Вы находитесь на странице: 1из 36

hoam

Ch Nht, 02 thng 3, 2014 WWW.HOADAMNEWS.COM B mi 2014. S 16

NGH V PHT GIO VIT NAM


VNH HO

T CHN LU Y NHN V CHN T Y


Hn mi nm trc, ng Hong Nguyn Nhun c xut bn mt tc phm thuc loi ty bt, nhan T Chn Lu y t ai bit n, khng phi v tc phm khng hay m v n b chm lm trong c ni nhng tc phm mang tnh cht hoi nim, hoi hng, nh nc thng nh... cng vi nhng hi k chnh tr, hi k ci to, hi k vt bin, v.v... D sao
tip theo trang 3

GIC M SEN - nh: DZUNGART NGUYEN - https://www.facebook.com/dzungart.quoc

QUC T HNG VNG V NN QUC HC


L VN SIU

TUI TR LN NG
TU S

THI THNG
TRNH THANH THY

TING VIT

D c ngi n theo l li hc Ty Phng, vn vo c truyn Ngun gc Rng tin l hoang ng khng c thc, coi c i Hng Vng ca ta cng l khng c thc na, chng ta c v trnh by bng chng cho thy sut my ngn nm nay ton dn ta khng phi lm vic thiu thc l m cha khng khc, khc ng mi.
tip theo trang 3

Xun qua m cnh mai vn cn n r. Gi lay ni ln m gi vn lng. Nc dn sng c m nc khng tri. Bn cht n v i, i v ng, mt v cn ca vn vt l th.
xem trang 2

TM MT THC H
H HU TNG
L.T.S VNH HNH: y ton din bng nguyn t, ha hc v vi trng... l bi u ca nh vn (Vnh Hnh s 1 - 1965) H Hu Tng vit cho tp ch Vn Hnh, t Vi s tin trin ca vin u cho vic Khoa hc, tn gio xy dng mt thc h no, phng cho thi i. Theo d ng hay phng nh ca tc gi th ni Ty, m mun tn tip s cn c nhng bi ti, tt phi sa khc, t nhng chn tri li gio iu ca khc, m tin bc vo mnh. i vi Pht ci rng hoang vu m ai php, s sa cng mong mi c mt li ny gi cuc khm ph y l chnh li hu cung cp cho loi ci php. V ngi mt ming t o Pht rt dung thn ct trnh s tn dit ln nhau bi mt cuc chin tranh tip theo trang 6

CHO THI I

Ni n ting Vit thi thng, chng ta c th hnh dung hay nh n nhiu cm t l tai bao gm c nhng ting lng hay ngn ng mng c a thch v s dng rng ri trong nhng tng lp x hi khc nhau. T nh khi vo n trong mt qun m g chng ta nghe ting gi: - Cho 2 ci hm, 2 b hi ct nghen - Thm 2 x v sinh na
tip theo trang 34

T DUYN N DUYN

TM BT

KIU

KHI BI HT TR V
TRN TRUNG O

PHT

HUNH KIM QUANG

Nu phi xp hng nhng bi ht c sinh ra v ln ln cng vi thng trm ca t nc, vi thao thc ca thanh nin, sinh vin, hc sinh, vi tm trng ca nhng ngi lnh tr trong cuc chin tranh t v y gian kh min Nam trc y, ti tin, Vit Nam qu hng ngo ngh ca nhc s du ca Nguyn c Quang s l mt trong
tip theo trang 14

Nguyn Du khng nhng l mt thi ho ln ca Vit Nam m cn l nh Pht hc uyn bc. ng tng vit trong bi th Chiu Minh Thi T Phn Kinh Thch i lc i s sang Tu vo triu Nguyn, u th k 19 rng, Ng c Kim
tip theo trang 8

Ni g, nhc mi ting QU HNG


UYN NGUYN trang.24

Cm nhn v 101 TRUYN CC NGN 100 CH ca tc gi NGUYN TH HU

tip theo trang 1

TUI TR LN NG
TU S

TRONG S NY
S 16
CH NHT, 2 THNG 3, 2014

nh: MC NHIN - www.facebook.com/camap.bienxanh

I. CHUN B HNH TRANG


MT VN HI MI CA O PHT
Tnh x K Vin l ni thng lai vng ca cc t kheo t cc phng xa n thm ving c o s nghe Ngi ni v nhng s tht ca i ngi, n bn cht tn ti ca vn hu. Mt s ng cc tc gia t cng thng n nghe php, gip cc t kheo nhng phng tin cn thit cho i sng tu tp ca h. Khng ngy no vng khch; v s khch n, vi xe nga, vi nhng on ty tng tp np, tht khng phi l t. Nhng tt c mi ngi d l tng hay tc, u n trong im lng v i trong im lng. Tinh x lc no cng gi v c tch ca mt ci i, ngoi tt c mi ci i, ca nhng s sng ang c vn mnh ln trn nhng nh lut kht khe chi phi s sng. V mt hm, khng bit t u n v s khch l cha bao gi thy. H n t phng ng, t phng Ty, t mi phng, t nhng th gii tht xa xm diu vi. H khoc nhng chic o sc s mi mu sc, ng trn nhng c xe lng ly, vi nhng tn lng lm bng cc th t la ca thin thn. Con s nhng ngi khch l ny khng ch hng trm hay hng nghn. Tht l v s k. Hng trm triu, hng trm t. Hn th na, nhiu khng th m. Nhiu n mc khng th tng tng ni mt con s gn vi c th.D vy, d vi s v tn y, d vi nhng hin tng k diu cha tng thy y, tt c u khng gy s ngc nhin ng ch no i vi cc t kheo ang ng K vin. H vn im lng nh mi ngy. Vn thc hin nhng bn phn nh mi ngy. Thm ch, h nh khng bit c s hin din ca v s khch l ny; khng bit n nhng g ang xy ra v ang lm thay i khung cnh u tch ca tinh x ny. Nhng, nhng ngi khch l kia n y lm g nh? Vng, h n theo du hiu triu

ca Pht. Du hiu y l tm i bi trn y khp c h khng v tn. c Pht ri tm i bi y bng thin nh, c mnh danh l thin nh ca con s t vn mnh. H nhn c du hiu triu y t h khng, qua nhng ln nh sng chi ngi c tnh i bi v i tr. H n tham d mt cuc hi ngh tho lun v chng trnh ha o v hnh o do hai v B tt Thng th ch tr: B tt Ph Hin, Vin trng vin Hnh o, v B tt Vn Th, Vin trng Vin Ha o. Trc ht, Ngi Vin Trng Vin Hnh o, B tt Ph Hin, gii thiu mt chng trnh hnh o tht v cng v i. Phm vi hnh o bao gm t mt th gii nh xu bng ht ct, thm ch nh hn na: bng mt nguyn t, cho n nhng th gii bao la tri rng t v cc ny n v cc khc. Thi gian hnh o c th ch trong vng khonh khc mt st na, v c th lu di n v lng v s i kip. Ngi hnh o c th hnh o di mi hnh thc; hoc bng nhng on th m con s on vin nhiu nh nhng m my ln che kn c v tr, hoc c nht ch mt mnh; c th l mt thy tu, c th l thng gia, c th l mt n s kh hnh, hay mt y s, mt ngh s, mt chnh khch, v.v Sau cng lnh thng nht ca c hai Vin c thng qua, B tt Vn Th ri khi Thin Tr lu cc, ni din ra i hi ngh, cng vi v s B tt ng hnh, i v phng nam thc hin chng trnh tuyn gio ca Vin Ha o. D sao, kt qu ca i hi cng gy c s ch ca mt v t kheo lo thnh ca tinh x K vin; tn gi X Li Pht nhn thy nghi biu trc vit siu qun ca B tt Vn Th, Tn gi X li Pht xin php Pht c theo di cuc vn ng tn gio ca Vin Ha o. Tn gi dn theo su ngn t kheo. H dng li gia ng. Tn gi X Li Pht ca ngi vi su ngn v t kheo tr tui ny v ct
tip theo trang 4

TUI TR LN NG - TU S, tr 1 l TM MT THC H CHO THI I - H HU TNG, tr.1 l NGH V PHT GIO VIT NAM - VNH HO, tr.1 l QUC T HNG VNG V NN QUC HC - L VN SIU, tr.1 l KHI BI HT TR V - TRN TRUNG O, tr.1 l TING VIT THI THNG TRNH THANH THY, tr.1 l T DUYN KIU N DUYN PHT - HUNH KIM QUANG, tr.1 l PHT GIO VIT NAM, BIN C V T LIU (Tip theo) - VPII, VIN HA O, tr.3 l CHM TH NGUYN LM THNG, tr.5 l TNG LUN V VN HC PHT GIO VIT NAM HI NGOI HUNH KIM QUANG, tr.6 l CU H K VNG - NGUYN MAN NHIN, tr.10 l CHM TH PH NG, tr.11 l NGH X CH NGY XA - KSIM, tr.12 l M X TC, TRN I THNG M - th TM THNG NH, tr.17 l THNG GING NH BC NM TNG - INH QUANG ANH THI, tr.18 l CHM TH HAIKU HONG LONG, tr.22 l NI G, NHC MI TING QU HNG - UYN NGUYN, tr.24 l 10 TRUYN CC NGN 100 CH CA NGUYN TH HU, tr.24 l O L HT HI LNG - V KHOA CHU, tr.26 TH GI NGI THI S TR TUI - RAINER MARIA RILKE, HONG THU UYN dch, tr.30 THE EMPEROR NHN TNGS MONASTIC LIFE - L MNH THT, tr.31 l GII THIU SCH MI - NGI VIT, tr.34 TNG A DNG XUT - TU S, tr.36

Nhm Kt Tp HOA M
Chu trch nhim: NGUYN VIT 9741 Bolsa Ave Suite: 216. Westminster, California 92683. 714.765.9844 Mi kin xy dng, ng gp bi v, tranh, nh, xin gi v a ch: hoadamnewsl@gmail.com

tip theo trang 1

QUC T HNG VNG V NN QUC HC


Chng ta khng cn ni li nhng iu y na. M y, nhn dp gi T, c l chng ta nn cp n vn thit yu vi chng ta th hn. l vn chng ta c cn bn mt nn quc hc t i Hng hay cha? Chng ti nhn rng c. Nhng p ng i hi ca l li hc mi, phi lun c v phi chng minh rnh rt, khng phi c gi s nm c c nhng g tru tng, m t ra cng c gi thc cm c vi thin lng ca mnh, th khng th ch ni gn ln l c m . Vy, chng ti xin ni r di y tng khon mt.

PHT GIO VIT NAM


BIN C v T LIU (1975-1995)
Bi ng nhiu k t liu Vn Phng II Vin Ha o, Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht ti Hoa K, 1996

Qung Ngi 1990, HT Thch Long Tr v HT Huyn Quang trong nhng nm thng y kh khn v can m. (nh t liu ca Trn Trung o)

I. I SNG B LC V T TRNG HNG VNG


Chng ta nhn mt cch phi chng hn, vi L Tc trong An Nam ch lc ca ng, rng hi u ch mi c mt nhm b lc t li Phong chu v tn Hng Vng lm t trng. (Ngay danh xng Hng Vng cng l i sau suy tn, cn danh xng c cha tm ra). V t y chng ta hy d tm tr li nhng c tnh nng ct to truyn thng cho i sau.

11-10-1981: Ho Thng Huyn Quang v Qung b bt ln th hai

t qu ca vic chng li m mu p t Pht gio di quyn lnh o ca Nh nc, nh v Ha Thng Thch Huyn Quang v Thch Qung b cng an thnh ph H Ch Minh mi xung Ty Cng an lm vic vo ngy 11-10-1981. Ti y, nh v b bt gi bn ngoi, vic vn ng thng nht Pht gio do Nh nc ch trng c tin hnh xui thun.

04-11-1981: Gio Hi Pht Gio Vit Nam ra i


Sau khi bt gi Ha Thng Huyn Quang v Ha Thng Qung nh l u tu ca thnh phn trung kin vi GHPGVNTN, Nh nc CSVN lp tc thc y v h tr ton b cho vic t chc i Hi Thng Nht Pht Gio Vit Nam ti cha Qun S H Ni vo ngy 04-11-1981. T i hi ny, mt Gio hi Pht gio ca ng v Nh nc c khai sinh mang tn l Gio Hi Pht Gio Vit Nam (GHPGVN). Gio hi ny nm di quyn ch o trc tip ca Ban Tn Gio v Mt Trn T Quc Vit Nam. (Xem tip k ti)

II. TNG QUAN LAO TC


c tnh ny ra t hon cnh thin nhin, t iu kin sinh sng, iu kin lao tc, t to thnh tng quan lao tc v tng quan x hi.
xem tip trang 8

tip theo trang 1

CHA THY - nh: V NGC TUN - https://www.facebook.com/vu.ngoctuan.31

NGH V PHT GIO VIT NAM

th nhan ca tc phm t nht cng cho chng ta khi nim v tm trng v hon cnh ca ngi Vit t nn trong hon cnh chi vi lc lng ni x ngi: chc chn rng trong thi gian u mi nh c, h tng cm nhn su sc v mt i sng lu y. Chnh mnh chn la con ng vt bin, vt bin, trn khi t nc, nhng s chn la y l mt chn la au kh, b thc y bi phn ng t v trc mt ng phi, mt ch h khc. Nu khng

c ng phi y, ch y, mnh khng i no t chn la con ng ri khi qu hng, t lu y mnh. Tm trng b lu y l tm trng chung ca ngi Vit hi ngoi thi y, m c l tc gi Hong Nguyn Nhun cng khng ngoi l. Nhng by gi cn rt him ngi Vit sng i lu vong hi ngoi cm thy mnh ang b lu y-v c l tc gi Hong
xem tip trang 16

tip theo trang 2

TUI TR LN NG
cch ca mt con ngi siu vit vi mt tm hn siu vit nh B Tt Vn Th. Cc t kheo tr tui yu cu c hng dn n din kin con ngi siu vit . Theo li yu cu ny, tn gi X li Pht gii thiu h vi B tt Vn Th. Nh t thi ca mt con voi cha khi quay mnh nhn lui, B tt quay nhn cc v t kheo tr y, khuyn khch h, gii thiu vi h mi iu tm nim cao c c th tr thnh mt nhn cch tuyt vi. l mi tm nguyn khng bao gi bit mt mi: 1.- Tm nguyn mong cu c tham kin, c gn gi v phc v ht thy c ch Pht m khng bao gi bit mt mi. 2.- Tm nguyn tch tp ht thy tt c nhng thin cn m khng bao gi bit mt mi. 3.- Tm nguyn mong cu hc ht tt c Pht php m khng bao gi bit mt mi. 4.- Tm nguyn thc hnh tt c cc ba la mt m khng bao gi bit mt mi. 5.- Tm nguyn thnh tu tt c tam mui ca B tt m khng bao gi bit mt mi. 6.- Tm nguyn ln lt thm nhp ht tt c tam th m khng bao gi bit mt mi. 7.- Tm nguyn lm trang nghim thanh tnh th gii Pht trong c mi phng m khng bao gi bit mt mi. 8.- Tm nguyn gio ha v iu phc ht thy chng sinh m khng bao gi bit mt mi. 9.- Tm nguyn thnh tu B tt hnh trong ht tt c ci Pht qua sut v s chu k thi gian v tn m khng bao gi bit mt mi. 10.-Tm nguyn thc hin tt c v s ba la mt nhiu bng v s ht bi trong v s th gii Pht, thnh tu tt c mi uy lc ca Nh Lai vi mc ch l thnh thc tt c chng sanh, m khng bao gi bit mt mi. Sau khi khch l su ngn t kheo tr ny nu cao ch nguyn Pht , B tt Vn Th tip tc i v phng nam.

MT NHN CCH L TNG CA THANH NIN PHT T


B tt Vn Th v on tuyn gio ca ngi dng li pha ng Phc thnh, ng trong rng cy Sa la c tn l Trang nghim trng. c mt ngi thp c to ln, l ni m trc kia c Th Tn tng tu B tt hnh, cho nn c ni ting khp c mi th gii Pht. Ti y, B tt Vn Th cng thuyt gio cho v s c s nam, c s n, v s thanh nin v thiu n. Trong s nhng thanh nin n nghe thuyt gio ny, Ngi ch n mt thanh nin c mt t cch c bit, l Thin Ti ng t.Thin Ti, ngha l mt nhn cch c mt c tnh ni ti phong ph, c ghi nhn ngay t khi mi th thai qua nhng du hiu m ngi ta c th bit c. l nhng gi tr c th hnh dung mt cch c th bng by loi m qu: m vng, m bc, m lu ly, m pha l, m trn chu, m m no, m xa c, v nhng c tnh ni ti ca v ng t va th thai ny chi sng chung quanh nh s ngi sng ca by loi m y. Nhn thy ni ngi thanh nin ny nhng c tnh ngi sng, B tt Vn Th gii thiu tnh cch bao la hong v ca Pht php, s thnh tu cao c

ca Pht tha, ch nguyn bao la khng cng tn ca B tt o, gi ln ni mi ngi tm nguyn t gic v thng, ch nguyn v tha v i. Sau B tt b i. Thin Ti nhn theo, v do s thc y mnh lit ca l tng Pht tha v ch hng B tt o va c khi dy, vi v theo gt Vn Th, mong mi c ch dy con ng hc hi v thc hnh B tt hnh. Nh t thi mt con voi cha nhn lui, B tt Vn Th quay li nhn Thin Ti, ca ngi l tng cao c v ch nguyn v i ca ngi thanh nin ny, ri B tt ch gio vn tt: Gn gi v phng s cc thin tr thc, l nhn duyn ti s thnh tu trn vn nht thit tr. Do , ng bao gi mt mi vi iu ny. Nh vy, mt nn tng sinh hot ca thanh nin c nu ln mt cch c th: mt tnh bn chn thnh vi mt tri tim rc chy. Hc o v hnh o bng tri tim nhit thnh, bng tnh bn thing ling cao qu. i khp mi ni, n vi mi ngi, hng ti s nghip cao c ca Pht tha, t y v sau, trong cuc l hnh n c, mt mnh mt bng nh cnh nhn gia bu tri bao la v tn, Thin Ti khng bao gi cm thy c c, khng bao gi bit mt mi, trong bt c nghch cnh no vi mun vn gian kh no

vn tm thy hng v mn nng ca tnh bn chn thnh c th gi vng ch ngoan cng tin thng ti.B tt Vn Th cn dy thm: mun thnh tu Nht thit tr, cn phi quyt nh tm n vi chn thin tri thc, vi nhng ngi bn hin. Khng bao gi bit mt mi trong vic tm bn, khng bao gi cm thy trong vic tm bn, khng bao gi xao lng nhng iu khuyn bo tt p ca bn hin, v khng bao gi c tm ti nhng khuyt im ca bn hin. V ri Ngi ch ng cho Thin Ti i v phng Nam hc hi nhng iu cn hc hi vi cc chn thin tri thc . Vng li ch dy, Thin Ti t gi n s ln ng, vi tnh cm quyn luyn nh khng mun ri khi v thy kh knh ca mnh, vi nc mt lng trng, v vi c ao gp g k ng vi ngi bn ng yu cha h quen bit ang ch i mnh mt ni no trong mt th gii xa l no . PHN THI TNG V ri, cui cng Thin Ti ct bc xung ni, i v phng Nam. V by gi, chng ta s theo di cuc hnh trnh ny qua nhng bi th ng lut ca Pht Quc Duy Bch thin s ngi i Tng. V tiu s, v lai lch cc bc minh ha v cc bi th km theo, chng ta s ch mt dp

NGUYN LM THNG
HOA VNG
Nhng chiu hoa r ven sng nh mt m ch mong con v thng T ma sang h hoa vng rng xung sng qu ngu...

MA HOA GO
Thi gian qua ri hng cy mt hn mt con ng r nng m ci em bung tc cho ma i tri gi tui xun bun th khng dt li vui Em by ch lng yn nh sng vng bi chiu hoang lau lch ti thn bun hn si nh cn nm m nm thng dng tnh tri thm mt ci ngun Tnh do y hn trm ln ging bo khp mt nghe ma t lnh tnh u em lng l nht tng bng hoa go so mu tim, ray rt chuyn ngn sau Thi gian tri ch cho ngi thm tui hoa go nghn ngo rng xung sng au thng tui em bun nh sng nh sui trm bn ch... khng neo ni thuyn u!

V HU I ANH!
Hnh: LNG MAI

khc, nu thun tin. V y l cng vic kho cu; n khng hp dn chng ta cho lm.V cc bi th ny, chng ta cng ch mi c gng dch theo vn xui m thi. ch mt dp thun tin no , khi m ngun thi hng bt thn hin n. Nhng chng ta hy vng rng nguyn vn ch Hn cng phi l kh thng thc i vi a s c gi. Tuy nhin, mt s im cn c ch thch c th lnh hi r rng ni dung ca mi bi th, v do , c th thng thc trn vn v ca n. BI TH TH NHT Xut lm hon hu nhp lm trung, Tin th sa-la Pht miu ng; S t hng thi phng tho lc, Tng vng hi x lc hoa hng. Lc thin kht s thp tm mn, Ng chng cao nhn nht tn thng; Trn trng ng s hng nam kh, Bch thnh yn thy diu v cng. Dch ngha: Ra khi rng, ri quay vo rng tr li, y l pha ng ca miu Pht, rng sa la Khi s t ct ting rng, c non m chi xanh bic; Trn li v ca voi cha, nhng cnh hoa rng tr li mu hng, Su nghn kht s y c mi tm nim; Nm nhm cao nhn

thng sut mt nim tin. n cn t gi Thy, i v phng Nam, (trc mt) hng trm thnh th trong bng m khi nc diu vi v cng. BNH GII Ni dung m t s vic m chng ta thut trn.Theo quan im ch gii ca cc nh Hoa nghim tng Trung Hoa, cuc hnh trnh ca Thin Ti n qua 53 bi cnh. Mi bi cnh l mt giai on trong qu trnh tu chng ca B tt gm: Thp tn, thp tr, thp hnh, thp hi hng, thp a, ng gic v diu gic.Giai on s khi, Thin Ti gp Vn Th, c nghe thuyt php v vt qua a v thp tn. Trong bi th ni: nht tn thng, l ghi nhn im ny. Tn y c ngha l tin tng kh nng nht nh s thnh Pht ca mnh.Hai cu 3 v 4, ni n tc dng ca i tr v i bi trong qu trnh hc o, hnh o v ha o. Ch l ca ngi s thuyt gio ca Vn Th.Do s thuyt gio ny, su nghn t kheo pht khi tm nguyn b . Trc , h hng n s gii thot ca bn thn vi s dit tr cc nhim tm. Tm hn h by gi nh ng tro tn ngui lnh, nhn i bng con mt dng dng, khng hm cha mt tm nguyn thit tha no i vi Pht tha cao c. L tng cui cng ca h l sau cuc i ny khng cn ti sanh vo mt cuc

i no na, t hng th ring mnh php lc ti thng ca Nit bn. Tm hn h nh nhng cnh hoa rng, ho u. Nhng, trn li v ca con voi cha, ngha l qua li nhn tng vng hi th, nh ci nhn lui ca voi cha, ca B tt Vn Th, h c khi dy nim tin i vi Pht tha. Tm hn nh cnh hoa rng ca h bng chc tr li mu hng rc r.V thm na, khi ting ni ca i tr ct cao nh ting rng ca s t, th ht ging gic ng c sn trong mi ngi by gi b chn ng v nt chi, nh ting sm u xun cho cy c tri mu xanh bic. Hai cu cui, m t tnh s quyn luyn ca Thin Ti trc khi t gi B tt vn Th, v Thin Ti nhn vo bc ng phiu lu trc mt thy nh l mt th gii bao la vi v s th thnh thp thong sau mn khi nc mng lung, xa xi v v tn.Sau khi n cn bi bit s ph, Thin Ti ln ng du hc; mt mnh mt bng nh cnh nhn n c gia bu tri v tn. Nhn ra xa, ch thy mt mu khi my v sng nc bao la, m nhng bc ng hc hi cng bao la nh vy. Ch nguyn cng cao, tm nguyn cng ln, th s hc cng cao v ln nh vy.

Ta du nhau qua li Kinh Thnh Chiu sen thm ng vng git nng Tay cm tay Ng Mn nghing bng ng Ni thnh bing bic l xanh V Hu i anh! Tay cm tay ta dt qua cu Dng sng Hng dt do con sng Cu tnh yu trao nhau m m Nghe chiu mm trong tc em bay V y anh nh! Khc Nam Bnh ch ai luyn thng Bng con thuyn dt t khi sng C anh v h i! vn vng V y anh nh! bao chiu lng em nh mong Tri tim bun ny anh bit khng? Ri t lng, th cha vit xong Ch Hu ring em! Nn bi th thng nh cong vnh Chiu b v i t o trng Cng trng xa ch rng im vng Em gi lng pha nh trng xanh.

TU S
Trch trn Phn I, bi vit cng tn TUI TR LN NG

nh: TRN BCH MAI - www.facebook.com/tbmai

TNG LUN
Tip theo k trc 1. SNG TC:
Trong bnh din sng tc, chng ta s bn qua 3 im chnh: th loi, phn loi thi k v nhn lc. V th loi sng tc, vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi cng c y cc th loi nh th, truyn di, truyn ngn, kch, k, ngh lun, nghin cu. V th, chng ta c nhng nh th thnh danh t trong nc trc nm 1975 khi sang hi ngoi vn tip tc sng tc nh Nht Hnh, Huyn Khng, Phm Cng Thin, Vin Linh, Qu Ton, Thi T Hp, v.v v nhng nh th lm th v ph bin th ti hi ngoi nh Ha Thng Thch Tm Chu, Thch Gic Nhin, Thch Thng Hoan, Tu m T, Thanh Tr Cao, Thch N Chn Thin, Lu Vn Vnh, Trn Quc Bnh, v.v V truyn di, truyn ngn, k th phi k ti Nh Ca, Vin Linh, Trn Kim on, Trn Trung o, Vnh Ho, Hunh Trung Chnh, Linh Linh Ngc, Diu Trn, v.v V bin kho, ngh lun, nghin cu th c Thch Mn Gic, Thin S Nht Hnh, Thch Thng Hoan, Thch c Nim, Thch Bo Lc, Thch Nh in, Thch Tn Ngha, Thch Nguyn Siu, Thch Hnh Tun, Thch Minh Dung, Thch Hng t, Thch T Lc, Thch Nguyn Tm, Thch Tm Thin, Khi Thin, Thch Phng Sn, Nghim Xun Hng, Trn Ngc Ninh, Trn Quang Thun, L Khi Vit, Nguyn Hu Lim, V Th Ngc, Hnh C, Hng Dng Nguyn Vn Hai, Bi Ngc ng, Nguyn Gic Phan Tn Hi, Trn Tin Huyn, Trn c Phi Bng, Hng Quang, Bi Kha, Hu Ti, Trn Chung Ngc, Tm Diu, Hunh Kim Quang, V Hu Nguyn, Tm Minh Ng Tng Giao, v.v c bit v k c Ha Thng Thch c Nim. y l trng hp kh c th v t khi chng ta bt gp c mt bi

HUNH KIM QUANG

V VN HC PHT GIO VIT NAM HI NGOI


nht k ca v tng S Pht gio Vit Nam trn bo ch hay c in thnh sch. S d chng ta bit c C Ha Thng Thch c Nim c vit nht k v trong k yu sau tang l ca C Ha Thng mn php quyn trch ng mt s bi m lc C Ha Thng cn sinh tin tng vit mi ngy. S d cp n thi k sng tc v qua c th nhn thy c sinh kh ca sinh hot vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi. Da vo thnh qu ca tc phm c ph bin qua sch, bo, v mng li ton cu, chng ta thy c hai thi k sng tc chnh: thi k t cui thp nin 1970 ti cui thp nin 1990 v thi k t nm 2000 n nay. Thi k u t cui thp nin 1970 n cui thp nin 1990 l thi k va bt u m cng l hng pht mnh nht ca vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi v s lng sch, bo v nhng bin kho v Pht gio rt phong ph so vi thi k sau nhng nm 2000. Thi k sau nm 2000 sinh hot vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi bt u yu dn t phm n lng. y cng l phn nh chung ca tnh hnh sinh hot vn hc Vit Nam ti hi ngoi. Ni n nhn lc trong vn hc tc ni n tc gi, nhng ngi lm cng vic sng tc vn th. Hu ht cc tc gi v ang ng gp cho nn vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi u l th h th nht nh c ti cc quc gia trn th gii, ngha l nhng tc gi ny u th hng nn vn ha v gio dc ti Vit Nam trc khi ra nc ngoi. S lng tc gi sinh ra v ln ln hi ngoi rt t, hay c th ni cho ng l rt him. Hin tng ny l iu rt ng quan ngi cho tng lai ca nn vn hc Pht gio Vit Nam ti hi ngoi. Ngoi tr ch tng, ni l nhng v hin dng cuc i cho cng cuc hnh tr v truyn b Pht php cho nn vic lm vn hc l mt trong nhng vic chnh v qu ngi b trn thi gian cho cng tc ny, cc tc gi vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi l nhng c s pht t u ch c th xem y l ngh ph, v cn phi c cng vic chnh mu sinh. Vic sng tc v vy, ch chim mt s thi gian gii hn trong sinh hot thng ngy ca nhiu nh vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi. c bit, hu ht cc nh vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi u khng th sng nh vo sinh hot sng tc, v tc phm in ra v bn khng b li tin in th c u m sng. Tnh hnh nh vy tt nhin kh hp dn v cng kh to ra nhng th h sng tc k tha.

