MEDJUNARODNE EKONOMSKE INSTITUCIJE Poslije Drugog svjetskog rata preovladalo je misljenje o potrebi formulisanja medjunarodnog kodeksa koji bi se primjenjivao

u sferi medjunarodne trgovine, placanja i finansiranja. Svi pregovori imali su za cilj pronalazenje rjesenja za prevazilazenje brojnih problema, sto je rezultiralo formiranjem Medjunarodnog Monetarnog Fonda s ciljem da se izbjegne ponavljanje katastrofalne ekonomske politike koja je dovela do velike depresije 3 !tih godina. Fondu je namjenjena uloga staraoca o medjunarodnoj likvidnosti. "azmisljanja o novoj koncepciji medjunarodnog monetarnog i finansijskog sistema bila su prisutna jos 3 !tih godina # !tog vijeka i u prvim godinama Drugog svjetskog rata. Poseban motiv ovih razmisljanja bio je da se sprijeci nastajanje i dalje sirenje ekonomskog nacionalizma koji se utemeljio sa velikom svjestskom ekonomskom krizom $%#%!$%3#, zatim da se sprijeci uvodjenje sistema nezavisnih valutnih podrucja baziranih na fluktuirajucim deviznim kursevima. & julu $%'' godine u (ju )empsiru *+reton ,uds-, uz prisustvo '' predstavnika zemlje, osnovan je MMF i Medjunarodna banka za obnovu i razvoj ./+"D, poznata kasnije kao svjetska banka. 0atim su $%'1 god.,elika +ritanija i S2D zapocele razgovore o smanjenju trgovinskih barijera i usvojile zajednicki sporazum.to je bila i prethodnica organizovanog pocetka pregovora vise zemalja da formiraju medjunarodnu trgovinsku organizaciju . /34, koja nije formirana tada vec je $%'5 god.,usvijen opsti sporazum o carinama i trgovini . 6233. Svjetske trgovinske organizacije *734-! formirana $%%8 godine urugvajskom rundom trgovinskih pregovora. MMF 4snivanje medjunarodnog monetarnog fonda bilo je podstaknuto negativnim iskustvima u sferi monetarne i finansijske politike poslije Prvog svjestskog rata* velika ekonomska kriza $%#%!$%3#-. Predsjednik S2D!a "uzvelt i britanski premijer ,inston 9ercil sreli su se na bojnom brodu u avgustu $%'$ god. 4dmah poslije susreta objavljena je 2tlantska povelja, tj. Program za poslijeratnu obnovu i izgradnju, koja je obavezala obje zemlje da rade na ekonomskoj saradnji izmedju svih zemalja ! drzava poslije rata. & skladu sa 2tlantskom poveljom, S2D i ,elika +ritanija pocele su razgovore na visokom nivou o vrsti i funkciji nekih medjunarodnih organizacija koje mogu biti predlozene. Slozili su se da ce u poslijeratnom drustvenom uredjenju i polozaju S2D biti politicki, vojno i ekonomski vodeca sila u svijetu. 3ako je prevazidjen uticaj koji je +ritanija imala u svijetu nekoliko decenija ranije i cije joj je vodjstvo tokom Drugog svetkog rata davalo prestiz i kredibilitet sirom svijeta. Svrha MMF!a je promocija medjunarodne ekonomske kooperacije i vise od svega da je MMF odgovoran za stabilnost medjunarodnog finansijskog sistema. Aranzmani sa produzenim finansiranjem 9ilj ovog aranzmana, koji je ustanovljen $%:' god., a revidiran $%:%, jeste da se odobravaju sredstva MMF!a na srednji rok zemljama clanicama, prije svega zemljama u razvoju koje su u posebnim platnobilansnim teskocama. & dosadasnjoj praksi sredstva po ovoj olaksici koristio je mali broj zemalja, prvenstveno zbog teskih uslova koji se pri tom postavljaju od strane MMF!a. Stend !aj aranzmani /stitucija stend!baj aranzmana predstavlja instrument MMF!a kojim se pojednostavljuju formalnosti i skracuje vrijeme za pribavljanje sredstava fonda. Stend!baj krediti su uvedeni pocev od $%8# godine. 