieu nay.
Tnh chat cua sc nong sinh ly phat sinh t thc hanh a loi cuon s chu y ang ke
cua cac thay thuoc va khoa hoc gia hieu ky cua Phng Tay. Tay Tang s ket thuc
nhap that ba nam thng thay c cac hanh gia thanh tu khao sat. Th nghiem nay
53
c kiem soat bang nhng tam vai t choang len hai vai tran cua hanh gia vi
nhiet o di 0
o
C
, va xem ai co kha nang lam kho nhng tam vai trong mot thi gian
cho trc. Nhng th nghiem cua benh vien c hng dan bi tien s Herbert
Benson cua ai hoc Havard, tren mot so hanh gia c c Dalai lama chon cho muc
tieu pho bay nhng hanh gia de dang a nhiet o ben ngoai c the len 15 o trong
vai khoanh khac thien nh
16
. Ngai Tsongkhapa noi ve hau qua phu la thng cua
viec ren luyen:
Noi hoa co the khi len trong nhieu dang khac nhau. V du: Co loai noi hoa trong
kinh mach gia, thoat tien khi len luan xa ron va luan xa b mat, va co loai noi hoa
bung len va gia tang ben ngoai kinh mach gia. Th hai,co loai sc nong khi len t
trong sau cua c the va cung co sc nong khi len tren be mat gia tht va da. Va roi
co sc nong lan toa trong mot vung hep cua c the, va sc nong lan tren mot vung
rong ln, nh mot xuat hien tren giai oan thc hanh anh la. Sau o, co loai nhiet
len cham, co loai nhiet len nhanh. Cung vay co sc nong day, co sc nong mong.
Trong moi mot cap oi ai nay, cai th nhat tot hn cai th hai. Cai th hai cho biet
mot kinh nghiem cap thap.
Nhng thien gia thien minh sat (vipasyana) Phng Tay co mot lan bnh luan vi
toi rang du gia noi hoa rat quan trong cho ngi Tay Tang, oi vi thi tiet rat lanh
cua Tay Tang, nhng chung khong thch hp vi ngi Tay Phng, nha nao cung co
trung tam si. Nhc iem cua anh gia nay la sc nong sinh ly ch la hieu qua phu
cua viec thc hanh, khong phai muc tieu hay chc nang cua no. Kinh van noi hoa
c tham gia e at c kiem soat tren nhng nang lng vi te c the va nhng
phan ng hoa hoc nh mot phng tien lam tan chay nhng giot va tao ra ai lac mat
tong. ai lac nay hoat ong nh nhien lieu cho hoa tien du hanh trong khong gian
mat tong. Kiem soat tren nhng qua trnh sinh ly, nh chc nang cua nhiet, c cha
ng bi qua trnh ma khong phai la muc tieu chu chot cua no. Nh Ngai Tsongkhapa
ch ra, s kiem soat tren tien trnh vi te cua c the nay, va kha nang em thang nang
lng vi te va nhng giot cung vi no, bao gom mot nen tang khong the thieu c
cua tat ca thc hanh du gia cao nhat. Khi day kiem soat nay la muc tieu quan trong
cua kinh van noi hoa.

KARMAMUDRA (Hoat ong an).
Tsongkhapa ket luan chng ve kinh van noi hoa vi mot thao luan cua moi
Karmamudra quan trong. ieu nay lien quan en truyen thong mat tong thc hanh
tnh duc vi mot phoi ngau (consort) Karmamudra trong ban van nay lien he en
ngi hp tac tnh duc thc s.
54
Nhng ao s ban au trong dong truyen sau du gia at nhan manh ve thc hanh
Karmamudra. Marpa Lotsawa noi ve kinh van nay nh mot trong bon hng dan
phong phu nhat cua Ngai. Trong viec liet ke sau du gia cua Milarepa c trch dan
bi Tsongkhapa, s thc hanh Karmamudra c liet ke tach ri nh la mot trong sau
du gia. Ngulchu Dharmabhadra cung nhac en mot cau truc luan phien cua sau du gia
c Tsongkhapa a ra, mot cau truc liet ke Karmamudra nh mot du gia cua sau du
gia va ha du gia bardo xuong thanh v tr nhanh cua kinh van huyen than.
Tuy nhien, trong he thong c trao truyen cua Gampopa cho Pakmo Drupa, du gia
Karmamudra khong c tach rieng, ma hn the, no c gii thieu nh mot nhanh
cua du gia noi hoa. Bi v luan th cua Tsongkhapa i theo truyen thong cua Pakmo
Drupa.
Ly do ket hp noi hoa va du gia hoat ong an trong cach nay c lam sang to
trong nhng ghi chu ve Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua Jey Sherab Gyatso.
du gia noi hoa cho ra ai lac ong thi ai lac nay sau o hoat ong nh mot ieu
kien hien dien ong thi cho s thc hanh du gia tnh duc hay Karmamudra. Do o, s
mo ta noi hoa cua Karmamudra c s dung.
Noi khac i, e thc hien thanh cong trong thc hanh Karmamudra, hanh gia phai
kiem soat nang lng cua c the, mot s kiem soat oi hoi bi phng tien cua du gia
noi hoa. Khi ieu nay thc hien chac chan va ai lac ben trong c thiet lap, s thc
hanh Karmamudra c ap dung e tao mot tien b ot pha t giai oan du gia noi
hoa en du gia huyen than.
S can thiet tham gia thc hanh Karmamudra tiep noi vi du gia noi hoa c giai
thch bi Ngulchu Dharmabhadra trong luan th ve sau du gia cua Ngai:mot trang
hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng chung ta noi ve tien trnh tach rieng ba
pham vi cua than va tam: tho, te va rat vi te. Nhng giai oan khac nhau cua tien
trnh nay c goi la ba thanh loc thanh loc than, tam va thanh loc nang lng.
Tien trnh kiem soat nang lng la chc nang cua du gia noi hoa mang hanh gia qua
nhng thanh loc nay.
Quan niem ay la phan ln nang lng cua s song co the kiem soat va em
thang vao kinh mach gia ch bang phng tien du gia noi hoa cung vi ky thuat th
bnh. Tuy nhien tat ca nang lng lan toa kho kiem soat, e khac phuc, oi hoi
phai thc hanh Karmamudra, nh Ngai Ngulchu a viet:
Qua thien nh ve noi hoa va at c thanh thao can ban cua tien trnh, hanh gia
en gan giai oan at c dien mao cua thanh tnh quang va s thanh loc tam cuoi
cung thc s. T than cua du gia, ben trong khong the tao ra mot bc nhay giai
55
oan nay, v vay du gia ben trong phai c tr gup bi ieu kien ben ngoai da tren
Karmamudra, hay ngi khac phai (sexual partner).
Dien ta then chot ay la thanh loc tam tan cung ay la mot thuat ng ky thuat
am ch giai oan trong o tat ca nang lng lan toa c em vao di s kiem soat.
Mot khi a lam chu, hanh gia tao c mot bc ot pha en thanh tu thanh loc
tam tan cung cho phep s xuat hien cua huyen than.
Neu vt qua ngng ca nay, hanh gia i vao hp nhat vi Karmamudra.
Co the noi rang phan ln Tang, Ni Tay Tang khong tham gia thc hanh
Karmamudra, ho s dung Jnananudra hay quan tng consort (minh phi) thay cho viec
tiep tuc thien quan ve tnh duc. Cho du ieu nay co ung hay khong, hay neu no ch
la mot cach duy tr b mat cua s thc hanh, van con la mot iem cha minh bach
17
.
Ngai Tsongkhapa noi ve nhng pham tnh oi hoi hanh gia thc hien du gia
Karmamudra:
ay ca hai t than hanh gia va mudra phai co kha nang cao nhat, va phai c
tiep nhan le quan anh thanh tnh. Ca hai nen hoc nhng hng dan goc va chi nhanh
cua thc hanh mat tong, va co kha nang duy tr chung tot. Phai kheo leo trong nghi
quy cua vong mandala va chn chan thc hanh bon thi du gia trong mot ngay.
Cung vay, ho phai kheo leo trong 64 cach pho bay tnh duc (Sexual play) nh a mo
ta trong mot luan th ve ai lac. Ho phai chn mui trong thien nh tren kinh van
tanh khong, co kinh nghiem trong ky thuat tao ra bon ai lac chung va tr hue tnh
giac noi tai rieng, co the kiem soat nhng giot tan chay va ngan chan chung thoat ra
ngoai.
Nhng ac tnh nh vay oi hoi hanh gia phai co nh a mo ta trong nhng tantra
nguyen thuy, va trong nhng luan th cua cac ai thanh tu gia An o.
Tuy nhien s thc hanh Karmamudra khong nen thc hien mot cach thieu suy ngh,
thieu can than, va khong thng xuyen, Ngai Tsongkhapa truyen at:
Neu khong u pham tnh e thc hanh Karmamudra, hanh gia nen tham gia thien
nh keo dai tren 1 Jnanamudra(tc la quan tng consort) nh mandala dakinis
Nairatmya va Vajrayogini. Khi s thc hanh at c vng chac va s quan tng
xuat hien sang rc va hoan hao, hanh gia co the ri vao hp nhat tnh duc vi s
quan tng consort nay va hien lo bon ai lac. ai lac th bon xuat hien va hanh gia
hp nhat ieu nay vi (tr hue) tanh khong, hoa nhap giac ngo cua cai thay (tanh
khong) vi ai lac. ay la kinh nghiem c biet la ai lac va tanh khong hp nhat.
Neu hanh gia khong the lam c ieu nay, hanh gia n gian ch da tren ai lac
va trau doi ai nh khien an tru nhat tam trong ai lac o.
56
That ra co bon mudra e hanh gia da tren kha canh nay e ren luyen:
Karmamudra, jnanamudra, mahamudra va Samayamudra. c Dalai lama th nhat
(sinh 1391) giai thch nh sau trong luan th ve he thong Kalachakra cua giai oan du
gia hoan thien
18
:
Ba cai au tao ra ai lac bat bien. Cai th bon c goi la mudra kinh nghiem la
ket qua thanh tu cua ba dang.
Karmamudra c giai thch nh mot thieu n s hu s sung man bieu trng cho
mot phu n, la ngi en vi hanh gia nh mot nghiep kiep trc cua hanh gia. ay
khong can quan kinh nghiem, t ban than thieu n co kha nang tao ra kinh nghiem
tran ay bang cach om choang kheo leo cua co
jnanamudra (tr an) la mot thieu n tao ra qua sc manh quan tng cua hanh gia
Con vi mahamudra (ai an), hnh anh trong tam thc hanh gia ong thi xuat hien
nhng consort khac nhau. Sau o hanh gia hp nhat nh tren.
Qua viec da tren ba dang an, hanh ga c dan en kinh nghiem ai lac. Chat bo
e tam an tru phan tren ri xuong au bo phan sinh duc, o chung dao ong va
chuyen hoa. Chung c lu gi ay va khong e thoat ra ngoai.
Neu hanh gia khong the di chuyen giot nam, giot n ch qua sc manh thien nh,
hanh gia c hng dan tiep tuc thc hanh vi Karmamudra. V Karmamudra cho
hanh gia sc manh a thang chat lieu s song en au cua bo phan sinh duc (luan
xa b mat), co ay c goi la: thieu n ban cho ai lac
Hanh gia co ba dang: sac ben, trung bnh va cham hieu. Loai au danh cho
Mahamudra. Ho co the kinh nghiem ai lac vng chac n gian qua s hp nhat vi
co ta. Dang th hai phai da tren quan tng jnanamudra e phat sinh ai lac can
ban qua o ho co the i vao kinh nghiem mahamudra. Dang th ba co kha nang cham
hieu, ho khong co sc manh hay s tnh hoa tamthc, phai da tren Karmamudra cho
en khi at c kinh nghiem ai hy lac: ch co nh vay ho mi co the thanh tu
mahamudra.
oan nay xuat hien trong ban van cua he thong Kalachakra co nhieu xem xet khac
vi vong mat tong Hevajra (cycle) va chakrasamvara da tren kinh van noi hoa la
nen tang cua sau du gia. Tuy nhien, no giai thch ro rang muc tieu ren luyen
Karmamudra tai iem nay trong tien trnh, va nhng ac tnh cua hanh gia nao nen
da tren Karmamudra
Quyen mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng cung cap cho chung
ta mot so chi tiet ve nhng dang Karmamudra ma nhng ngi phoi ngau (partner)
57
c xem la thch hp cho du gia tnh duc nh a c day trong nhng luan th An
o ve s thc hanh.
Nhng dang Mudra tren, hanh gia nen da vao c phan loai thanh nhieu cach
Chang han ho c chia ra lam bon phan phu thuoc tren bon ang cap ngi vo
gia c ganh vac, che chan, vu n lam gai hang sang, ngi ban hoa, va th giat n.
Ho cung c noi nh bon phan theo hnh dang lo hong di cua ho: giong hoa
sen, giong vo oc, giong linh dng va giong voi. ay giong hoa sen la tot nhat. Ho
la ba phan phu thuoc tren nhan biet cua ho. Trong oan van nay ho c biet la
mantra bam sinh, v tr bam sinh va ben trong bam sinh.
mantra bam sinh (mantra- born) mudra am ch phu n bnh thng a c tnh
hoa tam bang phng tien ren luyen ai tha thong thng, a nhan le truyen phap
mat tong ay u, va duy tr gii luat va hng dan mat tong. Tren nhng nen tang
nay, co ay tr nen lu loat, kheo leo trong giai oan du giathien nh, va a at c
giac ngo cua giai oan khi au cua giai oan hoan thien, do o tr thanh yogini sinh
ra t giac ngo mantra.
V tr bam sinh mudra (place- born mudra) la ngi c tru trong mot a iem mat
tong thieng lieng, giong nh bat c 24 a iem cua Heruka va ben trong bam sinh
mudra (innate- born mudra) am ch 1 yogini an tru trong s hp nhat vi giac ngo
thanh tnh quang
Khi ca hai pham chat c hanh gia da len tiep tuc hoat ong thien quan trong
hoan canh hp nhat tnh duc, ho co the tao ra nang lng cua s song i vao an tru
va hoa tan trong kinh mach gia. Giot c em en luan xa sinh duc va c lu gi
o khong cho thoat ra. S tan chay va ai lac c tao ra dung e ay hanh gia i
qua giai oan thanh loc tam thc cuoi cung.
Khuynh hng van chng phai Hoang mao co phan than trong trong viec ban luan
ve chu e thc hanh Karmamudra v viec at nang tren s thanh tnh cua tu vien. Nh
mot ket qua, nhieu kien thc ve chu e van con lu gi oc nhat trong he thong khau
truyen. ieu nay khong co ngha s thc hanh la khong vinh d hay c duy tr
trong truyen thong Hoang mao, ma hn the v s b mat cua thc hanh c nhan
manh.
Chu e thc hanh Karmamudra c gii thieu en hanh gia lan au tai iem nay
trong du gia noi hoa. No se tiep tuc tai xuat hien trong thc hanh bao ton sau du gia,
o no se c dung e thuc ay hanh gia t nh cua giac ngo giai oan 1 ti phan
au cua giai oan sau

58
DU GIAHUYEN THAN
Tsongkhapa bat au bai luan giai cua Ngai ve kinh van huyen than vi mot ban
luan thuat ng huyen than nh no c dung trong he thong Guhyasamaya, t ay
chu e nay la nguon cua sau du gia. Ngai cung thao luan viec so sanh cach thc ma
phan ln nhng khau truyen cua sau du gia gii thieu ve chu e nay. Ngai khong tao
an tng ac biet bang s gii thieu tieu chuan va nhng la chon lam ro rang, tinh
vi hn cua he thong Guhyasamaya nguyen thuy.
Truyen thong Guhyasamaya noi ve du gia cua s thanh loc than thanh loc ng
va thanh loc y.Cai tng ng lan lt nay lien he en tien trnh tach ri ba kha
canh cua than (form) nang lng (energy) va tnh giac (awareness) tho, te va rat vi
te lan lt tng cai mot. Huyen than c tao ra tren nen tang cua cai th ba cua ba
pham tru than the (phan awareness). Co the noi hanh gia ch co the bieu hien huyen
than tren can ban a c thiet lap la Thanh loc than, ng, y neu giao ly huyen
than c thc hien nh mot thc hanh du gia tantra thc s cao nhat, th o phai la
c ban cua no.
Cung co mot thao luan ve hai cap o cua huyen than nay: Cha tnh hoa va a
c tnh hoa. Cai trc c biet la huyen than cua giai oan th ba va cai sau la
huyen than cua giai oan th nam cai trc i oi vi s thanh tu trang thai cua
cac bac Thanh, cai sau la cai hien len nh sac than (Rupakaya) trong giac ngo cuoi
cung.
Trong quan iem cua Tsongkhapa, nhieu trao truyen sau du gia a phong ai thai
qua s gii thieu huyen than cua ho, va phan ln ho a that bai trong viec anh gia
nhng nguyen ly cot loi cua kinh van Guhyasamaya. Nh Ngai viet:
Co nhng nguyen ly ma giao ly huyen than (cua truyen thong Guhysamaya cua
ao s Marpa) at can ban nhng chung ta khong thay ho ban luan trong truyen
thong nay.
Thay v o la mot ban luan ve mot huyen than cha thanh tnh, c noi ket vi s
thc hanh quan sat hnh anh phan chieu trong mot tam gng cua hanh gia, nh mot
phng tien cat bo tam khai niem tho nang nh t tng thoa man hay khong thoa
man, do thch hay khong thch. Va sau o la mot thao luan ve huyen than thanh tnh
c noi ket vi thc hanh thien nh tren ban tanh nh huyen cua t than hanh ga
c quan tng nh mot mandala bon ton, va tao ra mot trang thai cua mot hng
v khong phan biet gia thch va khong thch.
Tuy vay, hai (bat tnh va thanh tnh nay nh a mo ta tren) ch la huyen
thantheo y ngha thong thng chung cho ca hai tantra cao nhat va nhng con
59
ng khac. Chung c phan biet t huyen than cha thanh tnh o la giai oan
th ba (cua he thong Guhyasamaya nam giaioan) c biet nh tinh tuy an tang cua
ban tanh nh huyen, va huyen than thanh tnh o la giai oan th nam, c biet
la huyen than cua giai oan th nam, c biet la huyen than cua giai oan ai hp
nhat. Dng nh s khac biet nay tao ra ay khong c manh me.
Huyen than thc s danh rieng cho du gia tantra cao nhat. Huyen than trc tren
mo ta tren (tc la s quan sat hnh anh cua hanh gia trong mot tam gng) tham
ch khong u kha nang nh mot tinh tuy cua tnh chat nh huyen thong thng, va
cai th hai (tc thien quan ve tnh nh huyen cua hanh gia nh mot mandala bon ton)
cung c thay trong ba loai tantra thap (va do vay khong bao gom tantra du ga cao
nhat ay).
Theo sau nhng hng dan cua Tsongkhapa, Ngai Gyalwa Wensapa mo ta cach thi
hanh giao ly huyen than trong mot nguon cua tng nhan biet: dau an cua sau du gia
cua Naropa.
Sau khi hanh gia t ap dung ky thuat hng thang nang lng s song vao kinh
mach gia, cuoi cung hanh gia at c mot s sung man lu loat cua thien nh the
nhap trong tien trnh. Khong lau sau, hanh gia nhan c dau hieu at c giai
oan trong o huyen than c tao ra.
T lanh vc hp nhat tnh duc vi Karmamudra, o la ieu kien tr giup ben ngoai,
hanh gia thc hien ieu kien tr gup ben trong, tc am ch viec thien quan tren kinh
mach, luan xa v.v ... va thien quan tren s chieu sang va tan chay. Nang lng s
song c tao ra va i vao an tru va hoa tan vao kinh mach gia, tao ra dau hieu cua
s hoa tan t cai gng cho en dau hieu cua thanh tnh quang. bon tanh khong xuat
hien trong tnh chat bon ai lac. Khi thanh tnh quang ben trong hien lo, hanh gia
thien quan tren hy lac ket hp vi tanh khong. ay la ky thuat thc hien dien mao ben
trong cua thanh tnh quang, vi huyen than can ban c tao ra.
Khi thi iem en, e thoat ra t thanh tnh quang, hanh gia khi day ban nang loai
bo nhng ket tap cu (ngu uan) cua hanh gia, va nhan lay hnh tng cua c Phat
Kim Cng Tr (Vajradhara) nam va n trong s hp nhat. Sau o, nh mot hien lo t
thanh tnh quang, nang lng s song cua nam anh sang rc r gan len dien mao cua
thanh tnh quang ben trong, phuc vu nh muc tieu thc te, va t than tam thc phuc vu
nh ieu kien hien dien ong thi. at tren can ban nay, nhng ket tap cu c loai
bo, va hanh gia xuat hien trong hnh tng cua c Phat Kim Cang Tr nam va n
trong s hp nhat, trang hoang bang nhng dau hieu va bieu tng cua s toan thien.
ay la giai oan huyen than cha thanh tnh ong thi hanh gia kinh nghiem tien
60
trnh hoa tan theo chieu ngc lai, i t thanh tnh quang en at ti can ke v.v
cho en dau hieu cua ao anh.
Trong he thong tantra nh Guhyasamaja huyen than nay c minh hoa va giai
thch bi 12 phep so sanh.
Vao thi iem ba yeu to xay en cung luc: s cham dt cua dien mao ben trong
[tc la ve ngoai hay an du cua tam thc thanh tnh quang], s thoa man cua at
en can ke trong tien trnh hoa tan, va xuat hien trong hnh tng thc te cua mot
huyen than cha thanh tnh
Ngai Tsongkhapa bnh luan rang, s phe bnh cua Ngai ve bai luan giang cua kinh
van huyen than trong hau het dong khau truyen sau du gia, c ap dung ngang bang
vikinh van thanh tnh quang va Yuganaddha hay ai hp nhat. Ngai cam thay rang
nhieu ngi cung thi Ngai khong hoc tap ky ve van chng tantra Guhyasamaja, va
do vay ch at c s hieu biet c ban. Ngai khong noi thang ra ve e tai nay.
Nh a c a ra trc o, kinh van du gia huyen than va du gia thanh tnh
quang bat nguon t tantra Guhyasamaja, theo truyen thong khau truyen cua he thong
mat tong nay bat nguon t Thanh (Long Tho) va nhng e t cua Ngai, mot trao
truyen c biet la vong Thanh (Arya Cycle), va ch can nang lng s song khong
c a vao kinh mach gia va tao ra s an tru va hoa tan, hanh gia se khong the
phat sinh ai nh (samadhi = Tam ma e ) cua kinh nghiemba phan (ba bc) xuat
hien, can ke va at c can ke ket hp vi s thanh tu cua viec thanh loc tam, va
no ch t trang thai cua nang lng s song va y thc khien phat sinh nhng dau hieu
hoan toan cua tr hue tnh giac cua tam thanh loc gup viec co the thc hien du gia
huyen than u pham tnh.
Trong he thong sau du gia, viec ren luyen huyen than c chia lam ba kha canh:
ren luyen trong viec tm thay tnh nh huyen cua nhng bieu hien khien vt qua
s vat ma chung ta kinh nghiem trong cuoc song luc thc, ren luyen tnh giac ve tnh
nh huyen cua giac mong, va ren luyen trong tnh nh huyen cua bardo. Do o
chung ta lai thay ay ba trang thai bardo a c thao luan trc o.
Trong cai au tien, nhng nang lng cua s song trong kinh mach i vao luan xa
tim, va cho ra kinh nghiem cua nhng nguyen to hoa tan cho en khi ai lac va y thc
thanh tnh quang khi len. Sau o tap trung thien nh tren tanh khong. Trong thi
hau thien nh, hanh gia em ai lac va tanh khong nay vao kinh nghiem song
hang ngay. Nh Ngai Tsongkhapa viet:
Trong thi khoa thien nh, hanh gia vien dan ai lac, s dung ieu nay nh mot
lc ay trong viec tap trung tren cai thay cua tanh khong, va sau o an tru mot iem
61
trong s the nhap tam thc vt len khai niem. Gia nhng thi cong phu hanh gia
trau doi s tnh giac cua tanh khong va s bo sung cua ly thuyet duyen snh cua mot
ngi khac ra sao.
Trong cach nay, hai thi khoa c ap dung (thi khoa theo nghi thc va thi khoa
gia hai thi ren luyen) theo s quay vong nh mot bo sung va gup cua mot ngi
khac.
Chng nay cua ban van cha ng mot so dien ta hay nhat cua Ngai Tsongkhapa
ve s tiep can cua tanh khong, s thien nh tren tanh khong ay la mot ap dung
tron ven Ngai viet:
S tnh giac cua tanh khong n gian la mot nhan thc ve ban chat khong co t
tanh tru trong s vat. No khong phai la mot ket cau cua tam thc. Cung khong phai la
tanh khong tng phan (ch la ban chat cua mot so hien tng) va khong lan toa vao
tat ca cac oi tng cua tri kien. Hanh gia at s tnh giac vao cach thc cuoi cung
nay cua chung sinh, tat ca nhng lc giup loai tr hoi chng chap nga manh me.
Kha canh ke tiep cua viec ren luyen huyen than lien quan en s lam viec vi
trang thai giac mong. Trong ap dung thc te cua du gia giac mong, that can thiet phai
vay mn ky thuat t kinh van thanh tnh quang lien he en s thien nh va lu gi
thanh tnh quang cua giac ngu, mac du mot mc o nho cua du gia giac mong co the
bo sung tren phan can ban cua y thc kien co ket hp vi ky thuat thien nh quy c
nh Shamata hay thien quan (vipasyana) mc o thanh thao oi hoi bat nguon t nen
tang cua sau du gia c nang len, hoc thuyet noi hoa, va cai ma hanh gia at c
bang phng tien cua no trong thuat ng yogic la kha nang tao ra hoa tan nguyen to
va kinh nghiem tam thc qua nhng giai oan hoa tan nay, t cai thay cua ao anh cho
en s xuat hien cua thanh tnh quang.
Kha nang tao ra nhng hoa tan nay va lu gi chung nhng giai oan khac nhau
trong trang thai thien nh tnh thc la mot kh cu cho viec ap dung ky thuat vao thi
gian ngu va giac mong.
Ngai Tsongkhapa lap i lap lai ieu nay. Khi kha nang nay hien dien trong trang
thai tnh thc, no se bo sung de dang vao giac ngu va giac mong. Ngai viet.
Trong cai au tien trong trang thai tnh thc, hanh gia gom nang lng s song
vao kinh mach gia va hoa tan chung, tao ra bon kinh nghiem cua tanh khong.
Phng thc ap dung ay la trong qua trnh, trc tien lu gi thanh tnh quang cua
giac ngu,hanh gia trau doi nhan thc bon tanh khong cua giac ngu. Sau o khi giac
mong xay en hanh gia cung nhan ra chung giong nh vay. Khi s nhan biet bon
62
khong tanh hien dien, khong con oi hoi mot ky thuat nao khac e duy tr tnh giac
trong giac mong.
Phng phap thc hien du gia giac mong cho nhng hanh gia khong co kha nang
duy tr thanh tnh quang trong thien nh c giai thch t m trong Quyen Sach cua
Ba Cam Hng Ngai Tsongkhapa lam sang to mot cach kheo leo ly thuyet cua giac
ngu va giac mong bang phng tien cua ky thuat luan xa, luan xa nao can lam viec
neu giac ngu qua nong hay qua sau, nang lng nao can tai ieu chnh khi giac mong
khong c ro hay qua d doi s nghien cu ve giac mong la mot nganh khoa hoc
mi Phng Tay; oi vi ao Phat mat tong no la mot nghe thuat co xa.
Tsongkhapa luan giang:
Neu hanh gia thc hien thc hanh tren, tai luan xa co hong vao buoi toi hay bnh
minh, ma van khong the duy tr giac mong, ieu nay ngu y hanh ga la mot ngi co
giac ngu rat sau t nhien. e gop phan lam nhe tnh chat cua giac ngu, hanh gia nen
at tam tai luan xa nh au.
Neu ieu nay lam hanh gia kho ngu, hay ngu tng cn (nhieu giac), hay tap trung
vao giot at tai cho kn. Trong luc ban ngay, ay, hanh gia trau doi kien co nh a
mo ta trc o, va lam viec vi luan xa au bo phan sinh duc. Trc khi i vao giac
ngu, hanh gia quan tng mot giot em hoa nhap vi nang lng s song 21 lan (qua
phng phap th bnh). Trong moi trng nay, khong e tam i rong, hanh gia i vao
giac ngu.
Roi khi lam viec (tap trung) vi nhng luan xa pha tren tao ra giac ngu qua nhe
(ngu nong) cho hanh gia. Neu xay ra ieu nay hanh gia tru tam tai luan xa sinh duc
ket hp vi trang thai ngu, viec at tam tai ay khien giac ngu c sau hn.
Hanh gia phai biet lam viec vi nhng luan xa khac nhau nh the nao vao buoi toi
va buoi sang, trong cach nay nham em nhng nguyen to (tc la nhng giot trong
luan xa) c thang bang.
du gia giac mong bat au vi s trau doi kha nang duy tr giac mong, co ngha la
kha nang nhan ra giac mong nh mot giac mong (biet mnh nam mong) trong luc
ang nam mong, khong lam roi loan dong chay cua noi dung kinh nghiem. Noi khac
i, hanh gia trau doi ky thuat thien quan qua tien trnh ngu, trc tien the nhap vao
thien nh thanh tnh quang cua giac ngu, va sau o khi giac m bat au xay en, the
nhap vao du gia giac mong.
Ngai Tsongkhapa lam sang to nhng chng ngai chnh e vt qua va at thanh
tu tien bo trong s no lc, va nhng ky thuat chnh lien quan en viec ap dung. Sau
o Ngai e cap en phng phap cha lanh nhng s hai va am anh xuat hien trong
63
giac mong, hoc cach trau doi thoat khoi nhng kinh nghiem cua than trong giac
mong

DU GIABARDO
Trong truyen thong sau du gia, du giagiac mong va bardo thng la mot nhom vi
hoc thuyet huyen than, nh Tsongkhapa viet v li ch cua s thuan li.
Ly do thuan li e thc hien v o la mot yeu to chung chia phan cho huyen than,
than giac mong va than bardo. Tat ca ba than can ban nay c kinh nghiemkhi mot
so hay tat ca nang lng tho c rut t than tho nang, va v the ca ba se xuat hien t
than can ban vi te hn. Cung vay, trong ca ba tnh huong, cam giac tho va y thc khai
niem tho c keo vao pham vi tam thc tinh te hn. Do o, trong ca ba v du can
ban cua y thc tren than co phan vi te, khi so sanh vi y thc luc tnh thc bnh
thng.
Ngai Tsongkhapa giai thch tnh chat bo sung cua viec thc hanh ba huyen than
nh a trau doi trong ba trang thai bardo.
(hanh gia a thanh theo trc o) trong du gia thanh tnh quang cua giac ngu va s
hien len trong huyen than cua trang thai mong. S hieu biet ro ky thuat nay tao ra
sc manh thc hanh huyen than cua hanh gia gia tang trong trang thai tnh thc, va
lan lt tr gup viec thc hanh phat sinh huyen than cua trang thai giac mong cho
hanh gia.
Cai chet se en trc khi giac ngo toi thng at c, va hanh gia mong muon ap
dung du gia e gac ngo vao luc chet, sau o (khi qua trnh chet xay en) hanh gia
thc hien du gia kiem soat nang lng cua s song e nhan ra thanh tnh quang vao
luc chet, s dung nhng nguyen ly giong nh a ap dung trong du gia duy tr thanh
tnh quang cua giac ngu. Trong cach nay, hanh gia i vao bardo kinh nghiem, ap
dung nhng ky thuat a hoc qua du gia huyen than cua giac mong va sinh ra than
trung am giong nh huyen than cua bardo.
ay Tsongkhapa thiet lap mot noi ket gia ba yeu to, va ket hp ba yeu to nay
vi 1 than (kaya). o la thanh tnh quang c kinh nghiem trong trang thai thc bang
phng tien cua du gia mat tong, thanh tnh quang cua giac ngu va thanh tnh quang
cua luc chet, nhng cai nay ket hp vi phap than, sau o la huyen than, than giac
mong va than bardo, ba than nay ket hp vi sac than (Rupakaya): trong o la hai
dang cua bao than va hoa than.
Mot lan na Ngai a ra mach van cua hoc thuyet bardo lien he en truyen thong
Guhyasamaja.
64
ay (Arya cycle of Guhyasamaja Tradition) noi ve viec lam the nao kinh nghiem
bon tanh khong (cua xuat hien, can ke, at en can ke, va thanh tnh quang) cho ra
thanh tnh quang. ay la kinh nghiem cung mot cach vi thanh tnh quang luc chet,
c kinh nghiem sau khi tien trnh hoa tan cua than the hoan tat. Sau o hanh gia
tao ra huyen than (bang phng tien cua bon tanh khong va ai lac a nhac tren),
ieu nay tng t vi s tao ra than bardo (sau thanh tnh quang cua luc chet). ieu
nay (tc la huyen than)tr thanh bao than vi te, cho quyen nhan lay hnh tng hoa
than tho, cung mot cach vi than bardo tai sanh vi hnh tng the gian.
Quyen Sach cua Ba Cam Hng cung cap mot phan tach tuyet vi cua trang thai
bardo nh a c ghi trong van hoc A ty am cua giao tha (Sutrayanas
Abhidharma Literature) va sau o giai thch ieu nay bo sung ra sao cho 1 du gia
trong he thong tantra du giacao nhat.
Nh a dien giai trc o, truyen thong sau du gia noi ve ba trang thai bardo: trang
thai thc, giac mong va sau khi chet.
Chung ta thc hanh ren luyen ba bardo nay nh the nao? Ngai Tsongkhapa at
cau hoi, va cho ra cau tra li:
ay, trong trang thai thc, hanh gia thc hanh thien nh tren du gia noi hoa, tao
ra nang lng s song i vao, an tru va hoa tan trong kinh mach gia. Qua lc cua
kinh nghiem nay hanh ga gay ra kinh nghiembon tanh khong, bon ai lac va tam thc
thanh tnh quang. Kinh nghiem nay cung giong nh luc chet, khi nang lng cua s
song va y thc t nhien rut t than i vao kinh mach gia va thanh tnh quang cua s
chet xuat hien.
S thien nh tren ba y thc thanh tnh quang s kinh nghiem thanh tnh quang
qua no lc cua hanh gia trong trang thai thc, thanh tnh quang cua giac ngu va
thanh tnh quang vao luc chet cung tng t trong ba yeu cau ma hanh gia hieu c
tien trnh hoa tan nang lng s song va y thc vao kinh mach gia ngay tai thi iem
chet, va lam the nao tao ra kinh nghiem bon tanh khong, bon ai lac.
Neu hanh gia thau hieu c bo ba nay cua ba tien trnh, sau o trong trang thai
thc ap dung huyen than vi te, co the nhan lay hnh tng cua mot hoa than tho. Cung
the, du gia giac mong co the s dung trong khoang trong vao luc giac mong ket thuc
va trc khi thc day e tao ra bao than vi te (phat sinh trong du gia giac mong) e
nhan lay mot hoa than tho. Tng t, sau luc thanh tnh quang cua cai chet qua i,
hanh ga i vao bardo, cung s dung cung mot ky thuat e chuyen hoa than bardo
thanh 1 tng bao than, va lan hoi co the dung e nhan lay mot tng hoa than tho.
65
Qua trnh nay rat phc tap, tinh vi, va hanh gia nen co gang co mot lnh hoi ro
rang ve no. Neu hanh gia at c s thau suot nguyen ly c ban vao tien trnh ang
hoa tan va sau o la ba hoa nhap thanh tnh quang cua luc chet vi Phap than
Than bardo vi Bao than, than tai sanh vi Hoa than co the thanh tu.
Trong danh sach quy c sau du gia, hoc thuyet bardo xuat hien hang th sau. Tuy
nhien e giai thch no c at vi du gia huyen than cung vi tnh chat nh huyen
cua than bardo (than trung am). Khi oc chng nay, chung ta phai gi phong cach
rieng nay trong tam. Nhng chu e thao luan ay co the khong co ngha cho en
khi hanh gia oc chng ke cua quyen sach, v mot so y tng c vay mn t hoc
thuyet thanh tnh quang nay. Do o khi at hoc thuyet nay vao cai th sau cua du gia,
hoc thuyet bardo cung cap mot cach ro rang hn va s phat trien tuan t:noi hoa la
phan nen tang, huyen than va thanh tnh quang, la than chanh cua ao lo, chuyen di
tam thc va hay phong thc manh liet la nhanh cua ao lo, c ap dung trong luc
khan cap hay trong nhng nam thang tuoi gia cua hanh gia, e hoan toan vt qua
bardo va cuoi cung neu nam du gia khong the thc hien ma ch thc hien co mot du
gia hanh gia co the t mnh tm thay va i vao ca t, o la hoc thuyet du gia bardo
(trung gii).

DU GIA THANH TNH QUANG
Hoc thuyet thanh tnh quang bao gom hai loai thc hanh: Thien nh va thanh tnh
quang trong luc thc va trong luc ngu.
Quyen Sach cua Ba Cam Hng noi sau ve nhng s dung khac nhau cua thuat
ng thanh tnh quang khi no xuat hien trong nhieu kinh ien ao Phat khac nhau.
Ngai Ngulchu Dharmabhadra tom tat tinh hoa s phan tch cua Tsongkhapa trong
cuon Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng.
Thuat ng thanh tnh quang c dung trong nhieu oan van khac nhau, thong
thng va phi thng thanh tnh quang nh oi tng thanh tnh quang nh chu
the va y ngha an dau cua thanh tnh quang y ngha cuoi cung cua thanh tnh
quang.
S dien ta thanh tnh quang nh oi tng am ch tanh khong cua moi oi tng
co ngha kieu chung vt thoat khoi chu ngha h vo va thc hien tuyet oi thanh tnh
quang nh chu the am ch tam cua ngi tiep nhan oi tng o. Nhng cach dung
nay chung cho ca hai ai tha lan tieu tha va cho ca bon cap mat tha. Thuat ng
nay cung c goi la thanh tnh quang cua nhng y ngha thong thng.
66
Thanh tnh quang phi thng la ap dung ac biet cua thuat ng khi no xuat hien
trong tantra du ga cao nhat. No am ch thanh tnh quang nh chu the, trong o chu
the la cc lac bam sinh chu tam tiep nhan thanh tnh quang nh oi tng, tnh chat
trong rong cua moi hien tng.
Tantra du giacao nhat nay s dung thanh tnh quang nh chu the noi ve thanh
tnh quang vao c hoi cua can ban con ng va ket qua. ay, thanh tnh quang
nh nen tang lien quan en tnh chat thanh tnh quang cua giac ngu va cai chet,
c kinh nghiem ngay ca nhng ngi bnh thng, mac du ho khong nhan ra no.
thanh tnh quang cua con ng am ch thanh tnh quang be ngoai va thanh tnh
quang that s, bi v thanh tnh quang cua con ng ch c kinh nghiem vi nhng
hanh gia ren luyen cao no cung c goi la thanh tnh quang an dau.
Lai na, vi thanh tnh quang be ngoai la ca hai thanh tnh quang be ngoai uy
quyen va thanh tnh quang be ngoai thc svi thanh tnh quang thc s co
thanh tnh quang cua giai oan th 4 va thanh tnh quang cua giai oan th nam.
Cuoi cung thanh tnh quang cua y ngha cuoi cung am ch tam thanh tnh quang
kinh nghiem giai oan hp nhat (yuganaddha). V trang thai ai hp nhat co hai cap
o, tc la nhng hanh gia ren luyen, vt qua ren luyen, thanh tnh quang nay cung
la hai loai, at can ban tren hai cap o thanh tu cua tam linh. Phat sinh kinh nghiem
thanh tnh quang that s nay la muc ch chnh cua du gia Tantra cao nhat. Thanh
tnh quang ve ngoai ch la phng tien cho thanh tnh quang that s. Mot huyen than
uy quyen tao ra thanh tnh quang ve ngoai, va huyen than that s tao ra kinh nghiem
thanh tnh quang that s. Kinh nghiem nay xuat hien de dang nhat khi thien nh tren
noi hoa tai luan xa tim.
Chung ta hay khao sat nhng s dung khac nhau c Ngai Ngulchu dharmabhadra
liet ke bat au vi thong thng va phi thng thanh tnh quang thong thng
ay am ch ieu c thau hieu thanh tnh quang trong kinh ien ai tha cong
truyen va Kim cang tha mat truyen va trong bon cap tantra. Co the noi, viec s dung
thong thng cho nhng tha khac nhau. Thanh tnh quang phi thng am ch
viec s dung oc quyen thuat ng nay trong kinh ien tantra du gia cao nhat.
Nh Ngai Ngulchu giai thch thanh tnh quang phi thng c dung trong tantra
du gia cao nhat, am ch mot kha canh cua tam thc tiep nhan tanh khong hay thanh
tnh quang nh chu the. Thanh tnh quang nh oi tng n gian am ch tanh
khong la oi tng c tamthc nay tiep nhan. Ngai Tsongkhapa trong Quyen Sach
cua Ba Cam Hng ch ra tam thc thanh tnh quang phi thng nay mat khac con
c biet la thanh tnh quang nh chu the c vien dan bang viec thien nh tren
du gia noi hoa va tao ra s hoa tan cua cac nguyen to cho en khi cc lac va tam
67
thanh tnh quang xuat hien. Tam thanh tnh quang cc lac nay sau o c duy tr va
tap trung vao tanh khong.
Ngai Ngulchu nhac thanh tnh quang nh con ng, can ban va ket qua thanh
tnh quang can ban tat ca moi chung sinh s hu ngang nhau (t cao nhat cho en
thap nhat) va t oc ac nhat en toan giac. thanh tnh quang con ng la thanh
tnh quang can ban em vao kinh nghiem tam thc bang nhng phng tien cua du
gia mat tong, v no khong c tiep nhan bi nhng chung sinh bnh thng, ma ch
vi nhng ai ren luyen du gia, con c biet la thanh tnh quang an dau.
Thanh tnh quang cua con ng tc la s kinh nghiem qua du giamat tong, co
nhieu cap giac ngo. Hai cai chanh la ve ngoai va thc s ca hai moi cai eu co
mot uy nhiem va mot thc s ieu nay am ch phng cach trong o nhng giai
oan khac nhau cua du gia huyen than c hp nhat thanh du gia thanh tnh quang.
Ve ngoai c kinh nghiem giai oan th ba trong nam giai oan dan en toan
giac, trong o hanh gia at en trang thai cua bac Thanh; thc s c kinh nghiem
trong giai oan th nam, c biet la Yuganaddha hay ai hp nhat, la giai oan
gac ngo cuoi cung. Nh Ngai Ngulchu trnh bay ai hp nhat nay co hai giai oan
va do o co hai cap kinh nghiem thanh tnh quang ket hp vi no.
Nhng cap bac khac nhau viec hanh gia tao ra khi chung xuat hien nhng giai oan
nhan biet cua huyen than va thanh tnh quang eu c at can ban tren s ap dung
du gia noi hoa. Do o du gia noi hoa la phan nen tang va huyen than, thanh tnh
quang la con ng thc s
Trc ay, chung ta thay hai yeu to- huyen than va viec nhan ra thanh tnh quang-
phat trien va nh cay lan nhau nh the nao, ong lc cua tien trnh nay, nh Ngai
Tsongkhapa trnh bay mot so lan trong luan th cua Ngai, la mot giai thch ro rang
trong truyen thong nam giai oan cua vong Guhyasamaja. Jey Sherab Giatso khuyen
chung ta trong ghi chu ve Quyen Sach cua Ba Cam Hng.
That quan trong e khao sat, nghien cu giao ly cua ao s Tsongkhapa nham gieo
trong ban nang giac ngo. Trong ba tac pham ac biet cua Ngai: Quyen Sach cua Ba
Cam Hng (Tang.yid chesgsum ldan) Mot ngon en sang tren nam giai oan (Tang.
Rimlnga gsal doh) va ban nang hoan thien (Tang gdanrdzggs) nen c nghien cu
va ket hp vi mot cai khac. Sau o mot s hieu biet kho tin c sinh ra. ieu nay
ac biet quan trong trong viec at c am hieu hoc thuyet huyen than va thanh tnh
quang.
Quyen au, d nhien la luan th c dch ay.
68
Ngai Tsongkhapa chia chanh hanh phap (actual practice) cua hoc thuyet thanh tnh
quang a day trong sau du gia cua Naropa thanh hai phan: Lam cach nao e ren
luyen trong trang thai thc va trong trang thai ngu.
Thc hanh du giathanh tnh quang trong trang thai thc c ban am ch viec thc
hien du gia noi hoa nham thu gom nang lng cua s song i vao an tru va hoa tan
vao kinh mach gia, lam tan chay nhng giot cho ra ai lac va kinh nghiem bon tanh
khong. Dau hieu cua nhng nguyen to hoa tan xay en, t tam gng cho en thanh
tnh quang. ai lac cua kinh nghiem thanh tnh quang c ket hp vi thien nh
tren tanh khong, va sau o thanh tnh quang c duy tr. Tsongkhapa mo ta nh sau:
Hanh gia at tam chac chan lam cho nang lng nhng kinh mach hai ben la
rasana va lalana i vao, an tru va hoa tan vao kinh mach trung ng, khi len bon
tanh khong, va cho ra tam thc thanh tnh quang ky dieu cua ao lo. Khi ieu nay xay
en, hanh gia quan sat va nam gi tam cc lac ben trong.
S ap dung ay dng nh la noi dung ma Evans Wentz va Dawasamdup trong
quyen du gia Tay Tang va nhng hoc thuyet b truyen
20
nh Zoga cua ch HUM
dai. ay la s the nhap cua the gian va chung sinh song trong o thanh anh sang va
sau o i vao hanh gia nh mot Samayasattva (nguyen hu tnh) hay bieu tng hu
tnh. S hoa tan nay i vao chung t t HUM tai luan xa tim cua hanh gia, o la
Jnanasattva (tr hue hu tnh) bieu tng ban the toi hau cua tam hanh gia. Lan lan
ieu nay hoa tan vao anh sang, t ay len tren, vao thanh tnh quang. Khi ch HUM
tan chay, nhng giai oan cua tien trnh hoa tan c vien dan, va cai thay tng ng
xuathien, bat au t ao giac len en thanh tnh quang. Khi thanh tnh quang ai lac
xuat hien hanh gia hp nhat chung vi thien nh tanh khong. Nh vay, chung ta co
ch AH ngan (hay AH Stroke) cua hoc thuyet noi hoa va HUM dai cua thanh tnh
quang.
S ren luyen trong trau doi thanh tnh quang cua giac ngu oi hoi mot ap dung ac
biet hn, va do o, vi du gia giac mong, bao gom lam viec vi nhng luan xa khac
nhau e ieu chnh nhng kieu giac ngu cua hanh gia c tot va em chung bo
sung hai hoa vi yeu cau cua du gia.
Nguyen ly ang sau hoc thuyet thanh tnh quang cua giac ngu c mo ta trong
Quyen Sach cua Ba Cam Hng nh sau:
Thong thng, co the noi giot tr giup kinh nghiem cua trang thai ngu sau t nhien,
c tru trong luan xa tim. Khi s dung ieu nay nh mot con ng, hanh gia co the
tao ra mot kinh nghiem ky dieu cua thanh tnh quang giac ngu. Tham ch khi no khong
c s dung nh mot con ng, nang lng cua s song t nhien rut vao giot nay
69
khi hanh gia ri vao giac ngu. Do o, neu trong trang thai thc, hanhgia trau doi kha
nang em nang lng cua s song i vao kinh mach gia, va khi i ngu ap dungthien
quan a mo ta tren, duy tr s quan tng ben trong kinh mach gia tai luan xa tim
tr thanh hoan toan de dang
Hoc thuyet huyen than va thanh tnh quang, c manh me bang s ap dung noi
hoa, c mo ta nh than chanh cua con ng, do vay, chung la phng tien chnh
yeu e tao ra kinh nghiem giac ngo. Tsongkhapa ch ra rang cach thc trong o hai
cai lam viec vi nhau la s hien dien vi s trong sang v ai nhat trong vong Thanh
(Arya Cycle) cua hoc thuyet Guhyasamaja, va v the, kha canh nay cua chung
nenc thu lai t nguon o.
ieu nay a chung ta ti hai cai chot trong sau du gia c pham vi hoa la
nhanh cua con ng tc chuyen di tam thc va chuyen thc manh liet.

DU GIA CHUYEN DI TAM THC
ieu trnh bay ang sau hoc thuyet chuyen di tam thc la trang thai than va tam
cua hanh gia vao luc chet tao nen mot khac biet ln lao vi kinh nghiem luc can t
va lam the nao e hanh gia i vao bardo nay. Anh hng ket qua en kinh nghiem
bardo va tiep theo la s tai sinh.
Nhieu ky thuat khac nhau a c day trong Giao Tha va ai tha e lam viec
vi tnh trang nay
21
. Ky thuat ung ho trong sau du gia he thong xuat phat t tantra du
giacao nhat. iem then chot cua no nham chuan b kinh mach cua cai chet bang
phng tien ap dung yogic trong suot cuoc i cua hanh gia,v vay khoanh khac cai
chet en, hanh gia co the nhe nhang trt ra ngoai c the va hng hay chuyen tam
thc cua hanh gia en mot mong muon tai sanh nh trongmot coi Phat hay coi Tri,
hay nh mot hanh gia mat tong trong coi ngi. Kinh mach cua s chet de dang
chuan b bang phng tien ap dung yogic, ac biet neu thanh thao ve du gia noi hoa,
huyen than va thanh tnh quang. Tuy nhien theo Quyen Sach cua Ba Cam Hng
trnh bay: tot nhat thc hien ren luyen khi hanh gia khong suy yeu v benh. e
chuan b loi i cho cai chet, hanh gia phai thc hien du giakhi van con ay u sc
khoe.
Nh Ngai Tsongkhapa a ra, o la mot pham vi rong cua nhng ky thuat chuyen
di tam thc co the s dung t nhng nguon kinh ien va tantra khac nhau, mot pham
tru rong rai cua s thc hanh con hien hu. Ngai viet:
Co mot so truyen thong khau truyen ve chu e nay. c biet nh chuyen di tam
thc bang phng tien bon ky thuat va dong truyen chuyen di tam thc Ngok cung
70
cung cap nhng chi tiet tuyet vi gii thieu s thien nh lien quan. Tuy nhien trong
truyen thong nay (tc la sau du gia cua Naropa) s khau truyen cua phan ln cac
ao s gii thieu nhng hng dan ve chuyen di tam thc at can ban ch tren s
khau truyen.
Sau o Ngai tong ket s thc hanh:
ay, truyen thong khau truyen e ngh hanh gia t quan tng mnh la mandala
bon ton, va em nang lng s song cham nhe vao luan xa b mat hay luan xa ron
(kiss at either the secret place or the navel chakra). Sau o hanh gia quan tng ch
AH ngan mau o tai luan xa ron, ch HUM mau xanh dng am tai luan xa tim, ch
Ksha mau trang tai luan xa nh au.
Bay gi hanh gia loi keo nang lng s song mot cach manh me t pha di, kch
thch ch AH ngan tai luan xa ron, sau o khi len anh la tai ch HUM tai luan xa
tim. T ay i len anh la KSHA tai nh au. Sau o tien trnh i ngc lai, HUM i
xuong luan xa tim, AH i xuong luan xa ron.
oi khi ay ch AH ngan hoa tan vao HUM (va vao KSHA) trong luc di chuyen
len tren. Phng phap mo ta tren co hieu qua hn.
Hanh gia nen t mnh ap dung ren luyen nay cho en khi dau hieu thanh tu xuat
hien, nh la xuat hien mot cho phong nho tren nh au, mot cam giac nga
Theo cach nay loi i cua cai chet c m ra. Sau o tai luc ap dung thc te co
ngha la luc chet, hanh gia thc hanh cung mot du gia nh a c dung e m loi i
cua s chet, va loi thoat ra cho tam thc khoi c the.
Tsongkhapa trch dan tantra nhng vu ieu cua ch Daka Kim Cng (phan:
vajradaka tantra):
Hanh gia tnh hoa gii han cua ni
a tnh hoa, hanh gia thc hien chuyen di
Trai lai, chang c li ch.
Ngai giai thch cum t gii han cua ni am ch than ngi, ni ma chung ta
song. Sau o Ngai noi: e co gang va thc hien du gia chuyen di ma khong tnh hoa
than the trc het bang phng tien du gia noi hoa a mo ta trc o se chang em
lai ket qua, co y ngha,nao. Noi khac i, nang lc s dung e lam sach loi i cua cai
chet xuat phat t viec ap dung du gia noi hoa.
Tsongkhapa gi phan thao luan ngan gon hoc thuyet chuyen di tam thc, e trnh
bay, Ngai se viet chi tiet ve chu e nay mot cho khac
22
.

71
DU GIA CHUYEN THC MANH LIET (chuyen thc khong qua bardo).
a so nhng luan giang viet ve sau du gia trong khoang 300 hay 400 nam cuoi
khong tnh en chuyen thc manh liet, hay drong- juk (tang: grongjug) nh la 1
trong sau du gia. Thng ch danh mot oan hay mot dong cho no c at rieng tai
phan ket qua cua s giai thch chuyen di tam thc. e bu lai cho s loai bo, hoac du
gia Karmamudra (hoat ong an) hoac du gia giac mong c nang cap thanh 1 trong
sau du gia e tao nen v tr th sau. Ly do e loai bo no v ly thuyet cua hoc thuyet
nay khong c thc hanh lau dai, hoac neu co, no ch c dung trong b mat co gii
han nhat. S giai thch thong dung la cai chet cua dong truyen thc hanh vi cai chet
b mat cua Darma Dodey, ngi con trai cua Marpa, vi nhng ngi dong truyen a
qua.
T than thc hanh la mot ngoai nhap; chuyen di tam thc cua hanh gia i vao mot
thi the con ti. e hieu ro no, hanh gia bat au ren luyen ky thuat bang phng tien
co gang em lai sc song mi (hoi sinh) cho than the cua nhng loai vat nho. Cuoi
cung, hanh gia co the kch thch mot vat that mot xac ngi. Ngai Tsongkhapa mo ta
chi tiet:mot t thi c at tren mot ban mandala ra sao trc mat hanh gia, va thien
nh ieu khien. Vao luc ap dung thc te, hanh gia em ve mot xac mi chon ngha
a, at no ngoi xep bang tren cai ban, ngoi oi dien vi xac, va phong tamthc cua
hanh gia vao trong no, do o lam hoi sinh no. Sau o hanh gia thieu (hoa tang) than
xac cu cua mnh va tiep tuc cong viec cua hanh gia trong mot than mi.
Tai sao hanh gia muon lam mot ieu nh vay? Ngai Tsongkhapa a ra tra li:
Ly do e hoan thanh viec chuyen thc vao mot than khac co nhieu bc. Chang
han, co nhng trien vong cua dong truyen ma ngi ta thay ho khong the hoan thanh
nhng hanh ong v ai li ch cua the gian so vi s gii han cua the xac, va do cam
thay yeu cau phai co mot than the thch hp hn.
Ngoai ra co le ong vai mot than the benh hoan, hanh gia khong the tao li ch cho
mnh va ngi khac, do o, hanh gia di chuyen mong cau nay vao mot than the khoe
manh. Tng t, hanh gia co the phien nao v tuoi ga va do vay di chuyen yeu cau
vao mot than tre.
Mac du tat ca ieu nay co mot t gng gao, kem thuyet phuc va hoan toan cong
bang khi trong sau du gia no ch la mot thc hanh phu tr, dng nh chu e nay
c quan tam ln lao vao the ky 11 Tay Tang va An o. Chang han, trng hp
con cua Ngai Marpa a dung ky thuat chuyen thc manh liet, khi b nga nga, ong
gan chet, ong nhanh chong chuyen thc vao mot chim bo cau va bay sang An o.
Sau o chim bo cau au xuong tren ngc mot cau be nam chet tren gian hoa. Con trai
72
cua Marpa sau o phong tam thc khoi than tam thi (chim bo cau) va i vao than
cau be o. Chim bo cau nga ra chet, va a be ngoi day. Ngai c biet la Tipupa-
ai thanh tu gia Bo Cau. Mot the he sau o (khoang 30 nam) Ngai Milarepa gi
mot e t cua Ngai la Rechungpa sang hoc vi Tipupa An o.
Tieu s cua cac hanh gia va ai thanh tu gia An o cua thi ky nay tran ay
nhng giai thoai nh vay. Truyen thong tiep tuc Tay Tang ac biet vi nhng ao
s ban au cua phai Kargyupa hanh gia hoan toan tnh c phong tam linh ho vao than
cua cac con ngong chon hay cac con vat khac, bo lai ang sau than ngi trong trang
thai song l lng, va tr lai mot luc sau, thoat khoi than vay mn va nhap tr lai vao
than cu. Marpa a chng minh hien tng nay vai lan cho e t.
ng nhien, nhng xac chet e thc hanh ngay nay c yeu cau de dang hn.
Ch co ngi giau co mi c hoa thieu. Phan ln nhng thanh pho va quan huyen
eu co mot lo thieu gan ben, o ngi chet c ky thac, va em cho thu hoang
hay chim ken ken nh mot hanh ong bo th (hao phong) cuoi cung. ay hanh gia
se tuyen chon c nhng than con tot.
Nhng ni thieu xac nay la cho that tot e thien nh cho nhng ai thanh tu gia
An o. Thng ngay ba rng v vay co mot so thu hoang, t cop cho en cho soi,
tm xac ngi nh mot nguon thc pham tot. Nhieu v ai thanh tu gia thc hanh
thien quan trong ngha a. Thng gan mot thanh pho, va v vay co nhng than the
khoe manh (con tot) e chuyen thc. Co the noi rang, ong thi hien dien nhng t
thi thoi ra va nhng loai chim an xac thoi, cung cap mot moi trng tien li nhat e
thien nh mat tong.
S on ai lien quan en hoc thuyet chuyen thc manh liet bat nguon t hai ky
thuat: mot la chuyen thc vao mot xac chet, va mot khac la chuyen thc vao mot sinh
vat song. ay la s ap dung th hai tao ra mot kinh ngac dan en cai chet huyen b
cua con Ngai Marpa va t nhan la ket thuc dong truyen
23
.
Tsongkhapa cung nhac en hai ap dung drong-juk phong thc manh liet cua
hanh gia vao mot xac con mi e nhan lay mot than mi va th hai, dang hien than
xac cua hanh gia cho ngi nao can bang phng tien phong tam thc manh liet cua
ho i vao than the cua hanh gia, va bo trong no cho ho. Ngai Tsongkhapa khong noi
nhieu ve chu e ap dung th hai nay, v the Ngai viet Truyen thong th hai nay
khong c cac ao s day rong rai.
Nhng ieu kien cua hanh ga cua nhanh thc hanh nay c mo ta nh sau:
Vi tat ca ba thc hanh: chuyen di tam thc, phong thc manh liet (vao mot xac
chet) va phong thc cua mot ai ra ngoai c the cua ho i vao than cua hanh gia-
73
Hanh gia phai co kha nang khoa lai dong chay nang lng bang s at chung t
mantric tai ca, va phai co kha nang tnh hoa canh ca bang viec s dung phng
phap th bnh e hng nang lng cua s song i thang vao kinh mach trung ng.
Va hanh gia can mot kha nang kiem soat nguyen to mau o (bieu tng bang) ch
AH ngan tai luan xa ron bang phng tien cua du gia noi hoa, va s dung no e khi
day tam thc ng tren nang lng vi te, ai dien bi ch HUM tai luan xa tim.

