Вы находитесь на странице: 1из 95

GUA DE ESTUDIO PARA LAS PRCTICAS DE FISIOLOGIA

AUTOR

Mg. NOE A. LEON QUIROZ

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA

TRUJILLO PERU

DEDICADO A:
MIS PADRES RAFAEL Y ANGELICA MIS HERMANOS RAFAEL, AURORA Y NELLY MI ESPOSA GLORIA TERESA MIS HIJOS SYLVIA, JENNY, GLENDA Y MARTIN ALEJANDRO

En reconocimiento a ! a"ne#aci$n, com%ren i$n e inmen o Amor&

PREFACIO

La Fi io'o#(a como ciencia )!e trata 'o mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a *i+er a ,!ncione cor%ora'e , inte#ra*a en 'a -omeo ta i , tiene )!e er e t!*ia*a com%ren*ien*o . e/%'ican*o *ic-o mecani mo , 'o mi mo )!e ir+en *e "a e %ara 'a inter%retaci$n *e 'a a'teracione mor,o,i io'$#ica ., 'o )!e e m0 im%ortante, %ara e' en,o)!e tera%1!tico *e *ic-a a'teracione & 2a3o e ta $%tica, 'o F!n*amento Fi io'$#ico %ara 'a Pr0ctica *e Fi io'o#(a, )!e %onemo a ! a'cance, con tit!.e !na ,!ente *e orientaci$n %ara 'a re+i i$n e %ec(,ica *e *i tinto t$%ico *e 'a Fi io'o#(a, con !n en,o)!e *e ! a%'icaci$n en 'a %r0ctica c'(nica& Son o"3eti+o *e e te te/to Orientar a' e t!*iante en 'a "4 )!e*a *e 'a in,ormaci$n *e 'a "a e ,i io'$#ica )!e %ermitan 'a e/%'icaci$n *e 'o mo*e'o .5o ca o c'(nico , a ( como ! correcta inter%retaci$n, ,orm!'aci$n *e 'a -i%$te i . e' en,o)!e tera%1!tico& Re+i ar 'o ,!n*amento ,i io'$#ico m0 re'e+ante )!e %ermitan a' e t!*iante con*!cir e en e' *e arro''o *e ! acti+i*a*e %r0ctica Re,or6ar, con 'a *emo tracione . e/%erimento %r0ctico , 'o a %ecto te$rico ,i io'$#ico & E ta o"ra inc'!.e 'o ,!n*amento %ara e' *e arro''o *e t$%ico o"re 7emato'o#(a, Si tema car*io+a c!'ar, Si tema re %iratorio, A%arato !rinario, A%arato *i#e ti+o . Termorre#!'aci$n, "a3o 'a ,orma *e eminario , ta''ere o %r0ctica *e 'a"oratorio& En ca*a t$%ico e -ace !na re+i i$n *e 'o ,!n*amento te$rico . ! a%'icaci$n en 'a *emo tracione %r0ctica A' e'a"orar e te te/to no anima 'a e %eran6a *e %o*er contri"!ir a 'a me3or com%ren i$n . a%'icaci$n *e 'a Fi io'o#(a %or 'o e t!*iante *e Ciencia M1*ica )!e inician ! ,ormaci$n %ro,e iona' . er0 *e m!c-o +a'or contar con 'a o" er+acione . a'cance )!e e %!e*an -acer %ara ! %er,eccionamiento&

EL AUTOR.

I N D I C E:

I. HEMATOLOGIA II. SISTEMA CARDIOVASCULAR III. SISTEMA RESPIRATORIO IV. SISTEMA URINARIO V. SISTEMA DIGESTIVO VI. SISTEMA DE INTERCAMBIO ENERGETICO

I. HEMATOLOGIA
GRUPOS SANGUINEOS Y FACTOR Rh HEMOSTASIA Y COAGULACIN SANGUINEA INTRODUCCION E *e +ita' im%ortancia conocer e' #r!%o an#!(neo *e ca*a %er ona %or )!e -a. it!acione *on*e e nece ario -acer tran ,! ione *e an#re *e !na %er ona a otra in %ro+ocar reaccione tran ,! iona'e )!e %!e*en oca ionar 'a m!erte& 7a. *o #r!%o *e ant(#eno , )!e on m0 ,rec!ente )!e otro , en 'a %ro*!cci$n *e *ic-a reaccione . )!e ir+en *e "a e %ara 'a ti%i,icaci$n *e 'a an#re& Son e' i tema A828O *e ant(#eno . e' i tema R-, )!e en e' 'a"oratorio on ,0ci'e *e *eterminar& Tam"i1n e +ita' conocer 'o mecani mo *e 'a -emo ta ia . coa#!'aci$n an#!(nea %or)!e no "a ta *etectar )!e !n %aciente tiene -emorra#ia ino, a*em0 , e ta"'ecer c!0'e ca! a )!e ir+an *e "a e %ara !n correcto en,o)!e tera%1!tico& La in,ormaci$n nece aria %ara e' *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%(t!'o 9: . 9; *e ! te/to G!.ton <na E*ici$n . en e' ca%(t!'o => *e Ganon# ?@+a& E*ici$n, %!*ien*o con !'tar otra ,!ente "i"'io#r0,ica & COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a "a e inm!no'$#ica *e 'a ti%i,icaci$n *e 'a an#re =& Preci ar 'o ,actore )!e inter+ienen en 'a -emo ta ia . coa#!'aci$n an#!(nea in*ican*o ! ,!ente *e ori#en 9& E/%'icar, con *ia#rama *e ,'!3o, 'o mecani mo in+o'!cra*o en 'a coa#!'aci$n an#!(nea& ORIENTACIONES Y TAREAS SOBRE LA COMPETENCIA 1 a) Inf !"a#$%n: Re+i ar 'a "a e inm!no'$#ica *e 'a ti%i,icaci$n *e 'a an#re, en e' i tema A828O . en e' i tema Ron 'a %o i"'e

Preci ar 'a caracter( tica *e 'o #r!%o

an#!(neo en e' i tema A2O . R-&

&) TAREAS A %artir *e 'o conce%to R- ne#ati+o SOBRE LA COMPETENCIA ' a) Inf !"a#$%n Re+i e e' mecani mo #enera' *e 'a -emo ta ia . *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea, %reci e 'o ,actore in+o'!cra*o . *on*e e ori#inan& En re !men, 'a ma.or(a *e 'o ,actore *e 'a coa#!'aci$n on %rote(na %'a m0tica , )!e e ori#inan en e' -(#a*o& &) TAREAS Con,eccione !na 'i ta *e 'o ,actore *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea . %reci e e' '!#ar *e ! (nte i o %ro*!cci$n& SOBRE LA COMPETENCIA ( a) Inf !"a#$%n: Re+i e e' mecani mo #enera' *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea, %reci an*o 'o %a o en 'a +(a intr(n eca . en 'a +(a e/tr(n eca& La coa#!'aci$n como !n %roce o en6im0tico e *e arro''a en ,a e !ce i+a en !na com%'e3a ca ca*a *e reaccione )!(mica & En !na ?ra ,a e e #enera e' acti+a*or *e 'a %rotrom"ina& En 'a =*a ,a e %or acci$n *e' acti+a*or *e 'a %rotrom"ina e con+ierte 'a %rotrom"ina en trom"ina . en 'a 9ra ,a e e' ,i"rin$#eno e con+ierte en ,i"rina, %or acci$n *e 'a trom"ina& &) TAREAS ?& Con,eccione !n *ia#rama *e 'a ca ca*a *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea %or 'a +(a intr(n eca =& Con,eccione !n *ia#rama *e 'a ca ca*a *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea %or 'a +(a e/tr(n eca& 9& Con,eccione !n *ia#rama inte#ra*o *e 'a coa#!'aci$n inc'!.en*o 'a +(a *e 'a 'i i *e' co0#!'o& o"re a#'!tinina . a#'!tin$#eno , %reci e 'a caracter( tica *e' an#!(neo A, 2, A2, . O& R7 %o iti+o . eritrocito . e' %'a ma *e 'a an#re *e 'o #r!%o

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! -

PROTOCOLO DE PRACTICA
DETERMINACION DE LOS GRUPOS SANGUINEOS Y FACTOR R. . CUANTIFICACION DEL TIEMPO DE SANGRIA Y TIEMPO DE COAGULACION

INTRODUCCION: En e ta acti+i*a* e *etermina e' #r!%o *e an#re *e m!e tra *e an#re corre %on*iente a 'o a'!mno & A ( mi mo e c!anti,ica e' tiem%o *e an#r(a . tiem%o *e coa#!'aci$n& Dic-a *eterminacione tienen a%'icaci$n como %r!e"a %re+ia a to*a inter+enci$n )!ir4r#ica ma.or an#!(neo e rea'i6a con 'o anti !ero re %ecti+o , i#!ien*o 'a . en e' *ia#n$ tico *e 'a coa#!'o%at(a & La ti%i,icaci$n *e 'o #r!%o c'a i,icaci$n *e Lan *teiner& E' tiem%o *e an#r(a )!e e e' tiem%o *e *!raci$n *e !na %e)!eAa -emorra#ia %ro*!ci*a %or 'a %!nci$n *e 'a 'anceta en !n *e*o o en e' '$"!'o *e 'a ore3a, e re%orta en min!to & E' tiem%o *e coa#!'aci$n )!e e e' tiem%o )!e tar*a en coa#!'ar 'a an#re e/tra+a a*a, e mi*e en min!to & COMPETENCIAS ?& Rea'i6ar 'a ti%i,icaci$n *e m!e tra *e an#re con 'o anti !ero B anti A, anti 2 . anti D =& C!anti,icar e' tiem%o *e an#r(a , 9& C!anti,icar e' tiem%o *e coa#!'aci$n en !no *e ! com%aAero MATERIAL Y METODOS I. MATERIAL ?& Jerin#a *e : cc con a#!3a -i%o*1rmica NC =D $ =? =& Set %ara #r!%o an#!(neo . ,actor R-B S!ero anti A, anti 2, anti D 9& Lanceta %ara %!nci$n

E& Materia' *e +i*rioB '0mina %orta8o"3eto , '0mina e ca+a*a , t!"o *e en a.o, t!"o ca%i'are con . in -e%arina :& Cron$metro ;& Tira *e ,i'tro >& San#re II. PROCEDIMMIENTO A. GRUPOS SANGUINEOS Y FACOTR R. aF E/traer an#re %or +eno8%!nt!ra *e 'a ,'e/!ra *e' co*o "F Co'ocar !na #ota en ca*a !na *e tre e/ca+acione *e 'a '0mina e/ca+a*a cF A ca*a !na *e 'a e/ca+acione )!e tiene 'a #ota *e an#re aAa*ir !na #ota *e anti !ero& En 'a ?ra aAa*ir anti !ero A, en 'a 9ra anti !ero 2 . en 'a =*a anti !ero D& *F Me6c'ar "ien con !na +ari''a *e +i*rio eF O" er+ar *e %!1 *e : min!to como m(nimo& ,F 7acer 'a 'ect!ra & INTERPRETACION: Si oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero A, 'a an#re e *e' #r!%o A Si oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero 2, 'a an#re e *e' #r!%o 2 Si oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero A . con e' anti !ero 2, 'a an#re e *e' #r!%o GA2H Si NO oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero A, ni con e' anti !ero 2, 'a an#re e *e' #r!%o GOH Si oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero D, 'a an#re e R- %o iti+o Si NO oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero D, 'a an#re e R- ne#ati+o B. TIEMPO DE SANGRIA Se *etermina 'a *!raci$n *e !na %e)!eAa -emorra#ia %ro+oca*a %or !na %!nci$n rea'i6a*a con 'a 'anceta en e' %!'%e3o *e' *e*o o '$"!'o *e 'a ore3a& La an#re )!e a'e e eca con !n a tira *e %a%e' a" or"ente ca*a 9D e#!n*o *e inter+a'o, -a ta 'a -emo ta ia com%'eta& Se toma e' tiem%o tota', e/%re a*o en min!to & I Va'ore Norma'e J -a ta E min F

C. TIEMPO DE COAGULACION Se *etermina ! an*o 'a t1cnica *e 'a '0mina e/ca+a*a . t!"o ca%i'are & ?& E/traer 'a an#re *e 'a ,'e/!ra *e' co*o con !na 3erin#a *e : cc con a#!3a NC =? $ == =& Co'ocar *o #ota *e an#re en !na e/ca+aci$n *e 'a '0mina I Se %!e*e -acer *!%'ica*o F 9& Ir 'e+antan*o, con 'a %!nta *e !n a',i'er 'im%io . eco, %a a*o e' %rimer min!to, ca*a 9D e#!n*o , -a ta 'a a%arici$n *e 'o ,i'amento *e ,i"rina& E& O" er+ar 'a ,ormaci$n *e *ic-o ,i'amento *e ,i"rina& :& E' tiem%o tran c!rri*o *e *e 'a e/tracci$n *e 'a an#re -a ta 'a a%arici$n *e 'o ,i'amento *e ,i"rina con tit!.e e' tiem%o *e coa#!'aci$n, e/%re a*o en min!to & I VBNB J -a ta ?D min& F C!an*o e ! a ca%i'are , e %roce*e a ''enar'o con 'a an#re, e *e3a a re%o ar . %a a*o e' %rimer min!to, ca*a 9D e#!n*o e +a rom%ien*o e' ca%i'ar, %or %e)!eAo %e*a6o , %ara +i !a'i6ar i e -an ,orma*o 'o ,i'amento *e ,i"rina& La inter%retaci$n e anterior %r!e"a& ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOS: Ca*a a'!mno e/amina 'a caracter( tica *e 'o anti !ero A, 2, . D& O" er+a 'a 'anceta *e %!nci$n& Pone 1n,a i en 'a t1cnica %ara 'a ti%i,icaci$n *e 'o #r!%o an#!(neo , a ( como en e' %roce*imiento %ara e' tiem%o *e an#r(a . coa#!'aci$n& En 'o %o i"'e %!e*e e3ec!tar *ic-a %r!e"a & Anota 'o re !'ta*o . con,ecciona !na ta"'a con 'o re !'ta*o o"teni*o &
KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK A'!mno NC ? = 9 E :

imi'ar a 'a

KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK Gr!%o San#!(neo Factor RTiem%o *e an#r(a Tiem%o *e coa#!'aci$n Lamina 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888

Ca%i'ar con -e%arina 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 Ca%i'ar in -e%arina 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK

AUTOEVALUACION

?& E/%'i)!e )!1 e a#'!tin$#eno . a#'!tinina =& C!0'e on 'a "a e inm!no'$#ica *e 'a c'a i,icaci$n *e 'a an#re en e' i tema i#!iente re !'ta*o *e 'a"oratorio re %ecto a' e t!*io *e !na m!e tra *e an#reB
A#'!tinaci$n S!ero anti A S!ero anti 2 S!ero anti D Po iti+o Po iti+o Ne#ati+o

A2O . en e' i tema R9& U*& tiene 'o

Di#a a )!1 #r!%o *e an#re %ertenece e' %aciente L E& Si U* e t0 ana'i6an*o !na m!e tra *e an#re *e' #r!%o GOH R- %o iti+o& M!1 re !'ta*o *e 'a"oratorio *e"e encontrar L :& Preci e 'o ,actore *e 'a coa#!'aci$n c!.a (nte i re)!iere *e 'a +itamina N ;& SeAa'e *o ,actore -!mora'e . *o ,actore no -!mora'e im%'ica*o en 'a coa#!'aci$n an#!(nea >& Con,eccione 'a ca ca*a *e reaccione *e' %roce o *e coa#!'aci$n an#!(nea %or 'a +(a intr(n eca . eAa'e e' ni+e' *on*e oc!rrir(a e' "'o)!e en ca o *e 'a an#reB aF De !n %aciente con -emo,i'ia c'0 ica "F De !n %aciente con in !,iciencia -e%0tica cF Por a*mini traci$n *e -e%arina *F Con o/a'ato *e %ota io @& Si U*& tiene !n %aciente con !na %r!e"a *e tiem%o *e an#r(a norma' . tiem%o *e coa#!'aci$n %ro'on#a*a & M!1 inter%retaci$n . c$mo e/%'ica *ic-o -a''a6#o L& <& E ta"'e6ca *o a%'icacione c'(nica *e 'o re !'ta*o *e 'a %r0ctica&

II. SISTEMA CARDIOVASCULAR

EL MUSCULO CARDIACO: PROPIEDADES FISIOLOGICAS. REGULACION DE LA FUNCION CARDIACA. EFECTOS DE FACTORES FISICO/,UIMICOS INTRODUCCION E' cora6$n, como $r#ano centra' *e 'a circ!'aci$n, e t0 com%!e to %or tre ti%o *e miocar*ioB m4 c!'o a!ric!'ar, m4 c!'o +entric!'ar . 'a ,i"ra e/cita*ora . con*!ctora e %ecia'i6a*a & En rea'i*a*, ,!nciona como *o "om"a e%ara*a B !n cora6$n *erec-o, )!e "om"ea an#re a 'o %!'mone . !n cora6$n i6)!ier*o, )!e "om"ea an#re a 'o $r#ano %eri,1rico & Para a e#!rar *ic-a acti+i*a* e/i ten mecani mo e %ecia'e )!e *eterminan e' ritmo . tran miten 'o %otencia'e *e acci$n %or to*o e' m4 c!'o car*(aco, %ara ca! ar e' 'ati*o r(tmico *e' cora6$n& E' tra"a3o *e' cora6$n e *e"e a*a%tar a 'a e/i#encia *e' or#ani mo 'o c!a' e 'o#ra #racia a 'a e/i tencia mecani mo ner+io o . -!mora'e )!e re#!'an *ic-o tra"a3o& A*em0 *i+er o ,actore ,( ico8)!(mico %!e*en a,ectar ! acti+i*a* . oca ionar a'teracione -emo*in0mica & En 'a %re ente %r0ctica e tratar0 *e re,or6ar 'o a %ecto te$rico , re'aciona*o con 'a %ro%ie*a*e m0 a'tante *e ! ,i io'o#(a, con 'o mecani mo *e ! re#!'aci$n e/tr(n eca . a'#!no ,actore ,( ico8)!(mico )!e a,ectan ! ,!nci$n& Si "ien e' cora6$n *e 'o anima'e con,ormi ta , como e' a%o, 'a rana . otro , ir+en %ara e t!*iar a'#!no ,en$meno , *e"i*o a ! mane3o m0 %r0ctico, e nece ario in*icar )!e i "ien 'a %ro%ie*a*e "0 ica *e' m4 c!'o car*(aco *e 'o "atracio . mam(,ero on imi'are , encierran *i,erencia )!e -a. )!e tener'a %re ente en 'a inter%retaci$n *e 'o re !'ta*o & La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%& < . ?D *e G!.ton . 'o ca%& =@ . =< *e Ganon#& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a "a e e'ectro,i io'$#ica *e' %otencia' *e re%o o . *e acci$n *e' m4 c!'o car*(aco =& E/%'icar e' mecani mo *e 'a ritmici*a* *e' 'ati*o car*(aco, )!e ir+a *e "a e %ara inter%retar 'a arritmia . "'o)!eo car*(aco & 9& Preci ar 'o e,ecto *e 'o ,actore ,( ico . )!(mico o"re e' m4 c!'o car*(aco e/%'ican*o e' mecani mo *e acci$n& E& E/%'icar e' ro' *e' i tema a!t$nomo en 'a re#!'aci$n *e' cora6$n como "om"a& ORIENTACIONES Y TAREAS SO2RE LA COMPETENCIA ? aF INFORMACIONB Re+i e 'a anatom(a ,i io'$#ica *e' cora6$n, %otencia'e *e mem"rana . %otencia'e *e acci$n *e' m4 c!'o car*(aco& "F TAREAS

?& En !n i tema carte iano -a#a e' re#i tro #r0,ico *e 'o %otencia'e *e re%o o *e' m4 c!'o a!ric!'ar, +entric!'ar . no*a'& =& En !n i tema carte iano -a#a e' re#i tro #r0,ico *e 'o %otencia'e *e acci$n *e' m4 c!'o a!ric!'ar, +entric!'ar . no*a'& 9& Com%are 'a #r0,ica *e ca*a !no *e 'o %otencia'e . e ta"'e6ca 'a *i,erencia & SO2RE LA COMPETENCIA NC aF INFORMACION Re+i e e' i tema *e e/cito8con*!cci$n car*(aco& E' cic'o car*(aco& "F TAREAS ?& Con,eccione !n *ia#rama *e' i tema *e 1/cito8con*!cci$n *e' cora6$n =& En !n i tema carte iano -a#a e' re#i tro #r0,ico *e' %otencia' *e acci$n *e' no*o in! a' . *e' no*o a!r(c!'o8+entric!'ar I A8V F SO2RE LA COMPETENCIA 9 aF INFORMACION Re+i e 'o e,ecto *e 'o ione NP . CaPP . *e 'a tem%erat!ra o"re e' cora6$n& "F TAREAS ?& E ta"'e6ca 'o e,ecto o"re 'a ,rec!encia, ritmo . ,!er6a *e' cora6$n i 'a concentracione *e' NP o *e' CaPP 1rico e e'e+an& =& Preci e 'o e,ecto o"re e' cora6$n i !na %er ona tiene -i%ertermia o -i%otermia& 9& Con,eccione !na ta"'a )!e re !ma *ic-o e,ecto & SO2RE LA COMPETENCIA E aF INFORMACION Re+i e 'a iner+aci$n *e' cora6$n& E' contro' e/tr(n eco *e' cora6$n, *e ti%o ner+io o& "F TAREAS ?& E ta"'ece 'a accione *e 'a e tim!'aci$n *e 'o ner+io car*(aco im%0tico . %ara im%0tico & E/%'ica ! mecani mo *e acci$n =& Con,eccione 'a c!r+a *e #a to +entric!'ar . 'a c!r+a *e #a to car*(aco %ara -!mano , en con*icione norma'e . c$mo e e/%'ica 9& Con,eccione 'a c!r+a *e #a to +entric!'ar . 'a c!r+a *e #a to car*(aco %ara -!mano , con cora6$n -i%ere,ica6 e -i%oe,ica6 . *1 !na e/%'icaci$n !cinta&&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO

FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA MUSCULO CARDIACO. PROPIEDADES FISIOLOGICAS. FACTORES DE SU REGULACION EFECTOS DEL 01 2 Ca11 Y LA TEMPERATURA. INTRODUCCION: En !n cora6$n *e "atracio, %re%ara*o in it!, e e t!*iar0n a'#!na caracter( tica ,i io'$#ica *e' cora6$n, ! re#!'aci$n ner+io a . 'o e,ecto *e ,actore ,( ico8)!(mico o"re e' cora6$n& Se -ar0 e %ecia' 1n,a i en e' i tema *e 1/cito8con*!cci$n *e' cora6$n& COMPETENCIAS ?& Determina 'a ,rec!encia . ritmici*a* *e' cora6$n en con*icione ,i io'$#ica =& A%'ica 'a 'i#a*!ra *e Stanni! . e+i*encia e' ro' *e' i tema *e e/cito8con*!cci$n car*iaco 9& O"tiene e' +entr(c!'o %ara'i6a*o . *em!e tra 'a 'e. *e' to*o o na*a *e' m4 c!'o car*iaco E& Dem!e tra 'o e,ecto *e 'a a*mini traci$n *e NP, $ CaPP o"re 'a contracci$n, ,rec!encia . ritmo *e' cora6$n& :& E+i*encia 'o e,ecto *e' ca'or o ,r(o o"re 'a contracci$n, ,rec!encia . ritmo *e' cora6$n ;& 7ace 'o re#i tro #r0,ico *e 'o cam"io en 'a ,rec!encia, ritmo . ,!er6a *e contracci$n *e"i*o a 'a e tim!'aci$n +a#a' o im%0tica& MATERIAL: ?& =& 9& E& :& ;& >& So'!ci$n Rin#er rana So'!ci$n *e c'or!ro *e ca'cio ?&9E M So'!ci$n *e c'or!ro *e %ota io D&<? M So'!ci$n *e a*rena'ina a' ?Q E tim!'a*or e'ectr$nico Nim$#ra,o Cora6$n *e a%o in it!B aF Ane te iar a !n a%o en ,orma tra!m0tica "F Fi3ar e' anima' en 'a me a *e *i ecci$n en %o ici$n *e *ec4"ito *or a' . %roce*er a *e3ar e' cora6$n a cie'o a"ierto cF Ai 'ar e' ner+io +a#o *erec-oB eccionar 'a %ie' *e 'a re#i$n 'atera' *e' c!e''o, i*enti,icar e' m4 c!'o -omo-io*eo , eccionar'o con c!i*a*o en ! %arte me*ia& *F 7acien*o ! o *e e%ara*ore *e +i*rio i*enti,i)!e . a( 'e e' %a)!ete +0 c!'o8 ner+io o *e' c!e''o, %a e !n -i'o %ara e%arar e i*enti,icar e' ner+io +a#o& Ten#a c!i*a*o *e no traccionar e' ner+io %or)!e %!e*e %ara'i6ar e' cora6$n& eF Di e)!e c!i*a*o amente e' i tema im%0tico %ara+erte"ra' *e' 'a*o i6)!ier*o& ,F Fi3e 'a %!nta *e' cora6$n a !na %in6a G erre ,ineH o a !n -i'o . conectar'o a !n i tema *e %a'anca in cri%tora, )!e e -a''a in ta'a*a en e' Nim$#ra,o&

NOTAB En e' *e arro''o *e 'a %r0ctica %o*r0 ! ar e !no o m0 *e e to %re%ara*o & PROCEDIMIENTO : A) F!+#)+n#$a 3 !$*"$#$4a4 4+ 5a6 # n*!a##$ n+6 4+5 "$ #a!4$ : aF Rea'i6ar !n re#i tro "a a' *e 'a contraccione *e' cora6$n "F En e' re#i tro anterior *etermine e' n4mero *e contraccione %or min!to I ,rec!encia car*(aca F . e' inter+a'o entre !na contracci$n . 'a i#!iente I ritmici*a* F B) S+#)+n#$a 4+ 5a a#*$7$4a4 4+ 5a6 4$f+!+n*+6 8a!*+6 4+5 # !a-%n: aF O" er+e 'a ec!encia *e 'o 'ati*o B e ori#inan en e' eno +eno o, %a an a 'a a!r(c!'a . terminan en e' +entr(c!'o& A' '!#ar *e ori#en *e' 'ati*o car*(aco e *enomina Gmarca%a oH . e' tiem%o )!e *emora en %a a e' e t(m!'o *e 'a a!r(c!'a a' +entr(c!'o e ''ama retar*o a!r(c!'o8+entric!'ar& "F Re#i tre !na erie *e 'ati*o car*(aco , rotan*o e' ci'in*ro a 'a +e'oci*a* *e >;@ mm 5 min!to . o" er+e en 'a #r0,ica 'a on*a re %ecti+a *e ca*a !na *e 'a %arte *e' cora6$n& C) C n*! 5 n+!7$ 6 : 1. E6*$")5a#$%n 4+5 n+!7$ 7a9 : 7a#a !n re#i tro "a a' *e !no =D 'ati*o car*(aco . mantenien*o e' mim$#ra,o a 'a mi ma +e'oci*a* e tim!'ar e' ner+io +a#o *erec-o, *!rante : e#!n*o con !n e t(m!'o *e : a ?D +o'tio . a !na ,rec!encia *e ?D 5 e#& Lo e t(m!'o *e"en er ta'e )!e e' cora6$n e %on#a 'ento, %ero in ''e#ar a' %aro car*(aco& Se#!ir e' re#i tro -a ta )!e e' cora6$n e norma'ice& Anotar e' +o'ta3e *e' e t(m!'o e'1ctrico . e' n4mero *e 'ati*o car*(aco %or min!to& '. E6*$")5a#$%n 4+ 5a #a4+na 6$"8:*$#a: Re%ita e' e/%erimento anterior, %ero e tim!'an*o a-ora 'a ca*ena im%0tica o "ien a%'ican*o #ota *e a*rena'ina a' ?Q o"re e' cora6$n& Anote 'o re !'ta*o . com%are& D) L #a5$-a#$%n 4+ 5 6 ; "a!#a8a6 6 < 3 8a!*$#$8a#$%n 4+ 5 6 .a#+6 4+ # n4)##$%n +n 5a a#*$7a#$%n 4+5 # !a-%n . E=8+!$+n#$a 4+ STANNIUS. 1. P!$"+!a 5$9a4)!a 4+ S*ann$)6 Le+antar e' +entr(c!'o . %a a !n -i'o entre e' eno +eno o . 'a a!r(c!'a -acien*o !n n!*o corre*i6o& O" er+e 'a caracter( tica *e 'a contraccione en ca*a !na *e 'a %arte *e' cora6$n& '. S+9)n4a 5$9a4)!a 4+ S*ann$)6 Mantenien*o 'a 'i#a*!ra anterior, rea'ice otra, entre 'a a!r(c!'a . e' +entr(c!'o, me*iante !n n!*o corre*i6o& Rea'ice 'a o" er+acione in*ica*a en e' %a o anterior&

