10 29 oktober 2009 | 41 | DOSSIER | | DOSSIER | 29 oktober 2009 | 41 11

Nederland | Vakbondsman Schellenberg over verhoging pensioenleeftijd

“Onbetaalbaarheid pensioenen is een mythe”

u In Nederland is de aanval op de dan toch de beslissing om de voorwaarden voldoet, kun je inderdaad goedgekeurd. Er was toen
pensioenleeftijd al ingezet. De rege- pensioenleeftijd te verhogen? op je 65e met pensioen gaan, maar je heel wat strijd binnen de
ring besliste om die te verhogen tot Egbert Schellenberg. Volgens mij pensioenuitkering wordt wel met 15 % sociaaldemocratische sp.a.
misbruiken ze de crisis om hun agenda verlaagd, en dat voor de rest van je Verwacht u ook dergelijke
67. We spraken hierover met Egbert van verhoging van de arbeidsparticipatie leven. Deze regeling is voor de laagste strijd binnen de PvdA?
Schellenberg, bestuurder van FNV- (meer mensen op de arbeidsmarkt, n.v.d.r.) inkomens dan ook geen optie. Egbert Schellenberg. Er zijn ondertus-
Bondgenoten, de grootste afdeling door te duwen. De regering verdedigt In Nederland haalt op dit moment sen wel een paar ledenbijeenkomsten
van de vakbond FNV. dat met het argument dat er door de slechts 13 % van de betaalde arbeids- van de PvdA geweest, waar in ieder
vergrijzing krapte bevolking wer- geval uit blijkt dat er binnen de PvdA
op de arbeidsmarkt kend zijn 65e. De verdeeldheid is. Begin december houdt
U schreef onlangs in zou ontstaan. Maar
Als de meerderheid van verhoging van de de partij een groot congres, en daar
uw nieuwsbrief dat de de echte reden is de bevolking aangeeft pensioenleeftijd kunnen de interne tegenstellingen
onbetaalbaarheid van de natuurlijk dat een dat ze de verhoging betekent dus con- op de spits gedreven worden. Als het
pensioenen een mythe is. krappe arbeids- creet dat 87 % van congres besluit dat het de lijn van de
Egbert Schellenberg. De argumen- markt betekent van de pensioenleeftijd de mensen twee PvdA-ministers en –kamerleden steunt,
tatie dat de AOW (het basispensioen in dat de werknemers niet wil, dan blijft jaar langer van een dan verwacht ik toch dat heel wat leden
Nederland, n.v.d.r.) onbetaalbaar wordt, meer geld kunnen alles mogelijk. Wij andere uitkering de partij de rug zullen toekeren.
klopt inderdaad niet. In Nederland heb- vragen voor hun moeten leven.
ben wij een heel uitgebreide tweede arbeid. En dat wil blijven optimistisch En wat Wat zijn de verdere plannen
pijler opgebouwd. Dat wil zeggen dat de rechtse regering die zware beroe- van de FNV om te mobiliseren
heel veel mensen die met pensioen natuurlijk niet, dus pen betreft, in de tegen de verhoging van
gaan, ook een uitkering krijgen uit die wil ze zoveel mogelijk mensen op de clausule staat letterlijk dat je er alleen de pensioenleeftijd?
tweede pijlerpensioenen. Nu, als die arbeidsmarkt krijgen. onder valt als het risico groot is dat Egbert Schellenberg. Wij hebben
Pensioenen mensen uitgekeerd worden, gaan ze je na 40 jaar arbeid ernstige slijtage voor 21 november een drietal regionale
daar ook een inkomstenbelasting op Als ik het goed begrepen ondervindt. Zo ontzettend veel jobs manifestaties aangekondigd, in Groningen, Egbert Schellenberg (links met pet) op de betoging van 28 maart in Londen tegen

Mondt de pensioenconferentie
betalen. Er zijn voorspellingen die ervan
uitgaan dat de opbrengsten daarvan
ongeveer gelijk oplopen met de stijging
van de kosten van de vergrijzing. De
heb, blijft voor mensen die waar je die voorwaarden aantoonbaar Eindhoven en Rotterdam. Daar gaan we de top van de G20 met een delegatie van het FNV. (Foto archief)
er een loopbaan van 42 jaar kunt maken, zijn er natuurlijk ook niet. proberen om tienduizenden mensen op
hebben opzitten of een Hier wordt nog eens duidelijk dat ze de been te brengen. Daarna gaan we
zwaar beroep hebben, de maar wat opgeschreven hebben, met kijken hoe het zit met de behandeling pensioenleeftijd niet wil en dat ze bereid het eindigt in de val van het kabinet.