2. DCH THUT:
C th ni dch thut l

tip theo trang 1

TM MT THC H

CHO THI I

Hnh: LNG MAI

khoan dung i vi nhng s chnh php nh vy. Nm trm nm sau khi pht sinh, o Pht thay lt mt ln, do s ng chm vi cc hc phi B La Mn, m pht xin phn hnh nhi thng, m sng to lm tng trng n i ha ra hu thn: y l bui u ca Pht gio i thng. Cui th k mi ba, di s h ca dn Mng C, khp nc Tu trn lan mt chi phi mi, di tn l Bch Lin Gio, truyn rng c Di Lc ging trn,

t chc tn vo mt gio phi na tn gio, na chnh tr; Bch Lin Gio ny ch ng bao nhiu cuc khi ngha lm rung ng nc Tu sut my trm nm, n cui th k mi tm mi dt, m d ba hy cn ko di n cuc chin tranh Quyn ph. Nay nm trm triu tn ca Pht Trung Hoa li lt di s chi phi ca ch ngha cng sn; nu khng c s vn mnh thay lt no tn ti, th ch cn thi gian mt vi th h thi,

o Pht s ri b x ny. Cn li gn trm triu Nht, gn trm triu ngi ng Nam v cc ni, th y, ngoi s khng an ninh v chnh tr, o Pht li b cc tn gio khc v khoa hc tn cng. Trong vin ny my nm trt ca th k hai mi hnh nh l nhng nm trt ca o Pht trong th gii. Mun tn ti, Tu cng nh ngoi nc Tu, o Pht cn phi chnh li php mnh.

M o Pht, cng nh cc tn gio khc, cn phi tn ti chng? Ni mt cch khc, s tin b ca loi ngi, v trit hc, v khoa hc v v chnh tr, cha xy dng mt ci x hi khng cn tn gio v lun l? Tr li rng , y l mt s qu vi v. Chnh tr cha t chc c mt x hi trong y ch cn lut php v qun i cai tr, m chng nh lun l v tn gio c ha a s nhn dn. Khoa hc ch kho cu c mt phn cc hin tng ca vn vt cn lu li v s vn ng i hi cu tr li m Trit hc v Khoa hc cha tm c. V l l quyt nh hn l con ngi ca th k hai mi ny vn cn nhng bn tnh th s, cn b bn nng kch thch mnh, cn b nhit tnh t nng, th cn cn c mt ci vn minh t lm l nm ba trm nm. Ti mun ni n ci vn minh tu s. Th o Pht, cng nh cc tn gio khc, cn phi ha mnh vo ci vn minh tu s y, cho loi ngi dng, chng khc no nhng ci phao cho ngi tp li m trong bui u vy. Tuy cc tn gio thy u tn ti ha mnh vo ci vn minh tu s y, song khng phi ci no cng d trng tn. Xt v bn cht ca n, o Pht c nhiu ni lc gip cho n vt thi gian di hn ht, th m n b nhng yu t ngoi quan ca lch s lm cho n b e da nhiu hn c. B nguy c k l n gio, bi

o ny khng chu ng ni mt cuc cch mng chnh tr m ng c chnh l thuyt bnh ng. K n l Hi gio Trung ng v Bc Phi. Trong vin ng Ty cng tn, th Kit gio c s an ninh chnh tr, bo m cho vng vng hn ht. Song s cng tn ny ko di c bao lu? Hay l ri y nhn loi phi dn vo mt cuc chin tranh th gii th ba? Mi ln chin tranh th gii l c nhng i thay v i. Trong gng chin tranh th gii th nht: n sinh ra cch mnh Nga lm cho gn mt trm nm mi triu tn ca Kit gio chnh thng lt vo li ca Cng sn. Trng gng chin tranh th gii th hai: n lm cho c Trung u b Hng qun chim v n sinh ra cch mnh Tu lm cho nm trm triu tn ca Pht gio lt vo li ca ch ngha Marx. Ri ta th nhn ci cu cnh ca mt cuc chin tranh th gii th ba vi kh gii nguyn t v khinh kh, vi kh gii khoa hc v vi trng v nht l kh gii li hi hn tt c l l tng. Chin tranh th gii th ba, hn c th nht v th hai, s lm trt bao nhiu quc khng l, lm tan nt lm kin trc chnh tr cng nh tn gio, lm cho nhn loi tr lui trn con ng lch s, nm ba trm nm l t. N s l ci mt php cho tt c, ch khng phi ring cho o Pht. x thng cng nh x bi, ni tip cho s tn ph v s hi, l lung gi bi quan; sau mi n s mong mi

nh: NHA TRANG QU TI

lnh vc hot ng mnh nht trong cc sinh hot vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi. S tc gi v dch phm c mt trong nn vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi chim rt nhiu. C l mt trong nhng yu t chnh l v ti hi ngoi tng, ni cng nh c s Pht gio u c kh nng v ngoi ng cho nn vic dch thut tr nn thun li hn so vi lc cn trong nc. a phn cc dch phm u da vo nhng

tc phm Pht gio vit bng ting Anh. Cc dch phm tp trung vo nhng kin thc tng qut v Pht gio, Pht gio Ty Tng, Thin, Pht gio v Khoa hc. C rt t nhng dch phm i su vo lnh vc nghin cu chuyn mn v gio ngha nh Duy Thc, Bt Nh Tnh Khng, Hoa Nghim, v.v Cng c mt s ch tn c dch kinh lun t ch Hn nh Ha Thng Thch Tm Chu, Ha Thng Thch

Huyn Vi, Ha Thng Thch Trung Qun, Ha Thng Thch Thanh Ct, Ha Thng Thch Huyn Tn, Ha Thng Thch Bo Lc, v.v... Trong khi nhng nh dch thut Pht gio t ting Anh sang ting Vit c nhiu tc phm ph bin gm Ha Thng Thch Tr Chn, i c Thch Tm Quang, i c Thch Nguyn Tng, Hng Nh, Chn Huyn, Linh Thy, Trn Uyn Thi, Khng Qun, v.v

Mt s kin ng ghi nhn l ngoi vic dch t cc ting Hn v Anh sang Vit, vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi cn c mt s ch tng, ni v c s dch t Vit sang Anh nh Thin S Nht Hnh, thi s Huyn Khng, Khi Thin, c s Nguyn Gic Phan Tn Hi, v.v

3. N LOT KINH SCH:


C th ni rng lnh vc

n lot kinh sch thnh hnh v c ph bin su rng nht ti hi ngoi chnh l n tng, tc l in kinh sch biu tng min ph cho mi ngi c duyn cng c. Thc hin c cng tc n tng cn phi c ngun ti chnh khng l thuc vo s pht hnh kinh sch thu li, l ngun ti chnh do s pht tm h tr ca nhiu ngi m ngun ch lc
tip theo trang 15

thun li cho mt tn gio bao trm c loi ngi. Qua nhng t hi hng y, trong bn ci tn gio ln c, ci no c th thay lt my ln, nh con tm t trng sang su, ha nhng thnh bm bay i c? Ti khng bit trong n gio, trong Hi gio, trong Kit gio, c nhng lo u nh th chng? Ring Pht gio, vi s b chim Cng sn ca nc Tu v s khng an ninh ng Nam , th vn t ra hn mi my nm nay ri v i hi nhng gii quyt cp bch. Th m ti cha nghe c mt ting vang no c v mt ci m th chnh li Pht php. Nm 1959, tp ch France - Asie, trong s c bit v s hin din ca o Pht, mc du c rt nhiu bi ca cc v bc hc v cao tng, khng c ni pht qua n vn trng i ny. Ti khng phi l mt nh bc hc hay mt bc cao tng. Nhng, ng trc s bc bch ny m chng ai tht li no v b ci nghip n thc y, u l ti ln ting vy. iu m cn chnh li hn ht trong o Pht, l xu hng xut th. Trong Pht gio tiu thng cng nh trong Pht gio i thng, ci xu hng ny l ca chung v c Thch Ca Mu Ni dy ngi gii thot c nhn vo Nit Bn, khi cn sng cng nh sau khi tch dit. C l hi thi ca Pht, kinh t cn l t nhin, con ngi t b n au mi ngy v

b bc lt, chnh tr cn l n s, thn dn t b kh s v thiu s t chc x hi; nn ch nhn nhn ci kh, Ngi thy r ch c sinh, lo, bnh, t, khng a m hp, a m phi xa la, mun m khng c, mt ci vinh lc. Ci kh ny l ci kh c nhn, th s tm gii thot bng phng php c nhn l mt vic gii thch c. Nhng loi ngi cng tin trin, lin h x hi cng phc ha, th mt ci kh khc trn ln, ci kh tp th bi s t chc x hi khng thay i kp mi thch ng cho s tin trin ny. Ci kh tp th ny xy ra thng xuyn m thnh thong dn thnh cn ngt ngho l chin tranh l tng v chin tranh th gii. i vi ci kh mi v ln ny, nu khng c mt li dit kh thch ng, th qun chng qun hn li xut th ca o Pht, hay bt c tn gio no khc, m nghe theo nhng khu hiu tuyn truyn ca cc ng phi chnh tr. M nhng ngi tu s, cng khng th yn lng c nhp nh. i vi mt ti thiu s, c th duy tr xu hng xut th an lng h trong khi h b vi trng ca bnh hnh nhi thng c khet. Nhng i vi ti i a s, ci php mi phi c mt xu hng x th. Lm th no m trnh nhng s bc lt, p bc, dp tt ci ngi la chin tranh v cch mnh? Ni mt cch khc, Tn gio phi ng nht vi chnh tr. S ng nht ny khng th quan nim

bng cch lp nhng ng chnh tr bnh vc cho nhng gio iu sn c - ci m ta thng thy sau trn chin tranh th gii mt s gii thot ch thc, min cho loi ngi lm chnh tr ci trng thi con tm nh t t dt ci t nht mnh vo. Chnh ci xu hng xut th xa kia lm cho ngi ta lm tng rng tn gio l thuc phin ca dn. MAITREYA ca thi ny phi nh tan ci lm y v p li c li i hi ca qun chng, thi i, l: lp thin ng trn ci th. ng nht vi chnh tr x th, khng phi l tn gio chy theo chnh tr a dua theo k c quyn th v ban php lnh cho h. K lm chnh tr, hn hn ngi thng, l nhng k bn nng mnh, nhit tnh nng, hay thin v cc oan, hay ng v bo lc. trnh nhng vic nh y hng my chc triu ngi vo tri giam, nh git chc tt c ai i lp, nh t ngi chin tranh th gii cng c a v c nhn ca mnh, th khng nn cho s ngu nhin ca tranh u a k lnh o ln dn u, m phi tuyn trch k y trong hng nhng ngi sng sut, bc i v hin lnh hn c. Nu khng c c mt ci vn minh mi rn luyn, un nn, hung c con ngi theo ci mu ny, ri tuyn trch nhng phn t u t hn trong ng a ln lm lnh o, th ci vn minh anh thnh hnh ngy nay, ci vn

minh chnh y, ch cung cp cho ta nhng ngi cm u bo ngc v man tr. ng nht vi chnh tr, ci tn gio i lt mi ny m mn cho ci vn minh mi y, gi l vn minh tu s. T ngn xa, h bt u c tn gio th c ngi tu hnh. C lm lc, k tu hnh ny li nm lun quyn chnh tr. Nhng, nhng hnh thc cha lp nn c ci vn minh tu s. Nay l lc phi nng s tu hnh ny ln bc vn minh n du dt loi ngi t trng thi ly tn tng dn tc, tng giai cp, n ci th gii i ng, iu m chnh tr ch thy thc hin c bng mu la ca chin tranh v cnh mng. Nu m ci vn minh tu s ny sm xut hin c, ha may s min cho nhn loi cuc i chin th gii th ba. Ri m chin tranh th ba n trc ri, th qu a cu s y dy tn ph, tang tc v cm hn. Du ai l ch t ca mai sau, k thng nht a cu bng mu la s chng hn g cc Ssars xa lp n quc La M. Mt vn minh tu s s rt cn hn v nhng vt thng v dp tt cc cm hn, xy p s thntg nht loi ngi trn nn tng vng chc v vnh cu hn l qun i v cnh st. T my nm nay, nhiu nh cch mnh c ri b hng ng ch ngha Marx v cc chnh tr ca ng ny thiu mt c s ca lun l. Khrouchtchev, khi ch trch ci chnh tr ca

Staline, cng a nhng l l thuc nhn lun. Kinh nghim ca gn nm mi nm cch mng Nga chng t cho ta thy rng chnh tr m bung lung th chng khc no nga mnh m khng cng thm bt mt, n c th a vo h thm. M nu khng c mt vn minh tu s t nhng lc tuyn (lignes de force) cho k lm chnh tr hng theo, th h bit nghe vo u khc hn l ting gi ca bn nng? K chin s, ngi lnh o cn c lun l th m qun chnh li cn n tn gio bit u l nn, u l khng hu x s. Nhng tn gio c gio iu phn khoa hc l nhng ci lm ln b khoa hc gt b. Nhng nhng th kin ca o Pht khng tri vi khoa hc, th o Pht c ni lc trng tn. Nhng hc thuyt ng chm hn vi thuyt duy vt v thn, th mt bn thng mt bn tiu nh. M thuyt, V thng V ng ca o Pht c th dung ha vi bin chng php c. ng nht vi chnh tr, vn mnh ln thnh mt ci vn minh mi, m mi nm thm li b mt pht minh ca khoa hc kch bc, th l mt vic khng th dung th c. o Pht xut hin trc khi khoa hc pht sinh, nn v mt s hiu bit chnh xc bng vo thc nghim, ch c nhng th kin v v tr v vt l, v sinh vt, v
tip theo trang 16

tip theo trang 1

nh: DZUNGART NGUYEN - https://www.facebook.com/dzungart.quoc

T DUYN N DUYN

KIU

PHT

Cng thin bin linh, (Ti c Kinh Kim Cng c ngn ln). Tt nhin, khng phi v mt cu th m vi cho rng Nguyn Du l ngi thm hiu Pht Php. Trong hng ngn ng th vn bng ch Nm v ch Hn ca ng bng bc tinh hoa Pht Php, c bit nht l trong Vn T Thp Loi Chng Sinh v Truyn Kiu. Ring trong Truyn Kiu chuyn ch nhiu gio nghi thm su ca Pht Php m

ni bt nht l t tng duyn , hay duyn sinh, duyn khi. Tht vy, Truyn Kiu vi 3254 cu th lc bt, c ti 47 ch duyn, c m t trong nhiu trng hung a dng, t mi tng quan, tng duyn trong tnh cm c nhn, n gia nh, bng hu, con ngi, x hi, nhin tnh, thi tnh, l tnh v o l. M u l c duyn Kiu thm m m Tin trong

Tit Thanh Minh, ri nng cm thng thn phn b bng ca ngi xa v mng tng bit u chng l thn phn mai sau ca chnh nng. Khc than khn xit s tnh, Kho v duyn y l mnh vi ta. khng duyn trc chng m, Th chi cht c gi l duyn sau. Ri n duyn Kiu gp Kim Trng trong ngy i to m Thanh Minh, khin

Nguyn tc ny ng. Nhng ci khun lch s tin ha ca nhn loi l lch s ca cuc tranh u giai cp p cho i Hng c giai cp tranh u l sai. Ti Phong chu, cn nhiu ngn i t lm chng v iu kin lao tc thi xa. l nhng ngn i c rung xp tng ln nh nhng bc thang t chn n nh i. Sao li phi lm rung trn i nh th? - y l ti hi b lc Gia ch ca Hng Vng n nh c, ti Phong chu, di chn cc ngn i cn ly la nc mn v ng bng cn ng c sng Hng bi p cha thnh hnh. Sao chng tm ni khc nh c li bm ly y? - y l ti hi b lc Gia ch b cc b lc khc khe hn dn ui n mt vng m iu kin sinh sng thc ti t, ra bin khng c v ng sng cha to thnh, ln rng ni pha bc, ty v nam th nhiu th d, gic cp. nh cha con ng chu coi nh b a ti , chu ng gian kh m cy cy trng trt nui nhau. Lm rung trn i, chnh l mt iu vn bt c d. Nh nng no li chng bit nn lm rung ven sng trn nhng t ph sa? Nhng h Hng Vng cha con ng chu phi h hc cuc tng nht cuc xung t

Tranh: Ha s NGUYN NHT TN

i rn vc ra v san bng i cho thnh rung m cy la ly lng thc nui nhau. l cch ph hoang theo li gia nh tiu qui m, m c t Hng Vng cng cuc, cng nh m hi v nc mt trn t rn nh cc con chu khc. khng c vic ngi khng n sn, bt ngi ta lm vt c ri np mt phn hu li cho lnh cha, khi ch c t trng v cc con chu trong nh c vi nhau. t ph ra thnh rung, mnh ai ny lm. Lm ri th gi ly y sang nm li lm. Cng khng cn bit t thuc quyn t hu ca ai. Chng ta thy tng quan lao tc nguyn thy l gia nh t tc, t cung, t qun. t y ry ra nhng phi lm rt mt mi thnh rung, khng phi l thc in c cm cy la xung l mc, nn ci tranh chim trc c thm t cng khng c. Ch khi gia nh tng gia nhn s th i vc thm t lm thm rung nhng ngn i khc m t trng (c t Hng Vng) c th cng khng bit hay khng cn bit. Vy: khng c giai cp, khng c s bc lt giai cp cng tranh u giai cp no c.

gic n) ngi ta n vi nhau cn mi chi h sng t ring mt khu i khc thnh lng, tin lm vic ngoi ng lin ngay y. Nhng kinh nghim lm ma c tuyn ln cho nhau, t t trng khn kho hn m ra. Nhng k lut kht khe hoc thu m thu gp, hnh pht nng n cng t chc trt t x hi, th tht ra l khng c. Bi t ly di ng bng ngn cch cc khu i khng cho php s t chc nh vy. Ngi ta n vi nhau, qu trng nhau, thn mn nhau v tnh gia nh h hng, trong ch nguyn thy y. Chng h v tng quan giai cp x hi no c. Bi chnh t tng v gia nh mnh cng lm rung nh th, v nu c ngh no rng mnh trn ht, th ch l trn v tui tc, v mnh sinh ra cc con chu y, ch khng phi v tri nh ngi v y cho mnh.

tip theo trang 3

QUC T HNG VNG V NN QUC HC

III. C TNH DN TC
Do nhng iu kin thin nhin, lao tc v x hi nh trn, dn Giao ch nh c ti Phong chu c nhng c tnh ring. M bt c ging dn no nu cng nh c trong nhng iu kin y u tt nhin cng c nhng c tnh y. l: S chu kh vt ht c tnh chu kh ca tt c cc ging dn khc nh c cc ni khc. Cho

III. TNG QUAN X HI


Ngoi nhng dp l lt m t trng i din cc con chu xin thn linh ph h cho ma thun gi ha, cng ku gi nhau cu khi c th d gic cp (nh

nng khi hi tng li gy pht s ng y cng phi xao xuyn ci lng v bn khon t vn. Ngi u gp g lm chi, Trm nm bit c duyn g hay khng? Sau l nhiu duyn nghip bt hnh chp chng xy ra, vi chuyn gia nh gp nn a y Kiu vo th cng phi bn mnh tr hiu cho cha. T m ra qung i mi lm nm on trng trong chn lu xanh hay ni trng i gian nguy him c. Lm cho sng a thc y, on trng cho ht kip ny mi thi! S bi thng khc lit n ni cui cng nng phi liu mnh di sng Tin ng mong ra sch oan khin. May nh duyn c vi Gic Duyn cu v gii nghip cho nng. S rng: Song chng h chi, Nghip duyn cn li nhc i cn nhiu. Xt trong ti nghip Thy Kiu, Mc iu tnh i khi iu t dm, Ly tnh thm tr ngha thm, Bn mnh ng hiu tm n tri! Hi mt ngi cu mun ngi, Bit ng khinh trng bit li phi chng. Tha cng c y ai bng? Tc khin ra lng lng sch ri! Khi nn tri cng chiu ngi,

Nh nhng n trc n bi duyn sau. Nh o l duyn hay duyn khi ca nh Pht m thi ho Nguyn Du xy dng mt kt cc c hu cho Truyn Kiu vi phn xut hin ca nhn vt b vi Gic Duyn gii nghip cho Kiu. Nhng duyn hay duyn khi l g? Duyn l ch Hn Vit, dng dch ngha ch Phn (Sanskrit) pratitya hay ch Pali paticca, c ngha l gp nhau, ty thuc vo nhau, nng nhau, gn b nhau. Duyn khi cng l ch Hn Vit, dng dch ngha ch Phn pratityasamutpada, hay ch Pali paticcasamuppada. Trong ch pratityasamutpada c hai ch: pratiya (duyn), c ngha l gp nhau, tu thuc vo nhau, da vo nhau; v ch samutpada (khi), c ngha l ng dy, ng ln, khi ln, sinh ra, c mt. Gm chung hai ch duyn khi th c nghi l nng nhau, tu thuc vo nhau, da vo nhau m ng dy, m sinh ra, m c mt, hin hu. Duyn cng c hiu nh l iu kin t c hnh thnh mt s vt, mt s kin g cho nn, khi dch ch duyn, hay duyn khi sang ting Anh, ngi ta dng ch dependent origination, dependent arising, hay conditioned arising. Nguyn tc hiu r v duyn khi c c Pht dy trong Kinh A

Hm rng, Ci ny c cho nn, ci kia c. Ci ny khng, cho nn, ci kia khng. Ci ny sinh cho nn, ci kia sinh. Ci ny dit cho nn, ci kia dit. Theo duyn khi, trn th gian ny, khng c mt vt, mt s kin g, t vt cht n tinh thn, sinh ra, tn ti v dit i m khng c mi tng quan, tng duyn, hay gp nhau, ty thuc vo nhau ca nhiu iu kin, nhiu yu t, nhiu duyn. iu cng c ngha l khng mt vt g, mt s kin g sinh ra v tn ti c lp duy nht mt mnh n. Chng hn, ly chuyn Kiu gp Kim Trng ln u lm th d minh gii v ch duyn nh Pht. Trc ht, iu kin ti thiu l phi c hai ngi, Kiu v Kim Trng, th cuc gp g mi xy ra c. Hai ngi, Kiu v Kim Trng, chnh l hai yu t, hai ci duyn, hai iu kin hnh thnh nn cuc gp g u tin gia Kiu v Kim Trng. Cn na, trong trng hp ny, cn my duyn khc na, nh nh Kiu i to m vo dp Thanh Minh, v nh Kiu nn n li ni m m Tin nn mi kp lc Kim Trong i qua . Khng c nhng duyn, yu t, iu kin ny th khng c cuc gp g gia Kiu v Kim Trng. l ch mi nu ra mt vi duyn lm th d in hnh cho d hiu. Trong nhng duyn, iu kin c s gp g gia Kiu v Kim Trng, khng

mt duyn no quan trng hn duyn no c. Tt c u ng vai tr ngang nhau. Tt c u tu thuc, u da vo nhau m c s kin gp g . S khng c cuc gp g ny nu Kiu khng i to m, v nu Kim Trng khng n , hoc l nu Kiu b i ngay sau khi thm m m Tin th cho d Kim Trng c n cng chng gp. T thc t ny cho thy rng mi duyn hnh thnh mt php u quan trng nh nhau, khng c duyn no chnh v duyn no ph, cho nn, trong duyn khi khng c nhn chnh, khng c ch th ti cao, khng c ch th sng to tuyt i. Nhng, ch duyn c phi ch gii hn ti ? Hay mt cch trc tip hn, c phi trong cuc gp g gia Kiu v Kim Trng ch c chng y duyn? Cu hi trn dn chng ta bc su hn vo th gii thm thm vi diu ca duyn khi, l php gii trng trng duyn khi. Trong cuc gp ln u gia Kiu v Kim Trng th c hai u l duyn, iu kin hnh thnh s gp mt. Nhng, s c mt ca Kiu v Kim Trng trn th gian ny tt nhin cng phi cn c nhiu duyn khc na, nh duyn ng, b, cha, m, duyn gia nh, x hi, duyn quc gia dn tc, v.v Ri trong mi duyn hnh thnh s c mt ca Kiu v Kim Trng cng hm ng nhiu duyn cho s c mt ca chnh chng na. Ngay c s hin hu ca mt ci bn,

ci gh, mt cy kim, ngn c, hay mt ht bi nh nh vi trn cng u do nhiu duyn, nhiu iu kin hp li m thnh. C th, t duyn ny tng quan, tng duyn vi duyn kia, t duyn c nhn, duyn gia nh, n duyn quc gia, x hi, v rng ra na l php gii v tr. Nu c th ni kt tt c duyn li vi nhau chng ta c mt mng li chng cht bao la v tn, bao trm khp ba i qu kh, hin ti v v lai, cng nh ph bin khp ci khng gian v bin. chnh l ngha ca php gii trng trng duyn khi. Nh th, xt cho cng, t thn ca tt c mi s vt, mi s kin u ch l s t hp nht thi ca cc duyn, cc yu t m chnh n th chng l g c. N ch l ci tn gi phn bit gia s tp hp ny vi s tp hp khc. N l gi danh, khng tht. Do , n hon ton khng c ch th t tn, khng c thc th, khng c t tnh. Cc php l khng (nht thit php khng). Ngc li, chnh cc php khng c t tnh c nh cho nn, chng mi n vi nhau, gp nhau, ha hp vo nhau thnh mt php khc. Nu duyn hay php l nh tnh, khng th thay i th chng khng th kt hp li nhau hnh thnh php khc, duyn khc. Chnh iu ny, m B Tc Long Th vit trong Trung Lun (lamadhyamakakrik) rng, Do khng c t
tip theo trang 17

nh: SNG NHA TRANG - www.facebook.com/song.nhatrang

n ngy nay ngi Vit vn cn c tnh y m khng ai c th chi ci c. N l tinh thn kin nhn chu ng gian kh, coi thng gian kh, t tri, t, nc, kh tit, t s kip chng may, hay t ngi c giam hm mnh vo. S yu qu hng t nc v sut nm thng, sut i quanh qun vi hn t (lc cht cng thch c gi xc vo gia rung t y) v v cnh sng trong lng m m tnh h hng b con

(ngay t nguyn thy) khng ai bc lt c hip ai, m ch l lnh m l rch, tt c vui vi nhau v cng li cho nhau rt nhiu k nim. Nn tri nhng k au thng v sau c ngn nm di quyn h ca Tu, dn Vit d b hnh h c cc n tt cng, cng vn bm ly t m chu ng, ch ri b qu hng nh ngi Do Thi, th qu thc l khng c. S thch sng thnh thi, ha mnh vi thin nhin

l iu m i nay gi l t do, do ch chnh tr ban pht, hay do thc tranh u m c. Nhng nguyn thy, nh tng quan x hi ni trn, ngi Giao ch qu d t do, khi sng thnh thi vi mnh rung vn ca mnh. Khng phi l t do cu x ln nhau, v t do bung th th tnh, y l t do c thc, t do trong l ngha, i sng chung trong lng c nn np, d php vua chnh quyn trung ng cng khng thng c l ca lng.