(. T+!#+!a 5$9a4)!a 4+ S*ann$)6 De atar 'a %rimera 'i#a*!ra . mantenien*o 'a e#!n*a, o" er+e 'o ,en$meno )!e e %re entan& En e ta ,orma )!e*ar0 *emo tra*o )!e a& E' no*o !"ica*o en e' eno +eno o re%re enta e' marca%a o %rinci%a'& "& E' no*o a!r(c!'o8+entric!'ar I marca%a o ec!n*ario F e -a''a !"ica*o en 'a %arte in,erior *e' !rco a!r(c!'a8+entric!'ar& c& Lo e t(m!'o ori#ina*o en 'o marca%a o ante cita*o , e %ro%a#an a tra+1 *e 'o -ace *e con*!cci$n a' re to *e' cora6$n& E) O*! 6 8!$n#$8$ 6 4+ 5a +=#$*a&$5$4a4 4+5 "$ #a!4$ . 1) L+3 4+5 * 4 na4a

Para rea'i6ar e te e/%erimento e e#!ir0 'o i#!iente %a o B O"tener !n +entr(c!'o %ara'i6a*o, 'i"re *e 'a in,'!encia *e 'o marca%a o , 'o )!e %!e*e 'o#rar e con 'a tercera 'i#a*!ra *e Stanni! & A%'icar e t(m!'o B !m"ra'e , ma/ima'e . !%rama/ima'e con inter+a'o *e ?D min!to & La re %!e ta er0n #ra,ica*a en e' Rim$#ra*o a m(nima +e'oci*a*& Po*r0 o" er+ar e )!e 'a re %!e ta a 'o e t(m!'o a%'ica*o , on m0/imo e i#!a'e & ITo*o o na*a F ') T+*an$-a#$%n 4+5 ">6#)5 #a!4$a# : En e' +entr(c!'o %ara'i6a*o 'i"re *e 'a in,'!encia *e 'o marca%a o , e ta"'ecer e' e t(m!'o !m"ra'& De3ar en re%o o %or 9D a ;D e#& Para contin!ar con e' e/%erimento E tim!'ar e' +entr(c!'o en ,orma contin!a, con e' e t(m!'o encontra*o en IaF a 'a ,rec!encia *e ;D cic'o 5 e#&, %or !n %erio*o *e =D a 9D e#& O" er+a 'a caracter( tica *e 'a re %!e ta . o" er+e i e %re enta t1tano& ') A##$%n 4+ 5a *+"8+!a*)!a: F!? 3 #a5 !:

Uti'ice !n n!e+o %re%ara*o *e cora6$n in it!& De3e caer #ota *e Rin#er rana -e'a*o o *e Rin#er a 9> CC o"re e' cora6$n . o" er+e 'o cam"io )!e e %ro*!ce en 'a ,rec!encia car*iaca a' +ariar 'a tem%erat!ra& () A##$%n 4+ 5 6 $ n+6: 01 3 Ca11: a) A##$%n 4+5 $%n 01 : ?& 7a#a !n re#i tro "a a' . *etermine 'a ,rec!encia car*iaca =& De3e caer #ota *e NC' o"re e' cora6$n, con e' Rim$#ra,o en marc-a& O" er+e )!1 ,en$meno e %re enta& 9& Vi ta 'a re %!e ta . in *e3ar %ara'i6ar e' cora6$n 'a+e ! %are*e con Rin#er rana +aria +ece &

E& De3e rec!%erar e e' cora6$n %or +ario min!to & &) A##$%n 4+5 $%n Ca11: ?& En e' cora6$n rec!%era*o -a#a !n re#i tro "a a' . *etermine ! ,rec!encia&S =& De3e caer #ota *e CaC' *irectamente en e' cora6$n, mantenien*o e' mim$#ra,o en marc-a& O" er+e 'a re %!e ta . com%0re'a con 'a o"teni*a en e' %a o anterior IaF& RESULTADOS
1. S+#)+n#$a 4+5 5a*$4 #a!4$a# 88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888

'. F!+#)+n#$a #a!4$a#a 3 f)+!-a 4+ # n*!a##$%n 2a a' E t(m!'o +a#a' E t(m!'o im%0tico A%'icaci$n *e NP A%'icaci$n *e CaPP A%'icaci$n *e Ca'or A%'icaci$n *e Fr(o (. E=8+!$+n#$a 4+ S*ann$)6 ?ra 'i#a*!ra =*a 'i#a*!ra 9ra 'i#a*!ra @. L+3 4+5 * 4 na4a 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888

A. T+*an$-a#$%n 4+5 ">6#)5 #a!4$a#

ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOS:

a& O" er+e ca*a !no *e 'o %a o en 'a %re%araci$n *e' e/%erimento %or e' Pro,e or& En 'o %o i"'e %artici%a en 'a %re%araci$n& "& D!rante e' e/%erimento %re ta atenci$n a' ti%o *e e t(m!'o a%'ica*o a' cora6$n . 'a re %!e ta o"teni*a & c& Toma nota *e 'a ec!encia *e' 'ati*o car*iaco, *e 'a ,rec!encia car*iaca . *e 'o cam"io en e' ritmo . ,!er6a *e contracci$n, en ca*a ,a e *e' e/%erimento *& Con,ecciona ! ta"'a con 'o re !'ta*o n!m1rico o"teni*o e& Con,ecciona ! #r0,ica , e#4n e' tra6a*o o"teni*o . e/%'ica ca*a !no *e 'o re !'ta*o & ,& Inter%reta 'o re !'ta*o *e 'a e/%eriencia *e Stanni! &

AUTOEVALUACION

?& C$mo e e/%'ica 'a ritmici*a* *e' cora6$n L =& M!1 !ce*e con 'a acti+i*a* *e' cora6$n i e 'e iona a' no*o in! a' L 9& M!1 !ce*e con 'a ,rec!encia car*iaca . 'a ,!er6a *e contracci$n *e' cora6$n i e e tim!'a e' ner+io +a#o, o e a%'ica a*rena'ina a' cora6$n L E/%'i)!e e' mecani mo *e acci$n con i*eran*o e' %otencia' e'1ctrico *e' miocito car*iaco& E& M!1 !ce*e con 'a ,rec!encia car*iaca . 'a ,!er6a *e contracci$n *e' cora6$n i e a%'ica NP $ CaPP a' cora6$n L E/%'i)!e e' mecani mo *e acci$n& :& M!1 !ce*e con 'a ,rec!encia car*iaca . 'a ,!er6a *e contracci$n *e' cora6$n i -a. -i%ertermia o -i%otermia en !na %er ona L E/%'i)!e e' mecani mo *e acci$n& ;& M!e a%'icaci$n c'(nica tiene %ara U*& 'a 'i#a*!ra *e Stanni! L

ELECTROCARDIOGRAFIA 2ASICA
INTRODUCCION E' cora6$n %ara rea'i6ar ! tra"a3o como "om"a *e"e contraer e en ,orma incr$nica . r(tmica Dic-a con*icione e *e"en a 'a e/i tencia *e !n i tema *e e/cito8con*!cci$n *e' cora6$n )!e e e tim!'an a*ec!a*amente& C!an*o e acti+a e' cora6$n e #eneran %otencia'e e'1ctrico )!e atra+ie an e' cora6$n . e %ro%a#an a 'o te3i*o )!e 'e ro*ean . e e/tien*en *i,! amente %or to*a %arte -a ta ''e#ar a 'a !%er,icie *e' c!er%o& E' re#i tro #r0,ico *e 'o %otencia'e e'1ctrico #enera*o %or *ic-a corriente con tit!.e e' e'ectrocar*io#rama I ECG F& C!a')!ier cam"io en e' %atr$n *e 'a tran mi i$n *e 'o %otencia'e e'1ctrico o im%!' o a tra+1 *e' cora6$n , %!e*e -acer )!e !r3an %otencia'e anorma'e a're*e*or *e' cora6$n . , %or 'o tanto, a'terar 'a mor,o'o#(a *e 'a on*a *e' e'ectrocar*io#rama& E' re#i tro e inter%retaci$n *e' ECG e *e +ita' im%ortancia %ara e' *ia#n$ tico . e+o'!ci$n *e 'a car*io%at(a , 'a c!a'e con tit!.en ca! a *e m!erte *e re'ati+a a'ta %re+a'encia e inci*encia en n!e tro me*io& La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%& ?? . ?= *e G!.ton . e' ca%& =@ *e Ganon#& COMPETENCIAS ?& E/%'ica e' i tema *e e/cito8con*!cci$n *e' cora6$n =& E/%'ica 'o conce%to o"reB On*a *e *e %o'ari6aci$n . re%o'ari6aci$n Deri+acione e'ectrocar*io#r0,ica E3e *e 'a *eri+acione e'ectrocar*io#r0,ica Vector me*io in tant0neo Vector me*io *e' MRS o e3e e'1ctrico me*io *e 'o +entr(c!'o & E' i tema -e/a/ia'& 9& E ta"'ece 'a caracter( tica *e' ECG norma' . ! inter%retaci$n& ORIENTACIONES Y TAREAS

SO2RE LA COMPETENCIA ? aF INFORMACIONB La re+i i$n *e' i tema *e e/cito8con*!cci$n *e' cora6$n )!e e -i6o con moti+o *e 'a %r0ctica anterior ir+e *e "a e %ara e ta acti+i*a*& SO2RE LA COMPETENCIA = aF INFORMACION Re+i e ca*a !no *e 'o t$%ico *e' ca% ?? . cierto t$%ico *e' ca%& ?= o"re %rinci%io "0 ico *e' an0'i i *e 'o +ectore en e' ECG& "F TAREAS ?& Ana'i6a 'a ,i# ??8= . tra6a 'a on*a *e *e %o'ari6aci$n . re%o'ari6aci$n *e !n miocito car*iaco =& Con,eccione !n *i"!3o *e' c!er%o con 'a *eri+acione e t0n*ar o "i%o'are *e 'o miem"ro 9& Con,eccione !n *i"!3o *e' c!er%o con 'a *eri+acione %recor*ia'e o tor0cica I Ver ,i#& ??8;, ??8@ *e' te/to F& E& En e' i tema -e/a/ia' o -e/a#ona' tra6a 'o e3e *e *e 'a *eri+acione "i%o'are . 'o e3e *e 'a *eri+acione !ni%o'are a!menta*a & :& Ana'i6a 'a ,i#!ra *e' te/to ?=8E, ?=8:, ?=8;, ?=8>, ?=8@, ?=8<& T M!1 re%re entan L ;& So"re e' *i"!3o *e !n cora6$n tra6a e' e3e e'1ctrico me*io *e 'o +entr(c!'o SO2RE LA COMPETENCIA 9 aF INFORMACION 7a6 !na re+i i$n inte#ra' o"re 'o t$%ico *e 'a com%etencia anteriore . e ta"'ece 'a caracter( tica *e' ECG norma'& "F TAREAS ?& 7a6 e' tra6a*o *e !n ECG con to*o ! com%onente , n$m"ra'o . e/%'ica a )!1 %roce o ,i io'$#ico corre %on*e ca*a !no *e 'o com%onente & Preci a ! +a'ore *e *!raci$n en e#!n*o e inten i*a* en mi'i+o'tio & I Ver ,i#& ??8? F =& Con,ecciona ECG corre %on*iente a ca*a !no *e 'a *eri+acione e'ectrocar*io#r0,ica & I Ver ,i#& ??8>, ??8<, ??8?D F&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA

GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA EL ELECTROCARDIOGRAMA NORMAL SU LECTURA E INTERPRETACION INTRODUCCION: En e ta %r0ctica 'o a'!mno a%ren*en 'a t1cnica *e tomar !n ECG . 'o %rinci%io %ara 'a inter%retaci$n *e' mi mo& Uti'i6an*o tra6o *e !n ECG )!e e toma a !n a'!mno e i*enti,ica . nom"ra a ca*a !no *e ! com%onente & Se %roce*e a rea'i6ar me*icione ta'e comoB c0'c!'o *e 'a ,rec!encia car*iaca, *!raci$n e inten i*a* *e 'a on*a , *!raci$n *e 'o e#mento e inter+a'o . e *etermina e' e3e e'1ctrico me*io *e 'o +entr(c!'o & Fina'mente e tar0 en con*icione *e conc'!ir o"re ! inter%retaci$nB e !n ECG norma' o e anorma'& & COMPETENCIAS ?& =& 9& E& :& Rea'i6a 'a cone/ione correcta %ara tomar e' ECG en !n a'!mno En e' ECG ca'c!'a 'a ,rec!encia car*iaca Mi*e 'a *!raci$n e inten i*a* *e 'o com%onente *e' ECG, e#4n corre %on*a& Ca'c!'a . tra6a e' e3e e'1ctrico me*io *e 'o +entr(c!'o Inter%reta e' ECG . -ace 'a e+a'!aci$n ,ina'&

MATERIAL ?& 2io'$#icoB a'!mno +o'!ntario o %er ona a e+a'!ar =& Materia' *e 'a"oratorioB a& E'ectrocar*i$#ra,o con ! acce orio "& Pa%e' %ara ECG c& Cami''a *& Crema con*!ctora e& A'#o*$n, a'co-o' PROCEDIMIENTO Pre+iamente e' e)!i%o e ca'i"ra *e ta' manera )!e 'a +e'oci*a* *e' a%arato e *e =: mm %or e#!n*o . !na *e,'e/i$n e)!i+a'e a ? cm& U2ICACION TOPOGRAFICA DE LAS AREAS PARA LAS DERIVACIONES ELECTROCARDIOGRAFICASB ?& DERIVACIONES 2IPOLARES DE LOS MIEM2ROS DI B 2ra6o *erec-o I 8 F . 2ra6o i6)!ier*o I P F D II B 2ra6o *erec-o I 8 F . Pierna i6)!ier*a I P F D III B 2ra6o i6)!ier*o I 8 F . Pierna i6)!ier*a I P F =& DERIVACIONES PRECORDIALESB

V8? V8= V89 V8E V8: V8;

B B B B B B

Eto e %acio interco ta', en e' "or*e e terna' *erec-o Eto e %acio interco ta', en e' "or*e e terna' i6)!ier*o Se !"ica entre V8= . V8E :to e %acio interco ta', en 'a '(nea c'a+ic!'ar me*ia i6)!ier*a :to e %acio interco ta', en 'a '(nea a/i'ar anterior i6)!ier*a :to e %acio interco ta', en 'a '(nea a/i'ar me*ia i6)!ier*a

AF Re#i tro *e' ECG ?& In*icar a' a'!mno )!e e *e c!"ra e' t$ra/ . re%o e en %o ici$n *e *ec4"ito *or a' o"re 'a cami''a =& SeAa'ar 'o *i+er o %!nto *on*e e a%'icaran 'o e'ectro*o en 'a *i tinta *eri+acione 9& Lim%iar con a'co-o' . a%'icar 'a crema con*!ctora a ca*a %!nto *e cone/i$n E& 7acer 'a cone/ione *e 'o e'ectro*o %ara 'a toma *e' ECG en 'a *i,erente *eri+acione & :& In*icar a 'a %er ona a e/aminar )!e %ermane6ca en re%o o ,( ico . menta' ;& P!' ar 'a tec'a *e re#i tro a!tom0tico *e' e'ectrocar*i$#ra,o& >& O"tener e' tra6a*o . %roce*er a ! 'ect!ra e inter%retaci$n& 2F Lect!ra e inter%retaci$n *e' ECG En 'a e+a'!aci$n #enera' e ana'i6aB ?& E' ritmo car*iaco, +ien*o 'a a%arici$n re#!'ar *e 'a on*a P =& La con,i#!raci$n *e' tra6a*o, tanto %ara 'a on*a como 'o e#mento I en e %ecia' 'a on*a M, e' com%'e3o MRS, e' e#mento ST F& 9& Ca'c!'ar 'a ,rec!encia car*iaca& E& Me*ir 'a inten i*a* I+o'ta3eF . *!raci$n *e 'a on*a :& Me*ir 'a *!raci$n *e 'o e#mento e inter+a'o & La inten i*a* o +o'ta3e e mi*e en 'a '(nea +ertica' I e3e *e 'a or*ena*a F& Ca*a mm +a'e D&? mV . 'a *!raci$n en 'a '(nea -ori6onta' I e3e *e 'a a" ci a F& Ca*a mm +a'e D&DE e#!n*o & La ,rec!encia e ca'c!'a *i+i*en*o 'o ;D e#!n*o *e !n min!to entre 'a *!raci$n *e !n cic'o car*iaco I inter+a'o R8R F FC J ;D e# 5 Inter+a'o RR CF Determinaci$n *e' +ector me*io *e' MRS ?& Trace 'o e3e *e 'a *eri+acione D8I . D8III en e' i tema -e/a/ia' =& Mi*a 'o +o'ta3e *e 'a on*a M, R . S, %ara ca*a *eri+aci$n& Como 'o +o'ta3e *e 'a on*a M . S on ne#ati+a e !man . e te re !'ta*o e re ta a'#e"raicamente *e' +o'ta3e *e 'a on*a R& E' re !'ta*o ,ina' e tra 'a*a a' re %ecti+o e3e *e 'a *eri+aci$n en e' i tema -e/a/ia'& Ten#a c!i*a*o )!e 'a %o'ari*a* *e' +o'ta3e corre %on*a con 'a *e' e3e re %ecti+o& Trace %er%en*ic!'are %or e' %!nto *e 'o +a'ore ,i3a*o en e' e3e *e 'a *eri+aci$n& Una e' %!nto *e interce%ci$n *e *ic-a %er%en*ic!'are con e' %!nto centra' *e' c(rc!'o . tiene e' +ector me*io *e' MRS& A-ora *etermine 'a *e +iaci$n en #ra*o , a !mien*o )!e D8I e t0 en DC . e a+an6a en e' enti*o -orario& RESULTADOSB

Se o"tiene e' tra6a*o *e' ECG *e !no o m0 a'!mno e/amina*o , e e+a'4a en ,orma r0%i*a . e ecciona %ara *ar a ca*a a'!mno e' tra6a*o *e a'#!na *eri+aci$n& ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOSB a& Toma *e' ECGB Un #r!%o *e a'!mno -ace 'a cone/ione en !n com%aAero %ara 'a toma *e' ECG en to*a ! *eri+acione . 'o *em0 o" er+an con atenci$n& E te %a o e %!e*e re%etir e#4n ea nece ario& "& Lect!ra *e' ECG& Ca*a a'!mno, en !n tra6a*o *e a'#!na *eri+aci$n, -ace 'a *eterminacione B
?& =& Frec!encia car*(aca Mi*a 'o i#!ienteB D!raci$n e#& On*a P B Inten i*a* mV 888888888888 'ati*o %or min!to

i#!iente

8888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 D!racion en e#&

Com%'e3o MRS On*a M On*a R On*a S On*a T

INTERVALOS PM $ PR MT R8R P8P SEGMENTOS B PM $ PR ST OTRAS CARACTERISTICAS 9& Vector me*io *e' MRS o E3e e'1ctrico *e' cora6$n

888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888 #ra*o

DIAGRAMA DEL EJE ELECRCIOB IO"ten#a e' tra6a*o con 'o *ato *e ! ECGF

AUTOEVALUACION

?& =& 9& E& :& ;& >& @&

Con,eccione !n tra6a*o *e ECG . nom"re ! com%onente Di#a a )!1 %roce o ,i io'$#ico corre %on*en ca*a !no *e 'o com%onente *e' ECG C!0nto e 'a *!raci$n *e' inter+a'o PM& M!1 re%re enta L D$n*e e !"ican 'o e'ectro*o en 'a *eri+acione D8I, aVL . V8E L M!e i#ni,ica !n e#mento ST o P!nto GJH ,!era *e 'a '(nea i oe'1ctrica L Si e' inter+a'o R8R e *e ? e#& T C!0' e 'a ,rec!encia car*(aca L Trace e' e3e *e 'a *eri+acione D8III . aVL en e' i tema -e/a/ia'& En 'a -i%ertro,ia *e' +entr(c!'o i6)!ier*o, *e"i*o a en,erme*a* -i%erten i+a cr$nica, )!1 cam"io e %re entar0n en e' ECG L C!0' er0 'a !"icaci$n *e' e3e me*io *e' MRS L &

LA CIRCULACION
LA PRESION ARTERIAL Y EL PULSO ARTERIAL INTRODUCCION La ,!nci$n *e' a%arato car*io+a c!'ar e ati ,acer 'a nece i*a*e ti !'are , +a'e *ecir tran %ortar n!triente a 'o te3i*o , ''e+ar e 'o %ro*!cto *e *e ec-o, con*!cir -ormona . otra ! tancia ., en #enera', mantener !n am"iente a%ro%ia*o en to*o 'o '()!i*o tit!'are %ara 'a ,!nci$n $%timo *e 'a c1'!'a & Para c!m%'ir con e ta ,!nci$n e' cora6$n tiene )!e "om"ear !n ,'!3o an#!(neo -acia e' i tema +a c!'ar, )!e 'e o,rece re i tencia, 'o c!a' *etermina )!e 'a an#re circ!'e a !na *etermina*a %re i$nB 'a %re i$n nece aria . !,iciente %ara a e#!rar 'a nece i*a*e tit!'are & La %re i$n an#!(nea e %!e*e me*ir %or m1to*o *irecto o in*irecto & E' m0 ! a*o en 'a c'(nica e e' m1to*o a! c!'tatorio& Con ca*a 'ati*o car*iaco !na n!e+a o'ea*a *e an#re ''ena 'a arteria & De"i*o a 'a *i ten i"i8 'i*a* *e 'a arteria . ! re i tencia a' ,'!3o an#!(neo e #enera e' %!' o arteria'& La *eterminaci$n *e 'a %re i$n arteria' I PA F . %!' o arteria', con tit!.en i#no +ita'e )!e e re#i tran en to*a %er ona c!an*o e e+a'4a e' i tema car*io+a c!'ar . ! %r0ctica e *e #ran !ti'i*a*, %!e to )!e 'a en,erme*a* -i%erten i+a e ,rec!ente en n!e tro me*io& La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%& ?E . ?: *e G!.ton . e' ca%& 9D *e Ganon#& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a "a e te$rica *e 'a -emo*in0mica =& E/%'icar 'o conce%to *e 8 F'!3o 'aminar . ,'!3o t!r"!'ento 8 Di ten i"i'i*a* . a*a%ta"i'i*a* +a c!'ar 8 Pre i$n i t$'ica, %re i$n *ia t$'ica . %re i$n *i,erencia' 9& E/%'icar e' m1to*o a! c!'tatorio %ara me*ir 'a %re i$n arteria' . ! ,!n*amento te$rico& E& E/%'icar e' %!' o arteria', eAa'an*o ca*a !na *e ! caracter( tica & :& E/%'icar e' mecani mo *e 'a re %!e ta car*io+a c!'are a' e3ercicio ,( ico&

ORIENTACIONES Y TAREAS SO2RE LA COMPETENCIA ? aF INFORMACIONB Re+i ar 'a caracter( tica ,( ica *e 'a circ!'aci$n& La inter8re'acione entre ,'!3o, re i tencia . %re i$n arteria'e & "F TAREAS ?& A%'i)!e 'a Le. *e O-m a 'o ,actore -emo*in0mica =& E ta"'e6ca, en "a e a 'a Le. *e Poi e!i''e, c!0' e e' ,actor *e ma.or im%ortancia en

-emo*in0mica& Por)!1 L &SO2RE LA COMPETENCIA = aF INFORMACION Re+i ar 'a caracter( tica ,i io'$#ica *e 'a circ!'aci$n an#!(nea . *e 'o +a o arteria'e & Re'acione con e' cic'o car*iaco& "F TAREAS ?& =& 9& E& 7a#a !n *i"!3o acerca *e' ,'!3o 'aminar . t!r"!'ento Trace 'a c!r+a *e 'a a*a%ta"i'i*a* arteria' . +eno a "a3o e tim!'aci$n im%0tica Ana'ice 'a ,i#& ?:8? *e ! te/to& Ana'ice 'a ,i#& ?:89 *e ! te/to . eAa'e 'a %re i$n *i,erencia'

SO2RE LA COMPETENCIA 9 aF INFORMACION Re+i ar 'o m1to*o *irecto e in*irecto %ara 'a me*ici$n *e 'a %re i$n arteria'& E/%'icar e' m1to*o a! c!'tatorio& E/%'i)!e )!1 on 'o r!i*o *e NorotRo,, . c$mo e #eneran& "F TAREAS Tome 'a %re i$n arteria' en %er ona 3$+ene . a*!'ta ma.ore , en *i,erente %o icione cor%ora'e , re#i tran*o 'a %re i$n i t$'ica . 'a *ia t$'ica en "a e a 'o r!i*o *e NorotRo,,& En )!1 momento a%arecen o *e a%arecen *ic-o r!i*o L SO2RE LA COMPETENCIA E aF INFORMACIONB Re+i ar 'o t$%ico o"re 'a tran mi i$n *e' %!' o arteria'& Factore )!e *eterminan 'a am%'it!* *e' %!' o& T1cnica %ara tomar e' %!' o arteria'& E/%'icar ca*a !na *e ! caracter( tica B ,rec!encia, ritmo, am%'it!*, *e%re i"i'i*a* , e'a tici*a* . incroni mo& I FRADES F& "F TAREAS Tomar e' %!' o arteria' a niAo , a*!'to 3$+ene . a*!'to ma.ore & E ta"'ecer ! caracter( tica B FRADES . 'a *i,erencia etaria & Di#a c$mo +ar(a 'a am%'it!* *e' %!' oB a!menta IAF, *i min!.e IDF, no +aria INV F iB KKKKKKK a!menta e' retorno +eno o KKKKKKK *i min!.e 'a e'a tici*a* arteria' KKKKKKK a!menta 'a ,rec!encia con #a to con tante KKKKKKK *i min!.e 'a re i tencia %eri,1rica& SO2RE LA COMPETENCIA :

aF INFORMACIONB Re+i ar e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a %re i$n arteria' *!rante e' e3ercicio ,( ico& E,ecto *e 'a e tim!'aci$n im%0tica o"re 'a PA& "F TAREAS ?& Tomar 'a PA a !n a*!'to 3o+en ante , *!rante e' e3ercicio . *e %!1 *e' mi mo& E ta"'ecer 'a caracter( tica . 'o cam"io en ca*a ,a e *e 'o re#i tro & =& D!rante e' e3ercicio +i#oro , *i#a c$mo +ar(aB I A, D, NV F KKKKKKKKK KKKKKKKKK KKKKKKKKK KKKKKKKKK KKKKKKKKK KKKKKKKKK 'a %re i$n +eno a 'a re i tencia +a c!'ar 'a %re i$n *ia t$'ica 'a ca%acitancia +a c!'ar e' +o'!men an#!(neo e' #a to car*(aco

AUTOEVALUACION ?& E/%'i)!e ca*a !no *e 'o *eterminante -emo*in0mica *e 'a %re i$n arteria' =& Como e mo*i,ica 'a a*a%ta"i'i*a* +a c!'ar arteria' . +eno a %or acci$n *e' i tema im%0tico 9& T M!1 cam"io %re enta e' %!' o arteria' i a!menta e' #a to car*(aco . 'a ,rec!encia car*iaca e mantiene con tante E& T M!1 on . c$mo e #eneran 'o r!i*o *e NorotRo,, L :& T M!1 caracter( tica *e' %!' o ra*ia' e mo*i,ican *!rante e' e3ercicio ,( ico L ;& T Si oc!rre -emorra#ia a#!*a *e' =DQ c$mo e mo*i,ica e' %!' o arteria' L >& T Por )!1 en e' e3ercicio ,( ico 'a %re i$n *ia t$'ica %!e*e inc'! i+e "a3ar L @& T Por )!1 !"e 'a %re i$n i t$'ica . e' %!' o arteria' *!rante e' e3ercicio ,( ico L

