Papieren Patroon 2002 - 2003

Studiegids van de Opleiding Technische Aardwetenschappen

Postadres: Postbus 5028 2600 GA Delft

Bezoekadres: Mijnbouwstraat 120 2628 RX Delft Telefoon Telefax e-mail: internet: (015) 2781072 / 2786034 (015) 2781189 onderwijsadministratieTA@citg.tudelft.nl http://www.ta.tudelft.nl/onderwijs

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave
Pagina Voorwoord ..................................................................................................................... I Inleiding Wat is Technische Aardwetenschappen? ................................................. III Geschiedenis Organisatie van de afdeling 1. DE OPLEIDING 1.1 Opbouw van de opleiding........................................................................... 1 1.2 Het Bachelorprogramma ............................................................................ 2 De propedeuse ..................................................................................... 2 Het tweede en derde jaar ..................................................................... 2 Eindtermen Bachelorfase ..................................................................... 3 1.3 De Masteropleiding .................................................................................... 3 Resource Engineering .......................................................................... 3 Petroleum Engineering ......................................................................... 4 Reservoir Geology ................................................................................ 4 Applied Geophysics .............................................................................. 5 Engineering Geology ............................................................................ 5 1.4 Afstudeeraantekening Duurzame Ontwikkeling en Technologie ............... 5 1.5 Studeren: de tweede fase Proces- en apparaatontwerpen ............................................................. 6 Ingenieur voor de klas ........................................................................... 7 1.6 Informatievoorziening (TA-Nieuws, website, voorlichting).......................... 8 1.7 Mineralogisch geologisch museum ............................................................ 8 1.8 Studievereniging Mijnbouwkundige Vereeniging .................................... 10 2. ONDERWIJSZAKEN 2.1 Jaarindeling 2002 - 2003.......................................................................... 13 2.2 Onderwijs- en Studentenadministratie ..................................................... 14 2.3 Roosters ................................................................................................... 14 2.4 Colleges en practica................................................................................. 14 2.5 Studiepunten ............................................................................................ 15 2.6 Cijferoverzichten....................................................................................... 15 2.7 Tentamens ............................................................................................... 15 2.8 Aanmelden examens................................................................................ 16 2.9 Onderwijsprogramma ............................................................................... 16 2.10 Contracten................................................................................................ 17 2.11 Vrijstellingen ............................................................................................. 17 2.12 Afstudeerprijs ........................................................................................... 17 2.13 Excursies.................................................................................................. 18 Nuldejaarsexcursie Excursies, algemeen Eigen bijdrage studenten 2.14 Interfacultair onderwijs, ............................................................................ 19 3. FACILITEITEN 3.1 Studiebegeleiding..................................................................................... 21 3.2 Studieadviseur.......................................................................................... 21 3.3 Studieadvies............................................................................................. 21 3.4 Tempobeurs en prestatiebeurs ................................................................ 22 tempobeurs prestatiebeurs voorkom hoge boetes 3.5 Regeling Financile Ondersteuning Studenten........................................ 22 3.6 Studeren in het buitenland ....................................................................... 23 3.7 Afwezigheid wegens ziekte e.d. ............................................................... 23 3.8 Staken van de studie................................................................................ 23

III

Inhoudsopgave

4. WEGWIJZER 4.1 Onderwijs- en Studentenadministratie ..................................................... 25 4.2 Fotokopiren ............................................................................................ 25 4.3 Dictaten en studieboeken......................................................................... 25 4.4 Centrale StudentenAdministratie (CSA) ................................................... 25 4.5 Studentenadviesbureau (STA*D) ............................................................. 26 4.6 Vertrouwenspersonen .............................................................................. 27 4.7 VSSD........................................................................................................ 27 4.8 Studenten Gezondheidszorg (SGZ) ......................................................... 28 4.9 Overzicht belangrijkste commissies en afdelingen................................... 28 5. JAARPROGRAMMAS, ALGEMEEN Toelichting op de jaarprogramma's .......................................................... 31 5.1 5.2 Bachelorfase ............................................................................................ 31 5.3 Master of Science fase............................................................................. 31 5.4 Vakken die niet (meer) gedoceerd worden in 2002-2003 ........................ 33 5.5 Indeling van de jaarprogrammas ............................................................. 34 5.5 Systematiek van de vakcodes .................................................................. 36 6. JAARPROGRAMMAS EN VAKBESCHRIJVINGEN 1e, 2e EN 3e JAAR 6.1 Onderwijsprogramma 1e-jaar ................................................................... 37 6.2 Onderwijsprogramma 2e-jaar ................................................................... 38 6.3 Onderwijsprogramma 3e-jaar GT-gemeenschappelijk (TA3b) ........................................................... 39 GT-winning (TA3b1) ........................................................................... 40 GT-verwerking (TA3b2) ...................................................................... 40 Gezamenlijk programma PW, TG en IG (TA3) ................................... 41 6.4 Beschrijving van de 1e-, 2e- en 3e-jaarsvakken ...................................... 43 6.5 3e-jaars programmas BSc 2003-2004..................................................... 43 7. JAARPROGRAMMAS 4e EN 5e JAAR 4e-jaar Grondstoffentechnologie-EMC (TA4b1) ....................................... 81 7.1 7.2 4e-jaar Grondstoffentechnologie-EMEC (TA4b2) .................................... 82 7.3 4e-jaar Petroleumwinning (TA4c)............................................................. 85 7.4 keuzevakken Petroleumwinning............................................................... 86 7.5 4e-jaar Technische Geofysica (TA4d)...................................................... 88 7.6 keuzevakken Technische Geofysica ........................................................ 89 7.7 4e-jaar Ingenieursgeologie (TA4e)........................................................... 91 7.8 keuzevakken Ingenieursgeologie ............................................................. 92 7.9 5e jaar, alle richtingen (TA5) .................................................................... 93 8. VAKBESCHRIJVINGEN 4e en 5e JAAR Beschrijving van de 4e- en 5e-jaarsvakken......................................................... 95 9. MSC-PROGRAMMES 2002-2004 Description of the MSc-programmes 2002-2004................................................. 95

IV

Inhoudsopgave

10. STUDENTENSTATUUT 10.1. Inleiding ................................................................................................. 188 10.2. Verantwoording van de opleiding ........................................................... 188 10.3. Omschrijving van het onderwijs ............................................................. 199 10.4. Visie op de kennisoverdracht ................................................................. 191 10.5. Studielast en studeerbaarheid ............................................................... 191 10.6. Studiebegeleiding................................................................................... 192 10.7. Studieadvies .......................................................................................... 195 10.8. Stage ...................................................................................................... 196 10.9. Afstudeerproject .................................................................................... 196 10.10. Evaluatie en kwaliteitszorg ..................................................................... 197 10.11. Studiekosten .......................................................................................... 198 10.12. Voorlichting en informatievoorziening .................................................... 199 10.13. Administratie .......................................................................................... 199 10.14. Faciliteiten .............................................................................................. 200 10.15 Organisatie rond het onderwijs .............................................................. 200 10.16. Klachten, bezwaar en beroep................................................................. 202 10.17. Vaststelling opleidingsspecifiek deel van het Studentenstatuut ............. 203 11. REGLEMENTEN 11.1 Onderwijs en examenregeling Bachelor opleiding TA............................ 205 1, Algemeen 2, Propedeuse 3, Het tweede en derde jaar 4, Tentamens 5, Vrijstelling van tentamens 6, Examens 7, Studiebegeleiding en studieadvies 8, Afwijken, strijdigheid, wijziging en invoering 11.2 Uitvoeringsregeling bacheloropleiding TA.............................................. 215 11.3 Regels en richtlijnen van de examencommissie BSc ............................. 215 11,4 Bijlage bij de regels en richtlijnen ........................................................ 222 11.5 Regeling studieadvies ............................................................................ 227 11.6 Course and examination regulations Masters degree Applied Earth Sciences................................................................................................. 205 1, General 2, Composition of the masters programme and the final examination 3, Interim examinations 4, Exemption from interim examinations 5, The masters examinations 6, Provisions for implementation 11.7 Implementation procedures.................................................................... 215 11.8 Regels en richtlijnen van de examencommissie MSc ............................ 223 11.9 Regeling afstudeerfase .......................................................................... 223 11.10 Afstudeerprotocol ................................................................................... 227

Papieren Patroon 2002/2003 - Voorwoord

Voorwoord
Deze Papieren Patroon biedt gedetailleerde informatie over het onderwijsprogramma 2002-2003 van de opleiding Technische Aardwetenschappen. Met deze studiegids willen wij je zo goed mogelijk informeren en behulpzaam zijn bij de indeling en planning van je studie. Naast gegevens over het programma per cursusjaar (zoals de vakkentabellen en de vakbeschrijvingen) vind je informatie over zaken als excursies, studentenvoorzieningen en de studievereniging. Het Studentenstatuut en de Onderwijs- en Examenregeling geven belangrijke informatie over de 'spelregels' die bij de studie gelden. Voor eerstejaars-studenten is het belangrijk inzicht te krijgen in de studie als geheel en wij adviseren hen daarom deze gids goed door te nemen. Ouderejaars-studenten dienen kennis te nemen van wijzigingen en van veranderde 'spelregels', ook voor hen is het lezen van dit Papieren Patroon daarom zeer belangrijk. Tevens raden wij hen aan de TU-gids te raadplegen waarin alle vakken worden gepresenteerd die op de TU worden gegeven. Naast de Papieren Patroon zijn ook de college- en practicumroosters bij de aanvang van het studiejaar verkrijgbaar bij de onderwijsadministratie (kamer 107). Het tentamenrooster wordt je met het mededelingenblad van de opleiding, het TA-nieuws', toegezonden. Informatie over de opleiding, zoals vakbeschrijvingen en de college- en tentamenroosters, is ook te vinden op onze website: http://www.ta.tudelft.nl/onderwijs .

Wij wensen je voor het studiejaar 2002-2003 veel succes!

Papieren Patroon 2002/2003 - Inleiding

Inleiding
Wat is Technische Aardwetenschappen ?
Een avontuurlijke, internationale studie waarin duurzaam beheer van de aardkost centraal staat? Studenten TA kiezen voor de globe als internationaal werkterrein. Zo volgen ze onderwijs in het zoeken naar oplossingen voor duurzame energievoorziening in de (verre) toekomst, ontwikkelen van nieuwe technieken voor versterking van grond bij ondergronds bouwen of in ontwikkeling van recyclingtechnieken. Duurzaam gebruik van onze wereldbol vraagt om ingenieurs met oog voor economische en maatschappelijke vraagstukken, technische kennis n een flinke portie ervaring. Daarom biedt de opleiding theorie en veel praktijk. Excursies, internationaal veldwerk, uitwisselingen en projectonderwijs zijn belangrijk. Tijdens de driejarige Bachelorfase maak je als student kennis met vijf belangrijke vakspecialisaties binnen Technische Aardwetenschappen: Petroleum Engineering, Engineering Geology, Applied Geophysics, Reservoir Geology en Resource Engineering. Deze vakspecialisaties zijn tevens mastervarianten, specialisaties die je na het behalen van je bachelorsdegree kunt volgen aan onze opleiding. Je studeert dan twee jaar verder voor de titel Master of Science (MSc) in n van deze varianten. Deze mastertitel is vergelijkbaar met de voormalige vijfjarige opleiding tot ingenieur (ir). De bacheloropleiding leidt op tot de titel Bachelor of Science (BSc). Vijf specialismen in mondiale vraagstukken Ingenieurs TA zijn professionals met oog voor activiteiten in en op de bovenste aardlaag. De nieuwste technologien, toekomstdenken en het werken aan oplossingen zijn een uitdaging voor ingenieurs. Denk bij het vakgebied bijvoorbeeld aan de toekomst aan winning en opsporing (exploratie) van energiegrondstoffen en delfstoffen met bijbehorende verwerking- en productieprocessen. Een ander aspect is weer controle, evaluatie en technisch beheer van grond en bodem bij infrastructurele (bouw)projecten en ondergronds bouwen. Een grote groep ingenieurs heeft zich tevens gespecialiseerd in de grondstoffenkringloop: niet de winning maar de terugwinning (recycling) van bodemschatten staat hierbij centraal. Duurzaam gebruik van de ondergrond, economische en maatschappelijke vraagstukken, actuele problematiek: Het zijn belangrijke principes binnen het vakgebied. Deze principes vind je tijdens de opleiding niet alleen in de vakken, hoor- en werkcolleges terug maar leer je ook zelf hanteren door de stevige combinatie van theorie en praktijk. Ervaringsleren vinden we belangrijk: je toetst technologie, theoretische kennis en uitgangspunten zelf in de praktijk. Als kersverse ingenieur heb je zo na de opleiding niet alleen theorie maar ook eigen ervaring op zak Alle diverse aspecten van een ingenieursbaan heb je tijdens projecten leren combineren. De opleiding is uniek in Nederland, ingenieurs TA worden alleen in Delft opgeleid. Door die unieke positie, jarenlange reputatie en sterke banden met het bedrijfsleven weten werkgevers TA te vinden. Voor ingenieursbanen in binnen- en buitenland, stages maar ook voor interessante opleidings- en onderzoeksprojecten. Een ingenieursopleiding in een internationaal vakgebied vraagt om internationale samenwerking. TA kent tal van samenwerkingsverbanden met vergelijkbare academische opleidingen. Om wereldwijde kennis te verbreden, elkaars specialisaties aan te vullen en (niet in de laatste plaats!) om jou de mogelijkheid te bieden een tijdje in het buitenland te studeren.

III

Papieren Patroon 2002/2003 - Inleiding

Geschiedenis
Een volledige opleiding tot mijningenieur bestaat in Nederland sinds 1905 toen, met de stichting van de TH Delft, ook een afdeling Scheikunde en Mijnbouwkunde werd ingesteld. In 1912 werd die opleiding ondergebracht in een zelfstandige afdeling met een eigen huisvesting in het nieuw gebouwde instituut aan de Mijnbouwstraat 120. In het verleden richtte de opleiding zich vooral op de ontginning en verwerking van vaste grondstoffen (de afstudeerrichting Grondstoffentechnologie). Sinds de 70-er jaren is het zwaartepunt verlegd naar de opsporing en winning van aardolie en -gas (de afstudeerrichtingen Technische Geofysica en Petroleumwinning). Daarnaast bestaat er sinds 1975 ook een afstudeerrichting Ingenieursgeologie die als doel heeft het kunnen voorspellen (en daarmee controleren) van de reactie van de ondergrond (de geologische omgeving) op allerhande menselijke ingrepen (civieltechnische werken, mijnwerken, waterwinning, afvalberging etc.). In de laatste jaren zien wij een weer toenemende aandacht voor de Grondstoffentechnologie, waarbij de belangstelling vooral uitgaat naar het beheer van de grondstoffenkringloop. Sinds de TH Delft een technische universiteit is geworden (1986) wordt de opleiding verzorgd door wat voorheen heette de 'Faculteit der Mijnbouwkunde en Petroleumwinning'. Recente ontwikkelingen binnen het vakgebied hebben geresulteerd in een geleidelijke accentverlegging binnen de opleiding: De arbeidsmarkt vraagt in toenemende mate om multidisciplinair georinteerde technische wetenschappers die in staat zijn de diverse mijnbouw- en geo-disciplines te combineren bij de exploitatie, het beheer, en alle overige technische toepassingen van de ondergrond. De 'beroepsmijnbouwer' wordt geleidelijk vervangen door een multidisciplinair ingenieur die functioneert op het grensvlak van aardwetenschappen en techniek. De organisatie heeft zich aan die ontwikkelingen aangepast en de naam van de opleiding veranderd van 'Mijnbouwkunde en Petroleumwinning' in 'Technische Aardwetenschappen'. De opleiding tot ingenieur technische aardwetenschappen is een nog altijd relatief kleine organisatie waar bijna iedereen elkaar kent. De sociale band tussen studenten en staf en tussen de studenten onderling wordt vooral gestimuleerd door de actieve 'Mijnbouwkundige Vereeniging' (MV), de enige studievereniging in Delft die een eigen caf beheert.

Organisatie van de afdeling

Prof. van Kruijsdijk is als afdelingsvoorzitter eindverantwoordelijke voor Technische Aardwetenschappen. Hij wordt in zijn taak bijgestaan door de Opleidingsdirecteur, dr.ir. W.M.G.T. van den Broek, en de Wetenschapsdirecteur, prof.dr. M.A. Reuter. Zij worden ondersteund door het bureau van de subfaculteit. Voorts worden zij geadviseerd door enkele commissies. De belangrijkste daarvan zijn twee bij wet ingestelde vaste commissies: de Opleidingscommissie, die adviseert over alle onderwijs- en studie-aangelegenheden en de Wetenschapscommissie die adviseert over alle onderzoeksaangelegenheden. De Opleidingscommissie bestaat uit 4 docenten en 4 studenten. De student-leden worden jaarlijks aangewezen door het gekozen STARO (Studenten Technische Aardwetenschappen Responsie Orgaan) en het bestuur van de Mijnbouwkundige Vereeniging (MV). Een andere bij wet ingestelde commissie is de Examencommissie die voor onze opleiding bestaat uit de docenten en hoogleraren die belast zijn met de cordinatie van de jaarprogrammas. Voor de propedeuse is dat mw. drs. Van Tooren, D1- c.q. Bachelor-regelaar is dr. Van Sandwijk en de afstudeerregelaars zijn prof. Reuter, dr. Slob, dr.ir. van den Broek en prof. Kroonenberg. En van de wijzigingen als gevolg van invoering van de wet Modernisering Universitaire Bestuursstructuur in september 1997 is de vervanging van medebestuur via Faculteitsraad en Medezeggenschapscommissie door medezeggenschap in voor het personeel de zgn. Onderdeelcommissie (ODC) en voor studenten in de Studentenraad (SR). De kamer van de SR van Technische Aardwetenschappen bestaat voor het academisch jaar 2002-2003 uit de studenten J.H.C. Reichwein, J.C. Heeremans, M.M. Stver, L. van der Bol en H.J. de Boer.
IV

Papieren Patroon 2002/2003 - Inleiding

De Raad heeft maandelijks, of zoveel als nodig wordt geacht, overleg met de afdelingsvoorzitter over studentenaangelegenheden. Het onderwijs en onderzoek wordt uitgevoerd in de secties. De afdeling Technische Aardwetenschappen kent 5 secties te weten: Aardwetenschappen, sectieleider prof.dr. S.B. Kroonenberg; Grondstoffentechnologie , sectieleider prof.dr. M.A. Reuter; Ingenieursgeologie, waarnemend coordinator prof.dr. S.B. Kroonenberg Petroleumwinning, sectieleider prof.ir. C.P.J.W. van Kruijsdijk Technische Geofysica en Petrofysica, sectieleider prof.dr.ir.C.P.A. Wapenaar. De studiebegeleiding wordt verzorgd door een aparte functionaris, de studieadviseur, drs. P. de Smidt, die als vertrouwenspersoon voor studenten een onafhankelijk positie inneemt. Dhr. de Smidt heeft als studieadviseur ook zitting in de studieadviescommissie die aan het einde van het eerste cursusjaar alle eerstejaars studenten adviseert over hun studievoortgang en -perspectief.

De opleiding

1. De opleiding
1.1 Opbouw van de opleiding
De opleiding tot ingenieur in Technische Aardwetenschappen, ofwel Applied Earth Sciences, is een vijfjarig traject opgebouwd uit twee delen. Allereerst volg je de driejarige bacheloropleiding die voor alle studenten grotendeels gelijk is. Deze drie jaar sluit je af met een individuele opdracht waarna je het Bachelor of Science-diploma ontvangt. De laatste twee jaar volg je het studieprogramma van n van de vijf Mastervarianten. Deze varianten zijn specialisaties binnen het vakgebied Technische Aardwetenschappen. De masteropleiding wordt afgesloten met een individueel afstudeeronderzoek, waarna je het Master of Science- ofwel ingenieursdiploma ontvangt. Met ingang van het studiejaar 2002-2003 is de TU Delft overgegaan op de Bachelor/Master structuur.

Bachelor-opleiding (BSc) 1e jaar, Propedeuse gemeenschappelijk basisprogramma 2e jaar gemeenschappelijk basisprogramma 3e jaar gemeenschappelijk programma en MSc-orintatie / specialisatie in n van de afstudeervarianten

Master-opleiding (MSc) varianten: Resource Technology (Mining Engineering/Minerals Engineering/Resources Engineering) Petroleum Engineering Reservoir Geology Applied Geophysics Engineering Geology 1e jaar specialisatie-programma 2e jaar afstudeeronderzoek

De opleiding

1.2 Het bachelorprogramma

Het eerste jaar, de propedeuse Het eerste jaar is opgebouwd uit vakken als Inleiding Technische Aardwetenschappen, Mechanica, Geologie, Analyse, Mondeling& schriftelijk rapporteren, Mineralogie, Statistiek en Werktuigkunde. Het vak Inleiding TA, in de vorm van probleemgestuurd onderwijs, is de rode draad door het propedeusejaar. Je ontdekt met een klein team aan de hand van actuele opdrachten vraagstukken die TA-ingenieurs onder de loep nemen. Zo ervaar je de brede en veelzijdige kanten van jouw studie- en toekomstige werkgebied. De propedeuse heeft een orinterend, verwijzend en selecterend karakter. Selecterend omdat je een examen aflegt, je weet dan of je de studie aankunt; verwijzend omdat je na het eerste cursusjaar een schriftelijk advies krijgt over de voortzetting van de studie. Dat advies is overigens niet bindend. Waar het om gaat is dat je, eventueel samen met de studieadviseur, nagaat of je verder moet gaan op de ingeslagen weg, en wat er eventueel voor andere mogelijkheden zijn. De propedeuse heeft ook een orinterend karakter, omdat je je een beeld kunt vormen van de verdere studie. Indien je niet in staat bent binnen 1,5 jaar je propedeuse te behalen is het noodzakelijk een afspraak met de studieadviseur te maken om je te bezinnen op je studiekeuze. Het tweede en derde jaar Het tweede studiejaar is opgebouwd uit specialistische vakken, excursies en een gezamenlijk project. Je volgt vakken als Sedimentologie, Structurele geologie en Geologie van Nederland. Daarnaast leer je meer over fysische transportverschijnselen, elektriciteitsleer en lineaire algebra en ontwikkel je vaardigheden bij het chemiepracticum. Tevens bestudeer je verschillende methoden voor het verzamelen en verwerken van onderzoeksgegevens. Deze kennis is vooral van belang voor het project dat je in de laatste zes weken van het studiejaar uitvoert. Met een team van zes studenten ga je onder begeleiding van een hoogleraar aan de slag met een actueel probleem. Deze problemen zijn complexer dan de vraagstukken die je in het propedeusejaar onderzocht. Het derde jaar bestaat uit stevige verdieping in het vakgebied Technische Aardwetenschappen en de vijf vakspecialisaties. Vakken als Petrofysica, Seismiek, Extractieve Metallurgie en Industrial Ecology geven je inzicht in de kennis die je nodig hebt om complexe problemen te onderzoeken. Tevens neem je in het derde jaar deel aan geologisch veldwerk in Frankrijk, waarin je de kennis van geologie die je in de eerste twee jaar hebt opgedaan toepast. Na deze gezamenlijke vakken kies je in het derde jaar voor n van de 'masterorintatiepakketten'. Afhankelijk van je belangstelling verdiep je je verder in Petroleum Engineering (petroleumwinning), Engineering Geology (ingenieursgeologie), Applied Geophysics (technische geofysica), Reservoir Geology (reservoir geologie) of Resource Engineering (grondstoffentechnologie). Ook het onderwerp van de eindopdracht van je bacheloropleiding kies je binden n van deze specialisaties. Onder begeleiding van een hoogleraar werk je zes weken aan een vraagstuk waar je een beknopte scriptie over schrijft. Na het derde jaar kies je echter pas definitief voor n van de vijf genoemde mastervarianten (specialisaties). Mocht je bijvoorbeeld een orintatie in Petroleum Engineering gevolgd hebben maar uiteindelijk toch voor Applied Geophysics kiezen dan is dit geen punt. In het begin van je masteropleiding is tijd ingeruimd om vakken of vaardigheden die mist bij te spijkeren.

De opleiding

Eindtermen Bachelorfase Technische Aardwetenschappen De afgestudeerde Bachelor in de Technische aardwetenschappen voldoet aan de volgende eindtermen: Kennis Beschikt over brede technisch-wetenschappelijke basiskennis op het gebied van de wiskunde, natuurkunde, scheikunde en geologie Beschikt over specifieke kennis gericht op opsporing, winning, verwerking en recycling van energiedragers en grondstoffen en het duurzaam gebruik van de ondiepe en diepe ondergrond Beschikt over brede kennis van methoden voor dataverzameling en dataverwerking Beschikt over kennis van economie, organisatieleer, marketing en besliskunde Vaardigheden Is in staat een technisch aardwetenschappelijk probleem te analyseren en creatieve en innovatieve oplossingen van dit probleem te formuleren, zowel individueel als in groepsverband Is in staat inzicht te krijgen in technisch-aardwetenschappelijke processen en die te abstraheren tot een conceptueel model Is in staat schriftelijk helder te rapporteren in de Engelse en Nederlandse taal Is in staat resultaten van een onderzoek boeiend en overtuigend aan gebruikers te presenteren Beschikt over vergader- en discussietechnieken Beschikt over een breed scala van computervaardigheden Attitude Heeft een positief kritische houding ten opzichte van het gebruik van grondstoffen, energie en ruimte en de gevolgen daarvan voor aarde en mens. Voelt zich verantwoordelijk voor de toekomstige ontwikkeling van techniek en wetenschap.

1.3 De Masteropleiding
De tweejarige Engelstalige masteropleiding volg je samen met andere Nederlandse en buitenlandse studenten. Het is een intensieve opleiding van vierentwintig maanden waarin je diepgaande kennis opdoet en vele vaardigheden ontwikkelt die van belang zijn voor het werk als internationaal ingenieur. Naast het volgen van colleges, werk je bij veel vakken in teamverband actief aan complexe vraagstukken. Je doet ruime ervaring op met diverse apparatuur en computerprogrammas en met presenteren en converseren in het Engels. Een onmisbare vaardigheid in zowel het bedrijfsleven als in het wetenschappelijk onderzoek. De masteropleiding van Technische Aardwetenschappen kent vijf varianten: Resource Engineering Petroleum Engineering Applied Geophysics Reservoir Geology Engineering Geology

Deze varianten komen overeen met de specialisatie van het vakgebied. Hieronder volgt per variant een korte karakterisering. De opbouw van de studieprogrammas tref je aan vanaf blz. Resource Engineering Van medische apparatuur tot auto's: onze huidige maatschappij doet een groot beroep op consumentenproducten. Voor veel producten zijn vaste delfstoffen nodig. Ingenieurs Resource engineering leggen zich toe op winning, maar ook de verwerking en de kringloop van deze grondstoffen. Een breed specialisme met een brede verantwoordelijkheid: Hoe maakt technologie de grondstoffencyclus rond? Hoe winnen en verwerken we delfstoffen zo duurzaam mogelijk? Hoe voorkomen we ongewenste afvalstoffen? Met hoogstaande technologische methoden en nieuwe processen geven ingenieurs steeds nieuwe antwoorden op deze vragen.
3

De opleiding

Hergebruik van materialen ofwel recycling vormt de basis voor een duurzame grondstoffenkringloop. Wat doen we bijvoorbeeld met gebruikte auto's? Belastend voor het milieu en een economische schadepost: grondstoffen, tijd en geld genvesteerd in zo'n auto kunnen we natuurlijk beter gebruiken. Om grondstoffen in een bruikbare staat terug te winnen is een ingewikkeld proces nodig. Producten zijn vaak complex samengesteld. Door het combineren van nieuwe technieken varirend van het gebruik van infraroodcamera's voor scheiding tot 'jigging' voor plasticrecycling komen Delftse ingenieurs steeds verder. Andere facetten van Resource engineering, belangrijk voor een duurzame samenleving, zijn grondsanering, verwerking van landbouwproducten en grondwaterbeheer. Petroleum Engineering Energie voor de toekomst is een belangrijk internationaal item. Olie- en gasvoorraden wereldwijd kunnen ons nog tot ver in de 21e eeuw van energie voorzien. Fossiele voorraden zijn overvloedig maar zijn steeds complexer winbaar en te verwerken. Petroleum engineers kijken vooruit, bedenken innovatieve wintechnieken en nieuwe mogelijkheden voor de (verre) toekomst. Haalbaarheid en realiteit van andere energiebronnen die onze aarde bergt, denk aan geothermie (aardwarmte), spelen een belangrijke rol bij beleidskeuzes en in onderzoek wereldwijd. Als petroleum engineer in het bedrijfsleven onderzoek je in de eerste plaats huidige mogelijkheden van een reservoir (een opslagplaats van olie en/of gas in de aarde): hoe ziet dit eruit, is exploitatie rendabel? Zo ja, hoe exploiteren we de olie of het gas zo efficint mogelijk? Op basis van gegevens over de ondergrond doe je als ingenieur uitspraken over de winbare reserves. Je bent verantwoordelijk voor het ontwerpen van een 'ontwikkelingsplan' en houdt daarbij de specifieke eigenschappen van de ondergrond heel sterk in de gaten. Het internationale vakgebied is de laatste jaren steeds breder geworden. Natuurlijk door nieuwe technologie en energiebronnen maar ook door het inzetten van de winningstechnieken van olie en gas bij bijvoorbeeld bodem- en waterreiniging. Reservoir Geology Hoewel Westernfilms misschien anders doen vermoeden: Olie, gas of water liggen niet als een eenvoudig winbaar plasje onder de grond. Het bevindt zich in gesteenten in een grondlaag afgesloten door een ondoordringbare laag. Zo'n opslagplek noemen we een 'reservoir'. Niet alleen bij het winnen maar ook bij het in kaart brengen van zo'n reservoir komt veel kennis van de aardlagen kijken. Reservoir Geology vormt een schakel tussen de andere vakspecialismen. Als reservoir geoloog voorzie je collega-ingenieurs van 'tools' in de vorm van geologische gegevens. Daarentegen gebruik je ook hun gegevens voor jouw projecten: je hebt je namelijk toegelegd op begrijpen en meten van geologische processen. Denk hierbij aan hydrologie (waterhuishouding) in de ondergrond, van groot belang voor onze drinkwatervoorziening. Een ander proces is sedimentatie (vormen van afzettingen) van miljoenen jaren oude aardlagen die olie of gas kunnen bevatten. Voor het meten van al deze processen maak je als ingenieur reservoir geology gebruik van specialistische apparatuur als GPS (een systeem voor plaatsbepaling), laser tracks en digitale camera's. Daarmee leg je statische maar ook dynamische eigenschappen vast: De aarde is immers volop in beweging! Als ingenieur ben je steeds op zoek naar nieuwe inzichten: innovatieve meetmethodes, apparatuur. Veldprojecten zijn van groot belang om gegevens te verzamelen en technologien aan de praktijk te toetsen. Dit maakt het werk spannend en uitdagend. Projecten vinden overal ter wereld plaats. Zo reizen Delftse ingenieurs Reservoir geology momenteel naar Centraal Azi, Zuid Afrika, Spanje en Brazili. Ingenieurs reservoir geology zijn 'teamworkers'. Op zoek naar een beeld van de geologie werk
4

De opleiding

je voorbeeld samen met petroleum engineers en technische geofysici. Het team verzamelt met hulp van seismiek of boringen gegevens. Met de juiste apparatuur en rekenmethodes ga je nu aan de slag om de inzichten te krijgen die jij belangrijk vindt: processen in de bodem en de verspreiding van afzettingen. Met een computermodel ontwikkel je het gewenste beeld en voer je simulaties uit. Denk bijvoorbeeld aan de beweging van olie naar een boorput. Je hebt nu een compleet plaatje ontwikkeld van de geologie in dit gebied. Applied Geophysics 'Zomaar even in de ondergrond kijken' is helaas niet mogelijk. Toch willen ingenieurs weten hoe die ondergrond is opgebouwd. Op zoek naar structuren bij bijvoorbeeld keuzes over boven- en ondergronds bouwen, lokaliseren van energie- of andere grondstoffen, bodemverontreiniging of geologisch onderzoek. Boren of graven is niet altijd rendabel en soms zelfs onnodig belastend voor de bodem. Gelukkig bied je als technisch geofysicus oplossingen. Met behulp van 'seismiek' maak je een driedimensionaal beeld van de ondergrond. Het principe komt je misschien bekend voor van de echografie in het ziekenhuis. Geluidsgolven (trillingen) worden de grond ingestuurd en uit de reflecterende signalen haal je informatie over de opbouw van de aardkost. Je doorgrondt letterlijk de lagen, herkent mogelijke grondstoffen en de ligging. Kinderlijk eenvoudig maar in werkelijkheid komt er flink wat puzzel- en rekenwerk aan te pas voordat er concrete informatie op je beeldscherm verschijnt. Als geofysicus gebruik je diverse en vaak indrukwekkende apparatuur (stel je seismisch onderzoek op de zeebodem voor!) geavanceerde computers, rekenmodellen en jouw eigen dosis kennis van wis-, natuurkunde en bodemstructuren. Voor de ondiepe ondergrond maak je tevens gebruik van elektromagnetische stralingen. Dit principe ken je wellicht van de radar voor het bepalen van objecten in de ruimte. Technische geofysici gebruiken de grond- of georadar om bodemverstoringen dicht aan het oppervlak te schetsen. Belangrijk bij het in kaart brengen van bodem- of watervervuiling of het zoeken naar objecten in de bodem bij bijvoorbeeld archeologie, het opsporen van munitie of graven. Engineering Geology Nederland heeft een unieke zachte bodem. Door de razendsnelle groei in West-Nederland is er de afgelopen jaren behoefte ontstaan aan voorzieningen als een metro in Amsterdam, de hogesnelheidslijn (HSL) en tunnels. Ook woonruimte is schaars geworden. Ondergronds bouwen lijkt een oplossing of toch niet? Je begrijpt het al: grote (bouw)projecten kunnen voortdurend geconfronteerd worden met technische risico's door de zwakke bodem. Door het tijdig inschakelen van Ingenieursgeologen worden grote problemen voorkomen. Het is maar n van de vele voorbeelden van het werk van Ingenieursgeologen. Niet alleen in Nederland, overal ter wereld wordt gebouwd. Wat is daarbij de rol van de ingenieursgeologen? Zij leggen zich toe op het verzamelen van kennis over de ondergrond en geven tevens advies over de mogelijke technische toepassingen. Ze verrichten onderzoek voor bijvoorbeeld civieltechnische werken. Vooral bij grootschalige projecten, denk aan dam- en tunnelaanleg, moet heel nauwkeurig te werk worden gegaan. Ontbreken van zo'n deskundig oordeel kan enorme kosten met zich meebrengen maar ook levensgevaarlijke situaties veroorzaken. Ingenieursgeologen hebben een grondige kennis van de geologie en staan daarmee letterlijk aan de basis van grote ingenieursprojecten.

1.4 Afstudeeraantekening Duurzame Ontwikkeling en Technologie

Sinds september 2000 kunnen studenten van alle opleidingen aan de TU Delft kiezen voor de afstudeervariant Technologie in Duurzame Ontwikkeling. De TU Delft wil ingenieurs opleiden die werken vanuit een brede visie op duurzame ontwikkeling en die in staat zijn om vanuit hun eigen technische discipline mogelijke oplossingen voor duurzaamheidsvragen aan te dragen. Studenten die hun basisopleiding voltooid hebben, kunnen starten met het nieuwe afstudeertraject. Zij die de variant met goed gevolg voltooien, ontvangen een speciale appendix bij het doctoraalgetuigschrift.
5

De opleiding

De afstudeervariant Technologie in Duurzame Ontwikkeling kan binnen bestaande afstudeerrichtingen van de opleidingen binnen de TU Delft worden gevolgd. De variant omvat drie onderdelen: 1. Colloquium: Het colloquium is een verplicht interdisciplinair studieonderdeel over actuele ontwikkelingen in duurzame technologie en toekomstscenario's (2 studiepunten); het is facultatief uit te breiden met twee of drie studiepunten. Het colloquium wordt twee keer per jaar aangeboden en start in de eerste week van april en de eerste week van oktober elk jaar. Tijdens de eerste week wordt de tweede week in overleg met de studenten gepland. Actuele informatie over het vak (Wm0920TU) is te vinden op blackboard. 2. Keuzevakken: De student dient een keuzepakket van minimaal vier vakken samen te stellen. De lijst van te kiezen vakken is verdeeld in vier themaclusters. Uit ieder cluster moet minstens n vak worden gevolgd. De minimale omvang van het keuzepakket is 8 studiepunten. De clusters bevatten vakken van binnen en buiten de TU Delft. 3. Afstudeerwerk: Studenten maken duurzame ontwikkeling tot centraal onderdeel van hun afstudeerwerk (25-42 studiepunten). Per opleiding zijn vakreferenten voor duurzame ontwikkeling aangewezen, die toetsen of dit aspect voldoende in respectievelijk de onderzoeksvraag/ probleemstelling en uitwerking zijn gentegreerd. DO-referenten en afstudeerhoogleraar Per opleiding zijn referenten op het gebied van duurzame ontwikkeling aangewezen. Dit zijn docenten met bijzondere expertise op het gebied van duurzame ontwikkeling. Hun taak is: a. de afstudeerder te adviseren bij de samenstelling van zijn/ haar vakkenpakket b. het afstudeerwerk inhoudelijk te toetsen op het aspect duurzame ontwikkeling. De referent toetst inhoudelijk vooraf n na voltooiing van de opdracht of het thema van duurzame ontwikkeling in voldoende mate aanwezig is in de probleemstelling, uitvoering en uitwerking van de afstudeeropdracht. Hij geeft daarover advies aan de examencommissie. De afstudeerhoogleraar blijft vanzelfsprekend de primaire verantwoordelijke voor de algehele toetsing van het afstudeerwerk. De referent is adviseur van zowel de afstudeerder, de afstudeerhoogleraar als de examencommissie. Meer informatie Voor meer informatie over de afstudeervariant kun je contact opnemen met de vakreferent duurzame ontwikkeling van onze opleiding prof.dr. S.B.Kroonenberg, tel. (015) 2786025 of met de studieadviseur. Gedetailleerde informatie kun ook vinden op internet: www.odo.tudelft.nl of opvragen bij de Projectgroep ODO, tel. (015) 2781043.

1.5. Studeren: de tweede fase

Proces- en apparaatontwerp De opleiding omvat een tweejarige cursus en valt als interfacultaire opleiding op postacademisch niveau onder de categorie ontwerpersopleidingen. DELFT Ingenious Design (DELFTID ) verzorgt als uitvoerende sectie van de Afdeling DelftChemTech de opleiding. Inlichtingen over toelating tot deze opleiding kunnen worden verkregen bij: prof. ir. P.J. Jansens, OCP/API (tst 86678), Ir. C.P. Luteijn, DCT/DELFTID (tst 84374) en ir.drs. G. Bierman MTD, DCT/ DELFTID , (tst 88590) of via het e-mail adres van de opleiding (delft-id@tnw.tudelft.nl). Meer informatie is te vinden via het internet: (www.delftid.tudelft.nl). Algemeen karakter van de opleiding. De ontwerpersopleiding "Proces- en apparaatontwerp" omvat een tweejarige cursus op postacademisch niveau. De cursus is opgezet om cursisten te scholen op het veelzijdig gebied van ontwerpen van processen en de daarbij toegepaste apparaten voor de chemisch, biotechnologische en milieutechnologische industrie. Het ontwerpen van milieuvriendelijke ("schone") en duurzame processen met behulp van fysische, chemische of biochemische
6

De opleiding

technologie, of combinaties daarvan heeft de volle aandacht. De in Delft aanwezige unieke combinatie van technologische vakgebieden zoals grondstoffentechnologie, procestechnologie, biotechnologie, apparatenbouw en materiaalkunde geven de opleiding het noodzakelijke, veelzijdig draagvlak. De opleiding vindt in nauw contact met de Nederlandse industrie plaats. De cursisten moeten b.v. gedurende hun tweede jaar een ontwerpopdracht voor en meestal bij de Nederlandse industrie uitvoeren. Na succesvolle afronding van de cursus ontvangt de cursist een diploma. Hierbij wordt door de universiteit als titel toegekend: Master of Technological Design (MTD). Deze titel is door de Nederlandse overheid erkend en wordt gecertificeerd door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIvI). Toelating. De opleiding is bedoeld voor afgestudeerden van een eerste-faseopleiding op MSc niveau op het gebied van de scheikundige technologie (chemische- of bio-procestechnologie), fysische technologie, werktuigbouwkunde (processen en energie), technische aardwetenschappen (grondstoffenverwerking of petroleumwinning). De opleiding start in principe twee maal per jaar en wel op 15 augustus en op 1 januari. De selectiecommissie bepaalt of voorkennis en motivatie van sollicitanten toereikend zijn om de opleiding te volgen en binnen de gestelde twee jaren te voltooien. Daarbij worden met de sollicitanten sollicitatiegesprekken gevoerd. De beschikbare capaciteit van de opleiding bepaalt het aantal toe te laten deelnemers. Deelnemers worden gedurende twee jaar (twee deelcontracten van 1 jaar) aangesteld bij de TU-Delft als assistent in opleiding met het bijbehorende salaris. De ingenieur voor de klas
De technische universitaire lerarenopleiding natuurkunde, scheikunde en wiskunde van de TU Delft

De Technische Universitaire Lerarenopleiding (TULO) is een samenwerkingsverband van de lerarenopleidingen van de Technische Universiteiten van Delft, Eindhoven en Twente. Het onderwijsprogramma is volgens n stramien opgezet en leidt op tot dezelfde eindtermen voor de drie universiteiten. De uitvoering van de opleiding vindt op de drie locaties plaats. De sectie Edutec van de faculteit TBM cordineert deze nieuwe opleiding van de TU Delft. Hoe lang duurt de opleiding? De lerarenopleiding is een eenjarige opleiding van 42 studiepunten. Een belangrijk deel van de opleiding (21 sp) is in de eerste fase van de ingenieursstudie ondergebracht. De postdoctorale fase moet afgerond kunnen worden in zes maanden. Voor wie? - De opleiding sluit in eerste instantie aan op de opleidingen tot natuurkundig, scheikundig en wiskundig ingenieur. - Voor ingenieurs van alle andere opleidingen is het mogelijk om, indien voldaan is aan de aanvullende vakeisen die de lerarenopleidingen hanteren, het opleidingstraject van 42 sp (incl. orintatie- en verdiepingsfase) te volgen. - Dit traject kan ook aan AIOs aangeboden worden. Voor meer informatie en aanmelding: cordinator TULO, mw. ir. M.K. Vrijman, tel. (015) 27 83768, e-mail: m.k.vrijman-vanputten@tbm.tudelft.nl zie ook: http://www.tulo.tudelft.nl.

De opleiding

1.6 Informatievoorziening
TA-nieuws Het TA-nieuws is een mededelingenblad voor studenten en personeel dat in de eerste plaats tot doel heeft de student te informeren over actuele zaken over de studie (roosterwijzigingen, practicumindelingen, mededelingen over tentamens, lezingen etc.). Het TA-nieuws verschijnt, behalve in de zomer- en kerstvakantie, twee keer maand waarvan eenmaal een uitgebreidere versie waar ook personeelsgerichte zaken aan bod komen. Het blad wordt naar het huisadres van de student gezonden. Kopij dient, bij voorkeur op diskette of via e-mail (tanieuws@ta.tudelft.nl) te worden aangeleverd bij bureau Management Ondersteuning, kamer 202, tel. (015-27)81423. Hier kunt u ook met vragen terecht. De deadline voor het inleveren van kopij wordt op de voorpagina van het TAnieuws vermeld. Het blad is ook te lezen op internet (www.ta.tudelft.nl) Website Veel informatie over de opleiding, zoals roosters en vakbeschrijvingen, is ook te vinden op onze website: http://www.ta.tudelft.nl/onderwijs Voorlichtingsactiviteiten: Studenten Technische Aardwetenschappen geven ieder jaar tegen vergoeding actief voorlichting op beurzen, voorlichtingsdagen, tijdens meeloopdagen en op scholen. Lijkt het je leuk om mee te werken? Geef je naam en telefoonnummer even door aan de studievoorlichter zodat zij je kan benaderen. Een scholenbezoek kun je ook zelf regelen, bijvoorbeeld op je oude school of een school in de buurt. Laat leerlingen, decanen en je oud-docenten weten welke studie je volgt! Werkwijze: 1) Bel je oude (of een andere) school en neem contact op met een decaan, wis-, natuur-, of scheikundedocent 2) Regel een presentatie of tafel op een voorlichtingsavond of vraag om een half uurtje tijd in de les van een vakdocent 3) Geef de datum door aan de studievoorlichter (kamer 215), voorlichtingsmaterialen en (eventueel) slides staan dan op tijd voor je klaar 4) Reiskosten en gewerkte uren worden vergoed Naast voorlichting over de studie biedt TA VWO-gastlessen aan, lespakketten en begeleiding bij profielwerkstukken of experimenteel onderzoek. Heeft jouw oude school daar belangstelling voor? Laat de docent contact opnemen met Janine van der Spoel tst. 83277 (kamer 215), wereldstudie@ta.tudelft.nl of een kijkje nemen op de websites www.aarde.nu en www.ta.tudelft.nl/pr

1.7 Mineralogisch-geologisch museum

De opleiding Technische Aardwetenschappen is een van de weinige opleidingen in Nederland die een eigen museum beheert. De verzameling omvat ca. 110.000 aardwetenschappelijke objecten die zijn ondergebracht in een aantal deelcollecties. De geschiedenis van het museum gaat terug naar 1842. In 1842 werd in Delft de Koninklijke Academie ter opleiding van burgerlijk ingenieurs opgericht. De Academie verzorgde vier studieprogrammas. De opleiding tot mijningenieur behoorde tot een van deze programmas. Professor Bleekrode, een medicus, werd aangesteld om de vakken mineralogie, kristallografie en geologie te onderwijzen. In 1864 werd Bleekrode opgevolgd door professor Vogelsang. Dit was de eerste hoogleraar die zelf uit het mijnwezen kwam, de eerste hoogleraar met mijnbouwkundige kennis en ervaring. Onder zijn leiding kwam een gedegen opleiding tot mijningenieur tot stand. De afgestudeerde mijningenieurs vonden allen werk in onze toenmalige kolonin. Vogelsang was van mening dat de mijnbouwkundige studenten tijdens hun opleiding een gedegen kennis moesten opbouwen over de materialen waar zij later, tijdens hun loopbaan
8

De opleiding

als mijnbouwkundig ingenieur, mee te maken zouden krijgen. Vogelsang begon een studiecollectie met mineralen, ertsen, gesteenten en fossielen aan te leggen. Deze studiecollectie vormt de basis van de huidige collectie van het museum. Medewerkers en studenten van de studierichting verzamelden tijdens excursies, veldwerken en stages, waar ook ter wereld, allerlei bijzondere geologische objecten en de collectie groeide en groeide. Professor Molengraaff, aangesteld in 1905, was een grote verzamelaar. Vooral door zijn toedoen groeide de collectie gestaag. In 1909 kreeg de collectie via ministerile beschikking de status van museum. Ondertussen floreerde de Koninklijke Academie. Dit had in 1864 een naamsverandering tot gevolg. De Koninklijke Academie kreeg de naam Polytechnische School. In 1905 werd dit omgezet in Technische Hoogeschool en in 1986 in Technische Universiteit. De opleiding Mijnbouwkunde werd in 1904 losgekoppeld van de opleiding Scheikundige Technologie. In de praktijk vond deze loskoppeling echter pas plaats in 1912, toen de afdeling Mijnbouwkunde verhuisde naar een eigen pand, het huidige pand aan de Mijnbouwstraat. In het nieuwe gebouw werd de hele zuidoostelijke vleugel ingericht als museum. Deze vleugel kreeg een extra stevige fundering om het gewicht van de mineralen, ertsen en gesteenten te kunnen houden. De collectie lag uitgestald over drie verdiepingen. Maatschappelijke veranderingen resulteerden in wijzigingen in het onderwijsprogramma van de studie Mijnbouwkunde. Deze veranderingen hadden in de loop van de tijd tot gevolg dat Mijnbouwkunde gewijzigd werd in Mijnbouwkunde en Petroleumwinning dat op zijn beurt overging in Technische Aardwetenschappen, de huidige naam van de opleiding. De gevolgen voor de collectie van het museum bleven niet uit. De koloniale collecties verloren hun betekenis voor de studie en werden ingepakt. Hierdoor kon op de begane grond in 1960 een scheikunde laboratorium ingericht worden, de huidige IT-vleugel. Ook de fossielen verloren hun betekenis voor de studie. In 1985 werden zij ingepakt en getransporteerd naar het huidige Naturalis. De zolderverdieping, waar zij uitgestald lagen, is nu ingericht voor AIOs en afstudeerders. De zaal op de eerste verdieping is overgebleven. In deze zaal liggen objecten uit de huidige kerncollectie van het museum uitgestald. Deze kerncollectie is nog steeds gerelateerd aan het geologisch onderwijs en onderzoek dat de opleiding verzorgd. Studenten kunnen als aanvulling op colleges en practica hier extra informatie over de stof vergaren. Er zijn 4 grote deelcollecties aanwezig, nl. : Collectie Algemene Geologie Objecten uit deze collectie zijn voornamelijk te vinden in de voorzaal van het museum. Tot deze collectie behoren o.a. de meteorieten, de maquettes van vulkanen, de wandplaten, de fossiele schedel van een Triceratops en het skelet van een dodo. Collectie Mineralogie In de eerste helft van de middenzaal worden mineralen volgens de systematiek van Strunz gexposeerd. Deze collectie is een internationaal belangrijke referentiecollectie. Collectie Ertsen In de tweede helft van de middenzaal zijn de vitrinekasten gevuld met ertsen. De ertsen liggen per land uitgestald. Veel ertsen komen uit mijnen die al lang uitgeput zijn. Collectie Gesteenten In de achterzaal wordt het ontstaan en de naamgeving van gesteenten uitgelegd. De toegang tot het museum is voor iedereen gratis. Het museum is open op maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur, gesloten op feestdagen en op dagen dat de TU gesloten is. In de museumzaal zijn circa 20 studieplaatsen aanwezig. Voor meer informatie over het museum kan contact opgenomen worden met : Maaike van Tooren; kamer 230; 015 2786021 M.M.vanTooren@citg.tudelft.nl www.ta.tudelft.nl/museum.html

De opleiding

1.8 De Mijnbouwkundige Vereeniging

De Mijnbouwkundige Vereeniging (MV) is een zeer actieve studievereniging met een rijke traditie. Naast vrijwel alle studenten zijn ook zo'n 1100 van de 1600 afgestudeerden lid van de MV. Hoogleraren en andere personen die de vereniging een warm hart toedragen kunnen ook lid worden van de Mijnbouwkundige Vereeniging. Het contact tussen de leden is - mede door de vele activiteiten en evenementen van de MV - erg goed. Zo viert de MV dit jaar november lustrum met vele activiteiten zoals onder andere een renistendiner, een internationaal symposium en een gala. Daarnaast worden ruim 20 studenten vanuit de hele wereld een week lang rondgeleid door Delft en omstreken. De hoge opkomst van de mijnbouwers, zowel studenten als ingenieurs, bij MV activiteiten getuigt van de bijzondere band die er heerst tussen mijnbouwers wereldwijd. Geschiedenis Vanaf 1892 werden om de veertien dagen vergaderingen gehouden, waarop door n van de student-leden een lezing werd gehouden. Later veranderde het karakter van de bijeenkomsten, doordat steeds vaker niet-studenten gevraagd werden om een lezing te houden. Na de lezing werd dan nog een biertje gedronken om de onderlinge band te versterken. In 1904 organiseerde de MV voor het eerst een excursie naar het buitenland. Nog steeds heeft de MV de organisatie van de jaarlijkse 'tweedejaars-excursie' in handen, waarbij in vier dagen tijd een aantal bedrijven uit de verschillende afstudeerrichtingen bezocht wordt, zodat de tweedejaars zich kunnen orinteren op hun afstudeerrichting. 'Het Noorden' Omstreeks 1937 groeide het biertje drinken na de lezingen uit tot een wekelijkse gebeurtenis in caf 'Het Noorden' aan het Noordeinde 4 te Delft, waar op woensdagavond menig mijnbouwer te vinden was. Na het overlijden van Jan Garos, de eigenaar van het caf, kreeg de MV het beheer over 'het Noorden'. Zo werd de Mijnbouwkundige Vereeniging in 1964 als eerste en enige studievereniging in Nederland de trotse bezitter van een eigen caf. Iedere eerste vrijdag van de maand is er de traditionele 'Barbaraborrel', waar mijningenieurs en ouderejaars mijnbouwstudenten hun ervaringen kunnen uitwisselen. Daarnaast is er elke eerste woensdag van de maand de 'eerstejaarsborrel', waarin bijvoorbeeld n van de afstudeerrichtingen nader wordt toegelicht. Nog steeds staat iedere woensdagavond vanaf 21.00 uur de deur van 'Het Noorden' open voor leden van de MV. Onderwijskundige Activiteiten Om de eerstejaars studenten in de eerste maanden goed op weg te helpen in hun studie, is in 1988 door de Mijnbouwkundige Vereeniging het mentorensysteem opgezet. In groepjes van ongeveer acht studenten krijgen de eerstejaars een ouderejaars student toegewezen, die hen begeleidt bij het volgen van het onderwijs en het zich voorbereiden op tentamens. Ook zaken zoals huisvesting en het maken van een nieuwe vriendenkring verdienen de aandacht van de mentor. Door het grote aantal leden dat de MV heeft, is zij in staat een groot deel van de boeken die nodig zijn voor de mijnbouwstudent met korting te verkopen. De MV beheert een uitgebreid tentamenarchief op internet en op de MV kamer dat al jaren intensief gebruikt wordt. De toegang tot het digitale tentamenarchief gaat via Blackboard. Daarnaast cordineert de MV het STARO, dat tweewekelijks vergadert over allerlei concrete onderwijszaken. Onderwerpen die op de agenda staan zijn: de inroostering van practica en
10

De opleiding

tentamens, de beschikbaarheid van studiemateriaal en de evaluatie van colleges en tentamens. De Opleidingscommissie (OC) bestaat uit vier studenten en vier docenten, die maandelijks vergaderen over zaken als de invoering van het Bachelor/Master systeem, de aanschaf van nieuwe computers voor studenten, de evaluatie van alle vakken die op TA gegeven worden en het afschaffen van verouderde vakken. Daarnaast is er de facultaire Studentenraad (FSR), die zich ook nog bezig houdt met niet-onderwijskundige bestuurszaken. Dit in samenwerking met de facultaire Ondernemingsraad waarin het personeel vertegenwoordigd is. Zowel in de OC als in de FSR zijn de studenten van de Mijnbouwkundige Vereeniging goed vertegenwoordigd en erg actief.

