S.

AURELII

AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI

CONTRA

JULIANUM,

LIBRI

SEX(a).

LIBER PRIMUS. catholicam sententiamde originalipeccatoa se in primolibrode Nuj.tiis et Concupiscenlia explicatamsuscipit defendendam conlraJulianum,qui eam qualuorgrandioribus libris insectariausus, in ejus defensores Manichaeoconferrenon vereatur.Hancexsecrabilem rum nuncupationem criminaLionem in clarissimos Patrum tamgraequosque corum latinorum recidereostendit allatisin eamrem cumresponswne Augustinus, ipsorumtestimoniis, ad illanoquam minatim et Joannis si lulianus Basibi loca,quae sutTragari chrysostomi putat.Extremaparte libri monstrat,Manichseorum Juliani sentenliis haeresim temerariis adiuvari. quibusdam ipsius (ilurimum i. Conlumeliasluas et verba ipsa, in quibus vix est, ut dixi, qtiarta pars voluminis CAPUTPBIMDM. maledica,Juliane, quse ardens iracundia1 librisqua- mei, quacvelutinflrmioraexistimans,quatuor tuorum luor anhelasli, si me contemnere dixero, mentiar. grandiorum' voluminumstrepitu, quasiquadrigarum enimpossumisla contemnere, ubi teslimo- impeluproslernereet conculcaremolitus es, cousideQuomodo niixn conscientiae mesecogitans, vel gaudere me vi- ratione multo plurium csclerorum,qua? attingere tideo debere pro me, vel dolere pro te, et pro muisti, inconcussamaneremonstrantur: quod osteneis qui decipiuntur abs te ? Quis aulem conte- dere pene superfluumest. Admonendienim sunt pomnat sive exsultationis suaemateriam, sive moero- tius qui hoc nosse desiderant, ut non eos pigeat ris?Nam unde partim laetamur,partim contristamur, utrumquelegere, el quodscripsi, et quod respondere nulla ratione contemniraus. Meorum quippe causa voluisti.lta enira se rcs ipsa declarat atque indicat, gaudiorumest promissioDominidicentis: Cumdicunt ut nimiumlardi sint, qui hoc a nobis postulent demonslrari. omne malumadversumvos, mentienles, propler tne; veslramultaesl% in 3. Nunc ergo quia videole veritate descrtum!, ad et extuttate,quoniam tnerces gaudele cwlis(Matth.v, H, 12). Et rursus mei causa mceroris malediclaesse conversum,ita distribuamdispulatioest Aposloliaffectus,ubi lego : Quisinfirmalur,el eyo nem meam, ut ostendam prius quantis et qualibus cathohcaudoctoribusnomineManichseorum non infirmor?quis scandalizalur, et egononuror( II Ecclesiae Cor. xr, 29) ? Sedhaecpro luo dogmate,quod verita- inlolerabilemfacere non cuncteris injuriam, et cum tem pulas8, etiam tu potes dicere. Auferamusiiaque me appetis, in quos tela sacrilegajaculeris. Deinde de medio, si placet, ista communia,quscdici ex utra- nionstrabo, quod tu ipse sic adjuvas Manichseoruin que parte possunl : quamvisveraciter diciex utraque damnabilemelnefandacimpictatiserrorem, ut miilum talein patronum nec in suis dilectoribusvaleant inparte non possunt. 2. Primum abs le quaero, cur libro meo sallem venire. Terlio loco, quantum breviler potuero, senspecie lenus te respondisseglorieris, cum luis libris tenliis non meis, sed eorum quifiierunt anle nos, et quatuor uniusmei parlem nec quartam reprehenden- adversus impios fidem catholicam defenderunt,inado tetigeris,eosquesaltusin practereundis meisdispu- nes argutias tuas et, elabnrala argumenta convincam. tationibus feceris, qunsi omninodesperares* ulriusque Postremo,quoniamsi te non correxcris, necesselibi calholicae operis, et mei scilicet et lui quemquamesse posse erit eliamillos Ecclesiae doclores, oppugnare calholilectorem,quiista deprehenderet.Deniqueeliam pauca alque contendere nec ipsos in hac qusestione PP. BENEDICTINORUM. ADMOMTIO Liliri sex conlraJulianum emendali sunt opcmanuseriptor-im Vaticanorum uniusex quinque, et octoGaHieanorum, viriD.Emerici cx abbatiaFloriacensi, ex abbalia bibliotheca clarissimi Casalis Bigot,aliorrrrn Benedicti,ex Pratellensi, et ex Pansiensi s. vicioris;auxilio ex Michaeliaa, ex Beccensi, ex Lyrensi, lectionum ex manuscriptis variarom quoque F .r. et collatae suntantiquae edilioncs Am. et Lov. IribusBelgicis, Comparavimus prceterea cas omnes editiones initio Retr. cfConfess., t. i, memoratas. M. 1 omnesvalicani 1 veluscodex Floriacensis,quw in me ardens iraMss., grcmdium. % Er. et a verilatedesertum. Am.ct manoscripli eundia. Lov., * Omnes carent prseposttione, est. . SicTacitus, Annalium libro3, MSS., copiosa ' Am.Er. el aliquot donecdesertussuis(pro,a Jiss.,pro luo dognuite, qitamverila- cap.20: necpraelium omisit, suis)caderet. tempitlas. wDUi) (Vpr- i . Mss.. anno Clu-isti 431,aut paulo (a)scripli post.

S. AUGUSTINI 6 CONTRA JULIANUM PELAGIANUM, $M camtenuisseverilalem,defendamcontra te, Deo ad- si ullusin eis vel Dei limor, velhominumpudprtanjuvante, et ipsorum et noslramfidem: ubi etiamid lum raalum pervicacise superaverit. IrenseusLugdupoterit apparere, nonsolum tu verbis tuis, quodse- nensis episcopus non longe a temporibusApostolocundo loco mc demonstraturum essc promisi, sed rum fuit: iste ait, < Non aliter salvari homines ab ipsumdogma Pelagianum,quod communccst omni- antiqua serpentisplaga1, nisi credant in eam qui se* bus vobis, quantumadjuvetManicbacos. cundum similitudinem carnis peccatilh lignojnalyrii CAPUTII. i. Primam ilaque partera distribu- exaltatttsa terra omnia traxit ad se, et Vitilicavk, tionis mese,quemadmodum exsequar, parumperad- mortuos>(Lib. ,cap. 5). Item idem ipse : <Quemverte. Nempeinter nos, quantum allinct ad intcntio- admodumadstrictum est,>inquit,<morli genushumalem libri mei, cui le respondissequaluor tuis jaclas, ntimpervirginem, solvaiurpervirgihem^aequalance stavertitur quaestio,quodego dico sic nupiias esse disposila,virginalisinohedientia per virginalcmobelaudandas,ut nullomodoad earumculpamvituperatio- dienliam. Adhuc enim protoplastipeccato per cor3 primogeniti emendationem ncmqueperlineat,quodomneshominesprimorumillo- reptionem accipiente, 1 rum hominumpeccatonascunlur obnoxii.Iloc enim serpentis prudentia devicta per simplicilatem coquinegat, ipsachristiansefideisubveilerefirmamenta lumbse,vinculisiilis resoluti sutnus, per quaealligati conalur. Hiiic quippe factum cst ut de nuptiis et eramus morli > (Lib. 5, cap. 19). Videsneantiquum librumscriberem : nupliarum scilicct hominemDei, quiddeantiqua serpentisplagasentiat? concupiscentia carnis peccati,perquam sanalur bonum discernensab eo roalounde trahittiroriginaJe quid de similitudine peccatum.Tu autem dicis nuptias sine dubitaiione plaga serpenlis in carne peccati? quid de protoplasli damnari,nisi quod ex eis nascitur, ab omui sit libe- peccato, per quodalligatifueramus? 6. Multoautem aperlius de eademfide*beatissirum obligaiionepeccati: propler quod libris quatuor te unum meum refutasse gloriaris. In quibus libris mus martyr et episcopusCyprianus:tSi faomines, volenshominesaverterea fidecalholicafundatissima, inquit, < impedirealiquid ad consecdtionem graiise* etad novitalem vestrierroris addttccre,sa:pcincutisle- posset, magis adultosel provectoset majores nalu Manichaeae 2:quasima- posscnt impedirc peccata graviora.Porro autem si scnsibus genlium peslishorrorem delictoribnset in Deummultumante peclum naluralecum Manichaeis sapiat,qui dicitinfanics gravissimis secundumAdam carnaliter natos, conlagiiim morlis caniibus, cum posteacrediderint, remissa*peccaloanliqiiae prima nativilate contrahere, cl ob hoc se- rum datur, el a Baptismoatqne gratia nemo probicunda indigere, ut per lavacrum regenerationisprius belur; quanto magis prohiberinon debet infans,qui Adam pcccatioriginalisremissione purgenlttr, ct in Dei fi- recensnatusnihil peccavit,nisi qttodsecundum lios adoptati in regnumUnigcniliiransferaiitur.lloc carnalitcr nalus, conlaginmmortis anliqaac prima de Manichaeorum uominc et crimine facicbat ctiam nativitate contraxil? Qui ad remissam peccatorum hoc ipso facilius accedit, quod iili reJovinianus, negansMariaesanctoe virginilatem,quse accipicndam ftieral dum couciperet, permansissedum parerel : miltuntur,non propria, sed alienapeccala>{Ept*i.<4, tanquamChristumcumManichaeis phanlasmacrede- ad Fidum). 7. Reticium ah Augustodunopiscopum magnx remus, si malris incorrupta virginitate diceremus esorlum. Sed in adjutorio ipsius Salvaloris, sicut fuisse auctoritalis in Ecclesia tempore episcopalus spreveruntCatholicivelut acutissimumquod Jovinia- sui, gesla illa ecclesiasticanobis indicant, qnandoin Sedis episcopo nus exseruerat argumcntum,ct nec sanctamMariatn urbe Roma Melchiade' Apostolicse aliis judex interfoit, Donalumque paricndo ftiissecorruplam, nec Dominum phaniasraa prsesidenle, cura schisuatis fnisse crediderunl,sed ct illam virginem mansisse damnavit, qui prior aucior DonatisUrum ct Caccilianuraepiscopum EcclesiaeCanhagipost partum , et ex illa lamen verumChristi corpus fuit, absolvit. Is cumde Baptismoageret, ilaiocuexortum : sicspernent3 vestracalumniosa vnniloquia, nensis aslriiant malinaturale prin- tus esl: <Hanc igitur principalem esse in Ecclesia ut nequecumManichaeis cipiuni, et secundumaniiquam et veram cailiolicam indulgentiam,neminempraeterit, in qua autiquicrinoslrae fidemnullo modo dubilent Cbrisliim in cvacuando minisomne pondusexponimus,et ignoranlise chirographopaterni debiti liberalorem crcdere par- faciuoraprisca delemus, ubi et veterem horainem cum ingenilis sceleribusexuimos(d). i Audisaniiqui vulorum. CAPUTIII. 5. Sed lu qui tamcrcbro nobisMa- criminis pondus, audis prisca facinora, audis cura nicliacorum nomenopponis, quos et qttalcs viros ct sceleribus ingenitishomineraveterem: et audes adverstis hsecruinosamconslruerenovitatem1 quanlos fldei calholiciedefensores tam exsccrabili 8. OlympiusHispanusepiscopus, vir magnaein criminationeappetere audeas, si evigilasintuerc.Non quidem omiiium de hac re scntenlias, ncc omnes 1 ouidamMss.,ab antiqvi terpentkptaga.n.iokz, de essc antiqui eortiin, quoscommeniorabo,me congrcgalurum serpentis plaga. % Duo salvalur Mss., per vitigmem. polliceor;,quianimis longtimcsi, ct necesseessenon 3 Plerique Mss., percorreclionem. arbitror : sed ponam pauca paucorum,qiiibiislamen * in Mss., sedeaaemfirte. Floriacenas noslri contradictores codex,a consecutione gracogaiiiurertibesccreet cedere ; tiw.Antiquissimus 1 sicMss. 6 Am. Er. etpleriqueMSS., n ascantur. remksio. E diti, * SicMss. T Editiautem,errorem. vatic.Mss., tietciade.Alii,uittiade. 3.Apud exstatbocopuscuhim. Lov., (a) Non spernwti.,

LIBER PRIMUS. 046 645 Ecclesia et in Christo glorice, in quodam sermone in eodem ipso : t Omnes,> inquit, <in Adammoriintravit in peccatum ecclesiastico:<Si fides,i iriquit, < unquamin terris mur', quia per unum hominem mors; rt ita in omnethoincorrupla mansisset, ac vestigia deiixa tenuisset, mundum, el per peccatum quaesignatadcscruil, nunqtiamproloplasliraorlifeia mines perlransiit, in quo ornnespeccaverunt.illius viiium' sparsissetingermine, utpec- igiturculpa,mors omniuinest(Lib. A,n. 67, ud Luc. iransgressione caturacumhomine nasceretur (a).t Habesncaliquid, iv, 38). Alioilem locoineodcm Evangelio : <Cave quod adversus nos til)i dicere videaris, quod non ergo, inquil, <ne ante nuderis, sicut Adamuudatus etiamin istumdicere compellaris,vcl potiusin islos? est, mandati coelestiscustodiadestitutus, et exutus Unaesl eirimomnlumcatholicafrdes, qui per unum fldeivcstimento,et sic lethale vulnus accepit, in qno hominem peccatum intrasse in mundum, in quo ortinegenus occidissethumamim, riisiSamaritanus omnespeccaveintft ejus acerbacurasset (Lib.7, (Rom.v, 12), unocorde credunt, ille descendensVulnera ore nno fatenittr, et vestras novitias pra-sumptiones tt. 73, ad Luc. x, 30). Rursus in opere ipso, alio catholicaaniiqultate^tfbvertunt. loeo : <Ftiil, > inquii, <Adam, et in illo fuimus 9. Aiidiafflitttqtredtepossit ampliusommovere, omnes: periilAdam,et in illo omnesperierunt >(Lib. atque lurbare, et utinamin nrelmscommutarc.Ec- 7, n. 234, ad Luc. xv, 24). Rursus idem ipse in ApoDavid: <Antequam clesiaecathollcx adversusnsereticos acerrimumde- logiaprophelse nasciniur,>iiiquit, fensPrem venerandtmiquis ignoret Hilarium episco- < maculamurcontagio,et ante usuram lucis, originis ? -ftni ctrm de Christi carne agerct, ipsiusexcipimus injuriam, in iniquitateconcijiimur. pum Gallnm attendequiddiiferit: <Ergo ctrmmisstisest,inquit, Non expressil,> inquit, <ulrnm paTenlum, an riostra. <m sfmilitudhie caTnis peccati(W. vin, 3), nonstcut Et in delictisunumquemque geuerat malcr sua. Nec ciirnemhabuil, iln *ha'buit nt peccauim. Sed quia ex hic declaravit, utrura in deliclis suis mater pariat, peccato omniscarriest, a peccato scilrcelAdam pa- an jam sint aliqua delicia nasceniis. Scd vide ne renle dechlcia, in lsim?Iirndine peccati carnis est utrumque intelligendumsil. Ncc conccplus exsors missus, exlstente fn *eonn peccato, sed peccati iniqniiaiiscst, quoniamel parenles non carent lap?,u: carnisSimitiuiaine.Ifoirsus idem ipse in Exposi- et si nec unius diei infans sine peccato, niulto magis tione ceritesimi auodevigesimilsalmi, cum ad id nec ilfi materni conceplus dies sine peccato sunt. est, Vivet'anima'mea, et iau- Concipimur ergo in peccatoparenlum, et in deliclis veuissel-quod sCriptuni ddbitie (Psdl. ctvrii, 175): t Vivere se, tnqnit, <in eomm nascimur. Sed et ipse partns habet coniagia nac vita non repiitat; quippe qui dixel-at, Ecce fn sua, nec unum tantummodo hahel ipsa natura coniainiquitutibus conceplusstim, el in ddiitis peperitmc* gimns (Cap.11). Idem ipse in Exposilionelibri Tomdtermea (Tsal. L, 7).*Scilsrib"peccati origineet suli biac: <Quisisle, inquit, ipcccati est fenerator, nisi obnoxiae sucpeccatilege esse se naitrm.> Senlisne quid audias? diabolus,aquoEva muiuata peccatum*, !Quserisne quid dicaS?Huncvirum tanta in episcopis cessionis usuris omne genus defeneravithumanumt caiholicis1-ftldeprxtilarom, tanta notitia -famaqtie (Cap.*9)? Rursus in eodem : Diabolus,> inquit, conspicuum, de peccatooriginaliaude, si quid tibi <Evamdecepil, ul supplantaretvirttm, ohligarelbacrediialem(Cap.23). Idemipse in Expositione frorttisest, criminari. Psalmi ?0. Sed adhucaudi alium exeellenlemDei dispen- quadragesimi oclavi: <Alia est, > inquit, liniqtiilas salorem, quem veneror ul patrem: in Chrisioenim nostra, alia calcaneinosiri, in qno AdamdenleserJesuper^Evang^elium ipse megennit (I Cor. rv, 15), pcnlis cst vulneratiis,et obnoxiamh;credilatemsucet eoChrisiimiiiislrOlavacrumregeneratloiiisaccepi. cessionis'liumanae suo vulnere dereliquil, ul onines "beatumloquolr AmbrosUfm,"cujus pro catholicafide illovulnereclaudiccniusi(Invers. 6). CAPUTIV. 11.1 nunc, et mihi objiceoriginale graiiam, constanliam,labores, pericula, sivc opcribus sivc sermonibus,et ipse sttm expertus, cl mccum peccalum:dissimula ab istis, finge le ncscire quid non dubitat ofbis prssdlcare Romanus. Hic vir ctim dicant; et sanclceEcclesiac lot tantisque. doctoribus', <Jordanis,i qui vita optimegestadebellatisque secundum LucamexponeretEvangelium: suorumtemporum * de hoc saeculo inqhit, <comersusetvtetrorsum (Psal. cxnr, 3): si- erroribus, gloriosissime antequam gnfticavitsalutaris lavacti fuiura mysieria, per qiioe vos ebullirelisexierunt, velut eis non visis , irrme in primordianaturae sriae, qni baptizati fuerintpar- impelumfaciens,et veliil nesciensquod illi sub meo a maliiiaTtifOrtnattlur, (Lib.'i in Luc., n. 36). nomine lacercntttr, tanquamsecurus insulla. Crede*Vuli, Rursris idem ipse in 6odemopere: <Non enim vhrilis rem te, falcor, quid malifaciasignorare, nec impu* vnlvaVvirginirlis secrela Teseravit; dentise,sed imprrtdciiliae tuse tribuerem, quod hsec CbHus,ifiquit, scd Immacnlatrim semen inviolabilintero Spiriius lumina civitalis Dei audes hostilitcrinseclari, qtise sanctusfrifudit.Solusest enimpei-omnia cx natisde sectarifidcliterdebuisli: crederemte, inquam , hoc "lemiua *sanfjtus !DdniIrius -Jesus,qui lerrens contagia tantumnefascommittcrenescientem,nisiin eo libro, immaculati partus novilatenon senscrit, corruptelae 1 Apud mortui. Ambrosium, <Ucritesti n. 56).Itemque majesratedepulefitfLift.'2, * omaes eoncordant Mss., maculata peceato. ipsiediii 1 Trese vaticanis Mss., mortifera transgressione mortife- postea, n. 52, ubi eum Mss. habent, a quoEvamacuvwntrtwOTi. lata. * Am. ' sic vss. n Editi,tar.iotq.te Er.et Mss., me. doclores. concepil '* nuoe (a) NechtijusquidquameaStat, vatic.:,:ss., nloriodssimi.

S. AUGUSTINl 643 CONTRA JLLIANUM 647 PELAGIANUM, ? cui te respondissevelexislimas,vcl cxislimaricupis, es, neminemillorurote in isto crimine nominassc dispu- Et quid facies, cum libi dixerint, Tolcrabiliusdente aperlissimumleslimoniumde saucti Ambrosii lib. malediconominaconcideresrioslra, quam fidernnotaiione posuissem(De Nuptiiscl Concupiscenlia, i, n. 40). An ibi non Icgisti, qood cum Cliristinati- stram, ctijtismcritoin coelonominaipsascripta sunt vitatem de virginis partu supra dicius insinuarct nostra? An fortedices eis, Necfidemveslramullotali ? Sed qua conlidentiaid dicere audcepiscopus.iIdeo,inquil,<elquasi bomoper universa crimine violavi tentatus esl, et in simiiiludinehominumctinclasus- bis, homo qui dicisManichseum esse sensum, confilinuil, sed quasi de Spiritu natus abstinuita pcccato. tcri ex Adam trahere nascentesoriginale peccalum; Omnisenimhomo niendax (Psul. cxv, 2), et nemo quod isti confessialque professisunt quod in Christi sine peccaln nisi unus Deus. Servalumest igilur ut Ecclesia*suorumrudimentorumtempore didicerunt, ex viro et muliere, id est, per illam corporumcom- quod Christi Ecclesiam suorum honoruni tempore mixiionem nenio videatur expers esse delicti. Qui docuerunt, qui per Spiritura sanclum tam multa autem expers delicli, expers cst eiiam httjusmodi peccataoinnibusquos baplizarepoluerunt, tam mulin Isaiam). Si haccibi tis parvulis sola originaliaremiserunt? Itcrum te adconceptionis> (Ex commenlar. caverba venerandi Ambrosiinon legisti,quomodored- moneo, iternm rogo, aspice lol ac lales Ecclesise arguendiimlibriini, in quo ea sunt posiia, suscepisli? tbolica'defensoresalque doclores': vide quibuslam Si autem lcgisti, quid adversumme furis, et illum gravemlamquenefariamirrogarisinjuriam. in me primilus carpis? Quid nomen dilaniarc uileris 15. An ideoconlemnendos putas,quia occidentalis sunt omnes, nec ullus est in eis commemomcum, et Ambrosiumfacis lacito ejus nomineMani- Ecclesise ? Quidergo facicmus, cbaeum ? ratus a nobisOrientisepiscopus 12. Cernisnempe cumquibus tua maledictasusli- ctimilli Graeci sint, nos Latini? Puto tibi eam partem neam, cernis cum quibus mihi sit causa communis, orbis sufficeredehere, in qua primumApostolorum quam nulla considerationesobria pulsare caliimniis suorumvolnit Dominusgloriosissimomartyrio corobealumInnoccntium et expugnareconaris? Cernis quam tibi perniciosum nare. Cui Ecclcsix praesidentcm sit, tam horribile crimen objicere lalibus; et quam si audire voluisses,jam lunc periculosam juventutem mihi gloriosum,quodlibetcrimenandire cumtalibus? tuamPelagianislaqueisexuisses.Quidenim potuilille Si cernis, ceme, et landemtace : Pelagianamlinguain virsanclus Africanisrespondcre conciliis, nisi quod tot linguis calholicis deprime, tot venerandisoribus anliquilus AposlolicaSedes ei Romanacura caetcris proterva ora submitle. Si scholam Xenocralis sicut lenet perseveranterEcclesia?El lamenejus successoPolemo (a) ex antelucanoconviviotemulentusinlras- rem (Zosimum) crimine praevaricalionis accusas,quia noluit el sui decessorissentenliae ses, non tanta quanla in isto ccetulol sanctorumde- doctrinse aposlolicae bercs verecundia coerceri. Hic enim certe tanlo refragari. Sedde hoc interim taceo,ne animumtuum, major debetesse verecundia,quantoverior addiscitur quem sanare potiuscupio quam irrilare, laudibuslui sapientia. Tanto anipliusreverendi.suittlot memora- damnatorisexulcerem.Sanclo Innocenliovide quid bilium episcoporumquam uuius Xcnocratis vullus, respondeas,qui nihil aliud de hac re sapit, quam quanlo PlaloneXenocralisdocloredoclorislorumma- qnod isti in quorum te convcnlum,si lamen prodest Memoris aliqtiid, introduxi: cum his etiatn ipse considet, etsi jor est Chrislus. Ego certe beatsememoriae patris tui non immemor(6), qui mecumnon parvam poslerior tempore,prior Ioco. Demiseris parvulisab inierat amicitiam colloquiolilterarum, teque ipsum originali malo, quod trahitur ex Adam,per Chrisli mihi charissimum feceral, cuin te viderem in libris graliam liberandis, unam cum eis lenet christianam vitium*, tuis non anlelucanoconviviotemulenlum,sed insano veramquesenlentiam: qui omne prseteritum conviciolurbulentum, inlroduxite sedandum atque primi scilicet hominis, qui libero arbilrio esl in proauditorium,sed funda demcrsus, Christumdixit sui lavacro purgassc sanandum,non in alicujusphilosophi con- Baptismatis in sanclorumpatrum pacifrcumhonoranduraque qui (Epist.181, n. 7, inter Auguslinianas); ventum. Sit opersepretium, obsecro te, aspice illos denique parvulos definivit(Epist. 182, n. 5, inter quodammodo aspicienlcs te, el mansueleac leniter Auguslinianas), nisi manducaverinl carnem Filii diccnteslibi: Itane nns, (iliJuliane, Manichaci sumus? hominis, vilam prorsus habere non posse (Joan. vi, Rogo , quid respondebis?Quibuseos oculisintuebe- 54). Huic responde, irao ipsi Domino,cujus ille anris? Qusetibi argumentasuccurrent? Quae Aristolclis tistes ususesl testimonio,et dic unde imagoDci lam , calegorise, quibus, ut in nos velut artifex disputalor capitalisuppliciopunialur, ut vita privetur, si pecca-; insilias, videri appetis elimatus? Quactuortimargu- lum a nascenlibusnriginale non trahitur. Sed quid mentorumvel acies vilrea, vel plumbcipqgionesin dicas, aut |uid respondeas;qui eliam si beatumanillorum conspecluexseri audebunt? Qua;abs le arma dcas Innocenlium,non audebistamenChristumdicenon fugientnudumque destitueut?An forlc dicturtis re Manichaeum ? 14. Nonest ergo cur provocesatl OrientisantisliPolemo e x luxuriosa adolescentia faclus (a) insignis phiv idevaleriuni Ubro etLaerlosophus. Maximum, 6, cap.9, 1 codices tiumDiogenem, libroi de \ita i liiiosophorum. in sanctaEcciesia : et infra,quod Mss., q uod Ecctesiam. (b) videAugustinum, E|ist. 101;videetiaminfra,Mer- sanclam * catoriscommonitorium adversusPelagianos, in secunda sicomncsMss. Editi,rectores. * arle Am. Er.et plerique hicet infra,prosteriti vUtom. Appendicis. I Mss.,

LIBERPRIMUS. . 650 40 tes; qnia et ipsi utique christiani sunt, et utriusque Chrislicrux gratialargiorejustificet> (OrationeinNatalem Christi, paulo post inilium). Idem rursus : pariis terrarnm fides ista una est; quia et fidesista christianaest: et le certe occidentalisterra genera- < Venerare, > inquit, < nativitalem, per quam terreregeneravitEcclesia. Quidei quaeris naenativitatisvinculisliberatus es. HonoraBethlebem vit, occidentalis inferre, quodin ea non invenisti,quandoin ejus mem- pusillamet minimam,per quam libi regressus ad pabra venisti? lmo quid ci quaerisauferre, quod in ea radisum patefactusest > (lbid., sub finem). Itemque tu quoque accepisti?Narapeecaium originale, quod alibi de Baptismoloquens : < Pcrsuadeat, > inquit, in aliorum perniciemparvulorumnegas, quacumque < tibi de hoc quoqucsermoChristi dicentis, neminem setatesis baptizatus,aut ipsum libi reraissumest, aut posseintroire in regnumcoelorum,nisi renatus fuerit te infan- ex aqua el spiritu > (Joan. rrr, 5). Per hunc primaena- j et ipsum'. Sed si verumest, quod audivimus, tulum baptizatum, etiam lu quamvisa tuis propriis tivitaiis maculaepurgantur, per quas in iniquitatibus' peccatis innocens, tamcn quia ex Adamcarnaliler concipimur, et in delictis genuerunt nos malresnoManiclmei mortis anliquse sapere vel jacere prima nalivilatetra- strae. > Numquidet i&tum natus, conlagium xisti: et in iniquitateconceptuses, profcctoexorci- venena diclurus es ? Audis omnes uno corde, uno> zatus et exsulflatuses, ut a potestate erutus tenebra- re, una fideidipsumdicere, el banc esse calholicam, rum transferreris in regnum Christi (Cotoss.i, 13). fidemnon dissonanlecontestationefirmatam. 0 filimale ex Adamnate, sedhene in Chrislorenate, 16. An tibi parva in uno Gregorio episcoporum Sacramentaquibus le peperit, tuaematri conaris au- orientaliumvidetur aucloritas?Est quidemlanta perferre. NumquidManichaea fuit, quando isto modo te sona, ut nequeille bocnisi ex fide christianaomnibus peperit, quo modojam non vis ut pariat, et ingeris ei notissimadiceret, nec ilti eumtam clarum haberent nativilatis' opprobria, ut in ea caeterisclaudas, ex atque venerandum, nisi haecab illo dicta ex regula quibusipse natus es, viscera pictalis? Dividisei no- notissimscveritalis agnoscerenl. Sed si vis addimus men viri sui, ul ad regenerandosparvulostantummo- huic et sanctumBasilium, imo velis nolis addendus do Cbristus sit, ad majores autem Chrislus Jesus; est, maximequia et lu de libro ejus, quem scripsit : eum Salvalor scilicetJesus inierpretatur quod adversus quia Manichacos,in quarto voluminehujus opeparvulisesse non vultis, qui nihil eos habere, unde ris tui aliquidputasti esse ponendum,quod ad cauillos salvosfaciat, prsedicalis. sam peccalioriginalisper unum intranlis in mundum, CAPUT V. 15. Sed non libi deerit magni no- et per omneshomines transeuntis omnino non pertiminis et fama celeberrima illuslris episcopus etiam net. Ibi quippeagit, ne malumsubslantialecredatur, de partibus Orientis, cujus eloquiaingentis merito habenssuam quamdammateriam, sicut sapiunt Magralise,eliam in linguamlatinamtranslata usquequa- nicliaei. Dicit ergo, < non esse substanliam, sed conque claruerunt. Sedeat ergo cum istis patribus etiam versationeml, quae de sola voluntale contingat, sanclus Gregorius,et cum eis lusecriminalionisina- non his qui contagium mortis antiquacprima nativrnem patiatur* invidiam: dum tamen cumeis contra tate traxerunt, sed < iis quiaegriludinera convers*jljoet medicinalem noviliam pestem vestram, proferat nis de voluntaiepropria collegerunt, > id cst ,, jam ipse sententiam.Audiergo quid dicat: < Imago, > in- majoribus ratione ulentibus et arbilrio voluntatis. inundationisexpurget*, < Hanc conversalionem quit, < Deilabem corporeae ex accidentivenientemfacitsibicarnemverbi Deisublevetpennis. lime >dicit < posse ab segrotantiumvoluntate et conjunclam sepaEt quamvismelius fuisset, ne egere quidembujusce- rari. > Dicit etiam, < si evenisset raalum, ita ut non in illa modi expurgatione, sed prima dignitateper- valeret ulteriusa voluntateremoveri, id est, quamvis mansisse,ad quam et refestinamus,post prsesentem accidlsset,si ita accidissetut separari ulterius a voemendalionem", et melius fuissetnon exciderea li- luntate non valeret; meritodici posset, substanli*jn*e tamen secundo in vitae amarissimo peccali; guslu gno quidemmalum' non esse, sed ipsamsubsiantiamsine loco expedit emendariet corrigipost lapsum, quam malitia quaeaccidit,jam esse npn posse. Si autem ac< > idem : Sicin nequitiisperraanere. ltemque ipse cessit, > inquit, < et principiumaccessionisiion subul in Adam omnes, > inquit, < mortui sumus, ita et stantiam habuit, sed voluntalem; facile potpst malum CumChristo ergo na- a substanlia in Christoomnes vivificemur. separari, ut et subjeclavoiuntati subet et cum Chrislo scamur6, crucifigamur, consepelia- slantia munda possit per omniapossideri, ita ut nulmur ei in mortem, ut cum ipso etiam resurgamusad lius mali vel signa remaneant.> Isla ita recte dixit enim nos utilem hanc et vitara. Necesseest perpeli sanctus Basilius, ut etiam de ipso malo, quod per : ut sicutex bonisad trivicissitudinem necessariam Adamintravit in mundum,et per omneshominesperstia devoluti sumus,ita ex tristibus ad meliora repa- transiit, bene possit intelligi; quia et ipsumaccessif remur. Ubienimabundavitpeccatum,superabundavit natursehumanae. Nonenim sic eral * primitus cohdigratia : ut quos guslus ligni vetiti' condemnavit, ta; et principiumaccessionis non substantiamhabiiit,, * Sicomnes editi.Aliquid tamenhicdeessevidetur. M. sed voluntatem, sive mulierisqusea serpente sedur > Omnes vanitatis. Mss., p rope ' Quidam Ms., partiatur. 1 Pluresac probae Phires notao sedeonversionem< Mss., mundatione Mss.,labemcorpoream Etiiifra, expurget. sediis wgrifudmem conversionis: ac labem mundationis qui ex paula post: Hanc Kommlli, corporew expurge * Aliquoi converstonem accidenti venientem. emundationem. Mss., * * Aliquol Omnes subslantiale manuscripti, malum. quidem, omisso, Mss.,renascamttr. ' T jn MSS., est. e rau vetitus. Editi, Mss., SANCT.AueosT. X (Yin^t-une.J v

S. AUGUSTINl 652 CONTRA JULIANUM PELAGIANUM, w ta est, slve riri ejusqui seductaead peccandumcon- ut nec ipsius corporismembra exhibeat iniquitatis' iennt unori. Sed quod ait, < facile posse maluma arma peccato(Rom. vi, 13). 18. Sed andi quodad rem prsesentem spectat,quid TOlunlalevel a substantiascparari, > non humanse /acile est voluntati, sed misericordiceDei. Quodad- de peccato primi hominisad nos eliam perlinentediversus Manichaeos ulique sufficit,qui putanl esse im- cat iste sanclus sine ulla ambiguilateBasilius.Quod rautari in bonumnaturammali. Ideonon ait etsi reperi interpretatum, taraen propter diligenliopossibile jsanctus Basilius,ipsamvoluntatem hominis,sivesub- rem veri lidem, verbume verbomalui transferre de slantiamvel naturam, maluma se posse facile sepa- grseco.In sermouede Jejunio: <Jejiinium, > inquit, rare; sed < ab ea posse facile separari: > sic verba < in paradiso lege constilulum est. Primnin enim conlra quos agebat, mandatum accepitAdam: A lignosciendibonumet ua librans, ut et Manichaeos, jrefelh>ret ( *Hconlra divinamgratiam hurnanamsu- malumnonmanducabitis (Gen.rr, 17). Non manducaincui bitisautem *, jejuniumest', et legis constitulionis perbiam non extollerct. Ille quippeOmnipotens, im- ilium. Sijejunasseta ligoo Eva, nou isto indigeremus facileest, quod hominibus secunduinEvangelium possibileest (Matlh.xix , 26), malum quodnobisac- jejunio. Nonenim opus babentvalenlesmedico, sed cjiljl, yel ex primi hominis,velex nostra insuper vo- male hahentes (Matth. ix, 12). ^Egrolavimuspcr Poenitentia vero luntate, ita snscgraiiselargiiaie consumet,< nt sub- peccatum,sanemurper poenitenliam. comme- sine jejunio vacuaest. Malediclaterraspinaset tribujecta subslanliavolunlaii, quemadmodum morasli dixjsseBasilium, < mundapossitper omnia los pariet (Gen.rir, 17, 18). Contrislariordinatus es, possideri, sic > omnino, < ut nulliusraali vcl signa numquiddeliciari? >Et paulo post in eodemsermone, remancant.> Fiet hoc1, el ipsaspes est indubiiata idem ipse : <Quianon jcjunavimus, > inquit, <decifidelium.Sed quandoperficiatur, in promptu est ca- dimus de paradiso.Jejunemuscrgo, ut ad eura redalia sancli tholicacfidei.Tunc enim dicelur novissimae inimicae eamus (Serm. 1). Hacc atque hujusmodi tua? ubiestaculeustuus (I Cor. Basilii si legisses, vel si lecla fldeliterconsiderare morti, Vbiestcontentio xv, SS)? voluisses,nunquamprofectode lilieris ejus ad offun17. Ilem quod commcmoras ca quaenihil ad quaesliodixisscBasilium, <Si dendasnebulasignoranlibus, castitasvirtus est, corpusvero subslantialitermalum nem quae inter nos vertitur perlinenl, in his luis erat casluracorpus inveniri; quia libris nescioquamenteposuisses.Audis quod istonon esset, impossibile corpus turpitudinis, vjrtutis non fieret corpus; cum indigeremusjejunio, sihomojejuniilegemnonfuisset autem sanctificatur, virlutis efflcitur,et ila commu- in paradisi fclicitate iransgressus; et negas peccato nicat virtus corpori corpusquevirluli, per quam et illorum hominumobnoxioscseterosnasci. AudisadtemplumefflciiurDei. Unde si omne corpus fornica- junctum, <Nonenimsani indigentmedico; >et negas tionis esset, impossibile ulique erat caslitalem in nos sanitatem, in qua creali sumus, peccatoillorum eorporibus inveniri : lumque derouranaluraecorpo- hominumperdidisse?Audissenlenliam, quaeprolata rwn possemusmalumsubstantialedeputare. Si vero est in primum hominempeccalorem, Spinas et triterrapariettibi, ad nosetiarnpertinere; et negas usque eo corporismerita processerunt, tanloque ho- bttlos nore decoratum est, ac tale indumentumpudiciliac obnoxios esse peccato, quos eidemcernis obnoxios suseeplt, ut domus sui factoris esse mererelur, ac esse sententiac?Audisad paradisnmnos, unde decifieret thalamus Filii Dei, ut venientesPaler et Filius dimus, redire debere; et negasad nos eorutnpeccahabitationem corporumeligeredignarentur;quomodo tum, qui soli tunc homrnesin paradiso fuerant, in non exsecrabilis et ridendusManichse, sermo cpnvin- quibus et nos fuimus, perlinere? citur? > quid potuitdici verius et calholicseregulae 19. Qurd hinc plura? Vide jam ulrum sufficiant *? Dictumest enimadversus congruentius Manicbaeos, tibi ex Orienlisparlibus duo isli tam insiguesviri, et pulantes atque affirmanles", de gente tenebrarum, tam clara praediti sanctilale, et, sicutfertur, etiam -quammalamnaturam dicunt Deobono coaeternam, carne germani (a). Scd dic non sufficere. Haberaus habere nriginem corpora, et esse etiam ipsa immu- alios orientales episcoposquatuordecim,Eulogiuin, tabilia mala: non adversus eps, qui tencntesveram Joannem, Ammonianum ', Porphyrium, Eutonium, fit vere christianamfidem, nunc quidemcorruptibile Porphyrium,Fidum, Zonrnum*', Zoboennum *, Nym.esseorpus, et aggravareanimamconfiteDtur (Sap. phidiura8, Chromatium', Jovinum, Eleulherium, ix, 15); sed nec lale primitus conditumalque in pa- Clematium, quos nno loco simul inventos in islum radiso constitutum, nec tale semperfulurum,sed in- consessumintroducerevaleamus; illos ipsosqui PecorruptioneatqueimmprtaliUtle mutandum, et nunc lagiojudicespraesederunt, eumqueut homines,nullo ' VetusFloriac. Ms., jam esse incipere templum Dei, conjugali, vel viitdquitas. 1 Editi, e t malum nonmunducabis. Non manducabis auduali, veletiam virginajipudicitiadecoralum:quando tem. AtMss., manducabiiis. * Dno Isi caro concupiscitadversus spiriium, sic tamen e vatic. jmmonium. Mss., * EdiUo zostmum. Am. Lov., vatlcani etEr., Zozimua. spiritas concupisciladversuscarnera (Galat. v, 17), Mss., zomton. Gallicani zotmum.vide omnes, infra, ' 52. n.1 Edid, zoboenum. ' Ahqupt Mss.,zoboenmm;exceptistribus hoc. njanuscripti, fif e Vaticanis quihabent,zoboemium. Trese Vatrcanis 6 Duoe vatic. eathoUcm mapuscriplis, fidei c onqruenMss., Nytnplundium. uus. caeteriMss.,catlwlkw regutoe 7 Am.et Er., Ebromatium. c ongrumius.'Editi, amaruenttus mutautin, convenientwt. fraterGregorius (a) Basilii germanus non lUd Nyssenus, *lam., firmantes. Kaaanzenus aiAugustuto. quisupralaudatur

LLBERPRIMUS. 653 m 20. Tu interim habesin conspectu,nonsolumiOcexalteraparteurgenteadversario putantescatholicuni, Nisienimin eoruin cidentis, verum etiam Orientis episcopos. Nain qui pronuntiarunt. tanquamcatholicum 1damnasset eos qui dicunt,<quod nobis deesse videbanlur,plures Orientis inyenimus. conspecluairdiluque peccatumAdae ipsumsolum lseserit, et non genushu- Omnes uno eodemquemodocredunt, per unum bomanum; et quod infantesnuper nati in eo stalu sint, minem peccatumintrasse in mundum,et per peccain quo Adam fuit ante peccatum;el infantes eliamsi tum mortem, et ita in omneshominespertransisse,in non baptizentur, habere vitam aeternam ; > nullo quo omnes peccaverunt(Rom.v, 12): qui raodus hic modoindenisidamnatusexisset (a). Quidenimvobis est, ut peccatoillius uniushominisprimioranesnasci ahs te prodest,*quodnescio quas ansas atque uncos, arte credanlur obnoxii.Si hoc qui dicit, Manicbaeus nesciocujusperplexitalisinseritis, ne simplicia pa- dicitur1: istos aspice, islis erubesce', istis parce, vel : teant, et clara luceanl? Quis enim non videat, quo- tibi polius, ne rector et habitator3 illorura tibi forte modo isla illi judices accipere potueruut, scilicet non parcat. Si autero istpsManichaeos essenon dicis, secundumcatholicamfidem, quae ubique parvulos nec ine poterisinvenirecur dicas. Neqneenim me ob exorcizando et exsufflando de poteslate eruit tenebra- aliuu hoc esse dicis, nisi quia de peccatoprimi homirum; non sicut exponuntur, vel potiuscomponuntur nis, cui omnes carnalis nativitas obligavit,nec inde a vobis?Et lamendicere potuislis, <Adaepcccatum quemquamnisi spiritualisnaiiviiassolvit, quodcrenon propagaiione, sed imitationelaesisse genus hu- dunt credo, quod tenent teneo, quod docent doceo, manum; et infantesnuper natosnonin co siatuesse, qnod prscdicanlprsedico.Istis cede, et non me csein quo fuil Adam ante peccalum, quod ille prsecepti des*: acquiesceistis, et quiescesa me. Postremo,si capax fuerit, isti adhucnon sint. > His nebulisillud mihi per eos fierinon vis amicus,saltempeto, ne per non efjudicium se pulat illusissePelagius, vosque ad hoc me illorum cfficiarisinimicus.Sed qtrbmodo nefas loto capite annuitis, et tot ab illo episcopos ficieris, si in isto errore permanseris? Quanto ergo irrisos esseridetis. Sed numquid, < infantesetiamsi roelius, ut his accedas,ab illo recedes". Tantumne ut a solisortu non baptizentur, haberevitam aeternam, ulla calli- apud te possunt Pelagiuset Coelcstius, dilale in aliud detorquere, vel ullis foliis ficulneis usquead occasumtot ac (antoscatholicsefideidoctooperire poluisiis? Eos enim qui hoc dicunl, non po- res et dcfensores,antiquoset nostrsecelaticoritiguos, tuit apud caiholicosjudices nisi damnarePelagius: dormienteset raanentes,non solumdeserere, verum audeas appellare? Mirorsi hocaliet quod sentiebat,damnavit eoram homioibus, da- etiam Manichaeos mnarimetuensabhominibus. Namsi hoc non sentitis, quando ex tuo poterit ore procedere,quod te tamCJl nobis uliqueconsentitis.Sed quia nobisnon consen- clamare pravitas tui compeinterroris. Sed mirum si in facie hominis tanlum inlervallum est inter fronlitis, illud sine dubilatiooe sentitis. Ac per hoc tem et linguam,ut in bac causa fronsnon comprimat orientaies vos judicesdamuant 3, a quibusPelagius damnari limens, eos qui sentiunt ista damnavit,cuai linguam. CAPUTVI. 21. Sed quid mussites, novi. Djc eis quos damnavitprofectodamnandus,quia id quod dic, audiamus. In extremo lui operis de quo negavit ore, corde servavit. Nam quod vcrbis ejus jam, nunc id analhematur, in Utteris ejus invenitur. Sed nune < agimus, est, in quarti libri parle novissima, Sanctus Joannes, > inquis, < Constantinopolilanus cum illonon ago : tu quid dicif, eum quo mibi nunc res est ? Ecce adsanttot judices orientales: legunlur negat esse in parvutts originale peccatum. In ea gesla ecclesiasjica,quaeapnd eos snnt habita. Legi- quippe homilia, quam de baptizatishabuit: Beneditur objccturaesse PeJagio,<quod dicat infanlesetiam ctus, inquit, Deus qui fecit mirabilia solus, qui fecit non baptizatos habere vitasa -eternam.> Legitur universa, et converlit universa. Ecce libertalis serenilate perfruuntur qui tenebanlur paulo ante captivi, Pelagiuseos damnasse,qui bocdieunt : neque enim et cives Ecclesiaesunt qui fuerunt in peregrjnaillosjudices aliler pouiissetevadere. Nooc ipse quid dicis?Habebuntvitamseternamparvuli, etiamsinon tionis errore, et justitisein sorte versantur qui fuerunt in confusionepeccati. Non enim tantumsunt libaplizatiex hac vitaemigraverint,an non habebunt? Si dixeris, Habebunl: Pelagiituite verba damnabunt, beri, sed et sancti: non tanlum sancti, sed et justi: el illi omnesa quibus timuitipse damnari. Si autem non solum justi, sed et filii: non solumfilii, sed et : quseroquracausa innocens haeredes: non sqjumhseredes,sed et fratres Christi: dixeris, NonlubebuBX 4 privationepunietwr,si nullum pec- nec tantum fralres Cbristi, sed et cohaeredes : non hnago Dei vitae sed el membra: non tantummemcaturaex humana propagaiionecontrahitur. Si vero solumcohseredes, sed et templum: non lanium teinplum,sed et contrabilur, cur Maniehaei dicunlur., qui hoc sen- bra, liunt, a quibus Pelagiusdamaalus fuisset, aisi hoc organa Spirilus. Videsquot suiit Baplismatislargitates : et nonnulli deputant coelestem se senlirefinxisset? gratiam in pee1Am.et Er.,si hocquoddicitnankhwusabste didtur: Duoe vaticams in eorum Mudtius. M SS., conspectu mendose. * Plerique * Editi,istoserubesce. annuistis. MSS., MIM. Mss^ ' sic Mss. 8 NoimuUi Editi vero, damnent.Et paulopost, maUtee Belgicis ar/ter. Mss., matixatttr. * Am.Er.ac pluresMss., et mitAcedes, QuldamMss.: * Dno vaticani wternw vitw. MSS., jstis crede, et mihicredess* > Vide libruuiae Gestis u n. 65, (a) Pelagii, 25,37, Editi, reeedas, Msa., recede;vel, recedis.

CONTRA S. AUGUSTINI JULIANUM PELAGIANUM, 656 catorum tantum remissioneconsislere: nos autem quippeunum, non nisi' dclictumvult inlelligi; quo decem.Hacde causaetiamin- nolentes credi parvulosinquinalos, non eos peccaia lonores computavimus fanles baptizamus;cum non sint coinquinatipeccato, non habere, quod ait Joannes, ne intelligcrcniur prout cis' addatur sanclitas,juslilia, adoptio,haereditas, pria; vel peccatis,sicut habelin aliis codicibus eadem fraternitasChristi, ut ejus membrasint > (Homiliaad interpretatio, sed <peccatonon inquiualos> dicere maluislis,ut unum primi hominispeccalumveniretin Neophytos). 22. Itauc ista verba sancti Joannis episcopi audes mentem. Sed suspicionibusnon agamus, el hic vel tanquam e conlrariolot laliumquesententiiscollega- scriptoris error, vel varietas putelur interpretis. Ego rum ejus opponere,eumqueabillorumconcordissima ipsa verba grsccaquaea Joanne dicla sunt ponam, xal TjtaiSiapntl^ofU)i, socielatc sejungerc, et eis adversariumconslituere? <AiaTOUTO xarroia/iapTi)/aT : > quod est laline, < ldeoet infanlesbaptiAbsit, absil hoc nialumde lanto yiro credere aut di- cuxi'xovT cere. Absit,inquam,ul Constantinopolitanus Joannes, zamus, quamvispeccata non habenles. > Videscerte de Baptismateparvulorum,eorumquea paterno chi- non ab co diclumesse < parvulos non coinquinatos rograpboliberalione"per Christum, tol ac lantisco- esse peccato,>sive <pcccalis;> sed, -non habere pecepiscopissuis, maxiraequeRoraanoInnocentio,Car- caia: > intelligepropria, et nulla contentioest. At thaginensi Cypriano,CappadociBasilio, Nazianzeno inquies,Cur non ipse addidit, propria?Cur, putamus, resislatAmbro- nisi quia dispulansin catholicaEcclesia,non se aliter s,GalloHilario,Mediolanensi Grcgorio sio.Aliasunt, inquibusinterse aliquandoetiamdoctis- inlelligi arbitrabattir, lali quscstionenullius pulsasimi atque oplimiregulsecatholicaedefensores,salva batur9, vobis nondum litiganlibussecurius loquebafrdeicompagenon consonant, et aliusalio de una re tur? 23. Nam vis audire quideliam ipse de hacre apermelius aliquiddicitet verius. Hoc autem unde nunc agimus,ad ipsa fldeipertinct fundamcnta.Quisquisin tissimedixeril? Ecceetiam ipsumnumeroilliadjungo 3.Ecce inter meos tcstes, vel inter noslros christiana fidevult labelactarequod scriplumesl, Per sanctorum : constituo hominem resurreclio morluorum judices, quemputasti patronumluura. Ecce mors,et per hominem siculenim in Adamomnesmoriunlur,ita et in Christo et ipsum dicturus es Manichseum. Ingredere, sancte omnes vivificabuntur (I Cor. xv, 21, 22); lotumquod in Joannes, ingredere, et considecum fratribus luis, a Christumcredimusauferre molitur. Omninoet par- quibus te nulla ratio et nulla tentatio separavit^. vulorumsalvator est Chrislus; omnino, nisi ab illo Opus est et tua, et maximetua sententia : quoniam redimantur, peribunt, quoniam sine carnc ejus et in tuis litteris iste jnvenis invenisse se putat, unde luorumse arbitratur sanguinevilam habere non possunt. Hoc sensit, hoc tot tantorumquecoepiscoporum credidit, hoc didicil, hoc docuit el Joannes.Sed tu percellere et evacuare sententias. Qoodsi vere tale ejus verba in vestrum dogmaconverlis.Peccatadixit aliquidinvenisset,et quod ipse senlit, te seniire claparvulos non habere, sed propria. Unde illos inno- ruisset; nunquamte unum, pace lua dixerim, toi et cenles merito nunciipamus, secundum id quod ait talibusprseferrein ea causa possemus, de qua nunApostolus,nondumnatos nihil egisse boni sive mali quam fldes chrisliana et Ecclesiacatholicavariavil. (Rom. ix, 11) : non secundtimid quodait, Per unius Sed absit ut tu aliudsaperes, et in ca lam praecipuus inobedientiam conslitulisunt mutti (Id. v, emineres. Dic ergo et tu aliquid, unde iste juvenis peccalores 19 ). Poterat etiara noster Cyprianus hoc dicere dc confundaluret revereatur, quia' quserit maculam parvulis quod Joannes: quandoquidem ait, <quodin- meam; et ignoscemihi, quia cum illi de hac re quid est et tuam. Dicit fans natus nihil peccaverit, el quod ei remillantur sentias demonstravero,quaesiturus crcdere parvulosinnon prnpria, sed aliena peccata > (Epist. 64, ad enim sensumesse Manicbaeum, Fidum). Coraparans ergo cos Joannes raajoribus, digcnlesesse Christi liberatoris auxilio,rtt a damnaquorum propria peccata dimilluntur in Baptismo, tione liberenlur, qua ex pcccatoprimi hominisoblidixit illos <non habere peccala; > non sicut verba gati sunt. Ac per hoc cnm te hoc senlire cognoverit, esse peccato,> aut ipse se corriget ab errorc Pelagii, aut ettibi criejus ipse posuisti, <non coinquinatos dumvis utiqneintelligi, non eos peccatoprirai hoini- men objiciet Manichsei. Sed ut conferamusei verum nis inquinatos.Verumhoc nop libi Iribuerim,sed in- benelicium,falsum ejus non curerousopprobrium. 24. Audijam, Juliane,quidetiam Joannescumcaeterpreli : quanquamin aliis codicibttsearademinterpretationemhabentibus,non <peccalo,> sed <pecca- teris catholicisdocloribusdicat. Ad Olympiamscrilis > legatur. Unde miror si non aliquisex numero bens : iQuandoenimAdampeccavit,> inquit, <illud vestro singularemmaluitnumerumscribere, ul illttd grande peccatum,et omne genus hominumin comacciperetur unum, unde dicit Apostolus,Nam judi- mune damnavit, de moerorepcenasluebat. liem de ciumquidemex unoin condemnalionem, gratiaautem resuscitationeLazari: <Flebat Christus, > inquit, ex mullisdelklisin justificalionem (Rom. v, 16 ). Ibi 1 Hicunum addebant editi.in Fioriacensi Ms.,nonnisi vutt intelligt. delktum 1 Hiceditiaddunt, > detur abesta vel; quod Mss. sicAm.et MSS. AtEr. et Lov., nulluspulsabatur. plerisque * SicpluresMss. At editi, a palernichirographi ' liberaDuoMSS., sanclumvirum. virorum. vmis,sanctorum tione. * Floriacensis Ms., separabit. ' NonnuUt * in editis, ln manuscripti prsetereunt, mzianzeno Grequi. Mss., quia. * Editi,quia.Mss., gorio. qtta.

655

LIBER PRIMUS. 658 657 < cur usque ad hoc mortalitas deliquissel,ut excussa in Genesim).Nempe manifestumest, sanctumJoande perennitatibus inferosadamaret. Flebat Christus, nem hac dispulationcmonstrasse, illud quod per ' ingressum est, commune omnibus diabolusfecit unumhomincra immonalesesse cos poterant, qui quod omnibus teresse mcrlales> (Homiliade Lazaro resuscitato). Quid facturo esse peccatum, quandoquidem ? Quid ad ista respondes? Si ror comniuniscst bestiarum: quseulique nec infandici posset expressius Adam grandi peccato suo omne genus humanumin tibus parcunt; quos profeclo, secundum istuin tracommunedamnavit,numquidnisidamnatusparvulus clatumJoannis, nullomodolaederent, sive terrerent, constricli. nascitur ? Et per quem, nisi per Christum,ab ista nisi essentveleris illius peccatiobligatione 26. Dic, Juliane, dic eliam istum (quid enimjam damnationeliberatur? Si et in Lazaro diciturexcussa de perennitatibusmortalitas inferos adamasse; quis dubitasdicere?) Manichacuni,qui laiilain naturse, mortaliumnon ad istam culpamcasumquepertineat', cujus innocenliamdefenditis, fecit injuriam, et prodamnationisasseruit. Imo vero cohibele quo cecidit primus homo de vitaeperennitale, quam pagationem si non peccaretacceperat?Si diabolusomnesqui im- ipsum, si quid tibi est sanabilismenlis, et corrige; et mortales esse polerant, fecit esse mortales; undc aliquandointellige, quomodo poluerit dicere Joaneliam parvnli moriuntur, si obnoxii peccato primi nes, parvulosnon habcre peccata; non qtiodpeccato illius hominisnon sunt? Numquidergo, nisi per eum primorum hominum non leneantur obstricti, scd in quo omnes vivificabuntur,etiam parvuli de rcgno quod sua nulla commiserint.Et hoc quidem in cadem ipsa homilia,si totamlcgisses,invcnirepotuisii: mortiseruuntur? 25. TraclatidemJoannesin sermone quodam hu- aut si legisli, nescioquemadmodumte potuit praccur bestiaevel lsedanthomines, terire : aut si praeterirenon poluit, miror cur te non jusmodiquseslionem, vel interimant, cum senlentia Dominimanifeslasit, corrcxerit; si lamenaliquidapud tevalet Joannisauqoa eas homini subdidit, ut earum habeat potesta- ctoritas. Aut si illo sermoneperlecto,eoqueloco ejus tem (Gen.i, 28). Quamquaestionem sic solvit, ut di- quem commemoraturussum, cognitoalque perspecat, ante peccatumomnes besliashomini fuissesub- cto, in opinionetua manendumputasli; utquid inde jectas; quod autem nunc bominibusnocent, poanam verba quselibetinseruisti operi luo? An forle ut nos primi esse peccati. Prolixa traclatio est, ideo huic lolum legere* commoneres,et invenire unde tuas operi non a me inserilur: sed aliquid tamen inde deprehenderemuset convinceremusinsidias? Quid oportet ut ponam. < Timemus,> inquit, < bestias, et enim apertius, quam id quod ibi dixit, < Venit semel pavemus: non contradico.El a principatudecidimus: Christus, et paternis nos caulionibusinvenit aslriel hoc dico ipse etiam. Sed non hoc osiendit legem ctos, quas conscripsitAdaro.llle inilium obligationis ad Dei essemendacem: ab inilioenim non ita res erant ostendit, peccatis nostris fenus accrevit >(Homilia ? Audisnehominerain frde catholicaet dispositae;sed timebant, et tremcbant, et subjicie- Neophytos) hantur domino.Et quoniama flduciadecidimus,pro- erudituraet erudienlem, distinguentemdebitumpafecto et ab honore. Unde hoc manifeslumest? Ad- terni chirographi,quod hcereditarium nobis inhaesit, duxit bestias ad Adam, videre quid eas vocaret, et ab eis debilis, quorum per noslra peccata fenus acnon resiluitAdamtanquamtimens. >Et paulo post: crevit? Audis quid parvulis in Baptismorelaxetur, < Hoc unuro, > inquit, < signum, quod nou fuerint qui nondumpropria debita contraxerunt, nec taraen homini ab initio terribiles beslise; secundumaliud a paterno chirographo immunes esse potuerunl? islo manifestius,qusefuit ad mulierem per serpen- Verba quippe ejus non interprelata sic leguntur in tem disputatio.Si enim essent lerribiles hominibus graeCO i Xptords, : < Epjjefai aTra!" eupev 7)/**5v jjsepiypajio 6 Ttlypapev 6 ASa/jt. Exetvo; T^V yjv bestise, non utique mulier viso serpenle raansisset; naTpcoov, etffvjyaycv txp^ non accepisselconsilium,non ei cum tanla sermo- TOU T3V TaTs ^petouj, ^jwets Saveta/jtdv yju|igff/Jtv /JteTaveveare>Quae cinaretur fiducia,sed stalimad ipsum et cxpavisset patj a/japTiatj. verbume verbo' interpretata sic et resiluissetaspeclum: nunc autem et disputat, et se habent: < Venitsemel Christus, invenitnoslrum non liraet. Nondumeuim erat limor iste: sed quia chirographum paternum,quod scripsilAdam.Ille inpeccatumingressumest, ablata sunt ea qusehonoris iliuminduxitdebiti, nos fenusauximusposlerioribus erant. iltemquepost paululum:<Quamdiuquidern,> peccatis.i Numqtiid conlenlusfuildicere, ipaternum inquit, < habebatad Deumflduciam,terribilis bestiis chirographum;t nisi adderet, < noslrum? >Ut scireerat; sed quia offendit,extremosetiam conservofum mus, antequam fenus peccatis nostris postcrioribus suorumjara pavet.Quodsi hoc non est, > inquit; augeremus,jam illius chirographipaterni ad nos de< tu mihi ostende, anle peccalum quod terribiles bilum perlinere. erant hominibusbeslise: sed non habebis.Si autcm f..27. Lege etiam quemadmodum exponat idem ipse post tanta ingressusest timor; cl hoc tutelseDomini vir sanctuseumdemipsum Apostolilocum, ubi scriest*. Si enim mandatoquod datum est, motoab ho- ptum est, Per unum hominempeccatumintravit in mineet soluto, honor qui ei dalus erat a Deo, man- mundum. Ibi enim luce clariusin hujus fidei calhosisset immobilrs, non facileresurrexissel >(Homilia 9 1 Hicin editisadditur, peccatum ; quodabesta manu' Floriacensis Ms., iionistam culpamcasumque per- scriptis. timeat. ' Apud noslecum L OV., legere. * sicMSS. 3 AtEr.ct Lov.,lulelaDomini , juita .graecum. verba e Editi, QUW verbo. cpncinaius raanuscripli; ethoc. est; omisso, verbmn e wbt. QUW

JULIANUM CONTRA S. AUGUSTINI PELAGIANUM, 660 Hcae Verifateversatur. Quod tolum quia longumest Chrislobapftzatisumus,in mortel ipsiusbaplizatituMc opefi intexere, pauca inde conlingam. r Mani* mus? Consepultiergo sumus illi per Baplismnm in festum, > iriquit, < qnoniam non ipsum peccatufti, morte.Quid est, in morleillius baplhali sumus?Utet sed illud peccatnm ipsi moriamursicut et ille. Crux enim est Baptisma. qtiod 6S Iegis eranSgfeSsrone, qttod ex Ad* iriobedientia,hoc efat quod omniacori- Quod ergo crux Christo et sepulcrum, hoc nobis taminavit. i El pauto post : < Regnavit, > inquit, Baplisma factumest; tametsi non in eisdem ipsis. t tltm ab Adam ttttquead Moyien, et in eOsqui nott Ipse namqdecarneel morluuscstet sepultus; nos au? In simititudine trans- tem peccaio in utroque. Qudpropternon dixit, ComQuortlOdO *fergiiSVil peeeavetnht. gmstonis AdW, qui est formafuturi.Proptereaet forma planiatimorli; sed, simititudini morlts(Rom.vi, 3-5). est ChfisilAdam. Quomodoforma est, airint? Quo- Morsnamqueet hoc et illud, sed non eidem ipsi subniam sicot ille ex semetipso nasCentibus,quamvis jacet: sed haecquidemcarnis Christi, noslra autcm ftoftmanducaverintde ligno, factusest causamortis, peccatl. Quemadmoduraergo illa vera, et haec> (Hotpas per cibumindneta est: ita et Christnsiis qui ex milia 10 in Epist. ad Romanos). 28. Numquiddubiiarejam poterrs sanclum Joanipso sunt, tametsi nihil juste egerint, factus est provisof justitise,quam pef cruceih rtobisomnibuscon- nem lam longe esse a sensu vestro, quam non recedonavit. >Alio loco iri eodemsermone : < Ut cum dtt a sensu catholico? Numquidin ejus disputatione, tibi dixerit Judaeus, > inquft, < quomodounius vir- qua exponitApostolilocumhuic quaestioni quaeinler fifteChristimundus salvatus est? possis ei dicere, nos verlitur pernecessarium, ubi scriptum est, Per intravitin mundum, ct cseQnemadmodum nno inobedienle Arlam niunduS unumhominem peccatum damnalus est. Quanquam non sint seqiialiagratia tera quse connexa sunt, alicubi redolet * quod vos atque peccatum,neque paria sint mors afquevita, dicitis, propter imitalionem hoc esse dictum, non jftonaequalisDeus ac diabolus. > Itero post paultt- propter carnalem nativilalem?Nonne illo uno peclum: < Sed non quemadmodum deliclum, > inquit, cato contaminaladicit esse omnia,et sic illud distinmullimortuisunt, guit a cseterispostea commissis introductisquepec<ita el gratia. Si enimuniusdelicto inulto magisgratia Dei et doriumin gralia unius Iwmi- catis, quaevos dicitisad iinitationem,non ad propaitisJesu Christiih multosabuhdavit. Quodenim dicit, > gineirtperlinere, ut non illa tantum, sed et hoc et illa inquit, < hujusmodiest : Si peccatumvalttil, et pec- per gratiam Christi dicat interfici3? Nonne de Bacatum unius hominis; gratia, et Dei gratia, et non ptismate Apostoliverba, ubi ait, Quicumque baptizati solum Patris, sed etiam Filii, quemadmodumnon sumusin Christo,in morleillius baplizalisumus; sic amplius praevaleblt?Multo enim hoc ralionabilius. exponit, ul dicat ila eum peccatomori, qui baplizaNam alium pro alio damnari, nPn valde videtur ha- tur in Chrislo, sicut carne * est mortuus Christus; berc rationem : alium autem pro alio salvari, et de- quia in morle Chrisli baptizari nihil est aliud quam centins magis et rationabiliusapparCt.Si igilur illud peccato mori? Cui ergo peccato parvulus moritur, si factum est, multo magis hoc. >Itemque alibi in con- originalenon traxit? An forte non in morte Cbrisli non dixerit,Quisequentibus: < Judkium, > inquit, < ex uno in con- parvuli baplizantur? cum Apostolus demnationem, gratia autemex multisdelktis in justifi- dam ; sed, Qukumquebapiizatisumusin Chritlo, in >(Rom. V,12-16). <Hocidem est, >inquit, morteipsiusbaptizatisumus. An quando baptizantur catiohem tqupd dicitur, quoniamquidemmortemetdamnalio- Baptismalechristiano, dicluri estis quod non bapti^ riem potuit peccatura inducere, gratia autem non zentur in Chrislo; ne vos episcopusJoannessua deuhUfnitlud tantummodointerfecit peccalum, sed finilione suffocet, qui dicit hoc esse Baptismumeis etlam post illud introeuntiapeccata. > Et paulopost qui baplizantur in Christo, quod crux et sepulcrum ille raorluus est carde hoc ipso: < Quoniam* ergo, > inquit, < plura in- fuit Christo, ut quemadmodum tfoduclasuntbona, etnon solum illud interfectumest ne, sic et istos imelligamusmortuos esse peccato? fideiatqueliiijus sed eliam omnia reliqua, ostendit dicens: Eccccuiviro,quaramagnochristianac peCCatum, Gfaliaaulemex mutlisdetktii in juslificalionem.> Et calholicidogmatisdefensori, voluistivestrum dogma pPst paululum ait: < Primo enirrtdixit quoniam si supponere, quasi dixerit, < parvulos primi hominis ilnius peccalum interfecit omnes, fnulto magis et non inquinatosesse peccato; > cum dixerit, < eos uriius gratia poterit salvare. Post haccautemosten- non.habere peccata: > quae non eum inlclligi ni&i dit, > inqiiit, < quoniamnon lllud solum inlerfectum propria voluisse, ejus tam multa testimonia tamque est peccatum per gratiam, sed eliamomnia reliqua: manifesladeclarqnt. CAPUTVII.29.Quidleigituradjuvit.quodJoanet non solum peccata interfecta sunt, sed etiam et fributa justilia est. Et non tanlum solum profuitChri- nis Conslantinopolitani,lanquam tibi suffragaretur, posuisli? An ut unumverbumquasiab eo stus, quantum nocuit Adam, sed multo amplius at- testimonium velutacuta calliditalecaptares, et lot qtie magis*. > Post haecin eodemcum de Baplismo prceiermrssum, agefet, irilerpoSuitverba Apostoli dlcentls : < An 1 PluresMss., in in mortem ignoratU, inquil , fralre, quonktm quicumque ipsius.Etpaulopost, perBa* in mortem. ptismum % redolet. sicMss. Atediti,alicui 1 Editi, At mahuscriptl quomodo. juxta grsectun,quo' in Mss., et illa gratia christidieatintetfiei. nlam. * Mss. et tolidem duoGallicani 8 Am.et omnes vaticani,carni. Mss., majus.

LIBMRMIMUS. 661 verbonim ejus quibusobruereris, tam ingentemtibi armis miiniti et acciricli strenna contttt ha-feticos aggerem commoveres?in tantum improvidus etin* bella gesserunt; perfilncfi' ffdelitersosedlsperisSticjdormlefunt. < Uftdn*i cautus, ut nec in ipsa homilia, ubi vix unum de quo nis laboribttsin pacis gfethio' < qiil rn se male intellectodecepti deciperelis, testimoniumre- dicis i egressum, me ipsflmslgnifieaiiS, ridfi perire potuisti', adverleres sanctum Joannem Con- summampfselii sitam optat Intelligl(a). Ecce" satisevidenter expressisse, omnes ego unus, sed tot ac tanti saricti efudltiquedoctpres, stantinopolitanum homines exceptisdebilis propriis paterni esse chiro- tibi pro me vel meeum, proque omnitiinhostruriiei graphi debitores.Et taraen posteaquamverba ejus in- tua ipsius, si sapis, saluterespondent. Sl. Non tibi, sicut calumniaris, < sofurn pdjjiiii terposuisii, quibus inientionem tuam putasti aliquid adjuvari, sequeris et dicis: < Cum igiturliquidocla- murmur opponimus: > quanquamet ipsepopulusad"reat faanc sanam et veram esse senlentiam, quam versus vos propterea mufmurei, qttia noh esf (atis prirao locoralio, deindc Scripturarummunivilaucto- quaeslio 9,quanpossit etiamcogriltionem fugercpopririlas, et quam sanctorumvirorum semper celebravlt larem. Diviteset pauperes,excelsiatque (rifimi,docti: noverunt qtiid cuiqiie eruditio, qui tamenveritali auctorilatemnon suo trh- el indocli, inareS et femin*buere consensu, sed testimoniumet gloriam de ejus aetatiin Baptismatererniliatur. Unde etiam matres suscepere consortio, nullura prudentum conturbet quotidietoto orbe terrarumnon ad Ctirlstufti tanturri, conspiratio perdilorum. Hascverba tua quo profi- id est, ad unctum; sed ad Christura Jesum, id est, ciunt, nisi ut appareat, vel quomodo de hac causa etiam Salvaloremcum parvuliscurrunt. Sed ecce,quo sentcnlias sermonesque teintroduxi, conventussanctorum islorum non est scire neglexeriscatholicorum doctorum; velsi eos nossecurasli, qua fraude coneris multitudopopularis:non solumfilii,sed et patfes Ec? Nam de ratione et de san- clesiacsunt. Ex illo numero sunt, de quibus praedicircumvenirenescientes ctarum Scripturarum auctoritate ut nunc interim ta- ctumest, Pro patribustuisnati sunt libifitii; constiiues ceam; hanccinesententiam,quanegalispeccatoprimi eosprincipes super omnemterram (Psal. XLIV, 17). Ex hominisobnoxiosparvulos nasci, sanctorumvirorurn qua filii generati 3 sunt, nt hsec dlscerent; ejus pasemper celebraviteruditio? Non hoc istis lot lanto- Ires facti sunt, ut docerent. 32. Quid est quodvos gauderejactas, quod ista verumque sanctorum et erudilorum, quse commemoravi, testimoniisindicatur: imoe contrariopulo quod ritas, quam tu errorem putas, vel putari cupis, < de jam videas, quantumle opinio isla fefellerit; si tamen tanta mullitudineassertorem non potest invenire? non dolo agis atque id ante jam noveras. Sed ut me- Quasi parva sit ejus assertio , quod in hoc fide! lius de te credam; si minc primuin ista cognoscis,si firmissimoet antiquissimofundamento ipsa toto orbe de peccatoprirai hominis, quod eo sint obligati,qui diffusa non a se discrepat multitudo. Si autem carnaliter generantur infantes, nec eo nisi spirituali assertores eos flagilas, quoruni aliquid etiara litregenerationesolvuntur, nunc primumperspicis hoc terarum inveniri potest, illustrisque doctriha est; didicisseet docuissetot sanctos, quod et nos didici- en adest assertorum ejus memorabilis et veneramus et dOceraus:mulajamistammentem, obliviscero bilis, consessus atque consensus. Sanclus IrenseuS hujus erroris, el propemodumfuroris, quo in tot ac dicit, antiquamserpentisplagamfldeChristiet crtice tales patres Manicliaeum jacularis opprobrium.Si ne- sanari, et quod protoplastipeccato fuimus tanquam scienshoc fecisti, cur non miseram respuis Imperl- vinculis alligati.Sanctus Cyprianusdicit, perire partiam? si sciens, cur non sacrilegamdeponis auda- vulum, nisi fuerit baptizatus,quamvisei non propria ciam? dimittanlur, sed aliena peccata. Sanctus Reticius di30. Convinceris utidique : luce clariora sunt lesli- cit, veteris hominis,quoper lavacrum regenerattonis monia tanta sanclorum.In quorum conventumtein- exuimur, nontantum vetera, sed ingenita csse pectroduxerim conspice. Hicest Mediolanensis Ambro- cata. Sanctus Oiympiusdicit, vitium de protoplasto sius,quem magister tuus Pelagius tanta praedicatione in germinesparsum,ut peccatumcumhomlnenasCClaudavit, ut diceret, < In libris ejus prsecipuefidem retur. Sanctus Hilarius dicit, ex peccato esse omnem carnis lucere Romanam,qui * scriptorum inter Latinosflos cafnem, praeter illius, qtiivenit in simililudine quidamspeciosus enituit, ita ut ejus fldein et pnrissi- peccatisine peccato.Dicit,sub peccati origineet sub mumin Scripturissensum reprehendere nec inlmicu peccatilege natum esse, cujus vox est, Ego in intquiauderet. Hic est et Constantinopolitanus Joannes, tatibuieonceptussum (Psal. i, 7). SanctusAmbrosius quemtu in numeroeruditorumao sanctorumexeel- dicit, eos qui baptizati fuerint pafvulosin primofdia lentissimumin hac ipsa tua, cui respondeo,disputa- naturaesuaea malitiareformari.Dicit, solumex natis tione posnisli. Hic est Basilius, cujus te verbis ad id de feminasanctum DomimtmJesum, nulla terrenae quod nunc agitur non peninentibus, pulasti atiquid contagiacorruptelaeimmaculatipartus novilate senadjnvari.Hicsuntetcaeteri, quorom le moveredebeal sisse. Dicit, quod in Adamomnes morimur, quia per tanta consensio.Non est ista, sicut Slilo maledico unuruhominem peccatum intravit in mtindum,et ilscribis, < conspiratioperditorum. > In Ecclesia ca- lius culpa mors omniuraest. t>icit,quod in ejus vultholica doclrinae sansesludiisclaruerunt; spiritualibus 1 Am.Ef. et Mss., perfimctit. ' Ediii, 1 S ""loriacensis A t et ez his Ms., q uwsitio. potukiis. Mss., quidampcpotuistt; ' sicinomnibus MSS. Atio editis,fegewrati. adiserleris. stea, inMss., lib. 5, n. 4, (a) vide io&a, quia.

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI 664 PELAGIUM, uere omne genus occidissel humanum, nisi Samari- posteaquamvero peccalum illud intravit, ccepissea lanus ille descendens vulnera ejus acerba curasset. nobis bestias formidari: usqne adeo peccatum illud Dicit, fuisse Adam, et in illo fuisseomnes; perisse primi bominisintelligivoluilad omneshomirres perAdam, et in illo perisse omnes. Dicit, nos conlagio tinere; ubi quis non videat esse consequens,ut nulla maculari antequam nascimur, nec humanum con- bestiarum parvuloslaederet, nisi et ipsos illiuspecceptum esse iniquitatis exsortem, quia concipircur, cati virtculonativitas carnalis obstringeret? Dicit in inquit, in peccatoparentum, et in delictiseorumna- eodemsermone, ex quo tu incautis' obrepere voluiscimur ; sed et ipse partus habet contagiasua, nec sti, quod nos Christus invenerit, et paterno cbirounum tantummodo habet ipsa natura contagitim. grapho nostro quod scripsit Adam, et posterioribus Dicit, diabolum feneratorem, a quo Eva maculata propriis debitis obligatos.ExponitApostolilocumin obnoxise successionisusuris omne genus defeneravit quo lola ista causa consislil, ubi scriptumest, Per intravittn mundum humanuro.Dicit, a diaboloEvam deceptam, ut sup- unumhominem peccatum (Rom.v, Necin lam planlaret virom, obligaret hsereditatem.Dicit, Adam 12), et caeterahuic sententisecohaerentia. ita morsu vitiatumesse serpenlis, ut omnes illo vuU prolixasuadispulalione quod dicitis dicit, non propanere claudicemus.Dicit, per corporumviri et fe- gationegeneris hoc peccalumin omnes homines,sed minaecommixtionem nerainemexpertemesse delicti; imitationetransisse:imoe contrarioquam seres aliter suorumsentenliisnondissenqui autem expers delicli est, id est DominusChristus, babeata coepiscoporum eliam hujusraodi esse conceptionisexpertem. Dicit tiendodemonstrat.Dicit enim, omnia peccatoprimi tibi sanctus Innocentius,lavacroregenerationisprae- hominisesse contaminata:et ne boc non generatione teritum vilium omne purgari, quod per illum accidil, carnali, sed imitationemorali*factumputetur; dicit, qui libero arbitrio cadens, in profundademersusest. Adam propterea dictum formam futuri, quia sicut Dicit, nisi manducaverintcarnem Domini,el sangui- ille ex semetipsonascemibus, quamvisnon mandunem biberint, vitam parvulosbabere non posse.San- caverint de Iigno, faclusest causa roortis, quseper ctus Gregoriusdicit, melius fuissenon exciderea li- cibuminductaest; ita et Chrislusiis qui ex ipso sunt, gno vilacgnstu amarissimopeccati, sed emendarinos tamelsi nihil juste egerint, factusesl provisorjustidebere post lapsum. Dicit, nos ex bonisad Iristiade- tiae, quam per crucem omnibuscondonavit. Dicit, volutos, et vult a trislihus ad meliora reparari; ut Judaeum negantem virlute unius Christi mundum quos gustus ligni vetiti condemnavit, Cliristi crux posse salvari, de ipsiusprimi hominis peccatorefugratia largiorejustificet. Dicit, veuerandamesse na- tandum, quo uno inobedientedamnatusest murrdus. tivitatem, per quarn terrenaenativitatisvinculislibe- Dicit, nonvaldeviderihabere rationem, ut alius pro ramur. Dicit, regenerationeex aqua et spiritupurgari alio damnetur,et lamen factumesse per Adam: unde maculasprimse nativiiaiis, per quas in iniquilatibus magispersuadet esse credendum, quod decenliuset concipimur.Dicit tibi sanctus Basilius, nos segritu- rationabiliusapparet, salvari alium pro alio; quod dinem conlraxissepeccati, quoniamEva noluit a li- impletur in Chrislo. Quis autem non videat, si pecgnoprohibilo jejunare. Dicit postremo, nos de pa- catum primi hominis non propagatione, sed imitaradiso decidisse,quia non jejunavimus, atque ul illo tione per omnes homines pertransiit, neminempro redeamus, prsecipiljejunemus. Dicunt tibi ore uno alio, sed suo damnari unumquemque peccato, quod tot sancli episcopi,Eulogius,Joannes, Ammonianus, non alius in eum generandotransmisit,sed ipse imiPorphyrius,Eutonius, Porphyriusalius ', Fidus, Zo- tandosua voluntatecommisit?Dicit,per graliamnon ninus, Zoboennus, Nymphidius, Chromatius, Jovinus, illud unum tanlummodoprimi hominis, sed etiam Eleutherius, Clematius: Nos Pelagium non absolvi- post illud inlroeuntia interfecta esse peccala. Ubi mus, nisi quia damnavit eos qui dicunt parvulos satis utique distinguit peccata posteriora, qnaedici etiamsinon baptizenlurhabere vitam seternam.Jam possunt imitatione commissa, ab illo uno quod protu responde, ulrum Deusjustus nulli obnoxiampec- pagatione pertransiit: et ostendit uiraque interfecla cato iraaginemsuam privare vita possitselerna. esse per gratiam, ut secundumApostoli intentionem 33. Postremo sanctus episcopus Joannes dicit, plus appareat profuisse regeneratio, qnam nocuerat quem tu honorabilitercommemorasti, quem tu sicut generatio.Sic enim exponitquod diclumest: Et non sanctum eruditumquelaudasti, quem tu lestimonium sicut detktum,ila estet donum:nam judiciumquidem et gloriam dc consorlioveritatis suscepisse dixisti: ex unoin condemnationem; gratia autemex mullisdeetiam ipse dicit, Adamsic peccasseilludgrande pec- lictisinjustificationem (Id. v, 16). Qua sententia, imicalum, ut omne genushumanumin commune damna- tatio illa vestra, quod est novitium Pelagianierroris ret. Dicit, in Lazari morte ideo flevisse Christum, machinamenlum,Paulo apostoloscribente,el Joanne quia de perennitatibusexcussamortalitasinferosad- episcopoexponente subvertitur. Dicit etiam de ipso amavit; et quia eos qui immorlales esse poterant, Baptismo,exponensquod ait Apostolus, Quicumque diabolusfecitesse mortales.Dicit, ante peccatumho- baptizati sumus in Chrislo, in morle iptius baplizati minis oroni modo besiias homini fuisse subjectas; sumus(Id. vi, 3), nihil esse aliud in morte Christi 1 in excusisdeerat, Porphyrius 1 SicFloriac. alius. Restltuitiir ex Ms. incautus. Editi, ' Pro, h ic unus manuscriptis. zoninus, e quinque vaticanis nisi tauimur, Floriaoeosis Ms. Editi,mortali.Aptius, habet, zorinus;aliiquatuor, zozinus. tnorali. J6&

LIBER PRIMUS. 666 baptizari, quampeccatomori, sicut ille mortuusest res; et sicut Polemo, luxuriaecoronis sensimcapite carne. Unde necesse est ut parvuli aut in Christo delractis eisque abjectis, manum pallio subdidit, os non * baplizenlur,aut si baplizantur, in morte ejus et vultum formavit ad verecundiam, ad exlremum baptizenlur; ac sic peccatoipsiquoque moriantur,et totum se illi, ad quem deridendumvenerat, discipulum tradidit; sic et tu loquentibus libi lot venerabiquia non habenl proprium, ab alieni illius, id est, originalis,quod omniumcommune factumest, con- libus viris, maximequeepiscopoAmbrosioin integritate catholicsefidei eliam tui mali doctoris et decetaminationemundenlur. 34. His tot ac tantis molibus virorum sanctoijim ploris ore laudato, et episcopis Basilio et Joanne, doclorumquevallatus,adhuc causamnostramputabis quos lu quoque in sancliserudilis * veridicaattcstainvenire nullumassertorem de tanta mullitudine poluis- lione posuisti, tanquamcoronasebriosorumabjiceres se? An lantam consensionem sacerdotum calholico- laudes Pelagianorum,quibus tanquammagnuseorum ?Nec san- defensor extolleris; et stilum, ut mitius dixerim, dicturuses perditorum rum, conspirationem clumHieronymura, non tanquam pallio pudorisabsconquiapresbyterfuit,contcmnendum conlumeliosum, arbitreris , qui graecoet latino, insuper el hebraeo, deres, sed lanquammanu emendatioreconfringeres; erudiius eloquio,ex occidentaliad orientalemtrans- tuumque pectus veritale complendum,non Platonico iens Ecclesiam, in locis sanctis alque in Litleris sa- Xenocrati, sed islis sacerdotibuschristianis, vel pocris, usque ad decrepitam vixit setatem*: omnesque liusineis ipsi DominoChrislo, non velut qui nunc vel pene omnes qui ante illum aliquid ex utraque priraumveneris , traderes, sed velut qui recesseras, parte orbis de doctrinaecclesiastica scripserantIegit, redderes. Quodsi tibi consiliiimmeumdisplicet, age nec aliamde hac re lenuit prornpsitque senleniiam. ut placet. Ego enim et si correctus fueris, quse* maQui cum exponeret Jonara prophetara, aperlissime jora vota mea sunt, abundantiuscumulatiusquegaudixit, quodetiamparvuli o/fendenlis Adamjlene- debo : el si, quod abominor,in hac pravitale perpeccalo renturobnoxii(In cap. 3). Itane tuumsic amabis er- manseris, ex opprobriis luis fructuosumhabebo, et rorem, in quemjuveniliconfidenliaet humanolapsu pro me coelestismercedisaugmenlum,et de le miseincautius decidisti, ut ab islis catholicseuniiatis et ricordisdolorisaculeum. veritatis sacerdolibus, ex diversis orbis terrarum CAPUTVIII(a). 36.Sed quoniamjam ostendi, partibus tanla inter se fideiconcordiacongruentibus, quolelqualesetquantosvirosfidei calholicsedefensoin tam magnacausa, ubi chrislianae religionissumma res alquedoctoresfalsosfaciasManichseos ; audi jam consistit, non solum dissenlire, sed eos audeasMa- parumper, inerudila temeritatequanluui veros adjunichseosinsuper nuncupare? Quod si non facis, nec ves Manichaeos. Hoc eniiiimc secundoloco dispulamihi hoc jusle facis, quem cernis in eadem causa lionis meaedemonstraturumesse promisi.Manichsei, disputationibus meis, quibus adversus me ferociter quod etiam te satis nosse indicasti, dttas natttras , irritaris, illorumsecutumfuissevestigia.Si autemme iinauiboni, alteram mali, ex diversisatque inter se solum tali aspergisopprobrio,non ob aliud, nisi quia adversis coaeternisqueprincipiis, vanitale sacrilega de peccato primi hominisquod sentiuntsentio, quod nefandi erroris inducunt. Contra ; quos cathotenent teneo, quodprsedicant praedico;quis te nonvi- lica fides, Deitantummodosine initio naturam praedeat in me apertumjactare convicium,de illis occul- dicat, summiscilicetatqtie incommutabilis boni, hoc Trinilatis: a qtio summo, ut ditum quidem, sed tamensimile habere judicium? Et est, illius ineffabilis tamen consideratis, ut alia laceam, vel Joannis epi- ctum est, atque incommulabilibonouniversamconscopi verbisdc noslro paternochirographoquod scri- dilam dicit esse crealuram, naturasqueomncsbonas, psit Adam, quseverba in eo sermone,unde quod vo- quamvis impares Creatori, quia ex nihilo creatas, voluisli protulisti, invenisse le credo; vel episcopi ideoque mutabiles: ita ut omnino nulla natura sit, Ambrosii, quod de commixtionemaris et feminac quaenon aut ipse sit, aut ab ipso facla sil; ut quannullus polest expers esse peccati, quse in meolibro tacumque aut qualiscumquenatura sit, in quantum legisti, sed in tuis attingere limuisli; etsi coram ho- natura esl, bonumsit. 37. Quacrunlitaque a nobis, unde sit malum. Reminibussit dura frons tua, erubescitcoram Deomens tua. Ex bono,scd nonsummoet incommutabili spondemus, 35. Egoquidempro dilectionequse mihi est erga bono. Ex bonis igitur inferioribusatque mutabilibus te, quam Deo propilioquibuslibet conviciisabsit ut orta sunt mala. Quaemala Iicet intelligamusnon esse de medullismei cordis exslirpes, mallem, fili Julia- naturas, sed vilia naiurarum : tamen simul intelligine, ut juventutemelioreatque fbrliorete vinceres, et mus ea, nisi ex aiiquibuset in aliquibusnaturis esse animositaiem (quid aliud quam biimanam?), qua non posse ; nec aliquidesse raaluin, nisi a bonitate cupis luam, qualiscumquesit, quoniam lua jam facta defectum.Sed ctijusdefeclum,nisi alicujus siue duest, praevalere sententiam,potentiore pielate supera- bitatione nalur;e? Quiaet ipsa volunlas mala, non- * Hicparticulam nisi alicujusvolunlasest profectonaturae.Et angelus restitruimus ex negantem Mss. 1 ibi Lovanienses ex Belgicis Mss.addiderant, cujus quippe et homo naiiirsesunt. Nonenim potest esse nobis ab oriente usauem occidentem eloquium ad instar Tum 1 Floriacensis Hicomnes Umtpadis resptenduit. sequebatur, velpene in sanctis Litteris eruditis. MS., etc.Sedabsunt verbaillanonmodo % otnnes, abantiquiorihus Edili,in quo.Mss , quw. s ed a etiam Gallicanis et vaticanls editis, Am.et raanuscriptis. Er., caput3. (a) Apud 665

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI PELAGIANUM, voluntas.Et tantumvalent sint duaenaturxs una boni, altera mali? Necesseest nulliusvoluntas.quandoest eaedem ut earum naturarum,quarum sunt, enim ut aut nulla sint mala, aut ex bonis nataris voluntates, faciantqualitates.Namsi quaeratur,qualissit angelus sirit, aut ex malis. Si dixerimusnulla esse mala, ? vel homomalaevoluntatis : reclissime respondelur, frustradicimusDeo,Libtra nosa malo(Malth.vi, 13). Malus;magisaccipiensqualitatisnomenex voluntate Si autem dixerimus, non oriri mala nisi ex malis, natura est ipsa Manichaea mala, quam ex natura bona. Quoniam pestilentiatriumphabit,totumquevastabit, subslantiartbonitatisetmalitisecapax: bonilatiscapax et ipsius Dei tanquam mutabilemnaluram malae nabonia quo factaest: malitiamvero tunc commixtione violabit. Relinquitur ergo, ut est, participatione capit non participationemali, sed privalioneboni, id mala ex bonisesse faleamur: quia si hoc negaveriest, non cum miscetur natursequse aliquodmalum mus, ex malis erunt, et Manichaeis ulique suffragaest', qula nulla nalura in quantum natnra est, ma- bimur. lum est; scd cumdeficila nalura quacsummumatque 39. Tu itaque ubi dicis, c Cum seeundumsentenincommutabileest bonum; propierea quia non de tiam Evangelii,ex frnctibus suisarbor debeat agnosci, illa, sed de nihilo facta est. Alioquinnec malamvo- hic audiendus puletur, qui dicit bonum esse conjftluntatemhabere posset, nisi mutabilisesset. Mutabi- gium, de quo niliil aliud quam malum prodire defiIis porro natura non csset, si de Deoesset, et nonab nit: vis utiquearborembonam conjugiumdepulari, illo de nihilofacta esset. Quapropterbonorumauctor de qua velut fruclummalumnasci non vis horoinem est Deus, dum auctor est naturarum : quarum spon- contagiopeccati originalisobstrictum; nec vides netaneus defectusa bono, non indicata quo factaesunt, cesselibiesse adulteriumconslituerearboremmalam, sed unde factsesunt. Et hoc non est aliquid,quoniam si conjugium est arbor bona. Ac per hoc, si de penitus nihilest; et ideonon potest auctoremhabere conjugio qui nascitur, conjugii fructus cst, et ideo debet esse sine viiio, ne fructus malus nascalur ex quod niliil est. 38. Quaproptcr sicut adversatur catholicacfldei arbore bona ; sequitur ut qui de adulterio nascitur, non debeatnascisine vilio, ne fructusbonusnascalur hoc est, fideiveritatisveraeque Manichacus, pietatis', qui bonumet malumsic inter se dicit esse conlraria, ex arbore mala : quoniam Dominusnec a bonaarut non naluram cum deficita bono, dicat fieri ma- bore fieri fructus malos, nec a mala bonos, divlna lam ', ipsumquedefeclumejus esse malum ejus, sed auctoritate definit. Ut ergo hinc exeas, quia nec de potiusipsum malumdicat esse naturam, et, quod est adulterio dicis hominem nasci posse cum vrtio, neinsanius, siue initio sempiternam; eamqueappellal* gabis adulterium esse arborem malam, ne ille qui corpus et spirilum; corpus videlicet unde spiritus secundumte sine vitio de adulterio nascitur, contra operetur, spiritum vero qui operetur ex corpore: ita definitionemDomini bonus fructus nasci de mala hunc adversariumfidei dici non potest quantumad- arbore videatur. Nega ergo etiam conjugium csse juvet, qtii mala ex bonis oriri negat, et in eumdem arborem bonam, et errasse le ut hoc diceres conflsensum accipit quod ait Dominus,Arborbonafruclus tere. Sed dicturus es, non de adulterio nasci horaimalosnon facit: cum ille magister Deus, non ulique nem, qui per adulterinumconcnbitumgignitur. Unde naturam constituat arborem, ex qua fructusde quo igitur? < De nalura, > inqurs, < humana, quse in loquebatur, exislat; sed voluntatemseu bonamseu adnlteris quoqtie Dei opus est, non ipsorum. > Cur malam, fructusautcm opera, qusenec bona volunla- ergo eodemmodonon intelligis,neede conjugionasei tis malae,nec mala possunt esse voluntatis bonse. hominem, qui per concubilumgigniturconjugalem; Hoc est enim quod ait, Arbormala fruclus bonosnon sed de nalura similiterhumana,quae in conjugibus facit, et arborbonafructusmalosnonfacit(Matth. vn, quoque Dei opus est, non ipsorum : atque ita boni-> 18) : tanquamdiceret, Nec opera bonavoluntasmala, tati non tribui nuptiarum, quod malum nascentes nec mala opera facit voluntas bona. Nam ipsarum trahunt de vitio naturae; sicutnon tribuilur iniquiiati arborura, id est, ipsarum voluntaturnsi quserantur adulteriorum,quod bonum nascentestrabunt de inorigines; quse occurrunt, nisi nalurse, quas bonas stitulione naturse? Tu autem intelligis arboremboid est, homiDeus condidit? Ac per hoc ex bonisorta sunt mala, nam, non quam ChristusinlelligivOiuit, non ex bonis voluntatibusopera mala, sed ex bonis nis volunlalem bonam, sed ipsumopus Dei, id est, naturis voluntatesmalse. Quid ergo sic optat audirc hominumvel nuptias, vel naturam. Et quia bonasunt Manichseus,sicut ex bonis mala esse non posse, ut hsecopera Dei, maluminde non possedicis exislere, quoniam negari non potest esse mala, nihil restet quia malnm fructum bona arbor non potest faeere. nisi ut ex roalo sint, si ex honis naturis esse non Ac sic adversus te ratiocinationemsuam concludit possunt; ac sic sine initio habeant originem suam pro suo dogmate Manicbseus,quem verbis istis tuis mala naturam mali, quaesineinitio semperfuerit, et sic adjuvas,ut nihil magisoptet audire, qtiaromala ex bonis esse non posse. Hoc enim accepto,infertet 1 Edili, noncommiscetttr naturwquwaliquid tttalum est.' dieit tibi: Si malumesse non potest ex bono, unde a natura,etc.Emendantur a pauloque post,sedquiadeficit erit, nisi ex malo? Neque enim mala per se ipsa remanuscriptis. 1 Quidam hocest,fidei,vertiati, Mss,, verwque pielati. penie auctore nulio exislere potuerunt. Tu autem ' PluresMSS., fierimalttm. dicis malumex bonoesse non posse, ne contra Evan4 Floriacensis apvellet. Ms., Editi,de qua. Castigantur ad manuscriptos. gelii sentenliamarborbona faciat fructusmalos.Re667

689

LIBERPRIMUS.

670

manet, inqoit, nt mali natura fuerit sempiterna,quae potuerit mala generare; quia ex bonis ea non posse fateris existere. 40. Placetnetibl jaro mutare sentenliam,quamnon Manichseis favendo, sed quidloquaris nesciendo,ad pestilenliam protulisti? adjnvandam Manichaeorum Quomodoenim diceret Cliristus, Aut facite arborem bonamet fruetumejus bonum, aut facitearboremmalam el fructumejus malum[Matth. xir, 33] (quandoquidemhocdicebathominibus,quos ipse creaverat), si ex ejus opere bono, quod est homo, malum non possetexistere, sicut lu sapis, arborem bonam constituensbonumopus Dei, id est, nuplias hominum, vel naturam; et ideo dicens, malum inde nasci non posse,quia si ex bono malum nasci dixerimus, reSistemns, ut putas, ei qui dixit, Arbor bona fructus tnalot hon facit: cum scias ex angeli et hominisnaturis bonis, quas nulli parenlcs mali gcnuerant, sed Deussummebonus de nullis parentibus fecerat, non fructus malos, sed ipsas malasarbores exstilisse, ex quibus fructus nascerenlur mali? Dominus aulem Jesus et Hfanichseos vincit, quia unus homo, hoc est, una natura polest utramque arborem facere ; et te vincit,quiaexnalura bona poteslmala arbor existere. Ex quo falsnm esse monstralur, quod in Manichseorum suffragium dicis, <malaexbonisessenonposse; ut nisi ex natura mali, quam nefarius illorumerror inducit, non putentur mala esse potuisse. 41. Nequeenimuno tantum loco, ubi ex Evangelioarborem bonamcommemorandam putasti, sedaliis etiam locisdisputalionis tuae, ista pcrversilatesuffra: sicuti est illud, ubi rursus digaius es Manichseis xisii, <Tralii peccatumper naturam non polest, quia Adquod pcropus Deiopusdiabolitransirenonsinitur. > libi ego respondeo,Quomodoin opere Dei opus diaboli manere sinitur, si pcr opus Dei transire non sinitur? Quis enim dubitet pejus esse ' ut illic maneat, quamul illinctranseat? Quserisforlasse, quomodo opus diaboli maneat in opere Dei. Noli alibi quserere,ipsum diabolumrecole. Opus Dei csl, natura Utiqueangelica : invidia vero opus est ipsius diaboli, quod opus et processitex illo, et manel in illo. Vanum est igitur quod dixisti, < Opus diaboli per opusDcinon transire, > ubi perspiciset inanere. Manichaeus aulein qtianlas tibi gratias agat, ilarre nondum respicis? nondum expergisceris ? Laborat ul ostendat, ex bonoDei operemaenim Manichaeus, lum oriri non posse, ut, quod ipse vult, malumnisi ex malo esse non posse credatur. Hic lu mirabilis ejus adjutor, < Per opus, inquis, < Dei malum iransire non slnitur : > ut illc tota facililateconcludat, multominusindeoriri posse,per quodnec transire permittitur. CAPUTIX. 42. Auditale aliud, imo gravius, ubiManichseis identidem < suffragaris. Evanuit,>inqnls, <originalepeccalum,quianonpotestmaliradix in ed 1 Editi, vaticanis putet pejutesse.Duoex quinque Mss., non Alii tres cumaliquot dubitet putet pejusesse. Gallicanis, pejusetse.

quoddonum Dei vocaslocari.i Quodego vide quam manifestaveritateconvincam.Nonnesensus hominis donumDei est ? Et tamen ibi iocavit inimicusille seminatorradicem mali, quarldo peccalum homini serpentina fraude persuasit (Gen.m, 1-6). Nisienim radicemmali humanustunc reciperet sensus, nullo modo malesuadenliaccommodareturasscnsus. Quid dicam de radice omniummalorumavaritia ? Et ubi est hsec,nisi in hominis anima? et quid esl hoininis anima, nisi donumDei? Quomodoergo tu dicis, nisi non considerando quiddicas,<radiceramalilocarinon posse in dono Dei? Sed Manichseus,cui per istas inconsideratassenlentiasluas plurimumsuflragaris, quid tibidicat altende.Si esse rationalem creaturam, Deidonumest, et dicis locarinon posseradicem mali in dono Dei; quanto probabiliusdicitur, oriri non posseradicemmaliexdorroDei? Ac sic tc suffragatore iutroducit Manichseus radicera maliex illa quam non a Dco creatam, sed Deo coseternamfingil naturam mali. Quoniam si dixeris, ex libero arbitrio naturse bonsea Deocreatacorlam mali radicem (quod catholica veritas dicil); illis verbis luis te facillinic supemalilocarinon posseindonoDei:> rat, ubiais, <radicem quia et liberumarbitrium proculdubioestdonuinDei. Ac per hoccum maliradicemin donoDeilocarjnon quodcontrate dicerct,tu dcposse>dixisti,Manichseo disti. Quia si non potestin bonolocari malum, quod tu dicis mihi; multominus polest oriri ex bono malum, quod ille dicil libi. Ac sic concludet, non esse malumnisi ex malo : ubi victorvidebilursibi, et erit profecto, nisiet illiresislaluret libi. Veritas ergo fidei catholicoein his verbisveslris ideo vincitManichseum , quia vincit et te ipsum. Nam si te non vinceret dicentem,<nonposseindonoDeilocari radiccm mali; >multominusManichaeum possetvincercdicenlem, non posseex donoDeioriri radicem mali. Sed ut vincat ambos, nec aliundeoriri, nec alicubiesse possedicil radicemmali, nisi ex natura et in natura ralionali; cui esse naturam rationalem nonest nisi donumDei: sedquoniama summoatqueincomrautabilibonode nihilofactaest, ut essel, quamvismutabile, tamenbonum; deficere(a) a bonoa quo faetaest, hoc est' ex iila, vel in illa radix mali: quia nihil est aliud malum, nisi privatio boni. 43.Jam porro ubidicis, <Rerumraliononsinitutde bonomalumet de justo iniquumaliquidproferatur; > verba dicis. Iloc enim asseprorsus Manichaeorum runt, non posse malum profcrri nisi de malo; et ibi tota eorum nefandasecta consislit, quia prius contendunl malum proferri non possede bono. Quodsi eis le auctore concesserimus,nihil nobis penitus remanebit, unde illorum nefaria dograata redarguere valeamus.Hocest autem,Iniquurade justo; quodest, Malumde bono.Catholica igitur fidcs, ul et tibi et illisresistat, hocdicit, nonprolatum esse malumnisi de bono, et iniquumnisi de justo. Quiaprius angelus et homo, de quibusisla prolata sunt, boni erant uti < 1 JuxtaEr.Lugd. ven. Lov., hcec est. M. (a) Forte,deficere posse.