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA DETERMINACION DE LA PRESION ARTERIAL Y EL PULSO ARTERIAL EN ADULTOS JOVENES INTRODUCCION: En e ta %r0ctica 'o a'!mno a%ren*en a tomar 'a %re i$n arteria' . e' %!' o arteria' en a'#!no com%aAero , en con*icione *e re%o o . com%r!e"an 'o e,ecto *e' e3ercicio ,( ico o"re e to *o i#no +ita'e & Se re#i tra 'a %re i$n i t$'ica, 'a %re i$n *ia t$'ica . 'a %re i$n *i,erencia' &%or e' m1to*o a! c!'tatorio& Se e/%'ica 'a t1cnica *e *ic-a me*ici$n . 'o mecani mo *e 'a re %!e ta car*io+a c!'are a' e3ercicio ,( ico& COMPETENCIAS ?& Tomar 'a %re i$n arteria' en a*!'to 3$+ene con e' m1to*o a! c!'tatorio, en *i,erente %o icione cor%ora'e & =& Tomar e' %!' o arteria' en a*!'to 3$+ene , %reci an*o ! caracter( tica c'(nica & 9& 7acer 'o re#i tro *e PA . P!' o arteria' en con*icione *e e3ercicio ,( ico& E& E/%'icar 'o -a''a6#o o"teni*o MATERIAL Y METODOS I& MATERIALB ?& 2io'$#icoB a'!mno +o'!ntario o %er ona a e/aminar =& Materia' *e 'a"oratorioB 8 E ,i#moman$metro *e merc!rio 8 E teto co%io NOTAB La %arte . ,!ncionamiento *e e to in tr!mento II. PROCEDIMIENTO: aF M1to*o a! c!'tatorio %ara me*ir 'a %re i$n arteria'B La %er ona %!e*e e tar enta*a o en *ec4"ito *or a', %ero -a. )!e c!i*ar )!e e' "ra6o . e' cora6$n e t1n a' mi mo ni+e'& Se co'oca e' "ra6a'ete en e' "ra6o . e %a'%a e' %!' o "ra)!ia' )!e ir+e *e re,erencia %ara co'ocar 'a cam%ana *e' e teto co%io *e"a3o *e' "ra6a'ete& Se in !,'a aire con 'a %era *e' "ra6a'ete -a ta !na %re i$n )!e -a#a *e a%arecer a' %!' o ra*ia'& Se a,'o3a 'entamente 'a +0'+!'a *e 'a %era *e in !,'aci$n, con 'o )!e a'e aire . e' "ra6a'ete e *e in,'a *i min!.en*o 'a %re i$n o"re 'a arteria& L'e#a !n momento en e' )!e em%ie6a a ,'!ir 'a an#re %or 'a arteria e trec-a*a . e e c!c-a !n %rimer r!i*oU a me*i*a )!e e +a *e in,'an*o e' "ra6a'ete . 'a %re i$n en 1 te "a3a, 'o r!i*o cam"ian *e ca'i*a*& Fina'mente, c!an*o 'a er0n e/%'ica*o *!rante 'a %r0ctica&

%re i$n en e' "ra6a'ete a%ena com%rime 'a arteria, 'o r!i*o cam"ian a !n oni*o *e car0cter or*o . ''e#an a *e a%arecer %or com%'eto tra : a ?D mm *e re*!cci$n en 'a %re i$n *e' "ra6a'ete& En e te momento e' ca'i"re *e 'a arteria . e' ,'!3o an#!(neo e -an norma'i6a*o& Se anota 'a %re i$n )!e in*ica e' man$metro *e merc!rio a' momento *e e c!c-ar e' %rimer r!i*o . e 'a %re i$n i t$'ica . a' momento )!e cam"ian *e car0cter I o *e a%arecen F 'o r!i*o , e re#i tra 'a %re i$n *ia t$'ica& Lo r!i*o )!e e e c!c-an on 'o r!i*o *e NorotRo,,, *1"i'e a' inicio, e inten i,ican *e %!1 %ara a%a#ar e . *e a%arecer& Son %ro*!ci*o %or 'a corriente an#!(nea t!r"!'enta crea*a c!an*o !na arteria e e trec-a*a, %ero no oc'!i*a& De a%arecen c!an*o e' ca'i"re *e 'a arteria e norma'i6a . e' ,'!3o e .a *e ti%o 'aminar& "F T1cnica *e 'a toma *e' %!' o arteria'B Se e'i#en arteria !%er,icia'e %&e& ra*ia', "ra)!ia', ,acia'& ,emora', %e*ia, car$ti*a etc& & Se re)!iere 'a correcta %o ici$n *e 'a mano . *e 'o *e*o o"re 'a arteria e'e#i*a& Se co'oca 'a mano en ,orma *e %in6a *e manera )!e e' %!'#ar )!e*e it!a*o en e' *or o *e 'a m!Aeca mientra )!e 'o *e*o centra'e a ientan en 'a corre*era ra*ia', %or *on*e %a a 'a arteria& Con e' *e*o an!'ar e %re iona !n %oco 'a arteria . con 'o *e*o (n*ice . me*io e %a'%a 'a arteria . e *etermina 'a caracter( tica *e' %!' o arteria'B FRECUENCIAB n4mero *e %!' acione %or min!to I >D a @D %or min!to F RITMOB inter+a'o entre *o %!' acione I re#!'ar o irre#!'ar F AMPLITUDB a't!ra *e 'a %!' acione I %e)!eAa, me*iana o am%'ia F DEPRESI2ILIDADB #ra*o *e *!re6a *e 'a %are* arteria' I ,0ci' o *i,(ci' *e com%rimir F ELASTICIDADB e ta*o *e 'a %are* arteria' I e'0 tica o r(#i*a F SINCRONISMOB %!' acione im!'t0nea en %!nto e)!i*i tante & I incr$nico F& CF Re#i tro *e 'a %re i$n arteria' . %!' o arteria' en e' e3ercicio ,( ico Me*ir 'a PA . %!' o arteria' en e' !3eto en re%o o, enta*o& Or*ene a' !3eto )!e -a#a !na 9D c!c'i''a en ED a ;D e#& in )!itar e' "ra6a'ete& P!e*e !"ir . "a3ar 'a e ca'era -a ta )!e e a#ite& Tome 'a PA . %!' o arteria' inme*iatamente *e %!1 *e termina*o e' e3ercicio . '!e#o ca*a = min!to -a ta 'a rec!%eraci$n& RESULTADOS ?& Pre i$n arteria', en re%o o . *i,erente %o ici$n cor%ora'B
PA 5 %o ici$n Pre i$n i t$'ica Pre i$n *ia t$'ica Pre i$n *i,erencia' Po ici$n enta*o KKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKK Po ici$n DD KKKKKKKKKK KKKKKKKKKK KKKKKKKKKK Po ici$n *e %ie KKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKK

=& P!' o arteria', en re%o o


Po ici$n enta*o Frec!encia Ritmo Am%'it!* De%re i"i'i*a* Po ici$n DD Po ici$n *e Pie

KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK

E'a tici*a* Sincroni mo

KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK

9& Pre i$n . %!' o arteria'e ante . *e %!1 *e' e3ercicio ,( ico
Momento Ante *e' e3ercicio Inme*iatamente *e %!1 A 'o = min!to A 'o E min!to A 'o ; min!to A 'o @ min!to P& S& J Pre i$n i t$'ica P& D& J Pre i$n *ia t$'ica F& C& J Frec!encia car*iaca P& S& P& D& F& C&

Fi#& NC Cam"io en 'a Pre i$n arteria' I Si t$'ica, Dia to'ita . Di,erencia' F . en 'a ,rec!encia *e' %!' o arteria' en 3$+ene ometi*o a e3ercicio ,( ico inten o

ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOS: aF Lo a'!mno o" er+an . *e cri"en 'o a%arato a ! ar e, i*enti,ican*o ! com%onente & "F Lo a'!mno e *i %onen %or %are3a , ! an*o ca*a a'!mno a ! com%aAero como !3eto e/%erimenta' cF Ca*a a'!mno toma e' %!' o arteria' . anota 'o re !'ta*o & *F Ca*a a'!mno toma 'a %re i$n arteria' . anota 'o re !'tao & eF Un a'!mno %or #r!%o toma 'a %re i$n arteria' . otro e' %!' o arteria' *e ! com%aAero ometi*o a e3ercicio ,( ico& To*o anotan 'o re !'ta*o ,F Ca*a a'!mno con,ecciona ! ta"'a . ,i#!ra con 'o re !'ta*o o"teni*o & AUTOEVALUACION ?& Mencione : arteria *on*e e %!e*e tomar e' %!' o arteria' =& T M!1 cam"io %re enta e' %!' o arteria' i a!menta e' #a to car*(aco . 'a ,rec!encia car*iaca e mantiene con tante 9& T Preci e )!1 in,ormaci$n 'e %!e*e "rin*ar 'a %a'%aci$n *e' %!' o arteria' L E& T M!1 on . c$mo e #eneran 'o r!i*o *e NorotRo,, L :& T M!1 caracter( tica *e' %!' o ra*ia' e mo*i,ican *!rante e' e3ercicio ,( ico L ;& T Si oc!rre -emorra#ia a#!*a *e' =DQ c$mo e mo*i,ica e' %!' o arteria' L >& T Por )!1 en e' e3ercicio ,( ico 'a %re i$n *ia t$'ica %!e*e inc'! i+e "a3ar L @& T Por )!1 !"e 'a %re i$n . e' %!' o arteria'e *!rante e' e3ercicio ,( ico L

LA MICROCIRCULACION Y EL SISTEMA LINFATICO


INTRODUCCION La ,!nci$n e %ec(,ica *e 'a circ!'aci$n e e' tran %orte *e n!triente a 'o te3i*o . 'a e'iminaci$n *e 'o %ro*!cto *e *e ec-o ce'!'ar, 'o c!a' oc!rre en 'a microcirc!'aci$n & Ca*a te3i*o tiene 'a ca%aci*a* *e contro'ar e te %roce o re#!'an*o ! %ro%io ,'!3o an#!(neo en re'aci$n a ! nece i*a*e , a tra+1 *e 'a +a omoci$n *e 'o e ,(ntere %re8ca%i'are . metarterio'a *e 'o te3i*o & E' intercam"io o tran ,erencia *e n!triente . re i*!o ce'!'are , entre 'a an#re . e' '()!i*o inter ticia', )!e oc!rre en 'o ?D,DDD mi''one *e ca%i'are an#!(neo , con !na !%er,icie *e :DD a >DD metro c!a*ra*o , *e%en*e *e ,actore e tr!ct!ra'e *e 'o ca%i'are . *e 'a ,!er6a -i*ro t0tica . co'oi*o m$tica )!e *eterminan tanto 'a *i,! i$n *e 'o n!triente . ! tancia *e *e ec-o, como 'a ,i'traci$n 5 rea" orci$n *e' +o'!men '()!i*o& E' e t!*io *e 'a *in0mica ca%i'ar encierra e %ecia' inter1 %or c!anto !n i#no ,rec!ente )!e e i*enti,ica, en %ato'o#(a c'(nica, e e' e*ema, e' c!a' tiene m4'ti%'e ca! a )!e e *e"en *i'!ci*ar %ara e ta"'ecer !n *ia#n$ tico . a)!( e *on*e tiene im%ortancia 'a a%'icaci$n *e 'o ,actore )!e *eterminan 'a tran ,erencia *e ! tancia a ni+e' ca%i'ar& La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%& ?; . =: *e G!.ton . 'o ca%& 9D . 99 *e Ganon#& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a caracter( tica *e 'a microcirc!'aci$n& I circ!'aci$n ca%i'ar an#!(nea . 'in,0tica F& =& E/%'icar 'o ,actore )!e *eterminan 'a tran ,erencia *e ! tancia . *e' +o'!men '()!i*o a ni+e' ca%i'ar& ORIENTACIONES Y TAREAS SO2RE LA COMPETENCIA ? aF INFORMACIONB

Re+i ar 'o t$%ico o"re e tr!ct!ra ca%i'ar, 'ec-o ca%i'ar, ,'!3o an#!(neo en 'o ca%i'are , ,'!3o 'in,0tico en 'o +a o 'in,0tico & "F TAREAS ?& Con,eccione !n e )!ema *e' ca%i'ar an#!(neo . *e' ca%i'ar 'in,0tico . e ta"'e6ca 'a *i,erencia =& Di#a en )!1 e *i,erencia 'a com%o ici$n *e' '()!i*o inter ticia' con e' %'a ma an#!(neo . %or)!1L & 9& En!mere 'a caracter( tica *e 'a microcirc!'aci$n

SO2RE LA COMPETENCIA = aF INFORMACION

Re+i ar 'a "a e ,( ico8)!(mica *e 'a *i,! i$n *e ! tancia . 'o ,actore "0 ico )!e *eterminan e' mo+imiento *e '()!i*o a tra+1 *e 'a mem"rana ca%i'ar& "F TAREAS

?& Preci ar 'o conce%to *eB aF Pre i$n ca%i'ar "F Pre i$n ca%i'ar me*ia cF Pre i$n co'oi*o m$tica *F Pre i$n *e ,i'traci$n eF Pre i$n *e rea" orci$n ,F Coe,iciente *e ,i'traci$n #F Di,! i$n -F O mo i =& Con,eccione !n *ia#rama *e' ca%i'ar an#!(neo . e ta"'e6ca 'a ,!er6a *e Star'in# en e' mo+imiento *e' '()!i*o a tra+1 *e 'a mem"rana ca%i'ar, en con*icione norma'e & 9& E cri"a 'a re'aci$n matem0tica )!e e ta"'ece i e' '()!i*o %a ar0 *e 'a an#re a' LEC o en enti*o contrario E& En "a e a' *ia#rama *e 'a tarea = -a#a e' an0'i i *e 'a ,!er6a *e Star'in# . ca'c!'eB aF La %re i$n *e ,i'traci$n "F La %re i$n *e rea" orci$n :& En "a e a' *ia#rama *e 'a tarea = -a#a e' an0'i i *e 'a ,!er6a *e Star'in# , em%'ean*o 'a %re i$n ca%i'ar me*ia . ca'c!'eB aF La %re i$n *e ,i'traci$n "F La %re i$n *e rea" orci$n ;& E/%'i)!e 'a ,i#& ?;8?? *e ! te/to& M!1 im%ortancia 'e merece L AUTOEVALUACION ?& E ta"'e6ca 'a caracter( tica -emo*in0mica *e 'a microcirc!'acion =& Preci e 'o ,actore *e Star'in# en e' mo+imiento *e' '()!i*o a ni+e' ca%i'ar& 9& Di#a )!1 oc!rre con e' +o'!men %'a m0tico i 'a %re i$n ca%i'ar me*ia cam"ia a =D mm *e 7# . 'a %re i$n co'oi*o m$tica *e' %'a ma e *e =; mm 7# L E& M!1 ,actore mo*i,ican 'a %re i$n co'oi*o m$tica *e' %'a ma L :& Por )!1 e 'ento e' ,'!3o an#!(neo en 'o ca%i'are L ;& Por )!1 e' a!mento *e' #a to car*iaco %!e*e oca ionar e*emaL >& Preci e 'o ,actore *e 'a *in0mica ca%i'ar com%rometi*o en e' e*ema *e 'a 8 In !,iciencia car*iaca, 8 Cirro i -e%0tica 8 Tra!mati mo en 'a cara 8 Lin,a*eniti &

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA PROTOCOLO DE SEMINARIO/TALLER DINAMICA CAPILAR INTRODUCCION: E ta acti+i*a* trata *e con o'i*ar a %ecto im%ortante *e 'a microcirc!'aci$n& Em%'ean*o mo*e'o ,i io%ato'$#ico *e' EDEMA e rea'i6a e' e t!*io *e 'o ,actore . mecani mo )!e *eterminan 'a ,i'traci$n *e' '()!i*o %'a m0tico, en e' e/tremo arteria' *e' ca%i'ar, o 'a rea" orci$n *e' '()!i*o inter ticia', en e' e/tremo +eno o *e' ca%i'ar& Si e %reci an 'o cam"io en e' o 'o ,actore im%'ica*o en *ic-o e*ema, %o*emo e ta"'ecer 'a %o i"'e ca! a . %or 'o tanto ,orm!'ar !n *ia#n$ tico *e *e )!e 'o ,actore *e 'a *in0mica ca%i'ar #!ar*an re'aci$n con a'#!na ,!nci$n %rimaria *e !n te3i*o, $r#ano, a%arato o i tema cor%ora'& COMPETENCIAS ?& Preci ar 'o ,actore )!e *eterminan 'a *in0mica ca%i'ar en con*icione norma'e & =& E ta"'ecer e' o 'o ,actore *e 'a *in0mica ca%i'ar com%rometi*o en !n *etermina*o ti%o *e e*ema 9& E ta"'ecer 'a "a e ,i io'$#ica *e' tratamiento *e *ic-o e*ema MATERIALB Mo*e'o o Ca o *e it!acione ,i io'$#ica o %ato'$#ica )!e #!ar*en re'aci$n con 'a micro8 circ!'aci$n& PROCEDIMIENTOB Ca*a #r!%o *e a'!mno ana'i6ara . *i c!tir0 !no o *o mo*e'o Ica o F *e e*ema& Para ca*a it!aci$n c!m%'e con 'a tarea i#!ienteB ?& Con,ecciona !n *ia#rama *e' ca%i'ar con 'a ,!er6a *e Star'in#, en con*icione norma'e =& Con,ecciona ! ta"'a . *ia#rama *e' ca o )!e e 'e a i#ne, %reci an*o e' ,actor o ,actore com%rometi*o , B aF A!mento *e 'a %re i$n ca%i'ar I Pc F en e' 'a*o arteria' *e' ca%i'ar "F A!mento *e 'a Pc en e' 'a*o +eno o *e' ca%i'ar cF A!mento *e 'a %ermea"i'i*a* ca%i'ar *F A!mento *e 'a %re i$n co'oi*o m$tica *e' '()!i*o inter ticia' eF Di min!ci$n *e 'a %re i$n co'oi*o m$tica *e' %'a ma ,F Di min!ci$n *e' ,'!3o 'in,0tico 9& Lo mo*e'o *e E*ema e t0n re'aciona*o conB

En,erme*a* -i%erten i+a cr$nica In !,iciencia car*iaca In !,iciencia -e%0tica In !,iciencia rena' con %rotein!ria In !,iciencia rena' in %rotein!ria In,'amaci$n 'oca' Lin,a*eniti De n!trici$n %roteica So"re-i*rataci$n 2i%e*e taci$n %ro'on#a*a&

AUTOEVALUACION
?& =& 9& E& :&

;&

Preci e 'o ,actore *e Star'in# en e' mo+imiento *e' '()!i*o a ni+e' ca%i'ar M!1 ,actore mo*i,ican 'a %re i$n ca%i'arL M!e ,actore mo*i,ican 'a %re ion co'oi*o m$tica *e' %'a ma L Por )!1 e' a!mento *e' #a to car*iaco %!e*e oca ionar e*emaL Preci e 'o ,actore *e 'a *in0mica ca%i'ar com%rometi*o en e' e*ema *e 'a 8 In !,iciencia car*iaca, 8 Cirro i -e%0tica 8 Tra!mati mo en 'a cara 8 Lin,a*eniti & M!e me*i*a tera%1!tica recomen*ar(a %ara ca*a !na *e 'o e*ema e t!*ia*o &

REGULACION DE LA PRESION ARTERIAL


INTRODUCCION E' or#ani mo contro'a e' ,'!3o an#!(neo a ca*a te3i*o, *e ac!er*o a ! nece i*a*e meta"$'ica , #racia a 'o mecani mo *e contro' 'oca' *e' ,'!3o an#!(neo *e%en*iente *e ,actore meta"$'ico .5o +a o*i'ata*ore tit!'are & De otro 'a*o contro'a 'a re*i tri"!ci$n *e' ,'!3o an#!(neo, a *i,erente 0rea *e' c!er%o, a tra+1 *e mecani mo ner+io o *e acci$n r0%i*a *e' contro' *e 'a %re i$n arteria'& La circ!'aci$n an#!(nea e t0 "a3o e' contro' *e' i tema ner+io o a!t$nomo I SNA F, e' c!a' e3erce accione o"re e' cora6$n . 'o +a o an#!(neo , %ara mantener e' ,'!3o an#!(neo ti !'ar en !n +o'!men . %re i$n a*ec!a*o & E' conocimiento *e 'a re#!'aci$n ner+io a *e 'a %re i$n arteria' con tit!.e, no o'amente, 'a "a e %ara 'a e/%'icaci$n *e 'a ,i io'o#(a car*io+a c!'ar en e ta*o *e norma'i*a*U ino tam"i1n %ara 'a e/%'icaci$n *e *i+er a a'teracione *e' i tema car*io+a c!'ar I SCV F . -acer e' en,o)!e tera%1!tico *e 'a mi ma & La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e te to%ico e enc!entra en e' ca%& ?@ *e G!.ton . e' ca%& 9? *e Ganon#&

COMPETENCIAS ?& E ta"'ecer 'o com%onente an0tomo8,i io'$#ico *e' SNA )!e e3erce e' contro' r0%i*o *e 'a %re i$n arteria' me*ia I PAM F& =& E/%'icar 'o mecani mo ner+io o *e' contro' r0%i*o *e 'a PAM I Si tema "arorrece%tor . )!imiorrece%tor, re %!e ta i )!1mica *e' Si tema Ner+io o Centra' I SNC F, %reci an*o 'o e,ecto . 'a re %!e ta en *ic-o mecani mo , ,rente a it!acione ,i io'$#ica . ,i io%ato'$#ica *a*a & 9& E ta"'ecer e' en,o)!e tera%1!tico *e 'a it!acione ,i io%ato'$#ica , en "a e a' ,!n*amento te$rico *e' contro' ner+io o *e 'a PAM&& ORIENTACIONES Y TAREAS COMPETENCIA ? a& INFORMACION

Re+i ar 'a "a e anat$mica . ,i io'$#ica *e' SNA en 'o re,erente a 'a iner+aci$n im%0tica *e 'o +a o an#!(neo , iner+aci$n im%0tica . %ara im%0tica *e' cora6$n& E' centro +a omotor& E' i tema +a o*i'ata*or im%0tico& "& TAREAS

Ana'ice 'a ,i#& ?@8?, ?@8=, ?@89 . %reci e 'a iner+aci$n *e 'o +a o an#!(neo , 'a caracter( tica ,i io'$#ica *e' ,'!3o an#!(neo . 'a mo*i,icacione en ca o *e 'a !%re i$n *e 'a in,'!encia im%0tica&

E ta"'e6ca c$mo e t0 or#ani6a*o e' centro +a omotor, c!a'e on 'a Inter&8re'acione con 'a otra 0rea . con 'o centro ner+io o !%eriore & Icorte6a cere"ra', -i%ot0'amo, *ienc1,a'o etc& F COMPETENCIA = a& INFORMACION i tema "arorrece%tor .

Re+i e 'o mecani mo re,'e3o *e mantenimiento *e 'a PAM B 'o )!imiorrece%tor& La re %!e ta i )!1mica *e' SNC& " TAREAS

Ana'ice 'a ,i#& ?@8:, ?@8;, ?@8> . %reci e 'o e'emento *e' i tema "arorrece%tor . )!imiorrece%tor& E/%'i)!e c$mo ,!ncionan& 8 Con,eccione !n *ia#rama *e ,'!3o acerca *e 'a re %!e ta re,'e3a "arorrece%tora %ara e' ca o )!e 'a PAM cae a @D mm 7# o i !"e a ?>D mm 7# 8 Con,eccione !n *ia#rama *e ,'!3o acerca *e 'a re %!e ta re,'e3a )!imiorrece%tore %ara e' ca o )!e 'a PAM cae %or *e"a3o *e :D mm 7#& E/%'i)!e e' mecani mo )!e o%era en 'a re#!'aci$n *e 'a PAM en 'o e t!*io B i#!iente Mo*e'o *e

Pin6amiento *e !na o am"a arteria car$ti*a E tim!'aci$n *e' ner+io +a#o o 'a a*mini traci$n *e aceti'co'ina I Ac- F E tim!'aci$n *e' i tema im%0tico o 'a a*mini traci$n *e nora*rena'ina I Na* F E tim!'aci$n *e !n ner+io en iti+o 7emorra#ia a#!*a I an#ra*o *e' ?: Q, 9D Q . *e' ;D Q F Tran ,! i$n an#!(nea I ' Litro F E3ercicio ,( ico inten o Cam"io *e %o ici$n cor%ora', *e *ec4"ito a *e %ie . +ice8+er a Cam"io re %iratorio B in %iraci$n . e %iraci$n %ro,!n*a & A*mini traci$n *e CO= I ?D Q . 9D Q F Ane te ia ra)!(*ea In !,iciencia a#!*a *e' +entr(c!'o i6)!ier*o&

COMPETENCIA 9 AF INFORMACIONB V!e'+a a re+i ar 'o conteni*o *e 'a com%etencia ? . = "F Tarea B Con i*ere *o me*i*a o accione )!e %!e*a a%'icar %ara 'a o'!ci$n *e 'o ca o II, III, V, VI, VIII, VI . VII

En "a e a !n e )!ema *e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a %re i$n arteria' -acer 'a e/%'icacione *e c$mo e rea'i6a 'a re#!'aci$n *e 'a PA, en ca*a ca o %re enta*o& 7acer 'a %ro.eccione . a%'icacione c'(nica & AUTOEVALUACION: ?F Con,eccione !n *ia#rama *e ,'!3o acerca *e 'a re %!e ta re,'e3a "arorrece%tora %ara e' ca o )!e 'a PAM !"e a ?<D mm 7# =F Con,eccione !n *ia#rama *e ,'!3o acerca *e 'a re %!e ta re,'e3a )!imiorrece%tore %ara e' ca o )!e 'a PAM cae a =D mm 7#& 9F E/%'i)!e e' mecani mo )!e o%era en 'a re#!'aci$n *e 'a PAM i e com%rime 'a arteria car$ti*a *erec-a EF Di#a )!e cam"io en e' SCV oc!rren i e a*mini tra aceti'co'ina I Ac- F o nora*rena'ina I Na* F :F E ta"'e6ca 'a re %!e ta re#!'a*ora i oc!rre -emorra#ia a#!*a ?: Q, 9D Q . *e' ;D QF ;F Di#a )!e cam"io en e' SCV oc!rren i e rea'i6a tran ,! i$n an#!(nea I ' Litro F >F E/%'i)!e e' mecani mo )!e o%era en 'a re#!'aci$n *e 'a PAM *!rante e' e3ercicio ,( ico inten o @F E/%'i)!e e' mecani mo )!e o%era en 'a re#!'aci$n *e 'a PAM i e cam"io *e %o ici$n *e *ec4"ito a *e %ie . +ice8+er a&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA

REGULACION DE LA PRESION ARTERIAL EN MAMIFERO


INTRODUCCION: E ta acti+i*a* e ta orienta*a a con o'i*ar a %ecto ,!n*amenta'e *e 'o t$%ico acerca *e 'a re#!'aci$n *e 'a circ!'aci$n, re+i a*o en 'a c'a e, me*iante e' e t!*io e/%erimenta' en anima'e *e 'a"oratorio Ica"rito F o e' e t!*io *e mo*e'o ,i io'$#ico o ,i io%ato'o#ico )!e %ermitan i*enti,icar e' o 'o ,actore im%'ica*o . 'o mecani mo )!e e/%'i)!en 'o cam"io o rea3! te )!e e %re entan en *ic-o mo*e'o *e e t!*io& COMPTENCIAS ?& E ta"'ecer e' ro' ,i io'$#ico *e' SNA en e' contro' r0%i*o *e 'a %re i$n arteria' me*ia I PAM F& =& E/%'icar e' mecani mo "arorrece%tor, )!imiorrece%tor . 'a re %!e ta i )!1mica *e' Si tema Ner+io o Centra' I SNC F, como !na re %!e ta re#!'a*ora ra%i*a *e 'a PAM, ,rente a it!acione ,i io'$#ica . ,i io%ato'$#ica *a*a & 9& In*icar e' en,o)!e tera%1!tico *e 'a it!acione ,i io%ato'$#ica , en "a e a' ,!n*amento te$rico *e' contro' ner+io o *e 'a PAM& PROCEDIMIENTOB ANALISIS DE MODELOS Para e' e t!*io en Mo*e'o , 'a e/%'icaci$n en ca*a !no *e 'o mecani mo *e"e inc'!ir e' ana'i i *e' e tim!'o, e' e ta*o Iacti+i*a*F *e' centro +a omotor . 'a re %!e ta re#!'a*ora, i e e,ecti+a o no& Se ana'i6aran 'o i#!iente MODELOS B aF Pin6amiento *e !na o am"a arteria car$ti*a "F E tim!'aci$n *e' ner+io +a#o o 'a a*mini traci$n *e aceti'co'ina I Ac- F cF E tim!'aci$n *e' i tema im%0tico o 'a a*mini traci$n *e nora*rena'ina I Na* F *F E tim!'aci$n *e !n ner+io en iti+o eF 7emorra#ia a#!*a I an#ra*o *e' ?: Q, 9D Q . *e' ;D Q F ,F Tran ,! i$n an#!(nea I ' Litro F #F E3ercicio ,( ico inten o -F Cam"io *e %o ici$n cor%ora', *e *ec4"ito a *e %ie . +ice8+er a iF Cam"io re %iratorio B in %iraci$n . e %iraci$n %ro,!n*a & 3F A*mini traci$n *e CO= I ?D Q . 9D Q F RF Ane te ia ra)!(*ea

ESTUDIO EVPERIMENTALB ?& Materia' "io'$#icoB ca"rito anea*o . en a.!na =& Materia' *e 'a"oratorioB 8 E tim!'a*or e'ectr$nico 8 Man$metro *e merc!rio 8 F0rmaco B o'!cione *e aceti'co'ina . nora*rena'ina, -e%arina 8 Materia' *e +i*rio *e ! o #enera' 8 E)!i%o *e *i ecci$n MODUS OPERANDIB 'a %re%araci$n *e' anima' e -ace i#!ien*o e' i#!iente %rotoco'oB ?& =& 9& E& :& ;& >& @& Ane te iar con o'!ci$n *e Nem"!ta'& A *o i *e 9D m# 5 N# *e %c& Can!'aci$n *e 'a +ena a,ena Rea'i6aci$n *e !na tra)!eo tom(a Ai 'amiento *e am"a arteria car$ti*a Ai 'amiento *e am"o ner+io +a#o Ai 'amiento *e !n ner+io cr!ra' In.ectar :DD U&I& *e -e%arina I 'i)!emine RF +ia en*o+eno a Can!'aci$n *e !na arteria ,emora' . cone/i$n a' man$metro *e merc!rio, %ara re#i tro *irecto *e 'a %re i$n arteria'&W

FASE EVPERIMENTALB Si#a or*ena*amente 'o %a o ta' como e in*ican en e' c!a*ro i#!iente& Anote 'o re !'ta*o o"teni*o en 'o ca i''ero re %ecti+o NOTAB ten#a %re ente )!e ante *e e/traer 'a an#re I%a o <F *etermine e' +o'!men tota' *e an#re *e' anima' o"re 'a "a e *e ;D m' 5 N# %&c& . ca'c!'e e' ?: Q , 9D Q . ;D Q *e' +o'!men *e an#re )!e e +a a e/traer& Pre te atenci$n a 'o cam"io . anote 'o re !'ta*o )!e e %re entan *e %!1 *e ca*a e/tracci$n *e an#re . a' rein.ectar e' corre %on*iente +o'!men *e a)!e''a&

C)a4! NC : Va5 !+6 4+ f!+#)+n#$a 4+5 8)56 a!*+!$a5 3 8!+6$%n a!*+!$a5 +n #a&!$* 6 &aD 5a $nf5)+n#$a 4+ +6*?")5 6 n+!7$ 6 62 f?6$# 6 3 4+&$4 a 5a .+" !!a9$a..

