PROBA IDATZIA

IDAZLAN
GAIAK
PROBA IDATZIA
IDAZLAN GAIAK
EGAren Proba Idatziko ariketa bat da idazlan luze bat eta
idazlan labur bat egitea. Horretarako, idazlan gaiak
eskaintzen dira aukeran, bi idazlan luzea egiteko eta beste bi
laburrerako. Bina agertzen dira azterketan, eta horietako bana
aukeratu behar da eta garatu.
Idazlan luzea egiteko gaia dosier eran aurkezten da, gidoi
batekin. Laburra, berriz, testuinguruaren azalpenaren bidez
abiarazten da.
Idazlan ariketak egin baino lehenago ohar orokorrak eta
zehaztasunak laburbiltzen dituen orria irakurri behar da.
Hurrengo orrialdeetan 2009 eta 2011 arteko idazlan gaiak
bildu dira, EGAko benetako probetan erabili direnak.
Proba Idatziko ariketa mota hau egiten trebatu nahi duten
kandidatuentzat baliagarriak izango direlakoan eskaintzen
ditugu.
2012, urtarrila
EGA
Azterketa Batzorde Ofizialeko Zuzendaritza

Hartzen duzun gaia garatzeko iritzi askatasuna duzu. Baina, beti ere, jokatu begirunez:
saihestu jarrera sexistak, homofoboak, arrazistak, erlijioen aurkakoak...
ATAZAREN ZEHAZTASUNAK

Bete beharrekoak
NORI ZUZENDUA Informazio aldizkari bateko irakurleei
TESTU MOTA Iritzi artikulua
MOLDEA Euskara batua
HITZ KOPURUA Gutxienez 250 hitz (tintaz)
TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:
Gaiaren sarrera edo aurkezpena.
Dosierrean, GIDOIRAKO laukian proposatutako ideia batzuk.
Horiek osatu, konparatu, erlazionatu...
Adibideak, garatu dituzun argudioak edo ideiak osatzeko.
Amaitzeko, aukeran: a) konklusioa, garrantzizkoena laburtzeko
b) proposamena, arazoa hobetzeko

1. Bina gai dituzu aukeran. Bakoitzean bat hartu behar duzu eta garatu.
2. Ebaluatzerakoan, honakoak izango dira ardatz:
Atazaren zehaztasunak betetzea (laukietan adierazitakoak)
Hizkuntz aberastasuna / egokitasuna / zuzentasuna
3. Baliogabetu egingo dira pasarte eginak (sarrera, amaiera edo lerrokada aurrez
prestatuak, orokorrak), gaiarekin edota agindutakoarekin (enuntziatua) lotura
zuzenik eta argirik ez dutenak.
4. Oharra: anonimotasuna babesteko, idazlanetan ez ipini zeure benetako daturik
(izen-deiturak, helbidea...)
IDAZLAN LUZEA ETA LABURRA | Ohar orokorrak |
IDAZLAN LUZEA | Iritzi artikulua | Argibideak |

IDAZLAN LABURRA | Gutuna edo Gogoeta | Argibideak |

ATAZAREN ZEHAZTASUNAK

Bete beharrekoak
NORI ZUZENDUA Ezezagun bati / adiskide bati / norbere buruari
TESTU MOTA Gutuna / mezua / txosten laburra / gogoeta / kronika
MOLDEA Euskara batua / euskalkia* / hika* / berorika*
*Aukeran hartzailearen arabera, beti ere maila jasoan
HITZ KOPURUA Gutxienez 150 hitz (tintaz)
TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:
Agindutakoari erantzuna / oinaren jarraipena
Testuingurua kontuan harturik, egilearen ikuspuntua
Molde sinesgarria: pertsonala, tonu egokia...
Amaiera egokia
Moldea, aukeran hartzailearen arabera: batua / euskalkia* / hika* / berorika*
*Maila jasoan. EZ lagunarteko hizkeran bezala (fonetismoak, hitzen
kontrakzioak...). Eta ortografia zuzena.
KIROL APUSTUAK
Tabernetako makinetan gehienez
600 euro joka daitezke; %10
ogasunarentzat.
www.apuestasvascas.com
www.txintxarri.info
www.txintxarri.info
www.kzgunea.net

