Вы находитесь на странице: 1из 223

GetPedia : Get How Stuff Works!

Search GetPedia

Works!
Welcome To GetPedia.com : The Online Information Resource.

Search GetPedia
Search GetPedia

Business Communications Health & Fitness


Advertising Broadband Internet Acne
Branding Mobile & Cell Phone Aerobics & Cardio
Business Management VOIP Alternative Medicine
Business Ethics Video Conferencing Beauty Tips
Careers, Jobs & Employment Satellite TV Depression
Customer Service Diabetes
Reference & Education
Marketing Exercise & Fitness
Networking Book Reviews Fitness Equipment
Network Marketing College & University Hair Loss
Pay-Per-Click Advertising Psychology Medicine
Presentation Science Articles Meditation
Public Relations Muscle Building & Bodybuilding
Food & Drinks
Sales Nutrition
Sales Management Coffee Nutritional Supplements
Sales Telemarketing Cooking Tips Weight Loss
Sales Training Recipes & Food and Drink Yoga
Small Business Wine & Spirits
Strategic Planning Recreation and Sport
Home & Family
Entrepreneur Fishing
Negotiation Tips Crafts & Hobbies Golf
Team Building Elder Care Martial Arts
Top Quick Tips Holiday Motorcycle
Home Improvement
Internet & Businesses Online Self Improvement & Motivation
Home Security
Affiliate Revenue Interior Design & Decorating Attraction
Blogging, RSS & Feeds Landscaping & Gardening Coaching
Domain Name Babies & Toddler Creativity
E-Book Pets Dealing with Grief & Loss
E-commerce Parenting Finding Happiness
Email Marketing Pregnancy Get Organized - Organization
Ezine Marketing Leadership
News & Society
Ezine Publishing Motivation
Forums & Boards Dating
Inspirational
Internet Marketing Divorce
Positive Attitude Tips
Online Auction Marriage & Wedding
Goal Setting
Search Engine Optimization Political
Innovation
(SEO) Relationships
Spirituality
Spam Blocking Religion
Stress Management
Streaming Audio & Online Sexuality
Success
Music Computers & Technology Time Management
Traffic Building
Computer Hardware Writing & Speaking
Video Streaming
Data Recovery & Computer
Web Design Article Writing
Backup
Web Development Book Marketing
Game
Web Hosting Copywriting
Internet Security
Web Site Promotion Public Speaking
Personal Technology
Writing
Finance Software
Credit Travel & Leisure
Arts & Entertainment
Currency Trading Aviation & Flying
Casino & Gambling
Debt Consolidation Cruising & Sailing
Humanities
Debt Relief Outdoors
Humor & Entertainment
Loan Vacation Rental
Language
Insurance
Music & MP3 Cancer
Investing
Philosophy Breast Cancer
Mortgage Refinance
Photography Mesothelioma & Asbestos
Personal Finance
Poetry Cancer
Real Estate
Taxes Shopping & Product Reviews
Stocks & Mutual Fund Book Reviews
Structured Settlements Fashion & Style
Leases & Leasing
Wealth Building

Copyright © 2006

GetPedia | Links

Google Search
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu
  im. A. Mickiewicza
   
      w
Poznaniu
  jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) © 2002. (kopia bezpłatna)
g BHh BHi^B j`B k
1. ALFABET ARABSKI
 "! "!
-/. . * l l mnB mnB o
#%&(
$ ) ' *,
' + 0%1 $ 4
2 ' &6
3 5 785

* p p qnB qnB r
Na alfabet arabski składa si9 28 liter
podstawowych, które z wyj: tkiem pierwszej, słu;<:
do zapisu spółgłosek. Oprócz liter alfabetu, istniej:
* s s tB tB u

równie; znaki dodatkowe, nie zawsze stosowane w * v v wB wB x


pi= mie, a słu;<: ce do doprecyzowania zapisu. W
pi= mie arabskim nie ma rozró; nienia na litery du; e y BHz BH{|B }~B 
i małe. Kierunek zapisu – od strony prawej ku
lewej. W zale; no = ci od pozycji w wyrazie wiele € BH BH‚|B ƒ~B „
liter zmienia swój kształt. Wi9 kszo => ł: czy si9 z
liter : nast 9 pn: . Znak * w pierwszej kolumnie … BH† BH‡"B ˆ‰B Š
poni; szej tabeli oznacza ; e litera wymieniona w
danym wierszu nie ł: czy, si9 w wyrazie z nast 9 pn: ‹ BHŒ BH"B Ž‰B 

liter : z lewej strony.


 BH‘ BH’“B ”•B –

1.1. Litery podstawowe:


— B — BH˜“B ™•B š
Liter Pozycja Trans-
a literacj › BHœ BHžB Ÿ`B  
a
I P ? K ¡ BH¢ BH£žB ¤ B ¥

* @ @ AB AB
brak ¦ BH§ BH¨©B ª,B «

K
* C
D EB EB ¬ BH­ BH®©B ¯`B °

F F
B B ± BH² BH³´B µ¶B ·

BHGIB JB ¸ BH¹ BHº»B ¼B ½

¾ BH¿ BHÀÁB ÂB Ã
L BHM BHNIB O(B P
Ä BHÅ BHÆIB Ç`B È
Q BHR BHSIB T(B U
É BHÊ BHËÌB ÍB Î
V BHW BHXIB Y(B Z
* Ï Ï ÐB ÐB Ñ
[ BH\ BH]^B _`B a
Ò BHÓ BHÔ©B ÕB Ö
b BHc BHd^B e`B f

Pozycja = pozycja litery w wyrazie: I= samodzielna P=pocz× tkowa; Ø = Ù rodkowa; K=koÚ cowa.

1
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÛÜÝ Þ ß à á ß â ã Ûä ãåæß çÛèé ß çÝ êç à ëìíà î ) © 2002. (kopia bezpłatna)

1.1.1. Arabskie nazwy liter.


Litery arabskie posiadajï swoje nazwy własne:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Litera
‫א‬       

ðñóò ð ÷ùøHú ð ÷ùøHú ð ÷ùøHý ú ð þnÿ ò


 ð ÷ùøHú
 
ð ÷ùøHú ð   ú ð   ú ð÷  ú
Nazwa ôõ ö
û ü

arabska                    %  %    


Trans-   ! " # $ & '
literacja
Nazwa alif ba ta tha d( im ) a cha dal dhal ra
spolszczona

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Litera
       

*+ ,./ - *245 3 *246 3 *78!9 - *78!: - *+;8 = < *+;8 > < *?A @ B - *?A @ C < *+;8 D < *EF8 G < *EF8 H <
Nazwa
arabska *01,.-
( /)
I;JKL M TVU!W L M X U!W L M Y J Z[L M \ J Z[L M ] JKL M ^ JKL M _ ` O W L M aQ` O W L M b JKL M c J b L M d J b L M
Trans- N I;JPOQL MSR
literacja
Nazwa zajn sin szin sad dad ea za ajn ghajn fa qaf kaf
spolszczona
23 24 25 26 27 28
Litera
     
*fS<g *h A i 3 *jlkno m *+;8!p - q * ., q - *+;8!r -
Nazwa
arabska s JPtuL M t U tu L M WvlW L M JK L M
w x J x L M OJKL M
Trans-
literacja
Nazwa lam mim nun ha waw ja
spolszczona

2
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (y{z}| ~  €‚  ƒ „ly{… „‡†SˆV ‰Šy{‹VŒ  ‰P| Ž‰ €‚ŽS‘’€‚“ ) © 2002. (kopia bezpłatna)

1.1.2. Przybli” ona wymowa:

‫א‬ 
 
długie [b] jak [t] jak [th] [d˜ ] [™ ] – bardzo [› ] –głš bokie [d] jak [th]
[ • ] po “bazar” “tama” mi– dzyz– bowa jak głš bokie i i „chrapliwe” . “ dama” miš dzyzš bowa
znaku bez-d— wi– czna “d˜ em” „gładkie” . Brak dœ wiš czna jak
fatha jak w Brak polskiego w angielskim:
[a]. Po angielskim: polskiego odpowiednika „there” . Brak
innych „bath”. Brak odpowiednika polskiego
znakach polskiego odpowiednika
nie jest odpowiednika
czytany.

   
[r] jak [z] jak [s] jak [sz] jak
“ radar” “ zamek” “ sarna” “ szary”

   
[  ] wymawiane z [   ] wymawiane z [¦ ] wymawiane z [¡ ]wymawiane z
naciskiem (z emfazž ) naciskiem (z emfazž ) naciskiem (z emfazž ) naciskiem (z emfazž )
z uniesieniem tylnej z uniesieniem tylnej z uniesieniem tylnej z uniesieniem tylnej
czš Ÿ ci jš zyka. Brak czš Ÿ ci jš zyka. Brak czš Ÿ ci jš zyka. Brak czš Ÿ ci jš zyka. Brak
odpowiednika w jš z. odpowiednika w jš z. odpowiednika w jš z. odpowiednika w jš z.
polskim. Trochš polskim. Trochš polskim. Trochš polskim. Trochš
podobne do [s] w podobne do polskiego podobne do [t] w podobne do [z] w
wyrazie: “ schody” . [d], czasami wyrazie: “ tchórz” . wyrazie: “ zgoda” .
wymawiane
szczelinowo jak [¡ ].
Sami Arabowie
nazywajž czasami
swój jš zyk j¢ zykiem
dad (lu£ atu  ’¤ d),
gdy¥ tylko w
arabskim ich zdaniem
ten dœ wiš k siš
pojawia.

3
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (§{¨}© ª « ¬‚­ « ® ¯l§{° ¯‡±S²V« ³Š§{´Vµ « ³P© ¶Ž³ ¬‚·Ž¸S¹’¬‚º ) © 2002. (kopia bezpłatna)

    
[ » ] Bardzo dziwny [Á ] z grubsza rzecz [f] jak w wyrazie: [q] wymawiane [k] jak w wyrazie:
dla Europejczyka ujmuj¿ c, przypomina “ frak” . jak [k] tylko “ kanapa” .
gardłowy d¼ wi½ k. nieco francuskie [r] bardziej
Mylony cz½ sto z grasseyé lub [r] gardłowo.
gardłowymi niektórych regionów
samogłoskami. W Niemiec. Brak
rzeczywisto ¾ ci odpowiednika w
samogłoski s¿ w polskim.
takich wypadkach
gardłowe bo to
wła ¾ nie ajn im t ½
gardłowo ¾ŠÀ nadaje.
Spółgłoska ajn jest
jedn¿ z najbardziej
charakterystycznych
gardłowych
d¼ wi½ ków w j½ zyku
arabskim.

    
[l] jak w wyrazie: [m] jak w [n] jak w wyrazie: [h] jak w wyrazie: [u] [ł] jak w wyrazach:
“ las” . wyrazie: “ numer” . “ herbata” . “ ład” , “ statua” .
“ mama” . Po samogłosce damma
[u] wymawiana jako
długie [Â ].


[j] jak w wyrazie: “ jasny” .
Po samogłosce kasra wymawiana jako długie [Ã ].

1.2. Znaki wokalizacyjne.


1.2.1. Znaki samogłosek krótkich.

Znak Nazwa znaku Pozycja Translit Wymowa


zapisu eracja
ĎÅÆ ÇÈÅ Ô Ê ËÏÌ Å

Í ÐÒÎ Ó Ñ É Nad liter Õ [ ] [a]

ÖÅØ×Ù×ÚÅÜÛ Ê ËÞ Ý ßQÌ à



Nad liter Õ [á ] [u]

âãŎäVåŽÅÜÛ Ê æŠç Ì è Î é Ñ à

Pod liter Õ [ê ] [i]

4
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ë{ì}í î ï ð‚ñ ï ò ólë{ô ó‡õSöVï ÷Šë{øVù ï ÷Pí úŽ÷ ð‚ûŽüSý’ð‚þ ) © 2002. (kopia bezpłatna)

1.2.2. Sukun ÿ
 
   
Znak diakrytyczny nazywa si 
    lub   !#$ " % . Znak ten oznacza, & e w miejscu w którym
wyst ' puje nie ma & adnej samogłoski. W zasadzie mo & naby przypuszcza( , & e gdyby go nie było, wyszłoby
na to samo. Nie do ko ) ca jest to jednak prawd * .
1.2.3. Tanwiny +
S * wyznacznikami nieokre , lono , ci i przypadka gramatycznego. S * to relikty arabskiego j' zyka klasycznego
i dzisiaj, z nielicznymi wyj* tkami, wła , ciwie nie s* wymawiane w j' zyku potocznym. Bywaj* jednak
realizowane wtedy, gdy wypowied- ma charakter bardzo staranny, klasycyzuj* cy, b* d- podniosły, religijny.
Nazwa znaku Pozycja Transliteracja
zapisu
. 8 L >
< A
? = BD
@ CEGFAI H J = K Nad ostatniM liter M wyrazu [ NPO ]
0 1324 657  9: ; ;
/ /
Q R
N0ST3U4S Nad ostatniM liter M wyrazu [ ]^O ]
V
N0WXWN Y
L [ \ CEGFAI H J = K
9: Z ; ;
R
N0ST3U4S Pod [ hcO ]
_ ` ostatniM liter M wyrazu
N7acb7N Y
L d e f = g @ CEGFAI H J = K
9; ;

1.2.4. Szadda i

Znak j umieszczony nad liter M oznacza jej podwojenie lub, mówiM c dokładniej, wzmocnienie, poniewak
md Y
L o
spółgłoska jest wymawiana nie tyle podwójnie, co "dłuk ej". Znak ten nazywa sil szadd M nZ ; . Szadda
pojawia sil np. w wyrazie q7p r s Z t ; [uN7vPvxw yb]^O ] – „ pot lk ny” .

1.2.5. Znaki samogłosek długich i


Zapis Opis Transliteracja
z4{ alif poprzedzony znakiem fat~ a. [ ]

|} {

€ waw poprzedzone znakiem damma. [‚ ]

ƒ…„ ya poprzedzone znakiem kasra. [‡ ]

}c† } „

1.2.5.1. Diakrytyczny alif.


‰
ˆ - jest to kreska pionowa nad liter Š oznacza długie [‹ ].

5
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ŒŽ ‘ ’ “•” ’ – —
ŒŽ˜ —š™›c’ œŒŽžcŸ ’ œ  7œ “•¡7¢£“•¤ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Cz¥ sto spotykany w Koranie. Dzi¦ u§ ycie diakrytycznego alifu jest ograniczone do niewielkiej grupy
ª ¬« ³ ´¶· µ
arabskich wyrazów, np. © ¨ [­P® ¯ °±¯ ], ² [°P® ¯#¸º¹š»½¼ ]. Diakrytyczny alif w pi¾ mie arabskim zwykle nie jest
uwzgl¿ dniany i podobnie jak znaki samogłosek krótkich i tanwiny pojawia si¿ głównie w tekstach
edukacyjnych i szkoleniowych.
ÀºÁ Â
à ¼ transliteracji [¯ ] Ä

1.2.5.2. Madda.
Jest to znak Å [ ƚ¯ ] wymawiany jako długie [¯ ] po hamzie, czyli zwarciu krtaniowym.

1.2.5.3. Alif maqsura Ç


MoÈ e siÉ pojawiÊ wyłË cznie na ko Ì cu wyrazów.
Í Jest to litera Î [Ï ] poprzedzona znakiem Ð [ Ñ ]. Wymowa ÎÒÐ ( ÓÑÕÔºÖØ×ÚÙÑÜÛºÝ Þ
ß7Ñ ) to jakby skrócone [à ], st Ë d
ê í ñ ï ò çGè é
nazwa ÓÑÕÔºÖØ×ÚÙÑÜÛºÝ Þ
ß7Ñâá ëcÐ ìîð Ð ã äæå (alif skrócony). BÉ dziemy uÈ ywaÊ dla ÓÑÕÔºÖØ×ÚÙÑ

1.3. Litery spoza alfabetu.


1.3.1. T ó ` marbuta Ç
  


Litera ô (w pozycji samodzielnej) i õŽö (w pozycji ko÷ cowej) nazywa siø ù úüûþýÿ ÿ     
      . Pojawia


siø tylko i wył cznie na ko ÷ cu wyrazów, zawsze poprzedzona znakiem  [ ÿ ]  Túüûþýÿ ÿ to najczø! ciej
(cho " nie zawsze) formant słowotwórczy, wprowadzaj cy znaczenie rodzaju # e÷ skiego. W liczbie
podwójnej i przed zaimkami osobowymi w przypadkach zale# nych zamienia siø w $ [t], a w liczbie
mnogiej regularnej rodzaju # e÷ skiego zanika. Razem z poprzedzaj c samogłosk  %  jest realizowana jako
[ ÿÜù ] lub [ ÿ ] 
1.3.2. Hamza &

Hamza oznacza zwarcie krtaniowe i jest oznaczana graficznie przy pomocy znaku  , który mo' e si( pojawia)

samodzielnie, b* d+ te' razem z jedn* z trzech liter: , , - , . . Litery te wyst ( puj* c z hamz* nie reprezentuj*
' adnego d+ wi( ku i s* wył* cznie ‘podpórkami’ graficznymi dla znaku hamzy. Umie / ciłem wprawdzie powy' ej
hamz( w / ród liter alfabetu, rzadko jednak bywa ona traktowana oficjalnie jako litera alfabetu. Zapis hamzy w
podanej wy' ej tabeli liter alfabetu wygl* da tak:

„ 1.3.2.1. Ortografia hamzy.


* { | }~ }~
1.3.2.1.1. Na pocz0 tku wyrazu.
 
~ ~ Hamza (znak 1 ) na pocz* tku wyrazu zawsze wymaga
3 3
~€‚~ ƒ~ 6 5 9;7 <: = [ > ? @BADCE@F ] -
podpórki w postaci litery alif 4 2 , np. 8
HJIELNK M O
"napisz", G [ >EPRQJ? SUTR@ ] - "mówiV ". Gdy jest wokalizowana
Y X \ Z ]_
przez kasr V , pojawia siV przewaW nie pod alifem, np. [ X ^ ` [ > ? acbdTafe ] - "usig dh ". We współczesnych tekstach
l Km \ m
arabskich hamzy siV czV sto nie zaznacza, np. i X j;G k [ > ? @BADCE@F ], Y[
X Z ] X Z [ > ? acbdTafe ].
W tek n cie koranicznym hamza na poczg tku wyrazu mo W e pojawio siV bez podpórki tam, gdzie we
m I rs m s
współczesnych tekstach jest madda (znak: p [q ]), np. G t u [ > ? qwvxPyzS ] - "uwierzyli".

6
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (…‡†cˆ ‰ Š ‹fŒ Š  ŽN…‡ Ž‘B’ Š “”…‡• – Š “wˆ —“ ‹f˜™Bš‹f› ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1.3.2.1.2. Na ko œ cu wyrazu.
¥
Je eli była poprzedzona sukunem   ž Ÿ , wtedy nie ma podpórki, np. ¡”¢¤
Ÿ £ [¦E§ ¨©dª¬«!­ ] - "co ® ". Nie ma równie¯

podpórki po ° ± [² ], np. ³ ± ´ µ ± [¶§ ²zªE¨ ].


º
Je¯ eli hamz· poprzedza głoska []¸ [u], wówczas w zapisie hamza ma podpórk· w postaci litery ¹ , np. ± » ¸ µ ±
[¶§ ¨¼½«UªE¨ ] - "miałodwag· ".
Á Â
Je¯ eli hamz· poprzedza głoska []¾ [i], wówczas w zapisie hamza ma podpórk· w postaci litery ¿ , np. À ± ¾ ±
[Ã!§ ¨ĔÅƪE¨ ] - "pomyliłsi· ".

1.3.2.1.3. W Ç rodku wyrazu.


O podpórce decydujÈ dwie samogłoski wyst · pujÈ ce bezpo ® rednio przed hamzÈ i po niej.
Je¯ eli w pozycji przed hamzÈ , lub bezpo ® rednio po niej wyst È pi samogłoska []¾ [i] wtedy zawsze podpórk È
É Ê Ê
b· dzie ¿ , np. ± ¾ Ë ¸ [Ìͧ «Uª”ÅwΨ ] - "zostałzapytany", »½Ï Ð Ñ ¾ [ÒƧ Åƪ ¼½«!­ ] - "studnia".
Je¯ eli w pozycji przed hamzÈ , lub bezpo ® rednio po niej wyst È pi samogłoska []¸ [u] wtedy zawsze podpórk È
Ô Ô
b· dzie ¹ , o ile drug È samogłoskÈ w sÈ siedztwie hamzy nie b· dzie []¾ [i], np. Ó± ¸ Ñ ± [ÒƧ ¨Õª¬«Ì¨ ] - "był odwa¯ ny", ÏÖU° ± Ë ¸
[̽«Uª § ²×ÎR«!­ ] - "pytanie".
Je¯ eli w pozycji przed hamzÈ , lub bezpo ® rednio po niej wyst È pi samogłoska []± [a] wtedy podpórkÈ b· dzie
alif ( ° ), o ile w sÈ siedztwie hamzy nie b· dzie ani []¾ [i] ani []¸ [u] , np. Ï ÓÙØ Ú Ñ ± [ÒƧ ¨Õªc̽«!­ ] - "moc", Ö± Û Ú Ë ± [Ìͧ ¨ÕªE¨ÜΨ ] -
zapytał.
± ³ ± ´ Ë ±
Je¯ eli po hamzie wyst È pi []± [a], a przed niÈ [ ° ]± [² ], to hamza raczej nie b· dzie miała podpórki, np. ÖU
[Ìͧ ²zªE¨ÜΨ ] - "zadałpytanie".

7
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (݇Þcß à á âfã á ä åN݇æ å‘çBè á é”݇ê ë á éwß ìé âfíîBïâfð ) © 2002. (kopia bezpłatna)

ó öô õ ød÷ úü û
ù ý þ÷ ø ÿ
û
2. ZARYS GRAMATYKI Jñ ZYKA ARABSKIEGO ò ò

   ÷ ÷  õ
÷ õ
ò ò ò

  
2.1.1. Akcent 
  [ ! "$#&% ] '
(
Akcent w j zyku arabskim, w wyrazach dłu szych ni jednosylabowe, pada na sylab drug od ko ca lub trzeci od ko ca. O ) ) ( * + * +
(
tym, która z sylab b dzie akcentowana decyduje budowa obu tych sylab. Wszystkie sylaby w j zyku arabskim rozpoczynaj si od ( * (
, ,
spó g oski.
Do przedstawienia typów sylab u yjemy nast puj cych symboli: ) ( *
-
- b - spó g oska; . .
- a - samog oska krótka; .
/ - samog oska d uga lub rednia; . . 0
Typy sylab arabskich:

• ba - sylaba s aba (spó g oska + samog oska krótka) . . . .


• 1
b - sylaba mocna (spó g oska + samog oska d uga lub rednia) . . . . 0
• bab - sylaba mocna (spó g oska + samog oska krótka lub rednia + spó g oska) . . . 0 . .
• 1
b b - sylaba bardzo mocna (spó g oska + samog oska d uga + spó g oska) . . . . . .
1
Sylaby typu b b nie wyst puj w arabskim obok siebie. 2 3
4
5 3 3 6 3 1 6
Je eli sylab drug od ko ca lub trzeci od ko ca jest sylaba b b - wówczas jest zawsze akcentowana, niezale nie od tego, 5
jaka sylaba wyst2 puje obok niej, np. 8:7 9<= ; [> ? 1A@<BC@ED F ] "gor 3 cy".
4 JLM K
Ostatnia sylaba wyrazu mo5 e byG akcentowana tylko wtedy, gdy jest sylab3 typu b1 b, np. H I 9<; [NPORQ ? 1 S&D F ] (wymawiane
4
potocznie: NPORQ ? 1 S ).
Je5 eli sylab3 drug3 od ko6 ca jest sylaba mocna (bab lub b1 ) a sylab3 trzeci3 od ko6 ca jest sylaba s. aba (ba), to akcentowana
K dfeg
jest sylaba druga od ko6 ca, np. HTEU V W ; [XZY[B]\^? _ Ba`bD F ] ". adny", c h ; [ijY[Blkm? Dn`oBa`bD ] "wskazuje".
4
Je5 eli sylab3 trzeci3 od ko6 ca jest sylaba mocna (bab lub b1 ) a sylab3 przedostatni3 jest sylaba s. aba (ba), to akcentowana
s K et K
jest sylaba trzecia od ko6 ca, np. p qAr U V W ; [XZY[B]\^? _ Ba`bY[BlQAD F ] ". adna", Wvw:u h ; [i ? Ym@<BRXPO BLxyD ] "wraca".
4
Je5 eli sylab3 trzeci3 od ko6 ca jest sylaba mocna (bab lub b1 ), a sylab3 przedostatni3 jest tak5 e sylaba mocna (bab lub b1 ),
J}e ~ | s]| „ ƒ g gˆ„ e
to akcentowana jest sylaba przedostatnia, np. H I{z  ; [\€YlNBlQ ? lByS&D F ] - "napisany", ‚; u h ; [ijYklBa`…? Dn`oB]†jY ] "wskazuj3 " (f), ‡ ; u r z ‰
ƒ Ž
[SElBa`…? Ya†BlkŠ1 ] - "Polska", H ‹Œz 9<; [†1]Bml? lBy‘ED F ] - "dzwon".
4
Je5 eli sylab3 trzeci3 od ko6 ca jest sylaba słaba (ba) i sylab3 przedostatni3 jest tak5 e sylaba słaba (ba), to akcentowana jest
ƒ’ K ” „ |
sylaba trzecia od ko6 ca, niezale5 nie od tego czy w wyrazie wyst2 puj3 sylaby mocne, np. ;w “ 9 r r ‡ [ •AY`oBm}1]BR–n? O BC@EY[BlQAD ] "Kair" (wymowa
klasyczna).
Gdy wymowa wyrazu ulega zmianie, akcent podlega zasadom podanym wy ej: [ ] "Kair" (wymowa potoczna). W 5 •AY`oBml? 1]BR–PO BC@EY
0
niektórych regionach wiata arabskiego, akcent mo e w takich wyrazach pada jednak i na przedostatni sylab : [ ]. 5 G 3 2 •AY`oBm}1]BR–n? O BC@EY
2.1.2. Wymowa staranna i potoczna.

.
Wyg os fleksyjny: [ D F ], [ ORF ], [ YF ], [ D ], [ O ], [ Y ] zanika w mowie potocznej. Ko6 3
cówki te s opuszczane i nie s wymawiane, np. 3
LJ M K
wyraz: H I 9<; jest wymawiany starannie: [NPORQ ? 1 S&D F ] i potocznie [NPORQ ? 1 S ].

8
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (
°±³²<µL´ · ¶ ­m® ¯ )—[˜o™ š › œl › ž ŸE—[  Ÿ¢¡a£A› ¤—[¥A¦ › ¤n™ §:¤ œl¨:©aªœl«
© 2002. (kopia bezpłatna)
Wyraz: ¬ jest wymawiany starannie: [ ¸A¹º…»P¼R½ ¾ ¿ À&Á ] i potocznie [ ¸A¹º…»P¼R½ ¾ ¿ À ].
W j zyku bardzo starannym zanika tylko wygłos ostatniego wyrazu w zdaniu lub wyraà eniu.
Pełny wygłos pojawia si wyjÄ tkowo w tak podniosłych momentach jak recytacja Koranu lub niektórych utworów poetyckich,
tanwin fatha [ Å ¹Æ ], w wymowie potocznej, jest wymawiany tylko wtedy, gdy wyst puje w niektórych tradycyjnie przyjmowanych

formach przysÇ<ÈnÉÊEËnÉ^ÌnÍaÎLÏnÐnÑbÒÔÓ Õ ÖnØ}× Ù Ú [ Û Ü Ý}Þ&ÝßÝà ] "wiecznie", "nigdy".


WygÇ os [ Ýà ] jest opuszczany w mowie potocznej, gdy jest tylko wykÇ adnikiem trzeciego przypadka wyrazu nieokreá lonego, np.
ãLå ä
wyraz: Ó â Ø â<× [æPçRè Ü é Þ&Ýà ] jest wymawiany starannie: [æPçRè Ü é Þ&Ýà ] i potocznie: [æPçRè Ü é Þ ].
ìí ì ï ðCñ ä
WygÇ os wyrazów zakoê czonych sufiksem ë × w wymowie potocznej jest realizowany przewaî nie jako [ Ý ], np. wyraz: × Önò × jest
wymawiane starannie: [ó€ÝßmÜ ôRõjÝèAö à ] i potocznie: [ó€ÝßmÜ ôRõjÝ ].
ìí
Jeî eli formant ë × wyst÷ puje po długiej samogłosce, to wygłos w wymowie potocznej jest realizowany przewaî nie jako [ Ýè ], np.
ìí
wyraz: Ùø ù × "modlitwa" jest wymawiany starannie: [ úݏû…Ü é}èAö à ] i potocznie: [ úݏû…Ü é}è ].
Ustalenie reguł dla tego, kiedy wygłos powinien zanikn ü ý , a kiedy pozostaý nie jest łatwym zadaniem. Ogólnie moî na stwierdziý ,
î e im sytuacja jest bardziej podniosła, tym wymowa jest staranniejsza. Wiele zaleî y takî e od wykształcenia uî ytkownika j÷ zyka.
Ludzie niewykształceni, zwykle nie wymawiajü koê cówek fleksyjnych. W ustach ludzi wykształconych pojawiajü si÷ one cz÷ á ciej,
niemniej jednak uî ywanie pełnych form wygłosowych w sytuacjach codziennych jest nienaturalne i razi á miesznoá ciü .
Pozbawienie wygłosu wyrazów arabskich bardzo zbliî y j÷ zyk standardowy do j÷ zyka, którym Arabowie posługujü si÷ na co
dzieê , nie oznacza jednak tego, î e tak wła á nie si÷ Arabowie porozumiewajü mi÷ dzy sobü , poniewaî j÷ zyki poszczególnych grup
ludnoá ciowych posiadajü własne cechy, charakterystyczne dla regionu, w którym dana grupa zamieszkuje.
Tekst arabski moî e byý wymawiany w róî ny sposób. Poniî ej przedstawiam tylko trzy z wielu wariantów uproszczonej wymowy
wyraî eê , z których drugi obrazuje wymow÷ staranniejszü od trzeciego i jednoczeá nie mniej starann ü od wersji pierwszej, z pełnym
wygłosem.

Przykładowe Wariant z pełnym Pierwszy wariant z Drugi wariant z


konstrukcje arabskie: wygłosem: ograniczonym wygłosem. ograniczonym wygłosem.
ÿ þ ä ù × þÖ  Ù  × [ Ý ûbÝßö à úÝ nô Eö à
  ] [ Ý ûbÝßö à úÝ nô
  ] [   ] ݏûbÝß úÝ nô
ì í ä þ
ð ä [Þç õLèAö à úÝnôEÝèAö à ] [Þç õLèAö à úÝnôEÝ ] [Þç õLè úÝnôEÝ ]
ÿ× ù× Ø
ÿ ä   Õ Ö  Ù ×   Ù Õ [ ÛAݏû  ݏûbÝßö úyúÝ nô Eö ] [ ÛAݏû ݏûbÝßö úyúÝ nô  ] [ ÛAݏû ݏûbÝß úyúÝnô ]

ÿ × ä   Õ 
ð  ä   Ù Õ [ ÛAݏûmÞç õLèAö úyúÝ nô EÝèAö ] [ ÛAݏûmÞç õLèAö úyúÝ nô EÝ ] [ ÛAݏûmÞç õLè úyúÝnôEÝ ]
þ   ä   ò ð   ò [ó€Ý}Þõé}à ó€ö lèAÝ }!ç yö à ] [ó€Ý}Þõé}à ó€ö lèAÝ }!ç ] [ó€Ý}Þõé ó€ö lèAÝ }!ç ]
× ×
×  "# Õ  ð ×  "#×   Ù Õ
  ä  
[ ÛAݏûló€Ý}Þõé ûló€ö lè Ü Ý }!ç yö ] [ ÛAݏûló€Ý}Þõé ûló€ö lèAÝ }!ç ] [ ÛAݏûló€Ý}Þõé ûló€ö lèAÝ }!ç ]

þ$% " ä &(' & [)Z* Ý + ö à )ZÝaó ôlûbö à ] [)Z* Ý + ö à )ZÝaó ôlû ] [)Z* Ý + )ZÝaó ôlû ]
× ×
ì ï , ñ . ìí [ó€Ý ŠÛAÝèAö à /A* Ý ôlûbÝèAö à ] [ó€Ý ŠÛAÝèAö à /A* Ý ôlûbÝ ] [ó€Ý ŠÛAÝ /A* Ý ôlûbÝ ]
Ù  Ù ÙÚ  ò ×
-
$ ñ 12 $3
0 Õ &   Ù Õ [ ÛAÝ 4EÝ )Zönûbö //A*Ý ôlûbö ] [ ÛAÝ 4EÝ )Zönûbö //A* Ý ôlû ] [ ÛAÝ 4EÝ )Zönû //A* Ý ôlû ]

ï í
-
, Ù ñ 12 0  Õ Ù Ú  "#×   Ù Õ [ ÛAݏûló€Ý ŠÛAÝèAö //A* Ý ôlûbÝèAö ] [ ÛAݏûló€Ý ŠÛAÝèAö //A* Ý ôlûbÝ ] [ ÛAݏûló€Ý ŠÛAÝ //A* Ý ôlûbÝ ]
-
5  ä 6 ð "#   7 8  9  Ù [ ÛA;Ý :<:E>Ý =Šö ûló€öm>õ ?jÝ }Aç @ö ] [ ÛA;Ý :<:E>Ý =Šö ûló€öm>õ ?jÝ }Aç @ ] [ ÛA;Ý :<:E>Ý = ûló€öm>õ ?jÝ }Aç @ ]
× Õ Õ
% ä 
" B ×  Õ2 C B ×   Ù Õ [ ÛAݏDû )Z* Ý + ö Dû )ZÝaó ôlûbö ] [ ÛAݏDû )Z* Ý + ö Dû )ZÝaó ôlû ] [ ÛAݏDû )Z* Ý + Dû )ZÝaó ôlû ]
$

þ5  ä 6 ð ò þ7 8  E [:E>Ý =Šö à ó€öm>õ ?jÝ }Aç @ö à ] [:E> Ý =Šö à ó€öm>õ ?jÝ }Aç @ ] [:E> Ý = ó€öm>õ ?jÝ }Aç @ ]
× ×
× ÙG Õ  B × H ×   Ù Õ [ ÛAݏû IjÝ )ZÝ Eö ûÛA;Ý : Ýßö ] [ ÛAݏû IjÝ )ZÝ Eö ûÛA;Ý : Ýß ] [ ÛAݏû IjÝ )ZÝ  ûÛA;Ý : Ýß ]
F
 E

F þ
 × E ÙÚ  B × J × [IjÝ )ZÝ Eö à ÛA;Ý : Ýßö ] [IjÝ )ZÝ Eö à ÛA;Ý : Ýß ] [IjÝ )ZÝ  ÛA;Ý : Ýß ]

â<× × å Ù [æZÝ N>ŠÝ IéEûbö[æZP Ý O] [æZÝ N>ŠÝ IéEûbö[æZP Ý O] [æZÝ N> IéEûbÝl æO

K ÙL  J 7M%

9
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (QSRUT V W XY W Z [QS\ [^]_`W abQSc`d W a>T efa Xgfhi#Xj ) © 2002. (kopia bezpłatna)
klnmop kv^xz
w y |um } }
qsrut { ~  [ €‚„ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ‹ˆ Œ<Œ*…bŠ‹ˆ ] [ €‚„ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ‹ˆ Œ<Œ*…bŠ ] [ €‚„ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ Œ<Œ*…bŠ ]
y} } } }
 { ’ru‘ t “s” • – [ —;˜>b™  …š †›uœ ] [ —;˜>b™  …š †› ] [ —;˜>b™ …š †› ]
Ž
y } } } }
 { ’ru‘ t  ” q ž [Š‹;Œ<#Ÿ` …š †›uœ ] [Š‹;Œ<#Ÿ` …š †› ] [Š‹;Œ<#Ÿ …š †› ]
Ž
 ¡¢ ¤ m  ¡3k }
£ ¥ ¦ [›§‰ˆ>…Pˆ!¨ ©`*€«ª…Pˆ!¨ ] [›§‰ˆ>…Pˆ!¨ ©`*€«ª… ] [›§‰ˆ>… ©`*€«ª… ]
Ž
y } } m¯
 { ­ ¬ ” ® [ Ÿ`±* ˜«œ š †›uœA¨ ] [ Ÿ`±* ˜«œ š †› ] [ Ÿ`±* ˜«œ š †› ]
°
} } }
¦ £#³ ² rut “s” • – [ —;˜>b™  ±>±µ´›uœ ] [ —;˜>b™  ±>±µ´› ] [ —;˜>b™ ±>±µ´› ]
Ž
} } }
¦ £#³ ² rut  ” q ž [Š‹;Œ<#Ÿ` ±>±µ´›uœ ] [Š‹;Œ<#Ÿ` ±>±µ´› ] [Š‹;Œ<#Ÿ ±>±µ´› ]
Ž
v^y xz w y |um }   lnmo }
{ ~ ¶ [Œ*…bŠ‹ˆ!¨ ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ ] [Œ*…bŠ‹ˆ!¨ ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ ] [Œ*…bŠ ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ ]
v^y xz
w y |um } kl mop
{ ~ qsrut [ Ÿ`;Œ<Œ*…bŠ‹ˆ ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ ] [ Ÿ`;Œ<Œ*…bŠ‹ˆ ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ ] [ Ÿ`;Œ<Œ*…bŠ ƒ<*…P†!‡‰ˆŠ ]
w· } ¸ ¬ } ‘ w º } p } m
 r t ~ ” qsrut »*¼ t
”¹ u [ Ÿ`*…*Ÿ b±  Œ<Œ<«ƒ<½`ˆ …¾ƒ `¿µœ ›½`ˆ ] [ Ÿ`*…*Ÿ b±  Œ<Œ<«ƒ<½`ˆ [ Ÿ`*…*Ÿ b± Œ<Œ<«ƒ< …¾ƒ `¿µœ › ]
…¾ƒ `¿µœ › ]
À
x k
t ‘ ¸ [¿#ˆS‡*›¨ ] [¿#ˆS‡*›¨ ] [¿#ˆS‡*›¨ ]
À
}
t £ ‘Á ~ [ ƒ<Â€‚¨ ] [ ƒ<Â€‚¨ ] [ ƒ<Â€‚¨ ]
À
} y } [ŠÅÄ ›n™ ;˜>;¨ ] [Š‹›n™ ;˜> ] [Š‹›n™ ;˜> ]
”• à  ž
Ào m¯
Æy [ Ÿ`ÇȅP¨ ] [ Ÿ`ÇȅP¨ ] [ Ÿ`ÇȅP¨ ]

É m ÊË k ¶Ì
y
t ”ž
} [ŠÍ ŒnŠ‹ˆS‡‰PÎ ] [ŠÍ ŒnŠ‹ˆS‡‰PÎ ] [ŠÍ ŒnŠ‹‡ Î ]
kl }
ÏDÐÒÑ Ë ¬ ¶ y ¬t [ Ÿ<œ^ŒnŠª Ÿ ;ӄŠ ] [ Ÿ<œ^ŒnŠª Ÿ ;ӄŠ ] [ Ÿ<œ^ŒnŠª Ÿ ;ӄŠ ]

É w º ~ } qs
p nv Ô m
[‡‰ŠÕœ Œ<Œ<«ƒ<½`ˆ*Î ] [‡‰ŠÕœ Œ<Œ<«ƒ<PÎ ] [‡‰ŠÕœ Œ<Œ<«ƒ<PÎ ] Ö
” rut
Ž

W wielu dialektach arabskich wymowa mo× e byØ jeszcze inna, np. [ قÚ*ÛPÚÜÞÝ^ß>àá ], [â«ã äµåæÝ^ß>àáÚ ], [ قç>ÛbÜéèß>àá ], [â«ã äµåêèß>àáÚ ].
Regionalnie mogë pojawiaØ siì zupełnie inne wyrazy, a nawet skí adnia mo× e siì ró× niØ doînØ znacznie od składni klasycznej.

2.2. Arabskie cz ï+ð ci mowy ñ


Podstawowe czòPó ci mowy w jò zyku arabskim to:

♦ Imi ô  ] õö>ø’


÷ ùú [ û ü ýþbÿ
/ zaimek osobowy a b  c  [de$JMfgI.!# ] lub   
 rzeczownik
       [    "!# C b h i   [    "!#j"!dT $Jk%$JI.!# ]
%$'&)(* +-,.!# ] / zaimek pytajny Q l ] m  2 S n   o     [    "!
/ 23   [    "!7(8(* 9,$;:  ]
przymiotnik 0 1 465    UT: 9,XpN _`q ]
/ zaimek
>
lub < =  [? $A@B:8!# ]
s t   [    "!
wskazujr cy  K  ]  Q u   
/ przysłówek:
 C- D 5   
E   [    "!7FGFH $JI , ] UNYwv8 _`I$;:  ]
/ / elativus (imix stopnia wyy szego)    
rzeczownik odsłowny K L 4   [M $N(HOP$JI.!# ]
2TS   [    "!VUW,X @YU ]
lub Q R =  5   
QR-z i  2 S n h 5  [    "!{:g:Y$J,TdTfTU ]
/ S   [    "!VU'@  $OP$O[ ]
liczebnik Z L =  5    
♦ Czasownik |}eP~ € [‚ ƒ „N…8†G‡ˆ‰Š ]
/ imiesłów czynny Q R \^ ] 1 5   
2TS   [    "!
♦ Przyimek Œ[‹ Ž  ‘- ’G”–
“ Œ[• —  [˜Nƒ ™šY‚›ˆœ†W;ƒ ™šYš-‡`„wŠ ]
UW,X _P@Y`U ] 10
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
³W´Xµ ¶P·Y¸`³¸ ]
Podstawy gramatyki arabskiej ( ž*Ÿw  ¡ ¢ £¤ ¢ ¥ ¦-ž*§ ¦©¨Hª ¢ «Yž*¬ ­ ¢ «`  ®« £¯°H±£²
) © 2002. (kopia bezpłatna)

¹ À Á ÃTÄ Æ ÈÄ [ É Ê ËÌ Í"Î ♦ Partyku a Ô Õ Ö8×ÙYÚ Ø ÛÜ [ ÝßÞ.àá â.ãßäå ]


imiesłów bierny º »T¼¾½ ¿ ¿ ½Å8Ç
Ï Í%ÐJÑ›Ò Ê Ó Ï Ë ]

2.3. Rodzaj gramatyczny æ


ç ç è
W j zyku arabskim wyst puj dwa rodzaje gramatyczne: m ski ( [ ]) i e ski (   ç Wê é ìJë îí ïWé ñ©ð òó ô8õeöW÷"øùNú õTûNûüõJý.ø þ ÿ é  í Wï é ñ©ð òó
[ ô8õeöW÷"ø ô ú õ õ ø
  ]).

í Gú õ 8ø è
Rodzaj gramatyczny odpowiadaj cych sobie wyrazów arabskich i polskich, mo e by taki sam lub mo e si þ þ í ìç
þ ç
ró ni , np. wyraz
  [   ] - jest rodzaju m skiego, tak samo jak odpowiadaj cy mu "dom", natomiast
  è
û ú ^ø `è þ
[   ] "ksi ka", jest w arabskim rodzaju m skiego, w polskim e skiego. ç þ ÿ
þ
Najwa niejsze informacje o rodzaju gramatycznym w arabskim:

2.3.1. Rodzaj m ski !


Rodzaj m" ski w j" zyku arabskim nie posiada formantów rodzajowych.
2.3.2. Rodzaj # e $ ski %
Rodzaj & e' ski tworzy si" najcz"( ciej przy pomocy specjalnych przyrostków.
Niektóre wyrazy rodzaju & e' skiego nie posiadaj) formalnych wyró & ników swojego rodzaju.
+ ,.-
2.3.2.1. Rodzaj # e $ ski tworzony przy pomocy formantu * [ /1032.465 ] !
89;:
Najcz"( ciej tworzy si" rodzaj & e' ski przy pomocy formantu 7 [ <>=@?BAC ], który jest sufigowany do wyrazu
w rodzaju mD skim.
W ten sposób tworzony jest rodzaj E eF ski wyrazów tylko w liczbie pojedyF czej, np. wyrazy:

Przykłady:
Rodzaj mD ski X Rodzaj
Y[Z E eF ski
G
HJMIK N L [OP=RQ1S TVUWAC ] – duE y HJMIK N L [OP=RQ1S TVUR=@?BAC ] - duE a
G \^] \ Z X Y[\^Z ] \ Z
I _ [`=Ra1S TbacAC ] – nowy I _ [`=Ra1S Tbad=@?BAC ] - nowa
Gegf Z Xl f Z
m L Ih _
Ih _ [`=ijS T[k@AC ] – ładny [`=ijS T[k=@?BAC ] - ładna

Sufiks E eF ski mo E e takE e wyst D powan w wyrazach rodzaju E eF skiego, które nie posiadajo mD skich
odpowiedników, np. p q.sur xtv w y r [`S z>i|{6}B=@?BAC ] - "uniwersytet"; p ~ r w € r  r [‚ƒ=@„[S z>UR=@?BAC ] - "cywilizacja", itd.

2.3.2.2. … e † ski rodzaj gramatyczny zgodny z rodzajem naturalnym ‡

Jeˆ eli wyraz oznacza istoty o ˆ ywione, to najcz‰Š ciej jest w takim rodzaju gramatycznym, jakiej płci jest
dana osoba lub zwierz‰ , niezaleˆ nie od tego, czy wyst ‰ puje formalny wykładnik rodzaju ˆ e‹ skiego, np.
• Œ Ž 
œ
[ ‘ ’ Ž“[ ”•”–“— ] - "matka" ˜ ™›š ž [Ÿ1’  ^¡¢B“— ] - "córka"
£ ©
˜ ™›š [ ‘ ’ “¤u¢B“— ] - "siostra" ˜ ¥›§¦ ¨ [ªb’ «¬R«R­W“— ] - "klacz"
itp.

11
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (®;¯±° ² ³ ´µ ³ ¶ ·®;¸ ·¹»º¼³ ½®;¾¼¿ ³ ½>° ÀR½ ´ÁR»Ãg´Ä ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.3.2.3. Parzyste cz Å3Æ ci ciała Ç

Rodzaju È eÉ skiego sÊ te czËÌ ci ciała, które sÊ parzyste z natury, np.


Í Î3Ð;Ï Ñ Ò Í ýþä ÿ
[ Ó Ô ÕMÖ@×ÕØ ] - "ucho"; [ é[Ô ødø– ò ÕØ ] "stopa";
ÍÝ Ï  
ÙÛÜ Ú [ÞbÔ ß±àƒá@ÕØ ] - "noga"; ÿ [@  Ô ø W
 ÕØ ] - "dło ë ";
Í â@ãåä Íþ ä
æ [çbÔ èRéêÕØ ] - "noga, goleë ";
[ü6Ô øcÕØ ] - "r ó ka";
Íìíãåä ð Í ãåä ä
îxï [ñxß^òjÔ èuá@ÕØ ] - "lewa r ó ka"; Ü
[üƒøRçbÔ è>ÞWÕØ ] - "lewa r ó ka";
Íô õ ö ä Í ä
ï [ ÷ Ô ø@éíßùcÕØ ] - "pió ta"; ïî
[üƒøòjÔ V×ÕØ ] - "prawa r ó ka";
Í ú3Ï ö ä
û [ ÷ Ô øü×ÕØ ] - "oko";

2.3.2.4. Nazwy geograficzne 


Rozdzaj  eë ski posiada wió kszo  nazw paë stw, miast i niektórych innych nazw geograficznych, np.
Ï 3Ï ä
   ï [òjÔ ß ÞWÕ ] - "Egipt";  xï [ ß^òjÔ øgñ éêÕ ] - "Damaszek";

2.3.2.5. Nazwy liter 


$ %'&)(+*-,/. $ 6 /, . $ 6 /, .
Np. ! " [ # ] , 021 4 3 [5 # ], 021 7 3 [ 8 # ], itd.

2.3.2.6. Inne wyrazy 9 e : skie nie posiadaj ; ce charakterystycznej dla rodzaju


9 e : skiego formy.
< =?> $ %DFEG,/. < % $ OBD-,/.
P < HJQ I R L [ S
%BTU$ OVW,/.
@BA C [ # ] - "ziemia"; @ HJKI ML [N 5 ]- ]-
"zachodni wiatr"; "staruszka";
< X Y > $ %D Z[% ,/. <\^] D`$ acbd,/. < edf R %D`$ OJh-,/.
L @BA C [ # 5 ] - "królik"; @ [ ] - "wiatr"; Ig L [ S ]-
_
"panna$ %Umł rs6J. oda";
< i> j $ ( D-,/. <k h`$ %nm'%D-,/.
g K [5 # ] - "studnia"; gBA l L [ ] - "piekło"; o p q R L [ S ] - "kij,
Tx%y)$ a{z|,/. pałka";$ % h-,/.
<t u j
v Lw [ l j h`$ (+ZUZx,/. < e€  ‚
A [ƒ #
] - "piekło"; } ~ [ ] - "wiek"; ]-
Tx%Z)$ O ,/. "szklanka";
<„ …
HJI Lw [ l j h`$ (+ZUZx,/. 
5 ] - "płd. }~ [ ] - "z† b"; ‡ ˆŠ‹‰ Œ [Žn +‘`’”“/• ] -
wiatr" "brzuch";
˜š ™ › ™ ¢ ™£ ¨‡ © ™ª [Ÿ) «¬‘-“/• ] - "ogie§ ";
‡ –— [œxBžU ŸUŸ[ |“/• ] - ‡ ¡Š‰ [’¤  ¦¥-“/• ] -
"piekło"; "sło § ce";
¯ ™ ™£ ™ª
‹
‡ ­®‰ [°) ‘¤±²“/• ] -"wojna"; ‡³ © ¢ Œ [’´+ µ «·¶n“/• ] - ‡¸¹º ‰ [Ÿ) ¼»¶n“/• ] -
"północny wiatr"; "sandały";
¾ ™
¨‡ ½ [¿À «¬‘-“/• ] - "dom"; Ã Ä ™ ÈJ™ª
‡ Án [ ÅF ±²“G»Æ“/• ] - "hiena"; ‡ ¡€Ç [Ÿ) ɤ¥-“/• ] "dusza"

2.3.3. Rzeczowniki posiadaj Ê ce dwa rodzaje gramatyczne.


Niektóre rzeczowniki mog † posiadaË dwa rodzaje jednocze Ì nie, np.
ÏBÐ Ñ Ðá
ͼº Î Ç [ Ò¤É´»!«J• ] - "Ó mija"; ‡ ßsà ‹ × [Û¤‘` âsãG“/• ] - "droga";
Õ Ô ÖØ× Ù ™ä ™
‰ [ Ò  Ú±-ÛƓ/• ] - "pacha"; ‡ ­ ‹ Ç å [ »  nãB‘±²“/• ] (m) - "skorpion";
™ Ðè ˜™
‡ Á Ã Ü ‰ × Ù [ Ò   Ýرޝ¼»Æ“/• ] - "palec"; ‡ æxçJà  ‰ å [ »¤Ÿ/Žd±À éUꤓ/• ] (m) - "paj† k";
™ äÐ
‡³ © ¯ [°) «·¶n“/• ] - "stan "; ‡ ­ © å  [ »Æ“)ãF «/±²“/• ] (f) - "orzeł";
12
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ëíìïî ð ñ òÚó ñ ô õBëíö õ!÷Øø ñ ùëíú û ñ ù¬î üù òÚýþØÿJò ) © 2002. (kopia bezpłatna)

  ; }g~ L V


  [ ] - "wino"; [ € C IUi`FI J ] (m) - "szyja";
   ; <‚? ƒ c
   [ ] - "wiadro"; m [„0C DB"D"GI J ] "ko | ";
 …† =
#$%&  e:ƒ ‡
"!  [ ] - "zbroja"; [„0C g
I fˆv‰I J ] - "arka ";
' +, "-.  ; <ŠT"L ? L ƒ
(  ) ‹ m"n
[* ] - "złoto"; [W„ o$BMŒC Dgp,GI J ] - "raj";
  / ) #$0 12%&  ; <ŠL Ž c

"! [* ] - "354768:9 ";  [ UC Dgp,GI J ] - "łuk";
; <= >@? Z c
 Ž
A [B0C DFEHGI J ] (m) - "głowa"; [ UC D„‘_WJ ] - "potylica";
; KML ? ; LŽ
N A [B0C DOQPRI J ] - "łono"; A ’ n [ UC oŒ BI J ] - "kociołek";
; SUTWV ; ”c
’ “n
A [B0C XO,I J ] (f) - "duch"; [vbC D"•–oŒ.I J ] - "w— troba";
; Y[Z@? ? ; ˜™L ” c ; ˜™L ”
š
\ ] [G"DP^C _`E&I J ] (f) - "niebo"; [vbC Db› „I J ] lub š n [vbC o‘› „I J ] - "bark";
; abZ d c e = V ; abZ@? 
] [GIgf&h C _7i,I J ] (m) - "władza"; œ n [ fžoG0C _7i,I J ] - "j9 zyk";
; jlk T
? L ? V
m"] n [GWo$Bp2C _qfbI J ] - "spodnie"; Ÿ ]    [P^C XWG‘_ ] - "brzytwa";
; rtu s ; ¡Qe =
]n [GWowvQvbC xyi,I J ] - "nó z ";   n [P^C o7f{O,I J ] - "sól";
; K:e = ; Y[k ? T ?
]n [G0C o7f{PRI J ] (m) - "bezpiecze| stwo"; A [ pDB0C _`E&I J ] - "tył";

Oznaczenia:
(m) - rzeczownik cz9 ¢ ciej wyst 9 puje w rodzaju m9 skim;
(f) - rzeczownik cz9 ¢ ciej wyst 9 puje w rodzaju z e| skim;

2.3.4. Schematy rodzaju gramatycznego u przymiotników barw i ułomno£ ci ¤


Specjalny schemat tworzenia rodzaju m¥ skiego i ¦ e§ skiego spotykamy w ¨ ród tzw. przymiotników barw i
ułomno ¨ ci:
rodzaj m¥ ski rodzaj ¦ e§ ski liczba mnoga
©ª¬« © « « ª
­"¯±® ° ² [ ³ ´ µ"¶ ·¸µb¹Fº ] - "biały" ½
»[¼ ­ ® ¯ [¶2µ·`¹U´ ¾`³&º ] ¿ ­W¯ À [¶´ Á{¹Fº Â ]
©Ã7« © ë « à ©
Ä Å ® °² [ ³ ´ µ"Æǵ"È.º ] - "czarny" »[É Ä ® Å [Æ"µgÇ,È´ ¾`³&º ] ¿ Ä Å [Æ0´ ÊWÈ.º  ]
©Ì © « « Ì ©
Ë ° Í ® °² [ ³ ´ µQÎÏ"µÐº ] - "¦ ółty" » É ËÌ Ñ Í
[ [ΞµÏ[Ð0´ ¾`³&º ] Ë¿ ÑÍ [Έ´ ºUÏ[к  ]
© « © « « Ò©
Ë ½ Ò ® °² [ ³ ´ µWÓq¹µÐº ] - "zielony" » ÉË ½ ® Ò
[ [Ó.µb¹Ð0´ ¾`³&º ] Ë¿ ½ ® [Ó ´ ºž¹Ðº  ]
© « © « « ©
Ë Ô Õ ® °² [ ³ ´ µÖQ×صк ] - » ÉË Ô ® Õ
[ [Ö¸µ×Ð0´ ¾`³&º ] Ë¿ Ô ® Õ [֞´ ºU×к  ]
"czerwony"
©Ùb« © « Ù ©
Ú Û ® ° ² [ ³ ´ µWÜ7Ð"µbÝFº ] - »[¼ Þ ° Ú ® Û [Ü`µÐUÝU´ ¾`³&º ] ¿ Ú®
Û
[Ü&´ ºUÐUÝFº Â ]
"niebieski"
« © « « ©
ß Ô à ® ° ² [ ³ ´ µâá ×¾ ] - »[¼ ­"Ô ® à [ áMµ×·ž´ ¾`³&º ] ¿ã Ô ®
à
[ á ´ ºU×·,º Â ]
"niewidomy"
© « © « « ©
Ú Ä à ® ° ² [ ³ ´ µâá0ǵк ] - »[É Ú Ä ® à [ áMµgÇ.Ð0´ ¾`³&º ] Ú¿ Ä à [ á ´ Êк  ]
"jednooki"
©ä‚« å © « ä
ËÑ ° ² [ ³ ´ µQæ Ð"µç`º ] - "głuchy" »[¼ è Ë ® å ° [æMµÐ0çM´ ¾`³&º ] ¿ M
å
Ë®é [æ ´ ºUÐ0ç`º  ]
©ê‚« Ò © « « ê Ò©
Ë ® °² [ ³ ´ µWӞÐ"µ"ƺ ] - "niemy" » ¼Å Ë ® Ò
[ [Ó.µÐMÆ0´ ¾`³&º ] ¿ Ë® [Ó ´ ºUÐMƺ  ]
©ë ì © « « ëì ©
° ¯±® ° ² [ ³ ´ µ"¶7íîµ×Rº ] - "niemy" » ¼Ô ì Ñ ¯
[ [¶2µUíg×^´ ¾`³&º ] ¿ Ñ ¯ [¶´ º5íg×Rº Â ]
© « © « « ©
ï Ë à ® °² [ ³ ´ µâá Ð"µðîº ] - "kulawy" » ¼ñ Ë ® à
[ [ áMµÐ0ðQ´ ¾`³&º ] ¿ï Ë ®
à
[ á ´ ºUÐ0ðîº Â ]
©òó« © « « ò ©
ô Õ ® °² » ¼ ¯Wô ® Õ
[ ô
[ ³ ´ µÖgÈ2µ"¶.º ] - [Ö¸µ"ÈQ¶´ ¾`³&º ] ¿ ®Õ [֞´ ºÈQ¶.º  ]
"garbaty"
13
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza     w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (õˆöH÷ ø ù úû ù ü ýõˆþ ýwÿ[ù õ ù ÷  ú
 Wú ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.3.5. Rzeczownik i jego atrybut – zgodno  co do rodzaju gramatycznego


Przymiotnik rodzaju m skiego wyst  puje po rzeczowniku rodzaju m skiego. Przymiotnik rodzaju
 
e skiego wyst  puje po rzeczowniku
( )*+*+, )
12( 341
rodzaju e skiego, np.
      
 !" [#%$'& #%$.-0/ $.- ] - "nowy nauczyciel";

      )*+*( , );: )
12( 341<);:
59 65 7 8  !
 " [#%$'& # $.-0/ $.- ] - "nowa nauczycielka".


W konstrukcjach atrybutywnych musi istnie= zgodno >?= przymiotnika z poprzedzaj@ cym go rzeczownikiem
pod wzglA dem rodzaju, liczby, przypadka i okre > lono > ci.

2.4. Nieokre B lono B;C .


Formalnym wyznacznikiem
:?)EDGFH3DJI) )
nieokre > lono > ci w wielu wyrazach jest jeden z trzech tanwinów (nunacji):
L :?)EDGFH3DQPR)
SUT
) LV :?)EDGFH3DYX
);: Z[) L\  ]_^` b Pc,?: ( d.e
#K#
MON M
b@ dW M
, np. w wyrazie a  [ $.- ] jest to

kof cowe g . Niemniej jednak nie w kah dym wyrazie nieokre > lonym taka nunacja siA pojawia, a z drugiej strony
 i 
zdarzaj@ siA i nazwy własne, w których wyst A puje tanwin, który nie jest wykładnikiem nieokre > lono > ci, np. 8 j "

Muhammad (imiA własne).

2.5. Okre B lono B;C .


Okre > lamy wyraz wtedy, gdy jego znaczenie zostało u > ci> lone w stosunku do znaczenia ogólnego, gdy
ograniczamy jego zakres znaczeniowy do jednego okre > lonego obiektu lub do jednej klasy (gatunku, rodzaju,
typu, itp.).
W jA zyku arabskim okre > lone mog @ by= nie tylko rzeczowniki, lecz takh e ich atrybuty, czyli przymiotniki,
imiesłowy, liczebniki, itp.
n;o p
2.5.1. Przedimek okrek laj l cy m [`al].
vxw y
Najczq stszym sposobem okre r lania wyrazów arabskich jest prefigowanie przedimka okre r lajs cego: - tu

[ z|{} ].
Przedimka okre r lajs cego nie przyjmujs natomiast przyimki, partykuły i czasowniki.
vxw y
W wyrazie okre r lonym przedimkiem okre r lajs cym tu [ z ~ {} ] nigdy nie pojawi siq  aden z trzech tanwinów:
€ ‰ € € €–
ŠO‹ ŠO‹ ŠH™
{EG‚Hƒ…„{E†K†‡{ ˆ {EG‚HƒŒR{
ŽU
{ ˆ {EG‚’‘“•”
{ {—ˆ ˜

Przykłady wyrazów okreš lonych i nieokreš lonych.

Forma nieokre › lona


œ Ÿž ž
Forma
Ÿž ž
okre › lona Znaczenie
 ¢£!¡ ¤ ¥ [¦¨§ ©ª¬«+­|®;¯U°|±.²³ ] ·
µ x
¸ ¶ ¹ º "uniwersytet"
´  ¢£!¡ ¤ [ »|®¼¦¨§ ©ª¬«+­|®;¯U°|±³ ]
½ ¾À¿ ž ¾À¿ ž ¸x¹ º
Á  [Ã2§ ®EÄO°|±.² ] Å Á Æ ¶ [ »|®¼ÇÃ2§ ®EÄO°|± ] "dom" (pierwszy
ž ž
przypadek gramatyczny)
½È È ¸Ëº
Á É¡¥ [¦c®Eª’§ Ê˼;±.² ] Å Á É ¡ µ·¶ [ »|®¼¦c®Eª’§ Ê˼;± ] "ładny"
¾À¿ ž ¾À¿ ž ¸x¹ º
Ì
Á  [Ã2§ ®EÄO°U«U² ] ¡ Á Æ ¶ [ »|®¼ÇÃ2§ ®EÄO°U« ] "dom" (drugi przypadek
Í ¿ž
gramatyczny)
¾ž ¿ ž ¸x¹ º
À
¤ Î Á  [Ã2§ ®EÄO°?®¨² ] Á Æ ¶ [ »|®¼ÇÃ2§ ®EÄO°?® ] "dom" (trzeci przypadek
gramatyczny)

14
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÏÐÒÑ Ó Ô ÕÖ Ô × ØÙÏÚ ØÛÜUÔ Ý?ÏÞUß Ô ÝÑ à
Ý Õá
âãäÕå ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.5.1.1. Hamza łæ cz æ ca i dziel æ ca.

òËó<ô õ ö î ÷!ø î  


Hamza przedimka okre ç lajè cego jest hamzè łè czè cè . Hamza łè czè ca (é êìíï
ë ðÙî ñ ë [ù¨ú ûEüþýOû;ÿ ú û ]), w
  
   

odró nieniu od hamzy dziel
cej ( [ù¨ú ûEüþýOû;ÿ ú û! " ]), nie jest wymawiana, gdy wyst
pi przed ni

    
 #$%'
 &   (   &   , -
#$%'
samogłoska. np. [ )|û ú *"|û;ÿ ] - "sala"; + + [.0/ ú *"|û;ÿ ] - "w sali".
Hamza ł
cz
ca jest w niniejszym słowniku uwzgl 1 dniana w transliteracji, pomimo, e w tek 2 cie arabskim,
 ( 7  ( 
znak hamzy nie pojawia si1 , np. zamiast zapisu: 34 5  6 jest: 34 5  6 . Ten rodzaj zapisu wydaje si1 by8 w zgodzie z
obecn
tendencj
zapisu hamzy w 2 wiecie arabskim.

>
2.5.1.2. Przedimek okre9 laj : cy po przyimku ;=< [ ?@ ].
C CK  LM C(N O
Po przyimku A=B [ DE ] zawsze odpadajF alif, hamza i samogłoska przedimka okre G lajacego, np. HIJB
CK  LM Z C
[ PQRSR T UVDEXW'Y ] - "student", ale: IJ
B B B [ DE0RSR T UVDEXWE ] - "dla studenta".

2.5.1.3. Litery słoneczne i ksi []\ ycowe.


C(N O
Czterna G cie liter alfabetu arabskiego powoduje zmian^ brzmienia przedimka okre G lajF cego - A`_ .
i C O (C N O
S F to tzw. litery słoneczne (a b$d c eg
B hf c Hjlkmn H o H _ [ PQpD(qrYstT u=vwYyxxVQ{zJ|tT }S~Q€Y ]).
Je‚ eli pierwszF głosk F wyrazu jest głoska słoneczna, wówczas głoska [ ƒ ] [ D ] przedimka okre G lajF cego
asymiluje si^ do niej i jest wymawiana tak jak pierwsza głoska wyrazu, np.
i CO CK  LM C(N O
H„ h f c [ Q=xm…†xT Q{zJ|wY ] - "sło ‡ ce", HIJB [ QRˆ…tR T UVDEXW'Y ] "student".
‹e Œ C(N O
W zapisie takiego wyrazu nad ƒ [ D ] nie stawiamy sukunu (znaku ciszy) ( ‰`Ša [ PQ||wY`ŽT u= ]). W transliteracji
hamza bywa pomijana wtedy, gdy jest pierwszF liter F w wyrazie.
Czterna G cie liter słonecznych to:
’‘”“•‘–—‘˜y‘š™›‘šœ›‘šž‘šŸž‘V ¡‘V¢£‘š¤¥‘š¦¥‘š§¨‘š© .
·¹¸ º»¼l½m³ » ¾ » ¹ ¸ ¶ º
Pozostałe litery alfabetu arabskiego nazywane sª ksi« ¬ ycowymi (­ ®$°²¯ ³± µm´ ¶ [ ¿ÀpÁ(ÂrÃÄtÅ Æ=ÇwÃÈÁ ÉpÀ{Ê¡À{ÄtÅ ËSÌÀÍà ]).

2.5.2. OkreÎ lonoÎpÏ nazw własnych.


»
Nazwy własne sª okre Ð lone, pomimo ¬ e formalnie mog ª nie ró ¬ niÑ si« od nazw nieokre Ð lonych, np. ÒÓ µ ¯ ¾ ´ Ô
» ¹ ¸ ¶º
[ÊÕÃÂÅ À{ÊÖÊ¡À×'ÃÙØ ] - "Muhammad", ³wÛÝ
Ú Ô Ü [ÊÞÅ ß0àXÄwà ] - "Egipt". Przed takimi nazwami przedimek okre Ð lajª cy á [ ¿ Å ÀpÁ ]
nie mo¬ e wyst ª piÑ .
»âº ã Ü ¹ ¸ ¶ º
Przedimek okre Ð lajª cy mo ¬ e byÑ jednak integralnª cz«ÙÐ ciª niektórych nazw własnych, np. ´³ [ ¿ÀpÁ]äßåÄtÅ æÉçà ]
- "Irak". W tym wypadku przedimek nie pełni funkcji gramatycznej.

2.5.3. OkreÎ lonoÎpÏ zaimków.


¹ ¸ ¶è
Chocia¬ przedimek okre Ð lajª cy á nigdy nie łª czy si« z zaimkami osobowymi, sª one zawsze okre Ð lone.

2.6. Przypadki gramatyczne.


W j« zyku arabskim sª trzy przypadki gramatyczne:
»é ê ¸ ¹ º
1. mianownik - ³ ¯ ¶ [ ¿À{Ä0čÀ{Çä$à ] (nominativus)
¹ ¸ ¶º
2. dopełniacz - ³ë ì ´ [ ¿ÀpÁXíÅ À{Ä0Äwà ] (genetivus)
»î Û ï ¹ ¶ º
3. biernik - Ú ¯ [ ¿À{ððÅ Àà`ñ'à ] (accusativus)

15
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza  w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (òôóöõ ÷ ø ùXú ø û ü=òôý ü†þ`ÿ0ø ò ø õ  ù
mù ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Nazwy "mianownik", "dopełniacz" i "biernik" s umowne, gdy cz sto nie odpowiadaj przypadkom
polskim. Arabski mianownik jest pierwszym przypadkiem gramatycznym, dopełniacz drugim, a biernik
trzecim.
2.6.1. Przyrostki fleksyjne w pierwszym przypadku gramatycznym.
Przyrostek Przykład Przyrostek Przykład wyrazu w Znaczeni
nieokre  lony wyrazu w okre  lony formie okre  lonej e
formie
nieokre  lonej " #$ " #$
     &(+') * ,
[  ] 
[!  ] % [  ] %

[ -/.10!  ] "ksi 2 ka
" #2;
"
* 465 * * 465 ( *& +') * ,
% [ ] %3 7 % [ ] %3 7 [ -/.108.9:0  ] "leniwy"
" #2;
[8.9:0  ]
 *@ " #B  F * +') * , " #B
[ ]
< = >? [A = ] C

[= ] D
E
[ -/.102A = ] "s dzia"
G #  IJ " #
,
# IJ
  +') * , " #
[  ] H
K
[L .NM  ] [ ] O [ -/.10PL .NM ] "laska"
# # $WV " ;PXY#
, , , Q  R 5 T*) S
[ ] - [ ] U% [ 0 . ] "Polska"
G # R G\ 5] 
" $;_#  # R  \ 5 `  +') * ,
" $;_#
Z
[  ] [ [^ .  ] Z
[ ] [ [ -/.10+^ . ] "budyne
k"
 # gih v+w x
Z
[ ]
gih
b e j
acdf [kml nporq!s ] acb s [ ] b e tpu
acdf [ y/z1{pkml nporq!s ] "dobra
nowina"
2.6.2. Przyrostki fleksyjne w drugim przypadku gramatycznym.
Przyrostek Przykład Przyrostek Przykład wyrazu w formie
nieokre | lony wyrazu w okre | lony okre | lonej
formie
nieokre | lonej
„ ‚‰ ƒ +
v wx
[ ] … ‚b ƒ [†~!‡ l skˆ~€ ] ƒ
[~ ] …ƒ b u [ y/z1{†~!‡ l skˆ~ ]
} ~€ }

Š w ‹ Œ e w„ ƒ Š w ‹ Œ e w‰ v+u w x
b [z ] b [†8z:{l s2Žz ] [~ ]  [ y/z1{†8z:{l s2Ž‘~ ]
w– ƒ ƒ ž w v+w x
[ ]
} ’ “ ”• [ —˜l s™š’ ] › [’ ] œ  u [ y/z1{2—˜l s™š’ ]
Ÿ x v+w x
¢
[s: ]    ¡Jb [ £ l zN¤+s: ] [ ]
b s b ¥b u
 ¡J [ y/z1{P£ l zN¤+s ]
x x ¦ § Twv ¨ h
- - [ ]
b s b e j [kW©ª{l zŽP«Ys ]
Ÿ §Ÿ § t ° + v wx
a [s: ] ­ t e¬ b [®¯l zkŽ_s: ] acb s [ ] ­ b e b u [ y/z1{+®¯l zkŽ_s ]
gih gih v+w x
acb s [ ] b e j
acdf [kml nporq!s ] acb s [ ] b e tpu
acdf [ y/z1{pkml nporq!s ]

2.6.3. Przyrostki fleksyjne w trzecim przypadku gramatycznym.


Przyrostek Przykład Przyrostek Przykład wyrazu w formie
nieokre | lony wyrazu w okre | lony okre | lonej
formie
nieokre | lonej
Ÿ ‚„ ƒ ‚‰ ƒ +
v wx
[ zN ]    j b [†~!‡ l sk±zN ] b [z ] …b b u [ y/z1{†~!‡ l sk±z ]
Š w ‹ Œ e w„ Š w ‹ Œ e w‰ v+u w x
b [z ] b [†8z:{l s2Žz ] b [z ] b [ y/z1{†8z:{l s2Žz ]
ƒ ƒ w– ƒ ƒ ž w v+w x
 ² [ ~´³_s: ]  µ  [ —˜l s™ª~´³_s: ] ›b [ ~´³z ] œb  u [ y/z1{2—˜l s™ª~´³z ]
Ÿ x v+w x
¢
[s: ]    ¡Jb [ £ l zN¤+s: ] [ ]
b s b ¥b u
¡J [ y/z1{P£ l zN¤+s ]
x
[ ]
b s - x
[ ]
b s
x ¦ § Twv ¨ h
b e j [kW©ª{l zŽP«Ys ]

16
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¶·¹¸ º » ¼½ » ¾ ¿š¶À ¿ÂÁ
À» Ä!¶Å€Æ » Ä2¸ ÇÄ ¼ÈÉ
Ê:¼Ë ) © 2002. (kopia bezpłatna)
ÌcÍ Ñ:Í ÓÒ Õ Ô Ì Ñ:Ô ÓÒ Û:Ô Ý+Ü Þ ß
[Î:Ï ] Ð [Ö¯× ØÙÚ_Î:Ï ] [ ]
Ô Î Ð [ à/Ø1á+Ö¯× ØÙÚ_Î ]
Ì Ò åä
Ì â Ô ãi Ì Ò Ó ä Ý+Ü Þ ß
Ì â Ô ãi
[ ]
Ô Î [Ùm× æpçrè!Î ] [ ]
Ô Î [ à/Ø1ápÙm× æpçrè!Î ]

2.6.4. Alif strzeg é cy.


Jeê eli w pierwszym przypadku wyst ë pował sufiks ìí [ îï ], wówczas w trzecim przypadku pojawia sië zawsze
dodatkowy alif, zwany strzeg ð cym  òórõ:ô ö ø˜÷ úšù ü˜û ýÿþ ü ò ÷  ñ np.  ö ö  ô  ò [ 
Nï ]. Alif nie pojawia sië jednak nigdy, jeê eli
    
Nï ].
rzeczownik posiadałtamarbut ë (sufiks ì ô ), np.  órô õ ò  ô [
Alif ten nie pojawia sië takê e na ko ! cu niektórych wyrazów zako! czonych hamzð .

2.6.5. Triptota.
Wyrazy posiadajð ce w kaê dym z trzech przypadków gramatycznych ró ê ne ko! cówki deklinacyjne nazywane
sð tryptotycznymi.
Wyrazy zako ! czone, w formie nieokre " lonej pierwszego przypadka sufiksem -í [ îï ] sð tryptotyczne.

2.6.6. Diptota.
O wyrazach dyptotycznych mówi sië wtedy, gdy dwie ko ! cówki deklinacyjne obsługujð znaczenia trzech
przypadków gramatycznych.
• Wyrazy zako ! czone, w formie nieokre " lonej pierwszego przypadka sufiksem - [ î ] sð w formie nieokre " lonej
þ

dyptotyczne - majð wspólny drugi i trzeci przypadek, odmieniajð sië jednak tryptotycznie w formie
okre " lonej.
• Wyrazy zako ! czone w formie nieokre " lonej pierwszego przypadka sufiksem - # [ï ] ), sð dyptotyczne - majð
wspólny pierwszy i drugi przypadek zarówno w formie nieokre " lonej, jak i okre " lonej.

2.6.7. Wyrazy nieodmienne przez przypadki.


Jeê eli tylko jeden sufiks pojawia sië we wszystkich trzech przypadkach, mowa jest o wyrazach
nieodmiennych.
ý$ $
• Wyrazy posiadajð ce w pierwszym przypadku ko ! cówki: - [ :ï ]; - ô [ ]; - % [ :ï ]; - % ô [ ], sð nieodmienne
ý

przez przypadki.

2.6.8. Funkcje przypadków gramatycznych.

Nominativus.
Jest przypadkiem podstawowym, w którym wyst ë puje podmiot lub inna czë" & zdania o ile zaleê no " ci
składniowe nie wymagajð formy drugiego lub trzeciego przypadka.
Genetivus.
Pojawia sië zawsze po przyimkach. ' ( ù* ý
Drugiego przypadka wymaga takê e idafa ( ó ÷ ö ) ô ÷ ) i niektóre liczebniki.
Accusativus.
W tym przypadku sð na ogół wyrazy pełnið ce w zdaniu funkcjë dopełnienia bliê szego lub dalszego,

okolicznika lub orzecznika po czasownikach posiłkowych: +ô ö ÷ [ , ] "był"; -/ 0˜. ü ÷ [ 12 4365 ] "nie jest" i innych, np.
ô
( ' ?@ A
 7 ü ò ö 8 ÷ +ô ö  ÷ [ ,:9 ;1<2Nï
ö ] - "byłstudentem";  ó ÷ .= >
ô ô ô [
 CBDE1FHGF îJILK
Nï ] - "wszedłdo pokoju";  ,N M O ô
ý
 þ % ÷  P ô [QI SRT

17
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (UWVYX Z [ \2] [ ^ _`UWa _TbdcL[ e UWfLg [ e,X he \2ijdkC\2l ) © 2002. (kopia bezpłatna)
monJp<q r4msmrtrFu ] - "widział Muhammada"; wyv z|
x {} ~x € {}  w v ‚„v ƒ …`v †} ‡v ˆ v ‰ v [ Š q rF‹<rEŒFrmon4Ž<‘’q r4“r ” rFu•m—–™˜šm›q –L‹2“r ] - "przybył
£€¤ ¦ ¤ ¨§ ¬ ­ ® ¤ ¯4¨ ° ²F± £J³ ´¨ µ ¤ ª¤ ° ¶ ¢ [·6¸¹º »4¼» ½LÀ
bezpo œ rednio z Egiptu"; ž ¡JŸ ¢ ¥ Ÿ §©ª¨ « Ÿ / ¾ ¿¿T¸ÂÁ º ¾™¼» ½’ÃÅė¾™ÆǹȾ™Ä›º »`ÉCÊE»ÌË2º »4ÍDËF»FÎ ] - "samolot
odleciał z Damaszku w nocy". W trzecim przypadku wyst Ï pujÐ takÑ e wyrazy po niektórych spójnikach, i
³ ¤ × £ÙØCÚ £2Ý ÞE¤ ¤ ¤ á ³ ¤ Ú Úä ¤
partykułach, np. ÓÒ ¢ Ô [ Á º »4ÆFÆ» ] - "Ñ e"; ÓÒ ¢ Õ [ Ë<¾Á º »4ÆFÆ» ] - "poniewaÑ "; Ö Ÿ ¢ ۄÜE¢ ® ß à Ö Ÿ ¢  Ö â Ò ã § ÓÒ ¢ Ô å;Ÿ ¨â æ [ç»4ěº ¾<è齒ÃêÁ º »4ÆFÆ»
ÄoÃJë<º »4ÄsÄ»¹»FÎìÊE»¹Àë<º » íE»4¼»îÁ º ¾,Ëd¸Àï©ðñË2º »4Æ6¹<¸ ] - "słyszałem, Ñ e Muhammad przyjechałdo Polski".

2.6.8.1. Przyimki wymagaj ò genetiwu.


JeÑ eli przed wyrazem odmiennym przez przypadki pojawi siÏ przyimek, wtedy wyraz ten przyjmuje formÏ
ô Ú £J³6÷S¤ ø ¤ ª¤ [¹º »CùD»EËF»îË2·Fº ÃJ¼Lú» ½ » ] - "wszedł
drugiego przypadka, niezaleÑ nie od funkcji, któr Ð pełniÐ w zdaniu, np. ¢ óL¢ ® Ÿ õö
do pokoju" ale: Ló¨ ô ¢ ® Ÿ õÚ £Jö ³ ÜE£2¢ Ý ÞE÷S¤ ø ¤ ª¤ [¹ º »CùD»EËF»îÁ º ¾,Ëd¸ûË2·Fº ÃJ¼Lú» ½L¾ ] "wszedłdo pokoju".
(Niektóre arabskie czasowniki mogÐ wyst Ð piü zarówno z przyimkiem, jak i bez niego, jednakowo Ñ nie
kaÑ dy czasownik, mo Ñ e wykorzystaü obie te mo Ñ liwo ý ci, tak jak czasownik
÷S¤ ø ¤ ª¤ [¹º »CùD»EËF» ].)

2.7. Zdanie imienne a wyraþ enie atrybutywne.


W arabskim zdaniu imiennym podmiot jest najczÿ ciej okre lony, a orzecznik nieokre lony.
Zakłócenie stosunku okre lono ci pomiÿ dzy pierwszym i drugim wyrazem konstrukcji pozwala odró  ni
zdanie imienne od wyra enia atrybutywnego.
W wyra eniu atrybutywnym musi istnie zgodno  pomiÿ dzy wyrazem podstawowym (okre lanym przez
atrybut) i atrybutem w stosunku do:
Jeden)okre lono ci:
je eli wyraz podstawowy jest okre lony, atrybut musi by tak e okre lony, je eli wyraz podstawowy nie jest
okre lony, atrybut nie mo  e by okre lony;
Dwa)przypadka gramatycznego:
atrybut musi by w takim samym przypadku, co wyraz podstawowy;
Trzy)liczby:
atrybut musi by w takiej samej liczbie, co wyraz podstawowy;
Cztery)rodzaju:
atrybut musi by w takim samym rodzaju gramatycznym, co wyraz podstawowy;
Arabski atrybut w składni zgody pojawia siÿ po wyrazie okre lanym.
W arabskim zdaniu imiennym orzecznik, o ile jest przymiotnikiem, musi siÿ zgadza z podmiotem
odno nie:
a) liczby
b) rodzaju.
W zdaniu imiennym orzecznik wyst ÿ puje zwykle w mianowniku i jest nieokre lony, niezale nie od
przypadka gramatycznego podmiotu.

2.7.1. Przykłady wyra e  atrybutywnych.


    !"  #%$&

   [
  ] - "du y dom"
' + ) ' ) .-  /-0"  #%$&

( *   ( * [ ,   ] - "du y dom"

2.7.2. Przykłady zda  imiennych.


 ' ) .-  !"  #%$&

   ( * [ ,   ] - "dom jest du y"
1 2 43 5 
 ;
: =
 >
<  %
# @
? A
 
 !
 "  #%=
$ A

 6% 7 8 9 ) ( * [ ,  ] - "miasto jest du e"

18
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (B0CED F G HJI G K LMB0N LPORQSG TB0USV G TWD X=T HJY=ZR[HJ\ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.7.2.1. Zdanie imienne wprowadzane przez przyimek.

W tego typu zdaniach orzecznik mo ] e by^ okre _ lony, je] eli znaczenie wypowiedzi tego wymaga, przy czym
nieokre _ lony podmiot cz` sto wyst ` puje po okoliczniku, a podmiot okre _ lony przed nim, np.
gh.i sutAt v e d
b p o kq r k f acb [wSxzy|{ }~€}‚ ƒ>{ „…†S‡‰ˆŠ{ „M‹"Œ€AŒ ] "w tym domu jest człowiek";
jlm k n
• –˜— ™‘ › š œš Jž — |¡   u¢ £Sš ¤ ” “ u’ ‘
Ÿ Ž. [ ¥ { „.R}§¦¨{ }~@‡Ey@‡ª©%© { }&«¬‡W|„A†S‡;­®‡† { }ƒ¯Œ ] "na tym stole jest ksi°W± ka";
u
 A
¢ ¢ ‘ “
š » º ¼ ½ ¤ ” ² š ¶l¸ · ¢
‘ ³
µ ´ ´ 
¹  [ ¾„ˆSˆŠ{ „M‹"Œ€AŒ¿wSxzy|{ }~€}‚ ƒ>{ „…†S‡ ] "(ten) człowiek jest w tym domu";
š » º ¼ ‘ u½ ¢.¢ ¤‘ ” “ ² ³À š µ´ ¶l´ ¸· ¢
Zdanie: ¹  [ ¾„ˆSˆŠ{ „M‹"Œ€AŒÁwSxÂy|{ }~€}Á ƒ>{ „…†S‡ ] mo ± emy tak± e tłumaczyÄ : "człowiek w domu". O
znaczeniu zdania decyduje czÅ sto jego kontekst.

2.7.2.2. Zdanie imienne z okreÆ lonym orzecznikiem.

Je± eli zaistnieje sytuacja, ± e nale± y orzecznik okre Ç liÄ , wtedy pomiÅ dzy podmiotem i orzecznikiem pojawia
uË Ì |ÍÎ ËuÏ˜Ñ Ð ÒÔÓ ÕW× Ö Ø Ð Ù
siÅ czÅ sto ł° cznik w postaci zaimka osobowego np. ÈÉ˜Ê È È [ÚÜÛuÝ¨Þ ßÚàÚ;ß=á¯Ûâäã"Û|åàßçæ%æ Þ èêé¨ëJì¯Û ] -
Ð ËuÌ |ÍÎ ËuÏAÐ Ò × Ð ñ@Ì òó
"Muhammad jest (tym) studentem"; í î ï Ê ð Ê í î Ê [ôŠÞ èæëõÚ;ßAöÛ÷ã@ëõø@ßùæ%æ Þ èêé¨ëJìúßAûSöÛRü ] "Fatima jest (t ý ) studentk ý ";
Zdarzyþ siÿ mo e równie , e orzecznik bÿ dzie okre  lony, pomimo braku łý cznika zaimkowego.
Zaimki nie przyjmujý na ogół przedimka okre  lajý cego. S ý traktowane jako wyrazy okre  lone, je  li wiÿ c
wyraz wyst ÿ pujý cy po nich jest okre  lony, to najczÿ ciej jest on atrybutem. Je eli wyraz po zaimku nie jest
okre  lony, to wyraz ten jest orzecznikiem zdania imiennego.
   Ö ËuÏAÏ Ð  
È È [ã|Þ è
€è ŠÞ ß"ۀéAÛ ] - "ten mÿ czyzna"

Ó  È  Ð Ï Ð  [ã|Þ è
€è ŠÞ ß"ۀéAÛâ ] - "to jest mÿ czyzna"

Po zaimkach osobowych wyraz mo e byþ orzecznikiem, niezale nie od tego czy jest okre  lony, czy nie.
Okre  lony orzecznik po zaimku osobowym spotyka siÿ du o rzadziej ni nie okre  lony. Okre  lenie słu y wtedy
odniesieniu podanej informacji do znanej ju sytuacji, np.
Ó  È  Ð  Ð Ì  Ð [|Þ èß ŠÞ ß"ۀéAÛâ ] - "przyszedł(jaki ) mÿ czyzna";
   Ö uË ÏAÑ Ð Ò
È È È [ã|Þ Û|åàß ŠÞ ß"ۀéAÛ ] - "on jest (tym) mÿ czyzný ".
Oczywi cie, podmiotem w takich sytuacjach mo e byþ nie tylko zaimek.
Kilka przykładów arabskich konstrukcji:
   Ö ËuÏ Ó ÕW× Ö Ø Ð Ù
È È È [ÚÜÛuÝ¨Þ ßÚàÚ;ß=á¯Ûâ ŠÞ ß"ۀéAÛ ] - "Muhammad jest (tym) mÿ czyzný ";
   Ö ËuÏAÑ Ð Ò È Ó ÕW× Ö Ø Ð Ù È [ÚÜÛuÝ¨Þ ßÚàÚ;ß=á¯Ûâ÷ã|Þ Û|åàß ŠÞ ß"ۀéAÛ ]
È È
Ó  Ð Ð
È  Ñ Ò È [ã|Þ Û|åàß ŠÞ ß"ۀéAÛâ ]- "on jest me czyzný ";
 Ð
í  ð Ò Ê [ã|Þ ëõø@ß Þ ÛuÚàÚÜÛâ ] - "ona jest matk ý ";
 Ñ Ð Ò  Ù Ð
È [Ú¬Þ ß  ã|Þ Û|åàß ] - "kim on jest?"
 Ï Ð  Ì Ù Ð 
[Ú4è ã|Þ è
ۏ ] - "co to jest?";
   Ö ËuÏAÏ Ð     Ù Ð
È È [Ú¬Þ ß  ã|Þ è
€è ŠÞ ß"ۀéAÛ ] - "kim jest ten człowiek"?

Ó É"!ï Ê òñ È  È  Ö ËuÏAÏ Ð  [ã|Þ è
€è ŠÞ ß"ۀéAÛ æß=ì>Þ #Šì¯Ûâ ] - "ten mÿ czyzna jest lekarzem";
Ð ò+ Ì , Ð Ò
$&' % (  ) *  Ù È È [ã"Û-¨Þ è/."ß ÚÜÛ 0uö Þ ß1ôèâ ] - "tam jest szpital";
 2Ð 3  ò   Ù Ð
 [Ú;ß 4ß öß ] - "kim jeste  " (m);
u
Ë Ì ‰ òñ Ì Ð ò
Ó É˜Ê 3  [  Þ ß AèÁæ Þ èêé¨ëJì¯Ûâ ] - "jestem studentem";

19
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (57698 : ; <>= ; ? @57A @CBED ; FG57H I ; F8 JKF <>LKMENO<>P ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Q
SU R VXT W Y Z\
T ] [ [^`_ a4b/_ ac d ] - "kim jeste e " (f);
f g i-j klj
h [ R W VX[ W Y [ b m _ a\npo m nrqsd>tu_\c/vw ] - "jestem studentk x ";
Q y z{i-R j k W |O[ ~ }  T [~
[€_&q‚€ƒm vƒ„…_†o m nrqsd>t‡vw ] - "czy on jest studentem?";
-
i j k
y z{R W |O[ ~ } ˆ T ‰ [ V [
[asm _‹Š/_ ^ŒŽ€ƒm vƒ„…_†o m nrqsd>t‡vw ] - "tak, on jest studentem";

2.7.2.3. Zaprzeczenie zdania imiennego.


iW
Gdy chcemy zaprzeczy zdanie imienne, u ywamy do tego celu czasownika ‘[ ’ T [ q>m _ “•”K_ ] - "nie jest".
Czasownik ten jest w zdaniu łx cznikiem. Orzecznik wyst – puje po nim w trzecim przypadku (accusativus).
œ   ¢¡ ˜ —  T [~
™ š ›ž œ ŸŽ
[£¤&¥‚£ƒ¦ §
¨•§ª©-¦ ¤&¥ƒ¤ «¬­ ] - "czy to jest pióro?";
¯ ° ± ž œ ŸŽœ ²´ œ   ¢¡ ˜ — œ®
¡ µ ³ ¶·
[ ¥E§¹¸Ž£ƒ¦ §
¨•§º¥>¦ ¤ »•¼K¤½©-¦ ¤&¥ƒ¤ «`¤ƒ­ ] - "nie, to nie jest pióro";
°
™ š ¾{¶ ¿ Àl œ ÁO¡ à  ÄÅ ³ à ¡ [£& ¤ ¥‚£ƒ¦ ¬ƒÆ…¤†Ç ¦ §r¥sÈ>ɇ¬­ ] - "czy on jest studentem?";
¯ ° Ê ¶ ¿ ° Àl
œ ²´ ¡ µ ³ ¶·
œ ÁO¡ à  œ®
[ ¥E¹§ ¸Ž£Ë¬ƒÆ…¤Ì¥>¦ ¤ »•¼K¤†Ç ¦ §r¥sÈ>Éu¤ƒ­ ] - "nie, on nie jest studentem".

ÐrÑÓÔ"
Ò ÖØ
Õ ×
Ù Ú
2.8. Zaimki osobowe Î"Í Ï [ ەÜÞÝÞÝ{Üußáà âãÛ\äEåËæ ].
Zaimki osobowe w pierwszym przypadku gramatycznym sç wyrazami samodzielnymi, w pozostałych
przypadkach sç przyrostkami wyrazów, st ç d teè jedne nazywamy zaimkami osobowymi samodzielnymi, a
drugie zaimkami osobowymi sufigowanymi.
Gramatycy arabscy do grupy zaimków osobowych zaliczajç równieè afiksy koniugacyjne czasowników.
Informujç c o tym czytelnika, pozwolé sobie jednak nie uwzglé dniê wspomnianej koncepcji w tak krótkim
opracowaniu.

2.8.1. Inwentarz form zaimków osobowych w j ë zyku arabskim.


Sg. Plur. Dual.
Nom. Przypadki Nom. Przypadki Nom. Przypadki
zaleè ne zaleè ne zaleè ne
Ge Acc
n. .
Xï ð ñ ýþ•ÿ ï ýþ•ÿ ï
1.os. m, [ ò ó ô õ\ö ] øú÷ ù ü ïù÷ ï
÷
ï
÷
f. ìîí í ìîí í ìîí
[û ] [õƒû ] [õsó ô õ ] [õ\ö ] [õsó ô õ ] [õ\ö ]
2os. m  Xï ÿ ð ñ ð
÷ [Ëô ] ÿ
ý ïXÿ ð ñ ÿ   ÷ [ ] 
ý ïXÿ ð ñ   ÷
í ìîí ìîí
[ ò ó ô õGô ] [ ò ó ô õ  ] [ ò ó ô õ  ö [ ö ]
]
ù   ÷   ÷
þƒ
ý ïXÿ ð ñ
2os. f. ù Xï ÿ ð ñ
÷ [ ] 
þ

ý ïXÿ ð ñ
ìîí ìîí
[ ò ó ô õ ] [ ò/ô õ ó -õƒõ [-õƒõ"ô ] [ ò ó ô õ  ö [ ö ]
ô ] ]
3os. m   ý [ƒ ó …ô ] ý ÷ [
  ] ÿ  ý [ƒ ó  ] ÿ  ý ÷ [
  ]  ý  ý ÷
í ìîí ìîí
[ƒ  ó  ö ] [ ö ]
þƒ ý þƒ ý
3os. f. ü  ù [ƒó "ô ]  ÷ [•ö ]   ÷  ý  ý ÷
í ìîí ìîí ìîí
[ƒó -õƒõ"ô ] [-õƒõ"ô ] [ƒ  ó  ö ] [ ö ]
Nom. = nominativus; Gen. = genetivus; Acc. = accusativus.

20
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (!#"N O $ % &(' % ) *+!, *-/.% 01!23 % 04" 560 &(768/9:&(; ) © 2002. (kopia bezpłatna)
P L Q D R L := ?6> A+@ B C> EGD FI?H K J AML B
2.8.2. Zaimki osobowe samodzielne < [` U
S TVTWS:XZY []\ ^!_a`cb/Xd`+eVfY SVgh^ibVSUjk` ]

Wyst l puj m zawsze w pierwszym przypadku gramatycznym i w zdaniu pełni m najczlin ciej funkcj l
podmiotu.

N O P L :p > A+B > EGFIH K MA L B


2.8.3. Zaimki osobowe sufigowane Qo D J ?6@ CD ?J [ k\ SUTVTWS:XZY []\ ^!_a`cb/Xd`jqj Y SVgh^ibVSUjk` ]

Zaimki osobowe sufigowane sr formami drugiego i trzeciego przypadka gramatycznego zaimków


osobowych samodzielnych. W odró s nieniu od zaimków samodzielnych, zaimki sufigowane nie sr
samodzielnymi wyrazami, lecz sr przyrostkami.
Z wyjr tkiem 1. os. sg., zaimki sufigowane majr takr samr postat w drugim i trzecim przypadku
gramatycznym
Rzeczownik, który posiada zaimek sufigowany, tworzy z nim konstrukcju idafy, w której rzeczownik jest
wyrazem rzr dzr cym (nomen regens), a zaimek sufigowany jest wyrazem rzr dzonym (nomen rectum), np.
vwyx{|~z  }
[€1‚ ƒ „†…ˆ‡†‰ ] - "ksir4s ka";
x{z
Š ‹ } |~ } [€ 1‚ ƒ „†…†Œ ] - "moja ksir4s ka";
Ž‹  x{|~z  }
[€1‚ ƒ „†…ˆ‡/€‘ ] - "twoja (m) ksir4s ka";
Ž} ‹  x{|~z  }
[€1‚ ƒ „†…ˆ‡/€ ] - "twoja (f) ksir4s ka";
z’ } “~• ” – 
Š [—6‘+˜ƒ ™š‘~›Œ ] - "zrozumiałmnie";
 x{z   
Jes eli przed zaimkami sufigowanymi: œ , “  , Ÿ ž  , ¡   wyst r pi samogłoska [  ] lub spółgłoska ¢ [£ ] to pierwsza
samogłoska zaimka zamieni siu w [  ], np.
¤ ‹  x{|~z  }
[€1‚ ƒ „†…ˆ‡¥˜‡ ] - "jego ksir4s ka", ale:
¤} ‹ } x{|~z  } – }
Š [—Œ¦€1‚ ƒ „†…]#˜§ ] "w jego ksir4s ce".
Zaimek sufigowany 1. os. sg. ¢ ¨ } [Œ ] po wyrazach z ko© cówk r :
ªz
a) ¨ [„ ] posiada formu ¢ ¨ [£§‘ ], np.
z
z
Š ’ } « ž ¬ [ ­ ‘~£›Œ ] - "moje oko", ale:
z x{z z
¢ ’ « ž ¬ [ ­ ‘~£›hƒ „4£§‘ ] - "moje dwoje oczu".
Po wyrazach z ko © cówk r ¢ ¨ } [Œ ] : zaimek zostaje podwojony i wokalizowany dodatkowo samogłosk r [ ‘ ],
np.®
Š ¯ } ° ž  ± [€‡ ² ³´ƒŒµ£‡†‰ ] - "krzesło", ale:
Š  ¯ } ° ž  ± [€‡ ² ³´ƒŒµ£§‘ ] - "moje krzesło";
Š – } [—Œ ] "w", ale:
Š  – } [—´ƒŒµ£§‘ ] "we mnie";
x¸ 
¶ · x  [¹ ƒ „6º»‰ ] - "su dzia", ale:
Š  }¼ ¸ [¹~„6º ƒŒµ£§‘ ] - "mój su dzia";
z ª ¨ z [„ z
Wyrazy z ko© cówk r ½ ¨ [„ ], w połr czeniu z zaimkami sufigowanymi, zmieniajr ko© cówk u na ], np. ¾’ ¿ À ž Á
x{à z x{’ z z
[™Âƒ ‘6…†›V„:‰ ] - "budynek", ale: À ž Á [™š‘6…†›hƒ „4›V„ ] - "nasz budynek".
21
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Ä!Å#Æ Ç È É(Ê È Ë Ì+Ä!Í ÌÎ/ÏÈ Ð1Ä!ÑÒ È Ð4Æ Ó6Ð É(Ô6Õ/Ö:É(× ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Zasada ta nie dotyczy przyimków, które w połØ czeniu z zaimkami zamieniajØ ÚÜÙ Û [Ý ] na ßÞ Ù Û [ ~à á
Ü ], np.
Þ
âäå(ã æ ç [ è é ê4ë/Ý ] - "do"; íäì å(ã æ ç [ è1ê4ë(é à~áá§à ] - "do mnie"; î ï Û ð å(ã æ ç [ 1è ê4ë(é à~áñVÝ ] "do nas";
Þ Þ
âäò ã Ûó [ ô é àäë/Ý ] - "na"; õ ö æ ð ò ã Ûó [ ô àäë(é à~áh÷§êø ] - "na nich"
Sufiks liczby mnogiej zdrowej rodzaju mù skiego w połØ czeniu z zaimkiem sufigowanym 1. os. asymiluje ú i
jest wokalizowany przez kasr ù , np.
û/Û ü:þ~ý ò ÿ Û  ý [ø  ô àäëhëhêøÂé  ñ§à ] - "nauczyciele";
íì þ  ò ÿ Û  ý [ø  ô àäëhëhêøÂéµá§à ] - "moi nauczyciele";
Þ Þ

Zaimki sufigowane õ  ý Ù [÷  ø ] i õ  Ù [  ø ], przed zbitk Ø spółgłoskowØ , zyskujØ dodatkowØ samogłosk ù [  ]:


np. % &('*) )+,).-0/"1324% 562*)
         
       ["!$# ].
Zaimki osobowe sufigowane musz7 wyst 8 powa9 zawsze z innym wyrazem. Je: eli wymagane jest
pojawienie si8 drugiego zaimka sufigowanego, to nie & 7 pi on bezpo ; rednio po pierwszym.
=
  < % wyst
Stosuje si8 wtedy partykuł8 posiłkow7 [ @ !BACA ]. Partykuła ta nie posiada własnego znaczenia, słu: y
>?
wył7 cznie do wi 7 zania zaimka, np.
D = < E F  GIE J H E K [ @ 1LNM % & 1 @$!BACA % &POI) ] - "dałci to (go)".
>?
2.9. Zaimki wskazujQ ce bliR sze.
2.9.1. W nominatiwie.
Osoba, Sg. Plur. Dual.
rodzaj
3. m  U T S [OC% &PVW& ] X  EY Z T S [WO & @ )W-0% & $@ ! ]  U T S [WO &PVC% &\ ! ]
>[
3. f. D  U T S [OC% &PV ! O ! ] X  EY Z T S [OW& @ W) -0% & $@ ! ] OW& % &\
]  T S [ # ! ]
>[
2.9.2. Formy przypadków zaimków wskazuj ^ cych bli_ szych w liczbie podwójnej.
Zaimki wskazuj` ce blia sze odmieniaj` sib przez przypadki tylko w liczbie podwójnej:
Nominativus Genetivus Accusativus
j d c [kWlPmCn lo*p ] s j d c [kWlPmCn tuCo*p ] s j d c [kWlPmCn tuCo*p ]
e fhg i c e qWr i c e qWr i c
wd ywd ywd
e fhv=i [kWl3x n lo*p ] e qWr i [kWl3x n tuCo*p ] e qWr i [kWl3x n tuCo*p ]
2.10. Zaimki wskazuj z ce dalsze.
2.10.1. W nominatiwie.
Osoba, Sg. Plur. Dual.
rodzaj
3. m
| }€ ~ { | }€ ~ |Š‹Œ Ž | }”“ • —–
[C‚ ƒ…„‡† ˆI‰ ] [ ‘’„0‚ ƒ…„‡† ˆI‰ ] [C‚ ƒ˜C˜*† ˆI‰ ]
3. m
| ™ • —– | }š ~ |Š‹Œ Ž | }”~ • —–
[C ‚ ƒˆI‰ ] [ ‘’„0‚ ƒ›$† ˆI‰ ] [C‚ ƒ˜*† ˆI‰ ]
3. f.
| }ž œ Ÿ ~ | }€ ~ |Š‹Œ Ž | }”“ ¢=Ÿ –
[   ‚ †„¡ˆI‰ ] [ ‘’„0‚ ƒ…„‡† ˆI‰ ] [   ‚ ƒ˜C˜*† ˆI‰ ]
3. f.
| ™ ¢=Ÿ – | }š ~ |Š‹Œ Ž | }”~ ¢=Ÿ –
[   ‚ ƒˆI‰ ] [ ‘’„0‚ ƒ›$† ˆI‰ ] [   ‚ ƒ˜*† ˆI‰ ]

22
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (£¡¤¦¥ § ¨ ©0ª ¨ « ¬­£¡® ¬ ¯±°²¨ ³$£¡´²µ ¨ ³¥ ¶3³ ©0·3¸±¹º©0» ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.10.2. Formy przypadków zaimków wskazuj ¼ cych dalszych w liczbie podwójnej.
Nom. Dual. Gen. Dual. Acc. Dual.
½ ¾À¿ Á འ¾Í ¿ Ì Ã ½ ¾Í ¿ Ì ÃÂ
[ÄCÅ ÆÇCÇ*È ÉIÊ ] Ë [ÄCÅ ÊÎCÇCÇ*È ÉIÊ ] Ë [ÄCÅ ÊÎCÇCÇ*È ÉIÊ ]
½ ¾À¿ Ï=Ð Â ½ ¾Í ¿ Ò Ð Â ½ ¾Í ¿ Ò Ð Â
[ Ñ Å ÆÇCÇ*È ÉIÊ ] Ë [Ñ Å ÊÎCÇCÇ*È ÉIÊ ] Ë [Ñ Å ÊÎCÇCÇ*È ÉIÊ ]

×ÙPØ Ú Û
2.11. Zaimek wzgl Ó dny ÔÖÕ [ ܇ÝÝ3Þ¦ßáàãâ ].
ç$éëè ê ì
a) Zaimek äæå - "który". Nominativus:
Sg. Dual. Plur.
$ð òëñ ó ô
m. íïî [ õöø÷‡÷0ù ö­úhû ]

ü ýhþ ÿ þ [ õöø÷‡÷Cö­úCù 
]   
ÿ þ [ õöø÷‡÷Cö­úCù û ö ]
 
f.    þ [ õöø÷‡÷0ù 
ö û ] ü ý = ÿ   þ [ õöø÷‡÷Cö ù 
] 
   
þ [ õöø÷‡÷0ù  û ] /
    
 
 þ  ÿ þ [ õöø÷‡÷C ö  ù  û ]
!"# $
Zaimek  - "który". Genetivus i accusativus:
Sg. Dual. Plur.
   &   
m. % þ [ õöø÷‡÷0ù ö­úhû ] ü ÿ þ [ õöø÷‡÷Cö­úCù ö(') ] ÿ þ [ õöø÷‡÷Cö­úCù û ö ]
   
f.  þ [ õöø÷‡÷0ù ö û ] ü * &  ÿ   þ [ õöø÷‡÷Cö ù ö(') ] 
   
þ [ õöø÷‡÷0ù  û ] /

 
 
 þ  ÿ þ [ õöø÷‡÷C ö  ù  û ]



Zaimek wzgl+ dny % þ musi wyst , pi- i wyst + puje w zdaniu tylko wtedy, gdy odnosi si+ do wyrazu
34
   5 & 
okre . lonego, np. ÿ ÿÿ
/& 0 1 2  þ ÿ þ
1 6 7 - "kobieta, która wyszła" ale nie mo 8 e wyst , pi- , gdy odnosi si+ do wyrazu
4
nieokre . lonego, np. . / & 0 1 2:9  5 1 & ;
ÿ ÿ ÿ ÿ - "kobieta, która wyszła". Zaimek %  þ mo8 e pełni- w zdaniu arabskim funkcj+
= 
podmiotu, np. þ < ;?ÿ > ÿ  þ [ õöø÷‡÷Cö­úCù û ö õ ù 
@ ö( BA ] - "[ci,] którzy uwierzyli".

E
2.12. Zaimek powracaj C cy N FHIK
G JM L
D

ST Y [] ^ Z Y ST Y b d V X e T f Y
Jest dopełnieniem zdania wzglO dnego, np. PQRP UWV XZ\ P - "mO
_ czyzna [którego] widziałem [go]" ; ` a Y P UWV XZc -
ST Y hckj Wlm n ] p m n Y qsS j Wlm nWt d V X e T uY m v V n
SU T V XZr
"kobieta [któr g ] widziałem [jg ]"; PQRP UWV XZi P ^P eo V - "mO
_ czyzna, którego widziałem [go]"; `a Y P W -
"kobieta, któr g widziałem [jg ]".

2.13. Kategoria gramatyczna liczby.


} € 
2.13.1. Liczba pojedyncza ( wxz{y | ~ w | )
Liczba pojedyncza nie posiada formalnego wyznacznika.
„ …  € 
2.13.2. Liczba podwójna ‚Hƒ y ~ w | [`almuY$annA].
W standardowym arabskim liczbO podwójng spotyka siO czO sto. W dialektach bywa zast O powana liczbg
mnogg .

23
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (†ˆ‡Š‰ ‹ Œ Ž Œ  ‘’†ˆ“ ‘•”—–˜Œ ™†ˆš˜› Œ ™
‰ œ™ ž—Ÿ  ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Formy sufiksu liczby podwójnej:
Nominativus Genetivus = accusativus
¥ ª¥
¡ [¦
§ ¨ ] « ¡ [ ¬(­)§ ¨ ]
¢ £¤ ¢©

²W³ ´µ ³ ¾ ¥ ²W³ ´µ
np. ® ¯±° [¶ · ¦¹¸º¨» ¼z½ ] - "student" ° [¶•¦¹¸º¨»¿· ¦
§ ¨ ] - "dwaj studenci"
¢£

JeÀ eli w liczbie podwójnej wyst Á puje wyraz zako czony w liczbie pojedynczej sufiksem à , wówczas Ã

zmienia siÁ w Ä np.

ÅÆ
¥ ² ³ ´µ ³ É ¥ ¾ ¥ ²W³ ´µ
¾W ° [¶•¦¹¸· ¨»Ç¬ÈR¼z½ ] - "studentka" ° [¶•¦¹¸º¨»Ç¬È · ¦
§ ¨ ] - "dwie studentki"
¢£

JeÀ eli wyraz arabski ma ko  cówkÁ Ê ¡¥ [¦BË ], to hamza zmienia siÁ w Ì [w], np.
¤
Í
ΘÏÑÓ
Ð Ô ÒÕ Ð [ÖÇ×(ØBÙWÚ ÛBÜ?Ý ] - "biała" ÑÓÒ
Þ ßà á Ð Ï Ð Ô Õ Ð [ÖÇ×(ØBÙ(ÛãâÇÚ Û
ä å ] - "białe"

ì\îí ï ð
2.13.3. Liczba mnoga æçéë
è ê [`alj$amcu]

Liczba mnoga rzeczowników i przymiotników moñ e byò :


Íúø û ø Íô
Ð ø÷ ù à [ ÜR×ÿþ)Ú ×?Ý
Jeden)regularna (w jó zyku arabskim: zdrowa) - Ïý ü à õ Ò ö\ Ú Û¹þºå KÝ ]
Í ù Í ø ÷ Í ô Ò ö\
Dwa)nieregularna (czyli łamana) -
ýü õ à õ Ð ø÷ ù à [ ÜR×ÿþ)Ú ×?Ý þ KÝ Ú ××ãÝ ]

2.13.3.1. Liczba mnoga regularna.


Íúø û Íô
Sufiksy liczby mnogiej regularnej (nazywanej równieñ zdrow (pluralis sanus) od arabskiego Ïý ü ø à õ Ò ö\
Ð ø÷ ù à ):

a) dla rodzaju mó skiego (przewañ nie osobowego)

Nominativus Genetivus = Accusativus


Í û

Ð  
ßÐ á  [ ’ä × ] [ä × ]

np.
Sg. Plur.
  Í Í  Í
 Ð  [KÝ¿Ú ×åãÝ! ] - "nauczyciel" 

ßÐ " #  Ð  [KÝÇ×å Ú ’ä × ] - "nauczyciele"

Podobnie w formie okre $ lonej, np.


Sg. Plur.
Í Í ø ù Í  Í øù
 Ð ÷ 
 õ à [ ÜR×ÿþ KÝ¿Ú ×åãÝ ] - "nauczyciel" ßÐ " #  Ð õ ÷ à [ ÜR×ÿþ KÝÇ×å Ú ’ä × ]-
"nauczyciele"

Forma drugiego i trzeciego przypadka:


û  Í
nieokre $ lona: %Ð #  Ð  [KÝÇ×å Ú ä × ];
û  Íø ù
%Ð #  Ð õ 
÷ à
okre $ lona: [ ÜR×ÿþ KÝÇ×å Ú ä × ]
b) Sufiksy liczby mnogiej regularnej rodzaju ñ e& skiego:

Nominativus Genetivus = Accusativus


24
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (')(+* , - ./ - 0 12')3 1546- 78')9: - 7;* <7 .=>?@.A ) © 2002. (kopia bezpłatna)
C DFE G DFE G
B [HIJ!K ] L
B [HIMK ]

JeN eli wyraz w liczbie pojedynczej byłzako O czony sufiksem P , to przed utworzeniem liczby mnogiej
zdrowej, jest on odciQ ty, np.

RS G
Sg. Plur.
CD W TG VXU W YZ
TVXU W YZ [[5H]\^ M_a`bIJ!K ] - "studentka" [[5H]\cM_d^ HIJ!K ] - "studentki"

Sufiks liczby mnogiej regularnej rodzaju N eO skiego słuN y takN e do tworzenia formy liczby mnogiej
rzeczowników i innych czQ!e ci mowy rodzaju mQ skiego lecz nieosobowych, np.

Sg. Plur.
C fhgi;G G CD W r G i;
g G G
j k [ I8`lc^ `mnmoJqp@J!K ] (m) - "rozmowa" j k [ I8`lc^ `mnmoJqps^ HIJ!K ] (f) - "rozmowy"

C DFE G
Wyrazy zako O czone w liczbie mnogiej sufiksem B [HIJ!K ] posiadajt , w liczbie mnogiej gramatyczny
rodzaj N enski, niezaleN nie od tego jaki rodzaj gramatyczny miały w liczbie pojedynczej.

2.13.3.2. Liczba mnoga łamana (pluralis fractus).

Jest kilkadziesit t schematów tworzenia w arabskim liczby mnogiej łamanej. Wykorzystuje siQ tutaj ró N ne
kombinacje samogłosek wewnt trz spółgłoskowego rdzenia, który na ogółpozostaje bez zmian, np.
C u VXW YZ
sg. U [[ ^ H]\cM_oJ!K ] - "student"
}
plur. v wyxz|{ [~€‚cƒ „!…o!† ] "studenci"
 }
(schemat v ‡‰ˆ‹Œ Š { [Ž‘; ƒ „]b!† ] na rdzeniu - ’”“ [~8q… ]);
™
sg. •v —”– ˜ [šƒ ›2œb!† ] - "miesiž c"
™¡
plur. Ÿv  @— ¡ [š¢qœnƒ £2!† ] - "miesiž ce"
 — ™
(schemat v ‡  @Œ ¡ { [Ž‘ ƒ £‰b!† ] na rdzeniu - • [šœb ]);
¦
sg. v ’y ¤“ ¥ [§bƒ ›¨q…o!† ] - "pies"
¦
plur. v wy¥zª© [§¬«;„!…o!† ] - "psy"
 ¦
(schemat v ‡‰ˆ Œ ˜ © [Ž@«c ƒ „]b!† ] na rdzeniu - ’”“ [§¬q… ]);
Wyraz arabski mo­ e mo ­ e posiada® tylko jednž lub kilka form liczby mnogiej, np.
sg. •v ¯°
– ± ˜ […dƒ ›²n!† ] "morze";

plur. Ÿ v ˆ¯ ˜ ± – ¥³ [ ´›…!²cƒ „;!† ]; •@v ¯ ¡ ± – ¥³ [ ´ ƒ ›…!²¬X!† ]; Ÿ v ˆ¯ ˜ ± © […µ« ²cƒ „;!† ]; Ÿv  @¯ ¡ ±¡ […oX²cƒ £2!† ] - "morza";
Wyraz arabski mo ­ e:
• - przyjmowa® form¶ liczby mnogiej zdrowej i nie tworzy® formy łamanej.
• - przyjmowa® form¶ liczby mnogiej zdrowej lub tworzy® form¶ łamanž .
• - tworzy® form¶ łamanž i nie przyjmowa® formy liczby mnogiej zdrowej.
Poniewa­ nie mo ­ na jednoznacznie okre · li® jak ž form¶ liczby mnogiej łamanej tworzy dany wyraz w
liczbie pojedynczej, pomocž sž słowniki zamieszczajž ce liczb¶ mnog ž obok liczby pojedynczej wyrazów.
(W słowniku polsko-arabskim podałem tylko niektóre formy liczby mnogiej. Bardziej systematycznie formy liczby mnogiej s ¸ przedstawione w
słowniku arabsko-polskim).

25
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¹)º+» ¼ ½ ¾¿ ½ À Á2¹) Á5ÃĽ Å8¹)ÆÇ ½ Å;» ÈÅ ¾ÉÊË@¾Ì ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.13.3.3. Liczba mnoga supletywna.

Ï ÐÒÑ Ó‹Ô
LiczbÍ mnogÎ supletywnÎ (czyli od innego rdzenia), tworzÎ w arabskim tylko nieliczne rzeczowniki np. sg.
Տ×|
Ö ØÙ [ Ú8Û ÜÞÝàß á‘Úábâã!ä ] - "kobieta";
Ô Ï Ð8Ô Ô
éØ í èÖ éØ Ùí è Ö é Ø
plur. åæç è [êoÛë8ì¢Ú€ã!ä ] / [êcß Ûë2îÞábâã!ä ] / å ï [êoÛë2îaß ì;ê¬ã!ä ] - "kobiety".

2.13.3.4. Liczba mnoga przymiotników barw i ułomnoð ci.


÷
Posiada schemat ñ òôõdó ö [øàù ú‘û8übú!ý ], np.
Sg. Plur.
þ  þ
ÿ  ó [  ù  
 ú ] - "czerwony" ÿ ñ  ó  [cù ú
 ú!ý ]

þ   þ
  ó [  ù   ‘ú ] - "niebieski" ñ  ó [€ù ú ‘ú!ý ]

ÿ  ó þ
þ
[  ù  
ú ] - "zielony" ÿñ  ó [!ù ú ú!ý ]

Wg tego schematu s budowane, (cho ! pozornie ró" ni si# nieco od pozostałych) dwa wa" ne przymiotniki
tej grupy:

Sg. Plur.
þ$  $
% & ó [  ù ')(*‘ú ] - "biały" ñ %+& ['dù ,-‘ú!ý ]
.þ   . þ
/ 0 ó [  ù 12o 3 ú ] - "czarny" ñ / 0 [1àù 43oú!ý ]

2.13.4. Collectiva.

Liczba zbiorowa jest w j# zyku arabskim spotykana do 56! cz# sto. Rzeczowniki zbiorowe osobowe cz# sto
tworz liczb# pojedyncz z pomoc sufiksu -78 9 + [ 6:;( (¬ú!ý ], np. ñ < ÿ= [ û ù  'oú!ý ] - (coll) "Arabowie" i 78 +& ÿ=
[ û> 'dù ,?(¬ú!ý ] - "Arab". Rzeczowniki nieosobowe tworz zwykle l. poj. z pomoc sufiksu @ A 9 [  ù Bú!ý ], np. ñ C D &
['dù EFªû€ú!ý ] - (coll) "pelikany" i @ A õ D & ['GEnù ªû>Bú!ý ] - "pelikan".
Pewna grupa rzeczowników zbiorowych nie tworzy liczby pojedynczej w oparciu o swój rdzeH , np. od
rzeczownika ñò J+& I K [  ù :L'M:;übú!ý ] - "wielbł dy" mo" emy utworzy! l. poj. ñò  N [Enù 
¨übú!ý ] - "wielbł d", itp.

2.13.5. Liczba gramatyczna atrybutu.


Atrybuty zwykle przejmuj swoj liczb# od wyrazu, który okre 5 laj .

We współczesnym j O zyku literackim, jeP eli rzeczownik w liczbie mnogiej jest


nieosobowy, wyraz b O d Q cy z nim w zwi Q zku zgody, niezaleP nie od tego jakQ jest
czOSR ci Q mowy, przyjmie formO liczby pojedynczej rodzaju P eT skiego.
np. U
W W i k V
XZY \^[ _ ] [` ab e[c h df g Yj d d [l m npo*qrl*qts-uvqrw m nx^yzu*{ |x}m n~py ] "te kamienie s€ czerwone" (zwi€ zek zgody rzeczownika z

zaimkiem i przymiotnikiem) U
W W
XZY \^[ _ ] [` ‚ [ ƒ d ab e[c hdf i g Yj d kd V [l m npo*qrl*qts-uvqrw m nx^y„l m q;…*{u*{ |x}m n~py ] "te kamienie s€ czerwone" (zwi€ zek zgody
rzeczownika z zaimkiem i przymiotnikiem)
W
b [† ‡ ˆ ] ƒ [ b ‰ [ [Šnpl m {‹Œ>yŽln ] "widziałem je" (te kamienie)

26
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (’‘r“ ” • –L— • ˜ ™’š ™œ›JZ• ž6’ŸZ  • ž“ ¡ž –L¢£J¤–L¥ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
® ¦ ª « ­ ¬
°Z¨ ± ² ¨ ³ ¦ ¶¨´ · µ « e¨¸ h¹º ¼ » ±½ ¹ ¾¹ ¯ §© ¨ [¿À ÁÂ*ÃÄÆÅ À ÁpÇ*ÈrÅ*ÈtÉ-ÊvÈrË À ÁÌ^ÍzÊ*à ÎÌ}À ÁÏ>à ] "te kamienie były czerwone" (zwiÐ zek zgody

rzeczownika z zaimkiem, przymiotnikiem i czasownikiem)


(PoniewaÑ rzeczownik w liczbie mnogiej jest nieosobowy, to zaimki, przymiotniki i czasowniki, posiadajÐ
postaÒ liczby pojedynczej rodzaju Ñ eÓ skiego).
Przykłady zastosowania liczby mnogiej:
ڎÛÜ ÝÞ ß âØã ä å ÝÞ ßçè
æ ß é ŽÝê ë æ ÝÞ Û ß
Ô Õ6×Ù
Ö Ø Ô àpá Ö Ö Ö [ ì>íîŽïvðîŽñSò óôFðõîö>í ÷íïSò ø?ù*íú>ðõî’ûüíý?ò ø?÷íú>ð ] "wiele krajów arabskich" (dosł. "liczne kraje
arabskie").
þ ڎÛÿ
Õ6×Ù
Ö Ø Ô àpâá Øã ä Ö å Ö
ÝÞ ß è
æ ß é ŽÝê ë æ ÝÞ Û ß
Ö [ ì>íîŽïvðîŽñSò óôFð îö>í ÷íïSò ø?ù*íú>ð 
ûüíý?ò ø?÷íú>ð ] “ Jest wiele krajów arabskich" (dosł. "kraje

    
   
arabskie sÐ liczne").
    ò ðô ô*íœóîLïSò óú>ð  ] "te dziewczyny sÐ studentkami" (podmiot
ë Ö Þ Ø Û á æ æ Ø ß Ö Û ß Ø Û æ Ö [Fí ìpðîLò óì tî ì>í Gò óô ^ð
jest osobowy, wi c orzecznik jest w liczbie mnogiej).
æ ÚŽØ Ûÿ æ"!# Þß Ø å $ Ø  % ÝÞ ß& ' Ø
è ×Ù
Ö àpÖ Ö [Z( øzî ) ò ó+*, ö>íú-./p ðîîLò ó)ïvð ûüíý ø?÷}ò 0ô*í ] "w uniwersytecie jest wielu studentów" (dosł. sÐ
liczni);
Gdy przymiotnik wchodzi w zwiÐ zek zgody z rzeczownikiem nieosobowym w liczbie mnogiej, przewaÑ nie
posiada postaÒ liczby pojedynczej rodzaju Ñ eÓ skiego. Zdarza si jednak, Ñ e czasem przyjmuje form liczby  
mnogiej łamanej np.
1   2 3  :9 -;  2 3  4657 $ * 8) :9 <; 
þ
Ö Ø   4657 $ * 8)
Ö Ö [ í ò óú>ð ’ò ó÷^ð ] - "fale krótkie" obok: Õ6×Ù
Ö Ø
Û
Ö Ö [ í ò óú>ð í ’ò ø?÷íú>ð ] "fale krótkie".
Nie ma to znaczenia dla rodzaju rzeczownika, który w obydwu wypadkach pozostaje rodzajem Ñ eÓ skim w
liczbie pojedynczej i ewentualne dalsze atrybuty musiałyby si do tego rodzaju dostosowaÒ , o ile nie 

wyst powałyby w liczbie mnogiej łamanej.

= >@AC? BEF D H ? I
2.14. Idafa G [ JKLMJONQPSR TVUWKYXQZ[]\ ]
^
Idafa, czyli przydawka dopełniaczowa, jest zwi zkiem rz du dwóch lub wi cej wyrazów, z których wyraz _ ^
` `
rz dz cy (pierwszy człon idafy - nomen regens - [ g j
h m
k i l n
abdcfe a oqpVrmsutvxw y+z@t ^
]) rz dzi przypadkiem drugiego członu
kl  € kml n
idafy - wyrazu rz` dzonego (nomen rectum - {|+~ } abdcfg e hja i [ oqpVrmsutvxw y+z@to‚+rw p„ƒ…†‚ ]). Nomen rectum wyst _ puje
zawsze w drugim przypadku (dopełniacz). Wyraz rz` dz` cy odmienia si_ natomiast przez wszystkie przypadki.
∗ Wyraz rz` dz` cy nie mo ‡ e posiadaˆ ‡ adnego z trzech tanwinów, podobnie do wyrazów okre ‰ lonych
kml n
przedimkiem Š i [ oqpVr ].
∗ Je‡ eli wyraz rz` dz` cy jest rzeczownikiem, to nie mo ‡ e pojawiˆ si_ przedimek okre ‰ laj^ cy Š i [ oqpVr ]
kml n
kml n
przed tym wyrazem. Przedimek okre ‰ laj^ cy Š i [ oqpVr ] mo ‡ e pojawiˆ si_ natomiast przed nomen regens które
jest przymiotnikiem lub imiesłowem.
‘ l € š › k l ‘ l €
Idafa mo ‡ e byˆ wła‹ ciwa Œ Žg e  }  e Œ  cf’ e [ o‚vxw y+z“pO”qtQ•–sw p„—˜vVpO”qtQ• ] lub formalna (Œ Ž~ ™ { i Œ  cf’ e [ o‚vxw y+z“pO”qtQ•
r<p„zœžwŸ/ƒ†pO”qtQ• ]).
2.14.1. Idafa wła ciwa.  
¡
Jest konstrukcj typu: nomen regens (rzeczownik) + nomen rectum (rzeczownik), np.
£¥¢ ¤j§j¦ © ¨ ª¬¦ «­®f¯° ¦± [W² ³´ µ ¶Q·¸
´-³+¹mºµ»½¼†³-¾ ] - "ksi¡+¿ ka ucznia"; À ¢ £+¯ Áj¦ Âà įª «ÅÆ°-« ± Ç [²Oµ ¸´q¸„·¸:´ÈV¹ž¶+ºµ ³É¼WÈO´-³-¾ ] - "ksi¡+¿ ki uczniów".
Główne zale¿ no Ê ci semantyczne zachodz¡ ce pomiË dzy nomen regens i nomen rectum idafy wła Ê ciwej:
¦Î
a) przynale¿ no ÊÌ (odpowiada prepozycji Í [ ¹³ ]), np. konstrukcja idafy wła Ê ciwej: ¢ §j¨ ª«­®f¯° [²W³´ µ ¶Q·¸
£¥¤j¦ © ¦ ¦±
´-³+¹mºµ»½¼†³-¾ ] - "ksi¡+¿ ka ucznia" i konstrukcja analityczna: £¥¢ ¤j§ ¦ © ¨ ° ¦ W¦Î Ï­®f¯° ¦± [²W³´ µ ¶Q·¸Q¾Ð¹³´-³+¹mºµ»½¼†³-¾ ] - "ksi¡+¿ ka ucznia"
27
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
ÑÓÒÉÔ Õ Ö ×Ø Ö Ù ÚÛÑÓÜ Ú¥ÝžÞ-Ö ßÑÓà-á Ö ß+Ô â“ß ×ã“äžåj×æ
ô ù÷ ú ì ûqê ý ü [þ ÿ  ÿ
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) © 2002. (kopia bezpłatna)
b) czçQèé z cało è ci (odpowiada prepozycji ëOê í ì [î,ïñð ]), np. konstrukcja idafy wła è ciwej: ó ò õ ô öø



ï ] - "drewniane krzesło" i konstrukcja analityczna: óò õ ô ö ô ëOê í ì ù ú ì ûqê ý ü [þ ÿ  ÿ  î,ïñð 

 ï ] - "krzesło z
drewna";
c) umiejscowienie w przestrzeni lub czasie (odpowiada prepozycji ù ì [  ]), np.
konstrukcja idafy wła ciwej: è    "!$#% (
 &)' [*+ ,.-0/21435/+ ,.6879 ] i konstrukcja analityczna:
   "!;: <
  #% &  =  ?> !

[ @, **+ ,.-0/21A7BC35/+ ,.6879 ] - "letnie słoD ce"


 J  "! #KMN L O >
d) odniesienie czynno E ci do instrumentu (odpowiada prepozycji F G  [HI9 ], np.  [ P"+ ,8QSRT1U//+ ,.6879 ] -
 J  "
 W GY N O
"ciV cie mieczem" i   X KML > - [ P"+ ,8QSRT1Z[HI9\//+ ,.6879 ] - "ciV cie mieczem";
Poniewa] wyraz rz^ dz^ cy w idafie wła E ciwej nie mo] e przyjmowa_ przedimka okre E laj^ cego F ?L > ! , wiV c o tym
czy nomen regens jest okre E lone mo ] e decydowa_ okre E lono E`_ wyrazu rz^ dzonego, np.
a  &b"L d c "!8#e0Wfd ' g
   [hi9`j + kHl1mjj9Sn?-o+ Bqpr9 ] - "ksi^S] ka ucznia" (wyraz rz ^ dz ^ cy jest okre E lony).
a  &b L t #e0Wfd ' g
s    [hi9`j + kHl1mj9Sn?-o+ Bqpr9Z ] "ksi^S] ka ucznia" (wyraz rz^ dz^ cy jest nieokre E lony).
PomiV dzy nomen regens i nomen rectum nie mo ] e pojawi_ siV ] aden wyraz, bV d ^ cy atrybutem lub
orzecznikiem dla nomen rectum, dlatego wyst V puj^ one po ostatnim członie idafy, np.
a b"d c dg dg
 x ' "L !   & L "!y#e0W '  [hi9`j + kHl1zjj9Sn?-o+ Bqpr9{n\|i,}~+ B}l1 ] "nowa ksi^S] ka ucznia" (atrybut #uwv uS
#uwv uS  x ' "L ! odnosi siV do #e0Wf'  i

zgadza siV z nim co do liczby, rodzaju, przypadka i okre E lono E ci).


a bt dg #e0Wfd ' g 
  ' s  & L  #e0Wf'  [hi9`j + kHl1€j9Sn?-o+ Bqpr9ZA|i,}~+ B}l1Z ] "nowa ksi^S] ka ucznia" (atrybut
X uwv uS  '
X uwv uS odnosi siV do i zgadza
siV z nim co do liczby, rodzaju, przypadka i okre E lono E ci).
a b"d c dg
  '   & L "!#e0Wf'  [hi9`j + kHl1€jj9Sn?-o+ Bqpr9‚|i,}~+ B}l1Z ] "ksi^S] ka ucznia jest nowa" (orzecznik X uwv
X uwv uS  '
uS , jest nieokre E lony, a
podmiot #e0Wfd ' g  okre E lony).
u x ' "L ! a  & b"L d c "!ƒ#e0Wfd ' g 
uw v S [hi9`j + kHl1„jj9Sn?-o+ Bqpr9mn\|i,}~+ B}I9 ] "ksi^S] ka nowego ucznia" (atrybut u x ' "L !
uw v S odnosi siV do
a  &b"L d c "!
  i
zgadza siV z nim co do liczby, rodzaju, przypadka i okre E lono E ci).
a bt dg a  &b L t
  ' s  & L  #e0Wf'  [hi9`j + kHl1…j9Sn?-o+ Bqpr9Z†|i,}~+ B}I9Z ] "ksi^S] ka nowego ucznia" (atrybut
uws v uS u  '
uws v S odnosi siV do s   i
zgadza siV z nim co do liczby, rodzaju, przypadka i okre E lono E ci).
Atrybut i orzecznik wyrazu rz^ dz^ cego wyst V puje po atrybucie wyrazu rz^ dzonego, np.
#‰ Š  ‹ > "L ! uw v uS b 
 x ' "L !~Œ Ž ‡(' #& "L !8#ˆ  G ' [H~+ ,.6j1„n?-1‘R + ,ƒnMnM9’-“9”n\|i,}~+ B}I9”n•h–,H~+ B—21 ] "du] y dom nowego nauczyciela";

u x ' "L !~‰ Œ Š  ‹ > "L !~Œ b Ž ‡(' #& "L !8#ˆ   G '
#uwv S [H~+ ,.6j1„n?-1‘R + ,ƒnMnM9’-“9”n•h–,H~+ B—9”n\|i,}~+ B}l1 ] "nowy dom starego nauczyciela";
u x ' "L ! ™
#uwv S '˜ #‰ Š  ‹ > "L !~Œ b Ž ‡(' #& "L !8#ˆ   G ' [H~+ ,.6j1„n?-1‘R + ,ƒnMnM9’-“9”n•h–,H~+ B—21€š›,ƒn\|i,}~+ B}l1 ] - "du] y i nowy dom nauczyciela";
X‰ Š  g > u x ' "L !~Œ b Ž ‡(' #& "L !8ˆ#   G '
uw v S [H~+ ,.6j1„n?-1‘R + ,ƒnMnM9’-“9”n\|i,}~+ B}I9œh–,H~+ B—21Z ] - "dom nowego nauczyciela jest du] y";
ž
'‰ Ÿ  g >  ¤ O
  ¡ ' ¢ ' uS&' "L !ƒ#£0Wf' W > [ P.k¥R + kj1zn?-œ,}—+ ,/,j9Ch–, ¦+ B—,j1Z ] - "w szkole jest du] o sal" (dosłownie: "sale szkolne s^
liczne").
Nomen rectum mo ] e by_ nomen regens dla kolejnego wyrazu; podlega wtedy nast V puj^ cym zale] no E ciom
syntaktycznym:
• Jako nomen regens nie mo ] e przyjmowa_ przedimka okre E laj^ cego
• Jako nomen rectum musi posiada_ formV drugiego przypadka (w poni] szych przykładach jest to drugi
wyraz):
© 
  ‡ ' §( Wfx ' "L ! ¨ " W > #ˆ  G ' [H~+ ,.6j1ªQ + k nM9\HI9”n\|8+ kS-“9MR,j9 ] - "dom studenta uniwersytetu".

  W© >
u x ' "L !   ‡ ' §( Wfx ' "L ! ¨ "
#uwv S #ˆ   G ' [H~+ ,.6j1ªQ + k nM9\HI9”n\|8+ kS-“9MR,j9”n\|i,}~+ B}l1 ] - "nowy dom studenta uniwersytetu".

28
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej («•¬®­ ¯ ° ±\² ° ³ ´ «•µ ´w¶5·° ¸`«•¹º ° ¸S­ »¸ ±\¼½5¾±\¿ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Áw S à Ç"Å È Ê Ã Ë(Ì ÄÆ
Á ÄÆ Ã Ç"Å È Í Ç Ì Ï ÐÑ;Ó Ò Ô Ã
À À ÀÉ À À À Î [Õ~Ö ×.؏ÙÚªÛ Ö Ü ÝMÞ\ÕIޔÝ\ß8Ö ÜSà“ÞMáׁÙޔÝ\ßi×â~Ö ãâIÞ ] - "dom nowego studenta uniwersytetu"
ä wÁÃ Â S Ã Ç"Å È Ê Ã Ë(Ì ÄÆ
Á ÄÆ Ã Ç"Å È Í Ç Ì Ï ÐÑ;Ó Ò Ô Ã
À À ÀÉ À À À Î [Õ~Ö ×.؏ÙÚªÛ Ö Ü ÝMÞ\ÕIޔÝ\ß8Ö ÜSà“ÞMáׁÙޔÝ\ßi×â~Ö ãâ¥×ÙÞ ] - "dom studenta nowego uniwersytetu"
Zaimki wskazujå ce, jeæ eli wyst ç pujå przed wyrazem rzå dzå cym, så podmiotem zdania imiennego, np.
í î(ï ðÆò"ñ ó ô ò ï ö ÷ ú ùû ó ü é è
õ ø;
êëTì ê ì ê ê ì ì [ý8þ ÿ ÿ~þ 
 þ ÿ  8þ ÿ
 ] "to jest dom studenta uniwersytetu".

Je eli zaimki wskazuj ce wyst  puj po wyrazie rz dzonym na ogółodnosz si do wyrazu rz dz cego, np.
ó ü é è ô ò ï 8
 ò"ó8÷ø;ú ù û ì [~þ 
  þ ÿ ý8þ ÿ ÿ ] - "ten dom studenta".
ì ê ê

Je eli zaimki wskazuj ce wyst  puj przed wyrazem rz dzonym, odnosz si do niego, np.
ô ò ï 8 ò"óó ü é è ÷ø;ú ù û
ê ê  ì ì [~þ 
ý8þ ÿ ÿ  þ ÿ  ] - "dom tego studenta".

Wyraz rz dz cy odmienia si przez przypadki, wyraz rz dzony jest zawsze w drugim przypadku, np.
! " 8ò"ó ø;
êëTì õ 
ú ù û$# òõ % &(' )+ * , î ÷ - ï . [  þ ÿ0/123 54Mþ 6$7/8 09;: þ  5ÿ<~þ = >?@ \þ 71 ] - "Muhammad wrócił do domu
ê ì ì ì ì

studenckiego".
Wyrazy w obu rodzajach liczby podwójnej i liczbie mnogiej regularnej rodzaju m skiego, gdy pełni w
idafie funkcj wyrazów rz dz cych, trac we wszystkich przypadkach, ko A cow liter  B razem z wyst  puj c
po nim samogłosk , np.
% ï! ò ïö õ
B ì ê [ wÿ ~þ ÿC8 ] - "dwaj studenci", ale:

ðÆò"ñ ó ï ! ò ï ö õ
êëTí ì î(ê ï ì ìê [ þ ÿ MÿD  ÿ oþ 
 ] - "dwaj studenci uniwersytetu".
%E ú ù ! ò ï
ö ÷ø;F ù õ G
ìê õ Hì [I7J: þ 
 wÿ ~þ KC8 ] "widziałem dwóch studentów", ale:
ðÆò"ñ ó L ù ! ò ï 
ö ÷ø;F ù õ G
êëTí ì î(ê ï ì ìê õ Hì [I7J: þ 
 þ ÿ 1M  ÿ oþ 
 ] "widziałem dwóch studentów uniwersytetu".
P ÷ QH T)ì î ÷
BOì N R [3 /1IISTþ UVCW ] - "nauczyciele", ale:

êëTí ì î(ê ï ì P ÷ QH T)ì î ÷


ðÆò"ñ ó N R [3 /~þ IIST5UX  ÿ oþ 
 ] "nauczyciele akademiccy".
Y R ) ÷ ø;
T ÷ F ù õG
ì P ê QH ì î Hì [I7J: þ 
Z3 /1IISTþ [CW ] - "widziałem nauczycieli", ale:
ðÆ" ) ÷ ø;
ò ñ ó PRQH T ÷ F ù õG
êëTí ì î(ê ï ì L ê ìî Hì [I7J: þ 
Z3 /~þ IIST[Z  ÿ oþ 
 ] "widziałem nauczycieli akademickich".
֟
Wyraz \ [U ] wyst  puje wył cznie w idafie i posiada tylko form nomen regens. Oznacza posiadacza
jakiej] cechy lub przedmiotu, np.
%E ú ù û % ï^ ÷ü
ì H ì \ [UZ_SÿIS~þ KC8 ] "w  sacz" (dosł. "wła ] ciciel dwóch w  sów");
÷ü ÷`0ó ü
Form rodzaju  eA skiego od \ jest wyraz: ì [8þ ÿ7
].
֟
Przypadki pochodne od \ [U ]:
ü
gen. = acc: a
Kilka wyrazów zmienia swoj form , gdy s wyrazami rz dz cymi w idafie, s to wyrazy:
b 'c
õ G [ : þ 78 09 ] - "ojciec";
b 'd õ G
[ : þ SeW 09 ] - "brat";
b 'f g
ì [4Mþ 3 09 ] - "te ]?h ";
b 'f i õ
[jþ 3 09 ] -"usta"
Nominativus:
)* ÷ ÷
np. k + , ì î N û õ G [ : þ 7lUm3 54Mþ 6$7/9 ] - "ojciec Muhammada";
)+ * , î ÷ n ÷ õ G
k ì N [ : þ Se Um3 54Mþ 6$7/9 ] - "brat Muhammada";

29
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (oqpsr t u vw u x yVoqz y|{O}u ~?oq€ u ~r 7~ v‚7ƒO„Sv… ) © 2002. (kopia bezpłatna)
‡‰lˆ ‹
Š  ŒŽ  lŒ‰ ‘ Š [’“ ”•—–m•3˜5’“ ”•6•$”7™š› ] - "te œ? Muhammada";
†
Genetivus:
np. ‡† ‰lˆ ‹
Š Ÿ ŒŽ ž¡¢¤  £ ¥ [ ¦ “ ”7§0¨©•3˜5’“ ”•6•$”7™š› ];

‡‰lˆ ‹ ŒŽ ª £¥
† Š Ÿž¡  [ ¦ “ ”S«¨©•3˜5’“ ”•6•$”7™š› ];
‡‰lˆ ‹ ŒŽ ‘
† Š Ÿž¡‰l  Š [’“ ”•6¨©•3˜5’“ ”•6•$”7™š› ];
Accusativus:
np. ‡† ‰lˆ ‹
Š — ŒŽ ¬­¢¤Š £ ¥ [ ¦ “ ”7§®•3˜5’“ ”•6•$”7™š› ];

‡‰lˆ ‹ ŒŽ ª
† Š —¬­Š £ ¥ [ ¦ “ ”S«K®•3˜5’“ ”•6•$”7™š› ];
‡‰lˆ ‹ ŒŽ ‘
† Š —¬­‰lŠ Š [’“ ”•¯®•3˜5’“ ”•6•$”7™š› ];
² ² ²
Rzeczownik ° ± £ [³´“ ”•3˜0› ] mo µ e w idafie mie posta
 ¶ [³5– ] lub Œ± £ [³´“ ”•3˜ ];
² ²
Gen: ž¡  [³¨ ] lub · ± £ [³´“ ”•š ];
² ²
Acc: ¬ £ [³?® ] lub ±Š £ [³´“ ”•$” ];
Wyrazy ° ¸ £ ¥ [ ¦ “ ”7§8˜0› ] i ¹ º ¶ ¥ [ ¦ “ ˜5•6•3˜0› ] mog » by w arabskim uµ ywane przeno œ nie do wyróµ nienia posiadacza i
posiadaczki jakiejœ cechy lub przedmiotu, np.
Á
· ¼¾¿ ½ ¢ Š À · ¬­Š  ¤Œ¢ £ ¥ [ ¦ “ ”7§l–Z ”ÃSš§Ä“ ”ÅKÆ8š ] - "w » sacz";
É Ì3ÍÎ
Ê
Ë Ë Ï [ Ð Ñ Ò5Ó6Ó3ÒÔ Ñ Ò5ÕÖÒ×ÙØÚ ] "główna droga ", "go Û ciniec".
ÇÈ

2.14.2. Idafa formalna (niewłaÜ ciwa).


Jest to konstrukcja: nomen regens (przymiotnik lub imiesłów) + nomen rectum (rzeczownik), np.
É
àVâ­á ã5ä Ê7æ å çéè Ï [ Ð Ñ êSë ì@êÕÖÒ=ííÑ ê¾î8ï8Ø ] - "zielonego koloru", "zielony";
Ý Þ¾ß ß
W odróð nieniu od idafy wła Û ciwej, która posiada znaczenie rzeczownikowe, idafa formalna ma znaczenie
przymiotnikowe, dlatego cała idafa bywa atrybutem lub orzecznikiem. Nomen regens idafy formalnej mo ð e
ã èä
przyjmowañ przedimek okre Û lajò cy óOô [ Ð Ñ ê@í ], gdy wymaga tego zachowanie zwiò zku zgody z wyrazem
okre Û lanym, np.
õ õ ã ä É û— É
ö ÷ 5 ø ú ù è üý þ åÿ
 [Õ´Ñ ê Ò¾íÒ0Ú êÄÑ ÕÖÒ ´Ñ Ø ïKï8Ø ] - "stary człowiek";
õ õ ã ä É
è 5 É É ã èä
ö ÷ 5 ø ú ù ãô ä ý
 þ Ê [ Ð
êÕÕ´Ñ ê Ò¾íÒ=í  êÄÑ ÕÖÒ ´Ñ Ø ïKï8Ø ] "stary człowiek";
û
Wyraz rzò dzò cy zaimkiem sufigowanym 1. sg. (np.  ù   å ù [ Ø  ]) posiada we wszystkich przypadkach tak ò
samò postañ . Nomen regens pozostałych zaimków sufigowanych odmienia si przez przypadki, tak samo jak
è É û
wyraz rzò dzò cy idafy, np. nom.   å ù [ Ø Ñ 8Ò ê ];
è û
gen.  ù   å ù [ Ø Ñ Ø ê ];
è û
acc.  å   å ù [ Ø Ñ 1ê ê ]

2.15. Cyfry, liczby i daty.


2.15.1. Cyfry arabskie i cyfry hinduskie.

W cz0Û ci Û wiata arabskiego do zapisu liczb uð ywa si cyfr arabskich, a w innych krajach (zwłaszcza na
Wschodzie) cyfr hinduskich.
Cyfry arabskie: 1234567890
30
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (  ! "$# ! % & ' &()*! + ,*- ! +. /+ "$0123"$4 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Cyfry hinduskie: 57698;:7<>=7?A@CB D
W odró E nieniu od zapisu literowego, cyfry hinduskie, podobnie jak arabskie zapisywane sF od strony lewej
do prawej:
567910 = <G=H?IBI5JD
2.15.2. Zapis dat arabskich.

Data arabska zapisywana jest w sekwencji:


rok/ miesiF c/dzieK :
6LDMDH5 / : / 6LD = 20. 04. 2001

2.15.3. Liczebniki główne.


2.15.3.1. Liczebnik zero.
Q3R
0. ON P S [T U VXW*Y[Z\ ] - "zero";
Zachowuje si] i odmienia jak rzeczownik. Podobnie jak w j] zyku polskim ma tylko jeden rodzaj
gramatyczny.
2.15.3.2. Liczebniki w rodzaju m^ skim.
2.15.3.2.1. Liczebnik „jeden”.

1. a) N _.c
a ` b d [ e U fghfijZ\ ] "jeden" (w j] zyku literackim
odnoszony głównie do Boga i
ludzi)
R "jeden";
b) N _ a k l ` [ mnU o.gjV$ijZ\ ]

2.15.3.2.2. Liczebnik „dwa”.


u3t wv xy "dwa".
[ z|{ }~ € ~‚{ ]
p qsr

2.15.3.2.3. Liczebniki główne od 3 do 10 (rodzaj mƒ ski):


Zdaniem niektórych gramatyków, tak„ e arabskich, arabskie liczebniki główne (3-10), posiadaj… ce ko† cówk ‡
ˆ
, s… rodzaju „ e† skiego, i ł… cz… si‡ z rzeczownikami m‡ skimi. Takie podej‰ cie wydaje mi si‡ nielogiczne, gdy„
liczebnik nie ma naturalnego rodzaju. Przyjmuj‡ wi‡ c, „ e liczebnik b‡ dzie miał taki rodzaj gramatyczny, jaki
ˆ
rodzaj ma rzeczownik z którym liczebnik si‡ ł… czy. Ko † cówka nie wnosi tutaj „ e† skiego nacechowania
rodzajowego.
Liczebniki od 3 do 10:
‘ Ž 
3 ŠŒ‹ ‹ [’“s”$• –Œ’“˜— ™š ] - "trzy" 7 › ŠŒž‹œ Ÿ  ‹  [¡|• “¢h£ “˜— ™š ] - "siedem"
4 › ŠŒ¤‹œ ‹¥ ¦  Ž § [ ¨ “© ¢ª• “«£ “˜— ™š ] - "cztery" 8 › ŠŒ3‹¬ ®­ ¯ ‚‹°  ‹ [’“±J–.²³• ´Xµh“˜— ™š ] - "osiem"

5 › ŠŒ‹¶ °‚ · ‹ [¸• “±I¡“˜— ™š ] - "pi‡ª¹ " 9 › ŠŒž‹œ ¶  º ­ [ — • ´$¡‚£ “˜— ™š ] - "dziewi‡ª¹ "

6 › ŠŒ¼ »   ­ [¡|• ´—½—“˜— ™š ] - "sze ‰¹ " 10 › ˆ ¾ ‹ ¿ ‹ À ‹ [ £ “Á • “©“˜— ™š ] - "dziesi‡ª¹ "

2.15.3.2.4. Liczebniki od 11 do 19 (rodzaj mƒ ski):


ÂÃÂ
Å Ä Æ Ä Ç Ä ÈÄ c 16 Å Ä Æ Ä Ç Ä Ê ÖŒØ× Ú Ù [Û|Í ÜݽÝΘÝÎÒÑ Í ÎÓ¤ÎÔÎ ] -
ÄÉ Ê Ë [ Ì Í ÎÏhÎÐnÎÒÑ Í ÎÓ¤ÎÔÎ ] -

"jedena Õ cie" "szesna Õ cie"


ŒÞ
Ä ß á3Ä ãâ ä å [ Ì Í Üæèç˜éêÑ Í ÎÓ¤ÎÔÎ ]-
Å Ä Æ Ä Çà 17 Å Ä Æ Ä Ç Ä Ê Ö Äë ìâ Ú Ä [Û|Í ÎíhÑ Î˜ÝÎÒÑ Í ÎÓ¤ÎÔÎ ] -

31
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (î ïð ñ ò ó$ô ò õ öî ÷ öøù*ò úî û*ü ò ú.ð ýú ó$þÿ 3ó ) © 2002. (kopia bezpłatna)
 
"dwana cie" "siedemna cie”
13    [    ] -
    
18  "! #$ %   [&')(* +-,.
    

 
"trzyna cie"    ] - "osiemna cie"
14 

  /  0" 2 1 3
[ 45567 85   ] - 19     
 /  9 1 : ! [   +;<5   ]-
 
"czterna cie" "dziewi= tna cie"
15     

 9  % 1 >  [?@ &A;   ] -



"pi= tna cie"

2.15.3.3. Liczebniki główne w rodzaju B e C skim.


2.15.3.3.1. Liczebnik „ 1”
G7H
a) DFE IKJ L [ M N O-PRQ*S ] "jedna"
b) T UG)E IX
V WY
E [ Z.S)P[OQ]\^5_@` ] "jedna";

2.15.3.3.2. Liczebnik „ 2” .
J ab c E d E e H VW [ MOgfih.\^ N S)h[O ] "dwie".

2.15.3.3.3. Liczebniki główne od 3 do 10 (rodzaj j ek ski):


no nq
3 lm e E [f\pN Sf"_@` ] - 7 r H s E [tuN \v.w_@` ] "siedem"

"trzy"
nq n| } e
4 x E y H l z [ M5\{5v7N \8w_@` ] - 8 V b~
E E [f\'S)h*N O-€_@` ] - "osiem"
"cztery"
n‚ nq
5 ~HƒE [„@N \At…_@` ] - 9 ˆH ‰V [ ^ N Ot<w_@` ] - "dziewi†7‡ "
"pi†7‡ "
n
6 Š ‹ s V [tuN O^Œ^5_@` ] - "sze ‡ " 10 Ž H E [ w N \‘{…_@` ] - "dziesi†7‡ ”

2.15.3.3.4. Liczebniki od 11 do 19 (rodzaj j ek ski):


’“’ §
”•—…– ™ ˜ œ
š – › – žK
˜ Ÿ  [ ¡ ¢ £-¤R¥*¦ 16 ”•—…– ™ ˜ ®
š – ¯A
­ ±°
[²u¢ £«Œ«¨ ¢ ¨©ª¨«¨ ]-
§
] ¢ ¨©ª¨«¨ "szesna ¬ cie"
"jedena ¬ cie"
§ §
12 – ³´ – µ – ¶ ˜ Ÿ 
”•—…– ™ ˜ š® [ ¡ ¢ £g·i¸.¨« ¦ 17 ”•—…– ™ ˜ š – –¹ º˜ ± – [²u¢ ¨» ¨ ¢ ¨©ª¨«¨ ]-
§
]-
¢ ¨©ª¨«¨ "siedemna ¬ cie"
"dwana ¬ cie"
§
13 ”•—…– ™ ˜ š – ¼– ”½8¶ – [·¨¾¢ ¦·¨ 18 —¿ ™ ˜ š –
… [ ¢ ¨©ª…À@Á ] - "dziesiÂ7à ”
§
]-
¢ ¨©ª¨«¨
"trzyna ¬ cie"
§ È ¶ §
14 ”•—…– ™ ˜ š – –¹RÄ – Å ˜ ” Æ [ ¡ ¢ ¨ª5»]¨ ¨ 19 ”•—…– ™ ˜ š – ǖ ° ³ É – – [·¨ÊË¢ ¦)¸[£-Ì.¨ ¢ ¨©ª¨«¨ ]
§
]-
¢ ¨©ª¨«¨ - "osiemna ¬ cie"
"czterna ¬ cie"
§ §
15 ”•—…– ™ ˜ š – ͖ É ˜ Î – [Ï@¢ ¨ÊA²¨ 20 ”•—…– ™ ˜ š – –¹ Ð ˜ Ñ ° [ « ¢ £² ¨ ¢ ¨©ª¨«¨ ]-
§
¢ ¨©ª¨«¨ ]- "dziewi tna ¬ cie"
32
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÒÔÓgÕ Ö × ØÙ × Ú ÛÒÔÜ ÛÞÝßà× áÒÔâàã × á)Õ äá Øåæç"Øè ) © 2002. (kopia bezpłatna)
é ê ëìíëîë
]-
"piï tna ð cie"

2.15.3.4. Liczebniki 20 .. 90.


Liczebniki 20 .. 90 majñ wspólnñ postaò w obydwóch rodzach gramatycznych:
éügìíuê ýþ.ë  ú üîŒî ê ýþ.ë
20. ôó õ"÷…ö ùK
ø ûú [ ] - "dwadzie ð cia" 60 ôó ÿ  [ ] - "sze ðò dziesiñ t"
ôó ÿ"ö   ó ë
ê ýþ.ë ë.é ê ýþ.ë
30 [ ] - "trzydzie ð ci" 70 ôó ÿ" ö  ø  ó
[ ] -
"siedemdziesiñ t"
 ëí]ë8é ê ýþ.ë ôó ÿ"ö   ó  ó ë )þ*ê ýþ.ë
40 ôó ÿ" ö  ó  ø
[ ]- 80 [ ] -
"czterdzie ð ci" "osiemdziesiñ t"
ôó ÿ" ö  ø  ó ë ê ýþ.ë ôó ÿ" ö  ø ú îàü é ê ýþ.ë
50 [  ]- 90 [  ] -
"piï7ò dziesiñ t" "dziewiï7ò dziesiñ t"
60 100

2.15.3.5. Liczebniki główne powy! ej 100.


&')( 7( 7( (
100. " #%$ * [+-, .0/132465 ] lub " #%$ * 600. G#%$ *Iij k [dl, .m2n24Q+-, .0/132R.R5 ] lub
7( : (
[+-, .0/132465 ] - "sto"; G#%$ STi k [dl, .m2n24U+-, .0/132R.R5 ] - "sze @mh set";
' 7(
200. 8 9 : $ $ * [+;.0/132 , <>=?. ] - "dwie @ cie" 7(
700. G#%$ *IHV o B k $ [dl, 1[p]%4Q+-, .0/132R.R5 ] lub
7(
(gen. = acc. 8 ACD B : $ $ * [+;.0/132 , 1EF=?. ]) - 7(
G#%$ STH` o B k $ [dl, 1[p]%4U+-, .0/132R.R5 ] -
"dwie @ cie";
7( M "siedemset";
300. G#%$ *IHJ-KL $ [N1 OP, <%N4Q+-, .0/132R.R5 ] lub 7( (s ' M
800. G#%$ *rq S $ $ [N1+-, <>=Ftu+-, .0/132R.R5 ] lub
7( M M
G#%$ STH KL $ [N1 OP, <%N4U+-, .0/132R.R5 ] - 7( (s ' M
G#%$ S D S $ $ [N1+-, <>=Ftn+-, .0/132R.R5 ] -
"trzysta";
7( "osiemset";
400. G#%$ *IHV W $ X B K Y [ / , 1Z[\1^]%4_+-, .0/132R.R5 ] lub 7( (
900. G#%$ *IHV f B v [ 2 , .Pdw]%4Q+-, .0/132R.R5 ] lub
7(
G#%$ STH` W $ X B K Y [ / , 1Z[\1^]%4U+-, .0/132R.R5 ] - 7( v (
G#%$ STH` f B [ 2 , .Pdw]%4U+-, .0/132R.R5 ] -
"czterysta";
7( b "dziewig0h set";
500. G#%$ *IHa S B $ [c6, 1+edT4Q+-, .0/132R.R5 ] lub
7( b
G#%$ STHf S B $ [c6, 1+edT4U+-, .0/132R.R5 ] -
"pig0h set";
----
{
1000. x yz K Y [ / , 1 O}|T465 ] - "tysi~ c"
{
(plur. x  K€‚ [ /ƒ<„OP, <>|T465 ] / x †…‡ ‡ Y [ /%4COP, ˆ‚|T465 ]);
‹
10 000. G K€‚ ‡ ‰mŠ $ B Œ $ [ ] , 1‚%Z1324Ž/ƒ<„OP, <>|.R5 ]
{ 7(
G z Y ‡ #%$ * [+-, .0/1324Ž/ , 1 O}|.R5 ]
100 000. y
 { 7(
1000 000. x 9 … HD z * $ [+1 O}E‘, ˆ‚=’465 ] / y
G z Y ‡ #%$ * [+-, .0/1324Ž/ , 1 O}|.R5 ]

33
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (“•”—– ˜ ™ šP› ™ œ ‚“•ž ƒŸ  R™ ¡m“•¢R£ ™ ¡>– ¤¡ šP¥¦ §šP¨ ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.3.6. Składnia liczebników głównych

2.15.3.6.1. Liczebniki ©ª0¬I


« ­)®¯ [ °?± ²0³p´}µp¶‘· ] i ©ª ¬¹
® ¸ º [ » ± ¼³’¼Tµp¶‘· ]

Liczebniki ½ ¾>Àr
¿ Á ÂÃ [ Ä\Å Æ>Ç?ÈPÉ?Ê6Ë ] i ½ ¾ ¹ ÂÀ Ì Í [ Î Å ÏÇpÏÉ?Ê6Ë ] przewaÐ nie wyst Ñ pujÒ po rzeczowniku, np.
ÕÖ
½ ¾>Àr
¿ Á Âà ½ ÓeÔ Â ¿ [גÈmØ Å Æ6Ù?Ê6ËÚÄ\Å Æ>Ç?ÈPÉ?Ê6Ë ] - "jedna ksiÒ>Ð ka"

Liczebnik ½ ¾ ¹ ÂÀ Ì Í [ Î Å ÏÇpÏÉ?Ê6Ë ] (w jÑ zyku potocznym takÐ e ½ ¾>Àr


¿ Á ÂÃ [ Ä\Å Æ>Ç?ÈPÉ?Ê6Ë ]) mo Ð e pełniÛ funkcjÑ zaimka
nieokre Ü lonegi "kto Ü ", np.
½¾ ¹ ÂÀ Ì ÍÝÞ Â Ô ß Ì [ àUŠƄáFÏâÎÏÇpÏÉ?Ê6Ë ] - "kto Ü powiedział";
Þ r
Ô Âä ælå ç F
Á è¾ ¹ ÂÀ Ì Í [ Î Å ÏÇpÏÉ?ÊQéRéȗêFŠƄá‘È ] - "pewien człowiek" (dosł. "jeden z mÑ>Ð czyzn").
ã
ðwò ñ
2.15.3.6.2. Liczebnik ë ì3íïî ë ó [ ôõ÷öløFù ú0øpõ ]
üþ ý
Liczebnik Ô Â [ ÎmÈ‘Å Æ?È ] mo Ð e wyst Ò piÛ przed rzeczownikiem.
ãû ãÿ
Konstrukcja taka przypomina idafÑ , w której wyraz rzÒ dzÒ cy jest w liczbie podwójnej, np.
ü üþ ý ü ý üþ ý
 Ô Â ¿ Ô Â [ ÎmÈ3Æ É
3Æ>é %ÈRË ] - "dwa dinary" (gen. = acc.  Ô Â ¿   [ ÎmÈ‘Å Ï É
3Æ>é %ÈRË ]);
 ãÿ  ãÿ
Ö
Liczebnik ten jest czÑ sto zast Ñ powany formÒ liczby podwójmej: "dwie ksiÒ>Ð ki" - Ô  Â Ô Õ Â ¿ [גÈmØ Æ6Ù0Å Æ?È ].
ãû
2.15.3.6.3. Liczebniki od 3 do 10.
Po liczebnikach od 3 do 10, wyliczane rzeczowniki sÒ w drugim przypadku liczby mnogiej, przy czym
rodzaj gramatyczny liczebnika odpowiada, rodzajowi gramatycznemu rzeczownika w liczbie pojedynczej, np.
Ö
 Õè     Â  ý  Â ý
[6Å ÏÏ3ØÊ ×3ŠʑØÊÙ ÈRË ] lub ¿ Õè  ç Á       [?ÏÏ3ØÊ á•×†Ê‘ØÊÙ È ] "piÑ0Û ksiÒ>Ð ek";
"!


ý
Ô $ Â ç ¿ Ô Ì &è   [6Å ÏTÊ('ƒÆ„á‘ÈPÙ0Å ÆØRÈRË ] - "piÑ0Û studentek";
# %


Wszystkie liczebniki mog Ò wyst Ñ powaÛ po rzeczownikach, obowiÒ zuje wtedy zgodno ÜmÛ co do przypadka,
rodzaju
) *,+
i okre Ü lono Ü ci., np.
-/. 0231 4 5768:9 0<;= 4>. 5
[ ?A@7BB,CEDFDHG I JKCMLL@NDHG I,L@POAC ] - "trzej studenci";
+
6Q:. 0231 4 576RS 4 S = 9 4>. 5
TU
[ ?A@7BBA@NDFVHJWG IXOACMLL@NDHG I,LYC ] - "trzy studentki".

2.15.3.6.4. Liczebniki od 11 do 99.


o Rzeczowniki wyst Z puj [ ce po liczebnikach 11..99 s[ w trzecim przypadku liczby pojedynczej,
\ +
np. + +
+ + + *,+
S ]S ^ _ a b . d S -
U ` cYU e
[L@fgIhFG Vjik@POl@nm G @po"@qX@srtVlO G I Ju@7v ] "osiemna w cie ksixy ek".
o w odróy nieniu od rzeczowników w liczbie mnogiej zdrowej, liczebniki 20..90 te nie tracx nigdy
ko z cowego { , np.
\ + +
S ]S ^ _ 6a b
U
{| `~}
U
[ mlVo,qG €phk@srtVlO G I Ju@7v ] - "dwadzie w cia ksixy ek".