4ni su ograniceni, kako sa stanovista vremena koristenja, tako i sa visine iznosa koji se moze vuci u peridu vazenja tog kredita *stend!baj period-. "ok trajanja kredita obicno je jedna godina, a najvise tri godine. 4stoji mogucnost da ti krediti budu produzeni prije njihovog isteka. *MMF odrzava politiku dijaloga sa svakom od clanica kroz proces poznat kao nadgledanje. (adgledanje je bazirano na uvjernju da jaka i konzistentna domaca ekonomska politika vodi do rasta i razvoja svjetske ekonomije. MMF obezbjedjuje kredite i zajmove za zemlje clanice,sa osvrtom na probleme koje zemlje imaju pri vracanju radi podrzavanja, prilagodjavanja i reformi-. $

Or"aniza#ija i or"ani upra$%janja MMF a MMF cine zemlje clanice, koje su zastupljene preko svojih ministara finansija ili direktora centralne banke. 4ni se redovno sastaju na godisnjem sastanku MMF!a i Svjetske banke. Medju narodni monetarni i finansijski komitet se sastoji od predstavnika #' zemlje i sastaje se # puta godisnje kako bi nadgledao rad MMF!a. /zvrsni odbor sastavljen je od #' izvrsna direktora koji predstavljaju $5' zemlje clanice. Sjediste izvrsnog odbora je u 7ashingtonu. & organizacionom smislu MMF sastoji se od 4dbora guvernera, 4dbora izvrsnih direktora *izvrsnog odbora-, upravnog *generalnog- direktora, osoblja i Savjeta. Ponekad se govori da MMF nikome ne podnosi racune, sto nije tacno. Fond jepotpuno odgovoran svojim clanicama preko #'!clanog 4dbora izvrsnih direktora koji predstavljaju $5' zemlje clanice. 4dluke o dodjeli kredita ili bilo koje vaznije odluke ne donose se bez odobrenja ovog odbora. Dok aktivnosti na na medjunarodnoj finansijskoj arhitekturi napreduju da bi se sprijecile buduce krize, hitan zadatak MMF!a je da obuzda sadasnju finansijsku krizu. Osno$ni prin#ipi za rjesa$anje du"o$a zema%ja u raz$oju Svjetska banka i MMF zajedno su razvili Program akcije za razrjesenje dugovnih problema siromasnih zemalja koje slijede ;zdravu ekonomsku politiku<. 4vaj program nazvan ;/ncijativa za visiko zaduzenje siromasne zemlje< usvojen je od strane privremenog komiteta MMF za montarna pitanjai zajednickog =omiteta za razvoj Svjetske banke i MMF u septembru $%%1 godine. 9entralna tacka incijative treba d abudu stalni napori zemlje duznika ka makroekonomskom prilagodjavanju i implementaciji strukturnih i drustvenih reformi. 3akodjer, ona se fokusira i n aprograme reforme socijalnog sektora, prije svega zdravstvo i obrazovanje. Neop&odne reforme 0a MMF glavna pitanja ticu se njegove uloge u koordinisanju medjunarodne monetarne i ekonomske politike, odnosno efikasnosti njegovog nadzora. 4snovni cilj je pruzanje pomoci zemljama zajmoprimaocima da smanje siromastvo i poboljsaju uslove zivljenja. S'JETSKA (ANKA Monetarna i finansijska konferencija u +reton ,udsu odrzana je jula $%'' godine uz u>e?@e predstavnika '' zemlje i trajala je dvije nedjelje. (a njoj je odlu>eno da se osnuje Medjunarodni monetarni fond! MMF i Medjunarodna banka za obnovu i razvoj ./+"D. 4ve dvije institucije trebalo je da obezbjede medjunarodnu monetarnu i finansijsku saradnju, prva u oblasti medjunarodnih pla@anja, deviznih kurseva i pruAanja pomo@i za otklanjanje kratkoro>nih neravnoteAa u platnom bilansu, a druga u oblasti srednjoro>nog i dugoro>nog finansiranja. MMF i /+"D stupio je na snagu #:.$#.$%'8. godine, kada ga je ratifikovalo #% zemalja, a banka je po>ela da radi #1. juna, $%'1 godine. 0ajedni>ki cilj ovih institucija je da podignu Aivotni standard nerazvijenog svijeta kanalisanjem finansijskih sredstava iz razvijenih zemalja u zemlje u razvoju.6lavni zadatak grupe je da kreira pogodne operativne uslove za privatni sektor i dopunske fondove za privatna preduze@a, posebno za dugoro>ne investicije u infrastrukturi. 