Overige activiteiten Naast de al genoemde wekelijks woensdagavondborrels in "Het Noorden" zijn er nog vele activiteiten die de mijnbouwers bezig houden. Zo wordt er een jaarboek uitgebracht waar de jaarboekcommissie een aantal maanden hard aan heeft gewerkt. In dit jaarboek staan onder andere wetenschappelijke artikelen, verslagen van excursies, feesten en alle adressen van studenten en afgestudeerden. Omdat er vele interessante zaken zijn die niet tijdens de colleges behandeld worden, organiseert de MV op gezette tijden lezingen en excursies voor genteresseerde studenten. Dit gebeurt al dan niet in samenwerking met het Koninklijk Instituut Voor Ingenieurs (KIVI) met wie de MV goede contacten heeft. Binnen Delft heeft de Mijnbouwkundige Vereeniging contacten met de andere studieverenigingen via de StudieVerenigingenRaad (SVR). Deze vergadert maandelijks over onderwijskundige en algemene studenten zaken. Daarnaast hebben de mijnbouwers uit Delft contact met de geologiestudenten van de universiteiten van Amsterdam (VU) en Utrecht. Internationaal is de MV nauw verbonden met andere mijnbouwstudenten via het IFMMS (International Federation of Mining and Metallurgy Students). Iedere mijnbouwuniversiteit in Europa en Canada organiseert eenmaal per jaar een Internationale Studenten Week waar mijnbouwstudenten uit heel Europa welkom zijn. De afgelopen jaren hebben studenten uit Delft een bezoek gebracht aan onder andere Londen, Mons (Belgi), Helsinki, Stockholm, Miskolc (Hongarije), Leoben (Oostenrijk), Trondheim (Noorwegen) en Zagreb (Kroati). Jaarlijks wordt er een culturele of sportieve trip georganiseerd naar een van de andere mijnbouwsteden in Europa. Er zijn afgelopen jaar 40 Engelse sporters in Delft geweest om het op te nemen tegen de delftse mijnbouwers. Ook zijn we in Feiberg, Duitsland geweest om de historie van de mijnbouw te ervaren. Natuurlijk zijn er nog meer activiteiten die het vermelden waard zijn, zoals bijvoorbeeld het jaarfeest van de MV, de Annual Party, of de Velzeboerbeker, een wedstrijd tussen studenten en het personeel. Naast deze activiteiten zijn er nog voldoende evenementen waarbij je tijdens de studie zal ontdekken dat de MV niet zomaar een studievereniging is. Voor al je vragen kun je uiteraard altijd bij ons terecht. In de hoop je snel tegen te komen op de faculteit, op de MV-kamer of in het 'Het Noorden', tekent het Bestuur der Mijnbouwkundige Vereeniging met een immer welluidend en krachtig

Glck Auf!!

11

De opleiding

Bestuur 2001/2002 Harmen de Boer Volkert de Ruiter Arnout van Heuklem Hans Reichwein Wietse Renkema Bestuur 2002-2003 Wicher Renier Michiel van der Most Aiske Rijnks Joost Heeremans Rik van der Linden

- President - Secretaris/Archivaris - Penningmeester - Onderwijscommissaris/Vice-President - Beheerder/Commissaris

- President - Secretaris - Penningmeester - Vice-President/Onderwijscommissaris - Beheerder

12

De Opleiding

13

Onderwijszaken

2. Onderwijszaken
2.1 Jaarindeling 2002-2003

Semester 1
Eerste periode Onderwijs Roostervrij Tentamens Onderwijs Kerstvakantie Tentamens 02-09-2002 21-10-2002 28-10-2002 Tweede periode 04-11-2002 23-12-2002 06-01-2003
t/m t/m t/m t/m t/m t/m

18-10-2002 25-10-2002 01-11-2002 20-12-2002 03-01-2003 24-01-2003

Semester 2
Derde periode Onderwijs Roostervrij Tentamens Onderwijs Mei-vakantie Onderwijs 27-01-2003 17-03-2003 24-03-2003 Vierde periode 31-03-2003 28-04-2003 06-05-2003
t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m

14-03-2003 21-03-2003 28-03-2003 25-04-2003 05-05-2003 23-05-2003 30-05-2003 06-06-2003 27-06-2003 15-08-2003 29-08-2003

Onderwijs/Roostervri 26-05-2003 j Roostervrij 02-06-2003 Tentamens Zomervakantie Hertentamens

18-04-2003: Goede Vrijdag 21-04-2003: 2e Paasdag 29-05-2003: Hemelvaart 09-06-2003:2e Pinksterdag

10-06-2002 Vijfde periode 30-06-2003 18-08-2003

t/m t/m

Aanvang cursusjaar 2003-2004: 01-09-2003

13

Onderwijszaken

2.2 Onderwijs- en Studentenadministratie

De Onderwijs- en Studentenadministratie van de opleiding vind je op de begane grond, kamer 107 en is telefonisch bereikbaar onder nummer: (015- 27) 81072. Op de onderwijs- en studentenadministratie zijn werkzaam: mw. Susana Paniagua (e-mail: S.C.Paniagua@ta.tudelft.nl), en mw. W. Klumpers (s-ochtends) (e-mail: W.J.M.Klumpers@ta.tudelft.nl) Bij de onderwijsadministratie kun je ondermeer terecht voor vragen over roosters, tentamens en examens en het doorgeven van adreswijzigingen. Adreswijzigingen Alle wijzigingen van studie en/of ouderlijk adres moeten zo spoedig mogelijk worden gemeld bij de onderwijsadministratie. Dit is voor ons van belang, maar ook voor jezelf! Wanneer je het bij ons gemeld hebt, hoef je daarvoor niet meer naar de Centrale Studentenadministratie. (Vergeet daarnaast niet een adreswijzing ook door te geven aan het bestuur van de Mijnbouwkundige Vereeniging)

2.3 Roosters
Opbouw van de roosters Ieder cursusjaar is verdeeld in vier zogenaamde onderwijsperioden. Dat zijn perioden van 9 tot 11 weken bestaande uit zeven weken waarin onderwijs (colleges en oefeningen) wordt gegeven, gevolgd door een onderwijsvrije of losse week, gevolgd door een tot drie weken waarin tentamens kunnen worden afgelegd. De losse (of witte) week is gn extra vakantie maar is bedoeld voor de voorbereiding op de tentamenperiode en, indien nodig, het inhalen van colleges en practica. Na de zomervakantie volgt in de laatste weken van augustus nog een herkansingsperiode om gemiste of onvoldoende tentamens over te doen. In de examenreglementen zijn de eisen te vinden waaraan een student moet voldoen om voor de examens te slagen. De zittingen van de examencommissies vinden plaats in december, maart, mei en september. Alle roosters (college- en tentamenroosters) zijn verkrijgbaar bij de onderwijsadministratie, daarnaast zijn de roosters te vinden op onze website: http://www.ta.tudelft.nl/onderwijs .

2.4 Colleges en practica:

Het bijwonen van colleges en practica De in de colleges gedoceerde stof wordt in de aansluitende tentamenperiode getentamineerd. Nauwgezet collegebezoek is dan ook voor de doorsnee-student de kortste weg naar goede studieresultaten. Er geldt voor de meeste colleges echter geen aanwezigheidsplicht. Anders ligt dit bij de practica, oefeningen en instructies. Deze worden lang niet altijd getentamineerd; in een aantal gevallen wordt een verklaring afgegeven inhoudende dat het practicum in voldoende mate is gevolgd. Daarnaast moeten er voor sommige practica opdrachten of verslagen gemaakt worden. Voor de practica geldt ook een aanwezigheidsplicht. Het wordt overgelaten aan de individuele docent om per practicum te bepalen welke mate van (geldig) verzuim toelaatbaar is. De docent zal u bij het begin van het practicum op de hoogte stellen van de door hem gehanteerde regels.

14

Onderwijszaken

De collegetijden zijn: 1e uur 2e uur 3e uur 4e uur 5e uur 6e uur 08.45 - 09.30 uur 09.45 - 10.30 uur 10.45 - 11.30 uur 11.45 - 12.30 uur 13.45 - 14.30 uur 14.45 - 15.30 uur

Practica Een practicummiddag duurt 3 uren en begint, tenzij de docent anders opgeeft, om 13.30 uur. Niet alle practica kunnen door alle studenten van een jaar tegelijk worden gevolgd. Deze practica zijn dan in 2 of meer groepen verdeeld. Op welke wijze je bent ingedeeld wordt nog bekendgemaakt.

2.5 Studiepunten
De studielast van alle studie-onderdelen wordt in studiepunten uitgedrukt: 1 studiepunt staat voor 40 uur. Ieder jaarprogramma omvat 42 studiepunten (60 ECTS). De studiepunten staan vermeld in de vakkentabellen alsook bij de vakomschrijvingen.

2.6 Cijferoverzichten
Alle studenten, ingeschreven bij de opleiding Technische Aardwetenschappen, ontvangen tweemaal per studiejaar een overzicht van de behaalde studieresultaten, gemeten volgens de richtlijnen van de tempobeurs.

2.7 Tentamens
Aanmelden voor tentamens Aanmelden voor tentamens dient te geschieden via Internet (uiterlijk 2 weken van te voren) Hiervoor heb je een speciaal wachtwoord nodig. Dit wachtwoord moet verkregen worden door de eerste keer m.b.v. de campuskaart in te loggen op de speciale TAS-pcs met chiplezer (Er is een TAS-pc te vinden in de centrale hal van het TA-gebouw). Het wachtwoord kan je zelf opgeven, maar moet bestaan uit minimaal 6 karakters, waarvan minimaal 1 cijfer. Hierna kun je via Internet met je 7-cijferig studienummer en persoonlijk wachtwoord inloggen op: www.tas.tudelft.nl Ook het afmelden voor tentamens moet via TAS (uiterlijk 1 week van te voren). Tentamenroosters De collegestof (en soms ook de practicumstof) wordt getentamineerd in de tentamenperiode die aansluit op de onderwijsperiode waarin het college gedoceerd wordt. Daarnaast is er voor elk tentamen jaarlijks minstens n herkansing. In de jaarprogramma's zijn deze tentamengelegenheden ook aangegeven in de kolom tentamens, waarin vijf posities voor vijf perioden, waarvan er gewoonlijk twee zijn aangekruist. Een tentamenrooster op datum zal separaat worden gepubliceerd in het 'TA-nieuws', alsook op de website (http://www.ta.tudelft.nl/onderwijs) Tentamenuitslagen De uitslagen van de tentamens worden opgehangen op het bord naast kamer 107. Daarnaast worden de tentamenuitslagen ook gepubliceerd op internet (http:www.ta.tudelft.nl/onderwijs) In het kader van de privacy worden op de uitslaglijsten alleen studienummers vermeld.

15

Onderwijszaken

Tentamenuitslagbriefjes Tentamenuitslagbriefjes dienen bij de onderwijsadminstratie ingeleverd te worden. Indien de administratie gesloten is, kan het briefje in de grijze 'brievenbus', rechts van de deur, worden gedeponeerd. Oude tentamenopgaven De opgaven van een aantal eerder afgenomen tentamens zijn tegen inlevering van je collegekaart te verkrijgen bij de MV-kamer (kamer 360). Het is de bedoeling dat er kopien gemaakt worden waarna je de kaart, na inlevering van het origineel, terug krijgt.

2.8 Aanmelden examens

Studenten dienen na het afsluiten van een onderdeel (Propedeuse, Bachelor, Master en voor studenten die het oude 5-jarige programma volgen D1, D2, D3 en Doctoraal) een examenaanvraagformulier in te vullen en in te leveren bij de onderwijsadministratie. Deze formulieren zijn te vinden in de vensterbank tegenover de onderwijsadministratie (kamer 107). Indien men een contract heeft moet daarvan een kopie worden bijgevoegd. In de eerstvolgende vergadering van de Examencommissie worden vervolgens de examenuitslagen vastgesteld. N.B. Alle cijfers voor het betreffende examen dienen maximaal 3 dagen vr de examenvergadering ingeleverd te zijn bij de onderwijsadministratie. Voor het studiejaar 2002-2003 zijn de volgende data vastgesteld:

Aanvragen vr 13 september 2002 22 november 2002 21 februari 2003 2 mei 2003 12 september 2003

Examenvergadering 1 oktober 2002 3 december 2002 11 maart 2003 20 mei 2003 23 september 2003

Bul-uitreiking 16, 17 en 18 oktober 2002 12 en 13 december 2002 27 en 28 maart 2003 4 en 5 juni 2003 8, 9 en 10 oktober 2003

Voor alle TU-studenten (2001-2002) die binnen n jaar hun Propedeuse hebben gehaald wordt in oktober een feestelijke diploma-uitreiking georganiseerd: Aanvragen voor 13 september 2002 Uitreiking P-diplomas 10 oktober 2002

2.9 Onderwijsprogramma
In het onderwijsprogramma wordt continu gewerkt aan onderwijsvernieuwing. Ieder opvolgend jaar heeft zijn eigen programmas en dus ook elke studentengeneratie (generatie naar jaar van aankomst aan de opleiding: de generatie 1998, de generatie 1999) zijn eigen studieprogramma volgt. Daarbij gelden voor elke student in principe de jaarprogramma's die hij/zij in een "nominaal" studietempo (een jaarcursus per jaar) zou kunnen volgen. Dus voor de studentengeneratie 97 geldt het P-programma als omschreven in de Gids en Papieren Patroon 1997-1998, het D1-programma uit 1998-1999 etc.
16

Onderwijszaken

In schema: Nominaal Studiejaar 1 2 3 4 5 1997-1998 P / TA1 D1 / TA2 D2 / TA3 (BSc) D3 / MSc-1 Ir / MSc-2 1998-1999 1999-2000 2000-2001 2001-2002

2.10 Contracten
Het kan voorkomen dat studenten tijdens de studie sterk achter raken en moeten switchen naar een 'jonger' programma of dat studenten studieonderdelen die bij een programmaherziening zijn geschrapt moeten vervangen door equivalente onderdelen uit het nieuwe programma. In al zulke gevallen wordt per individuele student op schrift vastgelegd op welke onderdelen zijn/haar studieprogramma gewijzigd wordt. Zo'n schriftelijke vastlegging noemen we een contract. We kennen Propdeuse, Bachelor (2e/3e-jaars-programmawijzigingen - deze worden afgesloten met de bachelor-regelaar, dr. A. van Sandwijk, tst 86044) en MSc contracten (4e/5e-jaarsprogrammawijzigingen - deze worden afgesloten met de betreffende afstudeerregelaar) en afstudeercontracten (eveneens af te sluiten met de afstudeerregelaar). De P, BSc, en MSc contracten worden afgesloten als dat nodig is; afstudeercontracten worden altijd afgesloten, ze vermelden ondermeer de gekozen keuzevakken en de inhoud van het afstudeerwerk. Studenten die hun Propedeuse hebben voltooid op het geologisch werkbezoek na (excursie ta1921), kunnen verzoeken dat onderdeel 'per P-contract' te laten verplaatsen naar hun 2e jaar , zodat zij de Propedeuse kunnen afronden. Zij dienen hiervoor contact opnemen met drs. M.M. van Tooren, kamer 230, tst 86019. Zij is de P-regelaar. Bij elke examenaanvraag dient met het ingevulde aanvraagformulier dat bij de studentenadministratie verkrijgbaar is tevens een kopie van het betreffende contract te worden ingeleverd.

2.11 Vrijstellingen
Studenten die afgestudeerd zijn aan de Hogeschool Amsterdam, richting Petroleum- en Gastechnologie ('Noorderhaaks Instituut') en studenten die aan deze opleiding een propedeuse hebben behaald kunnen op grond van die diploma's voor bepaalde vakken vrijstelling krijgen. Een overzicht van deze vrijstellingen is te verkrijgen bij de studieadviseur P. de Smidt. Aan studenten die aan een andere (sub)faculteit of andere HBO gestudeerd hebben kan eveneens in sommige gevallen vrijstelling worden verleend voor bepaalde vakken op grond van elders behaalde studie-onderdelen. Ook zij moeten zich hiervoor wenden tot de studieadviseur, telefoonnummer (015-27) 81068.

2.12 Afstudeerprijs
Jaarlijks wordt er door de Wetenschapscommissie een prijs toegekend aan de student die het beste afstudeerwerk heeft afgeleverd. Dit geschiedt op voordracht van de afstudeerregelaar. De bekendmaking vindt plaats tijdens de uitreiking van het doctoraal diploma. Het bedrag dat hieraan verbonden is bedraagt 455,-; tevens wordt een oorkonde toegekend. Een kopie hiervan zal een jaar tentoongesteld worden in de vitrine.

17

Onderwijszaken

2.13 Excursies
Nuldejaarsexcursie Om aankomende studenten (nuldejaars) een blik te gunnen op hun toekomstig beroep wordt van maandag 2 tot en met vrijdag 6 september 2002 een verplichte excursie georganiseerd die diverse facetten van de mijnbouwkundige praktijk laat zien: de 'nuldejaarsexcursie'. Op maandag is er een introductie op de excursie. Tevens kunnen deze dag de bestelde veldwerkmaterialen worden opgehaald. Dinsdag t/m donderdag worden bezoeken gebracht aan bedrijven in Nederland. Er wordt overnacht in Kerkrade. Vrijdag is er een geologische excursie in Belgi. De nuldejaarsexcursie eindigt vrijdag om ongeveer 23.00 uur in Delft. Tijdens de excursie dient een opdracht te worden uitgevoerd die geldt voor het vak ta1100. De kosten dienen vr de excursiedatum te worden voldaan op gironummer 4002486 t.n.v. nuldejaarsexcursie, Delft. Informatie over de excursie wordt verstrekt door P. de Smidt, telefoon (015-27) 81068. Excursies, algemeen Het studieprogramma kent een aantal verplichte excursies, werkbezoeken, veldwerk etc. waarvan de kosten over de Bachelor en Master opleiding tezamen kunnen oplopen tot 1500 per student. Deze kosten kunnen bestaan uit zgn. uitrustingskosten (bijv. aanschaf van helm, loupe en kompas) en omvatten altijd reis- en verblijfkosten inclusief verzekering. Om deze kosten niet onredelijk te laten oplopen is door de opleiding de volgende subsidieregeling opgesteld: Eigen bijdrage studenten (tot een maximum van 1800 euro - voor de bachelor en master opleiding samen (per opleiding 900 euro). N.B. deze regeling is van toepassing op alle EU studenten die het zgn lage tarief collegegeld betalen. Veldwerk: de student betaalt 65% van de uitgaven tot een maximum van 45 euro per dag. Excursie/werkbezoek: de student betaalt 65% van de uitgaven/student* zonder maximum. Voor de voorkomende excursies/veldwerk wordt maximale totale eigen bijdrage** over de studieduur van de bacheloropleiding vastgesteld op 900 euro en voor de masteropleiding eveneens 900 euro per student; daarboven komen de kosten voor 100% voor rekening van de TU Delft. Onvrijwillige extra excursies/veldwerk (b.v. omzwaaiers) vallen onder bovenstaande regeling***. Vrijwillige extra excursies/veldwerk: kosten 100% student. Deze kosten tellen niet mee voor de maximale eigen bijdrage van 900 euro per opleiding. De student toont zelf aan dat hij het maximum van 900 euro per opleiding heeft bijgedragen en declareert kosten die daarboven uitgaan bij de financile administratie (DUS kwitanties GOED bewaren).

Studenten die door de financiering hiervan in ernstige problemen komen, kunnen contact opnemen met de opleidingsdirecteur. * Afwijkend van veldwerk in verband met invloed reiskosten, accommodatie-mogelijkheden en ook om de totale bijdrage per student per afstudeerrichting meer gelijk te trekken. ** Bijdrage uit eigen zak betaald, dus exclusief eventuele externe subsidies. *** Bij het behalen van een onvoldoende voor veldwerk/excursie krijgt de student normaliter een vervangende opdracht, d.w.z. geen verplichte herhaling van veldwerk/excursie.

18

Onderwijszaken

2.14 Interfacultair onderwijs: onderwijs in de maatschappelijke aspecten van techniek

De faculteit Techniek, Bestuur en Management (TBM) verzorgt het onderwijs voor de opleidingen van de TU Delft van vakken die de maatschappelijke implicaties van de techniek inzichtelijk maken en die bijdragen aan de algemene vorming tot ingenieur. Tevens verzorgt TBM diverse cursussen waarin vaardigheden op het sociale en communicatieve vlak worden ontwikkeld, zoals bijvoorbeeld mondeling presenteren. In de het studieprogramma zijn een aantal verplichte TBM-vakken opgenomen. TBM biedt echter ook keuzevakken aan. Wie een onderdeel wil volgen vanuit een persoonlijke belangstelling, ter voorbereiding op een stage of als aanvulling op het eigen studieprogramma, kan de vrije keuzeruimte daarvoor gebruiken. Meer informatie Uitgebreide inhoudelijke en praktische informatie over alle vakken staat in de Studiegids Interfacultair onderwijs van de faculteit TBM. Deze is gratis af te halen bij het Studenten Informatie Centrum (SIC) van de faculteit, Jaffalaan 5 en in te zien bij de studieadviseur en de studentenadministratie van de eigen opleiding. Voor algemene vragen over het interfacultaire onderwijsaanbod van TBM kan contact worden opgenomen met: - het Studenten Informatie Centrum (SIC) van de faculteit TBM, tel. 015 27 86373; openingstijden: maandag t/m donderdag: 10.00 16.00 uur en vrijdag 10.00 15.00 uur dinsdag en donderdag ook van 17.30 18.30 uur - Uitgebreide informatie over het interfacultair onderwijs is bovendien te vinden op de website TBM (www.tbm.tudelft.nl)

19

Onderwijszaken

20

Studie, -advies en -begeleiding

3. Studie, -advies en -begeleiding

3.1 Studiebegeleiding
De opleiding hecht veel belang aan het mentorensysteem waarmee studiebegeleiding wordt geboden aan alle eerstejaars studenten en aan studenten die 'geswitcht' zijn vanuit een andere studierichting. De eerstejaars worden in groepen van ca. 8 studenten ingedeeld en worden begeleid door een ouderejaarsstudent. In de eerste onderwijsperiode is er elke week een bijeenkomst. Deze vindt meestal plaats tussen de middag. In de tweede periode is dit een keer in de 2 3 weken en later in het studiejaar is er eens per 4 5 weken nog een bijeenkomst. Taak van de mentor is eerstejaars studenten wegwijs te maken en hen inzicht geven in de eisen die het eerste studiejaar stelt. Daarnaast speelt de mentor een belangrijke rol bij het: - informeren over (studie)faciliteiten binnen de TU en de faculteit, - opsporen en wegnemen van studiebelemmerende factoren, - informeren over studieplanning en studievaardigheden.

3.2. Studieadviseur
De studieadviseur ondersteunt de mentoren bij de uitvoering van hun taak; de organisatie berust bij hem i.s.m. de onderwijscommissaris van de Mijnbouwkundige Vereeniging. Naast de groepsgewijze begeleiding door de mentoren biedt de studieadviseur, dhr. Pascal de Smidt, individuele begeleiding aan studenten die moeilijkheden ondervinden in en rond hun studie. Afhankelijk van de behoefte van de student kan deze hulp zich richten op de programmering en de aanpak van de studie of in algemenere zin op het welzijn van de individuele student. Soms zal een verwijzing naar een studentenarts of -psycholoog nodig blijken. Tevens roept hij studenten op voor een gesprek indien zij dit op grond van behaalde resultaten nodig achten. Hiernaast kan de studieadviseur informatie verstrekken over inschrijving, studiefinanciering, uitwisselingsprogramma's e.d. De studieadviseur neemt een onafhankelijke positie in. Alle gesprekken dragen een strikt vertrouwelijk karakter. De studieadviseur is elke dag aanwezig, behalve op donderdag (tel. 2781068). Indien hij niet aanwezig is kan ook via de Onderwijsadministratie een afspraak met hem worden gemaakt (tel. 2781072).

3.3 Studieadvies
Met de invoering van de twee-fasenstructuur is de opleiding de wettelijke verplichting opgelegd om alle studenten in de propedeuse aan het einde van hun eerste studiejaar schriftelijk te adviseren over de wenselijkheid om de studie al dan niet voort te zetten. De Studie-Adviescommissie van TA brengt dit advies uit na de derde tentamenperiode. De commissie bestaat uit prof.dr. S.B. Kroonenberg, mw. drs. M.M. van Tooren en de onderwijscommissaris van de Mijnbouwkundige Vereeniging. De studieadviseur neemt ambtshalve deel aan de werkzaamheden en de vergaderingen van de commissie. In het advies wordt een indicatie gegeven of de TA-studie binnen een redelijke termijn kan worden afgerond. In verband met de beperkingen van de studiefinanciering is het van groot belang dat de studenten aan het einde van zijn eerste studiejaar afweegt of het verstandig is om de TA-studie voort te zetten. Het schriftelijk studieadvies moet beschouwd worden als een bijdrage vanuit de opleiding aan het afwegingsproces bij de student zonder dat het advies een bindend karakter heeft. Dit laatste betekent dat uitsluiting van onderwijs en vervallen van cijfers niet uit het
21

Studie, -advies en -begeleiding

studieadvies kunnen voortvloeien.

3.4 Tempobeurs en prestatiebeurs

tempobeurs Voor alle studenten die studiefinanciering ontvangen, geldt of de tempobeurs- of de prestatiebeursregeling. Wil je weten welke regeling op jou van toepassing is, dan is daar een eenvoudig criterium voor. Ontvang je per 1 september 1996 (of later) voor het eerst studiefinanciering vanwege het volgen van een opleiding in het hoger onderwijs, dan val je onder de prestatiebeursregeling. Alle overige studenten vallen onder de tempobeursregeling. Het kan dus best zijn dat je je nu als eerstejaars inschrijft voor een opleiding van de TU Delft en je toch nog onder de tempobeurs valt! Hieronder staan de belangrijkste punten beschreven uit beide regelingen zoals die gelden voor het komende studiejaar 2002/2003. Voor beide regelingen geldt: wil je het onderdeel 'beurs' van je studiefinanciering ook uiteindelijk als beurs toegekend krijgen, dan dien je aan een bepaalde studievoortgangsnorm te voldoen. Voor diegenen die hun studiefinanciering toch al (onvoorwaardelijk) in de vorm van een rentedragende lening uitgekeerd krijgen, maakt het echter niet uit. Lening blijft lening in hun geval. Prestatiebeurs Ben je in het studiejaar 2002/2003 niet alleen voor het eerst aan de TU Delft, maar ook voor het eerst voor een opleiding in het hoger onderwijs (WO en HBO) ingeschreven, dan is op jou de regeling voor het eerste jaar van de prestatiebeurs van toepassing. Zo dien je, wanneer je al als student ingeschreven stond vr 1 februari 2003 ten minste 21 studiepunten te behalen in het studiejaar 2002/2003 (ongeacht of je tussen september 2002 en februari 2003 studiefinanciering hebt ontvangen), en bij een inschrijving als student per 1 februari 2003 (of later) ten minste 14 studiepunten. Tevens bestaat de mogelijkheid om bij het niet halen van de prestatienorm in het eerste jaar de eerste 12 maanden studiefinanciering alsnog omgezet te krijgen in een gift. Je moet daarvoor afstuderen binnen 10 jaar, gerekend vanaf de eerste maand waarin je studiefinanciering ontving voor het volgen van een opleiding in het hoger onderwijs (WO en HBO). Voor nadere informatie kun je je ook wenden tot de Centrale Studenten Administratie (CSA) of het Studentenadviesbureau. Voorkom hoge boetes Het recht op studiefinanciering is gekoppeld aan een geldig bewijs van inschrijving. Het is daarom zaak dat je er voor zorgt tijdig ingeschreven te zijn voor de volle periode dat je studiefinanciering ontvangt. Die studiefinanciering wordt niet automatisch ingehouden wanneer je je te laat inschrijft, maar wel achteraf teruggevorderd. Bovendien zal in zo'n geval de universiteit een forse boete moeten opleggen voor het onrechtmatig gebruik dat je dan gemaakt hebt van de onderwijsfaciliteiten. Inschrijving met terugwerkende kracht is sinds september 1991 niet langer mogelijk. Zorg er dus voor dat je vr 1 september van het studiejaar je inschrijvingsformulier correct en volledig ingevuld hebt toegestuurd aan de Centrale Studenten Administratie (CSA), dat je het verschuldigde collegegeld hebt voldaan en dat je desnoods de bewijzen van die toezending en van die betaling vr 1 september 2002, kunt overleggen. Je kunt jezelf daarmee enige duizenden guldens cumulatieve terugvordering en boete besparen.

3.5 Regeling Financile Ondersteuning Studenten

Er zijn bijzondere omstandigheden denkbaar die veroorzaken dat je je studie niet kunt afronden binnen de periode gedurende welke je recht hebt op gemengde studiefinanciering (studiefinanciering die voor een deel uit basisbeurs bestaat). Die omstandigheden zijn: ziekte, bijzondere familieomstandigheden, handicap, zwangerschap, en bestuursactiviteiten. De studievertraging vanwege zulke omstandigheden heeft tot gevolg dat je afstudeert in een studiejaar waarin je slechts recht hebt op een rentedragende lening, terwijl dat niet het geval
22

Studie, -advies en -begeleiding

geweest zou zijn als die omstandigheden zich niet hadden voorgedaan. In zo'n geval kun je een aanvraag indienen t.l.v. de Regeling Financile Ondersteuning Studenten. Het College van Bestuur zal zich beraden of de aangevoerde omstandigheden een financile ondersteuning rechtvaardigen en zo ja, waaruit die ondersteuning zal bestaan. Het College laat zich daarbij door een commissie adviseren. In het studiejaar waarin de vertragende omstandigheden zich voordoen dien je deze vertraging te laten registreren via de studieadviseur. Neem daarom contact met hem op indien zich deze situatie voordoet. Ook kun je, als je door bijzondere omstandigheden de studievoortgangsnorm niet haalt, een beroep op RFOS-regeling doen. Voor meer informatie over de Regeling Financile Ondersteuning Studenten verwijzen we je naar de specifieke brochure hierover. Aanvullende informatie is ook te vinden op internet: http://www.tudelft.nl/studentenstatuut.

3.6 Studeren in het buitenland

De TU Delft is betrokken bij een groot aantal studentenuitwisselingsprogramma's. Er zijn uitwisselingsprogramma's op instellingsniveau die openstaan voor deelname van TUDstudenten ongeacht hun studierichting. Hiernaast hebben veel opleidingen hun eigen uitwisselingsprogramma's met talloze buitenlandse universiteiten. Een overzicht van alle programma's met de deelnemende buitenlandse universiteiten en de contactpersonen van de opleidingen is verkrijgbaar bij de studieadviseur Pascal de Smidt en het Studentenadviesbureau (www.ssc.tudelft.nl/) Studenten die specifieke vragen hebben over de mogelijkheden om een deel van de studie in het buitenland door te brengen kan contact opnemen met de studieadviseur Pascal de Smidt.

3.7 Afwezigheid wegens ziekte e.d.

Afwezigheid wegens ernstige ziekte of wegens andere geldige redenen gedurende de onderwijs- en tentamenperioden, die van invloed kunnen zijn op de studieresultaten, kunnen worden doorgegeven aan de studieadviseur (drs. P. de Smidt, tel. 015 - 2781068). Na genezing is het eveneens nuttig contact op te nemen met de studieadviseur.

3.8 Staken van de studie

Wanneer men weloverwogen de studie wil beindigen, behoort men dit schriftelijk te melden bij de onderwijsadministratie t.a.v. mw. S.C. Paniagua. Een bezoekje bij de studieadviseur is eveneens op zijn plaats. Blijf in ieder geval niet zo maar weg.

23

Studie, -advies en -begeleiding

24

Wegwijzer

4. Wegwijzer
4.1 Onderwijs- en Studentenadministratie
De Onderwijs- en Studentenadministratie (Bureau Onderwijs & Studentenzaken) van de opleiding vind je op de begane grond, kamer 107 en is telefonisch bereikbaar onder nummer: (015- 27) 81072. Op de onderwijs- en studentenadministratie zijn werkzaam: mw. Susana Paniagua (e-mail: S.C.Paniagua@ta.tudelft.nl), en mw. W. Klumpers (s-ochtends) (e-mail: W.J.M.Klumpers@ta.tudelft.nl) Bij de onderwijsadministratie kun je ondermeer terecht voor vragen over roosters, tentamens en examens en het doorgeven van adreswijzigingen. Brochures Bij de Onderwijsadministratie (en ook bij het Studentenadviesbureau) zijn TUvoorlichtingsbrochures verkrijgbaar over ondermeer de volgende onderwerpen: - Algemene regels voor financile ondersteuning van studenten; - Inschrijving aan de TU Delft; - Rechtsbescherming; - Wegwijzer naar het buitenland;

4.2 Fotokopiren
Tegenover de concirge staan twee fotokopieerapparaten, n daarvan is voor studenten. Je kunt een kopieerkaart voor 50 kopien kopen bij de concirge (LET OP: er kan alleen worden betaald met een chipknip. Opwaarderen van de chipknip is mogelijk in de centrale hal)

4.3 Dictaten en studieboeken

Dictaten voor studieonderdelen met vakcode TA worden verstrekt via de concirge. Betaling kan alleen met een chipknip-kaart. Opwaarderen van de chipknip is mogelijk in de centrale hal van het gebouw. LET OP: eenmaal aangeschafte dictaten kunnen niet meer worden teruggegeven! Overige dictaten zijn verkrijgbaar bij de dictatenverkoop van betreffende faculteiten. Bij de VSSD-winkel zijn vele studieboeken te koop. De VSSD-winkel houdt zich bezig met collectieve inkoop van (vooral buitenlandse) studieboeken. Elk kwartaal zijn er weer andere. Lidmaatschap van de VSSD is vereist (voor verdere info over de VSSD zie punt 3.14). Tevens zijn boeken te koop bij technische boekhandel Waltman, Binnenwatersloot 33 Delft, telefoon 015-2123775. Enkele boeken zijn ook bij de Mijnbouwkundige Vereeniging verkrijgbaar.

4.4 Centrale StudentenAdministratie (CSA)

Adres: Julianalaan 134 (hoofdgebouw), 2628 BL Delft Telefoon: (015) 27 84 249 e-mail: Baliecsa.sbs@tudelft.nl Openingstijden: maandag t/m vrijdag 08.30 16.45 uur. Je kunt je wenden tot de Centrale Studentenadministratie voor zaken als: het aanmelden en inschrijven voor een opleiding aan de TU Delft, het inleveren van het inschrijvingsformulier, het betalen van college- of examengeld via een betaalautomaat (pinnen) het regelen van een tweede inschrijving, of van een inschrijving in de loop van het studiejaar, het staken van de studie of het omzwaaien naar een andere TU-opleiding, het aanvragen van financile ondersteuning krachtens de Regeling Financile
25

Wegwijzer

Ondersteuning Studenten, het aanvragen van een bestuursbeurs, het verkrijgen van voorlopige verklaringen van inschrijving, indien je nog geen CampusCard en/of bewijs van inschrijving bezit, t.b.v. tentamens en dergelijke, het aanvragen van officile verklaringen in Nederlands, Engels, Frans en Duits ten behoeve van andere instanties, met betrekking tot: het ondertekenen en stempelen van formulieren van de Informatie Beheer Groep, Sociale Verzekeringsbank, ziektekostenverzekeraars, etc.. het aanvragen van restitutie en het beindigen van de inschrijving wegens afstuderen, ziekte, bijzondere familie-omstandigheden, studiestaken (eerste jaars propedeuten), of nietaansluitend onderwijs,

Bij de Helpdesk CampusCard kun je terecht voor het afhalen van je CampusCard, voor het aanvragen van een duplicaat, voor het aanbrengen van wijzigingen, en voor informatie over het laten maken van de vereiste digitale pasfoto. De balie van de CSA en de Helpdesk CampusCard zijn gentegreerd, en gevestigd in het bestuursgebouw van de Universiteit, Julianalaan 134. Je vindt de balie vanaf de zijde van de Julianalaan gezien, links naast de centrale hal, derde deur links (kamernummer 0.004).

4.5 Studentenadviesbureau (STA*D)

Bij het Studentenadviesbureau kunnen studenten terecht die advies of begeleiding nodig hebben bij vraagstukken die met de studie, het studeren of het student-zijn te maken hebben. Voor vragen over de randvoorwaarden van je studie, zoals juridische zaken, studiefinanciering en de algemene regels voor financile ondersteuning van studenten kun je iedere dag zonder afspraak terecht. Ook kun je komen praten over je studiekeuze, over belemmeringen rond je studievoortgang, over persoonlijke problemen, over je voorbereiding op de arbeidsmarkt en over studeren of stage lopen in het buitenland. Daarnaast houden de studentenpsychologen dinsdag en donderdag open spreekuur van 11.30 tot 12.30 uur. Wanneer je wat meer tijd en een rustigere gespreksomgeving nodig denkt te hebben voor jouw vraag, kun je een afspraak maken bij de receptie. Daarvoor kun je bellen (015-2788012) of langskomen. Alles wat je met de medewerkers bespreekt, wordt vertrouwelijk behandeld. Julianalaan 134 (begane grond) Telefoon (015) 27 88012 Postbus 5, 2600 AA Delft Fax (015) 27 85690 E-mail: ssc@bu.tudelft.nl Internet www.ssc.tudelft.nl/ Geopend van 9.00 17.00 uur open spreekuur studentenpsychologen: dinsdag en donderdag van 11.30 12.30 uur.

4.6 Vertrouwenspersonen
Bij de TU Delft zijn twee vertrouwenspersonen in dienst. Je kunt bij hen altijd terecht als je te maken krijgt met ongewenst gedrag. Onder Ongewenst Gedrag wordt ondermeer verstaan: pesterij, roddel, bedreiging, seksuele intimidatie, discriminatie en geweld. De TU Delft wil ongewenst gedrag voorkomen n tegengaan. Studenten en medewerkers kunnen voor opvang, hulp en advies terecht bij de twee vertrouwenspersonen: mw. M. Jas-Clasener, tel. (015) 27 84799 mw. J.M.W. Middelkoop-Hoek, tel. (015) 27 84613 . Ook kan een klacht worden ingediend bij het College van Bestuur.

4.7 Vereniging voor Studie- en Studentenbelangen te Delft (VSSD)

Kantoor: Adres: Poortlandplein 6, Telefoon 015 - 2782050,
26

Wegwijzer

e-mail: info@vssd.nl, website: www.vssd.nl Geopend: ma. t/m do. 8.30 17.00 uur, Vrijdag 8.30 13.00 uur Winkel: Adres: Schoemakerstraat 2, tel. 015 - 2784125, fax (015) 2781421 Geopend: ma. t/m vrij. 10.30 - 14.00 en 15.00 - 17.00 uur Studentensteunpunt Adres: Poortlandplein 6, tel (015)2782057, e-mail steunpunt@vssd.nl Geopend: ma. t/m do. 12:00 - 14:00 uur De VSSD, Vereniging voor Studie- en Studentenbelangen te Delft, is de studentenorganisatie die opkomt voor de belangen van de Delftse student. De VSSD is de spreekbuis van de student als er kwesties spelen binnen bijv. de TU of gemeente, waar het studentenbelang in het geding komt. De VSSD biedt ook een aantal concrete diensten aan, zoals: VSSD studentensteunpunt, studiebenodigdheden, verzekeringen, studiereisfonds, belangenbehartiging, voorlichtingsgidsen (het Poenboek, Mr-dan-Konsumentengids)

4.8 Studenten Gezondheidszorg (SGZ)

Adres: Van Miereveltlaan 20, 2612 XE Delft Telefoon (015) 2121507 (ma t/m vr van 8.30 tot 12.15 uur) Internet http://www.sgz.nl De Studentengezondheidszorg (SGZ) is een zelfstandige organisatie die preventieve geneeskundige zorg biedt aan met name studenten. Je kan hier terecht voor ondermeer: Medische verklaringen, sport-, stage- en bedrijfskeuringen en vaccinaties. Er zijn geen kosten verbonden aan de bezoeken aan de SGZ die direct met je studie te maken hebben (stagekeuringen, verklaringen, informatie en gesprekken). Regeling vergoeding inentingen TU Delft Ten behoeve van verplicht stage- of studieverblijf in een land waar vaccinaties verplicht zijn en/of gewenst zijn, kunnen TUD studenten gratis door de SGZ gevaccineerd worden. Om in aanmerking te komen voor deze regeling moet de student een verklaring invullen. Dit formulier alsmede verdere informatie hierover is verkrijgbaar bij de medewerker internationalisering/ stages, J. de Vries.

27

Wegwijzer

4.9 Overzicht belangrijkste commissies en afdelingen

Alle telefoonnummers van de TU Delft beginnen met 015 27, daarna komt het toestelnummer. Naam Bespreken college- c.q. vergaderzalen: Via onderwijsadministratie mw. S.C. Paniagua/ mw. W.J.M. Klumpers Bibliotheek Hoofd Medewerker Examencommissie Voorzitter Secretaris Leden Telefoon kamer

81072

107

mw. M.B. van Valen mw. R. de Wit-van Klaveren

86014 86014

152 152

prof.dr. M.A. Reuter dr. A. van Sandwijk mw.drs. M.M. van Tooren dr.ir. W.M.G.T. van den Broek ir. J.J. de Ruiter prof.dr. S.B. Kroonenberg mw. W.J.M. Klumpers

82903 86044 86021 86065 85001 86025 81072

141 149 230 205 147 225 107

Secretariaat Facility Management Hoofd Secretariaat Concirges Financile & Economische Zaken

dhr.P. Berkhout mw. A. Doergaram

87845 89241 86034 87832 / 88855

138 103 101 105

Informatietechnologie & Automatisering Helpdesk Management Ondersteuning (MO) Hoofd Zwiers, mw. H.H.M Management assistente Ammerlaan, mw. M.J.M. Medewerkers Haak, R.A. Mw. M.J. Schillemans-van Tuyl Mineralogisch en Geologisch Museum Beheerder mw. drs. M.M. van Tooren Onderwijs & Studentenzaken (O&S) Hoofd mw. drs. M.M.M. Draijer Studieadviseur drs.P. de Smidt Medewerker onderwijsadministratie mw. S.C. Paniagua Secretariaat mw. W.J.M. Klumpers Voorlichting/PR Mw. J.B. van der Spoel

88880

164

81423 81423 87834 81423

202 202 202 202

86021

230

87401 81068 81072 81072 83277

106a 106a 107 107 203

28

Wegwijzer

Opleidingscommissie Voorzitter Ambt. Secretaris Stafleden:

Studentleden

dr.ir. W.M.G.T. van den Broek mw.drs. M.M.M. Draijer dr. A. van Sandwijk dr.ir. E.C. Slob prof.dr. S.B. Kroonenberg prof.dr. P.K. Currie J.C. Heeremans (onderwijscommissaris) S. Steeneken (GT) L.A.E. van Schijndel (PW) J.R. van der Neut (TG) A.Hommels (IG)

86065 87401 86044 88732 86025 86033 86039

205 106a 149 217 225 216 360

Personeel & Organisatie Secretariaat Regelaars P-regelaar D1- c.q. Bachelor-regelaar MSc/Afstudeerregelaars: AW/PW TG GK/GV IG Secretariaten AW / PW / TG GT en IG (Facultaire) Studentenraad

86005

CT 2.35

mw. drs. M.M. van Tooren dr. A. van Sandwijk dr.ir. W.M.G.T. van den Broek dr. E.C. Slob prof.dr. M.A. Reuter prof.dr. S.B.Kroonenberg

86019 86044 86065 88732 82903 82543

230 149 205 217 141 109

mw. J.J. Hemstede mw. J.W.C. Baan J.H.C.Reichwein J.C. Heeremans H.J. de Boer L. van der Bol M.M. Stver

81328 81636

215 115

Studievereniging

Mijnbouwkundige Vereeniging 86039 Mijnbouwstraat 120 2628 RX Delft telefoon: (015) 278 6039 e-mail: mv@ta.tudelft.nl

360

29

Wegwijzer

30

Jaarprogrammas, Algemeen

5. Jaarprogrammas Bachelorfase en Masterfase

5.1 Toelichting op de jaarprogramma's
In paragraaf 6.1, 6.2 en 6.3 zijn de jaarprogrammas 2002-2003 van de Bachelorfase opgenomen. In paragraaf 7.1 t/m 7.6 is het onderwijsprogramma van de Masterfase per specialisatie weergegeven. Deze programmas betreffen de oude vierdejaarsprogrammas die aansluiten op de 3e jaarsprogrammas van 2001-2002. Het oude vijfde jaar sluit aan op 4e jaarprogrammas van 2001-2002. In hoofdstuk 9 zijn de programmas van de MSc varianten opgenomen die in 2002 voor de buitenlandse studenten van toepassing zijn. Vanaf 2003 zullen de Nederlandse studenten met een BSc diploma ook in deze programmas instromen. Studenten die studievertraging hebben opgelopen en daardoor een studie-contract moeten opstellen worden verzocht met de studie-adviseur en de betreffende regelaar contact op te nemen.