JULIANUM S. AUGUSTINI CONTRA PELAGIANUM, 672 nisi et sunt mala.Eccein quantamvoraginemdecidisli male que et jusli. Non igitur resistimusManichaeis dicenlem, Arborbona(ruclut a te' obtineamus, nonesse mala orta nisi ex bonis : intelligendo Dominum nec ea mala substanliasesse, sed substanliarumvilia malosnon facit: cum hoc non sil dictumde natura, creatarum, quibusdelijiunt a bono quoniammutabi- vel de nupiiis, quas insliluit Deus, sed de volunlate les sunt,eo quodex nihilofactse sunt. Hsec est do- horainisbona, a qua non fiunt opera mala. 45. Sedne forte vcl tu, vel quispiam dicat, Quoctrinaecatholicse peslilentiae sanilas, qua Manichsese modode arbore quam facit homo, id esl, voluntate virusexpellitur. 44. Undeille doctor meus, tui etiam mali docloris bona non fiunt fruclus mali; etde natura quamfacit ore laudatusAmbrosius,in eo libro quem de Isaac Deus, ipsa quaefaciat fructusmalos, nascitur arbor <malilia,nisi mala : quasi aliquid melius faciat homo, undc nou et Animascripsit: < Quidergoest, >inquit, Et iterum ait :<Exbonisigitur mala possit malus fructus existere; quam est illud quod boni indigentia?> oriasunt. Nonenim suntraala, nisiquaeprivanlurbo- facit Deus, unde possit mala arbor existere? ne quis nis : per mala lamen factumest ut bona eminerent. ergo sic erret.audiat diligenterAmbrosiumdicenlem, 7).Vides < Quidest malitia, nisi boni indigenlia? Non cniin boni,radix maliliae esl>(Cop. Ergoindigentia fideiratione redarguat bealus sunt mala nisi quaeprivantur bonis; quia indigentia quam vera catholicac eos , boni, radix malitiae ? Vides quemadmodum AmbrosiusManichacos est. > Et hinc intelligatideoessc quamvisin eadcm disputationenon nominaverit, la- arboremmalara,voluntatemmalam; quia defeclusest meh isla senlentiarumverilate ac .brevitateconvice- a summobono, ubi bonum crealumbonocreantepririt?Ecce cui hominiDei propler originalepeccatum, valur, ut sit in eoradixmali nihil aliud quam indiquod calholicus catholice asseruit, objicis nomine gentiaboni.Arborautembonaideoest voluntasbona, Manichseorum instinctu maledicifurorisopprobrium, quia per ipsamconvertiturhomoad summum atque qui contra suffragium,quod eis tu praeslas, tam in- incommulabilebonum , et impletur bono, ut faciat catholicisdispulatoribus fructumbonum.Ac per hoc Deusauctorest omnium viclum ad eos debellandos cla- bonorum, boc est et naturse bonse, et volunlatis praebelauxilium.Ille quippeadversusManichseos mat,<Ex bonismala orta sunt:>eladversus eum pro bonse, quarnnisi Deus in illo operetur, non facit homo: quia prseparatur voluntasa Domino(Prov,vin, Manichaeistureclamas,<Necesseestmalumesse,exquo et,<Per opus Dei sec. LXX). etper quod malusfruclusapparuit;> Deiradix mesevideo po46. Sed jam ordinemdispositionis opusdiabolitransirenon sinitur;>et,<Indono sinitutde slulare , ul faciamDeo donantc, quodtertioloco me malilocarinonpotesl; >et,<Rerumraiionon bono malum,aede jusloiniquuraaliquid profcratur. > facturumesse promisi,hoc est, ul calholicorura, qui conlra vocemcatholicae fueruntante nos, episcoporumsentenliis, quascumHaecclamaspro Manichseis veritalisper sacerdotemDei prolatam; ul si tu au- que rebus de quibus agitur congruentespotuero rediaris, Manichcivincanl, dicentes, ut alia laceam, perire, viireas arguliastuas, et fragilia, quibus libi <Si reruro ratio non sinit ut de bono maliim aliquid inultumviderisacutuset nitidus,argumentaconfrinproferatur; > non ergo ex bonis, sicut dicit Ambro- gam. Qucd ab alio aggrediemurcxordio,hicistius lisius, sed, sicut nos diciraus, ex mali natura orta bri prolixilale conclusa. : ExFloriacensi Ms.addimus, el a te. 671 LIBER SECUJYDUS.

convellitauctoritate acsententiiscathoUcorum doctorum contraoriginale quinque peccalum argumenta Pelagianorum scilicet illuslrium Hilarii , Greclaruerunt,episcoporum decem,Irenaei, cypriani,Reticii,olympii, qui anteinEcclesia et Innocentii; necnon virisancti JoannisConslantinopolitani, presbyteriHieronymi, Basilii, Ambrosii, goriiNazianzeni, ac pereruditi. 1. Nuncjam mihi aggredienCAPUTPRIMUM. mese, ut dum est, quod tertio Iocoposuidispositionis sententiisepiscoporum, qui Scripturas sanclas ingentigloria tractaverunt, tua, Juliane, Domino adjuvante, machinamentasubverlam.Nonut eos ostendam secundumcalholicam(idemde originalisensisse peccato; hoc enim jara in primis hujus operis partibus feci, ut inde monslrarem, quot ct quantisviris, Ecclesise sanctis clarisquedoctoribus, Manichscorum crimenimpingas;el cumme cupisapud imperitorum decolorarejudicia, eos qui calholicam fidem contra nomineaccuhsereticos defenderunt,hseresisnefariae ses. Sed nunc argumentaipsa vestra,quibus agitis ne hominura prima nativitasoriginali peccato credalur obstricta,eloquiissunt redarguendasanctorum.Quos oporlet ut populi chrislianiveslris profanisnovilalibus anteponanl,eisquc potiuseligantadhaererequam vobis. 2. Hxc sunt certe velut capita arguraenlorum quasi formidanda vestrorum, quibus lerretis inlirmos, et miuus quam conlra vos expedit, sacris Litteris eruditos.Dicitisenim, <Nosasserendooriginale peccatum, diabolumdicere hominum nascentium conditorero,damnare nuptias, negareLinBaptismo dimitli universa pcccata, Deum crimine iniquitatis arguere, desperalionemperfectionisingerere. > Haec. quippeomnia consequentiaesse contcndilis, si credamusnasci parvulospeccatoprimi hominis obligatos, et ob hoc esse suh diabolo, nisi renascantur in Christo. < Diabolusenim creat, > dicitis < si ex hoo

LIBERSECUNDUS. 674 673 vulnere creantur, quod diabolusnaturse,quseprimum lud in libro quem de Arca Noe conscripsit beatus condita est, inflixithumanae: el damnantur nuptice, Ambrosius, < Per unum, >inquit, < Dominum Jesi aliquid unde damnabilesgeneranlur, habere cre- sum salus ventura nalionibus declaratur, qui solus duntur : nec omnia peccaladimittunturin Baptisrao, non potuitjuslus esse l, cum generatio omnis errasi aliquod in baptizalisconjugibus remanet malum, ret, nisi natus ex virginegenerationis obnoxise priviex quo generenlurmali. Quemadmodumautem non legio minime tenerelur. Ecce, inquit, in iniquilacst iniquusDeus, qui cum baptizalis remittat pec- libus conceptussum, et in delklis peperil me mater cata propria, parvulum damnat, quia cum ab illo mea(Psal. L, 7), dicit isqui justuspraecaeteris putacrearetur, nesciens nec volensetiam ex illis paren- batur. Quemigitur jam justum dixerim, nisi horum vincula tibus, qnibus remissafuerant, traxitaliena? Nccvir- liberumvinculorum,quem naluraecommunis tus, cui viliositas inlelligitur esse contraria, pnsse non teneant? Omnes sub peccato, ab Adara in creditur perfici; quia ingenerata vitia incredibile omnes regnabat mors. Veniat solusjustus in conest posse consumi: quse jam nec vitia deputanda specluDei, de quojam non cum exceplionedicalur, in labiis suis (Job i, 22); sed, Peccatum sunt. Non enim peccat, qui non potest aliud esse Non peccavil non fecit> (I Petr. n, 22). Huicdic, si audes, quod quam creatusest. > 3. Hsecsi fideli diligentiaqusorerelis, nec ea quae diabolum fecerit hominum conditorem, qui utriuscatholicse fideiverilale atque antiquitatefundatasunt que sexus commixtionenascuntur; quandoquidem infidelioppugnaretisaudacia; in ea quse abscondita solum Christum, quia sit natus ex virgine,a vincusunt sapientibuset prudentibus,et revelatasunt par- lis obnoxise generationisexcepit, omnibuscaelerisex vulis (Matth.xi, 25), nulriti Christi gratia veniretis. Adamsub peccaliobligationenascentibus;quod uliMullaenimmultitudo dulcedinisDomini, quampro- que peccatum diabolus seminavit. Hunc damnatofectonon invidit,et tamenabscondittimenlibuseum, rem redarguenuptiarum, qui sine peccatonalum soperfecit autem sperantibus,non in se ipsis, sed in eo lum dicitvirginis filium.Istum negatorempercipieh(Ptal. xxx, 20). Nos ergo dicimusquod ea fides ha- dse%criminarevirtulis, qui asserit ingenerari vilia non inlel- generi humanoin ipso conceptionisexordio. Et dic bet, de qua scriptumest, IVist credideritis, ligetit (Isai vu, 9, sec. LXX) : nec diabolum, sed ei, quod adversus me in primo tuo volumine.videris Deumverum etvere bonum, esse hominumcondilo- libi satis apte acuteque 3 dixisse, < Nec peccare cos rem, munda cliam de immundis ineffabiliter ope- oranino, qui peccaredicuntur : siquidema quocumrantem; quamvishominum nemomnndus nascatur, que creati sunt, secundumid quodcreati suiit, neet ideodonecmundetur Spiritu sanclo, sub spirilu cesse habent vivere, nec suserepugnare naturae. immun- Hsec omnia dic Ambrosio,sive de Ambrosio, quse immundoessecogalur.Nec quanlamcumque ditiam naturarum, ullum crimen esse nuptiarum: mihi tam superbe, tam contumeliose,tam procaciter bonum quippe discernitur proprium nuptiarum a et petulanterobjectas.(Namhis verbis suis infamare qnolibetvitionaturarum.Nec ullius realum rema- etiam Baptismalissacramenlum,quod in eo plerra nere peccali,qui nonea qusein Christo fit regenera- non fiat remissiopeccatorum; et iniquumDeum fatione solvatur; quamvis infirmitas reslet, contra cere, qui peccalain liliisdamnat aliena, quse in paquam in se ipso constilutamregeneratus si prolicit rentibus relaxavil; forlassenon potestdici: quoniam pugnet. Nec iniquusesl Deus, cum peccatissive ori- cum hsecloqueretur, non de baptizatorumpropagine ginalibussive propriisdignaretribuil : mngisqueini- loquebatur.) Porro si sanctusAmbrosiusnon ex his quus aut infirmusostenditur, si jugum grave super erat, qui diabolumfaciunthominum creatorem, vel virtulisnaturamoprfiliotAdam,a die, sicut scriptum est, nalitilntiseo- nuplias damnant, vel incapacem rum usque in diem sepullurwin malrem%omnium nantur humanam; sed cx his potius, qui Deumsum(Eccli. XL,1), sub quo jugo imagoejus allerilur, aut mumac summebonumtotius hominis, id est, totius ipse nullo vel originali vel proprio prsecedentepec- animsetotiusque corporis agnoscunt et confitenlur cato, aut quilibetalius ipsoimponitinvilo. Nec per- auctorem, et honorantin sui gradus bonitale conjufectioest desperandavirtutis,perejusgratiam,qui ex gia, nec hominem perfectejustificari posse despeoriginevitialam mutare potest et sanare naturam. rant: hsecinterirn tria vestra argumentatantiKillius II. 4. Aggrediarigitur iroplerepollicitaCAPUT 1 Editi, esse.Negantem particulara quisolus pottdtjustus tionemmeam.Necista quinque argumenta vestra, addidimus. ea sublata codice Floriacensi ex veteri Alioquin ex quibuscuncta connectitis,quse in hac qusestione legi debuissetinfra post, erraret, quodnatusex virgine; duas Epistolas Pelagiaadversus calholicam iidcm multiplicilerdispulatis, vel,sicutin libro quarto contra natus ob m si ex non n. 29,correximus, idiud, qtda norum, susciteslimoniis sanclorum refutanda testimonium in citatolibrode singillatim Porroid Ambrosii virgine. nuncdesideratur. Arca piam : sed quantumpotuerit eorumperculi et dejici, Noeet > Aliquot illisenNecmalerespondet Mss., perficiendw. a eliam cum me de litteriscalholicorum episcoporum tentise cuivittositas :Nec Juliani virtus, inteltigisupra,n. 2 credituir perfici,qma ingenerata posse singula proferentur, tantum percutietur atque de- tur essecontraria, consumi. e st Reliqufmus, vitiaincredibile posse pevipienjicietur, siveunum eorum, sive duo, sive plura, sive dw,quodea lectioetcommunior adillud sit, et magis quod navelincapacem virtulis accommodata, omnia,sicut valueritquodproferetur. Veluti est il- paulopostlegitur humanam. turamopinantur 1 valicani ' munde. Mss., alteacuteque. Am. Er.et propeomnes Mss., 1 SieMss. * ut in Bibliis. m atre. tanti. ln Editi, Editi,tanta. MSS.,

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI 675 PELAGIANUM, 676 iri auctoritatesubversasunt, nec ulterius objicienda quod funditussubruit haeresimvestram. Quodusque Buntnobis, qui de originalipeccato ea dicimus,quse adeo videtiset timelis, nt non aliter cx his aposlodixit ille, qui neque hominis creationem diabolo at- licisvocibusexire conemini, nisiquantapotestiscontribuil, neque huptias condemnavit, neque juslilise tentione asseveretis, non illic ipsius Apostoli accipiendamesse personam,sed adhucsub lege, nondum perfectionemin natura hominisdesperavit. CAPUTHI.5. Deduobusveroresiduis argumen- sub gratia posili cujuspiamJudaei, contra quem susetis vestris, qux ad Baptismumperlinent, mox vide- malseconversationisconsuetudopugnaret: quasi vis bimus quid ille vir senserit, et quomodo vos ingenli ipsa consueludinisdeponaturin Baptismo,et nonadmole aucloritatis oblriverit'. Dicit enim in libro versus eam confligant etiam baptizali, tanto forlius contra Novatianos: < Omnes homines sub peccato atque vehementius, quanlo magis placere student nascimur, quorumipse ortns in vitioest, sicut habes oculis ejus, cujus gratia adjuvantur,ne in tali cerlaconlectum, diccnle David, Ecce enim in iniquitatibus mine superentur. Quodsiattenle sine pervicacia eonceptuttum, et in detictitpeperitmematermea.Ideo siderare voluisses,profeclo in ipsa etiamvi consucPauli caro corpus morlis erat, sicut ipse ait, Quis ludinis invenires, quomodoconcupiscentia remitlatur me liberabit de corpore morlis hujus (Rom.vn, 24)? in realu, et maneat in aclu. Nequeenim nihilin hoChrisliautem caro damnavitpeccatum,quodnascen- mine agitur, quando concupiscenliarumsuarurri, do non sensit, quod moriendocrueifixit;ut in carne etiam quibus non consentit, stimulisinquietatur.Sed nostra esset juslificalioper gratiam, ubi efat ante lamen non proptcr vim consueludinisappellabatcarcolluvio per culpam (Lib. i de Pwtril.,cap.3). Hic nem suam corpus mortis Apostolus; sed propter sane omnia simul vestra argumenla subversa sunt. quod rectissimeintellexitAmbrosius,quia omnessub Si enira omnes hominessub peccatonascimur, quo- peccalonascimur, et ipse ortus in vitio est. Hujus rum ipse ortus in vitio est: cur mihi ex hoc objicis, vitii realum jam sibi in Baptismate fuissedimissum quod dicamdiabolumhominumcrealorem, cum hoc dubitare non poterat, sed contra ejus inquietudinem dicere me videas, quod illedixit, qui hominumcrea- pugnans,primuraab eovinci subjugarique raeluebat; torem diabolumesse non dixit? Si quoniamhominis deindelicet invtcle, non diu pugnare,sed hostemnon orlus in vilio est, ideodicit David, Eceeenim in ini- habere malebat, quando dicebat, Miserego homo, sum, et in deliciitpeperit me ma- quis meliberabitde corpore mortis hujus? Gratia Dei quitalibusconceplus ter mea; nec accusat vox ista nuptiale consortium, per Jesum Chrislum Dominumnostrum ( Rom.vn, eed originaie peccatum:cur me damnatorem dicis 24e<25): sciens ejusgratia nos sanari ab isto concuesse nuptiarum,quoddicere nonaudebisAmbrosium? piscentialimolu, qui nos ab ejus originalireatu spiSi quoniamomnes hominessub peccato nascimur, riluali regeneralione sanavit.Hocbellumquodin nobis et ipse ortus noslerin vitio est, ideo Pauli caro cor- ipsis adversumnosipsos gerendumsuscepimus 1, cxpus mortis eraf, eicut ipse ait, Quit me liberabilde periuntur in se, nequenegare possunt, libidinisacercerporemortit hujutt jam tandemperspicis etiam se rimi expugnatores, non impudentissimilaudatores. ? 6. Deniquedicit eliam victoriosissimus ipstimin his sulsverbisvoluisseintelligiApostolum Cyprianus Ipsius ergo interior homo cum condelectaretur legi in epistola sua de Orationedominica: < Fieri autem Dei, videbat aliam legemin membris suis repugnan- petimus voluntatem Dei in cccloet in terra : quod tem legi menlis suse,et propterea carnem suam cor- ntrumque ad consummaiionem nostrse incolumitatis pus morlisesse dicebat. In ipsiusergo carne non ha- perlinet et salutis. Narrtcum corpus e lerra, et spiribitabat bonnm, propter quod non quod volebat, fa- tum possideamus e coelo,ipsi lerra et ccelumsumus, ciebat bonum; sed malum quododerat, hoc agebat et in utroque, id esl in corporeet in spiritu, ui Dei (Rom.vn, 15-24). Entota vestra causa impulsa,pro- volunlas fiatoramus. Est enim inter carnemet spistrata, conlrita, et sicut pulvisquemprojicitventusa ritum colluctatio,et discordanlibusadversus se invifacle lerrse(Ptal. i, 4), sic acordibuseorumquos de- cem quotidianacongressio,ut nou quaevolurousipsa el divinaquxrit, caro cipere cceperatis, si haec voluerint deposilo studio faciamus; dumspirituscoelestia contenlioniscogilare, projecta est. Numquid enim lerrena et sseculariaconcupiscit.Et ideo petimusinPaulus apostolusnon erat bapiizatus? aut aliquid ei ter duo ista ope et auxilioDei concordiarafieri, ut vel originalium,vel propriorum, vel ignorantise,vel dum et in spirilu et in carne voluntasDei gerilur, scientisercmissumnonfuerat peccatorum?Undeergo quaeper eum renata est animaservelur. Quodaperle talia loquebatur, nisi quia id quod dixi in libro meo, alque manifesleapostolusPaulus sua voce declarat: cui te respondissegloriaris, omninoverum est? Lex Caro,inquil, concupiscit adversusspiiilum, et spiritus adversantur sibi; quippe ista peccati, quae in membris est corporis adversuscarnem: hwcenim invicem moriis hujus, et remissa est regeneratione spiri- ul non quw vultisilta faciatis> (Galat.v, 17). Vide luali, et manet in carne mortali s remissa scilicet, qnemadmoduminstruat baplizatumpopulum doctor quia reatus ejus ' solutus est Sacramento, quo re- egregius : (quod ad baplizatumenim pertineat oralio nascuntur fideles; rnanetautem, quia operatur desi- dominica, quis christianus tgnoret?) ut humanam* 1 sic Mss. deria, ontra qusedimicantet fideles. Hocest omnino suscipimus. > Am. et Editi, incotumitaEr., ut humanamvoltmtatem, > sonnulliUm.,adlriverit. nec jhabent tem. Lovanienses expunxcrunt, volunlatem; 1 iiicad^yHM,^tjiir,exM*. nostrimanuscripti.

LIBERSECUNDUS. 578 77 natursein hoc esse inlelli- primode sua fuga). Agnosce,fili Juliane , consonas incolumitatem galulemque gant constitutam, non ut caro et spiritus, tanquam catholicasvoccs, ct ab eis desine dissonare. Com desipit, dicit bealus Gregorius, lnlra nosmetipsos inter se naturaliterinimica, sicutManichseus propriisviet die noeiuque impugnamur, ignitit separentur; sed potius lanquam ex vitio discordise tiis ac pastionibut sanata concordent. Hoc est enim liherari a corpore ttimulit corporis humUitatis hujus et corporisnwrlis mortis hujus, ut vitse flat, quod modo corpus est urgemur; baptizatus loqtiitur, de baptizalis loquimortis, ipsa in eo morle moriente; fine discordise, tur'. Cumdicit, legepeccatiquw eslin membritnonon naturae.Unde dicetur etiam illud, Vbi est, mors, stris legi spiritus repugnante;baplizatusloquilur, de est ista pugna fidecontentiotua (1 Cor. xv, 55)? Quod non in hac vita baptizatisloquitur. Chrislianorum perfici, idem quoque testis esl Martyrin epistolade lium, non infideliumJudacorum.Crede, si non ptiHorUlitate, ubi apostolum Paulum propterea dicit gnas; agnoscc, si pugnas, et ista pugna* rebellem et etsecum Chrislo,ut nullisjam quoquesuperbiamPelagiani crroris expugna.Jamne dissotvi concupiscere el vitiiscamis obnoxius. Quamvero vi- disccrnis, jamne perspicis, jarane resipiscis, et in fieret peccatis gilanter adversusillud dogmavestrum, quo in vestra Baplismale fieri omnium remissionem peccatorum, virtute confiditis,hoc in Oralionedominicaexponit? et ciini baptizalis quasi civile belluminleriorumrcid poliut a Domino,quam manere vitiorum? Non enim talia sunt vitia, quae Sic enim docet, pelendum ut inlercarnemac jam peccala dicenda sint, si ad illicita opera spiride propriit viributprwsumendum, tpiritum non humana virtus, sed gratia faciat divina tum concupiscentianon trahat et concipiatpariatconcordiam: consonans omnino Aposlolo dicenli, que pcccatura.Nectamenexlra nos sunt, quibusvinQuis meliberabitde corporemorlishujus? Gratia Dei ccndis, cum in hoc cerlamincprolicientcrlaboramus, instandum est; nostra sunt, passiones sunt, vilia nostrutn. per JesumChritlumDominum 7. His et sanclus Gregorius atleslatur dicens : siuit, frenanda, cohibenda,sanandasunt: sed dum Anitnanamque cum in laboribus fuerit et in angusliis, curanlur infestasunt. Et si nobis ad meliora proficum Itostiliterurgelura carne, tuncad Deumrefugil, cientibus, magis roagisqueminuuntur; tamen dum Ac ne quis- hic vivitur, esse non desinunt.Discedente undedebeatauxiliumposcere. hincanima et cognoseit quam in his verbis episcopiGregoriihostiliter ur- pia peribunt, in resurgeutecorpore non redibunt. CAPUTIV. 8. Ergo ad beatum redeamusAmgentem *carnem, tanquamex contraria nalura mali, secundumManichaeorum insaniamsuspicetur; etiam brosium. Eliam Pauli caro, inquit, corput morlis de corporemorlis jpse vide quemadmodumsuis fralribus et condocto- erat, sicut ipseait, t Quismeliberabit ribus concinat,docensnon ob aliudadversuscarnem httjus? > Ita intelicxit Ambrosius,ita Cyprianus, ita nisi ut suo utrumque revoce- Gregorius, ul de aliisinterim laccamsimili praedilis epirilumconcupiscere, tur auctori postgravissimum in hac vita rei utriusque auctorilate doctoribus. Huic morli dicetur in fine, confliclum,in quo laborat omniumvita sanctorum. llbi esl, mors, contentiotua? Sed regeneratorumest In libro quippeApologetico : <lllorumvero,inquit, hxc gralia, non generatorum.Christienimcaro, quod f verberum nondim facio meniionem,quibus intra adjungit Ambrosius, damnavilpeccatum,quod ttanosmetipsosprop-iis vitiis ac passionibusimpugna- scendonon sensit,quod moriendo crucifixit: nascendo mur, et die nocluqueignilis slimulis corporis humi- non sensit in se, raoriendocrucifixitin nobis. Lex litalis hujus et corporismortis urgemur, nunc laten- itaque peccalirepugnans legi mentis, quac in tanti ter, nunc etiam palamprovocantibus ubique et irri- quoqueaposloli membris erat, remitlitur in Baptitantibus rerum visibilium illecebris,luto hoc' faecis smale, non finitur. Exhac lcge carnis repugnantelegi cui inhsesimus,cceni sui fetoremvenis capacioribus ncentisnibil Christi corpus allraxit; quia non ex illa exhalanle; sed et lege peccati, quaeest in membris Virgo concepit. Ex hac lege carnis repugnante legi nostris, legi spiritus repugnante; dum imaginemre- menlis eamdem legem prima nativitale ncmo non giam, quae intra nos est, capiivam ducere sludel : traxit; quia nisi ex illa roulier nulla concepit. Et nt spoliisejus cedat, quidquid illud est quod in nos ideo venerandus Hilarius, ex peccalo esse omnem beneficiodivinseac primccillius condilionisinfluxit: carnem noncunclatusestdicere (Supra, lib. 1, n. 9): nnde vix aliquiafortasselonga se et dislricta' regens sed numquid ideo negavit ex Deo? Quomododiciphilosophia,el paulatim nobilitalemanimcesuaere- mus, et ex carne carnem, el ex homine carnem"; colens, naturam lucis quae in se est humilihuic et numquid eliam sic negamus ex Deo3? Ergo el ex tenebroso luto conjuncta, revocet ac reflectat ad Deo, quia creat; et ex bomine, quia gcneral; et ex Deum : vel si cerle propitio Deo agat, ulrumquepa- peccato, quia vitiat. Sed Deus qui genuit Filium sibi riter revocabit; si tamen longa et assidua medila- coscternum,quod in principioVerbumerat, per quod tione insuescat sursum semper aspicere, et deorsmn creavitonine quod non eral, eliam ipsumcreavithomale trahentem ac degravantemmateriam sibimet minemsine viiio*, non ex seminehominisper virgiastrictamfrenisarclioribussublevare(lnApologetico ' Editi,de baptizato Melius de baplizatis. loquitur. MSS., Sic MSS. Atediti,etmistapugna. 1 Editi, urgeri. castigantur ' Editi, ad Gallicaoos duos manuetiam sicnegamus, ex Deo ? n umquid generamur scriptos. a Mss. AbRst, generamur, * Editt, * Hic hoc. hujus.AtMSS., et Casalesstf* manuscripti nonnulli.Flonaoensis Sd *Beleitiim.,ditcreta. dmt,tmexhommesmevitio.

JULIANUM S. AUGUSTINI CONTRA PELAGIANUM, 679 nem natum, in quo regenerat hominem generatum, qua caro concupiscitadversumspiritum, etiam basanatque vitiatum, a reatu slatim, ab infirmitate ptizatissanclis ingerere pugnandinecessitatem,conpaulatim. Contra quam regeneralus, si jam ratione tra quid nisi contra malum?non substantiam,sed utitur, illo spectante atque adjuvantevelul in agone substantiaevitium, Dei gratia nos regenerantenon confligit: quia virtus in infirmitateperficitur(I Cor. impulandum, Dei gratia juvante frenandum, Dei ? XII,9), dum contra hoc nostrum quod a justitia de- gratia remunerantesanandum CAPUTV. 10. Sed ne forte dicas, conlra hoc licit, illo nostro quod ad justitiam proficitdimicatur; ut vincente profectu totum surgat in melius, non potius pugnarebaptizatos,quod sibi ipsi prioris viiae vincenle defectutotumvergat in pejus. Parvulusve- mala consuetudinefecerunt, non contra id cum quo ro, in quo adhuc rationis nullus est usus, volunlatc nati sunt: quanquam si hoc dicis, jam procul dubio quidem propria nec in bono est, nec in malo; quia cernis atqueconcedis, esse in hominealiquidmali, nullam in alterutrum cogitationem versat *, sed quod non ipsum, sed reatus qui ex illo contraclus vacat, et bonum nalu- fuerat, auferalur in Baptismo: tamen quia parum utrumque in illo consopitum rale rationis, et malum originale peccati : sed annis est ad hujus qusestionis absolutionem,nisi nobis ex accedentibus,evigilanteralione, venil mandatum,et peccatoprimi hominisingeneratumesse monstretur, reviviscilpeccatum : quod adversuscrescentemcum audi quid inde in alio loco expressiusdicat sanctus in exposilione secundumLucam, Evangelii pugnarecceperit, tunc apparebit quid in infantela- Ambrosrus tucrit, et aut vincit, et damnabiiur"; aut vincitur, et cum diversis modis, ab una tamen regula fidei non sanabitur. Nontamenideomalumhoc nihil nocuisset, abhorrentibus, tractaret illum locum, ubi Dominus etiamsi priusquamin illo apparereccepisset,parvulus ait, in una domodividi tres adversus duos, et duos hac exissete vita : quia realus ejusdem mali, non adversustres ' (Luc.xn , 52). < Possunt etiam viquo reum malum est, sed quo retim facit in quo est, deri, > inqnit, < caro alque anima ab odore, tactu, sicut generatione contrahitur, ita nisi rcgeneratione gusluqueluxuriseseparatsein una domose adversus se legi Dei, non solvitur.Hocest propler quod parvuli baptizan- incursantiavitia dividentes, subjicientes lur, ut non solum regni Christi fruanlur bono, ve- removeMesse a legepeccati: quorum licet dissensio rum et a malo regni mortis eruantur. Neque hoc per prsevaricationem primi hominrsin naluram versua carneda- terit', ut nequaquamsibi paribusad virtutemsludiis fieri potest, nisi per eum, qui peccqtum mnavit', quod nascendonon sensit, quod moriendo convenirent, tamen per crucemDominiSalvatoris*, crucifixit;ul in carnenostraessetjustificalioper grtt- tam inimicitiisquam etiam mandatorumiege vacuatis, in societatisconcordiam congrnerunt,posteaquam tiam, ubi eratante colluvio per culpam. 9. His iiaque beaii Ambrosiiverbis, nec diaboltis Cbristuse ccelo pax noslra descendensfecit utraque bonilatehominemcreavit, sed hominem malignilate unum > (Ephes.n, 14). Rursusin eodemopere, cum viliavit : nec concupiscentiae malum nupliarumabs- de spirituali alque incorruptibili loqueretur cibo : tulit bonum: nec in Baplismalis sacramenlo pec- < Etenimratio cibusmentis est*, > inquit, < prseclacali alicujus realus relinquitur insolulus : nec inju- raque alimoniasuavitatis, qusemembra non onestus est Deus, qui eum damnat legc jusiiiiac, qui ret, nequein naturaepudenda', sed ornamentaconpeccalilege fil reus, etiamsiex illa natus est, quse vertat, cum libidinum volutabrum commutatur in parentemejus proptereajam reumfacerenon potest, Dei templum, diversoriuraquevitiorum sacrarium quia renatus esl. Virtus porro, quae in infirmi- incipit esse virtutum. Quod utique lunc facit*, cum tate perficilur, quare, si hacc vera sunt, despe- caro in naturam regressa vigorissui agnoscit altriranda est; cum per carnem Christi, quse damnat cem , alque ausu deposito contumacise,moderantis 8 peccalumquod nascendonon sensit, quod moriendo animae conjugaturarbilrio : qualis fuit cum inhabicrucifixit, fiat eliam in carne noslra justificatiopcr tanda paradisi secrela suscepit, antequam veneno gratiam, in qua erat ante colluvioper culpam?Ac pesliferiserpentis infecla sacrilegamfamem sciret, memoriamprseceptorumanimsesensiper hoc quinque ista vestra , in quibus raaximeter- divinorumque relis hoinines, argumenta,nec alios poterunt perturcontra ? nonsubstantiam qutdnisicontramalum bare, nec vos, si credatis Ambrosio, Cypriano, cessitatem, sedsubslanliw vilitmx. esse, 1 caiholicissanctis doctoAra. Eret Mss., Gregono, aliisque clarisque tres adversusduo, et duoadversus ribus, imovero etiam vobis ipsis*, legem peccali, tres. % sein naturamverterit.Elpanlopost,verlisse se Editi, inesl hominismembris quse repugnanslegi raeniis, in naturam.Et infra,in naturam verteril. l ocis se Quilws removimus auctoritate particulam, se, mamiscri|torum. 3 Antiquissimus codexFloriacensis el aliiquidarn Mss., 1 Aliqua hicin editisvarietas: apud Am,et Er., mdla Domini satutaris. k Am.Er. et prope omnesMss.: Eteniinmiserkors alterutrocogitatione nulta in atterutro coversatur;Lov., versatur. Emendantur ex Floriacensi gitatione mentis est. manuscripto. cibus ' Editi,et dominabitur : mendose.Videinfra, lib. 4, At Am. Er. et Mss., prwclaraLov., prwclarwque. n. 51. que. * Er.et Lov.,peccalum Floriacensis in suacarnedamnavit. AtAm. et codexa secundamanu,nec sein naturw carent i n. Ambrosii sententia manuscripti particula, quae pudenda. 7 Floriacensis hicinculcatur, ista est: christienimcarodamnavit codexcorrectus, p ecfit. 8 calum. Am.et i.lures moderatimisaninve. Mss., Quidam v vetus codexFlor iacensis hoclocoaddit,quoniam moderattonis animw. moderatoris anhnw.Postea pa- alii, Er., tebitet vobis ipsis.Etinirasichabet,isgerens n enonnulii r.uax arbiirio. pugnandi manuscripti Am.,conjtmqatur

682 bus inhacrentemedacitatis stndio prseteriret. Hinc tia, fortitudo, justitia: mali equi, iracundia, concu! timor/iniquitas > (Cap. 8). Numquidart, peccatummanasseproditur, tanquamcorpore aniraa- piscentia, que genitoribus,dumcorporis natura lentatur, anima Bonns rector bonos equos habet, malos non habet? ' ait, <Bonosincilat, malosrestringit et revocat. > male sanae' compatilur.Qusesi appetentiamcorporis Sed refrenasset, in ipsoortu esset exstincta origopeccati; Unde isti surrt equi? Nempesi eos substantiasdici% favemusvel hserequam velutvirilis infusamcorporis molumalefela * mus vel putamus, Manichseorum anima, ctiam sui vigorecorrupto, alienis gravisone- nius insanise: quod ut absit a nobis, catholiceistos ribus parturivit> (In Lucam, lib. 7, nn. 141, 142). equosintelligimusvitia nostra ', quselegi mentisex 11. Hiccerteapertissimeatque satialissime ille lam lege peccati resislunt. Nona nobis haecvitia separata, excellentertui docioris ore laudatus doctor Ambro- alicubi alibi erunt, sed in nobis sanata nusquam sius declaravit,et quid esset, et unde esset originale erunt. Verumtamen quare non in Baplismateperiepeccatum,et unde contigeritilla prima confusio,quse runt? An nondumfateberis, quod reatus eornm perinobedientia carnisfuil dissentientisab anima, quam ieril, infirmitas manserit: non reatus quo ipsa rea discordiamsanat Dei gratia per Jesum ChristumDo- fuerant, sed quo nos reos fecerant in malis operibus, minumnostrum.Videsunde caro concupiscatadver- quo nos traxerant? Necita eorum mansit infifmitas, sus spiritum, vides unde sit lex in membris repu- quasi aliqua sint animaliaquaeinfirmantur: sed nognanslegi mentis. Vides vertissein naturam, animae stra infirmitas ipsa sunt. Nec in his equis malis inicarnisqucdiscordiam, et per ltas inimicitias nobis quilatem nominasseputandusest illam, qusedeletur abundare miserias, non nisi Dei misericordiafinien- in Baptismo: illa namquepeccatorumqusefecimus, das. Nolijam mihi adversari: nam si adhuc facis, cui fuit, qusecuncta remissa sunt, atque omninojam non vel quibus simul adverseris, advertis. < Me> nempe sunt, quorum realus manebatqnandoipsa fiebantat< dixisti nihil magislaborare, quara ut non intelli- que transibant.Istam vero legem peccati, cujus magar. > Et in quibusdam locis sensus meos ad tuura nentis reatus in sacro fonte remissus est, propterea polius interpretaris arbitrium, abutens tardiusculis vocavitiniquitatem, quia iniquum est nt caro concucordibushominum, qui te non intelligunttacere po- piscat adversus spiritum : quamvis adsit in nostra tius noluisse,quamresponderepotuisseuni meo, qua- renovalionejustitia; quia justum est ut adversuscartuor voluminibus tuis. Ecce fundit eloquentise lucidum nem spiritus concupiscat, ut spiritu ambulemus, et carnis non perficiamus.Hanc quippe ac perspicuum ilumen Ambrosius: non est ubi hse- concupiscentias reat leclor, ubi caliget audilor. Manifcstissime dicit justiliam nostram inter bonos equos invenimusnoApostolumideo dixisse, Quis me liberabitde corpore minatam. 13. Audi adhuc quid dicat in libro quem scripsit morlishujus? quia omnes sub peccato nascimur, et ipse ortus in vitio est. Manifestissime dicit, Dominum de Paradiso (Capp. 11 et 12). < Fortasse, inquit, Christum propterea fuisse sine pcccato, quod natus < ideo dixit Paulus, Quwnon licethomini loquit (II ex virgine vinculisobnoxiaegenerationis naturseque Cor. xn, 4), < quia eratadhucincorpore constitutus, communisminime teneretur, et damnassepeccatum hoc est, videbat islius corporispassiones,videbatlequod nascendonon sensit. Aperlissimedicit, quod gemcarnis suaerepugnantemlegi mentis suae.Itemdissensiocarniset animseper praevaricationem primi que in eodem: < Cumdicit, > inquit, < sapientiorem hominisin naturamverterit. Apertissimedicit, car- serpentem,intelligisquem loquatur,id est, illumadnem libidinumvolutabrumdiversoriumquevitiorum versarimrinostrum, qui lamen habet sapientiamhutunc * mutariin Deitemplumsacrariumqnevirlutum, jus mundi. Sed et voluptasatque delectatiobene sacum in naluramregressavigorissui agnoscitaltricem, piens dicitur; quia et carnis appellatur sapientia : atque ausu deposito contumacise,moderantis animse sicut habes, Quia sapientia hujus carnis inimica ett conjugaturarbitrio: qualis fuit cum inhabitandapa- Deo> (Rom. vur, 7). <Etadexquirendadelectationum radisi secreta suscepit,antequamesset venenopesti- genera astuti sunt, qui appetentes sunt voluptatum. feri serpenlis infecla. Quid adbuc adversus me quos Sive ergo, > inquit, <delectationemintelligas, quae-, librosmoliaris', inquiris? Illum aspice, adversusil- dam est divino adversa mandato, et inimica sensi- ' lum aliquid aude, qui hseresisvestrse venenis ante- bus nostris.UndesanctusPaulus*ait, Video aliamlegem el captiquamnascerentur,occurrit, et unde possentexpelli, inmembrismeit,repugnantemlegimentismew, hsecanlidotaprseparavit.Quaesi satis non sunt, ad- vanlemme in lege peccali> (Id. vn, 25). Qualem buc audi. voluptatemdicathoc locoiste doctor, in promptuest, 12. In librode Isaacet Anima idera dicit: < Bonus quia ut intelligeremus,adhibuitApostolitestimonium ergo rector malosequosrestringit et revocat, bonos dicentis, Videoaliam tegemin membris meis, repuincitat. Boniequisunt quatuor, prndentia, temperan- gnantemlegi mentis mew, et captivanlem me in lege peccati.Haecest voluptas illa suscepta tua, quamvis 1 Editi, malesana. At oplimae notsecodexFloriacensis, el tu reprehendasejus excessum.Ubiqnalissit, plane mak sanw,id est, naturae ipsiuscorporis. fateris: sed tantis verborumornamentiseam mode" SicMSS. At viriti. editi, ' Omnes ratam defendiset laudas, quasi istum modum sibi fere MSS., modefacta. 4 Editi, ita. AI tunc. MSS., 5 sic Mss. Editivero, quodadversusmeostibros mo1 Fioriac. Ms.,vitianoslrasunt qttw. liaris. 1 In manuscriptis, undesanctus Paulus. ait, omisso, SANCT. ACGTJST. X. fVingt-deux.)

isai

LIBER SECUNDUS.

JULIANUM S. AUGUSTINI CONTRA 684 PELAGIANUM, ipsa constituerit, et non spiritus qui adversus ejus autembonumnon invenio.Non enimquod volofacio impetum concupiscit.Adversus quem fortiler stabstt bonum; sed quodnoio tnalum,hoc ago. Siautemquod aliamlegemin membritmeit, nolo, hoc ago; jam non egooperorillud, sedquodhaille, qui clamabat, Video > (Rom.vn, 23, 18-20).Qu.intarepugnanlem legimentismew.Iste repugnantisimpetus bitat in me peccatum si laxetur, in quaedeclinabit immunda?in quaenon libet feraris animi obstinatione, Juliane, quantalibet abrupta ? Verumnunc, quod adversus nos pervicaciapro Pelagianoerrore consipertrahet et praccipitabit potius instat, ecce non secundumvos quicumqueJu- stas; tanta per bealam Ambrosiumcircumvallaris daeus, sed secundum beatum Ambrosiumde se ipso rerum evidentia, tanta verborum ejus manifestatione Paulus apostolusdicit, Videoaliam legemin membris rantunderis, Ut profecto, si nulla te ratio, cogitatio, meis,repugnantem legi mentismew,et caplivantemme consideratioreligionis, pietatis, humanitatis, alque in legepeccqli.Rursusin eodem opere alio locoidew ln te ipso advertendseveritalisa pertinaci intentione doctor: <Impugnalur,> inquit, <Paulus, el videtlc- revocaverit,ostendasquantumin malis humanisvagem parnis suae repugnantem legi menlis suse, et leat, eo queniquam fuisse progressum,ubi manere captivantem se in lege peccati; nec de conscientia non libeat, unde redire jam pudeat. Sic enim credo sua praesumil, sed per Christi graliam confiditse a te affici,cum ista legeris. Sed o si pax Christi in tuo mortis corpore libcraridum: et tu quemquamopina- corde vincat, et bona pcenilentiade mala verecundia ris scientein npn posse peccare? Panius dicit, /Von palmamferat 1 CAPUTVI. 15. Sed jam nunc paruroperattenenimquod volofacio bonum;sedquodnolomalum,hoc agot (Rom.vn, 19); < ettu arbitrarishomini prodesse de, quomodoex ista lege peccati,cujus molummor? Itemquein talitas etiara continenliumcogitur Ierre, cui modum scientiam, quaedclicti augeat invidiaro jpso opere idem ipse episcopus ad omues nos refe- castitas nuptiarum laborat imponere, ubi concupirens eloquium,causamquecommunem sedulo agens : scentia carnis, voluptasque, quam laudas, conlra <Repugnatenimlex carnis, inquit, <legi mentis, et propositumvolunlatisagit suos impetus, cum excitalaborandumnobis est ac desudandum, ut castigemus tur, etiamsi actus non peragit, cum frenatur : attencorpus ctserviluij redigamus, et qusesunt spirilualia de ergo paulisper, quomodo ex hac lege peccati omnftm generari hominera,et ideo trahere origiuale seminemus* (Capp.12 et 15). 14. Inalio quoquelibro suo, de Sacramentorege- peccatum,sanctus eloqualur Ambrosius in eo ipso nerationis , vcl de Philosophiaquein scripsit(a), ita de Sacramento rpgenerationis, sive de Philosophia loquitur : tBealaigitur mors quu:nos peccato eripit, libro suo. < Est, > inquit, < domus quam sapienlia ut refprmet Dco. Qui enim mortuusest, justificatus sedificat,el mensa coelestibus referta sacramenlis,in esi a peccatot (Rom.vi, 7). <Nuraquidnaturse fiue, > qua jusius cibum divinaevoluptatisepulatur, suavem inqijit, < justificalura peccatoaliquis? Non ulique: gratiae potum bibens, si perpeluorum merilonjm quoiiiamqui peccalormoritur, in peccato manet; ille uberr posteritate lacletur.Hos (ilios gencrans David autem juslificatura pcccato, cui per Baptismumpee- partus illos corporeap commixtionis horrebat, et ideo cata omnia remilluntur. > Habesnead ista quod di- mundari sacri fontisirriguodesiderabat, ut carnalem cag? Vjdesne vir venerabi- ac terrenam labem gratia spiriluajisablueret. Ecce, quemadmodum expresser.it lis, in Baptismofierihominismorteni bealani,ubi re- inquit, in iniquilalibtts conceplussum, el indetktispemittuntur peccalaomnia? Sed allende aliud, attende perit me malermea > (Ptal. L,T). <MaJeEva parturiquod iion vis. < Advertimus,> inquit, < cujusimxfi vit, ut partus relinqueret mulieribus haereditatem, sit mors mystica : nunc consideremuscujusmodise- atqueunusquisqueconcupiscentice volupialeconcrepultura esse debeat. Non enrinsatis est ut moriantvr lits, et genitalibus visceribusinfusus, el coagulatus vilia,nisi marcescat' corporis luxus. et omniumvin- in sanguine, in pannisinvolutus,prius subiret deliculorumcarnalium compagosolvatur, omnis nodus ctorum contagium,quam vilalis spirilus munus haucorporei laxetur usus. Nemo sibi blandiatur, quod riret. >Si te non deseruit qualiscumquesaliem senaliamfiguraminduerit, myslicaprsecepla acceperit, susbumanus, vides quid de concupiscenliae voluptaad continentiae disciplinam applicueril animum.Noti te, hacipsa cui praebes irapudentissimum patrocinium, quod volumus,hoc agimus; sed quod odio habemus, pronuntiaverit, tui, quod saepedicendumest, doctohoc facirous.Multaoperatur in nobis peccaium.No* ris testimonio praedicatus,tam memorabilis doctor bis reluctantibusredivivse plerumqiie voluptatesre*- Ambrosius: quod ea quisque concrelus, ea genitalisurgunt. Luctandum nobisest adversuscarnem. Lu- bus visceribus infusus, ea coagulatus in sanguine; ctatus est.adversuseam Paulus : deniqueait, Video ct in pannis, non uliquelaneis, aut lineis, aut bujusautemaliam legemin membris infanmeis, rcpugnantemlegi cemodi lalibus,qualibusjam nati obvolvuntur el captivantem mentit mece, tne in tege peccati.Num- tes, sed pannisviliataeoriginistanquam h.Treditariis quidtu, >inquit, < fortior Paulo? Nec tanquamsedu- involulus, prius subeat contagiumdelictorum, quam laecarni luse confidas,et te ei credas, cum Aposlo- vilalishujus aeris auram spirando percipial: in quem ltis clamitet : Scioenimquia honhabitat in me, id ett velut iramensumfontemcommunisetnon dcsistenin carnemea, bonum :nam velle adjacelinilii,perficere tis alimenli, post occulta spiramentaviscerum maternorum, qui nascilur, funditur ; in ortu ploralurus 1 Am.Er.et aliquot marcescant. Mss., (a) Hoc opusnonexstat. reatum, quem contraxit ante ortum. Ergone ex hu683

LIBER SECUNDUS. 686 motu illinon ernbescerenthomi- 14). <Tu aulem, tinquit, <nonmanufactamcircumjus concupiscentiae carnis in cornesprimi, quoetipsi apparebantnoxii, et eorumiilii cisionemdiflers , quaein exspoliatione audiens dicentem, peccatoparentuinpraenunliabantur'obnoxii? Ulinam pore perficitur, ipsura Dominum sicut illi erubuerunt eas partes corporis, in quibus Amen, amendko vobit, niti quit renatusfueritex aqua libidinisinobedientiam >(a) [Joan. sentiebant, nudasrelinquere; et tpirijM,noninlroibitinregnumcwlorum ita ui fideicatholicae obedienserubescereserubescen- in, 5] ? < Cernis quemadmodum circumcisionem cirda laudare1 cumcisioni, comminationemcomminationi vir ec16. Quidautemetiam de ipso ficulneorumtegmine clesiasticadoctrina prsedituscomparavit? Quodergo foliorumin lihro de Paradisoidem ipsescripserit do- esi octavodie non circumcidi, hoc est in Christonon ctoradverte. < Quod igitur gravius est, > inquit, baptizari: et quod est perire de populosuo, hoc est < hacse Adamiiiterpreiationesuccinxiteoloci, ubi iioi)intrare in regnumcoelorum.Et tamen vosin BaiVuctumagiseaslitatis se succingere debuissel. ln ptismate parvuiorumexspoliationem carnis, hoc est, lumbisenim quibuspraecingimur,quaedarasemina circumcisionem non manufactam, celebrari negatis; generationisesse dicuntur : et idco male ibi succin- quia nihil eos, quo exspoliaridebeant, babere conolusest Adam foliisinutilibus,ubi fulursegeneratio- tenditis. Nonenim eos fateminimortuosin praeputio nis non fructum futurum, sed qusedampeccata si- carnis suae, quo peccaiumsignificalur,maximequod gnaret ( Cap. 13). Iliccertefrustravit iste vir san- originaliter trahitur : per hoc cnira est corpus noCtus tamelaboratam disputationem tuam nimisqtte strum corpus peccati, quod evacuaridicit Apostolus ollicitam, ne post peccalum Adam et Eva oculis per cruccm Christi (Rom.vi, 6). CAPUT VII. 19. Sed nunc sententiisepiscopoapertislumbos praecinxissecredantur (Gen. ni, 7 ). Ut enim tanta ibi loquacitate laborares, contra sen- rum qui fueruntante nos, el baecdivina eloquiafidesus veniebasomnium, et eos multiloquiistrepilu * liter el inemorahiliterIraclaverunt, urgere te instiperstringerecupiebas.Quid enim tara in promptuest, tui. Proinde ad episcopumAmbrosiumrevertamur : quam succincloriis, vel prsecinctorirs,quse grsece qui cum et homines, id est et animaset corpora hoiuf>t$&iurca. nuncupanlnr,lumboshominumcontegivel minum, opus Deiesse non dubitet, et nuplias honoomnia peccata qnasvulgusetiam munituras vocat? Neque ret, et in BaptisrooCliristi praedicet praecingi, boc ille horao Dei, cujus te urgemus eloquio, lan- dimitti, et Deum esse noverit justum; et capacem quam obscurum esset exposuit: sed quod omnes virtulis atque,perlectionisper Deigratiam humanam intelligebant, quid significaretostendit. < ln lumbis non neget esse naturam; qute vesira quinque facitis > ait, < quaedam enim quibus praecingimur, semina argumenla, contendentes nullum islorum quinque generationisesse dicuntnr; et ideomale ibi succin- verum esse posse, nisi falsumsit trahere nascentes ctus est Adamfoliisinutilibus. Quare male? Sequi- originale peccatura : tamen hoc ipsum, quod his tur et dicit, < nbi futursegenerationis, non fructum quinque argumentis aufcrre conamini, sic ille ubi futurura,sed quaedam peccatasignaret. >Habesnead opus est, in suis sermonibus ponit, ut cuivissatis ista qnod dicas? Ecce unde illa confusio,ecce unde eluceat, quidcalholicaveritassolcat pracdicare, quid contextioetsuccinctiofoliorum,ecce unde in poste- profana novitasconeturevertere. Anforteipsumquoris originalepeccatum. que Ambrosiumscisse ac docuissedubitabis, Deum. 17. Sancuis vero Joannes Constantinopolitanus esse hominum conditorern, et animaeet corporis? episcopus,quantum verecundia permittere potuit, Audi ergo quid dicat in libro de Philosophiacontra totum illud primorum hominumerubescentiumfa- Plalonem philosophum , qui hominumanimasrevolvi clum dnobus verbis evidenter expressit, dicens : in bestias asseverat, et animarumlantummodo Deum < Foliisautemficuserant cooperti, tegentes speciem opinaturauctorem, corporaautemdiis minoribusfa, < Miror, > peccati.>Cui non appareat, quse vel qualis peccati ciendadecernit. Ergo sanclusAmbrosius speciesa confusis tegenda fuerat in regione lumbo- inquit, < tantum pliilosophum, quomodoanimam, rom, qni de sui corporisnuditate non confundeban- cui potestatem conferendseimmortalitatisattribuit, tur ante peccalum? Obsecro, intelligite; imo vero in noctuis includat, aut ranulis, feritatequoqueineam Dei opusesse permiuite homines,quod vobiscuminlelligunt intel- duat bestiarum : cum in Timseo ligere, et nolite nos cogere de pudendispene impu- memoraverit, inter immortaliaa Deofactam; corpus deuter * diulius disputare. autemnon videri opus sttmmiDeiasserit, quia natura 18. Meritoidembealus Joannes, etiam ipse, sicut carnis humansenihil a natura corporisbestialisdif-1 et martyr Cyprianus(Epitt. 64, ad Fidum), circnm- fert. Si crgo digna est quaeDeiopus esse credalur, cisionemcarnis in signopraeceptam commendatesse quomodoindignaest quseDeiopere vestiatur? Ecca Baptismatis. < Et vide quomodoJudaeus, > inquit, non solum animam, quod et illi dicont, verumetiam circumcisionem nondilfertpropter comminatiotiem, corpus, quod illi negant, contraPlatonicosDei opus non fueril circumcisa esse defcnditAmbrosius. quia omnisanima quaecurnque 20. An tu dicturus es, quod nuptiis ingeratcridie octavo, exterminabilur de populosuo (Gen. xvn, vomen , quia et indc quod nasciturconcupiscentiae SicMss. Atediti,vwmtntiabantur. ' In Mss., verbahsec muUUoquo strepitu. apudBasilium 13,quse legunturin homilia (a) - Floriacensis exhortatio e stad Ms., imptidentes. Baplisimim. J-i . - ''---' *">-*-, KJ.jo tlrj $85

JULIANUM S. AUGUSTINI CONTRA PELAGIANUM, 688 luptate concretum, dicit subire contagium delicto- nale peccatum, ut eos qui habent uxores, secundum rum ? Audi ergo de nuptiis Ambrosiisententiamin eumdem aposlolum, ha esse velit, acsinon habenApologia sancti David.< Bonum, > inquit, < conju- tes ; nec vocare dubilateliam uxoris adulterumingium, sancta copula. Sed tamen qui habent uxores, temperantem marilum, omne connubiibonumpenita sint ac si non habentes : ipse est tliorus incoin- sans non cupiditalecarnis , sed fide polins castitalis; quinatus ; et nemo alterum fraudaredebet eo, nisi non morbo passionis, sed fcedereconjunctionis;non ? Nam forte ad tempus, ut vacent orationi (I Cor. vn, 29, voluptate libidinis, sed voluntate propaginis 5). Tamcn secundumApostolum,non vacal orationi muliereroviro nonnisi generandi causa perhibetin* illius conven- stitutam, unde tam diu frustra, quasi quisquamhoc quis eo temporc, quo usum corporeae lionis exercel>(Cap.11). Audiet alteramin libro de noslrum negarel, disputandum pulasti. H.TCenim Philosophia: < Bona , inquit, < continentia, quae- sunt de hac re verba ejus in libro de Paradiso : < Si dam velut crepidopietatis.Namqueinpracipitiis vilae igitur viro , > inquit, < culpaeauctor est mulier, pro bono videturadjecia? Verumsi hujus labentiuinstatuit vestigia; speculalrixsedula, quemadmodunn ne quid obrepat illicitum. Mater autem vitiorum consideres, quia Deouniversitaiisest cura, invenies omnium incontinentia, quaectiamlicita vertit in vi- plus placere Dominodebuisse id in quo essetcausa nos universilatis, quam condemnandum tium. IdeoqueApostolusnonsoluma fornicatione fuisse illud ' in retrahil, verumeiiam in ipsisconjugiismodumquem- quo esset causa peccati. Ideo quia ex viro solonon dam docet, et tempora pr*escribitorandi(I Cor. poterat humaniesse generis propagatio,pronuntiavit vn). < Intemperansenim in conjugio, quid aliudnisi Dominus, non essebonumsolumhominemesse (Gen. quidam adttlier uxoris cst? > Cernisqucmadmodum II, 18). Maluit enira Deus plures esse, quos salvos velit eliam inter se ipsa vere honesta * esse conju- facere posset, quibus donaret peccalum,quam unum gia ? Vides quemadmodumdicat , incontinentiam solum Adam, qui liber esset a culpa. Deniquequia etiam licita vertere in vitium, ubiet licitumdemon- idem, > inquit, < ulriusque auctor cst operis, venit strat esse connubium, et in ipso non vult inconti- in hunc mundum, ut salvos faceret peccatores.Ponenliam fcedare quod licitum est 3? Advertis quo- stremonec Cain parricidiireum priusquamgcneraret modo intelligerenobiscumdebeas, in quo morbode- filios, passus est interire. Ergo, > inquit, i propter siderii noluerit Apostolusunumquemquevas snum generationem successronis humanac debuit roulier possidere, sicut gentesquaeignorant Dcum(I Thess. adjici viro (Cap.10) 21. Habes ecce Ambrosiumdoctoremmeum, et a iv,4,5) ? Tibi autemlibidononnisi prseteruxoremvidelur esse culpabilis.Quidergo de Ambrosiojudica- tuo memorabililer3 prsedicatum, et opus Dei esse bis, qui intemperantemin conjugioadullerumquem- omnem hominem atque boroinis carnem, et bonas dam appellat uxoris ? Tune melius nupiias honoras, esse nuptias in quantumsunt nupliae, non modo fain quibus libidinilicenliosissimum spatiumpraebuisti; tentem, verum etiam defendentem.Jarnvero quod ne fortassis oflensa defensorem sibi alium provide- per originale peccatumsacro Baptismatinihil deroret ? Neque enim, quodego commemoravi secundum get, superiusdemonstravi, quandoejus posuiverba, veniam conjugibus concedereAposlolum(ubiprocul ubi dicit, < illum justificari a peccalo, cui per Badubio nolalur, etsi ignoscilur, culpa), saltemverbo ptismumpeccataremitlunluromnia> (Supra, n. 14). lenus atlingere voluisti; aut quod ab illo opere, ut < Justum porro illeDeumuhi non praedicat,aul quis oralioni vacent, cessareconjugesadmoneniur(I Cor. de hoc potest catholicusdubitare christianus, quod vn, 6, 5), quod ego lotum commemoravi,aususes pene ct omnes impii confitentur? CAPUT VIII. 22. Quintumillud restat, ulrum in tua responsione refricare : credo, formidansne tua viderelur praevaricata defensio, si et tc confitente videatur Ainbrosiobumanamcapacemjustificationis apparercl, quod per libidinem,cui lc palrocinarinon et perfectionis esse naturam; nec ab hac sententia pudet, eliam conjugum impedirelur oratio. Iia cum propterearevocetur, quia ssepeac mullismodisdicit mihi pro illa respouderecuperes, scd Apostoloresi- omnein hominem sub peccato nasci, et esse ipsum stere non auderes, nec in aliam senieniiain,sicul so- ortum ejus in vitio. Verumet hoc jara supra docui, letis, ipsum apostolicumlestimonium detorquerepo- ubi eura loco ipso paulo post dixissememoravi, < a tuisses, omninoinde tacere maluisli.Tu ergo melius Chrisli carne damnatum esse peccatum, quod nahonoras nuplias, quarumdigniialcmtanquamomnino scendo non sensit, quod moriendocrucifixit, ut in de- carne nostra esset justificalioper gratiain, ubi erat irreprehcnsibilivolutabrocarnalisconcupiscentise coloras : an ille, qui cum dicat, non solum licilum, ante colluvioper culpani > (Ibid. n. 5). Ibi enim nased etiam bonum conjugiumsanclamquecopulam, turam demonstravithumanam, etiam istam, quaesub tamencessantelibidinisvoluptate,temporaorandiab peccatonascilur, et cujusortus in vitio est, esse juApostoloprsescriptacommcmoral;atque ita non vult stificationiscapacem : sed sane per graliam, quotl illi raorbodeditosesse conjuges, unde trahitur origi- inimicumest vobis, eidemgratiae crudelibusinimicis. 1 Eret Lov.,quieotempore usum. Emendantur ex Mss. Verumsi boc parum cst, rursus quid dicat, atlende et Ambrosiana editione. in Expositione Isaiacprophetae . < Videamus, in* Sicprsecipui Mss. A t veraethonesla. editi, ' Er. etLov., nonvult incontinentia 1 Floriaceusis tkitllud. fwdari quod Ms., fuisse quamnoncondendvm %in ante excusis, tumesl. mirabititer. 687

LIBER SECUNDUS. 69fl quit, <ne qua sit post hujus vitsecurriculum noslra sapientesnt respondeatisnobis, non solum ista vos regeneratio, de qua dictum est, In regeneratione, non pati, verum eliam in hominisesse potestate, ne thronogloriwsuw(Matth. isla paiiatur, nec esse causamcur ad hoc Dei poscaFiliushominisin cum sederit xix, 28). Sicut enim regeneralio lavacri dicitur, per tur auxilium. 24. Quanto ergo melius identidem audimusAmquam detersa peccalorumcolluvionerenovamur ; ila regeneratio dici videlur, per quam ab omni corporeoe brosiumDei gratiam confitentem, rrecde sua virluie concrelionis purificati labe, mundoanimsesensu in confideniem,qui cuni haccdixisset adjecit : < Quis vitam regeneramur aeternam.> Nempe distinxitvir autem tambeatus, qui incorde suo semperascendal? sanctus et verax, justificalionemvitsehujus, qusefit Sed hoc sine auxilio divino qui fieri polest? Nullo per lavacrumregenerationis, et illius perfectionem, profecto modo. Denique, > inquit, < supra eadeni cum et nostra corporafuerintimraortalitaterenovata. Scriptura dicit : Reatusvircujusest auxiliumejus abs Non itaque fuit Ambrosio, quamvisfateretur nascen- te, Domine;ascensus in cordeejus > (Psal. LXXXIII, 6) i tis originisvitium, justificationisdespcratapcrfectio. < Itemque idem ipse in librodeSacramcntoregeneraQuia sicut esthumananatura creatori Deo formabitis, lionis : < Quis igilur est, > inquit, < qui carne uiiiur ita sanahilisredemptori. ad operandum,nisi anima? Ergo princepset domina 23. Sed vos festinatis, et praesumptionem veslram carnis naluraliter anima est, quse domare carnem festinando prcecipitatis. Hic enim vultis hominem debetet regere. IdcoqueSpiritussancti fulta praesidio, quid faciat mihicaro perfici, atque ulinamDeidono, etnon libero, vel po- dicit in Psalmo, Non limebo tius servo propriaevolunlalisarbilrio. A qua perfe- (Psal. LV,5).< Ipsa eademdicit in Paulo, Sed castigo> etserviluti Castigat ctione quidemlonge vos esse sentitis : sed dolusest corpusmeum, (I Cor.IX, 27). < redigo in ore vestro, sive peccatoresvos esse dicalis, et ju- ergoPaulus quodipsius est, non quoilipse est. Aliud stos credi velilis; sivc profiteaminiperfectionemju- enim quod ipsius, aliud quod ipseest.Casiigatquotl corporalisjustus stitiae,quamprofecloin vobisnonesse sentitis.Justi- ipsiusest, ut morlem in se lasciviae ficalio porro in hac vita nobis secunduin tria ista operetur. > NumquidsanctusAmbrosiusquando ista confertur : prius, lavacro regeneralionis, quo remit- dicebat, non cumvitiis confligebat?non vitia vincecumvitiis, bat? non exercitumquemdam variarum cupiditalum tunturcunctapeccata:deinde,congressione a quorumreatuabsolutisumus: tertio,dumnostraexau- inlra semet ipsum, lanquam Christi miles egregius dilur oratio,quadicimus,Dimiltenobis debita noslra(Id. debellabat?non corpuspropriumcastigabat?Numquid vi, 12); quoniamquamlibetforliterconlraviliadimice- non superatis et oppugnatisdiaboli operibus, opus mus, hominessumus; Deiautem graliasic nos inhoc Deicum opere Dei, boc est, anima cum carne pacem corruptibilicorporeadjuvat dimicantes; ut non desit justiliaerequirebat, ut non in sua virtule confidens, propterquodexaudiatveniatnpostulantes.Istamsuper sed sicut ait, < Spiritus sancti fulta prtesidiodiceret, nos Dei misericordiam,vobisnecessariamnon puta- Non timeboquid facial mihicaro? > Ecce quomodo. lis; quoniamex eonumero estis, de quibusinPsalmo natura humanacapaxjuslificationisostenditur : ecce. dictumest, Quiconfidunt in virtutesua (Psal. XLVIII , quomodo virtus in infirmitate perficitur (II Cor* in libro de xn, 9). Arobrosium 7). Sed quantomeliusaudimus 25. Sed audiamusde hac re etiam victoriosissiFuga saeculidicenlem: <Frequensnobisde effugiendo j isto saeculo est sermo : alque ulinam quara facilis mummartyreraCyprianumin epistolade Mortalitate sermo, tam cautus et sollicilus affectus. Sed quod < Cumavaritia nobis, inquit, < cum impudicitiar pejus est, frequenterirrepit terrenarum illecebracu- cuin ira, cum ambitionecongressioesi; cum carnaassiduaet mopidilatum, et vanitalum offusio menlem occupat, ut libus viliis, curaillecebrissaecularibus quod sludeasvitare , hoc cogiles, animoque volvas. lesta luctatio est. Obsessamens hominis, et undique est homini,exuereaulemimpos- diaboliinfestationevallata , vix occurrit singulis,vix Quodcaveredifficile sibile. Deniquevoli magis eam esse rem quam effe- resistit. Si avaritia prostrata est, exsurgit libido : si ctus, lestatur propheladicendo, Declinacor meumin libido compressaest, succedit ambitio : si ambiti testimonia tua, etnoninavariliam> (Psal. cxviu, 36). contemplaest, ira exasperat, inflat * superbia, vino<Non enimin potcsiatc noslra est cor nostrum , et lentia invilat, invidiaconcordiamrumpit, amicitiam. nostrsecogitaliones,quatiraprovisooffusae , mentem zelusabscindit. Cogerismaledicere, quod divinalex animumqueconfundunt, alque alio trahunt quam tu prohibet; compellerisjurare, quod non licel. Tot proposueris; ad sacculariarevocant, raundanainse- perseculiones animus quotidiepatilur, tot periculis runt, volupiuariaingerunt, illecebrosaintexunt, ipso- pectus urgetur, et delectat hic inler diaboligladios sitetoptandum, que in temporequo elevarementem paramus,insertis^ diu stare, cum magisconcupiscendum inanibuscogitalionibus, ad tcrrena plerumquedejici- ad Christumsubvenientevelociusmorte properare. > mur > (Cap.1). Haecsi vosnon palimini; ignoscile, Absitautem ut sanctum Cyprianumaut avarum exinonvobiscredimus, sed in his potius sancti Ambrosii stimemusfuisse, quia cum avaritia; aut impudicum, verbisquoddam speculuro,et hoc si proficimus,com- quia cum impudicitia; aut irae subditum, quia cum inlirmilatisagnoscimus.Vobisaulem munis.humanae etiamsicredamus,et dicaraus,Orate pro nobis, ut nec 1 LOV. , instat. Attamensupra, contra duas Episiola aliislibris,inflat. nos ista patiamur; ita vos iuvetiiuiuselatos et al(a pelagianoriun libro4, n. 27,cum 689

S. AUGUSTINl JULIANUM CONTRA PELAGIANUM, 6t ira; aut ambitipsum, quia cum ambitione; aut car- humanaraperfectiorera ' speret, id est perfectioris nalem , quia cum carnalibus vitiis; aut sseculi hujus mundationis, in ullimaresurrectionenaturam. 27. In quadamvcro homiliade libro sanctiJob (a) amatorem, quia cum illecebrissaecularibus;aut libidinosum,quia cumlibidine; aut superbum, quia cum attende quid dicat, quemadmodum ipsius diaboliadsuperbia; aut vinolentum, quia cum vinolentia; aut versus nos indesinens bellum ex hoc fieri asserat, invidum,quia cum invidiaconfligebat.Imovero ideo cum ea mala qusein nobis sunt, excilat contra nos; nihil eorum erat, quia his malis molibus partim de quod in nostram fieri ulilitatemvult docere, converorigine, partim de consuetudinevenientibus, forliler tentc sciliceldivina roisericordiamaliiiamdiaboliad nostrara.<Tanlaenimet lamadmirabilis, > resistebat, non acquiescensesse, quod eum esse co- purgationero gebant. Necideo tamen in tam periculosolaborioso- inquit, <in nos misericordiseDei bonitas est, ut per que certaminenullotelo feriebaturhostili; cumdicat quem in Adaeoflensa gcnerositalemprimse et beatae in epistola de Eleemosynis: <Ne quisquamsic sibi illius creationis amisimtis, per eum rursum id quod de puro atque immaculatopectore blandiatur, ut in- amisimus, obtineremereamur. Tunc enim diabolus nocentia sua fretus, medicinaranon putet adhiben- invidens nocuit'; nunc autem cura nocere nititur, dam esse vulneribus, cum scriplum sil, Quisgloria- vincitur.Movetenim per infirmilatemcarnis nostrse bitur castumse haberecor? aut quis gloriabilurmun- oroniapotestalissusetela, cumad lasciviamacccndit, dum se essea peccalis(Prov. xx, 9)? <Et iterum, in cum ad ebrietatem illicit, cum ad odia stimulat, cum epislola sua, > inquit, <Joannes ponat et dicat, Si ad avariliam provocat, cum ad csedesinstruit, cum non habemus,nos ipsosdeci- ad malediclaexacerbat.Sedcum per firmitatem dixerimusquiapeccatum animl tn nobisnonest(I Joan. 1,8). Siaulem horum omnium subrepentia incentivareprimuiitur, pimus,elverilas nemoessesine peccatopotest, et quisquissc inculpa- emundamur a peccato per bujus victoriaegloriam. tum esse dixerit, aut superbus, aut sttiltus est; quam Dictumenimita esl: Autquomodo seemundabit natusex necessaria, quam benigna est divina clementia, quse muliere > (Job xxv, 4) <? Quia non exstante hoste, cum sciat non deesse sanatis qusedampostmodum non eritbellum ;cessantedeindebeIlo,vrctoriadeerrt. vulnera, deditcurandisdenuo sanandisquevulneribus Collidentiumautem adversus nos vitiornm victoria et lestis non adepta, non crit emundatioulla vitiorum : quia remediasalularia! 0 doctor prseclarissime sic docuisti,sic monuisti 1, sicte audien- his insidiiscorporisnostri pirata victo, colluctaniium gloriosissime, dum imitandumqueprsebuisti.Meritofinitisaliis om- adversus nos passionum concertationepurgamur*. nlumcupiditatumcertaminibussanatisquevulneribus, Memores igitur, inqult, < et conscii, illa ipsa corcum extrema et omnium niaximavitse hujus cupi- pora nostra omnium vitiorum esse materiem, per ditate, pro Christi veritate pugnasti, et ejus in te quam * polluti et sordidinihilinnobis mundum,nihil gfatiseIargitate vicisti. Secura est corona tua, victo- innocens obtinemus, gaudeamusnobis esse hostem, riosa est doclrinatua , in qua et istos vincis qui con- in cnjrrsconcerlationequodam concertationisnostrae fidunt in virtute sua. Ipsi enim clamant, Perfeclio bello dimicemus. > nobis virtutis a nobis est: tu autem reclamas, < Ne28. In Expositioneautem primi Psalmiidem doctor nio suis viribusfortis est, sed Dei indulgentiaet mi- non dubitat dicere , naturam nostram, utique istara sericordiatutus est. > qusede morbo morbumtrahit, ad peccandumferri, 26. Audiet bpatissimumHilarium, ubi speret bo- ac sic ne peccemus,adversuseam nos quodammodo minis perfectionem. Cum enim loqueretur de pace fidei religionepugnare. Plures enimsunt, inquit, qui evangelica(ln Psal. cxvm, ad vers. 18 et 115), ubi cum per confessionem Dei ab impielalediscrelisinl, Dominus,ait, Pacemmeamdovobis(Joan. xiv, 27) : nontamena peccatoper id tiberi sunt, EcclesiW disci< Quia lex, > inquit, umbra erat fnturorumbonorum, ut avari, ebriosi,tumulluosi,proplinamnon tenenles, * idcirco per hanc prsefiguratam significantiam docuit caces,superbi,simulalores",mendaces, rapaces.Et ad nos in hoc terreni et morticini corporis habitaculo hwc quidem nosvitia naturw, inquil, nostrw propeflil mundos esse non posse, nisi per ablutionemcoelestis instinclus: sed ulile est nos a via ad quam ferimur misericordiae deemundationemconsequamur,post ex abscedere,nequeconsistereillk adhibilodecedendi mutationem resurrectionis lerreni corporis nostri ea nonmorosorecuriu. El idcirco, <Beatusestvir qui effecta gloriosiore natura. > Rursus in eodem ser- ih via nonstelil: > nalura quidemin viam peccalorum mone : < Ipsis, inquit, < Apostolis verbo licet hanc ferente, sed ex via hac fidci religione referente jam fidei emundatis atque sanclificalisnon deesse (In vers. i). Numquidnaraisium putahimusaccusataraen malitiam, per conditionemcommunisnobis torem fuisse naturac, quam condiditDeus? Nonutidocuit Si vos cum sitis noslis originis, dicens, mati, : non enim dubiiabathomocaiholicus,humanam que bonadata dare filiis vestris> (Matth. vn, 11). Vides Dei opus esse naturam; sed profectovitia cum quivenerabiliscatholicusdisputator, nec quemadmodum 1 sicAm.et Mss. AtEr. et Lov., perfeclionem. in hac vita mundationemnostram neget; et tamen Floriacensis vwidens v icit. codex, ' Tresex quinque vaticanississ.,passionum exercUa* Omnes habentem- tione propemanuscripti loco,monuisH, purgamur. 4 Sic nuisti.Utrumque cum Floriacensi, sed Am.et Er. hocmodo, vaiicaniquaiuormanuscripii ediderunt sic emisecunda manucorrecto. nuistivel Atediti,proqua. monuisli. % * Er. et Lov.,significationem. Am.et Er.,pro,simulalores, Am.ef MSS., Apud legitur,wtnulatareu significanUam. exstat. Haec n on h omiha (a) 691

* 693 LIBER SECUNDUS. 694 bus nascimur accusavit, apostolicum illttd tenens, castitatis bonum, dimicassecontra ingenitum concuFuimus enhn et not natura filii irw, sicut et cwteri piscentiae malum, per Deigratiarnprins confliciatione (Ephes. n, 3). Verumtamenhsecverba, qusede ser- vincendum,postea novissima regeneralione sananraone sanctiHilarii posui, si mea essent, quanta in dum? Tn intelligisJudwumessequidkit, <Non enim me diceres,Manichseorumque nomenetcrimen quanto quod volobonum, hoc ago: et hoc praeclarointelbuccarum strepitu ventilares?Nune ergo ne tui sto- lectu, nec conversationis sordesin nalurwrefundisinmachi follisindigestamaledictorum cruditate rumpa- vidiam;nee earumobscenitates et sanctoApostolorum lur, in hunc evome, si audes, calumniosastuas vani- rum omniumconsolarisinjuriis: et hsecmala quse tu cum collegissuis eadem tales, et insaniasmenjaces. Ad hwc,inquit, nosvitia non faeis,faciebatAmbrosius naturw nostrw propellit instinclus. Qvse ista natura sentienlibus,qui beatum Apostolum de se ipso dixisse est?Nuraquidgens tenebrarum, quam Maniehseorum- intelligit, Non quod votofacio bonum; sed quod noto fabula inducit? Absit. Catholicus loquitur, insigni malum, hoe ago; el, Videoaliam legem in membris Eeelesiarumdoctor loqnitur, Hilariusloquitur. Nostra meis, repugnantem tegimentismew(Rom.vn, 19,23); ergo natura est primi hominispraevaricatione vitiala, el caeterahujusmodi? Isti ergo sancti talia docendo, non ab alia natura ulla divisioneseparanda, sed ipss suffodiunt,sicut mihi objicis, murum pudoris, et vos sananda : cui diaboluma nobisconstitui calumniaris ob perfectionis ? Sea\ prwdicationem patiminiinvidium auctorem, dum tu ei Christum invidessalvatorem, le, ut scribis, plurimumconsolaris, quoniam laudis et ejus hic vilam, ita nt sineullosit omninopeccato, genus est, ei displicuisse non pepercit.Si quiAposlotis perfectamduci possecontendis. ego Apostolisdicendo talia non peperci; ergo noc 29. Sed audi quid etiam hinc te admoneat beatus Ambrosiuspepercit Apostolis, nec coepiscopiejus Hilarius.Cum enim exponeret Psalmumqninquage- eadem sentientes. Si autem illi et ex Aposlolisista simum primum (Versusfinem) i Spes, inqnit, inmididicerunt, et secundum Apostolos ista docuerunt, serkordia DA in swculumet in taxulum swculi etl. quid me unum appetis? Ipsos aspice, ipsos etiam Non enimipsa illa justitiwopera sufficient ad perfectm atque etiam deposito paulisper tumore cervicisinbeatiludinis Dei etiamin hac tuere. Ilane tandem, juvenis confidentissime, consomeritum,nisi miserieordia humanarum demutationum et motuum lari te debes, quia talibus displices,an lugere? juslitiwvolunlate nonreputetvitia.Hincitlud prophetw dictumest: iMeCAPUT IX. 31. Sed jam quid egerimusper tolior miserkordia tua super vitas* (Psal. LXII,4). tum istum librum, in summamsicut possumus breviVidesnehoininemDeiex illo numero esse beatorum, ter colligamus. Proposuimus liic aucloritatis mole de quibus prsedictumest, Bealusvir cui nonimputavit sancloritm, qui episeopi anle nos, non solum serDominuspeccalum,nequeest in ore ejus dolus (Psal. mone, cum hic viverent, verumetiam scriptis, quae xxxi, 2) ? Confiteturenim etiam peccala justorum, posteritati relinquerenl, fidem catbolicamstrenue magis eos asserens in Dei misericordiaspemponere, defenderunt; vestra argumenta confringere,quibus quam de jusiitia sua fidere : et ideo non est in ore dicitis : Si Deushominescreat, non possunteum aliejus dolus, imo in ore illorum omnium, quibus hu- quomalonasci. Si nupliwbonumsunt, nihil ex eisorijus veracis humilitatisvel humilis veritatis perhibet tur mali.Si in Baptismalepeccataomniaremilluntur, lestimonium. Qui dolus abundat in ore veslro. Ubi non possuntnati de renalistrahereoriginalepeccalum. enim virtus non est, et lanta jactantia est, hypocrisis Sijustus est Deus, non potest in filiis parenlumdael propria.. est: et ubi hypocrisis,utiquedolus.Prorsus quantum tnnarepeccata,eumipsisparenlibusdimitlat sancti de misericordiaDei quaeraagna est, tantum Si perfectwjustitiw capax est humananatura, Iwbere vos de vestra qnaenulla est virlute prsesumilis : et non potest vilia naluratia. Ad haee nos dicimus, et quanturaipsi adversusingeneratavitia bellum gerunt Deumesse hominum creatorem, hoc est, et animse adjuti per Dei gratiam, tantum vos beltom geritis et corporis; et bonumesse nuptias; et per Bapiissna adversus ipsara Dei gratiam. Sed utinam sicut vos Christi omnia peccata dimitti; et justum esse Deum; vincit in suis; ila suos faciens, vos quoque ipsos et perfeclsejustitisecapacemhumanamessenaluram: vincatin vobis. et tamen cum hsecomnia vera sint, obnoxios.nasci 30. Ilane in cordevestro dicere audetis, quod cutH homines origini vitiatse, quse trabitur ex homine vos audiunt, accendunturhominesad virtutem, cmrr primo; et.ideo ire in damnationem, nisi renascantur autem istos audiunt tantosac tales viros, Gyprianum, in Christo. Hocautem probavimuscatholicorum auHilarium,Gregorium,Ambrosium,caeterosque sacer*- ctoritate sanctorum, qui el hoc asserunt, quod de dotesDomini, desperationefranguntur, ac renuntiant originali peccato dicirous,et illa quinque esse vera studiis perfeclionis?Haeccinemonstra eogilationum omnia confitenlur. Ac per hoc non est consequens ascendunt in cor vestrum, et non elidunt frontem ut hoc falsum sit, quia vera sunt illa. Tales quippe vestram? Ergone vos honoratis sanctos Dei, Patriar- ac tanti viri secundumcatholicamfidem, quse antichas, Prophetas, Apostoloslande naturae, et decolo- quitus toto orbe diffunditur, et hoc, et illa vera esse rant eos ista luroina Ecclesiae vituperationenaturae; confirmant; ut vestra fragilis, et quasiargutulanoviquia eos dicunt in corpore mortis hujus, ut lenerent tas sola auctoritateeonteratur illorum : praelerquam quod ea dicunt, ut se per eos loqui veritas ipsa leste sicMij& Meti,wtam. tur. Sed nunc' auctoritate prlmituseorumvestra est

CONTRA JULIANUM 695 S. AUGUSTINI PELAGIANUM, 696 contumaciacomprimenda.uta prsesumptionis impetu mortuisnoshabere conflictura,ut non quod volumus repercussi, et qundammodo sauciati, dum tales ho- agamus; sed quod odio habemus, hoc faciamus: mines Dei sic in fide catholica errare potuisse non multain nobis peccatumnobis reluctantibusoperari, creditis, ut aliquid dicerent, unde esset consequens, redivivasplerumqueresurgerevoluptates: luctandum Deum non esse hominum creatorem, nuptias esse nobis esse adversuscarnem, adversusquam luctatus daranandas, in Baplismonon omniumremissionem estPaulus quando dicebat, Video aliam legem in fieri peccatorum, Deumesse injuslum, nullamspem membris meisrepugnanlemlegi mentismew.Praecipit nobis remansissevirtutis perficiendae, quseomniavel ne carni nostrsc confidamus, ne nos ei credamus, re- cum Apostolus aliquid eorumnefasest opinari : ausus praecipites clamet, Scio quia non habitat in me, frenetis, et tanquara ex furore resipiscentes, inci- idesl, in carne mea, bonum: velleenimadjacettnihi, aulembonum noninvenio piatis in qua nutriti eslis, recolere et advertere et perficere (Rom. vn , 23,18). resuraere veritatem. Ecce quantam nos pugnam cum mortuis babere pec 32. Dicilbeatus Arabrosius,unura solum hominem catis, ille strenuus Christi miles, et Ecclesisefidelis mediatorem Dei et hominum, eo quod sit natus ex doctor ostendit. Quomodoenim peccatum mortuum virgine, nec senserit nascendo peccalum, generatio- esl, cum multa operetur in nobis reluctanlibus nis obnoxiae vinculisnon teneri. Omnesautemhomi- nobis?Quae multa , nisi desideria stulta et noxia, nes sub peccatonasci, quorumipse orlus in vitioest: quaeconsenlienlesmergunt in interiium ct perditioquia concupiscentiae voluptaleconcreli, prius subirent nem (I Tim. vr, 9)?quae utique perpeti, eisque non contagia deliclorum, quam vitalemde hoc aere spi- consenlire, cerlamen est, conflictusesl, pitgna est. ritum ducercnt, Ipsamque concupiscentiam tanquam Quorurapugna, nisi boni el mali, non naturaeadverlegem peccatiin corpore mortis hujus, legi mcntis sus naturam, sed naturseadversusviiium, jam morusque adeo rcpugnare, ut adversus eam, non solum tuum, sed adhuc sepeIiendum,idest,omninosanaiimorluuradicimushoc peccatum eliam virtutis dum? Quomodoergo quicumqueboni fideles, sed apostolicae magnitudopugnaverit, ad hoc ut per Christi gratiam in Baptismate, sicut eliam iste vir dicit, el quomodo caro animsesubjugata, in concordiam revocetur : liabitare in membrisfatemur, et mnlta operari desiquorum duorum, quaeprimitus sine peccalo creata deria reluclantibnsnobis, quibus non conscntiendo sunt, ex primi hoministransgrcssioncfacladiscordia resistimus, sicut etiam liicvir falctur; nisiquia morest. Et quis haecdicit? Homo Dei, catholicus, et ca- tuum est in eo reatu quo nos lenebat, et donec setholicaeveritatisadversushsereticos usquc ad pericu- pulturaeperfectione sanetur, rebellat et mortuum? lum sanguinis defensor acerrimus, sic lui docloris Quamvis jam non eo modoappellelur peccalum, quo teslimonio prsedicatus,ut diceretur, quod ejusfidem facit reum; sed quod sit reatu primi hominisfactum, et in Scriplurispurissimumsensum ne inimicusquidem el quod rebellando nos irahere nititur ad reatum, ausus esl reprehendere. Qui creatorem Deumnon so- nisi adjuvet nos gratia Dei per Jesum Chrisium Dolum animarum,verumeliam corporum,adversusPia- minum nosirum, ne sic etiam mortuum peccalum tonicorum philosophorumasseveravit errorem. Qui rebellel,ut vincendoreviviscalet regnel. CAPUTX.33. In hocbello laborantcs,quamdiu nuptiarumbonumet causa propagandigenerishumani divinitus institutum, et pudicilia conjngali sanclam tentalio est vita humana super lerram (Job vn, 1), ejus copulam prsedicavit.Qui ncminem dixit jusiifi- non ideo sine peccatonoo sumus, quia liocqiiod co cari a peccato, nisi cui fuerint per Baptismumdi- modo peccatum dicilur, operatur in membris repumissa omnia peccata. Qui coluit juste justum Dcum. gnans legi mentis, eliam non sibi ad illicilaconscnQui perfectionembominisin virtuteatque justitia ab- tientibusnobis (quantum cnim nd nos altinet, sine sit ut impediat desperando: sed eam lamen perfe- peccatosemper essemus, donec sanarettir lioc mactionem cui nihil adjiciendumsit, in alia vita sperat, lum , si ei nunquamconsenliremusad roalum);sedin quse implebitur resurrectione morluorum; in hac quibus ab illo rebellante, elsi non letlialiter, sed veautem vita humanamjusliliam in quadainmilitiabel- nialiter, lamen vincimur, in his conlraliimus unde loque constituit, non soluro adversusxmulas aerias quotidie dicamus, Dimitte nobis debita nostra polestates, sed adversus ipsas noslras cupidilates, (Matth. vi, 12). Sicut conjugesquandomoduingcnu per quas et illi exteriores inimici nos dejicere, vel rationi necessariurocausasoliusvoluptatiscxcedunt-. penetrare moliunlur. In hoc bello et ipsam carnem sicut continentes, quando in lalibus cogilationibiis adversariam gravem dicit, cujus utique nalura sicut cum aliquadclectationeremoranlur, non (]uidem deprimitus condita est, nobiscum concordissimaper- cernenles flagitium, sed intenlionero roentis, non maneret, nisi primi hominis praevaricatione vitiata, sicut oportet, ne illo incidat, inde avertenles, aut si suo nobiscumlanguoreconfligeret.In hocbelloillevir incidcritinde rapienles. De hac lege peccati, quae sanctus monet nos sseculum effugere, et in ea fuga alio modo etiam peccalum vocatur, quae repugnat quanta sit difficultas, irao impossibilitas, nisi Dei legi mentis, de qua mulla beatus dixit Ambrosius, gratia opiluletur, ostendit. Dicitmortuaquidera vilia atteslantur eliara sancli, Cyprianus, Hilarius, Greper remissionemin Baptisraateomniumpeccatorura, gorius, aliiquequamplurimi.Qui ergo generalur in sed eorum nos curare debere quodamraodo sepuhu- Adam,regenerandusin Christo, mortuus in Adam, ram. Et in hoc ipso opere talemdescribit cum viliis vivificandus in Chrislo,ideo peccatoestobstrictusori-

LIBER SECUNDUS. 698 ginis, quiade malonascitur,quo caro concupiscitad- Aristotelicis et Zenonicis aliisquehujuscemodi,vel versusspiritum; non debono,quospiritusconcupiscit graccisveilaiinis, quanquamet istis aliquoseorum, adversuscarnem (Galat. v, 17).Quidergo mirumest, verum oranes sacris Lilleris eruditos,nominatim sicsi renascidebelhomoex illo malo natus, contra quod ut oportebat expressi; eorumque sententias, quanpugnat homorenatus, quoreuset ipse tenerelur, nisi tum sufficerevidebatur, sine ulla editas ambiguilale renascendoliberaretur? Non est hoc malum materies digessi, ut in eis timeas, non ipsos, sed illum qui Dei creantis, sed vulnusdiaboli eamdem materiem sibi eos uiilia vasa formavit, el sancla templa conviliantis.Nonest hoc malumnupliarum,sedprimorum siruxit; qui tunc de ista causa judicaverunt, quanhominumpeccatum, in poslerospropagationetraje- do eos nemo potest dicere perperam cuiquainvel adctum. Etiam hujusmalireaius,Baptismatissanctifica- versarivel favere potuisse.Nondumenim exstileratis, tioneremittitur.Deus autemjuslus, si tanla parvulis contra quos suscipercmusde hac quaeslione conflimala, quanta nuuc dicere non sufficio,niliil peccati clum : nonduraeratis, qui dicerctis quod in libris tuis Justitiae ponis, Quia devobis niulliludinimenlili fuerimus,et iraheniibusirrogaret.magisappareretinjustus. vel Pelagianorum nominehomines veroperfectacapacilaslioniinisnonnegatur, quia nec quodCwleslianorum ' exlorqueamus viliorumomuiumplenissimasanilas sub oranipotenli lerreamus,el quodlerroreab hominibus medicodesperatur. Propter quam catliolicamverita- assensum.Certe ipsc dixisti, quod omnesjudices ab lem sanctiac beati et in divinorumeloquiorumper- odio, amkitia, inimkitia, ira vacuos essedeceat.Pauci tractatione clarissirni saccrdotes, Irena-us, Cypria- lales potuerunt inveniri : sed Ambrosiumaliosque nus, Reticius, Olympius, Hilaritts, Ambrosius, collegas ejus, quos cum illo comraerooravi, tales Gregorius, lnnoceutius, Joannes, Basilius, quibus fuissecredendum est. Verumel si tales non fuerunt addo presbyteruni, velis nolis, Hieionymum, ut in his causis, quas ad se delatas et inler partes coomittam eos qui nondum dormierunt, adversusvos gniias, cura hic viverent, suo judicio finierunl; ad proferunt de omniumhominumpeccato originaliob- hanc tamen causara tales eranl, quandode illa sennoxia successionesententiam : unde nemo eruit, leniias protulerunt : nullas nobiscum vel vobiscum nisi quem sine lege peccati repugnanle legi menlis amicitias atlenderunt, vel inimicilias exercuerunt; neque nobis neque vobisirali sunt, neque nos neque virgoconcepit. 34. Quid est quod exsullas, el raihi quasi vic- vos miserali sunt. Quod invcnerunlin Ecclesia, letor insultas ', lanquamtwn inveniremquid facerem, nuerunt; quoddidicerunt, docuerunt; quod a patrisi judicumpremererpoleslate, si in bus acceperunt, hoc filiis iradiderunl. Nondurovoquoconfugerem, medioeruditorumconsislerem lecum, si verw, quam biscum apud istos judices aliquidagebaraus, et apud dicis, ralionis tuba, a te scilicet magno tubicine in- eos acla est causa nostra. Nec nos nec vos cis noti arma circumslaniium et libi faven- fucramus, et eorura pro nobislalas conlra vos seitflata, si auditorum tium concreparent?Ila enim tibi ponis ante oculos" teniias recitamus. Nondumvobiscum certabamus, et noslrum in disputationecerlaraen, ct le argumen- eis pronuniianlibusvicimus.' 35. Dicis, < me, si sub potestatejudicum premetanle, me quid respondeamnon habenlem, fingis ut placet. Sic lecumvana et insanatui cordisiraaginatio rer, > quales libi ipse componis, < non habilurum fabulatur,quasi me ante Pelagianos jttdices lecuin fuisse quid facerem, quoconfugerera;cum tuis arguconsliluas, quibus plaudenlibus tibi liceat cxallare rnentationibu'.'unde occurrerem reperire non postanquara tubam voccm luam, et prxdicare contra sem. > Ego plane haberem quid facerem, haberem catholicam lidemet conlra gratiam Christi, qua pu- quo confugerem : a Pelagianisenim lenebrisad haec sillicum magnisliberantur a malo, communem libi tam prseclaracatholica lumina provocarem; quod et et illis novitise hujus impietatiserrorcm. Tales judi- nunc jam facio. Tu ergo responde quid facias, dic ces in EcclesiaDei, nec sine adversario ex parte al- quo confugias.Ego a Pelagianis ad istos : tu ab istis tera stante potuit eruditor vesler Pelagius invenire. ad quos ? An qtiia < non numerandas, sed ponderanDe quo judicio, ipsequideraquanlum ad horoinum das > censes < esse sententias, > et addis (quod quicoospeclumaltinei, velut absolutus, vestro tamen dem et ego verum esse conscnlio), < ad aliquidinvepalamdamnatodogmaie, egressusest. At ego, ubi- niendum multitudinem nihil prodesse csecoruin, > cumquesis, ubicumquelegere ista potueris, te ante eliara istos caecosdicere audebis? El usqueadeo peristos judicesintus in cordetuo constituo; quos non miscuitimis longus summadies (a) itsqueadeo leneamicosmeos etinimicosluos, aliqua in meam partem brae lux, et lux lenebraeesse dicunlur, ut videant gralia propendentes, aliquoabs te merito luseoffen- Pelagius, Coelestius,Julianus,et caecisint Hilarius, sionis aversos, et ob hoc tibi adversos, in hac no- Gregorius,Ambrosius ? Sed qualiscumquehomo sis, slra disceplationcconstitui cognitores. Nec eos qui lamen quia homo es , videre mihi videor verecunnunquamfuerunt aul non sunt, aut quorum senten- diam luam (si tamen non in le spes est omnis eniortiaede hoc quodinter nos dispulalur incertce sunt, tua sanitatis), et quodam modo audio vocem tuam. inani cogilatione conlinxi : sed sanctoset in sancta Respondes, Absit ut audeam csecos istos viros vel Ecclesia illuslres antistites Dei, non Platonicis et 1 sicMSS. Editivero,omnibus. % Am. E r. et et mthi,si in conspectu .* l.ov.,vincimus. plerique Apud Mss., j udtcum insultas. essemus, quasivictor (a) verba Lueain, J xsal.lib. 3, vors. 138,139.