\ +
o+ W + j *,zyku + +
arabskim jednostki wyst  pujx przed dziesix tkami 20..90, np.
S ]S ^ _ 6a b -/. 0 -
U
{| `~}
U
|ƒ‚ [L@NDHG I,L@POAC v…„†@2mlVo,qG €phk@srtVlO G I Ju@7v ]
o Rzeczowniki, po liczebnikach
+ + +
od 100 wzwyy , posiadajx form liczby pojedynczej drugiego
6 S^ ‹
przypadka, np. ‡ ˆ ‰ Š Œ U [f:G VW?A@PO IqG @pŽCEDFVv ] -"dwustu my czyzn".

34
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (’‘“ ” • –H— • ˜ ™p’š ™œ›• žl’Ÿ  • ž“ ¡Xž –H¢X£¤Y–H¥ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.3.6.4.1. Liczebniki powy¦ ej stu.
Rzeczowniki, po liczebnikach od 100 wzwy§ , wymagaj¨ od wyliczanego rzeczownika formy liczby
­ ± ­ ²
­´ ³
pojedynczej drugiego przypadka, np. © ªN¬®
« ¯®° [µ:¶ ·W¸A¹Pº »¼¶ ¹p½¾E¿F·À ] -"dwustu mÁ czyzn".

2.15.3.7. KolejnoÃNÄ liczebników arabskich.


Liczebniki główne w postaci cyfr sÅ zapisywane identycznie, jak w jÁ zyku polskim.
Liczebniki wymieniane słownie, pokazujÅ siÁ w nast Á pujÅ cej kolejno Æ ci:
wy sze ni tysiŠce + tysiŠce + setki+ jednostki + dziesiŠtki. Liczebnik posiada rodzaj zgodny z wyrazem, do
którego siÁ odnosi, np.
³ ̳ ­ ³ ­ ²³ ³ ³ ­ ÒgÔ>Ó Õ Ö× Ø ­ ­
Ç ­ ÈÊË É Í © Î Ë É Ì Í® ÏÐ ­ Ñ ÈÊË É Ì Í® Ï Ð Ù
[Ú¶ ¹Ûk¹PºA¾Ü¸ ¶ ¹N¿>ÝY·À…Þ†¹Pº ¶ ·HÚàßl·jµ:¶ ·W¸A¹Pº·À…Þ†¹Pº ¶ ·HÚàßl·À…Þ†¹Pº·HÚàß ¶ áÛk¹ ] - "rok 1999".
Liczebniki oznaczajÅ ce setki sÅ zło  eniami dwóch wyrazów. Odmienia siÁ przez przypadki tylko pierwszy
człon, np.
²³ ³
gen. ÏÐ ­ Ñ ÈÊâ É Ù ­ [Ú¶ ¹Xãkßl·jµ:¶ ·W¸A¹Pº·À ]
²³ ­ ­
acc. ÏÐ ­ Ñ ÈÊâ ÉÙ
[Ú¶ ¹XãkßA¹µ:¶ ·W¸A¹Pº·À ]
Liczebnik główny z koä cówk Å åæ [- ¾ À ] w sekwencji z wyliczanym rzeczownikiem traci nunacjÁ (czyli [À ]),
gdy poprzedza wyliczany rzeczownik, np.
g ×è × ÕÖ
çÏ ±
«
Ð È ­ é ­¯ É
[ ¸A¹¼AãW¶ ¹2ßA¹PºA¾ëêP¶ ¾FºA¾ãì·À ];
Liczebniki zło  one sÅ zwykle połÅ czone spójnikiem Í ­ [ ކ¹ ]. Liczebnik przed tym spójnikiem nie traci
nunacji.
O tym w jakiej liczbie i przypadku wyst í pi rzeczownik decyduje liczebnik stoj í cy bezpo î rednio przed

     
     !" #%$& '" $&(
nim, np.ñ
ï ð,ñ ñ
ò
ó ö ùû
ôõY÷~ ú
ñ
ø ü õþý ÿ
ñ
ø õ
ñ ð,ñ
ú
[ ] - "sto dwadzie cia cztery lata" )
jest w trzecim przypadku l. poj. gdy* wymaga tego liczebnik + )
ï ð,ñ ñ ñ
ò ö ùû ú

 
(rzeczownik ó ôõY÷~ ø ü stoj cy bezpo rednio przed
nim, a  jest rodzaju * e, skiego, poniewa* rodzaju * e, skiego jest rzeczownik 
ñ ð,ñ ñ
ò
ýÿ ø ó ).

2.15.3.8. Odmiana liczebników przez przypadki.


+ -
o Liczebniki odmieniaj si przez przypadki podobnie jak rzeczowniki.
o W grupie liczebników 0-10, nieodmienny przez przypadki jest jedynie liczebnik . / 0213 [  547698 ].
ñ
ø

o Liczebniki 11..19 s nieodmienne przez przypadki. +


<: + ; 1 -  !" =>$&
o Liczebniki 20..90 odmieniajñ si przez przypadki podobnie do liczby mnogiej zdrowej rodzaju
- ùûú
m skiego, np. (gen. = acc. ÷~ø ü [ ])

2.15.4. Liczebniki porz dkowe. ?


@
Liczebniki porz dkowe od 1 do 10 (rodzaj m ski): A
1.
CEB F%D GH [ I J K7LMLKONP ] - "pierwszy"; 7. ^f7g ` SUz T [u"JXkld9mP\ ] - "siódmy"
V
2. Q RSUT [W>J XZY([]\ ] - "drugi";
V
8. ^ |p ` SUT [W>J XZstd5Y}P\ ] - "ósmy";
bV
3. ^ _a` SUT [W>J XcN9d!WeP\ ] - "trzeci"; 9. ^ f7z ` SU~ T [  J Xued9mP\ ] - "dziewiw ty";
4. ^ f7g` h i T [j"J Xkld9mP\ ] - "czwarty";

10. € ^ ` SU‚ T [ m J Xƒ„d5jvP\ ] - "dziesiw ty";
q
5. ^ nop ` SUT [rJ XZstd]uvP\ ] - "piw ty";
6. ^ xoy` SUz T [u"J X{ld]uvP\ ] - "szósty";
35
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) …‡†!ˆ ‰ Š ‹]Œ Š  Ž%…‡ Ž‘“’”Š •…‡–”— Š •Zˆ ˜™• ‹]š™›“œe‹]
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
© 2002. (kopia bezpłatna)

¥¡O£ ¢ ¤¦ § ¨ © ªE«“¬ ž Ÿ  


­ ®Ñ ¯ Ò± ³ Ñ ¯ [Ï"¶·Ól¹]ϙ¼½¾¿ ] - "szósta";
Liczebniki porz dkowe od 1 do 10 (rodzaj e ski):
1. [ ] - "pierwsza"; 6.
²³ ´
2. ­ ®°e¯ ± ¯ [µ>¶ ·Z¸º¹5»&¼½¾¿ ] - "druga";
³
7. ­ ®Ã ¯ Ä ± Ñ ¯ [Ï"¶ ·Èl¹9ɼ½¾¿ ] - "siódma"
À Á ³´
3. ­ ®¯ ± ¯ [µ>¶ ·cÂ9¹!µ¼½¾¿ ] - "trzecia";
Ô ³´
8. ­ ®¯ Ë ± ¯ [µ>¶ ·ZÎt¹5¸&¼½¾¿ ] - "ósma";
4. ­ ®Ã ¯ ı Å Æ ¯ [Ç"¶ ·Èl¹9ɼ½¾¿ ] - "czwarta";
³
9. ­ ®Ã ¯ Ñ ± Õ ¯ [ ½ ¶ ·Ïe¹9ɼ½¾¿ ] - "dziewiÐ ta";
³Ì
5. ­ ®Ê ¯ Ë ± ¯ [Ͷ ·ZÎt¹]ϙ¼½¾¿ ] - "piÐ ta";
س
10. ­ Ö× ¯ ± Ù ¯ [ É ¶ ·ڄ¹5Ǚ¼½¾¿ ] - "dziesiÐ ta";

Liczebniki porzÛ dkowe od 11 do 19 (rodzaj mÜ ski):


Ý ³
11. × ¯ ¯ Ù ¯ Þ¯ Ò± ß ¯ [à9¶ ·Ól¹5»&¼áÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "jedenasty"; 16. ׯݯ Ù¯ ç¯ Ò± ³ Ñ ¯ [Ï"¶·Ól¹]ϙ¼áÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "szesnasty";
Ý ²³ ´
12. × ¯ ¯ Ù ¯ â ¯ ± ¯ [µ>¶ ·Z¸º¹5»&¼áÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "dwunasty";
Ý
17. × ¯ ¯ Ù ¯ ¯ä Ä ± ³ Ñ ¯ [Ï"¶·Èl¹9ɼáÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "siedemnasty"
Ý Á ³´
13. × ¯ ¯ Ù ¯ 㯠± ¯ [µ>¶ ·cÂ9¹!µ¼áÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "trzynasty";
Ý
18. × ¯ ¯ Ù ¯ è¯ Ë ± ³ ´ ¯ [µ>¶·ZÎt¹5¸&¼áÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "osiemnasty";
Ý
14. × ¯ ¯ Ù ¯ ¯ä ı Å Æ ¯ [Ç"¶ ·Èl¹9ɼáÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "czternasty";
Ý
19. × ¯ ¯ Ù ¯ ¯ä Ñ ± ³ Õ ¯ [½ ¶·Ïe¹9ɼáÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "dziewiæ tnasty";
Ý ³Ì
15. × ¯ ¯ Ù ¯ å¯ Ë ± ¯ [Ͷ ·ZÎt¹]ϙ¼áÉ ¶ ¼%Úc¼Ǚ¼ ] - "piæ tnasty";

Û
Liczebniki porz dkowe od 11 do 19 (rodzaj e ski): é ê
11. Ö ×v¯ Ý ë Ùí¯ ì®îe¯ Ò± ³ ß ¯ ¯ [à9¶·Ól¹5»&¼½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] - "jedenasty"; 17. ìÖ×v¯ Ý ë Ùí¯ ì®à ¯ Ä ± ³ Ñ ¯ [Ï"¶·Èl¹9ɼ½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] - "siedemnasty"
Ý ¯ ì®°e¯ ²± ³ ´ ¯ [µ>¶·Z¸º¹5»&¼½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] - "dwunasty";
12. ìÖ×v¯ ë Ùí
Ý ¯ ì® Ô ¯ Ë ± ³ ´ ¯ [µ>¶·ZÎt¹5¸&¼½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] - "osiemnasty";
18. ìÖ×v¯ ë Ùí
13. ìÖ×v¯ ë Ùí
Ý ¯ ì®À ¯ Á ± ³ ´ ¯ [µ>¶·cÂ9¹!µ¼½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] - "trzynasty"; Ý ¯ ì®à ¯ Ñ ± ³ Õ ¯ [½ ¶·Ïe¹9ɼ½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] -
19. ìÖ×v¯ ë Ùí
14. ìÖ×v¯ ë Ùí
Ý ¯ ì®à ¯ ı ÅÆ ¯ [Ç"¶·Èl¹9ɼ½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] - "czternasty"; "dziewiæ tnasty";

15. ìÖ×v¯ ë Ùí
Ý ¯ ì®Ê ¯ Ë ± ³ Ì ¯ [Ͷ·ZÎt¹]ϙ¼½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] - "piæ tnasty";
16. ìÖ×v¯ ë Ùí
Ý ¯ ì®Ñ ¯ Ò± ³ Ñ ¯ [Ï"¶·Ól¹]ϙ¼½¼áÉ ¶ ¼%ÚǙ¼½¼ ] - "szesnasty";

Ð
Arabskie liczebniki porz dkowe od 11 do 19 nie odmieniaj si przez przypadki. Ð æ
Ð Ý ï ï Ð æ Ð
Liczebniki porz dkowe od 20 wzwy nie ró ni si form od liczebników głównych, np.
"dwudziesty" - [ 𓯠ñe×vò ë Ù ± É ¹!ÚÇ"¶ ó%¸&¼
].
Liczebnik porzÐ dkowy w zdaniu zachowuje siæ jak przymiotnik, np.
À Á ³UÀ õ Á õ Á
"trzeci raz" - ô ®¯ ± Å ô Ö × öe¯ ÷ ì Å [ ø¼OÂ<Î
¶ ¼ǔǙ¼½¾ùµ>µ>¶ ·cÂ9¹!µ¼½¾ ].

2.15.5. Ułamki.
1
/2 : úû ü ë ² ± [9¸ ¶ ¹”ý]þv¾¿ ] (plur. úÿ ³ ü ¯ ² ë ì [ ø¼¸cý‡¶·Zþv¾¿ ]); 1
/6 : úç ë Ñ ò ["Ï ¶ ¾Ó(Ïv¾¿ ] (plur. úç Å ¯ Ñ ë ì [ ø¼™ÏÓ ¶·Ïv¾¿ ]);
 

1  ´  ´
/ : ú ã ÷ ò [µ>¶ ¾7Â]µe¾¿ ] (plur. ú ì ë ì [ ø¼%µ%Â]¶ ·µe¾¿ ]); 1  ³
/ : ú ä ë Ñ ò [Ï"¶ ¾È&ɾ¿ ] (plur. ú ¯ Ñ ë ì [ ø¼™ÏÈ ¶ ·É¾¿ ]);
 

³ ´ ³´
3  7

1
/ : ú ä Ä ë Æ ò [Ç"¶ ¾È&ɾ¿ ] (plur. ú Ä ¯ Æ ë ì [ ø¼ÇÈ ¶ ·É¾¿ ]);

1
/ : ú è ö ë ò [µ>¶ ¾ θ}¾¿ ] (plur. ú ð ö ¯ ë ì [ ø¼%µ Î
¶ ·Z¸}¾¿ ]);
Ì ³Ì ³
/ : ú ä Ê ë Õ ò [ ½ ¶ ¾τɾ¿ ] (plur. ú Ê ¯ Õ ë ì [ ø¼½‘Ï"¶ ·É¾¿ ]);
4 8

1
/ : ú å ö ë ò [Ͷ ¾ ÎaÏv¾¿ ] (plur. ú ç ö ¯ ë ì [ ø¼eÍ9Î
¶ ·Ïv¾¿ ]);
5
1
9 

36
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( 
       
  ! "#$% ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 *,- + * 3 I I
/10: ')& ( [ . / 02143)065 ] (plur. 7 & 8:9 -<
( ;= [ >@?A. 1@/ B3)065 ]); /4 : C D 8:E 9 7 ( ; =GF H 9 ; J 9 [KG?ML/ B4KG?ON@0P>@?G3@QR/ BS.T5 ]

Ułamki dziesiU tne wykorzystujV formU :


1 *,+ *
/10: ')& ( - [ . / 02143)065 ] (plur. 7 & 8:9 -<( ; = [ >@?A. 1@/ B3)065 ])
mno W6V c jV w miar U potrzeb, np.
*
sze XY dziesiV tych = 7 C 8:9 -<( ; =GF H4[GZ ] \

2.15.6. Przyimki.
NajwaW niejsze przyimki arabskie:

^ 9 8:_ 9 ; = c9 d ( e ;
[ >@?G`a/ B`b? ] - "przed"; "wobec" [f ?hgjiM? ] - "nad";
l n e\
k ; [ > / TLB ] - "do" o [fp ] - "w";
m
q9 r ( E 9 t v
[QR/ ?A. sS? ] - "po" (w czasie) 9 u(; [ iw/ ? QxLy? ] - "przed, zanim";
z9 { ( E 9 
[QS?G|y}~? ] - "pomiU dzy"; € [‚„ƒ ] - "tak jak, jako";
 Ž
† … [‡xˆ ] - "w, z (czym‰ )"; ŠŒ‹ € [  ƒ ‘“’ ] - "przy";
”–— • ˜ Ž
‹ ‹ [ ™  ƒGš<™ƒ ] - "pod"; … [ “ˆ ] - "dla, do";
›œž Ÿ
‹ ‹ [ 6 ƒM¢¡ ƒ ] "za, z tyłu"; ‹£h¤ ‹ [¥a ƒA¦@ƒ ] - "razem z, przy, obok";
§¨$©ª ©­ ® • ¤ ©
‹ [‘R «¬~ƒ ] - "bez"; [¥a ¯w¬“°„¯ ] - "od" (czasu);
± ´ µ•
 ²
… [ ³w ˆ‘y‘Sƒ ] - "przeciwko"; ‹ ¤… [¥a ˆ ¶yƒ ] "tak jak";
ž ¹• ¤
· €¸ ‹ [ ¦  ƒM’ ] - "na"; … [¥ºˆ»¬ ] - "z, od";
 ® •¸ ¼½ ¾ ¨
‹ … [ ¦  ˆ»¬h‘Sƒ ] - "przy"; ‹ ‹ ‹ [ ¿ÀƒGÁ ’<Ã@ƒ ] "za, z tyłu",

Przyimki arabskie wymagajÄ drugiego przypadka od wyrazu, z którym wchodzÄ w syntaktyczny zwiÄ zek,
np.
”–Å • Æ œŽ ½“Ç È
… ‹ … [¡Éʏ2‡R ƒGË<™ˆ ] - "w domu" (okr.);

Ï Ð œŽ ½“Ç È
ÌÎ
… ͋ … … [¡Éʏ ‚ш™  ’6‡xˆ ] - "w ksiÄÒ ce";
®ÕÔ  œŽ ½ ¹ ¤
…Ó4‹ … Ö ‹ ‹ … [¥a ˆ»¬~ƒ×¢¥bƒ ‘R ÉÕ¬~ƒO™ˆ ] - "z miasta";
”–Å • † Ç È
Ø ‹ … [¡ÉهR ƒGË<™ˆÚ ] - "w domu" (nieokr.);
Ç Ž
Przyimek ÛÜ [ “ˆ ] w połÄ czeniu z zaimkiem sufigowanym 1. os. sg. posiada postaÝ … [ ¢É ] "dla mnie", "do
mnie", "mi".
Ł Ä czÄ c siÞ z pozostałymi zaimkami sufigowanymi przyimek ten zmienia swojÄ wokalizacjÞ z ÛÜ [ “ˆ ] na ܋

[ yƒ ], np.
©ß Ž Ž
Í® ‹ €
€ [  ƒà„¯ ] "dla niego", [  ƒG¬O’ ] "dla nas", "nam".
Jednospółgłoskowe przyimki sÄ zapisywane zawsze łÄ cznie z wyrazem, pozostałe sÄ nieodmiennymi na ogół
przez przypadki wyrazami samodzielnymi.

37
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (á â ã ä å æç å è éá ê éëìå íá îï å íã ð í æñ òó$æô ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.6.1. Przyimki posesywne.
Chociaõ istniejö w j÷ zyku arabskim czasowniki wyraõ ajö ce posiadanie, nie istnieje
dokł adny odpowiednik
 
üwþ$ý ÿ 
polskiego czasownika "mieø ". Istnieje wprawdzie w arabskim czasownik ù úûù  [   ], odpowiada on
jednak bardziej czasownikowi "posiadaø ".

W sytuacjach gdy w polskim uõ ywa si÷ osobowych form czasownika



"mie


ø ",

 ýhý ý  ÿ 
arabski wykorzystuje najcz÷ ciej jeden z przyimków:   [  ], [ ],  [  ],
!

ý 
ù [ #" ].


 
!

 ýhý ý  ÿ  ý 
Przyimki arabskie:   [  ] - "dla, [ ] - "z",  [  ] - "przy", ù [ #" ] - "przy" mog ö wnosiø
znaczenie posiadania przedmiotu, wyraõ anego przez wyraz wyst ÷ pujö cy bezpo  rednio po nich. Przyimki te w
j÷ zyku arabskim miał y na ogółró õ ne znaczenia:

- przyimek   [  ] - posiadania na własno ø , np.
$ %& & &
375
')(+, * -/0. 1 * 2416 [ 8#9:<;=#> ?@:A:B?)CD9FEHG)?@II#> JLK)?NM;E ] - "Muhammad ma samochód" (na własnoOQP );
& & $ %& & & &
T 07 Z ')(+, * -/0. 1 * 24^ 3 0ST R U 5
- przyimki 0SR U 5 [ V > 9WCX? ], Y [ 8!> ?)C#J ] - mo [ liwo \] korzystania, np. [ V > 9WCX?H:<;=#> ?@:A:B?)CD9FE
G)?@II#> JLK)?NM;E ] - "Muhammad ma samochód" (do dyspozycji).
$ %& & & &
7
')(+, * -/0. 1 * 24^ 3 Y 0Z [ 8!> ?)C#J_:<;=#> ?@:A:B?)CD9FEHG)?@II#> JLK)?NM;E ] - "Muhammad ma samochód" (do dyspozycji)
&`&
- przyimek ^ [:B?V? ] - posiadania przy sobie, np.
$ %& & & &`&
')(+, * -a0. 1 * 24^ 3 ^ [:b> ?V?c:<;=#> ?@:A:B?)CD9FEcG)?@II#> JLK)?NM;E ] "Muhammad ma samochód" (w tej chwili - do
dyspozycji), "Muhammad jest samochodem".

hji nFoqpSrsutwx v y{
i z|
2.15.7. Zdrobnienia eg
d f kml [ }u~€A‚ ƒD}L„†…‡…~Nˆ!‰Š‡‹)Œ ].

S  tworzone najczŽ ciej wg schematów:


™ ž
- ‘“”–’ —S• ˜ od tematów trójradykałowych ze wszystkimi krótkimi samogłoskami, np.  š›”’ œ ˜ [Ÿ¡ ¢!£ ¤@¥¦j § ] - "piesek"
ž ¬ ¬ ­ ¬{­ ´
od  šb¨ œ [ŸN£ ¤ ¢Q¦j § ] - "pies". Litera © zostaje zachowana w zdrobnieniu, np. ª « œ ”’ œ ˜ [ ®¯ ° £ ¤@¥±°¤N² § ] - "kotek" od ª «F³
[ ®£ µF°¶°¤N² § ] - "kot".

- schematu ‘ — ´ ·–’ ¸• ™ ˜ od tematu ‘


´ º™ œ
¹j
, np.  š » ´ ·–¸• ž ˜
’ [Ÿ¡ ¼X£ ¤@¥½²Fµ!¦j § ] od  š ¾ ´ ºž œ
[ŸN£ ¿)²Fµ!¦j § ] - "pisarz".

™ »ž
- schematu ‘¯”–À —S• ˜ od tematów trójradykałowych z dług  drug  samogłosk , np.  šÁ”–À • ˜ [Ÿ¡ #² £ ¤@¥¥jµ!¦j § ] -
º» • ž ´ ” Ĵƕ
"ksiL eczka", od  à [Ÿ{µ² £ ¿¦j § ]; ‘¯”–À Ā• Æ Å [Ç Èb£ ¤@¥¥jµL¢N § ] - "przepiŽ kny", od ‘ [Ç{¤@Èb£ É¢N § ] - "piŽ kny".

 ´ ” —S• ™ ˜ Ò@Ô Ó
- schematu ‘ – ’ od tematów czteroradykałowych ze wszystkimi krótkimi samogłoskami, np. Ì ÐÏ Ñ
Ê ËÍ΀
Ò
[ ÕuÖ#×Ø Ù@ÚۖÜ!ÝjÖÞ ] od Ê ËÁÎqß à Ô ß [ Õ Ø ÙN×qÛ)Ù)ÝjÖÞ ] - "skorpion".
ã æ é ÔÓ
- schematu Êá Жâ Ð Ï äSß å od tematów czteroradykałowych z dług ç drug ç samogłoskç , np. è4
Ê âÐ Ïê ß [ ÕuÖë#Ù@ÚìíØ î¶Û€ÖÞ ] -
éå ê Ï Ô Ó
"wróbelek" od ïFÊ ð [ ÕuÖë!ìíØ ñqۀÖÞ ] - "wróbel"
òó òó òó òÿ 
ôÑ ä Ó æÑ õ ß ð öå æ Ñ â üæ Ñ
ú ß ûý Ó
ß ð ú ß ] od ú ß  Ï Ñ  .
Ó
- schematu ð od imion własnych, np. [ì)Ù÷ Ø ñqøBÙNùÖÞ ] od [ìþ–÷ Ø ÜøBÙNùÖÞ ], [ Ù@øbØ ñXÙNùÖÞ

38
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( 
       
  ! "#$ ) © 2002. (kopia bezpłatna)

) ' ,.* /1- 0 2 [ 3547689 :<;=6?> ].


2.15.8. Czasownik %&(+

Odmiana arabskich czasowników jest bardzo regularna i do jej przedstawienia u@ ywa siA tzw. schematów.
NajczACB ciej spotykanym schematem rdzenia jest DE=F [GIHJ ], a wiK kszo LM rdzeni arabskich posiada trzy
spółgłoski.
Schemat DE=F [GIHJ ] utworzono ze spółgłosek rdzennych czasownika D7
N NE OF [G PQH=P(J<P ] - "robił, zrobił".

Schemat DE=F [GIHJ ] reprezentuje jednak i inne rdzenie arabskie, o podobnej, trójspółgłoskowej budowie, np.
RTS F [G.U V ], W SYX [Z+U[ ], \^]`_ [abJTc ], de [cfgH ], h^ikj [l5m=[ ], itp.
Kan dy z podanych rdzeni posiada trzy radykały (czyli spółgłoski rdzenne), podobnie jak schemat DE=F [GIHJ ],
dlatego mówimy, n e wszystkie piKoM podanych powyn ej rdzeni i inne rdzenie tego typu posiadajp schemat DE=F
[GIHJ ].
Kan da ze spółgłosek schematu odpowiada jednemu radykałowi rdzenia.
Inne przykładowe schematy w arabskim:

Czasownik Schemat
R N S N OF [Gkq PrUPsVbP ] - "otworzył" N NE OF [G PQH=P(J<P ]
D7

N S N X O [Zrq PrUP [+P ] - "napisał"


Wt N NE OF [G PQH=P(J<P ]
D7

N .O] N_ [a<q P(J<P c P ] - "siedział"


\u N NE OF [G PQH=P(J<P ]
D7

N i v Nj [l=q Psmx[+P ] - "pił"


hw N yE OF [G PQHxJ<P ]
D7
{
Ni z X O [Zrq P|}.m P ] - "byłliczny" N zE OF [G PQH5}?J<P ]
D(

y   i v Nj [l‚Psmkq x[IUx ] - "piła L " ~„
y ].ƒ yE OF [G PQHxJUx ]

Czasowniki arabskie mog p posiadaM ró n np odmianK w zalen no L ci od ich rdzenia.


Rdzenie mog p posiadaM szkielet trójradykałowy, czteroradykałowy i (wyjp tkowo) piK cioradykałowy.
Czasowniki trójradykałowe mog p byM mocne lub słabe. W rdzeniu czasownika mocnego nie ma n adnej z dwóch
słabych spółgłosek: … [ † ] i ‡ [ˆ ].
Czasownik arabski odmienia siK , poczynajp c od postaci najbardziej zblin onej do rdzenia, czyli od osoby
trzeciej, a nie pierwszej.
Odmiana czasownika w perfectum odbywa siK poprzez dodanie przyrostka fleksyjnego do tematu
czasownika.
Temat czasownika trójradykałowego mo n e byM utworzony wg ró n nych schematów. Spółgłoskowe tematy
bK dziemy nazywali wzorami tematycznymi (arab. ‰ Š5‹=N Œ  y [Ž q ‘^PrU=}C’ ] - "forma", "wzór").
Czasowniki mocne tworzp dwie klasy:
a) pełnp (n aden z radykałów nie jest hamzp );
b) hamzowp (przynajmniej jeden z radykałów jest hamzp );
Czasowniki mocne - pełne majp dwa stany:
1. zdrowy (drugi i trzeci radykałnie sp takie same).
2. geminowany (drugi i trzeci radykałsp takie same).

39
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (“ ” • – — ˜™ — š ›“ œ ›ž— Ÿ“  ¡ — Ÿ• ¢ Ÿ ˜£ ¤¥˜¦ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.1. Składnia podmiotu i orzeczenia czasownikowego.
Orzeczenie czasownikowe wyst § puje w zdaniu głównym przewa¨ nie przed
podmiotem. Orzeczenie, które poprzedza podmiot, jest zwykle w liczbie pojedynczej i
w rodzaju gramatycznym podmiotu.
Przykłady:
©ª„«¬®¯<­ °.±r² ² µ ²
³ ´ [¶C· ¸s¹ ¸º^¸¼»Y»5½?¾¿¾· ÀCÁ½ ] - "studenci wyszli";
©ÃtÄ ² ° Ä ¯<« °.± Ç ² ² µ ²
ÅsÆ Æ È ´ [¶Â¸s¹k· ¸º^¸rÉÊË»Y»À‚¾¿ÊÁo· À É=½ ] - "studentki wyszły"
²© ²
Zaimki osobowe: Ì Í [Î<· ½<Ïu¸ ], Ð Í Æ [Î<· ÊÒÑb¸ ], itd. coraz cz§CÓ ciej we współczesnym j§ zyku standardowym
wyst § pujÔ przed podmiotem.
Podmiot przed orzeczeniem pojawia si§ rzadko. Zdarza si§ to zwłaszcza po partykule oÖÕ × Ø [ ÙÊÒÚ<Úb¸ ] - "zaiste",
"wszak" - po której podmiot wyst § puje w trzecim przypadku i poprzedza orzeczenie. Do ÓÛ cz§ sto podmiot
poprzedza orzeczenie czasownikowe w nagłówkach współczesnych tekstów prasowych.
Je¨ eli orzeczenie czasownikowe wyst Ô pi po podmiocie, wtedy zgadza si§ z podmiotem w rodzaju i liczbie,
np.
± Ì Å © Í ² ܄ ß ª„
² ÞÝ àá ² «¬®¯<­ °.± Öo× Ø
Õ [ Ù · ÊÒÚ<Úb¸¼»Y»5½?¾¿¾· ÀCÁ+¸ãâ.· ¸ äæå<· ¸Î^¸ ÁIç ] "studenci [ju¨ ] poszli";

(partykuła oÖÕ × Ø [ Ù · ÊÒÚ<Úb¸ ] wymaga, aby podmiot wyst Ô pił po niej, i był w trzecim przypadku. Partykuły tej na
ogółnie tłumaczymy na polski).
Orzeczenie czasownikowe, którego podmiotem jest rzeczownik nieosobowy w liczbie mnogiej, przyjmuje
form§ liczby pojedynczej rodzaju ¨ eè skiego, zarówno przed podmiotem jak i po nim np.
éê„ëìQî‚í .ïð ñ òt
í óô ó ö ó óô õ ó ö ó ê„
ó ëìQî‚í .ïð ñ
[ ø ýÒ÷<÷bù
õ [÷¿ø ù ú+ùsûbùrüýÿþ^ýþø Cú ] - "psy szczekały"; òt
 ù ü ] - "psy
þ^ýþø Cú+ù ÷¿ø ù ú+ùsûbr

szczekały";
ïð ë ñ
(przed przedimkiem , pojawia si dodatkowa kasra po przyrostku t ó
  [ ãùrü ], wył cznie po to, by rozbi

zbitk spółgłoskow ).
W konstrukcjach biernych przypadkiem podmiotu jest nominativus, np.
éê ó .ïð ñ ó í  
õ  [kø ¿üýÒûbù þTúoø Cú ] - "drzwi zostały otwarte".

2.15.8.2. Problem z poj  ciem bezokolicznika w arabskim.


W j zyku arabskim nie ma formy czasownikowej odpowiadaj cej polskiemu bezokolicznikowi.
Jednym ze sposobów wyra ania bezokolicznika jest u ycie rzeczownika odsłownego (tzw. masdaru -   ó  !
ó
ë,  ë  é .ïð ñ$01 í
["„ø ù$#&%+ù(')+* ]), np. - ó . ó / 2 3
[ 4.û¿ø ýú<ú þ5"6(7kø 8 ù(' ù:9üù<; ] - "lubi podró  owa " (dosł. "lubi podró  owanie");
Arabskie formy czasowników 3 os. l. poj. m. w słownikach s podawane jako odpowiedniki
bezokoliczników, lecz w rzeczywisto = ci nigdy nie s bezokolicznikami.

Czasownik arabski nie posiada dokładnego odpowiednika polskiego


bezokolicznika. W słownikach j zyka arabskiego umieszcza si najcz += ciej form 3.
os. sg. m. Pomimo,  e w wi kszo = ci słowników tłumaczy te formy jako

bezokoliczniki, np. ó  ó [rø ùrüù ú+ù
1
] - "pisa ", nale y pami ta ,  e nie jest to NIGDY
1 >ë
bezokolicznik, lecz trzecia osoba liczby pojedynczej rodzaju m skiego, np. ó  ó
ðë
[rø ùrüù ú+ù ] nigdy nie znaczy "pisa ", lecz "napisał", ?ó @  [ þø ù(AB7 ù ] nie znaczy "nie by ",
lecz "nie jest".

40
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (CDFE G H IKJ H L MNCO MQP&RH STCUV H S8E WXS IKYXZ&[\IK] ) © 2002. (kopia bezpłatna)
cef d
Pami^ ta_ wi^ c nale` y, ` e ba a [g:h i:jTiXkli ] mo ` e by_ przetłumaczone jako "pisa_ " wyłm cznie w słowniku. W
cef d
tek n cie arabskim ba a [g:h i:jTiXkli ] mo` e znaczy_ tylko "pisał, napisał" lub "pisali, napisali" (je` eli odnosi si^ do
wyst ^ pujm cego po nim czasownika w liczbie mnogiej). Zasada ta dotyczy wszystkich czasowników arabskich.

2.15.8.2.1. Wzory masdarów czasownika regularnego.


Wzór II ‡ ˆ‰ ‰
III IV ‰
V
r u\
twv
Š ‹v (
ƒu  Œ v ’t o p‘s ™ u\w v
o pNq\sX [ xTy(z|{ } ~<:€+ ] o ‚„ƒ sX [ —T“˜z|{ } …†:€+ ]
•–

(rzadziej: o‚„ƒ sXt w


v u\v [Ž6€<z} …l{y‘$y:x€+ ] [ xTy(z} yš{8{4€B:€+ ]
’
o ‚„ƒ s v r [z\“”{ } …†:€+ ]
[ xTy(z|{ } …†:€+ ])
Wzór ‰
VI VII VIII X
’
o p ‹ Œ ƒ u\w v o ‚„ƒ s v X
u r œ › r o ‚„ƒ s v Ÿ r t r v u t Ÿ r   › r
o ‚ ƒ sX

[ xTy(z} …l{4€B:€+ ] [ —T“˜ž$z\“”{ } …†:€+ ] [ —T“˜z<x“”{ } …†:€+ ] [ —T“K¡<x“˜z|{ } …†:€+ ]


‰¢
’
IX temat masdaru tworzony jest wg schematu o‚ r t r
sX [ —T“˜z|{T“8K} …†:€+ ], np. £ o ¤ v ¥ r ¦ › r [ —T“˜§$Ž¨“˜©} …8©)€+ ].

2.15.8.3. Imiesłów czynny i bierny.


Imiesłów zaliczany jest wprawdzie do imiennych czª+« ci mowy, jest jednak tworzony od czasownika.
Odchodz¬ c wiª c nieco od podanego wy­ ej podziału na czª+« ci mowy w jª zyku arabskim uwzglª dniamy
uzale­ nienie imiesłowu od czasownika i przedstawiamy go w rozdziale o czasowniku.
Rozró ­ niamy dwa typy imiesłowu w arabskim: ‰ ‰
Œ u ®
o Participium activi (imiesłów czynny - p ‹ r ƒ t  [ —y‘5z} …l{T“8:€ ]) czasowników pierwszego wzoru
‰
’ ±
tematycznego ma schemat: op¯‹ r ƒ [z} …l{T“8:€+ ], np. o °r £ v [©} …4²³“K´€+ ] - "chc¬ cy".
‰
®
o Participium passivi (imiesłów bierny µ ‚ Œ ¶ sX
< Πu\
t ¥\v t  [ —y‘5Ž·y(z|{ } ¸„:€ ]) ma schemat:
Πu\
o ‚<¶ sX tv [Ž·y(z|{ } ¸„:€+ ], np.
»
o ¹º¶ Ÿ Œ t  v [Ž·y<¼lx } ¸\´€+ ] - "napisany".
Participium
‰ ‰¿
activi pełni czª sto fukcjª wyra­ ania czasu tera½ niejszego współczesnego, np.
w ¾ œ v
o °r ƒ ƒ [ — } y(ž:…À¼:} …Xx“K´€+ ] - "piszª (w tej chwili)" (dosł. "jestem pisz¬ cy").
‰
¾
Imiesłowy w arabskim czª sto podlegaj¬ substantywizacji, np. imiesłów o °w r ƒ oprócz znaczenia „ pisz¬ cy”
‰ ‰¿
¾
posiada równie­ znaczenie: „ pisarz” . W konsekwencji o °w r ƒ ƒœ v [ — } y(ž:…Á¼:} …Xx“K´€+ ] znaczy równie­ : „ jestem
pisarzem” .

2.15.8.3.1. Wzory imiesłowów czasownika regularnego.


Wzór ‰
I ‰
II ‰
III IV ‰
V
’
A. o p¯‹ r ƒ o p¯s  u( Œ o p¯‹ r ƒ u( Œ r(
o p¯sXut  Œ
[ŽÃ} €<z|{T“8:€+ ] o p¯s  u\Ÿ v  Œ

[z} …l{T“8:€+ ] [Ž6€<z} yš{8{T“8:€+ ] [Ž6€<z} …l{T“8:€+ [Ž6€”xTy(z} yš{8{T“8:€+


‰
] ‰ ] ‰
P. Πu\
o ‚<¶ sX tv o p¯s Å (
u Œ o p ‹ v ƒ u( Œ v u(
o p sX tŒ o p¯s Å \
u Ÿ v Œ

[Ž·y(z|{ĸ„:€+ ] [Ž6€<z} yš{8{y‘:€+ [Ž6€<z} …l{y‘:€ [ŽÃ} €<z|{y‘:€+ ] [Ž6€”xTy(z} yš{8{y‘:€


]  ]  ]

‰
VI ‰
VII VIII IX X
A. o p¯‹ r ƒ \
u Ÿ v Œ o p¯s r uXÆN›  Œ o p¯s r Ÿ v u(
tŒ v u(Œ
Ç p sXt  r u\
o p¯sX t Ÿ vÈ ›  Œ

41
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÉÊFË Ì Í ÎKÏ Í Ð ÑNÉÒ ÑQÓ&ÔÍ ÕTÉÖ× Í Õ8Ë ØXÕ ÎKÙXÚ&Û\ÎKÜ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[Ý6ޔßTà(áâ ãläTå8æ [Ý6Þ<è$áâ àšäTå8æ:Þ+ç [Ý6Þ<á<ß â àšäTå8æ:Þ [Ý6Þ<á|ä â à‘æ”æ:Þ+ç ] [Ý6Þ(é<ß â à(á|äTå8æ:Þ+ç ]
Þ+ç ] ] ç ]

P. ì î ð ï ñNì ó ò
ê ë¯í ê ë¯ô ì ðX
ï ö õó ò ê ë¯ô ì ñeì ð ÷ ó ò - ê ë¯ô ì ð ÷ ñ ì ø õ ó ò

[Ý6ޔßTà(áâ ãläà‘æ [Ý6Þ<è$áâ àšäà‘æ:Þ+ç [Ý6Þ<á<ß â àšäà‘æ [Ý6Þ(é<ß â à(á|äà‘æ:Þ+ç ]


Þ+ç ] ] Þ+ç ]

A= czynny. P = bierny.

2.15.8.4. Perfectum, imperfectum i futurum.


Gramatyczny czas arabski nie jest odpowiednikiem czasu w jù zyku polskim. Jest to raczej połú czenie czasu i
aspektu.
Formy czasownikowe czasu i aspektu nazywa siù czù sto czasoaspektem.
S ú dwa podstawowe czasoaspekty w arabskim:
þ
1. Perfectum ( ü û î ý ì ÷ ï ÿ [  à‘æ5ÝÃâ ã ] - "miniony, zeszły, ubiegły")
2. - Imperfectum (nazwa arabska: ò  î
ì ý ò ÷ ï ÿ [ à‘æ5Ý6Þ <â ã \å”ä4Þ ] - "zgodny, podobny ").
þ

Dzisiaj, coraz czù ciej, formy czasoaspektów zdajú ulega temporalizacji i perfectum odpowiada polskiemu
czasowi przeszłemu, a imperfectum tera niejszemu lub przyszłemu. Formy imperfectum poprzedzone
 õ
prefiksem   ì lub partykułú ì   ì wyra ajú czas przyszły, w tym wypadku bù dziemy mówi wiù c o
gramatycznym czasie przyszłym w jù zyku arabskim i formach czasu przyszłego.
O tym czy perfectum jest bardziej czasem czy bardziej aspektem decyduje przewa nie kontekst wypowiedzi
w którym pojawia siù interesujú cy nas czasownik w perfectum.
Mo  emy wiù c przyjú umownie,  e perfectum jest odpowiednikiem czasu przeszłego. Podkre  lam tutaj
słowo UMOWNIE. Takie zało  enie umo  liwi unikniù cie zagłù biania siù w teoretyczne problemy, i nawet na
poczú tkowym etapie nauki jù zyka, nie powinno prowadzi do nieporozumie .
Najwyra niejsze nachechowanie czasowe w arabskim ma futurum. Futurum zbudowane na bazie
imperfectum jest formú czasu przyszłego.
  #%$ &
2.15.8.4.1. Perfectum (  !" [ ')(+*-,/. 02143 ]).

2.15.8.4.1.1. Sufiksy koniugacyjne


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. 5 [( ] & 625 7 & 5
[8 ] [0 ]
3 os. f. : 9 5  [ (<; ] =  5 9 [>?( ]  A@ 5 
[ (<;B0 ]
2 os. m. :  5 9 [ ;( ] 9 9
C @ 7 5 [ ;)D, ] !  @ 7 5 9
[ ;)D,E0 ]
:  5 9 [ ;GF ] H
2 os. f. I @ 7 5 9 [ ;)D>J>?( ] !  @ 7 5 9
[ ;)D,E0 ]
1 os. m., f. :7 5 9 [ ;)D ]  K 5 9
[>?( ]
 K 5 9
[><0 ]

2.15.8.4.1.2. Przykładowa odmiana


 M N $
Czasownik L [OP(<;(2QR( ] – „ napisał”
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. L  M N $ [OP(<;(2QR( ]
& S2T 7 M N $
[OP(<;(2QU8 ]
 T  M N $
[OP(<;(2QV0 ]
3 os. f. W 9 T  M N $ [OP(<;(2QR(<; ] I  T 9 M N $ [OP(<;(2Q >?( ]  AM T  M N $
[OP(<;(2QR(<;B0 ]

42
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (XZY\[ ] ^ _a` ^ b cXZd cBe-fg^ hGXZigj ^ h [ kh _alm-no_ap ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. q u s vq x w [yPz<{z2|U{z ]
rt G} s v ~ u s vq x w [yPz<{z2|U{)€ ] v vx w
 ‚ q ~ u s q [yPz<{z2|U{)€Eƒ ]
2 os. f. „ u s vq x w [yPz<{z2|U{G… ]
rt ‡ † v ~ u s vq x w [yPz<{z2|U{)ˆJˆ?z ]  ‚ q v ~ u s vq x w [yPz<{z2|U{)€Eƒ ]

1 os. m., f. ~ u s vq x w [yPz<{z2|U{) ]


rt ‰ vx w
 q u s q [yPz<{z2| ˆ<ƒ ]
‰ vx w
 q u s q [yPz<{z2| ˆ<ƒ ]

2.15.8.4.1.2.1. Š ci ‹ gni Œ cie pod szadd Œ spółgłoski tematycznej z sufiksaln ‹ .


Je eli temat czasownika w perfectum, bŽ d imperfectum, jest zako  czony spółgłoskŽ takŽ samŽ jak pierwsza
spółgłoska sufiksu fleksyjnego, to obie te spółgłoski zostajŽ ‘ ciŽ gni’ te pod szadd ’ , o ile nie sŽ oddzielone
samogłoskŽ , np.
“ —• ˜ “ “— “ — “ “ — “
”– [™›š œžŸœJ Gœ ] - "milczał", ” ¡ ¢ • ˜ [™›š œžŸœJ GœJ  ] - "milczała", ale: ”–
£ • ˜ [™œžJš œJ ¤ Gœ ] - "milczałe ‘ " (zamiast * ” ¢ ¡ • ˜
[™›š œžŸœJ ¤ Gœ ])
¥“ — • ˜ “ [™›š œžŸœ4¦§œ ] - "mieszkał"; ¥£ — • ˜ “ [™œžJš œ4¦V¦§œ ] "mieszkały" (zamiast ¥“ ¨ ¡ — • ˜ “ [™œžJš œ4¦V¦§œ ])

° %³ ´ µ
2.15.8.4.2. « ­ ¯ ±© ² [ ¶)·+¸-¹»ºV¼½ ¾¿ÀVÁ º ].
Imperfectum ©ª¬®
“ Ê
- imperfectum (nazwa arabska: ÂÃÅÄ Æ Ç oÈ Â É • Ë [ ÌœÎÍ%ÏÑРҞš Ó ÔoÕ Ö)Ð ] - "zgodny", "podobny");

Imperfectum posiada pi’× trybów:


ÜÝ
1. oznajmujØ cy - indicativus - ÙÚ Û Þ›ß%à á [ âã4ägä›å ã4æAç)è ].
ïÝ
2. łØ czØ cy - subiunctivus (niektórzy arabié ci uê ywajë nazwy: coniunctivus - Ùìtî í ß%à á [ âã4ðVð å ãVñ-òRè ].
3. odció ty - jussivus (spotyka siô takê e nazwô apocopatus) - Ùõö2í ø ÷ ß%Û à á [ âãÎùaúVå ãoû üÑè ].
4. rozkazujØ cy - imperativus - Þ Ù ý í à þ à á [ âãÎùVâ å ã4ü/ä2è ].
5. emfatyczny nazywany teê energikiem (modus energeticus).
ÿ Ý ÷   à 
 Ý ßžá     Ý ßžá


a) typ z sufiksem [ ã4ðVð§ã ] Û  ÙoÙ 
   Ý


b) typ z sufiksem ÿ í ÷ [  ã4ð ]  à ÷ ßžÛ á Û   ߞá ÙoÙ 


     

Pierwszy wzór tematyczny w stronie czynnej posiada trzy warianty tematów w stronie czynnej imperfectum:
Ü
1 wariant:   ÷ Û  [æAçãÎù ] {a}


 Ü
2 wariant: - 

Ù Û  [æAç)è<ù ] {u}
 Ü
3 wariant: - 

Û  [æAç  ù ] {i}
Ü
temat strony biernej:   ÷ Û  [æAçãÎù ].


Przedrostki imperfectum:
1.  [ ] - (prefiks trzecich osób)
2.  [ ! ] - (prefiks drugich osób i 3 os. sg. f.)
3.  " [ â ] - (prefiks 1 os. sg)

4. [ð ] - (prefiks 1 os. plur)
Przedrostki te së wokalizowane wyłë cznie przez ÷ [ ã ] lub Ù [ è ], np.
÷
 [§ã ],  Ù [?è ],
÷ [ !Gã ], Ù [ !è ], itp.

43
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (#%$'& ( ) *,+ ) - ./#%0 .2134) 5#%647 ) 58& 9:5 *,;:<= *,> ) © 2002. (kopia bezpłatna)
W stronie biernej samogłosk ? t ? zawsze jest @ [ A ].
Samogłoska @ [ A ] wokalizuje prefiks takB e w stronie czynnej z wzorami tematycznymi typu: II, III, IV, IQ.
Koniugacja imperfectum jest prefiksalno-sufiksalna.
F
GIH
2.15.8.4.2.1. Tryb oznajmuj C cy - Indicativus ( DE JLKNM O
[ PLQ RR4S Q TVU8W ]).

WyraX a aspekt niedokonany i czas teraY niejszo-przyszłZ\[ czynno ]^ odb_ dzie si_ w przyszło ] ci lub (rzadziej)
fhg g y g
zachodzi obecnie, np. `abce` d i [jlk monhprqtsuq ] - "pisze", "bv dzie pisał"; `a wux i [jlk m/z|{}m:suq ] - "pójdzie", "chodzi";
Gramatyczny czas arabski nie odpowiada czasowi polskiemu, i czv sto znaczenia wypowiedzi wynika z
kontekstu, np.
g ‡ ˆ g
ƒc ‚ w x „ ‚ …r† x i
` [jlk mt‰VŠ\qo‹IqŒsŽ'{Žp4‘k ’8“4” ] a) "patrzy uwa• nie" (je– eli czynno—e˜ odbywa si™ w tej chwili),
~ € €

b) "bv dzie uwa• nie patrzył" (je– eli czynno—e˜ odb™ dzie si™ w przyszło— ci)
ˆg g œo ž g g ¡ œ}¢  ›¤ £ g yx g
‚š i › ‚  d ‚ Ÿ ie  ‚
`a
wu i
[jlk m/z|{}m:suq¦¥|k m:§hm|”©¨l%ªVjlk ’8‹:m«p4¬¨N­m:§®k ¯°‰±m«p4 ] - "jutro pójdzie zwiedza² miasto" (o czasie
€
¢  ›¤ £
przyszłym decyduje przysłówek "jutro").

2.15.8.4.2.1.1. Afiksy strony czynnej trybu oznajmuj ³ cego dla wzorów


tematycznych: I, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV,
IIQ, IIIQ, IIF
(temat ´µ´µ´ ).
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ` ´µ´ ¶
´µ
i
g
[j±m«·4·4·®q ]
g ¹
¸
` ´µ´ ¶
´µ
i
g
[j±m«·4·4·2k º/‰±m ]  ¸
 g
´µ´µ´ ¶
g
i
[j±m«·4·4·2k ’8‰u ]
3 os. f. g
` ´µ´ ¶»
´µ [ pm«·4·4·®q ] ¸g x
´µ´µ´ ¶
g
i
[j±m«·4·4·'‰±m ]  ¸
 g g
´µ´µ´ ¶» [ pm«·4·4·2k ’8‰u ]
2 os. m. g
` ´µ´ ¶»
´µ [ pm«·4·4·®q ]
g ¹
¸ g
` ´µ´ ¶»
´µ [ pm«·4·4·2k º/‰±m ]  ¸
 g g
´µ´µ´ ¶» [ pm«·4·4·2k ’8‰u ]
2 os. f. ¼g i ‚ g
´µ´µ´ ¶» [ pm«·4·4·2k ¯°‰±m ] ¸g x
g
´µ´µ´ ¶» [ pm«·4·4·'‰±m ]  ¸
 g g
´µ´µ´ ¶» [ pm«·4·4·2k ’8‰u ]
1 os. m., ´µ
` ´µ´
£½
[ ¾rm«·4·4·®q ]
g
` ´µ´ ¶¿
´µ [‰±m«·4·4·®q ]
g
` ´µ´ ¶¿
´µ [‰±m«·4·4·®q ]
f.

2.15.8.4.2.1.2. Afiksy strony czynnej trybu oznajmuj ³ cego dla wzorów


tematycznych: II, III, IV, IQ oraz strony biernej wszystkich wzorów
(temat ´µ´µ´ ).
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ` ´µ´ ¶ `
´µ
i
[j}ql·4·4·®q ]
g ¹
¸ i
` ´µ´ ¶ `
´µ [j}ql·4·4·2k º/‰±m ]  ¸
 g
i
´µ´µ´ ¶ ` [j}ql·4·4·2k ’8‰u ]
3 os. f. ` ´µ´ ¶ » `
´µ [ prql·4·4·®q ] ¸g x i
´µ´µ´ ¶ ` [j}ql·4·4·'‰±m ]  ¸
 g
´µ´µ´ ¶ » ` [ prql·4·4·2k ’8‰u ]
2 os. m. ` ´µ´ ¶ » `
´µ [ prql·4·4·®q ]
g ¹
¸
` ´µ´ ¶ » `
´µ [ prql·4·4·2k º/‰±m ]  ¸
 g
´µ´µ´ ¶ » ` [ prql·4·4·2k ’8‰u ]
2 os. f. ¼g i ‚
´µ´µ´ ¶ » ` [ prql·4·4·2k ¯°‰±m ] ¸g x
´µ´µ´ ¶ » ` [ prql·4·4·'‰±m ]  ¸
 g
´µ´µ´ ¶ » ` [ prql·4·4·2k ’8‰u ]
1 os. m., ´µ
` ´µ´ †½ [ ¾Lql·4·4·®q ] ` ´µ´ ¶ ¿ `
´µ [‰}ql·4·4·®q ] ` ´µ´ ¶ ¿ `
´µ [‰±m«·4·4·®q ]
f.

g ceg f d i
W stronie biernej samogłosk À tematycznÀ jest zawsze [] [a], np. `a ` [jlk qnhpm:suq ] - "jest [zostanie] napisany".

44
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Á%Â'Ã Ä Å Æ,Ç Å È É/Á%Ê É2ËÌ4Å ÍÁ%Î4Ï Å Í8Ã Ð:Í Æ,Ñ:ÒÓ Æ,Ô ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Ý4ÞNß à
2.15.8.4.2.2. Tryb łÕ czÕ cy - Subiunctivus ×Ù
Ö
Ø Û
ÚÜ
[ áLâ ã«ã|ä â«åeæ±ç ].
øë
Tryb ten pojawia siè na ogółpo spójnikach: êìë í
é [ îrïtð ] - "aby", "ñ eby"; êìë òµó
é [ ôlõ®î ö ïtð ] - "aby", ñ eby"; ÷ é [ùúïtû ] -

[ ô,ö õ2ùúïtû ] - "aby", "ñ eby"; þ ÿ   [ ö ï ] - "aby, ñ eby";
ó [ ôlõ ] - "aby, ñ eby";
ë [ :ï ] - "aby, ñ eby";
üë ý ó ý
"aby", "ñ eby", ÷é
   ø  ü
 ý ó
 ] - "aby nie"; ë  é ë [ùúïtûuô ] - "aby nie"; ë  é ë
ýó
ëí
[ îrï  ] - "aby nie";
ôlô [ ôlõ®îrï ôlô [ ôlõ2ùúïtûuô ] - "aby nie";
Oraz po partykule ì é ë [ ô|ïtð ], zaprzeczaj cej futurum, np. ÷  ó    ì é ë [ ô|ïtð
ý ý

ûlö ïî 4õû±ï ] - "nie przyjdzie".

2.15.8.4.2.2.1. Afiksy strony czynnej trybu ł cz cego tematów I, V, VI, VII, VIII,
IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV, IIQ, IIIQ, IIF.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.   
  [û±ï  8ï ]
 ! "$
#    ! 
   

[û±ï  2ö % ]
[û±ï  & ]
3 os. f.   
  [ ï  8ï ]
     ! 
   
ê
é
[û±ï  'ð±ï ]
[ ï  & ]
2 os. m.   
  [ ï  8ï ]
 ! "$
#    ! 
   

[ ï  2ö % ]
[ ï  & ]
2 os. f. ó   
'      ! 
   

[ ï  2ö ( ] ê
é
[ ï  'ð±ï ]
[ ï  & ]
1 os. m.,   
 ëí
[ îrï  8ï ]   
 ) [ð±ï  8ï ]
   
 ) [ð±ï  8ï ]

f.

2.15.8.4.2.2.2. Afiksy strony czynnej trybu ł cz cego dla wzorów tematycznych:
II, III, IV, IQ oraz strony biernej wszystkich wzorów.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.   # 
 ! "$
#  #  ! 
  # 

[û+*,  8ï ]
[û+*,  2ö % ]
[û+*,  & ]
3 os. f.   # 
   #  ! 
  # 

[ -*,  8ï ] ê
é
[û+*,  'ð±ï ]
[ -*,  & ]
2 os. m.   # 
 ! "$
#  #  ! 
  # 

[ -*,  8ï ]
[ -*,  2ö % ]
[ -*,  & ]
2 os. f. ' ó  #   #  ! 
  # 

[ -*,  2ö ( ] ê
é
[ -*,  'ð±ï ]
[ -*,  & ]
.
1 os. m.,   í   #
   #

[ î/*,  8ï ]
) [ð+*,  8ï ]
) [ð+*,  8ï ]
f.

;=< >
2.15.8.4.2.3. Tryb odci 0 ty - Jussivus 124573 8:
6 9
[ ?/@BA=CD @FEHGJI ].

Trzy podstawowe funkcje tego trybu to :


1) WyraK anie znaczenia perfectum (dzisiaj jussivus rzadko pojawia siL w konstrukcjach twierdzM cych, za to
Q
bardzo czL sto spotyka siL tryb jussiwu w konstrukcjach zaprzeczonych, po partykule negacji - ON P [ RTS UV ],
Z\[ Q Q f [ Q
np. YW N X ] ON P - "nie był" i po partykule ^`a _ P [ RbUVcVed ] - "jeszcze nie", np. ON P g N ] ^`a _ P [ RbUVcVedih,S UkjlRbUV ] - "jeszcze
nie wie").
2) Po partykule Hm N n o - wyraK a tryb warunkowy.
3) WyraK a tryb rozkazujM cy dla osób gramatycznych innych niK drugie. Jest wtedy na ogółpoprzedzony
Q fu
przez jednM z partykułprq [ R,s ] lub pt P [vFUwR ], których na ogółnie tłumaczymy na polski, a które odpowiadajM
z grubsza czL sto spotykanemu w gwarach polskich przyrostkowi "-K e", np. chodxHK e.

45
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (y{z}| ~  €T  ‚ ƒry{„ ƒ†…‡  ˆly{‰ Š  ˆ4| ‹Fˆ €TŒFŽ$€T ) © 2002. (kopia bezpłatna)
“ ’ – ” — ’ ˜” š ™
Wspomniane partykuły arabskie nie odnosz si‘ jednak do drugiej osoby, lecz do pierwszej lub trzeciej: •
“ ’ – ” — ’ ˜” =¥ ¤ ¦§ [¨FŸw›=,ž Ÿr b¡+ŸF¢ ] - "chod£ my", e
[ ›,œ&,ž Ÿr b¡+ŸF¢ ] - "chod£ my"; • “ ’ ª © « ¤ ”¬ š ™ [ ›,œ&­,ž ŸY®\¯-°¢ ] "niech pisze".

Jussivus czasowników zdrowych, tylko bardzo nieznacznie, ró ± ni si‘ od trybu ł cz cego: przyrostek [a]
zostaje zast  piony przyrostkiem pustym [].’ Nieco inaczej mo± e wygl da² jussivus czasowników z drugim lub
trzecim radykałem słabym (³ [ ´ ] lub µ [­ ]).

2.15.8.4.2.3.1. Afiksy strony czynnej trybu odci ¶ tego tematów regularnych: I, V,


VI, VII, VIII, X, IIQ, IIF.
Sg. Plur. Dual.
» À $
Á Â À
3 os. m. ººº ¸ · ¹ [¼¾½¿ ¿ ¿ ] ººº ¸· ¹ [¼¾½¿ ¿ ¿ à ] · ºº ¸· ¹ [¼¾½¿ ¿ ¿&Ä ]
º
» Ç· º»  À º
3 os. f. º  º º ¸ · Å [ Æl½¿ ¿ ¿ ] º º ¸· ¹ [¼¾½¿ ¿ ¿}Ⱦ½ ] · ºº ¸· Å [ Æl½¿ ¿ ¿&Ä ]
» À Á$º
 ºº · À º
2 os. m. ººº ¸· Å [ lÆ ½¿ ¿ ¿ ] ¸Å [ Æl½¿ ¿ ¿ à ] · ºº ¸· Å [ Æl½¿ ¿ ¿&Ä ]
É˺
Ê ºº ¸ · Å [ Æl½¿ ¿ ¿}Ì ] »
Ç· ººº ¸· Å [ Æl½¿ ¿ ¿}Ⱦ½ ] À º
2 os. f. · ºº ¸· Å [ Æl½¿ ¿ &¿ Ä ]
» ÍÎ » »
1 os. m., ººº [ Ï-½¿ ¿ ¿ ] ººº ¸· Ð [Ⱦ½¿ ¿ ¿ ] ººº ¸· Ð [Ⱦ½¿ ¿ ¿ ]
f.

2.15.8.4.2.3.2. Afiksy strony czynnej i biernej trybu odci ¶ tego tematów


regularnych: II, III, IV, IQ .
Sg. Plur. Dual.
» Â À $
Á Â Â À Â
3 os. m. ººº ¸¹ [¼+Ñ,¿ ¿ ¿ ] ººº ¸¹ [¼+Ñ,¿ ¿ ¿ à ] · ºº ¸¹ [¼+Ñ,¿ ¿ ¿&Ä ]
º
» Ç· º» 
3 os. f. ººº ¸ Š[ Æ-Ñ,¿ ¿ ¿ ] º º ¸ ¹ [¼+Ñ,¿ ¿ ¿}Ⱦ½ ] À º · ºº ¸ Š[ Æ-Ñ,¿ ¿ ¿&Ä ]
»
2 os. m. ººº ¸Â Å [ -Æ Ñ,¿ ¿ ¿ ] À Á$º
 ºº Â
¸Å [ Æ-Ñ,¿ ¿ ¿ à ]
À º · ºº ¸Â Å [ Æ-Ñ,¿ ¿ ¿&Ä ]
2 os. f. É˺ Ê ºº ¸ Š[ Æ-Ñ,¿ ¿ ¿}Ì ] Ç· º» ºº ¸ Š[ Æ-Ñ,¿ ¿ ¿}Ⱦ½ ] À º · ºº ¸ Š[ Æ-Ñ,¿ ¿ ¿&Ä ]
» ÒÎ » »
1 os. m., ººº [ Ï/Ñ,¿ ¿ ¿ ] ººº ¸Â Ð [È+Ñ,¿ ¿ ¿ ] ººº ¸Â Ð [È+Ñ,¿ ¿¿]
f.

2.15.8.4.2.4. Imperativus czasownika zdrowego.


Tryb rozkazujÓ cy tworzy siÔ poprzez odciÔ cie prefiksu od formy trybu odciÔ tego.
JeÕ eli po odciÔ ciu powstaje na poczÓ tku wyrazów zbitka spółgłoskowa, dodaje siÔ protezÔ w postaci hamzy.
Dla czasowników wzoru pierwszego hamza protetyczna jest wokalizowana przez [u], jeÕ eli samogłoskÓ
tematycznÓ jest [u]. JeÕ eli samogłosk Ó tematycznÓ jest [a] lub [i], hamza protetyczna jest wokalizowana przez
[i].
Hamza protetyczna trybu rozkazujÓ cego czasowników czwartego wzoru tematycznego jest wokalizowana
zawsze przez Ò Þ fathÔ . Hamza protetyczna czwartego wzoru jest hamzÓ dzielÓ cÓ . Protezy innych wzorów sÓ
» Ý À »
łÓ czÓ ce ã ÙÚr·Û Ü ß · àáâ · Ö .
×Ø
Wybrany przykład trybu rozkazujÓ cego dla pierwszego wzoru tematycznego.
2.15.8.4.2.4.1. Wzory trybu rozkazuj ä cego czasownika regularnego.
2.15.8.4.2.4.1.1. ç æ éëè êì [ í-î{ïñð/òBó ].
Imperat - wzór I. a. Schemat: åwá

Sg. Plur. Dual.


û Y ÷Fö ùFø úû ö Fù úû
2 os. m. ô ÷Fö ùFø úû
õB
[ ü ý þ&ÿ  ] [ ü ý þ&ÿ 
] ÷Fø [ ü ý þ&ÿ   ]
ö ùFúû
2 os. f.  Yú ÷Fö ùFø úû [ ü ý þ&ÿ  ] ö Yø ÷Fö Fù ø úû [ ülþ&ÿ ý  ] ÷Fø [ ü ý þ&ÿ   ]

46
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (      !" $#%& '()&*  '
 +,' -,./01 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
7
2.15.8.4.2.4.1.1.1. Imperat - wzór I. b. Schemat: 24,5 3 6 38 [ 9:;=<:?> ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. A @ B 3 @C 83 [ D E FGHIFJ ] B
8 K0M L 3 @C 83 [ D E FGHIFJON ]
B
PRM Q 3 @C 83 [ D E FGHIFJ(S ]
2 os. f. T M 3 B 3 @C 38 [ D E FGHIFJ&U ] VQ M @ B 3 @C 38 [ (D FGHE FJ&WX ] B
PRM Q 3 @C 38 [ D E FGHIFJ(S ]
7Y
2.15.8.4.2.4.1.1.2. Imperat - wzór I. c. Schemat: 2,5 L 6 8 [ 9
Z!;=<
Z[> ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. \ b` ^ cIa d e [ f g hikjhml ]
]_ e n !^o b` ^ cIa d e
[ f g hikjhmlp ]
cId e
qRo!r b` ^ a [ f g hikjhmlIs ]
2 os. f. tv!uo `b^ cIa d e [ f g hikjhmlxw ] yr !\o `b^ cIa d e [ fzhikj g hmlx{| ] cId e
qRo!r `b^ a [ f g hikjhmlIs ]

2.15.8.4.2.4.1.1.3. Imperat - wzór II. Schemat: }4, ~ € [‚„ƒ†…?…‡?ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. }4\ ,~  € [‰Šg |v‹
‹(Œ
 ] e nŽ d , €
~ [‰Šg |v‹
‹(Œ

p ] € ,~  € [‰Šg |v‹
‹(Œ
s ]
2 os. f. tvŽ u ,~  € [‰Šg |v‹
‹(Œ
w ] yr Ž a ,~  € [‰,v
| ‹
‹ g Œ
{| ] € ,~  € [‰Šg |v‹
‹(Œ
s ]

2.15.8.4.2.4.1.1.4. Imperat - wzór III. Schemat: }  u q € [‚‘’…‡?ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
 e nŽ d  u  € €  u q  € [‰Šg sk‹(Œ
s ]
2 os. m. } \  u q € [‰Šg sk‹(Œ
 ] q [‰Šg sk‹(Œ

p ]
2 os. f. tvŽ u  u q  € [‰Šg sk‹(Œ
w ] yr Ž a  u q  € [‰(k
s ‹ g Œ
{| ] €  u q  € [‰Šg sk‹(Œ
s ]

2.15.8.4.2.4.1.1.5. Imperat - wzór IV. Schemat: } u a € “ [ ”zƒ0‚=…‡?ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
 e nŽ d u  a € “ € u  a € “ [ f g |m‰‹(Œ
s ]
2 os. m. } \ u a € “ [ f g |m‰‹(Œ
 ] [ f g |m‰‹(Œ

p ]
2 os. f. tvŽ u u  a € “ [ f g |m‰‹(Œ
w ] yr Ž a u  a € “ [ f|m‰‹ g Œ
{| ] € u  a € “ [ f g |m‰‹(Œ
s ]
–
2.15.8.4.2.4.1.1.6. Imperat - wzór V. Schemat: }4, • € — r [ ˜ƒ0‚„ƒ†…?…zƒ4ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. \ ,• – € — r [ j(|m‰Šg |v‹
‹| ] e nŽ d ,– € — € , • – € — r [ j(|m‰Šg |v‹
‹|s ]
}4 • r [ j(|m‰Šg |v‹
‹|
p ]
2 os. f. tvŽ u ,• – € — r [ j(|m‰Šg |v‹
‹|w ] yr Ž a ,• – € — r [ j(m| ‰,|v‹
‹ g |{| ] € ,• – € — r [ (j |m‰Šg |v‹
‹|s ]
–
2.15.8.4.2.4.1.1.7. Imperat - wzór VI. Schemat: }4 r q € — r [ ˜ƒ0‚‘’…zƒ4ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. \ r –€ — e nŽ d  – € — €  r q – € — r [ j(|m‰Šg sk‹|s ]
}4 q r [ j(|m‰Šg sk‹| ] r q r [ j(|m‰Šg sk‹|
p ]
2 os. f. tvŽ u  –
r q € — r [ j(|m‰Šg sk‹|w ] yr Ž a  r q – € — r [ j(m| ‰(sk‹ g |{| ] €  r q – € — r [ (j |m‰Šg sk‹|s ]
–™ e
2.15.8.4.2.4.1.1.8. Imperat - wzór VII. Schemat: } ,u € \ u [ ”‡š›‚„ƒ†…‡?ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
–™ e e nŽ d ,u – € ™ \ eu € ,u – € ™ \ eu [ f(Œœ{‰Šg |v‹(Œ
s ]
2 os. m. } \ ,u € \ u [ f(Œœ{‰Šg |v‹(Œ
 ] [ f(Œœ{‰Šg |v‹(Œ

p ]
2 os. f. tvŽ u ,u – € ™ \ eu [ f(Œœ{‰Šg |v‹(Œ
w ] yr Ž a ,u – € ™ \ eu [ f(Œœ{‰,|v‹ g Œ
{| ] € ,u – € ™ \ eu [ f(Œœ{‰Šg |v‹(Œ
s ]

47
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (žŸ  ¡ ¢ £¤ ¢ ¥ ¦!ž§ ¦$¨©&¢ ª(ž«&¬ ¢ ª
  ­,ª £®,¯°0£± ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.4.2.4.1.1.9. ´ ³ ¶bµ ¸ · ³¹ [ º»¼!½¾†¿»?À ].


Imperat - wzór VIII. Schemat: ²4=
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ²4Á ´=³ b¶ µ ¸ · ³¹ [ Â(ÜÄOÅ Æ ÇvÈ(Ã
É ] Ì ¸
¹ ÊË ´=³ ¶bµ · ¹³ [ Â(ÜÄOÅ Æ ÇvÈ(Ã
É
Í ]
¸
ÎÏv´=³ b¶ µ · ¹³ [ Â(ÜÄOÅ Æ ÇvÈ(Ã
ÉÐ ]
2 os. f. Ñ Ì ³ ´=³ ¶bµ ¸ · ³¹ [ Â(ÜÄOÅ Æ ÇvÈ(Ã
ÉÒ ] Óµ Ì · ´=³ ¶bµ ¸ · ³¹ [ Â(ÜÄOÅ(ÇvÈ Æ Ã
ÉÔÇ ] ¸
ÎÏv´=³ ¶bµ · ¹³ [ ( ÜÄOÅ Æ ÇvÈ(Ã
ÉÐ ]

¸
2.15.8.4.2.4.1.1.10. Imperat - wzór IX. Schemat: ² Õ µ´ · ¹³ [ º»¼=¿z¾4ÀÀ›¾ ].
Sg. × Plur. Dual.
¸ Ì µ´ ¸ · ¸
2 os. m. ² Õ µ´ · ¹³ [ Â(ÜÄÈ Æ ÇÉIÉÇ ] ¹ Ê ¹³ [ Â(ÜÄÈ Æ ÇÉIÉ
Í ] ØÏ µ´ · ¹³ [ Â(ÜÄÈ Æ ÇÉIÉÐ ]
Ö ¸
² µ´ · ³¹ [ ( ÜÄÈ Æ ÇÉIÉIà ]
²4 Á Ì ³ µ´ ¸ · ³¹ [ Â(ÜÄÈ Æ ÇÉIÃ
É ]
2 os. f. Ñ[Ì Ù µ´ ¸ · ¹³ [ Â(ÜÄÈ Æ ÇÉIÉÒ ] Óµ Ì · Ì Î µ´ ¸ · ³¹ [ Â(ÜÄÈÇÉÆ ÇÉÔÇ ] ¸
ØÏ µ´ · ¹³ [ Â(ÜÄÈ Æ ÇÉIÉÐ ]

Ú
2.15.8.4.2.4.1.1.11. Imperat - wzór X. Schemat: ²4´ ³ · ¶ µ Û Á ³¹ [ º»Ü!½¾0¼=¿»?À ].
Sg. Plur. Dual.
Ú Ì Ú Ú
2 os. m. ² Á ´ ³ · ¶ µ Û Á ¹³ [ Â(ÃÝOÅ Æ ÇmÄÈ(Ã
É ]
4 ¹ ÊË ´ ³ · ¶ µ Û Á ¹³ [ Â(ÃÝOÅ Æ ÇmÄÈ(Ã
É
Í ] ÎÏv´ ³ · ¶ µ Û Á ¹³ [ Â(ÃÝOÅ Æ ÇmÄÈ(Ã
ÉÐ ]
2 os. f. Ñ Ì ³ ´ ³ Ú · ¶ µ Û Á ³¹ [ Â(ÃÝOÅ Æ ÇmÄÈ(Ã
ÉÒ ] Óµ Ì · ´ ³ Ú · ¶ µ Û Á ³¹ [ Â(ÃÝOÅ(ÇmÄÈ Æ Ã
ÉÔÇ ] Ú
ÎÏv´ ³ · ¶ µ Û Á ³¹ [ (Â ÃÝOÅ Æ ÇmÄÈ(Ã
ÉÐ ]

à!â á
2.15.8.4.2.5. Tryb emfatyczny (a) - czasownik regularny ß Þ Þ [ãåä æåçæ„è’æ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ê›é ì!ë bî í ð ï óñ ë ò [ôõOök÷ømù?ú õmûûõ ] êé !íì bî í ð ï ò ë [ôõOök÷ømù?ú øOûûõ ] ý›ü þRì!ë bî í ð ï óñ ë ò [ôõOök÷ømù?ú ÿ
ûû ]
3 os. f. ê›é ì!ë îbí ð ï ñ ë  [ ÷(õOök÷ømù?ú õmûûõ ] ý›ü þRë ì! îbí ð ï ñóë ò [ôõOök÷ømùxûIú ÿ
ûû ] ý›ü þRì!ë îbí ð ï ñ ë  [ ÷(õOök÷ømù?ú ÿ
ûû ]
2 os. m. ê›é ì!ë îbí ð ï ñ ë  [ ÷(õOök÷ømù?ú õmûûõ ] êé !íì îbí ð ï  ë [ ÷(õOök÷ømù?ú øOûûõ ] ý›ü þRì!ë îbí ð ï ñ ë  [ ÷(õOök÷ømù?ú ÿ
ûû ]
2 os. f. êé ì! îbí ð ï ñ ë  [ ÷(õOök÷ømù?ú œûûõ ] ý›ü þRë ì! îbí ð ï ñ ë  [ ÷(õOök÷ømùxûIú ÿ
ûû ] ý›ü þRì!ë îbí ð ï ñ ë  [ ÷(õOök÷ømù?ú ÿ
ûû ]
1 os. m., ê›é ì!ë îbí 
ï [ õOök÷ømù?ú õmûûõ ] ê›é ì!ë îbí ð ï ë [ûõOök÷ømù?ú õmûûõ ] ê›é ì!ë îbí ð ï ë [ûõOök÷ømù?ú õmûûõ ]
f.

à!â á
2.15.8.4.2.6. Tryb emfatyczny (b) - czasownik regularny ß Þ Þ [ãåä æåçæ„è’æ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ê› ì!ë îbí ð ï ñóë ò [Iô ú õOök÷ømùkõmû ] ê  !íì îbí ð ï ò ë [Iô ú õOök÷ømù’øOû ] -

3 os. f. ê› ì!ë îbí ð ï ñ ë  [ ÷ ú õOök÷ømùkõmû ] - -

2 os. m. ê› ì!ë îbí ð ï ñ ë  [ ÷ ú õOök÷ømùkõmû ] ê  !íì îbí ð ï  ë [ ÷ ú õOök÷ømù’øOû ] -

2 os. f. ê  ì! îbí ð ï ñ ë  [÷ ú õOök÷ømùœû ] ê  !íì îbí ð ï  ë [ ÷ ú õOök÷ømù’øOû ] -

1 os. m., ê› ì!ë îbí 


ï [ ú õOök÷ømùkõmû ] ê  !íì îbí ð ï ë [ûIú õOök÷ømù’øOû ] -
f.
48
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (        ! "#$!%  "& '(" )(* +, ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.4.3. Futurum.
Jest tworzony przez prefigowanie partykuły -/ . do formy imperfectum trybu oznajmuj0 cego, np. 1234. 6 5 7 . / .
[8(9;:=< 9>@?A9(BC ] - "pójdzie", 1234. 6 5 D . / . [(8 9;E=< 9>@?A9(BC ] - "pójdziemy".
Zamiast partykuły -/ . mo F e teF wyst 0 piG samodzielna partykuła
H. I 5 / . , np. 1234. 6 5 J . H. I 5 / . [K8 < 9MLN(9O:=< 9>@?A9(BC ]-
"pójdzie", 1234. 6 5 P . H. I 5 / . [K8 < 9MLN(9OE=< 9>@?A9(BC ] - "pójdziemy".

2.15.8.5. Czasownik zdrowy.


Czasowniki zdrowe to czasowniki najczQSR ciej wyst Q puj0 ce w jQ zyku arabskim i ich odmiana jest najbardziej
regularna.

Jest 15 wzorów tematycznych czasowników arabskich, z których uF ywa siQ dzisiaj najczQSR ciej dziesiQ ciu.
Poszczególne wzory czasownika bQ dziemy nazywali pierwotnymi (jeF eli bQ dzie to wzór pierwszy) i
pochodnymi (wzory inne niF pierwszy). Wzory pochodne bQ dziemy traktowaG nie jako modyfikacje wzoru
podstawowego, lecz jako odr Q bne czasowniki. Relacja ta jest podobna do relacji pomiQ dzy czasownikami
polskim pochodnymi od jednego rdzenia, np. skre R liG , podkre R liG , okre R liG , itp. czyli tworzenie wzorów
arabskich jest aktem w zakresie słowotwórstwa, a nie koniugacji.

2.15.8.5.1. Wzór I.
2.15.8.5.1.1. Perfectum.
W stronie czynnej perfectum wzoru pierwszego, wyst Q pujQ trzy typy tematów czasownikowych ró F ni0 ce siQ
od siebie tylko drug 0 samogłosk 0 tematyczn0 .
Y
2.15.8.5.1.1.1. Strona czynna, temat: TVW
U X [!Z [ \^]_\a` ].
Wg tego schematu zbudowane sb czasowniki typu:
dc egc h f [i j kl#k(mnk c cp tc c u
] - "napisał"; o egf [qKj kl#k;rsk ] - "otworzył"; egf [ vwj kl#kVx@k ] "zabił"; y
c z c { c [S| j k;}(k~Ak ] - "wyszedł".
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. t c  c p f [Kq j k€‚kVx@k ]
cp
ƒ „‚† …  f [Kq j k€‚kVx&‡ ] fˆ  c p f [qKj k€‚kVx ‰ ]
3 os. f. ‹ Š † f  c p f [qKj k€‚kVx@kl ]
ŒSc †   c p f [q( k € j kVxŽsk ]
c cp
 eg† f  f [q(k€ j kVx@kl ‰ ]
2 os. m. ‹c †   c p f [q(k€ j kVx&l#k ]
‘!Š e ’ †   c p f [q(k€ j kVx&l‚“w” ] c cp
 • e ’ †   f [q(k€ j kVx&l‚“w”–‰ ]
2 os. f. ‹— †   c p f [q(k€ j kVx&l!˜ ]
Œ™ e ’ †   c p f [q(k€‚kVx&l j “wŽ@Žsk ]  • c e ’ †   c p f [q(k€ j kVx&l‚“w”–‰ ]
1 os. m., f. ’‹ †   c p f [q(k€ j kVx&l‚“ ]
c cp
 š †   f [q(k€ j kVxŽ‰ ]
c cp
 š †   f [q(k€ j kVxŽ‰ ]
Y
2.15.8.5.1.1.2. Strona czynna - temat b: TW › X [Z![ \^]&œ` ].
tc ž Ÿ c c c
Czasownik typu … [ ¡j kva“Mx@k ] - "cib&¢ ył"; Œ ’£ ¤ [rsk(¥¦“wŽsk ] - "byłładny"; z ’ f [ij k “w}(k
c§ h
] - "byłliczny".
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. t c ’ p f [Kq j k€_“Mx@k ] p
ƒ „‚† … ’ f [Kq j k€_“Mx&‡ ] fˆ ’ p f [Kq j k€_“Mx ‰ ]
3 os. f. ‹ Š † f ’ p f [qKj k€_“Mx@kl ] ŒSc †  ’ p f [q( k € j “MxŽsk ]
c p
 eg† f ’ f [q(k€ j “Mx@kl ‰ ]
2 os. m. ‹c †  ’ p f [q(k€ j “Mx&l#k ] ‘!Š e ’ †  ’ p f [q(k € j “Mx&l‚“w” ]
c p
 • e ’ †  ’ f [q(k€ j “Mx&l‚“w”–‰ ]
‹— †  ’ p f [q(k€ j “Mx&l!˜ ] Œ™ e ’ †  ’ p f [q(k€_“Mx&l j “wŽ@Žsk c p
2 os. f. ]  • e ’ †  ’ f [q(k€ j “Mx&l‚“w”–‰ ]
’‹ †  ’ p f [q(k€ j “Mx&l‚“ ] c p c p
1 os. m., f.  š †  ’ f [q(k€ j “MxŽ‰ ]  š †  ’ f [q(k€ j “MxŽ‰ ]
49
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¨©ª « ¬ ­® ¬ ¯ °¨± °² ³!¬ ´#¨µ!¶ ¬ ´&ª ·(´ ­¸(¹ º­» ) © 2002. (kopia bezpłatna)

À
2.15.8.5.1.1.3. Strona czynna - temat c: ¼¾
½ ¿ [!Á  Ã^ĂÅÇÆ ]

Czasownik typu È Ì Ê Í È [‚Î Ï Ð;ÑÒÓnÐ


ÉË ] - "pił"; ¡ÕÔ ×Ö Ù Ø [KÚ Ï ÐÛsÒÝÜÞÐ ] - "zrozumiał"; #ÕÔ à ß á Ô [ â Ï ÐVã=ÒÝÜÞÐ ] - "wiedział".
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ä Ô ßå Ù Ø [KÚ Ï Ðâ#Ò&ã@Ð ] Ù
æ ç‚à è ßå Ø [KÚ Ï Ðâ#Ò&ã&é ] Øê ßå Ù Ø [KÚ Ï Ðâ#Ò&ã ë ]
3 os. f. í ì à Ø ßå Ù Ø [ÚKÏ Ðâ#Ò&ã@Ðî ] ïSÔ à ð ßå Ù Ø [Ú( Ð â Ï Ò&ãñsÐ ]
Ù
òóô Ô à Ø ßå Ø [Ú(Ёâ Ï Ò&ã@Ðî ë ]
2 os. m. íÔ à ð ßå Ù Ø [Ú(Ёâ Ï Ò&ã&î#Ð ] Õ!ì ô õ à ð ßå Ù Ø [Ú(Ð â Ï Ò&ã&î‚öwÜ ]
Ù
òó÷ Ô ô õ à ð ßå Ø [Ú(Ёâ Ï Ò&ã&î‚öwܖë ]
2 os. f. íß à ð ßå Ù Ø [Ú(Ёâ Ï Ò&ã&î!Ò ] ïø ô õ à ð ßå Ù Ø [Ú(Ёâ#Ò&ã&î Ï öwñ@ñsÐ ]
Ù
òó÷ Ô ô õ à ð ßå Ø [Ú(Ёâ Ï Ò&ã&î‚öwܖë ]
1 os. m., f. õí à ð ßå Ù Ø [Ú(Ёâ Ï Ò&ã&î‚ö ] Ù
òóù Ô à ð ßå Ø [Ú(Ёâ Ï Ò&ãñë ]
Ù
òóù Ô à ð ßå Ø [Ú(Ёâ Ï Ò&ãñë ]

þ
2.15.8.5.1.1.4. Strona bierna - temat: úü=û ý [ÿ  ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ä Ô ßå Ù è [ÚKÏ öaâ#Ò&ã@Ð ]
Ù
æ ç‚à è ßå è [KÚ Ï öaâ#Ò&ã&é ] Øê ßå Ù è [ÚKÏ öaâ#Ò&ã ë ]
í ì à Ø ßå Ù ïSÔ à ð ßå Ù è [Ú¦aö â Ï Ò&ãñsÐ ] Ù
3 os. f. è [KÚ Ï öaâ#Ò&ã@Ðî ] òóô Ô à Ø ßå è [Ú¦öaâ Ï Ò&ã@Ðî ë ]
íÔ à ð ßå Ù Õ!ì ô õ à ð ßå Ù è [Ú¦aö â Ï Ò&ã&î‚öwÜ ] Ù
2 os. m. è [¦Ú öaâ Ï Ò&ã&î#Ð ] òó÷ Ô ô õ à ð ßå è [Ú¦öaâ Ï Ò&ã&î‚öwܖë ]
2 os. f. íß à ð ßå Ù è [¦Ú öaâ Ï Ò&ã&î!Ò ] ïø ô õ à ð ßå Ù è [Ú¦öaâ#Ò&ã&î Ï öwñ@ñsÐ ]
Ù
òó÷ Ô ô õ à ð ßå è [Ú¦öaâ Ï Ò&ã&î‚öwܖë ]
1 os. m., f. õí à ð ßå Ù è [¦Ú öaâ Ï Ò&ã&î‚ö ] Ù
òóù Ô à ð ßå è [Ú¦öaâ Ï Ò&ãñë ]
Ù
òóù Ô à ð ßå è [Ú¦öaâ Ï Ò&ãñë ]

2.15.8.5.1.2. Imperfectum.
2.15.8.5.1.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj cy. Strona czynna. Temat:

ä å Ô Ù ð [
Ú â‚ÐVã ]
 


Czasownik: [ ] - "otwiera ":
Sg. Plur. Dual.
 '&  , -/.  , 23.54
3 os. m.   ! "$ #
 [%  ]  ! 
 ) + 
(* "$# [%  ] (1  !
0 +   "$ # [%  ]
 '&    :.  , 23.54
3 os. f.   ! "$ 6
 [  ]  ! 
 +8 
79 "$# [%  ] (1  !
0 +   "$ 6 [  ]
 '&  , -/.  , 23.54
2 os. m.    ! "$ 6
 [  ]  ! 
 ) + 
(* "$6 [  ] (1  !
0 +   "$ 6 [  ]
 , >?.    :.  , 23.54
2 os. f. ;=  ! 
 +<  "$6 [  ]  ! 
 +8 
79 "$6 [  ] (1  !
0 +   "$ 6 [  ]
@/A B  '& .,  '& .,  '&
1 os. m.,  
 [C  ]   ! "$ D
 [  ]   ! "$ D
 [  ]
f.

@ &9J
2.15.8.5.1.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj E cy. Strona czynna. Temat: F G [IH ].
 ONP
L 
Czasownik: K [M ] - "pisa ":
Sg. Plur. Dual.
 &N5&  &N -/.  &N 23.54
3 os. m. QR S "$ # [% M ]
S
 ) T/  "$ #
(*
[% M ] (1 S
0 T/  $"  # [% M ]
 &N5&    &NU.  &N 23.54
3 os. f. QR S "$ 6 [ M ]
S
 T/8  "$ #
79
[% M ] (1 T   S "$ 6
0 / [ M ]
50
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (VXWZY [ \ ]_^ \ ` a/VXb adc*e\ fVXgh \ f3Y iOf ]_jOk*lm]_n ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. opRqo sP
r t
u$v [ w x y{zPw|}5| ] ~t  €/o qo sP
* r t
u$v [ wy{zPw|}x /‚y ] ~„ € t qo sP
ƒ /
r t
u$v [ wy{zPw|}x …3‚5† ]
2 os. f. ‡t €/ˆ qo sP
= r t Št €/‹ qo sP
9 r t ~„ € t qo sP
r t
u$v [ wy{zPw|}x ‰?‚y ] u$v [ wy{zPw x |}U‚y ] ƒ / u$v [ wy{zPw|}x …3‚5† ]
1 os. m., opRqo ŒI
r Ž
[  x y{zPw|}5| ] opRqo sP
r t
u$ [‚,x y{zPw|}5| ] opRqo sP
r t
u$ [‚,x y{zPw|}5| ]
f.

–
”I•
2.15.8.5.1.2.3. Imperfectum Tryb oznajmuj ‘ cy. Strona czynna. Temat: ’“ [—™˜š› ].
 
Czasownik: œ ž¡ œ
Ÿ [¢:£ ¤¦¥:¤O§O¤ ] - "siedzie¨ ":
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ©« /ª ­ ¬ ®$œ ¯ [°,£ ¤/¢¥,±_§³² ] ´*µ ¶· /¬
œ © ª ­ ®$œ ¯ [°¤/¢¥,±_§¸£ ¹/º¤ ] ´¼  /ª ­ ¬ ®$¯
» ¶·œ œ [°¤/¢¥,±_§¸£ ½3º5± ]
3 os. f. ©« /ª ­ ¬ ®$œ ¾ [ ¿ £ ¤/¢¥,±_§³² ] œ
¬  /­ ¬
À ¶· ª $® œ ¯ [°¤/¢¥_£ ±_§º¤ ] ´¼ ¶  /ª ­ ¬ ®$¾
» · œ œ [ ¿¤/¢¥,±_§¸£ ½3º5± ]
2 os. m. ©« /ª ­ ¬ ®$œ ¾ [ ¿ £ ¤/¢¥,±_§³² ] ´*µ ¶· /¬
œ © ª ­ ®$œ ¾ [ ¿¤/¢¥,±_§¸£ ¹/º¤ ] ´¼ ¶  /ª ­ ¬ ®$¾
» · œ œ [ ¿¤/¢¥,±_§¸£ ½3º5± ]
2 os. f. Á ·  /¬ ¬  /­ ¬
À ¶· ´¼ ¶  /ª ­ ¬ ®$¾
œ ¶ ª ª ­ ®$œ ¾ [ ¿¤/¢¥,±_§¸£ Â?º¤ ] œ ª $® œ ¾ [ ¿¤/¢¥_£ ±_§º¤ ] » · œ œ [ ¿¤/¢¥,±_§¸£ ½3º5± ]
1 os. m., ©« /ª ¡ ¬ ž à [ Ä £ ¤/¢¥,±_§³² ] ©« /ª ­ ¬ ®$œ Å [º,£ ¤/¢¥,±_§³² ] ©« /ª ­ ¬ ®$œ Å [º,£ ¤/¢¥,±_§³² ]
f.

Ë
2.15.8.5.1.2.4. Imperfectum Tryb oznajmuj Æ cy. Strona bierna. Temat: ǦÉI
È Ê [̙ÍÏÎÑÐ ].
Ô ÖÕ
ÓÒ 
Czasownik: Ò [×Ø ÙÚÙOÛPÙ ] - "pisaÜ ":
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÝÞ=àß â á ã$Ý ä [å,æ ç*èPéêOë5ç ] ß í îÝ àß â á ã$Ý ä
ì*
[å'ç*èPéêOëæ ï/ðê ] ìò àâ á
ñ îß ß ã$Ý ä [å'ç*èPéêOëæ ó3ð5ô ]
3 os. f. ÝÞ=àß â á ã$Ý õ [ é æ ç*èPéêOë5ç ] ß î÷ àß â á ã$Ý ä
ö9
[å'ç*èPé æ êOëUðê ] ìò î ß àß â á ã$Ý õ
ñ  [ éç*èPéêOëæ ó3ð5ô ]
2 os. m. ÝÞ=àß â á ã$Ý õ [ é æ ç*èPéêOë5ç ] ß í îÝ àß â á ã$Ý õ
ì*
[ éç*èPéêOëæ ï/ðê ] ìò î ß àß â á ã$Ý õ
ñ  [ éç*èPéêOëæ ó3ð5ô ]
2 os. f. ß îù àß â á ã$Ý õ
ø=
[ éç*èPéêOëæ ú?ðê ] ß î÷ àß â á ã$Ý õ
ö9
[ éç*èPé æ êOëUðê ] ìò î ß àß â á ã$Ý õ
ñ  [ éç*èPéêOëæ ó3ð5ô ]
1 os. m., ÝÞ=àß û,
á üý
[ þ æ ç*èPéêOë5ç ] ÝÞ=àß â á ã$Ý ÿ [ð,æ ç*èPéêOë5ç ] ÝÞ=àß â á ã$Ý ÿ [ð,æ ç*èPéêOë5ç ]
f.

2.15.8.5.1.2.5. Samogłoski tematyczne.


Je eli czasownik w perfectum posiadał drug  samogłosk  tematyczn Ý [ ç ], tworzy zawsze imperfectum wg
û  â
schematu imperfectum z samogłosk  tematyczn Ý [ ç ], np. ß Ý [èæ êmç
Oê ] - "był liczny" - Ý Ý á ä ß [å,æ ê{è mç
³ç ] - "jest
liczny";
Je eli czasownik w perfectum posiadałdrug samogłosk  tematyczn ù [i], tworzy przewa nie imperfectum
wg schematu z samogłosk  tematyczn ß [ ê ], np. ß  ñ ß [æ ê mô_ëPê ] - "wypił", "pił" - Ý = ß  ÷ ä ß [å,æ ê OêOë5ç ] "pije", "b dzie
pił;
Je eli czasownik w perfectum posiadał drug  samogłosk tematyczn ß [ ê ], to mo e w imperfectum posiadaÜ
jedn lub wi cej ró nych samogłosek tematycznych, np.

 ß à ß [¸æ êéêê ] - "otworzył" - Ý àß  á ä ß [å,æ ê{éê'ç ] -"otwiera";

ß à ßû
Þ= [èæ êéêOëPê ] - "napisał" - ÝÞRàÝ â á ä ß [å,æ ê{èPéçë5ç ] - "pisze", "b dzie pisał";
ß   ß [:æ ê:êOê ] - "usiadł" - Ý  ù  ÷ ä ß [å,æ ê ,ô!³ç ] - "siedzi";
51
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ("$#&% ' ( )!* ( + ,"$- ,/.102( 34"$526 ( 37% 83 )!9:1;<)!= ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Słowniki na ogółpodaj> jak > samogłosk ? imperfectum posiada czasownik pierwszego wzoru tematycznego.
W niniejszym słowniku samogłoska ta jest uj? ta w nawias klamrowy, np.
A@ B@ D C [kataba] {u} = imperf. AE BE G F H @ [IKJ L
MONQPRSP ].

Samogłoska tematyczna trybu oznajmuj> cego danego czasownika jest samogłosk> tematyczn> wszystkich
pozostałych trybów.
WY X
2.15.8.5.1.2.6. Tryb łT czT cy - czasownik zdrowy (regularny) V U U [Z\[ ]\^Q]`_S] ] -
"pisaa ". Strona czynna.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. b f d h g ikb j
ce [lKm n
oOpQqrOn ] st
fdu d h g ikb j
[lKm n
oOpQqrwv ] f hg

x ub d ikb j [lKm n
oOpQqrKy ]
3 os. f. b fd h g ikb z
ce [ p m n
oOpQqrOn ] b u| fd h g ikb j
{\
[l n
oOp m qr~} n ] fh g
x ub d ikb z [ p m n
oOpQqrKy ]
2 os. m. b fd h g ikb z
ce [ p m n
oOpQqrOn ] fh g
s t du d ki b z [ p m n
oOpQqrwv ] fh g
x ub d ikb z [ p m n
oOpQqrKy ]
2 os. f. u€ fd h g ikb z [ p m n
oOpQqr~‚ ] b u| fd h g ikb z
{\
[ p4n
oOp m qr~} n ] fh g
x ub d ikb z [ p m n
oOpQqrKy ]
1 os. m., b fd w
ce ƒ g „…
[ † m n
oOpQqrOn ] b fd h g ikb ‡
ce [}Km n
oOpQqrOn ] b fd h g ikb ‡
ce [}Km n
oOpQqrOn ]
f.
WY X
2.15.8.5.1.2.7. Tryb odci ˆ ty - czasownik zdrowy (regularny) V U U [Z\[ ]\^Q]`_S] ] -
"pisaa ". Strona czynna.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. | fd h g ikb j
ce 
du fd h g ikb j fh g
[lKm n
oOpQqr ] st [lKm n
oOpQqrwv ] x ub d ikb j [lKm n
oOpQqrKy ]
3 os. f. | fd h g ikb z
ce b u| fd h g ikb j
{\ fh g
[ p m n
oOpQqr ] [l n
oOp m qr~} n ] x ub d ikb z [ p m n
oOpQqrKy ]
2 os. m. c | fd h g ikb z
e [ p m n
oOpQqr ] fh g
s t du d ikb z [ p m n
oOpQqrwv ] fh g
x ub d ikb z [ p m n
oOpQqrKy ]
2 os. f. u€ fd h g ikb z [ p m n
oOpQqr~‚ ] b u| fd h g ikb z
{\
[ p4n
oOp m qr~} n ] fh g
x ub d ikb z [ p m n
oOpQqrKy ]
1 os. m., | fd ƒw
ce g „… | fd h g ikb ‡
ce | fd h g ikb ‡
ce
[ † m n
oOpQqr ] [}Km n
oOpQqr ] [}Km n
oOpQqr ]
f.
2.15.8.5.2. Wzór II.
2.15.8.5.2.1. Perfectum.
X
2.15.8.5.2.1.1. Strona czynna - temat: ‰‹Œ Š [Ž`]‘]“’ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ”“
b – • „— ž • „—

„Ÿ– • „—
[˜™m nš7šQn›œn ] s tQ – [˜™m nš7šQn›7v ] [˜™m nš7šQn›1y ]
3 os. f.   |
„ž – • „— [˜™m nš7šQn›œn p ] {b

ž g – • „—
[˜nš7š m n›¡} n ] f
„ž • „—
xb – [˜nš7š m n›œn p y ]
2 os. m.  b

ž g – • „—
[˜nš7š m n›7p4n ] ¢ | fd ž
g – • „— [˜nš7š m n›7pQq
£ ] fž
g • „—
x¤ b d – [˜nš7š m n›7pQq
£ey ]
2 os. f.  €

ž g – • „—
[˜nš7š m n›7p2¥ ] {• f d ž
g – • „—
[˜nš7šQn›7p m q
}œ} n ] fž
g • „—
x¤ b d – [˜nš7š m n›7pQq
£ey ]
1 os. m., f.  d

ž g – • „—
[˜nš7š m n›7pQq ]
¦ ž
g • „—
xb – [˜nš7š m n›¡} y ]
¦ ž
g • „—
xb – [˜nš7š m n›¡} y ]

2.15.8.5.2.1.2. Strona bierna - temat: ‰‹ŒK§ ¨ [Žw©ª‘Q«‘’ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. b –¬—
”“
 [˜™m q“š7š4¥7›œn ]
ž ¬—

s tQ –  [˜™m q“š7š4¥7›7v ]


„Ÿ– ¬ —
 [˜™m q“š7š4¥7›1y ]
3 os. f.   |
„ž – ¬ —  [˜™m q“š7š4¥7›œn p ]
žg– ¬ —
{b

 [˜`q“š7š m ¥7›¡} n ] f
„ž ¬ —
xb –  [˜`q“š7š m ¥7›œn p y ]

52
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (­$®&¯ ° ± ²!³ ± ´ µ­$¶ µ/·1¸2± ¹4­$º2» ± ¹7¯ ¼¹ ²!½¾1¿<²!À ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. Á Å
Ã Ç‘Æ É È
ÂÄ [Ê`˓Ì7Ì Í Î7Ï7Ð4Ñ ] Ó2Ò Õ Ô Å
Ã Ç‘Æ É È [Ê`˓Ì7Ì Í Î7Ï7ÐQË
Ö ] Õ Å
Æ É
× Ø Á Ô Ã Ç‘È [Ê`˓Ì7Ì Í Î7Ï7ÐQË
ÖeÙ ]
2 os. f. Ú Å
Ã Ç‘Æ É È
ÂÄ [Ê`˓Ì7Ì Í Î7Ï7Ð2Î ]
Å ÆÉ
Ü ÕÔ

Û Ã Ç‘È [Ê`˓Ì7Ì4Î7Ï7Ð Í Ë
ÝœÝ Ñ ] Õ Å
Æ É
× Ø Á Ô Ã Ç‘È [Ê`˓Ì7Ì Í Î7Ï7ÐQË
ÖeÙ ]
1 os. m., f. ÔÂÄÅ
Ã Ç‘Æ É È [Ê`˓Ì7Ì Í Î7Ï7ÐQË ]
Þ Å
Æ É
× Á Ã Ç‘È [Ê`˓Ì7Ì Í Î7Ï¡Ý Ù ]
Þ Å
Æ É
× Á Ã Ç‘È [Ê`˓Ì7Ì Í Î7Ï¡Ý Ù ]

2.15.8.5.2.2. Imperfectum
ä
2.15.8.5.2.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj ß cy. Strona czynna. Temat: à‹âwá ã

[å`æç‘çQè‘é ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ë“
ê íì ï î ðkê ñ ü1ýQ

ÿþ ì ï ìï
[òôó
õ™ö ÷ø7ø4ù7ú ó ] û íî ðkê ñ [òôó
õ÷ø7ø4ù7ú!ö  ÷ ]  ü î íî ðkê ñ [òôó
õ÷ø7ø4ù7ú!ö Sù ]
3 os. f. ë“
ê íì ï î ðê 
ÿ
ì ï ìï
[ Qó
õ™ö ÷ø7ø4ù7ú ó ] û íî ðkê ñ [òôó
õ÷ø7ø ö ù7ú  ÷ ]  ü î íî ð ê  [ Qó
õ÷ø7ø4ù7ú!ö Sù ]
2 os. m. ë“
ê íì ï î ðê  ü1ýQÿ
þ íì ï î ðê  ìï
[ Qó
õ™ö ÷ø7ø4ù7ú ó ] û [ Qó
õ÷ø7ø4ù7ú!ö  ÷ ]  ü î íî ð ê  [ Qó
õ÷ø7ø4ù7ú!ö Sù ]
2 os. f.  ÿ
 ì ï
ÿ
ì ï ìï
û íî ðê  [ Qó
õ÷ø7ø4ù7ú!ö  ÷ ] û íî ðê  [ Qó
õ÷ø7ø ö ù7ú  ÷ ]  ü î íî ð ê  [ Qó
õ÷ø7ø4ù7ú!ö Sù ]
1 os. m., ê íì  î þ 
ë“
[ ó
õ™ö ÷ø7ø4ù7ú ó ]
ë“
ê íì ï î ðê  [ôó
õ™ö ÷ø7ø4ù7ú ó ]
ë“
ê íì ï î ðê  [ôó
õ™ö ÷ø7ø4ù7ú ó ]
f.
ä
2.15.8.5.2.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj  cy. Strona bierna. Temat: àâw ã
[å`æç‘çæ“é ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ë
ê í ï î ðkê ñ ü1ýQÿþ í ï î ðkê ñ ï
[òôó
õ™ö ÷ø7øQ÷ú ó ] û [òôó
õ÷ø7øQ÷ú!ö  ÷ ]  ü î íî ðkê ñ [òôó
õ÷ø7øQ÷ú!ö Sù ]
3 os. f. ë
ê í ï î ðê 
ÿ  ï ï
[ Qó
õ™ö ÷ø7øQ÷ú ó ] û íî ðkê ñ [òôó
õ÷ø7ø ö ÷ú  ÷ ]  ü î íî ðê  [ Qó
õ÷ø7øQ÷ú!ö Sù ]
2 os. m. ë
ê í ï î ðê  ü1ýQÿþ í ï î ðê  ï
[ Qó
õ™ö ÷ø7øQ÷ú ó ] û [ Qó
õ÷ø7øQ÷ú!ö  ÷ ]  ü î íî ðê  [ Qó
õ÷ø7øQ÷ú!ö Sù ]
2 os. f.  ÿ  ï
ÿ  ï ï
û íî ðê  [ Qó
õ÷ø7øQ÷ú!ö  ÷ ] û íî ðê  [ Qó
õ÷ø7ø ö ÷ú  ÷ ]  ü î íî ðê  [ Qó
õ÷ø7øQ÷ú!ö Sù ]
1 os. m., ê í  î þ 
ë
[ ó
õ™ö ÷ø7øQ÷ú ó ]
ë
ê í ï î ðê  [ôó
õ™ö ÷ø7øQ÷ú ó ]
ë
ê í ï î ðê  [ôó
õ™ö ÷ø7øQ÷ú ó ]
f.
2.15.8.5.3. Wzór III.
2.15.8.5.3.1. Perfectum
2.15.8.5.3.1.1.   ä ã [å#"Sçæ“é ].
Strona czynna - temat: à!
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ë !  & ýQÿ þ $!%  î 
û $û %î [õ™ö OøQ÷úœ÷ ] û [õ™ö OøQ÷ú ] î $!
û % î [õ™ö OøQ÷ú' ]

3 os. f. ) ( ÿ î $! 
ÿ % î % , û ÿ î $! 
û % î [õ™ö OøQ÷úœ÷* ] û $! û [õ+Oø ö ÷ú  ÷ ] û % î [õ+Oø ö ÷úœ÷*  ]

2 os. m. )û ÿ $!  - ( , ê ÿ $!  % / û , ê ÿ $! 
û % î [õ+Oø ö ÷ú 4÷ ] û % î [õ+Oø ö ÷ú Qó. ] û % î [õ+Oø ö ÷ú Qó.0 ]

2 os. f. ) ÿ $! 
 , ê ÿ $!  % / û , ê ÿ $! 
û % î [õ+Oø ö ÷ú 2ù ] û % î [õ+OøQ÷ú ö ó1 ÷ ] û % î [õ+Oø ö ÷ú Qó.0 ]

1 os. m., f. )ê ÿ $!  % 2 û ÿ $!  % 2 û ÿ $! 
û % î [õ+Oø ö ÷ú Qó ] û % î [õ+Oø ö ÷ú * ] û % î [õ+Oø ö ÷ú * ]

53
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (35476 8 9 :<; 9 = >35? >A@'BC9 D+35ECF 9 D6 GHD :<IHJ'KL:<M ) © 2002. (kopia bezpłatna)
R
P 
Q TS
2.15.8.5.3.1.2. Strona bierna - temat: NO [UVXW#Y[Z ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. \ _R^ `#b a
] o n p r n p rn
[ced fhg+ij1k ] l m q m [ced fhg+ijf ] st q m [ced fhg+ij'u ]
n y o{ q p r n n
3 os. f. w v os q p m r [ced fhg+ij1k*x ] z  y op r
m [ch f g d ij |}k ] ~ s q m [cfhg d ij1k*x u ]
n n y  op r n
2 os. m. wy o{ q p m r [cfhg d ijx+k ] €Cv   o{ q p m r [cfhg d ijx#‚ƒ ] ~ „  { q m [cfhg d ijx#‚ƒ0u ]
n n y  op r n
2 os. f. wp o{ q p m r [cfhg d ijxCi ] z…   o{ q p m r [cfhg+ijx d ‚|1|}k ] ~ „  { q m [cfhg d ijx#‚ƒ0u ]
n n n
1 os. m., f. w o{ q p m r [cfhg d ijx#‚ ] † y op r † y op r
~ { q m [cfhg d ij |*u ] ~ { q m [cfhg d ij |*u ]

2.15.8.5.3.2. Imperfectum

2.15.8.5.3.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj ‡ cy. Strona czynna. Temat: ˆŠ!‰ ‹ Œ [Ž#!#‘[’ ].
Sg. n
Plur. Dual.
3 os. m. “
 q p ~ ” s • – [—˜‚ced u™g+ij*‚ ] šy m o q p ~ ” s • – [—˜‚c+u™g+ij<d f|}k ] p ”
› š st q ~ s • – [—˜‚c+u™g+ij<d u|!i ]
3 os. f. “
 q p ~ ” s • œ [ x#‚ced u™g+ij*‚ ] zy o{ q p ~ ” s • – [—˜‚c+u™g d ij |}k ]
p ”
› š st q ~ s • œ [ x#‚c+u™g+ij<d u|!i ]
n
2 os. m. “
 q p ~ ” s • œ [ x#‚ced u™g+ij*‚ ] šy m oq p ~ ” s • œ [ #x ‚c+u™g+ij<d f|}k ] p ”
› š st q ~ s • œ [ x#‚c+u™g+ij<d u|!i ]
2 os. f. y po q p ~ ” s • œ [ x#‚c+u™g+ij<d ž|}k ] zy o{ q p ~ ” s • œ [ x#‚c+u™g d ij |}k ]
p ”
› š st q ~ s • œ [ x#‚c+u™g+ij<d u|!i ]

1 os. m.,  q p ~ r s [  ¡‚ced u™g+ij*‚ ]
“ “
 q p ~ ” s • ¢ [|˜‚ced u™g+ij*‚ ] “
 q p ~ ” s • ¢ [|˜‚ced u™g+ij*‚ ]
f.
2.15.8.5.3.2.2. Š £ ‹  Œ [Ž#!¡¤’ ].
Imperfectum Tryb oznajmuj ‡ cy. Strona bierna. Temat: ˆ!

Sg. n
Plur. Dual.
3 os. m. “ q y ”  šy m o q y ~ ” s • – [—˜‚c+u™g#kj<d f|}k ] y ”
~ s •– [—˜‚ced u™g#kj*‚ ] › š st q ~ s • – [—˜‚c+u™g#kj<d u|!i ]
3 os. f. “ q y ”  zy o { q y ~ ” s • – [—˜‚c+u™g d kj |}k ]
y ”
~ s •œ [ x#‚ced u™g#kj*‚ ] › š st q ~ s • œ [ x#‚c+u™g#kj<d u|!i ]
“ q y ”  n
2 os. m. ~ s •œ [ x#‚ced u™g#kj*‚ ] šy m o q y ~ ” s • œ [ #x ‚c+u™g#kj<d f|}k ] y ”
› š st q ~ s • œ [ x#‚c+u™g#kj<d u|!i ]
2 os. f. y po q y ~ ” s • œ [ x#‚c+u™g#kj<d ž|}k ] zy o { q y ~ ” s • œ [ x#‚c+u™g d kj |}k ]
y ”
› š st q ~ s • œ [ x#‚c+u™g#kj<d u|!i ]
1 os. m., “ q y r n Ÿ “ q y ”  “ q y ” 
~ s [  ¡‚ced u™g#kj*‚ ] ~ s •¢ [|˜‚ced u™g#kj*‚ ] ~ s •¢ [|˜‚ced u™g#kj*‚ ]
f.
2.15.8.5.4. Wzór IV.
2.15.8.5.4.1. Perfectum
2.15.8.5.4.1.1. ¥ £  ¦ Œ ¨ [ © ª ¤LŽ«¡¤’ ].
Strona czynna - temat: ˆ§
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. “y ¬ y r { Ÿ on y r Ÿ yr Ÿ
s [   d k­c§g#kj1k ] l m ¬ { s [   d k­c§g#kjf ] st ¬ { s [   d k­c§g#kj'u ]
Ÿ y o{¬ y r{ Ÿ Ÿ
3 os. f. w v o s ¬ y r { s [   d k­c§g#kj1k*x ] z s [ #  k­c§g d kj |}k ]
 yo y r
~ s ¬ { s [  #k­c§g d kj1k*x u ]
Ÿ Ÿ y o yr Ÿ
2 os. m. wy o { ¬ y r { s [  #k­c§g d kjx+k ] €Cv   o { ¬ y r { s [  #k­c§g d kjx#‚ƒ ] ~ „  { ¬ { s [  #k­c§g d kjx#‚ƒ0u ]
Ÿ Ÿ y o yr Ÿ
2 os. f. wp o { ¬ y r { s [  #k­c§g d kjxCi ] z…   o { ¬ y r { s ~ „  { ¬ { s [  #k­c§g d kjx#‚ƒ0u ]
[  #k­c§g#kjx d ‚|1|}k ]
Ÿ Ÿ Ÿ
1 os. m., f. w o { ¬ y r { s [  #k­c§g d kjx#‚ ] † yo y r
~ { ¬ { s [  #k­c§g d kj |*u ]
† yo y r
~ { ¬ { s [  #k­c§g d kj |*u ]
54
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (®5¯7° ± ² ³<´ ² µ ¶®5· ¶A¸'¹C² º+®5»C¼ ² º° ½Hº ³<¾H¿'ÀL³<Á ) © 2002. (kopia bezpłatna)
§
Ä Æ#Å Ç È
2.15.8.5.4.1.2. Strona bierna - temat: ÂÃ [ ÉÊË«Ì#Í[Î ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Ï ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö
Ð
[ × Ø ÙÚ§Û+ÜÝ1Þ ] ßà
áÕ ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö
[ × Ø ÙÚ§Û+ÜÝâ ]
Ñ Ô#Õ Ö
ãä ÒHÓ [ × Ø ÙÚ§Û+ÜÝ'å ]
3 os. f. Ò Ñ Ô#Ó Õ Ö [ × Ø ÙÚ§Û+ÜÝ1Þ*è ]
ç æ á ã H éÏ á Ó ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö [ סÙÚ§Û Ø ÜÝ ê}Þ ] ì áÑ Ô#Õ Ö
ë Ï ã ÒHÓ [ סÙÚ§Û Ø ÜÝ1Þ*è å ]
2 os. m. çÏ á Ó ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö [ סÙÚ§Û Ø ÜÝè+Þ ] Cí æ ì î áÓ ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö [ סÙÚ§Û Ø ÜÝè#Ùï ] ì áÑ Ô#Õ Ö
ë Ïð î Ó ÒHÓ [ סÙÚ§Û Ø ÜÝè#Ùï0å ]
2 os. f. çÑ á Ó ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö [ סÙÚ§Û Ø ÜÝèCÜ ] éñ ì î áÓ ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö [ סÙÚ§Û+ÜÝè Ø Ùê1ê}Þ ] ì áÑ Ô#Õ Ö
ë Ïð î Ó ÒHÓ [ סÙÚ§Û Ø ÜÝè#Ùï0å ]
1 os. m., f. îç á Ó ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö [ סÙÚ§Û Ø ÜÝè#Ù ] ò áÑ Ô#Õ Ö
ë Ï Ó ÒHÓ [ סÙÚ§Û Ø ÜÝ ê*å ]
ò áÑ Ô#Õ Ö
ë Ï Ó ÒHÓ [ סÙÚ§Û Ø ÜÝ ê*å ]

2.15.8.5.4.2. Imperfectum
2.15.8.5.4.2.1. ö õ ø ÷ [ù«ú#û[ü ].
Tryb oznajmuj ó cy. Strona czynna. Temat: ô§
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ð
î ÒHÑ ý Ó þî ÿ [RØ ÙÚ§Û+ÜÝ*Ù ]  Ï à áÕ ÒHÑ ý Ó þ î ÿ [˜ÙÚ§Û+ÜÝ<Ø âê}Þ ] 
 Ñý
ãä ÒHÓ þî ÿ [˜ÙÚ§Û+ÜÝ<Ø åê!Ü ]
3 os. f. Ð
î ÒHÑ ý Ó þî  [ è Ø ÙÚ§Û+ÜÝ*Ù ] éÏ á Ó ÒHÑ ý Ó þî ÿ [˜ÙÚ§Û Ø ÜÝ ê}Þ ] Ò Ñ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û+ÜÝ<Ø åê!Ü ]


ãä H
2 os. m. Ð
î ÒHÑ ý Ó þî  [ è Ø ÙÚ§Û+ÜÝ*Ù ]  Ï à á Õ H
Ò Ñ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û+ÜÝ<Ø âê}Þ ] 
 Ò Ñ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û+ÜÝ<Ø åê!Ü ]
ãä H
2 os. f.  Ï Ñá ÒHÑ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û+ÜÝ<Ø ê}Þ ] éÏ á Ó ÒHÑ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û Ø ÜÝ ê}Þ ] 
 Ò Ñ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û+ÜÝ<Ø åê!Ü ]
ãä H
1 os. m., î ÒHÑ Ô#Ó Õ Ö
Ð
[ × Ø ÙÚ§Û+ÜÝ*Ù ]
Ð
î ÒHÑ ý Ó þî  [ê˜ÙÚ§Û+ÜÝ*Ù ] Ð
î ÒHÑ ý Ó þî  [êRØ ÙÚ§Û+ÜÝ*Ù ]
f.
ø
2.15.8.5.4.2.2. Tryb oznajmuj ó cy. Strona bierna. Temat: ô ö§ ÷ [ù«ú
ü ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Ðî HÏÒ ý Ó î
þÿ [RØ ÙÚ§Û#ÞÝ*Ù ]  Ï à á Õ HÏÒ ý Ó þî ÿ [˜ÙÚ§Û#ÞÝ<Ø âê}Þ ] 
 ý
ãä HÏÒ Ó þî ÿ [˜ÙÚ§Û#ÞÝ<Ø åê!Ü ]
3 os. f. Ðî HÏÒ ý Ó î éÏ á Ó HÏÒ ý Ó þî ÿ [˜ÙÚ§Û Ø ÞÝ ê}Þ ] ý
þ [ è Ø ÙÚ§Û#ÞÝ*Ù ] 

ãä HÏÒ Ó þî  [ è#ÙÚ§Û#ÞÝ<Ø åê!Ü ]
2 os. m. Ðî HÏÒ ý Ó î
þ [ è Ø ÙÚ§Û#ÞÝ*Ù ]  Ï à á Õ HÏÒ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û#ÞÝ<Ø âê}Þ ] 
 ý
ãä HÏÒ Ó þî  [ è#ÙÚ§Û#ÞÝ<Ø åê!Ü ]
2 os. f.  Ï Ñá HÏÒ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û#ÞÝ<Ø ê}Þ ] éÏ á Ó HÏÒ ý Ó þî  [ è#ÙÚ§Û Ø ÞÝ ê}Þ ] 
 ý
ãä HÏÒ Ó þî  [ è#ÙÚ§Û#ÞÝ<Ø åê!Ü ]
1 os. m., Ðî HÏÒ #Ô Ó Õ Ö Ðî HÏÒ ý Ó î Ðî HÏÒ ý Ó î
[ × Ø ÙÚ§Û#ÞÝ*Ù ] þ [êRØ ÙÚ§Û#ÞÝ*Ù ] þ [êRØ ÙÚ§Û#ÞÝ*Ù ]
f.
2.15.8.5.5. Wzór V.
2.15.8.5.5.1. Perfectum

Strona czynna - temat: ô ö  [ 
Lù
ú[ú
ü ].
 
2.15.8.5.5.1.1.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÐÏ Ò ý Ï áÕ ý ý
ñ ã  [ è+Þ­ÚeØ ÞXÛÛ#ÞÝ1Þ ] ß à Ò ñ ã  Ï [ è+Þ­ÚeØ ÞXÛÛ#ÞÝâ ] ãäXÒ ñ ã  Ï [ è+Þ­ÚeØ ÞXÛÛ#ÞÝ'å ]
3 os. f. ç æ á ã Ò ñ ý ã  Ï [ è+Þ­ÚeØ ÞXÛÛ#ÞÝ1Þ*è ] éÏ á Ó Ò ñ ý ã  Ï [ è+Þ­ÚHÞXÛÛ Ø ÞÝ ê}Þ ] ìá ý
ë Ï ã Ò ñ ã  Ï [ è+Þ­ÚHÞXÛÛ Ø ÞÝ1Þ*è å ]
2 os. m. çÏ á Ó Ò ñ ý ã  Ï [ è+Þ­ÚHÞXÛÛ Ø ÞÝè+Þ ] íCæ ì î á Ó Ò ñ ý ã  Ï ìá ý
ë Ïð î Ó Ò ñ ã  Ï
[ è+Þ­ÚHÞXÛÛ Ø ÞÝè#Ùï ] [ è+Þ­ÚHÞXÛÛ Ø ÞÝè#Ùï0å ]
2 os. f. çÑ á Ó Ò ñ ý ã  Ï [ è+Þ­ÚHÞXÛÛ Ø ÞÝèCÜ ] éñ ì î á Ó Ò ñ ý ã  Ï ìá ý
ë Ïð î Ó Ò ñ ã  Ï
[ è+Þ­ÚHÞXÛÛ#ÞÝè Ø Ùê1ê}Þ ] [ è+Þ­ÚHÞXÛÛ Ø ÞÝè#Ùï0å ]
55
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (       ! #"%$& '()&*  '+ ,-' .-/%012 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
E E E
1 os. m., f. 798 > =
3465 :-<1
;
[ ?(@BA-@DC+C @ F+?G ] H
I = 79 8 >=
5 :-<1
;
[ ?(@BA-@DC+C @ FKJML ] H
I = 79 8 >=
5 :-<1
;
[ ?(@BA-@DC+C @ FKJML ]

TBU
QSR V
2.15.8.5.5.1.2. Strona bierna - temat: NPO [ W X Y&Z X\[][^]_ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. acb fBh g
` d]e
[ ij9kml jcn+n(o+prq ] st
u9b fBh g
e d]e
[ ij9kml jcn+n(o+p+v ] wx
b hg
d]fB
e
[ ij9kml jcn+n(o+p%y ]
3 os. f. {z
u9b fBh g
w
d]e
[ ij9kml jcn+n(o+prqMi ] |~ u9b h g
` } d]fB
e
[ ij9kjcn+n l o+pK€q ] ‚ ` u9d]
 w
b fBh g
e
[ ij9kjcn+n l o+prqMi y ]
2 os. m. {`
u9 b fBh g
} d] e
[ ij9kjcn+n l o+p+i(q ]
g u9d b fB
ƒz ‚ } ] e hg
[ ij9kjcn+n l o+p+ij9„ ] 
u9b fBh g
… ` ‚g }]d e

[ ij9kjcn+n l o+p+ij9„†y ]
2 os. f. {‡
u9 b fBh g
} d] e
[ ij9kjcn+n l o+p+i&o ] | ‚ g u9
ˆ
b fBh g
} d] e

u9b h g
… ` ‚ g } d]fB
e

[ ij9kjcn+n(o+p+i l j9r€q ] [ ij9kjcn+n l o+p+ij9„†y ]


1 os. m., f. g{ u9 b fBh g
} d] e
[ ij9kjcn+n l o+p+ij ] 
‰ ` u9 b fBh g
} d] e
[ ij9kjcn+n l o+pKMy ] 
‰ `9
u } b fBh g
d]e
[ ij9kjcn+n l o+pKMy ]

2.15.8.5.5.2. Imperfectum
QT
Œ V
2.15.8.5.5.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj Š cy. Strona czynna. Temat NP‹

[ WŽ1Y&Z Ž[][ Žc_ ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ag
d f ‚ `  ` ‘
ˆ w [’€qMi(qBkml qDn+nq pMj ] “` u
ed f ‚` `
t ˆ w  ‘
“ d f ‚ ` `‘
w xDˆ w 
”

[’€qMi(qBk-qDn+nq pl v €q ] [’€qMi(qBk-qDn+nq pl y+•o ]


3 os. f. ag
d f ‚ ` `h
ˆ w [ i(qMi(qBkml qDn+nq pMj ] |~ u
` } d f ‚ `  ` ‘
ˆ w [’€qMi(qBk-qDn+n l q pK€q ] “ d f ‚ ` `h
w xDˆ w 
”

[ i(qMi(qBk-qDn+nq pl y+•o ]


2 os. m. ag
d f ‚ ` `h
ˆ w [ i(qMi(qBkml qDn+nq pMj ] “`
t
u
e d f ‚ ` `h
ˆ w
“ d f ‚ ` `h
w xDˆ w 
”

[ i(qMi(qBk-qDn+nq pl v €q ] [ i(qMi(qBk-qDn+nq pl y+•o ]


2 os. f. –` u
‡d f ‚ `  `h
ˆ w
|~ u
` } d f ‚ ` `h
ˆ w [ i(qMi(qBk-qDn+n l q pK€q ] “ f
d ‚ ` `h
w xDˆ w 
”

[ i(qMi(qBk-qDn+nq pl —˜€q ] [ i(qMi(qBk-qDn+nq pl y+•o ]


1 os. m., ag
d f h`
ˆ w w™ [ šqMi(qBkml qDn+nq pMj ]
ag
d f ‚ `  ` ›
ˆ w [€qMi(qBkml qDn+nq pMj ]
ag
d f ‚ `
ˆ w  ›
`
[€qMi(qBkml qDn+nq pMj ]
f.

QT
Œ V
2.15.8.5.5.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj Š cy. Strona bierna. Temat NP‹

[ WŽ1Y&Z Ž[][ Žc_ ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ag
d f ‚ `  g ‘
ˆ w [’œjSi(qBkml qDn+nq pMj ] “` u
ed f ‚` g
t ˆ w  ‘
“ d f ‚ ` g‘
w xDˆ w 
”

[’œjSi(qBk-qDn+nq pl v €q ] [’œjSi(qBk-qDn+nq pl y+•o ]


3 os. f. ag
d f ‚ ` gh
ˆ w [ ijSi(qBkml qDn+nq pMj ] |~ u
` } d f ‚ `  g ‘
ˆ w [’œjSi(qBk-qDn+n l q pK€q ] “ d f ‚ ` gh
w xDˆ w 
”

[ ijSi(qBk-qDn+nq pl y+•o ]


2 os. m. ag
d f ‚ ` gh
ˆ w [ ijSi(qBkml qDn+nq pMj ] “`
t
u
e d f ‚ ` gh
ˆ w
“ d f ‚ ` gh
w xDˆ w 
”

[ ijSi(qBk-qDn+nq pl v €q ] [ ijSi(qBk-qDn+nq pl y+•o ]


2 os. f. –` u
‡d f ‚ `  g h
ˆ w
|~ u
` }d f ‚ ` gh
ˆ w [ ijSi(qBk-qDn+n l q pK€q ] “ d f ‚ ` gh
w xDˆ w 
”

56
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (žŸ   ¡ ¢£ ¡ ¤ ¥ ¦ ¥#§%¨&¡ ©(ª&« ¡ ©+Ÿ ¬-© ¢­-®%¯1¢° ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ ±²S±(³B´-³Dµ+µ³ ¶· ¸˜¹€³ ] [ ±²S±(³B´-³Dµ+µ³ ¶· º+¹•» ]
¼ ¾ ¼ ¾ ¼ ¼ ¾ ¼
1 os. m., ½c Á1Â
¿-À Ã&Ä Å
[ Æ ²S±(³B´m· ³Dµ+µ³ ¶M² ]
½c Á1Â
¿-À Ç ÈÉ
[¹œ²S±(³B´m· ³Dµ+µ³ ¶M² ]
½c Á1Â
¿-À Ç ÈÉ
[¹œ²S±(³B´m· ³Dµ+µ³ ¶M² ]
f.

2.15.8.5.6. Wzór VI.


2.15.8.5.6.1. Perfectum
Ì Ð ËÍ Ì
Πϕ
2.15.8.5.6.1.1. Strona czynna - temat: Ê Ñ [ ÒÓ1Ô&Õ Ö•× ÓcØ ].

Sg. ê
Plur. Dual.
3 os. m. Ú •
Ù Û Ù ÜÞ Ý ß Ù
[ à(áBâmã äæåá çrá ] èé
ë •Û Ù ÜÞ Ý ß Ù
[ à(áBâmã äæåá ç+ì ] Û Ù ÜÞ Ý ß Ù
Ýí •
[ à(áBâmã äæåá ç%ä ]
3 os. f. ïî
ë Ý Û•Ü Þ Ý ß
Ù Ù
[ à(áBâmã äæåá çráMà ] ð~ ë
Ù ÜÞ Ý ß Ù
Ù ñ ە
[ à(áBâ(äæå ã á çKò€á ] Ü ó Ù ë Ý Û•
Ù ÜÞ Ý ß Ù
[ à(áBâ(äæå ã á çráMà ä ]
2 os. m. ïÙ
ë ñ Û•Ü Þ Ý ß
Ù Ù
[ à(áBâ(äæå ã á ç+à(á ]
ë
Ù ÜÞ Ý ß Ù
î ó õ ñ ە
ô&
[ à(áBâ(äæå ã á ç+àö9÷ ] Ü ø Ù ó õ ë ñ ە
Ù ÜÞ Ý ß Ù

[ à(áBâ(äæå ã á ç+àö9÷†ä ]
2 os. f. ïù
ë ñ Û•Ü Þ Ý ß
Ù Ù
[ à(áBâ(äæå ã á ç+à&ú ] ð ó õ ë ñ ە
û
Ù ÜÞ Ý ß Ù Ü ø Ù ó õ ë ñ ە
Ù ÜÞ Ý ß Ù

[ à(áBâ(äæåá ç+à ã ö9òrò€á ] [ à(áBâ(äæå ã á ç+àö9÷†ä ]


1 os. m., f. ïõ
ë ñ Û•Ü Þ Ý ß
Ù Ù
[ à(áBâ(äæå ã á ç+àö ] Ü ü Ù ë ñ ە
Ù ÜÞ Ý ß Ù
[ à(áBâ(äæå ã á çKòMä ] Ü ü Ù ë ñ ە
Ù ÜÞ Ý ß Ù
[ à(áBâ(äæå ã á çKòMä ]

þ
 ÿ
2.15.8.5.6.1.2. Strona bierna - temat:  ý [ Ò
Ô D× ]Ø ].

ê
Sg. ê ê
Plur. ê
Dual.
3 os. m. Ú Û
Ù ù Þ ß
é õ [ àö9âmã ì\å(ú+çrá ] èé
ë Û
ù Þ ß
é õ [ àö9âmã ì\å(ú+ç+ì ] Ýí Û ù Þ ß
é õ [ àö9âmã ì\å(ú+ç%ä ]
ê ê ê
3 os. f. ïî ëÝÛ
ù
é
Þ ß
õ
[ àö9âmã ì\å(ú+çráMà ] ð~ ë
Ù ñÛ ù
é
Þ ß
õ
[ àö9â9ì\å ã ú+çKò€á ] Üó Ù ë Ý Û ù
é
Þ ß
õ
[ àö9â9ì\å ã ú+çráMà ä ]
ê ê ê
2 os. m. ïÙ ëñÛ
ù
é
Þ ß
õ
[ àö9â9ì\å ã ú+ç+à(á ] ô&
ë
îóõ ñÛ ù Þ ßõ
é [ àö9â9ì\å ã ú+ç+àö9÷ ] Üø Ù ó õ ë ñ Û ù Þ ß õ
é

[ àö9â9ì\å ã ú+ç+àö9÷†ä ]
ê ê ê
2 os. f. ïù ëñÛ
ù Þ ßõ
é [ àö9â9ì\å ã ú+ç+à&ú ] ð ó õëñÛ ù Þ ß õ
û é
Üø Ù ó õ ë ñ Û ù Þ ß õ
é

[ àö9â9ì\å(ú+ç+à ã ö9òrò€á ] [ àö9â9ì\å ã ú+ç+àö9÷†ä ]


ê ê ê
1 os. m., f. ïõ
ëñÛ
ù Þ ßõ
é [ àö9â9ì\å ã ú+ç+àö ] Üü Ù ë ñ Û ù Þ ß
é õ [ àö9â9ì\å ã ú+çKòMä ] Üü Ù ë ñ Û ù
é
Þ ß
õ [ àö9â9ì\å ã ú+çKòMä ]

2.15.8.5.6.2. Imperfectum
   ÿ   
2.15.8.5.6.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj cy. Strona czynna. Temat 
[ ÒÓ1Ô&Õ Ö•× ÓcØ ].
Sg. ê
Plur. Dual.
3 os. m. Ú • Þ
õ ÛÙ ÜÝóÙ Ù  [€áMà(áBâmã äæåá çMö ] Ù é
ë •Û Ù ÜÞ Ý ó Ù Ù
  Û Ù ÜÞ Ý ó Ù Ù
Ýí •


[€áMà(áBâ(äæåá çã ì ò€á ] [€áMà(áBâ(äæåá çã ä+ò•ú ]
3 os. f. Ú • Þ
õ Û Ù Ü Ý ó Ù Ùß
 [ à(áMà(áBâmã äæåá çMö ] ð~ ë
Ù ÜÞ Ý ó Ù Ù
Ù ñ ە  [€áMà(áBâ(äæå ã á çKò€á ]  Û Ù ÜÞ Ý ó Ù Ùß
Ýí •
 [ à(áMà(áBâ(äæåá çã ä+ò•ú ]
ê

2 os. m. Ú • Þ
õ Û Ù Ü Ý ó Ù Ùß
 [ à(áMà(áBâmã äæåá çMö ] Ù é
ë •
Û Ù ÜÞ Ý ó Ù Ùß
  Û Ù ÜÞ Ý ó Ù Ùß
Ýí •
 [ à(áMà(áBâ(äæåá çã ä+ò•ú ]

[ à(áMà(áBâ(äæåá çã ì ò€á ]
2 os. f. Ù ë •
ùÛ Ù ÜÞ Ý ó Ù Ùß
 [ à(áMà(áBâ(äæåá çã ˜ò€á ] ð~ ë
Ù ÜÞ Ý ó Ù Ùß
Ù ñ ە  [ à(áMà(áBâ(äæå ã á çKò€á ]  Û Ù ÜÞ Ý ó Ù Ùß
Ýí •
 [ à(áMà(áBâ(äæåá çã ä+ò•ú ]


57
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ! "$# ! % &
' &)(+*,! -./,0 ! -1 23- "$435+67"$8 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
9 =
:< ; >@ ? A ; ?B 9 =
:< ; >@ ? O ; ; 9 =
:< ; >@ ? O ; ;
1 os. m., [ C DFE.DGIH JLK DMFN ] PQ [RSDFE.DGIH JLK DMFN ] PQ [RSDFE.DGIH JLK DMFN ]
f.

2.15.8.5.6.2.2. W V XZY [ V
Imperfectum Tryb oznajmuj T cy. Strona bierna. Temat U
[ \ ]7^,_ `a]<b ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. d< e gi h j e c
c f x+e y {|z f
e gi h j e c e gi h j e c
x h€ f
kl [monqp.rsIt uLv rwFn ] kl kl

[monqp.rs.uLv rw$t }
~Sr ] [monqp.rs.uLv rw$t u1~ ]
3 os. f. d< e gi h j e c
c f ƒ…e {|„ f
e gi h j e c e gi h j e c
x h€ f
k‚ [ p nqp.rsIt uLv rwFn ] kl [monqp.rs.uLv t rw†~Sr ] k ‚ [ p nqp.rs.uLv rw$t u1~ ]

2 os. m. d< e gi h j e c
c f +xe y {|z f
e gi h j e c e gi h j e c
x h€ f
k‚ [ p nqp.rsIt uLv rwFn ] k‚ k ‚ [ p nqp.rs.uLv rw$t u1~ ]

[ p nqp.rs.uLv rw$t }
~Sr ]
2 os. f. ‡e {|ˆ f
‰ e gi h j e c
k‚ [ p nqp.rs.uLv rw$t Š‹~Sr ] ƒe {|„ f
… e gi h j e c
k‚ [ p nqp.rs.uLv t rw†~Sr ]
e gi h j e c
x h€ f k ‚ [ p nqp.rs.uLv rw$t u1~ ]

1 os. m., d< e gi h e z Œ
c f d< e gi h j e c
c f d< e gi h j e c
c f
‚ [ nqp.rsIt uLv rwFn ] kŽ [~onqp.rsIt uLv rwFn ] kŽ [~onqp.rsIt uLv rwFn ]
f.

2.15.8.5.7. Wzór VII.


2.15.8.5.7.1. Perfectum
Z‘’‘ “”
2.15.8.5.7.1.1. Strona czynna - temat: U V Y [ • –—F^‘]˜a]<b ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. d<
e ™ e i3h š ˆ› › y {|z ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~sIt ržv rw1} ] h€ ™ e 3
i h Ž š ˆ›
Ž [ .œ~sIt ržv rwr ] [ .œ~sIt ržv rw+u ]
3 os. f. Ÿ š |{ h ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~sIt ržv rwrFp ] ƒe {|„ ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~s3ržv t rw†~Sr ]
… g j e {|h ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~s3ržv t rwrFp u ]

2 os. m. Ÿe |{ „ ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~s3ržv t rw1p.r ]   š j c {|„ ™ e i3h Ž š ˆ› g ¢ e j c {|„ ™ e i3h Ž š ˆ›

[ .œ~s3ržv t rw1p n|¡ ] [ .œ~s3ržv t rw1p n|¡£u ]


2 os. f. Ÿˆ {|„ ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~s3ržv t rw1p, ] ƒ¤ j c {|„ ™ e i3h Ž š ˆ› g ¢ e j c {|„ ™ e i3h Ž š ˆ›

[ .œ~s3ržv rw1p t n|~~Sr ] [ .œ~s3ržv t rw1p n|¡£u ]


1 os. m., f. Ÿc {|„ ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~s3ržv t rw1p n ] g ¥ e {|„ ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~s3ržv t rw†~Fu ] g ¥ e {|„ ™ e i3h Ž š ˆ› [ .œ~s3ržv t rw†~Fu ]

“ Z‘’  ”
2.15.8.5.7.1.2. Strona bierna - temat: U q ¦ ¦ [ •1§
—F^¨§©a –ªb ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. d e ™ ˆ i3z š z › › y { z ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~sIt n<v.1w1} ] h€ ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~sIt n<v.1w+u ]
Ž [ n|~sIt n<v.1wr ]
3 os. f. Ÿ š { h ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~sIt n<v.1wrFp ] ƒ…e { „ ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~s‘n<v t 1w†~Sr ] g j e { h ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~s‘n<v t 1wrFp u ]

2 os. m. Ÿe { „ ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~s‘n<v t 1w1p.r ]   š j c { „ ™ ˆ i3z Ž š z › g ¢ e j c { „ ™ ˆ i3z Ž š z ›

[ n|~s‘n<v t 1w1p n|¡ ] [ n|~s‘n<v t 1w1p n|¡£u ]


2 os. f. Ÿˆ { „ ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~s‘n<v t 1w1p, ] ƒ¤ j c { „ ™ ˆ i3z Ž š z › g ¢ e j c { „ ™ ˆ i3z Ž š z ›

[ n|~s‘n<v.1w1p t n|~~Sr ] [ n|~s‘n<v t 1w1p n|¡£u ]


1 os. m., f. Ÿc { „ ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~s‘n<v t 1w1p n ] g ¥ e { „ ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~s‘n<v t 1w†~Fu ] g ¥ e { „ ™ ˆ i3z Ž š z › [ n|~s‘n<v t 1w†~Fu ]

58
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej («¬­ ® ¯ °$± ¯ ² ³
«´ ³)µ+¶,¯ ·.«¸,¹ ¯ ·1­ º3· °$»3¼+½7°$¾ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Strona bierna VII wzoru tematycznego wydaje si¿ byÀ tworem czysto teoretycznym i niemal nie spotykanym w
Á Á
ywym j¿ zyku arabskim, poniewa tzw. strona czynna, ma i tak w temacie VII znaczenie bierne.

2.15.8.5.7.2. Imperfectum
2.15.8.5.7.2.1. Å Ä Ç‘Æ É È
Imperfectum Tryb oznajmuj  cy. Strona czynna. Temat è
[ÊFË,Ì Í˜Î ÏªÐ ].
Sg. Plur. Dual.
Ò<
Ñ Ô3Ó Ö3Õ Ø× ÚÙ Û [ÜSÝޝßIà ݞá.â1ãFä ] +åÙ æ è|ç Ô3Ó Ö3Õ Ø× ÚÙ Û [ÜSÝޝß3ݞá.â1ã$à é
ÞSÝ ] Ó Ö3Ø× Ù
3 os. m. ê å Õë Ô3Õ ÚÛ [ÜSÝޝß3ݞá.â1ã$à ì1Þâ ]
Ò<
Ñ Ô3Ó Ö3Õ Ø× ÚÙ í [ î.ÝޝßIà ݞá.â1ãFä ] ïÙ è|ð Ô3Ó Ö3Õ Ø× ÚÙ Û [ÜSÝޝß3ݞá à â1ã†ÞSÝ ]
… Ó Ö3Ø× Ù
3 os. f. ê å Õë Ô3Õ Ú í [ î.Ýޝß3ݞá.â1ã$à ì1Þâ ]
Ò<
Ñ Ô3Ó Ö3Õ Ø× ÚÙ í [ î.ÝޝßIà ݞá.â1ãFä ] +åÙ æ è|ç Ô3Ó Ö3Õ Ø× ÚÙ í [ î.Ýޝß3ݞá.â1ã$à é
ÞSÝ ] Ó Ö Ø× Ù
2 os. m. ê å Õë Ô3Õ Ú í [ î.Ýޝß3ݞá.â1ã$à ì1Þâ ]
2 os. f. ñÙ |Óè Ô3Ó Ö3Õ Ø× Ú Ù í [ î.Ýޝß3ݞá.â1ã$à ò‹ÞSÝ ] ïÙ è|ð Ô3Ó Ö3Õ Ø× ÚÙ í [ î.Ýޝß3ݞá à â1ã†ÞSÝ ]
… Ó Ö3Ø× Ù
ê å Õë Ô3Õ Ú í [ î.Ýޝß3ݞá.â1ã$à ì1Þâ ]
1 os. m., Ò<
Ñ Ô3Ó Ö3Õ ó × Õ ô Ò<
Ñ Ô3Ó Ö3Õ Ø× Ú Ù ó [ÞSÝޝßIà ݞá.â1ãFä ] Ò<
Ñ Ô3Ó Ö3Õ Ø× Ú Ù ó [ÞSÝޝßIà ݞá.â1ãFä ]
[ õ ÝޝßIà ݞá.â1ãFä ]
f.

2.15.8.5.7.2.2. ù ø û‘ú ý ü
Imperfectum Tryb oznajmuj ö cy. Strona bierna. Temat ÷¨
[ÊFË,Ì Í˜ÎÍ<Ð ].
Sg. Plur. Dual.
ÒÑ Ô3Ù Ö3Õ Ø × Ñ å+Ù æ è ç Ô3Ù Ö3Õ Ø × ÚÑ Û [Üoä|ޝß3ݞá Ýã$à é
ÞSÝ ] Ù Ö3Ø ×
3 os. m. ÚÛ [Üoä|ޝßIà ݞá ÝãFä ] ê å Õë Ô3Õ ÚÑ Û [Üoä|ޝß3ݞá Ýã$à ì1Þâ ]
ÒÑ Ô3Ù Ö3Õ Ø × Ñ ï…Ù è ð Ô3Ù Ö3Õ Ø × ÚÑ Û [Üoä|ޝß3ݞá à Ýã†ÞSÝ ] Ù Ö3Ø ×
3 os. f. Úí [ î ä|ޝßIà ݞá ÝãFä ] ê å Õë Ô3Õ ÚÑ í [ î ä|ޝß3ݞá Ýã$à ì1Þâ ]
ÒÑ Ô3Ù Ö3Õ Ø × Ñ å+Ù æ è ç Ô3Ù Ö3Õ Ø × ÚÑ í [ î ä|ޝß3ݞá Ýã$à é
ÞSÝ ] Ù Ö3Ø ×
2 os. m. Úí [ î ä|ޝßIà ݞá ÝãFä ] ê å Õë Ô3Õ ÚÑ í [ î ä|ޝß3ݞá Ýã$à ì1Þâ ]
2 os. f. ñÙ Óè Ô3Ù Ö3Õ Ø × ÚÑ í [ î ä|ޝß3ݞá Ýã$à ò‹ÞSÝ ] ï…Ù è ð Ô3Ù Ö3Õ Ø × ÚÑ í [ î ä|ޝß3ݞá à Ýã†ÞSÝ ] Ù Ö3Ø ×
ê å Õë Ô3Õ ÚÑ í [ î ä|ޝß3ݞá Ýã$à ì1Þâ ]
1 os. m., ÒÑ Ô3Ù Ö3Õ ó × ç ô ÒÑ Ô3Ù Ö3Õ Ø × Ñ ó ÒÑ Ô3Ù Ö3Õ Ø × Ñ ó
[ õä|ޝßIà ݞá ÝãFä ] Ú [Þoä|ޝßIà ݞá ÝãFä ] Ú [Þoä|ޝßIà ݞá ÝãFä ]
f.

2.15.8.5.8. Wzór VIII.


Infiks Úþ‹Ú w perfectum i imperfectum wszystkich typów czasowników asymiluje siÿ , w temacie VIII,
 


całkowicie do poprzedzaj cej spółgłoski rdzennej [ ] lub [  ], np. (VIII)  [  ] zamiast *   
!

[  ] (rdze :  ); (VIII) " #% $ [ '&&(*)+ ] zamiast * " ,  -/  . [ '&0*)+ ] (rdze : " #  ).
Je1 eli pierwsz spółgłosk rdzenn jest [ 2 ], wówczas asymilacja infiksu mo 1 e by3 całkowita lub czÿ54 ciowa,
7 7 ? 7
np. (VIII) 6   2$ [ 988: /;%*<= ] lub 6   $ [ '&&>: /;%*<= ] zamiast *6   -/ 2 . [ 98@/;%*<= ] (rdze : 6 2 ).
 
Je1 eli pierwsz spółgłosk rdzenn jest [A ], to asymilacja infiksu jest zwykle całkowita, np. (VIII) "  A
 
[ B>BC: *)+ ] zamiast * "   A  [ B5*)+ ] (rdze : " A ).
Je1 eli pierwsz spółgłosk rdzenn jest emfatyczna [ D ] lub [ E ], wtedy infiks tematu VIII ulega emfazie,
H H
np. (VIII) F G   I . [ J : * K =L( ] zamiast * F G  / I . [ JM*K =
 L( ] (rdze : F G I ), (VIII) N 6   .O [  P : *<==L( ] zamiast *
N 6  / .O [ P*<==L( ] (rdze : N 6 O ).

59
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (QSR9T U V W'X V Y Z[QS\ Z^]C_V `QSab V `cT d=` W'e=fCg/W'h ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Jei eli pierwszj spółgłosk j rdzennj jest [k ], infiks tematu VIII sil udm wil cznia, np. (VIII) o n p n >qn ktr su [ vwSx5y>z {[|}{*~={ ]
zamiast *o n  n € n ktr su [ vwSx={[|}{*~={ ] (rdze‚ : o p k ).

2.15.8.5.8.1. Perfectum
†[ˆt‡ ‰Š
2.15.8.5.8.1.1. Strona czynna - temat: ƒ… „ „ [ ‹ŒS[Ž‘M“’ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. • ” ”– —” =™ ˜ š› › ¦¨ § ”– —” =™ ˜ š› ”– — ” ™=˜ š›
[ œŸž¡  ¢ £¤£¥£ ] [ œŸž¡  ¢ £¤£¥c© ] ª« [ œŸž¡  ¢ £¤£¥C¬ ]
3 os. f. ® ­ ¨ ª ”– —” ™=˜ š› [ œŸž¡  ¢ £¤£¥£¯  ] °” ¨ ˜ ”– —” ™=˜ š› [ œŸž¡ £¤ ¢ £¥ ± £ ] — ¨ —™=˜ š›
² ” ª ”– ” [ œŸž¡ £¤ ¢ £¥£¯  ¬ ]
2 os. m. ®” ¨ ˜ ”– —” ™=˜ š› [ œŸž¡ £¤ ¢ £¥c £ ] ³­ —´ ¨ ˜ ”– —” ™=˜ š› —¨ ˜ —™=˜ š›
² ”· ´ ”– ”
[ œŸž¡ £¤ ¢ £¥c µ¡¶ ] [ œŸž¡ £¤ ¢ £¥c µ¡¶¸¬ ]
2 os. f. ®š ¨ ˜ ”– —” =
™ ˜ š›
[ œŸž¡ £¤ ¢ £¥c  ] °¹ —´ ¨ ˜ ”– —” ™=˜ š› ¨ ™=š›
² ”· —´ ˜ ”– —” ˜
[ œŸž¡ £¤£¥c  ¢ µ¡±± £ ] [ œŸž¡ £¤ ¢ £¥c µ¡¶¸¬ ]
1 os. m., f. ®´ ¨ ˜ ”– —” =
™ ˜ š›
[ œŸž¡ £¤ ¢ £¥c µ ]
º ¨ ™=š›
² ” ˜ ”– —” ˜ [ œŸž¡ £¤ ¢ £¥ ±¯¬ ]
º ¨ ™=š›
² ” ˜ ”– —” ˜ [ œŸž¡ £¤ ¢ £¥ ±¯¬ ]

2.15.8.5.8.1.2. … ‰ †[» ˆ‡ ½ Š [ ‹c¾[[ŽM¾¿Œ>’ ].


Strona bierna - temat: ƒ ¼
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. • ” – š — ´ ™˜ § › › ¦ ¨ § – š — ´ ™˜ § › – š —´ ™˜ § ›
[ œMµ¡ž¡  ¢ µ“¤c¥£ ] [ œMµ¡ž¡  ¢ µ“¤c¥c© ] ª« [ œMµ¡ž¡  ¢ µ“¤c¥C¬ ]
3 os. f. ® ­ ¨ ª – š —´ ™˜ § › [ œMµ¡ž¡  ¢ µ“¤c¥£¯  ] °” ¨ ˜ – š —´ ™˜ § › [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥ ± £ ] ¨ š ™§ ›
² — ” ª – —´ ˜ [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥£¯  ¬ ]
2 os. m. ®” ¨ ˜ – š —´ ™˜ § › [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥c £ ] ³­ —´ ¨ ˜ – š —´ ™˜ § › ² ”· —´ ¨ ˜ – š —´ ™˜ § ›

[ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥c µ¡¶ ] [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥c µ¡¶¸¬ ]


2 os. f. ®š ¨ ˜ – š —´ ™˜ § › [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥c  ] °¹ —´ ¨ ˜ – š —´ ™˜ § › ¨ š ™§ ›
² ”· —´ ˜ – —´ ˜
[ œMµ¡ž¡ µ“¤c¥c  ¢ µ¡±± £ ] [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥c µ¡¶¸¬ ]
1 os. m., f. ®´ ¨ ˜ – š —´ ™˜ § › [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥c µ ] º ¨ š ™§ ›
² ” ˜ – —´ ˜ [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥ ±¯¬ ]
º ¨ š ™§ ›
² ” ˜ – —´ ˜ [ œMµ¡ž¡ µ“¤ ¢ c¥ ±¯¬ ]

2.15.8.5.8.2. Imperfectum
‰ †[ˆ ‡
2.15.8.5.8.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj À cy. Strona czynna. Temat ƒ … „
[[Ž Á ‘Œ>’ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. •´ – š —”  ˜ ” ǔ ¦ ¨ § – š —”  ˜ ÃŔ Ä [Æ £*ž¡ £¤c¥'¢ ©[± £ ] ÇÈ ª« – š —”  ˜ ÃŔ Ä [Æ £*ž¡ £¤c¥'¢ ¬c±% ]
ÃÅÄ [Æ £*ž¡  ¢ £¤c¥¯µ ]
•´ – š —”  ˜ ” °” ¨ ˜ – š —”  ˜ ÃŔ Ä [Æ £*ž¡ £¤ ¢ c¥ ± £ ] š Â
3 os. f. ÃÅÉ [  £*ž¡  ¢ £¤c¥¯µ ] È Ç ª« – —” ˜ ÃŔ É [   £*ž¡ £¤c¥'¢ ¬c±% ]
•´ – š —”  ˜ ” ǔ ¦ ¨ § – š —”  ˜ ÃŔ É [  £*ž¡ £¤c¥'¢ ©[± £ ] š Â
2 os. m. ÃÅÉ [  £*ž¡  ¢ £¤c¥¯µ ] È Ç ª« – —” ˜ ÃŔ É [   £*ž¡ £¤c¥'¢ ¬c±% ]
2 os. f. ʔ š¨ – š —”  ˜ ÃŔ É [  £*ž¡ £¤c¥'¢ ˱ £ ] °” ¨ ˜ – š —”  ˜ ÃŔ É [  £*ž¡ £¤ ¢ c¥ ± £ ] š Â
È Ç ª« – —” ˜ ÃŔ É [  £*ž¡ £¤c¥'¢ ¬c±% ]
1 os. m., •´ – š —” ™ ˜ •´ – š —”  ˜ ” •´ – š —”  ˜ ”
ª Ì [ œ£*ž¡  ¢ £¤c¥¯µ ] ÃÅÍ [± £*ž¡  ¢ £¤c¥¯µ ] ÃÅÍ [± £*ž¡  ¢ £¤c¥¯µ ]
f.

60
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÎSÏ9Ð Ñ Ò Ó'Ô Ò Õ Ö[ÎS× Ö^ØCÙÒ ÚÎSÛÜ Ò ÚcÐ Ý=Ú Ó'Þ=ßCà/Ó'á ) © 2002. (kopia bezpłatna)
æ[è ç
2.15.8.5.8.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj â cy. Strona bierna. Temat ãå ä ä
[é[ê ë ì‘íMì“î ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ð“ ñ 
ó ñ õ ô
ï ò öÅï ÷ [ø}ù¡ú¡û ü ýþýÿ¯ù ] ñ ¡ ò ñ óñ õ ô öÅï ÷
ñò óñ õ ô ï
[ø}ù¡ú¡ûýþýÿ'ü  ý ] öÅ÷ [ø}ù¡ú¡ûýþýÿ'ü  ]
3 os. f. ð“ ï ò ñ óñ õ ô ö ï  [ ûù¡ú¡û ü ýþýÿ¯ù ] ñ ¡ô ò ñ óñ õ ô öÅï ÷
ñ óñ õ ô
[ø}ù¡ú¡ûýþ ü ýÿ ý ] ò ö ï  [ ûù¡ú¡ûýþýÿ'ü  ]

2 os. m. ð“ ï ò ñ óñ õ ô ö ï  [ ûù¡ú¡û ü ýþýÿ¯ù ] ñ ¡ ò ñ óñ õ ô öï 


ñ óñ õ ô
[ ûù¡ú¡ûýþýÿ'ü  ý ] ò ö ï  [ ûù¡ú¡ûýþýÿ'ü  ]

2 os. f. ñ ¡ ò ñ óñ õ ô ï ñ ¡ô ò ñ óñ õ ô öï 


ñ óñ õ ô
ò ö ï  [ ûù¡ú¡ûýþýÿ'ü  ]
 ö  [ ûù¡ú¡ûýþýÿ'ü  ý ] [ ûù¡ú¡ûýþ ü ýÿ ý ]
1 os. m., ð“ ï ò ñ óñ  ô   [ Mù¡ú¡û ü ýþýÿ¯ù ] ð“
ï ò ñ óñ õ ô öï  [}ù¡ú¡û ü ýþýÿ¯ù ] ð“
ï ò ñ óñ õ ô öï  [}ù¡ú¡û ü ýþýÿ¯ù ]
f.

2.15.8.5.9. Wzór IX.


2.15.8.5.9.1. Perfectum
!"$%' &( 67 5 "$%' &(
2.15.8.5.9.1.1. Strona czynna - temat: )  # [ *+-,/. 0 13242 ], ) # [ *+-,/.81320 132 ].
Sg. Plur. > Dual.
3 os. m. ð“
9 ò ñ ô : : =¡< ò ñ  ô : ò ñ  ô : [ ;Ÿú0þ ü ýÿÿ ]
[ ;Ÿú0þ ü ýÿÿý ] [ ;Ÿú0þ ü ýÿÿ  ]
> >
3 os. f. @ ? ¡ò ñ  ô : [ ;Ÿú0þ ü ýÿÿý¯û ] ñ  ô ¡
ò ñ  ô :
[ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿ ý ] A ò
ó ñ ¡ñ  ô : [ ;Ÿú0þ ü ýÿÿý¯û ]

2 os. m. @ñ  ô ¡
ò ñ  ô : [ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿcûý ] B ? óï  ô ¡
ò ñ ô :
 ñ ó ô ¡
ñ  ô :
AD ï ò

[ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿcûù=C ] [ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿcûù=CE ]


2 os. f. @  ô ¡
ò ñ  ô : [ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿcûF ] 9 óï  ô ¡
ò ñ  ô : D ñ óï  ô ¡
ò ñ  ô :
A

[ ;Ÿú0þýÿýÿcû ü ù=4 ý ] [ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿcûù=CE ]


1 os. m., f. ï@  ô ¡
ò ñ  ô : [ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿcûù ]
G ñ  ô ¡
ñ  ô :
A ò [ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿ H ]
G ñ  ô ¡
ñ  ô :
A ò [ ;Ÿú0þýÿ'ü ýÿH ]

2.15.8.5.9.2. Imperfectum
!"$% # )
2.15.8.5.9.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj I cy. Strona czynna. Temat ) 

 7 &$ %
" # )
[,/. 0 13242 ]; ) [,/.81324+J2 ].
Sg. Plur. > Dual.
3 os. m. ð“ K ò ñ õ ô öÅñ ÷ ñ =¡< ò ñ õ ô öÅñ ÷ ò ñ õ ô öÅñ ÷ [ø ý*ú0þýÿÿ'ü  ]
[ø ý*ú0þ ü ýÿÿ¯ù ] [ø ý*ú0þýÿÿ'ü  ý ]
>
3 os. f. ð“ K ò ñ õ ô öñ  ñ  ô ¡ ò ñ õ ô öÅñ ÷ ò ñ õ ô ö ñ  [ ûý*ú0þýÿÿ'ü  ]
[ ûý*ú0þ ü ýÿÿ¯ù ] [ø ý*ú0þýÿ'ü cÿ ý ]
>
2 os. m. ð“ K ò ñ õ ô öñ  ñ =¡< ò ñ õ ô öñ  ò ñ õ ô ö ñ  [ ûý*ú0þýÿÿ'ü  ]
[ ûý*ú0þ ü ýÿÿ¯ù ] [ ûý*ú0þýÿÿ'ü  ý ]
>
2 os. f. ñ ¡L ò ñ õ ô
M ñ ñ  ô ¡ ò ñ õ ô öñ  ò ñ õ ô öñ  [ ûý*ú0þýÿÿ'ü  ]
ö [ ûý*ú0þýÿÿ'ü  ý ] [ ûý*ú0þýÿ'ü cÿ ý ]

1 os. m., ð“
K ò ñ ô
 ð“
K ò ñ õ ô öñ  [ ý*ú0þ ü ýÿÿ¯ù ] ð“
K ò ñ õ ô öñ  [ ý*ú0þ ü ýÿÿ¯ù ]
[ ý*ú0þ ü ýÿÿ¯ù ]
f.
&(
2.15.8.5.9.2.2. Tryb odci N ty - czasownik IX P O QST R [ *+-UHVW0 1YX;X'1 ] - "czerwienieZ ".
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ñ ñ
[ 9 D \ ? öÅ÷ [ø ý^]4C ü ý^_F_=ý ] :a [ K D ñ \ ? ñ :[ 9 D ñ \ ? ñ
Åö ÷ [ø ý^]4C ü ý^_F_= ] Åö ÷ [ø ý^]4C ü ý^_F_; ]
` ñ ñ
[ D \ ? öÅ÷ [ø ^ ý ]4C ü ý^_F_Y ]

61
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (b-ced f g hji g k lb-m lonpFg q;b-rFs g qd tuq hjvuwxYhjy ) © 2002. (kopia bezpłatna)
z z
|  ~ € ~ ‚
{=}u [ƒ…„^†4‡‰ˆ „^ŠY‹ŒŠ ]
z z z z
3 os. f. }   ~ €  ~ Ž
u [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠu„ ] ‘~ {=}u
|  ~ € ~ ‚ [ƒ…„^†4‡’„^Š“ˆ ‹ŒŠF”…„ ] • }u  ~ €  ~ Ž [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠ;– ]
 z
}u ~ € ~ Ž [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠY‹ ]
z z
|  ~ € ~ Ž
{=}u [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠY‹ŒŠ ]
z z z
2 os. m. }u  ~ € ~ Ž [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠu„ ] • —Y}u˜  ~ €  ~ Ž [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠ=™ ] • }u  ~ €  ~ Ž [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠ;– ]
 z
}u ~ € ~ Ž [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠY‹ ]
z z
|  ~ € ~ Ž
{=}u [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠY‹ŒŠ ]
 z z z z
2 os. f. š }u ~ € ~ Ž [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠF› ] ‘~ {=}u
|  ~ € ~ Ž [ ;„^†4‡’„^Š“ˆ ‹ŒŠF”…„ ] • }u  ~ €  ~ Ž [ ;„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠ;– ]
z z z
1 os. m., }   ~ œž Ÿ
u [  „^†4‡‰ˆ „^ŠFŠu„ ] }~€ ¡~
u [”…„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠu„ ] }~€ ¡~
u [”…„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠu„ ]
f.  z  z  z
}u ~ œž Ÿ [  „^†4‡‰ˆ „^ŠFŠY‹ ] }u ~ € ¡ ~ [”…„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠY‹ ] }u ~ € ¡ ~ [”…„^†4‡‰ˆ „^ŠFŠY‹ ]
z z z z ¡ z z ¡
|  ~ œž Ÿ
{=}u [  „^†4‡‰ˆ „^ŠY‹ŒŠ ] | ~€ ~
{=}u [”…„^†4‡‰ˆ „^ŠY‹ŒŠ ] | ~€ ~
{=}u [”…„^†4‡‰ˆ „^ŠY‹ŒŠ ]

2.15.8.5.10. Wzór X.
2.15.8.5.10.1. Perfectum
¦ $
§ © ¨ ª«
2.15.8.5.10.1.1. Strona czynna - temat: ¢!¤$£ ¥ £ ž [ ¬­®¯ ° ±Y²/³8±3´ ]
Sg. Plur. Dual.
¶ µ ·uµ ¹ ¸ ºYµ » Ë
3 os. m. ¼¾½¿ [ À;ÁjÂ=Ã Ä Å^Æ$ÇÅ!È4Å ] ¿ ÉÊ ·uµ ¹ ¸ ºYµ ¼¾
» ½¿
[ À;ÁjÂ=Ã Ä Å^Æ$ÇÅ!ÈÌ ]
¹ ºY»
ÍÎ ·uµ ¸ µ ¼¾½¿ [ À;ÁjÂ=Ã Ä Å^Æ$ÇÅ!ÈÏ ]
3 os. f. л Ë Í u
· µ ¹ ¸ ºYµ ¼¾
» ½¿ ѵ Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ ¼¾
» ½¿ Ó º µ Ë ·uµ ¹ ¸ ºYµ »
Í ¼¾½¿

[ À;ÁjÂ=Ã Ä Å^Æ$ÇÅ!È4ÅHà ] [ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!È҅Š] [ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!È4ÅHÃ Ï ]


2 os. m. е Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ ¼¾
» ½¿ ÔF» º Õ Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ ¼¾
» ½¿ Ó Ø µ º Õ Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ »
¼¾½¿

[ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!ÈÃ;Å ] [ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!ÈÃÖ=× ] [ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!ÈÃÖ=×EÏ ]


Ù
2 os. f. н Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ ¼¾
» ½¿ Ñ º Õ Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ ¼¾
» ½¿ Ó Ø µ º Õ Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ »
¼¾½¿

[ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!ÈÃFÁ ] [ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$ÇÅ!ÈÃ Ä Ö=Ò4҅Š] [ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!ÈÃÖ=×EÏ ]


1 os. m., f. ÕÐ Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ ¼¾
» ½¿ Ó Ú µ Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ »
¼¾½¿
Ó Ú µ Ë ¸ ·uµ ¹ ¸ ºYµ »
¼¾½¿

[ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!ÈÃÖ ] [ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!ÈÒHÏ ] [ À;ÁjÂ=Ã;Å^Æ$Ç Ä Å!ÈÒHÏ ]

¦^$ Û§ ¨
2.15.8.5.10.1.2. Strona bierna - temat: ¢ ¤$ª ¥ ©ÝÜ « [ ¬ÞY®¯8Þ²/³­J´ ].
Sg. Plur. Dual.
¶µ u
· ½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý Ë
3 os. m. » Ê¿
[ À8Ö^Â=Ã Ä Ö=Æ$Ç;ÁÈ4Å ] ¿ ÉÊ ·u½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý
» Ê¿
[ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç;ÁÈÌ ]
¹ ºY»
ÍÎ ·u½ ¸ Õ ¼ÝÊ ¿ [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç;ÁÈÏ ]
3 os. f. л Ë Í u
· ½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý
» Ê¿ ѵ Ë ¸ ·u½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý
» Ê¿ Ó º µ Ë ·u¹ ¸ ºYÕ »
Í ½ ¼ÝÊ ¿

[ À8Ö^Â=Ã Ä Ö=Æ$Ç;ÁÈ4ÅHà ] [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈ҅Š] [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈ4ÅHÃ Ï ]


2 os. m. е Ë ¸ ·u½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý
» Ê¿ ÔF» º Õ Ë ¸ ·u½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý
» Ê¿ Ó Ø µ º Õ Ë ¸ ·u¹ ¸ ºYÕ »
½ ¼ÝÊ ¿

[ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈÃ;Å ] [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈÃÖ=× ] [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈÃÖ=×EÏ ]


Ù
2 os. f. н Ë ¸ ·u½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý
» Ê¿ Ñ º Õ Ë ¸ ·u½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý
» Ê¿ Ó Ø µ º Õ Ë ¸ ·u¹ ¸ ºYÕ »
½ ¼ÝÊ ¿

[ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈÃFÁ ] [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç;ÁÈÃ Ä Ö=Ò4҅Š] [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈÃÖ=×EÏ ]


1 os. m., f. ÐÕ Ë ¸ ·u½ ¹ ¸ ºYÕ ¼Ý
» Ê¿ Ó Ú µ Ë ¸ ·u¹ ¸ ºYÕ »
½ ¼ Ê¿
Ó Ú µ Ë ¸ ·u¹ ¸ ºYÕ »
½ ¼ÝÊ ¿

[ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈÃÖ ] [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈÒHÏ ] [ À8Ö^Â=ÃÖ=Æ$Ç Ä ÁÈÒHÏ ]


62
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ß-àeá â ã äjå ã æ çß-è çoéêFã ë;ß-ìFí ã ëá îuë äjïuðñYäjò ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.5.10.2. Imperfectum
ù'û$ú ü
2.15.8.5.10.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj ó cy. Strona czynna. Temat ôö÷$õ ø ý

[þÿ   ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.

