KC022

TiÓu luËn kinh tÕ chÝnh trÞ
A. Lêi më ®Çu
§Êt níc ta trong qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa x· héi ph¶i
x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn lùc lîng
s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp. LÞch sö ph¸t
triÓn kinh tÕ loµi ngêi tõ tríc ®Õn nay ®· tr¶i qua tÊt nhiÒu
h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, næi bËt vµ râ nÐt ®ã lµ h×nh th¸i
c«ng x· nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ
nghÜa vµ x· héi chñ nghÜa. Trong tÊt c¶ çc h×nh th¸i kinh
tÕ ®ã cha cã mét h×nh th¸i kinh tÕ nµo cã mét c¬ chÕ qu¶n
lý, ®iÒu hµnh kinh tÕ mét çch phï hîp vµ hîp lý nhÊt tõ viÖc
ph¸t triÓn kinh tÕ chØ dùa vµo kinh tÕ thÞ trêng ®Ó gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ cho ®Õn viÖc chØ
dùa vµo tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh cña Nhµ níc ®Ó ph¸t
triÓn kinh tÕ cho phï hîp, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n ViÖt Nam
hiÖn nay, em lùa chän ®Ò tµi :"Vai trß kinh tÕ cña Nhµ n-
íc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë níc ta ". NÒn kinh tÕ níc ta ®ang ë vµo giai ®o¹n
®Æc biÖt cña sù ph¸t triÓn, ®ã lµ bíc ngoÆt trong qu¸ tr×nh
chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ
thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Nh chóng ta ®· biÕt,
trong thêi ®¹i ngµy nay kh«ng cã nÒn kinh tÕ nµo chÞu sù
®iÒu tiÕt cña c¬ chÕ thÞ trêng mµ kh«ng cã sù qu¶n lý cña
Nhµ níc ë nh÷ng møc ®é vµ ph¹m vi kh¸c nhau. Bëi v× bªn
c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc cña kinh tÕ thÞ trêng nh: n¨ng suÊt
lao ®éng t¨ng nhanh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kh«ng ngõng ®îc
c¶i tiÕn, hµng ho¸ s¶n xuÊt ra nhiÒu, thu nhËp quèc d©n
t¨ng…. th× c¬ chÕ thÞ trêng còng n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò
Phïng Thanh Tó 1
tiªu cùc cÇn gi¶i quyÕt nh: l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp, khñng
ho¶ng, tÖ n¹n, x· héi…
Do vËy Nhµ níc ph¶i can thiÖp vµo kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o
cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiÖu qu¶, c«ng b»ng æn ®Þnh.
§Æc biÖt nÒn kinh tÕ níc ta ®ang ph¸t triÓn theo ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa cµng kh«ng thÓ thiÕu sù qu¶n lý cña Nhµ n-
íc.
Phïng Thanh Tó 2
B. Néi dung
I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña vai trß qu¶n lý vÜ

m« cña Nhµ níc.
1.1. Vai trß cña Nhµ níc trong lÞch sö.
Nhµ níc lµ c«ng cô cña giai cÊp thèng trÞ ®îc sö dông
®Ó duy tr× trËt tù x· héi cho phï hîp víi lîi Ých cña nã.
Trong lÞch sö x· héi loµi ngêi ®· cã thêi kú kh«ng cã Nhµ
níc. §ã lµ thêi kú céng s¶n nguyªn thuû, do tr×nh ®é ph¸t
triÓn thÊp kÐm cña lùc lîng s¶n xuÊt, con ngêi cïng sèng, cïng
lao ®éng cïng hëng thµnh qu¶ chung. Mäi ngêi ®Òu b×nh
®¼ng trong lao ®éng vµ hëng thô, x· héi kh«ng cã ngêi giµu
nghÌo, ngêi nghÌo, kh«ng ph©n chia giai cÊp, kh«ng cã ®Êu
tranh giai cÊp. C¬ së kinh tÕ ®· lµm xuÊt hiÖn h×nh thøc tæ
chøc x· héi lµ thÞ téc. QuyÒn lùc trong x· héi céng s¶n nguyªn
thuû lµ quyÒn lùc x· héi víi hÖ thèng qu¶n lý rÊt ®¬n gi¶n
kh«ng mang tÝnh giai cÊp.
Sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ n¨ng suÊt lao
®éng x· héi ®· lµm thay ®æi tæ chøc x· héi thÞ téc. ChÕ ®é
t h÷u xuÊt hiÖn, ®· ph©n chia x· héi thµnh kÎ giµu, ngêi
nghÌo, h×nh thµnh giai cÊp c¬ b¶n lµ chñ n« vµ n« lÖ. Nh÷ng
yÕu tè míi xuÊt hiÖn ®· lµm ®¶o lén ®êi sèng thÞ téc, lµm
cho chÕ ®é thÞ téc kh«ng thÓ ®øng v÷ng ®îc. Mét x· héi míi
víi sù ph©n chia giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®îc hái ph¶i cã
mét tæ chøc míi cã kh¶ n¨ng giËp t¾t ®îc xung ®ét giai cÊp
Êy, tæ chc Êy lµ Nhµ níc. Nh vËy Nhµ níc xuÊt hiÖn mét çch
kh¸ch quan, kh«ng ph¶i lµ mét lùc lîng tõ bªn ngoµi ®Æt vµo
x· héi mµ theo M¸c vµ ¨ng ghen ®ã lµ mét lùc lîng tõ bªn
ngoµi ®Æt vµo x· héi, mét lùc lîng tùa hå nh ®øng trªn x· héi
Phïng Thanh Tó 3
cã nhiÖm vô lµm dÞu bít xung ®ét vµ gi÷ cho xung ®ét ®ã
n»m trong vßng trËt tù.
Do vËy, chóng ta cã thÓ thÊy r»ng Nhµ níc chØ ra ®êi vµ
tån t¹i trong x· héi cã giai cÊp, lµ mét bé m¸y cìng chÕ ®Æc
biÖt n»m trong tay cña giai cÊp thèng trÞ, lµ c«ng cô s¾c bÐn
nhÊt ®Ó duy tr× sù thèng trÞ giai cÊp. Tuy nhiªn, Nhµ níc
kh«ng chØ lµ ngêi b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ mµ
cßn quan t©m ®Õn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c trong x· héi.
Trong lÞch sö ®· chøng minh, Nhµ níc kh«ng chØ cã chøc
n¨ng qu¶n lý l·nh thæ, qu¶n lý trËt tù x· héi mµ Nhµ níc cßn
cã mét chøc n¨ng n÷a ®ã lµ chøc n¨ng kinh tÕ, chøc n¨ng
®ßi hái ph¶i ngay tõ buæi ®Çu khi Nhµ níc míi xuÊt hiÖn.
Trong thêi ®¹i chiÕm h÷u n« lÖ, Nhµ níc chñ n« - kiÓu
Nhµ níc ®Çu tiªn trong lÞch sö ®· trùc tiÕp dïng quyÒn lùc
cña m×nh can thiÖp vµo viÖc ph©n phèi cña c¶i s¶n xuÊt
cña giai cÊp chñ n«, nhng khèi lîng cña c¶i Êy kh«ng ®îc
ph©n phèi mµ bÞ giai cÊp chñ n« chiÕm ®o¹t b»ng b¹o lùc
phi kinh tÕ.
Trong thêi ®¹i phong kiÕn, Nhµ níc phong kiÕn kh«ng
chØ can thiÖp vµo viÖc ph©n phèi cña c¶i mµ cßn ®øng ra
lËp lùc lîng nh©n c«ng x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cho s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp, khuyÕn khÝch qua l¹i, di d©n, më ®êng
çc vïng kinh tÕ míi, ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch ruéng ®Êt
thÝch hîp víi tõng thêi kú.
Cßn trong thêi ®¹i t b¶n chñ nghÜa, chñ nghÜa t b¶n ®îc
h×nh thµnh vµo thÕ kû XV, qu¸ tr×nh tÝch luü nguyªn thuû t
b¶n ®îc thùc hiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, giai cÊp t
s¶n cÇn cã sù hç trî cña Nhµ níc. ChÝnh v× vËy vai trß qu¶n
Phïng Thanh Tó 4
lý kinh tÕ cña Nhµ níc ngµy cµng ®îc x¸c lËp vµ n©ng cao.
Nhµ níc t s¶n ®· thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, kh«ng
cho tiÒn ch¹y ra níc ngoµi. Nhµ níc cña çc níc t b¶n trong giai
®o¹n nµy ®· ®Ò ra buéc çc t th¬ng níc ngoµi kh«ng mang
tiÒn ra khái níc hä, chØ ®îc phÐp mang hµng mµ th«i. Trong
chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng, hä dïng hµng rµo thuÕ quan b¶o hé
®¸nh thuÕ xuÊt nhËp khÈu cao h¬n so víi hµng ho¸ nhËp
khÈu vµ thÊp ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu ë trong níc. MÆt
kh¸c, Nhµ níc cßn hç trî cho çc th¬ng nh©n çc ph¬ng tiÖn
vËt chÊt vµ tµi chÝnh khi hä tham gia bu«n b¸n quèc tÕ. Nhê
çc chÝnh s¸ch ®ã, çc níc t b¶n ®· tÝch luü ®îc mét lîng
tiÒn tÖ vµ cña c¶i ®¸ng kÓ v× vËy ®Çu thÕ kû SVIII giai cÊp
t s¶n tËp trung ph¸t triÓn m¹nh lÜnh vùc s¶n xuÊt. Nhê ¸p
dông çc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi, nÒn s¶n xuÊt ë çc níc t
b¶n ph¸t triÓn rÊt nhanh. Tù do c¹nh tranh ®· trë thµnh ®ßi
hái cÊp thiÕt trong ®êi sèng kinh tÕ cña çc níc nµy.
ChÝnh v× thÕ, çc nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn ®· ñng hé
tù do c¹nh tranh. Tiªu biÓu nhÊt lµ Adam Smith - nhµ kinh tÕ
häc næi tiÕng ngêi Anh ®· ®a ra thuyÕt bµn tay v« h×nh vµ
nguyªn lý Nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña nÒn
kinh tÕ. «ng cho r»ng, viÖc tæ chøc nÒn kinh tÕ hµng ho¸
cÇn theo nguyªn t¾c tù do. Sù ho¹t ®éng cña toµn bé nÒn
kinh tÕ lµ do çc quy luËt kh¸ch quan tù nhiªn chi phèi. Sù
vËn ®éng cña thÞ trêng lµ do quan hÖ cung cÇu vµ sù biÕn
®æi tù ph¸t cña gi¸ c¶ thÞ trêng quyÕt ®Þnh. Quan hÖ gi÷a
ngêi víi ngêi lµ quan hÖ lîi Ých kinh tÕ. «ng cßn cho r»ng, mçi
ngêi ho¹t ®éng chØ nh»m lîi nhuËn siªu ng¹ch song do bµn
tay v« h×nh chi phèi buéc ngêi ta ph¶ phôc tïng, tû suÊt lîi
Phïng Thanh Tó 5
nhuËn b×nh qu©n vµ ®Ó cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lµnh