S sng t ti ty thi th y a, m lc tht th th rng (vt t) nh giun thu mnh trong ao t, v lc c th th vn mnh bay tung khp v tr. l quan nnim nhn sinh, quan nim trit l, gi trn trong mt i sng thi ha, m da vo c tnh dn tc ta gi ra c thm vi bao nhiu truyn c khc i hng Vng (v bnh giy bnh chng, tru cau, Sn tinh Thy tinh, Ch ng t, c thnh Ging...) l by nhiu

quan nim khc v lun l ca ngui xa. Quyn Thin Th: Xa c ngi tng nhn mt tu l m c ln c li kinh Pht, tng thy mt c ch m kh hi mt cng n. Hung h nay d hn nhiu li sn c bng chng. La l phi c vit thnh sch trn giy trng mc en, (hay phi c ngi ngoi quc nhn nh dm ra trc) th chng ta mi thy ra ni nhng t tng
tip theo trang 14

CU H K VNG
NGUYN MAN NHIN
H GI GO, cn gi l h i p, l mt th loi dn ca ra i trong mi trng giao lu sinh hot nng thn. Tri qua hng trm nm hnh thnh v pht trin, h gi go tr thnh ln iu ph bin v mn n tinh thn khng th thiu ca ngi nng dn min nam Trung Vit. Trong nhng m trng thanh gi mt quy qun bn ci go (y chnh l bi cnh cho h gi go pht sinh v tn ti), nam thanh n t va gi go va h ht i p theo nhp chy khua. Tc gi ca iu h gi go chnh l ngi dn thuc nhiu th h a phng. a s nhng ngh nhn sng tc l nhng ngi m ca xang, h ht, c nng khiu v ca t, thng hiu ch ngha kinh truyn ca thnh hin. Tt c bi bn h gi go u lm theo th lc bt hoc bin th lc bt. Ni dung kh phong ph a dng, phn ln l cc cu h giao duyn tnh cm, mt s bi ca ngi lun thng o l, nng tnh gio dc, nhiu bi cn c ni dung ch bai kch k bt trung, gian nnh, bi ngha vong tnh, nhc nh mi ngi phi ly lm gng. V tit tu, giai iu, h gi go c cu to bng ba loi nhp chnh l h nhp hai, h nhp bn v h nhp trng. V ti, c h truyn, h mp, li c li h ng tc. Ngoi ra, li c li h sung (khng m nhp chy) trong lc hai bn i p tm ngh x hi. Vo cuc ht thng phi c mt nam mt n cm chy. Nu vai ch l n th vai khch nam hay ngc li. Hai ngi gi th gi l gi chy i, ba ngi th gi l gi chy ba, li c khi gi chy cho, tc l hai ngi gi tri tr mt ln hai ci go. Nhng cuc h gi go thng c t chc ring tng lng hoc h hn, giao lu vi nhng lng ln cn. Vo nhng m trng tri quang my tnh, ma gt hi xong, dn lng li chn mt bi t trng hoc mt m rung kh no lm ni h ht. Nu c mi lng khc, vai ch phi chun b chu o tt c nhu dng v tip tn. Ngoi i ba thng go lc, ngi ta cn phng sn vi thng tru khi go lc ht th tru vo ci gi hu gi nhp cho cu h. Nhc c th ngoi chy v ci cn c vi ba cy n c, n bu ha tu cng n ca vai khch. Nhng m h gi go l c hi cc i trai gi gp g cng khai, dng iu h cu ht ng giao duyn hay tm s vic ngha nhn chung thy ng thi cng thi th ti nng ng i thp cao. Thu y hai lng cch nhau trn di chc cy s l xa lm, phng tin i li ch yu l i chn, th m thanh nin nam n vn no nc i h hoc i nghe h, xem h. Nhiu i trai gi t nhng cuc h m phi lng nhau ri nn duyn chng v. n vi m h gi go cn l hc n, hc ni, hc gi, hc m, bi vy trong nhng dp giao lu h ht, trai gi xng h i p vi nhau rt nh nhn, lch s. Khi vo cm chy gi go, chng trai lun xng bng ting qua, gi c gi bng bu. Phn c gi gi ngi trai bng chng v xng bng thip, ch trong trng hp h ma mai, ch trch, c gi khng xng bng thip m xng bng tui. Mt cuc h gi go thng tri qua ba chng. Chng u l h thm hi, h cho mi tru. y l giai on lm quen, tm hiu i phng, ro n v d dm tnh , ti ngh. Li h phi th hin s khim nhng, t tn,

10

PH NG
Bi hng
Bi hng mang ht v bin T cha yu m ni nim gi trao Nng vng nng cnh phng chao Hai mi nm y bit bao i di Cha t ca khp trang i Mang i bi na i m au Ht bun ho sc duyn mau Su ln phong kn sc mu thu sang Cha cn th chuyn vng Bng khung i m ng ngng con au!

Khng thi
Gi mn ru gic ng My tri vng nng mai Mng no khng mng tht My no khng ma bay? Hin ti lm sao bt Qu kh v thng khng Tng lai huyn tng mng By gi mi tng giy Ai vt qua thi quen Ai thot nhanh tp qun Ngi nm gi hin tin Tng st-na hp bin Tng hi th nhim mu An lnh ang hin hu Tng tim ming ci ti Xun n trong khe mt Xun i trong n ci Mc cho vic lui ti

nh: TYGIA NGUYENLONG - https://www.facebook.com/tygia.nguyenlong

Cha la bc chn
Ma ging rp bng chn thng Chiu nghing nng sm v thng cnh chim Mnh v nghe mu v tim Cu mang huyn tng m chm hng hoang Ra i ti hn bi hon Pha sau mt du bn hon bc chn Ngi v cho gi bc chn Bc lui bc ti bc chn cha ri.

lch s. V nh bi h gi nhp chy ba, hai nng v mt chng. - C gi 1: H h Ti xin cho ln trc nh sau, Cho ngi bn mi may u tng phng. ng xa cch tr my sng, Mn tnh nng ngha dc lng n y. D u gp c dp ny, Ti xin mi ming tru cay gi l. Rng nghe chng gii h ca, m nay mong ng nghe qua ging h. - C gi 2: Xin cho anh bn tng bn, Nhp chy mnh s lm quen trong cu h. Trc tin thm hi ni nh, Hai thn tc hc da g c khe khng? Bng sng chng qun ng trng, Mi hay tri k tm ng tri m. - Chng trai: Va nghe thc n m li,

Lng mng gp g ng ngi c mong. Trc xin cho cc b cc ng, Cng c ch bc, sau cho chung bn mnh. Du rng ng s gp ghnh, Bi chng nng ngha trng tnh m i. Nhp chy qua p bn n nhi, M gi yu cha th tui cao. Khi i cha m dy my iu, Gp ngi hin c ghi vo gia tm. Nay bit ai l bn tri m, Nh nng ch gip mi tnh thm sau ny. - C gi 1: Bit chng lng vn a mang, Thip xin lm mi hai nng bn sng. Sanh i c ch tn Tam tng, C em tn T c m hng cn xun. Qua sng chng hi nh ng Ng lun, Mai ny chng n mt ln th sao.
tip theo trang 12

11

nh: DZUNGART NGUYEN - https://www.facebook.com/dzungart.quoc

NGH X CH NGY XA
tip theo trang 11

Tranh ca PHAN AN HI

KSIM (DK NNG)

... nhn v ni bn xe nga ngy xa ti vn hnh dung nh c ng vi ru tc bc ph i chic nn l khng cn lnh ln nh ngy no ngi trn cng xe cm roi iu khin con nga chun b xut bn...

CU H K VNG
- C gi 2: Hai c rt kn bn i, Kn nhn kn ngi kn ngi thy chung. Khng kn rung t vng rng, Nu chng thy o lun thng gh chi. Hai c chng chn mt ngi, Ch em thip tht d t li mi manh. - Chng trai: Ging h lm mi trng trong, Chc c T c, Tam tng cng gn y. Lun thng nh qua c y, Nhn hai c qua s chn ngy ro tha. - C gi 1: Sao chng lng qu a oan, Ch em ro ht th ngha nhn ch no. Hy nn tnh li xem sao, Nu khng chng s kh ro ng ai! - Chng trai: Qua u b ch ln ni, Ch ra phn ch em thi phn em. Ch e ging qu d lm, Lun thng c sn u dm vt tm l nghi Chng hai l h giao duyn, h i p. y l giai on chnh ca cuc h, h bn trai th bn gi gii, bn gi gi th bn trai g. Lc ny cuc h tr nn si ni, hi hp, gay cn v ho hng. Chng hn: - C gi: H h h Nghe chng gii nht lng Hi rng con c tr vng c my ci ru Con g ci bng rt su Con g ni c nhp cu sng Ngn Ti sao c mi ba t trng trn chng ai ng u non i chng Vua g ha cuc ven sng m m nh nc no nng quc gia V chng ai cch tr Ngn h Ai ngi gip bn ng khoa ting i Vua no m mui ting ci cho c nghip chn vi cn chi Vua no nm mt nm gai Vua no nm phn ch mai phc th Ai mt bc nhy khp bn chu Ai n mt ba tr n su nghn vng

Nu chng p c t tng Tru ny thuc thip l lng bng dng. - Chng trai bnh tnh h p li: Di trng nghe bu ht ln u Lng ny mun c n tru nng dng Qua p bu nghe cho r rng Xa nay con c tr vng c bn ci ru Con ngi bng d rt su Qu en bt c nhp cu sng Ngn Nm nhun c mi ba t trng trn B Vng phu v v u non i chng Vua Thc ha cuc ven sng m m nh nc chnh lng quc gia Chng Ngu Chc ly bit bn Ngn h T Tn gip bn vinh hoa mt i U Vng m mui ting ci ng Chu c nghip ti bi mt khi Vua Ng nm mt nm gai Vua Vit nm phn ch mai phc th Ng Khng mt bc nhy khp bn chu Hoi m n mt ba tr n su nghn vng Qua p c t tng Thng sau qua mun ci nng c chng? - Trc li l gii p tri chy ca chng trai, c gi tm cch trnh tr thm ln na. iu hm hnh trong cu h ca c gi l cc ch Mo, Miu, Mo u c ngha l mo, qu Chn thuc v thng Hai:

Ci thip u c d dng Ln ny p c r rng thip s theo Hm qua gi Mo Thip i ch G Miu Rao bn mt con mo Mo cha bn c thip i meo c lng Xch mo v gp Bn Mo Quang ng Bc ha mua cho anh Chn Ch trong vng thng Hai Ht thng Hai sao chng thy ai Chng m p c thip theo ngay chn chng. - Chng trai cng khng km, i ngay bng cc ch Tut, Cy, Cu, Khuyn u c ngha l ch, qu Cn thuc v thng Chn: i phi gi Ng thng Lng qua khng thch tr trng i thay Xin bu hy nghe p y Hm kia gi Tut Qua n qun Cy Cy em tin mua con cu choai choai Mi D khng bn ch ch i vi ci trng non Thy ngi l l khuyn sa cn Hn thng Chn gi bc qua sang bt v Li p cng xui b Thi thi ta hy chung ghe thun dng Bu i ! ng c tr lng vng St cm ta kt thy chung ho cu V nh tha cha m ui u King ng qua sm l b tru nng eo Bu ng vi ni i theo qua bng knh tin cheo cho lng. Chng cui l h gi t,

h tin bn, i bn gi t nhau qua nhng cu h nng tnh lu luyn, cm phc, thng nh, vn vng. - C gi: Gp nhau cha tha tc lng, Trng x bng bun khng hi chng! Cuc ku quc quc on trng, Nng thng nng nh hai hng chu ri. B chy bung ci chng i! Ngu Lang Chc N ven tri chn my. Duyn may ta gp dp ny, Tnh chng thip trn y ngha nhn. Xa chng thip th st son, Bin sng d cn cng khng sn tnh ta. Sang canh gic gi ting g, Sng khuya nhum thm trng t non ty. Thng nhau chng nh li ny, Trnh xa Ng Khi hc ni B L H. Chp tay gia tri t thip th, Thy chung thip quyt khng h sang ngang. - Chng trai: Ngi nhn mi kt ch ng, Sng Tng k cui bn ngi u dng bu i! Nhn bu nc mt qua tun ri, Lng y tru nng mt tri nh thng. Bit nhau va tc vng, V u qua bu hai ng chia tay. Bu th l bng ni y, Phn qua v li lng ty ven rng.

12

ho n gi, ti vn cn nh nh in ngi nh xe nga M Tho l ng By Tt, ngi ta thng gi ng X Tt, bi ti xe nga by gi cn c tn l x ch. Vo nhng nm 1970, do chin tranh lon lc m m dt ti xung tn Ng ba Trung Lng (thuc TP M Tho, tnh Tin Giang by gi) thu qun bn hng nc gii kht. Lc y mc d mi 12-13 tui nhng ti thng i xe nga vo ch M Tho mua hng cho m. Do quen nn ng By thng cho ti i nh v ti c ngi ngay trn chic cng pha trc i din vi ng By, lc v c hng ha th b ht vo ci cn x c ng treo hng xe; thm na ng By li l ngi vui tnh nn con ng di ti 5-6 km nga phi chy ti 20-30 pht ng v ti hay ni mi th chuyn trn i. ng By bo ng bit nh xe t hi cn thanh nin, xe nga thi by gi c ngi ta gi l xe th m. Khi ti ni ng gii thch r hai t ny, ng By ci :ng cng chng hiu chnh xc, ngi th bo rng ngi Hoa kiu Vit nam c l Th M, nhng ging h khng r nh vy nn pht m gn nh hai t Th M. Li c ngi ni mui xe nga c ng khum khum y nh ci g m t, bn gi l Th M. Nhng k, mnh c ku xe nga l chnh xc

nht. Nhng lc nh vy hai ng chu cng ph ln ci vui. Ri ng By cn k ti nghe chuyn ra i ca chic xe nga, ng bo xe nga c xut x bn phng Ty, sau n Trung Quc nhng mi xe c hai con nga cng ko gi l song m. Trc nhng nh giu mua nga v lm phng tin i li v ngy y ngi ta cha c bt k mt loi xe no. Th nhng ch mt ngi ci c thi, cng lm l hai ngi ch lm sao ch c c nh khi i m tic hoc i chi, nn h nghin cu ra ci xe dng nga ko. ng cho rng cng l mt sng kin tuyt vi v phi khng nh n l tin thn ca nhng loi xe nh, xe to sau ny. Khi ngi Php a sang Vit Nam th vn c hai nga ko, nhng ch t lu sau ngi Vit t ch xe nga ch cn mt nga m thi lm ngi Php phc ly phc . Bnh xe nga thi trc nm 1945 c lm bng g, nhng on g c x cong cong ch di khong 40-50 cm thi, nhng phi l g Hng hoc g Cam se mi chc v bn, sau c bo gt cho tht nhn ri ghp li bng nhng inh vt chc chn. Tm xe c lm bng nhng thanh st trn v c chu c sc nng c tn, ri trnh ma st v trnh b bo mn bnh g ngi ta lm chic v bng loi cao su c dy n 3-4 phn. C mt iu

c bit na l khi gn bnh xe vo trc ngi ta khng cn n bc n ( bi) nh cc loi xe by gi m trc ngang ca xe cng bng g hng. Ti cht hi:Th th n nhanh mn phi thay lin tc sao ng By?. ng lc u:G hng hay cam se chc lm, phi my nm mi phi thay ch khng phi thay hoi u. Khi xe p, xe my, xe hi c nhiu th xe nga cc thnh ph ln cng gim i ng k, song nng thn vn dung, v ng x cc lng qu by gi cha c ri nha hay b tng nh by gi nn v ma ma snh ly lm, ch xe nga mi i c. ng By nh xe nga mi t nm 1950, nhng ri do chin tranh v s bin i ca t nc cng vi hon cnh gia nh ngho ton phi i nh mn hay gi l lm phu xe m ng phi gin on; cho tn n nm 1976 ng phi bn i 8 so t rung cng vi s tin tch tr bao nhiu nm tri mi mua c con nga v c xe, nn mi chnh thc lm ngh lin tc. Lc ny th rt t xe nga chy bng bnh g na m thay bng bnh hi cho nh nn kiu dng xe b thp hn, ngi ngi trn xe khng cn oai phong nh trc na. ng By gii thch r rng rng, thng thng xe ngy xa cao ngang vi bng nga v c gn

4 ci gh nh hong. Nh giu thi cm ba toong, i m n, mc b qun o Ty ngi trn gh cao trng lm lit lm. Nhng t khi thay bng bnh hi buc lng thng xe phi ng thp xung, xe nga ch khch m ch ko c mt nga cn phi ng thng cho cn xng vi bnh xe khng b trng trnh. Vch thng ng cao ngp u ngi ngi, nng th ko bt ra, ma phi trm kn bt bng. Xe ch khch chuyn nghip hu nh khng c gh m ch xe ch tri chic chiu sch di thng xe, khch ln xe th treo dp, guc ln cc mc pha trn u, quanh gnh, thng mng. Hng ha th ngoi g hai hng hoc trn nc thng ch bn trong khng th b thm ci g na, v xe ch 6 ngi, mi bn 3 ngi ngi ngang chn ngi n phi t st vo mng ngi i din. ng By mi ln ra bn i khch hay a khch v bn thng hay gh qun nh ti nn ti bit x ch ngy xa b mt s tin sm ci nga khng phi d, bi nghe ng By bo ti 4-5 cy vng. Th nhng d c chy 4 hay 6 chuyn i v t ng ba Trung Lng vo n ch M Tho i na th c ngy cng ch mua c 10 k go. Thm tr sng ra ng ch dm ung ly c ph, tra n bnh m khng ti n v nh n cm ch bn thn ti cha bt gp ng By ngi n h tiu

hay bn trong tim, qun bao gi. Nhng khi nga b au bnh ng li phi mn nga ko xe gi khch, nhng ngy hm y nu khch chy hng chuyn mi cn d cht nh, thiu khch coi nh hu hoc l. Gia nh ti tr li Ty nguyn nm1981. n mi nm 1997 ti mi v thm li th nghe ni ng By b ngh ngay sau khi ti i vi nm, phn do tui cao, sc yu, phn v xe hi pht trin nhiu ngi ta ch xe nga chy chm khng i. Ti nh i tm ng, nhng ngi lng bo h cng lu lm ri chng gp li ng y na, c khi ng By mt. nh thi. Th nhng nhn v ni bn xe nga ngy xa ti vn hnh dung nh c ng vi ru tc bc ph i chic nn l khng cn lnh ln nh ngy no ngi trn cng xe cm roi iu khin con nga chun b xut bn.
KSIM (DK NNG)

Trch t mc LM BO VI NGI VIT www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articlei d=183398&zoneid=434

Bu cn nng ngha thy chung, Th mong bu nh ci gng v Mi Thn. Ka nh mt Kim Lin, Chuyn xa k y ai cn khen chi. Lng qua mi mi khc ghi, Mong sao d bu ng thay i no. Di chn bit gi g nhau, Qua xin trao bu ti tru lm tin Cng vi nhiu th loi dn ca khc, h gi go l mt vn qu trong kho tng di sn vn ha phi vt th ca dn tc. Tri qua thi gian, cng vi bao bin ng thng trm ca lch s v s thay i nhanh chng ca i sng x hi, iu h gi go cng b lng qun dn, thm ch b mai mt mt hn du vt. Trong gii cao nin hin cn sng lng qu cng t ai nh r hoc nh y bi bn, giai iu h gi go, cn gii tr th t ra bng quan, xa l! V vy, thit ngh cng vic su tm, nghin cu, bo tn v ph bin dn ca h gi go l iu cp thit hin nay, li cng cp thit hn khi cc v ngh nhn, cc c lo thnh a phng ln lt qua i v mang theo c nhng hiu bit qu bu m ta cha kp ghi chp li.
NGUYN MAN NHIN

13

nh: TYGIA NGUYENLONG - https://www.facebook.com/tygia.nguyenlong

tip theo trang 1

KHI BI HT TR V
nhng bi ca c xp hng u. Khng ging nh mt s hnh khc quen thuc trong gii tr trc 1975 nh Dy m i ca Nguyn Xun Tn (Tn Tht Lp), T quc i ta nghe ca La Hu Vang thit tha, mnh m nhng ch gii hn trong cc phong tro sinh vin tranh u v ngay khi ra i b ng s dng cho mc ch tuyn truyn trong cc trng i hc, cc th min Nam, hay Vit Nam Vit Nam ca Phm Duy chan cha tnh dn tc, ku gi ngi ngi thng mn nhau nhng thiu i ci hng kh, si ni ca tui tr, Vit Nam qu hng ngo ngh ca Nguyn c Quang khng dng li ni au ca t nc m cn ni ln c nhng bi thng, cng phn, thch ca tui tr Vit Nam trc nhng tn ph ca chin tranh v tham vng ca con ngi. Trong vn hoa m nhc Vit Nam, Vit Nam qu hng ngo ngh ni bt ln nh mt biu tng cho kht vng ca mt dn tc vt qua bao nhiu gian nan khn kh tn ti v vn ln cng cc dn tc khc trn mt t ny. Ta nh nc dng dng trn c bao gi tn ng di ngt ngn ch mt trn ci vang vang L sau bn chn gng xing ca thi xa xm i mt ta rc sng theo nhp xch ku long xong. Li nhc ca Vit Nam qu hng ngo ngh tng i kh nh nhng nh cch s dng ngn ng tr trung, mnh m, tng thanh, tng hnh nh ting ci ngo ngh, xch ku long xong, trn bn chng ht ci a vang vang hay Da chn m hi nh nhi cun vng gn ti lm cho Vit Nam qu hng ngo ngh tr thnh c o, khng ging nh nhng bi ca yu nc khc vi nhng tng quen thuc v li ca phn ln l lp li nhau. Vit Nam qu hng ngo

ngh p t nhin nh mt o lan rng, khng mang mu sc chnh tr, khng nhm c v hay bin minh cho mt ch ngha no, khng c quan nh nc no ch o thanh nin sinh vin hc sinh phi ht v bi ht cng chng nhm phc v li ch ring ca chnh quyn, tn gio hay ng phi chnh tr no. Trc 1975, t thnh ph n thn qu, t cc trng trung hc tnh l n i hc ln nh Hu, Si Gn, t cc phong tro Hng o, Du ca n cc t chc tr ca cc tn gio nh Thanh nin Cng gio, Gia nh Pht t, t cc qun trng Lt, Th c, Quang Trung, Nha Trang n cc t chc, on th x hi t thin u ht Vit Nam qu hng ngo ngh. Sau 1975, bi ht theo chn hng trm ngn s quan v vin chc min Nam i vo t. Nhiu hi k, bt k k li Vit Nam qu hng ngo ngh c ht ln, kn o hoc c cng khai, nhiu tri t khp ba min t nc. Trong tn cng ca i kht, kh nhc, n au, Vit Nam qu hng ngo ngh ho thnh nhng ht cm trng, ht np thm nui sng tinh thn nhng ngi lnh min Nam sa c tht th. Nhng nm sau , bi ht, nh tc gi ca n v hng triu ngi Vit khc ln ng ra bin tm t

do. Vit Nam qu hng ngo ngh li c ht ln gia Thi bnh dng ging bo, ht ln cc tri t nn Palawan, Paula Bidong, Panat Nikhom trong ni nh nh, ht ln Sungai Besi, White Head trong nhng ngy chng cng bch hi hng, ht ln San Jose, Santa Ana, Boston, Paris, Oslo, Sydney trong nhng cuc biu tnh cho t do dn ch Vit Nam, ht ln cc tri h, tri hp bn Hng o, cc tng hi sinh vin Vit Nam ti hi ngoi. Nhc s Nguyn c Quang, trong bui phng vn dnh cho chng trnh Ting Ni Tr k li cu chuyn ra i ca Vit Nam qu hng ngo ngh trong m nhc Vit Nam: Th bi Vit Nam qu hng ngo ngh cng vy, n khng phi l mt bi ca ti ngh l qu ln, nhng lc by gi khi ti kt thc tp Trng Ca vo nm 1965, cui 1965 hay u 1966 g , khong thi gian , 10 bi trng ca, nhng bi nh Ni bun nhc tiu, Ting rng n b, La nhau, Thm kch kh ni v.v. nhng bi ni v t nc ca mnh rt l kh s, ti ngh nn kt n bng mt bi ht c ting gi hng trng v tha thit hn. Thnh ra ti vit bi Vit Nam qu hng ngo ngh mt cch rt l d dng. Tt c nhng ti em vo ht trong bi ht n vt qua

ci khn kh, vt qua ci qu hng nh b, nhc tiu m tr thnh mt nc to ln, v lng ngi cc k dng mnh. Vit xong bi ti ngh ch kt thc tp Trng Ca m thi, khng ng v sau cng ngy i cc ni cng thy nhiu ngi a thch bi , c l p c c vng ca nhiu ngi, ti ngh ting gi p ng ng c ting ca nhiu ngi, khng ring g gii tr u, c ngi ln tui cc hi on v sau ny, ri i vo trong qun i, i rt nhiu ni. Thnh ra, ti cho l mt bi ht t n trng thnh nhng khi vit ti ch c kt cho tp Trng Ca lc m thi. Tht n gin v t nhin nh th. Khng mt ng B trng B Chiu hi no t hng hay mt ng Tng y trng Dn vn no ch th anh phi vit. Anh vit khng phi thi ua sng tc hay mong mang v gii thng, hun chng. Trong tm hn ca mt ngh s chn chnh, tnh yu nc bao gi cng l s thi thc t nguyn. Anh vit Vit Nam qu hng ngo ngh kt thc tp trng ca ca ring anh nhng cng ni tip tp trng ca ln hn ca t nc. Sau ba mi nm, nhiu nhc s, ca s tr v qua nhiu ng, trong nhiu t cch khc nhau, mt s tnh ca sng tc trc 1975 c nghe li trong nc, nhng y l ln u tin

tip theo trang 9

QUC T HNG VNG V NN QUC HC


trit l vn c trong mt quyn Thin Th, m iu kin c l lng lng nhn xung cho tm hn tm v ngun, th t nhin tng li tng ch trong thng ip ca ngi xa s hin dn ra ht. Ly g lm chc ng? Hn c ngi c mun hi nh vy. Th nhn kt qu thy nguyn nhn, nhn nguyn nhn thy kt qu, chc khng ai hoi nghi nguyn tc y. Vy, cnh sng c cc trn mt khu t t nh k, ko di vi nm thng, ko di cho ti nhng ngy con sng Hng to thnh ng bng cho s sng yn vui ph tc hn, nu chng c mt t tng ch o (v chu ng gian kh v bm ly t m sng) th hn nhin trn bn o ny by gi lm g c nc Vit nam v lm g c chng ta na. T tng ch o y chnh l vn ha, chnh l cn bn nn quc hc ca ta. NGHI NG V S THC HU CA NN QUC HC: Trc y, ng Phan Khi, mn trung thnh ca c Logique tng vit: ng ni ci hc ca ta ch trong phm vi ci hc ca Tu, thiu v c bit, khng ku l quc hc cho n chu ging vi Tu i l nc ta cng khng c mt ci hc phi no thnh lp hn, vy th ch hc chng c, ch quc ng cn nng da vo u? Vi mi nm nay, t khi ti bit ci hc l g ri, ti c i tm cho c ci hc ca nc ta. Tm trong Chu An, ti ch thy mt nh thut s nh my ng b tin tri i nay. Khi ti xt n ng V Trng Ton thy ni ci hc ca ng ch thnh. Khi ti xt n ng Chu Don Tr thy ni ci hc ca ng ch bt cng. Nay ngoi my ch thnh v bt

cng , ti khng kim c ci g khc na. Ch tr tri nh vy m thi, u c th gi l hc c. Ri ti phi i bn nh bn vng trong cc vn tp th nh trong tp V thy c vi bi ngn ngn ni ra ging Tng Nho, ti ly lm mng i cht, xong u phi l ci mc ch s tm kim ca ti. Tm mi khng ra cho ti ngy ny ti mi trnh trng v qu quyt m ni rng khng c. C ng Phm Qunh cng cng mt lun iu y: Nc Nam ta c my mi th k theo hc nc Tu ch mi l ngi hc tr kh, cha h thy gim thot ca Thy m m lp nn mn h ring; khng nhng th, li cng khng ra khi vng gio khoa m bc ln ti ci hc thut na. Nh vy th lm sao c quc hc c? Anh hng ta c, lit n ta c, danh s cao tng cng c, nhng trong ci hc nc ta c kim cha c ngi no c ti sng khi pht minh ra nhng t tng mi, thit lp ra nhng hc thuyt mi, c ci v c lp mt nh i vi cc nh khc, nh Bch Gia Ch T bn Tu i xa. Hay thng hoc cng c m mai mt i mt, s sch khng truyn chng, nhng phm gi l mt ci hc phi th phi c cm ha ngi ta su xa, phi c nh hng trong x hi, phi gy ra mt phong tro t tng, khng th tch mch ngay i m khng cn tm hi g na. Cho nn nay du k cu trong cc sch c, c tm ra c nm ba ci kin l hay ci t tng g ca mt vi bc tin bi li lc, nh

vy cng cha chng rng nc ta c quc hc c bit khc vi ci hc bn Tu truyn sang C hai v u cng cht ui trong ci b lun l hnh thc, v ch dm tin mt t tng l khi vit ra sch, in trn giy trng mc en. Chao i! c bit mun vn no l t tng cha ng ngay trong m ting ni khng k ca dao, tc ng, cch ngn, k ngay tng li tng ting mt, m hng ngy chng ta vn dng, nhng chng ta lm, khng chu hiu l t tng, l thng ip ca ngi xa truyn n chng ta. l li ngi n sch, ch nhn thy ch l thc c m khng nhn ra ting cn thc c hn, li i li cho tin nhn khng li cho chng ti ci g c! Cc ng ch bn nh bn vng trong cc vn tp v k cu trong cc sch c vit bng ch nho, vi nn ch ri, th l ti kho tng vn ha ngay ming mnh chng tm, li i h hc o xi t tn y u. Trong sch Ngi ta t tng bng t ng (On pense avecles mots) tc gi, gio s S.I. Hayakawa c dn li Aldous Huxley rng: Li ni c mt huyn nng, khng phi theo li huyn nng ca cc thy ph thy v nhng g h mun thi th. Li ni huyn diu ch c tc ng vo tinh thn ca nhng ngi s dng n (1). Ni trang 35, tc gi cn thm: Ngn ng l c nng khng th thiu c trong i sng ca

loi ngi, - mt i sng nh ca chng ta c un nn, li hng phong ph ha v khin c th sng c nh tch ly kinh nghim qu kh ca nhng thnh phn trong chnh ni ging chng ta! V ni trang 36 ng cn thm na: Tt c nhng khm ph v ngh thut v khoa hc u c di lu hu th bng t ng, m khng chu v tha hng gia ti!.(2) Chnh b ting ni ca chng ta l ci kho tch ly bao nhiu kinh nghim, t hi cha c ngi Tu vi nhng ch nho ca h, v l cht keo sn gn lin mi ngi Giao ch li trong cuc sng x hi, cng nh mt quyn sch v gi cha ng nhng iu cn bn ca nn quc hc ni trn. M tt nhin mn g cha dm bit, ch mn ting ni ny hn l mt c phm c ch ca ni ging Vit khc hn ci hc ca bn Tu truyn sang vy.
L VN SIU