6lavni organ banke je odbor guvernera u kome svaka zemlja >lanica ima svog predstavnika, sa razli>itim pravom glasa. +roj glasova se odredjuje prema uloAenom kapitalu u banci. 4dbor izvr?nih direktora predstavlja tijelo od #' direktora * do novembra $%%# , bila su ## - , od kojih pet imenuju zemlje sa najve@om izvoznom kvotom * S2D, Francuska,,elika +ritanija, (jema>ka i Bapan -, a ostalih $% biraju zemlje >lanice. Mandat traje dvije godine. Formiranje osnovnog kapitala svjetske banke u izvjesnoj mjeri je slicno izvorima MMF!a. =od #

MMF!a zemlje clanice uplacuju nacionalnu kvotu, a kod banke se upisuje kapital. 4d osnovnog kapitala +anke #C clanice uplacuju u zlatu ili dolarima. )ajmo$i S$jets*e !an*e i us%o$i 0ajmove +anke mogu da koriste samo zemlje clanice. Da bi neka zemlja postala clanica SvjetskD banke uslov je da se prethodno uclani u MMF. =ada je osnovana +anka bilo je zamisljeno da daje svoje zajmove pod povoljnijim uvjetima clanicama nego sto nude komercijalne banke. 0ato se njena funkcija nije zavrsavala samo odobravanjem zajma nego je pratila projekat do zavrsne faze, pruzajuci nadzor i tehnicku pomoc. =ao vodeca institucija za kreditiranje privrednog razvoja davala je pomoc za razvoj brojnih podrucja, a posebnu paznju usmjerila je na programe za smanjenje siromastva, zbog toga su zemlje u razvoju posebno zainteresovane za rad Svjetske banke. 0a razliku od MMF!a koji pokriva oblast medjunarodnih placanja i kratkorocnog finansiranja, Svjetska banka se bavi problemima dugorocne ravnoteze u privrednom razvoju, stvaranjem adkvatnog mehanizma za njegovo finansiranje. Osno$na o!i%jezja na*on &%adno" rata Poslije hladnog rata, MMF,Svjetska banka i Svjetska trgovinska organizacija nalaze se u sve slozenijoj fazi djelovanja i sa sve ucesalijim zahtjevima za njihovom transformacijom u skladu sa zahtjevima ogromne vecine zemalja clanica. U%o"a i odnos ne$%adini& or"aniza#ija prema medjunarodnim institu#ijama (evladine organizacije su visestruko uspjele da uticu na politiku nacionalnih drzava i medjunarodnih institucija, bar u nekim oblastima. Bedno od najvecih dostignuca bio je Svjetski samit u "io de 0eneiru, $%%# god dje su nevladine organizacije izvrsile pritisak da bi postigle brojne sporazume. Dvije godine kasnije ove organizacije, tacnije njihovi demonstranti, opsjeli su Svjetsku banku i uspjeli izboriti da promijeni nesto od svoje politike. MEDJUNARODNA TR+O'INA I TR+O'INSKA ,O-ITIKA DEFINISANJE I O(I-JE)JA MEDJUNARODNE TR+O'INE Spoljna trgovina znaci sveukupnost razmjene jedne zemlje sa drugim zemljama, dok je medjunarodna trgovina ukupan obim razmjene izmedju zemalja cijelog svijeta. /li jos blizeE pod medjunarodnom trgovinom se podrazumijeva sveukupnost trgovinskih *i ekonomskih- transakcija, razmjena roba, usluga i kapitala izmedju rezidenata jedne zemlje sa rezidentima drugih zemalja. 3 !tih godina, poslije velike ekonomske krize, definitivno se raspao sistem medjunarodnih ekonomskih odnosa koji je pocivao na zlatnom stadardu. 0latni standard je zamijenjen sistemom drzavne intervencije u oblasti spoljne trgovine i monetarne politike. ,o%azne osno$e medjunarodne tr"o$ins*e po%iti*e pos%ije Dru"o" s$jets*o" rata 4psti sporazum o carinama i trgovini, 6233 bio je odraz opste teznje ka univerzalnosti u medjunarodnim ekonomskim odnosima kako bi se izbjegli trgovinski ratovi, ostvarila borba protiv medjunarodnog dampinga i uvela pravila ponasanja u medjunarodnu trgovinu. Osni$anje Medjunarodne tr"o$ins*e or"aniza#ije . ITO Pripremni komitet je dobio zadatak da izradi (acrt povelje buduce medjunarodne trgovinske organizacije. /stovremeno sa izradom nacrta povelje vode se i carinski pregovori izmedju $: zemalja clanica Pripremnog komiteta. 