       [  !#"%$'&)( ] ,* +.-        *546       
3
[%!#"%$'&/ 021 ] [%!#"%$'&/ 7'18$ ]
3 os. f.
      9 [ %  !#"%$'&)( ] : .         [%!#"  $'&;1 ] *546         9
[ %%!#"%$'&/ 7'18$ ]
3
2 os. m.
      9 [ %   !#"%$'&)( ] *, +.-       9 *546       9 [ % %!#"%$'&/ 7'18$ ]
3
[ %%!#"%$'&/ 021 ]
2 os. f. <  .       9 [ %%!#"%$'&/ =>1 ] : .        9 [ %%!#"  $'&;1 ] *546       9 [ %%!#"%$'&/ 7'18$ ]
3
1 os. m.,

   ?  4 @ [ A  !#"%$'&)( ]

      B [1
      B [1%!#"%$'&)( ]
   !#"%$'&)( ]
f.

2.15.8.5.10.2.2. G E I H J#E L K
Imperfectum Tryb oznajmuj C cy. Strona bierna. Temat DF#
[M2N O PQRSP T ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.
    
*, +. -      
 *546      

  [U(!  !#"F&)( ]
3
[U(!%!#"F&/ 021 ] [U(!%!#"F&/ 7'18$ ]
3 os. f.
    
: .       
 [U(!%!#"  F&;1 ] *546      
9 [ (!%!#"F&/ 7'18$ ]
9 [ (!  !#"F&)( ]
3
2 os. m.
    
*, + . -      
9 *546      
9 [ (!%!#"F&/ 7'18$ ]
9 [ (!  !#"F&)( ]
3
[ (!%!#"F&/ 021 ]
2 os. f. < .      
9 [ (!%!#"F&/ =>1 ] : .       
9 [ (!%!#"  F&;1 ] *546      
9 [ (!%!#"F&/ 7'18$ ]
3
1 os. m.,
   ?  - @
    

    

[ AS(!  !#"F&)( ] B [1U(!  !#"F&)( ] B [1U(!  !#"F&)( ]


f.

2.15.8.5.11. Wzory XI-XV.


2.15.8.5.11.1. Perfectum

Wzór Perfectum - 3 os. sg. m., strona czynna


XI WY
V X  Z  [ [ A%$\#"  7&]&^ ]
XII  _  +   Z  [
[ A%$\#"  a`b"F&^ ]
XIII W  + V  Z  [
[ A%$\#"  a`c`dF&^ ]
XIV  . 4 e!  Z  [
[ A%$\#"  !18&^F&^ ]
XV !
e  Z
f 4   [ [ A%$\#"  !18&,7 ]
.

2.15.8.5.11.2. Imperfectum
2.15.8.5.11.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj C cy.
Wzór Imperfectum - 3 os. sg. m., strona czynna
XI WY
g X     [!#"  7&]&)( ]

XII

_ +      [!#"  a`b"%$'&)( ]

63
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (hjilk m n o/p n q r2hjs rut,vwn x%hjywz n x'k {x o/|},~o/ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
XIII Y
€ ƒ‚ „… ‡ † „ˆ [‰Š!‹#Œ  ŠaŽcŽ'‘)’ ]

XIV “
€ 2”• — – „… ‡ † „ˆ [‰Š!‹#Œ  Š!˜8‘]'‘)’ ]

XV ™ 2”• — – „… ‡ † „ˆ [‰Š!‹#Œ  Š!˜8‘;š ]

2.15.8.5.12. Wzory IQ-IVQ.


2.15.8.5.12.1. Perfectum
‡Ÿž
(Schemat wg radykałów: ›œ )
Tema Perfectum - 3 os. sg. m., strona czynna
t
IQ ‡ ž
› „ œ „ † [¡) Š!‹¢UŠ!£Š ]
IIQ ‡¤   ¥
› „ œ „ † „ [ ¦%Š ¡) Š!‹¢UŠ!£Š ]
IIIQ  ‡ ž ”¨
› § œ „ † [ ©%u¡a‹Š2¢^ Š!£w£Š ]
IVQ —ª–  ‡ ž ”¨
› „ œ „ † [ ©%u¡a‹ Š!˜]¢UŠ!£Š ]

2.15.8.5.12.2. Imperfectum
2.15.8.5.12.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj « cy.
Tema Imperfectum - 3 os. sg. m., strona czynna
t
IQ ‡¤  
›€ œ ¬ † €ˆ [‰U’,¡) Š!‹¢\£­’ ]
IIQ ‡¤   ®
› € œ „ † „ „ˆ [‰Š)¦%Š¡) Š!‹¢UŠ!£­’ ]
IIIQ  ‡ ¤
›¯ œ ¬ † „ˆ [‰Š¡a‹Š2¢^ \£w£­’ ]

IVQ —ª–  ‡ ¤
›€ œ ¬ † „ˆ [‰Š¡a‹ Š!˜]¢\£­’ ]

2.15.8.5.13. Wzory IF-IIF.


2.15.8.5.13.1. Perfectum
(Schemat wg radykałów: °^±²Ÿ³­´ )
Temat Perfectum - 3 os. sg. m., strona czynna
IF µ 2¶± ·² ³#¸ ´¶ [¹ º »!¼¾½2¿»^À» ]
°
Temat Perfectum - 3 os. sg. m., strona czynna
IIF µ 2¶± ·² ³#¸ Á¶  ¶ [ Ã%»¹ º »!¼¾½2¿»^À» ]
°

2.15.8.5.13.1.1. Imperfectum Tryb oznajmuj Ä cy.

Tema Imperfectum - 3 os. sg. m., strona czynna


t
IF ° Å ±2Æ ·² ³#¸ ÁS¶ É È [ÊUË!¹ º »!¼¾½2¿ÌwÀSË ]
Ç
Í
IIF ° Å 2¶± ·² ³#¸ Á¶ ¶ É ¶ [Ê»)Ã%»¹ º »!¼¾½2¿»^ÀSË ]


64
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÎjÏlÐ Ñ Ò Ó/Ô Ò Õ Ö2Îj× ÖuØ,ÙwÒ Ú%ÎjÛwÜ Ò Ú'Ð ÝÚ Ó/Þß,àÓ/á ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.6. Czasownik geminowany (GEM)
2.15.8.6.1. Perfectum.
Czasowniki geminowane posiadajâ taki sam przedostatni i ostatni radykał.
Zbitki spółgłoskowe CCC sâ zawsze rozbijane na CCVC, przy czym spółgłoski C pozostajâ bez zmian, a
samogłoska V zaleã eä bå dzie od etymologii czasownika. Najczå5æ ciej V=[a].

2.15.8.6.1.1. Wzór I.
2.15.8.6.1.1.1. Wzór I a.
2.15.8.6.1.1.1.1. Strona czynna. Temat a: 5è ç ê é [ëíì­î)î ], temat b: ï è é ê [ëíì­î8ì­î ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ñ'ð ó ò [ôõ ö÷^÷øö ] ù úûñ'ó ò [ôõ ö÷^÷#ü ] ù ñ'ð ó ò [ôõ ö÷^÷]ý ]
3 os. f. ÿ þ ñ'ð ó ò [ôõ ö÷^÷øö ] ò 'þ ñ'ò ó ò [ô ö ÷ õ ö÷ö ]   ò ñ'ð ó ò [ôõ ö÷^÷øö ý ]
2 os. m. ÿò 'þ ñ'ò ó ò [ô ö÷ õ ö÷%ö ] þ 
'þ ñ'ò ó ò [ô ö ÷ õ ö÷ ô ]   ò 
'þ ñ'ò ó ò
[ô ö÷ õ ö÷ ô ý ]
2 os. f. ÿ 'þ ñ'ò ó ò [ô ö÷ õ ö÷  ] ð 
'þ ñ'ò ó ò   ò 
'þ ñ'ò ó ò
[ô ö÷øö÷ õ ö ] [ô ö÷ õ ö÷ ô ý ]

ÿ 'þ ñ'ò ó ò [ô ö÷ õ ö÷ ]  
1 os. m., f.  ò 'þ ñ'ò ó ò [ô ö÷ õ ö÷)ý ]  ò 'þ ñ'ò ó ò [ô ö÷ õ ö÷)ý ]

2.15.8.6.1.1.2. Wzór I b.
  !
2.15.8.6.1.1.2.1. Strona czynna. Temat a:   [ ], temat b:  ["# ].

Sg. ( Plur. *+ Dual.


3 os. m. $ð ó ò ) óò ó ò [ôõ ö%&%,ý ]
[ôõ ö%&%^ö ] ù' [ôõ ö%&%'ü ]
*) )*
3 os. f. , þ ó ò [ôõ ö%&^% ö ] ò ) - )  ó ò [ô ö%/õ .%/ö ]  0 ò ó ò [ôõ ö%&%^ö ý ]
2 os. m. ,ò ) - )  ó ò [ô ö/% õ .%.%ö ] þ 0
) - )  ó ò [ô ö%/õ .%. ô ]
))
  ò 0
-  ó ò [ô ö/% õ .%. ô ý ]
2 os. f. , ) - )  ó ò [ô ö/% õ .%.  ] ð 0
) - )  ó ò [ô ö%&.%. õ ö ]
))
  ò 0
-  ó ò [ô ö/% õ .%. ô ý ]
1 os. m., f.
, ) - )  ó ò [ô ö/% õ .%. ] 1))
 ò -  ó ò [ô ö%/õ .%/)ý ]
1))
 ò -  ó ò [ô ö/% õ .%/) ý ]

2.15.8.6.1.1.3. Wzór I c.
5 5
2.15.8.6.1.1.3.1. Strona czynna. Temat a: 24 3 [687 499 ], temat b: :24; 3 [687 49=<>9 ].

Sg. Plur. Dual.


524? 3 C5 524? 3
3 os. m. [687 499@ ] A B 243 [687 499ED ] A [687 499F ]
3 os. f. H G 24? 5 3 [687 499@8I ] J  :G 24; 5 3 [6K49.7 <>9#LM ] O 5
N 24? 3 [687 499@8IPF ]
2 os. m. H  :G 24; 5 3 [6K49.7 <>9EI  ] Q G O ; :G 24; 5 3 [6K49.7 <>9EIR<S ] O 5
N T ; :G 24; 3 [6K49.7 <>9EIR<SUF ]
2 os. f. H  :G 24; 5 3 [6K49.7 <>9EIV" ] W ? O ; :G 24; 5 3 O 5
N T ; :G 24; 3 [6K49.7 <>9EIR<SUF ]
[6K49=<>9EI 7 <SLLM ]

65
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (XZY\[ ] ^ _a` ^ b cSXZd cPegf ^ hVXZi j ^ h.[ k4h _al4mgno_ap ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. q su v4q x w [yKz4{.| }>{E~R} ]
rt ‚ x
€ su v4q w [yKz4{.| }>{#ƒ8„ ]
‚ x
€ su v4q w [yKz4{.| }>{#ƒ8„ ]

2.15.8.6.1.1.4. Strona bierna - temat a: † … q‡ [ˆ‰}oŠŠ ], temat b: ‹#† Œ q‡ [ˆ‰}oŠ=/Š ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. RŽ ‘  [’”“ •>––=— ] ˜ ™oš›R œ [’”“ •>––ž ] ˜ ›RŸ  œ [’”“ •>––&  ]
3 os. f. ¢ ¡ ›RŸ  œ [’”“ •>––=—£ ] ¥¤ .¦ ¡ ›§  œ [’•>–#“ ¨a–©ª— ] ¤
« ¬ ›RŸ  œ [’”“ •>––=—£   ]
2 os. m. ¢¤ ¦.¡ ›R§  œ [’•>–#“ ¨a–£V— ] ­ ¡ ¬ œ ¦.¡ ›R§  œ [
’ •>–#“ ¨a–£ •’ ]
¤
« ® ¬ œ ¦.¡ ›R§  œ [’•>–#“ ¨a–£ •’¯  ]
°Ÿ ¬ œ ¦.¡ ›R§  œ ¤
2 os. f. ¢§ .¦ ¡ R›§  œ [’•>–#“ ¨a–£ ¨ ] « ® ¬ œ ¦.¡ ›R§  œ [’•>–#“ ¨a–£ •’¯  ]
[’•>–@¨a–£ “ •©©ª— ]
¢œ .¦ ¡ R›§  œ [’•>–#“ ¨a–£ • ] ±¤ ±¤
1 os. m., f. « ¦.¡ ›R§  œ [’•>–#“ ¨a–©  ] « ¦ ¡ R›§  œ [’•>–#“ ¨a–©  ]

2.15.8.6.1.2. Wzór II.


2.15.8.6.1.2.1. Strona czynna - temat: ²#´ ³ ¶ µ [·¹¸ ºE»»¼ºE» ].
Sg. Plur. Dual.
¤¦  ¤ ¤ ¤¦  ¤
3 os. m. ›Ÿ [’”“ —4––=—4–=— ] ˜ ™oœ¦ ›Ÿ  [’”“ —4––=—4–ž ] ˜ ›Ÿ [’”“ —4––=—4–&  ]
3 os. f. ¢ ¡ ¦¤ ›Ÿ  ¤ [’”“ —4––=—4–=—£ ] ¥¤ ¦ ¡ ›Ÿ  ¤ [’½—4––#“ —4–©ª— ] ¤¤ ¤
« ¬ ¦ ›Ÿ  [’½—4––=—4–=—£   ]
2 os. m. ¢¤ ¦ ¡ ›Ÿ  ¤ [’½—4––#“ —4–£V— ] ­ ¡ ¬ œ ¦ ¡ ›Ÿ  ¤ [’½—4––#“ —4–£ •’ ] ¤ ¤
« ® ¬ œ ¦ ¡ ›Ÿ 
[’½—4––#“ —4–£ •’¯  ]
2 os. f. ¢§ ¦ ¡ ›Ÿ  ¤ [’½—4––#“ —4–£ ¨ ] °Ÿ ¬ œ ¦ ¡ ›Ÿ  ¤ ¤ ¤
« ® ¬ œ ¦ ¡ ›Ÿ 
[’½—4––=—4–£ “ •©©ª— ] [’½—4––#“ —4–£ •’¯  ]
1 os. m., f. ¢œ ¦ ¡ ›Ÿ  ¤ [’½—4––#“ —4–£ • ] ±¤ ¤
« ¦ ¡ ›Ÿ  [’½—4––#“ —4–©  ]
±¤ ¤
« ¦ ¡ ›Ÿ  [’½—4––#“ —4–©  ]

2.15.8.6.1.2.2. Wzór II. Strona bierna - temat: ²#R´ ¾ ¶ ¿ [·¹¸ Ào»»=Á/» ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. .¦¤ ›R  œ [’”“ •>––@¨a–=— ] ¦˜ ™oœ.›R  œ [’”“ •>––@¨a–ž ] ¦˜ ¤ ›R  œ [’”“ •>––@¨a–&  ]
.
3 os. f. ¢ ¡ ¦.¤ ›R  œ [’”“ •>––@¨a–=—£ ] ¥¤ .¦ ¡ R›Â  œ [’•>––#“ ¨a–©ª— ] ¤¤
« ¬ ¦.›R  œ [’•>––#“ ¨a–=—£   ]
2 os. m. ¢¤ ¦.¡ ›R  œ [’•>––#“ ¨a–£V— ] ­ ¡ ¬ œ ¦.¡ ›R  œ [
’ •>––#“ ¨a–£ •’ ]
¤
« ® ¬ œ ¦.¡ ›R  œ
[’•>––#“ ¨a–£ •’¯  ]
°Ÿ ¬ œ ¦.¡ ›R  œ ¤
2 os. f. ¢§ .¦ ¡ R›Â  œ [’•>––#“ ¨a–£ ¨ ] « ® ¬ œ ¦.¡ ›R  œ
[’•>––@¨a–£ “ •©©ª— ] [’•>––#“ ¨a–£ •’¯  ]
¢œ .¦ ¡ R›Â  œ [’•>––#“ ¨a–£ • ] ±¤ ±¤
1 os. m., f. « ¦.¡ ›R  œ [’•>––#“ ¨a–©  ] « ¦.¡ ›R  œ [’•>––#“ ¨a–©  ]

66
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÃZÄ\Å Æ Ç ÈaÉ Ç Ê ËSÃZÌ ËPÍgÎ Ç ÏVÃZÐ Ñ Ç Ï.Å Ò4Ï ÈaÓ4ÔgÕoÈaÖ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.6.1.3. Wzór III.
2.15.8.6.1.3.1. Wzór III a. Strona czynna - temat a: #Ø × ÙÛ Ú [Ü¹Ý Þ&ß¼àEß ], temat a: Ø Ø#Ú ÙÛ Ú
[Ü¹Ý Þ&ß¼àEß ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. â.á ãåæ ä [ç”è éêê=ë ] ò
ì íoîï.ðåñ [ç”è éêêó ] ò
ì ï.ô ðåñ [ç”è éêê&é ]
3 os. f. ö õ ï.ô ðåò ñ [ç”è éêê=ë÷ ] øñ ï.õ .ïñ ðåò ñ [ç¯éê#è ë4êùªë ] ðåú ñ ï.ô ðåò ñ [ç¯éêê=ë÷ é ]
2 os. m. öñ ï.õ .ïñ ðåò ñ [ç¯éê#è ë4ê÷Vë ] û õ ú ü ï.õ ï.ñ ðåò ñ [¯
ç éê#è ë4ê÷ ýç ] ðåþ ñ ú ü ï.õ ï.ñ ðåò ñ
[ç¯éê#è ë4ê÷ ýç¯é ]
2 os. f. öÿ ï.õ .ïñ ðåò ñ [ç¯éê#è ë4ê÷ ] 
ô ú ü .ï õ ï.ñ ðåò ñ ðåþ ñ ú ü ï.õ ï.ñ ðåò ñ
[ç¯éê=ë4ê÷ è ýùùªë ] [ç¯éê#è ë4ê÷ ýç¯é ]
1 os. m., f. üö ï.õ .ïñ ðåò ñ [ç¯éê#è ë4ê÷ ý ] ðåñ ï.õ ï.ñ ðåò ñ [ç¯éê#è ë4êùé ]

ðåñ ï.õ ï.ñ ðåò ñ [ç¯éê#è ë4êùé ]





2.15.8.6.1.3.2. Wzór III b. Strona czynna - temat:  [ ]

Sg. Plur. Dual.


  
3 os. m. ñ ñ ð  [ è é&ë &ë ] ì  ü  ñ ð  [ è é &ë Ró ] ðå ñ  ñ ð  [ è é &ë /é ]
3 os. f. õ     õ   
ñ ñ ð  [ è é&ë&ë÷ ] ñ ñ ð  [ >éZè ëaùªë ] åð  ñ  ñ  ñ ð  [ >éZè ë&ë÷ é ]
 õ  û õ  ü  õ  ñ ð   [ >éZè ëR÷ ýç ] åð þ ñ  ü  õ  ñ ð 
2 os. m.  
ñ ñ ð  [ >éZè ëR÷Vë ]
[ >éZè ëR÷ ýç¯é ]
ÿ  õ   ü õ 
ðåþ ñ  ü  õ  ñ ð 
2 os. f.   
ñ ð  [ >éZè ëR÷ ] ô ñ ð
[ç¯é&ëR÷ è ýùùªë ] [ >éZè ëR÷ ýç¯é ]
1 os. m., f. ü  õ  ñ ð  [ >éZè ëR÷ ý ]

ðåñ  õ  ñ ð  [ >éZè ëaùé ]
 
ðåñ  õ  ñ ð  [ >éZè ëaùé ]
 

()+*,)
&
2.15.8.6.1.3.3. Wzór III. Strona bierna - temat: !#"%$ [' ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÿïñ ï- üò [ç”è óoê.aê=ë ] ÿ
ì í üï ï- üò [ç”è óoê.aêó ] ÿ
ì ïñ ï- üò [ç”è óoê.aê&é ]
3 os. f. ö õ ïñ ï-ÿ  üò [ç”è óoê.aê=ë÷ ] øñ ï õ -ïÿ  üò [ç oó ê#è aêùªë ] ðåú ñ ïñ ï-ÿ  üò [ç óoê#è aê=ë÷ é ]
2 os. m. öñ ï õ -ïÿ  üò [ç óoê#è aê÷Vë ] û õ ú ü ï õ ï-ÿ  üò [ç oó ê#è aê÷ ýç ] ðåþ ñ ú ü ï õ ï-ÿ  üò
[ç óoê#è aê÷ ýç¯é ]
2 os. f. öÿ ï õ -ïÿ  üò [ç óoê#è aê÷ ] 
ô ú ü ï õ ï-ÿ  üò ðåþ ñ ú ü ï õ ï-ÿ  üò
[ç oó ê.aê÷ è ýùùªë ] [ç oó ê#è aê÷ ýç¯é ]
1 os. m., f. üö ï õ -ïÿ  üò [ç óoê#è aê÷ ý ] ðåñ ï õ ï-ÿ  üò [ç óoê#è aêùé ]

ðåñ ï õ ï-ÿ  üò [ç óoê#è aêùé ]


2.15.8.6.1.4. Wzór IV.


 %))  )5%)
0 & 1 0  &3 1
4
2.15.8.6.1.4.1. Strona czynna - temat a: / [2 ' ], temat b:  [2 ' ].

Sg. Plur. Dual.

67
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (687-9 : ; <>= ; ? @A68B @DCFE; GH68IJ ; GK9 LG <>MNFO<>P ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. m. RK
Q TS U V [ WYX[Z]\ X^^+X ] RKT S U V
_ `a  [ WYX[Z]\ X^^cb ] RKS
_ Q TU V [ WYX[Z]\ X^^ed ]
3 os. f. gf RK
Q TS U V [ WYX[Z]\ X^^+Xh ] jS iK
f RS Tf U V [ WYX[Zk^!\ X^4lmX ] o S RKS
n Q TU V [ WYX[Z]\ X^^+Xh d ]
2 os. m. gS iK
f RS Tf U V [ WYX[Zk^!\ X^chHX ] pf o q iK
f RS Tf U V [ WYX[Zk^!\ X^chYrsZ ] S o iKRS
n t q f Tf U V

[ WYX[Zk^!\ X^chYrsZud ]
2 os. f. gv iK
f RS Tf U V [ WYX[Zk^!\ X^chw ] xQ o q iK
f RS Tf U V S o iKRS
n t q f Tf U V

[ WYX[Zk^+X^ch \ rsllmX ] [ WYX[Zk^!\ X^chYrsZud ]


1 os. m., f. qg iK
f RS Tf U V [ WYX[Zk^!\ X^chYr ]
y S iKRS
n f T f UV [ WYX[Zk^!\ X^4ld ]
y S iKRS
n f Tf U V [ WYX[Zk^!\ X^4ld ]
{!}!| ~  {4
| }!‡ ~ 
2.15.8.6.1.4.2. Strona bierna - temat a: z [ €KA‚„ƒ,…… ], temat b: † [ €KA‚ˆ…+ƒ,… ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ŠK
‰ ŒK‹  Ž [   ‘s’”“>••+– ] ŠKŒ ‹  Ž
— ˜™ K [ š‘s’] “>••c› ] ŠK‹
— ‰ ŒK Ž [ š‘s’] “>••eœ ]
3 os. f. ž ŠK
‰ ŒK‹  Ž [   ‘s’”“>••+–Ÿ ] ¡ K¢ Š‹
   ŒK  Ž [ š‘s’k•! “>•4£m– ] ¦ ŠK‹
¤¥  ‰ ŒK Ž [ š‘s’] “>••+–Ÿ œ ]
2 os. m. ž
 
¢K
 Š‹ ŒK  Ž [ š‘s’k•! “>•cŸH– ] §  ¦ ¨ ¢K
 Š‹ ŒK  Ž [ š‘s’k•! “>•cŸY‘s’ ] ¦ ¢KŠ‹
¥¤ ©   ¨  ŒK  Ž

[ š‘s’k•! “>•cŸY‘s’uœ ]
2 os. f. ž‹ ¢K
 Š‹ ŒK  Ž [ š‘s’k•! “>•cŸ“ ] ª‰ ¦ ¨ ¢K
 Š‹ ŒK  Ž ¦ ¢KŠ‹
¥¤ ©   ¨  ŒK  Ž

[ š‘s’k•.“>•cŸ  ‘s££m– ] [ š‘s’k•! “>•cŸY‘s’uœ ]


1 os. m., f. ¨ž ¢K
 Š‹ ŒK  Ž [ š‘s’k•! “>•cŸY‘ ]
« ¢KŠ‹
¤¥   ŒK  Ž [ š‘s’k•! “>•4£œ ]
« ¢KŠ‹
¤¥   ŒK  Ž [ š‘s’k•! “>•4£œ ]

2.15.8.6.1.5. Wzór V.
{4® ­ ¯ ­
2.15.8.6.1.5.1. Wzór V. Strona czynna - temat: †!¬ [ °Y±‚³² ±%……5±%… ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ¢ Š‰ © ¦
      [ ŸH–[’] –••+–•+– ] ¢ Š ¦
—˜ ¨ ‰ ©     [ ŸH–[’] –••+–•c› ] ¢ Š ¦
—  ‰ ©    [ ŸH–[’] –••+–•eœ ]
3 os. f. ž ¢ Š‰ © ¦
     
¡ ¢  Š‰ © ¦
     
¦ ¢ Š ¦
¤¥    ‰ ©    

[ ŸH–[’] –••+–•+–Ÿ ] [ ŸH–[’„–••! –•4£m– ] [ ŸH–[’] –••+–•+–Ÿ œ ]


2 os. m. ž
 
¢  Š‰ © ¦
    § ¦ ¨ ¢  Š‰ ©   ¦   ¦ ¢ Š ¦
¥¤ ©   ¨  ‰ ©    

[ ŸH–[’„–••! –•cŸH– ] [ ŸH–[’„–••! –•cŸY‘s’ ] [ ŸH–[’„–••! –•cŸY‘s’uœ ]


2 os. f. ž‹ ¢  Š‰ © ¦
   
ª‰ ¦ ¨ ¢  Š‰ © ¦
   
¦ ¢ Š ¦
¥¤ ©   ¨  ‰ ©    

[ ŸH–[’„–••! –•cŸ“ ] [ ŸH–[’„–••+–•cŸ  ‘s££m– ] [ ŸH–[’„–••! –•cŸY‘s’uœ ]


1 os. m., f. ¨ž ¢  Š‰ © ¦
   
« ¢ Š ¦
¤¥   ‰ ©    
« ¢ Š ¦
¤¥   ‰ ©    

[ ŸH–[’„–••! –•cŸY‘ ] [ ŸH–[’„–••! –•4£œ ] [ ŸH–[’„–••! –•4£œ ]


{š® µ ¯ µ
2.15.8.6.1.5.2. Strona bierna - temat: †!´ [ °šA‚³² ……+ƒ,… ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¢KŠ¶ © ¨ ¦ ¨
  [ ŸY‘s’] ‘[••.“>•+– ] ¢KŠ¶ ¦
—˜ ¨ © ¨ ¨ [ ŸY‘s’] ‘[••.“>•c› ] ¢KŠ¶ ¦
—   ©¨ ¨ [ ŸY‘s’] ‘[••.“>•eœ ]
3 os. f. ž ¢KŠ¶ © ¨ ¦ ¨
 
¡ K¢ Š¶ ¦
   ©¨ ¨
¦ K¢ Š¶ ¦
¤¥    © ¨ ¨

[ ŸY‘s’] ‘[••.“>•+–Ÿ ] [ ŸY‘s’·‘[••! “>•4£m– ] [ ŸY‘s’·‘[••! “>•+–Ÿ œ ]


2 os. m. ž
   Š¶ © ¨ ¦ ¨
¢K §  ¦ ¨ ¢K
 Š¶ © ¨ ¦ ¨ ¦ ¢KŠ¶ ¦
¥¤ ©   ¨  © ¨ ¨

68
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¸8¹-º » ¼ ½>¾ ¼ ¿ ÀA¸8Á ÀDÂFü ÄH¸8ÅÆ ¼ ÄKº ÇÄ ½>ÈÉFʽ>Ë ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ ÌYÍsηÍ[ÏÏ!Ð Ñ>ÏcÌHÒ ] [ ÌYÍsηÍ[ÏÏ!Ð Ñ>ÏcÌYÍsÎ ] [ ÌYÍsηÍ[ÏÏ!Ð Ñ>ÏcÌYÍsÎuÓ ]
2 os. f. Ô ×K Ø ÛÚ ÜÚ
Ö Ùš Þ Ü Ú ×K Ø ÛÚ ÜÚ
Ö Ùš à¥á Ü Ú ×K Ø ÛÚ ÜÚ
Ո
[ ÌYÍsηÍ[ÏÏ!Ð Ñ>ÏcÌÑ ] Ý Û Ö Ùš

[ ÌYÍsηÍ[ÏÏ.Ñ>ÏcÌ Ð ÍsßßmÒ ] [ ÌYÍsηÍ[ÏÏ!Ð Ñ>ÏcÌYÍsÎuÓ ]


1 os. m., f. Ø ÛÚ ÜÚ
ÚÕˆ× Ö Ùš à¥â á ×K Ø ÛÚ ÜÚ
Ö Ùš à¥â á ×K Ø ÛÚ ÜÚ
Ö Ùš
[ ÌYÍsηÍ[ÏÏ!Ð Ñ>Ï4ßÓ ] [ ÌYÍsηÍ[ÏÏ!Ð Ñ>Ï4ßÓ ]
[ ÌYÍsηÍ[ÏÏ!Ð Ñ>ÏcÌYÍ ]

2.15.8.6.1.6. Wzór VI.


ä!åçè æ é æ æ åçè æ é æ
ä4ä!
2.15.8.6.1.6.1. Wzór VI a. Strona czynna - temat a: ã [ êYëìkíeîî ], temat a:
[ êYëìkíeî5ë%î ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ï ñ¥ó ò ô ò
ðK
[ õHö[÷]ø ù4úú+ö ] û üý
ðKñ¥ó ò ô ò
[ õHö[÷]ø ù4úúcþ ] û ï ñ¥ó ò ô ò
ðK
[ õHö[÷]ø ù4úúeù ]
3 os. f. ÿ ï ñ¥ó ò ô ò
ðK
[ õHö[÷]ø ù4úú+öõ ] ò ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK [ õHö[÷uù4ú!ø öúmö ] ñ¥ô ò ðK
ï ñ¥ó ò ô ò [ õHö[÷]ø ù4úú+öõ ù ]
2 os. m. ò ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK [ õHö[÷uù4ú!ø öúcõHö ] ÿ ô  ðKÿ ðKò ñ¥ó ò ô ò ñ¥ó ò ô  ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK

[ õHö[÷uù4ú!ø öúcõs÷ ] [ õHö[÷uù4ú!ø öúcõs÷uù ]


2 os. f. ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK [ õHö[÷uù4ú!ø öúcõ
] ï ô  ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK ñ¥ó ò ô  ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK

[ õHö[÷uù4ú+öúcõ ø   mö ] [ õHö[÷uù4ú!ø öúcõs÷uù ]


1 os. m., f.  ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK ñ¥ ò ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK ¥ñ  ò ðK ò ñ¥ó ò ô ò
ÿ ðK
[ õHö[÷uù4ú!ø öúcõ ] [ õHö[÷uù4ú!ø öúù ] [ õHö[÷uù4ú!ø öúù ]

Wzór VI b. Strona czynna - temat:   æ åç æ


éæ
2.15.8.6.1.6.2. [ êYë í 5ë ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ò  ò ñ¥ ò ôò
[ õHöeø ù+ö+ö ] û    
ò ñ¥ò ôò
[ õHöeø ù+öcþ ] ñ¥ ò  ò ñ¥ ò ô ò
[ õHöeø ù+öeù ]
3 os. f. ÿ  ò  ò ñ¥ ò ôò ò  ÿ  ò ñ¥ ò ôò ñ¥! ò  ò  ò ñ¥ ò ô ò
[ õHöeø ù+ö+öõ ] [ õHöù!ø ömö ] [ õHöù!ø ö+öõ ù ]
2 os. m. ò  ÿ  ò ñ¥ ò ôò
[ õHöù!ø öcõHö ]  ÿ !   ÿ  ò ñ¥ ò ôò ñ¥ó ò !   ÿ  ò ñ¥ ò ô ò

[ õHöù!ø öcõs÷ ] [ õHöù!ø öcõs÷uù ]


2 os. f.  ÿ  ò ñ¥ ò ôò
[ õHöù!ø öcõ
] ï !   ÿ  ò ñ¥ ò ôò ñ¥ó ò !   ÿ  ò ñ  ò ô ò

[ õHöù+öcõ ø   mö ] [ õHöù!ø öcõs÷uù ]


1 os. m., f.   ÿ  ò ñ¥ ò ôò ñ¥" ò  ÿ  ò ñ¥ ò ô ò ñ¥" ò  ÿ  ò ñ¥ ò ô ò
[ õHöù!ø öcõ ] [ õHöù!ø öù ] [ õHöù!ø öù ]

Strona bierna - temat: $ä ä&# %è ' ' [ ê)(Aì+* ,î.-,î ].


é
2.15.8.6.1.6.3.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ðò ð ó  ô 
 [ õs÷]ø þú/
>ú+ö ] ûü   ó  
ð ð ô
[ õs÷]ø þú/
>úcþ ] û  ó 
ðò ð ô
[ õs÷]ø þú/
>úeù ]
3 os. f. ÿ ðò ð ó  ô 
 [ õs÷]ø þú/
>ú+öõ ] ò ð ÿ ð  ó  ô  [ õs÷ þú!ø
>úmö ] ñ¥ô ò ðò ð ó  ô 

[ õs÷ þú!ø
>ú+öõ ù ]
2 os. m. ò ð ÿ ð ó  ô 
 [ õs÷ þú!ø
>úcõHö ] ÿ ô  ð ÿ ð  ó  ô  ñ¥ó ò ô  ð ÿ ð ó  ô 

[ õs÷ þú!ø
>úcõs÷ ] [ õs÷ þú!ø
>úcõs÷uù ]
2 os. f. ð ÿ ð ó  ô 
 [ õs÷ þú!ø
>úcõ
] ï ô  ð ÿ ð  ó  ô  ñ¥ó ò ô  ð ÿ ð ó  ô 


69
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (02143 5 6 798 6 : ;<02= ;?>A@6 BC02DE 6 BF3 GB 79HIAJ79K ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ LM NPOQ/R9QSL T M U UWV ] [ LM NPOQ$T R9QSLM NYX ]
Z[]^F\ ^4_ ` Za b Z [ LM NPOQ$T R9QSLM ] f b f b
1 os. m., f. ced ^F\ ^4_ ` Za Z [ LM NPOQ$T R9QUgX ] ced ^F\ ^4_ ` Za Z [ LM NPOQ$T R9QUgX ]

2.15.8.6.1.7. Wzór VII.


mno
2.15.8.6.1.7.1. Strona czynna a. - temat: i h k/j l [ pq2rgs+t uvwuv ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. yFx {}z ~| € [ C‚&ƒ „†… ‡ˆ ˆ.‡ ] € ‰ŠyF{}z ~| €
[ C‚&ƒ „†… ‡ˆ ˆS‹ ]
€ yFx {}z ~| €
[ C‚&ƒ „†… ‡ˆ ˆŒ ]
3 os. f.  | yFx {}z ~| € [ C‚&ƒ „†… ‡ˆ ˆ.‡gŽ ] z F| yFz {}z ~| € ’ “ z yFx {}z ~| €
[ C‚&ƒ „†… ‡ˆ ˆ.‡gŽ Œ ]
[ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆƒW‡ ]
2 os. m. z F| yFz {}z ~| € ”| “ • F| yFz {}z ~| € ’ { z “ • F| yFz {}z ~| €

[ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆSŽC‡ ] [ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆSŽ– „ ] [ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆSŽ– „YŒ ]
2 os. f.  F| yFz {}z ~| € —x “ • F | yFz {}z ~| € ’ { z “ • F| yFz {}z ~| €

[ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆSŽ‚ ] [ C‚&ƒ „‘‡ˆ.‡ˆSŽ … – ƒ ƒW‡ ] [ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆSŽ– „YŒ ]
1 os. m., f. • F| yFz {}z ~| € ’ ~ z F| yFz {}z ~| € ’ ~ z F| yFz {}z ~| €

[ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆSŽ– ] [ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆƒgŒ ] [ C‚&ƒ „‘‡ˆ$… ‡ˆƒgŒ ]


m™ o
2.15.8.6.1.7.2. Strona bierna - temat: )i h k/˜ l [ pFš<rgs+t švgv ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. yx }•{ ~| › € [ )– ƒ „†… –ˆ ˆ.‡ ] € ‰Šy }•{ ~| › €
[ )– ƒ „†… –ˆ ˆS‹ ]
€ yx }•{ ~| › €
[ )– ƒ „†… –ˆ ˆŒ ]
3 os. f.  | yx }•{ ~| › € [ )– ƒ „†… –ˆ ˆ.‡gŽ ] z  | y }•{ ~| › € ’ “ z yx }•{ ~| › €
[ )– ƒ „†… –ˆ ˆ.‡gŽ Œ ]
[ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆƒW‡ ]
2 os. m. z  | y }•{ ~| › € ” | “ •  | y }•{ ~| › € ’ { z “ •  | y }•{ ~| › €

[ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆSŽC‡ ] [ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆSŽ– „ ] [ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆSŽ– „YŒ ]
2 os. f.   | y }•{ ~| › € —x “ •  | y }•{ ~| › € ’ { z “ •  | y }•{ ~| › €

[ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆSŽ‚ ] [ )– ƒ „œ–ˆ/‚9ˆSŽ … – ƒ ƒW‡ ] [ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆSŽ– „YŒ ]
1 os. m., f. •  | y }•{ ~| › € ’ ~ z  | y }•{ ~| › € ’ ~ z  | y }•{ ~| › €

[ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆSŽ– ] [ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆƒgŒ ] [ )– ƒ „œ–ˆ$… ‚9ˆƒgŒ ]

2.15.8.6.1.8. Wzór VIII.


 on  on
2.15.8.6.1.8.1. Strona czynna - temat a: i h j ž l [ pq2s Ÿuvgv ], temat b: ¡ ij j ž l [ pq2s Ÿuvwuv ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. yFx ¢ z £ | € [ C‚&„PŽ … ‡ˆ ˆ.‡ ] € ‰ŠyF¢ z £ | €
[ C‚&„PŽ … ‡ˆ ˆS‹ ]
€ yFx ¢ z £ | €
[ C‚&„PŽ … ‡ˆ ˆŒ ]
3 os. f.  | yFx ¢ z £ | € [ C‚&„PŽ … ‡ˆ ˆ.‡gŽ ] z F| yFz ¢ z £ | € ’ “ z yFx ¢ z £ | €
[ C‚&„PŽ … ‡ˆ ˆ.‡gŽ Œ ]
[ C‚&„PŽC‡ˆ$… ‡ˆƒW‡ ]
2 os. m. z F| yFz ¢ z £ | € ” | “ • F| yFz ¢ z £ | € ’ { z “ •  | yFz ¢ z £ | €

[ C‚&„PŽC‡ˆ$… ‡ˆSŽC‡ ] [ C‚&„PŽC‡ˆ$… ‡ˆSŽ– „ ] [ C‚&„PŽC‡ˆ$… ‡ˆSŽ– „YŒ ]


2 os. f.  F| yFz ¢ z £ | € —x “ • F| yFz ¢ z £ | € ’ { z “ • F| yFz ¢ z £ | €

[ C‚&„PŽC‡ˆ$… ‡ˆSŽ‚ ] [ C‚&„PŽC‡ˆ.‡ˆSŽ … – ƒ ƒW‡ ] [ C‚&„PŽC‡ˆ$… ‡ˆSŽ– „YŒ ]

70
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¤2¥4¦ § ¨ ©9ª ¨ « ¬<¤2­ ¬?®A¯¨ °C¤2±² ¨ °F¦ ³° ©9´µA¶©9· ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. ¸¹]»Fº ½F¼ ¾ ¼ ¿Sº ÀÁ Ê Ë ¼ »Fº ½F¼ ¾ ¼ ¿Sº ÀÁ Ê Ë ¼ »Fº ½F¼ ¾ ¼ ¿Sº ÁÀ

[ ÂCÃ&ÄPÅCÆÇ$È ÆÇSÅÉ ] [ ÂCÃ&ÄPÅCÆÇ$È ÆÇÌgÍ ] [ ÂCÃ&ÄPÅCÆÇ$È ÆÇÌgÍ ]

Ô ÏSÐ Ï Ð
S
2.15.8.6.1.8.2. Strona bierna - temat a: Õ Î Ñ$Ò Ó [ ÖF×<Ø Ù)×ÚgÚ ], temat b: Û$Õ Ü Î $Ñ Ò Ó [ ÖF×<Ø Ù)×Ú.ÝÞÚ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. à)ß âá äFã å æ [ ç)è éPê ë èì ì.í ] âã
î ïðà)á äFå æ [ ç)è éPê ë èì ìSñ ]
âã
î à)ß á äFå æ [ ç)è éPê ë èì ìò ]
3 os. f. ó ã à)ß âá äFã å æ [ ç)è éPê ë èì ì.ígê ] õô öFã à)÷ âá äFã å æ ú û )àß âá äFã å æ
ô [ ç)è éPê ë èì ì.ígê ò ]
[ ç)è éPêèì$ë ø9ìùWí ]
óô öFã à)÷ âá äFã å æ ü ã ûá öFã à)÷ âá äFã å æ úý û ã âã
2 os. m. ô á öFà)÷ á äFå æ
[ ç)è éPêèì$ë ø9ìSêCí ] [ ç)è éPêèì$ë ø9ìSêè é ] [ ç)è éPêèì$ë ø9ìSêè éYò ]
ó÷ öFã à)÷ âá äFã å æ þß ûá öFã à)÷ âá äFã å æ úý û ã âã
2 os. f. ô á öFà)÷ á äFå æ
[ ç)è éPêèì$ë ø9ìSêø ] [ ç)è éPêèì/ø9ìSê ë è ù ùWí ] [ ç)è éPêèì$ë ø9ìSêè éYò ]
1 os. m., f. áó öFã à)÷ âá äFã å æ ú ÿ Fö ã à)÷ âá äFã å æ ú ÿ Fö ã à)÷ âá äFã å æ
ô ô
[ ç)è éPêèì$ë ø9ìSêè ] [ ç)è éPêèì$ë ø9ìùgò ] [ ç)è éPêèì$ë ø9ìùgò ]

2.15.8.6.1.9. Wzór X.
Ô ÏSÐ  Ð ÏSÐ 
2.15.8.6.1.9.1. Strona czynna - temat a: Õ   Ü [ ÖÝ<ÙØ ÚgÚ ], temat b: Û Õ   Ü
[ ÖÝ<ÙØ]Ú
Ú ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. àß ý ô âô ã ÷î [ çCø êCíé†ë íì ì.í ] âã
î ïðà ý ô ô ÷î
âã
î àß ý ô ô ÷î [ çCø êCíé†ë íì ìò ]
[ çCø êCíé†ë íì ìSñ ]
3 os. f. ó ã àß ý ô âô ã ÷î õô ö ã àô ý ã âô ã ÷î ú û àß ý â ã ÷
ô ôô î
[ çCø êCíé†ë íì ì.ígê ] [ çCø êCíé ì$ë íìùWí ] [ çCø êCíé†ë íì ì.ígê ò ]
óô ö ã àô ý ã âô ã ÷î ü ã ûá ö ã àô ý ã âô ã ÷î úý û ã ã âã
2 os. m. ô á ö àô ý ô ÷î
[ çCø êCíé ì$ë íìSêCí ] [ çCø êCíé ì$ë íìSêè é ] [ çCø êCíé ì$ë íìSêè éYò ]
ó÷ ö ã àô ý ã âô ã ÷î þß ûá ö ã àô ý ã âô ã ÷î úý û ã ã âã
2 os. f. ô á ö àô ý ô ÷î
[ çCø êCíé ì$ë íìSêø ] [ çCø êCíé ì.íìSê ë è ù ùWí ] [ çCø êCíé ì$ë íìSêè éYò ]
1 os. m., f. óá ö ã àô ý ã âô ã ÷î ú ÿ ö ã à ý ã â ã ÷ ú ÿ ö ã à ý ã â ã ÷
ô ô ô î ô ô ô î
[ çCø êCíé ì$ë íìSêè ] [ çCø êCíé ì$ë íìùgò ] [ çCø êCíé ì$ë íìùgò ]

Ô ÏSÐ  Ð ÏSÐ 
2.15.8.6.1.9.2. Strona bierna - temat a: Õ  Ü Î  Ò [ ÖF×<Ù)×<ؑÝÞÚgÚ ], temat b: Û$Õ Ü  Î  Ò
[ ÖF×<Ù)×<Ø]Ú.ÝÞÚ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. àFß ý ÷ âá ã å î [ ç)è êè é†ë ø9ì ì.í ] âã
î ïðàFý ÷ á å î
âã
î àFß ý ÷ á å î [ ç)è êè é†ë ø9ì ìò ]
[ ç)è êè é†ë ø9ì ìSñ ]
3 os. f. ó ã àFß ý ÷ âá ã å î õô öFã à÷ ý ã âá ã å î ú û Fàß ý ÷ âá ã å
ô î
[ ç)è êè é†ë ø9ì ì.ígê ] [ ç)è êè é ì$ë ø9ìùWí ] [ ç)è êè é†ë ø9ì ì.ígê ò ]
óô öFã à÷ ý ã âá ã å î ü ã ûá öFã à÷ ý ã âá ã å î úý û ã ã âã
2 os. m. ô á öFà÷ ý á å î
71
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki 6 7 arabskiej (         ! "#6 7 $!%  "& '("  )(* + , ) © 6 2002.
7 (kopia bezpłatna)
[ -/.021.2354 481#9 ] [ -/.021.2354 481.23 ] [ -/.021.2354 481.23;: ]
2 os. f. < @ > A< BD> E C H
=? F > GI KJ L C @ > A< BD> E C H
F > GI PRBDQ L C @ > A< BD> E C H
F > GI
67 7 67 67
[ -/.021.2354 481 ] [ -/.021.2354 481.2MNMO9 ] [ -/.021.2354 481.23;: ]
1 os. m., f. C=?@ > A< BD> E C FH> G I PRS Q @ > A< BD> E C FH> G I PRS Q @ > A< BD> E C FH> G I
67 67 67
[ -/.021.2354 481. ] [ -/.021.2354 4MT: ] [ -/.021.2354 4MT: ]

2.15.8.6.2. Imperfectum –
2.15.8.6.2.1. Indicativus.
2.15.8.6.2.1.1. Wzór I.
2.15.8.6.2.1.1.1. Wzór I a. Strona czynna - temat a: VXU Y W Z W [ [D\
[]#] ], temat b: _X^ WV Y ^ Z W
[ [D\`]D[] ]
Sg. Plur. Dual.
k k qr k v&r
w
3 os. m. b(a d c egc f [hOi(j i l!lDm ] nc o b(a d c egc f [hOi(jpil!l i ] s nTt b(u d c egc f [hOi(jpil!l ]
k k r k v&r
w
3 os. f. b(a d c egc x [ y#i(j il!lDm ] n{ c |(z cb d z egc f [hOi(jl il i ] sn t(
b u d c egc x [ y#i(jpil!l ]
k k qr k v&r
w
2 os. m. b(a d c egc x [ y#i(j il!lDm ] nc o b(a d c egc x [ y#i(jpil!l i ] s nTt b(u d c egc x [ y#i(jpil!l ]
k €r k r k v&r
w
2 os. f. }c fb(~ d c egc x [ y#i(jpil!l i ] n{ c |(z cb d z egc x [ y#i(jl il i ] s nTt b(u d c egc x [ y#i(jpil!l ]
k r k r k
1 os. m., f. b(a ƒc ‚ „ [ …i(j il!lDm ] b(a d c egc † [ i(j il!lDm ] b(a d c egc † [ i(j il!lDm ]

‰ ‰
2.15.8.6.2.1.1.2. Wzór I b. Strona czynna - temat a: VˆU ‡ Z W [ [Š(‹]#] ], temat b: _(^ V(Œ  Z W
[ [Š#](‹] ]
Sg. Plur. Dual.
kw w k qr w k v&r
w
3 os. m. b(a  Ž egc f [hOi !l lDm ] nc o b(a  Ž egc f [hOi !l l i ]

s nTt b(u Ž egc f [hOi !l l ]
kw k w r w k &
v

r w
3 os. f. b(a  Ž egc x [ y#i l!lDm ] n{ c | z bs  ‘ egc f [hOi!l l i ] 
s nTt b(u Ž egc x [ y#i l!l ]
kw w k qr w k &
v

r w
2 os. m. b(a  Ž egc x [ y#i l!lDm ] nc o b(a  Ž egc x [ y#i l!l i ]

s nTt b(u Ž egc x [ y#i l!l ]
w k €r k w r w k &
v

r w
2 os. f. }c fb(~  Ž egc x [ y#i l!l i ] n{ c | z bs  ‘ egc x [ y#i!l l i ] 
s nTt b(u Ž egc x [ y#i l!l ]
kw r kw r k w
1 os. m., f. b(a ’ Ž ‚ „ [ …i l!lDm ] b(a  Ž egc † [ i l!lDm ] b(a  Ž egc † [ i l!lDm ]

2.15.8.6.2.1.1.3. Wzór I c. Strona czynna - temat a: /“ U • ” Z W [ [–˜—™T™ ], temat b: /š ^ ”“ • ^ Z W


[ [–?™O—™ ]
Sg. Plur. Dual.
k k qr k v&r
w
3 os. m. a›/œ egc f [hOiž mŸNŸ
m ] nc o ›/a œ ge c f [hOiž mŸNŸ i ] s nTt ›/u œ egc f [hOiž mŸNŸ ]
k k r k v&r
w
3 os. f. a›/œ egc x [ y#iž mŸNŸ
m ] n{ c   z œ›  z egc f [hOiž5Ÿ mŸ i ] s nTt ›/u œ egc x [ y#iž mŸNŸ ]
k k qr k v&r
w
2 os. m. a›/œ egc x [ y#iž mŸNŸ
m ] nc o a›/œ egc x [ y#iž mŸNŸ i ] s nTt ›/u œ egc x [ y#iž mŸNŸ ]
k €r k r k v&r
w
2 os. f. }c f›/~ œ egc x [ y#iž mŸNŸ i ] n{ c   z œ›  z egc x [ y#iž5Ÿ mŸ i ] s nTt ›/u œ egc x [ y#iž mŸNŸ ]
k r k r k
1 os. m., f. a›/œ¡ ‚ „ [ …iž mŸNŸ
m ] a›/œ egc † [ iž mŸNŸ
m ] a›/œ egc † [ iž mŸNŸ
m ]

72
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¢£¤ ¥ ¦ § ¨ ¦ © ª¢« ª¬ ­!¦ ®#¢¯!° ¦ ®&¤ ±(® § ²(³ ´§ µ ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.6.2.1.1.4. Wzór I. Strona bierna - temat a: · ¶ 8


¹ ¸ » º [ ¼½ ¾D¿T¿ ], temat b: À 
·¸ 8
¹ Á »º

[ ¼½?¿
¾D¿ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÂÃ&DÄÅ ÇgÆ È [ÉËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐ
Ê ] ÒÑ 
Ó ÔÕ ÖDÑ Øg× Ù [ÉËÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ ÜÝOÏ ] Þ ÒTß Õà ÖDÑ Øg× Ù [ÉËÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ á&Ý
â ]
3 os. f. ÔÕ ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐ
Ê ] Ò{
Ñ æ å ÛÕÑ ÖDå Øg× Ù [ÉËÊ2Ì5ÐÛÍ Ï(ÐÝOÏ ] Þ ÒTß Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ á&Ý
â ]
2 os. m. ÔÕ ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐ
Ê ] ÒÑ 
Ó ÔÕ ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ ÜÝOÏ ] Þ ÒTß Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ á&Ý
â ]
2 os. f. çÑ ÙÕè ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ é€ÝOÏ ] Ò{
Ñ æ å ÛÕÑ ÖDå Øg× ã [ äÊ2Ì5ÐÛÍ Ï(ÐÝOÏ ] Þ ÒTß Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ á&Ý
â ]
1 os. m., f. ÕÔ ê&Ñ ë ì [ í/Ê2ÌÎÍ Ï(ÐNÐ
Ê ] ÔÕ ÖDÑ Øg× î [ÝËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐ
Ê ] ÔÕ ÖDÑ Øg× î [ÝËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐ
Ê ]

2.15.8.6.2.1.2. Wzór II.


2.15.8.6.2.1.2.1. Strona czynna - temat: ïÛñ ð ó8ò õ ô [ ö÷ øDùTùpúù ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ×æ Õè ÖDÑ Ù × [ÉËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐXâ Ð
Ê ] ÒÑ Ó ×æ Õè ÖDÑ Ù × [ÉËÊ2ÌÚÏ(ÐNÐXâ ÐÛÍ ÜÝOÏ ] Þ ÒTß æÑ Õè ÖDÑ Ù × [ÉËÊ2ÌÚÏ(ÐNÐXâ ÐÛÍ á&Ý
â ]
3 os. f. ×æ Õè ÖDÑ ã × [ äÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐXâ Ð
Ê ] Ò{
Ñ æ å Õè ÖDÑ Ù × [ÉËÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ â ÐÝOÏ ] Þ ÒTß æÑ Õè ÖDÑ ã × [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐXâ ÐÛÍ á&Ý
â ]
2 os. m. ×æ Õè ÖDÑ ã × [ äÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐXâ Ð
Ê ] ÒÑ Ó ×æ Õè ÖDÑ ã × [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐXâ ÐÛÍ ÜÝOÏ ] Þ ÒTß æÑ Õè ÖDÑ ã × [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐXâ ÐÛÍ á&Ý
â ]
2 os. f. çÑ Ùæû Õè ÖDÑ ã × [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐXâ ÐÛÍ é€ÝOÏ ] Ò{
Ñ æ å Õè ÖDÑ ã × [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ â ÐÝOÏ ] Þ ÒTß æÑ Õè ÖDÑ ã × [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐXâ ÐÛÍ á&Ý
â ]
1 os. m., f. æ× Õè ê&Ñ ë ì [ í/Ê2ÌÎÍ Ï(ÐNÐXâ Ð
Ê ] ×æ Õè ÖDÑ î × [ÝËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐXâ Ð
Ê ] ×æ Õè ÖDÑ î × [ÝËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐXâ Ð
Ê ]

2.15.8.6.2.1.2.2. Strona bierna - temat: ïÛñ ü ó8ò õ ô [ ö÷ øDùTù


øDù ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ×æ Õà ÖDÑ Øg× Ù [ÉËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐpÏ(Ð
Ê ] ÒÑ Ó æ× Õà ÖDÑ Øg× Ù Þ ÒTß æ Õà ÖDÑ Øg× Ù
[ÉËÊ2ÌÚÏ(ÐNÐpÏ(ÐÛÍ ÜÝOÏ ] [ÉËÊ2ÌÚÏ(ÐNÐpÏ(ÐÛÍ á&Ý
â ]
3 os. f. ×æ Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐpÏ(Ð
Ê ] Ò{
Ñ æ å Õà ÖDÑ Øg× Ù [ÉËÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ Ï(ÐÝOÏ ] Þ ÒTß æ Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐpÏ(ÐÛÍ á&Ý
â ]
2 os. m. ×æ Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐpÏ(Ð
Ê ] ÒÑ Ó æ× Õà ÖDÑ Øg× ã Þ ÒTß æ Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐpÏ(ÐÛÍ á&Ý
â ]
[ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐpÏ(ÐÛÍ ÜÝOÏ ]
2 os. f. çÑ Ùæû Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐpÏ(ÐÛÍ é€ÝOÏ ] Ò{
Ñ æ å Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐÛÍ Ï(ÐÝOÏ ] Þ ÒTß æ Õà ÖDÑ Øg× ã [ äÊ2ÌÚÏ(ÐNÐpÏ(ÐÛÍ á&Ý
â ]
1 os. m., f. æ× Õà ê&Ñ ë ì [ í/Ê2ÌÎÍ Ï(ÐNÐpÏ(Ð
Ê ] ×æ Õà ÖDÑ Øg× î [ÝËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐpÏ(Ð
Ê ] ×æ Õà ÖDÑ Øg× î [ÝËÊ2ÌÎÍ Ï(ÐNÐpÏ(Ð
Ê ]

2.15.8.6.2.1.3. Wzór III


2.15.8.6.2.1.3.1. Wzór III a.
2.15.8.6.2.1.3.1.1. Strona czynna - temat a: &æý þ ÖDÑ Ø × [ ö÷5ÿ`ùTù ], temat b: æ æ&û þ êDÑ ×
[ ö÷5ÿ`ùpúù ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ôæ&þ ÖDÑ Øg× Ù [ÉËÊ2ÌÎÍ áÐNÐ
Ê ] ÒÑ ÓÔæ&þ ÖDÑ Øg× Ù [ÉËÊ2Ì;áÐNÐÛÍ ÜÝOÏ ] Þ ÒTß æ&à þ ÖDÑ Øg× Ù [ÉËÊ2Ì;áÐNÐÛÍ á&Ý
â ]

73
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (     
         ) © 2002. (kopia bezpłatna)
/ 02131 021;/ < 12=?> 02131;/ 0=D<
3 os. f. !#$&
" ')% ( [ *,+.- + ] 46 5 !#$&
" 7 " ')% 8 [9:+.- ] @
4BA !
C #$&
" ')% ( [ *,+.- ]
/ 02131 02131;/ F =?> 02131;/ 0=D<
2 os. m. !#$&
" ')% ( [ *,+.- + ] 4
" E !#$&
" ')% ( [ *,+.- ] @
4BA !
C #$&
" ')% ( [ *,+.- ]
02131;/ IJ=?> 021;/ < 12=?> 02131;/ 0=D<
2 os. f. G " 8!
H #$&
" ')% ( [ *,+.- ] 46 5 !#$&
" 7 " ')% ( [ *,+.- ] @
4BA !
C #$&
" ')% ( [ *,+.- ]
/ 02131 = / 02131 = / 02131
1 os. m., f. !#K" L M [ NO+.- + ] !#$&
" ')% P [ +.- + ] !#$&
" ')% P [ +.- + ]

2.15.8.6.2.1.3.1.2. Strona bierna - temat a: !


Q #$&
"'% [ R SUTWVBV ], temat b: "!#K " %

[ R SUTWVDX&V ].
Sg. Plur. Dual.
/ 02131 02131;/ F =?> 02131;/ 0=D<
3 os. m. !#$&
" ')% 8 [9:+.- + ] 4
" E !#$&
" ')% 8 [9:+.- ] @
4BA !
C #$&
" ')% 8 [9:+.- ]
/ 02131 021;/ >12=?> 02131;/ 0=D<
3 os. f. !#$&
" ')% ( [ *,+.- + ] 46 5 !#$&
" " " ')% 8 [9:+.- ] @
4BA !
C #$&
" ')% ( [ *,+.- ]
/ 02131 02131;/ F =?> 02131;/ 0=D<
2 os. m. !#$&
" ')% ( [ *,+.- + ] 4
" E !#$&
" ')% ( [ *,+.- ] @
4BA !
C #$&
" ')% ( [ *,+.- ]
02131;/ IJ=?> 021;/ >12=?> 02131;/ 0=D<
2 os. f. G " 8!
H #$&
" ')% ( [ *,+.- ] 46 5 !#$&
" " " ')% ( [ *,+.- ] @
4BA !
C #$&
" ')% ( [ *,+.- ]
/ 02131 = / 02131 = / 02131
1 os. m., f. !#K" L M [ NO+.- + ] !#$&
" ')% P [ +.- + ] !#$&
" ')% P [ +.- + ]

2.15.8.6.2.1.3.2. Wzór III b.


`ba
2.15.8.6.2.1.3.2.1. Strona czynna - temat: Y[\^
Z ]_c [ d3efgWhg ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. a
Y[\^
`ba
Z ] _ c)i [j:kWl.m no2po3k ] rs t a ^
q \ Z ] `b
_ c)a i [j:kWlbno2pom u v?w ] r
x ] t q \^
`ba
Z ] _ c)i [j:kWlbno2pom nvDp ]
3 os. f. a
Y[\^
`ba
Z ] _ c)y [ z,kWl.m no2po3k ] {6t | \^] `b
q
a
Z _ c)i [j:kWlbnom po v?w ] r
x ] t q \^
`ba
Z ] _ c)y [ z,kWlbno2pom nvDp ]
2 os. m. a
Y[\^
`ba
Z ] _ c)y [ z,kWl.m no2po3k ] rs t a ^
q \ Z ] `b
_ c)a y [ z,kWlbno2pom u v?w ] r
x ] t q \^
`ba
Z ] _ c)y [ z,kWlbno2pom nvDp ]
2 os. f. }
q \ Z ] `b
tZ ^ _ c)a y [ z,kWlbno2pom ~Jv?w ] \ Z ] `b
{6t | ^
q _ c)a y [ z,kWlbnom po v?w ] r \ Z ] `b
x ]t q ^ _ c)a y [ z,kWlbno2pom nvDp ]
1 os. m., f. a
Y[\^
,€ 
Z ]_ [ ‚OkWl.m no2po3k ]
a
Y[\^
`ba
Z ] _ c)ƒ [v:kWl.m no2po3k ]
a
Y[\^
`ba
Z ] _ c)ƒ [v:kWl.m n2„po3k ]

`ba
2.15.8.6.2.1.3.2.2. Wzór III b. Strona bierna - temat: Y[\^
q ]_c [ d3efg3…Bg ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. a \ q ] `b
Y[^ _ c)a i [j:kWl.m noWw3o3k ] rs t a ^
q \ q ] `b
_ c)a i [j:kWlbnoWw3om u v?w ] r \ q ] `b
x ]t q ^ _ c)a i [j:kWlbnoWw3om nvDp ]
3 os. f. a
Y[\^
`ba
q ] _ c)y [ z,kWl.m noWw3o3k ] q \ q ] `b
{6t | ^ _ c)a i [j:kWlbnom w3o v?w ] r \ q ] `b
x ]t q ^ _ c)a y [ z,kWlbnoWw3om nvDp ]
2 os. m. a
Y[\^
`ba
q ] _ c)y [ z,kWl.m noWw3o3k ] rs t a ^
q \ q ] `b
_ c)a y [ z,kWlbnoWw3om u v?w ] r \ q ] `b
x ]t q ^ _ c)a y [ z,kWlbnoWw3om nvDp ]
2 os. f. }
q \ q ] `b
tZ ^ _ c)a y [ z,kWlbnoWw3om ~Jv?w ] \ q ] `b
{6t | ^
q _ c)a y [ z,kWlbnom w3o v?w ] r \ q ] `b
x ]t q ^ _ c)a y [ z,kWlbnoWw3om nvDp ]
1 os. m., f. a
Y[\^
,€ 
q ]_ [ ‚OkWl.m noWw3o3k ]
a
Y[\^
`ba
q ] _ c)ƒ [v:kWl.m noWw3o3k ]
a
Y[\^
`ba
q ] _ c)ƒ [v:kWl.m noWw3o3k ]

74
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (†‡ˆ ‰ Š ‹ Œ Š  Ž † Ž‘Š ’†“” Š ’ˆ •’ ‹ –—˜‹ ™ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.6.2.1.4. Wzór IV.
›;Ÿ
œ ž ›2
œ Ÿ
¨ ž
2.15.8.6.2.1.4.1. Strona czynna - temat a: š   [ ¡ ¢¤£¦¥B¥ ], temat b: §   [ ¡ ¢©¥ª£¦¥ ]

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. «¬®&
­ °)¯ ± [²:³.´¶µ · ¸3¸D³ ] º»¼½¿&
¹
¾ Á)À Â
[²:³.´Ã· ¸3¸;µ Ä Å?Æ ] Ç
ºBÈ ½
É ¿&
¾ Á)À Â
[²:³.´Ã· ¸3¸;µ ÊÅD· ]
3 os. f. ¼½¿&
¾ Á)À Ë
[ Ì,³.´¶µ · ¸3¸D³ ] º6Î Í ;
¹
½¾ &
¿ Í Á)À Â [²:³.´U¸;µ · ¸2Å?Æ ] Ç
ºBÈ ½
É ¿&
¾ Á)À Ë
[ Ì,³.´Ã· ¸3¸;µ ÊÅD· ]
2 os. m. ¼½¿&
¾ Á)À Ë
[ Ì,³.´¶µ · ¸3¸D³ ] º»¼½¿&
¹
¾ Á)À Ë
[ Ì,³.´Ã· ¸3¸;µ Ä Å?Æ ] Ç
ºBÈ ½
É ¿&
¾ Á)À Ë
[ Ì,³.´Ã· ¸3¸;µ ÊÅD· ]
2 os. f. Ï  ½¾
¹  Р¿&Á)À Ë [ Ì,³.´Ã· ¸3¸;µ ÑJÅ?Æ ] º6Î Í ;
¹
½¾ &
¿ Í Á)À Ë [ Ì,³.´U¸;µ · ¸2Å?Æ ] Ç
ºBÈ ½
É ¿&
¾ Á)À Ë
[ Ì,³.´Ã· ¸3¸;µ ÊÅD· ]
1 os. m., f. ¼½Ò¾ Ó Ô
[ ÕO³.´¶µ · ¸3¸D³ ] ¼½¿&
¾ Á)À Ö
[Å:³.´¶µ · ¸3¸D³ ] ¼½¿&
¾ Á)À Ö
[Å:³.´¶µ · ¸3¸D³ ]

Ø2ڟ
Ù Û Ø2
٠ڟ
ã Û
2.15.8.6.2.1.4.2. Wzór IV. Strona bierna - temat a: × Ü [ Ý Þàß&áBá ], temat b: â Ü

[ Ý Þ©áDß&á ]
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¼½ &
¿ ¹ Á)À  [²:³.´¶µ Ƹ3¸D³ ] º»¼½ &
¹ ¿ ¹ Á)À  [²:³.´¤Æ¸3¸;µ Ä Å?Æ ] Ç
ºBÈ ½ É &
¿ ¹ Á)À  [²:³.´¤Æ¸3¸;µ ÊÅD· ]
3 os. f. ¼½ &
¿ ¹ Á)À Ë [ Ì,³.´¶µ Ƹ3¸D³ ] º6Î Í ;
½ Í
¹ ¹ ¿&Á)À  [²:³.´U¸;µ Ƹ2Å?Æ ] Ç
ºBÈ ½ É &
¿ ¹ Á)À Ë [ Ì,³.´¤Æ¸3¸;µ ÊÅD· ]
2 os. m. ¼½ &
¿ ¹ Á)À Ë [ Ì,³.´¶µ Ƹ3¸D³ ] º»¼½ &
¹ ¿ ¹ Á)À Ë [ Ì,³.´¤Æ¸3¸;µ Ä Å?Æ ] Ç
ºBÈ ½ É &
¿ ¹ Á)À Ë [ Ì,³.´¤Æ¸3¸;µ ÊÅD· ]
2 os. f. Ï  ½ ¿ Á)À Ë
¹  Ð& ¹ [ Ì,³.´¤Æ¸3¸;µ ÑJÅ?Æ ] º6Î Í ;
½ Í
¹ ¹ ¿&Á)À Ë [ Ì,³.´U¸;µ Ƹ2Å?Æ ] Ç
ºBÈ ½ É &
¿ ¹ Á)À Ë [ Ì,³.´¤Æ¸3¸;µ ÊÅD· ]
1 os. m., f. ¼½ 
Ò ¹ ÓÔ [ ÕO³.´¶µ Ƹ3¸D³ ] ¼½ &
¿ ¹ Á)À Ö [Å:³.´¶µ Ƹ3¸D³ ] ¼½ &
¿ ¹ Á)À Ö [Å:³.´¶µ Ƹ3¸D³ ]

2.15.8.6.2.1.5. Wzór V.
Ø2Ú Ù å Ù Ù
2.15.8.6.2.1.5.1. Strona czynna - temat: â;ä Ü [ ß6æ,ßÞàß&áBáDß&á ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÎÀ ½ É ¿ ç Á)Â
¹ ¹ ¹ [²?ÆBÌÆb´¶µ Ƹ3¸ªÆ¸D³ ] º» ÎÀ ½ É ¿ ç Á)Â
¹ ¹ ¹ ¹ Ç
ºBÈ Î ½ É ¿ ç Á)Â
¹ ¹ ¹

[²?ÆBÌÆb´¤Æ¸3¸ªÆ¸;µ Ä Å?Æ ] [²?ÆBÌÆb´¤Æ¸3¸ªÆ¸;µ ÊÅD· ]


3 os. f. ÀÎ ½ É ¿ ¹ ç ¹ Á)¹ Ë [ ÌÆBÌÆb´¶µ Ƹ3¸ªÆ¸D³ ] º6Î Í ½ É ¿ ç Á)Â
¹ ¹ ¹ ¹ Ç
ºBÈ Î ½ É ¿ ç Á)Ë
¹ ¹ ¹

[²?ÆBÌÆb´¤Æ¸3¸;µ Ƹ2Å?Æ ] [ ÌÆBÌÆb´¤Æ¸3¸ªÆ¸;µ ÊÅD· ]


2 os. m. ÀÎ ½ É ¿ ¹ ç ¹ Á)¹ Ë [ ÌÆBÌÆb´¶µ Ƹ3¸ªÆ¸D³ ] º» ÀÎ ½ É ¿ ç Á)Ë
¹ ¹ ¹ ¹ Ç
ºBÈ Î ½ É ¿ ç Á)Ë
¹ ¹ ¹

[ ÌÆBÌÆb´¤Æ¸3¸ªÆ¸;µ Ä Å?Æ ] [ ÌÆBÌÆb´¤Æ¸3¸ªÆ¸;µ ÊÅD· ]


2 os. f. Ï Â Î ¾ ½ É ¿ ç Á)Ë
¹ ¹ ¹ ¹
º6Î Í ½ É ¿ ç Á)Ë
¹ ¹ ¹ ¹ Ç
ºBÈ Î ½ É ¿ ç Á)Ë
¹ ¹ ¹

[ ÌÆBÌÆb´¤Æ¸3¸ªÆ¸;µ ÑJÅ?Æ ] [ ÌÆBÌÆb´¤Æ¸3¸;µ Ƹ2Å?Æ ] [ ÌÆBÌÆb´¤Æ¸3¸ªÆ¸;µ ÊÅD· ]


1 os. m., f. ÀÎ ½ É ¿ ¹ Ëé¹ è Ô [ Õ,ÆBÌÆb´¶µ Ƹ3¸ªÆ¸D³ ] ÀÎ ½ É ¿ ¹ ç ¹ Á)¹ Ö [Å?ÆBÌÆb´¶µ Ƹ3¸ªÆ¸D³ ] ÀÎ ½ É ¿ ¹ ç ¹ Á)¹ Ö [Å?ÆBÌÆb´¶µ Ƹ3¸ªÆ¸D³ ]

Ø2Ú Ù å Ù Û
2.15.8.6.2.1.5.2. Wzór V. Strona bierna - temat: â;ä Ü [ Ý3æ,ßÞàß&áBáDß&á ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÎÀ ½ É ¿ ç Á)À Â
¹ ¹ [²:³WÌÆb´¶µ Ƹ3¸ªÆ¸D³ ] º» ÎÀ ½ É ¿ ç Á)À Â
¹ ¹ ¹
ºBÈ Î ½ É ç
Ç ¹ ¿ ¹ ¹ Á)À Â

75
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (êëì í î ï ð î ñ ò êó òôõ î ö ê÷ø î öì ùö ï úûüï ý ) © 2002.
  (kopia bezpłatna)
[þ:ÿ 
  ] [þ:ÿ 
 ]

3 os. f.        [ ÿ  
Dÿ ]          #"        
!  
[þ:ÿ    ] [ ,ÿ 
 ]

2 os. m.        [ ,ÿ    
Dÿ ] % $        #"        
 !  
[ ,ÿ 
  ] [ ,ÿ 
 ]
2 os. f. & ('                  #"        
)* !  
[ ,ÿ 
  ] [ ,ÿ    ] [ ,ÿ 
 ]
+,
1 os. m., f.      [ -Oÿ  
Dÿ ]        . [ ÿ  
Dÿ ]       . [ ÿ  
Dÿ ]

2.15.8.6.2.1.6. Wzór VI.


2.15.8.6.2.1.6.1. Wzór VI a.
2.15.8.6.2.1.6.1.1. Strona czynna - temat a: / 0       [ 1231(4657#7 ], temat b:   0      
[ 1231(4657187 ].
Sg. Plur. Dual.
   
3 os. m. 
90     [þ:#  Dÿ ] % $ 90      #"  0      [þ:#   ]
  !
[þ:#    ]
   
3 os. f. 90       [ #  Dÿ ]     0     
 #"  0       [ #   ]
 !
[þ:#    ]
     
2 os. m. 90       [ #  Dÿ ] % $ 90       [ #    ] #  "  0       [ #   ]
!
 )*   
2 os. f. & (;0       [ #    ]      0       #"  0       [ #   ]
 !
[ #    ]
,   
1 os. m., f. 90   = < [ -3#  Dÿ ] 90      . [ #  Dÿ ] 90      . [ #  Dÿ ]

2.15.8.6.2.1.6.1.2. Strona bierna - temat a: / 0       [ > 231(4657#7 ], temat b:   0      


[ > 231(4657187 ].
Sg. Plur. Dual.
   
3 os. m. 90      [þ:ÿ  Dÿ ] % $ 90      #"  0      [þ:ÿ   ]
  !
[þ:ÿ    ]
   
3 os. f. 90       [ ,ÿ  Dÿ ]     0     
 #"  0       [ ,ÿ   ]
 !
[þ:ÿ    ]
     
2 os. m. 90       [ ,ÿ  Dÿ ] % $ 90       [ ,ÿ    ] #  "  0       [ ,ÿ   ]
!
 )*   
2 os. f. & (;0        [ ,ÿ    ]      0       #"  0       [ ,ÿ   ]
 !
[ ,ÿ    ]
+,   
1 os. m., f. 9 0     [ -Oÿ  Dÿ ] 90      . [ ÿ  Dÿ ] 90      . [ ÿ  Dÿ ]

76
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (?A@CB D E FHG E I J?AK JML%NOE P?AQOR E PB SP FHTU%V(FHW ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.6.2.1.6.2. Wzór VI b.
2.15.8.6.2.1.6.2.1. Strona czynna - temat: X6Z Y [ \ Y ] Y ^ Y [ _`3_(abc_8c ].
Sg. Plur. Dual.
] o%Y p dq ZY [ \ Y ] Y ^Y e o [ q Y ZY [ \ Y ] Y ^Y e
3 os. m. X ZY [ \ Y Y ^Y e [f:g#hgij kml
gln ]
d6

[f:g#hgi#kml
glrj st:g ] u[f:g#hgi#kml
glrj ktv ]
] x ] o [ q Y ZY [ \ Y ] Y ^Y w
3 os. f. X ZY [ \ Y Y ^Y w [ hg#hgij kml
gln ]
d6 Y q y ZY [ \ Y Y ^Y e
[f:g#hgi#kmlrj glmt:g ] u[ hg#hgi#kml
glrj ktv ]
2 os. m. X ZY [ \ Y ] Y ^Y w [ hg#hgij kml
gln ]
d6 o%Y p dq ZY [ \ Y ] Y ^Y w o [ q Y ZY [ \ Y ] Y ^Y w

[ hg#hgi#kml
glrj st:g ] u[ hg#hgi#kml
glrj ktv ]
z6 ] ] o [ q Y ZY [ \ Y ] Y ^Y w
2 os. f. Y q { ZY [ \ Y Y ^ Y w x
Y q y ZY [ \ Y Y ^Y w [ hg#hgi#kmlrj glmt:g ]
[ hg#hgi#kml
glrj |*t:g ] u[ hg#hgi#kml
glrj ktv ]
1 os. m., f. }~6€ ‚ƒ „= … † [ ‡3ˆ#‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ] }~6€ ‚ƒ    ‘ [’:ˆ#‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ] }~6€ ‚ƒ    ‘ [’:ˆ#‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ]

2.15.8.6.2.1.6.2.2. Strona bierna - temat: ~6€ ‚ƒ    } [ “ ”3•(–—˜•8˜ ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. 
}~6€ ‚ƒ  } ™ [š›Ž‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ] œ%  }ž € ‚ƒ   } ™ œ ‚ž € ‚ƒ   } ™

[š›Ž‰ˆŠ#Œm
ˆr‹ Ÿ’:ˆ ]  [š›Ž‰ˆŠ#Œm
ˆr‹ Œ’¡ ]
3 os. f. }~6€ ‚ƒ    } „ [ ‰3Ž‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ]  ž£ € ‚ƒ   } ™
¢ œ ‚ž € ‚ƒ    } „

[š›Ž‰ˆŠ#Œmr‹ ˆm’:ˆ ]  [ ‰3Ž‰ˆŠ#Œm


ˆr‹ Œ’¡ ]
2 os. m. }~6€ ‚ƒ    } „ [ ‰3Ž‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ] œ%  }ž € ‚ƒ    } „ œ ‚ž € ‚ƒ    } „

[ ‰3Ž‰ˆŠ#Œm
ˆr‹ Ÿ’:ˆ ]  [ ‰3Ž‰ˆŠ#Œm
ˆr‹ Œ’¡ ]
2 os. f.  ž¥ € ‚ƒ    } „
¤6  ž£ € ‚ƒ    } „ [ ‰3Ž‰ˆŠ#Œmr‹ ˆm’:ˆ ]
¢ œ ‚ž € ‚ƒ    } „

[ ‰3Ž‰ˆŠ#Œm
ˆr‹ ¦*’:ˆ ]  [ ‰3Ž‰ˆŠ#Œm
ˆr‹ Œ’¡ ]
1 os. m., f. }~6€ ‚ƒ „O § † [ ‡¨Ž‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ] ~} € ‚ƒ   } ‘ [’›Ž‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ] }~6€ ‚ƒ   } ‘ [’›Ž‰ˆŠ‹ Œm
ˆŽ ]

2.15.8.6.2.1.7. Wzór VII.


¯ ¯
2.15.8.6.2.1.7.1. Strona czynna - temat a: mª © ¬®« ­ ° « [ •(±#²³•8´#´ ], temat b: µrmª ¶ ¬®« ­ ° «
[ •(±#²³•8´
·¸´ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¹º» ¼ £  ™ [š:ˆ’ ½¾‹ ˆ¿ ¿Ž ] œ% À ¹º» ¼ £  ™ [š:ˆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ Ÿ’:ˆ ] œ#Á º » ¼ £  ™ [š:ˆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ Œ’¡ ]
3 os. f. ¹º» ¼ £   „ [ ‰ˆ’ ½¾‹ ˆ¿ ¿Ž ] œ  à £ º¥ » ¼ £  ™ [š:ˆ’ ½ˆ¿r‹ ¡H¿m’:ˆ ]   œ#Á º » ¼ £   „ [ ‰ˆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ Œ’¡ ]
2 os. m. ¹º» ¼ £   „ [ ‰ˆ’ ½¾‹ ˆ¿ ¿Ž ] œ% À ¹º» ¼ £   „ [ ‰ˆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ Ÿ’:ˆ ]   œ#Á º » ¼ £   „ [ ‰ˆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ Œ’¡ ]
2 os. f. ¢ ™(ºÄ » ¼ £   „ [ ‰ˆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ ¦*’:ˆ ] œ  à £ º¥ » ¼ £   „ [ ‰ˆ’ ½ˆ¿r‹ ¡H¿m’:ˆ ]   œ#Á º » ¼ £   „ [ ‰ˆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ Œ’¡ ]
1 os. m., f. ¹º» ‘ £ … † [ ‡3ˆ’ ½¾‹ ˆ¿ ¿Ž ] ¹º» ¼ £  ‘ [’:ˆ’ ½¾‹ ˆ¿ ¿Ž ]   ¹º» ¼ £  ‘ [’:ˆ’ ½¾‹ ˆ¿ ¿Ž ]

¯(Å ¯(Å
2.15.8.6.2.1.7.2. Strona bierna - temat a: mª © ¬®« ­ ° [ “±#²³•8´#´ ], temat b: µ ªm« ¬®« ­ °
[ “±#²³•8´•8´ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¹º» ¼ £ } ™ [š›ŽÆ’ ½¾‹ ˆ¿ ¿Ž ] œ% À º¹ » ¼ £  } ™ [š›ŽÆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ Ÿ’:ˆ ] œ#Á º » ¼ £ } ™ [š›ŽÆ’ ½ˆ¿ ¿r‹ Œ’¡ ]

77  
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÇAÈCÉ Ê Ë ÌHÍ Ë Î ÏÇAÐ ÏMÑ%ÒOË ÓÇAÔOÕ Ë ÓÉ ÖÓ ÌH×Ø%Ù(ÌHÚ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. ÛÜàÝÞ áß ãâ ä [ å3æÆç è¾é êë ëæ ] ìÝ í ß ÜÝ àÝÞ áß ã â î [ï›æÆç èêëré êëmç:ê ] áâ
ð ì#ñ Üò àÝÞ ß ãä [ å3æÆç èêë ëré óçô ]
2 os. m. ÛÜàÝÞ áß ãâ ä [ å3æÆç è¾é êë ëæ ] ì%Ý õ ÛÜàÝÞ áß ãâ ä [ å3æÆç èêë ëré öç:ê ] áâ
ð ì#ñ Üò àÝÞ ß ãä [ å3æÆç èêë ëré óçô ]
2 os. f. ÷Ý î(Üø àÝÞ áß ãâ ä [ å3æÆç èêë ëré ù*ç:ê ] ìÝ í ß ÜÝ àÝÞ áß ãâ ä [ å3æÆç èêëré êëmç:ê ] áâ
ð ì#ñ Üò àÝÞ ß ãä [ å3æÆç èêë ëré óçô ]
1 os. m., f. ÛÜàÝÞ úOß û ü [ ý¨æÆç è¾é êë ëæ ] ÛÜàÝÞ áß ã â ú [ç›æÆç è¾é êë ëæ ] ÛÜàÝÞ áß ã â ú [ç›æÆç è¾é êë ëæ ]

2.15.8.6.2.1.8. Wzór VIII.


 
2.15.8.6.2.1.8.1. Strona czynna - temat a: ÿ þ   [  
  ], temat b: ÿ   
[  
  ].
Sg.' Plur. ' 132 Dual. ' 72,8
3 os. m.        -/ .        -4 5 6       ["!$#&%0!)(*(
["!$#&% !)(*(,+ ] ["!$#&%0!)(*( ! ] ]
' '8 2 ' 72,8
3 os. f.       9 [ %0!$#&% !)(*(,+ ] - : ;       ["!$#&%0!)( ( ! ]
 
4 -5 6    9 [ %0!$#&%0!)(*( ]
' ' 132 ' 72,8
2 os. m.      9 [ %0!$#&% !)(*(,+ ] -/ .      9 [ %0!$#&%0!)(*( ! ]
 
4 -5 6    9 [ %0!$#&%0!)(*( ]
' >?2 '8 2 ' 72,8
2 os. f. <  =      9 [ %0!$#&%0!)(*( ! ] - : ;      9 [ %0!$#&%0!)( ( ! ]
 
4 -5 6    9 [ %0!$#&%0!)(*( ]
' 2 ' 2 '
1 os. m., f.   @  A B [ C !$#&% !)(*(,+ ]      D [ !$#&% !)(*(,+ ]      D [ !$#&% !)(*(,+ ]

    E

2.15.8.6.2.1.8.2. Strona bierna - temat a: ÿ þ  E [ F3
  ], temat b:  ÿ 
[ F3
 , ].
Sg.
' Plur. ' 132 Dual. ' 72,8
3 os. m.    G  [H+I#&% !)(*(,+ ] -/ .      G 
[H+I#&%0!)(*( ! ] -4 5 6    G  [H+I#&%0!)(*( ]
' ' 2 ' 72,8
3 os. f.    G 9 [ % +I#&% !)(*(,+ ] - :      G  [H+I#&%0!)( !)( ! ]  
4 -5 6  G 9 [ % +I#&%0!)(*( ]
' ' 132 ' 72,8
2 os. m.    G 9 [ % +I#&% !)(*(,+ ] -/ .    G 9 [ % +I#&%0!)(*( ! ]
 
4 -5 6  G 9 [ % +I#&%0!)(*( ]
' >?2 ' 2 ' 72,8
2 os. f. <  =    G 9 [ % +I#&%0!)(*( ! ] - :      G 9 [ % +I#&%0!)( !)( ! ]  
4 -5 6  G 9 [ % +I#&%0!)(*( ]
' 2 ' 2 '
1 os. m., f.   @ J B [ CK+I#&% !)(*(,+ ]    G D [ +I#&% !)(*(,+ ]    G D [ +I#&% !)(*(,+ ]

2.15.8.6.2.1.9. Wzór X.
  
2.15.8.6.2.1.9.1. Strona czynna - temat a: ÿ þ   L  [ M3
N  O  ], temat b: ÿ   L 
[ M3
N  P  ].
Sg. Plur. Dual.
'8
3 os. m.   ;   Q     ["!)RI%0!$# (*(,+ ] -/ .   ;   Q     
4 -5 6  ;  Q  
8 ' 132 8 ' 72,8
["!)RI%0!$# (*( ! ] ["!)RI%0!$# (*( ]
'8
3 os. f.   ;   Q    9 [ %0!)RI%0!$# (*(,+ ] - :  ;     Q     
4 -5 6  ;  Q  9
'8 2 8 ' 72,8
["!)RI%0!$#S( ( ! ] [ %0!)RI%0!$# (*( ]
'8
2 os. m.   ;   Q   9 [ %0!)RI%0!$# (*(,+ ] -/ .   ;   Q   9  
4 -5 6  ;  Q  9
8 ' 132 8 ' 72,8
[ %0!)RI%0!$# (*( ! ] [ %0!)RI%0!$# (*( ]
2 os. f. <  =  ;   Q   9 - :  ;     Q   9  
4 -5 6  ;  Q  9
8 ' >?2 '8 2 8 ' 72,8
[ %0!)RI%0!$# (*( ! ] [ %0!)RI%0!$#S( ( ! ] [ %0!)RI%0!$# (*( ]
'8 2 '8 2 '8
1 os. m., f.   ;   T  A B [ C !)RI%0!$# (*(,+ ]   ;   Q   D [ !)RI%0!$# (*(,+ ]   ;   Q   D [ !)RI%0!$# (*(,+ ]

78
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (UWVYX Z [ \^] [ _ `3UWa `cb/de[ f0UWgeh [ fX i)f \^j)k/l \^m ) © 2002. (kopia bezpłatna)
rs s rs
2.15.8.6.2.1.9.2. Strona bierna - temat a: o n q p p tvw u [ xy3z x {|x}} ], temat b: ~ o p q p tvw u
[  y3z x {P},x} ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. €‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ ‰
[ŠH‹$ŒI0Ž$‘ Ž)’*’,‹ ] “/‚ ” €‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ ‰ “˜ ™ ‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ ‰
—
[ŠH‹$ŒI0Ž$OŽ)’*’ •3–"Ž ] [ŠH‹$ŒI0Ž$OŽ)’*’ š–,› ]
3 os. f. €‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ œ
[  ‹$ŒI0Ž$‘ Ž)’*’,‹ ] “‚  … ‚ ƒ … „ ‚ †v
… ˆ‡ ‰ “˜ ™ ‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ œ
—
[ŠH‹$ŒI0Ž$S’ Ž)’–"Ž ] [  ‹$ŒI0Ž$OŽ)’*’ š–,› ]
2 os. m. €‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ œ
[  ‹$ŒI0Ž$‘ Ž)’*’,‹ ] “/‚ ” €‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ œ “˜ ™ ‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ œ
—
[  ‹$ŒI0Ž$OŽ)’*’ •3–"Ž ] [  ‹$ŒI0Ž$OŽ)’*’ š–,› ]
2 os. f. ž‚ ‰ Ÿ ‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ œ “‚  … ‚ ƒ … „ ‚ †v
… ˆ‡ œ “˜ ™ ‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ œ
—
[  ‹$ŒI0Ž$OŽ)’*’  ?–"Ž ] [  ‹$ŒI0Ž$S’ Ž)’–"Ž ] [  ‹$ŒI0Ž$OŽ)’*’ š–,› ]
1 os. m., f. €‚ƒ „ ‚ ¡£… ¢ ¤ [ ¥K‹$ŒI0Ž$‘ Ž)’*’,‹ ] €‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ ¦
[–H‹$ŒI0Ž$‘ Ž)’*’,‹ ] €‚ƒ „ ‚ †v
… ˆ‡ ¦
[–H‹$ŒI0Ž$‘ Ž)’*’,‹ ]

2.15.8.6.2.2. Czasownik GEM - Imperfectum - Jussivus.


2.15.8.6.2.2.1. Wybrany przykład jussiwu dla tematu: K¨ § ª¬© ­ « [ ® ¯±° ²² ], temat b: K´ ³ ©¨ ª¬³ ­ «
[ ® ¯P²"° ² ] - wzór I c, strona czynna.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ™ ‡ƒ ˆ ‚ ‰ [Š"Ž$‘ ‹$’*’Ž ] ˜ ” € ‡ƒ ˆ ‚ ‰ [Š"Ž$‘ ‹$’*’• ] ˜ ™ ‡ƒ ˆ ‚ ‰ [Š"Ž$‘ ‹$’*’µš ]

 … ‡ ƒ … ˆ‚ ‰ [Šµ Ž$S’,‹$’ ]

3 os. f. ™ ‡ƒ ˆ‚ œ [ 0Ž$‘ ‹$’*’Ž ] “‚  … ‡ ƒ … ˆ‚ ‰ [Š"Ž$S’ ‹$’–"Ž ] ˜ ™ ‡ƒ ˆ‚ œ [ 0Ž$‘ ‹$’*’µš ]

 … ‡ ƒ … œ ‚ [   Ž$S’,‹$’ ]

2 os. m. ™ ‡ƒ ˆ ‚ œ [ 0Ž$‘ ‹$’*’Ž ] ˜ ” € ‡ƒ ˆ ‚ œ [ 0Ž$‘ ‹$’*’• ] ˜ ™ ‡ƒ ˆ ‚ œ [ 0Ž$‘ ‹$’*’µš ]

 … ‡ ƒ … œ ‚ [   Ž$S’,‹$’ ]

2 os. f. ¶ Ÿ ‡ƒ ˆ ‚ œ [ 0Ž$‘ ‹$’*’  ] “‚  … ‡ ƒ … ˆ ‚ œ [ 0Ž$S’ ‹$’–"Ž ] ˜ ™ ‡ƒ ˆ ‚ œ [ 0Ž$‘ ‹$’*’µš ]

1 os. m., f. ™ ‡· ¸ ¤ [ ¥ Ž$‘ ‹$’*’Ž ] ™ ‡ƒ ˆ ‚ ¦ [–"Ž$‘ ‹$’*’Ž ] ™ ‡ƒ ˆ ‚ ¦ [–"Ž$‘ ‹$’*’Ž ]

 … ‡ · … ¸ ¤ [ ¥  Ž$S’,‹$’ ]  … ‡ ƒ … ˆ ‚ ¦ [–µ Ž$S’,‹$’ ]  … ‡ ƒ … ¦ ‚ [–µ Ž$S’,‹$’ ]

2.15.8.6.2.2.2. Czasownik GEM - Imperativus.


¼½¾
2.15.8.6.2.2.3. Imperat - wzór I a. Schemat: ¹ º« » [ ¿ ÀWÁÃÂK®ÅÄ ].

Sg. Plur. Dual.


2 os. m. Æ ™ ‚Ç [Ȑ Ž$ÉeÉ)Ž ] ˜ ” Æ € ‚Ç [Ȑ Ž$ÉeÉI• ] ˜ Æ ™ ‚Ç [Ȑ Ž$ÉeÉ0š ]

Ê … Æ ‚ Ç … Ë [ ¥  ›^ÈÉ)Ž$É ]
—
2 os. f. ¶ Æ Ÿ ‚Ç [Ȑ Ž$ÉeÉe  ] “‚ Ê … Æ ‚ Ç … Ë [ ¥0›^ÈÉ̐ Ž$Ée–"Ž ] ˜ Æ ™ ‚Ç [Ȑ Ž$ÉeÉ0š ]
—

79
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÍWÎYÏ Ð Ñ Ò^Ó Ñ Ô Õ3ÍWÖ Õc×/ØeÑ Ù0ÍWÚeÛ Ñ ÙÏ Ü)Ù Ò^Ý)Þ/ß Ò^à ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.6.2.2.4. ä â æ å âç [ è éWêÃë éì ]
Imperat - wzór I b. Schemat: áã

Sg. Plur. Dual.


2 os. m. î)í ð ï [ñÌò óõôeô)ö ] ÿ úü 
[ñÌò óõôeô ]
ÿ ú ü 
[ñÌò óõôeô  ]
÷
øIú3ù ü û ù ý [ þ ò óõñeô óõô ]

2 os. f.
ú ü  [ñÌò óõôeô ]  øI÷ ú3ù ü û ù ý [ þ0óõñeôÌò óõô"ö ] ÿ ú ü 
[ñÌò óõôeô  ]

2.15.8.6.2.2.5.      [  "!$# ]


Imperat - wzór I c. Schemat: 
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. %' ( & [)‘ò *,+-+ö ] ÿ %'( &
[)‘ò *,+-+ ]
ÿ %' ( &
[)‘ò *,+-+3 ]
.'÷ &% (÷ / 0 [ þ ò *)1+2*,+ ]

2 os. f.
%' ( & [)‘ò *,+-+4 ]  .'÷ %& ( ÷ / 0 [ þ'*)1+ò *,+4"ö ] ÿ %' ( &
[)‘ò *,+-+3 ]

2.15.8.6.2.2.5.1.  5  6 [879!:!;:# ].
Imperat - wzór II. Schemat: $
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. . ÷ % (  [)‘ò ö+-+¬ó<+ ] ÿ .& % (
 [)‘ò ö+-+¬ó<+ ]
ÿ . % (
  [)‘ò ö+-+¬ó<+3 ]
2 os. f.
. % (  [)‘ò ö+-+¬ó<+4 ]  . ÷ % (  [)O ö +-+ò ó<+4"ö ]
ÿ . % (
  [)‘ò ö+-+¬ó<+3 ]

2.15.8.6.2.2.5.2. > = ?  6 [@2!;:# ].


Imperat - wzór III. Schemat: $2
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. . A (  [)‘ò 4+-+ö ] ÿ .A (
 [)‘ò 4+-+ ]
ÿ . A (
 [)‘ò 4+-+3 ]
. ÷ . A (  [)‘ò 4+¬ó<+ ]

2 os. f.
. A (  [)‘ò 4+-+4 ]  . ÷ . A (  [)B4+ò ó<+4"ö ] ÿ . A (
 [)‘ò 4+-+3 ]

2.15.8.6.2.2.5.3.  =   6 C [ '7"!;:# ].
Imperat - wzór IV. Schemat: $
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. % ( D 0 [ þ ö,)‘ò ó<+-+ö ] ÿ % ( D 0
[ þ ö,)‘ò ó<+-+ ]
ÿ % ( D 0
[ þ ö,)‘ò ó<+-+3 ]
. ÷ % (÷ D 0 [ þ ò ö,)1+¬ó<+ ]
÷  . ÷ % (÷ D 0 [ þ ö,)1+ò ó<+4"ö ] ÿ % ( D 0
2 os. f.
. % (D 0 [ þ ò ö,)1+¬ó<+4 ] [ þ ö,)‘ò ó<+-+3 ]

2.15.8.6.2.2.5.4.  E F86 H G [ I7879!:!'7J# ].


Imperat - wzór V. Schemat: $
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. . ÷ % K  L  [ M0ö,)‘ò ö+-+ö+ ] ÿ .& % K L
  [ M0ö,)‘ò ö+-+ö+ ]
ÿ . % K L
   [ M0ö,)‘ò ö+-+ö+3 ]
2 os. f.
. % K  L  [ M0ö,)‘ò ö+-+ö+4 ]  . ÷ % K  L  [ M0,ö )Oö+-+ò ö+4"ö ] ÿ . % K L
   [ M0ö,)‘ò ö+-+ö+3 ]

80
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (NPORQ S T U<V T W X NPY X[Z]\T ^ NP_` T ^Q a^ U<bc]dU<e ) © 2002. (kopia bezpłatna)
k i h8j i
2.15.8.6.2.2.5.5. Imperat - wzór VI. Schemat: l f g [ mnop2q'nJr ].

Sg. Plur. Dual.


2 os. m. ts uwx v y v ˆ ‰Šƒ…w† „ ‡ „ ˆ ƒŒ …w† „ ‡ „
[ z {,|~} 4€-€{ ] [ z {,|~} 4€-€‹ ] [ z {,|~} 4€-€3 ]
‚ƒƒ„ …w„ ‡ „
† [ z {,|~} 4€{€ ]

2 os. f.  ƒŽ …w† „ ‡ „ [ z {,|~} 4€-€4 ] „ ƒ‚ ƒ„ …w† „ ‡ „ [ z {,|B4€:} {€4‘’{ ] ˆ ƒŒ …w† „ ‡ „
[ z {,|~} 4€-€3 ]

2.15.8.6.2.2.5.6. • ” —8– ™ ˜ ”š [ ›œPž8Ÿ9 œ:¡ ].


Imperat - wzór VII. Schemat: “$
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ¢Œ † „ £,‚ ¤ˆ [ ¥ ¦§‘-|~} {€-€{ ] ˆ ‰Š¢† „ £,‚ ¤ˆ
[ ¥ ¦§‘-|~} {€-€‹ ]
ˆ ¢Œ † „ £,‚ ¤ˆ
[ ¥ ¦§‘-|~} {€-€3 ]
ƒ ‚ ¢¤ † „ £,‚ ¤ˆ [ ¥ ¦§‘-|~} {€¨¦<€ ]
‚ „ ƒ ‚ ¢¤ † „ £,‚ ¤ˆ [ ¥ ¦§‘-|©{€:} ¦<€4‘’{ ] ˆ ¢Œ † „ £,‚ ¤ˆ
2 os. f.  ¢Ž † „ £,¤ˆ [ ¥ ¦§‘-|~} {€-€4 ] [ ¥ ¦§‘-|~} {€-€3 ]

2.15.8.6.2.2.5.7. • ” « ª ­ ¬ ”š [ ›œPž ®Ÿ9 œ:¡ ].


Imperat - wzór VIII. Schemat: “$2
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ¢Œ ¯ „ ° ‚ ˆ¤ [ ¥ ¦§|±z } {€-€{ ] ˆ ‰Š¢¯ „ ° ‚ ¤ˆ
[ ¥ ¦§|±z } {€-€‹ ]
ˆ ¢Œ ¯ „ ° ‚ ¤ˆ
[ ¥ ¦§|±z } {€-€3 ]
ƒ ‚ ¢¤ ¯ „ ° ‚ ¤ˆ [ ¥ ¦§|±z } {€¨¦<€ ]
‚ „ ƒ ‚ ¢¤ ¯ „ ° ‚ ˆ¤ [ ¥ ¦§|±z {€:} ¦<€4‘’{ ] ˆ ¢Œ ¯ „ ° ‚ ¤ˆ
2 os. f.  ¢Ž ¯ „ ° ¤ˆ [ ¥ ¦§|±z } {€-€4 ] [ ¥ ¦§|±z } {€-€3 ]

—¬ « ˜
2.15.8.6.2.2.5.8. Imperat - wzór X. Schemat: “$• ” ª ² ”š [ ›œ´³ ®Ÿž" œ:¡ ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ¢Œ † ¤ ¯ „ µ ‚ ¤ˆ
[ ¥ ¦<¶z {,|~} ¦<€-€{ ]
ˆ ‰Š¢ † ¤ ¯ „ µ ‚ ¤ˆ
[ ¥ ¦<¶z {,|~} ¦<€-€‹ ]
ˆ ¢Œ † ¤ ¯ „ µ ‚ ¤ˆ
[ ¥ ¦<¶z {,|~} ¦<€-€3 ]
‚ƒ ¢¤ ‚ ¯ „ ‚ ˆ¤
† µ [ ¥ ¦<¶z } {,|1€¨¦<€ ]
‚ „ ƒ ‚ ¢¤ † ‚ ¯ „ µ ‚ ˆ¤ [ ¥ ¦<¶z {,|1€:} ¦<€4‘’{ ] ˆ ¢Œ † ¤ ¯ „ µ ‚ ¤ˆ
2 os. f.  ¢Ž † ¤ ¯ „ µ ¤ˆ [ ¥ ¦<¶z {,|~} ¦<€-€4 ] [ ¥ ¦<¶z {,|~} ¦<€-€3 ]

­¬
2.15.8.6.2.2.6. Imperat - wzór IV. Schemat: “$• ” – · [ ›'Ÿž" œ:¡ ]. Wzory imiesłowów
czasownika GEM.
I II III IV V
Act. ¸ ƒ…w° „ [|~} 4€-€2¹4º ] » ƒ ¢Ž †8„ ¼° ¸ ƒ…w†8„ ¼° ¸ ¢ †8¤ ¼° ¯
» ƒ ¢Ž † „ „ ¼°
[|½¹|~} {€-€¨¦<€ [|½¹|~} 4€-€2¹ [|½¹|~} ¦<€-€2¹4º ] [|½¹3z {,|~} {€-€¨¦<€2¹
¹4º ] º ] º ]
¤ Á
» ¾ ¿ … À ¼°
[|½¹3Â} Ã4¦Ã-¹
º ]
‰ ‚ Œ † „ ¼° Œ ¯
Passi » ƒ ¢¼ † ° „ » ƒ ¢ 8 ¸ ƒ…w†8„ ¼° ¸ ¢†8„ ¼° » ƒ ¢ † „ „ ¼°
v.
[|©{,|1€‹€2¹4º ] [|½¹|~} {€-€{ € [|½¹|~} 4€-€2¹ [|½¹|~} {€-€2¹4º ] [|½¹3z {,|~} {€-€{€

81
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÄPÅRÆ Ç È É<Ê È Ë Ì ÄPÍ Ì[Î]ÏÈ Ð ÄPÑÒ È ÐÆ ÓÐ É<ÔÕ]ÖÉ<× ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Ø4Ù Ù Ø4Ù
] ] ]
Ú ÛÝÜ â,ã
Þàß á ä

[å 3Ø æç èé3ê-é-Ø
Ù
]
VI VII VIII X
ÜÜ Ü Ü ñÜ
Act. ëì ß í î ä ã ë ó í"õ ô ä ã ëó î í ô ä ã ëó í î ÷ ô ä ã

[å 3Ø ï ê å ç è4ð-ð2Ø [å Ø ö å ç êð-ð2Ø [å Ø å ï ç êð-ð [å ,Ø øï ê å ç ò<ð-ð2Ø


Ù Ù Ø4Ù Ù
] ] ] ]
Ú ÛÝñ â î Ü ã
Þàß á ä

[å Ø3ï êæç èé4òé-Ø4Ù


]
ÜÜ Ü Ü ÜÜ
Passi ëì ß í î ä ã ë ó í"õ ô ä ã ëó î í ô ä ã ëó í î ÷ ô ä ã
v.
[å 3Ø ï ê å ç è4ð-ð2Ø [å Ø ö å ç êð-ð2Ø [å Ø å ï ç êð-ð [å ,Ø øï ê å ç êð-ð2Ø
Ù Ù Ø4Ù Ù
] ] ] ]
Ú ÛÝÜ â î Ü ã
Þàß á ä

[å 3Ø ï êæç èé3ê-é-Ø
Ù
]

2.15.8.6.2.2.7. Masdary GEM.


Wzór tematu II ý þ ÿ Ü III IV V
Ú ñ úÜ Ú Ü  Ú ÜúÜ
ó[ù ó í ô ì ßí ä ã ì ó äô
 ì ó í

ï ê ð:ç ûüð2Ø4Ù Ø ç è4ð-ðêïØ4Ù
[ å ] [å å ] [  å ð:ç è4ð2Ø4Ù ]
ò
[ ï ê å ç êð-ð2Ø,ð2Ø4Ù ]
ý Ü Ü
 Þàß ,
âá ä ã

[å Ø3æç èé3ê-é3êïØ4Ù
]
Wzór tematu VI VII VIII X
ÜúÜ Ú Ü ñ ñ Ú Ü îñ ñ Ú Ü îñ ñ
ëì ß í ì ó í"ô  ì ó ä ô  ì ó í ô  ô 

[ ï ê å ç è4ð-ð2Ø4Ù ] [  §ò ö å ò<ð:ç è4ð2Ø4Ù ] [  ò å ïò<ð:ç è4ð2Ø4Ù ] [  ò<øïò å ð:ç è4ð2Ø4Ù ]


Ú ã Ü ú Ü

ß

[ ï ê 3ç è2Ø 2Ø4Ù ]

2.15.8.7. Czasowniki hamzowe.

Wyró  niamy tu czasowniki


a) PH (z hamz jako pierwszym radykałem).
b) MH (z hamz jako drugim radykałem).
c) UH (z hamz jako ostatnim radykałem).
Hamza to krótkie zwarcie krtaniowe, wyst  puj ce równie w j zyku polskim wtedy, gdy staramy si
wyra nie oddzieli od siebie samogłoski, np. gdy mówimy: "bo i my" w odró nieniu od "boimy", hamza pojawi
si pomi dzy [o] i [i]. W polskim zwarcie krtaniowe nie jest traktowane jako fonem. Arabska hamza jest
fonemem, a odpowiadaj cy jej znak graficzny odgrywa wa n rol w systemie zapisu.

82
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (      ! "#$ "&%(') *+,)-  * ./*  0/1(23 4 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.1. Czasownik PH.
2.15.8.7.1.1. Perfectum.
2.15.8.7.1.1.1. PH. Wzór I. Strona czynna - temat: 578/6 9 : [ ; < =3>?=3@ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. B A C3A D E [ F G H IJH K/H ] L M3O/N 3
Q P R S [ F G H IJH KUT ] L /PO 3
Q P R S [ F G H IJH K+V ]

3 os. f. X W /PO Q3P R S [ F G H IJH K/HZY ] [P O/W Q3P R S [ F\H I]G H K)^_H ] a
` P /PO Q3P R S [ F\H I]G H K/HZY V ]

2 os. m. XP O/W Q3P R S [ F\H I]G H KUY+H ] b W a N O/W Q3P R S [ F\H I]G H KUY\cUI ] a
` d P N O/W Q3P R S [ F\H I]G H KUY\cUIeV ]

2 os. f. Xf O/W Q3P R S [ F\H I]G H KUY)g ] ih a N O/W Q3P R S [ F\H IJH KUY G cU^j^_H ] a
` d P N O/W Q3P R S [ F\H I]G H KUY\cUIeV ]

1 os. m., f. XN /
O W Q3P R S [ F\H I]G H KUY\c ] k k
` P O/W Q3P R S [ F\H I]G H K)^ZV ] ` P O/W Q3P R S [ F\H I]G H K)^ZV ]

2.15.8.7.1.1.2. PH. Wzór I. Strona bierna - temat: lnoqm p r [ s t u#vJwx ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. PO Qf y S [ F G cUIzg{K/H ] L M3O N Qf y S [ F G cUIzg{KUT ] L PO Qf y S [ F G cUIzg{K+V ]
3 os. f. X W PO Qf y S [ F G cUIzg{K/HZY ] [P O W Qf y S [ FcUI]G g{K)^_H ] a
` P PO Qf y S [ FcUI]G g{K/HZY V ]
2 os. m. XP O W Qf y S [ FcUI]G g{KUY+H ] b W a N O W Qf y S [ FcUI]G g{KUY\cUI ] a
` d P N O W Qf y S [ FcUI]G g{KUY\cUIeV ]
2 os. f. Xf O W Qf y S [ FcUI]G g{KUY)g ] ih a N O W Qf y S [ FcUIzg{KUY G cU^j^_H ] a
` d P N O W Qf y S [ FcUI]G g{KUY\cUIeV ]
1 os. m., f. XN O W Qf y S [ FcUI]G g{KUY\c ] k k
` P O W Qf y S [ FcUI]G g{K)^ZV ] ` P O W Qf y S [ FcUI]G g{K)^ZV ]

2.15.8.7.1.1.3. PH. Wzór II. Strona czynna - temat: lno/| } r [ s t ~3vev?~3x ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. PO Q3h R S [ F G H IIJH K/H ] L M3O N Q3h R S [ F G H IIJH KUT ] L PO Q3h R S [ F G H IIJH K+V ]
3 os. f. X W PO Q3h R S [ F G H IIJH K/HZY ] [P O W Q3h R S [ F\H II]G H K)^_H ] a
` P PO Q3h R S [ F\H II]G H K/HZY V ]
2 os. m. XP O W Q3h R S [ F\H II]G H KUY+H ] b W a N O W Q3h R S [ F\H II]G H KUY\cUI ] a
` d P N O W Q3h R S
[ F\H II]G H KUY\cUIeV ]
2 os. f. Xf O W Q3h R S [ F\H II]G H KUY)g ] ih a N O W Q3h R S a
` d P N O W Q3h R S
[ F\H IIJH KUY G cU^j^_H ] [ F\H II]G H KUY\cUIeV ]
1 os. m., f. XN O W Q3h R S [ F\H II]G H KUY\c ] k k
` P O W Q3h R S [ F\H II]G H K)^ZV ] ` P O W Q3h R S [ F\H II]G H K)^ZV ]

2.15.8.7.1.1.4. PH. Wzór II. Strona bierna - temat: lnoq€ p r [ s t u#vevJwx ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. /PO Q y S [ F G cUIIzg{K/H ] O N Q y S [ F G cUIIzg{KUT ]
L M3/ L /PO Q y S [ F G cUIIzg{K+V ]
3 os. f. X W /PO Q y S [ F G cUIIzg{K/HZY ] [P O/W Q y S [ FcUII]G g{K)^_H ] a
` P /PO Q y S [ FcUII]G g{K/HZY V ]
2 os. m. XP O/W Q y S [ FcUII]G g{KUY+H ] b W a N O/W Q y S [ FcUII]G g{KUY\cUI ] a O W Q y S
`d P N /
[ FcUII]G g{KUY\cUIeV ]
2 os. f. Xf O/W Q y S [ FcUII]G g{KUY)g ] ih a N /
O W Q y S a O W Q y S
`d P N /
[ FcUIIzg{KUY G cU^j^_H ] [ FcUII]G g{KUY\cUIeV ]

83
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (‚ƒ„ … † ‡ ˆ † ‰ Š#‚‹ Š&Œ()† Ž+‚) † Ž„ ‘/Ž ‡ ’/“(”3‡ • ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. –—™š/˜ œ›  ž [ Ÿ U¡¡]¢ £{¤U¥\  ] ¨ § ˜ œ ž ¨ § š/˜ œ›  ž
š¦ /› [ Ÿ U¡¡]¢ £{¤)©Zª ] ¦ [ Ÿ U¡¡]¢ £{¤)©Zª ]

2.15.8.7.1.1.5. PH. Wzór III. Strona czynna - temat: «7­¬ ® [ ¯ ° ±q²?³3´ ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¶ µ ·µ ¸ [ ¹ º »¼J½ ¾/½ ] ¿ À3¶ Á ·µ ¸ [ ¹ º »¼J½ ¾UÂ ] ¿ ¶ µ ·µ ¸ [ ¹ º »¼J½ ¾+» ]
3 os. f. Ä Ã ¶ µ ·µ ¸ [ ¹ º »¼J½ ¾/½ZÅ ] Ƶ ¶ à ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾)Ç_½ ] É
È µ ¶ µ ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾/½ZÅ » ]
2 os. m. ĵ ¶ à ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾UÅ+½ ] Ê Ã É Á ¶ à ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾UÅ\ËU¼ ] É
È Ì µ Á ¶ Ã ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾UÅ\ËU¼e» ]
2 os. f. ÄÍ ¶ Ã ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾UÅ)Î ] ÐÏ É Á ¶ Ã ·µ ¸ [ ¹&»¼J½ ¾UÅ º ËUÇjÇ_½ ] É
È Ì µ Á ¶ Ã ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾UÅ\ËU¼e» ]
1 os. m., f. ÄÁ ¶ Ã ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾UÅ\Ë ] Ñ Ñ
È µ ¶ Ã ·µ ¸ [ ¹&
» ¼]º ½ ¾)ÇZ» ] È µ ¶ Ã ·µ ¸ [ ¹&»¼]º ½ ¾)ÇZ» ]

2.15.8.7.1.1.6. PH. Wzór III. Strona bierna - temat: ÒnÔÓ ÕÖ × [ ¯ ° Ø ²JÙ´ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¶ µ · Í À\Ú Û [ ¹ º Â#¼zÎ{¾/½ ] ¿ À3¶ Á · Í À\Ú Û [ ¹ º Â#¼zÎ{¾UÂ ] ¿ ¶ µ · Í \À Ú Û [ ¹ º Â#¼zÎ{¾+» ]
3 os. f. Ä Ã ¶ µ · Í \À Ú Û [ ¹ º Â#¼zÎ{¾/½ZÅ ] Ƶ ¶ à · Í \À Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾)Ç_½ ] É
È µ ¶ µ · Í À\Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾/½ZÅ » ]
2 os. m. ĵ ¶ à · Í \À Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾UÅ+½ ] Ê Ã É Á ¶ à · Í À\Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾UÅ\ËU¼ ] É
È Ì µ Á ¶ à · Í \À Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾UÅ\ËU¼e» ]
2 os. f. ÄÍ ¶ à · Í \À Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾UÅ)Î ] ÐÏ É Á ¶ à · Í \À Ú Û [ ¹ÜÂ#¼zÎ{¾UÅ º ËUÇjÇ_½ ] É
È Ì µ Á ¶ à · Í À\Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾UÅ\ËU¼e» ]
1 os. m., f. ÄÁ ¶ à · Í \À Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾UÅ\Ë ] Ñ Ñ
È µ ¶ à · Í À\Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾)ÇZ» ] È µ ¶ à · Í À\Ú Û [ ¹ÜÂ#¼]º Î{¾)ÇZ» ]

2.15.8.7.1.1.7. PH. Wzór IV. Strona czynna - temat: Ò7ÔÝ Þ [ ¯ ° ±q²?³3´ ] - odmiana
identyczna z PH. III.
2.15.8.7.1.1.8. PH. Wzór IV. Strona bierna - temat: ÒnÔÓ ÕÖ × [ ¯ ° ß#²JÙ´ ] odmiana jak PH
III (str. bierna).
ã
2.15.8.7.1.1.9. PH. Wzór V. Strona czynna - temat: ÒnÔ/à á â Ý [ ä\³å¯ ° ³3²e²?³3´ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¶ µ ·3Ï æ ç É µ [ Å+½è¹ º ½ ¼¼J½ ¾/½ ] É
¿ À3¶ Á ·3Ï æ ç µ [ Å+½è¹ º ½ ¼¼J½ ¾U ]
É
¿ ¶ µ ·3Ï æ ç µ [ Å+½è¹ º ½ ¼¼J½ ¾+» ]
3 os. f. Ä Ã ¶ µ ·3Ï æ ç É µ Ƶ ¶ à ·3Ï æ ç É µ É É
È µ ¶ µ ·3Ï æ ç µ
[ Å+½è¹ º ½ ¼¼J½ ¾/½ZÅ ] [ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾)Ç_½ ] [ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾/½ZÅ » ]
2 os. m. ĵ ¶ à ·3Ï æ ç É µ Ê Ã É Á ¶ à ·3Ï æ ç É µ É É
È Ì µ Á ¶ Ã ·3Ï æ ç µ
[ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾UÅ+½ ] [ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾UÅ\ËU¼ ] [ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾UÅ\ËU¼e» ]
2 os. f. · Ï æç É µ
ÄÍ ¶ Ã 3 ÐÏ É Á ¶ Ã ·3Ï æ ç É µ É · æç É µ
ÈÌ µ Á ¶ Ã 3
Ï
[ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾UÅ)Î ] [ ¹\½ ¼¼J½ ¾UÅ º ËUÇjÇ_½ ] [ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾UÅ\ËU¼e» ]
1 os. m., f. ÄÁ ¶ Ã ·3Ï æ ç É µ Ñ É Ñ É
È µ ¶ à ·3Ï æ ç µ [ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾)ÇZ» ] È µ ¶ à ·3Ï æ ç µ [ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾)ÇZ» ]
[ Å+½è¹\½ ¼¼]º ½ ¾UÅ\Ë ]

ì ã
PH. Wzór V. Strona bierna - temat: ÒnÔëé ê ê [ äßí¯ ° ß#²e²JÙ´ ].
Sg. Plur. Dual.

84
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (îïð ñ ò ó ô ò õ ö#î÷ ö&ø(ù)ò ú+îû)ü ò úð ý/ú ó þ/ÿ 3ó ) © 2002. (kopia bezpłatna)
 


3 os. m.   
  [     ]        [     ]       [     ]
  

3 os. f. !   
  #  
 
[  $ % '&( ] )      

[    " ] [  $ % "  ]


  

2 os. m. !  
  *   
  ) +      

[  $ %   ] [  $ %    ] [  $ %   , ]
  

2 os. f. !-  
  [  $ %  ' ] /   
 
. ) +      

[  $   &0&( ] [  $ %   , ]


 1 
1 

1 os. m., f. !  
  )      [  $ % '&" ] )      [  $ % '&" ]
[  $ %   ]

8
PH. Wzór VI. Strona czynna - temat: 24573 6 3 [ 9:<; = >@?A:CB ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. H H U VCW J H DFG E U H J H DFG E
I J DFG E [ KLNM O P7QRLTSL ] I [ KLNM O P7QRLTSX ] I [ KLNM O P7QRLTSP ]
Y Y G
3 os. f. Z I H J H DFG E [ KLNM O P7QRLTSL"K ] [H I J H F
D E
[ KLNM\P7Q%O LTS'](L ]
^ _ H H J H DFG E
I [ KLNM\P7Q%O LTSL"K P ]
Y G Y Y H ^ b H _ W Y J H DFG E
2 os. m. ZH I J H F
D E
[ KLNM\P7Q%O LTSKL ] ` _ W I J DFG E [ KLNM\P7Q%O LTSKaQ ] I

[ KLNM\P7Q%O LTSKaQ,P ]
Y G e Y ^ b H _ W Y J H DFG E
2 os. f. Z I JH F
D E
[ KLNM\P7Q%O LTSK'd ] f _ W I J H DFG E I
c

[ KLNM\P7QRLTSK O a]0](L ] [ KLNM\P7Q%O LTSKaQ,P ]


1 os. m., f. WZ Y J H F ^g H Y J H F ^g H Y J H F
I DGE [ KLNM\P7Q%O LTSKa ] I DGE [ KLNM\P7Q%O LTS']"P ] I DGE [ KLNM\P7Q%O LTS']"P ]
l 8
PH. Wzór VI. Strona bierna - temat: 2i57h j k k [ 9$mn; = oT?RpqB ].
Sg. Plur. Dual.
H CV Wr W U VCW J VCWr _ W U H J VCWr _ W
3 os. m. I J c _ [ KaM O XsQdSL ] I c [ KaM O XsQdSX ] I c [ KaM O XsQdSP ]
Y Y V Wr _ W
3 os. f. Z I H J VCWr _ W [ KaM O XsQdSL"K ] [H I J C
[ K aMtXsQ%O dS'](L ]
^_ H H J C V Wr W
I c _ [ KaMtXsQ%O dSL"K P ]
c c
HZ Y VCWr _ W Y _ W Y VCWr _ W ^ b H _ W Y J VCWr _ W
2 os. m. I Jc [ KaMtXsQ%O dSKL ] ` I Jc I c

[ KaMtXsQ%O dSKaQ ] [ KaMtXsQ%O dSKaQ,P ]


Y V Wr _ W e Y ^b H _ W Y J C
2 os. f. Z I J C [ KaMtXsQ%O dSK'd ] f _ W I J VCWr _ W I c _
V Wr W
c c c

[ KaMtXsQdSK O a]0](L ] [ KaMtXsQ%O dSKaQ,P ]


WZ Y C
V Wr W ^ g H Y J VCWr _ W ^ g H Y J VCWr _ W
1 os. m., f. I Jc _ [ KaMtXsQ%O dSKa ] I c [ KaMtXsQ%O dS']"P ] I c [ KaMtXsQ%O dS']"P ]

vxy w
2.15.8.7.1.1.10. PH. Wzór VIII a. Strona czynna - temat: 24u 3 3 hz [ ;p{;|9 = :C?A:CB ].
Sg. Plur. Dual.
H H H~ Y U U VCW b H } H ~ Y U U H b H } H~ Y U
3 os. m. I b } c [ Md@MtK O LTQRLTSL ] I c [ Md@MtK O LTQRLTSX ] I c [ Md@MtK O LTQRLTSP ]
Y Y H[ Y H } H ~ Y U ^_ H H b H } H ~ Y U
3 os. f. Z I H b H } H~ U [ Md@MtK O LTQRLTSL"K ] I b c [ Md@MtKLTQ%O LTS'](L ] I
c c

[ Md@MtKLTQ%O LTSL"K P ]
Y H H~ Y U Y Y H H Y ^b H _ W Y b H } H ~ Y U
2 os. m. ZH I b } [ Md@MtKLTQ%O LTSKL ] ` _ W I b } ~ Uc I
c c

[ Md@MtKLTQ%O LTSKaQ ] [ Md@MtKLTQ%O LTSKaQ,P ]

85
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (q€‚ ƒ „ …† „ ‡ ˆsq‰ ˆ\Š‹'„ Œq'Ž „ Œ7 Œ …‘’C…“ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. ” ˜– š ™ › ™ œ – ”
•— ¦0¨ § ˜– š ™ › ™ œ – ” « š ¨ § – š › œ – ”
[ žŸ@žt ¡T¢%£ ¡T¤ 'Ÿ ] ¥ ™ ˜™ ™

[ žŸ@žt ¡T¢R¡T¤  £ ©ª0ª(¡ ] [ žŸ@žt ¡T¢%£ ¡T¤ ©¢,¬ ]


1 os. m., f. §•—˜– š ™ › ™ œ – ” « ­ – š › œ – ” « ­ – š › œ – ”
[ žŸ@žt ¡T¢%£ ¡T¤ © ] ™ ˜™ ™ [ žŸ@žt ¡T¢%£ ¡T¤'ª"¬ ] ™ ˜™ ™ [ žŸ@žt ¡T¢%£ ¡T¤'ª"¬ ]
²x´@³ µ ¶
2.15.8.7.1.1.11. PH. Wzór VIII a. Strona bierna - temat: ®i°x¯ ± [ ·7¸n·|¹ º ¸s»R¼q½ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ã Â ÅÄ Æ Ç
¿¾ Á À C Ã ÅÄ Æ Ç
C Ã ÅÄ Æ Ç
C
[ È$ÉÈtÊ Ë ÉÌÍÎÏ ] Ð Ñ ¿Â Á À Â [ È$ÉÈtÊ Ë ÉÌÍÎÒ ] Ð ¿¾ Á À Â [ È$ÉÈtÊ Ë ÉÌÍÎÓ ]
3 os. f. Ô Ä ¿¾ Á À ÃCÂ ÅÄ Æ Ç [ È$ÉÈtÊ Ë ÉÌÍÎÏ"Ê ] Á À ÃCÂ ÅÄ Æ Ç
Õ¾ ¿Ä
[ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎ'Ö(Ï ] Ã ÃCÅÄ Æ Ç
× ¾ ¿¾ Á À Â

[ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎÏ"Ê Ó ]
2 os. m. Ô¾ ¿Ä Á À ÃCÂ ÅÄ Æ Ç [ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎÊÏ ] Ø Ä ÃCÂ ¿Ä Á À ÃCÂ ÅÄ Æ Ç ÃCÄ ÃCÅÄ Æ Ç
× Á ¾ Â ¿Á À Â

[ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎÊÉÌ ] [ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎÊÉÌ,Ó ]


2 os. f. ¿ Ä Á À ÃCÂ ÅÄ Æ Ç
ÔÀ  [ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎÊ'Í ] Ú CÃ ¿ Ä Á À ÃCÂ ÅÄ Æ Ç
Ù Â
ÃCÄ ÃCÅÄ Æ Ç
× Á ¾ Â ¿Á À Â

[ È$ÉÈtÊÉÌÍÎÊ Ë ÉÖ0Ö(Ï ] [ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎÊÉÌ,Ó ]


1 os. m., f. ÂÔ ¿Ä Á À ÃCÂ ÅÄ Æ Ç Û ¾ ¿Ä Á À ÃCÂ ÅÄ Æ Ç Û Ä ÃCÅÄ Æ Ç
[ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎÊÉ ] × [ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎ'Ö"Ó ] × ¾ ¿Á À Â [ È$ÉÈtÊÉÌ%Ë ÍÎ'Ö"Ó ]

Þಠß
2.15.8.7.1.1.12. PH. Wzór VIII b. Strona czynna - temat: Ü{Ý ¯á [ ·¼¹t¹ º âã(âTä ]
æ çéêè ë ì
(Czasownik å å [ ÈÍÊíÊÏCîïÏsðñÏ ] to czasownik PH (rdzeò ó ôöõ ), w którym nast ÷ piła asymilacja pierwszego
radykału i infiksu):
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ùø ü
ú ø ýTû þÿ    
 ÿ ù ü
ú ø ýTû þÿ    
 ÿ ùø ü
ú ø ýTû þÿ    

[ ] [ ] [ ]
3 os. f.  ùø ü
ú ø ýTû þÿ    
 ø ù  úü
ø ýTû þÿ  
 ý ùüú ýTû þÿ  
 
[ ] [ ] øø ø [ ]
ù  úü  

2 os. m. ø ø ýTû þÿ [ ]   ý  ù  úü
ø ýTû þÿ ý  ù úüýTû þÿ
ø  ø
 
  
!
[ ] [ ]
2 os. f. þ ù  úü
ø ýTû þÿ  
" #û ý  ù  úü
ø ýTû þÿ ý  ù úüýTû þÿ
[ ] ø  ø
 
  $  
!
[ ] [ ]
1 os. m., f.  ù  úü
ø ýTû þÿ  
 % ù úüýTû þÿ  
 % ù úüýTû þÿ  

[ ] ø  ø [ ] ø  ø [ ]
)+,* - .
2.15.8.7.1.1.13. PH. Wzór VIII b. Strona bierna - temat: &(' [ /10$232 4 065 798 ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ;1 < @"> A B
: =? ;1=?
< @"> A B ;1 < @"> A B
: =?
[ CEDGFF H D IKJML N ] O PQ [ CEDGFF H D IKJMLR ] O [ CEDGFF H D IKJMLS ]
3 os. f. UT ;1 < @"> A B
: =? V: 1
; T =?
< @"> A B @ 1
; =?
< @"> A B
[ CEDGFF H D IKJML NF ] [ CEDGFFD IH JMLWN ] X:: [ CEDGFFD IH JML NF S ]
2 os. m. U: ;1 < @"> A B
T =? YT @ Q 1
; T =?
< @"> A B @ ;1=?
< @"> A B
[ CEDGFFD IH JMLFN ] X[ : Q T

[ CEDGFFD IH JMLFDZ ] [ CEDGFFD IH JMLFDZ!S ]


2 os. f. U< ;1 < @"> A B
T =? [ CEDGFFD IH JMLF"J ] ] @ ;1
\ Q T
< @"> A B
=? @ ;1= < @"> A B
X[ : Q T

[ CEDGFFD IKJMLF H DW$WN ] [ CEDGFFD IH JMLFDZ!S ]


1 os. m., f. UQ ;1 < @"> A B
T =? ^ 1; =?
< @"> A B ^ 1; =?
< @"> A B
[ CEDGFFD IH JMLFD ] X: T [ CEDGFFD IH JMLWS ] X: T [ CEDGFFD IH JMLWS ]

86
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (_a`Mb c d egf d h i _aj ilknm"d o_ap"q d o1b rso egtsunvegw ) © 2002. (kopia bezpłatna)
}~
2.15.8.7.1.1.14. PH. Wzór X. Strona czynna - temat: xzsy { | y €‚ƒ [ „…‡† ˆ ‰ Š‹„lŒŠŽ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   ‘ ’ “ ” –˜
• —™
[ š›gœ ž Ÿ š ¡¢Ÿ6£sŸ ] ™ ¤¥ ‘ ’ “ ” –˜
• —™ ™   ‘ ’ “ ” –˜
• —™
[ š›gœ ž Ÿ š ¡¢Ÿ6£§ ]
[ š›gœ ž Ÿ š ¡¢Ÿ6£¦ ]
3 os. f. ¨ •   ‘ ’ “ ” –˜
• —™ ©  • ‘ ’ “ ” –˜
• —™ ¬ ­   ‘ ’ “ ” •
 –˜—™

[ š›gœ ž Ÿ š ¡¢Ÿ6£sŸ ] [ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£"«Ÿ ] [ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£sŸ § ]


2 os. m. ¨  • ‘ ’ “ ” –˜
• —™ ¬ °  ­• ‘ ’ “ ” •
® • ­¥  • ‘ ’ “ ” –˜
• —™ ¥ –˜—™

[ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£Ÿ ] [ š›gœ ž Ÿ š ¡ªž Ÿ6£¯¡ ] [ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£¯¡!§ ]
± ­ • ”• ¬ °  ­• ‘ ’ “ ” •
2 os. f. ¨—  • ‘ ’ “ ” –˜
• —™ ²  ¥  ‘ ’ “  –˜—™ ¥ –˜—™

[ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£"› ] [ š›gœŸ š ¡¢Ÿ6£ ž ¯«$«Ÿ ] [ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£¯¡!§ ]


1 os. m., f. ¬ ³  • ‘ ’ “ ” • ¬ ³  • ‘ ’ “ ” •
¥¨  • ‘ ’ “ ” –˜
• —™  –˜—™  –˜—™

[ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£¯ ] [ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£"«§ ] [ š›gœŸ š ¡ªž Ÿ6£"«§ ]


µ ·¹º ¸ ¶ ¼ ½
2.15.8.7.1.1.15. PH. Wzór X. Strona bierna - temat: ¾ ´ ¶ »‹ [ ¿1ÀÁ  à ÀÄ¿lÅ¢ÆaÇ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   ‘ — È • ”¥ –‹
• ə
[ šE¯6œ ž ¯Êš ¡Ë›9£sŸ ] ™ ¤¥ ‘ — È • ”¥ –‹
• ə ™   ‘ — È • ”¥ –‹
• ə
[ šE¯6œ ž ¯Êš ¡Ë›9£§ ]
[ šE¯6œ ž ¯Êš ¡Ë›9£¦ ]
3 os. f. ¨ •   ‘ — È • ”¥ –‹
• ə ©  • ‘ — È • ”¥ –‹
• ə ¬ ­   ‘ È • ”•
 — ¥ –‹É ™

[ šE¯6œ ž ¯Êš ¡Ë›9£sŸ ] [ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£"«Ÿ ] [ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£sŸ § ]


2 os. m. ¨  • ‘ — È • ”¥ –‹
• ə ® • ­¥  • ‘ — È • ”¥ –‹
• ə ¬ °  ­• ‘ È • ”•
¥  — ¥ –‹É ™

[ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£Ÿ ] [ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£¯¡ ] [ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£¯¡!§ ]


± ­ • È • ”• ¬ °  ­• ‘ È • ”•
2 os. f. ¨—  • ‘ — È • ”¥ –‹
• ə ²  ¥  ‘ — ¥ –‹É ™ ¥  — ¥ –‹É ™

[ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£"› ] [ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£¯«$«Ÿ ] [ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£¯¡!§ ]


1 os. m., f. ¬ ³  • ‘ È • ”• ¬ ³  • ‘ È • ”•
¥¨  • ‘ — È • ”¥ –‹
• ə  — ¥ –‹É ™  — ¥ –‹É ™

[ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£¯ ] [ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£"«§ ] [ šE¯6œ¯Êš ¡ªž ›9£"«§ ]

2.15.8.7.1.2. Czasownik PH - Imperfectum - Indicativus.


Wzór I. Strona czynna.
Czasownik PH mo Ì e byÍ zbudowany w stronie czynnej wg trzech tematów:  ‘ ’ “ Î  [ Ÿ š ¡¢Ÿ6£ ],  ‘¥ ’ “ Î  [ Ÿ š ¡¯£ ],  ‘— ’ “ Î 

[ Ÿ š ¡Ë›9£ ], w zaleÌ no Ï ci od samogłoski, jaka wyst Ð puje w jego temacie. Czasowniki PH odmieniajÑ siÐ w
imperfectum regularnie, z uwzglÐ dnieniem zasad ortografii hamzy. Sekwencja ’ Ò Ó Ò [ šŸ š ] zamienia siÐ w Ô [§ ].

2.15.8.7.1.2.1. PH. Wzór I. Strona czynna - temat: ¾ µ ¸ Õ Ö3Ø ×


s [ ً¿lÅÚÀ Ç ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¥ ‘ ¥ ’ “ ÜÎ  Û [ÝGž Ÿ š ¡¯£¹¯ ] © ¤¥ ‘¥ ’ “ Î܏ Û
[ÝŸ š ¡¯£Þž ¦ «Ÿ ] ©
ß ™   ‘¥ ’ “ Î܏ Û [ÝŸ š ¡¯£Þž §1« › ]
3 os. f. ‘ ¥ ’“ Î  ­
¥  [  ž Ÿ š ¡¯£¹¯ ] ©  • ‘¥ ’ “ Î܏ Û
[ÝŸ š ¡ªž ¯£"«Ÿ ] ©
ß ™   ‘¥ ’ “ Î 
­
[ Ÿ š ¡¯£Þž §1« › ]
2 os. m. ¥ ‘¥ ’ “ Î  ­ [  ž Ÿ š ¡¯£¹¯ ] © ¤¥ ‘¥ ’ “ Î  ­
[ Ÿ š ¡¯£Þž ¦ «Ÿ ] ©
ß ™   ‘¥ ’ “ Î 
­
[ Ÿ š ¡¯£Þž §1« › ]
2 os. f. ² Û  
ß ‘ ¥ ’“ Î 
­
[ Ÿ š ¡¯£Þž à«Ÿ ] ©  • ‘¥ ’ “ Î  ­
[ Ÿ š ¡ªž ¯£"«Ÿ ] ©
ß ™   ‘¥ ’ “ Î 
­
[ Ÿ š ¡¯£Þž §1« › ]
1 os. m., f. ¥ ‘ ¥ Ô [ š ž §1¡¯£¹¯ ] ¥ ‘¥ ’ “ Î  ³ [«Gž Ÿ š ¡¯£¹¯ ] ¥ ‘¥ ’ “ Î  ³ [«Gž Ÿ š ¡¯£¹¯ ]

87
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (áaâMã ä å ægç å è é áaê élënì"å íáaî"ï å í1ã ðsí ægñsònóægô ) © 2002. (kopia bezpłatna)
ù¹ú
2.15.8.7.1.2.2. PH. Wzór I. Strona bierna - temat: õ÷ö ø û [ üÄýlþÿ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   
 [    ]     ! "  # [ $ % &(') ] !
* ,+    "  # [ $ % -.'0/ ]
3 os. f.    ! "  1 [ 2    ]    ! "  # [ $ 3 4') ] !
* ,+    "  1 [ 25 % -.'0/ ]
2 os. m.    ! "  1 [ 2    ]     ! "  1 [ 25 % &(') ] !
* ,+    "  1 [ 25 % -.'0/ ]
2 os. f. 6 #  *  ! "  1 [ 25 % 78') ]    ! "  1 [ 25 3 4') ] !
* ,+    "  1 [ 52  % -.'0/ ]
1 os. m., f.     59 : [   &( ]    ! "  ; ['   ]    ! "  ; ['   ]

BC
2.15.8.7.1.2.3. PH. Wzór II. Strona czynna - temat: <>?A= @ D [ EGFIHJKJLNM ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   O !  "  # [ $  PQ/R ]    O !  "  # !
* ,+   O  "  # [ $5PQ/R% -.'0/ ]
[ $5PQ/R% &(') ]
3 os. f.    O !  "  1 [ 25  PQ/R ]
   O !  "  # [ $5P3 /R4') ] !
* ,+   O  "  1 [ 255PQ/R% -.'0/ ]
2 os. m.    O !  "  1 [ 25  PQ/R ]
    O !  "  1 [ 255PQ/R% &(') ] !
* ,+   O  "  1 [ 255PQ/R% -.'0/ ]
2 os. f. 6 # *  O !  "  1 [ 255PQ/R% 78') ]   O !  "  1 [ 255P3 /R4') ] !
* ,+   O  "  1 [ 255PQ/R% -.'0/ ]
1 os. m., f.   O S  9 : [ I  PQ/R ]    O !  "  ; ['$  PQ/R ]
    O !  "  ; ['$  PQ/R ]


BC
2.15.8.7.1.2.4. PH. Wzór II. Strona bierna - temat: <>?AT @ D [ EGFIHJKJUHM ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   V !  "  # [ $  P ]    V !  "  # !
* ,+   V  "  # [ $5P% -.'0/ ]
[ $5P% &(') ]
3 os. f.   V !  "  1 [ 25  P ]   V !  "  # [ $5P3 4') ]
  !
* ,+   V  "  1 [ 255P% -.'0/ ]
2 os. m.    V !  "  1 [ 25  P ]
    V !  "  1 !
* ,+   V  "  1 [ 255P% -.'0/ ]
[ 255P% &(') ]
2 os. f. 6 # *  V !  "  1 [ 255P% 78') ]    V !  "  1 [ 255P3 4') ] !
* ,+   V  "  1 [ 255P% -.'0/ ]
1 os. m., f.   V S  9 : [ I  P ]    V !  "  ; ['$  P ]
    V !  "  ; [' 5P ]


BC
2.15.8.7.1.2.5. PH. Wzór III. Strona czynna - temat: <>?>W XY@ D [ EGF[Z\JLNM ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.    ] + !  "  # [ $  -.Q/R ]
    ] + !  "  # [ $^-.Q/R% &(') ] !
* ,+   ] +  "  # [ $^-.Q/R% -.'0/ ]
3 os. f.    ] + !  "  1 [ 25  -.Q/R ]
   ] + !  "  # [ $^-.3 /R4') ] !
* ,+   ] +  "  1 [ 25^-.Q/R% -.'0/ ]
2 os. m.    ] + !  "  1 [ 25  -.Q/R ]
    ] + !  "  1 [ 25^-.Q/R% &(') ] !
* ,+   ] +  "  1 [ 25^-.Q/R% -.'0/ ]
2 os. f. 6 # *  ] + !  "  1 [ 25^-.Q/R% 78') ]   ] + !  "  1 [ 25^-.3 /R4') ] !
* ,+   ] +  "  1 [ 25^-.Q/R% -.'0/ ]
1 os. m., f.   ] + S  9 : [ I  -.Q/R ]    ] + !  "  ; ['$  -.Q/R ]
    ] + !  "  ; ['$  -.Q/R ]


88
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (_N`[a b c dfe c g h(_Ni h^jk4c lm_Nn4o c l.a pl dfqrsdft ) © 2002. (kopia bezpłatna)

yz
2.15.8.7.1.2.6. PH. Wzór III. Strona bierna - temat: uAw>v x v { [ |G}[~\U€ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ƒ‚ …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ Š [‹$Œ Ž .‘’Œ ] “„ ” ƒ‚ …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ Š [‹$Œ^.‘’%Ž •(–)‘ ] ˆ
— “ † „ƒ …‡„ † „ ‰ ‚ Š [‹$Œ^.‘’%Ž .–0˜ ]
3 os. f. ƒ ‚ …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ ™ [ š Ž Œ^.‘’Œ ]
 „ ƒ› …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ Š [‹$Œ^.3Ž ‘’4–)‘ ]
“œ ˆ
— “ † „ƒ …‡„ † „ ‰ ‚ ™ [ š5Œ^.‘’%Ž .–0˜ ]
2 os. m. ƒ ‚ …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ ™ [ š5Œ Ž .‘’Œ ]
 “„ ” ƒ‚ …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ ™ [ š5Œ^.‘’%Ž •(–)‘ ] ˆ
— “ † „ƒ …‡„ † „ ‰ ‚ ™ [ š5Œ^.‘’%Ž .–0˜ ]
2 os. f. … „ † ˆ „ ‰ ‚ ™ [ š5Œ^.‘’%Ž ž8–)‘ ]
„ Š ƒ— ‡ „ ƒ› …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ ™ [ š5Œ^.3Ž ‘’4–)‘ ]
“œ ˆ
— “ † „ƒ …‡„ † „ ‰ ‚ ™ [ š5Œ^.‘’%Ž .–0˜ ]
1 os. m., f. ƒ‚ …‡„ † Ÿ5„   ¡ [ IŒ Ž .‘’Œ ] ƒ ‚ …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ ¢ [–$Œ Ž .‘’Œ ]
 ƒ ‚ …‡„ † ˆ „ ‰ ‚ ¢ [–$Œ Ž .‘’Œ ]


§¨
2.15.8.7.1.2.7. PH. Wzór IV. Strona czynna - temat: £>¥A¤ ¦ © [ ªG«^¬­N® ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ƒ‚ … ¯ ˆ › ‰ ‚ Š [‹Ž Œ Q˜R’Œ ] “„ ” ƒ‚ … ¯ ˆ › ‰ ‚ Š [‹$Œ Q˜R’%Ž •(–)‘ ] ˆ
— “ † „ƒ … ¯ › ‰ ‚ Š [‹$Œ Q˜R’%Ž .–0˜ ]
3 os. f. ƒ ‚ … ¯ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š Ž Œ Q˜R’Œ ]
 „ ƒ› … ¯ ˆ › ‰ ‚ Š [‹$Œ 3Ž ˜R’4–)‘ ]
“œ ˆ
— “ † „ƒ … ¯ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ Q˜R’%Ž .–0˜ ]
2 os. m. ƒ ‚ … ¯ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š Ž Œ Q˜R’Œ ]
 “„ ” ƒ‚ … ¯ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ Q˜R’%Ž •(–)‘ ] ˆ
— “ † „ƒ … ¯ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ Q˜R’%Ž .–0˜ ]
2 os. f. ƒ — … ¯ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ Q˜R’%Ž ž8–)‘ ]
„ Š  „ ƒ› … ¯ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ 3Ž ˜R’4–)‘ ]
“œ ˆ
— “ † „ƒ … ¯ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ Q˜R’%Ž .–0˜ ]
1 os. m., f. ƒ‚ … ¯ Ÿ5›   ¡ [  Ž Œ Q˜R’Œ ] ƒ‚ … ¯ ˆ › ‰ ‚ ¢ [–Ž Œ Q˜R’Œ ] ƒ‚ … ¯ ˆ › ‰ ‚ ¢ [–Ž Œ Q˜R’Œ ]

§¨
2.15.8.7.1.2.8. PH. Wzór IV. Strona bierna - temat: £A¥A° ¦ © [ ªG«^¬U±® ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ƒ‚ … „ ˆ › ‰ ‚ Š [‹Ž Œ ‘’Œ ] “„ ” ƒ‚ … „ ˆ › ‰ ‚ Š [‹$Œ ‘’%Ž •(–)‘ ] ˆ
— “ † „ƒ … „ › ‰ ‚ Š [‹$Œ ‘’%Ž .–0˜ ]
3 os. f. ƒ ‚ … „ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š Ž Œ ‘’Œ ]
 „ ƒ› … „ ˆ › ‰ ‚ Š [‹$Œ 3Ž ‘’4–)‘ ]
“œ ˆ
— “ † „ƒ … „ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ ‘’%Ž .–0˜ ]
2 os. m. ƒ ‚ … „ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š Ž Œ ‘’Œ ]
 “„ ” ƒ‚ … „ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ ‘’%Ž •(–)‘ ] ˆ
— “ † „ƒ … „ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ ‘’%Ž .–0˜ ]
2 os. f. „ Š ƒ— … „ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ ‘’%Ž ž8–)‘ ] „ ƒ› … „ ˆ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ 3Ž ‘’4–)‘ ]
“œ ˆ
— “ † „ƒ … „ › ‰ ‚ ™ [ š5Œ ‘’%Ž .–0˜ ]
1 os. m., f. ƒ‚ … „ Ÿ5›   ¡ [  Ž Œ ‘’Œ ] ƒ ‚ … „ ˆ › ‰ ‚ ¢ [–Ž Œ ‘’Œ ]
 ƒ ‚ … „ ˆ › ‰ ‚ ¢ [–Ž Œ ‘’Œ ]


µ
2.15.8.7.1.2.9. PH. Wzór V. Strona czynna - temat: £>¥² ³ ´ ° © ° [ ±œ¶5±·«I±¬K¬U±® ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ƒ‚ …¸ ¹ º » „ ‰ „ Š [‹)‘,šm‘¼ Ž ‘P‘’Œ ] “„ ” ƒ‚ …¸ ¹ º » „ ‰ „ Š »
— “ † „ƒ …¸ ¹ º „ ‰ „ Š
[‹)‘,šm‘¼5‘P‘’%Ž •(–)‘ ] [‹)‘,šm‘¼5‘P‘’%Ž .–0˜ ]
3 os. f. ƒ‚ …¸ ¹ º » „ ‰ „ ™ [ šm‘,šm‘¼ Ž ‘P‘’Œ ] „ ƒ› …¸ ¹ º » „ ‰ „ Š
“œ »
— “ † „ƒ …¸ ¹ º „ ‰ „ ™
[‹)‘,šm‘¼5‘P3Ž ‘’4–)‘ ] [ šm‘,šm‘¼5‘P‘’%Ž .–0˜ ]
2 os. m. ƒ‚ …¸ ¹ º » „ ‰ „ ™ [ šm‘,šm‘¼ Ž ‘P‘’Œ ] “„ ” ƒ‚ …¸ ¹ º » „ ‰ „ ™ »
— “ † „ƒ …¸ ¹ º „ ‰ „ ™
[ šm‘,šm‘¼5‘P‘’%Ž •(–)‘ ] [ šm‘,šm‘¼5‘P‘’%Ž .–0˜ ]
2 os. f. „ Š ƒ— …¸ ¹ º » „ ‰ „ ™ „ ƒ› … ¸ ¹ º » „ ‰ „ ™
“œ »
— “ † „ƒ …¸ ¹ º „ ‰ „ ™

89
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (½N¾[¿ À Á Âfà Á Ä Å(½NÆ Å^ÇÈ4Á Ém½NÊ4Ë Á É.¿ ÌÉ ÂfÍÎÏÂfÐ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ ÑmÒ,ÑmÒ¼Ó5ÒÔPÔÒÕ%Ö ×8Ø)Ò ] [ ÑmÒ,ÑmÒ¼Ó5ÒÔPÔ3Ö ÒÕ4Ø)Ò ] [ ÑmÒ,ÑmÒ¼Ó5ÒÔPÔÒÕ%Ö Ù.Ø0Ú ]
1 os. m., f. ÜÛ ÞÝ ß à â á ß ã [ Ó5Ò,ÑmÒ¼Ó Ö ÒÔPÔÒÕä ] Ü Û ÞÝ ß à å á æ á ç [Ø)Ò,ÑmÒ¼Ó Ö ÒÔPÔÒÕä ]
 Ü Û ÞÝ ß à å á æ á ç [Ø)Ò,ÑmÒ¼Ó Ö ÒÔPÔÒÕä ]


ïð
2.15.8.7.1.2.10. PH. Wzór V. Strona bierna - temat: è>êé ë ìîí ñ [ òôó5õ·öIõ÷K÷Uõø ].

Sg. Plur. Dual.



3 os. m. úù üû ý þ ÿ ù  [
  ] ÿ úù üû ý þ ÿ ù 
  úÿ üû ý þ ÿ ù 
  !
[
   ] [
   ]

3 os. f. úù üû ý þ ÿ ù " [  
   ] ÿ úüû ý þ ÿ ù 
$#  úÿ üû ý þ ÿ ù "
  !
[
   ] [ 
   ]

2 os. m. ú ù üû ý þ ÿ ù " [ 

   ] ÿ úù ü û ý þ ÿ ù "
  úÿ üû ý þ ÿ ù "
  !
[ 
   ] [ 
   ]
2 os. f. % ú üû ý þ ÿ ù "
ÿ ÿ úü û ý þ ÿ ù "
$#  ú ÿ üû ý þ ÿ ù "

 &'   !
[ 
   ] [ 
   ] [ 
   ]
()  
1 os. m., f. úù üû ý þ " ÿ [ *
  ] ú ù üû ý þ ÿ ù + [
 
  ] ú ù üû ý þ ÿ ù + [
 
  ]

ï
2.15.8.7.1.2.11. PH. Wzór VI. Strona czynna - temat: è êí , í ñ í [ õœó5õ·ö.-\÷Uõø ].
Sg. Plur. Dual.

3 os. m. ú ù *ÿü /ÿ ÿ  [0 
  ] ÿ ú ù *ÿü /ÿ ÿ 
  */ú ÿ ÿü ÿ ÿ
 

    !
[0 
  ] [0 
  ]
    !
3 os. f. ú ù *ÿü /ÿ ÿ " [ 

  ] ÿ ú ÿü ÿ ÿ  [0 

$# */
  ]  */ú ÿ ÿü ÿ ÿ [ 


 "
   ]

  !
2 os. m. ú ù *ÿü /ÿ ÿ " [ 

  ] ÿ ú ù *ÿü /ÿ ÿ "
  */ú ÿ ÿü ÿ ÿ [ 


 "
   ]
  

[ 

  ]
 &'    !
2 os. f. % ÿ  ú *ÿü /ÿ ÿ " [ 

 
ÿ ú # *ÿü /ÿ ÿ " [ 


] $   ]  */ú ÿ ÿü ÿ ÿ [ 


 "
   ]
 
)     
1 os. m., f. ú ù *ÿü /" ÿ ý [  
  ] ú ù *ÿü /ÿ ÿ + [ 
  ] ú ù *ÿü /ÿ ÿ + [ 
  ]

ïð
2.15.8.7.1.2.12. PH. Wzór VI. Strona bierna - temat: è êí , í ñ [ òôó5õ·ö.-\÷Uõø ].
Sg. Plur. Dual.

3 os. m. ú ù *ÿü /ÿ ù  [
  ] ÿ ú ù *ÿü /ÿ ù 
  */ú ÿ ÿü ÿ ù
 

    !
[
  ] [
  ]
    !
3 os. f. ú ù *ÿü /ÿ ù " [ 
  ] ÿ ú ÿü ÿ ù  [

$# */
  ]  */ú ÿ ÿü ÿ ù [ 

 "
   ]

  !
2 os. m. ú ù *ÿü /ÿ ù " [ 
  ] ÿ ú ù *ÿü /ÿ ù "
  */ú ÿ ÿü ÿ ù [ 

 "
   ]
  

[ 
  ]
 &'    !
2 os. f. % ÿ  ú *ÿü /ÿ ù " [ 
  ] ÿ ú ÿü ÿ ù " [ 

$# */
  ]  */ú ÿ ÿü ÿ ù [ 

 "
   ]
 
()     
1 os. m., f. ú ù *ÿü /" ÿ [ *
  ] ú ù *ÿü / ÿ ù + [ 
  ] ú ù *ÿü /ÿ ù + [ 
  ]

90
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (132.4 5 6 798 6 : ;13< ;>=?@6 A
13B@C 6 A4 DEA 79FEGHI79J ) © 2002. (kopia bezpłatna)
QR S
2.15.8.7.1.2.13. PH. Wzór VIII a. Strona czynna - temat: KMNPL O T O [ UWVYXUIZ[3\ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ] `b
^E
c df
e
_ a ga h [i0j kml n joqpsrt ] u a v ^E
 ] `b c df
e
_ a ga h [i0j kml
joqpsrYn wx0j ] uz a `be
y ^E_ gh
c a df a
[i0j kml
joqpsrYn {x!p ]
3 os. f. ] `b
^E
ced f c
_ a ga [ l
j kml n joqpsrt ] u$ | `b
a ^E ced f
_ a g ah [i0j kml
jo}n psr@x0j ] y
uz ^E
a `b ced f c
_ a ga [ l
j kml
joqpsrYn {x!p ]
2 os. m. ] `b
^E
ced f c
_ a ga [ l
j kml n joqpsrt ] u
a v ^E
] `b ced f c
_ a ga [ l
j kml
joqpsrYn wx0j ] y
uz ^E
a `b ced f c
_ a ga [ l
j kml
joqpsrYn {x!p ]
2 os. f. ~a ^ y `b
h E
ced f c
_ a ga [ l
j kml
joqpsrYn 'x0j ] u$ | `b
a ^E ced f c
_ a ga [ l
j kml
jo}n psr@x0j ] y
uz ^E
a `b ced f c
_ a ga [ l
j kml
joqpsrYn {x!p ]
1 os. m., f. ] `b
^E
cY€
_ a [ k>{El n joqpsrt ] ] `b
^E
ced f
_ a ga  [x0j kml n joqpsrt ] ] `b
^E
ced f
_ a ga  [x0j kml n joqpsrt ]

…b‡† ˆ
2.15.8.7.1.2.14. PH. Wzór VIII a. Strona bierna - temat: ‚P„ ƒ ƒ ‰ [ ŠŒ‹YŽIŽI‘ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. a c a ’ | g ] h
^ ] `b [it“kml n jojrt ] a c a ’ | g ] h
u a v ^ ] `b

y
a c a ’ | g] h
uz ^ a `b
[it“kml
jojrYn {x!p ]
[it“kml
jojrYn wx0j ]
3 os. f. a c a’ | g ]c
^ ] `b [ lt“kml n jojrt ] u$ a c a ’ | g] h
a ^ | `b
[it“kml
jo}n jr@x0j ] y
a c a’ | g ]c
uz ^ a `b
[ lt“kml
jojrYn {x!p ]
2 os. m. a c a’ | g ]c
^ ] `b [ lt“kml n jojrt ] u a c a’ | g ]c
a v ^ ] `b
[ lt“kml
jojrYn wx0j ] y
a c a’ | g ]c
uz ^ a `b
[ lt“kml
jojrYn {x!p ]
2 os. f. ~a a c a’ | g ]c
h ^ y `b [ lt“kml
jojrYn 'x0j ] u$ a c a’ | g ]c
a ^ | `b
[ lt“kml
jo}n jr@x0j ] y
a c a’ | g ]c
uz ^ a `b
[ lt“kml
jojrYn {x!p ]
1 os. m., f. a c a ”| • –
^ ] `b [ k*t“kml n jojrt ] a c a ’ | g ] 
^ ] `b [xt“kml n jojrt ] a c a’ |
^ ] `b g ] [xt“kml n jojrt ]

šœ ›
2.15.8.7.1.2.15. PH. Wzór VIII b. Strona czynna - temat: —™˜ ‰ƒ [ Ž$mŽEž!Ÿs  ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ]¡ ¢¤ ¥£
_ ga h [i0jl'l n jI¦§p.¨©t ] u a v ]¡ ¢¤
 ¥£
_ ga h [i0jl'l
jI¦§p.¨ªn wx0j ] y
uz ¡ a ¢¤ ¥£
_ ga h [i0jl'l
jI¦§p.¨ªn {x!p ]
3 os. f. ]¡ ¤
¢ ¥ £ ac
_ g [ l
jl'l n jI¦§p.¨©t ] a ¡| ¤
u$ ¢ ¥£ a
_ gh [i0jl'l
jI¦«n p.¨x0j ] y
uz ¡ a ¤
¢ ¥ £ ac
_ g [ l
jl'l
jI¦§p.¨ªn {x!p ]
2 os. m. ]¡ ¤
¢ ¥ £ ac
_ g [ l
jl'l n jI¦§p.¨©t ] a v ]¡ ¤
u ¢ ¥ £ ac
_ g [ l
jl'l
jI¦§p.¨ªn wx0j ] y
uz ¡ a ¤
¢ ¥ £ ac
_ g [ l
jl'l
jI¦§p.¨ªn {x!p ]
2 os. f. ~a ¢ ¥£ c
¤
h ¡_ _ g a [ l
jl'l
jI¦§p.¨ªn 'x0j ] a ¡| ¢ _ ¥ £ g a c
u$
[ l
jl'l
jI¦«n p.¨x0j ] y
uz ¡ a ¤
¢ ¥ £ ac
_ g [ l
jl'l
jI¦§p.¨ªn {x!p ]
1 os. m., f. ]¡ ¤
¢ ce£ ¬ –
_ [ kjl'l n jI¦§p.¨©t ] ]¡ ¤
¢ ¥£ a
_ g [x0jl'l n jI¦§p.¨©t ] ]¡ ¤
¢ ¥£ a
_ g [x0jl'l n jI¦§p.¨©t ]

šœ › ˆ
2.15.8.7.1.2.16. PH. Wzór VIII b. Strona bierna - temat: —«ƒ ‰ [ ŠªmŽEž0Ž  ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ]¡ ¤
¢a ¥£ ]
gh [itl'l n jI¦!j¨©t ] a v ]¡ ¤
u ¢a ¥£ ]
gh [itl'l
jI¦!j¨ªn wx0j ] y
uz ¡ a ¤
¢a ¥£ ]
gh [itl'l
jI¦!j¨ªn {x!p ]
3 os. f. ]¡ ¤
¢ a ¥ £ ]c
g [ ltl'l n jI¦!j¨©t ] a ¡| ¤
u$ ¢a ¥£ ]
gh [itl'l
jI¦«n j¨x0j ] y
uz ¡ a ¤
¢ a ¥ £ ]c
g [ ltl'l
jI¦!j¨ªn {x!p ]
2 os. m. ]¡ ¤
¢ a ¥ £ ]c
g [ ltl'l n jI¦!j¨©t ] a v ]¡ ¤
u ¢ a ¥ £ ]c
g [ ltl'l
jI¦!j¨ªn wx0j ] y
uz ¡ a ¤
¢ a ¥ £ ]c
g [ ltl'l
jI¦!j¨ªn {x!p ]
2 os. f. ~a ¢ ¥£ c
¤
h ¡_ a g ] [ ltl'l
jI¦!j¨ªn 'x0j ] a ¡| ¤
u$ ¢ a ¥ £ ]c
g [ ltl'l
jI¦«n j¨x0j ] y
uz ¡ a ¤
¢ a ¥ £ ]c
g [ ltl'l
jI¦!j¨ªn {x!p ]
1 os. m., f. ]¡ ¤
¢ a c £ •–
[ k*tl'l n jI¦!j¨©t ] ]¡ ¤
¢a ¥£ ]
g [xtl'l n jI¦!j¨©t ] ]¡ ¤
¢a ¥£ ]
g [xtl'l n jI¦!j¨©t ]

91
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (­3®.¯ ° ± ²9³ ± ´ µ­3¶ µ>·¸@± ¹
­3º@» ± ¹¯ ¼E¹ ²9½E¾¿I²9À ) © 2002. (kopia bezpłatna)
ÇbÈ
2.15.8.7.1.2.17. PH. Wzór X. Strona czynna - temat: ÁMÃEÂ Ä ÅmÆ É ÊÆ [ ËÌÍ Î ËWÏ>ÐÑ3Ò ].