5.2 Bachelorfase
Alle jaarprogramma's worden gecordineerd door de zgn. regelaars, docenten (veelal hoogleraren) die door de decaan met die taak zijn belast. Eerstejaarsprogramma Tweedejaarsprogramma Derdejaarsprogramma Regelaar: mw. drs. M.M. van Tooren Regelaar: dr. A. van Sandwijk Regelaar: dr. A. van Sandwijk

De 3e-jaars programma's van de richtingen Petroleumwinning (c) en Technische Geofysica (d) en Ingenieursgeologie (e) zijn in 2002-2003 gelijk. Studenten die voorkeur hebben voor het kiezen van de MSc variant Grondstoffentechnologie wordt aangeraden het 3e jaars programma Grondstoffentechnologie (b) te kiezen. In 2003-2004 wordt er een nieuw 3e jaarsprogramma aangeboden dat bestaat uit een gemeenschappelijk deel van 26 studiepunten en een MSc orintatie van 16 studiepunten. De opbouw van dit programma tref je aan in hoofdstuk 6, paragraaf 6.5. 5.3 Master of Science fase De MSc varianten/ afstudeerrichtingen De 4 afstudeerrichtingen/Msc varianten staan onder leiding van 4 afstudeerregelaars (hoogleraren die belast zijn met de cordinatie van een afstudeerrichting). De MSc variant/ afstudeerrichting Grondstoffentechnologie (b); Regelaar: prof.dr. M.A. Reuter Uitvoerend afstudeerregelaar: ir. J.J. de Ruiter (voor de variant winning) Uitvoerend afstudeerregelaar: dr. A. van Sandwijk (voor de variant verwerking) De studenten die kiezen voor de afstudeerrichting Grondstoffentechnologie stellen daartoe een afstudeercontract op met de regelaar (zie ook de Regeling Afstudeerfase) waarin in elk geval afspraken worden gemaakt over de keuzevakken en het afstudeerwerk incl. het colloquium.

31

Jaarprogrammas, Algemeen

Het vierdejaars programma Grondstoffentechnologie: Het vierde jaar bestaat voor zowel de winningsoptie (4b1) als de verwerkingsoptie (4b2) uit een stage van minimaal 8 weken en een internationaal programma. Voor winning is dit de European Mining Course (EMC) waarbij de student, samen met ca. 15 buitenlandse studenten, gedurende 8 maanden het onderwijs volgt in Helsinki, Londen, Aken en Delft. Voor verwerking is dit de European Mineral Engineering Course (EMEC) waarbij het onderwijs plaatsvindt in Helsinki, Londen, Aken en Delft. De student verblijft dus in het vierde jaar voor een aantal maanden in het buitenland, waarbij de student o.a. via het Socrates programma van de EU een financile compensatie ontvangt om de kosten op hetzelfde niveau te houden als wanneer hij deze periode in Delft gestudeerd zou hebben. Nadere details en een beschrijving van de vakken zijn te vinden op internet: - http://www.emc-edu.org/ - http://www.emec-edu.org/ Ook kunnen inlichtingen verkregen worden bij ir. J.J. de Ruiter, kmr. 147, tst. 85001 Msc variant/afstudeerrichting Petroleum Engineering (c) Afstudeerregelaar: prof.ir. C.P.J.W. van Kruijsdijk Uitvoerend regelaar: dr.ir. W.M.G.T. v.d. Broek. Het vakgebied van de Petroleumwinning houdt zich bezig met het winnen van vloeibare en gasvormige delfstoffen via boorgaten. Daartoe behoren aardolie- en aardgasvoorkomens maar ook heetwaterreservoirs en oplosbare delfstoffen zoals zouten. De ontginning van steenkool door ondergrondse vergassing kan in de toekomst een belangrijke rol gaan spelen. Dit geldt eveneens voor allerlei vormen van ondergrondse opslag van vloeibare of gasvormige stoffen (buffervoorraden van olie of gas, CO 2 -opslag, warmte-opslag, etc.) Het afstudeerwerk omvat in elk geval een scriptie en een colloquium waarvoor het onderwerp in overleg met de regelaar gekozen wordt uit de navolgende lijst van onderwerpen voor scripties en colloquia: 1. Boortechnologie 2. Productietechnologie 3. Reservoirtechnologie 4. Productiegeologie 5. Offshoretechnologie 6. Petrofysica 7. Keuze-onderwerp op een ander vakgebied (bijv. economie, energierecht of iets dergelijks). De scriptie is gebaseerd op eigen onderzoek door laboratorium- en/of praktijkwaarneming en literatuurstudie. Het keuzevakkenprogramma wordt in overleg met de regelaar gekozen. Msc variant /afstudeerprogramma Reservoir Geology (aangeboden per 2003) Afstudeerregelaar: prof.dr.S.M.Luthi

De variant Reservoir Geology leidt studenten op in het gebruik van moderne meetmethoden, wiskundige methoden en nieuwe geologische concepten voor het verkrijgen van inzicht in processen die hebben geleid tot de vorming van reservoirgesteenten. Dit inzicht is niet alleen van groot belang bij het werken in de olieindustrie maar ook op het gebied van Geohydrologie en bij het zoeken naar nieuwe opkomende energiebronnen. Deze variant komt voor een deel van het programma overeen met de vakken van de programmas Petroleum Engineering en Applied Geophysics.
32

Jaarprogrammas, Algemeen

Msc variant/ afstudeerrprogramma Applied Geophysics (d) Afstudeerregelaar: prof.dr.C.P.A. Wapenaar Uitvoerend regelaar: dr.ir. E.C.Slob Het vakgebied van de Technische Geofysica houdt zich bezig met geofysische exploratie (opsporing), voornamelijk gericht op olie, gas, steenkool, ertslichamen en andere mineraalafzettingen. Alle geofysische exploratie-technieken bestaan uit drie stappen: data acquisitie (het verrichten van metingen), data verwerking (corrigeren van de metingen - meestal met behulp van een computer) en interpretatie (het ontwerpen van een geologisch model). Het afstudeerwerk omvat in elk geval een hoofdscriptie met bijbehorend colloquium en mondeling examen. Het afstudeerwerk wordt uitgevoerd onder supervisie van de regelaar. Het keuzevakkenprogramma wordt in overleg met de regelaar gekozen. MSc variant/afstudeerprogramma Engineering Geology (e) Wnd. Afstudeerregelaar: prof.dr. S.B.Kroonenberg Uitvoerend regelaar: ing. W. Verwaal Ingenieursgeologie is het vakgebied waarbinnen geologische principes, gegevens en technieken worden toegepast bij de bestudering van natuurlijke gesteenten, grond of ondergrondse vloeistoffen. Het doel daarbij is de geologische factoren die van invloed kunnen zijn bij de bouw en het onderhoud van civiele constructies te berekenen, te interpreteren en te presenteren, zodanig dat die factoren in ontwerp en planning van de civiele constructies in afdoende mate worden verdisconteerd. Het scriptie-onderwerp en de wijze van uitwerking worden bepaald in overleg met de regelaar.

5.4 Vakken die niet (meer) gedoceerd worden in 2002-2003

Ten gevolge van aanpassingen in de bestaande programmas en de overgang naar de Bachelor-Master structuur, komen een aantal vakken die in 2001-2002 gedoceerd werden, niet terug in het onderwijsprogramma van 2002-2003. Een aantal vakken uit het 1e en 2e jaar jaar zijn nu gentegreerd in de nieuwe vakken ta1100, Inleiding TA en ta2010, Project TA. In principe worden de vakken die niet meer gedoceerd worden nog wel 2x getentamineerd, tenzij anders is aangegeven (bijv: dat voor het afleggen van een tentamen contact opgenomen dient te worden met de docent). P-vakken 2001-2002 - ta1000, Milieu en techniek - ta1011, Mijnbouw en samenleving - ta1210,Grondstoffentechnologie I - ta1211, Practicum Grondstoffentechnologie I - ta1400, Inleiding PW en TG - ta1600, Geofysische exploratiemethoden - ta1700, Inleiding Ingenieursgeologie - ta1940, Remote sensing (wordt in 2003-2004 wel weer gedoceerd) - in1018, Inleiding Computergebruik

33

Jaarprogrammas, Algemeen

2e jaarsvakken 2001-2002: - ta2000, Essay en presentatie - ta2100, Inleiding Gesteentemechanica (wordt vervangen door ta4130 Rock Mechanics, zie MSc Petroleum Engineering) - ta2210, Extractieve Metallurgie (wordt in 2003-2004 wel weer gedoceerd) - ta2220, Mijnbouwthermodynamica (wordt vervangen door st2201, Thermodynamica) - ta2400, Petrofysica (wordt in 2003-2004 wel weer gedoceerd) - ta2900/01, Geology of ore deposits 3e-jaarsvakken 2001-2002 - ta3400, Petroleum chemistry (3cd) - ta3460, Fundamentals of Borehole Logging (wordt in 2003-2004 wel weer gedoceerd) - ta3621, Seismic fieldwork & processing (3d) - ta3680, Fiels and waves with applications in Earth Sciences (3d) - ta3910, Basin analysis (3cd) - ta4120, Applied Rock Mechanics (3b1, 4c, 3d, 4e) (wordt ta3710 Disc. rock mechanics voor PE en Num. rock mechanics voor Eng.Geol.) - wb3380, Werktuigkunde III (3c) - et2 002, Electromagnetic waves- an introductory course (3d) - et2 006ID, Analogue Electronics (3d)

5.5 Indeling van de jaarprogramma's

Elk cursusjaar bestaat uit 4 onderwijsperioden of kwartalen van zeven weken, elke periode wordt gevolgd door een onderwijsvrije week die weer gevolgd wordt door een tentamenperiode (van 1, 2, of 3 weken). Daarnaast is er een herkansingsperiode (van 2 weken) in de tweede helft van augustus. In ieder jaarprogramma worden per vak vermeld: Onderwerp de vakcode de vaknaam de collegeperiode(s) de practica de studiepunten het tentamen Voorbeeld ta1200 Mijnbouwchemie I 0.4.4.0 (4 uur college per week in de tweede en derde periode) 0.0.0.0 (geen practicum middagen) 4 punt (= 160 uur, incl. zelfstudie) .. xxx (tentamen in 2e en 3e periode en herkansingen in de 5e periode)

De tentamendata worden bekend gemaakt via internet (http://www.ta.tudelft.nl/onderwijs) en het TA-nieuws. Voor een aantal onderwijsonderdelen worden deelcijfers gegeven waaruit de docent het eindcijfer berekent. Het eindcijfer telt voor de exameneisen (zie aldaar). Voor de deelcijfers van de stof (colleges n practicumtoetsen) geldt dat zij niet lager mogen zijn dan 5.0.

34

Jaarprogrammas, Algemeen

5.6 Systematiek vakcodes

Alle onderdelen van het studieprogramma (colleges, practica, instructies, oefeningen, excursies etc.) hebben elk een eigen code, bestaande uit een combinatie van letter(s) en cijfer(s). En of meer letters geven aan door welke opleiding het vak verzorgd wordt. De cijfers zijn gebaseerd op, wisselende opvattingen omtrent de meest geschikte indeling van een vakkenpakket. Onze codes zijn opgezet volgens de onderstaande systematiek. ta 1e cijfer 2e cijfer 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 3e cijfer 4e cijfer is de uniforme lettercode voor alle vakken die door onze opleiding worden verzorgd. geeft aan in welk cursusjaar het vak gegeven wordt (1 t/m 5) geeft aan tot welke 'richting' het vak behoort (0 t/m 9): Algemene vakken Grondstoffenwinningsvakken Grondstoffenverwerkingsvakken (inclusief Scheikunde-vakken) idem Petroleumwinningsvakken idem Geofysica vakken Ingenieursgeologische vakken idem Geologische vakken identificeert het vak binnen cursusjaar en richting (0 t/m 9) 0 = college, de 1 en volgende cijfers staan voor programma-onderdelen die geen college zijn (practica en instructies, afstudeerwerk etc).

35

Jaarprogrammas, Algemeen

36

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

6.4 Beschrijving van de 1e, 2e en 3e-jaarsvakken

(zie ook: http://www.ta.tudelft.nl/onderwijs)

ta0200 De Chemische Basis

Studiepunten: 0 Docent: Dr. A. van Sandwijk, kmr 149, tst 86044 e-mail: A.vanSandwijk@citg.tudelft.nl Vereiste voorkennis Begingedeelte van de op het VWO behandelde chemie. Dit vak is bedoeld voor studenten zonder chemie in hun VWO-examenpakket Inhoud Voor eerstejaars studenten met een "oud" VWO diploma die geen scheikunde hadden opgenomen in hun VWO-examenpakket wordt een cursus aangeboden. Deze cursus omvat een reeks colleges (ta0200) die zijn ingeroosterd in de eerste periode. De cursus wordt afgesloten met een toets. Het behalen van deze toets geeft toegang tot het tweedejaars practicum Mijnbouwchemie (ta2300). Studenten die wel scheikunde in hun pakket hadden worden van deze toets vrijgesteld. Leerdoelen Opbouwen van voldoende chemiekennis om het college ta1200, Mijnbouwchemie en ta2300, Practicum Mijnbouwchemie te kunnen volgen. Organisatie Totaal worden 28 uren college gegeven gedurende de eerste onderwijsperiode. Per gegeven college-uur dienen (gemiddeld) twee uren aan voorbereiding besteed te worden. Deze tijd is afhankelijk van het individuele beginkennisniveau van de chemie. Tijdens de colleges wordt speciaal aandacht besteed aan het uitwerken van chemische vraagstukken. Tentaminering Afsluitend wordt een schriftelijke toets afgenomen. Voorwaarde voor toelating tot het tweedejaarspracticum is een voldoende resultaat voor deze toets. Studenten die wel chemie in hun VWO-examenexamenpakket hebben zijn vrijgesteld van deze toets. Studiemateriaal Dictaat "de Chemische Basis", verkrijgbaar bij de dictaatverkoop TA.

ta1100 Inleiding TA
Studiepunten: 8.5 Docenten: Prof.dr.P.K.Currie kmr. 216, tst 86033 (deel PW) Dr.ir.G.G.Drijkoningen, kmr 224b, tst 87846 (deel TG) Ir.J.J.de Ruiter, kmr 147, tst 85001 (deel GT) Dr.L.Gareau, kmr 118, tst 88969 (deel IG) Vereiste voorkennis geen Inhoud Aan de hand van verschillende opdrachten die groepsgewijs moeten worden uitgewerkt wordt een overzicht gegeven van het brede vakgebied van Technische Aardwetenschappen. Het vak
43

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

begint al in eerste week van het jaar met een kennismakingsexcursie waarin diverse bedrijven bezocht worden. Vervolgens wordt in iedere onderwijsperiode een deelgebied centraal gesteld. Leerdoelen De belangrijkste doelstelling is dat studenten zich orinteren op het vakgebied Technische Aardwetenschappen en dat duidelijk wordt op welke wijze de verschillende algemene (wis-, natuur-, en scheikunde) en specifieke (petroleumwinning, grondstoffentechnologie, geofysica en ingenieursgeologie) vakken samenhangen. Organisatie De onderwijsvorm die wij hiervoor gekozen hebben is als volgt: elk onderwerp (deelgebied) wordt ingeleid met n of twee colleges. Vervolgens worden de studenten ingedeeld in groepjes van maximaal 6. De groepjes krijgen vervolgens een aantal opdrachten die tot doel hebben een orintatie op het vakgebied te geven. De studenten zullen gezamenlijk informatie moeten verzamelen en de opdrachten uitvoeren. Tentaminering Voor ieder deel wordt een deelcijfer bepaald aan de hand van de verslagen en presentaties. Het eindcijfer is het gemiddelde van de 4 deelcijfers. Studiemateriaal hand-outs die worden uitgedeeld bij de colleges.

ta1200 Mijnbouwchemie
Studiepunten: 4 Docent: Dr. A. van Sandwijk, kmr 149, tst 86044 e-mail: A.vanSandwijk@citg.tudelft.nl Vereiste voorkennis VWO chemie of ta0200 Inhoud Het vak ta1200 Mijnbouwchemie dient, algemeen gesteld, om aan de toekomstige geo-ingenieur inzicht in die aspecten van de chemie te verschaffen nodig voor de geo-technische praktijk en vereist om de geo-technische literatuur in de ruimste zin goed te kunnen raadplegen. In deel 1 wordt de fasenleer behandeld: gas-vloeistofevenwichten van belang voor de petroleumwinning, vast-vloeistof systemen om ondermeer stollingsverschijnselen te kunnen begrijpen, gashy-draten en zouthydraten. Voorts komen enige aspecten van atoombouw en analytische chemie aan bod. Tot slot volgt een deel over reactiekinetiek en thermodynamische berekening van evenwichtsconstanten. Deel 2 begint met verdelingsevenwichten gevolgd door de chemie van de waterige oplossingen, redoxberekeningen, Eh-ph diagrammen, complexvorming, oplosbaarheid en scale-vorming. Daarna volgt een inleiding in de elektrochemie om elektrowinning, elektrorefining, corrosie en de werking van elektrodes beter te begrijpen. Tot slot volgt een onderdeel over adsorptie, grensvlakchemie en colloidchemie. Leerdoelen Het theoretisch goed onderbouwd kunnen uitvoeren van berekeningen en kunnen interpreteren van diagrammen betrekking hebbend op de bij de vakinhoud omschreven onderwerpen. Organisatie Tijdens de tweede onderwijsperiode wordt de leerstof uit compendium deel 1 in 12 hoorcolleges van 2 uur behandeld. De stof uit compendium deel 1 wordt in de tweede tentamenperiode getentamineerd.
44

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Tijdens de derde onderwijsperiode wordt de leerstof uit compendium deel 2 in 12 hoorcolleges van 2 uur behandeld. De stof uit compendium deel 2 wordt in de derde tentamenperiode getentamineerd. Naast het behandelen van de leerstof wordt tijdens de colleges ruim aandacht besteed aan het oplossen van vraagstukken erover. De volgorde waarin op het college de onderwerpen behandeld worden is identiek aan de volgorde van de onderwerpen in de beide compendia. Het is raadzaam gedurende de onderwijsperiode per gegeven collegeuur 1 uur aan uitwerking te besteden. Tentaminering Schriftelijk tentamen Studiemateriaal Compendia ta1200/1 en ta1200/2.

ta1900 Mineralen en Gesteenten

Studiepunten: 3.5 Docent: Drs. M.M. van Tooren, kmr 230, tst 86021 e-mail: M.M.vanTooren@citg.tudelft.nl Vereiste voorkennis Kennis van scheikundige verbindingen is wenselijk Inhoud Mineralen en gesteenten zijn zeer belangrijke grondstoffen. In het grootste gedeelte van de voorwerpen die wij dagelijks om ons heen zien en gebruiken, zijn deze grondstoffen verwerkt. Zeker voor studenten in de technische aardwetenschappen is kennis van deze grondstoffen onontbeerlijk daar zij op deze grondstoffen, op wat voor manier dan ook, hun carrire gaan bouwen. Of je je nu gaat specialiseren in de winning of verwerking van grondstoffen, of je juist gaat toeleggen op civiele toepassingen, kennis van het materiaal blijft voorop staan. In het vak Mineralen en Gesteenten wordt de basis gelegd voor deze kennis. ta1900-1: Tijdens dit college-onderdeel wordt ingegaan op de theoretische achtergrond van de kristallografie, de mineralogie en de mineralogische optica. ta1900-2: Tijdens dit college-onderdeel zal de nadruk liggen op de ontstaanswijzen van gesteenten en de daaraan gerelateerde classificatie van gesteenten. Zowel de magmatische, de sedimentaire als de metamorfe gesteenten komen aan bod. ta1900-3: Tijdens dit practicumonderdeel maak je kennis met een aantal algemeen voorkomende mineralen. De nadruk wordt gelegd op die mineralen die gesteente-vormend zijn. Daarnaast komen enkele ertsen ter sprake. Daar de vorm (de kristalvorm) van een mineraal een zeer belangrijk determinatiekenmerk is, wordt de helft van de tijd besteed aan het bestuderen van kristalvormen. ta1900-4: Tijdens dit practicumonderdeel word je geleerd hoe je de belangrijkste gesteentevormende mineralen kunt determineren m.b.v. de polarisatiemicroscoop. ta1900-5: Dit practicumonderdeel is gericht op de determinatie van gesteenten; zowel macroscopisch als microscopisch. Leerdoelen ta1900-1 Tijdens het tentamen moet je vragen kunnen beantwoorden die betrekking hebben op: - de interne opbouw van kristalroosters; - de externe symmetrie van kristallen; - de optische eigenschappen van kristallen; - de werking van de polarisatiemicroscoop.
45

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ta1900-2 Tijdens het tentamen moet je vragen kunnen beantwoorden die betrekking hebben op: - de classificatie van gesteenten; - de ontstaanswijzen van gesteenten; - de mineralogische samenstelling van gesteenten. ta1900-3 Tijdens het tentamen moet je: - de symmetrie-elementen van een kristal kunnen analyseren en projecteren; - de kristallografische assen van een kristal kunnen analyseren en projecteren; - de kristalvlakken van een kristal kunnen projecteren; - ongeveer 30 mineralen kunnen herkennen; tevens moet je de chemische formule van deze mineralen kennen. ta1900-4 Tijdens het tentamen moet je: - de optische eigenschappen van mineralen kunnen bepalen. ta1900-5 Tijdens het tentamen moet je: - m.b.v. de microscoop mineralen kunnen determineren; - de belangrijkste gesteenten macroscopisch en microscopisch kunnen analyseren. Organisatie ta1900-1 en ta1900-2: Hoorcollege Het hoorcollege beslaat 2 uren per week gedurende twee kwartalen. Naast het volgen van de colleges wordt van je verwacht dat je circa 30 uren per kwartaal aan zelfstudie besteedt. ta1900-3, ta1900-4, ta1900-5: Practicum Een practicummiddag duurt drie uren, van 13.30 uur tot 16.30 uur. In principe is de beschikbare tijd, mits goed benut, voldoende voor het bestuderen van de tentamenstof. De praktijk leert dat studenten voor ta1900-3 extra tijd gebruiken voor het bestuderen van mineralen in het museum en voor het thuis leren van de chemische formules van de mineralen. Tentaminering Elk onderdeel van ta1900 wordt getentamineerd met een schriftelijk tentamen. Tijdens de tentamens behorende bij de hoorcolleges moet je antwoord geven op meerdere "open vragen" (zie leerdoelen). Tijdens de tentamens behorende bij de practica moet je materiaal analyseren (zie leerdoelen). De cijfers voor de verschillende onderdelen worden gecombineerd tot n eindcijfer voor het vak ta1900. Wanneer de tentamens gegeven worden en wanneer de herkansingstentamens zijn, staat vermeld in het tentamenrooster en het dictaat. In het dictaat staat tevens vermeld waaraan de cijfers moeten voldoen en hoe het eindcijfer tot stand komt. Opmerkingen Studiepunten: ta1900-1 en ta1900-2: beide 1 stp.; ta1900-3, ta1900-4 en ta1900-5: alle delen 0,5 stp. Studiemateriaal Diktaat ta1900 'Mineralen en Gesteenten'. Voor het laatste practicumonderdeel is een extra handleiding nodig. Informatie hierover krijg je tijdens het practicum. Het dictaat is verkrijgbaar bij de dictatenverkoop TA.

46

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ta1910 Algemene Geologie

Studiepunten: 3 Docent: Prof.dr. S.B. Kroonenberg, kmr 225, tst 86025 e-mail: S.B.Kroonenberg@citg.tudelft.nl Vereiste voorkennis VWO kennis van wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie, aardrijkskunde, Nederlands en Engels is noodzakelijk. Enige kennis van Duits en Frans wordt dringend aanbevolen. Inhoud Het college bestaat uit twee delen waarin de basisprincipes van de geologie worden uitgelegd. Er wordt een verband gelegd met de andere disciplines op TA zodat de andere vakken beter in hun kader kunnen worden geplaatst. Deel I : Ontstaan der aarde, geologische tijd, gesteenten en mineralen, gesteentedeformatie; Endogene processen: interne warmte van de aarde, magmas, vulkanisme, metamorfose, aardbevingen en seismiek, magnetisme en gravitatie, plaattektoniek Deel II : Verwering, erosie, grondwater, rivier-, wind-, glaciale, eolische en mariene afzettingsmilieus, sedimenten, oceanen en de atmosfeer; klimaatveranderingen; milieuvervuiling; energie en grondstoffen. Leerdoelen Het doel van het hoorcollege Algemene Geologie is de student inzicht te geven in het functioneren van het systeem aarde: wie de aarde bewerkt moet ook weten hoe de aarde werkt. Daarmee wordt een basis gelegd voor latere vakken als geologisch kaarttekenen, structurele geologie, sedimentologie, bekken-analyse, mineralogie, reservoirgeologie, produktiegeologie, geofysica en petrofysica. De geologie vormt hierbij het cement tussen de verschillende disciplines. Vooral het leren denken in ruimte en tijd is hetgeen wat de student in de technische aardwetenschappen onderscheidt van studenten van alle andere faculteiten. Dit is het 'Leitmotiv' van dit inleidende college. Organisatie Hoorcollege. Het hoorcollege beslaat 3 uur per week gedurende 2 kwartalen. Voor elk college hoort men 1 tot 2 uur de betreffende hoofdstukken uit het boek te hebben gelezen. Voor elk deeltentamen is zeker 30 uur lees/leertijd nodig. Tentaminering Schriftelijk tentamen, waarvan 6 open vragen (60%) en 6 multiple choice vragen (40%) Na elk deel volgt een tentamen handelend over de betreffende stof van het begeleidend boek en de op het college behandelde stof. Oude tentamens kunnen worden bekeken op Blackboard Studiemateriaal Boek 'Understanding Earth' Third edition, 2000, met CDROM, Press & Siever; te verkrijgen bij MV. Oefenvragen achter elk hoofdstuk van het boek en op de CD-ROM. Overhead sheets en figuren van de college's (staan op de Blackboard site)

ta1911 Geologisch kaartlezen

Studiepunten: 1 Docent: Drs. J.C. Blom, kmr 231, tst 83628 e-mail: J.C.Blom@citg.tudelft.nl Overige docenten: Practicumassistenten
47

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Vereiste voorkennis Geen, ofschoon enig ruimtelijk inzicht wonderen kan doen. Inhoud Het vak Geologisch kaartlezen dient als introductiecursus voor de interpretatie en het maken van geologische kaarten. Geologische kaarten worden zeer veel gebruikt bij vrijwel alle aspecten van het werk van een geo-ingenieur, zoals bij mijnbouwkundige, civieltechnische en bouwkundige projecten, alsook bij de exploratie en winning van olie, gas en water. Bij al deze zaken is een gedegen kennis van de geologie van in de ondergrond van zeer groot belang. Tijdens het practicum zal aandacht worden besteed aan de volgende zaken: De orintaties van geologische vlakken en lijnen, hoe deze te bepalen en te interpreteren; De interpretatie van dagzoompatronen, ontstaan door het aan de oppervlakte komen van gesteentelagen; Structuurlijnen van geologische vlakken, en hun belang voor de interpretatie van geologische kaarten; De constructie van geologische profielen; De effecten van plooien en breuken in het gesteente; Enige aspecten van olie- en gasreservoirs; Het afleiden van de geologische geschiedenis uit kaarten en profielen. Leerdoelen Het doel van dit vak is om kennis en vaardigheden te verwerven met betrekking tot: het verkrijgen van een driedimensionaal (geologisch) inzicht uit een tweedimensionaal medium, de interpretatie van geologische kaarten, de constructie van geologische kaarten en profielen, de geologische problemen bij een juiste interpretatie van breuken en plooien, de introductie van de vierde dimensie bij de interpretatie van geologische kaarten. Organisatie Het practicum bestaat uit 7 middagen die allen als volgt zijn ingedeeld: een inleidend college van ca. 1 uur, waarin de theorie wordt behandeld, een practicum waarin de behandelde theorie door het maken van opgaven in de praktijk wordt gebracht. Het practicum is niet verplicht en behoorlijk arbeidsintensief en wordt begeleid door de docent en een aantal student-assistenten. De totale hoeveelheid tijd benodigd voor het maken van alle opgaven varieert van student tot student, maar op zo'n 2 tot 3 uur per practicummiddag moet wel gerekend worden. Voor de voorbereiding voor het tentamen is, indien alle opgaven gemaakt en goed begrepen zijn, 2 uur toereikend. Tentaminering Het tentamen, waarvoor 3 uur beschikbaar is, bestaat uit een geologische kaart, waar schriftelijk vragen over worden gesteld en waarbij alle aspecten van de behandelde theorie ter sprake zullen komen. Indien tijdens de practicummiddagen alle opgaven gemaakt en bovendien besproken zijn met de practicumleiding dan wordt bij het eerstvolgende tentamen een half (bonus)punt toegekend aan de betreffende student. Studiemateriaal Dictaat 'Geologisch Kaartlezen' en opgavenbundel (beiden bij diktaatverkoop)

48

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ta1921 Geologisch werkbezoek

Studiepunten: 1 Docent: drs. J.C. Blom, kmr 231, tst 83628 e-mail: J.C.Blom@citg.tudelft.nl Overige docenten: Drs.M.M. van Tooren Practicum assistentie: diverse docenten en aio's Vereiste voorkennis Voor de vakken Algemene Geologie delen 1 en 2 (ta1910), Mineralen en Gesteenten delen 1 en 2 (ta1900-1 en 1900-2), Practicum Mineralen en Gesteenten (ta1900-3, 1900-4 en 1900-5) en Geologisch Kaartlezen (ta1911) dient een 5 of hoger behaald te zijn. Inhoud Het Geologisch Werkbezoek omvat een 6-daagse excursie door de Belgische en Luxemburgse Ardennen en het Duitse Eifelgebied. Tijdens deze excursie worden ontsluitingen van dagzomend gesteente bekeken teneinde de gedurende het eerste studiejaar behandelde geologie in de praktijk te bestuderen. Onderwerpen die o.a. ter sprake zullen komen zijn: Tertiaire zandafzettingen in een zeearm; De sedimentaire opvulling van een bekken tijdens het Devoon; Diverse aspecten van het ontstaan van kalkkustafzettingen; Hercynische deformatie van het Ardennen-bekken; Diverse aspecten van klastische delta-afzettingen; Het ontstaan van verschillende soorten structuren, zoals breuken, plooien en foliaties; Het ontstaan van de Luxemburgse ijzerafzettingen; Verschillende soorten van ingenieurs-geologische hulpmiddelen; Diverse aspecten van het Eifel-vulkanisme; Het fenomeen hoekdiscordantie. Leerdoelen Een eerste confrontatie met practische geologie; Het verkrijgen van inzicht in de grootte en het uiterlijk van geologische fenomenen; Een beter begrip van de processen die ten grondslag liggen aan de vorming, de deformatie en de erosie van gesteenten en gebergten; Een verhoogd drie- en vierdimensionaal (geologisch) inzicht; Begrip voor de problemen die kunnen onstaan bij de interpretatie van geologische fenomenen; Het verkrijgen van inzicht in opbouw en dimensies van potentile olie- en gasreservoirs. Organisatie Het werkbezoek bestaat uit een zesdaagse excursie door Belgi, Luxemburg en Duitsland, waarbij overnacht wordt in jeugdherbergen en hotels. Het vindt plaats in de eerste week van de vierde onderwijsperiode, waarbij de dagen als volgt zijn ingedeeld: overdag het bekijken van een aantal ontsluitingen; 's avonds nabespreking van de bekeken excursiepunten en het uitwerken van de aantekeningen. Tentaminering Tijdens de excursie dient een verslag te worden geschreven dat op de laatste excursiedag wordt ingeleverd, en dat na beoordeling een cijfer oplevert. Indien dit verslag als onvoldoende wordt beoordeeld dient een essay geschreven te worden over een door de staf te bepalen onderwerp.
49

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Studiemateriaal Excursiegids (wordt uitgereikt)

ta2010 Vervolg Inleiding TA

Studiepunten: 6 Docenten: Prof.dr.P.K.Currie kmr. 216, tst 86033 (deel PW) Prof.dr. C.P.A. Wapenaar, kmr 222, tst 82848 (deel TG) Ir.J.J.de Ruiter, kmr 147, tst 85001 (deel GT) / dr.ir.N.Fraunholz , kmr 81545, tst Dr.Ir.D.J.M. Ngan-Tillard, kmr 112, tst 86843 (deel IG) Vereiste voorkennis ta1100 Inleiding TA Inhoud Het project in het tweede jaar moet studenten een kans geven zich te verdiepen in een van de onderzoeksthemas van TA en ervaring op te doen met het analyseren en oplossen van een (deel)probleem uit het betreffende onderzoeksgebied. Op deze wijze maken studenten kennis met de kern van het werk binnen TA. De precieze invulling van de projecten wordt door de verschillende secties gedaan. Leerdoelen Kennismaken met het definiren en uitvoeren van een onderzoeksvraag binnen een lopend onderzoeksproject van een van de secties. Onderdelen daarvan zijn het doen van literatuuronderzoek, verzamelen en analyseren van gegevens en het schrijven van een verslag en geven van een presentatie. Organisatie De secties Petroleumwinning, Technische geofysica, Grondstoffentechnologie en Ingenieursgeologie bieden ieder een project aan waarop studenten kunnen intekenen. Dit zal tijdig in het TA Nieuws worden aangekondigd. Vervolgens zal iedere groepje door een of meer docenten begeleid worden. Studiemateriaal Wordt bij de start van het project bekend gemaakt

ta2090 Geostatistiek
Studiepunten: 2 Docent: Ir. M Huisman, ITC e-mail: M.Huisman@itc.nl Inhoud Zie vakomschrijving ta3090.

ta2300 Practicum Mijnbouwchemie

Studiepunten: 3 Docent: Dr. A. van Sandwijk, kmr. 149, tst. 86044 e-mail: A.vanSandwijk@citg.tudelft.nl Practicum assistentie: J.A.M. van den Berg, kmr 133, tst 82531 en mw. J. van Haagen-Donker, kmr. 133, tst. 82531

50

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Vereiste voorkennis VWO-chemie of voldoende resultaat voor toets ta0200, De Chemische Basis. Inhoud Het practicum is opgebouwd uit drie blokken. Aan de orde komen chemische analysetechnieken, verdelingsevenwichten, stroomsterkte-potentiaaldiagrammen, reactiekinetiek, elektrodes, corrosie, Eh-pH diagrammen, het roosten van een chalcopyriet erts, scalevorming, T-x diagram van een binair systeem en de bepaling van het carbonaatgehalte in lss en het gehalte aan chloriden in zand. Leerdoelen Confrontatie voor wat betreft de Mijnbouwchemie van theorie en praktijk. Het opdoen van experimentele vaardigheid in algemene zin. Het leren interpreteren van experimentele gegevens. Organisatie Ter voorbereiding van een practicummiddag is gemiddeld 1 uur voldoende wanneer de twee tentamens ta1200 Mijnbouwchemie met voldoende resultaat zijn afgelegd. De voorbereiding wordt steeksproefgewijs gecontroleerd door middel van n of meerdere voorbesprekingen. Tentaminering Per blok moet een schriftelijke toets afgelegd worden waarin aan de hand van de ingeleverde waarnemingenbladen de experimentele gegevens genterpreteerd moeten worden. Het eindcijfer van het practicum wordt vastgelegd uit de cijfers voor drie toetsen en de cijfers voor de afgenomen voorbesprekingen Opmerkingen Lokatie: Scheikundige Technologie en Materiaalkunde, Julianalaan 136, Delft. Studiemateriaal Practicumhandleiding

ta2910 Sedimentologie I
Studiepunten: 2 Docent: Dr. M.E. Donselaar, kmr 231, tst 85108 e-mail: M.E.Donselaar@citg.tudelft.nl Vereiste voorkennis Colleges Algemene Geologie (ta1910) Inhoud Het vak Sedimentologie I geeft een inleiding in de sedimentologie. De verschillende sedimentaire milieus worden geanalyseerd. De sedimentaire processen welke een rol spelen in de afzonderlijke milieus worden beschreven. De resulterende sedimentaire facieskarakteristieken worden behandeld. De nadruk hierbij ligt op de analyse van: de preservatiemogelijkheden in de geologische geschiedenis; de inwendige opbouw en heterogeniteiten van sedimentlichamen; de uitwendige vorm van sedimentlichamen; de ruimtelijke stapeling (architectuur) van de lichamen tijdens bekkenvulling; de subsurface (well log) expressie van de gepreserveerde sedimen-ten. Leerdoelen Het verkrijgen van kennis en vaardigheden met betrekking tot: het herleiden van sedimentaire processen door analyse van sedimentaire facies; het interpreteren van sedimentaire milieus met hulp van facies-analyse;
51

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ruimtelijk inzicht in de architecturele opbouw van sedimentlichamen in de ondergrond; de mogelijke heterogeniteiten binnen sedimentlichamen en de invloed hiervan op de stroom van vloeistoffen.

Organisatie Het college beslaat 12 lesuren, en is als volgt ingedeeld: Een inleidend college van drie lesuren. Hierin wordt de samenhang van het vak met de rest van het curriculum binnen de faculteit uitgelegd. Er wordt een overzicht gegeven van de indeling van de 12 lesuren. Er wordt uitgebreid ingegaan op de principes en definities van de sedimentologie. De sedimentaire analyse-methoden worden uitgebreid uitgelegd, inclusief de subsurface analyse. In de resterende lesuren worden de belangrijkste sedimentaire milieus behandeld. Dit zijn: fluviatiel, eolisch, lacustrien, deltaisch, lineaire klastische kusten, kalkkusten, klastische getijdeshelf (inclusief getijde-theorie), diepzee-zanden. Aan het eind van elk dubbel lesuur (de lessen worden gegeven in 6 ochtenden van elk twee uren) wordt een 'preview' gegeven van de stof die in het volgende college zal worden behandeld. Aan het begin van elk dubbel lesuur wordt een kort overzicht gegeven van de stof die in het vorige college behandeld is. Tentaminering Het tentamen wordt schriftelijk afgenomen. De ter college gegeven stof plus de PowerPoint files op het Blackboard, en de inhoud van de syllabus dienen als basis voor de tentaminering. Opmerkingen Studiepunten: NB.: twee punten voor ta2910 en ta2911 samen! Studiemateriaal syllabus + Blackboard site

ta2911 Practicum Sedimentologie I

Studiepunten: 0 Docent: Dr. M.E. Donselaar, kmr 231, tst 85108 e-mail: M.E.Donselaar@citg.tudelft.nl Overige docenten: Vier AIO's Vereiste voorkennis Het vak Mineralen en Gesteenten I (ta1900, inclusief practica) dient met succes te zijn afgerond (vijf of hoger). Inhoud Het practicum sedimentologie I maakt de student vertrouwd met de sediment-petrografische analyse. De analyse vindt plaats aan de hand van microscopie van boorcuttings en dunne doorsneden van boorkernen en monsterstukken. Het practicum concentreert zich op de beschrijving van zanden, zandsteen en kalksteen. De nadruk van de beschrijving ligt op de relatie tussen de verschillende sediment-petrografische parameters (zoals korrelgrootte, sortering, textuur, diagenese) en petrofysische eigenschappen (porositeit en permeabiliteit). Tevens wordt ingegaan op de relatie tussen de sediment-petrogra-fische eigenschappen en het milieu van afzetting. Leerdoelen Het verkrijgen van kennis en vaardigheden met betrekking tot: het interpreteren van sedimentaire milieus met hulp van sediment-petrografische analyse; de invloed van diagenetische processen op de stroom van vloeistoffen.

52

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Organisatie Het practicum beslaat 10 practicummiddagen en is als volgt ingedeeld: Elke middag begint met een inleidend college. Hierin wordt uitleg gegeven van de toe te passen analyse-methoden. Dia's worden getoond van dunne doorsne-den en de relevante informatie uit deze doorsneden wordt uitgebreid behandeld. Daarna volgt het zelfwerkzaamheidgedeelte, waarin de student (vaak in groepen van twee) de analyse-opdrachten uitvoert. Aan het eind van de middag wordt klassikaal het geanalyseerde materiaal behandeld met behulp van dunne doorsn-den. Hierbij vindt actieve participatie van de student plaats. Tentaminering Het tentamen wordt schriftelijk afgenomen. De stof van de inleidende colleges, plus de practicumhandleiding, en de gemaakte aantekeningen tijdens het uitvoeren van de analyseopdrachten dienen als basis voor de tentaminering. Er wordt naar gestreefd om het tentamen kort na het einde van het practicum te geven (meestal wordt hiervoor de laatste practicummiddag gebruikt). Gezien het sterk visuele karakter van de sediment-petrografische analyses, bevordert de korte periode tussen practicum en tentamen de slagingskans. Tijdens het tentamen worden o.a. een aantal dia's getoond van dunne doorsneden, welke beschreven dienen te worden. De doorsneden zijn alle tijdens de nabesprekingen behandeld Opmerkingen Studiepunten: NB.: twee punten voor ta2910 en ta2911 samen! Studiemateriaal Practicumhandleiding 'Toegepaste Sedimentologie', Blackboard files

ta2920 Structurele geologie

Studiepunten: 1 Docent: Drs. J.C. Blom, kmr 231, tst 83628 e-mail: J.C.Blom@citg.tudelft.nl Vereiste voorkennis ta1910, ta1911 Inhoud Het vak Toegepaste Structurele Geologie bouwt voort op delen van Algemene Geologie en is vooral gericht op het leggen van een basis voor elementaire toepassingen van het vak. De leerstof bevat de volgende onderwerpen: inleiding in de structurele geologie, de plaattektoniek, classificatie van structurele domeinen en verschillende soorten analyse; de effecten van stress en strain op gesteenten; bepaling van in situ stress, spanningsverdeling in de korst; het ontstaan en de vorm van breuken en barsten in het gesteente en het effect ervan op vloeistofstromen; compressiestructuren en gebalanceerde profielen; extensiestructuren; strike slip-, zout- en inversiestructuren. Leerdoelen Het verkrijgen van kennis en vaardigheden met betrekking tot: de interpretatie van structuren in de korst aan de hand van kaarten en profielen en met behulp van kennis van fundamentele deformatieprocessen en -principes; de interpretatie en analyse van gesteentebewegingen in ruimte en geologische tijd, gebaseerd op regionale en detail gegevens; berekeningen van gesteenteverplaatsingen gebruikmakend van basisprincipes en formules. Verdelingen van (ondergrondse) vloeistofdrukken;
53

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

de interpretatie van extensie- en compressiestructuren in sedimenten met behulp van eenvoudige berekingen; het beoordelen van gesteentedeformatievormen in termen van spanningsverdelingen. Berekenen en grafisch weergeven van deformatie randvoorwaarden m.b.v. Mohr cirkels; Het interpreteren van de deformatie van sedimenten als gevolg van horizontale bewegingen in de ondergrond of van het inverteren van reeds aanwezige structuren.

Organisatie Het college beslaat 14 lesuren, bestaande uit 7 zittingen van elk 90 minuten. Hierbij worden alle onder-werpen zoals vermeld in de inhoud behandeld d.m.v. computerpresentaties. De gebruikte tekst en figuren zullen beschikbaar zijn op een van de servers van de opleiding, het preciese adres wordt bekendgemaakt tijdens het eerste college Tentaminering Het tentamen wordt schriftelijk afgenomen. De beschikbare tijd is drie uur, tekenmateriaal en een zakrekenmachine zijn nodig bij het tentamen. Studiemateriaal Wordt uitgedeeld tijdens colleges en is beschikbaar via server. Literatuur: Hoofdstukken uit: 'Structural Geology of Rocks and Regions', second edition, Davis & Reynolds, Wiley and Sons, 1996.

ta2921 Geologische constructies

Studiepunten: 1.5 Docent: Drs. J.C. Blom, kmr 231, tst 83628 e-mail: J.C.Blom@citg.tudelft.nl Overige docenten: Practicumassistenten Vereiste voorkennis Geologisch Kaartlezen (ta1911) Inhoud Het vak Geologische Constructies is een vervolg op de eerstejaars cursus Geologisch Kaartlezen (ta1911), waarbij verder wordt ingegaan op de verschillende constructiemogelijkheden voor zowel de constructie als de interpretatie van geologische structuren en kaarten. De volgende onderwerpen zullen behandeld worden: Structuurkaarten Breuken Stereografische projectie Geologische profielconstructies Olie- en gasvoorkomens Subsurfacekaarten Boorgatgegevens. Leerdoelen Het verkrijgen van kennis en vaardigheden met betrekking tot: een vergrote geologische kennis; het verkrijgen van driedimensionaal (geologisch) inzicht; de constructie van geologische kaarten en profielen; de verwerking en interpretatie van diverse soorten geologische gegevens; de uitwerking van verschillende soorten gegevens tot een model voor de geologie van de ondergrond in drie (en soms vier) dimensies.
54

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Organisatie Het practicum bestaat uit ca.14 middagen die allen als volgt zijn ingedeeld: - een inleidend college van ca. 1 uur, waarin de theorie wordt behandeld, - een practicum waarbij de theorie wordt losgelaten op de te maken opgaven. Het practicum is behoorlijk arbeidsintensief en niet verplicht. Begeleiding wordt gegeven door de docent en een aantal student-assistenten. De totale hoeveelheid tijd benodigd voor het maken van alle opgaven varieert sterk, maar op zo'n 2 uur per middag moet zeker gerekend worden. Voorbereidingstijd voor het tentamen zal ook sterk variren, maar hoeft, indien alle opgaven gemaakt zijn, niet erg lang te zijn. Tentaminering Het tentamen zal schriftelijk worden afgenomen, waarbij zal worden geprobeerd om zoveel mogelijk behandelde punten en constructies te combineren tot n groot geologisch vraagstuk. De beschikbare en benodigde tijd voor het tentamen bedraagt 3 uur. Indien tijdens het practicum alle opgaven zijn gemaakt n besproken met de practi-cumleiding, wordt aan de betreffende student een heel (bonus) punt toegekend bij het eerstvolgende tentamen. Studiemateriaal Diktaat 'Geologische Constructies' en opgavenbundel (beiden bij diktaatverkoop TA)

ta2930 Geologie van Nederland

Studiepunten: 1 Docent: Prof.dr. S.B. Kroonenberg, kmr 225, tst 86025 e-mail: S.B.Kroonenberg@citg.tudelft.nl Vereiste voorkennis College 'Inleiding geologie' (ta1910) Inhoud Het vak bestaat uit 6 colleges over de diepere ondergrond van Nederland (Carboon t/m Tertiair) en 6 over de ondiepe ondergrond (Kwartair). Leerstof: Onderwerpen (globaal): 1. Tectonische setting, Nederland in Europa 2. Devoon, Carboon, steenkool 3. Perm, gas 4. Trias, zout 5. Jura Krijt, olie, kalk 6. Tertiair, Bruinkool, zilverzand 7. Kwartair inleiding 8. Kwartair Presaalien 9. Elsterien, Saalien 10. Eemien, Weichselian, zand, grindwinning 11. Holoceen, zeespiegel, kust, turf, waterwinning 12. Holoceen, rivieren, kleiwinning Leerdoelen De student verkrijgt inzicht in de geologische bouw van Nederland, zowel de diepe ondergrond ten behoeve van de studierichtingen TG en PW als de ondiepe ondergrond voor TG (GPR) en IG. Tevens heeft hij globaal inzicht in het voorkomen van de voornaamste delfstoffen, en in enkele milieuaspecten die met winning te maken hebben (bodemvervuiling, bodemdaling). Organisatie Het onderwijs bestaat uit 12 college-uren, geroosterd in blokken van twee uur
55

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Tentaminering Schriftelijk examen met deels open end, deels multiple choice vragen. Studiemateriaal - Synopsis Petroleum Geology of the Netherlands; speciale uitgave Geologie en Mijnbouw 1993 (ook in: H.E. Rondeel, D.A.J. Batjes & W.H. Nieuwenhuijs (eds)(1996): Geology of Gas and Oil under the Netherlands, Kluwer, pp S1-S20) (verplicht). H.J.A. Berendsen: (1996) De vorming van het land. - Overhead sheets en figuren (op de Blackboard site)

ta3080 Sampling for Mining

Credit points: 1 Lecturer: mw.dr. R.D.van der Weijden e-mail: R.D.VanderWeijden@citg.tudelft.nl Prerequisites: wi2068ta Contents Sampling is an important tool for process and quality control. Samples are not necessarily representative for the batch or flow that is being analyzed. The larger the sample, the smaller the deviation of the measured parameter from the actual parameter value. Statistics can be used to calculate the probability that a right decision is made. It is also important to ensure that bias during sampling is avoided unless directed sampling is advantageous. Aforementioned aspects are discussed during the course. Goals Obtain working knowledge on the sampling of solid materials. Organisation c1: Introduction sampling c2: Decision-making in statistics c3. Pierre Gys formula for sampling c4: Application of sampling theory Examination Written examination. Course material Diktaat sampling

ta3090 Geostatistics, including practical

Credit points: 2 Lecturer: M. Huisman, ITC, Kanaalweg 3, room 125, 015-2748813 e-mail: huisman@itc.nl Prerequisites: wi2042ta, wi2068ta Contents Geostatistics relate to the interpretation of data with a spatial or temporal correlation. Tools are presented for interpolation of data points or estimation of macroscopic entities. The basic principles are explained and illustrated with applications. The following topics will be discussed:
56

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

global and point estimation techniques, data declustering, semivariance, stationarity, semivariograms, various types of kriging, spatial distribution of points, statistical tests, Markov chains, fractals, and uncertainty analysis using Monte Carlo simulation. Goals Obtain working knowledge on geostatistical estimation techniques and concepts for characterization. Organisation The course consists of lectures and practical exercises (obligatory). Course material Lecture notes Geostatistics, ta3090.

ta3160 Underground mining

Credit points: 2 Lecturer: Dr. L. Rattmann, Aachen University of Technology e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Other lecturers: to be announced Prerequisites: ta1210 Contents World mining facts and figures. Methods for underground exploitation of metalliferous and other ores as well as coal and other minerals. Mineral resources. Stages and phases in finding and exploiting a mineral deposit. Environmental impact studies. Mine planning, Mine development. Underground mining methods: room-and pillar mining, stope and pillar mining, sublevel stoping, shrinkage stoping, cut-and-fill mining, longwall mining, sublevel caving and block caving. Environmental and other effects of mining methods. Sinking and equipment of shafts. Road heading technology. Drilling, blasting, explosives. Mechanical breakage and excavation. Support of underground workings. Mine ventilation. Hazardous gases, mine climate. Human working environment. Goals Students should be able to make a (illustrated) proposition of mining approaches for an explored mineral deposit, regarding all aspects as discussed in the lectures. Examination Written Course material Course notes supplied by lecturer

57

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ta3170 Open Pit Mining

Credit points: 2 Lecturer: Prof. Charlie Pelley (Queen's University) Prerequisites: ta1210 Contents Mining methods for exploitation of shallow mineral deposits including metalliferous and other ores, crushed aggregates, crushed feedstocks, dimension stone and other industrial minerals, brown and hard coal. Open-pit mining, open-pit area mining, opencast area mining, stone quarrying and auger mining> methods and equipment. Use of power shovels, methods with dragline excavators, types and applications of bucketwheel excavators. Mine planning: dimensions and ratios, economic and grade limits. Influence of overburden stability an diggability. Drilling and blasting. Explosive energy. Excavation and transport. Land rehabilitation, environmental aspects. Operational efficiency. Computer models: economically optimal open-pit design. In the optimal utilization of resources in Europe, the third world and world-wide, opencast area mining is especially important for efficiently producing coal as a fuel and a feedstock while open-pit mining and open-pit area mining are conspicuously important for profitably mining respectively low-grade ore and low-value brown coal deposits. Goals Students should be able to calculate an economic pit limit by manual and computerized methods, understand the important aspects of pit planning, carry out simple blast layout and design, choose an excavation and haulage system and ensure adequate reclaimation practices. Organisation The course is delivered through powerpoint lectures which are available on Blackboard. Additional papers and notes`are provided during the lectures. Evaluation nis through term assignments and a final written exam. Examination Written Remarks Students should have a basic knowledge of ore deposit types and some initial introduction to explosives. Course material Handbook: W. Hustrulid & M. Kuchta, 'Open-pit mine planning & design' (Balkema) Order ahead of time through MV or from the bookstore

ta3191 Surpac Software for Mine Design and Planning

Credit points: 2 Lecturer: Dr B. Ding, room 148, tel 84496 e-mail: B.Ding@citg.tudelft.nl Prerequisites: ta3170 completed, or course being taken at the same time(this prerequisite is not applicable if scheduling is not possible).

