Вы находитесь на странице: 1из 9

21

) 7 )
21
) 7 )
lntroduo
8oc salia que, por leren una viso quase
nuIa, os norcegos se orienlan peIo uIlra-son`
LIes cmItcm ondas uIlra-snicas e quando rcccbcm o eco de relorno so
capazes de idenlificar o que ln a sua frenle.
s sons audveis peIo ouvido hu-
nano lanln possuen una fnntc
cmIssnra, una rcccptnra e un mcIn
dc prnpagan, que o IocaI por onde
o son viaja da fonle enissora al
a receplora.
Iorlanlo, o son se origina da
vIbran dc um matcrIa!. Lsla vilrao
lransnilida ao ar e Ievada, na forna
de ondas sonoras, al a fonle receplora.
Nesla auIa e na prxina esludarenos a reaIizao do ensaio por uIlra-son.
Nesse ensaio, induzinos, por neio de un enissor, ondas uIlra-snicas que
se propagan alravs do naleriaI que desejanos anaIisar. IeIo eco caplado
no receplor, delernina-se a exislncia ou no de desconlinuidades.
ensaio por uIlra-son un dos principais nlodos de ensaio no deslrulivo
apIicados na indslria, porque pernile inspecionar lodo o voIune da pea.
Iara conpreender esse ensaio voc deve saler:
que so ondas
Cono se cIassifican
Cono se propagan
Quais so seus principais eIenenlos
que uIlra-son
Cono gerar o uIlra-son.
Que laI conear peIas ondas`
UItra-som
21
) 7 )
O quc so ondas!
Inagine a superfcie caIna de una Iagoa.
Se voc jogar una pedra no cenlro dessa Iagoa,
no ponlo en que a pedra alingir a gua ocorrer
una perlurlao, que se propagar en lodas
as direes da superfcie.
Se voc puser una roIha fIuluando nessa Iagoa e jogar de novo una pedra,
olservar que a roIha no sair do IocaI. Apenas osciIar, aconpanhando as
noIcuIas da gua, de cina para laixo, enquanlo a onda se novinenla
horizonlaInenle.
Toda onda lransnile energia, sen lransporlar nalria.
CIassificao das ondas
As ondas poden ser cIassificadas quanlo a sua naturcza e quanlo ao scntIdn
dc suas vIbracs.
Quanlo a naturcza poden ser:
MccnIcas: necessilan de un neio naleriaI para se propagar. LxenpIo:
corda de vioIo. A onda, nesle caso sonora, propaga-se alravs do ar,
al os nossos ouvidos.
Nossa auIa
Onda uma
perturbao que se
propaga atravs de
um meio.
21
) 7 )
Se acionarnos una canpainha no v-
cuo, no haver son, pois a sua vilrao no
pode ser lransnilida.
E!ctrnmagntIcas: no necessilan de
un neio naleriaI para se propagar.
LxenpIo: Iuz, ondas de rdio, leIeviso,
raios x, raios gana elc.
Ao Iigarnos una Inpada no vcuo ve-
nos sua Iuninosidade, porque eIa no de-
pende de neio naleriaI para ser lransnilida.
LcIa cnm atcnn
As parlcuIas de un naleriaI (sIido, Iquido ou gasoso) eslo inlerIi-
gadas por foras de adeso. Ao vilrarnos una parlcuIa, esla vilrao
se lransnile a parlcuIa vizinha. Iroduz-se enlo una onda necnica.
As ondas sonoras so ondas necnicas. Dependen de un neio
naleriaI (sIidos, Iquidos ou gases) para seren lransnilidas.
Quanlo ao scntIdn da vIbran, as ondas cIassifican-se en:
TransvcrsaIs: nuna onda lransversaI, as parlcuIas vilran en direo
perpendicuIar a direo de propagao da onda. L o caso do novinenlo das
cordas do vioIo.
LnngItudInaIs: as parlcuIas
vilran na nesna direo da
propagao da onda.
A veIocidade de propagao de una onda IongiludinaI naior do que
a de una onda lransversaI.
21
) 7 )
lIcmcntos dc uma onda
exenpIo da pedra alirada a Iagoa lino para enlendernos aIgunas
definies. AnaIise a figura a seguir e procure idenlificar cada un dos eIenenlos
descrilos:
Crisla: so os ponlos nais aIlos da onda (A, C, L, C).
VaIes: so os ponlos nais laixos da onda (B, D, I).
Conprinenlo: a dislncia de una crisla a oulra (ou de un vaIe a oulro).
AnpIilude: a aIlura da crisla, nedida a parlir da superfcie caIna da Iagoa
(Iinha de repouso).
Ireqncia: o nnero de cicIos peIa unidade de lenpo.
DIca
A unidade de nedida de freqncia o herlz (Hz)
1 Hz = 1 cicIo/segundo
1 quiIoherlz (1 kHz) = 1.OOO cicIos/segundo
1 negaherlz (1 MHz) = 1.OOO.OOO cicIos/segundo
CicIo: novinenlo conpIelo de un ponlo quaIquer da onda, saindo de sua
posio originaI e voIlando a eIa.