(1) Les mots ont bien un effet magique - mais pas de la facon que supposaient les magiciens et pas sur ce quils essayaient de soumettre leur influence. Les mots sont magiques par la facon dont ils agissent sur lesprit de ceux qui les utilisent. [Aldous Huxley ] (2) Toutes les dcouvertes des arts et des sciences nous sont lgues sans frais de succession par les mots. [ S.I. Hayakawa ]

14

nh: TRN BCH MAI - www.facebook.com/tbmai

mt bi ht v li qu hng qua ng ca tri tim, tr v trong vng tay nng m ca tui tr Vit Nam. Bt ng v cm ng, mt bui sng tun trc, khi i do mt vng qua cc blog Vit ng, ti bt gp khng ch nhng mu tin nng vit vi vng trn ng ph, nhng on

phim biu tnh va mi a ln YouTube, nhng tm hnh ghi li cnh x xt gia ng bo, sinh vin vi cng an, nhng cn c nghe li bi ht quen thuc Vit Nam qu hng ngo ngh. Ti cm nhn qua ln gp g mt nim vui chung khi c mt bn nhc m cc em sinh vin Vit Nam California, Washington

DC, Oslo, Paris, H Ni, Si Gn cng hng say ht trong nhng cuc biu tnh chng Trung Quc bnh trng b quyn m khng cm thy ngn ngi, nghi ng, xa cch. Ta khua xch ku vang dy trc mt mi ngi N ci mun i l mt n ci khng ti

N ci xa vi n ci ca lng hn si Bc tin ta trn ti tung xing vo mt nhn gian. Trong s mt trm em ang ht trong nc hm nay c th hn chn mi em cha h nghe n tn Nguyn c Quang ln no, v nu c nghe, c c qua b my tuyn

truyn ca ng, cng ch l mt nhc s ngy theo chn quc. Bit hay khng bit, nghe hay khng nghe khng phi l iu quan trng. iu quan trng l bi ht p ng c c vng v tng lai v tnh yu t quc ca tui tr. T quc, vng, khng c
tip theo trang 20

tip theo trang 7

TNG LUN
l cc cha, cc trung tm Pht gio v nhng c nhn c tm lng i vi vic truyn b chnh php. Vic n lot kinh sch st gim theo vi s st gim ca lng sng tc v xut bn sch vn hc Pht gio Vit Nam hi ngoi trong nhng nm gn y. Trc nm 2000, cc tc gi vi nh in bn, c kh nng in 1,000 cun sch. Nhng sau ny s lng gim xung t 500 cun i khi cn li vi ba trm cun, v khng th bn ht. y l tnh hnh chung ca vn hc Vit Nam ti hi ngoi, khng ring ca Pht gio. Lng ngi c v lng sch in ra gim i rt nhiu so vi nhng nm ca thp nin 1990 v trc. Ti hi ngoi, dng nh c rt t nh xut bn chuyn v vn hc Pht gio Vit Nam. a phn cc kinh sch thuc vn hc Pht gio Vit Nam xut bn hi ngoi u da vo sinh hot ca cc cha, trung tm vn ha Pht gio Vit Nam. Trong s rt him nhng nh xut bn Pht gio Vit Nam hi ngoi chng ta c th k n Nh xut bn Chn Nguyn California ca Trung Tm Chn Nguyn, Nh xut bn ca Vin Trit L Vit Nam V Trit Hc Th Gii cng California, Nh xut bn Sinh Thc ca Nhm Thin Sinh Thc ti tiu bang Virginia. Cn li phn nhiu l cc nh pht hnh kinh sch do cc cha ph trch trong chng ta c th ni n Nh Pht Hnh Kinh Sch Thch Ca Thin Vin ti thnh ph Riverside, California; Cha Php Vn thnh ph Pomona, California; Thin Vin Nh Lai thnh ph San Jose, California; Nh Sch L Bi, San Jose, California; Nh Sch Php Quang thnh ph Westminter, California; Pht Hc Vin Quc T thnh ph North Hills, California; T n Thin ng, California; Tnh X Minh ng Quang, California; Trung Tm Qung c c Chu; Cha Khnh Anh Php Quc; v.v (cn tip)
HUNH KIM QUANG

V VN HC PHT GIO VIT NAM HI NGOI

15

nh: TYGIA NGUYENLONG - https://www.facebook.com/tygia.nguyenlong

tip theo trang 3

NGH V PHT GIO VIT NAM


Nguyn Nhun cng khng ngoi l trong trng hp ny. H c th v thm qu hng nu c tin v khng c t vt g xu i vi ch hin ti. Thc t ny tm thi co chung ci tm thc lu y ca a s ngi Vit t nn, nhng khng c ngha rng mi th hon ton i khc. Sau hn mt phn t th k, t nc thay i kh nhiu v b mt. iu ny ai cng c th thy r. (D l mt ng phi hay mt ch khc cm quyn sau hn mt phn t th k th t nc cng phi thay i thi. Cm quyn 5 nm m chng thay i c g th cng nn rt lui nhng quyn cho ngi khc, hung h l gn 30 nm!) t nc thay i, nhng ng phi y, ch y, vn cn. Ni vy khng c ngha l i hi ng phi y, ch y phi bin mt i-mt ng phi tt, mt ch tt th nn tip tc cm quyn a t nc tin lnnhng chnh l mong i s thay i nn tng ca n. C ngha rng, ti vn tin ni u cn c s c ti, ton tr, ni y khng c dn ch v t do thc s. Nhng thay i b mt th bt c ch cm quyn no cng c th thc hin c; cn thc cht bn trong th li l vn khc. N lin quan n ch trng, ng hng di lu ca ng cm quyn m y, thit tng khng cn phi bn nhiu; ch xin ni v mt s im lin quan trc tip n Pht gio, c bit l Pht gio trong chn t y. Ni t y ch cho hin tnh ca Pht gio

trong nc e rng nhiu ngi-nht l nhng ngi ang ht lng bnh vc ng cm quyn nh ng Hong Nguyn Nhun v phe nhm ca ng-s khng ng , v cm t ny din t s y a hay hnh h trong chn lao t. Nhng nh ngha v ngc t v s y a by gi khng cn l nh ngha cng ngt trong t in na, m c suy din theo thc t ca i sng ngi dn di s cai tr khc nghit ca mt ch c ng, qua , bt c s giam hm, tri buc, qun ch, qun thc, km kp, kim sot, ngn chn, bao vy, khng cho i-li, ct h khu, ct t thng tin v lin lc (bi nh cm quyn)... u l nhng hnh thc ca t; cng nh bt c s n p, tra tn (th xc hay tinh thn), e da, khng b, bt b, bt cc, mi lm vic lin tc (bi nh cm quyn)... u l nhng hnh thc ca y. Vi ngha m rng nh th, xin ni ngay l Pht gio Vit Nam c hai gio hi ang b t y: Gio hi Thng nht, gi cho l Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht (GHPGVNTN), l gio hi c lp c hnh thnh trc nm

1975, b cm hot ng cng khai, ch c th m thm hnh o; cc v lnh o gio hi ny tng b lu y, tng b t, v hin ang b qun ch, qun thc ti gia; Gio hi Nh nc, gi cho l Gio Hi Pht Gio Vit Nam (GHPGVN), l gio hi c thnh lp nm 1981 di s hng dn, lo li, kim sot... ca Nh nc, v t khi thnh lp cho n nay cng sinh hot theo s ch o ca Nh nc. T thc trng t y ni trn, c th ni l hai gio hi u l nn nhn. iu khc l c bit c mnh l nn nhn hay khng; v nu bit th phn ng th no?

HAI CON NG
Chng ai sinh hot thm lng hoc cng khai trong hai gio hi trn m khng bit rng gio hi ca mnh b cm ch nhng iu ng lm, v b thc y phi lm nhng iu khng ng lm; nhng iu b cm ch th gii hn s mnh ca mnh i vi dn tc v o php, nhng iu b thc y phi lm th khin mnh ri xa truyn thng Tng-gi. Ngay t khi im ca cuc

ma-xt gia Pht gio v chnh quyn Mc-xt, mt s bit r, thng thn phn ng, khng chp nhn s kim sot v lo li ca nh nc, mun c tip tc hnh o theo truyn thng nht qun t ngn xa ca mnh; s cn li cng bit, nhng gi l nh khng bit, hoc bit m ngm ng nut cay m chp nhn n c yn thn m hnh o trong nhng gii hn c cho php. T m ra hai con ng cho hai anh em mt nh chia tay nhau: hai gio hi. iu ny khng c g ng tic nu hai anh em vn tng knh v thng yu nhau, m thm h tr nhau trong s nghip hong php li sanh. Chia tay theo cch y u cng l iu cn thit trong mt giai on no . Nhng nu iu ny c th thc hin th li chng phi l iu m nh cm quyn mong i. Vy ri, sut 23 nm tm thi chia tay, cng lc m xa khng thy u l c hi on t. S can thip ca chnh quyn vo ni tnh Pht gio qua gio hi hp php trong mt thi gian di khin cho nhng ngi trong gio hi ny quen thuc dn, mt c tinh thn c lp v t

tip theo trang 7

Hnh: LNG MAI

TM MT THC H
tm l. nh rng lm th kin ny tht l thin ti v n th k mi chn v hai mi. Nhng khng nn ly m bo rng gio iu ca Pht l hn tt c. Ci tng quan gia Pht gio v khoa hc, c hai u cn c vo l tr, khng nn xy dng trn s dng khoa hc m chng minh tn gio hoc s dng tn gio m thay th cho khoa hc. o Pht, v ch ny n khc hn cc tn gio, l mt s tu luyn, theo ngha tm nguyn ca danh t ny: tu l lm cho cng tt p thm mi, luyn l lm cho tinh rng thm mi. Pht t tu luyn lm cho l tr cng thm thun thc hn hu n ci gic. Nu s tu luyn y dng d b vn , chun b cc iu kin, vch li trc bng trc gic hay th kin cho cc s gii p cc vn ny, th tn gio s l hng o cho i i qun ca Khoa hc. Chng y Nit bn s khng cn l mt ci cha khng c g ng trong v ch nhm ca cc v B Tt t gic nhi gic tha, mi t c. Trong hai mi lm th k qua, nhng th kin ca o Pht lm khi hng cho vn chng v ngh thut ca nhiu dn tc Chu. Nay, nu lm khi hng c cho khoa hc, nhng th kin ca ci vn minh tu s mi

CHO THI I
ny s lm cho vn minh ny trn lan khp a cu, tr nn mt ci chung ca nhn loi. Phn no ca nhng th kin ny chng minh bng khoa hc c th ti bi cho ming t khoa hc rng ln v ph nhiu thm, phn no cha thc nghim c th dng trc gic thm xt v ph phn. Nh vy, ci th kin mi ny s lm cht phn nui sng cc loi cy trit hc cho cnh l sum s, hoa qu vinh mu. Chng y ci gch ni lin TN GIO TRIT HC - KHOA HC CHNH TR s thnh c. Nhng chng y, tn gio khng cn l o Pht c xa na. Sau my

ln thay lt i hnh, n khng cn gi nhng nt dng m ngi ta thng thy. Vy, di ci sc mi, ta hy cho mt ci danh mi v gi l Minh o. Nhn trong Minh o, ta thy c t bi, v bc i, c cng bnh v thng ngi, c bnh ng v t do... tm mt li l tt c cc cao vng ca cc tn gio, k c x hi ch ngha hin kim. Th th tuy bt ngun ni o Pht, Minh o phi tng hp tt c cc nn tng lun l ca tt c cc tn gio, xy p ci c s chung cho vic x th: O C. C nn tng o c vng chi ri, th chnh tr mi hon v ci ngha tm nguyn ca n l dp ci lon n ci sa tr, sa ng by i theo ng chnh, mt con ng rng thnh thang li c tr tu soi sng t, ch khng phi li m ly eo hp v trong m ti nh t xa n nay. C ci chnh tr nh th mi trnh c ha dn tc v giai cp tng tranh,

lp c cnh thanh bnh cho loi ngi. Nh vy, s khng cn l ci chnh tr c xa, theo li ca Thng ng phng ng v Machiavel phng Ty, bi v, mt khi c cnh thanh bnh, th cm quyn x th khng cn l nhng ngi y dc vng m l nhng bc hin trit, vy u cn cn nhng thut man tr v bo ngc nh by gi. Khoa hc v trit hc s hun c mt tinh thn mi. Minh o cng s khi hng cho ngh thut v vn chng. Cc th ny s nh n m c mt gia tc ln v tin ti vi mt vn tc cha tng thy. l cuc ch mnh vn ha, cuc cch mnh ch thc v bn vng hn ht. N n khng nh nhng trt m v ph hoi khng l. N n trong i giy nhung, khng ai nghe m ng, ch c k sng sut mi trong thy c.
H HU TNG

16

quyt hi no khng hay, n ni nhng quyt nh quan trng u phi ch i s dn o ca nh nc (thng qua Ban Tn Gio). V thay v nhn nhng thnh vin ca mt ng phi chnh tr ang bao vy, li dng, kim sot mnh, nh l nhng ngoi nhn, th gi y, li nhn nhng anh em tm thi chia tay ca mnh nh l ngi ngoi, nu khng mun ni l k th. Nhng n ming ca ngoi nhn th tc nh vo mnh l chuyn thng thi, ch l nhng ci au ngoi da, n nhn chu ng lu ngy s lnh; nhng anh em trong nh m s dng nhng n ming, th thut ca ng phi chnh tr bn ngoi nh mnh vo ng o ca mnh th au tn tm can. Ng r ca hai con ng nu khng bnh tm nhn li, s khng c c may no ni kt. V vy cn phi nhn li thy mu cht ca cuc phn ly; nhn li tm con ng tr v ngi li bn nhau. Bnh kh ca th gian, Php Pht c trm ngn phng thuc cha tr, khng l ni au ca Tng-gi li khng thuc cha? Phng thc cha tr, qu ngi nm trong tay, ni y khng dm lm bn. Ch xin ghi li mt s iu ng suy gm lu nay v nhng g xy ra, ang xy ra trn hai ng ng phn ly y. u l im ging, u l im khc?

na: L tng v sinh hot thng nht. L tng ca ngi xut gia l thng cu Pht o, h ha chng sanh (trn th thc hin con ng gic ng ca Pht, di th m lng cu chng sanh). Thc hin l tng y chnh l th hin truyn thng mun i ca Pht gio. Sinh hot thng nht ca Tng-gi t nn tng trn gii lut v phng thc lc ha. Theo Pht gio pht trin (i tha), Tng-gi t nguyn dn thn thip th hnh o (gn gi, tip xc vi cuc i m hnh o), t y li m ra thm nhiu qui ch v iu l mi ty theo quc gia v thi i. l truyn thng ca Pht gio ni chung, p dng cho Tng-gi (tp th xut gia), hoc cho tng c nhn tng s. Nhng nhng tp th Tng-gi ri rc, nhng c nhn tng s hay c s ri rc, ch chm lo phn tu tp c nhn hoc pht trin cc b trong mn phi, a phng, th mt giai on hoc hon cnh no , c th gp nhng chng duyn ngoi ti v t nhng chng duyn khng th n c ng ph, i hi phi c mt s kt hp su rng v cht ch t tn v pht trin. Nhu cu kt hp y thi thc v a dn n vic thng nht cc h phi, sn mn Pht gio. Do , Pht gio nh mt t chc, mt tp th thng nht v mt l tng v h tr sinh hot trn bnh din qui m hn l iu c nhin phi nh hnh. Trn sch v, hay trong t in, ngi ta c th nh ngha Pht gio mt cch n gin nh l nhng li Pht dy (gio: li dy; Pht gio: li Pht dy). Nhng ch l ngha ph, cn trn mt thc t, ngi t hc n c no cng phi hiu rng ngoi ngha

ph ni trn, ngha chnh ca danh t Pht gio cn ch cho mt t chc Pht gio, ni theo ting Vit l o Pht, c ngha l c mt hoc nhiu t chc Pht gio (trong mi quc gia) c ng hng, l tng, lnh o v qun chng. Nu Pht gio ch l nhng li dy ca Pht th khng c Tam Bo (gm Pht, Php v Tng), v nu Pht gio ch l nhng li dy trn kinh in th cng khng tng c tp th Tng-gi (qui nh l mt chng t-kheo t 4 ngi tr ln) ngay t thi c Pht cn ti th. c ngi c tnh tng l v s hin hu ca t chc Pht gio nh l mt tn gio (d rng trn bnh din hc thuyt, Pht gio khng nm trong nh ngha ca mt tn gio thn quyn nh cc tn gio khc), hn l mun ku gi Pht gio chp nhn mt Pht gio tn ngng v t chc, khng cn danh tng, khng cn hnh thc, mc chnh quyn mun lm g th lm i vi Pht gio cng nh i vi dn tc? Ni vy th chng hiu g v Pht gio, m cng chng hiu g v lp trng ca Pht gio i vi dn tc. Nhn li con ng truyn b ca o Pht vo Vit Nam, chng ta thy l tng v sinh hot ca Pht gio ty thun nhn tnh v quc ni y, thch ng v ha quyn vi tnh hiu ha v tinh thn t ch ca dn tc. Sut dng lch s gn hai nghn nm ca Pht gio ti Vit Nam, Pht gio lun gn lin vi dng sinh mnh ca t nc, t s tn vong ca mnh trong s tn vong ca dn tc; m mun thc hin iu y, trc nht Pht gio phi kt hp thnh mt khi thng nht, c ng hng, c lnh o, c qun chng, t thng tng n h tng. Chnh t y m
tip theo trang 20

TM THNG NH

nh: TM THNG NH

M X TC TRN I THNG M!
M mi sng cuc i nh th Bao yu thng tn ty vi khoan dung M p ta tranh, th, rung, bin, mun trng Cuc i M t bi, tm hon ho Nay x tc M x lun phin no Ht B tnh gic nim Nam m Nguyn M sng i chng con bt kh Liu v thng, bn M lm yu thng i nhn gian mng m khn lng Con cn M d xc thn gy guc Con cn M, ci ba ngn thng thuc X tc ny, nh x ci xa xm!

TH NO L PHT GIO TRUYN THNG?


y l iu m bt c ngi con Pht no, xut gia hay ti gia, u c th t hiu. Tu trung c hai kha cnh cn quan tm m nu thiu th Pht gio Vit Nam s khng cn l Pht gio Vit Nam

tip theo trang 9

T DUYN N DUYN

KIU

PHT

Nguyn Du dng trong Truyn Kiu u nm trong ngha ch duyn, hay duyn khi ca nh Pht; trong c th nu ra mt s trng hp, no l, duyn tri, duyn k ng, trn duyn, nhn duyn, khun duyn, dy duyn, duyn i la, duyn bn by, duyn n, t duyn, v duyn, c duyn, duyn xa, v.v Do duyn hp m cc s vt v s kin trn th gian ny c hin hu. Do duyn ly tn m cc php hoi dit. Tt c mi s vt trn i ny vn khng tht. Gic ng c l duyn sinh ny th vo c Pht Php, chuyn ha c nghip lc, v gii thot kh au. Ging nh trng hp ngi X Li Pht (Sariputra), v t tr tu bc nht ca c Pht, nh nghe bi k nhn duyn ca T Kheo M Thng m c gic ng c chn l cu cnh. Bi k rng, Ch php tng duyn sinh, dic phc tng duyn dit, ng Pht i sa mn, thng tc nh th thuyt, (Cc php sinh t duyn, cng t duyn m dit, thy ti l Pht, thng

dy nh th). chnh l l do ti sao ngi cu v gii nghip cho Kiu l mt v ni c c php hiu Gic Duyn. Gic Duyn tc l duyn gic ng, hay gic ng l duyn sinh. iu ny c ngha l ch khi no gic ng c l duyn sinh ca vn s vn vt trn th gian ny th mi c th gii thot c s tri buc ca nghip lc t mun kip. S rng: Nhn qu vi nng, Lm Truy bui trc Tin ng bui sau. Khi nng gieo ngc trm chu, n nhau ti gp nhau rc v, Cng nhau nng ca b , Tho am cng gn k chng xa. Nng ca b l nng ta vo s gic ng, l bc vo ca gii thot. Cn ni thm rng, kip on trng ca Kiu l kip nn ca i nghip, i duyn, l mt trong mi hai vng mc xch tri buc chng sinh trong ci lun hi sinh t m nh Pht gi l Mi Hai Nhn Duyn. i nghip

l duyn th 8 trong 12 nhn duyn ny. Khi liu ng c i duyn cng c ngha l m c cnh ca bc vo ng gii thot. Ch duyn trong Truyn Kiu cng a chng ta n mt nhn thc quan trng khc m thi ho Nguyn Du dng chuyn ha thuyt nh mnh ca nh Nho v m ra con ng sng cho vn mnh ca Kiu. nh mnh ca nh Nho l quy lut siu nhin ngoi ti p t ln thn phn con ngi nh mt th mnh lnh ti cao khng th chi b, hay chuyn ha. Vi nh mnh, thn phn con ngi l tr chi ca con to, ca mnh tri. Ngm hay mun s ti tri, Tri kia bt lm ngi c thn. Bt phong trn phi phong trn, Cho thanh cao mi c phn thanh cao. Nhng vi duyn ca nh Pht th tt c mi th trn i ny, t vt cht n tinh thn, u khng tn ti vnh vin, khng thng cn, m v thng bin dch khng ngng,

v do duyn hp m sinh ri cng do duyn ly tn m hoi dit. Chnh do duyn sinh m nghip lc c th c thay i, c chuyn ha. Tc khin ra lng lng sch ri! Nh duyn khi m nguyn l nghip lc mang sc thi uyn chuyn v ch ng t con ngi. Chnh con ngi to nghip lnh hay d th qu bo vui hay kh. Khng mt ai ngoi con ngi c thm quyn i vi vn mnh ca chnh mnh. Khi dng tm tt th hnh nghip s tt lnh, v ngc li, ch khng do bt c ai khc lm thay cho con ngi. Cho nn Nguyn Du kt lun Truyn Kiu bng my cu o v cao thm: mang ly nghip vo thn, Cng ng trch ln tri gn tri xa. Thin cn ti lng ta, Ch tm kia mi bng ba ch ti.
HUNH KIM QUANG

tnh m cc php c hnh thnh, (D hu khng ngha c nht thit php c thnh). Mi ch duyn m thi ho Nguyn Du dng trong Truyn Kiu c th mang ngha khc nhau ty theo ng cnh ca chng. Chng c th l ch duyn trong tng quan, tng duyn gn b ca tnh yu, hay mi tng quan, tng duyn gia con ngi vi con ngi, gia con ngi vi x hi v th gii, v.v Nhng tt c u nm trong ngha tng th ca ch duyn nh Pht. T , cho thy rng 47 ch duyn, ng mt mnh hay i chung vi ch khc, m thi ho

17

khng bit l nng ti, hay i l nh ti.

Nhng ngi mun nm c Hn u by gi?


V NH LIN

1
Thng Ging nm 1979, tri giam T20 Phan ng Lu n ln nhng li n i l cng sn Tu ang ng binh vng bin gii mn Bc nh cng sn n em Vit Nam. T nhn trong tri x xm bn tn. Ngi th hy vng l tnh hnh sm thay i v thot cnh c chu chim lng; ngi th quan ngi l Tu m thng th t nc s cn bi t hn; ngi th dng dng phn nh tm trng chng cn trong mong g na. D sao, th nhng tin tc chng c g l chnh xc lt t bn ngoi vo do nhng ngi mi b bt cng gip i t bt nhm chn, phn no qun i nhng i kht, gh l, nng bc ca phng giam nm ngi nh c mi sp lp trong hp. Trong bi cnh , mt s t cc phng nhn lnh chuyn tri. Mt bui sng, kng va im, bo hiu gi lm vic ca tri, cc qun gio tri giam tay cm danh sch n tng phng c tn nhng t nhn phi chuyn tri. Khng kh n ln nh mt ci ch. Ting cc tc vang t phng ny sang phng khc. Hu nh mi ngi ai cng ngoc ming ku ln thnh ting nh g sp b em i lm tht. Ting ku truyn khp ni nghe nh m thanh ca mt l st sinh. Ch l t nhn gi nhng ln chuyn tri l bt g. Hnh nh ngi ta th tay vo chung la bt tng con g em i git ly tht gy ra s hong lon cho loi gia cm ny ra sao, th cnh ca cc phng giam mi khi c lnh chuyn phng, hay chuyn tri y nh th. Ngi i u t lo lng, khng bit ri v u; cn ngi li th bun b, v

Hng Anh by gi l ch bo ca mt t tun bo rt thnh cng MelT phng 5 khu C2, ti bourn bn c. Nm 1994, v mt s ngi na b khi ti sang c chi, gp chuyn sang phng 2 khu li nhau Hng Anh bo: A, nhp cng vi t nhn H hn, may m vt t cc phng giam khc. bin sm, ch khng th Chuyn chuyn phng ln oan mng v v bc ny gip ti rt ngn c Nm b bt. hnh pht b cng tay 90 ngy ti nh ng ten. 2 Va bc chn vo phng giam mi, ti vui mng v gp li hai ngi bn t cng vi nhau nhng thng trc ti phng 5 khu C1, l anh H Chnh v anh Nguyn Vn Lch. Cha kp b nhng vt dng nhch nhc ca i t xung t, anh Lch nm tay ti ko v pha gc phng v gii thiu vi mt ng gi, m mi nhn, ti bit ngay l nhn vt ting tm lng ly: H Hu Tng. Anh Lch ni, bc Nm, thng Thi n, n tc l thng Giao m anh Linh tnh a n gp bc Nm lc cha b bt . Bc Nm vc ngi hi thp, da xanh ti, hm rng to, chc v cu vng. Hai tai ca Bc Nm di, dy, trng nh tai Pht. Bc Nm nhn ti soi mi. Bc bo: Thng Thi, my n cm chung vi tao v hai anh Chnh v Lch nghe. bc Nm my ni chuyn cho my nghe. Bc Nm my, cch ni thn mt, xu xa c th ca ngi min Nam.