m¹nh, Nhµ níc kh«ng nªn can thiÖp vµo kinh tÕ thÞ trêng, vµo
ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ níc mµ Nhµ níc chØ nªn
thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô kinh tÕ vît qu¸ kh¶ n¨ng cña mét
doanh nghiÖp nh lµm ®êng, x©y bÕn c¶ng…
§Çu nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX, nh÷ng cuéc khñng
ho¶ng kinh tÕ næ ra thêng xuyªn, ®Æc biÖt lµ cuéc khñng
ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi næ ra tõ n¨m 1929 ®Õn n¨m 1933. §·
chøng tá bµn tay v« h×nh kh«ng thÓ ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu
kiÖn æn ®Þnh cho kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn.
H¬n n÷a, tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt ph¸t triÓn ngµy
cµng cao ®· chØ ra cho çc nhµ kinh tÕ häc thÊy r»ng: cÇn cã
sù can thiÖp cña Nhµ níc vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nÒn
kinh tÕ, ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Nhµ níc häc ngêi Anh J M
Keynes ®· ®a ra lý thuyÕt Nhµ níc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ
trêng. «ng cho r»ng sù t¨ng lªn cña s¶n xuÊt sÏ dÉn ®Õn sù
t¨ng lªn cña thu nhËp do ®ã lµm t¨ng tiªu dïng. Song dã
khuynh híng tiªu dïng giíi h¹n nªn tiªu dïng t¨ng chËm h¬n so
víi thu nhËp v× vËy cÇn gi¶m xuèng. Sù gi¶m sót cÇu tiªu
dïng sÏ kÐo theo sù gi¶m sót cña gi¸ c¶ hµng ho¸ tõ ®ã lµm
cho tû suÊt vay th× çc chñ doanh nghiÖp sÏ kh«ng cã lîi
trong viÖc vay vèn ®Ó ®Çu t. Hä sÏ kh«ng ®Çu t vµo s¶n
xuÊt kinh doanh n÷a. Tõ ®ã lµ cho nÒn kinh tÕ ®i ®Õn chç
tr× trÖ, khñng ho¶ng vµ lµm cho n¹n thÊt nghiÖp ngµy cµng
t¨ng. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, Nhµ níc ph¶i can thiÖp
vµo nÒn kinh tÕ, can thiÖp vµo thÞ trêng vµ më ra çc cuéc
®Çu t lín. Theo thuyÕt cña trêng ph¸i KeynÐ Nhµ níc can
thiÖp vµo kinh tÕ ë c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m«. Song khi thùc
Phïng Thanh Tó 6
hiÖn theo thuyÕt trêng ph¸i nµy th× nh÷ng chÊn ®éng lín
trong nÒn kinh tÕ vÉn diÔn ra. H¬n thÕ n÷a, t×nh tr¹ng
khñng ho¶ng, thÊt nghiÖp l¹m ph¸t vÉn x¶y ra ngµy cµng
trÇm träng. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã çc nhµ kinh tÕ häc ®i
theo xu híng hçn hîp. Ngµy nay ®· thõa nhËn r»ng: çc nÒn
kinh tÕ hiÖn ®¹i muèn ph¸t triÓn ph¶i dùa vµo c¶ c¬ chÕ thÞ
trêng còng nh sù qu¶n lý cña Nhµ níc.
Næi bËt lµ quan ®iÓm kinh tÕ hçn hîp cña Paul
Samuelra - mét nhµ kinh tÕ häc ngêi Mü. «ng cho r»ng, ®iÒu
hµnh mét nÒn kinh tÕ kh«ng cã c¶ chÝnh phñ lÉn thÞ trêng
còng nh ®Þnh vç tay b»ng mét bµn tay. C¬ chÕ thÞ trêng x¸c
®Þnh gi¸ c¶ vµ s¶n lîng trong nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã cã c¶
chÝnh phñ ®iÒu tiÕt kinh tÕ thÞ trêng b»ng çc ch¬ng tr×nh
thuÕ, chi tiªu vµ luËt lÖ. C¶ hai bªn thÞ trêng vµ chÝnh phñ
®Òu cã tÝnh chÊt thiÕt yÕu.
1.2. C¬ chÕ thÞ trêng vµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã
sù qu¶n lý cña Nhµ níc.
- C¬ chÕ thÞ trêng
C¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ tù ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ díi sù t¸c ®éng kh¸ch quan cña çc quy luËt kinh tÕ
vèn cã. C¬ chÕ thÞ trêng chÝnh lµ mét h×nh thøc tæ chøc
kinh tÕ, trong ®ã nh÷ng ngêi tiªu dïng vµ cac s nhµ kinh
doanh t¸c ®éng lÉn nhau qua thÞ trêng ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng
vÊn ®Ò trung t©m cña s¶n xuÊt x· héi.
a. ¦u ®iÓm.
C¬ chÕ thÞ trêng cã nhiÒu mÆt tÝch cùc ®Æc biÖt lµ
kÝch thÝch c¶i tiÕn kü thuËt t¨ng NSL§ t¹o ra khèi lîng s¶n
phÈm hµng ho¸ ®a d¹ng dåi dµo phong phó chÊt lîng tèt gi¸
Phïng Thanh Tó 7
thµnh h¹, ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña x· héi vµ thóc ®Èy
nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng nhng c¬ chÕ thÞ trêng
còng kh«ng Ýt nh÷ng mÆt khuyÕt tËt.
Phïng Thanh Tó 8
b. KhuyÕt ®iÓm.
Nãi ®Õn c¬ chÕ thÞ trêng lµ nãi ®Õn c¹nh tranh tÊt yÕu
dÉn ®Õn ®éc quyÒn, ®éc quyÒn lµm cho c¹nh tranh kh«ng
hoµn h¶o g©y thiÖt h¹i cho ngêi tiªu dïng vµ x· héi.
- C¬ chÕ thÞ trêng kh«ng thÓ tr¸nh khái khñng ho¶ng,
thÊt nghiÖp l¹m ph¸t.
- C¬ chÕ thÞ trêng nhiÒu môc ®Ých lîi nhuËn do ®ã th-
êng khai th¸c bõa b·i kiÖt quÖ tµi nguyªn lµm t¨ng thªm sù «
nhiÔm m«i trêng mµ çc doanh nghiÖp ph¶i tr¶ tiÒn cho sù «
nhiÔm ®ã.
- C¬ chÕ thÞ trêng t¹o ra sù gi¶ dèi gian tr¸ trong kinh
doanh t¹o sù bÊt b×nh ®¼ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh vµ
ph©n ho¸ x· héi. V× nh÷ng khuyÕt tËt ®ã do ®ã kinh tÕ thÞ
trêng ph¶i cã sù ®iÒu tiÕt qu¶n lý cña Nhµ níc.
+ Kinh tÕ thÞ trêng lµ nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo çc
quy luËt cña thÞ trêng, trong ®ã quy luËt gi¸ trÞ ®ãng vai trß
chi phèi vµ ®îc biÓu hiÖn b»ng quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-
êng. NÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña
nÒn kinh tÕ hµng ho¸, nã n»m trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn
lÞch sö kh¸ch quan vÒ kinh tÕ cña x· héi loµi ngêi. Do vËy,
nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng cã nh÷ng u thÕ vµ khuyÕt tËt cña
nã.
a. Nh÷ng u thÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng thÓ hiÖn:
Thø nhÊt, thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ g¾n s¶n xuÊt víi tiªu thô
- thùc hiÖn môc tiªu cña s¶n xuÊt. Do ®ã, ngêi ta t×m mäi
çch rót ng¾n chu kú s¶n xuÊt, thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më
réng, ¸p dông nhanh chãng s¶n xuÊt - kho häc - c«ng nghÖ vµ
quay nhanh tiÒn vèn, ®¹t tíi lîi nhuËn tèi ®a.
Phïng Thanh Tó 9
Thø hai,thóc ®Èy vµ ®ßi hái çc nhµ s¶n xuÊt n¨ng
®éng thÝch nghi víi çc ®iÒu kiÖn biÕn ®éng cña thÞ trêng.
Thay ®æi mÉu m· s¶n xuÊt, t×m mÆt hµng míi vµ thÞ trêng
tiªu thô, më réng quan hÖ trong kinh doanh, ph¸ thÕ ®éc
quyÒn vµ khÐp kÝn trong mét ®¬n vÞ kinh doanh, t×m çch
®¹t tíi lîi nhuËn tèi ®a.
Thø ba, thóc ®Èy sù tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ ®a
nhanh vµo s¶n xuÊt, kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng,
n©ng cao tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt l-
îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh, ®¸p øng yªu cÇu nhiÒu mÆt cña
kh¸ch hµng vµ thÞ trêng.
Thø t, thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng trëng dåi dµo s¶n phÈm
hµng ho¸, dÞch vô, thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng trëng ®åi dµo
s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô, thóc ®Èy vµ kÝch thÝch s¶n
xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña nhµ kinh
doanh víi kh¸ch hµng, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña x·
héi.
Thø n¨m, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n
xuÊt. TÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt lµ hai con ®êng ®Ó më
réng quy m« s¶n xuÊt. Mét mÆt, çc ®¬n vÞ chñ thÓ s¶n
xuÊt kinh doanh lµm ¨n giái, cã hiÖu qu¶ cao cho phÐp tÝch
tô, më réng quy m« s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, do qu¸ tr×nh c¹nh
tranh lµm cho s¶n xuÊt ®îc tËp trung vµo çc ®¬n vÞ kinh tÕ
thùc sù ®øng ®îc trªn thÞ trêng, lµm ¨n cã hiÖu qu¶ cao,
®ång thêi lo¹i bá nh÷ng ®¬n vÞ lµm ¨n thua kÐm hiÖu qu¶.
ChÝnh qu¸ tr×nh c¹nh tranh kinh tÕ lµ ®éng lùc thóc ®Èy
tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt.
Phïng Thanh Tó 10
b. Nh÷ng khuyÕt tËt cña nÒn Kinh tÕ thÞ trêng thÓ