58

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Contents Introduction on the software principle; Grahic tools for mine design. Database construction and data manipulation; Topographic surface modelling; Borehole data 3D extraction and display; Drillhole section and orebody polygon digitizing; Orebody solid mdeling and resource estimation using polygonal methods; Block modeling and detailed reserve estimation; Pit limit optimization and pit push backs (together with Wittle Software - floating cone. The Lerchs-Grossman method in 2 and 3 dimensions combined with multi-element considerations ) Mine design tools for openpit and (briefly) undergroud mining; Pit survey database and tools; Blasting design and grade control; Production scheduling and control. Use of commercial software such as Whittle 4-X and Surpac. Goals To provide students with an overview of computer mine design for an open pit mine in preparation for the fourth year course in computer aided mine designing. Organisation Instruction-lectures and computer practicals Examination Assessment through a written exam or test / assignments Course material Course notes

ta3270 Analysis of Raw Materials

Credit points: 1.5 Lecturer: Mw.dr. R.D. van der Weijden, kmr 104, tst 88849 e-mail: R.D.VanderWeijden@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr. A. van Sandwijk, kmr 149, tst 86044 Prerequisites: ta1200 Contents In the course ta3270 raw materials analysis, chemical and partly physical analysis methods are discussed. Methods that are frequently used in laboratories are discussed in detail, other, more complex methods will be dealt with briefly. Every time the application of the techniques will be the focus: which analysis problem can be solved with which method. The course starts with a general introduction about chemical analysis. After that, element analysis, phase analysis, surface analysis, particle analysis, thermal analysis methods and chromatographic analysis methods will be dealt with. An introductory apparatus tour can be organized in case the students request this. Goals The course ta3270 raw materials analysis is designed to provide insight in chemical and partly physical analysis methods for fourth year students, that can provide a solution for analysis problems arising in his graduation or future professional practice. Examination Written Course material Compendium

59

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ta3300 Raw materials technology II

Credit points: 3 Lecturer: dr. P.C. Rem, kmr 124, tst 83617 e-mail: P.C.Rem@citg.tudelft.nl Other lecturers: dr. N. Fraunholcz, kmr 120, tst 81545 Prerequisites: ta1210, ta1211 Contents Theory of size reduction. Crush instruments, crush and grind circuits. Principles of sedimentation, filtration and fluidization. Cost price calculation of unit-operations and cost price calculations of a process. Characteristics of suspensions and cyclones, theory of sedimentation, filtration, fluidisation, drying, magnetic separation and density separation. Goals An understanding of the fundamental principles of liberation and minerals processing. Organisation The course is offered as two separate parts, i.e., size reduction (by dr. Fraunholcz) and processing (by dr. Rem), in two consecutive blocks of lectures. Both parts are examined orally. Examination Written Course material Lecture notes ta3300 'Grondstoffentechnologie II', part A and B, Handout 'magnetische scheiding'

ta3301 Practical Raw MaterialsTechnology II

Credit points: 1 Lecturer: dr. P.C. Rem, kmr 124, tst 83617 e-mail: H.vanderMeulen@citg.tudelft.nl Practical support: Van der Meulen, H., kmr 120, 87848 Prerequisites: ta3300 Contents Mineral processing, lab practical Goals To provide hands on experience in the lab practices of mineral processing Organisation In the first part of the course, a mineral will be liberated from ore and a ball mill will be sized on the basis of labdata and required capacity. The second part will be a series of wet separations to remove fines and concentrate the mineral on the basis of density or magnetic behaviour, so as to predict the concentrate quality. Examination Other

60

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ta3320 Pyrometallurgy, incl. case studies

Credit points: 3 Lecturer: Prof.dr. M.A. Reuter, room 141, ext. 82903 e-mail: M.A.Reuter@citg.tudelft.nl Other lecturers: Prof. R.H. Eri (University of Witwatersrand, South Africa) Contents General Introduction. Mass and Energy Balances and Data Reconciliation. Thermochemistry and Phase Equilibria in Pyrometallurgy. Mattes and Slags. Refractories. Kinetics. Special topics on e.g. steel. Environmental Aspects. Goals Rationale: To provide the student with a fundamental understanding of the thermodynamcis and kinetics of pyrometallurgical. Learning Outcomes: Understand the principles of thermodynamcis and kinetics in an industrial metallurgical environment and solve appropiate problems set in an industrial environment. Organisation 2 lectures per week and 1 case study lecture per week Lectures supported by relevant case studies involving using industrially relevant examples. Assignments: 4 case studies. Examination Assessment: 60% Case Studies and 40% Examination Course material T. Rosenqvist, Principles of extractive metallurgy (1984) Lecture notes with worked examples

ta3330 Metallurgical Processes with focus on Recycling

Credit points: 2 Lecturer: Prof.dipl.-ing. U.M.J. Boin, room.139, tel 87801 e-mail: U.M.J.Boin@citg.tudelft.nl Other lecturers: invited lecturers from Industry Contents Metallurgical processing of base and alloying metals with particular focus on recycling, layout of processing plants and basis economics associated with. Goals To provide the student with a fundamental understanding of the process technology of pyrometallurgy and hydrometallurgy, applied to natural and industrial recycled raw materials, its plant layout and economic consequences. Learning Outcomes: Overview and understand the principles of industrial pyrometallurgical process technology and its particular application to recycling raw materials. Organisation Teaching/Learning Methods: Lectures supported by relevant case studies involving using industrially relevant examples. Assignments: Four Case Studies Examination Assessments: 80% Case Studies and 20% Examination
61

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Course material Various handouts

ta3331 Practical extr. Metallurgy II

Credit points: 2 Lecturer: Prof.dr. M.A. Reuter, room 141, tel 82903 e-mail: M.A.Reuter@citg.tudelft.nl Practical support: J.A.M. van den Berg, kmr 133, tst 2531 Contents A series of hydrometallurgical and pyrometallurgical experiments such as the reduction of iron oxide with carbon monoxide in an isothermal fixed bed reactor, matt smelting of copper sulfide ores, Parkes process: the desilvering of a lead bullion, measurements of hat loss of an electrically heated laboratory furnace, the fundamental fysical aspects of mixing and stirring, determination of the gross calorific value of coal and coke by the adiabatic bomb calorimeter and the carbon and sulfur determination with a LECO induction furnace Organisation 8 afternoons Examination One written test of 3 hours and writing some reports. The mark for the test will weigh higher than the marks for the reports in the final examination mark. Course material Practical manual ta3331 Extractieve Metallurgie II

ta3340 Fluid Dynamics in Metallurgical Processes

Credit points: 3 Lecturer: Prof.dr. M.A. Reuter, room 141, ext. 82903 e-mail: M.A.Reuter@citg.tudelft.nl Other lecturers: dr. Y. Yang, room 145, ext. 82542 Contents Introduction to transport phenomena and properties in metallurgical operations. Fluid dynamics. Dimensional analysis and reactor design. Homogeneous and heterogeneous reactions. Goals Rationale: Provide a fundamental discussion of mass and heat transfer in extractive metallurgical unit operations. Apply this knowledge to the modelling and design of reactors in pyrometallurgy and hydrometallurgy. Learning Outcomes: Understand the principles of industrial pyrometallurgical and hydrometallurgical reactor modelling, simulation and design (Part 1). Organisation 2 lectures per week, 1 modelling and simulation practical per week. Lectures supported by relevant case studies involving using industrially relevant examples. Assignments: Tutorial/Case Studies using Excel, and computational fluid dynamic simulation software such as PHOENICS. Examination Assessment: 40% Tutorials and 60% Open boek examination
62

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Course material First three chapters in R.I.L. GuthrieEngineering in Process Metallurgy (1992) (pp. 1-211); Handouts (update annually)

ta3350 Data analysis

Credit points: 2 Lecturer: mw.dr. R.D. van der Weijden, room 104, tel. 88849 e-mail: R.D.VanderWeijden@citg.tudelft.nl Contents The data obtained from industrial facilities is generally inaccurate. This inaccuracy should be taken into account when making inferences with respect to the process or when modelling the process. In this course, techniques are presented to characterize and simulate ill-defined defined processes.Starting point is the design and the interpretation of experiments used to develop and optimize a process. Interpretation makes use of advanced techniques such as neural networks, fuzzy logic, cluster analysis and the traditional analysis of variance. Implementation of these techniques for the optimization of existing processes will be discussed. Furthermore, the mechanics of statistical process control is evaluated. The use of all techniques is illustrated with relevant case studies. Course material Lecture notes ta3350

ta3360 Heat and Mass Transfer in Metallurgy

Credit points: 3 Lecturer: Prof.dr. M.A. Reuter, room 141, ext. 82903 e-mail: M.A.Reuter@citg.tudelft.nl Other lecturers: dr. Y. Yang, room 145, ext. 82542 Prerequisites: ta3320, ta3330, ta3340 Contents Heat and mass transfer through motionless media. Heat and mass transfer in convective flow systems. Goals Rationale: This course focusses on the heat and mass transfer through motionless media as well as convective flow systems. To provide the student with a fundamental understanding of the modelling design of reactors in pyrometallurgy and hydrometallurgy especially focusing on the above mentioned aspects. Learning Outcomes: Understand the principles of industrial pyrometallurgical and hydrometalurgical reactor modelling and design (Part 2). Organisation 2 lectures per week, 1 modelling and simulation practical per week. Lectures supported by relevant case studies involving using industrially relevant examples. Assignments: Tutorials and case studies using Excel, and computational fluid dynamic simulation software such as PHOENICS. Examination Assessment: 50% Tutorials and 50% Open book examination

63

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Course material Chapters 4 and 5 in R.I.L. Guthrie, Engineering in Process Metallurgy (1992),(pp. 212-359), Handouts, including metallurgical reactor design (update annually)

ta3440 Petroleum engineering

Credit points: 2 Lecturer: not yet decided e-mail: P.K.Currie@citg.tudelft.nl Contents This is a new course. Contents will include: The life cycle of an oil/gas field. Brief description of the design, construction and operation of wells and surface facilities. Optimal drainage of a reservoir and techniques for improving recovery. Economic analysis. Full Field Development Plan for a gas field. Visits to a drilling rig and other facilities. Goals To introduce the student to the basic concepts and techniques used in petroleum engineering. Organisation Not decided, probably some project work in teams

ta3450 Petroleum Geology

Credit points: 2 Lecturer: prof.dr. S.M. Luthi, room 260, tel. 86019 e-mail: S.M.Luthi@citg.tudelft.nl Prerequisites: General Geology, Flow in Rocks Contents This course gives an overview of the conditions that are necessary for oil and gas to accumulate in reservoirs. This is first illustrated in concepts and then in a few relevant case studies. The life of a reservoir is discussed from initial basin studies to exploration, appraisal development and finally abandonment. The task of the petroleum geologist during these various phases is illustrated, as well as his interaction with other disciplines such as reservoir engineering, geophysics, and petrophysics. Material on hand includes among others cores, logs and seismic lines. Goals The objective of this course is to give the student a thorough introduction into petroleum geology. Organisation The course consists of lectures. Some exercises and hands-on practicals may be included. Course material Probably P.K. Lint (2001) Basic Petroleum Geology. OGCI, 458 p.

64

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ta3470 Flow & Heat Transport

Credit points: 2 Lecturer: Dr.ir. W.M.G.T. van den Broek, room 205, tel 86065 e-mail: W.M.G.T.vandenBroek@citg.tudelft.nl Practical support: G.M. Sigon, kmr. DL124-C, tst. 86030 Prerequisites: tn4780tu, Fysische Transportverschijnselen Contents In the first two years knowledge has been gained on transport phenomena. The lecture course ta3470 Flow & Heat Transport is a continuation of former courses comprising both general subjects and subjects that are important for the petroleum engineer but were not treated yet. The first part of the course is on heat transport through conduction. The attention is focused on non-stationary transport problems. The use of sources and sinks to solve specific problems is demonstrated. Both analytical solutions (error function, exponential integral) and solutions in graphical form are presented. Finally aspects of heat transport during pipe flow are treated. The second part of the course is on single-phase flow. Covered subjects are: pressure gradients for laminar and turbulent flow in a tube and in an annulus, boundary-layer flow, velocity profiles for turbulent flow, aspects of flow in separation equipment and pressure effects occurring for a combination and for a division of flows. The third part of the course is on horizontal and vertical gas-liquid flow. Attention is given to, among other subjects: flow regimes, calculation of the pressure gradient for low liquid hold-up horizontal flow, and calculation of friction pressure gradients in general. In the practical work a number of aspects and phenomena treated in the course are illustrated. Goals 1. Gather more extensive knowledge on flow phenomena and heat transport. 2. Be able to perform relevant calculations: e.g. a temperature rise, a pressure gradient, a velocity profile, a boundary-layer thickness. Organisation In the lecture hours are successively treated: heat conduction, flow phenomena and gas-liquid flow. A substantial part of the lecture time is dedicated to calculations. The practical work consists of carrying out some experiments and an individual assignment. In each case a report must be written. Examination Written exam of 3 hours with mainly calculation problems. A final mark is not given unless the practical work is completely finished. For the final mark the written exam and the practical work are weighed as 80 and 20 %, respectively. Course material Lecture notes: W.M.G.T. van den Broek "Stroming en Warmteoverdracht PW"

ta3600 Seismic Data Acquisition & Processing

Credit points: 2 Lecturer: Dr.ir. G.G. Drijkoningen, room 224b, tel 87846 e-mail: G.G.Drijkoningen@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr.Ir. D.J. Verschuur, tst. 82403 Prerequisites: ta1400, tn254 (Fourier Analysis)
65

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Contents In this course the principles of seismic data acquisition and processing will be taught. This means that the physical principles of seismics will be discussed, and linked to the current practice. The topic data acquisition will go into present-day equipment: seismic sources, receivers and recorders. Furthermore, processing-related aspects of data acquisition will be dealt with: seismic survey design and 3-D aspects. The topic seismic data processing will first discuss the most important framework (CMP processing, velocity analysis, stacking, migration). Then, specific processing steps will be discussed in more detail: static corrections, deconvolution, (f,k) processing, DMO, migration algorithms and time-depth conversions. Next to this course, separate practicals (ta3601) are given in which the concepts are brought into practice: For the data acquisition, a practical is compulsory which is usually givan at Wassenaar beach. For the data processing a practical is compulsory in which several dat sets must be processed with the aid of a commercial processing package. Goals This course is designed to: Clarify which physics form the basis of seismics, specifically the wave equation derived from Newton's law and Hookes law; Show the students which (physical) grounds are the basis of the techniques and methods used in the practice of seismic data acquisition and processing; Give students an overview of the complete process of data acquisition and processing, from the measurements in the field to a (migrated) end section that the geologist can use as a cross-section of the subsurface. Organisation The course is given via oral lectures. Examination Written Remarks The course includes one week of computer exercises (afternoons) and 2 days field exercise. Course material Lecture notes: G.G. Drijkoningen, 'Seismic data acquisition' Lecture notes: G.G. Drijkoningen & D.J. Verschuur, 'Seismic data processing' (both for sale at the consierge lobby)

ta3601 Practical Seismic Data Acquisition & Processing

Credit points: 1 Lecturer: Dr.ir. G.G. Drijkoningen, room 224b, tel 87846 e-mail: G.G.Drijkoningen@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr.Ir. D.J. Verschuur Prerequisites: ta1400, tn254 Contents This practical consists of two parts, one is a practical in the field, and one is a practical at the lab. The practical in the field aims to show the student different aspects of the data acquisition. In addition, it gives an overview of the different components of the data acquisition system. The other part, in the lab, consists of a suite of exercises that link up to the course work (ta3600). The student has to process some data (synthetic and field data) using some basic and more advanced processing schemes. For this practical, a commercial software package is used.
66

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Goals The aim of the data acquisition practical is to show the student the different aspect of seismic data gathering in the field. The processing practical has the goal to illustrate, in a practical way, the processing steps as given in the general course (ta3600). Organisation The practical for the data acquisition is a field day where the group as a whole must set up the acquisition and measure the data themselves. The processing practical is organized via exercises whereby each exercise takes a few hours. These hours are available via planned afternoons in the schedule. Examination The student has to make some exercises and need to be approved by lecturer Course material Exercises are given at the practicals

ta3630 Introduction seismic data acquisition and processing

Credit points: 1 Lecturer: Dr.ir. G.G. Drijkoningen, room 224b, tel 87846 e-mail: G.G.Drijkoningen@citg.tudelft.nl Prerequisites: ta1400, tn254 (Fourier analysis) Contents This course deals with the most important aspects of reflection seismics. Aspects of data acquisition (seismic sources, receivers and recorders), and of data processing (CMP processing, velocity analysis, stacking, migration) will be dealt with. For this course half a day practical in data acquisition is compulsory (usually at the beach at Wassenaar). Goals This course is designed to: teach the very basics of signal processing; discuss a few steps in processing to give this group of students sufficient knowledge to attend the course Seismic Interpretation. Examination Written Remarks This course is meant for third year students Petroleum Engineering and Engineering Geology Course material Lecture notes: G.G. Drijkoningen, 'Introduktie Seismische Data Acquisitie en Processing'.

ta3710-00 Discontinuous rock mechanics

Credit points: 2 Lecturer: Dr. H.R.G.K. Hack, ITC Delft,Kanaalweg 3, 2628 EB Delft, tel 015-2748815 e-mail: hack@itc.nl Prerequisites: ta2100, ta3780, ta3790
67

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Contents Intact rock versus rock mass. Characterisation and properties of discontinuities in rock. Characterisation and properties of discontinuous rock masses. Mechanical and physical behaviour of discontinuous rock masses. Weathering of discontinuous rock masses. Characterisation and properties of weathered rock masses. Mechanics of weak rock(s) (masses) and cemented soils. Principles of flow through discontinuities and discontinuous rock masses. Methods and influence of excavation methods. Influence of blasting and other vibrations. Influence of stress and stress changes. Classification of discontinuous rock masses. Possibilities for analytical and numerical modelling of discontinuous rock masses. Large and small scale testing and monitoring of discontinuities and discontinuous rock masses. Principles of tunnel and dam design. Interaction between discontinuous rock masses and engineering structures, such as tunnels, dams and foundations. Case histories. Goals Complete understanding of the mechanical and physical behaviour of discontinuous rock masses and the interaction between civil engineering structures and discontinuous rock masses. The student should be able to design tunnels in discontinuous rock masses, and dams and foundations on discontinuous rock masses. Organisation Four hours per week. The subject is given in English; 2/3 of the hours are in the form of a lecture (hoorcollege), 1/3 of the hours are given interactively (werk/discussie-college) and consider the case histories. Examination Written Course material Book 'Introduction to rock mechanics', Goodman (except chapters about slope stability). Diktaat 'Discont-nuous rock mechanics', various hand-outs.

ta3800 Soil mechanics

Credit points: 3 Lecturer: Ir.W. Zigterman, ITC-Delft, r.123, tel.015-2748820 e-mail: zigterman@itc.nl Other lecturers: ir. M. Huisman, ITC-Delft, r. 125, tel. 015-2748 813 Prerequisites: From mathematics: trigonometric functions and logarithms. From physics: units like kilogram, Newton, and Pascal (N/m2). From applied mechanics: addition of forces, plane stress condition, Mohrs circle. Contents The subject Soil mechanics is given to teach the students in engineering geology the basic principles of the behaviour of soil, in particular under changing stress conditions. It covers the following subjects: classification of soil types; difference in behaviour between clay and sand; basic subjects of ground water flow; vertical effective stresses in hydrostatic and non-hydrostatic ground water conditions; shear strength with associated laboratory tests (Mohr-Coulomb envelope); horizontal effective stresses on earth retaining constructions; measured stress-strain relationship of soil; consolidation theory, practical calculation methods for one-dimensional consolidation, consolidation with vertical drains; settlements calculated in different ways, stability of slopes of embankments and cuts in soil, as well during execution as in final state; site investigation methods in the field, and laboratory tests, in relation to subsoil conditions and designed projects.
68

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Goals The understanding of the behaviour of different types of soil, including the determination of the major soil parameters, and the execution of basic calculations. To understand the changes of the vertical effective stresses due to surcharges and changes of the ground water levels. To acquire feeling for the order of magnitude of the major soil parameters. The ability to determine with approximate methods settlements for the short and the long term, using different calculation methods, including the consolidation behaviour. To understand by which factors the stability of a slope will be influenced in favourable or unfavourable way. The ability to make a plan for a site investigation, if required with laboratory tests, and with monitoring during the execution, that will give all the parameters that may be important for a certain project in more or less known circumstances. Organisation During lectures the main topics of the lecture notes will be discussed, and some additional examples may be shown. Each part will be rounded off with a discussion of the working out of the handed-out exercises. Examination Written examination two times pe year. During the examination the booklet Soil Mechanics and Foundation Engineering: Formulas, Tables, and Graphs, ta 3780/90 (or ta 3800) can be used. Course material Lecture notes ta3780 and ta3790 (or ta3800 part I and II) Soil Mechanics and Foundation Engineering: Formulas, Tables, and Graphs, ta 3780/90 (or ta 3800). During the lectures a few hand-outs and several exercises will be given and discussed.

ta3810 Hydrogeology
Credit points: 2 Lecturer: dr.ir.B.L.Nguyen, TNO-NITG, tel 015-2697020 e-mail: M.M.M.Draijer@citg.tudelft.nl Prerequisites: ta2910, ta2920 Contents The course Hydrogeology is related to the course of Geohydrology (CT4420). Hydrogeology defines the geological aspects of groundwater, whereas Geohydrology deals with the hydrological aspects of groundwater, such as fluid flow. Hydrogeology treats the following subjects: Definition and development trends of Hydrogeology. The hydrological cycle. Hydrological properties of soils and rocks. Chemical and physical properties of groundwater (GW). Water in the unsaturated and phreatic zones. Artesian water. GW in fractured rock and karstic areas. GW in areas with climatic extremes (areas with extremely high precipitation, arid areas, permafrost areas). Specific types of GW and groundwater flow under different hydrogeological conditions. Wells, well yields, and pumping effects. Hydrogeological characteristics of several rock types. Developing conceptual hydrogeological models. The writing of hydrogeology reports. Applications of hydrogeology to drinking water supply, groundwater contamination, mining engineering and engineering geology. Methods of groundwater research. Monitoring. Goals To obtain knowledge of: the occurrence and behaviour of groundwater in several geological environments.
69

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

the characteristic hydrogeological properties of several types of soil and rock the hydrogeological processes and features important for the analysis and solution of problems related to mining engineering, civil engineering and environmental engineering the principles of hydrogeological research methods and their application areas.

Organisation The course has 20 lectures and six practicals. Examination The course includes six practical exercises which are required to be completed. A written examination will be given during the examination period after the course, however the course marks will be determined 60% on the six required practical exercises, and 40% on the examination. Remarks Lectures will be conducted in English Course material Lectures and Practicals will include course notes Selected chapters are assigned from the book: C.W. Fetter, Applied Hydrogeology, 4th Ed., 2001, Prentice-Hall.Inc. (3rd Ed., 1994, is also acceptable)

ta3900 Ore mineralogy

Credit points: 3 Lecturer: Dr. J.H.L. Voncken, room 034, tel 83618 e-mail: J.H.L.Voncken@citg.tudelft.nl Prerequisites: ta1900, ta2900 Contents This course consists of three parts. Part one is a practical in which a number of ores are analyzed using reflective light microscopes. After an introduction in cutting and polishing opaque minerals, identification of ore minerals by optical properties is the main subject. Besides ores, intermediate products of raw materials technology (pyrometallurgy) will be analyzed (pellets, sinters) .Liberation analysis will be dealt with as well. In part two, ores will be analyzed using analytical techniques like XRD, XRF, thermal analysis, and electronmicroprobe. Part three is a course on quantitative image analysis, and its application to microstructures and liberartion analysis. Goals First Part The goal is to gain basic knowledge of the most common ore minerals, concerning genesis, associated minerals, properties, and structure and appearance of the minerals. Also it learned to use a polarisation reflective light microscope and to identify the most important ore minerals using a polarization reflective light microscope. Second Part To be able to apply other identification techniques and analytical methods (XRD, XRF, thermal analysis, electronmicroprobe) in the characterisation of the ore. One should be able to work out and interprete the results of such techniques. Third Part To gain basic knowledge of quatitative image analysis methods, and to apply them to images of microsctructures.
70

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Organisation First part Making and preparing a polished section for reflection microscopy; Introduction to optical properties of opaque minerals; epithermal copper ore (pyrite, covellite, enargite); mesothermal lead-zinc ore (galena, sfalerite); epithermal gold ore (gold, chalcopyrite, pyrite); magmatic nickel ore (pentlandite, pyrrhotite, ilmenite, magnetite); hydrothermal en sedimentary tinr ore (cassiterite); hydrothermal Ni-Co-arsenide ore (cobaltite, niccolite, rammelsbergite); copper ore (chalcopyrite, bornite, tennatite, tetrahedrite); hydrothermal silver ores (Ag- en Pb-sulphosalts, arsenopyrite); iron ore (magnetite, goethite, hematite); chromium ore (chromite); Manganese ore (pyrolusite); gold-bismuth ore (gold, magnetite, bismuthinite); heavy minerals (ilmenite, rutile, cassiterite, chromite, monazite, etc.); Intermedaite productsa in raw materials processing (pyrometallurgy; liberation analysis (lead-zinc ore) Second part Studying iron ores, arsenide ores, heavy minerals sands, and nickel ore applying besides optical microscopy, XRD, XRF, thermal analysis, and electronmicroprobe Third part Introduction to Quantitative Image Analyses Examination The last session of the microscopical practical is a test. Two polished sections of ores shloud be studied and the minerals identidied. The two other parts of the practical are compulsory. Attendance is marked per session. The mark for the microscopy part is for the whole practical. Course material Diktaat 'Ertsmineralogie', Handleiding 'Introduction to Quantitative Image Analysis'; Microscopie-practicumhandleidingen

ta3941 Geological Fieldwork

Credit points: 4 Lecturer: Drs J.C. Blom, room 231, tel 83628 e-mail: J.C.Blom@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr. G.J. Weltje, kmr 253, tst 85722 Prerequisites: ta1900, ta1901, ta1902, ta1910, ta1911, ta2900, ta2910, ta2911,tap2920, ta2921 Om deel te kunnen nemen dient voor al deze vakken een voldoende (5 of hoger) te zijn behaald) Contents During the geological fieldwork, groups of two students will map an area of ca. 40 km2 in the French Pre-Alps. For each area, this mapping exercise should result in a report on the geology, a geological, tectonical and an observation map, a stratigraphical column as well as a number of geological cross-sections. Goals This course is designed to: independently gain insight in the coherence of geological phenomena; independently map and construct cross-sections of geological geometries; exercise in working independently on a project as a team write a geological report. Examination Report
71

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Remarks The fieldwork will take place over a period of three weeks in the French Pre-Alps in the environment of the village of Vesc (Drme), approx. 60 km east of Montelimar. On the first day, parts the local stratigraphy will be studied by means of an excursion. After that, selected areas of 40 km2 will be assigned to groups of two students, to be mapped independently over the next three weeks. This should result in a preliminary report on the geology in the studied area. This report will be graded and discussed on return in Delft, after which the final report will be written. Course material Handout fieldwork Vesc

ta4011 Practical training/Research internship

Credit points: 10 Lecturer: Differs per specialisation coordinators: Petroleum Engineering: Dr.ir. J.D. Jansen, room 212, ext 87838; Applied Geophysics: prof.dr.ir. C.P.A. Wapenaar, room 224b, ext. 82848; Raw Materials Technolgy: ir. J.J. de Ruiter, room 147, ext. 85001 Engineering Geology: P.M. Maurenbrecher M.Sc., room 112, ext. 85192 Contents The research internship at a company or research institute of 10 weeks will be arranged in consultation with the appropriate coordinator: for Petroleum Engineering: dr.ir. J.D.Jansen, room 212, tel.ext. 7838 for Applied Geophysics: prof. dr. ir. C.P.A. Wapenaar, room 224b, tel.ext. 2848; for Raw Materials Technology: ir. J.J. de Ruiter, room 231, tel.ext. 5001; for Engineering Geology: P.M. Maurenbrecher M.Sc., room 112, tel.ext. 5192. Students may make individual arrangements for a research internship subject to approval of their coordinator. Goals The student has to do a project in which he can use his knowledge obtained in the years before. Goal is to work independently and understand the culture of a company and the way a company or research institute is organized. Organisation There are two options: 1) The student informs the coordinator that he is looking for an internship, 6 months before he wants to start. The coordinator will help the student to find an appropriate trainee post. The coordinator informs an professor about the trainee post in case the professor will coach and assess the student during the internship. 2)The student has found a trainee post himself. The coordinator judges the project and company the student wants to work and gives the student permission to fulfil his internship. Togehter with the company the coordinator will make a contract for the trainee period. After 4 to 6 weeks the student has to send an progress report (maximum 2 pages) to his professor and the coordinator. Afterwards an evaluation form has to be filled in. This form together with the report of the internship will become available for other students so they can orientate for future internships. Examination Assessment by the professor and coordinator of the section. Both report and presentation will be judged. In case the report contains confidential information the report and presentation will be limited to a general description of the project that has been done.
72

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

ta4230 Physical chemistry of the solid state

Credit points: 2 Lecturer: Dr. J.H.L. Voncken, room 034, tel 83618 e-mail: J.H.L.Voncken@citg.tudelft.nl Practical support: Dr. J.H.L. Voncken, T.W. Verkroost, P. Meijvogel, room 114, tel 81721/86006 Prerequisites: ta1200, ta2300 Contents The course ta4230 serves to provide the prospective raw materials engineer with the insight in a number of basic principles of the chemistry and physics of the solid state. This knowledge is needed for some specialization in raw materials engineering, but it is also a preparation for more profound follow-up courses. The first part of the course will deal with the following topics: defects in the crystal structure of solids (dislocation and their effect on the plasticity of materials, elementary aspects of plasticity, deformation, annealing, hardening processes. In part two, the following will be discussed: elementary aspects of diffusion, diffusion coefficient, nucleation, stoichiometry and astoichiometry, chemical reactions between solids. The third part of the course is about the elementary aspects of sintering. Finally, in the last part magnetism and magnetic materials will be discussed. A number of aspects of magnetism and magnets will be discussed that will enable a better understanding of the nature of magnets. The manufacturing of some magnets will be dealt with as well. Defects, description; defects, models/calculations; effect on mechnical properties; hardening processes; Diffusion described according to Fick, Nernst-Einstein, ; and description analogous to the theory of the reaction rate ; Stoichiometry and a-stoichiometry; Nucleation and growth; solid-solid reactions; sintering (theory); grain growth and development of texture in a sintered compact ; types of magnetism,; magnetical anisotropy en shape anisotropy; magnetostriction; mechnical deformation of magnets; manufacturing of some magnets Goals Gaining insight in several aspects of solids, such as defects in crystals, the influence of defects on mechanical properties, hardening of materials stoichiomerty and non-stoichiometry, diffusion, solid-solid reactions, sintering, materials science aspects of magnetic materials. Organisation The course consists of a lecture part and a practical part. Examination Examination by written test. (Two times per year). The final mark for ta4230 is calculated from the marks for thery examination and practical classes as follows: (examination mark * 0,65) + (practicum classes mark * 0,35) = final mark Course material Course notes Physical Chemistry of the Solid State

ta4231 Practical Physical chemistry of the solid state

Credit points: 0.5 Lecturer: Dr. J.H.L. Voncken, room 034, tel 83618 e-mail: J.H.L.Voncken@citg.tudelft.nl Practical support: Dr. J.H.L. Voncken, T.W. Verkroost, P. Meijvogel, room 114, tel 81721/86006

73

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Prerequisites: ta1200, ta2300 Contents Experiments and execises concerning the theory of ta4230. There are also theoretical excercises concerning further widening of the knowledge of X-ray Diffraction and applications of crystallography. Goals Widening of the understanding of the aspects tought in ta4230, by practical applications and excercises. Organisation Several experiments are conducted and and excersises are made. Students work in pairs. Excersises and experiments are running simultaneously. Different student pairs are working on the experiments in a different order. Examination Report of experiments and interpretations of experimernatl results. The practical can only be attended when sufficient theoretical knowledge is present. Therefore either the theory test of ta4230 should be passed, or in case of a failed test, all ta4230 classes must have been attended. The final mark for ta4230 is calculated from the marks for thery examination and practical classes as follows: (examination mark * 0,65) + (practicum classes mark * 0,35) = final mark. Course material Course notes Physical Chemistry of the Solid state and Description of Practical Classes.

tn4010ta Elektriciteit & magnetisme

Studiepunten: 3 Docent: Dr.ir. C. Bruin (F112 ), TNW-tn , Lorentzweg 1 e-mail: C.Bruin@tnw.tudelft.nl Overige docenten: dr.ir. L.R. van den Doel, ( F261, tst 81062), TNW-tn (instructie) ir. S.W. Brok, ( B203, tst 82482), TNW-tn (instructie) Vereiste voorkennis VWO wiskunde en natuurkunde. Inhoud Statisch elektrisch veld; stationair magnetisch veld; elektromagnetische inductie; dilektrica en magnetiseerbare materialen; wetten van Maxwell. Leerdoelen Begrip krijgen voor de fundamentele wetten en het kunnen oplossen van eenvoudige vraagstukken uit de theorie van het elektromagnetisme. Organisatie Onderwijsvorm Hoorcollege van 2 uur per week + instructie van 2 uur per week. Tijdsbesteding Per college-uur zijn ruim 3 uren nodig voor voorbereiding, het bestuderen van de theorie, het volgen van het college en het maken van vraagstukken. Voor de voorbereiding van een schriftelijk tentamen zijn, indien de stof goed is bijgehouden, ongeveer 15 uren toereikend. Het
74

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

bijhouden van het vak is absoluut noodzakelijk vanwege het feit dat dit college een strakke opbouw kent waarbij vaak op eerder behandelde onderwerpen wordt teruggegrepen. Tentaminering Schriftelijk tentamen. Opmerkingen Leerstof/tijdpad: Bij aanvang van het vak levert de docent deze informatie op papier aan en via internet. Studiemateriaal 'Inleiding Elektriciteit en Magne-tisme' door W. Buijze en R. Roest, tweede druk; 'Vraagstukken Elektriciteit en Magnetisme', W. Buijze, beide verkrijg-baar bij de VSSD. Syllabus bij het college tn401, uitgave 01-09-1999, verkrijgbaar bij de dictatenverkoop TN.

tn4110ta Mechanica I
Studiepunten: 2.5 Docent: dr.ir. L.R. van den Doel, TNW-ISTPH, Lorentzweg 1 e-mail: L.R.vandenDoel@tnw.tudelft.nl Overige docenten: dr ir C.Bruin, instructie (F112, tst. 86378) Vereiste voorkennis Kennis en vaardigheid in reeds gedoceerde wiskunde (VWO, analyse en lineaire algebra). Indicatief zijn de volgende aan de orde komende facetten:vectorrekening en eenvoudige lineaire, gewone differentiaalvergelijkingen. Inhoud Kinematica en dynamica van een puntmassa en van een verzameling van N deeltjes. Bewegingsvergelijkingen. Gravitatiekracht. Mechanische energie; impuls; krachtmoment en impulsmoment. Centraal krachtveld. Twee-deeltjes systemen; botsingen. Leerdoelen Na het volgen van deze cursus is de student in staat om mechanica problemen met een of meerdere punt massas op te lossen door gebruik te maken van de behoudswetten van mechanische energie, impulsmoment, en impuls. Organisatie Onderwijsvorm Hoorcollege van 2 uur per week + instructie van 2 uur per week. Tijdsbesteding Per college-uur zijn ruim 3 uren nodig voor voorbereiding, het bestuderen van de theorie, het volgen van het college en het maken van vraagstukken. Voor de voorbereiding van een schriftelijk tentamen zijn, indien de stof goed is bijgehouden, ongeveer 15 uren toereikend. Het bijhouden van het vak is absoluut noodzakelijk vanwege het feit dat dit college een strakke opbouw kent waarbij vaak op eerder behandelde onderwerpen wordt teruggegrepen. Tentaminering Gesloten boek tentamen. Een beknopte formulelijst wordt bij ieder tentamen uitgereikt. Studiemateriaal R. Roest: Inleiding Mechanica, uitg. VSSD, vijfde druk en R. Roest: Vraagstukken over Mechanica, uitg. VSSD, vijfde druk.

75

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

tn4120ta Mechanica II
Studiepunten: 2.5 Docent: dr.ir. A.F. Bakker, TNW-tn, Lorentzweg 1 e-mail: A.F.Bakker@tnw.tudelft.nl Overige docenten: dr ir C. Bruin, tnw-tn (F112, tst. 86378),(instructie) Vereiste voorkennis Mechanica I Inhoud Deze cursus van een half semester (7 weken) kan worden gevolgd door hen die de voorafgaande cursus (Mechanica I, 1e jaar) met succes hebben afgelegd. De cursus omvat de hoofdstukken 8, 9, 13.1 t/m 13.4 en 13.6 t/m 13.7 van het leerboek van Roest. Eerst wordt het samenstellen besproken van krachten die op een star lichaam werken. Het samenstellen van evenwijdige krachten geeft de gelegenheid het begrip zwaartepunt te introduceren. Dan volgt bespreking van het impulsmoment van een vast lichaam, en het behoud hiervan. Het traagheids moment wordt gentroduceerd, en de hiermee samenhangende stelling van Steiner. Toepassing: fysische slingers. Vervolgens komen aan de orde: rotatie van starre lichamen, de arbeid en het vermogen die hiermee samenhangen en rollen. Evenwichts voorwaarden worden kort besproken. Tenslotte worden gedempte trillingen behandeld, zowel met als zonder extern aangrijpende (constante of periodieke) krachten. Leerdoelen Het begrijpen van, en het kunnen omgaan met de in de stof voorkomende begrippen en wetmatigheden; het kunnen oplossen van problemen die op de stof betrekking hebben. Organisatie Onderwijsvorm: Hoorcollege van 2 uur per week en 2 uur instructie per week. Het is zeer aan te bevelen om met de stof bij te blijven om het optimale nut van het college en de instructies te hebben. Tentaminering Schriftelijk tentamen van 3 uur. Gesloten boek, maar er wordt een formulelijst bijgeleverd. Frequentie: twee keer per cursusjaar, een keer na afloop van het college, en een keer (herkansing) in augustus Studiemateriaal Boek: Inleiding Mechanica, drs. R. Roest, DUP, 5e druk; Vraagstukken over mechanica, verzameld door R. Roest, DUP, 5e druk.

tn4560tu Systemen en signalen

Studiepunten: 3 Docent: Prof.dr.ir. L.J. van Vliet, TNW-ist, Lorentzweg 1 e-mail: L.J.vanVliet@ph.tn.tudelft.nl Vereiste voorkennis Complexe getallen, differentiren, integreren, meetkundige reeksen (Analyse). Inhoud Systemen en signalen in continue en discrete tijd. Basis deterministische signalen. Convolutie en eigenschappen van LTI systemen. Fourier reeks en Fourier transformatie met
76

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

eigenschappen. Eindige tijd Fourier transformatie met Gaussische vensters. FFT. Filters in theorie en praktijk. Modulatie en demodulatie. Bemonstering (Nyquist-theorema), aliasing en reconstructie. Leerdoelen Het analyseren, ontwerpen en doorrekenen van Lineaire Tijd-Invariante (LTI) systemen in zowel de continue- als discrete-tijd. Representatie van signalen in frequentiecomponenten met behulp van de Fourier transformatie (of Fourier reeks). Het kunnen doorrekenen van LTI systemen door middel van convolutie of door gebruik te maken van de Fourier transformatie en zijn eigenschappen. Het kunnen filteren van signalen en een beschrijving hiervan kunnen geven in termen van impulsresponsie, overdrachtsfunctie en differentiaal/differentie-vergelijking. Het toepassen van amplitude modulatie (enkele- en dubbele-zijband, quadratuur). Het bemonsteren van bandbreedte begrensde signalen volgens het Nyquist criterium en het reconstrueren van een continue signaal uit discrete monsters. Organisatie Hoorcollege inclusief voorbeelden en demonstraties (36 uur) in combinatie met verplichte huiswerkopgaven (5 series). Tentaminering Het eindcijfer wordt samengesteld uit de scores voor 5 verplichte huiswerkseries (gewicht 30%), een verplichte schriftelijk toets (gewicht 20%) en een schriftelijk eindtentamen (gewicht 50%). Voor een eindcijfer hoger dan of gelijk aan een 6 dient zowel het cijfer voor het eindtentamen als het gewogen cijfer voor het huiswerk en de schriftelijke toets tenminste een 5 te zijn. De huiswerkseries en de schriftelijke toets zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en dienen in hetzelfde collegejaar te worden uitgevoerd. Opmerkingen Het vak wordt gegeven als onderdeel van het vak tn254 systemen en signalen (4 DUT credits). De studenten tn4560tu (3 DUT credits) volgen 36 van de 48 college uren. Studiemateriaal Oppenheim, Willsky and Nawab, Signals and systems 2nd edition, Prentice hall, 1997. (verkrijgbaar bij de boekhandel).

tn4780tu Fysische Transportverschijnselen

Studiepunten: 3 Docent: Prof.dr.ir. C.R. Kleijn e-mail: C.R.Kleijn@tnw.tudelft.nl Overige docenten: Dr.ir. C.R. Kleijn, Vakgroep Transportverschijnselen, Kramers Laboratorium voor Fysische Technologie, kmr W250, tst 82835 Vereiste voorkennis Analyse, Mechanica, Basis Thermodynamica Inhoud In het vak FT worden de procestechnische aspecten van de natuurkunde behandeld. Dit komt neer op het voeren van een "boekhouding" voor massa, energie en impuls. Het vak bestrijkt een zeer breed terrein van toepassingen, die gevonden worden in het dagelijks leven, de procesindustrie, de biotechnologie, het weer maar net zo goed bij de oliewinning en grondstoffenverwerking. In zeer veel processen die in de ingenieurspraktijk voorkomen speelt stroming van minstens n van de drie basisgrootheden uit de natuurkunde (massa, energie, impuls) een essentile rol. Het is dan ook van belang dat elke ingenieur de basisbegrippen, die een goede beschrijving van deze stromen in zich dragen, onder de knie heeft. In het college zal deze basis gelegd worden.
77

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Centraal in de aanpak van de diverse problemen staat "de balans". In het eerste deel van de drie delen van het college zal daarom uitgebreid stil gestaan worden bij de techniek van het opstellen van balansen. Gewapend met dit instrument zal vervolgens in het tweede deel dieper worden ingegaan op warmtetransport. Zowel stationaire als instationaire problemen worden onder de loep genomen. Tevens wordt aandacht besteed aan problemen waarbij er niet uitsluitend sprake is van geleiding van warmte, maar ook van vloeistof-stroming en warmtetransport. Tenslotte wordt, gebruikmakend van een sterke analogie met het tweede deel, in het derde deel massa- en impulstransport beter bekeken. De situaties die uiteindelijk geanalyseerd moeten kunnen worden, combineren veelal een aantal deelproblemen uit de collegestof. Om enkele te noemen: Is er sprake van stroming? Zo ja, is de stroming laminair of turbulent? Is de situatie stationair? Wat zijn de mechanismen voor transport? Enkel moleculair of ook convectief van aard? Leerdoelen Het doel van het vak is kennis te verwerven over transport van massa, energie en impuls. Na afloop van het college moet de student in staat zijn voor een gegeven probleem uit de werkelijkheid van alle dag: de hoofdmechanismen voor transport aan te wijzen; een adequate balans voor dit probleem op te zetten; de diverse vormen van transport te kunnen modelleren; op basis van het bovenstaande een relevante beschrijving/modellering van het onderhavige probleem op te zetten; (numerieke) antwoorden op detailvragen te geven. Tenslotte moet de student een globaal gevoel voor de grootte-orde van de diverse stromen, tijden lengteschalen ontwikkeld hebben. Organisatie 2e kwartaal: hoofdstuk 1 en 2 * 1e college: hfdst. 1.1 * 2e college: hfdst. 1.2 * 3e college: hfdst. 1.3 * 4e college: hfdst. 1.4 + 1.5 * 5e college: hfdst. 2.1 * 6e college: hfdst. 2.2 * 7e college: hfdst. 2.3 vraagstukken: 1.3, 1.4, 1.5, 1.17, 1.29, 1.30, 1.31, 1.36, 2.2, 2.4, 2.7, 2.9, 2.17, 2.18, 2.19, 3.3, 4.9 3e kwartaal: hoofdstuk 3 * 1e college: hfdst. 3.1 * 2e college: hfdst. 3.2 * 3e college: hfdst. 3.3.1+2 * 4e college: hfdst. 3.3.3-5 * 5e college: hfdst. 3.5.1 * 6e college: hfdst. 3.5.2 * 7e college: hfdst. 3.6 vraagstukken: 3.1, 3.2, 3.3, 3.6, 3.12, 3.14, 3.15, 3.19, 3.20, 3.27, 3.28, 3.34, 3.41, 3.42, 3.43, 3.48 4e kwartaal: hoofdstuk 4 en 5 * 1e college: hfdst. 4.1+4.2 * 2e college: hfdst. 4.5+4.6 * 3e college: hfdst. 5.1+5.2 * 4e college: hfdst. 5.3
78