E
H
U
re
n a
ra
b
e
ra
, 7
0
0
m
ilio
i e
uro
ko
a
iza
n lite
ke
a
p
ustu e
txe
e
n ne
g
o
zio
a
E
A
E
n. (B
e
rria
, 2
0
0
8
).
Esaera:
Jokoa ez da errenta
AEBetan sekulako arrakasta
dute kirol apustu etxeek.
Jokozaletasunak mendekotasun
larriak sor ditzake
EAEn, kirol apus-
tuetako Enpresa
bakoitzak 25
saltoki irekitzeko
baimena.
Gidoirako
Kirola eta jokoa, loturik:
herri kirolak, pilotako
arte kariak...
Tradizioa: kinielak, zaldi
lasterketak...
Apustuak: kirol askoren
iraupena eta etorkizuna
EAEn apustu etxeak
araututa
Txanpon makinak, Internet
bidezko trabesak...
Mendekotasuna, gaixota-
sunak, diru galerak...
Gobernuek (ogasunak)
etekin handiak
Sari handiak lortutako
pertsonak, hedabideetako
izar
SASOIAN EGOTEA
Press Photo 2005
Gorputza ondo dagoenean,
alde fisikoan eta psikikoan
Zorionak asko laguntzen du
ongi eta gazte sentitzen
Sasoian egoteko
eta apaintzeko
produktuak izan
dira nanoteknolo-
giaren lehenengo
aplikazioak.
(www.zientzia.net
Pilates, Yoga, Kinetics
Zer ez ote dute asmatuko!
Ordenagailurako wii-fit,
brain training...!
Gorputz osasuntsuak itxura
hobea du. Hori ariketa egiteko
motibazioa izan daiteke
(www.hiru.com)
Sasoian egoteko
funtsezkoa da
zoriontsua izatea.
(www.zientzia.net

S
a
s
o
ia
n
e
g
o
t
e
a
o
s
o
n
e
k
a
g
a
r
r
ia
d
a
!
(E
n
e
k
o
A
c
e
r
o
, s
u
r
fla
r
ia
)
Gidoirako
Gaur egun sasoian
egoteari garrantzi handia
Kiroldegiak, gimnasioak,
pasealekuak, ibilbideak...
Asteburuetan jende asko
kirola egiten: bizikleta,
korrika, mendira...
Etxean sasoian jartzeko
tresna eskaintza zabala
Hainbatentzat, kontu
estetikoa
Sasoian egotearren,
gehiegikeriak ere bai
Osasun fisikoaz ardura,
baina osasun intelektualaz
edo kulturalaz gutxi
Produktu miresgarri asko
salgai
MUSIKA JAISTEA
Musika kultura da, baina baita
lanbidea ere askorentzat
www.ibaimusic.com
www.eitb.com
www.ez-tracks.com

M
usika
e
ta
film
a
k le
g
e
z ka
np
o
ja
iste
a
zig
o
rtze
a
b
o
zka
tze
n a
ri d
ira
Fra
ntzia
ko
Pa
rla
m
e
ntua
n. (2
0
0
9
-4
)
Musika jaistea ordaindu
behar izatea...!?
Interneten pagotxa? Urte
amaieran... dirutzak musika
doan jaistearren!
(Lander Garro. BERRIA)
Abesti on bat bakarra
entzuteko CD osoa erosi
behar izatea ere!
The Pirate Bay-ko administratzaileei
urtebeteko kartzela zigorra Suedian
Gidoirako
CD salmentak: %30
Gazteek Internetetik
dohainik jaitsi
Dohaineko deskargek
musika industria kolokan
Deskargen aurka, Euro-
pako gobernuek neurri
gero eta zorrotzagoak
Sarean milioika abesti
salgai: iTunes, Ibaimusik...
Musikari asko ospetsu
Interneti esker
Espainiako SGAEk musika
jartzea denei kobratu nahi:
tabernak...
Kerobia-k bere disko
berria sarean dohainik
M
usikariek eta tald
eek
g
ehiag
o
irab
azten o
m
en
d
ute zuzeneko
em
anald
ietan
www.badok.info
GIZARTEA LEHEN ETA ORAIN
Press Photo 2005
Majo aldatu da gizartea,
alajaina!
Gure gizartean,
asko aldatu al da
bizimodua
belaunaldi
batzuetan?
Onerako ala
txarrerako?
Zertan?
A
r
g
a
z
k
i
a
k
:

F
e
l
i
p
e

M
a
n
t
e
r
o
l
a
Gidoirako
Bilbon gosaldu, Parisen
bazkaldu, Erroman afaldu
Lehen denek ezagutzen
zuten auzokidea
Lehen errespetu handia-
goa agintariei, apaizei...
Ohiturak, jendearen
izaera, emakumeen rolla,
hezkuntza, bizimodua...
Munduan lehen txiroak
eta orain ere bai
Egun, publizitatearekin,
denok pozik: kon tsumo
produktu ugari
Gazteek lanerako bal-
dintza okerragoak
Gerrak ere zuzenean
telebistan
M
a
r
r
a
z
k
i
a
k
:

