Вы находитесь на странице: 1из 45

EMENTA

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Introduo Cincia Geogrfica

90 Horas

EMENTA

A construo do conhec !ento "eo"r#$ co% A nst tuc ona& 'ao da "eo"ra$ a co!o c (nc a% As esco&as do )ensa!ento "eo"r#$ co% A re&ao soc edade*nature'a na c (nc a "eo"r#$ ca% O )ensa!ento "eo"r#$ co e seu re$&e+o no ens no% A "eo"ra$ a ,ras &e ra% At - dades )r#t cas -o&tadas )ara a a)& cao no ens no.

BIBLI G!A"IA ANDRADE/ Manue& Corre a de. Geografia Cincia da Sociedade0 u!a ntroduo 1 an#& se do )ensa!ento "eo"r#$ co. 2o 3au&o0 At&as/ 4956. GOME2/ 3au&o C7sar da Costa. Geografia e Modernidade# R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 499:. ;ERREIRA/ Conce o Coe&ho% 2IM<E2/ Nat7rc a Ne-es. A E$o%uo do Pen&a'ento Geogrfico. = s,oa > 3ortu"a&0 Gad -a/ 495:. MORAE2/ Anton o Car&os Ro,ert. Geografia( )e?uena h st@r a crAt ca. 4:B ed. 2o 3au&o0 Huc tec/ 4995. CCCCCC. Ideo%ogia& geogrfica&( Es)ao/ Cu&tura e 3o&At ca no 9ras &. 2o 3au&o0 Huc tec/ 4956. MOREIRA/ RuD. )ue * geografia# 5B ed. 2o 3au&o0 9ras & ense/ 4956.

2EA9RA/ G o-ann . "unda'ento& e Per&+ecti$a da Geografia. 8oo 3essoa E 390 Ed tora Fn -ers t#r a da F;39/ 4996. 2ODRE/ Ne&son GernecH/ Introduo geografia > "eo"ra$ a e deo&o" a. IB ed.

3etr@)o& s0 Jo'es/ 495:.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

"unda'ento& S,cio-fi%o&,fico da Educao

:0

EMENTA

Re&aKes entre a educao e a soc edade e! u!a )ers)ect -a h st@r ca% A,orda"e! das )r nc )a s conce)Kes educac ona s e os )r ncA) os s@c oE $ &os@$ cos ?ue as $unda!enta!% Lend(nc as $ &os@$ cas e educao% A educao ,ras &e ra0 tend(nc as conte!)orMneas.

BIBLI G!A"IA

A=LHF22ER/ &. Ideo%ogia e a+are%.o& ideo%,gico& do e&tado. R o de 8ane ro0 Ed Kes Grand/ 499N. ARENDL/ Hannah. A Condio .u'ana# O. ed. R o de 8ane ro0 ;orense Fn -ers t#r a/ N004. ARROIO/ Ana.% RPGNIER/ Qar&a. O No-o Mundo do Lra,a&ho0 o)ortun dades e desa$ os )ara o )resente. Bo%eti' T*cnico do Senac/ R o de 8ane ro/ -o&. N6/ n.N/ ). RO > O4/ !a *a"o.N004. CERSFEIRA/ Hu"o E. A da Ga!a. Lra,a&ho e Lroca0 Ada! 2! th e o sur" !ento do d scurso econT! co. M nas Gera s/ N000. N:$. Le+to )ara D scusso. ;acu&dade de C (nc as EconT! cas/ Centro de Desen-o&- !ento e 3&aneUa!ento Re" ona&/

Fn -ers dade ;edera& de M nas Gera s. DE=OR2/ 8ac?ues. V CoordW. Educao0 u! tesouro a desco,r r. 5. ed. 9rasA& a0 Cortes/ N00R. DEMO/ 3edro. Educao e De&en$o%$i'ento0 an#& se crAt ca de u!a re&ao ?uase se!)re $antas osa. Bo%eti' T*cnico do Senac. R o de 8ane ro/ -o&. NI/ n.4/ ).4OEN0/ Uan.*a,r. 4999. DFRQHEIM. E# Educao e Socio%ogia. 9B. Ed o/ 2o 3au&o0 Me&hora!entos/ 496R. A!)& ar , ,& o"ra$ a. EAG=ELON/ LerrD. Mar/ e a Li0erdade. 2o 3au&o0 FNE23/ 4999. IR ). V Co&eo Grandes ; &@so$osW ENGE=2/ ;r edr ch. 2o,re o 3a)e& do Lra,a&ho na Lrans$or!ao do Ho!e! e! Macaco. D s)onA-e& e! X htt)0 ** YYY. Jer!e&ho.or".,r* !"*o,ras*!acaco.as)Z. Acesso e!0 06/ !a . N00O. ENGFILA/ Mar ano ;. A "ace cu%ta da E&co%a0 Educao e Lra,a&ho no Ca) ta& s!o. 3orto A&e"re0 Artes M7d cas/ 4959. 8ARE2/ [7sus R. A educao diante do +roce&&o de g%o0a%i1ao neo%i0era%. 3#t o/ R o Grande do 2u&/ ano JII/ n. N5/ ). 4R > 4I/ no-. N00R*Uan.N00O. QFEN\ER/ Ac#c a. En&ino de 23 grau( o Lra,a&ho co!o )r ncA) o Educat -o. N. ed. 2o 3au&o0 Corte'/ 499N. QFEN\ER/ Ac#c a \ene de. Co'+etncia co'o Pr/i&0 os d &e!as da re&ao entre teor a e )r#t ca na educao dos tra,a&hadores. Bo%eti' T*cnico do Senac/ R o de 8ane ro/ -o&. N9/ n.4/ ). 4:EN6/ Uan.*a,r. N00R. MARQERL/ Gerner. No$a& Co'+etncia& no Mundo do Tra0a%.o e &ua& i'+%ica4e& +ara a "or'ao do Tra0a%.ador. D s)onA-e& e! X htt)0 ** 4:5.9:. N00.46*ar*& ,ros*an)ed*090I L. 3D;Z MAR[/ Qar&.% ENGE=2/ ;redr ch. 3a' e Lerra/ 4999. Manife&to Co'uni&ta# O.ed. R o de 8ane ro0

O=IJEIRA/ 37rs o 2antos de. Introduo Socio%ogia. NO. ed. 2o 3au&o0 ]t ca/N004. RODRIGFE2/ Mar"ar ta J ctor a. et a&. Gra'&ci e a Educao. D s)onA-e& e! X htt)0** YYY. In u,e.,r*un u,e*cursos*!estrado*re- sta*Con& neI*art "os*!ar 'aCht!Z 2AN2/ =u ' A&,erto. Procedi'ento& Metodo%,gico&( $a'endo ca! nhos. R o de 8ane ro0 2enac/ N00R. ). 4RNE4RO.

2ANLIAGO/ Lheo. VOr"an 'aoW Do "euda%i&'o ao Ca+ita%i&'o0 u!a d scusso h st@r ca. 2o 3au&o0 Conte+to/ N004. 4I6). V Le+tos Docu!entos/ NW. 2ERJIO NACIONA= DE A3RENDI\AGEM COMERCIA=. Pt ca ^ Lra,a&ho. 2o 3au&o0 2enac Nac ona&/ 4996. JIEIRA/ ;ernando AntTn o da Costa. neo%i0era%i&'o e a educao# D s)onA-e& e! X htt)0**eee.esco&a)ar?ue."4N. ,r*es)aoCdoC)ro$essor*art "osCeCtra,a&hosZ. Acesso e!0 0: !a . N00O. GARDE/ M r an 8or"e. Li0era%i&'o e Educao# 2o 3au&o/ 495O/ 4:4 $. Lese VDoutorado e! EducaoW > 3ont $ ca Fn -ers dade Cat@& ca de 2o 3au&o.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Leitura5 Inter+retao e Produo de Te/to&

6I horas

EMENTA EMENTA(

Conce)Kes de &e tura% Desen-o&- !ento de &e tura e co!)reenso dos -#r os "(neros te+tua s% A?u s o dos conce tos re&at -os 1 escr tura% Estrat7" as de )&aneUa!ento do te+to escr to% Desen-o&- !ento de )r#t cas de escr ta de d -ersos "(neros te+tua s%
A conce)o de &An"ua *&e tura* escr ta do )ro$essor e sua )r#t ca )eda"@" ca.

BIBLI G!A"IA

9AQHLIN/ M Hha &. G(neros Le+tua s. In0 Mar/i&'o e "i%o&ofia da %inguage'. 40.ed. 2o 3au&o0 Huc tec/4954. DION_2IO/ `n"e&a 3a -a et. a&. Gnero& te/to& e en&ino. R o de 8ane ro0 =ucerna/ N00N. ;ARACO/ Car&os A% LE\\A/ Cr st@-o. Prtica& de te/to&0 =An"ua 3ortu"uesa )ara estudantes un -ers t#r os. 3etr@)o& s/ R80 Jo'es/ 495N.

;IORIN/ 8os7 =u '% 2AJIO=I/ ;ranc sco 3&ato. Para entender o te/to. :.ed. 2o 3au&o0 ]t ca/4995. MFGRA9I/ Ed -anda. A +edagogia do te/to e o en&ino-a+rendi1age' de %6ngua&. J t@r a/ E20 IDEA/ N00N. OR=ANDI/ En 3ucc ne&& . Di&cur&o e Leitura. 2o 3au&o0 Corte'/4955.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Educao e Tecno%ogia

:0 horas

EMENTA

3rocessos e nter-enKes dos no-os recursos tecno&@" cos da co!un cao e da n$or!ao na Educao. Desen-o&- !ento de ha, & dades ,#s cas )ara a )roduo de conhec !entos $unda!entados )e&o uso de tecno&o" as na )r#t ca )eda"@" ca.

BIBLI G!A"IA
BABIN, P., KOULOUMDJIAN, M. Os novos modos de compreender: a gerao do aud ov sua! e do compu"ador. #o Pau!o: Pau! nas, $%&%. D'B(A), (. * da e mor"e da magem: uma + s",r a do o!+ar no Oc den"e. Pe"r,po! s: *o-es, $%%.. /'((0#, J. 1e!ev so e educao. Por"o A!egre: Ar"es M2d cas, $%%3. 44444. Vdeo e educao. Por"o A!egre: Ar"es M2d cas, $%%3. /'((O, M. 5 nema e + s",r a. ( o de Jane ro: Pa- e 1erra, $%%.. 6U1I'(('7, /. L nguagem "o"a!: uma pedagog a dos me os de comun cao. #o Pau!o: #ummus, $%8&.