hiÖn:
Thø nhÊt nÒn kinh tÕ thÞ trêng mang tÝnh tù ph¸t, t×m
kiÕm lîi nhuËn b»ng bÊt kú gi¸ nµo, kh«ng ®i ®óng híng cña
kÕ ho¹ch Nhµ níc, môc tiªu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vÜ m« cña
nÒn kinh tÕ. TÝnh tù ph¸t cña thÞ trêng cßn dÉn ®Õn tËp
trung ho¸ cao ®é, sinh ra ®éc quyÒn, thñ tiªu c¹nh tranh, lµm
gi¶m hiÖu qu¶ chung vµ tÝnh tù ®iÒu chØnh cña nÒn kinh
tÕ.
Thø hai, x· héi ph¸t sinh tiªu cùc, tÖ n¹n g¾n liÒn víi hiÖn
tr¹ng kinh tÕ sa sót, g©y rèi lo¹n x· héi. Nhµ kinh doanh thêng
t×m mäi thñ ®o¹n, m¸nh khoÐ lµm hµng gi¶, bu«n lËu, trèn
thuÕ, lõa ®¶o… kh«ng tõ mét thñ ®o¹n nµo, dï lµ d¬ bÈn
nhÊt ®Ó thu lîi nhuËn tèi ®a.
Thø ba, v× lîi Ých vµ lîi nhuËn riªng biÖt, dÉn ®Õn sù sö
dông bõa b·i, tµn ph¸ tµi nguyªn vµ huû diÖt m«i trêng sinh
th¸i.
1.3. Vai trß kinh tÕ cña Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng.
Vai trß cña Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ cÇn
thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc v× nã dÉn d¾t thÞ trêng ph¸t
triÓn theo híng tÝch cùc vµ kh¾c phôc, söa ch÷a nh÷ng giµ
mµ c¬ chÕ thÞ trêng cha ®¹t ®îc còng nh hËu qu¶ mµ nã
g©y ra ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ mét çch tèt nhÊt. Nh vËy
ai trß kinh tÕ cña Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®îc thÓ
hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau:
a. Nhµ níc ®ãng vai trß ®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ.
Phïng Thanh Tó 11
Trong nÒn kinh tÕ cña chóng ta hiÖn nay, çc doanh

nghiÖp ®îc quyÒn tù lùa chän ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh.
Nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo quyÕt ®Þnh cña hä vÒ viÖc s¶n
xuÊt çi g×? B»ng çch nµo ? Tiªu thô ë ®©u ? Trong khi lùa
chän çc ph¬ng ¸n cña s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp
lÊy lîi nhuËn cña m×nh lµm thíc ®o hiÖu qu¶, ®ång thêi lµm
môc tiªu ®Þnh híng cho hµnh vi cña hä. HiÖn nay rÊt nhiÒu
çc doanh nghiÖp thuéc çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau
ho¹t ®éng c¹nh tranh víi nhau. Sù ho¹t ®éng cña quy luËt
c¹nh tranh võa thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, võa cã thÓ dÉn
®Õn sù khai th¸c bõa b·i çc nguån lùc, huû ho¹i m«i trêng.
Kh¸c víi çc doanh nghiÖp, vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña
Nhµ níc lµ ë chç Nhµ níc theo ®uæi môc tiªu lîi nhuËn nh mét
doanh nghiÖp ç biÖt mµ theo ®uæi môc tiªu chung cña d©n
téc lµ lµm cho d©n giµu, níc m¹nh, nÒn kinh tÕ t¨ng trëng
mét çch æn ®Þnh, v÷ng ch¾c trong ®iÒu kiÖn c«ng b»ng
x· héi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Thùc chÊt cña viÖc ®Þnh híng sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ lµ thèng nhÊt çc lîi Ých kh¸c nhau, quy tô çc lîi Ých
kh¸c nhau vÒ cïng mét lîi Ých ®Ó sao cho trong khi mçi ngêi
theo ®uæi lîi Ých ç nh©n cña m×nh còng ®ång thêi gãp
phÇn vµo viÖc theo ®uæi lîi Ých d©n téc. ChÝnh v× vËy ®Ó
cã thÓ hoµn thµnh chøc n¨ng ®Þnh híng nÒn kinh tÕ ChÝnh
phñ ph¶i t¹o ra ®îc c«ng cô ®Þnh híng ®Ó quy tô hµnh ®éng
cña çc doanh nghiÖp vµ ngêi tiªu dïng ç biÖt theo chiÒu h-
íng vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ vµ Nhµ níc ta ®· cã hai ®Þnh
híng cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ®ã lµ:
- ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi dµi h¹n.
Phïng Thanh Tó 12
- KÕ ho¹ch ho¸ ®Þnh híng.

