2

I. OBLICZENIA WIBY DACHOWEJ wg PN-B-03150:2000

1. Zaoenia do oblicze
1.1. Schemat geometryczny wiby dachowej
Wiba dachowa patwiowo-kleszczowa.

1.2. Dane oglne
Lokalizacja budynku - Bigoraj
Strefa obcienia niegiem - II (wg PN-80/B-02010)
Strefa obcienia wiatrem - I (wg PN-77/B-02011)
Rodzaj pokrycia - blacha trapezowa powlekana T-35 gr. 0,70 mm
Kt pochylenia poaci dachowej - = 20
o
cos = 0,9396; sin = 0,3420; tg = 0,3639
Klasa drewna - C-30

1.3. Dane materiaowe wartoci charakterystyczne (PN-B-03150:2000, Zacznik
normatywny Z-2.2.3)
f
m.k
= 30 MPa - wytrzymao na zginanie
f
c.0.k
= 23 MPa - wytrzymao na ciskanie wzdu wkien
f
c.90.k
= 5,7 MPa - wytrzymao na ciskanie w poprzek wkien
E
0.mean
= 12 MPa - redni modu sprystoci wzdu wkien
E
0.05
= 8 MPa - 5% kwantyl moduu sprystoci wzdu wkien
G
mean
= 0,75 MPa - redni modu odksztacenia postaciowego

1.4. Dane materiaowe wartoci obliczeniowe (PN-B-03150:2000, pkt 3.2.2)
Warto obliczeniow X
d
waciwoci materiau okrela si wg wzoru:
M
k
d
X k
X

=
mod

3
gdzie:
M
= 1,30 - czciowy wspczynnik bezpieczestwa dla waciwoci materiau
(Tablica 3.2.2. drewno i materiay drewnopochodne)
k
mod
= 0,90 - czciowy wspczynnik modyfikacyjny (Tablica 3.2.5. obcienie
krtkotrwae)
f
m.d
=
30 , 1
30 90 , 0
= 20,77 MPa - wytrzymao na zginanie
f
c.0.d
=
30 , 1
23 90 , 0
= 15,92 MPa - wytrzymao na ciskanie wzdu wkien
f
c.90.d
=
30 , 1
7 , 5 90 , 0
= 3,94 MPa - wytrzymao na ciskanie w poprzek wkien

2. Zestawienie obcie
2.1. Ciar pokrycia dachowego
obcienie charakterystyczne
g
k
= 0,35 kN/m
2

obcienie obliczeniowe

f
= 1,20
g
o
= g
k

f
= 0,35 1,20 = 0,42 kN/m
2


2.2. Obcienie niegiem dla II strefy
Q
k
= 0,90 kN/m
2
, C = 0,8+0,4
|

\
|

15
15 20
= 0,933,
f
= 1,40
obcienie charakterystyczne
S
k
= Q
k
C = 0,90 0,933 = 0,84 kN/m
2

obcienie obliczeniowe
S = S
k

f
= 0,84 1,40 = 1,176 kN/m
2


2.3. Obcienie wiatrem - dla I strefy
q
k
= 0,25 kN/m
2
- charakterystyczne cinienie prdkoci wiatru
C
e
= 0,80 - wspczynnik ekspozycji (teren B, wysoko H < 20 m)
= 1,80 - wspczynnik dziaania poryww wiatru
C = 0,015 0,20 = 0,015 20 0,20 = 0,10 - wspczynnik aerodynamiczny

f
= 1,30
obcienie charakterystyczne
W
k
= q
k
C
e
C = 0,25 0,80 0,10 1,80 = 0,036 kN/m
2

obcienie obliczeniowe
W = W
k

f
= 0,036 1,30 = 0,047 kN/m
2

4
3. Wymiarowanie statyczne krokwi
3.1. Dane geometryczne
Schemat statyczny krokwi belka swobodnie podparta (na muracie i patwi)
= 20
o
cos = 0,9396; sin = 0,3420; tg = 0,3639
Rozstaw krokwi - a = 1,00 m
Podzia krokwi - l
d
= 3,88 m, l
g
= 2,66 m l
o
= l
d
= 3,88 m
Dugo rzeczywista krokwi (obliczanej) - l
d
+ l
g
= 6,54 m