9A(*'), D. A cond o p,s:moderna. #o Pau!o: Lo;o!a, $%%.. 9OB#BA<M, '. A era dos extremos: o =reve s2cu!o >> ?$%$@:%$A. #o Pau!o: 5ompan+ a das Le"ras, $%%$. JAM'#ON, /. 'spao e magem. 1eor as do P,s:Moderno e ou"ros ensa os. ( o de Jane ro: U/(J, $%%@. L0*), P. As "ecno!og as da n"e! gBnc a: o Cu"uro do pensamen"o na era da nCormD" ca. ( o de Jane ro: 'd. E@, $%%E. L'*), P. 5 =ercu!"ura. #o Pau!o: E@, $%%%. L0*), P. O Fue 2 v r"ua!. ( o de Jane ro: 'd. E@, $%%3. MA59ADO, A. A ar"e do vGdeo. #o Pau!o: Bras ! ense, $%&&. MA(5OND'# /IL9O, 5 ro. A nova soc edade da era "ecno!,g ca. #o Pau!o: H" ca, $%%.. MO(A'#, M. 5. O parad gma educac ona! emergen"e. 5amp nas: Pap rus, $%%8. N'6(OPON1', N. A v da d g "a!. #o Pau!o: 5ompan+ a das Le"ras, $%%I. M'ND'# /IL9O, 5. O Fue 2 o vGdeo. #o Pau!o: Bras ! ense, $%&&. 44444. Uma nova ordem aud ov sua!. #o Pau!o: #ummus 'd "or a!, $%&&. N'6(OPON1', N. A v da d g "a!. #o Pau!o: 5ompan+ a das Le"ras, $%%I. PA('N1', A. ?Org.A. Imagem:mDFu na: a era das "ecno!og as do v r"ua!. ( o de Jane ro: 'd. E@, $%%E. P'N1'ADO, 9. 1e!ev so e esco!a. #o Pau!o: 5or"e-, $%%$. P('11O, N. Uma esco!a semJcom Cu"uro. #o Pau!o: Pap rus, $%%I. #AN59O, J. ?Org.A. Para uma "ecno!og a educac ona!. Por"o A!egre: Ar"med, $%%&. #59A//, A. A soc edade nCormD" ca: as conseFKBnc as soc a s da segunda revo!uo ndus"r a!. #o Pau!o: UN'#P: Bras ! ense, $%%I. #IL*A, 1. 1eor a educac ona! e crG" ca em "empos p,s:modernos. Por"o A!egre: Ar"es M2d cas, $%%E. *A11IMO, 6. A soc edade "ransparen"e. L s=oa: 'd Les 8M, $%%$.

DISCIPLINA

CDIGO

DENOMINAO

CARGA HORRIA

rgani1ao do E&+ao

:0

EMENTA

O,Ueto de estudo da "eo"ra$ a% As correntes $ &os@$ cas ?ue e!,asa! o )ensa!ento "eo"r#$ co% Es)ao/ terr t@r o/ &u"ar/ re" o e )a sa"e! nas d -ersas a,orda"ens "eo"r#$ cas% A !)ortMnc a das redes no estudo "eo"r#$ co do !undo "&o,a& 'ado% A c (nc a "eo"r#$ ca na soc edade )@sE!oderna0 )arad "!as/ )ers)ect -as e d $ cu&dades% As $or!as de a,orda"ens dos te!as "eo"r#$ cos no ens no de "eo"ra$ a% At - dades )r#t cas -o&tadas )ara a reso&uo de )ro,&e!as re$erentes ao es)ao "eo"r#$ co e! s tuaKes de ens no. BIBLI G!A"IA

CA2LRO/ In# de. e a&& . Geografia conceito& e te'a&. R o de 8ane ro/ 9retrand/ 499I. C=AJA=/ 3au&. E&+ao e Poder. R o de 8ane ro/ \ahar/ 4965. C=AJA=/ 3au&. Geografia Cu%tura%. ;&or an@)o& s/ Ed tora da F;2C/ 4999. CORRaA/ Ro,erto/ =. !egio e organi1ao e&+acia%. 2o 3au&o/ t ca/ 495:. DANLA2/ A&do. 3 erre Mon,e ". 7' 'arco da geografia 0ra&i%eira. 3orto A&e"re/ 2u& na/ N00I. HAE29AERL/ Ro"7r o. N00O. 'ito da de&territoria%i1ao. R o de 8ane ro/ 9ertrand/

RA;;E2LIN/ C&aude. Por u'a geografia do +oder. 2o 3au&o/ t ca/ 499R. 2ANLO2/ M &ton. A nature1a do e&+ao# 2o 3au&o/ Huc tec/ 499:.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Leitura& Cartogrfica& e Inter+reta4e& E&tat6&tica& I 6I

EMENTA

De$ n Kes e es,oo h st@r co da carto"ra$ a% Re)resentaKes da Lerra% Coordenadas% ;usos hor#r os% C&ass $ cao dos !a)as e cartas% Esca&a% 3roUeKes carto"r#$ cas% =e tura e nter)retao de !a)as% O uso de no-as tecno&o" as na &e tura/ nter)retao e na re)resentao es)ac a&% A docu!entao carto"r#$ ca no ens no e na )es?u sa "eo"r#$ ca% Construo e nter)retao de ta,e&as/ s7r es estatAst cas/ "r#$ cos e d a"ra!as a)& cados ao ens no de "eo"ra$ a% Reso&uo de )ro,&e!as.

BIBLI G!A"IA CARJA=HO/ E. A . de. & cartogra'a& te'tico& e &ua uti%i1ao +e%a Geografia. Coo)erat -a Cu&tura& C F;RN/ Co&eo de Au&a 4N. Nata& > RN/ 4990.:I ). CHADF=E/ G. Initiation au/ +rati)ue& &tati&ti)ue e' geogra+.ie. 3ar s0 Masson/ 4956. DFARLE/ 3au&o ArabUo. Cartografia B&ica. ;&or an@)o& s0 Ed. da F;2C/ 4955. CCCCCC.Cartografia te'tica. ;&or an@)o& s/ Ed. da F;2C/ 4994. CCCCCC. E&ca%a( funda'ento&. ;&or an@)o& s0 Ed. da F;2C/495R. CCCCCC."unda'ento& de Cartografia. ;&or an@)o& s0 Ed. da F;2C/ 499O. GERARRDE/ =. H. # 8uantificao e' Geografia. 2o 3au&o0 D $e&/ 4954. I9GE. No4e& B&ica& de Cartografia. R o de 8ane ro. R o de 8ane ro V R8W. ;undao I9GE/ N00R. 8O=c/ ;ernando. A cartografia# Ca!) na0 3a) rus/ 4990. MAGA=H`E2/ G. G. No4e& B&ica& de Cartografia. R o de 8ane ro V R8W0

I9GEX 4996/ 4N5 ). V Lre na!ento Geoc (nc asW. MARLINE==I/ Marce&o. Cur&o de Cartografia Te'tica. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4994. CCCCCC. Ma+a& de Geografia e Cartografia te'tica. 2o 3au&o0 Conte+to/ N00R. O& -e ra/ C(ur o de. Cur&o de cartografia 'oderna. R o de Uane ro0 I9GE/ 4955. CCCCCC/ Dicionrio Cartogrfico. R o de 8ane ro0 I9GE/ 499R. RAI2\/ E. Cartografia Gera%. N ed. R o de 8ane ro V R8W0 Ed. C entA$ ca/ 49:9/O4O ). 2OF\A/ 8os7 G &,erto de% QALFLA/ `n"e&a Massu! / Geografia e Con.eci'ento Cartogrfico( a carto"ra$ a no !o- !ento de reno-ao da "eo"ra$ a ,ras &e ra e a !)ortMnc a do uso de !a)as. 2o 3au&o0 Ed tora da FNE23/ N004. LO=EDO/ G. =. E&tat6&tica B&ica# NB ed o. 2o 3au&o0 At&as/ 495I.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Metodo%ogia Cient6fica

:0 horas

EMENTA

Conhec !ento e sa,er% O conhec !ento c entA$ co e outros t )os de conhec !ento% 3r nc )a s a,orda"ens !etodo&@" ca% Conte+tua& 'ao da c (nc a conte!)orMnea% Docu!entao c entA$ ca% L )os de tra,a&hos acad(! coEc entA$ co% L )os de )es?u sa% A)& caKes )r#t cas. BIBLI G!A"IA

A=JE2/ Ru,e!. "i%o&ofia da Cincia( ntroduo ao Uo"o e as suas re"ras. 2o 3au&o/ =oDo&a/ N000. DEMO/ 3edro. Introduo Metodo%ogia da Cincia# 2o 3au&o/ At&as/ 4994. HEM3E=/ Car&. "i%o&ofia da Cincia Natura%. R o de 8ane ro. \ahar/ 4960. HE22E/ 8ohannes. Teoria do Con.eci'ento. 2o 3au&o/ Mart ns ;ontes/ N000. HFHNE/ =eda M. Metodo%ogia Cient6fica > Caderno de te+tos e t7cn cas. OB ed. 2o 3au&o/ A" r/ 4956. QdCHE/ 8os7 Car&os/ "unda'ento& de Metodo%ogia Cient6fica. Ed. Jo'es. =AQALO2/ E-a M. VOr".W. Metodo%ogia Cient6fica. 2o 3au&o/ At&as/ 495:. NAGE=/ E. eC (nc a0 Nature'a e O,Uet -of/ In: MORGEN9E22ER/ 2 dneD. "i%o&ofia da Cincia. 2o 3au&o. Cu&tr +/ 4969. OMNg2/ Ro&and. "i%o&ofia da Cincia Conte'+or9nea. Lrad. Ro,erto =. ;erre ra. 2o 3au&o/ Ed. FNE23/ 499:. 2EJERINO/ AntTn o 8. Metodo%ogia do Tra0a%.o Cient6fico. N0B Ed. 2o 3au&o/ Corte'/ 499:.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia "6&ica I

6I horas

EMENTA Pri'eira +arte0 NoKes ,#s cas so,re a or "e!/ dade/ e-o&uo/ )r nc )a s ! nera s e rochas const tu ntes da crosta terrestre. ;ornecer u!a - so so,re as d nM! cas nternas e e+ternas da Lerra. 3r nc )a s estruturas "eo&@" cas e de$or!aKes das rochas. Segunda +arte0 De$ n o e )ers)ect -a da Geo!or$o&o" a. 2 ste!a "eo!or$o&@" co. Leor as "eo!or$o&@" cas. Contro&e estrutura& e c& !#t co. E+e!)&o de caso de uso e a)& cao e! "eo!or$o&o" a.

BIBLI G!A"IA 9=OOM/ A.=. Su+erf6cie da Terra. 2o 3au&o0 Ed"ar 9&ucher/ 4960. CA22EI/ J. A'0iente e a+ro+riao do re%e$o. 2o 3au&o0 Conte+t/ 4994. CHRI2LO;O=ELLI/ A. Geo'orfo%ogia. NB ed. 2o 3au&o0 Ed"ar 9&ucher/ 4950. CFNHA/ 2. 9. ^ GFERRA/ A. 8. L. Vor".W Geo'orfo%ogia do Bra&i%. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4995. DREG/ D. Proce&&o& interati$o& .o'e'-'eio a'0iente. OB ed. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4995. GFERRA/ A.L. ^ GFERRA/ A. 8. L. No$o dicionrio Geo%,gico-Geo'orfo%,gico. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4996. GFERRA/ A. L. ^ CFNHA/ 2. 9. Vor".W Geo'orfo%ogia0 F!a atua& 'ao de ,ases e conce tos. RB ed. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4995. =EIN\/ J. ^ AMARA=/ 2.E. Geo%ogia Gera%. 44B ed. 2o 3au&o0 Ed tora Nac ona&/ 4959. 3ENLEADO/ M. M. "unda'ento& de geo'orfo%og6a. RB ed. R o de 8ane ro/ 4950. 3ELRI/ 2.^ ;h=;ARO/ J.8. Geo%ogia do Bra&i%. 2o 3au&o0 EDF23/ 4955. 3O33/ 8.H. Geo%ogia do Gera%. OB ed. R o de 8ane ro% 2o 3au&o0 =LC/ 4955. RO22/ 8. =. 2. Geo'orfo%ogia( a'0iente e +%ane:a'ento. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4990.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

E&tudo& Conte'+or9neo& da Cu%tura

:0 horas

EMENTA

Introduo 1s teor as antro)o&@" cas e soc o&@" cas% Re&ao entre cu&tura/ soc edade e es)ao% I!a" n#r o/ deo&o" a e )oder% Cu&tura e conte!)orane dade. BIBLI G!A"IA

9ERGER/ 3eter. Per&+ecti$a& &ocio%,gica&( u!a - so hu!anAst ca. 3etr@)o& s0 Jo'es/ 496:. 9OFRDIEF/ 3 erre. +oder &i'0,%ico. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ N004.