NHNG GHI CHU KET THUC
Co c nhng nguyen ly then chot lam sang to trong truyen thong sau du gia cua
Naropa trong nhng chi tiet quan trong; Tsongkhapa giai thch mot cach loi cuon
trong luan giang cua Ngai ve viec lam the nao phien dch tat ca nguyen ly nay vao
kinh nghiem giac ngo.
Sau giai oan at c ai hp nhat, hanh gia i vao thien nh tren thanh tnh
quang, qua o tat ca ban nang cua trang thai roi loan do bam chap nh nguyen (phan
biet) c tay sach. Sau o vao luc ket thuc s xuat hien cua phap than, huyen than
cua hanh gia trong giai oan ai hp nhat cua ren luyen hoan toan chuyen thanh
huyen than cua giai oan ai hp nhat vt len ren luyen. Huyen than nay se khong
dao ong khi luan hoi con hien hu.
Tai iem thanh tnh quang nh mot oi tng (tc tanh khong) s hu hai tnh chat
thanh tnh tr thanh phap than khong pha tron. Thanh tnh quang nh chu the (tc tam
thc tiep nhan) tr thanh ieu c goi la Jnana Dharmakaya hay Phap than tr hue
la Mahasukhakaya hay than cc lac.
Gup cho (trang thai phap than) la Rupakaya (sac than) c tao bi (cap o vi
te nhat cua) nang lng va tam cua hnh tng con ngi. ay la bao than.
ay, huyen than cua giai oan ai hp nhat chuyen thanh hoa than, va co the toa
ra vo so nguon.
Ngai Gyalwa Wensapa cung cap s gii thieu tng t trong mot nguon cua tng
nhan biet: dau an cua sau thien nh du gia cua Naropa.
Hanh gia sau giai oan ren luyen ai hp nhat, trau doi the nhap cua cap o o,
trong ca hai thi khoa theo nghi thc va hau thien nh, cuoi cung thay nhng dau
hieu tiep can cua s at c ai hp nhat vt len ren luyen. Hanh gia thc hien
nhng ieu kien ben ngoai cua s hp nhat vi mot Karmamudra, va ieu kien ben
trong cua thien nh chu tam mot iem tren tanh khong, tao ra nang lng i vao, an
tru va hoa tan vao kinh mach gia. Nhng dau hieu xay en, bat au vi ao giac va
cuoi cung dau hieu cua thanh tnh quang xuat hien, bon tanh khong hien len trong
74
tnh chat cua bon ai lac khoanh khac thanh tnh quang ben trong xuat hien. Hanh
gia thc hien thien nh cua ai lac ket hp vi (tr hue cua) tanh khong. Thi iem
au tien cua thanh tnh quang nay la giai oan khong chng ngai trong o s ngan
che cua tam thc (phan: nyer avarana, tang:shes sgrib) c vt qua. Thi iem th
hai cua no cung la luc au tien cua Phat tanh toan gac, trong o hanh ga an tru
trong the nhap toan thien tren ban tanh toi hau cua chung sanh, trong cung luc o
hanh gia thay trc tiep tat ca thc tai quy c ro rang nh mot vat trong tay. Than
cua ai hp nhat do ren luyen tr thanh than ai hp nhat vt len ren luyen, bao
than thc s gia ho cho 7 nu hon tuyet hao, va gi i hang ngan nguon hoa than lam
li ch cho nhng ngi ren luyen. V vay, hanh gia at c Phat tanh hoan toan
trong tnh chat cua ba than (kaya).
Tsongkhapa ket luan, luan th cua Ngai vi mot tom tat cua dong truyen ban au,
nhng nguon van chng ban au ket noi vi truyen thong sau du gia, va giai thch
cua Ngai ve viec tai sao va cho nhng ai khien Ngai sang tac ra ban van.

SAU DU GIA CUA NAROPA TRONG BAN DCH TIENG ANH
Ban dch ay u au tien cua mot ban van Tay Tang ve sau du gia c xuat ban
bang tieng Anh dng nh c bao gom bi ao s Kazi Dawa Samdup va W.Y.
Evans-Wentz trong tap du gia Tay Tang va nhng hoc thuyet b truyen. Giong nh
tat ca bon tap c a ra bi nhom nay, An ban c gia ho bi mot ao s Tay
Tang u pham tnh nh la mot dch gia va bien tap la thien tai Evans - Wentz. Nhc
iem cua bon tap nay la v ao s chet trc khi xuat ban, va Evans- Wentz khong
biet tieng Tay Tang. Do o, ho bien tap va chu thch t nhng ghi chep cua ao s
va nhng thu lm t nhng nguon khac. Ket qua, mac du khong luon chnh xac, lai
thc s la tinh than cua nhieu ban van ma ho cung a ra. S the hien cua ho ve luan
th cua Ngai Pema Karpo tren truyen thong Naropa la mot trong nhng co gang tot
nhat cua ho.
ieu chac chan, ly do gii thieu ro rang nhat ve sau du gia bang tieng Anh c
chuan b ay u do Herbert Guerther trong cuoc i va giao ly cua Naropa (Oxford
1963). ay chung ta co mot giai ngha truyen thong cua he thong pha tron vi
chuyen ke ve s ren luyen cua Tilopa cho Naropa, va sau o la phan tach thuyet hien
sinh cua Guenther.
Garma C.C. Chang (cung c biet la Chang Chen Chi) mot hoc gia Chan Trung
Quoc, cung a ra hai phien dch: mot ve luan th cua Karma Tashi Namyal, mot nha
75
van noi tieng trong phai Karma Kargyu the ky 16, va mot ve ban phac thao cha
trau chuot luan th cua Tsongkhapa.
D an sau bat au t cuoi nam 1950, khi tien s C.A. Muse mot hoc gia My, yeu
cau mot so ban thao Tay Tang, phan ln la nhng cam nang nhap mon. Ong ta thue
Garma C.C. Chang thong dch chung, va trong qua trnh mn mot ban sao cua luan
th Tsongkhapa Quyen Sach cua Ba Cam Hng t th vien American cua Longress,
C.C. Chang a nhanh chong dch va a ra trong luc ong van con trong d an cua
Tien s Muse.
Ngay lap tc co van e la Chang co oc be phai manh me, khong thch Tsongkhapa,
khong con nghi ng khi ong c ren luyen mot thi gian ngan trong mot tu vien tnh
nho cua phai Karma Kargyu cua Kham, mien ong bac Tay Tang. Ong tuon trao s
bi thng len nhng trang sach, ac biet la nhng chu thch cuoi trang mang tnh
kieu ngao, vo v va nhng nhan nh khong thch hp. Phan ln Chang c ren
luyen Chan, va vi Phat giao Tay Tang co the coi la ngheo nan, ma khong co s
tiep xuc trc o vi van chng phai Hoang mao. V the, ong ta a ngheo nan cho
nhiem vu a giao cho ong.
Sau khi hoan tat ban dch tho thien ve luan th cua Tsongkhapa, Chang bat hoa vi
Muse sau o ri Muse e bien soan tac pham. Ban thao tho s nay giao cho nha xuat
ban thieu chnh xac va trau chuot, in ra di e ta Giao ly b mat cua Tantra Tay
Tang (nha xuat ban Falcons Wing 1961). Ben canh o trong bai luan giang cua tac
gia co rat nhieu phien toai khi dch, va mac hang tram loi theo y nh nguyen ban.
Khi nha xuat ban Snow - Lion, yeu cau toi chuan b mot phien dch ung an luan
th cua Tsongkhapa ve sau du gia. Toi a ngan ngai. Tuy nhien chu but yeu cau toi
thieu toi kiem tra lai ban dch cua Chang ben canh nguyen ban Tay Tang trc khi
quyet nh. Toi a ong y nh vay.
e so sanh ban dch cua Chang vi tac pham nguyen thuy cua Tsongkhapa, Toi
chon phng cach lay mau (v du tieu bieu) lat nhanh qua cac t ri, cua ban van mot
cach t nhien, va kiem soat e thay Chang a dch nh the nao.
Trong oan van au tien, Tsongkhapa thao luan ve s quan trong viec at c
chn chan trong giai oan du gia thien nh trc khi tiep tuc ap dung tren giai oan
hoan thien. Ngai trch dan mot cau th t tantra Hevajra, trong o noi An tru ngang
nhau trong hai giai oan thc hanh mat tong/la phap a day bi Phat Kim Cang Tr.
Quan iem cua Ngai la giai oan thien nh lam mot thc hanh tien khi khong the
thieu c cho giai oan hoan thien. Ban dch cua Chang giai thch Neu hanh gia
76
noi hai du gia bang ngang nhau. No la phap thuyet giang cho tre em. Tri! Toi ngh
hoac la nha xuat ban in sai khung khiep, hoac toi o ong ta uong ru nhieu qua.
Toi lat nhanh chon mot oan khac, trong o Tsongkhapa ang gia cuoc thao
luan ve mandala tot nhat cho s thc hanh giai oan thien nh ket hp vi sau du
gia, Ngai chu giai:
V the, co hai mandala (Hevajra va Heruka Chakrasamvara) a c nhng v ai
s cua dong truyen trong qua kh s dung. Giao ly ve noi hoa cung chung cho ca hai
mandala. Do o chon thc hanh mot mandala la thch hp
Toi tr lai phan dch cua Chang:
Mac du co hai trao truyen nh vay (cua Luipa 62 bon ton cua Mandala
Chakrasamvara), chung cung cap ca hai cho phng phap tao ra ai lac va hy lac, do
o hanh ga se thc hanh mot trong hai.
Ve c ban, ong ta a dien dch sai ten viet tat bang tieng Tay Tang cua mandala
bon ton mat tong Chakrasamvara va Hevajra hay De Kyey (tang: bde dgyes) dien ta
chung la ai lac va hy lac va do o quen i toan bo ieu c noi ti. e bu lai
cho s nham lan, ong a nhan manh toan bo oan van ve ieu c noi trc o la
Ngai Luipa truyen mandala Chakrasamvara, va hy vong e c tot nhat. S lieu lnh
cua ong khong co hieu qua. Ngai Tsongkhapa noi rang hanh gia nen dung mandala
Hevajra hoac Chakrasamvara cho giai oan du giathien nh, v giao ly tummo tng
t cho ca hai. Chang lai noi rang mot hay hai dong truyen Chakrasamvara trong
truyen thong cua ai thanh tu gia Luipa cua An o lai thch hp ngang nhau, v
chung cung cap cho ca hai, phng phap tao ra ai lac va hy lac. D nhien khong
co truyen thong noi ve hai dong Luipa cua mandala Chakrasamvara, nhng dng
nh Chang khong biet ve ieu nay
Tren kiem tra th ba cua toi, cang luc Chang cang te hn, Ngai Tsongkhapa thao
luan mot so dong thc hanh mandala n gian hn ket hp vi vong Chakrasamvara
va co the chon nhan, neu hanh gia tm truyen thong Luipa ve Chakrasamvara hay bat
c gia nh nao cua bon gia nh Hevajra qua kho khan, Ngai trnh bay:
Mandala toi thieu phai hoan tat nh mandala nam bon ton Chakrasamvara cua
truyen thong Ghantapada. Chon mot trong nhng mandala tren lam can ban, hanh gia
thc hien cong phu bon thi trong ngay.
Chang a ra ieu nay nh do o hanh ga nen thc hanh du gia bon thi gian se
dan en viec phat trien cua mandala t chan-Ngu tr Phat va Chuong- ti au.
Hmm, Toi ngh, het, het that roi. Ong ta a hoan toan nham lan cua v ai thanh
tu gia An o ma dong truyen lien he c biet Tay Tang la Tilbu Zhab (Tang
77
Drilbu Zhabs) hay Ghantapada trong phan van, nguyen ngha la Be chuong. ieu
nay thc s a quang cho Chang mot thong long.
Thc ra, ten cua v ai thanh tu gia la Be hay Ghanta trong phan ng. Be
(phan pada, Tang Zhabs) la mot phan cua ten c at them vao phan cuoi hau het
cac ten e to long ton knh. Mandala va dong truyen cua no luon luon lien quan en
Tilbu Lhanga (Tang: Drilbu lhalnga) hay Be cua nam bon ton (Bells Five deities)
Bell la ai thanh tu gia An o Ghantapada, va ten mandala ang sau Ngai co nam
bon ton. Chang a tung nhng ch trong mot cai non, lac mot cai vong, va oc chung
khi chung rt ra ngoai*, cung giong nh William Burrough cat nhng muc trong t
bao roi tuy tien (ngau nhien) dan chung lai vi nhau. That ang ngac nhien khi
Chang khong nhan ra ten Ghantapada ma Naropa a day Tilopa, cung a t mnh
thc hanh chu yeu giai oan du gia thien nh can ban tren mandala Chakrasamvara
c biet la Be cua nam bon ton.
S sai lam ke tiep en phan gii thieu hoc thuyet huyen than, trong o noi he
thong sau du gia c rut ra t tantra Guhyasamaja. Tsongkhapa liet ke mot ta iem
cua hoc thuyet khong c thao luan trong trao truyen sau du gia, nhng la nen tang
cho qua trnh a c day trong he thong Guhyasamaja. Quan iem qua ro rang cho
Chang va ong ta n gian ch trnh bay Lai na, co nhng hng dan nh vay c
a ra ay sau o ong tiep tuc tren bang liet ke cua sau du gia day ve mot ta
chu e ma Ngai Tsongkhapa noi khong c thao luan trong sau du gia.
Toi tiep tuc vi na ta mau th ngau nhien khac, moi lan oc lai thay nhng loi
ln va nho trong trang sach.
Cuoi cung Toi kiem soat dau phay. Tsongkhapa luan giang: Ngay ca du truyen
thong nay (tc sau du gia) e tao cam hng cho nhng hoat ong phi thng trong
mot phan cua the gii tren nhng the he a qua. Ngay nay viec thc hanh chung
khong ac biet lan rong. Tuy nhien co nhieu ngi van quan tam en, do o toi ngh
rang co the no van co li ch, nen Toi chap nhan li thnh cau (e viet luan th nay).
*giong nh xin xam
Chang a ra thao luan nh sau:
Quyen sach nay c viet vi mong c trong sach hoang phap cua hoc phai nay
(Hoang mao- hoc phai thap) a phat trien tai x nay ti mot quy mo ln hn, tuy
nhien, no van cha at ti trang thai hoan toan hng thnh.
Ong ta a giai thch sai oan van, tai sao lai gay rac roi bang viec kh khao quang
tnh t hoc phai thap vao oan van trong ngoac kep trong viec tham khao vi
Hoang mao ma ai cung oan c.
78
Nhieu loi cua Chang a tao cong phan nhieu hn la thoi quen tiep tuc nem hang
trang cau hoi cong kch Tsongkhapa va phai Hoang mao hnh thanh trong ong ta. V
du, ghi chu 55 giang ay cho thay Tsongkhapa nhut nhat ve tanh khong, va quan
niem duy vat ay phan anh kha ro. ieu nay xay ra khi ong ta hoan toan dch sai
oan ong phe bnh Ngai Tsongkhapa viet! ghi chu 91/92 giang:
Nhng trnh bay nay phan anh loai ac tnh thong thai rm va hay tranh cai cua
Tsongkhapa va nhieu hoc gia Tay Tang khac, nhng ngi ban ron tham gia vao cac
cuoc tranh luan ve nhng viec lat vat va nhng van e quan trong hang th yeu trong
vai the ky qua. Mot so ho co oc sang tao, co kha nang san xuat mot loai triet hoc mi
giong nh giao ly Vinh Quang cua Hwayan va thien Phat giao cua Trung Quoc.
Ban than toi la mot hanh gia mat tong phai Hoang mao, ma tuoi thanh nien a thc
hanh thien, toi a co mot chut tc gian. Co le thuat ng hoc phai thap ch chung
toi, lam toi thay oi quan iem khi ang oc. Khong ai muon bo nhieu tien ra mua
mot quyen sach ma tac gia la ngi minh quan tam, lai phai at sach xuong hoan
toan buon phien v dch gia. V vay toi goi cho nha xuat ban Snow Lion va ong y
dch lai ban van cho ho.
Trong phan ghi chu cho ban dch, Toi ch ra mot so nhng sai lam quan trong cua
Chang. Toi a han che xuyen tac trang trn ve lch s va triet hoc nay cung nh hang
tram loi. Tuy nhien, toi can phai cam thay can phai gii thieu mot so nghiem trong
nhat, bi v nhng ban dch ban au nh cua Chang thng trch dan hay s dung
nhng nguon e tham khao bi nhng nha nghien cu Phat hoc khong lay d lieu cho
ngon ng Tay Tang, do o nhieu loi a b lap lai.

BAI NGUYEN CUA C DALAI LAMA TH 7 CHO DONG TRUYEN sau DU
GIA
Phan ln cac Dalai lama eu tiep nhan va thc hanh sau du gia cua Naropa c
Dalai lama th hai (sinh 1475) tham ch viet hai luan th ve chu e nay, mot la gii
thieu toan bo truyen thong, va mot tom tat nhng ky thuat thien nh lien quan. c
Dalai lama th 3 (sinh 1543) viet sau rong ve mandala nam bon ton cua truyen thong
Heruka Chakrasamavara cua ai thanh tu gia An o Tilbupa hay Ghantapada, la
mandala thng c dung nhat cho giai oan ren luyen thien nh bang s lao vao
con ng sau du gia.
c Dalai lama th 7 (sinh 1708) tiep nhan ba trao truyen rieng biet ve sau du gia
bi mot gia s tham nien la Ngai Trizur Ngawang Chokden (Tang: khred zur ngag
dbang mchog ldan) Sau o v guru tre hn truyen cho cai th ba va cuoi cung cua sau
79
du giacho c Dalai lama tre tuoi, Ngai hoi e t va la ngi tha ke sang tac mot
bai nguyen cho nhng v thay cua dong truyen. c Dalai lama th 7 la ngi xuat
khau thanh th, tien hanh lam. Bai th/ nguyen ngan nay trong quyen: thay oi tam
linh cua toi (Snow Lion xuat ban 1982) ban dch ay la mot thay oi nhe nhang.
Bai van co ba phan. Phan au cau thnh danh hieu cac v To dong phai, phan th
hai la li nguyen thc s sau du gia va phan th ba la hoi hng.
Nh mot tieu chuan cua bai nguyen dong phai, c Dalai lama th 7 cho ten cua
ngi phuc vu nh ngi nam gi dong phai trong moi the he. oc gia se nhan ra mot
so ten xuat hien trong danh sach trc Ngai Tsongkhapa, nhieu ngi trong so ho
c trch dan trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng nh Naropa, Marpa, Milarepa,
Gampopa , Pakmo Drupa, Drikungpa, Jigten Gonpa v.v
Phan cau nguyen e cap vi con ngi sau cau truc ai cng c cung cap
trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng nhng trch dan tien khi t con ng ban
phat, nhng khi au danh rieng cho ren luyen mat tong, giai oan du gia thien nh
va giai oan hoan tat sau du gia.
Trong chng nay, ten cua nhng ao s dong phai c viet theo cach phat am,
khong ghi theo dang phat am. Bat c ai quan tam en danh sach co the kiem tra
nhng cam nang tieu chuan cua dong phai, chung toi co the tha nhan moi mot v
thay ai dien khoang 25 nam cua lch s, moi mot ten gi vng cho mot the he ke
tiep.
Ngai Milarepa sinh nam 1040, vay ay a ra mot y niem s lc ve thi gian cua
moi the he sau Ngai. Tsongkhapa (sinh 1357) ai dien cho the he th 12 t Milarepa,
theo nien ai cua dong truyen c c Dalai lama th 7 a ra di ay:
Namo guru daka dakini yeh!
O Heruka toa khap va mandala ai lac cua Ngai,
O Tilopa bac thong tue sieu pham Jnanabhadra.
Ngi thau suot ai lac va tanh khong ti gii han cua no,
Va Naropa, hoa than cua Chakrasamvara
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho, khien chung con co the at c
Tr hue cua ai lac ket hp vi tanh khong,

O Marpa Lotsawa, mot vng mien trang hoang gia nhng thu ho Kim Cang
(vajra holders),
O Milarepa, Hy Kim Cng (Laughing Vajra) ngi at c a kim cng (vajra
ground),
80
Va Gampopa, ngi thay thuoc t Drakpo, thuoc gia nh kim cng:
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho, khien chung con co the at c tr hue cua
ai lac ket hp vi tanh khong.

O Pakmo Drupa ai bao ho cua chung sanh,
O Drikungpa, Jigten Rinchen Gonpo ngi dan dat chung sanh,
Va Tsangpa Rechung ngi thoa man nhng nhu cau cua the gian:
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho khien chung con co the at c
Tr hue cua ai lac ket hp vi tanh khong .

O Jampa Palwa, bac thay cua cac dch gia,
O Sonam Wangpo, mot kho tang cua giac ngo tam linh,
Va Sonam Sengey, ngi chuyen giao v ai:
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho, khien chung con co the at c
Tr hue ai lac ket hp vi tanh khong.

O Yangtsewa, ngi thay c tinh hoa cua tat ca giao ly,
O Buton Rinchen Drup, vng mien trang hoang cua s thong tue,
Va Khedrup Jampa Pel noi tieng, a hoc hoi va thanh tu:
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho, khien chung con co the at c
Tr hue cua ai lac ket hp vi tanh khong.

O Drakpa Jangchup, ngi at c phap nhan,
O Tsongkhapa toan giac, mot ai phap vng,
Va ngi tha ke phap Khedrup Palzangpo:
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho, khien chung con co the at c
Tr hue cua ai lac ket hp vi tanh khong.

O Jetsun basowa tr hue phi thng cua Ngai,
O Chokyi Dorjey, ngi tm thay nen tang giai thoat
Va Wensapa Lobzang Dondup 24 bac thien tri thc tuyet vi nhat
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho khien chung con at c:
Tr hue ai lac ket hp vi tanh khong.

O Sangyey Yeshey, ngi huy diet tat ca ta kien tam linh,
O Lobzang Chogyen, bac toan kien (all- seeing (c Ban Thien ao s i th 1)
Va Damchoe Gyaltsen bac ai an c tam linh:
81
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho, khien chung con co the at c
Tr hue ai lac ket hp vi tanh khong.

O Menkangpa, vua cua cac du gia b mat
O ao s Shri, ngi thanh tu mat ao
Va Tricheng Ngawang Chokden, vua cua cac hoc thuyet b mat.
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho, khien chung con co the at c:
Tr hue cua ai lac ket hp vi tanh khong.

Va con goi to cac bon ton trong mandala;
Heruka Chakrasamvara trong ban tanh cc lac,
Vajra varahi, dakini ban cho bon ai lac,
Va Ch Daka, Dakini luon luon hoan hy trong cc lac:
Con thnh cau cac Ngai, ban gia ho, khien chung con co the at c
Tr hue cua ai lac ket hp vi tanh khong

Tao cam hng cho chung con e thay i song ngan ngui nh tia chp va
Moi tao tac trong luan hoi eu ket thuc, bo lai ang sau,
Khien tam chung con co the hoa hp t nhien vi con ng tam linh.
Va co the an tru trong an bnh, nham chan moi am me.

Moi mot chung sanh trong vo so kiep trc.
Lan lt tng ngi a lam me chung con
Va a tng au kho than xac lan tnh cam cho chung con
Hay tao cam hng cho chung con khi day bo e tam sieu pham,
Long t bi phi thng khien t tm thay giac ngo
e co the en ap tot nhat cho s t ai cua ho,
va gay cam hng cho chung con theo uoi khong met moi
Con ng v ai la cac bac Bo Tat anh hung.

V thay tam linh la goc re cua tng thanh tu,
Tao cam hng cho chung con trau doi mot moi quan he lam viec hieu qua,
Vi mot v thay u pham tanh cua con ng mat tong
Va om gh gii luat khi lam viec trong cuoc song thc cua con.

Hay gay cam hng cho chung con vi cai thay cua giai oan thien nh cua mat
tha
82
Trong o tat ca nhan thc xuat hien la mandala va cac bon ton:
Va tat ca kinh nghiem c thoa man trong ai lac thien xao khien s lien tuc cua
chung con c tien trien chn mui,

Nang lng cua s song phat sinh bi phng tien ben ngoai va trong
c thu hut vao avadhhuti, kinh mach gia
Kch hoat ngon la cua noi hoa.
Tao cam hng cho chung con trong du gia nay, khien nhan ra
ai lac xuat hien ben trong
Khi len bi s tiep xuc vi giot b mat.

Va tao cam hng cho chung con trong du gia huyen than
Nghe thuat thay tat ca bieu hien trong trang thai thc la nh huyen
Nghe thuat thc hien huyen than cua giac mong
Khi giac ngu lam yen tnh tho tam, nang lng c tu lai
Va thanh tnh quang cua giac ngu xuat hien;
Nghe thuat ap dung nhng nguyen ly cua du gia giac mong
Ti bardo vao luc chet,
at c kiem soat toan bo tren tat ca nang lng sieu nhien xuat ra.

Tao cam hng cho chung con at c vinh quang cua nhan thc
Cua thanh tnh quang ai lac ben trong
Va ieu khac giot nguyen thuy cua s song
Thanh Heruka Chakrasamvara hp nhat vi dakini
Khien ngay trong cuoc song thc nay co the thanh tu tnh trang ai hp nhat.

Nghiep cua chung con se ket thuc trc khi at c tr hue cao nhat,
Tao cam hng cho chung con e t tin thchien ky thuat
e hp nhat thanh tnh quang me va con nh Phap than,
Va trong bardo hien len nh Bao than
e co the gi i vo so Hoa than
Nham lam viec thien cho the gian.

Cai chet se en trc khi hoc thuyet nay hoan tat.
Gi cam hng cho chung con ap dung ai nh ung an
Hng tam thang vao chuyen di tam thc
Va ra khoi than qua lo m quy bau tren nh au
83
Vao Kajou Zhing, coi tnh o cua cac dakini
Va cung gay cam hng cho chung con thanh tu du gia
Cua phong thc manh liet vao ni c tru mi.

Mong Heruka va Yogini, cung nh tat ca ch daka, dakini,
Cham soc chung con cho en khi at c toan giac.
Cau mong s gia ho cua cac Ngai lam an bnh tat ca ieu kien xau va nuoi dng
tng trang thai dan en hy lac va phat trien,
Khien chung con co the mau chong va de dang vt qua hai giai oan, cua con
ng mat tha b truyen.

Vi tat ca bai nguyen dong phai ket hp vi nhng dong truyen khac, nhng van
th gi ti cac v ao s ban au bi c Dalai lama th 7 khong phai la nguyen ban,
ma ch la nhng kho th c sang tac de dang tren nhng the he a qua. Co the c
Dalai lama th 7 ch them vao ten cua nhng ao s cua Ngai, Trichen Ngawang
Chokden. ieu ton lai cua tai lieu, d nhien la bai th nguyen thuy cua rieng Ngai.
Toi kiem tra lai dong phai c c Dalai lama th 7 ghi lai, ben canh nhng ghi
chep trong nhng cam nang cua mot so dong khac. Cho en thi gian Ngai
Tsongkhapa va nhng thanh tu gia gan gui vi Ngai, ban liet ke bao gom tat ca ho.
Sau o co s phan nhanh. Dng nh t iem nay trong phai Hoang mao co ca hai
dong chanh truyen va dong truyen luan phien van con duy tr trong nhng tu vien va
nhng ni an c khac nhau qua vung Trung A.

MOT SO CAN NHAC VE LCH S CUA DONG PHAI
Quan iem cua phai Hoang mao ve nhng ao s ban au cua phai Kargyupa la
Marpa va bon e t cua Ngai (ao s Mey, ao s Tsur, ao s Ngokpa va
Milarepa: Gampopa va Rechungpa (tien phong la Gampopa) a trnh bay ay u
nhng hoc thuyet mat tong va Marpa a thu nhap An o, va bon e t chnh cua
Gampopa moi ngi (trong so ho) thanh lap mot chi phai rieng (c biet la bon he
phai co Kargyupa) Pakmo Drupa la ngi tiep nhan trao truyen thong thao nhat, va v
the c xem la thanh tu gia chnh yeu cua Gampopa. V the Ngai la ngi ac biet
trong bon ngi kia. Do o lch s Tay Tang xem he phai cua Pakmo Drupa co chu
quyen nhat cua bon he phai Kargyupa co, ai dien cho toan bo tai san ke tha cua
Marpa.
84
ay la hoan canh ghi lai bi nhng nha s hoc v ai nhat cua Tay Tang, Goe
Lotsawa (sinh 1392) trong kiet tac cua ong Bien nien s mau xanh (Tang: Deb ther
sngon po. George Roerich dch, Calcutta 1049). Goe Lotsawa, lien he co mot ngay
Gampopa a gia, Ngai tuyen bo t nay tr i Pakmo Drupa se ngoi au cua bat c
hoi hop nao cua tu vien, do o ch ra Ngai la ngi thanh tu chanh.
Pakmo Drupa co 8 e t, moi ngi tach ra at nen mong cho mot chi phai rieng,
cung c biet la 8 he phai Karguyupa tre Bien nien s mau xanh cua Goe
Lotsawa trnh bay s trao truyen c Drikungpa Jigten Goncho (cung c biet la
Jigten Sumgon) (sinh 1143) tiep nhan thanh thao nhat, la ngi at nen mong cho he
phai Drikung Kargyu. a so hoc phai Hoang mao ong y vi Goe ve van e nay, va
coi phai Drikung Kargyu la ac biet trong 8 chi phai. Do o, chi phai cua Pakmo
Drupa ng trong bon phai Kargyupa co, va Drikung Kargu ng au trong 8 chi phai
tre. Do o dong truyen ma ai hanh gia Tsongkhapa nhac ti,c chng minh bi
bai nguyen dong phai cua c Dalai lama th 7 tren, liet ke nhng v ao s trao
truyen ban au nh Tilopa, Naropa, Marpa, Gampopa, Pakmo Drupa va sau o la
Drikungpa Jigten Gonpo.
Tham ch du ai hanh gia Tsongkhapa, ngi at nen tang he phai Hoang mao, la
mot trong nhng nha bnh luan Tay Tang nhiet tnh mach lac va sung man nhat ve
nhng hoc thuyet trao truyen t Marpa Lotsawa, c xem la ngi cha Tay Tang
ban au cua phai Kargyu, s lien he gia phai Hoang mao va mot trong 12 phai
Kargyupa, Karma Kargyu b thoai hoa nhanh chong. Mot so hoc gia a cong hien
nhng d kien chnh cua s mau thuan nay tren giay, va cuoi cung no a anh hng
sau rong, trong lch s Tay Tang
25
.
Quan trong trong chu e nghien cu cua chung ta ay, la du lam xao tron lch s
khien phai Hoang mao chia phan vi phai Karmakargyu van khong co chng ngai
trong s thc hanh hay ai chung hoa trong phai Hoang mao, dong truyen c bat
nguon t Marpa, Milarepa va Gampopa nhng ngi cha ban au cua phai Kargyu.
S trao truyen Guhyasamaja cua Marpa luon duy tr trung tam hoc thuyet cua phai
Hoang mao qua nhieu the ky, mac du truyen thong sau du gia cua Naropa do Marpa
truyen khong gi mot vai tro chu chot trong c s ha tang cua hoc thuyet phai Hoang
mao nh trong hoc phai Kargyu, tuy vay no van thu hut s quan tam lien tuc tren
nhieu the he.
Khi nhng tac gia viet luan giang cho phai Hoang mao, thoat tien la Pakmo Drupa
cua phai Kargyupa, va sau o Drikung Kargyupa at nen tang, a tiep nhan thanh
thao hau het nhng trao truyen cua dong truyen Marpa Lotsawa, ieu nay khong co
ngha la ho xem 10 dong khac cua hoc phai Kagyupa ( Mu en hay Ao va) la thap
85
hay kem gia tr. Hai phai nay ch la S trao truyen hoan thien nhat. Ngai
Tsongkhapa lam ro ieu nay trong phan ket tieu luan Quyen Sach cua Ba Cam
Hng.
Marpa truyen dong sau du gia cho ba e t : Ngokton, Tsurton va Milarepa. Lan
lt, Milarepa truyen cho hai e t chnh: Chojey Gampopa va Rechungpa. Dong
truyen t Gampopa i xuong phat trien thanh nhieu dang khac nhau,moi mot phai co
nhng quan iem rieng ve nhng thc hanh khac nhau.
Quan iem cua Hoang mao la moi mot trong 12 chi phai Kargyupa, nam dong
truyen au manh me nh hoc phai cua Pakmo Drupa va Drikuppa va co kha nang
dan hanh gia en gac ngo. Do o khi noi co hai phai tiep nhan nhng trao truyen
chu yeu nhat t Gampopa khong am ch chung sieu tuyet hn trong ngha gii han
cua tam linh. Y niem chu yeu truyen thong khau truyen ay la 10 chi phai
Kargyupa van ban giao ly mot cach hp ly,i xuong t Milarepa va tap trung vao
thc hanh, trai lai phai Pakmo Drupa va Drikungpa tiep nhan toan bo dong truyen
cua Marpa Dong thc hanh (Tang: Sgrub brgyud) t Milarepa cung nh dong giao
ly (Tang: bshad brgyud) t ba trong bon e t chanh cua Marpa (ao s Ngokpa,
ao s Mey, va ao s Tsur). Vi Tsongkhapa ieu nay at v tr tot hn cho phai
Pakmo Drupa va Drikungpa e thao luan nhng nguyen tac va triet ly can ban trong
toan bo nhng trao truyen.
Mac du s lien he gia phai Karma Kargyu va phai Hoang mao thng cang
thang, tuy nhien, cam giac ton trong lan nhau co ac tnh chung trong moi lien he
gia cac ao s cao nien cua Kargyupa va Hoang mao qua nhieu the ky. ay la mot
minh hoa tuyet vi do mot bai ca ngan c viet cung luc vi Ngai Tsongkhapa do
c Karmapa th 8 (sinh 1507) vao luc Ngai la tu vien trng toi cao cua phai
Karma Kargyupa va cung la ngi ban than thiet vi c Dalai lama th hai. Vao luc
sang tac, c Karmapa th 8 a du hanh qua nui Charida, khi Ngai trai qua mot linh
kien ve c Tsongkhapa. Ngai viet:
Trong vung at phng bac nay,
Vao luc moi ngi gan nh song trong toan bo mau thuan vi Phat ao
Khong lam loi, Tsongkhapa, Ngai trau chuot giao ly.
Con ca bai ca en Ngai, bac Thanh Tang nui Ganden.

Khi giao ly cua Nyingmapa, Kadampa, Sakyapa
Va Kargyupa Tay Tang suy vi,
O Tsongkhapa, Ngai hoi sinh tinh than thc s cua Phap.
86
V the con ca bai ca en Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.

Van Thu, Bo tat cua tr hue, a ban cho Ngai
Hng dan trc tiep trong trao truyen cua Long Tho.
O Tsongkhapa ngi gn gi quan iem trung ao cua Long Tho
Con ca bai ca nay en Ngai, bac Thanh tang cua nui Ganden.

Tam va tng khong trong khong trong hien hu quy c
Nhng trong khong trong thc tanh cua tng va tam
O Tsongkhapa bac thay v ai nhat cua Tay Tang ve hoc thuyet tanh khong
Con hat bai ca nay ti Ngai, bac Thanh tang cua nui Ganden.
Ch trong mot vai nam ngan ngui,Ngai a lam tran ay
Nhng x s bao la gia Trung Quoc va An o linh thieng.
Vi nhng ngi nam gi tang bao vo song mau vang nghe
Con hat bai ca ti Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.

Nhng ai theo sau Ngai, va nhng ai
Chu y en Ngai va nhng hng dan sieu pham cua Ngai
Va cha bao gi lam loi va that vong.
Con hat bai ca nay ti Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.

Bat c ai lam ton hai dong phai cua Ngai, phai oi dien
S phan no d doi cua ho than Dharmapala
O Tsongkhapa , ngi an tru trong sc manh cua chan ly
Con ca bai ca nay en Ngai, bac Thanh tang cua nui Ganden.

Trong linh kien ch mot lan va trong giac mong,
Ngai en vi nhng ai keu cau
O Tsongkhapa, Ngi quan sat chung con vi oi mat ai bi
Con ca bai ca nay en Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.

e thuan phuc con ngi va Ch Thien,
Ngai pho bien dong truyen qua vung Tay Tang va Mong Co
O Tsongkhapa, Ngi chinh phuc nhng ke hoang da
Con ca bai ca nay en Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.

Vi nhng ngi pham phu tieu cc xa cach con ng,
87
Ngai cha lanh benh tat lam van uc tam linh va bat thien nghiep
Va O Tsongkhapa , hay tao ra tien bo tam linh mau chong.
Do vay, con ca bai ca en Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.

Nhng ai quay lai ti Ngai v cam hng tam linh,
Tham ch mot li ha tam linh nho be trong i nay hay i sau,
O Tsongkhapa
Hay thoa man tng c nguyen cua ho
V vay, con ca bai ca en Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.

ay, Tay Tang, Ngai pho bay nhieu dch thuat sai
Ngan che giao ly tuyet vi cua c Phat va
Thiet lap chac chan s thiet ke dung cam cua Ngai
Do o, con ca bai ca en Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.
Cuoc i cua Ngai bieu hien tnh n gian va ky luat sieu pham;
Phong cach va s toa hng cua tac pham Ngai viet khong the so sanh
O Tsongkhapa , v thay du dang nhat, lam vui long Ch Phat,
Con ca bai ca nay ti Ngai, bac Thanh Tang cua nui Ganden.

Qua nhng hanh vi cao quy cua cac v thay trong dong phai,
Va trong niem tin, bang cong c cua bai ca nay cung dng Ngai
Cau mong nhng hoat ong giac ngo cua Ch Phat va Ch Bo Tat
Tao cam hng cho chung sinh cua the gian nay vt qua thi gian.
Mot so vai tro cua Tsongkhapa ai hanh gia trong viec trao truyen dong sau du gia
co the con sot lai t nhng dong ket cua nhng ghi chu cua Jey Sherab Gyatso,
o Ngai cau nguyen cho dong sau du gia va s trao truyen qua Tsongkhapa
sau du gia cua Naropa la hng dan oc nhat cua nhng ao s ban au phai
Kargyupa. ao s Tsongkhapa v ai tiep nhan truyen thong nay va sau o bien soan
luan th cua Ngai ve he thong nay Quyen Sach cua Ba Cam Hng sau du gia en vi
phai Ganden nh vay (tc phai Hoang mao).
Phai Kargyupa ac biet noi tieng ve truyen thong sau du gia, va nhng v thay ban
au cua dong phai nh Marpa, Milarepa, Gampopa, Pakmo Drupa va Drikungpa
Jigten Sumgon, la nhng ngi lam sang to va hoan thien cho he thong. Tuy nhien khi
dong truyen i t the he nay qua the he khac, mot so ln nhng loi, sai lam vi te c
tm thay trong nhieu con ng khau truyen. Jey Gyalwa Nyipa (c Phat th hai,
88
tc la Tsongkhapa) a hoi phuc va lam sang to tat ca nhng iem trong yeu va nhng
nguyen tac can ban cua he thong. V ly do nay, dong truyen sau du gia c thc
hanh phai Hoang mao ngay nay ac biet manh me.
Quyen Sach cua Ba Cam Hng la mot hng dan tham sau khong the tng cho
viec thc hanh sau du gia cua Naropa. Tham ch neu hanh gia tm khap tam gii (duc
gii, sac gii, vo sac gii) kho co the phat hien mot giao ly nao tng ng vi tac
pham cua ao s Tsongkhapa.

MOT PHAN VIEN CANH VE TSONGKHPA AI HANH GIA
S thu hut thien tai cua Tsongkhapa nh mot v thay tr thanh noi tieng ton tai
trong truyen thuyet. Ngi Tay Tang yeu thch ke chuyen lan gap au tien cua Ngai
vi Gyaltsab Jey (sinh 1364) Ngi ma nh mang sau nay tha ke phap chnh cua
Ngai. Vao luc gap g, Gyaltsab Jey la mot tu s thong minh va la mot v Tang kieu
ngao cua phai Sakya. Ngai a nghe s noi tieng cua Tsongkhapa nh mot triet gia, va
hen gap e thach Ngai tranh luan cong khai.
Khi Gyaltsab Jey en vao luc Tsongkhapa ang giang cho nhng e t. Gyaltseb
Jey i en va ngoi pha trc nhng e t va ngoi ben canh Ngai thuyet phap cua
Tsongkhapa. Nhng e t co phan kinh hai, nhng Tsongkhapa van tiep tuc giang
khong co mot chut nao ngan ngai, va n gian di chuyen cho ngoi cua Ngai nhng
cho rong hn cho Gyaltsab Jey. Vao luc chot, Gyaltsab Jey i ra sau am ong,anh
le va ngoi xuong lang nghe. Ngai t o vi v thay, va khi Tsongkhapa vien tch
nam 1419 Gyaltsab Jey tha ke Ganden.
Trong van hoc phng Tay, oi khi chan dung Tsongkhapa ch nh mot ngi
thong minh, nhng quan iem nay khong a vao s anh gia viec thanh tu yogic
tham sau cua Ngai. Cung vi 8 e t Ngai nhap that bon nam ve Guhyasamaja nui
Olkha e tiep tuc thien nh sau hn, va vai nam sau, Ngai lai nhap that thien nh 1
nam
26
.
Trong thi gian bon nam nhap that, Ngai va hai trong tam e t ch an khoang mot
voc tay trai dau bach (berries juniper) trong mot ngay. Ngai Tsongkhapa khong cho
hai e t ln tham gia vao phng phap an uong nhan tinh tuy nay, va nhan manh
v thay tuoi gia cua ho ch nen an thc pham bnh thng (27). Ban than Ngai va sau
e t van duy tr ao luyen nhan tinh tuy ch s dung trai dau bach (juniper berries)
nh la nhng vien tinh tuy.
Tsongkhapa a song trong mot thi gian dao ong tri thc cua lch s Tay Tang,
trc s xung ot cua s ung an cua chnh tr en Tay Tang lien quan en cac
89
phai va chu ngha be phai. o la thi gian khi cac ao s triet gia co the ban luan va
tranh cai nhng van e gia cac phai. Lan gap au tien cua Gyaltsab Jey vi
Tsongkhapa phan anh ieu nay.
Co le v du ln nhat cua hoan canh nay ti trong con ngi cua mot oi lap triet
hoc v ai nhat cua Tsongkhapa, Jonangpa ao s Bodong Chokley Namgyal (sinh
1376) ay la mot ao s phi thng nhat va cung la v ao s quan trong cua c
Dalai lama th nhat (sinh 1391) a danh phan na thi gian cua Ngai e viet ve
nhng dong truyen Phat giao khac nhau Tay Tang (bo su tap tac pham cua Ngai
bao gom tren 1000 tieu e), phan na thi gian khac Ngai i qua nhng tu vien va ni
an c cua nhieu he phai khac nhau va nhng thach thc nhng ao s au an ra
ngoai tranh luan triet hoc. Khong mot ai ngh Ngai lam the v be phai. Neu v Tang
trong tu vien muc tieu cua Ong khong bang long gap e tranh luan, Ong se ngoi
san oc nhng luan th cua nhng v thay trong dong c knh trong nhat (trong
nhng tu vien) va trach mang nhng v Tang ve nhng iem ong khong ong y, ni
bat c ai e tranh luan van e. S noi tieng cua Ngai e doa nhng ngi c Ngai
thach thc, va oi luc Ngai a ngoi thien ngay ngoai san, ca nhng bai ca va sang tac
nhng bai th thoa ma nhng v Tang khong co can am bao ve nhng v thay trong
dong cua ho.
Mot lan, Ngai en mot tu vien cua phai Sakya va ch co mot cau be 16 tuoi ong y
gap Ngai la Khedrup Jey (sinh 1385). Khedrup Jey a chien thang trong cuoc tranh
luan, va sau o ca hai tr thanh ban than. Sau nay Khedrup Jey tr thanh mot trong
nhng luan th chnh cua Tsongkhapa. Thc te, ten Ngai theo sau ngay Tsongkhapa
trong dong truyen sau du gia cua Naropa, ch ro Ngai la Ngi chu yeu se nhan dong
truyen sau du gia cua Naropa do Ngai Tsongkhapa trao. Hn the na, sau cai chet
cua Gyaltsab Jey, Ngi a thanh cong tren ngai cua Tsongkhapa tai tu vien Ganden,
Khedrup Jey c lam le nhan chc nh ngi nam gi Ngai cua Ganden.
Tsongkhapa tao mot tnh kh tng t nh Bodong. Ngai viet ve nhng thc hanh ,
nhng ly thuyet, va triet hoc cua nhng hoc phai khac nhau c thao luan rong rai.
Mac du khong nhac en ten cua nhng ao s hoc phai, khuynh hng cho chu e e
thao luan, phe bnh, bat c t tng Tay Tang cua giai oan se biet ai la ngi c
am ch trong moi trng hp. Mot cach quan trong hn, Nhng ao s ma quan iem
va thc hanh c thach thc se biet rang ngon tay ang ch thang vao ho. Tnh chat
co phan trng gia ky la nay cua van hoc Tay Tang vao the ky 14 gia tang t hn
sau the ky 17.
sau du giacua Naropa la mot tha ke co truyen, vi mot qua kh vinh quang va
mot hien dien manh me trong the gii hien nay. Vao bat ky thi gian nao toi thieu
90
cung cho vai chuc hanh gia tham gia trong truyen thong nhap that ba nam tap trung
thc hanh mot ni nao o tren the gii. Co 10.000 ngi a nhan trao truyen va le
quan anh va ho thc hanh mot cach t hnh thc. Hn na, hang trieu ngi qua vung
Trung A nhiet tnh biet en he thong qua truyen thong dan gian va mong c c
thc hanh, du trong i nay hay i sau.
91






QUYEN SACH CUA BA CAM HUNG

MOT LUAN THU VE NHUNG GIAI DOAN REN LUYEN
TRONG CON DUONG THAM SAU CUA SAU DIEU PHAP NAROPA.

Zab lamna roI chos drug gi sgo nas khrid paI rim pa yid ches gsum ladan zhes bya ba.



Ngai Tsongkhapa v ai,
Tu s ao Phat cua Lobzang drakpa













92

MO DAU

Vi long ton knh bao la, con ngng mo di chan toa sen v thay tam linh cua
con, Ngi khong the tach biet t Phat Kim Cng Tr
1

Con anh le di chan v thay tam linh vinh quang, Ngi ma trong ban the la c
Phat Kim Cng Tr trong 8 cach:
Than, ng, y kha nang mau nhiem, giac ngo
Thoa man nhng mong c, tuyet dieu va nang lc
ai thanh tu gia (An o) Tilopa va Naropa
Gom gop nhng iem then chot cua giao ly mat tong tham sau
Vao s trao truyen c biet la Sau Dieu Phap cua Naropa
S noi tieng lan toa khap cac phng
Nhng thnh cau viet luan giang (cho Sau Du gia Naropa) lap lai
Thnh cau t ngi nam gi dong to truyen
Cua mot ngi tren lap trng nang cao phuc vu nh mot thu lnh
Cho nhng hanh gia may man t ap dung cho con ng
2

Toi trnh bay trong luan giang nay cho truyen thong sau xa o
S giai thch cua truyen thong giao ly khau truyen danh tieng khap ni nh con
ng tham sau cua sau dieu phap Naropa (Tang Zab lam naro chos drug) c day
di hai e muc: thien nh tien khi, la phan xay dng nen tang cho con ng nay,
va tren can ban cua nen tang nay, hanh gia thien nh tren con ng ra sao.
93
SU THIEN DINH TIEN KHOI KHIEN XAY DUNG NEN TANG CON DUONG
NAY
Thien nh tien khi co hai pham tru: nhng thien nh tien khi la nhng thien
nh rut t ai tha pho thong (tc cong truyen) hay giao ly ai tha, va thien nh
tien khi thuoc ve oc quyen cua (tc b truyen) Kim cang tha hoan toan hay Tantra
tha cao nhat
3


NHNG THIEN NH TIEN KHI THONG THNG C RUT T GIAO LY
AI THA PHO THONG:
Nhng tien khi xuat phat t ai tha pho thong c day di hai chu e: thao
luan s can thiet e ren luyen trong truyen thong nay (tc la tha ke truyen thong
mat tong sau du gia cua Naropa) c at trc mot ren luyen thc hanh cua ai tha
pho thong, va nhng giai oan thc te cua viec ren luyen tam trong con ng nay
(tc la s thien nh c trch t giao ly ai tha pho thong).
Tai sao no can phai c ren luyen trong truyen thong nay c at trc bi ren
luyen trong thc hanh cua ai tha pho thong.
Hanh gia chac chan phai ren luyen trong nhng thc hanh tien khi thong thng
ca hai Bat nha tha (hoan thien tha) (tc ai tha pho thong cong truyen va Mat
tha (tc Kim Cang tha b truyen).
ieu nay c trnh bay ro rang bi tat ca nhng ngi lam sang to chnh cua dong
phai t ao s Marpa truyen xuong bao gom: ao s Ngokpa, ngi trch dan
Tantra Hevajra trong hai Chng (phan: Hevajra Tantra Nama) noi:
4
au tien
truyen at nhng quy tac tnh hoa v.v cho en va sau o day quan iem trung quan
(ao s ngokpa) tiep tuc ch ra phan day ro rang la hanh gia nen trc het c
hng dan en thc hanh chung cho ca hai tha, tc ai tha pho thong va Mat tha
b truyen. Ngai bnh luan ay la hng dan c tm thay trong tat ca kinh ien mat
tong nguyen thuy.
Cung vay, khi c Milarepa ton quy day nhng hng dan khau truyen e at giai
thoat trong bardo, Ngai noi:
Trc tien, xay dng nen tang nh Quy y Tam Bao, hai kha canh cua tam giac ngo-
s tha thiet va thc hien- v.v. Trai lai ca hai (ao s va e t) se nga xuong vc tham
cua nhng tai hoa tam linh, giong nh cai ach khoa co hai con bo lai vi nhau.
Cung giong nh vay, neu t hanh gia nhan gii luat (cua le nhap dong mat tong)
nhng khong canh gi can than ch dan ca hai (thay va tro) xuong vc tham cua tai
94
hoa, giong hai con bo b troi vi nhau trong mot ham thiec
5
. Tng t, e i vao thc
hanh mat tong cao neu ch nghe ve nang lc va li ch cua no la mot chieu cam tai
hoa.
Sau o c Milarepa ton quy cho le nhap dong cua n hanh gia va truyen at
nhng hng dan khau truyen.
S mo ta tren hng dan khau truyen e at giai thoat trong bardo la t ong
ngha vi sau du gia cua Naropa. Cach dan dat e t nh tren trc tien xay dng
ho trong thc hanh can ban eu ap dung cho ca hai nh nhau
6

Trong net rieng, Phap S Chojey Gampopa, trong tac pham Luan th ve bon
phap
7
hng dan manh me, ro rang o la mot tien khi (thc hanh mat tong) ma
hanh gia trc het luyen tam trong nhng giai oan cua con ng ba y nh tam linh
(3 perspective). ieu nay am ch viec ren luyen cua ai tha thong thng.
Mot so cam nang ve he thong sau du gia cua Naropa, c minh hoa bi ai s
Pakmo Drupa, khong cha chng lam sang to nhng thc hanh tien khi, ieu nay
khong phai ho khong ung ho giai oan khi au, ma v trong truyen thong sau du gia
cua Naropa cua ho, ch truyen cho nhng e t sau khi ho a hoan tat ren luyen can
ban. ieu ho goi la Giao ly cong khai tc tng ng vi viec ren luyen Lam
Rim
8
(van: nhng giai oan cua con ng mot thuat ng ch nhng thc hanh ai
tha thong thng c cau truc bi nhng v thay phai Kadampa the ky th 11).
Cam nang sau du gia cua (ao s Drikung Kargyupa) va Yangongpa (sinh 1213) la
giong nhau trong phng dien nay, va nhac nh nhng ai mong muon tham gia thc
hanh he thong cua Naropa, trc tien phai luyen tam cho tot trong nen tang thien
nh cua ai tha.
Do o sau du gia la mot trao truyen sang suot e hng dan hanh gia qua nhng
thc hanh cot loi cua ca hai con ng giao tha va mat tha. ay la mot ac iem
ln, va chung ta se thng thc trong ban van nay.

NHNG GIAI OAN THC S CUA VIEC LUYEN TAM TRONG CON NG
Hanh gia luyen tam trong nhng bc au thong thng, nhng giai oan cua con
ng tham gia ca hai tha cua ai tha ra sao?
ay, hanh gia nen theo nhng hng dan tm thay trong truyen thong giao ly
khau truyen cua Ngai Atisa v ai (ai s An o Atisha Dipamkara Shrijanan, sinh
982, ngi cha ban au cua phai Kadampa) noi rang hanh gia nen bat au trau doi
lam viec tng quan co hieu qua vi mot v thay tam linh u pham tnh, va nen dang
95
hien cho Ngai ca t tng lan hanh ong. Tren nh cua ieu o, hanh gia trau doi
nhan thc ve gia tr va ieu hiem co tai sinh la than ngi quy gia, va phat sinh mong
muon kien co rut ra tinh hoa cua no bang phng tien luyen tam tuy theo hoan canh.
Viec i vao con ng v ai nay la phng phap toi cao cua viec rut ra tinh hoa
nay, va nh la canh ca hanh gia i vao con ng ln, lam phat sinh Bo e tam
(phan Bodhichitta) la c nguyen toi cao cua Bo tat e at c giac ngo cao nhat
nh mot phng tien lam li ch cho chnh mnh va ngi khac - trong dong tam thc
cua hanh gia se phat sinh mot kinh nghiem thanh tnh cua bo e tam c tao ra, dau
hieu nay chng to hanh gia thc s i vao con ng ln (great way).
Tuy nhien cap bac kinh nghiem, trang thai cua hanh gia trong con ng ln khong
phai giam xuong thanh nhng t ng. Do o vi tr tue no lc phai loai bo nhng ieu
kien lam chng ngai viec sinh ra bo e tam va nen trau doi mot kinh nghiem xac
thc ve no.
Vao luc bat au, hanh gia phai chuyen tam thoat khoi bam chap vao nhng vat
chat ngan ngui cua i song. Phai lam nhng viec loai bo nhng can tr ti con
ng tam linh cua Tieu tha hay ai tha, do o hanh gia nen bat au trau doi tnh
thc ve tnh vo thng cua cuoc song, cai chet luon luon can ke, va sau khi chet phai
lang thang trong nhng coi di cua luan hoi, neu tam thc khong c tnh hoa va
ren luyen trong tr hue. Trong cach nay, hanh gia chuyen tam khi s bam chap vat
chat ngan ngui cua i song nay.
Ke tiep hanh gia suy niem that tot tnh chat cua tam luan hoi va nhng gii han
ngay ca nhng thoa man cao nhat cua luan hoi.
ieu nay chuyen tam t viec bam chap nhng vinh quang cua the gian hng ti
s giai thoat tam linh.
Sau o, e chuyen tam dnh mac vao an bnh, hy lac phat sinh qua thc hanh tam
linh, hanh gia trau doi thien nh ve tnh thng, long tot, tam t bi, va ac tnh tam
linh cua Bo tat bang s quan tam rong khap. Trong cach nay, hanh gia phat sinh mot
kinh nghiem xac thc ve bo e tam. Hanh gia bo sung ieu nay vi s hieu biet ve
con ng cua Bo tat, va phat sinh nguyen vong ren luyen.
Ke tiep, khi hanh gia t tin co the mang c trach nhiem cua con ng Bo tat,
hanh gia phat nguyen Bo tat va nhan ren luyen thong thng trong sau ba la mat (sau
hoan thien) (tc la: bo th hay hao phong, tinh tan, nhan nai, tr gii, thien nh va tr
hue). Trong cach rieng, hanh gia trau doi ca hai: thien ch (samatha) khien cho nang
lc cua tam c manh hn va trau doi thien quan (vipasyana) giup viec coi tat ca
96
cac hien tng c tiep nhan la nh huyen, nh h khong nh the nao, mot kinh
nghiem thien quan trong ban chat cua tr hue vien man.
Sau o, neu hanh gia cam thay co the ganh vac trach nhiem nhng ha nguyen va
gii luat cua con ng mat tong, hanh gia nghien cu ban van 50 bai ke ve v ao
s
11
e hieu viec lamthe nao ao luyen mot tng quan ung vi mot v thay mat
tong, va (ap dung nhng hng dan ve moi tng quan nay) vao thc hanh mat tong
Neu trc khi i vao thc hanh mat tong, hanh gia khong ren luyen trong giai oan
khi au cua ai tha can ban nh a dien ta tren, se khong the cat t s bam
chap vao nhng vat chat ngan ngui cua i song nay, va ket qua se khong kinh
nghiem mot mong c kien co tham gia vao thc hanh tam linh. Do o, s dang hien
tam linh cua hanh gia e thc hanh ch la t ng, va cam hng bat nguon t Tam Bao
khong anh hng sau sac vao tam hanh gia. Lan lt, co ngha hanh gia se khong
kinh nghiem c tnh giac kien co cua tnh chat luat nhan qua, va v the se khong
hng thu trong viec duy tr bat c nhng gii luat tam linh nao ma hanh gia a tho.
Do o, s thc hanh cua hanh gia ch la be ngoai, hanh gia khong the khi day
kinh nghiem thoat khoi nhng am me cua luan ho va v the s quan tam giai thoat
tam linh se m nhat thanh s thong thai. Hanh gia khong the phat sinh mot kinh
nghiem thc s ve c nguyen bo e tam ma ac tnh la tnh thng va long bi man,
do o trang thai nh mot hanh gia ai tha ch hien hu la mot cai ten. Mong c xac
thc trau doi con ng bo tat khong khi len, do o hanh gia khong kinh nghiem
c ve tham gia vng chac trau doi quyet nh thc hien bo e tam. Viec hanh thien
ch, quan cua hanh gia khong phat trien tot ep, va thien nh the nhap thieu tap
trung. Do o, hanh gia khong the khi len cai nhn thau suot cua tnh chat vo nga.
Nhng ai muon tranh nhng nguy hiem nh vay trong giai oan khi au cua sau
du gia cua Naropa, hay luyen tam cho tot trong nhng chu e ai tha, nhng thc
hanh chung cho ca hai ai tha (tc chia eu cho giao tha va kim cang tha).
Ngai Atisha v ai, ngi hp nhat ba dong t c Di Lac ti Ngai Vo Trc
(sinh the ky th 4) c biet la s trao truyen Bo Tat ao bao la t Van Thu ti
Long Tho (sinh the ky th 2) c biet la trao truyen cai thay cua tr hue va t
Ngai Tch Thien (sinh the ky th 7) tr xuong c biet la: trao truyen s chuyen
nhan thc cua ban nga thanh nhan thc cua phap gii trnh bay rang co nhng khi
au c ao luyen bi bat c ai i vao ai tha bang canh ca hoac cua bat nha
tha hoac cua kim cang tha.
Ngai Milarepa ton quy (sinh 1040) viet:
Neu hanh gia khong suy niem ve tnh chat cua luat nhan qua-
97
Nhng hanh ong thien, ac phat sinh ket qua tng ng ra sao-
Nang lc vi te cua tnh chat hanh vi se chn mui,
Co the em en mot tai sinh au kho khong chu noi.
Hay trau doi tnh gac trc hanh vi va nhng hau qua cua no.
Neu hanh gia khong quan sat nhng khuyet iem cua s dam duc va t mnh bam
chap vao no,
Hanh gia se khong giai thoat trong nguc tu sinh t
Hay trau doi tam thc thay tat ca nh mong huyen
Va ap dung oi tr vi nguon goc cua au kho
Neu hanh gia khong the pho bay nhan ai cho moi mot chung sinh
Cua sau coi, ngi a tng la cha me tot cua mnh,
Hanh gia se ri vao gii han cua con ng hep
V the, hay ren luyen bo e tam rong rai,
Nhn tat ca chung sanh vi long quan tam, cham soc to ln.