SISTEMA CARDIOVASCULAR REGULACION DEL GASTO CARDIACO Y EL RETORNO VENOSO INTRODUCCION La circ!'aci$n an#!(nea e ta re#!'a*a %or *i+er o mecani mo , *e acci$n 'oca' . *e acci$n i t1mica, e to mecani mo act4an, #enera'mente, mo*i,ican*o 'a re i tencia +a c!'ar, )!e +a a,ectar e' ,'!3o an#!(neo& Uno *e 'o ,actore -emo*in0mica *eterminante *e 'a %re i$n arteria' e e' #a to car*iaco, )!e e e' +o'!men an#!(neo im%!' a*o %or e' cora6$n en !n min!to& E' +o'!men an#!(neo )!e e e/%!' a*o %or 'a contracci$n *e' +entr(c!'o, *!rante 'a ( to'e, o ea e' +o'!men i t$'ico, *e%en*e *e' +o'!men te'e *ia t$'ico . 'a ,!er6a *e contracci$n *e' +entr(c!'o& E' %ro*!cto *e' +o'!men i t$'ico %or 'a ,rec!encia car*iaca en !n min!to *etermina e' #a to car*iaco& E' retorno +eno o e e' +o'!men *e an#re )!e ''e#a a' atrio *erec-o %or 'a +ena ca+a , *!rante 'a *i0 to'e& Lo ,actore )!e 'o *eterminan on 'o mi mo )!e *eterminan e' #a to car*iaco, %ero a%'ica*o a' i tema +eno oB 'a *i,erencia *e %re ione en e' atrio *erec-o IPADF . 'a PLLS o"re 'a re i tencia a' retorno +eno o& RV J PAD PLLS 5 RRV E' #a to car*iaco e ,!nci$n *e' retorno +eno o, m0 )!e *e 'a ,!er6a *e contracci$n +entric!'arU e/ce%to c!an*o e' retorno +eno o e e/ce i+o . 'o mecani mo *e re#!'aci$n e t0n re'aciona*o con to*o 'o ,actore %eri,1rico )!e contro'an e' retorno +eno o, inc'!.en*o 'a %re i$n arteria', 'a re i tencia +a c!'ar i t1mica, 'a +a o*i'ataci$n ca%i'ar& E' an0'i i im!'t0neo *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . retorno +eno o no %ermite e t!*iar *e !na manera o"3eti+a . r0%i*a cierto ,en$meno ,i io'$#ico o %ato'$#ico *e re'ati+a ,rec!encia en Me*icina& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' #a to car*iaco, a!/i'i0n*o e *e' m1to*o #ra,ico =& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' retorno +eno o, a!/i'i0n*o e *e' m1to*o #ra,ico 9& En "a e a c!r+a im!'tanea *e #a to car*iaco . retorno +eno o e ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio %ara am"a +aria"'e en *i+er a it!acione ,i io'$#ica . %ato'$#ica && ORIENTACIONES Y TAREAS COMPETENCIA ? AF INFORMACIONB ?& CONCEPTOS MUE DE2EN CONOCERSEB I Re+& E' Ca%& =D G!.ton F Contracti'i*a*& Permi i+i*a* *e' cora6$n& E,icacia *e' cora6$n como "om"a e to conce%to e t0n e trec-amente re'aciona*o & Contracti'i*a* e 'a ca%aci*a* %ara contraer e, *etermina 'a %ermi i+i*a* o e,icacia car*iaca F!er6a *e contracci$n )!e e' cora6$n *e arro''a %or e'on#acion *e ! ,i"ra ILe. *e Star'in#F =& FACTORES DEL GASTO CARDIACO

aF Frec!encia car*iaca& "F Vo'!men i t$'ico o +o'!men 'ati*o Retorno +eno o I Le. *e FranR Star'in#F Contracci$n car*iaca 8 Contracci$n car*iaca e#4n tono im%0tico o -i%ertro,ia car*iaca 8 Contracci$n car*iaca e#4n tono +a#a' o -i%otro,ia car*iaco 9& REPRESENTACION GRAFICA DE ESTOS FENOMENOS Ca%it!'o =D *e G!.ton& Fi#& =D8E . =D8@ O" er+e 'a ,i#!ra menciona*a , ana'(ce'a . *e 'a e/%'icaci$n& Fi#& =D8E C!r+a *e #a to car*iaco en e' cora6$n norma' . en cora6one -i%o e,ecti+o e -i%er e,ecti+o & Fi#& =D8@ C!r+a *e #a to car*iaco en e' cora6$n norma' . en %atrone *e cora6one -i%o e -i%er e,ecti+o "a3o 'a in,'!encia *e %re ione e/tra car*iaca & 2F TAREASB ?& Con,eccione !na c!r+a *e #a to car*iaco norma' =& Con,eccione %atrone *e c!r+a *e #a to car*iaco -i%ere,ica6 e -i%oe,ica6 & 9& La e tim!'aci$n im%0tica e'e+a e' #a to car*iaco *i#a %or )!e XXXXX& Con,eccione 'a #ra,ica %ara e te ca o

E& La e tim!'aci$n *e' +a#o *erec-o *i min!.e e' #a to car*iacoU *i#a %or)!e XX Con,eccione 'a #ra,ica %ara e te ca o

COMPETENCIA = AF INFORMACIONB ?& FACTORES DEL RETORNO VENOSOB aF Pre i$n *e' atrio *erec-o IPADF "F Pre i$n *e ''ena*o i t1mico IPLLSF o Pre i$n circ!'atoria me*ia IPCMF 8 Vo'emia 8 A*a%ta"i'i*a* +a c!'ar I tono im%0tico F cF Re i tencia a' retorno +eno o I RRV F 8 Tono arterio'ar Ia!torre#!'aci$n meta"$'icaF . +eno o %or acci$n im%0tica

=& REPRESENTACION GRAFICA DE ESTOS FENOMENOSB Ca%it!'o =D *e G!.ton Fi#& =D8<, =D8??, =D8?=, =D8?9 O" er+e 'a ,i#!ra menciona*a , ana'(ce'a . *e 'a e/%'icaci$n& Fi#& =D8< C!r+a *e retorno +eno o norma' *on*e e o" er+a e' ro' *e ca*a ,actor&

Fi#& =D8?? C!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e *i+er o +a'ore *e PLLS Fi#& =D8?= C!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e *i+er o +a'ore *e RRV Fi#& =D8?9 C!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia im!'tanea *e *i+er o +a'ore *e PLLS . RRV 2F TAREASB ?& Con,eccione !na c!r+a *e retorno +eno o norma'& =& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n *e 'a PLLS 9& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n *e 'a RRV E& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n im!'tanea *e 'a PLLS . *e 'a RRV& :& Con,eccione 'a c!r+a *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a e tim!'aci$n im%0tica COMPETENCIA 9B AF INFORMACIONB ?& FACTORES DEL GASTO CARDIACO =& FACTORES DEL RETORNO VENOSOB 9& REPRESENTACION GRAFICA DE ESTOS FENOMENOSB Ca%it!'o =D *e G!.ton Fi#& =D8?E, =D8?:, =D8?;, Ca%& =? Fi#& =?8= Ca%& == Fi#& ==8?, ==8:, ==8; O" er+e 'a ,i#!ra menciona*a , ana'(ce'a . *e 'a e/%'icaci$n& Fi#& =D8?E An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . *e"i*o a 'a tran ,! i$n *e an#re& Fi#& =D8?: An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . "a3o in,'!encia *e' im%0tico& Fi#& =D8?; An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . tra 'a a%ert!ra *e !na ,i t!'a arterio+eno a #ran*e& Fi#& =?8= An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . "a3o in,'!encia *e' e3ercicio ,( ico inten o Fi#& ==8? An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . tra !n in,arto a#!*o *e' miocar*io

Fi#& ==8: An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o en *i,erente eta%a *e 'a in !,iciencia car*iaca& Fi#& ==8; An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o en 'a in !,iciencia car*iaca termina'

2F TAREASB Con,eccione 'a #ra,ica re %ecti+a %ara ca*a ca oB ?& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o Norma'e & =& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a tran ,! i$n *e !n 'itro *e o'!ci$n a'ina a' : Q 9& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e -emorra#ia *e' =D Q E& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e' e3ercicio ,( ico inten o& :& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e in,arto a#!*o *e' miocar*io ;& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a in !,iciencia car*iaca com%en a*a& >& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a in !,iciencia car*iaca termina' AUTOEVALUACIONB ?& Con,eccione !na c!r+a *e ,!nci$n car*iaca "a3o 'a acci$n *e' i tema im%0tico =& Con,eccione !na c!r+a *e retorno +eno o %ara !n incremento *e 'a PLLS 9& Con,eccione !na c!r+a *e retorno +eno o %ara !n incremento *e 'a RRV E& Como e mo*i,ica e' %!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e' #a to car*iaco . retorno +eno en e' ca o *e -emorra#ia :& Como e mo*i,ica e' %!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e' #a to car*iaco . retorno +eno en e' ca o *e E3ercicio ,( ico ;& Como e mo*i,ica e' %!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e' #a to car*iaco . retorno +eno en e' ca o *e in,arto a#!*o *e' miocar*io >& Como e mo*i,ica e' %!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e' #a to car*iaco . retorno +eno en e' ca o *e in !,iciencia car*iaca con#e ti+a&

o o o o

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTRICA LA REGULACION DEL GASTO CARDIACO Y DEL RETORNO VENOSO INTRODUCCION En e ta acti+i*a* ana'i6aremo e' #a to car*iaco, e' retorno +eno o . o"re to*o 'a interre'acione *e e ta *o +aria"'e -emo*in0mica , me*iante e' an0'i i *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o, tra6a*a im!'t0neamente %ara *i+er a it!acione ,i io'$#ica . %ato'$#ica , a%'ican*o e' m1to*o #ra,ico& La "a e te$rica acerca *e e to t$%ico 'a %!e*e re+i ar en e' ac0%ite re %ecti+o, in em"ar#o 'a in,ormaci$n )!e 'e "rin*amo 'e ,aci'itara a *e arro''ar 'a tarea& COMPETENCIAS ? = 9 E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' #a to car*iaco, a!/i'i0n*o e *e' m1to*o #ra,ico E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' retorno +eno o, a!/i'i0n*o e *e' m1to*o #ra,ico En "a e a c!r+a im!'tanea *e #a to car*iaco . retorno +eno o e ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio %ara am"a +aria"'e en *i+er a it!acione ,i io'$#ica . %ato'$#ica &&

PROCEDIMIENTOB La acti+i*a* e *e arro''a en "a e a 'a tarea )!e e 'e a i#ne& Pre+iamente *e"e re+i ar 'o conce%to "0 ico CONCEPTOS 2ASICOS A& Contracti'i*a*& Permi i+i*a* *e' cora6$n& E,icacia *e' cora6$n como "om"a e to conce%to e t0n e trec-amente re'aciona*o & Contracti'i*a* e 'a ca%aci*a* %ara contraer e, *etermina 'a %ermi i+i*a* o e,icacia car*iaca F!er6a *e contracci$n )!e e' cora6$n *e arro''a %or e'on#aci$n *e ! ,i"ra ILe. *e Star'in#F 2& Factore *e' #a to car*iaco aF Frec!encia car*iaca& "F Vo'!men i t$'ico o +o'!men 'ati*o Retorno +eno o I Le. *e FranR Star'in#F Contracci$n car*iaca 8 Contracci$n car*iaca e#4n tono im%0tico o -i%ertro,ia car*iaca 8 Contracci$n car*iaca e#4n tono +a#a' o -i%otro,ia car*iaco

TAREASB ?& Con,eccione !na c!r+a *e #a to car*iaco norma' . %atrone *e c!r+a *e #a to car*iaco -i%ere,ica6 e -i%oe,ica6&

=& La e tim!'aci$n im%0tica e'e+a e' #a to car*iaco *i#a %or )!e XXXXX& C!a' e 'a *i,erencia entre contracti'i*a* car*iaca . ,!er6a *e contracci$n car*iacaL Con,eccione 'a #ra,ica %ara e te ca o

9& La e tim!'aci$n *e' +a#o *erec-o *i min!.e e' #a to car*iacoU *i#a %or)!e XX Con,eccione 'a #ra,ica %ara e te ca o

C& Factore *e' retorno +eno oB aF Pre i$n *e' atrio *erec-o IPADF "F Pre i$n *e ''ena*o i t1mico IPLLSF o Pre i$n circ!'atoria me*ia IPCMF 8 Vo'emia 8 A*a%ta"i'i*a* +a c!'ar I tono im%0tico F cF Re i tencia a' retorno +eno o I RRV F 8 Tono arterio'ar I a!torre#!'aci$n meta"$'icaF . +eno o %or acci$n im%0tica TAREASB ?& Con,eccione !na c!r+a *e retorno +eno o norma'

=& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n *e 'a PLLS

9& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n *e 'a RRV

E& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n im!'tanea *e 'a PLLS . *e 'a RRV&

:& Con,eccione 'a c!r+a *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a e tim!'aci$n im%0tica

D& P!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o TAREASB Con,eccione 'a #ra,ica re %ecti+a %ara ca*a ca oB ?& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o norma'e & =& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a tran ,! i$n *e !n 'itro *e o'!ci$n a'ina a' : Q 9& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e -emorra#ia *e' =D Q E& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e' e3ercicio ,( ico inten o& :& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e in,arto a#!*o *e' miocar*io ;& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a in !,iciencia car*iaca com%en a*a& >& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a in !,iciencia car*iaca termina'

III2 SISTEMA RESPIRAORIO VENTILACION PULMONAR


I. INTRODUCCION

La +enti'aci$n %!'monar e 'a ,a e *e 'a re %iraci$n )!e con i te en 'a entra*a *e' aire atmo ,1rico -acia 'o %!'mone , rico en O=, *!rante 'a in %iraci$n . '!e#o 'a a'i*a *e' aire *e 'o %!'mone -acia e' e/terior, car#a*o *e CO=, *!rante 'a e %iraci$n& En e te %roce o %artici%an *i+er o ,actore "io,( ico , como e' t$ra/ )!e, act!an*o como !na "om"a, c!m%'e !n ro' +ita'U a ( mi mo 'a e'a tici*a* *e 'o %!'mone . 'a %ro%ie*a*e ,( ica *e 'o #a e & La +(a a1rea , *e *e 'a "oca -a ta 'o "ron)!io'o termina'e , ir+en *e con*!cci$n *e' aire, . con tit!.en e' e %acio m!erto anat$mico IEMAF, %ero a 'a +e6 o,recen !na re i tencia a' ,'!3o *e' aire, )!e en a'#!no e ta*o %ato'$#ico , como e' a ma "ron)!ia', *!rante 'a cri i a m0tica , on ca! a *e 'a #ran re i tencia a 'a re %iraci$n . %!e*en con*!cir a 'a in !,iciencia +enti'atoria o" tr!cti+a& I IVO F En 'a e+a'!aci$n *e 'a in !,iciencia +enti'atoria *e ti%o o" tr!cti+a IIVOF . re tricti+a IIVRF e em%'ean cierta %r!e"a *e 'a"oratorio c'(nico *i eAa*a %ara *ic-a e+a'!aci$n& E to %roce*imiento , rea'mente, %ermiten ana'i6ar 'a mec0nica re %iratoria en ,orma inte#ra', +a'e *ecir 'o ,actore . 'o mecani mo in+o'!cra*o en 'a +enti'aci$n %!'monar, %or 'o )!e con e ta acti+i*a* "! camo e' re,or6amiento *e 'o e t!*ia*o %re+iamente& II. COMPETENCIAS : ?& E/%'icar e' ro' *e ca*a !no *e 'o ,actore "io8,( ico . mecani mo im%'ica*o en 'a +enti'aci$n a'+eo'ar, en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& =& E3ec!tar 'a %r!e"a *e e %irometr(a, en !n +o'!ntario, em%'ean*o e' e %ir$metro *e a#!a& 9& E3ec!tar 'a %r!e"a *e ,'!3ometria, en !n +o'!ntario, em%'ean*o e' ,'!3$metro e'ectr$nico& E& Inter%retar 'o re !'ta*o encontra*o en ca*a !na *e 'a %r!e"a . e/tra%o'ar'a a ca o concreto & :& E/%'icar ca*a !no *e 'o %ar0metro *e 'a %r!e"a e %iro m1trica rea'i6a*a B Vo'4mene . ca%aci*a*e %!'monare & ;& E/%'icar ca*a !no *e 'o %ar0metro *e 'a %r!e"a ,'!3o m1trica B FEF =:8>: QU FEF =:Q, FEF :DQ, FEF >: Q U FVC, FEV?, FEV? 5 FVC / Q o (n*ice *e Ti,,enea!, MVV& III. PREPARACION ORIENTACIONES Y TAREAS: So"re 'a com%etencia ? a) In,ormaci$nB Re+i ar 'o t$%ico corre %on*iente a 'o ,actore "io8,( ico . mecani mo *e 'a +enti'aci$n a'+eo'ar conteni*o en e' ca%it!'o 9> mec0nica *e 'a +enti'aci$n %!'monar *e G!.ton8?<<> . ca%& 9E mec0nica *e 'a re %iraci$n *e Ganon# ?<<@& "F Tarea B

Ana'ice 'a ,i#& 9>8= IG!.tonF . ,i#& 9E89 IGanon#F . %reci e como +aria 'a %re i$n intra8 %'e!ra' . 'a %re i$n intra8a'+o'ar c!an*o e' aire in#re a a 'o %!'mone . '!e#o a'e *e e''o *!rante e' cic'o re %iratorio Ana'ice 'a ,i#& 9>89 . 9>8E IG!.tonF . e ta"'e6ca e' %rinci%io *e a*a%ta"i'i*a* *e 'o %!'mone o *e' i tema toraco8%!'monar& So"re 'a com%etencia =, 9 . E aF In,ormaci$n Corre %on*e a 'a %arte %r0ctica, c!.a e3ec!ci$n er0 rea'i6a*a "a3o e' a e oramiento *e' Pro,e or& Tener en c!enta )!e 'o e)!i%o -an i*o %re+iamente ca'i"ra*o . e t0n o%erati+o %ara 'a acti+i*a* %ractica inme*iata& So"re 'a com%etencia E aF In,ormaci$nB Re+i ar 'o t$%ico corre %on*iente a +o'4mene . ca%aci*a*e %!'monare en e' ca%& 9> *e G!.ton& . ca%& 9E *e Ganon# . 'o t$%ico o"re ,'!3ometria en e' ca%& E= *e G!.ton Ime*ici$n *e' ,'!3o m0/imo e %iratorio, ca%aci*a* +ita' e %iratoria ,or6a*a . +o'!men e %iratorio ,or6a*o& "F Tarea B Ana'ice 'a ,i#& 9E8E *e Ganon# . 'a ,i#& 9>8> *e G!.ton . %reci e 'o *i,erente +o'4mene . ca%aci*a*e %!'monare , e ta"'ecien*o ! +a'ore . ! i#ni,ica*o ,i io'$#ico& Ana'ice 'a ,i#& E=8? . E=8= *e G!.ton . e ta"'e6ca 'a re'aci$n entre ,'!3o e %iratorio m0/imo . +o'!men %!'monar,& Ana'ice 'a ,i#& 9E8: *e Ganon# . 'a ,i# E=89 *e G!.ton . e/%'i)!e e' FEV8? , FVC . e' Yn*ice *e Ti,,enea! , e ta"'ecien*o +a'ore norma'e . 'o )!e corre %on*en a ca o *e IVO o IVR & AUTOEVALUCION ?& Preci e : ,actore "io8,( ico )!e -acen %o i"'e 'a in %iraci$n %!'monar =& En !n -eri*a %enetrante *e' t$ra/ I-emo8ne!motora/ F en e' 'a*o *erec-o, *i#a )!e oc!rrir0 con 'a mec0nica +enti'atoria& F!n*amente ! re %!e ta& 9& Rea'ice e' tra6a*o e %iro #r0,ico *e 'o +o'4mene %!'monare & E& Con,eccione e' tra6a*o e %iro #r0,ico corre %on*iente a !na IVO . eAa'e e' FEV8? :& Con,eccione e' tra6a*o e %iro #r0,ico corre %on*iente a !na IVR . e ta"'e6ca e' Yn*ice *e Ti,,enea! ;& De,ina FEF =: Q U FEF :D Q , FEF >: Q , FEF =:8>: Q& C!a' e ! i#ni,ica*oL >& M!e i#ni,ica ATPS . 2TPS C!a' e 'a im%ortancia en 'a e+a'!aci$n *e 'a %r!e"a re %iratoria L

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA PRUEBAS DE FUNCION RESPIRATORIA EVALUACION DE LA IVO 3 DE IVR
I. INTRODUCCION.