DAMALLA/ Ro,erto. e 3arte II0 Antro)o&o" a e H st@r af In0 !e%ati$i1ando( u!a ntroduo a antro)o&o" a soc a&. 3#"s. V 5:E40:W. R o de 8ane ro0 Rocco/ 4956. GEERL\/ C& $$ord. e Ca)Atu&o II0 O !)acto do conce to de cu&tura so,re o conce to de ho!e!f. In0 A inter+retao da& Cu%tura&. R o de 8ane ro0 \ahar Ed tores/ 4965. =A3=ANLINE/ ;rano s. e 3r !e ra 3arte0 Marcos )ara u!a h st@r a do )ensa!ento antro)o&@" cof In0 A+render Antro+o%ogia. 3#"s. V :RE9NW. 2o 3au&o0 9ras & ense/ 499O. MA;;E2O=I/ M che&. Jo'es/ 4995. e%ogio da ra1o &en&6$e%. 3etr@)o& s/ R o de 8ane ro0

CCCCCCCCCCCCCCCCCC. A con)ui&ta do Pre&ente. Nata&0 Ar"os/ N004. MORIN/Ed"ar. e A su)ort#-e& rea& dadef. In0 Crono&( Re- sta do 3ro"ra!a de 3@sE "raduao e! C (nc as 2oc a s da F;RN. Jo&u!e N/ nb!ero N/ N004.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Leitura& Cartogrfica& e Inter+reta4e&

E&tat6&tica& II

6I horas

EMENTA

Gr#$ cos e d a"ra!as% Carto"ra!as% N -e&a!ento to)o"r#$ co% Inter)retao de !a"ens% NoKes de Geo)rocessa!ento% O 2 ste!a de In$or!ao Geo"r#$ ca e sua a)& cao no ens no de "eo"ra$ a% Reso&uo de )ro,&e!as. BIBLI G!A"IA

ANDER2ON/ 3au& 2. "unda'ento& +ara "otointer+retao > 29CC 495N. ANDRADE/ D narte ;. 3. Nunes > "otogra'etria B&ica IME/ E 4955. ANDRADE/ =uAs Anton o de. > Pro+o&ta Metodo%,gica +ara a Confeco de Carta > I!a"e! 2at7& te. Art "o da Suad con Co!. E Re). =LDA. 9ERA=DO/ 3r !o* 2oares/ 2er" o Monte ro > G32. Introduo e A+%ica4e& Prtica&. 9rasA& a/ 499I. Carto"ra$ a e Aero&e-anta!ento > Legi&%ao > COCAR/ 4954. CARJA=HO/E. A . de . & Cartogra'a& te'tico& e &ua uti%i1ao +e%a Geografia# Coo)erat -a Cu&tura& > F;RN/ Co&eo de Au&a 4N. Nata& > RN/ 4990. :I). COE=HO/ A. G. de 2. Fso 3otenc a& dos sensores Re!otos. !e$i&ta Bra&i%eira da Cartografia# N. 40. DFARLE/ 3. A . E&ca%a( $unda!entos. N ed. ;&or an@)o& s. F;2C/ 495R. :R ). E23ARLE=/ =# Cur&o de To+ografia. Ed. G&o,o. 9 ed. R o de 8ane ro > R8/ 4956/ :II). E&+ecifica4e& e Nor'a& Gerai& +ara Le$anta'ento& Geod*&ico& V Co&etMnea das Nor!as J "entesW/ ;undao I9GE > 499:. GARCIA/ G. 8. Sen&oria'ento !e'oto5 Princ6+io& e Inter+retao de I'agen&/ Ed. No,e&/ 495N. I'agen& E!TS### Sua& +o&&i0i%idade&/ ;undao I9GE > 499I.

8O=c/ ;# La Cartografia. Co&eo Ma"e&&an e =a Caro"ra)h e et s7s )ro,&7!es e n. RO. 3ar s* ;rana0 3.F.;/ 496:/N64). =I9AF=L/ A # Geocartografia. 2o 3au&o > 230 Co!)anh a Ed tora Nac ona& e Ed tora da F23/ 496I/ R90). =IMA/ M. I. C. de. Manuai& T*cnico& e' Geocincia& n. R. MAGA=H`E2/ G. G. No4e& B&ica& de cartografia. R o de 8ane ro VR8W0 I9GE/ 4996. 4N5 ). V Lre na!ento Geoc (nc asW. Manuai& T*cnico& e' Geocincia& n3 2 E Manua& de Nor!as/ Es)ec $ caKes e )roced !entos L7cn cos )ara a Carta Internac ona& do Mundo ao M & on7s !o/ ;undao I9GE/ 499I. Manuai& T*cnico& e' Geocincia& n3 ; >Introduo 1 Inter)retao Radar"eo&@" ca/ ;undao I9GE/ 499I. Manuai& T*cnico& e' Geocincia& n3 < > Manua& de Geo!or$o&o" a/ ;undao I9GE/ 499I. Manua% da carta Internaciona% do Mundo ao Mi%ion*&i'o > CIM > ;undao I9GE/ 499R. Manua% da Co'+%icao de Carta na e&c# =( 2<>#>>> ? 'inutaW/ ;undao I9GE/ 499:. Manua% T*cnico > Rest tu o ;oto"ra!7tr ca M n st7r o do E+ter or/ 496:. Manua% T*cnico do No4e& B&ica& de Cartografia > ;undao I9GE/ 4959. Manua% T*cnico T ;@-A>> Con$en4e& Cartogrfica& > M n st7r o do E+7rc to/ 496I. MARLINE==I/ M. Cur&o de Cartografia Le!#t ca. 2o 3au&o > 230 Ed tora Conte+to. 4994/ 469). ME==O/ M. 3. de. Caderno& de Geocincia& n. 4/ ;undao I9GE/ 4955. NELO/ G. C. Per&+ecti$a& e' Cartografia +or Sat*%ite no Bra&i%0 495I a 4990/ Re- sta 9ras &e ra de carto"ra$ a n.O4/ 4956. Nota& de No4e& B&ica& de Cartografia > 29C/ 495:. NOJO/ E. M.=. de M. Sen&oria'ento !e'oto Princ6+io& e A+%ica4e&/ Ed. E. 9&icher/ 499N. O=IJEIRA/ C. Cur&o de Cartografia Moderna. R o de 8ane ro0 I9GE/ 4955. O& -e ra/ M. A. et a&&/ Metodo%ogia de Atua%i1ao +ara Carta& e Ma+a&/

;undao I9GE. RAI2\/E. Cartografia Gera%# N ed. R o de 8ane ro V R8W0 Ed. C entA$ ca/ 49:9/ O4O). 23IEGE=/ M. R. E&tat6&tica. NB ed. R o de 8ane ro0 Mc"raYEH &&/ 4960. JIADANA/ M. I. C. de ;. Artigo5 A%gu'a Metodo%ogia de A+%icao Carto"r#$ ca FNE23 > R o C&aro/ s)/ 499R.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia "6&ica II

6I horas

EMENTA Pri'eira +arte E Conce to/ teor a e )r#t ca da Metereo&o" a e C& !ato&o" a. A !)ortMnc a dos e&e!entos !eteoro&@" cos )ara a $or!ao do c& !a terrestre. Estrutura $As ca e d - so da at!os$era. Massas de ar/ $rentes e c c&ones. Os centros de ao e )r nc )a s s ste!as at!os$7r cos. Os centros de )re- so do te!)o !eteoro&@" cos e sua !)ortMnc a nas at - dades hu!anas. Segunda +arte E A,ordar os $atores de $or!ao do so&o/ os )rocessos de $or!ao do so&o/ a deter! nao de )ro)r edades $As coE!or$o&@" cas do so&o/ os hor 'ontes d a"n@st cos do so&o e os s ste!as de c&ass $ cao do so&o.

BIBLI G!A"IA AcOADE/ 8. O. Introduo c%i'ato%ogia +ara o& tr,+ico&. D $ e&. 2o 3au&o.495:. 9ERLONI/ 8. ^ =OM9ARDI NELO/ ;. Con&er$ao do &o%o. OB ed. Ed. jcone.2o 3au&o. 4999. 9=AIR/ 8. L. Meteoro%ogia. = -ro L7cn co. R o de 8ane ro. 49:O. 9RADc/ N. C. Nature1a e +ro+riedade& do& &o%o&. = -. ;re tas 9astos. R o de 8ane ro.

4969. 8ORGE/ 8. A. "6&ica e 'ane:o do& &o%o& tro+icai&. ICEA. Ca!) nasE23.495:. QANDE=/ R. A e$o%uo do& c%i'a&. Co&. Do! n ?ue =ecourt. = s,oa. 3ortu"a&.4990. QIEH=/ E. 8. Manua% de edafo%ogia. Ed. A"r. Ceres. 2o 3au&o/ 4969. MONI\/ A.C. VCoord.W E%e'ento& de +edo%ogia. = -. Lec. C ent. R o de 8ane ro/ 496I. NIMER/ E. C%i'ato%ogia do Bra&i%. I9GE. R o de 8ane ro. 495I. 3RADO/ H. do. Manua% de C%a&&ificao de So%o& do Bra&i%. ;FNDE3*FNE23. 8a,ot ca,a&E23. 499R. 3RIMAJE2I/ A. Mane:o eco%,gico do& &o%o&. = -. No,e& 2.A. 2o 3au&o. 495N. RE2ENDE/ M. et a&. Pedo%ogia( 9ase )ara d st no de a!, entes. NE3FL. J osaE MG.4996. JIANE==O/ R. =. ^ A=JE2/ A. R. Meteoro%ogia 0&ica e a+%ica4e&. I!)r. Fn -. F;J. J osaEMG. 4994. JIEIRA/ =. 2. Manua% de cincia do &o%o. Ed. A"r. Ceres. 2o 3au&o. 496I. JIEIRA/ =. 2. Manua% de 'orfo%ogia e c%a&&ificao de &o%o&. NB ed. Ar"on. Ceres =tda. 2o 3au&o. 495R.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Didtica e En&ino de Geografia

6I horas

EMENTA

An#& se dos e&e!entos necess#r os 1 or"an 'ao do ens no% ;unda!entao te@r coE!etodo&@" ca )ara a or"an 'ao do tra,a&ho docente% Lend(nc as atua s do ens no de "eo"ra$ a% A "eo"ra$ a e a nterd sc )& nar dade%

A ut & 'ao de d $erentes $ontes de n$or!aKes e & n"ua"ens e a )r#t ca docente e! "eo"ra$ a% 2 tuaKesE)ro,&e!as e a )r#t ca de ens no e! "eo"ra$ a. BIBLI G!A"IA

DE=OR2/ 8. Vor".W. A Educao +ara o &*cu%o BBI0 ?uestKes e )ers)ect -as. 3orto A&e"re0 Art!ed/ N00I. HO;;MAN/ 8. M. =. A$a%iao0 ! to e desa$ o > 3ers)ect -a Construt - sta. 3orto A&e"re0 Med ao/ N004. QAER2CHER/ N. A. De&afio& e 7to+ia& no En&ino de Geografia. NB. Ed. 2anta Cru' do 2u&*R20 Fn s nos/ 4995. =I9`NEO/ 8. C. Didtica. 2o 3au&o0 Corte'/ 499O. VCo&eo !a" st7r o . Nk Grau. 27r e ;or!ao do 3ro$essorW. MORIN/ E. A Ca0ea Be'-"eita0 re)ensar a re$or!a/ re$or!ar o )ensa!ento. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ N000. CCCCCCCCCC. & Sete Sa0ere& Nece&&rio& Educao do "uturo. 2o 3au&o0 Corte'% 9rasA& a/ D;0 FNE2CO/ N00N. MORIN/ E.% =E MOIGNE/ 8E=. A Inte%igncia da Co'+%e/idade. R o de 8ane ro0 3etr@)o& s/ N000. 3ENLEADO/ H. D. Metodo%ogia do En&ino de Ci&t,ria e Geografia. 2o 3au&o0 Corte'/ 4994. 3ONLF2CHQA/ N. N.% O=IJEIRA/ A. F. de Vor".W. Geografia e' Per&+ecti$a. 2o 3au&o0 Conte+to/ N00N. JEIGA/ I. 3. A. Didtica( o ens no e suas re&aKes. 5Bed. Ca!) nas/ 230 3a) rus/ 499:. \A9A=A/ A. A +rtica Educati$a0 co!o ens nar. 3orto A&e"re0 Art!ed/ 4995.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia "6&ica III 6I horas

EMENTA Pri'eira +arte E O c c&o h dro&@" co. Os )rocessos de )rec ) tao/ n$ &trao/ e-a)orao e e-a)otrans) rao. Escoa!ento su)er$ c a& das #"uas/ )re- so de enchentes/ contro&e e nundaKes. Segunda +arte E As)ectos $As cos e a!, enta s do 9ras &0 rocha/ re&e-o/ so&os/ co,erturas -e"eta s e redes h dro"r#$ cas. L )os e e-o&uo de ,ac as h dro"r#$ cas. 3&aneUa!ento/ "erenc a!ento e !on tora!ento de ,ac as h dro"r#$ cas. =e" s&ao a!, enta&.