Sg. Plur. Dual.


Ý Ý
3 os. m. Ó Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×Ú Ù ×
ÛÜ [ß0àEáãâ ä à å æqçsèé ] Ó Õ ÖI
ê × ë Þ ÔI
 Ø ×Ú Ù ×
ÛÜ Ó Õ ÖI
êï Þ × ÔI Ø ×Ú Ù ×
Û Ü


[ß0àEáãâ
à å æqçsèYä ìí0à ] [î ß0àEáãâ
à å æqçsèYä ðí!ç ]
Ý
3 os. f. Ó Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×Ú Ù ×
Ûñ [ â
àEáãâ ä à å æqçsèé ] ê × Þ Ù ÔI
Ó Õ ÖØI
× Ú Ù Û× Ü
[ß0àEáãâ
à å æ}ä çsè@í0à ] Ó Õ ÖØI
êï Þ × ÔI × Ú Ù Û× ñ

[î â
àEáãâ
à å æqçsèYä ðí!ç ]
Ý Ý
2 os. m. Ó Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×Ú Ù ×
Ûñ [ â
àEáãâ ä à å æqçsèé ] ê
× ë Þ IÔ Ó Õ ÖØI
× Ú Ù Û× ñ Ó Õ ÖØI
êï Þ × ÔI × Ú Ù Û× ñ

[ â
àEáãâ
à å æqçsèYä ìí0à ] [î â
àEáãâ
à å æqçsèYä ðí!ç ]
2 os. f. ò× Ó Õ ÖI
Ü Þ ÔI
Ø ×Ú Ù ×
Ûñ
ê × Þ Ù ÔI
Ó Õ ÖØI
× Ú Ù Û× ñ
[ â
àEáãâ
à å æ}ä çsè@í0à ] Ó Õ ÖØI
êï Þ × ÔI × Ú Ù Û× ñ

[ â
àEî áãâ
à å æqçsèYä ó'í0à ] [î â
àEáãâ
à å æqçsèYä ðí!ç ]
Ý Ý Ý
1 os. m., f. Ó Õ ÖI
Þ ÔI
Ø × ô
Ù õö
[ åàEáãâ ä à å æqçsèé ] Ó Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×Ú Ù ×
Û÷ [í0àEáãâ ä à å æqçsèé ] Þ IÔ Ó Õ ÖØI
× Ú Ù Û× ÷
[í0àEáãâ ä à å æqçsèé ]

PH. Wzór X. Strona bierna - temat: øPúEù û ü ù ÿ [  


  ].
ýbþ
2.15.8.7.1.2.18.
Sg. Plur. Dual.
Ý Ý Ý Ý Ý
3 os. m. × Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×Ú Ù
ÛÜ [ßéáãâ ä à å æàèé ] × Õ ÖI
ê × ë Þ ÔI
 Ø ×Ú Ù
ÛÜ × Õ ÖI
êï Þ × ÔI Ø ×Ú Ù
Û Ü


[ßéáãâ
à å æàèYä ìí0à ] [î ßéáãâ
à å æàèYä ðí!ç ]
Ý Ý Ý Ý
3 os. f. × Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×Ú Ù
Ûñ [ âéáãâ ä à å æàèé ] ê × Þ Ù ÔI
× Õ ÖØI
× Ú Ù ÛÜ × Õ ÖØI
êï Þ × ÔI × Ú Ù Ûñ

[ßéáãâ
à å æ}ä àè@í0à ] [î âéáãâ
à å æàèYä ðí!ç ]
Ý Ý Ý Ý Ý
2 os. m. × Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×Ú Ù
Ûñ [ âéáãâ ä à å æàèé ] ê
× ë Þ IÔ × Õ ÖØI
× Ú Ù Û ñ × Õ ÖØI
êï Þ × ÔI × Ú Ù Ûñ

[ âéáãâ
à å æàèYä ìí0à ] [î âéáãâ
à å æàèYä ðí!ç ]
Ý Ý Ý
2 os. f. ò× × Õ ÖI
Ü Þ ÔI
Ø ×Ú Ù
Ûñ
ê × Þ Ù ÔI
× Õ ÖØI
× Ú Ù Ûñ
[ âéáãâ
à å æ}ä àè@í0à ] × Õ ÖØI
êï Þ × ÔI × Ú Ù Ûñ

[ âéî áãâ
à å æàèYä ó'í0à ] [î âéáãâ
à å æàèYä ðí!ç ]
Ý  Ý Ý Ý Ý
1 os. m., f. × Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×ô Ù ö [ å*éáãâ ä à å æàèé ] × Õ ÖI
Þ ÔI
Ø ×Ú Ù
Û÷ [íéáãâ ä à å æàèé ] Þ IÔ × Õ ÖØI
× Ú Ù Û÷
[íéáãâ ä à å æàèé ]

2.15.8.7.1.3. Czasownik PH. Imperativus.


PH. Imperat - wzór I. a. Schemat:  × Õ ïÓ
E
[ å
çà ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m.   Ù õ Ü Óï [ å ä óªà ] ï    õ Ü Óï [ å ä óªàãì ]
õ õ Ü Óï [ å ä óªà
ð ]
2 os. f. !  Ó õ Ü Óï
[ å ä óªà@ó ] ò × Õ õ Óï
Ü
 [ å ó9ä à@í0à ]
õ õ Ü Óï [ å ä óªà
ð ]

$&% '
()+*(-,
2.15.8.7.1.3.1. PH. Imperat - wzór I. b. Schemat: "# û
[ ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. Ù
Ý
Þ ë ï
.  [ / å ä ì Iéãè ] ïë Þ
Ý Ý.  [ /
ë ï
å ä ì Iéãèãì ]
.  [ /
Ý
ïÞ × ë ï
å ä ì Iéãè
ð ]
 .  [ / .  [ /
2 os. f. 0 . [ Þ
Ý
ë ï
å ä ìßéãè@ó ]
Ý
ê× Þ Ù ë ï
åmì 'ä éãè@í0à ]
Ý
ïÞ × ë ï
å ä ì Iéãè
ð ]
î

92
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( 13254 6 7 8:9 7 ; <13= < >@?A7 BC13DAE 7 B(4 FGB 8:HGI@J8:K
) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.1.3.2. PH. Imperat - wzór I. c. Schemat: LNO M [ P(Q-R ].

Sg. Plur. Dual.


2 os. m. TVS W U [ZX Y []\ ] ^ _`aVb ` [ZX Y []\dc ] ^ aVe b ` [ZX Y []\gf ]
2 os. f. hjaVi b ` [XZY []\Nk ] lge aVm b ` [XZY []\Nnpo ] ^ aVe b ` [ZX Y []\gf ]

u
2.15.8.7.1.3.3. PH. Imperat - wzór II. Schemat: -q sr t [xv wzy{y&|{} ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ~Gm €  ‚ [ ƒ Y o„…„‡†ˆ ] ^ _~G` €   ‚ [ ƒ Y o„…„‡†ˆc ] ^ ~Ge €  ‚ [ ƒ Y o„…„‡†ˆCf ]
2 os. f. hŠ~G‰ €  ‚ [ ƒ Y o„…„‡†ˆAk ] lge ~Gm €  ‚ [ ƒ&o„…„‹Y †ˆAnpo ] ^ ~Ge €  ‚ [ ƒ Y o„…„‡†ˆCf ]

u
2.15.8.7.1.3.4. PH. Imperat - wzór III. Schemat: -q Œ Ž t [&v y&|{} ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ~ m Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆ ] ^ _~ ` Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆc ] ^ ~ e Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆCf]
2 os. f. hŠ~ ‰ Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆAk ] lge ~ m Vi€ ‘ [ ƒ (f „‹Y †ˆAnpo ] ^ ~ e Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆCf ]

u
2.15.8.7.1.3.5. PH. Imperat - wzór IV. Schemat: -q sŒ ’ t“ [ V” wv+y&|{} ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ~ m Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆ ] ^ _~ ` Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆc ] ^ ~ e Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆCf ]
2 os. f. hŠ~ ‰ Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆAk ] lge ~ m Vi€ ‘ [ ƒ (f „‹Y †ˆAnpo ] ^ ~ e Vi€ ‘ [ ƒ Y f(„‡†ˆCf ]

2.15.8.7.1.3.6. PH. Imperat - wzór V. Schemat: -q s• –xt A—˜ ™ [&š wvxwzy{yVwŠ} ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ~Gm €› œ  e [žCoŠƒ Y o„…„Ÿoˆ ] ^ _~G` €› œ  e [žCoŠƒ Y o„…„Ÿoˆc ] ^ ~Ge €› œ  e [Cž oŠƒ Y o„…„ŸoˆCf ]
2 os. f. hŠ~G‰ €› œ  e [žCoŠƒ Y o„…„ŸoˆAk ] lge ~Gm €› œ  e [žCoŠƒ&o„…„‹Y oˆAnpo ] ^ ~Ge €› œ  e [Cž oŠƒ Y o„…„ŸoˆCf ]

2.15.8.7.1.3.7. Imperat - wzór VI. Schemat: q — Ž –xt —  [&š wv&yVwŠ} ].


Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ~ m €Ve ¡  e [Cž oŠƒ Y f(„Ÿoˆ ] ^ _~ ` €Ve ¡  e [žCoŠƒ Y f(„Ÿoˆc ] ^ ~ e €Ve ¡  e [Cž oŠƒ Y f(„ŸoˆCf ]
2 os. f. hŠ~ ‰ €Ve ¡  e [žCoŠƒ Y f(„ŸoˆAk ] lge ~ m €Ve ¡  e [žCoŠƒ f(„‹Y oˆAnpo ] ^ ~ e €Ve ¡  e [Cž oŠƒ Y f(„ŸoˆCf ]

u
2.15.8.7.1.3.8. Imperat - wzór VIII. Schemat: q s — —˜ ’ ¢Œ [ ”&|3vš&wzyVwŠ} ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ~ m i£ ¤ e ¥ m i^ [ ƒC†{ƒ¦ž Y o„‡†ˆ ] ^ _~ ` i£ ¤ e ¥ m i^ [ ƒC†{ƒ¦ž Y o„‡†ˆc ] ^ ~ e i£ ¤ e ¥ m i^ [ ƒC†{ƒ¦ž Y o„‡†ˆCf ]
2 os. f. hŠ~ ‰ i£ ¤ e ¥ m i^ [ ƒC†{ƒ¦ž Y o„‡†ˆAk ] lge ~ m i£ ¤ e ¥ m i^ [ ƒC†{ƒ¦žCo„‹Y †ˆAnpo ] ^ ~ e i£ ¤ e ¥ m i^ [ ƒC†{ƒ¦ž Y o„‡†ˆCf ]

93
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) §3¨5© ª « ¬:­ « ® ¯§3° ¯ ±@²A« ³C§3´Aµ « ³(© ¶G³ ¬:·G¸@¹¬:º
© 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.7.1.3.9. Imperat - wzór X. Schemat: -» ½¼ ¿x¾ ÀÁ à  ¼Ä [ Å&ÆÈÇÉ&ÊË+Ì&Æ{Í ].


Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ÏGÎ ÑÐ ÒÓÕÖ Ô × Î ÐØ [ ÙCÚ:ÛÜ Ý ÞŠÙ ß‡Úà ] Ø áÏGâ Ñ Ð ÒÓÕÖ Ô × Î ØÐ [ ÙCÚ:ÛÜ Ý ÞŠÙ ß‡Úàã ] Ø ÏGÔ ÑÐ ÒÓÕÖ Ô × Î ØÐ [ ÙCÚ:ÛÜ Ý ÞŠÙ ß‡ÚàCä ]
2 os. f. åŠÏGæ ÑÐ ÒÓÕÖ Ô × Î ÐØ [ ÙCÚ:ÛÜ Ý ÞŠÙ ß‡ÚàAç ] èÔ ÏGÎ ÑÐ ÒÓÕÖ Ô × Î ÐØ [ CÙ Ú:ÛÜCÞŠÙ ß‹Ý ÚàAépÞ ] Ø ÏGÔ ÑÐ ÒÓÕÖ Ô × Î ØÐ [ ÙCÚ:ÛÜ Ý ÞŠÙ ß‡ÚàCä ]

2.15.8.7.1.4. Wzory imiesłowów czasownika PH.


Wzór I II III IV V
A. ÏGê ÑVÐ ë [ Ù Ý ä(߇ÚàxìZí ] ÏGê Ñî ï Ô Ñ â GÏ ê ÑVÐ ð Ñ â ÏGê Ñ Ð ï Î Ñ â ÏGê Ñî ñÓÕÖ Ô Ñ â
[ßì-Ù Ý Þ߅߇ÚàxìZí [ ß ì-Ù Ý ä(߇ÚàxìZí ] [ß‹Ý ì-٠߇ÚàxìZí ] [ßìòÜCÞŠÙ Ý Þ߅߇ÚàxìZí ]
]
P. óAê ôÑâ ÒÓÕÔÑ ÏGê Ñö ï Ô Ñ â Ï ê VÔÑ ð Ñ â Ï ê ÔÑ ï Î Ñ â ÏGê Ñö ñÓÕÖ Ô Ñ â
[ߟފ٠ßõãàxìZí ] [ßì-Ù Ý Þ߅ߟÞàxì [ßì-Ù Ý ä(ߟÞàxìZí ] [ß‹Ý ì-٠ߟÞàxìZí ] [ßìòÜCÞŠÙ Ý Þ߅ߟÞàxìZí
í] ]
VI VII VIII IX X
A. ÏGê ÑVÐ ð@Ö Ô Ñ â - Ï ê ÷Ð ø Ô ï Î Ñ â - ÏGê ÑÐ ÒÓÕÖ Ô ù Î Ñ â
[ßìòÜCÞŠÙ Ý ä(߇ÚàxìZí ] [ßì-Ù¦Ü Ý Þ߇ÚàxìZí ] [ßìÛÜ Ý ÞŠÙ ß‡ÚàxìZí ]
P. Ï ê VÔÑ ð@Ö Ô Ñ â - Ï ê Ô÷ ø Ô ï Î Ñ â - Ï ê ÔÑ ÒÓÕÖ Ô ù Î Ñ â
[ßìòÜCÞŠÙ Ý ä(ߟÞàxìZí [ßì-Ù¦Ü Ý ÞߟÞàxìZí ] [ßìÛÜ Ý ÞŠÙ ßŸÞàxìZí ]
]
A= czynny. P = bierny.

2.15.8.7.1.5. Masdary PH.


Wzór II III IV V
ú ê Ñ Ð ÒÓÕø Ô [CÜ ÞŠÙ ß‹ÝçûàxìZí ] ü ý Ï Ô ÔÑ Ø ï Ô Ñ â óGê þ Ôÿ æ  [ Ù çûß‹Ý ä(àxìZí ] Ïê Ñ ñÓÕø Ô
[ßì-Ù ä(ß‹Ý ÞàGÞNÜ&ìZí ] [ ÜCÞŠÙ Ý Þ߅ßìàxìZí ]
Wzór VI VII VIII X
Ïê ÑVâ ð@ø Ô [CÜ ÞŠÙ Ý ä(ßìàxìZí ] - óGê þ Ô÷ Ö Ð  Î ÐØ  ÎÖ Ð× Î
óGê þ Ô÷ ÐØ
[ ÙCÚ{Ù¦ÜAÚß‹Ý ä(àxìZí ] [ ÙCÚ:ÛÜAÚ{Ù ß‹Ý ä(àxìZí ]

2.15.8.7.2. Czasownik MH.


2.15.8.7.2.1. Perfectum.
 

2.15.8.7.2.1.1. MH. Wzór I. Strona czynna a. - temat:  [   ].

Sg. Plur. Dual.


Ô ñÓÕÔ× [Û Ý ÞŠÙ&Þ Þ ] ñÓÕÔ× ñ ñÓÕÔ×
3 os. m. Ø ô  [Û Ý ÞŠÙ&Þ(ã ] [Û Ý ÞŠÙ&Þ@ä ]
3 os. f.  Î  ñ ñ ÓÕÔ× [Û Ý ÞŠÙ&Þ ÞNÜ ] Ô  Ò ñ ÓÕÔ× [ÛGÞŠÙ Ý ÞÈépÞ ] þ Ö Ô  ñ ñÓÕÔ× [ÛGÞŠÙ Ý Þ ÞNÜ ä ]
2 os. m. Ô  Ò ñ ÓÕÔ× [ÛGÞŠÙ Ý Þ(ÜCÞ ]  Î Ö â  Ò ñ ÓÕÔ× [ÛGÞŠÙ Ý Þ (Ü&ìß ] þ Ô÷ Ö â  Ò ñÓÕÔ× [ÛGÞŠÙ Ý Þ(Ü&ìß ä ]
2 os. f. Ð  Ò ñ ÓÕÔ× [ÛGÞŠÙ Ý Þ(ÜAÚ ] ö Ö â  Ò ñ ÓÕÔ× [ÛGފÙ& Þ (Ü Ý ìé épÞ ] þ Ô÷ Ö â  Ò ñÓÕÔ× [ÛGÞŠÙ Ý Þ(Ü&ìß ä ]

94
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (!#" $ % &(' % ) *+!, *.-0/% 12!34 % 15" 671 &(8790:&(; ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. <=?@B> A CEF D [G7HI J HK5LM ] O D @BA CED
N > F [G7HI J HKBPRQ ]
O D @BA CED
N > F [G7HI J HKBPRQ ]

UWV
2.15.8.7.2.1.2. MH. Wzór I. Strona czynna b. - temat: ST X [YZ [\]!^ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. `2_ b a c _ [dfe gh2ikjlg ] b
m np o a c _ [dfe gh2ikjrq ]
b
s _p a c _ [dfe gh2ikjut ]
3 os. f. w v _p b a c _ [dfe gh2ikjlgRx ] y_ p v b a c _ [d7gh e ikj{z|g ] } b
s _ _p a c _ [d7gh e ikjlgRx t ]
2 os. m. w_ p v b a c _ [d7gh e ikjrx2g ] ` v } o p v b a c _ [d7gh e ikjrx~j ] } b
s _p o p v a c _ [d7gh e ikjrx~jut ]
2 os. f. wa p v b a c _ [d7gh e ikjrxi ] y€ } o p v b a c _ [d7gh2ikjrx e ~zz|g ] } b
s _p o p v a c _ [d7gh e ikjrx~jut ]
1 os. m., f. wo p v b a c _ [d7gh e ikjrx~ ] ‚ b
s _ p v a c _ [d7gh e ikj{zRt ]
‚ b
s _ p v a c _ [d7gh e ikj{zRt ]

†ˆ‡
2.15.8.7.2.1.3. MH. Wzór I. Strona czynna c. - temat: ƒ…„ ‰ [Š‹Z [\5ŒY ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. _ Ž o _ [‘e gh~’d7g ] Ž
m nc o o _ [‘e gh~’dq ]
Ž
s c _ o _ [‘e gh~’d2t ]
3 os. f. w v c _ Ž o _ [‘e gh~’d7gRx ] y_ c v Ž o _ [“gh e ~’dz|g ] } Ž
s _ c _ o _ [“gh e ~’d7gRx t ]
2 os. m. w_ c v Ž o _ [“gh e ~’dx2g ] ` v } o c v Ž o _ [“gh e ~’dx~j ] } Ž
s _p o c v o _ [“gh e ~’dx~jut ]
2 os. f. wa c v Ž o _ [“gh e ~’dxi ] y€ } o c v Ž o _ [“gh~’dx e ~zz|g ] } Ž
s _p o c v o _ [“gh e ~’dx~jut ]
1 os. m., f. wo c v Ž o _ [“gh e ~’dx~ ] ‚ Ž
s _ c v o _ [“gh e ~’dzRt ]
‚ Ž
s _ c v o _ [“gh e ~’dzRt ]

—
2.15.8.7.2.1.4. MH. Wzór I. Strona bierna - temat: ”–• ˜ „ [YZ Œ\]‘™ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. š_ b a c b b ac
o [dfe ~–h2i5›g ] m nœ a c o [dfe ~–h2i5›5q ] žŸ o [dfe ~–h2i5›0t ]
3 os. f. w v  ž b a c o [dfe ~–h2i5›gRx ] y‹_    b a c o [d¡~–h e i5›Bz|g ] }b
s _ ž a c o [d¡~–h e i5›gRx t ]
2 os. m. w_    b a c o [d¡~–h e i5›5x2g ] `v } o    b a c o [d¡~–h e i5›5x~j ] }b
s _p o   a c o [d¡~–h e i5›5x~jut ]
2 os. f. wa    b a c o [d¡~–h e i5›5xi ] y€ } o    b a c o [d¡~–h2i5›5x e ~zz|g ] }b
s _p o   a c o [d¡~–h e i5›5x~jut ]
1 os. m., f. wo    b a c o [d¡~–h e i5›5x~ ] ‚b
s _   ac o [d¡~–h e i5›BzRt ]
‚b
s _   a c o [d¡~–h e i5›BzRt ]

‡
2.15.8.7.2.1.5. MH. Wzór II. Strona czynna - temat: ¢R£ ¤ ˜ [YZ [\\[™ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¥_ ¦ § c _ ¨ ¦§ ¦§ c _
[dfe ghhg›g ] m nœ c _ [dfe ghhg›5q ] ž© [dfe ghhg›0t ]
3 os. f. w v ¨ ž ¦ § c _ [dfe ghhg›gRx ] y‹_ ¨   ¦ § c _ [d7ghh e g›Bz|g ] } ¨ ¦§
s _ ž c _ [d7ghh e g›gRx t ]
2 os. m. w_ ¨   ¦ § c _ [d7ghh e g›5x2g ] ` v } o ¨   ¦ § c _ [d7ghh e g›5x~j ] } ¨ ¦§
s _p o   c _ [d7ghh e g›5x~jut ]
2 os. f. wa ¨   ¦ § c _ [d7ghh e g›5xi ] y€ } o ¨   ¦ § c _ } ¨ ¦§
s _p o   c _ [7
d ghh e g›5x~jut ]
[d7ghhg›5x e ~zz|g ]

95
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ª!«#¬ ­ ® ¯(° ® ± ²+ª!³ ².´0µ® ¶2ª!·¸ ® ¶5¬ ¹7¶ ¯(º7»0¼¯(½ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. ¾¿?ÁBÀ  ÃEÅ Ä [Æ7ÇÈÈ É ÇÊ5ËÌ ] Î Ä ÁB ÃEÄ
Í À Å [Æ7ÇÈÈ É ÇÊBÏRÐ ]
Î Ä ÁBÂ ÃEÄ
Í À Å [Æ7ÇÈÈ É ÇÊBÏRÐ ]

ÓÔ
2.15.8.7.2.1.6. MH. Wzór II. Strona bierna - temat: Ñ–Ò Õ [Ö× ØÙÙÚ‘Û ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Ý
Ü +Þß á à ì +Þß à +Þß à
[âfã ä–åå2æ5çè ] é êë á [âfã ä–åå2æ5ç5í ] îï á [âfã ä–åå2æ5ç0ð ]
3 os. f. ò ñ ì î +Þß á à [âfã ä–åå2æ5çèRó ] ô‹Ü ìõ +Þß á à [â¡ä–åå ã æ5çBö|è ] ø ì+Þß à
÷ Ü î á [â¡ä–åå ã æ5çèRó ð ]
òÜ ìõ +Þß á à [â¡ä–åå ã æ5ç5ó2è ] ñ
2 os. m. ù ø à ìõ +Þß á à [â¡ä–åå ã æ5ç5óäú ] ø à ì+Þß à
÷ Üû õ á [â¡ä–åå ã æ5ç5óäúuð ]
2 os. f. òü ìõ +Þß á à [â¡ä–åå ã æ5ç5óæ ] ôý ø à ìõ +Þß á à [â¡ä–åå2æ5ç5ó ã äöö|è ] ø à ì+Þß à
÷ Üû õ á [â¡ä–åå ã æ5ç5óäúuð ]
àò ìõ +Þß á à þ ì+Þß à þ ì+Þß à
1 os. m., f. [â¡ä–åå ã æ5ç5óä ] ÷ Ü õ á [â¡ä–åå ã æ5çBöRð ] ÷ Ü õ á [â¡ä–åå ã æ5çBöRð ]

2.15.8.7.2.1.7. MH. Wzór III. Strona czynna - temat: ÿ  [Ö×  ÙÛ ].
Sg. Plur. Dual.
Ü Ü á Ü
Ü á Ü
3 os. m. ÷ [âfã ðˆåèçè ] é êë ÷ [âfã ðˆåèç5í ] î Ü ÷ á Ü [âfã ðˆåèç0ð ]
ñò
ô‹Ü
õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èçBö|è ] ø

3 os. f. î Ü ÷ á Ü [âfã ðˆåèçèRó ] ÷ Ü î Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èçèRó ð ]


2 os. m. òÜ
õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èç5ó2è ] ù ø à
õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èç5óäú ]
ñ øà

÷ Üû õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èç5óäúuð ]
2 os. f. òü
õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èç5óæ ] ôý ø à
õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆåèç5ó ã äöö|è ] øà

÷ Üû õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èç5óäúuð ]
àò
õ Ü á Ü þ
þ

1 os. m., f. ÷ [â2ðˆå ã èç5óä ] ÷ Ü õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èçBöRð ] ÷ Ü õ Ü ÷ á Ü [â2ðˆå ã èçBöRð ]


2.15.8.7.2.1.8. MH. Wzór III. Strona bierna - temat:   [Ö× ÙÚ‘Û ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÝÜ  ü á à ì à  à
ê [âfã íå2æ5çè ] é êë ü ê á [âfã íå2æ5ç5í ] îï ü ê á [âfã íå2æ5ç0ð ]
3 os. f. òñ ì î  ü ê á à [âfã íå2æ5çèRó ] ô‹Ü ì õ  ü ê á à [âíå ã æ5çBö|è ] øì à
÷ Ü î ü ê á [âíå ã æ5çèRó ð ]
2 os. m. òÜ ì õ  ü ê á à [âíå ã æ5ç5ó2è ] ù ø àìõ üê á à
ñ
[âíå ã æ5ç5óäú ] øàì  à
÷ Üû õ ü ê á [âíå ã æ5ç5óäúuð ]
2 os. f. òü ì õ  ü ê á à [âíå ã æ5ç5óæ ] ôý ø à ì õ  ü ê á à àì  à
[âíå2æ5ç5ó ã äöö|è ] ÷ Üû ø õ ü ê á [âíå ã æ5ç5óäúuð ]
àò ì õ  ü á à [âíå ã æ5ç5óä ] þì à þì à
1 os. m., f. ê ÷ Ü õ üê á [âíå ã æ5çBöRð ] ÷ Ü õ ü ê á [âíå ã æ5çBöRð ]

2.15.8.7.2.1.9. MH. Wzór IV. Strona czynna - temat: ÿ     [ Ù × ¡Ö¡ÙÛ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ü ñ
ñ ñ
î  á î  [ å ã è7â7åèçè ] é êë î  á î  [ å ã è7â7åèç5í ] î î  á î  [ å ã è7â7åèç0ð ]
3 os. f. ò ñ
î î  á ñ î  [ å ã è7â7åèçèRó ] ô‹Ü
õ î  á ñ î  [ åè7â7å ã èçBö|è ] ø
ñ
÷ Ü î î  á î  [ åè7â7å ã èçèRó ð ]
2 os. m. òÜ
õ î  á ñ î  [ å è7â7å ã èç5ó2è ] ù ø à
õ î  á î  [ åè7â7å ã èç5óäú ]
ñ ñ øà
ñ
÷ Üû õ î  á î 
[ åè7â7å ã èç5óäúuð ]

õ î  á ñ î  [ åè7â7å ã èç5óæ ] ôý ø à
õ î  á ñ î  øà
ñ
2 os. f. òü ÷ Üû õ î  á î 

96
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( "! # $ %'& $ ( )* + )-,/.0$ 1 203 $ 14! 561 %'768/9:%'; ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ <>=6?6<>=A@4B C DFEGEH= ] [ <>=6?6< C =A@4B>DFIKJ ]
1 os. m., f. LMORP N Q SUV T Q W [ <>=6?6< C =A@4B>D ] PRQ SUT Q W
XZ[ Y N V [ <>=6?6< C =A@REJ ]
PRQ SUT Q W
ZX [ Y N V [ <>=6?6< C =A@REJ ]

^`_
2.15.8.7.2.1.10. MH. Wzór IV. Strona bierna - temat: \] ab c [d0e fAg>hji ].
Sg. Plur. Dual.
lnk :mo qp r s ~Fr :mo qp r s mo
3 os. m. [ t u vxw6ty4zG{ ] |} [ t u vxw6ty4z4 ] € :qp r s [ t u vxw6ty4z/‚ ]
3 os. f. ƒ p F~ € :mo qp r s [ t u vxw6ty4zG{„ ] …‡k ~F† :mo qp r s [ tvxw6t u y4zRˆH{ ] ~Fmo
‰ Š k € :qp r s [ tvxw6t u y4zG{„ ‚ ]
2 os. m. ƒk ~F† :mo qp r s [ t vxw6t u y4z4„{ ] ‹0p Š Œ ~F† :mo qp r s [ tvxw6t u y4z4„>vF ] ~Fmo
‰ kŽ Š Œ † :qp r s [ tvxw6t u y4z4„>vFK‚ ]
2 os. f. ƒm ~F† :mo q p r s [ t vxw6t u y4z4„0y ] … Š Œ ~F† :mo qp r s ~Fmo
‰ kŽ Š Œ † :qp r s [ tvxw6t u y4z4„>vFK‚ ]
[ tvxw6ty4z4„ u vFˆGˆH{ ]
1 os. m., f. ƒŒ F~ † :mo 
q p r s [ tvxw6t u y4z4„>v ] ~Fmo
‰  k † :qp r s [ tvxw6t u y4zRˆ‚ ]
~Fmo
‰  k † :qp r s [ tvxw6t u y4zRˆ‚ ]
’ “” ”
2.15.8.7.2.1.11. MH. Wzór V. Strona czynna - temat: ‘ • – [—>˜d0e ˜gg˜ni ].
Sg. Plur. Dual.
ž k ™ š›œ k  k
3 os. m. [ „{6wŸu {nt>t>{AzG{ ] | }   r ™ š›œ k  k [„{6wŸu {nt>t>{Az4 ] €¡ ™ š›œ k  k [„{6wŸu {nt>t>{Az/‚ ]
3 os. f. ƒ p   € ™ š›œ k  k [„{6wŸu {nt>t>{AzG{„ ] …‡k   † ™ š›œ k  k [„{6w6{nt>t u {AzRˆH{ ] ‰ Š k   € ™ š›œ k  k [„{6w6{nt>t u {AzG{„ ‚ ]
2 os. m. ƒk   † ™ š›œ k  k [„{6w6{nt>t u {Az4„{ ] ‹0p Š Œ   † ™ š›œ k  k ‰ kŽ Š Œ   † ™ š›œ k  k
[ „{6w6{nt>t u {Az4„>vF ] [ „{6w6{nt>t u {Az4„>vFK‚ ]
2 os. f. ƒm   † ™ š›œ k  k [„{6w6{nt>t u {Az4„0y ] … Š Œ   † ™ š›œ k  k ‰ kŽ Š Œ   † ™ š›œ k  k
[ „{6w6{nt>t>{Az4„ u vFˆGˆH{ ] [ „{6w6{nt>t u {Az4„>vFK‚ ]
1 os. m., f. ƒŒ   † ™ š›œ k  k [„{6w6{nt>t u {Az4„>v ]  
‰  k † ™ š›œ k  k [„{6w6{nt>t u {AzRˆ‚ ]
 
‰  k † ™ š›œ k  k [„{6w6{nt>t u {AzRˆ‚ ]

^:£ £
2.15.8.7.2.1.12. MH. Wzór V. Strona bierna - temat: \¢ • – [—f:d`fAgg>hji ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. lnk ¤o Œœ  Œ [„>vxwŸu vt>ty4zG{ ] | } ~Fr ¤o Œœ  Œ [„>vxwŸu vt>ty4z4 ] € ¤o Œœ  Œ [„>vxwŸu vt>ty4z/‚ ]
3 os. f. ƒ p ~F€ ¤o Œœ  Œ [„>vxwŸu vt>ty4zG{„ ] …‡k ~F† ¤o Œœ  Œ [„>vxwvt>t u y4zRˆH{ ] ‰ Š k ~F€ ¤o Œœ  Œ [„>vxwvt>t u y4zG{„ ‚ ]
2 os. m. ƒk ~F† ¤o Œœ  Œ [„>vxwvt>t u y4z4„{ ] ‹0p Š Œ ~F† ¤o Œœ  Œ ‰ kŽ Š Œ ~F† ¤o Œœ  Œ
[ „>vxwvt>t u y4z4„>vF ] [ „>vxwvt>t u y4z4„>vFK‚ ]
2 os. f. ƒm F~ † ¤o Œœ  Œ [„>vxwvt>t u y4z4„0y ] … Š Œ ~F† ¤o Œœ  Œ ‰ kŽ Š Œ ~F† ¤o Œœ  Œ
[ „>vxwvt>ty4z4„ u vFˆGˆH{ ] [ „>vxwvt>t u y4z4„>vFK‚ ]
1 os. m., f. ƒŒ ~F† ¤o Œœ  Œ [„>vxwvt>t u y4z4„>v ] ‰  k ~F† ¤o Œœ  Œ [„>vxwvt>t u y4zRˆ‚ ] ‰  k ~F† ¤o Œœ  Œ [„>vxwvt>t u y4zRˆ‚ ]
” ” ”
2.15.8.7.2.1.13. MH. Wzór VI. Strona czynna - temat: ‘ ¥¦ • – [—>˜d0e §¨g˜ni ].
Sg. Plur. Dual.
žk ©k œ k  k
3 os. m. ‰ [„{6wŸu ‚ªt>{AzG{ ] | }   r © k ‰ œ k  k [„{6wŸu ‚ªt>{Az4 ] €¡ © k ‰ œ k  k [„{6wŸu ‚ªt>{Az/‚ ]
97
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (« ¬"­ ® ¯ °'± ¯ ² ³*« ´ ³-µ/¶0¯ ·« ¸0¹ ¯ ·4­ º6· °'»6¼/½:°'¾ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. ÀO¿ ÂFÁ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã [ÈÉ6ÊŸË ÌªÍ>ÉAÎGÉÈ ] ‡Ïà ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã [ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎRÑHÉ ] Å Ò Ã ÂFÁ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã [ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎGÉÈ Ì ]
2 os. m. Àà ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã [ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎ4ÈÉ ] Ó0¿ Ò Ô ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã Å × Ã Ò Ô ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã
[ ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎ4È>ÕFÖ ] [ ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎ4È>ÕFÖKÌ ]
2 os. f. ÀØ ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã [ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎ4È0Ù ] ÏÚ Ò Ô ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã Å × Ã Ò Ô ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã
[ ÈÉ6Ê̪Í>ÉAÎ4È Ë ÕFÑGÑHÉ ] [ ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎ4È>ÕFÖKÌ ]
1 os. m., f. ÀÔ ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã [ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎ4È>Õ ] Å Û Ã ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã [ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎRÑÌ ] Å Û Ã ÂFÐ Ä0Ã Å Æ Ã Ç Ã [ÈÉ6ÊÌªÍ Ë ÉAÎRÑÌ ]

Þßà à
2.15.8.7.2.1.14. MH. Wzór VI. Strona bierna - temat: ÜÝ á â [ãä:å0æ çnè>éjê ].
Sg. Plur. Dual.
ìnë íî ï:ñ ð ò ð þFíî íî
3 os. m. [ ó>ôxõŸö ÷Aøù4úGû ] ü ï>ý ï:ñ ð ò ð [ó>ôxõŸö ÷Aøù4ú4÷ ] ÿ ï:ñ ð ò ð [ó>ôxõŸö ÷Aøù4ú ]
3 os. f.   þFÿ íî ï:ñ ð ò ð [ ó>ôxõŸö ÷Aøù4úGûó ]  ë þF íî ï:ñ ð ò ð [ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú Hû ]
ë Fþ ÿ íî ï:ñ ð ò ð [ó>ôxõF÷Aø ö ù4úGûó  ]
2 os. m. ë þF íî ï:ñ ð ò ð [ ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú4óû ]  ð þF íî ï:ñ ð ò ð [ ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú4ó> þFíî
ô ]
 ë ð  ï:ñ ð ò ð
[ ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú4ó>ô  ]
2 os. f.  í Fþ  íî ï:ñ ð ò ð [ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú4ó0ù ] ð þF íî ï:ñ ð ò ð
 ë
ð þF íî ï:ñ ð ò ð

[ ó>ôxõF÷Aøù4ú4ó ö ôHû ] [ ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú4ó>ô  ]


1 os. m., f. ð Fþ  íî ï:ñ ð ò ð [ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú4ó>ô ] þFíî ï:ð ò ð

ë ñ
 
[ ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú  ]
ë þFíî ï:ñ ð ò ð [ó>ôxõF÷Aø ö ù4ú  ]
 

 
2.15.8.7.2.1.15. MH. Wzór VII. Strona czynna a. - temat: á Ý [ è>éå0æ è!nê ].
  


Sg. Plur. Dual.


3 os. m. "
ë ÿ # ñ ë $  íü [ øù% õŸö ûnø>ûAúGû ] ü >ï & ý ÿ # ñ ë $  íü [ øù% Ÿõ ö ûnø>ûAú4÷ ] ÿ'Gÿ # ñ ë $  íü [ øù% õŸö ûnø>ûAú ]
3 os. f.   & ÿ ÿ # ñ ë $  íü [ øù% õŸö ûnø>ûAúGûó ] ë &  ÿ # ñ ë $  íü [ øù% õ6nû ø ö ûAú Hû ]
ë & ÿ ÿ # ñ ë $  íü
[ øù% õ6ûnø ö ûAúGûó  ]
í
ë  ÿ # ñ ë $  ü [ ø%ù  õ6ûnø ö ûAú4óû ]  ð  ÿ # ñ ë $  ü í ð& $ í

 ë ÿ# ñ ë  ü
2 os. m. & &

[ ø%ù  õ6ûnø ö ûAú4ó>ô ] [ ø%ù  õ6ûnø ö ûAú4ó>ô  ]


í &  ÿ # ñ ë $  íü [ ø%ù  õ6ûnø ö ûAú4ó0ù ]  ð &  ÿ # ñ ë $  íü ð& $ í
2 os. f.
 ë ÿ# ñ ë  ü

[ ø%ù  õ6ûnø>ûAú4ó ö ô Hû ] [ ø%ù  õ6ûnø ö ûAú4ó>ô  ]


1 os. m., f. ð &  ÿ # ñ ë $  íü [ ø%ù  õ6ûnø ö ûAú4ó>ô ]
 ë &  ÿ # ñ ë $  íü [ ø%ù  õ6ûnø ö ûA ú  ]
 ë &  ÿ # ñ ë $  íü [ ø%ù  õ6ûnø ö ûA ú  ]

(:à
2.15.8.7.2.1.16. MH. Wzór VII. Strona bierna - temat: ÜÝ á* )  [ è4ä+å0æ äAè>éjê ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ìnë ,*í ñ ð $  ý ü [ øô õŸö ôøù4úGû ] ü >ï þFý ,*í ñ ð $  ý ü [ øô Ÿõ ö ôøù4ú4÷ ] ÿ ,*í ñ ð $  ý ü [ øô õŸö ôøù4ú ]
3 os. f.   þFÿ ,*í ñ ð $  ý ü [ øô õŸö ôøù4úGûó ]  ë þF ,*í ñ ð $  ý ü [ øô õô ø ö ù4ú Hû ]
ë þFÿ , í ñ ð $  ý ü
[ øô õôø ö ù4úGûó  ]
F
þ í
ë  ,*ñ ð $  ý ü [ ø F
þ í ð þF ,*í ð $ ý
2 os. m. ô  õôø ö ù4ú4óû ]  ð  ,*ñ ð $  ý ü
 ë ñ  ü

[ øô õôø ö ù4ú4ó>ô ] [ øô õôø ö ù4ú4ó>ô  ]

98
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (-.0/ 1 2 354 2 6 7+-8 7:9;<2 =>-?<@ 2 =A/ BC= 35DCEFG35H ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. I M K N+I PR
JL O S<Q T U
[ V!WXZY[W\V ] ^A_A`<^ ] b c O M K N+I PR
a
O S<Q T U fhi g c O M K N+I O S<T U
PRQ

[ V!WXZY[W\V>^A_A` ] WXXed ] [ V!WXZY[W\V ] ^A_A`*Wjk ]


1 os. m., f. OJLM K N+I PR
O S<Q T U fhl g M K N+I O S<T U
PRQ
fhl g M K N+I O S<T U
PRQ
[ V!WXZY[W\V ] ^A_A`*W ] [ V!WXZY[W\V ] ^A_ Xk ] [ V!WXZY[W\V ] ^A_ Xk ]

qsr
2.15.8.7.2.1.17. MH. Wzór VIII. Strona czynna - temat: mn op tRuv [ w*x y+z { |}w!|~ ].

Sg. Plur. Dual.


‚ ƒ „G… ” ‚ƒ „ € … ‚–‚ ƒ „G…
3 os. m. € € †ˆ‡‰ [ Š>‹5Œ Ž Š*‘ ] ‰ ’*“ G †ˆ‡‰ [ Š>‹5Œ Ž Š*‘A• ] € †ˆ‡‰ [ Š>‹5Œ Ž Š*‘— ]
3 os. f. ˜… ” ‚ ‚ƒ G
„ € †ˆ
… ‡‰
[ Š>‹5Œ Ž Š*‘ ] ™ ‚ƒ „ …
€ ”š G € †ˆ‡‰ [ Š>‹5Œ>Š Ž ‘ ›e ] „ ” ‚ ‚ƒ G
œ € € †ˆ‡‰
„ …
[ Š>‹5Œ>Š Ž ‘ — ]
2 os. m. ˜€ ” š ‚ ƒ G
„ € †ˆ
… ‡‰
[ Š>‹5Œ>Š Ž ‘A> ]
‚ƒ „ …
<… „ ž ” š G € †ˆ‡‰ „ ” š ‚ƒ G
œ ¡ € ž € †ˆ‡‰
„ …

[ Š>‹5Œ>Š Ž ‘A*Ÿ  ] [ Š>‹5Œ>Š Ž ‘A*Ÿ — ]


2 os. f. ˜‡ ” š ‚ ƒ „G€ †ˆ
… ‡‰
[ Š>‹5Œ>Š Ž ‘A<‹ ] ™ „ ž ” š ‚ ƒ „G€ †ˆ
¢
… ‡‰ „ ” š ‚ ƒ „G…
œ ¡ € ž € †ˆ‡‰

[ Š>‹5Œ>Š*‘A Ž Ÿ››e ] [ Š>‹5Œ>Š Ž ‘A*Ÿ — ]


1 os. m., f. ˜ž ” š ‚ ƒ „G€ †ˆ
… ‡‰
[ Š>‹5Œ>Š Ž ‘A*Ÿ ]
£ ” š ‚ ƒ „G…
œ € € †ˆ‡‰ [ Š>‹5Œ>Š Ž ‘ ›— ]
£ ” š ‚ ƒ „G…
œ € € †ˆ‡‰ [ Š>‹5Œ>Š Ž ‘ ›— ]

¥Gqs
¦ r
2.15.8.7.2.1.18. MH. Wzór VIII. Strona bierna - temat: ¤ u t}§ ¨ [ wA©Gy+z { ©‘w*xª~ ].
Sg. Plur. Dual.
« € ¬ „Gž … ¯ … ‚° ¬ „G…
3 os. m. ‡ †}“ ­ [ Š!Ÿ®Œ Ž Ÿ\Š>‹A ] ‰ ’*“ ¬ ‡ „Gž †} “­ [ Š!Ÿ®Œ Ž Ÿ\Š>‹AA• ] ‡ ž †}“ ­ [ Š!Ÿ®Œ Ž Ÿ\Š>‹A— ]
3 os. f. ˜ … ¯ ‚ ¬ ‡ „Gž †}
… “­
[ Š!Ÿ®Œ Ž Ÿ\Š>‹A ] € ¯ š ¬ ‡ „Gž †}
™ … “­
[ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹A ›e ] „ ¯ ‚ ¬ „G…
œ € ‡ ž †}“ ­ [ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹A — ]
2 os. m. ˜€ ¯ š ¬ ‡ „Gž †}
… “­
[ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹AA> ] <… „ ž ¯ š ¬ ‡ „Gž †}
… “­ „ ¯ š ¬ „G…
œ ¡ € ž ‡ ž †}“ ­

[ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹AA*Ÿ  ] [ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹AA*Ÿ — ]


2 os. f. ˜‡ ¯ š ¬ ‡ „Gž †}
… “­
[ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹AA<‹ ] ™ „ ž ¯ š ¬ ‡ „Gž †}
¢
… “­ „ ¯ š ¬ „G…
œ ¡ € ž ‡ ž †}“ ­

[ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š>‹AA Ž Ÿ››e ] [ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹AA*Ÿ — ]


1 os. m., f. ˜ž ¯ š ¬ ‡ G
„ ž †}
… “­
[ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹AA*Ÿ ] œ
£ € ¯ š ¬ ‡ „Gž †}
… “­
[ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹A ›— ]
£ ¯ š ¬ „G…
œ € ‡ ž †}“ ­ [ Š!Ÿ®Œ*Ÿ\Š Ž ‹A ›— ]

r s
q R r
2.15.8.7.2.1.19. MH. Wzór X. Strona czynna - temat: mn o ± p t uv [ w*x y+z { |[y[w!|~ ].
Sg. Plur. Dual.
‚ ƒ … „G… ” ‚ƒ ‚–‚ ƒ … „G…
3 os. m. € ² € †ˆ‡‰ [ Š>‹5Œ Ž CŒCŠ*‘ ] ‰ ’*“ ² … „G€ †ˆ
… ‡‰ ² € †ˆ‡‰ [ Š>‹5Œ Ž CŒCŠ*‘— ]
[ Š>‹5Œ Ž CŒCŠ*‘A• ]
3 os. f. ˜ … ” ‚ ‚ ƒ ² … „G€ †ˆ
… ‡‰ ™ ‚ƒ
€ ” š ² … „G€ †ˆ
… ‡‰ „ ” ‚ ‚ ƒ … „G…
œ € ² € †ˆ‡‰

[ Š>‹5Œ Ž CŒCŠ*‘ ] [ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘ ›e ] [ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘ — ]


2 os. m. ˜€ ” š ‚ ƒ ² … „G€ †ˆ
… ‡‰ ‚ƒ
<… „ ž ” š ² … „G€ †ˆ
… ‡‰ „ ” š ‚ ƒ … „G…
œ ¡ € ž ² € †ˆ‡‰

[ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘A> ] [ Š>‹5Œ Ž CŒCŠ Ž ‘A*Ÿ  ] [ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘A*Ÿ — ]


2 os. f. ˜‡ ” š ‚ ƒ ² … „G€ †ˆ
… ‡‰ ™ „ ž ” š ‚ ƒ ² … „G€ †ˆ
¢
… ‡‰ „ ” š ‚ ƒ … „G…
œ ¡ € ž ² € †ˆ‡‰

[ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘A<‹ ] [ Š>‹5Œ>CŒCŠ*‘A Ž Ÿ››e ] [ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘A*Ÿ — ]


1 os. m., f. ˜ž ” š ‚ ƒ ² … G
„ € †ˆ
… ‡‰ £ ” š ‚ƒ … G
œ € ² € †ˆ‡‰
„ … £ ” š ‚ƒ … G
œ € ² € †ˆ‡‰
„ …

[ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘A*Ÿ ] [ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘ ›— ] [ Š>‹5Œ>CŒCŠ Ž ‘ ›— ]


99
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (³´0µ ¶ · ¸5¹ · º »+³¼ »:½¾<· ¿>³À<Á · ¿Aµ ÂC¿ ¸5ÃCÄÅG¸5Æ ) © 2002. (kopia bezpłatna)

ÉsÊ Î Ê
2.15.8.7.2.1.20. MH. Wzór X. Strona bierna - temat: Ç\È ËÍÌ Ï}Ð Ñ [ ÒAÓGÔ+Õ Ö ÓGÔ[Ò*×ªØ ].
Sg. Plur. Dual.
Ú ïð G
3 os. m. Ù ÜGÛ ÞÍ
Ý à ß á}
Ý âã
[ ä!å®æç è å®æCä>éAêë ]
í Û Ý à Ý

ã ì*â ÜGÞÍ ß á}â ã Ü ÛÍ
Þ Ý à ß á}
Ý âã
[ ä!å®æç è å®æCä>éAêñ ]
[ ä!å®æç è å®æCä>éAêAî ]
3 os. f. í ï ÜGÛ Ý à Ý
òÝ  Ù íô ÜGÛ ÞÍ
ó Ý à ß á}
Ý âã ö à Ù íï ÜGÛ Ý à Ý
Þ ß á}â ã
Í ÞÍß á}â ã

[ ä!å®æç è å®æCä>éAêëç ] [ ä!å®æç*å®æCä è éAê õeë ] [ ä!å®æç*å®æCä è éAêëç ñ ]


2 os. m. òÙ 
í ô ÜGÛ Ý à Ý
Þ ß á}â ã
Í ÷ Ý à ß íô ÜGÛ ÞÍ
Ý à ß á}
Ý âã öù Ù à  í Û Ý à Ý
ß ô ÜGÞÍ ß á}â ã

[ ä!å®æç*å®æCä è éAêAç>ë ] [ ä!å®æç*å®æCä è éAêAç*åø ] [ ä!å®æç*å®æCä è éAêAç*åøñ ]


ú
2 os. f. òÛ 
í ô ÜGÛ Ý à Ý
Þ ß á}â ã
Í ó à ß íô ÜGÛ ÞÍ
Ý à ß á}
Ý âã öù Ù à  í Û Ý à Ý
ß ô ÜGÞÍ ß á}â ã

[ ä!å®æç*å®æCä è éAêAç<é ] [ ä!å®æç*å®æCä è éAêAç*åõõeë ] [ ä!å®æç*å®æCä è éAêAç*åøñ ]


1 os. m., f. òß íô ÜGÛ ÞÍ
Ý à ß á}
Ý âã ö û Ù íô ÜGÛ Ý à Ý
ÞÍß á}â ã
ö û Ù íô ÜGÛ Ý à Ý
ÞÍß á}â ã

[ ä!å®æç*å®æCä è éAêAç*å ] [ ä!å®æç*å®æCä è éAê õñ ] [ ä!å®æç*å®æCä è éAê õñ ]

2.15.8.7.2.2. Imperfectum.
2.15.8.7.2.2.1. Indicativus.

2.15.8.7.2.2.1.1. MH. Wzór I a. Strona czynna - temat: üý þÿ  [   ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.
ß ï Þ Ý Ù ì* â ï Þ Ý  Ù [eëCæCä*ë‘ê5è î+õeë ]  ï ï Þ Ý  Ù [eëCæCä*ë‘ê5è ñAõ
Ù [ è ëCæCä*ë‘êå ] é ]

ß ï Þ Ý Ù ï
Ù  ô Þ Ý Ù [e
 ï Ý
ï
3 os. f.  [ ç è ëCæCä*ë‘êå ] ó
 ëCæCä è ë‘ê õeë ]   Þ Ù  [ ç>ëCæCä*ë‘ê5è ñAõ é ]

ß ï Þ Ý Ù ï Ý
Ù ì*â Þ Ù  [ ç>ëCæCä*ë‘ê5è î+õeë ] ï ï Ý
2 os. m.  [ ç è ëCæCä*ë‘êå ]   Þ Ù  [ ç>ëCæCä*ë‘ê5è ñAõ é ]
2 os. f. Ù  Û ï Þ Ý Ù  [ ç>ëCæCä*ë‘ê5è  õeë ] ó
ï
Ù  ô Þ Ý Ù  [ ç>ëCæCä è ë‘ê õeë ]
ï  ï Ý
  Þ Ù  [ ç>ëCæCä*ë‘ê5è ñAõ é ]
1 os. m., f.
ß ï á Ý ï 
ß ï Þ Ý Ù
ß ï Þ Ý Ù
[ ä è ëCæCä*ë‘êå ]  [õ è ëCæCä*ë‘êå ]  [õ è ëCæCä*ë‘êå ]

 
2.15.8.7.2.2.1.2. MH. Wzór I b. Strona czynna - temat:   ÿ  [ !" ].
Sg. Plur. Dual.
$ Ù ìGáÍ $ ö Ù $ %®Ý Ù

3 os. m. Ý
ß# ß %® Ù [ è ë'& ä!å®æ[å ] Ý
ß ß %® Ù [eë'& ä!å®æ è î+õeë ] áÍß  [eë'& ä!å®æ è ñAõ é ]
ß# $ ß %®Ý Ù  [ ç è ë'& ä!å®æ[å ] Ý $ ß %®Ý Ù ö Ù $ %®Ý Ù
3 os. f. óÙ áÍ  [e  ë'& ä è å®æ<õeë ]  áÍß  [ ç>ë'& ä!å®æ è ñAõ é ]
ß# $ ß %®Ý Ù  [ ç è ë'& ä!å®æ[å ] ß $ ß %®Ý Ù  [ ç>ë'& ä!å®æ è î+õeë ]
Ù ìGáÍ ö Ù $ %®Ý Ù
2 os. m.  áÍß  [ ç>ë'& ä!å®æ è ñAõ é ]
Ù áÍ Û $ %®Ý Ù Ý $ ß %®Ý Ù ö Ù $ %®Ý Ù
2 os. f. ß  [ ç>ë'& ä!å®æ è  õeë ] óÙ áÍ  [ ç>ë'& ä è å®æ<õeë ]  áÍß  [ ç>ë'& ä!å®æ è ñAõ é ]
ï
1 os. m., f. ß# $ ß ( Ý [ ä è ë'& ä!å®æ[å ] ß# $ ß %®Ý Ù  [õ è ë'& ä!å®æ[å ] ß# $ ß %®Ý Ù 
[õ è ë'& ä!å®æ[å ]

2.15.8.7.2.2.1.3. MH. Wzór I. Strona bierna - temat: üý þÿ   [ "  ].

Sg. Plur. Dual.



ß ï ÞÍ Ù ì* â ï ÞÍ  ï Ý
ï
  ÞÍ ß [
3 os. m. Ý ß Ý ß
 [ è å®æCä*ë‘êå ]  [ å®æCä*ë‘ê5è î+õeë ] å®æCä*ë‘ê5è ñAõ é ]

100
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ()+*-, . / 021 / 3 45)+6 487:9;/ <=)+>;? / <!, @'< 02A'B:C"02D ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. FHE G IKL J E []Z ^ \ G IKL J ME _ [`aQSR'T P UXWcbdU ] GgHG I L J E
MN [ O P QSR'TVUXWYQ ] MN [ OVQSR'TVUXW2P h!bi ]
ef
FHE G IKL J E ^ k G IKJ GgHG IKL J E
2 os. m. MN [ O P QSR'TVUXWYQ ] Z L ME N [ OVQSR'TVUXW2P l5bdU ] MN [ OVQSR'TVUXW2P h!bi ]
f:j ef
mo ^ G IKJ []Z ^ \ G IKL J ME N [ OVQSR'T P UXWcbdU ] GgHG IKL J E
2 os. f. Z n L ME N [ OVQSR'TVUXW2P pKbdU ] MN [ OVQSR'TVUXW2P h!bi ]
kr ef
1 os. m., f. FHE G IKq J [ T P QSR'TVUXWYQ ] FHE G IKL J E
Ms [btP QSR'TVUXWYQ ]
FHE G IKL J E
Ms [btP QSR'TVUXWYQ ]

xzy
2.15.8.7.2.2.1.4. MH. Wzór II. Strona czynna - temat: uwv {}~ | [ "€ƒ‚‚V„†… ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ˆ ‡ S‰Š Œ ‹ ‡ Ž [aS‘“’ ” •V•=–!—Y ] ˜:‹ ™V›œš S‰Š Œ ‹ ‡ Ž [aS‘'” •V•=–!—2’ 5žd” ] ˜Ÿ ] ¡ S‰Š Œ ‹  ‡ Ž [aS‘'” •V•=–!—2’ ¢!ž– ]
ˆ ‡ S‰Š Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘“’ ” •V•=–!—Y ] ¥]‹ ›œ¦ S‰Š Œ ‹ ‡ Ž [aS‘'” •V• ’ –!—cžd” ] S‰Š ‹
3 os. f. Ÿ ˜] ¡ Œ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V•=–!—2’ ¢!ž– ]
ˆ ‡ S‰Š Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘“’ ” •V•=–!—Y ] ˜:‹ ™V›œš S‰Š Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V•=–!—2’ 5žd” ] S‰Š ‹
2 os. m. Ÿ ˜] ¡ Œ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V•=–!—2’ ¢!ž– ]
‹ ›œ¨ S‰Š Œ ‹ ‡ £
§o ¥]‹ ›œ¦ S‰Š Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V• ’ –!—cžd” ] S‰Š ‹
2 os. f. [ ¤VS‘'” •V•=–!—2’ ©Kžd” ] Ÿ ˜] ¡ Œ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V•=–!—2’ ¢!ž– ]
1 os. m., f. ˆ ‡ S‰Š ª ‹ š « [ •S‘“’ ” •V•=–!—Y ] ˆ ‡ S‰Š Œ ‹ ‡ ¬ [žaS‘“’ ” •V•=–!—Y ] ˆ
‡ S‰Š Œ ‹ ‡ ¬ [žaS‘“’ ” •V•=–!—Y ]

2.15.8.7.2.2.1.5. { y ~ | [ "€ƒ‚‚ … ].
MH. Wzór II. Strona bierna - temat: ­Y® ¯ }
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. H
° ± ² ‹
‡ Œ ‡ Ž [aS‘“’ ” •V•V”X—Y ] ˜:‹ ™V³ š ± ² Œ ‹ ‡ Ž [aS‘'” •V•V”X—2’ 5žd” ] ˜Ÿ ] ´ ± ² Œ ‹  ‡ Ž [aS‘'” •V•V”X—2’ ¢!ž– ]
°H‡ ± ² Œ ‹ ‡ ¥]‹ ³ ¦ ± ² Œ ‹ ‡ Ž [aS ‘'” •V• ’ ”X—cžd” ] ±² ‹
3 os. f. £ [ ¤VS‘“’ ” •V•V”X—Y ] Ÿ ˜] ´ Œ  ‡ £ [ ¤VS‘'” •V•V”X—2’ ¢!ž– ]
H
° ± ²
‡ Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘“’ ” •V•V”X—Y ] ˜:‹ ™V³ š ± ² Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V•V”X—2’ 5žd” ] ±² ‹
2 os. m. Ÿ ˜] ´ Œ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V•V”X—2’ ¢!ž– ]
‹ ³ ¨ ± ² Œ ‹ ‡ £
§o ¥]‹ ³ ¦ ± ² Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V• ’ ”X—cžd” ] ±² ‹
2 os. f. [ ¤VS‘'” •V•V”X—2’ ©Kžd” ] Ÿ ˜] ´ Œ ‡ £ [ ¤VS‘'” •V•V”X—2’ ¢!ž– ]
H
° ± ²
1 os. m., f. ‡ ª ‹ š « [ •S‘“’ ” •V•V”X—Y ] °H‡ ± ² Œ ‹ ‡ °H‡ ± ² Œ ‹ ‡
¬ [žaS‘“’ ” •V•V”X—Y ] ¬ [žaS‘“’ ” •V•V”X—Y ]
¶·y
2.15.8.7.2.2.1.6. MH. Wzór III. Strona czynna - temat: uwµ {}~ | [ "€V¸¹‚V„†… ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ˆ‡ Sº ¨ »¼Œ ‹ ‡ :˜‹ ™V› š ºS¨ »¼Œ ‹ ‡ Ž [aS‘=¢½•=–!—2’ 5žd” ] ˜Ÿ ] ¡¾ºS¨ »¼Œ ‹ ‡ Ž [aS‘=¢½•=–!—2’ ¢!ž– ]
 Ž [aS‘“’ ¢½•=–!—Y ]
ˆ‡ ºS¨ »¼Œ ‹ ‡ ¥]‹ › ¦ ºS¨ »¼Œ ‹ ‡ Ž [aS‘=¢½• ’ –!—cžd” ] ºS»¼‹
3 os. f. £ [ ¤VS‘“’ ¢½•=–!—Y ] Ÿ ˜] ¡¾¨ Œ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½•=–!—2’ ¢!ž– ]
ˆ‡ ºS¨ »¼Œ ‹ ‡ ˜:‹ ™V› š ºS¨ »¼Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½•=–!—2’ 5žd” ] ºS»¼‹
2 os. m. £ [ ¤VS‘“’ ¢½•=–!—Y ] Ÿ ˜] ¡¾¨ Œ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½•=–!—2’ ¢!ž– ]
‹ › ¨ ºS¨ »¼Œ ‹ ‡ £
§o ¥]‹ › ¦ ºS¨ »¼Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½• ’ –!—cžd” ] ºS»¼‹
2 os. f. [ ¤VS‘=¢½•=–!—2’ ©Kžd” ] Ÿ ˜] ¡¾¨ Œ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½•=–!—2’ ¢!ž– ]
1 os. m., f. ˆ‡ ºS¨ »¼ª ‹ š « [ •S‘“’ ¢½•=–!—Y ] ˆ‡ ºS¨ »¼Œ ‹ ‡
 ¬ [žaS‘“’ ¢½•=–!—Y ]
ˆ‡ ºS¨ »¼Œ ‹ ‡
¬ [žaS‘“’ ¢½•=–!—Y ]
y · { y |
2.15.8.7.2.2.1.7. MH. Wzór III. Strona bierna - temat: ­ ¿ } ~ [ "€V¸¹‚ … ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. °‡ À ‹ »¼Œ ‹ ‡ :˜‹ ™V³ š À ‹ »¼Œ ‹ ‡ Ž [aS‘=¢½•V”X—2’ 5žd” ] ˜Ÿ ] ´ À ‹ »¼Œ ‹  ‡ Ž [aS‘=¢½•V”X—2’ ¢!ž– ]
 Ž [aS‘“’ ¢½•V”X—Y ]
°‡ À ‹ »¼Œ ‹ ‡ ¥]‹ ³ ¦ À ‹ »¼Œ ‹ ‡ Ž [aS‘=¢½• ’ ”X—cžd” ] ‹ »¼‹
3 os. f. £ [ ¤VS‘“’ ¢½•V”X—Y ] Ÿ ˜] ´ À Œ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½•V”X—2’ ¢!ž– ]
°‡ À ‹ »¼Œ ‹ ‡ ˜:‹ ™V³ š À ‹ »¼Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½•V”X—2’ 5žd” ] ‹ »¼‹
2 os. m. £ [ ¤VS‘“’ ¢½•V”X—Y ] Ÿ ˜] ´ À Œ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½•V”X—2’ ¢!ž– ]
‹ ³ ¨ À ‹ »¼Œ ‹ ‡ £
§o ¥]‹ ³ ¦ À ‹ »¼Œ ‹ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½• ’ ”X—cžd” ] ‹ »¼‹
2 os. f. [ ¤VS‘=¢½•V”X—2’ ©Kžd” ] Ÿ ˜] ´ À Œ ‡ £ [ ¤VS‘=¢½•V”X—2’ ¢!ž– ]

101
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Á+Â-Ã Ä Å Æ2Ç Å È É5Á+Ê É8Ë:Ì;Å Í=Á+Î;Ï Å Í!Ã Ð'Í Æ2Ñ'Ò:Ó"Æ2Ô ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. w
ÖÕ Ø;× Ù Úƒ× Û Ü
[ ÝÞSߓà á½ÝVâXãYÞ ]
Öw
Õ Ø;× Ù ä × åÕ æ [çaÞSߓà á½ÝVâXãYÞ ] Öw
Õ Ø;× Ù ä × åÕ æ [çaÞSߓà á½ÝVâXãYÞ ]
êzë
2.15.8.7.2.2.1.8. MH. Wzór IV. Strona czynna - temat: èwé ì}î í [ ï"ðñVò†ó ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. õ ô "ö÷ ù ø úô û [ütý þSÿ  þ ]  
œ "ö÷ ù ø úô û [üaþSÿ  ý   ]   "ö÷ ù ø ú ô û [üaþSÿ  ý  
]
õ ô "ö÷ ù ø úô  [  ý þSÿ  þ ]  œ "ö÷ ù ø úô û [üaþSÿ ý   ] "ö÷ ø  
3 os. f.   ù ú ô  [ VþSÿ ý  ]
õ ô "ö÷ ù ø úô  [  ý þSÿ  þ ]  
œ "ö÷ ù ø úô  [ VþSÿ  ý   ] "ö÷ ø  
2 os. m.   ù úô  [ VþSÿ ý  ]
2 os. f.  œö "ö÷ ù ø úô  [ VþSÿ  ý   ]  œ "ö÷ ù ø úô  [ VþSÿ ý   ] "ö÷ ø
  ù úô  [ VþSÿ ý 
 
]
1 os. m., f. õ ô "ö÷  ø  [ ý þSÿ  þ ] õ ô "ö÷ ù ø úô [ tý þSÿ  þ ]
õô "ö÷ ù ø ô 
ú [ tý þSÿ þ ]
"# ë
2.15.8.7.2.2.1.9. MH. Wzór IV. Strona bierna - temat: ! ì}î í [ ï"ðñ%$ ó ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. &ô  ' ù ø ô   
(  ' ù ø úô û [üaþSÿ
  ý   ]  )* ' ù ø úô û [üaþSÿ
  ý  
úû [ütý þSÿ
 þ ] ]
&ô  ' ù ø ô   (   ' ù ø úô û [üaSþ ÿ ý    ] ø  
3 os. f. ú [  ý þSÿ
 þ ]  )* ' ù úô  [ VþSÿ
 ý  ]
&ô  ' ù ø ô   
(  ' ù ø úô  [ VSþ ÿ
  ý   ] ø  
2 os. m. ú [  ý þSÿ
 þ ]  )* ' ù úô  [ VþSÿ
 ý  ]
2 os. f.  ( ö  ' ù ø ú ô  [ VþSÿ
  ý   ]  (   ' ù ø úô  [ VþSÿ ý    ] ø
 )* ' ù úô  [ VþSÿ

 
ý  ]
1 os. m., f. &ô  '  ø  [ ý þSÿ
  þ ] &ô  ' ù ø ô
ú [ tý þSÿ
 þ ]
 &ô  ' ù ø ô
ú [ tý þSÿ


þ ]

+ #-, , ,
.
2.15.8.7.2.2.1.10. MH. Wzór V. Strona czynna - temat: ! ì î [ $0/
$ð1$ƒññ%$ ó ].
Sg. Plur. Dual.
&*ô 2 ' ù 3   
( 2 ' ù  3  ú  û 2
3 os. m.   ú  û [ü45'ÿ“ý 6

 þ ]  ) ' ù  3  ú  û
  
[ü45'ÿ6

 ý   ] [ü45'ÿ6

 ý  ]
&*ô 2 ' ù 3   (  2 ' ù  3  ú û 2
3 os. f.   ú  [ 545'ÿ“ý 6

 þ ]  ) ' ù  3  ú 


  
[ü45'ÿ6
ý   ] [ 545'ÿ6

 ý  ]
&*ô 2 ' ù 3   
( 2 ' ù  3  ú  2
2 os. m.   ú  [ 545'ÿ“ý 6

 þ ]  ) ' ù  3  ú 


  
[ 545'ÿ6

 ý   ] [ 545'ÿ6

 ý  ]
2 os. f.  ( ö 2 ' ù  3  ú   (  2 ' ù  3  ú  [ 545'ÿ6
ý    ] 2
 ) ' ù  3  ú 
  
[ 545'ÿ6

 ý   ] [ 545'ÿ6

 ý  ]
1 os. m., f. &*ô 2 ' ù      [
45'ÿ“ý 6

  þ ] &*ô 2 ' ù 3 
  ú [ 45'ÿ“ý 6

 þ ]
&*ô 2 ' ù 3 
  ú [ 45'ÿ“ý 6

 þ ]

+ #-, ,
.
2.15.8.7.2.2.1.11. MH. Wzór V. Strona bierna - temat: ! ì î í [ ï*/
$ð1$ƒññ%$ ó ].

Sg. Plur. Dual.


&*ô 2 ' ù 3 ô   
( 2 ' ù  3  ú ô û 2
3 os. m.   ú û [üaþ75'ÿ“ý 6

 þ ]  ) ' ù  3  úô û


  
[üaþ75'ÿ6

 ý   ] [üaþ75'ÿ6

 ý  ]
3 os. f. &*ô 2 ' ù 3 ô   (  2 ' ù  3  úô û [üaþ75'ÿ6
ý    ]  ) 2 ' ù  3  úô 
  ú [ Vþ75'ÿ“ý 6

 þ ]
 
[ Vþ75'ÿ6

 ý  ]
&*ô 2 ' ù 3 ô   
( 2 ' ù  3  úô  2
2 os. m.   ú [ Vþ75'ÿ“ý 6

 þ ]  ) ' ù  3  úô 

102
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (8:9<; = > ?A@ > B C8:D CFEGH> I58:JHK > I; LI ?AMNOP?AQ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ R
S7R5TUT6V
V
TXWAY Z[T ] [ R
S7R5TUT6V
V
TXWAY \[^] ]
2 os. f. _ ec a d f g _ h _ j i k
`b m_ cen d f g _ h_ ji k [ R
S7R5TUT6V
V Y TXWe[T ] df
o pqr g _ h_ ji k
[ R
S7R5TUT6V
V
TXWAY l[T ] [ R
S7R5TUT6V
V
TXWAY \[^] ]
1 os. m., f. si d f g _ kH_ t u [ V%S7R5TUvY T6V
V
TXW4S ] si d f g _ h_ i
j w [[xS7R5TUvY T6V
V
TXW4S ]
si d f g _ h_ i
jw [[xS7R5TUvY T6V
V
TXW4S ]


2.15.8.7.2.2.1.12. MH. Wzór VI. Strona czynna - temat: y{%| z } ~ z z € z [ 0‚
1ƒ
„†…%6‡ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‰‹ H
Œ Š  Š  Š Š
ˆ Ž ‘ [’“4”5“•v– —™˜
“Xš4› ] œŠ 
Ÿ ž ŒHŠ  Ž Š  Š  Š ‘ œ£¤ ŒHŠ  Ž Š  Š  Š ‘
¢
[’“4”5“•5—™˜
“XšA–  ¡“ ] [’“4”5“•5—™˜
“XšA– —¡^¥ ]
3 os. f. ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ¦ [ ”5“4”5“•v– —™˜
“Xš4› ] §Š Ÿ ¨ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ‘ [’“4”5“•5—™˜ – “Xše¡“ ] œ£¤ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ¦
¢
[ ”5“4”5“•5—™˜
“XšA– —¡^¥ ]
2 os. m. ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ¦ [ ”5“4”5“•v– —™˜
“Xš4› ] œŠ 
Ÿ ž ŒHŠ  Ž Š  Š  Š ¦ œ£¤ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ¦
¢
[ ”5“4”5“•5—™˜
“XšA–  ¡“ ] [ ”5“4”5“•5—™˜
“XšA– —¡^¥ ]
2 os. f. Š Ÿ ª ŒHŠ  Ž Š  Š Š
©b §Š Ÿ ¨ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ¦ [ ”5“4”5“•5—™˜ – “Xše¡“ ] œ£¤ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ¦
 ¦
¢
[ ”5“4”5“•5—™˜
“XšA– «¡“ ] [ ”5“4”5“•5—™˜
“XšA– —¡^¥ ]
1 os. m., f. ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š ¦ Š £ ¬ [ ˜
“4”5“•v– —™˜
“Xš4› ] ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ­ [¡“4”5“•v– —™˜
“Xš4› ] ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š  Š Š ­ [¡“4”5“•v– —™˜
“Xš4› ]

P ®
2.15.8.7.2.2.1.13. MH. Wzór VI. Strona bierna - temat: y{%| z } ~ z z € [ ¯*‚
1ƒ
„†…%6‡ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ‰‹ H
Œ Š  Š  Š
ˆ Ž ˆ ‘ [’x›7”5“•v– —™˜
“Xš4› ] œŠ 
Ÿ ž ŒHŠ  Ž Š  Š  ˆ ‘ œ£¤ ŒHŠ  Ž Š  Š  ˆ ‘
¢
[’x›7”5“•5—™˜
“XšA–  ¡“ ] [’x›7”5“•5—™˜
“XšA– —¡^¥ ]
3 os. f. ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ¦ [ ”
›7”5“•v– —™˜
“Xš4› ] §Š Ÿ ¨ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ‘ [’x›7”5“•5—™˜ – “Xše¡“ ] œ£¤ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ¦
¢
[ ”
›7”5“•5—™˜
“XšA– —¡^¥ ]
2 os. m. ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ¦ [ ”
›7”5“•v– —™˜
“Xš4› ] œŠ 
Ÿ ž ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ¦ œ£¤ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ¦
¢
[ ”
›7”5“•5—™˜
“XšA–  ¡“ ] [ ”
›7”5“•5—™˜
“XšA– —¡^¥ ]
2 os. f. Š Ÿ ª ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ
©b §Š Ÿ ¨ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ¦ [ ”
›7”5“•5—™˜ – “Xše¡“ ] œ£¤ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ¦
¦
¢
[ ”
›7”5“•5—™˜
“XšA– «¡“ ] [ ”
›7”5“•5—™˜
“XšA– —¡^¥ ]
1 os. m., f. ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š ¦ Š ž ¬ [ ˜%›7”5“•v– —™˜
“Xš4› ] ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ­ [¡x›7”5“•v– —™˜
“Xš4› ] ‰‹
ˆ ŒHŠ  Ž Š  Š ˆ ­ [¡x›7”5“•v– —™˜
“Xš4› ]

² µ³
2.15.8.7.2.2.1.14. MH. Wzór VII. Strona czynna - temat: °‹± ~´
z € z [ P¶‹ƒ1{…
·¸‡ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ¹ˆ º ª Ž¼Š ½» Š œŠ 
¿ ž º ª Ž¼ Š ½» Š œ£ÀÁº ª Ž¼ Š ½» Š
 ‘ [’“¾¡0•v– “6˜5¥š4› ] ‘ [’“¾¡0•“6˜5¥šA–  ¡“ ] ‘ [’“¾¡0•“6˜5¥šA– —¡^¥ ]
¢
3 os. f. ¹ˆ º ª Ž¼ Š ½» Š §Š ¿ ¨ º ª Ž¼ Š ½» Š œ£ÀÁº ª Ž Š ½ » Š ¦ [ ”5“¾¡0•“6˜5¥šA– —¡^¥ ]
¦ [ ”5“¾¡0•v– “6˜5¥š4› ] ‘ [’“¾¡0•“6˜ – ¥še¡“ ]
¢
2 os. m. ¹ˆ º ª Ž¼ Š ½» Š œŠ 
¿ ž º ª Ž¼ Š ½» Š œ£ÀÁº ª Ž¼ Š ½» Š
¦ [ ”5“¾¡0•v– “6˜5¥š4› ] ¦ [ ”5“¾¡0•“6˜5¥šA–  ¡“ ] ¦ [ ”5“¾¡0•“6˜5¥šA– —¡^¥ ]
¢
2 os. f. Š ¿ ª º ª Ž¼
©b Š ½» Š §Š ¿ ¨ º ª Ž¼Š ½» Š œ£ÀÁº ª Ž¼ Š ½» Š
¦ [ ”5“¾¡0•“6˜5¥šA– «¡“ ] ¦ [ ”5“¾¡0•“6˜ – ¥še¡“ ] ¦ [ ”5“¾¡0•“6˜5¥šA– —¡^¥ ]
¢
1 os. m., f. ¹ˆ º ª Ž¼ Š » £¬ ¹ˆ º ª Ž¼ Š ½» Š ¹ˆ º ª Ž¼ Š ½» Š
­ [ ˜
“¾¡0•v– “6˜5¥š4› ] ­ [¡“¾¡0•v– “6˜5¥š4› ] ­ [¡“¾¡0•v– “6˜5¥š4› ]
103
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Â:Ã<Ä Å Æ ÇAÈ Æ É ÊÂ:Ë ÊFÌÍHÆ Î5Â:ÏHÐ Æ ÎÄ ÑÎ ÇAÒÓÔPÇAÕ ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.7.2.2.1.15. Ú Ù ÜPÛ Þ Ý [ ßà‹á1â{ã%â6ä ].


MH. Wzór VII. Strona bierna - temat: Ö4× Ø-´
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. æ*å ç èê¼
é ìëå øé ù
û ú ç èê¼
é ìëå ø çþ*ç è¼
ê é ì ë í å î [ïxðòñ0óõ6ö
õX÷Aô ÿñ ]
íî [ïxðòñ0óvô õ6ö
õX÷4ð ] íî
ý
[ïxðòñ0óõ6ö
õX÷Aô üñõ ]
æ*å ç èê¼é ìëå é û  ç èê¼é ì ë íå î [ïxðòñ0óõ6ö ô õX÷eñõ ] ø çþ*ç è¼ ê é ì ë í å  [ 
ðòñ0óõ6ö
õX÷Aô ÿñ ]
3 os. f. í [ 
ðòñ0óvô õ6ö
õX÷4ð ]
ý
æ*å ç èê¼é ìëå øé ù
û ú ç èê¼ é ìëå ø çþ*ç èê¼ é ìëå
2 os. m. í [ 
ðòñ0óvô õ6ö
õX÷4ð ] í [ 
ðòñ0óõ6ö
õX÷Aô üñõ ] í [ 
ðòñ0óõ6ö
õX÷Aô ÿñ ]
ý
é û ç èê¼

é ìëå é û  ç èê¼é ì ë íå  [
ðòñ0óõ6ö ô õX÷eñõ ] ø çþ*ç èê¼ é ìëå
2 os. f. í  [
ðòñ0óõ6ö
õX÷Aô ñõ ] ý
í [ 
ðòñ0óõ6ö
õX÷Aô ÿñ ]
1 os. m., f. æ*å ç èê¼ é ë ú æ*å ç èê¼ é ì ë å æ*å ç èê¼é ì ë å
[ ö%ðòñ0óvô õ6ö
õX÷4ð ] í [ñxðòñ0óvô õ6ö
õX÷4ð ] í [ñxðòñ0óvô õ6ö
õX÷4ð ]

 
2.15.8.7.2.2.1.16. MH. Wzór VIII. Strona czynna - temat:     [  "! ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. #å $ % é ëê
é
í î [ïõó& ô õ6ö'÷4ð ] øé ù
( ú $ % é ëê íé î [ïõó&5õ6ö'÷Aô üñõ ] ø ç) $ % é ëê íé î [ïõó&5õ6ö'÷Aô ÿñ ]
ý
3 os. f. #å $ % é ëê íé  [5õó& ô õ6ö'÷4ð ] é (  $ % é ëê íé î [ïõó&5õ6ö ô ÷eñõ ] ø ç) $ % é ëê íé  [ 5õó&5õ6ö'÷Aô ÿñ ]
ý
2 os. m. #å $ % é ëê í é  [5õ&ó  ô õ6'ö ÷4ð ] øé ù
( ú $ % é ëê íé  [ 5õó&5õ6ö'÷Aô üñõ ] ø ç) $ % é ëê íé  [ 5õó&5õ6ö'÷Aô ÿñ ]
ý
2 os. f. é ( $ % é ëê é

í  [5õ&ó 5õ6'ö ÷Aô ñõ ] é (  $ % é ëê íé  [5õó&5õ6ö ô ÷eñõ ] ø ç) $ % é ëê íé  [ 5õó&5õ6ö'÷Aô ÿñ ]
ý
1 os. m., f. #å $ % é * ë ç [ ö
õ&ó  ô õ6'ö ÷4ð ] #å $ % é ëê í é [ñõ&ó ,+ ô õ6'ö ÷4ð ] #å $ % é ëê í é [ñõó& ô õ6ö'÷4ð ]


2.15.8.7.2.2.1.17. MH. Wzór VIII. Strona bierna - temat: -/. 0 2  1 [ 43 56! ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. *
æ ç 
è % é
å ëê í å î [ïxð¾ó& ô õ6ö
õX÷4ð ] øé ù
û ú ç è% é ëê í å î [ïxð¾ó&5õ6ö
õX÷Aô üñõ ] ø çþ*ç è% é ëê í å î [ïxð¾ó&5õ6ö
õX÷Aô ÿñ ]
ý
æ*å ç è% é ëê å é û  ç è% é ëê íå î [ïxð¾&ó 5õ6ö ô õX÷eñõ ] ø çþ*ç è% é ëê í å  [ 
ð¾&ó 5õ6ö
õX÷Aô ÿ
3 os. f. í  [
ð¾&ó  ô õ6ö
õX÷4ð ] ý
ñ ]
æ*å ç è% é ëê å øé ù
û ú ç è% é ëê í å  [ 
ð¾&ó 5õ6ö
õX÷Aô üñõ ] ø çþ*ç è% é ëê í å  [ 
ð¾&ó 5õ6ö
õX÷Aô ÿ
2 os. m. í  [
ð¾&ó  ô õ6ö
õX÷4ð ] ý
ñ ]
é û ç è% é ëê å

é û  ç è% é ëê í å  [
ð¾&ó 5õ6ö ô õX÷eñõ ] ø çþ*ç è% é ëê í å  [ 
ð¾&ó 5õ6ö
õX÷Aô ÿ
2 os. f. í  [
ð¾&ó 5õ6ö
õX÷Aô ñõ ] ý
ñ ]
1 os. m., f. æ*å ç è% é * ë ú [ ö%ð¾&ó  ô õ6ö
õX÷4ð ] æ*å ç è% é ëê å æ*å ç è% é ëê å
í [ñxð¾&ó  ô õ6ö
õX÷4ð ] í [ñxð¾&ó  ô õ6ö
õX÷4ð ]

  
2.15.8.7.2.2.1.18. MH. Wzór X. Strona czynna - temat:        [   7 "! ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. #å $ ëê % é ëê é
í î [ïõó& ô õóö'÷4ð ] øé ù
( ú $ ëê % é ëê íé î ø ç) $ ëê % é ëê íé î
ý
[ïõó&5õóö'÷Aô üñõ ] [ïõó&5õóö'÷Aô ÿñ ]
3 os. f. #å $ ëê % é ëê íé  [5 õó& ô õóö'÷4ð ] é (  $ ëê % é ëê íé î [ïõ&ó 5õóö ô ÷eñõ ] ø ç) $ ëê % é ëê íé 
ý
[ 5õó&5õóö'÷Aô ÿñ ]
2 os. m. #å $ ëê % é ëê íé  [5 õó& ô õóö'÷4ð ] øé ù
( ú $ ëê % é ëê íé  ø ç) $ ëê % é ëê í é 
ý
[ 5õó&5õóö'÷Aô üñõ ] [ 5õó&5õóö'÷Aô ÿñ ]

104
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (8:9<; = > ?A@ > B C8:D CFEHGI> J'8:KIL > JM; NOJ ?APOQHR4?AS ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. T W V X4V Z Y [ T Z Y \T ]
U
iT W j X4V Z Y [ T Z Y \T ] ['^ _O`&^'_O`Oa d bMckfh_ ] l mno X4V Z Y [ T Z Y \T ]
[ ^'_O`&^'_O`Oa'bMcAd egfh_ ] [ ^'_O`&^'_O`Oa'bMcAd pMfb ]
1 os. m., f. rq 4X V Z Y [ T s Y n t [ a _O`&^ d _O`Oa'bMc/u ]
rq 4X V Z Y [ T Z Y \T v [h
f _O`&^ d _O`Oa'bMc/u ]
rq X4V Z Y [ T Z Y \T v [fh_O`&^ d _O`Oa'bMc/u ]

2.15.8.7.2.2.1.19. MH. Wzór X. Strona bierna - temat: w/x y{|~z  } |2z  € [ 4‚ ƒ„ … †ƒ‡5†6ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ŠŒ‰ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ”  H ¡£ ¢ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ”   ‹§Œ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ”

• –™˜&š › œO˜OœŸž/– ]
¦
[•—–™˜&š'œO˜OœŸžA› ¤¥hœ ] [•—–™˜&š'œO˜OœŸžA› ¨M¥© ]
3 os. f. ŠŒ‰ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ª « £ ¬ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ” [—   ‹§Œ‹ g‘
 Ž ’   Ž “‰ ª
[ š –™˜&š › œO˜OœŸž/– ] • –™˜&š'œO˜O › œŸžk¥hœ ]
¦
[ š–™˜&š'œO˜OœŸžA› ¨M¥© ]
2 os. m. ŠŒ‰ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ª  H ¡£ ¢ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ª   ‹§Œ‹ g‘
 Ž ’   Ž “‰ ª
[ š –™˜&š › œO˜OœŸž/– ]
¦
[ š–™˜&š'œO˜OœŸžA› ¤¥hœ ] [ š–™˜&š'œO˜OœŸžA› ¨M¥© ]
2 os. f.  £ ® ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ª
­
« £ ¬ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ª [š –™˜&š'œO˜O › œŸžk¥hœ ]   ‹§Œ‹ g‘
 Ž ’   Ž “‰ ª
¦
[ š–™˜&š'œO˜OœŸžA› ¯g¥hœ ] [ š–™˜&š'œO˜OœŸžA› ¨M¥© ]
1 os. m., f. ŠŒ‰ ‹ g‘Ž ’  ° Ž ¢ ± ŠŒ‰ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ² ŠŒ‰ ‹ g‘Ž ’   Ž “‰ ²
[ 5 –™˜&š › œO˜OœŸž/– ] [—
¥ –™˜&š › œO˜OœŸž/– ] [—
¥ –™˜&š › œO˜OœŸž/– ]

2.15.8.7.2.2.2. Czasownik MH - Imperativus.


2.15.8.7.2.2.2.1.1. Wzory trybu rozkazuj ³ cego czasownika MH. Imperat -

wzór I. a. Schemat: ´ µ ¬ ®· [ ‡¸:¹»º5†6ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
ŠŒŽ ‹ g° Ž ·®
2 os. m. [  › ©A˜"¼4½Ÿ¾ ] ¿ Àk Á à ÄgƑŠǿ [ È É ÊAË"¼4½Ÿ¾MÌ ] Ã͌à ÄgƑŠǿ [ È É ÊAË"¼4½Ÿ¾HÎ ]
2 os. f. Ï ÂkÇ Ã ÄgƑŠ¿Ç [ È É ÊAË"¼4½Ÿ¾kÐ ] ÒÑ ÂkÓ Ã ÄgƑŠǿ [ È'ÊAË"¼{É ½Ÿ¾kÔh½ ] Ã͌à ÄgƑŠǿ [ È É ÊAË"¼4½Ÿ¾HÎ ]

Ø
2.15.8.7.2.2.2.1.2. MH. Imperat - wzór I. b. Schemat: ÕŸ× Ö Ó Á ¿ [ MÙ ÚÛ»ÜMÚÝ ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. Þ Å ß Ö à Å Á ¿ [ È É á™âãÈ5á™Ë ] ¿ À4Æ Ö ß Ö à Å Á ¿ [ È É á™âãÈ5á™Ë&Ì ] åä Æ Ñ ß Ö à Å Á ¿ [ È É á™âãÈ5á™Ë'Î ]
2 os. f. Ï ÇÆ ß Ö à Å Á ¿ [ È É á™âãÈ5á™ËIÐ ] ÒÑ Æ Å ß Ö à Å Á ¿ [ È5á™âãÈ É á™ËIÔh½ ] äåÆ Ñ ß Ö à Å Á ¿ [ È É á™âãÈ5á™Ë'Î ]

Ø
2.15.8.7.2.2.2.1.3. MH. Imperat - wzór II. Schemat: Õ6× æ à [Û çèÜ"Üé"Ý ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. Õ6Å ê æ Æ Ñ [,Ë É ½»¼M¼™ÊM¾ ] ¿ Àë Á ê æ Æ Ñ [,Ë É ½»¼M¼™ÊM¾MÌ ] Ãì ê æ Æ Ñ [,Ë É ½»¼M¼™ÊM¾HÎ ]
2 os. f. Ï ë Ç ê æ Æ Ñ [,Ë É ½»¼M¼™ÊM¾kÐ ] ÒÑ ë Ó ê æ Æ Ñ [ËO»½ ¼M¼{É ÊM¾kÔh½ ] Ãì ê æ Æ Ñ [,Ë É ½»¼M¼™ÊM¾HÎ ]

Ø
2.15.8.7.2.2.2.1.4. MH. Imperat - wzór III. Schemat: Õ í Ç ä à [Û îÜé"Ý ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. Õ Å ï Ç äåÆ Ñ [,Ë É Î/¼™ÊM¾ ] ¿ Àë Á ï Ç äåÆ Ñ [,Ë É Î/¼™ÊM¾MÌ ]
Ãì ï Ç åä Æ Ñ [,Ë É Î/¼™ÊM¾HÎ ]

105
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ð:ñ<ò ó ô õAö ô ÷ øð:ù øFúHûIô ü'ð:ýIþ ô üMò ÿOü õ4õ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
    ! "#   
2 os. f. 
    [ ]  
   

[ ]
 
 [ ]

&  "'
2.15.8.7.2.2.2.1.5. MH. Imperat - wzór IV. Schemat: $ % [ (*),+.-0/21 ].
Sg. E
Plur. Dual.
2 os. m. 46
3 7 5 8:
3 9; FG7 5 3 75 3
[ < = >?2@ AB ] C D 8: 9; [ < = >?2@ ABH ] 9 I 8: 9; [ < = >?2@ ABJ ]
2 os. f. K G
F 57 5 3
8 9;
: [ < = >?2@ ABL ] NFGO 7 5 8:
M 3 9; [ <0>?2@= ABP!> ] 9I
75 3
8:9 ; [ < = >?2@ ABJ ]

46Q S T
2.15.8.7.2.2.2.1.6. MH. Imperat - wzór V. Schemat: R 9 M [ U0),+V)W-2-*)61 ].
Sg. Plur. Dual.
E
XZY [ T a Y[ T Y[
2 os. m. 3 \M M [ ]^>?_= >.@@,>`B ] CD \ M M [ ]^>?_= >.@@,>`BH ] 9b \ M T M [ ]^>?_= >.@@,>`BJ ]
Y[ Na O Y [ \ T Y[
2 os. f. K a5 \M TM [ ]^>?_= >.@@,>`BL ] M M M [ ]^>?>.@@= >`BP!> ] 9b \ M T M [ ]^>?_= >.@@,>`BJ ]

4 ced S T
2.15.8.7.2.2.2.1.7. MH. Imperat - wzór VI. Schemat: M 9 M [ U0),+0fe-*)61 ].
Sg. E
Plur. Dual.
X a g d T
2 os. m. 3 gM d \ M T M [ ]^>?_= J@,>`B ] CD M \ M M [ ]^>?_= J@,>`BH ] 9b g M d \ M T M [ ]^>?_= J@,>`BJ ]
2 os. f. K a 5 gM d \ M T M [ ]^>?_= J@,>`BL ] Na O g d \ T
M M M M [ ]^>?^J@= >`BP!> ] 9b g M d \ M T M [ ]^>?_= J@,>`BJ ]

465 S h 3 5
2.15.8.7.2.2.2.1.8. MH. Imperat - wzór VII. Schemat: R 9 C [ (0/ji+V)W-0/21 ].
Sg. Plur. Dual.
E
2 os. m. 46
3 75 5 FG7 5 5 75 5
\M h3 C [ <^AkPl?_= >.@ AB ] CD \M h3 C [ <^AkPl?_= >.@ ABH ] 9I \M h3 C [ <^AkPl?_= >.@ ABJ ]
2 os. f. K G
F 57 5 h 3 5
\M C [ <^AkPl?_= >.@ ABL ] NFGO 7 5 \ h 3 5
M M C [ <^AkPl?>.@= ABP!> ] 9I
75
\M h3 C
5
[ <^AkPl?_= >.@ ABJ ]

465 m n O 5
2.15.8.7.2.2.2.1.9. MH. Imperat - wzór VIII. Schemat: R M C [ (0/j+oU0)W-0/21 ].
Sg. Plur. Dual.
E
2 os. m. 46
3 7 5 m M 8 3 5C FG7 5 m 3 5 75 5
[ <^A?G] = >.@ AB ] CD M8 C [ <^A?G] = >.@ ABH ] 9I m M 8 3 C [ <^A?G] = >.@ ABJ ]
2 os. f. K FG5 7 5 m M 8 3 5C [ <^A?G] = >.@ ABL ] NFGO 7 5 m 8 3 5
M M C [ <^A?G]^>.@= ABP!> ] 9I
7 5m 3 5
M8 C [ <^A?G] = >.@ ABJ ]

465 S O m 3 5
2.15.8.7.2.2.2.1.10. MH. Imperat - wzór X. Schemat: R M8 C [ (0/poU0),+.-0/21 ].
Sg. E
Plur. Dual.
2 os. m. 46
3 7 5 \ 3 m M 8 3 5C FG7 5 m 5 75 5
[ <^A?G] = >?2@ AB ] CD \ 3 M 8 3 C [ <^A?G] = >?2@ ABH ] 9I \ 3 m M 8 3 C [ <^A?G] = >?2@ ABJ ]
2 os. f. K G
F 57 5 3 m 3 5
\ M8 C [ <^A?G] = >?2@ ABL ] NFGO 7 5 \ 3 m 8 3 5
M M C [ <^A?G]^>?2@= ABP!> ] 9I
75 3 m 3 5
\ M8 C [ <^A?G] = >?2@ ABJ ]

2.15.8.7.2.3. Wzory imiesłowów czasownika MH.


Wzór I II III IV V
A. q 46r 5 d 8 M [?_= J@ ABst ] q 467 u \w
M xv [yzs ?_= >.@@ q 46r 5 d \w
M xv [yzs ?_= J@ q 467 5 \w
3 xv [y{= s ?2@ q 467 u \ M m M x v [yzs|]^>?_= >.@@
106
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (}j~€  ‚ ƒ„ ‚ … †o}j‡ †‰ˆŠ‹‚ Œ^}j‹Ž ‚ Œ Œ ƒ‘’,ƒ“ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
”•–— ”•–— ”•–— ”•–—
] ] ] ]
P. ˜ ™Gš,œV  ¡Ÿ – – ˜ ™Z¯ ª ž  ¡ › – –|±
› ž  ˜ ™Z© ª ž Ÿ ¡ › [¢ ¥_« £.¦¦ ˜™ ‹
¬Ÿ ­ ž Ÿ ¡ › [¢ ¥_« ®¦ [¢{« ¥2¦ Ÿ ° Ÿ¡ ›
˜ ™Z© ª ž  [¢ £¥_« £.¦¦
•–— •–— •–— •–— •–—
[¢¤£¥2¦¨§ ] £ ] £ ] £ ] £ ]
VI VII VIII IX X
A. ˜ ²6´ ³ ­ ž  –|± ˜ ²6µ ³ ž Ÿ ¶  ¡ › –G· ˜ ²6µ ³ ° Ÿ ž  ¡ › – ± - ˜ ² µ ³ ž 
 ° Ÿž  ¡ › – ±
Ÿ ° Ÿ¡ › [¢ £¥_« ®¦ [¢ ¥_« £.¦ [¢ ¥ « £.¦ [¢ ¥ « £¥2¦
”•–— ”•–— ”•–— ”•–—
] ] ] ]
P. –|± ˜ ™Z¯ ª ž Ÿ ¶  ¡ › –G· ˜ ™Z¯ ª ° Ÿ ž  ¡ › – ± -  ° Ÿž  ¡ › – ±
Ÿ ° Ÿ¡ ›
˜ ™ ¬‹Ÿ ­ ž  [¢ £¥_« ®¦ [¢ ¥_« £.¦ [¢ ¥ « £.¦ ˜ ™Z¯ ª ž  [¢ ¥ « £¥2¦
•–— •–— •–— •–—
£ ] £ ] £ ] £ ]
A= czynny. P = bierny.

2.15.8.7.2.4. Masdary MH.


Wzór II »¼
III IV V
± •–— ½ ¯ ¬‹­ › – ¾ ¿oÀ¨Á ¾ ¿lÑ Ð
˜ ²o¸,µ ³ ž 
 ¹Ÿ
[ £¥2¦« º ] Ÿ žŸ ¡ [¢ ¥_« ®¦ Â!Ã Ä [ Å^ÆÇ2ÈÉ Ê.ËÌÍ ] ÒÎ ÏÎ [ Ó^ÔÇ_É Ô.ÈÈ
• ±0–—
£ £ ] ÌlËÌÍ ]
Wzór VI VII VIII X
¾ ¿lÖ
Õ × ¾ ¿ × Ø Ù Ú Á ÛÙ ¾ ¿ × Ø Ù Á ÙÛ ¾ ¿oÀ¨Á Ù Á ÙÛ
ÒÎ ÏÎ [ Ó^ÔÇ_É ÊÈ ÎÒ [ Å^ÆkÜlÇ,Æ¨È Ý
Î Â [ Å^ÆÇGÓ‹Æ¨È Ò Ý Â [ Å^ÆÇGӋÆÇ2È
ÌlËÌÍ ] É Ê.ËÌÍ ] É Ê.ËÌÍ ] É Ê.ËÌÍ ]

2.15.8.7.3. Czasownik UH
2.15.8.7.3.1. Perfectum.
ã
2.15.8.7.3.1.1. UH. Wzór I. Strona czynna a. - temat: Þàá
ß â [ äoå æ,çVæéè ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. êì í Î ë ê Ûð Ö Õ ë ê ó ë
[ îGÉ Ô ïÔ6Å0Ô ] íÎ [ îGÉ Ô ïÔ6Åñ ] íÎ ê [ îGÉ Ô ïÔ6Å‰Ê ]
Û ð0ò ì ë ê
íÎ [ îGÉ Ô ïÔ6Åñ ]
Á
3 os. f. ô êì í Î ë ê [ îGÉ Ô ïÔ6Å0ÔÓ ] õö ì í ë ê
Î Î [ î`Ô ï_É Ô6Å Ü!Ô ]
×Ï êì í ë ê
Î Î [ î`Ô ï_É Ô6Å0ÔÓ Ê ]
Á Õ ë ×ù Ï Õ öì í ë ê
2 os. m. ô öì í ë ê ÷ Ï öì í Î ê
Î Î [ î`Ô ï_É Ô6ÅÓ^Ô ] [ î`Ô ï_É Ô6ÅÓ0ÌGø ] Î Î [ î`Ô ï_É Ô6ÅÓ0ÌGøúÊ ]
û Õ ×ù Ï Õ öì í ë ê
2 os. f. ôÙ öì í ë ê ü Ï öì í ë ê
Î [ î`Ô ï_É Ô6ÅÓ‹Æ ] Î [ î`Ô ïÔ6ÅÓ É ÌGÜZÜ!Ô ] Î Î [ î`Ô ï_É Ô6ÅÓ0ÌGøúÊ ]
Õ
1 os. m., f. ô öì í ë ê ×Ú öì í ë ê ×Ú öì í ë ê
Î [ î`Ô ï_É Ô6ÅÓ0Ì ] Î Î [ î`Ô ï_É Ô6Å ÜÊ ] Î Î [ î`Ô ï_É Ô6Å ÜÊ ]

ÿ
2.15.8.7.3.1.2. UH. Wzór I. Strona czynna b. - temat: ýéþ ß [|å æè ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.  Ù  Û Ø Õ  Ù  Î [ É Ô
^Æ2Åñ ] × Ø  Ù 
Î Î [ É Ô
^Æ2Å0Ô ] Î Î [ É Ô
^Æ2Å‰Ê ]
Á Ø  Ù  Ø Á Ù  Ø Ù 
3 os. f. Î Î [ É Ô
^Æ2Å0ÔÓ ] ü
Î Î [ eÔ
É Æ2Å Ü!Ô ]
×Ý
Î Î Î [ eÔ
É Æ2Å0ÔÓ Ê ]
2 os. m. Î Ø Á Ù
 Î [ eÔ
É Æ2ÅÓ^Ô ] Á Õ Ø Á Ù
÷Ý  Î [ eÔ
É Æ2ÅÓ0ÌGø ] × ù Ý Õ Ø Á  Ù 
Î Î [ eÔ
É Æ2ÅÓ0ÌGøúÊ ]
2 os. f. Ù Ø Á  Ù  Î [ eÔ
É Æ2ÅÓ‹Æ ] ü Ý Ø  Ù 
û Õ Á
Î [ eÔ
^Æ2ÅÓ É ÌGÜZÜ!Ô ]
× ù Ý Õ Ø Á  Ù 
Î Î [ eÔ
É Æ2ÅÓ0ÌGøúÊ ]
1 os. m., f. Ø Á Ù
Õ  Î [ eÔ
É Æ2ÅÓ0Ì ] ×  Ø  Ù 
Î
Á
Î [ eÔ
É Æ2Å ÜÊ ]
×  Ø Á  Ù 
Î Î [ eÔ
É Æ2Å ÜÊ ]

107
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (        ! "#$!%  "& '(" )(* +,- ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.7.3.1.3. UH. Wzór I. Strona czynna c. - temat: .013/ 4 2 [56 7,809;: ].


Sg. Plur. Dual.
=,< ? > <@ M M O N(P O
3 os. m. [A B CEDGFIHC ] J K,L N(L P O [A B CEDGFIHRQ ] J L [A B CEDGFIHS ]
3 os. f. U T M O N(L P O [A B CEDGFIHCV ] WO M T N(L P O [AXCEDYB FIH Z[C ]
M
\ ] O O N(L P O [AXCEDYB FIHCV S ]
2 os. m. UO M T N(L P O [AXCEDYB FIHRV#C ] ^ T ] L M T N(L P O [AXCEDYB FIHRVF`_ ]
M
\ a O ] L T N(L P O [AXCEDYB FIHRVF`_bS ]
2 os. f. Uc M T N(L P O [AXCEDYB FIHRV!d ] fe ] L M T N(L P O M
[AXCEDGFIHRV B F`Z Z[C ] \ a O ] L T N(L P O [AXCEDYB FIHRVF`_bS ]
UL M T N(L P O [AXCEDYB FIHRVF ] gM gM
1 os. m., f. \ O T N(L P O [AXCEDYB FIH Z[C ] \ O T N(L P O [AXCEDYB FIH ZS ]

n
2.15.8.7.3.1.4. UH. Wzór I. Strona bierna - temat: hjkmi l [ op qr(sut ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. O Nw z y
vx
[ {`B F`D,dmHC ]
} Nw z y
J |,L [ {`B F`D,dmHRQ ] \
} O Nw z y
[ {`B F`D,dmHS ]
3 os. f. ~ T } O Nw z y [ {`B F`D,dmHCV ] fO } T Nw z y [ {xF`DYB dmH Z[C ] } wz
\  O O Ny [ {xF`DYB dmHCV S ]
2 os. m. ~O } T Nw z y [ {xF`DYB dmHRV#C ] ^ T  L } T Nw z y [ {xF`DYB dmHRVF`_ ] } wz
\ a O  L T Ny [ {xF`DYB dmHRVF`_bS ]
2 os. f. ~c } T Nw z y [ {xF`DYB dmHRV!d ] fe  L } T Nw z y [ {xF`D,dmHRV B F`Z Z[C ] } wz
\ a O  L T Ny [ {xF`DYB dmHRVF`_bS ]
1 os. m., f. ~L } T Nw z y [ {xF`DYB dmHRVF ] €} wz
\ O T Ny [ {xF`DYB dmH ZS ]
€} wz
\ O T Ny [ {xF`DYB dmH ZS ]

n
2.15.8.7.3.1.5. UH. Wzór II. Strona czynna - temat: ƒ(k ‚ „ [ op …,r#rG…jt ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. z†‡N† MJ K,L Ne z † [ {`B CED!D(CxHRQ ] ˆ z
e [ {`B CED!D(CxHC ] Ne † [ {`B CED!D(CxHS ]
z
J K y ‡ Ne † [ {`B CED!D(CxHRQ ]
3 os. f. U T † ‡ Ne z † [ {`B CED!D(CxHCV ] WuO ‰ ‡ Ne z † [ {;CED!DYB CxH Z[C ] z
\ ] O † ‡ Ne † [ {;CED!DYB CxHCV S ]
2 os. m. UO ‰ ‡ Ne z † [ {;CED!DYB CxHRV#C ] ^ T ] L ‰ ‡ Ne z † [ {;CED!DYB CxHRVF`_ ] z
\ a O ] L ‰ ‡ Ne † [ {;CED!DYB CxHRVF`_bS ]
2 os. f. Uc ‰ ‡ Ne z † [ {;CED!DYB CxHRV!d ] fe ] L ‰ ‡ Ne z † [ {;CED!D(CxHRV B F`Z Z[C ] \ a O ] L ‰ ‡ Ne z † [ ;{ CED!DYB CxHRVF`_bS ]
1 os. m., f. UL ‰ ‡ Ne z † [ {;CED!DYB CxHRVF ] g z
\ O ‰ ‡ Ne † [ {;CED!DYB CxH ZS ]
g z
\ O ‰ ‡ Ne † [ {;EC D!DYB CxH ZS ]

n
2.15.8.7.3.1.6. UH. Wzór II. Strona bierna - temat: h‹kmŠ l [ op qr#r(sut ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. O NΠz y

[ HR{`B F`D!D,dmHC ]
} N Πzy
J |,L [ HR{`B F`D!D,dmHRQ ] \
} O NΠz y
[ HR{`B F`D!D,dmHS ]
3 os. f. ~ T } O NŒ z y [ HR{`B F`D!D,dmHCV ] fO } T NŒ z y [ HR{xF`D!DYB dmH Z[C ] } Œz
\  O O Ny [ HR{xF`D!DYB dmHCV S ]
2 os. m. ~O } T NŒ z y [ HR{xF`D!DYB dmHRV#C ] ^ T  L } T NŒ z y [ HR{xF`D!DYB dmHRVF`_ ] } Œz
\ a O  L T Ny [ HR{xF`D!DYB dmHRVF`_bS ]
2 os. f. ~c } T NŒ z y [ HR{xF`D!DYB dmHRV!d ] fe  L } T NŒ z y } Œz
\ a O  L T Ny [ HR{xF`D!DYB dmHRVF`_bS ]
[ HR{xF`D!D,dmHRV B F`Z Z[C ]

108
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Ž ‘ ’ “” ’ • –Ž— –˜ ™!’ š#Ž›!œ ’ š& (š “ž(Ÿ  ,“¡ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. ¢£¥¦E¤ ¨§ ª © [ «R¬x­`®!®Y¯ °m«R±­ ] µ ¦E§ ª
²´³ ¤ ¨© [ «R¬x­`®!®Y¯ °m« ¶· ]
µ ¦E§ ª
²´³ ¤ ¨© [ «R¬x­`®!®Y¯ °m« ¶· ]

2.15.8.7.3.1.7. » ¹ ¼ ¿ ¾ [ ÀÁ ÂmÃGÄjÅ ].


UH. Wzór III. Strona czynna - temat: ¸º½

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Æ Ç´É(È Ê Ë Æ [ Ì`Í Î&Ï(ÐxÑÐ ] Õ É(È Ê Ë Æ Ø È ËÆ
Ò Ó,Ô [ Ì`Í Î&Ï(ÐxÑRÖ ] É(Ê [ Ì`Í Î&Ï(ÐxÑÎ ]
× Ë
Ò Ó Ç´É(È Ê Æ [ Ì`Í Î&Ï(ÐxÑRÖ ]
3 os. f. Ú Ù Æ Ç´(É È Ê Ë Æ [ Ì`Í Î&Ï(ÐxÑÐÛ ] ÜuÈ Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑ Þ[Ð ] Ê ß È Æ Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑÐÛ Î ]
2 os. m. ÚÈ Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑRÛ#Ð ] à Ù ß Ô Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑRÛá`â ] Ê Èã ß Ô Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑRÛá`âbÎ ]
2 os. f. Úä Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑRÛ!å ] çæ ß Ô Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&Ï(ÐxÑRÛ Í á`Þ Þ[Ð ] Ê Èã ß Ô Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑRÛá`âbÎ ]
1 os. m., f. ÚÔ Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑRÛá ] Ê è È Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑ ÞÎ ] Ê è È Ý Ç´É(È Ê Ë Æ [ ÌEÎ&ÏYÍ ÐxÑ ÞÎ ]

¿
2.15.8.7.3.1.8. UH. Wzór III. Strona bierna - temat: éj»&ê ë&ì [ ÅYÀÁ íEÃ(îuÅ ].

× Sg. Plur. Dual.


3 os. m. È É!ð ñ Ë
ïx òñ É!ð ñ Ë × òÊ È É!ð ñ Ë ×
[ ÑRÌ`Í ÖÏ,åmÑÐ ] Ò Ô [ ÑRÌ`Í ÖÏ,åmÑRÖ ] [ ÑRÌ`Í ÖÏ,åmÑÎ ]
× × ×
3 os. f. ó Ù ò È É!ð ñ Ë [ ÑRÌ`Í ÖÏ,åmÑÐÛ ] çÈ ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑ Þ[Ð ] Ê ô È ò È É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑÐÛ Î ]
× × ×
2 os. m. óÈ ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑRÛ#Ð ] à Ù ô Ô ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑRÛá`â ] Ê Èã ô Ô ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑRÛá`âbÎ ]
× × ×
2 os. f. óä ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑRÛ!å ] çæ ô Ô ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏ,åmÑRÛ Í á`Þ Þ[Ð ] Ê Èã ô Ô ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑRÛá`âbÎ ]
× × ×
1 os. m., f. óÔ ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑRÛá ] Ê õ È ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑ ÞÎ ] Ê õ È ò Ù É!ð ñ Ë [ ÑRÌ ÖÏYÍ åmÑ ÞÎ ]

¿
2.15.8.7.3.1.9. UH. Wzór IV. Strona czynna - temat: ¸º(ö ¹ ÷ ¾ ¸ [ Å Á ÄøÀEÃGÄjÅ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ËÆ Ç´ù È Ý Æ Ç ÕÒ Ó,Ô ù È Ë Ý Æ Ç [ Ñ Í ÐÌÏ(ÐxÑRÖ ] Ø È Ë Ý ÆÇ
[ Ñ Í ÐÌÏ(ÐxÑÐ ] ù [ Ñ Í ÐÌÏ(ÐxÑÎ ]
× Ë
Ò Ó Ç´ù È Ý Æ Ç [ Ñ Í ÐÌÏ(ÐxÑRÖ ]
3 os. f. Ú Ù Æ Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ Ñ Í ÐÌÏ(ÐxÑÐÛ ] ÜuÈ Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑ Þ[Ð ] Ê ß È Æ Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑÐÛ Î ]
2 os. m. ÚÈ Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑRÛ#Ð ] à Ù ß Ô Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑRÛá`â ] Ê Èã ß Ô Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑRÛá`âbÎ ]
2 os. f. Úä Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑRÛ!å ] çæ ß Ô Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç Ê Èã ß Ô Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑRÛá`âbÎ ]
[ ÑÐÌÏ(ÐxÑRÛ Í á`Þ Þ[Ð ]
1 os. m., f. ÚÔ Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑRÛá ] Ê è È Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑ ÞÎ ] Ê è È Ý Ç´ù È Ë Ý Æ Ç [ ÑÐÌÏYÍ ÐxÑ ÞÎ ]

¿
2.15.8.7.3.1.10. UH. Wzór IV. Strona bierna - temat: éjö(ê ÷ ì ¸ [ Å Á ú ÀEÃ(îuÅ ].

× Sg. Plur. Dual.


3 os. m. È ùð Ë Ý Ç
ïx òñ ù ð Ë Ý × Ç ×
Êò È ùð Ë Ý Ç
[ Ñ Í áûÌÏ,åmÑÐ ] Ò Ô [ Ñ Í áûÌÏ,åmÑRÖ ] [ Ñ Í áûÌÏ,åmÑÎ ]
× × ×
3 os. f. ó Ù ò È ù ð Ë Ý Ç [ Ñ Í áûÌÏ,åmÑÐÛ ] çÈ ò Ù ù ð Ë Ý Ç [ ÑüáûÌÏYÍ åmÑ Þ[Ð ] Ê ô È ò È ù ð Ë Ý Ç [ ÑüáûÌÏYÍ åmÑÐÛ Î ]

109
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im.
     A. 
Mickiewicza
    w
 Poznaniu
 jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ýþÿ ý ý  ÿ  ) © 2002. (kopia bezpłatna)
  
2 os. m.      "! # [ $&%('*),+ -.$0/21 ] 3  5 4   
"! #
[ $&%('*),+ -.$0/"%76 ] 5   "! #
89  4  [ $&%('*),+ -.$0/"%76;: ]
  
  
2 os. f.  <    "! # [ $&%('*),+ -.$0/ - ] > 5 4    "! #
= [ $&%('*)-.$0/ + %7?@?A1 ] 5   "! #
89  4  [ $&%('*),+ -.$0/"%76;: ]
  
  
1 os. m., f. "! # B   "! # B   "! #
4   [ $&%('*),+ -.$0/"% ] 8  [ $&%('*),+ -.$ ?C: ] 8  [ $&%('*),+ -.$ ?C: ]
  

IKL J
2.15.8.7.3.1.11. UH. Wzór V. Strona czynna - temat: FD G
E H [ M"NPO*Q NR2RKNTS ].

Sg. Plur. Dual.


k 
3 os. m. U VXY W Z
U\[ [ ]2^C_7` ^ba a^dc"^ ]
h Z\ [
e fg Y W U [ ]2^C_7` ^ba a^dc0i ] Y W ZU \ [ [ ]2^C_7` ^ba a^dc
l ]
Z\ [
e f"j VXY W U [ ]2^C_7` ^ba a^dc0i ]
3 os. f. nm U VXY W Z
U\[ [ ]2^C_7` ^ba a^dc"^C] ]
[ p V Y W Z
oq U\[ [ ]2^C_r^ba a,` ^dc sA^ ] \ [ Z\ [
t U VXY W U [ ]2^C_r^ba a,` ^dc"^C] l ]
2 os. m. n[ p VXY W Z
U\[ [ ]2^C_r^ba a,` ^dc0]2^ ] u m \ g p VXY W Z
U\[ [ ]2^C_r^ba a,` ^dc0]"v7w ]
[ \ p Z\ [
t x g VXY W U

[ ]2^C_r^ba a,` ^dc0]"v7w;l ]


2 os. f. ny p VXY W Z
U\[ [ ]2^C_r^ba a,` ^dc0] z ] { W \ p VXY W Z
g U
\[ [ \ p Z\ [
t x g VXY W U

[ _r^ba a^dc0] ` v7s@sA^ ] [ ]2^C_r^ba a,` ^dc0]"v7w;l ]


1 os. m., f. n
g
p VXY W Z U \ [
[ ]2^C_r^ba a,` ^dc0]"v ] t
| [ p VXW Z
Y U\[ [ ]2^C_r^ba a,` ^dc sCl ]
| [ p Z\ [
t XV Y W U [ ]2^C_r^ba a,` ^dc sCl ]

IbL
2.15.8.7.3.1.12. UH. Wzór V. Strona bierna - temat: }G.~ € [ M&‚@O*Q ‚*R2RƒqS ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. „†
[ Y…Z \
j g [ ]"v‡c0_7` v7a az.c"^ ]
‰ …Z \
e ˆg Y j g [ ]"v‡c0_7` v7a az.c0i ]
‰[ …Z \
t Y j g [ ]"v‡c0_7` v7a az.c
l ]
3 os. f. Šm ‰ [ Y … Z \
j g [ ]"v‡c0_7` v7a az.c"^C] ] {[ ‰ m Y … Z \
j g [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c sA^ ] ‹ [‰ [ … Z \
t Y j g [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c"^C] l ]
2 os. m. Š[ ‰ m Y … Z \
j g [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c0]2^ ] um ‹ g ‰ m Y … Z j \ g [‹ ‰ …Z \
tx g m Y j g

[ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c0]"v7w ] [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c0]"v7w;l ]


2 os. f. Šy ‰ m Y … Z \
j g [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c0] z ] {W ‹ ‰ m Y … Z \
g j g
[‹ ‰ …Z \
tx g m Y j g

[ ]"v‡c0_dv7a az.c0] ` v7s@sA^ ] [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c0]"v7w;l ]


1 os. m., f. Š ‰ mY … Z \
g j g [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c0]"v ]
Œ [‰ … Z \
t mY j g [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c sCl ]
Œ [‰ … Z \
t mY j g [ ]"v‡c0_dv7a a,` z.c sCl ]

J IKL J
2.15.8.7.3.1.13. UH. Wzór VI. Strona czynna - temat: D Ž H [ M"NPO*Q .RKNTS ].
Sg. Plur. Dual.
k [ Z\ [
3 os. m. UV ‘ [ t
ZU \ [
[ ]2^C_7` l’a^dc"^ ]
h [ 
 Z \[
e fg ‘ t U [ ]2^C_7` l’a^dc0i ] ‘ tU [ ]2^C_7` l’a^dc
l ]
[ Z\ [
e f"j V ‘ t U [ ]2^C_7` l’a^dc0i ]
3 os. f. nm UV ‘ [ t
ZU \ [
[ ]2^C_7` l’a^dc"^C] ]
[ pV ‘ [ 
oq Z \[
tU [ ]2^C_bl’a,` ^dc sA^ ] \ [ [ Z\ [
t UV ‘ t U [ ]2^C_bl’a,` ^dc"^C] l ]
2 os. m. n[ pV ‘ [ 
Z \[
tU [ ]2^C_bl’a,` ^dc0]2^ ] um \ g p V ‘ [ t 
ZU \ [
[ ]2^C_bl’a,` ^dc0]"v7w ]
[ \ p [ Z\ [
tx g V‘ t U

[ ]2^C_bl’a,` ^dc0]"v7w;l ]
2 os. f. ny pV ‘ [ 
Z \[
tU [ ]2^C_bl’a,` ^dc0] z ] {W \ p V ‘ [ Z U \ [
g t
[ \ p [ Z\ [
tx g V‘ t U

[ ]2^C_bl’a^dc0] ` v7s@sA^ ] [ ]2^C_bl’a,` ^dc0]"v7w;l ]

110
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (“”–• — ˜ ™š ˜ › œ*“ œ
ž Ÿ ˜  2“¡ ¢ ˜  ’• £  ™¤¥ ¦™§ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. ­ ¯± ° ² ­
¨©«ª ¬X® [ ³2´Cµb¶’·,¸ ´d¹0³"º ]
» ­ ± ²­
¯ ­ ª ¬X
® ¯° [ ³2´Cµb¶’·,¸ ´d¹ ¼C¶ ]
» ­ ± ²­
¯ ­ ª ¬X
® ¯° [ ³2´Cµb¶’·,¸ ´d¹ ¼C¶ ]

ÂbÃÄ
2.15.8.7.3.1.14. UH. Wzór VI. Strona bierna - temat: ½T¿’¾ À’Á [ Å&ÆrÇ,È*É ÊbËÌqÇ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Îd
Í Ð Ï Ñ"Ób
Ò ÕÔ [ Ö"ׇØ0Ù7Ú Û*ÜÝ.Ø"Þ ]
à Ô Ï ÓbÕ Ô
ß Ñ Ð Ñ"Ò [ Ö"ׇØ0Ù7Ú Û*ÜÝ.Ø0Û ]
à Ï ÓbÕ Ô
á Í Ð Ñ"Ò [ Ö"ׇØ0Ù7Ú Û*ÜÝ.Ø
â ]
3 os. f. äã à Í Ï ÕÔ
Ð Ñ"Ób
Ò [ Ö"ׇØ0Ù7Ú Û*ÜÝ.Ø"ÞCÖ ] åÍ à ã Ï ÕÔ
Ð Ñ"Ób
Ò [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø æAÞ ] ç à Ð Ï Ñ"Ób
á Í Í Ò ÕÔ [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø"ÞCÖ â ]
2 os. m. äÍ à ã Ï ÕÔ
Ð Ñ"Ób
Ò [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø0Ö2Þ ] è ã ç Ô à ã Ð Ï Ñ"Ób
Ò ÕÔ áê Í
ç Ô à ã Ð Ï Ñ"Ób
Ò ÕÔ

[ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø0Ö"×7é ] [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø0Ö"×7é;â ]


2 os. f. ä à ã
Ï ÓbÕ Ô
ë Ð Ñ"Ò [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø0Ö Ý ] å ç Ôà ã
ì Ð Ñ"Ò
Ï ÓbÕ Ô
áê Í
ç Ô à ã Ð Ï Ñ"Ób
Ò ÕÔ

[ Ö"ׇØ0Ù@Û*ÜÝ.Ø0Ö Ú ×7æ@æAÞ ] [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø0Ö"×7é;â ]


1 os. m., f. Ôä à ã Ð Ï Ñ"Ób
Ò ÕÔ [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø0Ö"× ]
í à Ï ÓbÕ Ô
á Í ã Ð Ñ"Ò [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø æCâ ]
í à Ï ÓbÕ Ô
á Í ã
Ð Ñ"Ò [ Ö"ׇØ0Ù@Û*Ü,Ú Ý.Ø æCâ ]

ÂKôKó õö
2.15.8.7.3.1.15. UH. Wzór VII. Strona czynna a. - temat: ðî ñ
ï ò [ Ç"Ì÷øÈ*É ùËKùTÇ ].
Sg. Plur. Dual.

3 os. m. ú ûXü Í Ó ú ý ã
ëß [ Ø2ÝþæÙ7Ú ÞbÜÞdØ"Þ ]
Ô Ó ý
ß ÿ ü Í ú ã ëß [ Ø2ÝþæÙ7Ú ÞbÜÞdØ0Û ]
ý
ü Í Óú ã ëß [ Ø2ÝþæÙ7Ú ÞbÜÞdØ
â ]
Ó ý
ß ÿ Ò Xû ü Í ú ã ßë [ Ø2ÝþæÙ7Ú ÞbÜÞdØ0Û ]
3 os. f. ã ú ûXü Í Ó ú ý ã ß [ Ø2ÝþæÙ7Ú ÞbÜÞdØ"ÞCÖ ] Í  ûXü Í Ó ú ý ã ß [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ æAÞ ] Õ Ó ý
á Í ú ûXü Í ú ã ßë [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ"ÞCÖ â ]
ë ë

2 os. m. Í  ûXü Í Ó ú ý ã ßë [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ0Ö2Þ ] è ã Õ Ô  Xû ü Í Ó ú ý ã ß ÕÔ  Ó ý


á ê Í Xû ü Í ú ã ßë
ë

[ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ0Ö"×7é ] [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ0Ö"×7é;â ]


2 os. f. ë  ûXü Í Ó ú ý ã ßë [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ0Ö Ý ] å Õ Ô  ûXü Í Ó ú ý ã
ì ßë
ÕÔ  Ó ý
á ê Í Xû ü Í ú ã ßë

[ Ø2ÝþæÙrÞbÜÞdØ0Ö Ú ×7æ@æAÞ ] [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ0Ö"×7é;â ]


1 os. m., f. Ô  ûXü Í Ó ú ý ã ß [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ0Ö"× ] ý  Ó ý
á Í ûXü Í ú ã ëß [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ æCâ ]
ý  Ó ý
á Í ûXü Í ú ã ëß [ Ø2ÝþæÙrÞbÜ,Ú ÞdØ æCâ ]
ë

ÂKô ó ö
2.15.8.7.3.1.16. UH. Wzór VII. Strona bierna - temat: ½Tñ.¾ Á Á [ ǒÆ*÷øÈ*É Æ*ËÌqÇ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Îd
Í ü"Ï Ó Ò ý ã Ò ß [ Ø&×7æÙ7Ú ×7ÜÝ.Ø"Þ ]
àÔ Ï Ó ý
ß Ñ ü"Ò ã Ò ß [ Ø&×7æÙ7Ú ×7ÜÝ.Ø0Û ]
à ÏÓ ý
á Í ü"Ò ã Ò ß [ Ø&×7æÙ7Ú ×7ÜÝ.Ø
â ]
3 os. f. ä ã à Í ü"Ï Ó Ò ý ã Ò
ß [ Ø&×7æÙ7Ú ×7ÜÝ.Ø"ÞCÖ ] å Í à ã ü"Ï Ó Ò ý ã Ò
ß [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø æAÞ ] ç à ÏÓ ý
á Í Í ü"Ò ã Ò ß [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø"ÞCÖ â ]
2 os. m. ä Í à ã ü"Ï Ó Ò ý ã Ò
ß [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø0Ö2Þ ] è ã ç Ô à ã ü"Ï Ó Ò ý ã Ò ß áê Í
ç Ô à ã ü"Ï Ó Ò ý ã Ò
ß

[ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø0Ö"×7é ] [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø0Ö"×7é;â ]


2 os. f. ä à ã"
Ï Ó ýã
ë ü Ò Òß [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø0Ö Ý ] å ç Ôà ã"
ÏÓ ý
ì ü Ò ã Òß áê Í
ç Ô à ã ü"Ï Ó Ò ý ã Ò
ß

[ Ø&×7æÙd×7ÜÝ.Ø0Ö Ú ×7æ@æAÞ ] [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø0Ö"×7é;â ]


1 os. m., f. Ôä à ã "Ï ý
ü ÓÒ ã Ò ß [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø0Ö"× ]
í à Ï Ó ýã
á Í ã"
ü Ò Òß [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø æCâ ]
í à Ï Ó ýã
á Í ã"
ü Ò Òß [ Ø&×7æÙd×7Ü,Ú Ý.Ø æCâ ]

  õö
2.15.8.7.3.1.17. UH. Wzór VIII. Strona czynna - temat: ðî ñ ï ï [ Ç"Ì"ÈCÅ É ùËKùTÇ ].
Sg. Plur. Dual.
111
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (
      
  
   !" #"$%&' ) © 2002. (kopia bezpłatna)
D -/"
3 os. m. ( )+, * -/* 0". 12 [ 34576 8 9;:"9<3=9 ] 2 >&@ ? , * -/* 0". 12
[ 34576 8 9;:"9<3BA ] , * * 0 . 12 [ 34576 8 9;:"9<3E ]
2 >=C )+, * -/* 0". 12
[ 34576 8 9;:"9<3BA ]
3 os. f. G F ( )+, * -/* 0". 12 [ 34576 8 9;:"9<3=9H6 ] I* . )+, * -/* 0". 12 [ 345769;:J8 9<3 KL9 ] N -/0". 12
M * ( )+, * * [ 345769;:J8 9<3=9H6 E ]
2 os. m. G* . )+, * -/* 0". 12 [ 345769;:J8 9<3B69 ] O F N/? . )+, * -/* 0". 12 M *S N/? . )+, * -/* 0". 12

[ 345769;:J8 9<3B6=PRQ ] [ 345769;:J8 9<3B6=PRQTE ]


2 os. f. G1 . )+, * -/* 0". 12 [ 345769;:J8 9<3B64 ] VU N/? . )+, * -/* 0". 12 N/? . -/0". 12
M *S +) , * *
[ 345769;:"9<3B6 8 PRK7KL9 ] [ 345769;:J8 9<3B6=PRQTE ]
1 os. m., f. ?G . )+, * -/* 0". 12 W * . )+, * -/* 0". 12 W . -/0". 12
[ 345769;:J8 9<3B6=P ] M [ 345769;:J8 9<3 KHE ] M * )+, * * [ 345769;:J8 9<3 KHE ]

^`=_ a b
2.15.8.7.3.1.18. UH. Wzór VIII. Strona bierna - temat: XZ[]Y \ [ c d7eHf g dh"ic ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. j m&l o/n q=p r s
k<
[ tvuxw7y z uR{&|}t=~ ] €
 n m&l o/n q=p r s
[ tvuxw7y z uR{&|}tB‚ ] ƒ
 j m&l o/n q=p r s
[ tvuxw7y z uR{&|}t„ ]
3 os. f. † …  j m&l o/n q=p r s [ tvuxw7y z uR{&|}t=~Hy ] ‡j  … m&l o/n q=p r s [ tvuxw7y=uR{Jz |}t ˆL~ ] o  l o/q=p r s
ƒ j j m&n [ tvuxw7y=uR{Jz |}t=~Hy „ ]
2 os. m. †j  … m&l o/n q=p r s [ tvuxw7y=uR{Jz |}tBy~ ] ‰ … o n  … m&l o/n q=p r s ƒ j‹ o n  … m&l o/n q=p r s

[ tvuxw7y=uR{Jz |}tBy=uRŠ ] [ tvuxw7y=uR{Jz |}tBy=uRŠT„ ]


2 os. f. †Œ  … m&l o/n q=p r s [ tvuxw7y=uR{Jz |}tBy| ] ‡ o n  … m&l o/n q=p r s o  l o/q=p r s
ƒ j‹ n … m&n
[ tvuxw7y=uR{&|}tBy z uRˆ7ˆL~ ] [ tvuxw7y=uR{Jz |}tBy=uRŠT„ ]
1 os. m., f. †n  … m&l o/n q=p r s [ tvuxw7y=uR{Jz |}tBy=u ] ƒ
Ž j  … m&l o/n q=p r s
[ tvuxw7y=uR{Jz |}t ˆH„ ]
Ž  l o/q=p r s
ƒ j … m&n [ tvuxw7y=uR{Jz |}t ˆH„ ]

b ‘ _ ^] ’
2.15.8.7.3.1.19. UH. Wzór X. Strona czynna - temat: [ “•”– [ c=i˜—f g ™še;h›™Zc ].

Sg. Plur. Dual.


¢ p o
3 os. m. œ s m j p o j ž … Œ [ t|ŸRy z ~Hw{"~<t=~ ] ¡ p o
   n m j j ž … Œ [ t|ŸRy z ~Hw{"~<tB‚ ] m j j ž … Œ [ t|ŸRy z ~Hw{"~<t„ ]
r s p o
   m j j ž … Œ [ t |ŸRy z ~Hw{"~<tB‚ ]
3 os. f. £ … œ s m j p o j ž … Œ ¤j p s m j p o j ž … Œ ¥ s p o
ƒ j œ m j j ž … Œ
[ t|ŸRy z ~Hw{"~<t=~Hy ] [ t|ŸRy~Hw{Jz ~<t ˆL~ ] [ t|ŸRy~Hw{Jz ~<t=~Hy „ ]
2 os. m. £j p s m j p o j ž … Œ ‰ … ¥/n p s m j p o j ž … Œ ¥/p s p o
ƒ j‹ n m j j ž … Œ
[ t|ŸRy~Hw{Jz ~<tBy~ ] [ t|ŸRy z ~Hw{Jz ~<tBy=uRŠ ] [ t|ŸRy~Hw{Jz ~<tBy=uRŠT„ ]
2 os. f. £Œ p s m j p o j ž … Œ ‡ ¥/n p s m j p o j ž … Œ ¥/p s p o
ƒ j‹ n m j j ž … Œ
[ t|ŸRy~Hw{Jz ~<tBy| ] [ t|ŸRy~Hw{"~<tBy z uRˆ7ˆL~ ] [ t|ŸRy~Hw{Jz ~<tBy=uRŠT„ ]
1 os. m., f. £n p s m j p o j ž … Œ ¦ p s p o
ƒ j m j j ž … Œ
¦ p s p o
ƒ j m j j ž … Œ
[ t|ŸRy~Hw{Jz ~<tBy=u ] [ t|ŸRy~Hw{Jz ~<t ˆH„ ] [ t|ŸRy~Hw{Jz ~<t ˆH„ ]

‘ _ ^]’ a
2.15.8.7.3.1.20. UH. Wzór X. Strona bierna - temat: XZ[ Y \ “ – [ c d&—f g d7e;h"ic ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. j m l p o n ž … r
k<
 [ tvu;ŸRy z uxw{&|}t=~ ] €
 n m l p o n ž … r
 [ tvu;ŸRy z uxw{&|}tB‚ ] ƒ
 j m l p o n ž … r
 [ tvu;ŸRy z uxw{&|}t„ ]

112
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (§ ¨© ª « ¬­ « ® ¯§ ° ¯±²« ³§ ´µ « ³ © ¶"³ ¬·"¸¹&¬º ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. » ¿½ ÁÀ Ã;Â ÄÅ ÆZ» Ç È
¼¾ Ò½ ¿ » Á À Ã;Â ÄÅ ÆZ» Ç È Ô Å ½ ¿½ ÁÀ Ã Â ÄÅ ÆZ» Ç È

[ ÉvÊ;ËRÌ Í ÊxÎÏ&Ð}É=ÑHÌ ] [ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}É ÓLÑ ] [ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}É=ÑHÌ Õ ]


2 os. m. ¼½ ¿» ÁÀ Ã;Â ÄÅ ÆZ» Ç È Ö » ÄÅ ¿ » ÁÀ Ã;Â ÄÅ ÆZ» Ç È Ô Ø ½ ÄÅ ¿» ÁÀ Ã;Â ÄÅ ÆZ» Ç È

[ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}ÉBÌÑ ] [ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}ÉBÌ=ÊR× ] [ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}ÉBÌ=ÊR×TÕ ]


2 os. f. ¼Ù ¿» ÁÀ Ã;Â ÄÅ ÆZ» Ç È ÒÚ ÄÅ ¿» ÁÀ Ã;Â ÄÅ ÆZ» Ç È Ô Ø ½ ÄÅ ¿» ÁÀ Ã;Â ÄÅ ÆZ» Ç È

[ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}ÉBÌÐ ] [ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}ÉBÌ=ÊRÓ7ÓLÑ ] [ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}ÉBÌ=ÊR×TÕ ]


1 os. m., f. ļ ¿ » ÁÀ Ã; ÄÅ ÆZ» Ç È Ô Û ½ ¿» ÁÀ Ã; ÄÅ ÆZ» Ç È Ô Û ½ ¿» ÁÀ Ã; ÄÅ ÆZ» Ç È

[ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}ÉBÌ=Ê ] [ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}É ÓHÕ ] [ ÉvÊ;ËRÌ=ÊxÎÏJÍ Ð}É ÓHÕ ]

2.15.8.7.3.2. Czasownik UH – Imperfectum


2.15.8.7.3.2.1. Indicativus.
à
2.15.8.7.3.2.1.1. UH. Wzór I. Strona czynna - temat a: ܐ"Þ Ý ß á Ý [ âšã;ä›âZå ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. æ ç+éè ë ê ìîè í [ïxð ñHòó"ñ<ôvõ ] öè ÷&ù ø éè ë ê ìîè í [ïLñHòó"ñ<ô ð úûLñ ] ö/ý éè ë ê ìîè í [ïLñHòó"ñ<ô ð þ û ÿ ]
ü
öè ÷ æ ç+é è ë ê ìîè í [ïLñHòó"ñ<ô ð úûLñ ]

3 os. f.  
æ ç+éè ë ê ì è [ ð ñHòó"ñ<ôvõ ] öè ê +ç é è ë ê ìîè í [ïLñHòóJð ñ<ô ûLñ ]  
ö/ý éè ë ê ì è [ ñHòó"ñ<ô ð þ û ÿ ]
ü
2 os. m.  
æ ç+éè ë ê ì è [ ð ñHòó"ñ<ôvõ ]  
öè ÷&ù ø éè ë ê ì è [ ñHòó"ñ<ô ð úûLñ ]  
ö/ý éè ë ê ì è [ ñHòó"ñ<ô ð þ û ÿ ]
ü
öè ÷ æ ç+éè ë ê ì è  [  ñHòó"ñ<ô ð úûLñ ]

2 os. f. è   éè ë ê ì è  [ñHòó"ñ<ô ðûLñ ] öè ê ç+éè ë ê ì è  [  ñHòóJð ñ<ô ûLñ ]  


ö/ý éè ë ê ì è [ ñHòó"ñ<ô ð þ û ÿ ]
ü
1 os. m., f. æ ç+éè 
ê ç [ ô ð ñHòó"ñ<ôvõ ] æ ç+éè ë ê ì è [ûxð ñHòó"ñ<ôvõ ]
æ ç+éè ë ê ì è [ûxð ñHòó"ñ<ôvõ ]

  

2.15.8.7.3.2.1.2. UH. Wzór I. Strona czynna - temat b: á Ý [ â å ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.  ø æ ; ìîè í [ïxð ñvõ ôvõ ]    võ ô ð úûLñ ]
öè ÷&ø æ ìîè í [ïLñ "!    võ ô ð þ û ÿ ]
ö è æ ;ìîè í [ïLñ
ü
3 os. f.  ø æ ;  ì è  [ ð ñvõ ôvõ ] öè    æ ;  ìîè í [ïLñ ð õ ô ûLñ ] ö"!  è  æ ; ì è  [ ñvõ ô ð þ û ÿ ]
ü
2 os. m.  ø æ ;  ì è  [ ð ñvõ ôvõ ] öè ÷& ø  æ ;  ì è  [ ñvõ ô ð úûLñ ] ö"!  è  æ ;  ì è  [ ñvõ ô ð þ û ÿ ]
ü
2 os. f. è #  æ ;  ì è  [ñvõ ô ðûLñ ] öè    æ ;  ì è  [ ñ ð õ ô ûLñ ] ö"!  è  æ ;  ì è  [ ñvõ ô ð þ û ÿ ]
ü
1 os. m., f.  ø æ $  ç [ ô ð ñvõ ôvõ ]  ø æ ;  ì è [ûxð ñvõ ôvõ ]  ø æ ;  ì è [ûxð ñvõ ôvõ ]

2.15.8.7.3.2.1.3. UH. Wzór I. Strona bierna - temat: ܐÞ"Ý ß á [ 7ã;ä›âZå ].


&% 
à

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. æ ç+éè ë ê ìîø í [ïxð õxòó"ñ<ôvõ ] öè ÷&ù ø éè ë ê ìîø í [ï õxòó"ñ<ô ð úûLñ ] ö/ý éè ë ê ìîø í [ï õxòó"ñ<ô ð þ û ÿ ]
ü
öè ÷ æ ç+éè ë ê ìîø í [ï õxòó"ñ<ô ð úûLñ ]

3 os. f.  
æ ç+éè ë ê ì ø [ ð õxòó"ñ<ôvõ ] öè ê ç+éè ë ê ìîø í [ï õxòóJð ñ<ô ûLñ ]  
ö/ý éè ë ê ì ø [ =õxòó"ñ<ô ð þ û ÿ ]
ü
2 os. m.  
æ ç+éè ë ê ì ø [ ð õxòó"ñ<ôvõ ]  
öè ÷&ù ø éè ë ê ì ø [ =õxòó"ñ<ô ð úûLñ ]  
ö/ý éè ë ê ì ø [ =õxòó"ñ<ô ð þ û ÿ ]
ü
113
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
')(+* , - .0/ - 1 2
')3 254768- 9:');8< - 9* =9 .0>?7@A.0B
7DC EGF H I
C K&J M L N [OGPRQ
STVU W X
YZT ]
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2 os. f. [C ] \ I
C K&J M L N [OGPRQ
STVU W^_YZT ] DC J H I
C K&J M L N [OGPRQ
S`W TVU YZT ] a Dcb I
C K&J M L N [OGPRQ
STVU W dYfe ]
1 os. m., f. F H I
C g J F H [ U W PRQ
STVUhP ] F H I
C K&J M L i [YRW PRQ
STVUhP ] F H I
C K&J M L i [YRW PRQ
STVUhP ]

2.15.8.7.3.2.1.4. UH. Wzór II. Strona czynna - temat: jlmk o&n q p [ rtsVuAv:vwyx ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. z{}~
| €   z ‚ [ƒ„R…‡† ˆ&‰8‰AŠŒ‹h„ ] Ž7   z ~
| €   z ‚ [ƒ„R…‘ˆ&‰8‰AŠŒ‹ † ’
“Zˆ ] ” Ž"•   ~
| €   z ‚ [ƒ„R…‘ˆ&‰8‰AŠŒ‹ † –“fŠ ]
3 os. f. z{}~
| €   z — [˜G„R…‡† ˆ&‰8‰AŠŒ‹h„ ] ™›  š ~
| €   z ‚ [ƒ„R…‘ˆ&‰8‰`† ŠŒ‹ “Zˆ ] ” Ž"•   ~
| €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰AŠŒ‹ † –“fŠ ]
2 os. m. z{}~
| €   z — [˜G„R…‡† ˆ&‰8‰AŠŒ‹h„ ] Ž7   z ~
| €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰AŠŒ‹ † ’
“Zˆ ] ” Ž"•   ~
| €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰AŠŒ‹ † –“fŠ ]
2 os. f. œ   ~
| €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰AŠŒ‹ †ž_“Zˆ ] ™›  š ~
| €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰`† ŠŒ‹ “Zˆ ] ” Ž"•   ~
| €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰AŠŒ‹ † –“fŠ ]
1 os. m., f. z{}~
| ŸG   ¡ [ ‹h„R…‡† ˆ&‰8‰AŠŒ‹h„ ] z{}~
| €   z ¢ [“„R…‡† ˆ&‰8‰AŠŒ‹h„ ] z{}~
| €   z ¢ [“„R…‡† ˆ&‰8‰AŠŒ‹h„ ]

2.15.8.7.3.2.1.5. UH. Wzór II. Strona bierna - temat: £ m¤ o&n q p [ rtsVuAv:vu¥x ].
3 os. m.   ¡§~
¦ €   z ‚ [ƒ „R…‡† ˆ&Sg.
‰8‰ˆV‹h„ ]
Plur.
Ž7 ¨ © z ~
¦ €   z ‚ [ƒ„R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ † ’
“Zˆ ]
Dual.
” Žcª ~
¦ €   z ‚ [ƒ „R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ † –“fŠ ]
Ž7 ¨   ¡§~
¦ €   z ‚ [ƒ„R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ † ’
“Zˆ ]
3 os. f.   ¡§~
¦ €   z — [G˜ „R…‡† ˆ&‰8‰ˆV‹h„ ] Žy « ¡§~
¦ €   z ‚ [ƒ„R…‘ˆ&‰8‰`† ˆV‹ “Zˆ ] ” Žcª ~
¦ €   z — [G˜ „R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ † –“fŠ ]
2 os. m.   ¡§~
¦ €   z — [G˜ „R…‡† ˆ&‰8‰ˆV‹h„ ] Ž7 ¨ © z ~
¦ €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ † ’
“Zˆ ] ” Žcª ~
¦ €   z — [G˜ „R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ † –“fŠ ]
Ž7 ¨   ¡§~
¦ €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ † ’
“Zˆ ]
2 os. f. œ   ~
¦ €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ †ž_“Zˆ ] Žy « ¡§~
¦ €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰`† ˆV‹ “Zˆ ] ” Žcª ~
¦ €   z — [˜G„R…‘ˆ&‰8‰ˆV‹ † –“fŠ ]
1 os. m., f.   ¡§~
¦ ŸG   ¡ [ ‹h„R…‡† ˆ&‰8‰ˆV‹h„ ]   ¡§~
¦ €   z ¢ [“„R…‡† ˆ&‰8‰ˆV‹h„ ]   ¡§~
¦ €   z ¢ [“„R…‡† ˆ&‰8‰ˆV‹h„ ]

2.15.8.7.3.2.1.6. UH. Wzór III. Strona czynna - temat: j¥­¯¬ ® o n q p [ rtsA°Œvwyx ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. z{ ± ” • €   z ‚ [ƒ„R…‡† –‰AŠŒ‹h„ ] Ž7   z ± ” • €   z ‚ [ƒ„R…&–‰AŠŒ‹ † ’
“Zˆ ] ” Ž"•   ± ” • €   z ‚ [ƒ„R…&–‰AŠŒ‹ † –“fŠ ]
3 os. f. z{ ± ” • €   z — [˜G„R…‡† –‰AŠŒ‹h„ ] ™›  š ± ” • €   z ‚ [ƒ„R…&–‰`† ŠŒ‹ “Zˆ ] ” Ž"•   ± ” • €   z — [˜G„R…&–‰AŠŒ‹ † –“fŠ ]
2 os. m. z{ ± ” • €   z — [˜G„R…‡† –‰AŠŒ‹h„ ] Ž7   z ± ” • €   z — [˜G„R…&–‰AŠŒ‹ † ’
“Zˆ ] ” Ž"•   ± ” • €   z — [˜G„R…&–‰AŠŒ‹ † –“fŠ ]
2 os. f. œ   ± ” • €   z — [˜G„R…&–‰AŠŒ‹ †ž_“Zˆ ] ™›  š ± ” • €   z — [˜G„R…&–‰`† ŠŒ‹ “Zˆ ] ” Ž"•   ± ” • €   z — [˜G„R…&–‰AŠŒ‹ † –“fŠ ]
1 os. m., f. z{ ± ” • ŸG   ¡ [ ‹h„R…‡† –‰AŠŒ‹h„ ] z{ ± ” • €   z ¢ [“„R…‡† –‰AŠŒ‹h„ ] z{ ± ” • €   z ¢ [“„R…‡† –‰AŠŒ‹h„ ]

2.15.8.7.3.2.1.7. UH. Wzór III. Strona bierna - temat: _£ ­¯² ® o&n q p [ rtsA°Œvu¥x ].
3 os. m.   ¡ ±  • €   z ‚ [ƒ „R…‡† –Sg.
‰ˆV‹h„ ]
Plur. Dual.
Ž7 ¨ © z ±  • €   z ‚ [ƒ „R…&–‰ˆV‹ † ’
“Zˆ ] ” Žcª ±  • €   z ‚ [ƒ „R…&–‰ˆV‹ † –“fŠ ]
Ž7 ¨   ¡ ±  • €   z ‚ [ƒR„ …&–‰ˆV‹ † ’
“Zˆ ]
114
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) © 2002. (kopia bezpłatna) ³)´+µ ¶ · ¸0¹ · º »
³)¼ »5½7¾8· ¿:³)À8Á · ¿µ ¿ ¸0ÃÄ7ÅA¸0Æ
3 os. f. Ç È§ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [GÑ ÒRÓ‡Ô ÕÖ×VØhÒ ] ÙyÉ Ú È§ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Û [ÜÒRÓ&ÕÖ`Ô ×VØ ÝZ× ] Þ Ùcß ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [ÑGÒRÓ&ÕÖ×VØ Ô ÕÝfà ]
2 os. m. Ç È§ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [GÑ ÒRÓ‡Ô ÕÖ×VØhÒ ] Ù7É á â Î ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [ÑGÒRÓ&ÕÖ×VØ Ô ã
ÝZ× ] Þ Ùcß ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [ÑGÒRÓ&ÕÖ×VØ Ô ÕÝfà ]
Ù7É á Ç È§ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [ÑGÒRÓ&ÕÖ×VØ Ô ã
ÝZ× ]
2 os. f. äÉ æ å ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [ÑGÒRÓ&ÕÖ×VØ Ôç_ÝZ× ] ÙyÉ Ú È§ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [ÑGÒRÓ&ÕÖ`Ô ×VØ ÝZ× ] Þ Ùcß ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î Ð [ÑGÒRÓ&ÕÖ×VØ Ô ÕÝfà ]
1 os. m., f. Ç È§ÊÉ Ë è Ì Ç È [ ØhÒRÓ‡Ô ÕÖ×VØhÒ ] Ç È§ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î é [ÝÒRÓ‡Ô ÕÖ×VØhÒ ] Ç È§ÊÉ Ë Í&Ì Ï Î é [ÝÒRÓ‡Ô ÕÖ×VØhÒ ]

2.15.8.7.3.2.1.8. UH. Wzór IV. Strona czynna - temat: ê¥ìë î&í ð ï [ ñtò&óôyõ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ö÷Vù
ø û ú ü ö ý [þRÿ  ] 
ö ù
ø û ú ü ö ý [þ  ÿ  ] ø   ù
ø û ú ü ö ý [þ  ÿ   ]
3 os. f. ö÷Vù
ø û ú ü ö  [ ÿ  ]  û
  ù
ø ú ü ö ý [þ ÿ  ]
  ø   ù
ø û ú ü ö  [  ÿ   ]
2 os. m. ö÷Vù
ø û ú ü ö  [ ÿ  ] 
ö ù
ø û ú ü ö  [   ÿ  ] ø   ù
ø û ú ü ö  [  ÿ   ]
û û ø   ù
ø û ú ü ö  [  ÿ   ]
  ù
ø ú üö  [  ÿ! ]   ù
ø ú ü ö  [  ÿ  ]
2 os. f.     

1 os. m., f. ö÷Vù


ø "ú # $ [  ÿ  ] ö÷Vù
ø û ú ü ö % [Rÿ  ] ö÷Vù
ø û ú üö % [Rÿ  ]

2.15.8.7.3.2.1.9. UH. Wzór IV. Strona bierna - temat: &!' ì î&í ð ï [ ñtò&ó)(¥õ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. #$
ù  û ú ü ö ý [Rþ ÿ 


]  * +  ö ù
û ú ü ö ý [þ    ÿ  ] ø
ù û ú ü ö ý [ þ    ÿ 
-,  
]
 * # $  ù
û ú ü ö ý [þ    ÿ  ]
3 os. f. #$
ù  û ú üö  [ ÿ 


]  $ ú ù
û ú ü ö ý [þ  ÿ    ] ø -, ù
 û ú üö  [        ] ÿ
# $ ù
û ú ö  * + ö ù
 û ú ü ö  [     ÿ  ] ø -, ù
 û ú ü ö 
 ü  [  ÿ ÿ
 
2 os. m.  ] [        ]
 * # $ ù
 û ú ü ö  [     ÿ  ]

2 os. f. 
    [ 
ù û ú ü ö
  
 ! ] ÿ  ú $ ù
 û ú ü ö  [   ÿ    ] ø -, ù
 û ú üö  [    ÿ   ]
ù
ú ÿ # $ ù
û ú ö # $ ù
û ú ö
 ü % [Rÿ  ü % [Rÿ
1 os. m., f. # $ "# $       
 [  ]  ]  ]

2.15.8.7.3.2.1.10.
1
UH. Wzór V. Strona czynna - temat: &0. / ' ' [ (2( 3( )( ]. ìî ð ›ò Aó:ó ¥õ
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ù û  ü  ý [þ 8  ÿ  9 
# $54 6 7 
] ö ù û ü ý
 * + 4 6 7   ø ù û ü ý
-, 4 6 7  

þ
[8   9     ] ÿ þ 8
[ 

9


ÿ  
]
ù û ü ý
 * # $54 6 7  

þ
[8   9     ] ÿ
3 os. f. ù û  ü 
# $54 6 7
ÿ
[ 88   9    ] ú ù û ü ý þ
 $54 6 7   [8   9     ] ÿ ø -, ù4 û 6 7  ü  [ 88   9      ] ÿ
# $5ù4 û 6 7  * + ö ù4 û 6 7  ü  ø -, ù 4 û 6 7  ü  
2 os. m.  ü   ÿ
[ 88   9    ] [ 88   9      ] ÿ
[ 88   9     ] ÿ
ùû ü
 * # $54 6 7   

[ 88   9     ] ÿ
115
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (:<;>= ? @ ACB @ D E:<F EHG I9@ J8:<K9L @ J= M0J ACN0O PACQ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. R UWT XV Z Y [ R \R ]
S R h j XV Z Y [ R \R ] [ ^8_^8_`a_Wb9bkd _3c f_ ]
gi gl -m XV Z Y [ R \R ] [ ^8_^8_`a_Wb9b0_3c d nfpo ]

[ ^8_^8_`a_Wb9b0_3c d e!f_ ]
1 os. m., f. q j XV Z Y ] R Y j [ c_^8_`rd _Wb9b0_3cts ] q j XV Z Y [ R \R u [f_^8_`rd _Wb9b0_3cts ] q j XV Z Y [ R \R u [f_^8_`rd _Wb9b0_3cts ]

z)|{ }
2.15.8.7.3.2.1.11. UH. Wzór V. Strona bierna - temat: v0x w y ~ [ €‚ƒ3‚„8„)‚†… ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‡ ˆ5Š‰ Œ‹ Ž  ‘ [’ “•”8–—r˜ –W™9™0–3št“ ] ›  œ  Š ‰ Œ‹ Ž  ‘ ›-¡ Š‰ Œ‹ Ž  ‘
 
[’ “•”8–—a–W™9™0–3š ˜ žŸ– ] [’ “•”8–—a–W™9™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
› œ ‡ ˆ5Š‰ Œ‹ Ž  ‘

[’ “•”8–—a–W™9™0–3š ˜ žŸ– ]
3 os. f. ‡ ˆ5Š‰ 
Œ ‹ Ž  ¤
[ ”“•”8–—r˜ –W™9™0–3št“ ] › ¥ ˆ5Š‰ Œ‹ Ž  ‘ [’ “•”8–—a–W™9™k˜ –3š Ÿ– ]
i ›-¡ Š‰ Œ‹ Ž  ¤ [ ”“•”8–—a–W™9™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
 
2 os. m. ‡ ˆ5Š‰ Œ‹ Ž  ¤ [ ”“•”8–—r˜ –W™9™0–3št“ ] › œ  Š‰ 
Œ ‹ Ž   ¤ ›-¡ Š‰ Œ‹ Ž  ¤ [ ”“•”8–—a–W™9™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
 
[ ”“•”8–—a–W™9™0–3š ˜ žŸ– ]
› œ ‡ ˆ5Š‰ Œ‹ Ž  ¤

[ ”“•”8–—a–W™9™0–3š ˜ žŸ– ]
2 os. f.  ¨ § Š‰ Œ‹ Ž  ¤
¦  ¥ ˆ5Š‰ Œ‹ Ž  ¤
›i ›-¡ Š‰ Œ‹ Ž  ¤ [ ”“•”8–—a–W™9™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
[ ”“•”8–—a–W™9™k˜ –3š Ÿ– ]
 
[ ”“•”8–—a–W™9™0–3š ˜ ©!Ÿ– ]
1 os. m., f. ‡ ˆ5Š‰ Œ‹ ¤  ‡ ˆ [ št“•”8–—r˜ –W™9™0–3št“ ] ‡ ˆ5Š‰ Œ‹ Ž  ª [Ÿ “•”8–—r˜ –W™9™0–3št“ ] ‡ ˆ5Š‰ Œ‹ Ž  ª [Ÿ “•”8–—r˜ –W™9™0–3št“ ]

{ z)| { {
2.15.8.7.3.2.1.12. UH. Wzór VI. Strona czynna - temat: v «­¬ y ~ [ ‚€‚ƒ®„)‚†… ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‡ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ‘ [’–”8–—r˜ ¢™0–3št“ ] › œ 0 ¯0 ° Œ‹ Ž   ‘ ›-¡ ¯0 ° Œ‹ Ž  ‘ [’–”8–—W¢™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
 
[’–”8–—W¢™0–3š ˜ žŸ– ]
›  œ ‡ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ‘

[’–”8–—W¢™0–3š ˜ žŸ– ]
3 os. f. ‡ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ¤ [ ”8–”8–—r˜ ¢™0–3št“ ]  ¥ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ‘
›i [’–”8–—W¢™k˜ –3š Ÿ– ] ›-¡ ¯0 ° Œ‹ Ž  ¤ [ ”8–”8–—W¢™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
 
2 os. m. ‡ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ¤ [ ”8–”8–—r˜ ¢™0–3št“ ] ›  œ 0 ¯0 ° Œ‹ Ž  ¤ ›-¡ ¯0 ° Œ‹ Ž  ¤ [ ”8–”8–—W¢™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
 
[ ”8–”8–—W¢™0–3š ˜ žŸ– ]
›  œ ‡ ˆ 0
¯  ° Œ‹ Ž  ¤

[ ”8–”8–—W¢™0–3š ˜ žŸ– ]
2 os. f.  ¨ § ¯0 ° Œ‹ Ž  ¤
¦  ¥ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ¤
›i ›-¡ ¯0 ° Œ‹ Ž  ¤ [ ”8–”8–—W¢™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
[ ”8–”8–—W¢™0–3š ˜ ©!Ÿ– ] [ ”8–”8–—W¢™k˜ –3š Ÿ– ]
 
1 os. m., f. ‡ ˆ 0¯  ° Œ‹ ¤  ‹ ˆ [ š–”8–—r˜ ¢™0–3št“ ] ‡ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ª [Ÿ–”8–—r˜ ¢™0–3št“ ] ‡ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ª [Ÿ–”8–—r˜ ¢™0–3št“ ]

2.15.8.7.3.2.1.13. « { ¬ z)y |{ ~ } [ €‚ƒ®„)‚†… ].


UH. Wzór VI. Strona bierna - temat: v ­
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‡ ˆ ¯0 ° Œ‹ Ž  ‘ [’ “•”8–—r˜ ¢™0–3št“ ] ›  œ 0 ¯0 ° Œ‹ Ž  ‘ ›-¡ ¯0 ° Œ‹ Ž  ‘ [’ “•”8–—W¢™0–3š ˜ ¢Ÿp£ ]
 
116
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (±<²>³ ´ µ ¶C· µ ¸ ¹±<º ¹H» ¼9µ ½8±<¾9¿ µ ½³ À0½ ¶CÁ0 öCÄ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ŠƕÇ8ÈÉWÊË0È3Ì Í ÎÏÈ ]
Ñ Ð ÒÓ Ô Õ0Ð Ö Ø × ÙÐ ÛÚ Ü

[ŠƕÇ8ÈÉWÊË0È3Ì Í ÎÏÈ ]
3 os. f. Ó Ô Õ0Ð Ö Ø × ÙÐ ÛÚ Ý [ ÇƕÇ8ÈÉrÍ ÊË0È3ÌtÆ ] ÑÐ Þ Ô Õ0Ð Ö Ø × ÙÐ ÛÚ Ü [ŠƕÇ8ÈÉWÊËkÍ È3Ì ÏÈ ]
i Ð Ø ÙÐ Ú
ß Ñ-à Õ0Ö × ÛÝ [ ÇƕÇ8ÈÉWÊË0È3Ì Í ÊÏpá ]
2 os. m. Ó Ô Õ0Ð Ö Ø × ÙÐ ÛÚ Ý [ ÇƕÇ8ÈÉrÍ ÊË0È3ÌtÆ ] ÑÐ Ò Úâ Õ0Ð Ö Ø × ÙÐ Û Ú Ý Ð Ø ÙÐ Ú
ß Ñ-à Õ0Ö × ÛÝ [ ÇƕÇ8ÈÉWÊË0È3Ì Í ÊÏpá ]
[ ÇƕÇ8ÈÉWÊË0È3Ì Í ÎÏÈ ]
Ñ Ð ÒÓ Ô Õ0Ð Ö Ø × Ù Ð ÛÚ Ý

[ ÇƕÇ8ÈÉWÊË0È3Ì Í ÎÏÈ ]
2 os. f. Ð å ä Ð Ø ÙÐ Ú
ã Ð Þ Ô Ð Ø ÙÐ Ú
Ñi Ð Ø ÙÐ Ú
Õ0Ö × ÛÝ [ ÇƕÇ8ÈÉWÊË0È3Ì Í æ!ÏÈ ] Õ0Ö × ÛÝ [ ÇƕÇ8ÈÉWÊËkÍ È3Ì ÏÈ ] ß Ñ-à Õ0Ö × ÛÝ [ ÇƕÇ8ÈÉWÊË0È3Ì Í ÊÏpá ]
1 os. m., f. Ó Ô 0Õ Ð Ö Ø × Ý Ð Ó Ô [ ÌtƕÇ8ÈÉrÍ ÊË0È3ÌtÆ ] Ó Ô Õ0Ð Ö Ø × ÙÐ ÛÚ ç [Ï Æ•Ç8ÈÉrÍ ÊË0È3ÌtÆ ] Ó Ô Õ0Ð Ö Ø × ÙÐ ÛÚ ç [Ï Æ•Ç8ÈÉrÍ ÊË0È3ÌtÆ ]

ì)îðí ï
2.15.8.7.3.2.1.14. UH. Wzór VII. Strona czynna - temat: è†ê0é ë ñ [ òóõô3òö0÷iø ].
Sg. Plur. Dual.
 
3 os. m. ùú3üû 0 þ ý ÿ 
[
  ]    ù üû þ0ý ÿ  [
   ] û   üû 0 þ ý ÿ 
[
   ]

3 os. f. ùú3üû þ0ý ÿ  [  
  ] !  ÿ üû þ0ý ÿ  [
   ] û   üû þ0ý ÿ  [  
   ]
 
2 os. m. ùú3üû þ0ý ÿ  [  
  ]    ù üû þ0ý ÿ  [  
   ] û   üû þ0ý ÿ  [  
   ]

  # üû þ0ý ÿ  % 


2 os. f. "$ [  
   ] !  ÿ üû þ0ý ÿ  [  
   ] û   üû þ0ý ÿ  [  
   ]

1 os. m., f. ùú3üû þ0ý & ÿ ý ' [ (
  ] ùú3üû þ0ý ÿ  & [ 
  ] ùú3üû þ0ý ÿ  & [ 
  ]

ï ì)îí *
2.15.8.7.3.2.1.15. UH. Wzór VII. Strona bierna - temat: ) ê0ë ñ [ +óõô3òö)ò†ø ].

Sg. Plur. Dual.


 
3 os. m. , ' ü þ0ý ÿ ù  [-.
 /0 ]  1 2 ù ü þ0ý ÿ ù  [-.
 /0  ] û 43 ü þ0ý ÿ ù  [-.
 /0  ]

 1 , ' ü þ0ý ÿ ù  [-.
 /0  ]

3 os. f. , ' ü þ0ý ÿ ù  [ (.
 /0 ] 6 5 ' ü þ0ý ÿ ù  [-.
 0  ] û 43 ü þ0ý ÿ ù  [ (.
 /0  ]
 
2 os. m. , ' ü þ0ý ÿ ù  [ (.
 /0 ]  1 2 ù ü þ0ý ÿ ù  [ (.
 /0  ] û 43 ü þ0ý ÿ ù  [ (.
 /0  ]

 1 , ' ü þ0ý ÿ ù  [ (.
 /0  ]

  # ü þ0ý ÿ ù  % 


2 os. f. "$ [ (.
 /0   ] 6 5 ' ü þ0ý ÿ ù  [ (.
 0  ] û 43 ü þ0ý ÿ ù  [ (.
 /0  ]

1 os. m., f. , ' ü þ0ý & ÿ , ' [ .
 /0 ] , ' ü þ0ý ÿ  ù & [ -.
 /0 ] , ' ü þ0ý ÿ  ù & [ -.
 /0 ]

79ï ì 8 ñ ï
2.15.8.7.3.2.1.16. UH. Wzór VIII. Strona czynna - temat: è†ê é [ òô:òö0÷iø ].
Sg.