4vi carinski pregovori urodili su plodom i ovoj tarifskoj konferenciji se duguje osnivanje 6233!a, uz napomenu da su pregovori vodjeni ;zemlja po zemlja< i ;proizvod po proizvod<, dakle bilateralno, sto je ostao tradicionalni metod pregovora u okviru 6233!a sve do =enedi runde kada je pocela akcija za linearno snizenje carina. Posto se smatralo da ce Povelja uskoro stupiti na snagu, )avanska konferencija je odredila i jednu privremenu komisiju, kojoj je stavila u zadatak da pripremi i sazove novu konferenciju 3

novoosnovane Medjunarodne trgovinske organizacije . /34 *naziv za medjunarodnu trgovinsku organizaciju koja je trebala biti osnovana $%':, odnosno $%'5 god u )avani-. Do ratifikacije nije doslo, jer Povelju nije ratifikovao dovoljan broj zemalja, pa ni S2D koje su bile inicijator njenog osnivanja. 2mericki kongres je odgodio raspravu o Povelji i ona nikad nije ni obavljena. S2D nisu ratifikovale Povelju iz razloga sto je ono sto je sadrzavala Povelja bitno odudaralo od prvobitnih americkih prijedloga. Bos jedan pokusaj je izvrsen s ciljem stvaranja univerzalne trgovinske organizacije. &mjesto /34 predlozeno je$%8'F88 godine osnivanje organizacije za trgovinsku saradnju . 439 kao stalne organizacije umjesto dotadasnje privremene organizacije 6233. / ovaj pokusaj je propao iz istih razloga O,STI S,ORA)UM O CARINAMA I TR+O'INI .+ATT (astanak 6233!a se vezuje za prvu, poslije Drugog svjetskog rata, tarifsku konferenciju koja je odrzana uporedo sa propremama za konferenciju &jedinjenih nacija o trgovini i zaposlenosti. =onferencija &(!a o trgovini i zaposlenosti pocela je u )avani #$.novembra $%': i zavrsena je #' marta $%'5 godine potpisivanjem )avanske povelje od strane 83 zemlje ucesnice konferencije. )avansku povelju, u predvidjenom roku, nije ratifikovao dovoljan broj zemalja tako da ona nije nastupila na snagu. /ako na privremenoj osnovi, 4psti sporazum o carinama i trgovini ostao je kao jedini instrument multilateralne trgovinske saradnje sve do formiranaj Svjetske trgovinske organizacije $%%8 godine. 4psti sporazum o carinama i trgovini 6233 je multilateralni trgovinski ugovor. 6233 nije imao status medjunarodne organizacije ali se afirmisao kao najznacajnija institucija u sferi medjunarodne trgovinske politike i medjunarodne trgovinske saradnje. & pocetku 6233!u su pristupile #3 zemlje, uglavnom najrazvijenije. /ako je 6233 zamisljen kao privremeni sporazum, pocetkom pedesetih godina a i kasnije, postalo je izvjesno da u nedostatku univerzalne medjunarodne trgovinske organizacije 6233 ostaje jedini instrument sire trgovinske saradnje, tako da se kasnije clanstvo u 6233!u prosirivalo i sa razvijenim zemljama i zemljama u razvoju. =rajem $%'' punopravno clanstvo u 6233!u su stekle $#3 zemlje koje obuhvataju oko % C svjetske trgovine. Bedna od najvaznijih aktivnosti 6233!a odnosila se na akcije u vezi sa liberalizacijom medjunarodne trgovine i ustanovljavanje pravila i discipline u vodjenju medjunarodne trgovinske politike. Pocetkom sezdesetih godina *$%13- u 6233!u se pokrece do tada najambicioznija runda tarifskih pregovora. /ncijativa je dosla od strane S2D!a, tacnije od predsjednika Dzona =enedija, radi prevazilazenja efekata stvaranjem Gvropske ekonomske zajednice i njene zajednicke trgovinske politike. & okviru =enedi runde ispostavilo se da postoje razlike u pristupu pregovorima dva najvaznija ekonomska blokaES2D!a i Gvropske zajednice. & toku cetvorogodisnjih pregovora *$%13!