BIBLI G!A"IA 9ECHER/ 9. et a&. Geografia e 'eio a'0iente no Bra&i%. Ed.Huc tec/ 2o 3au&o. 499:. 9IGARE==A/ 8. 8. ^ 2FGFIO/ Q. A'0iente f%u$ia%. ADEA/ F;3R/ Cur t ,a. 4969. 9RAGA/ 3. ;. de C. !ecur&o& .6drico& e +%ane:a'ento ur0ano e regiona%. IGCEE FNE23/ R o C&aroE23. N00R. 9RA2I=. M n st7r o do !e o a!, ente e dos recursos hAdr cos. Gerencia'ento& de 0acia& .idrogrfica&( a&+ecto& conceituai& e 'etodo%,gico&.I9AMA/ 9rasA& a. 499I. 9RA2I=. M n st7r o do !e o a!, ente e dos recursos hAdr cos. Ge&to de recur&o& .6drico&. A9RH/ 3orto A&e"re. N000. CHRI2LO;O=ELLI/ A. Geo'orfo%ogia f%u$ia%( o cana% f%u$ia%. Ed"ard 9&ucher/ 2o 3au&o. 4954. CHRI2LO;O=ELLI/ A. Mode%age' de &i&te'a& a'0ientai&. 9ertrad 9ras &/ 2o 3au&o. 4999. CFNHA/ 2. 9. ^ GFERRA/ A. 8. L. Geo'orfo%ogia do Bra&i%. 9ertrand 9ras &/ R o de 8ane ro. 4995. GARCE\/ =. N. Cidro%ogia. Ed. Ed"ard 9&ucher/ 2o 3au&o. 49:6. GFERRA/ A. 8. L. ^ CFNHA/ 2. 9. Geografia e 'eio a'0iente. 9ertran 9ras &/ R o de 8ane ro. 499:.

I9GE. A& regi4e& 0ra&i%eira&. Jo&. 4/ N e R/ R o de 8ane ro. 4955. RIGFELLO/ A. M. Cidro%ogia e recur&o& .6drico&. Ed. EE2CEF23/ 2o 3au&o. 4999. RO22/ 8. =. 2. Vor".W Geografia do Bra&i%. EDF23/ 2o 3au&o. 499I.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

P&ico%ogia do De&en$o%$i'ento e da A+rendi1age'

:0 horas

EMENTA

Introduo 1s conce)Kes h st@r coE!etodo&@" cas da 3s co&o" a e suas !)& caKes )ara a Educao% Conce tos ,#s cos de 3s co&o" a da A)rend 'a"e!% Desen-o&- !ento co"n t -o e s tuaKes de a)rend 'a"e!% 2 tuaKesE)ro,&e!as de ens noEa)rend 'a"e!. BIBLI G!A"IA

3ALLO/ M. H. 2. Vor".W. Introduo P&ico%ogia E&co%ar. 2o 3au&o0 L. A. Sue ro'/ 4954. RA33A3ERL/ C. R. Et a&& . P&ico%ogia do De&en$o%$i'ento. 2o 3au&o0 E3F/ 4954. MAR[/ M. H.% HI==I[/ G. A. Si&te'a& e Teoria& e' P&ico%ogia. 2o 3au&o0 Cu&tr +/ 496R. ;REIRE/ I. R. !a61e& da P&ico%ogia# 3etr@)o& s0 Jo'es/ 4999&.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

:0 horas "or'ao Territoria% do Bra&i%

EMENTA

;or!ao terr tor a& e econT! ca% ;edera& s!o e $ra"!entao terr tor a&% Desen-o&- !ento das $oras )rodut -as e d nM! ca terr tor a&% O 9ras & no conte+to da econo! a "&o,a& 'ada e a d - so terr tor a& do tra,a&ho.

BIBLI G!A"IA ANDRADE/ Manue& Corre a de. A federao 0ra&i%eira0 u!a an#& se "eo)o&At ca e "eoEsoc a&. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4959. VRe)ensando a Geo"ra$ aW. 499N. CCCCCC. Bra&i% e a Dfrica( u!a )e?uena h st@r a da $r ca0 9ras & e $r ca0 r!oes ou ad-ers#r osl0 A ?uesto rac a&/ &# e c#. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4959. VRe)ensando a Geo"ra$ aW. EEEEEE. Bra&i% e a A'*rica Latina# 2o 3au&o0 Conte+to/ 4959.. VRe)ensando a Geo"ra$ aW. EEEEEE. A 8ue&to do Territ,rio no Bra&i%. 2o 3au&o0 Huc tec/ 499I. 9ECQER/ 9ertha Q. Bra&i%( u'a no$a +otncia !egiona% na econo'ia-'undo# NB ed.R o de 8ane ro 9ertrand 9ras &/499O. 9IONDI/ A&oDs o. Bra&i% Pri$ati1ado0 u! ,a&ano do des!onte do Estado. 2o 3au&o0 Ed tora ;undao 3erseu A,ra!o/ 4999. CALE==I 8hNIOR/ Ro,erto. Bra&i%( do caf* indF&tria( trans o )ara o tra,a&ho & -re. 2o 3au&o0 9ras & ense/ 499N. VCo&eo Ludo 7 H st@r aW. 3RADO 8hNIOR. Ca o. Ci&t,ria EconG'ica do Bra&i%. RIB ed. 2o 3au&o% Ed tora 9ras & ense/ 4956. CCCCCC. "or'ao do Bra&i% conte'+or9neo. N4B ed. 2o 3au&o0 9ras & ense/4959. Castro/ In# E& as de% GOME2/ 3au&o C7sar da Costa% CORRaA/ Ro,erto =o,ato. Vor".W. E/+%ora4e& Geogrfica&. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4996. CCCCCC. Bra&i%5 8ue&t4e& Atuai& da !eorgani1ao Territoria%. R o de 8ane ro0

9ertrande 9ras &/499:. CORRaA/ Ro,erto =o,ato. Tra:et,ria& Geogrfica&. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4996. Costa/ Gander&eD Mess as da. 3au&o0 Conte+to/ 4955. E&tado e a& +o%6tica& territoriai& no Bra&i%. 2o

CORRaA/ Ro,erto =o,ato. Tra:et,ria& Geogrfica&. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4996. Costa/ Gander&eD Mess as da. 3au&o0 Conte+to/ 4955. E&tado e a& +o%6tica& territoriai& no Bra&i%. 2o

;FRLADO/ Ce&so. "or'ao EconG'ica do Bra&i%. NNB ed. 2o 3au&o0 Ed tora Nac ona&/ 4956. IG=P2IA2/ ;ranc sco. A indu&tria%i1ao Bra&i%eira. 2o 3au&o0 9ras & ense/ 495I. VCo&eo Ludo 7 H st@r aW. Ma"no& / De!7tr o. Cor+o da Ptria# 2o 3au&o0 Moderna/ 4996.

Ma"no& / De!7tr o% 9AR9O2A/ E&a ne 2en se. "or'ao do E&tado naciona%0 as ca) ta s e os sA!,o&os do )oder )o&At co. 2o 3au&o0 2c ) one/499:. MARLI2/ Dora% JANA==I/ 2Tn a. Migrante&. 2o 3au&o0 Conte+to/ 499O. MENDONA/ 2on a. A Indu&tria%i1ao Bra&i%eira# :B ed. 2o 3au&o0 Moderna/ 4996. VCo&eo 3o&(! caW. MORAE2/ Anton o Car&os Ro,ert. Ideo%ogia& geogrfica&( E&+ao5 Cu%tura e Po%6tica no Bra&i%. 2o 3au&o0 Huc tec/ 4956. 2ANLO2/ Re" na 9e"a. Migrao no Bra&i%. 2o 3au&o0 2c ) one/ 499O. 2I=JA/ 2o&an"e L et'!ann VcoordenadoreaW Bra&i%( u'a $i&o geogrfica do& ano& H># R o de 8ane ro/ I9GE/ 499I. 2ODRP/ Ne&son GernecH. "or'ao Ci&t,rica do Bra&i%. 4RB ed. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4990. RO22/ 8urandDr =. 2anches Vor".W. Geografia do Bra&i%# 2o 3au&o0 Edus)/ 499I. 23O2ILO/ Mar a Encarnao 9e&tro. 7r0ani1ao e de&en$o%$i'ento no Bra&i% atua%. 2o 3au&o0 t ca/ 499:. V27r e )r ncA) osW.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA Lota& Eco&&i&te'a& Bra&i%eiro& Le@r ca :0 horas 3

EMENTA

Introduo a )r ncA) os/ conce tos e $atores eco&@" cos% De$ n o de ecoss ste!a% E?u &A,r o eco&@" co e sustenta, & dade% Ecoss ste!as ,ras &e ros0 caat n"a/ cerrado/ )antana&/ & torMneo/ a!a'Tn co/ $&oresta de serras.

BIBLI G!A"IA 9EN8AMIN/ C. Di%ogo &o0re eco%ogia5 cincia e +o%6tica. No-a ;ronte ra/ R o de 8ane ro. 499R. 9RANCO/ 2. M. Eco%ogia( Educao a'0ienta%5 cincia do a'0iente +ara uni$er&itrio&.CELE29E/ 2o 3au&o. 4950. 9RANCO/ 2. M. Eco&&i&t'ica(u'a a0ordage' integrada do& +ro0%e'a& do 'eio a'0iente. Ed"ard 9&icher/ 2o 3au&o. 4999. 9RA2I=. 3res d(nc a da Re)b,& ca. CIMA. &u&tent$e%. 9rasA& aED;. 4994. de&afio do de&en$o%$i'ento

CA9RERA/ A.=. ^ GI==INQ/ A. Biogeografia da A'*rica Latina. NB ed. Gash n"ton/ OEA. 4950. DA8O\/ R. Eco%ogia Gera%.Ed.Jo'es e EDF23/ 2o 3au&o. 496N HFEDQ/ A. A& f%ore&ta& da A'*rica do &u%0 eco&o" a/ co!)os o e !)ortMnc a econT! ca. 3o&A"ono e EDF23/ 2o 3au&o. 496N. MAGA=E;/ R. Eco%ogia. 9arce&ona0 O!e"a/ 499O. 2A=GADOE=A9OFRIAF/ M. =# Ci&t,ria eco%,gica da Terra. 2o 3au&o0 ed"ard 9&icher/ 499O.