Plur. 
Dual. 
3 os. m. ùú3ü û ;  þ 5   [
<   ]    ù ü û ;  þ 5   [
<    ] û   ü û ;  þ 5    [
<    ]

3 os. f. ùú3ü û ;  þ 5   [  
<    ] !  ÿ ü û ;  þ 5   [
<    ] û   ü û ;  þ 5   [  
<    ]
 
2 os. m. ùú3ü û ;  þ 5   [  
<   ]    ù ü û ;  þ 5   [  
<    ] û   ü û ;  þ 5   [  
<    ]

117
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (=?>A@ B C DFE C G H9=?I HKJLMC N =?OMP C NQ@ R/N DFS/TUDFV ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. W ZY \ [ ]4W ^_ `W a [ b cd<b cefg h ikjc ]
X$ ln W Zm \ [ ]4W ^_ `W a [ b cd<b ceoh fg jc ] [ pq ZW \ [ ]4W ^_ W
`a [ b cd<b cefg h rQjf ]
1 os. m., f. st \ [ ]4W u9^ v w [ g(cd<b h cefgx ] st \ [ ]4W ^_ `W y [jcd<b h cefgx ] st \ [ ]4W ^_ `W y [jcd<b h cefgx ]

}9~ €
2.15.8.7.3.2.1.17. UH. Wzór VIII. Strona bierna - temat: zk| { {  [ ‚<ƒ„(…†‡…‰ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Š ‹Ž Œ 4Œ ‘ “’ ” [•-–˜—<™ š ›œ/›0– ] žŒ Ÿ ’  Ž Œ 4Œ ‘ “ ’ ” [•-–˜—<™ ›œ/›0 š ¡9¢› ] ž4¤ Ž Œ 4Œ ‘ “’ ” [•-–˜—<™ ›œ/›0 š ¥Q¢¦ ]
£
žŒ Ÿ Š ‹Ž Œ 4Œ ‘ “’ ” [•-–˜—<™ ›œ/›0 š ¡9¢› ]

3 os. f. Š ‹Ž Œ 4Œ ‘ “’ § [ ™(–˜—<™ š ›œ/›0– ] žŒ  ‹Ž Œ 4Œ ‘ “’ ” [•-–˜—<™ ›œoš ›0 ¢› ] ž4¤ Ž Œ 4Œ ‘ “’ § [ ™(–˜—<™ ›œ/›0 š ¥Q¢¦ ]
£
2 os. m. Š ‹Ž Œ 4Œ ‘ “’ § [ ™(–˜—<™ š ›œ/›0– ] žŒ Ÿ ’  Ž Œ 4Œ ‘ “ ’ § [ ™(–˜—<™ ›œ/›0 š ¡9¢› ] ž4¤ Ž Œ 4Œ ‘ “’ § [ ™(–˜—<™ ›œ/›0 š ¥Q¢¦ ]
£
žŒ Ÿ Š ‹Ž Œ 4Œ ‘ “ ’ § [ ™(–˜—<™ ›œ/›0 š ¡9¢› ]

2 os. f. Œ ª © Ž Œ 4Œ ‘ “’ § [ ™(–˜—<™ ›œ/›0 š «k¢› ]


¨$ žŒ  ‹Ž Œ 4Œ ‘ “’ § [ ™(–˜—<™ ›œoš ›0 ¢› ] ž4¤ Ž Œ 4Œ ‘ “’ § [ ™(–˜—<™ ›œ/›0 š ¥Q¢¦ ]
£
1 os. m., f. Š ‹Ž Œ 4Œ ¬  Š ‹ [ –˜—<™ š ›œ/›0– ] Š ‹Ž Œ 4Œ ‘ “’ ­ [¢-–˜—<™ š ›œ/›0– ] Š ‹Ž Œ 4Œ ‘ “’ ­ [¢-–˜—<™ š ›œ/›0– ]

~ }±°
2.15.8.7.3.2.1.18. UH. Wzór X. Strona czynna - temat: ®‰| ¯ { ²  { [ …‡³9„ ´ …nƒ†/µ6ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ’¶ Ž ‘ 
 Œ ¸ · “ Œ ”
[•›/¹.™ š ›—9œ¦– ] žŒ º ª ’ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ ” ž» ª Œ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ ”
£ £ £ £
[•›/¹.™ ›—9œ¦ š ¡9¢› ] [•›/¹.™ ›—9œ¦ š ¥Q¢¦ ]
3 os. f. ’¶ Ž ‘ Œ ¸ · “ Œ §
[ ™ /› ¹.™ š ›—9œ¦– ] ¼Œ ª · Ž ‘ Œ ¸ · “Œ ” [•›/¹.™ ›—9œoš ¦ ¢› ] ž» ª Œ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ § [ ™ ›/¹.™ ›—9œ¦ š ¥Q¢¦ ]
£ £ £ £
2 os. m. ’¶ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ §
[ ™ /› ¹.™ š ›—9œ¦– ] žŒ º ª ’ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ § ž» ª Œ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ § [ ™ ›/¹.™ ›—9œ¦ š ¥Q¢¦ ]
£ £ £ £
[ ™ ›/¹.™ ›—9œ¦ š ¡9¢› ]
2 os. f. Œ ª © Ž ‘ Œ ¸ · “Œ § [ ™ ›/¹.™ ›—9œ¦ š «k¢› ]
¨$ ¼Œ ª · Ž ‘ Œ ¸ · “Œ § [ ™ ›/¹.™ ›—9œoš ¦ ¢› ] ž» ª Œ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ § [ ™ ›/¹.™ ›—9œ¦ š ¥Q¢¦ ]
£ £ £ £
1 os. m., f. ’¶ Ž ‘ Œ ½- · ¾‹ ’¶ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ ­ ’¶ Ž ‘ Œ ¸ · “Œ ­
[ (›/¹.™ š ›—9œ¦– ] [¢›/¹.™ š ›—9œ¦– ] [¢›/¹.™ š ›—9œ¦– ]
£ £ £

~ }±° €
2.15.8.7.3.2.1.19. UH. Wzór X. Strona bierna - temat: zk| { { ²  [ ‚³9„ ´ …nƒ†‡…‰ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.  Œ ¸ · “’ ”
Š ‹Ž Œ ‘  žŒ Ÿ ’  Ž Œ ‘ Œ ¸ · “’ ”  Œ ¸ · “’ ”
ž4¤ Ž Œ ‘ 
[•-–¹.™ š ›—9œ/›0– ]
£
[•-–¹.™ ›—9œ/›0 š ¡9¢› ] [•-–¹.™ ›—9œ/›0 š ¥Q¢¦ ]
žŒ Ÿ Š ‹Ž Œ ‘ Œ ¸ · “ ’ ”

[•-–¹.™ ›—9œ/›0 š ¡9¢› ]


3 os. f. Š ‹Ž Œ ‘ Œ ¸ · “’ § [ ™(–¹.™ š ›—9œ/›0– ] žŒ  ‹Ž Œ ‘ Œ ¸ · “’ ” [•-–¹.™ ›—9œoš ›0 ¢› ] ž4¤ Ž Œ ‘ Œ ¸ · “’ § [ ™(–¹.™ ›—9œ/›0 š ¥Q¢¦ ]
£
2 os. m.  Œ ¸ · “ ’ §
Š ‹Ž Œ ‘  žŒ Ÿ ’  Ž Œ ‘ 
 Œ ¸ · “ ’ §  Œ ¸ · “ ’ §
ž4¤ Ž Œ ‘ 
[ ™(–¹.™ š ›—9œ/›0– ] [ ™(–¹.™ ›—9œ/›0 š ¥Q¢¦ ]
£
[ ™(–¹.™ ›—9œ/›0 š ¡9¢› ]
 Œ ¸ · “ ’ §
žŒ Ÿ Š ‹Ž Œ ‘ 

[ ™(–¹.™ ›—9œ/›0 š ¡9¢› ]


2 os. f. Œ ª © Ž Œ ‘ Œ ¸ · “’ §
¨$ žŒ  ‹Ž Œ ‘ Œ ¸ · “’ § [ ™(–¹.™ ›—9œoš ›0 ¢› ] ž4¤ Ž Œ ‘ Œ ¸ · “’ § [ ™(–¹.™ ›—9œ/›0 š ¥Q¢¦ ]
£
[ ™(–¹.™ ›—9œ/›0 š «k¢› ]

118
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¿?ÀAÁ Â Ã ÄFÅ Ã Æ Ç9¿?È ÇKÉÊMÃ Ë ¿?ÌMÍ Ã ËQÁ Î/Ë ÄFÏ/ÐÑÄFÒ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. Ó ÔÖ9Õ Ø × ÙÕ Û Ú Ó Ô [ ÜÝÞ.ß à áâ9ã/á0ÜÝ ] Ó ÔÖ9Õ Ø × ÙÕ äæ
Ú çå è
[é-ÝÞ.ß à áâ9ã/á0ÜÝ ] Ó ÔÖ9Õ Ø × ÙÕ äæ
Ú çå è
[é-ÝÞ.ß à áâ9ã/á0ÜÝ ]

2.15.8.7.3.3. Czasownik UH - Imperativus.


2.15.8.7.3.3.1. ì ë î‡í ïð [ ñ(ò?óõôö0÷ ].
UH. Imperat - wzór I. Schemat: ê±
Sg. Plur. Dual.

2 os. m. ø ùû ú ü/ø ýþ [ÿ

ÿ]
þ 
û ú ü/ø ýþ
[ÿ

ÿ ] û ú ü/ø ýþ [ÿ

ÿ ]
þ 
û ú ü/ø ýþ 
[ÿ ÿ ]

2 os. f.   ý û ú ü/
ø ýþ [ÿ

ÿ ] ú ø ùû ú ü/ø ýþ [ ÿ   ÿ   ] û ú ü/ø ýþ [ ÿ  ÿ ]

î
2.15.8.7.3.3.2. UH. Imperat - wzór II. Schemat: êì  [ó‡ö ôô(ò÷ ].

Sg. Plur. Dual.


2 os. m.  û ü 

[
  

ÿ]
þ !
 û ü 
[
  

ÿ ]
 ü
" ú û [
  

ÿ ]
2 os. f.   ý û ü  [
  

ÿ ] #ú   û ü 
[
$  
ÿ

]
 ü
" ú û [
  

ÿ ]

% ï &î
'
2.15.8.7.3.3.3. UH. Imperat - wzór III. Schemat: ê [ó)(ô(ò÷ ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m.   + ü   
 þ !
 + ü   
 ü  


" [  ÿ] " [  ÿ ] " + " [  ÿ ]
* * *
2 os. f.   ý + " ü  [ 

 
ÿ ] #ú   + ü 
" [


 
ÿ

]

" + "
ü
[




ÿ ]
* * *

2.15.8.7.3.3.4. ì ï î í  , [ ñöóõô(ò÷ ].
UH. Imperat - wzór IV. Schemat: ê ±
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. 
û ü ø  ù [ ÿ -
 ÿ ] þ !
 û ü ø  ù -

[ÿ ÿ ]
ü

" û ø ù [ ÿ
-

ÿ ]
* * *
2 os. f.   ýû ü ø  ù -

[ÿ ÿ ] #ú   û ü ø  ù -  
[ÿ ÿ ] "

û ü ø  ù [ ÿ -
 ÿ ]
* * *

2.15.8.7.3.3.5. ì . /  0 ë [ 1(öó‡ö ôôö0÷ ].


UH. Imperat - wzór V. Schemat: ê

Sg. Plur. Dual.


-   þ 
û2 4  5 ú -    4 5 -  
2 os. m. ø ù3û2 4  5 ú [6 ÿ] [6 ÿ ] û2  ú [6 ÿ ]
þ 
û2 4  5 ú -  
[6 ÿ ]
 4 5
2 os. f.   ý û2 4  5 ú [6
-  
ÿ ] ú ø ù3û2 4  5 ú
[6
-$  
ÿ

] û2  ú [6
-  
ÿ ]

/ 0
2.15.8.7.3.3.6. UH. Imperat - wzór VI. Schemat: ê%'ë &  ë [ 1(öó)(ôö0÷ ].
Sg. Plur. Dual.
-  þ 
+ ú 4  5 ú -   - 
2 os. m. ø ù+ ú " 4  5 ú [6  ÿ] " [6  ÿ ] + ú "4  5 ú [6  ÿ ]
þ )7 ù+ ú 4  5 ú - 
" [6  ÿ ]

119
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (8:9<; = > ?A@ > B C8:D CEGF > H8:I J > HK; LH ?AMNGO
?AP ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. X S R
T S S f h YS Z R
Q T S
UWV YZ Q [ [\-]_^ `Ka\cb d ] eg
[ [\-]`Kai^ \cb jk\ ] Y S Z R

l QTS [ [\-]_^ `Ka\cb` ]

qst r
2.15.8.7.3.3.7. UH. Imperat - wzór VII. Schemat: mon p nu [ v)w:x-ysz|{)w~} ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. €c
 ‚ „ ƒ … ‡† ‡ ‘
“ ’ ‚ „ ƒ … †‡ “  „ …†‡
[ ˆ‰‹ŠŒ_Ž 
‰~ˆ ] [ ˆ‰‹ŠŒ_Ž 
‰~ˆ ” ] •3– ‚ƒ  [ ˆ‰‹ŠŒ_Ž 
‰~ˆ— ]
2 os. f. ˜ “ †
‚ „ ƒ … ‡† [ ˆ‰‹ŠŒ_Ž 
‰~ˆ ™ ] š “ 
 „ …†‡
– ‚ ƒ  [ ˆ‰‹ŠŒ$iŽ ‰~ˆ Šk ]
“  „ …†‡
•3– ‚ƒ  [ ˆ‰‹ŠŒ_Ž 
‰~ˆ— ]

œž 
2.15.8.7.3.3.8. UH. Imperat - wzór VIII. Schemat: mo'
n › nu [ v)w:yŸ)z|{)w~} ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m.  ‚   ¢– £ ¡ †‡
€c
[ ˆ‰Œ¥¤ Ž 
‰~ˆ ]
‡ ‘
“ ’ ‚   ¢£ ¡ †‡
– [ ˆ‰Œ¥¤ Ž 
‰~ˆ ” ]
“ ¢   £ ¡ †‡
•3– ‚ – [ ˆ‰Œ¥¤ Ž 
‰~ˆ— ]
2 os. f.   £ ¡ †‡
˜ “ † ‚ ¢   £ ¡ †‡
š “  ‚ ¢ “ ¢   £ ¡ †‡
– [ ˆ‰Œ¥¤ Ž 
‰~ˆ ™ ] – – [ ˆ‰Œ¥¤iŽ ‰~ˆ Šk ] •3– ‚ – [ ˆ‰Œ¥¤ Ž 
‰~ˆ— ]

q œ r
2.15.8.7.3.3.9. UH. Imperat - wzór X. Schemat: mo n › ¦ nu [ v)w¨§Ÿ)z
y©{)w~} ].
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. €c
 ‚  ¡„   – ª  †‡ ‡ ‘
“ ’ ‚  ¡„   ª  †‡ “  ¡„   †‡
[ ˆ‰A«_¤ Ž -Œ
‰~ˆ ] – [ ˆ‰A«_¤ Ž -Œ
‰~ˆ ” ] •3– ‚ – ª  [ ˆ‰A«_¤ Ž -Œ
‰~ˆ— ]
2 os. f. ˜ “ † ‚  ¡„   – ª  †‡ [ ˆ‰A«_¤ Ž -Œ
‰~ˆ ™ ] š “  ‚  ¡„   ª  †‡
– – [ ˆ‰A«_¤-ŒiŽ ‰~ˆ Šk ]
“  ¡„   †‡
•3– ‚ – ª  [ ˆ‰A«_¤ Ž -Œ
‰~ˆ— ]

2.15.8.7.3.4. Wzory imiesłowów czasownika UH.


I II III IV V
A ¬ €c­  • £ ƒ ¬ €‚± „ ƒ ² ’ ¬ €c­  • „ ƒ ² ’ ¬ €c‚  ¡„ ² ’ ¬ €‚± „ ƒ   – ² ’

[ Œ_Ž —K
‰~ˆ¯®g° ] [³´®µŒ_Ž  
‰~ˆ¯®g° ] [³´®µŒ_Ž —K
‰~ˆ¯®g° ] [³¶Ž ®µŒ
‰~ˆ¯®g° ] [³´®µ¤-Œ_Ž  
‰~ˆ¯®
° ]
º »3¼ º» º» º »3¼
P ¬· ¸ ‚ ’ ¡„ ² – ‚„ ƒ ² ’ ­ – •„ ƒ ² ’ ‚ – ¡„ ² ’ ‚„ ƒ   – ² ’

[³¹-Œ_”$ˆ¯®g° ] [³´®µŒ_Ž  cˆ¯®g° ] [³´®µŒ_Ž —Kcˆ¯®g° ] [³¶Ž ®µŒcˆ¯®g° ] [³´®µ¤-Œ_Ž  cˆ¯®
° ]
VI VII VIII X
A ¬ €c­  • „ ƒ   – ² ’ ¬ €c‚ „ ƒ ½ ² ’ ¬ €c‚  ¢
  ¡„ ² ’
– ¬ €c‚  ¡„   – ¾  ² ’

[³´®µ¤-Œ_Ž —K
‰~ˆ¯® [³´®_ŠŒ_Ž 
‰~ˆ¯®g° ] [³´®µŒ¥¤ Ž 
‰~ˆ¯®g° ] [³´®«_¤ Ž -Œ
‰~ˆ¯®
° ] ° ]
º» º» º» º»
P ­ – •„ ƒ   – ² ’ ‚– „ ƒ ½ ² ’ ‚ –  ¢– ¡„ ² ’ ‚ – ¡„   – ¾  ² ’

[³´®µ¤-Œ_Ž —Kcˆ¯® [³´®_ŠŒ_Ž cˆ¯®g° ] [³´®µŒ¥¤ Ž cˆ¯®g° ] [³´®«_¤ Ž -Œcˆ¯®


° ] ° ]
A= czynny. P = bierny.

2.15.8.7.3.5. Wzory masdarów czasownika UH.


Wzór º¿
II ºÁ »
III IV V
“  ¡„ À
–‚ – ƒ ­ – •„ ƒ ² ’ ¬· ‡ ‚ – £ ¡   [ ˆ‰ŒiŽ —ˆ¯®g° ]
Ã

¬ ‚Ä „ ƒ À –

[ ¤-ŒiŽ ‰~ˆ)-¤)®g° ] [³´®µŒ_Ž —Kcˆ)-¤)®g° ] [ ¤-Œ_Ž  s®ˆ¯®g° ]


120
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Å:Æ<Ç È É ÊAË É Ì ÍÅ:Î ÍÏGÐ É ÑÅ:Ò Ó É ÑKÇ ÔÑ ÊAÕÖG×
ÊAØ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
ÙÚ Û Ü ß
ÝÞ [ àá‹âiã äå¯ægç ]
Wzór VI VII VIII X
è Ù êé ë í ì î Ü

ÙÚ Û Ü 
Ýí Þ ò ñ Þ
Û ÙÚ Û Ü ¢ ß Û
Ýô Þ õ Þ
ÙÚ Û Ü õí ô ñ Û
[ ïð-à_ã äKâsæå¯ægç ] [ åáà¥ï á‹âiã äå¯ægç ] Ý Þö Þ

[ åá‹óàá‹âiã äå¯ægç ] [ åáA÷_ï áàâiã äå¯ægç ]

2.15.8.7.4. Czasownik PW.


W zasadzie czasowniki z pierwszø spółgłoskø rdzennø [ù ], odmieniajø siú regularnie. Pierwszy wzór
ûÜ ü Ü Ü ûé Þ Ü
tematyczny, w stronie czynnej, w imperfectum traci czú sto spółgłosk ú [ù ], np. ù [ ýþã ð¥ÿµð¥ð ], ale:

Ü ß Ü   é íì Ü ûÜ Ü
[µã ð¥ÿgá-æ ]; ìù [µã ð-à$ð¯æ ]. Niektóre czasowniki zachowujø jednak t ú spółgłoskú , np. Þ ù
[ ýþã ð-à$ð)ð ], ale:
     ! "$ # %   '&( "$   &)
[
] - "ba si " i    [
], [
] - "odczuwa ból" i    [
]. Spółgłosk  [% ]
zachowuj* przede wszystkim czasowniki z samogłosk* tematyczn* [u] w imperfectum i niektóre czasowniki z
samogłosk * tematyczn* [a]. Natomiast czasowniki z samogłosk* tematyczn* [i] w imperfectum wykazuj*
tendencj do utraty [% ] w imperfectum.
Spółgłoska [% ], w imperfectum niektórych czasowników, mo + e z rzadka przyjmowa inn* posta , np.
 #       
    
czasownik  % w imperfectum:   ale i  -,  lub  ./  .

W ósmym wzorze odmiany zawsze nast  puje asymilacja pierwszej spółgłoski rdzennej do infiksu [02130 ], np.
 4  %    #8 ;:3: <'  5 #  !:3:; <=!
(I) ale: 57 6 [ 9 ] /  1 6  [ ].

2.15.8.7.4.1. Czasownik PW - Perfectum.


2.15.8.7.4.1.1. @ ? C A [DFE GIH)GJ ].
PW. Wzór I. Strona czynna (a) - schemat: >B

Sg. Plur. Dual.


 4  %  <'  8 (LMK 4  %  <' N   <' RQ
3 os. m. [
] [
] OP 4 % [
]

'
< 

 !
:  V
< 
X
 
W 
V
< 

 !
:Q
3 os. f. S  LMO 4  %  [
] T= LMU 4  %  [
] , 1  LMO 4  %  [
]

V
< 

 ;
: 
V
< 

 (
: MZ 
V
< 

 (
: MZ \ Q
2 os. m. S LMU 4  %  [
] Y  1  LMU 4  %  [
] , [  1  LMU 4  %  [
]

V
< 

 F
:  
V
< 

 (
: MZ \ Q
2 os. f. S# LMU 4  %  [
] T6 1  LMU 4  %  , [  1  LMU 4  %  [
]
<' : MWW
[
]
<V :( ],  LMU 4  %  [
<V XW!Q ] <V XW!Q
1 os. m., f. S ML U 4  %  [
] , ]  LMU 4  %  [
]

C
2.15.8.7.4.1.2. PW. Wzór I. Strona bierna - schemat: >_'@ ^ ` [DFE abH(cdJ ].

 4 # % =<Sg.
= 8 (LMK 4 # %
Plur.
=<=N # =<=RQ Dual.
3 os. m.  [
]  [
] OP 4 %  [
]
=<= !: =<V XW =< V 
 
 !
:Q
3 os. f. S  LMO 4 # %  [
] T= LMU 4 # %  [
] , 1  LMO 4 # %  [
]
=<V :; =<V :(MZ =< V 
 
 (
: MZ \ Q
2 os. m. S LMU 4 # %  [
] Y  1  LMU 4 # %  [
] , [  1  LMU 4 # %  [
]
=<V :F =<=: MWW =< V 
 
 (
: MZ \ Q
2 os. f. S# ML U 4 # %  [
] T6 1  LMU 4 # %  [
 LM#
] ,[ 1  U 4 %  [
]

121
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (eVfhg i j kml j n oeVp orqRsFj t;eVuFv j tg wxt kmyxzR{|km} ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. ~‚M€ „ ƒ ~… [ †\‡=ˆV‰ Š‹Œ(‡ ] ‚Mƒ
  Ž € „ ~… [ †\‡=ˆV‰ Š‹X‘!’ ]
‚Mƒ
  Ž € „ ~… [ †\‡=ˆV‰ Š‹X‘!’ ]

2.15.8.7.4.1.3. • ” — – [˜F™ šI›d›)šœ ].


PW. Wzór II. Strona czynna - schemat: “_B
Sg. Plur. Dual.
ž   Ÿ ¡ M« Ÿ Ÿ
3 os. m. [ ¢¤£ ¥¦(¦'¥§¥ ] ¨ ©(ª   ¡ [ ¢¤£ ¥¦(¦'¥§¬ ] ­®   ¡ [ ¢¤£ ¥¦(¦'¥§R¯ ]
3 os. f. ± ° «M­   Ÿ ¡ [ ¢¤£ ¥¦(¦'¥§¥!² ] ³= «M´   Ÿ ¡ [ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§X¶¥ ] «MŸ
· ¸  ­   ¡ [ µ ¢ ¥¦(¦V£ ¥§¥!² ¯ ]
2 os. m. ± « ´   Ÿ ¡ [ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§²;¥ ] ¹F° ¸ º «M´   Ÿ ¡ [ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§²(»M¼ ] «MŸ
· ½ ¸ º ´   ¡
[ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§²(»M¼\¯ ]
2 os. f. ±¾ «M´   Ÿ ¡ [ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§²F¿ ] ³Ÿ ¸ º «M´   Ÿ ¡ «MŸ
· ½ ¸ º ´   ¡
[ ¢µ¥¦(¦'¥§² £ »M¶¶¥ ] [ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§²(»M¼\¯ ]
1 os. m., f. ±º «M´   Ÿ ¡ [ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§²(» ] «MŸ
· À  ´   ¡ [ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§X¶!¯ ]
«MŸ
· À  ´   ¡ [ ¢µ¥¦(¦V£ ¥§X¶!¯ ]

Å
2.15.8.7.4.1.4. PW. Wzór II. Strona bierna - schemat: Á_'Ã Â Ä [˜F™ Æb›d›(Çdœ ].

Sg. Plur. Dual.


ž   È º¡ M« È È
3 os. m. [ ¢¤£ »=¦(¦=¿§¥ ] ¨ ©(ª   º¡ [ ¢¤£ »=¦(¦=¿§¬ ] ­®   º¡ [ ¢¤£ »=¦(¦=¿§R¯ ]
3 os. f. ± ° «M­   È º¡ [ ¢¤£ »=¦(¦=¿§¥!² ] ³= «M´   È º¡ [ ¢\»=¦(¦V£ ¿§X¶¥ ] «MÈ
· ¸  ­   º¡ [ \ ¢ »=¦(¦V£ ¿§¥!² ¯ ]
2 os. m. ± «M´   È º¡ [ ¢\»=¦(¦V£ ¿§²;¥ ] ¹F° ¸ º «M´   È º¡ [ ¢\»=¦(¦V£ ¿§²(»M¼ ] «MÈ
· ½ ¸ º ´   º¡
[ ¢\»=¦(¦V£ ¿§²(»M¼\¯ ]
2 os. f. ±¾ «M´   È º¡ [ ¢\»=¦(¦V£ ¿§²F¿ ] ³Ÿ ¸ º «M´   È º¡ «MÈ
· ½ ¸ º ´   º¡
[ ¢\»=¦(¦=¿§² £ »M¶¶¥ ] [ ¢\»=¦(¦V£ ¿§²(»M¼\¯ ]
1 os. m., f. ±º «M´   È º¡ [ ¢\»=¦(¦V£ ¿§²(» ] «MÈ
· À  ´   º¡ [ ¢\»=¦(¦V£ ¿§X¶!¯ ]
«MÈ
· À  ´   º¡ [ ¢\»=¦(¦V£ ¿§X¶!¯ ]

2.15.8.7.4.1.5. Ê É Ë Å Í [˜F™ Î̛)šœ ].


PW. Wzór III. Strona czynna - schemat: ÁÌ
Sg. Plur. Dual.
ž    ¡ «
3 os. m. ¨ [ ¢¤£ ¯|¦'¥§¥ ] ¨ ©(ª   ¨ ¡ [ ¢¤£ ¯|¦'¥§¬ ] ­®   ¨ ¡ [ ¢¤£ ¯|¦'¥§R¯ ]
3 os. f. ± ° « ­   ¨ ¡ [ ¢¤£ ¯|¦'¥§¥!² ] ³= « ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§X¶¥ ] «
· ¸  ­   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§¥!² ¯ ]
2 os. m. ± « ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§²;¥ ] ¹F° ¸ º « ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§²(»M¼ ] «
· ½ ¸ º ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§²(»M¼\¯ ]
2 os. f. ±¾ « ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§²F¿ ] ³Ÿ ¸ º « ´   ¨ ¡ «
· ½ ¸ º ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§²(»M¼\¯ ]
[ ¢¯|¦'¥§² £ »M¶¶¥ ]
1 os. m., f. ±º « ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§²(» ] «
· À  ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§X¶!¯ ]
«
· À  ´   ¨ ¡ [ ¢¯|¦V£ ¥§X¶!¯ ]

Å
2.15.8.7.4.1.6. PW. Wzór III. Strona bierna - schemat: Á_'Ê Ï Ð Ä [˜Ñ›(Çdœ ].

Sg. Plur. Dual.


ž  Ò¾  ¡ º¡ «
3 os. m. [ ¢¤£ ¬'¦=¿§¥ ] ¨ ©(ª Ò¾  ¡ º¡ [ ¢¤£ ¬'¦=¿§¬ ] ­® Ò¾  ¡ º¡ [ ¢¤£ ¬'¦=¿§R¯ ]

122
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÓVÔhÕ Ö × ØmÙ × Ú ÛÓVÜ ÛrÝRÞF× ß;ÓVàFá × ßÕ âxß ØmãxäRå|Ømæ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. èç êMé ìÒë í|îí [ ï¤ð ñ'ò=óôõ!ö ] ø=÷ êMù ìÒë í|îí [ ïúñ'òVð óôXûõ ] êMë
ü ý ÷ é ìÒí|îí [ ïúñ'òVð óôõ!ö þ ]
2 os. m. è÷ êMù ìÒë í|îí [ ú ï ñ'òVð óôö;õ ] ÿ ç ý î êMù ìÒë í|îí [ ïúñ'òVð óôö  ] êMë
ü ÷ ý î ù ìÒí|îí [ ïúñ'òVð óôö  þ ]
2 os. f. èë êMù ìÒë í|îí [ ú ï ñ'òVð óôöFó ] ø ý î êMù ìÒë í|îí êë
ü ÷ ý î ù ìÒí|îí [ ïúñ'òVð óôö  þ ]
[ ïúñ'ò=óôö ð Mûûõ ]
1 os. m., f. èî êMù ìÒë í|îí [ ïúñ'òVð óôö ] êMë
ü  ÷ ù ìÒí|îí [ ïúñ'òVð óôXû!þ ]
êMë
ü  ÷ ù ìÒí|îí [ ïúñ'òVð óôXû!þ ]

 
2.15.8.7.4.1.7. PW. Wzór IV. Strona czynna - schemat:  
[  ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.   
   .      
[ ! " #%$'&(#)*# ] + ,-  [ ! " #%$'&(#)0/ ] 1  [ ! " #%$'&(#)32 ]
3 os. f. 4  .  
   [ ! " #%$'&(#)*#65 ]  . 8 
79    [ !#%$'&:" #)<;=# ] ? .   
>    [ !#%$'&:" #)*#65 2 ]
2 os. m. 4 . 8 
   [ !#%$'&:" #)05@# ] AC ? B . 8 
   [ !#%$'&:" #)05DFE ] ? . 8   
> G  B 

[ !#%$'&:" #)05DFEH2 ]
2 os. f. 4I . 8 
   [ !#%$'&:" #)05CJ ] 7 ? B . 8 
K   
? . 8   
> G  B 

[ !#%$'&(#)05 " DF;*;=# ] [ !#%$'&:" #)05DFEH2 ]


1 os. m., f. B4 . 8 
   [ !#%$'&:" #)05D ] >
L  . 8 
   [ !#%$'&:" #)<;62 ]
L . 8   
>   [ !#%$'&:" #)<;62 ]

O 
2.15.8.7.4.1.8. PW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: N M
[ 0PQR ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   '
I  - . I  I  -
[ ! " /(&9J0)*# ] + ,- ' - [ ! " /(&9J0)0/ ] 1 ' [ ! " /(&9J0)32 ]
3 os. f. 4  .  '
I  - [ ! " /(&9J0)*#65 ]  .8 I  -
79
[ !S/(&:" J0)<;=# ] ?. I 
>   ' - [ !S/(&:" J0)*#65 2 ]
2 os. m. 4 . 8 '
I  - [ !S/(&:" J0)05@# ] AC ? B . 8 '
I  - [ !S/(&:" J0)05DFE ] ? .8 I 
> G  B ' - [ !S/(&:" J0)05DFEH2 ]
2 os. f. 4I . 8 '
I  - [ !S/(&:" J0)05CJ ] 7 ? B . 8 '
K I  - [ !S/(&9J0)05 " DF;*;=# ] ? .8 I 
> G  B ' - [ !S/(&:" J0)05DFEH2 ]
1 os. m., f. B4 . 8 '
I  - [ !S/(&:" J0)05D ]
L .8 I 
>  ' - [ !S/(&:" J0)<;62 ]
L .8 I 
>  ' - [ !S/(&:" J0)<;62 ]

U V
2.15.8.7.4.1.9. PW. Wzór V. Strona czynna - schemat: N T  [ WXYR ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.    Z  . Z Z
K , [ 5@#%$[" #*&&(#)*# ] + ,-  K ,   [ 5@#%$[" #*&&(#)0/ ] 1  K , [ 5@#%$[" #*&&(#)32 ]
3 os. f. 4 .   K ,  Z   .8
79 Z
K , 
?. Z
>   K , 

[ 5@#%$[" #*&&(#)*#65 ] [ 5@#%$\#*&&:" #)<;=# ] [ 5@#%$\#*&&:" #)*#65 2 ]


2 os. m. 4 . 8  K ,  Z  AC ? B . 8  K ,  Z  ? .8 Z
>G  B  K ,  

[ 5@#%$\#*&&:" #)05@# ] [ 5@#%$\#*&&:" #)05DFE ] [ 5@#%$\#*&&:" #)05DFEH2 ]


2 os. f. 4I . 8  K ,  Z  [ 5@#%$\#*&&:" #)05CJ ] 7 ? B.8  Z 
K K ,
? .8 Z
>G  B  K ,  

[ 5@#%$\#*&&(#)05 " DF;*;=# ] [ 5@#%$\#*&&:" #)05DFEH2 ]


1 os. m., f. 4B . 8  K ,  Z  >
L .8 Z
K ,  [ 5@#%$\#*&&:" #)<;62 ]
L .8 Z
>  K ,  [ 5@#%$\#*&&:" #)<;62 ]
[ 5@#%$\#*&&:" #)05D ]
123
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (]:^`_ a b ced b f g]:h gji3kCb l@]:mCn b l0_ opl ceqpr3scet ) © 2002. (kopia bezpłatna)

y{z|
2.15.8.7.4.1.10. PW. Wzór V. Strona bierna - schemat: uNw(v x [ }~C€ ~‚RƒR„ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. † ‡ ‰‹ Œ ‰
… ˆŠ ˜ ™ œ
F š ™ –› œ›
[ Ž*[ Ž9‘‘9’0“*” ] • –— šŠ– › › [ Ž*[ Ž9‘‘9’0“0 ] žŸ Š [ Ž*[ Ž9‘‘9’0“3  ]
3 os. f. ¢¡ F
˜Š™ œ ¤£ ˜ ¥ šŠ
9 ™ ›œ› ¨ £ ˜Fš ™ › œ ›
žš –› › [ Ž*[ Ž9‘‘9’0“*”6 ] – [ Ž*HŽ9‘‘: ’0“<¦=” ] § žŠ –

[ Ž*HŽ9‘‘: ’0“*”6   ]
2 os. m. ¢£ F
˜ ¥ šŠ
™ ›œ›
– [ Ž*HŽ9‘‘: ’0“0@” ] © ¡ ¨ › ˜F¥ šŠ
™ ›œ›
–
£ ¨ ˜F¥ ™ œ
§ «X› šŠ– › ›

[ Ž*HŽ9‘‘: ’0“0ŽFª ] [ Ž*HŽ9‘‘: ’0“0ŽFªH  ]


¢¬ ˜F¥ šŠ
™ ›œ› ¤ ¨ › ˜F¥ šŠ
™ ›œ› £ ¨ ˜F¥ ™ œ
2 os. f. – [ Ž*HŽ9‘‘: ’0“0C’ ] ­ – § «X› šŠ– › ›

[ Ž*HŽ9‘‘9’0“0  ŽF¦*¦=” ] [ Ž*HŽ9‘‘: ’0“0ŽFªH  ]


1 os. m., f. ›¢ ˜F¥ šŠ
™ ›œ› ® £ ˜F¥ ™ œ ® £ ˜F¥ š ™ › œ ›
– [ Ž*HŽ9‘‘: ’0“0Ž ] § šŠ– › › [ Ž*HŽ9‘‘: ’0“<¦6  ] § Š – [ Ž*HŽ9‘‘: ’0“<¦6  ]

±³² µ ´ ¶
2.15.8.7.4.1.11. PW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ¯° ° [ ·¸¹º³»¸¼ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ½£ š £ £ œ £ ˜ £ £œ£ £ £œ£
•– [ @”%[  ‘(”“*” ] • –— š • – [ @”%[  ‘(”“0 ] žŸ š •– [ @”%[  ‘(”“3  ]
3 os. f. ¢¡ ˜ ž š £ •– £ œ £ [ @”%[  ‘(”“*”6 ] ¤£ ˜ ¥ š £
9
•–
£œ£
[ @”%= ‘: ”“<¦=” ] ¨ £˜ £ £ œ £
§ ž š •–

[ @”%= ‘: ”“*”6   ]
2 os. m. ¢£ ˜ ¥ š £ •–
£œ£
[ @”%= ‘: ”“0@” ] ©¡ ¨ › ˜ ¥ š
£
•–
£œ£ £ ¨ ˜¥ £ £ œ £
§ «X› š • –

[ @”%= ‘: ”“0ŽFª ] [ @”%= ‘: ”“0ŽFªH  ]


2 os. f. ¢¬ ˜ ¥ š £ • – £ œ £ [ @”%= ‘: ”“0C’ ] ¤ ¨ ›˜¥š £ £ œ £
­ •–
£ ¨ ˜¥ £ £ œ £
§ «X› š • –

[ @”%= ‘(”“0  ŽF¦*¦=” ] [ @”%= ‘: ”“0ŽFªH  ]


1 os. m., f. ¢› ˜ ¥ š £ • – £ œ £ [ @”%= ‘: ”“0Ž ] §
® £˜¥š £
•–
£œ£
[ @”%= ‘: ”“<¦6  ]
® £˜¥ £ £ œ £
§ š •– [ @”%= ‘: ”“<¦6  ]

±(¿0µ{
À Á¶
2.15.8.7.4.1.12. PW. Wzór VI Strona bierna - schemat: ¯N¾ [ ·Â¹Cà ÄÅ»ÆR¼ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ½ £ š'
¬ Ç– › œ › ˜ ¬ Ç› œ › ¬ Ç– › œ ›
[ Ž*[ (‘9’0“*” ] • –— š' – [ Ž*[ (‘9’0“0 ] žŸ š' [ Ž*[ (‘9’0“3  ]
3 os. f. ¢¡ ˜ ž '
š ¬ Ç– › œ › ¤£ ˜ ¥ š'
9 ¬ Ç– › œ › ¨ £ ˜ š ¬ Ç› œ ›
[ Ž*[ (‘9’0“*”6 ] [ Ž*È(‘: ’0“<¦=” ] § ž' –

[ Ž*È(‘: ’0“*”6   ]
2 os. m. ¢£ ˜ ¥ š'
¬ Ç– › œ › [ Ž*È(‘: ’0“0@” ] © ¡ ¨ › ˜ ¥ š'
¬ Ç– › œ ›
£ ¨ ˜¥ ¬
§ «X› š' Ç– › œ ›

[ Ž*È(‘: ’0“0ŽFª ] [ Ž*È(‘: ’0“0ŽFªH  ]


¢¬ ˜ ¥ š' ¤ ¨ › ˜ ¥ š' £ ¨ ˜¥ ¬
2 os. f. ¬ Ç– › œ › [ Ž*È(‘: ’0“0C’ ] ­ ¬ Ç– › ›
œ
§ «X› š' Ç– › œ ›

[ Ž*È(‘9’0“0  ŽF¦*¦=” ] [ Ž*È(‘: ’0“0ŽFªH  ]


1 os. m., f. ›¢ ˜ ¥ š'
¬ Ç– › œ › ® £ ˜ ¥ ¬ Ç› œ › ® £ ˜ ¥ š ¬ Ç› œ ›
[ Ž*È(‘: ’0“0Ž ] § š' – [ Ž*È(‘: ’0“<¦6  ] § ' – [ Ž*È(‘: ’0“<¦6  ]

Ê ÌË

2.15.8.7.4.1.13. PW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ¯É ° ° ¾Í [ ÎÆ:¹· à ¸Y»¸¼ ].
Sg. Plur. Dual.
124
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Ï:Ð`Ñ Ò Ó ÔeÕ Ó Ö ×Ï:Ø ×jÙ3ÚCÓ Û@Ï:ÜCÝ Ó Û0Ñ ÞpÛ Ôeßpà3áÔeâ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. m. ä ã åç
ã è{æ éê ê óõ ô åç
ã è{æ éê ã è{æ éê
[ ë@ì@íîí ï ð*ñ(ðò*ð ] [ ë@ì@íîí ï ð*ñ(ðò0ö ] ÷ø åç [ ë@ì@íîí ï ð*ñ(ðò3ù ]
3 os. f. ûú õ ÷ ç
å ã è{æ éê [ ë@ì@íîí ï ð*ñ(ðò*ð6í ] ã õ ý åç
ü9 ã è{æ éê [ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò<þ=ð ]
õ ã è{æ éê
ÿ ã ÷ åç [ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò*ð6í ù ]
2 os. m. ûã õ ý åç
ã è{æ êé [ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò0í@ð ]
õ ã è{æ éê
ú  ý åç
õ ý ã è{æ éê
ÿ  ã  åç

[ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò0í ] [ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò0íHù ]


2 os. f. ûé õ ý åç
ã è{æ êé [ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò0íCì ] üæ  õ ý åç
ã è{æ éê õ ý ã è{æ éê
ÿ  ã  åç

[ ë@ì@íîí@ð*ñ(ðò0í ï Fþ*þ=ð ] [ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò0íHù ]


1 os. m., f. õ ã è{æ éê
û ý åç ã õ ý åç
ã è{æ éê õ ý ã è{æ éê
[ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò0í ] ÿ [ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò<þ6ù ] ÿ ã åç [ ë@ì@íîí@ð*ñ:ï ðò<þ6ù ]

 
 
2.15.8.7.4.1.14. PW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat:
[     ].
Sg. Plur. Dual.
"$ # (& ) * 8 9 : ) %'
# (& ) *
3 os. m. ! %' [ +-,/.0. 1 ,3234576 ] [ +-,/.0. 1 ,32345; ] % # (& ) *
<= ' [ +-,/.0. 1 ,32345?> ]
3 os. f. A@ 
:'# () * ! :D %'
C3 # (& ) * J :# () *
<% & [ +-,/.0. 1 ,3234576B. ] [ +-,/.0.,32E1 45GFH6 ] I ! < %'& [ +-,/.0.,32E1 4576B. > ]
2 os. m. A! 
: D %'
# (& ) * :#
L@ J M D %'(& ) * J :D # () *
[ +-,/.0.,32E1 45.K6 ] I O ! M %'&

[ +-,/.0.,32E1 45.,N ] [ +-,/.0.,32E1 45.,NP> ]


2 os. f. A# 
: D %'
# (& ) * C J M :D %'
# (& ) * J :D # () *
[ +-,/.0.,32E1 45.4 ] Q I O ! M %'&

[ +-,/.0.,32345. 1 ,F7FH6 ] [ +-,/.0.,32E1 45.,NP> ]


1 os. m., f. AM :D %'
# (& ) * R ! :D %'
# (& ) * R :D # () *
[ +-,/.0.,32E1 45., ] I [ +-,/.0.,32E1 45GFB> ] I ! %'& [ +-,/.0.,32E1 45GFB> ]

U WV
2.15.8.7.4.1.15. PW. Wzór X. Strona czynna - schemat:
T S S X Y [ GZ  [\]-[$ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. " ! ^ ! 9 @ J ! @ #8 8 9 : ) ^ ! 9 @ J ! _ @ #8 9 J #8
_ <= ^ ! @ ! _ @

[ +K4a`. 1 6cbd2/6T576 ] [ +K4a`. 1 6cbd2/6T5; ] [ +K4a`. 1 6cbd2/6T5?> ]


3 os. f. A @ : ^ ! 9 @ J ! _ @ #8 ! : D ^ ! 9 @ J ! _ @ #8
C3 J : 9 J #8
< I ! <^ ! @ !_ @

[ +K4a`. 1 6cbd2/6T576B. ] [ +K4a`.K6cbd2E1 6T5GFH6 ] [ +K4a`.K6cbd2E1 6T576B. > ]


2 os. m. A! : D ^ ! 9 @ J ! _ @ #8 :
L@ J M D ^ ! 9 @ J ! _ @ 8
# J : D 9 J #8
IO ! M ^ ! @ ! _ @

[ +K4a`.K6cbd2E1 6T5.K6 ] [ +K4a`.K6cbd2E1 6T5.,N ] [ +K4a`.K6cbd2E1 6T5.,NP> ]


2 os. f. A# : D ^ ! 9 @ J ! _ @ #8 C J M : D ^ ! 9 @ J ! _ @ #8 J : D 9 J #8
Q IO ! M ^ ! @ ! _ @

[ +K4a`.K6cbd2E1 6T5.4 ] [ +K4a`.K6cbd2/6T5. 1 ,F7FH6 ] [ +K4a`.K6cbd2E1 6T5.,NP> ]


: # R : D 9 J #8 R : D 9 J #8
1 os. m., f. MA D ^ ! 9 @ J ! _ @ 8 I ! ^ ! @ !_ @ I ! ^ ! @ !_ @

[ +K4a`.K6cbd2E1 6T5., ] [ +K4a`.K6cbd2E1 6T5GFB> ] [ +K4a`.K6cbd2E1 6T5GFB> ]

U WV  
2.15.8.7.4.1.16. PW. Wzór X. Strona bierna - schemat:
 X [ \Z  ]  ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. "$
! ^ # 9 J M_ @ )* 89 
:) ^ # 9 J @ ) * # 9 J @ )*
[ +-,e`. 1 ;/234576 ] M_ [ +-,e`. 1 ;/2345; ] <= ^ M_ [ +-,e`. 1 ;/2345?> ]
3 os. f. A@ 
: ^ # 9 J @ )* ! :D ^ # 9 J M _ @ ) *
C3 J :# 9 J M _ @ ) *
< M_ I ! <^

[ +-,e`. 1 ;/234576B. ] [ +-,e`.0;/2E1 45GFH6 ] [ +-,e`.0;/2E1 4576B. > ]


125
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (fEgih j k lam k n ofEp orq?sk tKfEuv k th wxt layxz?{\la| ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. }  ƒd
~€ ‚ †\‡
„\… ˆ‰ Š ‚
• ‡ † …  ƒd„\†\… ˆ
‡ ‰Š — } †  ‚ †\‡
˜™… ƒd„\… ˆ‰ Š

[ ‹-ŒeŽ0/E‘ ’“ŽK” ] [ ‹-ŒeŽ0/E‘ ’“ŽŒ– ] [ ‹-ŒeŽ0/E‘ ’“ŽŒ–Pš ]


‚  ‚ †\‡ ›  ‚
2 os. f. ~€ ƒd„\… ˆ‰ Š œ †…
 ƒd„\†\… ˆ
‡ ‰Š — } †  ‚ †\‡
˜™… ƒd„\… ˆ‰ Š

[ ‹-ŒeŽ0/E‘ ’“Ž’ ] [ ‹-ŒeŽ0/3’“Ž ‘ Œ7H” ] [ ‹-ŒeŽ0/E‘ ’“ŽŒ–Pš ]


1 os. m., f.  ‚
 — ž }  ‚ †\‡ — ž }  ‚ †\‡
…~€ ƒd„\†\… ˆ
‡ ‰Š ƒd„\… ˆ‰ Š ƒd„\… ˆ‰ Š

[ ‹-ŒeŽ0/E‘ ’“ŽŒ ] [ ‹-ŒeŽ0/E‘ ’“GBš ] [ ‹-ŒeŽ0/E‘ ’“GBš ]

2.15.8.7.4.2. Czasownik PW – Imperfectum.


2.15.8.7.4.2.1. Indicativus.
¡W£ ¢
2.15.8.7.4.2.1.1. PW. Wzór I a. Strona czynna - schemat: ŸT  ¤   [ ¥\¦]§-¥$¨ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ª$ « ¯­ «
© ¬® ¼« ¯
¾ ½ ¬®
« ¯­ « ¼3ÂÃ « «
°²± [³/´ µc¶¸·¹µTºB» ] °²± [³Hµc¶¸·¹µTºa´ ¿ÀHµ ] Á ¬®¯ ­ °²± [³Hµc¶¸·¹µTºa´ ÄÀÆÅ ]
3 os. f. ª$ « ¯­ «
© ¬® « ¾Ê ¬®
É3 « ¯­ « « ¯­ «
¼3Âà ¬®
°²Ç [ È ´ µc¶¸·¹µTºB» ] °²± [³Hµc¶¸·7´ µTºGÀHµ ] Á °²Ç [ ÈKµc¶¸·¹µTºa´ ÄÀÆÅ ]
2 os. m. ª$ « ¯­ «
© ¬® ¼« ¯
¾ ½ ¬®
« ¯­ « « ¯­ «
¼3Âà ¬®
°²Ç [ È ´ µc¶¸·¹µTºB» ] °²Ç [ ÈKµc¶¸·¹µTºa´ ¿ÀHµ ] Á °²Ç [ ÈKµc¶¸·¹µTºa´ ÄÀÆÅ ]
2 os. f. « ¾Ì ¬®
ËÍ « ¯­ « « ¾Ê ¬®
É3 « ¯­ « « ¯­ «
¼3Âà ¬®
°²Ç [ ÈKµc¶¸·¹µTºa´ Î0ÀHµ ] °²Ç [ ÈKµc¶¸·7´ µTºGÀHµ ] Á °²Ç [ ÈKµc¶¸·¹µTºa´ ÄÀÆÅ ]
1 os. m., f. ª$ « Ï ­ ÂÐ
© ¬® ª$ « ¯­ «
© ¬® ª$ « ¯­ «
© ¬®
[ Ñ ´ µc¶¸·¹µTºB» ] °²Ò [À/´ µc¶¸·¹µTºB» ] °²Ò [À/´ µc¶¸·¹µTºB» ]

£
2.15.8.7.4.2.1.2. PW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: ŸT¡W  ¢ ¤   [ ¥\¦]§-¥$¨ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ©Ó Ô Â °²« ± [³/´ µBÕTµ×Ö-» ] ¼« ¯ Ø © Ô Â ²° « ±
[³HµBÕTµ×Ö ´ ¿ÀHµ ] ¼BÙ « Ô Â «
Á Ø ²° ± [³HµBÕTµ×Ö ´ ÄÀÆÅ ]
3 os. f. ©Ó Ô Â ²° « Ç [ È ´ µBÕTµ×Ö-» ] É« Ø ­ Ô Â °²« ±
[³HµBÕ´ µ×Ö ÀHµ ] ¼BÙ « Ô Â «
Á Ø ²° Ç [ ÈKµBÕTµ×Ö ´ ÄÀÆÅ ]
2 os. m. ©Ó Ô Â ²° « Ç [ È ´ µBÕTµ×Ö-» ] ¼« ¯ Ø © Ô Â ²° « Ç
[ ÈKµBÕTµ×Ö ´ ¿ÀHµ ] ¼BÙ « Ô Â «
Á Ø ²° Ç [ ÈKµBÕTµ×Ö ´ ÄÀÆÅ ]
2 os. f. « Ì ÔÂ «
ËÍ É« Ø ­ Ô Â °²« Ç ¼BÙ « Ô Â «
Ø ²° Ç [ ÈKµBÕTµ×Ö ´ Î0ÀHµ ] [ ÈKµBÕ´ µ×Ö ÀHµ ] Á Ø ²° Ç [ ÈKµBÕTµ×Ö ´ ÄÀÆÅ ]
1 os. m., f. ©Ó Ú Â Â Ð [ Ñ ´ µBÕTµ×Ö-» ] ©Ó Ô Â ²° « Ò [À/´ µBÕTµ×Ö-» ] ©Ó Ô Â ²° « Ò [À/´ µBÕTµ×Ö-» ]

£
2.15.8.7.4.2.1.3. PW. Wzór I c. Strona czynna - schemat: Ÿ ¡W
Û ¢¤  [ ¥\¦]§Ü ¨ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ª© Ý Ì « ¼« ¯¾ ½ Ý Ì °²« ± ¼3ÂÃ×Ì «
²° ± [³/´ µ7Þ3źB» ] [³Hµ7Þ3źa´ ¿ÀHµ ] Á Ý ²° ± [³Hµ7Þ3źa´ ÄÀÆÅ ]
3 os. f. ª© Ý Ì « É« ¾ Ê Ý Ì °²« ±
3 ¼3ÂÃ×Ý Ì °²« Ç
²° Ç [ È ´ µ7Þ3źB» ] [³Hµ7ÞE´ źGÀHµ ] Á [ ÈKµ7Þ3źa´ ÄÀÆÅ ]
2 os. m. ª© Ý Ì « ¼« ¯¾ ½ Ý Ì °²« Ç ¼3ÂÃ×Ý Ì °²« Ç
²° Ç [ È ´ µ7Þ3źB» ] [ ÈKµ7Þ3źa´ ¿ÀHµ ] Á [ ÈKµ7Þ3źa´ ÄÀÆÅ ]
2 os. f. Ë« ¾ Ì Ý Ì °²« Ç
Í É« ¾ Ê Ý Ì °²« Ç
3 ¼3ÂÃ×Ý Ì °²« Ç
[ ÈKµ7Þ3źa´ Î0ÀHµ ] [ ÈKµ7ÞE´ źGÀHµ ] Á [ ÈKµ7Þ3źa´ ÄÀÆÅ ]
1 os. m., f. ª© ß Ì Â Ð ª© Ý Ì « ª© Ý Ì «
[ Ñ ´ µ7Þ3źB» ] ²° Ò [À/´ µ7Þ3źB» ] ²° Ò [À/´ µ7Þ3źB» ]

126
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (àEáiâ ã ä åaæ ä ç èàEé èrê?ëä ìKàEíî ä ìâ ïxì åaðxñ?ò\åaó ) © 2002. (kopia bezpłatna)
öWø™
÷ ù
2.15.8.7.4.2.1.4. PW. Wzór I d. Strona czynna - schemat: ôBõ ú [ û\ü]ýþ ÿ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.   
 [  ]     
 [   ] "!#  
 [  $%'& ]
3 os. f.   
 ( [)  ] *"  +  
 [ , - ] "!#  
 ( [). $%'& ]
2 os. m.   
 ( [)  ]     
 ( [).  ] "!#  
 ( [). $%'& ]
2 os. f. /1  0  
 ( [). 23 ] *"  +  
 ( [)., - ] "!#  
 ( [). $%'& ]
1 os. m., f.  4 ! 5 [ 6  ]   
 7 [  ]   
 7 [  ]

2.15.8.7.4.2.1.5. PW. Wzór I. Strona bierna - schemat: :8 ;=9 >@< A ? [ BCEDGFIH ].


Sg. Plur. Dual.
3 os. m.  KJ  
[  L : ]    KJ  
[ M L :  ] "!# KJ  
[ M L : $%'& ]
3 os. f.  KJ  
( [)  L : ] *"  + KJ  
[ M LN :- ] "!# KJ  
( [)3 L : $%'& ]
2 os. m.  KJ  
( [)  L : ]    KJ  
( [)3 L :  ] "!# KJ  
( [)3 L : $%'& ]
2 os. f. /1  0 KJ  
( [)3 L : 23 ] *"  + KJ  
( [)3 LN :- ] "!# KJ  
( [)3 L : $%'& ]
1 os. m., f.  KJ 4 5 [ 6  L : ]  KJ  
7 [  L : ]  KJ  
7 [  L : ]

2.15.8.7.4.2.1.6. PW. Wzór II. Strona czynna - schemat: P8 ;=O >@Q A ? [ BCRFSDTDUTH ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. IJV   
[W , ,LL"&% ]  X JV   
"!# JV   
[W ,Y,LL"&% $%'& ]
[ W,Y,LL"&%  ]
3 os. f. IJV   
( [), ,LL"&% ] *" X+ JV   
[ W,Y,LLN &%- ] "!# JV   
( [),Y,LL"&% $%'& ]
2 os. m. IJV   
( [), ,LL"&% ]  X JV   
( [),Y,LL"&%  ] "!# JV   
( [),Y,LL"&% $%'& ]
2 os. f. /1 X0 JV   
( [),Y,LL"&% 23 ] *" X+ JV   
( [),Y,LLN &%- ] "!# JV   
( [),Y,LL"&% $%'& ]
1 os. m., f. IJV 4  5 [ 6G, ,LL"&% ] IJV   
7 [W, ,LL"&% ] IJV   
7 [W, ,LL"&% ]

2.15.8.7.4.2.1.7. PW. Wzór II. Strona bierna - schemat: P8 ;=Z >@Q A ? [ BCRFSDTDGFIH ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. IJ[   
[W , ,LL : ]  X J[   
"!# J[   
[W ,Y,LL : $%'& ]
[ W,Y,LL :  ]
3 os. f. IJ[   
( [), ,LL : ] *" X+ J[   
[ W,Y,LLN :- ] "!# J[   
( [),Y,LL : $%'& ]
2 os. m. IJ[   
( [), ,LL : ]  X J[   
( [),Y,LL :  ] "!# J[   
( [),Y,LL : $%'& ]
2 os. f. /1 X0 J[   
( [),Y,LL : 23 ] *"  + J[   
( [),Y,LLN :- ] "!# J[   
( [),Y,LL : $%'& ]
1 os. m., f. IJ[ 4  5 [ 6G, ,LL : ] IJ[   
7 [W, ,LL : ] IJ[   
7 [W, ,LL : ]
127
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) \N]_^ ` a bc a d e\Nf ehgjika l.\Nmkn a l%^ ol bpqjrsbt
© 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.4.2.1.8. PW. Wzór III. Strona czynna - schemat: Pu w'v x z@y | { [ }~'€T‚ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. „Iƒ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ‹ [ŒW,Ž s‘"’%“ ] –ˆ ‰X• ” †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ‹ [ŒW,Žs‘"’%“ —˜™ ] š –"›œ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ‹ [ŒW,Žs‘"’%“ %˜'’ ]
3 os. f. „Iƒ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Ž s‘"’%“ ] Ÿ"ˆ •X  †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ‹ [ŒW,Žs‘N ’%“-˜™ ] š –"›œ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘"’%“ %˜'’ ]
2 os. m. „Iƒ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Ž s‘"’%“ ] –ˆ ‰•X” †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘"’%“ —˜™ ] š –"›œ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘"’%“ %˜'’ ]
2 os. f. ¡ˆ X…• †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘"’%“¢3˜™ ] Ÿ"ˆ •X  †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘N ’%“-˜™ ] š –"›œ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘"’%“ %˜'’ ]
1 os. m., f. „Iƒ †… ‡ £ˆ ” ¤ [ ¥G,Ž s‘"’%“ ] „Iƒ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ¦ [˜W,Ž s‘"’%“ ] „Iƒ †… ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ¦ [˜W,Ž s‘"’%“ ]

2.15.8.7.4.2.1.9. PW. Wzór III. Strona bierna - schemat: :§ ©'¨ ª ¬@« ® ­ [ ¯°±'²G³I´ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. „ƒ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ‹ [ŒW,Ž s‘ ™:“ ] –ˆ ‰• ” ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ‹ [ŒW,Žs‘ ™:“ —˜™ ] š –"›œ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ‹ [ŒW,Žs‘ ™:“ %˜'’ ]
3 os. f. „ƒ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Ž s‘ ™:“ ] Ÿ"ˆ •   ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ‹ [ŒW,Žs‘N ™:“-˜™ ] š –"›œ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘ ™:“ %˜'’ ]
2 os. m. „ƒ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Ž s‘ ™:“ ] –ˆ ‰• ” ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘ ™:“ —˜™ ] š –"›œ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘ ™:“ %˜'’ ]
2 os. f. ¡ˆ …• ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘ ™:“¢3˜™ ] Ÿ"ˆ •   ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘N ™:“-˜™ ] š –"›œ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ  [ž,Žs‘ ™:“ %˜'’ ]
1 os. m., f. „ƒ ˆ† ‡ £ˆ ” ¤ [ ¥G,Ž s‘ ™:“ ] „ƒ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ¦ [˜W,Ž s‘ ™:“ ] „ƒ ˆ† ‡ ‰ ˆ Š
ƒ ¦ [˜W,Ž s‘ ™:“ ]

2.15.8.7.4.2.1.10. PW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: P§ ¶=µ ¬@· ® ­ [ ¯°E²¸T´ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. „Iƒ †K… ‰ Š
ƒ ‹ [Œ  — ‘"’%“ ] –ˆ ‰•X” †K… ‰ Š
ƒ ‹ [ŒM— ‘"’%“ —˜™ ] š –"›œ †K… ‰ Š
ƒ ‹ [ŒM— ‘"’%“ %˜'’ ]
3 os. f. „Iƒ †K… ‰ Š
ƒ  [ž  — ‘"’%“ ] Ÿ"ˆ •X  †K… ‰ Š
ƒ ‹ [ŒM— ‘N ’%“-˜™ ] š –"›œ †K… ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘"’%“ %˜'’ ]
2 os. m. „Iƒ †K… ‰ Š
ƒ  [ž  — ‘"’%“ ] –ˆ ‰•X” †K… ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘"’%“ —˜™ ] š –"›œ †K… ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘"’%“ %˜'’ ]
2 os. f. ¡ˆ X…• †K… ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘"’%“¢3˜™ ] Ÿ"ˆ •X  †K… ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘N ’%“-˜™ ] š –"›œ †K… ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘"’%“ %˜'’ ]
1 os. m., f. „Iƒ †K… £” ¤ [ ¥  — ‘"’%“ ] „Iƒ †K… ‰ Š
ƒ ¦ [˜  — ‘"’%“ ] „Iƒ †K… ‰ Š
ƒ ¦ [˜  — ‘"’%“ ]

2.15.8.7.4.2.1.11. PW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: :§ ¶=¨ ¬@· ® ­ [ ¯°E²G³I´ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. „ƒ Kˆ† ‰ Š
ƒ ‹ [Œ  — ‘ ™:“ ] –ˆ ‰• ” Kˆ† ‰ Š
ƒ ‹ [ŒM— ‘ ™:“ —˜™ ] š –"›œ Kˆ† ‰ Š
ƒ ‹ [ŒM— ‘ ™:“ %˜'’ ]
3 os. f. „ƒ Kˆ† ‰ Š
ƒ  [ž  — ‘ ™:“ ] Ÿ"ˆ •   Kˆ† ‰ Š
ƒ ‹ [ŒM— ‘N ™:“-˜™ ] š –"›œ Kˆ† ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘ ™:“ %˜'’ ]
2 os. m. „ƒ Kˆ† ‰ Š
ƒ  [ž  — ‘ ™:“ ] –ˆ ‰• ” Kˆ† ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘ ™:“ —˜™ ] š –"›œ Kˆ† ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘ ™:“ %˜'’ ]
2 os. f. ¡ˆ …• Kˆ† ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘ ™:“¢3˜™ ] Ÿ"ˆ •   Kˆ† ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘N ™:“-˜™ ] š –"›œ Kˆ† ‰ Š
ƒ  [ž3— ‘ ™:“ %˜'’ ]
1 os. m., f. „ƒ Kˆ† £” ¤ [ ¥  — ‘ ™:“ ] „ƒ Kˆ† ‰ Š
ƒ ¦ [˜  — ‘ ™:“ ] „ƒ Kˆ† ‰ Š
ƒ ¦ [˜  — ‘ ™:“ ]

128
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) ¹Nº_» ¼ ½ ¾¿ ½ À Á¹N ÁhÃjÄk½ Å.¹NÆkÇ ½ Å%» ÈÅ ¾ÉÊjËs¾Ì
© 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.4.2.1.12. PW. Wzór V. Strona czynna - schemat: PÍ Ï=Î ÑRÐ ÒÓ Ô Ò [ ÕÖÕs×RÕSØTØGÕIÙ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ â [ã äå.äæç ä,èè ä:éê ] ëÞ ßíXì ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ â ë"ñò ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ â
[ãäå.äæYä,èè ä:éç îïä ] [ð ãäå.äæYä,èè ä:éç ó%ï'ô ]
3 os. f. ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ õ [å.äå.äæç ä,èè ä:éê ] ö"Þ í ÷ ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ â ë"ñò ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ õ
[ãäå.äæYä,èèNç ä:é-ïä ] [ð å.äå.äæYä,èè ä:éç ó%ï'ô ]
2 os. m. ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ õ [å.äå.äæç ä,èè ä:éê ] ëÞ ßíXì ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ õ ë"ñò ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ õ
[ å.äå.äæYä,èè ä:éç îïä ] [ð å.äå.äæYä,èè ä:éç ó%ï'ô ]
2 os. f. ø1Þ íXù ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ õ ö"Þ íX÷ ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ õ ë"ñò ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ õ
[ å.äå.äæYä,èè ä:éç ú3ïä ] [ å.äå.äæYä,èèNç ä:é-ïä ] [ð å.äå.äæYä,èè ä:éç ó%ï'ô ]
1 os. m., f. ÛIÚ ÝÜ ßÞ õ Þ ñ û [ üäå.äæç ä,èè ä:éê ] ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ ý [ïäå.äæç ä,èè ä:éê ] ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Þ ý [ïäå.äæç ä,èè ä:éê ]

2.15.8.7.4.2.1.13. PW. Wzór V. Strona bierna - schemat: þPÿ    [
   ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú â [Wã ê å.äæç ä,èè ä:éê ] ëÞ ßíXì ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú â ë"ñò ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú â
[ãWê å.äæYä,èè ä:éç îïä ] [ð ãWê å.äæYä,èè ä:éç ó%ï'ô ]
3 os. f. ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú õ [åê å.äæç ä,èè ä:éê ] ö"Þ íX÷ ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú â ë"ñò ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú õ
[ãWê å.äæYä,èèNç ä:é-ïä ] [ð åê å.äæYä,èè ä:éç ó%ï'ô ]
2 os. m. ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú õ [åê å.äæç ä,èè ä:éê ] ëÞ ßíXì ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú õ ë"ñò ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú õ
[ åê å.äæYä,èè ä:éç îïä ] [ð åê å.äæYä,èè ä:éç ó%ï'ô ]
2 os. f. ø1Þ íXù ÝÜ ß Þ à Þ á
Ú õ ö"Þ íX÷ ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú õ ë"ñò ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú õ
[ åê å.äæYä,èè ä:éç ú3ïä ] [ åê å.äæYä,èèNç ä:é-ïä ] [ð åê å.äæYä,èè ä:éç ó%ï'ô ]
1 os. m., f. ÛIÚ ÝÜ ßÞ õ Þ ì û [ üGê å.äæç ä,èè ä:éê ] ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú ý [ïWê å.äæç ä,èè ä:éê ] ÛIÚ ÝÜ ßÞ à Þ á
Ú ý [ïWê å.äæç ä,èè ä:éê ]

2.15.8.7.4.2.1.14.       [ 
   ].
PW. Wzór VI. Strona czynna - schemat:  þ
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÛÚ ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ â [ã äå.äæç ósè ä:éê ] ëÞ ßí ì ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ â ë"ñò ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ â
[ãäå.äæósè ä:éç îïä ] [ð ãäå.äæósè ä:éç ó%ï'ô ]
3 os. f. ÛÚ ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ õ [å.äå.äæç ósè ä:éê ] ö"Þ í ÷ ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ â ë"ñò ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ õ
[ãäå.äæósèNç ä:é-ïä ] [ð å.äå.äæósè ä:éç ó%ï'ô ]
2 os. m. ÛÚ ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ õ [å.äå.äæç ósè ä:éê ] ëÞ ßí ì ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ õ ë"ñò ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ õ
[ å.äå.äæósè ä:éç îïä ] [ð å.äå.äæósè ä:éç ó%ï'ô ]
2 os. f. íø1Þ ù ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ õ ö"Þ í ÷ ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ õ [å.äå.äæósèNç ä:é-ïä ] ë"ñò ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ õ
[ å.äå.äæósè ä:éç ú3ïä ] [ð å.äå.äæósè ä:éç ó%ï'ô ]
1 os. m., f. ÛÚ ÞÝ  ßÞ õ Þ ñ û [ üäå.äæç ósè ä:éê ] ÛÚ ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ ý [ïäå.äæç ósè ä:éê ] ÛÚ ÞÝ  ßÞ à Þ á
Þ ý [ïäå.äæç ósè ä:éê ]

129
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (  ! " #%$ " & '() '+*-,." /01.2 " /3 45/ #%657-8#%9 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.4.2.1.15. = ; @> AB D C [ E F GHGIIGJ ].
PW. Wzór VI. Strona bierna - schemat: :<?

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. L M M Q M
K NO P RTK S [UWVYX0Z[]\ ^_YZa`bV ] cM P fe d N
M OP M Q M K M OP M Q M K
clkm N
RTS RTS
j
[UWVYX0Z[g^_YZa`%\ h(igZ ] [UWVYX0Z[g^_YZa`%\ ^3in ]
3 os. f. L M OP M Q M K
K N plM efq N
M OP M Q M K M OP M Q M K
clkm N
RTo [ X VYX0Z[]\ ^_YZa`bV ] RTS RTo
j
[UWVYX0Z[g^_\ Za`rigZ ] [ X VYX0Z[g^_YZa`%\ ^3in ]
2 os. m. L M OP M Q M K
K N cM P efd N
M OP M Q M K M OP M Q M K
clkm N
RTo [ X VYX0Z[]\ ^_YZa`bV ] RTo RTo
j
[ X VYX0Z[g^_YZa`%\ h(igZ ] [ X VYX0Z[g^_YZa`%\ ^3in ]
M eft N
su M OP M Q M K plM efq NM OP M Q M K N M O P M Q M RTK o
2 os. f. RTo RTo [ X VYX0Z[g^_\ Za`rigZ ] clkm 
j
[ X VYX0Z[g^_YZa`%\ vwigZ ] [ X VYX0Z[g^_YZa`%\ ^3in ]
1 os. m., f. L M OP M M d x
K N o [ yVYX0Z[]\ ^_YZa`bV ]
LK NO P RTK z [iWVYX0Z[]\ ^_YZa`bV ] L
M M Q M K NM OP M Q M K
RTz [iWVYX0Z[]\ ^_YZa`bV ]

2.15.8.7.4.2.1.16. } | (~  € ‚ ~ [ ƒ„(… ƒ† ‡ˆ ].


PW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: {<
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. L K ‰ Q M
t Š RTS [UgZbXwX \ Z _ln3`bV ] Mc P e d ‰ Qt Š RTM S [UgZbXwX0Z _ln3`%\ h(igZ ] clkm‹‰ Q M
t Š RTS [UgZbXwX0Z _ln3`%\ ^3in ]
j
3 os. f. LK ‰ t Q Š M plM e q ‰t Q Š RTM S [UgZbXwX0Z _\ n3`rigZ ] clkm‹‰ t Q Š RTM o [ X0ZbXwX0Z _ln3`%\ ^3in ]
RTo [ X0ZbXwX \ Z _ln3`bV ]
j
2 os. m. LK ‰ t Q Š RTM o [ X0ZbXwX \ Z _ln3`bV ] cM P e d ‰ t Q Š RTM o [ X0ZbXwX0Z _ln3`%\ h(igZ ] clkm‹‰ t Q Š RTM o [ X0ZbXwX0Z _ln3`%\ ^3in ]
j
2 os. f. M e t ‰
su t Q Š RTM o [ X0ZbXwX0Z _ln3`%\ vwigZ ] plM e q ‰t Q Š RTM o [ X0ZbXwX0Z _\ n3`rigZ ] clkm‹‰ t Q Š RTM o [ X0ZbXwX0Z _ln3`%\ ^3in ]
j
1 os. m., f. LK ‰ t o Š k x [ y ZbXwX \ Z _ln3`bV ] LK ‰ t Q Š RTM z [igZbXwX \ Z _ln3`bV ] LK ‰ t Q Š RTM z [igZbXwX \ Z _ln3`bV ]

(€ Œ
2.15.8.7.4.2.1.17. PW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: { ~} ~ ‚ [ Ž(„(… ƒ†ƒˆ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. 
L M
K ‰Q Š RTK S [UWVYXwX \ Z _YZa`bV ] Mc P fe d ‰
M QŠ K M
lc km ‰Q Š RTK S [UWVYXwX0Z _YZa`%\ ^3in ]
RTS [UWVYXwX0Z _YZa`%\ h(igZ ]
j
3 os. f. L K ‰ M QŠ K plM efq ‰
M QŠ K clkm ‰ M QŠ K
RTo [ X VYXwX \ Z _YZa`bV ] RTS [UWVYXwX0Z _\ Za`rigZ ] RTo [ X VYXwX0Z _YZa`%\ ^3in ]
j
2 os. m. L K ‰ M QŠ K cM P fe d ‰
M QŠ K clkm ‰M QŠ K
RTo [ X VYXwX \ Z _YZa`bV ] RTo [ X VYXwX0Z _YZa`%\ h(igZ ] TR o [ X VYXwX0Z _YZa`%\ ^3in ]
j
2 os. f. M eft ‰
su M QŠ K plM efq ‰
M QŠ K clkm ‰M QŠ K
RTo [ X VYXwX0Z _YZa`%\ vwigZ ] RTo [ X VYXwX0Z _\ Za`rigZ ] RTo [ X VYXwX0Z _YZa`%\ ^3in ]
j
1 os. m., f. L K ‰ M Š dx
o [ yVYXwX \ Z _YZa`bV ]
L M QŠ K
K ‰ RTz [iWVYXwX \ Z _YZa`bV ]
L M QŠ K
K ‰ RTz [iWVYXwX \ Z _YZa`bV ]

 € ?
2.15.8.7.4.2.1.18. PW. Wzór X. Strona czynna - schemat: {<} | ~  ‚ ~ [ ƒ‘(… ƒ„’† ‡ˆ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. LK N” M M
t “P Q “• RTS [UgZ5–fX \ Z[—_ln3`bV ] cM P e d N”
t “P Q M “• RTM S t “P Q M “• RTM S
clkm‹N”
j
[UgZ5–fX0Z[—_ln3`%\ h(igZ ] [UgZ5–fX0Z[—_ln3`%\ ^3in ]
3 os. f. LK N”
t “P Q M “• RTM o [ X0Z5–fX \ Z[—_ln3`bV ] plM e q N”
t “P Q M “• RTM S t “P Q M “• RTM o
clkm‹N”
j
[UgZ5–fX0Z[—_\ n3`rigZ ] [ X0Z5–fX0Z[—_ln3`%\ ^3in ]

130
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (˜™ š › œ %ž œ Ÿ  (˜¡  +¢-£.œ ¤0˜¥.¦ œ ¤3š §5¤ %¨5©-ª%« ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. ­ ® 5°± ³ ² °´ ²
¬ ¯” À² ± f Á ¯”
® 5°± ³ ² °´ ² ® 5°± ³ ² °´ ²
ÀlÆÇ ¯”
µT¶ [ ·0¸5¹f· º ¸»—¼l½3¾b¿ ] µT¶ Tµ ¶
Å
[ ·0¸5¹f·0¸»—¼l½3¾%º Ã(Äg¸ ] [ ·0¸5¹f·0¸»—¼l½3¾%º È3Ľ ]
2 os. f. ɲ f®Â ¯”
® 5°± ³ ² °´ ²
µT¶ Ël² ÂfÌ ¯”
® 5°± ³ ² °´ ²
µT¶
® 5°± ³ ² °´ ²
ÀlÆÇ ¯” µT¶
Å
[ ·0¸5¹f·0¸»—¼l½3¾%º ÊwÄg¸ ] [ ·0¸5¹f·0¸»—¼º ½3¾rÄg¸ ] [ ·0¸5¹f·0¸»—¼l½3¾%º È3Ľ ]
1 os. m., f. ­ ® 5°± ³ ² °Í Æ Î
¬ ¯” [ Ï ¸5¹f· º ¸»—¼l½3¾b¿ ]
­ ® 5°± ³ ² °´ ²
¬ ¯” µTÐ [Äg¸5¹f· º ¸»—¼l½3¾b¿ ]
­ ® 5°± ³ ² °´ ²
¬ ¯” µTÐ [Äg¸5¹f· º ¸»—¼l½3¾b¿ ]

2.15.8.7.4.2.1.19. Ó Ò ÕÔ ?Ö× Ù Ø Ú Ö [ ÛÜ(ÝÛ(ޒßàá ].


PW. Wzór X. Strona bierna - schemat: Ña?
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ã ä æç è ä æé â
â å” õä ç f÷ ö å”
ä æç è ä æé â ä æç è ä æé â
õlûü å”
êTë [ìWíîfï ð ñò—óYñaôbí ] êTë êTë
ú
[ìWíîfï0ñò—óYñaô%ð ø(ùgñ ] [ìWíîfï0ñò—óYñaô%ð ý3ùþ ]
3 os. f. ã ä æç è ä æé â
â å” ä ÷få”
ä æç è ä æé â ä æç è ä æé â
õlûü å”
êTÿ [ ï íîfï ð ñò—óYñaôbí ] êTë êTÿ
ú
[ìWíîfï0ñò—óð ñaôrùgñ ] [ ï íîfï0ñò—óYñaô%ð ý3ùþ ]
2 os. m. ã ä æç è ä æé â
â å” õä ç ÷fö å”
ä æç è ä æé â ä æç è ä æé â
õlûü å”
êTÿ [ ï íîfï ð ñò—óYñaôbí ] êTÿ êTÿ
ú
[ ï íîfï0ñò—óYñaô%ð ø(ùgñ ] [ ï íîfï0ñò—óYñaô%ð ý3ùþ ]
2 os. f. ä ÷f å”
 ä æç è ä æé â ä ÷få”
ä æç è ä æé â ä æç è ä æé â
õlûü å”
êTÿ êTÿ êTÿ
ú
[ ï íîfï0ñò—óYñaô%ð wùgñ ] [ ï íîfï0ñò—óð ñaôrùgñ ] [ ï íîfï0ñò—óYñaô%ð ý3ùþ ]
1 os. m., f. ã ä æç è ä  æ ö 
â å” [ íîfï ð ñò—óYñaôbí ]
ã ä æç è ä æé â
â å” ê
[ùWíîfï ð ñò—óYñaôbí ]
ã
â å ä æç è ä æé ê â
[ùWíîfï ð ñò—óYñaôbí ]

2.15.8.7.4.2.2. Wzory trybu rozkazuj cego czasownika PW.


2.15.8.7.4.2.2.1. Ó Ò Ô  [ ޒßàá ]. Czasownik
PW. Imperat - wzór I. a. Schemat: Ña?

Ñ Ò   Ò [  àábà ] - "ba si  ".
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ã æ  û  ÷ ç ö  û  ûüa û  [ ð  Wñaô-ý ]
[ ð  Wñaô ] [ ð  Wñaô3ø ]
2 os. f.  ÷   û  [ ð  Wñaô  ] ä ÷  û  [   ð ñaôrùgñ ] ûüa û  [ ð  Wñaô-ý ]

2.15.8.7.4.2.2.2. Ó Ö Ô !  [ 3Û(ޒß3Û<á ].
PW. Imperat - wzór I. b. Schemat: Ñ ?
ä 5# ä
Czasownik " û $ [ ò ñ&%añ'5ñ ] - "by( znacznym".
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. *) ., + - + / [ 0 1 2436587 ] / -:*9 ,.+ - + / [ 0 1 243658782 ] / ;* ., + - + / [ 0 1 2436587=< ]

2 os. f. >6*? ,.+ - + / [ 0 1 2436587.@ ] A; *) ,.+ - + / [ 0B24381 587.CED ] / ;* ,.+ - + / [ 0 1 2436587=< ]

2.15.8.7.4.2.2.3. PW. Imperat - wzór I. c. Schemat: FHI G [ JLK6M ].


-
Czasownik N; O ; ; [ PQDSRDUTVD ] - "podarowa( , obdarowa( ".
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. N ) O ; [R41 DUT ] / W X 9 O ; [R41 DUTY2 ] Z X ; O ; [R41 DUT[< ]

131
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (\^]`_ a b ced b f gS\^h gjilk.b m=\^n.o b mp_ qUm cerUslt:ceu ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. vxwy { z [|4} ~U€ ] ƒ
z y‚ { z [|4} ~U„E~ ] … zy { z
[|4} ~U[† ]

2.15.8.7.4.2.2.4. Czasownik PW. Imperat - wzór I. d. Schemat: ‡‰Š ˆ [ ‹ŒŽ ].



Czasownik  ‘  ’  [ “Q”4•[”H–4” ] - "przyby— ".
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ™6
˜ ›š 8¡ š š
[•^œ p– ] ž Ÿ  › [•^œ p–p¢ ] £¤ › [•^œ p–l¥ ]
2 os. f. ¦ 8š¡ › š [•^œ p– § ] ©¨ ¡8ª › š [•^œ p– «E” ] š
£¤ › [•^œ p–l¥ ]

2.15.8.7.4.3. Wzory imiesłowów PW. Schematy wspólne dla wszystkich rdzeni.


 ‘­’
Przykładowy rdze¬ [ “®•– ].
Wzór I II III IV V
A. 6
™ š
¯ › ž ° ¨ [ “Vœ ¥:•p–&±² ] ¯™6› ³ :¨Ÿ µ ´ ¯™6› š ¯™6› š Ÿ:µ ´ ¯™6› ³ U¨Ÿ ¹ ¨ µ ´
ž :¨Ÿ µ ´
[¶·±4“Vœ ”4••p–&±² ] [¶·±4“Vœ ¥:•p–&±² ] [¶¸œ ¢[•p–&±² ] [¶·±[º=”ƒ“Vœ ”4••p–&±² ]
P. ¯» Ÿ:¼
› ´ ŸU˜ µ ¨ ¯™6› ¾ :¨Ÿ µ ´ ¯™ › ¨ ž :¨Ÿ µ ´ ¯™ › ¨ Ÿ:µ ´ ¯™6› ¾ U¨Ÿ ¹ ¨ µ ´

[¶½”ƒ“®•L¢‰–&±² ] [¶·±4“Vœ ”4••[”H–&±² [¶·±4“Vœ ¥:•[”H–&±² ] [¶¸œ ¢[•[”H–&±² ] [¶·±[º=”ƒ“Vœ ”4••[”H–&±² ]


]
VI VII VIII IX X
A. ¯™6› š ž U¨Ÿ ¹ ¨ µ ´ - ¯™6¿ š ¹ ¾ µ ´ - ¯™6›¼
š ˜¹ Á˜ µ
ŸU¨ ´
[¶·±[º=”ƒ“Vœ ¥:•p–&±² [¶·±[ºÀº œ ”4•p–&±² ] [¶·±Â8º œ ”ƒ“®•p–&±² ]
]
P. ¯™ › ¨ ž U¨Ÿ ¹ ¨ µ ´ - ¯™ ¿ ¨ ¹ ¾ µ ´ - ¯™ ¼
› ¨ ŸU˜ ¹ ¨ Á ˜ µ ´

[¶·±[º=”ƒ“Vœ ¥:•[”H–&±² [¶·±[ºÀº œ ”4•[”H–&±² ] [¶·±Â8º œ ”ƒ“®•[”H–&±² ]


]
A= czynny. P = bierny.

2.15.8.7.4.4. Masdary PW.


™ ›®°
Przykładowy rdze¬ [ “®•– ].
Wzór II III IV V
¯™SÃ:›¼
š ˜Ä ¡
ŸU¨ [ º=”ƒ“®•^œ §8–&±² ] Å Æ.£ › ¨ ž :¨Ÿ µ ´ ¯»‰Ç ¿Ì
¨ ËÍÈ Î [ Ï §e•^œ ¥Ê–&±² ] ¯™H› Ð U¨Ÿ Ä ¨

[¶·±4“E¥:•^œ ”H–4”&º±² ] [ º=”ƒ“Vœ ”4••4±ƒ–&±² ]


¯»‰Ç ›É
¨ ° È [ “¸.•^œ ¥Ê–&±² ]
Wzór VI VII VIII X
¯™ › ´ ž U¨Ÿ Ä ¨ - ¯»‰Ç ¿ ¨ Ä ³ šž ¯»‰Ç ¿ ¨ :
à ¹ šÑ ˜ š
ž
[ º=”ƒ“Vœ ¥:•4±ƒ–&±² ] [ Ï==ºÀº..•^œ ¥Ê–&±² ] [ Ï=eÂ8º §e•^œ ¥Ê–&±² ]

2.15.8.7.5. Czasownik PY.


Czasowniki z pierwszÒ spółgłosk Ò rdzennÒ [ Ó ], odmieniajÒ siÔ w miar Ô regularnie. Typowe dla tych
czasowników jest zamiana dyftongu [ ±8Õ ] na [ ¢ ], i asymilacja pierwszej spółgłoski rdzennej do infiksu w VIII
Ö×
temacie, podobnie do czasowników PW i czasownika ¨ ¨ £ Ø [ Ï œ ”:ÙڔSÛ” ].

132
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Ü^Ý`Þ ß à áeâ à ã äSÜ^å äjælç.à è=Ü^é.ê à èpÞ ëUè áeìUílî:áeï ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.5.1. Perfectum.
2.15.8.7.5.1.1. ò ñ ô ó [õ.ö ÷ÌøùŽú ].
Wzór I. Strona czynna - schemat: ð‰Y

 Sg.
   Plur.
   Dual.
 
3 os. m. û ÿ ý û [
üþ ]    [

 ]      [ ]
     !"     

3 os. f.   
   [ ]      [ ]  #      [ ]
     &%'   &%')
2 os. m.     [ ] $ #     [ ]  ( #     [ ]
  !    %+"   &%')
2 os. f.     [ ] * #     [ ]  ( #     [ ]
  &% ,    
 
 
 !
  ,    
 
 
 !
 
1 os. m., f.     [ ]   [ ]   [ ]

3
2.15.8.7.5.1.2. PY. Wzór I. Strona bierna - schemat: -/20 . 1 [4!5 687&9: ].
Sg. Plur. Dual.
 %   %   % 
3 os. m.     [
;< ]    [

 ]       [ ]
 %  %  !" %   
3 os. f.   
    [ ]      [ ]  #       [ ]
%   %  &%' %  &%')
2 os. m.      [ ] $ #     [ ]  ( #      [ ]
%  ! %   %+" %  &%')
2 os. f.      [ ] * #      [ ]  ( #      [ ]
%  &% ,     %  ! ,     
% 
 
 !
 
1 os. m., f.      [ ]   [ ]   [ ]

2.15.8.7.5.1.3. 0 = 3 > [4!5 @A77B@C: ].


PY. Wzór II. Strona czynna - schemat: -/?
Sg. Plur. Dual.
 +D  +D  +D
3 os. m. ;  *  [ ]
  *  [ ]     *  [ ]
 +D + !" +  
3 os. f.     *  [ ]   *  [ ]  #     *  [ ]
+  + &%'
2 os. m.   *  [ ] $  #  *  [ ]  ( #  * 
+ &%')
[ ]
+ !
2 os. f.   *  [ ] * #  *  # (  * 
+D  %+" + &%')
[ ] [ ]
+ &% ,    + ! ,    + !
1 os. m., f.   *  [ ]  * [ ]  * [ ]

3
2.15.8.7.5.1.4. PY. Wzór II. Strona bierna - schemat: -/20 E 1 [4!5 6877&9: ].
Sg. Plur. Dual.
 %+   %+   %+ 
3 os. m.   F  [
;< ]  F  [

 ]   F  [
  ]
 %+  %+  !" %+   
3 os. f.   
  F  [ ]    F  [ ]  #  
  F  [ ]
%+   %+  &%' %+  &%')
2 os. m.    F  [ ] $ #   F  [ ]  ( #   F  [ ]
%+  ! %+  &%')
2 os. f.    F  [ ] F #    F   ( #   F  [ ]
%+   %+"
[ ]

133
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (GIHKJ L M N O M P QRGIS QUTWV!M XGIY!Z M X[J \X N ]^W_ N ` ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. ab<d
c fRe ag [hjik+kl m no&i ] s c fRe ag s c fRe ag
prq d [hjik+kl m n!tu ] prq d [hjik+kl m n!tu ]

2.15.8.7.5.1.5. y w z } | [~! €{B‚Cƒ ].


PY. Wzór III. Strona czynna - schemat: vx{

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. „… „† ‡r„ˆ [‰2Š ‹ŒDŽŽ ]  ‘ “ ’ 
„† r
‡ „ˆ [‰2Š ‹ŒDŽ” ] ‡r“ „ „† ‡r„ˆ [‰2Š ‹ŒDŽ‹ ]

3 os. f. – • “ „ „† ‡r„ˆ [‰2Š ‹ŒDŽŽ— ] ˜„ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž!™"Ž ] ‡rš „ “ „ „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ ŽŽ— ‹ ]

2 os. m. –„ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž—Ž ] › • š ’ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž—&œ ] ‡r„ž š ’ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž—&œ)‹ ]

2 os. f. –Ÿ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž—!  ] ˜¡ š ’ “ • „† ‡r„ˆ ‡r„ž š ’ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž—&œ)‹ ]

[‰‹ŒDŽ— Š œ™+™"Ž ]
1 os. m., f. –’ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž—&œ ] ‡r¢ „ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž!™‹ ] ‡r¢ „ “ • „† ‡r„ˆ [‰‹ŒŠ Ž!™‹ ]

}
2.15.8.7.5.1.6. PY. Wzór III. Strona bierna - schemat: v/2y £ ¤[¥ [~! ¦§&¨ƒ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. …„ Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰2Š ” Œ  Ž ]  ‘ “ ’ Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰2Š ” Œ  ” ] ‡r“ „ Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰2Š ” Œ  ‹ ]

3 os. f. – • “ „ Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰2Š ” Œ  Ž— ] ˜„ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   !™"Ž ] r‡ š „ “ „ Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   Ž— ‹ ]

2 os. m. –„ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   —Ž ] › • š ’ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   —&œ ] ‡r„ž š ’ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   —&œ)‹ ]

2 os. f. –Ÿ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   —!  ] ˜ª š ’ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” Œ  — Š œ™+™"Ž ] ‡r„ž š ’ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   —&œ)‹ ]

1 os. m., f. –’ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   —&œ ] ‡r¢ „ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   !™‹ ] r‡ ¢ „ “ • Ÿ† ‘ ˆ ’ [‰©” ŒŠ   !™‹ ]

2.15.8.7.5.1.7. « w } ¬ | ­ [ ®  ‚ ~¯B‚Cƒ ].
PY. Wzór IV Strona czynna - schemat: vx?

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. …„ „° •ˆ ± ² [ ³ Š Ž‰´ŒDŽŽ ]  ‘ “ ’ „° •ˆ ± ² [ ³ Š Ž‰´ŒDŽ” ] ‡r“ „ „° •ˆ ± ² [ ³ Š Ž‰´ŒDŽ‹ ]

3 os. f. – • “ „ „° •ˆ ± ² [ ³ Š Ž‰´ŒDŽŽ— ] ˜„ “ • „° •ˆ ± ² [ ³&Ž‰´ŒŠ Ž!™"Ž ] r‡ š „ “ „ „° •ˆ ± ² [ ³&Ž‰´ŒŠ ŽŽ— ‹ ]

2 os. m. –„ “ • „° •ˆ ± ² [ ³&Ž‰´ŒŠ Ž—Ž ] › • š ’ “ • „° •ˆ ± ² [ ³&Ž‰´ŒŠ Ž—&œ ] ‡r„ž š ’ “ • „° •ˆ ± ²

[ ³&Ž‰´ŒŠ Ž—&œ)‹ ]
2 os. f. –Ÿ “ • „° •ˆ ± ² [ ³&Ž‰´ŒŠ Ž—!  ] ˜¡ š ’ “ • „° •ˆ ± ² ‡r„ž š ’ “ • „° •ˆ ± ²

[ ³&Ž‰´ŒDŽ— Š œ™+™"Ž ] [ ³&Ž‰´ŒŠ Ž—&œ)‹ ]


1 os. m., f. –’ “ • „° •ˆ ± ² [ ³&Ž‰´ŒŠ Ž—&œ ] ‡r¢ „ “ • „° •ˆ ± ² [ ³&Ž‰´ŒŠ Ž!™‹ ] ‡r¢ „ “ • „° •ˆ ± ² [ ³&Ž‰´ŒŠ Ž!™‹ ]

2.15.8.7.5.1.8. « £ } ¬ ¥ ­ [ ®  µR~¯&¨ƒ ].
PY. Wzór IV Strona bierna - schemat: v/?
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. …„ ·Ÿ† ¶&¸ ² [ ³ Š ” Œ  Ž ]  ‘ “ ’ ·Ÿ† ¶&¸ ² [ ³ Š ” Œ  ” ] ‡r“ „ ·Ÿ† ¶&¸ ² [ ³ Š ” Œ  ‹ ]

3 os. f. – • “ „ ·Ÿ† ¶&¸ ² [ ³ Š ” Œ  Ž— ] ˜„ “ • ·Ÿ† ¶&¸ ² [ ³·” ŒŠ   !™"Ž ] r‡ š „ “ „ ·Ÿ† ¶&¸ ² [ ³·” ŒŠ   Ž— ‹ ]

2 os. m. –„ “ • ·Ÿ† ¶&¸ ² [ ³·” ŒŠ   —Ž ] › • š ’ “ • Ÿ† &¶ ¸ ² [ ³·” ŒŠ   —&œ ] ‡r„ž š ’ “ • ·Ÿ† ¶&¸ ² [ ³·” ŒŠ   —&œ)‹ ]

134
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¹IºK» ¼ ½ ¾ ¿ ½ À ÁR¹I ÁUÃWÄ!½ ŹIÆ!Ç ½ Å[» ÈÅ ¾ ÉÊWË ¾ Ì ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. Î<
Í Ð Ï ·ÍÑ Ò&Ó Ô [ Õ·Ö ×Ø Ù ÚÛ!Ù ] Ý+Ü ß Þ Ð Ï ·ÍÑ Ò&Ó Ô [ Õ·Ö ×Ù ÚÛ Ø àá+á"â ] rã å ä ß Þ Ð Ï ·ÍÑ Ò&Ó Ô [ Õ·Ö ×Ø Ù ÚÛ&àæ)ç ]
ÞÎ<Ð Ï ·ÍÑ Ò&Ó Ô [ Õ·Ö ×Ø Ù ÚÛ&à ] è è
1 os. m., f. ãrä Ð Ï ·ÍÑ Ò&Ó Ô [ Õ·Ö ×Ø Ù Ú!áç ] ãrä Ð Ï ·ÍÑ Ò&Ó Ô [ Õ·Ö ×Ø Ù Ú!áç ]

ð ê ìîë íï
2.15.8.7.5.1.9. PY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ? é [ ñ&ò ó!ô òAõõBòCö ].

Sg. Plur. Dual.


3 ol. m. ÷ø<úù ÷û ü ÷ [ ýþÿ þ  þþ ]  
 ú  ÷û
 ù [ ýþÿ þ
ü ÷ 
þ  ]
 ÷
úù ÷û ü ÷ [ ýþÿ þ  þ ]

3 os. f. ÷ úù ÷û ü ÷
 
 ÷
  úù ÷û ü ÷ [ ýþÿ"þ  þ "þ ]  ÷ úù ÷û ü ÷
÷

 
[ ýþÿ þ þþý ] [ ýþÿ"þ þþý  ]
2 os. m. ÷
 úù ÷û ü ÷  úù ÷û ü ÷
   
  úù ÷û ü ÷
 ÷  

  
[ ýþÿ"þ þýþ ] [ ýþÿ"þ þý  ] [ ýþÿ"þ þý  ]
2 os. f. 
 úù ÷û ü ÷ [ ýþÿ"þ  þý ]  úù ÷û ü ÷
ù  
  úù ÷û ü ÷
 ÷  

 
[ ýþÿ"þ þý  "þ ] [ ýþÿ"þ þý  ]
 úù ÷û ü ÷ [ ýþÿ"þ

 
    úù ÷û ü ÷    úù ÷û ü ÷ 
1 os. m., f. þý ] ÷
 [ ýþÿ"þ þ ] ÷
 [ ýþÿ"þ þ ]

ð! ì$ï #
2.15.8.7.5.1.10. PY. Wzór V Strona bierna - schemat: ê " [ ñ&%Ró!ô %8õõ'ö ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ÷ø)ú ( û  ü  [ ýÿ   * þ ]  
+ ú û ü
 (   [ ýÿ 

*  ] ÷
+ú ( û  ü  [ ýÿ   * ]

3 os. f. ÷ ú ( û  ü  [ ýÿ   *þý ]


 
+ ÷
+  ú ( û  ü  [ ýÿ,  * "þ ] ÷ ú ( û  ü  [ ýÿ,  *þý  ]
 ÷
+
2 os. m. ÷
+  ú ( û  ü  [ ýÿ,  *ýþ ]  ú (û  ü 
   
+  ú (û  ü 
 ÷  
+
 
[ ýÿ, *ý  ] [ ýÿ, *ý  ]
 ú ( û  ü  [ ýÿ,   ú (û  ü 
(  
+  ú (û  ü 
2 os. f. 
+ *ý ]  ÷  
+
 
[ ýÿ, *ý  "þ ] [ ýÿ, *ý  ]
1 os. m., f.  ú ( û  ü  [ ýÿ,  *ý ]

+  ÷
+
 ú ( û  ü  [ ýÿ,

*  ]
 ÷
+
 ú ( û  ü  [ ýÿ,

* ]

ð - í . ìîë íï
2.15.8.7.5.1.11. PY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: / [ ñ&ò ó!ô 0{õBòCö ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÷ø 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ   þ þ ] 1 ÷ ÷û ü ÷
 
 [ ýþÿ  þ ]
 ÷
1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ   þ ]

3 os. f.  
÷ 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ   þþý ] ÷
 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ  þ"þ ] 
 ÷
÷ 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ þþý  ]
2 os. m. ÷
 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ  þýþ ]    
 1 ÷ ÷û ü ÷  ÷  
 1 ÷ ÷û ü ÷
 
[ ýþÿ þý  ] [ ýþÿ þý  ]
2 os. f. 
 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ  þý ] ù  
 1 ÷ ÷û ü ÷  ÷  
 1 ÷ ÷û ü ÷
 
[ ýþÿ þý  "þ ] [ ýþÿ þý  ]
1 os. m., f. 
 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ  þý ]  
÷
 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ þ ]
 
÷
 1 ÷ ÷û ü ÷ [ ýþÿ þ ]

135
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (24365 7 8 9*: 8 ; <=24> <@?BA8 C24DE 8 CF5 GC 9*HIBJ 9*K ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Q$RS
2.15.8.7.5.1.12. PY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: L!N M OFP [ T&U=VW XZY[]\ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. _) f
^ ac` b $de d [ gh ij k lnm*op ] q b r+ f
d ac` b $de d [ gh ij k lnm*o k ] f
^ ac` b $de d [ gh ij k lnm*ot ]
s r+
3 os. f. ^ ac` b $de f d [ gh ij k lnm*opg ]
v u r+ u ac` b $de f d [ gh ixk l]j m*oyzp ]
w^ r+ s { ^ r+
^ ac` b $de f d [ gh ixk l]j m*opg t ]

2 os. m. u ac` b $de f d [ gh ixk l]j m*o gp ]


v^ r+ | u { d r+
u ac` b $de f d s ^~ { d r+
u ac` b $de f d

[ gh ixk l]j m*o gh } ] [ gh ixk l]j m*o gh }t ]
2 os. f. u ac` b $de f d [ gh ixk l]j m*o gm ]
v` r+ w { d r+
u ac` b $de f d { u ac` b $de f d
s ^~ d r+
[ gh ixk lnm*o g j h yyzp ] [ gh ixk l]j m*o gh }t ]
1 os. m., f. u ac` b $de f d [ gh ixk l]j m*o gh ]
vd r+ € u ac` b $de f d € u ac` b $de f d
s ^ r+ [ gh ixk l]j m*oyt ] s ^ r+ [ gh ixk l]j m*oyt ]

…=‡‰† ˆŠ
2.15.8.7.5.1.13. PY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ƒ„ ‚ ‚ [ ‹Œ4=Ž  ’‘&”“ ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. f
_^ $^• – `q [ —mg˜g j pl™pop ] f f
q b r d $^• – `q [ —mg˜g j pl™po k ] s r ^ $^• – `q [ —mg˜g j pl™pot ]
3 os. f. v u r ^ $^• f – `q [ —mg˜g j pl™popg ] w^ r u $^• f – `q [ —mg˜gpl]j poyzp ] s { ^ r ^ $^• f – `q [ —mg˜gpl]j popg t ]
2 os. m. v^ r u $^• f – `q [ —mg˜gpl]j po gp ] | u { d r u $^• f – `q [ —mg˜gpl]j po gh } ] s ^~ { d r u $^• f – `q
[ —mg˜gpl]j po gh }t ]
2 os. f. v` r u $^• f – `q [ —mg˜gpl]j po gm ] w– { d r u $^• f – `q s ^~ { d r u $^• f – `q
[ —mg˜gpl™po g j h yyzp ] [ —mg˜gpl]j po gh }t ]
vd r u $^• f – `q [ —mg˜gpl]j po gh ] € €
1 os. m., f. s ^ r u $^• f – `q [ —mg˜gpl]j poyt ] s ^ r u $^• f – `q [ —mg˜gpl]j poyt ]

2.15.8.7.5.1.14. „ ˆ …=š ‡† › œ [ ‹F==Ž  ž‘Œ]“ ].


PY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat:  x
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. f    ¡
^ •=` Ÿ [ —&hg˜g j h$lnm*op ] f   ¡ f   ¡
_) q b r+
d •=` Ÿ [ —&hg˜g j h$lnm*o k ] ^ •=` Ÿ [ —&hg˜g j h$lnm*ot ]
s r+
3 os. f. ^ •=` fŸ   ¡ [ —&hg˜g j h$lnm*opg ]
v u r+ u •=` fŸ   ¡ [ —&hg˜gh$l]j m*oyzp ]
w^ r+ s { ^ r+
^ •=` fŸ   ¡ [ —&hg˜gh$l]j m*opg t ]

2 os. m. u •=` fŸ   ¡ [ —&hg˜gh$l]j m*o gp ]


v^ r+ | u { d r+
u •=` fŸ   ¡ [ —&hg˜gh$l]j m*o gh } ] s ^~ { d r+
u •=` fŸ   ¡

[ —&hg˜gh$l]j m*o gh }t ]


2 os. f. u •=` f Ÿ   ¡ [ —&hg˜gh$l]j m*o gm ]
v` r+ w– { d r+
u •=` fŸ   ¡ s ^~ { d r+
u •=` fŸ   ¡

[ —&hg˜gh$lnm*o g j h yyzp ] [ —&hg˜gh$l]j m*o gh }t ]


1 os. m., f. u •=` f Ÿ   ¡ [ —&hg˜gh$l]j m*o gh ]
vd r+ € u •=` fŸ   ¡ € u •=` fŸ   ¡
s ^ r+ [ —&hg˜gh$l]j m*oyt ] s ^ r+ [ —&hg˜gh$l]j m*oyt ]

¢ † …¤£ Šˆ
2.15.8.7.5.1.15. PY. Wzór X. Strona czynna - schemat: ƒ„ ‚ ‚ ¥ [ ‹Œ§¦=Ž   ¨‘&”“ ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. _^ ^• ue { ^ ©+
u `q q b r d ^• ue { ^ ©+
u `q {
s r ^ ^• ue ^ ©+
u `q [ —m*o g j p$iªl™pot ]

[ —m*o g j p$iªl™pop ] [ —m*o g j p$iªl™po k ]


3 os. f. v u r ^ ^• ue { ^ ©+
u `q w^ r u ^• ue { ^ ©+
u `q s { ^ r ^ ^• ue { ^ ©+
u `q

136
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej («4¬6­ ® ¯ °*± ¯ ² ³=«4´ ³@µB¶¯ ·«4¸¹ ¯ ·F­ º· °*»¼B½ °*¾ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ ¿À*Á  à Ä$ŪƙÄÁÄ ] [ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁÇzÄ ] [ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁÄÂ È ]
2 os. m. É Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ê) Ë ÑÒ ÓË Ï Ô Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ë ÑÒ × ÉØ Ï Ô Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ë ÑÒ

[ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁ ÂÄ ] [ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁ ÂÕ Ö ] [ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁ ÂÕ ÖÈ ]
2 os. f. Ñ Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ê) Ë ÑÒ ÚÙ Ï Ô Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ë ÑÒ × ÉØ Ï Ô Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ë ÑÒ

[ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁ ÂÀ ] [ ¿À*Á ÂÄ$ŪƙÄÁ Â Ã Õ ÇÇzÄ ] [ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁ ÂÕ ÖÈ ]
1 os. m., f. ÔÊ)Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ë ÑÒ × Û É Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ë ÑÒ × Û É Ì Ë ÉÍ Î Ë Ï É Ð+
Ë ÑÒ

[ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁ ÂÕ ] [ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁÇÈ ] [ ¿À*Á ÂÄ$ŪÆ]à ÄÁÇÈ ]

2.15.8.7.5.1.16. Þ Ý à‰ß ¤áâ äžã å æ [ çFè é=ê ë è=ì¨íî]ï ].


PY. Wzór X. Strona bierna - schemat: Ü!¤
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ðñ)ócò ô ö õ øž÷ ù ú [ û&ü$ý þ ÿ *ý ] õ ócò ô ö õ øž÷ ù ú [ û&ü$ý þ ÿ *ý ]
ôú + ð +ócò ô ö õ øž÷ ù ú [ û&ü$ý þ ÿ *ý
]

3 os. f. ÷ +
ð ócò ô ö õ øž÷ ù ú ÷ ócò ô ö õ øž÷ ù ú
ð + ö ð ócò ô ö õ øž÷ ù ú
ð +
[ û&ü$ý þ ÿ *ýþ ] [ û&ü$ý þ]ÿ *ý ] [ û&ü$ý þ]ÿ *ýþ
]
2 os. m. ð +÷ ócò ô ö õ øž÷ ù ú  ÷ ö õ +
÷ ócò ô ö õ øž÷ ù ú ö ÷ ö ÷
 ð õ +ócò ô õ øžù ú
[ û&ü$ý þ]ÿ *ý þ  ] [ û&ü$ý þ]ÿ *ý þü ] [ û&ü$ý þ]ÿ *ý þü
]
2 os. f. ò +÷ ócò ô ö õ øž÷ ù ú  ö õ +
÷ ócò ô ö õ øž÷ ù ú ö ÷ ö ÷
 ð õ +ócò ô õ øžù ú
[ û&ü$ý þ]ÿ *ý þ ] [ û&ü$ý þ*ý þ ÿ ü ] [ û&ü$ý þ]ÿ *ý þü
]
1 os. m., f. õ +÷ ócò ô ö õ øž÷ ù ú  ÷ ö ÷  ÷ ö ÷
ð +ócò ô õ øžù ú ð +ócò ô õ øžù ú
[ û&ü$ý þ]ÿ *ý þü ] [ û&ü$ý þ]ÿ *ý
] [ û&ü$ý þ]ÿ *ý
]

2.15.8.7.5.2. Imperfectum.
2.15.8.7.5.2.1. Indicativus.
2.15.8.7.5.2.1.1. Þ á à‰ß  á [  ì¨í”ï ].
PY. Wzór I. Strona czynna - schemat: Ü ¤
Sg. Plur. Dual.
÷ &ð ô  õ  ð  ÷ ! ð ["#"$%ý ÿ ' ] ÷
3 os. m. ñõ  ð  !ð ["ÿ #"$%ý‰ü ] ( &  ð  ð  ! ð ["#"$%ý ÿ
)* ]
3 os. f. õñ  ð  ÷ !ð + [ þ ÿ #"$%ý‰ü ] ð  ÷  ð  ÷ !ð ["#"$]ÿ ý ] ÷
( &  ð  ð  ! ð + [ þ #"$%ý ÿ
)* ]
2 os. m. õñ  ð  ÷ !ð + [ þ ÿ #"$%ý‰ü ] &ð ô  õ  ð  ÷ ! ð + [ þ #"$%ý ÿ ' ] ÷
( &  ð  ð  ! ð + [ þ #"$%ý ÿ
)* ]
2 os. f. ,ð  ò  ð  ÷ ! ð + [ þ #"$%ý ÿ - ] ð  ÷  ð  ÷ !ð + [ þ #"$]ÿ ý ] ÷
( &  ð  ð  ! ð + [ þ #"$%ý ÿ
)* ]
1 os. m., f. õñ  ð .÷ / [ û ÿ #"$%ý‰ü ] õñ  ð  ÷ !ð 0 [ÿ #"$%ý‰ü ] õñ  ð  ÷ !ð 0 [ÿ #"$%ý‰ü ]

2.15.8.7.5.2.1.2. Þ á à#ß  1 [ è=ì¨í”ï ].


PY. Wzór I. Strona bierna - schemat: Ü ¤

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. õñ cðó ô !õ ["ÿ %ý‰ü ] &ð ô  õ cðó ô !õ ["2%ý ÿ ' ] ( &  ð cðó ô !õ ["2%ý ÿ
)* ]
3 os. f. õñ cðó ô !õ + [ þ ÿ %ý‰ü ] ð  ÷ cðó ô !õ ["2]ÿ ý ] ( &  ð cðó ô !õ + [ þ%ý ÿ
)* ]
2 os. m. õñ cðó ô !õ + [ þ ÿ %ý‰ü ] &ð ô  õ cðó ô !õ + [ þ%ý ÿ ' ] ( &  ð cðó ô !õ + [ þ%ý ÿ
)* ]

137
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (35476 8 9 :<; 9 = >'35? >A@CB9 D 35EF 9 D)6 GD :<HICJ:<K ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. MO
L P N SLQ R!U T V [ WXY%Z[]\ ^_Z ] `$
L P a SLQ R!U T V [ WXYb\ Z[_Z ] c de P L SLQ R!U T V [ WXY%Z[]\ f)_*g ]
1 os. m., f. ThiSLQ jlk m [ n \ XY%Z[po ] ThiSLQ RU!T q [_r\ XY%Z[po ] ThiSLQ RU!T q [_r\ XY%Z[po ]

2.15.8.7.5.2.1.3. v t y#w { z [ |'}p~€blb‚ ].


PY. Wzór Wzór II. Strona czynna - schemat: sux

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ƒ„i#…† #‡ˆ ƒ‰ [ŠŒ‹Šr Ž<‘p‹ ] ’C‡ “ ” ƒ #…† #‡ˆ ƒ‰ [ŠŒ‹ŠŽ<‘] •'–Ž ] — ’˜ ” ‡ #…† #‡ˆ ƒ‰ [ŠŒ‹ŠŽ<‘] ™)–* ]
3 os. f. ƒ„i#…† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Šr Ž<‘p‹ ] $
‡ ” ž #…† #‡ˆ ƒ‰ [ŠŒ‹ŠŽb <‘–Ž ] — ’˜ ” ‡ #…† #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹ŠŽ<‘] ™)–* ]
2 os. m. ƒ„i#…† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Šr Ž<‘p‹ ] ’C‡ “ ” ƒ #…† #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹ŠŽ<‘] •'–Ž ] — ’˜ ” ‡ #…† #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹ŠŽ<‘] ™)–* ]
2 os. f. ŸO
‡ ”   #…† #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹ŠŽ<‘] ¡–Ž ] $
‡ ” ž #…† #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹ŠŽb <‘–Ž ] — ’˜ ” ‡ #…† #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹ŠŽ<‘] ™)–* ]
1 os. m., f. ƒ„i#…† ‡‰ ¢ £ [ ¤‹Šr Ž<‘p‹ ] ƒ„i#…† #‡ˆ š!ƒ ¥ [–Œ‹Šr Ž<‘p‹ ] ƒ„i#…† #‡ˆ š!ƒ ¥ [–Œ‹Šr Ž<‘p‹ ]

2.15.8.7.5.2.1.4. v ¦ y#w { z [ |'}p~€b~§‚ ].


PY. Wzór II. Strona bierna - schemat: sux

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ƒ„i#¨† #‡ˆ š ƒ ‰ [ŠŒ‹Šr Ž%Ž‘p‹ ] ’C‡ “ ” ƒ #¨† #‡ˆ š ƒ ‰ — ’˜ ” ‡ #¨† #‡ˆ š ƒ ‰ [ŠŒ‹ŠŽ%Ž‘] ™)–* ]
[ŠŒ‹ŠŽ%Ž‘] •'–Ž ]
3 os. f. ƒ„i#¨† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Šr Ž%Ž‘p‹ ] $
‡ ” ž #¨† #‡ˆ š ƒ ‰ [ŠŒ‹ŠŽb Ž‘–Ž ] — ’˜ ” ‡ #¨† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹ŠŽ%Ž‘] ™)–* ]
2 os. m. ƒ„i#¨† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Šr Ž%Ž‘p‹ ] ’C‡ “ ” ƒ #¨† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹ŠŽ%Ž‘] •'–Ž ] — ’˜ ” ‡ #¨† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹ŠŽ%Ž‘] ™)–* ]
2 os. f. ŸO
‡ ”   #¨† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹ŠŽ%Ž‘] ¡–Ž ] $
‡ ” ž #¨† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹ŠŽb Ž‘–Ž ] — ’˜ ” ‡ #¨† #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹ŠŽ%Ž‘] ™)–* ]
1 os. m., f. ƒ„i#¨† ‡‰ ¢ £ [ ¤‹Šr Ž%Ž‘p‹ ] ƒ„i#¨† #‡ˆ š!ƒ ¥ [–Œ‹Šr Ž%Ž‘p‹ ] ƒ„i#¨† #‡ˆ š!ƒ ¥ [–Œ‹Šr Ž%Ž‘p‹ ]

2.15.8.7.5.2.1.5. ª © « y#w { z [ |'}l¬*lb‚ ].


PY. Wzór III. Strona czynna - schemat: su*

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. „ƒ ­   ˜ #‡ˆ ƒ‰ [ŠŒ‹Šr ™®<‘p‹ ] ’C‡ “ ” ƒ ­   ˜ #‡ˆ ƒ‰ [ŠŒ‹Š™®<‘] •'–Ž ] — ’˜ ” ‡ ­   ˜ #‡ˆ ƒ‰ [ŠŒ‹Š™®<‘] ™)–* ]
3 os. f. ƒ„ ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Šr ™®<‘p‹ ] $
‡ ” ž ­   ˜ #‡ˆ ƒ‰ [ŠŒ‹Š™®b <‘–Ž ] — ’˜ ” ‡ ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Š™®<‘] ™)–* ]
2 os. m. ƒ„ ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Šr ™®<‘p‹ ] ’C‡ “ ” ƒ ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Š™®<‘] •'–Ž ] — ’˜ ” ‡ ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Š™®<‘] ™)–* ]
2 os. f. ŸO
‡ ”   ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Š™®<‘] ¡–Ž ] $
‡ ” ž ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Š™®b <‘–Ž ] — ’˜ ” ‡ ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Š™®<‘] ™)–* ]
1 os. m., f. ƒ„ ­   ˜ ‡‰ ¢ £ [ ¤‹Šr ™®<‘p‹ ] ƒ„ ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ ¥ [–Œ‹Šr ™®<‘p‹ ] ƒ„ ­   ˜ #‡ˆ š!ƒ ¥ [–Œ‹Šr ™®<‘p‹ ]

2.15.8.7.5.2.1.6. ª ¯ « y#w { z [ |'}l¬*~§‚ ].


PY. Wzór III. Strona bierna - schemat: s°*

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ƒ„i‡­ ˜ #‡ˆ š ƒ ‰ [ŠŒ‹Šr ™®%Ž‘p‹ ] ’C‡ “ ” ƒ ‡­ ˜ #‡ˆ š ƒ ‰ [ŠŒ‹Š™®%Ž‘] •'–Ž ] — ’˜ ” ‡ ‡­ ˜ #‡ˆ š ƒ ‰ [ŠŒ‹Š™®%Ž‘] ™)–* ]
3 os. f. ƒ„i‡­ ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Šr ™®%Ž‘p‹ ] $
‡ ” ž ‡­ ˜ #‡ˆ š ƒ ‰ [ŠŒ‹Š™®b Ž‘–Ž ] — ’˜ ” ‡ ‡­ ˜ #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹Š™®%Ž‘] ™)–* ]
2 os. m. ƒ„i‡­ ˜ #‡ˆ š!ƒ › [ œl‹Šr ™®%Ž‘p‹ ] ’C‡ “ ” ƒ ‡­ ˜ #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹Š™®%Ž‘] •'–Ž ] — ’˜ ” ‡ ‡­ ˜ #‡ˆ !š ƒ › [ œl‹Š™®%Ž‘] ™)–* ]

138
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (±5²7³ ´ µ ¶<· µ ¸ ¹'±5º ¹A»C¼µ ½ ±5¾¿ µ ½)³ À½ ¶<ÁÂCö<Ä ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. ÆO
Å È Ç #ÅÉ ÊË#ÅÌ !Î Í Ï [ ÐlÑÒÓ®Ô%ÕÖ]× ØÙÕ ] Ú$
Å È Û #ÅÉ ÊË#ÅÌ !Î Í Ï [ ÐlÑÒÓ®Ôb× ÕÖÙÕ ] Ü Ý ÊËÈ Å #ÅÉ ÊË#ÅÌ !Î Í Ï [ ÐlÑÒÓ®Ô%ÕÖ]× Ó)Ù*Þ ]
1 os. m., f. Íßi#ÅÉ ÊË Åà á â [ ãÑÒr× Ó®Ô%ÕÖpÑ ] Íßi#ÅÉ ÊË#ÅÌ Î!Í ä [ٌÑÒr× Ó®Ô%ÕÖpÑ ] Íßi#ÅÉ ÊË#ÅÌ Î!Í ä [ٌÑÒr× Ó®Ô%ÕÖpÑ ]

2.15.8.7.5.2.1.7. ç æ é#è ë ê [ ì'íïîlðbñ ].


PY. Wzór Wzór IV. Strona czynna - schemat: åux

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. òóiSôõ öò÷ [ørù úûü<ýpþ ] ÿ ö ò Sôõ öò÷ [ø2úûü<ý]ù ú ]    ÿ Sôõ öò÷ [ø2úûü<ý]ù
*ü ]
3 os. f. òóiSôõ ö ò [  ù úûü<ýpþ ] 
ÿ   Sôõ öò÷ [ø2úûbù ü<ý ]    ÿ Sôõ ö ò [ úûü<ý]ù
*ü ]
2 os. m. òóiSôõ ö ò [  ù úûü<ýpþ ] ÿ ö  ò Sôõ ö ò [ úûü<ý]ù ú ]    ÿ Sôõ ö ò [ úûü<ý]ù
*ü ]
2 os. f. ÿ  ô Sôõ ö ò [ úûü<ý]ù  ] 
ÿ   Sôõ ö ò [ úûbù ü<ý ]    ÿ Sôõ ö ò [ úûü<ý]ù
*ü ]
1 os. m., f. òóiôõ   [  ù úûü<ýpþ ] òóiSôõ ö ò  [rù úûü<ýpþ ] òóiSôõ ö ò  [rù úûü<ýpþ ]

2.15.8.7.5.2.1.8. ç  é#è ë ê [ ì'íïî §ñ ].


PY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: åx

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. òó Sõ ÿ ö ò ÷ [ørù úû!ýpþ ] ÿ ö ò Sõ ÿ ö ò ÷ [ø2úû!ý]ù ú ]    ÿ Sõ ÿ ö ò ÷ [ø2úû!ý]ù
*ü ]
3 os. f. òó Sõ ÿ ö ò [  ù úû!ýpþ ] 
ÿ   Sõ ÿ ö ò ÷ [ø2úûbù ý ]    ÿ Sõ ÿ ö ò [ úû!ý]ù
*ü ]
2 os. m. òó Sõ ÿ ö ò [  ù úû!ýpþ ] ÿ ö ò Sõ ÿ ö ò [ úû!ý]ù ú ]    ÿ Sõ ÿ ö ò [ úû!ý]ù
*ü ]
2 os. f. ÿ  ô õSÿ ö ò [ úû!ý]ù  ] 
ÿ   Sõ ÿ ö ò [ úûbù ý ]    ÿ Sõ ÿ ö ò [ úû!ý]ù
*ü ]
1 os. m., f. óò õÿ   [  ù úû!ýpþ ] òó Sõ ÿ ö ò  [rù úû!ýpþ ] òó Sõ ÿ ö ò  [rù úû!ýpþ ]

2.15.8.7.5.2.1.9. ç " é $ &  ë  [ 'í(€îbî §ñ ].


PY. Wzór V. Strona czynna - schemat: å#%
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. òó*)+ , ÿ - ÿ ÷ ÿ [ø.#ørù ûû!ýpþ ] -
ÿ ö ò )+ , ÿ ÿ ÷ ÿ
-
   ÿ )+ , ÿ ÿ ÷ ÿ
[ø.#øûû!ý]ù ú ] [ø.#øûû!ý]ù
*ü ]
3 os. f. òó*)+ , ÿ - ÿ ÿ [ ..#ørù ûû!ýpþ ]  -
ÿ   )+ , ÿ ÿ ÷ ÿ
-
   ÿ )+ , ÿ ÿ ÿ
[ø.#øûûbù ý ] [ ..#øûû!ý]ù
*ü ]
2 os. m. òó*)+ , ÿ - ÿ ÿ [ ..#ørù ûû!ýpþ ] -
ÿ ö ò )+ , ÿ ÿ ÿ
-
   ÿ )+ , ÿ ÿ ÿ
[ ..#øûû!ý]ù ú ] [ ..#øûû!ý]ù
*ü ]
2 os. f. ÿ  ô )+ , ÿ - ÿ ÿ  -
ÿ   )+ , ÿ ÿ ÿ
-
   ÿ )+ , ÿ ÿ ÿ
[ ..#øûû!ý]ù  ] [ ..#øûûbù ý ] [ ..#øûû!ý]ù
*ü ]
1 os. m., f. òó*)+ , ÿ 0ÿ /  [ .#ørù ûû!ýpþ ] òó*)+ , ÿ - ÿ ÿ  [.#ørù ûû!ýpþ ] òó*)+ , ÿ - ÿ ÿ  [.#ørù ûû!ýpþ ]

2.15.8.7.5.2.1.10. ç " é $ &  ë ê [ ì1'í(€îbî §ñ ].


PY. Wzór V. Strona bierna - schemat: å#%

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. òó*)+ , ÿ - ÿ ò ÷ [øŒþ2.#ørù ûû!ýpþ ] -
ÿ ö ò )+ , ÿ ÿ ò ÷
-
   ÿ )+ , ÿ ÿ ò ÷

139
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (35476 8 9 :<; 9 = >35? >A@CB9 D.35EF 9 D
6 GHD :<IHJCKL:<M ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[NPO2Q.RSNRHT1T!RHUWV XYR ] [NPO2Q.RSNRHT1T!RHUWV Z
Y\[ ]
3 os. f. ]^*S_` Lab c a d ] e [ QO2Q.RSN2V RHT1T!RHU(O ] f a h g S_` Lab c a d ] i m h a S_` Lab c a ]
d e
kl
[NPO2Q.RSNRHT1TjV RHUYR ] [ QO2Q.RSNRHT1T!RHUWV Z
Y\[ ]
2 os. m. ]^*S_` Lab c a d ] e [ QO2Q.RSN2V RHT1T!RHU(O ] a h ] S_` Lab c a d ] e m h a S_` Lab c a ]
d e
lCn kl
[ QO2Q.RSNRHT1T!RHUWV XYR ] [ QO2Q.RSNRHT1T!RHUWV Z
Y\[ ]
2 os. f. a h p S_` Lab c a d ] e
oq f a h g S_` Lab c a d ] e m h a S_` Lab c a ]
d e
kl
[ QO2Q.RSNRHT1T!RHUWV rYR ] [ QO2Q.RSNRHT1TjV RHUYR ] [ QO2Q.RSNRHT1T!RHUWV Z
Y\[ ]
1 os. m., f. ]^*S_` Lab ea s t [ u O2Q.RSN2V RHT1T!RHU(O ] ]^*S_` Lab c a d ] v [YPO2Q.RSN2V RHT1T!RHU(O ] ]^*S_` Lab c a d ] v [YPO2Q.RSN2V RHT1T!RHU(O ]

2.15.8.7.5.2.1.11. y x {z |} ~ z
PY. Wzór Wzór VIII. Strona czynna - schemat: w#\
[ L€ƒ‚„j… ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. †‡*Sˆ‰ ‹SŠ  Œ Ž [‘‘ ’ H“•”<–(— ] ˜CŒ ™ š † Sˆ‰ ‹SŠ  Œ Ž [‘‘.H“•”<–W’ ›œ ] Œ ‹SŒ
 ˜ž š Sˆ‰ Š  Ž [‘‘.H“•”<–W’ Ÿ
œ\” ]
3 os. f. †‡*Sˆ‰ ‹SŠ  Œ   [ ‘.‘‘ ’ H“•”<–(— ] Œ š ¢ Sˆ‰ ‹SŠ  Œ Ž
¡ [‘‘.H“j’ ”<–œ ] Œ ‹SŒ
 ˜ž š Sˆ‰ Š    [ ‘.‘‘.H“•”<–W’ Ÿ
œ\” ]
2 os. m. †‡*Sˆ‰ ‹SŠ  Œ   [ ‘.‘‘ ’ H“•”<–(— ] ˜CŒ ™ š † Sˆ‰ ‹SŠ  Œ   [ ‘.‘‘.H“•”<–W’ ›œ ] Œ ‹SŒ
 ˜ž š Sˆ‰ Š    [ ‘.‘‘.H“•”<–W’ Ÿ
œ\” ]
2 os. f. £Œ š ˆ Sˆ‰ ‹SŠ  Œ   [ ‘.‘‘.H“•”<–W’ ¤œ ] Œ š ¢ Sˆ‰ ‹SŠ  Œ  
¡ [ ‘.‘‘.H“j’ ”<–œ ] Œ ‹SŒ
 ˜ž š Sˆ‰ Š    [ ‘.‘‘.H“•”<–W’ Ÿ
œ\” ]
1 os. m., f. ‡*
† Sˆ‰ 0  Š ¥ ¦ [ §‘‘ ’ H“•”<–(— ] †‡*Sˆ‰ ‹SŠ  Œ ¨ [œ‘‘ ’ H“•”<–(— ] †‡*Sˆ‰ ‹SŠ  Œ ¨ [œ‘‘ ’ H“•”<–(— ]

{S|} ©
2.15.8.7.5.2.1.12. PY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: w y\z z ~ [ ª€ƒ‚ «… ].

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ‡† ‰SŒ ‹ Š  † Ž [P—2‘‘ ’ H“!H–(— ] ˜CŒ ™ š † ‰SŒ ‹ Š  † Ž [P—2‘‘.H“!H–W’ ›œ ] Œ Œ‹
 ˜ž š ‰SŠ  † Ž [P—2‘‘.H“!H–W’ Ÿ
œ\” ]
3 os. f. †‡ ‰SŒ ‹ Š  †   [ ‘—2‘‘ ’ H“!H–(— ] Œ š ¢ ‰SŒ ‹ Š  † Ž
¡ [P—2‘‘.H“j’ H–œ ] Œ ‰ Œ ‹ Š  †  
 ˜ž š S [ ‘—2‘‘.H“!H–W’ Ÿ
œ\” ]
2 os. m. †‡ ‰SŒ ‹ Š  †   [ ‘—2‘‘ ’ H“!H–(— ] ˜CŒ ™ š † ‰SŒ ‹ Š  †   [ ‘—2‘‘.H“!H–W’ ›œ ] Œ ‰ Œ ‹ Š  †  
 ˜ž š S [ ‘—2‘‘.H“!H–W’ Ÿ
œ\” ]
2 os. f. £Œ š ˆ ‰SŒ ‹ Š  †   [ ‘—2‘‘.H“!H–W’ ¤œ ] Œ š ¢ ‰SŒ ‹ Š  †  
¡ [ ‘—2‘‘.H“j’ H–œ ] Œ ‰ Œ ‹ Š  †  
 ˜ž š S [ ‘—2‘‘.H“!H–W’ Ÿ
œ\” ]
1 os. m., f. †‡ ‰SŒ   Š ¬ ¦ [ § —2‘‘ ’ H“!H–(— ] †‡ ‰SŒ ‹ Š  † ¨ [œP—2‘‘ ’ H“!H–(— ] †‡ ‰SŒ ‹ Š  † ¨ [œP—2‘‘ ’ H“!H–(— ]

|} {%­
2.15.8.7.5.2.1.13. PY. Wzór X. Strona czynna - schemat: w#y x z ® ~ z [ (¯L€°‚„j… ].
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. †‡*ˆ‰ ± ¢ Œ‹ š ¢ Ž Œ [H–²‘ ’ S“•”<–(— ] ˜CŒ ™ š † ˆ‰ ± ¢ Œ‹ š ¢ Ž Œ Œ Œ‹ Œ
 ˜ž š ˆ‰ ± ¢ š ¢ Ž
[H–²‘.S“•”<–W’ ›œ ] [H–²‘.S“•”<–W’ Ÿ
œ\” ]
3 os. f. †‡*ˆ‰ ± ¢ Œ‹ š ¢  Œ   [ ‘.H–²‘ ’ S“•”<–(— ] Œ š ¢ ˆ‰ ± ¢ Œ‹ š ¢ Ž Œ
¡ [H–²‘.S“j’ ”<–œ ] Œ Œ‹ Œ
 ˜ž š ˆ‰ ± ¢ š ¢   
[ ‘.H–²‘.S“•”<–W’ Ÿ
œ\” ]
2 os. m. †‡*ˆ‰ ± ¢ Œ‹ š ¢  Œ   [ ‘.H–²‘ ’ S“•”<–(— ] ˜CŒ ™ š † ˆ‰ ± ¢ Œ‹ š ¢  Œ   Œ Œ‹ Œ
 ˜ž š ˆ‰ ± ¢ š ¢   
[ ‘.H–²‘.S“•”<–W’ ›œ ] [ ‘.H–²‘.S“•”<–W’ Ÿ
œ\” ]
2 os. f. £Œ š ˆ ˆ‰ ± ¢ Œ‹ š ¢  Œ   Œ š ¢ ˆ‰ ± ¢ Œ‹ š ¢  Œ  
¡ [ ‘.H–²‘.S“j’ ”<–œ ] Œ Œ‹ Œ
 ˜ž š ˆ‰ ± ¢ š ¢   

140
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (³5´7µ ¶ · ¸<¹ · º »³5¼ »A½C¾· ¿.³5ÀÁ · ¿
µ ÂH¿ ¸<ÃHÄCÅL¸<Æ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ Ç.ÈHɲÇ.ÈSÊ˕Ì<ÉWÍ ÎÏÈ ] [ Ç.ÈHɲÇ.ÈSÊ˕Ì<ÉWÍ Ð
Ï\Ì ]
1 os. m., f. ÑÒ*LÓÔ ÖLÕ Ø × ÙPÕ Ú Û [ ÜÈHÉ²Ç Í ÈSÊ˕Ì<É(Ý ] ÑÒ*LÓÔ ÖLÕ Ø × Þ Õ ß × à [ÏÈHÉ²Ç Í ÈSÊ˕Ì<É(Ý ] ÑÒ*LÓÔ ÖLÕ Ø × Þ Õ ß × à [ÏÈHÉ²Ç Í ÈSÊ˕Ì<É(Ý ]

2.15.8.7.5.2.1.14. ã â å ä æ%â èê
PY. Wzór X. Strona bierna - schemat: á%
ç ëé
[ ìLíîïLð°ñ ï«ò ].

Sg. Plur. Dual.


 
3 os. m. óô*Lõö øL÷ ù õ ú ÷ û ó ü [ýPþSÿ  ý  ÿ(þ ] õ  ú ó Lõö øL÷ ù õ ú ÷ û ó ü  ú õ Lõö øL÷ ù õ ú ÷ û ó ü
  
    

[ýPþSÿ ý ÿ ] [ýPþSÿ ý ÿ ]
 
3 os. f. óô*Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó  [ þSÿ  ý  ÿ(þ ] õ ú ÷ Lõö øL÷ ù õ ú ÷ û ó ü  ú õ Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó 
 
    

[ýPþSÿ ý ÿ ] [ þSÿ ý ÿ ]
 
2 os. m. óô*Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó  [ þSÿ ý ÿ(þ ] õ  ú ó Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó   ú õ Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó 
  
    

[ þSÿ ý ÿ ] [ þSÿ ý ÿ ]
  

2 os. f. õ ú  Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó 
 õ ú ÷ Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó  [ þSÿ ý ÿ ]  ú õ Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó 
   
    

[ þSÿ ý ÿ ] [ þSÿ ý ÿ ]
 
 
 
1 os. m., f. óô*Lõö øL÷ ù õ 
÷   [ þSÿ ý ÿ(þ ] óô*Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó ! [ þSÿ ý ÿ(þ ] óô*Lõö øL÷ ù õ ú ÷ ûó ! [ þSÿ ý ÿ(þ ]

2.15.8.7.5.2.2. Wzory trybu rozkazuj " cego czasownika PY.


' *),+-/.   
PY. Imperat - wzór I. a. Schemat: # $&õ % ( [ ]. Czasownik ôõ öS ü õ [ý  ÿ ].
Sg. Plur. Dual.
      
2 os. m. ÷ õö ü ( [  ÿ ]
ô* (  ú ó õö ü ( [  ÿ ]  ú õ õö ü ( ÿ ][ 
    
   
2 os. f. 0 ú  õö ü ( [  ÿ ] õ ú ÷ õö ü ( [  ÿ ]  ú õ õö ü ( [  ÿ ]

2.15.8.7.5.3. Wzory imiesłowów czasownika PY. Schematy wspólne dla wszystkich


rdzeni.
Przykładowy rdze1 2435 [6798 ].
Wzór I II III IV V
A. : 2<=?; >A5 @ [6CB DE7GFH8JIEK ] : 2<3 L M?@ NO : 2<=?; >AM?@ NO : 2<=T; SUNO : 2<3 L MU@ X @ NO

[PQI6CB R&797GFH8JIEK ] [PQI6CB DE7GFH8JIEK ] [PVB WU7GFH8JIEK ] [PQICYZR?6CB R&797GFH8JIEK ]


_ _ X
P. : [\SU3UN MU] O @ : 2 3 M?@ NO : 2 =?@ >AM?@ NO : 2 =T@ SUNO :2 3 UM @ @ NO

[P^R?67,WU8JIEK ] [PQI6CB R&797`R&8JIEK ] [PQI6CB DE7`R&8JIEK ] [PVB WU7`R&8JIEK ] [PQICYZR?6CB R&797`R&8JIEK ]


VI VII VIII IX X
_
A. : 2<=?; >AMU@ X @ NO - :< X
2 3 ; NO - : 2<3U; MU] X @ a ] NO

[PQICYZR?6CB DE7GFH8JIEK ] [PQICYY B R&7GFH8JIEK ] [PQI?8Y B R?67GFH8JIEK ]


_
P. : 2 =?@ >AMU@ X @ NO - : 2 3 @ X NO - :2 U X
3 @ MU] @ a ] NO

[PQICYZR?6CB DE7`R&8JIEK [PQICYY B R&7`R&8JIEK ] [PQI?8Y B R?67`R&8JIEK ]


]
A= czynny. P = bierny.

141
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (bdcfe g h iHj h k l bdm lonpqh rZbdsqt h re u&r iHv&wxUiHy ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.5.4. Masdary PY.
Przykładowy rdzez |~} { [€‚ ].
Wzór II –—
III IV V
ƒ „4…U‡U† …Uˆ Š ‰ [ ‹ZŒ?Ž ‘“’J”E• ] ˜ ‰ ™?‰ šA…?‰ ›œ ƒ Ÿ<šA‡‰  ¢¡ £ [ ¤ ‘“Ž žE’J”E• ] ƒ „?¥‡ …U‰ Š ‰

[Q”žEŽ Œ&’&Œ‹-”E• ] [ ‹ZŒ?C Œ&Ž9Ž”?’J”E• ]


Wzór VI VII VIII X
ƒ „?›™ šA…U‰ Š ‰ - ƒ Ÿ<š ‡?‰ Š ¦ †§ ƒ Ÿ<šA‡‰ …U© † ª ˆ †§

[ ‹ZŒ?C žEŽ”?’J”E• ] [ ¤Z¨Z‹‹q¨HŽ žE’J”E• ] [ ¤Z¨H’‹ ‘“Ž žE’J”E• ]

2.15.8.7.6. Czasownik MW.


2.15.8.7.7. Perfectum.
¯ ¯
Czasowniki te etymologicznie zbudowane s« na jednym z dwóch tematów perfectum: ¬ ­&‰ ® [°&Œ²±-Œ/³ ] i ¬ ­&† ®
¯ ¸ »
[°&Œ²±Z¨³ ]. Dzisiaj obydwa te tematy wyst ´ puj« w formie µ š ® [°Zž¶³ ], np. ·‰ š ® [¹žº Œ ] - "był", µ ‰ š ® [ ¼ ž¶³9Œ ] -
½ ¾ ¸ Ä
"powiedział", ‰ šA‰ [¿E ž°&Œ ] - "bałsi´ ", À‰ š ® [¹ žEÁ`Œ ] - "byłbliski (zrobienia czego  )", É šA‰ [ºC ž^Œ ] - "spał".
¯
W j´ zyku arabskim samogłoska długa w sylabie zamkni´ tej ulega skróceniu. Czasowniki typu µ ‰Å ® [°&ŒÆnj/³ ]
ÊT» Ë Ì ¸Ë ¯
skracaj« [ž ] do [ ” ], np. ›ÈVÉ [ ¼ ”³‹-” ] - "powiedziałem", ›È<ˆ [¹ ”ºÍ‹-” ] - "byłem"; natomiast czasowniki typu µ Å ¡ ®
ξ ¸ › Ñ ˆ Ä † [º¨*Ò‹-” ] -
[°&ŒÆV¨³ ] skracaj« [ž ] do [ ¨ ], np. ›ÈVÉ † [¿E ¨*°‹-” ] - "bałem si´ ", ›Ï<Ð ˆ † [¹ ¨HÁ,‹-” ] - "omal nie zrobiłem", È<
"spałem".

2.15.8.7.7.1.1. Õ Ô × Ö [ØqÙ ÚÜÛÝÚßÞ ]. Czasownik àß


MW. Wzór I a. Strona czynna - schemat: Ó/,
áâ
Ô Ö

[ ã Ù äÍÞÚ ] - "powiedzieå ". (Rdzeæ : ç?è-é ).

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ë
ê ìî í ÷ ìî í íùì î í
[ ïð ñ¶ò9ó ] ô õ-ö [ ïð ñ¶òø ] [ ïð ñ¶òñ ]
3 os. f. ûú ÷ í ì î í [ ïð ñ¶ò9óü ] ê ÿ þ îö
ýE [ ïð ò 
ó ]
ì ê ÷ í ìî í
[ ïð ñ¶ò9óü ñ ]
2 os. m. ûê ÿ þ î ö ÿþî ì ê  ÿ þ î
[ ïð òüZó ] ú   ö [ ïð òü ]  ö [ ïð òü ñ ]
2 os. f. û
ÿ þ î ö ý   ÿ þ î ö  ì ê  ÿ þ î
[ ïð òü ] [ ï òü ð ó ]  ö [ ïð òü ñ ]
1 os. m., f. ÿþî ì ê ÿ þ î ì ê ÿ þ î
û ö [ ïð òü ] ö [ ïð ò  ñ ] ö [ ïð ò  ñ ]

 #
2.15.8.7.7.1.2. MW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: 
  [  ]. Czasownik "! 
) #
[$ %&' ] - "spaå " è ( .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ì ì+  ì- ê ì+ ê 
*ê + ê [ ð ñ,^ó ] ô õ -  ê [ ð ñ,Òø ] [ ð ñ, ñ ]
3 os. f. û ú - ê ì + ê [ ð ñ,^óü ] ýê ú +
[ ð .  ó ]
ì ê - ê ì+ ê 
[ ð ñ,^óü ñ ]
2 os. m. ûê ú +
[ ð .ÒüZó ì ê  ú +

]  ú   ú +
[ ð .Òü ]  [ ð .Òü ñ ]
2 os. f. û
ú +
[ ð .Òü ý   ú +
[ . Òü ð  ó ì ê  ú +

] ]  [ ð .Òü ñ ]
142
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (/1032 4 5 687 5 9 :;/1< :>=@?5 AB/1CD 5 A,2 EFA 68GFH@IJ68K ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. LMOPN R Q [SUT V.WYXZ ]
^ R
[]\ PN Q [SUT V.W_Sa` ]
^ R
[]\ PN Q [SUT V.W_Sa` ]

f npors q
dUe
2.15.8.7.7.1.3. MW. Wzór I. Strona bierna - schemat: bc [ghjikl ]. Czasownik m

| y{z s
[ t;u v;law ] - "było powiedziane" x .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ~;
} J € ]Š J € J €
[ ‚ƒ „…† ] ‡ ˆ‰ [ ‚ƒ „…,‹ ] Œ [ ‚ƒ „…@Ž ]
3 os. f.   Š]J € } Š“  €
’” š Š]J €
Œ [ ‚ƒ „…†a‘ ] [ ‚ƒ •,…—–˜† ] ™}Œ [ ‚ƒ „…†a‘ Ž ]
2 os. m. } Š“  € Š €
›  š œ “ š Š“  €
[ ‚ƒ •,…,‘B† ] [ ‚ƒ •,…,‘ž ] ™Ÿ } œ [ ‚ƒ •,…,‘ž Ž ]
2 os. f. € Š“  € ’ š œ Š“  € š Š“  €
[ ‚ƒ •,…,‘• ] ¡ [ ‚•,…,‘ ƒ ––˜† ] ™Ÿ } œ [ ‚ƒ •,…,‘ž Ž ]
1 os. m., f. Š“  € ¢ Š“  € ¢ Š“  €
œ [ ‚ƒ •,…,‘ ] ™} [ ‚ƒ •,…—–aŽ ] ™} [ ‚ƒ •,…—–aŽ ]

£ ¦¥
n¤ | y{z s
2.15.8.7.7.1.4. MW. Wzór II. Strona czynna - schemat: [gu wii"w l ] x .
Sg. Plur. Dual.
§
3 os. m. } ˆ;¡  Œ [ ‚ƒ †©¨ª¨_†«…† ]
¬ 
‡ ˆ‰ ˆ;¡ Œ [ ‚ƒ †©¨ª¨_†«…,‹ ]

Œ­ˆ;¡ Œ [ ‚ƒ †©¨ª¨_†«…@Ž ]
3 os. f.  ¬  } ¬ “ ˆ;¡  Œ
’” š ¬ 
Œ ˆ;¡ Œ [ ‚ƒ †©¨ª¨_†«…†a‘ ] [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…—–˜† ] ™ } Œ ˆ;¡ Œ [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…†a‘ Ž ]
2 os. m. } ¬ “  ¬ 
›  š œ “ ; š ¬“ 
ˆ;¡ Œ [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…,‘B† ] ˆ¡ Œ [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…,‘ž ] ™Ÿ } œ ; ˆ¡ Œ

[ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…,‘ž Ž ]
2 os. f. € ¬ “  ’ š œ¬“  š ¬“ 
ˆ;¡ Œ [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…,‘• ] ¡ ; ˆ¡ Œ ™Ÿ } œ ; ˆ¡ Œ

[ ‚«†©¨ª¨_†«…,‘ ƒ ––˜† ] [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…,‘ž Ž ]


1 os. m., f. œ ¬ “  ¢ ¬“  ¢ ¬“ 
ˆ;¡ Œ [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…,‘ ] ™ } ˆ;¡ Œ [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…—–aŽ ] ™} ;ˆ¡ Œ [ ‚«†©¨ª¨®ƒ †«…—–aŽ ]

n¤U¯ ¦ ° | y{z s
2.15.8.7.7.1.5. MW. Wzór II. Strona bierna - schemat: [gu hjiikl ] x .
Sg. Plur. Dual.
§±  ¬ ± ±
3 os. m. } ˆ‰ [ ‚ƒ ¨ª¨²•,…† ] ‡ ˆ‰ ˆ‰ [ ‚ƒ ¨ª¨²•,…,‹ ] Œ­ ˆ‰ [ ‚ƒ ¨ª¨²•,…@Ž ]
3 os. f.  ¬ ±  ±
} ¬ “ ˆ ‰
’” š ¬ ±
Œ ˆ‰ [ ‚ƒ ¨ª¨²•,…†a‘ ] [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…—–˜† ] ™ } Œ ˆ‰ [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…†a‘ Ž ]
2 os. m. } ¬ “ ±  ¬ ±
›  š œ “  š ¬“ ± 
ˆ‰ [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…,‘B† ] ˆ ‰ [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…,‘ž ] ™Ÿ } œ  ˆ ‰

[ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…,‘ž Ž ]
2 os. f. € ¬ “ ±  ’ š œ¬“ ±  š ¬“ ± 
ˆ‰ [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…,‘• ] ¡ ˆ‰ ™Ÿ } œ  ˆ ‰

[ ‚ ¨ª¨²•,…,‘ ƒ ––˜† ] [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…,‘ž Ž ]


1 os. m., f. ¬ ± ¢ ¬“ ±  ¢ ¬“ ± 
œ “ ˆ‰ [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…,‘ ] ™ } ˆ‰ [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…—–aŽ ] ™}  ˆ ‰ [ ‚ ¨ª¨®ƒ •,…—–aŽ ]

n ³µ´ ¦ ¥ | y{z s
2.15.8.7.7.1.6. MW. Wzór III. Strona czynna - schemat: m [gu ¶µi"w l ] x .
Sg. Plur. Dual.
§
3 os. m. } · } ™ Œ [ ‚ƒ Žr¨_†«…† ]
¬ 
‡ ˆ‰ · } ™ Œ [ ‚ƒ Žr¨_†«…,‹ ]

Œ­ · } ™ Œ [ ‚ƒ Žr¨_†«…@Ž ]

143
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¸1¹3º » ¼ ½8¾ ¼ ¿ À;¸1Á À>Â@ü ÄB¸1ÅÆ ¼ Ä,º ÇFÄ ½8ÈFÉ@ÊJ½8Ë ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. Ì ÏÎ ÑF
Ͳ Ð ÓÎ
Ò [ ÔÕ Ör×_Ø«ÙØaÚ ] ÛÐ ÏÜ ÑF
” Ð ÓÎ
Ò [ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù—Ý˜Ø ]
Ð ÏÐ Ó
Ò Þ Î ÑFÒ Î [ Ô{Ör×®Õ Ø«ÙØaÚ Ö ]
2 os. m. ÍÐ 
ÏÜ Ð ÓÎ
ÑFÒ
ÏÐ Ó
ßÌ Þ à Ü ÑFÒ Î
Ð ÏÐ Ó
Ò ã Þ à Ü ÑFÒ Î
[ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù,ÚBØ ] [ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù,Úáâ ] [ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù,Úáâ Ö ]
2 os. f. Íä 
ÏÜ Ð ÓÎ
ÑFÒ Û Þà
ÏÜ Ð ÓÎ Ð ÏÐ Ó
Ò ã Þ à Ü ÑFÒ Î
[ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù,Úå ] æ ÑFÒ [ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù,Úáâ Ö ]
[ Ô{Ör×_Ø«Ù,Ú Õ áÝÝ˜Ø ]
1 os. m., f. ÏÐ Ó Ð ÏÐ Ó Ð ÏÐ Ó
àÍ Ü ÑFÒ Î [ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù,Úá ] Ò ç Ü ÑFÒ Î [ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù—ÝaÖ ] Ò ç Ü ÑFÒ Î [ Ô{Ör×®Õ Ø«Ù—ÝaÖ ]

êUë,í ì ø ö ë÷
2.15.8.7.7.1.7. MW. Wzór III. Strona bierna - schemat: èé [îï ðòñóô ] õ .
Sg. Plur. Dual.
ÿþ ý
 
ý    ý
 
3 os. m. ùú ûü [ ] ûü ùú ûü [ ] ùú ûü [ ]
 
   þ  
 
3 os. f.   ùú ûý ü [ ] þ  ùú ûý ü [ ] 
ý
ùú ûü [ ]
  
  
 
 
 
 
  
 
 "
 $
! #  "!$#&
2 os. m. þ  ùú ûý ü [ ]      ùú ûý ü [ ]
þ ý
 %    ùú ûü [ ]
  
  
 
     
  
 
 "
 $
! &
# 
2 os. f. '  ùú ûý ü [ ] (    ùú ûý ü þ ý
 %    ùú ûü [ ]
  !$

[ ]
 "!   ) þ ý  
1 os. m., f.   ùú ûý ü [ ]
þ)  ý
 ùú ûü [ ]   ùú ûü [ ]

2.15.8.7.7.1.8. , * í - - / [ 021Jî 2ñ 1 ô ]
MW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: è+.
ø ö ë÷
õ .

Sg.
Plur. Dual.
ÿþ ý 3  5
ý 3  5  ý 3  5
3 os. m.  [4 ] ûü  [ 4 ]  [4 ]
ý 3  5

þ 6  ý 3 [ 4
 + þ ý 3  5
 
3 os. f.   [4 ] ]   [ 4 ]
6  ý 3  + 3
   6  ý [ 4
 +"!$# þ 6 ý 3  +"!$#&
2 os. m. þ [4 ] ] %    [ 4 ]
6  ý 3  + 
(   6  ý 3 [ 4
+  !$
 þ 6 ý 3  +"!$#&
2 os. f. ' [4 ] ] %    [ 4 ]
6  ý 3  +"! ) þ 6 ý 3  + ) þ 6 ý 3  +
1 os. m., f.  [4 ]   [4 ]   [4 ]

í ø ö ë÷
2.15.8.7.7.1.9. MW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: è,.é 7 ì / [ 08;î ñóô ] õ .
Sg. Plur. Dual.
9;þ : ý ' ü 3 !  <$
3 !  <$ > : ý 3 !  <$
3 os. m. [4 ] û6=ü : ý ' ü [4 ] ' ü [4 ]
=6 : ý 3 !  <$
 3
þ 6  ý ' ü [ 4
!   þ 6= : ý 3 !  <$
 
3 os. f.  ' ü [ 4 ] ]  ' ü [ 4 ]
3 !   3 !  "!$# þ 6ý 3 !  "!$#&
2 os. m. þ 6  ý ' ü [ 4 ]    6  ý ' ü [ 4 ] %    ' ü [ 4 ]
3 !   
(   6  ý ' ü 3 [ 4
!   !$
 þ 6ý 3 !  "!$#&
2 os. f. ' 6  ý ' ü [ 4 ] ] %    ' ü [ 4 ]
3 !  "! ) þ6 ý 3 !   ) þ6 ý 3 !  
1 os. m., f.  6  ý ' ü [ 4 ]   ' ü [4 ]   ' ü [4 ]

2.15.8.7.7.1.10. , ? A - B * [ C"1JîD1ññ21 ô ]
MW. Wzór V. Strona czynna - schemat: è@.
ø ö ë÷
õ .
Sg. Plur. Dual.

144
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (EGFIH J K LNM K O P;EGQ PSRT K UEGV W K UH XYU LNZY[\]LN^ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
`@_ b;a d c e _ q ad cs b;a d c e _ [ fgh$i gkjljmg+nt ]
3 os. m. [ fgh$i gkjljmg+n
g ] o b"p b;c e _ [ fgh$i gkjljmg+nr ]
3 os. f. v u q c b;a d c e _ w_ q x b;a d c e _ z { _ q c b;a d c e _

[ fgh$i gkjljmg+n
gf ] [ fgh+gkjlji g+nyg ] [ fgh+gkjlji g+n
gf t ]
2 os. m. v_ q x b;a d c e _ | u { } q x b;a d c e _ z _€ { } q x b;a d c e _

[ fgh+gkjlji g+nfg ] [ fgh+gkjlji g+nf"~$ ] [ fgh+gkjlji g+nf"~$&t ]


2 os. f. v q x b;a d c e _ wa { } q x b;a d c e _ z _€ { } q x b;a d c e _

[ fgh+gkjlji g+nf ‚ ] [ fgh+gkjljmg+nf i ~$y


yg ] [ fgh+gkjlji g+nf"~$&t ]
1 os. m., f. }v q x b;a d c e _ z ƒ _ q x b;a d c e _ z ƒ _ q x b;a d c e _

[ fgh+gkjlji g+nf"~ ] [ fgh+gkjlji g+nyt ] [ fgh+gkjlji g+nyt ]

‰‹ŠŒ š —‹˜"™
2.15.8.7.7.1.11. MW. Wzór V. Strona bierna - schemat: „@ˆ† … ‡ [ 2Ž;  Ž’‘“‘"”“• ] –.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. œ@› ž"  ‹Ÿ ¡¢ ž« "¬ Ÿ ž"  ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥$¦ ¤
§l§¨©­ ] ®¯ ž"  ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥$¦ ¤
§l§¨©° ]
[ £"¤ˆ¥$¦ ¤
§l§¨©
ª ]
3 os. f. ² ± ¬ ® ž"  ‹Ÿ ¡¢ ³› ¬ ´ ž"  ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©¶ª ] · ¸ › ¬ ® "ž   ‹Ÿ ¡¢

[ £"¤ˆ¥$¦ ¤
§l§¨©
ª£ ] [ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©
ª£ ° ]
2 os. m. ²› ¬ ´ ž"  ‹Ÿ ¡¢ ¹ ± ¡¸ ¬ ´ ž"  ‹Ÿ ¡¢ ¬
· ›» ¡¸ ´ ž" ‹Ÿ ¡¢
[ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©£ª ] [ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©£"¤$º ] [ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©£"¤$º&° ]
2 os. f. ²¼ ´ ž"Ÿ [ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©£ ¨ ] ³½ ¡¸ ¬ ´ ž"  ‹Ÿ ¡¢
¬  ‹
  ¡¢ ¡¸ ¬   ‹¡¢
· ›» ´ ž"Ÿ
[ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¨©£ ¦ ¤$¶
¶ª ] [ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©£"¤$º&° ]
1 os. m., f. ¡² ¬ ´ ž"  ‹Ÿ ¡¢ ¾¬ 
· › ´ ž" ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©¶° ]
¾¬ 
· › ´ ž" ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©¶° ]
[ £"¤ˆ¥µ¤
§l§¦ ¨©£"¤ ]

2.15.8.7.7.1.12. À ¿ Á ‰ à Œ ¿ [ "Ä]"Å‘2ĵ• ] š —‹˜"™ – .


MW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: „+Â
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. œ › ›Æ   ¢ › ž« "¬ Ÿ ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª¥$¦ °D§mª+©­ ] ›Æ®¯ ·   ® ¢ › [ £ª¥$¦ °D§mª+©° ]
· ® [ £ª¥$¦ °D§mª+©
ª ]
3 os. f. ² ± ¬ ® ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª¥$¦ °D§mª+©
ª£ ] ³› ¬ ´ ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª ¥‹°D§¦ ª+©¶ª ] ¬
· ¸ › ® ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª¥‹°D§¦ ª+©
ª£ ° ]
2 os. m. ²› ¬ ´ ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª¥‹°D§¦ ª+©£ª ] ¹ ± ¡¸ ¬ ´ ›Æ ·   ® ¢ › ¬
· ›» ¡¸ ´ ›Æ ·   ® ¢ ›
[ £ª¥‹°D§¦ ª+©£"¤$º ] [ £ª¥‹°D§¦ ª+©£"¤$º&° ]
2 os. f. ²¼ ¬ ´ ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª¥‹°D§¦ ª+©£ ¨ ] ³½ ¡¸ ¬ ´ ›Æ ·   ® ¢ › ¬
· ›» ¡¸ ´ ›Æ ·   ® ¢ ›
[ £ª¥‹°D§mª+©£ ¦ ¤$¶
¶ª ] [ £ª¥‹°D§¦ ª+©£"¤$º&° ]
1 os. m., f. ¡² ¬ ´ ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª¥‹°D§¦ ª+©£"¤ ] ¾¬
· › ´ ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª¥‹°D§¦ ª+©¶° ]
¾¬
· › ´ ›Æ ·   ® ¢ › [ £ª¥‹°D§¦ ª+©¶° ]

˜ ‰‹ŠŒ š —‹˜"™
2.15.8.7.7.1.13. MW. Wzór VI. Strona bierna - schemat: „@À Ç ‡ [ 2Ž;  Èɑ"”“• ] –.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. œ › Æ "ž  ‹Ÿ ¡¢ ž« "¬ Ÿ Æ "ž  ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥$¦ ­§¨©­ ] Æ®¯ "ž  ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥$¦ ­§¨©° ]
Ê [ £"¤ˆ¥$¦ ­§¨©
ª ] Ê Ê
3 os. f. ² ± ¬ ® Æ ž" ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥$¦ ­§¨©
ª£ ] ³› ¬ ´ Æ ž" ‹Ÿ ¡¢ [ £"ˆ¤ ¥
­§¦ ¨©¶ª ] ¸· › ¬ ® Æ ž" ‹Ÿ ¡¢ [ £"¤ˆ¥
­§¦ ¨©
ª£ ° ]
Ê Ê Ê
145
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ËGÌIÍ Î Ï ÐNÑ Ï Ò Ó;ËGÔ ÓSÕÖ Ï ×ËGØ Ù Ï ×Í ÚY× ÐNÛYÜÝ]ÐNÞ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. ß â á ä "å ç‹æ èé [ ê"ëˆì
íîï ðñêò ]
à ô ó èõ â á ä "å ç‹æ èé ÷ ßø èõ â á ä "å ç‹æ èé
ã ã ã
[ ê"ëˆì
íîï ðñê"ë$ö ] [ ê"ëˆì
íîï ðñê"ë$ö&ù ]
2 os. f. ú â á ä å"‹ç æ èé [ ê"ëˆì
íîï ðñê ð ]
à üû èõ â á ä å"ç‹æ èé ÷ ßø èõ â á ä å"ç‹æ èé
ã ã ã
[ ê"ëˆì
íîðñê ï ë$ý
ýò ] [ ê"ëˆì
íîï ðñê"ë$ö&ù ]
1 os. m., f. èàâ á ä å"‹ç æ èé [ ê"ëˆì
íîï ðñê"ë ] ÷ þ ß â á ä å"ç‹æ èé
[ ê"ëˆì
íîï ðñýù ]
÷ þ ß â á ä å"ç‹æ èé
[ ê"ëˆì
íîï ðñýù ]
ã ã ã

     


2.15.8.7.7.1.14. MW. Wzór VII. Schemat: ÿ [
  ] .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.    $" ! #% &' ' 6 8 7  $" ! #% &' [ (*),+.-0/ 132:9 ] !;  $" ! #% &'
[ (*),+.-0/ 13254 ] [ (*),+.-0/ 132<1 ]
3 os. f. = # 8 !  "$! #% &' [ (*),+.-0/ 13254> ] ?A B @ "$! #% &' [ (*),+.-0/ 42C+D4 ]  E  8 !  "$! #% &'
[ (*),+.-0/ 13254> 1 ]
2 os. m. = B @ "$! #% &' [ (*),+.-0/ 42:>*4 ] FH# E G B @ "$! #% &' [ (*),+.-0/ 42:> I0J ]  K E G B @ "$! #% &'
[ (*),+.-0/ 42:> I0JL1 ]
2 os. f. =& B @ "$! #% &' [ (*),+.-0/ 42:>H) ] ?M E G B @ "$! #% &'  K E G B @ "$! #% &'
[ (*),+.-0/ 42:> I0JL1 ]
[ (*),+.-42:> / I0+5+D4 ]
1 os. m., f. =G B @ "$! #% &' [ (*),+.-0/ 42:> I ]  N  B @ "$! #% &'
[ (*),+.-0/ 42C+1 ]
 N  B @ "$! #% &'
[ (*),+.-0/ 42C+1 ]

2.15.8.7.7.1.15. MW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ÿ


OQR P  [
QS  ]     .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.    E  T @ &' ' 6 8 7  E  T @ &' [ (*)*-5> / 132:9 ] !;  E  T @ &'
[ (*)*-5> / 13254 ] [ (*)*-5> / 132<1 ]
3 os. f. = # 8 !  E  T @ &' [ (*)*-5> / 13254> ] ?A B @ E  T @ &' [ (*)*-5> / 42C+D4 ]  E  8 !  E  T @ &'
[ (*)*-5> / 13254> 1 ]
2 os. m. = B @ E  T @ &' [ (*)*-5> / 42:>*4 ] FH# E G B @ E  T @ &' [ (*)*-5> / 42:> I0J ]  K E G B @ E  T @ &'
[ (*)*-5> / 42:> I0JL1 ]
2 os. f. =& B @ E  T @ &' [ (*)*-5> / 42:>H) ] ?M E G B @ E  T @ &' [ (*)*-5>*42:> / I0+5+D4 ]  K E G B @ E  T @ &' [ (*)*-5> / 42:> I0JL1 ]
1 os. m., f. =G B @ E  T @ &' [ (*)*-5> / 42:> I ]  N  B @ E  T @ &'  N  B @ E  T @ &'
[ (*)*-5> / 42C+1 ] [ (*)*-5> / 42C+1 ]

2.15.8.7.7.1.16.   OQU R P V [
:WQQSWX Y ]     .
MW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ÿ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ZQ [ E & T @ 7 ' ' 6 B^7 [ E & T @ 7 ' [ (I\-5> / ]02:9 ] !_ [ E & T @ 7 '
[ (I\-5> / ]0254 ] [ (I\-5> / ]02<1 ]
3 os. f. = # B^! [ E & T @ 7 ' [ (I\-5> / ]0254> ] ?A B @ E & T @ 7 ' [ (I\-5> / ):2C+D4 ]  E  B^! [ E & T @ 7 '
[ (I\-5> / ]0254> 1 ]
2 os. m. = B @ E & T @ 7 ' [ (I\-5> / ):2:>*4 ] FH# E G B @ E & T @ 7 ' [ (I\-5> / ):2:> I0J ]  K E G B @ E & T @ 7 '
[ (I\-5> / ):2:> I0JL1 ]
2 os. f. =& B @ E & T @ 7 ' [ (I\-5> / ):2:>H) ] ?M E G B @ E & T @ 7 ' [ (I\-5>H):2:> / I0+5+D4 ]  K E G B @ E & T @ 7 ' [ (I\-5> / ):2:> I0JL1 ]
1 os. m., f. G= B @ E & T @ 7 ' [ (I\-5> / ):2:> I ] N  B @ E & T @ 7 ' N  B @ E & T @ 7 '
[ (I\-5> / ):2C+1 ] [ (I\-5> / ):2C+1 ]

    
2.15.8.7.7.1.17. MW. Wzór IX. Czasownik a ` b [
Ccdfe ggf ] - "czernieh " a b  .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. iM 6  j # '& [ (*)lkQmn/ 4$o5on4 ] ' prqi 6  j # '& [ (*)lkQmn/ 4$o5os9 ] ' iM 6  j # '& [ (*)lkQmn/ 4$o5o\1 ]
146
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (tuwv x y zl{ y | }Qt~ }€<Hy ‚*tƒH„ y ‚:v …$‚ zl†$‡<ˆrzl‰ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. Œ ”’ Š‹ Œ Ž [ •*–l—Q˜n™ š$›5›nšœ ]
‘“ Š ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž   ¡ Š ”’ Š‹ Œ Ž
[ •*–l—Q˜n™ š$›5›nšœ ¢ ]
[ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›AŸDš ]
2 os. m. ‘Š ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž £HŒ ¡ ¤ ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž   Š§ ¡ ¤ ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž

[ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›sœ*š ] [ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›sœ ¥0¦ ] [ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›sœ ¥0¦L¢ ]


2 os. f. ‘Ž ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž ¨’ ¡ ¤ ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž   Š§ ¡ ¤ ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž

[ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›sœH– ] [ •*–l—Q˜žš$›nš$›sœ ™ ¥0Ÿ5ŸDš ] [ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›sœ ¥0¦L¢ ]


1 os. m., f. ¤‘ ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž   © Š ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž   © Š ” Œ ”Š Š‹ Œ Ž
[ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›sœ ¥ ] [ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›AŸ¢ ] [ •*–l—Q˜žš$›Y™ š$›AŸ¢ ]

2.15.8.7.7.1.18.
s® ° ¯ ±³ [ ´ µC¶Q· ¸r¹3º¸» ] À ½¾ ¿ ¼ .
MW. Wzór X. Strona czynna - schemat: ªY¬ « ­ « ²
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.  Á Ã Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ Ê Ô Ö Õ Ã Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ Ò3Ó:× ] ÄØ Ã Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ Ò3Ó<Ò ]
[ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ Ò3Ó5Ï ]
3 os. f. Ù Ç Ö Ä Ã Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ Ò3Ó5ÏÎ ] ÚAÁ Ü Û Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓCÝDÏ ] Ã Æ Á Ö Ä Ã Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ
[ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ Ò3Ó5ÏÎ Ò ]
2 os. m. ÙÁ Ü Û Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓ:Î*Ï ] ÞHÇ Æ ß Ü Û Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ Ã Áâ Æ ß Ü Û Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ

[ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓ:Î à0á ] [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓ:Î à0áLÒ ]


2 os. f. ÙÉ Û Á ȏÉÊ [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓ:ÎHÌ ] Úã Æ ß Ü Û Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ
Ü Å Ä r
Æ Ç Ã Áâ Æ ß Ü Û Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ

[ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐÏÓ:Î Ñ à0Ý5ÝDÏ ] [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓ:Î à0áLÒ ]


1 os. m., f. ßÙ Û Á ȏÉÊ [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓ:Î à ] à ä Á Ü Û Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ [ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓCÝÒ ]
Ü Å Ä r
Æ Ç Ã ä Á Ü Û Å Ä ÆrÁ ÈÇ ÉÊ
[ Ë*ÌlÍ0Î*ÏÐ0Ñ ÏÓCÝÒ ]

2.15.8.7.7.1.19.
®s¯
MW. Wzór X. Strona bierna - schemat: ª s±¬ ­å æ °Xç ³ [ ´:èr¶Q·èQ¹3º µY» ]
À ½¾ ¿ ¼ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. éQÁ ê Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê
[ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ ë0Ó5Ï ] Ê Ô Ü^Õ ê Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ ë0Ó:× ] Äì ê Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ ë0Ó<Ò ]
ÙÇ Ü^Ä ê Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê ÜÅ Ã Ü^Ä ê Å
3 os. f. [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ ë0Ó5ÏÎ ] ÚAÁ Û É Ærß ÈXÇ Õ Ê [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:ÓCÝDÏ ] Æ Á É Ærß ÈXÇ Õ Ê
[ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ ë0Ó5ÏÎ Ò ]
2 os. m. ÙÁ Ü Û Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê ÜÞHÇ Æ ß Û Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê Ã Áâ Æ ß Ü Û Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê
[ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:Ó:Î*Ï ]
[ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:Ó:Î à0á ] [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:Ó:Î à0áLÒ ]
Ü Û Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê Ü Å Ã Áâ Æ ß Ü Û Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê
2 os. f. ÙÉ [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:Ó:ÎHÌ ] Úã Æ ß Û É Ærß ÈXÇ Õ Ê
[ ËàÍ0Î à\Ð Ì:Ó:Î Ñ à0Ý5ÝDÏ ] [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:Ó:Î à0áLÒ ]
1 os. m., f. ßÙ Ü Û Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê Ã ä Á Ü Û Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê Ã ä Á Ü Û Å É Ærß ÈXÇ Õ Ê
[ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:Ó:Î à ] [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:ÓCÝÒ ] [ ËàÍ0Î à\Ð0Ñ Ì:ÓCÝÒ ]

2.15.8.7.7.2. Czasownik MW - Imperfectum.


2.15.8.7.7.2.1. Indicativus.
O odmianie czasownika w imperfectum decyduje etymologia danego czasownika. Etymologicznie
czasowniki MW posiadají dwa tematy podstawe pierwszego wzoru:
é ðòñ
a) czî stszy - * ßï Û [ósôàõÓ ]
é ðòñ
b) rzadszy - * Áï Û [ósô ÏÓ ]
147
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza  
w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ö÷wø ù ú ûlü ú ý þQöÿ þHú ö ú ø  û
 rû
 )
 
© 2002. (kopia bezpłatna)
Temat a) decyduje o odmianie czasowników, które w perfectum powstały w oparciu zrekonstruowany
 ! " )
etymologicznie temat: *    [  ] . S  to m. in. czasowniki   [ #$ %&' ], (  [*+ -,. ], itd.
Temat b) decyduje o odmianie czasowników, które perfectum utworzyły w oparciu o zrekonstruowany
 4 ) < =
etymologicznie temat: *  /  [ 102 ]. S  to m.in. czasowniki 3  [,5 %267 ], 8  [*+ %:9; ],   [>: %2  ]. Temat strony
biernej jest wspólny dla obu typów czasownika.