R
o
c
k
w
e
l
l
Gaurko gazteek
lanik ez eta gogorik
ere ez
Berrikuntza teknologi-
koek mundua izugarri
aldatu
ERRETIROA
Bruselak emandako datuak: 2050ean
gaur egun baino 48 milioi lagun gutxiago
lan egiteko adinean; 65 urtetik gorakoak,
58 milioi pertsona
(Eitb24.com
Consumer. 2008.05
Erretiroa geroago hartzen
duten herrietan adinekoek
adimen gaitasun hobea
(Susan Rohwedder-Robert Willis,
Journal of Economic Literature)
Gidoirako
Diotenez, demografia
aldaketei aurre egiteko
neurria, bizi-itxaropena
luzatzeagatik
Sindikatuen kezka:
erretiroa atzeratu eta
gero pentsioak jaitsiko
2004an Europan erreti-
rodun bakoitzeko lau
langile; 2050ean, bi
Egungo erretiro adina:
Alemania, 67; Hego EH 65;
Grezia, 61; Frantzia, 60
EHko 655.000 erretirodu-
nen pentsioa, batez beste:
876
Erretiroan daudenen
aisialdia negozio: bidaiak,
deskontuak, bisitak...

Erretiroa 65 urtetik 67ra luzatzea onartu

du Alemaniako Legebiltzarrak.
Berria (2007-03)

Ikerketa baten arabera, EH

ko 3
0
0
.0
0
0
erretirodun pobrezian bizi dira..
Berria (2
0
0
8
-1
1
)
Argazkia: Jon Urbe. Argazki Press

E
g
u
n
,

E
B
n

e
rre
tiro
a

h
a
r
tz
e
k
o

b
a
te
z

b
e
s
-
te
k
o

b
e
n
e
ta
k
o

a
d
in
a

5
9

u
r
te
a
n

d
a
g
o
.






E
itb
2
4
c
o
m

(2
0
0
8
-0
2
)
Europan, erretiroa
atzeratzeko joera
ESKOLA LEHEN ETA ORAIN
Gure gurasoen eskolatik
gaurkora, alde ederra!
Iturria: EITB24.COM
Eskola porrota %
Finlandia 8
Frantzia 12
Euskal Herria 14
Espainia 30

E
A
E
n
%
3
1
k
e
z
d
u
t
e
g
a
in
d
it
z
e
n
D
B
H
4
le
h
e
n
e
n
g
o
u
r
t
e
a
n
Frantziako Lanbide Heziketako hiru
institututan diru-sariak ikasleei:
Baldintzak: institutura joatea, zintzo
portatzea, emaitza onak izatea.
Dirua taldearentzat bidaia bat-edo
egiteko.
Gidoirako
Garai batean, eskola ba-
karrean adin guztietako
ikasleak ikasgela berean
Baliabideak: maisu
bakarra, liburu bakarra...
Lehen, hizkuntza bakarra,
eleaniztasunik gabe
Medotologia, eskola
porrota... kezkarik ez
Gaur, gurean, umerik ez
eskolatu gabe
Baliabide ugari: ordenagai-
luak, arbel digitalak,
pantailak, liburutegiak...
Zenbat-nahi irakasle, ia-ia
jakin tzagaiko bana
Diotenez, orain diziplina
gutxiago
Berria 2010-02-17

L
a
u
i
k
a
s
l
e
b
e
r
r
i
t
i
k
h
i
r
u
k
D
e
r
e
d
u
a
h
a
u
t
a
t
u
d
u
t
e
E
A
E
n
..
E
itb
2
4
c
o
m
(2
0
1
0
-0
2
)
ERRETZEA DEBEKATUTA
Parisen bezala,
ostalarien eskaera:
terrazetan ez
debekatzea.

E
A
E
n
, 2
0
1
1
k
o
u
rta
rrile
a
n
in
d
a
rre
a
n
iz
a
n
g
o
d
a
to
k
i p
u
b
lik
o
itx
ie
ta
n