RO22/ 8urandDr =. 2anches Vor".W. Geografia do Bra&i%# 2o 3au&o0 Edus)/ 499I. GI=2ON/ E. O. Biodi$er&idade. R o de 8ane ro0 No-a ;ronte ra/ 4996.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA 6I horas Geografia Agrria

EMENTA

A)ro)r ao e uso da terra% Estrutura a"r#r a e re&aKes de tra,a&ho no ca!)o% Os s ste!as a"ro)ecu#r os% O uso da #"ua na a"r cu&tura% Os e&e!entos cu&tura s/ de!o"r#$ cos e )o&At cos da or"an 'ao a"r#r a% Modern 'ao da a"r cu&tura% 3r#t cas a"rAco&as e desert $ cao nos a!, entes se! E#r dos% A estrutura a"r#r a ,ras &e ra e os con$& tos no ca!)o% A "eo"ra$ a a"r#r a o e ens no de "eo"ra$ a.

BIBLI G!A"IA

ANDRADE/ Manue& Corre a de. P%ane:a'ento !egiona% e o Pro0%e'a Agrrio no Bra&i%. 2o 3au&o0 Huc tec/496:. CCCCCC. Sentido da Co%oni1ao# Rec $e > 3E0N0EN0 Co!un cao Ed tora/499O.

CCCCCC. Norde&te( A%ternati$a da Agricu%tura. Ca!) nasE230 3a) rus/ 4955. AMIN/ 2a! r e Jer"o)ou&os/ Qostas. A 8ue&to Agrria e o Ca+ita%i&'o# NB ed. 2o 3au&o0 3a' e Lerra/495:. 9RANDEN9FRG/ A&$ o. Agricu%tura "a'i%iar5 ng& e De&en$o%$i'ento

Su&tent$e%# Cur t ,a > 3R0 Ed tora da F;3R/ 4999. Gra' ano/ ;ranc sco. 8ua% !efor'a AgrriaI 2o 3au&o0 Gerao Ed tor a&/ 499:. HEIDRICH/ &-aro =u '. A%*' do LatifFndio. 3orto A&e"reER20 Ed tora da F;RG2/ N000. 2LPDI=E/ 8oo 3edro Vcoord.W A 8ue&to Agrria Co:e. NB ed. 3orto A&e"reER20 Ed tora Fn -ers t#r a F;RG2/ 499O. 2\MREC2NcI/ Lo!#s. Pe)uena Ci&t,ria da agricu%tura no Bra&i%. 2o)au&o0 Conte+to/ 4990. JINHA2/ M. Pro0%e'a& Agrrio& Ca'+one&e& do Bra&i%. NB ed. R o de 8ane ro0 C - & 'ao 9ras &e ra/ 496N.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia 7r0ana

6I horas

EMENTA

NoKes conce tua s so,re a c dade e o ur,ano% Ca) ta& s!o e o )rocesso ur,ano ndustr a&% Os a"entes )rodutores do es)ao ur,ano% O so&o ur,ano e seus !b&t )&os usos% 3rocessos e $or!as es)ac a s% Rede Fr,ana% C dade e !e o a!, ente% O cot d ano ur,ano e a )r#t cas cu&tura s% A ur,an 'ao ,ras &e ra% A "eo"ra$ a ur,ana e o ens no de "eo"ra$ a.

BIBLI G!A"IA

ARRFDA/ 8os7 8o,son de Andrade. A re$o%uo Indu&tria%# NB ed. 2o 3au&o0 t ca/4994. V27r e 3r ncA) osW. CCCCCC. A ?reJProduo do E&+ao 7r0ano. 2o 3au&o/ 499O. CCCCCC. Ca'in.o& e ref%e/4e& &o0re a Cidade e o 7r0ano. EDF230 2o 3au&o0 Ed tora da Fn -ers dade de 2o 3au&o/ 499O. CCCCCC. E&+ao e IndF&tria# IB ed. 2o 3au&o0 Conte+to/ 499N. VCo&eo Re)ensando a Geo"ra$ aW CCCCCC. N00O. E&+ao 7r0ano0 no-os escr tos so,re a c dade. 2o 3au&o0 Conte+to/

CAR=O2/ Ana ;an A&essandr % =EMO2 A!#& a In(s Gera "es VOr"W. Di%e'a& 7r0ano&( no-as a,orda"ens so,re a c dade# 2o 3au&o0 Conte+to/ N00R. CANaDO/ =etAc a 9 ca&ho. 40B ed. A re$o%uo Indu&tria%0 Lrad o e ru)tura0 ada)tao da econo! a e da soc edade0 ru!o a u! !undo ndustr a& 'ado. 2o 3au&o0 Atua&0 Ca!) nas0 Ed tora da FNICAM3/4956. CAR=O2/ Ana ;an A&essandr . A cidade. 2o 3au&o0 Conte+to/ 499N. CCCCCC. A ?reJProduo do E&+ao 7r0ano. 2o 3au&o/ 499O. CCCCCC. Ca'in.o& e ref%e/4e& &o0re a Cidade e o 7r0ano. EDF230 2o 3au&o0 Ed tora da Fn -ers dade de 2o 3au&o/ 499O. CCCCCC. E&+ao e IndF&tria# IB ed. 2o 3au&o0 Conte+to/ 499N. VCo&eo Re)ensando a Geo"ra$ aW CCCCCC. N00O. E&+ao 7r0ano0 no-os escr tos so,re a c dade. 2o 3au&o0 Conte+to/

C=ARQ/ Da- d. Introduo a Geografia 7r0ana. 2o 3au&o0 DI;E=/ 495I. CORRaA/ Ro,erto =o,ato. 3r ncA) osW. E&+ao 7r0ano. 2o 3au&o0 t ca/ 4959 V27r e

CCCCCC. A !ede 7r0ana# 2o 3au&o0 t ca/ 4959. V27r e 3r ncA) osW ;A=CON/ ;ranc sco. Mercanti%i&'o e tran&io. 44B ed. 2o 3au&o0 9ras & ense/ 4990. VCo&eo Ludo 7 H st@r aW. GONA=JE2/ Mar a ;&ora Vor".W No$o Bra&i% 7r0ano0 !)asses/ d &e!as/ )ers)ect -as. 3orto A&e"reER20 Mercado A,erto/ 499I. IG=P2IA2/ ;ranc sco. A indu&tria%i1ao Bra&i%eira. 2o 3au&o0 9ras & ense/ 495I. VCo&eo Ludo 7 H st@r aW. MAN;RED/ A.\. Do feuda%i&'o ao ca+ita%i&'o. OB ed. 2o 3au&o0 G&o,a&/ 4956.

Vun -ers dade 3o)u&arW. Me&&o/ 2D&- o 9ande ra de%GMmNDER/ F&r ch. Metr,+o%e&( Desen-o&- !ento sustent#-e&# 2a&-adorE9A0 GoetheEInt tut/ 499:. MENDONA/ 2on a. A Indu&tria%i1ao Bra&i%eira# :B ed. 2o 3au&o0 Moderna/ 4996. VCo&eo 3o&(! caW. O2LROJILIANOJ/ Qonstant n Jas &e- ch/ Modo& de Produo +r*-ca+ita%i&ta&# 2o 3au&o0 G&o,a&/ 4955. Vun -ers dade 3o)u&arW. 2ANLO2/ M &ton. Por u'a econo'ia +o%6tica da cidade. 2o 3au&o0 Huc tec*EDFC/ 499O. CCCCCC. A 7r0ani1ao Bra&i%eira. 2o 3au&o0 H c tec. 499R. 2I=JA/ 8os7 9or'acch e&&o da% Costa/ Mar a C&7& a =ustosa% Dantas/ Eust@" o Gandr&eD C. Vor".W. A Cidade e o 7r0ano. ;orta&e'aECE0 EF;C/ 4996. 2INGER/ 3au&# Econo'ia Po%6tica da 7r0ani1ao# IB ed. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4969. 2OF\A/ Marce&o =o)es/ De&afio Metro+o%itano0 F! estudo so,re a )ro,&e!#t ca s@c oEes)ac a& nas !etr@)o&es ,ras &e ras. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ N000. CCCCCC. ABC do de&en$o%$i'ento ur0ano# R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ N00R. 23O2ILO/ Mar a Encarnao 9e&tro. Ca+ita%i&'o e 7r0ani1ao. IB ed. 2o 3au&o0 Conte+to/ 499O. V27r e Re)ensando a Geo"ra$ aW. CCCCCC. 7r0ani1ao e Cidade&( )ers)ect -as "eo"r#$ cas. 3res dente 3rudente > 230 ns.n.o/ N004.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia da Po+u%ao

6I horas

EMENTA

Leor as e )o&At cas de )o)u&ao% A )o)u&ao e suas $or!as de ocu)ao do es)ao% A e-o&uo da )o)u&ao e seus nd cadores% Estrutura da )o)u&ao0 7tn ca/ et#r a e se+ua&% Os !o- !entos )o)u&ac ona s0 causas e conse?i(nc as% As)ectos "eo"r#$ cos e econT! cos das at - dades hu!anas% Cresc !ento de!o"r#$ co/ su,desen-o&- !ento e ocu)ao )redat@r a do !e o% As )o)u&aKes no con-A- o co! os a!, entes se! E#r dos% A "eo"ra$ a da )o)u&ao e o ens no de "eo"ra$ a.

BIBLI G!A"IA 9EAF8EFEGARNIER/ 8ac?ue& ne. Geografia da Po+u%ao. NB ed. 2o 3au&o0 Ed. nac ona&/ 4950. 9RAND;ORD/ M. G.% QENLE G. A. Geografia .u'ana0 teor as e suas a)& caKes. = s,oa0 Grad -a4956. ;OR9E2/ D. Q. 7'a $i&o cr6tica da Geografia do &u0de&en$o%$i'ento# R o de 8ane ro/ 9ertrand 9ras &/ 4959. DAMIANI/ A!7& a. Po+u%ao e geografia. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4994. GEORGE/ 3 erre. Geografia da Po+u%ao. 6B ed. 2o 3au&o0 D $e&/ 495:. CCCCC/ Po+u%ao Ati$a&. 2o 3au&o E R o de 8ane ro0 D $e&/4969. =ACO2LE/ c-es. Pa6&e& Su0de&en$o%$ido&. 4B ed. R o de 8ane ro 9ertrand 9ras &/ 4955.. McDONOFGH/ 3eter% 2OF\A/ A!aurD. A +o%6tica de +o+u%ao no Bra&i%. R o de 8ane ro0 ) 3a' e Lerra/ 495O. 2ANLO2/ 8a r =. ;.% =EJc/ Ma ra 2te&&a ;erre ra% 2\MAREC2NcI/ La!#s Vor".W Din9'ica da +o+u%ao0 teor a/ !7todos e t7cn cas de an#& se. 2o 3au&o0 L. A.Sue ro' Ed tor/ 4994. 2INGER/ 3au&. Din9'ica +o+u%aciona% e de&en$o%$i'ento. OB ed. 2o 3au&o0 Huc tec/4955. JARRIgRE/ 8ac?ues. A& +o%6tica& de Po+u%ao. NB ed. R o de 8ane ro0 9ertrand 9ras &/ 4994. GELL2LEIN/ Ger!an. Su0de&en$o%$i'ento e Geografia. 2o 3au&o0 Conte+to/ 499N.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Pe&)ui&a e En&ino de Geografia

:0 horas

EMENTA

M7todos e t7cn cas de ens no e! "eo"ra$ a e sua re&ao co! a )es?u sa% O )a)e& da )es?u sa na $or!ao docente% As $ontes de )es?u sa e o ens no de "eo"ra$ a% At - dades )r#t cas en-o&-endo a )es?u sa e o ens no de "eo"ra$ a. BIBLI G!A"IA

CAR=O2/ A. ;. A. Vor".W. A geografia na &a%a de au%a. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4990. CA2LROGIOJANI/ A.C. Vor".W. Geografia e' &a%a de au%a0 )r#t cas e re$&e+Kes. NB. Ed. 3orto A&e"re0 Ed tora da Fn -ers dade do R o Grande do 2u&/ 4995. CCCCCCCCCC. A for'ao do +rofi&&iona% de geografia# IUuA0 ed. Da Fn UuA/ 4999. CAJA=CANLI/ =. de 2. Geografia e Con&truo do con.eci'ento. Ca!) nas0 3a) rus/ 4995. 3ENLEADO/ H. D. Metodo%ogia do en&ino de .i&t,ria e geografia# 2o 3au&o0 Corte'/ 4994. 3EREIRA/ R. M. ;. do. A. Da geografia )ue &e en&ina a gne&e da geografia 'oderna# RB ed. ;&or an@)o& sE2C0 edu$sc/ 4999.