DE-F
2.15.8.7.7.2.1.1. MW. Wzór I a. Strona czynna - schemat: ACB
?+@ [ GIH&J2K!L ].
N!O Q P Y N$X Q
Czasownik M [ R$S T&U'V ] W .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. N$X\ [
Z ]_M ^ [`.V+R$S a!U+b ] c
M
Xd [ X\ [
]_M ^ [`.V+R'a!U
S afe.V ] g
c
P h$X\ [
]_M ^ [`.V+R'a!U
S T2eji ]
3 os. f. N$X\ [
Z ]_M k [ l1V+R$S a!U+b ] m:o n \
M
[
]_M ^ [`.V+R$S bpUqe.V ] g
c
P h$X\ [
]_M k [ l1V+R'a!U
S T2eji ]
2 os. m. N$X\ [
Z ]_M k [ l1V+R$S a!U+b ] c
M
Xd [ X\ [
]_M k [ l1V+R'a!U
S afe.V ] g
c
P h$X\ [
]_M k [ l1V+R'a!U
S T2eji ]
2 os. f. M
X[
rtd s \
]_M k [ l1V+R'a!U
S uve.V ] m:o n \
M
[
]_M k [ l1V+R$S bpUqe.V ] g
c
P h$X\ [
]_M k [ l1V+R'a!U
S T2eji ]
1 os. m., f. N$XQ [ P w
Z
[ xV+R$S a!U+b ]
N$X\ [
Z ]_M y [e.V+R$S a!U+b ]
N$X\ [
Z ]_M y [e.V+R$S a!U+b ]

F DE-F
2.15.8.7.7.2.1.2. MW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: ?
ACB
[ GIH&JzGL ].
F }F † }
Czasownik {z| [~' €‚ƒG ] {…
„ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Z‡

M ]_M ^ [`.V-e5S T2‰ƒb ] c
M
X
ŠZ

M ]_M ^ [`.V-e+T2‰‹S afe.V ] g
c
O
Š
M

M ]_M ^ [`.V-e+T2‰‹S T2eji ]
3 os. f. O
Z‡ ˆ _
M] Mk [ l1V-e5S T2‰ƒb ] mp Œ ˆ
M M ]_M ^ [`.V-e5S V-‰Že.V ] g
c
O
Š
M

M ]_M k [ l1V-e+T2‰‹S T2eji ]
2 os. m. O
Z‡ ˆ _
M] Mk [ l1V-e5S T2‰ƒb ] c
M
X Oˆ
ŠZ _
M] Mk [ l1V-e+T2‰‹S afe.V ] g
c
O
Š
M

M ]_M k [ l1V-e+T2‰‹S T2eji ]
2 os. f. M
O
rtŠ s ˆ
M ]_M k [ l1V-e+T2‰‹S uve.V ] mp Œ ˆ
M M ]_M k [ l1V-e5S V-‰Že.V ] g
c
O
Š
M

M ]_M k [ l1V-e+T2‰‹S T2eji ]
1 os. m., f. O Pw
Z‡ y
M [ xV-e5S T2‰ƒb ]
O
Z‡ ˆ _
M] My [e.V-e5S T2‰ƒb ]
O
Z‡ ˆ _
M] My [e.V-e5S T2‰ƒb ]

F DE
2.15.8.7.7.2.1.3. MW. Wzór I. Strona bierna - schemat: ?
ACB
@ [ KfH&JzGL ].
F ‘ †  ‘
Czasownik |
[ ’f €“L+G ] …
„ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. N!O \ P
Z ]_Z ^ [`”b5R$S T&U+b ] c
M
Xd [ O \ P
]_Z ^ [`”b5R-T&U
S afe.V ] g
c
P h!O \ P
]_Z ^ [`”b5R-T&U
S T2eji ]
3 os. f. N!O \ P
Z ]_Z k [ lb5R$S T&U+b ] M
P
m:o n \ Z
]_^ [`”b5R$S VUqe.V ] g
c
P h!O \ P
]_Z k [ lb5R-T&U
S T2eji ]
2 os. m. N!O \ P
Z ]_Z k [ lb5R$S T&U+b ] c
M
Xd [ O \ P
] Zk
_ [ lb5R-T&U
S afe.V ] g
c
P h!O \ P
]_Z k [ lb5R-T&U
S T2eji ]
2 os. f. M
OP
rtd s \ Z
] k
_ [ lb5R-T&U
S uve.V ] M
P
m:o n \ Z
]_k [ lb5R$S VUqe.V ] g
c
P h!O \ P
]_Z k [ lb5R-T&U
S T2eji ]
1 os. m., f. N!O Q P [ w
Z
[ xzb5R$S T&U+b ]
N!O \ P
Z ]_Z y [e”b5R$S T&U+b ]
N!O \ P
Z ]_Z y [e”b5R$S T&U+b ]

148
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (•–˜— ™ š ›
œ š  žf•Ÿ ž ¡¢š £1•¤¢¥ š £2— ¦ £ ›
§ ¨©I›
ª ) © 2002. (kopia bezpłatna)
¯-° ¾ »-¼½
2.15.8.7.7.2.1.4. MW. Wzór II. Strona czynna - schemat: ­C®
«!¬ ± [ ²f³µ´·¶‚¶¸‚¹ ] º .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. À!Á Ä
¿ Âfà Å_¿ Æ
[ǔÈ5É$Ê ËpÌÍ̋Î2Ï+È ] Ñ 
Ð
Ó Á
Â Ò ÂfÄ Ã Å_¿ Æ
Á
Ñ Ã × ÂfÄ Ã ¿
Å Æ
_ [ǔÈ5ÉËpÌÍ̋Î2Ï
Ê Ø2ÕjÎ ]
[ǔÈ5ÉËpÌÍ̋Î2Ï
Ê ÔfÕ.Ë ] Ö

3 os. f. À!Á Ä
¿ Âfà Å_¿ Ù
[ ÚÈ5É$Ê ËpÌÍ̋Î2Ï+È ] Ð
Á
Û:Ó Ü ÂfÄ Ã ¿
Å_Æ [ǔÈ5ÉËpÌÍÌ;Ê Î2ÏqÕ.Ë ]
Á
Ñ Ã × ÂfÄ Ã ¿
Å_Ù [ ÚÈ5ÉËpÌÍ̋Î2Ï
Ê Ø2ÕjÎ ]
2 os. m. À!Á Ä
¿ Âfà Å_¿ Ù
[ ÚÈ5É$Ê ËpÌÍ̋Î2Ï+È ] Ñ 
Ð
Ó Á
Â Ò ÂfÄ Ã Å_¿ Ù
[ ÚÈ5ÉËpÌÍ̋Î2Ï
Ê ÔfÕ.Ë ]
Á
Ö Ñ Ã × ÂfÄ Ã Å_¿ Ù
[ ÚÈ5ÉËpÌÍ̋Î2Ï
Ê Ø2ÕjÎ ]
2 os. f. Ð
Á
ÝtÓ Þ ÂfÄ Ã ¿
Å_Ù [ ÚÈ5ÉËpÌÍ̋Î2Ï
Ê ßvÕ.Ë ] Ð
Á
Û:Ó Ü ÂfÄ Ã ¿
Å_Ù [ ÚÈ5ÉËpÌÍÌ;Ê Î2ÏqÕ.Ë ]
Á
Ö Ñ Ã × ÂfÄ Ã Å_¿ Ù
[ ÚÈ5ÉËpÌÍ̋Î2Ï
Ê Ø2ÕjÎ ]
1 os. m., f. À!Á à
¿ ÂfÃ Ò á
[ âzÈ5É$Ê ËpÌÍ̋Î2Ï+È ]
À!Á Ä
¿ Âfà Å_¿ ã
[ՔÈ5É$Ê ËpÌÍ̋Î2Ï+È ]
À!Á
Ö ¿ ÂfÄ Ã Å_¿ ã
[ՔÈ5É$Ê ËpÌÍ̋Î2Ï+È ]

è-é ô ñ-òó
2.15.8.7.7.2.1.5. MW. Wzór II. Strona bierna - schemat: æCç
ä!å ê [ ëfìµí·î‚îzíï ] ð .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. À!õ Ä
¿ Âfà Å_¿ Æ
[ǔÈ5É$Ê ËpÌÍ̎ËÏ+È ] Ñ 
Ð
Ó õ
Â Ò ÂfÄ Ã _
Å ¿Æ
õ
Ñ Ã × ÂfÄ Ã ¿
Å_Æ [ǔÈ5ÉËpÌÍ̎ËÏ
Ê Ø2ÕjÎ ]
[ǔÈ5ÉËpÌÍ̎ËÏ
Ê ÔfÕ.Ë ] Ö

3 os. f. À!õ Ä
¿ Âfà Å_¿ Ù
[ ÚÈ5É$Ê ËpÌÍ̎ËÏ+È ] Ð
õ
Û:Ó Ü ÂfÄ Ã ¿
Å Æ
_ [ǔÈ5ÉËpÌÍÌ;Ê ËÏqÕ.Ë ]
õ
Ñ Ã × ÂfÄ Ã ¿
Å_Ù [ ÚÈ5ÉËpÌÍ̎ËÏ
Ê Ø2ÕjÎ ]
2 os. m. À!õ Ä
¿ Âfà Å_¿ Ù
[ ÚÈ5É$Ê ËpÌÍ̎ËÏ+È ] Ñ 
Ð
Ó õ
Â Ò ÂfÄ Ã _
Å ¿Ù
õ
Ö Ñ Ã × ÂfÄ Ã Å_¿ Ù
[ ÚÈ5ÉËpÌÍ̎ËÏ
Ê Ø2ÕjÎ ]
[ ÚÈ5ÉËpÌÍ̎ËÏ
Ê ÔfÕ.Ë ] Ö

2 os. f. Ð
õ
ÝtÓ Þ ÂfÄ Ã ¿
Å_Ù [ ÚÈ5ÉËpÌÍ̎ËÏ
Ê ßvÕ.Ë ] Ð
õ
Û:Ó Ü Â Ä Ã ¿
Å_Ù [ ÚÈ5ÉËpÌÍÌ;Ê ËÏqÕ.Ë ]
õ
Ñ Ã × ÂfÄ Ã ¿
Å_Ù [ ÚÈ5ÉËpÌÍ̎ËÏ
Ê Ø2ÕjÎ ]
1 os. m., f. À!õ à
¿ ÂfÃ Ò á
[ âzÈ5É$Ê ËpÌÍ̎ËÏ+È ]
À!õ Ä
¿ Âfà Å_¿ ã
[ՔÈ5É$Ê ËpÌÍ̎ËÏ+È ]
À!õ
Ö ¿ ÂfÄ Ã Å_¿ ã
[ՔÈ5É$Ê ËpÌÍ̎ËÏ+È ]

÷jø è- é ô ñ-òó
2.15.8.7.7.2.1.6. MW. Wzór III. Strona czynna - schemat: ä!ö
ç ê
[ ëfìùjîú‚ï ] ð .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. À
¿ û ü Ä Ã Å_¿ Æ
[ǔÈ5É$Ê ØµÌ‹Î2Ï+È ] Ñ 
Ð
Ó
Â Ò û ü Ä Ã Å_¿ Æ
[ǔÈ5É-ص̋Î2Ï
Ê ÔfÕ.Ë ] Ñ Ã × û ü Ä Ã ¿
Å_Æ [ǔÈ5É-ص̋Î2Ï
Ê Ø2ÕjÎ ]
3 os. f. À
Ö ü Ä Ã Å_¿ Ù
¿ û
[ ÚÈ5É$Ê ØµÌ‹Î2Ï+È ] Û:Ó Ü û Ö ü Ä Ã ¿
Ð Å_Æ [ǔÈ5É-صÌ;Ê Î2ÏqÕ.Ë ] Ö ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ö Ñ Ã × û
[ ÚÈ5É-ص̋Î2Ï
Ê Ø2ÕjÎ ]
2 os. m. À
Ö ü Ä Ã Å_¿ Ù
¿ û
[ ÚÈ5É$Ê ØµÌ‹Î2Ï+È ] Ñ 
Ð
Ó
Â Ö Ò û ü Ä Ã Å_¿ Ù
[ ÚÈ5É-ص̋Î2Ï
Ê ÔfÕ.Ë ] Ö ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ö Ñ Ã × û
[ ÚÈ5É-ص̋Î2Ï
Ê Ø2ÕjÎ ]
2 os. f. Ýt
Ð
Ó
Ö Þ û ü Ä Ã Å_¿ Ù
[ ÚÈ5É-ص̋Î2Ï
Ê ßvÕ.Ë ] Û:Ó Ü û Ö ü Ä Ã ¿
Ð Å_Ù [ ÚÈ5É-صÌ;Ê Î2ÏqÕ.Ë ] Ö ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ö Ñ Ã × û
[ ÚÈ5É-ص̋Î2Ï
Ê Ø2ÕjÎ ]
1 os. m., f. À à
¿ û ü Ö Ã Ò á
[ âzÈ5É$Ê ØµÌ‹Î2Ï+È ]
À
¿ û Ö ü Ä Ã Å_¿ ã
[ՔÈ5É$Ê ØµÌ‹Î2Ï+È ]
À
Ö ¿ û ü ÄÖ Ã Å_¿ ã
[ՔÈ5É$Ê ØµÌ‹Î2Ï+È ]
Ö Ö Ö

÷jø è- é ô ñ-òó
2.15.8.7.7.2.1.7. MW. Wzór III. Strona bierna - schemat: äý
ç ê
[ ëfìùjîzíï ] ð .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. À
¿ û ü Ä Ã Å_¿ Æ
Ð [ǔÈ5É$Ê ØµÌŽËÏ+È ] Ñ 
Ð
Ó
Â Ò û ü Ä Ã Å_¿ Æ
Ð [ǔÈ5É-ص̎ËÏ
Ê ÔfÕ.Ë ] Ñ Ã × û ü Ä Ã ¿
Ð Å_Æ [ǔÈ5É-ص̎ËÏ
Ê Ø2ÕjÎ ]
3 os. f. À
¿ û ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ð [ ÚÈ5É$Ê ØµÌŽËÏ+È ] Û:Ó Ü
û üÄ Ã ¿
Ð Ð Å_Æ [ǔÈ5É-صÌ;Ê ËÏqÕ.Ë ] Ö Ñ Ã × û ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ð [ ÚÈ5É-ص̎ËÏ
Ê Ø2ÕjÎ ]
2 os. m. À
¿ û ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ð [ ÚÈ5É$Ê ØµÌŽËÏ+È ] Ñ 
Ð
Ó
Â Ò û ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ð [ ÚÈ5É-ص̎ËÏ
Ê ÔfÕ.Ë ] Ö Ñ Ã × û ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ð [ ÚÈ5É-ص̎ËÏ
Ê Ø2ÕjÎ ]
2 os. f. ÝtÓ Þ û ü Ä Ã ¿
Ð Ð Å_Ù [ ÚÈ5É-ص̎ËÏ
Ê ßvÕ.Ë ] Û:Ó Ü
û üÄ Ã ¿
Ð Ð Å_Ù [ ÚÈ5É-صÌ;Ê ËÏqÕ.Ë ] Ö Ñ Ã × û ü Ä Ã Å_¿ Ù
Ð [ ÚÈ5É-ص̎ËÏ
Ê Ø2ÕjÎ ]
Ö

149
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im.
    
A.  Mickiewicza
    
w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
 
Podstawy gramatyki arabskiej (þÿ þ
þ
  ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f.  !#" $
 
[ %'&)(+* ,.-0/213& ]
 4
  57 6
[89&)(+* ,.-0/213& ]
 4
  57 6
[89&)(+* ,.-0/213& ]

<>?A
= @ O LAM#N
2.15.8.7.7.2.1.8. MW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: :; B [ CEDGF#HJI ] K .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. QERT S
P U7P V [W9X)Y+Z [+\3X ] ^_#ab` RT S P
] U7V [W9X)YE[+\Z cEdfe ] g
^ih j 
R TS
U7P V [W9X)YE[+\Z kldnm ]
3 os. f. QERT S
P U7P o [ p#X)Y+Z [+\3X ] qia+
]
rT S P
U7V [W9X)Y+Z ml\sdfe ] g
^ih j 
R TS
U7P o [ p#X)YE[+\Z kldnm ]
2 os. m. QERT S
P U7P o [ p#X)Y+Z [+\3X ] ^_#ab` RT S P
] U7o [ p#X)YE[+\Z cEdfe ] g
^ih j 
R TS
U7P o [ p#X)YE[+\Z kldnm ]
2 os. f. t
]
abS RT S
7U P o [ p#X)YE[+\Z [udfe ] qia+
]
rT S P
U7o [ p#X)Y+Z ml\sdfe ] g
^ih j 
R TS
U7P o [ p#X)YE[+\Z kldnm ]
1 os. m., f. QERv S ` w
P
[ x'X)Y+Z [+\3X ]
QERT S
P U7P y [d9X)Y+Z [+\3X ]
QERT S
P U7P y [d9X)Y+Z [+\3X ]

<>?A
= @
2.15.8.7.7.2.1.9. MW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: :2z B [ CEDGF'{|I ] .
(Odmiana nie ró } ni si~ od MW. Wzór I. Strona bierna)
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. € T
P h U7P V
[W9X)Y+Z kG\3X ] ]
€
^_# ` T h P
U7V [W9X)YAkG\Z cEdfe ] g
^ih ‚
€T
h P
U7V [W9X)YAkG\Z kldnm ]
3 os. f. € T
P h U7P o
[ p#X)Y+Z kG\3X ] qia r T h P
] U7V [W9X)Y+Z e2\sdfe ] g
^ih ‚
€T
h P
U7o [ p#X)YAkG\Z kldnm ]
2 os. m. € T
P h U7P o
[ p#X)Y+Z kG\3X ] ]
€
^_# ` T h P
7U o [ p#X)YAkG\Z cEdfe ] g
^ih ‚
€T
h P
U7o [ p#X)YAkG\Z kldnm ]
2 os. f. t
]
 S €T h
U7P o [ p#X)YAkG\Z [udfe ] qia r T h P
] U7o [ p#X)Y+Z e2\sdfe ] g
^ih ‚
€T
h P
U7o [ p#X)YAkG\Z kldnm ]
1 os. m., f. € v
P h `w
[ x'X)Y+Z kG\3X ]
€ T
P h U7P y
[d9X)Y+Z kG\3X ]
€ T
P h U7P y
[d9X)Y+Z kG\3X ]

<>? „ …
2.15.8.7.7.2.1.10. MW. Wzór V. Strona czynna - schemat: :ƒ z B z [ {‡†#{D.{ˆFJF'{|I ]
O LAM#N
K .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ‰ T Š
P _Eh 7U V
] ] [Wfe3p‹e3Y+Z e‡ŒŒ0e2\3X ] ]
‰
^_# ` _ET h Š
] 7U ] V g
‰
^ih ‚ _ET h Š
] U7] V

[Wfe3p‹e3Y2e‡ŒŒ0e2\Z cEdfe ] [Wfe3p‹e3Y2e‡ŒŒ0e2\Z kldnm ]


3 os. f. ‰ T Š
P _Eh 7U o
] ] [ p‹e3p‹e3Y+Z e‡ŒŒ0e2\3X ] ]
‰
qi r _ET h Š
] 7U ] V g
‰
^ih ‚ _ET h Š
] U7] o

[Wfe3p‹e3Y2e‡ŒŒŽZ e2\sdfe ] [ p‹e3p‹e3Y2e‡ŒŒ0e2\Z kldnm ]


2 os. m. ‰ T Š
P _Eh 7U o
] ] [ p‹e3p‹e3Y+Z e‡ŒŒ0e2\3X ] ]
‰
^_# ` _ET h Š
] U7] o g
‰
^ih ‚ _ET h Š
] U7] o

[ p‹e3p‹e3Y2e‡ŒŒ0e2\Z cEdfe ] [ p‹e3p‹e3Y2e‡ŒŒ0e2\Z kldnm ]


2 os. f. t
]
‰T Š
 S _E h
] U7] o ]
‰
qi r _ET h Š
] U7] o g
‰
^ih ‚ _ET h Š
] U7] o

[ p‹e3p‹e3Y2e‡ŒŒ0e2\Z [udfe ] [ p‹e3p‹e3Y2e‡ŒŒŽZ e2\sdfe ] [ p‹e3p‹e3Y2e‡ŒŒ0e2\Z kldnm ]


1 os. m., f. ‰ T
P _Eh o]
hw
[ x#e3p‹e3Y+Z e‡ŒŒ0e2\3X ]
‰ T Š
P _Eh
] U7] y [dfe3p‹e3Y+Z e‡ŒŒ0e2\3X ]
‰ T Š
P _Eh
] U7] y [dfe3p‹e3Y+Z e‡ŒŒ0e2\3X ]

150
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (
‘ ’ “ ”• “ – —E
˜ — ™š“ ›‹
œ “ ›l‘ ž› ”Ÿ ¡”¢ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
¥>§. ¨ ª
¦ ©
2.15.8.7.7.2.1.11. MW. Wzór V. Strona bierna - schemat: £¤ « [ ¬®­#¯°.¯ˆ±J±'¯|² ]
· ´Aµ#¶ ³
.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ¹º ½¿ ¾
¸ »E¼ À7¸ Á
[Â9Ã)ċÅ3Æ+Ç Å‡ÈÈ0Å2É3à ]
º ¿¾
Ê ¾ »#Ì Ë »E½
¼ 7À ¸ Á
º ¿¾
Ê ¼ Ð »E½
¼ À7¸ Á
Ï

[Â9Ã)ċÅ3Æ2ŇȍÈ0Å2ÉÇ ÍEÎfÅ ] [Â9Ã)ċÅ3Æ2ŇȍÈ0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


3 os. f. ¹º ½¿ ¾
¸ »E¼ À7¸ Ó
[ Ä#Ã)ċÅ3Æ+Ç Å‡ÈÈ0Å2É3à ] Ôi
º ½¿ ¾
¾ Ì Õ »E ¼ À7¸ Á
º ¿¾
Ê ¼ Ð »E½
¼ À7¸ Ó
Ï

[Â9Ã)ċÅ3Æ2Å‡ÈÈŽÇ Å2ÉsÎfÅ ] [ Ä#Ã)ċÅ3Æ2ŇȍÈ0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


2 os. m. ¹º ½¿ ¾
¸ »E¼ À7¸ Ó
[ Ä#Ã)ċÅ3Æ+Ç Å‡ÈÈ0Å2É3à ]
º ¿¾
Ê ¾ »#Ì Ë »E½
¼ 7À ¸ Ó
º ¿¾
Ê ¼ Ð »E½
¼ À7¸ Ó
Ï

[ Ä#Ã)ċÅ3Æ2ŇȍÈ0Å2ÉÇ ÍEÎfÅ ] [ Ä#Ã)ċÅ3Æ2ŇȍÈ0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


2 os. f. ÖØ
º ½¿ ¾
¾ Ì × »E ¼ À7¸ Ó Ôi
º ½¿ ¾
¾ Ì Õ »E ¼ À7¸ Ó
º ¿¾
Ê ¼ Ð »E½
¼ À7¸ Ó
Ï

[ Ä#Ã)ċÅ3Æ2ŇȍÈ0Å2ÉÇ ÙuÎfÅ ] [ Ä#Ã)ċÅ3Æ2Å‡ÈÈŽÇ Å2ÉsÎfÅ ] [ Ä#Ã)ċÅ3Æ2ŇȍÈ0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


1 os. m., f. ¹º ½¾
¸ »E¼ Ó Ë Ú
[ Û'Ã)ċÅ3Æ+Ç Å‡ÈÈ0Å2É3à ]
¹º ½¿ ¾
¸ »E¼ À7¸ Ü
[Î9Ã)ċÅ3Æ+Ç Å‡ÈÈ0Å2É3à ]
¹º ½¿ ¾
¸ »E¼ À7¸ Ü
[Î9Ã)ċÅ3Æ+Ç Å‡ÈÈ0Å2É3à ]

ßnà â á ã
2.15.8.7.7.2.1.12. MW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: Ý2Þ ÞäÞ [ å‡æ#åç#èné'å|ê ]
ï ìAí#î ë
.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ¹ ¾ ñ ½
¸ ð ¼ ¿ ¾ À7¾ Á
[ÂfÅ3ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ] Ê ¾ »#Ì Ë ð
¾ ñ ½
¼ ¿ ¾ À7¾ Á ¾ ñ ½
Ê ¼ Ð ð ¼ ¿ ¾ À7¾ Á
Ï

[ÂfÅ3ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÍEÎfÅ ] [ÂfÅ3ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


3 os. f. ¹ ¾ ñ ½
¸ ð ¼ ¿ ¾ À7¾ Ó
[ ċÅ3ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ]
¾ Ì Õ ð
Ôi ¾ ñ ½
¼ ¿ ¾ À7¾ Á
[ÂfÅ3ċÅ3ÆAÑ.ÈŽÇ Å2ÉsÎfÅ ]
¾ ñ ½
Ê ¼ Ð ð ¼ ¿ ¾ À7¾ Ó
Ï

[ ċÅ3ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]
2 os. m. ¹ ¾ ñ ½
¸ ð ¼ ¿ ¾ À7¾ Ó
[ ċÅ3ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ] ʾ # Ì ¾ ½¿ ¾ ¾
» Ëð ñ ¼ À7Ó ¾ ñ ½
Ê ¼ Ð ð ¼ ¿ ¾ À7¾ Ó
Ï

[ ċÅ3ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÍEÎfÅ ] [ ċÅ3ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


2 os. f. ¾ Ì × ð
ÖØ ¾ ñ ½
¼ ¿ ¾ À7¾ Ó ¾ Ì Õ ð
Ôi ¾ ñ ½
¼ ¿ ¾ À7¾ Ó
[ ċÅ3ċÅ3ÆAÑ.ÈŽÇ Å2ÉsÎfÅ ] ð ¾ ñ ½
Ê ¼Ð  ¼ ¿ ¾ À7¾ Ó
Ï

[ ċÅ3ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÙuÎfÅ ] [ ċÅ3ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


1 os. m., f. ¹ ¾ ñ ½
¸ ð ¼ Ó ¾ ¼Ú
[ Û#Å3ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ]
¹ ¾ ñ ½
¸ ð ¼ ¿ ¾ À7¾ Ü
[ÎfÅ3ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ]
¹
ð ¾ ñ ½
¸  ¼ ¿ ¾ À7¾ Ü
[ÎfÅ3ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ]

ßnà â á 
ã ò
2.15.8.7.7.2.1.13. MW. Wzór VI. Strona bierna - schemat: Ý2Þ Þä [ ó®æ#åç#èné'å|ê ]
ï ìAí#î ë
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¹ ¾ ñ ½
¸ ð ¼ ¿ ¾ À7¸ Á
[Â9Ã)ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ] Ê ¾ »#Ì Ë ð
¾ ñ ½
¼ ¿ ¾ À7¸ Á ð ¾ ñ ½
Ê ¼Ð  ¼ ¿ ¾ À7¸ Á
Ï

[Â9Ã)ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÍEÎfÅ ] [Â9Ã)ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


3 os. f. ¹
ð ¾ ñ ½
¸  ¼ ¿ ¾ À7¸ Ó
[ Ä#Ã)ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ]
¾ Ì Õ ð
Ôi ¾ ñ ½
¼ ¿ ¾ À7¸ Á
[Â9Ã)ċÅ3ÆAÑ.ÈŽÇ Å2ÉsÎfÅ ] ð ¾ ñ ½
Ê ¼Ð  ¼ ¿ ¾ À7¸ Ó
Ï

[ Ä#Ã)ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]
2 os. m. ¹
ð ¾ ñ ½
¸  ¼ ¿ ¾ À7¸ Ó
[ Ä#Ã)ċÅ3Æ+Ç Ñ.È0Å2É3à ] ʾ # Ì ¾ ½¿ ¾
» Ë ð ñ ¼ À7¸ Ó ð ¾ ñ ½
Ê ¼Ð  ¼ ¿ ¾ À7¸ Ó
Ï

[ Ä#Ã)ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÍEÎfÅ ] [ Ä#Ã)ċÅ3ÆAÑ.È0Å2ÉÇ ÑlÎnÒ ]


2 os. f. ¾ Ì × ð
ÖØ ¾ ñ ½
¼ ¿ ¾ À7¸ Ó ¾ Ì Õ ð
Ôi ¾ ñ ½
¼ ¿ ¾ À7¸ Ó
[ Ä#Ã)ċÅ3ÆAÑ.ÈŽÇ Å2ÉsÎfÅ ]
¾ ñ ½
Ê ¼ Ð ð ¼ ¿ ¾ À7¸ Ó
Ï

151
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza  w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki
  arabskiej (ô
õö ÷ ø ùú ø û üEô
ý ü þÿø ‹ô ø lö  ù
ù ) © 2002.
  (kopia bezpłatna)
[     ] [     ]
"$# ( )+# * ,  "$# ( / #   "$# ( / #  
1 os. m., f. ! %& ' [ -.    ] ! %& ' 02! 1 [    ] ! %& ' 02! 1 [    ]

578 9 ;
6 :7 J GHI
2.15.8.7.7.2.1.14. MW. Wzór VII. Schemat: 3$4 < [ =?>@=BACED ] F .

Sg. Plur. Dual.


L$M O
N R bd c M 
O N QP R a N h$M O
N QP R
3 os. m. K QP S2R T [UWVXZY\[ ]_^` ] a
2S T [UWVXZY]_^[ efXWV ] g S2T [UWVXZY]_^[ ]iX j ]
L$M O
N N QP R a N h$M O
N QP R
3 os. f. K QP S2R k [ lVXZY\[ ]_^` ]
R p n O
mo S2T [UWVXZY\[ V^qXWV ] g S2k [ lVXZY]_^[ ]iX j ]
L$M O
N R bd c M 
O N QP R a N h$M O
N QP R
2 os. m. K QP S2R k [ lVXZY\[ ]_^` ] a
2S k [ lVXZY]_^[ efXWV ] g S2k [ lVXZY]_^[ ]iX j ]
2 os. f. R d s M
rt O N QP R N QP R
R p n O
mo a N h$M O
N QP R
2S k [ lVXZY]_^[ uXWV ] S2k [ lVXZY\[ V^qXWV ] g S2k [ lVXZY]_^[ ]iX j ]
L$M O
N Nw L$M O
N L$M O
N
1 os. m., f. K vP [ xVXZY\[ ]_^` ] K QP S R v [XWVXZY\[ ]_^` ] K QP S R v [XWVXZY\[ ]_^` ]

5 yf; z8 ;
2.15.8.7.7.2.1.15. MW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: 3$4 < [ =?@f{=BACED ]
J GHI
F .

Sg. Plur. Dual.


L$M | R O n R a R bd c M | R O n 2S R T a N h$M | R O n S2R T
3 os. m. K S2T [UWVY}l [ ]_^` ]

[UWVY}l ]_^[ efXWV ] g [UWVY}l ]_^[ ]iX j ]


L$M | R O n R a N h$M | R O n S2R k
3 os. f. K S2k [ lVY}l [ ]_^` ] m R p n | R O n S2R T
o
[UWVY}l [ V^qXWV ] g [ lVY}l ]_^[ ]iX j ]
L$M | R O n R a R bd c M | R O n 2S R k a N h$M | R O n S2R k
2 os. m. K S2k [ lVY}l [ ]_^` ]

[ lVY}l ]_^[ efXWV ] g [ lVY}l ]_^[ ]iX j ]


2 os. f. r R d s M | R O n 2S R k
t m R p n | R O n S2R k
o a N h$M | R O n S2R k
[ lVY}l ]_^[ uXWV ] [ lVY}l [ V^qXWV ] g [ lVY}l ]_^[ ]iX j ]
L$M | R ~ n N w L$M | R O n R v L$M | R O n R v
1 os. m., f. K [ xVY}l [ ]_^` ] K S [XWVY}l [ ]_^` ] K S [XWVY}l [ ]_^` ]

5 ; yf;  z8 
2.15.8.7.7.2.1.16. MW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: 3 < [ €f@f{=BA.=D ]
J GHI
F .
Sg. Plur. Dual.
L$M | R O n R bd c M | R O n K a N h$M | R O n S2K T
3 os. m. K S2K T [U‚`Y}l [ ]_^` ] a
2S T [U‚`Y}l ]_^[ efXWV ] g [U‚`Y}l ]_^[ ]iX j ]
L$M | R O n a N h$M | R O n S2K k
3 os. f. K S2K k [ l`Y}l [ ]_^` ]
R pn| ROn K
mo S2T [U‚`Y}l [ V^qXWV ] g [ l`Y}l ]_^[ ]iX j ]
L$M | R O n R bd c M | R O n K a N h$M | R O n S2K k
2 os. m. K S2K k [ l`Y}l [ ]_^` ] a
2S k [ l`Y}l ]_^[ efXWV ] g [ l`Y}l ]_^[ ]iX j ]
2 os. f. R d s M| R O n K
rt R pn| ROn K
mo a N h$M | R O n S2K k
2S k [ l`Y}l ]_^[ uXWV ] S2k [ l`Y}l [ V^qXWV ] g [ l`Y}l ]_^[ ]iX j ]
L$M | R ~ n c w L$M | R O n v L$M | R O n v
1 os. m., f. K [ x.`Y}l [ ]_^` ] K SK [X‚`Y}l [ ]_^` ] K SK [X‚`Y}l [ ]_^` ]

H; 9 J „ H …
2.15.8.7.7.2.1.17. MW. Wzór IX. Czasownik „ ƒ …
4† [ ‡Cqˆ‰ Š =‹‹ = ] - "czernieŒ " F .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ž b R  P 2S R T [UWVf‘’[ V“}“ ` ] a R ” Ž b R  P 2S R T

[UWVf‘V“}“E[ efXWV ] a• – b R P R


g Ž  2S T [UWVf‘V“}“E[ ]iX j ]
3 os. f. Ž b R  P 2S R k [ lVf‘’[ V“}“ ` ] a R Ž P Ž s b R  P 2S R T
[UWVf‘V“E[ j“oXWV ] g
a• Ž – b R  P 2S R k
[ lVf‘V“}“E[ ]iX j ]

152
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (—˜š™ › œ ž œ Ÿ  f—¡  £¢
¤+œ ¥—¦+§ œ ¥i™ ¨¥ ©ª
«?¬ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. ­®i°
¯ ² ± ³2¯ ´ [ µ¶·f¸’¹ ¶º}º » ] ¼

¯ ½ ­®i°
¯ ² ± ³2¯ ´ [ µ¶·f¸¶º}ºE¹ ¾f¿W¶ ] À
¼Á ®i
 °
¯ ² ± ³2¯ ´ [ µ¶·f¸¶º}ºE¹ Ãi¿ Ä ]
2 os. f. Åq
¯ Æ?®i
Ç °
¯ ² ± ³2¯ ´ [ µ¶·f¸¶º}ºE¹ È¿W¶ ] ¼ ¯ ®i
± ®i
É °
¯ ² ± ³2¯ ´ [ µ¶·f¸¶ºE¹ ĺo¿W¶ ] À
¼Á ®i
 °
¯ ² ± ³2¯ ´ [ µ¶·f¸¶º}ºE¹ Ãi¿ Ä ]
1 os. m., ­®i°
¯ ʂ
± ËÌ [ Ͷ·f¸’¹ ¶º}º » ] ­®i°
¯ ² ± ³2¯ Î [¿W¶·f¸’¹ ¶º}º » ] ­®i°
¯ ² ± ³2¯ Î [¿W¶·f¸’¹ ¶º}º » ]
f.

Ñ7Ó Ô×Ö Ô
Ò Õ7
2.15.8.7.7.2.1.18. MW. Wzór X. Strona czynna - schemat: Ï$Ð Ø [ ÙÚfÛÙ?Ü_ÝÞEß ]
ä áâã à
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. æfç?é?è ë?ê ì ê ù ê úüýû ç?é?è ë?ê í ì î2ê ï
 ç?é?è ë?ê ì ê
å í î2ï [ðWñò\óñô\õ ö\÷ø ]
ù í î2ï [ðWñò\óñôfö\÷õ iÿ ]
[ðWñò\óñôfö\÷õ þfÿWñ ]

ê ü\ é?è ë?ê í ì î2ê ï 
3 os. f. æfç?é?è ë?ê ì ê
å í î  [ óñò\óñô\õ ö\÷ø ] [ðWñò\óñô\õ i÷qÿWñ ] ù ç?é?è ë?ê ì ê
í î  [ óñò\óñôfö\÷õ iÿ ]

2 os. m. æfç?é?è ë?ê ì ê
å í î  [ óñò\óñô\õ ö\÷ø ]
ê úüýû ç?é?è ë?ê í ì ê
ù
î  [ óñò\óñôfö\÷õ þfÿWñ ] ù ç?é?è ë?ê ì ê
í î  [ óñò\óñôfö\÷õ iÿ ]
ê 
ê ü\ é?è ë?ê í ì îê  
2 os. f. üýè ç?é?è ë?ê ì ê
í î  [ óñò\óñôfö\÷õ öÿWñ ] [ óñò\óñô\õ i÷qÿWñ ] ù ç?é?è ë?ê ì ê
í î  [ óñò\óñôfö\÷õ iÿ ]

1 os. m., f. æfç?é?è ë?ê ì
å [ ñò\óñô\õ ö\÷ø ]
æfç?é?è ë?ê ì ê
å í î  [ÿWñò\óñô\õ ö\÷ø ]
æfç?é?è ë?ê ì ê
å í î  [ÿWñò\óñô\õ ö\÷ø ]

2.15.8.7.7.2.1.19. MW. Wzór X. Strona bierna - schemat: Ï


Ô Ó
Ñ7 Ô×Ö
Ò Õ7 Ø  [ ? ÚfÛÙ?Ü_Ý.Ùß ]
ä áâã à
.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. å  é? ë?ê í ì î2å ï     é? ë?ê ì å
[ð‚øò\óñô\õ _÷ø ] [ð‚øò\óñô_÷õ iÿ ]
ê úû é?ë?ê í ì å
ù
ù í î2ï
î2ï

[ð‚øò\óñô_÷õ þfÿWñ ]
3 os. f. å  é? ë?ê í ì îå 
ê ü é? ë?ê í ì î2å ï [ð‚øò\óñô\õ ñ÷qÿWñ ] ù   é? ë?ê í ì îå  [óøò\óñô_÷õ iÿ ]
[ óøò\óñô\õ _÷ø ]

å  é?ë?ê í ì îå  
ê ú û  é?ë?ê í ì å
  é? ë?ê ì å
2 os. m. [ óøò\óñô\õ _÷ø ] ù
î [ óøò\óñô_÷õ þfÿWñ ] ù í î [ óøò\óñô_÷õ iÿ ]


ê  è  é?ë?ê í ì îå  [óøò\óñô_÷õ öÿWñ 
ê ü é? ë?ê í ì îå  [óøò\óñô\õ ñ÷qÿWñ ]   é? ë?ê ì å
2 os. f. ] ù í î [ óøò\óñô_÷õ iÿ ]

1 os. m., f. å  é? ë?ê ì û å  é? ë?ê í ì îå  å  é? ë?ê í ì îå 
[ . øò\óñô\õ _ ÷ø ]  ÷ø ]
[ÿ‚øò\óñô\õ _ [ÿ‚øò\óñô\õ _÷ø ]

2.15.8.7.7.2.2. Czasownik MW - Imperfectum - Jussivus.

2.15.8.7.7.2.2.1. MW. Wzór I a. Strona czynna - schemat: Ï



Ñ7Ó Ò Ø Ô
[
Ù?Ü_Ý $ß  ].
ê     ú .
Czasownik [ ô\õ _÷}ñ ]
Sg. Plur. Dual.

3 os. m. æì ?
éû ê
î2ï [ðõ ñôø ÷ ]  ú û úé?û î2ê ï [ðWñô\õ þ$÷iþ ] ú?
éû ê
î2ï [ðWñô\õ þ$÷ ]

ê ü é?û î2ê ï [ðWñô\õ ø ÷qÿWñ ] 
3 os. f. æì ?
éû ê
î  [ ó õ ñôø ÷ ] úé?
û îê  [ óñô\õ þ$÷ ]

2 os. m. æì ?
éû ê
î  [ ó õ ñôø ÷ ]  ú û úé?û îê  [óñô\õ þ$÷iþ ] úé?
û îê  [ óñô\õ þ$÷ ]
  è úé?û îê 
ê ü é?û îê  
2 os. f. [ óñô\õ þ$÷qö ] [ óñô\õ ø ÷qÿWñ ] úé?
û îê  [ óñô\õ þ$÷ ]

153
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ("!$# % & ')( & * +,"- +/.01& 23"415 & 2# 672 ')879:;')< ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. >7= @,? A B [ C D EGFIHKJ ]
>7= L;? NM O [QP D EGFIHKJ ]
>7= L;? NM O [QP D EGFIHKJ ]

2.15.8.7.7.2.2.2. MW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: RTUWS XZV Y S [ [;\^]_[I` ].


d
Czasownik b_a c a [egf hjik[ ]
n b/m d l .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. p3o r q sq t [Qu v wxywz ] { |;~W}  r q sq t [uywxQv €z‚ ]  Wq~  r q sq t [y u wxQv €zƒ€ ]
3 os. f. p3o r q sq „ [… v wxywz ] †q o‡ r q sq t [uywxQv wzˆxyw ]  Wq~  r q sq „ […3wxQv €zƒ€ ]
2 os. m. p3o r q sq „ [… v wxywz ] { |;~W}  r q sq „ […3wxQv €z‚ ]  Wq~  r q sq „ […3wxQv €zƒ€ ]
2 os. f. ‰‹WŠ~  r q sq „ […3wxQv €zˆŒ ] †q o‡ r q sq „ […3wxQv wzˆxyw ]  Wq~  r q sq „ […3wxQv €zƒ€ ]
1 os. m., f. p3o q Ž  [ ‘ v wxywz ] p3o r q s q  [xQv wxywz ] p3o r q s q  [xQv wxywz ]

2.15.8.7.7.2.2.3. MW. Wzór I. Strona bierna - schemat: ’T“Wa •Z” –— [ ˜,\^]_[I` ].
™q  š Ž ™ š
Czasownik [ œ› v €^gw ] Ÿ | ž .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   o ¡ Ž s} t [uQv ¢Q›TwT ] { |¤¥ £  ¡ Ž s} t [u¦¢Q›œv €^ ] Ž§  ¡ Ž s } t [u¦¢Q›œv €^€ ]
3 os. f.   o ¡ Ž s} „ [… v ¢Q›TwT ] †
q © ¨ ¡ Ž s} t [u¦¢Q›œv wTªxyw ] Ž§  ¡ Ž s} „ [ …¤¢Q›œv €^€ ]
2 os. m.   o ¡ Ž s} „ [… v ¢Q›TwT ] { |¤¥ £  ¡ Ž s} „ […¤¢Q›œv €^ ] Ž§  ¡ Ž s} „ [ …¤¢Q›œv €^€ ]
2 os. f. ‰‹¥ Š  ¡ Ž s} „ […¤¢Q›œv €^ªŒ ] †q © ¨ ¡ Ž s} „ […¤¢Q›œv wTªxyw ] Ž§  ¡ Ž s} „ [ …¤¢Q›œv €^€ ]
1 os. m., f.   o š Ž £  [ ‘ v ¢Q›TwT ]   o ¡ Ž s }  [xQv ¢Q›TwT ]  o ¡ Ž s }  [xQv ¢Q›TwT ]

°
2.15.8.7.7.2.2.4. MW. Wzór II. Strona czynna - schemat: ’“W« •¬ —– [ ,˜ \­[®]j]¤¯j` ] n ¤m ± l .
Sg. Plur. Dual.
™o ² ¡ Ž st ² Ž§ | ² ¡ Ž s } t
3 os. m. | } [u¦¢Q›œv wK³´³¶µ ] { |¤¥ £ | ¡ Ž s} t [u¦¢Q›œv wK³´³¶µ ] [u¦¢Q›TwK³´³¶µ)v € ]
3 os. f. ™o ² ¡ Ž s„ †
q ¥ ¨ | ² ¡ Ž s} t [u¦¢Q›œv wK³´³¶µªxyw ] Ž§ | ² ¡ Ž s} „
| } […¤¢Q›œv wK³´³¶µ ] [ …¤¢Q›TwK³´³¶µ)v € ]
™o ² ¡ Ž s„ ² Ž§ | ² ¡ Ž s} „
2 os. m. | } […¤¢Q›œv wK³´³¶µ ] { |¤¥ £ | ¡ Ž s} „ […¤¢Q›œv wK³´³¶µ ] [ …¤¢Q›TwK³´³¶µ)v € ]
2 os. f. ‰‹¥ Š | ² ¡ Ž s} „ […¤¢Q›œv wK³´³¶µªŒ ] †
q ¥ ¨ | ² ¡ Ž s} „ […¤¢Q›TwK³´³·v µªxyw ] Ž§ | ² ¡ Ž s} „ [ …¤¢Q›TwK³´³¶µ)v € ]
1 os. m., f. ™o ² š Ž  ™o ² ¡ Ž s  ™o ² ¡ Ž s 
| £ [ ‘_¢Q›œv wK³´³¶µ ] | } [x¦¢Q›œv wK³´³¶µ ] | } [x¦¢Q›œv wK³´³¶µ ]

°
2.15.8.7.7.2.2.5. MW. Wzór II. Strona bierna - schemat: ’“W¸ •¬ —– [ ,˜ \­[®]j]_[I` ] n ¤m ± l .
Sg. Plur. Dual.
™o ¹ ¡ Ž st ¹ Ž§ | ¹ ¡ Ž s } t
3 os. m. | } [u¦¢Q›œv wK³´³ˆwT ] { |¤¥ £ | ¡ Ž s} t [u¦¢Q›œv wK³´³ˆwT ] [u¦¢Q›œv wK³´³ˆwT€ ]
3 os. f. ™o ¹ ¡ Ž s„ †
q ¥ ¨ | ¹ ¡ Ž s} t Ž§ | ¹ ¡ Ž s} „
| } […¤¢Q›œv wK³´³ˆwT ] [u¦¢Q›TwK³´³·v wTªxyw ] [ …¤¢Q›œv wK³´³ˆwT€ ]
™o ¹ ¡ Ž s„ ¹ Ž§ | ¹ ¡ Ž s} „
2 os. m. | } […¤¢Q›œv wK³´³ˆwT ] { |¤¥ £ | ¡ Ž s} „ [ …¤¢Q›œv wK³´³ˆwT ] [ …¤¢Q›œv wK³´³ˆwT€ ]
2 os. f. ‰‹¥ Š | ¹ ¡ Ž s} „ […¤¢Q›œv wK³´³ˆwTªŒ ] †
q ¥ ¨ | ¹ ¡ Ž s} „ [ …¤¢Q›TwK³´³·v wTªxyw ]
Ž§ | ¹ ¡ Ž s} „ [ …¤¢Q›œv wK³´³ˆwT€ ]

154
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (º"»$¼ ½ ¾ ¿)À ¾ Á Â,º"à Â/ÄÅ1¾ Æ3º"Ç1È ¾ Ƽ É7Æ ¿)Ê7ËÌ;¿)Í ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. ÏÎ Ñ,Ð Ó¤Ò Ô Õ ÏÎ Ñ,Ð ÝÒ ßÞ à ÏÎ Ñ,Ð ÝÒ ßÞ à
[ Ö_×Q؜٠ÚK۴ۈÚTÜ ] [á¦×Q؜٠ÚK۴ۈÚTÜ ] [á¦×Q؜٠ÚK۴ۈÚTÜ ]

ñò¤ó
2.15.8.7.7.2.2.6. MW. Wzór III. Strona czynna - schemat: âäã å çæ é è [ ,ê ë¤ìí¤îjï ] ô ð .
Sg.  Plur. Dual.
 ø7÷ ù ûú ýü þ
ö õ ø7ù ûú ýü þ
3 os. m. [ÿ   
] [ÿ    
 ]
ú ø7ù û ú ýü þ [ÿ   
 ]
÷ö ÷
3 os. f. õ ø7ù ûú ý ü  [   
]    ø7ù ûú ýü þ
[ÿ  
  ]
ú ø7ù ûú ýü  [   
 ]
ö õ ø7÷ ù ûú ý ü    
  ø7÷ ù ûú ýü 
÷
2 os. m. [  ] [    
 ]
ú ø7ù ûú ýü  [   
 ]
2 os. f. !#÷ " ø7ù ûú ý ü  [   
$ ] ÷
   ø7ù ûú ýü 
÷
[   
  ]
ú ø7ù ûú ýü  [   
 ]
ö õ ø7÷ ù % ú  &   
÷ ö õ ø7÷ ù ûú ýü )    

ö õ ø7ù û ú ýü )    

÷ [ '(
1 os. m., f. ]
÷ [ ÷ [ ] ]
ñò¤ó
2.15.8.7.7.2.2.7. MW. Wzór III. Strona bierna - schemat: + â ä* å çæ é è [ ê,ë¤ìí(,Iï ] ô ð .
Sg.  Plur. Dual.
 ø7 ù ûú ýü þ
ö õ ø7ù ûú ýü þ
3 os. m.  [ÿ  -+
] [ÿ   -+
 ] ú ø7 ù ûú ýü þ [ÿ   -+
 ]
3 os. f. ö õ ø7ù ûú ýü   -+

 [ ]    ø7 ù ûú ýü þ


[ÿ  +
  ] ú ø7 ù ûú ýü  [   -+
 ]

 ø7 ù ûú ýü 
ö õ ø7ù ûú ýü   -+

2 os. m.  [ ] [   -+


 ] ú ø7 ù ûú ýü  [   -+
 ]
2 os. f. !# " ø7 ù ûú ýü  [  -+
$ ]    ø7 ù ûú ýü 
[   +
  ] ú ø7 ù ûú ýü  [   -+
 ]
ö õ ø7ù % ú  &  -+
] ö õ ø7ù û ú ýü )   -+
ö õ ø7ù ûú ýü )
1 os. m., f.  [ '(  [ ]  [  -+
]

ñò¤ó
2.15.8.7.7.2.2.8. MW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: â.0ã ç/ é è [ ,ê ë^í¤îjï ] ô ð .
Sg.  Plur. Dual.
3 os. m. 1 õ û" ýü þ [ÿ  2
] 53 4 û" ýü þ [ÿ $
 ] ú6 4 û " ý ü þ [
ÿ  $
 ]
3 os. f. 1 õ û" ýü  [  2
]  3  û" ýü þ [ÿ  
  ] ú6 4 û" ýü  [   $
 ]
1 õ û" ýü  [  2
] 
2 os. m. 354 û" ýü  [ $
 ] ú6 4 û " ý ü  [  $
 ]
2 os. f. !#35" 4 û" ýü  [ $
$ ]  3  û" ýü  [  
  ] ú6 4 û" ýü  [   $
 ]
1 os. m., f. 1 õ % "  & [ '  2
] 1 õ û" ýü ) [7 2
] 1 õ û" ýü ) [7 2
]

2.15.8.7.7.2.2.9. MW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: â+.0* ç/ é è [ ,ê ë^í(,Iï ].

Odmiana jest identyczna z odmian8 wzoru pierwszego :ö % 9.


Sg.  Plur. Dual.
3 os. m. 1 õ ûú ýü þ [ÿ  ++
]  ù ûú ýü þ [ÿ  ;
 ] ÿ  ;
 ]
úù ûú ýü þ [
3 os. f. 1 õ ûú ýü  [  ++
]  3  ûú ýü þ [ÿ  +
  ] úù ûú ýü  [   ;
 ]
1 õ ûú ýü  [  ++
] 
2 os. m.  ù ûú ýü  [  ;
 ] úù ûú ýü  [  ;
 ]
2 os. f. !# " ù ûú ýü  [  ;
$ ]  3  ûú ýü  [  +
  ] úù ûú ýü  [   ;
 ]
1 os. m., f. 1 õ % ú  & [ '  ++
] 1 õ ûú ýü ) [7 ++
] 1 õ ûú ýü ) [7 ++
]

155
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (<>=@? A B CED B F GH<>I GKJLMB NO<>PMQ B N ? RSN CETSUVWCEX ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.7.7.2.2.10. MW. Wzór V. Strona czynna - schemat: 2Y [0Z ]\ ^_ ` ^ [ ca baWdafege(aih ]


n klm j .
Sg. Plur. Dual.
p2o rHq tWs uv wu x q s† rHq tWs uv wu x [y z|{Oz|}~ zc€-z+‡
3 os. m. [y z|{Oz|}~ zc€-z+ ] ‚ r„ ƒ rHtWs uv wu x ]
[y z|{Oz|}~ zc€-z+ … ]
p2o rHq tWs uv wu ˆ ‰u „ Š rHq tWs uv wu x s† rHq Wt s uv wu ˆ [O{ z|{Oz|}~ zc€-z+‡
3 os. f. [ {Oz|{Oz|}~ zc€-z+ ] ]
[y z|{Oz|}+zc€~ z+‹ z ]
p2o rHq tWs uv wu ˆ q s† rHq Wt s uv w u ˆ [O{ z|{Oz|}~ zc€-z+‡
2 os. m. [ {Oz|{Oz|}~ zc€-z+ ] ‚ r„ ƒ rHtWs uv wu ˆ [{Oz|{Oz|}~ zc€-z+ … ] ]
2 os. f. Œ#„  rHq tWs uv wu ˆ [{Oz|{Oz|}~ zc€-z+Ž ] ‰u „ Š rHq tWs uv wu ˆ s† rHq tWs uv wu ˆ [O{ z|{Oz|}~ zc€-z+‡ ]
[ {Oz|{Oz|}+zc€~ z+‹ z ]
p2o rHq tWs ˆ u s  p2o rHq tWs uv wu ‘ p2o rHq tWs uv wu ‘
1 os. m., f. [ z|{Oz|}~ zc€-z+ ] [‹ z|{Oz|}~ zc€-z+ ] [‹ z|{Oz|}~ zc€-z+ ]

2.15.8.7.7.2.2.11. MW. Wzór V. Strona bierna - schemat: 2’ ”0“ –• W—˜ š ™ [ › œžWŸžf g (ži¡ ]
¦ £¤¥ ¢ .
Sg. Plur. Dual.
p2o rHq tWs Huv w§ x q s† rHq tWs Huv w§ x [y ¨7{Oz|}~ zc€-z+‡
3 os. m. [y¨7{Oz|}~ zc€-z+ ] ‚ r„ ƒ rHtWs Huv w§ x ]
[y¨7{Oz|}~ zc€-z+ … ]
p2o rHq tWs Huv w§ ˆ ‰u „ Š rHq tWs Huv w§ x s† rHq tWs Huv w§ ˆ [{ ¨7{Oz|}~ zc€-z+‡
3 os. f. [ {¨7{Oz|}~ zc€-z+ ] ]
[y¨7{Oz|}+zc€~ z+‹ z ]
p2o rHq t s Huv w§ ˆ q s† rHq tWs Huv w§ ˆ [{ ¨7{Oz|}~ zc€-z+‡
2 os. m. [ {¨7{Oz|}~ zc€-z+ ] ‚ r„ ƒ rHtWs Huv w§ ˆ [{¨7{Oz|}~ zc€-z+ … ] ]
2 os. f. Œ#„  rHq tWs Huv w§ ˆ [{¨7{Oz|}~ zc€-z+Ž ] ‰u „ Š rHq tWs Huv w§ ˆ s† rHq tWs Huv w§ ˆ [{ ¨7{Oz|}~ zc€-z+‡ ]
[ {¨7{Oz|}+zc€~ z+‹ z ]
p2o rHq tWs ˆ u ƒ  p2o rHq tWs Huv w§ ‘ p o rHq tWs Huv w§ ‘
1 os. m., f. [ (¨7{Oz|}~ zc€-z+ ] [‹¨7{Oz|}~ zc€-z+ ] [
‹ ¨7{Oz|}~ zc€-z+ ]

2.15.8.7.7.2.2.12. MW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ’ ©«— ª –• —˜ š — [ cž œžWŸ¬« (ži¡ ]
¦ £¤¥ ¢ .
Sg. Plur. Dual.
p o ­Su ® tWs uv wu x
3 os. m. [y z|{Oz|}~ ‡-z+ ] ‚ r „ ƒ ­Su ® tWs uv wu x [y z|{Oz|}~ ‡-z+ … ] s† ­Su ® tWs uv w u x [y |z {Oz|}~ ‡-z+‡ ]
p o ­Su ® tWs uv wu ˆ ‰u „ Š ­Su ® tWs uv wu x [y z|{Oz|}‡~ z+‹ z ] s† ­Su ® tWs uv wu ˆ
3 os. f. [ {Oz|{Oz|}~ ‡-z+ ] [ {Oz|{Oz|}~ ‡-z+‡ ]
p o ­Su ® tWs uv wu ˆ
2 os. m. [ {Oz|{Oz|}~ ‡-z+ ] ‚ r„ ƒ ­Su ® tWs uv wu ˆ [{Oz|{Oz|}~ ‡-z+ … ] s† ­Su ® tWs uv wu ˆ [ {Oz|{Oz|}~ ‡-z+‡ ]
2 os. f. „Œ# ­Su ® tWs uv wu ˆ [{Oz|{Oz|}~ ‡-z+Ž ] ‰u „ Š ­Su ® tWs uv wu ˆ [{Oz|{Oz|}‡~ z+‹ z ] s† ­Su ® tWs uv wu ˆ [ {Oz|{Oz|}~ ‡-z+‡ ]
p o ­Su ® tWs ˆ u s  p o ­Su ® tWs uv wu ‘ p o ­Su ® tWs uv wu ‘
1 os. m., f. [ z|{Oz|}~ ‡-z+ ] [‹ z|{Oz|}~ ‡-z+ ] [‹ z|{Oz|}~ ‡-z+ ]

156
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¯>°@± ² ³ ´Eµ ³ ¶ ·H¯>¸ ·K¹ºM³ »O¯>¼M½ ³ » ± ¾S» ´E¿SÀÁW´E ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.7.2.2.13. MW. Wzór VI. Strona bierna - schemat: +Ã Å«Ä Æ È Ç ÉWÄ Ë Ê [ Ì ÍÎWÏЫÑ(ÎiÒ ]
× ÔÕÖ Ó .
Sg. Plur. Dual.
Ù2Ø ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà â Ú Ú Ýñ ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà â
3 os. m. [ãä7åOæ|çè éê-æ+ë ] ì íï î ÛSÜ Þ Ý ßHáà â [ãä7åOæ|çè éê-æ+ë ð ] [ãä7åOæ|çè éê-æ+ëé ]
Ù2Ø Û Ú Ü Þ Ý ßHÚ áà ò óÚ ï ô ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà â [ãä7åOæ|çéêè æ+ëõ æ ] Ýñ ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà ò
3 os. f. [ åä7åOæ|çè éê-æ+ë ] [ åä7åOæ|çè éê-æ+ëé ]
Ù2Ø ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà ò Ú Ú Ýñ ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà ò
2 os. m. [ åä7åOæ|çè éê-æ+ë ] ì íï î ÛSÜ Þ Ý ßHáà ò [åä7åOæ|çè éê-æ+ë ð ] [ åä7åOæ|çè éê-æ+ëé ]
2 os. f. ö#ï ÷ ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà ò [åä7åOæ|çè éê-æ+ëø ] óÚ ï ô ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà ò [åä7åOæ|çéêè æ+ëõ æ ] Ýñ ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà ò [ åä7åOæ|çè éê-æ+ëé ]
Ù2Ø ÛSÚ Ü Þ Ý ò Ú Ù2Ø ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà û Ù2Ø ÛSÚ Ü Þ Ý ßHÚ áà û
1 os. m., f. î ù [ ú(ä7åOæ|çè éê-æ+ë ] [õä7åOæ|çè éê-æ+ë ] [õä7åOæ|çè éê-æ+ë ]

 
2.15.8.7.7.2.2.14. MW. Wzór VII. Schemat: 2ü þ0ý ÿ   [  
  ] .
Sg. Plur. Dual.
Ø Þ Ý  Ø Ú Ú Ýñ2Ü Þ Ý  Ø áÚ â
3 os. m. áâ ã æõ ç+æ+ë ]
[ ì íï î Ü Þ Ý  Ø áâ [ã æõ çè é;ë ð ] [ã æ õ çè é;ëé ]
Ø Þ Ý  Ø Ú
áò [åæõ ç+æ+ë ] óÚ  ô Þ Ý  Ø áÚ â [ã æõ çè æ+ëõ æ ] Ýñ2Ü Þ Ý  Ø áÚ ò
3 os. f. [ åOæõ çè é;ëé ]
Ø Þ Ý  Ø Ú Ú Ýñ2Ü Þ Ý  Ø áÚ ò
2 os. m. áò [åæõ ç+æ+ë ] ì íï î Ü Þ Ý  Ø áò [åOæõ çè é;ë ð ] [ åOæõ çè é;ëé ]
2 os. f. ö#ï ÷ Ü Þ Ý  Ø áÚ ò [åOæõ çè é;ëø ] óÚ  ô Þ Ý  Ø áÚ ò [åOæõ çè æ+ëõ æ ] Ýñ2Ü Þ Ý  Ø áÚ ò [ åOæõ çè é;ëé ]
Ø Þ Ý Ø Ý Ø Þ Ý  Ø Ú Ø Þ Ý  Ø Ú
1 os. m., f. û ù [ úæõ ç+æ+ë ] áû [õ æõ ç+æ+ë ] áû õ æõ ç+æ+ë ]
[

2.15.8.7.7.2.2.15. MW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: 2ü þ ý !   [ 


!"  ]
 
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ø ß Ú Þ ô áÚ â [ã7è æ|çåOæ+ë ] Ú Ú
ì íï î Ü ß Þ ô áâ [ã æ|çå è é;ë ð ] Ýñ2Ü ß Ú Þ ô áÚ â [ã |æ çå è é;ëé ]
Ø ß Ú Þ ô Ú óÚ  ô ß Ú Þ ô áÚ â [ã æ|çå è æ+ëõ æ ] Ýñ2Ü ß Ú Þ ô áÚ ò
3 os. f. áò [å è æ|çåOæ+ë ] [ åOæ|çå è é;ëé ]
Ø ß Ú Þ ô Ú Ú Ú Ýñ2Ü ß Ú Þ ô áÚ ò
2 os. m. áò [å è æ|çåOæ+ë ] ì íï î Ü ß Þ ô áò [åOæ|çå è é;ë ð ] [ åOæ|çå è é;ëé ]
2 os. f. ïö#÷ Ü ß Ú Þ ô áÚ ò [åOæ|çå è é;ëø ] óÚ  ô ß Ú Þ ô áÚ ò [åOæ|çå è æ+ëõ æ ] Ýñ2Ü ß Ú Þ ô áÚ ò [ åOæ|çå è é;ëé ]
Ø ß Ú # ô Ý Ø ß Ú Þ ô Ú Ø ß Ú Þ ô Ú
1 os. m., f. ù [ ú è æ|çåOæ+ë ] áû [õ7è æ|çåOæ+ë ] áû [õ7è æ|çåOæ+ë ]

2.15.8.7.7.2.2.16. MW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ü þ  ! $ [ %!


!" &' ]
 
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ø ß Ú Þ ô áà â [ã7è ä7çåOæ+ë ] Ú
ì íï î Ü ß Þ ô áà â [ãä7çå è é;ë ð ] Ýñ2Ü ß Ú Þ ô áà â [ãä7çå è é;ëé ]
Ø ß Ú Þ ô à óÚ  ô ß Ú Þ ô áà â [ãä7çå è æ+ëõ æ ] Ýñ2Ü ß Ú Þ ô áà ò
3 os. f. áò [å è ä7çåOæ+ë ] [ åä7çå è é;ëé ]
Ø ß Ú Þ ô à Ú Ýñ2Ü ß Ú Þ ô áà ò
2 os. m. áò [å è ä7çåOæ+ë ] ì íï î Ü ß Þ ô áà ò [åä7çå è é;ë ð ] [ åä7çå è é;ëé ]
2 os. f. ïö#÷ Ü ß Ú Þ ô áà ò [åä7çå è é;ëø ] óÚ  ô ß Ú Þ ô áà ò [åä7çå è æ+ëõ æ ] Ýñ2Ü ß Ú Þ ô áà ò [ åä7çå è é;ëé ]
Ø ß Ú # ô Ø ß Ú Þ ô à Ø ß Ú Þ ô à
1 os. m., f. î ù [ ú è ä7çåOæ+ë ] áû [õ7è ä7çåOæ+ë ] áû [õ7è ä7çåOæ+ë ]

157
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ((*)+ , - .0/ - 1 2!(*3 254768- 9:(*;8< - 9=+ >?9 .0@?A7B .0C ) © 2002. (kopia bezpłatna)
IK J M L N F EGH F
2.15.8.7.7.2.2.17. MW. Wzór X. Strona czynna - schemat:  D [ OP!QO RTSUV ]
[ XYZ W
.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ]' \ _ ^ `a b \ ce` d us t _ ^ `a b \ ` t _ ^ `a b \ `
[fhg?ikj l g mn=o ] p qr ced [fhg?ikj:g mkl vko=w ] xy ced [fhg?ikj:g mkl vko7z ]
]' \ _ ^ `a b \ ce` { |~` sk} _ ^ `a b \ ce` d [fhg?ikj:g mkl n=o€hg ] t _ ^ `a `
3 os. f. [ j:g?ikj l g mn=o ] xy b \ ce{ [ j:g?ikj:g mkl vko7z ]
]' \ _ ^ `a b \ ce` { sut _ ^ `a ` t _ ^ `a `
2 os. m. [ j:g?ikj l g mn=o ] p qr b \ c { [ j:g?ikj:g mkl vko=w ] xy b \ ce{ [ j:g?ikj:g mkl vko7z ]
2 os. f.  u^s t _ ^ `a b \ ec ` { [ j:g?ikj:g mkl vko€v ] |~` sk} _ ^ `a b \ ce` { [ j:g?ikj:g mkl n=o€hg ] t _ ^ `a `
xy b \ ce{ [ j:g?ikj:g mkl vko7z ]
1 os. m., f. '
] \ _ ^ `a ‚ \
x ƒ [ „g?ikj l g mn=o ]
]' \ _ ^ `a b \ ce` … [hg?ikj l g mn=o ] ]'\ _ ^ `a b \ ce` … [hg?ikj l g mn=o ]

2.15.8.7.7.2.2.18. ‰ ‡ ‹ Š Œ‡ Ž
MW. Wzór X. Strona bierna - schemat: †ˆ
 ‘
[ ’ “!”• –T—&•'˜ ]
 š›œ ™
.

Sg. Plur. Dual.


] _
\ x  `a b \ cež d [f Ÿikj l g mˆgˆo ] k¡ ¢ _ `a b ¢ _ `a b
3 os. m. p qr x \ cež d [f Ÿikj:g mkl zTo=w ] x£ x \ cež d [f Ÿikj:g mkl zTo7z ]
] \ _ `a b |~` s } _ x `a b ¢ _ `a b
3 os. f. x \ cež { [ jŸikj l g mˆgˆo ] \ cež d [f Ÿikj:g mkl gˆo€hg ] x£ x \ cež { [ jŸikj:g mkl zTo7z ]
] \ _ `a b ¡k¢ _ `a \ ž ¢ _ `a b
2 os. m. x \ cež { [ jŸikj l g mˆgˆo ] p qr x b ce{ [ jŸikj:g mkl zTo=w ] x£ x \ cež { [ jŸikj:g mkl zTo7z ]
2 os. f.  k^¡ ¢ _ x `a b \ cež { [ jŸikj:g mkl zTo€v ] |~` s } _ x `a b \ cež { [ jŸikj:g mkl gˆo€hg ] x£
¢ _ `a b
x \ cež { [ jŸikj:g mkl zTo7z ]
1 os. m., f. ] \ _ x `a ‚ \ r ƒ [ „&Ÿikj l g mˆgˆo ] ] \ _ `a b
x \ cež … [ Ÿikj l g mˆgˆo ]
]\ _ `a b
x \ cež … [ Ÿikj l g mˆgˆo ]

2.15.8.7.7.2.3. Czasownik MW - Imperativus.


¤
2.15.8.7.7.2.3.1. MW. Imperat - wzór I. a. Schemat: † ‰ Š [–T—=’˜ ].
¥` ¢ ¦ ¥ ¦
Czasownik x [ mkl zTo§g ] - "powiedział" © q ¨ .
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ]\ ¦ ¡ ¦ ¦
r [ mkl Ÿªo ] p qr qr [ mkl wo=w ] x£kqr [ mkl wo7z ]
2 os. f.  ^¡ q¦ r [ mkl wo€v ] |~` s } ¦ r [ mkl Ÿªo€hg ] ¦
x£kqr [ km l wo7z ]

2.15.8.7.7.2.3.2. ‰ ‡ ¤ Š [–T—&•'˜ ].
Wzór I. b. Schemat: †ˆ
` ¢`
Czasownik « … [¬l z=­®g ] - "spał" © « q … ¨ .
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ¯ \ … ` [¬l g­ ] ž°p q ¢ … ` [¬l z=­±w ] ¢° ` ¢ `
… [¬l z=­²z ]
2 os. f.  ° ^ ¢ … ` [¬l z=­³v ] |` \´ … ` [¬l g­³hg ] ¢° ` ¢ `
… [¬l z=­²z ]

2.15.8.7.7.2.3.3. ‰ µ ¤ ¶ [–• ——·˜ ]  š›œ ™ .


MW. Imperat - wzór II. Schemat: †

Sg. Plur. Dual.

158
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¸*¹º » ¼ ½0¾ ¼ ¿ À!¸*Á À5Â7Ã8¼ Ä:¸*Å8Æ ¼ Ä=º Ç?Ä ½0È?É7Ê ½0Ë ) © 2002. (kopia bezpłatna)
ÍÌ Ï!Î Ñ Ð Ü ÎÑ ÐÞ Ï!Î Ñ Ð [ ÒkÓ ÔªÕÖÕØ×=Ù7ß ]
2 os. m. [ ÒkÓ ÔªÕÖÕØ×=Ù ] Ú ÏÛ Ï!Ð [ ÒkÓ ÔªÕÖÕØ×=Ù=Ý ]
2 os. f. àâÜ á Ï!Î Ñ Ð [ ÒkÓ ÔªÕÖÕØ×=ـã ] å~ä Ü æ Ï!Î Ñ Ð [ ҈ª
Ô ÕÖÕçÓ ×=ـèhÔ ] ÐÞ Ï!Î Ñ Ð [ ÒkÓ ÔªÕÖÕØ×=Ù7ß ]

2.15.8.7.7.2.3.4. ë ê ì ï î [ðñíòóô ] ù ö÷ø õ .


MW. Imperat - wzór III. Schemat: éí

Sg. Plur. Dual.


2 os. w. û ú ý?þ ÿ   
 ý?þ ÿ     ÿ ý?þ ÿ [ 
  
[ ] [ ] ]
ü  
 

 
  ü   
 
 
 
  ü   
2 os. f.   ý?þ ÿ [  ]    ý?þ ÿ [  ] ÿ ý?þ ÿ [  ]
ü ü ü

2.15.8.7.7.2.3.5.  ê ï î " [ #%$ ðTòóô ] ù ö÷ø õ .


MW. Imperat - wzór IV. Schemat: é!
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. &ú  ÿ'    
)+ *  ÿ '   , 
ÿ- *  ÿ ' [ (
  ,
[(  ] [(  ]  ]
  ,       ,
2 os. f. )+ *  ÿ ' [ (  ]  )   ÿ ' [ (  ] ÿ- *  ÿ ' [ (  ]

012 ù ö÷ø
2.15.8.7.7.2.3.6. MW. Imperat - wzór V. Schemat: é/ . î [ 3 $ ð$ òò%$'ô ] õ.
Sg. Plur. Dual.
û/ú 4 5 ÿ 6   89:;
 4 5 ÿ 6   89:;  ÿ 4 5 ÿ 6   89:;
2 os. m.  [7  ]  [7  ]  [7  ]
4   8
 9
 :
 ;
 
  4  8
 9
 
  ;
 
 
  4   8
 9
 :
 ;
 
 
2 os. f.   5 ÿ 6  [ 7  ]    5 ÿ 6  [ 7  ] ÿ 5 ÿ 6  [ 7  ]

1 012 ù ö÷ø
2.15.8.7.7.2.3.7. MW. Imperat - wzór VI. Schemat: é ëíì î [ 3 $ ðñíò%$'ô ] õ.
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. û ú ý?þ 5 ÿ 6   :;
 ý?þ 5 ÿ 6   :;  5 6
ÿ ý? þ ÿ  [ 7 
  :;
  [7  ]   [7  ] ]
  :;   
  ;
 
 
    
 :
 ;
 
 
2 os. f.   ý? þ 5 ÿ 6  [ 7  ]    ý? þ 5 ÿ 6  [ 7  ] ÿ ý? þ 5 ÿ 6  [ 7  ]

0<= ù ö÷ø
2.15.8.7.7.2.3.8. MW. Imperat - wzór VII. Schemat: é ê î ê> [ #ó@? ð$ òóô ] õ.
2 os. m. & ú 5 ÿ A ú
  B ;
 þ 5 ÿ A ú
 B  C  B  C
ÿþ 5 ÿ A ú
 [ ( 
[(  ] [(  ] ]
B   C B  ; B  C
2 os. f.   þ 5 ÿ A ú
 [ (  ]  )  5 ÿ A ú
 [ (  ] ÿþ 5 ÿ A ú
 [ (  ]

1D ï ù ö÷ø
2.15.8.7.7.2.3.9. MW. Imperat - wzór VIII. Schemat: é ê >ê [ #ó*ðE3 $ òóô ] õ.
2 os. m. & ú F 
   ;
 þ F 
   C    C
ÿþ F  
 [ ( G7
 [ ( G7 ]  [ ( G7 ] ]
  C
 
    ;
 
 
    C
 
 
2 os. f.   þ F  
 [ ( G7 ]  )  F  
 [ ( G7 ] ÿþ F  
 [ ( G7 ]

2.15.8.7.7.2.3.10. MW. Imperat - wzór X. Schemat: é!  ê 01D H < ê> [ #óIE3 $ ðTòóô ] ù ö÷ø õ .

2 os. m. & ú 5  F J ú
 L K    
 þ 5 ÿ F J ú
 LK   C  LK   C 
ÿþ 5 ÿ F  J ú
 [ ( 7 
 [( 7  ]  [( 7  ] ]

159
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (M@NPO Q R SLT R U VEM@W VYXZ[R \]M@^[_ R \ O `a\ SLbacdeSLf ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. gi,h j lek emn p o qh [ r]sLt,u]vxw,y zC{| ] }m  ~ leh emn p o qh [ r]sLt,u]vxw,y s {€v ] k/j lek emn p o qh
[ r]sLt,u]vxw,y zC{z ]

‡ ƒ…„ †
2.15.8.7.7.3. Wzory imiesłowów czasownika MW ‚.

Wzór I II III IV V
A. ˆ‰‹Œ…Š  Ž [ ,‘ ’”“]• –x—˜ ] ˆ™/š› œ…Ž ž  ˆ™¡¥ ¤  …œ Ž ž  ˆ‰E¦eœ…Š ž  ˆ™/š› œeŽ ¨© ž 
[Ÿ —¡,‘ ¢8£9£• –x—˜ [Ÿ —¡,‘ ’£• –x—˜ ] [Ÿ —¡E§,–x—˜ ] [Ÿ —¡ª]¢x,‘ ¢8£9£• –x—˜
] ]
P. ˆ™ › eœ « ž ¨ ˆ™/®› œ…Ž ž  ˆ™ ¥ ¨  œ…ž  ˆ™  œ…Ž ž  ˆ™/®› œeŽ ¨© ž 
[Ÿ¬¢xG­/–x—˜ ] [Ÿ —¡,‘ ¢8£9£:¢;–x— [Ÿ —¡…’£:¢;–x—˜ ] [Ÿ —¡,‘ ’C–x—˜ ] [Ÿ —¡ª]¢x,‘ ¢8£9£:¢;–x—˜
˜ ] ]
VI VII VIII IX ³ ° ²› ± ¯ X
¹ ¨´ 
A. ˆ™¡¥ ¤  œe¨© ž  ˆ™  œaŽ ´µ ž  ˆ™  ¸¨© …·œ ž  °›º ž ˆ‰E¦eœeŠ ¨© º ´ ž 
[Ÿ —¡ª]¢x,‘ ’£• –x—˜ [Ÿ —,¶”,‘ ’C–x—˜ ] [Ÿ —¡Gª ‘ ’C–x—˜ ] [Ÿ —…»E£‘ ¢a¼G¼½—˜ [Ÿ —…»,ª]¢x,‘ §,–x—˜ ]
] ]
P. ˆ™ ¥ ¨  œe¨© ž  - ˆ™  ¸¨© …·œ ž  - ˆ™  œeŽ ¨© º ´ ž 
[Ÿ —¡ª]¢x,‘ ’£:¢;–x—˜ [Ÿ —¡Gª ‘ ’C–x—˜ ] [Ÿ —…»,ª]¢x,‘ ’C–x—˜ ]
]
A= czynny. P = bierny.

 ¿…À Á
2.15.8.7.7.4. Masdary MW ¾.

Wzór II III IV V
ˆ‰Eø› ¤ e·œ ¨Ä [ ª]¢xx£‘ §,–x—˜ ] ŽÇ ¥ ¨  œ…Ž ž  ŽÇ  Ž ¤ È ˆ™8ɛ œeŽ ¨Ä
ÅÆ ÅÆ [ “]•],‘ ’C–G¢xª —˜ ]
[Ÿ —¡,‘ ’£:¢;–G¢xª —˜ ] [ ª]¢x,‘ ¢8£9£Ê—8–x—˜ ]
Wzór VI VII VIII X
ˆ™ ¥   œe¨Ä  ¨ a
œ
ˆ™ ¦eŠ ŠÌ´Ë ˆ™  ¦e¨ ©¸Š  · ̊ ÅÆ
ŽÇ  œ Ž © Š ± ´ ŠÌ

[ ª]¢x,‘ ’£Ê—8–x—˜ ] [ “]•B¶”/•BÍ¡‘ ’C–x—˜ ] [ “]•]Gª[•BÍ¡‘ ’C–x—˜ ] [ “]•L»,ª[•],‘ ’C–G¢xª —˜ ]

¨ ´
Masdar tematu IX MW: ˆ ° Ì ° › ¤ ± ̊ [ “]•L»E£•L¼Î‘ ’¼½—˜ ]

2.15.8.7.8. Czasownik MY
2.15.8.7.8.1. Perfectum.
Zasady odmiany przypominajÏ MW, ale w miejscach, gdzie w MW pojawiało siÐ [u] tu jest [i].
Õ
2.15.8.7.8.1.1. MY. Wzór I. Strona czynna - schemat: Ñ;Ó!Ò Ô [Ö[× ØÚÙ%Ø‹Û ].
¨ ¨
Czasownik Ü Ý [Þ@‘ ’ ßa¢ ] - "staà siÐ ". (Rdzeá : â Ý ).
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ¨Ü  Ý ¨   ¨
Ì ¥ Ü Ý [Þ@‘ ’ ß,­ ] ¨Ì Ü  Ý ¨
[Þ@‘ ’ ßa¢ ] [Þ@‘ ’ ß]’ ]
3 os. f. ã ´ Ü ¨  Ý ¨ [Þ@‘ ’ ßa¢xª ] ä¨ å ´ ŠÝ [Þ@‘ •Bß[¶¢ ]  ¨Ä Ü ¨  Ý ¨
[Þ@‘ ’ ßa¢xª ’ ]
2 os. m. ã¨ å ´ ŠÝ [Þ@‘ •Bß,ª]¢ ] æ ´ Ä å ´ ŠÝ [Þ@‘ •Bß,ª —,Ÿ ]  ç ¨ Ä å ´ ŠÝ
[Þ@‘ •Bß,ª —,ŸÊ’ ]
160
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (è@éPê ë ì íLî ì ï ðEè@ñ ðYòó[ì ô]è@õ[ö ì ô ê ÷aô íLøaùúeíLû ) © 2002. (kopia bezpłatna)
        
2 os. f. ýÿ
ü þ  ü [ ]  

þ ü [ ]   
 þ ü [ ]
       
1 os. m., f. ýÿþ  ü [

]

 
þ ü [ ]

 
þ ü [ ]

#
2.15.8.7.8.1.2. MY. Wzór I. Strona bierna - schemat: "!
 [$&%(')+* ].
;-
Czasownik -/
, 0
.
[132 46587 ] - "powiedzie9 " 0 : .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. -/0 .
, [132 46587 ] - .
/
< =?> 0 [132 465@ ] -/.
<, 0 [132 465BA ]
3 os. f. DC -/0 .
, [132 46587E ] F GC0.
, [132 H5 I7 ] K -/.
J, , 0 [132 46587E A ]
2 os. m. D
, GC0. [132 H5EB7 ] LC K > G C 0 . [132 H5EMN ] K C .
J O , > G 0 [132 H5EMNA ]
2 os. f. D. GC0. [132 H5E H ] Q K GC0.
P > [1RH5E 2 MI I7 ] K C .
J O , > G 0 [132 H5EMNA ]
1 os. m., f. D
> GC0. [132 H5EM ]
S C .
J, G 0 [132 H5 IA ]
S C .
J, G 0 [132 H5 IA ]

X b _a`
2.15.8.7.8.1.3. MY. Wzór II. Strona czynna - schemat: V&W
TU [$ Y Z['+'\Z]* ] ^ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. G, c P0 , [132 7ed d7e587 ] c
< =?G > P 0 , [132 7ed d7e5@ ] c
<G , P 0 , [132 7ed d7e5BA ]
3 os. f. DC G, c P0 , [132 7ed d7e587E ] F GCc 0
, P , [1"7ed d"2 7e5 I7 ] K c
J, G , P 0 , [1"7ed d"2 7e587E A ]
2 os. m. D
, G Cc P0 , [1"7ed d"2 7e5EB7 ] LC K > G C c P 0 , [1"7ed d"2 7e5EMN ] K Cc
JO , > G P 0 ,

[1"7ed d"2 7e5EMNA ]


2 os. f. D. G Cc P0 , [1"7ed d"2 7e5E H ] Q K GCc 0
P > P ,
K Cc
JO , > G P 0 ,

[1"7ed d7e5E 2 MI I7 ] [1"7ed d"2 7e5EMNA ]


1 os. m., f. D
> G Cc P0 , [1"7ed d"2 7e5EM ]
S Cc
J, G P 0 , [1"7ed d"2 7e5 IA ]
S Cc
J, G P 0 , [1"7ed d"2 7e5 IA ]

X b _a`
2.15.8.7.8.1.4. MY. Wzór II. Strona bierna - schemat: V"g
Tf [$ Y %('+')+* ] ^ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. c
, h0>
G8 [132 Md diH587 ] c
> h0>
< =?G8 [132 Md diH5@ ] c
, h0>
< G8 [132 Md diH5BA ]
3 os. f. DC G8 c
, h0> [132 Md diH587E ] F 8 Cc
, G h0> [1 Md d"2 H5 I7 ] K c h0
J, G8
, > [1 Md d"2 H587E A ]
2 os. m. D
,
Cc h0
G8 > [1 Md d"2 H5EB7 ] L C K > G8
Cc h0
> [1 Md d"2 H5EMN ] K G Cc h0
J O , > 8 > [1 Md d"2 H5EMNA ]
2 os. f. D. Cc h0
G8 > [1 Md d"2 H5E H ] Q K 8Cc
P >G h0>
K G Cc h0
J O , > 8 > [1 Md d"2 H5EMNA ]
[1 Md diH5E 2 MI I7 ]
1 os. m., f. D
>
Cc h0
G8 > [1 Md d"2 H5EM ]
S Cc
J, G8h 0 > [1 Md d"2 H5 IA ]
S Cc
J, G8h 0 > [1 Md d"2 H5 IA ]

X b _a`
lim W
2.15.8.7.8.1.5. MY. Wzór III. Strona czynna - schemat: Tkj [$ Y ni'\Z]* ] ^ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. G , o , J0 , [132 Apd7e587 ] o
< =?G > , J0 , [132 Apd7e5@ ] o
< G , , J0 , [132 Apd7e5BA ]
161
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (q3rts u v wyx v z {|q3} {~€ v ‚Bq3ƒ „ v ‚ps …8‚ wy†8‡ˆ?wy‰ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. ‹
Š Ž Œ ?
Œ ‘ Œ
[’3“ ”p•–e—8–˜ ] ™ Œ Ž Š ?
Œ ‘ Œ
[’š”p•"“ –e— ›– ]  œ Œ Ž Œ ?
Œ ‘ Œ
[’š”p•"“ –e—8–˜ ” ]
2 os. m. ‹Œ Œ ‘ Œ
Ž Š ? [’š”p•"“ –e—˜B– ] Š œ ž Ž Š ?
 Œ ‘ Œ
[’š”p•"“ –e—˜Ÿ  ]  ¡ Œ œ ž Ž Š ?
Œ ‘ Œ
[’š”p•"“ –e—˜Ÿ ” ]
2 os. f. ‹¢ Œ ‘ Œ
Ž Š ? [’š”p•"“ –e—˜ £ ] ¥ œ ž Ž Š ?
¤
Œ ‘ Œ
[’š”p•–e—˜ “ Ÿ› ›– ]  ¡ Œ œ ž Ž Š ?
Œ ‘ Œ
[’š”p•"“ –e—˜Ÿ ” ]
1 os. m., f. ž‹ Œ ‘ Œ
Ž Š ? [’š”p•"“ –e—˜Ÿ ]  ¦ Œ Ž Š ?
Œ ‘ Œ
[’š”p•"“ –e— ›” ]  ¦ Œ Ž Š ?
Œ ‘ Œ
[’š”p•"“ –e— ›” ]

¬ · µa¶
©"ªp«
2.15.8.7.8.1.6. MY. Wzór III. Strona bierna - schemat: §¨ [­ ® ¯±°²+³ ] ´ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ¸ »½º ¼?¿ ¾
¹8 [À3Á Â|ÃiÄÅ8Æ ] ¾ »½¼?¾
Ç È ¹8º ¿ [À3Á Â|ÃiÄÅÂ ] ¸ »½¼?¾
Ç ¹8º ¿ [À3Á Â|ÃiÄÅBÉ ]
3 os. f. ËÊ ¹ ¸ »½º ¼?¿ ¾
8 [À3Á Â|ÃiÄÅ8ÆÌ ] Í ¸ ¹8
Ê »½º ¼?¿ ¾
[À\Â|Ã"Á ÄÅ ÎÆ ] Ð ¸ ¹ ¸ »½º ¼?¿ ¾
Ï 8 [À\Â|Ã"Á ÄÅ8ÆÌ É ]
2 os. m. ˸ ¹ Ê »½º ¼?¿ ¾
8 [À\Â|Ã"Á ÄÅÌBÆ ] Ñ Ê Ð ¾ ¹8
Ê »½º ¼?¿ ¾
[À\Â|Ã"Á ÄÅÌÒÓ ] ÏÔ
¸Ð¾8
¹ Ê »½º ¼?¿ ¾ [À\Â|Ã"Á ÄÅÌÒÓÉ ]
2 os. f. ˺ ¹ Ê »½º ¼?¿ ¾
8 [À\Â|Ã"Á ÄÅÌ Ä ] Ö Ð¾8
Ê »½¼?¾
Õ ¹ º ¿ [À\Â|ÃiÄÅÌ Á ÒÎ ÎÆ ] ÏÔ
¸Ð¾8
¹ Ê »½º ¼?¿ ¾ [À\Â|Ã"Á ÄÅÌÒÓÉ ]
1 os. m., f. ¾Ë ¹ Ê »½º ¼?¿ ¾
8 [À\Â|Ã"Á ÄÅÌÒ ]
× ¸ Ê »½¼?¿ ¾
Ï 8 ¹ º [À\Â|Ã"Á ÄÅ ÎÉ ]
× ¸ Ê »½¼?¿ ¾
Ï 8 ¹ º [À\Â|Ã"Á ÄÅ ÎÉ ]

¬ · µa¶
2.15.8.7.8.1.7. MY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: Ù&Ú Ú Û
§kØ [ Ü\Ý?­Þ°\Ý]³ ] ´ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ß ¸ Ïá
¿ ¸ àâ [ ãÆ À3Á ÉpÅ8Æ ] ¾ ¸
Ç È ß Ï ¿áà â [ ãÆ À3Á ÉpÅ ] ¸ ¿ ¸ àâ
Çß Ï á [ ãÆ À3Á ÉpÅBÉ ]
3 os. f. ËÊ ß ¸ Ïá
¿ ¸ àâ [ ãÆ À3Á ÉpÅ8ÆÌ ] Í ¸ ¹ Ê ¿á
¸ àâ
[ ãÆ À3Á ÆeÅ ÎÆ ] и ¸ ¸
Ï ß Ï ¿áà â [ ãÆ À3Á ÉpÅ8ÆÌ É ]
2 os. m. ˸ ¹ Ê ¿á
¸ àâ
[ ãÆ À3Á ÆeÅÌBÆ ] Ñ Ê Ð ¾ ¹ Ê ¿á
¸ àâ
[ ãÆ À3Á ÆeÅÌÒÓ ] ÏÔ
¸ Ð ¾ ¹ Ê ¿á
¸ àâ
[ ãÆ À3Á ÆeÅÌÒÓÉ ]
2 os. f. ˺ ¹ Ê ¿á
¸ àâ
[ ãÆ À3Á ÆeÅÌ Ä ] Ö Ð ¾ ¹ Ê ¿á
Õ
¸ àâ
[ ãÆ À"ÆeÅÌ Á ÒÎ ÎÆ ] ÏÔ
¸ Ð ¾ ¹ Ê ¿á
¸ àâ
[ ãÆ À3Á ÆeÅÌÒÓÉ ]
1 os. m., f. ¾Ë ¹ Ê ¿á
¸ àâ
[ ãÆ À3Á ÆeÅÌÒ ]
׸ Ê ¸
Ï ¹ ¿áà â [ ãÆ À3Á ÆeÅ ÎÉ ]
׸ Ê ¸
Ï ¹ ¿áà â [ ãÆ À3Á ÆeÅ ÎÉ ]
¬ · µa¶
Ù&ä « Û
2.15.8.7.8.1.8. MY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: §¨ [ Üpå|­Þ°²+³ ] ´ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. æ ¸ ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á é6Å8Æ ] ÇÈ
æ ¾ ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á é6ÅÂ ] Ç
æ ¸ ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á é6ÅBÉ ]
3 os. f. ËÊ æ ¸ ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á é6Å8ÆÌ ] Í ¸ ¹8
Ê ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅ ÎÆ ] Ï
Ð ¸ æ ¸ ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á é6Å8ÆÌ É ]
2 os. m. ˸ Ê ¿è
¹8 º çâ [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅÌBÆ ] Ñ Ê Ð ¾ ¹8
Ê ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅÌÒÓ ] ÏÔ
¸ Ð ¾ ¹8
Ê ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅÌÒÓÉ ]
2 os. f. ˺ Ê ¿è
¹8 º çâ [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅÌ Ä ] Ö Ð ¾ ¹8
Õ
Ê ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀRÄÅÌ Á ÒÎ ÎÆ ] ÏÔ
¸ Ð ¾ ¹8
Ê ¿è
º çâ [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅÌÒÓÉ ]
1 os. m., f. ¾Ë ¹ Ê ¿è
8 º çâ [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅÌÒ ]
× ¸ Ê ¿èç â
Ï 8 ¹ º [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅ ÎÉ ]
× ¸ Ê ¿èç â
Ï 8 ¹ º [ ã\ÒRÀ3Á ÄÅ ÎÉ ]

Ù&ë Ú ì · µa¶
2.15.8.7.8.1.9. MY. Wzór V. Strona czynna - schemat: §ê Ø [ íÝ?­îÝ[°+°\Ý]³ ] ´ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ¹ ¸ ï?
Õð
¸ и
[ ÌBÆ À3Á Æeà ÃÆeÅ8Æ ] ¾ ï?¸ Ð ¸
ÇÈ ¹ Õ ð [ ÌBÆ À3Á Æeà ÃÆeÅ ] ¸ ï?¸ Ð ¸
ǹ Õ ð [ ÌBÆ À3Á Æeà ÃÆeÅBÉ ]
3 os. f. ËÊ ¹ ¸ ï?
Õð
¸ и
[ ÌBÆ À3Á Æeà ÃÆeÅ8ÆÌ ] Í ¸ ¹ Ê ï?ð ¸ Ð ¸
Õ [ ÌBÆ À"Æeà Ã"Á ÆeÅ ÎÆ ] Ð ¸ ¸ ï?¸ Ð ¸
Ï ¹ Õð

[ ÌBÆ À"Æeà Ã"Á ÆeÅ8ÆÌ É ]

162
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewiczaw  Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ñ3òtó ô õ öy÷ õ ø ù|ñ3ú ùûü õ ýBñ3þ ÿ õ ýpó 8ý ö ö ) © 2002. (kopia bezpłatna)
 # $   
2 os. m.  
    [    ] 
  
   

   
 
[   !" ] [   !"&% ]
 # $   
   
2 os. f. ' 
    [  ( ] )   
   
 
[ * ++* ] [  !"&% ]
  
1 os. m., f.  
    [  ! ] # ,  
    [  +-% ] # ,  
   
[  +-% ]
345 E
2.15.8.7.8.1.10. MY. Wzór V. Strona bierna - schemat: .01 / 2 [ 687:9; 7=<><!?>@ ] BDC A .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. L
GF IH JK J [ M!NPORQ NSSUTWVX ] L
Y Z GJ IH JK J [ M!NPORQ NSSUTWV[ ] L
Y GF IH JK J [ M!NPORQ NSSUTWV\ ]
3 os. f. ^ ] GF IH JK L J [ M!NPORQ NSSUTWVX-M ] _F G] IH JK L J [ M!NPONSSQ TWV`*X ] a L F GF IH JK L J [ M!NPONSSQ TWVX-M \ ]
2 os. m. ^F G] IH JK L J [ M!NPONSSQ TWVMX ] b ] L J G] IH JK L J a Fd L J G] IH JK L J
[ M!NPONSSQ TWVM!Nc ] [ M!NPONSSQ TWVM!Nc&\ ]
2 os. f. ^e G] IH JK L J [ M!NPONSSQ TWVMT ] gf L J G] IH JK L J a Fd L J G] IH JK L J
[ M!NPONSSUTWVM Q N``*X ] [ M!NPONSSQ TWVM!Nc&\ ]
^J G] IH JK L J [ M!NPONSSQ TWVM!N ] h h
1 os. m., f. a F G] IH JK L J [ M!NPONSSQ TWV`-\ ] a F G] IH JK L J [ M!NPONSSQ TWV`-\ ]

2.15.8.7.8.1.11. k i l 3 m 5 i [ 6!n9!oU<8np@ ] E BDC A .


MY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: .jU

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. L
G F Fq a FK F [ MXORQ \rS*XVX ] L
Y Z G J Fq a FK F [ MXORQ \rS*XV[ ] L
Y G F Fq a FK F [ MXORQ \rS*XV\ ]
3 os. f. ^ ] G F Fq a FK L F [ MXORQ \rS*XVX-M ] _F G ] Fq a FK L F [ MXOs\rSQ XV`*X ] a L F G F Fq a FK L F [ MXOs\rSQ XVX-M \ ]
2 os. m. ^F G ] Fq a FK L F [ MXOs\rSQ XVMX ] b ] L J G ] Fq a FK L F a Fd L J G ] Fq a FK L F
[ MXOs\rSQ XVM!Nc ] [ MXOs\rSQ XVM!Nc&\ ]
2 os. f. ^e G ] Fq a FK L F [ MXOs\rSQ XVMT ] gf L J G ] Fq a FK L F a Fd L J G ] Fq a FK L F
[ MXOs\rS*XVM Q N``*X ] [ MXOs\rSQ XVM!Nc&\ ]
J^ G ] Fq a FK L F [ MXOs\rSQ XVM!N ] h h
1 os. m., f. a F G ] Fq a FK L F [ MXOs\rSQ XV`-\ ] a F G ] Fq a FK L F [ MXOs\rSQ XV`-\ ]

345 E
2.15.8.7.8.1.12. MY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: .0k t u 2 [ 687:9; vw<!?>@ ] BDC A .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. G F yeq xJK L J [ M!NPORQ [:SUTWVX ] Y Z G J yeq xJK L J [ M!NPORQ [:SUTWV[ ] Y G F yeq xJK L J [ M!NPORQ [:SUTWV\ ]
3 os. f. ^ ] G F yeq xJK L J [ M!NPORQ [:SUTWVX-M ] _F G ] yeq xJK L J [ M!NPO8[:SQ TWV`*X ] a L F G F yeq xJK L J [ M!NPO8[:SQ TWVX-M \ ]
2 os. m. ^F G ] yeq xJK L J [ M!NPO8[:SQ TWVMX ] b ] L J G ] yeq xJK L J a Fd L J G ] yeq xJK L J
[ M!NPO8[:SQ TWVM!Nc ] [ M!NPO8[:SQ TWVM!Nc&\ ]
2 os. f. ^e G ] yeq xJK L J [ M!NPO8[:SQ TWVMT ] gf L J G ] yeq xJK L J a Fd L J G ] yeq xJK L J
[ M!NPO8[:SUTWVM Q N``*X ] [ M!NPO8[:SQ TWVM!Nc&\ ]
^J G ] yeq x JK L J [ M!NPO8[:SQ TWVM!N ] h h
1 os. m., f. a F G ] yeq xJK L J [ M!NPO8[:SQ TWV`-\ ] a F G ] yeq xJK L J [ M!NPO8[:SQ TWV`-\ ]

163
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (zR{}| ~  €  ‚ ƒ:zR„ ƒ†…‡ ˆzR‰Š  ˆr| ‹ˆ €ŒŽ€ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.8.1.13. ’ ‘ •—“ —–˜ ™š [ ›!œR-ž—Ÿ¡ 8Ÿp¢ ] ¦ ¤D¥ £ .
MY. Wzór VII. Schemat: j”

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ¨§ © ¬ ­  ¯ ®
§ª « [ °±W²´³Rµ ¶r·¸ ] ¯ ¹¨º © ¬§ª ­« ®¯ ¯ ¨§ © ¬§ª ­« ®¯
[ °±W²´³Rµ ¶r·» ] [ °±W²´³Rµ ¶r·¶ ]
3 os. f. ¼ « ¨§ © ¬ §ª ­« ¯® [ °±W²´³Rµ ¶r·¸-½ ] ¾§ ¿ « ¬ §ª ­« ®¯ [ °±W²´³Rµ ¸·²*¸ ] © À § ¨§ © ¬ §ª ­« ®¯ [ °±W²´³Rµ ¶r·¸-½ ¶ ]

2 os. m. ¼§ ¿ « ¬ §ª ­« ®¯ [ °±W²´³Rµ ¸·½¸ ] Á« À º ¿ « ¬ §ª ­« ®¯ [ °±W²´³Rµ ¸·½!Âà ] © §Ä À º ¿ « ¬ §ª ­« ®¯

[ °±W²´³Rµ ¸·½!ÂÃ&¶ ]
2 os. f. ¼® ¿ « ¬§ª ­« ®¯ [ °±W²´³Rµ ¸·½± ] ÆÅ À º ¿ « ¬§ª ­« ®¯ © §Ä À º ¿ « ¬§ª ­« ®¯

[ °±W²´³¸·½ µ ²²*¸ ] [ °±W²´³Rµ ¸·½!ÂÃ&¶ ]


1 os. m., f. º¼ ¿ « ¬§ª ­« ®¯ [ °±W²´³Rµ ¸·½! ] ©­ § ¿ « ¬§ª ­« ®¯ [ °±W²´³Rµ ¸·²-¶ ] ©­ § ¿ « ¬§ª ­« ®¯ [ °±W²´³Rµ ¸·²-¶ ]

Ê:Ì—Ë ÍÎ Ú
2.15.8.7.8.1.14. MY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ÇjÉ È È [ Ï!ÐRÑ:Ò!Ó¡Ô8ÓpÕ ] ×sØÙ Ö .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ü ® ¯
Û§ © § «Ý [ °±ޔ½ µ ¶àß!¸ ] ¯ áâ º © Ü § «Ý ®¯ Ü ® ¯
© â § © § «Ý [ °±ޔ½ µ ¶à߆¶ ]
[ °±ޔ½ µ ¶àßã» ]
3 os. f. ä « â § © Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¶àß!¸-½ ] Ƨ «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¸wß ²*¸ ] © Ü § â § © Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¶àß!¸-½ ¶ ]
2 os. m. ä§ «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¸wß㽸 ] Á « Ü º «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¸wßã½!Âà ] © §Ä Ü º «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¸wßã½!ÂÃ&¶ ]
2 os. f. ä® «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¸wßã½± ] ÆÅ Ü º «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½¸wßã½ µ ²²*¸ ] © §Ä Ü º «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¸wßã½!ÂÃ&¶ ]
1 os. m., f. ºä «å Ü § «Ý ®¯ © æ § «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¸wß ²-¶ ] © æ § «å Ü § «Ý ®¯ [ °±ޔ½ µ ¸wß ²-¶ ]
[ °±ޔ½ µ ¸wßã½! ]

2.15.8.7.8.1.15. É Í Ê:ç Ì!Ë é Î [ Ïrê:Ñ:Ò8ê=Ô!Ð>Õ ] Ú ×sØÙ Ö .


MY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: Ç è
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. §ëì Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ îß!¸ ] ¯ áå º ì Ü ® «Ý í ¯
[ °8Âޔ½ µ îßã» ] §å© ì Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ î߆¶ ]

3 os. f. ä « §å ì Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ îß!¸-½ ] Ƨ «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ ±ß ²*¸ ] © Ü § §å ì Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ îß!¸-½ ¶ ]
2 os. m. ä§ «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ ±ß㽸 ] Á « Ü º «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ ±ßã½!Âà ] © §Ä Ü º «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ ±ßã½!ÂÃ&¶ ]
2 os. f. ä® «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ ±ßã½± ] ÆÅ Ü º «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½±ßã½ µ ²²*¸ ] © §Ä Ü º «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ ±ßã½!ÂÃ&¶ ]
1 os. m., f. ºä «å Ü ® «Ý í ¯ © æ § «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ ±ß ²-¶ ] © æ § «å Ü ® «Ý í ¯ [ °8Âޔ½ µ ±ß ²-¶ ]
[ °8Âޔ½ µ ±ßã½! ]

ð Ø ñÙ ÎÍ Ú ð Ø Ù
2.15.8.7.8.1.16. MY. Wzór IX. Czasownik ï ”È [ Ï!Ðsòóô Óöõ-õpÓ ] - "biele÷ " Ö.

Sg. Plur. Dual.


ø ®«Ý ¯ ¯ áü û §ì «Ý ¯® ü© Å §ì «Ý ¯® [ °±ÞPùµ ¸-úú¶ ]
3 os. m. Å §ì [ °±ÞPùµ ¸-úúj¸ ] [ °±ÞPùµ ¸-úú» ]
3 os. f. ä « ü Å §ì «Ý ®¯ [ °±ÞPùµ ¸-úúj¸-½ ] Ƨ ü « ü § §ì «Ý ®¯ © Ü § ü Å §ì «Ý ®¯ [ °±ÞPùµ ¸-úúj¸-½ ¶ ]
[ °±ÞPù*¸-úµ ¸-ú:²*¸ ]
2 os. m. ä§ ü « ü § §ì «Ý ®¯ Á « Ü º ü « ü § §ì «Ý ®¯ © §Ä Ü º ü « ü § §ì «Ý ®¯
[ °±ÞPù*¸-úµ ¸-ú½¸ ] [ °±ÞPù*¸-úµ ¸-ú½!Âà ] [ °±ÞPù*¸-úµ ¸-ú½!ÂÃ&¶ ]
2 os. f. ä® ü « ü § §ì «Ý ®¯ ÆÅ Ü º ü « ü § §ì «Ý ®¯ © §Ä Ü º ü « ü § §ì «Ý ®¯

164
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im.
     A. 
Mickiewicza
    w
 Poznaniu
 jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ýRþ}ÿ ý ý  ÿ  ) © 2002. (kopia bezpłatna)
[ !#" !%$  ] [ !&!%$ " '#(%( ] [ !#" !%$)'#*,+ ]
1 os. m., f. -.013
/ 13
2 42 57/ 68 9 : 2 13
/ 13
2 42 57/ 68 9 : 2 13
/ 13
2 42 57/ 68

[ !#" !%$)' ] [ !#" !;(!+ ] [ !#" !;(!+ ]

>@? C
A D B EG X UWV
2.15.8.7.8.1.17. MY. Wzór X. Strona czynna - schemat: <&= = F [ H)IKJ;L)MNPOQMSR ] T .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Y [ \ Y ]Y _a
Z ^ `b
[ cde#fg%hi jlkg ] b mnZ [ \ Y ]Y _a
^ `b
[ cde#fg%hi jlk#o ] Y [ \ Y ]Y _a
b Z ^ `b
[ cde#fg%hi jlkj ]
3 os. f. p ^ Z
Y [\ Y 
] Y _a
^ `b qY r ^ \ Y 
] Y _a
^ `b
[ cde#fg%hi g7k sg ] [ t Y Z
Y [\ Y 
] Y _a
^ `b

[ cde#fg%hi jlkg!f ] [ cde#fg%hi jlkg!f j ]


2 os. m. pY r ^ \ Y 
] Ya
_ ^ `b u ^ tn r ^ \ Y 
] Ya
_ ^ `b [ x Y tn r ^ \ Y 
] Ya
_ ^ `b

[ cde#fg%hi g7k#fg ] [ cde#fg%hi g7k#f)v#w ] [ cde#fg%hi g7k#f)v#w,j ]


2 os. f. p` r ^ \ Y 
] Ya
_ ^ `b [ cde#fg%hi g7k#f d ] z t ^  ] _ ^ `b
y n r \ Y Ya [ x Y tn r ^ \ Y 
] Ya
_ ^ `b

[ cde#fg%h{g7k#f i v#s%sg ] [ cde#fg%hi g7k#f)v#w,j ]


1 os. m., f. np r ^ \ Y ]Y _a
^ `b |
[ Y r ^ \ Y ]Y _a
^ `b
[ cde#fg%hi g7k s!j ]
|
[ Y r ^ \ Y ]Y _a
^ `b
[ cde#fg%hi g7k s!j ]
[ cde#fg%hi g7k#f)v ]

>C7}? AC
~ B X UWV
2.15.8.7.8.1.18. MY. Wzór X. Strona bierna - schemat: < E D€ G [ HlJ;LQ;NPO)I@R ] T .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ‚ Y \ ` ]n _€
^ ƒb
[ cQv7e#f)vhi „…kg ] b m‚ n \ ` ]n _€
^ ƒb
[ cQv7e#f)vhi „…k#o ] b ‚ Y \ ` ]n _€
^ ƒb
[ cQv7e#f)vhi „…kj ]
3 os. f. p^ ‚ Y \ ` 
] n _€
^ ƒb qY r ^ \ ` 
] n _€
^ ƒb
[ cQv7e#f)vhi d†k sg ] [t Y ‚ Y \ ` 
] n _€
^ ƒb

[ cQv7e#f)vhi „…kg!f ] [ cQv7e#f)vhi „…kg!f j ]


2 os. m. pY r ^ \ ` 
] n _€
^ ƒb u ^ tn r ^ \ ` 
] n _€
^ ƒb [ x Y tn r ^ \ ` 
] n _€
^ ƒb

[ cQv7e#f)vhi d†k#fg ] [ cQv7e#f)vhi d†k#f)v#w ] [ cQv7e#f)vhi d†k#f)v#w,j ]


2 os. f. p` r ^ \ ` 
] n _€
^ ƒb
[ cQv7e#f)vhi d†k#f d ] z t ^  ] ^
y n r \ ` n _€ƒ b [ x Y tn r ^ \ ` 
] n _€
^ ƒb

[ cQv7e#f)vhd†k#f i v#s%sg ] [ cQv7e#f)vhi d†k#f)v#w,j ]


1 os. m., f. pn r^\` 
] n _€
^ ƒb |
[ Yr ^\ ` 
] n _€
^ ƒb
[ cQv7e#f)vhi d†k s!j ]
|
[ Yr ^\ ` 
] n _€
^ ƒb
[ cQv7e#f)vhi d†k s!j ]
[ cQv7e#f)vhi d†k#f)v ]

2.15.8.7.8.2. Imperfectum.
2.15.8.7.8.2.1. Indicativus.
>Cˆ}? ‡
2.15.8.7.8.2.1.1. MY. Wzór I. Strona czynna - schemat: < E = [ MNPO)I@R ].
‹‚ ‰
Czasownik ZY [ ‰ Y [hi jlkg ] Š .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‚ n \ ` ŒŽY  [g%hi „…kv ] q Y m‚ n \ ` ŒŽY 
[g%h„…kˆi o;sg ] q
‘ b ‚ Y \ ` ŒŽY  [g%h„…kˆi jls’d ]
3 os. f. ‚ n \ ` Œ Yt [ fg%hi „…kv ] q Y r ^ \ ` ŒŽY 
[g%hi d†k sg ] q
‘ b‚ Y \ ` Œ Y
t
[ fg%h„…kˆi jls’d ]
2 os. m. ‚ n \ ` Œ Yt [ fg%hi „…kv ] q Y m‚ n \ ` Œ Y t
[ fg%h„…kˆi o;sg ] q
‘ b‚ Y \ ` Œ Y
t
[ fg%h„…kˆi jls’d ]

165
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (“”–• — ˜ ™š ˜ › œ;“ œ
ž Ÿ ˜  “¡ ¢ ˜  l• £  ™¤¥ ¦™§ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. ©K
¨ ª¬­¯
« ° ® Ž± ¨ ²
[ ³´%µ¶…·ˆ¸ ¶…¹´ ] º¼
¨ ½ » ° ® ±Ž¨ ² [ ³´%µ¸ ¾†· ¹´ ] « º!¿ ­¯
¨ ° ® Ž± ¨ ² [ ³´%µ¶…·ˆ¸ Àl¹’¾ ]
1 os. m., f. ¯ ® ÃÅ
Á­ ÂÄ [ Æ)´%µ¸ ¶…·Ç ] ¯Á­ ° ® Ž± ¨ È [¹´%µ¸ ¶…·Ç ] ¯Á­ ° ® ±Ž¨ È [¹´%µ¸ ¶…·Ç ]

ËCÍˆÌ Î¬Ï
2.15.8.7.8.2.1.2. MY. Wzór I. Strona bierna - schemat: É&Ê [ Ð;ÑPÒQÓSÔ ].
àß Ø
Czasownik ÖÕ × Ø Õ [ÙÚ ÛlÜÝ ] Þ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. á × â Õ ãŽá ä
Ö [åçæÙÚ Ûlܐæ ] è é Ö
Õ á × â Õ ãŽá ä [åçæÙKÛlÜˆÚ ê;ëÝ ] è!í × â ãŽá ä
ì ÖÕ Õ [åçæÙKÛlÜˆÚ Ûlë’î ]
3 os. f. Ö á × â Õ ãŽá ï
 [ ð)æÙÚ Ûlܐæ ] è¼ò ñ â ãŽá ä
Õ Õ [åçæÙÚ Ý7Ü ëÝ ] è!í Ö × â ãŽá ï
ì  Õ Õ [ ð)æÙKÛlÜˆÚ Ûlë’î ]
2 os. m. Ö á × â Õ ãŽá ï
 [ ð)æÙÚ Ûlܐæ ] è é Ö
Õ á × â Õ ãŽá ï [ ð)æÙKÛlÜˆÚ ê;ëÝ ] è!í Ö × â ãŽá ï
ì  Õ Õ [ ð)æÙKÛlÜˆÚ Ûlë’î ]
2 os. f. ó ä Ö× â ãŽá ï
Õ ì Õ [ ð)æÙKÛlÜˆÚ ô…ëÝ ] è¼ò ñ â ãŽá ï
Õ Õ [ ð)æÙÚ Ý7Ü ëÝ ] è!í Ö × â ãŽá ï
ì  Õ Õ [ ð)æÙKÛlÜˆÚ Ûlë’î ]
1 os. m., f. Ö á × Øö
 Õ õ÷ [ øQæÙÚ Ûlܐæ ] Ö á × â Õ ãŽá ù
 [ëçæÙÚ Ûlܐæ ] Ö á × â Õ ãŽá ù
 [ëçæÙÚ Ûlܐæ ]

2.15.8.7.8.2.1.3. MY. Wzór II. Strona czynna - schemat: ËCÍ7


Éûú
ü ÏÎ
[ Ð;ѐÓýÒ@Ò)þ@Ô ]
  ÿ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.  
ò á â Õ ãŽá ä [åçæÙÚ Ý7å%å’î†Üæ ] Õ Õ   [åçæÙ{Ý7å%å’î†ÜˆÚ ê;ëÝ ]   [åçæÙ{Ý7å%å’î†ÜˆÚ Ûlë’î ]
è é ò á â ãŽá ä è!í
ì ò Õ â Õ ãŽá ä

3 os. f. òá  â Õ ãŽá ï [ ð)æÙÚ Ý7å%å’î†Üæ ] è¼òñ   â ãŽá ä


Õ Õ [åçæÙ{Ý7å%å{Ú î†Ü ëÝ ] è!í   â ãŽá ï
ì ò Õ Õ [ ð)æÙ{Ý7å%å’î†ÜˆÚ Ûlë’î ]
2 os. m. òá  â Õ ãŽá ï [ ð)æÙÚ Ý7å%å’î†Üæ ] Õ á   â Õ ãŽá ï [ ð)æÙ{Ý7å%å’î†ÜˆÚ ê;ëÝ ]
è é ò è!í   â ãŽá ï
ì ò Õ Õ [ ð)æÙ{Ý7å%å’î†ÜˆÚ Ûlë’î ]
2 os. f. ó ä ò â ãŽá ï
Õ ì Õ   [ ð)æÙ{Ý7å%å’î†ÜˆÚ ô…ëÝ ] è¼òñ   â ãŽá ï
Õ Õ [ ð)æÙ{Ý7å%å{Ú î†Ü ëÝ ] è!í   â ãŽá ï
ì ò Õ Õ [ ð)æÙ{Ý7å%å’î†ÜˆÚ Ûlë’î ]
1 os. m., f.  
ò á Øö
Õ õ÷ [ øQæÙÚ Ý7å%å’î†Üæ ] ò á   â Õ ãŽá ù [ëçæÙÚ Ý7å%å’î†Üæ ] ò á   â Õ ãŽá ù [ëçæÙÚ Ý7å%å’î†Üæ ]

2.15.8.7.8.2.1.4. MY. Wzór II. Strona bierna - schemat: ËC Í7ü ÏÎ


É [ Ð;ѐÓýÒ@ÒQÓSÔ ]
  ÿ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. 
ò á â Õ ãŽá ä [åçæÙÚ Ý7å%åÝ7ܐæ ] Õ 
è é ò á â ãŽá ä
Õ
è!í 
ì ò Õ â Õ ãŽá ä [åçæÙ{Ý7å%åÝ7ÜˆÚ Ûlë’î ]
[åçæÙ{Ý7å%åÝ7ÜˆÚ ê;ëÝ ]
3 os. f. 
ò á â Õ ãŽá ï [ ð)æÙÚ Ý7å%åÝ7ܐæ ] Õ  [åçæÙ{Ý7å%å{Ú Ý7Ü ëÝ ] ì è!í òÕ  â Õ ãŽá ï [ð)æÙ{Ý7å%åÝ7ÜˆÚ Ûlë’î ]
è¼ò ñ â ãŽá ä
Õ

2 os. m. á  â Õ
ò ãŽá ï [ ð)æÙÚ Ý7å%åÝ7ܐæ ] Õ á  â Õ ãŽá ï [ ð)æÙ{Ý7å%åÝ7ÜˆÚ ê;ëÝ ]
è é ò è!í  â ãŽá ï
ì ò Õ Õ [ ð)æÙ{Ý7å%åÝ7ÜˆÚ Ûlë’î ]
2 os. f. ó ä ò â ãŽá ï
Õ ì Õ  [ ð)æÙ{Ý7å%åÝ7ÜˆÚ ô…ëÝ ] è¼òñ  â ãŽá ï
Õ Õ [ ð)æÙ{Ý7å%å{Ú Ý7Ü ëÝ ] è!í  â ãŽá ï
ì ò Õ Õ [ ð)æÙ{Ý7å%åÝ7ÜˆÚ Ûlë’î ]
1 os. m., f. 
òá ö
Ø Õ õ÷ [ øQæÙÚ Ý7å%åÝ7ܐæ ] ò á  â Õ ãŽá ù [ëçæÙÚ Ý7å%åÝ7ܐæ ] ò á  â Õ ãŽá ù [ëçæÙÚ Ý7å%åÝ7ܐæ ]

2.15.8.7.8.2.1.5. MY. Wzór III. Strona czynna - schemat: 


Í7ü ÏÎ [ Ð;Ñ’Ò)þ@Ô ]  
É ÿ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. 
ò á ä × â Õ ãŽá ä [åçæÙÚ Ûlå’î†Üæ ] Õ 
è é ò á ä × â ãŽá ä
Õ [åçæÙKÛlå’î†ÜˆÚ ê;ëÝ ] è!í
ì ò Õ ä × â Õ ãŽá ä [åçæÙKÛlå’î†ÜˆÚ Ûlë’î ]
3 os. f. ò
á ä  ×â Õ Žã á ï [ ð)æÙÚ Ûlå’î†Üæ ] è¼òñ ä  × â
Õ Õ Žã á ä [åçæÙKÛlå{Ú î†Ü ëÝ ] ì ò
è!í ä  × â
Õ Õ Žã á ï [ ð)æÙKÛlå’î†ÜˆÚ Ûlë’î ]

166
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( )         "!# $%&#'  $( )$ *+",-.
© 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. 0/ 2-1 3546 79/ 8 [:;=<> ?(@ ACBD; ] E"4 F 0/ 2-1 3546 79/ 8 [:;=<G?(@ ACBH> IJLK ] M EON 04 2-1 3546 79/ 8 [:;=<G?(@ ACBH> ?(J A ]
2 os. f. P4 2 0M 2-1 3546 79/ 8 [:;=<G?(@ ACBH>QRJLK ] ET4 0S 2-1 3546 79/ 8 [:;=<G?(@U> ACB#JLK ] M EON 04 2-1 3546 79/ 8 [:;=<G?(@ ACBH> ?(J A ]
1 os. m., f. 0/ 2-1 35X4V W Y [ Z[;=<> ?(@ ACBD; ] 0/ 2-1 3546 79/ \ [J];=<> ?(@ ACBD; ] 0/ 2-1 3546 79/ \ [J];=<> ?(@ ACBD; ]

2.15.8.7.8.2.1.6. MY. Wzór III. Strona bierna - schemat: `^ a _ b dfc g e [ h ij k[lnm ] r pq o .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ts v-u w x u y s v [z]{=|} ~(zLf€D{ ] "u ‚ ts v-u w x u y s v [z]{=|G~(zLf€H} ƒ„L ] … O† ut v-u w x u y s v [z]{=|G~(zLf€H} ~(„ ‡ ]
3 os. f. ts v-u w x u y9s ˆ [‰{=|} ~(zLf€D{ ] Tu tŠ v-u w x u y s v [z]{=|G~(zU} f€#„L ] … O† ut v-u w x u y9s ˆ [‰{=|G~(zLf€H} ~(„ ‡ ]
2 os. m. ts v-u w x u y9s ˆ [‰{=|} ~(zLf€D{ ] "u ‚ ts v-u w x u y9s ˆ [‰{=|G~(zLf€H} ƒ„L ] … O† ut v-u w x u y9s ˆ [‰{=|G~(zLf€H} ~(„ ‡ ]
2 os. f. ‹u v t… v-u w x u y9s ˆ [‰{=|G~(zLf€H}ŒR„L ] Tu tŠ v-u w x u y9s ˆ [‰{=|G~(zU} f€#„L ] … O† ut v-u w x u y9s ˆ [‰{=|G~(zLf€H} ~(„ ‡ ]
1 os. m., f. ts v-u w Xu Ž  [ [{=|} ~(zLf€D{ ] ts v-u w x u y9s ‘ [„]{=|} ~(zLf€D{ ] ts v-u w x u y9s ‘ [„]{=|} ~(zLf€D{ ]
’
2.15.8.7.8.2.1.7. MY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ^ ” “ dfg e [ h i•k–—m ] r pq o .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ˜šs ™x y s v [z]{=|} ŒR€D{ ] "u ‚ ˜šs ™x y s v [z]{=|ŒR€H} ƒ„L ] … O† ˜šu ™x y s v [z]{=|ŒR€H} ~(„ ‡ ]
3 os. f. ˜šs ™x y9s ˆ [‰{=|}ŒR€D{ ] Tu t Š ™x y s v [z]{=|} ‡C€#„L ] … O† ˜šu ™x y9s ˆ [‰{=|ŒR€H} ~(„ ‡ ]
2 os. m. ˜šs ™x y9s ˆ [‰{=|}ŒR€D{ ] "u ‚ ˜šs ™x y9s ˆ [‰{=|ŒR€H} ƒ„L ] … O† ˜šu ™x y9s ˆ [‰{=|ŒR€H} ~(„ ‡ ]
2 os. f. ‹u v ˜š… ™x y9s ˆ [‰{=|ŒR€H}ŒR„L ] Tu t Š ™x y9s ˆ [‰{=|} ‡C€#„L ] … O† ˜šu ™x y9s ˆ [‰{=|ŒR€H} ~(„ ‡ ]
1 os. m., f. ˜šs X™ Ž  [ [{=|}ŒR€D{ ] ˜šs ™x y9s ‘ [„]{=|}ŒR€D{ ] ˜šs ™x y9s ‘ [„]{=|}ŒR€D{ ]
’
2.15.8.7.8.2.1.8. MY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: `^ ” _ dfg e [ h i•k[lnm ] .
Odmiana jest identyczna z odmian› wzoru pierwszego ˜  œ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ž s wx u y s v [z]{=|} ~(€D{ ] "u ‚ ž s w x u y s v [z]{=|G~(€H} ƒ„L ] … O† už w x u y s v [z]{=|G~(€H} ~(„ ‡ ]
3 os. f. ž s w x u y9s ˆ [‰{=|} ~(€D{ ] Tu tŠ x u y s v [z]{=|} f€#„L ] … O† už w x u y9s ˆ [‰{=|G~(€H} ~(„ ‡ ]
2 os. m. ž s w x u y9s ˆ [‰{=|} ~(€D{ ] "u ‚ ž s w x u y9s ˆ [‰{=|G~(€H} ƒ„L ] … O† už w x u y9s ˆ [‰{=|G~(€H} ~(„ ‡ ]
2 os. f. ‹u v ž … w x u y9s ˆ [‰{=|G~(€H}ŒR„L ] Tu tŠ x u y9s ˆ [‰{=|} f€#„L ] … O† už w x u y9s ˆ [‰{=|G~(€H} ~(„ ‡ ]
1 os. m., f. ž s w Xu Ž  [ [{=|} ~(€D{ ] ž s w x u y9s ‘ [„]{=|} ~(€D{ ] ž s wx u y9s ‘ [„]{=|} ~(€D{ ]

2.15.8.7.8.2.1.9. MY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ^ ” Ÿ d c   _ g _ [ lT¡l-iDl¢k—k[lnm ]


r pq o .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ts ¥ ¤ x u £ u y u v [Lz O‰%¦|} fz¦zLf€D{ ] "u ‚ ts ¥ ¤ x u £ u y u v … O† ut ¥ ¤ x u £ u y u v
167
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) §¨© ª « ¬­ « ® ¯§° ¯ ±"²#« ³%§´#µ « ³(© ¶³ ¬·¸"¹-¬º
© 2002. (kopia bezpłatna)
[»L¼O½%¼¦¾U¼f»¦»L¼f¿HÀ ÁÂL¼ ] [»L¼O½%¼¦¾U¼f»¦»L¼f¿HÀ Ã(Â Ä ]
3 os. f. Æ Å È-Ç ÉÊ Ë É 9Ì É Í [%½ ¼O½%¼¦¾À ¼f»¦»L¼f¿DÎ ] ÏTÉ ÆÐ È-Ç ÉÊ Ë É Ì9É Ñ ÏOÓ É È-ÉÊ Ë É É
Ò ÆÇ Ì9Í
[»L¼O½%¼¦¾U¼f»¦»UÀ ¼f¿#ÂL¼ ] [ ½%¼O½%¼¦¾U¼f»¦»L¼f¿HÀ Ã(Â Ä ]
2 os. m. Æ Å È-Ç ÉÊ Ë É 9Ì É Í [%½ ¼O½%¼¦¾À ¼f»¦»L¼f¿DÎ ] Ï"É Ô ÆÅ È-Ç ÉÊ Ë É Ì9É Í ÏOÓ É È-ÉÊ Ë É É
Ò ÆÇ Ì9Í
[ ½%¼O½%¼¦¾U¼f»¦»L¼f¿HÀ ÁÂL¼ ] [ ½%¼O½%¼¦¾U¼f»¦»L¼f¿HÀ Ã(Â Ä ]
ÕÉ Ñ ÆÈ-Ç ÉÊ Ë É Ì9É Í ÏTÉ ÆÐ È-Ç ÉÊ Ë É Ì9É Í ÏOÓ É È-ÉÊ Ë É É
Ò ÆÇ Ì9Í
2 os. f.
Ò
[ ½%¼O½%¼¦¾U¼f»¦»L¼f¿HÀ ÖRÂL¼ ] [ ½%¼O½%¼¦¾U¼f»¦»UÀ ¼f¿#ÂL¼ ] [ ½%¼O½%¼¦¾U¼f»¦»L¼f¿HÀ Ã(Â Ä ]
1 os. m., f. ÆÅ È-Ç ÉÊ ÍØÉ × Ù [ Ú¼O½%¼¦¾À ¼f»¦»L¼f¿DÎ ] ÆÅ È-Ç ÉÊ Ë É Ì9É Û [ÂL¼O½%¼¦¾À ¼f»¦»L¼f¿DÎ ] ÆÅ È-Ç ÉÊ Ë É Ì9É Û [ÂL¼O½%¼¦¾À ¼f»¦»L¼f¿DÎ ]

2.15.8.7.8.2.1.10. MY. Wzór V. Strona bierna - schemat: ÜÞàÝ ß


áD-âã å ä [ æ¦çè-éDè¢ê—ê[ènë ] ï íî ì
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ñ ð ó-ò ôõ ö ô ÷9ð ø []ù úUû%ü¦ýþ üfù¦ùLüfÿDú ] ô ñð ó-ò ôõ ö ô ÷9ð ø

 ñô ó-ò ôõ ö ô ÷9ð ø

[ù]úUû%ü¦ýUüfù¦ùLüfÿHþ Lü ] [ù]úUû%ü¦ýUüfù¦ùLüfÿHþ


 ]
3 os. f. ñð ó-ò ôõ ö ô ÷ð [û úUû%ü¦ýþ üfù¦ùLüfÿDú ] ô ñó-ò ôõ ö ô ÷9ð ø


 ñ ô ó-ò ôõ ö ô ÷ ð

[ù]úUû%ü¦ýUüfù¦ùUþ üfÿ Lü ] [ ûúUû%ü¦ýUüfù¦ùLüfÿHþ


 ]
2 os. m. ñð ó-ò ôõ ö ô ÷ð [û úUû%ü¦ýþ üfù¦ùLüfÿDú ] ô ñð ó-ò ôõ ö ô ÷ ð

 ñô ó-ò ôõ ö ô ÷ ð

[ ûúUû%ü¦ýUüfù¦ùLüfÿHþ Lü ] [ ûúUû%ü¦ýUüfù¦ùLüfÿHþ


 ]
2 os. f.  ô ø ñó-ò ôõ ö ô ÷ð ô ñó-ò ôõ ö ô ÷ ð  ñô ó-ò ôõ ö ô ÷ ð
 
[ ûúUû%ü¦ýUüfù¦ùLüfÿHþ Lü ] [ ûúUû%ü¦ýUüfù¦ùUþ üfÿ Lü ] [ ûúUû%ü¦ýUüfù¦ùLüfÿHþ
 ]
ñð ó-ò ôõ ö ô ÷ ð  []úUû%ü¦ýþ üfù¦ùLüfÿDú ñð ó-ò ôõ ö ô ÷ ð  []úUû%ü¦ýþ üfù¦ùLüfÿDú

1 os. m., f. ñ ð ó-ò ôõ ô [ [úUû%ü¦ýþ üfù¦ùLüfÿDú ] ] ]

2.15.8.7.8.2.1.11. MY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: Ü  â  áDß âã å â [ èTçè-é ê[ènë ]
ï íî ì .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ñ ð øô  ôõ ö ô 9÷ ô ø [Lù üOû%ü¦ýþ (ùLüfÿDú ] ô ñ ð ø ô ôõ ö ô ÷9ô ø
 

  ñ ô ø ô ôõ ö ô ÷9ô ø
[ùLüOû%ü¦ý (ùLüfÿHþ Lü ] [ùLüOû%ü¦ý (ùLüfÿHþ
 ]
3 os. f. ñ ð øô  ôõ ö ô ÷ ô [%û üOû%ü¦ýþ (ùLüfÿDú ] ô ñ ø ô  ôõ ö ô ÷9ô ø [ùLüOû%ü¦ý (ùUþ üfÿLü

]

 ñ ô  ø ô  ôõ ö ô ÷ ô
[ û%üOû%ü¦ý (ùLüfÿHþ
 ]
2 os. m. ñ ð øô  ôõ ö ô ÷ ô [%û üOû%ü¦ýþ (ùLüfÿDú ] ô ñ ð ø ô ôõ ö ô ÷ô
 

 ñ ô  ø ô  ôõ ö ô ÷ ô
[ û%üOû%ü¦ý (ùLüfÿHþ Lü ] [ û%üOû%ü¦ý (ùLüfÿHþ
 ]
2 os. f.  ô ø ñ øô  ôõ ö ô ÷ô ô ñ ø ô  ôõ ö ô ÷ ô [û%üOû%ü¦ý (ùUþ üfÿLü

]  ñ ô  ø ô  ôõ ö ô ÷ ô
 
[ û%üOû%ü¦ý (ùLüfÿHþ Lü ] [ û%üOû%ü¦ý (ùLüfÿHþ
 ]
ñ ð øô  ôõ ö ô ÷ô  [LüOû%ü¦ýþ (ùLüfÿDú ñ ð ø ô  ôõ ö ô ÷ ô  [LüOû%ü¦ýþ (ùLüfÿDú

1 os. m., f. ñ ð ø ô  ôõ !ô [ üOû%ü¦ýþ (ùLüfÿDú ] ] ]

168
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ("$#&% ' ( )+* ( , -"$. -0/1( 23"$45 ( 2
% 672 )+879:)+; ) © 2002. (kopia bezpłatna)
? @ B A 
C D
2.15.8.7.8.2.1.12. MY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: <>= = E [ FHGIJK LMION ]
T QSR P
.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. V7U XW Y Z W [ W \ U X []_^a`3bHc$d e
]fbhgi^ ] jW k V7U XW Y Z W [ W \ U X jp V7W XW Y Z W [ W \ U X
o
[]_^a`3bHce
]fbhgld mnfb ] []_^a`3bHce
]fbhgld e
n q ]
3 os. f. V7U XW Y Z W [ W \U r [ `^a`3bHc$d e
]fbhgi^ ] W V7s XW Y Z W [ W \ U X
j
[]_^a`3bHce
]ad bhgnfb ] jp V7W XW Y Z W [ W \ U r
o
[ `^a`3bHce
]fbhgld e
n q ]
2 os. m. V7U XW Y Z W [ W \U r [ `^a`3bHc$d e
]fbhgi^ ] jW k V7U XW Y Z W [ W \U r jp V7W X W Y Z W [ W \ U r
o
[ `^a`3bHce
]fbhgld mnfb ] [ `^a`3bHce
]fbhgld e
n q ]
2 os. f. tW X V7XW Y Z W [ W \ U r W V7s XW Y Z W [ W \ U r
j
[ `^a`3bHce
]ad bhgnfb ] jp V7W XW Y Z W [ W \U r
o o
[ `^a`3bHce
]fbhgld unfb ] [ `^a`3bHce
]fbhgld e
n q ]
1 os. m., f. V7U XW Y Z W rW v w [ xM^a`3bHc$d e
]fbhgi^ ] V7U XW Y Z W [ W \ U y [n_^a`3bHc$d e
]fbhgi^ ] V7U XW Y Z W [ W \U y [n_^a`3bHc$d e
]fbhgi^ ]

€i‚ ƒ  ŽS
2.15.8.7.8.2.1.13. MY. Wzór VII. Schemat: z|}{ ~ „ [ …†‡i…‰ˆŠŒ‹ ]  .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‘ U YZ W ’ s\ WX []fbhn“c$d e
gi^ ] jW k ‘ U Y Z W ’ s \ W X
[]fbhn“ce
gld mnfb ] j p‘ W Y Z W ’ s \ W X

[]fbhn“ce
gld e
n q ]
o
3 os. f. ‘ U Y Z W ’ s \ W r [ `3bhn“c$d e
gi^ ] W V7s Z W ’ s \ W X
j
[]fbhn“c$d bhgnfb ] jp ‘ W Y Z W ’ s \ W r
[ `3bhn“ce
gld e
n q ]
o
2 os. m. ‘ U Y Z W ’ s \ W r [ `3bhn“c$d e
gi^ ] jW k ‘ U Y Z W ’ s \ W r
[ `3bhn“ce
gld mnfb ] jp ‘ W Y Z W ’ s \ W r
[ `3bhn“ce
gld e
n q ]
o
2 os. f. tW X ‘ Y Z W ’ s \ W r W V7s Z W ’ s \ W r
j jp ‘ W Y Z W ’ s \ W r
[ `3bhn“ce
gld unfb ] [ `3bhn“c$d bhgnfb ] [ `3bhn“ce
gld e
n q ]
o o
1 os. m., f. ‘ U Y Z W y!s ” w [ xbhn“c$d e
gi^ ] ‘ U Y Z W ’ s \ W y [nfbhn“c$d e
gi^ ] ‘ U Y Z W ’ s \ W y [nfbhn“c$d e
gi^ ]

•ƒ –€ ƒ  ˜™š
2.15.8.7.8.2.1.14. MY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: z|} { „ [ …‡—…‰ˆŠŒ‹ ] 

.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. U›œY [ W  s \ W X []fb7ž` d e ŸM^ ] jW ¡ ¢ U Y [ W  s \ W X
[]fb7ž` e Ÿ d mnfb ] j Y¢ W Y[ W  s\ WX
[]fb7ž` e Ÿ d e
n q ]
o
3 os. f. U›œY [ W  s \W r [ `3b7ž` d e ŸM^ ] W £ s [ W s\ WX
t
[]fb7ž` d b¤Ÿ nfb ] j Y ¢ W Y [ W  s \W r
[ `3b7ž` e Ÿ d e
n q ]
o
2 os. m. U›œY [ W  s \W r [ `3b7ž` d e ŸM^ ] jW ¡ ¢ U Y [ W  s \W r
[ `3b7ž` e Ÿ d mnfb ] j Y ¢ W Y [ W  s \W r
[ `3b7ž` e Ÿ d e
n q ]
o
2 os. f. W ¢ ¦ Y [ W  s \W r
¥§
[ `3b7ž` e Ÿ d unfb ] W £ s [ W  s \W r
t
[ `3b7ž` d b¤Ÿ nfb ] j Y ¢ W Y [ W  s \W r
[ `3b7ž` e Ÿ d e
n q ]
o
1 os. m., f. U›œY [ W ¨ s ” w [ xb7ž` d e ŸM^ ] U›œY [ W  s \W y [nfb7ž` d e ŸM^ ] U›œY [ W  s \W y [nfb7ž` d e ŸM^ ]

• ƒ h–€ ©
}ƒ   ˜™š
2.15.8.7.8.2.1.15. MY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: z „ [ ª‡—…‰ˆM…O‹ ] 

.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. U›œY [ W s \ U X []_^hž` d e ŸM^ ] jW ¡ ¢ U Y [ W s \ U X
[]_^hž` e Ÿ d mnfb ] j Y ¢ W Y [ W s \ U X
[]_^hž` e Ÿ d e
n q ]
o
3 os. f. U›œY [ W s \U r [ `^hž` d e ŸM^ ] W £ s [ W s \ U X
t
[]_^hž` d b¤Ÿ nfb ] j Y ¢ W Y [ W s \U r
[ `^hž` e Ÿ d e
n q ]
o
169
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej («$¬&­ ® ¯ °+± ¯ ² ³«$´ ³0µ¶¯ ·3«$¸¹ ¯ ·
­ º7· °+»7¼½°+¾ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. ¿ÀœÁÃÄ ÆÅ Ç¿ È [ ÉÊhËÉ Ì Í ÎMÊ ] ÏÂ Ð Ñ ¿ ÃÁ Ä ÆÅ Ç ¿ È
[ ÉÊhËÉ Í Î Ì ÒÓfÔ ] Ï ÁÃÑ Â ÃÁ ÄÂ ÆÅ Ç ¿ È
[ ÉÊhËÉ Í Î Ì Í
Ó Ö ]
Õ
2 os. f. Â Ñ Ø ÃÁ ÄÂ ÆÅ Ç ¿ È
ק
[ ÉÊhËÉ Í Î Ì ÙÓfÔ ] ÚÂ Û Å ÄÂ ÆÅ Ç¿ È
[ ÉÊhËÉ Ì Ô¤Î ÓfÔ ] Ï ÁÃÑ Â ÃÁ Ä ÆÅ Ç ¿ È
[ ÉÊhËÉ Í Î Ì Í
Ó Ö ]
Õ
1 os. m., f. ¿ÀœÁÃÄ ÜÅ Ý Þ [ ßMÊhËÉ Ì Í ÎMÊ ] ¿ÀœÁÃÄ ÆÅ Ç¿ à [Ó_ÊhËÉ Ì Í ÎMÊ ] ¿ÀœÁÃÄ ÆÅ Ç¿ à [Ó_ÊhËÉ Ì Í ÎMÊ ]

âäåã çiæ èé ó â åç ò


2.15.8.7.8.2.1.16. MY. Wzór IX. Czasownik á [ êëìaíHî ïððOï ] - "bieleñ " .

Sg. Plur. Dual.


 ö  ô  
3 os. m. ôõ÷ø7ö úhù ûö ü [ýfþ7ÿœý þ ] ø7ö úhù ûö ü [ýfþ7ÿœýfþ
fþ ]  ø7ö úhù ûö ü [ýfþ7ÿœýfþ   ]
 ö 
ù 
  
3 os. f. ôõ÷ø7ö úhù ûö  [ 3 þ7ÿœý þ ] ø7ö úhù ûö ü
[ýfþ7ÿœýfþ  f þ ]  ø7ö úhù ûö  [ 3þ7ÿœýfþ   ]
 ö  ô ø7ö úhù ûö  [ 3 þ7ÿœýfþ 
fþ ] 
2 os. m. ôõ÷ø7ö úhù ûö  [ 3 þ7ÿœý þ ]  ø7ö úhù ûö  [ 3þ7ÿœýfþ   ]
ö  ø7ö úhù ûö  [ 3 þ7ÿœýfþ
 ö   
ù  ø7ö úhù ûö  [ 3þ7ÿœýfþ  fþ ]

2 os. f.  f þ ]   ø7ö úhù ûö  [ 3þ7ÿœýfþ   ]
1 os. m., ôõ÷ø7ö !#ù " $ [ 
 ôõ÷ø7ö úhù ûö & [ fþ7ÿœý þ
 ôõ÷ø7ö úhù ûö &

% þ7ÿœý þ ] ] [ fþ7ÿœý þ ]
f.

+ ,ã ã ó
2.15.8.7.8.2.1.17. MY. Wzór X. Strona czynna - schemat: ' (*è ) - æ . [ ï0/ 1ï3254ë76 ] 8:9 ò

.
Sg. Plur. Dual.
;< =  > ö ? ù  ö F ;< =  > ö ? ù
3 os. m. û ö ü [ýfþA@B3þCD  E ] û ö ü I < ö =  > ö ? ù û ö ü [ýfþA@B3þCG EH   ]
[ýfþA@B3þCG EH
fþ ]
;< =  > ö ? ù ûö  [ 3þA@B3þCD  E  ö J ù =  > ö ? ù ûö ü [ýfþA@B3þCD KEL fþ ]
3 os. f. ] I < ö =  > ö ? ù ûö  [ 3þA@B3þCG EH   ]
2 os. m. ;< =  > ö ? ù ûö  [ 3þA@B3þCD  E  ] ö F ;< =  > ö ? ù ûö  [ 3þA@B3þCG EH
fþ ] I < ö =  > ö ? ù ûö  [ 3þA@B3þCG EH   ]

2 os. f. ö ü < =  > ö ? ù ûö  [ 3þA@B3þCG EH  fþ ] ö J ù =  > ö ? ù ûö  [ 3þA@B3þCD KEL fþ ] I < ö =  > ö ? ù ûö  [ 3þA@B3þCG EH   ]
1 os. m., f. ;< =  > ö M ù " $ [ % þA@B3 þCD  E  ] ;< =  > ö ? ù ûö & [f 
þA@B3 þCD  E ] ;< =  > ö ? ù ûö & [f 
þA@B3 þCD  E ]

2.15.8.7.8.2.1.18. ( ã + ) , ã -O
MY. Wzór X. Strona bierna - schemat: ' * æ . N [ P3/ 1ï3254Mï6 ] ó :
8 9 ò

.
Sg. Plur. Dual.
>   > > 
3 os. m. Q ;  = ö ö ? ù û; ü [ý @B3 þCD E ] ö F Q ;  = ö ö ? ù û; ü I Q ö  = ö ö ? ù û; ü [ý @B3þCREH   ]

[ý @B3 þCREH
fþ ]
  ö J ù = ö > ö ? ù û; ü [ý  @B3þCD þSEL fþ ] 
3 os. f. Q ;  = ö > ö ? ù û;  [  B@ 3þCD E ] I Q ö  = ö > ö ? ù û;  [  B@ 3þCREH   ]
  
2 os. m. Q ;  = ö > ö ? ù û;  [  @B3 þCD E ] ö F Q ;  = ö > ö ? ù û;  I Q ö  = ö > ö ? ù û;  [  @B3 þCREH   ]

[  @B3þCREH
fþ ]
2 os. f. ö ü Q  = ö > ö ? ù û;  [   @B3þCREH  fþ ] ö J ù = ö > ö ? ù û;  [   @B3þCD þSEL fþ ] 
I Q ö  = ö > ö ? ù û;  [  B@ 3þCREH   ]
1 os. m., f. Q ;  = ö > ö MUù T $ [ %  @B3þCD E  ] 
Q ;  = ö > ö ? ù û; & [ @B3 þCD E ]
 
Q ;  = ö > ö ? ù û; & [ @B3þCD E ]


170
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (VDWYX Z [ \G] [ ^ _ VD` _bacL[ deVDfLg [ dX hAd \GiAjk3\Gl ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.8.2.2. Jussivus.
2.15.8.7.8.2.2.1. p n rHq sSt [ u3v5wyx7z ].
Wzór I. Strona czynna - schemat: mo*

Czasownik |A{ } ~ { [D€ ‚Aƒ ] ‡ …U† „ .


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‰Aˆ ‹
Š Œ Ž [€ ƒ‘K‚ ] ’ 3“ … ” ‹
Š Œ Ž [•ƒD€ – ‚B— ] ’ Œ… ‹
Š Œ Ž [•ƒD€ – ‚e ]
3 os. f. ‰ ˆ ‹
Š Œ ˜ [ ™ € ƒ‘K‚ ] šŒ ‰Aˆ ‹
Š Œ Ž [•ƒD€ K‚L›•ƒ ] ’ Œ… 
‹ Š  Œ ˜ [ ™eƒD€ – ‚e ]

2 os. m. ‰Aˆ ‹
Š Œ ˜ [ ™ € ƒ‘K‚ ] ’ “3… ” 
‹ Š  Œ ˜ [ ™eƒD€ – ‚B— ] ’ Œ… 
‹ Š  Œ ˜ [ ™eƒD€ – ‚e ]

2 os. f. œ…  
‹ Š  Œ ˜ [ ™eƒD€ – ‚L– ] šŒ ‰Aˆ ‹
Š Œ ˜ [ ™eƒD€ K‚L›•ƒ ] ’ Œ… 
‹ Š  Œ ˜ [ ™eƒD€ – ‚e ]

1 os. m., f. ‰Aˆ †Ÿ


Š ž   [ ¡ € ƒ‘K‚ ] ‰Aˆ ‹
Š Œ ¢ [›€ ƒ‘K‚ ] ‰Aˆ ‹
Š Œ ¢ [›€ ƒ‘K‚ ]

2.15.8.7.8.2.2.2. ¦ ¤ ¨H§ ©#ª [ « ¬5­¯®° ].


MY. Wzór I. Strona bierna - schemat: £¥*

Czasownik ±AŒ ² Œ† [D€ ‚Aƒ ] ‡ …U† „ .


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‰ ˆ Œ‹ ” Ž [€ ³‘ƒS‚ ] ’ “3±A” ² Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ‚B— ] ’ ±AŒ ² Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ‚e ]
3 os. f. ‰ ˆ Œ‹ ” ˜ [ ™ € ³‘ƒS‚ ] šŒ ‰ ˆ Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ƒS‚L›•ƒ ] ’ ±AŒ ² Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ‚e ]
2 os. m. ‰ ˆ Œ‹ ” ˜ [ ™ € ³‘ƒS‚ ] ’ “3±A” ² Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ‚B— ] ’ ±AŒ ² Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ‚e ]
2 os. f. œ±A ² Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ‚L– ] šŒ ‰ ˆ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒS‚L›•ƒ ] ’ ±AŒ ² Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ‚e ]
1 os. m., f. ‰ ˆ ¶ Œ† µ   [ ¡ € ³‘ƒS‚ ] ‰ ˆ Œ‹ ” ¢ [›€ ³‘ƒS‚ ] ‰ ˆ Œ‹ ” ¢ [›€ ³‘ƒS‚ ]

2.15.8.7.8.2.2.3. ¦ · ¨S¸ ª© [ « ¬0®¹­7­yº7° ] ¾ ¼:½ » .


MY. Wzór II. Strona czynna - schemat: £o*

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ˆ‰AÀ ¿ Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ƒSK‚ ] À Œ‹
’ “3‰A” ¿ ” Ž [´³‘D€ ƒSK‚B— ] Œ’ ‰AÀ ¿ Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ƒSK‚e ]

3 os. f. ‰ ˆ À ¿ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒSK‚ ]


A šŒ ‰Aˆ À ¿ Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ƒSK‚L›•ƒ ] ’ ‰AŒ À ¿ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒSK‚e ]
2 os. m. ‰ ˆ À ¿ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒSK‚ ]
A ’ “3‰A” À ¿ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒSK‚B— ] ’ ‰AŒ À ¿ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒSK‚e ]
2 os. f. œ‰A À ¿ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒSK‚L– ] šŒ ‰Aˆ À ¿ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘ƒS€ K‚L›•ƒ ] ’ ‰AŒ À ¿ Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒSK‚e ]
1 os. m., f. A‰ ˆ À ¿ ¶ Œ† µ   [ ¡¯³‘D€ ƒSK‚ ] ‰ ˆ À ¿ Œ‹ ” ¢ [›´³‘D€ ƒSK‚ ]
A ‰ ˆ À ¿ Œ‹ ” ¢ [›´³‘D€ ƒSK‚ ]
A

2.15.8.7.8.2.2.4. ¦ Á ¨S¸ ª© [ « ¬0®¹­7­¯®° ] ¾ ¼:½ » .


MY. Wzór II. Strona bierna - schemat: £o*

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ‰Aˆ À  Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ƒS•ƒS‚ ] ’ “3‰A” À  Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ƒS•ƒS‚B— ] ’ ‰AŒ À  Œ‹ ” Ž [´³‘D€ ƒS•ƒS‚e ]
3 os. f. ‰Aˆ À  Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒS•ƒS‚ ] šŒ ‰Aˆ À  Œ‹ ” Ž [´³‘ƒS€ ƒS‚L›•ƒ ] ’ ‰AŒ À  Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒS•ƒS‚e ]
2 os. m. ‰Aˆ À  Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒS•ƒS‚ ] ’ “3‰A” À  Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒS•ƒS‚B— ] ’ ‰AŒ À  Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒS•ƒS‚e ]
2 os. f. œ‰A À  Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒS•ƒS‚L– ] šŒ ‰Aˆ À  Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘ƒS€ ƒS‚L›•ƒ ] ’ ‰AŒ À  Œ‹ ” ˜ [ ™y³‘D€ ƒS•ƒS‚e ]
171
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÃDÄYÅ Æ Ç ÈGÉ Ç Ê Ë ÃDÌ ËbÍÎLÇ ÏeÃDÐLÑ Ç ÏÅ ÒAÏ ÈGÓAÔÕ3ÈGÖ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., f. AØ × Ú3Ù ¶ ÛÜ Ý Þ [ ߯à‘áDâ ãSää•ãSå ] Ø × Ú3Ù è
A Ûæ éç ê [ë´à‘áDâ ãSää•ãSå ] Ø × Ú3Ù è
A Ûæ éç ê [ë´à‘áDâ ãSää•ãSå ]

2.15.8.7.8.2.2.5. î í ï ñSð ó ò [ ô õyö÷yø7ù ] ý û:ü ú .


MY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ìo

Sg. Plur. Dual.


   
3 os. m. þÿ 
  [    ]   
 
  ÿ
 [   ]   ÿ 
  [   ]
    
3 os. f. ÿþ  
  [    ]  ÿþ  
  [   "! ]  ÿ  
  [    ]
   
2 os. m. ÿþ  
  [    ]   ÿ  
  [    ]  ÿ  
  [    ]
    
2 os. f. #%ÿ$ 
  [    & ]  ÿþ  
  [    "! ]  ÿ  
  [    ]
  
1 os. m., f. ÿþ ) ' ( * [ +,   ] ÿþ  
 - [   ] ÿþ  
 - [   ]

2.15.8.7.8.2.2.6. î . ï ñSð ó ò [ ô õyö÷,0ù ] ý û:ü ú .


MY. Wzór III. Strona bierna - schemat: ì/
Sg. Plur. Dual.
   
3 os. m. ÿ þ   
  [  "!1 ]   ÿ    
  [  "!1 ]  ÿ    
  [  "!1 ]
    
3 os. f. ÿ þ   
  [   "!1 ]  ÿ þ   
  [  !1 "! ]  ÿ    
  [   "!1 ]
   
2 os. m. ÿ þ   
  [   "!1 ]   ÿ    
  [   "!1 ]  ÿ    
  [   "!1 ]
    
2 os. f. #%ÿ $   
  [   "!1 & ]  ÿ þ   
  [   !1 "! ]  ÿ    
  [   "!1 ]
  
1 os. m., f. ÿ þ  ) ' ( * [ +,  "!1 ] ÿ þ   
 - [  "!1 ] ÿ þ   
 - [  "!1 ]

2.15.8.7.8.2.2.7. 2 í ñS3 ó ò [ ô õ5÷yø7ù ] ý û:ü ú .


MY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ìo4
Sg. Plur. Dual.
   
3 os. m. ÿþ 
  [   ]   5 
  [  &6 ]  5 
  [  &6 ]
   
3 os. f. ÿþ 
  [   ]  ÿþ 
  [   "! ]  5 
  [   &6 ]
   
2 os. m. ÿþ 
  [   ]   5 
  [   &6 ]  5 
  [   &6 ]
   
2 os. f. #%5 $ 
  [   &6 & ]  ÿþ 
  [    "! ]  5 
  [   &6 ]
  
1 os. m., f. ÿþ ')( * [ +  ] ÿþ 
 - [  ] ÿþ 
 - [  ]

2.15.8.7.8.2.2.8. 2 . ñS3 ó ò [ ô õ5÷,0ù ] .


MY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ì/4
Sg. Plur. Dual.
   