Con 'a ,ina'i*a* )!e 'o a'!mno e ,ami'iaricen con 'a a%'icaci$n *e cierta %r!e"a *e 'a"oratorio c'(nico *i eAa*a %ara 'a e+a'!aci$n *e 'a +enti'aci$n %!'monar . %o*er *etectar ca o *e in !,iciencia +enti'atoria *e ti%o o" tr!cti+a . re tricti+a, IIVO e IVRF, a 'a +e6 )!e con o'i*ar e' e t!*io *e 'a mec0nica re %iratoria, +a'e *ecir *e 'o ,actore . 'o mecani mo in+o'!cra*o en 'a +enti'aci$n %!'monar, en e ta acti+i*a* 'o a'!mno a%ren*en a rea'i6ar e inter%retar 'a %r!e"a *e e %irometr(a . 'a %r!e"a *e ,'!3ometria en a'!mno +o'!ntario . *e er %o i"'e en !3eto con a,ecci$n %!'monar o" tr!cti+a .5o re tricti+a& COMPETENCIASB ?& =& 9& E& :& Rea'i6ar 'a %r!e"a *e e %irometria en 3$+ene *e !no . otro e/o, con 'a a e or(a *e' Pro,e or E3ec!tar 'a %r!e"a *e ,'!3ometria en 3$+ene *e !no . otro e/o, con 'a a e or(a *e' Pro,e or Con,eccionar 'a c!r+a *e e %irometria e inter%retar'a & Con,eccionar 'a c!r+a *e ,'!3ometria e inter%retar'a Con,eccionar 'a c!r+a *e !na IVO e IVR , e ta"'ecer 'a *i,erencia . *ar 'a e/%'icaci$n re %ecti+a&

PROCEDIMIENTO: MATERIALB aF "F 2io'o#icoB A'!mno +o'!ntario Materia' *e 'a"oratorio E %irometro *e a#!a F'!3ometro *i#ita' eAa'a*o &

Lo a'!mno *e"en %re%arar e con 'a re+i i$n *e 'o t$%ico

?& Proce*er a tomar 'a Pr!e"a *e e %irometr(a en !n +o'!ntario, con a e oramiento *e' Pro,e or =& Tomar 'a Pr!e"a *e ,'!3ometria en !n a'!mno, con a e oramiento *e' Pro,e or 9& Para ca*a Pr!e"a 'o a'!mno re#i tran 'o re !'ta*o o"teni*o I *ato n!m1rico F E& Con 'o *ato n!m1rico ca*a a'!mno con tr!.e 'a #ra,ica re %ecti+a B aF E %iro #rama "F F'!3o #rama e %iratorio %ara ca o norma' cF F'!3o #rama e %iratorio %ara ca o *e IVO

*F F'!3o #rama e %iratorio %ara ca o *e IVR :& En ca*a ca o e ta"'ece ca*a !no *e 'o com%onente B FEV8? U FVC U Yn*ice *e Ti,,enea!& ;& E/%'ica ca*a !na *e 'a #ra,ica , o"re 'a "a e te$rica re+i a*a , *an*o e3em%'o *e ca o concreto a ocia*o con 'a a'teracione encontra*a Irea'e o !%!e ta &F& AUTOEVALUCION ?& Preci e : ,actore "io8,( ico )!e -acen %o i"'e 'a in %iraci$n %!'monar =& En !n -eri*a %enetrante *e' t$ra/ I-emo8ne!motora/ F en e' 'a*o *erec-o, *i#a )!e oc!rrir0 con 'a mec0nica +enti'atoria& F!n*amente ! re %!e ta& 9& Rea'ice e' tra6a*o e %iro#r0,ico *e 'o +o'4mene %!'monare & E& Con,eccione e' tra6a*o e %iro#r0,ico corre %on*iente a !na IVO . eAa'e e' FEV8? :& Con,eccione e' tra6a*o e %iro#r0,ico corre %on*iente a !na IVR . e ta"'e6ca e' Yn*ice *e Ti,,enea! ;& De,ina FEF =: Q U FEF :D Q , FEF >: Q , FEF =:8>: Q& C!a' e ! i#ni,ica*oL @& M!e i#ni,ica ATPS . 2TPS C!a' e 'a im%ortancia en 'a e+a'!aci$n *e 'a %r!e"a re %iratoria L

SISTEMA RESPIRAORIO DIFUSION DE LOS GASES EN LA MEMBRANA ALVEOLO/CAPILAR I. INTRODUCCION. E ta acti+i*a* e ta orienta*a a con o'i*ar e' e t!*io *e 'a *i,! i$n *e 'o #a e re %iratorio I O= . CO=F a tra+1 *e 'a mem"rana a'+eo'o8ca%i'ar, !ti'i6an*o mo*e'o ,i io'$#ico o ,i io%ato'o#ico , )!e %ermitan i*enti,icar e' o 'o ,actore im%'ica*o en *ic-o %roce o, *an*o 1n,a i a 'a re'aci$n VA 5 Mc )!e en *e,initi+a on 'o mecani mo )!e *eterminan 'o cam"io en 'a %re ione *e 'o #a e re %iratorio en e' a'+eo'o& E' conocimiento *e e to -ec-o ir+en *e "a e %ara a*o%tar 'a me*i*a correcti+a . %o*er *ar 'a o'!ci$n a 'o %ro"'ema %re enta*o& II. COMPETENCIAS : ? = 9 En "a e a 'a com%o ici$n *e' aire atmo ,1rico e/%'icar 'o cam"io en 'a %re ione *e 'o #a e B %O=, %CO=, %7=O, %N=, en e' aire in %ira*o, aire e %ira*o, . aire *e 'a +(a a1rea en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& E ta"'ecer 'o cam"io en 'a %AO= . %ACO= . 'o mecani mo )!e 'o *eterminan en e' !3eto norma' re %iran*o aire atmo ,1rico a ni+e' *e' mar& En "a e a' nomo#rama %O=8%CO=, VA 5 Mc *i,erenciar 'a re'aci$n VA 5 Mc J Cero . VA 5 Mc J in,inito *an*o a'#!no e3em%'o *e ca o concreto &

III. PREPARACION ORIENTACIONES Y TAREAS: So"re 'a com%etencia ? a) In,ormaci$nB Re+i ar en e' ca%& 9E IGanon# ?<<@F 'o t$%ico re,erente a m!e treo *e aire a'+eo'ar . com%o ici$n *e' aire a'+eo'ar& Re+i ar en e' ca%& 9< IG!.ton8?<<>F 'o %rinci%io ,( ico *e 'o #a e B %re ione *e 'o #a e en e' aire, en e' a#!a, %re i$n %arcia' *e !n #a , 'o t$%ico o"re 'a com%o ici$n *e' aire atmo ,1rico, *e' aire *e' EMA, *e' aire a'+eo'ar& "F Tarea B Ana'ice 'a ta"'a 9<8? IG!.tonF . e ta"'e6ca como +aria 'a concentraci$n %orcent!a' . 'a %re i$n %arcia' *e ca*a #a en e' aire )!e in#re a a 'o %!'mone . *e' )!e a'e *e e''o *!rante e' cic'o re %iratorio& Di#a como e mo*i,icaran *ic-a concentracione . %re ione ?& Si e' !3eto +i+e a 9,:DD m &n&m& =& Si e' !3eto re %ira O= %!ro a !na atm$ ,era *e %re i$n 9& Si e' !3eto re %ira O= %!ro a *o atm$ ,era *e %re i$n Ana'ice 'a ,i#& 9<8; IG!.tonF . e ta"'e6ca 'o cam"io en 'a %re ione %arcia'e *e O= . *e' CO= a 'a 'ar#o *e 'a +(a a1rea . a'+eo'o& So"re 'a com%etencia = aF In,ormaci$n Re+i ar en e' ca%& 9< IG!.tonF 'o t$%ico en e' aire a'+eo'ar&

o"re concentraci$n . %re i$n %arcia' *e' O= . CO=

"F Tarea B Ana'ice 'a ,i#& 9<8E . 9<8: IG!.tonF . e ta"'e6ca como . %or )!e +aria 'a concentraci$n %orcent!a' . 'a %re i$n %arcia' *e ca*a #a en e' aire a'+eo'ar& Di#a como e mo*i,icaran *ic-a concentracione . %re ione ?& Si e' !3eto rea'i6a !na a%nea %ro'on#a*a& =& Si e' !3eto re %ira aire con ?DQ *e O=& 9& Si e' !3eto re %ira aire con :Q *e CO= So"re 'a com%etencia 9 aF In,ormaci$nB Re+i ar 'o t$%ico o"re 'a re'aci$n VA 5 Mc en e' ca%& 9E IGanon#F . *e e)!i'i"rio entre +enti'aci$n . %er,! i$n en e' ca%& 9> *e Ganon# . 'o t$%ico e,ecto *e 'a re'aci$n VA5Mc o"re e' #a a'+eo'ar . anoma'(a en 'a re'aci$n +enti'aci$n %er,! i$n& en e' ca%& 9< *e G!.ton& "F Tarea B Ana'ice 'a ,i#& 9>8< *e Ganon# . %reci e ca*a !no *e 'o %ar0metro B VA, Mc, re'aci$n VA 5 Mc, at!raci$n *e O=, %AO=, %ACO=, %aO= %ara 'a *i,erente con*icione & Preci e 'a *i,erencia entre e''a & Di#a T*on*e e/i te e %acio m!erto a'+eo'ar . *on*e *eri+aci$n *erec-a i6)!ier*aL

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA LA RELACION VENTILACION PULMONAR E FLUJO SANGUINEO PULMONAR FVA E ,# ) : EL ESPACIO MUERTO ALVEOLAR 3 DERIVACION DERECHA IG,UIERDA PULMONAR INTRODUCCION E ta acti+i*a* e ta orienta*a a con o'i*ar e' e t!*io *e 'a *i,! i$n *e 'o #a e re %iratorio IO= . CO= F a tra+1 *e 'a mem"rana a'+eo'o8ca%i'ar, !ti'i6an*o mo*e'o ,i io'$#ico o ,i io%ato'o#ico , )!e %ermitan i*enti,icar e' o 'o ,actore im%'ica*o en *ic-o %roce o, *an*o 1n,a i a 'a re'aci$n VA 5 Mc )!e en *e,initi+a on 'o mecani mo )!e *eterminan 'o cam"io en 'a %re ione *e 'o #a e re %iratorio en e' a'+eo'o& E' conocimiento *e e to -ec-o ir+en *e "a e %ara a*o%tar 'a me*i*a correcti+a . %o*er *ar 'a o'!ci$n a 'o %ro"'ema %re enta*o& COMPETENCIAS : ?& E ta"'ece 'a com%o ici$n %orcent!a' *e' aire atmo ,1rico, aire e %ira*o . aire a'+eo'ar& =& E/%'ica 'o cam"io en 'a %re ione *e 'o #a e B %O=, %CO=, %7=O, %N=, en e' aire in %ira*o, aire e %ira*o, . aire *e 'a +(a a1rea en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& 9& E ta"'ece 'o +a'ore *e 'a %AO= . %ACO= %rome*io . 'o cam"io )!e oc!rren *!rante e' cic'o re %iratorio en e' !3eto norma' re %iran*o aire atmo ,1rico a ni+e' *e' mar& E& En "a e a' nomo#rama %O=8%CO=, VA 5 Mc *i,erencia 'a re'aci$n VA 5 Mc J Cero . VA 5 Mc J in,inito *an*o a'#!no e3em%'o *e ca o concreto & PROCEDIMIENTO: ?& Pre%araci$n *e 'o a'!mno con 'a re+i i$n *e 'o t$%ico eAa'a*o B La "a e te$rica *e 'a *i,! i$n a'+eo'o ca%i'ar, ,actore )!e *eterminan *ic-o %roce o& Lo ,actore . mecani mo *e 'a VA . *e 'a %er,! i$n a'+eo'ar & Lo conce%to *e e %acio m!erto anat$mico . e %acio m!erto a'+eo'ar& La re'aci$n VA 5 Mc & =& Lo a'!mno con,eccionan ta"'a *on*e e o" er+a 'o +a'ore n!m1rico . ! +ariacione *e %O=, %CO=, %7=O, %N=, en e' aire in %ira*o, aire e %ira*o . aire a'+eo'ar& 9& En !n *i"!3o *e 'a e tr!ct!ra a'+eo'o8ca%i'ar %reci a 'a %AO=, %ACO=, %+O=, %+CO=, %aO= . %aCO= norma'e . en %re encia *e e %acio m!erto a'+eo'ar . *eri+aci$n A8V E& Con,ecciona !n nomo#rama %O=8%CO=, VA 5 Mc . e ta"'ece 'a re'aci$n VA 5 Mc J Cero :& Con,ecciona !n nomo#rama %O=8%CO=, VA 5 Mc . e ta"'ece 'a re'aci$n VA 5 Mc J In,inito ;& E/%'ica 'o conce%to *e e %acio m!erto a'+eo'ar . *eri+aci$n A8V, *an*o e3em%'o *e ca o concreto a ocia*o & AUTOEVALUCION ?& Preci e : cam"io )!e !,re e' aire atmo ,1rico a' in#re ar a 'a +(a a1rea =& Preci e 'a %re ione *e' O= . CO= en e' aire a'+eo'ar . en 'a an#re )!e ''e#a . a'e *e 'o

9& E& :& ;& >&

a'+1o'o & F!n*amente ! re %!e ta& Con,eccione !n *ia#rama a'+eo'o8ca%i'ar *e e %acio m!erto a'+eo'ar Con,eccione !n *ia#rama a'+eo'o8ca%i'ar *e *eri+aci$n A8V Con,eccione !n nomo#rama *e 'a re'aci$n VA 5 Mc norma' Con,eccione !n nomo#rama *e 'a re'aci$n VA 5 Mc J cero Con,eccione !n nomo#rama *e 'a re'aci$n VA 5 Mc J in,inito

SISTEMA RESPIRATORIO REGULACION DE LA VENTILACION ALVEOLAR INTRODUCCION. La +enti'aci$n a'+eo'ar I VA Fe !na *e 'a ,!ncione ometi*a a re#!'aci$n& Lo mecani mo )!e re#!'an 'a VA on *e nat!ra'e6a ner+io a . e t0n a car#o *e' centro re %iratorio I CR F, 'oca'i6a*o en 'a %rot!"erancia . "!'"o ra)!(*eo . com%ren*e e' #r!%o *or a' re %iratorio, e' #r!%o +entra' re %iratorio, e' centro ne!rota/ico . e' centro a%ne! tico& Lo mo+imiento in %iratorio o"e*ecen a 'a acti+aci$n *e' #r!%o *or a' in %iratorio c!.o im%!' o +an a e/citar a 'o m4 c!'o *e 'a in %iraci$n I *ia,ra#ma e interco ta'e e/terno F& La e %iraci$n, en con*icione *e re%o o e !n %roce o *e ti%o %a i+o . o"e*ece a 'a %ro%ie*a*e ,i"roe'a tica *e' i tema toraco8%!'monar& E' mecani mo ner+io o )!e contro'a 'a VA e in,'!encia*o %or 'a ''ama*a re#!'aci$n -!mora', *on*e 'a %aO= . 'a %aCO= 3!e#an !n ro' im%ortante a' a3! tar 'a VA a 'a nece i*a*e meta"$'ica & Lo cam"io en 'a %aO= . *e 'a %aCO= +an a act!ar o"re e' CR, in*irectamente a tra+1 *e 'o )!imiorrece%tore arteria'e %ara e' ca o *e' O= . CO= o *e' 0rea )!imio en i"'e "!'"ar %ara e' ca o *e' CO=& Por 'o tanto 'o mecani mo )!e re#!'an 'a VA on m!'ti%'e , *e a''i )!e e -a"'e *e' mecani mo *e 'o ,actore m4'ti%'e *e 'a re#!'aci$n *e 'a VA& En 'a inter%retaci$n . e/%'icaci$n *e 'o ca o )!e com%rometen 'a VA e im%re cin*i"'e no o'o e' conocimiento *e 'o ,actore . mecani mo )!e re#!'an 'a VA U ino tam"ien e' conocimiento *e 'o *i+er o ,actore . mecani mo in+o'!cra*o en 'a *i tinta ,a e *e 'a re %iraci$n, en e' in*i+i*!o en re%o o, en e' e3ercicio, a ni+e' *e' mar o 'a #ran*e a't!ra , %or)!e como .a -emo +i to . ana'i6a*o 'a a'teraci$n *e !na ! otra *e 'a mi ma a,ectan 'a %re ione *e 'o #a e re %iratorio , %or 'o )!e re+i aremo e to %roce o && COMPETENCIAS : ?& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e' contro' re %iratorio tanto ne!r$#eno como )!(mico en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& =& E/%'icar c$mo 'a a'teracione *e 'a mec0nica t$raco8%!'monar, *e 'a *i,! i$n a'+1o'o8ca%i'ar, *e 'a re'aci$n VA5Mc, *e' tran %orte *e O= . CO= . e' com%romi o *e' SNC, a,ectan 'o mecani mo *e' contro' re %iratorio ., en con ec!encia, mo*i,ican e' Patr$n re %iratorio IFrec!encia re %iratorio, am%'it!* re %iratoria . re %!e ta *e' CRF

PREPARACION ORIENTACIONES Y TAREAS: Se recomien*a a' e t!*iante e#!ir e' i#!iente caminoB ?& A%ren*er 'o ,actore . mecani mo )!e inter+ienen en 'a re#!'aci$n *e 'a re %iraci$n IRe+i ar& Ca%& E?, %a#& :;<8:>:F =& Ana'i6ar . com%ren*er 'o e,ecto *e 'a 7i%erca%nea, 7i%o/emia, Aci*emia I)!e on 'o ,actore )!e caracteri6an a 'a 7IPOVENTILACION ALVEOLAR F o"re 'a VA IRe+& Ca%& E? %a#& :>?U :>98:>EU ana'i6ar Fi#& E?89U E?8;U E?8>& 9& E t!*iar 'o t$%ico o"re aF Mec0nica re %iratoria ICa%& 9> %a#& :?<8:=EF "F Mem"rana re %iratoria . ,actore )!e *eterminan 'a *i,! i$n I Ca% 9< %a#& :E@8::EF cF Tran %orte *e #a e ICa%& ED %a#& ::@8:;= U Fi#& ED8@U ED8<U ED8?D F )!e %ermiten com%ren*er . e/%'icar 'o tra torno %or com%romi o *e *ic-o %roce o & E& E con+eniente e t!*iar a'#!no c!a*ro %ato'$#ico )!e e *e cri"en en e' Ca%& E=, %ara e/%'icar 'o cam"io en e' PATRON RESPIRATORIO I Ne!mon(a, A ma, En,i ema %!'monarF& :& Re+i ar 'o mecani mo "0 ico *e 'a re#!'aci$n *e 'a re %iraci$n *!rante e' e3ercicio ,( ico I%a#& :>:8:>>F ;& Re+i ar 'o conce%to *e Di nea, 7i%o/ia, 7i%erca%nea, 7i%er e 7i%o+enti'aci$n I%a#& :@E8 :@;F& TAREAS: COMPETENCIA 1 ?& Anotar 'o ,actore . 'o cam"io en e' PATRON RESPIRATORIO en ca*a %a o *e' %rotoco'o e/%erimenta' & =& Con,ecciona !n *i"!3o Ie )!emaF *e' mecani mo re,'e3o *e 'a re#!'aci$n *e 'a re %iraci$n, en re %!e ta a 'a -i%erca%nea, -i%o/emia . aci*emia, in*ican*o e' PATRON RESPIRATORIO en ca*a ca o& 9& En !n i tema *e coor*ena*a carte iana tra6ar 'a c!r+a e inter%retar 'a inter8re'acione aF *e' a!mento o *i min!ci$n *e 'a VA con 'a %aO= o %aCO= . "F *e' a!mento o *i min!ci$n *e 'a %aO= o %aCO= con 'a VA& IAna'i6ar +aria"'e in*e%en*iente V +aria"'e *e%en*iente F& E& E/%'ica 'o cam"io en 'a VA *e"i*o a in-a'aci$n *e O = %!ro, re %iraci$n *e aire con CO = a' :Q, re %irar CO= %!ro, aire con CO, a*mini traci$n *e cian!ro& :& Ana'i6a . e/%'ica 'o cam"io *e' O =, CO= . %7 an#!(neo *e"i*o a' incremento *e 'a VA, a%nea %ro'on#a*a& ;& Ana'i6a . e/%'ica 'o cam"io en e' PATRON RESPIRAORIO *!rante e' !eAo, e3ercicio ,( ico, ane te ia , a cen o a 'a a't!ra& COMPETENCIA ' En #enera' 'a %ato'o#(a intr(n eca *e 'o %!'mone e conoce in !,iciencia +enti'atoria *e ti%o re tricti+o I IVR F, in !,iciencia +enti'atoria *e ti%o o" tr!cti+o I IVO F o mi/ta IIV R . OF& En 'a IVR %&e& ,i"ro i a'+eo'ar *i,! a e' %aciente e+o'!ciona -a ta 'a *i nea, ciano i , ,ati#a e in !,iciencia +entric!'ar *erec-a en %oco me e & En 'a a!to% ia 'o %!'mone m!e tran en#ro amiento *e 'a %are*e a'+eo'are , *e%$ ito *e ,i"rina con %ro'i,eraci$n *e te3i*o ,i"ro o

E' CR e t0 e/cita*o . e' PATRON RESPIRATORIO e caracteri6a %or er *e e'e+a*a ,rec!encia . "a3a am%'it!* Ire %iraci$n r0%i*a . !%er,icia'F& En 'a IVO %&e& A ma "ron)!ia' *!rante 'a cri i a#!*a -a. tra torno *e' ,'!3o a1reo, *e"i*o a 'a "ronco con tricci$n . 'o m0 a'tante e e' com%romi o *e 'a mec0nica re %iratoria& E' %aciente %re enta *i nea, i"i'ancia , ,ati#a, a!n)!e en 'o %er(o*o inter cri i no !e'e -a"er mo'e tia & E' CR e t0 e/cita*o . e' PATRON RESPIRATORIO e caracteri6a %or er *e "a3a ,rec!encia . #ran am%'it!* Ire %iraci$n 'enta . %ro,!n*aF En 'o c!a*ro %ato'$#ico mi/to %&e& en e' en,i ema %!'monar, *on*e -a. com%romi o o" tr!cti+o . re tricti+o e' PATRON RESPIRATORIO *e%en*e *e' ma.or #ra*o *e com%romi o *e !no *e e''o & ?& C$mo e tar0 'a VA en !no . otro ca oL =& C$mo e tar0 'a ca%aci*a* *e *i,! i$n *e O= . CO=L 9& C$mo e %era encontrar 'a %aO= U %aCO= . e' %7 arteria'L A )!1 e *e"e 'a -i%o/iaL E/%'i)!e en "a e a 'o ,actore )!e *eterminan e' tran %orte *e #a e E& En ca*a ca o TC$mo e enc!entra e' CRL E/%'i)!e %or)!1L :& La re %!e ta re %iratoria e *e ti%o re,'e3o & TP!e*e e' PATRON RESPIRATORIO e ta"'eci*o er !,icienteL ;& E recomen*a"'e a*mini trar O= %!ro %or tiem%o %ro'on#a*o a e to %aciente L >& Si e *etecta -i%ertro,ia *e' +entr(c!'o *erec-o & TC$mo e e/%'ica e te -ec-oL En 'o i#!iente MODELOS re%re entati+o *e !n SITUACION CONCRETA I !3eto ano o en,ermo en *i,erente con*icione F, e/%'i)!e e' FACTOR CAUSAL, e' o 'o EFECTOS PRODUCIDOS . 'a RESPUESTAS REGULADORAS, tra*!ci*a en e' PATRON RESPIRATORIO 1. '. (. SUJETO SANO A!mento *e 'a VA a%nea %ro'on#a*a Re %iraci$n *e O= %!ro Re %iraci$n *e CO= I :Q, ?DQ, =DQ, Z9DQ F S!eAo %ro,!n*o A cen o r0%i*o a 'a a't!ra E3ercicio ,( ico SUJETRO CON COMPROMISO INTRINSECO DE LOS PULMONES IVR IVO IV MIVTA SUJETO CON COMPROMISO DEL TRANSPORTEE DE GASES Anemia Lenti,icaci$n *e' ,'!3o an#!(neo Into/icaci$n %or mon$/i*o *e car"ono ICOF . Cian!ro 7emorra#ia e+era

@.

SUJETO CON COMPROMISO DEL SNC Ane te ia #enera' Ane te ia ra)!(*ea Tra!mati mo ence,a'ocraneano I TEC F, o Verte"rome*!'ar I TVM F Into/icaci$n %or -i%n$tico o "ar"it4rico Aci*o i

Con,eccione !n e )!ema *e' mecani mo inte#ra*o *e re#!'aci$n *e 'a V&A& . en "a e a *ic-o e )!ema, %ara ca*a ca o, e/%'i)!e 'a ca! a *e' e tim!'o o *on*e . como e ori#ina e te e tim!'o . como +a act!an*o, 'o cam"io . e,ecto *e 'a %aO=, %aCO=, en e' CR& A ( mi mo e ta"'e6ca 'o cam"io *e 'a VA . e' Patr$n re %iratorio& Fina'mente -a#a 1n,a i en 'a *i,erente ,orma *e acti+aci$n *e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a V&A& AUTOEVALUACION ?F En !n e )!ema *e' tronco cere"ra' e ta"'e6ca 'o com%onente *e' centro re %iratorio, ! or#ani6aci$n . ! ,!nci$n =F En !n e )!ema *e' centro re %iratorio eAa'e 'a +(a a,erente centra'e . %eri,1rica 9F 7a#a !n e )!ema *e' mecani mo inte#ra*o *e re#!'aci$n *e 'a VA . eAa'e como act4an 'a -i%o/ia, 'a -i%erca%nea . e' ion 7P o"re e' CR& EF En e e mi mo e )!ema eAa'e e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a VA en 'o ca o *e IVO e IVR& :F E ta"'e6ca como act4an e' CO . e' cian!ro en 'o cam"io *e 'a VA& ;F Como e e/%'ica 'a -i%o +enti'aci$n en ca o *e TEC e into/icaci$n con "ar"it4rico L& >F M!e *i,erencia -a. en 'a e tim!'aci$n *e 'a VA en ca o *e aci*o i re %iratoria con 'a aci*o i meta"$'icaL

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA REGULACION DE LA VENTILACION ALVEOLAR EN DIFERENTES CONDICIONES FISIOLOGICAS Y PATOLOGICAS
INTRODUCCION.

En e ta acti+i*a* e ana'i6an 'o mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a re %iraci$n, *an*o 1n,a i a 'a re#!'aci$n )!(mica, me*iante e' e t!*io e/%erimenta' en e' anima' *e 'a"oratorio I%erroF .5o !ti'i6an*o MODELOS ,i io'$#ico o ,i io%ato'$#ico en *i+er a it!acione concreta , )!e %ermitan i*enti,icar e' o 'o ,actore im%'ica*o a ( como e/%'icar 'o mecani mo *e 'a re %iraci$n en ca*a ca oU a ( como 'a con ec!encia en e' PATRON RESPIRATORIO, c!an*o e' contro' *e 'a re %iraci$n no e a*ec!a*o&& COMPETENCIAS : DE LA PRACTICA ?& En "a e a 'a caracter( tica *e 'a +enti'aci$n %!'monar en e' anima' en con*icione "a a'e , i*enti,icar 'o ,actore ca! a'e . 'o cam"io en e' PATRON RESPIRATORIO en ca*a !no *e 'o e/%erimento *e 'a %ractica& =& E/%'icar 'o mecani mo im%'ica*o en ca*a eta%a *e' e/%erimento . 'o rea3! te %ro*!ci*o como re %!e ta a 'o *i+er o ti%o *e e t(m!'o & DEL SEMINARIO FMODELOS): ?& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e' contro' re %iratorio tanto ne!r$#eno como )!(mico en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& =& Ana'i6ar e' mecani mo *e' contro' *e 'a VA *e"i*o a 'o cam"io en 'a %re i$n *e' O= . CO= en e' aire in %ira*o& 9& E/%'icar e' mecani mo *e' contro' *e 'a VA *e"i*o a 'a a'teracione en 'a *i,erente eta%a o ,a e *e 'a re %iraci$n, ta'e como e' com%romi o *eB aF La mec0nica toraco8a"*omina' "F La *i,! i$n a'+eo'o8ca%i'ar cF La re'aci$n VA 5 Mc *F E' tran %orte *e O= . CO= en 'o '()!i*o cor%ora'e eF E' i tema ner+io o centra' Icentro re %iratorioF E& E ta"'ecer e' G%atr$n re %iratorioH I ,rec!encia re %iratoria, am%'it!* *e 'a re %iraci$n . re %!e ta *e' CR %ara ca*a !na *e 'a a,eccione re+i a*a &

PROCEDIMIENTO: En "a e a MODELOS re%re entati+o *e !n SITUACION CONCRETA I !3eto ano o en,ermo en *i,erente con*icione F, e ana'i6ar0 . e/%'icar0 e' FACTOR CAUSAL, e' o 'o EFECTOS PRODUCIDOS . 'a RESPUESTAS REGULADORAS, tra*!ci*a en e' PATRON RESPIRATORIO ?& '. (. @. SUJETO SANO A!mento *e 'a VA a%nea %ro'on#a*a Re %iraci$n *e O= %!ro Re %iraci$n *e CO= I :Q, ?DQ, =DQ, Z9DQ F S!eAo %ro,!n*o A cen o r0%i*o a 'a a't!ra E3ercicio ,( ico SUJETRO CON COMPROMISO INTRINSECO DE LOS PULMONES IVR IVO IV MIVTA SUJETO CON COMPROMISO DEL TRANSPORTEE DE GASES Anemia Lenti,icaci$n *e' ,'!3o an#!(neo Into/icaci$n %or mon$/i*o *e car"ono ICOF . Cian!ro 7emorra#ia e+era SUJETO CON COMPROMISO DEL SNC Ane te ia #enera' Ane te ia ra)!(*ea Tra!mati mo ence,a'ocraneano I TEC F, o Verte"rome*!'ar I TVM F Into/icaci$n %or -i%n$tico o "ar"it4rico Aci*o i

Ca*a me a *e tra"a3o *e arro''ar0 !n ca o *e ca*a !na *e 'a E it!acione & Con,eccionara !n e )!ema *e' mecani mo inte#ra*o *e re#!'aci$n *e 'a V&A& . en "a e a *ic-o e )!ema, %ara ca*a ca o, e/%'icara 'a ca! a *e' e tim!'o o *on*e . como e ori#ina e te e tim!'o . como +a act!an*o, 'o cam"io . e,ecto *e 'a %aO=, %aCO= en e' CR& A ( mi mo e ta"'ecer0 'o cam"io *e 'a VA . e' Patr$n re %iratorio& Fina'mente e -ar0 1n,a i a 'a *i,erente ,orma *e acti+aci$n *e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a V&A& AUTOEVALUACION ?& En !n e )!ema *e' centro re %iratorio eAa'e 'a +(a a,erente centra'e . %eri,1rica =& 7a#a !n e )!ema *e' mecani mo inte#ra*o *e re#!'aci$n *e 'a VA . eAa'e como act4an 'a -i%o/ia, 'a -i%erca%nea . e' ion 7P o"re e' CR& 9& En e e mi mo e )!ema eAa'e e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a VA %ara 'a IVO e IVR& E& E ta"'e6ca como act4an e' CO . e' cian!ro en 'o cam"io *e 'a VA&

:& Como e e/%'ica 'a -i%o+enti'acion en ca o *e TEC e into/icaci$n con "ar"it4rico L& ;& M!e *i,erencia -a. en 'a e tim!'aci$n *e 'a VA en ca o *e aci*o i re %iratoria con 'a aci*o i meta"$'icaL

IV.