97

JULIANUM CONTRA PEUGIANUM,S. AUGUSTINl m cogilare, vel dicere. Eorumergo appendesenienlias. riis lilteris adjuvaret, non solet Pelagtus.jactitare, inviderit. Sednoloe* Noloesse plures, ut eas te pigcat numerare: sed non nisi< quodei tanquamaemulo stirttleves, ut eas dedignerisappendere; imo lam hoc tibi videaturde istoruronumerojudicum retrasunt graves, ut le videamsub earum onerelaborare. hendus.Nonenim ejus sententiamposui, quam lenv Numquidet de istis diclurus es, < me imbellemlibi pore iniraicitiarumconlra vestrumtenuitel defendit opinionemconsortisopponere,et velut constematum errorem: sed quam posnit in scriptis suis , liber al omoistudio partiura,antequamvestra damnabilia dometu , conscios' nominare? 36. Dicis,< in causajudicandi, amotostrcpitu lur- gmalapullularent. 57. De reliquissanenonhabes omninoquoddicas. hominum,sive barum, de omniordine conversationis sacerdolum, sive administrantium, sive prsefecto- Numquidlrenaeus,et Cyprianus,et Reticius,et Olym rum % ad discussionemtalium rerum non sola no- pius, et Hilarius,et Gregorius,et Basilius,et Ambromina , sed eligendamesse prudentiam, et honoran- sius , et Joannes , < de plebeiafaece sellulariorum,> dam esse paucitatem, quamratio, erudi:ii, libertas- sicnt Tullianejocaris, < in vostram invidiamconcique sublimat. > Ila vero est, ut dicis : sed nec ego tali sunt? Numquid<milites? > numquidt scholate ullius mullitudinisnumerositate perturbo; quam- stici auditoriales?> numquid< nautae,tabernarii, eevis propitio Deo, de hac fide , cui contradicilis, ca- larii, coqui, lanii? > numquid< adolescentes ex motholica sanum sapiat etiam multitudo; in qua usque- nachis dissoluti?> Numquidpostremo< de qualiumquaque plurimi, ubi possunt, quomodo possunt, cumque clericorumturb > isti sunt, quos urbans sicut divinitus adjuvantur, vana vestra argumenta exagitatosdicacitate, vel potiusvanitalecontemnis, confulant3. Undeabsit a me isla, qttammihi objicis, < quia non possunt secuudum categoriasAristoteligv arrogariiia, <ut me istam causam contra vos, unum de dogmatibusjudicare? > Quasi tu, qui maxime pro omnibus agere pollicerer. > Quodcum tu inler quereris < examenvobis et episcopalejudiciumdePelagianosfacis, non erubescensdiccre et scribere, negari, > Peripatelicorumpossisinvenirecoucilium, < majorislibi esse apud Deumgloriae,destilutamve- ubi de subjectoet his quaesunt in subjecto contra ritatem tueri; >mullum abjecti et vere destituli sunt, originale peccatum dialectica senlentia proferatur. multumqueabs te pendent *, si liauc intolerabilem Isti episcopi sunt, docti, graves, sancti, veritati arroganliam esse non judicaut, qua te etiam ipsis acerrimi defensores adversus garrulasvanitates, i, Pelagio scilicelet Cceleslio,vestrum omniumdoclo-. quorumralione, eruditione,libertate, quaetria bonav ribus anteponis; quasi et illi jam cesserint, et tu re- judici tribuisti, non potes invenirequod spernas.Sr manseris, qui destitutam tuearis, quam veritatem episcopalissynodusex toto orbe congregaretur,miputatis. Verumquia le deleclat, non numeraremul- rum si tales possent illic facile tot sedere. Quianee tiludinem, sed appenderepaucilalem; exceptisjudi- isti uno temporefuerunt: sed fideleset multisexcelcibus Palsestinis, qui haeresimveslram in absolulo lentiorespaucos dispensatoressuos Deus per diverPe- sas aetates temporum,locorumquedistanlias, sicut Pelagiodamnaverunt,qucm timore compressum lagianaipsa dogmatadamnarecoegerunt,decemepi- ei placetatqueexpedire judicat, ipse dispensat.Hoa scopos jam defuncloset unum presbytcrumlibi Iiu- itaque de aliis atque aliis temporibusatqueregionivides, noo jus causseopposuijudices, qui de illa cnm hic vive- hus ab Orientect Occidente congregatos rent judicaverunt.Si vestra cousiderelur paucitas, in locum quo navigarecogantur homines, sedin limulti sunt: si multitudocaiholicorum episcoporum, brum qui navigare possit ad homines. Quantotibi perpaucisuiit.Ex quibus papamInnocenliumet prc- essent isti judicesoptabiliores , si tenerescatholieam retrahere fortasse lcnlabis : fideni; tanlotibisunt lerribiliores,quia oppugnasca. sbylerumHieronymum damnavit; illum, tholicam lidem: quam in lacte suxerunt, quaro ia istum, quiaPelagium Coelesliumque quia irt Orientecontra Pelagiumcatholicam(idempia cibo sumpserunt, cujus lac et cibum parvis maintentione delendit.Sed Icgc qux dicat in laudem* gnisqueministraverunt, quam contra inimicos etiaras beatissimi papac Innocentii Pelagws (a) , ct vide vos tunc nondum nalos, unde nunc revelamini*, utrum tales facilepossis judices invenire.De illo au- apertissime ac fortissime defenderunt.Talibuspost tem sanclo presbytero, qui secundumgraliam quse Apostolos sancta Ecclesiaplantatoribus,rigatoribus , data est ei, sic in Ecclesialaboravit, ul eruditioncm acdificatoribus, pasloribus, nutriloribuscrevit. Idea catholicammultum in lalina lingua multiset necessa- profanasvocesveslrsenovitatisexpavit; et cauta ac sobriaexadmonitioneaposlolica, nesicutserpensEvam 1 Duo seduxil aslulia sua, sic et merisejuscorrumperelura consocks. Mss., vaticani mivatorum. caslilate et pleriqueGallicani omncs Mss., quaeest in Christo (II Cor.xi, 3), catholicae Gallicanis Am.et Er.cum aliis quibusdam Mss., Editiones fidei virginitate9 insidiasvestri dogmatis subrepenprwvarkatorum. ' Floriacensis Ms.,conftmdunt. * Am.Er.ei Belgiei Pratellensiha- lis exhorruit; et tanquamcaput colubricalcavit, obMss. cumGallicano trivit abjecil- His igilur eloquiisel tanta auclorilaie bent, obstupendi. Mss., m laude. bono. Mss., Aliquot suaefideiad rnnocen- 1 porroinProfessione (a) Pelagius 2 Afiiduo iTese vaticanis Mss.,refeUamini. quinque a te, ait, qui Petri et fidem cupimus tinm,Emendan et sedemtenes. Exhibetur iafra,in secunda parte Ap- rebellamini. ' sicAm.et MSS. At Er.etLov.,,virgintiati. pendias. 099

L1BERTERTIUS. 702 socios ac participes eorum , insuper et sanctorum,profectoautsanaberisDeimisericordiado- caeterosque donante, quod quantumtibi optem, videt qui faciat: aut universamChristi Ecclesiam, cui divinsefamiliae si, quodabominor,ineademquaetibividetursapientia, minicacibaria fideliterministrantes, ingenli in Doet est magna sluUitia, perduraveris;non tu judices mino gloria claruerunt. Adversushanc autem misees , ubi causamtuam purges; sed ubi tot rabilem, quam Deus a le avertat,insaniam, sic reqiisesilurus sanctosdoctores egregios atque memorabilescalho- spondendum esse video libris tuis, ut fides quoquo licaeverilatis accuses, lrenaeura, Cyprianura, Reti- adversuste defendaturistoruro;sicutcontra impioset cium , Olympiura , Hilarium, Gregorium, Basilium, Christi professos inimicos ctiam ipsum defenditur Amhrosium,Joannem, lnnocentium, Hieronymum, Evangelium. 701 LIBER TERTIUS.

earationeac Mianusdeinceps seorsim diligentia confutandus,ut adsingulos quatuoripsiusKriros respondeatur singolis suo l ibruni tolidcinlibris. Hoc itaquetertio Augustinus Juliani primum refellit,id agensutUquidp, appareat,cumDeus sint nuptiae et ab ipsoinstilutae, verus et bonussit hoiuinum malam lamenesse cqncupiscenliam, conditor, bonaequc Hocmalobene uti pudicitiam nonuti eo continentiarii conuigalem meliusque qua carocontraspiritumconcupiscit. auteniisluduon ex aliasubstanlia sanctiorem. Malum ut ,\lanicli*us nobisesse perquamnonDeus condiderit, tosanit, inobedientiam exortumatquetraductum, et per Christiobedienliam mixtum;sed per Adae expiandum atque sanans olvit dum: eiijusmaliobligatione dcblta pccnanascentem, lndcbilagratia rcnascentem.Ex ipsisquoque imjilicat luliani malam oslendi l ibidinem : et remedia contraeam dictis agnoscat,et ratione ftenari eam velit, ac quippe qui exerceri dicat i n a continentibus cerlamina. denique gloriosa ipsam 1. Jaro nunc, quia sine duCAPUT PRIMUM. bip tot tantorumquesanctorum, et in sacris Litteris eruditorum, et in Ecclesiscregimine lam clara memoria et laude pollenliumauctoritalisi non cesseris, nec acquieveris, sive contumeliosissiraesicut me, sive illosverecundiuset miliuscum aliquapersonarum acceptione tractaveris,tamen etiam ipsos errasse diclurus es : ita tibi, dilectefili Juliane, Dominodonante respondere debeo, et sic tuos libros atque argnmentarefellere , ut si possis, intelligas, maletibi fuisse persuasum,quod aliis persuadere moliris ; teque saluhriter pceniteatincautseac lemerarisejuvenilis progressioniset prolapsionistuae, non tantum tibi tua correetione, verumetiam pluribusprofutura, vobis atque fatentihus quam non inacognoscentibus niter quamque veraciler lot et tanti christianorum rectores doctoresquepopulorumhoc in EcclesiaDei didicerintet docuerint, quod veri simili novitatedecepticnpiebatisevertere. Si autem, quod abs te Dominus avertat, vel sic tenebratum cor habueris, ut intelligereista non po9sis; vel ex eo numero fueris, quos in sanctis Psalmis veritas nolat dicens, Noluit intetligere, ut beneageret (Psat. xxxv, 4) ; vel ex eo, de qualibusitem scriptum est, Verbisnon emendabiturservus durus; si enimet intellexerit,nonobaudiet (Prov. xxix, 19) : nec sic erit iste infructuosus labor vel meus, vel aliorumfratrum, qui per Christi gratiam contra hunc errorem catholicam defendunt fidem.Multo amplius enim erunt quos antiqua verilas vel instrnat defensa, vel corrigat, si non defuerunt quos irrepens error insolitusl aut subverteret, autmoveret. Acne longumfaciam, non omniaverba lua ponam; sed si Dominusadjuverit, tuarum velut acutarumargumentationum nihilnon solutumdestructumquedimitlam. 2. De judicibus, < apud quos propterea > dicis non potuissevos agere causam veslram, qtiianemo ii Editj, insolulus. Omnes insotitus. Mss., de rebus dubiisbene eonsultat, nisi qui ab odio, ira et amicilia vacuum pectus attulerit; quales non fuisse > dieis, < qui de causa vestra judicaverunl, quia prius eam eceperant odisse quain nosse, > jaui quidemsuperiore libro respondi(Lib. 2, n. 34): Quia si tales judices, qualesdefmivit, unde hoc dixisti, Salluslius, qtiiereretis; sanctoAmbrosioel coepiscopis ejus, qui de bac re ab odio veslri vel amicitia, vel ira, vel quod tu non posuisti,sed Saltusliusposuit in orafwneCcesaris), mise(DeGonjuralioneCatiliuw, ricordia pro vobls, vel eonlra vos , vacuum pectuss habuerunt, quando de hae re veras tranquillasque sententias protulerunt, utiiiuecederetis '. Quos nunc vobis parum est judiees nolle, nisi eliam reos facere insuper audeatis. Sed, obseero te, quomodocausam vestram qui dainnaverontante ceeperuntodissequam nosse?Qui eam proeul dubio quia noverant, oderant *. Noveranl eniin vos dicere, nihil roali parvuloshabere nascendo,quodpurgaridebeatrenasccndo. Noverant vosdieere, gratiam Dei secundum merita noslra dari: ut jam gratia non esset gratia (Rom.xi, 6), quia non gratis daretur , sed secundumdebitum redderetur. Noverantvo&dioere, hominem in ba vita posse nullum habere peccatum; ut non ei sit necessarium, quod in oratione dominica tola dicit Ecclesia, Dimittenobitdebita nostra (Matth. vi, 12). Hsecin vobis noverant, et rectissbneoderant *. Denique ab eis vos correetos noverint, et afiiabunt. Quoniam non sicut dkis, Si quis aut Hberumin hominibusarbilrium, aut Deum esse nascentium, condilorem dixerit, Pelagianuset Gtelestianus voeatur: sed qui libertatemin quam vocatisumus *, non gnvtise Dei Iribuerit; et qni parvulorum liberalorem 1 Am.et Mss., crederetis. sic Mss.Atediti: Qttia dubionoverani,odeeamprocui rqnt. ' Aliquot Mss. hic addunt:HWC et rein vobis noverunt, ctissime oderunt. Mox in editis:Denique siab eis. Anest, % a manuscriptis. 1 m>., fe qm vocati summ.

S. AUGUSTINI CONTRA JULIANUM 704 PELAGIANUM, 705 Christumnegaverit; et qui cuiquamin hac vita justo peratorumcatholicorumpremunt. Omnesquippehualiquam in dominicaoralione pctitionem, non pro- jusmodidicunt, quodipse dixisti, < Laborareillam pter ipsum dixerit necessariam; ipse hujus erro- partem rationisinopia,quae in disserendocumterroris accipitnomen , quiaerrore communicatcrimen. rem subrogat, nulluma prudentibus impetrat, sed 5. Jam vero Manichseorum crimine, quaecatholica csecnma meticulosis extorquetassensum.> Noviquilumina audeas, vel te nescias, vel nescirete fingas, dem hcereticivos estis, sed istam pene omniumhaeinfaniare, non opus est hic dicere. Sane, ut dicis, reticorum veterem vocemcum caelerisagnovistisatsi < pro vobis potius ab Imperatoreresponsumest, que tenuistis. Nec vos neC alios decipiatis, velut cur non in medium prosililis, et.hoc ultro publicis lalem vocem habentes adversum nos, qualem nos polestaiibusallegatis, vos esse monstrantes, quorum adversum Donalistas, quos ad Collationem nobischrislianus princepsapprobavitfidem? Verumsi Dei cum venire per imperiala jussa compulimus (illolegem non sicut sese habet, sed sicut vobis placet, rum enim furor occupaverat Africam totam, nec intelligilis; quid mirura si et de lege Imperaloris praedicari a Calholicisveritatem contra suum patiehoc facitis? Sed hsecte alias exsecuturum plenius bantur errorem, violenlis aggressionibus,latrocinapolliceris. Quod si feceris, aut redarguetur sicut tionibus1, itinerum obsidionibus,rapinis, ignibus, insidiosum; aut coiilemnetur sicut inane, quod csedibusmulta vaslantes, cuncta terrentes): cum quifeceris '. bus apud episcopos,-quos communes non habeba4. Quam vero lauta et lepida est gratulatio tua, mus, nihil agere poteramus; quod vero ante ferme quod < unum >dicis < egressum, qui in se summam centum annos majores nostri cum eis egerant, jam * praeliisitam optat intelligi; > videlicetutPelagianis populorum memorianon teriebat.Hsec igilur necesconlu videaris David, ego autem Golias. Videris, si tu sitas compulit, ut saltem geslisr^stra Collatione hoc induxistipaclum et placitum cum Pelagianis, ut fectis, eorum conlunderemus inverecundiam,et resi victusfueris, nihil ulteriusilli audeant. Ego nutem primeremusaudaciam. Vestra vero apud competerrs absit ut ad monomachiam vos provocem, quos ubi- judiciumcommunium modo causafinila episcoporum cumqueapparueritis, tibiquediffususChrislidebellat est: nec aniplius vobiscumagendum est, quantum exercitus; qui debellavil apud Carlhaginem Ccele- ad jus examinis pertinet, nisi ut prolalam de hac re stium, quandoillic ipse non eram; et rursus Constan- sententiamcum pace sequamini: quod si nolueritis, tinopoli (a) lam longe a regionibus Africanis: qiti a turbulentavcl insidiosa inquietudine cohibeamini. debellavitin PalaestinaPelagium,ubicausamvestram Siinilesautem poliusestis Maximianistis, qui cupiensusedamnationislimoredamnavit: ibi enim omnino tes exiguitatemsuam nominesaltcm certaminisconcecidithseresisvestra. Et quia ille, cujus figuraerat solari, cl ideo videri aliquidapud eos, quibus con. David,contra suos adversariosin suis omnibusmili- lcmptibiles erant, quia inire nobiscum sinerenlur tibus pugnat, errorem vestrum etiam Pclagii lingua examen; interpellantes eos et libellumdantes prolanquam * prostrati et jacentis gladio delruncavit. vocantesquecontempsimus. Magisenim de cerlamine Nam quod lu dedignaris, < proptereavosnovoshsere- nominari desiderabant, quam formidabantin cerlaticos dici, quia omnemaluraquodpeccatumdefinilur, mine superari : nec sperabantvictorise gloriam, sed asseritis non in nalura, sed in solavolunlateconsi- famamrequirebantCollalionis,quia multitudinisnon stere, >jam vobis Pelagius, imo per linguamPelagii habcbant.Si ergo putatis ideo vos esse victores, quia Dominus amputavit. Timens quippe ille damnari, lion vobis datum est quale desiduralis examen; damnaviteos qui dicunt, infantesetiamsi non bapti- Maximianistse vos ad isla vaniloquia prsecesserunt: zenlur, habere vitamseternam. Quiergo negatiscsse quamvis dederit vobis Ecclesia catholica judicium, in parvulomalum, quod Baptismalediluatur; dicile quale debuit, ubi causa vestra finita est: illis aulem quo merito parvulus non baplizatus seterna morte nullumdare dignata est; quia non a nobissicut vos, plectatur. Sed quid estis dicturi, nisi forte Pelagio sed a Donalislisfuerant segregali. Si autem in Maximaledicturi? Qui lamensi vobis maledicentibusdicat, mianislis videtis non esse consequens, ut qui con Et quidvelletisut facerem?an dicenleChiisto, Si non ferre in aliquo judicio non sinunlur, putari debeant meumsan- de veritate confidere: nolite ulterius haec vana jamanducaverilis meam carnem, et biberitis guinem, non habebititvitamin vobis(Joan. vi, 54); ctare ; vobisquesufficiat,quod vosEcclesiacalholica dicturusfueram parvulumhabiturumvitam, qui sine et materna lenilale sustinuit, et judiciaria severilate, isto Sacramenlo finisset hanc vitam? puloquod vos vel potius medicinalinecessitatedamnavit. maledixisse homini poenitebit.Jam vos ergo tolius 6. Sed ne superfluisimmoremur, omitlolumultus maledictorumct conviciorumluorum, sive quaein poeniteathujus erroris. 5. Ne argumentomiserrimo ulamini, quo universi principiocongessistioperis lui, sive quaeper omnes utunlur hseretici,quos a perniciosalicentia leges im- eosdemquatuor libros pene nusquamspargeredesli> sicMss. neuter nostrumdispulaEditivero,quodfaleris. listi; ne gravibusliominibus % Mss., Pelagianus. tor gravis,sed levis uterqueliligatorappareat. Yidea' Tres errorem e liam Am.,pugnat veslrum, PelqgU linguam mus E rratum secutus m ulavit jam poliusqttid afferas, unde me, sicut promittanquam. tantumniodo, Erasmus, pugnat,in,oppugnat. lis, ostendas horaines et nuplias diabolo auclori de (a) vide infra,in secunda parte Appendicis, synodo 1 Am. et Vaticani. Utirocinantibus. sub Gallicani Attico habitaanno417, acMss. ConslantinopoUtana

LIBER TERTIUS. 706 705 opinatamysteriadogmatumnovorum, hcecparadoxa tribuere. mirabilioraquam StoicoCAPUTII. 7. Certe redarguendalibi meaverba Pelagianorumhaereticorum, Ut etiimhaecdicatis, timctisauproponis; quibus proposilis velut respondens, per- rura philosophorum. suadere conaris, < contra me ipsum locutum me dire, Si salvantur, quid in eis srgrotabat? si liberanfuisse : qui cum propter meam defensionemdixerim, tur, quid in eis servitutis vinculo tenebatur? si ab hsereticisnovisdici nos damnatores esse nupiia- abluuntur, quid in eis latebat immundum?si cruunrum, operisquedivini,postea id abstulerim, dicendo tur, quo merito eranl sub diaboli poteslate,qui pro1 possiderihorainemnascentema Deo pria iniquitate non erant rei, nisi quia trahunt, quod in semisunciis et a diabolo, vel potius totum a diabolopossideri, negatis, originalepeccatum? Et ad hoc negalis, non prorsus exclusoDeo velutab universa sua possessio- ut eos salvos, liberos, mundos, nulli hosti subditos ne, quod est homo. > Ubi est acumen tuuro, quo tibi asseratis ; non enim aliquid eis opitulatur veslrum videriset categoriasAristotelicasassecutus, et aliam testimonium falsum, ante judicem verura : sed ut dialecticseartisastutiam?llanenonattendishoc, quod illis in mala vetuslale remanentibus, vos novara mihi de parvulisobjecisli, de quibuslibet majoribus sectcminivanitatem. Nonenim vestra , sed illius est malis hominibusulrique nostrum objici posseab ali- vera sententia, qui dixit, Nisi quis renatus fuerit ex quo adversarioveritatis? Interrogo enim te, quid de aquaet spirilu, non poteslintrarein regnumDei (Joan. nondumregeneratohomine pessimoquocumque re- ni, 5). 9. Verum vos excellentissimiamatoresillius vilre, spondeas. Saltem istum confiteris esse sub diabolo, nisi renascatur in Christo: an et hoc negas? Si ne- quacfutura est aeternacum Chrislo, nullam pcenam gas, qui sunt ergo quos Deuseruit de potestate terie- putaiis esse imaginis Dei, in seternum exsulare a brarum, et Iransfertad regnum Filii charitalis suae? regno Dei' : cum si parvam poenamesse diceretis, Si autem confiteris,quseroutrum in tali homine in non esset haec vox beati amatoris illius regni, sed potestale adhuc posito tenebrarum habeat Deusali- miseri contemploris.Porro autem, si quod huic sufquam potestatera.Si dixeris, Non babet: responde- ficit causse, parvam saltem poenamfateminiesse, hitur tibi, Ergo Deusde sua possessione a diabolo quse magna est, ul imagoDeinon sinatur intrare in exclususest. Si dixcris, Habet : respondebitur libi, regnum Dei; obsecro, aperite qualescumqueoculos, Ergo Deuset diabolusin semis unciishominempos- et videte qtiajustitia poenaisla infligendasit parvulo, sident; et libi ab imperitis talis invidia concitabilur, quem clausis oculisoriginali obnoxium negatis esse qualem lu niilii,qui vis perilus putari, de parvulisab peccato. Omitlocommemorarequacmala in hac ipsa ortu recenlibusconcilare voluisti. Ecce prirauraar- transitoria vita pene omnes patiantur infantes, et gumenlum tuum quanta facilitate destructum cst, quomodo explicelurquod diclum cst, Gravejugum dum altendere negligis, sic esse homines sub diaboli super filiosAdama die exiiusde ventre malris eorum, in matremomnium(Eccli. XL, potcstate, antequamredimantur a Chrislo, ul tamen usquein diemsepullurw Dci poleslati,non solum hi, sed ne ipse quidemdia- 1). Quae utique mala sub justo et omnipolenle Deo non irrogarentur ejus imagini,quibus malisin virtute bolus subtrahatur. CAPUTIII. 8. De Baplismi sane quaestione, excrceri infantilis aelasnon potest dici, si ntilla ex quam vobis apud ignaros invidiosammendaciisno- parenlibusmala nterita traherentur. Haecautem mala slris factam fuisse conquestus es, vix dici potesl, parvulorum, non ea quse habere negantur a vobis, quam eleganterexisti, hanc a vobis amolitus invi- sed quse perpeti cernuntur ab omnibus nobis, tu diam, eo quod parvulos baplizandosesse faleamini, prsclermittisomnino,nec respicis: sed spaliaris tibi* quia < graliamBaptismatis> dicitis, < non pro causis vir disertissimus, el exerces ingenium ac linguam esse mutandam, quodipsa dona sua pro accidentium tuam in laude naturae. Natura ista in tanlas et tam capacilale dispensat. Ideoque Chrislus qui est sui manifestas collapsa miserias, salvatorem, liberatooperis redemptor,augel, > inquis, < circa imaginem rem , mundatorem, redemptorem Christum habet suam continua largilate beneficia; et quos fecerat necessarium; non Julianum, non Cceleslium,non condendo bonos, facit innovandoadoplandoqueme- Pelagium laudatorem. Quamquidem rediminon faliores. > Hoccineest totum, cur vobis de Baptismate tereris in parvulis, nisi quia hoc Ccelestius apud Carparvulorum faciendam non exislimalis invidiam? thagincm gestis ecclesiasticis, ora chrisliana non 'quasiquisquamnoslrumvos dixerit negare, baptiza- sustinens,fassusest. Caclerum,rogo te, quomodopori parvulosoportere. Noneos dicitis nondebereba- test inlclligi ista redemptio, nisi a malo, redimente ptizari; sed pro magnitudinesapientiac vestrae, res illo qui redimit Israel ah omnibusiniquilatibusejus mirabiles dicitis: ln SacramentoSalvatorisbaptizan- (Psal. cxxix, 8) ? Ubi enim redemplio sonat, intellitur, sed non salvantur ; redimuntur, sed non libe- gitur el pretium : et quod est hoc, nisi pretiosus rantur; lavantur, sed non abluunlur; exorcizanlur sanguis agni immaculaii Jesu Christi (I Petr. I, 18, et exsufflantur,sed a poteslale diabolinon eruunlur. 19) ? De hoc autem pretio quare sit fusum, quid inHsec sunt sententiarum portenla veslrarum, haecin1 Editi, pulalisesse, imaginem exsuDei in ceternum 1 Editi, a regnoDei.Mss., Gallicani lare hic etinfra,in senisunciis.PluresMss. Dei, etc. pulatisesse imaginis 9 Sic pleriquemanuscripti. AtEr. et Lov.,exspatiarit tmciis. Aliivaticani et tres vaticani,in senus duo,in semsed. wiciis. ibi; omisso,

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI PELAGIANUM, 7(8 mala voluntatepriorum hominumsumpsitexordium'. terrogamusalium? Redemptoripse respondeat,dicat Ita nisi voluntasmala, nonesl cujusqtiamulla origo ipse mercator. Hic est, iitfuit, sanguistheusqui pro multis effundelurin remissionem peccatorum(Matth. peccati.Haecsisapias, simplicilcretveracitergratiaru Christierga parvulosconfileberis, nec cogeris res imxsvt, 28). Pergite adhuc, pergite, et sicut dicitis, In aut baptizandos SacraracntoSalvatoris baptizantur, sed non salvan- piissimasatque absurdissimasdicerc, lur; redimunlur, sed non liberantur ; lavantur, sed non esse parvulos, quodquidemposteaestis fbrtasse non abluuntur; exorciianlur et exsufflantur, sed a dicturi, aut lam magnumSacrameuiumsic in eis esse ut in Salvatore baptizentur,sed non salpoteslate diaboli non eruunlur : sic etiam dicite, ludibrium, a Fumlitur pro eis sanguisin remissionem peccatorum, ventur; liberatore redimanlur,sed non liberentur; sed nullius peccaiiremissionemundantur. Mirasunt lavacro regeneralionis lavcntur, sed non abluantuf; et quaedicitis, nova sunt qua- dicitis, falsa sunt quse exorcizentur exsufflentur,sed a poteslate tenebradicitis: miraslupemus,novacavemus,falsa convinci- rum non eruantur; sit eorum preliumsanguis,qui in femissionemfususestpeccatorum,scd nulliuspeccati ro6s. CAPUTIV. 10. Nonneipse dixisti,<Administra- remissionepurgentur. Hoc totum propterea, quia tilioncracorporissic animoesse commissam,ut fructus melis dicere, Non baptizentur; ne non solumfacies veslraespuiis oblinanturvirorum, verumetiam capita operis fierel utriquecommunis,el vel virtulis exercisandaliismuliercularum commitigentur. ' tse gaudia, vel insolenliac poenascum ejus quam hic 12. Noscerte causamcursubdiabolo sitqui nascinon bene rexerat, carnis affliclione sentiret? car- tur, donec rcnascatur in Christo, peccatiex origine Responde igilur,quare in hac ipsa vila afllictione nisanima crucielur intanlis, cujus ei meriLum, quia dicimus esse conlagium.Vos aulem qtii hoc negatis, non bene rexerit carnera, adhuc non potest imputa- ea saltem quae aperla sunt intuemini; cur nonnulli paliantur infantes: nisiforleetipsos, ri. < Nalurara > dicis < humanamin exordiisnascen- eliarodaemonem tium innocentisedole locupletem. Fatemur sane, aut esse, aut sub diabolo esse, negabitis; nec vos quanlum ad peccala perlinet propria : cum autem Evangeliumcomraonebit, ubi forsilan propter vos eliam originalinegatisobnoxios, respondete,quome- interrogavitDominusquodsciebat, ut paterpueri rerito tanta innoceiitianonnunquam cseca,nonnunquam sponderct, filium suum ab infantia sua a dsemonio surda nascatur. Quodvitium etiam ipsamimpedil fi- tam gravi graviterquevexari, ut a Christi discipulis dem, Apostolotestanlequi dicit, Igitur fidesex auditu non posset expelli(Marc. rx, 16-26). Ecce ego, ut (Rom.x, 17), Jaro vero quis ferat, quod ad ipsuro sint parvuli in diabolipoteslate, causam nuptiasesse > sicut non dico, quod me dicerecalumniaris.Nuplise quippe spectat animum, imaginemDei < innocentiae, asseris, dote locupletem, fatuam nasci, si nulla ex habent ordinem suum et benedictionemsuam, boparenlibusroala merita in parvulostranseunt ?An ita numqtiesuum nec subinlranlepeccato araittere poest quisquamvestrumfaluus,utfatuitatemnullumraa- luerunt. Tu autem quare sit sub diabolo ille saltem lumputet; cumScripturadicat, Morluum seplem diebus, infans, qui manifestissimevexalur a diabolo,ila ut ipsa vexalionemoriatur, respondesipotes. diebutessetugendum [aluumveroomnibus (Eccti. xxu, aliquando 13) ? Quis autem nescial, quos vulgomoriones vo- Non vis enim, quemquam ullam pcenampro alienis cant, natura ita faluos, ut quibusdam eorum pene subire peccatis, ne liinc fiat credibile,etiam coniagia sensus pecorum conferatur? Et non vullis fateri ge- peccalorumin nascentesexgignentibuspossetransire. CAPUTVI. 13. Sed videlicet,ut egregius dianus humanum ex inilio quo deseruit Deum, trahere damnatccoriginis noxam bis omnibus dignissimam leclicus, <non me patieris elabi, sed presse inlerropcenis, nisi ubi parcil ratione dispositionisoccultae gabis et breviicr, In parvulisactionem ream, an nainscrutabilissapientiaConditoris.Qui necabipsa uni- luram pufem. > Et ad ulrumque respondens, <Si vcrsa massa perdilionis abstinet suioperis boiuini: actionem, > inquis, < ostende quid fecerint:si natuut ex malis vitiorum condat, licet cum malis, in ram, oslendc quis cam fecerit. Quasiet actio mala faciatnisi naiuram ream. Aclionequippequi reusest quanlumbona esl, rationalemmorlalemqtie naturam, cujiis iiemoesse potest condilor, praeteripsum; et in bominis9, bomo est; homo autem natura est. Homines igitur, sicut peccatiactionemajores, ita minores generatione damnata, praebeatvasismisericordise remajorumcontagionesunl rei: isti ex eo quodfaciunt, generationisauxilium. 3 CAPUTV. .11. Frustra itaque putas, <ideo in illi ex qttibusoriginem ducunt. Quocircain parvulis bonum est, quod homines sunt; quod omninonon parvulis non esse delictum, quia sine voluntate,quae in eis nulla est, esse non potest. Hoc enim recie essent, nisi eos ille qui summebonus est creavisset. dicitur propter proprium cujusque peccatum, non 1 Post,sumpsil in edilisadditur: skut volunexordium, tasmala est i d malapecpropter primi peccali originale contagium: quod si catum ipsa origopeccati, est, a volunlate exortum et voluntas est, peccatiorigo malaest. Hoc nullum esset, profeclo nulli malo parvuli obstricti, glossematecarent duo e quirique valicanisMss.'rres niliil mali vel in corpore, vel in anima, sub tanta ju- vero,aliipro: skul voluntas enrni' mala, feruat: roltmtas mala: Floriacensis voluntas MS., Quod mala, etc. sti Dei potestate paterentur. Quodtamen et ipsum a %Post, quireus est, addimus,hominis,ex Floriacensi quitameacodexpostea ante manuscripto, omitLit,/wis, sicut. verba, 1 rjnuse Vaticanis igitur ' Editi. vel insokrtiw; nonmiuus M ss., q uod quodrcaparvuti.At Floriacensis ameirca MS., benealterimembro velvirtutts exercitw. respondet, inparvutis. 707

LIBER TERTIUS. 710 709 Malumvero si nullumex originetraherent, nunquam 16. Deinde contexis alternm syllogismum tuum; cuin vitiis vel corporalibus nascerentur. Deusenim quoniamluusest et prior iste', non meus.Dieisergo, qui est animarum,ipse est eliam corporumconditor, < Causasexuumcommixtiocorporum: et vis nt hoc qui utique humanaein ipsa condilione naluraevitia concedamtibi. Ecce concedo.Pergis inde, el adjunnon infligit immeritae.Neque enim de innumerabili- gis : <Simala sempercommixtio, deformisetiamconbus parvulis, qui et in animoet in corpore cum tanta dilio corporum in sexuum diversitate positorum. > vitiorurrivarietate nascunlur, hoc dici polest, quod Hocsi esset consequens,me non premeret, qui comnatus est; non propter mixtionemnuptialem, id est, liberorumprocreandoDominusait de illo qui caecus peccalumipsius, vel parentum, id esse faclum, sed rum causa9, nonsoluuimalamnondico, verumetiaro ut manifestarentur opera Dei in illo (Joan. tx, 5). bonam dico. Huc accedit, quia et consequens non Multiquippe nec sananlur omnino, sed cum eisdem est, ut si semper estmalasexus ulriusque comraixtio, vitiis, sive qualibet' aetate, sive in ipsa moiiuntur propterea sit deformis etiam condhio corporumin infantia. Nonnullis eliam parvulis jara renatis, vel sexuum diversitate positorum. Profeclo enim si in permanentcum quibus sunt nali, vcl accidunihujus- tantum hominesessent roalo libidinis subjugati,ut modi mala, absit ut dicamusindigne: sed bincpotius remota honestatenuptiarum, omnesindifferenterac prodesse, quod passim canino more concumberent,non ideo deforintelligamuseis ad alterum saeculum renascunlur; hujus autem saeculidispositionempro- mis esset conditio corporum,cujus Deus auctor est, pter vitium* superbiaehominis, per quod apostatavit quoniammalaesset omniumhominuramarisfeminaea Deo (Eccli.x, 14, 15), diversisinalis bominumper- que commixtio: sicut etiam nunc de adulterinacoraagi in jugogravisuperfiliosAdam,a die exitusdeven- mixtioneutiquemala, bonumest in corporumconditre matrit eorum, usque n diemsepulturwin malrem tione opus Dei. Vides nempe, quam dialeclice nihil omnium dixeris, et nulla quidera culpa dialeciicae (Id. XL,1). disciplinae, CAPUTVII.14. Quodautem in hoc opere luo, lu quantum a tramite ejus exorbitaveris.Videsillius unde quiestio- artis verbis ad hoc te uti 3, ut eis inflatusattonitos quomodofiant a dialecticissyllogismi, nem libi nullusobjecit, docereconaris; quantum tibi facias imperitos, volendo videri esse quod nonses. places, tanlum gravibuslectoribusdisplices.Et, quod Quodet si esses, ad eum modumquo isla dispulanda medicerequodnon dico,concluderesic- sunt, nihil esses. Sed plane nunc et ineptus et est pejus,fingis ut non concludo,concederequod non concedo,elcon- imperitus, tunc autein ineptus artifex esses. Et cludistibi ipse quod renuo. Quandoenim ego negavi, tamen dialecticorum quasi jaculis oneratus acuesse laudabilem,>in quantumho- tis, in cerlamen procedis, et jactas plumbeospu<naluramhominum mines sunt? Quandodixi, < ob hoc ipsumreos esse, giones, dicens, < Si mala semper commixtio,deforquiasunt;cum profectoessent,necrei essent,sinemo mis etiam conditiocorporum in sexuum diversitate peccasset? Quandodixi, < fecunditatemesse repro- positorum. > Necvidens quam non sit consequens, bandam; cumad benediciionempertineat nuptia- quod pro argumenlonecessarioposuisli, adjungiset a te peterem ut hoc ipsum concede- dicis, <Quodcuin negarenequiveris. >Quid eslquod rnm? Quoraodo nequeo negare, homo inconsiderate?quid est quod res, quod ipse non dixi? 15. Jam vero quod me dicis assumere, <Omnis nequeo negare?Hoc nempe, quod tu jam, si vel sero commixtiocorporum mala; > nihil minus est, quam sapis, non potes nisi negare : quia non utique si roala ut dicas, me etiam vini et aquaeaccusassecommix- est commixlio adulterorum, propterea ex illis nationem,quando nobis potio temperatur: quia et ibi scenliumconditiodcformisest hominum.Illa quippe de roembrisbonis: ista corporum est sine dubitationecominixlio; el si om- est hominummalcoperantium nem commixlionemcorporum malam dixi, neque vero Deiest bene operantisde hominibusmalis, Quod hanc ulique prsetermisi.Sed nec ipsam commixtio- si dixeris, Etiam cum fit adulterium,bona est per se nem sexus utriusque reprehendi, si legitimaatque ipsa commixtio,quia naturalisest, sed ea male ulunnuplialisest. Sinehac enim non ficret hominumge- tur adulteri; cur non vis acquiescere, ita posse esse peccato. libidinem maiam, qua tamen bene utantur gignendi neratio, etiam nullo cujusqnamprsecedente An potestbonoruraesseusus malus, IProindeillud aliud quod me dicere adjungis, < Filii gratiaconjugali? jautem de corporum coromixtionenascuntur, > dico et non potest malorum bonus?cum invemamusipso sane : sed conclusio,quam velut meam infcrrevo- satana quam bene usus fuerit Appstolus,tradensei luisti, non est mea. Nonenimego dico,<Nequamigi- hominemin intcrilumcarnis ut spirilus salvus esset lur filii, qui de mala operationeprocedunt; > quan- in die Domini(1 Cor. v, 5), et alios ut discerentnon doquidem ipsam conjugum operationem, quae fit blasphemare(1 Tim. i, 20). CAPUTVIII. 17. Quodvero supcraddis,et dicis, gignendorumgralia filioruro, non dico malam, sed per quod < Rei aulcm malaeDeus auctor esse non potest; > potiusbonam: quiabcneutilur libidinismalo, generanturhoroiiiesbonumopus Dei; non sine malo, 1 Apud Lov.,ttt prioriste. proplerquodregenerandisunt, ul liberentura malo. Edili, causam. AtMSS., causa. ' Er. mgd. Ven.sic liuncloeum: rideris ilttut legunl 1 Edlti, artisverbis ad Iwc te uti.Lov.:viderisilliusarlisverbis ad sivequalibet. sivein qualibet; Mss., * Am.Er.et plerique hocuti. M. imtium. Mss.,

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTEM PELAGIANUM, 712 1 emm Ioquinovitlpse quam dicamus< horainesad hoc a Deo fieri, nt a diabolo quomodoid dicis? Melius tu, qui per prophetam dicit, creare se mala (Isai. legilimojurc teneantur. Qnamvisenim et hoc diviXLV, 7). Deindequomodolibetsese habeal haec su- naesit magis,qtiamdiabolicae potestatis,ut iramundo peradditio tua, quid ad me pertinet, cum illud cui principi generatio imniundasubdatur, nisi regeneraconnectilurnon concesserim ; eo quod inconsequens tione mundelur : tamen non ad hoc Deusfacit homiesse monstraverim, ut deformis sit conditiocorpo- ncs, ut familiamquodam niodo diabolushabeat; sed rum.etiamsi omnem comniixtionemcorporum vcl ea bonitate, qua naturis omnibuspracstatut sint, qua ? Ut enim etiam ipsum facii subsisterediabolum.Quambonitaulriusque sexus malam esse concederem concedamusDeumnulliusesse auctorem mali: num- tem si rebus subtraherct, conlinuonihilessent. Sicut quid ideonon est auclor conditioniscorporum,quam non ideo creat pecora in armentisel gregibusimpioiiullo modomalamcsse concessi; quia nulla me ad rum, ut dsemonibusimmolentur, quamvis hoc eos hoc superiusconcessa cogebant? lnanis ergo et ri- noverilesse facluros:sic etiamubigenerationempecdenda tua remansit illatio , qua concludis et dicis, catocernit obnoxiam;secundumpulcherrimum quem < Omnia igitur corpora malo reputantur auctori. disposuitordinemsacculorum,suani non abstinet ab Multo enirnverius ita concluditur, ut dicamus : Si ejus conditionebonitalem. CAPUTX. 20. Sed post hanc argumenlationem, nec mala commixtioadulterorumfacit esse malam condilionem corporum; aut si bonaest el in adulteris qua le fallis, el confecisscte aliquidarbilraris, ingesexusuiriusque commixtio,sed ea maliutuntur male, ris solilum maledictum,ac deindc subnectis, <Quod dequoniammullo magis ex hoc non potest corporum forsitan dicam, Scripturarum,non syllogismorum filiosde corporumcommala esse conditio; recle igitur corpora Deo repu- bere testimoniocOmprobari, tanlur auctori. Nullaest itaquefovea, quam metuens mixlionenascentes,repulari divinooperi: >quasi qui quasi revertar in viam, quo videris me velle revo- hoc negaverit, possil esse chrisiianus.Proinde rem , care. Dictaraen quaenam confiterauret libenlissimepraediillavia sit, et explica ratio- quampromptissime cinationemtuam. camus, velut habeat intcr nos conlroversiam,ita per CAPUTIX. 18. < Deus, >inquis, < bonus, per Scripturarum testimonia conaris ostendcrc; et laboquem facta sunt omnia, ipse corporisnostri membra ras inaniler, non ut responderenobis, sed ut libros forrnavit.> Hocverissimumesseconcedo.Sequeriset possisimplere. Verumtamen qttoddixisti, < Ut expriadjungis : < Qui aulem corpora fecerat, divisit et meret fidem operum Proplieta, propepericulum pusexum: divisit in specic, quod in operatiotieconjun- doris accessit, quia dixil, Erunt duo incarne una > gerel; fecitque causam conjunclionumdissimilitudo (Gen. ir, 24); satis te debuit admonere, nihil pumembrorum. > Et hoc asscnlior. Deindeinfers: < Ab dendurafuturum fuissein operibus Dei, nisi prsecesipso igitur commixtiocorporum,a quo est origocor- sissetcur natura humana deberet de sui merili deforporum, >Quishoc negaveril? < Quodcum ingratis*, milate confundi. CAPUT XI. 21. Dicisetiam in laude libidinis, inquis, < concesseris, sequitur tot rcrum bonarum, malosfructusesse < hanc fuisse reddilam Dei munere Abraha?et Sarac corporum,sexuum,conjunclionum, non posse. > Et hoc verum dicis : horumenim bono- senio confectisemortuisqttecorporibus (Rom. rv, rum frucius homo est, quod in quantum lioinoest, 19): et invidrosa voce proclamas, <ut asserarn si bonum est: quod autem in illo maluroest, a quo sa- possum,ad opusdiaboliperlinere, quodDeumvideam nandusest per Salvatorein,ct liberandusper Redem- interdum conferre pro munere, >Quasi vero si claurestiplorem s, et ablueuditsper lavacrum,et ertiendusper dura hominem resuscilet Deus, vivenlibusque exorcismum,et absolvendusper sanguineinqui in re- tuat, qui utique mortuusjam claudicarenon poterat, missionemfususest peccatoruin;non cst fructus cor- etiam claudicalionemdebel videri pro munere consed originalisvete- tulisse. ila ergo si reslitulus est, qui fuerat in viridioporum, sexuum, coiijuiiclionum, risque peccaii. Sicut enim de prole adulterorum, si ribus, corporumvigor, sic utique restitutus est, ut se egodicerem, Tot malorum, id est, lasciviae,lurpitu- habet condiliocorporis mortis hujus. Non enim eos dinis, criminis, bonus fructusesse non poluit; recte ad illumslatum revocarioportebat, in quo Adamfuit mihi responderes,hominemqui de adulteris natus est, ante peccatum, ut possentsine lege in membris quae non esse fructum lascivise, turpitudinis, criminis, repugnat legi mentis, filiosprocreare. 22. Quamvisetadhoc intclligcudumsitemortuum' quorummalorumauctor cst diabolus; sed corporum, sexuuro,conjunctionum, quorum bonorumauctor esl fuisse corpus Abrahse, ut non valeret de omni feDeus: sic ego tibi rectissimedico, malum ciim quo mina filios gignere, quseparere posset. Diciturenim nascilur homo, non esse fructum corporum,sexuura, facere hoc aelatis accessus, ut ex fcmina generare conjunctionum,quorum bonorum auctor est Deus; senexpossitadolescentula,cum jam de grandiorenon iila sed primaepraevaricationis, cujtts auctorest diabolus. possit, quamvis de juvene possit. Qui enim tam tempore tunc vivebant, procul dubio serius 19. Absit aulem ut, quemadmodum calumniaris, prolixo flcbant ita decrepiti, ut ad concubitummoveri omni1 Hicediti addunt,cumsinl mala,quorum au- no non possent: si tamencuiquamviro sano poiest id Deus: tametsihocnonquwdam ctorest habent manuscripti. Am. et Mss., 1 Editio i ngratus. ad hoc intelligendum, Lov.,Quamvis sic emor* Lov.,et tiberandus per redemplionem. etc. tuum,

7H

713

LIBER TERTIUS. 714 accidere per aetatem.Nam cum hoc opus in manibus 1, 2): quamviset illicdici possit,fecundilatismunus baberem, nunlialus est nobissenex octogintaet qua- in codem perseverasse,quod acceperat ut nasceretur luor agens annos, qui religiosecum conjugereligiosa Isaac. Pro modo autem nunc temporis, quo iuiige jam vigintiquinqueannosvixeratconlinenter,ad libi- breviore spalio vivunt homines, intra cenlum imnos dinem sibi emisse Lyrislriam;qui uliquepro modulo, amborumconjugumgenerare possedicuntur. Si vero quo isto lemporevivunthomines,graviorissenectutis in summamducti araborurnanni centenariumnumeest quam fneratAbrahamin annis centum, adhucvi- rum e.xcessei int, sic asseveranlur non posse filios cturns alios septuaginla. Unde prudentiuscreditur, procreare, eliamsi fecunda sit mulier, et fliienlihus fecundilalem quaedefuit, suis Deum famulis praesti- adhuc muliebribus possit ex juvene;ul jure fuerit tisse.Duae dicunlur,propterquas parere etiam constitulum, ne quisquamjus libcrorumhabequippecausae Sarra non poterat, et erat vulvaejus emortua: una ret, nisi cumamborumanni compuialiet simulducti sterilitatis, quseab ipsa inerat juventute; altera seta- cenlum transisse' docerenlur. 23. Miraculum tis, non quia nonagintaannos agebat, sed quia jam ergo Dei faclumest, ut conciperedestiterant ei fieri muliebria. Constatenim si roulie- lur Isaac, non parentibusejus libidinereddita , sed rum menslruasecreta cessaverint' per setatem, non fecundilate donata: nam illa esse poterat etiam in eas jam posseconcipere,elsi fecundae fuerunt, ante- illis annis; hsecvcro esse non poterat, tot impedienquam illa cessassent. Et ideo Scriptura noluit hoc libus causis. Quanquaraet libido, sicut superiusdistacere, nt augereturmiraculigloria, quod erat Deus seruimus, si emortuismembrissenilibusmunere Dei in eorum prolefacturus. Quando autem suo viro an- quodam modo reviviscenlibusetiam ipsa reviviscecillamdedit, de qua voluil, quia de se non poterat, ret 1; conditionem profeclocarniscorruptibilis sequesuscipere filios; non seiaiefuerat, sed sua sterilitate retur, ut esset in corpore mortis hujus,qusein parapermota. Sic enim Scriptura loquilur: Sqrra autem diso essc nou potest ante peccaium in corpore vilse nonpariebalilti. Et verba ejus ad virum illius. Secundum conditionem autctn poenalishujus uxorAbraham isla sunt: Ecce conclusilme Deus, ut non pariam. corjioris, munus fecundilatis nunc Deus unicuique Tunc autem si aelatemconsideremusamborum, de- largitur, non secundum illam felicitatem, ubi nihil creptti essent, si noslri temporisbominesessent.Erat erat in carne, quod adversusspirilum concupisceret, emm Abraham annorumcirciter octogintaquinque, et concupiscenleadversusse spiritu frenaretur: quia Sarra aulcmannorumseptuagintaquinque.Scriptum in natura horainisante peccaturapaceradecebatesse, autemerat annorum est enim : Abraham sex, non bellura.In ea vero parle raliocinaiionis tusefruocloginla stra laborasli,tanquamdicere possemus,< Isaacsine cumpeperitAgar lsmael Abrahw (Gen.xvi, 1,2,16). carnis vel se.mine Proinde ante annumferme rnixlusinveuilur ancillae, concupiscenlia viri fuisse procreaquandoconceptusesl Ismael. Qui landem conjugesin lum. >Hocenira nondicimus: et ldeo quidquid inde hac selalegenerant temporibusnostris, nisi divinilus disputasli,prselereundo conlemniinus. CAPUTXII.24. Quod autem tibi prseclaro fiat tale miraculum?Et tamen illi poterant, si Sarra acusterilis non fuisset; quia et ille potuit de Agar,et illa mine visus es invenisse,ut diceres, < Eliamsidiabonondumerat sic aetaleprogressa,ut ei cessarent ficri lus crearet homines,nulla culpa sua mali essent; et muliebria.Ad hoc ergo erat Abrahaecorpus emor- ideo jam nec mali essenl, quia esse quisquam nisi tuum, ut de Sarra jam generare non posset, etiamsi quod natus est; non polest, nec ab eo juslum estaliesset illa ila fecunda, ul tamen jam propinquaret quid ampliusflagilarequam potest: > solemuset nos ista dicere, qui non vitiatambosetati, qua cruor ille menslruis intervaltisvenire de- adversusManichseos sisteret. Quibusenim jam omnino non fluit, eas ab nam dicunt esse naturam, sed sine initioet immutadefinitumest non posse conci- biHtermalam, quam secundumsuas fabulasopinanaucloribusmedicinae catholicam pere. Quodsi falsum esset, nullo mododicere Scri- lur malam.Naturaverohumanasecundum autemSarrw fieri muliebria: fidem bona inslituta, sed viliata peccatomeritoque plura curaret, Defecerunt cum superiusjam dixisset, Abrahamautemet Sarra damnataest. Nec mirum autem nec injustum est, in diebussuis (Id. xvm, 11). Pro quodradix3profert damnatadamnatos,nisi cujusmateniores progressi roodoergo ' temporis, cujus longe prolixiorespalio nus non defuit creanlis, non desit et misericordia tunc vivebant,generare jara illa aetatenon poterant, 1 Editi, centum non transisse.Particula negansabest cumesset Abrahamcentenarius,Sarra nonagenaria; a Mss. liberorum ; quo intelligamus jus eosconjuges eliamsislerilisnon fuisset, et ante annumconcum- qui liberis carerent, non ante habuisse,quainaelatem illam excessissent. Hoc ipsi jurer.ccnisorboruro liberabantur, berent, quandoadhucei fluebantfortasse muliebria; ac poterant nonsecusatqueilliquibuscranlcommunes liet ideoadhucconcipereposset,si juvenisesset mari- beri, solidum teslamentis. HincIsicapereexsuisinvicem sinelidorus,50rig.,jusliberorum, ait, cst conjugum tus; lunc autem non posset, propter corpus Abrahae berisinvicem prolocopignorum haereditatis alternaconsic emorluum senectute, ul ex illius aelatis femina scrijitio.ulpianus,Fragm.tit. 16,scribit, tuminter se solidum annos cepisse,cum lege Papiafinitos gignerenonvaleret; qui tamen et ipse de adolescen- conjnges transissent,vir nitnirumsexaginta,uxor quinquaginta. tula valeret, sicut postea de Celhuravaluit (Id. xxv, PorroAugustinus habitam rationemputat ejus setatis,ex liberosprocreare nonvalerent. qua deinceps * Floriacensis etiamipsa reviretceMs.,revirescenlibus 1 inMss.,siccaverint. ret. * Apud ' Am.et Er., quodadmirabilis hic particula, nunc: sedmalc. radix. Lov.,addita SANUT. AOGUST. X. (Vingt-troU.J {

"

i.s

S. AUGUSTINI 716 PELAGIANUM, JULIANUM CONTRA 27. Post longamdisputationem velut concludens, liberantis : quamvos miserisinvidelisl, cum malum <Meriloigilur, > inquis, < concupiscentiac origodeflparvulos, a quo Uberentur,non habere dicitis. 25. Sed certe vos qui miseram falsa defensione nilur in igne vitali, quo colleclonecesseesl ut ei feconcupiscentiacarnalis, per quem constitit premitis, et perniciosa laude oppugnatisinfantiam, putelur imagines vita carnalis '. >Ita hoc dicis, quasiprobarepossis, quare nihil mali merentes tot in parvulis aut vero cujuscumque frontis sis, audcas suspicari, Dei, si non baptizenlur, non admitlitis ad regnum Dei? Numquidipsi sibi defuerunl,ut priventurregno, in prima hominumconstitutione, priusquamculpam ut taro lpctuosopunianlur exsillo; cumid non fece- debita damnatio sequeretur, istam camalem concurint, quod facere omnino non poterant?Ubi ctiam piscentiamaut exstitissein paradiso,aut inordinalis, manduca- sicut eam nunc videmus, motibus pugnasadversus ppnis, quia et vita carebunt, quoniamnon verunt carnem, nec biberunt sanguinemFilii homi- spiritum foadissimasedidisse.Deinde subnectis, et nis (Joan. vi, 54)? Unde Pelagius, quod supra com- dicis: < Hujusitaque appetilus non in genere suo, memoravi, eos qui dicunt, < infantes, etiamsi non non in specie, non in modoculpaest, sed in excessu: ' perad et conditoris ecclesiaslico vilam quia ejus operam habere acternam,in genus species baplizentur, judicio() nisi damnasset,damnatusexisset. Quaju- tinent, modus ejus ad arbilrium honestalis,excessus tibi verba slitia, quacso,a regno Dei, a vila Deialienaturimago ad vitiura volunlatis. > Quam concinne * Dei.in nullo transgressa legem Dei? Nonneaudis inania sonuerunt; utique homini qui non cogitas deteslatur Apostolusquosdam, quos quid dicasl Si modusappctitus hujus ad arbilrium quemadmodum dicit alienatosa vita Dei per ignorantiamquwest in pertinel honeslatis; cujus tandemhonesti arbilriura cordiseorum(Ephes.iv, 18)? conjugativelithuncappetilum,nisi quando*opusest, illis, propter cwcitatem Tenebitur hac sententianon baptizatusparvulus, an commovcri?et tamen quod vult non potest. Cujus non tenebitur? Si dixeritis, Nonlenebitur : evange- honesti continentisarbitrium velit aliquandohunc Trcaveritate.lingua eliam Pelagii tesle, vinceraini appelilura moveri?et tamen quod vult non potesl. auatque puniemini.Ubi est enim vita Dei,nisi in regno Undeclamathnmo, Vetleadjacetmihi, perficere non invenio(Rom.vu, 18). Cum ergo in Dei, quo nisi renati ex aqua et spiritu, intrare non lembonum possunt (Joan. m, 5)? Si autem dixerilis, Tenebitur: ipso molu pro nostraevoluntatisarbitrio non babeat fateminipoenam,culpamdicite; faleminisupplicium, ullummodum, in effectuautein non sit ipsemoderameritum dicile. Nihil in vestro dogmate reperitis, tus, sed ci modumvigili certaminespiritus honestus quod proferre possitis.Jam igituraliquando,si ullus imponat; quid est quod landatis, hominesmali', et estchristianus sensusin vobis,etiam in parvulis pro- ad Deum non clamalis, Libera nos a mato(Matth. paginemroortis et damnationisagnoscite,debita ju- vi, 13)? stitia puniendam, gratis gratia Dei liberandam. In CAPUTXIV. 28. Quid te autemjuvat quoddiquorumredemptionelaudaii Deimisericordiapotest, cis, <inlercipidebilitatelibidinem: > quasi non raorte in quorumperditioneaccusariDeiverilasnon polest; prorsus exslinguatur,quandojam homini, qui ab illa quia iinivcrsacviac Domini misericordia et verilas fuerit superalus et subjugatns, non cerlameniudici(Psal, xxiv, 10). tur, sed vicloredditur quod debetur?Hoc est amaCAPUTXIII. 26. Dividis,delinis, disserisquasi rius, hoc esl ubi tion inlelligiscontendentispropagtmedicinaliterde genere, et specie, et modo, el ex- nem mortis, quod quandosani sumus, tunc est iste < hujus genus esse > asserens molus insanus. <Aut in conjugibus,> inquis, < cum cessu concupisccntiae; < in igne vitali, spcciemin molugenilali, modumin honeslaleexercetur, aut in castis virtule frenatur. > opere conjugali, excessum iu intemperantia forni- Itane vero, ita' tu expertuses? Ergonea conjugibus candi: > et lamen post islam totain quasi subtilpni uon frenalurhoc malum,velhoc tuum bonum?Prorluam, cum le breviter sus cum libitumfucril, sternunt se conjuges,et invaalque prolixamdisputalionem et aperle imerrogavero,cur ignis iste vitalis bclluiu dunt, quandocumque litillaverit; nec ad horam cuin homine radicaverit, ut eo caro concupiscatadver- bandi appetitusiste differtur,sed luncvidetur legitisus spiritum, et spiritui * necesse sit concupiscere ma corporumesse commixtio,quandoistudnaturale adversuscarnem (Galat.v, 17); cur vulnere ferialur tuum bonumfuerit spontecommotum. Si talemduxiniortali, qui voluerit igni consentirevitali; puio quod sti vitamconjugalem,desine te tuis experhnentisin ipsum lihri tui atramentumerubescendoconvertetur disputationecommittcre, et de aliis potiusquemadin miuiuni.En ignis* vilalis,qui nostrseanimse,quse modumsit ducenda, vel docenda, perquire8. Miror vita est vera camis, non soluroad arbitriurononob- tamen si adulterinasaltemdcsiderianon frenasti, nec sequitur, sed plerumquecontra ejus arbilrium inor- frenanda sensisti.Si vero etiam pudicitiaconjugalis, dinatis el turpibus motibusexcitatur, ct nisi adversus 1 sic poliores enm spiritusconcupiscat,bonamvitamnostramignis Mss. AtEr.,perquam: el cumalii editis, e stvitacarnatis, cohstituta isle vitalisoccidit. %Floriacensis MS., opera. * Am.et omnes tiomo. M ss., 4 'SicMss. Atediti,miseriimideas. Floriacensis Ms., quantum. * Floriacensis * mtiltiis. h oneste. Melius honesli. us., Editi, Mss., * Vaticani 6 Floriacensis tnatum. gg.,spirittm. Ms., * MtJ, & quagrgcf * tmtt. Neitus idemMS., ista. m., m ignis. 8 (a)Diospohtano. plitresMss., requwe.

LIBER TERTIUS. 718 717 diximusessc pdet propler immoderatain ipso quoqueconnubiovolu- nuptiaebonurosunt: qusessepissime aittem tabra libidinis, et propter damnabilesconcupiscen- tuisse, etiamsinemo peccasset.Post -peecatuin l tias, ne prseler conjugis naturalem usum aliquid accessit eis, non de felicilate,sed de necessitatecerperpelrelur, frenathanc pestem : quid est quod dicis, laraen,ut suo bono pugnentetiam ipssecontra cmicu<In conjugibuscumhonestateexercclur; >quasi hp- piscentise malum, ad nihil eamsincntes illieitumpernestus sit appetilus isle semper in conjuge, et niliil venire; quamvisipsa in haec,nunc remissioribus, nunc ei saltem secundum veniam, sicut dicit Apostolus concitatioribusmotibus,instigare non cesset, et ejtis (I Cor.vrt, 6), concedalur?Quanlo melius diceres, malobeneutentesin propagationefiliorum.Illudvero In conjugum moderationectiin honestate exercetur? quis neget malum, nisi qui non audit ApostolummoAn limuisline illic quoque intelligatur malum , cui nentem, Hocaulemdicosecundum veniam,non secunr etiam conjugesfrenum cura moderalionis imponuni? dumimperium(lCor. vn,6)?quando conjugesnonprosed carnalisvoluptatisexplendaevicti Postremonuncsaltemjam contincntcrvivensagnosce lis suscipiendae, in quadrigisillis Ambrosianis cquummalum(Lococi- cupiditateconcumbunt; hoc non laudatur, sed ignotato supra, n. 12); et noli corde vel ore laudare, scitur in comparationepejoris1, inlervenientibuset quem* cogeris virlule frenare. < Quartum, > inquis, deprecantibusnuptiis. CAPUTXVII.31.Post haecautem ad exemplum <a lascivienlibusperpetratur, id esi, illius voluptalis excessus,et quia de insolenlia,non de nalura contin- Abrahaeet Sarrac, nescioqua ratione reverteris, de git, inquis, < juredamnalur. >I)e cujus, quseso,insa- quo jam salis respondisse rae existimo. Sed nescio ? Ne quid le fugeral,quod addere voluisti,cum postea velenlia contingil? lasciviae, an concupiscenlicc Sed omnes nissetin rnenlcin.Humanumest, solet evenire: quid ofiendassusceptam,respondebis,Lascivise. homincs judicant lascivisenon esse peccatum, nisi ergo iliud est audiamus. Dicis, < factum fuisse proconsenlilur.Nullumneergo ma- pheticum, quod nutica ostensumest in regione Afriquia concupiscenliae formam lum cst, cui consentieudopeccatur? At hoc malum cae;pulchrseet sanctse mulieris,quaeEcclesise inest in carne contra spiritumconcupiscente,etiamsi tenebat, tutum non esso vel conjugem,vel pudorem, non sit in spiritu non consentiente, et contra etiam et quia ibi divinitusinlaclaservataest. > Nein omniconcupiscenle. Exclama ergo, Liberanosa malo: et bus tuis verbis fruslra immorer, ad eum cui scribis, le convertiset dicis : < Orandusest bic Deus, frater noli malum falsselaudis huic adderemalo. CAPUTXV. 29. Disertesane inter lascivienles bcatissimeTurbanti, consacerdosdilectissime,ul paetcontinenteslanquamin mediopudicitiamCQnstituis ribus etiam hac tempestale virlulibus Ecclesiamcaconjugalem,< quse illos illicila commisisseindigna- tholicani, Filii sui spousam, maturam, fecundam, constupratione,in tur, hos eliam licita contempsissemiralur3; ultimi castam,decoram, a Manichseorum limitis sorlita regionem, ultra se proruentiumexse- Afiica vel ex Africa latrocinantium, eruere non mocrata barbariero,supra se micantiumveneratafulgo- relur. > Uiec nostra potius oralio esl adversusManircm, quseverecundismanibuset confovetaestuantes, chacos,et Donalistas,et alios hserelicos,vel quoslibet et laudat tali remedionon egenles. >Mullumdelector cbrislianiet catholicinominisinimicosin Africaconverilate : sed obsecrole, nempe sicut stilutos. Contravos autem, quia nobisestis pestileneloquentissima dicis, et disertissimeac verissime dicis, propterea lia transmarina, Christo salvatorevincenda, ideone continentesiaudat pudicitiaconjugalis, quod tali re- laliocinamur ex Africa, quia unum martyrem hine medionon egeant, quo se ipsam perspicil eguisse, id opponimusCyprianum,per quem probemusantiquam , qui sc non conlinet, nos defenderefidemcalholicam,conlra vestri erroris esl, ut secundum Apostolum nubat (I Cor.vn, 9): cur ergoquandoego islamcon- vanam profanamquenovitatem?0 nefas! Defuerunt Dei qusein Africaconstiluta est, defuerunt eupiscenliammorburaesse dico, tu negas, qui tamen Ecclesise ei necessariumremediumconfileris?Si agnoscisre- orationestuae, quando isla quaeoppugnas,Cyprianus medium, agnoscemorbum: si uegas morbum, nega beatissimuspraedicabal? Quandoille dicebat, < Multo remedium. Rogo, ccde aliquandoctiam per os luum magis a Baptisroaleproliiberi non debet infans, qui libi loquentiverilati: nemo providet remediumsa- recens natusnihil peccavit,nisi quod secundumAdam nitati. carnaliter natus, conlagiuramorlisantiquaeprima naCAPUTXVI. 30. Illud etiam recte dicis, <exa- livitate contraxit, ut ei remittanlurnon propria, sed minate4 non posseplacere connubium,si malicom- aliena peccata > (Epist. 64 ad Fidum) : quando haec parationelaudalur. > Hoc verum est. Omninoenim Cyprianusdidiceratet docebat, defuit auxiliumprein genere suo nuptiaebonum sunt; sed ideo bonum cnra ttiarum, quo Sarra in rcgione Alricaeservaretur causa inlacla, el a Manichccoruro constupratione, qui secunquia fidemthori servant,quiaprolissuscipiendac nonien sexum utrumquecommiscent,quia impietatemsepa- dum iiitellectuinluum, antequam Manichsei rationisexhorrent. Haecsunl bona nuptialia, quibus Romanissonuissclin lcrris, eliain ipsumdeceperant Cypriaiiuin, libcraretur Ecclesiaepulchrltudo? Vide 1 Aliquot Mss., conjuqu. quacmonsiruosaet furiosadicasconlra antiquissimam * Lov., quam. 8 Floriacensis mirqtur.Et in margine habet, omisisse Ms., 1 Lov.,in comparatione abahis malipejoris. Abest,mffW, limitit. wtedii * Quatuor c vaticanis llludetiainrectoditis exa- libris. Mss., a Ain.I'.r.et Mss., tunc. msw

CONTRAJULIANUM S. AUGUSTINI 719 720 PELAGIANUM, rentibus Deus : cujus poiestatincc se ipsumdiabolus catholicamfldem, non habendoquid dicas. 32. Sed quantumlibettergiverseris, o haeresisPe- subtralrit;quantominusnaturamhumanam,quanisibi verilatisno- per peccatimeritumillodamnantesubjecit?Qurc cum lagiana,quse contra muros antiquissimae vas construismachinas,novasmolirisinsidias: <Poe- ita sint, tu potius, elsi non cultor, quodesscnic dicis, tuusdefensor tamen quanlumlibeteum accusare videaris, diaboli nus disputator, > quod rae contumeliose appellat; Pcenus, inquam, disputator, non ego, sed adjutor esse convinceris: qui omnes parvulosab co CyprianusPoenus,te hoc vulnere Poanusimmolat,et malo, per quod lenentur a diabolo, sanari pcr Chripcenamscelerato cx dogmate sumit (a). Quid, si tot stum non debere contendis, crimdoclrinanon sana episcoposex Africanominassem, quot ex aliis orbis sanosesse defendis.Ego autem secundumsanamfivoluplale concrepartibus nominavi?aul quid, si in eis ipsispluresAfri dero, < ex eadera concupiscentiac essenl? Unus hinc est, caeteri aliunde, quorum ab turoetiamIsaac >dico, ex qua et bominescacleri,uno Oriente et Occidenteconsensioneconfoderis: et la- soloexceptoab hoc malo,per quem liberamura malo. men lanta obstinationccaecaris,ut non videas, te po- < Peccatorumquoquegenitalibusmariumdivinseprotius vclic corrumpereantiquumEcclesiae decorem,id videntiseinleresse > non nego. Attingit cnim a fine pulcher- usque ad finem fortiter, et disponit omnia suavitcr est, antiquamfidem,tanquam Sarraeaniculae rimaecastitatem. Si enim pcr sanctos antistites Dei, (Sap.vni, 1); et nihil inquinatum in eamincurrit (Id. doclores, lrcnseum,Cyprianum,Re- vn, 25) : et ideoetiam de immundiset contaminatis, memorabilesque licium, Olympium, Hilarium,Arobrosium, Gregorium, qusevoluerit operalur, mundalamen ipsa ct incontaBasilium, Joannem, lnnocentium, et Hieronymum, minala persistens.Nec opus est ul anfraclibusIongis, dic mihi, Ju- ea quaeconcedo, mibi probare coneris : sed ad hoc constupraveruntEcclesianiManichsei; liane, quaete peperit? Utrumte casta *, an vero me- responde, si potes, cur ipse Isaac nisi Baptismalis retrix, in lucem quam deseruisti, per uterum gratise Chrisli signo circumcisusdie oclavo fuissel, perisset spiritualiseuixa est?an ut dogmataPelagianadefen- anima ejus de populosuo (Gen. xvn, 14). Explica,si das, conjugisChrisliet matris luaeviscera, instinctu poles, tanta pcenaquo merilo plecterelur, nisj ab hac vulvamSarrse uefarii, non erroris, sed furorisinfamas?Usqueadco illo Sacrameiitoliberarelur.Emortuam Sarraenon in- ad emissionemseminis,et emortuumcorpus Abrahac enim contra vetustara pulchriludinem venit quid novitia deformitas mentiatur, ut tot epi- ad generandumsicut juvenesgenerant, Deumvivifiscoporumgloriosorumcatbolicorumin lanta suarum casse, negari non potest, ut proles dc illa parentum senteniiarum manifestalioneconsensum, in quibus nasceretur selate: sed Isaac quanlum ad propriapecsunl qui Manichaei nec nomen audierunt, Manichseo- cata, eliamsi ex adulteris nasccrclur, innocensnalus, rum blasphemiacriminetur. quid meruerat, ut anima ejns de populosuo periret, 33. < Sed ab hoc digressu,quo te impetus, <nonut nisi circumcisiosubveniret? Noli evagari per multa dicis, < doloris, > sed perditi pudoris < abslulerat,ad obscura,perplexa,superflua: ad hoc unumapertum, ea quseinstitueras >delira * reverteris : et adhibitoex simplex, necessariumque responde. Apostolotestimonio(Rom.iv, 19), illudquoddeAbra35. Inlerponis Apostolitestimonium,non ad quod hseet Sarrseemortuis membris dixeras, confirmare ab illo positum est, sed ad quod ipse arbiiraris.Unde conaris.Undejam superius,quantumsatisvisum est, non inde agimus,et longumet supernunc, quoniam medisseruissesuffecerit. QuisautemChristianusigno- vacaneumest disputare: tamen interponisubi aii, Et ret, quod < ille, qui primum homineuifecit ex pulDats mundum?Si enimverilasDei j udicabil quomodo vere, omnes fabriceturex semine? t Sed ex semine in meomendacio abundavilin gloriamipsius, quid ad3 jam vitialo atque damnato, quod partim per vcrita- huc et judicor (Rom. ni, 6, 7)? tanquampeccalor ego remanealin misericordiam tem supplicio,parlim per Ac deindesubjungis,< Per hsecsua verba Apostolum liberelur a malo.Nonigitur, ut putasalqueconcludis, amisisseDcuraauctoriiatem judicandi, si ostendere, < ullis laqueis luis peccati naturalis suffocalur assermodumnon lenuit iraperandi. > Si ergo sicul putas, voluntio. > Depravatam quippeprimi Iransgressoris < ad hoc ista dixit Apostolus,ut sese cohiberenl,qui tate naturarir,non lua defensioverbisinanibuspurgat asserebant laudi Dei proficere peccata morialiura, per novitium dogmavestrum,sed gratia Deiper Jesum eumque ideo impossibiliaprsecepisse, ut miserendi nostrum. Christum Dominum sibi materiam prsepararet: et per hanc apostolicam CAPUTXVIH. 34. Quamobremnec puto, sicut sicut existimas, < demonstratur,prosentenliam, calumniaris, quod conjuges sine corporum calore recte judicari homines, quia prseceplapossiplerea < generaverint: > nec puto quod hominemDeusnon bilia non fecerunt; injuste aulem judicarentur, si ea fecerit,autdiabolofecerit, aut diabolusfecerit; >qnia non fecissent,quseimpossibilia juberentur : quidde nec ipsi parentespossunthominemfacere,sed ex pa- Isaacdicturuses, cui quidquamnec possibile,nec imanimse 1 ApudLov.,utrnmnecasta. possibileest imperatura; et lamerrperditionis *Am. Er.et nlures*'ss., deliberare. im.,delirare. Atcon- suaepcenaferirelur, si octavo die non circumciderevictorinus codexet quinque delira. ciunius Vaticani, vero nec sic tandem respicis, illud primitus ? An tur ' Floriacensis v iolato. MS., acfacilefuissepraeceptum, /Eneid.lib. 12,vcrs. 916,947: in paradisodatumpossibile imitalur Virgilium, (u) 1'allas te bocvulncre,rallas omnes ex uno homine, violato, alque conlempto qjuo et ex scelerato sauguinc sumit. 5. nnmolat, poenain

722 LIBER TERTIUS. propterSarramuxoremAbratanquamin massaoriginiscommuneilludhabere pec- vamin domoAbimetech, catum; et hincesse jugum gravesuper filiosAdam, a liw ( Gen.xx, 18). Hanc enim conclusionemsic vis die exilusde ventremalriseorum,usquein diemsepul- intelligi, tanquam libidofuerit illis feminisDcoinditurwin malremomnium (Eccti.XL,1)? Et qttoniamex gnanle detracta : cum magisindiceturhis verbis, alidamnatanemoliberatur, nisi qua valeludinevulva conclusa, ut aut impregnainla isla in Adamgeneralione non pus regenereturin Christo; proptereasignumejusdemre- concumberefemina,aut parere impraegnata Isaacnisi accepisset,perisset: necimrac- set: et non atlendisli, honnoqui non vis judicio digenerationis rito perisset,quia ex hac vita, quo per generationem vino quemquam, non suis, sed alienis plecti posse damnatamdamnatusiutraverat, sine signoregenera- peccatis,qtiomodofieri polucrit ut Abimelechpeccationisexisset.Aut si noncst isla causa, dic alteram. ret, quamvisnec ipse adulterinocorde peccaverii,et Bonusest Deus, justus est Deus : potest aliquos sine Deus quantiiliimcumqiic peccaiumejus in mulieribus honis meritis liberare, quia bonus est; non potest ad ciini perlinentibusvindicaret. Videscmitagioncm sine nialis ' merilis damnare, quiajustus transire peccatide viro in feininas,quihus inisccbaquemquam est. Nullummerilum malum octo dierum infans de lur, vel quibus doininabalur; et in prolemde parenpropriis peccaiis habebat; quare damnarelur, nisi libus non vis, ex quorumseniinibuspropagalur.Considcra igitur , quam sil inscrutabilisaliiludo judiciocircumcideretur,si ex origine non trahebat? CAPUTXIX. 36. Perge ad caetera,et vanis va- rum sapicntiaeet scientiaeDei (Rom. xi, 33); et niora contexe : non Scriplurarumsanclarumeloquia garrire desinecontra originalissecreta peccati. CAPUTXX. 38. Deinde incipis disputare de dico, sed ex his quaeconficereniqusecoramemoras, teris. Quandoquidem dicis : dicis, < Ex hoc intelligidebere exccssuconcupiscentiae, quemreprehensibilem perfeclamignorantiamjustiliain nominari,quia dixit quasi in ejus moderalione,cum ea bene utitur conjuDeusad Abinielech,qui cumSarra fueratconcubitu- gaius, cqtius ipse qui malus est, ct non potius sit rus , ignoransquod uxor essel aliena, Et egosciebam cjus auriga laudandus(a). Quid ergo teadjuvant teqttiain cordemitndofecistiIwc( Gen. xx, 6). Et ideo slimoniade Scripluris, quibus oslendilur, quemadnascenliumstatum, generantiumvolunlatenon laedi: modumDettsvel prohibeat libidinisvel damnel exquia clsi inala esset, inquis, < tamen ad illorum cessttm.Illnd polius inlucre, quidquidin quorumlibet nullo genere scientiamperveniret. >Cur ergoeos non flagitiorum lurpitudinc, quae genitalibus membris nominasjustos, si perfcctaignorantiajuslitiaenomine perpeiraiur, horremus , conctipisceiitiam carnis, nisi est? Nihilest namqueperfcctiusignoran- lencalur, elficere ipsis molibussuis, quos in corporinuncupanda tia parvulorum: nibil ergo voceluret justius. Ubiest buselianicasiornniusquead ingemiscendum effecium quodsuperiusasserendumpuiasti, < Necjustos nasci perducit in somnis. 39 Sic antem dicis, < Qua raiione quaereretjustos parvulos, nec injuslos, quod fttturisunt actibus suis; sed tanlumraodoinfanliaminnocenliae dole locuple- in SodomisDeus (Gen. xvm, 26), si illos tales' natem ? >An non verbalua sunt, ubidicis : <Horaoigi- tura faciebat?> tanquamnos dicamus, mcntis cxceltur innocenliaquidemplenus, sed virtulis capaxna- lenliore nalura concupiscenliaincarnis non posse scitur, aut laudem, aut reprehensionemex proposito frenari. Sed dicimus,usque adco malumesse, ut reaccedenlc, meriturus? > Numquidvirtuiem dicturus pugnans expugnandovincaiur, donecsicut vulnusin es nn esse justiliam? Quomodoigitur infansnondum corporc, ila perfccta curationesanelur. 40. Si auiem pulas, <Apostolumcx boc laudasse plenus esl virlute, sed capax, cum plenussit ignoramia, quam dicisesse justiliam; nisi virlulcmneges libidinem, quia usuni feinina:dixit essc naturalem, esse justitiam? Itane nondumevigilabishac absurdi- ubi ait, quosdamrelicto naturali usu feminse, exartaie percussus, et te hoc dixissepcenilebit?Nam Do- sisse in appetilumsimmin inviccm (Rom. r, 27) : mini verba vigilant, sed tu dormis. Nequeenim ait omnem profectousum feminsclaudare compelleris; regi, Sciebam quia cor habes justum ; aut, quia cor ac per hoc et ca quaccum feniinis committunturstuhabesraundum: cum scriptuinsit, Beati qui mundo pra laudabis, quia el illic usus utique naluralis est: sunl corde, quoniamipsi Deumvidebunt (Matlh.v, 8). quamvisdamnandus,quialegitimusnon est; unde et Tu autem islum Abimelechad peccatoris%proponis filii non Icgitimi, scd naturales vocanlur, qui inde , inquit Deus, quiain corde nascunlur. Non ilaque concupisceniiam carnis illo exemplum.Sed, sciebam mundofecisti hoc. Non omnia, vel qusecumque alia; verbo laudavit Apostolus: sed naturalem appellavit sed hoc, in quo adulterii conscientiamnon habe- usum , unde natura htimana potest nascendosubsibat. stere. 37. Mirortamen quod isto exemploa te commcmo41. Dicis, < eliam Sodomitaset in panis ac vini ralo , quod non potes, conaris efficere; et non ibi peccassecrealura : > alqtie ila vis intclligamuslibivides quod nonvis audire '. Conarisenim ut creda- dinembonam, sed honiinesquiea male utunlur, esse tur, orante Abraham,libidoreddita esse mulieribus, culpabiles; sicut bona est creatura panis et vini, Deusaforisomnem vul- quamvisea male utendo peccctur. Ila cnim non inquia scriptnmesl, Concluserat 721 1 HicapudLov. omissum est, matis. Floriacensis MS., peccatores. * lnMss., nonvuitis audire. quod 1 Lov.,Deus,nisi taks; refragantibus editis aliis et MSS. adverbaAmbrosii supracitata,n. 12. (a) Alludit

S. AUGUSTINl CONTRA JULIANUM PELAGIANUM, 724 telligis quid loquaris, ut noii videas, creaturampanis spondi. < Quando ego istam concupiscentiammoret vini non concupiscere adversus spiritum, sed bum esse dico, quare lu negas, qui lamen ei necesipsam poiius inhonestea male ulentibus concupisci, sariumremedium confiteris?Si agnoscisremediura, in nostrumcorpus intrare. Quaideo agnoscemorbum: si negas morbum,nega remedium. et eamforinsccus parcius et restrictius est utendum, ne ipsa quoque Rogo, cede nliquando etiam per os tuum tibi loconcupiscentia, quod malum intus ac nostrumest, quenli verilali: nemo providel remediumsanilati > inentcm corruptibilicorpore ex abundantioremale- (Supra, n. 29). 43. Quaesunt autem sanctarum virginum, sicnt ria mullo ampliusaggravante,adversusnosvehemcnlius ct invictiusconcitetur. Hocigitur malo, quod in- appellas, < gloriosacertamina ; >nisi quia nGnvindicat malum esse, sive qui adversusillud dimicat, cuntur a malo, scd vincunt in bono malum? Qnas sive quem subjugat; et parens bene utitur, cum pu- non gloriosaego, scd gloriosioradiceremalui. Habet dice filiumgignit; et Deus, cum prpvide hominem enim palmam de hujus mali subjectione, quamvis condit. minorem, pudiciliaetiara conjugalis.Belligeratenim CAPUTXXI.42. Nunc crgo considera,rogo te; eliam ipsa contra carnalemconcupisceniiam,ne linunc, inquam,ut te salubrilerveritas vincat,deposita miles thori nuptialis excedat : belligerat, ne definivincendicupiditateconsidera, utrum nostrae,an tuae tum cx consensu conjugum orandi tempus irrumpal. sentenliae debeas acquiescere.Bene, quod < breviler Et si tantas vires habel ista pudicitia conjugalis, admonere te > dicis, < ut lectoris pectori hsereat, tantumque Deidonumest, ut fatciat qtiodprsescribunt , in ipso quoque thpro conjuquod toto libro abs le geslum est. > Et quae sit ipsa tabulsematriraoniales brevis admonitio,subinferens: <Concupiscentiae na- gali conflictuforliorebelligerat, ne ulira quamgeneturalis qui modum tenet, > inquis, <bono bene uti- randis filiissat est, etiam ipsumconjugiscorpus attur; qui modum non tenet, bono male ulitur : qui trectet. Talis pudicitia nec menslruatis,nec gravidis autem etiam ipsummodura, sanclaevirginilatisamore utitur feminis, nec ejus aetatisqua certum est eas contempserit, bono melius non ulittir; confidentia jam conciperenonvalere : neceam prorsusconcumquippe suaesalutis, > inquis, <et roboris, contempsit bendi vincit affeclus, sed lunc relaxatur, cum speremedia, ut gloriosapossetexercereccrtamina.> Ego ratur generationiseffeclus.Si quid verofit in conjuge, vero sic ad tua ista respondco : Concupiscenliae car- non quiderocontra naluram, sed tamen quod tabulalimitem transeat, venialeapud nalis qui modiimlenel, malobene utitur; qui modum rum matrimonialium non tenet, malo male ulilur : qui auicmetiam ipsum Apostolumreperilur (I Cor. vn, 6); quia nequaquam carnis exceditur: sed tamenutellam malo limesconjugalis modum,sanctrcvirginilatisamoreconlempscrit, melius non utitur; confidenliaquippe divinao opitu- ipse non cxcedalur, contra malura concupiscentise lationis et muncris contempsit infima ' remedia, ut dimicalur.Quod usquc a deo malum est, ut ei, ne cerlamineresistatur. gloriosiora possct exercerc certamina. In bac con- noceat, pudicitisc M. Et tu, nisi fallor, in isto es certaminc controversia de benc utendo isto, utrum bonoan malo , tola inter nos causa versalur. In qua vcllem quidcm sliiulus : ct quia lc fideliter pugnareexistimas,vinci egregiosjudices non repudiares,quos libi meis supc- limcs. A quo, qiurso tc, vinci limes ? a bono an rioribuslibris sana doctrinaerudilos, sineullo siudio malo ? An forle sic a me vinci liracs , ut adhuc mapartium de hac causa senleniias protulisscmonstra- lum neges, et tanquam bonuralaudes a quo vincitivi. Sed quoniam, si te non correxeris, ipsorumquo- mes ? Iuter duos adversariosconstitulus in magnas que accusationem,vel, ut milius dixerim, reprehen- coarclarisangustias, et rae vis vincere per eloquensionem sine dubio pracparabis;te potius utar judicc, tiam, et libidinemper continentiam: sed pugnando pro mea senlentiaconlra luam : non alicubi alibi, sed adversusearaconfilerismaliim,lnudandoeamdescris in codem libro tuo; nec ejus alio, sed ipso loco. Di- veritatishonum.Sed ego te vinco , et expugnalorem xisti enim, <sanctam virginitatem confidenliasuae ellaudatorem mali, conslituenste ante judicem, non salutis et roboris coniempsisseremedia, ut gloriosa aliura, sed te ipsum. Vis enim vincere concupiscenposset exercereccrtamina.>Quaero quacrcmediacon- tiam expugnationeejus , mc vero laude ejus : sed tempserit. Respondebis,Nuptias.Quacro,Isla reme- cgo respondeo, Ut vincalur qui laudat, judicct qui dia contra quemmorbumsunt necessaria ? Remedium pugnat'. Si enim malum est, cur laudal? si bonum quippe a medendo,id est a medicando,noraen acce- est, cur expugnal? Si aulem ncc bonum nec malum remediumnuptiarum: est, utquid laudal? utquidexpugnat? Quamdiu pit. Simulilaquevidemusambo igilur cur tu laudas libidinismorbum, quo perveniricemis expugnalor libidinis eris, lamdiu pro me contra ad mortcm, si non ei resistal aul coniincntiae rclina- te ipsum judex eris. An forte adversus libidinem culum, aut conjugaleremedium? Jam hoc et superius non ceriabis, ne in islo quod mecum habesccrlaegi tecum, ubi disertissime pudicitiamconjugalem mine supereris , dicenstibi ipsi, Meliusnon pugno, inter lascivieulcset contincntes ita posuisti, < quse quam oslendo pugnando malum esse quod laudo? verecundismanibttset c.onfovet xsluantes , et laudat Noli, obsecro le. Quid enim sum ego, quem pro tali remedio non egentes. > Eadem itaque repclo : magno desiderasvincere? vincat te potius veritas, ut iterum audi quod illic tibi breviter dilucidequere- tu libidinemvincas.Nain si adversus eara pugnaie 1 Duo > pluresMss-, e Vaticanis Mss., expugnat. infirma. 725

LIBER TERTIUS. 725 72$ desliteris, vinceris, vincieriset ad imraunda omnia gnare cum Christo: si tamen ista haeresisnon le fapertraheris. Quodcumsit horrendummaluro, nec ad ciat perire cum diabolo,sed , quod potius cupimus, hoc quod desideraslibi proderit; etiamsic enim vin- confitearis malum,contraquodbellumgeris, ut eo non ceris a me, imo ab ipsa quam prscdicoveritate. Sed ila separato (a) quasi alia natura sit, sed in leomni laudatoret' concupiscenliae debella- ex parte sanato, in perpetua pace laeteris. concupiscentiae 47. Non igitur < sura pharmacopolse tor etiam tuo judicio vinceris,cum id maltinilaudas, similis, > ut de cujus debellatione gloriaris. Si autem ne certamine dicis, < quipromittebatbestiam, qrraese ipsamcomdimicantis vincatur lingua laudantis, pugnare jam esset '. > Sed observa, ne bestialisiste motus, condesertorem con- tra quem videris in tua carne confligere, sicut te desinis ; captivumconcupiscenlise, tinentisevincam,non jam suo, sedjudiciosapientiae. perverlitlaudatus, sicle consumatpostea relaxatus. 45. Causa itaque nostra finita est. Quanlumlibet Nonenim , ut calumniaris, cgo dixi < nuptias et maenim laudes concupiscentiam carnis, quamdiupugnas gnumhonumet magnummalum, > lanquamco modo adversuseam ; cernis quam vcruni de illa, nec nisi ipsa se comedatisla sententia ; sed dixi in uno hode illa dixerit ApostolusJoannes, quod nonesta Pa- mine naturam bonam, vitium malum: quod esse lu tre (I Joan. n, 16). Nara si, ut dicis, < qui modtim ipse cerle in adulteris confiteris, nec propler eortim ejus non tenet, bono male ulitur ; < eliam in male vitiumimprobansnaluram, nec propler eorum natunlenlibus bonum esl ipsa. Quaeigitur est illa , qu;e ram approbans vitium. Bonumdixi nuplias, ex quinon est a Patre ? An etiam ipsam, quomodolibet in- bus es natus ; malumaulem non de nupliis, sed de lelligas, laudare disponis? Porro si malumest ipsa, viliata origine ailractum , contra qnod geris bellum ubi eril ? quando erit ? Quandoquidemista, eliamsi renalus. 48. Ridiculumest autem, quod me dicis, < Epimale quisqueutalur, bonum erit : nec ipsa, ut dicis, sed ille erit malus, qui bonoutilur male. Ac per curi vias gradientembabenas omnes, quibuscupidihoc fruslra dixit Joannes, concupisceniiamcarnis tates frenantur, incidere. > Quid, si ego laudarem non esse a Patre : hanc cnim lu bonam, et ob hoc a corporisvoluptalem? Hocenim lu saliseloquenter faPalre esse contendis,etiamcumea quisque malc uti- cis, quod inerudite atqueitnpolitefaciebat Epicurus : tur ; quia bono male ulitur. Nec dicere poteris, quasiproptereasisejusadversarius,quiadiserledicere Quandomoderata est, a Patre esl; quandoimmode- nonnoverat ille, quaedicis. Rursus , ut sentio, laborala est, non est a Patre : quia et lunc, ut dicis, bo- raturus es, quomodole ostendas et laudatoremvolunumest, quo bonomale utilur malus. Sed ab his an- ptatis esse, et Epicureum non esse. Sed noli labosed rare, ego tc ista cura liberabo. Nones Epicureus, gnstiisliberaberis, si credideris,non linguaetuse, pugnaetuae.Conlinenliaest enim a Palre, qua non quia ille totum hominisbonumin corporisposuitvo expugnaretnrconcupiscenlia , nisi non esset a Patre. lupiate, tu autem magnam partem humani boni Hsec ipsa ergo, contra quam, si continenler vivis, ponere in virtute conaris, quam veram, id est, versa acriler pugnas,non est a Patre. Nonenim conlraeam pietalis ignoras. Dixitenim homini Deus *, Ecce piepuguares, nisi repugnaret: nec vero repugnarel tibi las est sapienlia(Job xxviu, 28 ). Et baecunde hoagenti quod donatur et amatur a Palre, si esset a mini, nisi ille det de quo scriptum est, DominussaPatre. 8) ; et de quo item pienlesfacit cwcos ( Psal. CXLV, 46. Ex isla et cum ista nascitur homo, bonumDei legitur, Si quis indigetsapientia,postuleta Deo(Jaopus, non sine malo, quod trahit origogenerationis, cobi r, 5) ? Verumsi lu non es Epicureus,qui ex illo el Sanatgratia regenerationis.Ac per hoc recte a rne aliquampartem in voluptatislaude sumpsisti: quanto dictumgst, <lla nuptiarumbonummalooriginaliquod minus cgo, qui dc voluptatecarnis hoc sentio, quod inde trahitur non polest accusari, sicut adullcriorum sentit Ambrosius(Libro de Paradiso , cap. 12, et liet fornicalionum malumbononaturali quod inde na- brode Philosophia,citatosupra, lib. 2, nn. 13,15 ) ; scilur non potest excusari > (De Nupliisei Concupi- inimicaniscilicctesse jusiitiae, et quod homoconcuscenlia,lib. i, c. 1). Bonumenimnaturalc dixi, quod piscentisevoluplate concretus, priusquam nascitur mecum ipse collaudas; malumaulem originaledixi, subeat conlagiadelictorum. Quod autem ad mores vivafnus, in promcujus motibus mecum repugnas, el cujus contra me pertinet noslros, quemadmodum laudibuspugnas.Nonest malum quod nattis es, sed plu est eis cum quibus vivimus. Nunc de catholico cum quonatus es, et contra quod spiritualiter dimi- agitur dogmate ac fide: perfidia non sit desertoris cas qnia renatuses. Quodnaius.es , pcrtinet ad Dei in te. Nam tua me non terret, velut linguacensoris. Litconditionem,ct parenlumfecunditatem: contra quod Fateor me docerc homines, quod in Apostolicis aulem dimicasquia rcnalus cs , perlinct ad prscvari- tcris didici, quia si dixerimus quodpeccatumnon hacationem,quamdiaboliaslntia seminavit,unde te gra- bemus,nosipsosdecipimus, et verilasin nobisnonest tia Chrisii liberavit; ut priushoc malo bcne ulercris ( Uoan. r, 8). Fateorme in populoet cnm populo in conjuge, nunc illi advcrserisin ic ; non jam rcus Dei pecius tundere, et veraciterdicere, Dimiltenoex illo, sicut eras natus, sed ab codcm realu non bisdebitanostra (Malth. vi, 12). Ncc insullelishinc 1 vaticani erutus, nisi quia renatus , ut possis rcdemptus recomedisset, MSS., quinqueel duoGallicani 1 Quinque vaticani et Gallicani DixitIwmoDei, tresMss., 1Hicex Floriacensi Ms.restituimus Ecce e tc. , concttptscentiw pwtas, laudator et. (a) Forte,nona te separato

JULIANUM CONTRA S. AUGUSTINI 728 727 PELAGIANUM, nobis : inde quippecstis hacrelici,quia haecdispliecnt velut inimicam. Uniiraeoruin credimus: seJ elige vobis. Nos in Dei vera misericordia, vos in vestra quid credamus. Si ex animo ptignas, non ex animo eollufalsa virtule confldiiis.Vos graliam Dei secundum laudas. Si autem simpliciteragis in praeconio, merita nostra ' dari dicitis ; quod lamen nisi da- disin prselio'. Ego sane quia inimicustibi non sum, mnassct Pelagius, a catholicisepiscopisdamnaretur sicut inimicumtibi est illud quod habilat in carne (a): nos vero eam gralis dari, et proptereagratiam tua malum, quamvis potissimumcupiam, ul hoc nuncupari, et cx illa esse oinnia saiictorummerita malum et docirinsesanitate viluperes, ct vitae sanconfitcmiir, dicente Aposlolo, Gralia Dei sum quod ctitate debelles: tamen ex his duobus, quorum pusum % (1 Cot. xv, 10). Ideonos irridetis , et praevo- lari potes unum ex animo facerc, alterum fingerc; bis alta cervice contemnitis. Facli enim sumusop- malim le fallacitcr laudarc concupiscenliam , qtiam probrium iis qui abundant, et despectio superbis fallaciler expugnare. Tolerabiliusenim lingua lua, 3, quam viia meniitur : tolerabilius senteiitia, quam (Psat. cxxn, 4).Consiliumquippeinopisconfudistis contineiuia simulatur. Fingis quippe laudem, qua quoniam Dominusspes ejus est (Psal. xm, 6). 49. In hac lamen re, unde nunc agimus, non sis adversarius senlentiacmeae; si non fingis caslituae. Ita video, cur dicas, < me habenas omnes, qnibuscupi- taiem, qua es adversarius conciipisceniise dilates frenantur,incidere; >qui omni virtute secun- fiet ut nec contra nie diulius proferas faliacilerverduin gratiara Dei, quae dalur hominibus, omnes bum, si veraciter gcris contra libidinem bellum. eupiditalesfrenandasesse decerno.Sed abs te qusero, Sed sive unum horuin fingas, sive utrumque (quod utrum boiisean malaesint istaecupiditates,quas.prse- nescio qiiemadmodum ex animo facias, id est sine dicasesse frenandas,et velut a me relaxenlur, accu- ulla simulalione,et pugncs conlra quod laudas.et sas. Puto cnim non eas equorum vel quorumque4 laudescontra quod pugnas): ego lamen id quod est aniinaliumprseter nos esse, sed nostras. In nobis mitius de le credens, velut cum debellatorelibidinis sunl ergo malaecupidiiates,quas bene vivendo ffe- ago ; et nuptias non dico malas, scd bene uti roalo, namus. Habenas igilur, quibus non bonae, sed " quas tu dicis bene uti bono, bonuroesse dicensconcriminaris. cupiscenliamcarnis, quam tamcn in tc debellando malsefrenanltircupiditates,me praecidere Harum est una concupiscentiacarnis, ex qua et cum malum esse convincis. Quomodo antem cum illa, qua nascuntur, el propter quam renascuntur infan- etiam qui ea bene uluntur, belligerenl conjugali, les. Eo raaloconjugescastos dico uti bene, adulteros jam superius disputavi. CAPUTXXII. 51. Qua?cum ita sint, et conjumale; tu conlra eo bono adulteros dicis uti male, castos conjuges bene : cnntinentiam meliuseo non gium bonumesl in qunntumconjugiuroest, et horao uli, ambodicimus; sed ego eo malo, tu eo bono. sive de conjugio,sivede adulterionascatur,in quanAc per hoc, quamvis Deonostra conscientia, con- tum homo est, bonum cst; quia in quantum homo versatiovero etiam hominibus, inter quos vivimus, est, opus Dei est: el lamen quia curo illo et ex illo nota sit; tamen ambo continenliamprofitemur: et malo generatur, quo bene pudiciliaconjugalisulitur, si quod prolitemur agimus, istam concupiscentiam necessariumilli esl, ul ah ejus mali nexu regeneraprofecto ambo frenamus, adversus ejus repugnantes lione solvalur. Quid ergo a me quaeris, < ubi sit motus ambo bellamus; ambo eam, si proficimus, originalemalum; > cum in te ipso verius tibi loquadebellamus.Verum hoc interest, quod ego dico me tur libido, conlra quam pugnas, quara tu ipse,quanmalumfrenare, tu autem te bonum : ego dico mihi do eam laudas? Quid quaeris,< unde sit homo sub malum repugnare : tu tibi bonum: ego bello adver- diabolo,quemDeusfecit? >Undeenimest in morte, sus malum, tu adversus honum: ego cupio malum quam Deusnon fecil? < Quid ibi cognoscit,inquis, debellare, lu bonum.Unde pulari polest quod istam < diabolus suum, si nec quod faclum, nec unde concupiscentiammagis incilare laudando, quam re- factum est, ipse condidit? > Plane quod factum est, frenare studeas continendo. homo cst; unde factum est, semen est hominis; 50. Gloriosa te per contincntiam profiterisexer- utrumquebonumest: nihil horumdiaboluscondidii, cere certamina : contra quid, rogo? Quid dicturus sed vilium serainisipse seminavit. Nonibi cognoscit ? Sed utrura suum bonum, quia non est es, nisi contra carnis concupiscetitiam cjus, quod arnbo laudaamicam, an adversariam? Numquidnisi adversariam mus; sed cognoscitsuum malum,contraquod ambo adversus spirilum, pugnamus: nec recte laudatur, ab aliero noslrum, respondebis?Caroenimconcupiscit adver- contra et spiritus adversuscarnem: hwceniminvicem quod ab utroque pugnalur.Vide sane, 'jem-' testis esl (Galat.v, 17). For- admodum quaerasa me, < inter tot bona, unde sit santur, sicut Apostolus tassis ergo eam laudare le fingis, si pugnare non in parvulis malum; >et laceas quod ego posui in fingis. Nam quomodofideliter simul agas dno ista, eodem librocui respondes,et inter ipsa verba quinon video, ut et laudes velut amicam, et expugnes bus nunc respondes, quod ait Apostolus: Per unum 1 Edili, nostra. veslra.AtMSS., hominem inlravilin mundum,et per peccapeccatum * Er. Lugd. Dei sumid sum.sic Gralia Ven.Lov quod , tummors; el ita in omnes homines perlransiil,in quo etiamvulgata. M. 8 Am.Er. et MSS., omnes peccaverunt confudisti. v, 12). Hoc enim non vis ( Rom. 4 SicAm.et MSS. Er. Editiones etLov.,quorumcumque. 1 * InMss.deest,nonbonw, rlures MSS., conctudis in prwlio. conctudesed. Floriacensis, in ris prwlio. nn. 50,13. (a) VidelibrumdeGestisPelagii,