3 os. m. þÿ 
  [  7!1 ]   

  8
[   ]    8  
  [   ]
   
3 os. f. ÿþ 
  [  7!1 ]  ÿ þ 
  [  !1 "! ]  8   
  [    ]
   
2 os. m. ÿþ 
  [  7!1 ]   8   
  [    ]  8   
  [    ]
   
2 os. f. #%8 $  
  [    & ]  ÿ þ 
  [   !1 "! ]  8   
  [    ]
  
1 os. m., f. ÿ þ ) ' ( * [ + 7!1 ] ÿþ 
 - [ 7!1 ] ÿþ 
 - [ 7!1 ]

172
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (9;:=< > ? @BA ? C DE9;F DHGJI ? KL9;M N ? KO< PK @BQRJS@BT ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.7.8.2.2.9. X V Z\Y [] ^ [ [ _a`_b\_dcec,_%f ]


MY. Wzór V. Strona czynna - schemat: UW4
k hji g
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. r
ml on pq p sp t [u"vxwLvzy;{ v1uzu"v1| ] r
} ~m on pq p sp t [u"vxwLvzy;{ v1uzu"v1|€ ] r
} mp on pq p sp t [u"vxwLvzy;{ v1uzu"v1|L ]
3 os. f. ml on pq r p sp ‚ [ wLvxwLvzy;{ v1uzu"v1| ] ƒp ml on pq r p sp t } mp on pq r p sp ‚ [ wLvxwLvzy;{ v1uzu"v1|L ]
[u"vxwLvzy7v1uzu7{ v1| „"v ]
2 os. m. ml on pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ v1uzu"v1| ] } ~m on pq r p sp ‚ [ wLvxwLvzy;{ v1uzu"v1|€ ] } mp on pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ v1uzu"v1|L ]
2 os. f. …%m† on pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ v1uzu"v1| ‡ ] ƒp ml on pq r p s p ‚ } mp on pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ v1uzu"v1|L ]
[ wLvxwLvzy7v1uzu7{ v1| „"v ]
1 os. m., f. m l on pq ‚‰p ˆ Š [ ‹vxwLvzy;{ v1uzu"v1| ] ml on pq r p sp Œ [„"vxwLvzy;{ v1uzu"v1| ] m l on pq r p s p Œ [„"vxwLvzy;{ v1uzu"v1| ]


‘\’“ ” Ÿ
2.15.8.7.8.2.2.10. MY. Wzór V. Strona bierna - schemat: W4Ž  • [ –z—˜™\˜dšeš,˜%› ] jž œ
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. m l on pq r p s  t [u  7wLvzy;{ v1uzu"v1| ] } ~m on pq r p s  t [u  7wLvzy;{ v1uzu"v1|€ ] } mp on pq r p s  t [u  7wLvzy;{ v1uzu"v1|L ]
3 os. f. ml on pq r p s  ‚ [ w 7wLvzy;{ v1uzu"v1| ] ƒp ml on pq r p s  t } mp on pq r p s  ‚ [ w 7wLvzy;{ v1uzu"v1|L ]
[u  7wLvzy7v1uzu7{ v1| „"v ]
2 os. m. ml on pq r p s  ‚ [ w 7wLvzy;{ v1uzu"v1| ] } ~m on pq r p s ‚ [ w 7wLvzy;{ v1uzu"v1|€ ] } mp on pq r p s  ‚ [ w 7wLvzy;{ v1uzu"v1|L ]
2 os. f. …%m† on pq r p s  ‚ [ w 7wLvzy;{ v1uzu"v1| ‡ ] ƒp ml on pq r p s  ‚ } mp on pq r p s  ‚ [ w 7wLvzy;{ v1uzu"v1|L ]
[ w 7wLvzy7v1uzu7{ v1| „"v ]
1 os. m., f. ml on pq ‚ p ¡ Š [ ‹, 7wLvzy;{ v1uzu"v1| ] ml on pq r p s Œ [„  7wLvzy;{ v1uzu"v1| ] ml on pq r p s Œ [„  7wLvzy;{ v1uzu"v1| ]

2.15.8.7.8.2.2.11. ¢ ’ £ ‘\ ’“ • ’ [ ˜a—˜™¤š,˜%› ]


MY. Wzór VI. Strona czynna - schemat:  
Ÿ jž
œ.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. lm tp ¥ pq r p s p t [u"vxwLvzy;{ Ou"v1| ] p pq r p p
} ~m  t¥ s t [u"vxwLvzy;{ Ou"v1|€ ] p} m tp ¥ pq r p s p t [u"vxwLvzy;{ Ou"v1|L ]

3 os. f. m l tp ¥ pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ Ou"v1| ] ƒp m l t p ¥ pq r p s p t [u"vxwLvzy¦Ou7{ v1| „"v ] } m p tp ¥ pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ Ou"v1|L ]
2 os. m. m l tp ¥ pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ Ou"v1| ] } ~m  tp ¥ pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ Ou"v1|€ ] } m p tp ¥ pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ Ou"v1|L ]
2 os. f. …%m † tp ¥ pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ Ou"v1| ‡ ] ƒp m l t p ¥ pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy¦Ou7{ v1| „"v ] } m p tp ¥ pq r p s p ‚ [ wLvxwLvzy;{ Ou"v1|L ]
1 os. m., f. m l tp ¥ pq ‚‰p ˆ Š [ ‹vxwLvzy;{ Ou"v1| ] m l tp ¥ pq r p s p Œ [„"vxwLvzy;{ Ou"v1| ] m l tp ¥ pq r p s p Œ [„"vxwLvzy;{ Ou"v1| ]

173
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (§;¨=© ª « ¬B­ « ® ¯E§;° ¯H±J² « ³L§;´ µ « ³O© ¶³ ¬B·¸J¹¬Bº ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.8.2.2.12. ½ ¼ ¾ À ¿ Á¼ à  [ ÄzÅÆÇÈÉ,Æ%Ê ]
MY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: »/
Î ÌjÍ Ë
.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ÐÏ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö Ò [Ø Ù7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ß ] à á ÐÖ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö Ò [Ø Ù7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ßâ ] à ÑÐ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö Ò [Ø Ù7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ßLÞ ]
3 os. f. ÐÏ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ã [ ÚÙ7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ß ] äÑ ÐÏ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö Ò [Ø Ù7ÚLÛzܦÞOØ7Ý Û1ß å"Û ] à ÑÐ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ã [ ÚÙ7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ßLÞ ]
2 os. m. ÐÏ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ã [ ÚÙ7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ß ] à á ÐÖ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ã [ ÚÙ7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ßâ ] à ÑÐ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ã [ ÚÙ7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ßLÞ ]
2 os. f. æ%Ðç ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ã [ ÚÙ7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ß è ] äÑ ÐÏ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ã [ ÚÙ7ÚLÛzܦÞOØ7Ý Û1ß å"Û ] à ÑÐ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ã [ ÚÙ7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ßLÞ ]
1 os. m., f. ÐÏ ÒÑ Ó Ô Ñ ã Ñ é ê [ ë,Ù7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ß ] ÐÏ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ì [å Ù7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ß ] ÐÏ ÒÑ Ó Ô Ñ EÕ Ñ × Ö ì [å Ù7ÚLÛzÜ;Ý ÞOØ"Û1ß ]

2.15.8.7.8.2.2.13. ï î ñ\ð 4òó õ ô [ ö÷xø\ödùúeû ] ÿ ýjþ ü .


MY. Wzór VII. Schemat: íW4
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÏÐÔ Ñ Ï × Ñ Ò [Ø"Û1å ;Ü Ý Û1ß ] Ö Ó Ô Ï Ò
à á  Ñ × Ñ [Ø"Û1å Ü;Ý ÞOßâ ] Ó Ô Ï Ò
à  Ñ Ñ × Ñ [Ø"Û1å Ü;Ý ÞOßLÞ ]
3 os. f. Ð Ï Ô Ñ Ï ×Ñ ã [ ÚLÛ1å Ü;Ý Û1ß ] äÑ ÐÏ Ô Ñ Ï × Ñ Ò [Ø"Û1å Ü;Ý Û1ß å"Û ] à  Ñ Ó Ô Ñ Ï ×Ñ ã [ ÚLÛ1å Ü;Ý ÞOßLÞ ]
2 os. m. Ð Ï Ô Ñ Ï ×Ñ ã [ ÚLÛ1å Ü;Ý Û1ß ] à á  Ö Ó Ô Ñ Ï ×Ñ ã [ ÚLÛ1å Ü;Ý ÞOßâ ] à  Ñ Ó Ô Ñ Ï ×Ñ ã [ ÚLÛ1å Ü;Ý ÞOßLÞ ]
2 os. f. æ% ç Ó Ô Ñ Ï ×Ñ ã [ ÚLÛ1å Ü;Ý ÞOß è ] äÑ ÐÏ Ô Ñ Ï ×Ñ ã [ ÚLÛ1å Ü;Ý Û1ß å"Û ] à  Ñ Ó Ô Ñ Ï ×Ñ ã [ ÚLÛ1å Ü;Ý ÞOßLÞ ]

1 os. m., f. Ð Ï Ô Ñ ì Ï ê [ ë Ý Û1å Ü7Û1ß ] Ð Ï Ô Ñ Ï ×Ñ ì [å7Ý Û1å Ü7Û1ß ] Ð Ï Ô Ñ Ï ×Ñ ì [å7Ý Û1å Ü7Û1ß ]


ô ñ  ô ÿ
2.15.8.7.8.2.2.14. MY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: íWï î õ [ öøödùúeû ]  
ü
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ï Õ Ñ Ï × Ñ Ò [Ø7Ý Û4ÚLÛ ] Ö Õ
à   Ó Ñ Ï × Ñ Ò [Ø"Û4Ú Ý Þ â ] Õ
Ó  Ñ Ó Ñ Ï × Ñ Ò [Ø"Û4Ú Ý ÞHÞ ]

3 os. f. Ï Õ Ñ Ï × Ñ ã [ Ú Ý Û4ÚLÛ ] Ñ  Ï Õ Ñ Ï × Ñ Ò [Ø"Û4Ú Ý Û å"Û ] Ó  Ñ Ó Õ Ñ Ï × Ñ ã [ ÚLÛ4Ú Ý ÞHÞ ]

2 os. m. Ï Õ Ñ Ï × Ñ ã [ Ú Ý Û4ÚLÛ ] à   Ö Ó Õ Ñ Ï × Ñ ã [ ÚLÛ4Ú Ý Þ â ] Ó  Ñ Ó Õ Ñ Ï × Ñ ã [ ÚLÛ4Ú Ý ÞHÞ ]

2 os. f.   Ó Õ Ñ Ï × Ñ ã [ ÚLÛ4Ú Ý Þ è ] Ñ  Ï Õ Ñ Ï × Ñ ã [ ÚLÛ4Ú Ý Û å"Û ] Ó  Ñ Ó Õ Ñ Ï × Ñ ã [ ÚLÛ4Ú Ý ÞHÞ ]



1 os. m., f. Ï Õ Ñ  Ï ê [ ë Ý Û4ÚLÛ ] Ï Õ Ñ Ï × Ñ ì [å7Ý Û4ÚLÛ ] Ï Õ Ñ Ï × Ñ ì [å7Ý Û4ÚLÛ ]

ô ô ñ  ÿ
2.15.8.7.8.2.2.15. MY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: í ï õ [ Eøödù,ö%û ]  
ü
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ï Õ Ñ Ï × Ö Ò [Ø7Ý Ù4ÚLÛ ] Ö Õ Ö
à   Ó Ñ Ï × Ò [Ø Ù4Ú Ý Þ â ] Õ Ö
Ó  Ñ Ó Ñ Ï × Ò [Ø Ù4Ú Ý ÞHÞ ]

3 os. f. Ï Õ Ñ Ï ×Ö ã [ Ú Ý Ù4ÚLÛ ] Ñ  Ï Õ Ñ Ï × Ö Ò [Ø Ù4Ú Ý Û å"Û ] Ó  Ñ Ó Õ Ñ Ï ×Ö ã [ ÚÙ4Ú Ý ÞHÞ ]

2 os. m. Ï Õ Ñ Ï ×Ö ã [ Ú Ý Ù4ÚLÛ ] à   Ö Ó Õ Ñ Ï ×Ö ã [ ÚÙ4Ú Ý Þ â ] Ó  Ñ Ó Õ Ñ Ï ×Ö ã [ ÚÙ4Ú Ý ÞHÞ ]

2 os. f.   Ó Õ Ñ Ï ×Ö ã [ ÚÙ4Ú Ý Þ è ] Ñ  Ï Õ Ñ Ï ×Ö ã [ ÚÙ4Ú Ý Û å"Û ] Ó  Ñ Ó Õ Ñ Ï ×Ö ã [ ÚÙ4Ú Ý ÞHÞ ]

174
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (! " # $&% # ' () (+*-, # ./0 1 # .2 3. $&45-67$&8 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
9 = ; > 9 ? @ [ A B CDFE/GH ]
1 os. m., f. :< 9 = ; I9 KMJ L [NOB CDFE/GH ]
:< 9 = ; I9 KMJ L [NOB CDFE/GH ]
:<

UWXFV Y V j
2.15.8.7.8.2.2.16. MY. Wzór X. Strona czynna - schemat: PRSFQ T Z [ [ \W]^_\7`ba_ced ] gih f
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. m q o r k sMo t [uwvxzy { v}|~€ ]
lk np m q o r k sMo t [uwvxzy/v}|{ †‡€zˆ ]
‚ ƒ7… „ np m q o r k sMo t [uwvxzy/v}|{ †‡€/‰ ]
‚ o… np
3 os. f. m q o r k sMo Š [ y/vxzy { v}|~€ ]
lk np m q o r k sMo t [uwvxzy/v}|{ ~€ Œwv ]
‹o lk np m q o r k sMo Š [ y/vxzy/v}|{ †‡€/‰ ]
‚ o… np
2 os. m. m q o r k sMo Š [ y/vxzy { v}|~€ ]
lk np m q o r k sMo Š [ y/vxzy/v}|{ †‡€zˆ ]
‚ ƒ7… „ np m q o r k sMo Š [ y/vxzy/v}|{ †‡€/‰ ]
‚ o… np
2 os. f. m q o r k sMo Š [ y/vxzy/v}|{ †‡€ † ]
… Ž np m q o r k sMo Š [ y/vxzy/v}|{ ~€ Œwv ]
‹o lk np m q o r k sMo Š [ y/vxzy/v}|{ †‡€/‰ ]
‚ o… np

m q o ’
1 os. m., f. lk np k ‘ “ [ ”_vxzy { v}|~€ ] m q o r k sMo • [Œwvxzy { v}|~€ ]
lk np m q o r k sMo • [Œwvxzy { v}|~€ ]
lk np

2.15.8.7.8.2.2.17. S V UWT XFV Z—


MY. Wzór X. Strona bierna - schemat: P F
Y [– j
[ ˜7]^_\7`ba™\d ] gih f
.
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. lkpon q o r k Ms „ t [u’šxzy { v}|Ov€ ] ‚ ƒ7›„ œ pon q o r k Ms „ t [u’šxzy/v}|{ ‰2€zˆ ] ‚ ›o œ pon q o r k Ms „ t [u’šxzy/v}|{ ‰2€/‰ ]

3 os. f. lkpon q o r k sM„ Š [ y_šxzy { v}|Ov€ ] ‹o l k pon q o r k sM„ t [u’šxzy/v}|{ v€ Œwv ] ‚ ›o œ pon q o r k sM„ Š [ y_šxzy/v}|{ ‰2€/‰ ]

2 os. m. lkpon q o r k sM„ Š [ y_šxzy { v}|Ov€ ] ‚ ƒ7›„ œ pon q o r k sM„ Š [ y_šxzy/v}|{ ‰2€zˆ ] ‚ ›o œ pon q o r k sM„ Š [ y_šxzy/v}|{ ‰2€/‰ ]

2 os. f. ›Ž œ pon q o r k sM„ Š [ y_šxzy/v}|{ ‰2€ † ] ‹o l k pon q o r k sM„ Š [ y_šxzy/v}|{ v€ Œwv ] ‚ ›o œ pon q o r k sM„ Š [ y_šxzy/v}|{ ‰2€/‰ ]

1 os. m., f. l k pon q o ž


k  “ [ ”™šxzy { v}|Ov€ ] lkpon q o r k sM„ • [Œ’šxzy { v}|Ov€ ] lkpon q o r k sM„ • [Œ’šxzy { v}|Ov€ ]

2.15.8.7.8.2.3. Imperativus.
2.15.8.7.8.2.3.1. S Q Ÿ T [`ba_ced ].
Wzór I. Schemat: PRF

Czasownik ›o œ o  [|{ ‰2€v ] - "powiedział" ¢ …   ¡ .


Sg. Plur. Dual.
2 os. m. lk   m [|{ ~€ ] ‚ ƒ7… „   m [|{ †‡€zˆ ] ‚ o…   m [|{ †‡€/‰ ]
2 os. f. … Ž   m [|{ †‡€ † ] ‹o lk   m [|{ ~€ Œwv ] ‚ o…   m [|{ †‡€/‰ ]

2.15.8.7.8.2.3.2. S £ Ÿ ¤ [`W\¥aea_ced ] j gih f .


MY. Imperat - wzór II. Schemat: PRF
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. lk § ¦ o  [|{ vu}u¨~€ ] ‚ ƒ7l„ § ¦ o  [|{ vu}u¨~€zˆ ] ‚ lo § ¦ o  [|{ vu}u¨~€/‰ ]
2 os. f. lŽ § ¦ o  [|{ vu}u¨~€ † ] ‹o lk § ¦ o  [|Ovu}uO{ ~€ Œwv ] ‚ lo § ¦ o  [|{ vu}u¨~€/‰ ]

2.15.8.7.8.2.3.3. © Q ª Ÿ ¤ [`_«¨a_ced ] j gih f .


MY. Imperat - wzór III. Schemat: PR¨

Sg. Plur. Dual.

175
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¬­!® ¯ ° ±&² ° ³ ´¬µ ´+¶-· ° ¸/¬¹ º ° ¸2® »¸ ±&¼½-¾7±&¿ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. w. ÀÁÃ7 ÄÆÅÇ [ÈÉ Ê2Ë¨ÌÍ ] 7
Ã
Î Ï7ÁÐ Â Æ
Ä ÅÇ [ÈÉ Ê2˨́ÍzÑ ] Å
Î ÁÂ7
à Æ
Ä ÅÇ [ÈÉ Ê2˨́Í/Ê ]
2 os. f. ҏÁÓ Ã7 ÄÆÅÇ [ÈÉ Ê2Ë¨ÌÍ Ô ] ÕÅ ÁÀ Ã7 ÄÆÅÇ [È Ê2ËOÉ ÌÍ Öw× ] Î ÁÅ Ã7 ÄÆÅÇ [ÈÉ Ê2˨́Í/Ê ]

2.15.8.7.8.2.3.4. Ú Ù ÜÛ Ý Þ [ ߙà7ábâ_ãeä ] è æiç å .


MY. Imperat - wzór IV. Schemat: ØRF

Sg. Plur. Dual.


2 os. m. êé ìî
ë í ï [ ð ñ ò}óôõ ] ö ÷7ù ø ìî
ë í ï [ ð_ò}óñ ú‡õzû ] ö ù ü ìî
ë í ï [ ð_ò}óñ ú‡õ/ý ]

2 os. f. þù ÿ ìî
ë í ï [ ð_ò}óñ ú‡õ ú ] ü êé î
ì ë í ï [ ð_ò}óñ ôõwò ] ö ù ü ìî
ë í ï [ ð_ò}óñ ú‡õ/ý ]

 
Ý è
2.15.8.7.8.2.3.5. MY. Imperat - wzór V. Schemat: Ø Ú [ _à7áWà¥âeâ™àä ] æiç å .
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ê
é ü ü [ /ò}óñ òwòõ ]
ö ÷7ê
ø ü ü [ /ò}óñ òwòõzû ]
ö ê
ü ü ü [ /ò}óñ òwòõ/ý ]
2 os. f. þê
ÿ ü ü [ /ò}óñ òwòõ ú ] ê é ü ü [ /ò}óOòOñ òõwò ]
ü


ö ê
ü ü ü [ /ò}óñ òwòõ/ý ]

Ý
   èæ ç
2.15.8.7.8.2.3.6. MY. Imperat - wzór VI. Schemat: Ø 
[ _à7á¨â™àä ] i å.

Sg. Plur. Dual.


2 os. m. ê é ü  ü ü [ /ò}óñ ýwòõ ]
ö ÷7ê ø ü  ü ü [ /ò}óñ ýwòõzû ]
ö ê ü ü  ü ü [ /ò}óñ ýwòõ/ý ]
2 os. f. þê ÿ ü  ü ü [ /ò}óñ ýwòõ ú ]
ü ê é ü  ü ü [ /ò}ó ýOñ òõwò ]

ö ê ü ü  ü ü [ /ò}óñ ýwòõ/ý ]

Ý
 è
2.15.8.7.8.2.3.7. MY. Imperat - wzór VII. Schemat: ØRÚ Ù Ù [ ß_ã áWà¥â_ãeä ] æiç å .
2 os. m. ê é ü é ëö [ ð ñ ô!bóOòõ ] ö ÷7" ø  ü é ëö [ ð/ô!bóñ ý2õzû ] ö " ü  ü é ëö [ ð/ô!bóñ ý2õ/ý ]
2 os. f. þ" ÿ  ü é ëö [ ð/ô!bóñ ý2õ ú ] ü ê é ü é ëö [ ð/ô!bóñ òõwò ] ö " ü  ü é ëö [ ð/ô!bóñ ý2õ/ý ]

#Ü è
2.15.8.7.8.2.3.8. MY. Imperat - wzór VIII. Schemat: ØRÚ Ù Û Ù [ ß_ãá$_à¥â_ãeä ] %'&( å.

2 os. m. )é * ü + é ëö [ ð ñ ô-,./ò0/ ] *
ö 172 ø  ü + é öë [ ð/ô-,. ñ ý3/ û ] 2 ü * ü + é ëö [ ð/ô-,. ñ ý3/+ý ]

2 os. f. 4 2 ë * ü + é ëö [ ð/ô-,. ñ ý3/ ú ] 5 6é* +é


ü ü ëö [ ð/ô-,. ñ ò0/ wò ] 2 ü * ü + é ëö [ ð/ô-,. ñ ý3/+ý ]

2.15.8.7.8.2.3.9. Ú Ù Û #  7  Ù [ ß_ã'8$_à7ábâ_ãeä ] è æiç å .


MY. Imperat - wzór X. Schemat: ØRF

2 os. m. êé ë * ü 9 é ëö [ ð/ô-:; ñ ò}óôõ ] *


ö ÷7" ø  ü ü 9 é ëö [ ð/ô-:;/ò}óñ ý2õzû ]
*
ö " ü  ü ü 9 é ëö [ ð/ô-:;/ò}óñ ý2õ/ý ]
2 os. f. þ" ÿ  ü * ü 9 é ëö [ ð/ô-:;/ò}óñ ý2õ ú ] *
ü êé ë ü 9 é ëö [ ð/ô-:;/ò}óñ ôõwò ]
*
ö " ü  ü ü 9 é ëö [ ð/ô-:;/ò}óñ ý2õ/ý ]

èæ ç
2.15.8.7.8.3. Wzory imiesłowów czasownika MY i å.

Wzór I II III IV V
A. ê< ë  ì ü [óñ ý ð/ô õ=?> ] ê
< @ ü A ø ê< ë  ü A ø ù< ë A ø ê
< @ ü * ü A ø

176
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki^ _`arabskiej
`a!b (BCED F G H-I G J K$^BdL `
KNMPa!Ob G QRBST G QD U
Q H-V
WPXH-Y ) b © 2002. (kopia
_ `bezpł
_ ^ `a!b atna)
[Z\[?] [?c ] [Z\[?] [?c ] [Z\[?]-e [?c ] [Z\[gf ] [?c ]
P. k j om
hi ln p h r q lt

m os p h vm w lto s x h w lt
m os m y mo s
p h r q ln

_ b ^ _``u_b d`u_b ^ db _ ^ _``u_b


[Z ]-e [?c ] [Z\[?] [?c ] [Z\[?] [?c ] [Z\[?] [?c ] [Z\[gf ] [?c ]
VI VII VIII
~ {'|}
z IX ƒ € r‚  X
‰ Š?‹Œ œ Œ ‰ Œ
A. p h vj w lny m o s m † „o s
x h w l… Ž$ ’ ‘ ž $ ’ ‘ ¤k¦ ¥ Ž§  ’ ‘
_ ^ d`a!b ^ db
[Z\[gf ] [?c ] [Z\[;‡ˆ] [?c ] [“\”•.– — ˜3™š”?› ] [“\”•?Ÿg—  ¢¡¡£”?› [“\”¨;–R ©— ª¬«”?› ]
]
‰ Œ ‹ Œ ‰ Š?‹Œ ‰ ‹Œ Œ
P. ­ ® ¦ Ž ’‘ - Ž$ ’ ‘ - ¯ ¦ Ž§  ’ ‘

[“\”g–R ©— ˜Ÿu «”?› ] [“\”•.– — ˜3™š”?› ] [“\”¨;–R ©— ˜«”?› ]


A= czynny. P = bierny.

´ ±³²
2.15.8.7.8.4. Wzory masdarów MY ° .

Wzór II III IV V
‰ Œ Œ Œ ‹ Œ Œ ‹Œ ‰ Œ Œ
¤kž ¥ ¦  µ [ –R ©-Ÿg— ª¬«”?› ] ¶· ­ ® ¦ ’ ‘ ¶ · ¯ ¸º¹ » [ ¼R½©— ˜«
 ¢–”?› ] ­ž ¾ ¦ µ

[“\”?©— ˜Ÿu «
 ¢–”?› ] [ –R ©—  ŸŸ¿”;«”?› ]
Wzór VI VII VIII à Á ž‚Â
À X
‰ ‹ Œ ‰ ‹Œ Ä  ‰ Š?‹Œ Ž Œ ‹Œ 
­ ®‘ ¦ µ ¯  ž ¦ ¥ ¥Å ž¥ ¥ŠŽ 
¶ · ¯ ¦ ¥ Ç ¥Å

[ –R ©— ˜Ÿ¿”;«”?› ] [ ¼R½!ƈ©?½!Ÿg— ˜«”?› ] [ ¼R½-•.–½!Ÿg— ˜3™š”?› ] [ ¼R½-¨;–½©— ˜«


 ¢–”?› ]

´ ÈnÉÊ Ñ0ÉÊÒÓ
2.15.8.7.8.4.1. Masdar tematu IX ° - ËÌÎÍÐÏ [ ÔÕ'Ög×PØ$Ù ÚØÜÛgÝ ]

2.15.8.7.9. Czasownik UW.


2.15.8.7.9.1. Perfectum.
Czasownik UW ma swoist Þ odmianß w stronie czynnej wzoru pierwszego. Pozostałe wzory tematyczne sÞ
Œ æ;è ç
identyczne z UY, np. (II) à0â á ã (UW) i (II) àåä (UY).
Charakterystyczna cechy odmiany UW:
a) tryftong *[ ”éëê ] przechodzi w [ ê ].
‹Œ Œ ‹Œ ‹Œ Œ Œ Œ ‹Ž Œ Œ Œ
b) tryftong *[  ìéí  ] przechodzi w [˜ ], w 3 os. f. Sg. i Dual. * î  â ã
i *µ â ã
ulegnÞ skróceniu do ï â ã
i â ã
.
c) tryftong *[  ìéëê ] przechodzi w [  ìé ].

2.15.8.7.9.1.1. Wzór I.
ó
UW. I a. Strona czynna - schemat: ðåñ.Ï ò [ôÙ õ÷öšõ£ø ].
‹Œ Œ
â ã Ã ü â3ã
Czasownik [ùú—  0™N˜ ] - "wołaû " À .
Sg. Plur. Dual.
‹Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ
3 os. m. â ã
[ùú—  0™N˜ ] Åü  â ã [ùú—  0™ ìé ] Åü â ã [ùú—  0™ ìéu˜ ]
Œ Œ Œ Œ Œ ‹Ž Œ Œ Œ
3 os. f. ï â ã
[ùú—  0™ ¢– ] ý üâ ã
[ù3 0™ —  ìéÆu  ] â ã
[ùú—  0™ ¢– ˜ ]
Œ Œ Œ Œ Œ ‹Œ µ Œ Œ
2 os. m. î üâ ã
[ù3 0™ —  ìéë–R  ] þ  µ‘ ü  â ã [ù3 0™ —  ìéë–”;“ ] ÿ ‘ü â ã [ù3 0™ —  ìéë–”;“ ˜ ]

177
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu
  im. A. Mickiewicza
 
      
w
Poznaniu

 jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ) © 2002. (kopia bezpłatna)
- - 9;>@?
2 os. f. " & % '%
!#$
[(*),+ )/.102 ] 467 5 $
3
" & % '% < 75 "& '
= % $% % [(*),+ )/.10 ]
- 9;:6:
[(*),+8)/.10 ) ]
- 9 - :B? - :B?
1 os. m., f. 5!#$
" & % '%
[(*),+ )/.10 ]
<A " & '
% $% % [(*),+ )/. ]
<A " & '
% $% % [(*),+ )/. ]

H
2.15.8.7.9.1.2. UW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: EGF
CBD [IJ KMLNPO ].
cR T U
Czasownik RQ T S U Q [VXW Y[Z]\6^_Y ] - "by` dzielnym; mie` godno a` " b .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. R
Q TS U Q [VXW Y[Z]\6^_Y ] d RT S U Q [VXW Y[Z;e ] d R
Q TS U Q [VXW Y[Z]\6^gf ]
3 os. f. ih R
Q TS U Q [VXW Y[Z]\6^_YBj ] k 
Q R TS U Q [VY[ZXW e lgY ] o TS U
mnQ R
Q Q [VY[ZXW \6^_YBj f ]
2 os. m. i
Q RT S U Q [VY[ZXW e6jY ] p h o S RT S U Q [VY[ZXW e6j8\;q ] nm r]
o
Q S RT S U Q [VY[ZXW e6j8\;q@f ]
2 os. f. is RT S U Q [VY[ZXW e6jt ] v o S RT S U
u Q [VY[Z;e6j W \;l6lgY ] nm r]
o
Q S RT S U Q [VY[ZXW e6j8\;q@f ]
1 os. m., f. Si RT S U Q [VY[ZXW e6j8\ ]
w
mnQ RT S U Q [VY[ZXW e lBf ]
w
mnQ RT S U Q [VY[ZXW e lBf ]

y s Sz
UW. Strona bierna: x [{|\~}t€gY ] odmienia si tak, jak UY.

2.15.8.7.9.2. Imperfectum.
2.15.8.7.9.2.1. Indicativus.
H
2.15.8.7.9.2.1.1. Wzór I. UW. Wzór I. Strona czynna - schemat ƒ EG‚
CBD [I„LNPO ].
y c† y z
Czasownik mnQ z Q [{…W Y,}f ] - "woła` , zaprasza` " b .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. †y S ‡ h Šˆ Q ‰ [‹W Y{g}Œe ] k  y ‡
Q † S h Šˆ Q ‰ [gY{g} W e lgY ] k y S ‡ h Šˆ ‰
 d †
Q Q [gY{g}Ž\6^*W fl|t ]
3 os. f. †y S ‡ h ˆ Q o [ j W Y{g}Œe ] k  y ‡
Q † h S h ˆŠQ ‰ [gY{g} W e lgY ] k y S ‡h ˆ o
 d †
Q Q [ jY{g}Ž\6^*W fl|t ]
2 os. m. †y S ‡ h ˆ Q o [ j W Y{g}Œe ] k  y ‡ o
Q † S hˆQ [ jY{g} W e lgY ] k y S ‡h ˆ o
 d †
Q Q [ jY{g}Ž\6^*W fl|t ]
2 os. f. 
Q
y s ‡h ˆ o
Q [ jY{g} W ‘lgY ] k  y ‡ o
Q †h S hˆQ [ jY{g} W e lgY ] k y S ‡h ˆ o
 d †
Q Q [ jY{g}Ž\6^*W fl|t ]
1 os. m., †y S z
h ’“ [ ” W Y{g}Œe ] †y S ‡ h ˆ Q w [l‹W Y{g}Œe ] †y S ‡ h ˆ Q w [l‹W Y{g}Œe ]
f.

2.15.8.7.9.2.1.2. Wzór I. UW. Wzór I. Strona bierna.


y ‡
Strona bierna: •,Q h ‰ S [–\[{g}f ] odmienia si jak UY.

2.15.8.7.9.2.2. UW. Subiunctivus.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. y ‡
Q S h Šˆ Q ‰
† [‹W Y{g}Ž\6^_Y ] y ‡
d †S h Šˆ Q ‰ [gY{g} W e ] y ‡
Q S h Šˆ Q ‰
d † [‹W Y{g}Ž\6^gf ]
3 os. f. y ‡ o
Q S hˆQ
† [ j W Y{g}Ž\6^_Y ] k  y ‡
Q † h S h Šˆ Q ‰ [gY{g} W e lgY ] y ‡ o
Q S hˆQ
d † [ j W Y{g}Ž\6^gf ]
2 os. m. y ‡ o
Q S hˆQ
† [ j W Y{g}Ž\6^_Y ] y ‡ o
d †S h ˆ Q [ jY{g} W e ] y ‡ o
Q S hˆQ
d † [ j W Y{g}Ž\6^gf ]
178
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (—˜™ š › œ
 › ž Ÿ —  Ÿ¡¢› £—¤¥ › £™ ¦£ œ
§¨©œ
ª ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. f. «,­g
¬ ¯
® ±Š° ²
[ ³ ´ µ¶g· ¸ ] ¹ ° º® ­g
» ¯
® ±Š° ²
[ ³µ¶g· ´ ¼ ½gµ ] ° ­g¯
® °
¾ º» ±Š² [ ³ ´ µ¶g·Ž¿6ÀgÁ ]
1 os. m., ° ­g
º » Â
® ÃÄ
[ Å ´ µ¶g·Ž¿6À_µ ] ° ­g
º » ¯
® ±Š° Æ
[½‹´ µ¶g·Ž¿6À_µ ] ° ­g
º » ¯
® ±Š° Æ
[½‹´ µ¶g·Ž¿6À_µ ]
f.

2.15.8.7.9.2.3. UW. Wzór I. Jussivus.


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. »Ç ¯
® ±Š° È
[ɋ´ µ¶g·Ž¿ ] ­g¯
® °
¾ º» ±ŠÈ [Égµ¶g· ´ ¼ ] ° ­g¯
® °
¾ º» ±ŠÈ [ɋ´ µ¶g·Ž¿6ÀgÁ ]
3 os. f. »Ç ¯
® ±Š° ²
[ ³ ´ µ¶g·Ž¿ ] ¹ ° º® ­g
» ¯
® ±Š° È
[Égµ¶g· ´ ¼ ½gµ ] ° ­g¯
® °
¾ º» ±Š² [ ³ ´ µ¶g·Ž¿6ÀgÁ ]
2 os. m. »Ç ¯
® ±Š° ²
[ ³ ´ µ¶g·Ž¿ ] ­g¯
® °
¾ º» ±Š² [ ³µ¶g· ´ ¼ ] ° ­g¯
® °
¾ º» ±Š² [ ³ ´ µ¶g·Ž¿6ÀgÁ ]
2 os. f. «,­g
¬ ¯
® ±Š° ²
[ ³ ´ µ¶g· ¸ ] ¹ ° º® ­g
» ¯
® ±Š° ²
[ ³µ¶g· ´ ¼ ½gµ ] ° ­g¯
® °
¾ º» ±Š² [ ³ ´ µ¶g·Ž¿6ÀgÁ ]
1 os. m., »Ç Â
® ÃÄ
[ Å ´ µ¶g·Ž¿ ] »Ç 
¯ ® Š± ° Æ
[½‹´ µ¶g·Ž¿ ] »Ç 
¯ ® Š± ° Æ
[½‹´ µ¶g·Ž¿ ]
f.

2.15.8.7.9.2.4. Czasownik UW - Imperativus.


Î8Ï Ð
2.15.8.7.9.2.4.1. Wzór I. Schemat: ÌGÍ
ÊBË [ ÑÒ Ó„ÔÒPÕ ].

Sg. Plur. Dual.


2 os. m. Ö׋
ÙØ Ú Û
[ Ü Ý Þ[ßgàŽÞ ] Û á â Ö Ù Ø Ú Û
[ Ü Ý Þ[ßgàŒã ] Ûá ä â Ö 
ÙØ Ú Û
[ Ü Ý Þ[ßgàŽÞ6ågæ ]
2 os. f. ç,â è 
ÙØ Ú Û
[ Ü Ý Þ[ßgà é ] ê ä á â Ö Ù Ø Ú Û
[ ܎Þ[ßgà Ý ã ëgì ] Ûá ä â Ö 
ÙØ Ú Û
[ Ü Ý Þ[ßgàŽÞ6ågæ ]

2.15.8.7.9.3. Czasownik UW. Imiesłów czynny i bierny.


2.15.8.7.9.3.1. Imiesłów czynny UW - wzór I:
Û Ùä
(m) í × [ß…Ý æ*à é
î ], (f) ï ð ñä â|è Û Ùä [ß…Ý æ*àò€ógìBô8Þõî ]
2.15.8.7.9.3.2. Imiesłów bierny UW - wzór I:
(m) á ö â Ö ÷
Øøä [ùúìßgà Ý ãBå@Þõî ], (f) ï ûá ü â Ö ÷Ø ø ä
[ùúìßgà Ý ãBå_ìBô8Þõî ]

2.15.8.7.10. Czasownik UY

Charakterystyczna cechy odmiany UY:


a) tryftong *[ ì[óýã ] przechodzi w [ ì/å ].
b) tryftong [ Þ6å1ã ] przechodzi w [ ã ].

2.15.8.7.10.1. Perfectum.

UY. Wzór I a. Strona czynna - schemat: ÊÿÌþ [Ó   Õ ].
Î
2.15.8.7.10.1.1. Ô


Czasownik  ø ä  ä [XÝ ì[ù@æ ] - "rzuca "  ø   .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   [XÝ ì[ù@æ ]
øä ä Û á  [XÝ ì[ùúì/å ]
Øøä ä
 [XÝ ì[ùúì[óBæ ]
ñ äø ä ä

3 os. f. Ø ø ä  ä [XÝ ì[ùúìBô ] ä ñ Ø ø ä  ä [ì[ù Ý ì[ó6ëgì ]


ä ø ä  ä [XÝ ì[ùúìBô æ ]
2 os. m. ä  [ì[ù
ñ Øø ä ä Ý ì[óýôì ]  Ø Ö ñ Ø ø ä  ä [ì[ù Ý ì[óýô8Þ;ù ]
 ä Ö ñ Ø ø ä  ä [ì[ù Ý ì[óýô8Þ;ù@æ ]
179
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (       !" #$%"&  #' ()# *)+!,-. ) © 2002. (kopia bezpłatna)
; ; FHGCG ; F
2 os. f. 02 / 3-1 45 6 4 [7)8:9 :8 <>="? ] CA@ D B 3 1 45 6 4 [7)8:9E8:<>= 8 ] I 4J D B 3-1 45 6 4 [7)8:9 8:<>= L9 K ]
; F M ; G M ; G
1 os. m., f. B023-1 45 6 4 [7)8:9 8:<>= ] I 4 3-1 45 6 4 [7)8:9 8:< K ] I 4 3-1 45 6 4 [7)8:9 8:< K ]

2.15.8.7.10.1.2. Q O S R [T"U VXWZY\[ ].


Wzór I b. Strona czynna - schemat: NP
c c
] aH_ b [ de fhgPikjlf ] - "spotkam " o ^ a n .
Czasownik ^`
Sg. rc Plur. Dual.
c c
3 os. m. ^` ] Ha _ b [ de fhgPikjlf ] p q Ha b [ de fhgCs ] tuv ] aH_ b [ de fhgPikjhw ]
3 os. f. y x v ] aH_ c b [ de fhgPikjlfhz ] {] aH_ c b [ dCfhgHe |~}lf ] c
tu ] v ] aH_ b [ dCfhgHe ikjlfhz w ]
2 os. m. y] v aH_ c b [ dCfhgHe |€z$f ] "x  ‚ v aH_ c b [ dCfhgHe |€zZƒH„ ] c
tu… ]  ‚ v aH_ b [ dCfhgHe |€zZƒH„Lw ]
2 os. f. y_ v aH_ c b [ Cd fhgHe |€z"i ] ‡†  ‚ v aH_ c b [ dCfhg|€z e ƒH}C}lf ] c
ut … ]  ‚ v aH_ b [ dCfhgHe |€zZƒH„Lw ]
1 os. m., f. ‚y v aH_ c b [ dCfhgHe |€zZƒ ] ˆ c
tu] v aH_ b [ dCfhgHe |~}hw ]
ˆ c
tu] v aH_ b [ dCfhgHe |~}hw ]

S
2.15.8.7.10.1.3. Wzór I. Strona bierna - schemat: NPŠQ O ‰ [T"U ‹ŒWZY\[ ].

Czasownik `Ž ]  ] [‘e f:„Lw ] - "rzucam ".


Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ] Ž _  ‚ [‘e ƒH„’ikjlf ]
^` p q ‚Ž  ‚ [‘e ƒH„“s ] ut v ] Ž _  ‚ [‘e ƒH„’ikjhw ]
3 os. f. y x v ] Ž _  ‚ [‘e ƒH„’ikjlfhz ] {] Ž _  ‚ [”ƒH„•e |~}lf ] tu ] v ] Ž _  ‚ [”ƒH„•e ikjlfhz w ]
2 os. m. y] v Ž _  ‚ [”ƒH„•e |€z$f ] "x  ‚ v Ž _  ‚ [”ƒH„•e |€zZƒH„ ] tu… ]  ‚ v Ž _  ‚ [”ƒH„•e |€zZƒH„Lw ]
2 os. f. y_ v Ž _  ‚ [”ƒH„•e |€z"i ] ‡†  ‚ v Ž _  ‚ [”ƒH„–|€z e ƒH}C}lf ] ut … ]  ‚ v Ž _  ‚ [”ƒH„•e |€zZƒH„Lw ]
‚y v Ž _  ‚ [”ƒH„•e |€zZƒ ] ˆ ˆ
1 os. m., f. tu] v Ž _  ‚ [”ƒH„•e |~}hw ] tu] v Ž _  ‚ [”ƒH„•e |~}hw ]

2.15.8.7.10.2. Imperfectum.
2.15.8.7.10.2.1. Indicativus.
2.15.8.7.10.2.1.1. Q — š ™ › — [ V-TœWVž[ ] £  :¡‘¢ Ÿ .
Wzór I a. Strona czynna - temat N˜

Sg. Plur. Dual.


¥ ©] q x Hba ¥ ¤ ¨¦ ] § [jlf˜d'gHe f«ª¬}lf ] ¥
3 os. m.  Hba ¤ ¦¨] § [jŠe f˜d'g:w ] ­ © tuv ] Hba ¤ ¦¨] § [jlf˜d'g˜f:jŠe w'}¬i ]
¥ ‡] xv Hba ¥ ¤ ¦¨] § [jl˜ ¥
3 os. f.  Hba ¤ ¦¨] ® [ z e f˜d'g:w ] f d'gHe f:jC}lf ] ­ © t v ] Hba ¤ ¦¨] ® [ $z f˜d'g˜f:jŠe w'}¬i ]
¥ ©] q x Hba ¥ ¤ ¦¨] ® [ z$f˜d'gHe f«ª¬}lf ] ¥
2 os. m.  Hba ¤ ¨¦ ] ® [ z e f˜d'g:w ] ­ © tuv ] Hba ¤ ¦¨] ® [ z$f˜d'g˜f:jŠe w'}¬i ]
2 os. f. ‡] xv Hba ¥ ¤ ¦¨] ® [ $z f˜d'gHe f:jC}lf ] ‡] xv Hba ¥ ¤ ¨¦ ] ® [ z$f˜d'gHe f:jC}lf ] ¥
­ © tuv ] Hba ¤ ¦¨] ® [ z$f˜d'g˜f:jŠe w'}¬i ]
c ¥ ¥
1 os. m.,  Hba ¤ b ¯ [ ° e f˜d'g:w ]  Hba ¤ ¦¨] ± [}Še f˜d'g:w ]  Hba ¤ ¦¨] ± [}Še f˜d'g:w ]
f.

180
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (²³´ µ ¶ ·¸ ¶ ¹ º²» º¼!½"¶ ¾$²¿"À ¶ ¾'´ Á)¾ ·Â)Ã!Ä-·Å ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.10.2.1.2. È Ç Ê”É Ì Ë [ Í-ΜÏZÐ\Ñ ] Ö Ó:Ô\Õ Ò .
UY. Wzór I b. Strona czynna - temat ÆP

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ×`œØÙ Û)Ú Ý¨Ü Þ [ߊà á:â"ã–ä ] å!Ü æ-ٜç Û)Ú Ý¨Ü Þ [ßlá:â"ã•à èélá ] ê åhë ì-Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü Þ [ßlá:â"ã’íkߊà î'é¬í ]
3 os. f. ×`œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã–ä ] ñÜ œØÙ Û)Ú Ý¨Ü Þ [ßlá:â"ã•à ä~élá ] ê åhë ì-Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð$á:â"ã’íkߊà î'é¬í ]
2 os. m. ×`œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã–ä ] å!Ü æ-Ù ç Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð$á:â"ã•à èélá ] ê åhë ì-Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð$á:â"ã’íkߊà î'é¬í ]
2 os. f. ñÜ œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð$á:â"ã•à ä~élá ] ñÜ œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð$á:â"ã•à ä~élá ] ê åhë ì-Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð$á:â"ã’íkߊà î'é¬í ]
1 os. m., ×`œØÙ òÚ ó ô [ õ à á:â"ã–ä ] ×`œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ö [éŠà á:â"ã–ä ] ×`œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ö [éŠà á:â"ã–ä ]
f.

2.15.8.7.10.2.1.3. ù ø û:ú ý ü [ þÿ  ] 


 .
UY. Wzór I. Strona bierna - temat ÷˜
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ó   ¨Ý ç Þ [ߊà :î ] åÜ æ Ú ó   ¨Ý ç Þ [ßHà á¬élá ] 
ê åhë ì Ü ó  ݨç Þ [ߘá:ߊà î'é¬í ]
3 os. f. ó   ݨç ï [ ð à :î ] Ü Úì ó   ݨç Þ [ß Hà á:ßCélá ] 
ê åhë ì Ü ó  ݨç ï [ ð˜á:ߊà î'é¬í ]
2 os. m. ó   ݨç ï [ ð à :î ] åÜ æ Ú ó   ݨç ï [ ðHà á¬élá ] 
ê åhë ì Ü ó  ݨç ï [ ð˜á:ߊà î'é¬í ]
2 os. f. Ü Úì  ó   ¨Ý ç ï [ ðHà á:ßCélá ] Ü Úì  ó   ¨Ý ç ï [ ðHà á:ßCélá ] 
ê åhë ì Ü ó  ݨç ï [ ð˜á:ߊà î'é¬í ]
1 os. m., ó   ô [ õ à :î ] ó   ݨç ö [éŠà :î ] ó   ݨç ö [éŠà :î ]
f.

2.15.8.7.10.2.2. Subiunctivus.
ù ø ûú ý ø [ 
2.15.8.7.10.2.2.1. UY. Wzór I a. Strona czynna - temat ÷˜ ÿ  ] 
 .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ó   Ý¨Ü Þ [ߊà á:î ] 
 æ Ú ó  Ý¨Ü Þ [ߊà á˜á ] ë ì Ü ó   Ý¨Ü Þ [ߊà á˜á:ßhî ]
3 os. f. ó   Ý¨Ü ï [ ð à á:î ] Ü Úì ó   Ý¨Ü Þ [ßláHà á:ßCélá ] ë ì Ü ó   Ý¨Ü ï [ ð à á˜á:ßhî ]
2 os. m.  ó   ¨Ý Ü ï [ ð à á:î ] 
 æ Ú ó  Ý¨Ü ï [ ð à á˜á ] ë ì Ü ó   Ý¨Ü ï [ ð à á˜á:ßhî ]
2 os. f. × Ú ó   Ý¨Ü ï [ ð à á˜á:ß ] Ü Úì  ó   ¨Ý Ü ï [ ð$áHà á:ßCélá ] ë ì Ü ó   Ý¨Ü ï [ ð à á˜á:ßhî ]
1 os. m., ó   ó ô [ õ à á:î ] ó   Ý¨Ü ö [éŠà á:î ]  ó   ¨Ý Ü ö [éŠà á:î ]
f.

ù  ûú ý ø [  
2.15.8.7.10.2.2.2. UY. Wzór I b. Strona czynna - temat ÷  ÿ !  ] "$#  .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ×`
Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü Þ [ߊà á:â"ã’íkßlá ]  æ-ٜç Û)Ú Ý¨Ü Þ [ߊà á:â"ã“è ] ë ì-Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü Þ [ߊà á:â"ã’íkßhî ]
3 os. f. ×`
Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã’íkßlá ] ñÜ œØÙ Û)Ú ¨Ý Ü Þ [ßlá:â"ã•à ä~élá ] ë ì-Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã’íkßhî ]
2 os. m. ×`
Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã’íkßlá ]  æ-ٜç Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã“è ] ë ì-Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã’íkßhî ]
2 os. f. ×`œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã–ä ] ñÜ œØÙ Û)Ú ¨Ý Ü ï [ ð$á:â"ã•à ä~élá ] ë ì-Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ï [ ð à á:â"ã’íkßhî ]
1 os. m., ×`
Ü œØÙ òÚ ó ô [ õ à á:â"ã’íkßlá ] ×`
Ü œØÙ Û)Ú Ý¨Ü ö [éŠà á:â"ã’íkßlá ] × Ü œØÙ Û)Ú ¨Ý Ü ö [éŠà á:â"ã’íkßlá ]
f.
181
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (%'&)( * + ,.- + / 01%'2 043657+ 89%':7; + 8( <=8 ,.>=?6@A,.B ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.7.10.2.3. Jussivus.
2.15.8.7.10.2.3.1. E D H F I D [ JAKLMJN ] S PQ
R O .
UY. Wzór I a. Strona czynna - temat CG

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. UWT X V Y[T Z [\^] _`a_ ] hi
b d1c f e g j[k [\^] _`a_l ] m n i fe hg j[i k [\^] _`a_\po ]
3 os. f. qi hg j[i r [ s ] _`a_ ] ti n c fe hg j[i k [u \ _`a] _\wvu_ ]
i hi
m n fe g j[r [ s ] _`a_\po ]
2 os. m. qi hg j[i r [ s ] _`a_ ] hi
b d1c fe g j[r [ s ] _`a_l ]
i hi
m n fe g j[r [ s ] _`a_\po ]
2 os. f. x c fe hg j[i r [ s ] _`a_\ ] ti n c fe hg j[i r [ s9_`a] _\wvu_ ] i hi
m n fe g j[r [ s ] _`a_\po ]
1 os. m., qi y g e z [ { ] _`a_ ] qi hg j[i | [v^] _`a_ ] qi hg j[i | [v^] _`a_ ]
f.

2.15.8.7.10.2.3.2.  ~ ƒ€ „ ‚ [ …A†‡ˆ$‰ ] Ž ‹Œ$ Š .


UY. Wzór I b. Strona czynna - temat } G
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   ‘ c j[i k [\^] _’7“•” ] i
b dA–— ‘ c j[k [\^] _’7“™˜ ]
i i
m nAš— ‘ c j[k [\^] _’7“•”›\po ]
3 os. f.   ‘ c j[i r [ s ] _’7“•” ] œi š— ‘ c j[i k [\u_’7“] žŸvu_ ] i i
m nAš— ‘ c j[r [ s ] _’7“•”›\po ]
2 os. m.   ‘ c j[i r [ s ] _’7“•” ] i
b dA–— ‘ c j[r [ s ] _’7“™˜ ]
i i
m nAš— ‘ c j[r [ s ] _’7“•”›\po ]
2 os. f. x š— ‘ c j[i r [ s ] _’7“ ž ] œi š— ‘ c j[i r [ s9_’7“] žŸvu_ ] i i
m nAš— ‘ c j[r [ s ] _’7“•”›\po ]
1 os. m.,   ¡ c e z [ { ] _’7“•” ]   ‘ c j[i | [v^] _’7“•” ]   ‘ c j[i | [v^] _’7“•” ]
f.

2.15.8.7.10.2.4. UY. Imperativus.


2.15.8.7.10.2.4.1.  ‚ ¢ € £~ [ ¤ˆ'†‡M…‰ ] Ž ‹¥
¦ Š .
wzór I a. Schemat: } G
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. qi y g šb [ { ] ”`a_ ] y
b d1c f e g šb [ { ] ”`a_l ] n i fe y g š
m b [ { ] ”`a_\po ]
2 os. f. x c fe y g šb [ { ] ”`a_\ ] ti n c fe y g šb [ {9`a] _\wvu_ ] iy
m n fe g šb [ { ] ”`a_\po ]

2.15.8.7.10.2.4.2.  ~ ¢ € ~£ [ ¤ˆ'†‡ˆ$‰ ] Ž ‹Œ$ Š .


Wzór I b. Schemat: } G
Sg. Plur. Dual.
  ¡ c šb [ { ] ”›’7“•” ] i
2 os. m. b dA–— ¡ c šb [ { ] ”›’7“™˜ ] m nAš— ¡ c šb [ { ] ”›’7“•”›\po ]
2 os. f. x š— ¡ c šb [ { ] ”›’7“ ž ] œi š— ¡ c šb [ { ’7“] žŸvu_ ] i
m nAš— ¡ c šb [ { ] ”›’7“•”›\po ]

2.15.8.7.10.3. UY. Imiesłów czynny.


±² ±²
‚´ ‚ ‚ ‚
(m) § ¨W© ª [ ‰¬« ­ƒ®¯¬° ], (f) ³ ~ © ª [ ‰µ­ƒ®1« ˆ'¶…·M¸^° ]; (m) § ¹M£  [º7« ­$»¼¯¬° ], (f) ³ Œ ~ £  [º­$» « ˆ'¶…·M¸^° ].

2.15.8.7.10.4. UY. Imiesłów bierny.


fhg i fhg i i i
(m) ½x š — [“¾_`a] žŸ\¿WÀ ], (f) Á ÂMnAà š — [“¾_`a] žŸ\u_ps¿WÀ ]; (m) ½x š— ‘ c — [“¾_’7“] žŸ\¿WÀ ], (f) Á ÂMnAà š— ‘ c — [“¾_’7“] žŸ\u_ps¿WÀ ].

182
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Ä'Å)Æ Ç È É.Ê È Ë Ì1Ä'Í Ì4Î6Ï7È Ð9Ä'Ñ7Ò È ÐÆ Ó=Ð É.Ô=Õ6ÖAÉ.× ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.11. Czasowniki UW/UY. Wzory pochodne.

2.15.8.7.11.1. Perfectum.
2.15.8.7.11.1.1. Ú Ù Ü Û [Ý7Þ ßáà$àMßâ ] ç äå
æ ã .
Wzór II. Strona czynna - schemat: Ø G
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. èê é ì ë [ í.î ïpðwðñ ] ø
ò ô1ó ö õ ÷ [ í.î ïpðwðïù ]
ø
úüý û öõ ÷ [ í.î ïpðwðïþpñ ]
3 os. f. ÿ ó öõ ø ÷ [ í.î ïpðwðï ] û ý ó öõ ø ÷ [ íwïpðwðî ïþ uï ] ø
ú  û öõ ÷ [ í.î ïpðwðï ñ ]
2 os. m. ÿû ý ó ö õ ø ÷ [ íwïpðwðî ïþ9ï ]  ó   ý ó öõ ø ÷ [ íwïpðwðî ïþ
] ø
üú  û   ý ó öõ ÷ [ íwïpðwðî ïþ
¼ñ ]
2 os. f. ÿ ý ó öõ ø ÷ [ íwïpðwðî ïþ  ]    ý ó öõ ø ÷ ø
úü û   ý ó öõ ÷ [ wí ïpðwðî ïþ
¼ñ ]
[ íwïpðwðïþ î
uï ]
1 os. m., f. ÿ ý ó ö õ ø ÷ [ íwïpðwðî ïþ
] ø
úü û ý ó öõ ÷ [ íwïpðwðî ïþp ñ ]
ø
üú  û ý ó öõ ÷ [ íwïpðwðî ïþpñ ]

 (
2.15.8.7.11.1.2. UW/UY. Wzór II. Strona bierna - schemat:    [   ! ] %# $'& " .
Sg. Plur. Dual.
)û ,ö * ø + [ í.î
^ðwð›þuï ]
ø ø
3 os. m. ò ô ö,- + [ í.î
^ðwð. ] úüý û ö,* + [ í.î
^ðwð›þpñ ]
3 os. f. ÿ ó ý û ,ö * ø + [ í.î
^ðwð›þuï ] /û ,ö * ø + [ í
^ðwðî 01uï ] ø
úü û ý û ,ö * + [ í
^ðwðî ›þuï ñ ]
2 os. m. ÿû ý ,ö * ø + [ í
^ðwðî 029ï ]  ó   ý ,ö * ø + [ í
^ðwðî 02
] ø
úü û   ý ,ö * + [ í
^ðwðî 02
¼ñ ]
2 os. f. ÿ ý ,ö * ø + [ í
^ðwðî 02  ]    ý ,ö * ø + [ í
^ðw3ð 02 î
uï ] ø
úü û   ý ,ö * + [ í
^ðwðî 02
¼ñ ]
1 os. m., f. ÿ ý ,ö * ø + [ í
^ðwðî 02
] ø
úü û ý ,ö * + [ í
^ðwðî 01pñ ]
ø
úü û ý ,ö * + [ í
^ðwðî 01pñ ]

2.15.8.7.11.1.3. 6 4 7  9 [  :8<;=! ] ( #%$'& "


UW/UY. Wzór III. Strona czynna - schemat: 58
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. > ? ÷ ÷@ [ í.î ñ=ðñ ] ?
ò ô ó ÷ ÷@ [ í.î ñ=ðïù ]
?
úüý û ÷ ÷@ [ í.î ñ=ðïþpñ ]
3 os. f. ÿ ó ? ÷ ÷@ [ í.î ñ=ðï ] û ý ó ? ÷ ÷@ [ 6í ñ=ðî ïþuï ] ?
úü û ÷ ÷@ [ .í î ñ=ðï ñ ]
2 os. m. ÿû ý ó ? ÷ ÷@ [ í6ñ=ðî ïþ9ï ]  ó   ý ó ? ÷ ÷@ [ í6ñ=ðî ïþ
] ?
úü û   ý ó ÷ ÷@ [ í6ñ=ðî ïþ
¼ñ ]
2 os. f. ÿ ý ó ? ÷ ÷@ [ 6í ñ=ðî ïþ  ]    ý ó ? ÷ ÷@ [ í6ñ=ðïþ î
uï ] ?
úü û   ý ó ÷ ÷@ [ í6ñ=ðî ïþ
¼ñ ]
1 os. m., f. ÿ ý ó ? ÷ ÷@ [ 6í ñ=ðî ïþ
] ?
úü û ý ó ÷ ÷@ [ í6ñ=ðî ïþpñ ]
?
üú  û ý ó ÷ ÷@ [ í6ñ=ðî ïþpñ ]

 (
2.15.8.7.11.1.4. UW/UY. Wzór III. Strona bierna - schemat: 6 A B  [  CD ! ] #%$'& " .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ?)  ô ø + ?ô + ô ø + ?ýE ô ø +
û [ í.î .wð›þuï ] ò [ í.î .wð. ] úüû [ í.î .wð›þpñ ]
3 os. f. ÿ ó ýEû ?  ô ø + [ í.î .wð›þuï ] /û ?  ô ø + [ íF.wðî 01uï ] ? ø
úü û ýEû  ô + [ íFw. ðî › þuï ñ ]
2 os. m. ÿû ýE?  ô ø + [ íFw. ðî 029ï ]  ó   ýE?  ô ø + [ íFw. ðî 02
] ? ø
úü û   ýE ô + [ íF.wðî 02
¼ñ ]
2 os. f. ÿ ýE?  ô ø + [ íF.wðî 02  ]    ýE?  ô ø + [ íF.wð302 î
uï ] ? ø
üú  û   ýE ô + [ íF.wðî 02
¼ñ ]
1 os. m., f. ÿ ýE?  ô ø + [ íFw. ðî 02
] ? ø
úü û ýE ô + [ íFw. ðî 01p ñ ]
? ø
úü û Eý  ô + [ íFw. ðî 01pñ ]

183
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (GIHKJ L M NPO M Q R3GIS RUTWV M X,GIY Z M XFJ [\X NP]\^W_ENP` ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.11.1.5. c b f3d g h [ i<jEkml<j=n ] s p%q'r o .
UW/UY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: a5e
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. t5v u x w u y [ z { |5}F~% ] ‚€ 3 „ ƒ † … ƒ ‡ [ z { |5}F~5|‰ˆ ] ŠŒ‹ „ ƒ † … ƒ ‡ [ z { |5}F~5|%Ž ]
3 os. f.   „ ƒ † … ƒ ‡ [ z { |5}F~5| ] ‘‹   „ ƒ † … ƒ ‡ [ z |5}F~ { |%Ž’“| ] „ † …
ŠŒ” ‹ ƒ ƒ ‡ [ z { |5}F~5|  ]
2 os. m. ‹   „ ƒ † … ƒ ‡ [ z |5}F~ { |%Ž,| ] •  ” –   „ ƒ † … ƒ ‡ [ z |5}F~ { |%Ž — ˜ ] †
ŠŒ™ ‹ ” –   „ ƒ … ƒ ‡
[ z |5}F~ { |%Ž — ˜š ]
2 os. f. ›   „ ƒ † … ƒ ‡ [ z |5}F~ { |%Ž œ ] ‘ ” –   „ ƒ † … ƒ ‡ „ † …
ŠŒ™ ‹ ” –   ƒ ƒ ‡
[ z |5}F~5|%Ž { — ’’“| ] [ z |5}F~ { |%Ž — ˜š ]
1 os. m., f. –   „ ƒ † … ƒ ‡ [ z |5}F~ { |%Ž — ] ž „ † …
ŠŒ‹   ƒ ƒ ‡ [ z |5}F~ { |%Ž’ ]
ž „ † …
ŠŒ‹   ƒ ƒ ‡ [ z |5}F~ { |%Ž’ ]

2.15.8.7.11.1.6. ¡   £ ¢ ¤ ¥ [ ¦F§3¨m© ª« ] ° ­%®'¯ ¬ .


UW/UY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: Ÿe
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. „± ‹ › †³… ² ‡ [ z { —‰}F~œ´Ž“| ] ‚€ „ ² †³… ² ‡ [ z { —‰}F~µ ] ŠŒ‹ „ › †³… ² ‡ [ z { —‰}F~œ´Ž ]
E
3 os. f.   E‹ „ › †³… ² ‡ [ z { —‰}F~œ´Ž“| ] ¶‹ „ › †³… ² ‡ [ z<—‰}F~ { ·1’“| ] †³²
ŠŒ” ‹ E‹ „ › … ‡ [ z<—‰}F~ { œ´Ž“|  ]
2 os. m. ‹ E„ › †³… ² ‡ [ z<—‰}F~ { ·2,| ] •  ” – E„ › †³… ² ‡ [ z<—‰}F~ { ·2 — ˜ ] „ †³… ²
ŠŒ™ ‹ ” – E› ‡ [ z<—‰}F~ { ·2 — ˜š ]
2 os. f. › E„ › †³… ² ‡ [ z<—‰}F~ { ·2 œ ] ‘ ” – E„ › †³… ² ‡ [ z<—‰}F~3·2 { — ’’“| ] †³²
ŠŒ™ ‹ ” – E„ › … ‡ [ z<—‰}F~ { ·2 — ˜š ]
1 os. m., f. – E„ › †³… ² ‡ [ z<—‰}F~ { ·2 — ] ž „ †³… ²
ŠŒ‹ E› ‡ [ z<—‰}F~ { ·1’ ]
ž „ †³… ²
ŠŒ‹ E› ‡ [ z<—‰}F~ { ·1’ ]

2.15.8.7.11.1.7. ¡ ¸ º¼¹ »½ [ ¾ ¿E¨¼¿À©©<¿=« ] ° ­%®'¯ ¬ .


UW/UY. Wzór V. Strona czynna - schemat: Ÿe
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Á5„  à ƒ Ä ‹ [ ,|5}P{ |~~% ] ‚€  „  à ƒ Ä ‹ [ ,|5}P{ |~~5|‰ˆ ] ŠŒ ‹ „  à ƒ Ä ‹ [ ,|5}P{ |~~5|%Ž ]
3 os. f.   „  à ƒ Ä ‹ [ ,|5}P{ |~~5| ] ‘‹   „  à ƒ Ä ‹ [ ,|5}|~~ { |%Ž’“| ] Ã
ŠŒ” ‹ „  ƒ Ä ‹ [ , |5}P{ |~~5|  ]
2 os. m. ‹   „  à ƒ Ä ‹ [ ,|5}|~~ { |%Ž,| ] •  ” –   „  à ƒ Ä ‹ Ã
ŠŒ™ ‹ ” –   „  ƒ Ä ‹
[ ,|5}|~~ { |%Ž — ˜ ] [ ,|5}|~~ { |%Ž — ˜š ]
2 os. f. ›   „  à ƒ Ä ‹ [ ,|5}|~~ { |%Ž œ ] ‘ ” –   „  à ƒ Ä ‹ Ã
ŠŒ™ ‹ ” –   „  ƒ Ä ‹
[ ,|5}|~~5|%Ž { — ’’“| ] [ ,|5}|~~ { |%Ž — ˜š ]
1 os. m., f. –   „  à ƒ Ä ‹ [ ,|5}|~~ { |%Ž — ] ž Ã
ŠŒ‹   „  ƒ Ä ‹ [ ,|5}|~~ { |%Ž’ ]
ž Ã
ŠŒ‹   „  ƒ Ä ‹ [ ,|5}|~~ { |%Ž’ ]

º%¤ ƽ °
2.15.8.7.11.1.8. UW/UY. Wzór V. Strona bierna - schemat: Ÿ¡ Å [ ¾<§3¨ Ç §©© ª« ] ­%®'¯ ¬ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. „±‹ È Ã ² Ä – [  —‰}P{ —~~œ´Ž“| ] ‚€ „ É Ã ² Ä – [  —‰}P{ —~~µ ] ŠŒ‹ „ È Ã ² Ä – [  —‰}P{ —~~œ´Ž ]
3 os. f.    ‹ „ È Ã ² Ä – [  —‰}P{ —~~œ´Ž“| ] ¶‹ „ È Ã ² Ä – [  —‰}—~~ { ·1’“| ] ò
ŠŒ” ‹  ‹ „ È Ä – [  —‰}—~~ { œ´Ž“|  ]
2 os. m. ‹  „ È Ã ² Ä – [  —‰}—~~ { ·2,| ] •  ” –  „ È Ã ² Ä – [  —‰}—~~ { ·2 — ˜ ] ò
ŠŒ™ ‹ ” –  „ È Ä –
[  —‰}—~~ { ·2 — ˜š ]
2 os. f. ›  „ È Ã ² Ä – [  —‰}—~~ { ·2 œ ] ‘ ” –  „ È Ã ² Ä – ò
ŠŒ™ ‹ ” –  „ È Ä –
[  —‰}—~~3·2 { — ’’“| ] [  —‰}—~~ { ·2 — ˜š ]
184
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÊIËKÌ Í Î ÏPÐ Î Ñ Ò3ÊIÓ ÒUÔWÕ Î Ö,ÊI× Ø Î ÖFÌ Ù\Ö ÏPÚ\ÛWÜEÏPÝ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
âå“æ ß,Þ áãà ä â ï æ ß,áãà â ï æ ß,áãà â
1 os. m., f. [ ç è‰éèêê ë ì2ç è ] íŒî Þ ä [ ç è‰éèêê ë ì1ðñ ] íŒî Þ ä [ ç è‰éèêê ë ì1ðñ ]

2.15.8.7.11.1.9. ô ó õ ÷ ö ø ó [ ù úEû ü8ý<ú=þ ]   ÿ .


UW/UY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ò58
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.   
[   ]
    
[   ]

    
[    ]
3 os. f. !   
[    ] "   
[ # %$& ] '
  
[     ]
2 os. m. !    
[ # ( ] +)  ' *   
'
 / *    

[ # (-,. ] [ # (-,.0 ]
2 os. f. !1   
[ # (+2 ] "3 ' *   
'
 / *    

[ #(  ,$%$& ] [ # (-,.0 ]
1 os. m., f. !*   
[ # (-, ] 4
   
[ # %$  ]
4
   
[ # %$  ]

÷ø ; 
2.15.8.7.11.1.10. UW/UY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ò68ô 5 7:9 [ ù=<3û+> ?Dý-@þ ]  ÿ .
Sg. Plur. Dual.
C C C
3 os. m. A 1 -B * [ -, D%62E& ]  - B -B * [ -, D%%D ]  F  1 -B * [ -, D%62E  ]
3 os. f. !  F  1 -C B * [ -, D%62E&  ] G 1 -C B * [ -,:D% HI$& ] ' C
 F  1 -B * [ -,:D% 2E&   ]
2 os. m. ! F 1 -C B * [ -,:D% HJ ] +)  ' * F 1 -C B * [ -,:D% HJ-,. ] ' C
 / * F1 -B * [ -,:D% HJ-,.0 ]
2 os. f. !1 F 1 -C B * [ -,:D% HJ+2 ] "3 ' * F 1 -C B * ' C
 / * F1 -B * [ -,:D% HJ-,.0 ]
[ -,:D%KHJ  ,$%$& ]
1 os. m., f. !* F 1 -C B * [ -,:D% HJ-, ] 4 C
 F1 -B * [ -,:D% HI$  ]
4 C
 F1 -B * [ -,:D% HI$  ]

÷NO M 
2.15.8.7.11.1.11. UW/UY. Wzór VII. Strona czynna - schemat: ò5L ó ö 5P [ Q-@SRû¼úÀý<ú=þ ]  ÿ
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. T  C  U  1 [ V2E$W   ] TCU
      1 [ V2E$W   ]
TCU
      1 [ V2E$W    ]
3 os. f. !  T  C  U  1 [ V2E$W    ] "   T  C  U  1 [ V2E$W%  %$& ] 'TCU
    1 [ V2E$W     ]
2 os. m. !   T  C  U  1 [ V2E$W%  ( ] +)  ' *  T  C  U  1 ' TCU
 / *      1
[ V2E$W%  (-,. ] [ V2E$W%  (-,.0 ]
2 os. f. !1  T  C  U  1 [ V2E$W%  (+2 ] "3 ' *  T  C  U  1 ' TCU
 / *     1
[ V2E$W% (  ,$%$& ] [ V2E$W%  (-,.0 ]
1 os. m., f. !*  T  C  U  1 [ V2E$W%  (-, ] 4 TCU
     1 [ V2E$W%  %$  ]
4 TCU
     1 [ V2E$W%  %$  ]

÷NO M 
2.15.8.7.11.1.12. UW/UY. Wzór VII . Strona bierna - schemat: ò6L 5 9 9 P [ Q:<KRûX<ý-@þ ]  ÿ .
Sg. Plur. Dual.
C TCU TCU
3 os. m. A T 1 B U  B  [ V=,$W ,862E& ]  -B B  B  [ V=,$W ,8%D ]  F  1 B  B  [ V=,$W ,862E  ]

185
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (YSZ\[ ] ^ _` ^ a bKYSc bed#f+^ gYSh+i ^ g:[ jg _kl#mF_n ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. f. o sFq ut w v x o v y [ z={|W}~ {86€E&‚ ƒ ]
pr „q ut w v x o v y [ z={|W} {8~ …I|&‚ ] ‡ uw v x v y
† q sFq t o
[ z={|W} {8~ €E&‚ ƒ ˆ ]
2 os. m. pq sFu t w v x o v y [ z={|W} {8~ …Jƒ‚ ] ‰+o ‡ Š sFu t w v x o v y [ z={|W} {8~ …Jƒ-{‹ ] ‡ uw v x v y
† Œ q Š sFt o
[ z={|W} {8~ …Jƒ-{‹0ˆ ]
2 os. f. pt sFu t w v x o v y [ z={|W} {8~ …Jƒ+€ ] Ž ‡ Š sFut w v x o v y ‡ uw v x v y
† Œ q Š sFt o
[ z={|W} {8K…Jƒ ~ {|%|&‚ ] [ z={|W} {8~ …Jƒ-{‹0ˆ ]
1 os. m., f. pŠ sFu t w v x o v y [ z={|W} {8~ …Jƒ-{ ] †
 q sFut w v x o v y
[ z={|W} {8~ …I| ˆ ]
 uw v x v y
† q sFt o [ z={|W} {8~ …I| ˆ ]

“K•N” –— ¦
2.15.8.7.11.1.13. UW/UY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ’ ‘ ‘ [ ˜-™SšK› œ Ÿž=¡  ] £¤¥ ¢ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. §©F¨ ­ª« ®¬ ¯° [ ±²:³:´ µ ¶ ·¸ ] ° º ¹ ©F¨ ­ª« ®¬ ¯°
[ ±²:³:´ µ ¶ ·¶» ]
ª ©F­ª« ®¬ ¯°
¼ ½¨ [ ±²:³:´ µ ¶ ·¶¾ ¸ ]
3 os. f. ¿ ¹ ©F¨ ­ª« ®¬ ¯° [ ±²:³:´ µ ¶ ·¶ ´ ] Àª ½¹ F
© ¨ ­ª« ®¬ ¯°
[ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾%Á&¶ ]
ª« ©F­ª« ®¬ °¯
¼ ¨ [ ±²:³:´ µ ¶ ·¶ ´ ¸ ]
2 os. m. ¿ª ½¹ F
© ¨ ­ª« ®¬ ¯°
[ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾(´¶ ] + ¹ « à ½¹ ©F¨ ­ª« ®¬ °¯ ª « ¹ ©F­ª« ®¬ ¯°
¼ Æ Ã ½¨
[ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾(´-ÄÅ ] [ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾(´-ÄÅ0¸ ]
2 os. f. ¿¯ ½¹ © ¨ ­ª« ®¬ ¯° [ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾(´+² ] ÀÇ « à ½¹ ©F¨ ­ª« ®¬ °¯ ª « ¹ ©F­ª« ®¬ ¯°
¼ Æ Ã ½¨
[ ±²:³:´¶ ·¶¾(´ µ ÄÁ%Á&¶ ] [ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾(´-ÄÅ0¸ ]
1 os. m., f. ¿Ã ½¹ ©F¨ ­ª« ®¬ ¯° [ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾(´-Ä ] ªÈ ¹ ©F­ª« ®¬ °¯
¼ ½¨ [ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾%Á ¸ ]
ªÈ ¹ ©F­ª« ®¬ ¯°
¼ ½ ¨ [ ±²:³:´¶ ·µ ¶¾%Á ¸ ]

’ – “KÉ •-” Ê — [ ˜:ËKšK› œ Ë̞-™Í  ] ¦ £¤¥ ¢ .


2.15.8.7.11.1.14. UW/UY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat:  (
Sg. Plur. Dual.
¯ ®ÐÏ ° ° º © Ï ­« à ®Ð¬ Ï ° ª © ¯ «­®Ð¬ Ï °
3 os. m. Î ª © ­« à ¬ [ ±=ij:´ µ Ä8·6²E¾&¶ ] [ ±=ij:´ µ Ä8·%Ñ ] ¼ ½ à [ ±=ij:´ µ Ä8·6²E¾ ¸ ]
3 os. f. ¿ ¹ ½ ª © ¯ «­Ã ®Ð¬ Ï ° [ ±=ij:´ µ Ä8·6²E¾&¶ ´ ] Òª © ¯ ­« à ®Ð¬ Ï ° [ ±=ij:´-Ä8·µ ÓIÁ&¶ ] ª« ª © ¯ «­®Ð¬ Ï °
¼ ½ à [ ±=ij:´-Ä8·µ ²E¾&¶ ´ ¸ ]
2 os. m. ¿ª ½ © ¯ ­« à ®Ð¬ Ï ° [ ±=ij:´-Ä8·µ ÓJ´¶ ] + ¹ « à ½ © ¯ ­« à ®Ð¬ Ï ° [ ±=ij:´-Ä8·µ ÓJ´-ÄÅ ] ª « © ¯ ­« ® ¬ Ï °
¼Æ à ½ Ã
[ ±=ij:´-Ä8·µ ÓJ´-ÄÅ0¸ ]
2 os. f. ¿¯ ½ © ¯ ­« à ®Ð¬ Ï ° [ ±=ij:´-Ä8·µ ÓJ´+² ] ÀÇ « à ½ © ¯ «­Ã ®Ð¬ Ï ° ª « © ¯ ­« ®Ð¬ Ï °
¼Æ à ½ Ã
[ ±=ij:´-Ä8·KÓJ´ µ ÄÁ%Á&¶ ] [ ±=ij:´-Ä8·µ ÓJ´-ÄÅ0¸ ]
1 os. m., f. ¿Ã ½ © ¯ «­Ã ®Ð¬ Ï ° [ ±=ij:´-Ä8·µ ÓJ´-Ä ] ªÈ © ¯ «­®Ð¬ Ï °
¼ ½ à [ ±=ij:´-Ä8·µ ÓIÁ ¸ ]
ªÈ © ¯ ­« ®Ð¬ Ï °
¼ ½ à [ ±=ij:´-Ä8·µ ÓIÁ ¸ ]

”Ô “XÕ —– ¦
2.15.8.7.11.1.15. UW/UY. Wzór X. Strona czynna - schemat: ’ ‘ ‘ Ö [ ˜-™J×K›-FšØž=¡  ] £¤¥ ¢ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. §© ¨ Ù ¬ ª« Ú ¹ °¯ [ ±²Û´ µ ¶³:·¸ ] ° º ¹ © ¨ Ù ¬ ª« Ú ¹ °¯
[ ±²Û´ µ ¶³:·¶» ]
ª © Ù ¬ ª« ¹ °¯
¼ ½¨ Ú [ ±²Û´ µ ¶³:·¶¾ ¸ ]
3 os. f. ¿ ¹ © ¨ Ù ¬ ª« Ú ¹ °¯ [ ±²Û´ µ ¶³:·¶ ´ ] Àª ½¹ © ¨ Ù ¬ ª« Ú ¹ ¯° ª« © Ù ¬ ª« ¹ °¯
¼ ¨ Ú [ ±²Û´ µ ¶³:·¶ ´ ¸ ]
[ ±²Û´¶³:·µ ¶¾%Á&¶ ]
2 os. m. ¿ª ½¹ © ¨ Ù ¬ ª« Ú ¹ ¯° + ¹ « à ½¹ © ¨ Ù ¬ ª« Ú ¹ ¯° ª « ¹ © Ù ¬ ª« ¹ ¯°
¼ Æ Ã ½¨ Ú
[ ±²Û´¶³:·µ ¶¾(´¶ ] [ ±²Û´¶³:·µ ¶¾(´-ÄÅ ] [ ±²Û´¶³:·µ ¶¾(´-ÄÅ0¸ ]

186
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÜSÝ\Þ ß à áâ à ã äKÜSå äeæ#ç+à èÜSé+ê à è:Þ ëè áìí#îFáï ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2 os. f. ñó ð ôò öõ ø÷ ú ù û ò ðü ú  ôò öõ ø÷ ú ù û ò ðü   ù ú  ôò öõ ø÷ ú ù û ò ðü
    
[ ýþÿ 
+þ ] [ ýþÿ
 ] [ ýþÿ 
]
1 os. m., f. 
ö 
ø ÷
 ôò õ ú û ò ðü
ñó ù   ù 
ö 
ø ÷ ù
ôò õ ú û ò ðü   ù 
ö 
ø ÷ ù
ôò õ ú û ò ðü
     
[ ýþÿ 
] [ ýþÿ 
] [ ýþÿ 
]

  
 !#%
2.15.8.7.11.1.16. UW/UY. Wzór X. Strona bierna - schemat: 
" $& :
[ '(*),+-(,.0/2143 ] 6
798 5 .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ; ?= AC@ D*B F%
<> E GH
[ I-J
KL M JONPQSRUT ] H V2? G AC@ D*B F%
E GH
[ I-J
KL M JONPW ]
?AC@ D*B E
X Y ; = F%G H [ I-J
KL M JONPQSRZ ]
3 os. f. [ E Y ; ?= AC@ D*B F%
E GH \; ? = AC@ D*B F%
E GH
[ I-J
KL2JONPM ]_^UT ] D ?AC@ D*B E
X ; Y ; = F%G H

[ I-J
KL M JONPQSRUTL ] [ I-J
KL2JONPM QSRUTL Z ]
2 os. m. [; Y ?= CA @ D*B F%
E GH
[ I-J
KL2JONPM ]`LT ] a E D B Y ?= CA @ D*B F%
E GH D B ?AC@ D*B E
X c ; Y = F%G H

[ I-J
KL2JONPM ]`L2Jb ] [ I-J
KL2JONPM ]`L2JbZ ]
2 os. f. [= Y ?= CA @ D*B F%
E GH
[ I-J
KL2JONPM ]`LdQ ] fe D B Y ?= CA @ D*B F%
E GH D B ?AC@ D*B E
X c ; Y = F%G H

[ I-J
KL2JONP,]`L M J^^UT ] [ I-J
KL2JONPM ]`L2JbZ ]
B[ Y ?AC@ D*B F% g ? AC@ *
DB E g  ? AC@ *
DB E
1 os. m., f. = E GH [ I-J
KL2JONPM ]`L2J ] X ; Y = F%G H [ I-J
KL2JONPM ]_^Z ] X ; Y = F%G H [ I-J
KL2JONPM ]_^Z ]

2.15.8.7.11.2. Imperfectum.
2.15.8.7.11.2.1. Indicativus.
2.15.8.7.11.2.1.1.  h 
i j [kl(,.nmo/4/2143 ]
UW/UY. Wzór II. Strona czynna - schemat: 
:
6
798 5 .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ? ACq B w; V? x ACq rtB s ?ACq B
<p rts [RuJONvM TPP,] ] [RuJONTPPM W,^UT ] y w X Y ; p rts [RuJONTPPQSRzM Z^{Q ]
3 os. f. ?ACq B \; ? p ACq rtB s ?ACq B
<p rt| [ L2JONvM TPP,] ] [RuJONTPPM ]_^UT ] y w X Y ; p rt| [ L2JONTPPQSRzM Z^{Q ]
2 os. m. ?ACq B w; V? x ACq tr B | ?ACq B
<p rt| [ L2JONvM TPP,] ] [ L2JONTPPM W,^UT ] y w X Y ; p rt| [ L2JONTPPQSRzM Z^{Q ]
2 os. f. \; ? p ACq rtB | [ L2JONTPPM ]_^UT ] \; ? p ACq rtB | [ L2JONTPPM ]_^UT ]
?ACq B
y w X Y ; p rt| [ L2JONTPPQSRzM Z^{Q ]
1 os. m., ?} q ?ACq  B ?ACq  B
<p G ~ [ I-JONvM TPP,] ] <p [u ^ JONvM TPP,] ] <p [u ^ JONvM TPP,] ]
f.

2.15.8.7.11.2.1.2.  € 
i j [kl(,.nmo/4/-m3 ]
UW/UY. Wzór II. Strona bierna - schemat: 
:
6
798 5 .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‚? ƒ ACq rtB s [RuJONvM TPP
Z ] w; V E ?ƒ ACq rtB s [RuJONTPPM TO„{^UT ] Y ; ?ƒ ACq rtB s
yw X [RuJONTPPT
RzM Z^{Q ]
3 os. f. ‚?ƒ ACq rtB | [ L2JONvM TPP
Z ] f; YE ?ƒ ACq rtB s [RuJONTPPM T
R^UT ]
?ACq B
y w X Y; ƒ rt| [ L2JONTPPT
RzM Z^{Q ]
2 os. m. ‚?ƒ ACq rtB | [ L2JONvM TPP
Z ] w; V E ?ƒ ACq rtB | [ L2JONTPPM TO„{^UT ]
?ACq B
y w X Y; ƒ rt| [ L2JONTPPT
RzM Z^{Q ]
2 os. f. f; YE ?ƒ ACq rtB | [ L2JONTPPM T
R^UT ] f; YE ?ƒ ACq rtB | [ L2JONTPPM T
R^UT ]
?ACq B
y w X Y; ƒ rt| [ L2JONTPPT
RzM Z^{Q ]

187
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Ÿ
Podstawy gramatyki arabskiej
Ÿ
(…‡†‰ˆ Š ‹ Œv ‹ Ž ,…‡ ’‘”“d‹ •…‡–d— ‹ •ˆ ˜™• Œvš™›”œ*ŒvŸ  ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m.,  ¢¤¡ £ ¥  ­C¡ ¯ ®  ­C¡ ¯ ®
[ ¦-§O¨v© ª««
¬ ] [°u§O¨v© ª««
¬ ] [°u§O¨v© ª««
¬ ]
f. ž ž ž

³ ´ ¶
µ ¸ ·
2.15.8.7.11.2.1.3. UW/UY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ±{² [¹lº,»2¼{½2¾4¿ ]
Ä À
Á
Â9Ã .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Å>Ç,Æ ÈÉ%ËtÊ Ì [ÍuÎOÏvРљÒ,Ó ] Õ”Ô Ö2Ç,× ÈÉ%ËtÊ Ì [ÍuÎOϔљÒÐ Ø,ÙUÚ ]
Ç,ÈÉ%Ê
Û ÕÜ Ý*Ô Æ ËtÌ [ÍuÎOϔљÒÞSÍzÐ ÑÙ{Þ ]
3 os. f. Å>Ç,Æ ÈÉ%ËtÊ ß [ à2ÎOÏvРљÒ,Ó ] áÔ Ç,Æ ÈÉ%ËtÊ Ì [ÍuÎOϔљÒÐ Ó_ÙUÚ ]
Ç,ÈÉ%Ê
Û ÕÜ Ý*Ô Æ Ëtß [ à2ÎOϔљÒÞSÍzÐ ÑÙ{Þ ]
2 os. m. Å>Ç,Æ ÈÉ%ËtÊ ß [ à2ÎOÏvРљÒ,Ó ] Õ”Ô Ö2Ç,× ÈÉ%ËtÊ ß [ à2ÎOϔљÒÐ Ø,ÙUÚ ]
Ç,ÈÉ%Ê
Û ÕÜ Ý*Ô Æ Ëtß [ à2ÎOϔљÒÞSÍzÐ ÑÙ{Þ ]
2 os. f. áÔ Ç,Æ ÈÉ%ËtÊ ß [ à2ÎOϔљÒÐ Ó_ÙUÚ ] áÔ Ç,Æ ÈÉ ËtÊ ß [ à2ÎOϔљÒÐ Ó_ÙUÚ ]
Ç,ÈÉ%Ê
Û ÕÜ Ý*Ô Æ Ëtß [ à2ÎOϔљÒÞSÍzÐ ÑÙ{Þ ]
1 os. m., Å>Ç,Æ Èâ × ã [ ä-ÎOÏvРљÒ,Ó ] Å>Ç,Æ ÈÉ%å Ê [u
Ù ÎOÏvРљÒ,Ó ] Å>Ç,Æ ÈÉ%å Ê [u
Ù ÎOÏvРљÒ,Ó ]
f.

³ ´ ¶
µ ¸ ·
2.15.8.7.11.2.1.4. UW/UY. Wzór III. Strona bierna - schemat: ±{æ [¹lº,»2¼{½-灿 ]
Ä À
Á
Â9Ã .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. è ,ÈÇ ÈÉ%ËtÊ Ì [ÍuÎOÏvРљÒ
Ñ ] ÕO ,ÈÇ ÈÉ%Ê
Ô Ö é ËtÌ [ÍuÎOϔљÒÐ ÚOê{ÙUÚ ]
,ÈÇ ÈÉ%Ê
Û ÕÜ Ý Ô ËtÌ [ÍuÎOϔљÒÚ
ÍzÐ ÑÙ{Þ ]
3 os. f. è ,ÈÇ ÈÉ%tË Ê ß [ à2ÎOÏvРљÒ
Ñ ] ëO ,ÈÇ ÈÉ%Ê
Ô Ý é ËtÌ [ÍuÎOϔљÒÐ Ú
ÍÙUÚ ] Û ÕÜ Ý Ô
,ÈÇ ÈÉ%Ê
Ëtß [ à2ÎOϔљÒÚ
ÍzÐ ÑÙ{Þ ]
2 os. m. è ,ÈÇ ÈÉ%tË Ê ß [ à2ÎOÏvРљÒ
Ñ ] ÕO ,ÈÇ ÈÉ%Ê
Ô Ö é Ëtß [ à2ÎOϔљÒÐ ÚOê{ÙUÚ ] Û ÕÜ Ý Ô
,ÈÇ ÈÉ%Ê
Ëtß [ à2ÎOϔљÒÚ
ÍzÐ ÑÙ{Þ ]
2 os. f. ëO ,ÈÇ ÈÉ%Ê ,ÈÇ ÈÉ%Ê ,ÈÇ ÈÉ%Ê
Ô Ý é Ëtß [ à2ÎOϔљÒÐ Ú
ÍÙUÚ ] ëO
Ô Ý é Ëtß [ à2ÎOϔљÒÐ Ú
ÍÙUÚ ] Û ÕÜ Ý Ô Ëtß [ à2ÎOϔљÒÚ
ÍzÐ ÑÙ{Þ ]
1 os. m., è ,ÈÇ Èâ × ã [ ä-ÎOÏvРљÒ
Ñ ] è ,ÈÇ ÈÉ%å Ê [u
Ù ÎOÏvРљÒ
Ñ ] è ,ÈÇ ÈÉ%å Ê [u
Ù ÎOÏvРљÒ
Ñ ]
f.

2.15.8.7.11.2.1.5. ì ² ¶
í ¸ · [¹lº,»0½2¾4¿ ]
UW/UY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ±
Ä À
Á
Â9Ã .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Å>î Æ ðCï ËtÊ Ì [ÍzÐ ÎOÏÒ,Ó ] Õ”Ô Ö2î× ðCï ËtÊ Ì [ÍuÎOÏÒÐ Ø,ÙUÚ ]
îðCï Ê
Û ÕÜ Ý*Ô Æ ËtÌ [ÍuÎOÏÒÞSÍzÐ ÑÙ{Þ ]
3 os. f. Å>îÆ ðCï ËtÊ ß [ à Ð ÎOÏÒ,Ó ] áÔ î Æ ðCï ËtÊ Ì [ÍuÎOÏÒÐ Ó_ÙUÚ ]
îðCï Ê
Û ÕÜ Ý*Ô Æ Ëtß [ à2ÎOÏÒÞSÍzÐ ÑÙ{Þ ]
2 os. m. Å>îÆ ðCï ËtÊ ß [ à Ð ÎOÏÒ,Ó ] Õ”Ô Ö2î× ðCï ËtÊ ß [ à2ÎOÏÒÐ Ø,ÙUÚ ]
îðCï Ê
Û ÕÜ Ý*Ô Æ Ëtß [ à2ÎOÏÒÞSÍzÐ ÑÙ{Þ ]
2 os. f. áÔ î Æ ðCï ËtÊ ß [ à2ÎOÏÒÐ Ó_ÙUÚ ] áÔ î Æ ðCï ËtÊ ß [ à2ÎOÏÒÐ Ó_ÙUÚ ]
îðCï Ê
Û ÕÜ Ý*Ô Æ Ëtß [ à2ÎOÏÒÞSÍzÐ ÑÙ{Þ ]
1 os. m., Å>îÆ ñ ï × ã [ ä Ð ÎOÏÒ,Ó ] Å>îÆ ðCï å Ê [z
Ù Ð ÎOÏÒ,Ó ] Å>îÆ ðCï å Ê [z
Ù Ð ÎOÏÒ,Ó ]
f.

2.15.8.7.11.2.1.6. ì æ ¶
í ¸ · [¹lº,»0½-灿 ]
UW/UY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ±
Ä À
Á
Â9Ã .

Sg. Plur. Dual.


188
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ò‡ó‰ô õ ö ÷vø ö ù ú,ò‡û ú’ü”ýdö þò‡ÿ ö þô ™þ ÷ *÷ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
   #$&%'#  #  %&,
3 os. m.
    [ ] !"    
 [ ] *) +    
(   [  ]
   # %'#  #  %&,
3 os. f.
   - [. ] /+!    
 [  ] *) +    -
(   [.  ]
   #$&%'#  #  %&,
2 os. m.
   - [. ] !"    -
 [. ] *) +    -
(   [.  ]
 # %'#  # %'#  #  %&,
2 os. f. /+!    - /+!    - *) +    -
 [.  ]  [.  ] (   [.  ]
  %6  %6 
1 os. m.,
 02 1 3 [4 ]
  5  [ ]
  5  [ ]
f.

:<=?
; @>A>
2.15.8.7.11.2.1.7. UW/UY. Wzór V. Strona czynna - schemat: 798

T
[BDCEFCHG?CJIKILCNM ] PQSR O .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. U WV YX [ Z \Z ] [^'_*`a_ bc _*dedf ]
Z i h WV YX [ Z Z
g \] g*m nZ WV YX [ Z \Z ]
l
[^'_*`a_ be_*dedc _j&k'_ ] [^'_*`a_ be_*ded _^6c fk&o ]
3 os. f. U WV 
YX[ Z Z
\p [ `a_*`a_ bc _*dedf ]
Z nh WV YX [ Z Z
q \] [^'_*`a_ be_*dedc _^ek'_ ] g*m nZ WV YX [ Z \Z p
l
[ `a_*`a_ be_*ded _^6c fk&o ]
2 os. m. U WV 
YX[ Z Z
\p [ `a_*`a_ bc _*dedf ]
Z i h WV YX [ Z Z
g \p [ `a_*`a_ be_*dedc _j&k'_ ] g*m nZ WV YX [ Z \Z p
l
[ `a_*`a_ be_*ded _^6c fk&o ]
2 os. f. Z nh WV YX [ Z Z
q Z nh WV YX [ Z Z
q g*m nZ WV YX [ Z \Z p
\p [ `a_*`a_ be_*dedc _^ek'_ ] \p [ `a_*`a_ be_*dedc _^ek'_ ]
l
[ `a_*`a_ be_*ded _^6c fk&o ]
1 os. m., U WV 
Y X Z Xr
p [ sF_*`a_ bc _*dedf ] U WV 
YX[ Zt Z
[k'_*`a_ bc _*dedf ] U WV YX [ Z t Z [k'_*`a_ bc _*dedf ]
f.

=?@H> A u
2.15.8.7.11.2.1.8. UW/UY. Wzór V. Strona bierna - schemat: 79:<8 ; [BwveEFCHG?CJIKILCNM ]
T
PQSR O .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. W V YX [yZ x
U  Z i h WV YX [yZ x
g g*m nZ WV YX [yZ \x ]
\] [^Dz6`a_ bc _*dedf ] \]
l
[^Dz6`a_ be_*dedc _j&k'_ ] [^Dz6`a_ be_*ded _^6c fk&o ]
3 os. f. W V YX [yZ x
U  Z nh WV YX [yZ x
q g*m nZ WV YX [yZ \x p
\p [ `Fz6`a_ bc _*dedf ] \] [^Dz6`a_ be_*dedc _^ek'_ ]
l
[ `Fz6`a_ be_*ded _^6c fk&o ]
2 os. m. W V YX [yZ x
U  Z i h WV YX [yZ x
g g*m nZ WV YX [yZ \x p
\p [ `Fz6`a_ bc _*dedf ] \p [ `Fz6`a_ be_*dedc _j&k'_ ]
l
[ `Fz6`a_ be_*ded _^6c fk&o ]
2 os. f. Z nh WV YX [yZ x
q Z n h WV YX [yZ x
q g*m nZ WV YX [yZ \x p
\p [ `Fz6`a_ be_*dedc _^ek'_ ] \p [ `Fz6`a_ be_*dedc _^ek'_ ]
l
[ `Fz6`a_ be_*ded _^6c fk&o ]
1 os. m., W V YX Z r
U  W V YX [yZ t x
U  U WV YX [yZ t x
p{ [ sLz6`a_ bc _*dedf ] [kDz6`a_ bc _*dedf ] [kDz6`a_ bc _*dedf ]
f.

189
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (|~}€  ‚ ƒ„ ‚ … †y|~‡ †‰ˆŠ‚ ‹a|~Œ ‚ ‹ Ž‹ ƒ‘Hƒ’ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
•&– ˜ — ™ š
2.15.8.7.11.2.1.9. UW/UY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: “ ” ” ”

¦
[›DœFœHžFŸ& LœN¡ ] £¤S¥ ¢ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. § © ¨ ¨ª¬­ « ®« ¯ [°'±*²a± ³´ µ¶µ ] « ¹ ¸ © ¨ ¨ª¬­ « ®« ¯
·
[°'±*²a± ³µ¶´ ±º&»'± ] ·*½ © ­
¼ ¾« ¨ ¨ª¬« ®« ¯

[°'±*²a± ³µ¶ ±°6´ µ»&¿ ]


3 os. f. § © ¨ ¨ª¬­ « ®« À [ ²a±*²a± ³´ µ¶µ ] « ¾¸ © ¨ ¨ª¬­ « ®« ¯
Á
[°'±*²a± ³µ¶´ ±°e»'± ] ·*½ ¾ « © ¨ ¨ª¬­ « ®« À
¼  [ ²a±*²a± ³µ¶ ±°6´ µ»&¿ ]
2 os. m. § © ¨ ¨ª¬­ « ®« À [ ²a±*²a± ³´ µ¶µ ] « ¹ ¸ © ¨ ¨ª¬­ « ®« À
·
[ ²a±*²a± ³µ¶´ ±º&»'± ] ·*½ ¾ « © ¨ ¨ª¬­ « ®« À
¼  [ ²a±*²a± ³µ¶ ±°6´ µ»&¿ ]
2 os. f. « ¾¸ © ¨ ¨ª¬­ « ®« À
Á
[ ²a±*²a± ³µ¶´ ±°e»'± ] « ¾¸ © ¨ ¨ª¬­ « ®« À
Á
[ ²a±*²a± ³µ¶´ ±°e»'± ] ·*½ ¾ « © ¨ ¨ª¬­ « ®« À
¼  [ ²a±*²a± ³µ¶ ±°6´ µ»&¿ ]
1 os. m., § © ¨ ¨ª¬À « ¨  [ ÃF±*²a± ³´ µ¶µ ] § © ¨ ¨ª¬­ « Ä « [»'±*²a± ³´ µ¶µ ] § © ¨ ¨ª¬­ « Ä « [»'±*²a± ³´ µ¶µ ]
f.

Ê H
Ë ÍÌ
2.15.8.7.11.2.1.10. UW/UY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: Å Ç&Æ È É Æ [ÎwÏeÐFÑHÒFÓ&ÔLÑNÕ ]
Ú Ö
×ØSÙ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. § © ¨ ¨ª¬­y« ®Û ¯ [°DÜ6²a± ³´ µ¶µ ] « ¹ ¸ © ¨ ¨ª¬­y« ®Û ¯
·
[°DÜ6²a± ³µ¶´ ±º&»'± ] ·*½ © ­yÛ
¼ ¾« ¨ ¨ª¬« ®¯

[°DÜ6²a± ³µ¶ ±°6´ µ»&¿ ]


3 os. f. § © ¨ ¨ª¬­y« ®Û À [ ²FÜ6²a± ³´ µ¶µ ] « ¾¸ © ¨ ¨ª¬­y« ®Û ¯
Á
[°DÜ6²a± ³µ¶´ ±°e»'± ] ·*½ ¾ « © ¨ ¨ª¬­y« ®Û À
¼  [ ²FÜ6²a± ³µ¶ ±°6´ µ»&¿ ]
2 os. m. § © ¨ ¨ª¬­y« ®Û À [ ²FÜ6²a± ³´ µ¶µ ] « ¹ ¸ © ¨ ¨ª y
· ­« Û
®À [ ²FÜ6²a± ³µ¶´ ±º&»'± ] ·*½ ¾ « © ¨ ¨ª¬­y« ®Û À
¼  [ ²FÜ6²a± ³µ¶ ±°6´ µ»&¿ ]
2 os. f. « ¾¸ © ¨ ¨ª¬­y« ®Û À
Á
[ ²FÜ6²a± ³µ¶´ ±°e»'± ] « ¾¸ © ¨ ¨ª¬­y« ®Û À
Á
[ ²FÜ6²a± ³µ¶´ ±°e»'± ] ·*½ ¾ « © ¨ ¨ª¬­y« ®Û À
¼  [ ²FÜ6²a± ³µ¶ ±°6´ µ»&¿ ]
1 os. m., § © ¨ ¨ª¬À« Ý Â [ ÃLÜ6²a± ³´ µ¶µ ] § © ¨ ¨ª¬­y« Ä Û [»DÜ6²a± ³´ µ¶µ ] § © ¨ ¨ª¬­y« Ä Û [»DÜ6²a± ³´ µ¶µ ]
f.

Ê?
É áàÍ
2.15.8.7.11.2.1.11. UW/UY. Wzór VII. Strona czynna - schemat: Å9ß Þ Æ [ÎDÑHâ*Ò?ÑJÔFãKÕ ]
Ú Ö
×ØSÙ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ä¬æ å ç ¨ è ¸ ®« ¯ [°6´ ±»&³e±*¶yé ] ·« ¹ æ Ý ç ¨ è ¸ ®« ¯
[°'±»&³e±*¶´ êy»'± ] ·*½ æ ç è ¸
¼ ¾H« å ¨ ®« ¯ [°'±»&³e±*¶9¿ë°6´ µ»&¿ ]
3 os. f. ä¬æ å ç ¨ è ¸ ®« À [ ² ´ ±»&³e±*¶yé ] ì« æ å ç ¨ è ¸ ®« ¯
[°'±»&³e±*¶´ éí»'± ] ·*½ ¾ « æ å ç ¨ è ¸ ®« À
¼ H [ ²a±»&³e±*¶9¿ë°6´ µ»&¿ ]
2 os. m. ä¬æ å ç ¨ è ¸ ®« À [ ² ´ ±»&³e±*¶yé ] ·« ¹ æ Ý ç ¨ è ¸ ®« À
[ ²a±»&³e±*¶´ êy»'± ] ·*½ ¾ « æ å ç ¨ è ¸ ®« À
¼ H [ ²a±»&³e±*¶9¿ë°6´ µ»&¿ ]
2 os. f. ì« æ å ç ¨ è ¸ ®« À ì« æ å ç ¨ è ¸ ®« À ·*½ ¾ « æ å ç ¨ è ¸ ®« À
[ ²a±»&³e±*¶´ éí»'± ] [ ²a±»&³e±*¶´ éí»'± ] ¼ H [ ²a±»&³e±*¶9¿ë°6´ µ»&¿ ]
1 os. m., ä¬æ å ç ¨ Ä ¸ ¨  [ à ´ ±»&³e±*¶yé ] ä¬æ å ç ¨ è ¸ Ä « [»6´ ±»&³e±*¶yé ] ä¬æ å ç ¨ è ¸ Ä « [»6´ ±»&³e±*¶yé ]
f.

Ê?
É áHà Í Ì
2.15.8.7.11.2.1.12. UW/UY. Wzór VII. Strona bierna - schemat: Å ß Æ [ÎwÏyâ*Ò?ÑJÔLÑNÕ ]
Ú Ö
×ØSÙ .

Sg. Plur. Dual.

190
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (î~ï€ð ñ ò óô ò õ öyî~÷ ö‰øùò úaî~ûü ò úð ýú óþÿHó ) © 2002. (kopia bezpłatna)
  
       !   
 %  &'
3 os. m.    [ ]     
 
 [ ] # 
" $   [  ]
        !   %  &'
3 os. f.   
  ( [) ] * $   
 
 [  ] #  

" $  ( [)  ]
        !   %  &'
2 os. m.   
  ( [) ]     
  (
 [) ] #  

" $  ( [)  ]
    !     !   %  &'
2 os. f. * $   
  ( * $   
  ( #  

 [)  ]  [)  ] " $  ( [)  ]
      
 + 0    
 + 0 
1 os. m.,    +- , . [/ ]   [ ]   [ ]
f.

6 78
2.15.8.7.11.2.1.13. UW/UY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: 2 5 95
134

K
[:<;>= ?@;BA@CED ] GHJI F .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. O M QSP T R P
LN> a QSP T R UP V
_P `@O> _e f>P O>M QSP T R UP V
UV [W0X Y%Z&[\Y] ^ ] [W!Y%Z&[\Y]X b c!Y ] d [W!Y%Z&[\Y]3ghW0X i&cg ]
3 os. f. LNO>M QSP T R UP j [ [ X Y%Z&[\Y] ^ ]
O M QSP T R P
kP > UV [W!Y%Z&[\Y]X ^lc!Y ] _e f P O>M QSP T R UP j
d > [ [\Y%Z&[\Y]3ghW0X i&cg ]
2 os. m. LNO>M QSP T R UP j [ [ X Y%Z&[\Y] ^ ] a QSP T R UP j
_P `@O>
[ [\Y%Z&[\Y]X b c!Y ] _e f P O>M QSP T R UP j
d > [ [\Y%Z&[\Y]3ghW0X i&cg ]
2 os. f. O M QSP T R P
kP > O M QSP T R P
kP > _e f P O>M QSP T R UP j
Uj [ [\Y%Z&[\Y]X ^lc!Y ] Uj [ [\Y%Z&[\Y]X ^lc!Y ] d > [ [\Y%Z&[\Y]3ghW0X i&cg ]
1 os. m., LNO>M QSP moR n p [ q X Y%Z&[\Y] ^ ] LNO>M QSP T R r P [c0X Y%Z&[\Y] ^ ] LNO>M QSP T R r P [c0X Y%Z&[\Y] ^ ]
f.

2.15.8.7.11.2.1.14. UW/UY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: 5 6 5 78 9 s


1 4

K
[:ut = ?@;BAv;wD ] GHJI F .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. x O>n S
Q P TSR y
U V [W0X z Z&[\Y]i ] _P ` { O>n QSP TSR Uy V
[W<z Z&[\Y]X Y |c!Y ] d
_e f P O>n QSP TSR Uy V
[W<z Z&[\Y]%YW0X i&cg ]
3 os. f. x O>n S
Q P TSR y
U j [[ X z Z&[\Y]i ] }P f { O>n S
Q P TSR y
U V [W<z Z&[\Y]X YWc!Y ] _e P O>n QSP TSR Uy j
d f [ [@z Z&[\Y]%YW0X i&cg ]
2 os. m. x O>n S
Q P TSR y
U j [[ X z Z&[\Y]i ] _P ` { O>n QSP TSR Uy j
[ [@z Z&[\Y]X Y |c!Y ] _e P O>n QSP TSR Uy j
d f [ [@z Z&[\Y]%YW0X i&cg ]
2 os. f. }P f { O>n QSP TSR Uy j }P f { O>n S
Q P TSR y _e P O>n QSP TSR Uy j
[ [@z Z&[\Y]X YWc!Y ] U j [ [@z Z&[\Y]X YWc!Y ] d f [ [@z Z&[\Y]%YW0X i&cg ]
1 os. m., x O>n S
Q PmR ap
[q X z Z&[\Y]i ] x O>n S
Q P TSR r y
[c0X z Z&[\Y]i ] x O>n S
Q P TSR r y
[c0X z Z&[\Y]i ]
f.

78 
65€~ 95
2.15.8.7.11.2.1.15. UW/UY. Wzór X. Strona czynna - schemat: 134 2 [:<;‚ ?@;>=ƒA@CED ]
K
GHJI F .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. LNO M T R Q P „ { UP V [W!Y†…[ X Y%Z&] ^ ] _P `@O a T R Q P „ { UP V
[W!Y†…[\Y%Z&]X b c!Y ] _e P O T R Q P { P
d f>M „ UV

[W!Y†…[\Y%Z&]3ghW0X i&cg ]
3 os. f. L O M T R Q P „ { UP j [ [\Y†…[ X Y%Z&] ^ ] kP O M T R Q P „ { UP V
[W!Y†…[\Y%Z&]X ^lc!Y ] _e f P O M T R Q P „ { UP j
d > [ [\Y†…[\Y%Z&]3ghW0X i&cg ]
2 os. m. LNO M T R Q P „ { UP j [ [\Y†…[ X Y%Z&] ^ ] _P `@O a T R Q P „ { UP j
[ [\Y†…[\Y%Z&]X b c!Y ] _e f P O M T R Q P „ { UP j
d > [ [\Y†…[\Y%Z&]3ghW0X i&cg ]
2 os. f. kP O M T R Q P „ { UP j kP O M T R Q P „ { UP j _ e f P O M T R Q P „ { UP j
[ [\Y†…[\Y%Z&]X ^lc!Y ] [ [\Y†…[\Y%Z&]X ^lc!Y ] d > [ [\Y†…[\Y%Z&]3ghW0X i&cg ]

191
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (‡‰ˆ‹Š Œ  Ž   ‘ ‡‰’ ‘”“•- –\‡‰—-˜  –&Š ™†– Žš†›œ>Ž ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m.,  ¢¡ ¤>£ ¦<
¥ §¨  ¢¡ ¤>£ ± ¥ ² £  ¢¡ ¤>£ ± ¥ ² £
[ ©@ª†«¬ ­ ª%®&¯ ° ] [³!ª†«¬ ­ ª%®&¯ ° ] [³!ª†«¬ ­ ª%®&¯ ° ]
f. žNŸ žNŸ žNŸ

¸ 
¹ ½ º
2.15.8.7.11.2.1.16. UW/UY. Wzór X. Strona bierna - schemat: ´%¶µ · µ » ¼¾ [¿uÀ>Á Â@Ã>ăÅvÃwÆ ]
Ë Ç
ÈÉJÊ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Î Í ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ì% Ó Õ áÑ â Ó ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ áæ çÑ ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ
Ö× [Ø<ÙÚÛ Ü Ý%Þ&ßà ] Ö× Ö×
å
[Ø<ÙÚÛ\Ý%Þ&ßÜ Ý ãä!Ý ] [Ø<ÙÚÛ\Ý%Þ&ß%ÝØ0Ü à&äè ]
3 os. f. Î Í ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ì% Ó Õ êÑ çÓ ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ áæ çÑ ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ
Öé [ Û@ÙÚÛ Ü Ý%Þ&ßà ] Ö× [Ø<ÙÚÛ\Ý%Þ&ßÜ ÝØä!Ý ] Öé
å
[ Û@ÙÚÛ\Ý%Þ&ß%ÝØ0Ü à&äè ]
2 os. m. Î Í ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ì% Ó Õ áÑ â Ó ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ áæ çÑ ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ
Öé [ Û@ÙÚÛ Ü Ý%Þ&ßà ] Öé [ Û@ÙÚÛ\Ý%Þ&ßÜ Ý ãä!Ý ] Öé
å
[ Û@ÙÚÛ\Ý%Þ&ß%ÝØ0Ü à&äè ]
2 os. f. êÑ ç Ó ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ êÑ çÓ ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ áæ çÑ ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó Õ
Öé [ Û@ÙÚÛ\Ý%Þ&ßÜ ÝØä!Ý ] Öé [ Û@ÙÚÛ\Ý%Þ&ßÜ ÝØä!Ý ] Öé
å
[ Û@ÙÚÛ\Ý%Þ&ß%ÝØ0Ü à&äè ]
1 os. m., Î Í ÐÏ Ò>Ñ ëí
Ì% Ó ìî Î Í ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ì% Ó ðÕ Ì%ÎÍ ÐÏ Ò>Ñ Ô½
Ó ðÕ
[ ïvÙÚÛ Ü Ý%Þ&ßà ] [ä<ÙÚÛ Ü Ý%Þ&ßà ] [ä<ÙÚÛ Ü Ý%Þ&ßà ]
f.

2.15.8.7.11.2.2. Subiunctivus.

¸ Ë Ç
2.15.8.7.11.2.2.1. Wzór II. Strona czynna - schemat: ´3¶ñ ò ¼¾ [¿uÀ ĂÃBÅEÅ@óEÆ ] ÈÉJÊ .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Ñ Î Ð Î Ð æ ç Ñ Î õ Ð Í ÖÕ ×
ô3õ Í ÖÕ × [Ø<Ù ÞÜ Ýßß3èhØ!Ý ] ö â÷ Í ÖÕ × [Ø<Ù ÞÜ Ýßßø ] [Ø<Ù ÞÜ Ýßß3èhØà ]
3 os. f. Ñ Î Ð ùÑ Î õ Ð Í ÖÕ × æ ç Ñ Î õ Ð Í ÖÕ é
ô3õ Í ÖÕ é [ Û@Ù ÞÜ Ýßß3èhØ!Ý ] [Ø<Ù ÞÝßßÜ úlä!Ý ] [ Û@Ù ÞÜ Ýßß3èhØà ]
2 os. m. Ñ Î Ð Î Ð æ ç Ñ Î õ Ð Í ÖÕ é
ô3õ Í ÖÕ é [ Û@Ù ÞÜ Ýßß3èhØ!Ý ] ö â÷ Í ÖÕ é [ Û@Ù ÞÜ Ýßßø ] [ Û@Ù ÞÜ Ýßß3èhØà ]
2 os. f. Î Ð ùÑ Î õ Ð Í ÖÕ é æ ç Ñ Î õ Ð Í ÖÕ é
ô3õ Í ÖÕ é [ Û@Ù ÞÜ Ýßß ú ] [ Û@Ù ÞÝßßÜ úlä!Ý ] [ Û@Ù ÞÜ Ýßß3èhØà ]
1 os. m., Ñ Î û Ñ Î Ðð Ñ Î Ðð
ô3õ Í ì î [ ïvÙ ÞÜ Ýßß3èhØ!Ý ] ô3õ Í Õ [ä<Ù ÞÜ Ýßß3èhØ!Ý ] ô3õ Í Õ [ä<Ù ÞÜ Ýßß3èhØ!Ý ]
f.

¸
2.15.8.7.11.2.2.2. UW/UY. Wzór II. Strona bierna - schemat: ´3¶ü ò ¼¾ [¿uÀ ĂÃBÅEÅvÃwÆ ]
Ë Ç
ÈÉJÊ .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Ì%Î ý Ð Í ÖÕ × [Ø<Ù ÞÜ Ýßßà ] ÓÎ Ð
ö â ý Í ÖÕ × [Ø<Ù ÞÜ Ýßß%Ý ã ] æ çÑ Î ý Ð Í ÖÕ ×
[Ø<Ù ÞÜ Ýßß%ÝØà ]
3 os. f. Ì%Î ý Ð Í ÖÕ é [ Û@Ù ÞÜ Ýßßà ] êÑ çÓ Î ý Ð Í Ö Õ ×
[Ø<Ù ÞÝßßÜ ÝØä!Ý ] æ çÑ Î ý Ð Í ÖÕ é
[ Û@Ù ÞÜ Ýßß%ÝØà ]
2 os. m. Ì%Î ý Ð Í ÖÕ é [ Û@Ù ÞÜ Ýßßà ] ÓÎ Ð
ö â ý Í Ö Õ é [ Û@Ù ÞÜ Ýßß%Ý ã ] æ çÑ Î ý Ð Í ÖÕ é
[ Û@Ù ÞÜ Ýßß%ÝØà ]
2 os. f. Ó Î Ð êÑ çÓ Î ý Ð Í Ö Õ é æ çÑ Î ý Ð Í ÖÕ é
ô ý Í Ö Õ é [ Û@Ù ÞÜ Ýßß%ÝØ ] [ Û@Ù ÞÝßßÜ ÝØä!Ý ] [ Û@Ù ÞÜ Ýßß%ÝØà ]
1 os. m., Ì%Î ý û Í ì î [ ïvÙ ÞÜ Ýßßà ] Ì%Î ý Ð Í ð Õ [ä<Ù ÞÜ Ýßßà ] Ì%Î ý Ð Í ð Õ [ä<Ù ÞÜ Ýßßà ]
f.

192
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im.
    
A.  Mickiewicza
    
w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
 
Podstawy gramatyki arabskiej (þ‰ÿ þ
þ
  ) © 2002. (kopia bezpłatna)
 !#$ "
2.15.8.7.11.2.2.3. UW/UY. Wzór III. Strona czynna - schemat:  [%'&)(+*,+-/. ]
5 0
1#243 .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. : ; <>=
)
6 8 ?A@
79 [BDCFEG HIJKBML ]
: ; <>=
N O+P
)
?A@ [BDCFEG HIRQ ] T6
:); <>=
S 8 ?A@ [BDCFEG HIJKBUH ]
3 os. f. :); <>=
7 6 8 ?AV
9 [ W+CFEG HIJKBML ] X6 :); <>=
8 ?A@ [BDCFEHIYG Z\[ML ] S
:); <>=
T 6 8 ?AV
[ W+CFEG HIJKBUH ]
2 os. m. :); <>=
7 6 8 ?AV
9 [ W+CFEG HIJKBML ]
:); <>=
N O+P ?AV [ W+CFEG HIRQ ] S
:); <>=
T 6 8 ?AV
[ W+CFEG HIJKBUH ]
2 os. f. :); <>=
798 ?AV [ W+CFEG HI)Z ] X6 :); <>=
8 ?AV [ W+CFEHIYG Z\[ML ] S
:); <>=
T 6 8 ?AV
[ W+CFEG HIJKBUH ]
1 os. m., :); ]
76 8 P ^
9 [ _`CFEG HIJKBML ]
:); <>a =
76 8
9 [[DCFEG HIJKBML ]
:); <>a =
76 8
9 [[DCFEG HIJKBML ]
f.

ef h#
g ji
2.15.8.7.11.2.2.4. UW/UY. Wzór III. Strona bierna - schemat: bdc [k'l)m+no`prq ]
w s
t#u4v .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. x
:)
; ; <>=
?A@ [BDCFEG HI#H ] NO y
:)
; ; <>=
?A@ [BDCFEG HIdLFz ] S
T6
: ; ; <>=
?A@ [BDCFEG HIdL#BUH ]
3 os. f. x
:)
; ; <>=
?AV [ W+CFEG HI#H ] {6 T )
y
: ; ; <>=
?A@ [BDCFEHIYG L#BR[ML ] S
T6
:)
; ; <>=
?AV [ W+CFEG HIdL#BUH ]
2 os. m. x
:)
; ; <>=
?AV [ W+CFEG HI#H ] NO y
:)
; ; <>=
?AV [ W+CFEG HIdLFz ] S
T6
:)
; ; <>=
?AV [ W+CFEG HIdL#BUH ]
2 os. f. 7y
:)
; ; <>=
?AV [ W+CFEG HIdL#B ] {6 T )
y
: ; ; <>=
?AV [ W+CFEHIYG L#BR[ML ] S
T6
:)
; ; <>=
?AV [ W+CFEG HIdL#BUH ]
1 os. m., x
:)
; ;]
P^ [ _`CFEG HI#H ] x
:)
; ; <>a =
[[DCFEG HI#H ] x
:)
; ; <>a =
[[DCFEG HI#H ]
f.

}h#
~ ji
2.15.8.7.11.2.2.5. UW/UY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: b| [k'l)m€o+/q ]
w s
t#u4v .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. 79
„…=
6 ‚Y8 ƒ ?A@
[B†G CFE‡IJKBML ]
‚ „…
Y ƒ =
N O+P ?A@ [B†G CFE‡IRQ ]
„…=
T 6 ‚Yƒ
S 8 ?A@ [B†G CFE‡IJKBUH ]
3 os. f. ‚Y„…
ƒ =
7 6 8 ?AV
9 [ W G CFE‡IJKBML ] X6 ‚Y„…ƒ =
8 ?A@ [BDCFE‡IYG Z\[ML ] S
„…=
T 6 ‚Y8 ƒ ?AV
[ W G CFE‡IJKBUH ]
2 os. m. ‚Y„…
ƒ =
7 6 8 ?AV
9 [ W G CFE‡IJKBML ]
‚Y„…
ƒ =
N O+P ?AV [ W G CFE‡IRQ ] S
„…=
T 6 ‚Y8 ƒ ?AV
[ W G CFE‡IJKBUH ]
2 os. f. ‚Y„…
ƒ =
798 ?AV [ W G CFE‡I)Z ] X6 ‚Y„…ƒ =
8 ?AV [ W+CFE‡IYG Z\[ML ] S
„…=
T 6 ‚Y8 ƒ ?AV
[ W G CFE‡IJKBUH ]
1 os. m., ‚Yˆ ƒ
76 8 P ^
9 [ _ G CFE‡IJKBML ]
‚Y„…
76 8
9
ƒa=
[[†G CFE‡IJKBML ]
‚Y„…
76 8
9
ƒa=
[[†G CFE‡IJKBML ]
f.

}h#
~ ji
2.15.8.7.11.2.2.6. UW/UY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: bdc [k'l)m€o`prq ]
w s
t#u4v .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ; „…=
x ‚Yƒ ?A@
[B†G CFE‡I#H ]
; „…
‚Y
N O y ?A@
ƒ =
[B†G CFE‡IdLFz ] S
; „…=
T 6 ‚Yƒ ?A@
[B†G CFE‡IdL#BUH ]
3 os. f. ; „…=
x ‚Yƒ ?AV
[ W G CFE‡I#H ] {6 T Y‚ ; „…
y A? @
ƒ =
[BDCFE‡IYG L#BR[ML ] S
; „…=
T 6 ‚Yƒ ?AV
[ W G CFE‡IdL#BUH ]
193
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (‰
Š‹ Œ  Ž   ‘)‰
’ ‘ “” •–‰
—˜  •‡‹ ™• Žš›œŽ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. ¥
ŸY ¡…¢
ž   £A¤
[ ¦ § ¨F©‡ª#« ] ® ŸY
¡…¢
ž  
¬ ­ £A¤ [ ¦ § ¨F©‡ªd¯F° ] ´YŸY
¡…¢
ž  
±³² £A¤ [ ¦ § ¨F©‡ªd¯#µU« ]
2 os. f. ŸY¡…
  ¢
¶ ­ ž A£ ¤ [ ¦ § ¨F©‡ªd¯#µ ] · Y´ ŸY
² ­ £A¤
¡…¢
ž  
[ ¦+¨F©‡ªY§ ¯#µR¸M¯ ] ´YŸY
¡…¢
ž  
±³² £A¤ [ ¦ § ¨F©‡ªd¯#µU« ]
1 os. m., ¥
ŸY ¹»º ¼
ž  
[ ½ § ¨F©‡ª#« ] ¥
ŸY ¡…¢
ž  ¾
[¸†§ ¨F©‡ª#« ] ¥
ŸY ¡…¢
ž  ¾
[¸†§ ¨F©‡ª#« ]
f.

ÁÃÅ
 ÆÄÇÄ
2.15.8.7.11.2.2.7. UW/UY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ¿À

Ó
[ÈDÉFÊ+ÉËÅÉÍÌ/Ì`ÉrÎ ] Ð#Ñ4Ò Ï .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÔdÖY
ØYÙ Ù
Õ × Ú ÛAÜ
[ÝMÞUߖÞdàá ÞUâRâ#ã ] æ ÖY
ä å
ØYÙ Ù
Õ × Ú ÛAÜ
[ÝMÞUߖÞdàá ÞUâRâdÞFç ] è
Ù ØY
éYÖY
Ù Ù
Õ × Ú ÛAÜ
[ÝMÞUߖÞdàá ÞUâRâdÞ#ÝUã ]
3 os. f. ÔdÖY
ØYÙ Ù
Õ × Ú ÛAê
[ ߖÞUߖÞdàá ÞUâRâ#ã ] ë Ù éYÖY
å
ØYÙ Ù
Õ × Ú ÛAÜ
[ÝMÞUߖÞdàRÞUâRâYá Þ#ÝRìMÞ ] è
Ù ØY
éYÖY
Ù Ù
Õ × Ú ÛAê
[ ߖÞUߖÞdàá ÞUâRâdÞ#ÝUã ]
2 os. m. ÔdÖY
ØYÙ Ù
Õ × Ú ÛAê
[ ߖÞUߖÞdàá ÞUâRâ#ã ] æ ÖY
ä å
Ø Ù Ù
Õ × Ú ÛAê
[ ߖÞUߖÞdàá ÞUâRâdÞFç ] è
Ù ØY
éYÖY
Ù Ù
Õ × Ú ÛAê
[ ߖÞUߖÞdàá ÞUâRâdÞ#ÝUã ]
2 os. f. ÖYØY
×Ú Ù Ù
í å Õ ÛAê [ ߖÞUߖÞdàá ÞUâRâdÞ#Ý ] ë Ù éYÖY
å
ØYÙ Ù
Õ × Ú ÛAê
[ ߖÞUߖÞdàRÞUâRâYá Þ#ÝRìMÞ ] è
Ù ØY
éYÖY
Ù Ù
Õ × Ú ÛAê
[ ߖÞUߖÞdàá ÞUâRâdÞ#ÝUã ]
1 os. m., ÔdÖY
ØYÙ
Õ × ê ×î
[ ï+ÞUߖÞdàá ÞUâRâ#ã ] ÔdÖY
ØYÙ Ù
Õ ×Ú ð
[ìMÞUߖÞdàá ÞUâRâ#ã ] ÔdÖY
ØYÙ Ù
Õ ×Ú ð
[ìMÞUߖÞdàá ÞUâRâ#ã ]
f.

ÃÅÆ
ÄÇñ
2.15.8.7.11.2.2.8. UW/UY. Wzór V. Strona bierna - schemat: ¿ÁÀ Â [È'òRÊ+ÉËÅÉÍÌ/Ì`ÉrÎ ]
Ó
Ð#Ñ4Ò Ï .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Ö Õ ØY
ÔdY × Ú)Ù ó
ÛAÜ [ÝDô†ß–Þdàá ÞUâRâ#ã ] æ ÖY
ä å
ØYÙ
Õ × Ú)ÛAó Ü
[ÝDô†ß–Þdàá ÞUâRâdÞFç ] è
Ù ØY
éYÖY
Ù
Õ × Ú)ÛAó Ü
[ÝDô†ß–Þdàá ÞUâRâdÞ#ÝUã ]
3 os. f. ÔdÖY
ØYÙ
Õ × Ú)ÛAó ê
[ ß+ô†ß–Þdàá ÞUâRâ#ã ] ë Ù éYÖY
å
ØYÙ
Õ × Ú)ÛAó Ü
[ÝDô†ß–ÞdàRÞUâRâYá Þ#ÝRìMÞ ] è
Ù ØY
éYÖY
Ù
Õ × Ú)ÛAó ê
[ ß+ô†ß–Þdàá ÞUâRâdÞ#ÝUã ]
2 os. m. ÔdÖY
ØYÙ
Õ × Ú)ÛAó ê
[ ß+ô†ß–Þdàá ÞUâRâ#ã ] æ ÖY
ä å
ØYÙ
Õ × Ú)ÛAó ê
[ ß+ô†ß–Þdàá ÞUâRâdÞFç ] è
Ù ØY
éYÖY
Ù
Õ × Ú)ÛAó ê
[ ß+ô†ß–Þdàá ÞUâRâdÞ#ÝUã ]
2 os. f. ÖYØY
× Ú)Ù ó
í å Õ ÛAê [ ß+ô†ß–Þdàá ÞUâRâdÞ#Ý ] ë Ù éYÖY
å
ØYÙ
Õ × Ú)ÛAó ê
[ ß+ô†ß–ÞdàRÞUâRâYá Þ#ÝRìMÞ ] è
Ù ØY
éYÖY
Ù
Õ × Ú)ÛAó ê
[ ß+ô†ß–Þdàá ÞUâRâdÞ#ÝUã ]
1 os. m., ÔdÖY
ØYÙ
Õ × êõ î
[ ï`ô†ß–Þdàá ÞUâRâ#ã ] ÔdÖY
ØYÙ
Õ × Ú)ð ó
[ìDô†ß–Þdàá ÞUâRâ#ã ]
ØYÙ
ÔdÖ Õ × Ú)ð ó
[ìDô†ß–Þdàá ÞUâRâ#ã ]
f.

Ä ÷ ÃÅ
 ÆÄÇÄ
2.15.8.7.11.2.2.9. UW/UY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ¿
ö

Ó
[ÈDÉFÊ+ÉË+øÌ`ÉrÎ ] Ð#Ñ4Ò Ï .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ù Ù Ù
Ô × × ú Ú AÛ Ü
[ÝMÞUߖÞdàá ãâ#ã ]
ù Ù Ù
æ × × ú Ú AÛ Ü
ä å [ÝMÞUߖÞdàá ãâdÞFç ] è
Ùù Ù Ù
é × × ú Ú AÛ Ü
[ÝMÞUߖÞdàá ãâdÞ#ÝUã ]
3 os. f. Ô
ù × ×ú Ú Ù Ù
ÛAê [ ߖÞUߖÞdàá ãâ#ã ] ëÙ é ù × ×ú Ú Ù Ù
å AÛ Ü [ÝMÞUߖÞdàãâYá Þ#ÝRìMÞ ] è
Ùù Ù Ù
é × × ú Ú AÛ ê
[ ߖÞUߖÞdàá ãâdÞ#ÝUã ]
2 os. m. Ô
ù × ×ú Ú Ù Ù
ÛAê [ ߖÞUߖÞdàá ãâ#ã ] ä å
ù Ù Ù
æ × × ú Ú AÛ ê
[ ߖÞUߖÞdàá ãâdÞFç ] è
Ùù Ù Ù
é × × ú Ú AÛ ê
[ ߖÞUߖÞdàá ãâdÞ#ÝUã ]
2 os. f. íå
ù × ×ú Ú Ù Ù
ÛAê [ ߖÞUߖÞdàá ãâdÞ#Ý ] ëÙ é ù × ×ú Ú Ù Ù
å AÛ ê [ ߖÞUߖÞdàãâYá Þ#ÝRìMÞ ] è
Ùù Ù Ù
é × × ú Ú AÛ ê
[ ߖÞUߖÞdàá ãâdÞ#ÝUã ]
1 os. m., Ô
ù × ×ú
ê
Ù ×î
[ ï+ÞUߖÞdàá ãâ#ã ] Ô
ù × ×ú Ú Ù ð Ù
[ìMÞUߖÞdàá ãâ#ã ] Ô
ù × ×ú Ú Ù ð Ù
[ìMÞUߖÞdàá ãâ#ã ]
f.

194
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza

w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (û
üý þ ÿ  ÿ û ÿ –û ÿ ‡ý  
 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
  
2.15.8.7.11.2.2.10. UW/UY. Wzór VI. Strona bierna - schemat:     ["!$#&%'&()*%,+ ]
3 -
.0/21 .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. 46 5 5 79:<8 =?; > [@BADCFEGH IJ0I ]
6 :<;
K M L 5 5 798 =?> [@BADCFEG
IJEON ]
6 :<;
P QR8 5 5 798 =?> [@BADCFEGH IJE0@SI ]
3 os. f. 46 5 5 79:<8 =?; T [ C&ADCFEGH IJ0I ] U 8 QR6 5 5 79:<8 =?; >
L [@BADCFEG
IJRH E0@$VWE ]
6 :<;
P QR8 5 5 798 =?T [ C&ADCFEGH IJE0@SI ]
2 os. m. 46 5 5 79:<8 =?; T [ C&ADCFEGH IJ0I ]
6 :<;
K M L 5 5 798 =?T [ C&ADCFEG
IJEON ]
6 :<;
P QR8 5 5 798 =?T [ C&ADCFEGH IJE0@SI ]
2 os. f. 6 :<; U 8 QR6 5 5 79:<8 =?; T 6 :<;
X L 5 5 798 =?T [ C&ADCFEGH IJE0@ ] L [ C&ADCFEG
IJRH E0@$VWE ] P QR8 5 5 798 =?T [ C&ADCFEGH IJE0@SI ]
YZ
1 os. m., 46 5 5 79T 8 [ [*ADCFEGH IJ0I ] 46 5 5 79:<8 \ ; [VBADCFEGH IJ0I ] 46 5 5 79:<8 \ ; [VBADCFEGH IJ0I ]
f.

cefb
dhg
2.15.8.7.11.2.2.11. UW/UY. Wzór VII. Strona czynna - schemat: ]_`b^ a [iBjkSlejnm&oqp ]
v r
s0t2u .

Sg. Y
Plur. Dual.
3 os. m. 8 x w y 5 z L =?8 >
X9 [@WE0VGH ESJ_{|@WE ]
x yz
K M 5 L =?8 > [@DH E0VG$ESJ$} ]
x yz
P Q 8 w 5 L =?8 > [@WE0VG$ESJ_{|@DH I ]
3 os. f. x yz ~ 8 x w y 5 z =?8 > x yz
X 8 w 5 L =?8 T
9 [ CFE0VGH ESJ_{|@WE ] L [@WE0VG$ESJRH €VWE ] P Q 8 w 5 L =?8 T [ CFE0VG$ESJ_{|@DH I ]
Y
2 os. m. x yz x y5z 8 x yz
X 8 w 5 L =?8 T
9 [ CFE0VGH ESJ_{|@WE ] KM L =?T [ C H E0VG$ESJ$} ] P Q 8 w 5 L =?8 T [ CFE0VG$ESJ_{|@DH I ]
2 os. f. x yz ~ 8 x w y 5 z =?8 T x yz
X9w 5 L =?8 T [ C H E0VG$ESJ< ] L [ CFE0VG$ESJRH €VWE ] P Q 8 w 5 L =?8 T [ CFE0VG$ESJ_{|@DH I ]
Z
1 os. m., x y\ x yz \ x yz \
X8 w 5 L 5
9 [ [&E0VGH ESJ_{|@WE ] X8 w 5 L 8
9 [VWE0VGH ESJ_{|@WE ] X8 w 5 L 8
9 [VWE0VGH ESJ_{|@WE ]
f.

` g ce
b a fd h 
2.15.8.7.11.2.2.12. UW/UY. Wzór VII. Strona bierna - schemat: ] [i"‚<kSlejnm*j,p ]
v r
s0t2u .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. 4x 5 y 5 z L =?; > [@DH ARVG$ESJ0I ]
x yz ;
K M L 5 5 L =?> [@DH ARVG$ESJEON ]
x yz ;
P QR8 5 5 L =?> [@BARVGH ESJE0@SI ]
3 os. f. 4x 5 y 5 z L =?; T [ C H ARVG$ESJ0I ] U 8 QRx 5 y 5 z =?; >
L L [@BARVG$ESJRH E0@$VWE ]
x yz ;
P QR8 5 5 L =?T [ C&ARVGH ESJE0@SI ]
2 os. m. 4x 5 y 5 z L =?; T [ C H ARVG$ESJ0I ]
x yz ;
K M L 5 5 L =?T [ C H ARVG$ESJEON ]
x yz ;
P QR8 5 5 L =?T [ C&ARVGH ESJE0@SI ]
2 os. f. x yz ; U 8 QRx 5 y 5 z =?; T x yz ;
X L 5 5 L =?T [ C H ARVG$ESJE0@ ] L L [ C&ARVG$ESJRH E0@$VWE ] P QR8 5 5 L =?T [ C&ARVGH ESJE0@SI ]
YZ
1 os. m., 4x 5 y 5 \ L [ [ H ARVG$ESJ0I ] 4x 5 y 5 z L \ ; [VDH ARVG$ESJ0I ] 4x 5 y 5 z L \ ; [VDH ARVG$ESJ0I ]
f.

` ƒ<g „c h g
2.15.8.7.11.2.2.13. UW/UY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ]_^

v r
[iBjl<…&jnm&oqp ] s0t2u .
Sg. Y
Plur. Dual.
3 os. m. 8 x w :‡8 y † =?8 >
X9 [@WEGˆC H ESJ_{|@WE ]
x ‡: y†
K M 8 =?8 > [@DH EGˆCFESJ$} ] : y†
x ‡
P Q 8 w 8 =?8 > [@WEGˆC H ESJ_{|@SI ]
3 os. f. x :‡y † ~ 8 x w :‡8 y † =?8 > x :‡y †
X 8 w 8 =?8 T [ CFEGˆC H ESJ_{|@WE ] [@WEGˆCFESJRH €VWE ] P Q 8 w 8 =?8 T [ CFEGˆC H ESJ_{|@SI ]
195
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (‰ŠŒ‹  Ž  Ž ‘ ’<‰“ ’”
•–Ž —F‰˜–™ Ž —ˆ‹ š— ›œ
ž ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. ¢ £‡¥ ¤ ¢ £‡¥ ¤ ¢ £‡¥ ¤
  Ÿ ¡ Ÿ ¦?Ÿ §
9 [ ¨F©ªˆ¨ « ©S¬_­|®W© ] ¯ °&± Ÿ ?¦ Ÿ § [ ¨ « ©ªˆ¨F©S¬$² ] ³ ´ Ÿ ¡ Ÿ ?¦ Ÿ § [ ¨F©ªˆ¨ « ©S¬_­|®Sµ ]
2 os. f. ¢ £‡¥ ¤ · Ÿ ¢ ¡ £‡Ÿ ¥ ¤ ¦?Ÿ § ¢ £‡¥ ¤
 9¡ Ÿ ¦?Ÿ § [ ¨ « ©ªˆ¨F©S¬<¶ ] [ ¨F©ªˆ¨F©S¬R« ¶€¸W© ] ³ ´ Ÿ ¡ Ÿ ?¦ Ÿ § [ ¨F©ªˆ¨ « ©S¬_­|®Sµ ]
1 os. m., ¢ £‡¹»¤ º ¼ ¢ £‡¥ ¤ ¾ ¢ £‡¥ ¤ ¾
 Ÿ ¡ Ÿ
9 [ ½&©ªˆ¨ « ©S¬_­|®W© ]  Ÿ ¡ Ÿ Ÿ
9 [¸W©ªˆ¨ « ©S¬_­|®W© ]  Ÿ ¡ Ÿ Ÿ
9 [¸W©ªˆ¨ « ©S¬_­|®W© ]
f.

 0
Á < ÃÄ Æ Å
2.15.8.7.11.2.2.14. UW/UY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ¿À À

Ò
[Ç"È<É<Ê&ËnÌ*Ë,Í ] Ï0Ð2Ñ Î .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. Õ Ô ×‡Ö Ù‡Ø Ú
Ó Õ×‡Ö Ù‡Ø Ú Ö Õ×‡Ö Ù‡Ø Ú
Û?Ü [ÝDÞ ßOàˆáFâSã0ä ] å ç æ Ô Û?Ü [ÝDÞ ßOàˆáFâSãâOè ] é êRÔ Û?Ü [ÝBßOàˆá Þ âSãâ0ÝSä ]
3 os. f. ÓÕ Ô ×‡Ö Ù‡Ø Û?Ú ë [ á Þ ßOàˆáFâSã0ä ] ì Ö êR Õ ×‡Ö Ù‡Ø Ú
æ Ô Û?Ü [ÝBßOàˆáFâSãRÞ â0Ý$íWâ ]
Ö Õ×‡Ö Ù‡Ø Ú
é êRÔ Û?ë [ á&ßOàˆá Þ âSãâ0ÝSä ]
2 os. m. Ô ×‡Ö Ù‡Ø Û?Ú ë
ÓÕ [ á Þ ßOàˆáFâSã0ä ]
Õ×‡Ö Ù‡Ø Ú
å ç æ Ô Û?ë [ á Þ ßOàˆáFâSãâOè ]
Ö Õ×‡Ö Ù‡Ø Ú
é êRÔ Û?ë [ á&ßOàˆá Þ âSãâ0ÝSä ]
2 os. f. Õ×‡Ö Ù‡Ø Ú ì Ö êR Õ ×‡Ö Ù‡Ø Ú Ö Õ×‡Ö Ù‡Ø Ú
î æ Ô Û?ë [ á Þ ßOàˆáFâSãâ0Ý ] æ Ô Û?ë [ á&ßOàˆáFâSãRÞ â0Ý$íWâ ] é êRÔ Û?ë [ á&ßOàˆá Þ âSãâ0ÝSä ]
ïð
1 os. m., Ô ×‡Ö ñ Ø
ÓÕ [ ò Þ ßOàˆáFâSã0ä ] Ô ×‡Ö Ù‡Ø ó Ú
ÓÕ [íDÞ ßOàˆáFâSã0ä ] Ô ×‡Ö Ù‡Ø ó Ú
ÓÕ [íDÞ ßOàˆáFâSã0ä ]
f.

ÃÄ Âbö õ Æ
2.15.8.7.11.2.2.15. UW/UY. Wzór X. Strona czynna - schemat: ¿_Á ô À À [ÇBËe÷<Ê&ËÉøÌ&ùqÍ ]
Ò
Ï0Ð2Ñ Î .

Sg. ï
Plur. Dual.
3 os. m. Ö Õ ÙØ× Ö Ö Õ ÙØ× Öû Ö ÖÕ ÙØ× Ö Ö
î9ú û æ Û?Ü [ÝWâüRá Þ âàˆã_ý|ÝWâ ] åç æ Û?Ü [ÝWâüRá Þ âàˆã$þ ] é ê ú û æ Û?Ü [ÝWâüRá Þ âàˆã_ý|ÝSä ]
3 os. f. Ö Õ ÙØ× Ö Ö ÿ Ö Õ ú Ù Ø × Ö û Û?Ö Ü ÖÕ ÙØ× Ö Ö
î9ú û æ Û?ë [ áFâüRá Þ âàˆã_ý|ÝWâ ] æ [ÝWâüRáFâàˆãRÞ €íWâ ] é ê ú û æ Û?ë [ áFâüRá Þ âàˆã_ý|ÝSä ]
ï
2 os. m. Ö Õ ÙØ× Ö Ö Õ ÙØ× Öû Ö ÖÕ ÙØ× Ö Ö
î9ú û æ Û?ë [ áFâüRá Þ âàˆã_ý|ÝWâ ] åç æ Û?ë [ áFâüRá Þ âàˆã$þ ] é ê ú û æ Û?ë [ áFâüRá Þ âàˆã_ý|ÝSä ]
2 os. f. Õ ÙØ× Ö Ö ÿ Ö Õ ú Ù Ø × Ö û Û?Ö ë ÖÕ ÙØ× Ö Ö
î9ú û æ Û?ë [ áFâüRá Þ âàˆã ] æ [ áFâüRáFâàˆãRÞ €íWâ ] é ê ú û æ Û?ë [ áFâüRá Þ âàˆã_ý|ÝSä ]
ð
1 os. m., Ö Õ ÙØ× Ö Ö Õ ÙØ× Ö ó Ö Ö Õ ÙØ× Ö ó Ö
î9ú  æ Ô [ ò&âüRá Þ âàˆã_ý|ÝWâ ] î9ú û æ [íWâüRá Þ âàˆã_ý|ÝWâ ] î9ú û æ [íWâüRá Þ âàˆã_ý|ÝWâ ]
f.

 ö õ ÆÅ
ÃÄ b
2.15.8.7.11.2.2.16. UW/UY. Wzór X. Strona bierna - schemat: ¿Á À À [Ç"È÷<Ê&ËÉøÌ*Ë,Í ]
Ò
Ï0Ð2Ñ Î .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ÓÕ Ô Ù Ø × Ö û æ Û?Ú Ü [ÝBß0üRá Þ âàˆã0ä ]
Õ ÙØ× Ö Ú
å ç æ Ô û æ ?Û Ü [ÝBß0üRá Þ âàˆãâOè ]
ÖÕ ÙØ× Ö Ú
é êRÔ û æ Û?Ü [ÝBß0üRá Þ âàˆãâ0ÝSä ]
3 os. f. ÓÕ Ô Ù Ø × Ö û æ Û?Ú ë [ á&ß0üRá Þ âàˆã0ä ] ì Ö êRÕ Ô Ù Ø × Ö û Û?Ú Ü
æ æ [ÝBß0üRáFâàˆãRÞ â0Ý$íWâ ]
ÖÕ ÙØ× Ö Ú
é êRÔ û æ Û?ë [ á&ß0üRá Þ âàˆãâ0ÝSä ]
2 os. m. ÓÕ Ô Ù Ø × Ö û æ Û?Ú ë [ á&ß0üRá Þ âàˆã0ä ]
Õ ÙØ× Ö Ú
å ç æ Ô û æ Û?ë [ á&ß0üRá Þ âàˆãâOè ]
ÖÕ ÙØ× Ö Ú
é êRÔ û æ Û?ë [ á&ß0üRá Þ âàˆãâ0ÝSä ]
2 os. f. Õ ÙØ× Ö Ú ì Ö êRÕ Ô Ù Ø × Ö û Û?Ú ë ÖÕ ÙØ× Ö Ú
î æ Ô û æ Û?ë [ á&ß0üRá Þ âàˆãâ0Ý ] æ æ [ á&ß0üRáFâàˆãRÞ â0Ý$íWâ ] é êRÔ û æ Û?ë [ á&ß0üRá Þ âàˆãâ0ÝSä ]
ïð
1 os. m., ÓÕ Ô Ù Ø × Ö  æ [ ò*ß0üRá Þ âàˆã0ä ] ÓÕ Ô Ù Ø × Ö û æ ó Ú [íBß0üRá Þ âàˆã0ä ] ÓÕ Ô Ù Ø × Ö û æ ó Ú [íBß0üRá Þ âàˆã0ä ]
f.

196
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( 
    

) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.11.2.3. Jussivus.

2.15.8.7.11.2.3.1. $ " ')% * ( [+-,.0/21315436 ]


UW/UY. Wzór II. Strona czynna - schemat: !#&
< 7
8)9;: .

Sg. T Plur. Dual.


3 os. m. = AC? DFB E
>@
[GIHKJ L MONPN#Q ] RS
U CA ? FD B E
[GIHKJ L MONPNPV ]
U AC? B
WYZCX [ DFE [GIHKJ L MONPN#Q\GO] ]
3 os. f. = AC? DFB ^
>@
[ _5HKJ L MONPN#Q ] `X U [ AC? DFB E [GIHKJPMONPNaL bdceM ] U AC? B
YW ZCX [ DF^ [ _5HKJ L MONPN#Q\GO] ]
T
2 os. m. = AC? DFB ^
>@
[ _5HKJ L MONPN#Q ] RS
U AC? DFB ^
[ _5K
H J L MONPNPV ]
U AC? B
YW ZCX [ DF^ [ _5HKJ L MONPN#Q\GO] ]
2 os. f. f#U [ AC? DFB ^ [ _5HKJ L MONPNb ] `X U [ AC? DFB ^ [ _5HKJPMONPNaL bdceM ] U AC? B
YW ZCX [ DF^ [ _5HKJ L MONPN#Q\GO] ]
1 os. m., = gi? h j
>@
[ klHKJ L MONPN#Q ] = AC? m B
>@
[cIHKJ L MONPN#Q ] = AC? m B
>@
[cIHKJ L MONPN#Q ]
f.

2.15.8.7.11.2.3.2. p o r)q t s [u-vw0x2y3ylx{z ]


UW/UY. Wzór II. Strona bierna - schemat: n#&
€ |
})~; .

Sg. „
Plur. „
Dual.
3 os. m.  AC? DFB E
>@
[GIHKJ L MONPN‚M ] R ƒS
U CA ? FD B E
[GIHKJ L MONPN‚MK… ]
U CA ? B
WYZ X FD E [GIHKJ L MONPN‚M)GO] ]
„ „
3 os. f.  AC? DFB ^
>@
[ _5HKJ L MONPN‚M ] †X Z ƒ U AC? DFB E [GIHKJPMONPNaL M)GPceM ]
U AC? B
WYZ X DF^ [ _5HKJ L MONPN‚M)GO] ]
„ „
2 os. m.  AC? DFB ^
>@
[ _5HKJ L MONPN‚M ] R ƒS
U AC? DFB ^
[ _5HKJ L MONPN‚MK… ]
U AC? B
WYZ X DF^ [ _5HKJ L MONPN‚M)GO] ]
„ „ „
2 os. f. f ƒ U CA ? FD B ^ [ _5HKJ L MONPN‚M)G ] †X Z ƒ U AC? DFB ^ [ _5HKJPMONPNaL M)GPceM ]
U AC? B
WYZ X DF^ [ _5HKJ L MONPN‚M)GO] ]
1 os. m.,  gi? h j
>@
[ klHKJ L MONPN‚M ]  AC? m B
>@
[cIHKJ L MONPN‚M ]  AC? m B
>@
[cIHKJ L MONPN‚M ]
f.

2.15.8.7.11.2.3.3. ˆ ‡ ‰ r)q t s [u-vw5‹Šy5Œ3z ]


UW/UY. Wzór III. Strona czynna - schemat: n#Š
€ |
})~; .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m.  Ž ? DFB E [GIHKJ L ]N#Q ]  h ? B
R S FD E [GIHKJ L ]NPV ]
 ? B
WYZX ‘ FD E [GIHKJ L ]N#Q\GO] ]
3 os. f.  Ž ? FD B ^ [ _5HKJ L ]N#Q ] `X  ‘ ? FD B E [GIHKJ]NaL bdceM ]  ? B
WYZX ‘ FD ^ [ _5HKJ L ]N#Q\GO] ]
2 os. m.  Ž ? FD B ^ [ _5HKJ L ]N#Q ] RS
 h ? B
FD ^ [ _5HKJ L ]NPV ]
 ? B
WYZX ‘ FD ^ [ _5HKJ L ]N#Q\GO] ]
2 os. f. f’ ‘ ? FD B ^ [ _5HKJ L ]Nb ] `X  ‘ ? FD B ^ [ _5HKJ]NaL bdceM ]  ? B
WYZX ‘ FD ^ [ _5HKJ L ]N#Q\GO] ]
1 os. m.,  Ž ?“ h j [ klHKJ L ]N#Q ]  Ž ? m B [cIHKJ L ]N#Q ]  Ž ? m B [cIHKJ L ]N#Q ]
f.

2.15.8.7.11.2.3.4. ˆ ” ‰ r)q t s [u-vw5‹Šylx{z ]


UW/UY. Wzór III. Strona bierna - schemat: n‚Š
€ |
})~; .

Sg. Plur. Dual.

197
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (•–— ˜ ™ š › ™ œ •ž Ÿ ™ ¡•¢£ ™ ¡— ¤¡ š ¥¦§š ¨ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. m. ª@© «¬®¯F­ ° [±I²K³ ´ µ¶‚· ] º¸ ¹ » « «¬®¯F­ ° [±I²K³ ´ µ¶‚·K¼ ] ©¾½ » « «¬®¯F­ ° [±I²K³ ´ µ¶‚·)±Oµ ]

3 os. f. ª@
© «¬®¯F­ ¿ [ À5²K³ ´ µ¶‚· ] Á© ¾ ¹ » « «¬®F¯ ­ ° [±I²K³µ¶a´ ·)±PÂe· ] ½ ©¾
» « «¬®­
F¯ ¿ [ À5²K³ ´ µ¶‚·)±Oµ ]

2 os. m. ª@
© «¬®¯F­ ¿ » « «¬®­ » « «¬®­
[ À5²K³ ´ µ¶‚· ] ¸º ¹ F¯ ¿ [ À5²K³ ´ µ¶‚·K¼ ] ½ ©¾ F¯ ¿ [ À5²K³ ´ µ¶‚·)±Oµ ]
» Á© ¾ ¹ » « «¬®F¯ ­ ¿ [ À5²K³µ¶a´ ·)±PÂe· ] » « «¬®­
2 os. f. à ¹ « «¬®F¯ ­ ¿ [ À5²K³ ´ µ¶‚·)± ] ½ ©¾ F¯ ¿ [ À5²K³ ´ µ¶‚·)±Oµ ]

1 os. m., ª@
© «Ä)Å Æ [ Çl²K³ ´ µ¶‚· ] © «¬®È ­
ª@
[ÂI²K³ ´ µ¶‚· ] © «¬®È ­
ª@
[ÂI²K³ ´ µ¶‚· ]
f.

2.15.8.7.11.2.3.5. Ë Ê Í)Ì Ï Î [Ð-ÑÒÔÓ5Õ3Ö ]


UW/UY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: É#&
Û ×
Ø)Ù;Ú .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. Ü Ý@Cß Þ áFà â [ãåä æKçè#é ] í ßCà
ê ë5ì Þ áFâ [ãåä æKçèPî ]
í ßCà
ïYñð ò Þ áFâ [ãåä æKçè#é\ãOó ]
3 os. f. Ü Ý@ßCÞ áFà ô [ õ ä æKçè#é ] öð í ò ßCÞ áFà â [ãIæKçèaä ÷døeù ] í ßCà
Yï ñð ò Þ áFô [ õ ä æKçè#é\ãOó ]
2 os. m. Ü Ý@ßCÞ áFà ô [ õ ä æKçè#é ] í ßCà
ê ë5ì Þ áFô [ õ ä æKçèPî ]
í ßCà
Yï ñð ò Þ áFô [ õ ä æKçè#é\ãOó ]
2 os. f. ú’í ò ßCÞ áFà ô [ õ ä æKçè÷ ] öð í ò ßCÞ áFà ô [ õ5æKçèaä ÷døeù ] í ßCà
Yï ñð ò Þ áFô [ õ ä æKçè#é\ãOó ]
1 os. m., Ü Ý@û Þ ì ü [ ý ä æKçè#é ] Ü Ý@ßCÞ þ à [øåä æKçè#é ] Ü Ý@ßCÞ þ à [øåä æKçè#é ]
f.

2.15.8.7.11.2.3.6. Ë ÿ Í)Ì Ï Î [Ð-ÑÒÔÓ{Ö ]


UW/UY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ɂ&
Û ×
Ø)Ù;Ú .

Sg. Plur. Dual.


ßCà  í  ßCà í  Cß à
3 os. m. Ý@
ð Þ áFâ [ãåä æKçè‚ù ] ê ë Þ áFâ [ãåä æKçè‚ù  ] ïYñ ð Þ Fá â [ãåä æKçè‚ù)ãOó ]
 í  ßCà
3 os. f. Ý@ ßCà ð ñ  í ßCÞ Fá à â
ð Þ áFô [ õ ä æKçè‚ù ] [ãIæKçèaä ù)ãPøeù ] Yï ñ ð Þ Fá ô [ õ ä æKçè‚ù)ãOó ]
ßCà  í  ßCà í  ßCà
2 os. m. Ý@
ð Þ áFô [ õ ä æKçè‚ù ] ê ë Þ Fá ô [ õ ä æKçè‚ù  ] Yï ñ ð Þ Fá ô [ õ ä æKçè‚ù)ãOó ]
  
ð ñ  í ßCÞ Fá à ô í  ßCà
2 os. f. ú í Cß Þ Fá à ô [ õ ä æKçè‚ù)ã ] [ õ5æKçèaä ù)ãPøeù ] Yï ñ ð Þ Fá ô [ õ ä æKçè‚ù)ãOó ]
1 os. m., Ý@ û ßCþ à ßCþ à
ð Þ ì ü [ ý ä æKçè‚ù ] Ý@
ð Þ [øåä æKçè‚ù ] Ý@
ð Þ [øåä æKçè‚ù ]
f.


2.15.8.7.11.2.3.7. Ë Í ÿ Ï ÿ
UW/UY. Wzór V. Strona czynna - schemat: É 
Û ×

Ò2Ó3Ó{Ö ] )Ø Ù;Ú .

Sg. Plur. Dual.


  í ß 
3 os. m. Ý ß  ð Fá ð â [ãeùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù ] êë ð áFð â [ãeùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù 
] ïYñ ð
í ß  Fá â
ðð [ãeùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù)ãOó ]
ß í ß 
í ß
3 os. f. Ý  ð Fá ð ô [ õùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù ] ð ñ  Fá â
ðð [ãeùOõù‚çPùOèPèaä ù)ãPøeù ] Yï ñ ð  ð Fá ð ô [ õùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù)ãOó ]
  í ß í ß

2 os. m. Ý ß  ð Fá ð ô [ õùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù ] êë ð áFð ô [ õùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù  ] ïYñ ð ð Fá ð ô [ õùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù)ãOó ]
  
ð ñ  í ß  ð áFð ô [ õùOõù‚çPùOèPèaä ù)ãPøeù í ß

2 os. f. ú í ß  ð Fá ð ô [ õùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù)ã ] ] ïYñ ð ð Fá ð ô [ õùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù)ãOó ]
   
1 os. m., Ý ß ô ð ü [ ý5ùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù ] Ý ß  ð þ ð [øeùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù ] Ý ß  ð þ ð [øeùOõù‚ç ä ùOèPè‚ù ]
f.
198
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (       !#"$ %&'$(  %) *+% ,+-#./0 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
f.

68/7 9
2.15.8.7.11.2.3.8. UW/UY. Wzór V. Strona bierna - schemat: 1342 5 : [;=<?> @/A@CBDB@FE ]
M G
HJILK .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. N RTP US WYV X
OQ
[Z
[]\&^`_a ^cb?b`^ ]
h eg f RTP US V
d WYX [Z
[]\&^`_a ^cb?b`^ i ]
S g RTP US V
j k f WYX [Z
[]\&^`_a ^cb?b`^JZcl ]
3 os. f. N RTP US WYV m
OQ
[ \ []\&^`_a ^cb?b`^ ] nS k g f RTP US WYV X
d [Z
[]\&^`_?^cb?bTa ^JZ?op^ ]
S g RTP US V
j k f YW m [ \ []\&^`_a ^cb?b`^JZcl ]
2 os. m. N RTP US WYV m
OQ
[ \ []\&^`_a ^cb?b`^ ]
h eg f RTP US V
d WYm [ \ []\&^`_a ^cb?b`^ i ]
S g RTP US V
j k f YW m [ \ []\&^`_a ^cb?b`^JZcl ]
g RTS nS k g f RTP US WYV m S g RTP US V
2 os. f. q d f P UYW V m [ \ []\&^`_a ^cb?b`^JZ ] d [ \ []\&^`_?^cb?bTa ^JZ?op^ ] j k f YW m [ \ []\&^`_a ^cb?b`^JZcl ]
1 os. m., N RTP m$S r s
OQ
[ t[]\&^`_a ^cb?b`^ ] N RTP US u V
OQ
[o
[]\&^`_a ^cb?b`^ ] N RTP US u V
OQ
[o
[]\&^`_a ^cb?b`^ ]
f.

x y|{ } ~
2.15.8.7.11.2.3.9. UW/UY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: v`zw w w
Š
[
€  €/‚ ƒz„€F… ] J‡ ˆL‰ † .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ‹S PŒ U S YW S X h e  P PŒ U S S S  P PŒ U S S
[Zp^c\&^`_a l+b`^ ] d YW X [Zp^c\&^`_a l+b`^ i ] jk YW X [Zp^c\&^`_a l+b`^JZcl ]
3 os. f. ‹S PŒ U S YW S m nS k d  P PŒ U S YW S X S  P PŒ U S S
[ \&^c\&^`_a l+b`^ ] [Zp^c\&^`_#l+bTa ^JZ?op^ ] jk YW m [ \&^c\&^`_a l+b`^JZcl ]
2 os. m. ‹S PŒ U S YW S m h e  P PŒ U S S S  P PŒ U S S
[ \&^c\&^`_a l+b`^ ] d YW m [ \&^c\&^`_a l+b`^ i ] jk YW m [ \&^c\&^`_a l+b`^JZcl ]
 SS nS k d  P PŒ U S YW S m S  P PŒ U S S
2 os. f. q d P PΠU YW m [ \&^c\&^`_a l+b`^JZ ] [ \&^c\&^`_#l+bTa ^JZ?op^ ] jk YW m [ \&^c\&^`_a l+b`^JZcl ]
1 os. m., ‹S PŒ m S P s ‹S PŒ U S u S ‹S PŒ U S u S
[ t ^c\&^`_a l+b`^ ] [op^c\&^`_a l+b`^ ] [op^c\&^`_a l+b`^ ]
f.

| }/Ž
2.15.8.7.11.2.3.10. UW/UY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: v`xzw y { w ~ [=? €/‚ ƒz„€F… ]
Š
‡JˆL‰ † .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ‹S PŒ US YW V X h e  P PŒ US V S  P PŒ US V
[Z
[]\&^`_a l+b`^ ] d YW X [Z
[]\&^`_a l+b`^ i ] jk YW X [Z
[]\&^`_a l+b`^JZcl ]
3 os. f. ‹S PŒ US YW V m nS k d  P PŒ US YW V X S  P PŒ US V
[ \ []\&^`_a l+b`^ ] [Z
[]\&^`_#l+bTa ^JZ?op^ ] jk YW m [ \ []\&^`_a l+b`^JZcl ]
2 os. m. ‹S PŒ US YW V m h e  P PŒ US V S  P PŒ US V
[ \ []\&^`_a l+b`^ ] d YW m [ \ []\&^`_a l+b`^ i ] jk YW m [ \ []\&^`_a l+b`^JZcl ]
 S nS k d  P PŒ US YW V m S  P PŒ US V
2 os. f. q d P PΠUYW V m [ \ []\&^`_a l+b`^JZ ] [ \ []\&^`_#l+bTa ^JZ?op^ ] jk YW m [ \ []\&^`_a l+b`^JZcl ]
1 os. m., ‹S PŒ $m S r s ‹S PŒ US u V ‹S PŒ US u V
[ t[]\&^`_a l+b`^ ] [o
[]\&^`_a l+b`^ ] [o
[]\&^`_a l+b`^ ]
f.

|“ ’
2.15.8.7.11.2.3.11. UW/UY. Wzór VII. Strona czynna - schemat: v3‘  { ~ w [
€/”c‚€C„ •D… ]
Š
‡JˆL‰ † .

Sg. Plur. Dual.

199
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (–—˜ ™ š ›œ š  ž–Ÿ ž! #¡$š ¢&–£$¤ š ¢)˜ ¥+¢ ›¦+§#¨/›© ) © 2002. (kopia bezpłatna)
3 os. m. ª «Q­¬ ¯J® ±Y° ² [³]´ µJ¶z·?µc¸3¹ ] ½ ­¬ ¯J® °
º » ¼ ±Y² [³]´ µJ¶z·?µc¸?¾ ] /
À ° ½ Á ­¬ ¯J® °
¿ ±Y² [³pµJ¶z·´ µc¸3¹Â³cà ]

3 os. f. ª «Q­¬ ¯J® ±Y° Ä [ Å ´ µJ¶z·?µc¸3¹ ] Æ° ½ Á ­¬ ¯J® ±Y° ²


[³pµJ¶z·?µc¸T´ Çȶpµ ]
° ½ ­¯J® °
¿ À/Á ¬ ±YÄ [ Å&µJ¶z·´ µc¸3¹Â³cà ]
2 os. m. ª «Q­¬ ¯J® ±Y° Ä [ Å ´ µJ¶z·?µc¸3¹ ]
½ ­¯J® °
º » ¼ ¬ ±YÄ [ Å ´ µJ¶z·?µc¸?¾ ]
° ½ ­¯J® °
¿ À/Á ¬ ±YÄ [ Å&µJ¶z·´ µc¸3¹Â³cà ]
2 os. f. Éʽ Á ­¬ ¯J® ±Y° Ä [ Å ´ µJ¶z·?µc¸Ç ] Æ° ½ Á ­¬ ¯J® ±Y° Ä
[ Å&µJ¶z·?µc¸T´ Çȶpµ ]
° ½ ­¯J® °
¿ À/Á ¬ ±YÄ [ Å&µJ¶z·´ µc¸3¹Â³cà ]
1 os. m., ª «Q­¬ Ë ® ¬ Ì [ Í ´ µJ¶z·?µc¸3¹ ] ª «Q­¬ ¯J® Ë ° []
¶ ´ µJ¶z·?µc¸3¹ ] ª «Q­¬ ¯J® Ë ° []
¶ ´ µJ¶z·?µc¸3¹ ]
f.

ÒÔ/Ó Õ
2.15.8.7.11.2.3.12. UW/UY. Wzór VII. Strona bierna - schemat: Î`ÐÏ Ñ Ö [×=ØÙcÚÛCÜÛFÝ ]
â Þ
ßJàLá .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m. ã æå èç êYé ë
äQ
[ì]í îTïzð?ñcò`ñ ]
ç õ å æå èç é
ó ô êYë [ì]í îTïzð?ñcò`ñ ö ]
õ å æå èç é
÷ ø ã êYë [ì
îTïzðí ñcò`ñJìcù ]
3 os. f. ã æå èç êYé ú
äQ
[ û í îTïzð?ñcò`ñ ] üã ø ç õ å æå èç êYé ë

îTïzð?ñcòTí ñJì?ïpñ ] ÷ø ã
õ å æå èç é
êYú [ û îTïzðí ñcò`ñJìcù ]
2 os. m. ã æå èç êYé ú
äQ
[ û í îTïzð?ñcò`ñ ] óô
ç õ å æå èç é
êYú [ û í îTïzð?ñcò`ñ ö ] ÷ø ã
õ å æå èç é
êYú [ û îTïzðí ñcò`ñJìcù ]
2 os. f. ç õ æèç é üã ø ç õ å æå èç êYé ú õ å æå èç é
ý å å Yê ú [ û í îTïzð?ñcò`ñJì ] [ û îTïzð?ñcòTí ñJì?ïpñ ] ÷ø ã êYú [ û îTïzðí ñcò`ñJìcù ]
1 os. m., ã æå þ$ç ÿ
äQ
[  í îTïzð?ñcò`ñ ] ã æå èç éþ
äQ
[ï]í îTïzð?ñcò`ñ ] ã æå èç éþ
äQ
[ï]í îTïzð?ñcò`ñ ]
f.