uit in een tweede Generatiepact?

financiering van de vergrijzing komt
dus niet in gevaar. Het is in de eerste
plaats een politieke keuze.
Waarom neemt de regering
Er moet een tweede Generatiepact komen, vindt het VBO. Deze man vindt alvast van niet. Samen met 15.000 anderen manifesteerde hij op vrijdag 9 oktober in de
straten van Charleroi om duidelijk te maken dat de crisis niet mag afgewenteld worden op de werkende bevolking. (Foto Solidair, Salim Hellalet)
mogelijkheid bestaan om op de bedoeling dat er zo weinig mogelijk van die hele wet in het parlement om is ertegen in verzet te komen, en als de Wij zijn altijd optimistisch, we blijven
65 met pensioen te gaan. mensen onder vallen. ook te zien wat we kunnen doen qua vakbondsleiding dapper genoeg is om er gewoon voor gaan.
Egbert Schellenberg. Je moet in landelijke demonstraties. dat verzet op te pikken en op te roepen
ieder geval 42 jaar gewerkt hebben, en In 2005 werd hier in Als de meerderheid van de bevolking tot een 24 urenstaking, dan blijft alles < Nick Dobbelaere
ook werkend je 65e halen. Als je aan die België het Generatiepact aangeeft dat ze die verhoging van de mogelijk. Dan is het niet uitgesloten dat

u Nu de begroting opgemaakt
is, stort de regering-Van Rompuy
zich op de pensioenen. “Opletten
geblazen,” waarschuwt Jo Cotte-
nier (PVDA), auteur van de studie
“Vergrijzing. Langer leven: weldaad
of ramp?”
Lexicon
Je zou het “De Vier Werken van Van
Rompuy I” kunnen noemen. De
premier heeft net zijn begroting in-
eengeknutseld. Binnenkort belandt
Brussel-Halle-Vilvoorde weer op de
onderhandelingstafel en moet het
Belgische voorzitterschap van de Euro-
pese Unie in de tweede helft van 2010
voorbereid worden. Maar de komende
maanden heeft de regering maar één
prioriteit: de pensioenconferentie.
De conferentie over de pensioenen
werd in het regeerakkoord aangekondigd
als een hoogmis van overleg over de
toekomst en de leefbaarheid van ons
pensioenstelsel. Drie werkgroepen zijn
deze conferentie al sinds eind 2008
aan het voorbereiden. Binnenkort
moet Michel Jadot, coördinator van
de werkgroepen en PS-topambtenaar,
een syntheserapport voorstellen dat
ertoe moet leiden dat de conferentie
in december met conclusies kan
voegt eraan toe: “We moeten nu be-
slissen. Het brugpensioenstelsel moet
progressief worden afgebouwd, hetzij
door de effectieve loopbaanvoor-
waarde op te trekken, hetzij door de
brugpensioenleeftijd op te trekken.
Het pensioenbedrag moet verlaagd
worden bij vervroegd pensioen door
een bonus/malus-systeem toe te pas-
sen en door rekening te houden met
de levensverwachting.”
Met deze woorden ligt het hele
debat dat voorafging aan de invoering
van het Generatiepact in 2005 weer
op tafel. Werknemers en vakbonden
Het probleem is reëel, de oplossing is vals
u Is langer werken dé oplossing
om de betaalbaarheid van de pensi-
oenen te garanderen? De PVDA vindt
alvast van niet. De partij heeft een
voorstel dat logischer, efficiënter en
vooral rechtvaardiger is.
Hoe kunnen we de betaalbaarheid van de
pensioenen garanderen als tegen 2050
meer dan 30 % van de bevolking 60 of
ouder zal zijn? Per twee werkenden zal
er dan één gepensioneerde zijn. De weg
die het Generatiepact bewandelt, lijkt
de meest logische: de mensen langer
doen werken, zodat er meer werken-
den zijn om minder gepensioneerden
te betalen. Dat is ook de weg die de
Europese Unie promoot en die in de
meeste landen gevolgd wordt. Zowel
in Groot-Brittannië, in Duitsland, als in
Nederland besliste de regering onlangs
om de pensioenleeftijd te verhogen
tot 67 jaar.
Er bestaat echter nog een andere
weg, die logischer, efficiënter, en vooral
rechtvaardiger is. De maatschappij
is perfect in staat om de kost van de
vergrijzing op te vangen als het pro-
bleem bekeken wordt in het licht van
verhogen als er geen jobs zijn? Door
de crisis groeit het aantal werklozen en
bruggepensioneerden heel sterk aan.
Dat komt de werkgevers goed uit, want
hun enige zorg is om een ruim aanbod
aan werknemers te hebben, zodat ze de
lonen naar omlaag kunnen drukken.
De beste garantie om de pensioe-
nen te kunnen blijven betalen, is dat er
voldoende jobs beschikbaar zijn.
3
De eerste pensioenpijler is het toegeroepen. Het is nog niet te laat om
wettelijke pensioen. Het wet- de klok terug te draaien.
telijke pensioen werkt volgens
het herverdelingsprincipe en is het <Jo Cottenier
enige pensioenstelsel dat verzekering
en solidariteit combineert. Dat vinden
ook de vakbonden. De invoering
van een miljonairstaks kan
ervoor zorgen dat er
voldoende reserves
zijn om het wettelijke