72 LIBER TERTIUS. 730 ut audiantvel legant homines isto Ioco, ubi maxime earum est etiamusus mali. Non enim copnla nuptiased opus erat, ne agnoscantfidem snam, et contemnant lis, sicut putas, propter carnis concupiscentiam, propter bonumquod de isto malo Gl, instilutaest. argumentationcm luam. CAPUTXXIII. 52. Definisseme dicis, <Homi- Quod quidem bonum sine isto malo fieret, si nemo nem, si de fornicationenascatur, reum non esse; peccasset.Nunc ergo sine isto malo esse non poiest, si de conjugio, innocentem non esse. > Hsec vero sed non ideo malumest. Sicut e contrario, nullum nimia est et aperla calumnia. Imo definivihomi- malumsine aliquo bonoesse potest, nec idcobonutii nem undecumque nascalur, secundum calholicam est. Opus enim Dei bonum est in naiura, sine quo fidem quam patres contra vos, antequam nascere- tamen esse non potest voluntas mala. Ac per hoc mini, evidentissimedefenderunt,et innocentemesse sicut adulteriumnon potest esse sine bono naiurse, per nullum propriuro', et reum per originalepec- nec ideo bonumest: ita connubiumnon potest esse catum : naturseautem substantiam, cujus auclor est sine malo concupiscentise, nec ideo malum est. QuaDeus, etiamin grandibusesse peccatoribus bonam ; propter eliamsi tibi concedatur, < omnero causam qui ulique propter peccata eliarri sua propria mali mali esse expertem boni; > nihil hinc refertur ad gunt, quaeilli malo cum quo nati sunt addiderunt. nuptias, qusenon sunt causa mali. Neque enim conCur autem tiraerem, ne mihi objiceretur, ut dicis, cupiscentisemalum nuptiaefecerunt; sed quo bene < quia peccata omnium parentum omnibus (iliisim- uterentur, paratum invenerunt. CAPUTXXIV.54. < Non evadit, > inquis, < res putarem; >cum etiarasi hoc verura sit (non quantum attinet ad utentes ' jam suaevoluntatisarbitrio, illa supplicium,cujus participatione etiam alia trased quantumattinet ad nascentes), nullomodonatu- bunt realum. > Hoc si de concupiscentia carnis senrae substanlia malum esset, cujus auctor est Deus, tis, non absurde senlis. Hoc enim malo bene utuntur sed ea quac insunt ei vitia, contra quae tu quoque, fidelesconjugati, et ex hoc qui generanlur reatum ut verbis luis utar, < exerces gloriosa certamina? > trahunl, ideoqueet ipsi regeuerandi sunt. ld autem 53. Sicut autem, queraadmodumdicis, < quando malum non evadit supplicium: hoc est enim ejus adulteri gignunt, nasciturhomode virtute seminum, stipplicitim,ut cum generatis, si regenerati non fuenon de turpitudineflagitiorum: > ita quandoconjnges rinl, punialur; in regeneratis autem, cum ex omni gignunt, nascilur homode virtute seminum, non de parle sanati fuerint, consumalur. < Si trahitur, > inhonestale nuptiarum. Aut si hic de utroque, et ibi quis, < et de nupliis originale malum, causa mali de uiroque: fructus aulem nupliarum est, quanlum est conventionuptiarum. >Quidsialius dicat, Si traad ipsas prorsus attinet nuptias, nonhominumgene- hitur de natura voluntasmala, causamali est constiest? Sic ergo et ratio, qui possunt eliam de adulleris nasci; sedordi- tulio naturarum? nonne falsissimuin nala susceptio filiorum. Cur ergo < senlenliaemeac quod ipse dixisti; quamvis originale malum non pars falsissimaest, qua dixi, Nuptiarumbonummalo de nuptiis trahatur, sed de carnali concupiscentia; originali, quod inde trahitur, non potest accusari; > conlra quod malum et ipse confligis: quo malo cumeo malo, conlra quod pugnas,et bene usi fuerint conjugali bene utunlur, si sola conjuges propaconjugati ut nascereris, et hoc inde abs te traclum gationisgratia misceanlur; et si peccalumnon praereum te teneret nisi renascereris? Itaquc nec accu- cessisset quod in omnes homines perlransiit, nec sandi sunt conjugesqui bene utunlur malo, et rege- fuisset profectomalumquo bene uterentur, et tamen nerandi sunt filii ul liberentur a malo. Si enim ut procrearent filiosmiscerentur. 55. De arboribus autem bonaet mala, quanlum nuptiarum bonum non esset nisi bonus usus boni, tunc mirandumesset, quomodoinde traheretur ma- erraveris, puto me salis demonstrassedn primo hulum : cum vero sit bonum nuptiarum bonus usus jus operis libro (Cap.8, n. 38-41 ) : et cum eosdem mali, quid mirumsi de ipso malo, quo bene utittir nodos repetas, qui jam soluti sunt, non est superbonilas nuptiarum,trahitur malumquod est originale fluisimmoranduro.Quseris < per quid peccatum inpeccatum? Hludmirabilcest, quod cum essent Apo- veniaturin parvulis; >et enumerasmulla bona, tasloli bonus odor Christi, trabebatur inde bonum, cens de malo, contra quod pugnas: sed cum taces, trahebatur et malum. Aliisenim erant odor vitaein clatnas. < Parentes, > inquis, < qui convenlu suo vitam, aliisodor mortis inmortem (II Cor.ir, 15, et causamfecerepeccato,jure damnabiles; quorum laexercendumin homi16); cum odor ille non essel usus malr, sed boni. boreactumest ut ad dominatum Ideo quippebonus odor erant Chrisli, quia bene ute- nes diabohrsperveniret. > Potes hoc et ipsi Deodibaniiir gratia Cbrisii.Falsum est igitur quod dixisti, cere, non dico quia creat hominestrahentes originale <Si malum indt trahitur, accusari pntest, excusari peccatum.quiaidlunegas; sedquianutritelvestitinnon potest : > quia trahitur inde originale malum, numerabilesimpios,etiam quosnovitin ipsaimpielate cum trahatur inde etiam bonum, ordinata scilicet mansuros:quodprofeclosi nonfecisset,servoshomifiliorum. Necmalumillud inde ideo tra- nes diabolusnon haberet. Sed forsilandicas, Deusin propagatio hilur, quia bonaesunt nuptise; sed quia in bonis eis pascendisnon attendit nisi bonum, cujusipse auctor est, quod bominessunt. Sic ergo et parentesin 1 Am.et Er., el innocentem ease parvulum per pro- filiisgignendisnonaltendunt nisi bonum,quodhomiEmendati sunta Lovaniensibus auctoritate Mss. prium. * Sicaliquot nes sunt, maximenescienlesqualesfuturisunl.Nempe, Mss. Editi virentes. vero,

JULIANUM CONTRA S. AUGUSTINI PELAGIANUM, 732 quod etiam tu conflteris, peccatumnullum esset, si nuptias quaerisquales ante peccalumprimorumhonulla praecessissetvoluntasmala : qtiia et originale minumesse potucrunt. Sine molu enim corporum et peccatum (quodnos dicimns, vos negatis)nullumes- sine necessitate sexuumquis unquani ullas nuplias set ulique , nisi natura ex primi hominismalavolun- cogitavit?Sed bellumquod in se casti senliunt, sive tate vitiata. Sed nulla essct etiamvolunlas mala, si conlinentes,sive etiam conjiigati,hoc dicimusin panulla prsccessissetnatura, vel angelicavel humana. radiso, ante peccalumnullo modoesse potuisse.Ipsae Nuraquidpropter hoc Deuracausamdicturuses pec- ergo etiam nunc sunt nuptise, sed in generandisficatorum, quia vohmtasejus causacst mutabiliumna- liis tunc nullo malo uterentur, nunc concupiscentise turarum? Sicut ergo creanii Deo non impntaturquod malo bene utunlur. Quomalo sua bona non perdiderationalesnaturaea bono deflciuiit, sed quod bonum runt, in casliiatis flde, in conjunciionisfoedere,in sunt : sic parenlibus gignentibusct malo concupi- propaginisgcrmine. Adhsereretergo tunc etiam vir scentisebene utenlibus non imputandum est quod uxoriut gignerentfilios; non tamen haberent in carne cum eo malofilii nascuntur, sed quod bonitm sunt. motum libidinislurbidae,sed tranquill-etanlummodo Non autem idco, sicut pulas, odiabolo duciturorigo volunlatis, qua imperamuscaetpris membrisl. 58. Arguisme, quod < eos parvulosqui mundum nascenlium, in quantura hominessttnt, < quia dicitur a .diaboloesse origo pcccaii, sine qtto nullus impleverunt, pro quibus Christusmortuusest, dianascitur hominum. > Nequeenim quia origo morlis boli opus, et de morbo nalos, et ab exordioreos definiam. > Parvuli opus diaboli substantialiter non a diaboloest, ideoab illo est origo morlalium. 56. < Rimaml > quaeris< inlertot innoceiitiae prac- sunl : sed opere diabolioriginaliterrei sunt. Et ideo sidia, qua poiuerit intrare peccatum: > cum libi Christus, quod et ipse confiteris, etiam pro parvulis ostendat apostolusPaulus, non rimam, scd apertissi- mortuus esl; quia et ad ipsospertinet sanguis, qui in mam januam, dicens, Per unum hominem fususest peccatorum(Matlh.xxvi, 28): peccalum rcmissionem intravit in mundum,et per peccaiummors; et ita in a quo illos sanguine facilis alienos, cum eum negatis omneshominesperlransiil. Sed haectacens verba, di- trahere originale peccatum. Nec succenseas quod cis lua, <Quiaperopus Dei opus diabolitransire non concupiscentiam dixi roorbum, cui et tu confessuses sinilur : > cum hominessint opus Dei, pcccatumau- provisumfuisse remedium. Exordiumvero parvulotem opus diaboli, quod dicit Apostolusin omnes per- rum, ex qttonascerentur, in Adamfuit; quo per pectransisse. Clainas, < Si nalura per Deuincst, non po- catum vitiatoatquedaranato, alterumeis Christus, cx lest in ea csse originale malum : > quasi non alius quo renascerentur,instiluit. CAPUTXXVI. 59. < Si anle peccatum, >inreligiosiussibi clamare vidcatur, Si natura perDeum est, non potcsl ex ca nasciulluro malum, aut non quis, < per Deum crealum est unde hominesnascepotest in ea csse ullum malum. Et lamen falsum rentur, per diabolumautem unde parenles commoest : quia nec oriri malum potest, nisi cx r.atura; verentur; adscribitursine dubio sanctilas nascenlinec ubi sit habet, si non fuerit in nalura. Confileor bus, ct culpa generantibus.> Quiddicis, < parentes igitur opus Dei esse qui nasciiur, ctiam trahens ori- commoverentur?> Si pictate voluntatis,qua optat ginale malum; quoniam quod in illo Dei opus est, filiosquisquesuscipere; el hoc per Deuminstitutum: boniim est : quia bonumest opus Dei eliam cirin si autem perturbatione libidinis, cui nec excitand-e malo, nonsolum in parvulis,verumetiam in quibus- nec auferendsesufficitvoluntatis arbitrium; naturre libet aelatibus, lioc est, substantia, lbrma, vita, sen- vulnusest de praevaricalione,quam diabolus persus, ralio, cseteraqueojnnia bona, etiam in quocum- suasil, inflictum. Recte itaque a me dictum esl, que liomine malo. Quis autcm operalur ut vivat < Fieret sine isto morbo seminatio filiorumin corhomo, nisi in quo vivimus, niovemur, et sumus porc vitoe illius, sirie quo nunc fieri non potest in (Act. xvn, 28)? Id aulem operatur oeculio quodani corporemorlishujus> (De Nuptiis el Concupisceniiq, * suae, exceptisalimenlis perspi- lib. 1, cap. 1). opere beneficcntiae 60. Quodautcm argumentaris, <ad bonumfecuncuis quibus extrinsecnssustinemur.Qui ergo operaanle lur ut vivat homo, qnamvis convcrsaiionc vitiosa; dilalis parvulospcrtinere, quaeDei benedictione est; non ad ipsumlibidiipse operatur ut nascalur homo, quamvisorigine vi- morbumlibidinisinstituta nis morbtim, si poslea * peccantibusaccidil; alque liata. CAPUTXXV. 57. Quid est aulem, quod pro- idco sanctitatem adscribendamcsse nascentibus,et posiiis aliis ex libro mco verbis meis fingis quod gencrantibusculpara: > non attendis peccatoillomadixerim , < Aliam fuisse nupiiarum institulionem gno universamin deterius mutatamfuisse naluram, anle peccatumAda:, quae sine conciipisceniia,sine unde fuerat propago ducenda. Sic enim posscsdimolii corpiirum,sine necessitalesc\uumesse poiuis- cere, Evam solam, non cseterasfeminasdoloresparsent? Detrabe nuptiis concupiscenlianiqna caro turitionissenlire debuisse; quoniam benedictioqua adversusspiritum, detrabc inaliMii comra diclum est; Cresciie,et multiplicamini conciipiscit (Gen. i, 28), quod pugnas gloriosa exercens coiiliiienikevirtule cx qua filiiprocreanlur, ante facla est, quam fuisset ' Am.,quam ceriamina; et non opus est ut cscleradelrahas, si in cwterismembris. Er.et Lov., speramus cwteris membris. Emendanturad manuquamspectamustn 1 Am.et Mss., Rhnas. scriptos. In Mss,, 8 in cailis,quipostea, In Mss., si postea, beneficientiw. 751

LIBER TERTIUS. 734 735 muHebrissexus illa malcdictionepunitns. Sed si boc non lamen perficientur operibus. Proinde cum caro dixerimus, uiiquo respondebitur, sicut ex peccato concupiscit adversus spiritum et spiritus adversns illo, ita ex maledictoiu pejus totam mulatam fuisse carnem, ut nonea qusevolumusfaciaraus; nec carnaturam, nnde traliitur originale peccatumet jugum nis perficiunturconcupiscentiae,quamvisfiant; nec nostra perficiunturbona opera, quamvis fiant. Sicut grave super filiosAdam. sub enim tunc perficitur carnis concupiscentia,cum con61. Nonenim, sicuttu argumentaris,<Judaeum Scioquia senlit ei spiritus ad opera mala, ut non concupiscat legepositumdescribebatAposlolusdiccntem, non habitalin me, hoc est in carne mea,bonum; et, adversusillam, sed cum illa : sic et bona opera noNon egooperorillud, sedquod habitalinme, peccatum; stra tunc perficientur,quandoita spiritui caroconsenet, Mihi malum adjacet; et, Video aliam legem in serit, ut adversuseum etiamjpsa non concupiscat. ntembrismeis, repugnantemlegi menlismew: > scd Hoc cnim volumus,cum pcrfectionem justiliacconcudescribebathumanamin hac corruptibili carne na- piscimus; hoc intentionenon intermissavelle debel turam, non opere Dei cum vitio primitus institutam, mus : sed quia id perficerein ista corruptibilicarno sed ex voluntatis arbitrio vcniente priraorum homi- non possumus, ideo dixit ad Romanos, Velteadjacet autembonum noninvenio numvitio sauciatam.Cujus enimvox est, Infelix ego mihi,perficere (Rom.vn, 18). de corporemorlit hujus? Gra- Vel, sicut habentcodices grseci, Velleadjacet mihi, homo,quis me liberabil tia Dei perJesumChristumDominumnostrum(Rom. perficereaulembonumnon : id est, non mihi adjacet vir,18,20,23-25)? NumquidJudaei?Absit: sed sine perficerebonum.Nonait; Facere; sed, perficerebodubitationeChrisliani.Ejusergo vocessunt eliamillce num. Quia facere bonum, est post concupiscenlias superiores, ex quibushaecconsequenterexpressaest. non ire (Eccli. xvur, 30) : perficere aulem bonum, Ipse enim dixit, Gratia Dei me liberabitde corpore est non concupiscere. Quod ergo cst ad Galalas, carnisne perfeceritis : boce contrario morlishujut per Jesum ChristumDominumnostrum; Concupisceniias meis, repu- est ad Romanos, Perficereaulembonumnoh invenio. qui dicebat, Videoaliamlegemin membris Quia nec illaeperficiuntur in malo, quando eis nou gnantemlegi menlismew. 62. Sed ne forte islam calechumeniexistimesvo- accedit nostrae voluntatis assensus : nec nostra vocem lavacrumregenerationis adhuc sperantis, post lunlas perficitur in bono, quamdiu illarum cui non permanet moltis. Ipse autem confliclits, quod lavacrumnullamlegempeccatiresistentem legi consenlrmus mentis, habiturus esset in membris (quanquam tu in quo eliam baptizativelut in agone decertant, criin ipse, sicut de te vis credamus ', adversus hujus con- caro concupiscitadversusspiritum et spiritus advermalurn, per continentisebonurn,gloriosa sus carnem; ubi et spirilus facit bonum opus, non cupiscentiae cerlamina post lavacrum regenerationis exerceas); consentiendoconcupiscentiae malse,sed non perficit, recole lamenquid scribat ad Galatas, cerle homines quia ipsa mala desiderianon absumit; et caro facit baplizalos.Dicoaulem,inquit, spiriluambulale,et con- maltimdesiderium, scd nec ipsa perficit, quia non carnisne perfecerilis. Non ait, Ne feceri- sibi consenticntespirilu, et ipsa ad opera damnanda cupiscentias tis; quia eas nonhabere non poterant: sed, ne perfe- non pervenit : isle ergo conflictusnon Judaeorum, ceritis; id est, ne opera earum, consensuvoluniatis nec quorumlibet aliorum , sed plane Christianorum adversusspi- fideliumet bene vivendo in hoc certamine laboranimpleatis.Caroenim, inquit, concupiscit ritum, et spirilusadversuscarnem: hwceniminvicem tinm, breviler ostenditurad Romanos,ubi ait, Igitut adversantur ; ut non ea quwvultis facialis.Videsi non ipseego menteserviolegi Dei, carneautem legipeccati hoc est ad Romanos: Non enim quod volo faciobo- (Rom.vn, 25). 63. Si ergo haecest conditioin corpore mortis hunum; sedquodnolomalum,hoc ago. Deindead Galalas addit et dicit: Quod si spirilu ducimini; non jus (quseutique non fuit in paradiso, in corpore vitae adhuc eslis sub lege (Galat. v, 16-18). Vide si non illius); procul dubio salis evidenler apparcl, nnde hoc est ad Romanos: Jam non egooperor illud ; et, trahant parvuli obligaiionempeccati cumcarnalitev Condeleclor legi Dei secunduminterioremIwminem; nascuntur, qurcnon solviturnisicum spirilualiterreet, Non regnetpeccatumin veslromortalicorpore, ad nascuntur. Non enim hanc trahunt ex opere , qua desideriis \obediendum ejus (Rom.vn, 15, 20, 22, el vi, humanam Deus natnram fecit; sed ex vulnere, ,12). Si enim non obedialur concupiscenliis, qttas ne- quod natursebumansehostis inflixit. Non hoslis secesse est essein carne peccatialque in corpore mOr- cundum Manicbseos prosiliens ex natura mali, tis hujus, non perficielurquod perfici vetat Aposlo- quam non condidit Deus; sed hoslis angelus quonlus dicens, Concupiscentias carnisne perfeceritis. Ipsa dam ex opere Dei bonus, ex opere suo factus maltis. quippe sunt opera, de quibus totummire 2 sequitur , Qui se primum vulnerandoproslravit, ut elisuselideet dicit : Manifesta autemsunt opera carnis, quwsunt ret, et per malam suasionem prsevaricationis vulnus immundiiiw , luxttriw,idolorumservilus fornkationes, 4 Lovanicnses hocintenbancsententiam expunxeruut, (Gaiat. v, 19, 20), el caetera.Si ergo non consentia- tionenoninlertnmavelle debemus; quse lamen exstat in tur concupiscentiis carnis, quamvisagantur motibus, omnibus manuscrilibris. ApudAm.Er. et tres Gallicanos assutumpraeferebat glossemasic, Hocinlende (vel. ptqs 1 SicMss. Er. At et Lov., si quidde letibicredimus. etbonum carnisnon mtendere) concupiscentns perficiendis, * Aliquot totummire. Aliisolum perficerenoninvenio : hocinlentione non wtermissa velte manuscripli omittunt, t rire. retinent, debemus.

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI PELAGIANUM, 736* infligeret; unde genus humanum , etiam in his qui quos verbo lacerarenon audes?Si amboconcupiscenliamdebellamus,quarenonamboviluperamus?Quam viamDeiambulant,claudicaret. 64. Et tamen succenses mihi, quia dixi, < Haec te jactas expugnarecontinentia, quare nonvis damnaenim quaeab impudenlibusimpudenterlaudalur, pu- re senlentia? Mentiri roedicis lantas libidinisvires, dcnda concupiscenlia > (De Nupt. et Concup.,lib.1, ut eam ratio regere ac frenare non possit. Ecce ego n. 1) : et iratus impudentiusmultadicis, vos exlol- non dico tantas libidinisvires, ut htimanaraiio divilens, < lanquam' Scripturis sanctis et rationi certis- nitus accensa et adjuta eam regere ac freuare non simaecongruentes, eoproposito non esse in nalura possit: sed tu quare negas-malumesse, quod si non nialumdefendatis,ut ad virlulumstudia hominesin- frenetur occidit? Ecce ego voce qua possum, quod ciletis; inculcantesnullumculmcn ila arduum esse me negare asseris clamo, Apostolorum legionemrevirtutis, ut non ad illud adjuvante Deo mens queat pugnasse libidini, utique repugnami ' : tu qni nos fldelis evadere; atque ob hoc dicatis non cssc in fecisse Apostoliscalumniariset velulindiguarisinjucarne mali nccessitatem, ut erubescat unusquisque riam, curet illorumet tuam exornas laudibusinimilaudabiliterconditus,deformitervivere, ac sic pudor cam? Quis eam defendat, cui legiorcpugnavit Apo? nobilitatis stolorum, nisi hostis Apostolomm turpi occurral ignavisede commendatione 66. Itane habere tecum libidoet amicitiammere: > et caeterahujusmodi,qusesatis eloqueningenitae ter in vestra praedicatione jactasti, nos conlra depri- tur et bellum, ut abs te expugneturin te, et defendaniens, et dicens, < quod dubium non sit eversionem tur adversus me? Bellumvestrum latet, amicitia pasanctilalis, coniaminationempudicitise, morum la- tel: ex hoc quod patet, suspectumfacis esse quod bem nostris convenire, imo inesse dogmatibus: ne- latet. Quid enim vis credamus de bello quodgeritis que id esse roc ncgalurunt, qui ideo, > sicut dicis , in operto, quorum amicitiamcernimus in aperto? < in naluraeinvidiamraalseconversationis vis ut arbitremur adversus aculeumte disordesre- Quomodo fundo, ut peccantibusmelumdemam; quorum ob- micare libidinis,cum libros impleas laude libidinis? sccnitales, Apostolorum et sanctorumomnium con- Verumecce vinco suspicionemmeam : expugnarele solor injuriis, eo quod vas auretimapostolumPaulum credo quodlaudas; sed laudare te doleo quod expusaepe dixissecommemorem,Non enimquodvolobo- gnas. Ex islo igilur et cum isto raalo, quod a le quonum,hocago; sedquod odimalum,illud facio > (Rom. que credimusexpugnari, bomogeneratur, quem negas regenerationesalvari. Isto enim conjugali bene vii, 15) : et cseterahujiismodi. 65. Verumtaraenvos laudans, nos arguens, adver- utuntur, quo continentes meliusnon utuntur. Porro sus cnncupiscentiae malumpugnas,et pugnandocon- si malumest, quo caro * concupiscitadversus spirifrlerisquod loquendo negas. Atque ita vis videri te lum, cui malo, sicut fateris, Apostolorum legio reculmen ascendisscvirlrutis , ut in ipsoculmine, quo pugnavit; hoc ulentes conjugati, procul dubio non le exislimasevasisse, cum persequenteconcupiscen- bonobene utuntur, sed malo. Ex hoc igitnr et cum tia, lanquamin arce confligas , et quanlumlibet ex hoc filii generati regenerandi sunt, ut liberentur a loco superiore, lamen-cum hosle inlerno dimicare malo. Hocenim originalimalo etiam parentes illonon desinas.Ncc erubescisconcupisceniiam , quae te rum rei nali sunt, etsi ab hoc reatu renascendosunt amplirrsperdet sine dubitationesi viceril, laudare liberati. Quid autem vellemusul gignerent,nonunde adversuseum , qtii le perditum etiamcum vincil in- renati, sed unde nati sunt, nisi quod et ipsi nati quirit: maximequia in firieejtisdemIibri tui dicis, sunt? Reos ergo : quia et ipsi rei nati sunt, et gene< quod non sit alia mei sensus intentio, quam ad in- rantes inde unde nati sunt, non aliud poluerunt geneferendum virlulibusbellum in viliorum sacramenta rare quam nati sunt. Undeautem renati, indea reatu jurare, el ad excidiumcivitatis Dei, omniastu, omni cum quo nati sunt liberati. Ac per hoc et illi quos furore conniii, adipiscendaecaslitatis desperalione reos liberaii generaverunt', eadem sunt regenerarepuguanteslurpiludinilerritare, mentiri me tantas tione liberandi.Ex hoc enim malorei nati sunt, quo obscenselibidinisvires, ut eara ratio regere ac fre- bene utunlur renati, ut nascanturregenerandi.Contra nare non possit, cui nec Apostolorum legio repugna- quod malum si non pugnas, pugnantibuscrede : si verit. > Hsecde me prorsus ipse mentiris. Ego enim pugnas, adversarium confitere; et noli laudando non infero virtutibus bellum; sed vitiis, quanuim morbum, habere amicum, quem pugnandoexperiris adjuvor, infero, et inferendumcsse proclamo.Quod inimicum. si et lu facis, quid est quod laudas, cum quibus pu1 Apud virluie hostes debellare te credam, Lov., gnas? Quomodo piignanti, > Victoriuus MS.', quodcaro ' Am.Er. et vaticani duoHss.cum nonnullis GaUicanis, 1 UicLovani.enses addiderunt, qui. quosreatuliberali generaverunt.

735

737

LIBKRQUARTUS.

758

LIBER QUARTUS. dicta ipsius,ul in primi libri confutatinne LibroJulianisecundo respondetAugustinus, fecit,sinsulaexcutiens,iis adrem nodum n on tantumsilentioprsetermissis, qu-cslionis pertinentis habent. hic duoprajsertim quaealiquem Atque alterum vcrasnonessu; virluteslnfidelimn esse concupiscentiam, vero,malum etiam probat: umunquidem, quodipsis commonstrat. Circa occasionem mudiu.u Gentilium adversario, libri paucisobiler docet quomodo senteutiis, prsebente sit in fatum merita nec tamen nonsecundum refereuda; utque intelligendum detur, gralia quodAposlolus dicit,Deum vpllt,nmnps tinminPK salvnsfieri. 1. Jam nunc ab allerius voCAPUTPRIMUM. luroinis exordio c.ctera vidcamus, quihus librum meumrefellereniteris; omillentes,sicut insliluiiiius, ea quae nodos non faciunl quaestionum, quibus solvendis curam nos oportet impendere, nec ' immorando superfluisipsa prolixitate operis a laborioso negolio deterrere lectorem. Superiorc igilur libro satis egimus, quo recle judicantibusappareret, curo Deusverus et bonus sit hominumcondilor, bonseque sint nuptiae, quas et conditione atque copulalione utriusque sexus instituit, et fecundilatisraunere benedixit; malum lamen esse concupiscentiamcarnis qua concupisciladversus spiritum, eoque malo bene uti pudiciiainconjugalem, nieliusque non uti continentiam sanctiorem : quod malura non ex alia substantia quain Deus non condidit, sicut Manichsetis insanii, nobisesse permixtum; sed per inobedienliam unius hominisexortum atquc traductum, et per obedienliamunius hominisexpiandumatque sanandum; cujus obligationeimplicat debita poenanascentem, solvitindcbiia gratia renascentem. IIoc maluincontra me laudando, adversarius meus videris : sed in te debellando, meus testis es : si autem non debellas, luus ho>tises. Proinde quia prinio tuo libro sufficientermc respoudisse exislimo, quamvis ibi tota causa finita sit; lainen ne caeteris tribus respondere non potuissevideamiir,in eiseiiam quam vanadixeris inluere. 2. Proposiiisex meo libro (DeNupt. el Concup., lib. 1, n. 3) verbis meis exullas, quod < teste Apostolo > dixerim, < doniim Dei esse pudicitiam > (I Cor. vu, 7) : qnasi propterea laudaconjiigalem verit Apostolus uialumquod tu laudas,quo caro concupiscit adversus spiritum (Galat. v, 17), quo malo utilur bene pudiciiia conjugalis, sicut jam in libro superiore monstravi. Non ilaque parvura donuraDei cst, ita frenari hoc malum, ut ad nihil relaxelur illicitum, sed generaiionilantum regenerandorumserviat filiorum. Ejus quippe impetus non sua sponte moderatusest : a nullo namqiieillicilosese abstinct, si inembradcsiderioejus inserviant. Ac per boc ejus motus, non in ipso, cujusinquieius est motus; sed iii lefivnanteac bene ulenlc laudatur. 5. liaque isto malo cum benc utuntur conjugali (ideles,a cujus realu soKuisunt muiicre Salvatoris; profectoquicumqueinde nascuntur ejusdemliiunere Creatoris, non sicut nobis objicis, < in rcgnum diaboli prajparantur; > sed ab illo potius eruendi et in 1 Lovanienses renitentibus manuscriptis, pro, nos oportet tmpendere, nec; correxerant,nonoportetimpendere, regnura Unigeniti transferendi l. H;ec enim est,et esse debet piorum conjuguminiemio, ut regenerationi gencratio prseparetur. Si atilein hoc malum qtiod in se ipsis parentes senliunl, cui malo, ut tuis verbisutar, < Apostolorum legiorepiignavil>(Supra , lib. 3, II. 65), > non pertineret ad (ilios, sine illo titique nascercntur: nunc vero qiiandoqtiidemcum hoc nascuntur, quid miraris, quia propter boc renascuniur, ut ab cjus obligationesolvantur, et nul cx ista vita ab illo liberati rapiaiilur, aut in ista vita adversus illud liberi prselienlur, vicloresquein fine remuiierenlur? 4. Quisatitemnoslrumsuspicatusest, < usurnconjugum a diabolo fuisse reperltim? Qtris commixtionem corporumper inalum pracvaricationis > credidit aecidisse; > cum sine his nupliae prorsus esse non possent? Sed maluinquo bene ulunlur, nulluinesset, si nemo peccassei.Quoddixi, mihi objice, ut purgem : nam si et quod non dixi, mihi objicis, quando finimus? 5. < Conseqiiens> pulas < esse, ui munus Dei noceat, si homo cuin malo nascitur : nemo enim nisi Dei munere nascitur. > Audi ergo el intellige : munus Dei iiulli nocet, quo quisque est et vivit; sed inalum non polest esse, nisi in eo concupiscenliac quod est et vivit. Quapropter poiest esse malum in munereDei,sanandumaliomunereDei.Potestigitur in hominequi muiiereDeiest et vivit,malumessegeneralionecontraciimi,rcgenerationesaiiandum.Namiitique nullusinfanscumd;cmonenasceretur, si non nasceretur; nec ideomalihujus ipsa est causa, quia nascitur. NascilurcrgomunereDei,cum daeinone aulem,judicio Dei sane occulto, sed numquidinjusto? CAPUT11. 6. In eo vero quoddixi, < etiam bonum conjugale, si non habelur, a Dominoesse poscendum > (De Nupt. et Concup., lib. 1 , n. 3); (quibus utiquc, nisi quibus esl necessarium?) visus sum libi dicere, < pro concumbendiviribus supplicandum. > Sed ego pro ipsa pttdiciiiaconjugalidixi rogandum Deum, in qua est coiicumbendinon liber usus, sed licitus niodtts. Nam homo si concumbere non po'tcst,potius iion quscratiixorein: quandoquidern apnstolicascnlcnlia ubi ait, Si sc non coniinet, nttbat(I Cor. vn, 9); remediumvoluitesse nuptias, quod et ipse conlVssus es, conlra rnorbum concttpiscenti;e, quod confiierinon vis, qui rcmediumconfileris (Supra, lib. 3, nn. 29, i2). Hocautem remedium est, non ui sit concupiscentia,si non est; sed ut non rapiat ad illicita, cujus motus infrenis cst. Perlinet ' Hocetiamloconulla veterumlibroruinauctorilate a Lovaniensibus additum fuerat,renascuntur.

CONTRAJULIANUM S. AUGUSTINI 739 PELAGIANUM, 746 enim ad hoc quoquepetilionisgenus,quod in oratione sive, sicut eam divinus sermo appellare consuevit, dominica dicimus, Ne nos inferas in tenlalionem: carnis concupiscentiam. Sic ergo loquere et dic: sua, sicut Si posset carnis concupiscenlia malaesse naturaUter, quoniamunusquisquetentaturaconcupiscenlia Sicenimpossunt, aitapostolus Jacobus (Jacobii, 14). Convenilhuic et cxslirpandaerat, non componenda. quod dicimus, Liberanos a malo (Matlh. vi, 15). DI- qui latine sciunt, tardiores inlelligere quid loquaris. cunt enim hoc dc liac re conjuges, ut interim mente Sed ita hoc dicis, quasi noneam raallent exslirpare, liberi a malo, bene utantur malo quod habent in si possent, omnes qui propterea cOnjugantur,quia carne (sciunt enim quia in carue eorum nou habitat continenliaclaborem quo huic malo resislilur, non bonum [flont.vir, 18]); ut omni posteacorruplibili- ferunt, et ideo malunteo bene uti, quam melius omtate sanata, nullum in eis quo ulantur, remancat ninonon uti. Sed si in corpore mortis hujus hoc mamalum. Quid est quod triumphas tanquam de boste lum necessarinmest conjugalis, quia sine illo fieri victo? Inlernum potius vince qttem laudas. Namvi- non potest bonum generationis; continenles exslir' ctoria de te mea, illo malo lecum pugnante, secura pent concupiscentiam carnis. Tu ipse, lu qui loqueest. Nequeenim dicere audebis, eura vinciqui verum ris, nec quid loquarisattcndis, exstirpa libidinemde dicit, abeo qui falsumdicil. Ego aulem concupiscen- membris luis. Nonenim et tibi necessaria est; aut tiam contra quam pugnas, roalumdico, tu bonum: bona sunt ejusdesideria, quibus si consenseris vel sed pugna tua malum fatetur, quod bonum lingua cesseris, interibis. 9. Porro si malum est in te cul repugnas, quod menlitur; augens mendacium alio mendacio, quo offirmasct a me illam diclam bnnam. Neque enim oppugnas,quod cum vincisexpugnas; hoc malo meconcupiscentiam carnis, quam Joannes apostolusdi- lius non uteris, quo malo bene utuntur', in quibus xit a Patre nonesse (I Joan. n, 16), ego dicerembo- hoc bonum esse contendis; ubi profectomentiris,aut num : scd bonum dixi pudiciliam esse conjugalem, falleris. Nequeenim dicturus es, in conjugibus bonum ne ad illicita ra- esse libidiriem,in sanctis autem vel virginibus vel quaeresistit malo concupiscentise, continenlibusraalum.Jam sententiamtcnemus tuam, pial cum movelur. 7. Verumsciensquam inaniter argumenlatusfue- ubi aisti: <Concupiscentiae naturalis qui modum teris, < pulsas, >ut dicis, < alterum definitionismese net, bono bene utitur; qui modumnon lenet, bono latus, >et inquis : < Si calor genilalisconjugalisho- male utitur : qui autem etiamipsum modum, sanclac neslaiis minister ab immoderatis procursibus tam virginitatis amore contempserit, bono melius non studio fidelium,quam doni virtute retinetur, nec ex- utitur; confidentiaquippe suse salulis, > inquis, <et slinguiturper graliam, sed frenatur; probabilisest in roboriscontempsitreroedia , ut gloriosaposset excrgenere suo et in modosuo, et solis accusaturexces- cere certamina.>llis verbisttiis sine ambiguilatedesibus. i Hsecdicens, non attendis conjugumconven- claras, concupiscenliam carnis hoc * esse in utrisque, tionem causa gencrandi, ideo bonum esse Iaudabile, id est, et conjugaliset continentibus.Quo enim conquia eo limes prsefigiturlicitus raalo concupiscendi. jugati bene uluntur, et conlinentesmelius non ulunCur enim non polius inaltim vocelur, quod falcris tur, bonumtu dicis, egomalum: sed in sanciis vir esse frenandum? Cur, quaeso, frenandum, nisi ne ginibus et continenlihuscarnisconcupiscentia malura noceat? nisi ne ad illicita quaedesiderat relaxetur? se esse manifestat,contra quam fateris eos * <glorioEt utique desideriummali malumest, etiamsiei non sa exercere certamina : > procul dubio ergo nonboconsenlialur, donec eo veniamtisubi nec habeatur. no, sed malo meliusnon utuntur. Hoc igilur utentes Non igitur quid boni de concupiscenliacarnis fiat, coujuges,nec ipsi utrquebono, sed malo bene utunsed ipsa quid mali faciat, cogilandum est. Nara pudi- lur. Proindelola conlroversianon remansit(si tamen cilia oonjugalisinhianlem concupiscentiamsive de remansit aliqua), nisi utrum in eis qui continentiam illicitosive de licito percipere voluptatem, frenal ab Deo voverunt,bonumsit ista dc qua disputamus conillrcito, permittit ad licitum : hoc est bonum, non cupiscentia carnis, an malum. Quod enim horum tamen ejus, sed bene ulenlis bonumest. Quodautem duorum repertum in his fuerit, hoc et in conjugibus facit, sive ad liciluin sivcad illi- apparebit: quoniamhoc illi bene utuntur, quo isti ipsa concupiscenlia cilum indifferenterardescere, uiique maluraest. Hoc meliusnon utuntur. Colligeilaque totas vires acuti ilaque malo bene utitur pudicitiaconjugalis,melius tui cordis, ac liberaefrontis, et aude respondere si non ulitur continenliavirginalis. potes, hoc bonum esse, cui, sicut libro superiore 8. iSiposset, > inquis, < calorgenitalismalumesse confessuses, <Apostolorum legiorepugnavit: mihi nafuraliter, exsiirpanduserat, non componendus.> scilicet exprohrans, quod < tantas > esse dixerim Vide quemadmodumnoluisti dicere, quodsupra di- < libidinisvires, ut ei nec Apostolorumlegio repu> gnaverit; > cum polius pro causamea faciat, quia ei xeras, <frenandus; > sed maluisti, <componendus. Sensistienim quod cum nemo frenaret, nisi qui re- malo quod tu bonum dicis, legio non qualiumcumque pugnaret: et ob hoc mutato verbo, timoreipso fassus > vaticani duo et GaUicanl tres manuscripti, necnonad cs malum, quod repugnat bono. Appellas' etiam marginem edilionis malo nonutuntur. Am.,quo ' Lovanienses caloremgenitalem, quia pudet appellare libidinem, expunxerunt, hoc,tanquamsuperfluum Exstattamen in caeterisfere onruiibus l%is, et optime referturad, bonum. 1Aliquot * Duo eas. Uss.,AppeUasti. Mss.,

LIBER QUARTUS. 742 741 sanclorum, sed ipsorumquoque repugnavit Aposto- tio profeclominuitur, quandoetsi nonad explendam, carnalis concupiscenliamvoloruu). Cui malo tantum licere posse, quis crederet, certe ad oppugnandam utsibl laudatoremetiam de suis expugnatoribus pro- lupiatis, bcllanlisanimus occupalur, et ita exereet viderel? Absit quidem, ut antiquorumaliquem vel gloriosa ceriamina, ut a delectalione intelligibilis Aposlolortim,vel quorumqucsauctorum: mirabiliter pulcliritudinisipsis ceriaminibusavocetur.Sed quia tamen, quia vel quemquamhacrelicorum' novorum, in isla humanamiseria pejor hostis cst cavenda suqui simul utrumque se esse profitealurinexplicabili- perbia, ideo nimirum non penitus exstinguilur in ut bus modis, expugnatorem scilicel defensoremque carne conlinentiumsanclorumisla concupiscenlia, libidinis; et conetur ostenderemanens in haeresiPe- dum pugnalur adversus eam, pcriculorum suorum' lagiana,et ex aniniose laudarequod ipsumejus ani- animus admoneatur, ne securus inflelur; donechumumnisi expugneturoccidit, et ex animoexpugnare mana fragilitasad tantam perlectioneraperveniat sanulluslumorsupernitatis, ubinulla putredolascivise, quodejusdogmanisi laudeturabsurait. 10. Rogo, si est in vobis ullus sensus humanus, biseformidetur.Sicvirtus in infirmiialeperflcilur (II num potestet maluracsse peccaium, et bonum esse Cor.xn, 9) : quia et pugnare infirmitatisest. Quanto desiderare peccalum? Quid enim agit in carne san- enimquisque vincit facilius,tanlo pugnatminus.Insenisi peccan- melipsoautemquispugnaret,si niliilex semetipsoeictorumcontinentium ista concupiscentia, di desideria; quibus non consentienles< exercent, > demrepiignaret?Et quidnobisrepugnatex nobis, nisi ut confiteris,<gloriosacerlamina ? > Nequeenimsal- quodadtiuccuratur ut sanetur in nobis?Ergo in notem connubiidesideriumin illa continenliaeprofes- bismetipsissolaest iiifirmitascausa pugnandi; elrurest non superbiendi.Proinde sionepotest esse non malum. Quidergo illic agit, ubi susinfirmitasadmonitio malum est quidquidagit; ac si ei consentiatur, et virlusquahic, ubi superbiripotesl', non superbialur, peragit?Qiud ibi agit hacc concupiscentia,ubi nihil in infirmitateperficitur. 12. Quamobrem boni concupiscitur ex illa?Quid ihi agit libido, ubi hoc conjuges' bene utuntur, quo nibil bonilibebit ex jlla ? Nonimportunein eonjugatis continentes melius non utuntur. Malumigitur ' quo esse dicalur : &i enim summum culmen obiinenl pu- conjugesbeneulunlur, et inest conjugibusquo bene djciliaeconjugalis, faciunt boni aliquid per illam, utanlur, inesl et continentibusquo melius non utanquamvisnihil faciantpropter illam.In sanclis autem tur : ideo quippe inest, ut non extollantur. <Solis et cpnlinentibus quirlagit, obsecro te; quid ergo libidiuis <excessibus accusatur, > sed ille a quo virginibus agit tua ista suscepta,cumdesipis*; advergari,sl non reffenalur: nam ipsa per se ipsam rectissime sapis; qnid agil, ubi nihil boni agit ipsa, nihil boni omninosuis ipsis motibus accusatur,quibusne exceagitur de ipsa?Quidagit in eis, in quibus quldquid dat obsislitur. Nonilaque,ut dicis,<nihil ad innocenmalumest? Quidagit tiam promovetmodestiarei per ipsumgenus nocensecundumipsaraconcupiscitur, in ois, quos conlra se compellitvigilareatque pugna- tis. >Promovetquippead innocenliamnonconsenlirc re ; et si quandoab eis ullura vel in somnis furalur malo : nec ideo illud cui non consenlitur, non est asscnsum,cum evigilaverint, gemerc et inter gemitus maluni; imo proplerea 6ine dubitalione malumesl, dicere, Quomodo impletaest anima mea illusionibut quia non ei consenlirebonum est. Quid enim mali consentiret; cum (Ptal. xixvn, 8) ? Quiacum sopitosdeluduntsomnia faceret, qui bonae concupiscenlise sensus (), ncscio quomodo etiam castse anirasein mali nihilfaciat,etiara qui opere conjugali,non sine turpcg labunturassensus; quaosi jmputaret Altissi- ipsius malo seminal hominem, qni est Dei opus bonum? Nec <confectricem seminura libidinem> dixemus, quis viveretcastus? 11. Hocergo malum,quod nondictttruses bonura, ris. llle quippecreat bominissemen, qui bominemex nisi adversusomnemverilatistubam sicobsurdueris, semine: sed unde, interest. Quianiali hujus occulta ut clamesbonumcsse concupisceremalum,quod nec sunt et dira contagia -.nec ex his hominibusqui mainter surdosdiccre audebis: boc, inquam,malumcur lo carent, Dcusvel semenvel homines creat; etiara non exstirpatur de continentiumcarne sanctorum? si quidamab ejusderomali noxa regcnerationesoluti Cur non <lotum opere meolis auferlur? Hoc enira sunt, siculsolvendisunt qui inde nascunlur. dicis < fleri debuisse,si raalumesset, > Et quia non 13. Dixi sane, nec poenilei,de pudicitiaconjugali, iit in conjugatis,ubi ejus rnodus' est necessarius, qusemea verba posuisli, <qtiia cum dona Dei esse ideo polasbonum: cumvideas, nec ibi fieriubi mo- ista monstranlur,a quo petenda sunl discitur, si non dus ejus nullusest iiecessarius,et in quantum incst habentur; et cui agendae graiisc, si habentur. > nocel, elsi non ad perdendumde sorte sarictorura,si Aguntur enim graliae <non de origine, > ut dicis, non ei consentialur, tamen ad minuendamspiritua- < concupisccntise, > cujus origo est primurn malum lem delectationem sanctarummentium;illani scilicet hominis; > sed de regimine, quod verum dicis. de quadicit Apogtolus, Candelector enimlegiDeisecun- Utrumqueenim dicis, <vel regimine vel origine. duminteriorem hominem de regimineconcupiscen(Rom.vn, 22). Hsecdelecta- Ideoautem aguntur graiiae ' sicAm.etMss.AtEr. et Lov., velquorumcumquesan* Bicin editismaleadditum, ctorum : nwrabititer s ivel hwretwontm. ut. tamen, quemquam * PluresMss., % si Sic AUI. e t Mss. A t hocCQn.* EI\, Quamobrem qUQtuam desipis. Trese vatic.M hicet infta,motus. ss., juges. ' in editishic additur, ad Virgilium, est. ifineid.10,vers, 642. (a) Allusio

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINl 744 PELAGIANUM, lise, quia repugnansvincitur. Quod autem repugnat coepit,perficiatusque in finem(P/it7ipp. i, 6). In quo sicut loqueris,< ad aliquidlauvoluntati bonae,non est bonum; imo malum esse enim vis <hominem, quis neget, nisi qni non habet voluntalisbonum, cui dabilegenerosi cordisstimulis incitari, >in hoc eum non vis in Domino,sed in libero arbitrio gloriari: ac quodrepugnat, fatealur malum? CAPUT III. 14. Interponis alia de Iibro meo, sic priorem dare, ut retribualur illi; eoque modo ubi cum dixissemdonumDei pudiciliamesse conju- gratia jam non sit gratia (Rom. xi, 35, 6), quia non galem, et hoc Apostoloteste docuissem; occurren- est gratuita. < Bonam> dicis < hominum naturam, tem deinde qusestionem tacitusnolui prseterire, quid quse talis graliseopitulationemmeretur. > Quod gradtcendumsit, cum videntur etiam nonnulliimpiipu- tanler audirem, si hoc propterea quia rationalis nadice cuni conjugibusvivere (De Nuptiis et Concupi- tura est diceres: neque enim gratia Dei per Jesum nostrumlapidibusaut Iignispecoscentia, tib. 1, n. 4). < Soletis, > enim, < negantes ChristumDominum Dei dona esse virtutes quibus recte vivitur, et eas ribusve praeslalur: sed quia imago Dei est, merelur nalurse voluntatique bumanse, non graliae Dei tri- hancgratiam ; non tamen ut ejus bona voluntasposbuenles, boc uti argumento,quod eas nonnunquam sit prsecedere prseter gratiam, ne vel ipsam' prior habeanlinfideles: >iia conanlesevacuarequod dici- det, ut retribuatur illi, ac sic gratiajamnon sit gramus, neminem recte vivere, nisi ex fide per Jesum tia, dum non dalur graluita, sed redditur debita. ChristumDominum nostrum, unum Dei el hominum Quid est ergo, quodsecundummodumvestrum, < efmediatorem; ubi vos ejus adversarios apertissime fectum voluntatis humansedona coelesliame > creprofltemini.Deniquelonge non eamus : si forte fal- dideras<nuncupasse;>tanquamvoluntashominissine lor, ad ista responde. Ego dixi, < pudicumnon vera- Dei gratia movereturad bonum, ut ei debilusa Deo citer dici, qui non propter Deum verum fidem con- retribueretur eflectus ? Itane oblkus fueras, nos cum nubii servat uxori. > Unde autem id ostenderem, Scripiura dicere contra vos, Prwparatur volunlasa paulo post adhibui, quod mihi visum est grande do- Domino (Prov. vin.sec. LXX); velquod in nobis Dteus cumentum(lbid., cap. 4). <Cum enim virius sit, > operetur et velte?0 ingrati gratiaeDei! o inimicigrainquam, < pudicitia,cui vitium contrariumest impu- liseClirisli, et solo vocabulo christiani! Nonne pro dicitia, omnesquevirtutesetiam quacper corpus ope- inimicissuis orat Ecclesia?Quidorat, obsecro?si ut ranlur, in aniroo habilenl; quoroodo vera ratione eis suaevoluntatisretribuatur pretium, quid eis orat, ? Quodjam conlra eos est, pudicumcorpus asserilur, quando a vero Deo ipse nisi grande supplicium animus fornicatur? > Deinde ne quisquam vestrum non pro eis; oratautem pro eis : non ergo quia est ilnegaret animura infidelium fornicari, adbibui testi- lis * voluntas bona, sed ut convertaturin bonamvomonium de Scriplura sancla, ubi legitur, Ecceenim lunlasmala : quoniamprwparaturvoluntasa Domino; qui longese faciunt a te, peribunl;perdidistiomnem et, Deusest enim,ut ait Apostolus,qui operaturin voqui fornicalur abs te (Psal. LXXII, 27). Sed lu qui bis et velte(Phitipp. n, 13). < mea, > sicut dicis, < quaemiliividentur acuta per16. Sed acerbissimigratiaehujus inimici exempla sequeris,> hoc totum tanquara mihi obtusum visum nobis opponilisimpiorum, quos diciiis' < alienos a fuerit prseteristi. Vide ergo quid horum negandum fide abundare virtulibus, in quibus sine adjutorio arbitreris. Virlutem esse pudicitiam conjugalem, gratiae, solum est naturaebonum, licel superstitionipromptissime confiteris: omnesvirtules eliam quse bus mancipatum,qui solislibertatis ingenitse viribus, per corpusoperanlur, in animo habilare non negas. et misericordescrebro, et modesti, et casti inveniunanimumfornicaria Deoille potest ne- tur, et sobrii. Haecdicens ecce jam et illud quod Porro infidelis gare, qui se palam sanclarumScripturarumadversa- gratireDei tribueras, abstulisti, ipsum scilicetvolunrium profiletur.Ex quibus oinnibushaecsurnmacon- talis effectum.Nonenim aisti, velle eos esse miserificitur, ut aut in anirnofornicantepudicitiavera esse cordes, modestos,et castos, et sobrios, el ideonou possit; quodcemis quamsit absurdum: aut in animo esse, quod nondum per graliam fuerint consecuti infidelispudicitiavera esse non possit; quamvishoc bonae hujus volunlalis efiecium: sed si et esse vocum assererem, te finxeris surdum. Non igitur, ut luerunt et sunt, jam in eisvoluntatemet effectumvocalumniaris, < sludio vilupcrandi subslanliam, dona luntatis invenimus; quid remansit quod gratise recollaudo.>Non enim divinorumdonorum capax es- servemusin lam evidentibus,quibusdixistieos abunset, nisibona esset liuraanasubstantia, cui vilia quo- dare virtutibus?Quantosalius, si te impiosita laudare que ipsa bonilatis perhibent teslimonium uaturalis. delectat, ut non audiens dicentem Scriplumn, Qui Qnid enira aliud in vitio recte displicet, nisi quia dicitimpiumjuslum esse, maledkluserit in populo,et odibitisin gentibus(Prov. xxiv, 24); etiam viriutibus delrahil vel minuit quod in natura placet? abundare : quant, inquam,s;itbis 15. Cumergo divinitusadjuvatur homo, non tan- veris eos praedices tnin <ad capessendam adjuvatur, >quod hsec ipsa in eis dona Dei esse falereris, sub cujns perfectionem ipseposuisti, utique volens intelligieum per se inci- occultojudicio, nec injusio, alii fatui, alii lardissimi pere sine gratia, quod perflcit gratia : sed potius 1 Nonnuili , Mss., ipsa. in vobis' bonum ut % opus loquitur, qui quodApostolus estmillis. ' QualuorMss., dicis.Etpaulopost, qvi sotiuslibertaus Aliquot MSS., nobis. Am.et omnesMss., ingenitw. 745

LIBER QUARTUS. 746 Christi: finis tegisChrislusadjustiingenii et ad inlelligendumquodam modo plumbei, autemper verbum alii obliviosi, alii acuti memoresve nascunlur, alii liamomnicredenti(Rom.x, 17,4). Quomodosunt vere utroque munere pracditi,el acule intelligenleset le- justi, quibus vilis est humilitasveri ju-ti ? Quoenim * mcmoriae nacissimsc thesauro cognitarecondentes; propinquaveruntinlelligcnlia,inde superbiarecessealii natura lcnes, alii levissimiscausis ira facillima runt: quia1cognoscentes Deum,nonsiculDeitmgloriaul gratiasegerunt; sedevanuerunt in cogiardenles, alii ad vindictsecupidilateminler utrosque ficaverunt, est insipiens cor eorum. mediocres; alii spadones,alii in concubituita frigidi talionibus suis, et obscuralum ut vix omnino moveanlur, alii libidinosissimi ut vix Dicenlesenim se essesapienles,slulii faclisunt (Id. t, omnino lenearitur,alii inter utrosqueet moverifaci- 21el 22). Quoniodocst in eis vera justitia, in quibus les el tencri; alii timidissimi, alii audacissimi,alii non cst vera sapicnlia? Quam si ois tribuerimus, neutrum; alii bilares, alii tristes, alii ad nihil horum nihil erit causaectir non eos ad illud reguum'peraliquid in- venire dicamus, de quo scriptum cst, Concupiscentia proclives: nec eorum quse commemoravi sliluto ac proposilo, sed nalura; unde medici au- sapientiw deducitad regitum(Sap. vi, 21). Ac per hoc dent ista tribuere temperalionibuscorporum? Quod Christusgratismorluus est, si hominessinefideChristi elsi probari', vel nulla existenle, velomni finilaquse- ad fidemveram*,ad virtutem veram,ad justitiam veslione potuisset; numquidsibi quisquc corpus condi- ram, adsapienliamveram,quacumque realia, quacuindil, el hoc ejus tribuendumest voluntati, quod mala querationcperveniunt.Prorsussicutdc legeverissime ista naturalia magis minusveperpetitur? Nam pror- ait Apostolus, Siper legemjttstitia, ergo Christusgratis sus ea non perpeticum hic vivitur, nullo modo, nulla morluusest (Galat.n,2l): ila verissimedicilur, Si per ratione quisquampotest. Nec tamen sive maximis, naturam voluntalemque justiiia, ergo Christus gralis sive minimis* urgealur, fas est ut dicat ei qui se morlttusest. Si per doctrinashominumqualiscumque finxit, quamvis omnipotenii,justo, et bono, Quare jusliiia.ergoChrisiusgratismortuusest.Perquodenim tic mefechli(Isai. XLV, 9; Rom. ix, 20)? Et de jugo estverajuslitia3, perhocctiamregnumDei.Deusnamgraviquod est supra Olios primi Adam (Eccli.XL,1), que ipse, quodabsit, eril injuslus, si ad ejusregnum nemoliberatnisi secundusAdam. Quanloergo lole- verus non admittilurjuslus : cum et ipsum ejus rerabilius illas, quas dicis in impiis esse virtutes, di- gnumjuslitia sit, quemadmodum scriplura est, Non vino muneri polius, quam eorum tribueres lantum- est regnum Dei esca et polus, sed jusiilia, et pax, et modo voluntati: licet ipsi hoc nesciant, donec si ex gattdium(Rom.xiv, 17). Porro si veram juslitiam illosunt praedeslinatorum numero accipiant spiritum non habent impii; profeclonec alias virtules comitcs qui ex Deo est, ut sciant quae a Deodonatasunt eis ejus et socias, si quas habent, veras habent [ quia cumnon adsuum referuntur auctoremdona Dci, lioc (ICor. ir, 12)? 17. Sed absit ut sit in aliquo vera virlus, nisifue- ipso malihis utenles efficiunturinjusli*j: ac per hoc rit juslus. Absit autem ut sit justus vere, nisi vivat nec continentia sive pudiciiia vera virlus est imex fide: Juttut enim ex fide vivit (Rom.i, 17). Quis piorum. 18. Tu vero lam male accipisquod ait Aposlolus, porro eorum qui se cbrislianos haberi volunt, nisi soli Pelagiani, aut in ipsis eliamforlc tu solus, ju- Nam qui in agone conlendit, ab omnibusconlinens slum dixerit infidelem, justum dixerit impium, est(I Cor. rx, 25); ut continenliam, tam magnamvirtu juslum dixerit diabolo mancipatum(a)? sit licet tern, de qua scriptum est, quod nemo esse potest SlleFabricius, sit licel Fabius, sit licet Scipio, sit contiuensnisiDeusdet (Sap. vm, 21); etiamchoraulicet Regulus, quorum me nominibus,tanquam in las et hujusmoditurpes infamesqucpcrsonas habere antiquaRomana cuiia loqueremur,putasti esse ter- contcndas. Hi enim.quando in agone decerlant, ab rendum. Verumtu in hac causa elsi ad scholamPy- oranibus continent, ut corruplibilemcoronam accithagoraeprovocesvel Plalonis,ubi eruditissimiatque pianl: a cujus lamen vana cupiditalenon continent. doctissimiviri multo cxcellenliorecaelerisphiloso- Haecenim cupiditasvana ac pcrhoc prava, vincit in phia nobitilativeras virtutes non esse dicebant,nisi eis et frenat alias pravascupidilates : propter quod qusemenli quodammodo imprimuntura forma illius dicti sunt continentcs. Sed ut gravissimamfacercs scternse immutabilisquesubslanlisc, quod est Deus; injuriamScipionibus,continenliaraquam in eis tanto etiam illicadversusle, quanlumdonat qui nos voca- eloquioprscdicasti,dedisti el histrionibus: ignorans vit, pietalis liberlate clamabo: Nec in isiis est vera Apostolum,cum exhortaretur hominesad virltitem, ex fidevivit. Fides ex audilu, auditus sic exemplumde vitiosahorninumaffectioues siimjusiitia. /11311*1 ApudLov., qua. 1 ' Nonnulli MSS. ad fidem veram. vatic. omittunt, tenacissimo. Mss., * Am. estvera justiFloriacensis Er. et quidam siet probari. Ms.,per quodenimIwmini Mss., Quod ' Am.et Er., : mcndose. tia. sive maximus, siveminimus * Id uncis inclusumvetus codex Floriacensis Nambicalludit libro1 sermonum, satira3, adilludHoratii, prae-' hic loci vaticani terit. Habent vers. 68,69: quinque manuscripli, At in edilis locatumftierat superius proxime tiost Nam vitiisnemosinenascilur;oplimus ille est, minimia et socias: et nnita nec alias viriutescomites e jus verba, Qui urgetur. * Edili,quajuslus. Pratellensis si quashainjusli;sequebatur, codex,quia justus. In sententia, post,efficiuntur ubi negante carentiidem nonliabent. aliis manuscriptis neclegitur, qua; nec, quia. particula bent,veras et Floriacensis. vaticani lib.5de civitate (a) Confer. Dei,capp.19,20,et lib. 19, codices 8 Floriacensis Ms.,consttetudine. cap.23. SANCT. AUG. X. fVingt-quatre.J 745

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI 748 PELAGIANUM, psisse, quemadmodumalio loco Scriplura, cum ad naturaliler, > inquis, <non tamen ad unumfinemin amorem sapientiachomines horiaretur, quserendam omnibusproperat : scd pro judiciovolunlalis,cujus dixitesse sicut pccuniam(Prov. n, 4). Numquidpro- nului serviunt, aut ad aelerna,aul ad lemporaliadiripterea sancla Scriplura dicenda est laudasseavari- guntur. Quod ciim fil, non in eo quod sunl, honin tiam ? Sed quia nolum est, amatorespecunise quantis eo quodagnnt, sed in eo solo variant quod merenlur. subdantur,a quantis Nec noininissui igilur, >inquis.ipossunt, nec generis patienter laboribusdoloribusque se contineant voluptaiibus, sive cupidilale augendi suslinerc dispendiiiro, sed solius quodappetiverunt pecuniam,sive timore minuendi, quaiitalucrum sa- praemii aut amplitudinedilanlur, aut exilitate fruubi didiceris, ncscio: jam tamencergacilate sectentur, et prudenter damna devitent, strantur. > Haec quamlimeanlplerumquealienadiripere,etaliquando nis, ut arbitror, consequens esse ut vera sit virlus, sua sibi ablata conlemnant, ne repelendoct litigando avaroriun prudenlia, qua excogitant gcnera lucelloplus perdant : recte admoniti sumus sic amare sa- rum '; et avarorumjusiilia, qua graviumdamnoriim cupia- nietu facilius sua iionnunquaiuconlemnunl, qiiam pientiam,ut eam nohisthezaurizareavidissime mus , atque ut nobis rr.ogismagisqueacquiratur, nec usurpanlaliquid alienum; et avarorum temperauiia, aliqua ex parte minuatur, et perfcramus moleslias, qua luxuriae,qucniamsumpttiosaest, cohibentappevictu legumenioquetonicnii et libidines refrenemus, ct prospiciamusin poste- litum, soloquenccessario rum , et innocentiara beneficenliamqueservcmus. sunt; et avarorum foitiludo, qua, ut ait Horatius, Permarepauperieni Quodcura facimus,ideo veras virlutes hahemus,quia fugiunt, per saxa,perignes. lib. 1, epist. verum est proplcr quod facimus, id est, hoc nalurac (noratius, l, vers.46.) est ad salulemet veram felici- qua deniquecognovimusquosdamirruptione barbanostrscconscntaneum talem. rica , ad ea prodendaqu;c habebant, nullis hoslium 19. Nonenim absurdevirtus definita cst ab eis qni tormenlis potuisse compelli. Ergo virtutes istaetali est animi habitus, nalursemodoat- finelurpcs atque dcformes, et idconullo modogerdixerunt, <Virtus que ralioni consentaneus> (Cicero,lib. 2 de lnven- nianacvcraeque virtutes,tibi tamen ita versevidentur tionc). Verum dixerunt, sed qnid sit consenlaneum el pulcbrae,<ut nec nominissui possinl,nec generis naturse mortalium nescie- sustinere dispendium,sed solius quod appetiverunt ac beatificandae liberaiidse ruiil. Nequeenim orones homines nalurali instinctu pramiiexilitaie frtistrcntuf,>id est, lerrenorumcomimmorlaleset beatiessevellemus,nisi esse possemus. modomm fruclu, non coelestiumpraemiorum.Nec Scd hoc summum bonum praeslari hominibus non aliuderitqtiam vera justitia Catilinsc, comprehendere poiesl, nisi per Christumet hunc crucifixum,cujus mullos amiciiia, tueri obsequio, cumomnibuscommoite mors vincitur, cujus vulneribus nalura rioslra municarcquod babebat: et forlitudovera erit cjus, sanatur. Ideojustus ex fideChristivivit. Ex haccnim quodfrigus, famem, silim ferrepoterat: et vera pafide prudenter, fortiter, temperanter, et jusle, ac per tientia, qnodpatienserat inedise,algoris,vigiliae, suhoc his omnibusveris virtutibus recte sapienterque pra quamcuiquamcredibileest (Salluslius, deCalilinw vivit, quia fidelitervivit. Si ergo ad consequendam Conjuralione, cap. 3). Qnis haecsapiat, nisi dcsipial? veram beatitudinem,quam nobis immorlalem fides 20. Sed videlicet homo eruditus eorum vitioruin qua*inChristoest vera promittil, nihil prosunt homi- veri similitndine falleris, quacfinilima videntur et ni virtules; nullo modoverae possunt esse virtutes. propinquavirlutibus, cum absintab cis quam longe An placet tibi ut veras virtutes avarorumessedica- absunt a virtutibus vitia, Nam sicut constantia esl mus, cum lucrorumvias prudenler excogitant, cum virlus, cuiconlraria est inconslaniia: vitium esl la. pro acquirendapecuniasaevaatqueaspera multafor- men ei quasi finitimum pertinacia, quac conslanliam lilcr tolerant, cum varias cupiditales quibus sum- videtur imilari. Quo utinam vitio careas, cum hsec curo piuosevivitur, lemperanter sobriequecastigant, quae dico, vera csse cognoveris; ne tibi in errore, ' absiinent ab alieno, et de suo saepeamissa contem- velut amando constaiitiam, roanendum perlinaciter nunt, quod videlur ad justitiam pertinere, ne jurgiis arbilrcris. Ila omnibusvirtutibusnonsolura sunl viet judicjisplura consumant?Cumenim agiluraliquid tia raanifestadiscrctione conlraria, sicut prudentisc prudenter, fortiter, temperanter, et juste, oinnibus teraeritas : verum etiam vicina quodammodo, nec qualuor virtutibusagitur,qusesecundumtuam dispu- veritale s, sed quadamspecielallenle, similia; sicut talionem verae virtutes sunt, si ad cognoscendum ipsi prudentiaenon lemeritasvcl imprudentia, sed ulrum verse sint, hoc tautiiramodointuendumquod astutia : quod tamenvitiumcst, quamvisin Scripttragilur, nec causa quserendacst cur agalur : unde ne ris sanctis et in bono accipiatur quod dicium cst, libi videar calumniari, ipsa tua verba jam ponam. Aslutiut serpenles (Malth.x, 16); et in malo, quod in <Cunctarum,inquis, <origo virtutumin rationabili paradiso erat serpensprudentissimus omnium bestiaanimo sita est, el affectusomnes per quos aut fru- rum (Gen.irr, 1). Necistorumvitiorum,qusefinitima cluose aut steriliter boni sumus, in subjecto sunt virtutibus diximus, possunt omnium faciie nomina meulis nostrae,prudentia,justiiia, lemperantia,forti- reperiri : verum etsi non invenitur qtiemadmojum vis cum sit in omnibus ludo. Horumigitur affcctuum 1 InMss , loceUorum. AUI. twnveriiate. Er. et aliquoi Mss,amisso. Lov., 747

LIBER QUARTUS. 750 sifci suni lex, qui habent opuslegisscriptumin cordibus nuncupenlur,cavendasunt. 21. Noverisitaque,non officiis,sed finibusa vitiis suts;quid le adjuvent omnino non video. Per hos discernendasesse virtutes. Officiumest aulem quod enim probare conatus cs , eliain alienosa fideChriest. sti, veram posse habere jusliliam , eo quod isti, tesie faciendumest: finisvero propterquod faciendum Cum ilaque facit homoaliquid ubi peccare non vide- Aposlolo,nuluraliterquw legis sunt faciunt.Ubi quitnr, si non propter hoc facit propter quod facerede- dem dogma veslrum, quo estis inimici gratisc Dei, nostrum, bet, peccareconvincitur.Qusetu non altendens, fines quaedatur per Jesttm Christum Dominum ab officiisseparasti, et virtutes veras officiasine fini- qui lollit peccatum mttndi (Jonn. l, 17, 29), evidenbus appellandasesse dixisti. Ex quo te tanta absur- tius expressisti: introducens hominum genus , quod ditas sequitur, ut veram cogarisappellare juslitiam, Deo placere possitsine Christi fide, lege nalurae.Hoc etiam cujus dominamreperis ' avaritiam. Si quidem est unde vos maxime christiana delesiatur Eccbsia. manus abstinereab alieno,si offlciumcogites,polest Sed quid vis esse istos?Utrumverasvirtutes r.abent, videri esse justilise : sed cum quaeritur, quare fiat, et sterililer boni sunt, quia non propter Deum?an el respondetur,Ne plus pecuniselitibuspereat; quo- etiam Deo ex his placent, alque ab illo vita reraune,modojam hoc factum versepoterit esse justitise,cum ranlur aeterna? Si steriles dixeris; quid ergo eis serviatavaritise?Qualesvirlules Epicurus induxitvo- prodest, quod secundum Apostolumdefendent eos luptalis ancillas,quaeomninoquidquidfacerent, pro- cogitationessuae,in die quajudkabil Deus occultaho? Si aulem qui defendentur pler illam vel adipiscendamfacerent vel tenendam. minum(Rom. n , 14-16) Absitautem ut virtutes veraecuiquam serviant, nisi cogitationibussuis , eo quod naturaliter opera feceilli vel propter illum cui dicimus, Deusvirtutum,con- rint legis, non sunt steriliter boni, et ob hoc inveverlenos(Psal. LXXIX, 8), Proinde virtules quaecar- niunt aeternammercedem apud Deum; procul dubio nalibus deleelationibus , vel quibusquecommodiset proptereajusti sunt, quia ex fidevivunt. 24. Nam testimoniumillud quod ex Aposlolopoemolumentis temporalibus serviunt, verae prorsus est: sicut tibi esse non possunt.Quseautemnulli rei servire volunt, sui, Omnequodnonestex fide, peccaium nec ipsae veraesunt.VertequippevirtntesDeoserviunt visum est accepisti, et exposuisli, non ut sapit, sed inhominibus,a quo donanturhominibus:Deoserviunt utsapis. De cibisenim Apostolusloquebalur. Verum in Angelis, a quo donantur et Angelis. Quidquidau- cum dixisset, Qui autetn discernit, si manducaverit, temboni fitab homine,et non propter hoc fit, propter damnalusest, quia non ex fide; hanc peccali speciem quod fieri debere vera sapientia praecipit,elsi officio de qua agebat, generali voluit probare sentenlia, moxinferens, Omneenim quodnonestex fide, peccavideatur bonum, ipso nonrecto fine peccatumest. 22. Possunt ergo aliqua bona fieri, non bene fa- tumest (Id. xiv, 23). Sed ut hoc tibi de cibis lanturii cientibus a quibus fiunt. Bonumest enim ut subve- intelligendum esse concedam: quidde alio dicturus nialur bominipericlitanti, prxsertim innocenli: sed es teslimonio, quod identidem posui; nec inde aliille qui hoc facit,si amando gloriam homintimmagis quid disputasti, quia non invenisti quomodoin luam quam Dei facit, non bene bonumfacit; quia non bo- posses delorqueresenlenliam,quodad Hebrceosscri1 nus facit, quod non bona volunlate facit. Absitenim plum est, Sine fide enim impossibileest placere ut sit vel dicaturvoluntas bona , quaein aliis, vel in (Hebr. xi, 6)?Nempe ut hoc diceretur, de tota vita se ipsa, non in Dominogloriatur. Ac per hoc nec hominis agebatur, in qua justus ex fidevivit: et taejus fruclus iste dicendus est; arbor enim nialabo- men cum sine fide impossibile sit placcre Deo, tibi nos fruclusnon facit : sed polius bonumopusest il- virtutes sine fidesic placent, ut eas veras praedices, lius, qui eliam per malosbene facit. Quaproplerdici eisquebonos esse homines; et rursus, quasi le pceninon potest quantum te ista fallal opinio,qua dixisti, tuerit laudis illarum, steriles pronuntiare non du<omnesvirtutesaffectusesse, per quos aut fructuose bites. 25. Isli ergo qui nalurali lege sunt justi, aut plaaul steriliter bonisumus. >Fieri enim non potest ut steriliter boni simus : scd boni non sumus quidquid cent Deo, et ex fide placent; quia sine fide impossisteriliter suraiis.Arbor enimbona bonos fructus facit bile est placere: et ex qua fide placent, nisi ex fide (Matth.vn, 17,18). Absitautemul Deusbonus,a quo Christi? quoniam sicut lcgiiur in Actibus Apostolosecuris paratur arboribus non facienlibus fructum rum, In illo Deusdefinivitfidemomnibus, suscitans bonum, excidat,et in ignem millat arbores bonas euma mortuis (Act.xvu, 31). Idcoquedicuntur sina (Id. ni, 10). Nullomodoigilur hominessunt sterili- lege naluraliter qucelegis sunt facere, quia ex Gentiter boni: sed qui boni non sunt, possunt esse alii bus venerunt ad Evangelium,non ex circumcisione, cui Iex data est;et propterea naluraliter, quia ul minus, alii magismali. 23. Unde el illi quos commemorarevoluisti, de crederent, ipsa in eis est per Dei graliam correcta quibusait Apostolus, Genleslegemnon habentesipsi natura. Nec per eos potes probare quod vis, etiam infideles veras posse habere virtutes: snnt quippe 1 Editi,repereris. %Hoclocoin anteexcusisadditumfuit, ffecesse fru- isti fideles. Aut si fidera non habent Chrisli, profecto ctumejusa quofti bonum, nisi bonqfactumfueritvoluntate : sedDeiopus a quoetiamper malosfit bonum. 1Editihic, Deoplacere.Alibi tamenAm.et Er. consenbonum, lteminfra post, fructusistedkendus est; istudincertum tientes antiquismanuscriptis saepeomittunt,Deo, ut inarbor tnala bonos voxiugrseco textu Apostott erat, quomodo (vel,quando) fa- fra, nn.23 et 32,nequehaec fructus cerenonpottit.Absunt naeca manuscriptis. omriino exstabat. 740

S. AUGUSTINI JULIANUM 752 CONTRA PELAGIANUM, 751 est; etiamilla inlelliganturinfidelium, nec justi sunt, ncc Deo placenl, cui sine fide placere fide, peccalum impossibileesi. Sed ad hoc eos in die judiciicogita- quse dona sunt Dei, sive in animi, sive in corporis tiones susedelendent,ut lolerabiliuspuniantur, quia bonis? Ibi cnim sunt et ista qiue inaniter garris, cornaiuraliler qua: legis sunt utcumque fecemnt, scri- pus, et oculi, etmembra cselera. In eo genere sunt pium liabenlesin cordibusopuslegishactenus,ut aliis eiiam qtinain agris Paganorumfrumenia nascunlur, non facerent quod perpeli nollent: hoc tamen pec- quorum Deus crealor est, non Pagani. Annonlu ipse cantes, quod homines sine flde, non ad eum finem inter caileraeliam ista verba mea posuisli, ubi dixi: bona animoe ista opera retulerunl, ad quem referre debuerunt. Anima cnim et corpus et qusccumque Minus enim Fabricius quam Catilina punietur, non etcorporis naturaliler insita, eliam in peccatoribus quia iste bonns, sed quia ille magis malus: cl minus dona Dei snnt; quoniamDeus,non ipsi ista fecerunl: impius,quam Calilina,Fahricius, non veras virtutes de his autem qusefaciuntdictum est, Omnequodnon est > (De Nupliis el Concupiscenhabendo, sed a veris virlulibus non plurimum dc- estex fide, peccatum viando. tia, lib. 1, n. 4)? Hancbrevem,seduiiqueapertamsen26. An forte et islis qui exhibueruntlerrenaepa- lenliam meam si menle tenuisscs,putoquod tam imnon fuisses,ut nos possedicereassereres,quia trice Babylonicam dilectionem,et virlute civili, non probus vcl humansegloriae < corpus Paganorumcorpus non sil, et oculiPagnnovera, sed veri similidsemonibus rum sensum non habeant inluendi, u frumenla quoa servierunt, Fabriciis videlicet,ct Regulis,et Fabiis, el Scipionibus, el Camillis, eselerisquelaHbus, sicut in Paganorum nascunlur agris, frumenlanon sint. > infanlibusqui sine Baplismalemoriuntur, provisuri Utenim libi lanquamde somnocxcilatoeadcmverba fortassisul hxc dieslis aliquem locum inter damnalionem regnumque mea repetam, qusetnscmeinorioc ceres exciderunt, < Hxc etiam in peccatoribusdona coelorum;ubi non sint in miseria, sed in bealitudine Dei sunl; quoniamDeus, non ipsi isla fccerunt: de cui non sine fide Dco placuerunt, sempilerna, qui his autcm quaefaciuntdictum est, Omnequodnonesl placcre impossibileest, quamnec in operibus,nec in ex fide,peccatumesl. > Sed cuminsana dicisel rides, cordibushabuerunt? Nonopinorperdiiionemvestram es similis : cum autem vera qux dico abs phrenetico c Erunt ad islam usque posseimpudeniiamprosilire. te paulo anle commemorata, el liuic ipsi operi tuo ergo, inquis, i in damnalione sempilerna, in quimihi respondere videris inscrta, sic non attendis, bus crat vera jiistitia? > 0 vocem impudenliamajore quo sic oblivisccris;non jam pbrencticis, sed lclhargicis Non in eis vera crat, *, ; prsecipitem! inquam justitia compararis. quia non actibus, sed finibuspensanlur officia. 28. < Mirari te > dicis , < quod lam excellens, > 27. Sed facete ac lepide homo eleganlissimuset meum videlicet, sicut irridenler loqueris, < non vidit urbanissimus,<Sidicalur, >inquis,<quiacastilas infi- ingeniuni,qmntum vos in hoc quoque juvcrim, quia delium castitas non est; eadem frontedicetur quia dixi, Aliis peccatisalia peccatavincuntur. > Conlinuo corpusPaganorum corpus non sit, el oculi Paganorum quippe subditisatque concludilisdicentes: < Perfacile sensum nonhabeant inluendi.et frumentaquscin Paigittir studio sanclitalis, quod Deus adjuvat, polest ganorum nascunluragris, frumentanonsint:et mul- liomocarere peccatis. Si enim vincuntur, > inquis, ta,> inquis,<aliaqiia>tanlaoabsurditaiissunt,ulrisum peccaia peccatis, quanto magis possunt viriulicommovere.>Nonplanerisum, bus peccata superari ? > Quasi nos possint inlelligcntibus negemus,adjused flelum potius intelligenlibus vester commovet toriumDei lantum valere, si velit ut hodie nullas risus, sicutmenlibusamicorumsanorumfielumcom- concupiscenlias malas habere possimus,contra quas movelrisus phreneticorum.Ilane aut contra Scriptu- vel inviclissimedimicemus: et tamen non fieri, nec ras sanclasinfidelisanimumforuicarinegas, aulesse tu negas. Cur aulcm non fiat, quis cognovitsensum in animb fornicanteveram castilalemdicis; et rides, Domini(Rom. xi, 34) ? Nontamen parum scio, cum et sanus es ? Unde, quomodo,qua ratione istud fleri scio, quxcumquc illa causa sit, quod ncc justi Dei potcst? Prorsus nec illa csl castitas vera, nec sanilas sil iniquiias, nec omnipotenlisinfirmilas. Est igilur vera. Prorsus , inquam, nec vera est castitas animi aliquid in ejus abdilo alloque consilio, cur quamdiu fornicantis, el vera insaniaest liominis dicentis hoc vivimus in hac carne moriali, est in nobis contra dedccusel ridentis. Nosaulem absit ut dicamusquod quod mens dimicel nostra : est eliam propter quod corpusPaganorum corpus non sit, et caHerahujus- dicamus, Dimitlenobisdebilanostra (Matth.vi, 12). modi. Neque enimest consequens,ut si non est vera Sed ut tibi sic loquar tanquamhominihomo, el lalis virlus qua glorialur impius, non sit verum corpus homo cujus terrena inhabitatio deprimit sensum quodoperalur Deus.Sed plane possumusdicere, hse- multa cogitanlem(Sap. IX, 45), nihilest in crealuris, reticorum frontemnon esse frontem, si non mem- quod allinet ad inslitutarumdivinitusmerila nalurabrum quodfecit Deus, significare intelligamurfrontis rum, ralionali mente prceslanlius.Unde fit consenomine, sed pudorem.Quid, si non in eo ipso libro quens ut mens bona magissihi placeat, magisquese meo, cuirespondissete jaclas, anle prsestruerem,ne 2 ipsa delectet, quam quaelibetalia creatura. Quam in hac sententia, qua dicimus, Omnequodnon est ex vero periculose, imoperniciosesibi placeat, cum per hoc tumescit lypho et morbo inflationisexlollilur, 1Ara.et Mss., i gitur. * Apud nec. quamdiu non videl sicut videbitin fine summumilLov.,

LIBERQUARTUS. 7S4 755 lud et immutabilebonum, in cujus comparationese peccatumest: sed de lali opere non in Dominoglospernat, sibique illius charitate vilescat, lanloque riari, solus impiusnegat esse peccatum.Quodut inspiriiu ejus implealur,ut id sibi non ratione sola, sed telligas, quamvisjam salis inde fuerit disputatum; jelerno quoque amore prxponat; multum est dispu- tamen quia magna rcs est, adliucpaulisperausculta. tando velle monslrare. Sapit hxc qui fatigatusfame Ecce eademcommemoro qureipseposuisti. Si genvevertilur ad semetipsum,et dicil, Surgam, et iboad lilis > qui non vivit ex fide, < nudum operuerit, pairemmeum(Luc. xv, 18). Unde itaque scimus, ne periclitanlem liberaverit,xgri vulnera foverit, diviforte quia hoc superbix malumttinc animumtentarc tias honestx amicitix impenderit, ad testimonium non poierit, et conlra quod decertemusomninonul- falsumnec lormeniispotueritimpelli; >quxroabsle, lum erit', quando tanla satiabitur visione, etlanla ulrum hxc opera bona bene faciat, an male. Si enim inflammabiturcharilale supcrioris boni, ut ad se quamvisbona, male lamen facit; negare non potes ipsum sibi placendo, deficere ab illius dileclione* eum peccare, qui male quodlibetfacit.Sed quia eum non possit; ideofaclumest in loco infinnilatishujus, non vis, cum facit ista , peccare; profecto dicturus iie superbe viveremus,ut sub quotidianapeccatorum es, El bona facit, et bene. Fructus ergo bonosfacit remissionevivamus?Propler quodsnperbix malum arbor mala: quod fieri non posse Veritasdicit. Noli nec apostolus Paulus est arbilrio suo credilus: sed praecipilare sententiam, diligenter consideraquid le su- respondere conveniat. An dicis homineminlidelem quia nondumvenerat ad tantam participalioncm perioris illius boni, ut illic jam non posset exiolli, arborcmbonam? Placet ergo Deo: nequecnim bono hic illi est angelus satanx colaphizalor, ne hic ubi potest non placerc quod bonumesl. Et ubi eiit quod est Deo placere. polerat exlollerelur,apposilus(II Cor. xn, 7). scriptum est, Sine fide impossibite 29. Sed sive ista causa sit, sive alia qux mullo (Hebr.xi, 6)? An respondebis, Nonin quanluminfiampliusme latet: tamenquod dubitare non possum, delis est, sed in quanlum homoest, arbor bonaest? sub hoc oncre corruplibilis De quoergo Dominus quanlumlihetproficiamus ait, Non potestarbormalabonos non liabemus, nos fructus facere(Matlh. vn, 18)? quandoquidemquicorporis,si dizerimus quiapeccalum ipsosdecipimus , et veritasin nobisnonest (I Joan. i, cumqueeiit, aut homo, aut angeluserit. Sed si homo 8). Propler quod et sancla Ecclesiaetiamin talibus in quantunihomo est, arbor bona est; profectoet suis membris, ubi maculara criminis et rugam non angelus in quanlumangelus, arbor bona est. Hxc habet falsitatis(Ephes. v, 27), licet contradicentc enim Deisunt opera, qui naturarumconditorest bosuperbia vestra, non desinitDeodicere, Dimittenobis narum. Ac per hoc nullaerit arbor mala, de qua didebitanostra. Tu autem quanla arrogantiaet de ve- cliim cst, quod non possit facerefructusbonos. Quis str prxsumptione virtutis dixcris, Perfacileigitur infidelisita infideliler sapiat? Non itaque in quantura sludiosanctitalis,quod Deusadjuvat, potesthomoca- homo est, quod est opusDei; sed in quanlummalx rere peccaiis;ille non agnoscit, qui dogmalavestra voluntatisest, quisquearbor mala est, et bonosfrunon novit.Namet studium sanctitulissine adjulorio ctus facere non potest. Vide itaque ulrum infldelem Dei vullisin hominisvolunlate prxcedere,quod me- volunlatemaudeasbonara dicere voluntaiem. 31.Sed forledicturus es, Misericors rito Deusdebeatadjuvare, non gratis : et sic credilis voluntasbona homineinin hac xrumnosa vita posse carere pecca- est. Recte istud dicerelur, si quemadmodumfides tis, ut non in se habeat quare dicat, Dimille nobis Christi, id est, fides qux per dileciionemoperalur debilanostra.Quamvis aliquanto tifnidiusid posuisse (Galat.v,6), semper cst bona, iia misericordiasemvidearis; quia non dixisti,Potestomnibuscarere pec- pcr essel bona. Si aulem reperituret misericordia dicerevoluisti; sed tan- mala, qua persona pauperis accipiiur in judicio calis. Verumnec quibusdam quam libi ipse de nimiavestra prxsumptioue eru- (Exod. xxm, 5); propter quam postremo rex Saul , el utique misericorde, damnari, bueris, ita sententiam temperasti, ut et vestra ct meruit a Domino nostra posset voce defendi.Nam si apud Pelagianos quia contra ejus prxceplumcapiivo regi per humadisculialur,respondebiturideo non dictum quibus- num pepercit affeclum(l Reg.xv) : attentius cogita, dam, quia omnibus peccaiis carere hominemposse nc forte misericordiabona non sit, nisi qux bujus dixisli : si autem apud nos, et hic respondebiturideo bonx fideifuerit. Imo responde, ut hoc sinedubilaexisiinon dicluni omnibus, quoniam quemlibethominem lione perspicias, utrum bonammisericordiam voluerisinlelligi,pro quibusdampeccatisnecesse ha- mes infidelem.Porro si viiiumest male miscreri, bere veniani postulare. Sed qui scimusquid sentia- procul dubio viiiuinest infidelitcrmisereri. Qtiod si et ipsa per se ipsam nalurali compassioneopus cst lis, nescirenon possumus quomodoisla dicalis. 50. < Si gentilis, > inquis, < nudum operuerit, bonum; cliam islobono male ulilur qui infideliier numquidquia non esl ex fide, peccatumest ? >Pror- utitur, et hoc bonummale facit, qui infidelitcrfacit: sus in quanlumnon est ex ftde, peccalumest; non qui atitemmale facil aliquid, profeclopeccat. 32. Ex quo colligitur, eliam ipsa bona opera qujs quia per se ipsumfactum3, quod est nudumoperire , faciunt infideles, non ipsorumesse, sed illius qui bene utilur malis. Ipsorumautemesse peccata, qui' Vaticani omnino noneril. Mss., quinque * Am. Er.pluresqueGallicanietvaticaniMss.,defec<<i0He. bus et bonamalc faciunl; quia ca non fidcli, sed inDuo aliivatic, refeclioue. 3t-loriacensis fideli, hoc est, sluha ct noxiafaciunlvolunlate.:quanonquiaperipsumfactum. Ms.,

S. AUGUSTINI JULIANUM CONTRA PELAGIANUM, 7S6 755 lis voluntas, nullo christtano dubitante, arbor est non est a Deo : amor autemDei quo pcrvenitnr ad ( mala , qux facere non potest nisi fructus malos, id Deum, non est nisi a DeoPatre per Jesum Christumj est, sola peccata.Omneenim,velisnolis, quodnonesl cum Spirilu sancto. Per huncamoremCreatoris.bene( est (Rom. xiv, 23). El ideo Deus quisqueutilur eliam creaturis. Sine hoc amoreCreaex fide, peccatum istas arbores non potest diligere, et si tales perman- toris, nullis quisquambene utitur creaturis. Hocergo sit et pudicilia serint, disponit excidere: qtiia sine fide impossibile amore opusest ut bontimbeatificum est placere.Sed ita hic immoror, quasi islas arbores conjugalis, ut sit ejus intentio quando utitur conjunon jam tu ipse steriles pronunliaveris. Quomodo gis carnc, non in voluplalelibidinis,sed in volunlate igitur, obsecro, non aut jocaris in his dispulationi- propaginis; si autem vicerit, et propter se ipsamnon bus, aut deliras, qui sterilium fruclus arborum lau- propter fllios propagandos fieri aliquid extorserit das? Quiutique aut nulli sunt, aut si mali sunt, lau- et voluptas', veniale peccalumsit propler nuptias dandi non sunt: autsi fructus boni sunt, profecto christianas. CAPUTIV. 34. Nonautem dixi, quodinterposteriles arboresnon sunt, imoet bonx sunt, quarum fructus boni sunt, et debent Deo placere, cui bonx sitis aliisex libromeoverbis me dixissedixisti, Ideo comquiade corporum arbores non possunt nisi placere, falsumque erit filiosessesub diabolipotestate, mixtionenascunlur. Aliudest enim dicere, qui * de est placere. quod scriplumest, Sine fideimpossibile commixtione nascuntur: aliud, quia de cor33. Sed responsuruses, quid, nisi vana? <Ego, > corporum nascuntur. Nonautem ibi causa inquis, <sterililer' bonosdixi homines, qui non pro- porumcommixlione nascuntur: plerDeum faciendobonaqux faciunt,non ab eo vi- inali est, quia de corporumcommixlione lam consequuntur xternam. > Justus ergo Dcus et neque enim eiiamsinatura humana primorumhomibonus bonosest in mortem missurusxlernam? Piget num peccaio viliatanon esset, possent lilii nisi de generari.Sedideosubdiabolo* jam dicere quam multa le sequanturinsana, lalia corporumcommixtione sentientem, talia dicentem, lalia scribentem, in ta- sunt, qui de corporumcommixtione nascuntur, anlibus me quod simililer non desipiamvelut censorie tequamper spiritumrenascanlur; quia per illam naadverreprehendentem.Sed breviter accipe,ne forte cum in scunlur concupiscentiam, qua caro concupiscit rebus ipsis tantum erres quanlum errari plurimum sus spiritum, et adversumse cogit concupiscere spipotest, videar tecum cerlare de verbis. Aut ergo in- ritum (Galat.y, 17). Qux pugna boni et mali nulla telligequod ait Dominus, Si oculusluus nequamesl, esset, si nenio peccasset. Sicutautem ante hominis totumcorpus luum tenebrosum erit; si autem oculus iniquitatem nulla erat, ita post infirmilatem*nulla tuus simplex est, totum corpus tuum lucidum erit erit. CAPUTV. 35. Sed alia rursus meaverba pro(Mattk. vi, 23, 22) : et huncoculum agnosce intenex imparitionem, qua facit quisque quod facif, et per hoc ponis, et copiosissimedisputas: Quoniam disce eum, qui non facit opera bona intentionefidei busboniscompositi sumus, animumcorporideberedobonx, ho# est, ejus qux per dilectionemoperatur, minari: quorumalterumnobiscum diis, alterumcum Et ideoid quodest totum quasi corpus, quod illis, velut membris, ope- beltuiscommemoras essecommune. ribus constat, lenebrosum esse, hoc est, plenumni- melins, id est, animumvirluleprxdilumdicis et membeneel cupiditatibus gredine peccatorum. Aut certe quoniamsallemcon- briscorporis imperare(a).Necconcedisopera infidelium, non sic imperaturut memqux libi eorumvidenlurbona, sideras quodcupiditatibus non tamen eos ad salulem sempiternamregnumque bris. Cupiditatesenim malx sunt, quas ralione freperducere; scito nos illud bonum hominum dicere , namus, contra quas mente pugnamus: membravero illamvoluntatem bonam,illud opus bonum, sine Dei bona sunl, qux voluntatismovemus arbilrio, exceptis Deiet homi- genilalibus, quamviset ipsa ex Dei opere bona sint. gratia qux datur per unum Medialorem num, nemini posse conferri; per qtiod solum homo Qux ideo pudendadicunlur, quia plus in eismovenpotest ad xternum Dei donumregnumque perduci. dis potestatishabet libido, quam raiio : qux tamen5 Omnia proinde cxtera qux videntur inter homines non sinimusperpetrare quo provocalipsacommotio, habere aliquid laudis , videantur libi viriutes verx, cum membracxtera facilileneamusimperio.Quando videanlur opera bona, et sine ullo facla peccato. aulemmale utiturhomo mcmbrisbonis, nisi qtiando Quodad me perlinet ', hoc scio, quia non ca facit consentileis qux in nobishabitant cupiditatibusmavolunlasbona : volunlasquippeinfidclisatque impia lis? In quibus libidoprx cxleris lurpis esl, cui nisi non est bona. Dicantur secundumle hujusmodivo- resistatur, horrendaimmunda committit. Quo mnlo luntatesarboresbonx, sufficitquodapud Deumsleri- bene non ulilur, nisi sola pudiciliaconjugalis.Hxc les sunt, ac per hoc non bonx : sin( inter homines autemlibidoideomaluranonest in belluis,quomam fructuosx , inter quos sunt et bonx, te auctore, le 1 Am.et Er., volunlas. laudatore , si vis eliam plantatore; dum tamen illud * Hicrestituitur, qui, exmanuscriptis. velisnolis oblineam,quod amor mundi, quo quisque 3 SicMss. Atediti,subdiaboli potestate. k Adoramcodicis amicusest httjus mundi, non est a Deo ; amorque Gemblacensis est: cujusdam scriptum o sanitatem. Alias, fruendi quibuscumque creaturissineamore Creatoris, 8 In margine Floriacensismanuscriptiadnotavitquispiam 1 IdemMS., sleriles. essehicforleaddendum, difficile. * Gallicani in et vaticani ad me pertinet. Sallustius catiluue. MSS., Qnirf (a) prologo

LIfiER QUARTUS. 758 757 non repugnat rationi, qua carent. Cur autem noncre- ad uliHlateiribonorum. Sed in illis quoqueconjugidilis, horoinibusin paradisoconstilulisante peccatum bus, qui filioriim regcnerationemvel non cogilant, divinilus poluisse concedi, ut tranquilla motione et vel etiam delesiantur, b6num opus asfnupliarum, membrorum sine ulla generandi causa commixtio legitima sexuum, cujus conjunciione vel commixtione libidine filios procrearent; aut in eis saltem libido operis fructus est ordinata susceptiofiliorum: quamtalis esset, cujus molusnec prxcederet, nec excede- vis eobono male ulantur, et in eo peccent, quod de ? An vobis libido parum est quia pla- impia vel propaganda vel propagalaprdleglorianlur. ret volunlatem cet, ni=i ct talis placeat, qux nolentcs etiam repu- Hominesenim qualibetpeccaticontagionevel perpegnantesquesollicitet?De qua Pelagianiquidemetiam tralione polluti, in quanlum hominessunt, bonum litibus gloriantur, lanquamde aliquo bono : sed eam sunt : et ideo bonumest ut nascantur, quia bonum sancti gemitibusconfitentur, ut liberentur a malo. sunt. me dixisse 39. Nec tamen ul gignantur, ideo adulteriavel quceVI. 30. Ridendaconlrarielate CAPUT calumniaris, aliosreos ex bono, alios sanclosex malo que stupra faciendasunt: ad quam nos absurdilatem infi- putas posse compelli, quia nupliasde malo libidinis opere: quoniam dixi, nuptianunbonumhomines conver- bonumprolisdicimusoperari. Sed nullomodoex hac delesinfidclilerulendo, in malumpeccatumque malumconvertere fi- noslra vera rectaque senlenlia illud perversum faltere; eoquemodo concupisccntim deliumnuptias in usum jusiilim(De Nnptiis et concu- sumque conficitur. Neque enim quia Dominus ait, demammona iniquitalis(Luc. xvi, pisceniia,lib. 1, n. 5). Ac per hoe non dixi, aliosrcos Fticilevobisamicos ex opere bono, sed ex operemalo, quomale utunlur 9); ideo adhucaddere iniquitatemdebemus, et furta bonis; nec aliossanctosex opere malo, sed ex opere rapinasque commiltere, ut plures paupcres sanctos bono, quo bene uluntur malis. Si non vis intelligere, misericordiaIargiorepascamus. Sicut ergo de mamaut si te tingisnon intelligere; noli obslreperevolen- mona iniquilatisfaciendisunt amici, qui recipiant in tabernaculaxterna : ita conjtigibusde plaga peccati tibus ct valentibusintelligere. CAPUTVII. 37. Si aliquis malus condi posset, originalisgignendisunt filii, qui in vilara regeneren-> transirel.Eo niodo tur xternam. Et quemadmodum in bonum ablutione furla, fraudes, de-> inquis,nunquam diceres, corpnsquod morlaleconditumest, fieri im- prxdaliones adjiciendx non sunt, ut per iniquitates> mortalenon posse : et tamenui illud, iia et hoc fal- aucta pecuniaplures amicijusli inopescomparentur:' sum diceres.Non enim Deus malum condidit, cum sic adulteria, stupra, fornicaliones, malo cura quo hominemcondidit: sed bonum quod ipse condidit, nati sumtis, addendanon sunt', unde filii nunieromalumtrahit ex peccalo, quod ipse non condidit; et siore stirpe nascantur. Aliud quippe est malo bene sanat boc malum, quod ipse non condidit, in bono uti, quodjam inerat; et aliud est malurnperpetrare, quod non erat : illud enimest de malo tracto ex paquod condidit. 38. Cum aulem nos non dicamus, dmmones insti- rcnlibus voluntariumbonumfacere; hoc vero malum tuisseconnubium,nec seminalemsexusutriusque mix- a parentibus tractum aliis malis jam propriis et votionem,nec diabolicum opus essecausa generandicon- luniariis aggerare. Sane inlerest, quod mammona cubitum quoniamhxc omniaDeusinstituit, iniquitatis cum laude indigcntibuserogatur; carnalis conjugum; et possent esse omniasine concupiscentixmalo, si autcm concupisccntialaudabiliuscontinentix virtute vulnus-prxvaricationis, undc sequcrelur.discordia frenalur, quam fruclibusimpenditurnupliarum.Tam carnis et spirilus , inflicturnnon fuisscla diabolo: magnumest enim malum ejus, ut eo non uli, quara nonne te respicis, et de luagarrula loquacitale, qua bene uti sit melius. CAPUTVIII. 40. Alia deindemea verba propoinania ' fabulatus es, erubescis; quodscilicetdeprehendanldmmones in concubilu conjugalos,el lanquam nis , et multum adversus ea ! nihil dicis , replicans in sua operatione nonsinantgenerare deprehensos, fitios quxdamqux superioredisputalioneconsumptasunt: liberandos ? Quasidiabolus, si quod vel- qux si et ego repetere velim, quis erit finis?Inler regeneralione let faceret, non ipsosmajoresimpios adbuc in ejus- qux dicis etiamillud veslrumcontra Chrisli graliam, dem diaboli positos polestate, quandocognosceret sa?pea vobis inaniter dictum; quod scilicet appelladicadisponerefieri christianos, continuo suffocaret.Non tionegralim,bonosfieri homines fatali necessitate est ergo consequens ut parenlibus regenerandosge- mus: cum vobisora obslruant, et linguaspremant, ladxmones qui lo(|ui nondumvalent. Cum enim loquacissime nerantibus, et propler hoc concumbentibus, minaciteret lerribiliter contradicant, sicut libi ipse borctisastruere ac persuadere, quod Pelagius in Paconlingis;quia per vulnus a diaboloinfliclum , in quo lxstinorumepiscoporum cognitione damnavil,gratiam claudicat genus humanum, aliquid creante Deo gi- Dei secundnm meritanoslra dari ; nulla tamen merila gnitur, quodex Adamtransferaturad Christum: cum polestis asserere parvulorum, per qux discernanlur legio dxmonum nec porcos in poteslate habere po- qui eorumin Deifiliosadoptantur,ab eis qui sineIiumoriuntur. luerit, nisi pelentibus permitterel Christus(Matth. jus gratix consecutione 41. Calumniaris rae dicere, < Nihil studii exspevni, 51,32}; el noverit etiam de ipsis, quas eum facere permittit, diaboli pcrsccutionibus coronassusci- clari ab humanavoluntaledebere, conlra illud evan1 Mss.,addendm tare martyribus, utens bene omni genere malorum nonsmt. 5 Hic Floriacensis Ms. Vaticani addit, dicendo: quinque, ' inania. v> vaticaniMss., quam disputans.