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

* 5e college: hfdst. 5.4 * 6e college: hfdst. 5.5 * 7e college: hfdst. 5.6 vraagstukken: 4.4, 4.5, 4.6, 4.7, 4.8, 4.17, 4.36, 4.37, 5.5, 5.12, 5.15, 5.18, 5.20, 5.21, 5.22, 5.24 Op vrijwillige basis worden per kwartaal 3 toetsen afgenomen. Voldoende resultaat voor deze toetsen levert 0.5 bonuspunt op bij het aansluitende deeltentamen. Belangrijker is echter dat deelname aan de toetsen leidt tot een beter begrip van de stof en meer routine (belangrijk!) in het maken van vraagstukken. Tentaminering Schriftelijk tentamen. Opmerkingen Leerstof: Het vak Fysische Transportverschijnselen heeft een lange traditie als "struikelvak" voor diverse studierichtingen (TN, ST, TA, Mk, TB). Dit komt voor een belangrijk deel doordat het een "echt" ingenieursvak is. Er worden "echte" problemen als opgave voorgelegd. De losse onderdelen van het vak zijn niet zo moeilijk. De moeilijkheid schuilt juist in het integreren van de benodigde losse stukjes om tot een juiste beschrijving van het probleem te komen. Dit aspect wordt door vele studenten onvoldoende onderkend. Er is eigenlijk maar n manier om het vak onder de knie te krijgen: veel opgaven maken. Een eerste mogelijkheid tot het oefenen in het maken van opgaven wordt geboden via zogenaamd Computer Ondersteund Onderwijs (COO). Deze vorm van onderwijs wordt aangeboden in de vorm van drie MS-DOS floppies (voor deel A, B en C), die de student interactief aan de hand nemen bij het oplossen van een twintigtal representatieve opgaven. Deze floppies zijn op college te koop 2,-. Voorts zijn in de vraagstukkenbundel 200 representatieve vragen verzameld. Het verdient ernstige aanbeveling om hiervan gedurende de loop van het college er reeds vele aan te pakken. Een aantal van deze opgaven wordt tijdens college behandeld. Om het regelmatig oefenen van het maken van opgaven te bevorderen zijn er gedurende de college-perioden zogenaamde toetsen en wordt het vak in drie deeltentamens gexamineerd. Voorafgaande aan elk deeltentamen zijn er drie toetsen waar een half punt voor het daarop aansluitende deeltentamen verdiend kan worden. Het eindcijfer wordt op basis van de deeltentamencijfers bepaald. Deze bepaling is onderhevig aan de volgende restricties: 1. alle deelcijfers zijn slechts geldig gedurende het cursusjaar waarbinnen die cijfers behaald zijn (men kan geen deelcijfers meenemen naar een volgend jaar); 2. cijfer toets A: geen nadere beperkingen; 3. cijfer toets B: tenminste een 4; 4. cijfer toets C: tenminste een 4; 5. som cijfers B + C: tenminste 9; 6. mits voldaan aan 1 t/m 5: eindcijfer is (A+B+C)/3. 7. Uitzondering: (A=8, B=5, C=4) of (A=8, B=4, C=5) -> eindcijfer 5 Na beindiging van het college vindt er nog een "reparatie-tentamen" plaats (2e helft van augustus), waarbij elke student n of meer deeltentamens over kan doen. Hierna zijn de deeltentamencijfers vervallen. In het daarop volgende studiejaar kan men dan: - f weer deelnemen aan de volledige serie van 3 deeltentamens, - f een tentamen afleggen over de hele stof (januari en augustus). De ervaring leert dat het tentamen over de hele stof voor veel studenten een zeer groot struikelblok vormt. Studiemateriaal ''Fysische Transportverschijnselen I', prof.dr.ir. H.E.A. van den Akker en dr. R.F. Mudde, uitgave VSSD, eerste verbeterde druk, 1998. 'Transport Phenomena Data Companion', prof.dr.ir L.P.B.M. Janssen en dr.ir. M.M.C.G. Warmoeskerken, uitgave VSSD. '200 Vraagstukken Fysische Transportverschijnselen', H.E.A. van den Akker
79

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

R.F. Mudde en E. Stammers, uitgave VSSD, 1997

wb3180 Werktuigkunde 1
Studiepunten: 1.5 Docent: Ir. K.F. Drenth, tst 86718 e-mail: K.F.drenth@wbmt.tudelft.nl, Vereiste voorkennis VWO-natuurkunde Inhoud Gedrag van staal, boutverbindingen, lagers, as- naafverbindingen, maattoleranties en passingen en basiskennis van tandwielen. Leerdoelen Niet door de docent geformuleerd. Zie voor meer informatie wbp513. Organisatie 3 uur college per week in de eerste periode. Tentaminering Het vak wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen. Deelname aan het tentamen is alleen mogelijk indien toetsen en tekenportefeuille (zie onder wbp513) zijn afgerond. Enkele voorbeelden van tentamenopgaven worden tijdens het college behandeld. Studiemateriaal Dictaat 'Werktuigkunde I', verkrijgbaar bij dictaatverkoop WbMT.

wbp513-00 Inzicht Technische Inrichtingen

Studiepunten: 1.5 Docent: R. Visser, fac. OCP, Mekelweg 2, kmr. 0.04, tel 85087 e-mail: R.Visser@wbmt.tudelft.nl Vereiste voorkennis Wis- en natuurkunde uit de VWO-opleiding. Inhoud De instructies en het practicum geven naast ondersteuning voor het vak Werktuigbouwkunde I (wb3180) ook technnisch inzichtelijke en grafische onderwteuning voor andere vakken. Om daadwerkelijk een technische inrichting te realiseren moeten vormgeving en afmetingen vertaald worden naar de werkvloer, waar fabricage plaats vindt. In geval van storing, overleg etc. wordt vrijwel altijd teruggevallen op tekeningen en schema's. Deze dienen dan ook eenduidig van opzet te zijn, zodat ze als waardevol communicatiemiddel dienst kunnen doen. De doelstelling van dit practicum, een combinatie van instructies en oefeningen, is hiermee globaal vastgelegd. Leerdoelen 2D en D3 projectietekenen -het vervaardigen van schetsen volgens vigerende normen het vastleggen van noodzakelijk geachte bewerkingen in schetsen inzicht hoe eenvoudige constructies in elkaar zitten en deze schematisch op papier zetten tekeningen vervaardigen ten behoeve van fabricage, zowel schetsmatig als met het 3D ontwerppakket Pro-Engineer.
80

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Het practicum is opgebouwd uit korte instructies, schetsen en tekenen. Er wordt gekeken naar de functie en uitvoeringsvorm van verschillende tekeningensoorten met als zwaartepunt de werktekening. De werktekening wordt volgens vigerende normen uitgevoerd. Verder wordt aandacht besteed aan materiaalaspecten, functioneerbaarheid, fabriceerbaarheid en montage. De schetsen in de eerste onderwijs-periode zijn eenvoudig van aard doch in de tweede periode worden complete werktekeningen van een gekozen technische inrichting vervaardigd die, na de Pro-Engineer instructie, in de derde periode met behulp van het 3D ontwerppakket professioneel worden gerealiseerd. Organisatie Het onderwijs wordt gegeven in de eerste, tweede en derde periode van het studiejaar en vindt plaats aan de faculteit Ontwerp, Constructie en Productie (OCP), collegezaal C, Mekelweg 2 te Delft. Instructie/schetsen : Aanvang 13.30 uur, collegezalen. 3D ontwerppakket: Aanvang 13.30 uur, computerzaal Pallas. Onderstaand rooster geeft naast kalenderweeknummers de overige cijfers in lesuren. Periode 1 Week Maandag instr./schetsen Zelfstudie Periode 2 Week Maandag instr./3D CAD Zelfstudie Periode 3 Week Donderdag instr./3D CAD

37 3

38 3 0,5

39 3 0,5

40 3 0,5

41 42 3 3 0,5 2 Totaal: 20 uur 49 50 3 3 0,5 0,5 Totaal: 20 uur 9 10 3 3 Totaal: 20 uur

45 3

46 3

47 3 0,5

48 3 0,5

5 3,5

6 3,5

7 3,5

8 3,5

Tentaminering Eindcijfer van de toetsen moet voldoende zijn voor toekenning van studiepunten. Opmerkingen Aan het vak is geen tentamen verbonden maar alle schetsen, berekeningen en tekeningen dienen voldoende te zijn beoordeeld, anders kan er niet worden deelgenomen aan het tentamen van het vak werktuigbouwkunde wb3180. Opmerkingen: Afwezigheid vooraf melden via email R.Visser@wbmt.tudelft.nl, anders kunnen geen opdrachten worden ingehaald. Studiemateriaal Handleiding werktuigbouw en handleiding cursus pro/Engineer te koop bij diktatenverkoop faculteit OCP. Potloden in hardheden H en 2H, schrijfblok A4 (ruitjes 5x5 mm)

81

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

wi1266ta Analyse
Studiepunten: 8 Docent: Ir. G.C. van Ballegooijen, ITS-k.03.050, tel 85815 e-mail: G.C.vanBallegooijen@its.tudelft.nl Drs. I.A.M. Goddijn, Mekelweg 4, kamer 04.240, tel 86408, Email: I.A.M.Goddijn@its.tudelft.nl Vereiste voorkennis Het programma bouwt voort op de eindexamenstof voor wiskunde B1 en B2 van het VWO. Met ingang van de cursus 2002-2003 zullen VWO aansluiters allen dit programma hebben gevolgd. Voor de cursus 2001-2002 zullen hier en daar eenmalige aanpassingen nodig zijn. Inhoud Module 1, Complexe getallen, Differentieren en Linearisatie, Integralen, Differentiaalvergelijkingen (wi1228ta). Module 2; Convergentie van rijen, Convergentie van reeksen, Ruimtekrommen, Functies van meer veranderlijken (wi1229ta) Module 3; Differentieerbaarheid van functies v. meerdere veranderlijken, meervoudige integralen (wi1230ta) Module 4; Lijnintegralen, Oppervlakteintegralen, Integraalstellingen (wi1231ta). Leerdoelen Naast de concrete leerdoelen worden met het analyse-onderwijs ook doelen van meer algemene aard nagestreefd. Als voornaamste algemeen doel kan worden gezien dat de student in staat en bereid moet zijn, op basis van de in de analyse-cursus verworven attitude, kennis en vaardigheden, zich de wiskundige kennis die hij/zij in zijn verdere studie of werk nodig heeft, met behulp van tekstboeken en literatuur zelf eigen te maken. Dit algemene doel heeft twee consequenties. In de eerste plaats heeft de analyse cursus niet (meer) de pretentie de toekomstige ingenieur voor zijn/haar hele verdere beroepsleven de nodige wiskundige kennis te verschaffen. Dat betekent dat de cursus ook niet alle mogelijke begrippen, technieken en toepassingen hoeft te behandelen die iemand wel eens zou kunnen tegen komen. Wel is natuurlijk bij de keuze van de onderwerpen vooral gekeken naar de relevantie voor studie en beroep. In de tweede plaats wil de cursus de student wl opvoeden tot een houding waarbij zij/hij zelf met boeken en literatuur aan de slag gaat om zich ontbrekende (wiskundige) kennis te verwerven. Dat betekent dat in de cursus het studeren in het boek, het gebruiken van computerpakketten, en het, eventueel in groepjes, aanpakken van wat complexere problemen, een rol van betekenis heeft. Organisatie Iedere onderwijsperiode wordt er 4 uur per week een zogenaamde colstructie gegeven. Dit betekent dat het klassikaal behandelen van leerstof wordt afgewisseld met het zelfstandig maken van opdrachten. Daarnaast is er iedere week een uur Begeleide Zelfstudie. Het woord zegt het al, de bedoeling is dat studenten zelfstandig opdrachten maken maar dat de docent aanwezig is om te helpen bij vragen en problemen. Tentaminering Ieder deeltentamen wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen. Alle deelcijfers worden opgeteld en gemiddeld tot een eindcijfer. Per deel is er slechts 1 herkansing per jaar. Studiemateriaal James Stewart, titel Calculus, early transcendentals, fourth edition, ISBN 0-534-36298-2, uitgever Brooks/Cole

82

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

wi1275ta (was wi2068ta) Toegepaste statistiek

Studiepunten: 3 Docent: mw. Dr. S.A. Borovkova, ITS-twi, tel 84517 e-mail: S.A.Borovkova@its.tudelft.nl Overige docenten: A. Hensbergen, ITS-twi, tel 87227 Vereiste voorkennis Nodig is kennis en vaardigheid van de analyse met betrekking tot de functies van n en meer variabelen, differentieren, integreren, sommeren van reeksen. Inhoud Het betreft een algemene inleiding in het gebruik van statistische methoden, vooral gericht op toepassingen. Wanneer men zich bezig houdt met niet alleen de verwerking maar ook de interpretatie van bijv. meetresultaten, moet men om kunnen gaan met de invloed van toevallige effecten op die resultaten dan wel die effecten kunnen uitschakelen. Anders loopt men immers het risico dat een te trekken conclusie onjuist is. Voor een juiste kwantificatie van dat risico is de kansrekening noodzakelijk. De onderwerpen zijn: beschrijvende statistiek, gebeurtenissen en kansen, stochastische variabelen en zijn verdelingen, parametrische modellen, functies van stochastische variabelen, wet van grote aantalen, centrale limietstelling, schattingstheorie, statistische toetsen en betrouwbaarheidsintervallen, simulatie en boostrap. Leerdoelen Het doel is enig praktisch inzicht te geven in het gebruik van statistiek en kansrekening. Juist ten behoeve van dat inzicht moet aandacht besteed worden aan de presentatie van een wiskundig model waarbinnen kanstheoretische begrippen en statistische methoden geformuleerd kunnen worden. Organisatie Het betreft een 2/2 college en een 2/2 instructie (waaronder een computerpracticum). Tentaminering Tweemaal per jaar wordt er een schriftelijk tentamen afgenomen. Bovendien zijn er een facultatieve tussentoetsen waarvan de uitslag het tentamencijfer kan verhogen (nooit verlagen). Studiemateriaal Dictaat Kansstat

wi2034ta Differentiaalvergelijkingen
Studiepunten: 2 Docent: Dr.ir. W.T. van Horssen e-mail: W.T.vanHorssen@its.tudelft.nl Practicum assistentie: Horssen, dr.ir W.T. van, Lemmens, ir.C.W.J. Vereiste voorkennis Kennis van en vaardigheid in de in het eerste jaar gedoceerde vakken analyse en mechanica. De vereiste voorkennis kan ook worden teruggevonden in: "Differentiaalvergelijkingen, een inleidende cursus" door W.T. van Horssen, uitgave nr. 27, 1e druk 1993; verkrijgbaar bij elke academische boekhandel; prijs: fl. 32,50. Inhoud Differentiaalvergelijkingen treden op in vele toepassingsgebieden zoals natuurkunde, mechanica, economie, biologie en op vele andere terreinen. In dit college wordt een inleiding gegeven in de theorie der differentiaalvergelijkingen. De volgende onderwerpen komen aan bod: eerste orde en tweede orde differentiaalvergelijkingen, lineaire differentiaalvergelijkingen met constante cofficinten,
83

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

stelsels eerste orde lineaire differentiaalvergelijkingen, enkele eenvoudige stelsels eerste orde niet-lineaire differentiaalvergelijkingen, Laplace transformatie, Fourierreeksen, enkele partile differentiaalvergelijkingen uit de mathematische fysica: golfvergelijking, warmte- of diffusievergelijking en potentiaalvergelijking, methode van scheiding van variabelen. Leerdoelen De student moet oplossingen kunnen bepalen van de onder 'Inhoud' genoemde gewone en partile differentiaalvergelijkingen. De wiskundige methoden om die oplossingen te vinden dienen in voldoende mate beheerst te worden door de student. Organisatie Onderwijsvorm: 4/0/0/0 hoorcollege (en 8 uur instructie (Maple))). Aanbevolen tijdsbesteding: het hoorcollege beslaat 4 uur per week en het bijhouden van de theorie en het oefenen van vraagstukken vergt ongeveer 4 uur per week. Er worden 14 hoorcolleges gegeven. Totale tijdbelasting is ongeveer 60 uur. Voor de voorbereiding op het tentamen is (indien de stof regelmatig is bijgehouden) ongeveer 15 uur toereikend. Tentaminering Schriftelijk tentamen bestaande uit 5 open vragen. Tentamenduur: 3 uur. 2 tentamenzittingen per jaar: november en januari. Tot 2 weken voor een tentamenzitting kan men zich opgeven voor die tentamenzitting via het TAS-systeem Studiemateriaal "Elementary Differential Equations and Boundary Value Problems", door W.E. Boyce, R.C. Diprima;7th edition 2001; uitgever: John Wiley and Sons; verkrijgbaar bij de VSSD; prijs: ongeveer fl. 100,-.

wi2273ta (was: wi2041ta) Lineaire algebra

Studiepunten: 4 Docent: Drs. J.A. Verheij, ITS, room 4.24, tel. 85044 e-mail: J.A.Verheij@its.tudelft.nl Vereiste voorkennis De vectormeetkunde, zoals die is behandeld op het VWO. Inhoud De meeste studenten hebben kennis gemaakt met lineaire stelsels-vergelijkingen en met lineaire diffentiaalvergelijkingen. Dit zijn voorbeelden van lineaire problemen. Tijdens de cursus lineaire algebra zal een algemene theorie opgebouwd worden om lineaire problemen te beschrijven en op te lossen. Dit resulteert uiteindelijk in een stukje eigenwaardentheorie. Daarnaast zal onderwezen worden hoe met stelsels lineaire vergelijkingen, vectoren, matrices en determinanten (op een handige wijze) gerekend kan worden. Onderwerpen: stelsels lineaire vergelijkingen, matrixrekening, determinanten, vectorruimten, lineaire afbeeldingen, eigenwaarden en eigenvectoren, inwendig produkt, orthogonaliteit. Leerdoelen Omdat de student kennis heeft gemaakt en zal maken met lineaire problemen in verschillende vormen zal hij/zij zich een algemene theorie om lineaire problemen te beschrijven en op te lossen moeten eigen maken. De student zal (op een handige manier) moeten kunnen rekenen met lineaire stelsels vergelijkingen, vectoren, matrices en determinanten. (Hiervoor is een goede theoretische opzet onontbeerlijk.)
84

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

De student zal wiskundige tekst (vaak opgebouwd uit stellingen en bewijzen) moeten kunnen lezen. De student zal bepaalde onderwerpen uit andere colleges van meer theoretische achtergrond moeten kunnen voorzien. Te denken valt aan onderwerpen als: het definiren van cordinaatonafhankelijke grootheden in de fysica, Fourierreeksen, beste benaderingen in de approximatie-theorie en bepaalde resultaten uit de theorie van de lineaire differentiaalen differentievergelijkingen.

Organisatie Onderwijsvorm: Colstructie, tijdens het eerste semester 4 uren per week Tijdsbesteding: Per onderwijsperiode (kwartaal) zijn er 28 college-uren. Dit zijn 21 contacturen (gerekend als klokuren). Bovendien wordt per kwartaal 59 uur voor zelfstudie (inclusief tentamen-voorbereiding) gerekend. In totaal geeft dat een studielast van 80 uur ( 2 studiepunten) per onderwijsperiode. Tentaminering Schriftelijk tentamen Studiemateriaal Linear algebra and its applications, second edition, D. C. Lay

wi3097lr (wi2021tu) Numerical Analysis

Credit points: 3 Lecturer: Ir. P.C.W. van Beek, ITS, MKW-4, tel 87292 e-mail: P.C.W.vanBeek@its.tudelft.nl Prerequisites: wi1266ta ( Analyse), wi2041ta (Lineaire Algebra), wi2034ta (Differentiaalvergelijkingen) en Matlab-practicum. Contents In a technical context, two important subjects of numerical analysis will be discussed: numerical methods for solving systems of ordinary differential equations and numerical linear algebra in technical applications. The emphasis will be on understanding rather than quantity of methods. Special attention will be paid to situations in which the described methods do not work properly. Goals To understand and be able to apply numerical methods and to be able to estimate the error made in the approximations of the calculated results. Critical consideration of numerical solutions. Organisation Lectures Examination Closed book exam during 3 hours, open questions. The computer lab task wi2021TU1-p has to be completed before attending the examination wi2021. Course material J. van Kan, Numerieke analyse voor technici, DUM, verkrijgbaar bij de VSSD. Uitgewerkte tentamenopgaven en officieuze uitslag op http://ta.twi.tudelft.nl/users/vankan/wi2021.html

85

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

wi3097lr-p (was wi2022) Numerical Methematics, practical work

Credit points: 1 Lecturer: dr.P.Wilders, Mkw-4, HB 03.060 Other lecturers: K. Dekker, Mekelweg 4, HB 03.040 Prerequisites: wi3097TA (wi2021) Contents Every student is required to complete the Matlab introduction exercise and two assignments. The assignments contain problems based on scientific applications. The numerical algorithms are processed in Matlab. Working-outs of both assignments must be handed in as reports. Goals To put the terms and theory discussed in the course wi3097TA into practice. Organisation Registering for the practical work needs to be done shortly after the start of the course wi3097TA at the practical work administration office ITS/TWI, Zuidplantsoen 4, room 0.200, opened daily from 09.30h to12.00h and 13.00h to 16.30h. The practical work is done according to a fixed, regular schedule, among others including obligatory instruction meetings. A detailed schedule will be handed out while registering for the practical work. Apart from fixing the days and time on which the practical work can be done, the schedule also defines the time-span for each of the assignments. The period is divided in three phases. Phase one: the analysis, phase two: the implementation, phase three: the report. At the obligatory instruction meetings the assigments will be distributed and phase one will be processed. At the end of each phase contact with the lecturers is needed for obtaining the necessary approvals.. Reports will only be taken into account if these intermediate approvals have been obtained. Examination The evaluation is done on the basis of the two reports. Rejected reports can be supplemented. The practical work is completed when both reports have been approved. Course material Practical work manual and Matlab manual

wm0201 Schriftelijk Rapporteren

Studiepunten: 1 Docent: Dr. R. Elling, TBM, kmr.3.1.050, tel. 86418 e-mail: M.G.M.Elling@tbm.tudelft.nl Inhoud De doelstelling van dit practicum is het vergroten van de vaardigheid in het schrijven van rapporten, verslagen, memo's en brieven. Hierbij gaat het zowel om de kwaliteit van het schrijfproduct als de doelmatigheid van het schrijfproces. In de cursus komen ondermeer de volgende onderwerpen aan de orde: professioneel rapporteren in de beroepspraktijk systematische schrijfaanpak eisen aan rapportonderdelen structureren van teksten op hoofdstuk- en alinea-niveau correct en effectief taalgebruik overtuigend schrijven De onderwerpen worden behandeld aan de hand van praktijkvoorbeelden en teksten van cursisten.
86

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Leerdoelen zie inhoud Organisatie Inschrijving voor de practica vindt plaats bij Technische Aardwetenschappen. De practica zelf vinden plaats bij TBM, Jaffalaan 5. Cursisten moeten het geleerde kunnen toepassen op eigen teksten. Wie bezig is met een rapport of verslag krijgt hierop gebaseerde opdrachten; anderen maken casusopdrachten die aan het begin van de cursus worden uitgedeeld. Tentaminering Het practicum wordt getoetst door beoordeling van de uitgevoerde en/of ingeleverde opdrachten. Studiemateriaal Dictaat wm0201TU, Opgavenboek bij het practicum schriftelijk Rapporteren, meest recente versie Elling, R. e.a. (2000). Rapportagetechniek. 2e druk. Groningen: Wolters-Noordhoff. verkrijgbaar bij dictatenverkoop SIC.

wm0203ta Mondeling Presenteren

Studiepunten: 1 Docent: Dr. M.G.M. Elling, TBM, kmr 3.1.030, tst 86418 e-mail: M.G.M.Elling@tbm.tudelft.nl Inhoud Het practicum Mondeling Presenteren heeft twee doelstellingen. Het eerste doel is de deelnemers enig inzicht te verschaffen in de theorie en techniek van het spreken in het openbaar. In de tweede plaats moeten cursisten deze inzichten kunnen toepassen, dus hun vaardigheid vergroten in het houden van effectieve toespraken. Hierbij hoort ook het leren omgaan met hulpmiddelen als de videoprojector, de overheadprojector, de flipover en het bord. Leerdoelen leren hoe een duidelijke en aantrekkelijke toespraak te houden, leren een inleidend en een afsluitend woord te verzorgen, en om te gaan met vragen en reacties van het publiek leren presentaties te beoordelen inzicht krijgen in de theorie en techniek van het spreken in het openbaar Organisatie Tijdens het eerste college wordt behandeld hoe een voordracht voorbereid moet worden (in aansluiting op de bestudeerde literatuur) en worden regelingen voor de volgende bijeenkomsten toegelicht. Tijdens het tweede en derde college houden alle deelnemers een korte oefenspreekbeurt van vier minuten, die door de medestudenten en de docent beoordeeld wordt. Vanaf de vierde bijeenkomst houden steeds drie studenten een referaat van 10 minuten over een door henzelf te bepalen onderwerp. Deze grote voordrachten worden gevalueerd door een (per voordracht wisselend) panel van drie medecursisten en door de docent. Ter aanvulling van de beoordelingen worden ook enkele videofragmenten vertoond van de toespraak. Tentaminering Tentaminering: Toetsing geschiedt door beoordeling van de uitgevoerde en/of ingeleverde opdrachten.
87

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Studiemateriaal dictaat Presentatietechniek (dictatenverkoop TBM, Jaffalaan 5)

wm0325 Techniek en verantwoordelijkheid

Studiepunten: 2 Docent: Dr. H. Zandvoort, TBM kmr 3.3.210, tst 81925 e-mail: H.Zandvoort@tbm.tudelft.nl Overige docenten: To be determined, TBM, (Inlichtingen: Jaffalaan 5, secretariaat Filosofie; zie ook de eigen website van het vak, www.ethiek.tudelft.nl, onder Technische Aardwetenschappen) Vereiste voorkennis Geen specifieke voorkennis vereist. Inhoud De verantwoordelijkheid van ingenieurs werkzaam in private ondernemingen en in overheidsorganisaties wordt beschreven en geanalyseerd in het licht van ethische, historische en juridische achtergronden. Oplossingsrichtingen voor gerezen problemen worden gexploreerd. Op de achtergrond staat de vraag hoe negatieve gevolgen van techniek kunnen worden geminimaliseerd met behoud van positieve gevolgen, en wat daarbij de rol van ingenieurs en anderen kan zijn. Aan de orde komen: beroepsopvattingen van ingenieurs; signalering van morele problemen in de beroepsuit-oefening; beroepscodes, bedrijfsbelangen, en wettelijke plichten en bevoegdheden van ingenieurs; beginselen van de ethiek; verantwoordelijk handelen van bedrijven en de rol van het recht daarbij; verantwoordelijkheid in organisaties: wie is verantwoordelijk voor wat?; mogelijke oplossingsrichtingen voor gerezen problemen. Leerdoelen Het vak wil de volgende doelen helpen realiseren: kennis van problemen die zich voordoen rond de verantwoordelijkheid van ingenieurs in hun beroepsuitoefening; inzicht in de relevante achtergronden: ethiek, juridische context, functioneren van en in organisaties, historische ontwikkeling van techniek en samenleving; consistent en oplossingsgericht kunnen redeneren over de behandelde problematiek. Het vak wil zo de student helpen voor te bereiden op (maatschappelijk, ethisch) verantwoorde toekomstige beroepsbeoefening. Organisatie De organisatie van het vak was bij het ter perse gaan van deze gids nog niet bekend. Tentaminering Essay Studiemateriaal lecture notes wm0325/gg25, diktaatverkoop TBM, Jaffalaan 5

wm0326tu Besluitvorming
Studiepunten: 2 Docent: Dr.ir. I.R. van de Poel, TBM, r.3.3.250, tel.84716 e-mail: i.r.vandepoel@tbm.tudelft.nl Overige docenten: Overige inlichtingen: secretariaat Filosofie, TBM, Jaffalaan 5, kmr 3.3.150, tst 85143

88

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Vereiste voorkennis wm0325ta, wm0733ta Inhoud Beslissingen in de beroepspraktijk van ingenieurs hebben in veel gevallen gevolgen hebben voor talloze andere mensen. Ook in de hoedanigheid als burger van een democratische samenleving participeren ingenieurs - net als vele anderen - in beslisprocedures van allerlei aard. Het college Besluitvorming biedt een inleiding tot de problematiek van zowel de individuele als collectieve besluitvorming. Enkele gangbare vormen van besluitvorming (kostenbatenanalyse, stemprocedures) worden behandeld, maar de nadruk ligt op normatieve kwesties zoals de eisen die aan een methode van besluitvorming kunnen en/of moeten worden gesteld, de tekortkomingen van de gangbare methoden in het licht van die eisen en de mogelijkheid deze tekortkomingen te ondervangen. Om een adequate behandeling van deze problematiek mogelijk te maken biedt het college ook een inleiding in de theorie van individuele (rationele) keuze in situaties van zekerheid, onzekerheid, onwetendheid en in situaties waarin de uitkomst bepaald wordt door het handelen van meerdere individuen (speltheorie). Leerdoelen Studenten kennis te laten maken met de gangbare methoden voor besluitvorming in (complexe) individuele en collectieve keuzeproblemen en inzicht te geven in de vooronderstellingen en tekortkomingen van die technieken. Studenten inzicht geven in de problematiek van het ontwerpen van een methode van collectieve besluitvorming als normatieve opgave. Organisatie Onderwijsvorm: hoorcolleges en werkcolleges. Het volgen van de werkcolleges is verplicht. Tentaminering Schriftelijk tentamen, aangevuld met opdrachten tijdens de werkcolleges. Studiemateriaal Syllabus/reader/werkboek Besluitvorming, verkrijgbaar bij de dictatenverkoop van TBM, Jaffalaan 5, geopend 10.00-16.00 uur.

wm0733ta Inleiding recht

Studiepunten: 2 Docent: Mr. W. Wijting, TBMR&T room 3.3.060, tel 84710 e-mail: w.wijting@tbm.tudelft.nl Vereiste voorkennis Geen specifieke voorkennis vereist. Inhoud In het latere beroepsleven, maar ook al tijdens de studie komt de ingenieur technische aardwetenschappen voortdurend in aanraking met het recht. Dit vak wil de studenten een eerste orientatie geven op voor hun belangrijke rechtsgebieden Leerdoelen Het doel van het vak is om, door de verwerving van juridische basiskennis en vaardigheid, inzicht te bieden in het systeem van het recht. Daarbij wordt ernaar gestreefd dat de studenten gevoel krijgen voor nut en functie van het recht in zowel het dagelijks leven als in de studie.

89

Vakbeschrijvingen 1e, 2e en 3e jaar

Organisatie Het vak wordt gegeven in de vorm van een theorie- en een praktijkcollege. Tijdens het theoriecollege ligt de nadruk op kennisverwerving. Het praktijkcollege is bedoeld om aan de hand van een voorbeeld de theorie te verduidelijken en toe te passen. Tentaminering Toetsing geschiedt op basis van een schriftelijk tentamen dat bestaat uit 15 multiple-choice vragen en 1 open vraag. Tentamendata worden nader bekendgemaakt in het Studenten Informatie Centrum van de faculteit TBM (Jaffalaan 5) Studiemateriaal Boek Recht voor Ingenieurs , laatste druk, D.U.P.; Wettenbundel voor Ingenieurs, editie 1999; Werkboek Recht voor Technische Aardwetenschappen, editie 2000 (te verkrijgen bij de dictatenverkoop van de faculteit TBM)

90

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

8. Beschrijving 4e en 5e-jaarsvakken
(zie ook: http://www.ta.tudelft.nl/onderwijs)

ct3030 Foundation Engineering

Credit points: 2 Lecturer: Prof.ir. A.F.van Tol, CT, room 0.10 e-mail: A.F.vanTol@ct.tudelft.nl Other lecturers: Ir. J.P. Oostveen, CT, kmr 0.09, tst 85423, ing. H.J. Everts, kmr 0.10, tst 85478. Practical support: Tol, prof.ir. A.F. van, Oostveen, ir. J.P., Everts, ing. H.J. Prerequisites: ta3780, ta3790 Contents Design and calculation of foundations: interpretation of soil investigations, bearing capacity of piles and other foundation elements, geotechnical standards. Modern foundation techniques: sheet piling, soil and rock injection, ground anchors and anchor blocks, soil compaction, vertical drains. Goals To form a basis for the approach of foundation problems in civil engineering. Both design and execution will be dealt with. To develop insight and skills in foundation techniques. Organisation Lectures Examination Written Course material Lecture notes: 'Foundation techniques', Book: 'Modern Foundation Techniques' (will be reprinted by TUD).

ct4350 Numerical soil mechanics

Credit points: 2 Lecturer: Prof.dr.ir. A. Verruijt, tst 85280/81880 e-mail: A.Verruijt@citg.tudelft.nl Contents Elastically supported beams, difference calculations, sheet-pile walls as elastically supported beams, elasto-plasticity. Finite-element method for groundwater flow. Pollutant transport, advection, adsorbtion, dispersion. Elastic solutions for stress, slip surface calculations, Fellenius, Bishop. Organisation Lectures with exercises Examination Written Course material Lecture notes: 'Numerical soil mechanics', verkrijgbaar bij de dictatenverkoop van CT
103

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ct4420 Introduction Geohydrology

Credit points: 3 Lecturer: Ir. R.H. Boekelman, CT, kmr 4.90, tst 84901 e-mail: R.H.Boekelman@ct.tudelft.nl Prerequisites: Hydrology (ct3010), Groundwater mechanics (ct 3320)) Contents Geological fundamentals. Presence and behaviour of groundwater. Effects of density differences, salinization of groundwater. Causes and effects of changes in hydraulic head, effects of groundwater recovery and/or (artificial) infiltration. Traveltimes. Quality aspects of groundwater and infiltration water (processes and parameters). Control and exploitation of groundwater and legislation. Goals This course is designed to provide insight in the occurrence and behaviour of groundwater, which processes are involved and how natural groundwater systems can be schematized. Students are expected to acquire sufficient knowledge to be able to solve a geohydrological problem and indicate what side effects a certain operation can cause in a geohydrological system. Organisation Lectures and computer practicals Examination Written Course material Lecture notes

EMC - A/DT (AACHEN) Drilling Technology

Credit points: 0.5 Lecturer: Prof. Dr.-Ing. Chr. Niemann-Delius, tel ++49 (0)241 - 8095683 e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Contents The lecture gives a brief and general overview of drilling technology used in the oil and gas industry. It aims at adopting the participants knowledge to the topic and gives them a theoretical background to understand basic drilling processes as rock-bit interaction or the influence of formation fluids. In detail these processes will be studied in an excercise phase. With the help of a simulation software the influence of technical, operational and geological factors on the success of a drilling project (i.e. the drilling costs) can be experienced. The course is completed by a field trip to an oil and gas company. The participants where informed about drilling projects in Germany, special drilling techniques and the tasks of drilling engineers in the oil and gas industry. The drilling course consist of an overview of Oil and Gas drilling and production and a simulation project. The general introduction into drilling technique will be used mainly to enable the participants to run a calculation- and simulation program. By designing a drilling project the influence of technical, operational and geological factors, can be experience. The simulator uses a drilling model that determines rate of penetration and wear of the drill bit as a function of weight on bit, rotary speed, mud flow rate, mud density, bit/rock interaction. It is going to show the effects of the drilling parameters on the wear of bit. Eventually it is showing
104

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

how to drill in the most cost-effective manner, by determining the best moment to terminate the bit run. Goals - Overview of drilling technology used in the oil and gas industry - understanding of basic drilling processes Organisation lecture, excercise (simulation software), field trip Examination The examination in drilling technology will be integrated in Open Pit Mining exam (4hrs). Course material Course material will be handed out at the start of the course.

EMC - A/EI-00 (AACHEN) Environmental Issues

Credit points: 3 Lecturer: Univ. Prof.Dr.-Ing. Dipl.-Wirt.Ing. P.N. Martens, tel +49 241 8095667 e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Other lecturers: Univ. Prof. Dr.-Ing Christian Nieman-Delius, Univ. Prof. Dr.-Ing. Axel Preue Prerequisites: General Mining, Legal Basics, Chemistry Contents Recultivation, reclamation, landscape modelling, environmental protection, landfills, waste management, waste statistics, backfill of contaminated masses, legal basics. Tailing dam managament, Tailing dam construction, Acid mine Drainage Underground waste disposal/backfill: legal basics, waste amount, different waste types, evaluation of waste, safety concepts, host rocks, deposit characteristics, cavity types, transportation technics, backfilling technology, operational safety, case study: backfill planning in a gypsum mine. Goals Overview, basics and methods of underground waste disposal and backfilling. Overview, basics and methods of recultivation in open pit mining. Basic knowledge in tailing dam management and their construction, basic knowledge of the Environmental Imact due to Acid mine Drainage Organisation Lectures and Excersises Course material Handouts and sheets

EMC - A/MV (AACHEN) Mine Ventilation

Credit points: 2 Lecturer: Univ. Prof.Dr.-Ing. Dipl.-Wirt.Ing. P.N. Martens, tel +492418095667 e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Practical support: Dipl. Ing. Burkhard Richthammer +49241 8095672, Dipl. Ing. Michael Rischka Prerequisites: Thermodynamics, Physics, General Mining, empirical fluid mechanics
105

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Contents Physical Properties of Mine Air, Mine Air Composition, Mine Air Flow, Ventilation methods, ventilation control, loss of pressure, ventilation circuit, fans and their operating Mode and characteristics, Mine Air Distribution, Mine Ventilation Networks, Mine Ventilation Network serveys, methods and equipment for gas measurement, methane formation, absorption, release and determination/methane control, utilisation and ignition. Methane prediction, influences on methane production, natural heat sources, self consolidation, steam content. Heading and Auxiliary ventilation: planning, construction, requirements on pressure and quantity, determination of supplements based on pressure losses. Ventilation planning: Assessment of measurements on air flow and pressure, computer based ventilation planning. Air conditioning: Climatic areas, air control by ventilation and air cooling, productivity control. Goals Gaining Basic Knowledge in Mine Ventilation ; Calculation and Design of Mine Ventilation Networks, Capability to consider Mine Ventilation Requirement sin Underground Mine Planning, Capability to control Ventilation Networks by Surveys. Basic knowledge of Methan Occurence and Prediction of Methane Degassing in Underground Coal Mines. Basic Knowledge in mine climatisation. Organisation Lectures, Laboratory Group Work, Servey Project Course material Handouts / Slides

EMC - A/OP-00 (AACHEN) Open Pit Mining

Credit points: 2.5 Lecturer: Prof. Dr.-Ing. C. Niemann-Delius, tel +49(0)241/8095683 e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr.-Ing. W. Thiels /SST, Dipl.-Ing. Schippers /RWE-Rheinbraun Prerequisites: none Contents The course will give an overview of the mining methods in surface mines, open pits and quarries, with an emphasis on coal mining. Continuous and discontinuous mining methods will be presented as well as typical mining techniques in various countries and various kinds of material. Lectures are integrated with project work and field trips. The project starts with characterising different types of deposits, the best suitable mining equipment as well as the right position for the opening cut. Subsequently the optimum lay-out of the mine will be determined. Loading (bucket wheel excavators, bucket chain excavators, wheel loaders, hydraulic excavators and rope shovels) and transport equipment (articulated trucks, off road trucks, conveyor belts) will be calculated and optimised. The lectures and exercises in dewatering methods show, how wells are dimensioned etc. and which difficulties have to be taken into consideration, when dewatering a large surface mine. Another topic is Computer Aided Engineering. Aspects of mine planning with commercial programmes are discussed with special reference to SURPAC. Goals Lecture: Overview, basics and methods of open pit mining and computer aided engineering: to enhance professional knowledge Tutorial: planning steps for lignite projects:
106

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

to work in a group, to present complex facts verbal, to use and entrust methodology Organisation Lectures, excercises and field trips Examination Written examination Open Pit Mining (connected with Drilling Technology) 4 hours Course material Course material will be handed out

EMC - D/AL-00 (DELFT) Alluvial & Marine Mining

Credit points: 2 Lecturer: Ir. H. van Muijen, room 147, tel 85001 or MTI Holland, tel 078-6910335 Other lecturers: ing. C.H. van den Berg, MTI Holland, tel 078-6910335 Prerequisites: General knowledge of mechanical engineering, physical transport phenomena, physical separation technologies (gravity), geology, dry-earth moving, mineral economics Contents After a general overview of the geological origin and deposit forming of important alluvial (placer) and marine deposits, this course will emphasize on typical exploration, exploitation, dredge mining, deep sea mining and processing methods of these deposits and their related minerals. EEZ (Economic Exclusive Zones) jurisdiction and mining possibilities will be highlighted. Some general exploration methods will be discussed with special emphasis on sampling methods, exploration models, reserve estimation and deposit evaluation. Worldwide exploitation will be explained with mining operations of gold, tin, diamonds, heavy minerals and sand & gravel and typical commodity related topics like marketprice, history and future, etc. The most important dredge mining techniques will be discussed, explaining on selection criteria, equipment lay-outs and typical operational data as well as important environmental aspects. Processing methods will be highlighted with respect to the influence on alluvial and marine mining methods; some special unit operations will be mentioned. As important tools slurry transportation and centrifugal pumps will be reviewed separately. Several excursions will be arranged to highlight some of the typical course topics mentioned above. Goals Main goal of this course is to present the student with a general overview on important topics of alluvial and marine mining and several specific points in more detail. The student should be aware of the different criteria determining feasibility of the different deposits, proper selection of equipment and typical problems related to this type of mining operations. Organisation The course will be lectured as an integrated course in the English language. The program has a logic structure covering all important aspects. In principle students should be present during all course days. Besides introductions by lecturer, a lot of videos will be used to explain certain topics in more detail. The course material will be lectured in an interactive way, inviting students to participate in discussions and preparing answers to raised questions. Examination The asssessment of this course will be based on a short written report with presentation prepared by every student on a special topic. This topic can be selected from a list prepared by the course co-ordinator or after approval by the students own selection. The contents of these short studies will highlight some specific points of alluvial and marine mining in more detail, for which no time is available during the normal course hours. The presentation is part of the course
107

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

and should be followed by all other students. Report and presentation will be assessed by the course co-ordinator. Remarks EMC students will prepare a short report on a specific topicand will present their topic for the EMC class. Topic can be selected from a list made available by lecturer. Mark is determined for report and presentation separately and used to determine the final mark. For non-EMC students a similar examination is possible as well as a oral examination. This will be decided in mutual consent between lecturer and student. Course material Handouts on course topics together with copies of articles highlighting these topics; copies of the presentations by the students

EMC - D/CS-00 (DELFT) Case Study

Credit points: 3 Lecturer: Dr. B. Ding, room 148, tel 81606 e-mail: B.Ding@citg.tudelft.nl Other lecturers: Ir. J.J. de Ruiter, room 147, tel 85001 Prerequisites: Course on mineral economics, feasibility studies Contents The said case is an integrated steel project from mine to hot rolled steel produkt or from pit to plate. The property is an abandoned surface iron mine in North America.with remaining reserves for at least thirty years of production containing an ore with quality suitable for direct reduction iron process. Extensive basic information will be provided. Participants are requested to prepare a preliminary bankable feasibility study and conclude the case exercise with a presentation of the project to representatives of the steel industry and financing house. Participants will co-operate in teams; each team being independent and responsible for the final results. During the course various work meetings will be held for discussion and monitoring progress. Goals Main goal of this course week is to present the student with an idea on how to perform feasibility studies and what kind of important topics are involved in a proper execution of such a feasibility study. Course material Handouts of typical details on feasibility studies, case history details, general handbooks, equipment brochures etc.

EMC - D/GS-02 (DELFT) Geostatistics, including practical

Credit points: 1.5 Lecturer: M. Huisman, ITC, Kanaalweg 3, room 125, 015-2748813 e-mail: m.huisman@itc.nl Prerequisites: wi2042ta, wi2068ta

108

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Contents Geostatistics relate to the interpretation of data with a spatial or temporal correlation. Tools are presented for interpolation of data points or estimation of macroscopic entities. The basic principles are explained and illustrated with applications. The following topics will be discussed: global and point estimation techniques, data declustering, semivariance, stationarity, semivariograms, various types of kriging, spatial distribution of points, statistical tests, Markov chains, fractals, and uncertainty analysis using Monte Carlo simulation. Goals Obtain working knowledge on geostatistical estimation techniques and concepts for characterization. Organisation The course consists of lectures and practical exercises (obligatory). Course material Lecture notes Geostatistics, ta3090.

EMC - D/IM-00 (DELFT) Industrial Minerals

Credit points: 1.5 Lecturer: Dr. Ir. J.M. Green , room 148, tel 83202 e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Prerequisites: General knowledge of chemistry, Raw materials technology (ta0200, ta1210) Contents The course gives the future geo-engineer an insight into the role of industrial minerals in modern society. The use of these materials is strictly determined by the functional properties of the minerals, partly intrinsic, partly a function of the process of making them useful products. The minerals discussed are chosen for their economic importance in terms of traded volumes or values. For each of the minerals discussed, a uniform approach will be adopted. After an introduction to the mineral, the producing areas and typical production and processing steps are discussed, the main applications are dealt with, uses (prices, logistics, demand, trends) are summarised, the key players in the market introduced and the mineral put in an economic framework. Goals To familiarise students with the role of industrial minerals in modern society. Since industrial minerals are functional materials, the development of the necessary functionality by the correct choice of mineral or selection of processing route is of primary importance. We hope to give students an insight into factors governing the use of a number of the economically more important minerals and the market for these materials. Organisation This couse is ONLY given as a module within the European Mining Course (EMC). (Elective course for students Engineering Geology). Examination Written examination 60%, Project work 40% . Course material Subject notes

109

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

EMC - H/AR (HELSINKI) Applied Rock Mechanics for Hard Rock Mining
Credit points: 2 Lecturer: Dr. Juha Antikainen, Laboratory of Rock Engineering, Helsinki University of Technology Prerequisites: General knowledge of rock mechanics Contents Stope and pillar design in underground hard rock mining, rock stress and rock stress measurements, rock reinforcement, mechanised rock bolting, cablebolting, shotcreting. Mine visit. Goals To gain a basic knowledge on hard rock behavior in mining situations Organisation Lectures. Computer use: Stability analysis, demonstrations on numerical methods Remarks Helsinki code: Mak-32.317, Helsinki credit: 2 Requirements: compulsory exercises and final examination Language: English Course material Lecture notes, Hoek, E., Kaiser, P., Bawden, W.: Support of Underground Excavations in Hard Rock. A.A. Balkema, 1995.