b. T¹o m«i trêng thuËn lîi cho nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸
nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn.
Mçi c¬ chÕ kinh tÕ chØ cã thÓ ho¹t ®éng khi cã m«i tr-
êng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cÇn vµ ®ñ. Thùc tiÔn
lÞch sö cho thÊy r»ng: con ®êng lÞch sö tù nhiªn cña çc níc
cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn rÊt l©u dµi. KÓ tõ khi nÒn
kinh tÕ thÞ trêng truyÒn thèng béc lé ra çc khuyÕt tËt cña
nã ®Õn khi ChÝnh phñ çc níc nµy tù nhËn thøc ®îc vai trß
®iÒu khiÓn qu¶n lý kinh tÕ cña m×nh ph¶i mÊt hµng tr¨m
n¨m . Ngµy nay khi kinh nghiÖm lÞch sö cña çc níc nµy ®·
trë thµnh lý luËn, çc níc ®i sau cã thÓ rót ng¾n chÆng ®-
êng ph¸t triÓn cña m×nh b»ng çch:chñ ®éng sö dông kiÕn
tróc thîng tÇng vµ quyÒn lùc Nhµ níc ®Ó t¹o ra m«i trêng kinh
doanh thuËn lîi cho çc doanh nghiÖp yªn t©m ®Çu t më
réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®Ó hoµn thµnh vai trß ®ã Nhµ níc
ta ®· ph¶i thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc sau:
- T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh tù do ho¸ gi¸ c¶,
th¬ng m¹i ho¸ nÒn kinh tÕ.
- B¶o ®¶m çc quyÒn cña ngêi chñ së h÷u vÒ t liÖu s¶n
xuÊt.
- §a d¹ng ho¸ chÕ ®é së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt
- X©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-
êng
- æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ
c. Ph©n phèi thu nhËp quèc d©n mét çch c«ng b»ng -
hiÖu qu¶ t¹o ra ®éng lùc s¶n xuÊt.
Phïng Thanh Tó 13
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thÞ trêng cµng më réng sù

ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ cµng dÉn ®Õn viÖc ph©n ho¸
thu nhËp gi÷a çc tÇng líp d©n c, chia rÏ d©n c thµnh çc
tÇng líp kh¸c nhau trong quan hÖ cña hä ®èi víi quyÒn lùc
kinh tÕ vµ quyÒn lùc chÝnh trÞ. T×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng
khi vît qu¸ khu«n khæ cho phÐp dÉn ®Õn sù ph¶n øng cña
d©n c trong lÜnh vùc chÝnh trÞ, x· héi, m©u thuÉn g¾t gay
vÒ lîi Ých gi÷a çc giai cÊp cã thÓ dÉn ®Õn sù ®e do¹ æn
®Þnh chÕ ®é. ChÝnh v× vËy ®Ó æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh
trÞ t¹o ra m«i trêng x· héi lµnh m¹nh cho çc doanh nghiÖp
lµm ¨n, Nhµ níc ph¶i hoµn thµnh çc ph©n phèi l¹i thu nhËp
cña çc tÇng líp d©n c sao cho tháa m·n yªu cÇu c«ng b»ng,
hiÖu qu¶. MÆt kh¸c trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng sù kh¸c nhau
vÒ së h÷u cña c¶i, vÒ n¨ng lùc së trêng, vÒ tr×nh ®é tay
nghÒ vµ sù may m¾n dÉn ®Õn sù kh¸c nhau lµ lÏ ®¬ng
nhiªn. Do vËy, Nhµ níc ph¶i biÕt lùa chän ph¬ng ¸n ph©n
phèi l¹i nh thÕ naß ®ã cho çc ho¹t ®éng kinh tÕ cã hiÖu qu¶
trong sù b×nh ®¼ng cho phÐp.
d. Can thiÖp vµo çc qu¸ tr×nh kinh tÕ mçi khi cã chÊn
®éng.
§Þnh híng vµ t¹o m«i trêng ph©n phèi thu nhËp lµ nh÷ng
c«ng viÖc cÇn thiÕt thÓ hiÖn vai trß cña Nhµ níc trong mét
chiÕn lîc dµi h¹n. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn çc chiÕn lîc ®ã,
díi ¶nh hëng cña çc c¬ chÕ cung cÇu gi¸ c¶ trong thÞ trêng
néi ®Þa, ®ång thêi díi ¶nh hëng cña quan hÖ kinh tÕ quèc
d©n, viÖc thùc hiÖn ho¸ môc tiªu ®Þnh híng cña çc ch¬ng
tr×nh dµi h¹n bÞ nh÷ng "có sèc" lµm chÖch híng lµ ®iÒu
kh«ng tr¸nh khái. Trong trêng hîp ®ã Nhµ níc cÇn ph¶i sö
Phïng Thanh Tó 14
dông nh÷ng c«ng cô nh l·i xuÊt, thuÕ, quü dù tr÷ quèc gia vµ
chØ tiªu ng©n s¸ch ®Ó lµm gi¶m nh÷ng chÊn ®éng do có
sèc g©y nªn, ®a nÒn kinh tÕ ®i theo ®Þnh híng.
e. Qu¶n lý tµi s¶n quèc gia, ph©n bæ çc nguån lùc mét
çch hîp lý.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta Nhµ níc cïng mét lóc
ph¶i hoµn thµnh hai nhiÖm vô lín trong lÜnh vùc kinh tÕ.
Thø nhÊt, Nhµ níc ®iÒu khiÓn sù vËn ®éng cña nÒn kinh
tÕ b»ng çch ho¹ch ®Þnh çc chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi dµi h¹n vµ ng¾n h¹n, quyÕt ®Þnh çc ph¬ng ¸n ph©n
phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n sao cho b×nh
®¼ng, c«ng b»ng, hiÖu qu¶, t¹o m«i trêng thuËn lîi, híng dÉn
çc doanh nghiÖp lµm ¨n, can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ mçi khi
cã "có sèc" ®Ó lµm gi¶m çc chÊn ®éng trªn con ®êng ®i
®Õn môc tiªu.
Thø hai, cïng víi chøc n¨ng ®iÒu khiÓn kinh tÕ, Nhµ níc
cßn ph¶i ®ãng vai trß ngêi qu¶n lý tµi s¶n quèc gia. VÒ mÆt
®èi ngo¹i, Nhµ níc cßn cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ çc nguån lùc,
ng¨n chÆn mäi ©m mu tõ bªn ngoµi ®Õn çc vïng ®Æc
quyÒn ®Æc lîi trong lßng ®Êt, vïng trêi vµ vïng biÓn. VÒ mÆt
®èi néi, Nhµ níc lµ ngêi chñ së h÷u çc nguån lùc nµy lµ
ph©n bè sö dông sao cho hîp lý. MÆt kh¸c, Nhµ níc cßn lµ chñ
së h÷u cña khu vùc doanh nghiÖp Nhµ níc. Víi t çch lµ chñ
së h÷u cña doanh nghiÖp Nhµ níc, Nhµ níc qu¶n lý trùc tiÕp
vµ ®ãng vai trß ®éc quyÒn ë çc thÞ trêng quan träng, quyÕt
®Þnh sù tån t¹i cña ®Õ chÕ. Víi t çch lµ ngêi chñ qu¶n lý
®Êt níc, Nhµ níc lµ ngêi träng tµi, lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh
ph©n c«ng l¹i vai trß gi÷a çc thµnh phÇn kinh tÕ sao cho lîi
Phïng Thanh Tó 15
Ých riªng cña çc thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng lµm triÖt tiªu lîi
Ých chung cña toµn bé x· héi.
g. Nhµ níc sö dông quyÒn lùc kinh tÕ chÝnh trÞ cña
m×nh ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh tù do gi¸ c¶, th¬ng m¹i ho¸ nÒn
kinh tÕ víi nh÷ng néi dung c¬ b¶n.
Xo¸ bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn, x©y dùng çc ®¹o luËt
chèng ®éc quyÒn b»ng çch t¹o ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gi÷a
çc doanh nghiÖp, t¹o ra çc ®iÒu kiÖn, çc tiÒn ®Ò kinh tÕ,
ph¸p lý cho sù ho¹t ®éng cña çc thÞ trêng cÇn biÕt nh thÞ tr-
êng vèn, thÞ trêng chøng kho¸n, thÞ trêng lao ®éng…
h. Nhµ níc ®¶m nhËn vai trß thiÕt lËp, duy tr× quyÒn së
h÷u çc quyÒn lùc kinh tÕ theo híng x¸c ®Þnh sè chñ së h÷u
®Ých thùc cña c«ng nh©n, cña çc doanh nghiÖp tËp thÓ, t
nh©n vµ Nhµ níc, cô thÓ lµ:
Giao quyÒn sö dông ruéng ®Êt l©u dµi cho n«ng d©n víi
çc quyÒn cô thÓ nh thõa kÕ, thÕ chÊp, cho thuª…
Cho thuª hoÆc ®Êu thÇ tµi s¶n s¶n xuÊt
Cho níc ngoµi thuª ®Êt vµ çc tµi s¶n phôc vô s¶n xuÊt
kinh doanh
II. Môc tiªu vµ çc chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« nÒn
kinh tÕ cña nhµ níc.
2.1. Çc môc tiªu.
Trong ¶nh hëng nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay tõ nÒn kinh
tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng
cã ®Þnh híng XHCN ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n vµ kh«ng
Ýt khã kh¨n. §Ó ®¹t ®îc tíi ®Ých cuèi cïng th× ta ph¶i ra ph-
¬ng híng vµ môc tiªu cô thÓ.
Phïng Thanh Tó 16
- §ã lµ ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh,