S. AUGUSTINI CONTRA JULIANUM PELAGIANUM, 760 gelicumquo ait Dominus: Pelite, et accipielis;quce- fieri, el in agnitioneraveritatis venire, tam mullosin rite, el invenietis;pulsate, el aperietur vobis: omnis regnum suum, ubi est certa veritaiis agnilio,qui enimqui petit, accipit; et quiquwrit,invenit; et pul- nullo ei resislunt volunlatisarbilrio, patitur non vcsanti aperielur> (Matth. vn, 7-8). Ibi enim vos, ut uire? 43. Nisi forle dicturuses , ideo parvulos non in video, ponerejam coepislismerita gratiamprxcedentia, quod est petere, quxrere, pnlsare; ut his meritis eorum nuinero dcputandos, quos Deus omnes vult debita illa reddalur, ac sic gratia inaniler nuncupe- salvos fieri, quia ea salute, qux hic inlelligenda est, lur : tanquamgralia nulla prxcesserit, et cor lelige- salvi sunt ipsi, nihil trahentes omninopeccati. Atque rit, ut beatilicumbonumpeterelur a Deo, ut quxrc- ita tc iutolerabllior sequetur absurdilas. Islo euim facisDeumomnibus impiissiretur Deus, ut pulsaretur ad Deum; fruslraque sit modo benevolenliorem me (Psal. LVIII, mis et sceleratissimishominibus, quam innocentissiscriptum, Misericordia ejusprmveniel 11); frustraetiam nos pro inimicis noslris jubeat mis et purissiraisab omni labe peccati: quandoquiorare (Matth. v, 44), si nonest ejus aversa et adver- dem illos, quia vult eos omnessalvos fieri,vult eliam inlrare in regnum suum : hoc est enim illis consesa corda convertere. 42. Sed ponisapostolicum(estiraonium, et ab eo quens, si salvi fuerint : sed qui nolunt, ipsi sibi obvultsal- sunt. Immensum vero numerum parvulorum, qui dicis pulsantibus apcriri, qui omneshomines vosfieri, et in agnitionem veritatis venire (I Tim. n, sine Baptismate moriuniur, suo regno adjici non 4) : ut videlicetintelligamus,docentibusvobis, ideo vult, quos ncque ulla peccata, sicut putalis, impenon omnes salvos fieri, et in agnitionem veritatis diunl; et, quod nullusambigit,ejus rcsistere volunvenire, quia ipsi nolunt petere, cum Deus velil dare ; tati conlraria volunlate non possunt. Sic fil ul esse nolunt quxrerc, cum Deus velit oslenderc ; noiiint christianosomnesvelit,quorummulti nolunt;nonompulsare, cum Deusvelit aperire. Sed hunc sensum nes velit, quorum est nemoquinolit: quod abhorreta vestrum infantes illi ipsa sua tacilurnilate convin- vero. NovitDominus qui sunl ejus (II Tim. n, 19) : et cunt, qui nec petunt, nec quxrunt, nec pulsant; imo in eorum saluie atque in suum regnmn inlroductione etiam cum bapiizantur , reclamant, respuunt, relu- certa est voluntas ejus. Sic ergo debel inlelligiquod homines vultsalvosfieri, et in agnictantur : et accipiunt tamen, et inveniunt, et aperi- diclum est, Omnes tur eis, et intranl in regnum Dei, ubi sit eis xterui- tionemveritatis venire; quemadmodumintclligitur taiis salus1 el agnitio veritalis ; longc pluribus in- quoddictumest, Per uniusjuslificalionemin omnes hovitm. fantibus in istam gratiam non adoptatis ab eo , qui minesad juslificaiionem 44. Quodapostolicumteslimoniumsi eo modoinvult omnes homines salvosfierlel in agnitionemveritatis venire.Quibusdicere non potest, Volui,et nolui- lelligendumpulas, ut dicas omnes positos csse pro stis (Malth. xxm, 37) :quia si voluisset, quis eorum Mullis,qui justificanturin Christo ( mulli quippe alii qui nondumliabentvolunlatis sux arbilrium, volun- non vivificantur in Chrislo s): respondebilur tibi, vullsaltatiejus omnipotcntissimxrestiiisset? Cur crgo non sic eliam illicubi diclum est, Omneshomines sic accipimusquoddictumest, Qui omnes vult homi- vosfieri, el in agnitionem veritatisvenire; Omnesposines salvosfieri, el in agnilionemverilalisvenire; quo- tos esse pro Mullis,quos ad istam gratiam vult vemodoet illud accipimus,quod idem dixit apostolus, nire. Quodmulto convenientiuspropler hoc intelligiin omneshomines Per uniusjuslificationem ad juslifica- tur dictum, quia nemo venit, nisi quem venire ipse tionemvitas ( Rom. v, 18) ? ( hos enimomnes Deus voluerit. Nemopoteslveniread me, inquit Filius, nisi vult salvos fieri, ct in agnitionemvcrilatis venire , Pater, qui misitme, traxerit eum; et, Nemopolestvein quos omnes per unius juslificalionem gralia perve- nire ad me, nisi fueritei datuma Palre meo(Joan. vi, nit ad juslificationem vilx) : ne dicatur nobis, Si 44eJ66). Omncsergo qui salvi fiunt, et inagnitionem Deus vultomneshominessalvos fieri, et in agnilio- veniunt veritatis, eo volenle salvi ftunl, eo volcnte nem veritatis venirc, sed ideo non veniunt, quiaipsi vcniunl. Quia et qui nondums, sicul parvuli, ulunnoluni; cur tot milliaparvulorum,qui non percepto lur volunlatisarbitrio, eo volenteregenerantur, quo Bapiismalemoriuntur, non vcniunt in regnumDei, creanle generanlur : et qui jara uluntur voluntatis ubi cerla esl agnilio verilalis ? Numquidaul homines arbitrio, nisi eo volenteac subvenientea quo prxparatur voluntas (Prov. vm, sec. LXX), vellenon posnon sunt, ut non pertineant ad id quod dictum est, omneshomines ? aut aliquispoterit dicere, Deus qui- sunt. 45. Ubi si dixerismilii, Curergo non convertiiomdem vult, sed ipsi nolunt; qui nondumvelleseu nolle isla noverunt, quando nec ii, qui parvuli baptizanlur niura nolentium l voluntates? respondebo, Cur non alque moriuntur, et per illam gratiam ad agnilionem omnesmoriturosadoptat lavacro regenerationis inveritatis qux in regno Dei est certissiraa veniunt, fantes,quorum adhuc nullas, et ideo nec conlrarias ideo veniunt,quia ipsi renovari Cbristi Bapiismate invenitvoluntates?Si hoc profundiusesse pcrspicis, voluerunt?Cum ergo nec illi proptereanon baptizentur quia nolunt, nec isti propterea baptizenlur quia 1 Am. Er.et Mss., Omnes homines vultvenire;omissis in- , > termediis verbis. volunts; cur Deus qui vult omnes homines salvos * llacsententiacarent et nonnuH aliquotmanuscripti: Plerique mternilas s alutis. non Mss., loco, ferunt,nonjustificantur. virificantur, * sie Mss.Atediti,quianoluerunt, 3 Sicmanuscripti. necisti propterea baEditi vero,Quiaetsinondum. 4 nolunt. vaticani quia omnes pllzentur volentium. manuscriptietfere GaUicani, 759

LIBER QUARTUS. 762 quamutabstevaleat inveniri; utrumque utrique no- mea ponam, unde videant qui hceclegunt, quemadstrum profundumsit, cur et in majoribus et in mi- modum scriplis meis insidieris, et qua conscienlia noribusDeusvelit altcri et nolit alteri subvenire: vel tardis, vel ignaris cordibus abutaris, ut ideo te dum tamen certumet immobilelencamus, non esse existimentrespondere,quia non vis taccre. In novisiniquilatemapud Deum(Rom.ix, 14),quaquemquam simisenim partibus primi libri mei ad sanclum Pisine malismeritisdamnet; ct esse bonitatem apild nianum, cujus cst litultis, De gralia conlra Pela' Deum, qua mullossinebonis mcriiisliberet: demon- gium : < Ista, > inquam, < quxslio ubi de arbitrio slrans in eis quosdamnat quid omnibusdebeatur; ut voluntaiiset Dei gratiadisputalur, ita est ad discerhinc discant quosliberat, qux sibi poenadebita re- nendumdifficilis,ul quando defendilurliberuraarbitrium, negari Dei gratia videatur; quando autemaslaxetur, et qux indebitagratia condonetur. 46. Hxc ut christianiscordibus convenit cogitare seritur Deigraiia, iiberum arbitrium putelurauferri, nesciiis, et vospotius secundum vestramsententiam et cxtera > (De GraliaChristi, n. 52). Tu autem vir faloista dicitis lieri. Vestra quippe, non nostra sen- honestuset vcrax, abslulisliverba qux dixi, el di(entiaest, < falo (ieri quod merito non fit. > Et ne xisli quodipsefinxisli.Ego enim dixi, istam quxslio: non aulemdisecundumislamdefinilioneinfalo fiant hominibus, nem ad discernendura csse difficilem si mcritisnon fiant, quxcumque fiunt; ideo mcrita xi, non posse discerni. Mtilto minus ergo dicerem, velbona vcl mala, quantumpolesiis, asseritis , nc fa- quodmc dixissemenliris, < negariliberumarbitrium, lum sil consequens, si merita ncgaveritis. Ac per si gratia commendetur;ct ncgarigratiam, si liberum hoc dicitur vobis,Si ea qux nullismerilis prxslanltir commendclurarbilriuin. >Redde verba mea , et vahominibus,fato fieri jam necesseest, et ideo merita nescet calumniatua. Reponesuis locis, ubi dixi, <viaslruenda sunt, ne fatum sit consequens, si merila dealur; > ubi dixi, < puletur: >ut apparcat de re non sunt: fato baptizantur, fato intrant in regnum lanla quibusabs tc fraudibus disputetur. Non dixi, Dei parvuli, quorumbona mcrila nulla sunl; el rur- < negarigraliam; >sed, <ut ncgari gratia videatur. > sus, fatonon bapiizantur,fato non inlrant in regnum Non dixi, < negari arbitriumliberum, vel attferri; > Dei parvuli,quorum mala merita uulla sunt. Eccc sed dixi,'<ut puictur attferri. > Et promitlis, < cura pusilli qui fari nequeunt, vos potius assertores fati libri ipsi ventilari cocperint,quod abs te illa senlenesse convincunl.Nos autemcum vitiatx oiiginis ma- liarum mcarum et nudabitur et confodietur impiela merita esse dicamus,gratia dicimusintrarc parvu- tas. > Quis non 9 exspeclct sapicnliam disserenlis, lumin regnum Dei, quoniam bonus cst Deus; et quifidem cognoveritmentienlis? 48. Quidest autemquod loqueris, < Nihilperlinero alium merito non intrare, quoniamjustus est Deus; et in neulro csse fatum , quoniam quod vult facit ad laudem gratix, si id donet suis, quod pcccala Deus.Sed cumsciamus abco, cui misericordiam ct inipiislargiunlur? > Propler pudicitiamscilicct conlicleli voce canlamus(Psal. c, 1), istumse- jugalem, quam libi babere videnluret impii. Homo judicium cundumjudiciumdamnari, illum sccundum miseri- conlentiose, virlus donatur vera per gratiam , non cordiam liberari; cur islum polius quara illum da- qux vocalur, et non est. Utquidautcm pudiciliamct mnelaut liberel,nosqui sumusquirespondeamus Deo? virginitalemquasi ejusdemgeneiis juiigis? Pudicilia Numquiddicit figmentumei qui se finxit, Quare sic res est animi; virginitas, corporis. Deniquc el illa mefecisii?Annonhabei potestatemfigulusluti cxea- inicgra in animo pcrinancntc, potest isia de corpore dem massa originis vitiatx atque damnalx facere violenteraulerri; ct cum isia integra manet corpori, aliudvasin hunorem secundum miscricordiam, et potesl illa in animo lascivavolunlalecorruinpi. Proaliud in contumeliamsecundumjudicium ( Rom.ix, pter quod cgo non dixi, Verumconjugium, sivcvi20, 21)? Ideo non ulrumquein honorem,ne hocme- duilas, sive virginilas; scd, < Vera pudicilia, sive raisse se existimet tanquam inculpata natura : ideo conjugalis, sive vidualis, sive virginalis,dicendanon non utrumque in conlumeliam, nl judicio superex- est, nisi qux verx fidei mancipalur > (De Nuptiiset lib. 1, n. 5). Conjugescnim el visullet' misericordia(Jacobin, 13). Ac per hoc nec Concupiscentia, damnatusex debito de suppliciojusle querilur, ncc dux et virgines possunt esse , et pudicx iiou esse, si liberalus gralis de merito supcrbcglorialur; sed po- contaminatavolunlaiemcechantur, si spirilu impuro tius humililergratias agit, quando in illo a quo debi- slupra perpelranda decerntint: in quibus tainenvctum exigiiur, quid in eadem causa sibi donetur ag- ram pudiciliamdicisessc, etiamsianimoforniceulur; noscit. quod faccrc omnes impios eloquia divina teslanlur. 49. Quisautemnoslrumdicit, < conjugaliummem 47. Asserisme in alio libro meo dixisse, < Negari liberumarbiirium, si gratia commendctur; et ilerum brorum malumesse consertum, >in quonuplix benc negarigratiam, si liberumcommendeturarbilrium. > uluntur ad propagandosfiliosconcupisccnlix malo 1 malumnon esset, si sola gcncCalumniaris: non hoc a medictum est, sed propter Qux concupiscenlia ipsiusquxstionisdifficullalemvideri Iioc posse di- randi causaad licilumcoiicuWtummoverelur. Nunc ctum est et puiari. Non est mullum ut ipsa verba 1 Aliquot ProqratiacontraPelagium. Mss., Editi,ve qratia Deiconlrarelagiiim. 1 Hicncgantem'i)articulam prxtereuntduo 6 vatlcanis 1 Am.el itsn.,superexaltet, manuscrij.tis. 7!

JULIANUM S. AUGUSTINI CONTRA PELAGIANUM, 764 765 vfcro cum ei resistit conjugalispudicilia, limes est est placere(fle&r.xi, 6), profectoquod vereopus niali; et ideobonumest. Unde non < crimen ejus , > est bonum, sine fide non polest esse. Verumtamen sicul calumniando loqueris, < impunitumfll per re- illa opera qux aperlissimemala sunt, non facitfides ligionem; > quia nulliusest criminis, quando per qux per dileclionemoperatur (Galat. v, 6) : quia fideibonumbene utitur libidinismalo. Nequehic dici dilectioproximi malumnon operatur (Rom. xm, 10). 52. < Bonaigiturconcupiscentia naluralis, > inquis potest, ut putas, Faciamus mala ut veniant bona (Rom. III, 8); quia ex nnlla sui parle malum sunt (erubescis enim dicere carnalis), qux cum inlra miptix. Nonenim earum malum est, quod in homi- modumsuum tenetur, > inquis, nulla mali aspernibus quosparentesgignunt, non fecerunt, sed inve- sione turpatur l. > Quomodo tenetur inlra modum neritnl. In primisautem conjugibus,qui ex nullispa- suum, quxso (e; quomodo tenetur, nisi cum ei rerentibus nali sunt, per peccalum accidil carnalis sistilur? Cur autem resistitur, nisi ne impleat desiconcupiscentix discordiosum malum, quo nuplix deria mala? Quomodoest igitur bona? CAPUTIX. 53. Venis a etiamad verba illa libri bene uterentur;non per ipsas nuptias,ut inde'merito damnareniur.Quid ergo quxris, < ulrum in conju- mei, ubi dixi, Nonneilli conjugesprimi, quorum gibus christianis conventuutns voluptatem, pudici- nuplias benedixitDeus, dicens, Crescite,et multiplinominem. >Ecce respondeo, camini(Gen.\ ,28), nudierant, et non confundebanliam, an impudicitiam Non ipsa nominatur pudiciiia, sed ejus mali ususbo- tur (Id. li, 25) ? Cur ergo ex illis membrisconfusio nus; quo usu bonofitut illud malumnec impudicitia post peccatum, nisi quia exslititillicindeccnsmotus, dici possit. Impudiciliaest eni-mejusdcin mali usus qucm, nisi hominespeccassent,procul dubionuplix lib. 1, flagitiosus;sicut pudicitiavirginalis, 3 nullus. Salva non haberent > (De Nuptiis et Concupiscenlia, igitur pudicitia conjugali, malumde malo nascendo n. G)? Hxc verbamea cum videressecundumScripturas ita posita, ut quicumque eumdera locumlibri trabitur, quod renascendopurgetur *. 50. Sed si propterhoc, > inquis, libidinisma- Geneseoslegit aut legerit, approbet sine dubitatione 3 lum, etiam de conjugibuschrislianis proles crimi- quoddixi; prolixa contradicens dispulalionemultum nosa proferlur, sequitur ut pudiciliavirginalissit fe- sudasti, sed non sincerasti.Perslilistiquippe in senlicitatis illatrix : et quia in impiis invenitur, > in- tentia tua prava ; quamvis meam rectam ipso expesublimes, rimento probares non abs te potuisse convelli.In, quis, antecelluntinfidelespudicilixvirtute chrislianis libidinis tabe pollutis. > Non est itaut qua tua conlradictioneprxtereo gestus et jaclationes dicis; multum falleris.Nec libidinisenim tabe pol- tuas, tanquam hominisanhelanlis , et pervenirequo luuntur, quilibidine bene uluntur; quamvisgenerent nititur non valenlis, et in nebulistamenquasperturlibidinislabe pollutos, et ideo regenerandos: nec in halus offundil*, se pervenissefingentis. Sed necesimpiis invenitur pudicitia virginalis,quamvis inve- sarios articulos sermonis tui, quantum me adjuvat niatur virginitascarnis; quia vera pudicilia non po- Dominus, comprehendo atque confringo; ut totum test habitare " in animo fornicante. Ac per hoc non corpus victumjacere conspiciat, qui et illalua et hxc anteponitur virginale bonum impiorum bono conju- nostra perlegerit: prxserlim quia illa qux abs te gali lidelium: 'sed conjuges bene utentes malo anle- multis modis repetuntur, etiam a nobis sxpe deponunturvirginibus male utenlibus bono. Et ideo slructa sunt. 54. Dicishic inter cxtera, In hoc quod post peccum fldeles conjugati benc utuntur malo libidinis, non apud eos, >ut calumniaris, propter fidem calum primi liomincs erubescentesmembrailla, in exercctur impunilascriminis, < sed in eis propter fi- quibus esl libido, texerunt, invenisse me unde perdem vera 6 non falsavirtus est castitaiis. suadcrem, Deumaeria conslituisse conjugia. > Si 51. Quid autem ad nos perlinet, quia Manichxos ergo aeria essent conjugia sine libidine, aeria erunt dicere affirmas, < Si quis homicidium conscientia te auctore corpora, quandolibido non erit. An istam formidantecommiserit, reus est, quia limuit: si au- libidinem sic amalis, ut quomodo eam prius ante tem aliquodfacinusexsultante perpetrarit audacia, peccatum in paradisoposilis, ita etiam resuscitatis velut credensse ex fidefacere quod male facit, cvasit corporibus ingeratis? Ego autem non dico, ut me culpam? > Quodquidem nunquamaudivi dicere Ma- dicere affirmas, nalurale nonesse*sine quo natura nichxos. Sed quid ad nos, sive dicant, sive eliam non est: > sed dico, naturale appellarivitium, sine ipsis calumnieris; cum hoc catholicafidesnon dicat, quo nunc natura humana non nascitur, qux tamen quam tenemus, et cujus le pondere urgemus? Nos non sic instituta esl ab initio. ldeoque et hoc malum enim ea qux videntur opera bona, dicimusnon esse non ab illa prima inslitutionenaturx, sed a primi vere ' bona sine fide : quoniamopera vere bona ne- hominismalavoluntateoriginem ducit: nec permacesseest Deo placere, cui sine fide quiaimpossibile nebit, sed aut damnabilur, aut sanabitur. 55. < Sententiam meamcimicem> dicis, < qui ut 1Editi,unde.Mss., ut inde. 3 Am. 1 Editi,turbatur.Emendantur : minusrecte. Er.ac pleriqueMss., convenlum ex manuseriptis. 3 Hicin edilisadditur,ejusdem a Am.et Er., venisti. maliusus. 4 Lov., 3 Editi,contradicendi: Cxteri minus bene. p urgatur. libri, purgetur. 8 7j> 4 in Mss., editis,7iaJm'. offendit. * Am. 5 Er. et Mss., veram. vaticaniquinque naturaleesse; omissanegante Mss., ' solaedilioLov., vera. larticula,qux estin cxterislibris.

766 LIBER QUARTUS. IDOr caslorum'! ifjstiam vivus, sic fetorem prxstat atlritus : > rum I 0 fidemqualiumcumque 58. Sed volens ostendere, non XII. CAPUT me vincendo >ut < verecunderis, loqueris, ^uasi ' alterere; >vel tanquam victus ad loca, >ut dicis, omnia qux teguntur, ex peccato erubescendaputari cosnosaconfugerim,exhorreas consequiatque per- oporlere, multum inaniler mulla commemoras,qux irnere : quia videlicet parles disputationistux, qui- in nostro corpore naiuraliler tecla sunt; quasi post bus atterendusvel perimendussum , quoniamde pu- peccatumtecla sint, sicut illi bomincs,undeinter nos dendisloquicogeris,vclutquidamxdiluuspudor tuus quxslioest, qux anlepeccalumnecpudenda, nec lea verborum, >sicut perhibes, liberlate submovit.> cla fueranl, post peccatumpudenda texcrunt. <BalQuare non potius de bonis qux laudas, libere loque- bus, > inquis, < apud TulliumcumCottavere diligenris ? quare non est de opere Dei verborumliberias, terque disseruit > (De Naturadeorum,lib.%). < Unde si ejus inlemeralapermanetdignitas, nec aliquidibi ob hoc pauca ponis, >ut dicis, ut oneres pudorera egit peccatum, unde potius incuterel pudorem, et meum, non ea me intellexissesub magisterio sacrx libertatem? verborumcomprimeret legis, ad quorumnolioneinGenlilessolo rationis duCAPUTX. 56. Si non sunt, > inquis, nup- ctu pervenire potuerunt: > et ponis Balbi verba ex tix sine libidine, et generaliler a vobis libido dam- Ciceronislibro, per qux nos doceas, quid senserint ac femininis natur, damnatiset nuptias. > Posses dicere , quia Sloicide animaliummutorummasculinis damnabilur raors, omnes damnandosesse morlales. diversilatibus, de partibus corporis genilalibus, e't Si autem libido de connubio esset, profecto anie miris commiscendorumcorporum libidinibus. Qux connubiumvel prxler connubiumnulla esset. <Non lamen verba, vel Tulliana, vel cujuslibetalterius, poiest, > inquis, <dici morbus, sine quo non est antequam interponeres, cautissime prxlocutus es, connubium: quia potest esse connubiumprxtcr pec- quod ideo sub bestiarumoccasione sexuum tangat catum; morbusautem, >inquis, < ab Apostolo pec- effectum, quia proptcr honestatem hoc in hominis calum diciiur. > Sed respondetur tibi : Non omnis descriptioneprxteriil. >Quid est, < propter honestamorbuspeccalum dicitur. Iste autem morbus poena tcm? >An in sexu hominishonestas confundilur,ubi peccaii est, sine qua non potest esse humananatura, Deus tanquam in excellentiorenatura digniusoperanondomex omni parte sanata. Si autcm proplerea li- tur? Sed docuerunt le Stoici disputare de occultis, bido malumnon est, quia sine illa non fit nuptiarura nec docuerunt erubescere de pudendis. Adjungis bonum : e conlrario nec corpusbonumest, quia sine deinde, < quomodoipsum hominemoratione depinillononfu adulterii malum. Hoc aulem falsumest : gai, > ut dicis, < et quomodo disserat alvi naluram sic ergo et illud. Quis autem nescit conjugalisApo- stomachoesse subjectam,quod cibi et polionis sit, slolum prxccpisse,ut sciret unusquisqueeorumsuum receptaculum : pulmones atitein el cor extrinscciis vas possidere, hoc esl, uxorem suam, non in morbo spiritum adducant : multa in alvo mirabililer effecta, desiderii, sicut gentes qux ignoranl Deum(l Thess. qux constarent ex nervis;et quodsit inultiplexettorIV, 4,5). Quiergo de hac re Apostolumlegit, le luosa, arceatque et conlineat, sive illud aridum sil, negligit.Et non erubescisislum morbum, vel quod sive humidum quod receperita : et Cxlerahutu esse , quamvisl pudibundus, faleris, istam libi- jusmodiusque ad illud, < quemadmodumreliquix dinem inlroducerein paradisum, el tribuere conju- cibi depellantur, tuni aslringentibus se intestinis, gibusante pcccatum? Ideonetu non incoenoabscon- tum relaxantibus. >Cum ergo posset etiam in besiiis ditus laiitas, quia a libidinecarnis et sanguinisquasi ista describere,cur indead hominemtransitumfecit, paradisifloreroseote coronas , et lanquam libenler nisi quia ista pudendanon sunl; sicut nec in bestiis illa de sexuum geniialibusatque naluris, qux tamen tali colore perfusus, et erubesciset laudas? CAPUT XI. 57. Quid,quodle lantumdeleclatlo- in hominepudendasunt ? ea causa utique, qua priqui, ut quod confitemuret docemus,lanquamnege- mitus post peccatumfoliis ficulneis adoperta sunl. mus, superfluaprolixitale sermonis probare coneris? Nam cum in descriptionehumani corporis usque ad Quis enim negat fulurum fuisse concubitum,etiamsi illa extrema venisset, qua cibi reliquix depellunlur : > inquit, < fiat, haud sane difficilc peccatumnon prxcessissel? Sed futurusfuerat, sicut < Quemadmodum, aliis membris, ita etiam genitalibus voluntate motis, dictu est: sed tamen prxlereundum, ne quid habeat non libidineconcitatis; aut cerle etiam ipsa Iibidine injucunditatis oratio. > Non dixit, Confusionis;vel, (ut nonvos de illa nimiumcontristemus), non qua- Ne quid pudendumhabeatoralio : sed, < ne quid in- lis nunc est, sed ad nutum voluntarium serviente. jucunditatis. > Aliasunl enim qux horrorem ingerunt Verumvospro susceptavestratam fideliterlaboralis, sensibus, quod deformia sint; alia qux pudorem ut vim paiiamini, nisieam qualis nunc est, etiam in mentibus, etiamsiformosasint : quia illa offendunt paradisocollocetis; non ibi de peccalodiceptestalem delectationem, commoventautem ista libidinem,vcl factam, sed lalemnullo peccante fuisse mansuram, Iibidinecommoventur. cumqua in illa pace dimicaretur,aut ne dimicaretur, 59. Quid igitur te adjuvant hxc? < Quia ipse, > quoliescumquesurgeret explerelur. 0 sanctas paradisi delicias!0 frontem qualiumcumqueepiscopo1Michaelinus codex,et in aliis ad marginempluribus Element. castrorum.Morel, Critic,pagg.216,217, Mss., 1 Er.etLov., vel M. tu qtumtvis;omisso, christianorum. esse. legit, guod *Lov., 8 humidum m Mss.,siveilludaridum,sive qui.cxteri libri,quia. receperit.

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINl PELAGIANUM, "08 inquis,opifex noster nullumsux arliscrimen agno- lorum, sic magistratuura, sic palrum, sic popu vit, ut vitalianostra tam diligenterocculeret.> Absit rum imperiacivibussociisqueprxsunt, ul corporiba. plane, ut artis sux lantusarlifexullum aguoveritcri- animus: dominiautem servosita fatigant, ut oplima men. Sed curisla texerit, jam paulosuperius ipse pars animi, id est, sapienlia, ejusdemanimi viiiosas dixisii, ne scilicet > vel inlereanl, vel horreant pu- imbecillasquc parles , ut libidines, ut iracuudias, ut blicata. >Illa vero qux foliis(iculneistexerunt con- perlurbationescxteras. > Habesneadbucquodconlra 7), nec interibant utique, ncc nos de soeculariumlittcrarum auctoribus garrias ? juges primi (Gen. 111, divinorum prxhorrebant, quando nudi eranl, et non confundeban- Sed si conlra episccposeloquiorum lur (Id. 11,25). Et nunc pudicitix caulio, polius ne clarissimos traclatores, pro isto (quem a tc Deus mera- averlat) crrore quxsilurus es quid dicas, quove molibeat, quam ne horrcat illa species,eorumdem brorum devilat aspectum.Frustra igilur leslimonio do illorumsanctiiatiresistas; quid libierit Tullius,ut Sloicorum juvandam pulasti tuam esse susceptam, non eum in hac sententiadesipuisseac delirasseconnon sane illis amicam, qui nullam particulam boni lendas?Taceergode illiusgenerislibris, etnoliuosinde humani in corporisvoluptateposuerunt. Deniquecle- aliquidcontumeliosedocereconari,nequorum te inagerunt in pecoribus potiusquam in hominibus,quod niler sttblevaricredis,eorumtesiimoniiscomprimaris. CAPUT XIII.62. Quidauterademotufeminx,cutu facis, laudare libidines. Eorum quippe opinioni cOnvenienter ait quodam locoTullius, se non putare jus et ipsam puduit, inanilerargumentandum pulasli? idera esse arielis et Publii Africanibonum. Qiia ma- Non ulique femina motum visibilem lexit: sed cum gis sentenlia le oportuitadmoneri, quid de humana in eisdcm membris lale aliquid scntiret occullius, libidinesentire deberes. quale vir senserat; ambo lexerunt, quod alterutrum 60. Sed si talibus litteris ut aliquid agamus,placct, vidcndoin alierulruracommotiambo senscrunt, et quia et in ipsisrcperiunturnonnullavestigiavcrilatis; vel unusquisquesibi vel alter alteri erubuerunt. Sed interim qux ipse posuisti,nihil adversttsnos valcrc, loquensvana, < pelis ut ignoscantverecundx aures, polius, quam indignenturnecessitati puto quodjam debeasconfileri.Videnunculrum ista cl congemiscant qux dicam, non everlant assertionemluam. In libro lux. > Qtiare confundcrisde Dei operibusdisputare? terlio de Republica, idem Tullius hominem dicit, Quarepetis ut ignoscalur libi? Nonne abs tc venix < non ut a matre, sed ut a noverca natura cdiiura in postttlatio etiam ipsa est libidiuisaccusatio? < Sed vitam, corpore nudo, fragili, el infirmo; animoautem si potcrat, > inquis, < virile raembrumet antea moanxioad molestias, humiliad timores, molli ad labo- veri, nihil ergo novitalisinvexit deliclum. > Polerat res, prono ad libidines: in quo tamen inessct lan- plane eliam anlea movcri, sed non erat indecens, ut quamobrutusquidamdivinusignisingeniicl mcniis. > puderet'; quoniam id movebat voluntalisimperium, caro concupiscens adversus spirilum. In lioc Quid ad hxc dicis? Nonhoc auctor iste male viven- 11011 tiura raoribusdixil effectum,sed naturampotius ac- enira exsiilit noviias pudenda, quara defenditimpucusavit.Rem vidit, causam nescivit. Latebat cnim dentcr novitasveslra. Nunquamvero ego motumgeetim cur essel gravejugum super filiosAdam,a die nitaliumrcprcliendigeneraliter,quod tudicis, < deexitusde venlrematris eorum,usque in diem sepultu- dicalive: > sed illummotum rcprehendi, quem facit rcein matremomnium (Eccli.XL,1); quia sacrisLilte- concupiscenlia,qua caro concupiscitadversusspiriris non erudilus, ignorabat origiuale pcccatura. Si tum : quam vclut bonumcum defendaterror tuus, aulemde libidine,quam defendis,bene seuliret, 11011 nescio quemadmodum adversus illam velutadversus ei pronusin libidinesanimusdispliceret. nialum concupiscatspirilus luus. 63. <Si in fruclu Iigni iltitis, > inquis, < hxc fuit 61. Sed si bxc tanquam rainora bona defendis,in qux nondebct a supernis aninms inclinari, non quia libido; a Deofacla monslralur,et per hoc bona quolibidovilium est, sed quia infimumbonum; audi ma- que ipsa dcfenditur. > Sed respondetur tibi: Non in nifcstioraqux dicat in eodemipso libro de Republica fructu ligni fuit libido, et ideo bonumeral lignum; tertio, cum ageret de causa imperandi. < An non, > sed mala cst inobedientia libidinis, qux adversus inquit, < cernimusoplimocuique dominalumab ipsa hominis inobedienliamquam in lignoadmisit, Deo natura cum summautilitate infimorumdatum? Cur deserentesurrexit. Absit enimut Deusde lignobono igilur ' Deus homini, animus imperalcorpori, ratio cuicumquextali illorum hominumquocumquetemtale conferret, ut haberent in memlibidini iracundixque et cxteris vitiosisejusdemani- pore beneficium a nii parlibus? >Jaimicsaliem docenteisto has, quas bris adversariam contra quam pudicitia dimicaret. 64. Novimusaulem < Joannem apostolum, non bonasesse defendis,vitiosasparles animi confiteris? Adliucaudi. Paulo posl enira : 1 Sedel imperandi,et mundumistuin, id est, ccelumet lerram, et omnia in eo 3 substanlialiler sunt, qui mundus factus qux serviendi > inquit, < sunt dissimililudines cognoscendx. Namut aiiimuscorpori dicitur imperare, dicitur est a Patre per Filium, reprehendisse, cum diceret, est, et eliam Iibidini: sed corpori, ut rex civibussuis, aut Omniaqucein mundosunl, concupiscentiacarnis parens liberis; libidini autem , ul servis dominus, ' i.ovanienses decens utouderel. correxerunt, perperam cara coercet et Sic sic inhoc quod autemquodpro,quoniam, frangit. regum, impera- Mox posuerunt, quanao, suntAm.et Er. seculi 1 Casalensis 8 cumigitur. adversarinm. SicMss. Editi, ' Editi,quo.Ms., 3 in ea. sicetiamGallicani Mss. Atvaticani, in eis.Uuus, Quatuor quod. MSS., 767

LIBER QUARTUS. 770 elambilio nonesta aliud esse sentiendivivacitatcm, vel utilitatera, vel concupisccnlia oculorttm, swculi;quce Patre,sed ex mundoesl>(I Joan. n, 16). Novimushxc, necessitatem, aliud senliendi libidinem. Vivacilas nolo nos doceas.Sed quam concupiscenliam carnis senliendi est, qua magis alius, alius minus in ipsis dixcrit a Pairc non esse,>lu volens exponere,luxu- corporalibus rebus pro earum modo atque natura riam inlelligcndam esse>dixisti. Scd cum abstequxquod verumest percipit, aiquo id a falso magis miro, cui conscnlialurul sit luxuria, vcl cui repugnctur nusve discernit.Ulililassentiendiest, per qiiamcorutnon sit, tua libi susccptaoccurrit in faciem; ulrum pori vitxque quam gerimus, ad aliquidapprolwniluiii adliuc laudanda, lu vidcris, cui consentire luxuria vel improbandum,sumendumvel rejiciendum,appcest, cuirepugnarc coniincntiacst. Ubimiror sidclibc- tendum vitandumveconsulimus 1.Nccessilassenlieiidi ras, ntrumeam magisdebeascumluxuria vituperare , est, quando sensibusnosiris eliam qux nolumusinqux fit per ejusassensum; an eamlaudarecumconli- geruntur. Libido autem sentieudicst, de qtia ntinc nenlia,quxilli ingeritbellum;in quobellopudiciliaest agimus, qux nos ad sentiendiim, siveconscntientes vicloria conlincnlix,Iuxuriavictoria concupiscenlix. menle, sive repugnantes,appetiiu carnalisvoluptaiis Tu autemjudcx incorruplusatque inlcgercum laudes impcllit. Hxc est conlraria dilectioni sapienlix s, conlincmiam,viluperesqucluxuriam; sic tamenacci- hxc virlulibusinimica. Hocmalo, quanlumattinet ad pis pcrsonam concupiscentix(quam lu videris cur ejus eam 3 partem qua sibi sexus uterqnemiscelur, offendcrelimeas), ut eam non erubescascum sua bene uluntur nuptix, cum conjuges procreant fllios laudarc adversaria,ncc audcascum suaviluperarevi- per illani, nihilque faciunt propter illam4. Hancsi cloria. Sed ahsil ut quilibclhomoDeisic lc audiatvi- vohiissesvel valuissesasentiendivivacitate, utilitate, luperaloremluxurix, ut approbetconcupiscentix lau- necessitatediscernere, videres quam superfluo lam datorcm;etcx tuo scrmoncarbitretur bonum,quodin mulla dixisses. Nonenim ait Dominus, Qui vidcrit sc ipso experilur malum. Deniquequi concupiscen- mulierem, sed, qui videritad concupiscendum, jam esl eamin corde suo (Mallh. v, 28). Ecce liam, quampravc laudas, confligendo vicerit; Iuxu- mmchalus riam, quamrcctc viiupcras,non habebit.Quomodo au- sensum videndia libidinesenliendi, si pervicax non tem Joanni aposiolooblemperamus, si concupiscen- sis, breviter aperleque discrevit.Illud Deuscondidil, liam carnisdiliginius?Rcspondebis, Nonest ipsaquam instruendo corpus humanum : illud diabolusseminalaudo. Et qux illa cst, quam Joanncsdicit a Patre vil, persuadendo peccatum. 66. Laudent ergo ceelumet terram et omnia qux non esse ? Luxuria , inquics. Sed luxuriosi non erimus, nisi istam quam laudas concupiscentiam dili- in eis sunt homines pii, et ex his omnibus Detnn gamus. Ac per hoc, Nolite diligere carnis concupi- consideralione pulchritudinis, non ardore libidinis. scenliam cum diccbal, luxuriosos non esse nolebat. Sicut auridecus aliter laudatreligiosus,aliter avarus: Ab hac igitur abs te laudala carnis concupiscentia iste, cum pietate venerandiCreatorem, ille, cum licerte animusad diligenda prohibemur, quando a luxuria prohibe- bidinepossidendicreaturam. Movelur mur : hxcautem quam diligere prohibemur, non est pietatis affeclum,divinocanticoaudilo : lamcneliam a Patre: hxc igilur concupiscentia quam laudas, non illic si sonum, non sensumlibido audiendi desideret, est a Patre. Duo enim bona qux a Palre sunt, inter improbatur; quanto magis si cantiunculisinanibus se pugnarenon possunt: pugnantauiem inler se con- vel etiam turpibusdelectetur? Cxleri tres sensus cortinentiaet concupiscentia : quid horuma Patre magis pulenliores, et quodam modo grossiores sunt 3, nec velis esse rcspondc. Video quas paliaris augiislias: se foras projiciunt, sed inlerius quod ad eos perlinet faves quidem concupiscentix, sed erubescis conti- agunt. Odor ab olfacienle discernitur, sapor a gunenlix. Vincalpudortuus, eoque vincalttrerror tuus. stante, taclus a tangente plurima. Non enim hoc est Cum igiuir a Palre sit conlincnlia,qua debellaturcar- calidumet frigidttm,quod lene 6 et asperum, aut isla nis concupisccntia ; sume a Palre continentiam, cui hoc sunt qnod molle ac durum; et ab his omnibusdirecta fronlc crubuisii: ct vince concupiscentiam, slat quod dicitur leve seu grave. In his omnibus quando molestavitantur, ut pulores, amariludines, quam perversoore laudasii. CAPUTXIV. 65. Quin eliam pulasli, omnium xstus, frigora, et quxque aspera, et dura , el gravia, coramodilatisprovisio, non libidoest voluplatis. Ea scnsuumvoluptatemin auxiliumconvocandam , tan- vero qux his contraria commodesumimus, si niliil quam voluptasgenitaliumnec lanlo palrono sibi sola dolosufftceret, nisi sociarumcuncus subveniret. Conse- eorum interest ad salutem, vel ad declinandam quens enim esse > cxistimas, ut sensum videndi, ris laborisvemolestiam,cliamsicum aliquasumurittir audiendi, gustandi, olfacieudi, alque tangendi, non deleclaiione cum prxslo sunt, lamen cum absunt a Deo, sed a diabolonobis faieamuresse collalum;si nulla sunt desiderandaIibidine. Si autem desiderancoiiccsserimus eam concupiscenliamcarnis, cui pcr 1 Nonnulli Mss.,vtilitas sentiendi est, gumnoxiisrejicontineniiam repugnamus, non fuisse in paradiso ciemiiset utilibus corisulitnlm quum geriappetendis mus. anle peccatum, et ex illo accidissepeccalo, quod * Atn. priEr. ac valicani,delectationi ' samum primo hominidiaboluspersuasit. >Sic ignoras pientim. et Mss.Gallicani 3ApudEr. Lugd.et ven.deest vel ignorarete fingis, per quemlibetcorporissensum vox,eam.Lov.prselerM. eunt, ejus. 4Floriacensis nisifaciunt MS., illam. propler e 1rloiiacensis Apud crassiores Lov., s ttnt. MS. * Editi,leve.AtMss., omittit, primum. lene.

769

JULIANUM S. AUGUSTINI CONTRA 77* 711 PELAGIANUM, tur, non est bonum. In quibuslibetenim rebustalis spcr pulmonuminhibeamus officium, quibus velut domanduset sanandusest appelitus.Quisenim, quan- follibus altcrnantc motu vitalcs fialus baurimus et tuscumque sit carnalis concupiscentixcastigalor, si reddimus. Quanloessel felicius, si spatiosis quidem locumthymiamateinlraveritodoralum, possitefficere inlcrvallis,sicutetiamnunc,vel quantumcumque spaut einon suaviteroleat, nisinares claudal, aut inten- tiosioribus, sine ulla saporis illecebrosasuavitateciet potum,quo lantammolestiam* tione vehementi alienetur a corporis sensibus? Sed bum perciperemus numquid cura inde fuerit egressus, id domi' sux, vel perniciempelleremuss ? Nam si in prxsenli vita vel quacumquepergit, desiderabit?aut si desidera- tempcranter alimenlasumcntes, continentes vocanverit, satiare debet istam libidincm, non frenare et tur et sobrii, meritoquelaudi habentur 3, nec desunt carnein spirilu concupiscere, hujusmodi,qui qtiantumnatura petat, aut minusreconlra concupiscentem donec ad illamredeatsanitalein,qua niliilta!edeside- fectionis assumant, malenles, si modo necessiiati ret? Minimurahoc quidera : sed qui miniina spernit, congruo4 fallunlur, minus id sumpsissequam amsicut scriptumest, paulatimdecidit( Eccli. xix, 1). plius : quantomagis in illa dignilatehonestummo67. Alimentorum sustentaculisindigemus: si sua- dum fuisse credendum est sumcndorumalimentovia non sint qux orc sumuntnr, nec sumi possunt,et rum, quo et animalicorporinecessariaprxberenlur, nauseandosxpe respuuuiur; el perniciosasunt ca- et modusnaluralis nullatenusexcederetur; sicut in vendafastidia: non solum crgo cibo, sed etiamcibi paradiso primos hominesvixissecredendumest ? 69. Quamvis dinonnulli,neque hi contemptibiles, saporeindigetinfirmitascorporisnostri; non proptcr exsaturandamlibidinem,sed propter tuendarnsalu- vini eloquiitractatores, nullo hujuscemodi victu eos tem. Cum ergo nalura quodammodoposcitsupple- indiguissepotiusopinentur, ut ea sola in paradiso ntenta qux desunl, nonvocalurlibido, sed famesaut voluplasvel alimonia existimelur fuisse, qua delesitis: cumvero supplelaneccssiiateamoredendiani- ctantur et aluntur corda sapientium.Sed ego cumeis mum sollicitat, jam libidoesl, jam malum est, cui senlio, qui sictil illud quod diclum est, Masculumet illos Deus,dicens, Crecedendumnon est, sedresistendum.IIxc duo, id cst, feminam feciteos, et benedixit faraem ct eilendi amorcmeiiam poeta discrevit, qui scitect multiplicamini,et impleteterram, secundum postinarisjaclalionem,sociisJLnex naufragiset pe- sextim corporalem atque conspicuttmintclligiintdiregrinis salis essejudicans tanluinsumere alimenlo- cium : iia cliam quod paulo post seqnitur, Et dixit seminans serum, quanlum refectionis J indigentiaposlularet , Deus,Eccededivobisomne fenumsativum men, quod est super omnem ait, lerram, el omne lignum fames remotx. exempta mensooque Postquam quod habet in se fructumseminissalivi; vobiserit in epulis, /Eneid. lib. (Hrgtl. 1, vers.216.) bestiis escam, et omnibus terrm, el omnibusvolalilibus Cumvero iEneas ipse ab Evandrorege suscepinsest cmti,et omniserpentirepenli" super terram, quod hahospes,decentiusarbitratus ampliorescxliiberiepu- bel in se animamvitm;et omnefenumviridein escam las regias, quam necessilasposceret,nonsaiis fuil ut (Gen.i, 27-50); non aliter accipiunt, nisi quia ille diceret, uterque sexushis alimentisqtiibuset animaliacxtera exempta fames; postquam corporaliter ulebatur, et habebatex hocviclusustensed addidit, tacultimcongruum, licet modo quodamimmortali, et amoreonipressus edendi. (,neid.lib. 8, vers.184.) tamenanimalicorpori necessarium,ne indigeniialxQuantomagisnos discernereac nosse debemus,quid deretur; de lignoautem vilae,ne senectute perducenecessitasrefectionis,quid libidoedacilatisexposcal, retur ad mortem. Sed nulla ratione crediderim, in carnem illo lantx feliciiatis loco, aut carnem concupivisse quorumnegoliumest conlra concupisccnlcm et condeleclarilegi Deisecun- advcrsusspirilumet spiritumadversuscarnem,atque spirilu concupiscere, sine interna pace vixisse; aut dum interioremhominem, cjusque dclectalionissc- in ista confliclatione renitalem nullis libidinosisdelcctationibusnubilare? spiritum desideriis non repugnassecarnalibus, sed libidosuggesserat,turpi serviNam iste amor edendi non edendo,sed continendo quidquidundecumque tio peregissc.Remanel igilur, ut aut nulla ibi fuerit est comprimendus. sedille fueritvivendimodus, 68. Quis aulem mente sobriusnon mallet, si fieri carnalisconcupiscentia, posset, sine ulla mordacivoluplatecarnali, vel arida ut omnia necessaria congruis membrorum officiis sumerealimenta, vel liumida, sicut sumiinushxc sine ullius motu libidinis implerentur (non enim auris respirandoet spirando quia lerra non libidine, sed volunlatemotis agricolaaeria, qux de circumfusis sorbemusct fundimus? Quod alimentum, cum ore rum manibus seminatur, ideo suos pariendos non ac naribus sine cessatione sumamus, nec sapit, concipitfelus) : aut, ne nimiumvideamuroffendcre ncc olel quidquam : nec lamen sine illo vel lan- homines, qui voluptatemcorporis quomodocumque tillo spalio temporis, sicut tam prolixe sine cibo 1vaticani lantum molesUam. quinqueMSS., a Floriacensis ct potu, possumusvivere : ncc ejus indigentiasentivetuscodex prxterituicdecem versus,ila ut sicutin proxime subjungal, post,velleremus, paradiso lur, nisi moleslia, si ora naresqucclaudanlur, vel (wmines vixisse credendum est. 3 Apud nulu volunlaiis, quantumsinit ipsa molestia,pauli- prtmos Lovanienses laudedignihabentur. tantum, 4 SicMSS. At si modonecessitatis editi, Forto congruo. 1 Am. Er.et Mss., d omui. si in modo. legendum, * LOV., Editi, m endose refeetione: reptanti.

LIBER QUARTUS. 774 773 defendunt, ita ibicredatur carnaliurasensuum fuisse tamen in ipso opere suo, quemperraitlitaIiquid,non libidinem, ut omnimodorationali subdita voluntati, dico sapienlix, sed cujuslibel rei aliud cogitare? non alias adesset, nisi cum per illam vel salutiesset Nonne illi tolus animus et corpus impendilur, et corporis, vel stirpis propaginiconsulendum;el lanta ipsius mentis quadam submersione illud extremum adesset, ut nulla ex partc mentem de supernarum ejusimpletur? Cum vero vincit etiam conjugatos,ut , sed delectationiscarnaliscupidicogitationumdelectalione dcponeret, nullus super- non propagationis vacuus sive importuiius motusesset 'ex illa, nihil nisi late misceantur, quodApostolusscctindumveniam, quod prodessetficret per illam, nihil omnino fieret non secundum imperiuin se dixisscteslatur (1Cor. vn, 6); ita binc emergitur, et quasi in aitras ' cogipropler illam. 70. Nuncvero quam se aliter babeat, qui dimicant tationispost illum gurgilemrespiratur, ut flat conseadversus eara, hi maximescntiunt. Ingerit se vidcn- quens, quod verumait quidam,et pcenitendi qux est tibus vel audientibusaliquid, quamvis propter aliud cum voluptatevicinitas. Quis ergo amator spirilualis videanlet audiant, ul etiamsilangendinon indc per- boni, eliam solacausasobolisconjugatus,non mallet cipit voluplatem, sallem voluptariam cogitalionem vel sine ista si possel, vel sine lam magnavi ejus iiinter necessaria qux ad eam non pertinent, niolu lios procreare? Quod ergo mallcnl sancti conjuges eliam in hac vita, puto nos hoc debere dc illa paradisivita, obrepentefurelur. In ipsisporrocogitalionibus, quando niliil illecebrosum adjacct oculis, aut insonat qux mulio melior eral, credere, si nihil meliusinde auribus, qux non conatur etiam obsoletaatque so- possumuscogilare. 72. Obsecrote, non sit honestiorphilosophia Genpila recordationibus inquielis cum turpi deleclalione rcfricare, et caslis sanclisque intenlionibustumultu tium, quani nostra Christiana,qux una est vcra pliistudiumvel amor sapientix quoilam sordidx interpellalionis obstrepere? Jam losophia,quandoquidem vero cumad usumventum fuerit necessarix volupta- significaturhoc nomine. Videenim quid in Horlensii tis, per quamreficimuscorpora, quis verbis explicet, dialogoa dicat Tullius; qux magisverba te deleclare nos modum necessitaiisseniire non debuerant, quam Balbi Stoicorum partes agenlis : queniadmodum sinal, et ipsum limitemprocuraudx salulis, in qux- qux licel vera, tameu de parte hominisinferiorc,hoc que, si adsunl ', delectabiliarapiendo, abscondatet est, de corporc fuerunt, et te nibil adjuvarepotuetranseat; pulanlibus nobis salis non esse quod salis runt. Vide quid isle pro vivacitatementisconlra voducimur, exi- luptatemcorporis dicat. < An vero, > inquit, < voluesl, dum libenler ejus provocalionibus cum ptnles corporis expelendx, qux vere et graviter a slimantesnosadhuc agere ncgotiumvaletudinis, agamuspotiuscruditatis? Quidenim mali fecerimus, Plalonedictx sunt illecebrx esse atque escx raalos lestatur; quod meiuenles, ple- rum? Qux enim confectioest, > crapula poenilenda inquil, < valeludirumque minus, quam eximendx fami sufficit, nis, qttx deformaliocoloriset corporis, quod lurpe vescimur : ita ncscit cupiditas, ubi finilur neces- damnum, quod dedecus, quod non evocetur atque eliciaturvoluplate3? Cujusmolus ut quisqueest masitas 3. 71. Et hxc quidem vescendiatque polandi tolera- ximus, ita est inimicissimusphilosophix. Congruere bilis esl voluptas, quanta possumusintenlione vigi- enim cum cogilationemagna voluptas corporis non fiinlibusnobis, ut faciliusnon impleat, quam modum potest. Quis enim cum utatur voluptateea, qua nulla aliquando victus sufGcienlisexcedat: conlra cujus possitmajor esse, altendere animo, inire rationem, el jejunandoet parciusaliracnlasu- cogitare omnino quidquam potest? Cujus 4 aulem concupiscentiam mcndo pugnamus; coque malo bene tunc ulimur, tanlus cst gurges,qui dies et noclessine ulla mininii quandoper illamnonnisi quod saluli conducibileest lemporis intermissionevelit ita moveri suos sensus, agimus. ldeo autem hanc voluptalem dixi lolerabi- ul moventur" in summis voluplatibus? Quis autem lem, quia vis ejus tanta non est, ut nos a cogitalio- bona mente prxdilus, non mallct nullas omninononibus ad sapienliamperiinenlibus, si in eas sumus l bis a natura voluptatesdatas? > Hxc ille dixit, qui mentis delectationesuspcnsi, abrumpat el dejiciat. nihil de primorumhominumvita , nihil de paradisi Nam sxpe de magnis rebus inier epnlas non soluin felicilale,nihilde corporumresurrectionecrediderat. cogitamus,verumeliamdisputamus,atque inter ipsos Erubescamusinierim veris dispulalionibusimpiociborummorsuset potionumglutus, niliilo remissius rum, qui didicimus in vcra verx pietatissanctaque audiendodicendoquecolloquimur,ct quod nossevel philosophia,et contra spiriluincarnem,et conlra carrecolere volumus,intentissimeomninosi nobis lega- nem concupiscerespiritum(Galal. v , 17). Sed hoc tur accipimus.Ulavero pro qua mecum lantis con- unde aeciderit, Ciccro nesciebat: et tamen carnis tentionibusliiigas, etiam quandoad eambona inten- concupiscenlixnon favebat, quod tu facis; imo eam tione, hoc est, causa propagandx prolis accedilur; vehementer arguebat, quod tu non solumnon facis, 1EditiAm. 1 Er. elLov., auram. Am., aura. Mss.,auras. et Er.,inqumsiadsunt. Lov.,tiqumadsunt; 3 Floriacensis iit qumque. ex manuscriplis. ormsso, C astiganlur Ms., diatogis. s sicMss. 3 m Mss., At editi,poenitendo. v oluplali. 3 Editi, 4 SicAm.et Mss. ubi finiaturnecessilas. ubifinilur AtEr.et Lov.,Quis. Aliquot Mss., Am.et oninesMss.Gallicaoi necessitas. et vaticani, ut moieum 4 Ediii, siinetssumus. Floriacensis MS. melius, si ineat tur. * Asa. smm. et Mss., interdum.

775 CONTRA JULIANUM PELAGlANUM , S. AUGUSTINI 776 sed facientibusvehcmenler irasceris: qui concupi- pterea hoc nonesse in pecoribusmalum, quia in eis sccntias ct spiritus et carnis inler se belligcranles non concupiscitadversus spiritum.Nonenim habent lanquamin bello limidus ambas laudare conaris', rationem,qua libidinessubjugcntsuperando,faligentvclul inimicammeluenshabere, qux potuerit alteram ve pugnando.Quis autcratibi dicit,semperpecorum vincere. Quin agepotius, ne formides, et laudacon- imitatione peccari? > Quam sentenliamnon tibi obcar- jectam lanta loquacitalerefellerelaborasti, ut supercupiscenliamspirilus adversus concupiscentiam nis, tanto acrius, quanto caslius dimicantem: illara flua multa colligeres, qux in pecoribusanimadversa, verorepugnantemlegi mentis, sine pavorculloeadem etiam medicinx disciplinascctatur. Sed ne proplerea cui repugnat lege mentis condeinna. pularetur, non esse malum carnis concupiscenlia, 75. Aliudest consideratio eliamcor- quia bonumest in pecore, ut eo se oblectetilla naiupiilcliriturlinis poralis, sive visibilis,sicut est in coloribuset figuris, ra, cui non polesl inesse concupiscentiasapientix : sive atidibilis, sicut est in cantibus atque modulis; ideo diclum est bonum esse pecoris, cujus sine ulla nisi ralionale animal habere repugnantiadelectatspiritum; malumaulemhominis, quam consideralionem, non poiest: etaliudestcommotio libidinis,qux ratione in quo' concupiscitadversusspiritum. CAPUTXV. 75. Convocastieliam in auxilium frenandaesls. Joannesenim aposiolusillam concupiscentiamnon esse dixita Palrc (I Joan. n, 16), qux turbam philosophorum,quasi susceptx tux, si non concupiscitadversus spirilum.Quamnemo potestbo- possunt pecorumsolertix nalurales, saltemdoctorurn nam dicere, nisi cujus adversus eam non amat con- hominumopitulenturerrores. Sed quis non videat, cupiscere spiritus. Quod si lalis non esl in motu ct docirinx te quxsisse jactanliam in commemorandis ardore genilalium, non adversus eam concupiscat nominibus dociorum hominum seclisque divcrsis, in- quando perspicit quicumque ista lua legil, ad quxspiritus, ne advcrsus donum Dei concupiscendo veniatur ingratus : sed quidqtiidappetiverit detur, slionemqux inler nos verlitur, hxc nullaienuspertitanquam illi qux ex Palre est; si auteranon est quod nere ? Quis enim audiat, quod abs le commemorandetur, boc potius petatur a Palre, non ut auferat vel lur, < Thales Milesiusunus e septem sapicntibus, comprimat, sed ut expleat concupisccnliamquara deinde Anaximander,Anaximenes,Anaxagoras,Xedonavit. Quod sapere si desipere cst; ulquid eam nophanes, Parmenides, Leucippus,Democrilus,Emcomparamusvino et cibo, et aliquid nobis dicere vi- pedocles, Heraclitus,Melissus,Plato, Pytliagorxi, > demur, quia dicimus, Nec vinum ebrietas, nec ci- unusquisquecura propriodogmatesuo de luilurolibus bum condemnet crapula (a) , nec concupiscentiam rebus : quis, inquam, hxc audiat, et non ipso nomiinfamet obscenilas; > quando nec ebrielas, nec cra- num sectarumqueconglobatarumstrepitu lerreatiir, ulla committilur, si carniscon- siestineruditus, qualiseslhoniinummultiiudo; etcxpula s, nec obscenilas vinca- islimet te aliqucmmagnum,qui hxc scire poiueris? cupiscenliaspiritu adversuseam concupiscenle tur ? Excessus, > inquis, < ejus in culpa est. > Ncc Ecce quodappetis: quandoquidem in his omnibusabs quod ad rem qux inler perspicis (quod facillimepotuisses. si magis ipsam, te coacervatimcommemoratis, quam me vincere voluisses),ut non fiat malum ex- nos agilur pertineat, nihil omnino dixisti. Nam prxcedendi, resislcndumcsse malo concupiscendi.Duo Iocutuses ista diclurus, et aisli: < Omnes philosophi crgo mala sunt, quortim unum habemus, alterum in scholis licet aliud disserentes, lamen idola cum facimus, si ci non resislimus quod habemus4. plebe venerantes, qui de naiuralibus causis aliquid 74. Jam vero et anteadiximus(Supra, n. 35), pro- excogitare conati sunt, inler mulias opinionis sux vanilales a, aliquas lamenveritatis velutlamberepar1 Floriacensis les, qui per caligincmvani3, liuic lamen dngmali Ms.ambas parteslaudareconaris. a MSS. et vaticani,frangenda est. Gallicani, Belgici, contra quodagimus,jure anteferri possunt. > Atque 3Trese vaticanis r iec nec ut manuscriptis omittunl, ebrietas hoc probares,subdidistiea qux a me quoquemodo crapula. 4Hucin aote excusis irrepserantverbailla,cumforteiri commemoralasunt, philosophorum nominaphysicoea scripsisset: ideoin pecoribus malum quispiam margine nonestconcupiscentia, quia nonadversus spiritumconcu- rum cum opinionibussuis, quas de naturalibuscausis piscit, sedeorumpotiusoblectat spirilum.concupiscentia habuerunl: nec tainen commemorareomnessive voenimsapientim c arnali carenlia, nonresulconcupiscentim et a bono vitmrationalis a liena,hocbonum habenl luisti, sive potuisli. Qua in re hominesimperitosnultant, q uo delectantur. auctorilateantiquissinii codicis lo doctorumdubitante 4 fraudasii.Hoc enimdemonsExpunximus Floriacensis et manuscriptorurn Iriumex vaticanis. (a) Crapulxnominesicuti solentinterpretesF.vangelii trare susceperas, <omnespbilosopbos,qui de natul.ucaexxr, 54, et ecclesiaslici scriptores, ipsequeinter ralibus causis aliquid excogitare conali sunt, jure aliosBenedictus in Kegula,cap.39, de mensura ciborum, noxaet indigerie, nona vinoa quo scilicet pro slomachi a Editi,hominis, est ebrietas, sed ciboimmodico creata. Hujus rei ignoquo concupiscit; omisso, in, qux partiPetrusPetitus ralioneturpiterhallucinatur in dissertatione culaest in manuscriptis. s Belgicimanuscriplt de Homeri ubi qux kis diebus prodiit n epenlhe,cap.1S, et tres vaticani cumduobus Galli Augustinum non invalidum iuisse potorem i nler perperam multas sum canis, opiniones vanitalis. 3 Am.,atiquas ex eo locoConfessionum , lib. 10, cap. 51, n. 45: colligit tatnen velutlaniferm veritatis, parles,qui Ebrielas a est etc. a utem longe tne, Crapula nonnunquam vani.Er. et per tamenveritates, vecatiginem Lov., aliquas subrepit servo luo. Est autem crapula ex cibo lutjam vani. a d vetefereparespercaliginem castiganlur alia gravior, qux facilea temperantibus vitatur : alia res librosGallicanos et n ecab his manuscriptis vaticanos, levror, qualis viro cuiquesobriosubrepitinterdum vel distabantBelgici, nisiquod notalur.pro,lambere,legi in invilo, cum is in modonecessitaticongruofallilur. i\s,jam serce: legenlium forsitanla;su. unuse valicanis Hujuslevioris peccaticausaDei misericordiam lambuere. implorat habet, 4 ApudLov., milladoctorum ibidem Augoslinus. dubilatione.

LIBER QUINTUS. 778 posse huic dogmati,contra quodageres, anleferri. > epist.16 ); cujus nec lu nomen prxlelire potuisti, Cur ergo , ut de aliis plurimistaceam, cum comme- cum de naturalibus,nonde moralibusphilosophorum roorassesAnaximenem ejusquediscipulumAnaxago- nobis dograatainfcrressive prxferres, qui corporis Diogenem,qui voluplates vere et graviter dixisseperhibetur illeceram, (acuislialterum ejus discipulum suo in rerum naturse bras atque escas malorum (Supra, n. 72.) cl a magistroet a condiscipulo 77. Numquidautem quid dc hominis conditione opinione dissensit, propriumquedogma constituit? Quid, si tale aliquidipse sensit, ut nobis non esset senserint quos nominastiphilosophi, quia et hoc ad anteponendus, quibus omnes qui de rerum natura naturalemperlinetquxstionem, quod qualilercumque esse dixisti; alque ut causa poscebal, commemorandum sunt, anteponendos putasii? Non uliphilosophali fruslra que fecisli, et recte. Quid enira illi didicerant, vel hoc quasi ostenderes, te in commemorandis nominibuset dogmatibusphilosophoruminsipienter quid loculi fuerant de primo homine Adam et ejus inflasti? Ecce prxteristi unum, quem vel ex magislro conjuge, de prima corum prxvaricatione, de serpenvel ex condiscipulo quos nominasti, juxta aliendere lis astutia , de nudilate corporis ante peccatumsine 4 debuisti.Anforle timuistine Diogenes Cynicusputa- confusione,et cum confusioneconlinuoposl peccatale audierant, quale illud est retur, aut ille etiam legentibuspropter idem nomen lum? Quid denique inoccurrerct, et veniret in mentem quod melior le pa- quod ait Aposlolus,Per unumhominem peccatum tronus libidinis fuerit, de qua exercendanon vere- travitin mundum,et per peccatum mors; et ita in omcundabatur in publico? unde illa secta caninum no- nes hominesperlransiit, in quo omnes peccaverunt men accepit. Tu autem defensoremquidem libidinis (Rom. v, 12) ? Harum Litterarum illi atque hujus profiteris, sed de tua suscepta, quod fidem liberta- veritalis experles, quid de hac re sapere potuerunt? Verumsi de hominisconditionedogmatahominuma temque patroni non decuerat, erubescis. 76. Verum, obsecro (e, si philosophosnobisante- sacris Litleris noslris abhorrcnliumnihiljudicasiiesponere gestiebas, cur non potius eos commemorasii, se ponendum,et reclissimejudicasli: quanto minus qui de moribus,qux pars ab eis philosophixvocatur te qux posuisti adjuvarepotuerunt, quid de princielhica, quam nos moralemdicimus, solertissimedis- piis mundi hujus visibilis senscrint, unde inter nos pularunt ? Hoc enim libi polissimum congruebat, nulla quxsiiovertilur? Sed mens tua polius, tanquam libris didiceris, qui honeslatequidemmenlis inferius, tamen bonum magnum aliquid de philosophorum hominisessecensescorporisvoluplatera.Sedquis non jacianlix vanitate subverlitur. 78. Vidcnlur autem non frustra chrislianse fidei quidprospexeriscernat? Nescilicctin ipsa de volupiatequxstioneundetecumagimus,honestioresphilo- propinquasse,qui vitam istara fallacix miserixque sophi te obruerent,quosCicero propler ipsam hone- plenissimamnon opinati sunt nisidivinojudicioconstatem tanquamconsulares philosophosnuncupavitjet tigisse, tribuentes utique juslitiam Conditori,a quo voluptatis,quorumte- factuscst el administraturhic mundus.Quantoergo ipsiStoicimaximeinimicissimi slimonium' ex persona Balbiapud Ciceronemdispu- to melius verilatique viciniusde hominumgeneratiotantis, verum quidem, sed quod libi prorsus nihil ne senserunt, quosCicero in extremis parlibus Hor(Supra, n. 58). Quod tensii dialogivelut ipsa rerum evidentiaductuscomprodesset,inlerponendumjputasli autem nullum hominisbonumcenseant corporisvo- pulsusquecommeraorat ? Nara cum multa qux videluptatem cupicns absconderc, nulla de quxstione muset gemimus,de hominum vanitate atque infelimorali nomiua et dogmala philosophorum, quod citatedixisset: Ex quibushumanx, >inquit, vilse maximead rem pertinebat, si aliquid de philosophis erroribusel xruranis fit, ut interdumveleres illi.sive voluisti.Nonenim te vales, sivein sacris initiisquctradcndisdivinx men^ probandumfuit, commemorare adversusistos defenderet,non dico Epicurus,qui to- lis interpretes, qui nos ob aliqua scelera susceptain tum bonumhominisin voluptatecorporisposuit,quia vita superiore,poenarumluendarumcausa naios esse non quod illc tu scnlis; sed Dinomachus: hujus dixerunt, aliquid vidisse videantur: verumque sit quippe dogma tibi placuit. Nam ipse conjungendam illud quod est apud Aristotelem, simili nos affeclos voluptalemarbitratns est honeslali, ut quemadmo- esse supplicio,atque eos quiquondam, cum in prxdum honeslas, ita voluptasper se ipsamappetenda donum Elruscorum manus incidissent, crudelitate deFinibus lib.S, el Tuscul. excogilata necabantur, quorum corpora viva cum viderelur(VideCiceronem, Qu. lib. 5). Hanc ergo partem ubi de moribusdispu- morluis,adversaadversisaccommodala, quamaptissn limuisli. tatur, cumtibi infensamcerneres, altingere me colligabanlur;sic nostros animoscum corporiNams ubi maximecontroversiaisla versalur, quanti buscopulatos,ut vivoscummorluisesse conjunctos. et quales,el cujus apud Genlesglorix philosophitibi Nonnequi ista senserunt,multo quam tu meliusgraprxferantur, vides : maximequeipsc Plato, quem vejugum super filios Adamet Dei potentiamjustiCicero appellare non dubitat pene philosophorum tiamque viderunt, eliamsi graliam, quseper Mediadeum(De Natura deorum, lib. 2, el lib.4 ad Atticum, torem liberandis hominibusconcessaest, non vide1Am.etnostri omnesMss., ex per- runl? Ecce ego inveni quod libi de illis genliliura quorumtestimonio sonaBalbi. s Mss.non habcnt, mm : neque novamsententiam philosophorumlilleris possitjure prxponi, te insliinchoant nisi post, versalur, ad verba, Quunli et quu1 in manuscriptis i etVaticanis ks. Gallicanis deest,cwt. 777 X. SANCT.AUGCST. ( Vingi-cinq.} M

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINl PELAGIANUM, 780 gante, qui de illis nihil tale invenire poluisti, et ut stolioa transtulisti. Quod enim abs le positumest nie admoneres quod adversuste invenirem, tacere verecundiora, in grxco legitur atrxri/wva. Qnodautem rioluisti. sequitur, majoremhonestatemhabent,in grxco est CAPUTXVI.79. Quid,quod de Apostoli te- UT-/,uoffiiv>jv, quod integrcinlerpretalumest, honestastimoniopro te esse existimas,quod est contra te ; lem. Undeapparet illaqux a^yo-m dictasunt, inhoet membranostra, qux utique ante peccalum nuda neslalaline appellari. Postremoquod adjunclum est, autem nec confundebant e os sunt honestanostra,grxcus babeteu-Zrj/iova. erant, quibus inerant, pudenda <7<E fuisse asseris, nesciensquid loquaris? Ego enim de- Unde raanifestuniest illa qux ir^ova dicta sunt, bui adhibere testimonium,quod ipse adhibuisti,ubi inhonesta esse. Qtiamvis el nulla grxcorum consideait Apostolus,Multoinagisqumvidentur infirma esse ratione verborum eo ipso debuisti admoneri, inhocorporisnostri, hmc necessariasunl: et cxlera qux nesta esse illa qux abundantiorem honestatemhapro nobis ipse posuisli. Sed operx prelium est con- bent velaminis; quandoeaqux hoc opus non habent, siderare, quomodoeo veneris,ut hxc diceres. <Jam honesta sunt dicta. Quid est enim, Quce autemItoigitur, > inquis, tempus est ut ostendamus extra nestasunt nostra,nonopushabenl;nisi, Illa inhonesta naturx testimonium eliam aliqua attctoritate legis, sunt, qux opus habent? Honeslasergo adhibeturinsic noslra membrafuisseformala.ut alia verccundia, honestis,cum rationalis nalurx sensu ipso verecunalia liberiate gauderent. Ad quod confirmandum,> danle velantur.Eorum quippe honestaset honor est inquis, GenliumcilelurMagister, qui scribensad Co- velamentum,tanto abundantius,quanto magis inhorinthios ait, Corpusnoslrtm non esl unummembrum, nesta sunt. Quod profecto non diceret Apostolus,si sedmulta. > Deinde,cum apostolicaverbasubnecte- corpus tale describeret, quale habebant homines, res, quibus ille mirificeexplicavit unitalcm consen- quandonudierant et non confundebanlur. 81. Vide igitur quam impudenter ideo> dicas sumque membrorum: < El quia pauca, > inquis, totius corporis membra nominaverat,atque pro < hominesfuisse primilusnudos, quia ad solertix nolebat.> humanx operamut se legerentpertinebal, qux nonsua honestategeniialia locadirecteappellare Nonnehisverbis luis te ipseredarguis? Honestaser- dum in illisfuit. >Undefit consequensut ante pecgo erat non appellaredirecte , quod Deusfacere di- catum inertes , peccaloautem factoscredas essesognatus est recte; et quod creare non puducrat ipsuni lertes. Quamporro mullis inaniter dictis quasi elejudicem, pudebal enuntiareprxconem, Quandoistud ganler aculequcconcludisdicens, < Non igiturquia ila csset, nisi qux ille feceral honesta condendo, peccaverant,genitaliavel diabolica vel inhonesiafeinbonestapeccando ? nos fecissemus cerunt; scd quiapavitabant,in ea quaprimum fue80.Inde subjungisde bac re apostolicumleslimo- rant hoiieslalepermanentiamembra lexerunl! > Ad nium, quod ita seriptum esse commemoras:Multo quod respondeo,diabolicaquidem membranon esse, enim magisqumvidenlur infirmaesse corporis nostri, qtianlum ad eorura substantiam, figuram,qualital temque peninet, quara condiditDeus: sed si eadem hmcnecessaria sunl: et qnm putamusinhonorabiliora abundantiorem cir- membrain qua prius fuerant honeslale manserunl, essemembra corporis,his honorem cumdamus; et qum verecmda sunt noslra, majorem cur ea dixit Apostolus inhonesta? Bene quod ipse honestatem habent: qum aulem sunt honesla nostra, confessuscs, illa membrafuisseprius honesta: non nulto egent; sed Deus temperavit corpus, ei cuideerat eniin aliudposses nisi blasphema opinione senlire. datohonorea, ut non sit scissurain cor- QuseigiturDeushoneslafecerai, dixit Apostolus inabundantiore requiro : si hoc non peccatofactum pore,sedeademipsa pro se invicemcogitent membra honesta. Causam (I Cor. xn, 12,22-25). Quibusdiclis lanquamvictor est, undc factumcst ? QuishonestaDei opera dehoexclamas : En verum intellectoremoperisDei,en nestavit, ut ea inboneslasanctus Apostolusdicerel? fldelemsaplentix ejus prxdicalorem. Verecundiora, Utrum habiludo, in qua est solertiacreantis ; an li>Ad hoc bido, in qua est pcenapeccanlis? Nam etiam nunc contegunlur. inquit, nostramajore honestate certe unumverbum totain causamluam religandam quod Deusibi facii, bonestumesl: quod origo conputasli, quodApostolum dixisse legisti, verecundiora trahit, inhonestum.Et lamenne sinl scissurx incornostra,nullomo- pore, conlribulumest divitiilusscnsui naturali, ut nqstra. Si autem legisses, inhonesla doulique hoc testimonium ponere auderes. Nullo pro invicemsollicitasint membra : el quod dehonemodoenim Deus,et, hoc quod est pejus, anle pecca- slavit concupiscenlia,contegatverecundia. 82. Sed dicis, < Curaudita voce Dei deambulanlis lum, aliquid faceret in membrishumanicorporisinhonestum. Disce ergo quod nescis, quia diligenter in paradiso absconderuntse Adam ct mttlierejus, sed non- cum perizomatailla sufficerepotuissent> ( Gen.m, quxrerenoluisli. Inhonestadixit Apostolus, 3? > nulli interpretes, in quibus el iste est, quantumarbi- 8,7), si de genitalium nudilate erubuissenl di- Quidesl quod dicis, non inveniendoquoddicas; nec tror, quemlegisti, credo verecundaliverecundiora : quod probaturex attendis, quod animo trepidanlea facie Domini, absxeriunt,qux ille dixit inhonesta verblsin ipso codicescriplis, unde ista verba apo- trusiora lalibula quxsierunt ? Illa vcro lumbiscir1Floriacensis in. illisfuit,omisso, nondum MS., quce >sicMSS. * nuditate erubutS' ln MSS. Editi,inhonorabiUa. deest, si de genitalium sic Mss. dandohonorcm. sent. Editi,abundantiorem 77

781

LIBER QUINTUS. 782 cumposita tegmina, raotum qui ibi senliebalur eru- seria generis humani. Homoes, huraani nihil abs te bescendovelarunt. Si cum nudi essent, non confun- alienum puta( Terent.Heaut. acl. 1, seen. 1, vers.' debanlur; restat ut confusionese texerint. Confusio- 25 ); etin iis quxnon pateris, compatere palientibus. Quamviset ipse, quanialibetterrena felicitale nem inhoneslatisesse, non dubium. Ideoque ibidictum est, Nudi erant, et nonconfundebanlur (Gen. n, prxpolleas, nullura sine bello intestino diem ducis: 25) : ut appareat confusione faclum, qttod postea si lamen quod profiteris implere conaris. Sed in iis pudendatexerunt. Hic autem ubi se absconderunlin qux meminisse jam non potes , parvulos intuere, luam quot et quanta mala patianlur, in quibus vanitaiibus, medio ligniparadisi, respondit Adam : Vocein in paradiso, et limui, quia nudus cruciatibus, erroribus, terroribus crescant. Deinde audivi deambulantis sum. Illud manifesta confusio,istud occultaconscien- jam grandes, etiam Deo servicnies lenlat error, ut tia, qua delinquente inlrinsecus accidit mauifesla dccipiat; tentat labor aut dolor, ut frangat; tentat confusio: illud ergo fecit pudor, hoc timor; illud libido, utaccendal; lental mceror, utsternat; tentat erubescendaconcupiscentia,hoc punienda conscien- typlius, ut cxtollat. Et quis explicet omnia festinantia; demenliscilicetsimilis, quando eum qui,cordis ter,quibus gravalurjugum super ftlios Adam?Hucernebatinterna,corporis occultationefugiebat. Quid jus evidentiamiserix gentium pbilosophosnihil de est aulem quod ait Dominus , Quis nuntiavittibiquia peccaloprimi hominis sive scientcs, sive credcntes, libine man- compulildicere, ob aliqua scelera suscepta in vita nudnses, niside ligno de quoprmceperam ducares, manducasti (Id. m, 10,11 )? Quidest gu- superiore peenarumluendarumcausanos esse natos, slato ciboproliibilonudilasindicata,nisi peccatonu- et animosnostroscorruptibilibuscorporibus,eo supdatum quod gratia contegebat? Gratia quippe Dei plicioquo Elrusci prxdones captosaffligereconsuevemagnaibi erat, ubi terrenura et animale corpus be- rant, tanquam vivos cum mortuis esse coujunctos. slialemlibidinemnon habebat. Qui ergo vestitus gra- Apostolusautem ampulal opinionem, qua creduntur lia nonhabebalin nudo corpore quod pudcret, spo- singulx animx pro merilis ante actx vitx diversis lialus graiiasensitquod operire deberet. corporibusiuseri. Quid igimr restat, nisi ut causa 83. < Fugienda, > inquis, < opinio est, qux pulat istorum malorum sit aut iniquilas vel impotenlia velin membris hominum,vel in sensibus membro- Dei, aut poena primr veierisque peccati? Sed quia rum aliquiddiabqlum condidisse.> Quid nobis obji- nec injustus, nec impotensest Deus; restat quod non cisvanasexorbitationesluas ? Non aliquid diabolus vis, sed cogeris confiteri,quod grave jugum super qttod ad naturam horainis pertinet condidit: sed filios Adam a die exilus de ventre malris eorum quod Deus bene condiderat, peccati persuasione usquein diem sepulturx in matrem omnium ( Eccli. violavit; ita ut illo vulnere quod faetumest per duo- XL,1) non fuisset, nisi delicti originalis merilura rum hominumliberum arbilrium, totura genus clau- prxcessisset. dicaret humanum.Ecce circumslatsensus tuos mi-

QUINTUS. librumJulianitertium, docetqueprimutucur novanr originisrejicit,detestetur lixresim,quxpeccalum Aggreditur liicin parvulis crucialus mullitudo videtimaginem Deilanlos pati,et si absquesacramento regechristiana; quranimirum ex assunia ob venientem excludi a Dei.Perizomata neralionis parculibus primis pudorem peccato intereant,novit regno Dcusimpiostraditin reprobuni : velulicum esse fuisse P eccatum sensum, probat. prxcedenlis peccalipoenam pta posse electos massapeccatorcs aliosesse gratis et prxdestinalos, Exeademenimdamnationis ut faciant qux nonconveniunt. irx secundum non aliosvasa lactos,quos bonitatemadductlad pceuitenliam, justumjudicium quosper misericordem inobedientia adducit. nonideolaudedignam, puuiatur: sedvitium essc, alque in Concupiscentiam quodper eamhominis nonconscntiuut, eisetiamquipravisipsiusmotibus inlclligendum Apostoli diclum, it sciat sempermalum.Quomodo cttm FrustraJulraetc. Verum sineconcubitu fuit, conjugium. suumvaspossidere, Joseplr esse,qualeMarix unusquisque ostendit carocbrislia cxlcrorum traductum. numex Aristotelicis ex parentiuus quid categoriis arguerecontrapeccatum maltim et origiuale dumlibidinis favereCatbolicos, hominum carnepeccati distet. Manichaeis minime peccatum agnoscunt, nonnasci. passimvero libera est dicunt sed Pelagianos cumde ea re qux a peccato peccata monslrat, potius, e licial. inlerse contrariis ex senlenliis incassum nitiadversarium,ut pro se aliquid ipsius quasi l.Ordo ipse poslulat, quoCAPUTPRIMUM. niam primo secundoque respondimus,quid liber luus tertius contineatdeinde videamus : et respondeamus pestilentiosislaboribus tuis, quantum Dominusopitulatur, salubribuslaboribus nostris; tenenles institutum modum,ut ea qux non habent ad rem qux inler nos agilur pertinentemconlroversiam,transeamus; ne qui hxc nostra nosse voluerint, plus laboris et temporisin opere legendi,quam in discendiulilitate consumant.Quid ergo opus esl, ut aliquidadversusea dicam,qux in principioposuisti libri htijus solitaetvana, <de invidiaquam vossuslinerc pro veritate jactalis, et de paucitalevelut prudentium quibus vos placeregaudetis? > ttxc enira et veterum et novorumomniumvox est lixreticorum, ipsa consuetudinc jara sordidata atque protrita'. Et tamen necessilatecompelliturtalibus panrrisindui tam magna eliam veslra superbia,qux sic tenditur etinflatur, ut eos deformiusdum gestit ostentare, disrumpat. Tuas etiamcalumniosissimas contumeliasnon est necesse sxpius refulare, quibus me unum nominatimvideris appetere; et in tot ac tanta catuoljca luraina, tacitis eorum nominibus,vel insanus insilis, vel cxcus of<Rr.et Lov., pertrita.

LIBER

CONTRA S. AUGUSTINI JULIANUM 783 PELAGIANUM, 784 fendis. Unde tibi duobusprioribus libris sic me re- tem; > si hxc ipsa tua verba consideras, adversus te illos firmissimos reddis. Neque enim alia causa spondissearbilror, ut a nullo ampliusrequiralur. 2. Exaggerasquam sit < difficilis paucisqueconve- est, cur novitatemvestramdctestelur etiam muliiiu-> niens eruditis sanclarum cognitio Litterarum: > vi- do chrisliana ', a cujus velut imperito judicio ad et delicet, ut Deushominum,sicutuniversi conditor', paucosvestros, quos vidcri cupis prudentissimos etjustuset vcrax ac pius, idem s donorum suorum doctissimos, provocas; nisi quia Deum et hominum in homines cumulaior probetur; quia una est, >ut conditorem, ets justissimura cogitant, et suorura fateris, optima causastudiorumbonorum,ut hono- tantos crucialus conspiciunt parvulorum, ui sub relur Deus.> Quemtamen sic honoras, ut parvulo- Deo creatore optimo alque juslissimo nullo modo rum liberatoremneges per Christum Jesum, id cst, imago ejus in illa xtate tanta mala paterelur, si non Salvatorem, cujus eos Baplismalesic ablui dicitis 3, esset originale peccatum. Quorum si quisquam geut non consequantur salutem, tanquam mediconon stans parvulum filium, te sine clamore invidioso, et indigeant Christo; humanx originis venam sagaciter in parte ubi nullus audiret, compellaret ac dicerct, inspiciente, ct eos sanos pronunlianteJuliano. Quan- Ego ea menle, intelligentia, ratione , in qua snm fato melitis niliil omnino didicisscs, quara per istara ctusad imaginemDei; lantum amo regnum Dei, ut veltit scientiamlegis, in qua te turgidus jactas, non hominis magnam judicera poenam, si co nunquam sanc dttce Dei lege, sed veslra potius vanitate, ad possit inlrare. Itane vero tu non homode lurba imhanc impiamprxstimptioneminimicamfideichrislia- peritorum, sed inler paucosprudentissimos regni ilnx cttux animx pervenisses. lius amalor, tanto utique ardentior quanlo magiste 3. Seulenlia, > inquis, vestra tam deformisct flagranlissimapaucorum socielas in illud acccndit, vana est, qnx et Deo iniquilatem, ct diabolocondi- nec facitinde torpescere frigidiormultitudo, responlionem hominum, et peccato substantiam, et con- surus es homini aique dicturus, Nonsolum magna scientiamsinescientia parvulis conatur adscribere. > non est, sed nulla omnino posna est imnginis Dei, Breviter respondeo: Sententia noslra nec deformis nunquamposse intrare in regnum Dei? Puto quod est; quiaspeciosum forma prx filiishominumSalva- nec uni homini, cujus nec vim nec teslimoniumfortorem prxdicat omniura hominum(Psal. xuv, 3), midabis, hoc dicere audebis. Te itaque sive responac per hoc etiam parvulorum: nec vana est; qux * dente quodlibet, sive (quod magis a (e exigeret si non frustra, sed prxcedente peccato dicit hominem non christiana, certe humana verecundia)relicente, vanitalisimilemfactum,cujusdiessicutumbraprxter- ingereret aspectibus luis parvulum suum, dicens: eunt (Psal. CXLUI, 4): nec Deoadscribitiniquitatcm, Justus est Deus; quid mali est, quod innocentera sedpotiusxquilalem;quianoninjuste tot et tantisma- hanc ejus imaginemprohibet inlrare in regnum ejus; lis, qux sxpissimecernimus,eiiam parvulusplectitur: si non hoc est peccatum, quodper unumhominem necdiabolo conditionemhominum, sedhumanxorigi- inlravit in mundum (Rom.v, 12)? Puto quod nulla nis depravationem; nec peccatosubstantiam", sed in tibi aderit sapienlia, qua tibi videaris illo indoclo primis hominibusactura, in eorum vero posleritate homine doclior; sed si a te recesserit impudenlia, contagium: nec parvulis conscienliam sine scienlia, illo infanteremanebisinfaniior. CAPUT II. 5. Sed prooemioterminaio, quo in quibus nec scienlia est, nec conscienlia; sed scivit illo quid fecerit in quo omnes peccaverunt, et imperitosadmonilosremovisti, et paucorumlibi aures erudilissimasprxparasti, quid dispulationis agsinguli maluminde traxerunt. 6 4. Tuautemqui multitudinemprxstruisidiolarum, grediare vidcamus. Nescioquid enim salis aculum quos appellas<simplices,qui, aliis occupatinegotiis, tibi venit in menlcm, quod te in secundo libro tuo nihil de eruditione ceperunt, sola tainen fide ad Ec- fugerat, cum de membris pudendis, qux post peccaclesiam Christi pervenire curarunt, ne facileobscu- tum rationali verecundanle nalura flculneorumadris quxstionibusterreantur, sed credentes Deumve- operla sunt tegmine foliorum,multadixisses; fruslra rumconditoremessehominum, indubitanter7 quoque refutare conatusquod ego dixeram, < Cur ergo ex teneant quia pius est, quia verax , quiajustus; aique illis membrisconfusioposl peccatum, nisi quia cxhanc xstimationemde illa Trinitate servanles, quid- stitit illicindecensmotus >(De Nuptiiset Concupiscenquid audierint huic convenire senlentix, amplexen- tia, lib. 1, n. 5)?~Quid igitur excogilasli, quod ila tur atque collaudent: nec hoc eis ulla vis argumcn- tibi placuit, ut nec flnito volumine, ubi hanc quxtalionis evellat, sed detestentar omnemauctoritatem slionemtam diuturna loquacitateversasli, jam hoc atquc omnemsocietatem contraria persuadere nilen- putares omittendum? Scriptura esse-dicis, Et fecerunlsibi vestimenta (Gen.m,-7), aliamque interpre1SicpleriqueMss. Aliicum Am.et Er., ul Deushonti- tationem habere commemoras : ct vestiperizomala numsicut universorum condilor.Lov.,ut Deussicul universitatis hominum. menlaperhibes < totius corporisindumentum omisso, intelligi conditor; a Floriacensis Ms. ita. correctus, 3 Editi,dicis.MSS., posse, quod ad pudoris refertur oflicium. > Ubi midicitis. 4 ror istum interpretem quera legisti, si Pelagianus Lov., quia.In editisaliiset Mss.,qum. Apud Hic Er. addit,deputamus. Lov.,deputat.Am.cumnon- non fuit, ex eo quod grxcus ait perhomata, venullisMss., ut deputan. Abesta melioribus m anuscriptis, adscribit. subaudiatur, Uovanienses <Aliquot chrislianorum. Mss., expunxerant, qui. hic apudIOT. copulativa pan**4s, et, omissa et Belg.Mss., imhffltate. .LOY,

LIBER QUINTUS. 785 786 slimenta potuisse transferre. Verumet hic si pudor re. Quarnvisctiam si ncscias, non usque adeo te aradsit, ad cujus officiumvestimcntaasseris perlinere, bitror, non humanumeloquium, sed humanumhanequaquara persuadere conaberis horaines primos bilum velle pervertere, ul perizomata ctiam super peccato magistroista pudoris officiadidicisse, et in humeroslevare coneris; aut cisita latera illorumhoeis prius duas quasi socias et amicasconvenienlcr minumfuisse conlecla, ut genilalia tolxque lumbo4 habilasseinnocenliamet impudentiam.Quandoenim rum cum femoribus partes nudx relinquerentur. nudi erant, et non confundebanlur,inverecundi erant Quid ergo le adjuvat, et non mepolius, ex quantasecundumtuamdisputationem,et a naturali pudoris vis parte corporissuperiore inferioravelata sinl, ubi sensu abhorrebant: sed videlicet ab ista pravitatc lex inmembris repugnanslegi mentis (Rom.vn, 23) peccandocorrecti sunt, et sensus reprobus prxvari- affectusentiebatur amborum, et altcrno excitabaitir cationisfactus cst in eis doctor pudoris. Pudenles aspectu, inobcdientiumpravitatem sux inobedientice Qux quanto turbulentiusmovequippefecitnequilia, quosimpudentesjuslilia facie- novitateconfundens? bat. Imo vero tua ista senlentia ila est indecenter batur, tanto verecundiusfieret; si caro cujus eam impudenset deformiter nuda, ul eam , quantalibet stimulabat aspcctus, aliquantospatiosius velarclur. Sive igitur a lumbis, sive a Iateribus demissa sint foliaverborumconsuas, operire non possis. 6. A picloribus me didicisse derides, quod Adam tegmina, pudendasunt lccla : qux pudendanoh" esct mulier ejus pudendacontexerint; et Horatianum sent, nisi legi mentis lex peccatiinviderepugnaret'. Sed ubi manifeslares cst, Scriplurx divinx sensui illud decantatumaudireme prxcipis, nostrumsensumadderc non debemus:noncnim hoc Picloribus atquepoetis audendi Quidlibet semperfuitaequa potestas. flt huniana ignorantia, sed prajsumptione perversa. Arte (rn poetica,vers.9, 10). Ego vero non a pictore inanium figtirarum, sed a Adamct mulier ejus, qui nudi eranl ante pcccatmn, et non confiinclcbanlur,mox ut pcccavcrunt, quas scriptore divinarumdidiciLilterarum, quia ilii prinii hominesantequampeccarentnudi erant, el noncon- partes corporisamicierint, perizomatumnominesafundebanlur.In quibus absit ul tanla innoceuiialam lis evidenlerexpressumest. Videmusquid lexerinl: iinpudensesset: sed nonduminerat quodpuderet.Pec- nimix insipienlix est adliucquaerere, niniix impucaverunt,altenderunt,erubueruni,operuerunt (Gen. denlix adliucnegare quid senserint. Namlu quoquo n, 25-in, 11): et adhucclamas, < Nihilillic indccens cum ohslinatissimecontradicas, usqueadcojudicasti nihil aliudhumanisoccurrcresensibus, nisi concupinovumque senserunt. > Ilanc planc impudeniiam ingenituam nimis incredibilera, absit ut dicam, nullus lc scentialcmmotum erubesccnlesilloshomines apostolusaut propheta, sed nec piclor docuit, nec talibus tegere voluisse; ut perizomataerigerc ad latera conareris,aut operiensIatusubi pcccatores nihil poeta. llli quippeipsi, quibus quidlibctaudendi, > sicut eleganterdiclum videlur, semper fuit xqua malisensisseconlendis, aut deformiicrnudans,quod potestas; > confunderentur (ale aliquid ridendum magistegendttmesse consentis. CAPUTIII. 8. Inseris alia de libro moo verba, fmgere, quale le credendumnon confunderisdispulare. Duascnimsimulhabitantes, quarura altera est ubi dixi, < carnis inobedieniiam inobcdienlihomini ; quia injustumerat ut obtemoptima, allera est pessima,velut inter se convenien- dignissimeretributam tes atqueconcordes, innocentiara scilicet atque im- perarelur a scrvo suo, id est a corporc suo, ei qul dominosuo i(De Nuptiiset Conpudentiam, nulluspictor pingere, nullus poela ca- non oblemperaverat nereauderet : nec eorum quisquam ita de sensibus cupiscentia,lib. 1, n. 7) : et conaris ostendere, < hanc inobedienliam carnis potius esse laudabidesperarelhumanis,utetiam hocsibi audendixquam crederet potestalem, sed insanam potius vanila- lem, si pcenapcccati esi; > el tanquampersona sit aliqua, qux peccatorem scienter affligat, sic eam tem. 7. In eo vero quod aisli, Si illi interpretationi < velut ultricemsceleris, et in hoc Dei minislram, > qux perizomata,id est, prxcinctoria posuit, fave- tanquara magnumaliquodbonum colhurnosermonis tur, latera magisdicam tecta fuisse quam femora; > cxornas.Nec cogitas posse te isto inodoJaudareanmalos, quiulique non sunt nisi prxvaricatores primura doleo, sic tc abuli corum ignorantia qui gelos tamen Deummeritas poenas grxce nesciunt, ut eorum qui sciunt judicium re- atque impii, per quos veritusnon sis. Sed commodiusaccidit, ut ipsa pe- irrogarepeccantibus,sancta Scriptura testatur, disum, indignaliorizoraata qux leguntur in codicibus grxcis, tan- cens: Misitin eosiram indignalionis nemet iram el tribulalionem, immissionem per angelos quam verbumsux lingux moslatinus usurpet. Proin49). Lauda eliam istos, lauda dc cum perizomatel non femora, sed latera contegi malos(Psal. LXXVII, corum principemsatanam, quia et ipse vindoxpecpoluisseasseverasli, pulo quod te eliam ipse risisti. Quisenira doctusvel indoctusignoret, quasperizo- cati fuit, quando ei Iradidit Apostolushoininemin niala contegantcorporispartes? quod nomen tegmi- interilumcarnis (I Cor.v, 5). Yaldeenimdisertus es nis etiam in feminarumdotibus frequentari et xsti- ' conlra graliam Chrisii, et idoneusdicere panegyrimari solet, neque id alligari nisi zona qux lumbos cumsatanx et angelisejus, per quos multorumDeus 1 Quatuor e vaticanisMss.,itidemrepugnaret. cingit.Interroga, et disce, quod te non credo nesciQuintus, ididem.unusex Belgicis, ibidem.putantLovanienses re1Editi,perizomata. et Gallica- spicereAuguslrnum adilludJacobi 5 : Adinvidiam ad Vaticanos con-> IV, Castigantur in vobis. cuviscit nosmanuscriptos. ... spiritus quihabitat

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI PELAGIANUM, 78g judex atque ultor est peccatorum, relrihuens cis pulasti, quamlibetprolixa disputationein eo ' fueris secundumopera sua, eos ipsospessimoset damna- inimoratus, evanuisse certissimura est. Nam quod biles spiritus puniendorumsuppliciafaciens, qui be- aisti, Si libidopmna pcccati esl, abjiciendam essepune justeque ulitur et bonis et malis. Prxdica igitur dkiliam, ne rebellisin Deumcastitasillalamab eo diiniquissimaspotestates, quia per ipsas mala retri- catur enervaresentenliam , et cxlera hujtismodiqinc buuntur malis : qui propterea concupiscentiam prx- hanc vanilatem consequentia atque hinc religala dicas carnis, quia inobedicnlia relributa est inobe- contexis : tolidcm verbis de cxcitate cordis crrore dienlix peccatoris.LaudainiquumregemSaiilem,quia simillimodici polest, Si cxciias cordis pcenapeccatif et ipse fuit poenapeccantium,Dominodicente, Dedi est, abjiciendadoctrina, ne rebellis in Deummentis tibiregemin ira mea(Oseexni, 11). Laudadxmonium illtiniinatioillatamab eo dicalur cnervarcsenleniiam. est dicere, qtiamvissit cxciquod rex ipse paliebatur(I Reg. xvi, 14), quia el hoc Quodsi absurdissimum est peenafuerat peccatoris.Lauda cxcilatem cordis qux tas cordis pccnapeccati; eo modo absurdissimum ex parte lsraell facla est.Nec tacetur quarea: Do- etiara quod ipse dixisti, quamvissit libido, id est, intraret (Rom. xi, 25). inobedientiacarnis pcenapeccati. Quoniam cxcilati nec pleniludo,inquit, Gentium Nisjforte et islain pcenamnegabis esse, quam, si lu- cordisdebet resistere scienlia, et libidiniconlinentia: cis internx amator esses, non solum aliquam, sed cam vero pcenaraqux nec error est, nec libido,debet valde magnampcenamesse clamares. At ista cxcitas tolcrare patientia. Quapropter, quando Deo donanie fuit in Judxis grande incredulitatismalum et gran- cx vera vivitur fide,ipse Deusadestet menli illumidiscausa peccati, ut occiderentCbristum. Istam cx- nandx, el concupiscenti* superandx, et molestix citatera3si poenamfuisse negaveris, similemte per- perferendx. Hoc enim totum recle fit, quandofit peti etiam non confitensindicabis. Si aulem pcenam propter ipsum, id est, quando gralis amalur ipsc : quiderafuisse, sed peccali pcenamnon fuisse con- qualis amor nobisessenon potcst, nisi ex ipso. Alio tendis ; interira faleris quod unum aliquid el pecca- quin quaudo sibi bomomultumplacot, et de sua virtum esse possitet pcena: si auleranon est hxc poena tuic confidit, si traditur in desideriasuperbix sux , peccali, profectoiniquapcenaest, ct injuslumfacis tanto amplius augetur hoc malum, quanto magis ei Deura, quojubenlc vel sinente; aut infirmura, quo cupidilalescxterx cesserint, easqtievclut laudabilis non avertente, infligitur innocenti4. Quod si eliam hanc unam obleclandocomprcsserit. 10. Quod ergo in aliis opusculis meis Iegisse <e pcenampeccatiesse concedis, ne hoc non concedendo * lu ipse corde cxcus appareas; vidc jara quod dicis, alque id frustra refularcconatuses, essenensint eliampeccalorum videre nolebas, istam quara movisti soluiamesse nutta peccalaqumpwnm (DeNaquxstionein : quia sicut diabolusatque angeliejus et tura el Gratia, n. 25); depositovincendisludio diligenmali reges, non solum ipsi peccatoressunt, sed per ter altende, et inveniesesse verjssimum secundum justitiam Dei fiuntetiam supplicia peccatorum, nec ea qux de cordis cxcitote Iractata sunl. Quid enim ideo laude sunl digui, quia poenaex illis justa infli- egisli, quxso tc, quid egisti, coinmemorando apostogitur dignis; sic lex in membrisrepugnanslegi men- licum testimonium, quo ego illud probavi, quod in tis, non ideo ipsajusle agit, quia ejus qtii egit injusle alia mea dispulalionc lcgisli, quia dc quibusdam pcena ftt justa. Et sicut cxcilas cordis, quam solus scripsit diccns, Tradidit illos Deusin reprobumsen? Hocenim voluisii removet illuminator Deus, et peccatum est, quo in sttm, ul faciantqumnonconveninnt dictum : quod ftt cum ad permoDeumnon credilur; et pcena peccali, qua cor su- videri hyperbolicws perbum digna animadversione punitur; et catisa vcndosanimos, fidemrerum qui sermocinalur,exccpeccati,cum malialiquid cxci cordiserrore commit- dil. Ubi ergo id Apostolusfecerit,non graverisosienlitur : ita concupiscentia inquis, in impiorumcrimina, carnis, adversus quam bo- dcre. Cuminveherelur, nus concupiscitspiritus, et peccalumest, quia in- pmnarumea nominibus aggravavit, quantumque peclori domicitio horrerel oslenest illi inobedienliacontra dominalum menlis; et suovirtutumomnium turpiludo sibilalesail videri. pcenapeccati est, quia reddila est meritis inobedien- dens, nonlam reosquam damnalos tis; et causapeccatiest, defeclioneconsentienlisvel Imo, sicut ipse Ioquitur, non sictit eum lu loqui fingis, et daninalos demonslravitet reos, nec solumde contagionenascentis. 9. Proinde omnia qux pro hac tua cxca et incon- prxlcrilis reos proplerqux daninatos,sed indeeliam sideraia opinionedixisli, qua carni- concupiscentiam reos unde daranalos.Nainreos oslendit, ubi ait, El ct servienmlereulurmpoliusquam Crealori, eo ipso quod eam pcenamdiximus esse peccati, non colttcriint, in smctila.Amen.Deindcdamnatos solum non vituperandam, verum ctiam laudaudam qui cslbenedicius propler istum rcalum: scquiittrctmn,PropterhoctradidilillosDeusin passioucs Atidis, propler ignominim. 1Lov., in israel.Abest, et Mss., necnon Itoc: et quxris inaniter, qtiomodo irain, ab editisaliis i ntelligendussit a graico textuApostoli. eumtraderede2Editi, Nectacelurdecmcitale tsrael.Qvare ? Aucloritate dereDeus,mulluinlaborans,uloslciid-dS de cmcitale israel. serendo.Sed (iuoniodolibct Mss., rcmovinius, (radat, propler boc tradi3Kr.et Lov.,Jam islam cmcilatem. Abest, Jam,abAm. dit, propter hocdeseruii : et vides, ejustradilionein, et 4 manuscriplis. Solaedilio Lov.,nocenli:nonrecte. qualcmlibetet quomodolibct inlelligas,qux consecuta Uemi.ov., ne hoc concedendo; sublalaparlicula. ne>Quinque illic quw exstatin U bris. gante, caHerjs \n ea.. Mss., 787

LIBER QUINTUS. 790 789 12. Cumergo dicitur homo tradi desideriissuis , sint. Curavit enim Apostolus dicere quanta pcena sit a Deotradi passiqnibusignominix.sivedeserendo, inde fit reus, quia desertusa Deo cedit eis atque consive alio quocumquevel explicabili, vel inexplicabili sentil; vincilur, capitur, irahilur *, possidetur. A quo modo, quo facit lixc summe bonus et ineffabiliter enim quis devklus esl, huk et servusaddictus est na- (II Pclr. n, 19) : et fit ei peccatumconsequeiis, eorum, inquit, immulaverunt prxjuslus. Nam femince turalem usum in eum usum qui esl contra naturam. cedentis pcena peccali. Annon est peccatum et naluralemusum pcena peccati, ubi legitur, Dominusenim miscuit Similiteraulemet masculirelinquenles feminm, exarseruntin appetilumsuum in invicem, illis spirilum erroris, et seduxerunt JEgtjplum in masculiin masculos suis, sicntseducilurebritts(Isai. xix, deformitatem operanles,et nterce- omnibus operibus detn multiam,quamoportuit, erroris sui in semetipsis 14)? Nou est peccatum et poena peccati, ubi Deo Quidhoc evidentius?quid apertius? quid dicit Prophela, Quid errare fecistinos, Domine,a via recipientes. te (Id. expressius?Mercedemmutuam recepisse dicit; uti- tua; obtudislicorda nostra, ut non liineremus que damnalos ut lanta operarentur mala : et lamen LXIII,17)? Non est peccatumet pcena peccati, ubi ista damuatioetiamrealus est, quo graviusimplican- rursus Deo dicitur, Eccetu iratus es, el nos peccavitur. Ita et peccala sunt ista, et pcenxprxcedentiura mus; proptereaerravimtts,et faclisumusskut immundi 5 et 6)? Nonest peccatum ct pcena peccalorum.Et quod est mirabilius,etiam oportuisse omnes(Id. LXIV, dicit cos istam mutuam mercedem recipere. Ila se peccali, ubi lcgilur de gentibusquas debellavitJesus babent etiam superiora verba Apostoli, qux ipse Nave,quia per Dominumfactum est, confortaricor Dei in eorum, ut obviamirenl ad bellumad Israel, ut exterposuisli. Immulaveruntgloriam incorruplibilis simililudinemimaginiscorruplibilishominis,et volu- minarcnlur (Josuexi, 20)? Nonest peccatumet pcena crum, et quadrupedum,el serpenlium. Propter quod peccati quod norraudivit Roboam rex plebem bene tradidit illos Deus in desideria cordis eorum, in monenlem, quoniam, sicut Scriptura loquitur, Erat immunditiam suum quod de a Domino,ul slatueretverbum (Rom. vu, 23-28) : et cxtera qux se- conversio s (IIIReg. xn, 15) ? quuntur. Et hic utique vtdes causara propter quam illo loeulusest in manu prophetm iraditi sunt, siue ulla ambiguitatemonstratam. Dixit Non est peccatumet pcenapeccati in eo quod scriquippequid mali anle fecissent, ct adjunxit, Propter ptum est, Amasiamregem Juda noluisseaudireJoam quod tradidit illos Deus in desideria cordis eorum. regem Israel bene monentem, ne procederet ad belProinde prxcedentis est hxc pcenapeccati; et tamen landum?Sic enim legitur : Et non audivit Amasias, eliam ipsa peccalumesl, quod verbis consequcniibus quoniaina Deoerat ut tradereturin manus a, quoniam deumEdom(II Paral. xxv, 20). Et multa qumsierunl explicat. 11. Sed tu contra disserens, eo modo tibi videris alia commemorare possumus, in quibusliquido apistam solvissequxstionem, quia desideriissuis Apo- parel, occulto judicio Dei fieri perversitatemcordis, stolus tradilosdixit. Jam enim flagitiorum, inquis , ul non audiaturquod verum dicitur, et inde peccetur, desideriis msluabant.Et adjungis, ac dicis : Quonwdo et sit ipsum peecatum prxcedentis etiam poenapecergo per potentiamtradentis Dei putandi sunt in talia cati. Nam credere mendacio,et noncredere veritati, lanienab ea cxcitatecordis, facta cecidisse?Quid ergo plus faclum est, obsecro utiquepeccatumest.Venit te, aut ut quid diceret, TradiditillosDeusin desideria qux occultojudicio Dei,sed lamen juslo, etiara poena cordis eorum; si jam erant possessi quodam modo peccati monstratur. Quale est etiam illud quod ad scribit Apostolus: Pro eo quod dimalis desideriis cordis sui? Numquidaulem conse- Tbessalonicenses veritatis non receperunt,ut salvi fierent,et * quens est, ut si habet aliquis cordis desideria mala, lectionem erroris, ul credant jam etiam consenliat eis ad committenda eadem ideo mittet iltis Deus operationem mala? Ac per hoc aliud est habere mala desideria mendacio (II Thess. n, 10). Ecce poenapeccati, peccordis.aliud tradi eis; utique ut consentiendoeis calum est. Utrumque claret, breviter dictum est, ab eo dicturaest, cujus alia verba possideaiurab eis, quod fit cumdivinojudicio tradi- aperte dictum est, frustra dictum est, Post concupiscen- in tuam sententiamfrustra detorquereconatuses. tur eis. Alioquin 13. Quid est autem quod dicis, Cumdesideriissuis lias tuas non eas; si jam quisquereus est, quod lumultuanteset ad mala trahere nitentes sentit eas, nec tradili dicuntur,relictiper divinampatientiamintelti? in peccala compulsi eas sequitur, si non eis tradilur; exercens adversus gendisunt, non per potenliam aposlolus,et eas gloriosa certamina, si vivit in gratia. Quid tibi quasi non simul posuit hxc duo idem enim videtur , quil observat quod scriptum esl, Si patientiam, et polenliam, ubi ait, S aulemvolens iram el demonstrarepotentiamsuam, animmlum concupiscenlias ejus, (quodquid est Deusostendere prmstes sunt in aliud, quam desideria ejus mala?) faciels tegaudium attulit in mullapalientiavasa irce,quasperfecta 1 Lovanienses traditur.Quiasicsupra, pulantleKendum, ininriciset invidisiuis (Eccli. xvm, 30 et 31)? numab ui consenliendoeispossideatur aliud tradieis; ulique concuanimx tales babendo si noneis traditur. quid jam iste reus est, neceassequitur, eis; et, s Apud Ahice. LOV. additur, piscenlias,quasei prxstare non debet, ne in gaudium : tametsi 3 Hicetiam Lovanienses hostium addiderunt, inimici sunt atque ab omnibus veniat diaboloel angelis ejus, qui absitet a LXX. Mss. 4 et, quoa ideotnUtet Ulis, omisso, Editi,ut salvifierenl invidi noslri? habeturet in grxcotezttt ApostOU. in manuscriptis SolaeditioLov.,posuerit. 1Sola editio I.ov.,quod. 6 sic. Editi, 8Bigottanus vetuscodex,facient.