$%1:- glavna polemika se vodila izmedju razvijenih zemalja. 4becavala je cak da ce biti ukinute carine i takse za proizvode koji se pretezno uvoze iz zemalja u razvoju, sto se nije ostvarilo. & toku pregovora doslo je do niza suprotnosti izmedju S2D!a i zapadnoevropskih zemalja tako da je u vise momenata izgledalo da ce se ovi pregovori zavrsiti potpunim neuspjehom. Uru"$ajs*a runda i osni$anje S$jets*e tr"o$ins*e or"aniza#ije /0TO1 osma po redu runda multilateralnih trgovinskih pregovora .&"&6,2BS=2 "&(D2! ustanovljena je od strane zemalja ugovornica 6233!a na ministarskom sastanku $%15 god u Punta del Gste *&rugvaj-. Pored potrebe daljeg snizenja carina, uklanjanje necarinskih barijera, prihvaceno je da je potrebno dogradjivati 4psti sporazum o carinama i trgovini na podrucju jacanja medjunarodne trgovinske discipline u primjeni nacionalnih trgovinskih politika '

u ovim pregovorima jedno od centralnih pitanja je bilo ukljucivanje poljoprivrednih proizvoda u pravila medjunarodne trgovine, u smislu kako unijeti vise medjunarodne kontrole i discipline u medjunarodnoj trgovini poljoprivrednim proizvodima. Prvi put u medjunarodnim multilateralnim trgovinskim pregovorima ukljucene su i usluge. &rugvajska runda uspjesno je zavrsena $%%' godine i oznacila je prekretnicu u sferi medjunarodne trgovinske politike. 4vom rundom tarifskih pregovora formirana je Svjetska trgovinska organizacija i istovremeno prestao da postoji opsti sporazum o carinama i trgovini 6233. 4dluka o osnivanju 734 imala je pravosnazno dejstvo nakon sto je sporazum potpisalo :1 zemalja ucesnica Ministarske konferencije *$#!$8 april u Marakesu,Maroko-. $.januara $%%8 god pocela je sa radom Svjetska trgovinska organizacija. Sta se do!i%o osni$anjem 0TO ono sto 734 razlikuje od 6233!a je prije svega u vecem broju zemalja clanica. Do $ januara $%%8 god :3 zemlje i G& kao kolektivni clan su stekle status punopravnih zemalja clanica 734. Sredino $%%1 clanstvo u 734 se povecalo na $3# zemlje. Drugo, 734 ima sire podrucje dejstva nego sto je imao 6233, s obzirom da ima nadzor nad multilateralnin trgovinskim sistemom. 3rece, 734 je u pravom smislu medjunarodna organizacija sa svim pravima i obavezama koje iz toga statusa proizilaze, za razliku od 6233!a koji je bio multilateralni trgovniski ugovor na privremenoj osnovi. 9etvrto, svi sporazumi, prava i obaveze su linearno obavezujuci za zemlje clanice, a ne kao kod 6233!a samo za zemlje koje takve obaveze pojedinacno prihvate. Peto, u domenu pravila medjunarodne trgovine robom, orginalna verzija 6233!ovih pravila je znatno prosirena sporazumima koji prizilaze iz rezultata &rugvajske runde, ova nova verzija nazvana je 6233 $%%' Sesto, 734 eliminise politiku zastite u izvjesnim ;osjetljivim<podrucjima, koje su vise ili manje bile dopustene u 6233!u.

+-O(A-I)ACIJA 6lobalizacija je proizvod krupnih promjena koje su se desile / koje se desavaju u strukturi savremenog drustva , njegovoj ekonomiji , politici / pravu .+azirana je na komparativnoj prednosti , ekonomiji obima i inovaciji.(a nastanak globalizacije uticali su brojni faktori , posebno sledeca tri E $. #. 3. Svestrano sirenje svijetskog trzista +rz razvoj sistema komunikacije , kao sto su internet i mobilna telefonija i Progresivno smanjenje barijera u trgovini dobrima / uslugama.