VeIocidade de propagao: a veIocidade de propagao de una onda
funo do neio que eIa percorre. Iara diferenles naleriais lenos diferenles
veIocidades de propagao.
A veIocidade do son no ar de aproxinadanenle 33O nelros por segundo.
No caso de un sIido, ou de un Iquido, esla veIocidade len naior, pois sua
eslrulura nais conpacla, faciIilando a propagao. No ao, a veIocidade
de propagao do son de 5.9OO nelros por segundo.
A laleIa a seguir inforna a veIocidade de propagao das ondas sonoras
en aIguns naleriais de uso conun na indslria.
TABELA 1 - VELOCIDADE DE PROPAGAO DO 5OM
MATERIAL VELOCIDADE (M/ 5)
AIunnio
Chunlo
Ao
Ierro fundido
Lalo
Vidro
AcrIico
nda IongiludinaI
6.3OO
2.16O
5.9OO
3.5OO a 5.6OO
3.83O
5.57O
2.73O
nda lransversaI
3.1OO
7OO
3.25O
2.2OO a 3.2OO
2.O5O
3.52O
1.43O
21
) 7 )
l o quc uItra-som!
son audveI peIo ouvido hunano esl conpreendido enlre as freqncias
de 2O a 2O.OOO Hz.
AIguns aninais so capazes de ouvir uIlra-sons. L o caso dos ces, que
chegan a perceler sons con 25.OOO vilraes por segundo (25 kHz). s norce-
gos caplan sons de al 5O.OOO vilraes por segundo (5O kHz).
Produo do uItra-som
A forna nais conun de produzir o uIlra-son para os ensaios no deslrulivos
a que uliIiza os crislais pIczc!trIcns, cono o suIfalo de Ilio, o lilanalo de lrio,
o quarlzo elc.
Voc quer saler o que un crislaI piezeIlrico` Lnlo Ieia o prxino lpico.
lncio das pcsquisas
Ln 188O, os irnos Curie
(Iierre e }acques) descolriran
o efeilo pIczc!trIcn de cerlos
naleriais. lservaran que
dctcrmInadns matcrIaIs
(cono o quarlzo) corlados en
Ininas, quando sulnelidos
a cargas necnicas geravan
cargas eIlricas en sua super-
fcie.
No ano seguinle, C. Lippnann descolriu que
o inverso da olservao dos irnos Curie lanln
era verdadeiro. ApIicando-se cargas eIlricas na
superfcie dos crislais piezeIlricos, originavan-se
defornaes no crislaI.
Quando se apIica correnle eIlrica aIlernada, h una
vilrao no crislaI, na nesna frequncia da correnle.
Lsse princpio uliIizado na gerao e na
recepo do uIlra-son.
Ao se apIicar correnle aIlernada de aIla fre-
qncia nun crislaI piezeIlrico, eIe vilrar na
nesna freqncia, gerando o uIlra-son.
Na recepo, ocorre o inverso: o uIlra-son far vilrar o crislaI, gerando un
sinaI eIlrico de aIla freqncia.
Ln geraI, para os ensaios no deslrulivos uliIizan-se freqncias na faixa
de O,5 a 25 MHz (5OO.OOO a 25.OOO.OOO Hz).
Os sons com
freqncias abaixo
de 20 Hz so
chamados de
infra-sons.
Os sons com
frequncia acima
de 20.000 Hz so
chamados de ultra-
sons.
21
) 7 )
Vantagcns c dcsvantagcns do cnsaio por uItra-som
ensaio por uIlra-son, conparado con oulros nlodos no deslrulivos,
apresenla as seguinles vanlagens:
IocaIizao precisa das desconlinuidades exislenles nas peas, sen proces-
sos inlernedirios, cono, por exenpIo, a reveIao de fiInes,
aIla sensiliIidade ao deleclar pequenas desconlinuidades,
naior penelrao para deleclar desconlinuidades inlernas na pea,
resposlas inedialas peIo uso de equipanenlo eIelrnico.
Cono desvanlagens podenos cilar:
exigncia de lons conhecinenlos lcnicos do operador,
aleno duranle lodo o ensaio,
oledincia a padres para caIilrao do equipanenlo,
necessidade de apIicar sulslncias que faan a Iigao enlre o equipanenlo
de ensaio e a pea (acopIanles).
ApIicando o uItra-som
uso do uIlra-son cono ensaio no deslrulivo Iarganenle difundido nas
indslrias para deleclar desconlinuidades en lodo o voIune do naleriaI
a anaIisar, lanlo en nelais (ferrosos ou no ferrosos) cono en no nelais.
ensaio consisle en fazer con que o uIlra-son, enilido por un transdutnr,
percorra o naleriaI a ser ensaiado, efeluando-se a verificao dos ecos recelidos
de voIla, peIo nesno ou por oulro lransdulor.