e
rre
tz
e
k
o
d
e
b
e
k
u
a
Gidoirako
Europan, erretzea gero
eta leku gehiagotan
debekaturik
EAE 2011: garraioak,
lantegiak, toki publiko
itxiak
Taberna-jatetxeetan,
lehen erretzeko guneak
(dirutzak eralgita) /
laster debeku osoa
Ostalariak beldur: beze-
roak / dirua / negozioa /
bazkariak / ezkontzak
Legea betearazteko: isunak
/ salaketak / kanpainak
Nork betearazi?
Debekuak ohituren
aldaketa? Ospakizunak /
txoko pribatuak
Toki publiko itxietan
erretzea debekaturik
Datuak Txostena: Euskadi eta drogak 2010
%66 Erretzen ez duten herritarrak
%34,1 Eguneroko kontsumoa duten erretzaileak
%15 Ohiko erretzaileak 15-17 urteko nerabeen artean
%58 Tabakoa lagatzen saiatu diren erretzaileak
Toronton, Kalifornian eta
Washingtonen antzeko
arauak aspalditik.
New York, parke eta
hondartzetan erretzeko
debekua prestatzen
Irlandan, edan hemen baino ge-
hiago, hotz handiagoa. Baina
lortu dute taberna barruan ez
erretzea.
(C. S., tabernaria)
Bai zera! Irlandan pub asko itxi
dituzte, eta Kroazian, legea ezarri
eta sei hilabetera aldatu.
(M. U. , ostalaria)
Umeak doazen
ibilgailuetan erretzea ere
debekatuta egongo da
L
e
g
e
a
r
e
n
a
r
a
b
e
r
a
,
s
a
g
a
r
d
o
t
e
g
ia
k
t
a
b
e
r
n
e
n
p
a
r
e
k
o
SINESKERIAK
Sineskeria asko
gaur ere bizirik!
R. M. Azkue
Gidoirako

Zer dira? Tradizioak /

kultura / ohiturak /
modak / sasizientzia

Kulturen araberakoak?
Hangoak / hemengoak
antzinakoak / gaurkoak

Gizarte motari lotuak?

Nekazariak / gizatalde
baztertuak / gazteak /
zaharrak

Zergatiak: gabeziak /
beldurrak / izaera
sineskorra / eragina

Tresna edo apaingarriekin

lotura? Eskumuturrekoak /
idunekoak / koloreak

Sineskerien bilakaera?
Gehiago / gutxiago /
betikoak / berriak
Sineskeriei aurre egiteko, datuak
eta zientzia sarritan ez dira
nahikoa: sektak, taldeak...
Zientziaren izenean, sineskeriak
saltzen dituzte.
Erakinetan,
batzuetan, ez
da hamahiru-
garren etxebi-
zitzarik izaten
(Wikipedia.org)

P
e
kin
8
8
8
: T
x
in
a
ko
G
o
b
e
rn
u
a
k e
ra
b
a
ki z
u
e
n
Jo
-
ko
a
k h
a
ste
a
2
0
0
8
ko
a
b
u
z
tu
a
re
n
8
a
n
ilu
n
tz
e
ko
2
0
:0
0
e
ta
n
h
a
ste
a
, sin
iske
ria
h
u
tsa
g
a
tik.
(b
e
rria
.in
fo
).
Ekarrixu ona eskumako eskue...
beittu eiungu sure biximorue
aber...
jentiek maitte saittu baa larrei
sufridu bikosu
(Kiromantzidxa. Sarrionandia-M. Laboa)
sineskeriak
barrene 8. ikastunitatea
1B maila
ikaslearena
300 pta.
Maldizioa!
Gaur asteartea 13,
eta katu beltz bat
bidean gurutzatu!
A
zku
eri esker,
a
n
tzin
a
ko
gu
re
sin
eskeria
a
sko
ren
b
erri.
WIKIPEDIA
Gidoirako
Gizateriaren jakintza
osoa biltzeko ahalegin
paregabea
XXI. mendearen
ekarpena, Internet eta
lankidetzari esker
Interneteko edozein
erabiltzailek egin
ditzake artikuluak, edo
osatu, edo zuzendu
Entziklopedia klasikoak:
dozenaka tomo, milaka
orrialde, ehunka adituren
partaidetza
Kritikak: fidagarritasun falta,
ez-adituek idazteagatik,
eta zuzen dagoena ere
edonork manipulatu ahal
Ez da entziklopedia ofizial
bat, ez du balio tesi baterako
Entziklopedia askea,
277 hizkuntzatan
Aurrekariak: Alexandriako
liburutegia, Leonardo Da
Vinciren kodex amaigabeak,
Frantziako Ilustrazio garaiko
Diderot eta enparauak...
Gaien inguruko gakoak eskaintzen ditu
Wikipediak. Sakontzeko, liburuak daude.
(Unai Fdez. de Betoo,
Wikipediako administratzailea)
M
icrosoft erraldoiak E
n
carta
en
tziklopedia berritzeari u
tzi
eg
in
zion
2009an