DISCIPLINA

CDIGO

DENOMINAO

CARGA HORRIA

E&+ao5 Tecno%ogia e G%o0a%i1ao

6I horas

EMENTA

O )a)e& da tecno&o" a na VreW)roduo do Es)ao% Lecno&o" a e !ercados "&o,a s% A n$or!ao no es)ao "&o,a& 'ado% Lecno&o" a e nsero econT! ca e soc a&% Lecno&o" a/ "&o,a& 'ao e es)ao &oca&% Re-o&uo t7cn coEc entA$ ca e !oEdeEo,ra. BIBLI G!A"IA

CA2LE==2/ Manue&. Poder da Identidade0 a era da n$or!ao0 econo! a/ soc edade e cu&tura. NB ed. Jo&u!e II. 2o )au&o0 3a' e Lerra/4999. CCCCCC. "i' de 'i%nio0 a era da n$or!ao0 econo! a/ soc edade e cu&tura. NB ed. Jo&u!e III. 2o )au&o0 3a' e Lerra/4999. HARJEc/ Da- d. A condio +,&-'oderna# 9B ed. 2o 3au&o0 Ed Kes =oDo&a/ N000 2ANLO2/ M &ton.T*cnica5 E&+ao5 Te'+o0 "&o,a& 'ao e !a o t7cn coEc entA$ coE n$or!ac ona&. 2o 3au&o0 Huc tec/ 49OO. CCCCCC. A Nature1a do E&+ao0 L7cn ca e te!)o. Ra'o e E!oo. NB ed. 2o 3au&o0 Huc tec/4996. CCCCC. Por u'a utra G%o0a%i1ao0 do )ensa!ento bn co 1 consc (nc a un -ersa&. NB ed. R o de 8ane ro E 2o 3au&o/ N000. 2ANLO2/ M &ton. 2OF\A/ Mar a Ad7& a A de% 2I=JEIRA/ Mar a =aura Vor".W.Territ,rio5 G%o0a%i1ao e "rag'entao# RB ed. 2o 3au&o0 Huc tec/ 499:. 2ANLO2/ M &ton. 2OF\A/ Mar a Ad7& a A d0 2CAR=ALO/ ;ranc sco Ca)uano Vor".W.Nature1a e &ociedade de .o:e( u!a &e tura "eo"r#$ ca. 2o 3au&o0 Huc tec/ 499R. 2ANLO2/ M &ton. 2OF\A/ Mar a Ad7& a A d0 2CAR=ALO/ ;ranc sco Ca)uano Vor".W. "i' de S*cu%o e G%o0a%i1ao# NB ed. 2o 3au&o0 Huc tec/499O. 2ANLO2/ LeotTn o dos. A re$o%uo Cient6fico-T*cnica e a acu'u%ao do

ca+ita%. 3etr@)o& s0 Jo'es/ 4956.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia !egiona% do Mundo I

90 horas

EMENTA

;or!as de a"ru)a!ento dos )aAses se"undo a &@" ca econT! ca% G&o,a& 'ao e "eo)o&At ca nternac ona&% SuestKes atua s do !undo )@sE"uerra $r a% O cont nente euro)eu0 d -ers dades )a sa"Ast cas e cu&tura s% Ind cadores s@c oEeconT! cos do cont nente euro)eu% A Fn $ cao Euro)7 a% O cont nente a!er cano0 D -ers dades 3a sa"Ast cas e cu&tura s% O )rocesso de co&on 'ao das A!7r cas% Os contrastes soc oeconT! cos e cu&tura s entre as A!7r cas &at na e an"&oE sa+Tn ca% A re" ona& 'ao da A!7r ca do 2u&% As A!7r cas no conte+to da econo! a "&o,a& 'ada e da $or!ao dos ,&ocos econT! cos. BIBLI G!A"IA

ARROcO/ H. et. All VOr".W. G%o0a%i1ao e e&+ao %atino-a'ericano. 2o 3au&o0 Huc tec/ 4996. 9ENQO/ Geor"es. Econo'ia5 e&+ao e g%o0a%i1ao na aurora do &*cu%o BBI. 2o 3au&o0 Huc tec/ 499:. 9RENER/ 8aD!e. 'undo +,&-guerra fria. 2o 3au&o0 2c ) one/ 499O.

CA2LE==2/ Manue&. A &ociedade e' rede. 2o 3au&o0 3a' e Lerra/ 4999.

CCCCCCCCC . "i' de 'i%nio. 2o 3au&o0 3a' e Lerra/ 4999. CHARCON/ Ja! reh. A 7nificao da Euro+a. 2o 3au&o0 t ca/ 499R. DORALIOLO/ ;ranc sco. E&+ao& Nacionai& na A'*rica Latina0 da uto) a ,o& - ana 1 $ra"!entao. 2o 3au&o0 9ras & ense/ 499O. GA=EANO/ Eduardo. A& Keia& a0erta& da A'*rica Latina. RNB ed. R o de 8ane ro0 3a' e Lerra/ 4994. GEORGE/ 3 erre. Geografia do& E&tado& 7nido&. Ca) nas0 3a) rus/4990. Haes,ert/ Ro"7r o. B%oco& Internacionai& de Poder# RB ed. 2o 3au&o0 Conte+to/ 499R. VRe)ensando a Geo"ra$ aW. CCCCCCCCCC. G%o0a%i1ao e frag'entao do 'undo conte'+or9neo. N ter@ 0 EDF;;/ 4995. IANNI/ Oct#- o. A era do g%o0a%i&'o. R o de 8ane ro0 C - & 'ao 9ras &e ra/ 4996. Ma"no& / De!7tr o. Ki&4e& do Mundo. 2o 3au&o0 Moderna/ 4995. CCCCCC. Panora'a do Mundo. 2o 3au&o0 2c ) one/4996. 3RA[EDE2/ Ga&ter% 3I=ELLI/ Ne&son/ 2o 3au&o0 t ca/ 499I. Merco&u% e a &ociedade G%o0a%# IB ed.

2ANLO2/ M &ton/ Por u'a outra g%o0a%i1ao. R o de 8ane ro0 Record/ N00R. SL PA7L Uun. N00N. SL PA7L Uun. N00N. EM PE!SPECTIKA0 )o&At ca nternac ona&. 2o 3au&o0 2EADE/ EM PE!SPECTIKA0 ,&ocos nternac ona s. 2o 3au&o0 2EADE/

2ENE/ Eust#?u o de. G%o0a%i1ao e e&+ao geogrfico. 2o 3au&o0 Conte+to/ N00R. JE2ENLINE. 8os7 G && a! Vor".W. No$a& Geo+o%6tica&0 as re)resentaKes do s7cu&o [[I. 2o 3au&o0 Conte+to/ N000. CCCCCC/ A no$a orde' 'undia%. 2o 3au&o0 t ca/ 499I. JE2ENLINE. 8os7 G && a!% 2CA=\ARELO/ Re na&do. :B ed. Cenrio Mundia%0 a no-a orde! !und a&. 2o 3au&o0 2c ) one/499N.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia !egiona% do Bra&i%

6I horas

EMENTA

A re" ona& 'ao do terr t@r o ,ras &e ro% O Estado e o )&aneUa!ento re" ona&% A re" ona& 'ao o$ c a& do I9GE e outras )ro)ostas de re" ona& 'ao% Os contrastes re" ona s ,ras &e ro% Estudos so,re a or"an 'ao das re" Kes0 caracter 'ao soc a&/ econT! ca/ cu&tura&/ )o&At ca e a!, enta&. BIBLI G!A"IA

9ECQER/ 9ertha Q. Bra&i%( u!a no-a )ot(nc a Re" ona& na econo! aE!undo# NB ed.R o de 8ane ro 9ertrand 9ras &/499O. CCCCCC. A'a1Gnia 2o 3au&o0 At ca/ 4990. Vs7r e )r ncA) osW Castro/ In# E& as deBra&i%5 SuestKes Atua s da Reor"an 'ao Lerr tor a&. R o de 8ane ro0 9ertrande 9ras &/ 499:. CORRaA/ Ro,erto =o,ato. !egio e t ca/ 4956. 9R ). Vs7r e )r ncA) osW rgani1ao E&+acia%. NB ed. 2o 3au&o0

=AJINA2/ =ena% DAR=EIA=/ Mar a = ana da ;rota/ NA9FCO/ Mar a Re" na/ Vor"an 'adoresW . !ee&truturao do E&+ao 7r0ano e !egiona% no Bra&i%. 2o 3au&o0 Huc tec/ 499R. =ECIONI/ 2andra. !egio e Geografia. 2o 3au&o0 EDF23/ N00R. 2ANLO2/ M.% 2I=JEIRA/ M. =. Bra&i%0 terr t@r o e soc edade no nAc o do s7cu&o [[I. R o de 8ane ro0 Record/ N004.

DISCIPLINA

CDIGO

DENOMINAO

CARGA HORRIA

E&tgio Su+er$i&ionado I

400 horas

EMENTA

D a"n@st co s@c oE)eda"@" co da rea& dade da esco&a ca!)o de est#" o. Re$&e+o/ )ro,&e!at 'ao e re&at@r o da at - dade desen-o&- da. BIBLI G!A"IA

9RA2I=. M n st7r o da Educao. Par9'etro& Curricu%are& Nacionai&. D s)onA-e& e!( XYYY.!ec."o-.,r*se$*se$*)cn.sht!. Acesso e! : no-. N00I. CA2LROGIOJANNI/ AntTn o Car&os Vor".W. En&ino de geografia0 )r#t cas e te+tua& 'aKes no cot d ano. 3orto A&e"re0 Med ao/ N000. CA2LROGIOJANI/ Anton o Car&os Vor".W. Geografia e' &a%a de au%a( )r#t cas e re$&e+Kes. NB ed. 3orto A&e"re0 Ed tora da Fn -ers dade do R o Grande do 2u&/ 4995. CAJA=CANLI. =ana de 2ou'a. Geografia e +rtica de en&ino. Go Mn a0 Ed tora A&ternat -a/ N00N.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia do Norde&te

6I horas

EMENTA

A $or!ao do Es)ao nordest no% A re" ona& 'ao do es)ao nordest no% Os e&e!entos natura s da 3a sa"e!% As)ectos 2oc a s e econT! cos do Nordeste% Estrutura $und #r a e con$& tos soc a s no Nordeste% Re&aKes )o&At cas e ndbstr a das secas no Nordeste% O Nordeste na d - so terr tor a& do tra,a&ho% 3otenc a& dades e & ! taKes do se! E#r do0 o con-A- o co! as secas% SuestKes a!, enta s do es)ao nordest no.