kh«ng gÆp ph¶i nh÷ng biÕn ®éng xÊu, tèc ®é t¨ng trëng
nhanh, tèc ®é t¨ng trëng GDP hµng n¨m tõ 9 - 10%. §a ®Êt
níc c¬ b¶n tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu t¹o ®µ
m¹nh mÏ cho bíc ph¸t triÓn míi vµo nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû
XXI. Tr¸nh nh÷ng cuéc khñng ho¶ng thiÕu hoÆc thõa, l¹m
ph¸t, duy tr× møc l¹m ph¸t ë møc mét con sè. §ång thêi t¹o
viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh
phè xuèng 5%. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng ®iÒu ®ã, Nhµ níc ph¶i chó
träng: thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, h×nh thµnh
c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ n¨ng ®éng. æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«,
tÝch luü tõ néi bé kinh tÕ k×m h·m l¹m ph¸t, tÝch cùc huy
®éng çc nguån vèn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ çc nguån vèn.
T¨ng nhanh xuÊt khÈu, gi¶m nhËp siªu vµ ®¶m b¶o çc quan
hÖ kinh tÕ quèc tÕ. T¹o lËp nh÷ng ®iÒu kiÖn v÷ng ch¾c vÒ
nh©n lùc, tµi chÝnh vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt.
- Nhµ níc ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. Nhµ níc
s÷a ch÷a nh÷ng khiÕm khuyÕt cña thÞ trêng ®Ó thÞ trêng
ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nh: h¹n chÕ ¶nh hëng cña ®éc quyÒn,
t×nh tr¹ng v« chÝnh phñ dÉn ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ, thÊt
nghiÖp, « nhiÔm m«i trêng.. cô thÓ ®èi víi çc tæ chøc ®éc
quyÒn, lîi dông u thÕ cña m×nh cã thÓ quy ®Þnh gi¸ c¶ ®Ó
thu lîi nhuËn vµ do ®ã ph¸ vì u thÕ c¹nh tranh hoµn h¶o. V×
vËy cÇn cã sù can thiÖp cña Nhµ níc ®Ó h¹n chÕ ®éc quyÒn,
®¶m b¶o t×nh tr¹ng hiÖu qu¶ cña c¹nh tranh thÞ trêng. Cßn
®èi víi nh÷ng ho¹t ®éng tiªu cùc bªn ngoµi còng dÉn ®Õn
kh«ng hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng thÞ trêng nh « nhiÔm ngu«n
Phïng Thanh Tó 17
níc vµ kh«ng khÝ, khai th¸c ®Õn c¹n kiÖt tµi nguyªn kho¸ng
s¶n.. vµ ®ßi hái Nhµ níc ph¶i can thiÖp. V× vËy Nhµ níc ph¶i
sö dông ®Õn luËt ph¸p ®Ó ng¨n chÆn nh÷ng t¸c ®éng tiªu
cùc ®ã.
- Cïng víi çc môc tiªu trªn th× Nhµ cßn cã môc tiªu quan
träng kh¸c ®Ó gióp cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lµnh m¹nh ®ã
lµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn kinh tÕ. Nh ®· nãi c¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ tèt nhÊt
®Ó ®iÒu tiÕt mét nÒn kinh tÕ cã hiÖu qu¶, tuy nhiªn c¬ chÕ
thÞ trêng cã mét lo¹t nh÷ng khuyÕt tËt v× vËy ë níc ta nÒn
kinh tÕ do c¬ chÕ thÞ trêng ®iÒu tiÕt ph¶i cã sù can thiÖp
cña Nhµ níc vµo kinh tÕ nh»m söa ch÷a nh÷ng thÊt b¹i cña
thÞ trêng ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh,
hiÖu qu¶ vµ ®¹t ®îc c«ng b»ng x· héi.
ë níc ta, ®Ó ®¹t ®îc çc môc tiªu ®ã th× kh«ng ph¶i lµ
viÖc nãi mµ lµm ngay ®îc, mµ nã lµ c¶ mét qu¸ tr×nh. Qu¸
tr×nh ®ã kh«ng chØ ®ßi hái kh«ng cã sù can thiÖp cña Nhµ
níc mµ nã cßn ®ßi hái sù nç lùc cña çc tæ chøc, çc doanh
nghiÖp vµ cña mçi thµnh viªn trong x· héi. V× môc ®Ých cuèi
cïng kh«ng chØ cã lîi cho Nhµ níc, cho nÒn kinh tÕ mµ cßn cã
lîi cho mçi gia ®inh, mçi thµnh viªn trong x· héi.
2.2. Çc chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ Nhµ
níc.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, Nhµ níc ®îc quan niÖm víi
t çch lµ c¬ quan quyÒn lùc chÝnh trÞ b¶o vÖ lîi Ých cña toµn
d©n vµ lµ chñ së h÷u ®¹i diÖn cho toµn d©n ®èi víi tµi s¶n
quèc gia. Do ®ã, Nhµ níc cÇn thùc hiÖn ®óng çc chøc n¨ng
chñ yÕu trong lÜnh vùc qu¶n lý vÒ kinh tÕ.
Phïng Thanh Tó 18
a. §Þnh ra khu«n khæ ph¸p luËt, ®Ò ra hÖ thèng ph¸p lý,