EMC - H/MA-01 (HELSINKI) Mining Automation and Maintenance of Mining Equipment

Credit points: 1 Lecturer: Ass. Prof. Uday Kumar Prerequisites: none Contents Production automation and maintenance as an elementary part of highly mechanised mine's total economy. Operational re-liability of production machinery. Effects of automation on process planning and maintenance. Requirements: compulsory exercise and final examination Goals To give a basic understanding of the critical aria of automation and maintenance and their impact on the total economy of the mining operation. Maintenance will be treated with special reference to mechanized and automatic systems used in mines. Organisation Lectures. Remarks Language: English Requirements: compulsory exercise and final examination
110

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Course material Lecture notes, articles from jounals and magazines dealing with maintenance and automation

EMC - H/ME-00 (HELSINKI) Mining Technology and Economics

Credit points: 2.5 Lecturer: Prof. Pekka Srkk Other lecturers: Lab. of Rock Engineering, Helsinki University of Technology, tel. +358-9-4512804 Prerequisites: General knowledge of ore reserve evaluation, mining engineering and economics Contents Mine as an economical project, different feasibility studies, mining production planning parameters, strategic planning, financing and management, case studies. Mine visit. Goals Technical and economic overview of a feasibility study concentrating on underground hard rock metal mining. Organisation Lectures. Computer use: Demonstrations, calculations with spreadsheets. Remarks Helsinki code: Mak-32.340 Helsinki credits: 2.5 Requirements: compulsory exercises and final examination Course material lecture notes

EMC - H/MM (HELSINKI) Numerical Mine Modelling

Credit points: 2.5 Lecturer: Petteri Somervuori, tel +358-9-621 7705 Other lecturers: Prof. Pekka Srrk, Lab. of RockEngineering, Helsinki University of Technology, tel. +358-9-451-2804 Prerequisites: Applied Rock Mechanics for Hard Rock Mining Contents The course covers the cycle of mine modelling from exploration to design and production. The main topics are: management of investigation data, data analyses, visualization, geological and geotechnical modelling, rock mechanical analyses, open pit and underground mine design. The coure includes both examples and proctical work using rock mechanical software and geological and mine disign software. Goals To give an introduction to abilities and limitations of computer aided mine design. Remarks Helsinki code: Mak-32.320
111

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Helsinki credits: 2.5 Demonstrations and practical work: rock mechanics, mine design and geological modeling Requirements: Compulsory exercises and final examination. Course material Lecture notes

EMC - L/MPE (LONDON) Mining Production & Project Management

Credit points: 2 Lecturer: Prof. C.T. Shaw, t.h. Huxley School of Environment, Earth Science & Engineering Prerequisites: None Contents 1. Management: Overview of the concepts of management. Applications in planning and controlling a typical mines production. Setting of objectives: management structure; levels of responsibility and accountability. Discussion of selected production type objectives; typical objectives set in a mine environment. 2. Work study: General overview of work study, definitions, use and applications. 1) Method Study: Techniques & applications, 2) Time Study; techniques & application 3. Standards: The requirement for standards, their derivation and application. General discussion on: i) Standard Methods(including Management); use of standards in stoping, development, etc. ii) Standard Costs; Labour, materials, wages, overtime 4. Standard and Responsibility Costing : Requirement for, use and application. Derivation of cost figures. 5. The Annual Programme : Procedures and techniques used in setting the mine production, development and exploration schedules for the overall mine production objectives. The interrelationship between departments/sections of the mine in setting production targets 6. Job Evaluation : The assessment of the 'worth' of a job - history, systems in use and applications. Job description, analysis and evaluation. Wage scales, bonus and incentive schemes; practical applications (e.g. tonnage of cost basis). Training of personnel for jobevaluation; use of 'standards' in training 7. Medium Term Planning and Control : Stoping - setting of programmes; Development - setting of programmes (these two usually done together); Capital Projects - setting of programmes. Interaction of these programmes. 8. The requirements of Stock Exchanges and banks with regard to the documentation required for listing particulars and for raising loans from banks. 9. Full ore reserve presentation. Detail of the geological, geomechanical and structural situation, maps which should be available; typical mine's production. Setting of objectives: management structure; levels of responsibility and accountability requirements to provide the planning base. Use of the very latest definitions. 10. Project management, scope of the project, the project team, set up of terms of reference for the project team 11. Project control: Administration, Design control, Estimating, calls for tender, purchase contracts and contract documentation 12. Construction control, site meetings and site visits, change orders, control of changes, expediting, acceptance, hand-over on completion Goals This course is designed to give the students an improved understandig of practical management techniques used in the mining industry generally.At the end of the course the student should have the tools to be able to understand how to go about organising and controlling a mining operation on a practical day to day basis.
112

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Organisation The course is scheduled for roughly 40 hours of lectures and tutorials, given over 5 weeks. This course is evaluated by means of project work and a 2 hour examination. The project will be worth 40% of the marks for the course and the examination the remaining 60% Course material Handouts

EMC - L/MPF (LONDON) Mine Project Financing

Credit points: 2 Lecturer: Prof. D. Potts Other lecturers: visiting Professor Prerequisites: None Contents 1. Introduction to the course - the need for the mining engineer to understand the money and commodity markets. The importance of financing to the mining industry. Raising funds for mines and mining projects. The stock markets. The requirements of the stock markets. The London Yellow Book. The requirements of the promoters. The importance of market perception. 2. Responsibility costing and budgetary control with special reference to mining. 3. Cash flows. Risk analysis, cost estimation, and cash flow analysis in the minig industry 4. The use of forward selling, hedging etc. by mining companies - a strategy to reduce the risk of price movements. 5. Corporate financing, the evaluation of mining companies and their shares. The analysis of performance. 6. Ming company shares, fund managers perspectives. 7. The capital markets - how and where to raise capital for mining projects. Road shows etc. 8. Derivatives - Exchange based futures, exchange based options, OTC options, gold bonds, gold loans etc. 9. The work of a mining analyst in evaluating shares, mining projects etc. The measures used to compare company results. 10. Metals and concentrates markets - Uses and demand for metals and minerals. Minerals and metals markets - the LME. Base metals and the pricing mechanisms. Producer prices and LME prices. Comex and other markets. Gold and gold markets. Goals This course is designed to give the students an improved understanding of mineral economics, building on the courses in this topic that have gone before. It is designed to give the students an understanding of the money markets and how they work and how they can be used by the mining industry in its search for finance. Organisation This course is co-ordinated by Prof. Shaw, but the bulk of the lectures are by persons from brokers and finance companies in the City of London and from the London Metal Exchange. The course is scheduled for roughly 20 hours of lectures and tutorials, given in 2 hour sessions over 2 weeks. This course is evaluated by means of tutorial work and, combined with L/MPE, a 3 hour examination. The tutorial work will be worth 40% of the marks for the course and the examination the remaining 60%. Course material Handouts
113

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

EMC - L/MV-01 (LONDON) Ventilation

Credit points: 1 Lecturer: to be announced Contents to be announced. Course material Handouts

EMC - L/PROJ (LONDON) Mine Project - Boulby Potash Mine

Credit points: 1.5 Lecturer: Prof. S. Durucan, T.H. Huxley School of Environment, Earth Science & Engineering Prerequisites: At least three years of study of mining engineering succesfully completed. Contents 1. Boulby Potash mine staff select four topics which the mine would like to see investigated. These may be in any area of mining, such as rock mechanics, ventilation, mine services, mining layout, transport systems, etc. 2. The students are split into teams and the teams undertake an investigation of their project on the mine. 3. The project work is undertaken during a period of one week. Days 1,2 and 3 are spent studying the problem on surface and/or underground at the mine. Day 4 is spent preparing a design and a report of conclusions reached. Day 5 the teams present their results at a seminar to the management of the mine. Goals This course offers the student the opportunity of doing design work in a real mining situation. The objective is to create design concepts which will be of immediate and practical use to the operating company. Organisation The course is cheduled for one full week at the mine site. A full project report will be written on return to London. This course is evaluated on the presentations given at the mine and the project reports. Course material Handouts

EMC - L/RM-00 (LONDON) Rock Mechanics

Credit points: 1.5 Lecturer: Dr. J.P. Harrison, Dep. of Earth Resources Engineering Prerequisites: Introductory Rock Mechanics Contents This course is a mixture of lectures, seminars and tutorials.
114

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

1. Introduction - Classification of numerical methods, fundamental differences between methods. Introduction to numerical methods through the finite difference method. 2. Finite element method - Principles of the finite element method. Finite elements, shape and interpolation functions. Assembling a problem. Meshing issues. 3. Boundary element method - Principles of the boundary element method. Boundary elements, shape and interpolation functions 4. Finite differences revisited - Explicit and implicit methods. Non rectangular grids. FLAC. 5. Distinct element method - Development of the distinct element method. Modelling of discontinuous systems. UDEC. 6. Other numerical methods - Hybrid, or linked, schemes. Modelling granular materials: PFC. 7. Implementation issues - A discussion of the difficulties faced when applying numerical methods to the solution of real problems in geomechanics. 8. Practical sessions - An introduction to the use of numerical methods through the use of simple finite element and boundary element programs. Goals This course is designed to give the student some experience in using the computational numerical methods in use in rock mechanics today. They should gain an understanding of their use and understand when the use of each is appropriate. Organisation The course is scheduled for roughly 20 hours of lectures and tutorials. This course is evaluatted by means of course work. Course material Handouts

EMEC - A/RM-02 (AACHEN) Recycling Metallurgy

Credit points: 2.5 Lecturer: Contents To be announced Organisation To be announced

EMEC - A/WP-02 (AACHEN) WEEE-Recycling

Credit points: 2.5 Lecturer: Dr. J. Julius, room 118, tel +49 24180 95712 Practical support: Dipl.-Ing. S. Striewski, room No. 103b, phone: ++49 241 80 95716 Prerequisites: Basic knowledge of mechanical processing in recycling systems Contents Within the framework of a case study electronic scrap from dismantled household appliances mechanically will be processed in order to recover metals like copper and aluminum. In order to complete the process chain, the copper enriched product from the mechanical recycling process subsequently will be treated in metallurgical processes. Various excursions will deliver insight of industrial scale recycling as well as primary raw material processes.

115

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Goals The practical course provides the application of different processing steps thus allowing the students to gain competent skills in recycling techniques. Moreover, various analytical measures are employed in order to demonstrate methods for the determination of comminution and separation efficiencies. Organisation Chair of Processing and Recycling of Solid Waste Aachen University of Technology (RWTH) Wllnerstr. 2 52062 Aachen Examination Report and presentation of results of practical course Course material Detailed lecture notes concerning scrap processing techniques

EMEC - D/EC-00 (DELFT) Mineral Economics

Credit points: 1 Lecturer: Ir. Hans de Ruiter, room 147, tel 85001 e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Other lecturers: Prof. David Potts, Nottingham University Prerequisites: Ability to work with Excel vs. 7.0 under Windows 95. Contents After an introduction about the needs for economical analysis tools, the concept of cash flows and its various items is dealt with, including the difference between cash and non-cash items and tax matters. Subsequently the present value concept is introduced emphasi-sing the influence on the profitability of the project. The next subjects are the definition and use of profitability indicators, like Net Present Value and Internal Rate of Return. Finally the effect of inflation and exchange rate fluctuations is introduced, as well as sensitivity analysis techniques. Goals The final goal is that the student must be able to evaluate mineral projects and operations by calculating and comparing the economical parameters of these projects and operations. The student must first be able to calculate the cash-revenues using production and sales data, loan-capital and working-capital. Subsequently the cash-expenses must be calculated from operating & capital cost and tax information available. Depreciation and depletion, being noncash costs, will have to be calculated using straight-line, decline balance and depletion methods. The student will be able to calculate the resulting cash surplus/deficit through the construction of a spreadsheet in Excel. The student will be able to calculate the present value of cash surplus/deficit over the life of the project. The student must be able to calculate the cash surplus/deficit in Estimate Date Money, Money of the Day, Constant Value Money end Present Value Money. The final goal is that the student will have to calculate the Internal Rate of Return and Net Present Value and has to carry out sensitivity analyses for at least three changing items of the cash-flow. Using the model in Excel the student should now be able to determine the most feasible option of the various alternative of the project(s) or operation(s). Examination Examination (3 hours), working out a number of problems using computer with Excel vs. 7.0.
116

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Course material Lecture notes ta3070

EMEC - D/FS-01 (DELFT) Fundamentals of Systems, Flowsheets & Mass Balances

Credit points: 3 Lecturer: Prof. M.A. Reuter, room 141, tel 82903 e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Other lecturers: Prof. K. Heiskanen Prerequisites: Satisfactory academic record to date. Contents Fundamentals of Systems: Definition of property classes; Population balance equations; Fluid movement; Navier-Stokes equation, Bernoulli eq. Single particle movement in fluid, Multiple particle movement in fluid, Particle-particle interactions. Rheology of solid suspensions, Fluent commercial CFD code. Flowsheets & Mass Balances: Discussion of various flow sheets by example BRGM Software Bilco Goals Rationale: Give a fundamental knowledge on population balance models and their use in solving primary and secondary raw materials problems. To provide a fundamental understanding of the hydrodynamic principles of fluid and particle movement in meneral processing. To provide an overview of different flow sheets in minerals processing and hydrometallurgy as well as do mass balances of the same by date reconciliation. Learning outcomes: To understand the principles and ability to solve related problems. Get a feel for minerals processing and hydrometallurgical flow sheets, mass flow rates in the same as well as concentrations of elements in the various sections of the discussed industrial circuits. Remarks Fundamentals of Systems: Teaching will be given during one week period. It will use a combination of lectures and laboratory based exercises. This module will be used to promote problem-solving skills. Examination Flowsheets & Mass Balances: 100% Case studies. Course material Fundamentals of Systems: Clift R. et al 1978: Bubbles, drops and particles, Academic Press, Molerus O. 1993:principles of flow in disperse systems, Chapman & Hall. Flowsheets & Mass Balances: Wills, B.A. (1995) and handouts, BRGM Bilco.

EMEC - D/REC-00 (DELFT) Recycling

Credit points: 3 Lecturer: Dr.ir. N. Fraunholcz, room: 120, phone: 81545 e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Other lecturers: Prof.ir. W.L. Dalmijn, Prof.Dipl.-Ing. U.M.J. Boin, Dr. P.C. Rem, Dr.ir. T.P.R. de Jong, Ir. A. van Schaik. Practical support: Ir. J. van Houwelingen, Ing. W. Kuilman
117

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Prerequisites: General raw materials technology. Contents Material resources and the strategic importance of recycling. Economics and environmental aspects of recycling. Unit operations for the mechanical recycling of postconsumer products. The course offers an introduction into liberation by size reduction (e.g. shredding) and physical separation techniques (e.g. heavy-medium separation, gravity separation, eddy current and magnetic separation). The course deals in a greater detail with separation techniques on which international literature is scarce, e.g. eddy current separation, automated sorting by image processing, etc. Furthermore, the course gives an overview on emerging techniques in mechanical separation, such as separation using X-ray transmission, inverse jigging of plastics and Magnus separation of metals. In a more or less separate part of the course, material cycles are dealt with - partly by experts from industry - for glass, steel and non-ferrous metals, as well as methods of secondary processing of aluminum, copper, zinc and lead. Goals To provide students with an overview of the technological, economic and legislative aspects of recycling. Learning outcomes: Understanding the theory and practical application of unit operations in recycling, such as liberation, mechanical separation and metallurgical processing. Organisation Lectures, assignments and excursions. Course material Course notes and articles referenced in the course notes

EMEC - D/SAM-00 (DELFT) Sampling and Statistics

Credit points: 1.5 Lecturer: to be announced e-mail: J.J.deRuiter@citg.tudelft.nl Prerequisites: Elementary Statistics Contents Definition of the inaccuracy with respect to a sample property or a critical value. Relation between the inaccuracy, the sample size and the particle characteristics. Influence of particle shape, particle size distribution, liberation, moisture content. Selection of the reliability in combination with a relevant statistical distribution. Consequences of counting or weighing particles for the inaccuracy. Establishing the unknown quantity; inaccuracy, sample size or a particle property. Sampling strategies and the selection of sampling equipment. Statistically correct mass balances based on sample analyses. Interpretation of sample analyses in relation to process variables. Significance of process variables and interaction between the variables. Case studies on sampling, data reconciliation and experimental set-ups (topics: beach sands, gold mining, soil remediation, recycle -glass)

118

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Goals Rationale: Engineers are frequently faced with measuring and optimizing properties of particulate materials. This requires insight into the sampling strategies and interpretation, as well as knowledge of the design of experiments. Learning outcomes: Insight into the relation between inaccuracy, sample size and particle characteristics; the ability to select the sample size and sampling equipment; the tools to make decisions based on sample analyses; perform reconciliation of measured data; modelling sample analyses in order to identify relevant process variables and interactions between variables Organisation Traditional lectures: 20 hours; Industrial case studies and exercises: 20 hours Course material Taguchi Techniques for Quality Engineering: P.J. Ross

EMEC - H/COM (HELSINKI) Comminution

Credit points: 2.5 Lecturer: Prof. K. Heiskanen Prerequisites: Course in modelling and simulation Contents Stress-strain relationship, Particle deformation and fracture mechanics, Elastic, plastic and viscous behaviour, Energy-size relationships, Breakage kinetics, population balance models, Equipment: crushing, grinding and fine grinding, Classification basics; balance of forces, Equipment: wet and dry classifiers, screens, Grinding circuits ( wet and dry), closed grinding circuits, circulating load Goals Rationale: To provide a fundamental knowledge and understanding of comminution theory and practice Learning outcomes: To understand the principles and to be able to select and design equipment and design comminution circuits Organisation Teaching will be concentrated in two weeks, using a combination of lectures and laboratory based exercises and assignments Examination 40% lab.reports, 60% final exam Course material Schnert K. 1988: Size reduction, in Ullmans Encyclopedia, Ch 5. Austin L., et al. 1984: Process Engineering of Size reduction: Ball Milling, Prasher C., 1987. Crushing and Grinding Process handbook, Wiley. Napier-Munn T., et al. 1996: Mineral Comminution circuits, JKMRC. Heiskanen K, 1993: Particle Classification, Chapman &Hall

119

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

EMEC - H/ECT (HELSINKI) Environmental Control Technology

Credit points: 1 Lecturer: Prof. R. Zevenhoven Contents Engineering solutions to pollution problems. Classification of hazardous wastes. Air Pollution: combustion processes; flue gas cleaning (cyclones, filters, scrubbers and precipitators for solids; oxidation and desulphurization for gases) catalytic converters for exhaust gases. Liquid wastes: chemical and biological treatments of aqueous effluents, halocarbons and petroleum products. Solid wastes: tailings dam construction and management

EMEC - H/EXC (HELSINKI) Excursion

Credit points: 1.5 Lecturer: Contents To be announced Organisation To be announced

EMEC - H/FLO-00 (HELSINKI) Flotation

Credit points: 1.5 Lecturer: Dr. Kirjavainen Other lecturers: visiting lecturers Prerequisites: Satisfactory academic record to date. Contents Basic principles: Hydrodynamics, bubble formation, bubble-particle contact, particle size effects. Flotation kinetics Sulphide electro- and surface chemistry: - surface chemistry of oxides, - carbonates, - salt type minerals. Collectors, activators, depressants, frothers Equipment, Flotation practices: - sulphide ores: porphyry Cu-Mo-Au, complex Cu-Zn-Pb ores - carbonate-silicate ores, - apatite, other materials Goals Rationale: To provide an understanding of flotation of minerals and recycling material Learning outcomes: Understanding the principles and proficiency in the selection and scale-up of equipment

120

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Organisation Teaching will be concentrated into two weeks using a combination of lectures and laboratory exercises. Examination 40% coursework, 60% final exam Course material Furstenau M. 1985: Chemistry of Flotation, SME. Stumm W., 1992: Chemistry of the solid-water interface, Wiley Somasundaran and Moudgil (eds) 1987: Reagents in Mineral Industry, Schulze H., 1984: Physico-chemical elementary processes in Flotation, Schubert H., 1996: Aufbereitung fester Stoffe Band II, Deutscher Verlag fr Grundstoffenindustrie, Manning 1995: Introduction to Industrial Minerals, Chapman&Hall, Levenspiel O. 1972: Chemical reaction engineering, Wile

EMEC - H/IC (HELSINKI) Instrumentation & Control

Credit points: 1.5 Lecturer: Prof. Jms-Jounela Prerequisites: None Contents Measurement fundamentals, measurable effects and sensor operation. Telemetry and signal processing,. Intelligent instrumentation and process tomography. Principles of classical and discrete-time control. Programmable logic controllers (PLCs). Supervisory control and data acquisition (SCADA) systems. Distributed control systems (DCS). Modelling and model based control strategies. Adaptive control, knowledge based systems and modern machine learning techniques. Case studies in milling and classification Goals Rationale: To engender confidence in the use of advanced instrumentation and modern control techniques to improve the reliability and economic viability of particulate material processing Learning outcomes: Proficiency in the selection of sensors, the application of modern signal processing and control techniques in the context of particulate systems Organisation Traditional lectures:10hrs, Design exercises: 4hrs; Hands-on laboratories: 6hrs Industrial case studies: 4hrs, Computer simulation laboratories: 6hrs Examination 50% coursework, 50% exam Course material Instrumentation in Process Control - E.J. Wightman, Intelligent Instrumentation - G.C. Barney, Process Tomography - R.A. Williams and M.S. Beck, System Modelling and Control Schwarzenbach and Gill, Programmable Logic Controllers - D. Otter
121

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Automatic Control Engineering, third edition - F.H. Raven, Applied Digital Control - J.R. Leigh, Modern Control Engineering - K. Ogata, Discrete Time Control Systems - K. Ogata, A HyperManual on Expert Systems - J.A. Meech & S. Kumar

EMEC - H/IM-01 (HELSINKI) Industrial Minerals

Credit points: 1 Lecturer: Prof. Lehto Prerequisites: General knowledge of chemistry, raw materials technology Contents Occurrence, processing, economics and applications of non-metallic minerals. Salt, soda ash & chllor-alkali; magnestie, brucite & magnesia; glass; bauxite & alumina; pigments & fillers; hightech ceramics; limestone & dolomite; dimension stone; cement; gypsum; wollastonite; rare earths, phosphates; borates. Excursions to production and mineral processing plants Goals Rationale: Fundamental understanding of mining and processing aspects of industrial minerals Learning outcomes: To familiarize students with the role of industrial minerals in modern society. To give students an insight into factors governing the use of a number of the economically more important minerals and the market for these minerals Organisation Since industrial minerals are functional materials, the development of the necessary functionality by the correct choice of mineral or selection process route is of primary importance. Course material Course notes and references listed in course notes

EMEC - H/PD-00 (HELSINKI) Plant Design, Case

Credit poins: 3 Lecturer: Prof. K. Heiskanen Other lecturers: Ms. O. Niemel, visiting lecturers Prerequisites: Satisfactory academic record to date Contents Pre-feasibility study, feasibility study, purchase and procurement procedures, delivery limits, site and plant design principles, equipment scale-up, costs, environmental aspects assignment: to make a design study on true ore deposit data - site design: crushing, plant, offices, warehouses, shops, roads, tailing dams - flowsheet development with mass balances - major equipment scale-up - control plan - plant design; crushing, grinding bay, separation (flotation) section, auxiliary sections.

122

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Goals Rationale: To provide a fundamental understanding and skill of mineral processing plant design Learning outcomes: Basic proficiency in the selection of equipment and plant design Organisation Combination of lectures and assignment work Examination 100% assignment and presentation Course material Mular A., and Bhappu R., 1980: Mineral processing plant design, SME, Mular A., Jergensen G., 1982: Design and Installation of Comminution circuits, SME, Mular A., Anderson M., 1986: Design and Installation of Concentration and dewatering circuits, SME

EMEC - H/PP-00 (HELSINKI) Particle and Powder Technology

Credit points: 1.5 Lecturer: Prof. K. Heiskanen Other lecturers: Prof. B. Scarlett Prerequisites: Satisfactory academic record to date Contents Powder sampling, particle size distributions, specific surface area, size distribution and area measurement principles and equipment, porosity, powder characterisation, storage of powders, theory of silos, fluidization, powder mixing, dusting, pneumatic transport systems, dust explosions Goals Rationale: To provide a fundamental understanding of the effects of particulates in multiphase processes. Learning outcomes: To understand the principles and ability to solve related problems Organisation Teaching will be given during one week period. It will use a combination of lectures and laboratory based exercises Examination 40% course work, 60% exam Course material Allen T., 1990: Particle size measurement, Chapman & Hall, Lowell S. and Shields J., 1991: Powder surface area and porosity, Seville et al., 1997:processing of particulate solids, Chapman & Hall, Rumpf H., 1990: Particle technology, Chapman & Hall Reisner et al., 1978: Bins and Bunkers for handling bulk materials, Shamlou P.A., 1988: Handling of Bulk solids, Butterworths Rhodes M., 1990: Principles of Powder technology. Wiley

123

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

EMEC - L/HSR (LONDON) Health, Safety & Risk Analysis

Credit points: 1 Lecturer: to be announced Prerequisites: None Contents To make students aware of the close relationship between engineering activities and health and safety, and to understand the social and environmental consequences of these activities. Principles of occupational safety: the work environment, occupational hazards, hazardous materials and environments, collective and personal methods of protection

EMEC - L/HYD (LONDON) Hydrometallurgy

Credit points: 2.5 Lecturer: Prof. A.J. Monhemius Prerequisites: Basic university chemistry, thermodynamics, liquid/solid separation processes Contents Part I Theory: Thermodynamics, electrochemical and kinetic aspects of solubilizing valuable metals from minerals, intermediate and waste products, purification of the leach liquors and recovery of both the metal(s) and lixiviant. In purification of the leach or waste liquors special attention is given to precipitation, SX, IX and membrane techniques. Part II Application and Process Design: Zn - Conventional RLE process; iron problem in Zn processing; pressure leaching. Au - Cyanide process; CIP/CIL; heap leaching; refractory gold ores - roasting, pressure and bio-oxidation; cyanide chemistry and control. Cu - Leaching of oxide ores; Solvent extraction and electrowinning. Al - Bayer process for alumina; tube digestor. Ni - Nickel laterite processing; Ni/Co solvent extraction. Goals Rationale: To develop an understanding of the thermodynamic, electrochemical and kinetic principles of hydrometallurgy and to illustrate the application of these principles and unit operations in common industrial hydrometallurgical processes. Learning outcomes: An understanding of the theoretical principles of hydrometallurgy, application in process design, including environmental considerations and constraints. Knowledge of the current hydrometallurgical processes used for the production of important metals such as Zn, Au, Cu, Al and Ni Organisation Lectures, industrial visits, assignments Examination 50% written exam Part I Theory and 50% Part II Application and Process Design

124

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Course material Jackson E. Hydrometallurgical Extraction and Reclamation. Habashi F. A Textbook of Hydrometallurgy. Yannopoulos J.C. The Extractive Metallurgy of Gold. Biswas A.K & Davenport W.G. Extractive Metallurgy of Copper.

EMEC - L/MS (LONDON) Modelling and Simulation

Credit points: 1.5 Lecturer: Prof. R.W. Barley (Camborne) Prerequisites: Satisfactory academic record to date. Contents PRINCIPLES OF MODELLING AND MODEL BUILDING: Realism of models, hierarchy of models, relative precision, robustness, self-consistency, complexity, modular approach, parameter estimation, prediction-validation-iteration cycle, transferability, mathematical techniques, generality and applicability, empirical models vs. theoretical models. MICROSCOPIC MODELLING OF FINE PARTICULATE PROCESSES. Introduction to statistical and force balance approaches (Monte Carlo methods, Brownian dynamics, Stokesian dynamics, discrete element modelling). Incorporation of fluid dynamics for process simulation. Computer exercises and case studies for colloid aggregation, sedimentation of concentrated suspensions, particle fluidization, particle comminution. MACROSCOPIC PHENOMENOLOGICAL MODELLING OF UNIT OPERATIONS. Two major case studies on model development for particle classification and particle breakage, based on population balance approaches. Importance of data reconciliation in model validation and development. Data gathering in a plant environment WHOLE PLANT SIMULATION USING COMMERCIAL DESIGN SIMULATORS: Strategies for building-up simulations of entire process. Testing robustness of model fitting. Case Study. Using simulators to specify equipment and cost estimation. Students will be able to gain experience on simulation of mineral and industrial mineral processing plant, recycling, combined particlechemical processes, soil cleaning, effluent treatment. DYNAMIC SIMULATORS: Introduction to principles of dynamic simulation based on a commercial simulator. Use of dynamic simulation for plant optimisation, sensitivity analysis, risk assessment and scheduling. Case study. Goals Rationale: To provide a fundamental understanding of the processes of model building and simulation of particulate systems Learning outcomes: Microscopic methods (statistical mechanics, discrete element modelling, etc.) and macroscopic methods (empirical/ phenomenological etc.) to gain experience in building and validating models for unit operations and combining these together to simulate the performance of operating plant. Extensive use of case study examples is a feature of this module. Organisation Teaching will be concentrated in one week, using a combination of lectures, laboratory exercises, demonstrations, computer based problem solving, case studies, followed by the second week when the student will be working on individual assignments to assess the course. Examination 100% course work. Course material tutorial sheets/computer based assignments
125

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

in3002ta Programming in Fortran 90

Credit points: 2 Lecturer: Drs. P.R. van Nieuwenhuizen, mkw-4, room HB12.290, tel 88036 e-mail: P.R.vanNieuwenhuizen@its.tudelft.nl Prerequisites: in1018ta Contents Analysis of a problem for which a computer program must be written and design of a solution. Splitting up a problem into subproblems. Implementation of a solution in Fortran 90 with functions and subroutines. Of the following parts of the language, the syntax and semantics will be discussed: standard data types, variables and constants, control constructs (IF-, DO- and SELECT CASE-constructs), arrays and array sections, functions and subroutines, standard functions, modules, list directed I/O and formatted I/O. Practical: The practical consists of 5 programming exercises in which the language concepts as discussed in the lectures must be used. A design in (pseudo)code and an implementation in Fortran 90 must be made. Goals Obtaining the skills of analysing a simple problem statement, designing a solution and implementing the solution in the programming language Fortran 90. Impart insight in the concepts of the Fortran 90 language. Organisation The course is scheduled in the last five weeks of the first quarter. During these weeks there are four hours of lectures per week. For having the lessons and studying the book and the course examples 40 hours are needed. The programming exercises are scheduled on 7 mornings or afternoons (and additionally 3 for possible time shortage). The extent of the practical is 40 hours. Besides at scheduled times, the computer labs are also open at other times during day-time, but there is no assistance at non scheduled times. In order to participate in the practical, announcement at the practical administration of the faculty Information Technology and Systems (at Zuidplantsoen 4) is needed. Students need to spend about 16 hours per week on this course. Examination Computer exam (implementing some small programming problems) Remarks In the manual for the practical a time schedule is included for finishing the programming exercises. During each course theory is handled which is necessary for finishing the next programming exercise. At the end of the course a 4 hour programming examination using a computer is done. The course is passed if all programming exercises are finished and the grade for the examination is at least 6. Course material 'Introduction to Fortran 90/95' by S.J. Chapman, 1998, McGraw-Hill (or 'Programming in Fortran 90' by J.S. Morgan and J.L.Schonfelder, 1993; Alfred Waller); course examples; manual for the practical assignments.

126

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

in4025ta Advanced Programming / Software Engineering (AP/SE)

Credit points: 2 Lecturer: Drs. P.R. van Nieuwenhuizen, Mekelweg 4, room HB 12.290, tel 88036 e-mail: P.R.vanNieuwenhuizen@its.tudelft.nl Other lecturers: Dr. P.G. Kluit, Mekelweg 4, HB 08.100, tst 87181 Prerequisites: in3002ta Contents The course Advanced programming / Software engineering (AP/SE) for Applied Earth Sciences continues on the contents of the course 'Programming in Fortran 90' (in3002TA). The course consists of a lecture part and a practical part. In the lectures, the following subjects will be discussed: a. Programming in Fortran 90 (pointer structures; application of advanced data types, recursion etc.) b. The theory of the production of the software product (use of tools, design methods, testing techniques, etc.) The practical consists of a number of exercises focused on enhancing programming skills, and on the process of software production. Goals Enhancing the programming skills in Fortran 90. Obtaining some insight in the software development process. After finishing the course, the student must be able to develop medium size software in Fortran 90 independently (for instance in connection with a graduation project). Organisation Lectures: 3rd quarter, 2 hours per week. Practical: 3rd quarter at Zuidplantsoen 4. The practical starts after the first lecture. The lectures are needed in order to be able to do the practical exercises. Organisational matter is discussed during the first lecture. Examination Written examination by appointment. Besides some chapters from the Fortran 90 book, Software Engineering material needs to be studied. This additional material will be specified by the lecturer during the lectures. Course material 'Introduction to Fortran 90/95' by S.J. Chapman, 1998, McGraw-Hill (or 'Programming in Fortran 90' by J.S. Morgan and J.L. Schonfelder, 1993, Alfred Waller), previously used for in3002TA; course slides; additional material (to be specified by the lecturer).

ta3011 Introduction to Petroleum Engineering and NAM visits

Credit points: 3 Lecturer: Dr. J.D. Jansen, kmr. 212, tel 87838 e-mail: J.D.Jansen@citg.tudelft.nl Prerequisites: Base knowledge of the first year petroleum engineering Contents An introduction to the oil industry, with one week spent inDelft working on group exercises and the second week spent in Assen at the NAM office. The first week introduces the basic concepts
127

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

of the oil production process and the second week gives insight into the operation of a producing company, the philisophy of the company and the challenges faced by management. Goals To gain experience in the industrial practice of an oil- and gas company. Organisation Information about the organisation will be given by the lecturer in the first week. Remarks The obligatory reports of this three week internship at the NAM will be assessed. For more information about the organization contact the instructor.

ta3090 Geostatistics, including practical

Credit points: 2 Lecturer: M. Huisman, ITC, Kanaalweg 3, room 125, 015-2748813 e-mail: huisman@itc.nl Prerequisites: wi2042ta, wi2068ta Contents Geostatistics relate to the interpretation of data with a spatial or temporal correlation. Tools are presented for interpolation of data points or estimation of macroscopic entities. The basic principles are explained and illustrated with applications. The following topics will be discussed: global and point estimation techniques, data declustering, semivariance, stationarity, semivariograms, various types of kriging, spatial distribution of points, statistical tests, Markov chains, fractals, and uncertainty analysis using Monte Carlo simulation. Goals Obtain working knowledge on geostatistical estimation techniques and concepts for characterization. Organisation The course consists of lectures and practical exercises (obligatory). Course material Lecture notes Geostatistics, ta3090.

ta3410 Properties of Hydrocarbons & Oilfield Fluids

Credit points: 2 Lecturer: Dr. Pacelli L.J. Zitha, room DL130, tel 88437 e-mail: P.L.J.Zitha@citg.tudelft.nl Prerequisites: Knowledge of basic petroleum engineering, classical thermodynamics and calculus. Contents Physical, chemical properties of hydrocarbons (oil, gas, condensate) and other petroleum fluids (drilling fluids, emulsions, polymer and gels, foams, etc.); classification of hydrocarbon systems encountered in oilfield operations; elementary volumetric and phase behaviour; fluid flow and thermodynamics; z-factors, P-T diagrams, prototype reservoir and production engineering calculations. Rheology of complex oilfield fluids; drilling fluids, emulsions polymers and gels, foams; basic rheology concepts; rheological models and applications
128

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Goals Provide the students with knowledge on the most important physical chemical properties of hydrocarbons and other oilfield fluids to allow them to perform reservoir and production engineering calculations. Organisation 7 x 2 hours lectures, 6 x 2 hours exercises, 1 x 6 hours practical work (2 weeks block) Examination Examination: Individual assignments and final examination. Course material Lecture notes by P.L.J. Zitha and textbooks

ta3420 Rock-Fluid Interaction: From pore to core

Credit points: 5 Lecturer: Dr. J. Bruining, room 212, tel 86032 e-mail: J.Bruining@citg.tudelft.nl Other lecturers: Prof.ir. C.P.J.W. van Kruijsdijk, room 213, tel 86039 Drs. K-H.A.A. Wolf, room 334, tel 68029 Practical support: G. Sigon, R. Ephram, J. Voncken and AIOs under the general supervision of the lecturers Prerequisites: ta2100, ta2400, tn478, wi2023ta, ta1400, in1018, wb1120, image analysis introduction Contents Block 1 (J. Bruining): single phase flow steady state; Darcys law revisited; Flow calculations in the pressure and stream function formulation skin factors (mechanical, partially penetrating well, horizontal well, fractured well, non-Darcy flow), "simple" upscaling single phase compressible flow transient pressure equation, diffusivity equation, normalised pseudo pressures, superposition / convolution, build-up, flowperiods, derivatives, afterflow, variable rate, deconvolution, semisteady-state Contaminant transport dispersion heterogeneities, Single-phase miscible displacement (dispersion), Measures of heterogeneity, Relation of dispersion to reservoir heterogeneity Block 2 (Wolf and Bruining): Morphology Introduction to geometry of grains and pores; Texture and structure prediction The use of image information to estimate 2D- porosity, permeability and capillarity Constitutive relations Residual oil and connate water; capillary pressure, pore scale trapping mechanisms, relative permeability Percolation Percolation models for capillary pressure, Percolation models for relative permeability Multi-phase flow - macroscopic models Two phase flow equations and the vertical equilibrium assumption, Two phase flow equations; Buckley Leverett and flow of tracers in two phases, Two phase flow the interface model of Dietz, Models with a finite capillary transition zone
129

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Applications Capillary trapping in heterogeneous media, Spreading of spilled non-aqueous phase liquids in the under-saturated zone, Spreading of spilled non-aqueous phase liquids in the subsoil Goals The main purpose is to understand the fluid rock interaction involved in transport through porous media. The student learns the characterisation and quantification of pore morphology and textures related to transport in porous media. The student also learns to formulate the relevant transport problems and learns to solve simple 1-D and 2-D problems with a computer programme of his choice e.g. Excel or Matlab. The course forms the basis for the applied courses in the fourth year. Organisation The course consists of 14 lectures of 3 hours and 20 half days of practical work. The exercises include 3 half days on image analysis, 3 half days laboratory work and 14 half days of computer exercises. Examination Examination by homework assignments, to be handed in directly after the course. The theory mark will be based on the abilities of the candidates to actually carry out modelling work as shown in the assignments. Each student must hand in his own report, but the programming work can be carried out with one or two partners. The laboratory work and image analysis practical is marked separately from the theory. The resulting mark is a weighted average of the individual marks. The assignments have to be handed in four weeks after the end of eacht block of the course. Course material Lecture notes, papers, 'Porous Media - Fluid Transport and Pore Structure' by F.A.L. Dullien, and information provided on the TA-net.

ta3430 Drilling,Completion & Surface Facilities

Credit points: 3 Lecturer: Prof.dr. P.K. Currie, kmr. 216, tst. 86033 e-mail: P.K.Currie@citg.tudelft.nl Other lecturers: Invited Lecturer from Industry Practical support: G.M.Sigon, Dietz Laboratory, tst. 86030 Contents This course discusses the design, construction and operation of the wells and surface facilities through which oil and gas is produced. The emphasis is on practical and operational aspects, especially safety, during drilling and production. Guest lecturers from the industry give some of the lectures. Laboratory experiments on drilling fluids form part of the course, together with the writing of a report on these experiments. A one day visit is made to a drilling rig and other facilities. Computer simulators are used to explain and design drilling operations, well completions and surface facilities, including a one-day exercise with a realistic well-control simulator. Goals 1. Understanding of methods of construction of wells and surface facilities, and safety issues. 2. Theoretical prediction of the most important factors in the design of wells and surface facilities. Organisation Lectures, exercises, computer simulations, laboratory experiments and site visits.
130

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Examination 'Open-book' examinations, exercises and written reports Course material Lecture notes

ta3440 Petroleum engineering

Credit points: 2 Lecturer: not yet decided e-mail: P.K.Currie@citg.tudelft.nl Contents This is a new course. Contents will include: The life cycle of an oil/gas field. Brief description of the design, construction and operation of wells and surface facilities. Optimal drainage of a reservoir and techniques for improving recovery. Economic analysis. Full Field Development Plan for a gas field. Visits to a drilling rig and other facilities. Goals To introduce the student to the basic concepts and techniques used in petroleum engineering. Organisation Not decided, probably some project work in teams

ta3450 Petroleum Geology

Credit points: 2 Lecturer: prof.dr. S.M. Luthi, room 260, tel. 86019 e-mail: S.M.Luthi@citg.tudelft.nl Prerequisites: General Geology, Flow in Rocks Contents This course gives an overview of the conditions that are necessary for oil and gas to accumulate in reservoirs. This is first illustrated in concepts and then in a few relevant case studies. The life of a reservoir is discussed from initial basin studies to exploration, appraisal development and finally abandonment. The task of the petroleum geologist during these various phases is illustrated, as well as his interaction with other disciplines such as reservoir engineering, geophysics, and petrophysics. Material on hand includes among others cores, logs and seismic lines. Goals The objective of this course is to give the student a thorough introduction into petroleum geology. Organisation The course consists of lectures. Some exercises and hands-on practicals may be included. Course material Probably P.K. Lint (2001) Basic Petroleum Geology. OGCI, 458 p.

131

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta3460 Fundamentals of Borehole Logging, incl. Practical

Credit points: 2.5 Lecturer: Dr. C.J. de Pater, kmr 226, tst 85104 e-mail: C.J.dePater@citg.tudelft.nl Other lecturers: dr.ir. D.M.J. Smeulders, kmr 330, tst 82310 Prerequisites: ta2400 Contents Acoustic and nuclear measurements in cased boreholes to determine petrophysical parameters. Determination of saturation after some production. Nuclear measurements with fast neutrons and the physical background of these methods. Measurements to determine the condition of the well in order to locate mechanical flaws. Discussion of production logs used to determine the flow of oil, gas and water in the well. Goals This course is designed to teach the student how to evaluate cased hole logs. Examination Written Remarks Participation in the practical is compulsory to complete this course. Course material Lecture notes

ta3610-02 Geologic interpretation of seismic data, incl. Practical

Credit points: 2 Lecturer: Drs. C. Hcker (Shell Int.), , ME007K, Volmerlaan 6, 2288 GD Rijswijk, tel. 0703112960, e-mail: c.f.w.hocker@siep.shell.com Other lecturers: Dr.Ir. G.G. Drijkoningen, kamer 2.24b, tst 87846 Prerequisites: tn4560tu and ta3600 or ta3630; ta2930 Contents The course intends to introduce seismic interpretation techniques, with specific reference to workflows and techniques in subsurface modelling as applied in the oil-industry. Knowledge of the seismic method, including acquisition and processing techniques is assumed to be present and will only be refreshed briefly. Techniques will be presented along the lines of a generic seismic interpretation workflow, starting with understanding the information of the seismic signal and calibrating the seismic data to wells, followed by interpretive processing techniques to cleanup seismic data and highlight specific features. Best-practice techniques for event identification, fault/horizon interpretation and velocity modelling for depth conversion will be discussed and rehearsed in the practical exercises. Participants will be made aware of techniques for the prediction of reservoir quality and hydrocarbon fill, covering geological techniques such as seismic stratigraphy and sequence stratigraphy, as well as geophysical techniques such as seismic modelling, seismic interversion and time-lapse seismic for reservoir monitoring.

132

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Goals To provide an understanding of the nature of seismic information in the context of an integrated and multidisciplinary working environment as in the oil- and gas exploration- and production industry. Being able to use seismic information for geological and/or exploration/production goals. Organisation Block of lectures and practicals: Lectures and practical exercises are given interchangeably during two weeks. Examination The exam will be taken twice a year. The students understanding of all practical aspects of seismic interpretation is tested as well as the overview of the different types of interpretation tools, and their role in the whole sequence of data processing, reservoir exploration, exploitation and management. Attendance at the lectures and practicals is compulsory. Students are not allowed to participate in the exam if more than a single practical session is missed. Course material Lecture notes, handouts, http://blackboard.icto.tudelft.nl/courses/ta3610

ta3630 Introduction seismic data acquisition and processing

Credit points: 1 Lecturer: Dr.ir. G.G. Drijkoningen, kmr 224b, tst 87846 e-mail: G.G.Drijkoningen@citg.tudelft.nl Prerequisites: ta1400, tn254 (Fourier analysis) Contents This course deals with the most important aspects of reflection seismics. Aspects of data acquisition (seismic sources, receivers and recorders), and of data processing (CMP processing, velocity analysis, stacking, migration) will be dealt with. For this course half a day practical in data acquisition is compulsory (usually at the beach at Wassenaar). Goals This course is designed to: teach the very basics of signal processing; discuss a few steps in processing to give this group of students sufficient knowledge to attend the course Seismic Interpretation. This course is meant for third year students Petroleum Engineering and Engineering Geology Examination Written Course material Lecture notes: G.G. Drijkoningen, 'Introduktie Seismische Data Acquisitie en Processing'.

133

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta3650-01 Introduction to Function Theory with applications

Credit points: 2 Lecturer: dr.ir. E.C. Slob, kmr 217, tst 88732 e-mail: E.C.Slob@citg.tudelft.nl Prerequisites: wi1266ta analysis, wi2034ta differential equations, tn4560tu systems & signals Contents Starting with complex numbers and their representation in the complex plane, the course addresses different functions of a single complex variable, their characteristics in the complex plane and different representations, series expansions and finally treats the theory behind integration in the complex plane. The theory is illustrated with numerical examples using Matlab and its corresponding toolboxes. Goals Many physical phenomena are most adequately described using a single complex variable. This course intends to make the students acquainted with this representation and aims to bring their knowledge of the theory behind it to an operational level. Organisation Lectures and Matlab instructions are combined each week to develop theoretical and practical knowledge simulateously during the course. Course material Lecturenotes, handouts, http://blackboard.icto.tudelft.nl

ta3710-00 Discontinuous rock mechanics

Credit points: 2 Lecturer: Dr. H.R.G.K. Hack, ITC Delft,Kanaalweg 3, 2628 EB Delft, tel 015-2748815 e-mail: hack@itc.nl Prerequisites: ta2100, ta3780, ta3790 Contents Intact rock versus rock mass. Characterisation and properties of discontinuities in rock. Characterisation and properties of discontinuous rock masses. Mechanical and physical behaviour of discontinuous rock masses. Weathering of discontinuous rock masses. Characterisation and properties of weathered rock masses. Mechanics of weak rock(s) (masses) and cemented soils. Principles of flow through discontinuities and discontinuous rock masses. Methods and influence of excavation methods. Influence of blasting and other vibrations. Influence of stress and stress changes. Classification of discontinuous rock masses. Possibilities for analytical and numerical modelling of discontinuous rock masses. Large and small scale testing and monitoring of discontinuities and discontinuous rock masses. Principles of tunnel and dam design. Interaction between discontinuous rock masses and engineering structures, such as tunnels, dams and foundations. Case histories. Goals Complete understanding of the mechanical and physical behaviour of discontinuous rock masses and the interaction between civil engineering structures and discontinuous rock masses. The student should be able to design tunnels in discontinuous rock masses, and dams and foundations on discontinuous rock masses.
134

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Organisation Four hours per week. The subject is given in English; 2/3 of the hours are in the form of a lecture (hoorcollege), 1/3 of the hours are given interactively (werk/discussie-college) and consider the case histories. Examination Written Course material Book 'Introduction to rock mechanics', Goodman (except chapters about slope stability). Diktaat 'Discont-nuous rock mechanics', various hand-outs.

ta3730 Site Investigation I

Credit points: 3 Lecturer: Ir. D.J.M.Ngan-Tillard, room 112, tel 86823 e-mail: D.J.M.Ngan@citg.tudelft.nl Other lecturers: L. Gareau, MSc, room 118, tel 88969 Practical support: Ing. W. Verwaal, room 110, tel 81327 Prerequisites: Good knowledge of geology (as given in the first two years at TA) and the necessary skills to interpret geology maps and geological information Contents This course deals with the set up and execution of site investigations for civil engineering projects, with an emphasis on geological factors that can be of influence on the realisation of the projects. Attention will be paid to basic techniques to collect geotechnical data and to the problems that some specific soil and rock types can give. In the accompanying laboratory practical, a number of important soil and rock tests are carried out. The 'games' are a series of realistic exercises in which site investigations are simulated. Goals This course forms the basis for the education of engineering geologists. The basic knowledge is summarised in the book of Blyth & De Freitas. Every engineering geology student must have this knowledge ready. The goal of this course is to develop the ability to analyse engineering geological situations and problems and design the site investigation accordingly. Organisation Lectures and two practicals (lab work and site investigation exercises and games) take place during the second period. A schedule concerning subjects, dates, places and lecturers is handed out at the beginning of the course. Examination The examination consists of questions about the site investigation methods (types of equipment, the principles of operation of these methods, which parameters are detrmined, problems with the methods and their interpretation), questions concerned with the analysis of a problem, where the knowledge on the geotechnical properties of, and problems related with, certain types of geological materials (soil- or rock types) is addressed. Also a problem in the style of the 'games' can be expected. The study material consists of the book (Blyth & de Freitas), the lecture notes (Price) and the hand-outs given. Course material - Lecture notes ta3730 (D.G. Price 1991);
135

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

- Blyth, F.G.H. & M.H. de Freitas (1984). 'A geology for engineers'. Edward Arnold, London. ISBN 0 7131 2882 8 ( 80). Classical book, contents overlap the course subjects. - Manual rock and soil tests (can be obtained during the laboratory practical; - Hand-outs.

ta3740-00 Engineering Geological Mapping ( part 1 - conventional methods, part 2 - computer methods).
Credit points: 4.5 Lecturer: Dr. N. Rengers (ITC) e-mail: rengers@itc.nl Other lecturers: ir. R. Soeters (ITC) (tel. ITC-Delft: 015-2748847, e-mail: soeters@itc.nl)) Practical support: ir.R. Soeters en ir.S. Slob Prerequisites: Conventional methods - Construction of geological maps and stereographic projection methods. Computer methods - ta3741a should have been followed and the lectures of ta3740 part 1. The student should already have a proper understanding of mapping in general and have basic knowledge about the use of computers. Contents Conventional methods - covers basic principles and practical examples of the construction of engineering geological maps. Topics covered are: Principles of thematic mapping, engineering geological mapping, hazard zonation mapping, principles of aerial photography and other remote sensing techniques. Computer methods - covers the use of Geographic Information Systems (GIS) in Engineering Geology; Why use GIS? When use GIS? It covers geographic projection methods, map storage (vector/raster types), digital terrain models (DTM), the design of proper databases to be used within a GIS (normalization), methods of modeling in GIS, analysis of initial errors and progression of errors during GIS analysis. Finally, some cartographic rules are taught to be able to present the information acquired in a map using computer assisted methods. Goals Conventional methods - The student must learn how to make a proper engineering geological interpretation from information in available thematic maps, how to collect the necessary geotechnical data/information from available aerospace imagery and fieldwork, prepare an engineering geological map using this information. Computer methods - The student must learn to decide whether using GIS is advantageous for the solution of an engineering geological problem, how to develop and execute a GIS supported method and how to use proper methods of computer-assisted visualisation of the information in maps for specific use(rs). Organisation Conventional methods: The four lectures are given in the first and second period and after each lecture the student is expected to prepare the following lectures in the weeks that no lectures are given. The lectures will be a dialogue between lecturer and students discussing the studied material of the lecture notes. Computer methods: The four lectures are given in the second period and organized in a similar way as for the conventional methods. Examination There will be a single open book exam (after the practicals are finished) for both parts of this course. Students are expected to understand and be able to apply the material covered in the lecture notes, rather than being able to simply list the facts. The questions will reflect on the use of the knowledge obtained in simulated engineering practice.
136

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Material to be studied are the lecture notes, hand-outs and additional information given during the lectures. Completion of the practical before the exam is recommended as it will support the understanding of the contents of the lectures. Course material Lecture notes ta3740, Hand-outs, Topics discussed during lectures

ta3741/3742 Engineering Geological Mapping Practicals (Conventional Methods (parts b,c) and Computer Methods (parts a,d))
Credit points: 0 Lecturer: Ir. R. Soeters (ITC), e-mail: soeters@itc.nl Other lecturers: dr.ir. E.C. Slob, tst. 88732 Prerequisites: ta3740, in1018, in1019 Contents Conventional methods - The subjects of part b and c are the techniques of geological [b] and engineering geological [c] interpretation of aerial photography and other remote sensing imagery. The student will learn to outline different geotechnical units (homogene-ous zones) based on properties related to rock mass strength and soil genesis. Computer methods - Parts a and d will give an introduction into using the GIS ILWIS [a] and will practice solving an engineering geological problem using this GIS [d]. The student will execute the most used operations in GIS and obtain experience in the transformation of data into engineering geological information. The interpretation results of part b of ta/ta3741 are used as partial input for this exercise. Goals Conventional methods - students must learn how to use aerial photography and other remote sensing imagery for the collection of geological and geotechnical information on the terrain to be mapped and subdivide the terrain into homogeneous zones in this respect. Computer methods - by going through the process of using GIS to solve an engineering geological problem, the student should learn to estimate the efficiency of GIS for different problems and be able to apply the concept of GIS in future projects. Organisation Conventional methods - the practicals will be given in 7 afternoons for part b and 11 afternoons for part c. The practicals should be followed in this order as well. Computer methods - the practicals consist of two blocks. The sequence of practicals will be such that part a can and has to be followed before part d, to be able to understand the use of ILWIS. Part b of the conventional methods practical has to be followed before part d as the result of this practical is used in part d. Examination For both the conventional [b,c] and the computer [d] mapping practical the students have to submit their work after completion. For part d this also means writing a small report reflecting the process of problem solving. The results contribute to the mark of course ta3740. Course material Lecture notes ta3741, Hand-outs & topics discussed during practical

137

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta3950 Process Simulations in Geology

Credit points: 1 Lecturer: Dr. G.J. Weltje, kmr 253, tst 85722 e-mail: G.J.Weltje@citg.tudelft.nl Other lecturers: drs. C.R. Geel, kmr 253, tst 83843 Prerequisites: Knowledge of sedimentology (ta1910, ta1930, ta 2910, and ta3910) and fluid flow in porous media (ta3420) Contents This course is a computer-oriented practical in which heterogeneous reservoirs are simulated by application of basic geological processes, such as erosion, transport and deposition of sediments. As an example, a simple 2-D simulation model of a coastal barrier environment is used. This model predicts the geometry and internal structure of barrier sequences formed under specific scenarios (combinations of geological input variables). Input variables include: topography (initial coastal gradient, basin subsidence, fault activity), sea level fluctuations, rate of sediment input (amount and grain-size distribution), and hydrodynamic conditions (wave energy, storm wave-base depth). Students can modify each of these variables to simulate barrier-type reservoirs and thereby gain insight into the most important controls on reservoir architecture. The final part of the practical consists of an exercise in which the modelled sequences need to be conditioned to three wells. The best-fitting model is used as input for a 2D black oil reservoir simulator. In this way the effects of the variability in reservoir architecture on fluid flow will be demonstrated. The ultimate goal of the course is to demonstrate the influence of geological processes on the production characteristics of hydrocarbon reservoirs. Goals The course aims to demonstrate the influence of geological processes on the production characteristics of hydrocarbon reservoirs. Organisation The course consists of 5 half days of lectures and practical work. Programme: Day 1: Introduction, background information, initial model Day 2: Sensitivity analyses (getting to grips with the program) Day 3: Exercises: conditioning to wells Day 4: Flow simulations Day 5: Reporting Examination A short essay must be written during the course. Course material handouts during the practical

ta4011 Practical training/Research internship

Credit points: 10 Lecturer: Differs per specialisation e-mail: J.D.Jansen@citg.tudelft.nl coordinators: Petroleum Engineering: Dr.ir. J.D. Jansen, room 212, ext 87838; Applied Geophysics: prof.dr.ir. C.P.A. Wapenaar, room 224b, ext. 82848; Raw Materials Technolgy: ir. J.J. de Ruiter, room 147, ext. 85001
138

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Engineering Geology: P.M. Maurenbrecher M.Sc., room 112, ext. 85192 Contents The research internship at a company or research institute of 10 weeks will be arranged in consultation with the appropriate coordinator: for Petroleum Engineering: dr.ir. J.D.Jansen, room 212, tel.ext. 7838 for Applied Geophysics: prof. dr. ir. C.P.A. Wapenaar, room 224b, tel.ext. 2848; for Raw Materials Technology: ir. J.J. de Ruiter, room 231, tel.ext. 5001; for Engineering Geology: P.M. Maurenbrecher M.Sc., room 112, tel.ext. 5192. Students may make individual arrangements for a research internship subject to approval of their coordinator. Goals The student has to do a project in which he can use his knowledge obtained in the years before. Goal is to work independently and understand the culture of a company and the way a company or research institute is organized. Organisation There are two options: 1) The student informs the coordinator that he is looking for an internship, 6 months before he wants to start. The coordinator will help the student to find an appropriate trainee post. The coordinator informs an professor about the trainee post in case the professor will coach and assess the student during the internship. 2)The student has found a trainee post himself. The coordinator judges the project and company the student wants to work and gives the student permission to fulfil his internship. Togehter with the company the coordinator will make a contract for the trainee period. After 4 to 6 weeks the student has to send an progress report (maximum 2 pages) to his professor and the coordinator. Afterwards an evaluation form has to be filled in. This form together with the report of the internship will become available for other students so they can orientate for future internships. Examination Assessment by the professor and coordinator of the section. Both report and presentation will be judged. In case the report contains confidential information the report and presentation will be limited to a general description of the project that has been done.

ta4031 Field Development Project

Credit points: 6 Lecturer: Prof.ir. C.P.J.W. van Kruijsdijk, k.213, tst.86038 e-mail: P.K.Currie@citg.tudelft.nl Other lecturers: prof.dr. P.K. Currie, prof.dr. S.M. Luthi, drs. K-H.A.A. Wolf, Student Assistant Prerequisites: ta2400, ta3460, ta3480, ta3610, ta4071, ta4410, ta4430 Contents On the basis of real field data, the whole field development process will be passed through from appraisal to full field development. All specific knowledge (geophysics, petrophysics, geology, reservoir technology, drilling and production technology) will be used to set up and execute a field development program using seismic, petrophysical and reservoir technological data. Next, a field development plan will be designed and presented to a management panel.