BIBLI G!A"IA ANDRADE/ Manue& Corre a de. E&+ao5 Po%ari1ao e De&en$o%$i'ento0 u!a ntroduo a econo! a re" ona&. IB ed. 2o 3au&o0 At&as/ 4956. CCCCCC. Geografia !egio e De&en$o%$i'ento. Rec $e0 Ed tora Fn -ers t#r a da F;3E/ 4966. CCCCCC. Norde&te( A%ternati$a da Agricu%tura. Ca!) nasE230 3a) rus/ 4955. CCCCCC. E&tado5 Ca+ita% e Indu&tria%i1ao do Norde&te. R o de 8ane ro E R80 \ahar/ 4954. CCCCCC. Geografia EconG'ica do Norde&te. NB ed. 2o 3au&o > 230 At&as/ 496O. CCCCCC. Mo$i'ento& Po+u%are& no Norde&te no Per6odo !egencia%. Rec $e > 3E0 ;undao 8oa?u ! Na,uco*Massan"ana/ 4959. CCCCCC. A terra e .o'e' no Norde&te0 Contr ,u o ao estudo da ?uesto a"r#r a no Nordeste. 2o 3au&o0 At&as/ ANDRIGHELLI/ cn#. Norde&te0 rea& dade e ! to. 2o 3au&o0 Moderna/4995. VCo&eo 3o&(! caW. ARAh8O/ LMn a 9ace&ar de. En&aio& &o0re o de&en$o%$i'ento 0ra&i%eiro0 heranas e ur"(nc as. R o de 8ane ro0 Re-an0 ;ase/ N000. R9N). GFIMARE2 NELO/ =eonardo. Introduo for'ao econG'ica do Norde&te. Rec $e0 Ed tora Massa"ana E;undao 8oa?u ! Na,uco/4959 MEDEIRO2 ;I=HO/ 8oo% 2OF\A/ Ita!ar de. A &eca no Norde&te0 u! $a&so )ro,&e!a. 3etr@)o& s0 Jo'es/ 4955. O=IJEIRA/ ;ranc sco. E%egia +ara u'a ?reJ%igio0 2udene/ Nordeste/ )&aneUa!ento e con$& tos de c&asses.:B ed.2o 3au&o0 3a' e Lerra/499R.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

E&tgio Su+er$i&ionado II

400 horas

EMENTA

D a"n@st co do ens no de Geo"ra$ a nos nA-e s $unda!enta& e !7d o. Re$&e+o/ )ro,&e!at 'ao e re&at@r o da at - dade. BIBLI G!A"IA

9RA2I=. M n st7r o da Educao. Par9'etro& Curricu%are& Nacionai&. D s)onA-e& e!( XYYY.!ec."o-.,r*se$*se$*)cn.sht!. Acesso e! : no-. N00I. CAR=O2/ Ana ;an A&essandr . Vor".W A geografia na &a%a de au%a. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4990. CA2LROGIOJANI/ Anton o Car&os Vor".W. Geografia e' &a%a de au%a( )r#t cas e re$&e+Kes. NB ed. 3orto A&e"re0 Ed tora da Fn -ers dade do R o Grande do 2u&/ 4995. CCCCCC/ A for'ao do +rofi&&iona% de geografia. IUuA0 Ed. da Fn UuA/ 4999. CAJA=CANLI. =ana de 2ou'a. Geografia e +rtica de en&ino. Go Mn a0 Ed tora A&ternat -a/ N00N. QO\E=/ 2a&ete% ;I=I\O=A5 Ro,erto# Didtica da Geografia0 Me!@r a da Lerra0 o es)ao - - do. 2o 3au&o0 ;LD/ 499:. CCCCC/ Geografia e con&truo do con.eci'ento. Ca!) nas0 3a) rus/ 4995. RFA/ 8oo et a&. Para En&inar Geografia. R o de 8ane ro0 ACCE22 Ed tora/ 499R.

DISCIPLINA

CDIGO

DENOMINAO

CARGA HORRIA

E&tgio Su+er$i&ionado III

400 horas

EMENTA

3r#t ca docente no ens no $unda!enta&. Re$&e+o/ )ro,&e!at 'ao e re&at@r o da at - dade. BIBLI G!A"IA

A=MEIDA/ RosMn"e&a Do n de A&!e da% 3A22INI/ E&'a casuHo. E&+ao Geogrfico0 ens no e re)resentao. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4959. VCo&eo Re)ensando o ens noW. 9RA2I=. M n st7r o da Educao. Par9'etro& Curricu%are& Nacionai&. D s)onA-e& e!( XYYY.!ec."o-.,r*se$*se$*)cn.sht!. Acesso e! : no-. N00I. ANDRADE/ Manue& Corre a de. Do de&en.o ao 'a+a( n c ao 1 carto"ra$ a na esco&a. 2o 3au&o0 Conte+to/ N004. VCo&eo Ca! nhos da Geo"ra$ aW. CA2LROGIOJANI/ Anton o Car&os Vor".W. Geografia e' &a%a de au%a( )r#t cas e re$&e+Kes. NB ed. 3orto A&e"re0 Ed tora da Fn -ers dade do R o Grande do 2u&/ 4995. CCCCCC/ A for'ao do +rofi&&iona% de geografia. IUuA0 Ed. da Fn UuA/ 4999. GRANE=E3gRE\/ Mar a De& Car!en. Tra0a%.ando Geografia co' a& carta& to+ogrfica&.IUuAERs0 Ed tora FNI8F_/ N004. QO\E=/ 2a&ete% ;I=I\O=A5 Ro,erto# Didtica da Geografia0 Me!@r a da Lerra0 o es)ao - - do. 2o 3au&o0 ;LD/ 499:. RFA/ 8oo et a&. Para En&inar Geografia. R o de 8ane ro0 ACCE22 Ed tora/ 499R.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

E&tgio Su+er$i&ionado IK

400 horas

EMENTA

3r#t ca docente no ens no !7d o. Re$&e+o/ )ro,&e!at 'ao e re&at@r o da at - dade. BIBLI G!A"IA

A=MEIDA/ RosMn"e&a Do n de A&!e da% 3A22INI/ E&'a casuHo. E&+ao Geogrfico0 ens no e re)resentao. 2o 3au&o0 Conte+to/ 4959. VCo&eo Re)ensando o ens noW ANDRADE/ Manue& Corre a de. Do de&en.o ao 'a+a( n c ao 1 carto"ra$ a na esco&a. 2o 3au&o0 Conte+to/ N004. VCo&eo Ca! nhos da Geo"ra$ aW. 9RA2I=. M n st7r o da Educao. Par9'etro& Curricu%are& Nacionai&. D s)onA-e& e!( XYYY.!ec."o-.,r*se$*se$*)cn.sht!. Acesso e! : no-. N00I. CA2LROGIOJANI/ Anton o Car&os Vor".W. Geografia e' &a%a de au%a( )r#t cas e re$&e+Kes. NB ed. 3orto A&e"re0 Ed tora da Fn -ers dade do R o Grande do 2u&/ 4995. CCCCCC/ A for'ao do +rofi&&iona% de geografia. IUuA0 Ed. da Fn UuA/ 4999. GRANE=E3gRE\/ Mar a De& Car!en. Tra0a%.ando Geografia co' a& carta& to+ogrfica&.IUuAERs0 Ed tora FNI8F_/ N004. QO\E=/ 2a&ete% ;I=I\O=A5 Ro,erto# Didtica da Geografia0 Me!@r a da Lerra0 o es)ao - - do. 2o 3au&o0 ;LD/ 499:. RFA/ 8oo et a&. Para En&inar Geografia. R o de 8ane ro0 ACCE22 Ed tora/ 499R.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

E&tudo& do Se'i-rido 6I horas

EMENTA

Estudos so,re a or"an 'ao do es)ao no 2e! E#r do% Caracter 'ao soc a&/ econT! ca/ )o&At ca/ cu&tura& e a!, enta& dos es)aos se! E#r dos e! nA-e& !und a&% O uso ade?uado dos recursos natura s e a sustenta, & dade do ecoss ste!a. BIBLI G!A"IA

A9p2A9ER/ A. N. 2 "n $ cado "eo!or$o&@" co da rede h dro"r#$ ca do nordeste ,ras &e ro. In0 Rosado/ J n"tEu! Vor".W. 6k Li$ro da& &eca&. E2AM/ Mossor@ERN. 495R. A9p2A9ER/ A. N. & do'6nio& da nature1a no Bra&i%0 )otenc a& dades )a sa"Ast cas. Ate& ( Ed tor a&/ 2o 3au&o. R00R. AcOADE/ 8. L. Introduo c%i'ato%ogia +ara o& tr,+ico&. D $e&/ 2o 3au&o. 495:. GFERRA/ A. 8. L. ^ CFNHA/ 2. 9. Geo'orfo%ogia e Meio A'0iente. 9ertrad 9ras &/ R o de 8ane ro. 499:. 8ALO9/ =. A& 'udana& c%i'tica& do )uaternrio e &ua& re+ercu&&4e& no re%e$o do 'undo. ;undao Gu !ares Du?ue/ Moss)r@ERN. 499R. =EIN\/ J. ^ AMARA=/ 2. E. Geo%ogia Gera%. IB ed. Nac ona&/ 2o 3au&o. 4950. MIN. MINA2 E ENERGIA. Pro:eto !adan0ra&i% M !ecur&o& Naturai&. 8a"uar ,e*Nata& 29. NO*NI. R o de 8ane ro. 4954. MO==E/ ;. ^ CADIER/ E. Manua% do +e)ueNo aude. 2FDENE/ Rec $e.499N. RE2ENDE/ M. et a&. Pedo%ogia e "erti%idade do So%o. MEC*E2A=*9OLA;O2. 9ras & aED;. 4955. RO22I/ 8. =. 2. Geografia do Bra&i%. Edus)/ 2o 3au&o.499I. RE2ENDE/ M. et a&&. Pedo%ogia ( Ba&e +ara di&tino de a'0iente&. NE3FL/ J osaE MG. 4996. 2A=GADOE=A9OFRIAF/ M. =. O c& !a da terra. In0 Ci&t,ria eco%,gica da Terra. Ed"ard 9&ucher/ 2o 3au&o/ 499O.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Geografia !egiona% do Mundo II

90 horas

EMENTA

A d -ers dade "eo"r#$ ca do cont nente As #t co% O cont nente as #t co no conte+to da econo! a "&o,a& 'ada% A d -ers dade )a sa"Ast ca e cu&tura& da $r ca% O )rocesso de co&on 'ao*desco&on 'ao da $r ca e suas conse?i(nc as na econo! a e nos con$& tos 7tn co*cu&tura s% A nsero da $r ca na econo! a ca) ta& sta !ono)o& sta% A Ocean a e as re" Kes )o&ares.

BIBLI G!A"IA 9ALH/ 27r" o. Oa+o( onte' e .o:e# 2o 3au&o0 t ca/ 499R. Haes,ert/ Ro"7r o. C.ina( entre o V27re e 3r ncA) osW riente e o cidente. 2o 3au&o0 t ca/ 499O.

Ma"no& / De!7tr o. Dfrica do Su%. 2o 3au&o0 Conte+to/ 499N. CCCCCCCCC/ 'undo conte'+or9neo. 2o 3au&o0 Moderna/ 499:. riente M*dio. NB ed. 2o 3au&o0 t ca/

LREIGNIER/ M che&/ Guerra e Pa1 no 499:.