EL SISTEMA URINARIO

LOS RIHONES Y LOS LI,UIDOS CORPORALES


I. FUNCION GLOMERULAR Y TRABAJO TUBULAR RENAL: Man+D 4+ 5a6 6)6*an#$a6 4+5 f$5*!a4 95 "+!)5a! 8 ! +5 *)& )!$n?f+! INTRODUCCION

En e ta acti+i*a* e %reten*e con o'i*ar 'o a %ecto te$rico re'aciona*o con e' ,'!3o an#!(neo rena', a ( como con 'o ,actore . 'o mecani mo *e 'a ,i'traci$n #'omer!'ar, 'o *e rea" orci$n . ecreci$n t!"!'ar, )!e on 'o tre #ran*e %roce o *e 'a ,!nci$n rena' )!e *eterminan 'a e/creci$n rena' *e ! tancia %or me*io *e 'a orina . 'o mecani mo *e re#!'aci$n *e *ic-o %roce o & & Lo riAone , entre otra ,!ncione , tiene e' ro' ,!n*amenta' *e e'a"orar . e/cretar 'a orina& E te ,'!i*o e ,orma como re !'ta*o *e 'a ,i'traci$n *e' %'a ma an#!(neo, a' %a ar %or 'o #'om1r!'o rena'e , a ( como %or 'a rea" orci$n *e a#!a . o'!to 4ti'e a' or#ani mo, )!e re*!cen e' +o'!men . mo*i,ican 'a com%o ici$n *e' !'tra,i'tra*o, mientra e ecretan ! tancia t$/ica o no 4ti'e , *e ta' manera )!e ! +o'!men . com%o ici$n ,ina' +an re#!'0n*o e contin!amente en ,!nci$n *e 'a nece i*a*e cor%ora'e & E' e t!*io *e 'a orina encierra e %ecia' im%ortancia en 'a c'(nicaU %!e m!c-a a'teracione cor%ora'e )!e com%rometen e' a%arato !rinario e re,'e3an en 'a caracter( tica macro . micro c$%ica *e 'a orina, *e a''( )!e e' conocimiento *e ! +o'!men . com%o ici$n ir+en *e re,erencia %ara %o*er e ta"'ecer 'a %o i"'e mecani mo *e en,erme*a* *e' a%arato !rinario *e"i*o a 'a e trec-a re'aci$n entre e tr!ct!ra . ,!nci$n &rena'& La in,ormaci$n nece aria %ara e' *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%(t!'o =; . => *e ! te/to G!.ton <na E*ici$n . en e' ca%(t!'o 9@ *e Ganon# ?@+a& E*ici$n, %!*ien*o con !'tar otra ,!ente "i"'io#r0,ica & COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'o conce%to )!e e con i#nan a contin!aci$n . 'o ,actore )!e 'o *eterminanB F'!3o an#!(neo rena' XXXXXXX FSR F'!3o %'a m0tico rena' XXXXXXX& FPR Inten i*a* *e ,i'traci$n #'omer!'ar XX IFG Fracci$n rena' XXXXXXXXXX FR Fracci$n *e ,i'traci$n XXXXXXX FF Car#a %'a m0tica XXXXXXXX&& CP Car#a t!"!'ar XXXXXXXXXX CT Car#a e/creta*a XXXXXXXXX CE Canti*a* rea" or"i*a XXXXXXX CR Canti*a* ecreta*a XXXXXXXX CS Tran %orte m0/imo XXXXXXX&& TM Ac'aramiento %'a m0tico XXXXX A% Ni+e' !m"ra' XXXXXXXXXX& U/ Mecani mo *e contracorriente

Mecani mo *e tran %orte =& E ta"'ecer 'a car#a %'a m0tica, 'a car#a t!"!'ar . 'a car#a e/creta*a *e cierta ! tancia a %artir *e *ato %re e ta"'eci*o & 9& Inter%retar 'a c!r+a *e 'a ,i#!ra =>8>U =>8??U . e' c!a*ro =>8?? *e' te/to G!.ton <na E*& , re'aciona*a con 'a canti*a* . concentraci$n *e o'!to *e e %ecia' im%ortancia en !na m!e tra *e orina& E& E ta"'ecer 'o +a'ore *e' ac'aramiento %'a m0tico o *e%!raci$n *e 'a i#!iente ! tancia . ! i#ni,ica*o ,i io'$#ico De 'a in!'ina IINF De' %ara8amino-i%!rato IPA7F De 'a creatinina De 'a !rea De 'a #'!co a ORIENTACIONES Y TAREAS SOBRE LA COMPETENCIA 1. Re+i i$n *e 'a anatom(a ,i io'$#ica *e' riA$n , 'a teor(a "0 ica *e 'a ne,rona . 'o a %ecto re'aciona*o con 'a circ!'aci$n rena'& La "a e te$rica o"re 'a *in0mica ca%i'ar #'omer!'ar )!e ! tentan 'a ,i'traci$n #'omer!'ar, a ( como 'o mecani mo *e tran %orte %or e' e%ite'io t!"!'ar I%roce o *e rea" orci$n . ecreci$n t!"!'arF . ! re#!'aci$n& TAREAS A %artir *e 'o conce%to *e 'o %ar0metro arri"a menciona*o , ,orm!'e 'a e/%re i$n a'#e"raica *e ca*a !no . a%'ican*o 'o +a'ore norma'e *e 'o ,actore )!e 'o *eterminan, ca'c!'e *ic-o %aramento B La ,racci$n rena' E' ,'!3o %'a m0tico rena' La inten i*a* *e ,i'traci$n #'omer!'ar La ,racci$n *e ,i'traci$n SOBRE LA COMPETENCIA ' Re+i ar 'o ,actore . mecani mo )!e *eterminan 'a ,i'traci$n #'omer!'ar& Preci ar 'a concentraci$n en %'a ma an#!(neo *e 'o o'!to *e ma.or a%'icaci$n en me*icina, I %&e& *e 'a #'!co a, creatinina, !rea, 0ci*o 4rico, NaP, NP, CaPP, C' 8 , 7CO9 8 F 7a. )!e recor*ar )!e 'a canti*a* *e !na ! tancia e *etermina en "a e a 'a e/%re i$n matem0tica B Ma a *e o'!to J concentraci$n *e 'a ! tancia V +o'!men *e o'!ci$n Ma a J CS / Vo'&

Para 'a car#a %'a m0tica J C *e 'a ! tancia en e' %'a ma / FPR Para 'a car#a t!"!'ar J C *e 'a ! tancia en e' %'a ma / IFG Para 'a car#a e/creta*a J C *e 'a ! tancia en 'a orina / Vo'& Urinario en m'5min TAREAS

Ca'c!'e 'a car#a %'a m0tica, 'a car#a t!"!'ar . 'a car#a e/creta*a *e creatinina con 'o *ato norma'e con i#na*o en ! te/to Ca'c!'e 'a car#a %'a m0tica, 'a car#a t!"!'ar . 'a car#a e/creta*a *e !rea toman*o 'o *ato norma'e )!e e re%ortan en ! te/to& %&e& Para 'a #'!co a B La car#a t!"!'ar CC en e' %'a ma J J J J ?DD m# 5 *' / e i#!a' a IFG ? m# 5 m'

CC en e' '()!i*o t!"!'ar I )!e e i#!a' a 'a *e' %'a ma F ? m# 5 m' / ?=: m' 5 min

?=: m# 5 min

SOBRE LA COMPETENCIA ( Dic-a c!r+a e re,ieren a' tra"a3o t!"!'ar En e' an0'i i e inter%retaci$n *e !na ,i#!ra, *on*e -a. !na c!r+a *e e/creci$n !rinaria, *e"en re %on*er e 'a %re#!nta B T M!1 re%re enta 'a c!r+a L , T M!1 *em!e tra L . a' ,ina' *ar 'a e/%'icaci$n . 'a inter%retaci$n& E3em%'oB La ,i#!ra =>8?? re%re enta c$mo +ar(an 'a concentracione *e a'#!na ! tancia )!e -an i*o ,i'tra*a , e#4n a+an6an %or 'o *i tinto e#mento t!"!'are . *em!e tra %&e&B M!e 'a in!'ina a!menta ! concentraci$n a me*i*a )!e a+an6a a 'o 'ar#o *e' t4"!'o& E to e e/%'ica %or)!e 'a in!'inaB e ,i'tra 'i"remente en e' #'om1r!'o, no e rea" or"e ni e ecreta en e' t4"!'o . e +a concentran*o con,orme e +a a" or"ien*o e' a#!a a 'o 'ar#o *e' t!"o !rin(,ero& M!e 'a creatinina e ,i'tra . ! concentraci$n a!menta .a *e *e e' t4"!'o %ro/ima' %or)!e a e te ni+e' a*em0 e ecreta . contin!a concentr0n*o e a me*i*a )!e a+an6a en e' interior *e' t4"!'o !rin(,ero %or)!e e' a#!a e +a rea" or"ien*o&& Ten#a %re ente *o co a B ?F )!e ca*a e#mento *e' t4"!'o !rin(,ero tiene ! caracter( tica anatomo8,i io'o#ica %ro%ia . =F )!e ca*a ! tancia tiene ! H %atr$nH *e e/creci$n rena'& A'#!na $'o e e/cretan %or ,i'traci$n #'omer!'ar I%&e in!'inaF, otra *e%en*en *e ,i'traci$n . rea" orci$n I )!e on 'a ma.or(a F . -a. ! tancia )!e e ,i'tran . a*em0 e ecretan I %& e& creatinina, PA7 F& En to*o ca o 'a +ariaci$n en 'a canti*a* *e 'a ! tancia e/creta*a *e%en*e *e' tra"a3o t!"!'ar *e rea" orci$n .5o ecreci$n . 'a +ariaci$n en 'a concentraci$n *e%en*e a*em0 *e' tra"a3o t!"!'ar *e 'a %ro%orci$n *e' a#!a rea" or"i*a& TAREAS E' an0'i i %ara ca*a ! tancia e rea'i6aB ?& So"re 'a canti*a* =& So"re ! concentraci$n& aF "F cF *F 7a#a e' an0'i 7a#a e' an0'i 7a#a e' an0'i 7a#a e' an0'i i i i i %ara e' NP, e' NaP en 'a ,i#!ra =>8?? %ara 'a #'!co a, amino0ci*o en 'a ,i#!ra =>8?? %ara 'a !rea, 'a creatinina, en e' c!a*ro =>8?? . en 'a ,i#!ra =>8?? %ara 'a in!'ina, e' PA7 en 'a ,i#!ra =>8??

SOBRE LA COMPETENCIA @ Re+i e 'o conce%to *e ac'aramiento %'a m0tico *e !na ! tancia& La caracter( tica *e' mane3o rena' *e 'a ! tancia *e ma.or a%'icaci$n en me*icina& De*!6ca ! i#ni,ica*o en "a e a *ic-a caracter( tica Rec!er*e )!e en 'a ,!nci$n rena' e inter&8re'acionan tre o'!cione B e' %'a ma, e' ,i'tra*o #'omer!'ar . 'a orina, en 'a c!a'e , como en to*a o'!ci$n e c!m%'e 'a 'e. #enera' *e 'a o'!cione B CONCENTRACION J MASA DE SOLUTO 8888888888888888888888888888888888888 VOLUMEN DE SOLUCION / Vo' I.a 'o +imo arri"aF

Por 'o )!e e *e*!ce MASA DE SOLUTO J C

A*em0 en to*o ca o 'a canti*a* *e o'!to e e/%re a en m# U 'a concentraci$n en m# 5 m' . e' tiem%o e ta re,eri*o en min!to & TAREAS Uti'i6an*o 'a e/%re i$n a'#e"raica *e' ac'aramiento %'a m0tico . em%'ean*o 'o +a'ore re %ecti+o re%orta*o en ! te/to, e ta"'e6caB aF E' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a #'!co a, *i#a c!0' e ! i#ni,ica*o "F E' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a creatinina . *e 'a !rea, *i#a c!0' e cF E' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a In!'ina . *i#a c!0' e *F E' ac'aramiento %'a m0tico *e' PA7 . *i#a c!0' e ! im%ortancia ! a%'icaci$n

! im%ortancia

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA I. EICRECION DE SUSTANCIAS POR LOS RIHONES: ANALISIS DE GRAFICAS SOBRE LA CANTIDAD Y LA CONCENTRACION DE SUSTANCIAS EICRETADAS INTRODUCCION E' e t!*io *e' tra"a3o t!"!'ar rena', +a'e *ecir, e' mane3o rena' *e cierta ! tancia , en *i,erente con*icione ,i io'$#ica o %ato'$#ica , e -ar0 en "a e a' an0'i i #r0,ico . 'a e/%'icaci$n *e 'o cam"io en 'a canti*a* .5o 'a concentraci$n *e *ic-a ! tancia a 'o 'ar#o *e' t!"o !rin(,ero& A ca*a #r!%o *e e t!*iante e *ar0 !n m(nimo *e *o ! tancia )!e %!e*en er e'ectro'ito , com%!e to or#0nico , inor#0nico I a'e F o ! tancia *e ! o G*ia#n$ ticoH %ara ! an0'i i "a3o con*icione norma'e o %ato'$#ica como e en e ta*o *ia"1tico, a'teracione -ormona'e I AD7, a'*o terona F ! otra con*icione & Se *e arro''ar0n a'#!no e3em%'o *e ac'aramiento %'a m0tico, con *ato %re8e ta"'eci*o & ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOS Lo a'!mno e *i %onen en #r!%o & A ca*a #r!%o *e tra"a3o e 'e a i#na 'a re'aci$n *e ! tancia )!e *e"e ana'i6ar& E' #r!%o %re%ara ! materia' %ara 'a ! tentaci$n& ?& Con,ecciona 'a #ra,ica %ara 'o cam"io en 'a canti*a* *eB NP& #'!co a, in!'ina =& Con,ecciona 'a #ra,ica %ara 'o cam"io en 'a concentraci$n *eB NP& #'!co a, in!'ina 9& Con,ecciona 'a #r0,ica %ara 'o cam"io en 'a canti*a* *eB NaP, amino80ci*o , creatinina, PA7 E& Con,ecciona 'a #r0,ica %ara cam"io en 'a concentraci$n *e B NaP, amino80ci*o , creatinina, PA7 :& Con,ecciona 'a #r0,ica %ara cam"io en 'a concentraci$n *e B creatinina, !rea en con*i8 cione norma'e . en a! encia *e AD7 ;& Con,ecciona 'a #r0,ica %ara cam"io en 'a concentraci$n *e B NP, NaP en con*icione norma'e . en a! encia *e AD7 o *e a'*o terona& >& Ca'c!'a e' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a creatinina, a%'ican*o 'a e/%re i$n B [ Creat \ Or / Vo' Urinario AP IcreatF J 8888888888888888888888888888888888888888888 [ Creat& \ P *ato B Creatinina en an#reB = m# 5*'

Creatinina en orina Vo'!men !rinario

=#5L ?=D m' 5 = -

@& Em%'ean*o *ato *e ! te/to encontrar e' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a !rea, #'!co a, in!'ina, PA7 & E/%'icar ! a%'icaci$n c'(nica& AUTOEVALUACION ?& Preci e c!atro ! tancia or#0nica . c!atro inor#0nica %re ente en !na orina norma' . e ta"'e6ca 'o %roce o )!e *eterminan ! e/creci$n& =& E ta"'e6ca c!atro ,actore )!e *eterminan 'a ,i'traci$n *e' NaP . *o %ara 'a #'!co a 9& Preci e c!atro ,actore )!e *eterminan 'a ecreci$n *e' NP E& C!0' e e' %7 *e 'a orina . c$mo e e/%'ica ta' reacci$n L :& C!0nto e 'a car#a t!"!'ar *e #'!co a, !rea, creatinina, NP , en 'a orina norma'& I U e 'o +a'ore *e ! te/to F& ;& Di#a c$mo +ar(a 'a inten i*a* *e ,i'traci$n #'omer!'ar I A, D, NVF iB aF Se contrae 'a arterio'a a,erente "F Se contrae 'a arterio'a e,erente cF A!menta 'a concentraci$n *e %rote(na %'a m0tica *F A!menta 'a %re i$n arteria' i t1mica >& E/%'i)!e c$mo e mo*i,ica 'a canti*a* *e creatinina, NaP, in!'ina en e' t!"o !rin(,ero en !n !3eto norma'& Con,eccione 'a #r0,ica re %ecti+a @& E/%'i)!e c$mo e mo*i,ica 'a concentraci$n *e !rea, PA7 en e' t!"o !rin(,ero en !n !3eto norma' o con "'o)!eo en 'a ecreci$n *e AD7& Con,eccione 'a #r0,ica re %ecti+a <& E/%'i)!e c$mo e mo*i,ica 'a concentraci$n *e NP en e' t!"o !rin(,ero en !n !3eto norma' o con "'o)!eo en 'a ecreci$n *e a'*o terona& Con,eccione 'a #r0,ica re %ecti+a ?D& E/%'i)!e %or)!e e' ac'aramiento %'a m0tico *e in!'ina . *e PA7 e a%'ican en 'a e+a'!aci$n *e 'a ,!nci$n rena'&

EL SISTEMA URINARIO LOS RIHONES Y LOS LI,UIDOS CORPORALES ROL DEL RIHON EN LA REGULACION DE LA OSMOLARIDAD DEL MEDIO INTERNO INTRODUCCION: E' riA$n tiene como ,!nci$n e %eci,ica 'a e'iminaci$n *e ! tancia *e' cata"o'i mo meta"$'ico, ! tancia to/ica . 'a no 4ti'e a' or#ani mo& Para c!m%'ir con e ta ,!nci$n rea'i6a 'a ,i'traci$n #'omer!'ar, 'a rea" orci$n . 'a ecreci$n t!"!'ar, con 'a ,ormaci$n *e 'a orina como %ro*!cto ,ina' *e' %roce o *e 'a e/creci$n rena'& E' riA$n tiene 'a ca%aci*a* *e a3! tar e' +o'!men . concentraci$n *e 'a orina, e *ecir a!menta o *i min!.e 'a canti*a* *e a#!a e/creta*a, en tanto a e#!ra 'a e/creci$n o"'i#a*a *e o'!to . mantiene e' e)!i'i"rio *e 'a o mo'ari*a* *e' me*io interno ILECF& La con tancia *e' me*io interno *e%en*e *e !n com%'e3o mecani mo )!e in+o'!cra 'a ,!nci$n *e 'o o morrece%tore , e' -i%ot0'amo, 'a -i%$,i i . e' t4"!'o rena', *on*e 'a -ormona AD7 3!e#a !n ro' im%ortante& En 'o riAone , 'o t4"!'o rena'e tienen 'a ,!nci$n *e contro'ar 'a e/creci$n *e a#!a en re %!e ta a 'a AD7, *e a''( e' conce%to *e' mecani mo )!e contro'a 'a o mo'ari*a* *e' me*io internoB o morrece%tore 8 e*8AD7& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'o mecani mo *e ,ormaci$n *e 'a orina, %reci an*o ! +o'!men . com%o ici$n =& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo im%'ica*o en 'a ,!nci$n *e concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orina %or e' riA$n & ORIENTACIONES Y TAREAS SOBRE LA COMPETENCIA 1 Re+i ar 'o tema o"re 'o ,actore . mecani mo *e ,i'traci$n, rea" orci$n . ecreci$n t!"!'ar, im%'ica*o en 'a ,ormaci$n *e 'a orina, en e' ca%& =; . => *e ! te/to *e G!.ton . ca% 9@ *e Ganon# & TAREAS SeAa'e 'a com%o icion *e 'a orina . e/%'i)!e 'o mecani mo im%'ica*o en 'a e/creci$n *e' NaP . NP& SOBRE LA COMPETENCIA ' Re+i ar 'o ,actore . mecani mo *e concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orina& Ro' *e 'a AD7 . mecani mo *e contracorriente t4"!'o8inter ticia' me*!'ar rena'& En 'o t$%ico re %ecti+o *e ! te/to *e G!.ton ca%& =@ . Ganon# ca%& 9@ . 9<& TAREAS

Con,eccione !n e )!ema e/%'icati+o *eB Lo cam"io )!e oc!rren en e' +o'!men . concentraci$n *e 'a orina en !n !3eto, ?=D min!to *e %!1 )!e in#iere !n 'itro *e a#!a %ota"'e& Lo cam"io )!e oc!rren en e' +o'!men . concentraci$n *e 'a orina en !n !3eto, ?=D min!to *e %!1 )!e in#iere a'imento a'a*o I mani, -a"ita , %o% corn, cecina , %an con )!e oF& AUTOEVALUACION: ?& =& 9& E& Me*iante !n e )!ema *e' t!"!'o rena' e/%'i)!e 'o mecani NaP Me*iante !n e )!ema *e' t!"!'o rena' e/%'i)!e 'o mecani NP Me*iante !n e )!ema *e' t!"!'o rena' e/%'i)!e 'o mecani 7=O, en a! encia *e AD7 . "a3o 'a acci$n *e 'a AD7 Me*iante !n e )!ema *e' t!"!'o rena' e/%'i)!e 'o mecani 'a !rea& mo *e 'a e/creci$n *e' mo *e 'a e/creci$n *e' mo *e 'a e/creci$n *e' mo *e 'a e/creci$n *e

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA ANALISIS DE LA ORINA I. PRUEBA DE CONCENTRACION Y DILUCION DE LA ORINA INTRODUCCION: Con 'a "a e te$rica re'aciona*a con 'o mecani mo in+o'!cra*o en 'a re#!'aci$n *e 'a o mo'ari*a* *e' me*io interno, en e ta %ractica %on*remo en e+i*encia e' ro' )!e 3!e#a e' riA$n en e to mecani mo , e t!*ian*o 'a mo*i,icacione en 'a canti*a* . *en i*a* *e 'a orina e/creta*a %or !3eto 3$+ene ometi*o a 'a in#e ta *e a#!a o'a o *e a'imento a'a*o & Para e t!*iar e ta %arte *e 'a ,!nci$n *e' riA$n, 'o c!a' #!ar*a re'aci$n con 'a accione *e 'a AD7 o"re e' t4"!'o rena', rea'i6amo e' an0'i i *e 'a orina, en c!anto a ! caracter( tica ,( ica , ! com%o ici$n )!(mica, +o'!men . *en i*a*, *e ,0ci' . r0%i*a %ractica en e' 'a"oratorio *e an0'i i c'(nico & COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'o mecani mo *e ,ormaci$n *e 'a orina, %reci an*o ! +o'!men . caracter( tica or#ano'1%tica I co'or, o'or, a %ecto, reacci$n , *en i*a* F *e 'a m!e tra *e orina ana'i6a*a& =& Rea'i6ar e' e t!*io *e' e*imento !rinario 9& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo im%'ica*o en 'a ,!nci$n *e concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orina %or e' riA$n PROCEDIMIENTO: aF Materia'B 2io'$#icoB a'!mno +o'!ntario A'imento a'a*oB %o% corn, man( a'a*o, c-i6ito , %an con )!e o, etc& Materia' *e +i*rio *e ! o #enera' "F T1cnicaB La %r!e"a e rea'i6a en e t!*iante *i+i*i*o en tre #r!%o B aF Gr!%o contro' "F Gr!%o e/%erimenta' con in#e ta *e a'imento a'a*o cF Gr!%o e/%erimenta' con in#e ta *e a#!a a*iciona' Lo a'!mno *e ca*a #r!%o e#!ir0n %a o a %a o 'a in*icacione i#!iente

ACCIONES
?&

A REALI]AR

GRUPO A

GRUPO 2

GRUPO C

88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 >&DD am E+ac!ar 'a +e3i#a Ico'ectar 'a orinaF 2e"er :DD m' *e a#!a @&DD am E+ac!ar 'a +e3i#a Ie'iminar 'a orinaF 2e"er :DD m' *e a#!a i i i i no no i i i i i no i i i i i i i no i

=&

9& @&9D am 2e"er :DD m' *e a#!a In#erir a'imento a'a*o E& Reco'ectar 'a orina <&DD am <&9D am ?D&DD am

888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 II. ESTUDIO DE LA ORINA aF Materia'B 2io'$#icoB a'!mno +o'!ntario Uro *en (metro Tira reacti+a %ara an0'i i *e orina& Cinta *e %7 Materia' *e +i*rio *e ! o #enera' "F PROCEDIMIENTOB ?& O"tener !na m!e tra *e orina *e !no *e 'o a'!mno +o'!ntario , en con*icione norma'e =& O"tener m!e tra *e orina *e a'!mno a 'o )!e e -a %ractica*o 'a %r!e"a *e concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orina& 9& Rea'i6ar e' e t!*io *e 'a caracter( tica ,( ica *e 'a orina como B +o'!men, a %ecto, co'or, o'or, *en i*a* . reacci$n *e 'a orina en am"o #r!%o E& Rea'i6ar e' e t!*io *e 'a com%o ici$n )!(mica *e 'a mi ma, em%'ean*o tira reacti+a en re'aci$n a 'a ! tancia *e ma.or a%'icaci$n en me*icina& :& Pre%arar !n ,roti en ,re co con e' e*imento *e 'a orina . o" er+ar 'a %re encia *e e'emento ,orme an#!(neo , c1'!'a e%ite'ia'e , cri ta'e , ci'in*ro , otro e'emento & 1. U! an:5$6$6

A. Ca!a#*+!?6*$#a6 f?6$#a6 4+ 5a !$na: O" er+e . *e cri"a 'a caracter( tica ,( ica *e 'a orina& Determine e' %7 I con 'a cinta *e %7 F . 'a *en i*a* con e' !ro *en (metro& Anote 'o i#!iente *ato Vo'!men KKKKKKKKKKKKKKKKKKK O'or KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK Den i*a* KKKKKKKKKKKKKKKKKK Co'or KKKKKKKKKKKKKKKKKKKK A %ecto KKKKKKKKKKKKKKKKKKKK Reacci$n KKKKKKKKKKKKKKKKKK

B. C "8 6$#$%n J)?"$#a 4+ 5a !$na: Intro*!6ca 'a tira reacti+a en 'a m!e tra *e orina . *etermine 'a Anote 'o re !'ta*o como %o iti+o 5 ne#ati+o

! tancia %re ente B

C. S+4$"+n* )!$na!$ : Centri,!#!e !na m!e tra *e orina . o"ten#a e' e*imento& Pre%are !n ,roti con *ic-o e*imento . o" er+e a' micro co%io 'a %re encia *e cri ta'e , ci'in*ro , e'emento ,orme , c1'!'a e%ite'ia'e , microor#ani mo etcX '. REGISTRAR LOS RESULTADOS Tome nota *e 'o re !'ta*o & Con,eccione ta"'a o #ra,ica . *ar e/%'icaci$n *e *ic-o re !'ta*o & AUTOEVALUACION ?& Preci e 'a caracter( tica ,( ica . 'o com%onente )!(mico *e !na orina norma' =& Preci e cinco ! tancia inor#0nica . cinco or#0nica %re ente en 'a orina norma' 9& E ta"'e6ca 'o e'emento ,orme )!e %!e*en o" er+ar e en e' e*imento *e 'a orina norma' E& SeAa'e )!e ci'in*ro %!e*en o" er+ar e en e' e*imento !rinario& C!a' e ori#enL :& E/%'i)!e %or)!e no e/i te #'!co a en 'a orina norma'& ;& C!a' ,!e 'a *en i*a* *e 'a orina norma' . como +ario 'a *en i*a* *e 'a orina *e' a'!mno ometi*o a 'a %r!e"a *e *i'!ci$n . concentraci$nL >& M!e im%ortancia tiene 'a AD7 . como act4aL @& C!a' e e' ro' *e 'a !rea . NaP en 'a concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orinaL <& M!e e mecani mo *e contracorrienteL

LOS RIHONES Y LOS LI,UIDOS CORPORALES


REGULACIN DEL EQUILIBRIO ACIDO-BASE. ROL DE LOS RIONES. INTRODUCCION E' "a'ance *e' i$n -i*r$#eno en e' '()!i*o intra . e/trace'!'ar *e%en*e *e' e)!i'i"rio entre 'a in#e ti$n o 'a %ro*!cci$n *e ione -i*r$#eno I7PF . ! e'iminaci$n neta *e' or#ani mo& Lo mecani mo im%'ica*o en 'a re#!'aci$n *e' e)!i'i"rio 0ci*o8"0 ico I E)& A82 F on, "0 icamente, 'o i tema *e amorti#!amiento 0ci*o8"a e )!(mico *e 'o '()!i*o cor%ora'e , e' i tema re %iratorio . e' i tema rena'& En e ta a %ecto 'o riAone *e em%eAan !n ro' ,!n*amenta' en 'a re#!'aci$n *e' E)& A82U %!e on ca%ace *e e'iminar e' e/ce o *e 0ci*o o *e "a e& En e te eminario e con o'i*an 'o conocimiento *e 'a e/%o ici$n te$rica, en "a e a' an0'i i te$rico . #r0,ico *e 'o mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' E)& A82, en con*icione ,i io'$#ica . en *i+er a it!acione *e *e +iaci$n *e 'a concentraci$n *e 7P , *an*o 1n,a i a 'a im%ortancia *e' %rinci%io i o-(*rico, como re'aci$n c'a+e entre to*o 'o mecani mo amorti#!a*ore *e 'o cam"io *e %7, tanto )!(mico como "io'$#ico& La in,ormaci$n %ara e' *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en e' ca%& 9D *e G!.ton . ca%& 9< *e Ganon#& P!e*e re+i ar 'o te/to *e M!(mica COMPETENCIAS ?& E/%'icar e' i#ni,ica*o ,i io'$#ico *e' %7 =& E/%'icar, em%'ean*o e' %rinci%io i o-(*rico, 'o mecani mo me*iante 'o c!a'e 'o amorti#!a*ore )!(mico e+itan cam"io e/ce i+o en 'a concentraci$n *e ione 7P en 'o e ta*o *e aci*o i o a'ca'o i & 9& E/%'icar, en "a e a e3em%'o , e' mecani mo re %iratorio *e re#!'aci$n *e 'a [ 7P\ E& E/%'icar, en "a e a e3em%'o , e' mecani mo rena' *e re#!'aci$n *e 'a [ 7P\ :& Frente a it!acione *e aci*o i o a'ca'o i , *e *i tinta ca! a . tenien*o en c!enta 'o mecani mo e t!*ia*o , e/%'icar como cam"iaB a& "& c& *& e& E' 7CO9 en e' %'a ma an#!(neo I re er+a a'ca'ina F . en 'a orina La %CO= en e' %'a ma an#!(neo& E' ,o ,ato 0ci*o . e' ,o ,ato a'ca'ino en 'a an#re . orina I Na7=POE , Na=7POE F E' %7 !rinario La +enti'aci$n a'+eo'ar

ORIENTACIONES Y TAREAS SO2RE LA COMPETENCIA ? Se *e"e com%ren*er . a%'icar 'o conce%to *e B Ione , 0ci*o, "a e, amorti#!a*or,& %7, aci*o i , a'ca'o i & TAREAS ?& La concentraci$n *e 7P *e' %'a ma . %rome*io ce'!'ar on E / ?D I8@F . E / ?D I8>F E) 5 L re %ecti+amente& A%'()!e'a a' conce%to *e %7 . ca'c!'e ! +a'ore & ?