Ba n chung u tin, nhn bc Nm a t canh chung ca c bn Cu chuyn ca bc ly ngi ln hp, ti thng k, hi hp nh chuyn v bc qu i thi. Ci t hip Kim Dung vy, nhng Li gii thiu ca anh Lch nt n, c v chng ti vn nghe. li ti v ci m ma v cht bng m ny lng, gi tm t chn cu Th cha mt th nc lng V vic bc v t chc Ngh vo nhng ngy bng vi vi lt b nht ca bc Nm b bt, bc gn cui nm 75. m , thch. Ti ni a vi bc cho bit, ngay khi cng ti p xe n mt im m mun a nc mt: sn chim min Nam, bc hn cng anh Linh i i bc Nm te tua y nh in mt tp ti liu ca gp bc H Hu Tng. ci t phi khng bc. Vit Nam c Lp -Thng Anh Linh, ti c dp ng gi ci bo ti: Nht-Trung Lp ng quen khi i sinh hot vi Ngi ta gi bc Nm Minh Hi, ri gi trc tip on Vn Cng Ch Linh my l H Hu T m, bng ng bu in cho do nhc s Vit Chung thi no bc Nm my tt c gii lnh o ng cm u ti Trung tm cng i t, t Ty, t Quc cng sn, t B chnh tr Hun luyn Cn b Quc gia, t Cng sn. cho n cc Trung ng gia Vng Tu. Ci hn y vin v Tnh y cc m l ti tham gia Ba ngy phng 2 khu tnh. Trong ti liu, bc hot ng trong t chc A trc khi chuyn sang ni r v nhu cu bt buc ca bc H Hu Tng. tri giam T30 Ch Ha, Vit Nam phi Trung Lp Gp anh Linh, anh bo, bc Nm em bn c th trong bi cnh tnh hnh m ti gi ma th ny ra lun cho ti nghe v ca khu vc Chu. ng m l m n nh bc thi cuc v k din tin gi qu quyt rng, Trung Nm th khng an tm vic bc v cc ng ch Lp l gii php duy nht lm, v cn nh trong ng ca bc b bt. Bn c th cho Vit Nam, v bc l hm gn rp xi n a l hai bn tng en ngi u tin ca Vit Kao ca bc Nm thng l mt. Bn en, mt Nam kin tr eo ui lp xuyn b cng an theo di. con tt qua sng chn trng ny. Nn, mt mai Th l chng ti chia tay, mt tng, hai xe en k khi tnh th b o p, cng anh Linh hn ti mt dp ngang hng tng , sn H Ni phi nhng khc. trong khi chn chiu ca b chp nhn Trung m en ngay cung tng Lp th h s bt buc Trc m , ti nh , nn tng ht phi cy nh n bc. Bc Hng Anh, mt ngi bn ng lui. Bn , ch cn cn li trong chic ti t l hc tr ting Ty Ban Nha ca bc Nm gim ti mi ng tnh INH QUANG ANH THI chung quanh nh bc, mi khi anh n nh bc hc. Sau ny, cnh ni vi ti chc anh cng phi thi hc, v mi khi ra vo, cng an ni phng bc Nm anh k lm.

mt nc chiu xe na l tng en i i. Ti phin bn en tn cng, hai xe en v vo mt tng , tng ln lt n ln, nhng li b cht en d xung. Tng thua, khng n ln cht en c v l mt tng en. Bc Nm gii thch, hai xe en, mt l Vit Nam Cng Ha, mt l Mt Trn Gii Phng Min Nam. Tng l cng sn min Bc, cn con tt en chnh l bc Nm v t chc ca bc Nm. Bc bo ti, Vit Nam Cng Ha thua ngy 30 thng T, Mt Trn Gii Phng Min Nam b xa s sau khi cng sn min Bc vo Nam; trong nhng ngy sp ti, cng sn min Bc phi nhng quyn li cho t chc tn l Vit Nam c Lp -Thng Nht -Trung Lp ng Minh Hi do bc lnh o.

b qun o veste cng i giy en v ni rng, v s tnh th bin chuyn mau qu, khng kp v nh ly qun o mc trong l tip nhn chnh quyn t tay cng sn, nn bc nh cng an chp php v tn nh bc mang qun o giy v cho bc. Chnh v cu chuyn ny m nhiu bn t ca chng ti sng vi m c c ngy theo chn bc thot i t v ginh ly chnh quyn trong vinh quang. Ba ngy cui cng tri giam T20, chng ti khng c pht chiu, mung, chn n cm. Bc Nm bo, n hnh mnh trc khi th . Rng sng ngy th t, tng hai ngi mt, chng ti b cng tay a ra xe chuyn tri. Cn c vo s lng thc phm l mt bnh m m cng an pht cho mi ngi, ti on l chng ti s b chuyn qua mt tri giam no rt gn, ch nu chuyn xa th khu phn s t 3 n 5 bnh, v c pht c nc ung na. Kinh nghim t gip ti on nh th. Qu tht, chng ti n tri giam T30 Ch Ha vo khong 9 gi. Ti li may mn c chung vi bc Nm cng hai anh Chnh v Lch. T cm chung ca bc chu chng ti vn th, vn nhng ln hp canh chung trong mt thau nha, thc n gia nh nui th phi d xn tng t mt, v khng bit ln nui k tip s l bao gi. Mt tun lin, tri giam khng pht chiu, t, mung. Khng cho i tm. Ci nng hm hp lm m hi t nh nhi, pht in ln v thm mt go nc xi ln ngi. Bc Nm bo: Ti n th mnh trc khi th , rng chu ng, ng chng i. Bc sang tun th nh, ng chu k mt nm vi ln tri giam cho t n tht heo, mi ngi ch c mt ming m tht by nhy bng u ngn tay ci vi vi mung nc m mn cht mui, nhng cng lm vui i t. Hnh phc hn na l cn c pht chiu, t, mung nha v sng cc k l c i tm. i sng tri giam bt u vo nhp bnh thng, ngha l ngy cm hai ba, tun tm hai ln, v hu nh khng ai cn b gi ln vn phng thm vn na, v chuyn qua Ch Ha l xem nh h s xp li, n t bao nhiu th ch c L c Th bit. Vy m bc Nm vn lc quan nh thng. ng gi Ci Rng Cn Th ny bo ti, ti n mnh dng sc trc khi th . ng l khu kh nghch ngm, vui tu, coi tri bng vung ca nhn vt m lng C Nhu (ta ca mt trong nhng tc phm ca H Hu Tng). Nhng ngi t phng 9 khu BC Ch Ha vo nhng thng u ca nm 1979 chc hn khng qun c hnh nh ca bc Nm. ng gi c thi quen, mi ln i tm lc no bc cng lm lt em ln phng nhng si ch tm thy chung quanh b tm. Bc t m ni cc si ny vi nhau v an

THNG GING NH BC NM TNG!


18

thnh mt ci gng tay vi nm ngn li ra ngoi. Ci gng x x bc eo vo tay phi v dng k c thn th mi khi i tm. Ti n, bc ging mng ri vt hai bn ln nh mt ci lu. l gi bt u bc em c th ra chi, ri bo hai t l anh Chnh v anh Lch i gi tng ngi m bc nhm trc n lu vi bc lun thi cuc cho nghe. Khi bc say sa ni, hai anh Chnh v Lch knh cn lng nghe, cho d cu chuyn m no gn nh cng cng mt ni dung: bc Nm my sp c th ra tip qun chnh quyn. Nhng ngi tr trong phng th c ngi v tin bc tuyt i nn chm m trong hy vng vo ngy s c danh g vi ni sng; c ngi th phn vn lm, khng bit thc h ra sao. Nhng ngi t thuc th h t nhiu bit bc Nm th dng dng, thm ch c ngi cn xa gn ma mai cho rng bc Nm hoang tng, tu, ngy th.

3
Mt k nim ti c nh hoi v bc. Mt bui tra, nh mi ngy, sau khi cho nhng t nhn c n lm lao ng trong tri ln cc phng ly thng ng cm chun b cho ba n chiu. Cng an coi tri giam kha cc ca st ni ngn chia cc khu. Hm , khng bit v l do g, hn mt gi tra ri m kng bo dt gi ngh vn khng im. Tri giam th khng kh vng lng nh t. Bc Nm l ngi ph tan ci im ng . Bc phn tnh b rng, ti n rt chy ri, anh em chun b ph ca v. Th ri bc Nm bn triu tp mt bui hp khn vi m tr, v bt u phn cng thng ny lm vic ny, thng kia lm vic kia, chun b tip qun chnh quyn. Bc Nm giao cho ti

nhim v khi ra ti ngoi phi huy ng xe ch anh em t nhn ca tri giam n tp trung sn vn ng Cng Ha, ch nghe lnh bc. Ti cn nh, ti a vi bc rng, trong khi cha ph c ca phng giam, anh em cn phi bo v bc v s cn cng an no n cm th, x sng vo phng th cht. Ti cng vi anh em khc n ngay ch cha cc thng nc ca ton phng, ni c bc tng si mng cao ti u gi, ri c m chuyn cc thng nc c ch lm ni n tr cho bc Nm. Ti va lm va ci v bit l mnh a, cn nhng anh em khc, tm trng h ra sao qu tnh ti khng r. Ba gi, sinh hot ton tri tr li bnh thng, cng an ln m ca tng phng cho lnh cm. Khng bit lc ng gi Nm ca ti ngh g? Ra khi t vo cui nm 1983, hn hai thng sau ti vt bin v b cng an n nh bt ln na, Nhng may qu, bt ht. n M, ti c dp gp nhiu ngi cng th h bc Nm v c ngi l bn bc Nm. Nghe ti k nhng k nim trong t vi bc Nm, nhng ch bc ny ci v bo, H Hu Tng gi m sa ma cho cng sn ngh rng ng khng cn minh mn na v nh gi thp ng; ch phi ni cho ng, H Hu Tng l mt trong nhng tr tu ly lng ca Vit Nam v tng ngang dc trong sut chiu di lch s tranh u cn i ca t nc mnh. Tm c nhng tc phm ca H Hu Tng v nhng cun sch ca cc tc gi khc ni v bc Nm, ti thy rng, qu tht, bc Tng li rt nhiu di sn cho Vit Nam trong lnh vc vn ha cng nh trong cng cuc u tranh cho t do-hnh phc ca dn tc mnh. Ch khng nh hnh nh bc Nm m ti tng hiu khng ng trong thi gian vi bc ni cc

tri t cng sn. m cui cng trc khi bc Nm v hai anh Chnh v Lch b chuyn tri, bc cu c xem mi vic s ra sao. T b, y l ln u tin ti d mt bui cu c. Bc Nm dng mt mnh g nh lm c lc i tm vo bui sng lm vt cu c. Ti th l khng thy g l ht, nhng bc bo c linh lm, c ang chy v c ni l sp c bin chuyn n ni ri. Khng kh ban m tri giam nh rn rn khi bc ni c l vong ngi cht ngay ch bn cha nc trung tm tri giam. C linh tht! Sng hm sau, mt bui sng thng Su nm 1979, bc Nm v hai t ct rut b bt cng v l H Chnh v Nguyn Vn Lch b gi tn chuyn tri cng vi mt s t nhn ca cc phng giam khc. Gi pht chia tay, bc Nm ni vi ti: Chc chn l c th tip qun chnh quyn, k nui sp ti, my s nhn c qu ca bc Nm gi my, my nh coi k h mm ruc, s c tin tao gi vo. l ln cui ti nhn thy bc Nm Tng. Bc b chuyn i lao ng tri giam Hm Tn. Sau ny, khi c th ra khi tri giam Ch Ha vo nm 1983, ti c tin bc mt hai nm trc. Anh em bn tri giam Hm Tn c th v ni vi ti l bc Nm b au nng, cng an a bc v nh, xe b lt trn ng, bc c a vo nh thng cha tr, ri a v nh. Bc Nm vnh vin ra i vi s chng kin ca bc Nm gi. Cn anh Chnh v anh Lch th hn 20 nm ri, ti khng bit tin g v hai anh.

V Hu Bnh cht sau khi c th. Bc Thi Lng Nghim qua Thy S mi cht. Anh Nguyn an Qu th b t nhiu ln na v cng quyt chng li cng quyn, hin ang sng Si Gn nhng b qun ch ti gia gay gt. Anh on Vit Hot th ang t nn trn t M v vn nhit huyt nh ngy no. Nhng ngi ni trn v nhiu ngi na cng nh bc Nm Tng, c mt i tn ty m vn cha nhn thy mt Vit Nam ti sng.

Li thm mt ci Tt xa qu nh. My hm nay, thi tit Qun Cam gi ht hiu lnh khin ti nh qu i, nhng ci Tt trong t. Vit nhng ging ny, con nh thng bc v cng bc Nm i! Thng bc nhng ngy nghit ng trong tri giam, bng chn canh chung ln mi nut cng bao ni cay ng kh cc ca mt phn ngi sut i mu cu ci chung cho dn tc.
INH QUANG ANH THI

hi b giam phng giam tp th, mt ngi t hi H Hu Tng: Bc Tng i! Thi Ty, thi Ng nh Dim v c thi ny na, thi no bc cng i t. Bc c hiu ti sao bc c t hoi vy khng? H Hu Tng nhn anh ta, va ci, va hi: My tr li gim tao i, ti sao? Anh ta nhanh nhu tr li: D qu m! Tn bc l Hu Tng nn bc phi hng t di di! H Hu Tng ci bun: C th thng ny ni ng!

4
Bc Nm khng cn na. Nhiu ngi cng t vi bc cng khng cn na. Bc Nguyn Tin H, ch

TC PHM CA H HU TNG
CHNH TR, KINH T, TRIT HC:
n n

X hi hc nhp mn (Minh c, 1945) Kinh t hc v kinh t chnh tr nhp mn (Tn Vit, 1945) n Tng lai kinh t Vit-nam (Hn Thuyn, 1945) n Phong kin l g? (Minh c,1946) n Vn dn tc (Minh c,1946) n Mun tm hiu chnh tr (Minh c,1946) n Tng lai vn ha Vit-nam (Minh c,1946, Hu Minh, 1965).

VN HC S:
n

Lch s vn chng Vit-nam (quyn 1) (L Li, 1950).

Hu Giang) gm 4 tp: Mai Thoi Dung, Tam nhn ng hnh, ng thy Qung, Ba li ngi (Nam Cng, 1966). n B Gi nc Nam lm g? (tiu thuyt tranh u chng Php) gm Thu Hng v Ch Tp (Sng Chung, 1949). n Ni lng thng Hip (L Li, 1949). n K th (tiu thuyt d s) (Hu Minh, 1964). n B Thuc trng sanh gm 3 tp: Xy mng, Phc c v Vn nguyn (Hu Minh, 1964). Hoa dinh cm trn (tip theo Thuc trng sanh). n Ngi M u t (tc gi xut bn, Paris, 1968) ...

VN PHM:
n

Php ni v vit hi ng (1950) n Em hc ting m (1950) n Em tp c (1951).

TIU LUN: Nhng k thut cn bn ca ngh lm

DCH:

bo (in ti Paris, 1951, Ha ng, 1965), Trm t ca mt tn ti t hnh (L Bi, 1965), Lun lm I (Hu Minh, 1965), Ni ti Ph Xun (nhng bi tham lun c ti i Hc Hu) (Hu Minh, 1965).

Tam quc ch (quyn 1, 1951)

TRUYN NGN, TP VN: Qu trng thn


(1952), K chuyn (Hu Minh, 1965), N tinh thn (Hu Minh, 1965).

TRUYN:
n

B Mt thu ngn nm (truyn tro phng chnh tr) gm c: Phi Lc sang Tu (Sng Chung, 1949), Phi Lc no Hoa K (Vannay, Paris, 1955), Tiu Phi Lc no Sign (Nam Cng, 1966), Dim Hng xut gi (Nam Cng, 1966). n B Hn bm m hoa (tiu thuyt lch s x hi, min

T TRUYN V HI K: Thng Thuc con nh


nng (An Tim, 1966), 41 nm lm bo (Tr ng, ng Nam ti bn ti Paris, 1984), Un ftu de paille dans la tourmente (Paris, 1969, cha in).

19

tip theo trang 17

NGH V PHT GIO VIT NAM


Pht gio Vit Nam to nn bn sc ring, m ra truyn thng c th ca mnh trong s mnh hong php li sanh song hnh vi s nghip cu quc, kin quc, trong th vun bi o lc, ngoi th c th gip nc an dn. Truyn thng cao p y c trao truyn v k tha qua nhiu triu i, nhiu th h, cho n thi ng i qua Tng Hi Pht Gio Vit Nam nm 1951, cng nh Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht nm 1964. khc ln ting phn i, ma mai; trong khi , li c v tn ng ng h mt gio hi do nh nc ch th thnh lp vi s cng nhin tuyn b tnh cch chnh thng mt cch c on, c tn, thiu dn ch v cng bng, qua Hin chng (ca gio hi ny): Gio Hi Pht Gio Vit Nam l t chc Pht Gio duy nht i din cho Pht Gio Vit Nam v mi mt quan h trong nc v nc ngoi. Xin nhn li lch s tm cu tr li. Ngy 04 thng 01 nm 1964, Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht ra i. Gio hi ny l hu thn ca Tng Hi Pht Gio Vit Nam thnh lp t nm 1951 nh nu trc. Khng phi n ngy mi c s thng nht Pht gio. Cng khng phi n thi im mi nu t vn Pht gio vi dn tc. M chnh l, trong mc im tu thnh s thng nht ha hp lch s y, trng tuyn truyn thng cao p ca gn hai nghn nm Pht gio trn qu hng, khng nh tnh cch truyn tha ca mnh i

vi s nghip hnh o cu i ca tin nhn, a vai ra sn sng m nhn trng trch ca Pht gio i vi nhn loi v dn tc. K tha l k tha ch . y, hy nghe on m u ca Hin Chng Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht: Cng b L tng Ha bnh ca gio l c Pht, cc tng phi Pht gio, Bc tng v Nam tng ti Vit Nam, thc hin nguyn vng thng nht thc s hoi bo t lu phc v nhn loi v dn tc: l lp trng thun nht ca Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht. Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht khng t s tn ti ni nguyn v c bit m t s tn ti y trong s tn ti ca nhn loi v dn tc. (1) Chnh v t s tn ti ca mnh trong s tn ti ca nhn loi v dn tc m gio hi y khng th tiu vong, sp theo cc ch chnh tr giai on. Khi no dn tc cn, gio hi y cn. Lc dn tc kh au, gio hi y phi ln ting, phi phn ng, khng th ngi im m nhn hoc a tng theo cc th lc c y a dn sinh. Khng t s tn ti ni nguyn v c bit, v mt trit l, th hin tinh thn v ng; v mt hnh ng, xc minh con ng dn thn, nhp th, ha nhp cuc i ca Pht gio. Th gii gic ng cng nh hnh ng ca Pht gio khng nm bn

ngoi cuc i, v con ngi khng cn i tm bt c mt th gii no khc. iu ny gii thch cho ta ti sao (Quc s) Khung Vit ung dung tch cc tham gia vo vic nc vic dn v c nhng ng gp to ln cho s nghip bo v c lp ca t quc... (2) V ng v dn thn. Dn thn mt cch v ng. Pht gio c mt trong cuc i nh th. V s truyn tha, k tha cng ch . K tha truyn thng va hnh o, va cu i m khng dnh mc vo cuc i, ch khng phi ch tp hp li vi nhau nh lm mt bi ton cng (3), di s ch o chn dt ca mt ng phi chnh tr cm quyn. Trn thc t, cng nh theo l thuyt m ng Trung Hiu, mt cn b Cng sn ng ra sp t vic thng nht Pht gio ghi li, th GHPGVN c t chc theo m hnh kim t thp ln ngc (4) (c ngha l ch c thng tng v trung tng l thc s c mt), cn h tng th b trng. H tng y l qun chng Pht t. y khng phi l iu s xut ca ng CSVN khi ch o thnh lp GHPGVN m l s c tnh ngay t ban u Pht gio khng bm r c vo qun chng, s b kim sot v b bng i bt c lc no ng mun. Chnh quyn lo s c th trong tng lai, GHPGVN s nm c qun chng ri to nn mt th lc i lp mnh m i khng li h, nn h ct r trc. l iu khng may, nhng cng l iu may. May ch gio hi do nh nc ch o khng nm c qun

TRUYN THA, K THA CI G?


Nh th, mt gio hi gi l truyn thng, k tha s nghip ca gn 2000 nm Pht gio trn qu hng l gio hi no? K tha, truyn tha ci g? V th no l chnh thng? Khng phi rng mt gio hi k tha c truyn thng phc v o Php v Dn Tc th mc nhin mang tnh chnh thng sao? Vy m khi Tng Ni v Pht t ku gi s phc hot ca mt gio hi chnh thng, mt gio hi dn lp khng phi tay sai, khng phi cng c ca bt c chnh quyn no, th mt s Pht t

chng li ko v pha ng, phc v cho ng. T im ny, c th t nghi vn rng, vy thc s ai, t chc no, ang nm c a s qun chng ti Vit Nam? Khng l ng CSVN? Khng l GHPGVN? - Khng phi. M chnh l Pht gio Vit Nam ni chung. Mt nn Pht gio truyn thng, c lp, ng trong lng dn tc. Nhng ni vy th hy cn mng lung m h lm. V khi ngh n mt nn Pht gio nh th, qun chng Pht t vn tm kim mt biu tng c th nng vo. Biu tng y phi hi tnh cch truyn thng i vi o Php v i vi Dn tc. Trong trng hp , s khng t chc Pht gio no tm vc v uy tn lm biu tng ngoi Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht. Do kin tr vi truyn thng o Php v Dn Tc (khng km theo Ch Ngha X Hi) m GHPGVNTN d b nh nc c tnh xa tn, tiu dit, vn cn sng v tip tc lm biu tng cho Pht gio Vit Nam. Nh vy, mt gio hi gi l truyn thng l gio hi dn lp, c thnh lp do nguyn thng nht ca Tng Ni v Pht t, trong tinh thn ha hp v di s soi sng ca gio l Pht; v c t chc mt cch c lp, khng c s can d ca bt c th lc chnh quyn hay ng phi chnh tr no. Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht ra i, c mt v sinh hot trong truyn thng v trong tnh cch truyn tha ni trn. Khi t nc ht chin tranh, nhu cu thng nht Pht gio ton quc l

tip theo trang 15

nh: TRN BCH MAI - www.facebook.com/tbmai

KHI BI HT TR V
g ln hn t quc. Vn ho khng phi ch l i sng ca mt dn tc m cn l nhng g gi li c sau nhng tn ph, lng qun. Vit Nam qu hng ngo ngh sau 30 thng T 1975 hn nm trong danh sch cc tc phm vn ho i try m ng tm mi cch xa b, tn dit. Th nhng, nh git nc r ra t k v nh bng hoa mc gia rng gai, bi ht sng st, ra i v tr v. tn ti, mt bi th, mt bn nhc cng phi tri qua nhng gn lc, nhng cuc b phiu cng bng khng ch ca ngi nghe, ngi

khi chia tay bit bao gi cn gp li. Nhng ngy thng , cuc chin vn cn trong cao im. M rt qun nn mu chy trn rung ng Vit Nam ch cn l mu Vit Nam. Thm cnh ca ma h la cha qua ht. Trn khp min Nam, u u cng c nh nhau, u u cng c ngi chy gic. M c ca tui tr chng ti l c thy mt ngy t nc ho bnh, mt ngy qu hng khng cn nghe ting sng. m cui tri h, chng ti ngi quy qun thnh mt vng trn rng quanh ct c trng Thiu Sinh Qun v ht nhc cng ng nh vi i nhng vng vn, lo u ang tru nng trong lng. Bi ht c ht nhiu nht trong m l Vit Nam qu hng ngo ngh, v khi ip khc ct ln cng l khi chng ti ht trong nc mt: Mu ta t thnh Vn Lang dn li Xng da tht ny cha ng mit mi Tng ngy qua Ci ngo ngh i trong au nhc khng ngui. Chng ta thnh mt on ngi hin ngang Trn bn chng ht ci a vang vang Cn Vit Nam

c di mt ch chnh tr no m cn ca c lch s lu di. Bi ht pht xut t tnh yu nc trong sng nh Vit Nam qu hng ngo ngh s li rt lu trong lng tui tr Vit Nam hm nay v nhiu th h mai sau. L mt ngi thch tham gia cc sinh hot vn ngh cng ng, bi ht mang ti v thi tr tui ca mnh. Ti cn nh, ma h 1973, khi cn l sinh vin nm th nht, Vit Nam qu

hng ngo ngh cng l nhc sinh hot chnh ca tri h sinh vin ton quc quy t i din sinh vin cc trng i hc v c sinh vin du hc v ngh h, do B Gio dc v Thanh nin t chc ln u v c l cng l ln cui ti trng Thiu Sinh Qun, Vng Tu. m trc ngy chia tay, chng ti khng ai ng c. Ngy mai s mi ngi mi ng, ch v Hu, anh v Lt, em v Cn Th v a s chng ti s tr li Si Gn. Cng mt th h chin tranh nh nhau,

20

iu m tt c Tng Ni v Pht t c nc mong i, nhng chc chn l khng th lm bi ton cng, nht l bi ton cng c ch o, c t ra v c gii p sn bi mt ng phi th tr vn chng thc lng g i vi vic xy dng v pht trin Pht gio. Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht khng chp n ci tn v t chc ca mnh. T chc Pht gio Vit Nam t Tng Hi c th bung b tr thnh Gio Hi Thng Nht th lm sao khng th t Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht chuyn thnh mt gio hi mi! Nhng phi c tnh cch k tha, v phi chuyn vn c truyn thng cao p ca nghn xa. Khng l t i dng i vo ao cn? Khng l gn hai nghn nm hnh o cu i, dng nc gi nc, by gi i k tha s nghip ca Mc-L hay H ch tch? Khng l gn hai nghn nm phc v o php, phng s dn tc, by gi tp hp li tn vinh, phng s, hay lm cng c h tr mt ng phi, mt chnh quyn?

trng, ng hng, sinh hot... ca cc v ny; t cu hi rng Gio Hi Thng Nht (GHPGVNTN) loay hoay gn 30 nm lm c g (t trong nc n hi ngoi), ng thi cao nhng thnh tu ca Gio Hi Pht Gio Vit Nam (GHPGVN) di s ch o ca nh nc Cng sn. Trc khi i vo chi tit l GHPGVNTN lm c g, ging v khc th no vi GHPGVN, xin tha rng, i vi ti, Pht t l Pht t, khng c Pht t tr thc hay Pht t tht hc. Vo cng cha, hy lt b ht nhng tc hm, hc v, bng cp, giai tng... em thn v tm thanh tnh, thit tha cu hc o l gic ng, gii thot. Pht gio ch c thin tri thc l nhng ngi bn o ng hnh, hng dn, h tr nhau trn bc ng tu hc; ch khng c ci gi l tr thc Pht t hay Pht t tr thc l nhng ngi khoa bng ngoi th tc vo cha (hoc khng bao gi vo cha) m c khoe khoang, khoc lc, vit hng chc bi vit v Pht gio mt cch bc hc thng minh, nhng chng bit tn knh quy y Tam Bo, chng th gii, chng h thc hnh gio l, xut hin u cng ph trng bn ng to tng, chuyn dm ng li ngi cao t thn v phe nhm, thy li th nhng vo, thy danh th chy theo, ch bit Pht gio trn sch v, hay qua nhng thng tin t bo ch, giy t, li n, li k... Vng, th c tm cho l c mt thnh phn gi l Pht t tr thc i, nhng thc cht ch l Pht t giy.

By gi xin trnh by lc qua v nhng g Gio Hi c v mi lm c, khng lm c: - L tng: mc tiu ti hu ca ngi con Pht l t n gii thot, gic ng; ly tr tu lm s nghip; song song vi n lc thnh tu o qu b l hnh nguyn cu nhn sinh, khng c l tng hay s nghip no cao hn th. L tng ny phn nh truyn thng mun i ca Pht gio l thng cu Pht o, h ha chng sanh (nh nu trc), c c ng li trn bnh din quc gia l o Php v Dn Tc, nh l phng chm hnh hot. Vi l tng ny, thnh vin (c nhn) ca c hai gio hi, tt nhin l phi theo ui, d l trong gio hi no, hoc khng trong gio hi no. Bi v tng s Pht gio m khng theo ui l tng ny th chng c th gi l tng s hay S gi Nh Lai c na. y l im ging. Nhng nu GHPGVN c hnh thnh vi phng chm o Php - Dn Tc Ch Ngha X Hi th khc vi GHPGVNTN rt nhiu, rt xa. - V tr, vai tr ca Pht gio trong lng Dn tc: Hai gio hi u c hnh thnh t mt t nc, nhng trong hai hon cnh v thi i khc nhau. Vn khng phi l thnh lp trc hay sau, m ch l mi gio hi t t mnh vo v tr, vai tr no trong dng sinh mnh dn tc. y l lp trng ca GHPGVNTN, c nu ra bng biu ng trong i Hi K VII vo nm 1977, ti tr s trung ng Cha n Quang,

v c lp li sau ny qua Yu Sch 9 im ngy 25/6/1992: Php l ca Gio Hi l 2000 nm truyn o trn gii t Vit Nam ny; C s ca Gio Hi l nng thn, thnh th, cao nguyn v hi o; a v ca Gio Hi l 80% dn chng gi, tr, ln, b... V hy nhn vo li m u ca hai bn hin chng ca hai gio hi, chng ta thy GHPGVNTN khng t s tn ti ni nguyn v c bit m t s tn ti y trong s tn ti ca nhn loi v dn tc, cn GHPGVN th ghi r nh vy trong Li Ni u ca Hin Chng: Gio Hi Pht Gio Vit Nam hot ng trong khun kh Hin php v lut php ca Nc Cng Ha X Hi Ch Ngha Vit Nam. (5) Mt bn th t mnh vo dng sinh mnh ca Dn tc; mt bn th t mnh vo sinh mnh ca mt ch , mt nh nc, m ng sau, l mt ng phi chnh tr th tc. - V sinh hot: c Pht dy l sau khi ngi nhp dit, t ngi phi ly gii lut lm thy, phi nng vo gii lut m sinh hot, v gii lut chnh l th mng ca ch Pht. im ny th c nhn nhng thnh vin ca hai gio hi u theo ui, v l truyn thng lu i; nhng v mt t chc sinh hot th chnh v GHPGVN t mnh trong khun kh Hin php v lut php ca Nh nc Cng Ha X Hi Ch Ngha, thng qua Ban Tn Gio v Mt Trn T Quc Vit Nam, nn cc sinh hot truyn thng ca Tng-gi b xm phm v can thip mt cch phi l. in hnh l

cc gii n truyn gii cho tng s, u c s chng minh ca nhng cn b nh nc; cc gii phm (Ha Thng, Thng Ta, i c...) u c s chun nhn ca nh nc mi c thnh tu. y l iu m GHPGVN lm c m GHPGVNTN khng th no chu c. - Cc chng trnh Pht s c th: Nhm Pht t giy t vn l GHPGVNTN (k c trong nc ln hi ngoi) lm c g, c a ra c chng trnh Pht s c th no chng? Nu cu hi ny do mt v thin s chn chnh nu t th cu tr li ca GHPGVNTN s l khng c g c (v nhng g chng ti lm c u khng ghi s sch, cng chng np bo co cho ai, cng chng k l cng n, cng c g vi ai). Nhng y l cu hi ca nhng ngi chp n hnh thc, t nng danh tng, cho nn v phng tin m phi tr li theo php th gian nh sau: ngoi Pht s thi i (c tnh giai on) l u tranh i hi s phc hot ca mt gio hi c lp, sinh hot theo ng truyn thng ca Tng-gi (m GHPGVN khng lm), chng ti vn hon thnh tt c nhim v ca Tng-gi (m GHPGVN c lm - khng k l lm tt hay khng). Nhim v y ca Tnggi l g? - Ngoi vic tu tp c nhn, chng ti cn chm lo vic hong php li sanh qua cc Pht s c th nh: sng tc, dch thut, m cc lp ging dy Pht Php cho Tng Ni ln c s, hng
tip theo trang 26

PHT GIO THNG NHT V PHT GIO VIT NAM KHC V GING CH NO?
Mt nhm ngi xng l Pht t tr thc thng tung ra nhng lot bi kch Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht, kch t c nhn cc v lnh o, cho n lp