Va mot cho khac, Milarepa noi:
Ta kinh nghiem 8 t tng s hai cua 8 rang buoc
Va thien quan ve nhng khiem khuyet cua sinh t vo thng.
Do vay, ta at tam tren oi tng tam linh
Va hoc hoi e quan sat luat nhan qua.
Ta ren tam ta trong phng thc, o la bo e tam
Va cat t dong chay cua ban nang xau va ta kien
Ta hoc hoi e thay bat c xuat hien nao ch la mong huyen,
Do o chang con s au kho cua cac coi di.

Do vay, nh a noi ay, hanh gia nen thc hanh tien khi chung cho ti khi at
c s vng vang ben trong chac chan.
at c mot hieu biet hoan canh cua than ay u cua con ng en giac ngo, va
sau o thc hanh tuy theo hoan canh, can ban cua ieu quyet lam nen la mot trau doi
hieu biet ve than ay u cua con ng rot rao. Sau o ket qua that phi thng.
Toi a viet sau rong cho khac ve s thc hanh ren luyen tien khi, nen se khong
noi them ay
12
.

NHNG BC KHI AU THUOC VE OC QUYEN CUA TRUYEN THONG
TANTRA DU GIACAO NHAT
98
Co hai dang: nhng tien khi cua Kim Cang Tha thong thng va nhng khi au
nhan manh trong he phai Naropa.

NHNG KHI AU CUA KIM CANG THA THONG THNG
c day di hai chu e: s can thiet c tiep nhan le quan anh ay u (phan
Abhisheka): va trnh bay tai sao can quan sat nhng gii nguyen mat tong (phan:
samaya).

TAI SAO CAN TIEP NHAN LE QUAN ANH AY U:
Trong truyen thong cua nhng ngi gi dong truyen chanh t ao s Marpa, bao
gom ao s Meton va ao s Ngokton, Ho noi rang, hanh gia nen tiep nhan bon le
nhap dong mat tong nh mot khi au e thien nh tren hai giai oan cua con ng
Kim Cang Tha.
Khi Milarepa ton quy lan au gap e t Chojey Gampopa a hoi ong a nhan
c le nhap dong mat tong cha? Gampopa tra li Toi a tiep nhan t Maryul
Loden, mot e t cua Zangkar do o Milarepa chap thuan day Ngai
13
.
Vao mot dp khac, trc khi Milarepa trao cho Gampopa giao ly khau truyen, Ngai
gi Gampopa i tho le quan anh t Ngai Bari Lotsawa.
Hn na, no la minh hoa cua Pakmo Drupa e khang nh e t cua Ngai phai
nhan c bon quan anh ay u trc khi i vao thc hanh mat tong.
Tat ca nhng ai s cua truyen thong Marpa nam gi hng dan khau truyen va
truyen kinh ien mat tong nhat tr ong y ve ieu nay. Do o chac chan chung ta phai
nhan ay u bon le nhap dong mat tong.
Tng t, trong ban van mat tong nguyen thuy (dch t phan sang Tay Tang chang
han, trong chng hai cua dau an cua ai An chung ta oc.
Khi nao hanh gia c trao hng dan?
Ch sau khi ho c nhan le quan anh,
Vao luc o ho tr thanh mot kinh mach thch hp
e tiep nhan giao ly mat tong
Neu khong co quan anh se khong co thanh tu
Giong nh khong the ep cat e lay dau
Neu mot ngi thay kieu hanh ve kien thc kinh ien cua mnh
Day nhng phng phap mat tong b truyen
Cho nhng ai khong c nhan le quan anh mat tong,
99
Ca hai thay, tro sau khi chet
Chac chan se nhanh chong ri vao a nguc,
Tham ch neu co mot so at c thanh tu (Tat a: siddhi)
T o tat ca nhng ai no lc tren con ng mat tong
Trc tien nen yeu cau nhng le quan anh quan trong.

ieu nay cung c noi trong chng hai cua Kim cang chuoi tantra (phan :
Vajramala Tantra.

Quan anh la bc au quan trong;
Moi thanh tu lien tuc an tru trong no.
Toi se giai thch y ngha quan trong cua quan anh;
Ong nen lang nghe cho tot.
Neu trong luc khi au cua hanh gia
c ban ay u le quan anh
Vao luc o, ho tr thanh kinh mach hoan hao
e thc hanh giai oan du gia hoan tat
Tuy nhien, neu trong khi hoc hoi y ngha cua Tantra,
Ma thieu viec tho quan anh
Ca hai thay va tro
Se ket thuc trong a nguc.

Nh a trnh bay trong kinh van tren, viec tr thanh mot kinh mach thch hp e
lang nghe hay thien nh tren con ng Mat, da tren viec tiep nhan quan anh
tng ng. Do o s Quan anh con c goi la goc re cua moi thanh tu. Khong co
quan anh se khong the at c bat c thanh tu ac biet nao, cho du hieu biet
nhieu ve giao ly hay a tham gia thc hanh.
Khong ch co khiem khuyet la khong the at c thanh tu sau sac neu khong co
le quan anh, ma neu hanh gia a at c mot so thanh tu nho, ca hai thay va tro
van ri vao a nguc.
Ve chu e le Quan anh Tantra goc cho Chakrasamvara trnh bay:
Neu mot hanh gia mat tha khong c hng dan vao Mandala
Ma no lc thc hanh du gia Mat tong,
Cung giong nh am vao h khong,
Hay uong nc cua mot ao anh.
100
Do o, nh mot khi au e thc hanh mat tong, hanh gia phai c hng dan
vao mandala, quan mandala, ban le quan anh, nh quan anh nc, quan anh oi
mu v.v
14
Trai lai, neu hanh gia a tiep nhan quan anh can ban trc o, a i vao mot so
mandala khac (hn cai thch hp e nhan thc hanh ac biet) ch c tiep nhan chon
phan quan anh lien he, hoac tiep nhan quan anh gia ho
15
. Tuy nhien, neu hanh gia
cha nhan c le quan anh ay u trc o, mot quan anh gia ho n gian se
khong phuc vu u, thch hp cho muc tieu. ieu nay trnh bay trong nhng kinh ien
mat tong goc, c day bi nhng hien triet va ai thanh tu gia An o, va cung la
li khuyen cua nhng ao s dong phai cua Tay Tang.
Do o, tot nhat la nhan c quan anh vao mot mandala Hevajra hoac vong
Chakrasamvara. Hai vong nay ac biet noi ket vi (he thong sau du gia)
16
.

TAI SAO CAN PHAI LANH HOI GII LUAT MAT TONG
Vao luc tiep nhan le quan anh Mat tong, hanh gia tham gia trau doi gii luat va
ha nguyen cua thc hanh mat tong. ieu nay c lam vi s hien dien cua v thay
truyen le, cung nh (chng kien cua tang oan) ao s, Ch Phat va Ch Bo tat.
Hanh gia nen nhan thc nhng hng dan nay, va thc hanh tuy theo hoan canh
tng ng. Nh a c noi trong Tantra goc cua Chakrasamvara.
Hanh gia tham gia vao ren luyen manh me mat tong
Nen lien tuc duy tr gii luat mat tong
Neu gii luat tr nen yeu kem
Khong at c thanh tu nao t quan anh vao mandala.

Cung the Tantra cua s the nhap hp nhat (phan: Shri Samadu gia tantra) trnh bay:
Khong c hng dan vao mandala
Bo qua gii luat mat tong
Va khong hieu thau tinh hoa cua Mat truyen (Secret)
Thc hanh tren nhng can ban o, chang em lai thanh tu.
Nh a noi tren, cho du thc hanh manh me, hay lau dai ve mat tong du gia,
nhng ket qua mong i se khong xuat hien: neu hanh gia trc tien khong tiep nhan
quan anh thch hp i vao mandala, hoac neu hanh gia t bo nhng gii luat mat
tong ang duy tr, hay neu hanh gia khong hieu biet nhng iem then chot trong hai
giai oan thc hanh mat tong.
101
Nhng hanh gia cua du giatantra cao nhat, nhng khong biet tham ch mot so
nhng gii luat goc hay chi nhanh, se khong at c ket qua. Vay, that quan trong
e co c mot hieu biet ro rang ve nhng gii luat goc hay chi nhanh. va phai duy
tr that tot
17
.

NHNG KHI AU C NHAN MANH TRONG HE THONG NAROPA
S chuan b khi au cao nhat bao gom viec luyen tam trong nhng thc hanh can
ban (nh a giai thch trc o), nhan c quan anh mat tong thanh tnh, va sau o
gn gi ung an nhng gii luat goc va chi nhanh cua mat tong. Hanh gia phai hieu
ro ve ieu nay.
Noi chung, nhng khi au oc quyen cua mat tong, c tm thay trong hau het
truyen thong bao gom s thc hanh ao s du gia, tung niem va thien quan Kim cang
Tat oa, cung dng mandala
Tuy nhien, trong giao ly cua cac v thay dong truyen sau du gia hai cai tren c
giai thch tach biet: thc hien thien quan va tung niem Vajrasattva e tnh hoa nhng
chung t nghiep bat thien cua tam va nhng chng ngai, thien quan cau nguyen cua
Guru du gia e thiet lap nhng song gia ho manh me tren tam (ghi chu cua ngi dch
toi at luan giang cua Tsongkhapa ve thien quan Vajrasattva trong phu luc I va ao
s du gia trong phu luc II. oc gia nao muon theo ban van Quyen Sach cua Ba Cam
Hng nguyen ban e thc hanh hay xem phan phu luc. Tuy nhien, toi e ngh, trc
tien lam viec s bo qua bai giang cua sau du gia va sau o oc phan phu luc)
18
.
102
DA HOAN THANH CAC BUOC CHUAN BI
LAM THE NAO REN LUYEN THIEN DINH MAT TONG THUC SU

Ta co hai chu e: Thien nh cua giai oan du gia thien nh (giai oan hnh thanh
= phat sinh) va thien nh cua giai oan du gia hoan thien.

THIEN NH CUA GIAI OAN DU GIA HNH THANH
Mot so truyen thong Tay Tang a ra nhng quan iem sai lam ve giai oan du gia
hnh thanh ch can cho s at c nhng thanh tu the gian (nh s tap trung cua
thien nh, nhng nang lc huyen b, kha nang tam linh sieu nhien v.v) va khong
can at c thanh tu toi cao (tc la kinh nghiem cua tr tue giac ngo).
Tuy nhien, ba trong so bon dong phai chnh xuat phat t ao s Marpa: Dong Mey,
Tsur, Ngok luon hng dan ve du gia cua giai oan thien nh (hnh thanh) trc khi
hng dan ve du gia cua giai oan hoan thien.(19)
Ca dong th t cua c Milarepa cung day nh the:
e luyen tam kheo leo trong nhan thc
Ve cac hien tng xuat hien trong bardo gia sanh va t,
Hanh gia nen t ap dung ca hai du gia cua giai oan hnh thanh va hoan thien.

Nhieu bac ai s cua thi qua kh a day tng t ve s can thiet phai thien nh
trong ca hai giai oan, va ch ra rang: neu khong thanh thao trong giai oan thien
nh trc khi bc vao giai oan hoan thien la ieu mau thuan vi cac kinh ien mat
tong nguyen thuy do c Phat thuyet vi cac luan th cua ch thien gia An o. No
cung mau thuan vi truyen thong nay (tc sau du gia cua Naropa). Do o, hanh gia
can dt khoat thc hanh du gia cua giai oan thien nh trc khi bc vao giai oan
hoan thien
20
Tantra Hevajra trnh bay:
Duy tr ngang nhau trong hai giai oan thc hanh mat tong
La phap thuyet bi Phat Kim Cang Tr
va:
Hanh gia thien nh ve cai thay gia tao (tc la du gia cua giai oan thien nh)
Bang viec thien nh ve tnh chat gia tao giong nh giac mong.
S gia tao i vt len gia tao
ai s Long Tho cua An o noi:
Trc tien, hanh gia t xay dng trong giai oan du gia
Sau o thien nh thiet tha vi cac du gia cua giai oan hoan thien
103
ay la phng phap c Phat day
Hai du gia nay nh nhng bac cua mot cai thang .

Do o tat ca kinh ien mat tong co tham quyen eu day rang hanh ga nen thien
nh tren giai oan thien nh trc khi i vao giai oan hoan thien. Muc tieu chu yeu
cua nhng du gia giai oan thien nh la chuan b va lam chn mui dong tam thc e
nhan thc va kinh nghiem c nhng ieu xay ra trong khi thc hanh cac du gia cua
giai oan hoan thien.
Hn na, khi hanh gia at c Samadhi vng chac (tc nang lc thien nh) trong
giai oan thien nh (qua viec thien quan tren mot mandala ay u) th trong giai
oan hoan thien hanh gia mi co the dung mot he thong du gia n gian t mot
madala cua bon ton oi, va nh vay t nguy hiem hn. Nh vay viec thc hanh bon
ton oi trong giai oan au khong phai la y nh cua nhng luan th mat tong.
Vay, hanh gia phai thien nh nh the nao trong cac du gia cua giai oan thien
nh?
Theo cac v Thay, cac To cua dong phai, nen tang cua con ng (sau du gia cua
Naropa) la s thc hanh du gia noi hoa. Lai na, nguon goc chanh yeu cua giao ly
nay la Tantra Hevajra. Do o (giai oan thien nh co the thc hanh tren can ban cua
cac mandala bat ky nao cua bon gia nh Hevajra
22
Tuy nhien, nhieu ai s thi trc, a gi gn truyen thong khau truyen nay a
hoan thanh cac du gia cua giai oan thien nh (generation Stage du gias) nh vao
thien nh tren mandala Heruka Chakrasamvara (thay v tren mandala Hevajra).
V du, Ngai Gampopa nh vao dong Maryul Loden, e t cua Zangkar c biet la
Dong Chakrasamvara cua Zangkar
Cung vay, Ngai Pakmo Drupa vinh quang nh vao s trao truyen Chakrasamvara
cua Ngai Lochung, c biet nh dong Mar.
Ngoai ra, Phap s Chojey Drikungpa nh vao truyen thong Chakrasamvara cua
ao s Chokro, la dong truyen t Mardo
23
.
Ca ba dong truyen Chakrasamvara tren, at can ban tren mandala 62 bon ton cua
Heruka Chakrasamvara, c biet nh truyen thong cua (ai thanh tu gia An o)
Luipada.
Do o, co hai mandala (Hevajra va Heruka Chakrasamvara a c cac ao s v
ai cua dong phai thi trc s dung). Giao ly ve Tummo, noi hoa la chung cho ca
hai. Nh vay thc hanh mot mandala la thch hp (nh can ban cua giai oan du gia
thien nh dung e chuan b cho giai oan hoan thien) Thien nh tren mandala bon
ton n, se khong mang lai nang lc u e lam chn mui dong tam thc hanh gia nh
104
khi thien nh tren mot mandala ay u. Mandala ay u toi thieu la mandala nam
bon ton cua Heruka Chakrasamvara cua truyen thong Ghantapada chon mot trong cac
mandala tren lam c ban, hanh ga tham gia thc hanh bon thi trong ngay.
Cach tao ra nhng kinh nghiem mong muon t cac du gia cua giai oan thien nh
bang viec bat au trau doi thien quan thoat khoi tam thc i lang thang. Neu bon ton
cua mandala chanh co nhieu mat va nhieu tay, hanh gia trong luc au nen tha long s
chu tam vao cac chi tiet va tap trung quan tng vao mat chnh va hai tay chnh cua
bon ton.
Co hai kha canh e ren luyen ay: s xuat hien sang rc va niem t hao thanh
hoa.
Hanh gia tu tap kha canh au bang cach di chuyen s chu y (nhan biet) cua mnh
t au xuong, sau o t di chan len, qua s quan tng hnh dang, tao ra mot hnh
anh tho cua mandala bon ton va cac quyen thuoc. Cuoi cung hanh gia co the cam
nhan c toan the (hnh anh). Hanh gia gi hnh anh chac chan nhng nhe nhang,
tap trung mot iem vao o. Ban au hnh anh khong c ro, va cac hnh anh khac co
the lam cho no b m i. Khi hanh gia nhan thay ieu nay xay ra, n gian chuyen
tam ve phep quan tng ban au, va tiep tuc theo uoi phap thien quan. Hanh gia
tiep tuc ren luyen theo cach nay s xuat hien sang rc cua hnh anh dan dan gia tang.
C the, hanh gia trau doi s xuat hien sang choi cua hnh anh quan tng, nhng
dong t tng khong mong muon dan dan ngng khi len, va hnh anh quan tng
xuat hien rc sang va song ong hn hnh anh vat chat ma chung ta thay bang mat.
Hanh gia phai at tam vao s xuat hien sang rc nay (cua viec quan tng mandala),
khong ri vao hai chng ngai la hon tram va trao c (kch ong, bat an) trong khoa
thien.
Bang cach nay, neu hanh gia thanh cong trong viec tao ra quan tng bon ton n
mot mat hai tay cua mandala, nen tiep tuc trau doi quan tng cac tay khac, cac mon
trang sc, y phuc v.v cho en khi toan bo hnh anh quan tng bon ton thanh thao,
s dung phng phap (tap trung va bao quat) nh trc. Sau o, hanh gia tiep tuc
trau doi quan tng ve Consort va cuoi cung la cac mandala bon ton khac.
Hanh gia can tiep tuc nh the, cho en luc at en mot giai oan trong o toan bo
mandala bon ton nang va mandala tr giup, tho va te, co the phat sinh trong tam
trong choc lat va trong o, hanh gia co the duy tr quan tng mot iem nay trong
khoang thi gian keo dai (25).
Ve phng phap trau doi niem t hao thanh hoa, quan iem ay la s phat sinh
t tng manh liet cua hanh gia la mot bon ton cua mandala that s, va tru tam mot
105
iem vao niem tin nay. Bat c khi nao niem tin nay bat au suy yeu, hay tr lai vi
niem tin t hao la mot mandala bon ton nh trc va at tam o.
Vao luc au, thien nh nay mang tnh chat gia tao cua tam thc. Cuoi cung, no tr
thanh vng chac, hanh gia at c mot cam nhan cua niem t hao thanh hoa mat
tong, ong thi tham nhap vao y thc cua hanh gia.
S thc hanh nay can trau doi gia cac thi thien.
T luc thc s bat au cua giai oan du gia thien nh cua hai kha canh nay.
Niem t hao thanh hoa va s xuat hien sang rc cua mandala nen c trau doi bo
sung. Khi s thien nh cua hanh gia tren mandala bon ton tr giup va mandala nang
at c chn mui, ch co tam tnh giac vi hnh anh xuat hien rc r se phat sinh
mot cam nhan ky dieu cua hanh gia, trong o s xuat hien cua vat chat tam thng
khong the khi len. V the, ky thuat nay co sc manh tnh hoa tam thc the gian cua
the gii quy c. Tng t, neu hanh gia co the phat sinh mot cam giac manh me
thc s ve niem t hao thanh hoa nh a giai thch trc o, ieu nay se co nang lc
tnh hoa tam thc theo thoi quen bam chap s vat the gian.
Hanh gia t the hien t nghi thc thien nh e giao tiep vi nhng hoat ong hang
ngay, thay nhng bieu hien cua the gian va nhng chung sanh song trong o nh
mandala va nhng bon ton mat tong. ai nh nay (Samadhi) chuyen hoa the gian va
chung sanh song trong o thanh mot cai nhn phi thng nhat.
ay la y ngha c mo ta du gia cua giai oan thien nh tnh hoa nhng bieu
hien va hieu biet tran tuc, nh c noi trong s xuat hien cua Samvara Tantra (phan:
Samvarodaya Tantra).
Ba coi the gian
Trong ban chat la cac lau ai mandala khong the tng
Va tat ca chung sanh trong the gian
Trong ban chat la nhng bon ton cua mandala
Cung vay, (ai thanh tu gia An o) Thanh Thien noi: neu hanh gia hieu c the
gian nay va chung sanh nh mandala va cac bon ton, oi, tam thc cua hanh gia lam
sao lan lon!
Nguyen ly nay ap dung ngang nhau cho ca hai giai oan thc hanh mat tong (thien
nh va hoan thien). Trong thc hanh hai giai oan cua Kim cang tha, tat ca xuat
hien c em vao vong mandala, tat ca kinh nghiem c xem la bieu hien cua ai
lac, va tat ca niem tng c ong dau niem phong nh vo sanh va phi tao tac.
ieu nay hien dien trong suot giai oan thien nh. Va mac du tren giai oan thien
nh khong hien dien ai lac thc s nh a xuat hien trong giai oan hoan thien
106
bang phng tien mang nang lng cua s song i vao kinh mach gia hay avadhuti.
Hanh gia thng thc ieu nay khi at c vng chac trong quan tng t than nh
bon ton nam va n trong hp nhat tnh duc, kinh nghiem quan tng nh that, tai
iem nay, phng tien va tr tue i vao mot can bang hp nhat. Sau o chung t
mantric PEH (phan: Phat) c oc len (trong nghi quy hang ngay, hay nghi quy thien
nh) e chan chat bo e tam chay khoi than, va cac cap bac ai lac khac nhau xay
en. ay la ai lac cua giai oan thien nh.
o la nhng phng tien chanh, nh o, s thc hanh cua giai oan thien nh lam
chn mui tam thc, chuan b cho cac du gia cua giai oan hoan thien.

THIEN NH TRONG GIAI OAN HOAN THIEN:
Se c giai thch di ba chu e: giai thch ve ban chat cua nen tang, giai thch
ve cac giai oan qua con ng va tap quan cua nhng ket qua thc te.

BAN CHAT CUA NEN TANG
Bao gom hai chu e: Ban chat cua tam, va ban chat cua than. e truyen at y
ngha ve tnh chat sau hn cua chu e thien quan, ban chat cua tam se c day. e
truyen at y ngha cua nhng trung tam nang lng cua c the nham thien nh vao
ban chat cua thien nh day
26
.
Ban chat cua tam:
ay, ban chat toi hau cua tam c day trc tien. Phng thc c mo ta trong
Hevajra tantra trong hai tiet muc:
Bi tnh chat:khong sac chang ngi thay
Khong am chang ai nghe
Khong hng, chang ngi nhan
Khong v, chang ai nem
Khong xuc, chang ai kinh nghiem
Khong tam, chang co thc can
mot cho khac cung ban van, trnh bay,
Nang lc cam nhan, oi tng cua cam giac
Va tng t nh tam thc cam nhan
c biet la cac yogini (cua mandala)
Moi kinh nghiem cua 18 dhatu (ai) c hieu theo ay

107
Bi tnh chat phi tao tac t vo thuy,
Va giong nh chang that chang h,
Moi hien tng eu giong nh mat trang phan chieu trong nc.
Cac yoginis (hanh gia) nhan nh chung nh vay.

ay co nam pham tru cam giac: sac, thanh, hng, v, xuc-va co nam nang lc
cam nhan e kinh nghiem t ngi tiep nhan hnh tng (sac) cho ti ngi kinh
nghiem cam giac t nhan thc cho en than thc (body power) tat ca c phan loai
nh nhng nang lc cam nhan. Trong thuat ng nam ket tap tam sinh ly (tc ngu uan)
(phan Skandha) tat ca nhng cai ke tren eu thuoc ve tng uan (skandha form).
Trong mach van cua nhng ca ngo cua kinh nghiem (phan Ayatana) chung c biet
10 ca ngo cua tng. Tat ca chung eu khong co t tanh.
Tam bao gom uan (skandha) cuanhan thc va ca ngo cua y thc (ayatana of
Consciousness). Nhng d kien tam thc bao gom (cac uan cua) cam giac, phan biet
nhan thc va nhng mau tam ly.
X dung nhng cai o nh v du, ca ngo cua hien tng la oi tng kinh nghiem
cua tam c trnh bay la khong co t tanh (khong hien hu thc s).
Tng t, trong oan th tren, chung ta thay nhng t khong ngi nhan ieu nay
ch s tiep nhan cua sac (form) thanh, v.v dan en chu the cua con ngi, cai cam
giac Toi. Do o ieu nay cung khong co t tanh.
Tom lai, moi hien hu, ca hai con ngi va hien tng cho thay vat la vo nga,
khong co mot tnh chat gan lien thc s v cach chung thieu t tanh, c gii thieu
bang nhng t (trong oan th tren) bi tnh chat khong Tat ca hien tng bao
gom con ngi, sac .v eu khong co mot tnh chat gan lien thc s nao.
ay la giai thch cua ai thanh tu gia An o Padma trong bai luan giang ve chu
e nay. Y ngha cung tng t nh nhng oan trong kinh ien noi ve bi tnh chat
khong hien hu va khong co t tanh. Nhng mo ta tng t khac la khong co ac tnh
t no va khong co tnh tuy thc s.
Bi tnh chat phi tao tac am ch mot so iem trong qua kh, hoan canh khong nh
hien tng khong co tnh chat h khong hien hu thc s, qua ly do nay va kinh ien
noi rang chung co mot tnh chat cua h khong. T thi vo thuy, tat ca s vat eu
thieu t tanh (hien hu thc s = t hien hu). Bai th cua ao s Marpa trnh bay:
Ta du hanh t phng ong ti b song Hang
Va o, qua long t ai cua ao s Maitripa,
Ta nhan ra ban chat khong tao tac cua hien tng.
108
Ta nam chat vi hai tay tran, ban chat h khong cua tam ta
Quan sat tinh hoa ban s vt len khai niem,
Hoi ngo trc tiep me cua ba than
Va cat t mang li me lam cua ta
ao s Marpa trnh bay, Ngai nhan c giac ngo hoc thuyet ai an chu yeu t s
ren luyen cua Ngai vi ai thanh tu gia An o Maitripa
27
.
Luan th cua To Maitripa vi e ta 10 phan anh cua Chan nh n gian (phan
Tattva dashaka) trnh bay: Neu hanh gia muon kinh nghiem tnh chat tinh hoa cua
chung sanh (tc tanh khong = h khong) no khong phai la khong co ac tnh va khong
phai khong co ac tnh.
Y ngha ay la, neu hanh gia muon hieu c tnh chat tinh hoa cua chung sanh,
hanh gia khong nen tiep can vi tanh khong c day bi nhng hoc phai Phat giao
An o noi ve (Tanh khong) co nhng ac tnh va khong co ac tnh.
Nha hien triet Sahajavajra, e t trc tiep cua Maitripa, giai thch trong kinh ien
cua Shravakkas (Thanh van), chung ta thay mot thao luan tanh khong vi nhng ac
tnh cung thong dung vi phai Sautrantika (Kinh Lng bo) cua Phat giao An o va
tanh khong khong co ac tnh cung pho thong vi phai Vaibhashika (Thang Luan
Tong). Hn na, Ngai tiep tuc, trong hoc phai ai tha nh Vijnanavadin, chung ta
thay mot thao luan ve tanh khong co nhng ac tnh va that va gia va trong phai
Du giachara Madhyamika (Duy Thc Trung Quan) ve hoc thuyet nhng ac tnh quy
c that va nhng ac tnh quy c gia.
Ban van tiep tuc:
Hanh gia nen da tren cach tiep can vi tanh khong c lam sang to bi ai s
trung quan, thanh Long Tho; Thanh Thien Nguyet Xng v.v (Nhng ngi) day ve
s phu thuoc lan nhau tnh chat cung hien hu cua hien tng ch ra tnh nh th cua
chung sanh, chung ta nen nhan nhng hng dan cua ba v To nay. ay To Long
Tho va Thanh Thien la ngi cha ban au cua phai Trung Quan Phat giao An o.
Nhieu v thay An o sau nay a i theo truyen thong cua ho. Tren nhieu the ky
nhieu ngi a theo va giai thch Trung Quan theo nhieu cach khac nhau. To
Maitripa cung trong so ho, va c xem la ngi i theo Nguyet Xng (Chandra
Kirti). Maitripa trnh bay trong 10 phan anh ve chan nh n gian
Noi thang ra, phan ln nhng v ao s ch la
Nhng v thay xoang, khong trang hoang cua Trung Quan
ieu ngai muon noi ay la phan ln cac v thay, khong trang iem cho truyen
thong giao ly khau truyen cua Chandra Kirti. Ho ch la nhng ngi e xuat bnh
109
thng cua Trung Quan, va da tren nhng dong truyen thng cua hoc thuyet Tanh
Khong.
Trong truyen thong nay, Chandra Kirti ai dien cho hau het s mo ta tinh hoa cua
hoc thuyet Tanh Khong. (xuat phat t Long Tho va Thanh Thien)Hanh gia nen i
theo phng thc (vi Tanh Khong) cua ho e ra.
Y ngha cua s mo ta khong thc va khong h c giai thch trong luan th cua
Long Tho 60 oan th ve Ban chat cua Tanh Khong (phan Yukti Shastika)
Tat ca nhng oi tng khac nhau cua kinh nghiem
Cung giong nh mat trang phan chieu trong nc
Chang phai that cung chang phai gia
Ai nhan thc nh vay, se khong lam mat cai thay (chanh kien)
Hanh gia phai hieu hoc thuyet Tanh Khong trong oan van so sanh nay. S tiep
nhan khon ngoan tat ca s vat con ngi va hien tng- khi len trong viec tin vao
nhng nguyen nhan va ieu kien cua chung, va at can ban tren qua trnh nay, chung
ta gan nhan tinh than len tat ca s vat. T than hien tng khong co mot hien hu
thc s hay gan lien vi nhau t kha ca nh rieng cua no (tc khong co t tanh)
Neu con ngi hay hien tng co mot s t hien dien, th khong can phai da tren
nhng nguyen nhan va ieu kien. Do o, hanh gia co the chac chan rang, ngay ca
mot dau vet nho nhat cua vat chat cung khong co t tanh t kha canh rieng cua no
Mac du tat ca s vat thieu ngay ca mot dau vet nho nhat cua hien hu that s, tuy
nhien mot cach quy c luat nhan qua hoat ong qua chung, va (mot cach quy c)
tat ca hien tng trong luan hoi va niet ban nh hien hu, xuat hien giong nh ao
giac thc, nhng giac mong, vanh mot phan anh cua hnh tng.
Tuy nhien, hien tngkhong phai gia trong ngha khi noi cai sng moc tren au con
tho la gia. Cung khong phai la van e be ngoai, mot bop meo quy c, giong nh si
day trong bong em lai nham lan la con ran.
Quan iem cua Tanh Khong la hieu thc tai cua tat ca vat chat eu thieu ngay ca
nhng dau vet nho nhat cua s that, s hien hu gan ket (tc khong the t hien hu
va khong co t tanh).
Mat khac, neu hanh gia khong at en hieu biet thien nh nay, th phng phap se
khong em lai giai thoat khoi vong sanh t. Do o Leu kim cang tantra (phan vajra
panjara) trnh bay:
e chong lai thoi quen bam chap vao cai toi
Ch Phat a day hoc thuyet tanh khong.
110
Y ngha la: e quay ngc thoi quen chap nga vao con ngi va hien tng, Ch
Phat a day hanh gia phai tm ra y ngha cua tanh khong.
Nh cac v ai s thi trc a ch ra, moi hien tng; mot cach c ban ch la
nhng ten va dan nhan cua tam thc, tuy nhien tren bnh dien quy c lai hoat ong
co hieu lc, mac du trong no la tnh chat huyen, nh giac mong va b bop meo, khong
anh gia ieu nay (tnh quy c co hieu lc cua s vat) la mot lam lan ln, va la mot
triet hoc thai qua khong lanh manh. Neu hanh ga s dung hoc thuyet tanh khong qua
xa, de ri xuong vc tham cua chu ngha h vo. V the no la mot anh gia quan trong,
tren bnh dien nhan thc, s vat hoat ong tuy theo nguyen ly xuat hien phu thuoc
lan nhau giong nh ao giac (thuyet duyen sanh).
Nen hanh gia phai hieu tnh chat cua hai cap o chan ly: toi hau (chan e) va quy
c (tuc e). Ngai Milarepa, mot ai hanh gia va la To cua con ng dien ta qua bai
ca sau:
c Phat toan giac a day, vi nhng tam yeu kem,
Phu hp vi khuynh hng thien ve nhng ren luyen,
oi tng cua tri kien co hien hu thc s.
Nhng t toan canh cua chan ly cao hn, khong co
Mot tam linh hien hu thc s, can tr ti c Phat
Khong co thien gia, va khong co oi tng e thien,
Khong tien bo tam linh, cung khong con ng vi cac dau hieu,
Khong co ba than la ket qua, khong tr hue,
Va v vay, khong co niet ban
Ch bang y ngha cua ten, va dan nhan tam thc
Nhng nguyen to ben vng va chuyen ong cua ba coi
c thiet lap, tren thc te t vo thuy.
Chung khong sanh ra, khong tao tac, khong nen tang, vo sinh bam sinh khong co
nghiep, cung khong co anh hng chn mui cua hanh ong, va v the ngay ca cai
ten luan hoi cung khong hien hu,
Va ay la y ngha cua chan ly toi hau.

Do o, t hoan canh cua bnh dien tuyet oi cua thc tai no c noi rang: khong
co mot phan nho nhat cua luan hoi va niet ban co hien hu thc s (tc co t tanh =
t hien hu khong can nguyen nhan va ieu kien). Tuy vay, mot cho khac Milarepa
noi:
Eh ma! neu khong co chung sanh lam sao
Ch Phat cua ba thi co the lam ngi!
111
Khong nguyen nhan, lam sao co ket qua.
T hoan canh cua thc tai quy c (tuc e)
Moi s trong luan hoi va niet ban
Ma Ch Phat chap nhan nh mot quy c vng chac,
Moi hien hu, s vat, bieu hien, khong hien hu.
Tat ca van hanh thc te, khong b tach biet
Hanh gia nem c tnh chat cot loi cua tanh khong
Khong co t nhan thc va khong nhan thc khac.
Tat ca cung d phan trong Yuganadha bao la, s ai hp nhat
Ai khon ngoan nhan ra chan ly nay,
Chang con thay tam, ma ch thay tr hue cua tam
Khong con thay chung sanh, ch thay Ch Phat
Khong con thay hien tng, ch thay tnh chat tinh hoa cot loi.
V vay, t toan canh cua thc tai toi hau, ngay ca nhng ten cua hien tng trong
luan hoi eu khong hien hu, nhng mot cach quy c, nhng chung sanh co the i
qua con ng en Phat tanh, bnh dien quy c cua thc tai (nh nhan qua v.v)
c noi nh hien hu. Tuy nhien, trang thai cua no c xay dng mot cach quy
c, n gan tren can ban cua viec gan ten va dan nhan. Trong thc te, nhng bieu
hien la h khong (tanh khong) thieu bat ky s gan lien hien hu nao (khong co t
tanh).
Co hai cap o chan ly thc tai quy c (tuc e) cua nhng hoat ong xay ra, va
chan ly toi hau cua tanh khong (chan e), luon an tru trong s tinh te cua hanh gia.
Bieu hien va ban chat tanh khong khong bao gi tach ri t mot cai khac. Mc o toi
hau ch ra va giup bnh dien quy c, va mc o quy c ch ra va gup mc o
toi hau.
Phng cach nay, trong o s hien dien cua moi hien tng, ong thi boc lo ca
hai cap o tuc e va chan e, la quan iem then chot cua nhng v To cua truyen
thong nay (sau du gia cua Naropa). Trong tien trnh tin vao quan iem trung ao, no
khuyen chung ta i theo nhng hng dan cua nhng luan th Trung Quan v ai.
Hanh gia khong nen ngh trong truyen thong nay (tc s trao truyen sau du gia),
chung ta khong c noi ve thuat ng cua hai cap o chan ly. Neu lam theo cach
khac th trai vi giao ly cua c Phat cung nh nhng luan th cua cac v To An o
ban au. No cung mau thuan vi truyen thong cua sau du gia.
e at en hieu biet ung an s hp nhat cua hy lac va tanh khong hanh gia nen
t mnh ap dung e at c mot hieu biet tanh khong nh a trnh bay tren (tc la
112
hanh gia nen i theo nhng hng dan c gii thieu bi Long Tho, Thanh Thien va
Nguyet Xng).

TNH CHAT CUA THAN
Chu e nay gii thieu ve luan xa (phan: Chakra) nh la luan xa nguon ron, vung
tren va di cua kinh mach nang lng trung (phan: avadhuti, Tang: rtsa dbu ma)
c kch hoat qua viec ap dung ky thuat mat tong tham sau v.v
29
.
Theo nhng v nam gi truyen thong khau truyen cua dong Marpa, nhng du gia
mat tong nay c thc hanh trong ca hai trang thai ngu va thc.
Trong trang thai ngu, hanh gia can nam vng iem cot yeu kch thch cac luan xa
tim va cuong hong. Sau o, trong trang thai thc, hanh gia lam viec vi luan xa ron
va nh au. Luan xa tim va cuong hong noi tiep vi du gia noi hoa, luan xa ron va
nh au noi ket vi du gia hp nhat tnh duc vi hoat ong an (Karmamudra). ay la
v trong nhng c hoi o, nhng giot vi te (phan: bindu) giup cho tam thc an tru
trong bon kha canh (bon hy lac = bon khong tanh).
Chu e nay cung c thao luan trong he thong Kalachakra tantra trong o, luan
xa tran va ron ket hp vi trang thai thc, luan xa co hong va luan xa b mat ket hp
vi trang thai mong, luan xa tim va luan xa sinh duc ket hp vi ngu sau, va luan xa
ron va luan xa nh cho kn ket hp vi c hoi th 4 (tc la hy lac tnh duc). Do o
s trnh bay cua hai he thong tng t nhau.
Khi hanh gia i vao giac ngu, nang lng vi te tap hp trong luan xa tim va luan xa
sinh duc. Khi nang lng con ay, hanh gia kinh nghiem mot giac ngu sau khong
mong. Luc chung bat au tan ra t hai luan xa o va gom lai luan xa co hong va
luan xa b mat, hanh gia se bat au kinh nghiem giac mong. Hanh gia tiep tuc nam
mong chng nao nang lng con tru trong hai luan xa nay. Khi nang lng t ay di
chuyen en luan xa tran va ron, hanh gia hoan toan thc tnh t giac ngu.
Khi chat bo e tam i xuong t luan xa tran, en luan xa ron va luan xa au bo
phan sinh duc, tao ra mot kinh nghiem ai lac bien oi khi no i qua moi luan xa.
ay la kinh nghiem cua c hoi th 4 (tc hy lac). ieu nay co the tao ra bang phng
tien ren luyen du gia mat tong (mat phap), em lai s kiem soat tren nhng nang
lng vi te cua c the. Nh vao tien trnh kiem soat nang lng nay, cac giot c
a (t luan xa nh au ti) luan xa ron, lam phat sinh ai lac bam sinh t tren i
xuong va vi kinh nghiem sau xa ay u, giot c em xuong luan xa au bo phan
sinh duc.
113
Viec bon luan xa c kch hoat trong trang thai ngu va mong khong co ngha la
chung khong the tiep xuc c trong trang thai thc.
Trong so nhng luan xa, theo truyen thong sau du gia, hanh gia bat au thc hanh
bi luan xa nguon tc luan xa ron.
Thien quan tren nhng luan xa rieng, tao ra nhng ket qua rieng va phai c hieu
biet ve chung trong dong kinh nghiem rieng cua hanh gia.

GIAI THCH CAC GIAI OAN PHAI TRAI QUA TRONG AO LO:
c giang vi hai e muc: thien nh tren nhng bai tap than the (the duc) cung
vi thien quan ve than nh mot lp vo rong va th hai, sau o, la nhng giai oan
thien nh tren ao lo thc s.
Thien nh tren cac bai tap the duc cung vi thien quan ve than nh mot lp vo
rong:
Theo truyen thong khau truyen cua cac v thay can ai trong dong Marpa, tai giai
oan nay, hanh gia thiet lap s bao ve (ho than) qua viec thien quan ve chung t
HUM, ket hp vi s thc hanh ba phan: thu thap, lu gi va the nhap nang lng
cua s song. Nhng v thay nay cung thiet lap bao ve bang phng tien da tren
nhng bon ton phan no, cung viec tch luy cong c (nang lng tch cc) qua viec
thc hanh ao s du gia. Trong truyen thong cua ho, phap thien nh tren cac bai tap
the duc va quan than trong rong a khong c ap dung
30
.
Tuy nhien, dong truyen t Milarepa ti Gampopa, khong bao gom ba cai trc.
Khong ung ho nhng bai tap the duc va thien quan tren than nh mot lp vo rong. Do
o, dng nh co hai cach giai thch ve sau phap du gia cua Naropa mot he thong
cua cac v To i trc va mot he thong c day bi cac v thay i can ai. Luan
th nay i theo phng cach trc.

THIEN NH TREN CAC BAI TAP THAN THE:
Hanh gia bat au moi thi luyen tap than the bang viec hat (niem) quy y, phat sinh
tha thiet rong ln cua Bo tat ao, sau o thien quan ve ao s ngoi tren toa sen tren
nh au cua hanh gia, cung vi cung dng va thnh cau gia ho. Hanh gia thc hanh
cho en khi dong tam thc cua hanh gia hoa nhap vi ao s. Sau o, quan tng t
than nh mot mandala bon ton, nam va n trong hp nhat tnh duc. Moi mot thi nen
bat au bang cach nay.
114
Cac truyen thong khac nhau gii thieu mot so nhng bai tap the duc khac nhau,
cung nh cach thc tap cho ung ra sao. ay chung ta i theo hng dan cua Ngai
Pakmo Drupa Vinh Quang.
Trong cam nang cua Ngai Pakmo Drupa vinh quang (ve sau du gia) di tieu e:
Nhng van th ve ky thuat cua ao lo: mot bo sung.
Co sau bai tap e tnh hoa than: 1. o ay giong cai bnh, hai. cong ngi giong
banh xe, ba. cong ngi giong cai moc, 4. bat an kim cang phc, nang hng len
tri, sau o ep xuong di, nam. duoi ngi thang ra giong mui ten va th manh ra,
giong nh con cho bat ra tieng oe, va 6. e tiep nang lng cho ng i va mau
trong c the (kh va huyet) bang cach lay ong au va toan than, co cac c bap lai.
ay la sau bai tap noi tieng nh sau bai tap cua Naropa
1. Bai tap 1: o ay cho giong cai bnh: hanh gia ngoi tren mot em thch hp,
chan xep bang, lng thang, hai ban tay at len au goi hanh gia ht khong kh vao
lo mui phai, chu tam vao lo mui trai roi th ra nhe nhang, cham rai cho en het hi
qua lo mui trai, sau o ht vao qua lo mui trai, chu tam vao lo mui phai, th ra nhe
nhang qua lo mui phai, ke tiep; hanh gia ht vao qua hai lo mui, chu tam ve pha
trc, th ra cham rai qua hai lo mui.
Hanh gia lap lai chu ky ba hi th lam 9 lan. Trong cach nay hi th c tnh hoa.
Trong tien trnh khong e khong kh ht vao va th ra i qua ng mieng.
Bay gi, ngoi thang, ban tay nam lai thanh quyen, ngon cai trong long ban tay
(kim cang quyen). Hanh gia ht vao cham va sau, ong thi ep hi xuong di ron.
Sau o nuot nc bot ng e tao ra tieng ong, dung bung ep nc bot xuong ti
iem di luan xa ron. Cung the, vi nhng c cua vung xng hong, hanh gia keo
len, gi khong kh ben trong. Vi chu tam thang bang tai trung tam luan xa ron,
hanh gia gi hi th lau en mc co the. Bang cach nay, than c o ay (bi
khong kh) giong nh mot cai bnh ay ap.
Vi moi bai tap than the sau ay eu c thc hien lien ket vi ky thuat th noi
tren, no c tnh nh la mot bai tap tach biet v li ch mat thi gian.
Khi hanh gia khong the gi hi ben trong lau hn na, th cham rai qua hai lo mui,
ng e khong kh thoat qua mieng. Viec tap th ra luon nh vay, va khong co ngoai
le.
2. Bai tap 2: la uon cong giong nh mot banh xe: khi au, ngoi the kim cang, tay
phai nam ngon chan cai phai, tay trai nam ngon chan cai trai, cot song duoi thang,
quay phan tren eo lng va bao t ba lan theo chieu kim ong ho, sau o quay ngc
lai ba lan, sau o duoi phan tren c the t trai qua phai, va t phai qua trai. Cuoi
115
cung hanh gia guc tung thai dng [guc au](Snap Solar plexus) t trc ra sau va t
sau ra trc.
3. Bai tap 3: moc nh moc cai moc: hanh gia nam tay lai theo an kim cang quyen,
gong cng, duoi thang ra trc ngc. Sau o duoi hai tay qua pha trai, va t t trt
nhe ban tay phai ra sau vai phai, c van gong cng. Ke tiep em ban tay trai ti tim,
ep cui cho trai vao sat canh sn. Lap lai ba lan. Bay gi, chuyen qua lam bang tay
phai (ngc lai). Hanh gia ket Kim cang Quyen An, bat au bang hai ban tay tai tim,
sau o duoi thang cham rai ra ngoai, cac c van gong cng. Bay gi, duoi sang ben
phai, cong lai nh cai moc, em ban tay trai en vai trai, ban tay phai en tim, va ep
cui cho phai vao canh sn phai.
4. Bai tap 4: bat an Kim cang phc, nhac len, sau o ha xuong, quy tren san, lng
thang, duoi ngon tay cua ca hai ban tay giong nh moc sat, hanh gia nhac len nh
au cham rai nhng vi cng o ln (giong ay ta), sau o lat up hai ban tay roi ha
xuong cham rai nhng manh me (giong bm xe).
5. Bai tap 5: duoi chan thang nh mui ten va th ra manh nh tieng cho oe. Quy
tren san, than thang, at hai ban tay len san va at au xuong san gia hai ban tay.
T t ngang au nhng manh me, than thang. Sau o lai cui xuong gia ban tay (van
gi hai canh tay thang) va th ra tat ca nhng khong kh con trong phoi that manh, bat
ra am thanh hahgiong nh con cho oe. Sau o ng len, lac ban chan moi ben ba
lan.
6. Bai tap 6: lac au va than, va be cong cac khp. Hanh gia keo nhng ngon tay
cua hai ban tay (e tao ra tieng keu cua khp), lac au va than theo moi pha. Cuoi
cung xoa bop hai ban tay, giong nh ra tay.
Trong luc thc hanh nhng bai tap nay, hanh gia nen gi hi th va kiem soat nang
lng cua s song. ong tac phai cham rai nhng manh me. Thi iem thc hanh la
trc khi an, khi bao t th gian khong co thc an. Thc hanh en khi than the hoan
toan mem deo.

THIEN QUAN VE THAN NH MOT LP VO RONG
Hanh gia khi s nh trc vi thc hanh quan tng t than la mandala bon ton.
Ap dung ac biet ay la tap trung tren than, t nh au xuong long ban chan, nh
mot thc the tuyet oi trong rong, giong nh mot trai cau trong suot, trong rong, tran
ay anh sang. at tam vng chac va ro rang tren hnh anh nay.
116
Phep thien quan nay (tren than nh mot vo rong, hay phi vat chat) va cac bai tap
the duc nen thc hanh trong s lien ket cai nay vi cai kia (phai lien ket hai phep
thien vi nhau)
ay, than c quan tng mot cach hoan toan phi vat chat, xuat hien trong tam
giong nh cau vong trong bau tri. Mac du s thc hanh nay khong chuyen hoa than
thanh cau vong. Tuy nhien, no rat hu ch khi quan tng than nh the, va duy tr
hnh anh o trong tam. Li ch gan nhat la phep thien manh liet giup viec kiem soat
nang lng cua s song va khai m cac kinh mach vi te se khong gay au n khi
dong nang lng troi chay va s khai m cua cac kinh mach. Va ngay ca neu co mot
vai au n xay ra, cach thien quan ve lp vo rong cua than se lam du i. ay la
nhng ket qua ac biet cua cach thien nh nay. Nhng bai tap than the co nhng ket
qua li ch tng t.
Co nhieu bai viet khac nhau ve s thien nh tren than rong. Cung co nhieu bai
thc hanh thieu xac thc. Nhng g a mo ta ay phu hp vi nhng hng dan cua
Ngai Pakmo Drupa Vinh Quang, do o c xem nh la rat ay u.
Hai ky thuat nay nhng bai tap than the, va thien quan ve than nh lp vo rong,
a khong c e cap trong cac ban dch t Phan sang Tang van. Tuy nhien, chung
c tm thay trong cac ban viet cua truyen thong khau truyen, c giang day bi
cac ao s thi trc.
Khi chung ta quan tng tren luan xa, oi khi co nhng kho khan n gian la v
nhng phng phap chuan b khong c manh (s sai) v phng phap nay co kha
nang kiem soat cac nang lng cua s song va khai m nhng kinh mach nang lng.
Do o khi s chuan b nay c lam manh me hn, co rat t c hoi xay ra nhng ket
qua phu khong mong muon ( nh au)

CAC GIAI OAN THIEN NH TREN AO LO THC TE
c giai thch di hai chu e: cach cau tao con ng, va nhng giai oan can
hng dan tren ao lo.
Cach cau tao ao lo:
Co nhieu cach cau tao he thong du gia mat tong nay, pho bien nhat la chia thanh 2,
3, 4, 6 va 10 nhanh
31
.
Ngai Gampopa sap xep he thong nay tuy theo trnh o cua hanh gia, c gii
thieu theo ba cach: cho nhng ngi co the thanh tu giac ngo trong mot i, cho
117
nhng ngi co the thanh tu trong bardo (sau khi chet) cho nhng ngi co the thanh
tu tren mot thi gian cua dong cuoc i (nhieu i).
cho khac, khi Gampopa phan loai phng phap cau tao ao lo sao cho phu hp
vi thien quan ve tnh chat cua ao lo. Ngai phan tch thanh hai phan: cac du gia cua
giai oan hoan thien chung, co kha nang dan dat hanh gia tren ao lo, nhng phng
phap va nhng hoat ong cua cac ky thuat nang cao. Phan th hai nay, khong thay
xuat hien trong cac truyen thong dong truyen he thong Naropa, ma tuy thuoc chu yeu
vao cac dong hng dan khau truyen. Hau het eu khong co truyen thong hng dan
khau truyen trong chung. Tuy nhien co the tm thay trong truyen thong mo ta dong
truyen xuat phat t ao s Marpa
32
.
ao s Marpa noi:
Di chan ngi gi ca, Pandita Naropa v ai,
Con lang nghe giao ly mat tong tham sau cua he thong Hevajra.
o, con tiep nhan quy tac ve hoa nhap, chuyen di va hp nhat
ac biet, con nhan c nhng hng dan
Ve du gia noi hoa, va thc hanh du gia hoat ong an (Karmamudra)
Va c hng dan nhng iem then chot cua truyen thong khau truyen
Chnh Marpa a c hng dan t truyen thong noi tham b mat (Secret
Whisper)
33
tren s thc hanh ba bc: hoa tron, chuyen di va hp nhat, ac biet da
vao giao ly Hevajra Tantra. Ngai a hoc phng phap gay ra bon ai lac qua thc
hanh du gia noi hoa ben trong, va s thc hanh du gia Karmamudra ben ngoai. Do o
Ngai tinh thong ca hai hoc thuyet du gia noi hoa va Karmamudra at can ban chu
yeu tren Tantra Goc Hevajra.
cho khac ao s Marpa noi:
pha Tay, trong th tran Tulakshetra,
Con anh le di chan Ngai Jnanagarbha Quang Vinh.
Va lang nghe Tantra Guhyasamaja, he thong mat tong Dng (nam).
o con nhan c nhng hng dan ve huyen than va thanh tnh quang va ren
luyen trong tinh hoa cua nam giai oan tren ao lo.
Khi Marpa a khang nh ay, mot mat Ngai da vao trao truyen c biet la
bon khuynh hng cao quy t dong truyen Naropa
34
, va Ngai cung da vao nhng
hng dan nam giai oan cua Truyen thong cua Tantra Guyhasamaja. Truyen thong
cua Guhyasamaja Ngai nhan trao truyen rieng t Jnanagarbha va Naropa, do o
truyen thong ve du gia huyen than, va thanh tnh quang chu yeu c rut ra t ky
thuat nam giai oan cua Tantra Guhyasamaja
35
.
118
Con ve ky thuat yogic cua chuyen di tam thc va chuyen thc manh liet, dng
nh Ngai hap thu chu yeu t Tantra cua Bon V Tr (phan: Shri Chaturpitha Tantra).
Danh sach cua sau du gia gom noi hoa, huyen than, thanh tnh quang, chuyen di
tam thc, chuyen thc manh liet, du gia ve bardo.
ay, du gia giac mong va du gia bardo la hai nhanh cua du gia huyen than.
Ngoai ra du gia thanh tnh quang cua giac ngu c gop vao nhng hng dan ve
huyen than.
Nhng hng dan ve chuyen di tam thc va chuyen thc manh liet thng c
dien giai cung vi nhau v li ch chung cho ca hai.
Ngai Jetsun Milarepa mo ta Ngai nhan c khau truyen cua Marpa nh sau:
Truyen thong cua Marpa oi Phng Nam co sau hng dan: cac du gia cua giai
oan thien nh, noi hoa, Karmamudra, gii thieu tinh hoa cua cai thay ve ban the
tuyet oi cua chung sanh, va trnh bay tnh chat nh huyen cung vi du gia giac
mong. ay la phan cot tuy cua giao ly Marpa, khong co hng dan nao cao hn cho
hanh gia ve tinh hoa cua giao ly khau truyen, khong co mot hng dan nao trc o
hn giao ly nay, la trai tim cua t tng hanh gia. Khong co thc hanh nao hn c.
Trong sau du gia tren, tr cai au tien ra (noi hoa) nam cai con lai thuoc ve ky
thuat du gia cua giai oan hoan thien.
Truyen thong cua nhng ngi nam gi s trao truyen giai ngha cua tantra xuat
phat t ao s Marpa cung hoa hp vi nhng g Milarepa dien at. Nh vay, that la
mot tro he khi noi rang a hoc c t truyen thong Marpa nhieu giao ly cao hn sau
du gia cua Naropa.
Noi chung, tat ca he thong cua giai oan hoan thien cua tantra du giacao nhat, bao
gom tien trnh chuan b kiem soat nang lng s song chay qua hai kinh mach ben
rasana va lalana va hng thang vao kinh mach gia avallhuti. ay la s bat buoc
36
.
Co nhieu cach e hoan thanh bc chuan b nay, at can ban tren cac truyen thong
cua cac ai thanh tu gia An o, cac Ngai a rut t nhieu he thong mat tong khac
nhau. Trong truyen thong sau du gia cua Naropa, ky thuat chnh la khi day noi hoa
tai luan xa ron bang chung t mantric AH ngan. Khi nhng nang lng nay a vao
kinh mach gia, bon ai lac c tao ra, va hanh gia luyen tap thien quan tren nen
tang cua cac nang lc o, giong nh cach lam phat sinh tr hue uyen nguyen cua
Mahamudra.
Mat khac, neu hanh gia khong da vao con ng tham sau cua tnh chat nay (tc
la trong o, c s cua thien nh khong phai la hy lac bam sinh lien ket vi tr hue
119
cua tnh giac), trai lai thc hien thien ai nh (Samadhi) ch duy tr trang thai vo
niem (the nhap phi nhan thc) trong mot thi gian dai, trong tien trnh se khong co
mot dau hieu nao phat sinh. Tap trung vng chac at tam trong trang thai phi khai
niem, trong suot (vo niem) la mot s thc hanh chung cho ca hai Tieu tha va ai
tha, va; trong ai tha, no cung pho bien cho Bat nha tha va Mat tha. ieu quan
trong la khong lan lon hai dang Samadhi.
Do o, khi Milarepa gap Gampopa lan au, Gampopa noi co the ngoi tap trung
thien nh trong nhieu ngay ma khong xao lang. Milarepa tra li: Ong khong the ep
cat e lay dau viec thc hanh ai nh t than no khong u thch hp, ong nen hoc he
thong du gia noi hoa cua ta, no se chuyen hng nang lng duy tr s song i vao
chung t AH ngan. Hanh gia nen hieu ro ieu nay.
Trong truyen thong nay, s dien ta noi hoa-phan nen tang rat noi tieng. V trong
du gia cua giai oan hoan thien, hanh gia s dung ky thuat noi hoa t luc mi bat
au nham thu thap nang lng vi te duy tr s song i vao kinh mach gia, va nh o
khi day ai lac uyen nguyen. ay la nen tang ma moi thc hanh da vao, va tat ca
du gia cua giai oan hoan thien sau nay at nen tang tren o.
Viec thc hanh hoc thuyet du gia noi hoa oi hoi phai hng thang nang lng duy
tr s song vao kinh mach gia, an tru va hoa tan ay. Khi hanh gia ren luyen thuan
thuc ky thuat nay, sc manh cua kinh nghiem co nang lc em lai s kiem soat tren
s mat mat cua chat lieu bo e tam (tc nhng giot tnh duc). Sau o, tren c s nang
lc nay, hanh gia co the da vao Karmamudra nh mot ieu kien khi day bon ai
lac. Tren c s nay, ai lac uyen nguyen c anh thc.
anh thc ai lac uyen nguyen la muc tieu cua viec thc hanh du gia noi hoa va
du gia Karmamudra
Hanh gia hp nhat ai lac uyen nguyen vi (thien nh tren) tanh khong, va trong
trang thai tnh thc t mnh ap dung hoc thuyet huyen than. Tren c s kinh nghiem
cua thc hanh huyen than, hanh gia co the i vao ky thuat thanh tnh quang.
Ve em, khi ngu, hanh gia co the trau doi nhan thc ve tnh chat nh huyen cua
giac mong. e lam mot cach co hieu qua, trc tien hanh gia phai thanh thao du gia
duy tr thanh tnh quang cua giac ngu (tc thanh tnh quang khi len vao luc ri vao
ngu sau) va sau o i vao trang thai mong t boi canh o. Khi nang lc duy tr thanh
tnh quang cua giac ngu c hoan tat bang cach at c kiem soat tren nang lng
cua s song, trong thi gian thc hanh luc thc, hanh gia phai tinh thong viec kiem
soat nay va trau doi kha nang hng dan nang lng s song i vao kinh mach gia.
Do o, nen tang cua hai thc hanh (ngu va giac mong) la hoc thuyet noi hoa.
120
Khi hanh gia tien bo trong du gia giac mong, ch khi nay hanh gia mi co the lam
viec co hieu qua vi du gia bardo. Nh vay nen tang e at nang lc van la noi hoa.
Ca ba du gia tren (tc; ngu, mong va bardo) c gom chung vao du gia huyen
than.
oi vi du gia chuyen di tam thc va chuyen thc manh liet, nh mot chuan b,
hanh gia phai tu tap kha nang rut nang lng duy tr s song vao kinh mach gia. Do
o mot lan na hoc thuyet noi hoa lai la nen tang cho hai du gia nay.
Neu hanh gia hieu ro nhng nguyen ly nay cua he thong, th cach thc cau tao sau
du gia khong quan trong. n gian, hanh gia nen sap xep theo cach cam thay thch
hp nhat.