791

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI PELAGIANUM, m perdilionem (Rom. ix, 22). Quid horum tamen dicis quem perire (II Petr. m, 9), novitDominus qui sunt esse quodscriptum est, Et prophetasi erraverilet lo- ejus (II Tiin. n, 19), et omniacooperatur' in bonum, eutus fuerit, ego Domintts seduxi prophelamillum, et scdhis qui secundum vocalisunl. Noncniin propositum exlendam manummeamsupercum, et exlerminabo euin omncs qui vocali sunt, secundum proposilumsunt demedio populimeiIsrael(Ezech. xiv, 9)? palienlia vocati. Multi eniin vocati, pauci veroelecti (Matlh. est, an potcntia? Quodlibeteligas, vel utrumque fa- xxu, 14). Qui crgo elccti, hi secttndumpropositum tearis; vides tamenfalsa prophetantispeccaluracsse, vocali. Unde et alibi dicit : SecundumvirlutemDei salvosnon facientiset vocantisvocatione sua sancta; poenamque peccati. An et hic diclurus es, quod ait, seduxiprophetamillum , intelligendum non secundutn Ego Dominus operanoslra, sedsccunduin suumpropoesse, Deserui,ut pro ejus' meritisseductuserraret ? silumel graliam, qumdata esl nobis in Christo Jcsu Age ul vis, tamen eo modo punilusest propeccalo, antesmcutamlema (II Tim.i, 8 el 9). Deniqueet hic ut falsura prophetando peccaret. Sed illud inluere cum dixisset, Omnia cooperalur in bonumhis qui esu- CHndwi;;ro;;os!(t<mi'OcalisM?tt:conlinuosubdidit, sedenlcm quod vidit Michxaspropheta, Dominum Quocoelislabalcirca niamquos ante prmscivit,el prmdestinavit per thronumsuum, et omnisexercitus conformes euma dexlrisejus et a sinistrisejus. El dixilDominus: imaginis Filii ejus, ut sit primogenitus in mullisfratriQuisseducetAckabregemIsrael, et ascendel,et cadet bus: quosaulemprmdestinavit, iltoset vocavit; et quos in Ramoth Galaad? El dixit iste sic, et iste sic. Et vocavit, ivsos. ipsosetjuslificavil; quosaulem justificavil, exiit spirilus, el stetit in conspectu Domini,et dixit: et glorificavil (Rom. VIII, 28-30). Hi sunt secundum etan. El dixitDominusad eum: In quo? proposituravocati.lpsi ergo electi,et hoc anle mundi Ego seducam Et dixit: Exiboet ero spiritus mendaxin oreomnium consliiutionem(Ephes. i, 4), ab eo qui vocatea quse prophetarumejus. Et dixit : Seduces,el prmvalebis; nonsunt tanquam sint (Rom.iv, 17). Sed electi, per exi et fac sic (III Reg. xxn, 19-22).Quid ad isla di- electionem gratix. Undedicitidem doctoretdeIsrael: cturus es ? nempe rex ipse peccavit, falsiscredendo Reliquim perelectionem gratimfactmsunts.Et ne forle prophetis. Al hxc ipsa erat et pcenapeccati, Deoju- ante constitutionemmundi ex operibus prxcognitis dicante, Deo mittente angclum malum; ut aperlius putarentur elecli, secutus est, et adjunxit: Si autem intelligeremusquomodoin Psalmodictumsit, misisse gralia,jam nonex operibus; alioquingraliajamnonest iram indignationissuxperangelosmalos(Psa/.LXXVII, gratia (ld. xi, 5, 6). Existonumeroelectorumet prx49). Sed numquid errando , numquid injuste quid- destinatorumetiamquipessimamduxeruntvitam,per quamvel leraere judicando,sivefaciendo? Absit: sed Dei benignilatem adducuntur ad poenitenliam,per non frusira illi dictura est, Judicia tua sicut abyssus cujus palienliamnonsunt huic vitx in ipsa scelerum multa (Psal. xxxv, 7). Non fruslra exclamatAposto- perpelralionesublracti; ut ostendaluret ipsis et aliis lus, 0 alliludo.divitiarum sapientimet scientimDei! cohxredibus eorum, de quam profundo malo possit a> quam inscrulabiliasunt judicia ejus, et invesligabiles Dei gratia liberare. Ex hisnemo perit, quacumque vim ejus! Quis enim cognovit sensumDomini ? aut late moriatur. Absit enim, ut prxdeslinatusad vitam quis consiliarius ejus fuit ? Autquisprior dedit illi, ut sine SacramentoMediatoris Gnire permittatur hanc retribualurei (Rom.xi, 33-35)?Nullumeligit dignum, vitams. Propter hos 4 Dominusait, Hmcest autem sed eligendo efficit dignum 8; nullum tamen punit voluntasejusqui misit me Patris, ut omnequoddedit indignura. mihi,nonperdamex eo (Joan. vi, 39 ). Cxteri autera CAPUTIV. 14. Ait, >inquis,Apostolus,Bo- mortales qui ex islo numero non sunt, et ex eadem nilas Deiad pcenilenliam te adducit.t Yerumest, con- quidemmassa ex qua et isti, sed vasairx facti sunt, stat; sed quem prxdestinavit adducit: quamvis ipse ad ulilitatemnascunturistorum.Nonenimquemquam secunduraduritiam suain et cor impcenilens, quan- corum Deuslemereac forluitocreat, aut quid de illis tum ad ipsumattinet, thesaurizct sibi iram in dicirx boni operetur ignorat: cum et hoc ipso bonum opeet revelationisjusti judiciiDei, qui reddet unicuiquc retur, quod in eishumanamcreat naturam, et ex eis secundumopera ejus (Id. n, 4-6).QuantamIibet enim ordinem sxculi prxsentis exornat. Istorumneminem prxbeat patientiam; nisi ipsedederii, quisagit pceni- adducitad poenitenliam salubrera ct spiritualem, qua tentiam ? An oblituses quodidem ipse doctorait, Ne homo in Chrisloreconciliatnr Deo, sive illis amplioforledet illisDeus pmnitentiam ad cognoscendam veri- rem patienliam,sive non imparem prxbeal. Quamvis a diabolilaqueis tatem;et resipiscant (IITim.n,25et 26)? ergo omnes ex eademmassa perditionis el damnaSed judicia ejus multa abyssus.Nos certe si eos, in lionissecundumduritiam cordis sui et cor inipoeniquos nobis poteslasest, ante oculos nostros perpe- tens, quantum ad ipsos pertinet, thesaurizent sibi trare scclera permitlamus, rei cum ipsis erinrus: iram in die irx, quo redditur unicuique secundum quam vero innumerabilia illc permittitfieri ante ocu- opera sua : Deus tamen alios inde per misericordem los suos, quaeulique, sinoluisset, nulra ratione per1 Am.Er.et nonnulliMss., Videlibrumdo cooperantur. mitteret ? et tamenjustus et bonus est. Et quod prx- Gratia n. 53 et liberoArbitrio, 2 codices etFloriacensis Hicvaticani addunt,salvm \aclm bendopatientiamdat locum poenitenlix, nolens ali- sunt. a textu Apostoli. . Abest,salvm, grxco 3 ad vitam.... Floriacensis ut finire Ms., prcedeslmalos 1 Am.et Mss. G allic. e t eis. vatic., hancvilam. s Editi permittat . et aliquotMss., 4 mllumeleqitdiqnum, sed eliqenrres e et Propur vaticanis Gemblacensis, manuscriptis J doeffeatdujnum. hoc.

LIBER QUINTUS. 794 793 , alios secun- Decelenim tc inimicumgratuitx Dei bonilatis, Iaubonitatem adducit ad poenitenliam dum jostum judicium non adducit. Habet enim po- datorem spirilus csse mcndacis.Nec laborabisinveteslatem adducendi et trahendi, ipso Domino di- nire quid dicas : laudes ejus paralas habes, si hxc cente, Nemo venit ad me , nisi Paler, qui misit me, ipsa in eumverba transtuleris, qux posuisti in laude traxeriteum(Joan. vi, 44).Numquidautem Achabre- libidinis, velut consequemia sententiarameam, qua ; egodixi, < Injuslum enim eral ut oblcmperarelur a gem sacrilegumet impiumadduxit ad poenitentiam aut sallem per mendacemspiritumjam seducto atque servo suo, hoc esl a corpore suo, ei qui non obtemprxbuit ?Nonne peraverat Dominosuo >(DeNuptiisel Concupiscenlia, decepto,patientiamet longanimilalem in eo slatira, propterquod erat seductus, morte ra- lib \,n. 7). Quod lunegans,et falsumessederidens, Reg. xxn) ? Quis eum dicat velut ostendere voluistiqux sequerelur absurdilas; pienle completumest (111 non peccasse,spiritui credendo mendaci1 quis dicat tanquamuKricempeccati,si hocita est, libidinemlaulioc peccalumpcenamnon fuisse peccati, venientem dans. Cerle istum mendacem spiritum quia impium de judicio Dei, ad quem legit mendacem spiritum, regem, sicut merebatur, fallendotraxit ad mortem, sive missum, sive permissum? Quis horum aliquid non negasiniquilatisultorem. Ecce ego et htc dico, dicit, nisi qui dicit quod vult, et quod verura est au- Injustumenim erat nt qui non crediderat Deo vero , non deciperetura falso.Lauda ergo et istius justitiam dire non vull ? 15. Quisvero ila desipiat, ut cum audierit quod in falsilatis, et dic qux dixisliin laudc libidinis: <Quia psalmo canilur, Ne tradasme, Domine,a desiderio nihil ea polcst laudabilius xstimari, si iniquilalem nteopeccalori(Psat. cxxxix,9): hoc dicat orasseho- ulta commissi esl 1, si vindicavit injuriam Dei, et minem, ne Deussil palienserga illum; si <Deusnon quia ita consorliumpeccalinon habuit, ut officium tradit ut mala flant, nisi patientem bonilatem prx- vindicantisassumeret.>Omnia hxc sccundum tuos bendocumfiunt(a)? >Quidest autemquod quolidiedi- acutissimossensus,rccledicunturet in illiusimmundi 3 cimus, Ne nosinferasin tentatwnem (Matth. vi, 13); spiritus laude s. Ergo prxconium vocis lux in simili nisi ul non tradamurconcupiscentiis nostris ? Untis- uausa, autmendaciredde spirilui, aut conlumacitolle quisqueenim tentalura concupiscenliasua abstraclus libidini. de anima quxslioet illeclus (Jacobi l, 14). An forte hoc a Dco peti17.Quidfugisad obscurissimam mus, ut nonsit erga nos patiens bonitas ejus ? Non nem?In paradisoab animoquidcm coepitelatio, ct ad crgo ejus invocamusmisericordiam, sed potius ira- prxceplumtransgredicndumindc conscnsio, propter cundiamprovocamus.Quisisla sapiat sanus?imoquis quoddiclum esta serpcnte, Eritis sicut dii (Gen. ui, vel furiosushxc dicat? Tradit ergoDeusin passiones 5): sed peccatumillud bomo totus implevil.Tunc est ignominix, ut fiant qux non convcniunt; sed ipse caro facta peccati, cujus vilia sanantur solasimililuconvenieniertradit: et fiunt eadem peccata, et pec- dinc carnis peccaii. Ut ergo cl anima et caro pariler catorum suppliciaprxteritorum, ct suppliciorummc- ulrumquc punialur , nisi quod nascilur, rcnascendo rita futurorum: sicullradidilAchabinpseudoprophe- emundetur4; profectoaut utrumquc viliatumex liotarum mcndacium; sicut tradidit Roboamin falsum mine trahilur, aul alleruin in altero (anquamin viconsilium(III Reg. xn). Facil hxc miris ct ineffabi- liato vasc corrumpitur, ubi occulla justitia divinx libus modis, qui novitjusta judicia sua, non solumin legis includitur. Quid aulcm horum sit vcrum, libencorporibushominum,sed et in ipsis cordibus operari. tius-discoquam dico, ne audeamdoccre quod nescio. Qui non facit voluntates malas; scd utilur eis ut vo- Hoc tamen scio, id horum esse vcrura, quod (ides luerit, cum aliquid inique velle non possit. Exaudit vera, aniiqua, catholica, qua credilur ct asscritur propiiius,non exaudit iratus : etrursus, nonexaudit originale peccalum, non essc conviceritfalsum.Isla propilius, exaudit iratus. Parcit propilius, non par- fldesnon negetur : el hoc quod dc anima taict, aut citiratus : ctrursus, non parcit propilius,parcit ira- ex otio discitur; aul, sicut alia multa in hacvila, sinc tus: atque in his omnibusbonus perseverat ct justus. salulislabe ncscilur. Magiscnim curanduracst, sivc Sed ad hxc quis idoneus (II Cor.n, 16) ? utique ad in parvulis, sive in grandibus, quo anima sanctur hxcejus perscrulanda et invesliganda judicia, quis auxilio , quam qtio vitiala sit merito : qux lamen si homoidoneus, qucm corruptibileaggravatcorpus, viliala negabitur,nec sanabitur. etiamsi habeatjam sancti Spiriluspignus? 18. Illud sane cur dixeris, excogilarenon potui, in 16. Sed homo intelligenset acutus, justarai dicis eo quod commemorastidixisse Apostolum, Et lene esse libidinemet laudis prxconio prxdicandam , si bris oppletum est insipienscor eorum(Rom. i, 21). eum qui Deo non obedivit,non illi obediendopuni- Addidistienim, < notandumesse , quoniaminsipienvil.> Si prudenierhic saperes, profectoesse iniquita- tiam causam dical omniumnialorum. > Hoc quidem lemvideres, qtia' pars inferior hominisrepugnat su- dixisse Apostolum non salis conslat. Sed non inde periori atque meliori : et lamen juste iniquum sux contendo : lu poliuscur hoc dixeris quxro Asiforle carnis iniquitatepunitum, sicut est rex iniquus mali- quia parvuli non recte dicunlur insipientes, quia gni spiritusiniquiialepunilus. An ct ipsum malignura 1 Editi, si iniquitate a est. Emendantur ulla commissa 3 vatic.et Gallic. spiritumlaudare disponis? Eia age, quid moraris ? Mss. s 1vatic.quatuor landem. SexMss., M ss. e t Floriac, quia. 3 * Editi,Eia, quid moraris? Addidimus, Ani.Er. et duoMss., laudis. age, ex manu4 sicFloriacensis codex t quinqtte Vaticani pjanuscripti. scriptoFloriacensi. Atedlti,mmietur. hsecvidetursententia. (o) Jqliani

S. AUGUSTINI CONTRA JULIANUM PELAGIANUM, 790 79S nondum sapientix possuntesse participes, ideonul- ligas, quod constat omnibusmembris?Ac per hoc lum raalumeis inessevis credi, quod esse consequens ego secundum Apostolura, etiam solum genitale arbilraris, si malorumomniuincausa insipientiacst? membrum nomine corporis nuncupavi, quod non Sed si disputationesubtilissimact elimatissimaopus volunlale,sicut manumvelpedem,sedlibidincm^vcri est, ut sciamus ulrum primos homines insipienlia agnoscilsensusbumanus,quitc deridetinrebusmaninebulascxcitantem,ut nosdiuiiusde superbos,an insipienlessttperbia lecerit : nunc pro- festis impudenlcs pler id quod inter nos agitttr, quis ignorat omnes pudendisrebuscogat ct necessitasloqui, et honeslas homincs,quicumquesapientes fiunt, ex insipientibus circumloqui.Sed qui vcrba mca Iegit, qux refelfieri? Nisiforle aliqui cx prxconibus Mediatorisma- Icre nileris, eisque (e insidiantera perspicit, sufgna ejus mullumque insolita gralia ad sapientiara, (icitmihiquia loco illoquid dixcrim corpusinlelligit. 20.Verumluquime verbismeis repugnassedixisti, non ex insipientia, sed ex infantia iransire potuerint '. Quodsi natura sine fideMediatorisficri posse quod esse falsissimumvidebit quisquis te audiloea contenditis, arcanum virus panditis bxrcsis veslrx. relegerit, et Apostolumgenitalia nomine corporis Nihil enim vos agere apparet tanta dcfensione et appellasse recoluerit: lu ergo qui in me quasi senlaudenalurx, nisi ut Cliristusgralismortuussit (Ga- tcntias measinler se pugnantes notasti, et momortat. n , 21); cujus nos dicimusfidemqux per dile- disti, exponequemadmodum tibi ipse constiteris,nec ctionem operatur (Id. v, 6), ctiam natura insipien- tibi ipse reslileris , tibi primumdixisti, Cumventibus opitulari. Sunt enim qui tanla cordisobtunsi- tum fuerit ut filii seminentur, ad volunlatisprorsus tale s nascunlur, ut similiorespecoribusquam homi- nulttra membra in hoc opus crcala famulari; ct nisi nibus esse videanlur: quorum tantx faluitatis qux eorum impedimcnta , aut de infirmitale, aut de imin illis naluralis apparet, non poleslis ullum dicere moderationeproveniant, servire animi imperio l : > merilum, qui nullumesse diciiis originalepeccaium. postca vero, < hoc genus molus in his habendum Quis aulcm non quolidicprobel testibusrebus huma- putasti, qux mtilta in nostro corpore ordinesuo ac nis, parvulumprius nihil saperc, deinde crescendo dispensalionesecrela , volunlalisnon imperium, sed vana saperc, et postca si ad sapienlium3 sorlem consensumrequirunls. > Ubi quideinperspicux vepertinet, recta sapere; alque ita ab iufanlia ad sa- ritati ex aliqua parlc cessisti : sed illud quodprius pientiam per insipientiam mediam pervenire? Qua- dixeras delere debuisti. Quomodoenim secundura propter humananatura qux jacet in parvulis , cui priorem sententiam luam , <ad voluntatis prorsus laudibus vestris salvatorem tanquamsana sit invide- nutum ista, >de quibus agimus, <membrafamulantis, qucmadmodum prius proferat insipientix quam tur, atque impcrio animi serviunt; > si secundum sapientix fructum videtis, et radicis ejus vitiumvi- posteriorem sententiamtuam, < sicut fameset silis dere non vultis; aut videlis, quod pejus est, el ne- et digestio,non voluntatisimperium, sed consensum galis. requirunt? > Multumquidemlaborasti, ut hxc inveCAPUTV(a). 19. Deindealiisverbtsmeisinter- nires, qux contra te potittsquam contra me diceres : positis calumniaris, < quodcgo mihi ipse contrarius sed in tali causa non libi esset necessariuslabor, si fuerim, qui cumdixisseminobedienlihomini pcenam adesset pudor. Qtiid enim prodest, quia < verecuninobedientiamsui corporis reddiiam , continuo-alia dari te > dicis, <et de rebus loqui talibus horrore membra corporis nominatim expresserim, dicens , prohiberi, sed necessitate compelli; > quando non quod adnulum nostrx serviant voluntali4>(De Nupliis erttbuistiscntentiamtuam relinquere scriptam, con<et lib. l,n.7 )? Hoc ego dixi, genitali- Ira quam lu ipsc perspicua veritatc lurbatus, mox Concupiscentia, busuliqueexceptis,quxcorporisnominenuncupavi:ac aliam senlentiamprolulisti? Quanquamet ipsa comper hoc, et corpusvoluntatiservit in aliorummotione memoratioverccundix tux nirais inverecunda est. membrorum; et corpus voluntatinon servit in moti- Sedideo mihi placel, quia contra le loquitur. Homo bus genitalium. Non sunt ergo verba mea inler sc es enim, qui non erubcscis libidinero Iaudare, COntraria,quamvislepatianlur , vel non intelligendo, 1Post,servireanimiimperio,editionesAm.Er.ct alivel alios intelligerenon sinendo, conlrariiim.Si cnim quot bxc verbaiulerponunt:cumprius dixemanuscripti membra ad nutumvolunlalis sergenitalia pars corporis non posset nominecorporisnuncupari, ril (vel,dixeris) vireetanimi hascorinter subjacere; postmodtim imperio non diceret Apostolus, Muliernon habetsui corporis poris eadem deptitavit (vel,deputasti) qum tionvopartcs requirtmt,in quosibi potestatem,sedvir : similiteret vir non habetsui cor- kmtatisimperium,sed consensum adverstis (vei, commanifesttssime comprobatur , sed mulier(I Cor. vn, 4). Ipsa uli- (vel,libi) porispoteslatem Deindeprosequunlur : Podea verohoc genus probaris). e lc.Absunt i llaa melioribus et tiierito manuscriptis, que niembraappcllanscorporis nomine, quibus dis- motus, I,ovanienses sunt. expuncta cernitur sexus peragitnrque concubitus. Quis est per a ItemapudAm.et Er.necuon veteresquosdam codice, bxc e in enim qui dicat, virum sui potcslatemcorporis non post, sedconsensum requirunt, margine textura esseverius membra (vel,magis,verins habere, si in his verbis Aposlolitoium corpus intel- irrepserant:magis enimmembra) voluntalis non imperitmi, sedcongemtalia 1 Quinque e t nonnulliex Gallicanis sensum volunlatis autanimisubKisi Vaticaui, Mss., requirere,quam iinpcrio transire vnde et contrariumsibimet ad hmretkum forte aliquis.... potuerit.Iiespicit Auguslinus jacerc. apparet Jeremiam autadJoannem exstitisse, Baplistam. priusitlael posterius istadeftniendo,el quiaeru8 SicMss. obtusilate. bueiitprioribus,posterioribus verioraconfessum, E diti, pervica3SicMss. Atediti,sapienlim. ciatamenimpudenti seu imperilia, qumpriuspravedixe*Aliquot v oluntatis. retiMss., rat, nonmulasse. Htijus glossematis parlempriorcm 4. Am.et nuilLovaniensium editio. Er., (a)Apud

LIBER QUINTUS. 798 797 et erubescere te dicis de libidinis motibus dispu- modorumet gravitate cantus illorum furentempetulantiamresedisse'. > Videscrgo quam congruentius tare. 21. Quid autem magnumfuerat inlucri, quodpost- ego dixerim, sui juris hanc csse quodammodo, cui eaquam dixi, < Ut alia membra moveanturpositumin servitur ab aliis sensibiis, ut in opus suum dignetur potestate est; > continuosubjeci, quando ab impe- assurgere, vel a sua commotionerequiescere. Hoc es,condimentis corpus liberum habemus et sanum?Som- enimego ideo dixi, quia, sicutipse confessus nus enim quandoinvitos premit, et lassittido, ulique sentitur ei polius quam imperalur. > Nam et quod impedimenta sunt, quibus membrorumagilitas im- aliis concitatur stimulis, vcl modulamine frangipeditur. Deindequod aisti, nec in eam partcm se- tur et sedalur, > sicut ipse prosequeris,profeclonon qui membra quam volumus, si ita vclimus ut habi- fieret, si scrviret hominisvMuntati.Fcminx autem, tusipse non palitur : >non attendisti propterca me quas ab islo molu immunes facis, quamvis possint prxdixisse, ut ad opera sibi congrua moveantur; virili concupisccniix subjacore, et quando non paac per hoc si ea volumusflectere quo eorum nalura tiuntur suam; larncn quantumejus eliam ipsx suffenon patilur , ad opera sibi non congrua non sequun- ranl impetum,cui repugnat decus honestasquecastaxxxix ). Debuislisane tur. Tamen quando ea scquenlia voluntario molu rum, intcrrogclurJoseph(G<m. 2 agimus, libidinis adjutorio non egemus : et cum ab homo ecclcsiasticusecclcsiasticamusicapotiusquam eis movendis cessare volumus, continuo cessamus, Pytbagoricacomnioneri, egerit quidDavidica3-cilhara nec contra volunlatem noslram slimulis ' libidinis in Saiile, quandomalo spiritu vexabatur, et tangentc citharam sancloab illa molcstia respirabat (I Reg. cxcilanlur. 22. Sane quod dicis, eliam genitalia servire xvi): ne ideo bonumaliquid existimes concupiscennmsiciscohibctursonis. animiimperio;>novamquamdamlibidinemdicis, aut tianvcarnis,quianonnunquain CAPUTVI.24. Quodautemdicisexclamans,0 forte niniis anliquam, qualis el in paradiso esse potuisset, si nemo pcccasset. Scd quid bin.c tccum quam digne Jeremias cum propbetarum choro et agam, quando poslerioribus verbis ct hoc tollis, sanctorumomniumexclamaret,Quis dabit capili meo t (Jerem. ix, quibus dicis , non moveri hxc ad animi iinperinm, aquam,et oculismeisfontem lacrtjmarum sed potius exspectare consensum?> Nec tamenideo 1)? ut insipientispopulipeccaladcfleret! quia Ecdebes istam libidinemfamivel aliis molesliisnostris clesia Cliristidoctores Pclagiani erroris expellit. Si comparare. Quod enim ncmo cum vult esuril, aut flcre salubriicr vellcs, lioc fleres, quod illo es implisitit, aut digerit; indigenlix sunt istx reficieudivel calus errore, eisquc tc lacrymis ab cadcmnova pcsie. cxonerandicorporis, quibus subvenienduraest, ne dilueres. An ignoras, vel oblitus es, vel considcraro Ixdalur , aut occidat : numqtiid aulera lxdilur aut detreclas, Ecclesiamsanctam, uiiam , catbolicam, occidit corpus, si libidini non adhibeaiur assensus? eliam paradisi significatam fuisse vocabulo? Quid Discerne ergo mala qux per patienliam sustinemus, ergo miramini, si de islo paradiso foras mitiimini, ab eis malis qux per conlinentiamrefrenamus. Nam qui legem qux est in menibris noslris, repugnans etilla mala sunt, qux in corpore mortis hujus po- legi menlis, in illum paradisum vultis inducere, de tuimus experiri. Quantx autem et quam tranquillx quo foras a Doininomissi sumus, nec ad euni redira polestatisessemusetiam de his molibus, quibus ali- poterimus, nisi hanc in isto paradiso vicerimus?Si menta sumunturet digeruntur, in illa felicitatepara- enim non isla concupiscentiaquam defendis repudisi, quis possit ut certum est indagare, qttis ut di- gnal legi menlis , nullum adversus eam certamen gnum est explicare? Ubi absil ut crcdamus, aliquid quisquam sanclus excrcet. Tu autem confessus es, fttisseunde sensumnoslrum , sive inirinsecus, sive adverstisistam quam lueris, exercere sanctos gloextrinsecus aut dolor pungeret, aul labor fatigaret, riosa certamina > (Supra, lib. 5, n. 42). lpsa est aut pndor confunderet, aut ardor ureret, aut algor igilur qux repiignat legi mentis in corporc morlis hujus, de qua se gratia Dei per Jesum ChrislumDostringeret, aut horror offenderet. 23. Quid, quod istam ptilcherrimamfamulamtuam, minuin noslrum liberari dicebatApostolus (ftom. vn, quam me pudet assiduevel viiuperandonominare,te 23-25 ). Seiitisnc jara landem, gratix hnjus inimici autem prxdicare non pudel, commendatiorem fleri quanlo sinl fontc lacrymaruinplangendi,ct rie alios putas, quod ei serviunt, ut ardenlius excitelur, eliam ad inieriium sccum trahant, quanla pasloralis curx cxlerx corporispartes, sive oculi videntesad concu- observaiioneviiandi?Voscnini augelis >ista novipiscendum,sivealia membra iu osculiset amplcxi- tale cam qux in omuibus est hxreticis , occidui bus? > Aures quoque hominis quomodoei subderes temporis pravilatcm. > Vos estis ruina morum, invenisli, et erexisli ejus veiuslissinium quidem, qui ipsius lidci supra quam mores xdificandisunt, sed plane gloriosissimumtitulum, commemorans moliminifundamcntasubvertere.Vos pudorisinter-. quod in exposilioneConsiliorumsiiorum Tullius po- ilus, > qtios laudarc noii pudet, contra quod pugnat Euit: Quiacumvinoienliadolescentes tibiarumetiam caiilii, ut fll, instincli, mulieris pudicx forcs fran1 Boeliusin prxralioneopusculi dc Mnsica, ubi hune admonuisse gerent; tibicinam,ut spondeumcaneret, ipsumlocum libri Ciceronis de consiliis suis citat,pro, redicitur: cura consedasse. itla legit, Pythagoras quod fecisset, tarditale sedisse, 2 Editi, homoecclesiastice. homoecclesiasticus. Mss., 1Editi, ' stimulo, AJiqwt stimuli. Am.et Mss.,Davitica. Mss.,

S. AUGUSTINI 800 JULIANUM CONTRA PELAGIANUM, 7qo legimentismete. el pudor. Hoc potius audire debet Ecclesia, qux legemin membrismeis,repugnanlem virgo dicitur, ut vos caveat; hoc malronx, hocvir- -|j 26. < Sed Paterniani, > inquis, < iidemqueVenugines sacrx, hoc omnis pudicilia christiana. Non siianihxrelici (a) similesManichxis,dicunta lumbis inesse usque ad pedes diabolumfecisse corpushominis,sueniin, sicut insimulas,<cumManichxisdicunt, carni suaemali necessitalem: > quod malumilli sub- periorcs vero partes Deuin velut supra basem alistantiale, et Deo coxternum esse mentiuntur: sed quam collocasse: adduntquenihil ab hominissludio in mem- rcquiri, quam ut anima quam in slomachoet capile dicunt sane cum Apostolo,Videoaliam legem bris meis,repugnantem legi menlismece; esse taraen habitare dicunt, mundaservetur: pubemvero si omeam sub animi potestate, gratia Dei per Jcsum Chri- nium flagitiorumsordibusoblinatur, aittnt ad suam stura Dominuranostrum, in mortis corpore casli- non pertinere curam. Iia semper, > inquis, ui ipsi gandam, in morte corporis resolvendam,in corporis libidini turpiler serviant, tiiuluinei proprix potesiaresurrectione et mortis morte sanandam. Tenent tis affigunt.Cujuscognalione sentenlix, > posuisse enim sanctaraprofessionem,non solo habitu vestis, me in libro meoasseris: < Arbitrio verecundantiura sed et mentis et corporis, resistendo concupiscentix velabatur, quod non arbitrio volentiummovcbalur; carnis, quod hiclieri polest; nonea prorsus carendo, et quod non serviens voluntati, suo jure corpus liquod hic fierinon potest. Hocergo audiant,ut donec bido succendat. > Numquidideo vira veritaliseffuilla careant, vos caveant. Nara si ab omnibussanctis gere poleris,quia nobis caluraniandoimportas' soquxras, tanquamin sanclo audilorioduobusrecitare cios falsitatis? Quodenira ego in libro ineo posui, utrum vituperalorem,an laudaloremma- cui cedereutinam quara resistere maluisses, longe cupientibus, lint audire libidinis; quid de illis responsurumpu- dislat ab istisPalernianis seu Venustianis.Ego cnim tas, conlinenliumlaborem, conjugatorum pudorera, secundumcalholicamfidem, tolum hominem, totam omniumcaslitalem?Itanevero abjicerentab auribus sciiicetanimam lolumquecorpus ejus Deosummoet suis libidinisvituperalionem,et libenter audirent li- vero tribuocrealori: diabolumautemdicohumanam bidinis laudem? Non usqueadeo pulandura cst per- vel aliquidejus non creasse, sed viliasse naluram; isse fronlemde rebus (<i),ut hoc dedecus, nisi in contraqueipsam diabolicamplagam,qux Dei opitulali forte auditorio fierel, ubi le recitaturo considen- lationesananda est, donecab ea penitus liberemur, tibus discipulis suis magister Ccelestius aut Pelagius nobis esse pugnandum: nec animam qua corpus viprxsiderct. vit, universammundaras, quantumin hac vita munCAPUT VII(b).25.Hincadaliaverbamea transis, dus homo est, posse servari, si concupiscentixcarubi dixi: < Hunc ilaque motum ideo indecentem, nis ad flagitiaperpelranda et quxque immundaconquia inobedientem,cum illi primi horaines in sua scnserit. Quantumergo perlinet ad istam calumniam carne sensissent, et in sua nudilate erubuissent, fo- luain, numquid habesadversusisla qux dicas? Quod liis ficulneiseademmembratexerunt: ut saltemar- si parum cst, ecce damno et analhcmalizoea qux bitrioverecundantiumvelaretur, quod non arbilrio Paternianos seu Venustianossenlire dixisti; addo volenlium movebatur; ct quoniampudebatquod in- cliam Manichxos: utrosque cum cxteris hxreiicis decenter libebat,operiendofieret quod decebat > (De exsecror, damno,anathemalizo,detestor. Quidquxlib. 1, n. 7). His verbis ris amplius? Extiele calumniis,viribusluclare, non Nuptiis et Concupiscenlia, meis propositis,hoc te jam destruxissc in secundi fraudibus.Respondeunde sit, cui nisi repugnctur, tui libri dispulalione, el in hujus lerlii, cui nunc re- nulla castilas custodilur. Non est certe nalura alque ct Manichxos: si spondeo, parte superiore, inani jactatione comme- substanlia, secunduraVcnustianos moras. Nunc aulem, quia islum < molum >libidinis ncc viliumnalurx est, quid esl? Exsurgit, opprimo; dixi <ideo indecentera,quiainobedienlem; > dixisse rcnililur, refreno; repugnat, expugno.ln lota anima me vis putari, < non eam corpori, non animo esse et lolo corpore conditoremhabco pacis Deura: quis subjeclam, sed fera virtule semper indomilam.> At in mc seminavithoc bellum? Solve, Aposlolc,quxego illam virtulem nunquam dixi csse, sed vilium. stionem, atquc rcsponde: Per unumhominem peccaQuodsi non moveturconcupiscendo,quid est quod titmintravilin tnundum,et per peccatummors; et ita adversus cam castitas dimicat continendo? ubi sunt in omnes homines peccaverunt pertransiit,in quoomnes ilta qux adversuseam confessuses exerceri sancto- (Rom.v,12). Scd nonvult Julianus.El ad hoc, Aporum < gloriosa cerlamina? > Quanlum ergo attinet stolebeate, responde: Si quisvobisannunliaverit prmad pudiciliam,quodejus libidinisexpugnalione,op- ler quodaccepistis, sil ( Galal.l, 9). anathema 27. Sed si connivero, > sicut dicis, invictum pressione,frenatione,et ad nihilillicilumpermissione servelur, hoc dicis quod ego : sed quod expugnan- esse libidinismalum, profitebornie esse turpiiudinis dum, opprimendum,refrenandumest, ne ad illicita advocalum: si autem dixero, malumme quidemhoc rapiat, quibus inliiare non cessat, bonum esse lu nalurale dixisse, scd quod vinci possit, id est, possit dicis, non ego. Quisautem nostrumverum dieat, ju- caveri; > protinus tu ex alia parte senlenlix lux tridicent casti, auscultanlesnon lingux lux, sed expe' Plerique Mss., imputas. rientix sux. Judicet Aposlolus,dicens, Videoaliam s Aliquot mun* MSS. , qua corpus vivit universum Alludit adPers. sat. S, vers.103,104. dam, ele. (a) Ara.et 5. (b) Apud hxr. 85'. Er., de Hxresibus, (a) vidclibrum

LIBER QUtNTUS. 802 801 pudias. <Possunt enim nomines, > inquis, < omne cumvero in nostro corpore discrepant, sesequeinvilare peccatum,cumpossuntvincere concupiscenlix vicem oppugnant, valetudoturbatur. Et hoc lotum , descenmalum.Sienim Iibidonaturale malumest, et vincitur sicut ipsainors, dc peccatiillius propagatione amorevirlutis; multo magis >dicis < illa omnia vitia dit. Neque enimet hxc quisquamdixerit, si nemo superari,quxdesolavotuntateconlingunt.>Jammul- peccasset, nos in illabealitudineparadisi fuissepastis modis ad isla vestra,et sxpe responsumest. Quia suros. Sed alix sunt rerum corporaliumqualilates, dum hic vivimus, ubi caro concupiscitadversusspi- qux secuma contrariis (emperanturut bene valearitum, et spiritusadversuscarnem (Galat.v,17),quan- mus; et cum sint in diversogenere bonx, lamencum lumlibetin isto conflictusuperioressimus, nec mera- discordant, raalamvaletudinem faciunl; ct alix sunt bra nostra exhibeamusarma iniquitatispeccato,obe- animx cupiditates, qux propterea carnis dicuntur , dientes desideriisejus (Rom.vi, 13, 12); lamenut quia secundumcarnem anima concupiscit, cum sic taceamde corporissensibus, et in rebus, quibusli- concupiscit, ut ci spirilus, id est pars ejus metior ct cite utimur, subrepentisvoluptatisexcessibus,in ip- superior,debeatrepugnare.Deniqueislavilianonmesis certc noslrx cogitationismotibuset aflectibussi dicosulloscorporumqtixrunt, sed gratia Chrisii menon habemus,nosipsossedu- dicanlecurantur: prius, ut realunon teneant;deinde, dixerimus quia peccatum cimus, et veritasin nobisnonest (I Joan. l, 8). Fru- ut conliiclunon vincant; poslremo,ut omnicx parte stra igitur in alia tux sententix parte tripudias : nisi sanata nulla omnino remaneant.Proinde cum mala malumsit, et bona concupiscerebonum forte senlentiamJoannisapostoli sacrilegaprxsum- concupiscere ptionerepudias. Quodautcm nunc agitur, naturalem sit, atqtte hoc bellum quamdiuhic vivitur non quiecsse libidinemelego dico, quia cumilla nasciturom- scat, cum caro concupiscitadversusspiritum, et spinis homo; et tti multo amplius, qtti dicis quod cum ritus adversuscarnem; quis me liberabitde corpore illa sit conditusprimus homo. Ilern vincendamcssc niorlis hujtis, nisi gratia Dei per Jesum ChrislumDolibidincm, atque ut vincalur ei resistendumesse et minum nostrum? Cui gratix nimis inimicumdograa repugnandum, et ego dico, et lu, ne a me audias horrcscimusvestrura. 29. Scd vir fortissimus,noclurnorumet si non adquod mihi ipse dixisii, < profilerite turpitudinisadvocatum, si libidinemnegaveris essc vincendam: > mihisirator, certc exhortator prxdicalorquc belloqux utique non vincilur, si nullumcum ea gerilur rum, < encrvemet mollemesse > dicis < opinionem, bellum. Cum igilur libidinem et naluratcm esse, ct qua crcditurin paradisoad nulum volunlatis genitavinci posse, ambo dicamus; utrum bonum vinca- lia potuisseservire. > Tanloenim libi, tanquamviro videlur esse animus, quanlo plus mus, an malum, ipsa inter nos vertitur quxstio. Sed casto, effeminalior vide quara sis absurdus, qui et sic - hostemvis ex- habet potestatisin corpus. Sed ccce non vobiscumde pugnare libidinem, et de malo ejus non vis finirc libidinisabsenlia prxsenliave contendimus, ncc diquxslionem; ut si le in concupiscentixdiabolusad- leclionemquam debere vos ei videmus, offcndimus; versitale non vicerit, vincat te in perversilatesen- saltem ipsamsubdilevoluntatisimperioin illo felicitatis loco.Aufcrleinde evidcnlissimam tentix. pugnam,qux 28. Adhucnon evigilas, ut inlelligasnostram na- fll ejus molioni mcnte rcnilenlc : auferte inde lurturamnon esse, sed vitium, contra quod virlule pu- pissimampaccm,qux fil ejus dominalioni menlesergnamus? Nequeenira bono bonum, sed bono tttique vicnle. Ei certe, quia non eam lalem videtis, qualem malumvincimus. Consideracumquo vincal, cumquo ibi constiluere,si raiionenon revocamini,pudorecovincatur.Quandoenim libidovincit, vincitet diabo- gimini,in ea qualisnunc est viliumoriginatefalemini; lus : quando libido vincitur, et diabolus vincilur. cui si servimuspcrimus, cui repugnamusne serviaQuemergo vincit libido,et a quo vincilur, hostisest mus. Ecce quod laudas, ncc timcs ne tibi potius adejus : cum quo aulem vincilel vincitur, auclor cst raoneasesse dicendum, quod ad flagitiaconcileshoquamsicutbonum ejus. Rogote, oculosaperi, et cerne qux aperta sunl. mines,ne rcsislantconcupiscenlix, enim pugnatur,aut naturalecommendas.Quidenim le adjuvat,quod reNullapugnaest sine malo. Quando bonumpugnatet malum, aut malumct matum, aut prebendereviderisejus excessum,cujusapprobasmosi duobonainter se pugnant,ipsa pugnaest magnum tum?Tunc enimcxceditlicilumlimitem,quandoejus malum. Quodin corporequandoconlingit,ul ea qui- motibusceditur. Malaest lamenct quando non ccdibus constat, id esl humidumet siccum, calidum et tur; quia malo resistitur, ne bonuracastitatisinterfrigidum,quamvissint inter se contraria, pacem se- eat, si huic malonon resislatur. Quamtu cum bocum concordiamque non teneant, morbi xgroialio- nam naturaliler dicis, astute illi semper consenlicnnesquenascuntur.Et quis audeat dicere, aliquideo- dumcsse decernis;ne renisu improborepugnelurnarumnonessebonura;cumomniscrealuraDeibonasit, turalibono. Ita quippepotest lacillimevera csseeliam et benedicantin hymnotrium puerorumfriguset xs- illavcstra sententia, qua dicitis borainetn sine pectus Dominum (Dan. III, 67)? Qux inter se contraria, cato esse si velit. Nonest enim quomodofaciat quod servanttamen pro rerum incolumitalcconcordiara: non Iicet,quandolicet quidquidlibet, quia bonumest quod naturaliter libet. Si ergo adsunt, voltiptatibus 1 Editi, ita. Melius Item. Mss., perfruatur : si autem non adsunt, ipsis earum cogi3 lta Horiacensii Ms. At editi, et skut; omisso talionibus, sicut Epicuro visum est, oblectetur; et qvi.

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI PELAGIANUM, *$ 80* it sinc peccato,nec se ullo fraudabitbono: nec cu- non longiusmillam,membrahumana,6icntvituperag resistat naturalibus adulteria, qux sine illis membrisesse non possunt. juscumquedoclrinx opinionibus motibus,scd, sicutail Hortensius,< lunc obsequatur Quodsi non facis, ne libi quoqueipsi manifestusinnalurx, cum sine magistrosenserit quid naiura desi- sanus appareas : potest igitur nuptiarumbonumnon Non haberelaudemcomraunem cui nomenHorlcnsius). cum libidine,sinequa esse deret >(Ckeronis dialogus, cnim potestqux bona est desiderarequodmalumest, nunc nonpotest;sicut quodlibet malumpotest nonhaaut negandumestbonx aliquodbonum.Fiat itaqueto- bere communem vituperationemcum opere Dei, sine lum quod desideratlibidobona, ne ipse sit malusqui quo cssenunquampotest.Sicut autemistadeflnitiotua falsaet inanisesl, ita omniaqux ex illa tanquamconresistit bono. 30. Nonhoc dico, inqtties,et injuslumest ut aliud sequcntianexuisli. 32. < Invictam> sane niinquamego < voluptatem me suspicerissentire quamloquor. Noliergo facere quod pali non vis, et dicere < quod invitemusad dul- carnis, > sicut solere me > insimulas, dixi. Ambo cia furta, quibusAposlolumrecitamusdiceniem,Scio eam et deberc ct posse dicimusvinci : sed tu lanquia non habitatinme, hocest in camemea, bonum> quam bonum rcpugnante alio bono, ego lanquam 1 (Rom. vn, 18). Etsi enim non hic perficiuntbonum malum repugnante bono; et tu viribuspropriis, ego quod volunt, ut non concupiscant;faciuntlamenbo- gralia Salvatoris,ut non alia reproba cupiditate, sed num, ut post concupiscenliassuas non eant (Eccli. Deicharitate vincatur,qux nonviribusnostris diffunxvni, 30). Si enimvos castitatem vobisvideminido- ditur in cordibusnostris, sed per Spirilum sauciura cere, cumdicitis,Nolivinei a bono, sed vincein bono qui datuscst nobis (Rom. v, 5). 33. De confusione> autem illorum hominum bonum; quanto magis eam nos docemus, cum dicialicooperiisfrustra le >commemoras mus, Nolivincia tnalo,sedvinceinbonomalum(Rom. pttdendisque xn, 21) ? Vide quamsit injustum, ut nos quod vilu- quid Apostoloallestante monstrasse.> Tu enim veperamusexpttgnarenon credas, qui le credi non vis recundiora > dicis, qux ille dicit inhonesta: unde eo fruivellequodlaudas.Quomodo casti essenon pos- jam quanlum salis visum cst, disputavimus(a). Tu sunt inimicilibidinis,si casliesse possuntet ejus ami- itaquefruslra refugis rursus ad Balbum, atque phici? Quod ergo negantes originalepeccalum, et in- losophorum litteras (b) : quasi Balbus te faciat lo*> videntes parvulis salvatorem Jesum, legem peccali quenlcm, quando de illa confusioneprimorumhomirepugnanlemlegi inentisinlroducerevultis ct in pa- num non potes invenire quid dicas. Si aulem in radisumante peccatum, hoc in vobisislo opere con- quilmsdam veris senientiis saltem philosophorum futamus. Eorum qux non videmusin vobisnec au- litteris cederes, nonsurdocorde illud audires, quod dimus ex vobis, nolumusesse judices : nibil nostra voluptates illecebras atque escas malorum, et viiiointerest, quid in occulto agant aperli libidinis lau- sam parlera animi dixerunt esse libidinem(c). Nara quodin noslro corpore locadigestionisBalbusremota dalores. CAPUTVIII(a). 31. Cumveroaliisverbis meis dixit a sensibus, ideo verum cst, quoniam sensus propositis,ilIamdisiinclionemmeam,quam denupliis nostrosea qux digerimus non alliciunt, sed offenet concupiscentia priorura hominumposui, dicens, dunt : proplereapars qua egeruntur,naturaliler aliis < 'Quodenim illi poslea propagatione fecerunt, hoc partibusallrinsecus promincnlibiisoccultatur, sicut est connubiibonuni; quod vero prius confusionele- eliam lunc eranl quando nudi non confundebanlur, xerunt, hoc est concupiscentixmalum > (DeNuptiis qui post peccatum conlinuonon occulla, sed plane et Concupiscentia, lib. 1, n. 8) : sic refellendam pu- in promptu posila membratexerunt. Quibus quanlo tasii, ut diceres, < fieri non posseut quod bonumest magis non horrore offendebatur, sed delcctatione non habeal communem cum eo laudem,sine quo esse aliiciebaturaspectus, el movebatsusceptam tuam ; laudemnu- tanto magisea tegeread pudorisofficiuraperlinebat., non potest; >ita volensunameamdemque 34. Quodautem <de claudicationeet pervcntione : qtiomodocorruatisla > ptiiset libidiniessecommunem lib. 1, n. 8), si tua velutdefiuitivasententia, paulisper attende. Pri- dixi ( De Nuptiiset Concupiscentia, mum, quod universilasrerum quani condiditDeus, fraudc non agis, non intellexisli.Non enim pernon polest esse sine malis, nec ideotamenmalacom- venlioncmaccipivolui hoininemqui nascitur de conmunemlaudempossunt habere cum bonis. Deinde, cubilu conjugali, > quod me sensisse arbitraris aut dixi quod bonumhabent in si < fieri non potest ut quod bonumest non habeat fingis: scd pervenlionem communem cumeo laudem,sine quoessenon polest; > fine officiisui nupiix, etiamsi nullus inde nascatur. profectoet quod malumest, flerinon polests ut non Seminarequippead virurn pertinet, excipere ad fehabeat communem cum eo vituperationem, sine quo minam.Iluc usque conjuges opere suo possunt. Ad esse non potest. Viiuperemusigilur opera Dei, sicut hoc dixisane sine claudicationenon posse,hoc est, vituperamusmalaquxsineillis essenonpossunt.Nul- sine libidine, perveniri. Ut autem concipiaturfetus lum enimmalumest nisi in aliquoopere Dei,nec sine alqttenascatur, divini est operis, non humani : qua illo esse omninoalicubi potest. Vituperaergo, ut te tamen intenlione ac voluntate, eliara illud bonum * sicMSS. Atediti,nonhoc. lib. 4, nn. 80-82. (a)Supra, Editi, sic fieri nonpotest.Abest,sic, a manuscriptis. (b) Ibid.n.58, Am. (a) Apud et Er., 6. (c) Ibid n.72.

""

LIBERQUINTUS. 806 805 quod ad earum opuspertinet, peragunt nuplix. Sed mea inter se dicta esse conlraria; quia dixi, non quia ipse fetus damnationinascitur, si non renasca- quidem ut tu calumniaris, < concubituracorporuma tur; eo usquepertendunl, non operis sui velut am- diabolofttissereperlum; I cumcliamsinemo peccasbulaiionis, sed volunlatis fine chrisliana conjugia, set.nonnisi concumbenteutroque sexu filiinasceut regenerandosgenerent: propler quod in eis vera, renlur : sed dixi, < inobedienliamcarnis qtix in adversus spirilumapparet, diahoc est, Deoplacensest pudicilia.Sine fidcenim im- carne concupiscenle bolico vulncre contigisse. > Et rursus, quia dixi, possibileest Deoplacere(llebr. xi, 6). CAPUTIX (a).55.Venisdeindcad illud,ubi egi- <banc lcgempeccaiircpugnanternlegi menlis a Deo suum illatam propter ultioncm, cl idco poenamesse pecut sciat unusquisque musex Aposlolitestimonio, twn in morbode- cati. > Hxc inter se asseverasesse conlraria : quasi vas, id est suaniconjugem, possidcre, Deum iv, 4,5): fieri non possit ut unum alque idem maltim ct diasiderii,skut Geiilcsqumignorant (l Tltess. , hoc cst li- boli iniquilate ct Dei xquilate peccantibtisingeraquod exponens dixi, < Non-conjugalcm cilum honestumqucconcubitum , fuisseprohibitum, lur: cum eliam ipse diaboluset propria malignitate sed ut operis hujus cattsa sit voluntas propaginis, sit infcstushominibus, ct Dci jttdicio sinaturnocere non carnis voluptas; et quod sine libidino (ierinon peccanlibus.Ncquebinc sibi ipsa divina adversanlur potcst, sic lamcn (iat, ut non proplcr libidiucmfiat > eloquia, quia scriptum cst, Deus.mortemnon fecit lib. 1 , nn. 9, 16). Ibi (Sap. i,13); itcmque scriptum esl, Vita et mors a (De Nuptiis et Concuptscenlia, tu exclamas: <0 altiludo et scien- DominoDeo (Eccli.xi, 14). Quia dcccptor hominis divitiarum sapienliw lim Dei ( Rom. xt,13)! qui exlra fnturam ope- causamorlisest diabolus, quam non ut primus aurum retribulioncm ex mulla pnrte liberum arbi- clor ejus, sed ut pcccati ullor intulit Deus.Verum trium formam voluit implere jttdicii! Jusiissime istam quxslionehi saiis dilucidc ipse solvisii, qui enim sibi bonushomo, > inquis, < malusquecommit- homincmmalumdixistisibi essccommissum,utquod litur, ut et bonusse fruaiur, et malus se ipsepalia- sibi cst ipso supplicium , ' ct divinumsit judicium, tur. > Qux prorsusexclamaliotu.i ' ad rem non per- et ipsum liberum arbitrium; ncc sinl inler se duo tinet, qua te sentis urgeri : ncc ttio clamorepondus ista contraria, quod in poena sua et ipse auctor est, quo premerissublevas,impiumdogmavestrummor- ct ultor Dcus. dicus lenens, quovobisplaceteiiam bonumhominem 37. Abnierisautem ingeniislardioribus.Noloenim divinojudiciosibi quemque comniitti, ne sciliccl ci dicere quia et lu non intelligis, ul nondiscemashxc sit necessaria Dei gratia, velut idoneoqui semet- duo, et nialigna calliditaicaut lenebrosa cxc;tale ipsumagat.Sed absitut ila sil. Prorsus qui sibicom- confundasvolunlatem el voluplatem: et sicuts ipsa nominasurdastrisatiribusunum atque idemsonant, miltuntur, el a semelipsisaguutur, non suntboni, quia non sunt filii Dei. Quotquolenim spiritu Dei ita res ipsas surdaslris cordibusunum idemqueesse agunlur,hi filii sunt Dei (liom. vm , 14). Pulo quod persuadcre te posse confidas. Hincest quodsenlenagnoscasin hac sententia dogma aposlolicum, quo tias meas inter se conirariasputas vel putari cupis, illud subvertiturvestrum. lanquam improbem quod antc approbaverim, aut 36. Veruintamendicis aliquidcontra te, quod ta- amplcctar quod ante respuerim. Audi crgoaperlam citus prxterire non debeo. Meministinequamdiudis- sententiam meam , el intellige vel sine intelligere pulaveris conlra lucidissimamqux per Apostolum alios, non offundendo caligines nebulosx dispulaliodeprompta est veritatem, affirniaiis, < Nullo modo nis serenilati sineerissimx verilatis. Sicut bonum esse possealiquidquod et peccalumsit et pa;napec- est bcne uli malis, ila lioneslumesi bene uti inhonecali? <Quidcsl ergo nunc,qucd oblilustantx loqua- stis. Unde cl ipsa membranon propter divini operis citatis lux ideo laudas allitudinemdivitiarum sa- pulchritudincm, sed propter libidinis foedilatem pientix elscienlix Dei, quia extra fuluramopcrtim iithonesludixit Aposlolus(ICor. xn,23). Nec ad retribulionemex mulia parte liberum arbilriumfor- slupra coguntur neccssitatequi casti sunt: quia reniani voluit implerejudicii? Jusiissimeenini sibi, > sistunt inhoneslx libidini, ne compellat eos inhosicut definis, < bontishomo malusque commillilur, nesla coinmilterc, sine qua tamen non possunt hout et bonus se lruatur, > utiqttein opere bono ; et nesie (iliosprocreare. Iia fit ut conjugibtiscastis et nialusse ipsepatiamr, s uliqtie in operc malo. Quod voluntassit in sobolis procrealione,et necessiiasin profectoillt et peccatura est, quia malum facit; ct libidine.De inboneslo quippe honestas agilur propcena peccali, qtiia malum se patitur : ut ex multa creandi, qttandolibidinemnon amat, sed lolerat caparte formamjudicii, quo bona bonis et mala malis slilasconcumbendi. relribuunlur, jam impleat liberum arbilrium , quo 38. SolesIibenter commemorare, quibuste adjurecte agendose fruitur bonus, et pcccandose patilur vari pulas, auctorumsentenlias sxcularium. Intuere malus.Cernisnempe, cum arma lua vana quidemet honestocorde, si jpotes, quid de Catone poeta cecioblusajactanter ventilas,quomodoqua ferireris, nu- nerit : daveris; imo te ipse percusseris. Et insuper jaclas Urbi(inquit) paterest, urbique maritus; servator Justitixcultor,rigidi bonesti, 1 vaticani Mss. etduoGallicani, exclamalio et dectamatio 1 Apud lua. bicadditur,causa. Lov. 8 Am. ut sicut. Floriacensis (a) Apud et Er.,7. Ms.,

807 CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI PELAGIANUM, Incommune catonis in actus bonus;nullosque perent, quovacentorationi: el curaad idipsum redeunt tulitsibinata voluptas. Subrepsit partemque (lucan.Pharsal.lib.2, vers.388-391). propter intcmperantiamsuara, novennt etiam inde dicere Deo, Dimitle nobisdebilanostra(Mallh.vi, 12). Qualisenim vir Calo fuerit, et utrum in eo vera virtus honeslasque laudala sit, alia quxslio est : ad Quodenim secundumveniara, non secundumimperium a tanto doclore dicitur, utique ignoscitur,non tamen fincmsua rcferret non utiquemlibet officia, jubetur. que sine voluptatc filiosprocreavit; et tamennullos 41. Sed insertisaliis verbis meis, CAPUTX (<i). Catonisin actus subrepsit parlemque tulit sibi nata ubivoluntalemvere piorum, quiaChristianorum, connon faciebatsine volu: et voluptas quoniam quod qui filiosad hoc generant in hoc ptate, nonfaciebatpropter voluptatem;nec in raorbo jugumcommendavi, sxculo, ut propier alterum sxculum regenerenturin hujus desiderii suum vas possidebat, quamvisigno- Christo lib. 1, n. 9); (De Nuptiis et Concupiscentia, raret Deum; si tatis fuit qualis prxdicalur. Et non vis inlelligerequodaitAposlolus,Vtsciatunusquisque commemoraste jam in secundo libro istam meam veslrumsuumvas possidere,non in morbo desiderii, destruxisse senlentiam: ubi quid tibi responderim, ibi potiuslegantqui volunt.Sic enim non sunt faciensicutGentes,quceignorantDeum. da adulteria,etiamvolunlalegenerandiregenerandos, 39. Bene discernisinler bonumminus conjugale, nec furla faciendasunt, etiamvolunet bonum ampliuscontinentix : sed tuumdogmanon quemadmodum tate pascendipaupcres sanctos: quod tamen facien< deseris inimicissimum Dicis Doenim, quod gratix. minus continentix gloriara libertate electionishono- dum est, non furta perpelrando, sed bene ulendo mammonainiquitatis, ut et ipsi recipiantl in laberraverit, dicens, Quipoleslcapere,capial; > tanquam nacula xterna (Luc. xvi, 9); sicutnon adulleriacomhoc capialur non Dei munere, sed arbitrii libertate: sed conjugaliter beneutendomalolibidinis, ct taces quodsupradixerat, Nonomnes capiuntverbum railiendo, ea voluntale sunt filii, ut cum eis regnelur hoc,sedquibusdalumest(Matth.xix, 12, ll).Vide qux in xiernura generandi (a). taceas, qux dicas. Pulo quod te pungat conscientia: 42. Yerum eleganter laudas susceptamtuam, dised vincit rectum timorem, cum ingerit perversum et vcrumdicens < quod nihil tati possit dum cens, pudorem,quoquomodo jam defendenda prxcipitata concumbilur cogitari. > Prorsus ila est. Quidenimcosenleniia. Tantummodoexccssumlibidinisidcntidcm gitari polest tunc, quando mens ipsa qua cogitatur, Nec scnlaudarenoncessas. attendis, culpas, ipsam illa carnali delectatione submergilur? Unde optime tis, intelligisraalumesse, cui ne limitem necessilalis* ille de voluplate disputans, ciijus verba in libro suexcedat, cogiturtcmperanliarepugnare. 40. Quamvis tu, quod raonuit Aposlolus, ne in periorejara posui: < Cujusmolus, > inquit, < utquismorbo desideriisuum vas quisquepossideat, non de que est maximus, ita cst inimicissimusphilosophix. enim cum cogitatione magnavoluplascorputaveris; Congruere conjugio, sed de fomicationeaccipiendum non potcst. Quisenim cum uiatur voluptate, > poris honeslatemde ita totam concubiiu atque leraperantix < ea qua nulla possit major esse, attendcre conjugumabstulcris, ut nemo sibivideatur in morbo inquit, desideriisuumvas possidere,quantacumquelibidine animo, inire rationem, cogitare omnino quidquam ? NonigiHortensio) in uxorisgenitalibuspolueritinsanire'.Sienim ullura potes((Supra, n. 72, ex Ciceronis ibi tenendura existimares modum, poluisti et illic tur eliam lu poluisti graviusaccusarc quam laudas, nisi fatendoin ejus impcluneminemposscsancia coconcupiscentixreprehendere excessum, eumque dicere ab Apostolosignificatummorbum desiderii, ct gitare. Sed utiquereligiosus animus islo malo bene palianon improbe negare, suum vas dictum fuisse cuique utcns hoc cogilat, ul libidinemconcumbendo quod non polestcogitarecum patilur. Sicutsaluconjugemsuara. Quoverboin eademre etiam Petrus tur, tcm homo cogilat,ul somnose impertiat,quodulique ubi monet ut viri uxoribussuistanutitur, apostolus non potest cogitare cum dormit : sed somnus cum quam infirmiorivasi tribuanthonorem, velut cohxrene impe- occupatmembra, non ea facil inobcdicntiavoluntati; dibus gratix; adjungcnsel dicens, Et videle ct ipsamvoluntaiemab bujuscemodi alienatimquia vestrm Petr. el dianluroralione Sicut m, (1 7). coapostolus ejus tempora prxscribit orandi temperantix perio, avertendoanimam ad visa somniorum,in quibus eliam futura monstrata sunt. Unde si crat conjugali: et secundum veniam concedit, quamvis in sxpe vicissiludo paradiso vigilandialque dormiendi,ubi cum conjuge%non utique illum prolis, sed qui flt nonerat malumconcupiscendi;(am feliciaerant sovoluptatis intentione concubilum(ICor. vn, 5, 6). mnia dormientium,quam vila vigilanlium. Hunc audiantchristiana conjugia, non te, qui vis in 43. Quod autem tc jaclas , et inaniler spumeum eis quam defendisnunquamfrenari concupiscentiara, sed quotiescumquese commoverit,saliari avidara, diffundiseloquium, parentes comparansparricidis, in eis asserensesse causamut filii cum damnatione fldelesChriHunc securam. audiant, inquam, regnare 3 omninolingux lux velul exsul>fereris nascanlur: sti qui sunt connubiocolligati, ut ex consensu temin isto strepilu 1 Post,potuenttnsarare,editi Am.et F.r.,necnonqui- tanlibus et plaudenlibuspennis, nec dammanuscripti con- quem tibi ipsc facis, rcspicisDeum.Curenimnon ista addebant, si recte de lemperantia 1 SicMss. Atediti,recipiantur. hmretkus,auidsenliredebuerit,quid de jugaSisapuisset dkis. DuoMss., testvmomo, intelligere Apostoli tntegra fidepotuertt;qux 3 sic Am.Er. et Mss. verba buc e marginetranslataesse,probant Lov., ferris. antiquiores 8. Am.et Er., codices, quieiscarent. (a) Apud 1 flortaoensis nm uttqve,etc. (b) supra,lib. 4,n. 59, Ms-, quammconjugvm,

LIBER QUINTUS. 810 809 vel tale aliquid, ipsi poliushorainumCreatori quam quid illud esset, aliqua necessariacausa Scripturalagenitoribusdicitur, qui cerle omniumbonorumest tere voluerit.Namei sacrificiaeorumlegiraus(Levit. auctor el conditor? Et lamen quos ignibus xlernis XII ), quibus utique sanguis ille figurabatur,qui solus prxscivit arsuros, creare non desinit : nec ei, quia tollit peccalum' mundi(Joan. i, 29), Apertiuseliam eos creat, nisi bonilasimputatur'. Et quosdaminfan- legisjam tempore nascenlibusparvulis, offerebantur tes etiam baptizatosquosfuturosprxscivitapostatas, sacriflciapro peccalis.Responde,pro quibuspeccalis, non aufertex hac vita in xternum regnumadoptatos, Respice etiara illis generantibuspatribus perituram nec eis confertmagnumbencficium , quod ei de quo fuisse animamparvuli de poputosuo, si die non cirlegilur, Raplusest, ne malitia mutaretiiUelleclum ejus cumcidereluroctavo(Gen.xvn, 14): et respondequo ( Sap. IV,11 ).Nec tamen Deo tribuitur, nisi bonitas merito periret, quemnegasoriginaliobnoxiumfuisse alquejusiitia, qua de boniset malis omnia bene ac peccato. recle facit. Quantofaciliusintelligitur,parcntibusnon CAPUTXII. 46. Jam vero t de Joseph, cujus esse tribuendum, nisi quod filios volunt, qui procul Mariam> tesle Evangelio< conjugem> dixi (DeNudubioqux illisfutura sunt nesciunt? tib. 1, n. 12), mulla diu dispuptiiset Concupiscentia, CAPUTXI. 44. Quod autem coramemorasti ex tas conlra senlentiara roeam, et conaris ostendere, Evangelio, Meliuseral hominiilli non nasci ( Matth. quia concubitus defuit, nullo modo fuisse conjuxxvi, 24); nonneut nascerelurplus opere Deiactum gium: > ac per hoc, secundum te , cum destiterint est, quamparentum? Cur non ipse imaginisux prx- concumbere conjuges,jam non erunt conjuges,et disiitit quod meliuserat, qui malum quod ei futurum vortiumerit ilta cessalio. Quodne contingat, agant fuerat prxsciebat, quodparentesnosse non possunt? sicut possuntdecrepiti quod juvenes agebant, et ab Et tamenab eis qui recte intelligunt, non tribuitur hoc operequo etiamcontinensnimiumdelectaris,nec Deo, nisi quod benignitaii tribuenduraest Creatoris. eflbetisaxtate corporibus parcant. Non se cogitent Sic et parentibussine nodo difficilisquxslionis hoc quantumad libidinis altinet incentiva, senuisse, ut tribuitur, quod filiosvolucrunls, quorum fulura ne- possintconjugespcrmanere.Si hoc tibi placet, tu visciverunt.Ego aulem non dico parvulossine Cbrisli deris. Ego autem (quia liberorum procreandorum Baptismatemorientestanta poenaesse plectendos,ut causauxoresesse ducendas, honeslas consentithueis non nasci potiusexpediret; cum liocDominus non mana, quolibetmodolibidinicedat infirmilas), prxde quibuslibetpeccaloribus, sed de scelesiissimiset ter fidemquam sibi debent conjuges,ne flant adultedixerit. Si enim quod de Sodomisait, et ria, ct prolemcujus generandx causa sexus uterque impiissimis utique non de solis inlelligivoluit, aliusalio tolerabi- miscendus est, adverti etiam tertium bonum quod liusin diejudicii punietur (Jd. x, 15,exi, 24); quis esse in conjugibusdebet, maxirae pertinentibus ad dubitaveritparvulosnon baptizatos,qui solumhabent populumDei, quod mihivisum est esse aliquodsaoriginalepeccatum,nec ullis propriisaggravantur, in cramentum, ne divorliumfiat vel ab ea conjugequx damnationeomniumlevissimafuturos? Qux qualiset non potest parere, vel sicut fecisseCato prehibetur quantaerit, quamvisdefinirenon possim, non lamen (Plutarch.in ejus Vita, et Lucan.lib.2), ne ab eo viro audeo dicere quod eis ut nulli essent quam ut ibi es- qui pluresnonvult susciperefilios,alteri felandatralib. 1, n. H ). sent, potiusexpediret. Verum vos quoque, qui eos datur ( De Nupliis et Concupiscentia, velut liberos ab omni damnatione esse contenditis, Propter hoc in illo quod secundumEvangeliumconcogiiarenon vuliisquaillos damnationepuniatis,alie- jugium nuncupavi, orania tria bona nuptiarum dixi nando a vita Dei et a regno Deitot imaginesDei, esse completa; fidem,quia nulltimadulterium;proChrislum ; sacramentum,quia poslremoseparandoa pareniibus piis, quos ad eos lem, ipsum Dominum procreandostam disertushortaris. Hxc auiem injuste nullumdivortium. >Non ergo quiadixi omnenuptiapatiunlur, si nullumhabentomnino pcccatum: aut si rum, id est, hoc triparlitum bonum, in illis Christi jusie, ergo habent originalepeccalum. parentibus fuisse completum; proplerea hoc dixisse 45. (a) Aliisdeinde proposilismcis verbis, quibus pulari debeo, sicut insimulas, < ut quidquidaliter commemoraviquam boncsle sancti antiqui palres fuerit, malumesse videatur. >Dicoenim et aliter bousi fuerint; diciseos non hoc intuituope- num esse conjugium,ubi proles nisi per concubilum conjugibus ram dedisse propagini, ut lanquam reos gignerent non potestprocreari. Si enim aliter posset, et laraen filiosBaptismaledilueudos, eo quod Baplismaquo concumberent conjuges, apertissiraelibidinicederent, nunc adoptamurnondumfucratinsliiutumi (DeNu- atque illo malo uterentur male: cum vero propter lib. 1, n. 9). Hocde Baptismale quod sexus ambo sunt instituti, nisi eorumcommixptiiselConcupiscentia, verum dicis: nec ideo tamcncredendumest, et anle tione non nascitur homo; proplerhoc mixti conjuges dalam circumcisionem eis illomalo utuntur bene : si aulemde libidinequxrunt famulosDci, quandoquidem inerat Medialoris lidesin carne venturi, nullo sacra- eliam voluptalem,venialitermale. mento ejus opitulalos fuisse parvulis sttis; quamvis 47. < Quasi maritus, > inquis, < Joseph in opi_ ' ApudAm.etMss., necei nisi,quii eoscreat,bonitas nione oranium erat. > Secundum hanc opinionem, tmpitatur; exccpto Floriacensi in quolesrtur,nisi non secunduraveritatem locutara fuisse Scriplurana codice, quaeoscreat. s DuoMSS , quodfitOs 1 SicMss. voluerunt. Editi,peccata. ^ Am. c t (a) Apud ' DuoMss., Er.,cap.9. defeclis. >% SANCT.ACGUST. X. (Tingt-six.)

CONTRA JULLANUM 811 S. AUGUSTINI PELAGIANUM, 812 vis intelligi, ut virgineni Mariamejus conjugemdi- salus est cl hominuraet pecorum, et qui facit solem ceret. Hocputemusevangelistam facerepotulsse,cum suum oriri super bonoset malos (Matlh. v, 45), velsua, velcujuslibetalteriushominisverba narraret, quis abntiat, nisi qui Deumesse, aut terrenajcurare ul secunduin opinionemhominumloquerctur : num- non credit? Quodtu quasi inde conlenderemus, per quid ct angelus loquens unus ad ttnum, conlra con- testimoniumsancti Job docere voluisti, quia dixit, el nerviscompegisti scieniiara et suamcl ipsius cui loquebatur, sccun- Ossibus me, vilamct misericordiam dum opinionem potius qtiam secundum veriialem tribttisiimilti(Job x, 11,12). Ubi quidem ille potuit fuerat locuturus, qui ei dixit, Noli timere accipere non omnem significarehominem, sed de se ipso Mariam conjugemtuam? Dcinde, quid opus erat ut graliasagcre , quod eum carnalilernatum non deseut vere * viveret, id est usque ad Joseph gencralionesperducerentur (Mattlt. ruerit, sed ei misericordiam i, 20, 16), si non ea veritale factumesl, qua in con- juste viveret, qui eum condidit, ipse prxstiterit. Aut jugio sexus virilis exccllit?Quodego in libro cui re- certe qttia parum erat vita, quam nascendo sorspondes.cumposuissem(DeNupliisetConcupiscentia, (itus est, ideo addidit, et miserkordiam; ne relib. 1, n. 12), lu prorsusaltingerelimuisli. Dicitau- maneret naturaliter filius irx sicut et cxteri, attem Lucas evangelistade Domino,quod putabaturfi- que inter vasa irae, non inter vasa misericordix lius Joseplt(Lttc. m, 23); quia ita putabatur, ut per floret. 50. Cur autem de malo quod ei adjacet alque ejus concubitumgenituscrcdcretur. Hancfalsara voluit removereopinionem, non Mariamillius viri ne- inest membris ejus reus non sit fldelis, et ex eo malo lamen qui nascitur realum trahat, jam nescio gare conjugem, conlra angeluraleslem. 48. Quanquam et tu ipse eliam < ex desponsionis quoties dixirnus. Fideli enim hoc beneficium reflde eam nomen conjugisaccepisse > falearis. Qux generalio contulit, non generatio. Inde ergo ab isfldes utique inviolata permansit. Neque cnim cum to reatu solvendaest proles, undesoltitus est paeam vidisset jam virginemsacram divina fccundiiale rens. CAPUTXIV. 51. Sed magnum aliquidtediadonatam, ipse aliam quxsivit uxorem : cum ulique nec istam quxsisset, si necessariam conjugemnon leclica docuits, Rem qux in subjectoest, sine itla haberet : sed vinculum(idei conjugalisnon ideoju- re cssc non posse, in qua subjecla est. Et ideo > dicavit esse solvendum, quia spes commiscendx putas maltimquod est in parenle, uiique in subcarnis ablata est. Verum de islo conjugio quod vis jecto, alii rei, id est proli, ad quam non pervenit, exislima; nos tamen non ut calumniaris dicimus, realum non posse transraillere. > Recteboc diceres, sic fuisseprimos conjugesinslitutos, ul sine com- si rnalumconcupiscentixde parente non perveniret mixtione utriusque sexus conjuges essent : J scd ad prolera : cum vero sicut sine illo nemo seminautrum in paradiso anle peccalumcaro concupivcrit tur, ita sine illo nemo nascatur; quomododicis eo adversus spirituni; vel utrum nunc in conjugibuslioc non pervenire, quo transil? Nonenim Aristoteles, non flat, quando ejusderaconcupiscentix etiam per cujus categorias insipienter sapis, sed Apostolusdiinlravitin mundum; pudicitiamconjugalem cobibeturexcessus; et utruin cit : Pcr unumhominem peccalum nialum non sil, cui repugnanti cousentienduranon et peromnes homines pertransiit(Rom.v, 12). Nec sane est, ne in suum pergat exccssum; et ulrum non ex tibidialeclicaillamenlilur, sedtu nonintelligis.Verum ipsa et cum ipsa ' concupiscentianascalur, cui ma- enim est quod ibi accepisti, ea qux in subjectosunt, lttm inesse ullum negas; et utrum ab ingcneralo sicut sunt qualilales, sine subjectoin quo sunt, esse malo possit hominuin quisquam nisi regeneralione non posse, sicut est in subjeclocorporecolor aut for-, non emigrando:quem- ; liberari; hoc inler nos disserilur. In his quxstioni- ma; sed afficicndoHranseuut, bus caiholica verilate antiquitus tradita vestra iaipia admodum jEthiupes, quia nigri sunl, nigrosgignunt,> nontamenin filiosparentescoloremstiuravelultunicam novitassuffocatur. CAPUTXIII. 49. Quodautempulasti congeren- transferunl; sed sui corporis qualilate corpus quod da esse sacrarura teslimonia Lilleraruin, quibus de illis propagatur afficiunt. Mirabilius cst autem probares unde inter nos nullaquxstio est, a Deo quando rerum corporaliumqualitatesin res incorpocreari hominem, > quod de quolibetvermiculo ne- Tales transeunt, et tamen fit, quando formascorpogare fas non est; quo perlinuil, nisi ut te appareret rum quas videmus, haurimus quodam modo, et in camposquxsisse verborum, ubi venlose atque inani- memoriarecondimus, et quocumque pergimus, noter curreres? Sed cum eliam sancti Job lesliinonium biscum ferimus : nec illx recesserunt a corporibus tam loquaciter adbiberes, quare non libi venit in suis, et lamenad nos mirabili modo affectis noslris mentem quod ait idem ipse homo Dei, cum de pec- sensibustransierunt. Quomodoautem de corpore ad catis sermo eis esset humanis, neminemmunduma spiritum, eo modo transeunt de spiritu ad corpus. sorde, nec infantemcujus est unius diei vita super Namcolores virgarumquas variavit Jacob, afficienterram (Job xiv, 5, sec. LXX)? Nam misericordiam tlo transierunt in animas pecorum matrum, atque et magniset pusillis omnibus prxstari ab illo a 1 Floriacensis quo omisso, vere; cujus loco Ms.,ut viveret, duoc Vaticanis 1 in manuscriptis habent,bene. vaticanis et Gallicanis 2 et cum deest, IdemKloriacensis Ms.,docuerit. tpsa. 3 casalcnsis s Editi,ejus. Ms., sed hmcafficiendo. Floriacensis,setl inde affwieitdo.

LIBER QUINTUS. 15 814 mde rursus eadem affectionetranseundoapparuerunt tione aliqua comprehendi.> Hoctibi dic, et noli de incorporibus filiorum(Gen. xxx, 37-42). Tale vero animseorigine temere aliquiddefinire, quod vel raaliquid etiam in fetibus humanis posse conlingere, tione certissima, vel divinoeloquio nlinime ambiguo Soranus medicinx auctor nobilissimus scribit, et non polest comprehendi;sed potius quod sapientissiexemplo confirmat historix. Nam Dionysiumtyran- ma mulier maler Macliabxorumsape. Naraet ejus num narrat, eo quod ipse deformis esset, nec tales verba posuisli, qux filiissuis ait: Nescioqualiter in habere iilios vellet, uxori sux in concubituformo- uteromeoapparuislis(II Machab.vn, 22 ). Quodutisam proponerc solere picluram, cujus pulchritudi- que non putanda est dixisse de corporibuseorum, nem concupiscendoquodam modo raperet, et in qux corpora se non dubitabatex virili semineconccafficiendo transmiiieret (a). pisse : sed utrum animx filiorum de palerna anima prolem quam concipiebat Neque enim Deusita naturas creal, ut leges auferat, tractx fuerint, an aliundein utero ejus esse ceperiut, quas dedit molibusuniuscujusque naturx. Sic et vi- hoc nimirumilla nesciebal; nec eara pudebat, ut tetia cum sint in subjecto, ex parenlibus lamen in fi- merilalem caveret, ignoranliam confileri. Quid est lios, non quasi transmigralione de suo subjeclo in ergo quod causaris, Cur non ipso filii muiidentur subjectum alterum, quod (ieri non posse categorix effectu, ut a pollutionibus,> inqtiis, qux dicuntur illx quas legisli verissime ostendunt; sed, quod parentum, majestateopificisexpientur? > Necallcnnon intelligis, affeclione et conlagione perlrans- dis hoc dici etiam de manifestis viiiiscorporomposse, cum quibusnon,pauci nascuntur infantes'; quamvis eunt. CAPUTXV. 52. Quid esl quod laboras magnis absit ut dubiletur, Deum verum et bonum esse argumentationibus pervenire ad impietatisabruplum, omniumcorporuraformalorem: et tamen ex opificis ut < Chrisii caro, quia de Marianalus est, cujus vir- tami manibus tain multa, non solura vitiosa, verura ginis caro sicut ca:teiorumomniumex Adam fuerat ctiam monstrosa procedunt, ut naturae a nonnullis propagata, nihil dislet a carne peccaii, et sine ulla appellenturerrores; quicum operantemvim divinam, distinctione Apostolusdixissecredalur, eum fuisse et quid cur faciat, indagare non possint, faterieos misstim in similitudine carnis peccati > (Rom. vm, pudet nescire quod nesciunt. 54. Quod autem attinet ad peccati originalis in 3); imo potius inslas, < ut nulla sit caro peccati, ne hoc sit cl Chrisli? > Quid est ergo, simililudo omnes hominestransilum,quoniamper concupiscencarnis peccati, si nulla est caro peccati? Sed banc tiam carnis transit, transire in eam carnero non poapostolicamsententiam me non intellexisse> dixi- luit, quara non per illara virgo concepit.Quodenim sti: nec eam laraen exposuisti, ut te doctore * nos- et de alio libro meo, quera scripsi ad sancUememosemus quodaliqua res possit esse similisei rei qux rix Marcellinum,velut mihi prxscribens ponere vonon est. Quodsi demenlis est dicere, et sine dubio luisli, de Adam dictum, < quod tabificavit in se caro Cbristi non est caro peccali, sed similiscarni oranesde sua slirpe venluros: > unde ulique ille tapeccali; quid resiat ut inlelligamus, nisi ea excepta bificavit, non inde Christus in matris uterum venit. omnerareliquarahuraanara carnem esse peccaii? Et Sed verba qux ad rem maxime pertinent in eadem hinc appareMllam concupiscentiam,per quam Chri- senlenlia mea, ego dicam, quia tu dicere noluisti; et stus concipinoluit, fecissein genere humanopropa- slatim cur nolueris apparebit. < Occulla,> inquam, ginem mali : quia Marix corpusquamvis inde vene- < tabe carnalis concupisceniix sux labificavitin se rit, tanien eam non trajecit in corpusquod non inde oinnes dc sua stirpe venturos>(DePeccalorumMericoncepit.Cxierum , corpus Clirisli inde diclum esse tis, lib. 1, ti. 10). Non itaque carnem tabificavit, in in similitudinecarnis peccati, quia omnisalia homi- cujus conceptu labes ista non fuit. Caro itaque Chrinum caro peccati est, quisquis negat, et carnem sti mortalitatemde mortalitate materni corporistraChrisiiita carni comparal nascenliumhominumcx- xit, quia mortale corpusejus invenit: contagiumvero terorum , ut asserat ulramque esse puritatis xqualis, peccati originalisa non traxit, quia concumbentis delestandushxrelicusinvenitur. non invenit3. Si autem nec mortaliconcupiscenliam 53. Magnuraporro aliquid invenissetibi videris, tatem, sed solam substantiam carnis de raatre sumet copiosissirae dispulas, < etiain si nascentes mali psisset; non solurn caro ejus caro peccati, sed nec aliquidex parenlibus trahere possent, quod expiare- similitudocarnis peccatiesse potuisset. turs manibusDei, quia eos ipse format in uterisma55. Sed comparasme et coxquas <Apollinariser> trum. > Ab ipso autem formari bomines (quasi hoc rori, qui carnis sensura fuissenegavit in Christo : > probas , multa de Scripturis ut imperitis nebulas undecumque negemus) instantissime ne lucominoveas, adbibenstestimonia: in quibus cum ea verbaex libro cem veritatis attendant. Aliudest sensus carnis, sine Ecclesiastico posuisses, quibus Dei opera dicuntur quo nullus fuit, aut est, aut erit in corpore vivens occulta(Eccli. HI, 22, 23); continuo tua subjecisti homo: et aliud est concupiscentia caro qua concupiscnlentia eorum alquedixisti,Qux arguit vanitatem, scit adversus spiritum, sine qua fuit an(e peccalum qui putant naturalem profunditatemposse investiga1 Belgiei Mss. nonpauci, nascuntur, omisso, infantes. 2 Sic vaticani Mss. et e At editi, Gallicanis. plures 1 Quinque d ocenle. M ss., originale. s SicMss. Atediti,expiarentur. 3 Floriacensis codexantiqua maou correclus,qmaper Vide Retract. l ib. 62. (a) 2,cap. concumbentis nonvemt. concupiscenHam

CONTRA JUMANUM S. AUGUSTINl PELAGIANUM, tlfl ponis in Christo,quiprxsidium primus homo, qualemnobis exhibuithumanamnatu- quodsolumexemplum ram Christus homo; quia sicut ilie ex lerra, sic iste gralix, quo erat plenus ', oppugnas.<Spe, > inquis, sine tali concupiscentiaest creatus ex femina. Assu- < malo carendi ad Gdei prxsidia convolamus,non I mens tamen l ex illa etiam mortalitalis inflrmitatem, aulem caremus innalis : siquidem post Baptisma; qualis non erat ante peccatum in carne hominis pri- virilitas ipsa perdurat.>Qui virilitatis nomineconcumi, ut esset ista, quod tunc illa non fuit, similitudo piscentiam carnis appellas; perdurat utique,quod camis peccaii.Ut ergo nobis patiendiprxberet exem- negare non potes, conlra quod debet concupiscere plum, non habuit ille mala sua, sed pertulit aliena; spirilus, ne homo jam renatus concupiscentiasua fuit. trahalur illectus. Et utiqueconcupiscenlia in doloribuspro nobis, non in cupiditatibus qux repu56. Qnapropter, nalosex Adam,transferri renatos gnat ut traliat, etiam si spiritu conlra eam concupioportet ad Christum; ne a regnoDeipereant imagines scenle et resistenlenon trabat, ac proptere?uec conDei, quod sinemalofleri qui dicit, necamoremhabet, cipiat pariatque peccalum(Jacobii, 14, 15), nou est nec timoremDei.Cumhoc autemmalonecesseest bo- bonum.Et ipsa cst, dc qua dicitAposlolus,Scio quia minem de damnata originegenerari. < Regeneratos> nonhabitatin me, hoc esl in carne mea, bonum(Rom. autemabsit<utredigamus>sicut calumniaris,<subne- vn, 18). Hoc autem quod non est bonumChristusin cessitate criminums, Deo largienle donavirlulum. > natura si haberet sua, non sanaret in nostra. CAPUTXVI(a).59.1nterponisaliuddelibromeo, Quamvisergo aliam legem videamusin membrisnostris, repugnantemlegi menlisnostrx: nonsolumta- ct quoniam dixi, < conjugalemconcubitum, qui fit mennecessitalem criminisnon babet; sed habet potius intenlione generandi, non ipsum esse peccatura, co honorem laudis, cujus spiritus spirituali muneread- quod bona volunlas aninii sequeniemducat, non duSed cenlem sequatur corporisvoluptatem> juttisadversuscarnisconcupiscentiamconcupiscit. (DeNuptiis et quacumquelc verses, quacumquete jactcs, quxcum- Concupiscentia,lib. 1, n. 13) : tu contra refers, que tindecuniquecolligas, infles, ventiles, spargas, < De ea re qux a peccafolibera est, peccatanon nacontra quod concupiscitspiritus bonus, non est bo- sci; > isto raodoexislimansle posse destruere originale peccatum,quod non deslrnit nisi Salvator, quera num. 57. Non poluit, > inquis,exemplumdare nalura parvulis invidetis. Destruit aulem solvendo quod rei dissimilis. > Poluit quidem : nam quid est quod sunl, non negando.Ideoquippe concubilus conjugalis, nos ad imitationem Patris horlatur, qui facit so- qui fit intentione gcnerandi, non est pcccatuni,quia lem suum oriri super bonos et malos, ut ejus exera- bene utitur Iege peccati, id est concupiscentia,qux plo nostros diligamus inimicos(Matth. v, 44 , 45) ? inest in membris repugnanslegi menlis. Qux si proVerumlamen natura 3 hominis Christi nostrx naturx pterea reum parentem non lenet, quia rcgeneratits dissimilis non fuit, scd vilio nostro dissimilis fuit. est; quid mirum si proptereareum lenet nascentem, llle quippc sine viiio nalus est homo, quod hominura quia inde generatusest? Et idco ne rcus remaneat, nemo. Quantumaulem ad vitam pcriinel, qua Chri- etiam ipse regenerandusest. Hxc vero sententia lua sluradebemus imilari, hoc quoquead distantiamplu- qua dixisti, De ea re qux a peccatolibcra esl, pccrimum valet, quod unusquisquenostrum homo est, caia non nasci, > quantum adjuvelManichxos,si coille autem etiam Deus. Neque enirn tantum polest gites , voles eam delere de libro tuo, et de cordibus 8 justus Iromo esse qui bomo esl, quantum homo oniniura qui legerunl librumluum. Si enim non de qui et Deusest. Illud sane magnum verumque di- ea rc qux a peccato libera est, peccalanascunlur ; habent aliam naturam suam4, sccundumManichxos, xisti, cum posuisses testimonium apostoli Petri, unde nascunlur. Quos et aliis similibussententiistuis dicenlis, Qui peccalumnon fecit (I Petr. n, 22); notandum esse quod judicaverit apostolus sufficere quantumadjuvares ", jam in primo hnjus nostri opead oslcndendum in Chrislo nullum fuisse pecea- ris voluminedemonslravi(Supra, lib. i, n. 36-44). tum, quia dixit nullum eum fecisse peccalum: Ut Ecce hic ct quod dixisti lanlumdem valet. Videsne <doceret,>inquis, iquia qui non fecit,habere non po- nobis operam dandam, prxter errorem propriumquo tuit. > Oraninoverissimumest. Profectoeniin pecca- Pelagianieslis, ul quasdamluas sentenlias, qualiset tura etiam major fecisset,si parvus 4 habuisset. Nam ista est, everlamus, si Manichxosvinccre volumus? propterea nullusest hominumprxler ipsum qui pcc- < De ea re qux a peccatolibera est > dicis < peccala calum non fecerit grandiorisxtatis accessu,quia nul- non nasci. > Sed veritas conlradicit, qux le et Manilus est hominum prxter ipsum qui peccatum non chxos everlit, cum quibustibi vox ista communisest. habuerit infanlilisxlatis exorlu. Angelusquem creavil Deus, res a peccatolibera fuit; 58. <Tolle, > inquis, < exempli causam, lolleturet homoquemprimum creavil Deus, res apeccatolibcra prelii*, quod pro nobis factus est. > Non est mirura fuit. De rebus igilur a peccato liberis nata esse jeccata qui negat, aut Manichxus est manifesVis, aut 1 Lov.,tantum. * Floriacensis Manichxissuffragaturincautus. Ms., subnecessitatem criminum. 3 Idem et natura.Quidam Ms.,verumtamen 1 Trese Vaiic. aliiMss., veMss., quaerat plenus. rumtamen ea natura. s 4 SicMss. Mss.Atediti, negarinonpotest. Editi,parvulus 3 Sichabentplures Plures Floriaceusis h ominum. Mss., Ms.:Tolle, 4 Floriacensis causalolleinquis,exemplum, Ms.omiltit,suam. tur et pretn. Duoe vaticanis ; Tolle, 8 inquit, exempli cau Apud Lov.,adjuveris. amfmktur et pretwm, (a) ApudAm, etEr., 10. 8*5

LIBER QUINTUS. 817 8I8 60. Deinde ponens alia verba mea, sic argumen- feclo ut fines non transgrediatur,improbo hosti read pro- sistilur, qui eos transgredi nititur. Sed universum taris quasiego dixerim, Cumservitconjugalis pagandamprolem,tunchonorari libidinem.Dicistibi contemptumejus, inquis, virginibusconlinentibusque ipse quod vis : nam ego hoc nec dixi omnino, nec . inesselestamur.Numquidideo virgineset continentes sensi. Quomodoenim libido cum servit honoratur, contra concupiscentiam carnis non pugnant? Et quid quando ne pergat in liberos excessus, dominatione est contra quod exercent abs te quoque prxdicata mentis opprimitur? Nos itaque non diximussemper illa gloriosa certamina, ut virginitatem continenad reatum pertinereuti libidine. Quodvelut dixeri- liamque custodiant(Supra, lib. 3, n. 42, et lib. 4, mus, ita colligis,minus peccareadulterosquatnmari- n. 9)? Si ergo pugnant, malumest quod expugnant. tos; quia maritis, inquis, libido servit ut peccent, Et ubi est hoc malum,nisi in ipsis ? Ergo, Non habiadulteris imperat. Sed cum ego illud non dixerim, tat in me, hoc est in carnemea, bonum,veraciter dihoc sit luum quod tanquamconsequens cilur et ab ipsis. qualecumque 62. Nihil aliud dicis esse nuptias,quam corporum esse voluisti, nihil ad me attinet. Ego enim dico, uti : et dicis postea, quod et verum est, libidinenon semper esse peccalum; quia malo bene commixtionem uti non est peccatum.Nec quxcumqueres ideobona sine appelilu muluoet sine opere nalurali propagatioest, quia ea bene utilur bonus. Nam et de duobus nemesse tton posse. Numquidtamen negas, sibimet hominibus scriptum est: Filius eruditussapienserit, etiam adulteros appetitu mutuo et opere naturali et aulemminislrouletur (Prov. x, sec.LXX). corporumcommixtioneconjungi? Non est ergo ista imprudente Numquid ideo bonum est esse imprudentem,quia definitio nuptiarum. Aliud est enim quod nuptix bene illo utitur sapiens? Inde et aposlolusJoannes sunt, et alitid esl sine quo etiam nuptix filiospropanon ait, Noliteuti mundo; sed, Nolitediligeremun- gare non possunt. Namet sine nuptiispossunt nasci dum: ubi posuit et concupiscentiam carnis (Uoan. homines,et sine corporumcommixtionepossuntesse n, 15, 16). Qui enim non diligensutitur, quasi non conjuges: alioquin non erunt conjuges, ut nihil utens utitur; quia non ejus rei causa uiitur, sed alte- aliud dicam, certe cum senuerint, sibique misceri rius quam diligens iniuetur, ut eliam non diligens vel non potuerint, vel sine spe suscipiendx prolis hac utatur. Propter quod Paulus coaposlolus ejus: Et erubuerint atque noluerint.Videsergo quam inconqui uluntur, inquit, hoc tnundo, quasi non ulanlur siderale nuptias definieris,dicendoeasaliud non esse (ICor. vn, 31). Quidest, quasinon utanlur; nisi, Non nisi corporumcommixlionem. Tolerabiliusforte dicediligantquo utunlur, quoniam lale est, ut bene aliter res, non eas inchoari nisi per corporumcoramixlionon utantur? Et hoc quidemetiam in his rebus ob- nem : quia filiorumprocreandorumcausa utique duscrvandumest, qux in hoc mundo sic bonx sttnt, ut cuntur uxores, et aliter non possunt filii procreari. tamen eas diligi non oporteat.Quiscnim malumesse Sed procreandi causa commixtio corporum aliter pecuniam recte dixerit? Et tamen nemo ea bene quam nunc est fuisset, si nemo peccasset. Ahsit utitur qui dilexerit: quanto magislibidine?Nam pe- enira ut honeslissimailla (elicilasm paradiso comcuniara malus quidemspiritus concupiscit;scd ipsa motx libidinisemper obtemperaret: absit ut illa pax contra bonum spirilum non concupiscit,quod libido anirai et corporis haberet aliquid,propter quod adfacit: atque ideo cl qui hoc csse malumnegatpec- versus se ipsam prima' hominis nalura pugnaret. cat, et qui hoc malo bene ulitur non peccat. Recte Si ergo ibi nec serviendum libidini, nec adversus si mala est, eam bellandum fuit; aut non ibi fuit, aut non talis igilur argumentarcris,diccns, Libidinem, majori reatu obstringerequibus obsequilur conjuges, qualis nunc est fuit. Nunc enim libidininecesseest quamquibusdominaturadulleros; si diceretur a no- ut repugnct, qui servire noluerit : necesse est ut 1 bis.eos 1 conjugesqui servienteconcupiscenlixmalo serviat, qui repugnare neglexerit. Quorumduorum ad solumgenerandiulunlur offlcium, ad aliqua mala unumest moleslum, elsi laudabile: alterum turpe et opera eoillos uti, sicutad facinusperpetrandumservo miscrabile. Ilaque in hoc sxculo unumhorumcastis utitur homicida.Cumaulemdicamusbonumesse in estnecessarium,in paradisoautemutrumquea beatis officium conjugibus procreandi,quamvisvulnus quod fuerat alienum. 63. Sed iterum me dicis mihimelipsiesse contrain renato sanari potest, trahat natus de primi contagionepcccali; restat ut sic uiantur conjugesboni rium, propositis videlicetaliis verbis meis, ubi proofficium a carnalisdeleclationisappetitione malo concupiscentix,sicut sapiens ad opera ulique pagationis bona minislro utilur imprudente. nisi volundiscernens,Aliudessedixinon concumbere 61. Sed homines acutissimi ideo non modum, tale generandi, quodnonhabetculpam; aliud concumnongenus, sed excessum sed non prmtercortm voluptatisarguitis et cxpro- bendocarnis appeterevoluptatem, brandumcenselis obscenis,quia eum nostis,ut dicis, jugem, quod venialemhabel culpam (De Nuptiis et lib. 1, n. 17). Nihil habent duo ista, intra concessos Fa- Concupiscentia, finesanimipotestateposseretinerx. c:at ammi potestas,si potesl, ut ad transgrediendos quantum mecum omnes vident qui verum vident, fines,a quibus transgrediendiseam revocat, non se .unde me ostendasmibicsse contrarium.Audi tamcn libidocommoveat. Quodsi facere non potesl; pro- identidemquod eorum sensibus inculcatiusintime1 m decem Mss , primi. 1 Floriacensis * Er. et Mss., Am. Ms.,siceos. pttgnare.