Triu con tim ny cn triu khi kiu hng. Nhng git nc mt ca tui sinh vin nh xung xt thng cho dn tc mnh. Ti sao c chin tranh v ti sao chin tranh xy ra trn t nc chng ti m khng phi ti mt quc gia no khc? My thng sau, thng Ging nm 1974, bi ht Vit Nam qu hng ngo ngh c ht vang trn ng ph Hu, Nng, Si Gn, Cn Th sau khi Hong Sa ri vo tay Trung Quc. Nhng bn tin nh i t Nng, danh sch nhng ngi hy sinh c c trn cc i pht thanh lm ri nc mt. V hm nay, ba mi ba nm sau, trong ci lnh ma ng trn x ngi, nhng li nhc Vit Nam qu hng ngo ngh t YouTube pht ra nh xoy vo tim. Ti li ngh n cc anh, nhng ngi hy sinh Hong Sa thng Ging nm 1974, Trng Sa thng Ba nm 1988. Cc anh khc nhau chic o nhng cng mt mi tc en, mt mu mu , mt ging da vng, cng n ht go thm, ht mui mn, cng ln ln bng ging sa m Vit Nam, v cng cht di bn tay hi qun Trung Quc xm lng. Vit Nam, sau ba mi ba nm c lp, t do vn cha thot ra khi s phn nhc tiu b xm

lc, vn cha tho c ci vng kim c Trung Quc trn u. Vit Nam c mt lnh hi di trn ba ngn cy s nhng thc t khng cn c bin. C hnh lang ng hi rng bao la t Hi Nam n Hong Sa v xung tn Trng Sa b Trung Quc chim. Nu v mt ng cung dc theo lnh hi , ng dn Vit Nam ch cn c th i cu c ven b ch khng th nh c nh ng dn Trung Quc, Nht Bn, Thi Lan hay cc quc gia khc trong vng bin ng. Pha sau tm bng in m mi su ch vng hu ngh thm thit gia hai ng Cng sn Vit Nam v Trung Quc l thn xc ca ng dn Vit Nam tri bnh bng dc cc hi o ca t tin mnh li. Trong sut dng lch s, ho xm lng t phng Bc vn l mi e do thng xuyn. Khc vi cc thi i trc y, ci bt hnh ca Vit Nam ngy nay khng phi ch l mt t nhng mt t m khng i li c ngay. Cuc khng Nguyn ln th nht trong hng vng tc nh Trn ch c mi Trn Nht Hiu ch trng Nhp Tng v ln th hai ch c Trn ch Tc v m hu tc Trn Kin, Trn Vn Lng, Trn T Vin ch trng Hng Nguyn nhng ngy nay, v mt lp trng quan im, Vit Nam c n 14

Trn ch Tc v 160 Trn Kin. Trn ng gia Vit Nam v Trung Quc din ra ti Trng Sa nm 1988 theo tc gi Daniel J. Dzurek trong bin kho Xung t Trng Sa: Ai c mt trc? (The Spratly Islands Dispute: Whos on First?) ch ko di vn vn 28 pht v Vit Nam chu ng hu ht thng vong. Vi mt gii lnh o tham quyn c v v s chnh lch qu xa v k thut chin tranh nh th, cuc u tranh ginh li hai qun o s v cng kh khn. D sao, tui tr Vit Nam, khc vi cc th h Tn Tro, Pc B trc y, th h Hong Sa, Trng Sa ngy nay c nhiu c hi tip xc, hc hi v so snh gia ch cc em ang sng vi cc t tng t do dn ch, khoa hc k thut tin tin, nh , hy vng cc em s c nhng chn la ng cho mnh v cho t nc ph hp vi dng chy ca vn minh nhn loi. Trong cuc chin Vit Nam di my mi nm ng sn xut ra khng bit bao nhiu bi ht, bi th kch ng lng yu nc nhng ti sao cc em khng c, khng ht na? Nh mt c gi trong nc tr li, n gin ch v chng nht nho. thc su sc c th hin khng ch trong khu hiu cc em h m ngay c trong nhng bi ht cc

em ht. Sau nhng Nh c Bc H trong ngy vui i thng, Dy m i, Ni vng tay ln ca nhng ngy u phong tro, cc bn tr trong nc i tm nhng nhc phm ni ln lng yu nc trong sng, tch cc, khng b nhim, cha tng b li dng v h tm c Vit Nam qu hng ngo ngh. Ta nh ging dn i trn trn l la hng Mt lnh nh ng cng nhn v mt xa xm Da chn m hi nh nhi cun vng gn ti m vt thng r mu ta ci di nh mt tri. Mi khi nhc n nhng kh khn t nc, chng ta thng nghe n nhng bt hnh, ni au, tnh t ti mc cm, vng l mt thc t hm nay, th nhng dn tc Vit Nam vn xng nn vn hin lu, nc non b ci chia, phong tc Bc Nam cng khc nh Nguyn Tri khng nh, khng phi ch bit au, bit t ti mc cm m thi nhng t nhng ni au bit ln ln bng t ho v kiu hnh lm ngi Vit Nam. Ch da tinh thn ca tui tr Vit Nam hm nay khng c g khc hn l lch s. Khng th lm nn lch s m khng cn hc lch s. Lch s s l v kh, l hnh trang trong hnh trnh tranh u cho mt

nc Vit Nam mi, cng nh xy dng mt Vit Nam ti p sau ny. Ta khuyn chu con ta cn tip tc lm ngi Lm ngi huy hong phi chn lm ngi dn Nam Lm ngi ngang tng im mt my ca trn gian Hi nhng ai gc xung ngoi dy hng cng i ln. Vit Nam qu hng ngo ngh nh git nc mt bi trng ca tui tr Vit Nam ngy no nh xung trn qu hng chin tranh khn kh, bc thnh hi, t thnh my v sau bao nm vn v khp gc b chn tri tr v qu hng qua nh mt ca em, qua n ci ca ch, qua ting ht ca anh, hn nhin v trong sng. T vt thng r mu ca mt dn tc tng b nhiu quc thay phin bc lt, li dng v hm nay cn ang chu ng trong p bc ca c ti ng tr, Vit Nam qu hng ngo ngh ct ln nh mt li khuyn, hy sng v hy vng tin vo lch s, s c mt ngy, s c mt ngy.
TRN TRUNG O

21

CHM TH HAIKU
HONG LONG

1. i c lau Vit ln trong gi Nhng li thm su

22

nh: UYN NGUYN

2. Cnh mai kh Bn ra ca s Trm mc chiu ng ma 3. Bng chiu ri xung Khu vn ct Loang ting sng v thanh (Vit ti Ryoanji, Kyoto) 4. Xa khi Nhng chm thuyn nh Ni t v tri 5. Ngn cao c l loi Nh ng khi Nh nhng ng my hng

6. Ct thu li nhn hot N ra mt a trng Gia chiu tn ma h 7. Cnh chim vt bay Trn tn cy Mt ci nng y 8. Ph x trp trng Hin din khim h Mt vng trng cong 9. Bng c kh Ln trn ng ray Tu i trong nng phai 10. Ch em trc nh Cy kh tru qu Mi mi nhn ra

23

NI G, NHC MI TING
1. Ti bt u lm quen vi nhng mu truyn 100 ch, rt ngn, cc ngn hoc chuyn chp trn nhng trang web Tin V, Da Mu hoc Vn Chng Vit, ri bt u quen thm nhng tn tui ca nhiu tc gi khp ni. Cm nhn bao gi cng ging nhau, mi cu chuyn lm mnh khan kht, ta ung nc m cha cn. Nhng mu truyn cc ngn 100 ch thng khng nht thit phi c kt cc r rng, bun/vui dnh cho ngi c, bi c lc thot git mnh, tung i din quanh, bin ta thnh nhng nhn vt chnh trong truyn. Khc/ci nho, xoay cuc trc/sau, lp li cho ht thy mi nhn vt. l im c th ca trng phi truyn cc ngn m ti tin, v sau n

QU HNG
Cm nhn v 101 TRUYN CC NGN 100 CH ca tc gi NGUYN TH HU
ng gp vo kho tng vn hc dn gian thi i cho hu th, nhng gi tr Sng Nhn Bn. 2. Nhng trc ht v ngay by gi, nhng mu chuyn cc ngn 100 ch ca nh vn Nguyn Th Hu gp phn lm ti nhun x hi ang chm ngp trong cn i hn v cm! V ti vn thch nht cu truyn cc ngn ca ch ni vi mnh qua facebook, n ngn hn 100 ch rt nhiu, nhng li lm thnh mt tc phm ln, v su m tnh ngi: Ch mong mt ngy no , ch em mnh c dp c gp nhau, trn qu hng mnh! Ni g, ngi Vit chng ta ngng trng nhau, m c c gp g m phi nhc nh hai ting qu hng, nghe xa vi vi!? Ni g, ngi Vit mnh yu thng nhau, m h hn, tm nhau mt ngy ni x l!? 101 truyn cc ngn 100 ch ca Ch, l nhng nt tht qun rut ca t nc-con ngi cn m chm trong cn i hn v cm, gia tng h chnh lch giu ngho su hom, chn chn nhng mnh i ring khng n c gn vi nhau.

10 TRUYN CC NGN 100 CH...


1. Vt au
Hi yu nhau. C ln gt tri cy cho nng, anh b t tay. Nng mt my ti mt, m c cnh tay anh ht hong i a i bc s! Ly nhau ri. Mt ln thy tm hnh ci sp b rt, anh mang ba inh ra sa. Loay hoay s ng b king, ba p vo tay. Mu te ra. Anh xyt xoa nh nng ly gim bng bng, nng bc bi: Sao anh vng th! Chng vi ch con! Vt t tay ngy xa gi bng thm au, au thy 36 ng tri! N cng lm ngh o t nhng ch gp di ct c xa vi gm v. Cn mn gn chp nhng mnh gm hiu v qu kh v vit hn gn tnh ngi ngy hm nay. Bn ni: - By gi anh mi nhn ra ai l ngi giu c!

4. Cu thc
Trc khi anh i cng tc xa h t chc m ci ng vo thng by m lch. Cha m hai bn lo lng v chng h s nh Ngu lang Chc n. H ci, by gi c internet, email, cht chit, in thai, webcam c xa xi g u khi hng ngy gp nhau trn mng? Vi nm qua. Anh tr v. Sng chung di mt mi nh m bng nghe xa ngi Chng ai mun bc Cu thc d nhiu thng by ma ngu

3. Vua v hong hu
Nhn in thai: Hu y , trm y! . N ng ngc: Trm no ? - Tri i, n trm m cng khng nh ra ai ? - V nhiu ngi t xng l trm lm. Bn ci xa: - Mi ln gi tn b tui thy ph ph, c nh mnh l vua! N ay nghin: -Cc ng ai cng thch lm vua, nhng ch bao gi coi v mnh l Hong hu!

5. Hc tr c
Hi hc tr l cn b i hc nn ln hn c gio vi tui. Trong lp ngoi ng gp nhau vn xng h c - em thn tnh m trn trng. Nhiu nm sau, tnh c gp li trong mt cuc hp, hc tr ni vi mi ngi : y l c gio c ca ti. Quay sang c gio : Em c mang danh thip khng, cho

2. Ngh nghip
Bn hc a cht v i lm cai thu cho cc bi o vng chui. Anh nhanh chng tr thnh i gia. Mt ngy anh b tai nn. Gia nh tan nt. Tin ca cng khng cu vn c.

24

101 truyn cc ngn qua ngi bt ca Nguyn Th Hu, nh ngi ph n chong n gia m thu, ngi khu tng mi kim mong v lnh nhng ni lng rch bm gia mt t nc m con ngi cn m gi nhng gic m sng thanh bnh, nhng kh thnh hin thc hn bao gi ht! By gi, ngi bt trong khi vit, nh nhng mi kim

c lc t chm vo ngn tay mnh, tm mu. Ch sng v vit, bng ni nim ca mt t nccon ngi Vit Nam, vn mong khi phc mt nn nhn vn sau nhng ngy tng cn. 30 thng 11, 2012 UYN NGUYN

nh: UYN NGUYN

anh. C gio nh nhn : Xin li, ti khng c danh thip. Hc tr gi l ngi sang nn c gio khng mun bt qung l quen.

L Vu lan m m vn mt mnh cm nc nh mi ngy.

Con mo l la khp nh m khng sao chui ra c. N yn tm lm vic khng lo mo n vng. Ch mon men n mm cm, xc mm vo n ht. Mo nhn thy meo meo m . N mng mo: cho cha ci ti n vng, ku g m ku! Ngi ta thng ch thy mt khc c m khng thy mt c mm cm, l th.

8. Nng Bn
Bit dp Ging sinh anh s i n min tuyt trng, t ma thu c cn mn an chic khn len, i bao tay khi dng anh s thy m p nh c c bn cnh. Anh i ri c vn cn mn ngi an nhng chic khn nhng i bao tay, cun len mm mi mang li cho c cm gic c chm vo hi m ca anh gia Si Gn y nng. C khng bit sut ma ng gi lnh ni y khn v bao tay ch nm im trong valy ca anh

6. Kha tnh yu
Cu c chi cht nhng chic kha nhiu lai nhiu mu. Chng v nng trnh trng bm kha c khc tn hai ngi vo thanh st, cha kha - theo phong tc - c vt xung sng. H th tht: Khng ai c th chia la hai ta. Nhng, 1. Ch vi thng th ng ai ny i. C hai u khng bit ngi kia cn du mt chic cha ca kha tnh yu. 2. Va qua khi cu h ci nhau v vt nhm cha kha xe hi xung sng. Th l chia tay.

10. Halloween
Mi bc n ca mi ngi nhao ra trm tr: ! ha trang n tng qu! N git mnh bc vo phng v sinh, mt gng mt l hoc trong gng ang nhn n y nghi hoc. Cht nh: hm nay vi i nn n khng trang im g c, nh bng khi n y s tm mua mt ci mt n. M c khi chng cn mt n na v c ai nhn ra ci mt tht ca n u.

9. Mo v ch
Mm cm y lng bn vy m mo vn cy v tha mt khc c. N bn ly lng bn p mo.

7. Vu lan
T sng sm anh ch ri rt chun b nhang n hoa tri ln cng cha cng mn tin cng c kh ln. M anh hi: Chiu my gi v m nu cm? - M ng ch. Chiu ti con n cm chay nh cha i. Xe chy. M ng tn ngn.

ca tc gi

NGUYN TH HU
25

O L HT HI LNG
T
it Xun cn vng ngn nng m p trn nhnh cy sp gi ca th trn Vn Gi, thi tit thun tin cho ban t chc l hi o l 3 nm ht cng nh lng Tn M. Hi ng lng chn ngy ngy 24 thng 3 m lch lm ngy hi o l cng nh. chun b cho k khai hi nm nay c thm phn trng th trong vic ht dng l thn linh, khonh t rng trc cng nh c trng xi mng sch s, to khng gian thong mt, ng thi lm ni dng sn khu, sn bi dn lng hi v thng ngon tung c, tch xa. Trc 3 ngy din ra l hi, ban t chc trin khai qua cuc hp m rng ti nh lng, gm c cc v b lo, cc bc trng thng, vi s tham d ca chnh quyn a phng. Ni dung nhc cu o l ung nc nh ngun, bu ra cc ban: vn l, nhc l, lp v cng tin hin, lp v nh, lp v miu, nh m linh, tng khch, tip tn, th k, mua mi, tri c, m thc, bo v, nh sng. Cng nhau thng nht chng trnh. Cc ban lp v cng t nh lng, trc mt ngy, ai ny u nguyn tm thnh, dn mnh sch s, t lng thanh trai. H c mt y trc 7 gi ti ca m t thn - t miu, n tp trung ng ti nh lng, chun b cho l thing linh o l. m ny gi l m tu l. L hi din khai lin tc 4 ngy theo trnh t: i nghinh. Ban t l mc o thng mu , xanh. u i mo, lng tht ai vng hoc o di, khn ng. on khing kiu, che lng vng. Thanh nin trai trng tay cm siu ao. on theo l trnh i nghinh qua miu B Cha Nguc, Chiu ng t (Trung Hoa hi qun), din qua cc ng ln qunh th trn ri v li nh lng. B con hai bn ng ko nhau ra xem tht l dng vui. Tip theo l l Cng tin hin. Nu sng n c tin hin khai khn, hu hin khai c, cng lao danh trng cc anh hng lit s v t quc qun mnh. Thnh sanh m heo dng t thn, t b Thin Y A Na c cc vua triu Nguyn tn vinh l Thng ng Thn. Vi cc vua Chm l B i Phc. Nu sng danh n cng lao B v v con dn. Tip theo l t miu, cng nh m linh, tng khch, i hnh biu, t m v ht th l khai tin. Hi vui ht cc tung c hai ngy. Sn khu thong c ba mt. Ct dng rp ginh cho i biu v khn gi. Theo truyn thng xa, vic ht th l rt quan trng. Nht th l, nh tn vng. Mng vua ln ngi bu Ly c v bn phng, Ra n nhun

V KHOA CHU

Ht hi gn gi v pht huy ngh thut truyn thng lu i, mang m bn sc dn tc, khng th thiu vng trong cc nghi thc t l. y cng l dp cc ngh s din tung th hin ti nng v biu cm sng to. Bn ngy nm m ht hi m ra mt khng kh vui ha v khp li vi nhng n tng kh qun. Ri bc nng dn v vi chuyn bn b nng ry. Ngi bn bun lo ngn np ng tin H li ch n o l c vui chi. Nhng ngy l hi th hin tinh thn on kt yu thng nhau, tht cht ngha tnh thn xm. H qun i nhng mc mu, xa b ch k t him. Bi chnh l hi biu trng nt vn ha ha gii. i vi tr em l ngun vui thp sng tui th. V cng nh lng l con mt ca qu hng, ngun ci. trm h. Chn tung Phc Hu Dung, Tam anh chin L B. S an thnh trong xm lng, n phc lc lm n, tnh on kt gia b con. Nhng iu tt p y, mi ngi u vng nim vo gi thing ca ht th l. Ba hi chn ting trng chu trang nghim rung ln sau lp vi iu bc ph mt trng c d ln. Ngi i din trnh trong c li chc mng i biu, quan khch, v dn lng, xin php ht th l dng t thn linh. Nhng ngy ht tung c rn rng nhp trng thc gic. Th tre thng tung chm hoa ln sn khu, to hng phn din vin. Tng hi trng chu gin gi. Dng ngi xem ht r nhau t 6 ng ng ko v, chu tun rm ran. Dn cc x ko ra, try xung, l lt chen nhau qua cu huyn tm n d xem. Hng qun dng ni nhau di

bng cy sp gi, trc cng nh lng. Ban m n soi rng t. y ngi huyn no. Ban ngy tp np dng xe. Di mi vm xanh che mt rp ht, nhng c b bm bm ming tru thm mi . Em b cng m say sa nhn xem din vin mang ru i mo.

tip theo trang 21

NGH V PHT GIO VIT NAM


dn qun chng tu tp, lm bo ch hay c san Pht gio, m nhiu trang li (websites) Pht gio, lm vic t thin x hi (cho trong nc ln ngoi nc), in kinh, xy cha, c tng... Trong hon cnh b nh nc cm ch sinh hot, c tnh trit tiu, nhn s gio hi chng ti u c cng khai t xng mnh l ngi ca Gio Hi Thng Nht! Mt s khng hp tc vi Gio hi nh nc, v s cn li th v mun c yn thn hnh o, chu ghi tn cha mnh vo danh sch n v ca GHPGVN. Cho nn, ng c nhn ni nhng bng tn cha m xt on s vic. Hy nghe Qun Nh, mt Pht t c tu tp, c nhit tm i vi Pht gio, v cng c lin h kh gn gi vi cc Pht t giy, nhn xt nh sau v Tng Ni trong nc: Tuy nhin, di ch cng sn-d bin cht v suy yu nh ch CSVN hin ti-mi hot ng, d trong phm vi thun ty tn gio, cng phi t trong vng kim sot ca ch , do mt s ch Tng Ni-k c nhng Tng Ni tch cc hot ng, b t y trong cc giai on vn ng ca gio hi trc y-phi chp nhn tng quyn, t mnh di bng hiu GHPGVN cn hot ng p ng nhu cu Pht s, gn gi truyn thng gn b gia o php v dn tc v c to dng mt t th cng c lp cng tt i vi chnh quyn... (6) mt on khc, Qun Nh vit thm: Nhng hot ng bo v Pht Php v t do tn ngng ca GH truyn thng t 1975 d b n p v li vo v th thm lng, nhng nh hng ca n lan rng trong tm khm ca i a s Pht t. Do ch tng d phi sinh hot trong nhng ngi cha di bng hiu GHPGVN, phi t chng t rng nu mnh khng i lp th cng

c lp vi chnh quyn, v nht l khng phn bi hay chng i vi GH truyn thng, mi to c s knh trng ca Pht t. i vi mt s v trong qu kh minh nh hp tc vi nh nc chn p GH truyn thng th hu ht cc cha chin, c s ca cc v y b Pht t ty chay... (7) Vi sinh hot v danh, v tng nh th, GHPGVNTN lm sao c c bn thu hoch hay bn bo co nh GHPGVN trnh cho Ban Tn Gio, Mt Trn T Quc, hoc bin minh phn trn vi nhng ngi ch sng v tin s vic trn sch v, giy t v nhng bng thng k? Cho nn, tht l u tr cn ct khi cc Pht t giy ni rng GHPGVNTN by gi ch cn c HT Huyn Quang, HT Qung v TT Tu S, v mc nhin xem tt c cha chin, tt c Tng Ni Pht t hin sinh hot trong nc u thuc v GHPGVN! ng l nhng u c ch v hnh thc, m cng do v hnh thc, h lun nh gi hin tnh Pht gio trong nc qua s lng cha chin, Tng Ni, Tng Ni c du hc, trng Pht hc, s Pht t i cha... Qua nhng s lng, h ni ha theo pht ngn nhn B Ngoi giao Cng sn rng trong nc hon ton khng c n p tn gio, hoc

t do tn ngng c tn trng trit . y khng th gii thch di dng cho cc Pht t giy c, ch xin mi qu v y v lng thng t nc qu hng, hy v sng v tm hiu sinh hot ca cc cha, cc trng Pht hc mt thi gian ti thiu mt nm thy thc cht ca vn t do tn gio nh th no. Tuy nhin, cng xin c gng chia x i iu vi qu v nh sau: Tn i cha, i nh th rt ng vo nhng ngy l hi c ni ln c chnh sch t do tn gio ca nh nc cng sn khng? Nhng ngy l hi l nhng ngy truyn thng c t lu trn t nc ta. C vo dp l Pht n, ng bo l lt ko nhau tp trung quanh l i chnh, hoc trn nhng con ng c thng bo trc l c xe hoa rc Pht. Nhng ngi i l hi ny khng nht thit l Pht t m bao gm tt c nhng ngi khc tn gio, v a phn ca m ng l hi l nhng ngi ham vui, i xem cnh, xem ngi, trai gi gp g, hn h, tn tnh nhau. Y ht nh vy, ngy Ging sinh cng l ngy m ng bo bt k tn gio, ko nhau tp trung quanh nh th chnh ( Si gn l nh th c B, Nha Trang l nh th ). Nhng ngy l hi , ngi ta ch n n ko n a im t chc, ri i

lng vng, n ung, ni ci... chng my ngi c vo hoc c th vo c bn trong cha (hay nh th) thc hnh cc nghi thc tn gio. V l l hi, ngi ta tp trung mt cch t pht, khng c t chc, khng c s xch ng hay ku gi g ca gio hi, cho nn nh nc khng qui trch li cho nh cha hay nh th, m nh nc cng khng c bt c bin php no ngn chn s t ng tp trung ca ng bo. Nh nc ch tng cng lc lng cng an bo v trt t m thi. Vy c th no ly s kin l hi bin minh cho t do tn gio, bin minh cho s pht trin i mi ca nh nc hay khng? Trong khi , vic hnh o ca gio hi (cc tn gio) u b nh nc gii hn, v im ti k nht l nh nc can thip vo nhng sinh hot c tnh cch thing ling v ni b ca tn gio nh gii n truyn gii, b nhim v suy tn gii / gio phm, son tho chng trnh hc ni in cho cc trng Pht hc, v.v... S lng trng Pht hc (Pht hc vin) hin nay c tng thm so vi nhng trng Pht hc trc nm 1975 khng? Hay l nhng trng Pht hc trc kia c php hot ng tr li qua s chp thun ca Ban Tn Gio v qua mt ci bng hiu khc? C mt s Pht hc

26

nh: THIN SU - www.facebook.com/tao.lao.5

Trai gi vui ci, nhn nhp. C mt khng gian rn rp hi lng. Trong sut thi gian din ra l hi. Ct tr cao gia sn nh lng tung bay c Thn vung vc. i din c Thn, l quc k thm ti pht phi trc tin nh. Chy song song

gia sn nh lng, hai hng tinh k dng cao, 8 l c tam gic, mu ng sc lung linh ngn nng vng. Nhp ching trng quyn m i thanh xng ha, trn ln vo ting kn t nh Ty vng ra, lm rn r c mt vng.

Ht hi gn gi v pht huy ngh thut truyn thng lu i, mang m bn sc dn tc, khng th thiu vng trong cc nghi thc t l. y cng l dp cc ngh s din tung th hin ti nng v biu cm sng to. Bn ngy nm m ht hi m ra mt khng kh vui

ha, v khp li vi nhng n tng kh qun. Bc nng dn v vi chuyn bn b nng ry. Ngi bn bun lo ngn np ng tin H li ch n o l c vui chi. T bn thn nhng ngy l hi th hin tinh thn on kt yu thng nhau, tht cht

ngha tnh thn xm. H qun i nhng mc mu, xa b ch k t him. Bi chnh l hi biu trng nt vn ha ha gii. i vi tr em l ngun vui thp sng tui th. V cng nh lng l con mt ca qu hng, ngun ci.

vin b ng ca vnh vin t nm 1975, qu v c bit iu ny khng? Tng ni sinh thuc cc trng Pht hc ny c c nh nc cp go, i th tin mua sch v v th chi tiu khc trong i sng hng ngy khng? Hay l cui cng cng do s h tr ca Tng Ni v Pht t hi ngoi l chnh yu? Tt c cc trng B (trung v tiu hc) ca Gio hi b nh nc chim dng hon ton lm nh t nhn cn b, hoc cc c s bun bn ca nh nc... th nn k l tng hay gim v bt ng sn cng nh cng tc vn ha gio dc ca Pht gio? Tt c cc cha chin trong nc hin nay c tng thm khng? C thm nhiu cha mi hay vn ch l nhng cha c t trc 1975, by gi h dt, nt cn sa cha? V qu v c bit l c mt s ngi cha b bin mt hon ton tr thnh nhng cng s ca nh nc khng? Th ri, nhng cha c c tn trang, trng tu t nam ra bc (m qu v cho l cng lao ca nh nc cng sn, hoc ca Gio hi theo nh nc), vy qu v c bit tin bc u m cc cha ny c lo vic trng tu hay khng? Ca nh nc chu cp hay l ca Gio hi nh nc i th? Hay chng qua u do cc ng bo Pht t hi ngoi (l ch lc gp

ca) cng Pht t trong nc (gp sc) phi hp m hon thnh? M s vn ng ti chnh thnh cng, nu khng do s h tr ca Tng Ni hi ngoi th lm sao m c? Trn thc t, nh nc v Gio hi nh nc chng c gp cng lao g trong vic trng tu cc ngi cha ti Vit Nam, ngoi vic k giy php vi iu kin chu t lt tin bc ca ng s ng n. Cn nhng danh lam thng cnh m nh nc ht lng h tr to nn nhng im du lch, tham quan, hnh hng (10 cnh hnh hng ni ting nh nhm Pht t giy ca tng!) th chng qua l vic u t kim li ca nh nc m thi, sao li c th nng cn n mc khng nhn ra s thc ny? c phi l nh nc ng h Pht Php u, m ch l ng h ti tin ca h thi! V vic trng tu c th c xem nh l s tin b chng? V Tng Ni sinh du hc nc ngoi, cng na n nh vic trng tu cha chin c nt trong nc. C bao gi qu v hi chuyn, tm hiu v i sng ca cc Tng Ni du hc cha? T khi lm th tc xin i du hc cho n khi c cp giy php ra i, tn km bao nhiu tin ti ca gia nh mnh, hay ca Pht t hi ngoi, chuyn vo ti ca chnh cc thnh vin cao cp c thm quyn thuc Gio hi nh nc v cc

cn b nh nc lin h? c ra hi ngoi hc ri, mi thng nhn tin t u m sinh sng, ng hc ph, mua sch v? - Xin tha, nh nc v Gio hi nh nc khng ng gp gip g cho cc Tng Ni sinh du hc c: hon ton l do Tng Ni v Pht t hi ngoi i th! Cho n vic cu i, gim ngho (do nh nc ku gi), cu tr thin tai... qu v c bit u l ngun ti chnh trng yu thc hin cc cng tc ny khng? Vn l t ngun ti tr t hi ngoi m cc thnh vin ca Gio hi truyn thng lc no cng sn sng a vai ra gnh vc, vn ng. M Tng Ni v Pht t hi ngoi l ai? Phn nhiu l ngi ca Gio hi truyn thng tha qu v; cn nhng ngi khng thuc v (hoc khng cng b thuc v) Gio hi truyn thng th a s cng khng phi l ngi ca Gio hi nh nc, cng chng phi l cn b nh nc. Vy th nh nc v Gio hi nh nc k cng k n g y trong vic pht trin v xy dng Pht gio trong nc? Tm li, gn 30 nm nay, gio hi chng ti chng lm c g nhiu, ngoi nhng vic hong php li sinh tng lm t trc nm 1975; ch c

iu khc l v hon cnh, chng ti phi lm vic trong s thm lng, khng nu danh, khng hin tng m thi. Vn hong php phi xem nh l vic nh (hong php th gia v), gio hi no cng phi lm v lm c theo kh nng v gii hn ca mnh, khng dm so b hn thua, nhiu t (v i xa hn na th ri vo danh tng); nhng iu chng ti tin chc rng i vi dn tc v o php, chng ti lm ng chc nng v s mnh ca mnh, gi c truyn thng cao p ca Pht gio t nghn xa, khng bao gi chu khut ly trc cng quyn, t sinh mnh ca mnh trong dng sinh mnh ca dn tc v o php nn lun sn sng hy sinh cho s trng tn v hng thnh ca dn tc v o php.