3.2. Podstawowe kombinacje obcie
3.2.1. Obcienia obliczeniowe (na 1 mb krokwi)
prostopade do poaci dachu
q
y
= (W + g
o
cos + S cos
2
) a = (0,047 + 0,420,9396 + 1,1760,9396
2
) 1,00 = 1,48 kN/m
rwnolege do poaci dachu
q
x
= (g
o
sin + Ssincos) a = (0,420,342 + 1,1760,3420,9396) 1,00 = 0,52 kN/m

3.2.2. Obcienia charakterystyczne (na 1 mb krokwi)
prostopade do poaci dachu
q
yk
= (g
k
cos + S
k
cos
2
) a = (0,350,9396 + 0,840,9396
2
) 1,00 = 1,07 kN/m
rwnolege do poaci dachu
q
xk
= (g
k
sin + S
k
sincos) a = (0,350,342 + 0,840,3420,9396) 1,00 = 0,39 kN/m

3.3. Sprawdzenie stanu granicznego nonoci
Wstpne okrelenie wymiarw przekroju (z uwzgldnieniem tylko zginania):
b = 8 cm - szeroko przekroju
h = 16 cm - wysoko przekroju
h 4 b 16 cm < 32 cm - warunek speniony

3.3.1. Siy wewntrzne w krokwi
moment maksymalny
M
max
= =

8
88 , 3 48 , 1
8
2
2
o y
l q
2,785 kNm = 278,51 kNcm
sia poduna
N = =

2
88 , 3 52 , 0
2
o x
l q
1,01 kN
naprenia w krokwi przy uwzgldnieniu tylko zginania:
W
x
= =

6
16 8
6
2 2
h b
341,33 cm
3

5

m.x.d
= = =
33 , 341
51 , 278
max
x
W
M
0,816 kN/cm
2
= 8,16 MPa

m.x.d
f
m.d
= 8,16 MPa < 20,77 MPa

3.3.2. Charakterystyki geometryczne przekroju
pole przekroju poprzecznego
A
d
= b h = 0,08 0,16 = 0,0128 m
2
wskanik wytrzymaoci przekroju wzgldem osi X
W
x
= =

6
16 , 0 08 , 0
6
2 2
h b
3,413 10
-4
m
3

moment bezwadnoci przekroju wzgldem osi X
I
x
= =

12
16 , 0 08 , 0
12
3 3
h b
2,73 10
-5
m
4

promie bezwadnoci przekroju wzgldem osi X
i
x
= =
d
X
A
I
0,046 m

3.3.3. Sprawdzenie nonoci krokwi z uwzgldnieniem zoonego stanu napre
wspczynnik dugoci wyboczeniowej zaleny od sposobu zamocowania = 1,0
dugo wyboczeniowa krokwi
l
c
= l
d
= 3,88 1,0 = 3,88 m
wspczynnik smukoci krokwi

x
= = =
046 , 0
88 , 3
X
c
i
l
84,35
naprenia krytyczne przy ciskaniu

c.crit
=
2
2
2
05 . 0
2
35 , 84
8000
=

E
= 11,10 MPa
smuko sprowadzona przy ciskaniu

rel
=
10 , 11
00 , 23
.
. 0 .
=
crit c
k c
f

= 1,44
wspczynnik dotyczcy prostoliniowoci elementw

c
= 0,20
k = 0,5 [1 +
c
(
rel
0,5) + (
rel
)
2
] = 0,5 [1 + 0,20 (1,44 0,5) + (1,44)
2
] = 1,63
wspczynnik wyboczeniowy
k
c
= =
+
=
+
2 2 2 2
44 , 1 63 , 1 63 , 1
1
) ( ) (
1
rel
k k
0,418
6
naprenia ciskajce