%7

J 'o# 8888888888 [ 7P \ J J

J 8 'o# [ 7P S

%7 I %'a ma F %7 I intrace'!'ar F

=& Preci e *o it!acione en 'a c!a'e e' %7 e ta "a3o I aci*o i F . *o en 'a )!e e' %7 e ta e'e+a*o Ia'ca'o i F SO2RE LA COMPETENCIA = Se *e"en tener 'o conce%to i#!iente B Si tema *e amorti#!amiento )!(mico *e' 7P& Ion com4n& Con tante *e e)!i'i"rio i$nico& %N Ec!aci$n *e 7en*er on 7a e'"a'c-& Princi%io i o-(*rico& En e' te/to I %a#& E=; a E=@ F e *an e3em%'o t(%ico *e 'a ,orma *e amorti#!ar *e 'o tam%one "icar"onato . ,o ,ato, %ero e' i#!iente an0'i i %ara e' tam%$n "icar"onato . )!e e a%'ica"'e a' re to *e amorti#!a*ore , re !'ta er 4ti'B E' amorti#!a*or "icar"onato e t0 en e)!i'i"rio e#4n 'a ec!aci$nB CO= P 7=O 8888888888 Z 7=CO9 88888888888888 Z 7CO9 8 P 7P

Por 'a Le. *e acci$n *e ma a e c!m%'e 'o i#!iente Si e aAa*e !n 0ci*o I 7PF, 1 te e !ne a' "icar"onato . ,orma 7=CO9, %or 'o )!e e' e)!i'i"rio e *e %'a6a -acia 'a i6)!ier*a . %or tanto e' 7CO98 *i min!.e, e' CO= a!menta . e' 7P incrementa %oco I "a3a %oco e' %7 F , re !'ta amorti#!a*o Si e aAa*e !na "a e I O7 8F 1 ta e !ne a' 7P , 'o ne!tra'i6a ,orman*o a#!a I con !me e' 7PF, %or 'o )!e e' e)!i'i"rio e *e %'a6a -acia 'a *erec-a, *i min!.en*o CO=, a!menta e' 7CO98 . e re tit!.e en %arte e' 7P Ire !'ta amorti#!a*a 'a *i min!ci$n *e' 7P o ea !"e %oco e' %7 F& E' Princi%io i o-(*rico, )!e en ,!nci$n *e 'a con tante *e e)!i'i"rio *e 'o *i,erente tam%one , e e/%re a como 'o %'antea G!.ton en 'a %a#& E=< , tam"i1n e re%re enta )!(micamente *e !na manera inte#ra*a a (B CO= P 7=O 7=CO9 7CO9 8 P 7P P Na7POE 8 Na7=POE

P Prot 8 I %roteinato F S 7 Prot I %roteina 0ci*a F Si e aAa*e !n 0ci*o I7PF e' i tema inte#ra*o )!e*a *e +ia*o -acia 'o com%onente 0ci*o *e 'o i tema *e amorti#!amiento, +a'e *ecir e con !men 'a "a e I "icar"onato, ,o ,ato "0 ico, %roteinatoF . e e'e+an 'o 0ci*o 7=CO9, Na7=POEU 7Prot, %or 'o )!e a!menta 7P , %ero %oco Iaci*o i F

Si e aAa*e !na "a e IO78F e' i tema inte#ra*o )!e*a *e +ia*o -acia 'o com%onente "0 ico *e 'o i tema *e amorti#!amiento, +a'e *ecir e con !men 'o 0ci*o I 7=CO9, Na7=POE, 7Prot F . e e'e+an 'a "a e 7CO98 U Na=7POE U Prot8 , %or 'o )!e *i min!.e e' 7P , %ero %oco I a'ca'o i F TAREAS ?& A%'ican*o e' %rinci%io i o-(*rico e )!em0tico e/%'i)!e 'o cam"io en 'o amorti#!a*ore )!(mico como re !'ta*o *e 'a %ro*!cci$n *e 0ci*o aceto8ac1tico en !n coma *ia"1tico& =& A%'ican*o e' %rinci%io i o-(*rico e )!em0tico e/%'i)!e 'o cam"io en 'o amorti#!a*ore )!(mico como re !'ta*o *e 'a a*mini traci$n *e "icar"onato a !n a*!'to ano& SO2RE LA COMPETENCIA 9 Se *e"e tener 'a "a e te$rica o"reB La inter8re'acione entre %CO=, +enti'aci$n a'+eo'ar . %7 an#!(neo& Accione *e' cam"io en e' %7 . 'a +enti'aci$n a'+eo'ar& Mecani mo *e acci$n I trata*o en 'a Uni*a*B Si tema Re %iratorioF& La ec!aci$n *e e)!i'i"rio *e' amorti#!a*or "icar"onato e re'aciona con 'a +enti'aci$n a'+eo'ar *e 'a i#!iente maneraB CO= P 7=O S +enti'aci$n %!'monar 7=CO9 7CO9 8 P 7P S %7

La -i%o+enti'aci$n a!menta 'a %CO= . 'a reacci$n e *e %'a6a a 'a *erec-a . e' 7P a!menta Ie' %7 *i min!.e F& La -i%er+enti'aci$n *i min!.e 'a %CO= . 'a reacci$n e *e %'a6a a 'a i6)!ier*a . e' 7P *i min!.e Ie' %7 a!mentaF& TAREAS ?& Ana'ice 'a #r0,ica *e 'a ,i#& 9D8= . 9D89 *e ! te/to . *i#a T M!1 re%re entan L& T M!1 *em!e tran L& T C$mo e e/%'ican L =& Si -a. a'ca'o i , %or in#re o *e "a e a 'a an#re B T M!1 'e oc!rre a 'a +enti'aci$n L T C$mo cam"ia e' CO= L SO2RE LA COMPETENCIA E Se *e"e com%ren*er . e/%'icar 'a "a e te$rica *e 'o i#!iente Lo *i,erente mecani mo *e ecreci$n *e 7P I%atrone *e ecreci$n *e 7PF A ocia*o a 'a rea" orci$n *e 7CO9 8 A ocia*o a 'a #eneraci$n *e n!e+o "icar"onato en 'o t4"!'o rena'e & A ocia*o a 'a aci*i,icaci$n *e 'a orina Factore )!e e tim!'an 'a ecreci$n *e 7P %or e' t4"!'o rena', *!rante 'a aci*o i & En re !men 'o riAone contri"!.en a re#!'ar e' E)& A82 a tra+1 *e !n o'o mecani mo "0 ico )!e inte#ra tre %roce o ?F ecreci$n *e ione 7P =F rea" orci$n *e ione 7CO98 . 9F

#eneraci$n *e n!e+o ione 7CO98, *an*o como re !'ta*o 'a e/creci$n *e !na orina 0ci*a o "0 ica e#4n 'a con*icione *e' or#ani mo& Si e ecreta m0 ione *e 7P )!e 'a *e 7CO98 ,i'tra*o entonce e %ro*!ce !na %1r*i*a neta *e 0ci*o en 'o '()!i*o e/trace'!'are & Si 'a canti*a* *e 7CO98 ,i'tra*a !%era a 'a *e' 7P ecreta*o, 'a %1r*i*a neta er0 *e "a e& En 'a aci*o i 'a ecreci$n *e 7P e/ce*e a 'a ,i'traci$n *e 7CO98 , %or 'o )!e -a. !,iciente canti*a* *e 7P %ara ?F rea" or"er e' %oco 7CO98 ,i'tra*o . )!e e t0 en e' '()!i*o t!"!'ar =F %ara aci*i,icar a 'a orina a' m0/imo, "a3o 'a ,orma *e Na7=POE . 9F %ara ,ormar N7ECL, )!e e otra ,orma *e e'iminar e' e/ce o *e 7P En 'a a'ca'o i 'a ,i'traci$n *e 7CO98 e/ce*e a 'a ecreci$n *e 7P , %or 'o )!e -a. !,iciente canti*a* *e 7CO98 %ara ?F er rea" or"i*a a ocia*a a' 7P ecreta*o . =F %ara er e'imina*o %!e to )!e no -a. 7P ecreta*o nece ario %ara ! rea" orci$n& Ana'ice 'a ,i#& 9D8: *e' te/to& Se e ta"'ece )!e 'a rea" orci$n *e 7CO9 e %or interme*io *e 'a ecreci$n *e 7P& En 'a ,i#& 9D8> U 9D8@ , 9D8< e %!e*e o" er+ar )!e e e t0 #eneran*o n!e+o 7CO98 a ocia*o a 'a ecreci$n *e 7P & E' amorti#!amiento *e' 7P 'o e3erce e' Na=7POE . i -a. m0 7P )!e e'iminar e' amorti#!amiento 'o rea'i6a e' i$n amonio N79P TAREAS ?& Con,eccione !n *ia#rama *e 'a c1'!'a t!"!'ar, '!6 t!"!'ar . ca%i'ar %eri t!"!'ar . e ta"'e6ca e' mecani mo *e ecreci$n *e 7P en con*icione norma'e & =& Con,eccione !n *ia#rama *e 'a c1'!'a t!"!'ar, '!6 t!"!'ar . ca%i'ar %eri t!"!'ar . e ta"'e6ca e' mecani mo *e ecreci$n *e 7P en con*icione *e aci*o i e+era& SO2RE LA COMPETENCIA : Para *e arro''ar e ta acti+i*a* e *e"e a%'icar 'o conocimiento a*)!iri*o en 'a com%etencia anteriore & Se %'antean it!acione *e 'o *i,erente ti%o *e *e e)!i'i"rio 0ci*o8"a e )!e *e"en er re !e'ta %reci an*o c!0'e on 'o cam"io en 'o i#!iente %ar0metro & En 'a an#reB E' %7 La %aCO= E' 7CO98 en e' %'a ma En 'a orinaB E' %7 E' 7CO98 E' Na7=POE E' N7ECL Otro B La %ro%orci$n 7CO98 5 CO= en 'a an#re La +enti'aci$n a'+eo'ar Dic-o cam"io e ana'i6aran en 'a it!acione concreta B

?& En 'a aci*o i *ia"1tica =&& La *iarrea a#!*a&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA REGULACION DEL E,UILIBRIO ACIDO/BASE INTRODUCCION: Uti'i6an*o mo*e'o acerca *e 'o *i,erente *e $r*ene *e' e)!i'i"rio 0ci*o8"a e, ca*a #r!%o *e a'!mno -ar0 e' re %ecti+o an0'i i , ten*ien*o en con i*eraci$n 'o *i tinto mecani mo *e *e,en a )!e e' or#ani mo *i %one %ara e+itar 'o cam"io "r! co en e' %7 *e 'o '()!i*o or#0nico & Dic-o an0'i i e -ar0 ! an*o e' m1to*o #r0,ico, a ( como e' em%'eo *e e/%re ione matem0tica im%'e %ara re%re entar 'a re'acione ,( ico8)!(mico8"io'$#ica & PROCEDIMIENTO: Ca*a a'!mno en ! re %ecti+o #r!%o, *e arro''a e' an0'i i *e' mo*e'o )!e e 'e a i#na, en !n 'a% o *e 9D min& 7ace 'a e/%'icaci$n *e 'o mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' e)!i'i"rio 0ci*o8 "a e re+i a*o & La ! tentaci$n *e"e rea'i6ar e en "a e a 'a e/%re i$n )!(mica *e' %rinci%io i o-(*rico, e' *ia#rama o"re re'aci$n %78+enti'aci$n a'+eo'ar . e' *ia#rama *e 'o mecani mo *e ecreci$n *e 7P en 'a c1'!'a t!"!'ar, '()!i*o t!"!'ar . ca%i'ar %eri t!"!'ar, %ara ca*a ca o e %ec(,ico& Para ca*a mo*e'o con i*erarB En 'a an#reB En 'a orina Otro La +enti'aci$n a'+eo'ar MODELOS: ?& En !n %aciente )!e e t0 -i%o +enti'an*o, %or ca! a atri"!i"'e a' i tema re %iratorio , *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 E' %7 E' 7CO98 E' Na7=POE E' Na=7POE E' N7ECL E' %7 La %aCO= E' 7CO98 en e' %'a ma La %ro%orci$n 7CO98 5 CO=

F!n*amente ! re %!e ta& =& En !n %aciente )!e e t0 -i%er+enti'an*o, %or *1,icit *e O= en 'a atm$ ,era, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& 9& En !n %aciente *ia"1tico )!e e *e com%en a . ! %7 e *e >&9 , *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& E& En !n %aciente )!e -a in#eri*o, %or acci*ente, !na o'!ci$n *e NaO7, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& :& En !n a*!'to 3o+en )!e e t0 con +$mito *e conteni*o #0 trico, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& ;& En !n %aciente )!e %re enta *iarrea inten a, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8 e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& >& En !n niAo )!e -a in#eri*o !na ta"'eta *e GDiamo/H Iin-i"i*or *e 'a an-i*ra a car"$nicaF, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& AUTOEVALUACION ?& En "a e a 'a Ec!aci$n *e 7en*er on 7a e'"a'c-, %reci e c!0'e on 'o ,actore )!e *eterminan 'a it!acione *e aci*o i o a'ca'o i & =& Preci e e' ro' )!e *e em%eAan 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 9& En !n %aciente )!e tiene 'o re !'ta*o *e 'a"oratorio i#!iente , %7 J ;&<E %aCO= J =9 mm 7# 7CO98 J : mE) 5 L

E ta"'e6caB ?& M!1 cam"io en e' E)& A82 e -a %ro*!ci*o . c$mo e e/%'ica L =& M!1 mecani mo *e *e,en a entran en 3!e#o L 9& E/%'i)!e me*iante !n *ia#rama e' mecani mo *e amorti#!aci$n )!(mica

E& :& ;& >&

E/%'i)!e me*iante !n *ia#rama e' mecani mo *e re#!'aci$n re %iratoria E/%'i)!e me*iante !n *ia#rama e' mecani mo *e re#!'aci$n rena' C!0' e 'a re %!e ta com%en atoria L Uti'ice !n e )!ema Di#a como +ar(an 'o i#!iente %ar0metro U a& En 'a an#re B E' %7 La %aCO= E' 7CO98 en e' %'a ma c& La +enti'aci$n a'+eo'ar AF En !n !3eto )!e a cien*e a 'a a't!ra en ,orma "r! ca 2F En !na em"ara6a*a con -i%er1me i #ra+(*ica& CF En !n 'actante )!e %re enta *iarrea e+era& "& En 'a Orina E' %7 E' 7CO9 8 E' Na7=POE E' N7EC'

V& EL SISTEMA DIGESTIVO


FUNCION MOTORA DEL APARATO DIGESTIVO
INTRODUCCION E' t!"o *i#e ti+o rea'i6a 'a ,!nci$n motora . ecretora nece aria %ara e' ro' )!e 'e toca c!m%'ir en e' or#ani mo& La ,!nci$n motora e ta a car#o *e' m4 c!'o 'i o *e 'a ca%a )!e con,orman 'a e tr!ct!ra *e' e toma#o e inte tino& En 'a ,arin#e . %rimera %orci$n *e' e $,a#o e e' m4 c!'o e tria*o e' )!e rea'i6a 'a moti'i*a*& La ,!nci$n motora *e' t!"o *i#e ti+o e ta "a3o contro' -!mora' . ner+io o, ien*o e te !'timo e' re %on a"'e *e 'o %roce o motore *e nat!ra'e6a re,'e3a& Com%ren*er . e/%'icar 'o mecani mo *e 'a moti'i*a* *e' a%arato *i#e ti+o e *e im%ortancia %ara e' mane3o *e *i+er a a,eccione *e' a%arato *i#e ti+o& M!e oc!rra o no contracci$n *e' t!"o *i#e ti+o e a e#!rar 'a %ermanencia a*ec!a*a *e' conteni*o #a trointe tina' %ara 'o %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n, a ( como ! %ro#re i$n -acia e' recto . e' ano %ara ! e+ac!aci$n o%ort!na& En e te a %ecto 'a caracter( tica *e' m4 c!'o 'i o inte tina', ! inner+aci$n intr(n eca . e/tr(n eca, a ( como 'o mecani mo ner+io o . -ormona'e )!e contro'an *ic-a acti+i*a* motora 3!e#an !n ro' im%ortante& COMPETENCIAS ?& De cri"e 'a e tr!ct!ra . ,!nci$n *e' i tema ner+io o ent1rico =& E/%'ica 'a caracter( tica *e' i tema ner+io o e/tr(n eco *e' a%arato *i#e ti+o 9& E/%'ica e' mecani mo *e 'o mo+imiento %eri t0'tico *e' a%arato *i#e ti+o )!e ir+a *e G%atr$n *e contracci$nH, ! caracter( tica *e %ro*!cci$n . ! mo*i,icaci$n %or ,actore ner+io o . -!mora'e E& E/%'ica e' mecani mo *e *i,erente ti%o *e re,'e3o )!e oc!rren e' a%arato *i#e ti+oU re,'e3o *e 'a *e#'!ci$n, +aciamiento #0 trico, re,'e3o #a troco'ico, #a troi'ea', entero #0 trico, enteroi'ea'& :& E/%'ica e' ('eo %ara'(tico, ! ca! a . con ec!encia & ;& E/%'ica e' mecani mo *e 'a *e,ecaci$n norma', ,aci'ita*o e in-i"i*o& >& E/%'ica e' mecani mo *e 'a %ar0'i i *e 'a *e,ecaci$n . 'a *e,ecaci$n a!tom0tica&

ORIENTACIONES La "a e te$rica %ara e' *e arro''o *e 'a com%etencia e enc!entran en 'o re %ecti+o t$%ico trata*o en ! te/to Ca%& ;=, ;9 . ;; *e G!.ton <na E*& Y Ca%& =; *e Ganon ?:+a E*& )!e *e"e re+i ar&

TAREAS COMPETENCIAS ? . = Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama inte#ra' o"re e' i tema ner+io o ent1rico . ! cone/ione con e' i tema ner+io o e/tr(n eco Ia!ton$mico im%0tico . %ara im%0ticoF& E/%'i)!e 'o e,ecto *e 'a e tim!'aci$n im%0tica . %ara im%0tica . eAa'e *o a#ente )!e "'o)!ean *ic-a acti+i*a*& COMPETENCIA 9 Con,eccione . e/%'i)!e !na *ia#rama o"re e' mecani mo *e 'a contracci$n %eri t0'tica e' t!"o *i#e ti+o )!e e toma como GPATRONH *e contracci$n %eri t0'tica& E/%'i)!e 'o e,ecto *e 'a atro%ina o"re 'a acti+i*a* motora *i#e ti+a De,ina 'a contraccione *e '!c-a& TC!a'e con ec!encia %!e*en #enerarL COMPETENCIA E Con,ecciona !n *ia#rama %ara ca*a ca o . e/%'ica ! mecani moU 'o ,actore )!e 'o a,ectan . ! re%erc! ione *i#e ti+a .5o #enera'e Re,'e3o *e 'a *e#'!ci$n Re,'e3o *e +aciamiento #0 trico Re,'e3o #a troi'ea' Re,'e3o #a troco'ico Re,'e3o co'icoi'ea' S(n*rome %i'$rico Y'eo %ara'(tico COMPETENCIA : Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama *e' re,'e3o *e 'a *e,ecaci$n Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama *e 'a *e,ecaci$n a!tom0tica Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama *e 'a %ar0'i i *e 'a *e,ecaci$n E/%'i)!e con e3em%'o e' (n*rome *e e treAimiento& Me*i*a tera%1!tica & on ! ca! a , como e %ro*!cen . )!e

AUTOEVALUACION ?& E' a'!mno *e %!1 *e -a"er *e arro''a*o 'a tarea *e"e con+a'i*ar ! tra"a3o con 'o a %ecto %ertinente *e ! te/to& =& Di#a )!e cam"io comi*a& e %re entan en 'a moti'i*a* #0 trica *e %!1 *e in#erir !na co%io a

9& E/%'i)!e )!e cam"io e %re entan en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e in#erir !na comi*a a"!n*ante& E& Como e/%'ica 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e !na inter+enci$n )!ir4r#ica a"*omina' L& :& Comente acerca *e 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino #r!e o *e %!1 *e in#erir !na comi*a& M!e *i,erencia -a. entre !n a*!'to . !n 'actante L

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! -

EL SISTEMA DIGESTIVO
FUNCION MOTORA DEL APARATO DIGESTIVO: REFLEJOS DEL TUBO DIGESTIVO
INTRODUCCION

Por me*io *e 'a *i c! i$n . e/%'icaci$n *e a'#!no mecani mo re,'e3o )!e o%eran en e' t!"o *i#e ti+o e am%'iara . %ro,!n*i6ara a %ecto te$rico "0 ico *e 'a ,!nci$n motora *e' a%arato *i#e ti+o& So"re 'a "a e *e' mecani mo *e 'a contracci$n %eri t0'tica *e' t!"o *i#e ti+o . *e 'o ,actore )!e contro'an 'a moti'i*a*, ean *e nat!ra'e6a ner+io a .5o -ormona', e a"or*ara e' e t!*io *e 'a moti'i*a* *e' e $,a#o, e toma#o e inte tino, *an*o 1n,a i a 'a re#!'aci$n ner+io a *e *ic-o %roce o , toman*o como re,erencia it!acione ,i io'$#ica o %ato'$#ico )!e e %re entan con ,rec!encia en 'a %ractica me*ica& COMPETENCIAS ?& De cri"e 'a e tr!ct!ra . ,!nci$n *e' i tema ner+io o ent1rico =& E/%'ica 'a caracter( tica *e' i tema ner+io o e/tr(n eco *e' a%arato *i#e ti+o 9& E/%'ica e' mecani mo *e 'o mo+imiento %eri t0'tico *e' a%arato *i#e ti+o )!e ir+a *e G%atr$n *e contracci$nH, ! caracter( tica *e %ro*!cci$n . ! mo*i,icaci$n %or ,actore ner+io o . -!mora'e E& E/%'ica e' mecani mo *e *i,erente ti%o *e re,'e3o )!e oc!rren en e' a%arato *i#e ti+oU re,'e3o *e 'a *e#'!ci$n, +aciamiento #0 trico, re,'e3o #a troco'ico, #a troi'ea', entero #0 trico, enteroi'ea'& :& E/%'ica e' ('eo %ara'(tico, ! ca! a . con ec!encia & ;& E/%'ica e' mecani mo *e 'a *e,ecaci$n norma', ,aci'ita*o e in-i"i*o& >& E/%'ica e' mecani mo *e 'a %ar0'i i *e 'a *e,ecaci$n . 'a *e,ecaci$n a!tom0tica& a& MATERIALB Ca o *e it!acione ,i io'$#ica o %ato'$#ica )!e com%rometan 'a acti+i*a* motora *e' a%arato *i#e ti+o %ara er ana'i6a*o . e/%'ica*o & "& PROCEDIMIENTOB A ca*a #r!%o *e a'!mno e *ara !no o *o Mo*e'o Ica o F como tarea&

CASOS DE ESTUDIO: ?& Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama inte#ra' o"re e' i tema ner+io o ent1rico . ! cone/ione con e' i tema ner+io o e/tr(n eco Ia!ton$mico im%0tico . %ara im%0ticoF& E/%'i)!e 'o e,ecto *e 'a e tim!'aci$n im%0tica . %ara im%0tico . eAa'e *o a#ente )!e "'o)!ean *ic-a acti+i*a*& =& Con,eccione . e/%'i)!e !na *ia#rama o"re e' mecani mo *e 'a contracci$n %eri t0'tica *e' t!"o *i#e ti+o )!e e toma como GPATRONH *e contracci$n %eri t0'tica& E/%'i)!e 'o e,ecto *e 'a atro%ina o"re 'a acti+i*a* motora *i#e ti+a 9& De,ina 'a contraccione *e '!c-a& TC!a'e con ec!encia %!e*en #enerarL on ! ca! a , como e %ro*!cen . )!e

E& Con,ecciona !n *ia#rama . e/%'ica ! mecani moU 'o ,actore )!e 'o a,ectan . ! re%erc! ione *i#e ti+a .5o #enera'e *e 'o i#!iente re,'e3o B

Re,'e3o *e 'a *e#'!ci$n Re,'e3o *e +aciamiento #0 trico Re,'e3o #a troi'ea' Re,'e3o #a troco'ico Re,'e3o co'icoi'ea' S(n*rome %i'$rico Y'eo %ara'(tico

:& Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama *e' re,'e3o *e 'a *e,ecaci$n norma', *e 'a *e,ecaci$n a!tom0tica . *e 'a %ar0'i i *e 'a *e,ecaci$n& ;& E/%'i)!e con e3em%'o e' (n*rome *e e treAimiento& SeAa'e c! a . %'antee a'#!na me*i*a tera%1!tica &

AUTOEVALUACION ?& E/%'i)!e 'a ,a e *e 'a *e#'!ci$n . mencione 'o %are cranea'e )!e inter+ienen en 'a ,a e re,'e3a& =& Di#a )!e cam"io comi*a& e %re entan en 'a moti'i*a* #0 trica *e %!1 *e in#erir !na co%io a