LM CHNH TR?
Nhng nhng vic Gio hi chng ti lm th li b quy chp l lm chnh tr. iu ny thc t ra sao? Truyn thng ca Tnggi t nghn xa l khng tham d th quyn. Pht gio trong nhng triu i hng thnh nht vn lun nm ngoi nhng tranh chp quyn bnh th gian. V tr ca Pht gio l v tr c vn cho cc chnh quyn, khch l cc qun vng v chnh quyn mang tinh thn Pht Php em vo th gian hu

mang li phc lc, an bnh cho dn sinh. Khng bao gi c s vic tng s u tranh, biu tnh... i lt chnh quyn ri chnh mnh ln thay. Trong lch s Vit Nam cng nh lch s Pht gio Vit Nam cha tng xy ra vic . Nh cm quyn c lo s v chp m Pht gio lm chnh tr. Nhng ngi ng h chnh quyn cng ni ha theo, cho rng Gio hi Thng nht lm chnh tr. Thm ch mt vi bc lnh o trong Gio hi thuc nh nc cng cng khai tuyn b l cc thnh vin Gio hi Thng nht lm chnh tr. y khng di dng bn ci v cc nh ngha chnh tr theo cch t chng sch v. Ch xin nu nhng hnh nh c th, nhng trc ht, xin trch dn mt vi on ca Ha Thng Thch c Nhun thy phn no sinh hot truyn thng ca thin mn, c bit l i vi vn chnh quyn hay chnh tr: Nn nh rng: khng phi ch bt u t i nh L, Pht gio mi c vn ch o cho gung my chnh quyn. Pht gio lm vic ny t nh inh. Pht gio khng nga tay xin vic hoc qu ly, lun ci quyn mn xin n hu, nhm tha mn nh ty tin ring t, ln trn p di i vi cc o khc. Pht gio bao gi
tip theo trang 28

27

tip theo trang 27

NGH V PHT GIO VIT NAM


cng ng ngoi chnh quyn. Cc thin s c i sng ring, ti cc t vin, tu o, hnh o. Lch s Vit Nam cha tng ghi mt v thin s no ang tinh tin tu hnh m ci b php phc nhn phm phc ca triu nh, v nhp cung in an c bao gi. (8) Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht gi ng truyn thng y: khng tham d th quyn; v v khng c mc ch tham d th quyn nn khng lm chnh tr. Cn vic tranh u i hi s phc hot ca Gio hi truyn thng trong vng 30 nm nay, l nguyn vng v l phn ng chnh ng minh nh lp trng nht qun ca mnh, ng thi gi gn khng Pht gio ri vo vng kim sot ch o ca mt ng phi chnh tr th tc ang lm hi nc hi dn, trnh cho Pht gio khng lu li vt nh trong lch s gn hai nghn nm gn b vi dn tc. Gio hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht ch i hi s sinh hot bnh thng nh trc 1975, mt sinh hot c lp khng c s can d, kim sot, ch o ca bt k chnh quyn no (d l chnh quyn tt, hung g l chnh quyn xu). Nhn li nhng thnh vin lnh o ca GHPGVN th sao? Gio hi ny trc thuc Ban Tn Gio, Ban Tn Gio trc thuc Mt Trn T Quc, Mt Trn T Quc v Nh nc nm di s ch o lo li ca ng CSVN. Nh vy, v mt t chc, gio hi ny l mt tp th hon ton nm trong gung my chnh quyn, khng gi c truyn thng lu i ca Pht gio, v coi nh lm chnh tr (nhng li lm chnh tr trong v th ca nhng b nhn, v khng c quyn hn g c). l cha k n mt vi thnh vin khc trong gio hi ny l dn biu Quc hi. y li l im r rt hn, chng minh s tham chnh ca thnh vin v ca gio hi ny.

Nhng Pht t giy bnh vc cho cc nh s lm dn biu Quc hi nh nc CSVN, li s sch xa, k tn cc v quc s thi inh, L, L, Trn so snh vi s dn thn nhp th, c vn ch o... cho chnh quyn. i, tht l bun ci! Gia v th quc s thi xa v dn biu thi nay khc nhau mt tri mt vc khng l ngi t xng tr thc nh qu v li khng thy? Cc dn biu Quc hi ny u c ging dn biu Quc hi ca cc nc t do dn ch! H u c c mi lm c vn ch o, cng u c bt c quyn hn no gp phn, gp xy dng t nc, phc v dn tc! Cn nh bo rng ch c ci danh dn biu thi ch khng lm chnh tr g c th li cng khng th chp nhn c, v ni vy tc l t cng nhn mnh ch ngi cho c v, tc l lm b nhn thi sao? Bit mnh ch b li dng lm bng hoa trang im cho ch cm quyn m cng chu b li dng mang ting cho bn thn, cho Thy T, cho lch s Pht gio? Xin lng nghe Ha Thng Thch Tr Quang ni v vn thip th ca ngi xut gia cch y 31 nm: i vi cng vic th cng vic thip th c nhin khng phi l cng vic chnh ca ngi xut gia. Cng vic chnh ca ngi xut

gia l hong php. Cho nn du cho ngi xut gia phi lm mt cn b trung kin ca Pht gio, nhng cn b y phi lo cng vic hong php . Cng vic thip th nu cn lm, ngi xut gia cng ch lm m khng gi a v. a v thip th bt c di hnh thc no, trong a ht g, cng mu thun khng nhiu th t, i vi a v ngi xut gia, a v Tng bo: a v o-s ca tn . (9) Th m qu v Pht t giy c ht mnh bnh vc cho s dn thn nhp th theo kiu ng h nh nc ti a ca cc nh s dn biu, m li khch bc, chng li s dn thn nhp th ca cc thnh vin Gio hi Thng nht trong cng cuc u tranh bo v truyn thng Pht gio, i hi t do nhn quyn v mu cu phc lc cho ton dn? Ti khng hiu qu v ng trn lp trng no chng bng bn ny, ng h bn kia, mt cch thiu suy ngh, mt cch khng tr thc nh vy! Khng l tr thc Vit Nam thi nay, hay l tr thc Pht t thi nay, chng c lp trng g c? Theo phe chnh thy khng c danh li g bn theo phe t? Hy trung thc nhn li bn thn qu v xem. C phi l trong qu kh chnh qu v l nhng ngi

tng ng h ht mnh cho Gio hi Thng nht, nhng v l do ny hoc l do khc, v t i c nhn, v him khch ring t, v khng c trng dng v ct nhc ln nhng a v cao m mnh mong i... nn cui cng chy theo pha t m chng bng bn chnh ti cng? Cho d qu v c khng khng chi ci, trong thm tm, ti vn thy nhc thay cho qu v ri.

TI T PH CHNH CON NG TR V
Ti khng c bt knh i vi cc thnh vin ca Gio hi nh nc, v ngoi mt s tng gi do cng an v cn b nh nc tr hnh tr trn vo cc cha chin, nhiu v trong s y l thy, l s b, s thc, s huynh, s , hoc l bn ca ti. Cc v li l hng Tng bo, chng trung tn, nn ti lun knh th. S d ti phi di dng phn tch trnh by bao nhiu chuyn ch l hy vng qu ngi nhn li con ng 30 nm va qua. Chng ta, Tng Ni v Pht t ca hai gio hi, thnh tu c g, mt mt nhng g? Thnh tu trong 30 nm qua cng chng hn g 10 nm ca Pht gio t 1964 - 1975: 10 nm trong khi la chin tranh, 10 nm trong thi i ngho

28

nh: TYGIA NGUYENLONG - https://www.facebook.com/tygia.nguyenlong

km v vn minh k thut cha c tn tin nh 30 nm sau ny; nhng 30 nm sau ny, khng phi ch c qu ngi n c hnh o m cn c s ng gp thm lng ca chng ti. Cn v mt mt th nhiu lm. Chuyn mt mt v ti sn, ng sn v bt ng sn, ca gio hi, chng l iu to tt ng k. Th gian v thng, c g bn cht m tic nui vi nhng vt ngoi thn y. Nhng nim au kh gt ra l thm tnh thy-tr, s-mn phi ly tn, bng hu khng nhn mt nhau; cha k n nhiu Tng Ni Pht t phi hy sinh v bo v o php; v cn na, cn nhiu mt mt au thng gia thy-tr, huynh- chng ta. Nhng mt mt , nhn tht k, s thy rng khng phi do chnh chng ta to nn m do tc ng ca ngoi nhn, ca mt th lc chnh tr y th on v v cng xo quyt. Trong khi th lc y t ti quyn lc v song ca ma vng vi bao gian tr v him c m chng ta th cha t ti mc thn thng qung i nh Pht. Chng ta nh b ng, tm thi phn chia nhau mi ngi mi ng tip tc hnh o. Trong mt giai on, mt hon cnh c bit cn c phn ng tc thi, chng ta phi chn la mt trong hai con ng.

Con ng ca qu ngi khng sai, con ng ca chng ti cng khng sai. Ch c th ni l thch hp hay khng thch hp theo tng bi cnh x hi. Nhng hn nhin l qu v cng ng l c con ng di lu v c con ng nht thi ca Pht gio chng ta i ph vi mt tnh th. Khi tnh th y xy n, chng ti chn la con ng di lu, quyt bo v truyn thng ca tin nhn, cn qu v chn la con ng nht thi, tm thi xui theo th lc him c ang e da hy dit mnh, vi c vng nng theo xu hng mi m hong tr Pht o. Hai chn la u mang li nhng mt mt au thng: chng ti th b t trc him nguy, ci cht, t y; qu ngi th t trc ni nhc ca s xui dng, mang nhng tai ting khng p t pha qun chng. iu an i v gi chng ta cn ngh tng n nhau l trong sut giai on 30 nm qua, vn hong php vn c tin hnh, bng cch ny hoc bng cch khc, cng khai hoc m thm. L nhng a con c sinh ra t ming Pht, chng ta hy cn dim phc tm gi trong nh sng ca Tr tu, T bi v Hng lc ca ngi, cho nn, ch cn mt st-na quay v thi, l chng ta ha nhp trong nhau, khng cn bin gii. Khng c

bt c th lc no (d l ngoi nhn hay ni nhn) c th chia r phn tn chng ta c. Ch cn quay v. Bnh tnh nhn li nhau. Trung thc trao i mi vn . Chng ta c kh nng lm vic . Ch vi bc tht ngn, chng ta c th cng mt nh ri. Nhng ct c nhng bc chn, cng i hi nhiu tr tu v dng lc vt qua nhng thnh kin, nhng ng nhn, nhng ng vc cn tn ng sau hn 20 nm. M c th xch li gn nhau hn, trc nht chng ta phi thc hin vi bc. Vi bc y, ch da trn mt tiu ngn gn m Tng Ni Pht t mi thi i u thc hnh: Ti t ph chnh (ph b iu t-c, ng h iu chnh-thin). Xin ngh nhng bc c th nh sau, i t tch cc n tiu cc: Chng c, hnh thin: Nu bit rng th lc t c, ch lm hi cho o php v dn tc, hy tch cc chng li d phi hy sinh c thn mng, ng thi thc hin tt c nhng iu lnh, ng h ngi hin lng phc v nhn loi, chng sanh; Khng chng c, hnh thin: Nu bit th lc kia l c nhng mnh khng sc chng chi, khng sc tch ra khi vng km ch ca h, th c gi mnh, khng chng i,

nhng i vi ci thin, tp th thin, bng hu thin... (u l anh em mt nh ca mnh) phi ht sc ng h; Khng hp tc vi c, khng chng thin: Bit rng th lc kia t c, khng th chng li h c th cng gi thi bt hp tc (v tip tay vi h, ng vo hng ng ca h c ngha l mnh c tnh lm c, gin tip lm c); khng hp tc vi c m vn s khng dm ng h cho iu thin th cng ng chng bng iu thin (v chng bng iu thin li chnh l lm c); l 3 thi m chng ta c th chn la tch mnh ra khi s tr nu ca c nghip. Gi c mt trong 3 thi trn, trong mt thi gian, chc chn bin gii ngn cch gia chng ta s m nht dn. Hy tin tng nhau. Chng ta u l nhng ngi con Pht, nhng k thc hin con ng b c lm lnh, khng l li l nhng ngi c, lm vic c, ch trng c? Khng gip nhau c th cng khng th no hi nhau. Hy tr v bn nhau bng nhng bc chn ca nhng long-tng. c nh vy th khng cn th t y no c th giam nht, xing xch chng ta c na.

Con ng tr v lun rng m ch n chng ta. V s hng thnh ca Pht Php, v s phc lc cho sinh dn, xin hy ct bc ln ng. California, ngy 12 thng 01 nm 2004.
VNH HO
CH THCH: (1) c Nhun, o Pht v Dng S Vit, Vin Trit L Vit Nam v Trit Hc Th Gii xut bn nm 1996, trang 595 - 612. (2) L Mnh Tht, Lch S Pht Gio Vit Nam, Tp II, xb 2001, trang 461 - 462. (3) Li ca Ha Thng Thch Tr Quang, nguyn vn nh sau: Ni chung, thng nht Pht gio Vit Nam l tng cng s thanh khit v sc mnh ca Pht gio Vit Nam ch khng phi l lm bi ton cng..., trch t ti liu Thng Nht Pht Gio Vit Nam ca Trung Hiu, bn nh my ph bin trong nc nm 1994, trang 44. (4) Trung Hiu, Thng Nht Pht Gio Vit Nam, phn Ph lc, Hin chng GHPGVN, trang 50. (5) Trung Hiu, ti liu dn, trang 40. (6) Qun Nh, m mu tiu dit Pht gio ca CSVN, Ph Lu Na xut bn 1996, trang 76. (7) Qun Nh, sd. trang 78 - 79. (8) c Nhun, sd. trang 96. (9) Thch Tr Quang, Ngi Xut Gia, Ph Lu Na ti bn ti Hoa K, 2003, trang 96-97.

29

RAINER MARIA RILKE


TH GI NGI THI S TR TUI
K
hng c ngi no c th em n cho ng li khuyn gii hay s gip , khng c ai c. Ch c mt con ng duy nht l ng hy i vo su bn trong tm hn ca ng, tm hiu, tm kim nhu cu duyn do bc bch khin ng sng tc, xui ng vit lch: hy tm hiu xem vic y c n r su thm trong lng ng hay khng. ng hy th t nhn vi ng rng nu ngi ta cm ng vit th ng c phi cht mt i khng? Nht l: ng hy t hi vo giy pht thm lng nht trong m ti: Ti c thc s phi cn vit khng? Hy o xi trong tm hn ng tm cho ra mt cu tr li thm thy nht. Nu cu tr li kia xc nhn s i hi trong tm t ng, nu ng c th i mt vi cu hi nghim trng ny nh th bng mt cu tr li dt khot gin d Ti phi vit, nu c th tr li nh th th ng hy xy dng i ng theo mi nhu cu tm t y. Ngay trong nhng giy pht lnh m nht, hoang trng nht, i sng ca ng phi tr thnh du hiu v chng tch cho lng khao kht thi thc y. Ri ng hy n sng gn gi vi thin nhin. Hy c gng ni ln nhng g mnh thy, nhng g mnh sng, mnh yu, mnh mt, ni ln nhng th nh mnh l con ngi u tin c to ra trn i ny. ng vit nhng bi th tnh i. Trc ht phi trnh nhng ti qu d di thng thng y. l nhng ti kh khn nht. Nhng truyn thng kinh lch vng chc, i khi chi li huy hong, cng hin nhiu loi th y, thnh ra thi s ch c th din by nhng g ring bit ca mnh khi no mnh c c ni lc mnh lit trng thnh ton trit. V th hy trnh nhng ch to ln v ch nn chn nhng ch m i sng tm thng hng ngy cng hin cho ng; hy ni ln nhng ni bun, nhng kht vng, nhng t tng thong hin trong hn ng v nim tin ca ng vo mt v p mnh mang no . Hy ni ln nhng ci y vi lng chn thnh thm thit, lng l v khim tn. Hy tm cch dng nhng s vt vy quanh mnh t din t mnh, nhng hnh nh ca mng m, nhng s vt ca k nim xa xi. Nu i sng thng nht tr nn nht nho ngho nn i vi ng th ng ng bao gi qui trch n. ng hy t trch chnh ng rng ng khng tm hn thi nhn m c th gi dy trong lng mnh tt c s phong ph min man ca i sng thng nht, v i vi mt con ngi sng to th chng c g nht nho ngho nn, chng c mt ni chn no l kh khan lnh m. D ngay lc ng ang trong nh t i na, gia nhng vch tng bng bt khng lt vo nhng ting ng ca th gian, phi chng ngay lc trong lng ng vn lun lun cn li tui th b bng ca ng, kho tng vng gi qu bu, s giu sang tuyt vi, cha cht bao nhiu l k nim? Hy hng tt c tm t ng vo . Hy c gng lm tun chy li o t nhng cn gic n chm pht ngun t d vng bao la ; cung cch ring bit ca con ngi ng s tr nn cng rn, ni c n ca ng s c tri rng trn ngp v ng tr thnh nh mt ni tr n cho nhng giy pht v nh ca ban ngy

ng kn li nhng ting ng bn ngoi. V mi khi tr li tm hn mnh, i su vo th gii ca chnh mnh m lc y nu nhng vn th hin n th ng s khng bao gi bn khon rng nhng vn th y l hay hoc d. ng s khng tm cch ng ln bo bi v ng coi nh l mt vt s hu thn i t nhin, ci g gn gi thn thit i vi ng nh l mt mnh i, mt li sng, mt ting ni ca i ng. Mt tc phm ngh thut ch tuyt vi, c hn, l khi no n xut pht t mt s i hi nhu cu tm t. Chnh bn cht ca ngun gc n s phn nh n, ch khng c g khc na. ng thn mn, ti khng c chi khuyn ng ngai ra iu ny: ng hy i vo trong tm hn ng, d dm tn nhng y lng su thm m t i sng ng pht ngun lun lu. Chnh ni sui ngun y, ng mi tm c cu tr li cho cu hi: ti c cn phi sng tc hay khng? Hy nhn ly m hng ca cu tr li y m ng cng bch tra tm ngha. C th ng c gi tr thnh con ngi ngh s, th th hy nhn ti mnh ca mnh, gnh ly thin ti ca mnh vi sc nng v s oanh lit ca sinh mnh m khng bao gi i hi phn thng n t bn ngoi. Bi v con ngi sng to phi l c mt v tr cho chnh mnh, phi tm tt c mi s trong tm hn mnh, trong thin nhin m mnh lu luyn kt hp. C th l sau khi i su xung h thm trong tn hn mnh, trong nhng g c liu nht trong tm t mnh th ng c th s b vic lm thi s; (i vi ti, mnh phi cm thy rng mnh c th sng khng cn vit th mnh cng khng nn c sc vit lm g). Lc y th d sao s i xung su thm trong tm t ng cng khng hon ton ph phim. i sng ca ng, d trong trng hp no, cng ly hng i t . Nhng hng i y c th i vi ng tt p, giu sang hnh phc v rng ri, ti mong chc ng c th, d kh lng ni nhng g hn na. Ti phi ni thm g na y? Nhng g ng ni th ti nhn mnh ri. Ni cho cng, ti ch mun khuyn ng tip tc ny n pht trin theo l lut ca tm hn ng, trng thnh mt cch nghim trng, mt cch bnh thn th thi trm lng. ng ch lm phng hi s trng thnh tm t ng mt cch ph phng, khi ng soi hng nhn ra bn ngoi v mong i bn ngoi mang n cho ng nhng cu tr li m ch c tnh cm thm kn nht trong tm t ng, vo giy pht thm lng nht, mi c th mang n cu tr li thc s cho ng RAINER MARIA RILKE Dch Gi: HONG THU UYN (Phm Cng Thin) An Tim 1969

30

Hnh: Internet

Thp oan Nghim v thp Pht Hong (ni ct gi x l ca Pht hong Trn Nhn Tng) c xy li vo nm 1707 nh: TRN QUAN C

THE EMPEROR

NHN TNGS
MONASTIC LIFE
A
s various attempts to keep peace and improve the peoples living in the postwar period were proceeding, the Emperor Nhn Tng decided to hand over the imperial throne to his son Trn Anh Tng in the 3rd month of Qu T (1293). In the year that followed, i.e., the 7th month of Gip Ng (1294), on an excursion in the V Lm Valley he made up his mind to be ordained a Buddhist monk. The Complete History of i Vit says, The Emperor-Father then was going on a cruise in a cave in V Lm. The mouth of the cave was narrow and he was seated in a small boat. The Queen-Mother Tuyn T, who was sitting at the rear of the boat, told Vn Tc Vng to move to the bow and had only an oarsman employed. Later, when the Emperor-Father was about to leave [the citadel] for his ordination, he summoned Vn Tc to the Dng c House in the Thnh T Palace to take part in a feast of seafood[1] Thus, the Emperors ordination was formally held in the year Gip Ng (1294). In the Imperial Condensed History of i Vit, however, it is dated the 6th month of t Mi (1295), that is, after his fighting expedition to Laos: After his return from Laos, the EmperorFather was ordained at the V Lm Palace but then went back to the Capital.[2] In so recording, the work definitely connotes that the Emperor would not have taken any more military actions after his ordination. As it will be seen below, however, even when he already became a monk, Nhn Tng went on to have activities for the sake of the country. And he was, too, often consulted by imperial officials for crucial decisions of the court. Before his arrival in Champa as a messenger, for instance, on Nh Hi is said to have waited nearly a day to meet with Nhn Tng at the Sng Nghim Temple on Mount Ch Linh. Accordingly, the fact that the Emperor was ordained on Mount V Lm certainly took place in 1294, as in the words of the Complete History of i Vit. V Lm is a beautiful valley in what is now Ninh Bnh Province.[3] On the east is the Ng ng River, and on the other sides are limestone mountains. There remains today a shrine named Thi Vi built by the Emperor Nhn Tngs order for worshiping his grandfather the Emperor Thi Tng, his father the Emperor Thnh Tng, and his mother the Queen Hiu T, which may be precisely recognized in terms of inscriptions on the three stone tablets preserved inside the shrine. The first tablet titled Tu To Thi Vi Cung Thn T Thch Bi (Stone Tablet [Recording] the Restoration of the Thi Vi Sacred Shrine) and engraved on the 10th of the 3rd month of Vnh Thnh the Tenth (1715) was erected by the villagers, their chiefs, and local functionaries of the two villages Trung and Ct of Lm when the shrine was in time of repair. The tablet runs, In the autumn, the 8th month, of Gip Ng (1715), having seen the magnificently precious shrine handed down by the preceding reign to be in such badly ruined condition, [the local inhabitants] made a decision to restore it () The Thi Vi Precious Shrine, An ancient relic from the days Of sacred ancestors in the Trn dynasty, Who were, for generations, interested in Dhyna, Keeping the nations security, Protecting the people The second tablet of the same title records the merits of those who contributed to the restoration of the shrine. It was erected six months later of the same year and by the

by L MNH THT

same people. These two tablets are engraved on the front and back only. But the third is engraved on its four sides, the three sides of which record merits and the other titled Tu L Thi Vi in Bi K (Stone Inscription of the Restoration of the Thi Vi Shrine) records the date of construction of the shrine, that is, the years between 1273 and 1278 of Era name Bo Ph of the Trn house, and those of its restorations in the years of Quang Hng, K Su (1598), and of Bo i, Bnh Dn (1926). This tablet was engraved in the latter restoration. From the inscription dated Bo i, Bnh Dn it is known that the shrine was built in the year Bo Ph. That is to say, before mounting the throne in the 10th month of Bo Ph, Mu Dn (1278) the Emperor Nhn Tng had learned of V Lm. Then, in the war of 1278 when he was commanding the South Army to halt Tohuans troops from the north and So-tus troops from the south, he might have chosen that valley to be his headquarters where he could hold swift and urgent conferences with prominent generals Trn Quc Tun, Trn Quang Khi, and so on. Being situated in the midst of Hoa L, V Lm was naturally a remarkably strategic position. Further, the landscape there has

a fantastically attractive beauty as is described in one of his poems: The splendid bridge is horizontally reflected on the stream, Beyond which comes the ray from the sun in the evening sky. Quietly in the endless mountains red leaves are falling; Like in a dream are the wet clouds and the bell from afar. Tu Trung and the Emperor Nhn Tng Thus, V Lm was definitely chosen by the Emperor to be the place where his ordination would take place. Yet we do not know how the ordination was held and by whom it was ritually conducted. From the Recorded Sayings as the Lamps of the Saints, however, it is known that Nhn Tng was capable of penetrating into the essentials of Dhyna doctrine under Tu Trung Thng S. Therefore, he treated the latter as his master. Accordingly, he who transmitted the mind-seal to him was none other than Tu Trung Thng S, who had formerly liberated the capital Thng Long from the Yuan occupation in the war of 1285 and had ostensibly negotiated with

31

THE EMPEROR

NHN TNGS
the enemy at the base of Vn Kip in our armys plan of counteroffensives in the war of 1288. As has been said before, the Emperor Nhn Tng received an education of various branches of his time and, according to his familys tradition, came in contact with the Buddhist teaching very early in his life. In spite of this, he professed in a poem that he did not so early experience Buddhism profoundly: Form-Emptiness was incomprehensible for me at such an early age. Spring came and my mind was among a variety of flowers. Now that I have realized the face of Spring, From the meditation seat I can contemplate falling flowers. On Tu Trung Thng Ss death, the Emperor Nhn Tng himself composed a biography of his master and, simultaneously, his uncle, in which he accounted for his experience of enlightenment: Formerly, when I was going into mourning at my Queen-Mother Nguyn Thnhs death, I once visited Tu Trung Thng S and was given two records of Hseh-tou and Yeh-hsan. Rather doubtful of his secular way of living, I pretended to ask him, How is it possible for those who have had the habit of eating meat and drinking wine not to be exerted by the effect of such unwholesome actions? Suppose somebody who does not know the king to be passing by his back has thrown something at him, would he be frightened in that case? Should the king get angry at him? [Certainly it does not matter anything at all] because the two facts have nothing to do with each other, he explained. Then, he read two stanzas to express it: All saskras[4] are impermanent. Faults proceed from doubt alone. Nothing has arisen so far; Neither seeds nor sprouts are. And again, In our everyday percep-

MONASTIC LIFE
tion of all things, They arise just from our mind. Both things and mind have not truly existed. Nowhere is no-pramit. [5] Whereby I could comprehend his implications, so asking, Though it is so, how should we act as faults and merits have been definitely distinguished [in the stras]? He went on with his instruction in another stanza: Eating grass and eating meat, That depends on beings consciousness. All kinds of grass grow when spring comes. What may be called faults and merits? If so, what is the use of observing Brahmacarya[6] strictly? I asked. He smiled without saying. At my repeated question, he read two more stanzas: Observing precepts and cultivating patience, That is to gain no merits but faults. To realize merits and faults are all of nyat,[7] Do not observe precepts nor cultivate patience. And again, Like a man who is climbing a tree, Thus seeking for danger from safety; If not climbing the tree, Why must he be concerned with moon and wind? Then he instructed me secretly, Do not tell those who are not worthy. Such was the Emperor Nhn Tngs process of studying and realizing the Buddhist teaching under Tu Trung Trn Quc Tung. From his account we know that the two records he was given are named Hsehtou y-lu and Yeh-hsan y-lu respectively. The Record of Yeh-hsan is lost now; even his name is not found in any Chan books of China except for a poem of his collected in the Chan-tsung sungku lien-chou-tung.[8] In this connection, he could probably live in the years 900-1050. As far as the other record is concerned, its author, Chan Master Hseh-tou, is Ming-chiao Chung-hsien (980-1052), who lived on Mount Yehtou in Ningchou. He was a disciple of Chihmen Kuang-tsu of the Yn-