• Het brugpensioen is een regeling die bepaalde oudere werknemers, in komen.
geval van ontslag, de mogelijkheid biedt om, naast de werkloosheidsuit- Ondertussen nemen werkgevers en
kering, een aanvullende vergoeding te genieten die ten laste komt van de vakbonden al positie in. Het patro-
werkgever. Een bruggepensioneerde krijgt dus geen traditioneel pensioen naat organiseerde in september een
uitbetaald. colloquium met als titel “Het Gene-
ratiepact gewikt en gewogen”.1 Het
• Gelijkgestelde periodes. Dit zijn periodes waarin een sociaal verzekerde standpunt van het VBO is duidelijk:
geen bijdragen betaalt, maar toch socialezekerheidsrechten opbouwt. Ze er moet een tweede Generatiepact
worden in de pensioenregeling onder meer toegekend bij werkloosheid met komen, want de resultaten van het
uitkering, bij arbeidsongeschiktheid wegens arbeidsongeval of beroepsziekte, eerste pact zijn verwaarloosbaar.
bij stakingsdagen, bevallingsrust of bij loopbaanonderbreking. Dat het patronaat er zo over denkt,
hoeft ons niet te verwonderen. Maar
• De eerste pijler: het wettelijke pensioen. Dit is het deel van het pensioen verontrustender is dat Jan Vanthuyne,
waarbij via socialezekerheidsbijdragen (RSZ) op het brutoloon een wettelijk directeur-generaal van het ministerie
2
zijn gewaarschuwd. Waakzaamheid een herverdeling van de rijkdom. En Zoals de vakbonden ook opmerken, pensioenstelsel te
is geboden. als we het over rijkdom hebben, dan zijn de pensioenen in ons land bij herfinancieren en
In 2005 hebben de vakbonden hebben we het vooral over de grote de laagste van heel Europa. Het om de betaalbaarheid
gestreden voor het behoud van het vermogens, de grote fortuinen. Want aantal gepensioneerden dat in armoede ervan te garanderen in
brugpensioen, maar de voorwaarden de vermogensongelijkheid is nog tien leeft, is onaanvaardbaar hoog. Het vol- het licht van de vergrij-
om op 58 jaar met brugpensioen te keer groter dan de inkomensongelijk- staat dus niet dat we enkel de huidige zing van de bevolking.
kunnen gaan, werden verstrengd. Nu heid. Daarom stelt de PVDA voor om pensioenen kunnen blijven uitbetalen, De laatste jaren
moet je als man al een loopbaan van een miljonairstaks te heffen. het bedrag dat de gepensioneerden heeft de regering her-
35 jaar hebben om recht te hebben krijgen, moet ook fors de hoogte in. haaldelijk gesteld dat
op brugpensioen. In 2012 wordt dat De miljonairstaks en Doordat de pensioenen tientallen jaren het wettelijke pensioen
38 jaar. Voor vrouwen is de duur van lang niet welvaartsvast zijn gemaakt, tekortschiet. Daarom
de loopbaan vastgelegd op 30 jaar, de betaalbaarheid is het niveau van de pensioenen ge- moedigt ze de mensen
maar tegen 2014 moeten ook zij een van de pensioenen daald tot 35 % van dat van de lonen. aan om hun toevlucht te
loopbaan van 38 jaar voorleggen om De oplossing die de regering voorstelt, nemen tot aanvullende