trªn c¬ së ®ã ®Æt ra nh÷ng ®iÒuluËt c¬ b¶n vÒ quyÒn së
h÷u tµi s¶n vµ ho¹t ®éng cña thÞ trêng, quy ®Þnh ho¹t ®éng
kinh tÕ mµ çc doanh nghiÖp vµ ngêi tiªu dïng trong mäi
thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i tu©n theo. Çc khung ph¸p luËt ®ã
ph¶i ®¶m b¶o ®îc tÝnh d©n chñ sù b×nh ®¼ng çc c¬ may
®Ó mäi c«ng d©n cã thÓ tham gia çc ho¹t ®éng thÞ trêng
mµ kh«ng ai bÞ ng¨n c¶n. Ngoµi ra, ChÝnh phñ còng nh chÝnh
quyÒn çc cÊp cßn lËp nªn mét hÖ thèng çc quy ®Þnh chi
tiÕt nh»m t¹o nªn mét m«i trêng thuËn lîi, lµnh m¹nh vµ t¹o
nªn hµnh lang an toµn cho sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ çc ho¹t
®éng kinh tÕ x· héi. §èi víi ViÖt Nam, do hÖ thèng ho¹t ®éng
kinh tÕ cßn ®¬n s¬, cha t¹o ®îc m«i trêng kinh doanh lµnh
m¹nh nÒn chøc n¨ng nµy cha ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ. Do ®ã,
chóng ta cÇn ®æi míi viÖc x©y dùng, ban hµnh vµ thùc thi
luËt ph¸p ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ x· héi. §èi víi ViÖt
Nam, do hÖ thèng ho¹t ®éng kinh tÕ cßn ®¬n s¬, cha t¹o ®-
îc m«i trêng kinh doanh lµnh m¹nh nªn chøc n¨ng nµy cha ®îc
thùc hiÖn ®Çy ®ñ. Do ®ã, chóng ta cÇn ®æi míi viÖc x©y
dùng, ban hµnh vµ thùc thi luËt ph¸p ®¸p øng yªu cÇu qu¶n
lý kinh tÕ x· héi theo c¬ chÕ thÞ trêng, b¶o ®¶m tÝnh hÖ
thèng cña luËt vµ çc v¨n b¶n díi luËt, chó ý ®Õn luËt ph¸p vµ
çc th«ng lÖ quèc tÕ, khÈn tr¬ng x©y dùng vµ ban hµnh hÖ
thèng luËt kinh tÕ, luËt b¶o vÖ m«i trêng … vµ phæ cËp cho
toµn d©n.
b. æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn çc ho¹t ®éng kinh tÕ.
Bµn tay v« h×nh cña c¬ chÕ thÞ trêng cã thÓ t¹o ra
nhiÒu yÕu tè cho nÒn kinh tÕ nhng nã còng kh«ng tr¸nh khái
Phïng Thanh Tó 19
chu kú kinh doanh dÉn tíi l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp. NÕu Nhµ níc
bu«ng láng cho thÞ trêng vËn ®éng th× biÕn ®éng ®ã rÊt
râ, ch¼ng h¹n thêi kú siªu l¹m ph¸t ë §øc n¨m 20 hay thêi ®¹i
suy tho¸i cña Mü nh÷ng n¨m 30. Nh÷ng kinh nghiÖm ®ã ®·
gióp chóng ta nhËn ra mét ®iÒu bæ Ých r»ng Nhµ níc XHCN
cÇn ph¶i t×m ra mäi çch ®Ó kiÓm so¸t vµ ng¨n chÆn
nh÷ng th¨ng trÇm cña chu kú kinh doanh th«ng qua çc
chÝnh s¸ch kinh tÕ nh chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ ®Ó gi¶m biªn ®é dao ®éng cña chu kú kinh doanh,
h¹n chÕ thÊt nghiÖp l¹m ph¸t. ë níc ta ChÝnh phñ cÇn ho¹t
®éng cã hiÖu qu¶, sö dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh
s¸ch tiÒn tÖ t¸c ®éng cã lîi ®Õn s¶n lîng, viÖc lµm, thu nhËp
vµ gi¸ c¶, t¹o nªn sù ph¸t triÓn nhÞp nhµng, n¨ng ®éng cña
nÒn kinh tÕ.
c. Chøc n¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ.
C¬ chÕ thÞ trêng cã thÓ dÉn tíi mét sè thÊt b¹i, lµm
gi¶m hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Do ®ã Nhµ níc cÇn
ph©n bæ tµi nguyªn vµ nguån lùc sao cho ®¶m b¶o hiÖu qu¶
kinh tÕ, ng¨n chÆn nh÷ng hµnh ®éng bÊt chÊp luËt lÖ,
nh÷ng t tëng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, ®ång thêi cã çc
chÝnh s¸ch vµ kÕt ho¹ch dÉn d¾t nÒn kinh tÕ ®Ó gióp nhµ
doanh nghiÖp lùa chän s¶n xuÊt çi g×, s¶n xuÊt nh thÕ nµo
vµ ph©n phèi cho ai ®Ó s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao nhÊt.
d. Chøc n¨ng c«ng b»ng x· héi.
Ph©n phèi lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña qu¸
tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Nã nèi liÒn s¶n xuÊt víi tiªu dïng, phôc vô
vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt, nã ph¶n ¸nh quan hÖ gi÷a lîi Ých cña
mçi thµnh viªn vµ lîi Ých cña toµn x· héi. C¬ chÕ thÞ trêng cã
Phïng Thanh Tó 20
thÓ gióp chóng ta sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn, vËt t, søc
lao ®éng gióp çc nhµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh÷ng hµng
ho¸ phï hîp víi yªu cÇu thÞ trêng.
Nhng ngay c¶ trong trêng hîp hoµn h¶o nh ngêi ta m« t¶
th× nã cßn cã nh÷ng h¹n chÕ bëi v× hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt
vµ tiªu thô theo tiÕng gäi cña lîi nhuËn chø kh«ng ph¶i theo íc
nguyÖn cña mäi tÇng líp. Do ®ã trong x· héi sÏ n¶y sinh rÊt
nhiÒu nh÷ng sù bÊt b×nh ®¼ng lín trong nÒn kinh tÕ vÒ thu
nhËp, c¬ may…, nhiÒu nghÞch c¶nh cßn tån t¹i. Trong nh÷ng
trêng hîp nµy, thÞ trêng vÉn lµm ®óng chøc n¨ng cña nã lµ
®Æt hµng vµo tay ngêi cã thÓ tr¶ tiÒn nhiÒu nhÊt. V× vËy
Nhµ ní cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu tiÕt ®Ó ®¹t ®îc c«ng
b»ng x· héi th«ng qua nh÷ng chÝnh s¸ch nh÷ng c«ng cô ph¸p
luËt.
III. Çc c«ng cô vµ biÖn ph¸p ®æi míi, t¨ng cêng
vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc ë níc ta hiÖn nay.
§¹i héi §¶ng lÇn thø VIII kh¼ng ®Þnh sau h¬n t¸m n¨m
thùc hiÖn nghÞ quyÕt §¹i héi VI, c«ng cuéc ®æi míi ë níc ta
®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rÊt quan träng. NÒn kinh tÕ cã
nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, bíc ®Çu h×nh thµnh nÒn kinh
tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-
êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Nguån lùc s¶n xuÊt cña x· héi
®îc huy ®éng tèt h¬n, tèc ®é l¹m ph¸t ®îc kÒm chÕ, ®Çu t
níc ngoµi vµo trong níc t¨ng, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn
cña nh©n d©n ®îc n©ng cao… Tuy nhiªn, nhng kÕt qu¶ do
®æi míi ®em l¹i cßn h¹n chÕ vµ cha v÷ng ch¾c. Do nh÷ng
thiÕu sãt chñ quan vµ nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi cña yÕu tè
kh¸ch quan, bªn c¹nh nh÷ng nh©n tè tÝch cùc ®îc ph¸t huy,
Phïng Thanh Tó 21
t×nh h×nh kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa, thÓ chÕ, bé m¸y vµ çn bé qu¶n lý cha theo kÞp, cßn
nhiÒu lóng tóng.
Tríc t×nh h×nh khã kh¨n vµ phøc t¹p ®ã, Nhµ níc cÇn
ph¶i sö dông nh÷ng c«ng cô g×, cã nh÷ng biÖn ph¸p g× ®Ó
n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý, ph¸t huy vai trß cña m×n trong
viÖc æn ®Þnh nÒn kinh tÕ, ®a ®Êt níc vît qua mäi khã kh¨n,
thö th¸ch.
3.1. Çc c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ Nhµ níc.
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu va thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng cña
m×nh, Nhµ níc ph¶i sö dông nh÷ng c«ng cô sau:
a. Ph¸p luËt
LuËt ph¸p t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý cho çc chñ thÓ
kinh tÕ ho¹t ®éng trong an toµn vµ trong trËt tù. Sù tån t¹i
cña ph¸p luËt lµ mét nhu cÇu kh¸ch quan b¾t nguån tõ chÝnh
nh÷ng ®ßi hái cña çc quan hÖ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ
trêng. Ph¸p luËt hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ ph¬ng tiÖn s¸ng t¹o
ra çc quan hÖ kinh tÕ mµ nã lµ "ph¬n tiÖn ho¸" çc gi¸ trÞ x·
héi vãiÖt nam cã cña çc quan hÖ kinh tÕ. ChÝnh v× thÕ,
ph¸p luËt kinh tÕ lµ çc hµnh lang, çc khung ph¸p lý æn
®Þnh, chÝnh thøc mµ trong ®ã çc quan hÖ kinh tÕ ®îc tù
do tån t¹i vµ ph¸t triÓn phï hîp víi gi¸ trÞ vèn cã cña nã, ®îc x·
héi thõa nhËn.
Nh×n chung, hÖ thèng ph¸p luËt cña níc ta hiÖn nay cßn
cha ®Çy ®ñ vµ cha ®ång bé, do ®ã tríc m¾t Nhµ níc cÇn
ban hµnh sím çc bé luËt cßn thiÕt ®Ó lµm nÒn t¶ng cho ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi hÖ thèng
ph¸p luËt ë níc ta lµ ph¶i ®¶m b¶o kinh tÕ æn ®Þnh vµ ph¸t
Phïng Thanh Tó 22
triÓn b¶o vÖ lîi Ých c«ng d©n, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi.
Ho¹t ®éng nµy ®îc xem lµ mét ho¹t ®éng cã ý nghÜa kinh
tÕ, chÝnh trÞ, khoa häc rÊt quan träng, ®ßi hái ph¶i ®îc thùc
hiÖn c«ng minh, b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng hoµn toµn cña mäi
c«ng d©n tríc ph¸p luËt
b. KÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn
theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
KÕ ho¹ch ho¸ lµ qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ vËn dông tæng
hîp çc quy luËt kh¸ch quan, tríc hÕt lµ quy luËt kinh tÕ trong
®ã cã çc quy luËt cña thÞ trêng ®Ó x©y dùng çc kÕ ho¹ch
ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi.
KÕ ho¹ch ho¸ lµ c«ng cô chñ yÕu cña qu¶n lý kinh tÕ.
Bµn vÒ vÊn ®Ò nµy, Lªnin viÕt:"Sù c©n ®èi thêng xuyªn ®îc
duy tr× mét çch cã ý thøc, b¶n th©n nã ®· nãi lªn tÝnh kÕ
ho¹ch". Nh vËy, tÝnh c©n ®èi võa lµ thuéc tÝnh võa lµ ph¬ng
ph¸p lËp kÕ ho¹ch. KÕ ho¹ch ho¸ ë ®©y ph¶i xuÊt ph¸t tõ thÞ
trêng, nã chó ý ®Æc biÖt ®Õn viÖc ph©n tÝch çc yÕu tè
¸nh thëng ®Õn møc cung vµ cÇu. KÕ ho¹ch ho¸ chñ yÕu lµ
nh÷ng th«ng tin vµ chØ tiªu híng dÉn ®Ó çc nhµ doanh
nghiÖp cã mét çch nh×n dµi h¹n vÒ nÒn kinh tÕ.
KÕ ho¹ch ho¸ thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh ph©n
c«ng lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho sù vËn ®éng cña
thÞ trêng, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cung cÇu gÆp nhau.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cÇn ph©n biÖt hai kÕ
ho¹ch: KÕ ho¹ch kinh tÕ - x· héi (vÜ m«) va kÕ ho¹ch kinh
doanh (vi m«). KÕ ho¹ch kinh tÕ x· héi lµ kÕ ho¹ch cã ®Þnh h-
íng, híng dÉn do Nhµ níc x©y dùng nh»m ®Þnh híng ph¸t
triÓn vµ c©n ®èi cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. KÕ
Phïng Thanh Tó 23
ho¹ch nµy võa t¹o ra m«i trêng cho s¶n xuÊt kinh doanh, võa
®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ víi c«ng b»ng
vµ tiÕn bé x· héi. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh lµ kÕ ho¹ch
hµnh ®éng, kÕ ho¹ch lµm ¨n, mua b¸n do çc doanh nghiÖp
x©y dùng vµ quyÕt ®Þnh dùa theo kÕ ho¹ch Nhµ níc vµ thÞ
trêng. KÕ ho¹ch nµy ph¶i ®¹t môc tiªu võa tho¶ m·n nhu cÇu
x· héi võa thu lîi nhuËn tèi ®a.
Nh vËy kÕ ho¹ch kinh tÕ x· héi kh«ng hoµn toµn phô
thuéc vµo thÞ trêng mµ cã thÓ ®iÒu tiÕt thÞ trêng cßn cã kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i g¾n chÆt víi thÞ trêng, coi
thÞ trêng lµ mÖnh lÖnh ®èi tîng cña kÕ ho¹ch. Mèi quan hÖ
gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ trêng lµ mèi liªn hÖ gi÷a chñ quan vµ
kh¸ch quan. V× vËy kÕ ho¹ch chØ phï hîp víi hiÖn thùc ph¸t
triÓn kinh tÕ khi vËn dông ®óng ®¾n tæng hîp çc quy luËt
kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh x©y dùng chóng.
c .ChÝnh s¸ch tµi chÝnh.
ChÝnh s¸ch tµi chÝnh chñ yÕu thÓ hiÖn ë hai néi dung
thu vµ chi tiªu cña ChÝnh phñ, tõ ®ã t¸c ®éng vµo tæng cung
vµ tæng cÇu, s¶n lîng, gi¸ c¶ vµ viÖc lµm.
Khi chÝnh s¸ch ta× chÝnh ®îc ¸p dông ®Ó gi¶m hoÆc
tho¸t khái suy tho¸i kinh tÕ th× ®îc gäi lµ chÝnh s¸ch tµi
chÝnh më réng. ChÝnh s¸ch nµy t¸c ®éng th«ng qua hai con
®êng: T¨ng chi tiªu ChÝnh phñ ®Ó t¨ng tæng cÇu hoÆc gi¶m
thuÕ ®Ó kÝch thÝch tiªu dïng vµ ®Çu t.
VÒ vÊn ®Ò t¨ng chi tiªu cña ChÝnh phñ, Nhµ níc cÇn u
cho çc kho¶n ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, cÊp ph¸t cho
sù nghiÖp ho¹t ®éng kinh tÕ, chi cho çc ho¹t ®éng th«ng tin
dù b¸o, t¹o m«i trêng ho¹t ®éng thuËn lîi cho çc doanh
Phïng Thanh Tó 24
nghiÖp, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng ho¸ c«ng céng, t¨ng ®¬n
®Æt hµng mua vµ nh÷ng kho¶n chi kh¸c. Nh vËy sÏ lµm t¨ng
tæng cÇu, qua ®ã t¸c ®éng kÝch thÝch lµm t¨ng tæng cung,
do ®ã gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò suy tho¸i vµ thÊt nghiÖp.
VÒ vÊn ®Ò ®Çu t vµ gi¶m thuÕ, nh ta ®· biÕt, thuÕ lµ
nguån thu chñ yÕu cho ng©n s¸ch Nhµ níc cña bÊt cø quèc
gia nµo. Trong çc c«ng cô kinh tÕ mµ Nhµ níc sö dông ®Ó
qu¶n lý nÒn kinh tÕ x· héi, thuÕ cã vai trß rÊt quan träng.
NÕu chÝnh s¸ch thuÕ ban hµnh hîp lý, phï hîp víi kh¶ n¨ng
cña nÒn kinh tÕ th× nã sÏ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng trëng
æn ®Þnh vµ l©u dµi. Ngîc l¹i, mét chÝnh s¸ch thuÕ kh«ng phï
hîp sÏ g©y trë ng¹i lín cho nÒn kinh tÕ, thËm trÝ cã thÓ g©y
nªn khñng ho¶ng kinh tÕ vµ rèi lo¹n chÝnh trÞ. Trong ®iÒu
kiÖn hiÖn nay, khi viÖc giao lu kinh tÕ ngµy cµng më réng
trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi th× ph¬ng híng chung ®Ó söa
®æi hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ lµ më réng diÖn tÝch ®¸nh
thuÕ vµ h¹ bít møc thuÕ, thu hÑp ®é chªnh lÖch gi÷a çc
møc thuÕ. ViÖc lµm nµy sÏ kÝch thÝch tiªu dïng vµ khuyÕn
khÝch çc doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh doanh
s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô thiÕt yÕu nh»m ®¸p øng nhu
cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña nh©n d©n. §ång thêi, ®éng
viªn çc doanh nghiÖp ®Çu t vèn vµo çc dù ¸n ®Ó më réng
vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®éng viªn çc doanh nghiÖp ph¸t
triÓn s¶n xuÊt kinh doanh c¶ ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn tù
nhiªn, kinh tÕ x· héi kh«ng thuËn lîi. Nh vËy sÏ thóc ®Èy kinh
tÕ ph¸t triÓn, t¹o ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt viÖc lµm trong níc.
Khi chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®îc ¸p dông ®Ó gi¶m l¹m ph¸t
th× ®îc gäi lµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh th¾t chÆt. Nã còng t¸c
Phïng Thanh Tó 25
®éng ®Õn çc biÕn cè c ña nÒn kinh tÕ vÜ m« th«ng qua hai