LIBERQUINTUS. 819 S. AUGUSTINI CONTRA JULIANUM 820 PELAGIANUM, tur, quos fallere affectas.Calumniarisenim, nos ex- dium continentim, fateris ergoita virtutempudkilima cusationemprmberelurpibus et ftagitiosis sercari, ul sit, quicumque hominibus, volentibus posse voluerit,corut cuminfandaimmundacommiserint, conlra volunta- poresanctttset spirilu.Respondeo,me faleri, sed non tem se dicant fecisse,et ideonullum haberepeccatum: sicut vos. Nam vos ipsius animiviribushoc tribttitis; quasi nos non multo exertius adhortemur contra ego, adjulx per Dei graliam voluniati.Verumtamen libidinemesse pugnandum. Nam si vos, cum id bo- quid comprimiiur animi imperio ne peccetur, nisi nura esse dicatis, non vultis lamen ut vestra adver- malum quo vincente peccalur? Quod malum ne disus istud1 bonum frigescere, vel certe lepescere camuscum Manichxis lanquamex aliena mali nabella credamus : quantovigilantiuset ardenliuscon- lura nobis esse commixtum, restat ut in noslra tra malum nos censemus esse pugnandum? Nos natura tanquam vulnus aliquod fateamur esse sadicimtis illud esse contra voluntatem, ut caro con- nandum, cujus reatum jam falemur regeneratione cupiscat adversus spiriium; non illud, ut spiritus sanatum. bonam 66. Ecce frustra enumerasti,quibusme comparas, adversus carnem. Per quam concupiscenliam flt, ut nisi causa generandi non utantur conjuges tot hxreticorum fraudes, quorum utinam numerum carnis libidine, ac sic malo utantur bene; qui usus non atigeres. Aposlolicasententia, qua notat hx>(I Tiin. iv, 3), <etiamme > bonus mali facit honestum concubilumvereque nu- reticosprohibentesnubere ptialem : voluptalis autem causa, non prolis, facit asseris< tangi: >quasi dicain,posl adventumChristi concubitumculpabilem, sed in conjugevenialem.Ideo lurpia esse conjugia. > Audi ergo quod dicimus, ut autem et de honesto concubitu qui nascitur, trahit hoc ipsum multismodisac sxpius audiendo,nondisquodammodosurditalem quod renasccndodiluatur ; quia et in concubituho- siraulesverilatem.simulans ne nesto inest malum,quo bene ulitur bonitas nuptia- Non dicimus turpia esse conjugia;quandoquidem rum. Sed non obesl renaiis, quod oberat nalis. Unde incontinenliain damnabilecadat flagilium,fulcienda iit consequens,ut qui ex eis nascitur, et illi obsitsi est honeslate nuptiarum. Sed quod vos dicilis, chrisliaua doctrinanon dicit, id est, ut verba lua ponam, non renascatur. 64. Tu sane inter argumentationestuas, quibuste hominem suflicereingenilis sibi motibusdare leinaniler adversus mea verba contorqties, identidem ges : > hoc non dicimus; sed dicimus quod dixit prote Manichxosadjuvare non vides. Ideo quippe libi Aposlolus, cum hinc loquerelur, Unusquisque videtur nalus deconcubiluconjtigalinontrahere ori- prium donumhabela Deo(I Cor. vn, 7). Et quoddixit ginale percnlum, quia de lioc operequod non habet Dominus,Sine me nihil poleslis facere(Joan. xv, 5). cnlpain,nasci, sicni dicis, culpd non potest.Cur ergo Et, Non omnescapiunlverbumhoc, sedquibusdatttm deoprc Ueiquodnon habrbat culpam,nala estculpa est (Mallh. xix, 11) : cum posset dicere , Non omnes angeli, nnta culpa bnminis? Cernis quantumcis suf- capiuntverbtunhoc, sed qui voluerit; si verum esset sibi frageris,qiionmi drteslalioneconaris obirgcre, quod quod dicitis vos. Quxro sane, qualibusingenitis adversuscalholicam fidem fuiidatissimamsentis. Si motibtis hominem dicatis esse idoneumdare leges? enim st-ciindiim definitivamtuam', de hocoperequod utrum bonis, an malis?Si bonis; adversusbonum sibiadnon habelcnlpam,nasci culpa non potesl; ecce nulla ergospiritusconcupiscit', el duobonainvicem opera Deihabent culpam: unde igiturculpa nata esl? versantur in homine. Quodsi ita essct, ipsa duorum Hic Manichxus,te adjnvante, aliam naluram, sicut bonoruminter se adversilasbonaesse non posset. Si desipit, rnalam moliiur inducere, ut sit unda culpa autem malis; falere igitur ingenitosesse hominimonala esse credatur : quia de opereDei, sccundumtua lus malos, conlra quos castitasdimicat. Et ne dicere verba, culpa nonnascitur.Numquidpotest vinciMani- cum Manichxis cogaris, alienx mali naturx nobis clixus, nisi cumillo et ipse vincaris? Quia et angelus inesse commixtionem, nostrum potius originalem el homoDeisunt opera siuc culpa; ex quibus tamen confiterelanguorem.Cujuslanguorismaloconjugalis culpa nata csl, diimab eo qui culpa caret, per libe- bene uiilur pudicilia; contra quod languoris malum rum arbitrium recesserunt, qnod eis daluiiiest sine adhibeniur ab inconiinenlibusnuptiarum remedia , Arbiculpa ; et facli sunlmali, non prr admixtionemmali, exercentur a continentibusgloriosacertamina. sed per defrclionemboni. tror pollicitationemmeam, ex quo s libi ad omnia 65. Dicis,obItoca mechristiani temporisconlinen- respondere ccepi, in quibus solvendos quxstionura liam fuisselavdutam.non ul ad virginitalemincende nodosaliquosattulisti, commodiusimpleri, si nurnorentur homines,sed tit bomimnuptiarumquod a Deo runi luorum voluminumnon excessero.Sit ergo hic tuum ati alio rcfellaSodue pmeris iualevolade flnis hujus mei, ut novissimum vtstittttum cstdainmtretnr. aniino rnro siispicionetorqueri, velul probarc me mtisexordio. Iwmines ad slttvolens, dicis niilii: Si ftdeliterinvitcts 1 HicF.r.et i.ov.addunt,adversas : mslc. s piritum 3 Floriacensis 1 Mss., i osnni. ls.,ex qua. s lres MSS., luam. defimtionem

821

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI LIBER SEXTUS. PELAGIANUM,

822

LIBER SEXTUS. LibroJuliani Iibride Nuptiiset Concupiscentia in reliquam quarto, ejusque et calumniis partemprioris cavillationibus N asei h ominem cum confirmat ex ex verbisad respondet. peccalo Baplismo parvulorum, Apostoli Romanos et ad Corinet exsufflationis fil cum ostendit oleae et oleastri thios, ex ritu exorcismi b aptizantur. qux parvuli exemplum apposile ex parentibus ac justisnascanlur(iliipeccatores et rrgenerandi. datum, ut intelligatur quomodo regeneratis Peccatum in primis voluntarium alienum esse,ac nobis nostrum originale parentibus quidem proprietate tamencontagione actionis, merito miseriis alteraturgenusUumanum, Hujus propaginis. peccati fieri, ut lantisabinfantia utqueparvulisineregenerationis morientes a Dei.sanctilicationem n unc e xcludantur et animx et ipsicorpori gratia regno per Baptismum conferri, nontamenaulerri hacin vilacorruptionem animam. Docet quoque aggravat corporis,qux ipsam quomodo c oncupiscentia maneatactu,prxtereat reatu.Pauliapostoli testimonia, perverseaJulianoexposita,revocatad catholicum intellectum. AdextremumEzechielisauctoritatem, sensum quailleabutebatur,secundum legitimum interpretatur. 1. Responsumest jam libro slimulisalienus, ipsamsic describis invidiam, ut in CAPUTPRIMUM. tuo tertio; respondealur et quarto : aderit Dominus, (ua descriptionehoc vitiumel peccalumappareat et ut non solum veritas, sed etiam charilas tibi exbi- poenapeccati? Annonest peccatumdiabolicuminvibeattir a nobis.Qux duo quisquistenuerit,necfatuus, dia? annon est pcenapeccati, qux < prolinus ipsum nec inviduserit. De quibus vitiis in principio meino- de quo oritur vexat auclorem?>Hxc verbatua sunt : rati tui libri multa dixisli. Nam et error veritate, et el lamen diuturna loquacitatevisus tibi es acutissilivor charilate pellendusest. In hac auiemtua dispu- me disputasse, < unum idemque vitium peccatum tatione cumde stultitia Ioquereris,dicens eam ma- pcenamque peccati esse non posse. > Sed forte quia trem esseomniumviliorura,> adbibuisti(esiimonium invidusnon es, vixtandem invidiamin alio libro vide Scriptura, ubi legitur, NeminemdiligilDeus, nisi dere potuisti de qua hxc diceres, et tibi pro me quia eumqui cumsapientia habitat (Sap. VII, 28). Quxre mihi non invidescontradiceres. CAPUTII. 3. Finito autem prooeraio,ubi etiam itaque diligenter, utrum habitarecum sapientiapuerilis vanitas possit, per quam necesseest ex infantia laborasti, sicut soles, probare quod prxdico, < Deum parvulus transeat, qui tamen transit : et considera esse hominumconditorem; > mea dcinde verba proqui primtisfructusnascaturde radice quam laudas; ponis, ubi dixi, < Mundo, non Deo nasci hominem, et quanta incontrariummutationeopus habeatut dili- qui de concupiscenliacarnis nascitur; Deo aiitera gatur a Deo, qui nisi eum qui babitat cum sapientia nascicum exaquaetspiritu renascitur>(DeNuptiiset neminemdiligit; in prxdestinatis utiqueparvulisquod Concupiscentia, lib. 1, n. 21). Quibus raeis verbis sic odit absumens,ut eliam ipsosa vanitateliberatoscum insidiaris, ut asserashinc intelligime debere dixisse, sapienlia diligat habitantes : quos ccrte si ab ubere quod ad diabolum pertineat quidquid ad mundum raptos abstuleritullimus dies (a), miror si audes di- pertinet: quia scilicetalibi dixeram, < eos qui de corcere habilaturos cum sapientiaprxter regnum Dei, porum commixtionenascuntur ad jus diaboli pertiqtio eos bonum, > secundumle, < inviolalxincul- nere; > asserendoutique, < de poleslale erui lenepatxque nalurx > non permiltit accedere, nisi veri brarum, cum regenerantur in Cbristo. > Respondeo Salvatoris gratiaredemplos liberet a falsi insipieniia ergo calumnix lux. Ila enim me vis pulari appellasse laudatoris. Ut omittam natura falgos, raulio araplius mundumad potesiatemdiabolipertinentem, tanquam lugendosScriptura teste quam mortuos (Eccti. xxn, cielumet lerram et omnia qux in eis sunt, vel dia13). Qtios quidem et ab islo lanto malo potest Dei bolus fecerit, vel diabolusleneat. Hocnon dico, sed gratia per sanguinem Mediatoriseruere : sed unde deteslor, redarguo, et damno qui dicit. Sed hoc loco potuerunt in lantum malum ruere, si divino judicio sic appellavimundum, quemadmodum Dominus,ubi nttlla originidebetur pcenaviliatx? ait, Ecce venil princepsmundi (Joan. xiv, 50). Non 2. Ecce merilo reprehendistieos et graviter, qui enim coaliet lerrx et omniumqux per Verbum,hoc vel supersederuntscicnda cognoscere,vel non formi- est per euindem ipsum Chrisium, facla sunt, unde dant ignorataculparc. > Numquidhoc de bis qtii cx- scriplum est, Mundusper eum factusest (ld. i, 10), cordesnati sunt, potes dicere? Nec tameneissub Deo principemvolttitintelligidiabolura: sed sicut dictum justo unde id acciderepotuerit inventuruses, si nulla est, Mundusin malignopositusest (l Joan. v, 19); et ex parenlibustrahunlur merila flliorum. < Sed invi- ilerum, Omniaqumin mundosunt, concupiscentia cardendo tibi, in quadam meridie compertx veritatis nis est, et concupisceuiia oculorum,et ambilio smculi; sine obumbramentoignoralionis,> ut loqueris, < in- ^um non esl a Palre, sed.exmundoest (ld. u, 16). Non sanimus. > ltane vero tanta in parvulis mala , tu qui eilim coelumet terra non sunt a Patre per Filium; non invides, non vides? Bonusest Deus, justus est aut Angeli, sidcra. arbusta, animalia, homiues non Deus : extranea prorsus mali est nulla natura , qux sunl a Palre prr Filium. quantuniquidrm attinet ad noslrx natune secundum Manichxos credalur ad- ipsamsubsiaiitianiqiia lnuuincssiint: scd mundiprinmixta : unde sunt, non dico.in moribus, sed in ipsis ceps est diabolus, et mundiisin malignopositus est, ingeniiscumquibusnascunturtanta hominummala, omnesuiique liomiiiesqui rei sunt damnaiionisxtersi nonest humanaorigo vitiata, non est massa dam- nx, si noii inde liberenlur, ut' non jam pertineant nata? Quid, quod homofatuiialisexpers et ab invidix ad principcmpeccatorum, redempti eo sanguinequi 1 MSS., ad virgil.dineid.lib. 6, vers.426-429. (a) Allusio et, \

S. AUGUSTINl JULIANUM 824 CONTRA PELAGIANUM, 825 fususest peccatorum.Huiccrgomun- minibus instilutis quamvis paterna prxvaricatione in remissionem do, cujusprincepsest, de quo ait qui vicit mtindum vitiatis : el cum per Christumreconcilialurmundus, (Joan. xvi, 33), Ecce venitprincepsmundi, ct in me dc mundo liberatur; eo liberanle qui venit in munnihil inveniet: huic, inquam, mundonascilur homo, dum , non de mundo eligendus, sed electurus; non donec renascatur in eo qui vicit mundum, el in quo merilorum eleclione, sed gratix : quia reliquix per electionemgratix salvx factx sunt (Rom.xi, 5). nihil invenit princepsraundi. CAPUTIII. 6. Deindepropositisaliismeis vcr4. Quis est enim mundus, de quo dicil Salvator mundiet victor mundi, Non poleslmundusodissevos; bis, ubi dixi, Hujus concupisceniix reatum regede illo, neratio sola dimitlil, ac pcr hoc generaliotrahit; > me aulemodit, quia ego testimonium perhibeo quia operaejus malasunt (Id. vn, 7) ? Numquidlerrx moxque subjunxi, Ergo quodgeneralum est regeac maris, coeliac siderum mala sunt opera? Sed uti- ncretur, ut similiter, quia non potest aliter, quod tractum eslremitlalur>(De Nuptiiset Concupiscenlia, que mundus iste homines sunt. Nec ab islo mundo n. 21 ) : frusira idenlidem conaris obtegere quisquamliberanduseligitur, nisi gralia Dei per Je- lib. 1, sum ChristumDominumnoslrum : qui dedit carnem quod superfluumBaplismumputalis in parvulis, disuam pro mundi vita; quod non fecisset, nisi mun- centes mysteriorumChristi graliam rauliis locupledum invenisset in morte. Quis est niundus de quo tem csseinuneribus.>Velitisnolilis,parvuloscredere dicebal Judxis, Vosde hocmundoestis; egononsum confitcminiin Christum pcr corda et ora geslantium. de hocmundo(Id. vm, 23)? Postremo,quis est nmn- Ergo et ad ipsospertinet dominicailla senlentia: Qui (Marc. xvi, 16). Qua dus de quo elegit Jesus discipulossuos, ut jam de non crediderit, condemnabitur niundonon essent, ct cos de quojam non eranl, ipse causa, qua justitia, si nullumtrahunt originalepecmundus odisset? Sic cnim loquitur Salvator mundi, calum? Quod autem dicis, Hinc potius suos appro, hoc lux mundi; sic, inquam,loquitur : Hmcmandovobis, bat, qttod anle proprium voluntatisobsequium sublimataugmentis: > ttt diligulisinvicem. Si mundusvos odit, scitolequia quod in cis fecit beneficiorum me priorem vobis odiohabuil.Si demundoessclis,mun- si crgo hinc suosistos approbal; profecloillos quibtis dus quod suumeral diligeret: quia verode mundonon lioc non donat, non approbatsuos. Porro cum et ipsi eslis, sed ego elegi vos de mundo; proplereaodit vos eademcausa sint ejus, quia condiditeos; cur non et mundus (Id. xv, 17-19). Si non addidisset, egoelegi ipsos eodem modo approbatsuos? Hinc' de fato, vel vosde mundo; putari posset, ila dixisse,demundonon de acceplionepersonarum nihil negaliss. Jam ergo de se ipso dixerat, Ego nonsum nobiscumgratiam confitemini. Quid est enim altud, estis, quemadmodum de hoc muttdo.Nequeenim el ipse fuit de mumlo, et ubi nibil illorumest ? In una igitur eademquecausa, eleclusest inde ut non esset dc mundo. Quis hoc di- alius relinquitur juslitia judicante, non falo;alius xerit chrislianus? Nec secundum hoc enim quod assttmiturgratia prxslante, non merito. homo esse dignatus est, Filius Dei de mundo fuit. 7. Frustra omninocontenditis,nec ab originalipecQuid ita, nisi quia in illo pcccatum nunquam fuit, calo parvulosregenerationemundari.Nonhoc oslenpropter quod omnis homo pritts mundo.non Deona- dil, qui dixit, Qukumque baptizatisumusin Cltristo, scitur, el ut Deo nascatur de mundo eligitur qui re- in morteejusbaptizalisumus.Dicendoenira, Qukumnascilur ut jam non sit de mundo? Propler quod ab que, non ulique parvulosfecit exceplos.Quidest aueo princcps mundi ejicitur foras, sicut ipse testatur, tcra in morte Christi baplizari, nisi pcccato mori? dicens: Nunc judkium esl mundi,nunc princeps hujus Unde etiam de ipso idem alio loco dicit, Quodenitn morluusesl peccalo, morluusest semel.Quoduliquc nmndiejkktur foras (ld. xn, 31). carnis peccaii: pro5. Nisiforle eo usque vestra progredieluraudacia, dictum est propler simililudinem ut dicatisnon de raundo eligi parvulos, quandoBa- pter quod et magnummysleriumest crucis ejus, ubi 3 est, ul evacuetur plisraoejus abluuntur, de quo diclumest, Deuserat et vetushomonostersimulcrucifixus in Chrislo,mundum reconcilians sibi. Ad istamrecon- corpuspeccati.Si ergo in Christo parvulibaplizantur, cilialionem si negatis parvulos pertinere, negantes in morte ejus baptizantur.Si in morte ejus baptizaneos esse de mundo; qua fronte nesciovivaiisin mun- tur, mortis ejus sirailitudinicomplantatipeccalouli1 do. Porrosi eos est peccato, tnorfatemini,curain corpusChristi(rans- que moriuntur. Quod enimmortuus eunt, de mundoeligi; necesseest ut ei nascantur,de tuus estsemel: quodautemvivit,vivitDeo.El quid est quo eliguntur ut renascantur. Nascunlurenim per complantarisimilitudinimortis ejus, nisi quodsequicarnis concupiscentiam, renascuntur per Spiritusgra- lur, Sk et vos cxistimalevos mortuosesse peccato, tiam. JJlade mundoest. hxc venit in mundum,ut de vivereautem Deoin ChrisloJesu (Rom. vi, 5-11)? mundo eligamurqui prxdeslinati sunt ante mundum. Numquiddicluri sumus, peccatomortuumfuisseJeCum autem dixisset Apostolus, Deuserat in Christo, sum, quod nullumhabuit unquam?Absit. Et tamen mundum reconcilians sibi; quomodoid faciat, moxad- quod mortuusesl peccato, mortuusest semcl. Mors junxit, alque ait, Non reputans illis delkta eorum enim ejus peccalumnostrum significavit,quo utique (II Cor. v, 19). Totus ergo mundus ex Adamreus; ipsa mors accidit: cui morti mortuus, id est, ut morDeo non negante manum formationis operi suo', se1 Am.Er.et plerique hic. Mss., 8 Trese Vaticanis Mss., garrilis. 1 Am. 3 Er. et septemMSS., stto. m e vacuaretur. opere Mss.,

LIBERSEXTUS. 826 825 talis nonesset ulterius,peccatodicilurmorluus.Quod contra nos clamans, dixisti, < Chrislumetiam prc crgo ipsc significavitin simililudinecamis peccati, parvulis mortuum.>Nullo modo igitur negare perhoc per ejusgratiam nos agimusin carne peccati: ui milteriseos trahere originalepeccalum.Nam morlui quomodoille moriendosimililudini pcccati peccatc undc, si noninde? aut propler quam mortem parvumortuus prxdicatur, ita quicumquein illo fueritba- lorum mortuusest, qui nonesl mortuusnisi pro morptizalus', eidem rei cujus illa fuerat similitudomo- tuis? Eumque tu mortuum pro parvulis confiteris. rialur; et quomodo in illius vera came vera mors Redi ergo mecura ad illud quod ad Romanos' ccefuil, sic fiatin veris peccaiis vera remissio. peram dicere. CAPUTIV. 8. Tolus itaque isle Epistolx apo9. Commendat,inqtiit, suam charitatemDeus in cumadhuc peccatores Chrislus slolicx locus si le ab ista pravitatenon corrigit,nimis nobis,quoniam essemus, obduruisti.Quamvisenim sibi connexa sint omnia pro nobismortuusest. Cum peccalores, inquil, esse] quibusait, scribensad Romanos, ut graiia Deicom- mus, hoc est, cum morlui essemus, Christus pro mendelurper Jesura Chrislum: lamen quiaEpisiolam nobis mortuusesl : mullo magisjuslificati nunc in (otamhic recolere et pertractare non possuraus,valde sanguineipsius, salvi erimus ab ira per ipsum. Si reconcilialisumusDeo per enim longumest; ex isto capilequod agilur conside- enim cnminimtciessemus, aulem suam charitatem tnorlem Filii ejus; multomagisreconciliati, salvi eriremus, ubi ait, Commendat Deusin nobis,quoniamcumadhucpeccatores essemus, mus in vita ipsius. Hocest illud quod alibi dicitur, reconcilians sibi (II Cor. Christuspro nobismorluusesl (Rom.y,8 el 9). IIoctu Deuserat in Christo,mundum dictum exceptis parvulis vis pulari. Ubi si abs te v, 19). Deindehic sequilur : Non solumautem, sed quxram, si non sunt inler peccatoreshabendi, quo- et gloriantesin Deo, per DominumnoslrumJesutn modopro eis mortuusest, qui pro peccaloribusmor- Chrislum. Non solum, inquit, salvi,sedel glorianles. tuus esl? Respondebis non pro solis peccaloribus Per quemnunc et reconcilialionem accepimus.Et lanmortuum, quamvissit etiam pro peccatoribusmor- quam causa quxrerciur, quare per unuin Medialotuus. Quodquidemnusquam legis in divinisauctori- rem hominems fial isla reconciliatio: Propler hoc, talibus, morluumscilicetesseChristumetiara pro eis inquit, sicut per unum hominempeccalumin hunc qui nulluinhabuerunt omninopeccatum.Sed attende munduminlravit, et per peccalummors; el ila in quam validistestimoniisurgearis. Tu dicis etiam pro omneshominespertransiit, in quo omnespeccaverunt. non potuit? peccaloribusmortuum: ego dico nonnisipro pecca- Quidergoegit lex? Iiane illa reconciliarc loribusmorluum; ita ut respouderecogaris, si nullo Non, inquil, Usqueenimad Legem,peccatum in munpeccatoparvuli obstricti sunt, non esse pro parvulis do fuit: Hoc est, nec lex potuit auferre peccatum. unus Peccatumaulem non deputabatur mortuum.Dicit enira ad Corinthios: Quoniam cuinLex non essct. morluusesl; ergo omnesmortuisunt, et Erat quidempeccalum, sed non deputabatur, quia pro omnibus mortuus est (II Cor. v, 14, 15). Nullomo- non cognosccbatur. pro omnibus PerLegemenim,sicut in alio loco do hic negarepermilteris,nonnisi pro his qui moriui dicit, cognitiopeccati (Rom. in , 20). Sed regnavit ; quia nec per Moysunt, morluumfuisseJesum. Quosigilur hoc locoin- mors ab Adam,usquead Moysen telligis morluos? numquid eos qui de corpore exie- scn , id esl, nec per Legem regnum ejus ablatum runl? Quisita desipiatut hoc sapiat? Eomodoitaque est. Regnavitaulem et in his qui non peccaverunt. inlelligimusmortuos, pro quibus omnibusunus mor- Quare igilur, si non peccaverunt? Audi quare : In luus est Christus, quomodoalibi dicit: Et vos cum similitudiue Adm, qui est ', inquit, prcevaricationis carnisvestrm, vi- forma fuluri. Dedit enira ex se formara postcris essetismorluiin delktis et prmpulio n , 13). Ac per hoc, unus, suis, quamvis peccata propria non habenlibus, ut cum illo (Coloss. vificavit mortuusest; ergo omnesmortui peccati palerni coniagioncmorerenlur, qui per ejus inquit, pro omnibus sunt: oslendensfieri non poluisse ut morereturnisi carnalemconcupisccniiam gignerenlur. Sed nonskut pro mortuis.Ex hoc enira probavit omnes raortuos delktum, inquit, ita et donalio. Si enim ob unius esse, quia pro omnibusmorluus est unus. Impingo, deliclummulti morluisunt, multomagisgratia Dei et Jesu Christiin mullis4 inculco,inferciorecusanti: accipe, salubreest, nolo donumin gratia unius hominis moriaris. Unus pro omnibusmortuusest; ergoomnes abundavit. Multo magis utique abundavit, quia in morluisunt. Vide quia consequensessc voluit, ut in- quibus abundat,temporalitermoriuntur, in xternum telliganturomnes mortui, si pro omnibusmorluus victuri sunt. El non, inqttil, sicut per unum peccanex uno in est. Quia ergo non in corpore, resiat ut in peccato tem, ila estet donum.Nam judiciumquidem esse mortuosomnes,pro quibusChristusmortuusest, condemnalionem : gratia aulem ex mullis deliclisin nemo neget, neinodubitet, qui se non ncgat aut du- justificationem. El unum quippe illud ad daranaliobilatesse christianum.Quapropter,si nullumtraliunt manucorrectus,quodde Floriacensis codex auliqua sunt morlui.Si non suntmornon parvuli, peccatum ad Bomanos. Epistola non est mortuus non esl mortuus * Atediti,hommum. eis, etvalicani. tui, pro qui Gallicani MSS. Sic 3 sic antiquiores Mss. juxtagrxcum.Ateditt, in simtllnisi pro morluis. Tu aulein jam in primo tuo libro ludinem. el vulgalam 4 Nonnulli : juxtagraecam 1 Ineditispost, baptizatus,delendahxc verba,idem Mss., in multos in mullis, SedAugustinum lalinam. Iegisse, procujusin christoiimilitudo,nonve- lectionem (seu,id est)peccato, indemox dicat, qutaut Lovanienses, quod in contexlnm, be colligunt translatae margino ritas: certea librariis abxmdal. caretin anliquioribus quibus manuscriptis. quiiisomnino

JULIANUM S. AUGUSTINI CONTRA PELAGIANUM, 827 828 nem trahere potuit: sed gratia non hoc unum tan- baptizatisumusin Christo Jesu, in morteillius baptitum, verum etiam plura, qux superaddilasunt pec- zati sumus? Hinc probans quod supra dixerat, Si vivemus in eo? ut qui cata delcvit. Si enimobunius delklum, inquit, mors morluisumus peccalo, quomodo regnavit per unum; mullo magis qtti abundantiom se non ignorarent in morle Cbristi baptizatos,cum in vitaregnabuntper unuin baplizarentur in Chrislo, scirent eliam se mortuos gralimet juslitimaccipiunt, JesumChristum.Superiorrepelitus est scnsus; quia esse peccato; quia nihil est aliud in morteChrisli multo magis in vita regnabunt, qui sine fine regna- bapiizari, nisi peccalo mori. Hoc diligenlius expobunt; quam mors in eis regnavit, qux cum line nens adjungit, et dicit: Consepulti ergosumusilli per in tnorlcm,ttl quemadmodum surrexitChriregnavit. Itaque sicut per ttnius, inquit, delktumin Baptismum ila el per unius slusa morluisper gloriamPatris, ita el nosin novitate omneshominesad condemnalionem, Si enimcomplanlali sumussimililu,in omneshominesad juslificaiiottem vitmambulemus. justificationem vilm.Ideo et ibi omnes,et hic omnes,quia nemo ad dinimorlis erimus : hoc sciejus; sk et (a)resurreciionis mortem nisi per iltum, nemo ad viiam nisi per istnm. enles, quia velushontonoslersimul crucifixusest, ut ttnius hominispeccalores evacueturcorpuspeccali,ttl ullra non serviamus Skut enimper inobedienliam pecconslitulisunl multi '; ita el per unius obedientiam cato. Qui enimmorluusesl, juslificatusesta peccalo. jusli constiluenlurmulti. Lex aulcm subintravit,ut Si aulem morttti sumus cum Chrislo, credimus quia abundareldelktum. Ubi auiem abundavit delklum, siniul vivemus cuntilto : scienlesquinChrislus surgens superabundavil regnavit pec- ex mortttis jam non moritur,mors illi ullra non domigratia : ul quemadmodttm catumin mortes, sicet gratiaregnetper justitiamin nabitur. Quod enim morluusesl peccalo,mortuusest vilammternam, Dominum nostrum. sentel: quodaulemvivit,vivilDeo.Ita et vosexistimate perJesumChrislum 10. Quid ergo dicemus, inquit? permanebimus in vos morluosquidemesse peccato , vivcreautemDeo in peccato,ul gratia abundet?Absit.Quidenim prxstilit ChristoJesu (Rom. v, 8-vr, 11). Si ergo pcccatonon gralia, si permanendum est in peccato? Deniqne moriunlur parvuli,proctildubioin Chrisiimorle non sequitur et dicit : Qui morluisumuspeccato, quomodo baplizanttir. Si in Cbristi morlc non baptizantur, vivemus in eo? Hincnunc diligenteratiende, et quod non in Chrislo baplizantur.Qukumque enimbaptizati Jesu, in morleipsiusbaptizatisumus. sequitur ut inteltigasintenlusausculla.Ctimdixisset, sumusin Cltristo in e-o ? In Christoaulem baptizantnr, peccatoergo moriunQui morluisumus peccalo,quomodovivemus An ignoratis, inqtiit, quoniamqukumquebapiizati lur. Cui peccato,qnxso le, nisi quodoriginaletraxe? runt ? Argumentationeshominum ' conlicescanl: sumusin Christo Jesu, in morteipsiusbaplizatisumus Hic sunt parvuli qtti baplizantur, an non sunt? Si Dominusnovit cogitationeshominum,quoniamvanx non hic sunt, falsurnest ergo quod ait, Quicumque sunt (Psal. xcni, 11). Abscondithxc a sapientibus Jesu, in morteipsinsbapti- ct prudentibus,ct revelavit ea parvulis (Matth.xi, baptizatisumusin Chrislo zati sumus; quia non in morte illius baptizantur 25). Si libi christiana(idesdisplicel, apertittsconfiparvuli. Sed quoniara verum dicit Apostolus, nulli tere : nam chrislianam fidem aliamnon potes inveintelliguntur excepti. Nam si de solis majoribus nire. Uimshomoest ad mortem, unusad vilam. ifle dictum putalis, quijam utunliir libero arbitrio, cum lantuni homo, isle Deus et homo". Per illum est dicat ille, Quktimque; frustra vos terret dominica mundus inimicusfaclusDeo : per istummundusreilla sententia, iVisiquis renaltts fuerit ex aqua et spi- concilialurDeo electus cx mundo. Sicul enim in : asscverate Adamomnes rilu. Habelisenim magnumcompendium moriuntur,sic et in Christoomnesvivifict hoc de solis majoribusdietum, nequaquam parvu- cabunlttr. Sicut portavimus imaginemlerreni, porte3 los ista generalitate concludi. Et quid vobis cst de mus et imaginemcjtts qui de cmloest (I Cor. xv, laborare,utrum sit vitaxterna 22, 49). Hxc stabilitamenlafideicbristianx qui suhquxslioneBapfrsmatis prxter regnum Dei, an vita xlema privandi sint, vertrre nilitur, slaniibus eis ipse subvenittir. innocentestot imagincsDei,ac per boc xlerna morle CAPUTV (b).11. Prorsusquodinlibromeodixi, est in plectendx ? Si aulcm hoc dicere non audetis, quo- cui rcsistis, vcrumest: Namquod dimissum niam universaliter prolata senlenlia est, Nisi quis parcnte, ut trahatur in prole , miris quidem modis renatusfuerit ex aquaet spirilu, non potesl inlrare in fit, sed lamen fit: et quia modus ipse nonfaciliraregnumDei (Joan. m, 5) : eadem vos universitas tionc indagalur, nec sermoneexplicalur,ab infidelilib. comprimit, dicenle Apostolo, Qukumquebaptizati bus non creditur > (DeNupliiset Concupiscenlia, sumusin ChrisloJesu, in morteillius baplizalisumus. 1, n. 21). Quibusverbis meis insidiaris raendaciter, Ergo et parvuli qui baptizanlurin Christo, quoniam quasidixerim,<nccralionecomprehendi.necsermone in morte ipsiusbaptizantur,peccalomoriunlur.Inde explicari; > subtrahens inde quod dixi, nonfacili enim connexa sunt ista sequcntia, cum superius sive < ratione > sive < sermone. >Aliudest nulla, > dictum esset, Qui morlui suntus peccalo, quomodo quodlu dicis; aliudest <non facili,> quodegodixi : vivemus in eo? Namvelut qtixieretur, quid est mori ubi quid aliud qtiam calumniosus appares? Sed etsi peccalo? An ignoratis, inquit, quoniamquicumque 1 Floriacensis Ms.,hominis. s Quatuor ethomo. isteetDeus M ss., 1 in Mss., 3 Editi, constiluuntur multi. ila portemus. Abest, ita, a manuscriptis. 1 vaticani MSS. et Floriacensis, in mortetn. Grxcetamen Forte,sedet,ul infra,n. 15. (a) Am.et Er.,2. est,enldllumalb. (b) Apud

JULiEftSEXTUS. 829 830 nulla rationeindagetur,nullosermoneexplicetur:ve- Consepulli in mortem. ergo sumusilli per Baptismum rum tamen est quod antiquilusveraci lide calholica Non sine parvulis : quoniam quicumque baptizalisutolam; qux filios tnus in ChristoJesu , in morleillius baplizaii sumus., prxdicatur et crediturper Ecclesiam surrexit Chrislusa morluisperglofideliumnec exorcizaret,nec exsufflaret, si non eos Ut quemadmodum de poteslaleterebrarum, et a principe morlis erue- riam Palris, ila et nosin novitatevilmambulemus. Si rel; quod in libro meo, cui velut respondes, a me enimcomplantati fuimussimililudinimorlisejus, sed erimus. Hic suntet parvulicomplanfift.l,n.22): sed id et resurrectionis positura est(De Nupt. et Concup., tu commemorare limuisli, tanquamipse ab orbe toto tali similitudinimortis ejus. Hoc enim ad omnes exsufffandus esses, si huic exsufflationi qua princcps perlinet quicumquebaptizalisumus iri ChrisloJesu. mundiel a parvulis ejicilur foras, contradicere vo- Hocscientes , quia velushomonostersimulcrucifixus va- est. Quorum velus homo, nisi quicumqite luisses. Frustra le inlorquesargumentationibus baptizati ? Hic itaqueagnoscamus el parvulos, nis, non adversusme, sed adversuscommunemrna- sumusinCliristo trem spiiitualem; qtix non te aliter peperit, quam quia et ipsos baptizatosnon negamusin Christo. Et est velushomonoster? Ut evasicul j'amnon vis ul pariat; contra cujus viscerasalis utquid simul cruciftxus aculis telis libi viderisarmalus, de justitia Dei con- cuetur, inquit, corpuspeccali, ttl ullra nonserviamus tra justiliamDei, de gralia Dei conlra graliam Dei pcccato.Propler hoc corpus pcccati, misit Deus Ficolligensargumenta. Tuncenim est Deivera justitia, lium suumin simililudinecamis peccati(Rom.vni, si grave jugum super filios Adama die exilus de 3). Qtia igitur imptidenlianegamus etiam parvulos venlrcmatris eorum (Eccli.XL , 1) non sil injustum. corpus babere peccati, cum hoc quod dicit, omnium Quomodoautem non est injustum jugumgrave, si sit quicumquebapiizatisumusin Christo? Qui enim nullumest in parvulis malum, propter quod jusle mortutisest, justiftcalusest a peccato.Si aulemmorjugo premantur gravi? Tunc est vera Dei gratia, si tui suntitscum Christo,credhnus quiasbnuleliamvivehoc rebus exhibeat, quod verbis sonai. Quomodo mus cum Christo; scienlesquia Chrislussurgens ex aulemhoc facit, si eum exsufflal in quo novitnon morluisjam non moritur, morsei ultia nondominaesse quodpellat, si eura lava*in quo novit non esse biiur. Quodenimmortuuscst peccalo,tnorluusest semel: quod auteinvivit, vivitDeo. Ita et vos, inquil, quod abluat? 12. Numquidvel tibi vel quibuslibet consectaneis existimatc vos mortuosesse peccato; vivereautemDeo tuis * aliquid dicere videreris, si quantum sit (ut in ChristoJesu. Quibushocdicit? evigilasne, et atex ea nalum necesse sit renasci, non renatumsit tendis? Eis utique quibus dicebat, Si autem mortui necesse damnari3) malum concupiscenlix carnis, sumuscumChristo. Et qui sunt bi, nisi quibusdixcsanctitatcmentis cogitare possetis : et quid conferat rat, VeiusItomonoslersimulcrucifixus esl, ut evacuegratia , cum reattim ejus absolvit, quo faciebatori- tur corpuspeccali? nisi quibusdixerat, Complantali morlis ejus? nisi quibus dixerat, ginaliicrhominemreura, quandolil in illo plena re- sumtts similitudini sumus ergoilli per Baplismum missio pcccalorum3; quamvisipsa remancat, contra Consepulli in mortem ? aut beneusurus Et boc quibus, vel de quibusdixerat, legesuperiora quarnregeneralispiritusconcupiscat, hoc maloin minorecertamine, aut omninonon usu- verba, quibus hxc cunctaconnexasunt, et invenies: rus in maj'ore certamine? Inesl enim sensiis hujus An ignoralis quoniamquicumque baplizalisumusin mali, dum reluctatur atque cohibetur. Realusaulem ChrisloJesu , in morleiltius baptizalisumus? Et cum ille, qui sola regenerationedimiltiiur,quemadmodum hoc diceret', probare quid voluit? Lege adhucpaulo cum inesset non sentiebalur; ita ejus ablatio lidc superius, et invenies : Si morlui sumus peccato,quoin eo? Aut ergo agnosciteparvulosin credilur, noncarne vel mcnlesentilur. Ideo in hujus modovivemus rei obscuritatete jactas , et adversusveriiatemqux Baptismale mortuosesse peccato,et fateminihabuisse oslendi hominum maxime carnalium sensibus non cui morerenlur originalepeccatum: aut aperte dicite potest,quantomagisulpulas acriter, tanto magisin- non cos in morte Christibaplizatos,cum baplizarenfldeliterpugnas. tur in Chrislo; et Apostolummendacii redarguite, 13. Sed dicenlem, Quicumque baplizalisumusin ChristoJesu, tete in 6cies, et contrahequidquid verte omnes in morteillitis baplizalistimus. : Siveanimis, sivearte vales(a) 14. Ego hxc arma coelestia, qux vincunt Ccelein in s umus Chrislo morle baptizati Jesu, Qukumque stium , non dimilto : his fidem nieara sermonemqiie sumus. verum esl nos morluos ipsiusbaptizati Ergo coinmitto. Argumcnlaqux profertis, huraanasunt: esse peccatoin morte Chrisli, qux fuit sine peccato: hxc munimenta divina sunl. Delkla quis intettigit ac per hoc ct maj'oreset parvuli. Nequeenim illiet (Psal. XVIII,15)? Numquididco delicla non sunl? non isti, aut isli et non illi : sed quicumque baptizati lla et originaledelictumquod in parente regenerato sumus in ChristoJesu , in morteillius baptizatisumus. remitlitur, et tamentransit in prolem, el manel nisi Quinque vaticaniMss.et duo Gallicani,consenta- et ipsa regencretur, quis intclligit? Numquidideo neistuis. morluus > llancsententiam, est, ergo omiltunt iidem non esl delictum?Unuspro omnibus incktsam, parenthesi et duoGallieani. codices Vaticani omnesmortuisunt. Quocorde, quo ore , qua frontc quinque 3 Floriacensis Ms.secundamanucorreclus, in illo per eamremksio peccatorvm. 1 Gallicani et ut hocfieret. lib.12.^neid.,vers. 889,890. (a) verbavirgilii, Mss.,

S. AUGUSTINI JULIANUM 832 CONTRA PELAGIANUM, moveremandibulas, parvnfosmortuosnegatis, pro quibusChristum mor- non posseanimalianisiinferiores tuum non negatis? Si non cst pro eis Christusmor- invenlocrocodilosine arabiguitalesuperatur; ct qui tuus, utquid baptizantur? Qukumqueenimbaptizati dixerat nullumanimal in igne vivere, demonstrato sumusin ChristoJesu, in morleillius baptizatisumus. quod de salamandra perhibetur, sine ambiguitale Si autem etiam pro eis mortuus est, qui unus pro convincilur. Cura igilur definis < naluraliaper acciomnibusmorluus est; ergo mortui sunt et isti cum dens non converti; >si vel unus quispiam fuerit inomnibus.Et quia in peccalomortui sunt, moriunlur venlus, qui vitiatusaliquocasucumeoderavilio geet peccatout vivant Deo, quandorenascunturex Deo. nuerit filium, faclumque sit proli naturale quod Quodsi explicare non possim quomodovivus gene- parenti accidensfuit; nempelua definitioisla frustraret mortuum(mortuusenira peccatoparens, et vivens bilur. Ileni cum deiinis, < parentem quodipse non Deo, generat lamenin peccatomortuum, nisi et ipse habet, in suam prolem non posse transmittere, > peccatoregenerationemoriatur, et vivat Deo); num- nonnedefinitioeliamista destruelur, cura libifuerint quid ideo falsum est, quia explicariverbisvel non demonslratinati hominesintegerrimisomnibusmempotest, vel diflicilliniepotest? Tu nega, si audes, bris ex his parenlibus, qui nonnullaraembra pera majoribusnostris, qui se id nalum mortuum, pro quo Christumnon negasmor- diderant?Audiebamus mortuus tuum. Unus enimpro omnibus est; ergoomnes nosse ac vidisse dicebant, Fundanium' Carlhaginis morluisunt (II Cor.v, 14). Verba sunt apostolica; rhetorem, cum ipse accidenli vitioluscusesset, lused arma sunt noslra, quibus tamen si repugnare scum filium procreasse. Quo exemplo evertitur illa nolis, intelligis quod sine dubilalione crcdendum tua sentcntia, qua dicis, < naluraliaper accidensnon est etiamsi non intelligas.Horaoenira qui spirituali- convcrli. > Accidensquippe fuit in patre, quod fater natus, carnaliler gignit, ulrumque habet semen, ctum est in fiiionalurale. lllam vero alteram , qua cl immortaleundese gaudeat vivum,et mortaleunde dicitis , < parenles in filiosea qux non habenl ipsi nullo modoneces- non posse transfundere,> alius Fundaniifilius, quod generet morluum.Cui vivificando saria Christi mors esset, nisi morluusnalus esset. inaxime usitatura est, cum duobus oculis de lusco Unusenimpro omnibus mortuusesl; ergoomnesmor- natus evertit, et innumcrabilesqui nascunturocutui sunt. Neceos de ista morle excitatis, quos mor- lali de parentibuscxcis. Transmiltendo quippein eos tuos non esse clamaiis: sed ne vivantpolius impe- quos gignuntquodipsi non habenl, vos potius quam ditis, quando in eorum parentibusfidem, qua una suos filios sibi similcs esse demonslrant, qui tam machi- fuistis in vestris definitionibus cxci. possuntreviviscere, impiorum argumenlorum nis oppugnatis. CAPUTVII 17. Sane cumea qux ad rem non VI(a).15. Sedjamveniamusad prolixam pertinent multum loqueris, dixisti aliquidunde me CAPUT tuam , qua illud, quod quiddamquod ad rem perlinet admoneres,ubi aisti, et operosamdispulalionem quantulxcumquc simililudinisgralia in re ad per- < Curiosilateraquod comprehendcrit,minus solere spiciendumdifficili, adhibendumputavi (DeNuptiis mirari; ct adversus eam divinilus fuisseprovisum, et Concupiscenlia, lib. 1, n. 21), deolea scilicet,quod ut mulia de lerra innumeris discrela proprietalibus ejus semen degeneretin oleastrum, refutaremolitus gignerentur. > El revera hxc est utilitas occullorum es : prius affirmans, quod ei rei qux per se defendi operumDci; ne promplavilescant, ne comprehensa non potest, nibil suffragenlurexempla.> Cur ergo raira essedesistant.Undeet Scripturadicit: Sicutossa ita non agnoscis operaDei quaApostolus, mox ut proposuit quxslionem quomodo in ventreprmgnanlis, facietuniversa resurganl morlui, quo autem corpore veniant, con- cumque (Eccle.xi, 5). Recteilaque et tinuo rem incognitamet inexpertaraexemplo pro- ipse dixisti, conlra curiositatemqux minussolet mibare suscepit,adjungens, Stulte,tu quodseminasnon rari quod poluerit comprehendere, incomprehensinisi *morialur(11Cor.xv, 36), etc? Quod bilia esse opera Dei. Cur ergo humana opinatione vivificatur, et huicrei qua de agitur, nonomni conaris everlerc, quod minusvalesin divinaratione quideraexemplum ? Egoquidem,non(ul lu calumniaris) modo esl inconveniens.Purgatur enim a palca trili- comprehendere cum, sicut homoa peccato, et tameninde cura palca dixi, < nulla ralione comprchendiposse; > scd dixi, < faciliratione non posse. > Verumtamenquid s si nascituralterura. 16. Quid est autem quodde crocodilodicere vo- conlravitiumcuriositalishumanx, cui solenl, ut ipse etiamhocDeus, luisli, < solumesse in omnibusanimalibus, cui su- commemoras, vilcscere, comprehensa periores mandibulas moveri Albinus affirmat; et quemadmodum multa,sic occultarcvoluit,ul id invehumana conjecturanon ignem, cum sit omnibusexilio, salamandrxessc lu- sligareatque comprehendere dibrio? > Nonne isla contra vos potius prolulisli, possit? ideone contra Ecclesiam malrem vestram quandoinvenitur aliquidunde monstreluresse possi- raliunculis vestris quasi parricidalibuspugiunculis bile quodgeneralilernegabalur? Cumergo vos gene- debeiis armari, ut vim Sacramenti ejus occultam, raliter negaveritis, in prolcmtrajicere quapurgandosconcipitparvulos,quamvis de purgatis possc gignen(S quod non habent ipsi; si fueritinvcntum quod pos- parenlibitsnatos, lanquamossain ventre pragnantis, sit hoc facere, ila superamini,sicutille qui dixerat4, noncontrectando,sedlaniandoquxratis? Nisiaulem 1Hiceditiaddunt, 1 Editi, Fttndanum; Abesta et a dissentientibus Galllp rhts. manuscriptis grxco. manuseriptis * Aliquot hicet rnfra,dixerit. canisel vaticanis. Mss., 2 Edili,quad.Melius Am. (a) Apud et Er.,5. aliquol Mss., qttid. 831

LIBERSEXTU9. 835 854 sermonislongitudinenollem fatigare lectorem, jara hoc autem quod trahilur in origine, vilium: et illo te mille rerum generibus,quarumincomprehensibilis quidcm abscisso, vim cjus lamen nequaquamtolli ratio contra nsitatas naturx vias quasi per deserta poluissede semine; hoc vero vitium quod non est opaca repit, obruerem; in quibus etiam degenerantia corpus, sed accidens, cum indulgentiasit remissum, seraina, non quidem in dissimillimumgenus (quia in seminenon poiuisseresidere : hoc, inquam,a quonec oleastersic est ab olea discretusut vitis), sedin vis callidissimo dici non poicst, cum auctoritatedi, vina superetur, qua ipsa pars corporisob hoc j'ussa quamdam, si dici potest, similem dissimilitudinem sicutiviti est labruscadissimilis, qux tamen de se- est amputari, ut hoc viliuni purgarelur. Quod nisi mine vitis gignitur, multa monstrarem. Et cur non esset in semine, ad parvulos, quibus circumcisione credamushoc ideovoluisseCreatorem,ut crederemus illa corporisauferendumest, nullatenusperveniret: etiam semen hominis posse vitium de gignentibus neque si minimepervenisset,indigeret ullatenushac trahere, quod in eis a quibusgignitur non sit: ut ad corporis circumcisionesemoveri. Cum aulem parej'usgratiam,qua homineseruuntur a potestatetene- vulus proprium nullum habeal omnino peccalum, brarum et in regnumilliustransferuntur, ctiambapti- restat ut nulluraeidem aliud auferatur nisi originale zati cum suis parvulis currerent; sicutlecumcucurrit illo remediosine quoperit anima ejus de populosuo; pater (a) sanclus, nescienseidem gratix quam esses quod sub juslo Deonon fieret, nisi cssel culpa qua futurus ingralus? fleret. Qux quoniampropria nulla est, restat ut sola 18. Sed naturx scrutator acerrimus liraites ej'us originisvitialx sit culpa*]. 20. Ecce circumcisustradit nascenti de se, quo invenis, et regulasfigis,dicens, < Per rerum naturam fieri non posse, ut illud probentur tradere parentes, caruit in se (a). Quid est ergo quod dicis, <Perrerum quo caruissecredunlur. Quod si tradunt, > inquis, naluram lieri non posse, ut illud hominesprobentur < non amiserunt. > Istx sunl Pelagianx definitiones, tradere, quo caruisse creduntur? > Bonumest prx, quod putium, non est malum, quia Deusillud fecit, sicut quas lecto ad religiosx meraorix Marcellinura disputasti.Respondelurlibi: Meri- de oleaslrocopiosissime commemoras, opusculonostro (De Peccatorum tis, lib. 3, capp. 3, 8e( 9), jam respuere debuisti. Bonusest oleasterin rerum natura, sed in myslerioPrior enim Pelagius de parentibus fidelibusdixit, rum scriptura malum significat; sicut lupi, sicut < non eos potuisse in posteros (ransmitlere, quod vulpes, sicut sus lola in volutabriscoeui, sicut canis ipsi minime habuerunt. > Sed quamsit falsum,exem- conversusad suum vomilum: in rerum natura bona plis evidentissimisperdocelur, quorum aliqua supra sunt omnia,sicut oves; omniaquippe Deusfecitbona dixi, unde est et hoc quod eiiam nunc dicam. Quid valde (Gen. i, 31): sed in sanclis Libris lupi raalos enim prxputii retinet circumcisus, de qtio prxpulia- significant,ovesaulem bonos.Nec secundumid qund tus tamengignitur,et quodjamnon est in homine,tra- sunt, sed secundumid quodsignificant,dc illis simihitur in hominissemine?Necobaliudcredcndumest, liludincs damus, quando de bonorum malorumque antiquis patribus hoc divinitus fuissc prxceplum, ut differenlia disputamus. Sic el prxpulitira quoniara 1 parlicula est humani corporis, quod lotum est bona octavodie circumcidcrent parvulosad significandam regeneraiionem qux fi( inChrislo.quipostdiemsepli- susbstantia,ulique bonumest per nalurara; sed mamumsabbati,quodiejacuitin sepulcro,tradiluspropter Itim significat pcr figuram,cumdieoctavocircumcidi delicla nostra, sequenli, id est, octavoin hebdoma- prxcipilur parvulus,propler Cliristmn,in quo, sicut non dibusdie resurrexit propter j'ustificationem nostram Aposiolusdicit, circumcisisumus circimicisione in manufacla,quam sine dubio prxfiguravitcircumcisio (Rom. iv, 25). Quod sacramcnlumcircumcisionis figuraprxcessisseBaptismalis, quis vel mediocriter manufacta. Prxputium ilaque non est peccalum,sed sacrisLitteris eruditus ignoret; cum apertissimcde significatpeccatum, et maxime originalc; quia pcr Chrislo dicat Apostolus,Qui est caputomnisprinci- ipsum membrum est origo nascenlium, pcr quod in quo eliamcircumcisi esliscircum- peccalumdictisumusnalura filii irx : nam etipsum paluset poieslalis, cisionenonmanu facta, in exspoliatione carnis, membrumnatura propriedicilur. Proindecircumcisio corporis in circumcisione ei in Baptismo, Chrisli; consepulti in carnis non solum illam quasi generalem sentenliam quo et consurrexislis per fidemoperationis Dei,quisus- veslramsine ambiguitalesubvertit,qua dicitis, < Per citavitilluma mortuis: et voscumessetis morluiin de- rerum naturam ficrinon posse, ut quo ipse caruit, liciiset prmpuliocarnis vestroe, vivificavit cumillo , tradat proli parens : > verumeliara quia prxputium donansnobis omniadelicla{Coloss. n, 10-13)? Hujus peccalumsignificat, et inveniturin nascente, quod non manufactx , qux nunc flt in jam nonerat in parente ; profectooriginalepeccatum ergo circumcisionis Christo, similitudo prxmissa est illa circumcisio quodjam remissumcst parenlibusbaptizatis,manere demonstratin parvulis, nisi et ipsi bapiizentur, id manu facla, qux data est Abrahx. mundentur: vosquecon19. [Nonenim dici potest, Prxputium corpus est, est, spiritualicircumcisione vincitesseverissimumquodnegalis;quia et ipsepar1 Vaticani tres Mss.,nisi ad significandam. Floriacensis vulus, de quo diclumest, Peribitanimaejusde populo ad verum Ms.,quam sigmficandam. particulanisi, vel 1 Vaticani illic additasensum tres manuscripli quam, verboet Gallici detorquetsuperiorum duo, in quibus rom: Nec obaliudcredendum i dco est Floriacensis est; qux signiticant tolumhunc n. 19 uncinis anliquissimus circumcisionem prxceptam parvulide circumciso geniti, inclusum prxtereunt. de circumcisi semine trahit Morel ipse quia prxputium. (a) legendum caruilipse, \ide Elecenset, quo Juliani iient. Critic., M. (a) Meraorius paterfuit. pag.157,

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTlNl PELAGIANUM, 830 suo, si octavodie non fuerit circumcisus(Gen. xvu. omnes nosse Chrislianos. Cur aulem dicis, quod 14,12), inveniresub justo judice cur pereal non po- certaminis singularisoblitusin vulgumrefugerim ?> testis, negantesoriginalepeccatum. Quis libi promisit meura singulare certaraen? Ubi, 21. Relinquaraus silvas oleastrorum,et montes vel quando, quomodo, quibusprxsentibus, quibusarbiAfricanos vcl Italos olivarum; nec interrogemus iris? Oblato, > sicut loqueris, placuit componi agricolas, qui cum tibi aliud, mihi aliud forte re- foederebellum>( Virgil.JEneid.lib.12, vers.109), ut ' sponderint, neutros possumus celeri exploralione pugnas omniurnconlcnlio nostra dirimeret? > Absit convincere, si ad hoc experiendumseminelurarbor, ut mibi apud Catholicosarrogem, quod te tibi apud seris factura nepolibus umbram ( Virgil. Georg.lib. Pelagianosarrogare non pudet. Unus sum e multis, 2, vers. 58). Habemusoleam, non Africanam,nos qui profanas veslras noviiales ut possumusrrfutaItalam, sed Hebrxam; cui nos qui fuimusoleaster, mus, sicut unicuiquenostrumDeusparlitus cst meninsitos esse gaudemus.Illi olex dala est circumcisio, suram fidei (Rom. xn, 5). Anlequam essein natus quxstionera. huic mundo, et antequamesseni renalus Deo',multa qux nobissolvitislamsine discepialione Trahit prxpuliumproles, quodjam nonhabet parcns; caiholicaluininavestras futuraslenebrasredarguendo caruit.ettamen tradidit; amisit, et lamentransmisit: prxvcnerunt : dc quibus jam duobus superioribus et hoc prxputiumpeccatumsignificat.Ergo et ipsum libris meisquanlapotuimanifesiaiione disserui.Habes polest in parentibusinterire , et lamen ad filiosper- qtio te avoces, si le adversuscaiholicamfideraadhuc transire. Altesletureliain ipseinfans, et tacensdicat: insanire delcclat. 23. Ncc noniine scllularioriimopificum Peritura est aniraa mea de populomeo, si non fuero > derideas circumcisusoctavodie : qui ergo et originalemalum membra Clirisii: mementoquia inlirnia mundielegit diffitemini,et justum Deurafalemini,quid peccave- Deus, ut confundatfortia (I Cor. 1, 27). Quidest aurira dicite. Iluic infanti lacile clamanli quoniam lo- tem , quod eis cum ostenderccoeperis,in me acers quacilas vestra nulla rationabili voce respondet, biorcs lienl? > Mentiri cis noli, ct non fienl. Ego voces polius veslras apostolicis nobiscum vocibus enim non <eos, >sicut caluniniai is, <asseveropecujungile. Qux sint enim ex parcntibus, vel utrurn sint liumdiaboli,>quosredempiosChrisiisanguinescio1: etiam alia contagia peccalorum, liberum nobis est nec diabolo conjugia,> in quanlumconjugiasunt, sive impossibile ulla transcribo; > nec eum genilaliumcommentor quxrere; sivesit facile, sive difficile, repcrire : per unum tamen hominem in hunc mun- arlificem; >nec < excitatorem virorum nisi ad illidum intrasse peccalum, et per peccatummortem, et cila.i nec <fccundatoremmulicrum,>nec condiloita in omncs homines perlransisse, in quo omnes rem > assero parvulorum.> IIxc ergo qux a me peccaverunt( Rom. v, 12); aliter nobisfas csse non aliena sunt, si eis de nie dixeris s, mentieris: ct si exisiimenius accipere, nisi ut omnes mortuosessc quisquameorum tibi credens acerbior in mc fuerit 3. Ii vero qui credamusin primi hominispeccato, pro quibusmor- factus, dccepluspoteritcsse, non doctus luus est Chrislus,ct omnes mori peccatoquicumque et utrumque nostrum, et fidemcaiholicamsciunt, discereabs le aliquid noltint; sed cavent polius, ne baptizantur in Christo. VIII(a). 22. Sed in aliis verb*;meis.qux auferas quod noverunt. Mulliquippe sunt in eis, qui CAPUT velut relellendainlerponisdisputationitux,dicis,me non solum prxtcr nie , veruni etiam priores me isla vulgumtibiexcilareconatum; >quoniamdixi(DeNu- didicerunt, qux vester novus error oppugnal.Cum lib. 1, n. 22), fidemnon dn- ergo non eos ipse fecerim,sed invenerirahujusquam ptiis el Concupiscentia, bitare christianam, quam novi bxrelici oppugnare negalis sociosveritatis , quomodoeis ego sum auctor coeperunl, ct eos qui lavacro regenerationisabluun- liujus queinputatis erroris? CAPUTIX. 24. Explica, > inquis, quomodo tur, redimide diabolipoleslate; et eos qui nondura tali regenerationeredemptisunl, cliam parvuloslilios peccatum personx illi juste possit adscribi, qux nec redemplorum, sub ejusdem diaboli essc poleslate voluit peccare, nec potuit. > Aliud est perpeiralio , caplivos, nisi et ipsi eadcmgratia redimanlur.>Quod propriorum, aliud alicnorumconlagiopeccalorum ut apostolico teslimonio comprobarcm, i ad omnes quantumquidemad sux cujusquevitx pertinetaclioxtates > dixi pertinere illtid, de quo Aposlolus lo- nem. Nam si vos senlentiamrcclam in vestrttmtorquilur, bcncficiuinDei: Qui eruit nos de poleslale lum sensum torquere nolletis, audiretisApostolum in regnumFilii charitatis el translulil sum> hoc hrevitcr explicantem, qui unum dixit fuissein tenebrarum, (Coloss. 1,13). Si hacsenlentiacontravos vulgusmo- quo omnes peccaverunt. In illo uno morlui sunt vetur; nonne hinc le potius oportet adverlere, ita omnes, ut niorercturalitis untts pro omnibus. t7ns istam ca- enim pro omnibustnortuusesl : ergo omnes morlui esse vulgaiainet apud omnes confirmatam tbolicamfidem, ut nec nolitiam possitfugere popu- sunl (II Cor. v, 14), pro quibusCbrislusmorluusest. larem? Necessequippe fuerat, quidquidin parvulis Nega igitur Christum eliam pro parvulismortuum, suis agerel3, quod atlinet ad mysleria chrisliana, omisso,in. TresMSS., guid cutreparvulissuis agerent. suisagerent. Unus,oui cumparvulis 1 Mss., 1 Floriacensis possimus. Ms., pectilium diaboli, quosredemitChris Lov., dkite hukinfanti clamanti.Et stussanguine stto. quidpeccaverit s Er. v estra. carct ideinMs.,si eisdixisse medixerii. particula, el; se.d quoniamloquacitas Emendantur ex manuscriptis. 3 Ara.Er.et aliquot cumi.ov.habet,peccaverit. nondoctor.Lov., nondoctior. Mss., 3 Am.et plures Mss.,quidguidparvulis suis ageret; Atmeliores n ondoctut. Mss., 835

ft,7

LIBERSEXTUS. 858 ut cximas eos de numcro mortuorura, hoc est, de buin ex grxco latina consucludosic habel, ut non conl3giopeccatorura.<Qui fieri potest, > inquis, ut solealalibinisiin Sacramentoregenerationisintelligi. res arbitrii conditioniseminuinmisceattir?>Si fieri Nihilborum dicere voluisti, sed elegistiverbumquo noa posset, non esset unde parvulosnondumde cor- fierct conlemplibilequod dicebas.Nenioenirn legenpore egressos mortuos diceremtis.Qtiia si Cbristus tium prxferre posset natum renato, vcl regenerato, et pro ipsismorluus est, ergo ct ipsi mortuisttnt: vcl baptizato; sed facile putasli natum prxferri posse quoniamsi unus pro omnibusmortuusesl, ergoomnes pcifuso. Si aiilem quaniuni dislat coeliima terra , tnortuisunt. Audisne, Jtiliane? hxc Aposlolivcrba, tanlo meliusest perfundi ut portelur hominis imago iion mca sunt. Quid a me quttris, quo sil factum coelesiis,quain nasci ut porietur honiinis imago tcrniodo, >cum videas facttimcssc quocumquemodo, reni (I Cor. xv, 49); cvanuit jam lua isla invidiosa si Apostolo credas aliquo modo, qui de Cbrisioct de parlitio. Nequo enim mirandura est, si ccelestishohis pro quibus mortuusesl Cbrislus, nientiri poluit minis iinagineii),qux saera perfusione suscipitur, sibi vindicat Deus; imaginein vero terrcni hominis nullomodo? 25. Polest autem dici Dcusab alio, qualcs eslis, terrena labe sordenlcmsinit csse sub diabolo: donec perverso, sed errore divcrso; polest prorsus dici ad suscipiendamccelcstisliominisimaginerarenascaDeus, quod nos sentirc de pnrvutisdicis, ad inimici tur in Chrislo. 27. Porro si perfundiet nasci xquali abs le pensni lucrum semper industrius; > quia eos quos novil, non ad tcmpus sub diaholo fuiuros, sed curnillo saulur examine, ul ideo parvulinondum renali non semper arsuros, non desinit creare, nuirire, vestire, credanlur esse sub diabolo, ne partes xquales inler eisque pcrtinacissiina iniquitale peccanlibus vitara se Deus et diabolus facere videantur, si Deus sibi salutemqucsubminisirare. Sed lacit hoc Deus quo- pcrfttsos, diabolus autein vindicat natos : profecto modo sciens bene uli et bonis ct rnalis; cujus ma- quia sccundum islum sensum tantum valet pc-rjestatis usibus, nou solum eos quos premit aut deci- fundi quantura valet nasci, superfluumpersttadelis pit, sed nec se ipsuinmalignilalisulliusarie diabolus essc perfundi; quoniam, quod lantumdemvalei, sufsublrahit. Ac per hoc non perliiientad diabolurn,qui iicit nasci. El tamcn agirnusgratias, quja non hoc eruunlur de diaboli potestate: qui vero ad eum per- putatis. Non enim ad regntimDei natos, nisi perfundantur , admiltitis : atque ila perftindimulto raelius tinent, in Dei, sicut ipsc, sunt polcstalc. 26. Quanivaniiincsi igilur, quod acutulele dixisse judicalis esse quam nasci. Jam ilaque vobisipsi redarbilraris, quasi asscramus, hoc inler se fcedus ditc ralionem, ne putelis indignum,ut qui non admitiniissediabolumet Deum, ut quidquidperfundilur, tuntur in regnum Dei, sint sub illo qui ceciditde Deus; quidquidnascilur, diabolussibi vindicet: ea regno Dei; et qui non habenl vitam, sint sub illo qui tamen legc, > sicut dicis, ul ipsani commixtionem perdidit vilam. Non autem babere parvulosviiam, quam diabolusinsiituit, Dcus obnoxiaviriute fecttn- nisi habeant Chrisium (quem procul dubio habere del ? > Prorsus nec inslituit diaboluscommixlionem, non possunt, nisi induerinl cum , eo modo quo scriin Christobaptizalieslis, Christum quoniam esset et si nemopeccassel; sed ita esset, ut ptum est, Quotquot tua ibi suscepla vel nulla esset, vel inquieta non induistis[Galat.m, 27]): non ergo eos habere vilam, esset: nec obnoxia virlute, sed libera et potcntissi- nisi habcanl Christum, Joannes evangelislatesiatur, ma Dcus fecundal uteros feiiiinarum, eliam vasa dicens in Epistolasua, Qui habel Filium, habet vidiabolicaparituros. Sicutenim hominibusmalis , ita tam ; qui nonhabel Filiutn, vilamnon habet (1Joan. et seminibus ex originevitiaiis, in quibus bona cst ab v , 12). Merilo ergo intelligunturmorlui qtti non haillo creaia subsianlia, incrementum,formam, vitam, bent vilam, pro quibus est Christusmortuus ut hamortuus est, ergoomnes salulemquelargitur graltiila bonilalc, nulla necessi- beant. Unusenim pro oinnibus tale, insuperabilipoleslale, irrcprehensibiliverilate. moriuisunt. Ideo autem morluus est, sicut legitur ad evacuarel Cum ergo utrumque in potcstatc sit Dei, ct quod Hebrxos , ul per mortem eum qui polestalem perfundilur scilicet, et quod nascilur, a cujus po- habebatmortis, idesl, diabolum(Hebr.n, 14). Quid testate alienus nec ipse diabolus invenilur, ttt duo crgoroirum, si parvuli, quamdiuraortui sunt, anteisla quomodoposuisti? Ulrum mclius csse voluisti quam incipianteurahabere qui morluusest pro mornasci quarn perfundi? An ineliusrssc pcrfundi, quia tuis, sub co sunl qui poleslatemhabet mortis? CAPUTX. 28. Emimerasqux fidesvere ' non ibi est et uasci?Nonenim peiTundi potcrit qui natus non fuerit. An utrumque xqua lance perpcndis?Si dubiict christiana; in quibus ea commemoras, qux nasci putas esse melius, regcneraiionispiriiuali facis pene omnia prxdicamus et nos, et de quibus nullo carnalcm sacrilegoerrore modo dubitandum esse censemus; usque adeo ut injuriam,cui generationera prxponis. Non enim frustra crederis noluissedicere, eliam illud quod dicis, Sine opere liberi arbilrii Quodrenascitur; sed, quodpeiTunditur:>ut quo- nullumhominis esse posse peccatum, > verum esse niam diabolum et Deumquasi paries inter se fecisse fateamur. Non enimet hoc esset peccalum,quod oriper nostrum sensum demonsirarecupiebas, partem ginale traherelur , sine opere libcri arbilrii, quo priDei faceres verbi vililale viliorem.Potuisti enim di- mus homo peccavit, per quera peccalum intravit in cere, Quodrenascitur; potuisti, Quodregeneralur; mundum, et in omnes homines pertransiit (Rom, poiuisli postremo, Quod baptizalur : hoc eniin ver1 Plerique biss.avera.

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI 859 PELAGIANUM, 840 v, 12). Quodautem dicis, < Alienispeccatisalterum strosiquenascuniur; nec ideo illam totam substanobnoxium non teneri; > interest quatenusrecte possit tiam, omnesqueparles ejus, et quidquidin ea subintelligi.Nequenunc ago, quod peccavitDavid,et pro stanlialiterexislitet vivit, potuit creare nisi bonuset milliaceciderunt (IIReg.24); verusDeusl. peccatoejus tothominum 31. Jubesut asseram, quemadmodum ct quod de analhemateconlra interdiclumquia usurin Christo, pavit unus, in eos qut hoc non fecerant, nec factum id est in virlute ejus, crealos parvulos sibi audeat fuisse novcrant, vindicta processit (Jositevu): alia diabolus vindicare. > Tu assere, si potes, quomodo dispulalioest, neque nunc tenere nos debet, de hoc sibi, non obscure,sed aperte vindicelsparvulos,quos genere peccatorumsive poenarum.Parentum aulem immundi spiritus vexant. Si ei traditosdicis : videpeccataraodoqtiodamdicunturaliena, et rursus modo mus ambo supplicium,lu dic merituin; ambo cerniquodam reperiuntur el nostra: aliena quippe pro- mus pcenam,tu qui nulla mala merita dicis ex paprietatc sunl actionis, nostra sunl aulem contagione rentibus trahi, cum Deum jusium ambo faleamur, propaginis. Quodsi falsum esset, profectograveju- demonstraista poenadignam si potes in infantibus gura super filiosAdara, a dieexitus de venlre malris culpam. An vero non agnosciseliam hoc ad illud eorum (Eccli.XL, 1), nullo modo j'ustumesset. grave jugum pertinere, quod est super filiosAdam,a 23. Quodautem Aposlolum dixissecommemoras, die exitus de ventre malris eorum, usque in diem Omnes nos manifestarioporletattle tribunalChrisli, ut sepulturx in malrem omnium? Sub quojugodiversis reportel unusquisque propriacorporissui proutgessit, cladibusila conleritur genus humanum, ut appareat sivebonum,sive malum(II Cor. v, 10); quomodoin hoc quod ex flliisirx flunt hominestanquampignore parvulis accipis? utrum et ipsi ante tribunalChristi acceptofiliimisericordix, in fulurumsxculum prxmanifestabuniur,an non? Si non manifestabunlur, parari: in hoc autemsxculo a die ortus usquein diem quid te adjuvatista sentenlia,quandoad eos non per- obitus, eliam ipsos sub eodem gravi jugo conteri. etiam baplizaliparvuliinler alia mala tinet, quorum nunc agitur causa? Si autem mani- Quandoquidcm feslabuntur, quomodoreporlat eorum quisquequod vitx hujus nonnunquamet istos dxmonum patiuntur gessit, qui nihil gessit; nisi quia pertinet ad eos, incursus; quamviseruli de poleslaletenebrarum, ne quodper corda et ora gcslanlium , sivc credunt, sive ab eis trahantur in suppliciumsetnpiternum. 32. Iterum dicis, quod jam quidemdixisti, atquc non credunt? Propria corporissui enim dixit, quod ad unumqueraque in sc ipso jam viventem perlinct. respondi(Supra, lib. 3, nn. 8, 9), sed etiamnuncnon Nam quomodoreporlat bonum, ut inlret in regnuin debcoprxlerire , < Quodcum Deusparvulis nihil de Dei, si hoc reportat quisquequod gessit; nisi quia proprio lam boni quam mali merentibusgloriamre3 pertinel ad parvulumeliam quodper alterum gcssit, generationis atlribuit, hoc ipso eos ad suamcuram, id cst, credidit? Sicut ilaque quod crcdidit, pertinel ad suum jus, ad suum dominiumpertinere docet, ad eum, ut reportet bonum, hoc est, percipiat Dei quod eorum voluntatem ineflabilis prxvenit beneregnum : sic ad eum pertinet etiam, si non credidit, iicii largilate. > Quid igilur eum offenderunt, quos ut reportel condemnationis judicium; quia evange- pariter innocentes, raundos, a se ad imaginemsuam lica est et ipsa sententia ', Qui non crediderit,con- creatos, innumerabilesab islo munere alienat, nec demnabitur(Marc. xvi, 16). Et Apostolusdicendo, eorumvoluntaterahujus ineffabilis prxvenit beneficii Omnes nos manifestari oporlet,ut recipiatunusquisque largitate, separans tol imaginessuas a regno suo? Si proutgessit, sivebonum,sivemalum;nihil voluit in- hoc eis non eritraalum, non ergo amabunt regnum telligimedium.Vide ergoquamimporlunenolis par- Dei lot innocentesimaginesDei. Si autem amabunt, vulum de alieno peccato reportare malum, et velis et tantumamabunt,quanlurainnocentes araaredebent eura de alienorecle factorcportarebonum, non qua- regnum ejus, a quo ad ipsius iraaginem creantur, lecumque,sed Deircgnum. Alienumquippeopus est nihilne mali de bac ipsa separalione patientur? cumcrcdit per allerum, sicut alienumopusfuit cum Poslremo, ubilibetsint, quomodolibet sint sub Deo peccavitin altero.Nec nosdubitamusquiaBaptismate judice, qui nec fato premitur, nec personarumaccedelictum omne mundclur, sed renascendo quisque plionecorrumpilur;in illiusregnifelicilate non erunt, mundatur. Quod ergo non adimit nisi regeneratio, ubi erunt qui pariter nihil boni malive meruerunt. Scd si niliilmeruissentmali,nunquamprivarcnlurin non cessattrahere gencratio. tanli boni.In eis ergo, 30. Sane dicendo < concupisccntiam non usque- coramunicausa coramunione quaque animo rebellem, > procul dtibio confiteris ut sxpe diximus, irx vasis nolas facit, secundum rebellem: et supplicium non fateris, quo adversuste Aposlolum,Deusdiviiias glorix sux in vasa miseri, 22, 23), ne gloricnlurtanquamde ipsum bellumgeris ? < Dicalur,>inquis,parvulorum cordix (Ilotn. IX crealor Deustalium,quales Deimanibusdignisunt; > merilis vitx sux, cum cognoscunthoc sibi juslissime et addis, < id est, innoceniium.> Nonnete pietale et reddi poluisse,quod videntreddi paribusconsortibus Deilaudationevincerevidelur,qui dixcrit etiam pul- morlis sux 4. 1 Editi,nisi unusbonuset verusDeus. cbra et sana opera decere manus Dei? Et tamcn Abest,unus,a xiulti deformes, mulii morbidi, raultihorridi mon- manuscriptis. s iu Mss.,vindicent: recte, si postea legeretur: Sieis traditos. * Editi,et tpsa sentenlia 3 vaticani dkendo.Abest,dicendo, a maquinque Mss., graliamregenet vnis 4 post,mortis nuscrunis. Er.et nonnuilQS sum,apudAm. manuscri*

LIBERSEXTUS. 84-3 Sil 35. Si ergo recte vis sapere, etiam de parvulissape vera, certe credibiliora reponerent. Quod quidem quod ait AposloIusde Dco Patre, Qui eruit nosde quicumquesunt isti, si gravilersapiunt,non facerent, , el translulitin regnumFilii cha- ct parcerent tibisecundumapostolum,non reddenles potestalelenebrarum ritatis sum(Coloss. i, 15) : el iilud alterum , Fuimus maledktumpro maledkto (I Pelr. in, 9). Tu autem nalura filii irm, siculel cmteri saltemillum monentemne dedignerisaudire, de cuenim et nos aliquando (Ephes.n, 3). Oinnesenim eruunlur de polestale le- jus liltens exclamarete libuii, 0 tempora,o monebrarum el filiiirx erant, qui peccato moriunlur. res! > Sallem, inquam, ipsum audi, < ut quantuma Omnesaulem ut Deovivanl, peccato moriunlur,qui rerum turpitudineabes >si lamen abes,<tantum te a iu rnorte Christi baplizaulur. Onincsporro in morle verborumlibertate sejungas; et ea in alierosne dicjus baptizanlur, quicumqucbaptizanlur in Cbristo. cas, qux cum libi falso objectasint, erubescas. >TaErgo quia el parvulibaptizanlurin Chrislo, peccalo lia te sane in istos nescio quos dixisse qui legunt, moriuntur, et a potestaie lenebrarum, ubi natura filii sciant', qualia in aliquibus omninonon novimus, irx fuerant, eruunlur. Quod auiem dicis, Ubi ait quos in proposito conlinentix recessisse a Pelagianalura filii irm, posseintelligi,Prorsus filii nis hxreticis novimus.Tui verovel tux quales sint Aposlolus, irx : > nonnehinc admoncridebuisti,anliquamcon- nibil mea interest, quos lu vel quas tu sic fallis, ut tra vosdefendicalholicamlidcm; quia nonfereinve- dicas me definire, < nec in carioso quidem corpore nitur lalinus codex, si non a vobis nunc incipiat libidinemposse frenari. > lmo quia frenari posse et emendari,vel poiius in mendummulari, ubi nonnu- frenari oporteredecerno,ideomalumintelligo.Quod tura sil scriptum(a) ? Quodulique cavere debuitin- qui negat malum, viderit quomodohabeat bonum, terprelumantiquitas, nisieliam fidei hxc esset anti- cui repugnantem,velit nolit, fatelur frenandamesse libidinem.Ego itaque nonsolura a senibus,veruraet quilas, cui vestra crepitresistere novitas. CAPUTXI. 34. Sed homo egregius, in grege a juvenibusdicolibidinempossefrenari: sed raultum non vis esse vulgari.Rursus enim sentenliam vulgi miror a continentibuslibidinemposse laudari. 36. Quis aulcmnostrum dicit, < Malumhoc quod respuis, post lanta, quibus eum rcddita ratione adversus me concilaverasgravius, quam in te fuerat parvuli originaliter trahunt, sine subslanlia in qua concilalus.Sed nimirum lua disputatticonsiderans, est, aul esse posse, aut unquamfuisse? > Quod tanin catbolicx quam dicamus,iia quxris dialecticosjudices, et irnibil le talibusargumenlisapudpopulum lidci verilate et antiquitate fundatum agere poluisse rides vulgum,quasi ad ipsum te judicem adducam, vel posse sensisti. Undead euin spernendum coutu- a quojudicari isla non possunl: qux tu si non didimacia rursus ora convertis, ejusque partes quibus cisses, Pelagianidogmatis machina sine architecto constat, nonimmeritovobis Chrislianoruminfensis- necessarioremansisset.Si visvivere, noli amare sasima multitudo,singillatimdescribendoet derideudo pientiamverbi, qua evacuaiur crux Christi (I Cor. de aliis subslantiisin alias substanpercurris, in quibus et auditoriales scholasticos> i, 17).Quomodo langis, etdicis conlra me clamaluros, 0 lempora, lias vel bonx vel matx transeant qualilales, nonraiOralione1 in Catil.et ucl. 6 in Ver- grando, sed afficiendo,jarn libro superiore tractavio mores> (Cicero, rem) ! et tamen vulgi judicium rcformidas, ubi mus (Supra, lib. 5, n. 51). Si vulgi spernis judiinvcnire potuisli,qui cium, illos judices inluere, quos tibi duobuspriorilam clamososlibi suffragatores Tullianismc vocibusterritent; quod aliunde quara bus meis libris luculentissima in Ecclesia Cbristi unde lolumest, esse puiem genitalem corporispar- prxditos auctoritaleproposui. tem. > Quibusego cum retulero, Non hoc dico,menCAPUT XII. 37. Qualeest autem, quod beatx lilur : libidinetnculpo, non membra; vitium denoto, memorix Zosimura Apostolicx Sedis episcopum, non naiuram : iste aulem qui miliiapud vos calum- ut in tua pravitate persistas,prxvaricationisaccusas? nialur, audet in Ecclesia Christi anle magistrumin Qui non recessiia suoprxcessores Innocentio,quem coelosedenterarecilare libidinislaudem; quod ei re- tu nominare timuisli; sed maluisti Zosimum, quia : quoniam se inj ciiandum,si vobiscumstuderet, magislrorum nemo egit primitus lenius cum Coeleslio omniumveslrumpudorem: his sensibusvestris si quiddispliceret, paratum esse proponeret, ne offenderet nonne alia in te Tulliana vere convenienlia verba dixerat corrigi, et lnnocentii litteris consensurum convcricni, dicentes libi, Ex hac parte pudor essepromiserat. de constituendo sane quemadmodum 38. Memento pugnal, a!is le pctulanlia; hinc continentia, illinc 2 in Catilinam). libitlo > (ldem, Oratione episcopodissensionempopuli Romaniinsultabundus 55. Nescioquos ctiatn quasi dcserlores dogmatis obj'ecias (a). Quodabs te quxro, utrum hominessua vestri ad (idemcatliolicamconversos arguis velre- fecerintvoluntale. Quodsi negas, quomodoliberum versos. Quos lamen significastiita te meluere, ut 1 Am.Er.et aliquot sciunt.Meliores manuscripti Mss., eorumnomina exprimerenon auderes; ne forte auea crimina ut Non vult s ciant. quse Augustinus, Lov., dienlesabs le sua falsa crimina, mox libi, si non cum noverint hic per ipsum laisoforte objectantur, qui Julia: mire numnon hxc adnotatio legunt. transiitmarginalis ptosin contextum ' Am.et itmocentw. Er. et Lov.,a suo prmdecessore et de testimoniis nsseritparvulos poteipostolus complexis prmcessore. erui cumcmteris,el nuturaessefilios Mss., state tenebrarum anmChristi ad finem scilicet quod, Zosimo cumin tnorte (a) Schisma moriuntur, quiapeccato irm, skut et cmteri, Bonifacium legi418mortuo,subortum est, cumadversus in chruto. thrtsti baplizanlur Eulalio. alii contenderent pro timeelectum locum. in ipsum Hieronymum (a) Vide ,^ (Vingt-sept.J X. SANCT.AUGUST.

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI S43 PELAGIANUM, 844 defendisafbitrium?Si autem fatcris, quomodo eam quo filii Dei sunt, sed ex quo adhuc filii sxculi. Do- ^ vocas< ullionemDei, > atque a vestro dogmateexor- minica quippe senlentia est: Filii hujus smculi genel bilas, dum pulari divinitusvindicatus affectas?An rant elgenerantur>(Luc.xx, 34). Ex quoiiaquesutandcm aliquando concedis, quod obstinatissima musadhuc fllii hujus sxculi, exterior homo noster conlcntione negaveras, occullo Deijudicio fieri, ut corrumpitur,ex hoc et hujus sxculi (iliigencrantur ': in ipsis lioininum volunlalibus inveniatur aliquid, ex quo sumusfilii Dei, interior renovalur de die in sit et poeuapeccati? Hoccnim nisi diem >(II Cor.iv, 16). < Quamvis-et quod et pecCatum ipse exlerior per in isla tua senteiitia sapuisses,nullomodofactumho- lavacrurasanclificaius sit, et spem tuturx incorruminiimullionem Deiesse dixisses. Sed quando ante ptionis acceperit,propterquodettemplumDeimerito annos plurimcstale ibi quiddarade beato Damasoct dicilur > (1Cor. m, 16) < : sed hocnon solumpropter Ursicino 2 coniigit, nondumPelagianosEcclesiaRo- prxsentemsanctificationem, sedpropler * illamspem dictumest, de qua dicilnr, Et nos ipsi primitiashamana dainnaverat. 3exspectan39. Dicis, <me quoque ipsum innovassesensus benlesspiritus ingemiscimus, adoplionem meos,et initio conversionismex hoc sensisse quod. tes, redemptionem corporisnoslri>(Rom.viu, 23).< Si tu. >Sed fallis, aut falleris, sive calumniando his ergo redemptiocorporisnoslri secunditmAposlolum qux nunc dico, sive non inlelligendo,vel potius non exspectalur, profecloquod exspeciaturadhuc speralegendo ea qux tunc dixi. Namego per unum homi- tur, nondum tenetur> (De Nuptiis et Concupiscentia, neni in roundiimintrasse peccaium,etper peccalum iib. 1, nn. 19, 20). Nihil habent bxc verba mea mortem, et ita in omnes homines pertransisse, in quodnon in se baptizatusagnoscat,qni cumApostnlo Undeet quo peccaverunlomncs(Rom.v, 12); ab initio con- dicit: El ipsi in nobismetipsis ingemiscimus. versionismex sic tenui semper, ut teneo. Exslant alibiait : Etenimquisumus in hac habitatione,ingelibri quos adhticlaicusrecenlissimamea conversione miscimus gravati(II Cor.v, 4). Quoperlinet eliam ilconscripsi,etsi nondum sicut postea sacris Litteris lud, quod in libro Sapientix legimus: Corpusenim erudilus, tamen nihil de bac re jam tunc senliens, corruptibile aggravatanimam,et deprimilterrenainhaet ubi dispuiandiratio poposceratdicens, nisi quod bilatiosensummuitacogitantem (Sap. ix, 15). Scd lu antiquilus discit 3 et docet omnis Ecclesia:in has tanquara incoelojam inter Angelosinimorlaliterhavidelicet magnas manifestasque miserias, in quibus bitans, verba infirmilatiset mortaliiatisirrides; ct ea homo vanitati similis faclus est, ut dies ejus sicut exponensnon secundum meum sensum, sed secuntimbra prxtereant (Psal. CXLIII, 4), et sit universa dum dolumluum, dixisseme affirmas, <quod graiia vanitas omnis homovivens(Psa/. xxxvm, 6), meri- non perfectehominemnovumfaciat. >Nonhocdico : lo peccaii originalis genus humanum fuisse colla- altcndequod dico. Gratia perfecte hominemnovum et ad corporisimniortalitatem liberabit vos facil; quandoquidem psum;undenonliberatnisiquidixit,Veritas (Joan. vui, 32); et, Ego sumverilas(Id. xiv, 6); et, plenamquefelicitalemipsa perducil.Nunceiiam perSi i)osFilius libcraverit, lunc vere liberi erilis (Id. fecle innovat hominem, quantum altinet ad liberaviii,36). Non enim a vanitate nisi veriiasliberat; sed tionem ab omnibus omnino peccatis, non quaniiun sncinidum gratiam, non secunduradebilurn; per mi- ad liberationemaliinel abomnibusmalis, et ab omni sericordiam, non per meritum. Sicut enim judicii corruptione raorialitalis,qua nunc corpus aggravai fuit ut vanitali subjiceremur; ita misericordix est ut animam.Undeesl gemitus,quem suum quoqueconveritate liberemur, et ipsa bona merita nostra non- fitelur Apostolus dicens, Etipsiin nobismetipsis ingemiscimus.Sed ad illam quoque perfeciioncmqux nisi Dcidona esse fateamur. CAPUTXIII (o).40. Jam nunc illamitiamdiscu- speratur, eodem Baptismate,quodhic accipitnr,pertiamuscalumniam,quame dixissecriminaris,<bapti- venitur. Non autem omncsfilii sxculi filiisunt diazatos ex parte mundari. Quod melius > dicis <meis boli, quamvisomnesflliidiabolifiliisinl sxculi. Sunt sermonibusapparere : > eosquesermones meos, qui- enim etiam fllii Dei, qui lamen adhticfiliisuut sxbus hoc apparere posseasseveras, considerandosin culi; propier quod et conjugiocopiilantur: scd filios tua disputatione proponis. Ago gratias, nempe isti Doi carne non gignunt, quia et ipsi ttt essent (ilii sunt : Carnis, > inquam, concupisccnlianon est Dei, non ex carne, non ex sanguine, non ex volunnuptiis imputanda, sed toleranda.Non enim est ex lale viri, neque ex voluniatc carnis, sed ex Deonati naturaliconnubioveniensbonum,sed ex antiquopec- sunl (Joau. i, 13). Sancliflcaiioergo per Baptistnuin catoaccidensmalum. Propter hanc ergo fit, ul etiam etiam nunc conferluret corpnri, non tamcu nunc de justis et legitimis nuptiis (iliorum Dei, non filii corruptioejusauferlur, qux ipsam quoque aggravat Dei, sed iilii sxculi generentur: quiaet hi qui gene- animam.Et ideo quamvis casla sint corpora, cum rant, si jam regenerati sunt, non ex hoc generant desideriispeccaii membranonserviuni, propiertpiod * Er. et Lov. , vindicatum, At Am. et omnes Mss., ad templumDeipertinerc coeperunt: cst lamenquod vindicatus. Hanc tectionem improbant Lovanienses, nonob aliud,nisiquodillicagiputent de schismate inter 1 Hica luliano Damasum et Ursicinum, a nte audiquodaccidit, inquiunt, prxtermissum,necfilii neinisi regeneJuliaoi nomen. tum renturfiunt: sed.Vide librum do Nujtiiset coacuprimum 3 Apud Am. Er. et Gallicanos Mss.omnesquevaticanos, piscentia, u. 20. 3 In libropriuio dc Kujitiis et Concupiscentia, sedmaxt' Ursino. * omnespropeMss., dkit. me propter. 3 Am. Er. et Mss.omittunt, adoptionem. Am. e t 5. (a) Apud Er.,

LIBER SEXTUS. 846 gralia in tota ista xdificiuioneperficiat,quamdiucaro carnis morlificantspiritu. 42. Habent ergo jam baptizali quid agant in se concupiscil adversus spiritum ut motus malos qui refrenandi sunl iucitet, et spiritus adversus carnem ipsis, hoc esl, in Dei templo, quod xdificatur boc tempore, ut dcdicelurin line. ^Edificaturautem post (Gnlat.v, 17) ut sanctilas perseveret. XIV. 41. Quisautem nescit' quodnobis caplivitatem CAPUT 1, sictitbujus rei est indextilulus psalmi, cgregiusdoclorinculcas, < ideo dici carnem concupi- ejecto scilicet foras qui captivaveraliniinico. In orscere, quia carnaliteranimaconcupiscit? >Nonenim dine quippe Psalmorum, quod mirum videri potest, Nam prior est psalmus dedicaiionisdomus, et poslerior 5 sineanimattlla potest essecamis concupiscentia. 3 utiqueconcupiscere viveniissentientisquenaturx est: xdificationis.Sed dedicationisideo prior est, quia ilita ut nondesit concupiscenlia,quamspadonuniquo- lam domumcanlat, de qua ejus archileclusait, Solillud qtte castitas frenet; minus quidem laboriosa, quia vite lemplumhoc, el in tribusdiebusexsuscilabo ubi maieriam de qua operclur non invenit, minus (Joan. n, 19). Iste autem posterior , quandodomus adversus eam libidoconsurgit : est tamen, pudice- xdificabaturpost captivitatem, Ecclesiam prophetaque comprimtlur, ne concumbendiquamvis irritus vil. Deniqueet sic incipit: CantateDominocanlkum ipse conalus , in eam turpitudinem veniat, propter novum; cantateDomino,omnisterra (Psal. xcv, 1, 2). quam Catligonum Valentiniani junioris eunuchum Neino igilur ita desipiat, ut unumquemquebaplizagladio novimusnltore punitum, ineretricis confes- tum ideo existimctjam esse perfecttun, quia dictum Dei sanctumesl, quodeslisvos(I 6'or. sione conviclum.Neque enim et in libro Ecclesiasti- est, Templum co adhibcrelurinde similitudo, atque diceretur, Vi- ni, 17) : et, Nesciiis quia corporavcstra templumin densoculiset ingemiscens, vir- vobisest Spirilus sancti, quein habetisa Deo (Id. vi, quasi spadocompleclens Deivivi suginemetsuspirans( Eccli. xxx, 21) ; nisi et ipsi mo- 19 ) ? et in alio loco , Nos enim lemplum verentur concupiscentixcarnalis affectibus,licet de- tnus (II Cor. vi, 16) : et cxlera hujusmodi. Jam stituti carnis effectibus.Molibus igitur suis anima cnim hoe vocatur ; el cum xdificalur, mortificantur* quos habet secundumspirilum, adversatur aliis mo- hic membranoslra , qux sunt super terram. Quamlibus suis quos habet secundumcarnein; ct rursus, vis enim jam peccato morlui, Deovivamus: est tamolibussuis quos habet sccundumcarnem, adversa- men quod in nobismortificemus , ut non regnet pectur aliis motibussuis quos habet secundumspiritum : catum in nostro mortali corpore, ad obediendura ct ideo dicilur, caro concupiscereadversusspiritum, concupiscentiis ejus (Rom. vi, 11et 12) ; a quibus ct spiritusadversus carnem. Sed propler hoc et de nos solvit, ne his cssemusobnoxii, plena atque per dediein diem(IICor. fecta remissio peccatorum, et rcmanseruntin nobis ipsa animadictumest, Renovatur iv, 16). Neque enim ipsa in sanciitale non proficit, cum quibus gerantur bella castorum.Ex his est ct cummagismagisqueminuiteas , quibus non conscn- illa qua pudicus bcne uiitur conjiigaltts: sed curn tit., carnales cupidilates.Jam baplizatisquippedice- bene fit, de malonasciturbonum non sine malo ; eJ bat Apostolus, Mortificatemembraveslra qum sunt ideo renascitur, ut liberetura malo. Quodenim Deus super terram.Ibi et fornicatio, et mala concupiscen- creat et homogenerat, profectobonuin cst in quantia, etavariiia nominatur (Coloss. m, 5). Quomodo lum homoest: sed ideo non sine malo, quia sola reergo morlificai jam baptizalus fornicationem,quam generalio solvit a malo, quod trahit gcneratio dc non jam perpetrat, et secundumte < nec habet ali- primo magnoquepeccato. 43. Sic autem incredibile vis videri, < quod in quid quod mortificet? > Quomodo,inquam, obtem; nisi utero baplizatx , cujus corpus est lemplumDei, forfornkationem perat Apostolodicenti, Mortificate cum desideria ejus quibus non consentit expugnat, malur homofulurussub diabolo, nisi Deo rcnascatur s, ct omninonon forni- ex Deo : > quasi non majoris admirationissit, quod qux in bene proficientibus cantibus, nec consensione, nec opere, etsi non de- Deuset ubi non habitai operatur. Non enim habilat sunt, lamen quolidieminuunlur ? Hoc agilur in tem- in corpore subdito peccatis( Sap. i, 4) : et lamen plo Dei, quandoadjuvante Deo agitur quod prxce- operatur homineinin utero mcretricis. Atlingilenim pit Dcus. Opera spiritus eriguntur, opera carnis ubique propter suam munditiam,et nibil inquinatum carnemvixeritis mortificantur.Si enimsecundum , in- in cumincurrii (ld. vn, 24e<25). Et quod multo est quit, moriemini:si autemspiritu facta carnis morlifi- mirabilius,aliquandoadoptat in filiuni,quem format caveritis , vivetis.Et ut scirent se boc non facerenisi in utero immundissimxfeminx ; el aliquando uon gratia Dei, continuosubdidit: Quotquotenimspiritu vult esse suum filiura, quem format in ulero sux, fiDeiaguntur, hi filiisuntDei ( Rom. vm, 13, 14). Ac lix. Ille quippe ad baptismumnescio qua provisione per hoc quicumqueaguntur Dei spiritu, ipsi facta 1Huc el inantiquioribus edftiomanuscriptis inquibusdam 1 Ante.qtdsautem : eralisludslossema ne Psaltno nescit,hxcin editisAm.Er. et Lov. nibusimmissurn qtdprius concu- dedkutionem sed verbadelenda sunt: ldeo dicis,(vel, dici) carnem domusprmdkat et-post cedificationem. si ad domus hoc carnaliteranima dedkalio ad sine pertinel, est, concupiscat. quidem caput piscere, quia ud corpustotunidomus,idest, ad christumj autem vivetttis^ sen- mdi/icatio ammacaronecsenliat. concupiscere Ecclesiath. est.Lovanienses naturceest, sinequo sensumembra tnoveri non iclco iion quam wdificatio priordediculio, tientisque vervossunt,id est, persemetipsa concupiscere nequeunt et hoc solumexpunxerunl,sed etiam subsequentem etiamsinemembris, ut in spadoni- sum, skv.t hujusreiest indexlitulusPsalmi, qui tamen sensus concvpiscit quis Ea absunta meboribus ius. quippe Galiicanis ad contextumpertiuct, exstalquein omnibusmanumanuscriptis et vaticanis. scriplis. s Apud 1 slcMss. Atediti,in bene Lov.hic additur.cum. factentibus. 845

S. AUGUSTINI CONTRA JULIANUM PELAGIANUM, S48 pervenit; iste repentina morie non pervcnit. Aiqtie facio Dei graliam : sed tu ejus inimicusinanemquxi videris jaclantiam, ut in tuam disputationem ita Deus , in cujus polesiate sunt omnia , lacii esse sisse i in Christicensorlio , quern formavitin diaboli dorni- inlrodttceres Epicurum, qui negavit esse corpus cilio ; el non vult esse in regno suo, qucm forma- dcorum, sed lanquam corpus ; nec sanguinem, sed vit in templo suo. Aut si vult, cur non facil quod lanquamsanguinem> ( Cicero , tib. 3 de Natura deovult ? Non enim quod soletis de majoribus diccre , rum ); et liac occasione de philosophorumlitteris Deus vult, et parvultts non vult. Ccrte bic ubi fali ad rem qux inter nos agilur non perlinenlibus, tanto nulla est immobilitas,nulla furtunx temeritas, nulla incplius quanto velut doctius dulirares. Quisaulem personx digniias, quid reslal nisi inisericordixveri- nostrum dicit, Qttidquidin prxsenli sxculo agitatisque profunditas ? Ul sciainus et ex Iioc inconi- tur, esse cutpandum; > cum hic ipse Cliristus tanla prehensibilicomprehendanius, juxta duos liomines, cgerit bona, sed ttt nos eruerel de prxsenii sxculo unum per quem peccatumintravit in iniindmn, alie- niato ? , CAPUTXV. 45. Quamporro diligenleret conrum qui tollit peccalunimundi, omnesfiliosconcupiscenlix carnalis tindecumque nascantur, ad juguin gruenter exponasapostolicumtestimonium, ubi ail, grave filioruinAdamrnerito pcrtinere ; ct cx his om- Spe salvi facti sumus, et cxlera , usqtiead redemnes (ilios gralix spirilualis uiidccimiquenascantur, ptionemcorporis noslri (Rom. vin , 24, 23), operx ad jugum suave filiorumDei siuo incriio pervcnire. prelium est intueri. Dicis enim quod < illa resurreProinde condilionein stiani gerit, qui in allerius ciio non peccala dimitiat aliquorum, sed expurget corpnre, quod est lemplumDei, ila couslriiitur, ut mcrila singulorum.Rcdditenim unicuique, > inquis, non ideo sit et ipse lernpluinDei, quia xdificatur in < secundumopera sua , > nec tamen dicis, secundum tcniplo Dci. Matris quippe corpus tit csset lcmpliun qux opera sua regnum Deiparvulis reddal. Et pecDei, gralix beneficiiim est, non nalurx : qux gratia cata qtiidcm nulla remitlunlur in regno : sed si nulla non conccptionc, sed regciieratiouuconfertur. Nam reniilterentur in judicio illo novissimo, puio quod si ad nialris corpus id quod in ea concipilurpertine- Dominusnon dixisset de quodani peccaio, Nonreret, ila ut ejus pars depuiaretur ; non baplizareltir mittelur neque in hoc smculo,nequein fulttro(Matth. infans , cujus maler baptizala cst aliquo nioriisur- xii, 32); quando sibi remilti sperabatlatro ille, qui gente periculo, cutn euin gestaret in tttero. Nunc dicebat, Mementomei, cum venerisin regnumtuum vero cum eiiam ipse baplizatur, non utiquebisba- (Luc. xxin , 42). De qua ie , quoniamprofundissima ptizatus habebilur. Non itaquead maternuincorpus, quxsiio est, non est modo prxcipitanda sententia. cuni esset iu ulero, peri.inebat: et laincn creabatur Cur autem in regno nulla pcccatareroiitit Deusfiliis in temploDei non templumDei. Ita in femina lideli suis, nisi quia non invenit quooWcroitlal ? Non cnim creaius cst infidelis, et in eum parentes infidelilalem poierunl ibi esse peccala, ubi spiritus, non dico non trajecerunt, quam non habebant quando ex ipsis consenlit concupiscenlixcarnis, sed nec concupiscit nalus est, sed tunc habcbant quandoet ipsi similiter adversus carnem, quia nec caro adversus eum ; illa nali sunt. Trajeccrunt ergo, quodjara non erat iu ineffabili salule perfecta, qux nunc non fll in Baeis, propter semen spirituale quo regenerati sunt ; plismo, ubi remittunlur qtiidemcuncta peccala, sed sed erat in eorum carnali semine, quo etnn genera- remanent carnalium concupisceiitiaruminala, cum verunt. quibus post Baptismum , si tamen proficiunt,exer44. Quamvisilaque sacro Bapiismalesanclificetur ceant sive conjugatigloriosa, sive continenlesglorioel corpus ; ad hoctaniensanctificatur, ul per remis- siora certamina: quod et ipse conliteris (Supra , lib. sionem peccatorum non solum prxteriiis peccatis 3, n. 42); sed ncscioqua miseria,quando pro vcritate omnibus, verum eliani ipsi qux inest carnis concu- loqueris, tunc te ipse non audis. 46. Describensquippe illam siimmamresurrectiopiscentix uon sil obnoxium ; cui necesseest obnoxius omnis homo nascalur , eliam niorittirus obnoxius, nis felicilalem, dicis, ncminem jam ibi justorum si nonrenascatur. Ubi crgo me audisii sive legisiidi- lividum facere corpus sutim, et servitulisubjiccre; ccnlem, non innovari homines per Bapiismtim, neminemhumiliareaniinam suamstratis duris el pxsed quasi innovari ; non liberari, sed quasi liberari; dore membrorum. Responde crgo cur hic isla fanon salvari, sed quasi salvari ? > Absii ut ego ina- ciat, qui omniroalo in Baptismatecaniit : cur audet nem dicerem graiiam lavacri illius, in quo rcnalus lividum facere (empluni Dei? Nonne membra ejus sum ex aqua etspiritu, qua liberalus sum a reatu membra stint uliijue lempli Dei?Cur ergo non suavi omnium peccatorum, vel qux nascendo traxeram, odore, sed pxdore lempli cjus, aut invilat prxsenvel qux male vivendo coniraxeram : qua libcror ut tiam, aut impctral niisericordiam, aut placat iram sciam * ne inlrem in lenlationem, a concupiscentia ejtts? Nibilnemali castigat, domat, vincit, opprimit mea abstractus et illectus, aique ut exaudiar dicens in templo Dei, eiiani livoreet pxdore ipsiuslcmpli cum consortibus meis, Dimitte nobis debita noslra Dei' Nonneattendis , nonne perspicis, quia tam ve(Matth. vi, 12) ;qua liberabor,ut spero, in xternum, hemenler corpus suum persequens, si nibil ibi perubi jam nulla lex in membris meis repugnet legi sequitur quoddisplicetDeo,frustra persequendolemmsnlis mex ( Jlom. vn , 23). Non igitur ego inanem 1 Trese valicanis Alii duocuin| luribus Mss., expungat. Callicauis, exptirgat.Aiti., SicMsi.,Alcditi, utscio. expugnal.1'loriaccusis codex, exottanet.