CAC GIAI OAN HNG DAN TREN AO LO:
Se c giai thch di hai e muc: tinh tuy cua nhng nguyen ly can ban trong s
hng dan cua ao lo, va phng phap hoat ong nang cao ao lo.
Tinh hoa cua nhng nguyen ly c ban trong s hng dan cua ao lo
c dien giai di hai e muc: tinh tuy cua ao lo thc s, va cac nhanh cua ao
lo, bao gom thc hanh chuyen di tam thc va chuyen thc manh liet

Tinh hoa cua ao lo thc s:
Gom hai giai oan: khi day bon ai lac bang cach rut nang lng s song vao
kinh mach gia, sau khi hoan tat, thien quan ve du gia huyen than va thanh tnh
quang.

Khi day bon ai lac bang cach rut nang lng s song vao kinh mach gia:
c hoan tat bang cach tap hp hai ieu kien: ieu kien ben trong la s thien
nh ve du gia noi hoa, ieu kien ben ngoai da vao Karmamudra

ieu kien ben trong cua thien nh ve hoc thuyet noi hoa
Co hai giai oan thc hanh: thien nh tren du gia noi hoa e thu rut nang lng s
song vao kinh mach gia, va phng phap khi day bon ai lac

Thien nh tren noi hoa nham rut nang lng s song i vao kinh mach gia:
121
c day di hai chu e: lam the nao thien nh tren du gia noi hoa, va lam the
nao tao ra nang lng s song i vao, an tru va hoa tan vao kinh mach gia.

Lam sao thien nh tren du gia noi hoa:
Co ba bc chanh trong ren luyen: thien nh bang cach quan tng kinh mach,
quan tng chung t Mantric, va thc hien ky thuat th bnh.

Thien nh bang phng tien quan tng kinh mach:
Hanh gia bat au quan tng v ao s goc cua mnh trong khoang khong pha
trc, cung vi nhng ao s trong dong phai, bao quanh cac Ngai la cac Daka va
Dakini. Hanh gia cung dng ch v mot cach tng trng tat ca moi th, khong bam
gi bat c cai g. Sau o cau nguyen gia ho va ban tr hue, thnh cau nang lng cua
hanh gia va nhng kinh mach nang lng vi te c hoan hy, nham ac biet nhan
thc c ai lac va (tr hue cua) tanh khong de dang tao ra.
Hanh gia t ngh v li ch cua chung sanh hu tnh rong nh bau tri, toi phai at
c trang thai cua c Phat Kim Cang Tr. V muc tieu nay, hom nay toi thc hanh
Chandali cua du gia noi hoa Quan tng nh vay cho ti khi dong tam thc cua
hanh gia tran ngap bo e tam, c nguyen cua Bo tat.
Quan tng t than nh mot mandala bon ton, ngoi tren toa cu, eo day nt thien
nh, xep cheo chan, dng thang song lng. Co hi cui xuong va mat nhn xuong au
mui. Li cham nhe len vom hau, rang cung moi trong v tr ngam mieng t nhien.
Than va tam trong t the tnh thc (canh giac), long ngc hi a ra trc, ban tay
trong t the thien nh, at di ron.
Hanh gia quan tng kinh mach trong cach nay v muc tieu cua thien nh. Nhng
thc ra kinh mach tiep tuc i xuong di, cuoi cung en nh cua bo phan sinh duc.
pha tren, kinh mach i en iem gia hai chan may, va hai kinh ben i en
ng th ben trong hai lo mui.
v tr cua bon luan xa, hai kinh tren rasana va lalana, quan quanh kinh mach
gia tao thanh cac gut. Con cho khac ca ba kinh mach eu chay thang.
Ve kch thc cua ba kinh, chung thay oi tuy theo ta thien hay khong thien. Noi
chung khong co kch thc co nh.
Ve mat mau sac Mot thu hoach cua truyen thong giao ly khau truyen trch dan
nhng nu hon b mat cua Tantra trnh bay rang: trong khi thien nh khi day noi hoa,
122
kinh mach gia c quan tng co mau la cua dau me. Trc o, kinh ben phai co
mau o, kinh ben trai co mau trang va kinh mach gia co mau hi xanh dng.
Bay gi, hanh gia quan tng bon luan xa. Trc tien la luan xa nguon ron,
hnh dang co phan giong tam giac, giong nh ch EH (phan) co 64 canh hoa, mau o
va hng len tren, hay quan tng nh vay. S sap xep cac canh hoa c mo ta s
sai. Cac chi tiet khong c chu y, nhng nh vay la u.
Tai tim la luan xa c biet la Luan xa chan ly. No co dang hi tron giong nh
chung t BAM (phan) co 8 canh hng up xuong mau trang.
Tai co hong la luan xa c biet nh Luan xa hoan hy cung co dang hi tron nh
ch BAM (phan) co 16 canh hng len tren mau o.
Tai nh au la Luan xa ai lac dang hi tam giac giong chung t EH (phan) co
32 canh up xuong, co nhieu mau.
Khi thien quan can ket hp tng cap luan xa trong mot bao gom tng ng cua tr
hue va phng tien
37
.
Khi hanh gia bat au ren luyen quan tng ba kinh mach nang lng, co hai kha
canh thc hanh, hanh gia nen chu y s chieu sang rc r cua hnh anh va s an tru
thien nh. Ngha la, hanh gia tao ra tap hp hai nhan to: s bieu hien sang choi cua
kinh mach c quan tng, va s vng chac cua thien nh.
iem quan trong nhat e at s chu tam cua hanh gia vao luc bat au thc hanh la
iem 3 kinh mach giao nhau tai ng gia.
Tren nen tang nay, hanh gia tien hanh quan tng bon luan xa, tng ng vi so
canh hoa, va at tam tren chung. Vi s ben b trong thien nh, cac canh cua luan xa
tr nen ro rang (trong tam thc cua hanh gia) va tam thc cang tru vng chac tren
nhng canh hoa o.
Neu sau luc co gang ang ke, s trong sang ro rang cua canh hoa luan xa khong
at c trong tam thc hanh gia, ch can lu y tren hnh anh cua 3 kinh mach. Tap
trung ac biet tren v tr nam tren luan xa tim. Neu khong co tien bo nao xay en,
viec tiep tuc tu tap co the a en nhng chng ngai nguy hiem. Hanh gia phai
ngng thc hanh, va ch at chu tam vao iem ma ba kinh mach giao nhau (di ron
bon ngon tay).
Trong truyen thong nay, co hai tiep can e thc hanh: trc tien thiet lap chac
chan xuat hien sang choi ro rang cua kinh mach va luan xa, trong mot thi gian dai,
va th hai la khong lam nh vay. Cai trc la cach tiep can hieu qua nhat. ai thanh
123
tu gia An o Lawapa
38
cung a ra li khuyen chung ta nen thc hanh s xuat hien
chieu sang rc r cua kinh mach.
ay, neu hanh gia muon ket hp thc hanh vi viec gi hi th hanh gia nen
thc hanh nh a mo ta trc o (ky thuat hng dan hi th). Ngoai ra, nhng bai
tap the duc, va s thien quan ve than nh mot lp vo rong can c thc hanh luan
phien. ieu nay cung can c ap dung cho nhng viec sap ti sau nay.

THIEN NH BANG CACH QUAN TNG CHUNG T MANTRIC.
Trong thc hanh du gia noi hoa, hanh gia quan tng tren ca bon luan xa. Chnh
xac hn, hanh gia thien quan tren 3 kinh mach, bon luan xa, va mot chung t mantric
cho mot luan xa (ca bon luan xa).
ay la hng dan cho ca hai Tantra goc Hevajra va s giai thch tantra Shambuta
cung nh trong nhng nguon khac. Hn na, no cung c truyen tay xuong chung ta
t mot so ai thanh tu gia An o thi trc, bao gom ban than Ngai
Krishnacharya
39
.
Noi chung, s thc hanh quan tng chung t mantric tai luan xa co the lam mot
cach t m hay n gian.
e thc hien t m, hanh gia quan tng mot chung t tai trung tam cua moi luan
xa, cung nh tren moi canh hoa. Tuy nhien, nhng hng dan khau truyen cua truyen
thong nay khong giai thch tien trnh t m nay. Thay vao o, cac Ngai e ngh chung
ta nen n gian quan tng mot chung t mantric tai trung tam cua moi mot trong bon
luan xa. Trong Shambuta Explain tantra va trong nhng ban viet tay cua cac ai
thanh tu gia An o cung day tien trnh nay.
Do o, thien quan duy nhat tren chung t AH ngan tai luan xa ron (nh mot v thay
ngay nay e ngh) hay thien quan ve ch AH ngan tai luan xa ron cung vi ch HAM
tai luan xa tran la khong ay u. Hanh gia can quan tng them cac mat t luan xa
yet hau va luan xa tim. ieu nay rat quan trong.
Cach thien nh nay nh sau: hanh gia ngoi theo t the a mo ta trc o. V tr
quan tng chung t AH ngan ng tren mot em mat trang nho xu. No trong dang
ch phan, tng ong vi ac tnh ch shad cua ban viet tay co cua Tay Tang (tc net
thang chia nhng cau cua Tay Tang) no mau o, ng thang.
Vi chung t tai luan xa tim; c biet la luan xa chan ly co 8 canh, nam kinh
mach gia ngay trc cot song gia hai au vu. Hanh gia ch quan tng tai iem
trung tam cua kinh mach gia. Hanh gia quan mot a mat trang nho xu tai gia luan
124
xa, va tren o la ch HUM mau xanh dng, au ch ch xuong di. Hanh gia quan
tng nh vay, co nang lc lam cho chat lieu bo e tam chay xuong nh tuyet ri.
Ke tiep, hanh gia tap trung tren luan xa hoan hy co 16 canh hoa, v tr tai cuong
hong (ang sau cuc Adam) va kinh trung ng cung chay qua no, hanh gia tap trung
quan tng ay mot a mat trang nho, ch OM mau o nho xu ng tren no,
hng len tren.
Cuoi cung, hanh gia tap trung tai luan xa nh au, c biet la luan xa ai lac
co 32 canh, kinh mach gia chay len trung tam cua no. Hanh gia quan tng mot a
mat trang tai trung tam ch HAM mau trang ng tren, au ch ch xuong .
125
126
ieu quan trong phai nh vi ca bon luan xa nay la kinh mach gia chay qua
chung, hai kinh ben quan vong va siet chat kinh mach gia tai iem co luan xa. ieu
quan trong la hng dan s tap trung tai cac gut (cho quan cua hai kinh ben) va quan
tng chung t mantric tai gia kinh trung ng. Sambhuta tantra trnh bay:
Gia luan xa tim la mot hoa sen
Co 8 canh cung vi tinh hoa cua no,
Kinh mach chay qua trung tam no
Co tnh chat cua la en b
Va tu hoi bong hoa cua cay nc (water tree)
Khai n bong hoa, canh hoa hng xuong di
An tru tai trung tam, la v anh hung
Kch thc nho nh hot mu tat (Mustard seed)
Chung t HUM bat diet
Lam hat ri xuong nh tuyet
S dien ta ay Tai trung tam cung vi tinh hoa cua no am ch kinh mach gia
an tru tai trung tam cua no HUM am ch hanh gia nen thc hanh thien quan tai
trung tam cua kinh mach gia. Ap dung tng t oi vi luan xa con lai (ba luan xa).
Mac du, hau het s khau truyen (cua he thong sau du gia) day rang hanh gia nen
thien nh tai trung tam cua kinh mach gia, cung co mot so khong day ro ieu nay.
Neu iem nay khong c nhan manh va hanh gia khong thc hanh nh the, nang
lng cua s song se khong c rut vao kinh mach gia, ket qua la hanh gia se bo
l muc tieu cot loi c hng dan.
Vi kch thc cua chung t mantric tieu chuan thc hanh quan tng bang c hot
mu tat. Tuy nhien neu quan tng cang nho hn, cang de quan tng ro hn, va de
dang rut nang lng s song vao trong hn.
Du Sambhuta Explanatory Tantra khong noi en ch AH ngan luan xa ron can
c quan tng nh mot ley-kor be xu (vong tron giong nh mat tri) tren no.
Quyen mot thu hoach cua truyen thong giao ly khau truyen cung khang nh ro rang
ieu nay. Tng t ban van S xuat hien cua Samvara tantra cho biet ca bon chung t
can co u ba thanh phan cua hnh mat trang: li liem, giot va nada. Chung can c
xem nh lam tan chat bo e tam giong nh nhng giot sng chay xuong. ieu nay
rat quan trong e khi day ai lac.
Neu hnh anh co the gi s rc r, se giup ngan chan trang thai hon tram trong thi
gian thien nh, va gia tang s trong sang cho trang thai ai nh cua hanh gia.
127
Phng cach gi quan tng trong tam bang cach thc hanh hau nh moi y thc
cua hanh gia gan chat vao hnh anh nho be o.
Chung ta khong nen e t tng cho khac va phai nhn vao hnh anh quan tng,
mac du tam thc gi c hnh anh thc s i vao va hoa lan vao no.
Bat c trang thai nhan thc nao tao ra bang phep thien quan theo cach nay, khien
tam thc hoa lan vi giot (cua chat bo e tam) cung mc o. ieu nay lan hoi tao ra
nang lng s song tu lai de dang hn.
Khi hanh gia thc hien thien quan, viec quan trong trong viec gi hnh anh, hanh
gia khong nen ap dung no lc qua nhieu hay qua t. Neu qua nhieu, ket qua se lam
kch ong tam thc, con qua t se tao ra hon tram. Hanh gia can tranh hai loi nay va
gi hnh anh tuy theo hoan canh. Hn na, hanh gia nen tap trung tren chung t tai ba
luan xa pha tren ch trong mot luc ngan, sau o danh het thi khoa cho viec thien
quan ch AH ngan tai luan xa ron.
Luc bat au, hanh gia co the quan tng chung ln, va sau o giam kch thc, cho
en khi chung t nho xuong bang hat me trong tam thc cua hanh gia.
Thien quan nh vay tren du gia noi hoa, muc ch gay ra bon ai lac. e co ket
qua nay, trc tien chat bo e tam trong kinh mach phai c tan chay, va phai cung
vi nang lng s song em len luan xa nh au. ieu nay phat sinh ai lac th
nhat, c biet nh ai hy lac. Nhng chat trong kinh mach tiep tuc chay va sau o
tu lai luan xa co hong, ai lac th hai c biet la ai lac toi cao c nay sinh.
Sau o chat lieu tiep tuc chay va tu lai luan xa tim, c biet la ai lac ac biet
phat sinh. Th t, nang lng tu lai tai luan xa ron ai lac c biet nh ai lac
uyen nguyen c tao ra.
Viec quan trong trong thien quan moi mot trong bon luan xa la tam thc gi chung
t mantric tai gia mot luan xa rieng, v tr trung tam kinh mach gia avadhuti, ieu
nay tao de dang cho viec thu thap nang lng s song (tai luan xa ac biet c thien
quan).
Tai moi v tr luan xa (trong bon) mot kinh nghiem ai lac duy nhat phat sinh, va
hanh gia phai y thc nhan ra ieu nay trong kinh nghiem rieng cua hanh gia.
Chat lieu bo e tam tru trong luan xa pha tren tan chay, va c em en tng
luan xa trong bon luan xa, no phai c duy tr o. Neu khong the gi chung luan
xa trong mot thi gian dai, hanh gia se khong the thng thc c kinh nghiem ai
lac duy nhat trong tng luan xa (cua bon luan xa). ac biet, hanh gia se khong the
nhan thc cai duy nhat cua cai th t, ai lac uyen nguyen.
128
Neu hanh gia at c on nh trong ky thuat tru tam tai bon luan xa trong mot
thi gian dai, hanh gia se co the kiem soat c s di chuyen cua chat bo e tam
theo mc o tng ng vi thi gian. ay la cha khoa quan trong e tien bo.
Ngoai ra, neu hanh gia co the chu tam vng chac tren ch HAM tai luan xa nh
au, se lam gia tang lc chat trang nam (kh) v ay la cho cua chat bo e tam mau
trang nay. Tng t, neu hanh gia co the tru tam vng chac tren chung t tai luan xa
co hong, la v tr o lc cua chat o (huyet) tc chat o n, c lu gi va tiet ra
trong kinh rasana, ieu nay se lam gia tang sc manh cua noi hoa, khi len t luan
xa ron, va lan hoi la lc hng dan nhng giot. Them vao o, kinh nghiem nay se
nang cao kha nang cua hanh gia e thc hanh du gia giac mong (giac mong c noi
ket vi luan xa co hong). Th ba, tru tam vng chac tren ch HUM tai luan xa tim, la
cho toi cao t o thanh tnh quang cua y thc c phat sinh, gia tang sc manh cua
tam thc thanh tnh quang. Trong ca hai trang thai thc va ngu. Th t, khi hanh gia
tru tam tai ch AH ngan luan xa ron, la v tr ma kinh lalana se gia tang duy tr va
giai phong nang lc cua chat trang nam, chat bo e tam mau trang se chay t luan xa
ron va lan toa khap c the, ay la mot cha khoa quan trong e tien bo. Ngoai ra,
luan xa ron la v tr an tru hoa ac biet cua noi hoa, la lc dung e lam tan chay chat
bo e tam.
Viec quan trong la chung ta hieu c tien trnh ung an cua thien quan tren
nhng luan xa va chung t mantric ket hp vi chung.
Nh ai thanh tu gia An o Lawapa a hng dan, chung ta nen kien tr trong
thien quan cho en khi chung t mantric xuat hien vi s ro rang toan bo va chieu
sang rc r.

THIEN NH BANG CACH THC HIEN KY THUAT TH BNH
Hanh gia bat au bang cach quan tng thong thng nhng kinh mach nang
lng, nh a c mo ta trc o, va tru tam tren hnh anh o, tao s nhan thc
vng chac tai cho gap nhau cua ba kinh (tai kinh mach gia). Sau o hanh gia Quan
bon chung t mantric tai trung tam cua kinh mach gia (tai v tr cua bon luan xa), roi
at s chu tam vng chac tren ch AH ngan di ron bon ngon tay (chieu rong) tai
trung tam kinh mach gia. Luc o, nang lng s song c rut vao kinh mach gia
bang cach ap dung tam thc, at tam tai ay se chac chan kch thch tien trnh thu
gom nang lng s song.
S xuat hien cua Tantra Samvara va s giai thch Shambuta Tantra ket hp vi ca
hai vong Mat tong Chakrasamvara va Hevaja, e ngh trong du gia khi day noi hoa,
129
hanh gia nen thien quan tren chung t mantric tai luan xa th bon. Ho khong nhac
en viec thc hanh ket hp vi s hp nhat nang lng s song bang phng tien ky
thuat th bnh. Nhng ban mat tong c viet bi nhng ai thanh tu gia An o
Krishnacharya, Lawapa va Padma eu tng t trong s lu y nay.
Tng t, hau het nhng truyen thong dong phai khau truyen tren s thc hanh cac
du gia cua giai oan hoan thien mat tong khong nhac en thien quan vi ky thuat th
bnh. Ho trnh bay n gian rang: khi hanh gia thien nh tren c s cua hieu biet ay
u tien trnh tap trung tam thc nh a giai thch, t no se thu rut nang lng duy tr
s song i vao kinh mach gia va tao ra la ben trong (noi hoa) e chieu sang vi sc
manh. ieu nay lan lt lam tan chay bo e tam, va kinh nghiem cua bon ai lac
xuat hien ro rang.
Tuy nhien, nhieu ao s Tay Tang gi truyen thong khau truyen a khuyen rang,
hanh gia se thc hanh tot hn nham ho tr cho tien trnh quan tng kinh mach, luan
xa va chung t mantric bang s ket hp cua ky thuat th bnh. ieu nay khi day noi
hoa mot cach nhanh chong. V the, no c dien ta ay.
T than ky thuat co bon giai oan: ht khong kh, o ay nh mot cai bnh, nen kh
(nn hi) va th ra giong nh mot mui ten. o la bon ac iem cua phng phap th
bnh c cac ao s thi trc truyen day.
Mot so ngi nam gi truyen thong khau truyen a e ngh trong nhng ban viet
cua ho, nguon goc cua phng phap nay la Tantra bon v tr. o la mot nguy hiem
trong viec tao ra mot yeu cau nh vay, ma trc het khong khao sat t m tantra nay.
Ky thuat th bnh bat au bang viec ngoi thien nh a mo ta. oi vi thi gian
thc hanh, cam nang cua Ngai Pakmo Drupa quang vinh bnh luan rang mac du mot
so ao s e ngh vao luc hi th qua eu hai lo mui, nhng trong thc te bat c luc
nao du ngay hay em eu thch hp e thc hanh.
Tuy nhien, khi hanh gia bat au thc hanh, v hi th c ket hp vi Kim Cang
ng (Vajra Speech) tc la nhng nguyen ly chuyen ti giac ngo, mot thi iem ha
hen e bat au la khi nang lng s song (c biet nh Hoa sen, ngi bao ho)
de dang khi day nhat, ieu nay c trnh bay trong luan van S xuat hien cua
Samvara Tantra di tieu e ni cha Hoa Sen
40
Ve viec ht vao, hanh gia khong nen ht qua ng mieng, va khong dung lc, ch
nhe nhang ht sau vao
Trong tien trnh c goi la lam ay bnh hanh gia nn hi, khong e lot ra ngoai,
sau o ep xuong. Hanh gia hnh dung hi th i vao hai kinh mach rasana va lalana,
130
va o ay chung, giong nh mot khuc ruot rong c bm hi vao. Ca hai kinh mach
ben c quan tng lam ay theo cach nay.
Tien trnh ep hi nh sau: sau khi hai kinh mach ben c lam ay, hanh gia quan
tng khong kh hai kinh nay chay vao kinh mach gia. Hanh gia nuot hi xuong
khong tao ra mot tieng ong nao va gi khong kh lai, trong luc ep hi xuong vung
bung. ong thi hanh gia rut khong kh nhe nhang i vao hai lo m di (tc lo
sinh duc va hau mon) en v tr cua AH ngan, gi hi ben trong keo dai khi co the.
ay, bai th bnh giang cua Ngai Pakmo Drupa vinh quang e ngh hanh gia
thien quan dong kh chay t hai kinh ben rasana va lalana i vao kinh mach gia.
ay la s ap dung lam ay. Gi kh neu co the (cang lau cang tot). Neu khong the
nn hi, sau mot thi gian mot khay mong tay, hanh gia th ra cham rai, s dung bat
c g con ben trong thoat ra cho qua trnh hoa tan. Tuy nhien, bai th cua Ngai
Pakmo Drupa a giai thch qua trnh theo nhng ieu a c noi trc o
41
.
Mac du Ngai Pakmo Drupa Quang Vinh gii thieu hai hng dan hoan toan khac
nhau, s khac biet duy nhat ch trong mot cua bon giai oan. Hng dan cua Ngai
ve s ht khong kh vao, nn hi va th ra tng t nh trong moi trng hp. Vi tien
trnh lam ay khong kh c ht vao ay hai kinh rasana va lalana, va lam ay nen
hi, khong kh trong hai kinh ben c quan tng chay vao kinh mach gia
42
.
Vi ky thuat thien quan th bnh tai luan xa ron, mot so v thay trnh bay rang,
hanh gia khong nen rut kh t pha di, ma ch nen ep kh t tren xuong trong vai
lan, va sau o rut chung t di len ba lan.
Nhng ly thuyet nay that bai trong viec anh gia s nang ong bao gom trong ky
thuat th bnh tai luan xa ron. Mot trong nhng yeu to then chot trong thien nh la
hanh gia muon tai hng dan nang lng t di len ron, va hoa tron ca hai.
S xuat hien cua Samvara Tantra giai thch nh sau:
Nang lng c uon cong tren va di
Qua tam thc, em lai mot nu hon.
V the, tantra nay trnh bay nang lng s song t tren va di c em en cung
vi nhau trong mot cai hon (cham nhe) qua s ap dung. Do o, hanh gia nen nen hi
t tren xuong va rut chung t di len. Khong nen thc hien cung luc, ma ep hi
trc sau o rut hi len. Ngoai tr co mot ly do ac biet phai lam ngc lai (nh co
van e ve sc khoe). Sau o, hanh gia ep kh t tren xuong vao luan xa ron, sau o
rut kh t di len vao luan xa ron, roi ep hai kh lai vi nhau. Hanh gia ch can lam
mot lan, khong can thiet phai lam ba lan (vi mot so e ngh).
131
Giai oan th 4, th ra nh mot mui ten, hanh gia nen th ra nhe nhang va yen
tnh, hnh dung kh i len kinh mach gia. Tuy nhien hanh gia khong nen quan tng
kh thoat ra khoi lo m cua nh au (vi mot so li khuyen cua nhng v thay).
Khong kh t tren va di c rut vao luan xa ron. Tuy nhien, tai iem nay, viec
quan tng toan c the c lam ay vi nang lng s song thanh tnh la khong
thch hp (nh mot so v thay a e ngh), cung nh ca hai luan xa tim va cuong hong
cua vung pha tren c lam ay (nh mot so v khac e ngh).
Trai lai, hanh gia tap trung tren ch AH ngan (tai luan xa ron) va thien quan o
em kh tren va di i vao mot nu hon. ay la cha khoa toi cao (thien quan kh
tren va di i vao luan xa ron cham nhe vao nhau).
Thc te, chung ta can s hu hai then chot: em nang lng duy tr s song cung
nhau, e a vao kinh mach gia, va s loai bo (hay, mot cach luan phien, chuyen
ong len xuong) nang lng, i vao v tr va cham vao nhau (tc la v tr cua chung t
mantric gia kinh mach trung ng), va th hai la, chung ta phai co s xuat hien ro
rang chieu sang rc r cua chung t mantric be t, nh a c thien quan trc o.
ay noi rang, khi kinh mach ben rasana va lanana m lo hong di cua chung
ta, th kinh mach gia se ong lai. Ngc lai khi kinh mach gia m ra, th hai kinh
ben ong lai.
Hanh gia quan tng qua thien nh th bnh, luong nang lng s song cua hai
kinh ben c ngan lai khong cho thoat ra; va c hng thang vao kinh mach trung
ng. S thien nh nay co hai kha canh. Khi ky thuat a at en chn mui, hanh gia
thu c nang lc thc te e rut nang lng i vao kinh mach gia.
Ve viec gi khong kh trong khoang thi gian cong phu Ngai Pakmo Drupa hng
dan:
Thoat tien chu tam tren s ro rang cua he thong kinh mach nang lng, va co gang
khong ay nang lng. Ep hi (trong luc nn th) u dai ma khong ep buoc, ap
dung ung se gia tang s thch hp.
Nh a noi ay, cho en khi co mot so tien bo, hanh gia nen ap dung nhe nhang
phng phap (ve gi hi, va thien quan em nang lng tren va di cung nhau vao
luan xa ron). Khong dung lc ep cua phan tren c the, va khong rut t di len kinh
mach. Trong khoang thi gian cong phu khong nen e cam giac kho chu lam chu
kinh nghiem. Viec ep buoc khong tao ra nang lng i vao kinh mach gia. Tham ch
neu no tao ra nang lng i vao kinh mach gia, chung khong an tru c va se thoat
ra. Ngoai ra, mac du duy tr nang lng ben ngoai luan xa co the phat sinh mot sc
132
nong va hy lac, nh kha nang a than nhiet len cao, hay co cam giac ai lac, cung
van khong giup cho viec em nang lng i vao kinh mach trung ng.
V du, khi hanh gia thc hanh thien quan, ch co the gi tam tren oi tng trong
mot luc, va sau o chung i mat. No khong an tru theo khuynh hng rieng cua no.
Ch khi hanh gia at en mot trnh o ac biet trong ren luyen se lu gi c lc
xung ong cua no. Tng t, mac dau nang lng co the i vao luan xa ron mot cach
c hoi, qua thc hanh manh me, khuynh hng cua no troi chay va khong an tru, do
o hanh gia khong the lu gi chung; va neu co gang ep, chung van khong the lu
gi tai v tr mong muon. Nhng be tac nguy hiem co the phai ganh chu, va khong
at c ket qua mong muon cho du nho nhat.
Khi nang lng bat au an tru t nhien, hanh gia can keo dai thi gian ap dung.
Quan sat can than va kheo leo vao tien trnh, se em lai kha nang nhan biet nang
lng co an tru t nhien hay khong, va co ung v tr mong muon hay khong.
Thi iem e thc hien ky thuat th bnh la vao luc bung trong (cha an) hoac thc
an a tieu hoa het. Thi thien quan khong nen keo dai, phai co luc ngh. Khong nen
thc hanh trong mot thi gian qua dai ma khong co luc ngh.
Khi s kheo leo trong ky thuat th bnh c vng chac, hanh gia tham gia trong
ky thuat ket hp quan tng bon chung t mantric tai gia luan xa ron, tim, co hong
va nh au. Chung t gia kinh trung ng, hai kinh ben quan quanh v tr luan xa,
lo m a mo ta trc o, hanh gia quan tng ro rang cac chung t mantric AM,
HUM, OM va HAM trong cach nay.
Sau o nang lng trong luan xa tai cho kn gay cho ch AH ngan tai luan xa ron,
ma tnh chat la la ben trong, chay len vi anh sang. Anh sang nay i len kinh mach
gia avadhuti va lam tan chay ba chung t OM, HAM va HUM (ai dien cho luan xa
co hong, nh au va tim) nhng tan chay nay ri vao ch AM tai luan xa ron
43
. Bon
hoa nhap thanh mot khong tach biet. Sau o hanh gia chu tam tren giot (hnh thanh
do s hoa nhap nay) tnh chat cua no la ai lac uyen nguyen. Neu co the lam nh
vay, sau o t giot lai i en li cua mot ngon la t xu cua noi hoa. Hanh gia chu
tam tren no.
Anh sang t ngon la i len kinh mach gia, o no lam tan giot cua chat bo e
tam trang, an tru trong luan xa nh au. Giot nay nho xuong giong nh cam lo, lam
ay ch AH ngan tai luan xa ron. Hanh gia thien nh chu tam mot iem vao ch AH
ngan, cho en khi nhng dau hieu xuat hien vng chac. Khi thien quan on nh, se
at en s rc r cua anh sang t noi hoa lam chieu sang ben trong va ben ngoai
133
than the cua hanh gia, cung nh ni c tru cua hanh gia v.v lam cho chung ro rang
nh trai kyurura trong ban tay.
That quan trong e thien quan nh vay, gi tam thc tren ngon la be xu, co the
noi lam cho ai nh cua hanh gia c vi te hn, thuc ay nhanh chong va de dang
thoa man nang lc thien nh cua hanh gia.
Lam the nao tao cho nang lng cua s song i vao, an tru va hoa tan vao kinh
mach trung ng.
Bang cach cua ba thien nh trc o, hanh gia at en ngng trong o co the ap
dung thanh cong ky thuat tao cho nang lng s song i vao kinh mach gia.
Dau hieu khong loi lam nao xuat hien? ay la mot cau hoi quan trong. Mot so
nhng dau hieu c nhac en trong nhng truyen thong khac nhau, nhng mot so co
ve hi ht, nhng dau hieu ang tin nh sau:
Sau khi hoan tat thi thien, hanh gia kiem tra ro rang hai lo mui ma khong kh i
qua. Sau o hanh gia thc hien t the than va ap dung tam.
Sau mot luc ap dung thc hanh, hanh gia quan sat lo mui ht vao vai hi e thay
toan bo hi th i qua hai lo mui ra sao. Neu toan bo khong kh chay t nhien qua
eu hai lo mui, ay la dau hieu sc manh cua du gia em hanh gia en giai oan
nang lng c rut vao kinh mach gia. Neu dau hieu ch xay ra c mot hay hai
lan, th khong chac nang lng vao kinh mach gia.
Dau hieu tot nhat la neu khong co mot tac nghen khac, khong kh chay qua hai lo
mui sc manh bang nhau (tc la khong co mot ben manh va mot ben yeu). ieu nay
xem nh mot dau hieu hanh gia at c giai oan ma nang lng bat au i vao
kinh mach gia. Vi tien trnh gi lai, hanh gia thien nh vi sc manh to ln, va hi
th tr nen yeu dan. Vao luc chot, hanh gia quan sat than trong, hi th tr nen vi te
hn. Va cuoi cung ngng lai. Lien quan en kinh nghiem nay, c Milarepa trnh
bay:
Khi nang lng trong rasana va lanana
i vao kinh avadhuti
ai lac c kinh nghiem
Va
Khi hi th khong con en va i ai lac
Khi hanh gia hoan tat viec cat t dong chay ai lac
Sau khi ngng dong chay, co the co hai hoan canh: au tien la tien trnh hoa tan
nang lng de dang, ke o la kho hoa tan hn. Neu kho khan, sau mot luc hanh gia
cam thay bao t b lam ay khong kh, nhng chang bao lau cam giac nay se ngng.
134
Sau o co cam giac nong t v tr cua noi hoa tai luan xa ron va b mat. ieu nay tao
ra s tan chay va mot kinh nghiem ai lac tng ng.
Tuy nhien, hi th vi te ngng lai nay co the xuat hien ma khong co mot thien nh
thc s loai bo hon tram vi te. Mot so hanh gia vi chng ngai nay co the hoan
thanh viec ngng th.
Neu khong co s chu tam kheo leo tai gia luan xa ron ma ch thc hien ky thuat
th bnh se khong tao ra nang lng lu gi, va chung se tieu tan nhng cho khac.
Mot trang thai nh vay se xay ra, khong co dong chay cua hi th, cung khong co s
lu gi nang lng trong luan xa. Cung chang co i vao,hoa tan, hanh gia phai hieu
ro s khac biet nay trong thc hanh.
Ve thi gian khong kh / nang lng c duy tr bi thc hanh th bnh s xuat
hien cua Samvara tantra trnh bay:
Thc hanh th bnh nh a hng dan,
Hanh gia ngoi xep bang theo the Kim Cang
Xoa tay ba lan
Bung ngon tay sau lan,
Cho en khi hi th c gi lai
Vi chu ky 36 lan cua nhp ieu nay
Kien tr thc hanh ky thuat th bnh
Nhng ai co the lam ba lan 36
Th co the gi hi hn 108 chu ky
Hanh gia at long ban tay phai tren tay trai, vo ba lan, sau o bung ngon tay sau
lan. Hanh gia bac cao co the lap lai 108 lan khuon kho nay, bac trung la 72 lan, va
nho nhat la 36 lan trong khi nn hi. Ca ba loai nay (at en giai oan o) eu co the
chien thang tren cai chet
44
.

PHNG PHAP KHI DAY bon AI LAC:
Giai thch di ba e muc: tnh chat cua nhng dau hieu khi len, cung vi anh
sang rc r cua noi hoa cach phat sinh bon ai lac bang cach lam tan chay chat bo
e tam va cach thien nh tren tr hue uyen nguyen (tr hue bam sinh).
Tnh chat cua nhng dau hieu khi len, va anh sang rc r cua noi hoa
Hanh gia at tam tai gia luan xa ron, va em nang lng duy tr i song i vao
kinh trung ng. ieu nay tao ra nhng dau hieu.
Ngai Lawapa, ai thanh tu gia An o mo ta:
Dau hieu th nhat giong nh mot ao anh
135
Th hai giong nh mot vet khoi
Th ba giong nh anh sang cua om om
Th t giong nh anh sang ngon en b
Va dau hieu th nam la khong hnh tng
Giong nh bau tri khong may.
Dau hieu th nhat giong nh mot ao anh, hay s xuat hien cua ao giac. Bon dau
hieu ke tiep gia tang ro rang. Chung tng ng vi mot ao giac, khoi v.v
Co nhng ngay co ba dien giai thong dung ve nhng dau hieu nay. Mot so ngi
noi chung khong nen hieu theo ngha en nh a mo ta. Mot so khac noi rang, kinh
nghiem ch la mot phan anh cua tam thc vng chac hay xao ong luc tiep nhan
chung. Va cung co mot so khac cho rang nhng dau hieu nh khoi v.v thc s xuat
hien nh a mo ta. Nhng ngi nhom cuoi cung nay la tot nhat.
Thc ra, co mot s ep buoc nang lng thu gom tai nhng thi iem khac nhau,
cung nh trong chieu sau cua kinh nghiem, s vng chac hay khong v.v Do o
khong co mot cach n gian nao e mo ta nhng cai thay. V du, hanh gia phai tao
mot khac biet gia kinh nghiem cua nhng dau hieu nh khoi v.v nh a nam bat
c bi ngi a ap dungky thuat ac biet em nang lng i vao kinh mach gia,
va sau o gi tnh thc o, va nhng ngi a hieu c ma khong thc hanh,
nhng cung co nhng dau hieu phat sinh ch bang ap dung tch cc gi tnh thc vo
niem.
Trong cai trc cua hai trng hp nay, mot giai oan quan trong cua thc hanh la
gi nang lng cua nguyen to at. No noi rang ba dau hieu xuathien khi chung tr
nen chuyen hng tng t, nang lng ra ngoai qua canh ca cua nang lc cam giac
phai c gi lai va chuyen hng. Nhng dau hieu khac xuat hien khi tien trnh nay
khi s, khi no tr nen co phan on nh, va khi nang lng co phan chuyen hng vao
kinh mach gia. Do o ay la s ngng lai dong chay nang lng ket hp vi s at
en mot trnh o cao hn, va giai oan cua nhng dau hieu ac biet nay xay ra ch
vi s ngng lai cua nang lng.
Khi nhng dau hieu khi len tuy theo s hoa tan va tien trnh em nang lng vao
kinh mach gia, va tat ca nam, t ao anh cho en bau tri khong may, se xuat hien
khong gian oan, nang lng at tan vao nc, dau hieu nh ao anh c nhan biet,
nang lng nc hoa tan vao la, dau hieu khoi c thay; nang lng la hoa tan
vao gio, dau hieu cua tia la giong nh anh sang om om phat sinh. Sau o nang
lng chuyen ch t tng nhan thc hoa tan vao tam, dau hieu giong nh anh sang
cua en b xuat hien (khong xao ong bi gio).
136
Nh vay sc manh cua kinh nghiem cho thay nhng dau hieu o cuoi cung se em
hanh gia en giai oan at c giac ngo ai an.
Noi hoa co the khi len trong nhieu dang khac nhau. Chang han co noi hoa trong
kinh mach gia, th nhat khi len t luan xa ron va cho kn, co noi hoa chieu sang va
gia tang ben ngoai kinh mach gia. Th hai co loai hoa kh len t trong sau c the,
cung co loai hoa khi len tai be mat gia da va tht. Sau o co loai hoa (dng nh
tham nhap) vao nhng ngo ngach cua mot vung c the, co loai hoa dng nh lan toa
tren mot vung rong, c khi len trong giai oan thc hanh au tien. Co loai hoa
dng nh day, co loai hoa dng nh mong, trong tng cap oi ai o, cai au tot
hn cai th hai. Cai th hai ch ra mot kinh nghiem thap.
Cung vi nhng khac biet cung co nhng cap bac khac nhau cua ai lac khi len.
Lan lt co loai noi hoa ac biet, va co loai ch co sc am. Do o, co loai ai lac tao
ra do s kiem soat nang lng, va cung co loai ai lac tao ra do s tan chay cua chat
lieu. Hanh gia nen hieu nhng khac biet nay.
Khi noi hoa ac biet c kch hoat, chat bo e tam se theo o tan chay. ay
khong co hau qua xau xay ra giong nh s roi loan thang bang cua cac nguyen to.
Trai lai, trong s san sinh t tang hoa, hanh gia se khong can tao ra s tan chay cua
nhng giot. ng mat (bile) va oi hoi tnh duc co the gia tang trong c the (tao ra
mot mat thang bang) va thay v la ai lac, hanh gia co the kinh nghiem mot cam giac
nong kho chu.
Neu s kch hoat c lam ung, chat bo e tam trang se tan chay gia tang. S tan
chay va nho giot cua giot trang nay se tao ra noi hoa cua chat bo e tam o phat
trien manh me.
Chat bo e tam tan chay va bon ai lac c tao nh the nao
Chat bo e tam tan chay va i xuong (t luan xa nh au). Khi en mot trong bon
luan xa se cho ra lan lt tng ng vi bon ai lac.
Tantra Kim Cang Chuoi giai thch tien trnh nh sau:
Sau ay la dien giai s khi len cua kinh nghiem.
T luan xa cc lac, luan xa tai nh au,
Kinh nghiem c biet la ai lac khi len
T luan xa hoan hy, luan xa co hong,
ai lac toi cao khi len.
T luan xa chan ly, luan xa tim,
ai lac khong the ngh ban xuat hien;
Va t luan xa nguon, luan xa ron;
137
ai lac uyen nguyen c gay ra,
o la bon kinh nghiem ai lac.
Nh a noi ay, chat bo e tam ri khoi luan xa nh au va en luan xa co hong
ai lac c kinh nghiem. Sau o no ri luan xa co hong va en tim ai lac toi
cao c kinh nghiem. No ri luan xa tm va en ron ai lac ac biet c khi
day. Cuoi cung no ri luan xa ron en luan xa cho kn, au cua bo phan sinh duc ai
lac uyen nguyen c kinh nghiem.
Ve viec bon ai lac c kinh nghiem ra sao, khi giot c em tr lai kinh mach
gia va i qua cac luan xa, ay la s mo ta trong cung mot ban van nh sau:
Tai luan xa nguon: ai lac;
Tai luan xa chan ly, ai lac toi cao;
Tai luan xa hoan hy: ai lac khong the ngh ban;
Va tai luan xa cclac: ai lac uyen nguyen
o la ai lac chuyen ong i len, c kinh nghiem
Theo th t ngc lai
ay chung ta co the thay tien trnh theo sau khuon mau ai lac i xuong, khong
ke theo chieu ngc lai. Trong dau vet cua ai an (phan: mahamudra tilika) giai
thch tng t.
Bon ai lac i xuong va i len, moi cai co the phan thanh bon. Chung c biet
nh 16 giai oan cua mat trang khi s phan biet nay c tnh tren c s mat tri,
th mot trong bon co the chia lam ba, tao thanh 12 giai oan cua mat tri cung ban
van a noi:
Giong nh nhng giai oan cua mat trang
La 16 giot cua hy lac
Chung phai c thau hieu nh
Trong tnh chat cua am thanh 16 nguyen am (bo mau t phan)
T nhng bc kinh nghiem trong bon luan xa
c noi la s xuat hien cua 12 giai oan mat tri
Giao ly a mo ta chung thc nh vay.
ay, khi chat bo e tam trang di chuyen len, xuong qua kinh mach trung ng va
bon luan xa, no rut chat bo e tam o theo no. Do o trong moi luan xa co bon yeu to
cua kinh nghiem, va moi mot yeu to cho ra mot kinh nghiem ai lac duy nhat. o la
16 giai oan cua mat trang. Tng t, ai lac kinh nghiem mot trong bon luan xa
co the phan biet thanh ba bac cng o, c biet la nho, trung bnh va ln ( o la 12
giai oan cua mat tri).
138
Noi chung, ai lac i xuong yeu hn ai lac i len do em nhng giot tr lai kinh
mach qua luan xa.
Khi rut bo e tam t di len, kinh nghiem ai lac se khong on nh cho en khi s
kiem soat luan xa au c xay dng chac chan. Khi kiem soat vng chac luan
xa au, kinh nghiem ai lac tr nen vng chac. Cung ban van a noi:
Khi tam at c s tren dong chay nang lng s song,
Chat lieu bo e tam di chuyen ngc len kinh mach
Va giot phat xuat t gia hoa sen
Neu no cothe vng chac ay,
V chu cua ai lac se khong ri;
Giong nh cai am ma khong co lo
Se khong e nc thoat ra
Vao luc kinh nghiem ai lac c vng chac
Va s vng chac nay lan lt khi day ai lac uyen nguyen.
Do o trang thai Phat tanh khong kho can
Se chac chan thanh tu cho hanh gia o.
Vi mot thu hoach cua truyen thong giao ly khau truyen ch ra tam am ch giot
mau trang dong chay am ch tien trnh ngc lai Tr nen vng chac am ch luan
xa au.
Nhng truyen thong khau truyen khac trnh bay, thc hanh thien nh noi hoa tao
ra cam giac khi day s am ap, va at c s tren am ap nay, chat bo e tam c tan
chay trong kinh mach. T tan chay en ai lac, va t ai lac hien len mot trang thai
vt len tam thc khai niem. Tuy nhien, chieu sau nay ch la mot hieu biet khong
tnh en cho s quan trong chung cho bon i xuong va i len cua ai lac, cung nh
khong rieng biet cho c tru ac biet cua ai lac uyen nguyen.
S dien ta tren, e cap en hai to hp bon ai lac, theo nhng g a c day
trong kinh van mat tong nguyen thuy, cung nh nhng luan th cua cac ai thanh tu
gia An o.
Noi chung, ai lac co the c kinh nghiem hoac do nhng thien gia lam tan chay
bo e tam bang cach cua nhng du gia mo ta trc o, hoac nhng ngi khong thien
quan theo cach nay. Ca hai trng hp se kch thch noi hoa tai luan xa ron va cho
kn, va t noi hoa nay tao ra di chuyen cua chat bo e tam, nhng ieu nay khong co
ngha can thiet la dong chay se cha trong kinh mach gia.
Do o, mot so thien gia kinh nghiem s tan chay cua chat lieu va ai lac, ngay ca
du khong tao ra kha nang hng nang lng i vao kinh mach gia. ieu nay thng
139
xay ra khi dung mot ky thuat thien nh nao o tap trung tren nhng iem ac biet
cua c the.
Mot khi chat bo e tam bat au di chuyen, hanh gia nen thiet lap kiem soat vng
chac tren no trc khi no i en luan xa sinh duc Kim Cang (vajra Jewel Chakra)
hoac no cho thay rat kho gi lai. T luc bat au, hanh gia ap dung phng phap ben
ngoai va ben trong e tao ra chat bo e tam di chuyen xuong di.
Trong luc no i qua nhng luan xa pha tren, va trc khi en luan xa sinh duc,
hanh gia phai dung phng phap manh me e kiem soat no. Tng t, ,luc no i en
luan xa sinh duc, hanh gia phai s dung s kiem soat manh me nay e chan ng s
di chuyen cua no (khong cho thoat ra ngoai).
ay, hanh gia phai can than, neu ap dung phng phap nay qua manh, giot co
the tran ra khong ung cach vao nhng con ng cua c the, tao ra nhng benh tat
bat ky nao o cho c the. Mot so phng phap giup cho s lan toa giot mot cach ung
an c thao luan bi nhng v ao s khac nhau. Cai chung ta can ay la nhan ro
tien trnh hoa tan nang lng s song vao avadhuti (kinh mach gia), do o lam tan
chay chat bo e tam, trong luc ngan chan no tan chay trong con ng khac. Mot ban
luan cua viec phan biet quyet nh nh kho khan hay de dang cua viec kiem soat, lu
gi giot, thng khong c thay (trong nhng cam nang Tay Tang).
Hanh gia phai hieu nguyen tac viec ap dung bao nhieu lc trong tien trnh kiem
soat, chnh xac khi nao can ap dung hay khong, va lam the nao e tranh phai ganh
chu nhng benh tat than the qua viec lam tan nhng giot vao nhng con ng cua
c the khong ung cach. ieu nay khong c ban luan ay u va ro rang (trong mot
so truyen thong thc hanh mat tong).
Muc tieu chnh ang sau s thien nh nay, la cham ngoi cho noi hoa va lam tan
chay chat bo e tam, la khi day ai lac bam sinh. Trong tien trnh nay hanh gia lam
tan chay chat lieu bo e tam va dan chung xuong. Noi chung, khi chung en luan xa
pha di ron, va trong cach ac biet khi chung en luan xa sinh duc, chung phai
c ngan chan khong cho phong ra va phai gi v tr o trong mot khoang thi
gian. Neu lam trai lai, hanh gia se khong kinh nghiem c tnh xac thc cua ai lac
bam sinh. e khi day ai lac bam sinh cua cac du gia giai oan hoan thien, hanh gia
trc het phai hoa tan va lu gi nang lng s song trong kinh trung ng.
Neu kinh nghiem c da tren c s hoa tan nang lng s song i vao kinh trung
ng va lam chat bo e tam, sau o giot i en luan xa nh bo phan sinh duc, hanh
gia co the kem che khong b phong ra ngoai u lau e tao ra kinh nghiem ai lac
bam sinh. Khi chat bo e tam dan dan i xuong t luan xa au, se thang hoa sc
140
manh cua nang lng. Ket qua la, t luc no en luan xa sinh duc, dong chay nang
lng vi te cua c the a hoan toan ngng lai khong tao s phat tiet ra ngoai.
Vi mot so ngi, viec lam tan chay th de dang, nhng that kho e rut, gi nang
lng. Con vi so khac th ngc lai.
S thc hanh noi hoa oi khi co the co ket qua tan chay mau chong, nhng tr khi
s tan chay vi te trong cng o cao, se tao kho khan cho hanh gia kiem soat giot.
Neu s kiem soat khong c thiet lap khi giot di chuyen qua cac luan xa pha tren,
no se chng to rat kho bat au kiem soat khi chung i en nhng luan xa pha di.
Va du rang mot so kiem soat a c thiet lap tai giai oan sau, van rat kho khuech
tan chung ung cach, lam gia tang tao ra nhng benh tat cho c the, nh mot nguy
hiem t nhng ket qua khong mong muon. Khi nang lng c hoa tan xay ra ung
an nh a mo ta, se khong co van e nguy hiem xay ra.
oi luc trong viec em s kiem soat nang lng s song tren nhng s tan chay
chat lieu mot cach ngau nhien xay ra trc khi hoa tan nang lng at hieu qua, va
ai lac ong thi xuat hien. Hanh gia phai lam the nao e ngan chan va khuech tan
chung!
n gian co gang lam cham lai tien trnh tan chay, khong ep buoc ap dung qua
nhieu trong viec thien nh em giot tr lai luan xa au. Sau o khuech tan s tan
chay qua nhng kinh mach va v tr khac. Thc hanh theo cach nay, cuoi cung hanh
gia co the kiem soat giot, ngay ca trong luc co kinh nghiem tan chay manh me.
Va, neu co mot kinh nghiem tan chay manh me xay ra, va khong the thc hien nh
a mo ta tren, hanh gia phai tr ve thien quan t mnh nh mot mandala bon ton.
Ngoi theo the Kim Cang, at cheo hai ban tay trc ngc, trng mat phan no nhn
len, co cac ngon tay va ngon chan, at tam tren ch HAM tai luan xa au, trong t the
ng (khong giong nh tien trnh quan tng thong dung) va tung mot cach phan no
nhng cham rai chung t mantric HUM 21 lan. Quan tng giot nay i ngc len kinh
mach gia trc cot song, tr lai luan xa au (t ni no i xuong). Sau o thc hien
bai tap ky thuat th bnh nhe nhang va lac than nhe nhang. Thien quan chat bo e
tam c tran qua cac v tr thch hp cua kinh mach. Lap lai qua trnh nay vai lan.

Cach thien nh tren tr hue bam sinh.

Nh a giai thch trc o, trong s mo ta tien trnh i xuong chat bo e tam tan
chay va i en luan xa nh cua bo phan sinh duc. Neu hanh gia co the lu gi chung
khong cho phong ra, ai lac bam sinh se khi len. Vao luc o, hanh gia phai thc
141
hien chu tam chac chan vao cai thay cua tanh khong, va phai at tam chac chan o.
An tru vi ai lac khong the tach biet vi (tr hue cua) tanh khong. Du rang hanh gia
khong co mot hieu biet sau sac ve hoc thuyet tanh khong, toi thieu cung tranh c
tat ca moi xao lang, va an tru n thuan trong kinh nghiem ai lac cho en khi s the
nhap tr nen vng chac, pha tron ieu nay vi tam thc vt len khai niem.
Trong luc thc hanh nh vay, lu gi chat bo e tam tai luan xa sinh duc trong mot
luc. Sau o, em ngc chung len luan xa au. ieu nay tao ra tr hue bam sinh t
di len. Nhan biet ieu nay ro rang trong s chu tam, va sau o tap trung tam tren
lanh vc ai lac ket hp vi (tr hue cua) tanh khong. Neu khong the lam ieu nay,
ch n gian co gang tru tam trong ai lac va hoa nhap vi tam thc vt len khai
niem (vo niem). Gi trang thai nay cang lau khi co the. ay la cach hanh gia trau doi
kinh nghiem trong khi cong phu thien nh theo nghi thc.
Ve viec lam sao trau doi thc hanh trong thi hau thien nh. Hanh gia nen chu y
rang s hien dien cua ai lac trong thien nh noi chung khong co ngha s nhan biet
c mang sang mot cach t ong vao thi gian hau thien nh. ai lac c kinh
nghiem khong can thiet tr thanh bieu tng trong (viec tiep nhan) oi tng xay ra
trong nhng hoat ong hang ngay. Vi t than ai lac nay th cha u. Trong thi hau
thien nh, hanh gia phai y thc trau doi tnh thc cua kinh nghiem ai lac va tanh
khong, va ghi dau tat ca oi tng va s kien xay ra vi dau an cua ai lac va tanh
khong nay. Ap dung nay tao ra mot ai lac ac biet c cham ngoi, ma hanh gia
phai nuoi dng.
Mac du cach tiep can nay khong c lam sang to ro rang trong mot so truyen
thong khau truyen, no c giai thch t m trong dong Marpa truyen cho ao s
Ngokpa. Cung vay, no cung c day trong mot so tantra nguyen thuy, bao gom
Tantra goc Hevajra. Do o, that quan trong khong nen bo qua.
V vay, hanh gia thc hanh trong ca hai thi thien nh va hau thien nh. Trong cach
nay hanh gia thc hien bang s ket hp thien nh tren noi hoa, hp nhat vi nang
lng s song va vien dan bon ai lac.