con ®êng: gi¶m chi tiªu ChÝnh phñ hoÆc t¨ng thuÕ.
Gi¶m chi tiªu cña ChÝnh phñ nh gi¶m chi tiªu cho çc
ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, cÊp ph¸t sù
nghiÖp ho¹t ®éng kinh tÕ … dÉn ®Õn gi¶m cÇu cña x· héi,
b×nh æn vËn gi¸ vµ h¹n chÕ ®îc l¹m ph¸t.
T¨ng thuÕ dÉn ®Õn lµm gi¶m thu nhËp, gi¶m tiªu dïng,
®Çu t dÉn ®Õn gi¶m nhu cÇu x· héi vµ lµm cho gi¸ c¶ ®i vµo
æn ®Þnh, h¹n chÕ ®îc l¹m ph¸t.
Ngoµi nh÷ng c«ng cô ®· nªu trªn, Nhµ níc cßn cã thÓ sö
dông nhiÒu c«ng cô kh¸c nhu: ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch
tiÒn l¬ng - b¶o hiÓm, chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i, chÝnh
s¸ch dù tr÷ quèc gia…
3.2. Çc biÖn ph¸p ®æi míi t¨ng cêng vai trß qu¶n
lý vÜ m« nÒn kinh tÕ ë níc ta.
ë níc ta, giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc t¨ng cêng h¬n n÷a vai
trß qu¶n lý cña Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy
cµng cÊp thiÕt vµ kh«ng cßn çch nµo kh¸c lµ ph¶i thóc ®Èy
m¹nh ®æi míi, hoµn thiÖn çc c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña
Nhµ níc.
a. §æi míi vµ bæ sung hÖ thèng ph¸p luËt.
TiÕp tôc ®æi míi vµ bæ sung hÖ thèng ph¸p luËt, nhÊt lµ
luËt kinh tÕ, luËt b¶o vÖ m«i trêng. T¨ng cêng kü thuËt trong
viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña Nhµ níc. B¶o ®¶m
tÝnh hÖ thèng cña luËt ph¸p vµ çc v¨n b¶n díi luËt chó ý
®Õn luËt ph¸p vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Ph¸t triÓn çc h×nh thøc
dÞch vô ph¸p lý, phæ th«ng cËp luËt cho toµn d©n - kiÖn
Phïng Thanh Tó 26
toµn bé m¸y kiÓm tra viÖc thi hµnh ph¸p luËt, nghiªn cøu
thµnh lËp toµ ¸n kinh tÕ.
b. §æi míi vµ n©ng cao chÊt lîng kÕ ho¹ch.
C«ng bè kÕ ho¹ch ho¸ qua thêi gian ®æi míi ®· cã mét
sè bíc tiÕn bé: chuyÓn tõ kÕ ho¹ch ph¸p lÖnh sang kÕ ho¹ch
ho¸ ®Þnh híng dÉn ho¹t ®éng cu¶ çc thµnh phÇn kinh tÕ.
CÇn tiÕp tôc ®æi míi n©ng cao kÕ ho¹ch, x¸c ®Þnh nh÷ng
c©n ®èi lín, híng dÉn ho¹t ®éng cña çc thµnh phÇn kinh tÕ
lÊy thÞ trêng lµm ®èi tîng chÝnh vµ c¨n cø quan träng. Sö
dông ch¬ng tr×nh môc tiªu, chÝnh s¸ch ®Çu t tÝn dông… ®Ó
t¹o ®iÒu kiÖn vµ híng dÉn sù ph¸t triÓn cña çc thµnh phÇn
kinh tÕ, n©ng cao tr×nh ®é dù b¸o kinh tÕ - x· héi trong
c«ng t¸c kÕ ho¹ch.
c. §æi míi ng©n s¸ch.
LÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ thêi gian qua ®· cã mét bíc
®æi míi nhng nh×n chung cßn yÕu kÐm, ®¸ng chó ý lµ hiÖn
tîng thÊt thu thuÕ vµ béi chi ng©n s¸ch cßn lín. Nhµ níc hÇu
nh th¶ næi ph©n phèi thu nhËp, çc xÝ nghiÖp quèc doanh.
Ng©n hµng cha trë thµnh trung t©m thanh to¸n vµ tÝn dông
cña x· héi. V× thÕ cÇn ®æi míi c¨n b¶n hÖ thèng tµi chÝnh
tiÒn tÖ, x©y dùng chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia vµ thùc
hiÖn hÖ thèng c¶i çch tµi chÝnh theo híng khai th¸c tiÒm
n¨ng cña çc tÇng líp d©n c ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao
nguån thu cho ng©n s¸ch, t¹o ®iÒu kiÖn g©y søc Ðp buéc
çc ®n t×m tßi biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh,
thùc hiÖn ph©n phèi hîp lý thu nhËp quèc d©n, gi¶i quyÕt
®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng, thùc
hµnh tiÕt kiÖm ®¶m b¶o c«ng b»n x· héi vµ gãp phÇn h¹n
Phïng Thanh Tó 27
chÕ ®Èy lïi l¹m ph¸t. §æi míi ng©n s¸ch lµ ph¶i x©y dùng
mét ng©n s¸ch Nhµ níc lµnh m¹nh, kh«ng bao cÊp vµ û l¹i
vµo viÖn trî níc ngoµi. Ng©n s¸ch Nhµ níc ph¶i ®îc h¹ch to¸n
theo nguyªn t¾c ngang gi¸, thu chi ng©n s¸ch ph¶i hîp lý.
d. N©ng cao hiÖu lùc cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ - tÝn dông.
GÊp rót tæ chøc ng©n hµng ®ñ m¹nh, cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn
tèt nghiÖp vô trong c¬ chÕ thÞ trêng. Ng©n hµng Nhµ níc
lµm ®óng chøc n¨ng qu¶n lý ®ång tiÒn cña m×nh vµ gi÷
tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi tèt trong ph¸t hµnh tiÒn. Ph¸t huy
m¹nh mÏ vai trß quan ®ßn bÈy vµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m«
cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tÝn dông. Kiªn tr× thùc hiÖn nh÷ng
nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tÝn dông ng©n hµng, thóc ®Èy n©ng
cao tÝnh tù chñ tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ vµ
hiÖu qu¶ ho¸ çc xÝ nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
e. N©ng cao vai trß kinh tÕ quèc doanh, kinh tÕ tËp thÓ
®Ó cã thÓ lµm chñ ®îc çc lÜnh vùc then chèt ®Ó tõ ®ã
®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ qua hÖ thèng nµy th«ng qua tæng
cung vµ tæng cÇu.
g. Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i, më réng
hîp t¸c víi çc níc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc, t¹o ra m«i tr-
êng quan hÖ giao lu trao ®æi vÒ v¨n ho¸, khoa häc, th¬ng
m¹i ®Ó hoµ nhËp nÒn kinh tÕ viÖt nam vµo nÒn kinh tÕ thÕ
giíi.
Phïng Thanh Tó 28
C. KÕt luËn
NÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta mÆc dï cã nh÷ng u ®iÓm