c.0.d
=
128 418 , 0
1,01

d c
A k
N
= 0,018 kN/cm
2
= 0,18 MPa
naprenia zginajce

m.x.d
= = =
33 , 341
51 , 278
max
x
W
M
0,816 kN/cm
2
= 8,16 MPa
Aby nono elementu nie zostaa przekroczona, powinien by speniony warunek:

|
|

\
|
+
|
|

\
|
d x m
d x m
d c
d c
f f
. .
. .
2
. 0 .
. 0 .

1
= |

\
|
+ |

\
|
=
|
|

\
|
+
|
|

\
|
77 , 20
16 , 8
92 , 15
18 , 0
2
. .
. .
2
. 0 .
. 0 .
d x m
d x m
d c
d c
f f

0,39 < 1
Warunek jest speniony. Nono elementw nie zostaa przekroczona.

3.4. Sprawdzenie stanu granicznego uytkowania
ugicie rzeczywiste
u = =

X mean
d yk
I E
l q
. 0
4
384
5
=

66 , 2730 1200
388 0107 , 0
384
5
4
0,96 cm
ugicie dopuszczalne
u
net,fin
= = =
200
388
200
d
l
1,94 cm
Aby stan graniczny uytkowania elementu nie zosta przekroczony, powinien by speniony
warunek: u

u
net,fin
0,96 cm < 1,94 cm
Warunek jest speniony. Stan graniczny uytkowania nie zosta przekroczony.

4. Wymiarowanie statyczne patwi
4.1. Dane geometryczne
Jako schemat statyczny patwi przyjto belk swobodnie podpart (na supkach).
l
s
- rozpito w osiach supkw podpierajcych patew - l
s
= 4,00 m
l
m
- rozpito patwi midzy mieczami - l
m
=

4,00 0,12 2 0,80 = 2,28 m
Wstpne okrelenie wymiarw przekroju patwi:
b = 12 cm - szeroko przekroju
h = 18 cm - wysoko przekroju
h 4 b 18 cm < 48 cm - warunek speniony




7
4.1.1. Charakterystyki geometryczne przekroju
pole przekroju poprzecznego patwi
A
p
= b h = 0,12 0,18 = 0,0216 m
2
wskanik wytrzymaoci przekroju wzgldem osi X
W
x
= =

6
18 , 0 12 , 0
6
2 2
h b
6,480 10
-4
m
3

wskanik wytrzymaoci przekroju wzgldem osi Y
W
y
= =

6
18 , 0 12 , 0
6
2 2
h b
4,320 10
-4
m
3

moment bezwadnoci przekroju wzgldem osi X
I
x
= =

12
18 , 0 12 , 0
12
3 3
h b
5,832 10
-5
m
4

moment bezwadnoci przekroju wzgldem osi Y
I
y
= =

12
18 , 0 12 , 0
12
3 3
h b
2,592 10
-5
m
4

ciar wasny patwi na 1 mb - G
patwi

Q
d
= 5,50 kN/m
3
- ciar objtociowy drewna sosnowego
G
kp
= Q
d
A
p
= 5,50 0,0216 = 0,119 kN/m

f
= 1,10
G
p
= G
kp

f
= 0,119 1,10 = 0,131 kN/m

4.2. Podstawowe kombinacje obcie
4.2.1. Obcienia obliczeniowe (na 1 mb patwi)
pionowe
q
x
= (l
g
+ 0,5l
d
) (g
o
+ Scos + Wcos) + G
p
= (2,66 + 0,53,88) (0,42 + 1,1760,9396 +
0,0470,9396) + 0,131 = 7,35 kN/m
poziome
q
y
= (l
g
+ 0,5l
d
) (Wsin ) = (2,66 + 0,53,88) (0,0470,342) = 0,074 kN/m