Nhng ieu kien ben ngoai da tren mot Karmamudra:

ay ca hai hanh gia va mudra nen co mot t cach cao nhat, va phai c tiep
nhan le quan anh thanh tnh. Ca hai nen hoc nhng hng dan goc va chi nhanh cua
thc hanh mat tong, va co kha nang duy tr tot. Ca hai nen kheo leo trong sadhana
142
(nghi quy) cua vong mandala, va chn chan trong thc hanh bon thi du gia trong
ngay.
Ngoai ra, ho phai kheo leo trong 64 cach giao hp c mo ta trong Luan th ve
ai lac (phan: Kama Shastra). Ho phai chn chan trong thien nh tren tanh khong, co
kinh nghiem trong ky thuat tao ra bon ai lac noi chung va s nhan thc tr hue bam
sinh trong cach rieng, va co the kiem soat s tan chay cua giot va ngan chung thoat
ra ngoai.
o la nhng ac tnh yeu cau cua hanh gia c mo ta trong nhng tantra goc va
nhng luan th cua nhng ai thanh tu gia An o
bon5
. D nhien co nhng ngi
khong can thiet phai u yeu cau tat ca nhng ac tnh o, nh vay viec thc hanh se
khong c sau sac, chung c trch dan t nhng truyen thong khau truyen khac
nhau, nh la nguon cua chung (nhng ac tnh can co). Toi ch co the noi rang viec
thc hanh tren c s o rat khong khon ngoan, va de dang m canh ca i en nhng
coi di.
Ve iem nay, ban van S xuat hien cua Tantra Heruka(phan: Shri heruka
abhyudaya tantra) trnh bay ro rang:
Mot hanh gia cua Phap goi la khong - du gia,
Da tren mot mudra e i qua con ng nay,
T nhan rang phi- tr hue la tr hue
Khong con nghi ng g, ch dan en coi a nguc
Nh a noi ay, nhng ai muon thc hien than the trong du gia tnh duc, phai u
pham tnh, t cach. Neu thc hanh tren bat c c s khac nao, se dan en nhng nguy
hiem to ln. Hanh gia nen hieu ro ieu nay.
Nhng ngi khong u pham tnh muon i vao thc hanh Karmamudra nen thay
the thc hien thien nh keo dai tren mot jnanamudra (tc la quan consort) nh
mandala dakinis Nairatmya va Vajrayogini. Khi thc hanh at c vng chac, s
quan tng xuat hien ro rang rc r, hanh gia co the i vao hp nhat tnh duc vi
quan tng consort nay va khi day 4 ai lac. ai lac bam sinh xuat hien, va hanh
gia hp nhat vi (tr hue cua) tanh khong, hoa tron s tnh giac cua cai thay (cua tanh
khong) vi ai lac. ay la kinh nghiem c biet la ai lac va tanh khong trong s
hp nhat.
Neu hanh gia khong the lam ieu nay, ch n gian da vao ai lac va trau doi
samadhi (nh) an tru mot iem tren ai lac o.
a co bon ai lac khi len, lam the nao tham gia trong thien nh tren hoc thuyet
huyen than va thanh tnh quang
143
c dien giai di hai e muc: nhng nguyen tac chung cua viec lam the nao tin
cay tren du gia noi hoa, hanh gia thien nh tren nhng giai oan con lai cua con
ng- va s thien nh cua nhng con ng rieng.
Nhng nguyen tac chung cua viec da tren du gia noi hoa nh the nao, hanh gia
thien nh tren nhng giai oan con lai cua con ng ra sao:
Trong truyen thong nay (tc sau du gia cua Naropa) giao ly ve du gia noi hoa lam
the nao s dung viec em nang lng s song i vao kinh mach gia la rat ro rang.
Tuy nhien, truyen thong co phan khong c ro ve viec mot khi nang lng a
c rut vao kinh avadhuti, hanh gia thc hien nh the nao trong thien nh ve hoc
thuyet huyen than va thanh tnh quang. Mac du phan tch t m hai du gia nay co ve
hoan toan kho khan, toi muon noi mot so ieu nham cho mot anh gia s truyen khau
phi thng nay.
Nh a e cap trc o, hoc thuyet du gia huyen than va du gia thanh tnh quang
c noi at c s tren Tantra Guhyasamaja va cung la truyen thong khau truyen cua
he thong Mat tong Guhyasamaja c biet la Arya Cycle (vong thanh). Theo cai sau,
la s trao truyen cua Long Tho va cac e t cua Ngai, chng nao ma nang lng s
song cha c rut vao kinh mach gia va tao ra s an tru, hoa tan, hanh gia se
khong the phat sinh samadhi (ai nh) cua ba bc kinh nghiem cua xuat hien
can ke va at en can ke khien i trc s hoan tat thanh loc tam, va t trang
thai cua tam thc va nang lng s song phat sinh nhng dau hieu ay u cua tr hue
tnh giac cua s thanh loc tam giup u pham tnh tham gia huyen than
46
.
ieu nay ro rang a c noi trong truyen thong khau truyen Guhyasamaja Tantra
bat nguon t ao s Marpa. No cung ro rang trong trao truyen cua Marpa ve nam
giai oan hoan thien cua he thong Guhyasamaja, c bieu hien du gia trong ban van
lam sang to viec tong ket cua nam giai oan va cung that ro rang trong truyen thong
khau truyen cua trao truyen nam giai oan.
Do o, du nhng nguyen tac c ban cua du gia huyen than va thanh tnh quang
khong c trnh bay ro rang ay (trong s trao truyen sau du gia), dng nh
chung ta nen hieu chung trong ban van cua hoc thuyet Gyhyasamaja Arya Cycle.
ay, truyen thong cua ao s Marpa da c s tren ban van lam sang to tom tat
nam giai oan trong o noi:
Trc tien, hanh gia kinh nghiem dau hieu giong nh ao giac
Hien len vi hao quang cua nam anh sang
Th hai mot dau hieu giong nh mat trang,
Th ba dau hieu giong nh anh sang mat tri.
144
Sau o la dau hieu giong nh trc bnh minh, va s at c
va
Hien len n oc t tam va nang lng,
Huyen than tr thanh bieu tng.
Cai thay au tien giong nh anh sang trang trong bau tri khong may. ay la giai
oan c goi la xuat hien. Ke tiep la cai thay giong nh anh sang mat tri le loi
trong bau tri; ay la giai oan can ke. Sau o la cai thay cua bong toi giong nh
bau tri cha sang khong mat tri va mat trang, ay la giai oan c biet la at
en can ke. Sau khi ba cai o xay ra, nang lng vi te va y thc cua trang thai tam
thanh loc cho ra huyen than, chieu sang rc r.
o la nhng nguyen ly ma hoc thuyet huyen than at c s (cua truyen thong
Guhyasamaja cua ao s Marpa), nhng chung ta khong thay chung c thao luan
trong truyen thong nay (tc la sau du gia).
Thay vao o la mot thao luan cua mot huyen than bat tnh c noi ket vi thc
hanh quan sat hnh anh cua hanh gia phan chieu trong mot gng nh phng tien cat
bo tam khai niem tho nang, nh t tng thoa man hay khong thoa man vao nhng
ieu thch hay khong thch. Sau o la mot thao luan ve huyen than thanh tnh, c
noi ket vi thc hanh thien quan tren tnh chat nh huyen cua than the hanh gia c
quan tng nh cua mot mandala bon ton, tao ra mot trang thai cua mot hng v
khong phan biet gia thch va khong thch.
Tuy vay, hai cai nay (thanh tnh va bat tnh) ch la huyen than trong y ngha
thong thng chung cho ca hai tantra cao nhat va nhng con ng khac. Chung c
phan biet t huyen than bat tnh o la giai oan th ba (cua he thong Guhyasamaja
nam giai oan) c biet la tinh hoa an dau cua ban tanh nh huyen va huyen
than thanh tnh o la giai oan th nam cung c biet la huyen than cua giai oan
ai hp nhat. Dng nh s phan biet nay khong c trau chuot ay.
Hoc thuyet huyen than thc s danh rieng cho tantra du giacao nhat, cai huyen
than au tien a mo ta tren (tc quan hnh anh cua hanh gia trong mot gng)
eu khong thc s coi nh mot tnh chat chung cua tinh tuy nh huyen (tc la chung
cho giao ly cong truyen), va cai th hai (tc la thien nh tren tnh nh huyen cua ban
than hanh gia nh mot mandala bon ton) hanh gia cung tm thay trong ba bo tantra
thap (do o khong danh rieng cho tantra du giacao nhat).
S e cap c tao bi thc hanh co hieu quacua viec vt qua t tng yeu va
ghet, va do o lam bnh ang chung. Thc te nay am ch viec em ai lac bam sinh
145
vi tr hue cua khong lam cat trong tam cua Trung Quan. ay la thien nh chu yeu
.hanh gia nen hieu ro hai yeu to nay (tc tr hue va ai lac) va trau doi chung.
Khi hanh gia t the hien t thi khoa thien nh, lc cua kinh nghiem thien nh se
chuyen sang (vao thi ky hau thien nh) lam cho tat ca xuathien khi len nh s
hien dien cua mot ao giac.
Mot cach thc te, t thi iem cua giai oan au (tc la giai oan thien nh, trnh
o khi au cua thc hanh mat tong), mot thc hanh chu yeu trong thi hau thien
nh, la lay tat ca s kien va chuyen chung vao nhng hoat ong cua mandala bon
ton. Bang cach nay, mot nhan thc nh huyen cua mandala bon ton, va tnh chat vo
t tanh khi len. S nhan thc nay xuat hien ay mot cach t ong.
Mot so hng dan khau truyen cua truyen thong Guhyasamaja bat nguon t ao s
Marpa e ngh chung ta at mot hnh anh cua mot mandala bon ton trc mot gng
va nhn cham chu vao no, trong luc thien nh o la hnh anh cua chnh hanh gia xuat
hien nh mot phan anh cua bon ton. Ho cung bnh luan rang truyen thong giao ly
khau truyen nay lam nang cao s xuat hien cua hanh gia rc r nh mandala bon ton
vao thi iem thc hanh cac du gia cua giai oan thien nh. Ho cung trch dan
truyen thong khau truyen xuat phat t (e t Marpa) ao s Tsur, bnh luan rang
trong quan anh b mat, at hnh anh Vajrasattva phan chieu trong mot gng, nhng
e t c hng dan quan sat no va phan anh tnh chat vo t tanh (khong co s gan
ket) cua hnh anh nh huyen cua mandala bon ton. Ho trnh bay, thc hanh nay c
em vao ay. Ho trch dan s giai thch nay t nam giai oan makhong hieu chnh
xac y ngha nhng ch trong ban van.
Toi a giai thch bao quat nhng iem nay trong bai viet cua toi ve s hng dan
cua Arya Cycle cua hoc thuyet Guhyasamaja, khong mot hoc thuyet nao c bo qua
trong truyen thong giao ly khau truyen nguyen thuy cua s trao truyen Marpa ve
huyen than (mac du the chung a b bo qua trong hau het trao truyen ngay nay). Toi
a thao luan van e nay trong ban van a nhac tren.
Ngoai ra, mac du trong truyen thong khau truyen nay, chung ta thc s tm thay
hoc thuyet ai hp nhat tren ca hai cap o trong ren luyen va vt len ren
luyen va la hoc thuyet cua bon trang thai xuathien, can ke, at en can ke va thanh
tnh quang (co ch e ch Arya cycle cua Tantra Guhyasamaja) phng phap au tien
tao ra huyen than t nang lng vi te va tam thc vi te, va khong tao ra huyen than
nay, lam the nao e hanh gia phat sanh bon tanh khong nh xuat hien, can ke v.v
cho tien trnh the nhap huyen than trong tam thc thanh tnh quang thc s, lam the
nao, khi tam thc thanh tnh quang thc s c khi day, hanh gia tao chuyen tiep
146
cho ai hp nhat vt tren ren luyen, lam the nao, trong viec da tren s lu gi
thanh tnh quang cua giac ngu (trong du gia giac mong) va cung co kha nang lu gi
nang lng trong kinh mach gia trong trang thai thc, hanh gia em nang lng cua
rasana va lalana i vao vung tim cua kinh mach gia va thiet lap tam thc thanh tnh
quang bi kinh nghiem cua giai oan bon tanh khong, va vao luc ket thuc cua tien
trnh, hanh gia t the hien trong hnh tng bon ton huyen trong trang thai mong ra
sao va v.v
V the, du hoc thuyet huyen than va thanh tnh quang a c day, mot so nhng
chi tiet a b bo qua. Tuy nhien, dng nh khong co ai chu y hay at cau hoi ve s
kien nay.
(Ve phan hoc thuyet du gia giac ngu) co phng phap em nang lng duy tr s
song i vao kinh avadhuti, va lu gi tam thc thanh tnh quang cua giac ngu bang
cach kiem soat nang lng. Mot cach luan phien, cung co phng phap tao ra
samadhi vng chac chung cho ca hai Tieu tha va ai tha trong trang thai thc, sau
o, khi i vao giac ngu, hanh gia at tam trong trang thai samadhi va tiep tuc trong
giac ngu. ieu nay co the de nham lan vi mat tong du gia cua thanh tnh quang giac
ngu. Nhng iem nay khong c thao luan mot cach ro rang.
Tng t nen phan biet gia du gia duy tr tnh thc trong giac mong bang phng
tien kiem soat nang lng s song, va duy tr tnh thc trong giac mong ch bang y
thc kien quyet.
Ve phan thc hanh hoa nhap vi thanh tnh quang cua s chet, co phng phap bo
sung tren c s kiem soat nang lng s song, va mot cach luan phien, co thc hanh
phat trien tap trung va ap dung s chu tam nay cho thanh tnh quang cua s chet.
Cung co phng phap da tren s kien quyet manh me, va cung co thoi quen. Tng
t, co hoc thuyet lam the nao e xuat hien tng Bao than Phat trong coi bardo, s
chuan b cho ieu nay phai c lam thi iem hien tai.
Toi a gii thieu chi tiet nhng chu e nay trong (luan van cua toi ve) truyen thong
hng dan khau truyen cua Arya cycle cua giao ly Guhyasamaja (do o khong lap lai
ay)
Neu hanh gia thc hanh du gia giac ngu va giac mong bang cach kiem soat nang
lng s song, tnh chat cua hai gi y nay, hanh gia bat au bang viec duy tr nuoi
dng thanh tnh quang cua giac ngu. Sau o, co the dung ieu nay nh c s cho du
gia giac mong. ieu nay co trong mot so cam nang (ve du gia giac mong)
Neu khong the em nang lng i vao kinh mach gia, vao luc ban ngay, hanh gia
nen trau doi tnh kien quyet (e duy tr y thc chu tam trong trang thai mong), va duy
147
tr y thc trong luc mong theo cach nay.Cung co phng phap tap trung on nh vao
ban ngay, sau o trong giac ngu ap dung samadhi o e duy tr thanh tnh quang cua
giac ngu
Nhng thc hanh tren c goi la trau doi thanh tnh quang cua giac ngu nhng
trong thc te bao gom ca hai (du gia giac mong va giac ngu), cau truc va th t cua
ca hai co the thay oi.
Vao ban ngay, hanh gia tham gia nhng phng phap ben ngoai va ben trong e
tao ra nang lng s song i vao, an tru va hoa tan vao kinh mach gia, phat sinh
kinh nghiem bon ai lac va bon tanh khong noi tieng. Khi ai lac bam sinh xuat hien,
hanh gia chu tam vao no va thc hien thien nh ket hp ai lac va tanh khong. Cuoi
cung hanh gia t the hien trong huyen than. Sau o, bat c nhng g xuat hien trong
dong kinh nghiem cua hanh gia eu c ghi dau bi dau an cua ai lac va tanh
khong. Hanh gia thien quan rang, tat ca moi bieu hien khi len eu la mandala va
mandala bon ton.
Nguyen ly nao ang sau viec lam viec vi hai luan xa ac biet: - luan xa tim trong
thc hanh du gia thanh tnh quang cua giac ngu, va luan xa co hong trong du gia giac
mong!
(Trong trng hp trc) hanh gia thien quan tren luan xa tim, v no la canh hoa
cua luan xa tim, khi hanh gia i ngu, nang lng s song t nhien rut ve canh hoa.
Lam viec vi luan xa nay trong trang thai thc em lai s quen thuoc vi ky thuat
c s dung trong du gia giac ngu; c thc hien khi (trong tien trnh i vao trang
thai ngu) nang lng vi te cua hai kinh rasana va lalana t nhien bat au thu rut vao
kinh mach gia va luan xa tim. Lc kinh nghiem cua bon tanh khong noi chung va
thanh tnh quang cua tanh khong noi rieng se c khuech ai. Hanh gia tap trung
vao thien nh the nhap tren thanh tnh quang cua giac ngu nay va lam tang manh
neu co the.
S ren luyen nay t nhien lam tang kha nang cua hanh gia e lam viec vi nang
lng s song trong trang thai thc, cung nh gia tang mot cach tong quat s on nh
cua thc hanh. Du hanh gia co kha nang duy tr on nh thanh tnh quang cua giac
ngu hay khong, chng minh rang nang lc i qua con ng cua hanh gia se manh
hay yeu.
Bat c s thanh thao nao at c (trong du gia giac ngu va giac mong) se em lai
li ch to ln vao luc chet. Hanh gia nao khong tm c cach at en giac ngo tuyet
oi trong i nay, co the no lc lam nh vay( bang s ap dung nhng g a hoc trong
du gia giac ngu va giac mong). Khi cai chet en gan, ho tham gia phng phap duy
148
nhat e duy tr thanh tnh quang cua s chet. at c s tren mc o thanh thao a at
en trc o trong du gia thanh tnh quang cua giac ngu va s xuat hien cua huyen
than trong trang thai mong. Lam quen vi ky thuat nay, tao ra sc manh cua huyen
than hanh gia, thc hanh e gia tang trong trang thai thc, va lan lt tr giup s thc
hanh phat sinh huyen than trong trang thai mong cua hanh gia.
Cai chet se en trc khi giac ngo toi cao at c, va hanh gia muon ap dung du
gia e giac ngo toi cao at c va hanh gia muon ap dung du gia e giac ngo vao
luc chet, sau o (khi tien trnh chet bat au), hanh gia tham gia du gia kiem soat nang
lng s song e nhan ra thanh tnh quang cua luc chet, s dung cung nguyen ly nay
ap dung trong du gia duy tr thanh tnh quang cua giac ngu. Theo cach nay, hanh gia
i vao bardo kinh nghiem, ap dung nhng ky thuat a hoc qua du gia huyen than cua
giac mong, va phat sinh than trung am nh huyen than cua bardo.
Nhng hng dan chi tiet cho tien trnh nay khong tm thay cho khac. Hai hng
dan khau truyen nay la s giac ngo va la oi tng cua s tan than va s ky dieu toi
thng.

Phng cach thien nh tren con ng ca nhan.

Hanh gia nen thien nh vao luc toi tren ca hai trang thai ngu va thc, tren hai giao
ly chanh cua tantra, la du gia huyen than thc s va thanh tnh quang. Nhng ky thuat
thien nh khac (khong c day chi tiet trong nhng kinh ien tantra nguyen thuy)
rat phong phu trong nhng ban viet tay cua cac to dong phai cua truyen thong nay, va
co the tham khao them nhng ban nay.
ay co hai chu e chnh: Lam the nao e thien nh tren du gia huyen than va
tren du gia thanh tnh quang.

Lam the nao thien nh tren hoc thuyet huyen than:

Du gia huyen than c day di ba e muc: lam the nao thien nh tren giac
mong gia, va lam the nao e thien nh tren tnh chat cua kinh nghiem bardo.

Lam the nao e thien nh tren tat ca bieu hien nh huyen

149
Nh a giai thch trc o, trong thi khoa thien nh, hanh gia ket hp s tnh thc
cua cai thay tanh khong sau sac, ban tanh tuyet oi cung vi ai lac bam sinh. Sau
o, khi hanh gia t the hien tac ong trc tiep cua thc hanh trong thi khoa chuyen
sang thi ky hau thien nh. ay (khong phai thi thien nh theo nghi thc) hanh
gia duy tr tnh thc cua cai thay tanh khong, va nh lai thien nh ve chuyen hoa tat
ca bieu hien vao mandala bon ton trc o. Sc manh cua hai ap dung nay se tao ra
moi bieu hien khi len eu la huyen va nh mot mandala tr giup va mandala nang
. Khong can them vao nhng ky thuat thien nh.
Hanh gia nao khong the thanh tu nh tren, trong thi thien nh, n gian nen hp
nhat vi (4) ai lac c tao ra qua du gia mat tong. Sau o, trong thi hau thien
nh, khi the gian va chung sanh cua no xuat hien vi mot khat vong tam thng,
hanh gia nen trau doi mot nhan thc cua tanh khong va tnh chat khong t tanh cua
tat ca hien tng.
ay, mot thc hanh tieu chuan la s thien quan hnh anh cua hanh gia phan
chieu trong gng, e hnh dung hnh anh phan chieu the nhap vao hanh gia, sau o
suy ngh hnh anh phan chieu t gng giong than hanh gia ra sao. Tuy nhien ky thuat
nay thc s day cho nhng ngi t nang lc thc hanh, va khong co nhieu t tin
48
.
Hanh gia bat au thien nh ve the gian tran tuc va nhng chung sanh cua no eu
khong co t tanh, xuat hien nh mot ao giac. Khi ieu nay tr thanh on nh, hanh
gia tao ra s xuat hien cua the gian va chung sanh song trong o nh mot ao anh;
xuat hien nh mandala tr giup va mandala nang thanh tnh. Hanh gia quan tng
moi hien tng xuat hien eu khong co t tanh, xuat hien va c tiep nhan nh
nhng bieu hien thanh tnh cua mandala nh huyen. ay cung la truyen thong phan
anh mot hnh tng cua mandala bon ton trong mot gng va quan tng no. Hnh
anh (c thay nh) hoa tan vao hanh gia, va t than hanh gia thien nh nh co mot
hnh tng bon ton huyen. Neu sc manh cua thien nh trc cua tnh chat nay c
chac chan, vay khong oi hoi phai no lc ln lao ay.
Truyen thong cua nam giai oan noi ve viec lam the nao (trong nghi le quan anh)
mot hnh anh cua c Vajrasattva phan chieu trong mot gng bieu lo cho nhng e
t, e chng minh tnh chat cua huyen than. V ao s trc het giai thch hai ieu
nay bang phng tien an du va y ngha cua no. Neu e t khong hieu ngon t, nen
mot cai thay hnh anh c trnh bay. ay la mot m rong cua giai oan thien nh
quan tng, trong o mot cung ien mandala ac biet c quan tng, thu thap
nhng nguyen to khac nhau, va mot hnh anh mandala bon ton phan chieu trong
gng va hanh gia c hng dan quan tng tren hnh anh phan chieu o. Thc
150
hanh nay c nhac en trong truyen thong cua ao s Marpa Lotsawa va Goe
Lotsawa va (khi thc hanh ngay nay) la mot pha tron cua ca hai.
(Ban van nam giai oan) bnh luan ve viec tat ca hien tng eu giong nh ao anh
va giong nh giac mong ra sao, giai thch rang tnh chat gia tao la cua hai kha canh:
cach thc xuat hien nh gia tao ch ra thc tai tuyet oi, tc la s vat hien hu ch la
quy c tam thi, ra sao, va s hien hu quy c nay loai bo hoi chng hieu biet s
vat nh co t tanh (hien hu thc s), va th hai, cach ma trong o du s vat khong
co t tanh, s xuat hien cua chung van la gia tao. S ap dung ay la cho trng hp
sau (trng hp th hai).
Trong oan van nay co hai iem e xem xet: s xuat hien cua no, va cach trong o
s vat khong hien hu trong kieu xuat hien cua chung. Chung ta phai anh gia ca hai
kha canh. Tnh chat cua s xuat hien khong giong nh kieu au con tho co sng
hoac a con cua mot ba me vo sinh (s hien hu quy c cua ca hai eu khong co).
Neu khong co xuat hien, chung ta co the noi khong co hien hu trong tnh chat xuat
hien cua no va neu ieu nay khong khi len trong tam, khi o, tam tiep nhan tnh
chat gia tao cua s xuat hien se khong khi len.
Hanh gia nen hieu tat ca hien tng trong anh sang so sanh cua mot s gia tao.
Chang han, vat chat gia c tao ra bi s me hoac cua mot (phu thuy) nha ao thuat,
nh la nga va voi c nha ao thuat lam cho xuat hien, eu khong hien hu that s
(nh mot sinh vat song, nga va voi co the ht th). Tuy vay chung van co the c
tiep nhan bi khan gia. Tnh chat thc te cua chung hoan toan khac biet vi s hien
hu ben ngoai cua chung.
ieu nay co the ch ra s giong nhau trong cach chung ta tiep nhan s vat cua the
gian, nh con ngi va v.v Mac du oi tng cua s tiep nhan luon luon thieu toan
bo t tanh toi hau hoac hien hu thc te, tuy nhien, s xuat hien cua chung khong the
tranh luan vi tnh chat co thc, gan lien vi thc tai.Sinh linh ang song c tiep
nhan nh con ngi va Ch Thien, sac tng, hnh the, am thanh v.v xay ra, tat ca
eu trong trang thai chuyen hoa lien tuc. Du rang chung sanh ang song va nhng
hien tng khac tham ch khong co mot dau vet nho nhat cua tnh chat t co. Tuy the
tren bnh dien quy c, co nhng chung sanh ang song ang tch luy nghiep, co
nhng hoat ong nh ang thay ang nghe Nhng viec nay hoat ong mot cach
quy c da tren c s cua luat nhan qua va thuyet duyen sanh
49
.
Trong cach nay, hoat ong quy c c chap nhan co mat khap moi ni, va chu
ngha h vo cc oan nen tranh. Ngc lai, v hanh gia tan thng tnh chat h khong
(tanh khong), chu ngha hien thc cc oan nen tranh.
151
S nhan ra s tnh giac nay cua tanh khong n gian la mot anh gia tnh chat
khong t hien hu nguyen thuy an tru trong s vat. Khong phai la mot ao tng cua
tam thc. Cung khong phai la mot tanh khong tng phan(ch la tnh chat cua mot so
hien tng va) khong lan toa vao tat ca oi tng cua tri kien. Bang viec at s tnh
thc cua hanh gia tren cach thc cuoi cung cua chung sanh, tat ca moi hieu qua khien
loai bo hoi chng bam chap vao mot cai Toi c lam manh them.
Tnh chat tham sau nay (tc la tanh khong) khong la mot oi tng khong the tiep
can cua nhan thc. Bang s biet chac quan iem thanh tnh cua tanh khong va yeu
cau quen thuoc vi thien nh da tren kha canh tinh tuy cua chung sanh, no khi len
nh mot oi tng cua tam thc. Do o no khong la mot tanh khong nh mot so co
the noi, chung khong the tham gia vao luc thc hanh, va cung khong co tanh khong
nao c tiep nhan hay giac ngo
Tom lai, hanh gia khao sat con ngi cua mnh, ngi nam bat cai Toi va hoi
rang co phai ban the cuoi cung xuat hien hien hu nh mot ngi khac, hoac tach
biet t nhng ket tap (ngu uan) than tam. Hanh gia kham pha tham ch no khong
hien hu trong cho khac. Nh vay, chung sanh ang song c thay la thieu toan bo
hien hu thc s.
Hanh gia tao kinh nghiem cua nhan thc nay mot cach vng chac cho mnh. ay la
ren luyen tren tanh khong cua mot pha s vat.
Con ve ren luyen tren mat quy c, tc la s cung xuat hien hu ho tng vi
nhau, ay hanh gia chuyen nhan thc cua tam tren bnh dien hoat ong cua tat ca
s vat xuat hien khong the ngh ban nh s hien hu. Chung sinh ang song xuat hien
nh nhng oi tng cua khai niem quy c, nh nhng ngi tch luy nghiep, va chu
kinh nghiem ket qua cua nghiep. Chung ta nen trau doi nhan thc chnh xac ve viec
lam the nao, mac du khong co t tanh, tat ca hien tng quy c hoat ong hieu lc
tuy theo luat duyen sanh (tac ong qua lai ho tng).
Bat c khi nao hai bnh dien nay tr nen mau thuan vi nhau, hay s dung s so
sanh cua mot hnh anh phan chieu trong gng e anh gia tnh chat khong mau
thuan cua chung. Suy niem lam the nao s phan anh cua hnh anh mot khuon mat vi
mat, mui eu khong hien hu (ton tai) trong cach chung xuat hien. Da c s tren
hien tai cua mot hnh anh c phan chieu, cung nh tam gng v.v s phan chieu
la s tao tac. Khi hanh gia lay i nhng ieu kien tr giup, hoac la khuon mat hoac la
tam kieng, hnh anh lien bien mat. Hai cai (tnh chat h khong va tnh chat xuat hien)
chia nhau cung mot c s.
152
Do o, khong co mot thc hanh n gian nao trong chung sanh ang song e ai
dien cho mot ban nga toi hau, tuy the, chung sanh ang tch luy chung t nghiep, kinh
nghiem nhng hau qua va nhan tai sanh tuy theo nhng chung t nghiep va nhng
phien nao tinh than trong chnh ho a tch luy trc o. Hanh gia phai nhan xet tnh
chat khong mau thuan (cua tanh khong va s lien quan tng oi) theo cach nay.
Khi at c on nh trong nhan thc nay, hanh gia trai rong ra the gian, von c
xem la mot mandala, va ti nhng chung sanh ang song, c xem nh nhng bon
ton mat tong. Sau o hanh gia ren luyen trong phng phap theo quan iem khoi hai,
an tru trong ai lac va tanh khong ket hp.
Bang s thc hanh theo cach nay, tat ca nhng bieu hien tr thanh mandala va bon
ton. ieu nay lan lt xuat hien nh ao giac, va ao giac khi len (xuat hien) nh ai
lac. o la ba giai oan cua tien trnh.
Trong thi khoa thien nh, hanh gia vien dan ai lac, s dung ieu nay nh mot
lc ay trong viec tap trung tren cai thay cua tanh khong, sau o an tru mot iem
trong s the nhap tam thc vt len khai niem. Gia nhng thi khoa, hanh gia trau
doi nhan thc tanh khong va s hien hu quy c phu thuoc lan nhau, bo sung lan
nhau ra sao.
Trong cach nay, ca hai (ren luyen thi khoa theo nghi thc va gia nhng thi
khoa ren luyen) c ap dung xoay tron nh s bo sung va giup cai nay vi cai
kia.
Lam the nao e thien nh tren tnh gia tao cua giac mong:
ieu nay bao gom bon ren luyen: hoc cach duy tr (hien dien cua y thc trong khi)
mong, kiem soat va lam gia tang giac mong vt qua s hai va ren luyen trong tnh
chat nh huyen (ao anh) cua giac mong, va thien nh tren tnh nh th cua giac
mong.
Hoc cach duy tr (hien dien cua y thc trong khi) mong:
Y thc hien dien c duy tr trong giac mong bang mot trong hai phng phap:
Phng phap au, bao gom lam viec vi nang lng s song, hanh gia thu gom
nang lng s song i vao kinh trung ng va hoa tan chung trong trang thai thc, tao
ra kinh nghiem bon tanh khong(tc la xuat hien can ke, at en can ke, va thanh tnh
quang), phng cach ap dung la trong tien trnh au tien, lu gi thanh tnh quang cua
giac ngu, hanh gia trau doi nhan thc (tnh giac) cua bon tanh khong cua giac ngu.
Sau o, khi giac mong xay ra, hanh gia nhan ra chung nh the. Khi nhan thc c
bon tanh khong cua giac ngu, th khong can ky thuat nao khac.
153
Phng phap th hai bao gom y thc kien quyet, neu hanh gia khong the thanh
cong trong phng phap tren (kiem soat nang lng vi te la cach lam viec vi trang
thai mong), vay nen trau doi mot kien quyet manh me e duy tr tnh thc trong trang
thai mong. Them vao o, hanh gia thien quan tren nhng luan xa, ac biet tai co
hong.
Cai au tien cua hai ky thuat tren la phng phap chu yeu duy tr giac mong a
c day trong tantra du giacao nhat. Cai th hai dung chung cho nhng cach khac.
Trong truyen thong cua ao s Tsur, du gia duy tr giac mong c hoan thanh
trong ket hp vi thien quan tren luan xa tim. Truyen thong cua ao s Mey e ngh
thay cho luan xa co hong. ay la hai s giai thch.
Mot so cam nang bnh luan, s thien nh tren luan xa tim ket hp vi du gia thanh
tnh quang cua giac ngu, va luan xa co hong ket hp vi du gia giac mong. Tuy
nhien, neu du gia giac mong c bo sung bang cach kiem soat nang lng s song,
sau o, hanh gia trc tien phai ap dung ky thuat nhan ra bon tanh khong cua luc
ngu, ay la s thanh tu do lam viec vi luan xa tim.
Trai lai, neu hanh gia khong co kha nang nhan ra kinh nghiem cua bon tanh khong
nh la cach duy tr tnh thc trong giac mong, do o du gia ch bo sung cho nen tang
cua s kien tr, sau o, hanh gia thien nh tren luan xa co hong.
Co phai viec giai thch vi viec noi ket luan xa co hong e duy tr giac mong ch
thc hien khi can phng phap tao y thc kien quyet hay khong?
(Khong, chang han) trong phng phap duy tr giac mong bang cach kiem soat
nang lng s song, luan xa cohong co the c quan tng vao thi gian i ngu e
em nang lng en luan xa nay va cho ra bon kinh nghiem tanh khong o. Tuy
nhien, neu trc o nang lng khong c tch luy tai luan xa tim, nen chung khong
the tch luy tai luan xa co hong. Bi v kinh nghiem cua bon tanh khong tao ra bang
cach hoa tan nang lng tai luan xa tim se khong xuat hien v tr khac, trong du gia
giac mong, hanh gia thien quan chu yeu tren luan xa tim vao luc i ngu.
Qua viec thien nh tren luan xa co hong, tran v.v khi i ngu, hanh gia tao ra s
tch luy nang lng tai tim tr nen co phan lan toa. ay la ket qua lam cho hanh gia
t ngu sau, khien de dang tnh thc (trong khi mong). Ngoai ra, lam quen vi thien
nh tai luan xa co hong khi i ngu tao cho giac mong cua hanh gia keo dai ti cuoi.
Neu trong tien trnh du gia giac mong, muon keo dai thi gian giac mong cua hanh
gia, trc khi i ngu, hanh gia thien quan tren luan xa co hong nh trc. Cung nh
chu tam tren no trong mot luc, sau o trong moi trng mong, hanh gia thc hien bat
154
c bai tap tam linh nao thch hp. Do o luan xa tim co hong ay la phng tien
trong ky thuat du gia giac mong.
ay la mot quan iem khi thc hanh duy tr tnh thc trong trang thai mong bang
cach trau doi quyet tam. Noi chung, tham ch co ngi khong ren luyen, oi khi co
the kinh nghiem mot giac m ro rang va duy tr tnh thc trong no. Do o khong nhat
thiet qua con ng cua thien nh mi co the duy tr tnh thc trong giac mong, kha
nang van co the xay ra khi khong thien nh. Chang han, neu co ai tap trung manh
me tren mot hanh ong ac biet suot ngay, sau o, ban em, ho co the nam mong ve
no: va ngay ca co the nhan thc c giac mong o. Do o, neu chung ta tao mot so
no lc vao ban ngay, e ren luyen quyet tam manh me nham nhan ra va nh c
giac m cua mnh, (phai lam suot ngay) sau o, vao ban em, giac mong chac chan
se xuat hien, va hanh gia se co kha nang duy tr chung. Mc o thc hanh nay thanh
tu khong kho.
Giac mong c oi hoi nh nen tang, neu giac m khong xay ra se khong the
tham gia vao trong du gia giac mong. Ngoai ra, dau rang hanh gia thc s co giac
mong, neu giac m khong ro rang, se kho nhan ra chung. Hanh gia can co giac m ro
rang. Mot giac m thch hp vi mo ta nay, la hanh gia co the dien ta chung chi tiet
cho ngi khac khi thc day.
Vao luc khi au thc hanh, giac m ro rang la ieu can co.e at c ieu nay
can nhap that at en nhng giac m ro rang v co oc lam tinh than trong sang. Sau
o, vao luc sang sm, khi y thc ac biet trong sang, se tr nen de dang duy tr giac
mong.
Theo cach nay, vao ban ngay, hanh gia phat sinh ban nang manh me qua ap dung
cua s kien quyet. ieu nay phai khi len trong trang thai mong va s dung no e
tao ra nhan thc ro rang trong giac mong. e hoan thanh ieu nay, hanh gia phai
thc hanh vao ban ngay.
ay, truyen thong khau truyen gi y: hieu qua tot nhat la do thien nh tren luan
xa co hong, tran, vao ban ngay, s dung s quan tng rc r nh a mo ta. Trc
tien tam thc phai c trong sang bang phng tien luyen th hp nhat vi nang
lng s song.
Neu hieu c nhng hng dan c gii thieu trong truyen thong khau truyen,
s kheo leo cua hanh gia se gia tang trong viec phat sinh nhng kinh nghiem thch
hp. Trai lai (neu hanh gia khong hieu nhng hng dan) ch co mot t ket qua thu
c. Nhng hng dan ay cung tng t nh trong nhng truyen thong khau
truyen khac.
155
Trong thc hanh duy tr giac mong, viec thien quan tren t than hanh gia nh
mandala bon ton that co li, cung nh viec thien quan tren ao s va thc hanh sung
knh en cac Ngai. Cau nguyen cung dng, hanh gia co the kinh nghiem nhieu giac
m, nhng giac m o co the ro rang va cat tng, hanh gia co the duy tr tnh thc
trong giac mong cua mnh va co the thc hien hieu qua ap dung ac biet nay trong
trang thai mong. Hanh gia cung co the cau nguyen cung dng cau cho nhng ieu
kien vo ch cham dt,khong khi len na, va tng ieu kien hu ch co the xuat hien.
e c ieu nay, hanh gia cung dng torma cho mandala bon ton va cac Ho
Phap, cau khan hanh ong giac ngo cua ho va thiet lap nen tang cho thc hanh.
Do o, vao luc ban ngay, hanh gia tiep tuc trau doi quyet tam manh me, ket hp
ieu nay vi s thc hanh lap lai vi chnh hanh gia, la bat c xuat hien nao eu
giong nh xay ra trong giac mong, va phai nhan ra nh la giac mong. Sau o, khi giac
mong xay ra, hanh gia nhan biet mot cach co y thc va duy tr tnh thc trong giac
mong; nen co the bo sung cho thc hanh du gia giac mong. Hng t tng hanh gia
theo cach nay, tao mot lc on nh cho s kien quyet. Khi giac mong xuat hien ro
rang, hanh gia co the nhan ra va duy tr tnh thc ve no. T than phng phap nay rat
hieu qua.
Co ba hng dan ve viec lam the nao ap dung manh me phng phap vao ban em
nh a day trong truyen thong khau truyen.
au tien, hanh gia at tam tren chung t mantric tai luan xa co hong. Sau o, trc
khi i ngu, hanh gia t quan tng la mandala bon ton, vi v ao s cua hanh gia
ngoi tren au, va cau nguyen cung dng ao s khong tach biet vi mandala bon
ton. Ben trong kinh trung ng tai luan xa co hong, hanh gia quan tng mot hoa sen
nho co bon canh mau o vi ch AH hoac ch OM nho mau o ng tren no. ay la
tnh chat cua Kim Cang Ng ( Vajra Speech) la nang lc truyen at cua giac ngo.
Hanh gia duy tr s thien quan nay trong sang ro rang va khong e tam lam mat no,
roi i vao giac ngu vao trong pham tru cua s lu gi no.
Mot so truyen thong khau truyen e ngh quan tng nam chung t mantric OM -
AH - NU - TA - RA - vi mot trung tam va bon chung quanh. Hanh gia thien quan
tren nhng ch nay se thanh cong. Nhng truyen thong khac e ngh ch can quan
tng ch AH mau o gia hoa sen. Vay, co hai truyen thong luan phien.
Kinh van s chien thang cua Tantra phi nh nguyen (phan: Advaya Vijaya tantra)
bnh luan, hanh gia co the quan tng chung t OM,AH,NU,TA,RA ng tren bon
canh hoa theo vong tron va khong can em bat c sc manh nao vao thc hanh (quan
tng ch mot ch OM gia cung u ap ng).
156
Nhieu ban van mat tong, bao gom The Sambhuta Tantra e ngh chung t OM. Tuy
nhien no khong u thch hp thay cho viec dung ch AH. ieu quan trong la, bat c
s dung ch nao phai quan tng trong kinh mach gia, tai trung tam luan xa co
hong, va hanh gia gi s chu tam tren v tr o. Neu hanh gia lam nh vay ma van
khong the duy tr giac mong, hay lap lai nhng bai tap trc.
Neu van khong the duy tr giac mong, hanh gia nen thien nh tren giot tai luan xa
tran. Bay gi, giac ngu thng la sau trong thi gian gan sang, do o rat kho duy tr
giac mong. Giac mong nong dan sau thi gian t bnh minh en luc mat tri va moc.
Do o thi gian nay de duy tr giac mong cua hanh gia hn.
Hanh gia thien nh tren du gia ao s va cau nguyen cung dng lam cho du gia
giac mong co the thanh tu. Ke o, hanh gia phat sinh kien quyet manh me nh
trc, va quan tng t than hanh gia nh mot mandala bon ton. Ke o, at tam tren
giot mau trang sang rc r nho nh hat me tai gia hai long may. Thc hien ky thuat
th bnh 7 lan, va vao lai giac ngu.
ay, khong nen quan tng giot qua sang, v se kho ngu tr lai, hoac ch ngu
c mot chut, roi thc day. Hay quan tng giot t sang hn.
Mot so v thay noi rang, neu hanh gia at tam trc tien vao chung t tai luan xa
co hong se kho ngu tr lai, do o trc tien, hanh gia nen quan tng giot trang tai
luan tran. ay la mot khai niem khong ac biet. Luan xa co hong la v tr phat sinh
giac mong, luan xa tran la v tr ket hp vi trang thai thc. e tao hieu qua, ket hp
thien quan tren luan xa tran se ngan chan giac ngu, viluan xa co hong tac ong
ngc lai.
Neu hanh gia thc hien tai luan xa co hong vao ban em hay sau khi tri sang
(bnh minh) ma van khong the duy tr giac mong ieu nay chng to hanh gia co giac
ngu t nhien rat sau. e gop phan lam nhe tnh chat ngu sau, hanh gia phai at tam
tren nh au.
Neu ieu nay tao cho hanh gia kho ngu, hoac ngu t, hay tap trung tren giot tai
luan xa cho kn. Vao ban ngay, hanh gia trau doi quyet tam nh a mo ta trc o va
at tam tai luan xa au bo phan sinh duc. Trc khi i ngu, hanh gia quan tng o
mot giot mau en, va hp nhat vi nang lng s song 21 lan (qua ky thuat th bnh).
Trong lanh vc o, khong e tam i lac, hanh gia ri vao giac ngu.
oi luc, thien quan tai nhng v tr pha tren tao cho giac ngu qua nhe. Neu xay ra
ieu nay, hanh gia nen gi tam tai luan xa sinh duc cung c ket hp vi trang thai
ngu, do o lam cho giac ngu cua hanh gia c sau hn. Hanh gia phai biet cach lam
157
viec vi nhng luan xa khac nhau vao em vao luc bnh minh theo cach nay e em
quan bnh cho nhng nguyen to (tc la nhng giot trong luan xa).
Mot so ngi t ap dung phng phap nay van khong the duy tr giac mong. Tham
ch ho kien tr trong nhieu thang hay nhieu nam, van khong co ket qua nh mong c
v vay, ho phai trc tien trau doi noi hoa, em nang lng cua s song i vao, an tru
va hoa tan trong kinh mach gia, va thien nh tren tr hue bam sinh. Neu van khong
the phat sinh kinh nghiem cua tr hue bam sinh, th khong the duy tr thanh tnh
quang cua giac ngu do do ho khong the duy tr tnh thc trong giac mong.
Neu, co gang keo dai viec duy tr giac mong qua viec ren luyen kien quyet manh
me van khong tao c ket qua mong muon, hanh gia khong nen coi rang khong the
tao c trang thai nay. Thay vao o, hanh gia nen tr lai thc hanh noi hoa v no la
nen tang cua con ng nay. Tren thc te, viec ren luyen quyet tam muc ch ch la
mot tr giup, khong phai la ky thuat chnh trong du gia giac mong. Neu tranh thc
hanh noi hoa ma ch da tren viec trau doi quyet tam manh me cung giong nh viec
chat bo than cay, ch gi lai tan, nhanh.

Kiem soat va lam gia tang giac ngu:
S thc hanh kiem soat thoa man giac mong gia co hai loai:
Loai th nhat la kiem soat nhng thoa man the gian. ay hanh gia co the tham
gia nhng luyen tap bien oi khac nhau, nh khi au mot cach co y thc ve mot
mau giac m rieng, hay bien oi tnh chat cua giac m cung vi mau tren. Hanh gia
co the la chon phong mnh vao tia sang mat tri hay mat trang en coi tri nh coi
tri th 33, hoac that xa coi con ngi, va xem coi o co g. Hanh gia ren luyen
trong nhieu hanh vi khac nhau, nh i e n nhng ni chon, bay qua bau tri v.v
Loai th hai bao gom nhng giac m thoa man vt len the gian. ieu nay lien
quan en viec hanh gia phong mnh trong trang thai mong i vao nhng coi Phat khac
nhau, nh coi Tri Sukhavati,Tushita (au Suat), Akanishta (Sac cu canh) v.v gap
g Ch Phat, Ch Bo tat, ton knh cac Ngai va lang nghe giao ly v.v
Khi ky thuat nay c bo sung bang phng tien kiem soat nang lng s song, luc
o hanh gia ket hp nhng nguyen ly cua viec kiem soat nang lng s song nay vi
ky thuat phat sinh quyet tam manh me. S thc hanh nay se hoan tat de dang. Nhng
ngi khong co nang lc kiem soat nang lng nen tap trung lam quen vi bai tap
trau doi quyet tam.
Hai ap dung ay c dung cho viec tiep nhan pham vi thanh tnh cua the gian
va nhng c dan cua no. Thc ra, kinh nghiem coi thanh tnh (vi nhng ngi
158
giai oan nhap mon) ch la s phan chieu cua s vat that. Khong de kinh nghiem
pham vi thanh tnh thc s.
Ve phan nhng tien tri nhan c trong kinh nghiem nh vay, mac du nhng tien
tri nao o xay ra trong tng lai co the ung, ma phan ln lai khong ung. Khi nhng
cai thay cua giac mong c lien he vi nhng s kien cua qua kh (nh cuoc song
kiep trc cua hanh gia), hanh gia nen ap dung ky thuat yogic e gia tang o tin cay,
nh phng phap ap dung nao o trong tien trnh mong , ac biet la ky thuat kiem
soat nang lng v.v
Ve phan nhng bai tap gia tang trong giac mong ieu nay lien quan en viec gia
tang so lng bat c nhng g xuat hien trong giac mong: con ngi, loai vat, hay o
vat vo tri giac nh cai bnh hay cay cot. Hanh gia nhan oi tng len t mot thanh
hai, t hai thanh bon v.v cho en hang tram va tham ch hang ngan cua oi tng
xuat hien.

Vt qua s hai va ren luyen trong tnh chat nh huyen cua giac mong:
Trong tien trnh mong, bat c khi nao xay ra nhng viec co tnh chat lam ton
thng hay gay s hai, nh chm xuong nc hay b thieu bi la, hay nhan ra giac
mong ch la giac mong va t hoi Lam sao giac mong ve la hay nc lai co the lam
hai c toi! hay t mnh nhay len hay ri vao nc hoac la trong giac mong.
Phng phap ren luyen trong tnh chat gia tao cua giac mong oi hoi chung ta lay
mot trong nhng oi tng cua giac mong, nh la mot cai bnh hay cai g tng ng,
va t nhac nh, cho du oi tng nay xuat hien trong giac mong, tuy the no khong co
tnh chat cua s xuat hien cua no. Hay nhan ra oi tng cua giac mong la oi tng
cua giac mong.
Tuy nhien, nhan thc nay khong can thiet vi y ngha anh gia tnh chat khong t
co cua nhng oi tng trong giac mong. Th du, khi chung ta nhn vao hnh anh trong
gng trong trang thai thc, co the nhan biet tnh chat trong rong cua hnh anh (trong
y ngha khong phai la oi tng c phan chieu thc s), nhng chung ta se khong
can tiep nhan tnh chat nh th cua no.
Khi hanh gia that bai trong viec nhan ra giac mong nh giac mong, trang thai nay
giong nh mot a be nhn hnh anh mnh phan chieu trong gng va ngh o la mot
ngi that. Thay giac mong nh la giac mong cung giong nh ngi ln nhn mnh
trong gng, tuy the no khong s hu bat c con ngi thc s nao.
Chung ta nen lay v du cua s phan chieu trong gng la s trong rong cua ban
chat khi no xuat hien ra sao, va ap dung ieu nay trong tng hien tng e hieu c
159
moi mot hien tng eu khong co t tanh t kha canh cua rieng no ra sao. Tng t,
viec nhan ra giac mong, hanh gia lay v du tren (cua hnh anh phan chieu trong gng
ra sao, s xuat hien cua giac mong tnh chat cua no la khong hien hu) va ap dung
ieu nay cho tat ca hien tng eu khong co s hu, tham ch mot dau vet nho cua t
tanh (hien hu thc s) ra sao. Hanh gia nen hieu chnh xac sc manh hien dien cua
hoi chng chap nga ra sao, va hieu sc manh cua ly thuyet thuan tuy can cho s pha
hoai dan ban nga.
Tren c s hieu biet nay, hanh gia bien oi giac mong the gian va nhng c dan
cua no thanh mandala tr giup va nang (tc la ni c tru va nhng bon ton). Hanh
gia thien nh tren tat ca nhng xuat hien nay eu trong rong t tanh thc s ra sao,
nhng bieu hien cua no ch la ao giac. Trau doi cach nhn tat ca hien tng eu la hai
kch va trong rong ra sao. Nhng s thien nh nay cung c ap dung trong trang
thai thc.
Thien nh tren tnh chat nh th trong giac mong:
ay la mot s khac biet vi thc hanh du gia thanh tnh quang hanh gia bat au t
mnh thien nh trong xuat hien rc r cua mandala bon ton, chung t mantric HUM
tai tim hanh gia chieu ra vo so anh sang rc r. Anh sang nay tan chay nhng oi
tng hu tnh va vo tnh cua giac mong thanh anh sang, c rut vao ch HUM. Sau
o than hanh gia cung tan thanh anh sang t au xuong va t di chan len, va c
tham nhap vao HUM. HUM tan thanh thanh tnh quang khong the ngh ban. Hanh gia
an tru tam khong xao ong trong anh sang nay.
Viec the nhap nhng oi tng xuat hien cua giac m thanh anh sang de dang hn
viec the nhap nang lng t oi tng xuat hien trong tam trong trang thai thc. Tuy
nhien, neu vao luc (thc hien du gia giac mong) hanh gia ap dung ky thuat the nhap
nhng nang lng tho nao o va a en luan xa tim, do o giac mong khong xuat
hien, thay vao o hanh gia se i vao giac ngu sau.
S ren luyen nhan thc c bon tanh khong nh la mot phng thuoc cha tr (tc
la bon giai oan i vao trang thai ngu). Neu luc au t co gang, ieu nay khong the
thanh cong, do o hanh gia kien tr cho ti luc cuoi, kha nang nhan thc ro rang bon
tanh khong cua giac ngu nay se at c.
e hoan thanh on nh trong tien trnh the nhap va tanh khong nay, vao luc ban
ngay, hanh gia nam c thc hanh qua thien nh hp nhat nang lng (tc la ky
thuat th bnh) v.v Sau o vao ban em, trc khi i ngu, hanh gia co gang nhan ra
nhng giai oan the nhap va bon tanh khong cua giac ngu.
160
Neu khong lam c ieu nay, sau khi giac mong bat au, hanh gia nen ap dung
ky thuat a thao luan trc o. Sc manh nhan ra chung phai c khi day.

Lam the nao e thien nh tren tnh nh huyen cua kinh nghiem bardo:
Du gia nay c day di hai e muc: ban luan ve triet hoc nen tang cua kinh
nghiem bardo, va thao luan ve nhng giai oan cua thc hanh du gia bardo.

Triet hoc nen tang cua kinh nghiem bardo:
Vao luc chet, lc cuoc song ngng lai, va kinh nghiem bardo sinh ra hai cai xuat
hien giong nh chuyen ong len xuong cua mot a can.
Hanh gia sinh vao bardo mot cach nhanh chong vi mot than hoan toan ay u
nang lc cam giac. Hnh dang cua no tng ong vi viec nhan tai sanh, va no s hu
nang lc nghiep to ln cua kha nang vat chat ky dieu. Vi ngoai le cua ni tai sanh
trong tng lai, no co the du hanh bat c ni au khong b can tr, va co the t do i
qua nhng vat chat cng ran
50
.
Cuoc song cua than trung am keo dai toi a 7 ngay, tuy the chieu dai nay khong
the xac nh. Vao luc cuoi thi gian nay, no ngng lai, va neu hanh gia khong nhan
tai sanh vao the gian, sau o mot than trung am khac xuat hien. Lai na, neu hanh
gia khong tm thay nhng ieu kien e tai sanh trong vong 7 ngay, than no se chet,
va hanh gia mang than trung am th ba. Trong cach nay, hanh gia co the lap lai chu
ky 7 lan, tong cong la 49 ngay bardo. Sau o, hanh gia chac chan nhan tai sanh.
Hanh gia tiep nhan mot dau hieu ch ra bon loai sanh thu hut hanh gia vao: noan,
thai, thap, hoa. Trong hoa sanh, hanh gia c thu hut vao ni tai sanh, trong thap
sanh (bi nhiet va am), hanh gia b thu hut bi mui, v cua ni chon. Khi sinh ra t
trng hay trong t cung (noan, thai) hanh gia bieu lo yeu, ghet qua cai thay cha me
tng lai giao hp thc s hay gan nh giao hp vi nhau.
Ngoai ra, khi hanh gia boc lo hng tai sanh la n, yeu thch khi len hng ve
ngi cha, vaghet hng ve me. Do o neu la nam, khuynh hng o ngc lai.
Vi mot so ngi ghet mot cho nao, se em ho tai sanh trong cho o.
Trong bardo, nhng ngi trai qua hau qua cua chung t nghiep bat thien cua kiep
trc se kinh nghiem mot cai thay en toi giong nh bau tri ban em khong co sao.
Nhng ngi co nghiep tot se hien bay kinh nghiem mot cai thay trong sang rc r,
giong nh bau tri tran ngap anh trang.Trong bardo neu tai sanh vao mot trong nhng
a nguc, mau sac cua than hanh gia giong nh mot goc cay b la thieu chay. Neu
161
dan en tai sanh vao coi suc sanh, than hanh gia co mau khoi, neu tai sanh vao coi
nga quy, than hanh gia co mau nc, neu tai sanh vao coi ngi va coi tri duc gii,
than co mau vang rong, tai sanh vao coi sac gii than co mau trang. Kinh van i vao
t cung (phan: Garbha vakranti sutra) lien he ieu nay:
Nhng ngi (chet trong, va) ri khoi coi vo sac gii thc s kinh nghiem mot
bardo. Tuy nhien, nhng ngi chet trong hai coi di (tc la Kamadhatu va
Rupadhatu) c nh phan sinh vao coi vo sac gii khong kinh nghiem bardo. Sau khi
ri khoi than cu mot cach nhanh chong, ho nhan tai sanh trong coi vo sac gii, vi
nhng ket tap (tc la nen tang than tam) cua the gii vo sac.
Nhng ngi khac noi rang khong co bardo ket hp vi coi vo sac, v coi vo sac
khong co gii han tren hay di. ay la y kien rieng cua ho (va cung khong co kinh
ien nao lam nen tang cho hoc thuyet nay).
Kho tang cua A Ty am (phan: Abhidharma kosha) trnh bay: co hnh tng cua
s tai sanh tng lai. Van chng A ty am bnh luan:hnh dang cua than hanh gia
trong bardo tng t nh s hien hu trong tng lai.
Khong hieu c oan nay, mot so v thay noi: hnh dang tng t nh kiep song
trc, va bieu hien nh ngi ban ong hanh cua hanh gia bieu hien cua cuoc song
o. Mot so ngi khac trch dan S tom tat giao ly A ty am (phan: Abhidharma
Samucchaya) trong o noi: khuon mat va than tng t nh trong kiep tng lai,
oc c oan nay, ho trnh bay rang: hnh dang cua hanh gia trong bardo la hanh gia
tai sanh trong tng lai, va ngi ban o cua hanh gia tai sanh cung se xuat hien
(trong kinh nghiem bardo)
51
.
Mot so ngi khac noi ve than trung am o la mot hoa nhap cua hai y tng hnh
tng qua kh va tng lai tren. ay noi trong khoang ba ngay ri (cua chu ky
ba ngay) hanh gia thay hnh dang va cuoc song kiep trc, trong ba ngay ri sau,
hanh gia kinh nghiem mot nhan biet a chet va trong bardo. Ly thuyet cua ho la
nh vay, nhng khong co mot nguon kinh ien co tham quyen nao tng c a ra,
cungnh khong co mot ly do ac biet nao giup . ay ch la mot nghien cu lieu
lnh.
S phan tch t nguyen cua thuat ng bardo c a ra trong Mot kho tang cua
A ty am:
Chung ta chet trong the gii nay, sau o nhan tai sanh
Gia hai cai o la the gii bardo
Nh vay, y ngha the gii bardo la kinh nghiem t luc chet cho en luc nhan tai
sanh. Nh vay no la mot coi trung gian
162
Tuy nhien trong truyen thong nay (tc sau du gia) chung ta thay ba trang thai
bardo c nhac en
52
. Trc tien o la bardo gia sanh va t lien he en (trang
thai thc) t luc chung ta sanh ra va chet i, bao gom khoanh khac hien tai. Th hai,
la bardo giac mong la giai oan gia luc chung ta i ngu va thc day. Th ba, la
giai oan t luc chet cho en khi tai sanh c biet la coi bardo hay bardo cua s
tr thanh.
Y ngha cua phng phap phan loai kinh nghiem hien hu la g?
ay Arya Cycle cua truyen thong Guhyasamaja noi ve cach lam the nao kinh
nghiem bon tanh khong (bieu hien, can ke, at c can ke, va thanh tnh quang) cho
ra thanh tnh quang. ay la kinh nghiem giong cach kinh nghiem thanh tnh quang sau
khi tien trnh hoa tan cua than c hoan tat. Hanh gia sau o phat sinh huyen than
(bang phng tien cua bon tanh khong va ai lac a nhac en tren,) ieu nay tng
t nh than trung am c tao ra nh the nao (sau thanh tnh quang cua cai chet).
Huyen than nay tr thanh Bao than vi te, t phu len mot hnh tng Hoa than tho,
trong cung mot cach than trung am nhan tai sanh vi mot than the gian.
Nhng ngi khong s hu kha nang yogic se kinh nghiem ba c hoi nh sanh,
chet, bardo bnh thng. Tuy nhien, hanh gia nam nhng truyen thong giao ly khau
truyen, biet cach nhan lay ba than vao thi iem cua con ng (tc la khoang chieu
dai bnh thng cua ca ba) va chuyen hoa chung thanh ba than vao thi iem ket qua
(tc Phat tanh). anh gia s tng t va lien ket cua ba c hoi (sanh, chet va bardo)
va ba than, trong ca hai c hoi con ng va ket qua, ten c hoi cho thc hanh tam
linh c ap dung cho can ban cua ba than tren c hoi o. Va ten goi ba than cung
c ap dung cho ba d kien nh phan nen tang. Toi a thao luan y tng nay mot
cach chi tiet cho khac. Noi cho u ay, la khi trong trang thai thc, chung ta thien
nh tren viec tao ra huyen than, ieu nay tng t cach than trung am xuat hien. Do
o, oi khi t bardo ap dung cho dp nay. Tng t, khi chung ta i vao thanh tnh
quang cua giac ngu va i vao trang thai mong, huyen than giac mong khi len tng
t trong tnh chat cua than trung am, ay la ly do s dung s dien ta bardo giac
mong.Va khi nhng ngi thc hanh cao i qua giai oan thanh tnh quang cua cai
chet, i vao bardo, ho ap dung ky thuat bieu hien (than trung am nh) mot tng Bao
than, kinh nghiem nay cung la thuat ng bardo.
Do vay, trong truyen thong nay, chung ta thay ba cach s dung cao hn cua thuat
ng bardo. Tuy nhien nhng ngi hieu biet chnh xac cach ap dung cua ban van
rat hiem. Y ngha cua ba c hoi nen tang (tc: sanh, t, bardo) c chuyen hoa
thanh c hoi xuat hien cua ba than. Y ngha o la bo hai trong ba c hoa nhap vi
nhau.
163
Tom lai, s dien giai tren dan en viec noi ve ba than huyen: huyen than cua
trang thai thc, huyen than giac mong va huyen than c tao ra trong bardo (than
trung am). Ba huyen than nay noi ket vi ba bardo cua ba c hoi can ban (trang thai
thc, mong va bardo).
Chung ta thc hien ren luyen ba bardo nay nh the nao?
Trong trang thai thc, hanh gia thc hanh thien quan tren noi hoa, tao cho nang
lng s song i vao, an tru va hoa tan trong kinh trung ng. Qua sc manh cua kinh
nghiem, hanh gia tao ra kinh nghiem bon tanh khong, bon ai lac va tam thc thanh
tnh quang. Kinh nghiem nay giong nh luc chet, khi nang lng s song va tam thc
t nhien rut t than vao kinh trung ng va xuat hien thanh tnh quang cua s chet.
S thien nh tren ba y thc thanh tnh quang: thanh tnh quang c kinh nghiem
qua s no lc cua hanh gia trong trang thai thc, thanh tnh quang cua giac ngu, va
thanh tnh quang cua luc chet - eu giong nhau trong cach ca ba oi hoi hanh gia hieu
c tien trnh hoa tan nang lng s song va y thc vao kinh trung ng tai thi
iem chet, va lam the nao tao ra kinh nghiem bon tanh khong va bon ai lac
Neu hanh gia hieu c bo ba cua tien trnh nay, trong trang thai thc, s ap dung
huyen than vi te co the nhan c mot tng Hoa than tho. Ngoai ra, du gia giac
mong co the s dung trong khoang trong vao luc cuoi cua giac mong va trc khi
thc day, e tao ra Bao than vi te (phat sinh trong du gia giac mong) nham nhan lay
mot Hoa Than tho. Tng t, sau luc thanh tnh quang cua cai chet i qua va hanh gia
i vao bardo, ky thuat giong nh vay co the s dung e bien oi hnh tng than
bardo (than trung am) thanh mot tng Bao Than vi te, va lan lt co the s dung e
nhan lay mot hnh tng Hoa Than tho.
Tien trnh nay la mot phc tap, tinh vi, va hanh gia phai no lc e hieu biet chung
mot cach ro rang. Neu hanh gia co the at c thau suot nhng nguyen ly c ban
trong tien trnh hoa tan ang tien hanh, luc o, ba hoa nhap thanh tnh quang cua cai
chet vi Phap than, than trung am vi Bao than va than tai sanh vi Hoa than co
the thanh tu. Tom lai, ong lc cua ba tien trnh vo song nay hay mot trong ba
c noi gom ba phan, do o nen hieu ro la co 9 tien trnh.
Bo qua viec a phan c ban cua hoc thuyet nay, mot so v thay ap dung khai
niem ba hoa nhap hoan toan khac, ho trnh bay, hanh gia hoa tron nhiet tnh vi le
quan anh th ba, lan lon vi thanh tnh quang, va ac cam vi than huyen. Tuy nhien
mac du hanh gia thc s chon con ng cua nhiet tnh khi thc s nhan le truyen
phap th ba, s quan anh nay trong thc te ch la bc au (trong toan bo ren luyen
mat tong) ma hanh gia can e am nhiem thien nh va ap dung du gia cua giai oan
164
phat sinh (thien nh) va giai oan hoan thien mat tong. Bay gi, trong giai oan du
gia thien nh, khong co ky thuat hoa nhap nay, va ngay ca du ky thuat nay c day
trong du gia cua giai oan hoan thien, no cung khong ket hp vi giai oan cua thc
hanh tren.
Viec m rong hoc thuyet la khi than trung am i vao t cung cua than tai sanh mi,
no kinh nghiem yeu thch cha me khac phai va ac cam vi cha me cung phai (trong
kiep ke tiep). Mot so ao s trnh bay hanh gia co the pha tron ac cam vi huyen
than. Ho noi ieu nay da tren c s hoc thuyet tren, va khong co ly do giup nao
khac. Tuy nhien ho khong lam sang to viec lam the nao e tat ca cac du gia huyen
than quan trong c thch ang trong trang thai thc, hoac viec hoa nhap cua huyen
than giac mong. (Cua ba huyen than, tc la trang thai thc, ngu va bardo) ay nh
nhng v thay a loai bo hai loai du gia huyen than au tien rat quan trong trong viec
giup du gia th ba. Them na, phng phap nay khong noi ve van e lam the nao
mot khi, thanh tnh quang vao luc chet a qua i, va hanh gia i vao bardo, than
bardo c hoa nhap vi onglc huyen than (e tao ra Bao Than). Ngoai ra, s ket
hp tao vi ac cam hn bnh thng; v du, vao luc i vao t cung, than trung am phat
sanh yeu thch (cha me khac phai), vay, du gia huyen than co the ket noi vng chac
vi cam xuc. V the xem ra khai niem nay khong co ch li ac biet.
Mot y tng ky quac khac, oi khi hanh gia v am me trong cuoc song qua manh,
nen hoa nhap am me vi bardo sanh cho en bardo t, (v nham lan nang trong giac
mong) hanh gia se hoa nhap s khong chac chan vi bardo giac mong; va (v ac cam
manh trong bardo) hanh gia se hoa nhap ac cam vi bardo tr thanh (gia chet va tai
sanh). (Trong cach nay hanh gia hoa nhap ba phien nao goc hay cam xuc va khai
niem au kho vi ba bardo). ieu nay cung khong phai la mot giai thuyet co ch, v
ly do a trnh bay tren. ac biet, no khong giai thch loi i trong kinh ien mat tong
a trnh bay trong khoang khong gia giac ngu va giac mong van ton tai nham lan
trong tnh chat Phap than. Nh trch dan nay cho biet, vao luc i ngu va trc khi i
vao giac mong, hanh gia nen nhan ra va duy tr kinh nghiem thanh tnh quang cua
giac ngu. Ho chap nhan s noi ket vng chac tren va hoa nhap s nham lan vao giac
mong, ngc lai s nham lan trong con ng thc s lien he ti kinh nghiem thanh
tnh quang. Do o, con ng ho s dung e nang y tng nay, trong thc te lai
mau thuan vi ieu ho co gang noi ra. Mot so ngi t cho la trong mot c s xa xa
cua hng dan khau truyen Marpa, co viec day hanh gia nen hoa nhap am me vi
du gia khong phong xuat, ac cam vi du gia huyen than, va nham lan vi thanh tnh
quang. Hai trnh bay au khong co tnh thuyet phuc.
165
Ngoai ra, mot so ao s noi ve ba hoa nhap nh sau: s thien nh tren hai giai
oan yogic (tc phat sinh va hoan thien) c hoa nhap vi bardo sanh va t, sau khi
trau doi qua trnh nay, bardo giac mong c hoa nhap vi s nham lan va thanh tnh
quang, c em vao hai giai oan mat tong theo cach o, va th ba la bardo cua s
tr thanh (tc la tai sanh) c hoa nhap vi ac cam cua phap tanh (dharmata) (tc la
ban chat toi hau cua s vat) va em vao hai giai oan mat tong. ay la s giai thch
cho ba hoa nhap cua ho. Mac du c noi ra, toi cung khong tm thay bat c y
ngha thc s nao trong no.
Cung co mot thao luan xa hn ve chia nhng phan phu cua ba than cua ba trang
thai bardo, cho en khi chung ta co 15 bardo. e n gian hn, toi khong viet chung
ra ay
Nhng giai oan thc hanh cua du gia bardo:
Phan nay thao luan di hai e muc: Nhng loai ngi co the thc hanh trong
bardo, va tnh chat cua ren luyen.