W
ikip
e
d
ia
k 2
0
1
1
ko
u
rta
rrile
a
n
1
0
u
rte
b
e
te
d
itu
. In
te
rn
e
te
ko
b
o
sg
a
rre
n
w
e
b
g
u
n
e
rik b
isita
tu
e
n
a
d
a
.
Jakingarriak
Sortzaile: Jimmy Wales; editore: Larry Singer
Nupedia abiapuntua: adituek bakarrik idatziak
Publizitaterik ez duen gune bakarra
Jaso informazioa kudeatzeko, administratzaileak
Zerrendan, euskara 44 garrena; 2.000 sarrera hilero
Iturria: Berria, 2011. M. CARRAMIANA
N
ature
zientzi aldizkariaren azterketa (2005): akatsak
akats, B
ritannica
entziklopedia bezain fidagarria
Jakingarriak
410 milioi irakurle; bosgarren webgunea
3,5 milioi testu, ingeleseko edizioan
1,1 milioi testu, alemanez eta 1,05 frantsesez
17,6 milioi testu, hizkuntza guztietakoak
63.000 sarreratik gora euskaraz. 100.000 helburu
Iturria: Berria, 2011. M. CARRAMIANA
Euskararentzat oso baliagarria izan daiteke.
(Iratxe Esnaola,
Informatika ingeniaria)
UMOREA
Eredu batzuk:
Wazemank,
Chaplin, Marx
anaiak, Monty
Python, Les
Luthiers
Gidoirako
Tristura leuntzeko, lan
zama arintzeko,
harremanak egiteko...
Barre, diotenez,
gizakiek eta tximinoek
baino ez
Antza, pertsona
umoretsuak osasuntsu
eta luzaroago bizi
Umoreak ere graduak:
gozoa, beltza, maltzurra,
arrazista, berdea...
Mugarik edo taburik bai?
Heriotza, gai lazgarriak,
besteen zoritxarra...
Batzuk berez umoretsuak;
beste batzuk txisteak
kontatzen ere txarrak
Umorea gauza serioez
arinki jardutea?
Argitasunak,
lagunen
hurbiltasunak,
opor egunek
Zerk eragiten
digu umore ona?
Umorearen inguruan adierazpide asko: karikatura, satira,
komedia, pailazoak
Hau da hau astea hasteko
modua!
(Urkatu behar zuten presoak,
borreroaren aurrean esana)
Inoren
lepotik barre
egiteko, eta
norbere
buruaz
trufatzeko
ez?
ASMAKIZUNIK HANDIENA?
Sua, gurpila, txanpona,
artea, alfabetoa, Internet...
Asmakizunak Noiz?
Sua 800.000
Leize artea 35.000
Txanpona K.a. 700
Inprenta 1040
Internet 1969
Mikroprozesadorea 1971
Asmatzaile asko,
ezezagunak; beste
askoren izenak,
oso ospetsuak:
Arkimedes,
Gutenberg,
Pasteur, Edison,
Einstein...
Gidoirako
Mitoa: Prometeok sua
jainkoei ostu eta guri
oparitu. Harrezkero,
etengabe asmatzen
Osasuna hobetzekoak,
estimatuak: aspirina,
anestesia, txertoak...
Asmakizun batzuek
Historia aldatu dute
Asko, kaltegarriak: hiltzeko
asmatuak: suzko armak,
bonba atomikoa...
Industri iraultzak tresna
berri ugari, baina ondorio
larriak ere bai...
Herrien eta gizarteen
maila, garapen teknologiko-
zientifikoarekin neurtua
Antzinatean sua, gero harrizko
tresnak..., baina mundu fisikoari
loturik jarraitzen genuen, harik eta...
leize artea. Handik abiatuta mitologia,
istorioak, literatura... Beste mundu bat
asmatu genuen, geurea. Harrezkero, bi
mundutan bizi gara.
Walking with Cavemen, BBC
Informatika
asmakizun moderno
askoren oinarrian
Aurkikuntza
zientifikoak,
asmakizun
teknologikoak,
tresna
berritzaileak...
G
u
rean
, beh
in
ola, eskola
bereiziak (n
eska-m
u
tilak
aparte); orain
den
ak m
istoak,
ikastetxe batzu
k salbu
Emaitza hobeak dituztela?
Hara, zein onartu eta zein ez
aukeratzen dute!
Neska-mutilak elkartzea, beste
gabe, hori ez da hezkidetza.
(Hik hasi)
HEZKUNTZA, BEREIZIA?
Neska-mutilak banatzeko
argudio nagusia: emaitzak
Euskal Herrian zortzi ikastetxe dira neskak eta
mutilak bereizita hartzen dituztenak, denak
Opusenak. Iparraldean ez da horrelakorik.
(Onintza Irureta)
Gidoirako
Gizartean batera bizi
garenez, eskolan ere bai
Helburua: elkarbizitza, ez
nota bikainak lortzea
Hezkuntza publikoa legez
mistoa da; pribatua, ez
Elkar ezagutu gabe,