JI\ENLINI/ 3. G# A grande cri&e0 a no-a VdesWorde! nternac ona& dos anos 50 e 90. 3etr@)o& s0 Jo'es/ 499N.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

In&tru'entao +ara o en&ino de geografia I

6I horas

EMENTA

3roduo de !ater a& d d#t coE)eda"@" co a)& cado a #rea de "eo"ra$ a $As ca e carto"ra$ a BIBLI G!A"IA

CARJA=HO/ E. A. & cartogra'a& te'tico& e &ua uti%i1ao +e%a geografia. Co&eo de au&a 4N. Coo)erat -a Cu&tura& > F;RN/ Nata& > RN. 4990. CA22ELI/ J. A'0iente e a+ro+riao do re%e$o. Conte+to/ 2o 3au&o. 4994. DREG/ D. Proce&&o interati$o .o'e'-'eio a'0iente. OB ed. 9ertrand 9ras &/ R o de 8ane ro. 4995. GARCIA/ G. 8. Sen&oria'ento re'oto5 +rinc6+io& e inter+reta4e& de i'agen&. Ed. No,e&/ 2o 3au&o. 495N. I9GE. 27r e Manua s L7cn cos e! Geoc (nc a. N3 < M Manua% de Geo'orfo%ogia. R o de 8ane ro. 499I. =EIN\/ J. ^ AMARA=/ 2. E. Geo%ogia Gera%. 44B ed. Ed tora Nac ona&/ 2o 3au&o. 4959. MARLINE==I/ M. Cur&o de Cartografia Te'tica.Ed. Conte+to/ 2o 3au&o. 4994. MORAE2/ A. C. R. Meio a'0iente e cincia& .u'ana&. Huc tec/ 2o 3au&o. 499O O=IJEIRA/ C. Cur&o de Cartografia Moderna. I9GE/ R o de 8ane ro. 4955. 3E=OGGIA/ A. .o'e' e o a'0iente geo%,goco. [a!/ 2o 3au&o. 4995.

RO22/ 8. =. 2. Geo'orfo%ogia( a'0iente e +%ane:a'ento. Conte+to/ 2o 3au&o. 4990.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

In&tru'entao +ara o en&ino de geografia II

6Ihoras

EMENTA

3roduo de !ater a& d d#t coE)eda"@" co a)& cado a #rea de "eo"ra$ a $As ca e carto"ra$ a BIBLI G!A"IA

9RAGA/ 3. ;.de C. !ecur&o& .6drico& e +%ane:a'ento ur0ano e regiona%. IGCEE FNE23/ R o C&aroE23.N00R. 9RA2I= M n st7r o do !e o a!, ente e dos recursos hAdr cos. Ge&to de recur&o& .6drico&. A9RH/ 3orto A&e"re. N000. DREG/ D. Proce&&o interati$o .o'e'-'eio a'0iente. OB ed. 9ertrand 9ras &/ R o de 8ane ro. 4995. GARCIA/ G. 8. Sen&oria'ento re'oto5 +rinc6+io& e inter+reta4e& de i'agen&. Ed. No,e&/ 2o 3au&o. 495N. I9GE. 27r e Manua s L7cn cos e! Geoc (nc as. N3 @ M Manua% T*cnico de Pedo%ogia. R o de 8ane ro. 499I. 8ORGE/ 8. A. "6&ica e 'ane:o do& &o%o& tro+icai&.ICEA/ Ca!) nasE23. 495:. QIEH=/ E. 8. Manua% de edafo%ogia. Ed. A"r. Ceres/ 2o 3au&o. 4969. MARLINE==I/ M. Cur&o de Cartografia Te'tica.Ed. Conte+to/ 2o 3au&o. 4994. MORAE2/ A. C. R. Meio a'0iente e cincia& .u'ana&. Huc tec/ 2o 3au&o. 499O O=IJEIRA/ C. Cur&o de Cartografia Moderna. I9GE/ R o de 8ane ro. 4955. 3RADO/ H. Manua% de c%a&&ificao de &o%o& do Bra&i%# ;FNDE3*FNE23. 8a,ot ca,a&E23. 499R. 3RIMAJE2I/ A. Manua% eco%,gico do& &o%o&# No,e&/ 2o 3au&o 495N. JIEIRA/ =. 2. Manua% de 'orfo%ogia e c%a&&ificao de &o%o&. NB ed. Ar"on Ceres =tda/ 2o 3au&o. 495R. JIANE==O/ R.=. ^ A=JE2/ A. R. Meteoro%ogia 0&ica e +%ica4e&. Fn -ers dade ;edera& de J osa/ J osaEMG.4994.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

In&tru'entao +ara o en&ino de geografia III

6I horas

EMENTA

3roduo de !ater a& d d#t coE)eda"@" co a)& cado a #rea de "eo"ra$ a hu!ana e re" ona& BIBLI G!A"IA

ARCHE=A/ Rose&D 2a!)a o e Go!es/ Mar?u ana de ;re tas J &as 9oas. Geografia +ara o en&ino '*dio0 !anua& de au&as )r#t cas. =ondr na0 FE=/ 4999. BIBLI G!A"IA CA==AI/ He&ena C. e \ARLH/ 3au&o A. E&tudo do Munic6+io e o En&ino de Ci&t,ria e Geografia# IUuA/ R20 = -rar a FNI8Fj Ed tora/ 4955. Co&eo ens no de 4q "rau% NN. CA==AI/ He&ena Co)ett Vor".W. En&ino e' E&tudo& Sociai&# IUuA0 = -rar a FNI8Fj Ed tora/ 4994. Co&eo Ens no de 4q "rau. 27r e 9 ,& oteca do )ro$essor% 4I. CA==AI/ 8ae!e =u ' Vor".W. E&tudo& Sociai& na @P &*rie% IB ed o. IUuA0 = -rar a FNI8Fj Ed tora/ 4959. Co&eo Ens no de 4q "rau. 27r e Le+tos D d#t cos% 0O. CA==AI/ 8ae!e =u ' Vor".W. Ci&t,ria e Geografia do !io Grande do Su%5 <P &*rie% :B ed o. IUuA0 = -rar a FNI8Fj Ed tora/ 4959. Co&eo Ens no de 4q "rau. 27r e Le+tos D d#t cos% N9. CA==AI/ 8ae!e =u ' Vor".W. Ci&t,ria e Geografia na QP &*rie% 6B ed o. IUuA0 = -rar a FNI8Fj Ed tora/ 4959. Co&eo Ens no de 4q "rau/ N6. RE2ENDE/ M#rc a 2)Der. A Geografia do A%uno Tra0a%.ador( ca'in.o& +ara u'a +rtica de en&ino# 2o 3au&o0 Ed Kes =oDo&a/ 495:. Co&eo Educao 3o)u&ar/ nk. I.

RFA/ 8oo. Para en&inar geografia0 contr ,u o )ara o tra,a&ho co! 4q e Nq. R o 8ane ro0 ACE22/ 499R. 2IM<E2/ Manoe& R cardo. Dra'ati1ao +ara o En&ino de Geografia# R o de 8ane ro0 8o,ran E & -rar a e Ed tora =tda./ 499I.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

In&tru'entao +ara o en&ino de geografia IK

6I horas

EMENTA

3roduo de !ater a& d d#t coE)eda"@" co a)& cado a #rea de "eo"ra$ a hu!ana e re" ona&. BIBLI G!A"IA

CA==AI/ 8ae!e =u ' Vor".W. Ci&t,ria e Geografia na AP &*rie% 6B ed o. IUuA0 = -rar a FNI8Fj Ed tora/ 4959. Co&eo Ens no de 4q "rau/ N5. 27r e Le+tos D d#t cos. CA==AI/ 8ae!e =u '. Drea de E&tudo& Sociai&( Metodo%ogia. IUuA0 = -rar a FNI8Fj Ed tora/ 495:. Co&eo Estudos 2oc a s/ 5. CA2LROGIOJANNI/ AntTn o Car&os Vor".W. En&ino de geografia0 )r#t cas e te+tua& 'aKes no cot d ano. 3orto A&e"re0 Med ao/ N000. CA2LROGIOJANNI/ AntTn o Car&os et. a& Vor".W. Geografia e' &a%a de au%a0 )r#t cas e re$&e+Kes. RBed. 3orto A&e"re0 Fn -ers dade F;RG2/ N004. CAJA=CANLI/ =ana de 2ou'a. Geografia e +rtica& de en&ino# Go Mn a0 A&ternat -a/ N00N. QO==ING/ Ed"ar 8or"e% CERIO=I/ 3au&o R cardo e CA=DARL/ Rosa& e 2a&ete. Vor"s.W. Educao do ca'+o0 dent dade e )o&At cas )b,& cas. 9rasA& a0 art cu&ao nac ona& )or u!a educao no ca!)o/ N00N. Co&eo )or u!a educao no ca!)o/ nqO.

QO\E=/ 2a&ete e ;I=I\O=A/ Ro,erto. Didtica de geografia0 !en@r as da terra/ o es)ao. J - do. 2o 3au&o0 ;LD/ 499:. MARCE==INO/ Ne&son Car-a&ho. Pedagogia da Ani'ao. Ca!) nas/ 230 3a) rus Ed tora/ 4990. Co&eo Cor)o e Motr c dade. MERGF=HO/ Mar a Corn7& a e JA2AQI/ 9etr ' Nasc !ento Go!es. Educando +ara a con&er$ao da nature1a0 su"esto de at - dades e! educao a!, enta&. 2o 3au&o0 EDFC/ N00N. NA3O=ILANO/ Marcos. Co'o u&ar o cine'a na &a%a de au%a# 2o 3au&o0 Conte+to/ N004. Co&eo co!o usar na sa&a de au&a. REGO/ Ne&son et. a& Vor".W. Geografia e Educao( Gerao de A'0incia&. 3orto A&e"re0 Ed tora da F;RG2/ N000. REGO/ Ne&son et. a& Vor".W. 7' Pouco do Mundo Ca0e na& Mo&( Geografi1ando e' Educao o Loca% e o G%o0a%. 3orto A&e"re0 Ed tora da F;RG2/ N00R. Co&eo Gerao de A!, (nc a.

DISCIPLINA CDIGO DENOMINAO CARGA HORRIA

Infor'tica e Educao

90 horas

EMENTA O )a)e& das tecno&o" as na Educao. A descr o de u! 2 ste!a de Co!)utao. A Internet, os !ecan s!os de ,usca na web e os softwares de co!un cao. Os A!, entes J rtua s de A)rend 'a"e!. A)resentao de softwares a)& cat -os.

BIBLI G!A"IA =ILGIN/ E. Tecno%ogia Educaciona%: )o&At cas/ h st@r as e )ro)ostas. 3orto

A&e"re0 Art!ed/4996. JA=ENLE/ 8. A. Vor".W "or'ao de educadore& +ara o u&o da infor'tica na e&co%a. Ca!) nas/ 230 NIED/ N00R. I29N 5IE555RRE0REO. LA8RA/ 2. ;. Internet na Educao0 o )ro$essor na era d " ta&. 2o 3au&o0 Pr ca/ N00N. I29N 5IE649OE596E:. L8ARA/ 2. ;. Infor'tica na educao0 no-as $erra!entas 3eda"@" cas )ara o )ro$essor da atua& dade. 2o 3au&o0 Pr ca/ N000. P! IN" 0 Informtica e Formao de Professores. 2ecretar a de educao a D stMnc a. 9rasA& a0 M n st7r o da Educao/ 2eed/ N000. 49N ). EV27r e de Estudos. Educao a D stMnc a/ I22N 4I4:EN069%-.4RW.

Вам также может понравиться