139

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Goals The application of acquired knowledge on a realistic field study. Gaining an overview of the interaction between the specialist disciplines in petroleum engineering. To learn to deal with inaccuracy and uncertainty. Working in a multidisciplinary team Examination Assessment will be through a group assignment, a report and presentation. This project takes 6 consecutive weeks. Course material Hand-outs and lecture notes of previous mentioned TA-courses

ta4051 Company visits

Credit points: 1 Lecturer: organisation: G.M. Sigon e-mail: G.M.Sigon@citg.tudelft.nl Contents Short visits to companies involved in the oil and gas industry: producing companies and companies providing equipment and expertise. Goals Orientation on the industrial practice within the field of petroleum engineering. Examination Assessment will be based on demonstrated personal interest and participation, a written report can be a requirement.

ta4120-02 Num. Rock Mechanics

Credit points: 2 Lecturer: M. Huisman, ITC, Kanaalweg 3, Delft, room 125, tel 015-2748813 e-mail: M.Huisman@itc.nl Contents Introduction Using modern three-dimensional numerical programs, a model of the subsurface can be made which can be used in various analyses. This is possible for both homogeneous materials (e.g. ideal soils) and inhomogeneous material (e.g. discontinuous jointed rock masses). Contents In this elective, methods for three-dimensional modelling and their theoretical background will be presented. The practical will include example calculations as well as assignments, if possible for various software packages. Two-dimensional models will be used as examples. Goals Upon completion of this module students should be able to: - Set up and evaluate straightforward two- and three-dimensional geotechnical models - Evaluate more elaborate models Examination Mark for individual assignment. Remarks Hardware and software requirements
140

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Personal computers, PLAXIS, UDEC, plus other software if needed. Course material Lecture notes, practical handouts and exercises of computer programs.

ta4130 Rock mechanics

Credit points: 1.5 Lecturer: to be announced e-mail: P.K.Currie@citg.tudelft.nl Contents This is a new course, which will be given in the year 2002-2003 for the first time. The exact goals and contents are not yet agreed, but the intention is to discuss basic rock mechanics concepts and their application in the petroleum industry.

ta4220 Modelling and simulation of mineral processing and metallurgical processes

Credit points: 3 Lecturer: Dr. Y. Yang, room TA 145, tel 82542 e-mail: Y.Yang@citg.tudelft.nl Other lecturers: Prof.dr. M.A. Reuter, room 141, tel 82903 Prerequisites: Extractive metallurgy (3rd year, TA common block) Flow, heat and mass transfer (3rd year, TA common block) Heat and mass transfer in metallurgy and materials processing (4th year, RE) Contents The course covers the basic principles of mathematical modelling and physical modelling. For various application areas in metallurgy, 4 types of different commonly used modelling tools will be introduced together with real application examples. (1) Flowsheet simulation of metallurgical processes (USIM Pac) (2) Population balance modelling in mineral processing and metallurgical systems (3) Flow simulation and reactor analysis of metallurgical reactors (CFD): melt flow in reactors, gas flow and cooling in metallurgical systems, gas particle 2 phase flow in metallurgical reactors, combustion modelling (furnaces and waste incinerators) (4) Empirical modelling of metallurgical systems: data reconciliation, neural network dynamic modelling The course is also accompanied with a few case studies, through using modern computer programs. Goals This course provides the students with both a general knowledge and skills on process modelling and simulation, as well as abundant applications in metallurgical and materials processing industry. It also aims to let students keep up with modern numerical and computer tools for metallurgical and materials processing industries. Organisation The course is given through normal lectures in class: 2 lectures per week for 7 weeks. Each week is provided with computer Practicals, for 2 to 3 large case studies. The topics of the case studies are from real industrial processes.

141

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Examination Open book examination

(60%) + case studies (%)

Course material J. Szekely et al., Mathematical and physical modelling of primary metals processing (John Willey & Sons, 1988). Course notes.

ta4240 Process control in mining, metallurgy and recycling

Credit points: 2 Lecturer: Prof. Dr. M.A. Reuter, TA room 141, tel 82903 e-mail: M.A.Reuter@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr. Y. Yang (TA 145), Dr. T. de Jong (TA 139), Dr. Ding (TA 148) Prerequisites: Extractive metallurgy (3rd year, TA common block) Modelling and simulation of nonferrous metallurgical reactors (4th year, RE) Contents The course starts with a general introduction to materials cycle and process control. It continues with the basic theory and principles of process control: various control techniques, metallurgical database. The last part of the course focuses on applications in metallurgical and recycling industries, together with introduction of different control software. First category covers applications in metallurgical process control, ranging from primary metallurgical smelters of copper, lead, zinc to waste incineration and recycling and secondary recovery of metal scraps. The second category discusses applications in physical separation and recycling industry. Goals This course provides the students with both a general knowledge and skills on process control, as well as abundant applications in metallurgical and materials processing industry. It also aims to let students keep up with modern numerical and computer tools for metallurgical and materials processing industries. Organisation The course is given through normal lectures in class: 2 lectures per week for 5 weeks. Each week is provided with computer Practicals, for 2 to 3 large case studies. The topics of the case studies are from real industrial processes. Examination Open book examination

(60%) + case studies (%)

Course material M.A. Reuter and Y.Yang, Modelling and control of resource cycle (TU Delft, 2001) Course notes

ta4250 Orebody Modeling Based Reserve Estimation, Mine Design and Operating System Simulation
Credit points: 3 Lecturer: B. Ding, room 148, tel 81606 e-mail: B.Ding@citg.tudelft.nl Other lecturers: Prof. K. Heiskanen Prerequisites: Fundamental knowledge on reserve estimation; open pit mining course completed; basic computer literacy
142

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Contents Drillhole database construction; block modeling and block value assignment using traditional and/or geostatistical methods, ore/waste discrimination, tonnage and grade report (Practice using Surpac software for database, orebody solid and block modeling); Production rate determination; Sectional pit limit analysis using manual method, floating cone and 2-D LerchGrossmann techniques; Introduction to 3-D Lerch-Grossmann technique; Concept of final pit optimization, pit phases and push-back planning (practice using Whittle software for final pit optimization). Equipment selection and optimization pit layout graphic design; Production scheduling (practice using Surpac); Equipment dispatching and material handling system design; Coordination system simulation using Automod software. Goals Help the students to understand the procedure of mine development, to use computer modeling and simulation techniques to "create" a valid orebody on the basis of available geological data and other information, and further to "mine" the orebody on the computer in a most profitable and effective way before the real mine development starts. Examination Closed book writing + project/assignment

ta4331 Practical Extractive Metallurgy III (EMEC)

Credit points: 2 Lecturer: prof.dr. M.A. Reuter, kmr 141, tst 82903 e-mail: A.vanSandwijk@citg.tudelft.nl Other lecturers: dr. A. van Sandwijk, kmr 149, tst 86044 Practical support: J.A.M van den Berg, kmr 133, tst 82531 Contents A series of hydrometallurgical and pyrometallurgical experiments such as the electrowinning of zinc, solvent extraction part I batch experiments, sol-vent extraction part II continuous countercurrent extraction with mixer-settlers, the reduction of a cassiterite concentrate and the slagmetal equilibrium in tin smelting, aspects of hydrometallurgical process control using the redoxpotential and the pH value, kinetics of copper precipitation with iron in sulphate solutions (cementation). Organisation 8 afternoons. Examination One written test of 3 hours and writing some reports. The mark for the test will weigh heigher then the marks for the reports in the final examination mark. Course material Pratical manual ta433198 Extractieve Metallurgie III

ta4430-01/4431 Applied Reservoir Engineering and Simulation

Credit points: 2.5 Lecturer: Prof.ir. C.P.J.W. van Kruijsdijk, r.213, ext.86038 e-mail: C.P.J.W.vanKruijsdijk@citg.tudelft.nl Other lecturers: Drs. Esther Marsman, room DL131, ext. 84450, Drs. Roald Brouwer, room 214, ext. 87844

143

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Prerequisites: Partial differential equations, Rock and Fluid Interaction Contents Material Balance,Determination of Oil Water contaact; Productivity Index; Waterflooding; EOR; Reservoir Simulation; Black Oil Model; Numerical Control; Well Models; Seleectring Reservoir Rock and Fluid Properties; Pseudos; Aquifers; Histroy Matching Goals To develop the reservoir engineering toolkit that is required to understand the operation of a petroleum reservoir Organisation Lectures, homework exercises and computer exercises Examination Exercises and assignment Course material Lecture notes, papers and information provided on the TA-net. Recommended: Mattax & Dalton, SPE Monograph Volume 13

ta4480 Solution mining

Credit points: 1 Lecturer: Dr.ir. W.M.G.T. van den Broek, room 205, ext. 86065 e-mail: W.M.G.T.vandenBroek@citg.tudelft.nl Contents Solution mining is a special technique for mining salt in the sense that the (dissolved) salt is produced via boreholes, which are normally used for production of oil or gas. In the Netherlands solution mining is practised in Twente and Groningen (rock salt; Akzo Nobel), in Harlingen (rock salt; Frima) and in Veendam (magnesium salt; NedMag Industries). In the first part of the course the solution mining process is treated, with as most important subjects: transport phenomena during leaching, use of a protective oil blanket, tubing system, cavern volume and shape, phase equilibrium aspects, temperature effects, and recovery percentage. In the second part of the course attention is given to specific uses of caverns, viz.: storage of oil or of natural gas, storage of compressed air, storage of potential energy, and disposal of solid toxic waste products. Finally calculations are treated on, among other subjects: cavern volume, recovery percentage, and heat exchange between cavern contents and surrounding formation. Goals 1. Acquiring knowledge on solution mining and use of caverns. 2. Gaining insight in relevant physical processes (diffusion, free convection, heat effects). 3. Being able to carry out calculations connected to solution mining or applications thereof. Organisation Study of conference papers on solution mining. Examination Individual assignment. Course material Lecture notes ta4480 'Solution Mining' Some conference papers on use of solution caverns.
144

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta4490-01 Production Optimization

Credit points: 2 Lecturer: Dr.ir. J.D. Jansen, kmr. 212, tst. 87838 e-mail: J.D.Jansen@citg.tudelft.nl Practical support: Drs. D.R. Brouwer, kmr. 214, tst. 87844 Prerequisites: ta 3410, ta 3430, ta 3470, wi 2034ta, Basic skills in MATLAB programming Contents Optimisation of the production from oil and gas wells. Topics include: Optimisation objectives and constraints, systems analysis, properties of reservoir fluids, optimisation of separator pressures, wellbore flow, inflow performance, oil well productivity, and one or two of the following: gas well productivity, gas-lift optimisation, pipeline network analysis, smart wells. Six afternoons of computer practical form an obligatory part of the course. Topics covered include MATLAB exercises on separator pressure optimisation, multiphase flow in wells, and oil and gas wellbore flow optimisation. One afternoon will be spent on the generation of 'lift tables' with a commercial wellbore flow simulator as preparation for ta4031 'Integrated field development'. Goals Obtain awareness of traditional and emerging applications of optimisation techniques in oil and gas production. Obtain awareness of engineering systems analysis techniques. Deepen knowledge of multiphase flow models for well bore flow. Deepen knowledge of hydrocarbon phase behaviour in wells and facilities. Deepen knowledge of near-well reservoir flow. Obtain skills in applying cash flow analysis to optimisation problems. Obtain skills in optimisation of separator working pressures. Obtain skills in applying nodal analysis techniques to optimise wellbore flow. Obtain skills in selected optimisation topics (gas lift, pipeline networks). Obtain skills in the analysis of simple physical systems with the aid of MATLAB. Obtain skills to use a commercial well bore flow simulation package for the generation of lift tables needed in reservoir simulation. Organisation Lectures and computer practicals Examination Written exam and signed-off MATLAB exercises Course material Printed lecture notes.

ta4500 Geothermics
Credit points: 1 Lecturer: Prof.ir. C.P.J.W. van Kruijsdijk, r.213, ext.86038 e-mail: C.P.J.W.vanKruijsdijk@citg.tudelft.nl Other lecturers: Drs. K-H.A.A. Wolf, room 334, ext. 86029 Prerequisites: A general background in geology, flow through porous media and physics is required.
145

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Contents The course covers the following subjects: current state of the geothermal energy development worldwide; sources and renewability of the geothermal energy; geology of the geothermal reservoirs; physics of the heat transfer in the rock; the geothermal energy production technologies; geothermal reservoir management and permeability enhancement methods. Goals During the course the students are familiarized with the environmental, social and technological issues of the geothermal energy exploitation; effect of physical chemical factors on the geothermal reservoir permeability; modern techniques of clay particle transport investigation. An application of the GIS and Remote Sensing methods for management and environmental monitoring of the geothermal and oil field development is introduced to the student as a supplementary topic. Organisation The course consists of 4 lectures and 3 seminars (one class per week). Examination Oral Course material Lecture notes ta4500 'Geothermie' The lecture hand notes will be also distributed in the classes

ta4520/tg202 Petrophysics, special subjects Recent advances in wireline log interpretation and core analysis
Credit points: 1.5 Lecturer: Dr.ir. D.M.J. Smeulders, room 330, tel 82310 e-mail: D.M.J.Smeulders@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr. C.J. de Pater, room 226, tel 85104 Prerequisites: ta2400, ta3460 Contents The course reviews the most recent advances in acoustic logging, hydraulic fracturing, and image analysis, with the emphasis on mathematical and physical principles. The course will be given to both PhD students and MSc students in petroleum engineering and applied geophysics. Goals Evaluation of open and cased hole logs. Application of physical principles for the understanding and use of borehole logging techniques. Organisation Presentation and discussion of recent scientific publications. Block-course organisation, i.e., within one week. Examination Other Course material Handouts

146

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta4540 Exploration Geology

Credit points: 2 Lecturer: Dr. H. Dronkert, kmr 232, tst 86001 Prerequisites: The course Petroleum Geology 1; Exploration requires the knowledge of the 1st, 2nd, and 3d year courses in geology, geophysics and reservoir engineering, in particular Basin Analysis (ta3910), Petroleumgeochemistry (ta3400) en Seismic interpretation (ta3610). Contents The course Exploration Geology teaches the future Petroleum Engineers where and how to find fossil combustibles. What scenario should be followed and what should be taken into account in exploring unknown as well as known territory. The course covers the origin of oil and gas source rocks, hydrocarbon migration and accumulation in reservoirs. The course builds on the knowledge and the methods from the courses Basin analysis and Petroleum geochemistry. The course is divided into three parts: a lecture course, a workshop and a report. The lecture course covers the distribution of fossil energy both geographically and in geological time. What is the effect of evolution, plate tectonics and burial history on hydrocarbon deposits. During the workshop students will give presentations based on relevant literature. Several case studies are treated (e.g. N.W. Europe, USA, CIS, Middle East, etc.). Finally a a field description must be made on an oil/gas field based on existing literature. Part of the workshop consists of a core workshop where the student learns to work with seismics, sequence stratigraphy, geological maps and profiles to find hydrocarbons. The analysis of cores, wireline logs and sedimentological logs and other geological data familiarizes the student with examples of clastic and carbonate reservoirs. Cores and logs of the Brent Field from the North Sea and an offshore Field in Qatar in the Middle East will be analized during the exercises. Goals To get insight into the effect of geological time on the formation and accumulation of hydrocarbons. The student must be able to analyse known and unknown territory on the contents of hydrocarbons. This course integrates all previous geological knowledge with the aim to find hydrocarbons. Organisation The course petroleum Geology 1; Exploration comprises 7 lecture/workshops of 2 hours each and 7 afternoons practical. At the practical the student needs color pencils, eraser, triangles, grades, ruler and a calculator. The subject of the Field description has to be approved by the teacher and has to be handed in two weeks after the examination. Examination The written exam of three hours comprises questions based on the lectures, discussions, and handouts. The questions are based on knowledge, understanding and demand some calculation. The use of colorpencils and calculator is required. Every year there is one reexam. The practical is given only once. Course material Book: Basin Analysis from P.A. Allen & Allen, Blackwell Scientific Publications (in your posession since ta3910); Handouts: 1. Introduction to petroleum geology; 2. The petroleum system; 3. Hydrocarbon reservoirs of the world; 4. Case studies.

147

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta4550 Production Geology

Credit points: 2 Lecturer: Prof.dr. S.M. Luthi, kmr. 260, tst. 86019 e-mail: S.M.Luthi@citg.tudelft.nl Prerequisites: Third-year courses in geology, geophysics, reservoir and production engineering; Exploration Geology. Contents Production geology includes those geological studies necessary between discovery and abandonment of an oil or gas field. The course consists of a lecture and practicals. In the lecture, the essential working tools of the production geologist are discussed. These include: geological interpretation of seismic lines, well log analysis, core data analysis, mapping, zonation, well correlation, sequence stratigraphy, facies analysis and volumetric calculations. These tools are used to obtain structural, sedimentary, diagenetic, and petrophysical models of the reservoir. Emphasis is put on minimizing the error in the resulting model by making an optimum use of the combination of all tools available to the production geologist. Newer technologies such as nuclear magnetic resonance logging, logging-while-drilling, directional drilling, and reservoir monitoring are also discussed in the course, and their contribution to better geological models and more efficient field developments are illustrated. The practicals focus on applying these methodologies to select realistic field examples. This course illustrates the importance of proper data acquisition and analysis in order to develop fields in an economically sound manner. Goals Petroleum engineers and geophysicists need to know how to make maps of reservoirs, and how to assess the oil and gas reserves in a field. Furthermore they need to know how to estimate the uncertainties in these estimates, and what methods can be used to reduce these uncertainties. Organisation The course includes 14 hours of lectures and 7 afternoon practicals. Written examination of 3 hours duration. Performance during practicals is taken into account for the final grade. Examination Written Course material Book: AAPG Development Geology Reference Manual. All presentations are on Blackboard.

ta4560 Reservoir Development

Credit points: 2 Lecturer: Prof.dr. S.M. Luthi, kmr. 260, tst. 86019 e-mail: S.M.Luthi@citg.tudelft.nl Other lecturers: Practical support: Tom Lefeber Prerequisites: Third-year courses in geology, reservoir and production engineering; Exploration Geology and Production Geology.

148

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Contents Reservoir development is the follow-up course on production geology and prepares the student for the field development study. It discusses how geological models are used to make field development decisions: Where to drill development/infill wells; how to determine well productivity; how to assess block connectivity in a field; where to complete a well; how to determine cumulative probability estimates from the combination of geological uncertainties; how to prepare data for input into reservoir simulation; and how to develop a field in an economic viable way. The lecture includes one or two guest speakers from the oil industry. Goals Petroleum engineers need to know how to develop a field in an economically sound way, including proper data acquisition, interpretation and uncertainty assessment of relevant field parameters. Organisation The course includes 14 hours of lectures and 7 afternoon practicals. Examination Written Course material Course notes. All lecture presentations are available on Blackboard.

ta4570 Log Evaluation

Credit points: 1 Lecturer: dr. C.J. de Pater, kmr 226, tst 85104 e-mail: C.J.dePater@citg.tudelft.nl Prerequisites: ta2400, ta3410, ta3420, ta3460 Contents The student will learn how to interpret various types of borehole logs. The course consists of a series of literature topics and related exercises to understand the methods and procedures which are needed to calculate the contents of, among others, rock pores and the rock matrix. Goals After the course the student should master the use of a log evaluation program and understand the quality of outcomes. This practical knowledge is required in the field development course (ta4031) Organisation Lectures and (computer) exercises Examination The lecturer is thinking of a test at the beginning of the course. This is to be sure that at the start the knowledge of ta2400 and ta3460 is satisfactory. Examination: For the time being a practical test at the entrance and a test at the end of the course. Course material Course notes and literature delivered by the lecturer during the course

149

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta4580 Reservoir and Production Technology, special subjects

Credit points: 2 Lecturer: Dr. P.L.J. Zitha, room 130 DL, ext 88437 e-mail: P.L.J.Zitha@citg.tudelft.nl Other lecturers: Prof.ir. C.P.J.W. van Kruijsdijk, room 213, ext 86038 Prerequisites: ta3420, ta3410, ta3430, ta4430-00 Contents This course considers specific aspects of the flow of hydrocarbons from the sandface to the wellhead and other topics of ongoing research in petroleum engineering. Seven scientific/ technical articles are selected covering important topics which have had only partially been covered in earlier courses. These articles are studied by the students and discussed during the class. A short report or exercise is made by each student for each article. Topics which have been covered in earlier years are horizontal well inflow, sand exclusion, oil-water characteristics, hydraulic fracturing, separation. Goals 1. Learning how to independently study and analyse technical articles. 2. More detailed understanding of important operational methods in drilling and production operations. 3. Broadening and deepening of Petroleum Engineering knowledge. Organisation Independent study and discussion classes Examination The course grade is based on the quality of the reports written on each of the seven technical articles that are studied, and also the input of each student into the discussion of these articles. Course material Selected papers, distributed in college

ta4610/11 Electromagnetic exploration methods

Credit points: 4 Lecturer: Dr.ir. E.C. Slob, kmr 217, tst 88732 e-mail: E.C.Slob@citg.tudelft.nl Prerequisites: et2 002, tn4560tu, ta3650, ta3680 Contents The geo-electrical and geo-electromagnetical exploration methods are uniformly described as a two-port system. This description relates to the imposed electric potential and/or currents of the source and the potential and/or currents measured by the receiver, directly to the electromagnetic contrasts in the subsurface compared to a chosen background model. On the basis of this description, practical measurement principles and their accompanying data processing techniques are discussed. Goals This course gives an overview of the existing geo-electrical and geo-electromagnetic exploration methods as used for the characterization of the shallow subsurface. After successfully
150

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

completing this course, the student will be able to determine which combination of different methods will be most suitable for a specific application, and how to process the acquired data. Practical experience in performing measurements in the field, data processing and writing a report will be acquired during the fieldwork. Organisation 7 lectures are given of 4 hours each, there is a one week practical that is organised in a week that suits the students best and the exact date changes every year. Examination Oral for lectures, written report for practical Remarks The total work load is 4 sp, which is equivalent to 160 hours. 40 hours are reserved for the practical while 21 hours are filled with the lectures. This means that a large amount of time is dedicated to study at home. The objective of this organization is to have a lot of interaction during the lecture hours, such that the students can ask the questions they have regarding the text they have studied each week. Course material Practical manual

ta4620 Geophysics, special subjects

Credit points: 3 Lecturer: Prof.dr.ir. C.P.A. Wapenaar, room 222, tel.82848 e-mail: C.P.A.Wapenaar@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr.ir. E.C. Slob, room 217, tel 88732 Prerequisites: tn3213 Contents Progress in seismic data processing, imaging and inversion requires knowledge of the acoustic wave theory. In this course we use Rayleigh's reciprocity theorem as central theme from which we shape the processing of seismic data. Goals Provide the student with insight in the results of modern geophysical research as presented in specialist literature. To prepare the student for the essence of the MSc. research project. Examination - Oral exam; - Study and presentation of current topics in geophysics using articles from professional literature. Course material Lecture notes (in preparation)

151

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta4650 Shallow Depth Geophysical Investigation

Credit points: 4 Lecturer: Dr.ir. D.J.M. Ngan-Tillard, room 112, ext 86843 e-mail: D.J.M.Ngan@citg.tudelft.nl Other lecturers: Hack, dr. H.R.G.K. (ITC, Kanaalweg 3, 2628 EB Delft, tel. 015-274 8815), Ghose, dr. R. , room 364, ext 83627, Maurenbrecher, M.Sc. P.M., room 112, ext 85192, Drijkoningen, Dr. G. , room 224b, ext 87846, Slob. Dr.ir. E. , room 217, ext 88732 Prerequisites: Contents ta3630 is required before ta4650 can be taken: To be able to follow ta3630 and the subsequent geophysics courses, the mathematics course tn4560tu Systemen en signalen should be taken. Contents Course organized in modules: Introduction by M.Maurenbrecher, G. Drijkoningen and expert from the industry: Integration of geophysical studies in site investigation- 2 hours - lack of information on the shallow subsurface in the Netherlands and abroad - demand for geophysical surveys to better characterize the shallow subsurface Module I: Electromagnetism (electrical resistivity, magnetism and GPR included) by E. Slob- 12 hours, included 2 practicals - What can you do with these techniques? - Conceptual theory related to survey design, resolution and sensitivity to electric parameters, which relates to the sensibility of using geophysical techniques in different circumstances - Demonstration of equipment (GPR, multiple electrodes resistivity, em31, em34,em43) Module II: Theoretical background of seismic techniques often used by engineering geologists and environmental engineers as a black box by G. Drijkoningen & R. Ghose- 21 hours, included 3 practicals - Theoretical recap on signal processing and Fourier transforms - Seismic refraction - Off shore shallow depth geophysics (Boomer, Chirp) - High resolution seismic for on shore shallow exploration - Linking seismics to borehole seismic and geotechnical data Module III: Case studies by R.Hack- 24 hours - advantages and limitations of geophysical surveys when determining the engineering properties of ground, the existence of discontinuities, irregular boundaries and gradual boundaries, extent of pollutionin specific ground or geological conditions in presence of manmade or environmental obstacles - real examples of investigations for tunnels, dams, foundations, dredging projects and building materials integrating geophysics Module IV: field work - Site to be selected- 50 hours in total Goals Geophysics is rarely included in site investigation programs designed by Dutch engineering geologists and/or civil engineers despite the general feeling that geophysics should lead to a better lateral definition of the shallow depth subsurface. In order to be able to wisely implement geophysics in site investigation, i.e., to select for given site conditions, the best technique or a combination of them, to calculate the depth of penetration and the resolution of the chosen techniques, our engineering geology students should have a better understanding of the following matters: the request by civil engineers for a better model of the shallow depth subsurface than the one obtained using traditional techniques such as CPTs, boreholes and geological knowledge,
152

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

the physics of soils and rocks which are used in geophysics to be able to translate geophysical measurements into ground properties or contrasts in ground properties, the theory behind seismic, electromagnetic, magnetic, resistivity and borehole logging techniques, the acquisition and processing of geophysical signals. the imaging of the subsurface

As the program of this course in geophysics designed for engineering geologists is ambitious, at the end of the course, the "average" engineering geologist student should at least understand very well the jargon used by geophysicists. He should be able to work in collaboration with a geophysicist and to assess the usefulness of a geophysical investigation. He should also feel comfortable in using a mathematical presentation of the physical properties of the materials that he knows well. Organisation Lectures and practicals are scheduled during the second and third periods. The field work takes place in the third period. A minimum mark of 4 for the theoretical examination is requested to take part to the field work. Examination Written examinations on theory and case histories, active participation in field work and practicals Course material lecture notes, articles

ta4660 Real-time decision making

Credit points: 1 Lecturer: prof.dr. S.M. Luthi, room 260, tel. 86019 e-mail: S.M.Luthi@citg.tudelft.nl Other lecturers: Dr. J.D. Jansen, Prof. Dr. P.K. Currie, Prof. C.P.J.W. van Kruijsdijk Practical support: Prerequisites: Production Geology, Petroleum Engineering, Drilling, Completion & Surface Facilities. Contents This course introduces the students to the concepts of the electronic oilfield, which begins with LWD sensors that are used during drilling in order to steer wells into the target zone. Other realtime measurements are discussed as well as monitoring of production over time using downhole and surface equipment. Central in this course is the role of the petroleum engineer who has to process and analyze this information such that immediate action can be taken when required. Goals To make the students aware of new technology that often furnishes real-time data that require a new type of interaction by the technical experts. Organisation The course is given as a sequence of lectures by various people. Course material To be announced.

153

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta4700 Subsidence
Credit points: 1.5 Lecturer: Dr. R. Bekendam (Geocontrol), Meidoorn 93, 6226 WG Maastricht, tel. 043-3628523 e-mail: geocontrol@planet.nl Prerequisites: ta2100, ta3730, Basic knowledge is required of rock mechanics, engineering geology and site investigation. The students should also have the ability to make neat drawings, spreadsheets and reports. Contents Subsidence is the reaction of the earths surface to the extraction of solids, fluids or gases from the subsurface by different mining techniques like longwall mining, room and pillar mining, solution mining, oil, gas and water production; problems occur as well with abandoned workings and mineshafts. This surface reaction is only in certain cases predictable and may happen suddenly without any forewarning. More often, subsidence develops as the result of an interaction of different mechanisms developing in time and space. For some cases, a straightforward relation exists between human activity and subsidence at the surface. This enables making reasonable predictions. No economic planning of mining ore or hydro-carbons is possible without giving attention to the resulting subsidence. Natural subsidence occurs more often in an unpredictable way. By means of site investigation, hazard maps can be made to reduce the risk to an acceptable level. Summary course description: - General theories of mining subsidence - Subsidence due to longwall mining - Prediction of trough subsidence (NCB-method, influence functions) - Working techniques to reduce or prevent subsidence - Subsidence due to extraction of salt - Subsidence due to pumping of oil, water and gas - Reduction of subsidence from oil, water and gas extraction - Damage resulting from subsidence - Prevention of damage - Mining subsidence resulting from old mine workings (e.g. room and pillar mines) - Foundation design in undermined areas - Site investigation for subsidence areas Goals After having followed this course students should be able to: describe the different types of natural subsidence fenomena; use the techniques to predict subsidence for long wall coal mining, salt, water, gas and oil extraction; estimate damage and to propose measures to reduce this damage; evaluate the collapse potential of a room and pillar mine using a spreadsheet; do a site investigation related to subsidence hazards and should be able to report the results in an environmental impact statement; develop an independent, and synthesizing approach of subsidence phenomena. Organisation The course will be given as a series of lectures in combination with excercises. The students must carry out the excercises of the practical, ta4701, independently. Examination A written examination takes place twice a year. During the examination a calculator is required
154

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Course material Lecture notes 'Subsidence' and handouts, Blackboard.

ta4710 Site Investigation II

Credit points: 2 Lecturer: Mw.dr.ir. D.J.M Ngan-Tillard, kmr 112, tst 86843 e-mail: D.J.M.Ngan@citg.tudelft.nl Prerequisites: ta3730 site investigation 1, ta3740 geology, ta3090 geostatistics. Contents The infrastructure projects that are currently under development in the Netherlands require the implementation of 'new' construction techniques such as shield tunnelling, ground freezing or in situ ground stabilisation. These techniques also demand a better modelling of the spatial variability of the (shallow) subsurface properties and a better understanding of the behaviour of Dutch soils. The course will focus on site investigation and risk analysis for such projects. We will work on the definition of a better code of practice for site investigation in Dutch soil deposits (organic clay and peat, loose sand, stiff clays and man-made soils) in keeping in mind the complexity of the behaviour exhibited by these materials. The present practice in site investigation will be analysed through the programs carried out for the recent and coming major Dutch infrastructure projects (tunnels, cut and covers, underground stations, widening of motorways, dike strengthening, etc). For our course site investigation 2, experts from the industry will be invited to give introductory lectures on the topics mentioned above. All those interested (engineering geology students and others) are welcome to these lectures. The introductory lectures serve as a departure for the study assignments of the participants of ta4710. Goals The main objectives of the course are the following: Better understanding of the nature of the ground conditions in which Dutch engineering works are to be constructed. Better knowledge of the site investigation techniques that are available to reach this understanding. Capability of showing the added value of engineering geology in Dutch construction projects. Organisation Introductory lectures by experts from the industry, seminars, self study. Times and titles of the introductory lectures will be published in TA-nieuws. Seminars will be organised so that students can present their progress on their individual assignment and interact with each other. Introductory lectures and seminars will be scheduled during the time allocated to the course ta4710 and the rest of the time will be reserved for individual study. Examination The final mark is calculated as follows: 10% for the highlights of the guest lectures, 30% for the participation during the lectures, 60% for the individual assignment. Course material Documents dispatched during lectures and/or available in the electronic blackboard site for SI 2.

155

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta4720 Marine Engineering Geology

Credit points: 2 Lecturer: P.M. Maurenbrecher M.Sc, room 112, ext. 85192 e-mail: P.M.Maurenbrecher@citg.tudelft.nl Prerequisites: ta3780 Contents A brief introduction will be given on the history, organizations and people involved in offshore site investigation and marine geology. A brief description will be given on geological and oceanographic features worldwide. More detailed information will then be provided of typical seabed geology encountered in many areas involving offshore oil field development and marine works (dredging, harbours, out-falls, tunnels, jetties, piers, breakwaters, landfill). The core of the lectures will be on site investigation practice in the marine environment extending from estuaries and coastlines to the open sea up to the continental shelf and slopes. Practice covers methods used in the three separate phases associated with marine investigation : preliminary desk study, geophysical survey with shallow sampling, and then deep bore holes with sampling and in-situ testing and down hole logging. Practice further involves contractual, legal, meteorological, navigational, and logistical aspects. Examples of contractual specifications for different types of works (e.g. dredging-landfill, piles for off-shore platforms) which are given to ensure investigations produce relevant data. The practical exam simulates a situation where the engineer has to assess data provided from phase 1, 2 and 3 site investigations and use such data for making preliminary estimates with regard to the design and construction of marine structures. Goals Final purpose of course is for the engineer to appreciate that site investigation practice in a marine environment can differ substantially to land investigation and to help him/her obtain an insight in such practice which a few years ago would have only been possible by having to work with organisations involved in the off-shore. For those engineers that are involved with design of foundations or have to initiate a site investigation a great deal of insight into procedures and methods can be gained from this course (based substantially on over ten years of the lecturer's experience working in the marine environment). Organisation Two lecture sessions of 90 minutes each for seven weeks. Of these 14 sessions about 5 will be devoted to the practical-exam workshop. Lecture period is in the second quarter. Examination The practical exam which will result in a typical report up to standard expected in practice (guests from practice will both be invited to discuss such reports and level of attainment at the workshop as well as assess the final (individual) reports as to its integrity and quality). The written exam will be based on a selection of questions which appear in the text, question lists and questions handed out during the lecture sessions. Attendance at exam-practical workshops is necessary to allow assessments to be made. Part of the lecture material may be also covered during the workshops, especially discussion of questions. Attendance during lectures is highly advised to ensure questions are provided. The exam-practical counts for 40% of the final mark and the written exam for 60%. Course material Textbook 'Seabed reconnaissance and Offshore Soil Mechanics for the Installation of Petroleum Structures' by P. le Tirant, Institut Franais du Ptrole publications (Editions technip) 1979;
156

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Lecture Notes' Marine Engineering Geology Vol 1' 1992 (Reader from Prof. A. Richards) 'Marine Engineering Geology' 1997, 3rd edition (Lecture Notes and Part 1 Practical Exam. P.M. Maurenbrecher) Hand-outs & topics discussed during lectures will be given especi-lly in Part 2; Exam questions and supplementary notes.

ta4740/4741 Geological Construction materials

Credit points: 2 Lecturer: to be announced Prerequisites: Basic geology, petrography and mineralogy. Course Site investigation I (ta3710/11). Contents The methods to assess the quality of natural geological construction materials are presented. Emphasis is placed on the petrographic characterisation of the material and the presence of clay minerals in the rock or soil. The design of the laboratory testing program, tuned to the material and the purpose for which it will be used. Durability assessment. Applications: embankments, road construction, coastal protection structures, concrete. Goals Knowledge needed to design the investigation of geological construction materials, with emphasis on the design of the quality and durability assessment of these materials in relation to their intended use in constructions. Organisation Apart from lectures, a practical petrographic description (microscopy) and three afternoons image analysis (assessment of shape/size distrribution of aggregate), form part of the course. A special web site contains study material needed for this course. Course material Lecture notes, Web site material and hand outs.

ta4750-01 Engineering Geology Design Practice

Credit points: 2 Lecturer: P.M. Maurenbrecher, M.Sc. kmr 112, tel 85192 e-mail: P.M.Maurenbrecher@citg.tudelft.nl Other lecturers: mw. dr.ir. D.J.M. Ngan-Tillard, kmr 112, tst 86843 Prerequisites: ta3730, ta3780, ta3790, ta4710 Contents The course is divided into Foundations (part 1) and Earth and Rock Structures (part 2) . The foundations consist of static and dynamic loading (earthquakes) with respect to deep pile-type foundation and shallow foundations. "Earth and Rock Structures" consists of excavations and earth/rock fills which cover a number of structure type where the materials or the geology forms an inherent part of the structure (excavated and natural slopes, tunnels, earth and rock-fill dams, dykes, road embankments). The design requirements, to a great extent, for these types of structures determine the type of investigation that has to be carried out. Often, hazards, originating from out side the actual site where the structure has to be founded may have a greater influence on its design or its
157

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

construction. In practice the engineer or architect to a greater or lesser extent fails to take sufficient notice of the ground and environment in which his/her structure will be built. The task is then left to the engineering geologist to acquaint them with situations that they had not considered and may often either increase the costs of the end result beyond the means of financing the project or even be forced to cancel construction as other viable solutions exist. Many planning mistakes have caused loss of life and property as a result of improper or inadequate investigation. There is no such situation allowing for 100% safety, but methods do exist to estimate safety in terms of hazards that could affect structures. Besides coping with many dangers the course also covers standard design methods (based on analytical and empirical methods). Not only will the engineering geologist need a knowledge of standard methods for design of foundations and slopes to set-up site investigations but often for smaller projects the actual design of the many types of structure would be required. For larger and more complicated projects the engineering geologist could be a major exponent in offering solutions to design problems. Examples of such instances are given based on the experiences of the lecturers and guest speakers. The engineering geologist, too, can be faulted. They can be mislead by promises made by manufacturers and operators of site investigation tools. The techniques do not always come up to expectations. Logistics of site investigation can prove too difficult to manage. A legal minefield may lie ahead, which with his or her technical and scientific background the engineering geologist is ill prepared. The course is largely based of the minefields that the engineering geologist has had to tread the last forty years. The experiences from practice, especially the near misses, are not always documented: this course endeavours to pass on the experience gained not only from successes but also from failures and the gray zone between successes and failures. Practical: Stereographic methods: a specific engineering-geological tool for visualizing three dimensional design of excavations (underground and surface) and foundations in rock (dams and bridges). Goals There is no sharp demarcation between investigative methods and the design of earth structures and foundations for which investigations are done. Engineering geologists are often involved in site investigation to determine the geology for civil engineering structures. To ensure that such investigations are carried out to meet the needs and requirements of a structure and its construction the engineering geologist must be conversant with many aspects of civil engineering design and construction methods. Hazards, many of geological origin, such as earthquakes, volcanism, subsurface voids, floods and landslides are typically outside influences which may not be taken into account in site specific site investigation. Engineering Geology Design Practice presents many case histories and design techniques covering slope stability, excavations (open and underground), earth and rockfill structures and foundations for which the engineering geologist would often be involved in the design and construction process. Many of the design methods are unique to engineering geology. Organisation The content of the lectures and course notes are relatively excessive compared to the points the student will earn. The reason is to provide the student with information that will useful later in practice. It is important for the student to attend the lectures to ensure that the study load will not prove excessive, as the lecturers will indicate what material the student can be expected to be examined on. (This can vary, as the objective is, partly, to keep the lectures topical by making reference to current problems and examples in practice and invited speakers will change from year to year). Examination The practical on stereographic methods forms an integral part of the exam; the mark forms 25% of the final result. As a result the exam itself will not examine the student on stereo-methods.
158

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Course material Foundations in difficult ground, F.E. Bell (Editor) Butterworths 1982; Rock Slope Excavations, Hoek and Brown, IMM, 1980

ta4760 Environmental Geotechnics

Credit points: 2 Lecturer: Dr.ir. G.A.M. van Meurs, tel 015-2693540, GeoDelft e-mail: g.vanmeurs@geodelft.nl Prerequisites: Transport phenomena, basic knowledge of organic and anorganic chemistry, basic knowledge of geohydrology and partial differential equations. Contents The origin of soil contamination is given. An overview is given for: the types of contamination the mechanisms which govern fate and transport of soil contaminants Type of contamination and mechanisms have consequences for: techniques for site investigation, recent developments and pitfalls are addressed concepts to deal with risks concepts to control and to manage the risks concepts to design a cost-effective remediation application of passive as well as active barriers to prevent migration remediation technologies monitoring to verify behaviour and to check migration Goals The goals of the lecture are: understanding of the principles of fate and behaviour of soil contamination ability which concept for site investigation and which technology is convenient to meet the objective ability to identify risks and to manage risks related with soil contamination ability to judge which concept of remediation is the most suitable ability to judge which technology fits best to the local circumstances Organisation During a time period of 7 weeks, a lecture is given of 4 hours a week. Presence of the lecture and regular study of the contents form the basis for a successful exam. Examination Exercises are given during the lectures. The score of the exercises forms the result. Course material Lecture notes and handouts (cases)

ta4771 Engineering Geology Fieldwork

Credit points: 4 Lecturer: Several lecturers of ITC and Engineering Geology contactperson: P.M.Maurenbrecher,M.Sc. room 112, tel 85192, e-mail: P.M.Maurenbrecher@citg.tudelft.nl Other lecturers: Ing. W. Verwaal, kmr. 110, tst. 81326

159

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Prerequisites: Geological Fieldwork (ta3941), Site investigation I (ta3730), EG mapping (ta3740). Contents The 1-month period of fieldwork in Spain contains: 1. Two weeks for the preparation of an engineering geological map of an area, with the assessment of the geotechnical properties of the rock and soil units distinguished and the assessment of hazards present. 2. A site study of a hazardous slope of several days 3. Excursion visits among others to construction sites Goals To apply the knowledge gained in the field of engineering geological site investigation. Organisation One week preparation period in Delft contains introductory lectures and the study of aerial photographs and geology maps of the fieldwork area. The fieldwork is carried out in small groups. At the end of the fieldwork the students receives an individual assignment for a feasibility study of a construction project to be carried out in his/her mapping area. Course material Manual 'fieldwork procedures

ta4772 Fieldwork Analysis and Design

Credit points: 4 Lecturer: Several lecturers of ITC and Engineering Geology Other lecturers: P.M. Maurenbrecher MSc, room 112, tel 85192, e-mail: P.M.Maurenbrecher@citg.tudelft.nl Ing. W. Verwaal, kmr. 110, tst. 81326 Prerequisites: ta4771 Fieldwork Engineering Geology Contents Following the fieldwork reports have to be prepared: 1. The engineering geology mapping carried out, based on the results of laboratory tests. Maps are prepared using GIS 2. The site investigation of an hazardous slope or cut 3. Individual assignment, a feasibility study of a construction project in the mapping area. Goals Synthesis of the Engineering Geology course; application and integration of the acquired knowledge. Organisation Four week period immediately following the fieldwork. Timetables and deadlines are given to accomplish the work needed. Examination Assessment of reports and maps. Remarks As an elective for the 5th year, the preparation of tender documents and the preparation of a 'Geotechnical Baseline Report' may follow the feasibility study.
160

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Course material Manual 'fieldwork procedures'

ta4780 Flow and Transport in Fractured Rock Masses, including practical

Credit points: 2 Lecturer: Dr. W. Zijl, (NITG-TNO), e-mail: w.zijl@nitg.tno.nl Prerequisites: ta3810. Contents The aim of the lecture ta4780 Flow and Transport in Fractured Rock Masses is to give students in engineering geology insight in the flow and transport phenomena that occur in fractured porous rocks. The emphasis is on insights needed to successfully perform analytical and numerical modeling studies, and to judiciously assess the soundness of such studies performed by others. After a brief introduction in geohydrology and its applications, the theory of single-phase and two-phase fluid flow will be treated, as well as the theory of transport phenomena. To bring each student on the same level, unconsolidated media are treated first. Then, this knowledge will be generalized and extended to fractured and fissured porous media. Different approaches will be considered, among which are the discrete network method, the continuum theory, and the hybrid approach. Both stochastic and deterministic methods will be discussed. However, the emphasis is on the deteriministic continuum theory. The focus is on analytical formulations that give insight and are useful in practical situations. Especially insights related to scale analysis are highlighted, in such a way that phenomena like anisotropy and dispersion are seen as emerging from upscaling. A central role is given to the relationship between mathematical symbol and geohydrological reality (semiotic approach). Not only analytical formulations, but also some well-established numerical methods, like the block-centered finite difference method, the head-based conventional finite element method and the flux-based mixed finite element method, are treated. Especially their relative advantages and disadvantages will be considered. Finally some attention will be paid to the relation between flow dynamics and geo-mechanics, especially regarding the topics of storage, compaction and subsidence. The lecture is accompanied by a practical (ta4781) of three afternoons in which the popular modeling code Modflow is applied to a laboratory-scale problem with emergence of anisotropy, and to a geohydrological field problem. The lecture can be given either in the Dutch or the English language Goals To be able to create a conceptual, an analytical and a numerical model of a problem in geohydrology or georemediation. Organisation The subject is taugt in 14 oral lectures of two hours and a practical of three afternoons Examination A written (oral if only a few students do their exam) examination of three hours. Mainly open questions in the Englisch language. The examination is two times a year.The results of the practical have to be presented in a written report in the English language. The final mark for ta4780 is composed in the following way:End mark = (2 x mark written examination + mark practical) : 3. Course material Chapters 4, 5, 8, 11, en 14 from C.W. Fetter 'Applied Hydro-geology', Prentice-Hall, Inc., N.J., 1994, Hand-outs
161

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta4790 Applied Geomorphology

Credit points: 1.5 Lecturer: Dr. J. Rupke (ITC) e-mail: Rupke@itc.nl Prerequisites: ta4740 Engineering Geological mapping Contents 8-12 introductory lectures into the methods of detailed geomorphologic investigation for applied projects are preparing a series of case studies that have to be carried out using aerial photo interpretation as a basis. Goals Appraisal of the geological and geotechnical information given by the geomorphology of an area. Organisation Lectures and practical are given in the stereoscope room of ITC. Examination Mark based on exercises carried out. Course material Handouts and case studies.

ta4900/4901 Geochemical Exploration Methods, including practical

Credit points: 1 Lecturer: Drs. J.B.de Smeth, ITC, Mineral Exploration Division, Enschede, tel. 053-4874310 e-mail: desmeth@itc.nl Other lecturers: Prof. Dr. M. Hale Prerequisites: Knowledge of basic inorganic chemistry, geology, geomorphology, ore minerals, metallogeny and use of Excel data analysis. ta2900 completed. Contents Quantitative and qualitative information on the chemical composition of rocks, soils, sediments, water, organic material and air can be used in the exploration for hidden -mainly metallic- ore deposits but also in environmental studies. For this, methods can be chosen from a wide range of analytical methods, ranging from old to very advanced, all in combination with a thorough understanding of the geochemical behaviour of elements in the natural environment. The products of geochemical surveys such as geochemical atlases can be integrated in GIS with geophysical or geological information.The course will also deal with the practical aspects of geochemical prospecting and environmental studies, ea. correct sampling methods, sampling reproducibility, data- quality, -treatment and -handling. The contribution by Prof. Hale consists of one session on the use of ground water as well as soil gasses such as methane, H2S and other gasses in the exploration for mineral resources among which oil and gas deposits. Goals Understanding the methods which can be used for the exploration of ore deposits, through a combination of geology and chemistry. Many of the discussed geochemical techniques are also used in environmental investigations like soil pollution assesments.
162

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Organisation Teaching will be in form of seven thory classes and three to five exercise sessions on praactical geochemical data interpretation. If required the practical exercises can be completed as homework Examination The assessment composes of two components: 1) written examination, duration two hours, 50%; 2) asessment of results practical exercises, 50%. Remarks Optional course. Course material Lecture notes (in english) can be obtained from the lecturer, drs. de Smeth.

ta4921 Reservoir Geological Fieldwork

Credit points: 4 Lecturer: dr. M.E. Donselaar, kmr 231, tst 85108 e-mail: M.E.Donselaar@citg.tudelft.nl Other lecturers: drs. C.R. Geel, kmr. 253, tst. 83843 Prerequisites: Voldoende cijfers (hoger dan of gelijk aan 5) voor de vakken: ta3910, ta3941, ta4400/01, ta4410/11, ta4470/71 Contents Prior to the field training course the participants should familiarize with the specific geological setting of the target areas, and with the potential heterogeneities in analogue reservoir settings. The theoretical background, necessary to make this intensive short-duration training course successful, is presented in a number of lectures. The participants will receive a compilation of the relevant literature to accompany the introductory lectures. The aim of the field training course is to give insight in reservoir architecture and to assess the influence of permeability baffles on flow. The field training course comprises the construction of a 3-D deterministic geological model in a reservoir-equivalent outcrop setting. The various aspects of stratigraphical setting, basin development, relation of reservoir architecture and sequence stratigraphy, geometry and internal heterogeneities of the reservoir elements will be studied in detail. Emphasis is on: variability of facies associations, shape and extent of permeability baffles, production of synthetic well logs, correlation possibilities and -problems. Thin slides and microscopes will be available for the on-site determination of the mineralogy of permeability baffles. Goals Gaining insight in reservoir sedimentology, -architecture and -modelling, correlation methods, integration of sedimentological, petrophysical and geophysical data. Exercising the carrying out of a project, independently and in a team. Gaining insight in the study methods of oneself and of others. The assessment will be by oral presentation and a written report. Course material Relevant literature will be handed out.