Ò 
2.15.8.7.11.2.3.13. UW/UY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ÎÐ  Ï Ö Ï
â Þ

Û/Ú ÛCÜ DÝ ] Jß àLá .
Sg. Plur. Dual.
3 os. m.
ä ã æ êYã ë [ì]í ñ`ð)û&ñcò ] õ ÿ æ
ó ô ã êYã ë [ì]í ñ`ð)û&ñcò ]
õ æ
÷ øã  ã êYã ë [ìpñ`ð)û í ñcòÂìcù ]
3 os. f.
ä ã æ êYã ú [ û í ñ`ð)û&ñcò ] ã õ  ã æ êYã ë [ìpñ`ð)û&ñcòTí Èïpñ ] õ æ
÷ øã  ã êYã ú [ û&ñ`ð)û í ñcòÂìcù ]
2 os. m.
ä ã æ êYã ú [ û í ñ`ð)û&ñcò ] õ ÿ æ
ó ô ã êYã ú [ û í ñ`ð)û&ñcò ]
õ æ
÷ øã  ã êYã ú [ û&ñ`ð)û í ñcòÂìcù ]
ý  ã êYã ú [ û í ñ`ð)û&ñcò ] ã õ  ã æ êYã ú [ û&ñ`ð)û&ñcòTí Èïpñ ]
õ æ õ æ
2 os. f. ÷ øã  ã êYã ú [ û&ñ`ð)û í ñcòÂìcù ]
1 os. m.,
ä ã  å [  í ñ`ð)û&ñcò ]
ä ã æ þ ã [ï]í ñ`ð)û&ñcò ]
ä ã æ þ ã [ï]í ñ`ð)û&ñcò ]
f.

2.15.8.7.11.2.3.14.
Ò  Õ
UW/UY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: Î`Ð Ï Ï Ö
â Þ
[×=ØÚ ÛCÜÛFÝ ] Jß àLá .

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. äã ã æ êYé ë ç õ å æ é õ å æ é
[ì]í î ð)û&ñcò`ñ ] ó ô ã êYë [ì]í î ð)û&ñcò`ñ ö ] ÷ ø ã ã êYë [ì
î ð)û í ñcò`ñJìcù ]
3 os. f. äã ã æ êYé ú üã ø ç õ å ã æ Yê é ë õ å æ é
[ û í î ð)û&ñcò`ñ ] [ì
î ð)û&ñcòTí ñJì?ïpñ ] ÷ ø ã ã Yê ú [ û î ð)û í ñcò`ñJìcù ]
2 os. m. äã ã æ Yê é ú ç õ å æ é õ å æ é
[ û í î ð)û&ñcò`ñ ] ó ô ã Yê ú [ û í î ð)û&ñcò`ñ ö ] ÷ ø ã ã Yê ú [ û î ð)û í ñcò`ñJìcù ]
ý å ã Yê ú üã ø ç õ å ã æ Yê é ú
2 os. f. ç õ æ é õ å æ é
[ û í î ð)û&ñcò`ñJì ] [ û î ð)û&ñcòTí ñJì?ïpñ ] ÷ ø ã ã Yê ú [ û î ð)û í ñcò`ñJìcù ]

200
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (     !" !$#&%' ()*'+  (, -.( /.0&12 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
1 os. m., 43 5 3 796 8 : [ ; < =?>,@)ACBDA ] 43 5 3 E 6 G F [HI< =?>,@)ACBDA ] 43 5 3 E 6 G F [HI< =?>,@)ACBDA ]
f.

OQNPR S P
2.15.8.7.11.2.3.15. UW/UY. Wzór X. Strona czynna - schemat: JLNK M T U [VXWQYZ W[]\ ^`_ ]
g bdcfe a
.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. h iklnj om q p tr m s [uwv.xny z vD{,|} ] ~   € l j om q p rtm s
[uwv.xny z vD{,|‚ ]
m lnm
ƒ „ … j oq p tr m s [uwv.xny z vD{,|}†uC‡ ]
3 os. f. h iklnj om q p rtm ˆ [ y)v.xny z vD{,|} ] ‰m  … lnj om q p rtm s [w u v.xny)vD{,|nz ŠŒ‹wv ] ƒ „m  … lnj om q p rtm ˆ [ y)v.xny z vD{,|}†uC‡ ]
2 os. m. h iklnj om q p rtm ˆ [ y)v.xny z vD{,|} ] ~   € lnj om q p rtm ˆ
[ y)v.xny z vD{,|‚ ]
m lnm
ƒ „ … j oq p rtm ˆ [ y)v.xny z vD{,|}†uC‡ ]
2 os. f. Ž … lnj om q p rtm ˆ [ y)v.xny z vD{,|Š ] ‰m  … lnj om q p rtm ˆ [ y)v.xny)vD{,|nz ŠŒ‹wv ] m lnm
ƒ „ … j oq p rtm ˆ [ y)v.xny z vD{,|}†uC‡ ]
1 os. m., h iklnj om Xp  ‘ [ ’ v.xny z vD{,|} ] h iklnj om q p “ m [‹wv.xny z vD{,|} ] h iklnj om q p “ m [‹wv.xny z vD{,|} ]
f.

2.15.8.7.11.2.3.16. L P OQM NPR T•S ”U [V—–YZ W[]\˜W™_ ]


UW/UY. Wzór X. Strona bierna - schemat: J N
g bdcfe a
.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ikm l j om q•p rtš s [uX›dxny z vD{,|Dv ] ~  p   lnj om q•p rtš s
[uX›dxny z vD{,|Dv?œ ] ƒ „ m   lnj om q•p rtš s [uX›dxny z vD{,|DvduC‡ ]
3 os. f. ikm lnj om q•p rtš ˆ [ y ›dxny z vD{,|Dv ] m „ p   lnj om q•p rtš s [uX›dxny)vD{,|nz vdu‹wv ] m lnm
ƒ „   j oq•p rtš ˆ [ y ›dxny z vD{,|DvduC‡ ]
2 os. m. kim lnj om q•p rtš ˆ [ y ›dxny z vD{,|Dv ] ~  p   lnj om q•p rtš ˆ
[ y ›dxny z vD{,|Dv?œ ]
m lnm
ƒ „   j oq•p rtš ˆ [ y ›dxny z vD{,|DvduC‡ ]
2 os. f.  p   lnj om q•p rtš ˆ [ y ›dxny z vD{,|Dvdu ] m „ p   lnj om q•p rtš ˆ [ y ›dxny)vD{,|nz vdu‹wv ] m lnm
ƒ „   j oq•p rtš ˆ [ y ›dxny z vD{,|DvduC‡ ]
1 os. m., ikm lnj om  p € ‘ [ ’˜›dxny z vD{,|Dv ] ikm lnj om q•p “ š [‹X›dxny z vD{,|Dv ] kim lnj om q•p “ š [‹X›dxny z vD{,|Dv ]
f.

2.15.8.7.11.2.4. L ž   Ÿ [[QW¡\`\ ^`_ ] g bdcfe a .


UW/UY. Imperativus - wzór II. Schemat: JN
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. i¢ £  [ {z vC||} ] ~ n ¤ £ 
[ {z vC||‚ ]

ƒ „  ¥  [ {z vC||}†uC‡ ]
2 os. f.  ¥ £  [ {z vC||Š ] ‰m  ¥ £  [ {vC||nz ŠŒ‹wv ] m£
ƒ „  ¥  [ {z vC||}†uC‡ ]

2.15.8.7.11.2.4.1. ¦ K §   Ÿ [[ ©¨\ ^`_ ] g bdcfe a .


UW/UY. Imperativus - wzór III. Schemat: J¨

Sg. Plur. Dual.


h ª « [ {z ‡.|} ] ~  ¬ € « m¬
2 os. m. [ {z ‡.|‚ ] ƒ „… « [ {z ‡.|}†uC‡ ]
2 os. f. Ž¬ … « [ {z ‡.|Š ] ‰m ¬ … « [ {&‡.|nz ŠŒ‹wv ] m¬
ƒ „… « [ {z ‡.|}†uC‡ ]

2.15.8.7.11.2.4.2. L K   M Ÿ ­ [ ®˜W[]\ ^`_ ] g bdcfe a .


UW/UY. Imperativus - wzór IV. Schemat: JN
Sg. Plur. Dual.

201
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (¯°± ² ³ ´µ ³ ¶ ·¯¸ ·$¹&º'³ »)¯¼'½ ³ »,± ¾.» ´¿.À&Á´Â ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2 os. m. Ã ÄkÆÈÅ Ç É [ Ê Ë ÌDÍ,ÎÏ ] ÆÈÇ É
Ð Ñ Ó Ò Å [ Ê Ë ÌDÍ,ÎÔ ]
ÆÈÇ É
×Õ ØÖ Ó Ù Å [ Ê Ë ÌDÍ,ÎφÚCÛ ]
2 os. f. ÜŽÓ Ù ÆÈÅ Ç É [ Ê Ë ÌDÍ,ÎÝ ] ÞÖ Ó Ù ÆÈÅ Ç É [ Ê ÌDÍ,ÎnË ÝŒßwÌ ] ÆÈÇ É
Õ×ØÖ Ó Ù Å [ Ê Ë ÌDÍ,ÎφÚCÛ ]

äQåæ ð
2.15.8.7.11.2.4.3. UW/UY. Imperativus - wzór V. Schemat: àâNá ã [ ç èéQè¡ê`ê˜è™ë ] dí îfï ì
.
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. òkñ nô ó ö õ [ ÷)øDùú øCûûDø ] ônõ
ü þý ÿ ó ö [ ÷)øDùú øCûûDø ]   õ ÿ ônó ö õ [ ÷)øDùú øCûûDø ]
2 os. f. ý ÿ ônó ö õ [ ÷)øDùú øCûûDø ]
õ  ý ÿ ônó ö õ [ ÷)øDùøCûûnú ø wø ] õ ônõ
  ÿ ó ö [ ÷)øDùú øCûûDø ]

2.15.8.7.11.2.4.4. å  äQã åæ [ ç èé¨ê˜è™ë ] ð ídîfï ì


UW/UY. Imperativus - wzór VI. Schemat: à 
.
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. õ ó ö õ [ ÷)øDùú .ûDø ]  õ
ü þ ý ó ó ö [ ÷)øDùú .ûDø ]
õ õ
  ó ó ö [ ÷)øDùú .ûDø ]
2 os. f. ý  ó ó ö õ [ ÷)øDùú .ûDø ]
õ  ý  ó ó ö õ [ ÷)øDù.ûnú ø wø ] õ õ
  ó ó ö [ ÷)øDùú .ûDø ]

2.15.8.7.11.2.4.5. â  äã   [ CéQè¡ê`ë ]


UW/UY. Imperativus - wzór VII. Schemat: àN
ð ídîfï
ì.
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. òkô ó !ý "ü [ # ú $% ¨ùøCû$ ] ô
ü þ& ó !ý ü" [ # ú $% ¨ùøCû ' ]
õ " ô !"
  ó ý ü [ #($% ¨ùú øCû$% ]
2 os. f. " ô ó !ý "ü [ # ú $% ¨ùøCû*) ] +õ " ô ó !ý "ü [ #($% ¨ùøCûnú ), wø ] õ " ô !"
  ó ý ü [ (# $% ¨ùú øCû$% ]

-*å / .
2.15.8.7.11.2.4.6. UW/UY. Imperativus - wzór VIII. Schemat: àâ   [ éç è¡ê`ë ]
ð ídîfï
ì.
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ò 02õ 3 1 "ü [ # ú $,ù,÷)øCû$ ] õ3
ü þ& 021 "ü [ # ú $,ù,÷)øCû ' ]
õ õ3
  " 021 "ü [ #($,ù,÷ ú øCû$% ]
2 os. f. " 02õ 3 1 "ü [ # ú $,ù,÷)øCû*) ] +õ " 02õ 3 1 "ü [ #($,ù,÷)øCûnú ), wø ] õ õ3
  " 021 "ü [ #($,ù,÷ ú øCû$% ]

äQ. - å 
2.15.8.7.11.2.4.7. UW/UY. Imperativus - wzór VIII. Schemat: àâ  4  [ 65ç èé]ê`ë ]
ð ídîfï
ì.
Sg. Plur. Dual.
2 os. m. ò nô 1 0 õ 7 ý "ü [ #($98n÷ ú øDù,û$ ] ônõ
ü þ& 1 0 7 ý "ü [ #($98n÷ ú øDù,û ' ]
õ ônõ
  " 1 0 7 ý "ü [ #($98n÷ ú øDù,û$% ]
2 os. f. " ôn1 0 õ 7 ý "ü [ #($98n÷ ú øDù,û*) ] +õ " ôn1 0 õ 7 ý "ü [ #($98n÷)øDù,ûnú ), wø ] õ ônõ
  " 1 0 7 ý "ü [ (# $98n÷ ú øDù,û$% ]

202
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (:;=< > ? @9A ? B C*:D CFEGH? I(:JHK ? IL< MNI @9ONPQR@9S ) © 2002. (kopia bezpłatna)
Y
2.15.8.7.11.3. UW/UY. Wzory imiesłowów U VXW T .

Wzór I ef II III f]o IV ef V


Z []\^ [ _9` aNb*c9d ] g2\ i h h Z 2g i h [jp` k_Lb*c9d ] gr\ s q i h
A. [jlk_9` mb b*c9d ] Z []\n i [jlk_9` aNb*c9d ] [jlkut(mv_9` mb b*c9d ]
o € o €
P. wxz{ y gri q { g2\ i h  ‚  \n i h
v {v g2i h  { gr\ s q i h
[j|mv_Lbr` c,}~k]d ] [jlk_9` mb baRd ] [jlk_9` aNbaRd ] [jp` k_LbaRd ] [jlkut(mv_9` mb baRd ]
VI f VII f o VIII IX f]o X
A. Z []\n s q i h Z *g \ „ ƒ i h Z s q g2i h - gZ rs q † ƒ i h
[jlk‡rt ` mv_Lb*c9d ]
[jlkut(mv_9` aNb*c9d ] [jp` kr…_ mb*c9d ] [jp` o k_Lt(mb*c9d ] o
P. v‚  \n s q i h v{  g*\ „ ƒ i h v{  s q g2i h - v{  grs q † ƒ i h
[jlkut(mv_9` aNbaRd ] [jp` kr…_ mbaRd ] [jp` k_Lt(mbaRd ] [jlk‡rt ` mv_LbaRd ]
A= czynny. P = bierny.

Y
2.15.8.7.11.4. Masdary UW/UY U VXW T .

Wzór II III IV ­® V
ˆ ‰‹RŠŒ rŽ    ‘ Š ˆ œ( Ÿ ž ž ¢¡£ ¦§  rŽ ž ¨  ¬ ž‘ Š
« [ ©(—L”L•r– ¥ª©‹š]› ] [ ’(“v”9– “• •*¯9› ]
[ ’(“v”L•r– —%˜™“’š]› ] [¤lš”¥N•r– ¥N’š]› ]
¦§  Ž ž ¨ 
[ ”u—(•r– ¥ª©‹š]› ]
Wzór VI VII VIII X
° ±]ž z‘ Š [ ’(“v”9– ¥N•*¯9› ] ¦§  Ž ž *  ³ ² ´ ¦§  Ž ž ¶  ¨  ´ ¦§ Žr  ²
[ ©(—L”L’H—(•r– ¥ª©‹š]› ]  ž ¶  · ´
[ ©(—%µ”u—(•r– ¥ª©‹š]› ] [ ©(—9¸r’H—L”L•r– ¥ª©‹š]› ]

2.15.8.7.12. Czasowniki podwójnie i potrójnie słabe.

Do ¹(º du» a liczba czasowników arabskich mo » e byº kombinacj¼ PH/MW, PH/MY, PH/GEM, PW/UY,
PH/MW/UY itp.
Przykłady:
PH/MW - czasownik ½¿ Š ¾ [ ©F¥]ÀÁ“ ]: imperfectum act. ¡½~ÂRà ¡ ŠÄ [˜™“Å©ÇÆRÀš ]; 2. os. perf. act. m. Ȋ ÉH² Ê Ë [ ©‹šÀ̒(“ ].
Ð ²¬
PH/MY - czasownik ͊ ¾ [ ©F¥]ÎÁ“ ]: imperfectum act. m. ¡ÏFŒR ŠÄ [˜™“Å© ¯XΚ ]; 2. os. perf. act. ъ Í [ ©(—9Î̒(“ ].
«
à ²
PH/GEM - czasownik ÍÒ ž Ë [ ©“NÎ ÎÁ“ ]: imperfectum act. m. ÍÓ ¡ ŠÄ [˜™“Å© – šÎ Κ ]; 2. os. perf. act. ъ Í ÍŠ ž Ë [ ©“NÎÁ“NÎ̒(“ ].
Ÿ Ž
PW/UY - czasownik Ô ž ŠÂ [ Õ֓•¥ ]: imperfectum act. m. ×  ŠÄ [˜u– “•*¯ ]; 2. os. Imperat. act. ± [ •— ].
«
*ŠÂ ž Ë
PH/MW/UY- czasownik Ø [ ©“ՙ¥ ]: imperfectum act. m. Ù Â  Ú ŠÄ Û ÄR´
« [˜u– “Å©XÕ¯ ]; 2. os. Imperat. act. « . [ © ¯Õp— ]

2.15.8.7.13. Ý Ü *Þà â á [ ã6ä åRæçå ] - "nie byè ".


Czasownik posiłkowy ß
ï
é írë î naleð y do zasobu leksykalnego jñ zyka klasycznego. W jñ zyku potocznym zamiast niego
Czasownik êì
óõô ô
uð ywa siñ partykułprzeczò cych: ë ö [÷pø ù2ú ]; û ö [÷pø ü ], itp.
êé írë ï î słuð y do zaprzeczania zdaý imiennych w czasie teraþ niejszym, pomimo ð e odmienia siñ tak
Czasownik ì
jak czasowniki perfectum. W klasycznym arabskim szyk zdania z tym czasownikiem wyglò da nast ñ pujò co:
a) Jeð eli podmiotem jest zaimek osobowy, wtedy zaimek poprzedza czasownik:
203
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im.   
A.
Mickiewicza
    w
Poznaniu
 jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
 
Podstawy gramatyki arabskiej (ÿ
  ÿ
 ÿ
  
- .0/2143- 165871:9 - ;<3>=?@10A
) © 2002. (kopia bezpłatna)
 #! " ("
$&' % )+ * [, ]


b) JeB eli podmiotem jest rzeczownik, wówczas czasownik poprzedza podmiot w    pierwszym

przypadku
3- 165871
 !ED FHG J " " 
gramatycznym, a po podmiocie pojawia siC orzecznik w trzecim przypadku, np.  I K * &
$ '% [
.NM>- 1 1OP.QAR9 - ;<3>=?@10A
L L2L
] - "Muhammad nie jest studentem";
 
 T ! " UD FHG J "
Dzisiaj coraz czCQS ciej spotyka siC szyk w którym rzeczownik poprzedza czasownik, np. 
$&' % I K*
.NM>- 1 1OP.QAV3- 165871:9 - ;<3>=?@10A
[L L2L
]
W klasycznym arabskim podmiot mógł wyst W piX
- =_^0^`1
w zdaniu głównym przed czasownikiem, jeB eli był
G Z\
Y[
poprzedzony partykułW [] ].
- =_^0^`1
YG Z \
[
Partykuła [] ] wnosi znaczenie wyró B niajW ce: "doprawdy", "zaiste", "wszakB e", najczCQS ciej jednak nie
tłumaczy siC jej na polski.
- =_^0^`1   b - =_^0^`1
G  a ! "  FHG J " YG Z \
Po partykule Y[Z \ [ ] ] podmiot musi byX w trzecim przypadku, np. 
$&' % I K* [
[]
.NM>- 1 1O@10AV3- 165871:9 - ;<3>=?@10A
L L2L
] - "Muhammad nie jest studentem".
3- 165871
" 
Odmiana czasownika $&' % [ ].
Osoba, Sg. Plur. Dual.
rodzaj
3- 165871
3. os. m. "
$&' %

[ ]
k
e iNg j
c dfh
rts k
fhiNg j [ lm n6o8pvu ]
[ lm n6o8pNq ]
3. os. f. s k
w g fh iNg j zs f g k j
[ lm np{`n ]
rt| s s k
fhiNg j

[ lm n6o8pnyx ] [ lm n6o8pnyx u ]


2. os. m. ws fg j
k
[ lm npNxvn ] }g | e 
k
fg ~
rts | k
ƒ ef g j

[ lm npNx€N‚ ] [ lm npNx€N‚„u ]


2. os. f. w… fg j
k
[ lm npNx† ] z |  k
‡ ef g ~
rts | k
ƒ ef g j

[ l0npNx m €N{0{`n ] [ lm npNx€N‚„u ]


1. os. m., f. w
e fg j
k
[ lm npNx€ ]
rtˆ s k
fg j [ lm np{yu ]
rtˆ s k
fg j [ lm np{yu ]

s k
Przykłady zda‰ z czasownikiem Š&iNg j [ lm n6o8pn ].
‹
r Œ kNr #s k(s
… j Š&iNg j dŽ e [0m €02n4lm n6o8pn:‘ m u<l>†’@n0“ ] - "on nie jest studentem";
‹”
Œ s kNr  s k(s
… j f iNg j • Ž …
wg h
[0m †_o`n4lm n6o8pnyx–‘ m u<l>†’@nyxvn0“ ] - "ona nie jest studentk — "
‹
r Œ kNr #w s k
… j fg j [ lm npNxvn:‘ m u<l>†’@n0“ ] - "nie jeste ˜ studentem";
‹
r Œ kNr  w k
… j e fg j [ lm npNx€R‘ m u<l>†’@n0“ ] - "nie jestem studentem";
‹
r ™›š œž#
 rtˆ s k
fg j [ lm np{yuŸ‘ €8l>lm uQ’@n0“ ] - "nie jeste ˜ my studentami".

¢y£ ¥ ¤
2.15.8.7.14. Czasownik posiłkowy ¡ [¦8§ ¨[©ª ] - "by « ".

­y® ° ¯
2.15.8.7.14.1. Odmiana perfectum czasownika ¬ [±8² ³[´µ ]. Wzór I. Strona czynna:

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. ·y º
¶ ¸¹ [»y¼ ½H¾`¿ ] -
à ¸º ¹
À Á [»y¼ ½H¾ÅÄ ] - ¸Ã ¶ ¸º ¹
[»y¼ ½H¾y½ ] -
204
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ÆÇÈ É Ê ËÌ Ê Í ÎÏÆÐ Î ÑÒÊ ÓvÆÔÕ Ê ÓHÈ ÖÓ Ë×ØÙËÚ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
"był" "byli" "byli"
é
3 os. f. ÜÞ ß Ý àâ á
Û 6 [ãyä åHæ`çyè ] - êNâ ë
[ãyä ìNæ0æ`ç ] -
à í Ý ß6Ý à â á
[ãyä åHæ`çyè å ] -
"była" "były" "były"
2 os. m. ÜÝ î Û âë
[ãyä ìNæÅèvç ] -
â
ðÛ í ñ î Û ë [ãyä ìNæÅèìNò ] -
àó Ý í ñ î Û âë
[ãyä ìNæÅèìNò„å ] -
"byłe ï " "byliï cie" "byliï cie"
é î â
2 os. f. î
Üô Û â ë ê í ë à î â
[ãyä ìNæÅèõ ] - ñ Û [ãöìNæÅè ä ìNæ0æ`ç ] - ó Ý í ñ Û ë [ãyä ìNæÅèìNò„å ] -
"była ï " "byłyï cie" "byłyï cie"
1 os. m., f. ñÜ î Û âë àî é âë àî é âë
[ãyä ìNæÅèì ] - [ãyä ìNæ0æyå ] - [ãyä ìNæ0æyå ] -
"byłem" "byliï my" "byliï my"

2.15.8.7.14.2. Odmiana imperfectum czasownika øy÷ ù ú [ü8ý þ[ÿ ]. Wzór I. Tryb oznajmuj  cy,
û

strona czynna:
Sg. Plur. Dual.

        *)     [! "# $% & + %-, ]
3 os. m.  [  ] -
& (
"b dzie" $%" ] - [!"# $% - "b d ' "
"b d ' "
3 os. f.   .  [/0"# & $%1 ]
2  &
- 3 [!"# 1%4%" ] - *)     .  [/0"# $% & + %-, ] -
(
"b dzie" "b d ' " "b d ' "
2 os. m.   .  [/0"# & $%1 ]
   
-   . *)     .  [/0"# $% & + %-, ] -
& (
"b dziesz" [ /0"# $% $%" ] - "b dziecie"
"b dziecie"
  6   .  2  &8 & *)     .  [/0"# $% & + %-, ] -
2 os. f. 57 ] 3 . [ /0"# 1%4%" ] -
[ /0"# $% %"
(
- "b dziesz" "b dziecie" "b dziecie"
1 os. m., f. 9; : < [ ="# & $%1 ]
  &
-  [%"# $%1 ] -     [%"# & $%1 ] -
"b d " "b dziemy" "b dziemy"

2.15.8.7.14.3. Schemat imperfectum czasownika ?*> @ A [E


B C D FHGI ]. Wzór I. Tryb łJ czJ cy.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. LK MO N KP [QRS*T UVR ] -
X MZ Y MO N KP [Q RS*T UV[U ] - ] Z K MO N KP [QRS*T UV*^ ] -
"jest", "bW dzie" "s\ ", "bW d \ " "s\ ", "bW d \ "
3 os. f. LK MO N _ K [ `0RS*T UVR ] - ba O N KP [QRS*T cV4VR ] - ] Z K MO N _ K [`0RS*T UV*^ ] -
"jest", "bW dzie" "s\ ", "bW d \ " "s\ ", "bW d \ "
2 os. m. LK MO N _ K [`0RS*T UVR ] - X MZ Y MO N _ K [`0RS*T UV[U ] - ] Z K MO N _ K [`0RS*T UV*^ ] -
"jeste d ", "jeste d cie", "jeste d cie",
"bW dziesz" "bW dziecie" "bW dziecie"
2 os. f. egZ f MO N _ K [`0RS*T UV4h ] - ba O N _ K [`0RS*T cV4VR ] - ] Z K MO N _ K [`0RS*T UV*^ ] -
"jeste d ", "jeste d cie", "jeste d cie",
"bW dziesz" "bW dziecie" "bW dziecie"
1 os. m., f. LK Mi;N j k [ lRS*T UVR ] - LK MO N Z K [VRS*T UVR ] - LK MO N Z K [VRS*T UVR ] -
"jestem", "bW d W " "jeste d my", "jeste d my",
"bW dziemy" "bW dziemy"
205
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (monqp r s tvu s w xmoy x{z|}s ~0mo}€ s ~p ‚ƒ~ tv„ƒ…†tv‡ ) © 2002. (kopia bezpłatna)

2.15.8.7.14.4. Schemat imperfectum czasownika ‰*ˆ Š Œ ‹ [E Ž H‘ ]. Wzór I. Tryb ’ ci “ ty.

Sg. Plur. Dual.


3 os. m. •” — – ™ ˜ [œš › ž Ÿ¡ ] ¢ £¥ ¤ £ — – ™ ˜ [šž*› ¦¡[¦ ] § ¥ ˜ £ — – ™ ˜ [šž*› ¦¡*¨ ]
3 os. f. •” — – © ˜ [ª › ž Ÿ¡ ] •« — – ™ ˜ [šž*› Ÿ¡4¡ ] § ¥ ˜ £ — – © ˜ [ª0ž*› ¦¡*¨ ]
2 os. m. •” — – © ˜ [ª › ž Ÿ¡ ] ¢ £¥ ¤ £ — – © ˜ [ª0ž*› ¦¡[¦ ] § ¥ ˜ £ — – © ˜ [ª0ž*› ¦¡*¨ ]
2 os. f. ¬g¥ ­ £ — – © ˜ [ª0ž*› ¦¡4® ] •« — – © ˜ [ª0ž*› Ÿ¡4¡ ] § ¥ ˜ £ — – © ˜ [ª0ž*› ¦¡*¨ ]
1 os. m., f. •” ¯;– ° ± [ ² › ž Ÿ¡ ] •” — – ¥ ˜ [³4´ µ¶¸·³ ] •” — – ¥ ˜ [³4´ µ¶¸·³ ]
˜ ¯°
Czasownik ¹ § odmienia siº wg schematu UW. Szyk zda» z czasownikiem ¹ § [ž*› ¨¡
˜ ¯° ] odpowiada szykowi
˜ ¾°
zdania z czasownikiem ¼ ”½ [ ¿v› ÀšEÁƒ ]. W czasie tera niejszym czasownik ¹ § na ogół siº
˜ ¯° nie pojawia w trybie
oznajmujà cym, a jego znaczenie oddajà bezczasownikowe zdania imienne.

2.15.9. Tabela podstawowych form czasownika regularnego (I - XI).


Wzór Perf. Imperf. Perf. Imperf. Part. Part. Masdar
Act. Act. Pass. Pass. Act. Pass.
I a. Ä ÇÉÄ Ê È
ÅÆ ÅÆÇ Ä Í Ì Î Ä ÅÐÄ ÇgÏ Ê Ñ ÅÆÇ Ä Í Ì Î ÅÐÓÕÏ Ô Ê È ÖØ× Ç Í Ì Ù Ä (+)
Ë Ë Ë Ò Ò Ë
Å Ç Í Ì Î Ä
Ë Ë
ÅÐÇ Ï Í Ì Î Ä
Ë
I b. Å Ä ÇÉÊ È Å Ç Í Ì Î Ä ÅÐÄ ÇgÏ Ê Ñ ÅÆÇ Ä Í Ì Î ÅÐÓÕÏ Ô Ê È ÖØ× Ç Ë Í Ì Ù Ä (+)
Ë Ë Ë Ë Ë Ò Ò
I c. ÅÐÄ ÇÉÏ Ê È ÅÆÇ Ä Í Ì Î Ä ÅÐÄ ÇgÏ Ê Ñ ÅÆÇ Ä Í Ì Î ÅÐÓÕÏ Ô Ê È ØÖ × Ç Ë Í Ì Ù Ä (+)
Ë Ë Ë Ò Ò
II Å Ä ÇÉÚ Ê È ÅÐÇÉÛ Í È Î ÅÐÄ ÇgÛ Ê Ñ ÅÐÇÉÚ Í È Î ÅÐÇÉÛ Í È Ù ÅÐÇÉÚ Í È Ù Å;ÜÇ Ï Í Ì ÄÝ
Ë Ë Ë Ë Ò Ë Ò Ë Ò
Ö Ô Ç Ä Í Ì ÄÝ
Ò
Þ ß*á[à â à
III Ä ÓÕÄ Ô Ê È
ÅÆ ÅÐÓÕÏ Ô Í È Î ÅÐÄ Ó Ï × Ê Ñ ÅÆÓÕÄ Ô Í È Î ÅÐÓÕÏ Ô Í È Ù ÅÆÓÕÄ Ô Í È Ù ãÕä å ç æ
Ë Ë Ë Ë Ò Ë Ò Ë
éè ä êìâ í ë
àð ð
IV î â ê â í ï îæ  ëê å ï ñ æ î â  ëê *í ï ò îæ ê â å ï ñ æ îè  ëê å ï ç æ îè ê â å ï ç æ éè ä ê â í ï ô
à à à ó
V îÐâ ê õ å ö â îÐ æ êõ å ÷âñâ îÐâ ê ø å ò æö îÐ æ êõ å ÷ â ñæ îÐ è ø åà ÷ â æ îÐ è õ åà ÷ â æ èîúù å à ö â
ê ç ê ç ê
à à à à à à
VI î â ãÕâ ä å ö â îæ ãÕâ ä å ÷ â ñ â î â üã ë û å ò æö îæ ãÕâ ä å ÷ â ñ æ îè ãÕë ä å ÷ â ç æ îè ãÕâ ä å ÷ â ç æ îè ãÕæ ä å ö â

206
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im.
     A. 
Mickiewicza
    w
 Poznaniu
 jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (ýoþqÿ ý ý  ÿ  ) © 2002. (kopia bezpłatna)
VII   
  
 "! # ! 
% 
 &'  % ! 
 ) 
( (#  
 
 & ' ! 
% 
 & +  
 
 & +
,.-  
 
 ! "! #
$ $ $ * $ * $ *

VIII   2 0 !#
   /1 % ! /1
 0 '  %  ! /12 0 ( #   /1
 0 ' % ! /1
 0 +   /1
 0 + ,.-  /12
 ! 0 !#
$ $ $ $ * $ * $ *

4
IX 3   2 0 !#
   0 '  (-) (-) 
5   0 + (-) , 2
 6  ! 0 !#
$ *

X    0 /  
7
!# % ! 0 /   ' 
8
%  ! 0 /  ( #
7
  0 /   '
8
% ! 0 /   +
8
  0 /   +
8
,.-  0 / ! 
 7
!#
$ $ $ $ * $ * $ *

4
XI 3 -   2 0 !#
,. ,.-  0 
 ' (-) (-) ,.
5 -   0 + (-) , 2
 6:9  ! 0 ! #
$ *

Oznaczenia: Perf. = Perfectum; Imperf. = Imperfectum; Act. = strona czynna; Pass. = strona bierna; znak (+) =
bardzo du; a liczba mo ; liwych schematów; znak (-) = brak schematu.

207
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (<=?> @ A BC A D EF<G E
H I A JK<L M A JN> OJ BPQ RBS ) © 2002. (kopia bezpłatna)

Spis tre ci T

1. ALFABET ARABSKI <WU VG EX Y HZI\Y A[ JK<U V= X > ]Y E[ Y^_Y J ...............................................................................................1

1.1. Litery podstawowe: ...................................................................................................................1


1.1.1. Arabskie nazwy liter. ............................................................................................................... 2
1.1.2. Przybli` ona wymowa: ............................................................................................................. 3

1.2. Znaki wokalizacyjne..................................................................................................................4


1.2.1. Znaki samogłosek krótkich. ........................................................................................................ 4
1.2.2. Sukun. .......................................................................................................................................... 5
1.2.3. Tanwiny........................................................................................................................................ 5
1.2.4. Szadda......................................................................................................................................... 5
1.2.5. Znaki samogłosek długich. ......................................................................................................... 5
1.2.5.1. Diakrytyczny alif................................................................................................................... 5
1.2.5.2. Madda. ................................................................................................................................. 6
1.2.5.3. Alif maqsura. ........................................................................................................................ 6

1.3. Litery spoza alfabetu.................................................................................................................6


1.3.1. T a ` marbuta. ................................................................................................................................ 6
1.3.2. Hamza.......................................................................................................................................... 6
1.3.2.1. Ortografia hamzy. ................................................................................................................ 6
1.3.2.1.1. Na poczb tku wyrazu. .......................................................................................................... 6
1.3.2.1.2. Na koc cu wyrazu................................................................................................................ 7
1.3.2.1.3. W d rodku wyrazu................................................................................................................ 7

2. ZARYS GRAMATYKI J e ZYKA ARABSKIEGO X<WVG EX Y HZI\Y A[ J X<fLfY gM A JKX > O X J Y B P Y BKS U .............................................8
Y U QKR
2.1.1. Akcent UHKC[ V@ A Y J [ h i jNjZk imlZnFo ]. ................................................................................................................ 8
2.1.2. Wymowa staranna i potoczna. ................................................................................................... 8

2.2. Arabskie cz prq ci mowy. ...........................................................................................................10

2.3. Rodzaj gramatyczny. ..............................................................................................................11


2.3.1. Rodzaj m p ski............................................................................................................................. 11
2.3.2. Rodzaj s e t ski. ........................................................................................................................... 11
v
w
2.3.2.1. Rodzaj s e t ski tworzony przy pomocy formantu -u [ xKiZy oZz ]. ............................................. 11
2.3.2.2. { e t ski rodzaj gramatyczny zgodny z rodzajem naturalnym. ......................................... 11
2.3.2.3. Parzyste cz prq ci ciała......................................................................................................... 12
2.3.2.4. Nazwy geograficzne. ......................................................................................................... 12
2.3.2.5. Nazwy liter.......................................................................................................................... 12
2.3.2.6. Inne wyrazy s e t skie nie posiadaj | ce charakterystycznej dla
rodzaju s e t skiego formy. ..................................................................................................................... 12
2.3.3. Rzeczowniki posiadaj | ce dwa rodzaje gramatyczne. ............................................................ 12
2.3.4. Schematy rodzaju gramatycznego u przymiotników barw i ułomnoq ci................................. 13
2.3.5. Rzeczownik i jego atrybut – zgodnoqN} co do rodzaju gramatycznego.................................. 14

2.4. Nieokreq lonoqN} . ......................................................................................................................14

2.5. Okreq lonoqN} . ..........................................................................................................................14



2.5.1. Przedimek okreq laj | cy ~  [`al]................................................................................................... 14
2.5.1.1. Hamza ł| cz | ca i dziel | ca. ................................................................................................
ƒ 15
2.5.1.2. Przedimek okreq laj | cy po przyimku  ‚ [ „r… ]........................................................................ 15
2.5.1.3. Litery słoneczne i ksi prs ycowe. ......................................................................................... 15
2.5.2. Okreq lonoqN} nazw własnych. ................................................................................................... 15
2.5.3. Okreq lonoqN} zaimków............................................................................................................... 15

2.6. Przypadki gramatyczne. .........................................................................................................15


2.6.1. Przyrostki fleksyjne w pierwszym przypadku gramatycznym. ............................................... 16
2.6.2. Przyrostki fleksyjne w drugim przypadku gramatycznym....................................................... 16
2.6.3. Przyrostki fleksyjne w trzecim przypadku gramatycznym. ..................................................... 16
2.6.4. Alif strzeg| cy. ............................................................................................................................ 17
208
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (†‡?ˆ ‰ Š ‹Œ Š  ŽF† Ž
 ‘ Š ’K†“ ” Š ’Nˆ •’ ‹–— ˜‹™ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.6.5. Triptota....................................................................................................................................... 17
2.6.6. Diptota........................................................................................................................................ 17
2.6.7. Wyrazy nieodmienne przez przypadki..................................................................................... 17
2.6.8. Funkcje przypadków gramatycznych....................................................................................... 17
2.6.8.1. Przyimki wymagaj š genetiwu. .................................................................................................. 18

2.7. Zdanie imienne a wyra› enie atrybutywne................................................................................18


2.7.1. Przykłady wyra› e œ atrybutywnych........................................................................................... 18
2.7.2. Przykłady zda œ imiennych........................................................................................................ 18
2.7.2.1. Zdanie imienne wprowadzane przez przyimek. .............................................................. 19
2.7.2.2. Zdanie imienne z okre lonym orzecznikiem.................................................................... 19
2.7.2.3. Zaprzeczenie zdania imiennego....................................................................................... 20
¡¢£ £©
2.8. Zaimki osobowe žŸK  ¤ ¦¨
¥ §
[ ª «­¬­¬®« ¯±° ²ªf³ ´Fµ ]. ....................................................................................20
2.8.1. Inwentarz form zaimków osobowych w j ¶ zyku
¸º»¹ ¼ ¾¹ À¿ ¿ à ż Æ ¹  ¹Ã
arabskim....................................................... 20
2.8.2. Zaimki osobowe samodzielne¸º»¹ ·¼ ½  à Á · ¼ ·Ä ¹ Á ÇÈ Â ¹ à [` ÉZÊNÊ®É\ËÍÌ ÎÏfÐ ÑÓÒÕÔËÖÒ\×NØÙÌ ÉNÚZкÔ_É­Û Ò ]........................... 21
¿ ÅÆ
2.8.3. Zaimki osobowe sufigowane · ½ ÇÜ Á · ·Ä ÁfÇÈ [ Ï É­ÊNÊ®É\ËÍÌ ÎÏfÐ ÑFÒÕÔËÖÒZÛÙÛ Ì ÉNÚZкÔ_É­Û Ò ].............................. 21

2.9. Zaimki wskazuj Ý ce bliÞ sze......................................................................................................22


2.9.1. W nominatiwie. .......................................................................................................................... 22
2.9.2. Formy przypadków zaimków wskazuj Ý cych bliÞ szych w liczbie podwójnej.......................... 22

2.10. Zaimki wskazuj Ý ce dalsze. .....................................................................................................22


2.10.1. W nominatiwie. ...................................................................................................................... 22
2.10.2. Formy przypadków zaimków wskazuj Ý cych dalszych w liczbie podwójnej. ..................... 23

2.11. Zaimek wzgl ß dny à®á â ãä å æ [ ÏçÔ­ÔWÌ ÉèNé ]..................................................................................................23

2.12. Zaimek powracaj Ý cy (ëê ì


á æ åí )......................................................................................................23

2.13. Kategoria gramatyczna liczby. ¹ ¾¿ ¿ ¹................................................................................................23


Ã
2.13.1. Liczba pojedyncza À (ð¹ · î Â¿Ä ¹ à Á · ) ...................................................................................................... 23
2.13.2. Liczba podwójna¿ ¹ ï ¿ ¹ Ã Ç Á · [`almuY$annA]. ................................................................................ 23
2.13.3. Liczba mnoga ñ· Á ò [`alj$amcu]............................................................................................. 24
2.13.3.1. Liczba mnoga regularna. .................................................................................................. 24
2.13.3.2. Liczba mnoga łamana (pluralis fractus)........................................................................... 25
2.13.3.3. Liczba mnoga supletywna. ............................................................................................... 26
2.13.3.4. Liczba mnoga przymiotników barw i ułomnoó ci.............................................................. 26
2.13.4. Collectiva. .............................................................................................................................. 26
2.13.5. Liczba gramatyczna atrybutu. .............................................................................................. 26
õ ö
÷ ø
2.14. Idafa ô å å áùrå æ [ Ï ÉrÔrÏfÐúÊ\Ì ÎKØÓÉ­ûçÛ Òü ].......................................................................................................27
2.14.1. Idafa właó ciwa. ...................................................................................................................... 27
2.14.2. Idafa formalna (niewłaó ciwa). ............................................................................................... 30

2.15. Cyfry, liczby i daty...................................................................................................................30


2.15.1. Cyfry arabskie i cyfry hinduskie............................................................................................ 30
2.15.2. Zapis dat arabskich. .............................................................................................................. 31
2.15.3. Liczebniki główne. ................................................................................................................. 31
2.15.3.1. Liczebnik zero.................................................................................................................... 31
2.15.3.2. Liczebniki w rodzaju m ß skim............................................................................................ 31
2.15.3.2.1. Liczebnik „ jeden” . .......................................................................................................... 31
2.15.3.2.2. Liczebnik „ dwa” ............................................................................................................. 31
2.15.3.2.3. Liczebniki główne od 3 do 10 (rodzaj mý ski): ................................................................. 31
2.15.3.2.4. Liczebniki od 11 do 19 (rodzaj mý ski):............................................................................ 31
2.15.3.3. Liczebniki główne w rodzaju Þ e þ skim.............................................................................. 32
2.15.3.3.1. Liczebnik „ 1” ................................................................................................................. 32
2.15.3.3.2. Liczebnik „ 2” . ................................................................................................................ 32
2.15.3.3.3. Liczebniki główne od 3 do 10 (rodzaj ÿ e ski):................................................................. 32
2.15.3.3.4. Liczebniki od 11 do 19 (rodzaj ÿ e ski):........................................................................... 32
2.15.3.4. Liczebniki 20 .. 90. ............................................................................................................ 33
2.15.3.5. Liczebniki główne powyÞ ej 100. ....................................................................................... 33
2.15.3.6. Składnia liczebników głównych ........................................................................................ 34

209
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki& 'arabskiej (*),+.-0/ (   & 
3 (*
 34+. -0/      

 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.3.6.1. Liczebniki  "!  #$ [ % ) 9,:0& ':*) ] i  "# #1 [ 2 ] ...................................................................... 34
7
2.15.3.6.2. Liczebnik ! 54 # 6 !8 [ 2 ] .................................................................................................. 34
2.15.3.6.3. Liczebniki od 3 do 10. .................................................................................................... 34
2.15.3.6.4. Liczebniki od 11 do 99.................................................................................................... 34
2.15.3.6.4.1. Liczebniki powy; ej stu................................................................................................. 35
2.15.3.7. Kolejno<= liczebników arabskich...................................................................................... 35
2.15.3.8. Odmiana liczebników przez przypadki. ........................................................................... 35
2.15.4. Liczebniki porz > dkowe.......................................................................................................... 35
2.15.5. Ułamki. ................................................................................................................................... 36
2.15.6. Przyimki.................................................................................................................................. 37
2.15.6.1. Przyimki posesywne.............................................................................................................
3IHKJL& ' -NM M3OPQSRT) 38
2.15.7. Zdrobnienia ! ? ?! @B AC F G
6  3XW
DEYS & # )06 Z,#W[1 [- 2 2 ]. ......................................................................... 38
V
2.15.8. Czasownik DU?6 ! 6 #  [ 2 ]. .................................................................................................... 39
2.15.8.1. Składnia podmiotu i orzeczenia czasownikowego.......................................................... 40
2.15.8.2. Problem z poj \ ciem bezokolicznika w arabskim............................................................. 40
2.15.8.2.1. Wzory masdarów czasownika regularnego. ..................................................................... 41
2.15.8.3. Imiesłów czynny i bierny................................................................................................... 41
2.15.8.3.1. Wzory imiesłowów czasownika regularnego. .................................................................. 41
2.15.8.4. Perfectum, imperfectum 3XW
J_ i & 'Ifuturum....................................................................................
`Q 42
^
2.15.8.4.1. Perfectum (][! F# 6 #  [ 2 ]).......................................................................................... 42
2.15.8.4.1.1. Sufiksy koniugacyjne ............................................................................................... 42
2.15.8.4.1.2. Przykładowa odmiana .............................................................................................. 42
2.15.8.4.1.2.1. a cib gnic cien pod szaddc spółgłoski tematycznej z sufiksalnd . .............................. 43
fXg h4i kj l
m j o
2.15.8.4.2. Imperfectum e e [ pqXr
sut0v
w xyTz0{|t ]............................................................................... 43
~ € n jo
2.15.8.4.2.1. Tryb oznajmujd cy - Indicativus (}e m [ pq?yy,w q?‚ {|t ])...................................................... 44
2.15.8.4.2.1.1. Afiksy strony czynnej trybu oznajmujd cego dla wzorów tematycznych: I, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI,
XII, XIII, XIV, XV, IIQ, IIIQ, IIF................................................................................................ 44
2.15.8.4.2.1.2. Afiksy strony czynnej trybu oznajmujd cego dla wzorów tematycznych: II, III, IV, IQ oraz strony biernej
wszystkich wzorów......................................................................................................................
… n j o
44
2.15.8.4.2.2. Tryb łd czd cy - Subiunctivus eƒ „m [ pq††0w q‡‰ˆ*t ]. ........................................................ 45
2.15.8.4.2.2.1. Afiksy strony czynnej trybu łd czd cego tematów I, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV, IIQ,
IIIQ, IIF. 45
2.15.8.4.2.2.2. Afiksy strony czynnej trybu łd czd cego dla wzorów tematycznych: II, III, IV, IQ oraz strony biernej
wszystkich wzorów...................................................................................................................... 45
j n jo
2.15.8.4.2.3. Tryb odcic ty - Jussivus eŠ m ‹ Œ m [ pqXr‰w qŽsut ]. ................................................................ 45
2.15.8.4.2.3.1. Afiksy strony czynnej trybu odcic tego
tematów regularnych: I, V, VI, VII, VIII, X, IIQ, IIF. ................................................................... 46
2.15.8.4.2.3.2. Afiksy strony czynnej i biernej trybu odcic tego
tematów regularnych: II, III, IV, IQ ............................................................................................. 46
2.15.8.4.2.4. Imperativus czasownika zdrowego. .......................................................................... 46
2.15.8.4.2.4.1. Wzory trybu rozkazujd cego czasownika regularnego.......................................... 46
j ~ go
2.15.8.4.2.4.1.1. Imperat - wzór I. a. Schemat:   m [ p|z ‚ {|qXr ]. .................................................. 46
g ~ go
2.15.8.4.2.4.1.1.1. Imperat - wzór I. b. Schemat:   m [ p|z ‚ {KzKr ]............................................. 47
~ o
2.15.8.4.2.4.1.1.2. Imperat - wzór I. c. Schemat: 4 e m e [ pt?‚ {|tr ]............................................ 47
~ j
2.15.8.4.2.4.1.1.3. Imperat - wzór II. Schemat: ‘ [‚Tq.{{KzKr ]. .............................................. 47
’g i ~j
2.15.8.4.2.4.1.1.4. Imperat - wzór III. Schemat:  [‚x“{KzKr ]............................................... 47
g ~m j ”
2.15.8.4.2.4.1.1.5. Imperat - wzór IV. Schemat:  [ pq‚ {KzKr ]. ............................................ 47
 •j –j
2.15.8.4.2.4.1.1.6. Imperat - wzór V. Schemat:   [—q?‚Tq.{{|qXr ]. ......................................... 47
j i •j –j
2.15.8.4.2.4.1.1.7. Imperat - wzór VI. Schemat:  ’ [—q?‚Kx“{|qXr ].......................................... 47
g •j ˜m g o
2.15.8.4.2.4.1.1.8. Imperat - wzór VII. Schemat:  [ p|z †‚Tq.{KzKr ]........................................ 47
g ™j ~ g o
2.15.8.4.2.4.1.1.9. Imperat - wzór VIII. Schemat:   m [ p|z ‚—q.{KzKr ]. ...................................... 48
 j ~ go
2.15.8.4.2.4.1.1.10. Imperat - wzór IX. Schemat:   m [ p|z ‚ {|qXr4r[q ]. ...................................... 48
g • ™j g o
2.15.8.4.2.4.1.1.11. Imperat - wzór X. Schemat:   m šm [ p|z›
—q‚ {KzKr ]...................................... 48
j ™j œj
2.15.8.4.2.5. Tryb emfatyczny (a) - czasownik regularny ƒ [w q4—qIˆ“q ]. ........................................ 48
j ™j œj
2.15.8.4.2.6. Tryb emfatyczny (b) - czasownik regularny ƒ [w q0—qIˆ*q ]......................................... 48
2.15.8.4.3. Futurum.......................................................................................................................... 49
2.15.8.5. Czasownik zdrowy. ........................................................................................................... 49
2.15.8.5.1. Wzór I. ........................................................................................................................... 49
2.15.8.5.1.1. Perfectum. ............................................................................................................... 49
j ~j
2.15.8.5.1.1.1. Strona czynna, temat:   [‚Sw q.{|qXr ]. ..................................................................... 49
~j
2.15.8.5.1.1.2. Strona czynna - temat b: 0 e [‚Sw q.{|tr ]. ................................................................. 49
210
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (žŸ  ¡ ¢ £
¤ ¢ ¥µ ¦ ž§ ¦¨©¢ ªž«¬ ¢ ª  ­ª £
®¯°£
± ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.5.1.1.3. Strona czynna - temat c: ²0©?³ ´ [¶S· ¸.¹KºK» ] ................................................................... 50
µ
2.15.8.5.1.1.4. Strona bierna - temat: ²©³ ¼ [¶S· ½¾¹KºK» ]. ...................................................................... 50
2.15.8.5.1.2. Imperfectum. ........................................................................................................... µ
50
2.15.8.5.1.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat: Á ²0©?´ À [¶ ¹|¸X» ] .................... 50
µ
2.15.8.5.1.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat: ²4©?¼ À [¶ ¹|½» ]..................... 50
µ
2.15.8.5.1.2.3. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat: ²0©?³ À [¶ ¹KºK» ]. ..................... 51
µ
2.15.8.5.1.2.4. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona bierna. Temat: ²0©?´ À [¶ ¹|¸X» ]..................... 51
2.15.8.5.1.2.5. Samogłoski tematyczne. .................................................................................... 51
ÄÅ
2.15.8.5.1.2.6. Tryb ł¿ cz¿ cy - czasownik zdrowy (regularny) ´ Âô ´ [Æ· ¸4ǸIÈ*¸ ] - "pisaÉ ".
Strona czynna. ......................................................................................................................... 52
ÄÅ
2.15.8.5.1.2.7. Tryb odciÊ ty - czasownik zdrowy (regularny) ´ Âô ´ [Æ· ¸4ǸIÈ*¸ ] - "pisaÉ ".
Strona czynna. ......................................................................................................................... 52
2.15.8.5.2. Wzór II........................................................................................................................... 52
2.15.8.5.2.1. Perfectum. ...............................................................................................................
µ
52
2.15.8.5.2.1.1. Strona czynna - temat: ²Ë©?´ [¶I¸.¹¹|¸X» ]................................................................... 52
µ
2.15.8.5.2.1.2. Strona bierna - temat: ²?Ì©¼ [¶T½¾¹¹KºK» ]...................................................................... 52
2.15.8.5.2.2. Imperfectum ............................................................................................................
µ
53
2.15.8.5.2.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat: ²Ì©?´ [¶T¸.¹¹KºK» ]. ................. 53
µ
2.15.8.5.2.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona bierna. Temat: ² Ë©?´ [¶I¸.¹¹|¸X» ]. ................. 53
2.15.8.5.3. Wzór III.......................................................................................................................... 53
2.15.8.5.3.1. Perfectum ................................................................................................................
µ
53
2.15.8.5.3.1.1. Strona czynna - temat: ²0­ ´ ¥ ´ [¶K͓¹|¸X» ]. ................................................................... 53
µ
2.15.8.5.3.1.2. Strona bierna - temat: ²0­ ³ £¼ [¶ÎϹKºK» ]. .................................................................... 54
2.15.8.5.3.2. Imperfectum ............................................................................................................ µ
54
2.15.8.5.3.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat: ²0­ ³ ¥ ´ [¶K͓¹KºK» ]. .................. 54
µ
2.15.8.5.3.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona bierna. Temat: ²0­ ´ ¥ ´ [¶K͓¹|¸X» ].................... 54
2.15.8.5.4. Wzór IV. ........................................................................................................................ 54
2.15.8.5.4.1. Perfectum ................................................................................................................
µ
54
2.15.8.5.4.1.1. Strona czynna - temat: ²0©?´ À ´Ð [ Ñ · ¸¶ ¹|¸X» ]................................................................... 54
µ
2.15.8.5.4.1.2. Strona bierna - temat: ²©?³ À ¼Ð [ ѽ?¶ ¹KºK» ]. .................................................................... 55
2.15.8.5.4.2. Imperfectum ............................................................................................................
µ
55
2.15.8.5.4.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat: ²0©?³ À [¶ ¹KºK» ]. ..................... 55
µ
2.15.8.5.4.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona bierna. Temat: ²0©?´ À [¶T¹|¸X» ]....................... 55
2.15.8.5.5. Wzór V........................................................................................................................... 55
2.15.8.5.5.1. Perfectum ................................................................................................................
ÒÓ
55
2.15.8.5.5.1.1. Strona czynna - temat: ²Ë©?´ ´ [Ǹ¶T¸.¹¹|¸X» ]............................................................... 55
ÒÓ
2.15.8.5.5.1.2. Strona bierna - temat: ²?Ì©¼ ¼ [ǽ?¶S· ½¾¹¹KºK» ]................................................................. 56
2.15.8.5.5.2. Imperfectum ............................................................................................................
ÒÓ
56
2.15.8.5.5.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat ²Ë©?´ ´ [Ç|¸¶S· ¸.¹¹|¸X» ]. ............. 56
ÒÓ
2.15.8.5.5.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona bierna. Temat ²?Ë©?´ ´ [Ç|¸¶S· ¸.¹¹|¸X» ]................ 56
2.15.8.5.6. Wzór VI. ........................................................................................................................ 57
2.15.8.5.6.1. Perfectum ................................................................................................................
ÒÓ
57
2.15.8.5.6.1.1. Strona czynna - temat: ²0­ ´ ¥ ´ ´ - [Ǹ¶S· ͓¹|¸X» ]. ............................................................. 57
ÒÓ
2.15.8.5.6.1.2. Strona bierna - temat: ²0­ ³ £¼ ¼ [ǽ?¶ÎϹKºK» ]. ................................................................ 57
2.15.8.5.6.2. Imperfectum ............................................................................................................
ÒÓ
57
2.15.8.5.6.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat ²0­ ´ ¥ ´ ´ [Ǹ¶S· ͓¹|¸X» ]. .............. 57
ÒÓ
2.15.8.5.6.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona bierna. Temat ²­ ´ ¥ ´ ´ [Ç|¸¶S· ͓¹|¸X» ]. ............... 58
2.15.8.5.7. Wzór VII. ....................................................................................................................... 58
2.15.8.5.7.1. Perfectum ................................................................................................................
ÒÔ
58
2.15.8.5.7.1.1. Strona czynna - temat: ²0©?´ ´ À ³ ª [ Ñ|º Õ¶T¸.¹|¸X» ]............................................................... 58
ÒÔ
2.15.8.5.7.1.2. Strona bierna - temat: ²©³ ¼ À ¼ª [ ѽ?Õ¶T½¾¹KºK» ]. ............................................................... 58
2.15.8.5.7.2. Imperfectum ............................................................................................................
ÒÔ
59
2.15.8.5.7.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat ²0©?³ ´ À [Õ¶S· ¸.¹KºK» ]. ................. 59
ÒÔ
2.15.8.5.7.2.2. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona bierna. Temat ²©?´ ´ À [Õ4¶S· ¸.¹|¸X» ]................... 59
2.15.8.5.8. Wzór VIII....................................................................................................................... 59
2.15.8.5.8.1. Perfectum ................................................................................................................ 60
ĵ
2.15.8.5.8.1.1. Strona czynna - temat: ²0©?´ ´ À ³ ª [ Ñ|º ¶‰Ç¸.¹|¸X» ]............................................................... 60
ĵ
2.15.8.5.8.1.2. Strona bierna - temat: ²©³ ¼ À ¼ª [ ѽ?¶Ç½¾¹KºK» ]................................................................. 60
2.15.8.5.8.2. Imperfectum ............................................................................................................ 60
ĵ
2.15.8.5.8.2.1. Imperfectum Tryb oznajmuj¿ cy. Strona czynna. Temat ²0©?³ ´ À [¶‰Ç · ¸.¹KºK» ]................... 60
211
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Ö×Ø Ù Ú Û
Ü Ú Ý Þ Öß ÞàáÚ âÖãä Ú âØ åâ Û
æçèÛ
é ) © 2002. (kopia bezpłatna)
í ïî
2.15.8.5.8.2.2. Imperfectum Tryb oznajmujê cy. Strona bierna. Temat ëá?ì ì [ðñ ò ó.ô|óXõ ]. .................. 61
2.15.8.5.9. Wzór IX. ........................................................................................................................ 61
2.15.8.5.9.1. Perfectum ................................................................................................................
ïî ÷ ïî ÷
61
2.15.8.5.9.1.1. Strona czynna - temat: ø ö ë0áì â [ ù|ú ð ô ò óXõ4õ ], ø ëäì áì â [ ù|ú ð ô|óXõ‰ò óXõ ]...................................... 61
2.15.8.5.9.2. Imperfectum ............................................................................................................ ïî ÷ ïî
61
2.15.8.5.9.2.1. Imperfectum Tryb oznajmujê cy. Strona czynna. Temat -ø ö ë0áì [ð ô ò óXõ4õ ]; -ø ë ä áì [ð ô|óXõXúKõ ]. 61
î ÷ 
2.15.8.5.9.2.2. Tryb odciû ty - czasownik IX ü àýì þ â [ ù|ú ÿLò ó  ó ] - "czerwienie ". ........................... 61
2.15.8.5.10. Wzór X......................................................................................................................... 62
2.15.8.5.10.1. Perfectum...............................................................................................................
î í î ÷ 62
2.15.8.5.10.1.1. Strona czynna - temat: ë0áì ì  â [ ù|ú
 ñ ò óð ô|óXõ ].......................................................... 62
÷  î í
î

2.15.8.5.10.1.2. Strona bierna - temat: ë á  â [ ù


 ñ ? ð ôKúKõ ]. .......................................................... 62
2.15.8.5.10.2. Imperfectum........................................................................................................... ÷ î í î
63
2.15.8.5.10.2.1. Imperfectum Tryb oznajmujê cy. Strona czynna. Temat ë á ì  [
 ñ ò óð ôKúKõ ]. ............ 63
î í î
2.15.8.5.10.2.2. Imperfectum Tryb oznajmujê cy. Strona bierna. Temat ëáì ì  [
 ñ ò óð ô|óXõ ]. ............. 63
2.15.8.5.11. Wzory XI-XV............................................................................................................... 63
2.15.8.5.11.1. Perfectum............................................................................................................... 63
2.15.8.5.11.2. Imperfectum........................................................................................................... 63
2.15.8.5.11.2.1. Imperfectum Tryb oznajmujê cy. ...................................................................... 63
2.15.8.5.12. Wzory IQ-IVQ.............................................................................................................. 64
2.15.8.5.12.1. Perfectum............................................................................................................... 64
2.15.8.5.12.2. Imperfectum........................................................................................................... 64
2.15.8.5.12.2.1. Imperfectum Tryb oznajmujê cy. ...................................................................... 64
2.15.8.5.13. Wzory IF-IIF. ............................................................................................................... 64
2.15.8.5.13.1. Perfectum............................................................................................................... 64
2.15.8.5.13.1.1. Imperfectum Tryb oznajmujê cy. ...................................................................... 64
2.15.8.6. Czasownik geminowany (GEM)....................................................................................... 65
2.15.8.6.1. Perfectum. ...................................................................................................................... 65
2.15.8.6.1.1. Wzór I. .................................................................................................................... 65
2.15.8.6.1.1.1. Wzór I a. ........................................................................................................... 65
2.15.8.6.1.1.1.1. Strona czynna. Temat a: ö Ø éì [uó ], temat b:  ì Ø é [ ó.  ó ]............................ 65
2.15.8.6.1.1.2. Wzór I b. ...........................................................................................................
÷
65
2.15.8.6.1.1.2.1. Strona czynna. Temat a: ö ë0éì [uóXõ4õ ], temat b: ë ä é [uóXõXúKõ ]. ........................... 65
2.15.8.6.1.1.3. Wzór I c. ...........................................................................................................

 65
2.15.8.6.1.1.3.1. Strona czynna. Temat a: ö çì [  ò ó ], temat b:  çì [  ò ó   ]. ............................ 65

÷

2.15.8.6.1.1.4. Strona bierna - temat a: ö Ø é [  ], temat b:  Ø é [ ¾  ú ]..................................... 66


2.15.8.6.1.2. Wzór II. ................................................................................................................... 66
2.15.8.6.1.2.1. Strona czynna - temat:  ü Ø éì [Lò ó.  ó ].................................................................. 66

2.15.8.6.1.2.2. Wzór II. Strona bierna - temat:   Ø é [_ò ¾  ú ]...................................................... 66
2.15.8.6.1.3. Wzór III................................................................................................................... 67
2.15.8.6.1.3.1. Wzór III a. Strona czynna - temat a: ö  Ý éì [_ò  .  ó ], temat a:  ì  Ý éì [_ò .  ó ]. ............. 67
2.15.8.6.1.3.2. Wzór III b. Strona czynna - temat:  ì Ý æì [
 ò !4ó ]............................................... 67
÷

2.15.8.6.1.3.3. Wzór III. Strona bierna - temat:  S Û é [_ò "¾  ú ]. .................................................... 67
2.15.8.6.1.4. Wzór IV................................................................................................................... 67
î
2.15.8.6.1.4.1. Strona czynna - temat a: ö Ø é?ì ì# [ ùó uó ], temat b:  ì Ø é?ì# [ ùó $¾ó ]............................ 67
÷
÷ î

2.15.8.6.1.4.2. Strona bierna - temat a: ö Ø é # [ ù  ú ], temat b:  Ø é # [ ù $¾ú ]............................... 68


2.15.8.6.1.5. Wzór V. ................................................................................................................... 68
%
2.15.8.6.1.5.1. Wzór V. Strona czynna - temat:  ü Ø ýì ì [ñó_ò ó.  ó ]. .............................................. 68

%

2.15.8.6.1.5.2. Strona bierna - temat:   Ø ý [ñ Lò ¾  ú ]. .............................................................. 68


2.15.8.6.1.6. Wzór VI................................................................................................................... 69
% %
2.15.8.6.1.6.1. Wzór VI a. Strona czynna - temat a: ö  Ý ýì ì [ñó& ], temat a:  ì S Ý ýì ì [ñ|ó '.  ó ]........ 69
%
2.15.8.6.1.6.2. Wzór VI b. Strona czynna - temat: Ã ( Þì Ý )ì ì [ñóÿ* * ó* ]. ........................................... 69
÷
%

2.15.8.6.1.6.3. Strona bierna - temat:  S Û ý [ñ Lò "¾  ú ]. ............................................................... 69


2.15.8.6.1.7. Wzór VII. ................................................................................................................ 70
+î ÷
2.15.8.6.1.7.1. Strona czynna a. - temat: ö Ø ýì â [ ù|ú ,_ò ó.  ó ]........................................................... 70

2.15.8.6.1.7.2. Strona bierna - temat: ö Ø ý â [ ù ,Lò  ]. ................................................................ 70


2.15.8.6.1.8. Wzór VIII. ............................................................................................................... 70
íî ÷ íî ÷
2.15.8.6.1.8.1. Strona czynna - temat a: ö Ø ì é â [ ù|ú ñó ], temat b:  ì Ø ì é â [ ù|ú ñó¾  ó ]. ...................... 70
í
î
÷ í
î

2.15.8.6.1.8.2. Strona bierna - temat a: ö Ø é # [ ù  ñ  ], temat b:  Ø é # [ ù  ñ  ú ]........................ 71


2.15.8.6.1.9. Wzór X. ................................................................................................................... 71
íî ÷ î íî ÷
2.15.8.6.1.9.1. Strona czynna - temat a: ö Ø ýì ì  â [ ù|ú
 ñóuó ], temat b:  ì Ø ý ì  â [ ù|ú
 ñó $.ó ].............. 71
÷ í
î
÷ î í
î

2.15.8.6.1.9.2. Strona bierna - temat a: ö Ø ý  â [ ù


 ñ  ú ], temat b:  Ø ý  â [ ù
 ñ $¾ú ]. .............. 71
212
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (-/.10 2 3 45 3 6 78-/9 7 : ; 3 <=-/> ? 3 <0 @A< 4BAC DE4F ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.6.2. Imperfectum – ................................................................................................................ 72
2.15.8.6.2.1. Indicativus. .............................................................................................................. 72
2.15.8.6.2.1.1. Wzór I............................................................................................................... 72
2.15.8.6.2.1.1.1. Wzór I a. Strona czynna - temat a: G :=5H IH [ JKLJMM ], temat b: N O=H :=5N IH [ JKM8JM ]............. 72
Q Q
2.15.8.6.2.1.1.2. Wzór I b. Strona czynna - temat a: G :=P IH [ J RS MM ], temat b: N O=P :N IH [ JRM!S M ] ............... 72
2.15.8.6.2.1.1.3. Wzór I c. Strona czynna - temat a: G 0 U T IH [ JVWXX ], temat b: N Y T 0 UN IH [ J V$XZWX ]......... 72
2.15.8.6.2.1.1.4. Wzór I. Strona bierna - temat a: G 0 UH I T [ WVJXX ], temat b: Y H 0 UN I T [ WV$XZJX ]............. 73
2.15.8.6.2.1.2. Wzór II.............................................................................................................. 73
2.15.8.6.2.1.2.1. Strona czynna - temat: Y [ 0 UH I T [ WVJXX\SX ]......................................................... 73
2.15.8.6.2.1.2.2. Strona bierna - temat: Y ] 0 UH I T [ WVJXXZJX ]. ........................................................ 73
2.15.8.6.2.1.3. Wzór III ............................................................................................................ 73
2.15.8.6.2.1.3.1. Wzór III a. .................................................................................................. 73
2.15.8.6.2.1.3.1.1. Strona czynna - temat a: G Y 6 UH I T [ WV'^XX ], temat b: Y P Y_6 F H T [ WV&^X\SX ]. ............... 73
2.15.8.6.2.1.3.1.2. Strona bierna - temat a: G Y 6 UH I T [ WV'^XX ], temat b: Y H Y_6 F H T [ WV&^XZJX ]................. 74
2.15.8.6.2.1.3.2. Wzór III b...................................................................................................
c 74
2.15.8.6.2.1.3.2.1. Strona czynna - temat: `abP 6 H I T [ Wd ^!eSe ]. ................................................ 74
c
2.15.8.6.2.1.3.2.2. Wzór III b. Strona bierna - temat: `abH 6 H I T [ Wd^!eJe ]................................ 74
2.15.8.6.2.1.4. Wzór IV. ........................................................................................................... 75
2.15.8.6.2.1.4.1. Strona czynna - temat a: G 0 UP I T [ WVfSXX ], temat b: Y P 0 UN I T [ WV$X\SX ]......................... 75
2.15.8.6.2.1.4.2. Wzór IV. Strona bierna - temat a: G 0 UH I T [ WVJXX ], temat b: Y H 0 UN I T [ WV$XZJX ] ......... 75
2.15.8.6.2.1.5. Wzór V. ............................................................................................................ 75
g
2.15.8.6.2.1.5.1. Strona czynna - temat: Y ] 0 UH H IH [ Jh J VfJXXZJX ].................................................... 75
g
2.15.8.6.2.1.5.2. Wzór V. Strona bierna - temat: Y ] 0 UH H I T [ WhiJ VJXXZJX ]. ...................................... 75
2.15.8.6.2.1.6. Wzór VI. ........................................................................................................... 76
2.15.8.6.2.1.6.1. Wzór VI a................................................................................................... 76
g g
2.15.8.6.2.1.6.1.1. Strona czynna - temat a: G Y 6 UH H IH [ Jh JV&^ XX ], temat b: Y H Y_6 UH H IH [ Jh JV'^XZJX ]. ..... 76
gU I gU I
2.15.8.6.2.1.6.1.2. Strona bierna - temat a: G Y 6 H H T [ Wh JV&^XX ], temat b: Y H Y_6 H H T [ Wh JV'^XZJX ]........ 76
2.15.8.6.2.1.6.2. Wzór VI b................................................................................................... 77
g
2.15.8.6.2.1.6.2.1. Strona czynna - temat: jk7H 6 lH H IH [ Jh J mn^=KLJK ]. ............................................. 77
g
2.15.8.6.2.1.6.2.2. Strona bierna - temat: jo7H 6 lH H I T [ Wh Jmn^KLJ K ]. .............................................. 77
2.15.8.6.2.1.7. Wzór VII........................................................................................................... 77
2.15.8.6.2.1.7.1. Strona czynna - temat a: G 0 UH 2N IH [ JpVJXX ], temat b: Y P 0 UH 2N IH [ J pVfJX\SX ]................. 77
2.15.8.6.2.1.7.2. Strona bierna - temat a: G 0 UH 2N I T [ WpVJXX ], temat b: Y H 0 UH 2N I T [ WpVJX\JX ].................. 77
2.15.8.6.2.1.8. Wzór VIII.......................................................................................................... 78
g g
2.15.8.6.2.1.8.1. Strona czynna - temat a: G 0 H UN IH [ JV$hiJXX ], temat b: Y P 0 H UN IH [ JV$h JXqSX ]................... 78
gU I gU I
2.15.8.6.2.1.8.2. Strona bierna - temat a: G 0 H N T [ WVrh JXX ], temat b: Y H 0 H N T [ WV$h JXZJX ]. .................. 78
2.15.8.6.2.1.9. Wzór X. ............................................................................................................ 78
g g
2.15.8.6.2.1.9.1. Strona czynna - temat a: G 0 UP H sN IH [ Jth u J VfSXX ], temat b: Y P 0 UN H sN IH [ Jth u J V$X\SX ].......... 78
g g
2.15.8.6.2.1.9.2. Strona bierna - temat a: G 0 UH H sN I T [ JthiJ VJXX ], temat b: Y H 0 UN H sN I T [ W th J V$XZJX ].......... 79
2.15.8.6.2.2. Czasownik GEM - Imperfectum - Jussivus. .............................................................. 79
2.15.8.6.2.2.1. Wybrany przykład jussiwu dla tematu: G 0_U T IH [ J VWXX ], temat b: N Y_T 0 UN IH [ J V$XZWX ] -
wzór I c, strona czynna................................................................................................................. 79
2.15.8.6.2.2.2. Czasownik GEM - Imperativus..............................................................................
w 79
2.15.8.6.2.2.3. Imperat - wzór I a. Schemat: v=;H N P < [ xiS R8yiJnz ]........................................................... 79
w
2.15.8.6.2.2.4. Imperat - wzór I b. Schemat: v;P N P < [ xiS R8y{S{z ]........................................................... 80
w
2.15.8.6.2.2.5. Imperat - wzór I c. Schemat: v;T N T< [ x WR8yiWz ].......................................................... 80
w
2.15.8.6.2.2.5.1. Imperat - wzór II. Schemat: v [;H [R!JZy y{S{z ]. ..................................................... 80
w
2.15.8.6.2.2.5.2. Imperat - wzór III. Schemat: v@E P 6 H [R^y{S{z ]. .................................................... 80
w
2.15.8.6.2.2.5.3. Imperat - wzór IV. Schemat: v=;P N H| [ x J R8y{S{z ].................................................... 80
Q}
2.15.8.6.2.2.5.4. Imperat - wzór V. Schemat: v ];H H [h JR!JZy yiJnz ]................................................. 80
Q}
2.15.8.6.2.2.5.5. Imperat - wzór VI. Schemat: v@E H 6 H H [h JR{^yiJnz ]. ............................................... 81
Q~
2.15.8.6.2.2.5.6. Imperat - wzór VII. Schemat: v=;P H N P < [ xiS pR!JZy{S{z ]. ............................................. 81
gw
2.15.8.6.2.2.5.7. Imperat - wzór VIII. Schemat: v=;P H N P < [ xiS R/h JZy{S{z ].............................................. 81
Qg
2.15.8.6.2.2.5.8. Imperat - wzór X. Schemat: v;P N H N P < [ xiS th J R8y{S{z ]. ............................................. 81
w
2.15.8.6.2.2.6. Imperat - wzór IV. Schemat: v=;P N H| [ x J R8y{S{z ]. Wzory imiesłowów czasownika GEM... 81
2.15.8.6.2.2.7. Masdary GEM....................................................................................................... 82
2.15.8.7. Czasowniki hamzowe. ...................................................................................................... 82
2.15.8.7.1. Czasownik PH. ............................................................................................................... 83
2.15.8.7.1.1. Perfectum. ............................................................................................................... 83

213
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (€/1‚ ƒ „ …† „ ‡ ˆ8€/‰ ˆ Š ‹ „ Œ=€/ Ž „ Œ‚ AŒ …A‘ ’E…“ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.1.1.1. PH. Wzór I. Strona czynna - temat: Š=“” ”• [ – — ˜ ™˜š ]. ................................................ 83
2.15.8.7.1.1.2. PH. Wzór I. Strona bierna - temat: Š=“ › œ• [ – — ™fž š ]. .................................................. 83
2.15.8.7.1.1.3. PH. Wzór II. Strona czynna - temat: ŠŸ“”• [ – — ˜ ™ ™˜š ]. ............................................ 83
2.15.8.7.1.1.4. PH. Wzór II. Strona bierna - temat: Š¡“œ• [ – — ™'™fž š ]. .............................................. 83
2.15.8.7.1.1.5. PH. Wzór III. Strona czynna - temat: Š=“” ¢ [ – — £ ™˜š ]. .............................................. 84
2.15.8.7.1.1.6. PH. Wzór III. Strona bierna - temat: Š=“› ¤=œ• [ – — ¥™fž š ]. .............................................. 84
2.15.8.7.1.1.7. PH. Wzór IV. Strona czynna - temat: Š=“” ¢ [ – — £=™˜š ] .............................................. 84
2.15.8.7.1.1.8. PH. Wzór IV. Strona bierna - temat: Š=“ › ¤=œ• [ – — ™fž š ]............................................... 84
§
2.15.8.7.1.1.9. PH. Wzór V. Strona czynna - temat: ŠŸ“”¦ ” [¨i˜q– — ˜ ™ ™˜š ]. ....................................... 84
§
PH. Wzór V. Strona bierna - temat: Š¡“ œ©=œ [¨ ª– — ™ ™fž š ]. ................................................................... 84
§
PH. Wzór VI. Strona czynna - temat: Š=“” « ” [¨i˜q– — £ ™˜š ]. .................................................................... 85
§
PH. Wzór VI. Strona bierna - temat: Š=“ › ¤=œ©=œ [¨ ª– — ¥ ™fž š ]. ................................................................... 85
­ ¯®
2.15.8.7.1.1.10. PH. Wzór VIII a. Strona czynna - temat: Š=¬” ” › Œ [ –iž –_¨ — ˜ ™˜š ]. ................................ 85
§ ®°
2.15.8.7.1.1.11. PH. Wzór VIII a. Strona bierna - temat: Š=¬› œ œ• [ – ª–_¨ — ™fž š ]. ................................. 86
² §
2.15.8.7.1.1.12. PH. Wzór VIII b. Strona czynna - temat: ± ” Ÿ › Œ [ –iž¨_¨ — ˜ ³´˜µ ]................................... 86
²n¶§
2.15.8.7.1.1.13. PH. Wzór VIII b. Strona bierna - temat: ± › œ• [ – ¨_¨ — ³Lž µ ]. ................................... 86
® ­ ·®
2.15.8.7.1.1.14. PH. Wzór X. Strona czynna - temat: Š=“” ¦ ” › Œ [ –iž ¸¨ — ˜q– ™˜š ]. ................................... 87
® ­®
2.15.8.7.1.1.15. PH. Wzór X. Strona bierna - temat: Š=“› ©=œ · œŒ [ –  ¸¨ — ª– ™fž š ]. .................................... 87
2.15.8.7.1.2. Czasownik PH - Imperfectum - Indicativus............................................................... 87
Wzór I. Strona czynna.................................................................................................................. 87
®
2.15.8.7.1.2.1. PH. Wzór I. Strona czynna - temat: Š“ œ ¦ ¹” [ ˜q– ™š ]. ............................................... 87
® ¹
2.15.8.7.1.2.2. PH. Wzór I. Strona bierna - temat: Š=“” ©=œ [ ª– ™f˜š ]................................................. 88
2.15.8.7.1.2.3. PH. Wzór II. Strona czynna - temat: Š¡“”©=¹ œ [ ª– ˜ ™'™fž š ].......................................... 88
2.15.8.7.1.2.4. PH. Wzór II. Strona bierna - temat: ŠŸ“”©=¹ œ [ ª– ˜ ™'™˜š ]. ......................................... 88
2.15.8.7.1.2.5. PH. Wzór III. Strona czynna - temat: Š=“ › Œ ”©=¹ œ [ ª– £ ™fž š ]. .......................................... 88
2.15.8.7.1.2.6. PH. Wzór III. Strona bierna - temat: Š=“ ” Œ ”©=¹ œ [ ª– £ ™˜š ]. ........................................... 89
®
2.15.8.7.1.2.7. PH. Wzór IV. Strona czynna - temat: Š=“› ©=¹ œ [ ª– ™fž š ].............................................. 89
®
2.15.8.7.1.2.8. PH. Wzór IV. Strona bierna - temat: Š=“” ©=¹ œ [ ª– ™˜š ]. ............................................. 89
­
2.15.8.7.1.2.9. PH. Wzór V. Strona czynna - temat: ŠŸ“”¦ ” ¹” [ ˜¨ ˜q– ˜™'™˜š ]. .................................... 89
­
2.15.8.7.1.2.10. PH. Wzór V. Strona bierna - temat: ŠŸ“”¦ ” ¹ œ [ ¨i˜q– ˜ ™ ™˜š ]..................................... 90
­
2.15.8.7.1.2.11. PH. Wzór VI. Strona czynna - temat: Š=“” « ” ¹” [ ˜¨ ˜q– £=™˜š ]...................................... 90
­¹
2.15.8.7.1.2.12. PH. Wzór VI. Strona bierna - temat: Š=“” « ” œ [ ¨ ˜q– £ ™˜š ]. ...................................... 90
§®
2.15.8.7.1.2.13. PH. Wzór VIII a. Strona czynna - temat: Š=¬› ” ¦ ¹” [ ˜q–_¨ ˜™fž š ]. .................................. 91
§¬ ® ¹
2.15.8.7.1.2.14. PH. Wzór VIII a. Strona bierna - temat: Š=” ” ©=œ [ ª–_¨ ˜™˜š ]................................... 91
² ­
2.15.8.7.1.2.15. PH. Wzór VIII b. Strona czynna - temat: ± › Ÿ ¹” [ ˜¨ ¨ ˜ ³Lž µ ]..................................... 91
² ­¹
2.15.8.7.1.2.16. PH. Wzór VIII b. Strona bierna - temat: ± ” Ÿ œ [ ¨_¨ ˜³´˜µ ]. .................................... 91
®­®
2.15.8.7.1.2.17. PH. Wzór X. Strona czynna - temat: Š=“› ¦ ” º ¹” [ ˜¸/¨ — ˜q– ™fž š ]...................................... 92
®­®
2.15.8.7.1.2.18. PH. Wzór X. Strona bierna - temat: Š=“” ¦ ” º ¹ œ [  ¸¨ — ˜q– ™˜š ]....................................... 92
2.15.8.7.1.3. Czasownik PH. Imperativus. ....................................................................................
¼® 92
2.15.8.7.1.3.1. PH. Imperat - wzór I. b. Schemat: »‹ œ œ• [ – ½8¾i¿ ]. ................................................. 92
2.15.8.7.1.3.2. PH. Imperat - wzór I. c. Schemat: » œ [ ¾i¿ ]......................................................... 93
¼
2.15.8.7.1.3.3. PH. Imperat - wzór II. Schemat: » ¡‹” [½!˜Z¾ ¾{ž{¿ ]...................................................... 93
¼
2.15.8.7.1.3.4. PH. Imperat - wzór III. Schemat: »E › ‡ ” [½£¾{ž{¿ ]. .................................................... 93
¼®
2.15.8.7.1.3.5. PH. Imperat - wzór IV. Schemat: »‹› ”• [ – ˜ ½8¾{ž{¿ ].................................................... 93
À­¹
2.15.8.7.1.3.6. PH. Imperat - wzór V. Schemat: » Ÿ‹” ” [¨ ˜ ½!˜Z¾ ¾i˜n¿ ]................................................ 93
ˤ
2.15.8.7.1.3.7. Imperat - wzór VI. Schemat: »E ” ‡ ” ” [¨ ˜½{£¾i˜n¿ ]. ...................................................... 93
­ ¼®
2.15.8.7.1.3.8. Imperat - wzór VIII. Schemat: »=‹” ” › Œ [ –iž ½/¨ ˜Z¾i˜n¿ ].................................................... 93
À® ­ ®
2.15.8.7.1.3.9. Imperat - wzór X. Schemat: »‹› ” · › Œ [ –iž ¸¨ ˜ ½8¾{ž{¿ ]..................................................... 94
2.15.8.7.1.4. Wzory imiesłowów czasownika PH.......................................................................... 94
2.15.8.7.1.5. Masdary PH. ............................................................................................................ 94
2.15.8.7.2. Czasownik MH............................................................................................................... 94
2.15.8.7.2.1. Perfectum. ............................................................................................................... 94
2.15.8.7.2.1.1. MH. Wzór I. Strona czynna a. - temat: Á”¦ ·” [¸— ˜q– ˜n¿ ]............................................. 94
Ã
2.15.8.7.2.1.2. MH. Wzór I. Strona czynna b. - temat: › ·” [¸— ˜q–iž ™ ]............................................. 95
2.15.8.7.2.1.3. MH. Wzór I. Strona czynna c. - temat: Ä&œ© ˆ” [Å=— ˜q–  ¸ ]............................................ 95
Ã
2.15.8.7.2.1.4. MH. Wzór I. Strona bierna - temat: »› · œ [¸— ª–iž{¿ ]. ................................................. 95
2.15.8.7.2.1.5. MH. Wzór II. Strona czynna - temat: Á Ÿ ¦ ·” [¸— ˜q–i– ˜n¿ ]. ............................................ 95
Ã
2.15.8.7.2.1.6. MH. Wzór II. Strona bierna - temat: » ¡ · œ [¸— ª–i–iž{¿ ]. .............................................. 96
214
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (Æ/Ç1È É Ê ËÌ Ê Í Î8Æ/Ï Î Ð Ñ Ê Ò=Æ/Ó Ô Ê ÒÈ ÕAÒ ËÖA× ØEËÙ ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.2.1.7. MH. Wzór III. Strona czynna - temat: ÚÛÜ Í ÝÛ [Þß àEá ânã ]............................................. 96
æ
2.15.8.7.2.1.8. MH. Wzór III. Strona bierna - temat: äå Ë=Ý ç [Þß è\áié{ã ]. ............................................. 96
2.15.8.7.2.1.9. MH. Wzór IV. Strona czynna - temat: Ú=Ûê Ýë Ûì [ á ß âÞ!á ânã ]. .......................................... 96
í
2.15.8.7.2.1.10. MH. Wzór IV. Strona bierna - temat: äå Ýë çì [Þß îªáié{ã ]............................................. 97
ñ
2.15.8.7.2.1.11. MH. Wzór V. Strona czynna - temat: Ú ï ê ðÛ Û [ò âÞß âqáiá ânã ]. ...................................... 97
íð ñ
2.15.8.7.2.1.12. MH. Wzór V. Strona bierna - temat: äó ç ç [ò î Þ8îªáiáié{ã ]. ........................................ 97
ñ
2.15.8.7.2.1.13. MH. Wzór VI. Strona czynna - temat: ÚÛÜ Í ðÛ Û [ò âÞß àEá ânã ]. ..................................... 97
æ ð ñ
2.15.8.7.2.1.14. MH. Wzór VI. Strona bierna - temat: äå Ë=ç ç [ò î Þß è\áié{ã ]. ....................................... 98
ô
2.15.8.7.2.1.15. MH. Wzór VII. Strona czynna a. - temat: ÚÛê ðÛ ë å Ò [ áié õnÞß âqá ânã ]. ............................... 98
íð ô
2.15.8.7.2.1.16. MH. Wzór VII. Strona bierna - temat: äå ç ë çÒ [ á îõnÞß îªáié{ã ]. .................................... 98
ö
2.15.8.7.2.1.17. MH. Wzór VIII. Strona czynna - temat: Ú=Ûê Û Ýë å Ò [ áié Þò ß âqá ânã ]. .................................. 99
íöÝ
2.15.8.7.2.1.18. MH. Wzór VIII. Strona bierna - temat: äå ç ë çì [ á î Þò ß îªáié{ã ]..................................... 99
ö
2.15.8.7.2.1.19. MH. Wzór X. Strona czynna - temat: ÚÛê ðë Û Ýë å Ò [ áié Þò ß âÞ!á ânã ].................................... 99
í ö
2.15.8.7.2.1.20. MH. Wzór X. Strona bierna - temat: äå ðë ç Ýë çÒ [ á î Þò ß î Þ!áié{ã ]................................... 100
2.15.8.7.2.2. Imperfectum. ......................................................................................................... 100
2.15.8.7.2.2.1. Indicativus....................................................................................................... 100
2.15.8.7.2.2.1.1. MH. Wzór I a. Strona czynna - temat: Ú=Ûê ðë ÷Û [ âÞ!á ânã ]. ................................... 100
2.15.8.7.2.2.1.2. MH. Wzór I b. Strona czynna - temat: ø'çù Ìë ÷Û [ âúá î Þ ]. .................................. 100
2.15.8.7.2.2.1.3. MH. Wzór I. Strona bierna - temat: Ú=Ûê ðë ÷ ç [ î Þ!á ânã ]. ....................................... 100
í
2.15.8.7.2.2.1.4. MH. Wzór II. Strona czynna - temat: ä ó ðÛ ÷ ç [ î Þ8âqáiáié{ã ]................................... 101
2.15.8.7.2.2.1.5. MH. Wzór II. Strona bierna - temat: Úï ê ðÛ ÷ ç [ î Þ8âqáiá ânã ]. .................................. 101
æ
2.15.8.7.2.2.1.6. MH. Wzór III. Strona czynna - temat: ä=å Í ðÛ ÷ ç [ î ÞiàEáié{ã ]. ................................. 101
2.15.8.7.2.2.1.7. MH. Wzór III. Strona bierna - temat: Ú=ÛÜ Í ðÛ ÷ ç [ î ÞiàEá ânã ]. ................................. 101
í
2.15.8.7.2.2.1.8. MH. Wzór IV. Strona czynna - temat: äå ðë ÷ ç [ î Þ!áié{ã ]..................................... 102
2.15.8.7.2.2.1.9. MH. Wzór IV. Strona bierna - temat: ÚÛê ðë ÷ ç [ î Þ!á ânã ]. .................................... 102
ö
2.15.8.7.2.2.1.10. MH. Wzór V. Strona czynna - temat: Ú ï ê ðÛ Û ÷Û [ âò âÞ8âqáiá ânã ]. .......................... 102
ö
2.15.8.7.2.2.1.11. MH. Wzór V. Strona bierna - temat: Ú ï ê ðÛ Û ÷ ç [ îò âÞ8âqáiá ânã ]............................. 102
ö
2.15.8.7.2.2.1.12. MH. Wzór VI. Strona czynna - temat: ÚÛÜ Í ðÛ Û ÷Û [ âò âÞiàEá ânã ]........................... 103
ö
2.15.8.7.2.2.1.13. MH. Wzór VI. Strona bierna - temat: ÚÛÜ Í ðÛ Û ÷ ç [ îò âÞ{àEá ânã ]. ........................... 103
í
2.15.8.7.2.2.1.14. MH. Wzór VII. Strona czynna - temat: äå ðÛ Éë ÷Û [ â õnÞ8âqáié{ã ]............................. 103
2.15.8.7.2.2.1.15. MH. Wzór VII. Strona bierna - temat: ÚÛê ðÛ Éë ÷ ç [ îõnÞ8âqá ânã ]. ............................ 104
íö
2.15.8.7.2.2.1.16. MH. Wzór VIII. Strona czynna - temat: äå Û ðë ÷Û [ âÞò âqáié{ã ]. ........................... 104
öð ÷
2.15.8.7.2.2.1.17. MH. Wzór VIII. Strona bierna - temat: Ú=Ûê Û ë ç [ î Þò âqá ânã ]............................. 104
í ö
2.15.8.7.2.2.1.18. MH. Wzór X. Strona czynna - temat: ä å ðë Û ðë ÷Û [ âÞò ß âÞ!áié{ã ]. ........................... 104
ö
2.15.8.7.2.2.1.19. MH. Wzór X. Strona bierna - temat: ÚÛê ðë Û ðë ÷ ç [ î Þò ß âÞ!á ânã ]. ............................ 105
2.15.8.7.2.2.2. Czasownik MH - Imperativus. ......................................................................... 105 ü
2.15.8.7.2.2.2.1.1. Wzory trybu rozkazujû cego czasownika MH. Imperat - wzór I. a. Schemat: äÑÛ ë å Ò [ áié ý8þiânã ].
105 ü
2.15.8.7.2.2.2.1.2. MH. Imperat - wzór I. b. Schemat: äÑç ë çÒ [ á îý8þiîã ].................................. 105
ü
2.15.8.7.2.2.2.1.3. MH. Imperat - wzór II. Schemat: ä óÑÛ [ý!âZþ þ{é{ã ]. .................................... 105
ü
2.15.8.7.2.2.2.1.4. MH. Imperat - wzór III. Schemat: ä=ÕE å Í Û [ý{àþ{é{ã ]..................................... 105
ü
2.15.8.7.2.2.2.1.5. MH. Imperat - wzór IV. Schemat: ä=Ñå ë Ûì [ á â ý8þ{é{ã ]. .................................. 106
ÿñ
2.15.8.7.2.2.2.1.6. MH. Imperat - wzór V. Schemat: ä ïÑÛ Û [ò âý!âZþ þiânã ]. ............................... 106
ÿñ
2.15.8.7.2.2.2.1.7. MH. Imperat - wzór VI. Schemat: äÕE Û Í Û Û [òiâ ý{àþiânã ]................................ 106
ÿô
2.15.8.7.2.2.2.1.8. MH. Imperat - wzór VII. Schemat: ä=Ñå Û ë å Ò [ áié õý!âZþ{é{ã ].............................. 106
öü
2.15.8.7.2.2.2.1.9. MH. Imperat - wzór VIII. Schemat: ä=Ñå Û ë å Ò [ áié ý/ò âZþ{é{ã ]. ............................ 106
ÿöÝ
2.15.8.7.2.2.2.1.10. MH. Imperat - wzór X. Schemat: äÑå ë Û ë å Ò [ áié Þò â ý8þ{é{ã ]............................ 106
2.15.8.7.2.3. Wzory imiesłowów czasownika MH....................................................................... 106
2.15.8.7.2.4. Masdary MH.......................................................................................................... 107
2.15.8.7.3. Czasownik UH ............................................................................................................. 107
2.15.8.7.3.1. Perfectum. ............................................................................................................. 107
2.15.8.7.3.1.1. UH. Wzór I. Strona czynna a. - temat: ì Û ÐÖÛ [ ß â 8âqá ]............................................. 107
 
2.15.8.7.3.1.2. UH. Wzór I. Strona czynna b. - temat: ªå Û [ß â ié á ]. ......................................... 107
2.15.8.7.3.1.3. UH. Wzór I. Strona czynna c. - temat: =çÐØÛ [
ß â 8îªá ]........................................... 108
2.15.8.7.3.1.4. UH. Wzór I. Strona bierna - temat: Zå ÐÖ ç [ ß î !é á ]. ............................................... 108
2.15.8.7.3.1.5. UH. Wzór II. Strona czynna - temat: ì ï ÐÖÛ [ ß â  !âqá ].............................................. 108
2.15.8.7.3.1.6. UH. Wzór II. Strona bierna - temat: ó ÐÖ ç [ ß î  !é á ]. ............................................. 108
2.15.8.7.3.1.7. UH. Wzór III. Strona czynna - temat: ì Û Í ÖÛ [ ß à 8âqá ]. ............................................ 109
215
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (          !"#$  !% &'!  (') *+ , ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.3.1.8. UH. Wzór III. Strona bierna - temat: -/. 0"( 1 [ 243 5 6 7982 ]. .......................................... 109
2.15.8.7.3.1.9. UH. Wzór IV. Strona czynna - temat: : ; =(< ;: [ 2 5 >%379>?2 ]. .......................................... 109
2.15.8.7.3.1.10. UH. Wzór IV. Strona bierna - temat: -/. =(< 1: [ 2 5 @37982 ].......................................... 109
BC
2.15.8.7.3.1.11. UH. Wzór V. Strona czynna - temat: : A =; ; [D>%3 5 >7 7>?2 ]. ...................................... 110
BC
2.15.8.7.3.1.12. UH. Wzór V. Strona bierna - temat: -FE 1 1 [D@3 5 @ 7 7982 ]........................................ 110
BC
2.15.8.7.3.1.13. UH. Wzór VI. Strona czynna - temat: : ; 0 ; ; [DG>%3 5 HG7>?2 ]....................................... 110
BC
2.15.8.7.3.1.14. UH. Wzór VI. Strona bierna - temat: -/. 0"1 1 [D@I243 5 6 7982 ]..................................... 111
BJ
2.15.8.7.3.1.15. UH. Wzór VII. Strona czynna a. - temat: : ; =; < . ! [ 2G8 K+3 5 >7>?2 ]. ............................... 111
BJ
2.15.8.7.3.1.16. UH. Wzór VII. Strona bierna - temat: -/. 1 < 1! [ 2@K+3 5 @ 7982 ]. .................................. 111
L
2.15.8.7.3.1.17. UH. Wzór VIII. Strona czynna - temat: : ; =; (< . ! [ 2G8 3D 5 >7>?2 ]. .................................. 111
L
2.15.8.7.3.1.18. UH. Wzór VIII. Strona bierna - temat: -/. 1 (< 1: [ 2@3D 5 @ 7982 ]................................... 112
BLM
2.15.8.7.3.1.19. UH. Wzór X. Strona czynna - temat: : ; =< ; < . ! [ 2G8N D 5 >%37>?2 ]. .................................. 112
BL
2.15.8.7.3.1.20. UH. Wzór X. Strona bierna - temat: -/. =< 1 M< 1! [ 2@ N D 5 @37982 ]. .................................. 112
2.15.8.7.3.2. Czasownik UH – Imperfectum ............................................................................... 113
2.15.8.7.3.2.1. Indicativus.......................................................................................................
B
113
2.15.8.7.3.2.1.1. UH. Wzór I. Strona czynna - temat a: : ; "< O; [ >%37>?2 ]. ..................................... 113
Q
2.15.8.7.3.2.1.2. UH. Wzór I. Strona czynna - temat b: P"1 < O; [ >SRT@I2 ]. .................................... 113
B
2.15.8.7.3.2.1.3. UH. Wzór I. Strona bierna - temat: : ; =< O 1 [ @37>?2 ]. ......................................... 113
B
2.15.8.7.3.2.1.4. UH. Wzór II. Strona czynna - temat: -FE "; O 1 [ @3U>7 7982 ]. .................................. 114
B
2.15.8.7.3.2.1.5. UH. Wzór II. Strona bierna - temat: : A =; O 1 [ @3U>747>?2 ]. .................................... 114
B
2.15.8.7.3.2.1.6. UH. Wzór III. Strona czynna - temat: -/. 0 ; O 1 [ @3SHG7982 ]................................... 114
B
2.15.8.7.3.2.1.7. UH. Wzór III. Strona bierna - temat: : ; 0 ; O 1 [ @3SH79>?2 ]. .................................... 114
B
2.15.8.7.3.2.1.8. UH. Wzór IV. Strona czynna - temat: -/. =< O 1 [ @37982 ]. .................................... 115
B
2.15.8.7.3.2.1.9. UH. Wzór IV. Strona bierna - temat: : ; =< O 1 [ @37>?2 ]. ...................................... 115
BL
2.15.8.7.3.2.1.10. UH. Wzór V. Strona czynna - temat: : A =; ; O; [ >DG>%3U>7 7>?2 ].............................. 115
BL
2.15.8.7.3.2.1.11. UH. Wzór V. Strona bierna - temat: : A =; ; O 1 [ @=D>%3U> 7 7>?2 ]............................... 116
BL
2.15.8.7.3.2.1.12. UH. Wzór VI. Strona czynna - temat: : ; 0= ; ; O; [ >D>%3 H7>?2 ]. ............................ 116
BL
2.15.8.7.3.2.1.13. UH. Wzór VI. Strona bierna - temat: : ; 0 ; ; O 1 [ @=DG>%3SH79>?2 ]............................... 116
B
2.15.8.7.3.2.1.14. UH. Wzór VII. Strona czynna - temat: -/. =; < O; [ > KV3U>7982 ]............................. 117
B
2.15.8.7.3.2.1.15. UH. Wzór VII. Strona bierna - temat: : ; =; < O 1 [ @K+3U>79>?2 ]. .............................. 117
LB
2.15.8.7.3.2.1.16. UH. Wzór VIII. Strona czynna - temat: -/. =; < O; [ >3D>7982 ]. ........................... 117
LB
2.15.8.7.3.2.1.17. UH. Wzór VIII. Strona bierna - temat: : ; =; < O 1 [ @3DG>7>?2 ]............................... 118
BLW
2.15.8.7.3.2.1.18. UH. Wzór X. Strona czynna - temat: -/. =< ; < O; [ >SN D 5 >37982 ]............................. 118
BL
2.15.8.7.3.2.1.19. UH. Wzór X. Strona bierna - temat: : ; =< ; W< O 1 [ @ N D 5 >%37>?2 ]............................... 118
2.15.8.7.3.3. Czasownik UH - Imperativus..................................................................................
Y
119
2.15.8.7.3.3.1. UH. Imperat - wzór I. Schemat: X"; < . ! [ 2G8 Z>]\ ].................................................... 119
Y
2.15.8.7.3.3.2. UH. Imperat - wzór II. Schemat: X E; [Z9>/[[^8^\ ]. .................................................. 119
Y
2.15.8.7.3.3.3. UH. Imperat - wzór III. Schemat: X=&+ .  ; [Z HF[^8^\ ]................................................... 119
Y
2.15.8.7.3.3.4. UH. Imperat - wzór IV. Schemat: X". < ;: [ 2> Z[^8^\ ]. ................................................ 119
_C
2.15.8.7.3.3.5. UH. Imperat - wzór V. Schemat: X A; ; [D>Z9>/[[G>]\ ]. ............................................. 119
_C
2.15.8.7.3.3.6. UH. Imperat - wzór VI. Schemat: X=&+ ;  ; ; [D>Z^HF[G>]\ ].............................................. 119
_J
2.15.8.7.3.3.7. UH. Imperat - wzór VII. Schemat: X". ; < . ! [ 2G8 K%Z9>/[^8^\ ]. .......................................... 120
LY
2.15.8.7.3.3.8. UH. Imperat - wzór VIII. Schemat: X". ; < . ! [ 2G8 ZD>/[^8^\ ]. .......................................... 120
_L
2.15.8.7.3.3.9. UH. Imperat - wzór X. Schemat: X=. < ; M< . ! [ 2G8N D> Z[^8^\ ]. .......................................... 120
2.15.8.7.3.4. Wzory imiesłowów czasownika UH. ...................................................................... 120
2.15.8.7.3.5. Wzory masdarów czasownika UH. ......................................................................... 120
2.15.8.7.4. Czasownik PW. ............................................................................................................ 121
2.15.8.7.4.1. Czasownik PW - Perfectum.................................................................................... Y
121
2.15.8.7.4.1.1. PW. Wzór I. Strona czynna (a) - schemat: X=; ; [Z`5 >/[G>]\ ]...................................... 121
Y
2.15.8.7.4.1.2. PW. Wzór I. Strona bierna - schemat: X=. 1 [Z`5 @U[^8^\ ]. ............................................ 121
Y
2.15.8.7.4.1.3. PW. Wzór II. Strona czynna - schemat: X A; [Z`5 >/[[G>]\ ]. ....................................... 122
Y
2.15.8.7.4.1.4. PW. Wzór II. Strona bierna - schemat: X E 1 [Z`5 @U[[^8^\ ]. ......................................... 122
Y
2.15.8.7.4.1.5. PW. Wzór III. Strona czynna - schemat: X=&+ ;  ; [Z`5 HF[G>]\ ]........................................ 122
Y
2.15.8.7.4.1.6. PW. Wzór III. Strona bierna - schemat: X=&+ . "1 [Z6a[^8^\ ]......................................... 122
Y
2.15.8.7.4.1.7. PW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: X=; < ;: [ 2> Z>]\ ]. ..................................... 123
Y
2.15.8.7.4.1.8. PW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: X=. < 1: [ 2@Z[^8^\ ]. ....................................... 123
_C
2.15.8.7.4.1.9. PW. Wzór V. Strona czynna - schemat: X A; ; [D> ZS>/[[G>]\ ].................................... 123
_C
2.15.8.7.4.1.10. PW. Wzór V. Strona bierna - schemat: XE 1 1 [D@Z`5 @U[[^8^\ ]. ................................... 124
216
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (bcd e f g h f i jbk jl mf n"bop f n%d q'n g r's x t+g u ) © 2002. (kopia bezpłatna)
y
2.15.8.7.4.1.11. PW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: v=q+ w i w w [z{ | }F~G{] ].................................. 124
xy
2.15.8.7.4.1.12. PW. Wzór VI Strona bierna - schemat: v=q+ € g"  [z‚|`ƒ „a~^…^ ]. .................................. 124
† ˆ‡
2.15.8.7.4.1.13. PW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: v=mw w € n [ ‰G… |z ƒ {/~G{] ]. ............................. 124
† ˆ‡
2.15.8.7.4.1.14. PW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: v=m€  Š [ ‰‚|z ƒ ‚U~^…^ ]................................ 125
x‡ † ‹‡
2.15.8.7.4.1.15. PW. Wzór X. Strona czynna - schemat: v=mw w € n [ ‰G…Œ z ƒ { |~G{] ]. ............................. 125
x‡ † ‡
2.15.8.7.4.1.16. PW. Wzór X. Strona bierna - schemat: v"m€  ‹ Š [ ‰‚ Œ z ƒ ‚|~^…^ ]................................ 125
2.15.8.7.4.2. Czasownik PW – Imperfectum. .............................................................................. 126
2.15.8.7.4.2.1. Indicativus....................................................................................................... x‡
126
2.15.8.7.4.2.1.1. PW. Wzór I a. Strona czynna - schemat: v"mw w [ { |~G{] ]. ................................ 126

2.15.8.7.4.2.1.2. PW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: v"mw w [ { |~G{] ]................................. 126

2.15.8.7.4.2.1.3. PW. Wzór I c. Strona czynna - schemat: v"m€ w [ { |~^…^ ].................................. 126

2.15.8.7.4.2.1.4. PW. Wzór I d. Strona czynna - schemat: v=m  w [ { |~G‚% ]. ................................ 127

2.15.8.7.4.2.1.5. PW. Wzór I. Strona bierna - schemat: v"mw   [ ‚|~G{] ]. .................................... 127
x
2.15.8.7.4.2.1.6. PW. Wzór II. Strona czynna - schemat: vŽmw   [ ‚|9{/~~^…^ ]. .............................. 127
x
2.15.8.7.4.2.1.7. PW. Wzór II. Strona bierna - schemat: vmw   [ ‚|9{/~~G{] ]. ............................... 127
x
2.15.8.7.4.2.1.8. PW. Wzór III. Strona czynna - schemat: v"q+ € i w   [ ‚|^}F~^…^ ]............................... 128
x
2.15.8.7.4.2.1.9. PW. Wzór III. Strona bierna - schemat: v"q+ w i w   [ ‚|^}F~G{] ]................................ 128

2.15.8.7.4.2.1.10. PW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: v"m€   [ ‚|~^…^ ]................................ 128

2.15.8.7.4.2.1.11. PW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: v=mw   [ ‚|~G{] ]. ............................... 128

2.15.8.7.4.2.1.12. PW. Wzór V. Strona czynna - schemat: v mw w w [ {=z{ |9{/~~G{] ]. ....................... 129

2.15.8.7.4.2.1.13. PW. Wzór V. Strona bierna - schemat: vmw w   [ ‚=z{ |S{/~~G{] ].......................... 129

2.15.8.7.4.2.1.14. PW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: v=q+ w i w w w [ {=z{ |^}F~G{] ]........................ 129

2.15.8.7.4.2.1.15. PW. Wzór VI. Strona bierna - schemat: v mw w   [ ‚=z{|9{/~~G{] ]. ....................... 130
† x‡
2.15.8.7.4.2.1.16. PW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: v"m€ w w [ { |z{/~^…^ ]. ........................ 130
† x‡
2.15.8.7.4.2.1.17. PW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: v"mw w   [ ‚|z{/~G{] ].......................... 130
x‡ † ‡
2.15.8.7.4.2.1.18. PW. Wzór X. Strona czynna - schemat: v=m€ w  w [ {SŒ z{|~^…^ ]. ........................ 130
x‡ † ‡
2.15.8.7.4.2.1.19. PW. Wzór X. Strona bierna - schemat: v"mw    [ ‚ Œ z‚|~G{] ]. ......................... 131
2.15.8.7.4.2.2. Wzory trybu rozkazuj‘ cego czasownika PW. ˆ‡
................................................... 131
2.15.8.7.4.2.2.1. PW. Imperat - wzór I. a. Schemat: v=mw € n [ ‰G… |~G{] ]. Czasownik w v=tV € w’ [ “”{ •–…^I{ ] - "ba— si˜ ". 131
ˆ‡
2.15.8.7.4.2.2.2. PW. Imperat - wzór I. b. Schemat: v=m  n [ ‰‚|~G‚% ]......................................... 131
2.15.8.7.4.2.2.3. PW. Imperat - wzór I. c. Schemat: v=qw [ ~G{] ]. .............................................. 131
2.15.8.7.4.2.2.4. Czasownik PW. Imperat - wzór I. d. Schemat: v=q€ [ ~^…^ ].............................. 132
2.15.8.7.4.3. Wzory imiesłowów PW. Schematy wspólne dla wszystkich rdzeni. ........................ 132
2.15.8.7.4.4. Masdary PW. ......................................................................................................... 132
2.15.8.7.5. Czasownik PY. ............................................................................................................. 132
2.15.8.7.5.1. Perfectum. .............................................................................................................
ˆ
133
2.15.8.7.5.1.1. Wzór I. Strona czynna - schemat: v=m€ w [|`ƒ {/~^…^ ]. .................................................. 133
ˆ
2.15.8.7.5.1.2. PY. Wzór I. Strona bierna - schemat: v=m€  [|`ƒ ‚U~^…^ ].............................................. 133
ˆ
2.15.8.7.5.1.3. PY. Wzór II. Strona czynna - schemat: v mw [|`ƒ {/~~G{] ]. ........................................ 133
ˆ
2.15.8.7.5.1.4. PY. Wzór II. Strona bierna - schemat: v Žm  [|`ƒ ‚U~~^…^ ]. .......................................... 133
ˆ
2.15.8.7.5.1.5. PY. Wzór III. Strona czynna - schemat: v=q+ w i w [|`ƒ }F~G{] ]......................................... 134
ˆ
2.15.8.7.5.1.6. PY. Wzór III. Strona bierna - schemat: v=q+ € g" [|`ƒ „a~^…^ ].......................................... 134
ˆ‡
2.15.8.7.5.1.7. PY. Wzór IV Strona czynna - schemat: v"mw wŠ [ ‰ ƒ { |~G{] ]........................................ 134
ˆ‡
2.15.8.7.5.1.8. PY. Wzór IV Strona bierna - schemat: v"m€ Š [ ‰ ƒ ‚|~^…^ ].......................................... 134
xy
2.15.8.7.5.1.9. PY. Wzór V. Strona czynna - schemat: v mw w [z{|`ƒ {/~~G{] ]..................................... 135
xy
2.15.8.7.5.1.10. PY. Wzór V Strona bierna - schemat: v Žm   [z‚|`ƒ ‚U~~^…^ ]...................................... 135
xy
2.15.8.7.5.1.11. PY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: v=q+ w i w w [zG{ |`ƒ }F~G{] ]. ................................. 135
xy
2.15.8.7.5.1.12. PY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: v=q+ € g"  [z‚|`ƒ „a~^…^ ]. .................................. 136
† ˆ‡
2.15.8.7.5.1.13. PY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: v"mw w € n [ ‰G… |z ƒ {/~G{] ]. .............................. 136
† ˆ‡
2.15.8.7.5.1.14. PY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: v"m€  Š [ ‰‚|z ƒ ‚U~^…^ ]. ............................... 136
x‡ † ‹‡
2.15.8.7.5.1.15. PY. Wzór X. Strona czynna - schemat: v=mw w € n [ ‰G…Œ z ƒ {|~G{] ]. .............................. 136
x‡ † ‡
2.15.8.7.5.1.16. PY. Wzór X. Strona bierna - schemat: v=m€ w ‹ n [ ‰‚ Œ z ƒ ‚|~^…^ ]................................. 137
2.15.8.7.5.2. Imperfectum. ......................................................................................................... 137
2.15.8.7.5.2.1. Indicativus.......................................................................................................

137
2.15.8.7.5.2.1.1. PY. Wzór I. Strona czynna - schemat: v"mw w [ { |~G{] ]..................................... 137

2.15.8.7.5.2.1.2. PY. Wzór I. Strona bierna - schemat: v"mw   [ ‚|~G{] ]...................................... 137
x
2.15.8.7.5.2.1.3. PY. Wzór Wzór II. Strona czynna - schemat: vŽmw   [ ‚|9{/~~^…^ ]....................... 138
x
2.15.8.7.5.2.1.4. PY. Wzór II. Strona bierna - schemat: vmw   [ ‚|9{/~~G{] ]................................. 138
217
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (™š› œ  ž Ÿ    ¡™¢ ¡£ ¤ ¥"™¦§  ¥%› ¨'¥ ž ©'ª «+ž °¬ ± ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.5.2.1.5. PY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ­"¨+ ®   ¯ ² [ ³´^µF¶^·^¸ ]................................ 138
°±
2.15.8.7.5.2.1.6. PY. Wzór III. Strona bierna - schemat: ­"¨+ ¯   ¯ ² [ ³´^µF¶G¹]¸ ]. ............................... 138
°±
2.15.8.7.5.2.1.7. PY. Wzór Wzór IV. Strona czynna - schemat: ­"¤® º ² [ ³´¶^·^¸ ]. ........................ 139
°±
2.15.8.7.5.2.1.8. PY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ­"¤¯ º ² [ ³´¶G¹]¸ ]. .................................. 139
°¼
2.15.8.7.5.2.1.9. PY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ­ »¤¯ ¯ ²¯ [ ¹=½¹ ´9¹/¶¶G¹]¸ ]. .......................... 139
°¼±
2.15.8.7.5.2.1.10. PY. Wzór V. Strona bierna - schemat: ­ »¤¯ ¯ ² [ ³=½G¹ ´9¹/¶¶G¹]¸ ]. ......................... 139
¼°
2.15.8.7.5.2.1.11. PY. Wzór Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ­"¤® ¯ º ²¯ [ ¹ ´½G¹/¶^·^¸ ]................. 140
¼ °±
2.15.8.7.5.2.1.12. PY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ­"¤¯ ¯ º ² [ ³´½¹/¶G¹]¸ ]........................... 140
°¼
2.15.8.7.5.2.1.13. PY. Wzór X. Strona czynna - schemat: ­=¤® º ¯ ¾º ²¯ [ ¹S¿ ½G¹ ´¶^·^¸ ]. ......................... 140
°¼¾ ±
2.15.8.7.5.2.1.14. PY. Wzór X. Strona bierna - schemat: ­=¤¯ º ¯ º ² [ ³ ¿ ½¹ ´¶G¹]¸ ]........................... 141
2.15.8.7.5.2.2. Wzory trybu rozkazujÀ cego czasownika PY. .................................................... 141
2.15.8.7.5.3. Wzory imiesłowów czasownika PY. Schematy wspólne dla wszystkich rdzeni........ 141
2.15.8.7.5.4. Masdary PY. .......................................................................................................... 142
2.15.8.7.6. Czasownik MW. ........................................................................................................... 142
2.15.8.7.7. Perfectum. ................................................................................................................
Á
142
2.15.8.7.7.1.1. MW. Wzór I a. Strona czynna - schemat: ­=¤¯ ¯ [´` ¹/¶G¹]¸ ]. Czasownik ¯ à ©¯ [ Ä Â µ¸I¹ ] - "powiedzieÅ ". (RdzeÆ : Þ ©
). 142 Á È Ì È
2.15.8.7.7.1.2. MW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: ­=¤® ¯ [´` ¹/¶^·^¸ ]. Czasownik ¯Ç   ¯ [É= µ"Ê˹ ] - "spaÅ " ( Ç ž . 142
Á± Ì
2.15.8.7.7.1.3. MW. Wzór I. Strona bierna - schemat: ­=¤® [´9³U¶^·^¸ ]. Czasownik ¯ ­ ¢ ©® [ Ä Â Í ¸I¹ ] - "było powiedziane" ( Þ © .
143 Á Ì
2.15.8.7.7.1.4. MW. Wzór II. Strona czynna - schemat: ­ »¤¯ [´` ¹/¶¶G¹]¸ ] ( Þ © . .............................. 143
Á± Ì
2.15.8.7.7.1.5. MW. Wzór II. Strona bierna - schemat: ­ Τ [´` ³U¶¶^·^¸ ] ( Þ © . ................................ 143
Á Ì
2.15.8.7.7.1.6. MW. Wzór III. Strona czynna - schemat: ­=¨+ ¯   ¯ [´` µF¶G¹]¸ ] ( Þ © . ............................. 143
Á± Ì
2.15.8.7.7.1.7. MW. Wzór III. Strona bierna - schemat: ­=¨+ ® ž [´` Ïa¶^·^¸ ] ( Þ © . .............................. 144
Á Ì
2.15.8.7.7.1.8. MW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ­=¤¯ ¯ ¯Ð [ ѹ ´¶G¹]¸ ] ( Þ © ............................. 144
Á± Ì
2.15.8.7.7.1.9. MW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ­=¤® º Ð [ ѳ´¶^·^¸ ] ( Þ © ............................... 144
°Ò Ì
2.15.8.7.7.1.10. MW. Wzór V. Strona czynna - schemat: ­ »¤¯ ¯ [½¹ ´S¹/¶¶G¹]¸ ] ( Þ © ......................... 144
°± Ò ± Ì
2.15.8.7.7.1.11. MW. Wzór V. Strona bierna - schemat: ­ Τ [½³´` ³U¶¶^·^¸ ] ( Þ © ........................... 145
°Ò Ì
2.15.8.7.7.1.12. MW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ­=¨+ ¯   ¯ ¯ [½¹´^µF¶G¹]¸ ] ( Þ © . ....................... 145
°± Ò ± Ì
2.15.8.7.7.1.13. MW. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ­=¨+ ® ž [½³´` Ïa¶^·^¸ ] ( Þ © . ........................ 145
°È Ì
2.15.8.7.7.1.14. MW. Wzór VII. Schemat: ­"¤¯ ¯ º ® ¥ [ ÑG· É%´9¹/¶G¹]¸ ] ( Þ © . ............................................ 146
¼Á Ì
2.15.8.7.7.1.15. MW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ­"¤¯ ¯ º ® ¥ [ ÑG· ´½¹/¶G¹]¸ ] ( Þ © ..................... 146
¼± Á ± Ì
2.15.8.7.7.1.16. MW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ­=¤® º ¥ [ ѳ´½³U¶^·^¸ ] ( Þ © . ..................... 146
Ì
2.15.8.7.7.1.17. MW. Wzór IX. Czasownik » Ó ¯žÔº ® ¥ [ ÑG·¿ Õ' ¹Ö%Ö/¹ ] - "czernieÅ " ( Ó`ž Ô ........................ 146
°¼ Ì
2.15.8.7.7.1.18. MW. Wzór X. Strona czynna - schemat: ­=¤¯ ¯ Ôº ® ¥ [ ÑG·¿ ½¹ ´¶G¹]¸ ] ( Þ © . .................... 147
°¼ ± Ô ± Ì
2.15.8.7.7.1.19. MW. Wzór X. Strona bierna - schemat: ­=¤® º º ¥ [ ѳ ¿ ½³´¶^·^¸ ] ( Þ © ....................... 147
2.15.8.7.7.2. Czasownik MW - Imperfectum............................................................................... 147
2.15.8.7.7.2.1. Indicativus.......................................................................................................± °
147
2.15.8.7.7.2.1.1. MW. Wzór I a. Strona czynna - schemat: ­ ¤º ² ¯ [ ¹ ´¶G³%¸ ]................................ 148
° È Ì È
2.15.8.7.7.2.1.2. MW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: ­=¤¯ º ² ¯ [ ¹ ´¶G¹]¸ ]. Czasownik ¯Ç   ¯ [É= µ"Ê˹ ] ( Ç ž . 148
° ± Ì
2.15.8.7.7.2.1.3. MW. Wzór I. Strona bierna - schemat: ­=¤¯ º ² [ ³´¶G¹]¸ ]. Czasownik ¯ à ©¯ [ Ä Â µ¸I¹ ] ( Þ © .148
°± Ì
2.15.8.7.7.2.1.4. MW. Wzór II. Strona czynna - schemat: ­Τ¯ ² [ ³´9¹/¶¶^·^¸ ] ( Þ © . ..................... 149
°± Ì
2.15.8.7.7.2.1.5. MW. Wzór II. Strona bierna - schemat: ­»¤¯ ² [ ³´9¹/¶¶G¹]¸ ] ( Þ © ....................... 149
°± Ì
2.15.8.7.7.2.1.6. MW. Wzór III. Strona czynna - schemat: ­"¨+ ®   ¯ ² [ ³´^µF¶^·^¸ ] ( Þ © ...................... 149
°± Ì
2.15.8.7.7.2.1.7. MW. Wzór III. Strona bierna - schemat: ­"¨+ ¯   ¯ ² [ ³´^µF¶G¹]¸ ] ( Þ © . ..................... 149
°± Ì
2.15.8.7.7.2.1.8. MW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ­"¤® º ² [ ³´¶^·^¸ ] ( Þ © . ....................... 150
°±
2.15.8.7.7.2.1.9. MW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ­"¤¯ º ² [ ³´¶G¹]¸ ] . ............................... 150
°¼ Ì
2.15.8.7.7.2.1.10. MW. Wzór V. Strona czynna - schemat: ­ »¤¯ ¯ ²¯ [ ¹=½¹ ´9¹/¶¶G¹]¸ ] ( Þ © . .............. 150
°¼± Ì
2.15.8.7.7.2.1.11. MW. Wzór V. Strona bierna - schemat: ­ »¤¯ ¯ ² [ ³=½¹´9¹/¶¶G¹]¸ ] ( Þ © . ............... 151
°¼ Ì
2.15.8.7.7.2.1.12. MW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ­=¨+ ¯   ¯ ¯ ²¯ [ ¹=½¹ ´ µF¶G¹]¸ ] ( Þ © ............... 151
°¼± Ì
2.15.8.7.7.2.1.13. MW. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ­=¨+ ¯   ¯ ¯ ² [ ³=½¹´^µF¶G¹]¸ ] ( Þ © ................ 151
° Ì
2.15.8.7.7.2.1.14. MW. Wzór VII. Schemat: ­"¤® ¯ œº ²¯ [ ¹ É%´9¹/¶^·^¸ ] ( Þ © . ....................................... 152
¼° Ì
2.15.8.7.7.2.1.15. MW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ­"¤® ¯ º ²¯ [ ¹ ´½¹/¶^·^¸ ] ( Þ © ................ 152
¼ °± Ì
2.15.8.7.7.2.1.16. MW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ­"¤¯ ¯ º ² [ ³´½¹/¶G¹]¸ ] ( Þ © . ............... 152
Ì
2.15.8.7.7.2.1.17. MW. Wzór IX. Czasownik » Ó ¯žÔº ® ¥ [ ÑG·¿ Õ' ¹Ö%Ö/¹ ] - "czernieÅ " ( Ó`ž Ô . ................ 152
°¼¾ Ì
2.15.8.7.7.2.1.18. MW. Wzór X. Strona czynna - schemat: ­=¤® º ¯ º ²¯ [ ¹S¿ ½G¹ ´¶^·^¸ ] ( Þ © . ............... 153
°¼¾ ± Ì
2.15.8.7.7.2.1.19. MW. Wzór X. Strona bierna - schemat: ­=¤¯ º ¯ º ² [ ³ ¿ ½¹ ´¶G¹]¸ ] ( Þ © ................. 153
2.15.8.7.7.2.2. Czasownik MW - Imperfectum - Jussivus. ....................................................... 153
218
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (×ØÙ Ú Û Ü Ý Û Þ ß×à ßá âÛ ã"×äå Û ã%Ù æ'ã Ü ç'è é+Ü ê î ï )ð © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.7.2.2.1. MW. Wzór I a. Strona czynna - schemat: ë=âì í [ ñ òóGô%õ ]................................ 153
ð îïð ð ö ÷ð ü ö ÷
2.15.8.7.7.2.2.2. MW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: ë âí [ ñ òóGñ]õ ]. Czasownik Þ [ø=ù ú"ûËñ ] ( Ü . 154
ð îï
2.15.8.7.7.2.2.3. MW. Wzór I. Strona bierna - schemat: ë âí ì [ ôòóGñ]õ ].................................... 154
îð ï ü
2.15.8.7.7.2.2.4. MW. Wzór II. Strona czynna - schemat: ëýâ ì [ ôò9ñ/óó^þ^õ ] ( ÿÜ ç . ..................... 154
îð ï ü
2.15.8.7.7.2.2.5. MW. Wzór II. Strona bierna - schemat: ëâ ì [ ôò9ñ/óóGñ]õ ] ( ÿÜ ç ....................... 154
îð ï ü
2.15.8.7.7.2.2.6. MW. Wzór III. Strona czynna - schemat: ëæ+  Þ ì [ ôò^úFó^þ^õ ] ( ÿÜ ç ...................... 155
ð îð ï ü
2.15.8.7.7.2.2.7. MW. Wzór III. Strona bierna - schemat: ë æ+Þ ì [ ôò^úFóGñ]õ ] ( ÿÜ ç . ..................... 155
îï ü
2.15.8.7.7.2.2.8. MW. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ëâ í ì [ ôòó^þ^õ ] ( ÿÜ ç . ....................... 155
ð îï
2.15.8.7.7.2.2.9. MW. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ë âí ì [ ôòóGñ]õ ] . ............................... 155
îð ð ïð ü
2.15.8.7.7.2.2.10. MW. Wzór V. Strona czynna - schemat: ëâ [ ññ ò9ñ/óóGñ]õ ] ( ÿÜ ç . .............. 156
îð ð ï ü
2.15.8.7.7.2.2.11. MW. Wzór V. Strona bierna - schemat: ëâ ì [ ôñò9ñ/óóGñ]õ ] ( ÿÜ ç . ............... 156
ð îð ð ïð ü
2.15.8.7.7.2.2.12. MW. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ë æ+Þ [ ññ ò úFóGñ]õ ] ( ÿÜ ç ............... 156
ð îð ð ï ü
2.15.8.7.7.2.2.13. MW. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ë æ+Þ ì [ ôñò^úFóGñ]õ ] ( ÿÜ ç ................ 157
îð ïð ü
2.15.8.7.7.2.2.14. MW. Wzór VII. Schemat: ëâ Úí [ ñ ø%ò9ñ/ó^þ^õ ] ( ÿÜ ç . ....................................... 157
ð î ïð ü
2.15.8.7.7.2.2.15. MW. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ëâ í [ ñ òñ/ó^þ^õ ] ( ÿÜ ç ................ 157
ð ð î ï ü
2.15.8.7.7.2.2.16. MW. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ë â í ì [ ôòñ/óGñ]õ ] ( ÿÜ ç . ............... 157
î ð ïð ü
2.15.8.7.7.2.2.17. MW. Wzór X. Strona czynna - schemat: ëâ í í [ ñ
Gñ òó^þ^õ ] ( ÿÜ ç . ............... 158
ð î ð ï ü
2.15.8.7.7.2.2.18. MW. Wzór X. Strona bierna - schemat: ë âí í ì [ ô
ñ òóGñ]õ ] ( ÿÜ ç ................. 158
2.15.8.7.7.2.3. Czasownik MW - Imperativus. ........................................................................

158
2.15.8.7.7.2.3.1. MW. Imperat - wzór I. a. Schemat: ë=âì í [òóGô%õ ]. ........................................... 158
ð
2.15.8.7.7.2.3.2. Wzór I. b. Schemat: ë âí [òóGñ]õ ]................................................................... 158
ð ü
2.15.8.7.7.2.3.3. MW. Imperat - wzór II. Schemat: ë ýâ [ò9ñ/óó^þ^õ ] ( ÿÜ ç . .................................. 158
ð ü
2.15.8.7.7.2.3.4. MW. Imperat - wzór III. Schemat: ëæ+  Þ [ò úFó^þ^õ ] ( ÿÜ ç ................................... 159
ð ü
2.15.8.7.7.2.3.5. MW. Imperat - wzór IV. Schemat: ëâ í [ ñ òó^þ^õ ] ( ÿÜ ç . ................................ 159
îð ð ü
2.15.8.7.7.2.3.6. MW. Imperat - wzór V. Schemat: ëâ [ñ òSñ/óóGñ]õ ] ( ÿÜ ç . ............................. 159
ð îð ð ü
2.15.8.7.7.2.3.7. MW. Imperat - wzór VI. Schemat: ë æ+Þ [ñ ò úFóGñ]õ ] ( ÿÜ ç . ............................ 159
îð ÷ ü
2.15.8.7.7.2.3.8. MW. Imperat - wzór VII. Schemat: ëâ í  ã [ Gþ ø%ò9ñ/ó^þ^õ ] ( ÿÜ ç . .......................... 159
ð ü
2.15.8.7.7.2.3.9. MW. Imperat - wzór VIII. Schemat: ëâ í  ã [ Gþ òGñ/ó^þ^õ ] ( ÿÜ ç ........................... 159
î ð  ü
2.15.8.7.7.2.3.10. MW. Imperat - wzór X. Schemat: ëâ í í  ã [ Gþ
ñ òó^þ^õ ] ( ÿÜ ç . ........................ 159
ü
2.15.8.7.7.3. Wzory imiesłowów ü
czasownika MW ( ÿÜ ç .............................................................. 160
2.15.8.7.7.4. Masdary MW ( ÿÜ ç ................................................................................................. 160
2.15.8.7.8. Czasownik MY............................................................................................................. 160
2.15.8.7.8.1. Perfectum. .............................................................................................................
ð ð
160
2.15.8.7.8.1.1. MY. Wzór I. Strona czynna - schemat: ë â [ò`ù ñ/óGñ]õ ]........................................... 160

2.15.8.7.8.1.2. MY. Wzór I. Strona bierna - schemat: ëâ ì [ò9ôUó^þ^õ ]............................................. 161
ð ü
2.15.8.7.8.1.3. MY. Wzór II. Strona czynna - schemat: ëâ [ò`ù ñ/óóGñ]õ ] ( áà  . ............................. 161
ü
2.15.8.7.8.1.4. MY. Wzór II. Strona bierna - schemat: ë ýâ ì [ò`ù ôUóó^þ^õ ] ( á à  . ............................... 161
ð ð ü
2.15.8.7.8.1.5. MY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ë æ+Þ [ò`ù úFóGñ]õ ] ( á à  .............................. 161
ü
2.15.8.7.8.1.6. MY. Wzór III. Strona bierna - schemat: ëæ+  Ü"ì [ò`ù aó^þ^õ ] ( á à  ............................... 162
ð ð ð  ü
2.15.8.7.8.1.7. MY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ë â [ ñ òóGñ]õ ] ( á à  . ........................... 162
 ü
2.15.8.7.8.1.8. MY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ëâ í ì [ ôòó^þ^õ ] ( á à  . ............................. 162
îð ð ü
2.15.8.7.8.1.9. MY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ëâ [Gñ ò9ñ/óóGñ]õ ] ( áà  . ......................... 162
î ü
2.15.8.7.8.1.10. MY. Wzór V. Strona bierna - schemat: ë ýâ ì ì [ôò`ù ôUóó^þ^õ ] ( á à  . ......................... 163
ð îð ð ü
2.15.8.7.8.1.11. MY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ë æ+Þ [Gñ ò^úFóGñ]õ ] ( áà  ........................ 163
î ü
2.15.8.7.8.1.12. MY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ëæ+  Ü"ì ì [ôò`ù aó^þ^õ ] ( á à  ......................... 163
ð îð ÷ ü
2.15.8.7.8.1.13. MY. Wzór VII. Schemat: ë â í  ã [ Gþ ø%ò9ñ/óGñ]õ ] ( á à  ............................................. 164
ð ð ü
2.15.8.7.8.1.14. MY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ë â í  ã [ Gþ òñ/óGñ]õ ] (  à ß ....................... 164
 ü
2.15.8.7.8.1.15. MY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ëâ ì í ìã [ ôòôUó^þ^õ ] (  à ß . ....................... 164
ð ü
2.15.8.7.8.1.16. MY. Wzór IX. Czasownik  à ßí  ã [ Gþ=ù ñ/ñ ] - "biele " (  à ß . ......................... 164
ð î ð ü
2.15.8.7.8.1.17. MY. Wzór X. Strona czynna - schemat: ë â í  ã [ Gþ
ñ òóGñ]õ ] ( á à  ..................... 165
î
2.15.8.7.8.1.18. MY. Wzór X. Strona bierna - schemat: ëâ í ì í ìã [ ô
ôòó^þ^õ ] ( áà  ). ..................... 165
2.15.8.7.8.2. Imperfectum. ......................................................................................................... 165
2.15.8.7.8.2.1. Indicativus.......................................................................................................îïð
165
2.15.8.7.8.2.1.1. MY. Wzór I. Strona czynna - schemat: ëâ í [ ñ òó^þ^õ ]. ................................... 165
ð îï
2.15.8.7.8.2.1.2. MY. Wzór I. Strona bierna - schemat: ë âí ì [ ôòóGñ]õ ]..................................... 166
îð ï ü
2.15.8.7.8.2.1.3. MY. Wzór II. Strona czynna - schemat: ëýâ ì [ ôò9ñ/óó^þ^õ ] ( áà  ...................... 166
îð ï ü
2.15.8.7.8.2.1.4. MY. Wzór II. Strona bierna - schemat: ëâ ì [ ôò9ñ/óóGñ]õ ] ( á à  . ..................... 166
îð ï ü
2.15.8.7.8.2.1.5. MY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ëæ+  Þ ì [ ôò^úFó^þ^õ ] ( á à  . .................... 166
219
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej ( ! " # ! $ %&' %()*! +,*- ! +. /0+ " 10234" 85 9 ) © 2002. (kopia bezpłatna)
F
2.15.8.7.8.2.1.6. MY. Wzór III. Strona bierna - schemat: 6/4 7 $ 7 : [ ;<>=@?BADC ] ( (' E ...................... 167
89 F
2.15.8.7.8.2.1.7. MY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: 6)G H : [ ;<&?>I>C ] ( (' E . ....................... 167
89
2.15.8.7.8.2.1.8. MY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: 6)7 H : [ ;<&?BADC ] . ................................ 167
8K F
2.15.8.7.8.2.1.9. MY. Wzór V. Strona czynna - schemat: 6J)7 7 :7 [ AL*A<MAN?*?BADC ] ( (' E . ............... 167
8K9 F
2.15.8.7.8.2.1.10. MY. Wzór V. Strona bierna - schemat: 6J)7 7 : [ ;LBA<MAN?*?BADC ] ( (' E ................ 168
8K F
2.15.8.7.8.2.1.11. MY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: 6/4 7 $ 7 7 :7 [ AL*A<O=@?BADC ] ( (' E . ............. 168
8K9 F
2.15.8.7.8.2.1.12. MY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: 6/4 7 $ 7 7 : [ ;L*A<>=@?BADC ] ( (' E . .............. 169
8 F
2.15.8.7.8.2.1.13. MY. Wzór VII. Schemat: 6)G 7 H :7 [ AP.<MAN?>I>C ] ( (' E ........................................ 169
K8 F
2.15.8.7.8.2.1.14. MY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: 6)G 7 H :7 [ A<LBAN?>I>C ] ( Q' % .................. 169
8K 9 F
2.15.8.7.8.2.1.15. MY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: 6)7 7 H : [ ;<L*AN?BADC ] ( Q' % . ................. 169
F
2.15.8.7.8.2.1.16. MY. Wzór IX. Czasownik J RS'7 %H G + [ TBIUVW AXXNA ] - "bieleY " ( RZ' % .................... 170
8K F
2.15.8.7.8.2.1.17. MY. Wzór X. Strona czynna - schemat: 6)G H 7 [H :7 [ A \ L*A<&?>I>C ] ( (' E . .............. 170
8K[ 9 F
2.15.8.7.8.2.1.18. MY. Wzór X. Strona bierna - schemat: 6)7 H 7 H : [ ;\ L*A<&?BADC ] ( (' E . ............... 170
2.15.8.7.8.2.2. Jussivus...........................................................................................................
8
171
2.15.8.7.8.2.2.1. Wzór I. Strona czynna - schemat: 6)G H : 7 [ A<&?>I>C ]. ........................................... 171
8 9
2.15.8.7.8.2.2.2. MY. Wzór I. Strona bierna - schemat: 6)7 H : [ ;<&?BADC ]..................................... 171
89 F
2.15.8.7.8.2.2.3. MY. Wzór II. Strona czynna - schemat: 6])7 : [ ;<MAN?*?>I>C ] ( (' E ...................... 171
89 F
2.15.8.7.8.2.2.4. MY. Wzór II. Strona bierna - schemat: 6J)7 : [ ;<MAN?*?BADC ] ( (' E . ..................... 171
89 F
2.15.8.7.8.2.2.5. MY. Wzór III. Strona czynna - schemat: 6/4 G $ 7 : [ ;<>=@?>I>C ] ( (' E . .................... 172
89 F
2.15.8.7.8.2.2.6. MY. Wzór III. Strona bierna - schemat: 6/4 7 $ 7 : [ ;<>=@?BADC ] ( (' E ...................... 172
89
2.15.8.7.8.2.2.7. MY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: 6)G H : [ ;<&?>I>C ] ( (' E )........................ 172
89
2.15.8.7.8.2.2.8. MY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: 6)7 H : [ ;<&?BADC ] . ................................ 172
8K F
2.15.8.7.8.2.2.9. MY. Wzór V. Strona czynna - schemat: 6J)7 7 :7 [ AL*A<MAN?*?BADC ] ( (' E . ............... 173
8K9 F
2.15.8.7.8.2.2.10. MY. Wzór V. Strona bierna - schemat: 6J)7 7 : [ ;LBA<MAN?*?BADC ] ( (' E ................ 173
8K F
2.15.8.7.8.2.2.11. MY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: 6/4 7 $ 7 7 :7 [ AL*A<O=@?BADC ] ( (' E . ............. 173
8K9 F
2.15.8.7.8.2.2.12. MY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: 6/4 7 $ 7 7 : [ ;L*A<>=@?BADC ] ( (' E . .............. 174
8 F
2.15.8.7.8.2.2.13. MY. Wzór VII. Schemat: 6)G 7 H :7 [ AP.<MAN?>I>C ] ( (' E ........................................ 174
K8 F
2.15.8.7.8.2.2.14. MY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: 6)G 7 H :7 [ A<LBAN?>I>C ] ( Q' % .................. 174
K 89 F
2.15.8.7.8.2.2.15. MY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: 6)7 7 H : [ ;<L*AN?BADC ] ( Q' % . ................. 174
8K F
2.15.8.7.8.2.2.16. MY. Wzór X. Strona czynna - schemat: 6)G H 7 [H :7 [ A \ L*A<&?>I>C ] ( (' E . .............. 175
8K[ 9 F
2.15.8.7.8.2.2.17. MY. Wzór X. Strona bierna - schemat: 6)7 H 7 H : [ ;\ L*A<&?BADC ] ( (' E . ............... 175
2.15.8.7.8.2.3. Imperativus. ....................................................................................................
^
175
2.15.8.7.8.2.3.1. Wzór I. Schemat: 6)G H [<&?>I>C ]. ...................................................................... 175
^ F
2.15.8.7.8.2.3.2. MY. Imperat - wzór II. Schemat: 6])7 [<MAN?*?>I>C ] ( (' E ................................... 175
^ F
2.15.8.7.8.2.3.3. MY. Imperat - wzór III. Schemat: 6/4 G $ 7 [<>=@?>I>C ] ( (' E . ................................. 175
^ F
2.15.8.7.8.2.3.4. MY. Imperat - wzór IV. Schemat: 6)G H 7_ [ T*A<&?>I>C ] ( (' E . ............................... 176
8` F
2.15.8.7.8.2.3.5. MY. Imperat - wzór V. Schemat: 6J)7 7 [L*A<MAN?*?BADC ] ( (' E . ............................ 176
8` F
2.15.8.7.8.2.3.6. MY. Imperat - wzór VI. Schemat: 6/4 7 $ 7 7 [LBA<>=@?BADC ] ( (' E ............................. 176
8a F
2.15.8.7.8.2.3.7. MY. Imperat - wzór VII. Schemat: 6)G 7 H G + [ TBI P.<MAN?>I>C ] ( (' E ........................... 176
K^ F
2.15.8.7.8.2.3.8. MY. Imperat - wzór VIII. Schemat: 6)G 7 H G + [ TBI <L*AN?>I>C ] ( Q' % ............................. 176
8Kb F
2.15.8.7.8.2.3.9. MY. Imperat - wzór X. Schemat: 6)G H 7 H G + [ TBI\ L*A<&?>I>C ] ( (' E ........................... 176
F
2.15.8.7.8.3. Wzory imiesłowów czasownika F
MY ( (' E . ............................................................ 176
2.15.8.7.8.4. Wzory masdarów MY ( (' E ...................................................................................
de 177
F c
2.15.8.7.8.4.1. Masdar tematu IX ( RZ' % - $ 7 ' % G + [ TBIUfXW =XN;g ] ................................................. 177
2.15.8.7.9. Czasownik UW............................................................................................................. 177
2.15.8.7.9.1. Perfectum. ............................................................................................................. 177
2.15.8.7.9.1.1. Wzór I.............................................................................................................
9 ^
177
2.15.8.7.9.1.2. UW. Wzór I b. Strona czynna - schemat: 6 )7 [<hW AN?B;.C ]........................................ 178
2.15.8.7.9.2. Imperfectum. ......................................................................................................... 178
2.15.8.7.9.2.1. Indicativus....................................................................................................... 9 ^
178
2.15.8.7.9.2.1.1. Wzór I. UW. Wzór I. Strona czynna - schemat i 6 )H [<&?B;.C ]. ........................ 178
2.15.8.7.9.2.1.2. Wzór I. UW. Wzór I. Strona bierna. .......................................................... 178
2.15.8.7.9.2.2. UW. Subiunctivus. .......................................................................................... 178
2.15.8.7.9.2.3. UW. Wzór I. Jussivus. ..................................................................................... 179
2.15.8.7.9.2.4. Czasownik UW - Imperativus. 9 ^9
......................................................................... 179
2.15.8.7.9.2.4.1. Wzór I. Schemat: 6 )H + [ T*;<&?B;.C ]. ................................................................. 179
2.15.8.7.9.3. Czasownik UW. Imiesłów czynny i bierny. ............................................................ 179
2.15.8.7.9.3.1. Imiesłów czynny UW - wzór I: ........................................................................ 179
2.15.8.7.9.3.2. Imiesłów bierny UW - wzór I: ......................................................................... 179
220
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (jkl m n o p n q r&js rtu*n vjw*x n v.l y0v o z0{|4o } ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.10. Czasownik UY ........................................................................................................... 179
2.15.8.7.10.1. Perfectum.............................................................................................................
€
179
2.15.8.7.10.1.1. UY. Wzór I a. Strona czynna - schemat: ~u  [h‚ ƒN„BƒD… ]....................................... 179
€
2.15.8.7.10.1.2. Wzór I b. Strona czynna - schemat: ~u†  [h‚ ƒN„>‡>… ]............................................... 180
€
2.15.8.7.10.1.3. Wzór I. Strona bierna - schemat: ~u† ˆ [h‚ ‰Š„>‡>… ]................................................... 180
2.15.8.7.10.2. Imperfectum......................................................................................................... 180
2.15.8.7.10.2.1. Indicativus.....................................................................................................
Œ
180
‘
2.15.8.7.10.2.1.1. Wzór I a. Strona czynna - temat ~u ‹  [ ƒ&„BƒD… ] ( Ž n . ................................... 180
Œ ‘
2.15.8.7.10.2.1.2. UY. Wzór I b. Strona czynna - temat ~u† ‹  [ ƒ&„>‡>… ] ( Ž4} ’ . .......................... 181
Œ ‘
2.15.8.7.10.2.1.3. UY. Wzór I. Strona bierna - temat ~u ‹  ˆ [ ‰&„BƒD… ] ( Ž4 n . ................................ 181
2.15.8.7.10.2.2. Subiunctivus..................................................................................................
Œ
181
‘
2.15.8.7.10.2.2.1. UY. Wzór I a. Strona czynna - temat ~u ‹  [ ƒ&„BƒD… ] ( Ž4 n . ........................... 181
Œ ‘
2.15.8.7.10.2.2.2. UY. Wzór I b. Strona czynna - temat ~u† ‹  [ ƒ&„>‡>… ] ( Ž4} ’ . .......................... 181
2.15.8.7.10.2.3. Jussivus. ........................................................................................................
Œ
182
‘
2.15.8.7.10.2.3.1. UY. Wzór I a. Strona czynna - temat ~u ‹  [ ƒ&„BƒD… ] ( Ž4 n . ........................... 182
Œ ‘
2.15.8.7.10.2.3.2. UY. Wzór I b. Strona czynna - temat ~u† ‹  [ ƒ&„>‡>… ] ( Ž4} ’ . .......................... 182
2.15.8.7.10.2.4. UY. Imperativus. ...........................................................................................
€
182
‘
2.15.8.7.10.2.4.1. wzór I a. Schemat: ~u ‹ † v [ “B‡ &„BƒD… ] ( Ž4 n . ...................................................... 182
€ ‘
2.15.8.7.10.2.4.2. Wzór I b. Schemat: ~u† ‹ † v [ “B‡ &„>‡>… ] ( Ž4} ’ ...................................................... 182
2.15.8.7.10.3. UY. Imiesłów czynny........................................................................................... 182
(m) ” •.– [ …—‚ ˜M™ š—› ], (f) j>œ s z† – [ …˜M™ ‚ ‡ žƒŸ*‰› ]; (m) ” >v  ’ [¡h‚ ˜*¢£š—› ], (f) j>œ s } † v  ’ [¡B˜¢¤‚ ‡ ¥ƒŸ*‰› ]...................................... 182
2.15.8.7.10.4. UY. Imiesłów bierny. ........................................................................................... 182
2.15.8.7.11. Czasowniki UW/UY. Wzory pochodne. ...................................................................... 183
2.15.8.7.11.1. Perfectum.............................................................................................................
€
183
‘
2.15.8.7.11.1.1. Wzór II. Strona czynna - schemat: ~¦u [h‚ ƒN„*„BƒD… ] ( Ž4 n . ..................................... 183
€ ‘
2.15.8.7.11.1.2. UW/UY. Wzór II. Strona bierna - schemat: ~§uˆ [h‚ ‰Š„*„>‡>… ] ( Ž4 n .......................... 183
€ ‘
2.15.8.7.11.1.3. UW/UY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ~y4  q  [h‚ ˜@„BƒD… ] ( Ž4 n ...................... 183
€ ‘
2.15.8.7.11.1.4. UW/UY. Wzór III. Strona bierna - schemat: ~y4 † oˆ [h‚ ¨©„>‡>… ] ( Ž n . ....................... 183
€ ‘
2.15.8.7.11.1.5. UW/UY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ~u ‹ ª [ “*ƒ&„BƒD… ] ( Ž4 n ...................... 184
€ ‘
2.15.8.7.11.1.6. UW/UY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ~u† ‹ ˆª [ “*‰&„>‡>… ] ( Ž n ........................ 184
Œ« ‘
2.15.8.7.11.1.7. UW/UY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ~¦u  [ŸBƒMƒN„*„BƒD… ] ( Ž4 n . .................. 184
Œ« ‘
2.15.8.7.11.1.8. UW/UY. Wzór V. Strona bierna - schemat: ~§uˆ ˆ [Ÿ*‰h‚ ‰Š„*„>‡>… ] ( Ž4 n . .................... 184
Œ« ‘
2.15.8.7.11.1.9. UW/UY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ~y4  q   [ŸBƒ>˜@„BƒD… ] ( Ž4 n ................... 185
Œ« ‘
2.15.8.7.11.1.10. UW/UY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ~y4 † oˆ ˆ [Ÿ*‰h‚ ¨©„>‡>… ] ( Ž4 n . ................. 185
Œ¬ ‘
2.15.8.7.11.1.11. UW/UY. Wzór VII. Strona czynna - schemat: ~u  ‹ † v [ “B‡ ­.MƒN„BƒD… ] ( Ž4 n ............. 185
Œ¬ ‘
2.15.8.7.11.1.12. UW/UY. Wzór VII . Strona bierna - schemat: ~u† ˆ ‹ ˆv [ “*‰­.M‰Š„>‡>… ] ( Ž4 n ............... 185
®€ ‘
2.15.8.7.11.1.13. UW/UY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ~u  ‹ † v [ “B‡ Ÿ ‚ ƒN„Bƒ.… ] ( Ž4 n .............. 186
®€ ‘
2.15.8.7.11.1.14. UW/UY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ~u† ˆ ‹ ˆv [ “*‰Ÿ ‚ ‰Š„>‡>… ] ( Ž4 n . .............. 186
Œ® ‘
2.15.8.7.11.1.15. UW/UY. Wzór X. Strona czynna - schemat: ~u ‹  ¯‹ † v [ “B‡° Ÿ*ƒ&„BƒD… ] ( Ž4 n . ............. 186
Œ®¯ ‘
2.15.8.7.11.1.16. UW/UY. Wzór X. Strona bierna - schemat: ~u† ‹ ˆ ‹ ˆv [ “*‰° Ÿ*‰&„>‡>… ] ( Ž4 n . .............. 187
2.15.8.7.11.2. Imperfectum......................................................................................................... 187
2.15.8.7.11.2.1. Indicativus..................................................................................................... Œ
187
‘
2.15.8.7.11.2.1.1. UW/UY. Wzór II. Strona czynna - schemat: ~§u k ˆ [¥‰MƒN„*„>‡>… ] ( Ž4 n ............. 187
Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.2. UW/UY. Wzór II. Strona bierna - schemat: ~¦u k ˆ [¥‰MƒN„*„BƒD… ] ( Ž4 n . ............ 187
Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.3. UW/UY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ~y4 † q  k ˆ [¥‰>˜@„>‡>… ] ( Ž4 n . ........... 188
Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.4. UW/UY. Wzór III. Strona bierna - schemat: ~y4  q  k ˆ [¥‰>˜@„BƒD… ] ( Ž4 n . ............ 188
Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.5. UW/UY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: ~u† ‹ k ˆ [¥‰&„>‡>… ] ( Ž4 n . .............. 188
Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.6. UW/UY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: ~ u ‹ k ˆ [¥‰&„BƒD… ] ( Ž4 n ................ 188
Œ® ‘
2.15.8.7.11.2.1.7. UW/UY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ~¦u  k [¥ƒŸ*ƒMƒN„*„Bƒ.… ] ( Ž4 n ........ 189
Œ® ‘
2.15.8.7.11.2.1.8. UW/UY. Wzór V. Strona bierna - schemat: ~¦u  k ˆ [¥‰Ÿ*ƒ ƒN„*„BƒD… ] ( Ž4 n . ........ 189
Œ® ‘
2.15.8.7.11.2.1.9. UW/UY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ~y4  q   k [¥ƒŸ*ƒ>˜@„>ƒD… ] ( Ž4 n . ...... 190
Œ® ‘
2.15.8.7.11.2.1.10. UW/UY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ~y4  q   k ˆ [¥‰Ÿ*ƒO˜@„Bƒ.… ] ( Ž4 n ....... 190
Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.11. UW/UY. Wzór VII. Strona czynna - schemat: ~u†  m‹ k [¥ƒ­.MƒN„>‡>… ] ( Ž4 n ....... 190
Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.12. UW/UY. Wzór VII. Strona bierna - schemat: ~u  m‹ k ˆ [¥‰­.MƒN„BƒD… ] ( Ž4 n . ...... 190
®Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.13. UW/UY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: ~u†  ‹ k [¥ƒŸ*ƒN„>‡O… ] ( Ž4 n ....... 191
®Œ ‘
2.15.8.7.11.2.1.14. UW/UY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: ~u  ‹ k ˆ [¥‰—Ÿ*ƒN„Bƒ.… ] ( Ž4 n . ...... 191
Œ® ‘
2.15.8.7.11.2.1.15. UW/UY. Wzór X. Strona czynna - schemat: ~u† ‹  ±‹ k [¥ƒ ° Ÿ*ƒ&„>‡>… ] ( Ž4 n ....... 191
Œ® ‘
2.15.8.7.11.2.1.16. UW/UY. Wzór X. Strona bierna - schemat: ~u ‹  ±‹ k ˆ [¥‰° Ÿ*ƒ&„BƒD… ] ( Ž4 n . ...... 192

221
Jerzy Łacina — Katedra Orientalistyki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jlacina@wp.pl; http://main.amu.edu.pl/~lacina
Podstawy gramatyki arabskiej (²³´ µ ¶ · ¸ ¶ ¹ º&²» º¼½*¶ ¾²¿*À ¶ ¾.´ Á0¾ · Â0ÃÄ4· Å ) © 2002. (kopia bezpłatna)
2.15.8.7.11.2.2. Subiunctivus..................................................................................................
ÉÊ
192
Ô
2.15.8.7.11.2.2.1. Wzór II. Strona czynna - schemat: ÆǽÈ ³ [Ë¥ÌÍMÎNÏ*Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ............................ 192
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.2.2. UW/UY. Wzór II. Strona bierna - schemat: ÆÕ½È ³ [Ë¥ÌÍMÎNÏ*ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ............ 192
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.2.3. UW/UY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ÆÁ4 Ö ¹ È ³ [Ë¥ÌÍ>×@Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . ........... 193
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.2.4. UW/UY. Wzór III. Strona bierna - schemat: ÆÁ4 È ¹ È ³ [Ë¥ÌÍ>×@ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ............ 193
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.2.5. UW/UY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: Æ½Ö Ø ³ [Ë¥ÌÍ&Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . .............. 193
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.2.6. UW/UY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: Æ½È Ø ³ [Ë¥ÌÍ&ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ ................ 193
ÉÙ Ô
2.15.8.7.11.2.2.7. UW/UY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ÆÕ½È È ³È [Ë¥ÎÚ*ÎÍMÎNÏ*ÏBÎ.Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ........ 194
ÉÙÊ Ô
2.15.8.7.11.2.2.8. UW/UY. Wzór V. Strona bierna - schemat: ÆÕ½È È ³ [Ë¥ÌÚ*ÎÍ ÎNÏ*ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ........ 194
ÉÙ Ô
2.15.8.7.11.2.2.9. UW/UY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ÆÁ4 È ¹ È È ³È [Ë¥ÎÚ*ÎÍ>×@Ï>ÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ...... 194
ÉÙÊ Ô
2.15.8.7.11.2.2.10. UW/UY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ÆÁ4 È ¹ È È ³ [Ë¥ÌÚ*ÎÍO×@ÏBÎ.Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ....... 195
É Ô
2.15.8.7.11.2.2.11. UW/UY. Wzór VII. Strona czynna - schemat: Æ½Ö È µØ ³È [Ë¥ÎÛ.ÍMÎNÏ>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ....... 195
É Ê Ô
2.15.8.7.11.2.2.12. UW/UY. Wzór VII. Strona bierna - schemat: Æ½È È µØ ³ [Ë¥ÌÛ.ÍMÎNÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ...... 195
ÙÉ Ô
2.15.8.7.11.2.2.13. UW/UY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: Æ½Ö È Ø ³È [Ë¥ÎÍÚ*ÎNÏ>ÐOÑ ] ( Ò4Ó ¶ ....... 195
ÉÙ Ê Ô
2.15.8.7.11.2.2.14. UW/UY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: Æ½È È Ø ³ [Ë¥Ì͗Ú*ÎNÏBÎ.Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . ...... 196
ÉÙÜ Ô
2.15.8.7.11.2.2.15. UW/UY. Wzór X. Strona czynna - schemat: Æ½Ö Ø È Ø ³È [Ë¥Î Ý Ú*ÎÍ&Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ....... 196
ÉÙÜ Ê Ô
2.15.8.7.11.2.2.16. UW/UY. Wzór X. Strona bierna - schemat: Æ½È Ø È Ø ³ [Ë¥ÌÝ Ú*ÎÍ&ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ...... 196
2.15.8.7.11.2.3. Jussivus. ........................................................................................................
ÉÊ
197
Ô
2.15.8.7.11.2.3.1. UW/UY. Wzór II. Strona czynna - schemat: ÆǽÈ ³ [Ë¥ÌÍMÎNÏ*Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ............. 197
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.3.2. UW/UY. Wzór II. Strona bierna - schemat: ÆÕ½È ³ [Ë¥ÌÍMÎNÏ*ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ............ 197
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.3.3. UW/UY. Wzór III. Strona czynna - schemat: ÆÁ4 Ö ¹ È ³ [Ë¥ÌÍ>×@Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . ........... 197
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.3.4. UW/UY. Wzór III. Strona bierna - schemat: ÆÁ4 È ¹ È ³ [Ë¥ÌÍ>×@ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ............ 197
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.3.5. UW/UY. Wzór IV. Strona czynna - schemat: Æ½Ö Ø ³ [Ë¥ÌÍ&Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . .............. 198
ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.3.6. UW/UY. Wzór IV. Strona bierna - schemat: Æ½È Ø ³ [Ë¥ÌÍ&ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ ................ 198
ÉÙ Ô
2.15.8.7.11.2.3.7. UW/UY. Wzór V. Strona czynna - schemat: ÆÕ½È È ³È [Ë¥ÎÚ*ÎÍMÎNÏ*ÏBÎ.Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ........ 198
ÉÙÊ Ô
2.15.8.7.11.2.3.8. UW/UY. Wzór V. Strona bierna - schemat: ÆÕ½È È ³ [Ë¥ÌÚ*ÎÍ ÎNÏ*ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ........ 199
ÉÙ Ô
2.15.8.7.11.2.3.9. UW/UY. Wzór VI. Strona czynna - schemat: ÆÁ4 È ¹ È È ³È [Ë¥ÎÚ*ÎÍ>×@Ï>ÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ...... 199
ÉÙÊ Ô
2.15.8.7.11.2.3.10. UW/UY. Wzór VI. Strona bierna - schemat: ÆÁ4 È ¹ È È ³ [Ë¥ÌÚ*ÎÍO×@ÏBÎ.Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ....... 199
É Ô
2.15.8.7.11.2.3.11. UW/UY. Wzór VII. Strona czynna - schemat: Æ½Ö È µØ ³È [Ë¥ÎÛ.ÍMÎNÏ>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ....... 199
É Ê Ô
2.15.8.7.11.2.3.12. UW/UY. Wzór VII. Strona bierna - schemat: Æ½È È µØ ³ [Ë¥ÌÛ.ÍMÎNÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ...... 200
ÉÙ Ô
2.15.8.7.11.2.3.13. UW/UY. Wzór VIII. Strona czynna - schemat: Æ½Ö È Ø ³È [Ë¥ÎÍÚ*ÎNÏ>ÐOÑ ] ( Ò4Ó ¶ ....... 200
Ù ÉÊ Ô
2.15.8.7.11.2.3.14. UW/UY. Wzór VIII. Strona bierna - schemat: Æ½È È Ø ³ [Ë¥Ì͗Ú*ÎNÏBÎ.Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . ...... 200
ÉÙ Ô
2.15.8.7.11.2.3.15. UW/UY. Wzór X. Strona czynna - schemat: Æ½Ö Ø È ÜØ ³È [Ë¥Î Ý Ú*ÎÍ&Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ ....... 201
ÉÙÜ Ê Ô
2.15.8.7.11.2.3.16. UW/UY. Wzór X. Strona bierna - schemat: Æ½È Ø È Ø ³ [Ë¥ÌÝ Ú*ÎÍ&ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ...... 201
Þ Ô
2.15.8.7.11.2.4. UW/UY. Imperativus - wzór II. Schemat: ÆǽÈ [ÍMÎNÏ*Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . ........................... 201
Þ Ô
2.15.8.7.11.2.4.1. UW/UY. Imperativus - wzór III. Schemat: ÆÁ4 Ö ¹ È [Í>×@Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . .................... 201
Þ Ô
2.15.8.7.11.2.4.2. UW/UY. Imperativus - wzór IV. Schemat: Æ½Ö Ø Èß [ à*ÎÍ&Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . .................. 201
Éá Ô
2.15.8.7.11.2.4.3. UW/UY. Imperativus - wzór V. Schemat: ÆÕ½È È [Ú*ÎÍMÎNÏ*ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ............... 202
Éá Ô
2.15.8.7.11.2.4.4. UW/UY. Imperativus - wzór VI. Schemat: ÆÁ4 È ¹ È È [Ú*ÎÍO×@ÏBÎDÑ ] ( Ò4Ó ¶ . ............... 202
Éâ Ô
2.15.8.7.11.2.4.5. UW/UY. Imperativus - wzór VII. Schemat: Æ½Ö È Ø Ö ¾ [ àBÐ Û.ÍMÎNÏ>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ .............. 202
ÙÞ Ô
2.15.8.7.11.2.4.6. UW/UY. Imperativus - wzór VIII. Schemat: Æ½Ö È Ø Ö ¾ [ àBÐ ÍÚ*ÎNÏ>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ . ............ 202
ÉÙ Ô
2.15.8.7.11.2.4.7. UW/UY. Imperativus - wzór VIII. Schemat: Æ½Ö Ø È ãØ Ö ¾ [ àBÐÝ Ú*ÎÍ&Ï>Ð>Ñ ] ( Ò4Ó ¶ .......... 202
Ô
2.15.8.7.11.3. UW/UY. Wzory imiesł Ô
owów ( Ò4Ó ¶ . ....................................................................... 203
2.15.8.7.11.4. Masdary UW/UY ( Ò4Ó ¶ .......................................................................................... 203
2.15.8.7.12. Czasowniki podwójnie i potrójnie słabe....................................................................... 203
2.15.8.7.13. Czasownik posiłkowy È ä£»Ø ¶È [ їå ÎËDÝ&Î ] - "nie byæ ". ............................................................ 203
è
2.15.8.7.14. Czasownik posiłkowy È ç¹ È [é.å ×ۥΠ] - "byæ ". .................................................................... 204
è
2.15.8.7.14.1. Odmiana perfectum czasownika È ç¹ È [é.å ×ۥΠ]. Wzór I. Strona czynna:...................... 204
è
2.15.8.7.14.2. Odmiana imperfectum czasownika È ç.¹ È [é.å ×ۥΠ]. Wzór I. Tryb oznajmujê cy, strona czynna: 205
è
2.15.8.7.14.3. Schemat imperfectum czasownika È ç¹ È [é.å ×ۥΠ]. Wzór I. Tryb łê czê cy...................... 205
è
2.15.8.7.14.4. Schemat imperfectum czasownika È ç¹ È [é.å ×ۥΠ]. Wzór I. Tryb ë ciì ty. ....................... 206
2.15.9. Tabela podstawowych form czasownika regularnego (I - XI). ......................................... 206

222

Вам также может понравиться