berdintasuna urrunago
Heldutasun erritmo des-
berdinak: mutilak motelago
eta autoestimuan kaltetuak
Neskak bakarrik hobeto
ikasketetan
Eskola mistoak ez du lortu
genero-berdintasuna
Banatuetan neska-mutilak
askeago eta lasaiago
euskaljakintza.com
Iritziak (Mistoaren aldekoak)
Mistoa neska-mutilen arteko berdintasunerako bidea
Bizitzan bezala, neska-mutilak eskolan ere batera
Eskola: gizarteko estereotipoak gainditzeko lekua
Bereizketak emaitza hobeak? Estatistika oso gutxi
Herrialde garatuetan
(Britainia Handia,
Australia, Alemania,
Suedia, AEB,
Kanada...), hainbat
eskola bereizi
Iritziak (Bereiziaren aldekoak)
Heldutasunera iristeko erritmo desberdinak
Mistoa: mutilen eskola porrotaren arrazoietako bat
Neskek, bakarrik, azkarrago aurrera ikasketetan
Bereizita, eskola porrota sei aldiz txikiagoa
BIHARKO ENERGIA
Energia tradizionalak eta
berriztagarriak etorkizunean
Desoreka
energetikoa, edo
kontsumo maila
(herrialde
industrializatuak /
garapen-bidean):
hamar aldiz
handiagoa
XX.ean Europa-AEBetan,
hazkundeak edo garapenak
energiaren kontsumoa hamarkoiztu
Orain arteko garapen eredua,
kolokan: betiko erregaiekin
arazoak eta horien
ordezkoekin zailtasunak
Mota Kontsumoa Noiz arte
Petrolioa %37 35 urte
Ikatza %25 230 urte
Gasa %23 65 urte
Nuklearra %6 42 urte
Berriztag. %8 Agortezinak
Gidoirako
Energia garbiak, aukera
enpresentzat: ikerketa,
lanpostuak, etekinak...
Energia berriztagarriak:
eguzkiarena, eolikoa,
hidraulikoa, biomasa...
Eguzkiaren indarra
agortezina hurrengo
6.000 milioi urteetan
Petrolioa agortze bidean:
gure bizimodu eredua
arriskuan
Energiaren erabilera: 1/3
argindarra; 2/3 garraiorako
eta berotzeko
Energi eskaria etengabe
haziz munduan, eta klima
aldaketan eragin handia
Erreserbak Non / % Jakingarriak
Petrolioa
S. Arabia 28
Venezuela 25
Eraldatze erraza
CO2 isuriak
Gasa
Errusia 34
Iran 16
Erabilera eraginkorra
Garraio kostu handiak
Ikatza
AEB 25
Errusia 16
Oso kutsatzailea
Munduko argindarraren %40
Erabilera Argindar % Jakingarriak
Nuklearra
Frantzia 78
Japonia 34
Istripu larriak: Harrisburg,
Txernobil, Fukushima
Rio de Janeiro (1992), Kyoto (1997)
Berotegi-gasen isurketak murrizteko eta klima
aldaketari aurre egiteko nazioartearen ahaleginak
In
tern
eten
, h
itzik
erabilien
ak:
facebook, tu
en
ti,
tw
iter
Akabo familia eta
lagun taldeak!
Gure gizarteko
bizitza pantailak
esaten duenaren
zain!
SARE SOZIALAK
Sare sozialak: elkar tzeko
nahiz isolatzeko
Gidoirako
Sare sozialak gazteen
bizimoduan sartuta
Berritasunak: irudiak,
mezuak, elkarrizketak...
Adiskideak topatzeko,
musika eta bideoak
trukatzeko...
Gizarte bizitzan
txertatzeko aukera ona
Gurasoen eta adinekoen
beldurrak: belaunaldi jauzia
Gehienbat informazio
arinak, txutxu-mutxuak...
Sakontasunik ez
Arriskuak (cyberbullyinga,
ziber erasoak...) edo
menpekotasunak, batez
ere, adingabeek
Grafikoak: Dabid Martnez. Creative Commons By SA
%10 Interneteko denbora, sare sozialetan
%71 7-17 urte bitarteko erabiltzaileak
2004 / 2009 Facebook erabiltzaileak: milioi bat / 350 milioi
Agur pribatutasunari eta
segurtasunari! Dena dago
sarean, edonoren eskura!
A ze aspergarria:
eskolatik logelara
eta logelatik sarera,
beti lagunekin!
Hizkuntza berri bat (informazio pilulak)
eta ohitura berriak (sarean antolatutako
bilkurak, ekitaldiak)
Betiko lagun-sareak eta koadrilak
izango dira, baina moduak aldatuta!
IDAZLAN LABURRA | Mezua | Eredua-1 |
| MEZUA Albiste zoragarria
Irakurri zure adiskideak kontatutakoa eta osatu idazkia.
Mezu bat, zure adiskideari.
Gutxienez, 150 hitz