847

LIBKRREXTUS. 850pluin ejus facit injuriamtnagnamDeo?Quidtergiver- tis omnibus, id est omnibusconcupiscentixfelibus, saris, quid cunctaris aperlius confiteri? Uludprofe- si illic etiain ipsa consumpiaesl, quomodocontra clo, illud esl quod isle , cujtis livorempxdoremque eam ne concipial, dimicanlsancti <livorecorporis, prxdicas, in sua carne persequitur, unde dicebat pxdore membrorum, contritionecarnis? >qux verba , Scio quia non habital in me, hocesl in tua sunt. Quomodo,inquam, livore, pxdore , conApostolus carne mea, bonum(Rom.vn, 18). Quarovocembapti- tritione templi Deiconlra eam belligeratur a sanctis, zali esse cur negas, cum opera vocis hnjus in livore si et ipsa est ablata Baptismate ? Manetigitur : nec ? Neque ea regenerationislavacrocaruimus, si non ibi caruicorporis et meinbrorum pxdore cognoscas eniin hxc sancii, vel Deiflagcllis, vel ab initnicislo- mus sensu, quo eammanere sentimus. lerant palieudo, scd ipsisibi ingeruntconlinendo.Et 48. Quisautem ilasit imprudcnsalque impudens,. spi- ita procax, perlinax, pervicax, ita poslremoinsanus utquid hoc, nisi conlra carnis concupiscentiam ? Quod niinirum et ipse sensisti. et demens, qui cum pcccata mala esse fatealur, nerilu concupiscendo Cum enim dcscribensfelicitatemfuturx vitx , addi- get essemalumconcupiscentiam peccatorum,eliamsi disses alque dixisses, < Nemoconviciisfelicemini- adversus eam concupiscente spiritu , peccata concipudentiam, nemo maxillas palmis, nemo subjiciet pere ac parere non sinalur? Talc porro ac lam materga verberibus; nec conflare studebit de infirmi- gnum malum, tantum quia inest, quomodonon lelalc virlutem; nec cum inopia frugalilas, nec cum nerel in morteet perlraheretin ultimammortem, nisi lnoeroribnsmagnanimiias: > quare dicerc noluisti, et ejus vinculumin illa qux fit in BaplismoremissioNcc cum carnis concupiscentia castitas '; sed festi- ne peccatorumomniumsolverelur? Propler hoc enim, nasti sensumcoucludere, atque dixisti, < nec palien- vinculumqttod connecliturex primo Adam, nec soltia cuni doloreluctabitur; >nihilaliudcommemorans vi poiest nisi in secundo Adam; propler hoc, innisi quod forinsecus irruens fortitudine loleratur, quam , vincultira morlis, morlui reperiunturinfantes, nou quod inlus se commovens caslilatecomprimitur? non ista morte notissimaqux a corpore anitnamseAn forte nos arguis tarditatis, qui non intellexeri- parat, sed ca morte qua tenebanturomnes, pro quimus , hoc te jam significasse superius, cum de livore bus mortuusest Chrislus. Scimusenim , ait Apostocorporis diceres et labore ac pxdore membrorum? lus (quod a nobis sxpissimerepelendumest), quoniam mortuisunl: mortuusesl; ergoomnes Quando enim non ab hosle, sed a se ipso affligi- unuspro omnibus lur fortis, in ipso intus est qui vincendusest hoslis. el pro omnibusmortuusest, ut qui vivunl, jam non morluusest, el r&47. Memento sane non te exposuisse cur Apostolus sibi vivanl, sed ei qui pro omnibus dixerit, adoplionem exspectantes (Id. vin, 23), qui surrexit(II Cor. v , 14, 15). Illi ergo vivunt, pro quijam in lavacro regenerationisfuerat adoplalus.Ile- bus ut vivant, moriuusest qui vivebat.Quodaperlius rum dicis, quod carnemsuam nullus oderit. >Quis ita dicitur : Uli sunt a mortis vinculoliberi', pro enim hoc negat? Sed tamen disciplinxrigore asseris quibus mortuusesl inter mortuosliber (Psal. LXXXVII, conlerendam. Iterum ergo pro veritale loqueris, et 6). Vel sic iiiulto aperlius : Illi sunt liberalia pecaudire te non vis. Cur enim caro conleritura fideli- cato , pro quibus niorluusest qui nunquamfuerat in bus , si nibil remansitin Baptismoquod adversusspi- peccato. Et cumsemel sil morluus, lamen pro unoritnm concupiscat ? cur, inquam, conleritur a se qnoque tunc moritur, quandoin ejus morie, quanipso templumDei, si nihil ibiesl quod resistat Spiri- ixlibet xiatis fuerit, baplizatur: id est, tunc ei prolui Dei? Nonaulem lanluminesset, verum et gravi- derit mors ejus qui fuit sine pcccato, quandoin ejus ter obesset, nisi reatus quo s nos obstrinxerat, per morle baptizatus mortuusfuerit eliam ipse peccato, remissionempcccalorumsolulus esset. Solviturergo qui morluusfucrat in peccato. CAPUT XVI. 49. Ingcris Aposlolitestimonium, per indulgentiam, quia lenebat in noxa : contcrilur , ne vincat in pugna. Agiluritaque ubi ail, Nolileerrare; neqnefornkarii, nequesimulaper conlinenliam ne obsit, donecila saneturut non sil. Quaproplerdi- cris servienles, el cxlera, quibuscommemoratis,cons. Sed agunt miilunlur in Baptismatecuncta peccala, el originali- cludit quod regnumDei non possidebunt ter tracta, et ignoranter vel scienter adjecta. Sed talia qui concupiscentix, quam laudas, motibusad cum dicit Aposlolus tentalura mala et lurpia quxque consentiunt. Quodergoait, Jacobus, Unusquisqtte sua abslractus et illeclus: deindeconcu- El hmcquidemfuislis, sedablutieslis, sed sanctificali concupiscenlia pitcentiacumconceperil,parit peccalum(Jacobit, 14, esiis (I Cor. vi, 9-11) : mutatoseos dixit in melius, 15); prolecloin his verbis partus a pariente discer- nonulea carerent, quod in hac vita fierinon potest; nitur. Pariens enimesl concupiscentia,partus pecca- sed ut ei non obedirent, quod in 3 bona vita fieri polum. Sed concupiscenlia non parit, nisi conceperit; lesl; alque ul ab eo, quo erant vinculoejus obnoxii, nec concipit, nisi illexerit, hoc est, ad maluroper- liberatos se csse cognosccrent, quod nisi regenerapetrandum oblinuerit volenlisassensum. Quodergo lione fieri non polesl. Tu aulem, qui putas, < quod adversuseam dimicalur, hoc agilur, ne concipiatpa- si malumessel concupiscentia,careret ea qui baptierras. Omnienim peccatocaret, non riatquepeccatura.Dimissisitaque in Baplismo pecca- zalur, >muUtim 1 Editi, 1 Qualuor neccuminopia liberati. frugalitatem,rteccummmroriMss., 2 busmagnanimUatemneccumcarnis concupiscentia HicFloriaccnsis codexaddit,quitalia agunt. ca3 Duo stilatem. vatic.MSS., idem Jis. Floriacensis, etc. frugalitas, quod bonavita fieri polest; magnanimilas, ' Editi,qui. AtMSS., in. . quo. omisso, 8'.9

852 CONTRAJULIANUM 8SI PELAGIANUM, S, AUGUSTINI omni malo. Quod planius ita dicilur : Omni reatu Iuntateanimiconcupiscitur,quamvisnon sine libidine omttiutn malorum caret, non omnibusmalis. Num- corporisseminetur. De hac quippe agimus concupiquid1enimcaret corruptionecorporis? Annonest ma- scenlia, qua caro concupiscitadversus spiritum; non lum quodaggravatanimam? et erravit qui dixit, Cor- de illa bona, qtia spirilusconcupiscit adversuscaraggravalanimam(Sap. ix, 15)? nem (Galat. v, 17), et qua concupiscilurcontinentia pus enim corruplibite Numquidcaret ignorantix malo, per quod a nescien- per quam concupiscenliavincatur. Hac ergo concu^ tibus innumerabilia perpetrantur mala? An parvum piscentia carnis nunquam concupiscitur hominis matum est, per quod homo non percipit qux sunt ullum bonum, si voluptascarnis non est hominis boSpiritus Dei? De baptizatisnempe dicebatApostolus: num. Si autem, ut aliquo loco significasti,< placet honestatemvoluptatemqueconAnimalishomo non percipit qucesunt Spiritus Dei; tibi secla Dinomachi, stttllitia est enimilli, et non potestscire, quoniam spi- jungens > ( Supra, lib. 4, n. 76); quod- philosophi rilualiter dijudkalur(ICor. ii, 14, 15). Deindepaulo qooque hujus inundi qui honestiores videbantur, posl : Ei ego, inquit, fratres, non potui loquivobis Scyllxum bonum esse dixerunt, ex humana seilicet rsi hocergo monstrum sedquaii carnalibtts.Quasiparvulk natura belluinaquecompaetum quasispirtluaUbusi in Clirislo, lac vobispotumdedi, non escam; nondum tua opinioneseolaris ; satis est nobis, quod confiteris enim poieralis: sed nec adhuc quidempoteslh; adhuc aliam esse illicitam, aliam licitam veluptatem. A et per hoc mala est concupiscentiaqux indifferenter enimestiscarnales.Cumeniinsintinter vosmmulalio honiinem utrumqueappetit, nisi ab itlicila voluptaie licita vocontenlio, tionnecarnalesestis, et secundum ? Vtde qux dicat mala de ignorantix malo luplale frenelur '. Hoc autera malum non in Baptiambulatis s venientia. Et pulo quod non de catechumenis ista smate ponitur : sed baptizalisper gratiam regenedicebat. Parvuli quippe in Chrislo quomodoessent, ralionis ab ejus obligationejam liberis, ne IK\ illicila nisi jam renati esseni? Quod si nondura credis, pertrahat, saltibriiervincitur. Utantem resurreclionis qiiid eis post pauca dicat, attende : Nescitis quia tempore non sit omninom viventecorpore nec d'otemplumDei eslis, et Spiritus Deihabitatin vobis(Id. lente, prxmium est eorum qui eontra eam fideliter * iii, 1, 2, 16)? An adbuc dubitabis,vel negabis, non cerlaverunt, qui languore sanato immortalitate eos potuisse esse lemplum Dei, in quo habitaret bealissimavestientur. In eis vero qui non ad vitam Sprritus Dei, nisi baptizatos? Sallem ergo illud re- resurgent, itO feliciter, sed posnaliter non erit *: se<Jqtiia spice qued eis dixit : Numquidin nontinePauli ba- non quia tunc ab ea quisquamnvtHldaMlur; pltxati esfts (Id. i, 13) ? Non igitur caruerant tanlo tunc malis non rn delectamenta excitabitur, sed in ignorantix maloin Iavacroregcneralionis, ubi tamen tormenta vertetur. CAPUTXVII().51. Jam videamusillud excelomnibus caruerant siue dubiiationepeccatis. Et per acumenluum, quo vidistiquemadmodum hoc ignorantix malum lemplo Dei, in quo habitabat lentissimum SpiritusDei, stultitiaerant qux sunt Spiritus Dei.Sed relelleres quod a me dietum est, < dimitti concupide die in diem si proficerent, et in quodpervenerant scentiamcarnis in Baptismo,non ut non sit, sed ut in eo ambularent, sana profectoaccedentedocirina in peccatum non imputelur; quamvis auiem reatu minuerelur hoc maluni.Credarousetiam non tantum suo jarn soluto, manet tamen > (De Nupliiset Concuminui, verum etiam iu hac vita posseconsumi: la- piscentia,lib. 1, n. 28). Adversushxc mea verba sic men post Baptismum;numquidin Baptismo? Concu- argumentaris homo acutissimus, lanquam ipsam dixeriin per Baptismum reatu libepiscentiamvero quis ambigatin hac viia posseminui, cohcupiscentiara rari; quoniamdixi, realu suo j'am soluto : > velut nOnposseconsumi? 50. Horum ilaque malorum prxteritus omnisrea- suo > dixerim, quo ipsa rea est, eoque solulo illa los sacro fonte diluitur. Remitlunturergo in rena- permaneal absolula. Quod utique si sensissem,proscenlibus,minuunturinproficienlibus. Ignoranlia mi- fectoeam malam essenon dicerem, sed fuisse. Ac nuitur veritatenragismagisque lucente: concupiscentia per boc, secundummirabileminielligenliam luam , minuitur charilate magis magisque fervente. Nihil quando audis in aliquo homicidii reatura solutiim, boni horumduorum est a nobis. Non enim spiri- non hominem, sed ipsum homiciditima reatu exislilum hujus mundiaccepimus,sed spiritumqui ex Deo mas absolutum. Sic intelligat quis, nisi qui noii a Deodonatasunt nobis(Id. n,12). erubescit laudarc, cum qua cornpcllilurdimicare?El esi, utsciamusquw istani Ex hocautemconcupiscentia pejorest quamignorantia, quoraodo te jactas et exsullas in redarguendo 3 quia ignorantia sine concupiscentiaminus peccat; scnlcnliam, non meam plane, sed luain ? Talia 1 SicpluresMss. Editivero,tkila voluntate concupiscentiavero sine ignorantia gravius peccat. frenetur. 2 Editi,punitur.verius vaticani id est,deM ss., p onitur; Et nescire malum, non sempcr est malum: concupi- ponitur. 3 HicAm.addit, sanalaet. Er. et Lov.,sanaet. Idnoscere autem malum, semper est malum. Bonum slri nonhabentmamiscriptt. * F.diti, quoqueipsum utiliter aliquandoignoratur, ut opporsedpmnalUer eril. Ak Mss. Vaticani omnes et Gls ed non tune sciatur : nulloaulern roodofieri potest ut carnali licani, pmnaliter erit: lectio melius cumeo quadrat non tuncab ea <7in quisqwim mundabkur; bonum hominisconcupiscatur: quan- quodsequitur, concupiscenlia id cst, nonquiareatusauferelur,sed lantum actlisconcumoveresolet nec libidinc ad qttojucunde doquidem ipsa proles corporis, sed vo- pisceiaix, voluptalem. 3 Er. i.ugd. ven. Lov.,tn redarguendaista setUenUa, 1 Duovaticani Mss.:Nihil bonorum horumduorum,Flo- nonmeaplane,sedtua. M. rracensis :niliilhorumdonorum. Am.et Er.,6. (a) Apud . -ss

LIBER SEXTUS. 854 Dei et hotninumliberatur gequippe dicis, qualia dicenda sunt in eos, qui per Ba- per unum Mcdiatorein et fidelemfactatnconcupiscen- niis bumanum,non a morte corporis lantum, scd a ptismumsanclificalam tiam carnis affirinant in eis, in quibus regeneralis morto qua niorlui sunt, pro quibus unus morluus manet laincn. Sed hoc libi potius qui cani bonam esi. Et quia pro omnibus mortuus est, ergo omnes prxdicas conveiiitdicere, ttt bono cjus naturali, > moriuisunt. CAPUTXVIII. 53. Quod vero te libuit tam sicut de infanlibusdicilis, boiiiii sanclificalionis accedat, > cl sil carnis conctipiscenliasancta Dei mullumde qualilatumdilTcrentia dispuiare,quia ego (ilia. Nosautem qui eammalain dicimtts,et manere semel nominaviqualitatern,dicens, non substanliatamen in baptizalis, quamvisrt-atus cjus, non ipio liter manevc concupiscentiain ; sicut corpus aliquod ipsa erai rea (nequc enim aliqua persona est), sed aut spirituin; sed esse affectionemquamdam malx quo reum liomineincriginalitcr faciebal, fueritre- qualitaiis, sictit est Ianguor > (De Nuptiiset Concumissttsatqiic vacualus; absit ut dicamussanclificari, pucenlia,lib. 1, n. 28) : ilane nihil ad rem pertinere ciim qua nccessehabent rcgenerati, si non invacuum non sentis ? Primo enim dicis, rae mutassesentenDci graiiamsusceperiint,intcslino quodambellolan- tiam, el immemoremlotiuslibri mei professura fuisse quam cum hosie confligere,et ab ca peste desiderare stibstantiam esse libidinem. > Revera evoluto et enuclealolibro nieo non es reperturus me lihidinera atque oplare sanari. 52. Namsi proptcrea dicis, nulla mala remanere substantianidixissevel semel. Dixerunteam quidam in baptizatis,ne ipsa mala baptizaia et sanclificaia philosophipartemanimi esse vitiosam: etutique pars crcdanlur; vide qiianla le sequalur abstirditas. Si animi subslauliuesi, quia subslaniia est ipse anienini quidquidest in homineqnando baptizalur, ba- mus. Scd ego ipsuirivitium,quo animusvel ulla pars ptizari et sanctificaripulanduinesi; dicturus es et ejus isto modovitiosa est, libidiucmdico, ul omni ipsa in illo baplizari et sanctilicari,qux in inteslinis vitio sanalo salva sit tola subslanlia. Quia et illi et vesica sunt per digestiones corporis egcrenda. pbilosophi locutionetropica iuilii videntur vitiosam Diciurus es baplizariet sanclilicari hominemin ma- partem aniini appellasselibidinein,in qua parte est tris utero constilulum,si ad hoc Sacramenmmacci- vitinm quod voealur libido, sicul appellatur domus piendumgravidamnecessitascogat; etideobaptizuri pro eis qui sunt iu domo. 54. Deindeto iiimisacuiis dialecticorum telis injam non dcbere qui nascilur. Poslremo dicturus cs et ipsasbaptizariet sanctilicarifebtcs, quandobapti- cauliusexercendo, nosquejactantius terrilando, sezanlur xgroli; ac per hoc baplizari et sanciilicari clam vestram letbaliter vulncrasii.Dividens quippe eliaroopera diaboli: velut si mulicr illa baptizaretur alque definiens vel etiam describens differentias anlequamcuraretur, quamsatanas in inlirmitatealli- qualitatum,inler cxtera : < Terlia speciesqualilatis Affe<|ualilas. gaveratper deccmct octoaunos (Lttc. xm, 11). Quid cst, > inquis, < affeciioet affeciionalis de malis ipsius animi loquar? Cogitaquanlura mali clio autem in qualitate ob lioc ponilur, > ais, < quia sit, stultiliamputare qtix stiut Spirilus Dei; et tamen principiuroqualilalum est; cui eliam reputanlur ad tales erant quos Apostolus alebat lacte, non cibo. inomentumacccdentes recedenlesqueaut animi attt vero qualilas, > inNumquidet stultitix illius tam magnummalum,quia corporis passiones.Affectionalis non fuerat Bapiismateablaluin, baplizatum sanctifi- qnis, < oinnibusquibus evcncrit, ex niajoribusorta aut , causisita iiihxrcscit, ut aut magnisinolitionibus, catttmque diclurus es? Sic ergo ct concupiscentia qux manet oppugnandaalque sananda, quaravisin niillis oiniiino separelur. > Hxc quidem salis c.vpliBaplismodimissa sinl ctincta omnino peccala, non casti scienlibus: scd quia conlemnendinoii sunt, qui solum non sanctificatur, sed potius ne sanctificatos lecturi libros noslros disciplinx hujus ignari sunt; xternx morti obnoxios possit lenere, evacuatur: quoddeesse video, faciamul a me illusireniurexcmquia et illi qtti lacie alebantttr, non solido cibo, et plis. Quantum ad aninium atlinet, affectio est liadhuc erant animales, non percipientes qux sunt mere; affeclionalisqualilas, linirdimi esse : sicut Spiritus Dei, quoniamslultilia illis adhuc erat; si in aliud est iratus, aliud iracundus; aliud ebrius, aliud istx affcclionales sunt quailla meniisxtale, non carnis, dc corpore exissent, in ebriosus: illx affccliones, ' parvuli in litates. Quantum autem ad corpus, sicul aliud est novi homines xiate appcUabantiir qua Cliristo,nullorcatu sttiltitix illius lenerentur : quia pallens, alittdpallidus; aliud rubens, aliud rubicunhoc eis beneliciumfuerat regeneralionecollalum, ut dus : et si qua hiijttsmodi,quorimi plurimis desunt omnium malorum, quibus et poslea vel moriendo usiiaia vocabula.Cum iiaquedixeris, affectionalem fuerant exuendi, reatus continuosol- qttalitatcmorlarn ex majoribuscausis, atque ila invel proficiendo veretur remissione peccatorum omnium, nondum hxrescere, ut aul magnismolilionibus,aut nullisseomniumsaniiate inorboruiii.Qui taraenreatus teneat paretur : > quando secundumeam dicitur animus necesse cst etim, qui secundum camem generalur; malus, vel potiushomo malus; nonnemetuis, ne voquia nou nisi ei reinitlilur, qui secundumspiritum ltintasbona aut non ibi esse possit, aut valercnihil regcneralur. A morle quippejuslissimx damnalioniS possit? Nonne concedis,bominemmiserum,quicura1 istud, in qua mtatenovi homines appellabantur,in aua ille sit vel ftierit, certe adversustalem clamassc fuit ante superiora verba, noncarnis, qualitatein,Velleadjacetmihi; perficere editistranspositum autembonum locumad fideni in suum Resliluitur exissent. de corpore ? Hicsallemfateminiesse istorumverbonon invenio Mss. 853

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI 856 PELAGIANUM, rum gemitum necessarium: Quismeliberabilde cor- fornicationissanior non fiat, quem fornicari minus Do- minusque deleciat; quamvis opus illud malum una poremorlishujus? GraliaDei per JesumChrislum conversionesibiampulaverit, nec unquainhoc fccerit minumnoslrum(Rom.vn, 18, 24, 25). 55. Quapropter, quanlolibet le adversus oculos ex quo lavacrumregcnerationisacccpit.Iiemquepost imperilorumdialectico legmine involvas, manifesla consucludinem vinolenlix baptizatus, et nunquain veritate nudaberis. Ego tanquam valetndinemmalam se deincepsprorsus inebrians, vellemdiceres, ulrurn ex origine vitiala ingenitumesse hominidico vilium, ab isto morbo non fiat in dies sanior quam fuerat, quo caro concupiscitadversusspiritum ; et boc malo cum polalionis gurgitem minus minusquedesiderat bene uti pudicaconjugia,cum eo utuntur gcnerandi quam solebat. Sensus esi igilur, non ipsa coucupicausa; sed isto mali usu bono laudari ulenlem, non sccnlia, sed ille poiius quo nos eam majorem minoipsum maluin. Nequc enim malumipsum est inno- remve habere sentiraus: sicut in corporispassionibus cens, sed homo, qui facit ut malum suum, quo bene non sensusest dolor, sed ille sensusest quo senlilur utitur ei nocere non possit. Sicul mors, cum sit sup- dolor; nec sensus est morbus, sed ille sensus cst pliciumpeccatoris, bono mali usu accedentefll me- quo nos morbumhabere scnlimus.Porro si continuo ritum raarlyris. Percipitur aulera in Baplismale fll bonus, et ulique bona qualitalc fil bonus, qui forchrisliano perfecta novitas, et perfccla saniiasab eis nicalioni vinolenlixque renunlians ab hujusmodi malis nostris quibus eramus rei; non ab eis cum operibus sese abstinet; nonne recle audit, Ecce sacsl ne simus rei; cumet nus factuses, jam noli peccare(Joan. v, 14); reclequibus adliuc confligendum ipsa in nobis sinl, nec aliena, sed noslra sint. Namet que appellalur castus et sobrius?Deinde, si provcvinolenlix consuetudini ulique malx, quain sibi ho- clu concupisccntix bonx, qua concupiscenlias malas mines fecerunl, non nascendo traxerunt, resistunt fornicandipotandique debellat *, talis efficilur,quaposl Baptismum,ne eos ad mala solita pertrahat: et lis recenli conversionenondumfuit, ut illorum in eo lamen maloresistiiur, dum concupiscentixper con- desideria peccalorumminusminusquemovcanlur,ut tinenliamdenegalur, quodper consuetudincmconcu- adversus ea mala non lanla quania prius excrceat, piscitur. Undc etiamconlra istam genitaliumconcu- sed minora ccrtamina, non virtutum diminiiiione, piscenliam,qux ingenila nobisest per originale pec- sed hosiium, ncc deficienlepugna, sed cresccnievicatum, vehementiusvidua quam virgo; vehementius ctoria, dubilabiseum pronuntiarc meliorcm? Undc, meretrix quando casta csse voluerii, quamqux sem- obsecro, nisi quia bona qualilas aucla, el mala niiper fuit casta, confligit: et lanto ampliusin ea supe- nuia esl? Auclum est igilur quo bonus esse coepit, randa voluntaslaborabit,quanlomajores ei consue- niinulum cst quo malus fuit; et hoc egit post Bapiitudo vires dedit. Ex isto et cum isto hominis malo smura, non peregit in Bapiismo. Ila, quamvisibi peruascitur homo: quod malum per se ipsum tam ma- acta fuerit plena peccatorum remissio; rcmansit gnum est, et ad hominisdamnaiionematquc a regno tamen, qua proficereturin roelius,adversus catervas Deiseparalionem lantumhabet obligalionis, ut etiamsi desideriorummalorum in nobis ipsis utique luniiilde parentibusregeneralis Irabatur, nonnisi, quemad- luantiuravigilanterexserendact inslanter exercenda modum in illis, sola regcneratione solvalur, atque luclatio, propler quam diciluretiam baptizalis, Moristo unico remedio prxposilus morlis a prole pella- tificate membravestra qum sunt super lerrain (Cotur, quo a parenlibus esl pulsus'. Qualilas autem loss. ni, 5); et, Si spiritu facta carnis morlificamali non in substanliamde substaniia tanquam de veritis,vivetis(Rom,viu, 13); et, Exuitevos velerem locoin locum migrat, ut deserat ubi erat, el qux fuit hominem* m, 9). Nempe dicunlur hxc ma(Coloss. ibi, ipsa sit alibi; sed alia ejusdein generis, quodam gna consensioneveritatis, nulla reprehensione Baoperantecontagio,quod eliamde morbidis parentura plismatis. 57. Si ergo nolis esse contentiosus, pulo quod corporibussolet evenire nascenlibus. 56. Quidautemdiccrevoluisti,quasi claudenss, > jam videas quam recte ititelligalur,quod aliter coulloqueris, < Aristolelispatxstraro, ut indead sacras naris exponere, quod propbeta cum dixisset, Qui Litteras reverlaris? > Ais enim : < Sensus est igitur propitiusfil omnibus luis; quod fit ulique iniquilalibus concupiscentia, et mala quaiitas non esl 3 : ergo reraissione omniumpeccalorum; continuo subjecit, quando minuilur concupiscentia,sensus minuitur. > Qui sanat omnes languores tuos (Psal. cn, 3) : ea Annon per concupiscenliam castitaliset coulinenlix malavolensintelligi, cum quibusdonecsanentur, vel quotidie carnis concupiscentiamagis magisque mi- quanlum possunt in hac vita magis magisque minuitur? Vellem itaque mibi diceres, utrum a morbo nuantur, non quiescunt inlestina bella sanctorum. 1 Huce margine translatafueranthxc verba: Qualitas 1 Floriacensis malas Ms., si provectu,concupiscenlias debellms. malidesubslantiaad substantiam nonemigrando fornicatuti affeclimalis potandique 1 id est, concupiscenhos versus: NultomodoreprehenInde removemus transit, sedquodam operante contagio, timaffectu, sicutde parentibus mbrbidismorbidasoboles diturBaplisma, quiaasseritur curatwqumfitpost Baptisma; in D elenda ante cumhis careant tolumhoc aclum anti- quiapolius procrealur. editis, per naptisma est, id est, ut et a prmlerilislanguoribus sanaretur, eta futurisincipiat, quioresmanuscripti. s PluresMss., sanari.ita mptismum totius studeat, plaudens. mereaturque fit causa 3 Apud Am.et Er. post, nonest, addebatur,dum con- sanitatis,per quodet incipituromnis sanUas et imptetur ; cum superioribus et inferioribus vertninuitur,sensusdicaturimminui.id nonnisi quiamalecohserent cupiscentia a vaticanisquatuorMss., ab antiquissimo pauciores babont,et expuuxeruntLovanien- bis, absuntque manuscripti ses ut inentum ex nnrgineadscitum. aliisGallicanis. Floriacensi el a quibusdam glosseuw

LIBER SEXTUS. 858 Neque enim nullus csl langnor, quo caro concupi- per id quod inflixil, Deojusto tribuentc hanc poto scit adversus spiritum, etiam manente virtute casti- siatem ; cujus non sublrabit poteslati, nec quod sibi tatis invicia. Si nullus languor est, non ergo adver- est subdiium, nec se ipsum. Ideo est enim secunda sus eum spiritus concupiscat. Ad hoc enim concti- nalivitas instiluta, quia nativilasest prima damnata. piscit, ut si non potesl non certandi, sallem non Cuitanicn etiam damnatx Deibonitas exhibelur, ut consentiendiobiineat sanitatem. Hoc quippe unde de malediclosemineralionalis nalura forroetur: qua boniiate apertissimemalorum honunc agimus,quod nobisresisteresenlimusin nobis, ejusafflueniissima aut alienaest nalura separanda, aut nostra sananda. minum tanla multitudonutrilur, et occultoDei opcre Si alienamdicimusseparandam,Manicbxisfavemus. vegetatur. Qux bonilas operationisejus si subtrahaFateamur ergo noslram esse sanandam, ul Mani- tur formandis promovendisqueseminibus, et vivifichxos simul Pelagianosque vitemus. candis quibusque vivenlibus, non solum gignenda CAPUTXIX(a).58. Hoccrgo generi humano non aguntur, scd ad nihilumpenilus etiam geuila inflictum vulniisa diabolo,quidquidper illudnasciltir, rediguntur. Cum ergo Deumnisi stulia impietas non cogil esse sub diabolo, tanquamde suo frutice fru- reprehendai, quodhoininesviliosavolunlaledamnactum jure decerpat > (DeNuptiis et Concupiscenlia, biles illo vivificanlevivunt, qui vivificatonmia : cur lib. l,n. 26). Hxc verba de libro meo libi refel- pularaus ab ejus operibus abhorrere, quod origine lenda posuisti : quibtts ita insidiaris, lanquam < na- viliata damnabilesillocreante nascunlur,qui creator turx humanx aucioremdixcrim diabolum, el ipsius est omniuin; et per Mediatorem regenerati a damnaqua homo constat subslaiuix conditorem; > quasi tioneliberantur debita, sed graluila miseratione,non vulnus in corporepossisappellare subslanliam.Sed debita, quos elegit ante constitulionem mundi per si proplerea me putas dixisse diabolumsubstaniix eleclionemgraiix, non ex operibusvel prxteritis, vel condilorem,quia in ea simililudinequx a me adhi- prxsentibus, vel futuris? Alioquin gratia jam nonest bila est, fruticerodixi; frulex quippenullodubilanle gralia (Rom. xi, 6). Qtiod maximeapparet in parsubslanlja est: cur usque adeo te vel ostendis vel vulis, quorum nec prxlerita dici possuntopera, quia fingis indoctum, ut eis rebus qux substantix non non fuerunl; nec prxsenlia, quia nibil operantur ; non cxi- nec futura, quandoin illa xtate moriunlur. sunt, adhibendasde substantiissimilitudines stimes?Nisifortcet ipsi Domino dialecticecalumnia60. Dixisaue : Quomodomanent peccala rcalu, beris, quia dixit, Arbor bonabonos fruclus facit, et qux prxterierunl aclu; sic e contrario lieri polcst, arbor mala tnalosfructusfacit (Matth. vu, 17). Quis ut concupiscentiamaneat aclu, et prxiereat realu > enim malitiam sive bonitatem, vel opera bona seu (De NuptiisetConcupiscenlia, lib.i, nn. 29, 30).Quod mala, quos velut fruclus illarum arborum voluit in- error quidemttius falsum esse dicil, sed veritas vetelligi, dicat esse snbslantias, nisi nesciens quid lo- rum csse convincit.Nam lu id nonvalendorefellere, quatur? Quis vero arbores et earum fruclus ncget primo dialecticas tenebras iroperilis conaris oflunnon posse, in qua dialcxi csse subslantias, si novil quod loquitur? De bis ergo dere diccns, te cogiiare. rebus qux substantix sunl, vidcmusadbibilas simili- invenerimconlrariorumomnium reciprocalionem.> ludincseis rcbus qux uon suni siibslanlix. Quod si Quam sententiam luam si cxponere voluero, et ad arbor bona vel mala, non bonilas hominis vel nia- eorum perducereinlelligentiam, qui nunquamista diliiia, scd ipsi homines accipiendi sunt, in quibus diccruut, opus crit pleno fortassevolumine.Sed nunc subjcclisislas cssc inlelligimusqualilalcs,bonitalem salis est, quod ipse dixisli, <in nulla dialexi possc scilicelinhominebono, malitiamquein hominemalo, inveniri conlrariorum omnium reciprocalionem. ui ipsx substantix sinlarbores, id est, ipsi homincs; Hinc cnimosiendistialiquorumesse posse, non omcerte fructus eorum (qux nihil aliud quam opera nium. In his ergo aliquibus et boc reperi. Si enim intelligunlur), nemo nisi imperitus dicit esse sub- dixisses, conlrariorum reciprocationemesse nullostantias1 : cumomiiiumarborum fruclus, unde islx rtim, cl per boc ostenderesea qux posui contraria similitudinesdatx sunt, nemo nisi imperitus neget reciprocaesse non posse,quia nulla esse possunt, esse substantias.Ac per hoc ei rei qux non esl sub- ego aliqua esse posse oslendere dehui, ac deindein stantia, fas estadhibere similiiudinemde substanlia. his essc quod posui. Sed esse aliquajam ipse concePropter quodegovitioquod generi humano diabolus dis, qui non dicis nulloriimconlrariorumesse recitanquam vulnus inflixit, quamvis nullo modo sub- procalionem,sed non omiiium.Est igiluraliquorum. stantia sit, recte tamen adhibui de subslantia simili- Scd ulrum in bis eliamliocsit quod a me posilum ludinem, ut fruticem dicerem, et fruclus ejus vilia esl, reslat ostendere: id est, ulrum, sicutverum est, etiarn illa cum quibus homines, vobis quidem ne- reaiu manere peccata, qux prxterierunt actu ; ila sit maneat aclu, et prxtergantibus, sed veritale convincenle,nascuntur, ct ex verum, quodconcupiscenlia quibusin xternum Dei regno pereunt, si vcritalc li- eat rcatu. Qtiod lu fieri non possevolensoslendere, berantenon renascuntur. hoc dixisti, quodego MOII dixi. Ego enim de concu59. Proindeviiialorem,noncondiloremsubslantix pisccnliadixi, qux est in membris repugnans legi diabolum dixi. Subditautem sibi quod non condidit, nieutis(Rom.vn,23), quamvisrealusejnsin omiiiuui 1Trese Valicanis Mss.,certe fructusearum (gui nilttl peccalorumrcmissionetransierit: sicut econlrario, aliudquam nhi imperitus t\emo negel sacrificiumidolisfactum, si deincepsnon fiat, operainlelligtMur), prxessesubstanttas. Am. et Er.,8, teriit actu, sed manet reatu, nisi per indulgentiarq (a) Apud 857

S. AUGUSTINI CONTRA JULIANUM 859 PELAGIANUM, 860 61. Tu autem in exemplumrei, de qua loquebaremittatur. Quiddaraenim tale cst sacrificareidolis, ut opus ipsumcum fit prxtereat, eodemqueprxterito ris, sacrilegum sacrificiumposuisti alque dixisti, reatus ejusroaneat venia resolvendus. Quiddamvero1 < quidquidad hoc gcnusperiinet, de islo uno posse tale est carnis concupiscenlia,ut maneat in homine, monstrari: quoniamsi semel aliquis idolis sacrificasecum per continentiam confligente, quamvis ejus verit, poiest, donec consequatur veniam,premi imreatus qui fuerat generationecontractus,jam sit rc- pietatecommissi,et manetreatus actionefinita. Nullo generationeIransactus.Acluenim raanetnon quiuem autem pacto, > inquis, <fierr potesl ut maneatactio, abstrabendo et illiciendomentem,ejusqne consensu et abscedat rcatus; id est, ul dxmonibus, > inquis, concipiendoel pariendo peccala; sed mala, quibus < sacrificarenon desinat,et tamen liber a profanitate mens resistat, desideria commovendo.Ipse quippe videatur. > Hocde sacrificioidolis oblato verissime molus acius est ejus, quamvis mente non consen- dicis : actusest enim qui opereipso peragitur, et non tiente desit effectus. Inest enim homini malum et crit; et si iteruro fil, alterum fit. Impielas vero ipsa prxterislumactum, id est, prxler hunc motum, unde qua bxc flunt, tamdiuroanet, donec idolis renuntiesurgit hic motus; quem motumdicirnusdca.Jcriuna. tur et credatur in Deum. ldolis itaqtte sacrificatum Nonenim scmperest desideriuracontra quodpugne- faclumcst transiens, non vitium manens : impietas inus : sedsi tunc non est, quando non occurritquod vero qua sacrificalum est, quia et illo peracto manet, concupiscalur sive animo cogitantis, sive sensibus videlur esse concupiscentixsimilis, qua comniisstim corporis; fleri potest ul insit qualilas mala, sed nulla est adulterium.Sed errore sublato, quo illa impieta sit tenlationecommola: sicut inest timiditashomini pietasputabatur, numquid idolis aliquem sacrificare timido, etquandonon limet.Cumvero occurrit quod deleclat, et in illo hujusmodi desiderium commoveconcupiscalur, nec desideria mala nobis etiam no- tur?NulIo raodo igitur simite est, quod pro simili lenlibiis commoventur, sanitas plena est. Hoc ergo ponendum putasli. Nullomodo, inquam, simile est vitiumnon possels nisi reatu tenere hominem, quam- sacrificium transiens roanenti concupiscentix, quaj vis ejustlemmali bono usu de castis conjugibus pro- hominemjam non commillenlcmquod solel ei concreatum : qui reatus, quamviseo manentemalo, sol- senliendo comroiitere, jara plena fide et cognitione vilur in remissioneomniumpeccatorumper Dei gra- relinentem non esse lalia facienda, siimulis tamen liam qua liberamurab omni malo, cum Dominus non illicitorumdesideriorum,quibus resistit castitas, insolum propitius fll omnibusiniquitatibusnoslris, ve- qtiielare non cessat : ncque scienlia finitur, ut non rum etiamsanat omnes languoresnostros3.Nam re- sii; sed coniinentiarefrenatur, ut quo tendit pervecole quid responderit Liberator ipse atque Salvator nire non possit. Quapropter sicut idolis immolatio, his qui ei dixerant, ut exiret de Jerosolymis: Ecce, qux jam nec in actione est, quia prxteriit; nec in inquit, ejiciodmmonia,el sanitates perficiohodie et voluntate, quia error quo fiebatabsumplusest; macras, et lerliaconsummor (Luc. xm, 32). Lege Evan- net tamen reatus ejus, donec in lavacroregeneratio4 gelium, et vide post quanlum passus fuerit et re- nis peccatorumomnium remissione solvalur : sic e stirroxerit.Ergo mentilusest ? Absit. Sedsignificavit contrarioquamvisreatus malx concupiscenlixeodem aliquid, quod ista inter nos quxstione versatur. Ex- Baplismatesit solulus; manet (amen ipsa, donecab pulsioquippe est dxmoniorumremissiopeccatorum: eo qui post ejecta dxmonia perficit sanitales, medipost Bapti- cina perficientesanetur. perfectiosanilatum, qux fit proficicndo 62. Sed quxso le, cum et ipse concedas peccati smum : tertia consuramatioest, quam sux quoque carnis immortalitate monslravit, incorruptibilium facti atque transacti reatum manere, nisi sacro fonte beatitudo gaudiorum. dilualur; dic mihi reatus iste quis sit, et ubi maneat 1 Hic,Quiddam Vaticanis jam homine correc.lorecleque vivente, nondum tavero,ex manuscriptis quinque Gallicanis addimus. el nonnullis men peccatorum rcmissioneliberato. Subjectumest 3 SicMss. Atediti,nonpotest. 3 Am.et Er. cumuonnullis post, sanat reatus isle, id estsubslantia, sicut spiritus, sicut cormanuscriptis omnes in pus; an in subjeclo, sicut febris aut vulnus in corsubjiciunt:[nominus proxime ianguoresnostros, et sanitates perEcce,inquit,ejiciodmmonia, jcvangelio, Post muUum pore, sive avaritia vel error in animo? In subjecl ficioIwdk et cras, el tertioconsummor. est Dominus : tnentiri esse dicturuses : neque enim reaium affirmabis quamhocdlclumest,passus lempus esse drnmoniorum nonvutuU.intelligiiur ergo sic : Expulsio rcmtssio esl, eo utiquequoddiabottts peccato- substantiam.In quoigitur libi videtur esse subjecto? peccatoritm rum pateralqueoiigosit, perid quod id quodeffi- Cur quxram quid rcspondeas,et non potiusverba tua efficUur esl remksio peccawcil.] Et utique expulsiodmmoniorum aninuim ponam ? <Actu, > inquis, < prxtereunte, manet ejus rttm; tanquamresolutacausa,perquamhominu dumde diein diemproficit reatus in illiusconsciemiaqui deliquit, donecdimitsatdlalum, possidebat. perfectio realttsablaiusest, passio talur. > Ecclesia,el corruptionis, cujus Ergo in subjectoest, hoc est, in animo ejus mintnlur.Tertiaconsutnmatur, dum renovatione qttotidiana monstravit in seipsoimiiandam resurrectionem Eccksim, qui deliquissese meminit,et scrupuloangitur conconsummalionem perve- scientix, donec fiat delicti remissionesecurus. summamque quaad incorruptionu consummari dixit:el initium etfinis Quid , Severo niat sanUatem. in membrk sttisipse si obliviscaturse dcliquisse, nec cjusconscientiasti- ' corporis, ipse,ipsecaputetplenitudo priorem additamenti, par-tem hujUs quamansulis muleiur, ubi crit realus ille, perficitur. quern transeunte peceraserunt Lovanienses;posteriorem cornprenendimus, duodecim transtulerunt versus,ad verba,incomtpli- cato manere concedis,donec remitlatur? Non est postbealUudo hilium Utramque parteinauctoritate ceric in gaudiorum. corpore, quia non est eorum accidenlium. Vaticanorum aliquolMss.rejiciquatuor,et Gallicanorum mus. 1Am. Hic et Mss., additur,tempus. agUur. apudLov.

861

LIBER SEXTUS.

862

qux accidunl corpori; non est in animo, quia ejus memoriam delevitoblivio: et tamen est. Ubi esl igitur , cum jam benc vivat bomo, nihil tale committens; nec dici possit, eorurn peceaiorumcjus reaium manere qux meminit; eorum vero qux oblitusest ', non manere? Manetquippeomniiiodonecremittatur. Ubi ergo manet, nisi in occullis legibtis Dei, qux conscriptx sunt quodamniodoin menlibus Angelorum, ut nulla sit iniquitasimpunita, nisi quam sauguis Mediatoris expiaverit; cujus signo crucis consecralur unda Baptisraatis, ut ea diluaturreatustanquam in chirographoscripius, in noiitia spiritualiumpotesiatum, per quas pcenaexigiiur peccatorum? Huic chirographo nascuntur obnoxii omnes in carne de carnecarnaliter nati; ejus ab hoc debito sanguinelibcrandi, qui in carne quidem et de carne, non lamen carnaliter, sed spiritualiternatus est. Nalusest enim de Spiritu sanctoet virgine Marias. De Spiritu scilicet sancto, ne esset in illo caro peccati; ex virgine autem Maria, ut esset in illo simililudo carnis peccati. Ideo IIIichirographonon venit obnoxius, et ab illo solvitobnoxios. Neque enim iittllaest iniquilas, cum in unohominevel superiora inferioribusturpiler serviunt, velinferiora superioribuscontumaciierreluctantur, etiamsi vincerenon sinantur. Hanciniquitatemsi homoab tiominealtero forinsecusadversanle paferetur,qtiia in illo non esset, sine illo ulique puniretur : quia vero in illo est, aut curo illo punietur,. aut illo ab ejus realu liberato, sic in certamine adVCTSUS spirilum perseverat, ut honiinem jam non reum ad nulla post morlem tormenla transmitlat, ironafienet a regno Dei, nulla damnalionefaciatdelineri; neque ut ea penitus careamus, velul aliena nalura scjiingatur a nobis, scd quia nostrx naturx lauguor est, sanetur in.nobis. CAPUTXX(a).63. Proplerhocergoviiium.sicut in eo Iibro, cui resislis, a me posilumesi, < humana nattira danmatur : et propterquod damnalur,propler hoc et damnabilidiabolo subjugatur; quia et ipse diabolus est: et utiquebonumquod spirilusimniundus spirilus,matumquodimmundus;quoniamspiritusest estvitio:quorumduorumilluda Deo nattira,immundus 3 sivemajoris est, hoc ab ipso. Nonitaquetencthomines siveinfanlilisxtalis, propler quod bomines,sed propter quodimmundisunl > (DeNuptiiset Concupiscenlia, tib. 1, nn. 25, 26). His verbismeis ex libro meo abs te posilis, ita resistendum putasli, ut diceres, <hancformam etiam in homine malo debuisse servari, qux servatur in diabolo; ne quisquaradamnelur, nisi ex vitiis proprix voluntalis; atque ideo nullum sit originatepeccatum: alioquinopus ejus, > ut dicis, qnietiamdiabolumbonum condidit, non potest approbari. > Necattendisquod diaboluranon ex aTio diabolocreavit Deus, nec ex aliquoangelolicet

bono, cujus tamen lex esset tn membris repugnans legi mentis,per quam et cum qua de fiominenascitur omnishomo. Adjuvarel itaque fe fortasse hoc argumentum, si ut homo,ila diabolnsgignerelfilios,eosque paterno peccaio negaremusobnoxios.Nuncvcro aliudest ille, qui homicidaeratab inilio, quia bominem ab initio quo est homoinstitutns, occiditper feminx seductionem,et in verilate per liberum arbitrium non stetit (Joan. vm, 44), cadensquedejecit1 : et aliudest quod per unumhominem intravit peccatum in mundum, et per peccalum homines mors; et in omnes pertransiit,in quoomnes peccaverunt (Rom.v, 12). Ubi evidenter expressumest, exceptis cujusque hominis propriis, communeomnibushominibusoriginalepeccatum. 64. Quodautem dixi, Qui miratur quia creatura Dei subditur diabolo, non miretur; subditur enim crealura Dei creaturxDei, minorm-aj'ori> (DeNupliis et Concupiscentia, lib. 1, n. 26 ) : cur iia posuisti, ut sequentia mea verba non adderes, quibus ostendi, quemadmodumdixerim, minor majori > humana scilicetangelicx; nisi ut minus inlelligeretur sensus meus , ut facerestibi locum,ubi, sicut soles, de Arisiotelicis categoriisobtenderes nebulas imperitis, in quibuslatentcm* putarenl te atiquiddicere, quid diceres nescientes? Ad hoc enim redacta est hxresis veslra, ut gemant seclaloresvestri non inveniridialecticosjudices in Ecclesia, de scholis Peripateticorum sive Stoicorum, a quibus possitisabsolvi. Quo enim pertinet, quid sibi vult, utquid diclumest quod dixisti, < quia major et minor ad finitam 3 speciem pertinet quantilatis? Sed quanlitas, > inquis, < non solumconlrariorumcapax non est, quod ei cum qualitaie atque aliis prxdicamentis; verum etiam nee contrarium habet, quod ei cum subslantixest definitione commune: bonum vero et malum contraria stint. > Hxc profectonunquam diceres, si lectores vel auditoreslibrorum luorum putares intellecluros esse quod dicis. Itane vero ideo immundushoinoimmundoangelo subdendusnon fuit, quoniamquantitns qua homine major esl angelus, non solumcontrariorum capaxnon est, verum etiam nec contrariumliabct . quasi lunc diabolofuissethomo subdendus,si et reperiretur esse conlrarius; et mala subdendanon sint malis, qtiia bona raalis, non mala malis videntur esse cotitratia? Quid vanius cogitari, quid ineptius dici potest? Nonnedomiiiosubdilur servus, et bonus bono,el malus malo, et malus bono, ct bonusmalo? Nonne uxor subditur viro, et bono bona, el malo mala, et bono mala, et malobona? Quidigitur pertinel ad vim sive ralionem, qua qtiidquecuique subdendum-est, utrum bxc res aut illa possit velnon possitcapere vel haberecontraiium? Verumtu plane inconsiderateista non funderes,si stultilix qux libi isla suggerit,sapientiamconlrariamcogiiares. 1 sola editio Lov., qui meminit, ejus vero qui obli65. Jam porro illa qualis est argumciitatiotiia?' ttts est. ' lla legendum, de spirilusanclo et virgineMaria,ex 1Hic hominem. editiaddunt, Bss.[de Spiritnsanctoex virgineMaria.] 2 3 rteriqueMss., sicMss. Editi,lutenter. majores. 3 vaticani Mss. et Gatlicani, ad mfinitam. Am. et Er.,9. (a) Apud

CONTRA JULIANUM' S. AUGUSTINI PELAGIANUM. 804 <Si res, > inquis, < qux decenler ordinata csi, ad qux Cicero quoque commemoratin libris de RepuDeumpertinet, et res qux ad Deumpertinet, bonaest; blica, unde ipsaejus vcrbajam transluli (Supra,lib.4, bonum cst itaque subditumesse diabolo,quoniarain- cap. 12). In quorummalorumcommemoralione dicit, <non ut a matre nalura, sed ut a noverca hominem slitutus a Dco per hoc ordo servatur. Sequilurque,> inquis, <ut nialuin sit rebellare diabolo, quoniam in has xrumnas esse projecium.> Hucaccedunteliam per resultationem insiitulus a Deo ordo turbatur. > illa, qux non quidem omnes parvulos, sed tamen Posses dicere, Deo resistere agricolas,ejusque ordi- plurimos cernimus perpeti multa et varia roala, nenr perturbare, purgando agros a spiniset tribulis, usque ad dxmonum incursus. Alque concludunt diqux ille peccatoribusnasci jussit in poenaro (Gen.111, centes, Cumsit j'uslus et omnipolensDeus,unde ista 18). Quid, quod isla tua ratione dici potest : si res mala patilur imago ejus in parvulis, nisi quia vera qux deccnler ordinata est, ad Deum pertinet, et res esl, inquiunt, quam nos asserimus duarum naluraqux ad Deum pertinet bona esl; bonumestraalis 1 rum, boni scilicetmaliquecommixtio?Hoscalliolica esse in gehenna, quoniani inslitulus a Deo per hoc redarguil veritas , confitens originale peecalum,per ordoservaitir? Quodvero tu addis, Sequiturqtieut quod factum est dxmonum ludibrium genus humamalumsit rebellare dhbolo, quoniampcr resultatio- num, et laboriosx miserix deslinala propagomorlanem instilulusa Deoordo turbatur;> cur hoc dicis? lium. Nonautemila esset, si humananatura per libeQuis enim rebellat diabolo, nisiab ej'uspoleslaleper rum arbitrium in quo siatu primum condita est perMediatorissanguincinliberalus? Meliusergo fuerat siitisset. Vos autem negantes originale peccalum, hostemnon habere , quamvincere. Sed qttia peccati profccioaut cogcminidicere Deumvel invalidum,vel merilohumana naiura subditacslhosti; prius1homo, injuslum, sub cujus poleslale imago ejus in parvulis ut adversusettin pugtiare possit, ab ejus eruitur po- sine ullo vel proprii vel originalispcccati meritotantestate. Deindesi viia est in hac came prolixior,cer- tis affligiturmalis; non eniro per hxc excrceiurvirtans adjuvalur, ut snpciel. Poslremovictor bealifica- tus, quod recle de bonis hominibtis majoribusdicilur, lur, ul regnct, dictttrusin fine, Ubi esl, mors, conlen- in quibus rationis est usus : aut, quia Deurnvel imlio lua (Oseexm, 14)? Vel, sicut dicit Apostolus,Ubi potenlem vel iniquumdicere non potestis, Manichxi est, mors, vkloria lua? ubi est, mors, aculeusluus contra voserroremsuum nefariumde duaruminter se inimicarum substantiaruro perruixlione firmabunt. (I Cor. xv, 55)? CAPUTXXI. 66. Quiii eliam visa sunt tibi de Non igitur meab infectione Manicbxorum,nullas, > Manichxilibris nonnullaesse ponenda,quibus meain sicul dicis, mundat herba fullonis.> Quibus petusentenliamcomparares:cum egoconiniixtionein dtta- laniibusverbis facis lavacroregeneralionisinjuriam, rum natttrarum, boni scilicet et mali, unde illortun quod in sinu Catholicx matris accepi. Sed vobis laia tota fabulosamanat insania, no solum fideverboque malitiosuinvenenumantiqui draconis irrepsit, ut et delester el damnem; verum etiam libi ipsi suffraga- Calholicoshorrore Manicbxi nominis infametis, et tori coriim resistendo leqtte refcllendo convincam. Manichxosperversitatevestri dogmalisadjuvetis. CAPUTXXH Cum enim conlra eos verilas clamet, inala nisi de (a). 68. lllud verode aliolibromeo, bonis orta non csse: nonne lu pro ipsis el cum ipsis quod ad Marcellinumscribensdixi, <Filios mulieris contra veritatem reclamas, < Per opus Dei opus dia- qux serpenti credidit ut libidine corrumperetur,non boli transire non sinilur. Non potcsl mali radix in liberari nisi per Filium Virginis,qux angelocredidit dono Dei locari. Rcrum ratio non sinit, ut de bono ut sinelibidinefetarelur> (Lib. 1 de peccalorum Mericap. 28): ita posuistialque ita vomalum, el de juslo iniquumaliquidproferalur. Non tis el Remissione, nascunlur pcecaiade ea re, qux libera est a peccato. luisti accipi, lanquam dixerim, quod Evx serpens De hoc opere quod non habet culpam, nasci culpa commixlus fueril concubitu corporali; > sicut Maninon potest>(Supra, lib.l, capp.8, 9, eilib. 5, cap.16, chxi principemlenehrarum cjusdemmulieris patrem nn. 59, 64)? Quibus omnibusvocibus luis confici- cum illa concubuissedelirant. Hoc ego de serpente (ur, non esse malaexorla de bonis; utreslet, secun- non dixi. Sed nuinquid tu contra Apostolumnegas, dum Manichxos, non esse mala exorta nisi de malis. inenlem mulieris a serpente corruptara? An eura Quomodocrgo quemquam Manichxorum nomine, non audis, ubi dicit, Timeo ne sicut serpensEvam lanquam coruniadversarius crirainaris; cum sic ab fefellit in versitiia sua, ita corrumpanturmentesveeorum parlc consistas, ul vinci omninonon possint, slrm a simptkitate et castilale, qum est in Chrislo nisi cum illis et ipsc vincaris? Quod in primo hujus (II Cor. xi, 3)? Ex ista utique corruplioneserpentis, operis libro aliquanto copiosius (Cap. 8), et in qualis (itetiam quandocorrumpunt moresbonoscolquinlo brevius (Cap. 16), et hic liactenusnos egisse loquiamala(1Cor. xv, 35), pervenit3 libidopeccandi in mentein mulieris ; ut et viro prxvaricationecorrusuffecerit. 67. Ipsa vcro qux communis est vobis hxresis; pto, deinde illa *,de qua erubuerunt et pudenda ' Duoe vaticauis et gravia. MSS., vestra quanluroManichxosadjuvetjam quidemsxpe, 3 Editi,utla. verius nutla. aliquot Mss., 3 ln [ilerisque monstravi, scd ne hic quidemest omittendnm. EnuMss., provenit. 4 in mentem Editi, nudieriset viri; ut prmvaricationis merant Manichxiniala qux in parvulis monstrant,' deindeilla. Omnes tameu valicaniet Gallicani corruptio i n Mss., tnemem 1Am.Er. et pleriqueMss., mulkris;utet viroprmvancatione tnalos. corrupto^ deinde illa: libido. subaudi, 1 Lov.,primus. Am Er.et Mss., prius. (a) ApudAm. etEr., 10.

MX

LIBERSEXTUS. 865 866 lexerunt, sequeretur in carne, non diaboliacccdente vocibus gemitum csse sanctorum contra carnales concnbitucorporali,sed spiritualiDeigratiarccedcnte. concupiscentiasdimicantium. Qui cum mente sint 69. (n)Nonigiiurloladisputationelua contrivisti,> spirituales, adhuc tamen isto corruptibili corpore ficul te j'actas, <asserlionemmeani, de malocarnalis qttodaggravatanimam(Sap. ix, 15), recte intelligunpcccali; >manenteIaude tur esse carnales; quia erunt et corporespirituales, :oi:cu|iiscenlixoriginalisque uiptiarum, qux benc utuntur malo, non qttod fece- quandoseminatumcorpus animale, resurget corpus lunt, sed quod invenerunt.Verum nec ipsos Mani- spirituale(I Cor. xv, 44) : et recte adbuc iutelligun:hxos contrivisli, quos potiusadjuvisli,tu ' maxime, tur ea parie caplivisub lege peccali, qux desiderioci in conimtineomnes Pelagianx noviiaiiserrorisque rum, quibus non consentiunt, motibussubjacet. Hinc inpariicipes, sicut jam demonstravi. De lestimoniis facturoesl ut sicisla intelligerem,quemadmodum eiiam Iractatorumcalholicorumsancti BasiliiCxsa- tellcxit Hilarius, Gregorius, Ambrosius, et cxleri reensiset sancli JoannisConstantinopolilani, quorum Ecclesix sanctinotiquedoctores, qui et ipsumApodixistisensttmvestris sconveniresententiis,in primo slolumadversuscarnalesconcupiscentias quas habere et certis- nolebat, et tamen habebat, strenue conflixisse, eumhiqtismei operis libro, libi sufficieiitissima sima verilaterespondi(Capp.5 et 6); oslendensquc- demqueconflictumsuumillissuis verbis contestalum madmodumnon inlelligendoquxdam verba eorum, fuissesenserunt (Supra, lib. 2, capp. 3 et i). Contra adversusdogmaeorum, quod est dogmacatholicum, quos raotus,prius utique debellandosne dominentur, mirabili cxcitate pugnetis. In secundo quoque libro et postea sanandos ut penitus exstinguantur,eliam saiis egimus, ut appareatquam non sit, quemadmo- ipse gloriosacertaminasanctosexercere confessuses dum conviciaris,< conspiratioperditorum > (Supra, (Supra, lib. 3, cap. 21). Simulitaque cognoscamus lib. 1, cap. 7); sed sanclorum et eruditoruraEccle- verba pugnantium,si pugnamus.Hocenira modonon six calholicx patruro pius fidelisqucconseusus, qui vivimusuos, sed vivit Cbristusin nobis, si et ad puhxreiicx vestrx novilati resistunt pro antiquissima gnam conlra concupiscenliasexercendam, et ad vicatholicaverilate.Undeeliam populimurmur, quod ctoriamusque ad consumptionem eorumdemhostium solumvobisa nobis > dicis <opponi,> necsolum est, capessendam, in illo fldimus, non in nobis. Ipse quia lantorumnitilur auctorilatedoctorum;et justum quippefactusest nobissapknliaa Deo, et juslilia, et et redemplio; ul, quemadmodum esl, quianon vult utevertalissibi quoquenotissimam sanctificalio, scriplum saluiem qux in Chrisioest parvulorum. est,Quigloriatur,inDominoglorielur(lCor. i, 30,31). 71. Nonestergo < contrariura, > sicut putas, <ut CAPUTXXIII.70. Quodautemvcrba aposlolica, ubi dicit, Scioquia non habitalin me, hocestin carne qui dicit,Vivonon egojam, vivitveroin me Chrislus> mea, bonum;et cxtera usque ad illud, ubi ait, Miser (Galat. II , 20); < dicaletiam , Scioquia nonhabilal morlis > In quanlumquippc me> in me,hocestin carnemea,bonum. egohomo,quismeliberabitdecorpore htijus? affirmas aliler intelligere,quam lolumipsumcapitu- in illo vivit Cbristus, in tantum expugnat et superat tribuis. quod non habitatbonumin ejuscarne, sed malum. ]um3debetiuteltigi:> nesciensmihiplurimuro Noneniroegosolusaul primussic islum locumintel- Neque enim recle cujusquaraspiritus concupisceret lexi, quo evertilur hxresis veslra, quemadinodum adversuscarnem suara, nisi habitaret in illo spiritus vcre intelligendusest: imovero ego prius eum ali- Chrisli. Absit ergo ut dicamus,quod nos dicere insiter intellexeram sic ista dixisse, quasi qui se vel, vel polius non intellexeram ; quod mulas, Aposlolutn meaquxdaroilliuslemporisetiamscripialesiantur (b). let intelligirenilenlem, in scorta aliqua manu pesliNonmihi enirovidebalurApostoluscl de sc ipso di- fera; voluptalisabduci : > cura dical, Non ego operor cere potuisse,Ego auiemcarnalissum, cuni esset spi- illud (Rom.vn, 18, 20), ostendens concupiscenlias riluatis: el quodcaplivusduceretursub legepeccati, carnis solum irapulsumlibidinisoperari, sineconsenqux in membriserat ejus (Rom.vn, 14, 18-24).Ego sione peccati. 72. Quid esl, quod <in Judxorum supcrbiam> fruenini putabamdici isla non posse, nisi de iis quos ita haberelcarnisconcupiscentia subjngaios,ut face- stra conaris <ista vcrba transferrc, tanquamipsos in dona Aposlolus,qui contemnebant rentquidquidilla compelleret; quod dc Aposlolode- se transflguraverit menlisest credere : cumeliam innumerabilismulti- Cbrisii, velut sibi non necessaria?> Sic enim suspiludo sanctorum, ne concupiscenliascarnis perficiat, caris : atque ulinam ipsa dona Cbrislisatlem ita savalere alicontra carnem spirilu concupiscat.Sed posteamelio- peres, ut ad vincendamconcupiscenliam ribus et intelligenlioribus cessi, vel potius ipsi, quod quidcrederes. Sed ideo dicis a Jtidxis fuisse confatendumest, veritaii, ul viderem in illis Apostoli tetnpia, <quod veniamdaret ille peccatis, qux ipsi 1Edili,tum.castigantur ex Mss. legis admonilione vitassent.> Quasi hoc conferat sensum veslrum. .*pluresMss., hominiremissiopeccatorum,ut caro non concupiscat 3SicMss. Editi vero,caput. Am.et Er.,cap.11. adversus spiritum(Galal. v, 17), unde illaverba nata (a) Apud Liber ad primus Simplicianum, sunt, Scioquia nonhabitalin me, hocestin carnemea, (b) Ea scriptasunt : ad Romanos, proiosit. 41 quxst. 1; Expositio E pistolx in- bonum;et cxtera hujusmodi.Verumlu a veslro doad Galatas, et 42; Expositio Epistolx cap. 5. Meliorem seculus estposteainlibrode GratiaChristi, terpretalionem n. 43; libro primocontraduasEpistolas Pelagianorum, 1 Quatuor MSS., qui.Paulo postediti,qu nclv 23et n. 17-23;IibroprimoRetractationum, 24; ibid., seminatumexvaticanis cap. animale et resurgetcor\us s t i fueritcorpus lib. 2, ucde. libro secundo,cap.1, etsupra, contraJulianum, Emendanlur ex MSS. Gallicanis et vaticanis. cap.3.

JULIANUM CONTRA S. AUGUSTINI 868 PELAGIANUM, gmate non recedis, quo putatis graliam Dei per eram; sed, sum. Ei aperliusternporaipsa distinguil, noslrumsic in sola pecca- ubi dicit, Nunc autemjam non egooperorUUid, Jesum ChrislumDominum sed lorum remissioneversari, ut non adjuvet ad vitanda id quodin me habitat peccatum. Jara enimmotusdesipeccata et desideria vincendacarnalia , difftindendo deriorum raalorumnon ipse operabalur, quibus non charitatemin cordibusnosiris per Spiritum sanctum, consentiebat ad perpclranda peccaia. Peccatiauicm qui ab illo datus est nobis (Rom.v, 5). Nequeconsi- nomine quod in illo babilabat, ipsam nuncupabat deras eum qui dicil, Videoatiam legem in membris concupisccntiam; quia peccalofacta est, et si consenmeis, repugnanlem legi meniis mem; et ab hoc nialo tientem traxerit aique illexerit, concipit paritque non se liberari clamat, nisi gratia Dei per Jesuui peccatum.Et cxlera usque ad eum locum, ubi ait, ChristumDomhiumnostrum; nec Judxum esse, nec lgilur egoipse menteserviolegi Dei, carneautemlegi sunl jam subgratia conpeccati (Rom.vn, 7-25),jverba quia peecavit,sed ne peccetpotrus laborare. suamdimi73. < Exaggerat\ inquts , <Apostolusvim con- stittili, sed adhuccontraconcupiscenliam sueludinis. > Tu crgo responde, titrum conlra istam cantis, nec ei consentientisut peccet; sed lamen vim non dimieetbaptizatus.Qnodsi negas, omnibus quibus renititur, peccati desideriapaiientis. 74. Nemo nostrum subslantiam corporis, nemo chrisltanis sensibus contratficis-. si auiem dimicat, ? naluramcamis accusat : frustra purgalur abs te, eur non tnverbisApostoH vocerndimlcantisagnoscis malas, Per legem, > 'inqitrs, t bonaiii Ct per mandaium quod non culpalur a nobis. Concupiscentias sanctum pravorumanimiferocierants; quoniamsine quibus si bene vivimusnon consentimus,tamen esse voluntate propria nuTlaerudllio poterat inspirare non negamusin nobis; casligandx sunt, frenandx virtuiem. > 0 acutum intellectorem! 0 divinorum sunl, expugnandxsunt, vincendxsunt: lamensunt, eloquiorumegregiumtractatorem! Qiiid agis de ver- nec alienx sunt. Necbona ista nostra, sed malasunt. bis dicenlis, Non quodvotoago; et, Telle adjacel Nec sicut dixit Manichxavanitas, separata extra nos mihi; et, Qnodnoio, hoc ago; et, Condeteclor legiDei crunt: sed, sicut dicit calholicaveritas, sanata non 'hvminem ? Audisbxc, el dicis, erunt. secundum interiorem CAPUTXXIV(a). 75. De illis quoqueaposlolicis juia voluntas defurt, ideo defuissevirtulem. Quid, quod non soliunvoluntas, Verumcfiam virlus adfuit, verbis, in quibusimpudenliamirabili, imo dementia, ne conseiilirelconcupiscentixcarnis,qux legi 3 pec- resisiilis fundatissimx fidei, ubi ait, Per unumhocali pravis ipsis motibus serviebat? Quibusille non minem peccatuminlravit in mundum, et per peccacedens , nec arma iniquitatisexhibens membrapec- tum mors; et ila in omneshomines pertratrsiit, in quo cato (Rom.vi, 15), et tanien quod nollet senliensin omnes peccaverunt ( ld. v, 12 ); frustra sensum carne conlra spirilum concupiscente, et adversus alium novum alque distortumet a vero abhorrenlwn verissimacastilatis moliris exsculpere, affirmans< ea locutionediclum camvicissimspirituconcupiscens, vocc dicebat, Igitttr ipseego mente servio legi Dei, esse, In quoomnes ac si diceretur,Propier peccaverunt, carneauleinlegipeccali.Illa sane verha qtix posuisti, quod omnes peccaverunt: sicut dictum est, In quo l ubi ail Aposlolus, Lex sancta, et mandalumsanctum corrigit junior viamsuam> (Psal. cxvm, 9): ul scietjuslum et bonttm.Quodergobonumesl, miliifactum licet, non in uno homine omnes homiues peccasse ul apparettt peccaluiu, intelliganturoriginaliler,et lanquaroin massxunione esl mors? Absit: setl peccatttm , ul fial supra communiter; sed propierea quia primus hominum per bonum mifii operatuntesl mortem modumpeccalum peccans per mandatum: beneintelli- ille peccavit; id ests, cum imitantur illum,non cura gitur de vita sua dixisse pneterila , quando sub lege generanturex il!o. Nonergo huic sensui convenitilla fnerat, nondum sub gratia. Nain et verbis prxteriti loculio, ita diclum esse, in quo, velut dictumesset, nisi <propterquod.>Nampropterhocquisquepeccat,quod lemporis utitur, dicendo, Peccalnmnon cognovi, nesciebam : et, Opera- sibi proponit ut peccet, vel quoquomodoquod illi est per legem: ct, Concupisceniiam : et, Vivebam causa peccandi.Quis vero ab omni iiumano sensu tum est in me omnemconcupiscentiam aliquando sine lege; ulique quando rrondumpoterat tam sit absurdus, ut dicat, Propter hoc fecii homo mandalopecca- iste bomicidium,quia in paradiso Adam de ligno usum liabereralionis : el, Advenienle tum revixii,egoautemmortuussum : et, Peccaiumoc- probibito cibumsumpsil; cumisie Iatrocinandooccicasione acceptaper mandatum,fefellitme,el per illud derit hominemnihil de Adam cogitans, sed propter occidit: el, Per bonuinmihi operatumestmortem.His hoc ul aurum quod. ferebat auferrel? Sic et ca-lera omnibus tempus significareintelligitur, quo sub lege cuncta peccata, qux propria quisquecommitlit, havivebat, ct nonduii) adjutus gratia concupiscentiis bent causaspropter qnas fiant, etiamsi nemocogitet carnalibusvinccbatur*. Ubi vero jam dicii, Lexspi- quod ille primus homo commisit, neque illudsibi ad sum: jam qnodconfligens peccandumproponal exemplum.Propter hoc itaque, rituatisest;egoautemcarnaiis patiebalurosiendil. Non enim dixit, carnalis fui, vel id est, quoniam peccavitAdam, nec ipse Cain pec1 Sictres Mss. casse dicendusest, qui eumdempatrem suum noveAlii cumeditis,Exasperat. s DUO ex vatioanis Mss.,Prolege, inquis, bona,et pro ammiferocUabant. Tresalii \ a- vinckbatur. sancto mandato pravorum 1 ln V!ss. Editi, feroces juveniar. ticani, ferodabant.Gallici, ferocierant. constanter, s casalensisMs., erant. quiaprimushomoiUe peccavU, peccare 3Am. I toc est. et aliqnot M ss., cmteros; lege. * Itavaticamquinque Mss. Atediti, Am.ctr.r., 12. et pluresGalltcani (a) Ajud 67

LIBER SEXTUS. 86o 870 rai. Propter quidenim fratremsutimoccideril, notuin fecisli, et kttncfecisliintrare in conspectu tuo in jitdia sordibus est : quia non propler hoc quod perpetravit Adam, cium? Quis eiiimerit mundus ? Ne unus scd quia bono ejus iuvidit. quideml, etiamsiuniusdiei fuerilvila ejus superlerrain 76. Denique nec ipsa tibi ad hunc vcstrum sensura (Id. xiv, 1-5. sec. LXX). Dehac ira dicil liber Ecqux posttistilestimoniasuffragantur.Rccte enim di- clesiasticus: Omniscaroskul veslisveterascit;leslaenima sceculo, morlemorieris(Eccli. xtv, 18, citur, In quocorrigit junior viamsuam? <propter quid mentuin corrigit? > quoniain sequitur, in custodiendoverba 12). Itcraqueipse : A muliere,inquit, initiumesl pectua. Propter hoc enim corrigit viam suam, quia cali, et proplerillammorimuromnes (Id. xxv , 33). Et verba Dei sicut cogitanda sunl cogital, el cogi- alioloco: Occupatio est omniliomini, magnacreata etjutando custodil, custodiendorecle vivit. Ipsa ergo illi gum cjravesuper filiosAdam, a die exilus de ventre-. causa est nt viam stiamcorrigat, quia Deiverbacu- malris eorum, usque in diem sepulturmin malrem stodit. Et quod ait beaiissimus Stephanus, Fugit omitium(ld. XL , 1 ). De hac ira dicit Ecclcsiasies: , el omniavanitas. Qumabundantia Moysesinverbohoc (Act. vn, 29); bene intelligilur, Vunitasvanitatum s propler <verbum hoc >; quia hoc audivit,lioc limuil, homini in omnilaboresuo, quo ipse laboratsub sole hoc cogilavitut fugeret; bxc illi fuit causa fugiendi. ( Eccle. i, 2, 3) ? De hac ira vox apostolica esl : Numquidin his locutionibus aliquiddictum est, quod Omniscreatura vcmilaii subjeclaesl (Rom. vrn, 20). periineal ad imitationem , qua sic allcrum alter imi- De hac ira plangit Psalmus 3 : Ecce veteres posuisti . el substantiatnea lanquamnihilumante te; tatur, ut eumomninonon cogiiet: et ideonullo modo dies meos dici possitpropier hoc peccasse,quia ille peccavil, verumlamen universavanilasomnishomo vivens {Psal. in quo nec origiualiterfuit, nec de illo quidquainin xxxvin , 6). De hac ira plangitel alius : Qum pro nihilohabeniur, eorumanni erttnt. Mane skut herba peccatopropriocogiiavil? 77.<Sed, >inquis, >sidepeccati iraduceloquebatur, transeat, tnanefloreal el prmlereal, vesperedecidat, in ira lua, et nusquamcongruentiusdiceret, Ideo pertransiilpecca- durescatel arescal. Quoniam defecimus lua conlurbalisumus. Posuisli iniquilum, quia omnessuntde conjugunivoluptategenerali: in indignalione ct adderet, In eo transiit,in quo ex labidaprimi homi- lales nostras in conspecluluo, smculum nostrumin niscarne fluxerunt. >Necvideseoderomodotibi posse illuminatione vullustui. Quoniam omnes diesnoslrideAnninoslrisicutaradici, Si de imitatione peccaliAposlolusloquebatur, fecerunt, et in ira tua defecimus. nusquamcongruentiusdiceret, Ideo pertransiil pec- nea medilabuntur , 5-9). (Psal. LXXXIX * 79. Nemoliberatur ab hac ira Dei, nisi per Mecalum, quia primi hominis prxcessit exempluro: et adderet, In eo transiil, in quo omnesilliusuniusiroi- diatorein reconcilietur Dco. Unde dicit etiam ipse lalione peccaverunt. Aliquo enim duoruro istoriiin Mediator: Qui non credit Filio , non habebitvitam; modoloquereturAposlolus hoc loco, si ad tuum vel sed ira Deimanetsupereum (I Joan. m, 36). Non diiiieumloquerelurarbilriuni.Quia ergo nec illud dixit xit, Veniet; sed, manelsupereum. ldeo ergo credunt quod tu , nec illud quodego; numquidvis ut creda- alque confilenturet majores per cor et os proprium, inus iu his ejus verbis, necoriginalesecuuduroCatho- el parvuli per alienum , tit reconcilienturDeoper secunduin licos, nec imitatoriuin Pelagianos intelligen- n.orlem Filii cjus , ne ira Dei niancai super cos, dum esse peccatum? Puto quodnolis. Removeigitur quos etiam origo vitiata efficit reos. Do ltac ilaque ista qux possuntex ulraqueparle momentisxqualibus re 5 loijucnsApostolus,Cttmadhuc, inquil,peccalores Chrisluspro nobis morluusest; multoniagis dici, et si libi placet sinecontenlionequid Apostolus esseintis, dixeril intueri, adverte, ut boc diceret, quid agebal: juslificatinunc in sanguineipsius,salvierimus ab ira et inveniesper unumhominemiram Dcisuper huma- pcr ipsttm. Si cniincitm inimiciessemus,reconciliali num genus, et per unum bominemrecnnciliatioiicm sttmusDeoper mortcmFilii ejus; multomagis recontotiusgenerislibcrantur ciliali, salvierimtis in vitct Deo,eorumquiexdamnatione ipsius: nonsolumaulem, in Deo per DominumnoslrumJesttm gratis. Illeesl primusAdainfactusex (erra, iste estse- sed el glorianlcs cundusAdamfaclusexfemina. Sed ibi perVerbnmcaro Christum , per qttemet nunc reconcilialionem. accepicaro faclumest; ut mus. Proplcr Iwcsicttlper unuinliomincm in factaest, bicautem ipsumVerbiim peccalum inlravit,el per peccalum mors, el ila in quorelictomortuifueramus. huncimindiim per ejus morlemvivamtis, Iwmines Deusin nobis,quo- omnes xt. pcrtransiit,itt quo oinnespeccaveru Commendal, inquit,suamcharilcttein niamcttmadhucpeccatoresessemus,Christuspro tw- Nempenianilcsltinicst, ut hoc dicerei, quid ngebiit Ilc adliuc, ct huic rcconciliaiioni,qux :"it bis mortuusest; multo magis juslificali nunc in sun- Aposlolus. ubira peripsum(Romv, 8, 9.) per niorlemFilii Dei, qui sinepeccalo venit in tntmguineipsius,salvierimus 78. Debac ira dicit: Erainttset nos natura fitiiirm, dum, subtrahite parvulos, ut propter eum pcr qurin siculet cmieri (Ephes.n, 3). De liac ira dicit Jeremias pcccaluminlravitin mtinduin,ira Dci mancatsuper prophela : Maledklusdiesin quo natus sum (Jerem. eos. Quidhic facit imitaiio,quresote, ubiaudis, Nam xx, 14). Dehac ira dicit sanclus Job : Pereal dks i vaticanitres et aliquot ex Gallicanis Aeinfans Mss., ille in quo natus sum (Job m, 3). Dc hac ira ilem quidem. lidili,hominis. dicit idemipse : Homoenimnalus ex mutiere, brevis Manuscripti juxta grxcum,homm. 3sic Mss. Editivcro,fsidmisla. vitm, el plenusiracundim,siculflos fenidecidit, fugit >sicMss. liberabilur. E diti, nleaddiinus, autemsicut re, ex mauuscriptis. umbra,et nonslabil.Nonneet hujus curam

CONTRA JULIANUM S. AUGUSTINI PELAGIANUM, 872 judkium quidemex uno in condemnationem,gralia ficabunlur(I Cor. xv, 22) : id est, ex priina origine autemex mullisdetklisin juslificalionem (Rom. v, 8- generis humani nemo ad morlem nisi per Adam, et 12, 16)? Unde gratia ex multis delictis in justifrca- nemo per Adaninisi admortem; et nemoad viiamnisi tioncin; nisi quia prxterunum illud originis, addita per Cbristurn, et nemo per Chrislumnisi ad viiaro. 81. Vos aulem duinnon omnes, sed multos , sive multa qux simuldelerel invenit? Alioquin sic esset cx mtiltis condemnatio, qux homines unumimitan- per Adam comdemnalosesse, sive per Christuinlido coinmiscrant;sicul ex eisdemmultis justiftcalio, beralos vuKis intelligi, horrenda perversilate chriqnibus remissis in gratiam respirabant. Sed quia stianx religioniestisinfesli. Si eniin salvi eruntaliqui iintimillud sufficiebat,propter quod etiamsolumfie- sine Cbristo, et justificantur aliqui sine Chrislo; i el condeiniialio ; gratix vero non sufficiebatsillud ergo Christus gralis mortuus esl. Erat enim et alius v, unum delere, sed et mulia qux adjccta sunl, ut om- modus, sicut vullis, in nalura, in libero arbilrio, in niuni remissione fierct justificatio: ideo ulique di- lege naturali, sive conscripta, quo possent salvi ct cluin cst, Judkium ex uno in condemnationem, gralia jusii esse qui vellenl. Jusias auiem iinagines Dci, aulemex mullis delklisin jitstificationem. Namsicut quis nisi inj'uslusprohiberet a reguo Dei? Ilic forle non iniitantur Christum parvuli, quia nondum pos- dicis : Sed faciliusper Chrisium. Numquidnon posset : sunl, et lamcn ad cjus graliam spiritualem pertine- etiam de legc dici: Est per legemjustitia, scd facire possunl: ita sine iniitalioneprimi boniinis,con- lius per Christum?Et tamen ait Aposlolus, Si per est (Galal.u, tagione lamen ex ipso carnalis generationis obslricti legem justitia, ergoChristus gratismortuus sunt. Si auiem propterea vis eos a primi hominis 21). Nonest itaque prauer unuin medialoremDeiet alicnos csse pcccato,quia eum non stint iinilati pro- homiriuni, hominemGhrislumJesura (I Tim. n, 5), pria voluniatc; ista ratione alienabiseos et a justi- aliud nomen sub ccelo, in quo oporieat salvos fieri tia Cliristi,quia nec ipsumimilatisurit propria volun- nos (Act.iv, 12). Et ideo dictumest, ln Chrisloomnes tale. vivificabunlur: quoniam in illo Deus definivit fidem 80. Cum veroMullos, quod dixil postea, non vis emnibus, suscilans illum a morluis (Id. xvn, 31). inlelligiomnes,quod prius dixerat; < ideoexistimans Vestrum autcm dogma id persuaderc conalur, vclut < diclum fuisse multos, nc omnes inlclligereniur: > inculpalx prxdicatione naturx, et potentix liberi poleris hoc dicerect de scmine Abrahx, cui promis- arbitrii, et lcgis sive naturalissive per Moysen dalx, sx sunl,omncs gentes ( Gen. xxn, 18 ), non omncs ut el si opus sit, hecesse tamen non sit ad Christum gcntes ei fuisse promissas; quia diclum est alio loco, pro xlerna salule transire : eo quod per sacramenPatremmultartim genlium posuile (/d.xvu, 5). Estau- lum mortis et resurreclionis ejus (si lamen vel hoc tcm sariusiniclleclus, ideo sic loculam Scripturam, putatis) commodiorvia *sit, non quod alia via esse quia possuut esse aliqua omnia , qux non sunt mul- non possit. Unde.quantum vos dctestari debeant ta : sicut omnia dicirmis Evangelia, et lamen brevi Chrislianiconsiderantes,renuntiate ' vobis eliam lanumero , idest, quaternario continentur. Et rttrsus ceniibus nobis. CAPUTXXV. 82. Quod vero causx tux popossunt aliqua esse mulia , non tamen omnia: sicut niultosdicimuscrcdere in Christum, nec lamcn om- slreniumet quasi forlissimum firmamentiim,prophenes crcdunt. iVoitenimomniumesl fides, ait Aposlo- licum lesiimoniumesse voluisti, ubi per Ezecliielem lus (II Thess.III, 2). Quod aulcm dictumest, In se- diclum legimus, Quod non erit parabola, qua diceminetttobenedkenluromnesgentes;et, Patrem mul- banl, parentes uvas acerbas edisse, et dentes obslutarum genliumposui te : easdcm omncs, multas; ct puisse*filiorutn; nec inorielur filius in peccalo paeasdem inullas, omnesessemonslralumesl.Itaeliam tris, nec pater in peccatofilii, sed anima qux peccum dicluro est, Pcr unumin omnesiransisse pecca- cat 3 ipsa morietur (Ezech.xvni, 2-4): non intclligis Tesiamenii Novi, et spirituin; et posica, Per unius inobediinliam peccalores hanc esse promissionem constilulos multos: ipsi sunt multi, qui et omnes. tualis hxrcditatis ad alterum sxculum pertinentis.Id Similiiercum diclum est, Per uniusjuslificalionem in enim agit gratia Redemptoris,ut paternum chirograomneshomines,ad juslificaiionem vilm; ct rursus di- pbum deleat (Coloss.u, 14), ct unusquisquepro se clum est, Per uniits obedienliam jusli constiluenlur ralionem reddat. Cxlerum quam multa sint divinamulii (Rotn.v, 12, 18, 19) : non aliqtiibusexceplis, rum testimoniaLitterarum, qux parentum peccatis sed cosdemmultos,oranes oporlet inlelligi: non quia obligantfilios, numerare quis possit? Cur enim pecomnes lioininesjusiificantur inChrislo; sed quia om- cavit Cham,ct in ejus fitiumChanaanyindictaprolata nes qui justilicantur, non alilcr possuntjuslificari est (Gen.rx, 22, 24, 25)? Cur pro peccaloSalomonis quain inChristo. Sicut possumusdicere, in aliquam filiusejus diminulioneregnipunitus est (III Reg.xn)? doinuin per tinamjanuam intrare omnes; non quia Cur peccatorum Achab rcgis Jsrael in ej'usposteros omues hominesintrantin eamdemdomum, sed quia pcenadilata cst (Id. xxi)? Utquidlegitur in sanctis nemo intrat nisi per illam. Omnesergo ad mortem Libris, Reddenspeccata patrumin sinum filiorumeoper Adam, omnes ad vilamper Christum. Quiasicut rum posl eos (Jerem.xxxn, 18); et, Reddenspeccata in Adamomnesmoriunlur,ila et in Chrisloomnesvivi1sicMss. Atediti,renunliam. * 1 Quatuor vaticaniMss.,gralia vero nonsoUtm m Mss., obstipuisse; et infra, obstipuerunt. suffi3 ciebat. rres Mss., peccaverit. 871

LIBER SEXTUS. 87 patrumin filiosusquein tertiamet quartamprogenkm qui hxreditatem patremquemulavit; ubi cohxredem (Exod. xx, 5) ? Qui numerusetiam pro universilate invenitunicuinper naturam, adoptatusipse per graaccipi potest. Numquid hxc falsa sunt? Quis hoc tiam : cique tanlum concupiscentiam carnalem mordixeril, nisi divinorum eloquioruinapcnissimus ini- tem non inferre post mortein, qui in Christi niorte micus? Sed carnalis gcneralioeliam populiDeiperli- invenerit mortem, qua moriatur peccato,et evaseiit nensad Testamenttim vetus,quodinservitutem generat morlem qua natus fuerat in peccalo. Unus cniin pro (Galal. iv, 24), parentum peccalisobligat filios; spi- omnibusnioituus cst, ergo omnesmortuisunt (II Cor. riiualis autein geneiatio l , sicut hxrcditalem, ita v, 14) : et pro omnibus mortuus est 1; ncc aliqui poenarum alque prxiniorum comminalionespromis- poterunt viverepro qtiibus non est morluus, qui pro sionesqucmutavit. QuodPropbetx in spiritu prxvi- morluis vivusest niorluus1. Hxc negans, his repudeuies, ista dixerunt; sed apertius Jercmias: In die- gnans, isla convelleremoliens catholicx fidciniunibus illis, inquit, non dkenl, Paires manducaverunt menta, ipsosquenervos disrumpere christianx rcliuvamacerbam,et denles filiorum obstupuerunt:sed gionis, verxque pietalis; audes insuper dicere, quod in suo peccalo morietur;et ejus qui man- contra impios bclla susccperis: cumadversum matimtsquisque ' dentes ducaverituvamacerbam, obslupescenl ipsius. treroqux le spirilualiierpeperit,armis impielatisinNempe manifestumcst, ita hoc propheiicepronun- duaris. Audes te agmini sanclorum Pairiarcharum, tiari, sicut ipsum Testamentumnovum, quod prius Prophelarum, Apostolorum,roarlyrum, sacerdotumoccullumfuit, el per Chrislum postearevelatumest. que miscere: cuin tibi dicant Palriarcbx, Etiam pro Denique, ne nos moverentea qux comincmoravi, parvulisnatisoblatasacriliciapro peccatis(Levit.xn); el cxlera hujusmodiplurima de rcddcndisin filios co quod non sit niundus a sordibus nec infans dici pcccaiisparenlum, qux ulique veraciierscripla sunt, unius super lerram (Job xiv, 5, sec. LXX) : cumlibl et 9 huic prophetix contraria putarenlur; conlinuo dicant Prophetx, in iniquilatibus concepli suraus solvit islam molestissimaraquxstionem, conjungen- (Psal. L, 7) : cum libi dicant Aposloli,Qukumque bado atque dicendo: Ecce dies veniunt,dkit Dominus, plizali sumusin ChristoJesu, in morteipsiusbaptizati et consummabo domui Israel el domuiJuda Testa- sumus; titexislimcmusnos mortuosquidemesse pecmentumttovum, nonsecundum Testamentum quod dis- cato, vivereaulem Deo in ChristoJesu (Rom.vi, 3, posuipalribuseorum(Jerem. xxxi, 29-32). In hoc igi- 11) : cum tibi dicant raariyres, SccundumAdamcartur Testamenlo novo per sanguinemleslaioris* dele- ualiter natos contagiummortis anliqux prima nativito paternocliirographo,incipit boniopalernis debilis tate contrahere, unde parvulis dimittantur in Baptinon esse obnoxiusrenascendo, quibus nascendofue- smo, uon propria, sed aliena peccala (Ctjpriantts, rat obligatus,ipso Mediatore dicenle, Ne vobispalrem Epist. 64, adFidum.Videsupra,lib. 1, cap.3): cumlibi dicatisin terra (Malth.xxiu, 9) -.sccundum hoc utique, dicant sacerdot-s, Carnali voluptateconcrelosprius qttod aliosnatales quibus non patri succederemus, suhire deliclorunicnntagitim , quaro vitx hujus haused cum paire semper vivereinus,invenimus. librode Sacramento rire niunus (Ambrosius, regeneraCAPUTXXVI. 85. Adomniame (ibi respondis- tionis. Vidcsupra, lib. 2, cap. 6). Hisle consociare* se, Juliane, et omnia refetlissc,quibusputasli el 'dis- prxsumis,quorum fidemdebellareconaris.Audesdiputasti voluminibus qualuor credendum non esse cere, quod a Manichxorumconsorlio vincaris, qui inviclosfacis, nisicuineiset ipsc vincaris. originale peccaluin, et concupiscentiamcarnis non Manichxos posse culparisine damnalionenuptiarura; puloquod Falleris, fili, rniserabililerfalleris, vel etiam detestaenim biliter falleris : quando animosilatem qua tenerls perspicis, si pervicax non sis. Demonstralum est, eum tantum paterno antiquodcbito non teneri, viceris, liincverilatem poteris tencrc qua vinceris. 1Apud Lov., regeneratw. 1Lovanienses s inMss.,olslupe/wiil; moituus expunxerunt.et pro omnibus vel, obslipebunt. 1 Edili,ne. Emeudantur et vaticanisMSS. Ibi tamen exslat in Gallicanis ex MSS. est. 1 4 Am. Er. et scx Mss., per sanguinem Atediti,quia pro nwrtuistmtts notx MSS. sic melioris mediaiovide supra,n. 48. mortuus. ris. * * Editio Er.et Mss., consociari. Am. Lov.oniitiit, pulastiet. Am.veroet Er. habcnt, et dispulasti. putosti;sedpi-xtereunt, #75

1N LIBRUM SUBSEQUENTEM Vide lib.^cap. 66, Retractationum, tom.l, col. 656, a verbis, Propter eos qui, usque acl verba, Hominis liberum arbitrium, ubi dicit Augustinus se librum de Gratia et Libero ArbiM. trio scripsisse ad monachos Adrumetinos (a). in librosextode .EdiAfHcx urbsmaritima, fuit, ut scribilProcopius metropolis provinciae Byzacenx (a) Adrumelum duossequenteslibros,prioin quorumgratiam abillismonacuis Ibiccenobium ficiis Justiniani. incolebalur, Auguslinus anuoChristi de Correptione et Gratiaconscripsit, 426, aut427. Nonenim rem de Gratia el i.iberoArbitrio, posteriorem sed 427editismcmorantur; : quia in F.etractaiiouibus circiteraunum differriposse arbitramur boslibros postid lempus ibidem locum necantecollocari, occupant. quiapostremum SAHCT.Acfiusl 1. X. (Yingt-huit.) ">