4.2.2. Obcienia charakterystyczne (na 1 mb patwi)
pionowe
q
xk
= (l
g
+ 0,5l
d
) (g
k
+ S
k
cos) + G
kp
= (2,66 + 0,53,88) (0,35 + 0,840,9396) + 0,119 = 5,36
kN/m
poziome
q
yk
= (l
g
+ 0,5l
d
) (W
k
sin ) = (2,66 + 0,53,88) (0,0360,342) = 0,057 kN/m


8
4.3. Sprawdzenie stanu granicznego nonoci
4.3.1. Siy wewntrzne w patwi
momenty maksymalne
M
x
= =

8
28 , 2 35 , 7
8
2 2
m x
l q
4,776 kNm = 477,60 kNcm
M
y
= =

8
00 , 4 074 , 0
8
2
2
s y
l q
0,148 kNm = 14,80 kNcm

4.3.2. Sprawdzenie nonoci patwi z uwzgldnieniem zoonego stanu napre
naprenia zginajce

m.x.d
= = =
648
60 , 477
x
x
W
M
0,737 kN/cm
2
= 7,37 MPa

m.y.d
= = =
432
80 , 14
y
y
W
M
0,034 kN/cm
2
= 0,34 MPa
Aby nono elementu nie zostaa przekroczona, powinny by spenione warunki:

|
|

\
|
+
|
|

\
|

d y m
d y m
d x m
d x m
m
f f
k
. .
. .
. .
. .

|
|

\
|
+
|
|

\
|
d y m
d y m
m
d x m
d x m
f
k
f
. .
. .
. .
. .

1
k
m
= 0,70 - dla przekrojw prostoktnych (pkt. 4.1.5. normy PN-B-03150:2000)
= |

\
|
+ |

\
|
=
|
|

\
|
+
|
|

\
|

77 , 20
34 , 0
77 , 20
37 , 7
70 , 0
. .
. .
. .
. .
d y m
d y m
d x m
d x m
m
f f
k

0,26 < 1
= |

\
|
+ |

\
|
=
|
|

\
|
+
|
|

\
|
77 , 20
34 , 0
70 , 0
77 , 20
37 , 7
. .
. .
. .
. .
d y m
d y m
m
d x m
d x m
f
k
f

0,37 < 1
Warunki s spenione. Nono elementw nie zostaa przekroczona.

4.4. Sprawdzenie stanu granicznego uytkowania
4.4.1. Ugicia w kierunku poziomym
Stosunek = =
12
400
b
l
s
33,33 > 20, a zatem:
ugicie rzeczywiste
u
y
= u
M
= =

Y mean
s yk
I E
l q
. 0
4
384
5
=

2592 1200
400 00057 , 0
384
5
4
0,06 cm
ugicie dopuszczalne
u
net,fin,y
= = =
200
400
200
s
l
2,00 cm
9
4.4.2. Ugicia w kierunku pionowym
Stosunek = =
18
228
h
l
m
12,66 < 20, a zatem:
ugicie rzeczywiste
u
x
= u
M
+ u
T
= u
M
(
(

|
|

\
|
+
2
2 , 19 1
m
l
h
=
X mean
m xk
I E
l q

. 0
4
384
5
(
(

|
|

\
|
+
2
2 , 19 1
m
l
h
=
=
5832 1200
228 0536 , 0
384
5
4

(
(

\
|
+
2
228
18
2 , 19 1
= 0,30 cm
ugicie dopuszczalne
u
net,fin,x
= = =
200
228
200
m
l
1,14 cm
Aby stan graniczny uytkowania elementu nie zosta przekroczony, powinien by speniony
warunek:
u
=
2 2
x y
u u +
u
net,fin =
2
, ,
2
, , x fin net y fin nrt
u u +

u
=
2 2
x y
u u + = = +
2 2
30 , 0 06 , 0
0,31 cm
u
net,fin =
2
, ,
2
, , x fin net y fin nrt
u u + =
2 2
14 , 1 00 , 2 + =
2,30 cm

u

= 0,31 cm
<
u
net,fin
= 2,30 cm
Warunek jest speniony. Stan graniczny uytkowania nie zosta przekroczony.