Gaia: Albiste zoragarria

Kaixo, Mattin
Argi dago herritxo galdu horretan ilargian bezala bizi zarela, telefono gabe Ziur
oraindik ez dakizula ezer. Ba, neuk esango dizut: aberatsak gara, txikito! Gogoan
duzu, bota genuen boletoa? Ba, horixe, motel! Ez zenuen galduko, ezta, ze lau milioi
balio du! Hau zoramena!!!
Beno, eta zer arraio egin behar duzu zuk dirutza horrekin? Koltxoipean gorde, ez
ezta? Bueno, kontatu zer asmo duzun. Nik baditut makina bat ideia, baina zureak
zein diren jakin nahi nuke.
Erantzun lehenbailehen!
?
?
?
Ferrari
IDAZLAN LABURRA | Mezua | Eredua-1 |
| MEZUA Mundua aldatzea
Duela gutxi, zure lagun taldean hizketagaia izan zen mundua aldatzea.
Alegia, mundua aldatzeko ahalmena izanez gero zer egingo zenuketen hitz egin zenuten.
Irakurri hurrengo esanak eta, horiek gogoan izanda, osatu idazkia.
Mezu bat, zure adiskide bati, hitz egindakoak zer gogoeta eragin dizkizun kontatzeko.
Gutxienez, 150 hitz
Aiora Gosea desagerraraziko nuke...
Unai Diskriminazio era guztiak amaitu beharko lirateke...
Tomas Denok aberats izatea...
Garbie Lanik egin gabe bizi ahal izatea...
Mikel Ezin da onartu...
... ...
?
?
?

| TXOSTEN LABURRA (Informe gisakoa) Nire proposamena

Atzerrian egona zara, egonaldi laburretan. Horren jakitun, hemengo elkarte bateko
arduradun batek aholkua eskatu dizu. Izan ere, atzerriko ikasle jendearentzat egoitza
eta jarduerak antolatzeko asmoa du.
Irakurri ondokoak eta osatu
Proposamen bat, txosten gisakoa, zure eskarmentua azalduaz eta zure ikuspuntua
argudiatuaz.
Gutxienez, 150 hitz
Adibidez:
Egoitza Ez litzateke beharko luxuzko gauzarik...
Janaria Ikasle-jendeak ez luke exijituko...
Otorduen orduak, edo antolamendua...
Jarduerak Bisitak, txangoak ez lirateke izan beharko...
Asko gustatuko litzaieke...
Multiabentura eta kirolak: piraguak, mountain bike...
Jaiak: ginkanak, beldurrezko gaua, berbena, karaokea...
Gidariak Komeni da izatea...
Jakin beharko lukete...
Giroa ...
Arduradunak ...
...

IDAZLAN LABURRA | Txostentxoa | Eredua-2 |

IDAZLAN LABURRA | Gutuna | Eredua-2 |
| Gutuna Etxaldea
Herriko taberna batean paskin bat ikusi duzu. Erantzutea erabaki duzu.
Gutun bat, zure jarrera, arrazoiak, helburuak... kontatzeko.
Gutxienez, 150 hitz

IDAZLAN LABURRA | Gogoeta | Eredua-3 |

| Gogoeta Bihar, itsu?
Istripu baten ondorioz, itsu geratu den adiskide bat bisitatzen egon zara. Orain, zeure
etxean, bakarrik, pentsatzen jarri zara:
Eta, bihar, esnatu eta itsu nagoela jabetuko banintz?
Gogoeta, zeure buruari zuzendua: sentimenduak, egoera...
Gutxienez, 150 hitz
Baldintza: abiapuntua izan dadila ondoko esaldia. Alegia, hori idazten hasi eta horri
eman jarraipena.
Bihar goizean itsu esnatuko banintz

?
?
?
IDAZLAN LABURRA | Gutuna | Eredua-3 |
| Gutuna Irakasle lana
Lana eskaintzen duen iragarkia topatu duzu egunkarian.
Erantzutea erabaki duzu.
Gutun bat, azaltzeko zure jarrera, prestakuntza, eskarmentua...
Gutxienez, 150 hitz