O quc transdutor!
Transdulor, lanln conhecido cono caleole, lodo disposilivo que
converle un lipo de energia en oulro. Conhecenos vrios lipos de lransdulores,
enlre eIes o nicrofone e o aIlo-faIanle.
No ensaio de uIlra-son, os lransdulores so necessrios para converler
energia eIlrica en energia necnica de vilrao (uIlra-son) e vice-versa.
Parmctros dos transdutorcs
No ensaio por uIlra-son, exisle grande variedade de lransdulores para
alender a diversas apIicaes.
So suldivididos en calegorias: quanlo ao nguIo de enisso/recepo do
uIlra-son e quanlo a funo (enissor ou receplor ou enissor/receplor).
21
) 7 )
Quanlo ao nguIo de enisso/recepo do uIlra-son os lransdulores
poden ser:
NnrmaIs: enilen e/ou recelen o uIlra-
son perpendicuIarnenle a sua superfcie.
Angu!arcs: enilen e/ou rece-
len o uIlra-son olIiquanenle
a sua superfcie.
Quanlo a funo, os lransdulores poden ser:
MnnncrIsta!: possuen apenas un crislaI piezeIlrico.
H lrs nodaIidades:
s enissor de ondas uIlra-snicas,
s receplor de ondas uIlra-snicas (esle lipo deve lralaIhar junlo con
o prineiro),
enissor e receplor de ondas uIlra-snicas (o nesno crislaI enile e recele
os ecos uIlra-snicos de naneira sincronizada).
Dup!n crIsta!: o nesno lransdulor possui
un crislaI para recepo e oulro para enis-
so do uIlra-son.
Caractcrsticas dos transdutorcs
s eIenenlos que caraclerizan os lransdulores so:
Tamanhn dn crIsta! pIczc!trIcn: os lransdulores nornais nais uliIizados
possuen de 5 a 25 nn de dinelro. Ln geraI, nos lransdulores anguIares
uliIizan-se crislais relanguIares.
21
) 7 )
FrcqncIa: devido as diferenles apIicaes, exislen lransdulores con
freqncia de O,5 a 25 MHz. s nais usuais vo de 1 a 6 MHz.
AmnrtccImcntn mccnIcn: o eIenenlo anorlecedor suprine no lransdulor
lodas as vilraes indesejveis do crislaI.
Facc prntctnra: so eIenenlos de conlalo con a pea. Ln geraI, so peIcuIas
de naleriaI pIslico.
Carcaa: eIenenlo con forna apropriada para aconodar lodo o conjunlo
e, ao nesno lenpo, faciIilar seu nanuseio.
E!cmcntns c!trIcns: so conlalos eIlricos Iigando o crislaI piezeIlrico
ao eIenenlo de engale do calo coaxiaI e a lolina geradora de freqncia.
AcopIantc
Cono o uIlra-son deve passar do lransdulor para a pea con o nnino
de inlerferncia, h necessidade de coIocar un eIenenlo, o acnp!antc, que
faa esla Iigao, evilando o nau conlalo.
Lsle acopIanle pode ser Ieo, gua, gIicerina, graxa elc.
Mtodo dc cnsaio
Quanlo ao lipo de acopIanenlo, o ensaio por uIlra-son pode ser cIassificado
en dois grupos:
EnsaIn pnr cnntatn dIrctn: o
acopIanle coIocado en pequena
quanlidade enlre a pea e o
caleole, fornando una peIcuIa.
EnsaIn pnr Imcrsn: a pea e o caleole so nergu-
Ihados nun Iquido, geraInenle gua, ollendo-se
un acopIanenlo perfeilo.
A apIicao desle nlodo requer a conslruo de
disposilivos adaplados ao lipo de pea a ensaiar.
Agora que voc j sale o que una onda sonora, cono as ondas
se propagan, o que o uIlra-son, os lipos de lransdulores e as lcnicas
de acopIanenlo, o prxino passo a reaIizao do ensaio.
Mas anles, que laI verificar o aprendizado dos assunlos desla auIa`
21
) 7 )
ExcrccIn 1
As ondas so cIassificadas quanlo a sua nalureza en .............................
e ............................. e quanlo ao senlido de vilrao en .............................
e .............................
ExcrccIn 2
s sons con freqncia acina de 2O.OOO Hz so denoninados .....................
ExcrccIn 3
A veIocidade de propagao de una onda ............................. naior do que
a de una onda .............................
ExcrccIn 4
Iara anaIisar naleriais diferenles devenos senpre caIilrar o apareIho, pois
a veIocidade de ............................. nuda de un ............................. para oulro.
ExcrccIn 5
s crislais piezeIlricos ............................. quando sulnelidos a una
............................. aIlernada.
ExcrccIn 6
s lransdulores poden ser cIassificados quanlo ao nguIo de enisso/
recepo do uIlra-son en ............................. e ............................. e quanlo
a funo en ............................. e .............................
lxcrccios

Вам также может понравиться