H Thin - nh: TRN QUAN C

men lineage of Chan in China. His record, namely, Hseh-tou Ming-chiao y-lu, has been popularly in vogue. According to the Recorded Sayings as the Lamps of the Saints, it was ever taught many times in the meditation halls of Vietnam after the Emperor Nhn Tngs time. Still from the account cited above we can now determine the date the Emperor Nhn Tng attained enlightenment, that is, the spring of inh Hi (1287) when our country was preparing for the third invasion of the Yuan court and when the Emperor-Queen Nguyn Thnh Thin Cm departed. At his mothers death, the Emperor himself invited his mothers brother Tu Trung Thng S Trn Quc Tung to attend her funeral. And it was on this occasion that he got awakened under Tu Trung Thng S as in the words of the dialogue above. Also from this dialogue we may acquire some knowledge of the doctrinal basis on which his thought was formed, which was later formulated by himself in a long verse titled A Worldly Life with Joy in the Way, and further developed to be a guiding principle of the development of Buddhism in Vietnam for nearly four hundred years at least, i.e., from 1300 to 1695. This is the period when Buddhism was introduced and practiced just in the midst of worldly life; otherwise stated, there were then no distinctions between monastic and lay devotees. They lived together at peace, and at times both ways of living could mani-

of Li-hsin and Chiao Tai-teng By the 1st of the 5th month of the year that followed, the Emperor Nhn Tng received a Chinese mission headed by Li-hsin and Chiao Tai-teng. They had left China in the 6th month of Chih Yuan the Thirteenth (1294), i.e., a month after Yan Chengtsus enthronement, In the prime of youth I ever and reached our counpassed national examina- try in the 2nd month of the following year. tions; At their departure, Now in my old age I deChang Po-shun is said cide to tread on the Budto have warned them dhas path. of some difficulties in this mission: Why is It should be borne in mind it said to be difficult? that the doctrinal basis Formerly it was widely mentioned above must known that a decree not be neglected in any once delivered to that research in the teaching country (i Vit) alof the Trc Lm school founded by the Emperor ways represented our Nhn Tng. For, though sovereignty, implying he had been ordained some favor or misforBuddhist monk in the 7th tune brought about for month, the Emperor actuthem. If they showed ally commanded an army anxiety in receiving it, to attack Laos in the 8th month of the same year as it meant they would obey it easily. Otherin the words of the Comwise, our task was simplete History of i Vit: In the 8th month [of Gip ply to return and report Ng, 1294] the Emperoreverything to the court Father himself marched for their own solution. an army into Laos, captur- Now, it may be someing alive numerous people what difficult for you and animals. In this campaign the spearhead Gen- to have to cover thousands of miles to pereral Trung Thnh Vng suade them to reform (name unknown) was once besieged by Laotian their country only with troops. Shortly thereafter, the help of an ordinary Phm Ng Lo launched letter. Remember that a sudden thrust to break you are not assigned the ring and then attack to go and return withthem. Being defeated, out anything achieved. they dedicated a golden It is natural that when tally to Ng Lo.[9] one is aware of ones innocence after so Receiving the mission
fest themselves within one and the same practitioner, which is typified by Hng Chn Php Tnh (14701550?), Th Tin Din Khnh (1550-1610?) and Minh Chu Hng Hi (1628-1715). They had all passed national examinations, worked as imperial officials, and undertaken various national affairs before they became Buddhist monks, as what is expressed by Php Tnh in the following lines:

32

much anxiety, one will be extremely satisfied. But satisfaction is normally the very cause of pride and contempt. So, take advantage of their pride to persuade them to follow the new way [of reform]. Obviously, the Chinese missions difficulty was in that behind the Yuan kings requests remained no compelling forces, which might be conducive to some contempt from the i Vits side. Nevertheless, Nhn Tng treated them in an unexpectedly polite manner, offering them a very formal reception, which was probably the most pleasant of his after he had been successful in smashing their plot of invasion as expressed in his poem at their departure: By the deep pool is a farewell feast warmly held. The wind of Spring cannot hinder their departure. No one knows for how long the two stars[10] of fortune Would be able to shine in the sky of i Vit. Simultaneously with the Chinese missions departure, Trn Khc Dng and Phm Tho, by the Emperors order, went to the Yuan court with his letter of applying for the Chinese Buddhist Canon. The letter, which was signed by Nhn Tng himself, is extant in the An-nan Chih-leh[11] where it is further mentioned that his application was approved of by the Yuan court. Thus, this may be the edition of the Buddhist Canon that Nhn Tngs work Thch Tht M Ng (Words in Sleep in the Stone Chamber) was later added to by Trn Anh Tngs order as in the words of the Recorded Sayings as the Lamps of the Saints. By the 6th month of the same year (1295), the Emperor-Father returned to the Capital from the V Lm Palace where he had been ordained Buddhist monk, as is recorded in the Complete History of i Vit.[12] The fact that the Emperor was ordained in V Lm, therefore, might take place in approximately the 7th month of Gip Ng (1294), that is, more than a year after his transferring the throne to his son. In the Section The EmperorFathers Return from Laos in the Summer, the 6th Month, of t

Mi (1295) of the Imperial Condensed History of i Vit, it is said that after his return from Laos, the Emperor-Father was ordained Buddhist monk at the V Lm Palace; but soon he went back to the Capital.[13] Thus, according to the Office of Historiographers of the Nguyn dynasty it was not until the summer of t Mi that Nhn Tngs ordination was held. Concerning his ordination, however, the Complete History of i Vit, in an account of the Emperors excursion in V Lm in the autumn[14] of Gip Ng (1294) and his determination to become a monk there, mentions his affectionate attitude toward Thi S[15] Trn Quang Khis son, Trn o Ti:[16] The Emperor-Father then was going on a cruise in a cave in V Lm. The mouth of the cave was narrow, so he was seated in a small boat. The Queen-Mother Tuyn T, who was sitting at the rear, told Vn Tc Vng to move to the bow and had only one oarsman employed When the EmperorFather was about to leave [the Citadel] for ordination, he summoned o Ti to the Dng c House in the Thnh T Palace for a feast of seafood. There he wrote the poem: The deliciously red skinned qui cc,[17] And the sweet-smelling yellow m yn[18] when toasted. The mountain-monk with precepts purely observed Sat at the same table but ate not the same food. The similar fact was, too, written down in H Nguyn Trngs Record of Nam ngs Dreams. According to the style of these two accounts, it is evident that the poem cited above is doubtlessly composed by Nhn Tng. On the other hand, the third line The mountain-monk with precepts purely observed points out explicitly that the poem might not be written by Trn o Ti. For, from his great respect for the Emperor Nhn Tng and his determination to give up traveling in a chariot upon learning that the Emperor always went on foot ever since his ordination, it is obvious that Trn o Ti hardly dared to mention the Emperor Nhn Tng in terms of mountain-monk. Thus, no one other than Nhn

Tng could call himself mountain-monk, particularly when his peculiar interest in mountain and forest was frequently expressed in many of his verses. Though his ordination in V Lm has been so definitely recorded, the Recorded Sayings as the Lamps of the Saints says that Nhn Tng could have been ordained in the 10th month of K Hi, i.e., Hng Long the Seventh, when [the Emperor-Father] moved to Mount Yn T, diligently cultivating the Twelve Ascetic Practices,[19] calling himself Great Ascetic Hng Vn, having the Chi Temple built where so many students as clouds gathered to study the Buddhist teaching expounded by him. It seems most likely that from the 6th month of t Mi (1295) to the 8th month of K Hi (1299) the Emperor might settle in V Lm since nothing in relation to his activities, monastic and secular, in this period is mentioned in the extant historical documents. This, too, may be the period when the Emperor is said in the Recorded Sayings as the Lamps of the Saints to have been training himself through the Twelve Ascetic Practices. In the poem The Vn Yn Temple by L Ti o, who then was Dhyna Master Huyn

Quang and living with the Emperor on Mount Yn T, described the daily living of the Great Ascetic Hng Vn as follows, Wearing kya,[20] sitting behind the papercurtain, Not concerned with stores full of pearls and cases full of jades; Forgetting delicious food, giving up sweet wine, Only a pot of egg-fruit and a jar of soy left. This is truly an unimaginably simple lifestyle of a hero, a talented emperor who just gained a glorious victory over the invaders. According to the Complete History of i Vit,[21] not until the 5th month of K Hi did Nhn Tng return from Thin Trng to Thng Long where, seeing the Emperor Anh Tng to be drunk, he gave orders for all the Court to move to Thin Trng. After getting sober again, the Emperor Anh Tng told on Nh Hi to write a memorial of apology, with which the former personally came and saw the Emperor-Father Nhn Tng in Thin Trng to ask his pardon. Still in the words of the Complete History of i Vit, by his order a temple named Ng Dc was built on Mount Yn T; and in the 8th month, the

Emperor-Father left Thin Trng Prefecture again for Mount Yn T where he went on with his ascetic practice.[22] Thus, it was by the 8th but not the 10th month as recorded in the Recorded Sayings as the Lamps of the Saints that Nhn Tng returned to his monastic life. What then were Nhn Tngs activities after his ordination? The Recorded Sayings as the Lamps of the Saints says: At the Ph Minh Temple in Thin Trng Prefecture the Emperor-Father had eminent monks invited and large halls built for preaching Buddhist teachings for many years. Thereafter, having wandered everywhere, he arrived at Camp B Chnh, staying at the Tri Kin Temple. In reality, according to the Complete History of i Vit,[23] it was in the period of Nhn Tngs practice of asceticism on Mount Yn T that the Emperor Anh Tng together with Trn Quc Tun once paid a visit to him. Later, in the 3rd month of Tn Su (1301) Nhn Tng went preaching as far as Champa and did not come back until the 11th month of the same year. Then, still in the words of the Complete History of i Vit, on the 15th of the 1st month of Qu Mo (1303), while staying

H Thin - nh: TRN QUAN C

33

tip theo trang 1

THI THNG
- Chi, tri nng m mn v sinh chi? cho 2 ci bt np l thy i Hoc ngn ng trn mt l th ca 2 hc tr teen ang chuyn tay nhau trong gi hc. H. , nh su sp ghia m ngh mi c ktra, hem i c, star life mnh kh hn cn . , bi h ca ai bu mnh not learn hn, chc mnh sng die granma lun hn my. Eh, hn my nhn c tn ca B. k? Hwa n va b broke ktra . Thy ta ri, thi stop 8, tao xch ik dza nh hc thoai, ch hng l bi n dzc cho cn n a, tao cha c ch no trong no ht, b h ca nht it dz no cng cc dz. Nhc n nhng ting lng l lng nh trn l nhc n mt th gii ngn ng y b n cn phi c gii m nn ti nh ch thu hp bi vit ny trong phm vi nhng ting Vit thi thng c xut x hay lin quan ti nhng ngn ng khc nh Php hay Anh chng hn. Nh chng ta thy, Anh ng ngy nay c xem nh mt sinh ng quc t c nhiu ngi s dng v ging dy nh mt ngn ng th hai trong nhiu quc gia trn th gii. Vic s dng Anh ng nh mt ngn ng chung cho ton cu ngy

TING VIT

cng tng trng v tr thnh mt tin ch. N mang li s cm thng trong sinh hot ton cu khng nhng trong cc lnh vc thng tin, truyn thng, lin mng m c nhng lnh vc gio dc, kinh t, thng mi, nghin cu, m nhc, du lch, cng nh cc hot ng tn gio, chnh tr hay vn ha khc. Trong nn kinh t th trng, Vit Nam l mt nc mi pht trin. Cc nc tin tin mang ti chnh v nhn lc vo Vit Nam u t nn nhu cu hc v hiu ting Anh nh mt nhp cu thng cm cn thit hn bao gi. Thm na, v phi m ca ngnh du lch, Vit Nam cn phi ni v vit Anh ng thng tho, ng hu phc v tinh thn giao tip cho tht hu hiu. chy cho kp bnh xe tin ho ton cu, Vit Nam du nhp ting Anh vo nc nh mt nhu cu thit yu. S a chung v s dng

ting Anh cho nhun nhuyn ca ngi Vit nh mt hp lc mnh m a n mt vic lm dng khng th trnh. Hu qu l nhiu th ting Anh-Vit thi thng lai tp ra i. Ngi Vit trong thi quen ng x rt thch dng phng php tin v li. Ting Vit l ting n m tit khng nh ting Anh l ting a m tit, nn mun to t mi phng php ghp ch l mt phng php kh thi. Do chng ta hay ghp tt cc t vo vi nhau, nh iu nghin l t ghp ca iu tra v nghin cu. tn tin hn, ting Anh c mang vo ngn ng hng ngy v bng nhin nhng t lp ghp Anh Vit tr thnh thng dng. Nht l gii tr, vic hc v dng ting Anh bin thnh phong tro. Khp nc i ti u ta cng thy th ting Vit pha tp m Vit kiu hay dng, gi l ting ba ri. Trong cng s, ngoi x hi, trn truyn hnh, cc

trang mng, face book hay blog, u u cng c. Nhng t nh: show hng, o chip hai mu x-tin, qun x cc cute, qun sock ngn, chip ukie, in thoi Bikini, hot teen ma ct, hot boy ni g, tim bnh snack, slogan th hin, ang hot, top tun v.v y ry trn bo ch v cc trang mng. S pht trin ting Anh qu nhanh mang n vic nhiu ngi s dng ngoi ng mt cch cu th m khng nghin cu cng nh hc hi n ni n chn. Nhng thi d di v xu xo i ti chp nhn ca ngi Vit trc nhng sai lm i khi bin nhng th ting Vit thi thng k d y dng lu thnh ting Vit thc th. T nh ch M-en m chng ta dng lu nhng dng sai ng php nguyn thy m khng bit.

GII THIU SCH MI

www.nguoivietshop.com

NGI VIT SHOP

y l cun sch y nht v phng php dy ting Vit cho ngi ngoi quc cng nh cho tr em Vit Nam hi ngoi. Ni dung bao gm cc vn chnh: Cc l thuyt, phng php v nguyn tc ging dy ngn ng. Cch thc dy ting Vit, t vic dy ni n vic dy c, dy vit v dy t vng. Cch thc dy hc mt cch sinh ng hc sinh thy hng th khi hc ting Vit. bt c lnh vc no, tc gi cng i t l thuyt n thc hnh. V l thuyt, bao gm nhng quan im mi nht; v thc hnh, bao gm nhng bi lm v bi tp rt c th cho tng ni dung ging dy. Cun sch hu ch khng nhng cho cc thy c gio dy ting Vit m cn cho c ph huynh - nhng ngi t dy ting Vit cho con ci nh cng nh cho nhng ngi yu thch ting Vit ni chung.

ng trn ci gch ni gia Vit v c, ti khng phi l k ri b qu hng: Ti ch ri b mt mnh t v mang c qu hng theo vi mnh: Ci qu hng y, vi ti, nh vy, l mt qu hng b gii lnh th ho (deterritorialised): N khng c tnh a l. N ch cn l mt k c, nhng, nghch l thay, li l mt th k c c tnh a l, c th c gi l a d k c (geography of memory). Khi c hnh dung nh mt th a d, k c bng c kch thc tht v mnh mng hn hn: N tr thnh mt th qu hng khc ca ti.[20] H qu l: Khng phi ti sng vi k c. M l sng trong k c. K c khng trong ti. K c bao trm ly ti. K c rng hn bn thn ti. K c, vi ngi khc, c tnh tru tng, vi ti, c tnh vt th; vi ngi khc, l qu kh, vi ti, vn l hin ti: Ti sng trong tnh trng xuyn thi gian (transtemporarity) v xuyn lch s (transhistory) lin tc. Vi Vit Nam, trong a d k c v trong tnh trng xuyn thi gian v xuyn lch s nh th, ti vn gi c ci hn. Nhng li khng c t...

y tm n vi L Vn Ti, nh th kim ho s c gc Vit. Cng nh tt c nhng tc phm ngh thut sng gi, tranh v th ca ng s lm thay i cch nhn v cch c ca bn. L Vn Ti l mt con ngi vng vy gia hai b, ng chnh vnh gia hnh tng v vn bn, gia bu tri v mt t, mang mu en v mu trng vo nhau. ng vit v v nhng hnh nh p rn ngi. Trong th ca ng, ng pht ngn nh mt sinh vt l lng hin ra trng ip trn nhng tm b v ca ng, l con chim di c. ng gieo nhng ht mm t Vit Nam ln lnh th ca chng ta. Ngn ng ca ng to nn mt s giao thoa gia hai qu hng khi ng m mt l trnh gia ting Anh v ting Vit. y l li hnh vn chn mui v y trc cm ca mt ngh s bm cht vo nghip vit. Ngn t v hnh nh, ngn t v ng thi, khng lc no ngng di chuyn. Nhng bi th c th vt ra khi th loi ca chng bi v nhng hnh thi m chng to ra khng ch ng yn mt ch m li khin cho ngn ng chuyn ng, xoay mng.

34

Ch M-en nguyn thy t ch Modle pht m tri i theo ting Php l M-en. Modle c ngha l: mu m, mu mc, gng mu hay m hnh, vt mu. Trong ting Anh, ngi ta dng ch Model cho ngha ny. Nhng khi ni ti ngha mi v thi trang th ngi Php dng ch Mode, ting Anh l Fashion, trong khi ting Vit ta li dng ch Men cho hai ngha ny. Nhng ch Modle, Moderne v ch Mode c m ging ging ging nhau. Ngi Vit chng ta chc kh phn bit, dng lu thnh np nn phn bit chi cho mt, tin th dng lun, th l m-en c s dng vi ngha thi thng hay hin i trong khi ting Php phi dng ch Moderne hay Modern trong ting Anh. Rt cuc, M-en b Vit ho vi cc ngha nh mu m, mu mc, gng mu, m hnh, vt mu, mi, thi trang, thi thng hay hin i. Ngc nhin hn, mt t mi sau ny pht sinh t ch Men v c mt ngha khc bit chng dnh dp g ti ci ngha xa c t lc n s sinh l t Kt M-en l hoc. y l nhng v d in hnh trong s lm dng t M-en: N c ngha rt mi, rt tn tin, ng thi trang, thi thng nh: Cc k m-en. Hoc ngc li Lc qu vi m-en bng nhng. T ny cn m ch mt mu hng Men 3100. N cn l ting gi mt ngi mu, Thin nt s M en(teenist model). Hay l m en sng mnh n, khng g vt vai ang l men ca nhiu ngi tr thnh t, Men by gi l i tu nhanh, m en Hn Quc, m en wn wi. Gh ngi ch xe but qu m-en, Cc bn i con gi thi nay m en lm , thi trang : M-en dy v ry, Tc m en Nhn v thy M en by gi l tc cng dng cng p. V n cn c dng c trong lnh vc tnh cm nh Tin tc, Trn Kiu n kt m-en Lam Chnh Long. Ngi Vit t ra ng x ngn ng rt nhanh nhy trc giai on i mi khi i u vi lng ngoi ng qu ln t bn

ngoi t vo. Cha bao gi ting Vit pht trin cc nh by gi. Kho tng t vng ca ngn ng Vit Nam ngy mt di do thm v du nhp v nhng ting l do nhu cu giao tip cng ngi ngoi quc. Hng ngy chng ta thy nhan nhn vic dch sai, ni sai, dng sai ng php khin s vic tr thnh mt tr ci c lu hnh khp ni trn mng thng tin. Chnh thi quen thch s dng ty tin, li thch t ra chng ta c c sng to nn nhiu t vng c sinh ra nghe rt ng ngh v khng ng ng php nguyn thy ca nhng t c vay mn. C ln ti c c thc n nhng thc gii kht ca mt nh hng H Ni. H bn mt th nc ung gi l Milk Sex. Ti ngc nhin, ngi ngm ngh mi mi on ra l c l h bn th nc ung ging sinh t bn M gi l Milk Shake lm bng sa. V khi ngi M pht m Shake, h nghe khng r nn tng lm l Sex, ri t ra sng to hn sao khng gi l Milk Sex. Th l th nc ung rt Vit Nam gi l Milk Sex ra i!!! Hc ting nc ngi khng nhng chng ta hc t vng, ng php, cch t cu, cch vit bi m chng ta cn hc c vn ho ca ngn ng na. Trong vic chuyn ng, dch t ting Anh sang ting Vit kh, dch t ting Vit sang Anh cn kh hn. N i hi ngi thng dch phi tht gii c hai ngn ng m cn cn c kinh nghim sng di do trn t nc ca hai ngn ng c s dng hiu cch dng cho nhun nhuyn. Do v km ngoi ng m trong mt thc n ca nh hng Vnh H Long mn Mc nng c dch ra ting Anh l ink baked thay v baked squid mi ng. Tuy con squid c ink (mc) nhng con squid (con mc) khng c gi l con ink. V ch ng t nng bake phi c thm (e)d thay i thnh ting tnh t v ng trc danh t squid thnh baked squid. Mt ni khc khng ngn ngi dch phng mn c thnh Screw!!! tc l

ci inh c thay v dng ch Snail. V nc l Water stone, hi light vit thnh Hair light, Fast food vit thnh fat food hay fast foot, welcome vit thnh wellcome, cua dch sai thnh crap thay v crab. Sai mt ly i mt dm ch crap trong ting lng c ngha l ct. Vic dch sai mt vi thc n trong nh hng c th em li vi trn ci tiu lm cho ngi c. Nhng n bin thnh hng trm trng khi mt nhm chuyn ng gm cc bc s, sinh vin, ngh s c tn l BSP Entertainment (TPHCM) tung ra mt CD gm 10 bi ht vi tn gi Tnh ca 1.000 nm Thng Long H Ni nhn i l 1.000 nm Thng Long H Ni. Tng phm ny dnh cho chng trnh Nhng tm lng vi Thng Long H Ni l cng trnh dch thut nhng bi ht vit v H Ni ni ting c dch ra ting Anh. Dch ca t khng phi l vic d, dch t ting Vit sang Anh cn kh hn. N i hi mt kin thc Vit v ngoi ng lu lot m cn phi bit rnh m nhc cng nh am hiu c tnh th ca trong ca t. Khng bit v km ting Anh, thi gian thc hin li gp gp hay sao m nhm BSP tung ra mt sn phm dch thut thiu chuyn nghip, km cht lng, ti t n ni mt bi vit trn bo Lao ng phi ku ln ca t trong CD ny b chuyn ng mt cch v cng cu th, th thin (xin xem cc link v nhng bi bo ny di mc Ti liu tham kho). Bi bo cn dn ra nhng cu dch sai: Hanois this season absent the rains. The first cold of winter make your towels gently in the wind. Flower stop falling, you inside me after class on Co Ngu street in our step slowly return y chnh l phn chuyn ng ca ca khc H Ni ma vng nhng cn ma (H Ni ma ny vng nhng cn ma/ Ci rt u ng khn em bay hiu hiu gi lnh/ Hoa sa thi ri, em bn ti mt chiu tan lp/ ng C Ng xa chm chm bc ta v). Xin trch kin ca mt s bn c trn mng sau khi c bi bo. Bn c lang doan vit: Sau khi c c li dch qua

ting Anh (M), ti phi bt ci v cch dch c nh ngi mi hc sinh ng c 2-3 lp s ng, hoc cha h tp vit vn chng bng ting Anh. T c php, n d tht ti ngha cho ti vn phm u sai. Cho nn, nu dch cu th l khng th chp nhn, v nh vy l coi thng thnh gi trong v ngoi nc, ng thi thiu tn trng vn ho Vit. Khng nhng th, ngi ta s nh gi trnh vn ho ca c nc khi nhng tc phm ny c qung b i din cho vn ho VN. Ly th d nh, ci khn i u hay cun quanh c m dch thnh Towel (khn tm, khn ra mt, khn lau xe) th ht kin!. Tr tru hn, bn Nht Hng pht hin: You inside me after class theo ngha M c ngha l anh v em quan h tnh dc sau lp hc ch chng phi em bn ti mt chiu tan lp. Khng ch dng vic tn st cc ca t trong ca khc H Ni ma vng nhng cn ma, kiu dch t i t sai v c php, ng php tip tc c lp i lp li trong cc ca khc ni ting v H Ni khc nh: C phi em ma thu H Ni? (Are you the autumn in Hanoi?): August autumn, did leaf fall come yellow. Since youve been gone, I miss you silent (phi hiu l: Thng tm ma thu, l ri vng cha nh. T ngi i, thng nh m thm) hay One day return, I visit sad Thanglong (cn hiu l: Mt ngy v xui, chn gh Thng Long bun). Cn trong bi H Ni nim tin v hy vng c on ng lng gi thnh thang nm ca , nghe ting ci khng qun nim thng au c chuyn ng thnh The windy road immense the doorway, hear the laugh but dont forget the pain. By gi nu em phn tch nhng li lm dch thut phm trong nhng ca khc ny, chng ta cn phi hc bao nhiu bi hc, vit bao nhiu bi phn tch v Anh ng cho . Nn ti xin min bn thm. Ch c iu ng tic v ng bun khng phi ch kh nng ngi dch km, ca s pht m khng ng m ch sn phm km vn c qung co v

truyn thng n ngi tiu dng. Bi qung co Chp cnh cho ca khc Vit bay xa c ng trn trang web chnh thng ca B Vn ha, Th thao v Du lch, trang web ca y ban Ngi Vit Nam nc ngoi TPHCM, v nhng trang thng tin kt ni vi bn b quc t, ngi Vit xa x. iu ny cho thy c quan chc nng cng t khng thua g sn phm!!! Vic ton cu ho ngn ng trong vic dng ting Anh mang li nhiu tin ch cho Vit Nam. N gii quyt c nhiu lng tng trong vic thiu t vng trong nhu cu to t mi trong cc lnh vc, k thut, tin hc, kinh t, y khoa, chnh tr, khoa hc cng nh vn ho. Do s a thch c gi l snh dng ting Anh lan nhanh nh cn sng ln c nh hng chiu ngang n ngn ng m ca ngi Vit v dn d n su n vn ho theo chiu dc ca bn cht dn tc Vit. Tuy nhin ci g cng c hai mt tch cc v tiu cc. Vic s dng sai phm, km hiu bit, thiu chuyn nghip, cu th s bin thnh tr ci cho ngi ngoi v nhng ngi thng hiu ting Anh. M trn ton cu ho, trn th gii c khong trn di 500 triu ngi ang s dng ting Anh nh l mt quc ng, v khong phn na dn s th gii dng Anh ng nh l mt ngn ng th hai. Cn mt nguy c na chng ta cn lu l ng mt bn sc dn tc khi m chm trong vic chy theo lc cun ht ca ting Anh. n lc chng ta phi nhn li v dng li s say m lm dng ting Anh trong i sng hng ngy. ng mt ngy no nhn li mt trang vit hay trong mt cu ni ca mt hc sinh ch cn lm bm hai ba ch quc ng, phn cn li ch ton l ting Anh. Lc chng ta s nh mt lun ci hn nc cui cng ca dn tc.
TRNH THANH THY
Ti liu tham kho - Thm ho ca t nhc Vit - Chp cnh cho ca khc Vit bay xa - Ha Nois this season absent the rain- video clip - c sn ting Vit

THE EMPEROR

NHN TNGS

MONASTIC LIFE

in Thin Trng Prefecture, the EmperorFather had a dharmaassembly held at the Ph Minh Temple, preaching Buddhist teachings, transmitting precepts, donating gold, silver, money and silk to the poor in the country.[24] All these accounts indicate that after his return to Mount Yn T, Nhn Tng could have settled there for some time. By the 3rd month of Tn Su (1301), he went to the south and stayed at the Tri Kin

Temple in Camp B Chnh. According to the Latest Record of District, Tri Kin is the administrative office of Camp B Chnh: Tri Kin is the site of the old district.[25] Therefore, the Tri Kin Temple is probably the temple of the Tri Kin District of Camp B Chnh. It may be said that this is the first temple to have been known so far in the areas named a L, Ma Linh and B Chnh, which were annexed to i Vit by the Em-

peror L Thnh Tng in 1069. Today they pertain to Qung Bnh Province and the two districts Vnh Linh and Gio Linh of Qung Tr Province, where many other temples unknown today must have been built.
by L MNH THT

35

TNG A DNG XUT


L
c by gi v s B tt, nhiu gp tm ln ct sng Hng, t cc th gii khc n tham d i hi. H chp tay cung knh ng trc mt Th Tn Thch ca, bch rng: Ci mong Th Tn chp thun cho, sau khi Th Tn nhp Nit-bn, trong th gii Sah ny, chng con s khai th, din thuyt, qung b, cng dng php mn ny. Chng con s thc hnh php mn ny ti ni ny. Lnh thay, nu Th Tn ha kh cho chng con php mn ny. Khi y c Th Tn ni vi cc v B tt y rng: Thi, ri, ny cc Thin gia nam t. Cc ng u cn phi nhc lng nh vy? ngay trong th gii Sah ca Ta ny, c s B tt nhiu gp su ln ct sng Hng. Mi B tt y c cc ty tng vi s lng nhiu gp su ln ct sng Hng. Sau khi Ta dit , cc B tt ny s th tr, c tng, din thuyt php mn ny. Khi c Th Tn va ni ln li ny, tc th, th gii Sah ny, t khp mi pha, b chn ng v bng v. T trong lng nhng vt nt do s chn ng y vt ln v s trm nghn c triu B tt, vi thn hnh chi sng nh vng rng, y ba mi hai du hiu ca bc i trng phu. H t lu sng trong khong khng gian trong lng t; y ch th gii Sah ny, v khi nghe m thanh y ca Th Tn, h t lng t vt ln. Mi B tt trong s h l bc Thng th ca nhng chng hi cc B tt nhiu gp su ln s ct sng Hng. C hng trm c triu B tt, nhiu gp su ln s ct sng Hng, l bc Thy ca cc nhm, cc chng hi B tt nh vy; h t nhng ch nt ca qu t m tro vt ln.
(TU S, KINH PHP HOA, PHM TNG A DNG XUT)

36

Вам также может понравиться