(Norberaren
datuak)
(Lekua, data)
Agur terdi:
Egunkarian...
IDAZLAN LABURRA | Mezua
|
| MEZUA Hiru eguneko turismoa EHn
Irakurri zure adiskideak kontatutakoa eta osatu idazkia.
Mezu bat, zure adiskideari.
Gutxienez, 150 hitz

Gaia: Euskal Herria hiru egunetan

Kaixo, Amaia:
Zelan denok? Ondo, espero dut. Nik hemen segitzen dut, nire masterra amaitu
nahian. Badakizu, daniarren artean gero eta txertatuago.
Baina ez dizut idazten nire ikasketena kontatzeko. Kontua da ze hemengo nire
auzokide bat, Jens Olsen, zuen artean dela, Bilbon, kongresu batera-edo joanda,
eta idatzi dit esateko bueltako hegaldirik ez duela, Islandiako sumendiagatik. Eta
hiru egun libre dituenez, aholkua eskatu dit Euskal Herria apur bat ezagutzeko, ea
nora joatea merezi duen, zer ikusi, non jan, zer oroigarri Plan bat-edo eskatu
dit, badakizu zein antolatuak diren nordiko hauek!
Lagundu, neska. Nik ideia batzuk baditut, baina zuk hobeto ezagutzen duzu gure
Herria, denetik ibilita zaude-eta, tunante hori. Kontaidazu, ez egin zerrenda lehor
bat.
Ane, bikingoa
?
?
?
IDAZLAN LABURRA | Gogoeta
|
| Gogoeta ... jaio izan banintz?
Zure adiskide batekin egon zara lehentxeago. Zapuztuta zegoen, amorratuta. Eta bere
egoeraren errua, nonbait, / ez izateari egozten zion.
Orain, zeure etxean, bakarrik, pentsatzen jarri zara:
Eta ni / jaio beharrean, / jaio banintz?
Gogoeta, zeure buruari zuzendua: sentimenduak, egoera...
Gutxienez, 150 hitz
Baldintza: abiapuntua izan dadila ondoko esaldia. Alegia, hori idazten hasi eta horri
eman jarraipena.
Ni ..... jaio nintzen, baina ..... jaio izan banintz,

?
?
?
IDAZLAN LABURRA | Gutuna
|
| Gutuna Txakurkumeak
Herriko taberna batean kartel bat ikusi duzu. Erantzutea erabaki duzu.
Gutun bat, zure jarrera, arrazoiak, helburuak... kontatzeko.
Gutxienez, 150 hitz

IDAZLAN LABURRA | Gogoeta

|
| Gogoeta Denboran atzera?
Irakurri duzun eleberri batean, tramankulu baten bitartez, protagonistak iraganera
bidaiatzeko aukera zeukan eta denbora batean iraganean bizitzeko.
Pentsatzen jarri zara:
Nik zein garaitara egingo nuke salto?
Gogoeta, zeure buruari zuzendua: zergatik aukeratuko nuke garai bat edo beste?, zein
helbururekin?, zertarako?...
Gutxienez, 150 hitz
Baldintza: abiapuntua izan dadila ondoko esaldia. Alegia, hori idazten hasi eta horri
eman jarraipena.
Denboran atzera egiteko aukera banu,

?
?
?
IDAZLAN LABURRA | Gutuna
|
| Gutuna Lan eskaintza
Iragarkia ikusi eta erantzutea erabaki duzu.
Gutun bat, kontatzeko
zer prestakuntza eta eskarmentu duzun: ikasketak, hizkuntzak, non aritua zaren...
zer gaitasun eta dohain dituzun: izaera, jendetasuna...
zer espero duzun: lan baldintzak, soldata...
Gutxienez, 150 hitz

(Norberaren
datuak)
(Lekua, data)
Agur terdi:
Egunkarian...
IDAZLAN LABURRA | Gogoeta
|
| Gogoeta Irla batean neu bakarrik
Robinson Crusoe eleberria irakurria zenuen, eta istorioak zirrara handia eragin zizun.
Gainera, lehengo batean istorio horretan oinarritutako filma ikusi duzu.
Pentsatzen jarri zara:
Neuri gertatuz gero? Irla galdu batean neu bakarrik...
Gogoeta, zeure buruari zuzendua: zelan moldatuko?, nola iraun bizirik?
Ura, janaria, arriskuak...? Ez telefonorik, ez telebistarik, ez ezer.
Gutxienez, 150 hitz
Baldintza: abiapuntua izan dadila ondoko esaldia. Alegia, hori idazten hasi eta horri
eman jarraipena.
Irla batean neu bakarrik suertatuko banintz,

?
?
?