pensioen wordt opgebouwd. Het is een repartitiesysteem, waarbij de actieve van Werk, deze stelling met kracht
bevolking het pensioen van de gepensioneerden betaalt. bijtrad.
• De tweede pijler: pensioenplan of groepsverzekering bij de werkgever. Patronale oogjes blinken
Dit is een aanvullend pensioen dat via de werkgever wordt uitgebouwd.
De premie wordt ofwel volledig door de werkgever betaald ofwel door Vanthuyne, de naaste medewerker
de werknemer en de werkgever samen. Een pensioenplan of groepsver- van minister van Werk Joëlle Milquet
zekering is eigenlijk een vorm van uitgesteld loon, dat op de dag van de (cdH), maakte op het colloquium
pensionering uitbetaald wordt via een maandelijkse rente of in één keer in een zeer negatieve balans op van
de vorm van kapitaal. de voornaamste doelstelling van het
Generatiepact, namelijk het brug-
• De derde pijler: individueel pensioensparen. Dit houdt in dat je zelf voor pensioen beperken. Zijn conclusies
je pensioen spaart via het fiscaal sterk gestimuleerde pensioensparen. Ook deden de oogjes in de zaal blinken:
de individuele levensverzekering maakt deel uit van de derde pijler. “Zo lang vervroegde uittrede kan en
zo gunstig behandeld wordt, vechten
we tegen de bierkaai!” Vanthuyne
met brugpensioen te kunnen gaan.
We moeten ten alle prijze vermijden
dat er een tweede Generatiepact
komt dat de voorwaarden voor het
brugpensioen nog strenger maakt.
We kunnen in geen geval aanvaarden
dat de gelijkgestelde periodes en de
uitbreiding van het begrip “zwaar
beroep”, die verworven zijn in het
interprofessioneel akkoord, opnieuw
ter discussie komen te staan.
< Jo Cottenier
1AllesoverhetcolloquiumvanhetVBOvan10september2009vindt
u op: http://www.vbo-feb.be/index.html?page=151
1
Zoals de vakbonden terecht stellen,
is het eerste probleem dat moet
opgelost worden het tekort aan
jobs. Met een miljonairstaks kan een
investeringsfonds opgericht worden
waarmee arbeidsplaatsen kunnen
worden gecreëerd in sectoren waar er
nu jobs te weinig zijn: de sociale sector,
het onderwijs, de openbare diensten.
Meer jobs betekent ook meer sociale
bijdragen.
Wat de regeringen tegenwoordig
doen, is niet het aantal jobs verhogen,
Hoe kunnen we de betaalbaarheid van de pensioenen garanderen als maar het aantal werknemers op de
tegen 2050 meer dan 30 % van de bevolking 60 of ouder zal zijn? Door arbeidsmarkt verhogen. Maar hoe
langer te werken of door de grote fortuinen te activeren? kunnen we de tewerkstellingsgraad
is om aanvullende pensioenstelsels uit
te bouwen, waardoor iedereen zelf ver-
antwoordelijk wordt voor het opbouwen
van een reserve voor zijn oude dag. Het
is nochtans perfect mogelijk om ieder-
een een deftig pensioen te bezorgen
als er een beroep wordt gedaan op
de reusachtige fortuinen die een klein
deel van de bevolking heeft vergaard
dankzij het werk van anderen. Hierdoor
zouden de minimumpensioenen kun-
nen worden verhoogd en zouden ze
opnieuw welvaartsvast kunnen worden
gemaakt. Bovendien kunnen dan ook
de ambtenarenpensioenen gevrijwaard
blijven.
pensioenen, die gebaseerd
zijn op kapitalisatie. Op die
manier wordt de sociale zekerheid
ontmanteld. De financiële en econo-
mische crisis heeft aangetoond dat dit
een zeer gevaarlijke evolutie is. Tegen-
woordig zitten veel pensioenfondsen
in moeilijkheden. De ineenstorting van
de beurzen heeft de beloofde gouden Het is perfect mogelijk om voor
bergen van buitensporige rendementen iedereen een deftig pensioen te
van die pensioenfondsen veranderd in voorzien door een miljonairstaks
een hoopje stof. te heffen op de reusachtige
De herfinanciering van de eerste fortuinen die een kleine laag van
pensioenpijler moet prioritair zijn en de bevolking heeft vergaard
de ontwikkeling van de tweede en dankzij het werk van anderen.
de derde pijler moet een halt worden