Politicku osnovu globalizacije cine univerzalne vrjednosti . privarna svojina , trzisna ekonomija , postovanje ljudskog dostojanstva / ljudskih prava , visepartiska demokratija / vladavina prava. Gkonomsku osnovu globalizacije cine Medjunarodni monetarni fond ,Svjetska banka / Svjetska trgovinska organizacija , Medjunarodne / Medjudrzavne organizacije. Pravnu osnovu globalizacije cine Medjunarodni sud pravde u )agu / Medjunarodni krivicni sud u "imu , kao / druge medjunarodne pravne institucije . ,ojno politicki stub globalizacije je (234 , osnovan '. 2prila $%'% godine.

PH23(/ +/H2(S Platni bilans se definise kao sistemski pregled svih transakcija koje rezidenti jedne zemlje obave u datom vremenskom periodu sa rezidentima drugih zemalja. 3o znaci da o platnom bilansu uvjek govorima sa aspekta jedne zemlje i pritom se posmatraju uporedno dugovanja / potrazivanja u datom period *obicno godinu dana - , uz konstataciju da platni bilans moze aktivan , pasivan i uravnotezen * u suficitu, deficit ili uravnotezen -. &koliko je platni bilans negativan to znaci da doticne zemlje u spoljnotrgovinskim odnosima ima trgovinski deficit *veci uvoz od izvoza -, a suprotno od deficit je suficit. &ravnotezen platni bilans se postize mjerama ekonomske politike. &ravnotezen platni bilans mjerama ekonomske politike obavlja se prije svega , odgovarajucim mjerama monetarne / fiskalne politike i politike spoljne trgovine. M&H3/(29/4(2H(G =4MP2(/BG M(= prdstavlja maticno preduzece koje ostvaruje proizvodnju / druge aktivnosti u inostranstvu prko sopstvenih ogranaka smjestenih u vise razlicitih zemalja.(a taj nacin ostvaruje direktnu kontrolu nad poslovanjem svojih ogranaka u inostranstvu preko sopstvenih ogranaka smjestenih u vise razlicitih zemalja, nastoje da ostvare takvu politiku koja ce prevazici granice izmedju zemalja / doprinijeti ostvarivanju geocentricne orjentacije preduzeca. Prema kriteriju metode upravljanja ,M(= se svodi na tri tipa E $. Gtnocentricne kompanije , gdje je sva moc koncentrisana u maticnoj zemlji, a aktivnosti / odluke upravljaca su orjentisane ka centru kompanije . 4ne obavljaju aktivnost u vise zemalja , postoji samo centrala u maticnoj zemlji , koja donosi sve odluke / rukovodi cjelokupnim poslovanjem. #. Policentricne kompanije , gdje se svaki dio , do odredjene granice , poistovjecuje sa nacionalnim interesima zemlje kojoj pripada.4dlucivanje je decentralizovano , a lokalni kadrovi imaju relativnu autonomiju, kod njih pored central u jednoj zemlji postoji veci broj firmi u drugim zemljama koje uzivaju odredjenu samotlnost. 3. 6eocentricne kompanije karakterise globalna svjetska orjentacija / priznaje se izvjesna autonomija afilijacijama, ali preovladjuju interesi razvoja cijele kompanije.=od njih postoji vise centralnih kompanija sirem svijeta. EKONOMSKE INTE+RACIJE )AJEDNICE U+-JA I CE-IK Pretpostvka da svaka zemlja clanica integracionog sistema pokazuje spremnost da dio svoje suverenosti *ekonomske i politicke- ustupi nadnacionalnim institucijama modela kome pripada. (ajcesci oblici ekonomskih integracija su preferencijalni trgovinski sporazum, slobodna trgovinska zona, carinska unija, zajednicko trziste, ekonomska unija, monetarna unija i potpuna ekonomska integracija. Potpuna ekonomska integracija je najkompleksniji i najsvestraniji nivo integracije u kojem su zemlje clanice u potpunosti zavrsile svestrane integracione procese , odnosno prenijele sve elemente nacionalnog, ekonomskog i politickog suvereniteta na nadnacionalne institucije integracionog sistema u cilju stvaranja jedinstvenog ekonomskog i politickog podrucja. E'RO,SKA UNIJA $% septembra $%'1 ,inston 9ercil u 9irihu iznio je ideju o stvaranju Sjedinjenih drzava Gvrope vjerovatno po uzoru na S2D. 0ajednice uglja / celik *9G9G- , tzv. Monetarne unije , kao osnove za uspostavljanje / razvoj saveznistva / prijateljstva izmedju ove dvije velike zemlje * Francuske / (jemacke- . Iumanov paln je bio da poveze industriju (jemacke / Francuske , dvije najvece suprotstavljene zemlje zapadne evrope , ali su / Huksembirg , +elgija , )olandija / /talija potpisale taj sporazum. Sporazum je potpisan $%8$ godine da bi bio ratifikovan godinu dana kasnije.3rgovina ugljem / celikom izmedju 1

sest clanica je porasla za $#% C u prvih pet godina sporazuma.&spjeh 9G9G vodio je u dalje ka ranijim pokusaima integracije ne politickom / vojnom planu * Gvropska odbrambena zajednica / Gvropska politicka zajednica - , ali ovi napori nisu uspijeli , jer su bili odbaceni u fancuskom parlamentu $%8' godine. $%%8 god 1 ministara spoljnih poslova zemalja osnivaca pokrenuli su rundu razgovora u /taliji sa ciljem da razgovaraju o stvaranju Gez i Gvropske zajednice za atomsku energiju ili Gvroatom. Dva odvojena sporazuma su potpisana $%8: god u "imu, stvarajuci GG0 i Gvroatom. 2 #3.jul $%8# god kada je ugovor o zajednici za ugalj i celik *koji je potpisan $5 aprila $%8$ stupio na snagu-, danom radjanja Gvropske Gkonomske 0ajednice GG0, Gvropske zajednice*G0-, tj. Gvropske unije G&. RIMSKI U+O'OR IFORMIRANJE E'RO,SKE EKONOMSKE )AJEDNICE / EE)1 (epunih pet godina nakon uspostavljanja 0ajednice ugalj celik *9G92-, #8. Marta $%8: godine potpisani su "imski ugovori o uspostavljanju Gvropskog zajednickog trzista / G,"4234M!a kao novog organa za zajednicko istrazivanje / koristenje atomske energije. Popisnici ovih ugovora su bili Francuska , (jemacka , /talija , / zemlje +eneluksa * )olandija , +elgija / Huksemburg - . 0nacajno je da su "imskim ugovorom polozeni temelji Gvropske zajednice a stupili sun a snagu $. $.$%85 godine. 0a prvog predsednika komisije Gvropskog zajednickog trzista izabran je ,alter )alstajn. Gvropska integracija je u vrijeme potpisivanja "imskog ugovora $%8: godine imala sest zemalja osnivaca. E'RO,SKA )AJEDNICA 3rebalo je punih $8 godina nakon osnivanja GG0 da tzv ;Gvropa sestorice< $ januara $%:3 godine prijemom u clanstvo ,elike +ritanije , Danske i /rske preraste u ;Gvropu devetorice< Prvog jula $%1: godine u Parlamentu GG0!a donesena je odlika o promjeni naziva u Gvropsku zajednicu, kako bi se testirao siguran put prema kompleksnijoj ne samo ekonomskoj , vec / monetarnoj / politickoj uniji.6rcka je $ januara $%5$ godine postala punopravan clan , a G0 je dobila $ !og clana.4vaj zapoceti process prijema novih clanova na izvjestan nacun je intenziviran prijemom Ipanije / Portugalije $ januara $%51 god. (akon primanja Ipanije / Portugalije u clanstvo Gvropska zajednica je zapocela razgovore sa tri clanice GF32 * 2ustrija, Finska i Ivedska -.Pregovori se zavrsavaju uspjesno / ove tri zemlje postaju clanice G& $ januara $%%8 godine. 3ako jG& izrasta u evropsku petnestoricu .Peto / najvece prosirenje G& uslijedilo je # ' godine ovog puta prema istocnoj , centralnoj / juznoj evropi .# : G& je postal zajednica od #: drzava clanica.