9& E/%'i)!e )!e cam"io e %re entan en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e in#erir !na comi*a a"!n*ante&

E& Como e/%'ica 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e !na inter+enci$n )!ir4r#ica a"*omina' L& :& Comente acerca *e 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino #r!e o *e %!1 *e in#erir !na comi*a& M!e *i,erencia -a. entre !n a*!'to . !n 'actante L

EL SISTEMA DIGESTIVO
DIGESTION Y ABSORCION DE LIPIDOS
INTRODUCCION

Lo a'imento )!e e in,ieren, como on 'o car"o-i*rato , %rote(na . '(%i*o , a ni+e' *e' e toma#o e inte tino *e'#a*o !,ren !n %roce o *e *i#e ti$n )!e e %ro*!ci*a %or 'a en6ima *e 'a ecrecione %ancre0tica e inte tina'& Lo %ro*!cto *e 'a *i#e ti$n como on 'a -e/o a , amino80ci*o . 0ci*o #ra o on a" or"i*o , ,!n*amenta'mente en e' inte tino *e'#a*o, %ara '!e#o er tran %orta*o %or 'a an#re . ,ina'mente er a imi'a*o en 'o te3i*o cor%ora'e & Lo '(%i*o en ! %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n tiene caracter( tica e %ecia'e *on*e, a*em0 *e 'a moti'i*a* inte tina', 'a ecreci$n "i'iar encierra #ran im%ortancia %or)!e inter+iene en 'a em!' i,icaci$n . a%oni,icaci$n *e 'a #ra a , %a o %re+io nece ario , %ara )!e 'a 'i%a a %ancre0tica %!e*e e3ercer, $%timamente, ! acci$n en6im0tico -i*ro'(tica& Para com%ren*er 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'a #ra a e re)!iere tener 'a "a e *e 'a )!(mica "0 ica *e *ic-o com%!e to , ! c'a i,icaci$n . 'a termino'o#(a %ertinente, a*em0 *e 'a "a e ,i io'$#ica e %eci,ica trata*a , to*o 'o c!a' *e"e er re+i a*o&& COMPETENCIAS ?& I*enti,icar e' ti%o *e '(%i*o )!e e in#iere en 'a *ieta . e' mecani mo *e ! *i#e ti$n inte tina' -a ta 'o %ro*!cto ,ina'e a" or"i"'e & =& E/%'icar 'a ,!nci$n *e 'o 0ci*o "i'iare , 'ecitina . 'a a'e "i'iare en 'a *i#e ti$n *e 'a #ra a& Ro' *e 'a mice'a "i'iare & 9& E/%'icar e' mecani mo *e a" orci$n *e 'a #ra a %or e' entericito, -a ta e' torrente circ!'atorio& E& E/%'icar 'o conce%to )!e a contin!aci$n e in*icanB Tri#'ic1ri*o ITGF Aci*o #ra o IAGF Fo ,o'i%i*o Lecitina E tere *e co'e tero' Aci*o "i'iar Sa' "i'iar Mice'a M!i'omicrone Li%o%rote(na E teatorrea In !,iciencia -e%0tica In !,iciencia %ancre0tica :& E/%'icar 'a a'teracione en 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'a #ra a I . otro n!triente F en 'a in !,iciencia -e%0tica e in !,iciencia %ancre0tica& ORIENTACIONES Y TAREAS

Para 'o#rar 'a com%etencia e' a'!mno *e"e e#!ir 'a orientacione in*ica*a . rea'i6ar 'a tarea corre %on*iente & SO2RE LA COMPETENCIA ? Re+i ar t$%ico o"re 'a e tr!ct!ra )!(mica "0 ica *e 'a %rinci%a'e #ra a *e 'a *ieta Itri#'ic1ri*o , ,o ,o'i%i*o , co'e tero'F Re+i e e' te/to *e G!.ton <na E*& Ca%& ;@ %a# <9<, <E;, <E>& Re+i ar e' mecani mo *e *i#e ti$n *e 'a #ra a ICa%& ;: %a#& <D;F TAREAS Con,eccione . e/%'i)!e 'o *ia#rama *e 'a *i#e ti$n *e 'o TG, ,o ,o'i%i*o . co'e tero'& SO2RE LAS COMPETENCIAS = . 9 Re+i ar en e' te/to I Ca%& ;: %a#& <D;, <D>, <?9, <?EF 'o conce%to )!e e ti%!'an 'a com%etencia & TAREAS Con,eccione . e/%'i)!e 'o *ia#rama *e' %roce o *e a" orci$n *e 'a #ra a -a ta e' torrente circ!'atorio& Preci e 'a *i,erencia *e' %roce o c!an*o e trata *e !n '(%i*o con ca*ena *e meno *e ?D car"ono re %ecto a otro '(%i*o con ca*ena *e ma *e ?D car"ono & SO2RE LAS COMPETENCIAS E . : Re+i ar en e' te/to ICa%& ;: . ;;F 'o conce%to *iccionario me*ico i e nece ario& TAREAS E/%'icar 'o tra torno *i#e ti+o )!e e %re entan en 'a a'teracione *e 'a ,!nci$n -e%0tica . %ancre0ticaB

o'icita*o en 'a com%etencia & Rec!rrir a'

E teatorrea S(n*rome *e ma'a a" orci$n *e '(%i*o

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! -

EL SISTEMA DIGESTIVO
PROTOCOLO DE PRACTICA DIGESTION Y ABSORCION DE LIPIDOS EN EL MAMIEFERO INTRODUCCION En 'a %re ente %ractica e' e t!*io *e 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o '(%i*o en e' mam(,ero e *e ti%o e/%erimenta', *on*e +amo a ana'i6ar 'a %re encia *e 'o %ro*!cto *e 'a *i#e ti$n no en e' '!men inte tina'U ino ma "ien, con i*eran*o 'a a" orci$n *e e''o , ! %re encia en e' %'a ma an#!(neo o" er+an*o 'a caracter( tica *e' %'a ma an#!(neo en co"a.o )!e reci"en o no !na car#a ora' *e aceite& La %ractica a*em0 e ta orienta*a a *emo trar e' ro' *e 'a "i'i en *ic-a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o '(%i*o , )!e como e a"e e nece ario %ara o%timi6ar *ic-o %roce o , %ara 'o c!a' ana'i6aremo , com%arati+amente, 'a caracter( tica *e' %'a ma an#!(neo *e co"a.o contro'e re %ecto a co"a.o con 'i#a*!ra *e' co'1*oco . )!e reci"en !na car#a ora' *e aceite& I. MATERIAL aF 2io'$#icoB co"a.o "F Materia' *e 'a"oratorio Centri,!#a Son*a #0 trica Ca3a %etri Nem"!ta' Aceite +e#eta' II. PROCEDIMIENTO Se'eccionar 'o co"a.o mac-o moti+o *e e t!*io, con caracter( tica *e e*a* . %e o imi'are Formar #r!%o *e tre co"a.o & ?F contro' =F E/%erimenta' no 'i#a*o 9F E/%erimenta' con 'i#a*!ra *e' co'1*oco& La 'i#a*!ra *e' co'1*oco e rea'i6a !n *(a %re+io a 'a %ractica, e#4n t1cnica *e' 'a"oratorio& Permitir ! rec!%eraci$n E' *(a %re+io a 'a %ractica I =E -ora ante F e a*mini tra 'a *o i *e aceiteB : m' *e aceite a' #r!%o e/%erimenta' = . 9 *e anima'e , me*iante 'a on*a #0 trica& A' #r!%o contro' a*mini trar : m' *e a#!a corriente& E' *(a *e 'a %ractica e a*mini tra !na =*a *o i *e aceite a' #r!%o e/%erimenta' *e co"a.o , *o -ora ante *e 'a e/tracci$n *e 'a an#re a 'o anima'e & Por %!nci$n car*iaca e e/trae an#re *e to*o 'o co"a.o , a%ro/ima*amente : m' con anticoa#!'ante& Centri,!#ar 'a an#re . #!ar*ar 'o t!"o in a#itar %ara o" er+ar 'a caracter( tica *e' !ero&

E t!c-e *e *i ecci$n t!"o *e en a.o 3erin#a -i%o*1rmica -e%arina #ra*i''a

L!e#o a 'o co"a.o e %ractica !na 'a%arotom(a me*iana %ara -acer 'a o" er+acione %ertinente . %o*er ''enar e' c!a*ro i#!ienteB C!a*ro NC B 7a''a6#o en e' !ero an#!(neo . en 'a ca+i*a* a"*omina' *e co"a.o *e' #r!%o contro' . e/%erimenta' *e %!1 *e reci"ir !na car#a ora' *e aceite& C O2SERVACIONES GRUPO ? GRUPO = GRUPO 9 88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 SUERO SANGUIENO A %ecto 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 Co'or 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 CAVIDAD A2DOMINAL Co'or *e' %eritoneo 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 Me enterio 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 Va o 'in,0tico 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 ESTOMAGO %7 *e' conteni*o Pre encia *e #ra a INTESTINO DELGADO %7 *e' conteni*o %re encia *e #ra a VESICULA 2ILIAR %7 *e 'a "i'i Co'or *e 'a "i'i Canti*a* *e "i'i 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 O 2 A Y O S

88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 TAREAS Lo a'!mno on 'o re %on a"'e *e 'a %r0ctica, en c!anto a 'a o"tenci$n *e 'o re !'ta*o & ec!n*ario a

?& Inter%retar . e/%'icar ca*a !no *e 'o re !'ta*o & =& E ta"'ecer 'o cam"io )!e e encontrar(an en 'o re !'ta*o aF In !,iciencia -e%0tica "F O" tr!cci$n *e' co'1*oco cF In !,iciencia %ancre0tica *F S(n*rome *e ma'a a" orci$n inte tina' 9& SeAa'ar c!a' *e 'a a,eccione

eria ma #ra+e, comente %or )!e L

AUTOEVALUACION E' a'!mno *e %!1 *e -a"er *e arro''a*o 'a tarea *e"e con+a'i*ar ! tra"a3o con 'o a %ecto %ertinente *e ! te/to& ?& Di#a )!e cam"io comi*a& e %re entan en 'a moti'i*a* #0 trica *e %!1 *e in#erir !na co%io a

=& E/%'i)!e )!e cam"io e %re entan en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e in#erir !na comi*a rica en #ra a& 9& Como e/%'ica 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e !na inter+enci$n )!ir4r#ica a"*omina' L& E& Comente acerca *e 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino #r!e o *e %!1 *e in#erir !na comi*a& M!e *i,erencia -a. entre !n a*!'to . !n 'actanteL

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! -

EL SISTEMA DIGESTIVO
REGULACION DE LAS FUNCIONES DEL APARATO DIGESTIVO Y ALTERACIONES DIGESTIVAS
INTRODUCCION

Por me*io *e' an0'i i . 'a *i c! i$n *e a'#!na it!acione %ro"'em0tica *e' a%arato *i#e ti+o, *e ma.or ,rec!encia en n!e tro me*io, e %ro,!n*i6ar0 en 'o a %ecto te$rico o"re 'a ,!nci$n motora . ecretora *e *ic-o a%arato, *an*o 1n,a i o"re 'a re#!'aci$n ner+io a . -ormona' *e a)!e''a ,!ncione , 'a c!a'e con*icionan 'o %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n #a trointe tina'& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a "a e mor,o ,!nciona'e *e 'o mecani mo ner+io o . -ormona'e )!e re#!'an 'a ,!nci$n *e' a%arato *i#e ti+o =& I*enti,icar 'o mecani mo ner+io o . -ormona'e )!e %ro*!cen *etermina*a re %!e ta ,i io'$#ica 9& Preci ar 'o e,ecto )!e *e"en e %erar e como re %!e ta a it!acione ,i io'$#ica o ,i io%ato'o#ica o"re 'a "a e *e 'o mecani mo conoci*o *e re#!'aci$n ner+io a . -ormona'& ORIENTACIONES Como e a"e 'o %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n on *e nat!ra'e6a "io)!(mica . ,( ico8 )!(mica %or 'o )!e ! re#!'aci$n no e *e ti%o -ormona' ni ner+io a, a e/ce%ci$n *e !na %oca -ormona )!e tienen e,ecto o"re 'a a" orci$n *e a'#!na ! tancia & De otra %arte, 'a moti'i*a* . 'a ecreci$n i tienen !na am%'ia re#!'aci$n ner+io a . -ormona'& De to*o mo*o , 'a re#!'aci$n *e 'a moti'i*a* . 'a ecreci$n in*irectamente tam"i1n re#!'an 'a *i#e ti$n . a" orci$n& Por to*o 'o anterior, en e te eminario e a"or*ar0n e encia'mente 'a re#!'aci$n ner+io a . -ormona' *e 'a ecreci$n . 'a moti'i*a* *e' a%arato *i#e ti+o . a*em0 'o %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n en con*icione norma'e . *e en,erme*a* *e' a%arato *i#e ti+o& PROCEDIMIENTO Se *ar0n a'#!na it!acione ,i io'$#ica o ,i io%ato'$#ica Ica o c'(nico F %ara )!e *e cri"a 'o e,ecto o"re 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o n!triente , a ( como 'a con ec!encia *e or*en n!triciona'& En otro ca o e "rin*ar0 -ec-o , ,en$meno o acontecimiento I -a''a6#o c'(nico .5o *e 'a"oratorio F %ara %'antear 'a o 'a -i%$te i )!e e/%'i)!en *ic-o -a''a6#o & Ca*a a'!mno *e"e *e arro''ar 'a i#!iente tarea

?& Con,eccionar e )!ema o *i"!3o e/%'icati+o , %reci an*o 'a ca! a , e,ecto , con ec!encia , re %!e ta ,i io'$#ica %ara ca*a tarea a i#na*a& =& En "a e a !n *ia#rama *e ,'!3o *e' mecani mo ,i io'$#ico o ,i io%ato'o#ico im%'ica*o e ta"'ecer e' en,o)!e tera%1!tico %ara e' ca o e t!*ia*o& CASO I& E !n a*!'to *e 9D aAo *e e*a*, *e*ica*o a 'a acti+i*a* em%re aria'& M!. *e or*ena*o en 'a in#e ta *e ! a'imento & E' e/amen *e ecreci$n #0 trica )!e 'e %racticaron conc'!.o )!e tiene -i%oc'or-i*ria& Di#a )!e a'teracione en 'a ,!nci$n *i#e ti+a %re entara L . )!1 con ec!encia %!e*en e %erar eL CASO II Se trata *e !n %aciente con *ia#n$ tico *e %ancreatiti cr$nica& Di#a )!1 cam"io e %re entar0n en 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o %rinci%a'e n!triente . )!1 con ec!encia %!e*en tener L CASO III Di#a )!1 a'teracione e %re entar0n en 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o n!triente *e !n %aciente )!e a*o'ece *e in !,iciencia "i'iar & M!1 en,o)!e tera%1!tico recomen*ar(a U*& L CASO IV 7a#a !n e t!*io com%arati+o *e 'a *e%o icione *e !n %aciente con !n (n*rome *e ma'a a" orci$n #a trointe tina' . otro con in !,iciencia %ancre0tica&& CASO V U*& tiene 'o i#!iente -a''a6#o B Into'erancia a 'a #ra a Di#e ti$n %ro'on#a*a Pro%en i$n a an#ra*o O teoma'acia 7ece a"!n*ante con %re encia *e #ota *e #ra a Di#a %o i"'e *ia#n$ tico & F!n*amente

CASO VI Se trata *e !n %aciente )!e ,!e o%era*o *e' a"*omen& Po teriormente %re ent$ *o'or a"*omina' ti%o retorti3$n . +$mito *e conteni*o #a trointe tina'&

Di#a %o i"'e *ia#n$ tico . 'a con ec!encia *eri+a*a *e e te c!a*ro& E/%'i)!e e' mecani mo *e' +$mito&

VII. SISTEMA DE INTERCAMBIO ENERGETICO CON EL MEDIO AMBIENTE


REGULACION DE LA TEMPERATURA CORPORAL
INTRODUCCION

E'

or#ani mo -!mano %ara +i+ir en com%'eta -omeo ta i . en e)!i'i"rio con ! me*io am"iente e/terno, rea'i6a *i+er a ,!ncione , 'a c!a'e e/i#en cierta con*icione #enera'e . otra e %ec(,ica , %ara ! m0/imo ren*imiento& La tem%erat!ra cor%ora' ITCF con tit!.e !na con*ici$n e encia' %ara e' a*ec!a*o ,!ncionamiento *e 'a c1'!'a *e 'o *i,erente te3i*o cor%ora'e & Por e ta ra6$n e' or#ani mo -!mano tiene mecani mo *e re#!'aci$n %ara mantener ca i con tante 'a TC, a %e ar *e 'a am%'ia +ariacione *e 'a tem%erat!ra am"ienta'& La re#!'aci$n *e 'a TC e !na ,!nci$n *e' -i%ot0'amo a tra+1 *e' centro termorre#!'a*or& E te centro tiene *o a1rea e %eci,ica B !na re'aciona*a con 'a re %!e ta contra e' ca'or . 'a otra re'aciona*a con 'a re %!e ta contra e' ,rio& Lo %roce o )!e contro'an e' a!mento *e' ca'or inc'!.en 'a +a o*i'ataci$n, 'a !*aci$n mientra )!e 'o %roce o )!e contro'an 'a %er*i*a *e ca'or inc'!.en 'a +a ocon tricci$n, 'a contracci$n m! c!'ar . e' a!mento *e' meta"o'i mo& Como %o*emo +er 'o e,ectore on 'o +a o an#!(neo c!t0neo , 'a #'0n*!'a !*or(%ara , e' m! c!'o e tria*o . e' meta"o'i mo ce'!'ar& En e to %roce o *e %ro*!cci$n o %1r*i*a *e ca'or 3!e#an !n ro' +ita' 'o ,en$meno ,( ico *e 'a con*!cci$n, con+ecci$n . 'a e+a%oraci$n& Sin em"ar#o e' contro' *e 'a TC e m!c-o m0 com%'e3o )!e no o'o in+o'!cra 'o %roce o ,i io'$#ico a!ton$mico , en*ocrino , om0tico ino tam"i1n 'a ''ama*a re %!e ta tecno'$#ica & COMPETENCIAS : ?& E/%'icar 'o %rinci%io "0 ico *e %ro*!cci$n . %1r*i*a *e ca'or %or e' or#ani mo, en con*icione *e termo ne!tra'i*a* o c!an*o e e/%!e to a am"iente ,r(o o ca'!ro o& =& E/%'icar 'o mecani mo *e termorre#!'aci$n cor%ora', in*ican*o 'a re %!e ta t1rmica a!ton$mica , en*$crina , om0tica . *e con*!cta , %ara con*icione *e termo ne!tra'i*a* o en 'a e/%o ici$n a' ,r(o o a' ca'or& 9& Di,erenciar 'o mecani mo termorre#!'a*ore im%'ica*o en 'a re %!e ta ,e"ri' . a)!e''o *e 'a -i%ertermia& )!e ir+an *e "a e %ara 'a con*!cta tera%1!tica& PREPARACION:
I. ORIENTACIONES Y TAREAS

Para 'a $%tima %re%araci$n ^ o'!ci$n *e 'a tarea re+i e e' Ca%& >9 Tem%erat!ra cor%ora', Termorre#!'aci$n . ,ie"re *e G!.ton A& <na E*ici$n8?<>> . tam"i1n e' Ca%& VV Termorre#!'aci$n *e Me.er P& ?<@:
S &!+ 5a # "8+*+n#$a NC 1

aF In,ormaci$n Re+i e 'o mecani mo *e %ro*!cci$n *e ca'or . %1r*i*a *e ca'or en e' or#ani mo& "F Tarea Ana'ice 'a ,i#& >989 . e/%'i)!e e' ro' *e 'a circ!'aci$n c!t0nea en 'a con*!ctancia *e' ca'or . ! im%ortancia en e' "a'ance t1rmico& En 'a ,i#& >98E e/%'i)!e 'o mecani mo *e %1r*i*a *e ca'or&
S &!+ 5a # "8+*+n#$a NC '

aF In,ormaci$nB Re+i e 'o t$%ico o"re re#!'aci$n *e 'a TC& Ro' *e' -i%ot0'amo& Mecani mo *e re %!e ta ,rente a' ,r(o o a' ca'or "F Tarea Ana'ice 'a ,i#& >98; . >98> . %reci e e' ro' *e' -i%ot0'amo en 'a termorre#!'aci$n& En 'a ,i#& >98@ . >98< e/%'i)!e 'a in,'!encia *e 'a tem%erat!ra am"ienta' en e' %!nto *e a3! te -i%ota'0mico& En 'a ,i#& 9 . : *e' Ca%& VV *e Me.er e/%'i)!e e' mecani mo inte#ra*o *e 'a termorre#!'aci$n
S &!+ 5a # "8+*+n#$a NC (

aF In,ormaci$n Re+i e 'a "a e ,i io%ato'$#ica *e 'a ,ie"re "F Tarea Ana'ice 'a ,i#& >98?? . e ta"'e6ca e' ro' *e' -i%ot0'amo en 'a re#!'aci$n *e 'a TC *!rante 'a re %!e ta ,e"ri' AUTOEVALUACION: ?& M!1 e !na ca'or(aL =& M!1 *i,erencia -a. entre tem%erat!ra . ca'orL 9& M!1 e ca'or e %ec(,icoL E& M!1 e acci$n *in0mico e %ec(,ica *e 'o a'imento IADEAFL :& Por)!1 'o -a"itante *e' *e ierto e c!"ren to*o e' c!er%o con ro%a "'anca . 'i+ianaL ;& Por)!1 'a %ermanencia con 'a ro%a mo3a*a o"re e' c!er%o a,ecta 'a TC L >& Por)!1 en 'o c'ima c0'i*o . -4me*o e iente m0 o,oca*oL @& M!1 e termo#1ne i )!(micaL <& M!1 e termo#1ne i %or tiriteoL ?D& D$n*e e enc!entran 'o rece%tore t1rmico . c!0'e on ! +(a L ??& M!e e e' termo tato -i%ota'0mico . como ,!ncionaL ?=& C!0'e on 'a re %!e ta t1rmica ,rente a' ,r(o . c!0'e ,rente a' ca'orL ?9& C!0'e on 'a *i,erencia entre 'a ,ie"re . 'a -i%ertermiaL ?E& M!1 e !n %ir$#eno . c$mo %ro*!ce 'a ,ie"reL ?:& M!e e !n antit1rmico . como act4a en e' contro' *e 'a ,ie"reL ?;& C!0'e on 'o e,ecto *e 'a ,ie"re en e' or#ani moL ?>& Con,eccione U*& !n *ia#rama *e ,'!3o o"re termorre#!'aci$n&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA REGULACION DE LA TEMPERATURA CORPORAL
INTRODUCCION

E'

or#ani mo -!mano %ara +i+ir en com%'eta -omeo ta i re)!iere rea'i6ar *i+er a ,!ncione , 'a c!a'e e/i#en cierta con*icione #enera'e . otra e %ec(,ica , %ara ! m0/imo ren*imiento& La tem%erat!ra cor%ora' ITCF con tit!.e !na con*ici$n e encia' %ara e' a*ec!a*o ,!ncionamiento *e 'a c1'!'a *e 'o *i,erente te3i*o cor%ora'e & Por e ta ra6$n e' or#ani mo -!mano tiene mecani mo *e re#!'aci$n %ara mantener ca i con tante 'a TC, a %e ar *e 'a am%'ia +ariacione *e 'a tem%erat!ra am"ienta'& E ta acti+i*a* er+ir0 %ara re,or6ar . com%'ementar 'o a %ecto "0 ico *e arro''a*o en 'a con,erencia o"re Termorre#!'aci$n, me*iante e' e t!*io *e MODELOS FISIOLOGICOS Y FISIOPATOLOGICKS, )!e %ermitan i*enti,icar 'o ,actore im%'ica*o en e' "a'ance t1rmico . %o*er e/%'icar 'o mecani mo termorre#!'a*ore )!e o%eran "a3o con*icione am"ienta'e *e termo ne!tra'i*a* I?@ a =E C CF, *e ,r(o I_ ?@ C CF o *e ca'or IZ =E C CF tanto en e ta*o *e a'!* como *e en,erme*a* I ,ie"reF& COMPETENCIAS : ?& E/%'icar 'o %rinci%io "0 ico *e %ro*!cci$n . %1r*i*a *e ca'or %or e' or#ani mo, en con*icione *e termo ne!tra'i*a* o c!an*o e e/%!e to a am"iente ,r(o o ca'!ro o& =& E/%'icar 'o mecani mo *e termorre#!'aci$n cor%ora', in*ican*o 'a re %!e ta t1rmica a!ton$mica , en*$crina , om0tica . *e con*!cta , %ara con*icione *e termo ne!tra'i*a* o en 'a e/%o ici$n a' ,r(o o a' ca'or& 9& Di,erenciar 'o mecani mo termorre#!'a*ore im%'ica*o en 'a re %!e ta ,e"ri' . a)!e''o *e 'a -i%ertermia& )!e ir+an *e "a e %ara 'a con*!cta tera%1!tica& PROCEDIMIENTO: MATERIAL: aF 2io'$#icoB A'!mno +o'!ntario %ara e' e t!*io "F Materia' *e 'a"oratorioB Term$metro c'(nico cF Mo*e'o *e e t!*io Se ana'i6ar0n . *i c!tir0n 'o MODELOS DE ESTUDIO re,eri*o a !3eto 3$+ene , en re%o o, con ro%a 'i+iana, en 'a i#!iente con*icione BB

I& II& III& IV& V&

S!3eto ano e/%!e to a !n am"iente *e =D C C . aire eco S!3eto ano e/%!e to a !n am"iente *e ?D C C . aire eco S!3eto ano e/%!e to a !n am"iente *e 9D C C . aire eco S!3eto ano e/%!e to a !n am"iente *e 9: C C . aire -4me*o S!3eto con ,ie"re *e ED C C e/%!e to a !n am"iente *e == C C aire eco

Para ca*a mo*e'o e e/%'icar0 e' mecani mo )!e o%era en 'a termorre#!'aci$n, %reci an*oB E' e t(m!'o Icon*ici$n am"ienta' o e ta*o %ato'$#icoF E' e,ecto Iin,'!encia o"re e' -i%ot0'amoF Re %!e ta re#!'a*ora I cam"io a!ton$mico , en*$crino , om0tico . *e con*!ctaF Re !'ta*o ,ina' Irea3! te en 'a %ro*!cci$n o %1r*i*a *e ca'orF

AUTOEVALUACION: ?& M!1 e !na ca'or(aL =& M!1 *i,erencia -a. entre tem%erat!ra . ca'orL 9& M!1 e ca'or e %ec(,icoL E& M!1 e acci$n *in0mico e %ec(,ica *e 'o a'imento IADEAFL :& Por)!1 'o -a"itante *e' *e ierto e c!"ren to*o e' c!er%o con ro%a "'anca . 'i+ianaL ;& Por)!1 'a %ermanencia con 'a ro%a mo3a*a o"re e' c!er%o a,ecta 'a TC L >& Por)!1 en 'o c'ima c0'i*o . -4me*o e iente m0 o,oca*oL @& M!1 e termo#1ne i )!(micaL <& M!1 e termo#1ne i %or tiriteoL ?D& D$n*e e enc!entran 'o rece%tore t1rmico . c!0'e on ! +(a L ??& M!e e e' termo tato -i%ota'0mico . como ,!ncionaL ?=& C!0'e on 'a re %!e ta t1rmica ,rente a' ,r(o . c!0'e ,rente a' ca'orL ?9& C!0'e on 'a *i,erencia entre 'a ,ie"re . 'a -i%ertermiaL ?E& M!1 e !n %ir$#eno . c$mo %ro*!ce 'a ,ie"reL ?:& M!e e !n antit1rmico . como act4a en e' contro' *e 'a ,ie"reL ?;& C!0'e on 'o e,ecto *e 'a ,ie"re en e' or#ani moL ?>& Con,eccione U*& !n *ia#rama *e ,'!3o o"re termorre#!'aci$n&

Вам также может понравиться