Nhng loai ngi co the thc hanh trong bardo
Co ba mc o thc hanh: tot nhat, trung bnh va toi thieu. Tnh chat au c nhac
en trong kinh van mat tong nh quyen sach cua nhng hng dan trc tiep t Van
Thu (phan: Manjushri mukhagama) Mot tom tat nhng kinh nghiem mat tong (Charya
Melapaka Pradipa) va Ngon en trong sang (phan pradipoddyotana), trong o noi
rang: hanh gia tot nhat nhan lay than trung am xuat hien vao luc cuoi cua tien trnh
hap hoi (can t) va chuyen hoa no thanh Bao than, da tren c s nay thanh tu giac
ngo trong bardo.
Do o, mot so ao s hoc gia thi trc a trnh bay S li nhac at en giac
ngo trong bardo. That ra,ho khong thc s li bieng. n gian v ho khong the
hoan thanh tat ca ieu kien giac ngo trong cuoc i ho, nhng ho en gan u e giac
ngo trong bardo. V vay ho c goi la li nhac t kha canh rieng cua ho.
Trang thai hoan tat s nhan thc sau xa trong i nay nh the nao e hanh gia at
tieu chuan hanh gia bardo tot nhat?
Hanh gia phai hoan tat nhan thc cua giai oan du gia thien nh, sau o trong giai
oan du gia hoan thien phai thanh thao ky thuat hng nang lng s song i vao, an
tru va hoa tan trong kinh mach gia, phat sinh kinh nghiem bon ai lac va bon tanh
khong cung vi tr hue uyen nguyen tng ng. Do o, ho hau nh at en giai oan
xua hien huyen than thc s trong thien nh.
166
Dau hieu cua hanh gia trung bnh la ho co the em nang lng s song i vao va
hoa tan trong kinh mach gia, nen phat sinh bon tanh khong. Tren c s kha nang o,
ho thu c nang lc e at en hoa nhap thanh tnh quang cua giac ngu (trong cuoc
song cua ho). ay la mot thanh tu cao ang khen ngi, qua sc manh kiem soat
nang lng o, ho co the thc hien hoa nhap tanh khong cua thanh tnh quang cua
cai chet. Do vay, neu trong cuoc song ho co the hoa nhap vi tanh khong cua giac
ngu sau, vao luc chet ho co the hoa nhap vi thanh tnh quang cua cai chet. Tham
ch, neu trong giac ngu rat sau ho co the duy tr thanh tnh quang cua giac ngu, ay la
mot dau hieu tuyet vi.
Ve pham tnh toi thieu e thc hanh du gia bardo, ay hanh gia phai c nhan
quan anh, gi gii luat mat tong vng chac, tao c mot so tien bo trong du gia cua
giai oan phat sinh, quen thuoc va trau doi du gia cua giai oan hoan thien.
Sau o, vao luc chet, hanh gia duy tr tnh giac vi nhng dau hieu cua tien trnh
hoa tan xay en, bat au vi nang lng cua nguyen to at hoa tan vao nc, v.v
cho en khi xuat hien thanh tnh quang cua s chet. Co the nhan biet tien trnh nay,
hanh gia quan sat no mien mat, co the at c bang cach trau doi anh hng trong
truyen thong giao ly khau truyen tren tien trnh. Ky thuat nay tng t nh du gia
giac mong c thanh tu bi phng cach kien quyet. Hanh gia khong the nhan ra
va duy tr thanh tnh quang cua s chet bang phng tien du gia kiem soat nang
lng, va cung vi viec thc hien du giabardo tren sc manh quen thuoc trc o vi
truyen thong giao ly khau truyen.
Nh mot la chon, vi nhng ngi khong u pham tnh theo cach nay, nhng ho
at c mot so thien nh vng chac, do o, vao luc chet, ho co the thc hien
Samadhi cua ho, va tao ra dong chay Samadhi manh me, thien nh theo cach ho a
thien nh suot i ho. Sc manh cua thien nh nay se chuyen vao bardo. Neu trong
kinh nghiem quyet nh quan trong nay tam tch cc co the tch tu, no se tac ong
trc tiep mot cach li ch tren trnh can t va bardo. Tuy nhien, ieu nay hoan toan la
s ap dung samadhi (ai nh) thong thng.

Tnh chat cua ren luyen:
Ba dang tot nhat cua hanh gia c noi la thanh tu phat tanh trong bardo.Khong
the lam trong cuoc i, nhng trong tien trnh chet co the nhan ra s xuat hien cua
thanh tnh quang va ap dung theo ky thuat.
Co mot cau noi pho bien Hanh gia at c giac ngo trong lan au tien i vao
bardo ieu nay khong co y ngha ac biet, va mau thuan vi nhieu kinh ien mat
167
tong co tham quyen. Khoanh khac au tien i vao bardo lien quan en s len en cc
iem cua kinh nghiem thanh tnh quang. S nhan thay thanh tnh quang c phan
loai thc te thuoc vao i song nay (khong phai trong bardo). Ngoai ra khong co kinh
ien mat tong co tham quyen nao noi ve s at c giac ngo vao luc o.
e at c Phap than vao luc au, hanh gia phai da tren mot than nen tang thch
hp. Neu khong th co mau thuan trong viec thiet lap hoc thuyet. Than nen tang hien
dien vao luc o (tc la khoanh khac au tien cua bardo) khong the bieu hien nhng
dau hieu trang thai hoan tat ren luyen ai hp nhat va ai hp nhat vt len ren
luyen
Do o, s dien ta hoa nhap thanh tnh quang cua s chet vi phap than thc ra
lien he en viec nhan ra thanh tnh quang cua s chet va hoa nhap no vi mot y
ngha gan nh Phap than. Hien tng nay at ten la Phap than nhng khong phai la
Phap than thc s.
Hanh gia phai i qua tien trnh chet va xuat hien vi mot than trung am. Nhng ch
nhan ra bardo va ap dung du gia tren c s cua than trung am bnh thng se khong
tao ra s thanh tu toi cao cua Phat tanh.
ay, dang hanh gia tot nhat phai nhan ra tnh chat cua than trung am, sau o
kiem soat hau het kha canh vi te cua tam thc va nang lng e chuyen hoa thanh
hnh tng Bao Than. Toi a thao luan chi tiet phng phap nay mot cho khac.
Nhng hanh gia thuoc ve pham tru hai loai hanh gia t pham tanh nen co gang
em tam thc vao trang thai trong sang luc can t. Trong tam, nen cong hien tat ca
nhng s hu the gian e tiep nhan va tao nguon gia tr cho cong c, v ho a tch
luy nhng ieu kien tao bam chap. Ho cung nen t y thc biet rang bat c nhng vi
pham hng dan thc hanh xay ra trong cuoc i ho, cung nh bat ky nhng that bai
tam linh thong thng nao, phai c tnh hoa va lam mi nhan thc tam linh cua ho.
Theo cach nay, ho phai oi dien vi nhng y ngh cai chet xay en khong co bat ky
s hai hay vng mac nao.
Nhng hanh gia quen thuoc vi truyen thong giao ly khau truyen tren giai oan
can t va tnh chat cua nhng cau nguyen cung dng trong bardo va trau doi quyet
tam nh lai nhng hng dan va khai th trong luc can t trai qua bardo, phat sinh
hoan hy nh mot a tre tr ve nha cha me mnh. Vao luc can t, hanh gia phat sinh
cai thay nhan ra ban nga vi mandala bon ton, quan tng ao s va nhng bon ton
giac ngo trong khoang khong trc mat, sung knh cung dng cac Ngai, va gi s
cau nguyen manh me e c gia ho va ban nguon cam hng cho s ap dung thanh
168
cong du gia hoa nhap vi thanh tnh quang vao luc chet, va do vay hoa nhap vi
huyen than trung am.
Dang th hai cua hanh gia, trc khi hien len nhng dau hieu cua s chet xay ra
trong tien trnh can t, hanh gia ap dung bat c kha nang s hu nao e tao ra nang
lng s song i vao kinh mach gia va phat sinh kinh nghiem cua bon tanh khong.
Vao luc ket thuc giai oan, hanh gia ap dung phng phap ac biet e t the hien
nh mot mandala bon ton, nhan ra bon tanh khong cua viec i vao giac ngu, va ap
dung ky thuat nh a dung e phat sanh huyen than cua giac mong. Hanh gia lap lai
nhng luyen tap nay nhieu lan (trc khi tien trnh can t tan cong manh me), sau o
quan sat nhng dau hieu nguyen to hoa tan trc kinh nghiem chet. ieu nay lien
quan en 20 trang thai hoa tan xay ra trong tien trnh can t trc kinh nghiem thanh
tnh quang cua s chet
Tom tat tien trnh nay nh sau:
Trc tien, nguyen to at hoa tan trong nguyen to nc. Dau hieu ben ngoai la
hanh gia mat kha nang chuyen ong tay, chan, hay kiem soat than the, giong nh s
buong xa hoan toan. Y tng than toi chm vao at khi len, va mong cau khan cap
co ngi keo hanh gia len. Dau hieu ben trong la mot cai thay co tnh chat giong nh
ao giac.
Ke tiep nguyen to nc hoa tan vao nguyen to la. Dau hieu ben ngoai la kho
mui, mieng va li co lai. Dau hieu ben trong la mot cai thay giong nh khoi
Nguyen to la bay gi hoa tan vao nguyen to gio (kh). Dau hieu ben ngoai la
hanh gia bat au o mo hoi, tay chan co rut (hng ve tim). Dau hieu ben trong la cai
thay giong nh gap nhieu om om
Nguyen to kh cua t tng nhan thc hoa tan vao tam. ay nang lng s song
nang t tng nhan thc hoa tan vao tam thc. Dau hieu ben ngoai la th hat ra,
va than the dng nh khong the ht vao. Ngay ca neu hanh gia co the ht vao, ch ht
can va nang ne. Dau hieu ben trong la cai thay giong nh mot ngon en b khong
chuyen ong bi gio.
Sau o, tanh khong au tien xay ra, c biet n gian la tanh khong. ay la cai
thay c biet nh xuat hien. Dau hieu ben trong co mau trang, giong nh anh sang
trang trong bau tri khong may
Tam thc cua xuat hien sau o hoa tan vao tanh khong th hai, c biet nh
rat trong khong. ay la kinh nghiem cua cai thay c biet la gan sat. Cai thay
ben trong cua anh sang o hi vang, giong nh anh sang mat tri moc.
169
Sau o, hoa tan vao tanh khong th ba ai trong khong c noi ket vi kinh
nghiem thay c biet nh at en gan sat cai thay mau en hoan toan, giong nh
bau tri ban em b bong en day ac toa khap. Hanh gia cam giac ngat i va mat y
thc
Sau o, hanh gia xuat hien t bong toi va trang thai vo thc, va khi len kinh
nghiem toan bo trong khong cung la thuat ng thanh tnh quang. Cai thay giong
nh mau hoa nhap gia anh sang mat tri va mat trang trong bau tri trong sang vao
luc bat au bnh minh. ay la thanh tnh quang can ban thc s.
Theo cach nay, hanh gia kinh nghiem ba tanh khong, cung vi tanh khong cua y
thc thanh tnh quang.
Trong giai oan kinh nghiem ba tanh khong va anh sang trong suot cua tanh khong,
au tien la nhng dau hieu ben ngoai cua cac nguyen to hoa tan: cai thay giong nh
ao anh, khoi om om, va anh sang cua ngon en b va cua mot bau tri khong may.
Dau hieu hoa tan ben trong la mau trang, o, en va anh sang trong suot cua buoi
bnh minh.
Mot so ngi noi rang kinh nghiem cua hai bo nay xay ra cung nhau. Mot so khac
lai cho rang khong. Quan niem sau nay ung. Nhng dau hieu ben ngoai cua khoi v.v
thc ra co trc kinh nghiem bon tanh khong. ieu nay c cac kinh ien mat tong
co tham quyen trnh bay .
Bon cai thay ket hp vi bon tanh khong tat ca c kinh nghiem nh bau tri
khong may, vi mot so khac nhau ve mau sac, au tien mau trang, sau o o, en, va
cuoi cung la anh sang rc r, trong suot.
Vao luc kinh nghiem thanh tnh quang xay ra, ba cai thay giong nh kinh nghiem
tanh khong (tc bieu hien, gan sat, at en gan sat) hoan toan chiem cho va nang
lng s song tch tu thanh giot bat hoai tai luan xa tim. Giot trang i t luan xa au
xuong (trong tanh khong th nhat, vi cai thay cua mau trang), giot o i t luan xa
ron len (trong tanh khong th hai, vi cai thay mau o) va ca hai en luan xa tim
(trong tanh khong th ba vi cai thay en toi)
Mac du nhng chung sinh khac s hu hn sau thanh phan cung kinh nghiem s
chet va tien trnh hoa tan dan ti viec xuat hien thanh tnh quang, chung cung khong
the nhan ra hay lam viec vi sc manh t nhien cua hoan canh nay.
Nhng dau hieu cua nguyen to hoa tan va kinh nghiem ve chung, tat ca xay ra
trc cai chet thc s. Hanh gia nen hieu ro tien trnh nay. T luc xay ra dau hieu
au tien, hanh gia ap dung bat c phng phap nao ay u hieu qua e hng dan
nang lng s song i vao kinh mach gia. Khi moi dau hieu cua bon (ch s hoa tan
170
cua bon nguyen to) xay ra, hanh gia phai nhan ra va kinh nghiem chac chan, ket hp
tnh thc cua cai thay tanh khong vi thc te xay ra. Trong s duy tr hoa tan, hanh
gia on nh kien quyet e thc hien ap dung yogic va hoa nhap.
Trong kinh nghiem thanh tnh quang cua s chet, nang lng vi te va y thc tu lai
trong kinh mach gia. Nang lng vi te i vao luan xa tim, va tat ca hoat ong tho
cua s nham lan cua tam nh nguyen (oi ai) tr nen bt dan. Cai thay bieu hien
nh mot bau tri khong may. Hanh gia phai nhan ra hnh anh nay khi no xay ra, at
tam vng chac vao no, va ap dung bat c nhng thanh tu nao qua thien nh tren
quan iem trung ao cua tanh khong trong cuoc i hanh gia.
Neu trong cuoc i, hanh gia khong trau doi kha nang at tam trong quan iem
tanh khong nay, th gi ay khong co cach nao e thc hien. Do o no la nen tang
cho thanh cong cua du gia bardo, ma trong cuoc song hanh gia trau doi pham tanh:
kha nang at tam trong s hieu biet vng chac cua tanh khong; va phng cach yogic
tao ra bon ai lac. Hanh gia phai ap dung ky thuat nay ay e nhan lay thanh tnh
quang non tre nh thanh tnh quang cua con ng
Ngai Jetsun Milarepa trnh bay:
Thanh tnh quang cua s chet la tnh chat cua Phap than, hanh gia phai nhan ra no
la g.e at c kha nang o, hanh gia phai c v thay tam linh cua hanh gia gii
thieu ve no. Trau doi kien thc tinh hoa cua cai thay toi hau, va ky thuat em thanh
tnh quang vao dong chay cua con ng quy c.
Thanh tnh quang nen tang nay cua s chet trong tnh chat thanh tnh quang me
hanh gia phai hoa nhap no vi thanh tnh quang cua con ng.
e thu c kha nang lam tai luc chet hanh gia phai thc hanh trong cuoc song
nay. Trong trang thai thc, hanh gia em nang lng s song i vao kinh mach gia
va tao ra an tru va hoa tan chung, hanh gia phai at c quen thuoc trong cach nay
vi bon tanh khong, va ac biet la toan bo tanh khong (tc la, tanh khong th t,
hay thanh tnh quang). Cung the, trong giac ngu, hanh gia phai hoa nhap tnh thc vi
thanh tnh quang cua giac ngu, sc manh cua s kiem soat tren nang lng vi te va
tam ma hanh gia at c se cung cap nang lng giup hanh gia hoa nhap c
thanh tnh quang me va con vao thi iem chet.
Neu hanh gia co the nhan ra thanh tnh quang cua s chet bang cach nay va hoa
nhap no nh li day tren, th hanh gia ay co the nhan ra c kinh nghiem bardo a
i theo va luon luon co the ap dung ky thuat du gia (e at c s giac ngo trong
bardo). Do vay, co the noi rang phng phap toi thng e thc hanh du gia bardo
171
phu thuoc vao kha nang nhan ra va hoa nhap vi thanh tnh quang cua s chet. Thc
s, khong co con ng nao tot hn cach nay e thc hanh du gia bardo.
Mot phng phap thap hn la chuyen tam vao y ngh ta ang chet. Nhng g xuat
hien phai la nhng bieu th bardo. Tuy nhien, mac du y ngh nay co the giup hanh gia
nhan ra s thc rang mnh ang trong bardo, nhan thc ay se yeu.
Tng t, hanh gia co the chu tam thien nh ve s hoa tan nguyen to va v.v khi no
xay ra vao luc chet (nh a mieu ta trc o). Khi o, bon tanh khong cua thanh tnh
quang s chet xuat hien hanh gia co the ap dung bat c samadhi nao a at c
trong cuoc i cua mnh. Tuy nhien neu trong cuoc i ay, hanh gia khong hoc cach
dan nang lng s song vao kenh trung ng, th se kho ma phan loai cac phng
phap (thc hanh vao luc chet) thuoc ve pham tru phi thng cua s thc hanh tantra
du gia cao nhat.
Do o, nhng ngi biet quan tam en du gia bardo, thuoc ve s thc hanh tantra
du gia cao nhat, khong nen giong nhng ngi bo qua than cay ma ch lay canh,
nhanh. T sau trong xng tuy, ho phai tha thiet trau doi du gia noi hoa va phng
tien thanh tnh cua no e em nang lng s song vao kinh trung ng, nh a mo ta
trc o. Trong trang thai thc, ho phai em nang lng s song i vao an tru va hoa
tan trong kinh trung ng. Theo cach nay ho tao ra kinh nghiem cua bon tanh khong.
Khi thc hanh nay chn muoi, ho phai hoc cach duy tr thanh tnh quang cua giac ngu
bang cach kiem soat nang lng vi te.
Sau o trau doi thien nh tren y thc thanh tnh quang trong trang thai thc va
thanh tnh quang cua giac ngu, hanh gia phai ap dung ky thuat yogic e khi day
huyen than. ieu nay trao quyen cho hanh gia mot kha nang tuyet vi nhat e nhan
ra thanh tnh quang cua s chet va bardo xay ra sau o. Nen tang cho tat ca ieu nay
la du gia noi hoa. Luon luon nh rang, ay la nguyen tac can ban.
Hanh gia nhan ra va duy tr thanh tnh quang cua s chet. Sau o, luc bat au vt
len thanh tnh quang e i vao bardo, hanh gia thc hien nhng iem trong yeu trong
viec khi day thien nh quen thuoc va kien quyet. Vi nhng hng dan o hanh gia
i vao bardo vi s t tin va tam tch cc, trong luc tham gia ky thuat nhan ra cai thay
bardo nh ao anh, va t the hien vi mot huyen than cua mot mandala bon ton mat
tong.
Nhan ra bardo theo cach nay, hanh gia quyet tam at c mot huyen than co
pham tnh cao hn. Huyen than bnh thng t no khong la mot tha thch hp e at
c nang lc tam linh cao nhat. S khac biet xay en khi hanh gia ap dung mot so
yeu to:thien quan tren t than hanh gia nh mot mandala bon ton, trau doi thien nh
172
tren cai thay cua tanh khong, trau doi cai thay the gian va nhng chung sanh cua no
giong nh nhng xuat hien gia tao, thien nh tren viec lam the nao giao ly du gia
giac mong ch ra tnh chat nh huyen cua than giac mong, nhng nguyen tac giong
nh vay c ap dung trong du gia bardo v.v nhng giao ly nay c rut t truyen
thong khau truyen, c at ten giao ly bardo. Hanh gia hay tham gia trong chung.
Nhng hanh gia mat tong quen thuoc vi nhng phng phap nay se khong chac
nhan tai sanh trong t cung. Ho co the sinh ra theo ba cach (noan, thap, hoa). Do o,
ieu quan trong la hanh gia ap dung hng dan thay tat ca xuat hien nh nhng bieu
hien cua bon ton, thay than cua bon ton nh mot ao anh, va thay nhng xuat hien nh
huyen eu khong co t tanh.
Hanh gia trau doi tot thien nh nay. Them vao o, bang s trau doi tot thien nh
nay. Them vao o, bang s trau doi nhan thc ao s giong nh cha me la nam va n
trong hp nhat va mandala bon ton nam va n trong s hp nhat v.v. Mot sc manh
ac biet c a vao s ap dung.
Do o, ay la ky thuat c biet la li nguyen tai sanh ay, hanh gia trau doi
c mong c tai sanh vao bat c coi tnh tho nao cua Ch Phat.
Trong truyen thong giao ly khau truyen cua Marpa, co mot hng dan noi ve viec
nhan ra bardo, va sau o phat ra c nguyen tai sanh trong mot the gii cao hn. ieu
nay tng t nh ieu chung ta se thay sau nay trong phan chuyen di tam thc.

Lam the nao e thien nh tren du gia thanh tnh quang:
c day di hai e muc: hanh gia thien nh tren thanh tnh quang vao luc thc
ra sao, va thien nh tren thanh tnh quang trong luc ngu nh the nao.

Lam the nao thien nh tren thanh tnh quang vao luc thc:
Thanh tnh quang c thao luan trong hai mach van.
Cai au la s s dung thong thng. ay noi rang thc tai nen tang cua chung
sanh la ieu g o thoat khoi cc oan cua chung sanh va khong chung sanh. ay la
tnh chat tanh khong thanh tnh quang nh oi tng Y thc tiep nhan no la thanh
tnh quang nh chu the (tc la s nhan thc).
ay la y ngha chung cho thuat ng thanh tnh quang. Cach s dung chung cho ca
hai Tieu tha va ai tha, vi Hoan Thien Tha (Paramitayana) va Mat tha, vi ca
ba tha Tantra thap hn va Tantra Du gia cao nhat. Do o ay la y ngha mang y
ngha chung cua thanh tnh quang.
173
Cach s dung th hai cua thuat ng thanh tnh quang la danh rieng cho tantra du
gia cao nhat. ay khong co s khac biet trong y ngha thanh tnh quang nh chu
the tc tam thc tiep nhan. ay la y thc ai hy lac bam sinh tnh chat ac biet cua
tantra du gia cao nhat. Do o no con c goi la thanh tnh quang oc quyen. ieu
tien quyet chu yeu la tam thc ai lac bam sinh c khi day bang s thanh thao
trong du gia cua giai oan hoan thien nham em nang lng s song i vao an tru va
hoa tan i vao kinh mach gia.
ieu nay khong ch n thuan la tam thc ai lac khi len bang s tan chay cua
chat bo e tam va at tam trong thien nh the nhap phi khai niem thoat khoi hon
tram hay trao c, trang thai phi khai niem tao ra bang s thang hoa mot so nang
lng s song. Tham ch tren giai oan phat sinh co mot so tan chay t trang thai ai
lac cua viec ap dung nang lng. ieu nay khong phai la cai c s dung ay.
Hanh gia phai anh gia nhng s khac biet nay.
Cai c la chon ay la ai lac bam sinh c khi len bang phng tien cua
du gia noi hoa a mo ta trc o, c biet la ai lac bam sinh cua giai oan hoan
thien ieu nay c ket hp vi s tnh thc vng chac cua chan nh hoac tanh
khong, a ti tr hue nguyen s cua ai lac va tanh khong. o la v tr cua thanh
tnh quang nh chu the. No la thanh tnh quang cua ao lo, mang huyen than cua
giai oan hoan thien nh tien than cua no. Da tren c s thc hanh mot cach quen
thuoc va lien tuc, hanh gia tao ra huyen than, va s dung no trong thien nh. ay la
pham vi nang cao cua nguyen ly thanh tnh quang e thc hien no, hanh gia can phai
co nen tang can ban ben trong cua viec at c hoac la huyen than thc s hoac la
huyen than uy nhiem, sau o c tham nhap trong thanh tnh quang.
Ve phan nhng giai oan hp nhat vao thanh tnh quang, hau het cac truyen thong
giao ly khau truyen (ve sau du gia) co phan khong ro rang iem nay. Tuy nhien,
mot so trong chung thc s cung cap mot t lieu tuyet vi.
Nhng e ngh sau nay la hanh gia t quan tng nh mandala bon ton nam va n
trong s hp nhat tnh duc banh xe chan ly tai luan xa tim, kinh trung ng chay
quang no. Hanh gia thien quan ay ch HUM xanh dng ng tren mot a mat
tri. Hao quang chieu ra t ay va tnh hoa vu tru vo tnh. Vu tru tan thanh anh sang,
the nhap vao vu tru vo tnh. Sau o vu tru vo tnh tan thanh thanh tnh quang va vao
hanh gia nh mandala bon ton, hnh anh n tan chay vao hnh anh nam cua mandala
bon ton.
Sau o, t nh au hanh gia i xuong va t di chan len, hanh gia tan vao anh
sang, tham nhap vao chung t HUM tai tim hanh gia.
174
Ch HUM sau o tan thanh anh sang t di ay len, bat au vi nguyen am U
di tan vao AH, roi vao HA roi vao phan nh cua no, roi vao a mat trang li
liem di, vao giot, va vao nada tren no. Theo cach nay, tat ca c tham nhap
vao trung tam cua kinh mach gia tai luan xa tim.
Hanh gia at tam vng chac ay, gay ra nang lng cua hai kinh ben rasana va
lalana i vao, an tru va hoa tan trong kinh mach gia, xuat hien bon tanh khong va
cho ra y thc thanh tnh quang ky dieu cua ao lo. Khi ieu nay xay ra, hanh gia
quan sat va nam gi tam ai lac bam sinh.
Nh a noi trc o, tien trnh nay cho ca hai du gia huyen than va du gia thanh
tnh quang c lam sang to tuyet vi trong truyen thong Arya Cycle cua giao ly
Guhyasamaja. Cach tham nhap vi thanh tnh quang nh a mo ta mot cach nhanh
chong tren, cung tng t nh dhyana thien nh ac biet e i vao thanh tnh quang
nh a c day trong truyen thong nam giai oan cua he thong Guhyasamaja
Trong thien nh tren du gia noi hoa, trc het hanh gia the nhap nang lng s
song vao kinh trung ng va cho ra ai lac bam sinh. ay, mot lan na, hanh gia
hng nang lng vao kinh mach gia va vien dan nhng giai oan hoa tan nh a
mo ta trong tien trnh trc o, cho ra ai lac bam sinh va cuoi cung la thanh tnh
quang.
Neu hanh gia khong the lam ieu nay, th bat c nhng g quen thuoc hanh gia at
c vi tien trnh hoa tan nen ap dung ay
Toi a viet sau rong hn ve ky thuat nay cho khac.

Lam the nao thien nh tren thanh tnh quang trong khi ngu:
Neu trong hoan canh hanh gia co the duy tr thanh tnh quang cua giac ngu bang
cach kiem soat nang lng s song, sau o nh a mo ta tren, hanh gia thc hien
ieu nay va tham gia trong du gia giac mong. Duy tr thanh tnh quang cua giac ngu
la phng phap toi cao e lam viec trong trang thai mong. e hoan tat viec ap dung
theo cach nay tuy theo nhng v thay trong dong truyen a day ve chu e nay ra sao.
175
176
Trc khi tham gia trong thc hanh, hanh gia nen theo mot che o an tot cho sc
khoe, mac am v.v ay cung la mot truyen thong cat bo giac ngu cua hanh gia trong
hai hay ba ngay, (an uong bo dng, mac am e tao giac ngu nong nhng khong nen
lam thng xuyen). ieu quan trong la tao cho hanh gia mot giac ngu nong (nhe).
Khi giac ngu tr nen sau (nang) se kho hn cho ngi mi bat au thc hanh e duy
tr thanh tnh quang cua giac ngu. Khi giac ngu vi te, thanh tnh quang nay e duy tr
hn. Hanh gia muon tao ieu kien sau nay. Sau o khi thc hanh tr nen thanh thao,
hanh gia co the thanh cong di ieu kien trc o. Vao luc hanh gia khong the cat
giac ngu cua mnh (tao ra mot trang thai ngu nong hn (nhe hn) mac du hanh gia co
the lam nh vay e quan sat tien trien cua du gia trong ieu kien mot giac ngu sau.
S thc hanh ay la tham gia luyen tap sung knh tap trung tren quy y Tam Bao
trong ngay vaem, va tao cung dng torma cho Ho Phap. Hanh gia phat nguyen co
the nhan ra thanh tnh quang cua giac ngu, va nhng chng ngai c giam nhe.
Hanh gia thien quan t than nh mot mandala bon ton. Ngoai ra, hanh gia thien nh
tren ao s du gia va phat ra nhng cau nguyen c nang lc gia ho e giup cho
no lc duy tr thanh tnh quang cua giac ngu.
Sau o hanh gia tao quyet tam vng chac khi i ngu, hanh gia se nhan ra va duy tr
bon tanh khong xay en trc khi xuat hien giac mong. Hanh gia nam nghieng ben
phai theo t the s t ngu, au quay ve hng bac, lng hng ong, mat hng tay
va chan hng nam, chan phai tren chan trai, va tay phai gap vao di than. Hanh
gia quan tng t than nh mandala bon ton; va quan mot hoa sen bon canh mau
xanh dng tai luan xa tim, kinh trung ng chay quanh no, chnh gia la chung t
mantric HUM mau xanh dng.
Co hai truyen thong ay: mot at rieng tng ch AH - NU - TA va RA tren bon
canh hoa sen, vi ch HUM gia, va mot la ch dung mot ch HUM
Trong trng hp trc, ch AH at hng ong, NU hng nam, TA hng
tay va RA hng bac. Trc tien hanh gia at chu tam tren ch AH, sau o khi giac
ngu gan bat au, hanh gia chuyen chu tam qua NU, va xay ra tanh khong th nhat,
c biet n gian la trong khong va nh xuat hien. Hanh gia at chu tam vao
TA tanh khong th hai c biet la trong rong thc s va nh can ke xay ra.
Hanh gia at chu tam tren ch RA, kinh nghiem ai trong khong va at c can
ke xuat hien. Cuoi cung hanh gia at chu tam tren HUM tai trung tam cua kinh
mach gia; tanh khong th t, c biet nh trong khong toan bo hien ra.
Hanh gia nen thien nh tren nhng chung t mantric nay trong ket noi vi bon
tanh khong xay ra theo cach nay.Tuy nhien, du mot so v thay a nhng hng dan
177
nay, vi toi dng nh ho khong chu y ti nguyen tac quan tng chung t tai trung
tam cua kinh trung ng la viec tao ra nang lng s song rut vao luan xa tim, cho ra
kinh nghiem i vao, an tru va hoa tan, lan lt tao ra kinh nghiem bon tanh khong.
Do o, mac du noi rang chung t mantric c quan tng tai luan xa tim, s trnh
bay nay khong u ro bang chung t phai ben trong kinh trung ng va chnh gia
luan xa tim. Vay, du rang o la s nhac nh tao (trong nhng truyen thong mieng o)
ket noi vi nhng chung t mantric phu nay cho tien trnh tanh khong. Thc ra, hau
het dong phai ngay nay gii thieu chung lam hao mon viec hoan thanh nhng ket qua
mong muon. Do o khong co y ngha thuan li nao trong viec dung ch AH NU
TA RA va co the chap nhan viec bo bt chung (tc la ch quan ch HUM tai trung
tam) iem quan trong la, mot trong hai phng phap, phai at tam gia kinh trung
ng ben trong luan xa tim.
Hanh gia tham gia thc hanh duy tr thanh tnh quang cua giac ngu nay co hai
dang: dang a at c samadhi trc o va co the an tru vng chac trong thien nh,
va dang th khong.
Trong dang sau (khong co samadhi) luc i ngu; hanh gia trau doi nhng hng dan
tren va no lc an tru trong samadhi (nh) khi giac ngu bat au. Tuy nhien viec nay
ch keo dai mot luc ngan. Hanh gia phai t khi day nhan thc mnh ang trong trang
thai ngu (e tiep tuc tap trung) nhng ieu nay kho khan di nhng ieu kien o.
Do o hanh gia se khong the duy tr chu tam lau c.
Neu luc ngu, hanh gia luc au khong em nang lng s song di s kiem soat,
se khong the cat c loi i vi te cua hi th qua mui, va ket qua hanh gia khong the
khi day mot kinh nghiem thc te ngay ca mot ve ngoai cua tanh khong th t. Tnh
cach cua kinh nghiem se khong hien ra. Do o s duy tr thanh tnh quang cua giac
ngu thc te se khong at c.
Hanh gia at c Samadhi vng chac co hai loai: loai th nhat, trong trang thai
thc a ao luyen quen thuoc qua tien trnh du gia noi hoa. Bang cach nay, hanh gia
em nang lng s song i vao dhuti va an tru, hoa tan o, cho ra kinh nghiem bon
tanh khong. Trong trng hp nay, luc i ngu, ho trau doi quan tng nh a giai
thch tren, vi chung t HUM gia dhuti ben trong luan xa tim. Trong vong hai
hay ba ngay co the nhan ra nhng giai oan hoa tan vao bon tanh khong cua giac
ngu, se thu c kha nang duy tr thanh tnh quang cua giac ngu.
Du rang, hanh gia khong the tao ra kinh nghiem bon tanh khong trong trang thai
thc, noi chung hanh gia nen tao ra nhng ac tnh vng chac cua samadhi nh ai
lac, anh sang rc r va vt len khai niem. Sau o hanh gia tham gia thien quan tren
178
vao luc i ngu va co gang nhan ra s hoa tan. Neu van khong nhan ra bon tanh
khong, hanh gia tiep tuc trau doi samadhi vao ban ngay, va cuoi cung se em ieu
nay vao trang thai ngu. S thien nh samadhi ay ket hp vi ai lac la u, khong
can em nang lng s song i vao kinh trung ng.
Tuy nhien, trong hoan canh nh vay, viec thc hanh khong the noi la mot phng
phap du giatantra cao nhat cho viec tao ra s duy tr thanh tnh quang cua giac ngu.
Mc o hanh gia gia co the quan tng ben trongluan xa tim la mc o hat giong cua
s thanh cong trong thc hanh a gieo trong.
Nang lc cho kinh nghiem samadhi trong giac ngu do cach trau doi nang lc
samadhi bnh thng (trong trang thai thc) ngay ca khi ket hp vi cai thay cua chan
nh (thay nh th), se ch tao ra mot kinh nghiem tam thng ve thanh tnh quang cua
giac ngu (tc ch la kinh nghiem y thc cap o vi te nhat). Do o no se khong u
pham tnh c xem la mot thc hanh tantra du gia cao nhat. Tuy nhien, thien nh
theo cach nay va quan tng ch v.v nh a giai thch trc ay a thc s gieo
trong thien hng phat trien trong hng dan o.
Phan Samadhi nay (tc, chung cho tantra cao nhat va cac ao lo khac) co the tao
ra kha nang an tru trong samadhi thc s trong trang thai ngu, va co the ket hp vi
nhan thc cua cai thay tanh khong nham tao ra mot kinh nghiem cua thanh tnh
quang cua con ng chia phan tuy nhien, no khong phai la tam thc thanh tnh
quang tao ra thc hanh tantra du giacao nhat.
Nh a giai thch trc ay, hanh gia nen thien nh tren luan xa tim e thiet lap
s kiem soat nang lng, e lan lt cho ra kinh nghiem cua bon tanh khong (cua s
i vao trang thai ngu).
Noi chung, giot giup cho kinh nghiem cua trang thai ngu sau t nhien an tru tai
luan xa tim. Khi hanh gia s dung ieu nay nh mot con ng, co the tao ra mot
kinh nghiem ky dieu cua thanh tnh quang giac ngu. Tham ch, khi no khong c s
dung nh mot con ng, nang lng s song cung t nhien rut vao giot nay khi hanh
gia i ngu. Do o, neu trong trang thai thc, hanh gia trau doi kha nang em nang
lng s song vao kinh mach gia, va khi i ngu, ap dung thien nh a mo ta tren,
duy tr quan tng ben trong kinh mach gia tai luan xa tim, no tr nen hoan toan de
dang em nang lng s song vao kinh mach gia tai luan xa bang cach cua ky thuat
a mo ta.
Nhng giai oan xay ra nay, bat au vi kinh nghiem cua cai thay giong nh mot
ao anh sang m m cua nc . Sau o hoa tan va hien len mot cai thay nh khoi toa
khap. Sau o lang xuong va co mot bieu hien cua nhieu anh sang om om be, roi
179
lang xuong, va mot xuat hien anh sang rc r vng chac , giong nh ngon en b
khong xao ong khi gio thoi.
Sau o lang xuong, va giot mau trang i xuong. ay la mot kinh nghiem cua mau
trang, giong nh anh sang trang trong bau tri em. ay la kinh nghiem bieu hien
va tanh khong th nhat, sau o la s xuat hien cua giot o hay vang hi o, gion
nh anh sang mat tri trong bau tri quang ang toa khap s vat. ay la bieu hien
cua kinh nghiem can ke va tanh khong th hai. Ke tiep la cai thay co mau en
hoan toan, ay la trang thai at en can ke va tanh khong th ba. Trc khi xay ra
ieu nay, hanh gia a duy tr y thc, nhng ay hanh gia ngat i vao bong toi, va
tat ca nhan thc, kyc bien mat. Tuy nhien, ay khong phai la mot khuyet iem,
hanh gia cang mat y thc manh me, lai tr nen c hoi tot hn cho thc hanh. Cai thay
en toi cua hanh gia cang gia tang, s lam chu y thc thanh tnh quang khi no xuat
hien cang manh me. Cung la trang thai ai trong rong va at en can ke.
Cuoi cung, kinh nghiem at en can ke nay lang xuong, hanh gia phuc hoi lai t
chieu sau cua vo thc. ay la y ngha cua thanh tnh quang, giong nh bau tri luc
bnh minh khi khong co mat tri, mat trang va bong toi. ay la kinh nghiem c biet
la tanh khong toan bo va la thanh tnh quang Hanh gia at nhan thc cua mnh
trong no va duy tr cang lau neu co the. ay, hanh gia tham gia trong phng phap
tranh ri vao giac ngu hoac thc day (trong luc trau doi thanh tnh quang cua giac
ngu).
Toi a viet tach biet ky thuat nay trong bai luan giang cua toi ve truyen thong
Marpa cua Guhyasamaja.
Bon tanh khong nay c noi ket vi bon ai lac. Tanh khong th t ay la kinh
nghiem thanh tnh quang cua giac ngu, va i oi vi kinh nghiem ai lac toi cao bam
sinh.
ai lac nay cung c tao ra bang cach at tam trong trang thai vtlen khai niem
(vo niem). Mac du ten goi ai lac c ap dung tng ng cho ca hai, cung nen
tao ra mot s khac biet. Cai trc giong nh cai thay cua t than bau tri, trai lai, cai
sau giong nh cai thay ch nh s so sanh.
ai lac nay xuat hien, ong thi hanh gia tap trung chu tam (khong e tam i
rong) vao cai thay nh th nh a giai thch trc o. ay la trang thai tam thc hao
phong c tan than trong tantra du giacao nhat nh ai lac va h khong chang the
tach ri. Trang thai nay vi te, t tham nhap hn va de nham lan. Do o that quan
trong e quan sat kinh nghiem can than.
180
Mot so truyen thong dong phai giao ly khau truyen bo qua s lam viec vi ba tanh
khong au tien. Nhng ngi khac noi co bon tanh khong, nhng khong giai thch ro
rang lam cach nao e nhan ra va duy tr chung.
Trong mot so truyen thong khau truyen bat nguon t ao s Ngokpa, khong cho
phng phap ro rang viec nhan ra nhng kinh nghiem nay. Tuy nhien, (Ngai Ngokpa
e ngh) co the hoc hoi t Tom tat nhng kinh nghiem mat tong (phan: Charya
Melapaka Pradipa)
53
.
Ban van nay trnh bay:
Nhng ket tap hoa tan vao nhng nguyen to vi te. Nhng nguyen to vi te hoa tan
vao y thc. Y thc lan lt hoa tan vao tam. Tam hoa tan vao khong nhan thc (vo
thc)
Kinh nghiem c nhng trang thai nay, hanh gia i vao giac ngu. Vao luc o, y
thc va tam hoa tan vao vo thc (unknowing), va tat ca ky c va nhan thc tam
thi mat i.
Sau o, trang thai vo thc o m dan, va thanh tnh quang trong tnh chat tr hue
nguyen s xuat hien. Khi thanh tnh quang phat ra, nang lng ong thi di
chuyen bang khuynh hng t nhien cua no khi day giac mong. Vi ieu kien tam
khong xao ong, duy tr no trong trang thai ngu, va at no trong s quan sat cua
thanh tnh quang giac ngu.
Nhng ban viet tay co tham quyen cua cac ai thanh tu gia, trong viec giai thch
bon tanh khong cua s i vao trang thai ngu, ung ho cach tiep can cua viec nhan ra
nay va lam viec vi thanh tnh quang cua giac ngu. Khong co nguon kinh ien nao co
tham quyen hn cho thc hanh. Do o, hanh gia nen hieu no theo cach nay.
Trong oan tren, t nhng ket tap hoa tan am ch nhng bieu hien cua kha
canh tho cua ket tap.
Nhng nguyen to hoa tan am ch tat ca moi th hoa tan vao nang lng. ay,
nang lng at hoa tan vao nc, nc vao la, la vao kh. Sau o, kh hoa tan vao
y thc c biet nh s xuat hien th nhat la y ngha cua ch hoa tan vao y thc
(trong oan tren). S hoa tan vao y thc nay am ch tanh khong th nhat.
Ngoai ra, t tam ay am ch s xuat hien cua cai thay c biet la can ke.
Hoa tan am ch luc y thc nay (tc bieu hien) rut vao tam cua can ke. Vo y
thc am ch kinh nghiem cua at en can ke. Kinh nghiem c nhng trang thai
nay la y ngha y thc hoa nhap vi ba tanh khong khi chung xuat hien vao thi
iem i vao giac ngu.
181
Tien trnh nhan ra nhng trang thai nay c day trong Mot tom tat cua tr hue Kim
Cang Tha (phan: Vajrayana samucchaya) va c giai thch trong Mot tom tat nhng
kinh nghiem mat tong bai viet cua toi i theo hng cua ho.
T vao luc o am ch thi gian cua giac ngu. T y thc va tam hoa tan vao vo
thc am ch c hoi theo sau at en can ke o. T trang thai vo thc m
danlien quan en s thc day t toi tam cua vo thc, la ac tnh cua kinh nghiem
anh sang giong nh buoi bnh minh cua mot bau tri quang ang. Khong co dau hieu
nao khac xay ra sau luc nay.
Ngai Chak Lotsawa phien dch ay, chung ta thay nhng t ng cua oan van
tren neu ra co phan khac Nang lng di chuyen cung luc bi khuynh hng t nhien
cua chung, vi ieu kien la khong co xay ra giac mong ay la cach dien ta tot y
tng. Y ngha la sau samadhi cua thanh tnh quang giac ngu c phat ra, tam thc
thoat khoi kinh nghiem thanh tnh quang. Sau o, nang lng bat au khuay ong
thien hng rieng cua chung, va hanh gia i vao trang thai mong. oan van vi ieu
kien tam khong xao ong co ngha la cho ti luc giac mong t nhien bat au xuat
hien, hanh gia nen duy tr trong s tham nhap thanh tnh quang.
Tuy nhien, neu thanh tnh quang cua giac ngu khong the duy tr bang cach kiem
soat nang lng, luc o hanh gia co the phat sinh samadhi vao luc i ngu va co gang
tap trung vao no tren thanh tnh quang. Hanh gia nen gi trong tam thc rang:
samadhi phai nhan ra tien trnh cua ba tanh khong au tien, hoac thanh tnh quang
khac khong c nhan ra. Trai lai, kinh nghiem thanh tnh quang trong samadhi o
khong phai la thanh tnh quang cua giac ngu, du rang samadhi (ai nh) cong hng
rc r. Ngoai ra nh mot khi au cua tanh khong th nhat, hanh gia nen nhan ra
cai thay cua ao giac, khoi v.v ieu o ch ra s rut vao cua nhng nang lng
nguyen to. Neu ieu nay khong c nhan ra, khong co s ro rang hoac tap trung nao
co the thiet lap trong khi ap dung.
Trong ren luyen, e lam viec vi thanh tnh quang cua giac ngu, no giup hieu
c kinh nghiem thanh tnh quang va s nhan biet va hai ac tnh cua thanh tnh
quang la mong va day.
Ve phan vien dan nang lc cong hng sang rc phi khai niem cua samadhi khi
giac mong xay ra, ieu nay da tren viec duy tr thanh tnh quang cua giac ngu, cung
khong giup c neu hanh gia s dung samadhi cua giac ngu va khong i theo
tien trnh (cua s hoa tan va kinh nghiem bon tanh khong). Tam thc se khong vng
chac thch ang e duy tr s ap dung. Do o nhng hng dan ve viec ren luyen nh
the nao trong ca hai trang thai thc va ngu phai c hieu biet chnh xac. Vi ieu
182
nay, nguyen ly s thc hanh la ac iem chnh trong ban viet tay tuyet vi cua Aryas,
Thay Va Tro (tc la Long Tho va Thanh Thien) co gia tr nhat, va trong thc hanh
cua hanh gia, nen gi chung gan gui, xem chung nh mot gan ket sau sac cua truyen
thong khau truyen.
Neu hanh gia tham gia phng phap luan tren e duy tr thanh tnh quang giac ngu,
ma s di chuyen cua nang lng s song lam cho no lc khong thanh cong, hanh gia
nen tham gia theo cach lam viec trong giac mong a day chi tiet trong dong truyen
Marpa tuyet vi cua giao ly hng dan khau truyen Guhyasamaja.
Cac chi nhanh cua ao lo, bao gom s thc hanh chuyen di tam thc va chuyen
thc manh liet.
Chng nay cua truyen thong mo ta hai ky thuat, tc la chuyen di tam thc va
phong thc manh liet vao ni c tru mi.
Chuyen di tam thc:hng dan ve phng phap chuyen di tam thc en mot canh
gii cao hn la ac iem oc nhat cua tantra du giacao nhat. c day trong
Sambhuta Tantra la mot tantra giai thch chung cho ca hai he thong Chakrasamvara
va Hevajra. No cung c day trong Vajradaka tantra, la mot giai thch tantra ket hp
danh rieng vi Chakrasamvara. Hn na, chung ta thay no lien quan en nhng
tantra goc khac, bao gom ca hai tantra goc Chakrasamvara (phan: Shri
Chakrasamvara mula tantra) cung nh Tantra bon v tr (phan Shri Chaturpitha
tantra), Chung ta thay no lien quan ti Sach cua nhng hng dan trc tiep cua Van
Thu va nhng tac pham khac. Ai muon hieu biet ve no ay u, nen oc nhng nguon
co tham quyen va nhng bai luan giang cua ho.
Nhng hieu qua co ch li cua con ng nay c lam sang to trong Vajradaka
Tantra
Giet hai mot brahmin moi ngay,
Vi pham trong bat ky nam hanh vi khong the chuoc lai c
Trom cap va ngay ca cng hiep
Tat ca nhng nghiep o c thanh tnh hoa qua con ng nay.
Hanh gia pha tan nhng toi ac che phu v nhng hanh vi xau a lam
Va vt len khoi nhng loi lam the gian.
Mac du co mot so khac biet trong ban dch (vao Tay Tang) cung oan van nay
cung c thay trong ca hai Nu hon huyen b cua Tantra (phan Chaturyoyini)va Tanra
bon v tr la mot nguyen ly tinh hoa, hanh gia nen t mnh ap dung that tot.
Con ng nay va tnh hoa va giai thoat. No giai thoat khoi tai sanh vao bat ky
ba coi di nao, va no tnh hoa tam thc cua nhng chung t nghiep bat thien a chn
183
muoi e tai sanh vao coi thap hn. ay la giai thch a ra trong Mot thu hoach cua
truyen thong giao ly khau truyen.
Ve phan thi iem e lam chuyen di tam thc thc s, c mo ta nh sau trong
Vajradaka tantra.
Thc hien chuyen di khi thi gian en;
Neu lam sm la giet bon ton
Ket qua cua viec giet mot bon ton
Hanh gia chac chan b thieu ot trong a nguc.
Do o nen co gang khon ngoan
Biet c nhng dau hieu cua s chet
Cung nh ieu nay c noi trong ca hai Tantra bon v tr va Nu hon huyen b cua
tantra. Chuyen di tam thc ra khoi c the sm hn tng ng vi s t t, va khi
hanh gia trau doi du gia t mnh quan tng nh bon ton, tng ng vi viec giet
bon ton mat tong. Ngoai ra, neu hanh gia gi nhng quy tac mantra, neu t t la
pham vao gii nguyen goc th tam. Hanh gia nen biet vi pham nhng gii luat nay,
hau qua se tai sanh trong a nguc. Do o, that quan trong biet c thi iem ung
e ap dung
e biet ung ieu nay, hanh gia nen co gang hoc hoi ve con ng gia thch
nhng dau hieu chet, cung nh thay nhng dau hieu ch ra phng phap chuyen thai
cai chet se khong hoat ong ay la thi iem ap dung chuyen di tam thc thc s
Ban van Bnh giang ve tantra bon v tr (phan Shri chaturpithatika) cua Ngai
Bhavabhadra trnh bay rang, hanh gia ren luyen trong phng phap toithieu sau thang
trc khi mnh chet. Do o that s quan trong kheo leo oc c nhng dau hieu ch
ra s boc lo tuoi song cua hanh gia
Ngoai ra Tantra bon v tr trnh bay:
Thi gian tot nhat e ren luyen du gia chuyen di
La trc khi hanh gia b benh tat lam phien nao
Nh a noi ay, tot nhat nen thc hanh ren luyen khi hanh gia khong b suy yeu
v benh tat. Trai lai, mot khi benh tat lam suy nhc, viec chuyen di tam thc kho
em lai hieu qua mong muon, tham ch du hanh gia a co mot so tien bo trc o
trong ren luyen.
Neu hanh gia ngh n gian rang viec ap dung chuyen di tam thc (nh mot
phng tien cham dt cuoc song hanh gia) v s au n cua tuoi tac, hay au n
khong chu noi cua benh tat, ieu nay cung khong thch ang, ngay ca du mot so
truyen thong that s tha th cho hoan canh trc (tuoi gia), o cung la mot loi ln.
184
Giao ly thc te ve du gia chuyen di tam thc bao gom hai ren luyen chanh:
Trc tien la mo ta trong Tantra Vajradaka nh sau:
Hanh gia tnh hoa gii han cua ni c tru
a c tnh hoa, hanh gia thc hien chuyen di
Neu khong, se khong co li ch
Gii han cua ni c tru ay, am ch than ngi, la ni e kinh nghiem au
kho va khoai lac. e co gang va thc hien du gia chuyen di ma khong tnh hoa than
the bang phng tien du gia noi hoa a giai thch trc o se chang mang lai ket qua
nao co y ngha. ieu nay c trnh bay trong luan giang cua Ngai Bhavabhadra. Do
vay, thien nh tren du gia noi hoa ay co the xem nh mot ieu kien cho thanh
cong trong du gia chuyen di. Vajradaka Tantra trnh bay:
Hanh gia khoa nhng canh ca bang ky thuat th bnh
Va tnh hoa kinh mach o la mot ca
Tantra bon v tr va Sambhuta tantra cung noi nhieu ve ieu tng t nay. Y ngha
la hanh gia thien nh tren ky thuat th bnh, va do phng tien cua no, rut dong chay
nang lng s song vao nhieu ca khac nhau, nh nhng c quan cam nhan (nam
can)tai hng dan nang lng nay vao kinh mach gia.
Hanh gia thc hanh th bnh c mo ta trc o co ba loai: tot nhat, trung bnh va
kem pham tnh. oi khi cung noi rang, loai th ba (pham tnh kem) co the thc hien
thanh cong du gia chuyen di. ieu nay ch ra mot hieu lam cua nhng luan th mat
tong.
ay , hanh gia khoa lai loi thoat cua y thc bat c ca nao khac ngoai lo m
vang tren nh au. Tam ca khac b ong lai va tam thc trc tiep ri khoi than qua
canh cong vang t nh au.
e hoan tat chuyen di, oi hoi mot nen tang cao nhat cua mot ngi nam gi kien
thc nhng hanh vi mat tong, hanh gia can nhng hng dan cung cap trong nhng
kinh ien mat tong (a nhac trc o) ieu yeu cau la s ap dung thien nh u
pham tnh nh a mo ta trong kinh van mat tong, e hng s di chuyen cua tam thc
ra ngoai than the.
Co mot so giao ly truyen thong khau truyen ve chu e nay.c biet la chuyen di
tam thc bang phng tien bon ky thuat, va chuyen di tam thc cua dong Ngok cung
cap nhng thc hien chi tiet tuyet vi cua thien nh lien quan. Tuy nhien, trong
truyen thong nay (tc sau du gia cua Naropa) s truyen khau cua phan ln ao s ai
dien cho nhng hng dan chuyen di tam thc ch at c s tren s truyen khau
185
Mandala bon ton nao tot nhat e thien nh ket hp vi chuyen di tam thc? phan
ln nhng ao s e ngh la bat c mandala chanh yeu nao hanh gia a trau doi trong
thien nh. Mot cach luan phien, Nu hon huyen b cua tantra va Tantra bon v tr moi
mot quyen engh mot ky thuat thc hanh bon ton ac biet va hanh gia co the s
dung. V viet nhng he thong khac oi hoi qua nhieu ngon t nen toi khong lam.
ay truyen thong khau truyen a ra rang hanh gia nen quan tng ban than
mnh nh mot mandala bon ton, va em nang lng s song i vao nu hon (cham
nhe) vao hoac luan xa b mat hay luan xa ron. Sau o hanh gia quan tng ch AH
ngan mau o tai luan xa ron, ch HUM mau xanh dng am tai luan xa tim, va ch
KSHA trang
54
tai lo m tren nh au.
Bay gi, hanh gia keo manh nang lng s song t di len. ieu nay anh la
ch HUM tai tim. Sau o i len va anh la ch KSHA tai nh au. Sau o tien trnh
i ngc lai, HUM tr xuong luan xa tim, AH tr xuong luan xa ron
oi khi, ch AH ngan hoa tan vao HUM (va sau o vao KSHA) trong khi di chuyen
len tren. Cach tiep can a mo ta tren co hieu qua hn.
Hanh gia nen t mnh ap dung ren luyen nay ti khi nhng dau hieu hoan tat xuat
hien, nh la mot cho phong nho xuat hien tren nh au, mot cam giac nga v.v
Ve phan ap dung thc te (tc la vao luc chet) mot so ao s e ngh hanh gia at
than the theo t the Tsig-bu vi hai tay phu len au goi. Khi m au, hanh gia quy y,
phat bo e tam, sau o thien quan t than nh mot mandala bon ton. Trong khoang
khong pha trc tren nh au hanh gia khoang mot hay na chieu dai canh tay,
hanh gia quan tng ao s goc cua mnh, trong hnh tng khong tach ri (tc xuat
hien trong hnh tng cua) s thien nh bon ton cua hanh gia. Sung knh cau nguyen
cung dng en Ngai.
Bay gi, hanh gia chuyen s tap trung vao ba ch mantric AH ngan mau o tai
luan xa ron, ch HUM mau xanh dng tai luan xa tim, va ch KSHA trang tai luan
xa nh au. Nang lng c keo manh t di len, tao cho ch AH ngan t luan xa
ron i len kinh mach gia va tan chay vao HUM tai luan xa tim. Hanh gia niem chan
ngon AH HIK vai lan. Ch HUM i len. Hanh gia niem AH HIK 21 lan, HUM tiep tuc
i len en luan xa co hong.
Hanh gia chu tam len ch KSHA tai mieng cua lo m Pham Thien, in bong len
nen mau trang thanh tnh goc nh anh sang bau tri, giong nh o vat trong vom ca
so. Hanh gia niem AH HIK manh nam lan, va ch HUM ban ra ngoai lo m Pham
Thien va tan vao tim v ao s khong tach biet vi (mandala bon ton cua hanh gia an
tru tnh thc o trong trang thai vt len khai niem (vo niem).
186
187
ay la tien trnh c day bi cac ao s dong phai: no i theo vi tom tat ngan
cua hoc thuyet chuyen di tam thc trong tantra bon v tr. Tantra o va nhng luan
giang la nhng nguon luan th co tham quyen. Nh a ch ra, s hieu biet cua hanh
gia ve ky thuat chuyen di tam thc c li ch bang viec hieu ro nhng chi tiet cua
thc hanh, nh v tr cua ch chnh yeu, v tr chnh xac at hai ch o, cach at ch
ng va lon ngc
55
. S ap dung kiem soat nang lng va tung niem vao hai dp
chuyen len tren, va nhng ky thuat ac biet cua s ap dung yogic. Neu hanh gia co
the hieu tien trnh ro va t mnh ap dung ren luyen, nhng ket qua mong muon se
c tao ra.
Do o, ay la truyen thong giao ly khau truyen cho viec chuyen di tam thc e tai
sanh vao coi Thien, va ky thuat chuyen di tam thc co the hoat ong nh nen tang
cua nhng hoat ong mat tong c thanh thao toi a. V the, hanh gia phai ap dung
sc manh cua samadhi duy nhat e ngan chan tam thc ri khoi c the qua bat c
cong nao trong tam cong, va hng no di chuyen qua cong vang.
Neu hanh gia co the kiem soat nang lng s song ma tren o la tam thc vi te,
do o ngan chung chay ra tam ca, v the hanh gia co the ngan tam thc nam tren
nang lng khong cho chay ra tam ca khong mong muon
56
.
Vi ieu nay, hanh gia nen biet nhng iem then chot trong s thien quan tren ch
mantric e ong nhng ca lai, va lam the nao s dung ky thuat th bnh e rut nang
lng s song t nhng canh ca cam nhan (cac can). o la nhng iem then chot.
That khong may, kho tm thay mot cam nang cung cap s trong sang ro rang thc s
ve van e nay trong tien trnh
Mot so v To thi trc e ngh (tam cong) c ong lai vi ch AH ngan mau o,
giong nh vay tai luan xa ron. ieu nay phu hp vi oan van trong Sambhuta
Tantra chung t o mau o cung hng dan nh vay a ra trong kinh van mot thu
hoach cua truyen thong giao ly khau truyen e ngh ch dung ch AH ngan mau o.
Chung ta thay nhng tiep can khac, v du nh dung ch HUM mau o. Mot so v
thay e ngh ieu nay da tren c s tantra bon v tr noi ve viec at mot ch tai mot
trong chn cong. Ch c nhac en la HUM mau o. Tuy nhien s giai thch nay la
mot s hieu sai oan van cua kinh van mat tong o.