5. Wymiarowanie statyczne supka
5.1. Schemat statyczny supka
h
s
= 1,83 m - wysoko supka
l
s
= 4,00 m - odlego midzy supkami
Wstpne okrelenie wymiarw przekroju supka:
a
min
= 12 cm
a
s
= 12 cm

5.1.1. Charakterystyki geometryczne przekroju
pole przekroju poprzecznego supka
A
d
= a a = 0,12 0,12 = 0,0144 m
2
moment bezwadnoci przekroju
I
s
= = =
12
12 , 0
12
4 4
a
1,728 10
-5
m
4



10
promie bezwadnoci przekroju
i
s
= = =
144
1728
d
s
A
I
3,45 cm = 0,035 m
ciar wasny supka wraz z mieczami - G
supka

Q
d
= 5,50 kN/m
3
- ciar objtociowy drewna sosnowego

f
= 1,10
G
s
= Q
d
A
d
h
s

f
= 5,50 0,0144 1,83 1,10 = 0,159 kN

5.2. Sprawdzenie stanu granicznego nonoci
5.2.1. Siy wewntrzne w supku
N = q
x
l
s
+ G
s
= 7,35 4,00 + 0,159 = 29,56 kN
gdzie q
x
- obcienie pionowe na 1 mb patwi

5.2.2. Sprawdzenie nonoci supka
wspczynnik dugoci wyboczeniowej zaleny od sposobu zamocowania
= 1,0

dugo wyboczeniowa supka
l
c
= h
s
= 1,83 1,0 = 1,83 m
smuko supka

c.x
= = =
035 , 0
83 , 1
s
c
i
l
52,29 < 150
naprenia krytyczne przy ciskaniu

c.crit.x
=
2
2
2
.
05 . 0
2
29 , 52
8000
=

x c
E

= 28,88 MPa
smuko sprowadzona

rel.x
=
88 , 28
00 , 23
. .
. 0 .
=
x crit c
k c
f

= 0,892
wspczynnik dotyczcy prostoliniowoci elementw

c
= 0,20 (drewno lite)
k
x
= 0,5 [1 +
c
(
rel.x
0,5) + (
rel.x
)
2
] = 0,5 [1 + 0,20 (0,892 0,5) + (0,892)
2
] = 0,937
wspczynnik wyboczeniowy
k
c.x
= =
+
=
+
2 2 2
.
2
892 , 0 937 , 0 937 , 0
1
) ( ) (
1
x rel x x
k k
0,818
naprenia w supku od ciskania (z uwzgldnieniem wyboczenia)

c.0.d
=
144 818 , 0
56 , 29
.

=

d x c
A k
N
= 0,251 kN/cm
2
= 2,51 MPa
11

Aby nono elementu nie zostaa przekroczona, powinien by speniony warunek:

c.0.d
f
c.0.d

c.0.d
= 2,51 MPa < f
c.0.d
= 15,92 MPa
Warunek jest speniony. Nono elementw nie zostaa przekroczona.

5.3. Sprawdzenie docisku supka do podwaliny
A
docisku
= (120 mm 30 mm) 120 mm
A
docisku
= 0,0108 m
2

naprenia docisku prostopadle do wkien

c.90.d
=
108
56 , 29
=
docisku
A
N
= 0,27 kN/cm
2
= 2,74 MPa
Aby nono elementu nie zostaa przekroczona, powinien by speniony warunek:

c.90.d
f
c.90.d

c.90.d
= 2,74 MPa < f
c.90.d
= 3,94 MPa
Warunek jest speniony.