nhng kh«ng ph¶i lµ hoµn h¶o v× bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu
®¹t ®îc th× kinh tÕ thÞ trêng còng g©y ra nh÷ng vÊn ®Ò
mµ b¶n th©n nã kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc nh thÊt nghiÖp,
l¹m ph¸t, khñng ho¶ng… Nh÷ng t×nh tr¹ng vµ hiÖn tîng ®ã ë
møc ®é kh¸c nhau, trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Òu cã t¸c ®éng
ngîc l¹i lµm c¶n trë sù ph¸t triÓn cña x· héi, cña nÒn kinh tÕ.
V× vËy sù t¸c ®éng cña Nhµ níc vµo nÒn kinh tÕ lµ métlÏ ®-
¬ng nhiªn cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. ThiÕu sù can thiÖp
cña Nhµ níc vµo kinh tÕ ®Ó cho nÒn kinh tÕ thÞ trêng tù do
ho¹t ®éng th× viÖc ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ níc ta sÏ kh«ng cã
hiÖu qu¶. Do ®ã, Nhµ níc víi vai trß lµ ngêi qu¶n lý ph¶i cã
biÖn ph¸p chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó t¸c ®éng vµo çc ho¹t ®éng
cña nÒn kinh tÕ lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lµnh m¹nh
h¬n.
§Ó vai trß cña nhµ níc ®îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ trong
giai ®o¹n hiÖn nay th× ph¶i ®æi míi hÖ thèng bé m¸y Nhµ n-
íc lµm cho nã thÝch øng víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tøc lµ ph¶i
®¶m b¶o trªn thùc tÕ Nhµ níc thùc sù lµ c«ng cô ®iÒu hµnh
cã hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ vÜ m« trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng,
x©y dùng ®îc mét hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn ®¹i, ®ång bé ®ñ
søc qu¶n lý mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi: t¹o ra trªn thùc tÕ
nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt nhÊt dÓ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng, ph¸t
huy d©n chñ ®¶m b¶o c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi, ®Èy
m¹nh hîp t¸c vµ liªn kÕt quèc tÕ. Thùc hiÖn tèt nh÷ng viÖc
®ã th× vai trß qu¶n lÝ cña Nhµ níc sÏ gãp phÇn lµm cho nÒn
Phïng Thanh Tó 29
kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh h¬n, x· héi trë nªn c«ng b»ng, v¨n
minh h¬n, ®Êt níc ngµy cµng trë nªn giµu ®Ñp h¬n.
Phïng Thanh Tó 30
D. Tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ häc, tËp II, NXB Gi¸o dôc
Hµ Néi
2. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, VII, VIII
3. Vai trß qu¶n lý Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
kinh nghiÖm cña çc níc ASEAN
4. V.I.LªNin toµn tËp, tËp 3 NXB TiÕn Bé
5. ChiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Õn
n¨m 2000 NXB Sù thËt, Hµ Néi 1991
6. Mét sè vÊn ®Ò vÒ Nhµ níc qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ
thÞ trêng ë ViÖt Nam, NXB chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 1994.
Phïng Thanh Tó 31
§Ò c¬ng chi tiÕt
A. Lêi më ®Çu
B. Néi dung
I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña vai trß qu¶n lý vÜ m«
cña Nhµ níc
1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn vai trß kinh tÕ cña Nhµ níc
1.2. C¬ chÕ thÞ trêng vµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý
cña nhµ níc
1.3. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña vai trß qu¶n lý vÜ m« cña
Nhµ níc.
1.4. Vai trß kinh tÕ cña Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
II. Môc tiªu çc chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ Nhµ níc
2.1. Çc môc tiªu
2.2. Çc chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ Nhµ níc
III. Çc c«ng cô vµ biÖn ph¸p ®æi míi, t¨ng cêng vai trß
qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc ë níc ta hiÖn nay.
3.1. Çc c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc
3.2. Çc biÖn ph¸p ®æi míi t¨ng cêng vai trß qu¶n lý vÜ m«
nÒn kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay.
C. KÕt luËn
D. Tµi liÖu tham kh¶o.
Phïng Thanh Tó 32

KC022

Загружено:

Сведения о документе

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

KC022

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

TiÓu luËn kinh tÕ chÝnh trÞ

I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña vai trß qu¶n lý vÜ

nhuËn b×nh qu©n vµ ®Ó cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lµnh

b. Nh÷ng khuyÕt tËt cña nÒn Kinh tÕ thÞ trêng thÓ

Trong nÒn kinh tÕ cña chóng ta hiÖn nay, c¸c doanh

- KÕ ho¹ch ho¸ ®Þnh híng.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thÞ trêng cµng më réng sù

- §ã lµ ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh,

a. §Þnh ra khu«n khæ ph¸p luËt, ®Ò ra hÖ thèng ph¸p lý,

®éng ®Õn c¸c biÕn cè c ña nÒn kinh tÕ vÜ m« th«ng qua hai

NÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta mÆc dï cã nh÷ng u ®iÓm

D. Tµi liÖu tham kh¶o

§Ò c¬ng chi tiÕt

Вам также может понравиться