Phong thc manh liet vao ni c tru mi.
Nang lc cam giac cua mat va v.v giong nh mot can nha, va toan the nen tang
cua than giup nhng cam giac, cung giong nh mot thanh pho. Do o t ng ni
c tru c s dung.
188
Trong van chng Bat nha ba la mat (prajnaparamita) (tr hue hoan thien) s dien
ta phong thc vao ni khac c s dung v hanh gia phong tam thc vao mot xac
ngi khac b thoai hoa, giong nh i vao mot lang khac, hanh gia phong tam thc
vao ni o. Hng dan cho tien trnh nay la mot ac biet cua tantra du gia cao nhat,
va c day danh rieng trong nhieu tantra n, va cung c nhac en trong tng
tantra nam.
Tnh chat cua kinh mach nao co the phong thc theo cach nay? Muc ch thc hanh
la g? Va cach phong thc nao c hieu qua?

Nhng kinh mach co the thanh tu phep chuyen thc manh liet.
Vi ca hai chuyen di tam thc va phong thc manh liet, hanh gia thc hanh nen
nhan le truyen phap va gi gii luat mat tong va nhng vi pham. Ly do cung giong
nh (tai sao nhng ieu kien nay c gii thieu e ren luyen trong) giai oan du gia
phat sanh vi ca ba thc hanh:chuyen di tam thc, phong thc manh liet (vao mot xac
chet) - va phong thc cua ai ra ngoai c the ho vao c the cua hanh gia Hanh gia
can co kha nang khoa dong chay nang lng bang viec at chung t mantric tai ca,
va kha nang tay tnh ca bang cach dung ky thuat th bnh e hng thang nang
lng s song vao kinh trung ng. Va hanh gia can co kha nang kiem soat nguyen to
o, ch AH ngan tai luan xa ron, bang phng tien cua du gia noi hoa, va s dung no
e khi day tam thc nam tren nang lng vi te, ai dien la ch HUM tai luan xa tim.
S xuat hien nay la muc ch c mo ta trong van hoc mat tong nguyen thuy va
nhng luan th mat tong, bao gom Vajradaka Tantra, Tantra Bon V Tr va luan giang
cua Ngai Bhavabhadra, cung nh nu hon huyen dieu cua tantra va nhng bnh giang
cua no, Mot Thu Hoach cua Truyen Thong Giao Ly Khau Truyen. Kha nang phong
thc cua hanh gia hay thc cua ngi khac oi hoi s hien dien cua nhng yeu to a
nhac en. No cung oi hoi mot ren luyen ac biet trong viec kiem soat nang lng va
chuyen hoa tnh chat cua nang lng co hieu qua. Muon hieu them ve chu e nay,
hanh gia co the tham khao nhng nguon khac.

Muc ch cua viec thc hanh
Nhng ly do cho s thc hien phong thc manh liet vao ni c tru khac co the gom
nhieu phan. Chang han, co nhng dong truyen khong co trien vong,ho thay khong the
hoan tat nhng hanh ong ln lao v li ch cua the gian oi vi nhng gii han cua
than the; do o ho co the cam thay yeu cau thiet thc la mot than the lam cho hanh
gia khong the lam li ch cho chnh mnh va ngi khac, do o hanh gia i tm mot c
189
the manh khoe. Tng t, hanh gia co the au kho v tuoi gia nen can tm mot c the
tre trung.
Vi nhng ly do tng t nay, ky thuat phong thc manh lietvao ni c tru khac
c s dung.

Cach phong thc co hieu qua
Nhng ao s dong phai phac thao ba cach thc ap dung du gia phong thc manh
liet.
Cach au tien, hanh gia phai kiem soat c cap o vi te cua nang lng va tam
thc. Hanh gia phai co mot cai thay ve nhng ch li ln lao cho ngi khac trong
cuoc song nay, va c kch ong bi tam ai bi vo han cho tat ca chung sanh. Tren
c s o hanh gia thc hien du gia phong thc manh liet vao ni c tru khac.
Vi mot ngi phu giup, hanh gia am nhiem viec thc hanh trong mot ni co tch,
tranh moi hoat ong lam xao lang, chuan b mot ban th cho mandala bon ton, sap
xep vat cung dng va at gii han cho an tu.
Pha trc cho ngoi thien nh, hanh gia thiet lap mot mandla tren mot nen mau
en, ng trung tam la mot ly so ngi, ch HUM c viet trong no bang phan.
Trong lanh vc hoat ong, hanh gia t quan tng mnh nh mandala bon ton, cung
dng thanh knh bay chi, sau o chuyen thien quan vao ch HUM tai luan xa tim.
Khi hi th i qua lo mui phai (ch cho qua lo mui phai) hanh gia hnh dung ch HUM
tai tim phong ra ngoai vi dong hi th. S ri ra nay ch qua lo mui phai va tan vao
ch HUM trong tach so ngi. Hanh gia khong c ht vao lai, ch c duy tr hi
th ra. Khi hanh gia khong the duy tr hi th ra, t t ht khong kh vao lai. Tien
trnh th ra c lap lai sau o.
Sau khi no lc trong phng phap nay vai lan, nhng dau hieu tien bo bat au xuat
hien. Chang han, tach so ngi se lay ong di chuyen, hay nhay quanh ban mandala
e thc hanh ky thuat, trc tien hanh gia yeu cau mot xac ngi con mi, cha
h hoai cua mot ngi khong chet v nhng vet thng tram trong hay suy nhc v
benh tat. e thay the, co the s dung xac thu vat e ren luyen.
Hanh gia ra t thi vi nc mi, trang hoang no vi o trang sc ep e, at t thi
ngoi theo t the xep bang tren be mandala a xay dng trc o. Hanh gia quan
tng ch HUM t luan xa tim, i qua lo mui phai i vao than the cua t thi qua lo
mui trai, tan vao ch HUM tai luan xa tim cua t thi. Hanh gia lap lai tien trnh nay
nhieu lan,cho en khi t thi bat au th va tr nen song ong. ay la nhng dau hieu
190
kha nang a thu c ket qua cua thc hanh, va hanh gia bc au cua s thc
hanh thc s.
Khi hanh gia san sang cho ap dung thc te, hanh gia bo gii han an tu a vach va
tm mot xac ngi co nhng dau hieu tien quyet. Nh trc, hanh gia at no tren be
mandala mat oi dien vi hanh gia. No c trang sc v.v Hanh gia phat sinh quan
tng t mnh la mandala bon ton, bo ra sau tat ca nhng t tng vng mac vi
than xac vat chat tam thng, phat sanh cai thay ve tnh chat nh huyen cua tat ca
hien tng xay ra trong the gian, va vt len tat ca ban nang tng tng the gian la
tam thng. Trong lanh vc nay, hanh gia cung dng torma en cac ao s va Ho
Phap, va gi li cau khan moi chng ngai khong the xuat hien.
Bay gi, hanh gia t quan tng mnh va t thi nh bon ton mat tong, moi chung t
HUM tai luan xa tim cua moi ngi. Mat hanh gia oi dien vi t thi, th khong kh
ra lo mui phai. Ch HUM tai luan xa tim hanh gia thoat ra ngoai qua lo mui phai va
i vao lo mui trai cua xac chet. Sc manh cua nang lng vi te va tam thc c em
vao thc hien trong tien trnh di chuyen ch HUM, va khong kh c th ra manh
me. Cuoi cung xac chet se song lai va bat au th.
Khi xay ra ieu nay, hanh gia tang thc an thch hp va cham soc nh mot ngi
ban tot
57
. No c dau kn ben trong khoang na thang, cho en khi ni c tru mi
nay tr nen vng chac, hanh gia van gi than xac gia nua cua hanh gia kn ao trong
leu. Sau o, hanh gia co the hoa tang than cu theo nghi thc hanh le mat tong, roi lay
tro tron vi at set, nhet vao cac tng th v.v e to long ton knh than cu a lam
ra hanh gia. Sau o hanh gia am nhan mot cuoc song mi trong than mi, va thc
hien nhng hanh vi to ln v li ch cua chung sanh.
ay la phng phap phong thc manh liet vao ni c tru khac c day bi
nhng ao s dong phai. Khac biet vi nhng kinh ien va luan th mat tong cua An
o day ve phng phap tng t nay, khong can tm hieu chi tiet trong truyen thong
khau truyen a mo ta tren.
Mot van e ao c bat au lien quan en hoc thuyet nay, giong nh ieu xay ra
trong hoc thuyet chuyen di tam thc, trong o noi rang viec phong thc ra ngoai c
the sm tng ng nh giet mot bon ton hay giet ngi. Tuy nhien, ay ngon ng
nghiem trong cua tnh chat nay khong s dung. Khong co van e giet hai hay t t, v
(khong giong nh trong chuyen di tam thc) hanh gia khong thc s chet. Khong
giong nh hanh gia t gay ra cai chet sm cho mnh, nh trong ap dung luc au cua
chuyen di tam thc, do o khong the suy ra la giong nhau. ay s chet la kinh
nghiem cua mot yogi hay yogini khong phai la mot cai chet hoan toan vi nhng ac
191
tnh cua mot s ra i quy c. Va tham ch phong thc manh liet vao ni c tru
khac, cung khong co tai sanh theo y ngha thong thng quy c, la hanh gia phai
sanh vao bon loai sanh, nh t cung, noan v.v Do o, hoan toan khong co ac tnh
cua tai sanh. Hn na, mac du giai oan gia tam thc c phong ra ngoai than cho
en luc i vao than mi co the goi la mot trang thai trung gian (do o la mot bardo),
no cung khong hoan toan co ac tnh cua bardo. Ngoai ra, trong cai chet va tai sanh
bnh thng xay ra viec mat hoan toan ky c ve kiep trc, ay ky c khong b
mat.
Neu hanh gia mong muon hieu biet nhng nguyen ly cua s thc hanh phi thng
nay ay u hn, co the tm thay trong giao ly khau truyen Guhyasamaja c biet
nh Truyen thong khau truyen cua Sac Than Guhyasamaja Quang Vinh (Oral
Tradition of the body form of Glorious Guhyasamaja).
Mac du noi co hai truyen thong: phong thc cua hanh gia vao ni c tru khac (nh
a mo ta) va phong cua ngi khac vao than hanh gia (e cung dng than cho ho).
Truyen thong th hai nay khong c cac ao s day cong khai. Do o, toi khong
viet ay.

Nhng phng phap va hoat ong nang cao con ng
e thanh tu giac ngo trong i nay, hanh gia phai tham gia nhng hoat ong mat
tong ac biet e nang cao con ng. ay, co nhng hoat ong mat tong ket hp
vi cac du gia cua giai oan hnh thanh (thien nh) va ket hp vi cac du gia cua
giai oan hoan thien. Tac pham ngon en trong sang (phan Pradipoddyotana) noi
ve nhng hoat ong cua ca hai giai oan o lam ba loai, goi la vi s to iem,
khong to iem va toan bo khong to iem
58
.
Tnh cach cua thuat ng nhng hoat ong mat tong ay la, hanh gia i vao
canh ca qua s hieu biet ve nguyen ly t tanh, qua o s dung nhng oi tng cam
giac noi chung, va mot tr hue consort noi rieng. Theo cach nay, xuat hien mot nhan
thc tuyet dieu cua Chan Nh.
Do o, hanh gia toan bo khong to iem am ch tr hue consort, o la dau an cua
tr hue Jnanamudra (Tr hue An), Tri kien cua n.
Ve phan hai cai con lai (vi to iem va khong to iem) chung lien quan en
duc tnh Karmamudra hay hoat ong s dung mot phoi ngau tnh duc thc s.
Cach thc hien cung co ba loai: thc hanh m rong, bao gom ca hat nhay mua
v.v phien ban trung bnh la s rut ngan, va dang th ba, trong o hanh gia pha che
nhng to iem ben ngoai.
59
192
Thi gian cho nhng hoat ong mat tong nay cung co ba phan: khi hanh gia no lc
bieu hien huyen than lan au; khi at c huyen than, hanh gia no lc ren luyen
trong du gia thanh tnh quang, va khi hanh gia at c trang thai ai hp nhat, hanh
gia no lc e thanh thao du gia ai hp nhat vt len ren luyen.
Nhng phng phap nay c day v trong nhng giai oan ren luyen hanh gia can
co mot truyen thong giao ly khau truyen cha ng ay u chi tiet thc hanh. Toi a
nhac en chung mot cach tom tat ch e xep at theo kha nang cho thc hanh (tren
dong tam thc cua ngi oc). e gii thieu ve chu e nay nhieu hn nen tm truyen
thong giao ly khau truyen ve Tantra Guhyasamaja.
193
PHUONG CACH THUC TE HOA KET QUA

Sau khi at c ren luyen ai hp nhat, hanh gia i vao thien nh tren thanh tnh
quang, qua o tat ca ban nang cua trang thai nham lan do bam chap nh nguyen c
loai bo. Sau o vao luc ket thuc s xuat hien cua Phap than, huyen than cua hanh gia
tren giai oan ai hp nhat cua s ren luyen, toan bo c chuyen hoa va tr thanh
huyen than cua ai hp nhat vt len ren luyen. Huyen than o se khong dao ong
chng nao luan hoi con hien hu.
Tai iem thanh tnh quang nh mot oi tng s hu hai tnh chat thanh tnh tr
thanh phap than khong ket hp. Thanh tnh quang nh chu the (tc la tam thc tiep
nhan) tr thanh cai c biet la Phap Than Tr Hue (Jnana Dharmakaya) hay Than
Tr Hue thc s, va la Mahasukhakaya hay Than ai Lac.
S nang (trang thai Phap Than) o la Sac than (Rupakaya) ch c tao ra t
(cap o vi te nhat cua nang lng va tam thc cua kha canh sac tng cua chung
sanh, ay la Bao than.
Hai Than nay Phap than (than chan that) va Sac than (tng than) ca hai
cung co nhng tnh chat cot loi giong nhau, nhng phan biet bang cach gay an tng
hien hu. Do o, oi khi chung ta thay sac than cung am ch Than tr hue vo phan
biet.
(S mo ta sau nay tao mot so hieu lam, v du) chung ta thay Sac than c noi
khong phai do s tch tu bi ban chat dong chay cua ngi ang thanh tu Phat tanh,
ma hn na c tch tu bi ban chat dong chay cua nhng ngi a ren luyen.
Nhng ngi khac noi ve Sac than ang ton tai khac hn la tam, va hnh thanh t
chat lieu vat chat. Do o co ngi noi rang vao luc at c Phat tanh, khong co tr
hue nguyen thuy. Tat ca nhng ieu nay khong co ch li ac biet.
ay, huyen than cua giai oan ai hp nhat nay bien oi thanh Hoa than va co
the lu xuat ra vo so nguon.

194
PHAN KET
(Hai ban van nen tang phuc vu nh c s cho sau du gia cua Naropa) ay la Tom
tat ban au cua ban van goc va Ban tom tat sau nay cua ban van goc. Dng nh co
hai mau thuan noi tai trong ban van trc. Mot so truyen thong ngu y rang ban van
th hai c su tap bi chnh ao s Marpa. Cung co mot luan giang ve truyen
thong hng dan khau truyen cua Tantra Guhyasamaja c quy cho ao s Marpa.
Chung ta thay co mot tuyen bo nh vay, nhng that kho chac chan tnh xac thc cua
chung.
Mot tac pham khac c quy cho ao s Marpa trong e ta tam hng dan trong
nhng oan th va van xuoi gii thieu s pha tron gia th va van xuoi. Sau o co
Bai ca kim cng cua sau dieu phap. Tuy nhien hai ban van nay ch co y nh gieo
trong hot giong cua truyen thong giao ly khau truyen, va e lam nhieu hn nh the
th qua ngan gon.
Cung co mot so truyen thong mieng ve sau du gia cua Naropa da c s tren viec
boc lo kho tang nguyen ban c phat hien, va cung khong tao c nhieu tin
tng
60
.
Marpa trao truyen dong sau du gia cua Naropa cho ba e t: Ngokton Tsurton va
Milarepa. Lan lt, Milarepa truyen dong nay cho hai e t chnh: Chojey Gampopa
va Rechungpa. Dong truyen t Gampopa i xuong c nhan len thanh nhieu dang
khac nhau, moi cai eu co ac tnh rieng, nhng quan iem oc nhat va ca nhan ve
nhng thc hanh khac nhau. Toi a thu thap tat ca nhng tinh hoa t cac dong truyen
o qua no lc va kinh nghiem ca nhan.
S hng dan ve du gia noi hoa en vi chung ta qua Ngai Tilopa, Ngai gi y rang
ay la s trao truyen cua ai thanh tu gia:
Krishnacharya cung c ngi Tay Tang biet la Lobpon Acharyapa ay, s hien
hu trc o cua truyen thong khau truyen c s dung nh phan nen tang. ieu
nay lam phong phu va trong sang trong viec tham khao quyen Shambuta giot cua mua
xuan va Giot xuan cua Acharya Krishnacharya.
Hoc thuyet huyen than va thanh tnh quang c rut t truyen thong mieng
Guhyasamaja c Ngai Jnanagarbha mot ai thanh tu gia An o day trc tiep cho
Marpa. Do o ay la can ban cua Tantra Guhyasamaja. ay, truyen thong Marpa
cua hng dan khau truyen Guhyasamaja c dung nh nen tang vi s tham khao
Guhyasamaja vong cua cac bac Thanh, cha va con (tc la vong thanh cua hoc thuyet
Guhyasamaja).
195
S thc hanh chuyen di tam thc va phong thc manh liet en mot ni c tru da
c s tren Tantra bon v tr. Them vao o, hanh gia nen biet chung ket hp vi mot
so truyen thong mat tong khac, bao gom Sambhuta tantra, Tantra Vajradaka v.v
Toi a giai thch mot cach de hieu. Nhng giao ly nay c at can ban tren nhng
nguon ang tin cay, hanh gia nen t tin vao chung.
Oh, hay lang nghe.
c Phat Thch Ca Mau Ni vo song, c The Ton cua cac bac Thanh,
a day Giao Phap thieng lieng v li ch cua chung sanh,
Giao ly toi cao cua Ngai la du gia tantra cao nhat,
La ca hai tantra nam va n

T tantra n (Hevajra va Chakrasamvara)
Bat nguon cho giao ly noi hoa, Chandali,
Mot phng phap em nang lng vi te di s kiem soat
Va anh thc tr hue bam sinh

Vi can ban nay, hanh gia tiep tuc thc hanh
Hoc thuyet huyen than va thanh tnh quang
Bat nguon t Tantra Guhyasamaja
Hoc thuyet chuyen di tam thc
Va phong thc manh liet vao ni c tru khac
Bat nguon t Tantra Shri Chaturpitha

Da c s tren nhng nguon o, xuat hien
Truyen thong nay t ai thanh tu gia Tilopa va Naropa,
Noi tieng nh sau dieu phap cua Naropa
Vo so hanh gia ay trong vung at tuyet nay
Hoan hy trong ngay hoi no lc mat tong tham sau,
Mot s a thch sau xa va ke tha truyen thong khau truyen quy gia.

Bang sc manh cua cong c to ln t nhng kiep trc
Miwang Drakpa a noi tieng khap lanh tho nay
Nh mot ngi cong hien ng au cho truyen thong sau du gia;
Ngai mang Tam Bao nh s trang hoang tren nh au Ngai
Va Chojey Sonam, ngi vi tr hue ron rang;
a oc toan bo nhng kinh ien thieng lieng, va ngi
196
a tr nen giau co trong giac ngo tam linh sau xa.
Ca hai a dang tang cho con mot mandala trang hoang vi chau bau
Va yeu cau con viet luan th nay
Hn na, nhng ngay nay, co nhieu hanh gia
Vi long quan tam to ln vao con ng sieu pham nay;
Do o, con ngh rang luan th co the li ch cho mot so,
Con co gang sang tac luan th nay

No cha ng nhng kien thc ro rang ve nhng giai oan thien nh trong con
ng nay
Nhng hng dan quyet nh va minh bach cho nhng nguyen ly trong ren luyen,
Va la tham khao cho nhng luan th va tantra co tham quyen;
o la ba ac iem trong mot tap.

Nhng y ngha cot tuy cua giao ly tham sau kho c tiep nhan
Va ngi tam thng kho the de dang tham nhap chung.
Do o, con thnh cau ch daka va dakini
Hay kien nhan vi bat ky loi lam nao (cua sach nay)

Qua ket qua bat ky cong c nao t luan th nay,
Cau cho tat ca chung sanh i vao thc hanh mat tong vo song,
Va cau cho truyen thong sieu pham nay (c biet la sau du gia cua Naropa)
thnh vng va tang trng


LOI CUOI SACH
Luan th ve con ng tham sau cua sau du gia cua Naropa, vi e ta Quyen
Sach cua Ba Cam Hng c viet theo thnh cau nhieu lan cua Lanh chua Miwang
Drakpa Gyaltsen va Chojey Sonam Gyaltsen nhng ngi a thnh cau mot tac pham
co gan loc nhng ieu trong yeu trong du gia noi hoa, cung nh e cap tom tat nhng
phan biet chung va oc quyen trong ren luyen
61
Du rang truyen thong nay a tao cam hng cho nhng hoat ong phi thng trong
ni nay cua the gii tren nhieu the he trc, s thc hanh ve no nhng ngay nay
khong ac biet lan rong. Tuy nhien van co nhieu ngi quan tam, do o toi ngh co
the no se co li ch nen toi chap nhan yeu cau dch thuat.
197
No c sang tac bi mot tu s Phat giao, ngi a nghe c nhieu giao ly, Ngai
Lobzang Drakpa cua phng ong, trong luc c tru tai tu vien Ganden Namgyal Ling
tren nui Nomad Ngi viet la Kazhipa Rinchen Pal.
Cau cho kiet tng tang trng trong the gian.

198
PHU LUC I
THIEN QUAN VA TUNG NIEM CHAN NGON
KIM CUONG TAT DOA (VA1RASATTVA)
T Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua Tsongkhapa.

Hanh gia bat au thi thien nh bang viec hoa nhap sau xa vao dong tam thc cua
hanh gia y niem quy y Tam Bao, cho en khi xuat hien cam giac quy y manh me.
Sau o hanh gia t ngh Toi va tat ca cac chung sanh khac ang ngup lan trong bien
luan hoi, hn na, tat ca ho a tng la me toi trong nhieu kiep trc, a cho toi tnh
thng to ln, lam li ch cho toi trong vo so cach va bao ve toi khong b thng ton.
Suy niem theo loi nay, va tao ra thai o kien nh ap en tat ca chung sanh v tnh
thng cua ho a danh cho hanh gia.
Ke tiep, suy niem cach thc trong o chung sanh b tc oat hanh phuc, va phien
nao v au kho. Tao ra mot c nguyen manh me thiet lap cho ho trong tng hanh
phuc va giai thoat ho khoi moi mot au kho.
Sau o, hanh gia t hoi Ai co kha nang hoan toan hoan tat hai muc ch nay? cau
tra li la ch co mot ngi giac ngo hoan toan, mot v Phat, co the lam nh vay.
Hanh gia thien quan nh vay, cho en khi xuat hien mot cam giac bo e tam manh
me, la kinh nghiem trach nhiem pho quat mong muon thanh tu Phat tanh nh mot
phng tien lam li ch cho tat ca chung sanh.
Giong nh the, hanh gia nen lap lai quyet tam vng chac da tren con ng bang
viec suy ngh rang hanh gia phai thanh tu giac ngo v li ch cua tat ca chung sanh.
Trang hoang tinh hoa (phan: Hridaya alamkara) trnh bay:
Hien than cua tat ca ch Phat
Xuat hien tren v tr mot hoa sen trang va mat trang
La Kim Cang Tat oa, trang hoang vi chay, chuong va o trang sc
Quan tng theo cach nay

Chan ngon 100 am c tung 21 lan
Qua nang lc gia ho cua viec tung niem nay,
Nhng dau vet xau cua nghiep c tay sach
Va sc manh gia tang cua nghiep bat thien se khong xuat hien

ieu nay c thuyet bi cac ai thanh tu gia
199
Ngoai ra, thc hanh chan ngon nay gia hai thi cong phu
Va neu hanh gia co the hoan thanh tung niem chan ngon 100.000 lan
Tnh chat cua hanh gia se tr nen hoan toan thanh tnh

Nh a noi tren, neu hanh gia da tren thien quan va tung niem chu tam vao
c Vajrasattva, niem chan ngon 100 am, Vajrasattva 21 lan (vao luc bat au thi
khoa du gia) nang lc gia tang cua nghiep lc, bat thien tao tac bi tam linh xau
v.v se khong the xuat hien va phat trien.
Ngoai ra, neu hanh gia co the tung chan ngon 100 am 100.000 lan, hanh gia se
hoan tat s tay tnh hoan toan cua tat ca nhng loi lam cua tam linh. ieu nay c
noi bi nhng v ai s thi trc.
Do o, hanh gia nen tham gia vao thc hanh nay vi tn tam. Khi s thien nh va
tung niem chan ngon Vajrasattva hoan thanh nhng muc tieu sieu pham nh vay,
hanh gia nen tham gia vi nhiet tnh.
S quan tng c tiep tuc nh sau:
Tren au hanh gia xuat hien mot ch PAM mau trang, ch nay bien thanh mot hoa
sen trang, vi ch AH ng tren no. Ch AH bien thanh mot a mat trang, ch HUM
ng tren no. Ch HUM bien thanh mot chay Vajra nam chau mau trang, vi ch
HUM noi gia trung tam chay.
Anh sang phat ra t ay, hoan tat hai muc ch (cua hanh gia va ngi khac), sau
o nhap lai vao (chay Vajra va HUM) Toan bo ieu nay bien oi, va c
Vajrasattva xuat hien nhanh chong (tren hoa sen va a mat trang). Than Ngai mau
trang, tay phai cam chay Vajra, tay trai cam chuong, Consort Vajra Bhagavati mau
trang om Ngai, hai tay ba cam mot con dao cong va mot tach so ngi.
Ngai trang hoang bang nhng o trang sc quy gia, than Ngai s hu nhng dau
an, bieu hien cua s toan thien. Ngai ngoi theo the Vajra (kiet gia), mot ch HUM
trang ng tren mot a mat trang tai tim Ngai (ay la Samayasattva = nguyen hu
tnh hay bieu tng hu tnh).
Anh sang toa ra pha trc t ch HUM tai tim Ngai, trieu thnh nhanh chong
Jnanasattva hay tr hu tnh. Ho xuat hien trong hnh tng giong nh Ngai. Hanh gia
thanh knh cung dng en ho va niem mantra JAH HUM BAM HOH cau thnh ho tu
hoi, hoa tan va nhap vao Ngai khong the tach ri.
Anh sang lai toa ra t ch HUM tai trai tim Ngai, cau thnh nhng Bon Ton Truyen
Phap. Hanh gia thanh knh cung dng en ho va khan cau Oi Ch Nh Lai, Ngai
ri khoi chan nh, cau mong Ngai ban quan anh.
200
Ch Nh Lai d tnh ban quan anh. Nhng consort cua ho cam nhng bnh bau len
ay tran cam lo quan anh tr hue, va hat bai th kiet tng.
Ngay tai thi iem c Phat sinh ra
Ch Thien xuat hien va tam cho Ngai,
Bay gi chung con cung lam the (tam cho Ngai)
Vi cam lo quan anh huyen b o
OM SARVA TATHAGATA ABHISHEKATA SAMAYA SHRI YA HUM

Noi ieu nay, cac Ngai rot cam lo tr hue t bnh ra. Than (cua c Vajrasattva
c quan tng tren nh au cua hanh gia) c tran ay. c Phat Akshobya (A
Suc Be) xuat hien nh mot trang hoang tren au c Vajrasattva.
Bay gi hanh gia mo phong t the than, ng, y thanh knh va thnh cau Oi
Bhagavan Vajrasattva, ban cho con s tay tnh tat ca chung t nghiep bat thien, nhng
chng ngai tam linh, va nhng sa sut gii nguyen tch luy bi chnh con va ngi
khac.
Khi a tao thnh cau nay, anh sang chieu ra t ch HUM tai tim Ngai, xuc cham tat
ca chung sanh, tay sach nhng ban nang nghiep bat thien, nhng ngan che tam thc
va sa sut gii nguyen
Sau o anh sang tao cung dng thanh knh en Ch Phat va Ch Bo tat mi
phng, tao ra s bien oi nang lng cua than, ng, y, nhan ra nang lc hoat ong
cua nhng bac giac ngo bieu hien nh anh sang. Anh sang nay chay vao ch HUM
tai luan xa tim cua Vajrasattva. Hanh gia thien quan theo loi nay s quan tng c
Vajrasattva tr nen chieu sang rc r va truyen cam hng vi tng nang lc va hoan
thien.
Bay gi hanh gia tap trung tren ch HUM tai tim Vajrasattva c bao quanh bi
chan ngon 100 am.
OM VAJRA HERUKA SAMAYA/ MANUPALAYA/ HERUKA
TVENOTAPISTHA/ DRIDHO MEBHAVA/ SUTOSHYO MEBHAVA/
SUPOSHYO MEBHAVA/ ANURAKTO MEBHAVA/ SARVA SIHI
MEPRAYACCHA/ SARVA KARMA SUCHAME/ CHITTAM SHRI YAM/
KURU HUM/ HA HA HA HA HOH BHAGAVAN/ VAJRA HERUKA MA ME
MUCHA/ HERUKA BHAVA/ MAHA SAMAYA SATTVA AH HUM PHAT.
Hanh gia quan tng chan ngon 100 am bao quanh chung t t HUM. Anh sang
chieu ra t nhng ch mantric tay tnh nhng khuynh hng nghiep bat thien va
nhng ngan che tam linh cua chung sanh, va tao vo so cung dng khong the ngh
201
ban en Ch Phat va Ch Bo tat. Ban cho nang lc chuyen hoa cua than, ng, y Ch
Phat va Bo tat rut t ay va hoa nhap vao chung t mantric.
Mot dong cam lo trang chay t nhng chung t mantric. Chung chay xuong va
thoat ra than cua Vajrasattva va consort tai iem hp nhat tnh duc. Cam lo en nh
au cua hanh gia, chay qua lo m pham thien. Tat ca khuynh hng nghiep bat thien
va nhng chng ngai tch luy bi nhng hoat ong cua than, ng, y c thai bo,
bang cach quan tng chung ri bo khoi than hanh gia qua nhng lo h va cac khieu
(tai, mui ) di dang chat nhay mau en. Hanh gia tay sach tat ca nghiep bat thien
va nhng chng ngai, than hanh gia va nhng chung sinh khac c tham nhap tng
s tuyet dieu va tri kien tam linh. Thien quan theo loi nay khi ban tung chan ngon.
Vao luc cuoi cua khoa thien, ap dung bon sc manh tay tnh (nh nhan biet nhng
thieu sot, nhc iem cua hanh gia, phat sinh hoi han vi nhng loi lam cua hanh gia
v.v) Sau o suy niem ve tnh chat h khong, khong thc s hien hu cua ba chu ky
cua nhng chng ngai va nghiep bat thien: t than cua nhng chng ngai va nghiep
bat thien nh the nao, t than hanh gia nh ngi pham toi va ngi kinh nghiem ve
chung ra sao, va hanh vi pham toi va kinh nghiem chung ra sao, tat ca eu khong co
thc, hay gan lien vi hien hu. Ket thuc thi khoa thien nh vi bai th.
Con a nham lan v vo minh,
Co the a vi pham gii nguyen.
Oi Guru, ngi bao ho v ai, hay truyen cam hng cho con
Nhat la, Oi! c Phat Kim Cang tat oa
Ban the cua Ngai la Tam ai bi
Chu cua nhng chung sanh, ban cho quy y.

c Vajrasattva tra li: Con cua ac tnh tot, ban nang nghiep bat thien, nhng
chng ngai tam linh va nhng sa sut trong ren luyen cua con, tat ca bay gi a c
tay sach.
Noi xong, Ngai hoa tan vao than hanh gia. Thien nh theo cach Than, ng, y cua
hanh gia tr nen khong the tach ri vi than, ng, y cua c Vajrasattva.
Ket thuc thi khoa bang s hoi hng cong c cua thc hanh va cau nguyen cung
dng kiet tng.

202
PHU LUC II
THIET LAP NANG LUC GIA HO BANG SU THIEN DINH TREN GURU DU
GIA
T Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua Ngai Tsongkhapa.

c giai thch di hai e muc: Thien quan tren ao s nh mot trng cong c,
va cau nguyen cung dng thanh knh.
Thien quan au tien c lam nh sau: hanh gia quan tng trong khoang khong
trc mat la mot ngai bau c nang bi cac s t. No mang mot be bang hoa sen
va mot a mat tri. Ngoi tren be la v ao s cua hanh gia. Trong the tanh Ngai la v
ao s cua hanh gia, nhng trong bieu hien Ngai c xem la c Phat Kim Cang
Tr, v chu cua Phat bo th sau, than Ngai mau xanh dng am, tay phai cam chay
vajra, tay trai cam chuong, om mot consort tng ong vi Ngai. Ao choang tren va
di cua Ngai lam bang t tri, c trang hoang vi o trang sc bang chau bau.
Ngai ngoi theo the Vajra (kiet gia) Ngai sang rc vi hao quang ngu sac.
Thien quan theo cach nay, quan tng tai luan xa nh au cua Ngai ch OM mau
trang ng tren mot a mat trang, tai luan xa co hong la ch AH mau o ng tren
mot hoa sen, tai luan xa tim Ngai la ch HUM xanh dng ng tren mot a mat tri.
Tat ca ba ch eu toa anh sang rc r.
Mot anh sang rc r v ai phat ra t ch HUM, trieu thnh c Phat Vajradhara,
tang oan cua dong phai ao s, va tap hoi cac bon ton mandala cua s thien quan.
Tat ca hoa tan vao Phat Vajradhara c quan tng trc mat.
Nh a c noi trong S xuat hien cua Samvara Tantra:
ao s la c Phat, ao s Giao Phap
Va cung nh the, ao s la Tang oan.
Thien quan theo cach nay, v ao s la hien than cua tat ca Tam Bao, la oi tng
quy y.
Ngoai ra nam giai oan trnh bay:
T nhan ra la mot v Phat (oc giac)
La mot sieu thanh phi thng
Nhng mot v thay mat tong cua hanh gia, tham ch con v ai hn
V Ngai la ngi ban cho giao phap khau truyen
203
Nh a noi tren, hanh gia nen ngh v ao s la trng cong c cua hanh gia, la
ngi ban giao ly mat tong cho hanh gia, tham ch con v ai hn c Phat
Vajradhara.
Ngoai ra Quyen sach ve nhng hng dan trc tiep cua Van Thu trnh bay:
Tom lai, khi quyet nh lam nhng viec ay y ngha,
Do o mot cach khac, toi nen tiep nhan thc hanh thanh knh,
Bi s thanh knh o va hoan hy phat sinh t no,
Nhng nghiep chng ngai trong dong tam thc se c tay sach.
Nh a noi ay, oi luc khi thay va e t tu hoi v muc ch trao truyen truyen
thong khau truyen, t than Ch Phat en, vao than cua v thay, va chap nhan s sung
knh cua cac Ngai. ieu nay tao ra ai lac trong tam thc cua cac e t.
Khi trong mot dp khac, hanh gia thc hanh thanh knh (khi khong co v ao s),
mac du hanh gia thu c cong c cua s thanh knh cung dng Ch Phat, cung
khong chac rang Ch Phat se xuat hien e tiep nhan trc tiep, do o mc o cong
c cung khong chac chan. The nen, hanh gia co the t tin v ao s la mot trng
cong c.
Do o, hanh gia nen xem v ao s nh mot hien than cua tat ca Nh Lai. Kien
quyet vt len cai tam thay loi lam trong v ao s, va trau doi thoi quen tan than
nhng nhan thc cua v thay, trong lanh vc nhan thc nay, thc hien hanh ong sung
knh.
Neu hanh gia tham gia vao moi quan he vi v thay tren c s tm nhng loi lam
cua ong hay ba ay, hanh gia ch tao ra nhng chng ngai cho viec hoan tat s thanh
tu. Ngc lai, neu hanh gia quan he vi v ao s tren c s tm kiem s giac ngo
cua v o, hanh gia mau chong at en thanh tu.
Do o, hanh gia nen trau doi cach lien he vi v ao s tren c s nang lng tch
cc, tnh giac vi long t ai cua Ngai, va oi x vi Ngai vi long ton knh to ln.

THANH KNH CUNG DNG VA CAU NGUYEN.
Nam giai oan trnh bay:
Bo lai ang sau tat ca ton knh tam thng
Va hieu c s thanh knh vi v ao s,
Bang viec lam vui long ao s, hanh gia at en
Tr hue toi cao cua Phat tanh toan giac.
T mnh thanh knh ti v thay, ngi day tantra cao nhat
Trong khi thay Ngai nh mot v Phat mat tong trong hnh the con ngi
204
Cai g la gii han cua cong c v the c giau len?
Con ng nao t kho hanh hn?
Nh a noi ay, s thanh knh toi cao la s ton knh v ao s phat sinh nhan thc
gia tang ong lc nay, va t than ban thanh knh tuy theo v thay mat tong cua ban.
Hanh gia nen ren luyen tap thanh knh nh the, trong cung dng mandala bieu
tng cua vu tru (phap gii).
ay, hanh gia tao mot nen bang bat c vat lieu g, t cai n gian nh cai a
bang at set cho ti nhng vat chat chau ngoc trang tr hoa my nhat, va dang cung
mandala bang nhng san pham t bo a c gia ho, nc hoa, va nam cam lo. Hanh
gia bat au vi chan ngon OM VAJRA BHUMI AH HUM trong luc oc at nhng
canh hoa (hay bat c chat khac nh gao, cat, ngoc ) tren nen mandala, trong luc o
niem ay la vang rong nang lc v ai nhat cua the gian.
Sau o, vi chan ngon OM VAJRA REKHE AH HUM, hanh gia at nhieu canh hoa,
lan nay trong mot vong tron bao quanh chu vi cua nen (mandala), trong luc oc ay
la hang rao sat bao quanh. Ke tiep hanh gia lay mot t canh hoa dang cung vi
nc hoa va nam cam lo, at chung vao gia nen (mandala), va niem va ay la nui
Tu Di v ai.
Ke tiep, hanh gia at mot lng nho canh hoa ke tiep vao bon hng ong, tay,
nam, bac, trong luc oc hng ong la chau luc Lupakpo (ong thang than chau),
hng nam la Jambuling (nam thien bo chau), hng tay la chau Balangcho (tay ngu
hoa chau) va hng bac la chau Draminyan (bac cu ly chau).
Bay gi, hanh gia at mot lng nho ben phai va trai cua moi chau luc e bieu
tng chau luc phu, bat au hng ong va di chuyen theo chieu kim ong ho nh
tren. Hanh gia bat au lam chau luc hng ong, trong luc oc ten cua hai chau luc
phu la Lu va Lupak, va sau o ti ben phai va trai cua chau hng nam, trong luc oc
Ngayab va Ngayabzhan ke tiep la ben phai va trai cua chau hng tay, oc Yodan
va Lamchokdro va ben phai, trai cua chau hng bac, oc Draminyan va
Draminyan Kyida.
Sau o, hanh gia at mot lng nho canh hoa tren nh cua nhng chau luc, trc
tien la hng ong, oc voi bau sau o tren hng nam oc chu bau tren hng
tay oc nga cc bau tren hng bac oc hoang hau bau tren hng ong nam
oc chien s bau tren hng tay nam oc banh xe bau tren hng tay oc ngoc
nga chau bau va tren hng ong bac oc kho tang bau. Sau o t hng ong
cua trung tam hanh gia at mot so lng nho hoa, oc mat tri, va hng tay cua
trung tam oc mat trang.
205
Theo cach nay, hanh gia tao mot bieu tng vu tru vi tat ca ieu cat tng trong
o. Quan tng no c lam bi nhng ngoc quy khac nhau, hanh gia nang no
(mandala) len cung dng ao s, trong luc o oc Con gi bieu tng vu tru nay
nh mot cung dng theo cach minh hoa cua ai Bo tat Pho Hien, c lam bang
chau ngoc quy bau, cung vi nhng nang lng cong c tch luy trong qua kh, hien
tai, v lai do chnh con va tat ca chung sanh khac qua hoat ong cua than, ng, y
chung con. Tat ca ieu nay, con quan tng trong tam va cung dng en ao s cua
con, nhng bon ton thien nh, va sc manh cua quy y tam linh. Mong Ngai t bi tiep
nhan, va ban lan song nang lc cam hng tren con.
Hanh gia cung dng mandala nh the en ao s. ay, nhng canh hoa (hoac
bat c vat chat nao) c dung la ngoai cung dng, va nam cam lo vi nhng chat
p nc hoa la noi cung dng. Hanh gia cung nen tao b mat cung dng, hat
nhng bai th cau nguyen, va trong s hien dien cua tang oan quan tng, hoi phuc
lai bat c nhng cam ket chung va rieng cua thc hanh ma hanh gia a nhan trc
o.
Sau o, vi long thanh knh to ln, hanh gia nen hat mot so cau nguyen, khan cau
gia ho truyen cam hng e hanh gia nhanh chong phat sinh trong dong tam thc s
nhan ra kinh nghiem thc s cua nhng giai oan cua con ng thong thng (tc la
ai tha thong thng) va phi thng ( tc la Kim Cang tha), cung nh lam giam
nhng ieu kien bat li va tao ra nhng ieu kien co li e hoan tat nhng giai oan
nhan thc.
V ao s vui long v no lc cua hanh gia. T ba v tr cua Ngai (au, co hong, tim)
chieu ra anh sang trang, o, xanh dng. Anh sang nay i vao ba v tr cua hanh gia,
va than hanh gia tran ay anh sang. Hanh gia c tay sach tat ca chung t nghiep
bat thien a tch tu bi than ng y, va tiep nhan ba quan anh au tien, c biet
bang nhng ten cai bnh b mat va tr hue tnh thc. Ba s nhan biet nay than
Vajra, Ng Vajra va Y Vajra c sinh ra tiep theo. Hanh gia nen thien nh theo
loi nay.
Bay gi mot khoi lng anh sang nhieu mau chieu ra t ba v tr tren than ao s,
chung i vao than hanh gia qua ba v tr. Nhng chng ngai vi te nhat phat sinh do
than, ng, y ong thi c tnh hoa. Hanh gia tiep nhan quan anh th t, c biet
nh s truyen phap cua y ngha cao nhat s nhan ra ba Vajra khong the tach biet
c tao ra.
ay, ba ch mantric bieu tng cho ba Vajra (tc la trang thai toan thien cua
than, ng, y). Quan tng anh sang t ba ch o tay sach nhng chng ngai cua
than, ng, y, nhng quan anh c biet la cai bnh, b mat, va tr hue tnh thc tay
206
sach nhng dau vet nghiep cua ba loai o. Tng t, quan anh th t c biet nh
s quan anh cua y ngha cao nhat tnh hoa nhng chng ngai e nhan ra tnh chat
khong the tach ri cua ba vajra.
Tien trnh giai thch tren ch la mot bieu tng cua phng phap nhan c bon
quan anh, va khong phai at c quan anh thc s.
Sau o, hanh gia quan tng v ao s trong khoang khong pha trc tren au
hanh gia, hoac niem chan ngon, hoac bat an, hoac n gian quan tng tien trnh.
Ngai hoa tan vao than hanh gia va hay thien quan rang than, ng, y cua hanh gia tr
nen khong the tach biet vi than, ng y cua ao s, hanh gia niem than chu 100 am.
S thc hanh nen lam gia thi du gia va vao luc khi au moi thi cong phu.

207
CHU THCH

GIOI THIEU

1. Sutras, tantra, Shastras: kinh, mat luan, kinh am ch nhng bai giang m rong cua
c Phat, vi ngoai le la kinh Vinaya (luat tang) c truyen khau qua vai the ky
trc khi c viet thanh kinh. Tantra am ch giao ly mat truyen cua c Phat
thuyet trong trang thai huyen b. Luan am ch nhng luan th, bai giang c cac
To An o sau nay sang tac.
Hai pham tru au cua kinh ien c bao gom trong s tch luy c cong
nhan Tay Tang, c biet la kangyur, cai th ba bao gom s su tap c cong
nhan Tay Tang c biet la Tangyur.
2. Ba ai phap vng. Songtsen Gampo; Ngi gia the ky th bay lam cho ao
Phat tr thanh quoc giao Tay Tang, Trisong Deutsen, Ngi gia the ky th
tam thnh ao s Lien Hoa Sanh en Tay Tang va xay dng tu vien hoan toan
trng thanh au tien cua at nc, them vao o la s giam sat dch thuat nhieu
tac pham, va khoang the ky sau, Tri Ralpachen, Ngi bao tr he thong tieu
chuan hoa, va kiemtra toan bo e sa cha tat ca ban dch trc o, hoan tat cong
viec cua hai v trc.
Tat ca ba ai phap vng c xem la tai sanh trc o, ve sau tr thanh c
Dalai lama th nhat.
3. Co mot khuynh hng noi ve Nyingma nh mot hoc phai, trc nam 1959 phan ln
nhng tu vien Nyingma eu oc lap, nhng hoc phai mi, moi mot tu vien eu co
tu vien trng rieng v du 12 he phai Kargyupa moi phai eu cong au.
4. Goe Lotsawa Bien nien s mau xanh c phien dch bi George Roerich vi s
phu giup cua Gendun Chopel (Calcutta 1949) gii thieu s phan tch lch s chnh
xac nhat ve cuoc i cua Marpa bang tieng Anh. Tuy nhien cuoc i cua Marpa
ai dch gia (Boulder: Prajna, 1982) c chuan b qua t m bi Hoi ong Dch
Thuat Nalanda di s hng dan cua Chogyam Trungpa t ban van Tay Tang
Tsangnyon Heruka the ky 16 (Tang Tsangs snyon he ru ka; sinh 1452) cung cap
mot ban tng thuat hap dan va lang man hn. Tac pham cua Tsangnyon la tieu
s cac v To, do o c xem la nhng truyen tao cam hng hn la nhng chi tiet
lch s chnh xac.
208
Ban van sau nay mo ta Marpa c Naropa gi i hoc vi cac Jnanagarbha,
Maitripa va ai thanh tu gia Kukuripa. Goe Lotsawa khong chac chan ve ieu
nay, ong cho rang ngai gap nhng v thay khac khong dnh dang vi Naropa.
Dch gia cuon bien nien s mau xanh ngu y Jnanagarbha va Kukuripa thc ra ch
la mot ngi (trang 400).
5. Ngi ta thng thay mot nhom ten cua bon phu phai co va tam phu phai tre c
dch la bon ln hn va tam nho hn. Mac du thuat ng che va chung cua Tay Tang
oi khi co y ngha nay, thng th khong phai. Trong ban van a phien dch chung
la ln va nho la mot hieu sai. Chang han, Drikung Kargyu, mot trong tam phu phai
tre thc ra lai rong ln hn bon phai co gop lai. Trong thc te, ch con hai trong
bon phai con song sot trong the ky 20.
6. Vi mot thao luan ve s quan trong cua ngai vi s hieu biet cua Tay Tang ve
truyen thong mat tong Kalachakra, hay xem Thc hanh Kalachakra (Ithaca: nha
xuat ban Snow Lion nam 1991).
7. Cuoc i va giao ly cua Naropa (London: ai hoc Oxford an hanh 1963) cua
Herbert Guenther at c s phien dch tren sang tac tieu s Tay Tang cua Lhatsun
Rinchen Namgyal, mot e t trc tiep cua Tsangnyon Heruka, tac gia cua tieu s
Marpa a nhac en trong ghi chu bon tren. No cung cung mot cach mieu ta i
thng, va muc ch nham tao ra cam hng va kch thch cho ngi oc hn la a
ra nhng s thc lch s. ieu nay them phan loi cuon hn la giam gia tr.
8. Khong co mot tieu s nao cua Tilopa c phien dch, mac du co mot so bai tng
thuat nho c cho trong mot so nguon. Toi a thch quyen nhng v ai s cua
phai Kargyu cua Ngai Khenpo Konchog Gyaltsen (Ithaca: Snow Lion xuat ban
1990).
9. Xem Nhng tac pham chon loc cua Dalai lama th II: Mat tong du gia cua ngi
ban gai (sister) Niguma (Ithaca: Snow Lion xuat ban nam 1984).
10. No la s quan tam ma Tsongkhapa khong giai thch chi tiet trong Nhng bai ca
Kim Cang cua sau du gia, Ngai nhac en trong phan cuoi va cai ma Jey Sherab
Gyatso tham khao trong phan trch dan trang 22. Toi khong biet chnh xac ban
van nay la g, no co the la Nhng hng dan khau truyen ve sau hoc thuyet va toi
a liet ke no trong phan th muc. Tuy nhien no cung co the am ch hng dan
tham th ve sau dieu phap cua Naropa, khong thay trong Peking Tangyur, nhng
c tm thay trong Dergey Tangyur. Tsongkhapa ch nhac en e ta bai ca Kim
Cang cua sau du gia va khong co cai nao tng ng. Ngoai ra, Ngai khong trch
dan hay thao luan ban van, ch noi rang vi muc ch gieo trong chung t cho
209
truyen thong giao ly khau truyen va qua suc tch e lam c nhieu hn the. Toi
bao gom ca hai ban van cua Tilopa va Naropa trong quan iem ve sau du gia cua
Naropa (Ithaca: Snow Lion sap xuat ban).
11. a dch trong nghien cu cua toi trong cuoc i va giao ly cua c Dalai lama 13
Con ng cua cac chien s Bo tat (Ithaca Snow Lion xuat ban 1988).
12. Tenzin Gyatso, Phat song Dalai lama trau doi thien nh hang ngay (Dharamsala:
th vien nhng tac pham Tay Tang va tai lieu lu tr 1991).
13. That khong may, Ngai Pema Karpo khong mo ta mot so luyen tap than the sau
rong hn nh 20 bai hay 50 bai, cung nh khong cho nguon e tham khao. Hay
xem du gia Tay Tang va nhng hoc thuyet b truyen phien dch bi ao s Kazi
Dawasamdup va W . Y. Evans Wentz (London: ai hoc Oxford an hanh 1935).
trang 207
14. Tummo hay noi hoa (phan: Chandali, Tang gtum mo) c dien ta bi mot so dch
gia thi nay nh ngi phu n cuong nhiet. Mac du mo la mot tiep v ng giong
cai va gtum co y ngha cua ca hai manh me va sc nong. T tieng Anh phu n
cuong nhiet khi c dch tr lai qua tieng Tay Tang la Kyemen dragpo va neu
gii thieu cho bat c mot ao s Tay Tang nao ay la mot t tng ng vi
tumo, chac chan cac Ngai se ci tham. No cung giong nh dch ch Phap La table
thanh Miss Flat-top.
D nhien, co mot truyen thong ai dien nhng luan xa khac nhau bi dakini,
tng t trong quan tng bon ton mat tong tai moi v tr chanh cua c the, nhng
nang lng c the khac nhau c bieu tng bang nhng bon ton.v.v..
15. Toi x dung phien dch thuat ng Tay Tang a thung nay (nguyen ngha: AH ngan)
nh mot vat tang e to long knh trong co Chogyam Trungpa Ringpochey, Ngi
a s dung no trong tac pham cua Ngai ve cuoc i cua Marpa. Vi tat ca s lap
d va tham kch cuoi i cua Ngai Ngai chet v nghien ru. Trungpa la mot
trong nhng ao s v ai cua thi chung ta, trong cach truyen tai y ngha tinh hoa
cua Phat giao Tay Tang cho van hoa Tay phng.
16. Tien s Herbert Benson nghien cu vi nhng hanh gia Tay Tang chng minh tng
phan trong sach Vt len ap ng th gian (New York: Time books, 1984), mot
chng trnh video cung a c lam.
17. Toi noi ieu nay v toi co chng kien tai mot khoa giang toi tham d vao nhieu
thc hanh mudra khac nhau nam 1974 t mot tu s phai Hoang mao co truyen
thong va pham tanh cao. Mot tu s ngi Y hoi Mot v Tang muon thc hanh
210
Karmamudra, e lam c, co phai ci y ao ra hay khong ? V ao s ci tra li
khong ong ch can tr thanh mot v Tang ac biet tot.
18. Luan th cua c Dalai lama th nhat Ghi chu ve hai giai oan du gia cua
Kalachak ra Quang Vinh c phien dch trong he thong sach ve Kalachakra mat
tong s thc hanh Kalachkra (Ithaca Snow Lion xuat ban nam 1991) bao gom
phien dch tam ban van Tay Tang khac nhau ve nhieu kha canh khac nhau cua
truyen thong Kalachakra.
19. A Ty am lam mot trong ba loai van chng cua Giao Tha: Kinh, A ty am
(Abhidharma) va Luat. Cai au tien chu yeu e cap en thien nh, cai th hai ve
ly thuyet tru tng, cai th ba ve triet hoc cua gii luat. Tat ca giao ly cua c
Phat trong phan loai giao tha thuoc ve mot trong ba pham tru o.
Ngi Tay Tang thng hoc giao ly A Ty am da c s tren Luan Tang
hoac cac luan th cua nhng v To An o sau nay, rut ra tinh hoa nhng li cua
c Phat va ghi lai trong nhieu nguon khac nhau va gii thieu chung co chu e.
Hai bo luan c ho yeu thch la Abhidharma kosha cua Vasubhandu (The Than)
va Abhidharma samucchaya cua Asanga (Vo Trc).
20. Du gia va nhng hoc thuyet b truyen Tay Tang mot su tap cac ban van mat tong
mat truyen, phien dch t Tay Tang do ao s Kazi Dawa- Samdup va W. Y.
Evans Wentz (London: ai hoc Oxford an ban nam 1935) la mot trong nhng ban
tieng Anh au tien c xuat ban e gii thieu mot thao luan ay u va ang tin
cay ve sau phap du gia cua Naropa. S phien dch thc s co mot so loi nho phu
hp vi gii han cua hai dch gia va di nhng ieu kien ma tac pham a thc
hien, ma 60 nam sau van ng vng nh nhng chan dung tuyet hao cua nhieu
kha canh thien nh mat tong va du gia khac nhau cua Tay Tang.
21. Toi thao luan ieu nay trong bay chng cua Cai chet va can t: Truyen thong
Tay Tang (London: Penguin Arkana 1986).
22. Co the oan ieu nay lien quan en ai tieu luan ve chuyen di (tang pho ba tik
chen).
23. Co nhieu giai thch khac nhau ve cai chet cua Darma dodey va hoan canh dan en
no. Pho thong nhat la Marpa c hng dan e ban cai th sau cua sau du gia
Naropa, o la phong thc manh liet, danh rieng cho Milarepa, vi li dan no phai
c tuyet oi gi b mat. Thay v vay, Marpa lai a cho con la Darma Dondey.
ieu nay vien dan cho s kinh ngac va lo au cua cong ong hanh gia, nhng
ngi s no ri vao tay ke xau. Mot trong nhng hanh gia o, Rva Lotsawa noi
tieng va c s hai trong cong ong tam linh the ky 11 Tay Tang nh mot canh
211
sat mat tong t bo nhiem, a en tham Marpa va khien trach nang ne v vi pham
cua Ngai, va buoc Ngai ch con duy nhat mot giai phap la ay a con vao cai
chet, Marpa khong the lam c, v s yeu men nh ngi cha. Do o Rva
Lotsawa a thi hanh mot nghi thc huyen b, t Ngai chuyen vao mot con qua va
anh Darma Dodey nga xuong nga va gay ra cai chet.
24. Gyalwa Wensapa (sinh 1505) la mot trong nhng truyen thuyet ln cua lch s
than b phai Hoang mao va la ngi nam dong truyen ban au cua sau du gia.
Ngai viet nhng hng dan cot tuy cho tat ca he thong mat tong chanh c lu
gi trong phai Hoang mao, s phan phoi nay vi nhng chi tiet trong thc hanh va
i trc tiep vao nhng nguyen ly nen tang cua he thong ca nhan. Quyen mot
nguon cua tng nhan biet: dau an cua sau du gia cua Naropa la phong cach
nguyen ban tieu bieu cua Ngai.
25. Ban tng thuat ang tin cay nhat c tm thay trong lch s chnh tr Tay Tang
( New Haven: ai hoc Yale an hanh nam 1967) Tsephon cua W. D. Shakabpa.
Tren thc te, Shakabpa co the kiem c nguon t lieu t nhng ghi chu cua
Gendun Chopel, v ao s cua Amdo, ngi a phu giup George Roerich phien
dch bien nien s mau xanh. Gendun Chopel la ao s Tay Tang au tien a boc
lo cho gii phe bnh Tay phng tiep can vi phan tch lch s, do o co the viet
mot cach thc te tren nhng van e mau thuan.
ieu nay rat khac biet vi truyen thong lch s Tay Tang, hoac hoan toan che
dau nhng mau thuan, va nhng van e, hoac mot phng cach khac e co mot v
tr ao c va t phuc vu Gendun Chopel, trai lai dng nh t do phe bnh moi
ngi va bat c ai khi nao ong cam thay thch hp.
Shakabpa lam mot trong nhng vien chc bat gi Gendun Chopel v toi mu
phan nam 1950, sau khi thu lm hang ngan ghi chep cua Gendun Chopel t ni
lu tr ho s cua ien Potala, b bien mat, khong tm c. Dng nh no trung
hp ngau nhien qua ln ma Shakabpa sau nay lo ra mot quyen sach co tnh cach
va phong thai cua Lch s chnh tr Tay Tangi. ay la y kien cua gii tr thc tre
Tay Tang trong giai oan nghien cu hoc hoi cua toi An o trong nhng nam
1970.
26. Phat song Dalai lama co lan e ngh chung toi khao sat cuoc i Ngai Tsongkhapa
va tnh toan khoi lng thi gian Ngai cong hien cho thien nh, dng nh Ngai
danh ca i e thc hanh suy niem. Tng t, neu chung ta nhn vao chieu sau va
nhng tac pham Ngai viet, dng nh Ngai luon luon theo uoi thc hien lien
quan en van chng. Va neu chung ta liet ke so lng giao ly Ngai a ra trong
212
cuoc i, dng nh Ngai luon luon giang day. c Dalai Lam trnh bay o la tnh
cach ky dieu cua Ngai, Ngai hoan thanh gap 10 lan ngi bnh thng trong ca ba
lanh vc.
27. S thc hanh Chulen hay Nhan lay tinh hoa c luan giai trong mat tong du gia
cua sister Niguma (Ithaca: Snow Lion xuat ban 1984) trong ban van cua c
Dalai lama ve viec tao ra nhng vien tinh chat t hoa va sau o kieng bat c thc
an nao ma ch an moi ngay mot lng t vien thuoc. Trong khi song An o, toi
biet mot so hanh gia a khong an thc pham bnh thng trong hai hoac ba nam,
ch an mot hoac hai vien thuoc mot ngay lam phng tien song. Ho sut can trong
ba hay bon thang au, nhng sau o ho tr nen hoan toan map.
Ba loai chnh e thc hanh la: vien thuoc lam t nhng canh hoa, vien thuoc
lam t ngu coc nao o, va tinh chat a trong o, mot vien a at trong mot ly nc
vai lan trong ngay, tung than chu va sau o uong nc. c Dalai lama th nhat
nhac en mot ky thuat th t: th trong tinh hoa cua cac anh sang ngoi sao vao ban
em. Anh sang sao c xem la tinh hoa cua nang lng, do o la dang cot tuy cua
dinh dng.

QUYEN SACH CUA BA CAM HNG CUA AI HANH GIA TSONGKHAPA
1. c Phat Kim Cang Tr la mot hoa than cua c Phat Thch Ca Mau Ni, mot v
Phat lch s. Ngai bieu tng cho nguon cam hng tam linh mat truyen t tantra
du gia cao nhat a c day. Ngai la A e Phat hay c Phat toi s trong tat
ca cac trng phai mi cua Phat giao Tay Tang.
2. Chang hoan toan ngo nhan oan van nay trong ban dch cua ong, nham lan thuat
ng dung rab zinpa hay ngi nam gi dong truyen cot tuy tc la theo dong mau
cua ben noi, v o la la gyu zinpa hay la ngoi nam gi dong truyen ao s. Quan
niem ay la Miwang Drakpa Gyaltsen, ngi ke tha quy tac cua Pakmo Drupa
ngi ai dien cho Tsongkhapa ai hanh gia e lam sang to truyen thong sau du
gia cua Naropa bang viec viet mot tieu luan ve no, lam mot bao tr v ai cho
nhng hanh gia tham gia trong thc hanh nang cao cua sau du gia. Khi
Tsongkhapa noi en s bao tr nay a at c tai sanh nh ngi nam gi dong
truyen tha ke t to tien / cua mot ngi tren buc cao c phuc vu nh mot thu
lanh /cho nhng hanh gia may man ap dung chung cho con ng nay. Trai lai
Chang a noi i theo con ng cua no, nhng e t sieng nang va co thien phu/
c dan sc mot trnh o cua nhng v cu tinh, ma Miwang Drukpa Gyaltsen
ngi ng au v ai cung nh la ngi bao tr cho nhng hanh gia.
213
Ngi Tay Tang dung s mo ta dong truyen cot tuy cho dong ben noi v y tng
cua no la cau truc bo xng cua chung ta tao ra t tinh trung cha, tht va mau cua
chung ta tao ra t trng cua me. ieu nay dan en mot t do tnh duc duy nhat
cho phu n, mot ngi phu n Tay Tang lay vai ngi anh, em, co the lay nhng
ngi trong dong toc cua chong mnh, bi v dong truyen cot tuy cua bat c con
chau nao eu y nh vay. Toi a gap mot so trng hp mang tnh chat nay suot
hai mi nam Tay Tang.
3. Nhng so tay ngan hn cua c Tsongkhapa ay khong nhac en ai tha khi
au pho thong va nhay trc tiep vao Kim cang tha khi au danh rieng cho
truyen thong sau du gia tc la thien quan Kim Cng Tat oa va ao s Du gia.
Do o s thao luan cua truyen phap mat tong va gii luat Kim cang tha cung b
loai bo. ay la nhng ghi chu gia tr trong o, nh chung ta se thay trong phan sau
cua luan th, Ngai noi nhieu ve s quan trong cua nhng ieu kien va ren luyen
khi au o.
4. Li ch dan cua Tsongkhapa ao s Ngokpa, ngi trch dan Tantra hevajra
trong hai phan, a noi a ra rang Ngai khong chac chan ve oan van, tuy
nhien nhac en no e cho thay rang ao s Ngokpa ung ho viec s dung giao ly
ai tha pho thong nh mot bc khi au cho s ren luyen sau du gia.
Tsongkhapa ch a ra dong au va dong cuoi cua bai th, v ro rang Ngai
nang no len t ban viet cua Ngokpa, o no xuat hien trong dang nay. Toi a
oc qua Tantra Hevajra trong hai phan e tm oan van va ien vao, nhng
khong tm thay no ay. e ngh nay hoac la ao s Ngokpa s dung mot an
ban khac cua ban van hn la mot an ban trong truyen thong Tay Tang, hoac la
nham lan ve nguon goc. Toi oan hoan canh trc la trng hp nay, khi moi
chng cua tantra eu co mot cau th khi au vi dong ch trc tien truyen
at gii luat co the oan chng ao s Tsongkhapa a nhan thc oan van
khong c tm thay trong tantra nguyen thuy nh a gii thieu trong Kangyu, do
o Ngai a gii thieu no vi nhng t lien he vi ban viet cua Ngokpa hn la trc
tiep vi quyen Tantra Hevajra trong hai phan.
Khi danh sach nhng quyen kinh c Tay Tang cong nhan la xac thc c
bien soan va xuat ban, nhng loai phien dch tieu chuan cua nhng luan th An
o khac nhau c lu tr. Tuy nhien, mot hieu qua phu xau la s phien dch
luan phien o, thng c dch t nhng an ban An o khac nhau, ket qua
khong s dung c va tren nhieu the ky a b that lac. Co the o la trng hp
vi bai th cua Tantra Hevajra c ao s Ngokpa trch dan.
214
5. Chang dch sai ieu nay la nhng ngi em lai bat hanh lai chuyen thanh
ngi ban tot cua hanh gia. Ngi ri vao vc tham la ngi i theo trau bo.
Tay Tang la x s nong nghiep va chan cu du muc. Hnh anh cai ao choang vao
co trau bo vi bo cay a tac ong trong long ngi oc cua Tsongkhapa. Qua s
phien dch cua Ngai, Chang hoan toan quen phong cach kch tnh tuyet oi va tran
tuc cua Tsongkhapa, vi ac tnh phong phu va tnh n gian trc tiep a tao cho
Ngai tr thanh tac gia pho thong n gian nhat trong lch s mien Trung A.
6. Noi khac i, trong thi gian Ngai Milarepa dien ta Bardo Drangdol hay ai giai
thoat trong bardo la mot ten khac cua Naro Choe Druk hay sau phap du gia
cua Naropa. ieu nay co the bat nguon t ba phan s dung cua thuat ng bardo
trong he thong sau du gia: bardo gia sinh va t (tc la i song trong trang thai
thc), bardo cua giac ngu va giac mong, va bardo sau luc chet.
7. Bon phap cua Gampopa am ch ca hai , mot ban van cua Gampopa, va truyen
thong thien nh ma ban van tao cam hng.
Ngulchu Dharmabhadra (sinh 1722) giai thch trong Trang hoang cho Quyen Sach
cua Ba Cam Hng cua ngai Bon yeu to bao gom trong truyen thong c biet
nh Bon phap cua Gampopa nh sau: hng tam vao phap, hng phap vao con
ng, s dung con ng e loai tr vo minh, va tao ra vo minh xuat hien nh tr
hue tnh giac nguyen thuy.
8. Tsongkhapa a viet ba luan th tach biet ve chu e Lam Rim nang cao, trung cap
va tom tat. Ban van sau nay, trong the loai th cung c biet la Lam Rim nyams
mgur hay bai ca cua kinh nghiem Lam Rim. ieu nay c s dung nh c s
cua Nhng giai oan tren con ng giac ngo: Tinh hoa cua Vang Rong cua
c Dalai lama th ba, ma toi a phien dch trong nghien cu cua toi ve cuoc i
va giao ly cua c Dalai lama th ba. (Ithaca Snow Lion xuat ban 1982). Gan
ay c tai ban di e ta Con ng giac ngo cua c Dalai lama (Ithaca:
Snow Lion xuat ban 1995) toi gii thieu cho bat ky oc gia nao muon thc hanh
sau du gia cua Naropa, c hieu biet tot hn ve tnh chat d b cua thc hanh
mat tong. Ngi cung thi vi Dalai lama lam sang to bai luan giang co xa cua
c Dalai lama th ba, cung em lai s tot nhat cua the gii Tay Tang co xa va
hien ai.
9. Atisha Dipamkara Shrijnana, v To An o en Tay Tang vao nam 1402, khong
ch c xem la ngi cha ban au cua phai Kadampa, ma con la mot anh hng
quan trong tren tat ca cac hoc phai mi khac Kargyu, Sakya va Geluk Lam
Rim Tar Gyan cua Gampopa hay Trang hoang chau bau cua s giai thoat ( do
215
Herbert Guenther phien dch, London, 1959) c ngi Tay Tang a chuong nh
S hp nhat cua hai dong chay la dong truyen cua Milarepa va Atisha.
S tham khao ay cua Tsongkhapa vi Atisha lien quan en muc tieu hai ly
do cua Ngai. Trc het, viec tha ke Lam Rim c nhac en trong phan au
Quyen Sach cua Ba Cam Hng, nguon goc cua no la Mot ngon en cho con ng
en giac ngo (phan Bodhipathapradipa) mot truyen thong suy niem c hp nhat
nhiet thanh bi Tsongkhapa. Tren thc te, ba luan th Lam Rim cua Ngai gay
c cam hng rong ln nh no. Th hai, truyen thong tng t Lam Rim nay t
Atisha c sap nhap bi Gampopa va hp nhat vi dong truyen ngai tiep nhan t
Milarepa, bao gom sau du gia cua Naropa. Do o dong truyen cua Atisha tr
thanh nen tang cho ca hai hoc phai Geluk va Kargyu.
10. Ngon t dien at cua ban van Ngai Tsongkhapa ay, co y nh lien ket nhng
d b nay cho giao ly pho thong trong phai Kargyu di ten Lodog namzhi hay
Bon cach chuyen tam, am ch trau doi thien nh ai tha pho thong e chuan b
tam thc cho thc hanh mat tong. Tsongkhapa s dung thuat ng nay cua Kargyu
v sau du gia cua Naropa, chu e cua luan th ngai, la dong truyen Kargyu.
11. Nam mi bai th ve Guru. ay la mot ban van ngan trong 50 oan th c viet
bi v To An o va nha th Ashvaghosha c Tay Tang quan tam lu gi. No
phuc vu nh mot hng dan can ban ve viec lam the nao e t nen c x va co
quan iem vi v ao s mat tong. Mot ban dch Anh Ng ve no c hoan thanh
bi Tulku Sharpa va Alex Berzin, co the s dung th vien nhng tac pham va
tai lieu lu tr cua Tay Tang, Dharamsala, An o.
c Dalai lama th 13 neu len s quan trong va tnh chat cua ban van ngan nay
trong Mot hng dan cho tantra Phat giao c phien dch trong con ng cua
chien s Bo tat (Ithaca: Snow Lion xuat ban 1988).
Trong Kim cang tha ket qua, van hn trong Giao tha nguyen nhan, ren
luyen di s hng dan cua mot v thay mat tong u pham tanh la ac biet quan
trong viec tranh nhng thai o sai lam ve Ngai, nen trau doi thai o tch cc, va
duy tr trong khung nhng ha nguyen va vi pham cua con ng mat tong. e co
the lam c ieu nay, that hu ch e biet c nhng hieu qua co li cua thai
o co hng dan va nhng khuyet iem cua thai o xau, lam cach nao e xem
xet nhng ngi thap tung va nhng s hu cua v guru, tnh chat cua viec thc
hanh ung va sai v.v tat ca nhng chu e nay c thao luan chi tiet trong
Tantra goc Guhyasamaja, Tantra Hevajra trong hai phan, va nhng ban van khac.
Nhng e tai thong thng ve viec lam the nao e da ung an vao v Kim cang
216
s, c thu lm t nguon nhng tac pham ban au va thu thap vao 50 oan th
cot tuy, di e ta Nam mi oan th ve v ao s (phan Guru panchashika
karika) do AcharyaVira Ngi c biet di ten Aryashura va Avaghosha.
12. Co the ieu nay am ch ba luan th Lam Rim cua Ngai, c nhac en trong ghi
chu th tam tren.
13. Chang dch sai oan nay la Khi Milarepa gap Gampopa lan au, Ngai hoi
Gampopa co the c lam le truyen phap ay u hay khong, trc khi truyen at
giao ly ve sau du gia. Gampopa a tra li giong nh mot bnh bang ong san
sang o ay b, con hoan toan san sang v the, Milarepa ban cho Ngai giao ly va
hng dan chu yeu.
14. ay, hnh nh Chang hoan toan oc sai ten cua mot ao s truyen phap ban au
cho Gampopa, Maryul Loden (tang Mar yul blo ldan) va cung la guru cua v thay
nay, Zangkar Lotsawa (tang Zangs dkar). Mar co ngha la o va yul co ngha la
at ca hai am ch mot quan pha tay Tay Tang. Loden (tang blo ldan) la ten
chung cua Phat giao co ngha la khon ngoan hay tr hue. Do o ten Ngai la nha
hien triet at o. Zangkar la ten mot tnh cua Ladakh va cung la v dch gia noi
tieng ban au the ky 11 t vung o. ay no am ch v ao s. Hnh nh Chang
cho rang Mar co ngha la b va ch au tien cua Zangkar, co ngha la bang
ong, s ep buoc nay lam ong oc sai.
15. Le truyen phap gia ho, hay Jenarg (Tang rje nang; nguyen ngha s trao truyen
theo sau) la mot dang quan anh n gian hn va ch nen ban cho nhng ngi a
c nhan le quan anh ay u trc o vao lp mandala pho bien. Le truyen
phap gia ho khong co nhng giai oan nhap mon tieu chuan, nh cai bnh v.v.
ma ch la mot gia ho hay mot s than can Than, ng, y cua mandala bon ton.
Ngay nay s hieu biet ve s khac biet dng nh con m ho, va nhng ao s
hiem khi truyen jenang cong khai ma khong biet chac rang trc o a c nhan
le quan anh ay u. Neu lam nh vay (cha c quan anh ay u) se lam
giam truyen thong mat tong, va lam hai ca ngi thay truyen lan ngi nhan.
c Dalai lama co lan a ieu nay ra mot ngi nghe ma toi cung tham d, sau
o Ngai ci, toi ng rang ngay ca nhng ao s c giao duc cao lam ieu nay
tren nhng chuyen du lch en phng tay cua ho, vi y tng at en mot cong
hien ln hn t nhng nhom rong hn.
16. ay, Ngai Ngulchu Dharmabhadra trong quyen Trang hoang cho Quyen Sach
cua Ba Cam Hng trnh bay:
217
Y ngha cua Bon truyen phap ay u (trong ban van cua Ngai Tsongkhapa)
la hanh gia nen tiep nhan bon le truyen phap ay u thch hp vao he thong
tantra du gia cao nhat, nh mot trong ba dong Heruka Chakrasamvara cua
Luipada, Krishnacharya hay Ghantapada hoac bat c bon loai nao cua Hevajra
dong khau truyen, dong Dombipa, dong Padma hay dong Krishnacharya.
17. Jey Sherab Gyatso (sinh 1803) trong quyen Nhng ghi chu ve Quyen Sach cua Ba
Cam Hng trnh bay:
S thao luan ve cach thc duy tr gii nguyen va nhng hng dan c ban
luan chi tiet trong bon ban van noi tieng la Bon ai luan th tren thc hanh
tien khi thong dung trong cac hoc phai khac nh Sakya, Nyingma v.v Mac
du, khong co ieu g trc tiep t tay Ngai Tsongkhapa ai hanh gia e cap en
cach thc d b, tc la vi ca hai giao tha pho thong va Kim cang tha danh
rieng, phan d b trong cung mot ban van, Ngai a viet sau rong ve ren luyen
Giao tha (trong luan th Lam Rim cua Ngai) va am ch nhng d b cua Kim
cang tha trong nhieu tac pham mat tong khac nhau cua Ngai.
18. ay Jey Sherab Gyatso nhac en trong Nhng ghi chu ve Quyen Sach cua Ba
Cam Hng, s thien nh Kim cang tat oa, pho bay mau trang troi hn. Bi v
mot trong bon loai hoat ong mat tong: - tc tai, tang ch, hang phuc va knh ai
(empowerment) c ket hp vi moi mau rieng: trang, vang, xanh dng am va
o, va trong thc hanh Vajrasattva nhan manh tren cai au tien hoac tc tai. oi
tng cua tc tai la nghiep tieu cc va chng ngai; nhng ieu nay c tay tr
bang phng tien thien quan vatung niem chan ngon. Do o c Vajrasattva co
mau trang, cung nh nam v Phat hien en trong khoang khong tren au hanh gia
va rot cam lo tnh hoa. Cam lo cung co mau trang. Tng t, neu mot mandala
Vajrasattva phc tap hn vi bon consort, tat ca eu mau trang.
Jey Sherab Gyatso cung a ra s thien quan Guru du gia quan trong khi hanh
gia quan tng than, ng, y cua hanh gia khong the tach biet trong tnh chat than,
ng, y cua v ao s (Ngi c quan tng la c Phat Vajradhara) va iem
than thiet cua ba ieu nay thay xuat hien trong tnh chat ba than cua bon ton, hay
mandala bon ton. Tng t, tnh chat nh th cua ban than hanh gia cung c
xem la khong the tach biet vi tnh chan nh cua v guru, va ieu nay xuat hien
nh bon ton. Sherab Gyatso a ra: ong lc nay em en thanh tu nhanh
chong.
19. Ba v au trong bon v e t chnh cua Marpa Lotsawa: Mey (tang: Mes), Tsur
(tang Tshur), Ngok (tang: RNgogs) va Milarepa (tang: Mi la ras pa) eu lien
quan theo nhieu cach khac nhau trong suot quyen so tay cua Tsongkhapa Thnh
218
thoang Mey tr thanh ao s Mey, va cung la Meyton. Tsur thay oi luan phien
la ao s Tsur va Tsurton. Ngok xuat hien la ao s Ngok ao s Ngokpa,
Ngokpa, cung co khi Ngokton. ay ch ton (tang: ston) oi luc lam tiep v ng
cho ten cua ho co ngha la v thay hay ngi thay tam linh. Ngai Goe Lotsawa
cung cap mot ban tieu s tom tat cua tat ca bon trong Bien nien s mau xanh.
20. Noi khac i, nhng ao s cua truyen thong sau du gia day rang nhng du gia cua
giai oan phat sanh khong nhat thiet phu nhan nhng hng dan cua nhng v
thay trong dong phai rieng cua ho. Tsongkhapa trch dan bai th cua Milarepa e
chng minh quan iem cua Ngai.
21. Ngulchu Dharmabhadra giai thch t nguyen cua thuat ng du gia cua giai oan
phat sinh nh sau trong Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng.
No c goi la du gia giai oan phat sanh v hanh gia thien quan e phat sinh
cai thay (cua mandala va cac bon ton trong mandala) nh bieu tng cua tien
trnh sanh, t va bardo.
Ngai tiep tuc:
Tat ca bon e t chnh cua Marpa eu c dan dat qua giai oan thc hanh
phat sanh trc khi c dan qua giai oan hoan thien. Ly do la tien trnh cua
giai oan phat sanh c chn muoi va chuan b tam thc cua hanh gia cho
nhan thc em lai thanh tu bang phng tien cua du gia giai oan hoan thien.
Ngoai ra, viec thc hanh thien nh du gia bon ton trong giai oan phat sanh
gii thieu chu e sinh, t, bardo bnh thng, va ch ra cach nao tam vi ba c
hoi c chuyen vao con ng giac ngo, cho en luc cuoi ca ba c em vao
trang thai toan giac cua ket qua ba than.
22. Ngulchu Dharmabhadra liet ke bon gia nh Hevajra nay trong Mot trang hoang
cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng(xem chu thch 16). Ngulchu dung thuat ng rig
(tang rigs) hay gia nh hn la luk (tang lugs) hay dong phai ma ban danh
sach cua Ngai xac nhan chung ro rang nh s trao truyen ca nhan.
23. Tsongkhapa nhac en ay ba trao truyen khac nhau dong truyen Heruka
Chakrasamvara cua ai thanh tu gia An o Luipa.
Dong au tien la dong Zangkar. Chung ta thay mot lien he en ieu nay trc
ay trong ban luan ve viec quan anh nao thch hp nh phan can ban cua thc
hanh sau du gia cua Naropa. Gampopa tiep nhan t Maryul Loden, mot e t cua
Dch Gia Zangkar. Nh toi a a ra trong ghi chu 13, Chang nham lan ten cua
Maryul Loden, dch thanh b va lay ten cua Maryul Loden ao s tc la ao s
Zangkar co ngha bnh bang ong khi Tsongkhapa noi Gampopa da vao dong
219
truyen cua Maryul Loden, e t cua Zangkar (Lotsawa) c biet la dong
Chakrasamvara cua Zangkar. Chang a noi t Gampopa, qua trao truyen cua
Ladak va Mar giao ly Bde mchog cua Ladak c truyen.
Ong cung nham lan dong th hai, trong o Tsongkhapa noi ngoai ra, Ngai
Pakmo Drupa Quang vinh da tren trao truyen Chakrasamvara t Lochung, c
biet la dong Mar Chang lai noi rang trong thi thanh nien, Pag-mo-grub-pa
Quang vinh thc hanh Bde-mchog t Mar do. ay Lochung khong co ngha
trong thi thanh nien cua ngai ma la ten thong dung cua mot dch gia noi
tieng t pha tay Tay Tang c biet la Lochung, hay dch gia tre.
Trong oan th ba Tsongkhapa noi ngoai ra, Phap s Chojey Drikungpa da
tren truyen thong Chakrasamvara cua ao s Chokro, la dong truyen t Mardo
(tang Mar do). Chang bo qua toan bo dong truyen quan trong nay, va xao tron no
vao ieu c noi trc o ve dong truyen Pakmo Drupa.
Lien quan en phan th hai cua ba dong truyen tren, Lochung la mot trong hai
ai dch gia ac biet, xuat hien pha tay Tay Tang trong the ky 11. Hai dch gia
thong dung nay c biet trong lch s Tay Tang la Lochen va Lochung, hoac
Dch gia gia va Dch gia tre cung co the dien ta nh ln hn va tre hn
hoac nh ln hn va nho hn tat ca co ngha la ngi nay cach xa ngi kia.
Ngi trc khong ai khac hn la Lochen Rinchen Zangpo noi tieng ngi
phuc hoi cam hng cua the ky 11, va c noi la a 80 tuoi khi Atisha en Tay
Tang nam 1402. Ngai tr thanh e t cua Atisha, sau khi gap ngai a nhap that
trong cuoc i con lai cua ngai. S xac nhan cua ngai ve Atisha khong nghi ng
g a ong gop to ln ve s knh trong ma ngai Atisha a pho bay sau o Tay
Tang, vao luc Lochen Rinchen Zangpo c xem la v thay tam linh v ai nhat
cua x s. Tai sanh cua ngai, hien nay ang song An o.
Lochung, hay nha dch gia tre la e t cua Lochen Rinchen Zangpo, va
cung tr thanh e t cua Atisha. Theo Bien nien s mau xanh, ieu nay khong
khac hn Ngok Lekpai Sherab. Toi a ke oi ieu ve cuoc i ngai trong nhng
van th cua c Dalai lama Khung (Wheaton, IL: Quest books 1194) .
24. ay Chang lai hoan toan oc sai oan van, va nham lan nhng mandala
Chakrasamvara khac nhau ma Tsongkhapa a ra. oan van c thao luan trong
phan gii thieu.
Jey Sherab Gyatso a ratrong Nhng ghi chu tren Quyen Sach cua Ba Cam
Hng cua Ngai: T than Ngai Marpa Lotsawa dung ca hai mandala Hevajra va
220
Heruka CHakrasamvara y ngha ngai muon noi la Marpa co the day mot trong
hai nh phan nen tang cua sau du gia.
25. Nhng du gia cua giai oan phat sinh tho va te: tho am ch viec quan tng
mandala tr giup va nang , te lien quan en viec lam ieu nay ong thi vi
viec quan tng toan the mandala trong mot giot co kch thc nho nh hat me.
S khac nhau trong mc o tap trung thien nh a at c.
26. Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua Ngulchu Dharmabhadra
trnh bay:
Neu hanh gia anh gia tnh chat cua phan can ban (tc la tnh chat sau hn
cua than va tam), hanh gia se hieu c tnh chat cua con ng, va qua s
hieu biet o, hanh gia tham gia thc hanh tam linh va at en viec thc te hoa
tnh chat cua ket qua, o la giac ngo.
27. Ngulchu dharmabhadra trong Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng
a ra:
S tiep can vi thien nh tanh khong trong truyen thong sau du gia cua
Naropa nhe hn va khong giong nh cach tiep can c tm thay trong nhng
he thong tantra du giacao nhat khac cua giai oan thc hanh hoan thien.
ay nhan manh tren s tm ra ban tanh toi hau cua chung sanh bang phng
tien tien trnh thien nh trong boi canh nhan qua cua no.
ieu Ngai muon noi ay la trong he thong giai oan hoan thien khac bang
s nhan manh trong ky thuat da tren can ke tr hue nguyen thuy va ket qua cua
tam giac ngo, trai lai trong he thong sau du gia s nhan manh da tren thien nh
ve tanh khong nh mot phng tien nhan qua cua s xuat hien tr hue nguyen
thuy.
28. Khi Tsongkhapa ch ra s can thiet hp nhat cai thay cua tanh khong vao cuoc
song quy c hang ngay, Chang hoan toan sai lam khi a ra trong ghi chu 55:
ay cho thay s nhut nhat cua Tsongkhapa ve tanh khong, va quan iem duy vat
cua ong a phan anh ro rang. Ly do tai sao cac hoc phai An o truyen xuong t
Nagarjuna va Aryadeva t goi ho la Trung Quan hay Quan iem Trung ao
va tat ca cac chi phai cua Tay Tang t cho la at can ban tren hoc phai Trung
Quan An o tc la tranh hai cc oan chu ngha: h vo va hien thc. ieu nay
mo ta trong cac luan th Trung quan co xa bang viec noi :hoi chng hien thc
chu ngha c loai bo bang anh gia: tat ca s vat eu khong hien hu thc s ra
sao, va hoi chng cua chu ngha h vo c loai bo bang anh gia: tat ca s vat
ong thi hoat ong co hieu lc tren bnh dien quy c tuy theo nh luat khong
221
the sai va luon luon co hieu qua la duyen sanh (phu thuoc lan nhau) va nhan qua.
Ve phan nhut nhat vi tanh khong, Tsongkhapa viet na ta luan th ve chu e
nay, mot so chung co chieu dai vai tram trang. Tham ch, vo tnh nhn qua nhng
g ngai noi, se loai bo bat ky y niem nao noi ngai e then vi chu e, hoac quan
iem cua ngai la duy vat.
29. Tsongkhapa gii thieu tnh chat cua than ay rai rac hn va bo qua viec thao
luan ve ba hay bon pham tru than the hay bo vao bao (Sheathes). Tieu luan cua
Ngai Gyalwa Wensapa Mot nguon cua Tng Nhan Thc: Dau an cua sau du gia
cua Naropa a ra mot gii thieu tuyet vi ve kha canh nen tang nay cua hoc
thuyet mat tong. Hay xem mot phan cua li gii thieu cua hng dan ve tnh
chat cua than.
30. Ngulchu Dharmabhadra a ratrong Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba
Cam Hng cua ngai:
Nhng luyen tap than the va s thien quan tren than nh mot lp vo rong
khong c mo ta trong bat c kinh ien mat tong xac thc cua An o. Dng
nh chung ch da c s danh rieng cho truyen thong khau truyen cua cac
guru. Khi chung c thc hien, t xay ra nhng hieu qua phu xuat hien trong
kinh mach hay nang lng qua thien quan manh liet ve du gia mat tong; va du
rang co mot so kho khan thc s xay ra, chung cung a c giam bt.
Vao nam 1991 c Dalai lama trong buoi giang a ra rang, co the co hai ky
thuat phat trien bi nhng v To ban au cua Tay Tang.
31. Bai luan giang cua Ngulchu Dharmabhadra ve nhng sap xep khac nhau c
thao luan trong phan gii thieu phan tha ke sau du gia.
Nagtsang tulku, mot ao s noi bat trong cuoi the ky 19, a viet mot cam nang
thc hanh tuyet vi ve he thong sau du gia vi tieu e; Mot nguon cua s nhan ra
Cc lac: Mot hng dan cho sau du gia tham sau cua Naropa. Trong o ngai s
dung mot cach tiep can hoan toan khac vi Tsongkhapa. Ngai chia viec thc hanh
giai oan hoan thien he thong sau du gia ra lam hai: thien nh ve noi hoa va cho
ra bon ai lac, va th hai tren c s nhan ra o, thien nh ve 9 hoa nhap.
Trong luan giang du gia noi hoa cua ngai, ngai bo qua s t m cua he thong
nguyen tac chanh theo sau Tsongkhapa va thay vao o gii thieu no trong thc
hanh gom tam bc n gian. (1) luyen tap th e thai nang lng/khong kh
chet, cung vi luyen tap than the. (2) quan tng nhng kinh mach nang lng,
(3) tay tnh con ng cua kinh mach, (4) quan tng chung t mantric trong cac
luan xa, (5) moi la cho noi hoa, (sau) tao ra la cua noi hoa chieu sang. (7) Lam
222
the nao tran ap s chieu sang va lam tan chay/ ri vao nhng giot huyen b. (8)
Nhng ap dung ac biet cua s chieu sang, tan chay ri vao.
Chung ta co the thay ay, khong giong Ngai Tsongkhapa, Ngai gii thieu
nhng luyen tap than the va thien nh tren than nh mot lp vo rong nh bc
au trong ren luyen noi hoa, va khong la mot tien khi (d b).
32. Marpa day sau du gia khac nhau cho nhng e t khac nhau. Milarepa ch tiep
nhan trao truyen kien thc truyen khau. ao s Ngok va ao s Tsur tiep nhan
hoan toan giao ly vi tat ca nguon tantra va luan tang mat tong, do o dong
truyen cac ngai c biet la nh dong truyen giai ngha (tang bshad brgyud).
33. Truyen thong th tham b mat am ch hng dan khau truyen luon luon bang
mieng, Marpa dung thuat ng nh mot ong ngha vi giao ly mat tong cua ngai.
34. Bon trao truyen cao quy cua Naropa: Hoi ong dch thuat Nalanda a ra trong
phan ghi chu cho ban dch Cuoc i cua Marpa Dch gia (Boulder: prajna 1982;
pp.xxxii xxxiii) co nhieu cach e mo ta bon trao truyen nay; hau het thng
thay nh Bon hng dan cua Tilopa v trc tien c Tilopa truyen cho Naropa
va sau o Naropa pho bien cho Marpa. Truyen thong sau du gia cua Naropa xuat
phat t ho. Cuoc i cua Marpa ai dch gia cung cap ba ban dch khac nhau ve
bon trao truyen nay.
Ngulchu Dharmabhadra cho chung la: noi hoa, Karmamudra, huyen than, va
thanh tnh quang. Xem s tha ke sau du gia trong phan gii thieu.
35. Mot tng thuat tuyet vi ve s trao truyen c thao luan ay do Tsongkhapa,
co the tm c nhieu chi tiet hn trong Bay hng dan cua dong phai cua
Taranatha, c David Templeman phien dch (Dharamsala:th vien nhng tac
pham va tai lieu lu tr, 1983). Lch s Tay Tang cua Taranatha cung cap ten cua
nhng ao s trong bay dong mat tong chanh cung nh tieu s tom tat cua ho.
Phan ln ten cua cac ai thanh tu gia An o c trch dan bi Tsongkhapa
trong Quyen Sach cua Ba Cam Hng, co the tm thay trong ban van cua
Taranatha. Bay dong phai nay giup nhieu yeu to quan trong cho sau du gia
cua Naropa, do o quyen sach cua Templeman gii thieu tot hn cho bat c ai
muon hieu biet sau hn ve lch s he thong cua Naropa.
36. Tay Tang thng s dung ten tieng phan viet tat cua kinh trung ng giam
avadhuti con dhuti. oi khi ho con goi no la tsa uma (tang:rtsa dbu ma). Vi hai
kinh ben, rasana va lalana, ho dung roma (tang rtsa ro ma) va kyangma (tang rtsa
brkyangma).
223
37. Ngulchu Dha mabhadra giai thch nhng canh hoa sen cua kinh mach nang
lng nh sau trong Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng.
Tai luan xa ron, mot canh hoa kinh nang lng at en moi chieu trong bon
chieu chuyen ong, bon hng nay sau o chia thanh hai tao thanh tam, roi
chia thanh hai, thanh 16 va sau cung lai chia lam hai tao thanh 64.
Ngai tiep tuc giai thch tai sao la tam tai luan xa tim, 16 tai luan xa co hong,
32 tai luan xa nh au va 64 tai luan xa ron, c hnh thanh trong cung mot
cach, bat au vi bon phan nhanh thanh 8 v.v
Ngai cung ch ra nhng canh kinh mach tai luan xa ron chay len tren, giong
nh mot cai du lat ngc, va tai luan xa tim chay tr xuong, giong nh mot cai du
dng ng. Trng hp nay cung tng t nh canh hoa cua luan xa co hong va
au. ay la cai ma Tsongkhapa noi trong mot om gh tng ng cua phng
tien va tr hue.
38. Lawapa (phan: Lvavapada) cung gi mot vai tro quan trong trong trao truyen hoc
thuyet nay, do o trong suot luan th cua Tsongkhapa Ngai a nhac en vai lan.
Ngai la guru cua Jalandaripa lan lt guru cua Krishnacharya a nhac tren. Cau
chuyen ve ngai c Taranatha ke trong Bay hng dan cua dong phai
39. Tsongkhapa am ch en Krishnacharya vai lan trong oan nay cua Quyen Sach
cua Ba Cam Hng. V v To An o nay gi mot vai tro quan trong trong trao
truyen ca hai Vong Tantra Hevajra va Chakrasamvara. o la hai nguon mat tong
chanh cua hoc thuyet noi hoa c Tilopa tiep nhan va truyen cho Naropa. Lch
s Tay Tang cua Taranatha la mot nguon tuyet hao cho kien thc va tac pham
cua ngai. Hay xem cuoc i cua Taranatha cua Krishnacarya Kanha
(Dharamsala: th vien nhng tac pham va tai lieu lu tr 1989).
40. Padmini (tang: Pad ma can) la ten noi tieng cua ca hai tantrika n the ky 10 An
o va la ta e cua luan th mat tong trong vong Heruka Chakrasamvara.
41. Toi khong d nh thu thap nhng tac pham cua Pakmo Drupa trong thi gian toi
viet, do o khong the kiem tra hai bai luan, bai th va van van cua ngai viet ve
sau hoc thuyet. Tsongkhapa am ch ca hai qua luan th nay.
42. Ngulchu Dharmabhadra trnh bay trong Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba
Cam Hng: ky thuat th bnh nay cung co li ch ln lao cho sc khoe va c
dung rong rai trong du gia mat tong e t cha benh. Ca nhan toi a thay no c
day trong ban van nay, nh minh hoa cua mot tac pham do c Dalai lama th
nhat (sanh 1392) ve 8 du gia giai oan phat sanh va 8 du gia giai oan hoan thien
224
cua vong mat tong Amitayus / Hayagriva nguon goc t ngi n than b Siharani
Nepal.
43. Ch mantric AH ngan tai ron oi luc lien quan en AH (hay AM ngan) trong ban
van cua Tsongkhapa. Co the oan c v a mat trang khuyet, mat tri va nada
tren no, bieu tng mat tri trong vanh trang khuyet cung c dung trongkinh
ien Tay Tang e bieu th cho am thanh cua tiep v ng M. Do o ch AH vi
vanh trang khuyet cung co the bieu tng cho am thanh AM. Cach quan tng hai
ch AM va AH tng t nhau, tc la ng thang tren vanh trang li liem.
44. c Dalai lama a ci khi giai thch cach em cua truyen thong nay, va noi rang
co nhieu hanh gia a quen so lng a em khi t mnh co gang kiem tra. Do o
he thong em c thay the bang mot phng phap n gian hn. Vi nhng
ngon cua ban tay phai, hanh gia vo nhe vao au goi phai, au goi trai va tran, sau
o t t bung ngon tay ba lan trc ngc. So lan hanh gia lap lai chu ky nay c
em, va hieu qua s dung cua hanh gia trong o lng la tot nhat, trung bnh hay
toi thieu da tren c s chu ky la 108, 72 hay 36.
45. ay la mot khoi lng ang ke cua van hoc bang tieng Anh ve du gia tnh duc
nh trong thc hanh truyen thong mat tong cua Hindu (An giao) cua An o, va
cung la thc hanh theo truyen thong Lao giao (Taoist) cua Trung Quoc, Tantrikas
cua ao Phat tren nhieu the ky a nhan manh s b mat cua phng dien nay
trong ren luyen mat tong, va a han che kien thc cua ho ve ky thuat thien nh
tnh duc e truyen phap.
46. Tai iem nay trong tieu luan cua Ngai Nahtsang Tulku: Mot nguon cua viec nhan
ra ai lac: Mot hng dan cho sau du gia tham sau cua Naropa giai thch tien
trnh xuat hien huyen than trong ngon ng chn hoa nhap nh a thao luan trong
phan gii thieu.
Co le ban tng thuat bang tieng Anh tot nhat ve nguyen ly cua huyen than
va thanh tnh quang nh a day trong Tantra Guhyasamaja la nguon cua nhng
hoc thuyet nay trong he thong sau du gia, la Tantra du giacao nhat cua Daniel
Cozort (Ithaca; Snow Lion xuat ban nam 1986). Thao luan cua Daniel Cozort ve
hoc thuyet thanh loc tam tan cung va lien he cua no vi hoc thuyet huyen than,
trang 89-95, thch hp vi ieu Tsongkhapa noi ay.
47. ay Ngulchu Dharmabhadra a ra mot quan tam hn trong v tr ma huyen
than c tao ra lan au la trong ket tap cu cua hanh gia, tai chnh gia luan xa
tim Ngai cung trnh bay: Ky thuat thien nh cho ca hai hoc thuyet huyen than
225
va thanh tnh quang trong he thong sau du gia xuat phat t tantra Guhyasamaja va
da c s tren vong Arya Guhyasamaja c chnh Marpa Lotsawa trao truyen.
Quyen Sach cua Ba Cam Hng gii thieu t tng Guhyasamaja trong vai
trang, bat ky ai muon mot hnh anh ro hn hay tham khao Tantra du gia cao nhat
cua Daniel Cozort.
48. Nh ao s Tsongkhapa gi y trong luan th nay, va Jey Sherab Gyatso ch ra ro
rang hn trong Nhng ghi chu ve Quyen Sach cua Ba Cam Hng. Co ba mc o
ren luyen trong tnh chat nh huyen cua kinh nghiem cho nhng ngi mi bat
au vi y nh thc s, Jey Sherab Gyatso trnh bay:
Nhng v To Tay Tang ban au, nh Marpa, Milarepa v.v.khi au day nhng
phng phap nay e gieo trong ban nang trong dong tam thc cua hanh gia ve
giai oan ban au trong ren luyen du gia huyen than thc s c thc
hanh tu hoi trong can nha tai chnh gia luan xa tim t chat lieu cua giot
trang va o.
49. ay, Tsongkhapa n gian ch ra rang, hanh gia phai nhan xet bnh dien toi hau
cua thc tai, ban the tanh khong cua tat ca hien hu; trong anh sang cua thc tai
quy c ve s hoat ong ra sao vi tnh hieu lc cua no tren bnh dien thong
thng. Co the noi rang, du rang tat ca s vat mot cach toi hau eu khong co t
tanh, tren bnh dien quy c co nhng chung sanh nghe am thanh thay s vat,
tham gia vao nhng hoat ong, tao nghiep qua nhng hanh vi cua ho, va sau o
kinh nghiem ket qua tng ng v.v
Chang a viet trong ghi chu 82 Trnh bay nay phan anh triet hoc h khong
(h vo) cua Tsongkhapa anh hng en tat ca khai niem eu la h khong (trong
rong), nhng chung sanh t ho lai hien hu.
That ra, Tsongkhapa hoan toan khong noi ieu nay, va lu y ro rang rang
chung sanh tng phan nho nhat eu khong co t tanh nh mot hien tng vo tnh,
Ngai i theo bc chan cua cac To Nagarjuna Aryadeva, Chandrakirti cua he
thong Trung Quan co An o, do o day rang: tat ca hien hu mot cach tuyet oi
eu hien hu thc s, nhng tren bnh dien quy c cua thc tai, tiep tuc hoat
ong vi tnh hieu lc. Khai niem va chung sanh khong khac nhau trong
phng dien nay. T tng, chung sanh, Ch Phat, ky sinh trung cai ban, con voi
tat ca eu an tru ngang nhau trong mot v cua tanh khong nh tnh chat toi hau
cua chung, tuy nhien, mot cach quy c, da c s ten ten, nhan hieu va tam thc
quy cho chung hoat ong theo luat nhan qua. Nagarjuna cong hien chng 24 cua
226
tac pham cot loi noi tieng nhat cua ngai: Nhng van th ve quan iem Trung Quan
(phan Madhyamaka Karika Shastra) cho iem nay.
50. Quyen Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng cua Ngulchu
Dharmabhadra gii thieu hoc thuyet bardo cua s tr thanh tc la bardo kinh
nghiem gia chet va tai sanh, cung vi tnh chat cua than trung am di 13 chu
e, nh sau: (1) T nguyen hoc bardo cua s trng thanh v no hnh thanh t
cai thay ben trong cua tam thc chung sanh. (2) Tnh chat cua than the: no sanh t
tam va chung t nang lng vi te chuyen ch bi tam thc va xuat hien vi tat ca
ay u cam giac. (3) Hnh dang: hanh gia mo phong hnh dang cua the gii ma
hanh gia se tai sanh. (4) Mau sac: khi nghiep tot la lc ay, than cua hanh gia co
mau trang cua anh sang trang, neu nghiep xau than co mau nh am may en
vao ban em. (5) Tuoi tac ben ngoai: khi nh hng tai sanh en the gii cam
giac hay duc gii (kamadhatu) xuat hien nh a be khoang 5-10 tuoi; (sau) Cam
giac di chuyen: khi tac nhan ay xuong coi di, co cam giac i xuong, khi tac
nhan ay ti tai sanh la ma hay suc sanh co cam giac i lang thang tren vung at
bang khi tai sanh vao coi cao hn nh ngi, A tu la, tri cam giac di chuyen i
len, (7) Kha nang hieu biet: no tiep nhan mot ngi ong hanh co hnh dang
tng t nh no va co nam tien tri. (8) Thc an hay phng tien sinh song: no ch
an uong bang hng thm va nc hoa. (9) Mau c x: no la tac nhan ay cuaban
nang nghiep thien mang trong no; (10) Nang lc va sc manh no co the di chuyen
nhanh chong, phi thng bat c au trong vu tru khong b chng ngai, ngoai tr
ni no tai sanh trong tng lai. (11) Dau hieu trong bau tri khong co mat tri hay
mat trang, hnh dang cua than khong co bong va i khong e lai dau chan, ho
khong the nghe hay tra li, hay keu ai, rat s am thanh, nh gio bao, ong at
v.v (12) Thi gian dien tien: i song cua than trung am keo dai khong xac
nh, nhng toi a la bay lan chu ky. (13) Cach no nhan tai sanh: neu do tai sanh
phi thng, co mot s cuon hut vao ni tai sanh, neu kieu sanh do nhiet/ chuyen
bien, s loi cuon la mui hng cua ni tai sanh, va neu sanh vao trng hay t
cung se thay cha me tng lai va phat trien s a thch vao gii tnh trai lai cua
cha me no se tai sanh, va ghet cha me cung gii tnh.
51. Hai kinh van An o vao the ky th t Abhidharma Kosha cua Vasubandhu va
Abhidharma Samucchaya cua Asanga huynh e ngai, ca hai rat thong dung Tay
Tang. Cai trc c hoc rong rai hn va la mot phan giao trnh cua tat ca tu vien
ai hoc ln cua phai Hoang mao. Mot so quan iem ve tnh chat i song sau nay
cua Tay Tang eu rut t no.
227
52. Khi thuat ng bardo dung trong ba cach nay, no bao gom toan the kinh nghiem
cua chung sanh. Trong cuoc i cua Milarepa (sanh 1040) truyen thong sau du gia
c biet vi ten Bardo Trangdol gyi Menngak S trao truyen mieng e at giai
thoat trong bardo. Tsongkhapa nhac en ieu nay trong phan khi au cua
Quyen Sach cua Ba Cam Hng, va no c thao luan trong Sau du gia, ba trang
thai bardo, va chn hoa nhap mot chng cua phan gii thieu.
Nh Tsongkhapa giai thch, v he thong sau du gia noi ve ba trang thai bardo, no
cung phai noi ve ba huyen than tao ra trong thien nh trong trang thai thc;
huyen than kinh nghiem trong giac mong va huyen than o la than trung am.
53. Ban van quan trong nay cua To Aryadeva An o c Tsongkhapa tham khao
mot so lan trong Quyen sach cua ba cam hng. No la mot tieu luan ve Nam Giai
oan cua Long Tho (phan Pancha Krama) v Aryadeva la e t va la ngi tha
ke giao phap cua Nagarjuna, tac pham nay c xem la co tham quyen nhat cua
An o hng dan Nagarjuna phan tch nhng quan trong cua he thong mat tong
Guhyasamaja. Nh a trnh bay trc o, hoc thuyet huyen than va thanh tnh
quang trong sau du gia cua Naropa c rut t he thong Guhyasamaja, vay tieu
luan cua Aryadeva (Thanh Thien) ac biet thch ang ay.
54. Mot lan na, Ngulchu Dharmabhadra gan loc s thc hanh trong Mot trang hoang
cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng:
Ap dung ac biet cua thc hanh chuyen di tam thc nh sau. Hanh gia thien
quan nh trc o ve thc hanh noi hoa va ky thuat th bnh e rut nang lng
i vao kinh trung ng. ieu nay c noi hoan toan thuoc ve tien trnh. Hanh
gia cung nen thc hien trong sau bai the duc va thchien thien quan trien than
nh mot lp vo rong trong vai lan. Ba kinh mach c quan tng nh trc,
nhan manh tren s ro rang cua kinh trung ng. Trong canh cong cua lo m
tren nh au mot ch KSHA mau trang ng; au cua no ch xuong pha di
(tc la ng ngc) do o khoa kinh trung ng lai. Lai na, luan xa tim va
ron c quan tng nh trc.
Hai kinh ben noi lien vi kinh gia tai v tr lo m di, vi chieu rong bon
ngon tay t ron tr xuong. Hanh gia thien quan nh trc ve ch AH - ngan
ng tren mot a mat trang tai luan xa ron. Ngoai ra, hanh gia quan tng
luan xa tim, nhng canh hoa cua no ch xuong di, giong nh na vang trang
ao ngc ch HUM dai ng tren mot a mat trang tren no, au ch
xuong, v tr cua nang lng duy tr s song tam thc cua hanh gia, giong
nh mot hnh anh phan chieu trong gng, gia nguyen am U va phan ch HA
cua HUM.
228
55. Nh Ngulchu a ra, tien trnh mo ta trong ghi chu trc, tao ra nang lng rut
vao kinh mach gia, khi day, va anh vao ch AH ngan, do o anh la ngon la
huyen b. Sau o nang lng khi len en ch HUM tai luan xa tim va anh vao
nang lng nang s song. Nang lng s song cung vi ch HUM i len en
ch KSHA tai nh au. Sau o i xuong luan xa tim, o mot lan na ch HUM
chiem cho, ng ngc au xuong. Tien trnh nay c lap lai nhieu lan va thc
hanh bon thi trong mot ngay.
56. Quyen Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng a ra tam cho nh
sau: mieng, ron, c quan sinh duc, hau mon, kho bau mui, mat va lo tai. Ngai
cung them ai luan giang vao he thong sau du gia do nha hien triet Yongdzin
viet, mot ban van c noi la luan th sau rong cua phai Hoang mao ve sau du
gia cua Naropa, trnh bay hanh gia tren bnh dien truyen phap cao hn, co the n
gian tap trung tren kinh trung ng e anh hng en chuyen di, khong can khoa
chan tam ca bang ch mantric. Thuat ng kho bau tren am ch lo m tran.
Tat ca tam lo m c ong lai bang nhng ch mantric nh Tsongkhapa
a mo ta trong oan sau nay.
57. Lien quan en ngi phu giup mat tong Mot trang hoang cho Quyen Sach cua Ba
Cam Hng cua Ngulchu them vao ong hay ba ay nen to iem tot ep vi Samaya
(gii nguyen) mat tong, va kheo leo trong nhng hoat ong mat tong.
58. Daniel Cozort dch ieu nay la t m phi t m va that s khong t m . Hay
xem Daniel Cozort: tantra du gia cao nhat (Snow Lion xuat ban 1986) trang 91-93.
Tuy nhien, Tsongkhapa cho ba nh ngha khac nhau nhe hn ao s Ngawang
palden the ky th chn, tac gia cua ban van ma quyen sach cua Cozort lam c
s.
Ngulchu Dharmabhadra trnh bay trong Mot trang hoang cho Quyen Sach cua
Ba Cam Hng:
Noi chung, nhng hoat ong thuoc ba cap o. Vi nhng ngi co khuynh
hng cho con ng thap hn, la nhng hoat ong tranh tham lam va tnh
duc. Vi nhng ngi co khuynh hng con ng rong la nhng hoat ong
tao ra viec lam co y thc, hoan thien (paramita). Cuoi cung vi nhng ngi
co khuynh hng ve con ng tham sau la nhng hoat ong s dung nang
lng cua s tham muon va tnh duc.
Noi khac i, nhng hanh vi co the xem xet trong bat c ban van nao cua ba
tha: Tieu tha, ai tha va Kim cang tha.
Ngulchu tiep tuc:
229
Ve phan cai th ba, co ba loai: c biet nh :vi s to iem khong to
iem va hoan toan khong to iem. Ba ap dung nay cho ca hai bnh dien
thc hanh giai oan phat sinh va giai oan hoan tat.
59. Ngulchu Dharmabhadra mot lan na gan loc y ngha cua Tsongkhapa trong Mot
trang hoang cho Quyen Sach cua Ba Cam Hng:
Nhng hoat ong ac biet c s dung bi nhng ngi thanh thao trong giai
oan phat sinh vi te va tho e tranh nhu cau tham gia vao nhng hoat ong
nghi le mat tong nh tc tai, tang ch, knh ai va phan no, va thay vao o, i
trc tiep en tam nang lc huyen dieu. Vi nhng ngi hoan toan at c
thien nh vng chac, tam ieu nay c hoan tat nhanh chong trong bay
ngay, khi ho da tren nhng hoat ong ac biet o.
Ve phan nhng hoat ong goi la vi s to iem va khong to iem trong ca
hai trng hp, ho am ch viec tham gia trong thc hanh t trong lanh vc
nhan thc cua tnh chat chan nh cua chung sanh. Noi chung, hanh gia say me
trong nhng hoat ong cam giac nh con ng, va trong cach rieng am me
trong du gia tnh duc vi mot Karmamudra. Trong cai trc (tc nhng hoat
ong vi s to iem) yogi va yogini cung tham gia hoat ong vi nhng to
iem nh mac quan ao gi duc, ca hat, nhay mua v.v trong trng hp sau,
yogi va yogini tham gia vao hoat ong vi to iem toi thieu.
Cuoi cung, nhng hoat ong hoan toan khong to iem am ch viec khong
tham gia trong thc hanh vi mot ngi ban tnh thc s, hay Karmamudra,
ma thay vao o la thc hien Jnanamudra hoac quan tng dakim.
60. Jey Sherab Gyatso trnh bay trong Nhng ghi chu tren Quyen Sach cua Ba Cam
Hng:
Cung co mot Tang th nguon cua Sau du gia, nhng Tsongkhapa viet rang
Ngai khong tin chut nao ve no. ieu nay ch la c hoi trong ban viet cua ao
s Tsongkhapa trong o Ngai phe bnh trc tiep truyen thong tang th; toi
thieu, toi khong nhan thay ngai lam au khac.
Nhng ban van Tay Tang noi ter ney ton (tang gter nas bton) hay khai m
nhng kho tang ieu nay am ch mot mieu ta canh tng i thng cua van
chng trong phai Nyingma (hoc phai co cua Phat giao Tay Tang) va Bonpo (tien
- ao Phat) xuat hien sau noi chien trong the ky th 7 va 8; trong o a so nhng
th vien cua Tay Tang eu b huy diet. Lch s ban van au tien cua tnh chat nay
la Bey ter (tang: Sbas gter) hay nhng kho tang chon dau v trong no lc bao ve
van hoc cua ho ca hai mat chon dau nhng sach cua ho t ke ch ang em chon
230
dau rai rac trong nhng hang ong. Nhieu ngi a lam ieu nay va chet trc
khi chung c lay ra, ket qua la chung ch c phat hien toan bo trong nhng
thap nien hay the ky tng lai. Nhng tac gia cua Nyingma trnh bay (va tat ca
c lch s ao Phat lap lai) rang Bonpos khong co van chng, nhng ieu nay
c cac hoc gia Tay phng tranh luan manh me nh David Snellgrove va
nhng hoc gia Tay Tang cung thi nh Namkhai Norbu.
Trong nhng the ky sau xuat hien long tin vao Nhng kho tang c chon
dau ngu y chung c sang tac va chon dau bi Guru Padmasambhava mot v To
mat tong An o a tham Tay Tang gia the ky th tam, theo long tin ai
chung, Padmasambhava a viet va chon dau hang tram kinh ien nay, vi y niem
chung se c kham pha trong nhng the he tng lai khi en thi iem thch
hp.
Sau nay tren truyen thong cua giac mong kho tang thien quan kho tang
(Tang: dgongs gter) va linh kien kham pha (Tang: gah snang) xuat hien. Mot so
van hoc ln nhat Tay Tang co the tm thay trong ba mieu ta nay. Khong giong
nhngkho tang c chon, ma hieu viet n gian hn, ba dang sau nay cua van
hoc phai Nyingmapa va Bonpo c sinh ra t camhng tam linh ky dieu.
61. Lien quan en hai ngi thnh cau Tsongkhapa ai hanh gia sang tac luan th, Jey
Sherab Gyatso trnh bay trong Nhng ghi chu ve quyen sach sach cua ba cam
hng:
Ban van cua Tsongkhapa c sang tac theo thnh cau cua hai anh em t gia
nh Pakmo Drupa: Miwang Drakpa Gyaltsen ngi bao ho chanh cua ai Le
Hoi nguyen (Tsongkhapa xay dng 1409) va ngi em trai cua Ngai: Chojey
Sonam Gyeltsen.
Ngi anh trai phu hp vi truyen thong trung co cua Tay Tang a tha ke
ngoi v quan ly nha nc. Do o Tsongkhapa noi ve Ngai Miwang Drakpa tr
nen noi tieng qua chc vu nay/ nh mot ngi cong hien ng au cho truyen
thong sau du gia.
Phan au tien cua ten ngi em trai, Chojey Sonam Gyeltsen, e ngh rang ngai la mot tu
s. Chojey nguyen ngha la phap s ay co the c s dung nh mot ton xng cho mot tu
s co nguon goc quy toc. S tham khao cua Tsongkhapa ve Ngai trong oan th ket thuc cua
Mot Quyen Sach cua Ba Cam Hng mo ta ngai nh mot Ngi vi tr hue lam rung ong/ a
oc nhieu kinh ien tham sau/ va ngi tr nen giau co trong nhan thc tam linh tham sau kha
nang tang cng nay chng to Ngai la mot tu s.
231