163

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

ta5071 Graduation Thesis

Credit points: 31 Lecturer: Thesis supervisor (afstudeerregelaar) Prerequisites: The 2nd year programme has tobe completed in before the student can work on the graduation thesis Contents Each individual programme will be concluded with an individual graduation thesis: a research project of ca 9 months reported in a graduation thesis. The research results will also be presented in public to the graduation committee (see course ta5091 - the colloquium). The subject of the graduation project is to be decided jointly by the graduation coordinator of the specialization and the student. Usually, the topic is part of a Ph.D. research, in which case the Ph.D. student concerned will supervise the graduation project. The graduation research project can also take place at an external company or research institute. In any case, the graduation coordinator remains responsible for the quality requirements of the project and the supervision. The graduation subject will be within the area of the specialization. Goals The graduate student learns to apply the skills and knowledge gained in the preceding study in a research project he/she has to carry out independently. Organisation See 'regeling afstudeerfase' (paragraph 9.4 of the 'Onderwijs- en Examenregeling TA') The regulator perspecialisation is: Raw materials technology: prof.dr. M.A.Reuter, room 141, ext. 2903, Petroleum engineering: dr.ir. W.M.G.T. van den Broek, room 205, ext. 6065 Engineering geology: dr. P.N.W. Verhoef, room 109, ext. 2543 Applied Geophysics: prof.dr.ir. J.T. Fokkema, room 224a, ext.5190 Remarks The 2nd year programme has to be completed in before the student can work on the graduation thesis. Course material To be selected in consultation with the thesis supervisor.

ta5091 Colloquium
Credit points: 1 Lecturer: graduation committee Prerequisites: Knowledge gained througout the years. Contents The colloquium consists of a public presentation of the graduation thesis (see ta5071) by means of a 45 minute lecture, after which questions can be posed. Next to the presentation, the candidate will be examined on his thesis by the graduation committee in a closed session.

164

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Goals The graduate student displays the knowledge and skills obtained during his specialization by convincingly presenting the results of his research. Organisation See 'Regeling afstudeerfase' (paragraph 11.4 of the 'Onderwijs- en ExamenregelingTA') Examination The grade for this exam is based on both theperformance of the presentation and during the defence in the closed session. The graduation committee will give an advice about the grade but the professor will define the definite grade.

tn3213tu Fundamentals of Acoustics

Credit points: 4 Lecturer: Dr.ir. M. Boone, tst 81471 e-mail: M.M.Boone@tnw.tudelft.nl Other lecturers: dr.ir. D. de Vries, D214, tst 85220, prof.dr.ir. A. Gisolf, D218, tst 81804, dr.ir. D.J. Verschuur, D205, tst 82403 Prerequisites: Students who follow this course should have a good mathematical background and in particular be familiar with complex analysis. Contents The course gives a general overview of the acoustic and seismic wave theory and serves as an introduction to the more application-oriented course tn323: Acoustic Imaging. Topics discussed are: 1. Wave equation for longitudinal waves and transversal waves 2. Solutions in 1, 2 and 3 dimensions 3. plane wave decomposition 4. energetic quantities 5. Impedances and acoustic elements 6. Kirchhoff diffraction theory 7. directivity effects in emission and reception 8. WRW-model of seismic reflection data 9. transducer theory Goals To gain a basic understanding of acoustic and seismic wave theory and to master some elementary applications. Organisation The course consists of 13 oral lectures of 2 hours, taking place in the first and second quarter of the academic year. The remaining hours are ment for self-study and preparation on the examination. Examination Oral examination on appointment (dr.ir. M. Boone, tst 81471; dr.ir. D. de Vries, tst 85220; prof. dr.ir. A. Gisolf, tst 81804, dr. ir. D.J. Verschuur, tst 82403) Course material Dictaat "Applied Seismic Wave Theory" (A.J. Berkhout); Dictaat/Lecture notes "Inleiding akoestiek" (Boone, de Vries, Wapenaar)

165

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

tn3233tu Acoustic Imaging

Credit points: 4 Lecturer: Prof.dr.ir. C.P.A. Wapenaar, room 222, tel 82848 e-mail: C.P.A.Wapenaar@citg.tudelft.nl Other lecturers: dr.ir. D.J. Verschuur, tst 82403 Prerequisites: Having passed the exam tn3213 (Introduction to Acoustics) Contents This course deals with both the theoretical and practical aspects of acoustic and seismic imaging. Topics discussed are: 1. Wavefield decomposition (acoustic and elastic) 2. Inverse wavefield extrapolation (acoustic and elastic) 3. Imaging principle 4. Acoustic and elastic Kirchhoff integrals 5. Applications in seismic exploration, medical imaging and non-destructive testing of construction materials Goals Understanding of elastodynamic imaging techniques with applications in seismics, medical diagnostics and non-destructive testing of construction materials. Organisation The course consists of 13 lectures of 2 hours each. The other hours are used for self-study and preparation for the exam. Examination Oral For oral tentamination contact Wapenaar (82848) or Verschuur (82403) Course material Books 'Seismic Migration' (A.J. Berkhout, Elsevier) and 'Elastic Wave Field Extrapolation' (Wapenaar, Berkhout; Elsevier) Lecture notes will be provided during the course

wi3097lr (was wi20021tu) Numerical Analysis

Credit points: 3 Lecturer: Ir. P.C.W. van Beek, ITS, MKW-4, 87292 e-mail: P.C.W.vanBeek@its.tudelft.nl Prerequisites: wi1266ta ( Analyse), wi2041ta (Lineaire Algebra), wi2034ta (Differentiaalvergelijkingen) en Matlab-practicum. Contents In a technical context, two important subjects of numerical analysis will be discussed: numerical methods for solving systems of ordinary differential equations and numerical linear algebra in technical applications. The emphasis will be on understanding rather than quantity of methods. Special attention will be paid to situations in which the described methods do not work properly.

166

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Goals To understand and be able to apply numerical methods and to be able to estimate the error made in the approximations of the calculated results. Critical consideration of numerical solutions. Organisation Lectures Examination Closed book exam during 3 hours, open questions. The computer lab task wi2021TU1-p has to be completed before attending the examination wi2021. Course material J. van Kan, Numerieke analyse voor technici, DUM, verkrijgbaar bij de VSSD. Uitgewerkte tentamenopgaven en officieuze uitslag op http://ta.twi.tudelft.nl/users/vankan/wi2021.html

wi3097lr-p (was wi2022) Numerical Methematics, practical work

Credit points: 1 Lecturer: dr.P.Wilders, Mkw-4, HB 03.060 Other lecturers: K. Dekker, Mekelweg 4, HB 03.040 Prerequisites: wi3097TA (wi2021) Contents Every student is required to complete the Matlab introduction exercise and two assignments. The assignments contain problems based on scientific applications. The numerical algorithms are processed in Matlab. Working-outs of both assignments must be handed in as reports. Goals To put the terms and theory discussed in the course wi3097TA into practice. Organisation Registering for the practical work needs to be done shortly after the start of the course wi3097TA at the practical work administration office ITS/TWI, Zuidplantsoen 4, room 0.200, opened daily from 09.30h to12.00h and 13.00h to 16.30h. The practical work is done according to a fixed, regular schedule, among others including obligatory instruction meetings. A detailed schedule will be handed out while registering for the practical work. Apart from fixing the days and time on which the practical work can be done, the schedule also defines the time-span for each of the assignments. The period is divided in three phases. Phase one: the analysis, phase two: the implementation, phase three: the report. At the obligatory instruction meetings the assigments will be distributed and phase one will be processed. At the end of each phase contact with the lecturers is needed for obtaining the necessary approvals.. Reports will only be taken into account if these intermediate approvals have been obtained. Examination The evaluation is done on the basis of the two reports. Rejected reports can be supplemented. The practical work is completed when both reports have been approved. Course material Practical work manual and Matlab manual

167

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

wi4012ta/4013ta Numerical Mathematics, including exercises

Credit points: 3 Lecturer: Dr.ir. F.J. Vermolen, ITS-kmr. 04.130, tst 87298 e-mail: F.J.Vermolen@its.tudelft.nl Prerequisites: wi1016, wi2021, wi2034, wi2042 Contents A number of partial differential equation types will be discussed, which are of interest in technical applications. The Laplace equation as an example of an equilibrium in incompressible ground water flows, time dependence problems like the wave equation, the convection-diffusion equation and the transport equation. Goals To understand and to be able to apply the discussed numerical methods and to estimate the error in the calculations. To critically evaluate a numerical solution. Examination One theoretical take-home assignment and one programming assignment. Remarks The course matter will be discussed in a 0/2/2/0 lecture series. During the lectures, two sets of take-home exercises will be handed out. These have to be handed in to the instructor in time. The take home exercises and the practical exercises will be graded, the average of these grades is the grade for the course. Registration takes place during the lectures. Course material J. van Kan, A. Segal, 'Numerieke methoden voor partile differentiaalvergelijkingen', DUM, to be obtained at VSSD.

wm0326tu Decision-making
Credit points: 2 Lecturer: Dr.ir. I.R. van de Poel, TBM, r.3.3.250, tel.84716 e-mail: i.r.vandepoel@tbm.tudelft.nl Overige inlichtingen: secretariaat Filosofie, TBM, Jaffalaan 5, kmr 3.3.150, tst 85143 Prerequisites: wm0325ta, wm0733ta Contents There are various ways in which engineers become participants in often complex decisionmaking processes. In their professional role as employees and managers of business firms or organizations they regularly have to make decisions that affect the lives of numerous other people. And as citizens of a democratic society they are not just co-deciders as voters, but they may also be asked for expert opinion on issues that society has to decide about. The course on Decision-making offers a introduction to the basic problems concerning societal (in one of the above senses) decision-making processes. Some of the techniques currently in use to arrive at decisions or to support decision-making will be reviewed (cost-benefit analysis, institutional democratic procedures). Emphasis, however, lies on the recognition and discussion of normative questions regarding societal decision-making processes, such as the conditions that a decisionmaking procedure can or should satisfy, the shortcomings of the present mechanisms of societal decision-making in the light of these conditions, and the possibilities of remedying these
168

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

shortcomings. To be able to adequately discuss these questions, an elementary treatment of some basic analytical tools, such as theories of individual decision-making, especially in situations of uncertainty, of the articulation of values, and of situations involving multiple decision-makers, forms part of the course. Goals 1. To acquire an elementary understanding of the intricacies of societal decision-making processes that involve technology, including some basic knowledge of the theoretical instruments that have been developed to analyze such processes. 2. 2) To develop the ability to phrase and defend a reasoned opinion on some of the normative and evaluative issues involved in these decision-making processes. Organisation The course consists of both lectures and exercise/discussion classes. Attending the exercise/discussion classes is obligatory. Remarks The course will be given in Dutch. The course material is also primarily Dutch. Course material Syllabus/reader/werkboek Besluitvorming, verkrijgbaar bij de dictatenverkoop van TBM, Jaffalaan 5, geopend 10.00-16.00 uur.

wm0610tu Elementary business economics

Credit points: 1 Lecturer: S. Storm e-mail: s.storm@tbm.tudelft.nl Contents Basics of business economics, finance economical statement analysis: 1. Introduction: macro-economics, micro-economics and the role of business-economics 2. Accounting: the balance sheet 3. Accounting: the income statement 4. Costs: classifications of costs, allocation problems 5. Investment decisions: the certainty case 6. Equity and debt capital: types, structures, ratios 7. Financial statement analysis: principles Goals After completing this course, students have gained: 1. knowledge of the basics of financing, cost price calculation and profit and loss account 2. insight in the realization of a balance- and result calculation 3. skills in reading financial news in national newspapers Examination Written Course material A.M.M. Blommaert en J.M.J. Blommaert, Bedrijfseconomische Analyses. Bedrijfseconomie vanuit Managementperspectief, uitgeverij Wolters-Noordhoff, Groningen.

169

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

wm0733ta Introduction to law

Credit points: 2 Lecturer: Mr. W. Wijting, TBMR&T room 3.3.060, tel 84710 e-mail: w.wijting@tbm.tudelft.nl Prerequisites: none Contents The course gives a global picture of the Dutch legal system and its embedding in the international framework. The theory will be illustrated with examples from every day life of a student (purchasing, rent) and cases of the practice of a geo-engineer (concessions, drilling permission, environmental legislation). The following topics will be discussed: purpose of law, the legal system, international law, constitutional law, administrative law and private law. Goals 1. Understanding the purpose of law, gaining insight in the legal system, mastering the basic legal concepts. 2. To be able to identify and analyze legally relevant aspects of practical cases. To apply legal knowledge to these cases. Course material Boek Recht voor Ingenieurs , laatste druk, D.U.P.; Wettenbundel voor Ingenieurs, editie 1999; Werkboek Recht voor Technische Aardwetenschappen, editie 2000 , (te verkrijgen bij de dictatenverkoop van de faculteit TBM)

wm0734 Energy Law

Credit points: 2 Lecturer: Prof. mr.S.S. Biesheuvel, TBM, tst 87469 e-mail: s.biesheuvel@tbm.tudelft.nl Prerequisites: Preferably an Introductory Law course, such as e.g. WM0722WB, WM0733TA, TB121 or TB221. Contents Dutch energy policy is in a dynamic phase. Energy law describes the general developments in European and Dutch regulation, as implemented in the Gas Act 2000, the Electricity Act 1998, the (draft) Mining Act 2002. Specific issues: network-management, effect of liberalisation and privatisation, competition, the role of regulators and the promotion of sustainable energy Goals Overview of the main regulatory and policy issues in the Dutch energy sector Understanding of the objectives of the energy liberalization policy of the European Union Knowledge of the system of Dutch (draft) mining, gas - and electricity regulation. Use of this know-how in case-studies Organisation The course will start in the third period (2003). Seven meeting are scheduled, but, if the students appreciate this, a meeting might be replaced by a guest-lecture or an excursion. The unviversity-wide ICT system Blackboard will be used intensively. Location: to be announced later (see Blackboard).
170

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

Examination The format of the final exam will be detemined later, depending on the number of the students. In any case, a written exam will be part of the final grade. Remarks Most up to date information on: http://blackboard.icto.tudelft.nl , guest-access, search energierecht Course material A reader "Energierecht" will be available at the Student Information Center (SIC), faculty TBM, Jaffalaan 5, Delft. Additional materials can be found on the Blackboard site.

171

Vakbeschrijvingen 4e en 5e jaar

172

Studentenstatuut

10. Studentenstatuut
1. Inleiding ...................................................................................................................180 2. Verantwoording van de opleiding.............................................................................180 3. Omschrijving van het onderwijs ...............................................................................181 4. Visie op de kennisoverdracht...................................................................................183 5. Studielast en studeerbaarheid .................................................................................183 6. Studiebegeleiding ....................................................................................................184 7. Studieadvies ............................................................................................................187 8. Stage .......................................................................................................................188 9. Afstudeerproject.......................................................................................................188 10. Evaluatie en kwaliteitszorg.....................................................................................189 11. Studiekosten ..........................................................................................................190 12. Voorlichting en informatievoorziening ....................................................................191 13. Administratie ..........................................................................................................191 14. Faciliteiten..............................................................................................................192 15. Organisatie rond het onderwijs ..............................................................................192 16. Klachten, bezwaar en beroep ................................................................................194 17. Vaststelling opleidingsspecifiek deel van het Studentenstatuut .............................195

179

Studentenstatuut

1.

Inleiding

In dit opleidingsdeel van het Studentenstatuut staat aangegeven wat de wederzijdse rechten en verplichtingen zijn van de faculteit en de student. Het doel van dit statuut is om deze rechten en verplichtingen te expliciteren en zowel studenten als faculteit in staat te stellen elkaar op hun verplichtingen te wijzen. Het studentenstatuut wordt aan het begin van het eerste jaar uitgereikt. De Onderwijs- en Examenregeling (OER) maakt deel uit van het studentenstatuut. 1.1 Wat vind je in de Onderwijs- en Examenregeling? In de Onderwijs- en Examenregeling vind je: de algemene regels over de vorm van de tentamens, de uitslagen van de tentamens en hoe die worden bekend gemaakt, de geldigheidsduur en het inzagerecht, de volgorde, tijdvakken en frequentie van de tentamens; de algemene regels over vrijstellingen; de regels rond studievoortgang en begeleiding; de samenstelling van de propedeuse en de exameneisen; de samenstelling van de bachelor, de master en de betreffende en de exameneisen. Detail-informatie over vakken vind je in de studeerhandleiding. 1.2 Wat vind je in dit Studentenstatuut? In het Studentenstatuut staat: beschrijvende informatie rond de opleiding; de uitgangspunten van de opleiding; en op enkele onderdelen de nadere uitleg van de regels in de Onderwijs- en Examenregeling; de praktische zaken: hoe wordt wat aan de student bekend gemaakt? een beschrijving van de organisatie rond de opleiding. Het Studentenstatuut geeft dus een aanvulling op de Onderwijs- en Examenregeling. Waar nodig zal in dit Statuut naar de OER worden verwezen.

2.

Verantwoording van de opleiding

2.1 Relatie tussen de opleiding en wetenschapsgebied/beroepenveld In verband met de breedte van de betrokken industrile sector en de vereiste diepgang in het onderwijs, biedt de faculteit in het kader van de opleiding tot ingenieur Technische Aardwetenschappen in 2002-2003 vier afstudeerrichtingen (c.q.mastervarianten ) aan. Hierdoor kan de a.s. ingenieur Technische Aardwetenschappen zich in n van deze richtingen profileren. Het kenmerkende verschil tussen Grondstoffentechnologie en Ingenieursgeologie enerzijds en Technische Geofysica en Petroleumwinning anderzijds is dat de laatstgenoemden zich met name richten op de exploratie en winning van vloeibare delfstoffen zoals olie en gas terwijl de eerstgenoemden zich met name bezighouden met de verwerking van vaste delfstoffen en het oplossen van geotechnische problemen. De relatie tussen de opleiding en het wetenschapsgebied/beroepenveld komt bij de voortgang in de opleiding in toenemende mate tot uitdrukking in de eindtermen van de afzonderlijke onderwijseenheden. In vergelijking met opleidingen in het Hoger Beroeps Onderwijs (HBO, HTS) heeft de opleiding Technische Aardwetenschappen een hoger abstractieniveau en omvat zij elementen die de afgestudeerden in hun beroepspraktijk in staat stelt een wetenschappelijk verantwoorde benadering te kiezen. Daardoor is de afgestudeerde ingenieur Technische Aardwetenschappen inzetbaar in leidinggevende en research- & developmentfuncties in de olie- of grondstoffenindustrie (in binnen- en buitenland) en in vergelijkbare functies op het gebied van technische aardwetenschappen bij ingenieursbureaus en bij de (semi)overheid.

180

Studentenstatuut

2.2 Omschrijving en analyse van het beroep (beroepsprofiel) Ingenieurs Technische Aardwetenschappen zijn breed opgeleide professionals die oog hebben voor alle theoretische en praktische aspecten van activiteiten m.b.t. benutting en gebruik van aardkorst en aardoppervlak. Zij dienen de vele geotechnische problemen zelfstandig te kunnen analyseren en oplossen. Daarbij houden zij rekening met de invloed van de gekozen oplossing op het milieu en met de maatschappelijke aspecten van het probleem. 2.3 Omschrijving en analyse van de wetenschap/het beroep in zijn maatschappelijke context Het wetenschappelijk profiel van de opleiding combineert aardwetenschappelijke kennis met technische know-how. De ingenieur Technische Aardwetenschappen zal vanuit dat profiel, zo mogelijk in een breed interdisciplinair samengestelde groep, trachten te komen tot vernieuwing en optimalisatie van het oplossen van geotechnische problemen, waarbij duurzaam gebruik van de ondergrond en het milieu belangrijke aandachtspunten zijn. 2.4 Omschrijving van de wijze waarop ingespeeld wordt op de ontwikkeling van de wetenschap/het beroep/de maatschappij in het algemeen Ontwikkelingen in de maatschappij vertalen zich in steeds hogere eisen aan winnings- en verwerkingsprocessen van delfstoffen en aan het in kaart brengen en oplossen van geotechnische problemen. De ingenieur Technische Aardwetenschappen moet in staat zijn op deze ontwikkelingen in te spelen. Om na te gaan of de opleiding aan deze eis voldoet is het programma van de opleiding in de concept-fase voor advies voorgelegd aan een adviesgroep, ingesteld door de Raad van Centrale Ondernemingsorganisaties (RCO). De aanbevelingen van deze groep zijn bij de definitieve invulling van de onderdelen van het programma meegenomen.

3.
3.1

Omschrijving van het onderwijs

Omschrijving van de opleiding

3.1.1 Doel van de opleiding Zie OER artikel 3. 3.1.2 Opbouw van de opleiding

Het 1e en 2e jaar betreffen het nieuwe Bachelor programma dat per 2002 wordt ingevoerd. De 3e jaars programmas betreffen het oude Grondstoffenprogramma en een gezamenlijk, eenmalig, overgangsprogramma voor studenten die als voorlopige afstudeerkeuze Petroleumwinning, Ingenieursgeologie, of Technische Geofysica hebben. Het nieuwe 3e jaars Bachelors programma wordt per 2003 ingevoerd. De 4e jaars programmas uit de oude vijfjarige programmas zullen nog een jaar worden aangeboden. Het oude 5e jaar zal nog 2 jaar worden aangeboden. Vanaf 2003 worden voor de TA studenten 5 Mastervarianten aangeboden: Resource Engineering, Petroleum Engineering, Reservoir Geology, Applied Geophysics en Engineering Geology. TA studenten kunnen in ieder Masterprogramma instromen, onafhankelijk van het 3e jaarsprogramma dat is gevolgd. Wel dient het Propedeutisch diploma te zijn gehaald en wordt als richtlijn voor toegang tot de Masterprogrammas 105 studiepunten aangehouden. 3.1.3 Buiten-curriculaire activiteiten De afdeling vindt het belangrijk dat studenten zich ook naast de opleiding ontplooien. Dit kan zijn in de vorm van lidmaatschap van het bestuur van de studievereniging of een studentenvereniging of de organisatie van activiteiten. Ter ondersteuning hiervan worden door de universiteit faciliteiten geboden. Zie hiervoor de Regeling Financile Ondersteuning Studenten van de TU Delft.
181

Studentenstatuut

3.1.4 Methoden Het programma van ieder studiejaar bestaat uit onderwijseenheden tot een omvang van 42 studiepunten (1680 studie-uren). Deze uren worden besteed aan colleges, praktische oefeningen, zelfwerkzaamheid en tentamens. 3.1.5 Omschrijving van de afstudeerrichtingen In het programma van de opleiding zijn 4 afstudeerrichtingen gedefinieerd, te weten: Grondstoffentechnologie (richting b), Petroleumwinning (richting c), Technische Geofysica (richting d) en Ingenieursgeologie (richting e). Binnen de richting Grondstoffentechnologie kan gekozen worden voor tussen twee internationale afstudeervarianten "European Mining Course" (EMC) en "European Mineral Engineering Course" (EMEC). Vanaf 2003 worden er 5 Mastervarianten aangeboden. Zie 3.1.2 3.1.6 Flexibele leerwegen Binnen het programma van de opleiding zijn nog geen flexibele leerwegen vastgelegd. In overleg met de studieadviseur kan met de individuele student een flexibele leerweg worden afgesproken. 3.1.7 Criteria voor deelname aan uitwisselingsprogramma's Indien er meerdere studenten voor deelname aan uitwisselingsprogramma's en er slechts een beperkt aantal plaatsen zijn dan wordt er geselecteerd op studievoortgang, studieresultaten en motivatie, in deze volgorde. Indien de student studieonderdelen elders wil afleggen dient hiervoor voorafgaand aan de uitwisseling een regeling te worden getroffen met de betreffende regelaar, die daartoe door de Examencommissie is gemandateerd. 3.2 Gehanteerde onderwijsvormen In de studeerhandleiding voor de individuele vakken (zie de Papieren Patroon 2002-2003, is per onderwijseenheid aangegeven wat de gehanteerde onderwijsvormen zijn. Dit betreft college, praktische oefening en opdracht. Bij sommige onderwijseenheden kan een combinatie zijn aangegeven. 3.2.1 Praktische vaardigheden Praktische vaardigheden worden aangeleerd in de verschillende practica, gedurende het praktisch werken, de onderzoeksstage en in de afstudeerperiode. 3.2.2 Functie en doelen van de onderwijsvormen en praktische vaardigheden Het doel van een hoorcollege is het demonstreren van de nieuwe leerstof, het uitleggen van notoir moeilijke punten, het geven van feedback op de gedane zelfstudie en het structureren van de komende zelfstudie-uren. Bij een instructie is de interactie tussen student en docent erop gericht de opgedane kennis praktisch te leren gebruiken. Een colstructie is een mengvorm van college en instructie, hierin wordt dus zowel nieuwe stof aangeboden als aandacht besteed aan het gebruiken hiervan. Een practicum wordt gegeven om vaardigheden te oefenen. 3.2.3 Aandeel van de gehanteerde onderwijsvormen op het totaal van het aantal studie-uren Per Nederlands studiepunt (= 40 studie-uren) worden maximaal veertien college-uren gegeven of maximaal veertien halve dagen practica. 3.3 Uitvoering van Onderwijs

3.3.1 Vereiste opleiding en ervaring van onderwijzend en begeleidend personeel Voor zover van toepassing wordt onderwijzend en begeleidend personeel geselecteerd op de juiste opleiding. Voor beginnende docenten is er verplichte docententraining.
182

Studentenstatuut

3.3.2 Vervanging van docenten bij ziekte, zwangerschapsverlof of anderszins In geval van afwezigheid van docenten wegens ziekte, zwangerschapsverlof of anderszins wordt getracht op zo kort mogelijke termijn vervanging te regelen. Indien dit niet mogelijk blijkt zullen maatregelen worden getroffen om de studenten zo min mogelijk hinder hiervan te laten ondervinden.

Visie op de kennisoverdracht

4.1 Visie op leren en onderwijzen Leren vereist het opdoen en verwerken van nieuwe leerstof. De student wordt hierin gestimuleerd door de docent, die niet alleen nieuwe kennis aandraagt, maar de studenten ook inspireert om zich de nieuwe kennis eigen te maken en te verwerken. Ook de gekozen onderwijsvormen activeren en inspireren de studenten zodanig dat voldoende gerichte zelfstudie wordt uitgelokt. 4.2 Visie op didactische principes Actieve participatie van de student in het geboden onderwijs verhoogt de kennisoverdracht. Om dit te bereiken wordt er gestreefd naar een zo goed mogelijke balans tussen instructies en hoorcolleges. De colleges en practica van een zelfde deelgebied worden in een logische volgorde ingeroosterd. 4.3 Uitgangspunten voor de inrichting en opbouw van de opleiding

4.3.1 Kennisoverdracht, inzichtgeving en aanleren van vaardigheden In het uniforme basisprogramma van de eerste twee studiejaren wordt getracht de student kennis, inzicht en vaardigheden bij te brengen die als basis noodzakelijk zijn om als ingenieur Technische Aardwetenschappen te kunnen functioneren. 4.3.2 Keuzevrijheid t.a.v. het volgen en samenstellen van het onderwijspakket Binnen de Bachelorfase is in het 3e jaar enige ruimte die naar eigen inzicht in te vullen is met n of meerdere vakken. De Masterfase, zoals deze in 2003 wordt ingevoerd, omvat naast de onderdelen waarvan de inhoud is geprogrammeerd ook studieonderdelen die de student zelf in moet vullen: de vrije keuzeruimte en het afstudeerwerk.

5.

Studielast en studeerbaarheid

5.1 Studielast per onderwijseenheid In artikel 17 van de OER 2002-2003wordt verwezen naar de jaarprogrammas waarin per onderwijseenheid aangegeven is hoe groot de studielast is. 5.2 Berekening van de studielast De eerste vaststelling van de studielast van een onderwijseenheid vindt plaats op basis van een inschatting gebaseerd op de bruto studietijd omvattende alle tijd die met het studeren in verband staat. Dit betreft onder meer voorlichting over de onderwijseenheid, het college, de zelfwerkzaamheid, het tentamen en de nabespreking van het tentamen. De studielast of de omvang van de onderwijseenheid wordt aangepast als uit enqutes en evaluaties blijkt dat de feitelijke studielast voor de gemiddelde student aanmerkelijk afwijkt van de geschatte studielast. 5.3 Spreiding van de studielast van het programma over het studiejaar en de opleiding Bij de vaststelling van het rooster wordt per onderwijsperiode bepaald hoe de studielast gespreid is. Uitgangspunt hierbij is te komen tot een onderwijskundig verantwoorde volgorde van de onderdelen van het programma en een zo gelijkmatig mogelijke spreiding over de onderwijsperioden van de studielast van het programma. Ieder studiejaar van de opleiding heeft een studielast van 42 nederlandse studiepunten (1680 uur) ofwel 60 ECTS credits .
183

Studentenstatuut

5.4 Criteria voor de bepaling van studeerbaarheid Criteria voor de bepaling van studeerbaarheid worden gevonden in de definitie van een studeerbaar programma 1 : "Wij spreken van een studeerbaar programma wanneer er geen duidelijke belemmeringen vallen te constateren in de afstemming op de aanleg, voorkennis en leervermogen, op de interesse en eigen doelen van de studenten en als er voldoende rekening is gehouden met de omgevingsfactoren". Deze definitie is tot stand gekomen op basis van de volgende redeneringen: Het studieprogramma wordt zo opgezet dat een optimaal resultaat kan worden gerealiseerd. Het op een bepaald moment feitelijk bereikte leerresultaat is het resultaat van leerinspanningen van de studenten. Gegeven de te bereiken eindtermen is het leerresultaat voor iedere student afhankelijk van de verhouding van de bestede tijd en de benodigde tijd. De hoeveelheid tijd die een student besteedt is maximaal gelijk aan de beschikbare tijd en hangt verder samen met een eigen prioriteitstelling. De benodigde studietijd hangt af van aanleg, voorkennis en leervermogen van de student en de effectiviteit van het programma van de opleiding. De studeerbaarheid geeft aan in welke mate het programma een nuttig beroep doet op de tijd van de student. Hoe lang de student uiteindelijk over de studie doet wordt bepaald door de studeerbaarheid van het programma, de voor de student benodigde studietijd en de beschikbare studietijd". De faculteit zal zich tot het uiterste inspannen een studeerbaar programma te realiseren. 5.5 Waarborging van de studeerbaarheid en van studeerbare onderwijs- en tentamenroosters Om te komen tot waarborging van de studeerbaarheid worden het programma als geheel en de daarvan deel uit makende onderwijseenheden periodiek kritisch geanalyseerd aan de hand van bovenstaande criteria. In de praktijk zal deze analyse zich richten op studieconcept, leerdoelen, eindtermen, leerstof, werkvormen, leermiddelen, toetsing, studielast, roosters, studievoortgang en personele organisatie. De Opleidingscommissie beoordeelt de analyse en stelt zonodig maatregelen voor. 5.6 Criteria voor een studeerbaar onderwijs- en tentamenrooster De inroostering van de vakken is zodanig dat voor elk vak de vereiste voorkennis aanwezig is. Het onderwijsrooster bevat voldoende ruimte voor zelfstudie om de aangedragen kennis van iedere afzonderlijke les tijdig daarna te kunnen verwerken.

Studiebegeleiding

6.1 Functie en doelen van studiebegeleiding Algemene studiebegeleiding is gebaseerd op inventarisatie en analyse van studieproblemen in de opleiding en heeft ten doel het voorkomen dan wel tijdig signaleren en oplossen van studieproblemen. Studiebegeleiding is bedoeld voor alle studenten van de opleiding. 6.2 Collectieve en individuele studiebegeleiding

6.2.1 Wijze en methoden van begeleiding De decaan draagt zorg voor studiebegeleiding van studenten, die voor de opleiding zijn ingeschreven, mede ten behoeve van de orintatie op mogelijke studiewegen in en buiten de opleiding. Hiervoor wordt jaarlijks de Papieren Patroon uitgegeven, waarin informatie is opgenomen die van belang is voor een goede voortgang van de studie. Na afloop van iedere
1

Te doen of niet te doen. Advies over Studeerbaarheid van onderwijsprogramma's in het hoger onderwijs. Rapport van de commissie Wijnen. November 1992.

184

Studentenstatuut

onderwijs-/tentamenperiode worden de studieresultaten beoordeeld en zonodig worden de aan het tentamen deelnemende studenten genquteerd. De uitkomsten van deze evaluaties worden aan de studieadviseur ter beschikking gesteld, die kan besluiten individuele studenten voor een gesprek op te roepen. Studenten kunnen op ieder moment met de studieadviseur in contact treden voor overleg en advies over hun studievoortgang. Gewoonlijk zal hiervoor een afspraak gemaakt moeten worden. Voor het eerste jaar is een studiebegeleidingssysteem georganiseerd dat er speciaal op gericht is om studenten bewust te laten omgaan met de overgang van VWO naar universiteit. Om de begeleiding goed aan te laten sluiten bij de belevingswereld van eerstejaars studenten, worden groepjes eerstejaars begeleid door een getrainde ouderejaars student. Deze mentor ontvangt hiervoor een financile vergoeding. Daarnaast worden er bij de vakken Analyse en Mechanica begeleide-zelfstudiebijeenkomsten georganiseerd. Deze zijn opgezet om studenten vakinhoudelijke studiebegeleiding te bieden bij de twee vakken die als moeilijk bekend staan. 6.2.2 Vormen van begeleiding Voor de begeleiding van de student zijn veel personen en instanties beschikbaar. In onderstaande tabel is dit per onderwerp aangegeven. De met XX aangegeven instantie is het eerst aanspreekbaar. Hierbij worden de volgende afkortingen gebruikt: DD SA BO S OD AR : Desbetreffende docent : Studieadviseur : Bureau Onderwijs en Studentenzaken : Studenten Advies Buro (Sta*D) : Opleidingsdirecteur : Afstudeerregelaar

Tabel 6. Studiebegeleiding Voor de studie Doelen, inhoud en aard van de studie Benodige kennis en startvaardigheden Deficinties X DD X SA x xx xx BO x S OD xx x x AR

Propedeuse/doctoraal Onderwijsorganisatie en personen Rooster en leerplan Didactische werkvormen incl. Zelfstudie Studieloopbaanbegeleiding en hulpverlening Toetsen, examen en studievorderingenbeleid Materile voorzieningen en middelen Keuzemogelijkheden Stage en stageplaatsen Stage buitenland

DD X

SA x x

BO x xx

OD xx x x

AR

Xx

x xx x x xx x x

xx xx x x x x xx xx

X X
185

x x

Studentenstatuut

Propedeuse/doctoraal Scriptie Afstuderen Mogelijkheden arbeidsmarkt Solliciteren Vervolgstudies Keuze afstudeerprogramma Deficinties Specifieke studievaardigheden Studievoortgang Studieproblemen Capaciteiten Motivatie Studiekeuze Tekorten vooropleiding Persoonlijke problemen Plannen en studeren (Practicum) groep Klachten over docenten Aanvragen afstudeerfonds Registratie van studievertraging Omzwaaien Inlichtingen van College van Beroep voor de examens Inschrijvingsrechten en plichten Voorlichting/uitleg regels en richtlijnen

DD X X X

SA

BO

OD

AR xx

x x xx xx x x x x x x x x x x x x x x x x x x

xx xx

x xx

X X X

x xx xx xx

xx xx xx xx xx xx

X Xx X

xx x x xx xx xx xx xx xx x

xx

x x x x x

Na de studie Beroepsontwikkelingen 'Bijblijven' Functioneren in beroep Vervolgstudies

DD X Xx

SA x

BO

OD xx

AR x

x X xx

xx

x x

186

Studentenstatuut

Randvoorwaarden Studiefinanciering Tempobeurs/prestatiebeurs Woning Emancipatie Handicap Gezondheid Psychologische test Psychologische problemen Ongewenste intimiteiten Leef- en werkomstandigheden op de faculteit

DD

SA x xx

BO

S xx x xx

OD

AR

X X

xx x x

x xx xx xx

x x x

xx xx x xx

6.2.3 Wanneer komt men voor studiebegeleiding in aanmerking In paragraaf 6.2.1 is reeds aangegeven dat de studieadviseur, indien daartoe aanleiding is, studenten kan oproepen voor overleg of advies. De student is niet verplicht op deze uitnodiging in te gaan, wel wordt verwacht dat hij op de oproep reageert. Indien een student van n van de andere vormen van studiebegeleiding gebruik wil maken, zal hij zelf het initiatief moeten nemen. 6.3 Spreekuren Indien een docent, studieadviseur, stagebegeleider of afstudeerbegeleider en dergelijke een spreekuur hebben, is dit in de Papieren Patroon en op de deuren van de betreffende medewerkers en/of naburige publicatieborden aangegeven. Daarnaast is het mogelijk een bericht voor een docent achter te laten in zijn of haar postvak bij het desbetreffende sectiesecretariaat of de docent een e-mail bericht te sturen. 6.4 In- en uitstroombegeleiding Informatie voor de instromende studenten is zoveel mogelijk opgenomen in de Papieren Patroon. Studenten, die besluiten de opleiding niet verder voort te zetten, wordt dringend aangeraden tijdig in contact te treden met de studieadviseur. Deze kan behulpzaam zijn bij een eventuele overgang naar een andere opleiding.

Studieadvies

7.1 Regeling studieadvies Zie OER 7.2 Criteria voor het studieadvies Binnen de opleiding wordt geen bindend studieadvies na het eerste studiejaar uitgebracht. Het niet-bindend studieadvies wordt uitgebracht aan het eind van het eerste studiejaar door een door de decaan benoemde studieadviescommissie die daartoe zelf de criteria vaststelt. Een onvoorwaardelijk positief advies over de voortzetting van de opleiding wordt gegeven als meer dan drie kwart van de 42 studiepunten zijn behaald.

187

Studentenstatuut

8.

Stage

8.1 Functie en doel van stage De student leert zelfstandig een project aanpakken in een ingenieursomgeving waarbij de student de kennis opgedaan in de eerste drie studiejaren kan benutten. Tevens zal de student inzicht dienen te verkrijgen in de organisatie en cultuur van het bedrijf of de instelling. 8.2 Plaats in het curriculum Binnen de bachelorfase kan een een stage plaatsvinden aan het eind van het derde jaar De omvang bedraagt maximaal 10 studiepunten. 8.3 Organisatie Er zijn 2 mogelijkheden: 1. De student dient zich een half jaar voor aanvang van de stage te melden bij de stagecordinator van de Mastervariant waar de belangstelling naar uitgaat. De stagecordinator ondersteunt de student bij het vinden van een geschikte stageplaats, beoordeelt de aangeboden plaats en verleent de student in geval van een positieve beoordeling toestemming de stage op de betreffende plaats uit te voeren. De cordinator maakt een afspraak met een docent die inhoudelijk verantwoordelijk is voor de desbetreffende stage, indien de cordinator dit niet zelf kan zijn. 2. De student heeft zelf een stage gevonden. Hij/ zij stapt hiermee naar de stagecordinator die beoordeelt de aangeboden plaats en verleent de student in geval van een positieve beoordeling toestemming de stage op de betreffende plaats uit te voeren. In beide gevallen stelt de cordinator in samenwerking met het bedrijf of de instelling een stagecontract op waarin de afspraken tussen student en bedrijf op papier worden gezet. Tijdens de stage dient de student na 4 6 weken een voortgangsrapportage (maximaal 2 pagina's) naar de begeleidende docent en de stagecordinator te sturen. Na de stage vult de student een evaluatieformulier in waarin hij/ zij de organisatie en de inhoud van de stage beoordeelt. Dit formulier komt samen met het verslag in een bestand dat beschikbaar is voor andere studenten voor eventuele aansluitende stages. 8.4 Kosten en vergoedingen De kosten voor het uitvoeren van de stage komen in principe voor rekening van de student. In sommige gevallen geeft het bedrijf of instituut een stagevergoeding. Voor stages in het buitenland, ook binnen het afstudeerproject, zijn soms beurzen beschikbaar. 8.5 Criteria voor de beoordeling De beoordeling van de stage vindt plaats aan de hand van een door de student op te stellen verslag over de stage en een mondelinge presentatie. Hierin dient in ieder geval te zijn opgenomen: Een beschrijving van de ontvangende organisatie en de inrichting daarvan. Een beschrijving van de opgedragen werkzaamheden en de resultaten daarvan. Criteria voor de beoordeling zijn het wetenschappelijk dan wel technologisch niveau van de werkzaamheden en de wijze van verslaglegging daarvan.

9.

Afstudeerproject

9.1 Functie en doelen van het afstudeerproject Het afstudeerproject is bedoeld om de tijdens de studie opgedane kennis toe te passen op een specifiek probleem. Het is tevens bedoeld als een voorbereiding op de beroepspraktijk en het zelfstandig verrichten van onderzoek. 9.2 Plaats in het curriculum Het afstudeerproject omvat het grootste deel van het vijfde jaar van de opleiding. De omvang bedraagt 31 studiepunten.
188

Studentenstatuut

9.3 Organisatie Gewoonlijk wordt het afstudeerproject binnen de afdeling, onder leiding van een hoogleraar, universitair hoofddocent (UHD) of universitair docent (UD) uitgevoerd. Het is echter mogelijk dat (een deel van) het project bij een instituut of een bedrijf plaatsvindt. De hoogleraar blijft in beide gevallen verantwoordelijk voor de begeleiding en de beoordeling. 9.4 Kosten en vergoedingen De extra kosten voor een (gedeeltelijke) externe uitvoering van een afstudeerproject komen in principe voor rekening van de student. In sommige gevallen geeft het instituut of bedrijf een vergoeding. Voor afstudeerprojecten in het buitenland zijn soms beurzen beschikbaar. 9.5 Criteria voor de beoordeling Het afstudeerproject wordt beoordeeld op de praktische uitvoering, de inhoud van de verslaglegging en op de mondelinge presentatie en verdediging van het verslag. Criteria hierbij zijn creativiteit, productiviteit en een voldoende wetenschappelijke benadering van de gegeven opdracht, ook tot uitdrukking komend in de wijze van presenteren van de resultaten. 9.6 Door een student zelf geregeld onderwerp voor afstudeeropdracht Indien een student zelf een onderwerp voor een afstudeeronderzoek regelt dienen de volgende procedures te worden gevolgd: De student legt het voorstel voor een onderwerp voor een afstudeeropdracht voor aan de afstudeerregelaar. Deze beoordeelt het aangeboden onderwerp, voert overleg met de hoogleraar die de begeleider is en verleent de student in geval van een positieve beoordeling toestemming de afstudeeropdracht uit te voeren. De overige regelingen met betrekking tot de afstudeeropdracht zijn ook hier van overeenkomstige toepassing.

10.

Evaluatie en kwaliteitszorg

10.1 Evaluaties van onderwijsvormen Voor de evaluaties van colleges en praktische oefeningen wordt gebruik gemaakt van het 'course evaluation' systeem van de TU-Delft. De evaluatie vindt plaats aan de hand van een uitgebreide enqute. 10.2 Aspecten van evaluatie Bij de evaluatie wordt zowel over de betreffende onderwijsperiode als over de afzonderlijke vakken en docenten navraag gedaan. Belangstellenden kunnen de evaluatie via de PC opvragen. 10.3 Wijze van evalueren De enqute wordt elektronisch en anoniem afgenomen met behulp van een PC. De uitslagen worden door een daartoe aangewezen functionaris van de onderwijs- en studentenadministratie beheerd. 10.4 Vorm van evaluatie De enqute wordt elektronisch afgenomen. De vragen worden op een vijfpuntsschaal gescoord. De student kan zijn mening geven over de totale onderwijsperiode, de afzonderlijke vakken en de afzonderlijke docenten. Uiteindelijk is er ook de mogelijkheid om opmerkingen en suggesties te noteren. 10.5 Openbaarheid van evaluaties Een samenvatting van de uitkomsten van de evaluaties zal na behandeling in de Opleidingscommissie worden gepubliceerd. 10.6 Follow-up van de evaluaties Na verwerking van de gegevens op de formulieren worden de uitkomsten toegezonden aan de betreffende docent(en). Deze wordt gevraagd een reactie op de resultaten te schrijven en deze
189

Studentenstatuut

zowel aan de Opleidingscommissie als aan zijn/haar sectieleider te versturen. Vervolgens worden de resultaten tezamen met deze reactie in de Opleidingscommissie besproken. Zij geeft zonodig aan welke maatregelen (bijvoorbeeld het volgen van een cursus bij de sectie Didactiek en Onderwijsontwikkeling (DidO)) getroffen zouden kunnen worden. Vervolgens zal er dan een gesprek plaatsvinden tussen de voorzitter van de opleidingscommissie en de betreffende docent. Eventueel zijn de studieadviseur en enkele studenten die het betreffende vak hebben gevolgd daarbij aanwezig. De conclusies van de Opleidingscommissie met betrekking tot de resultaten van de evaluaties en de te nemen maatregelen worden geplaatst in Blackboard. Controle op de uitkomsten van de getroffen maatregelen vindt plaats door evaluatie van de betreffende onderwijseenheid in het volgende studiejaar. 10.7 Eindverantwoordelijkheid De eindverantwoordelijkheid van de evaluaties berust bij de afdelingsvoorzitter.

11.

Studiekosten

11.1 Norm kosten boeken, collegedictaten, handleidingen en overige leermiddelen Voor de opleiding is geen normbedrag aan studiekosten vastgelegd. In de Papieren Patroon is per onderwijseenheid aangegeven welke informatiedragers worden aanbevolen om aan te schaffen. De aanschaf van een computer wordt eveneens aanbevolen. 11.2 Norm kosten excursies en andere onderwijsactiviteiten De opleiding kent een aantal excursies, werkbezoeken, veldwerk etc. die zijn opgenomen in het curriculum. De kosten hiervan kunnen over de bachelorfase berekend oplopen tot 900 euro per student. Deze kosten kunnen bestaan uit zgn. uitrustingskosten (bijv. aanschaf van helm, loupe en kompas) en omvatten altijd reis- en verblijfkosten inclusief verzekering. Om deze kosten niet onredelijk te laten oplopen is door de opleiding de volgende subsidie-regeling opgesteld:

11. Studiekosten
Eigen bijdrage studenten (tot een maximum van 1800 euro - voor de bachelor en master opleiding samen (per opleiding 900 euro). N.B. deze regeling is van toepassing op alle EU studenten die het zgn lage tarief collegegeld betalen. Veldwerk: de student betaalt 65% van de uitgaven tot een maximum van 45 euro per dag. Excursie/werkbezoek: de student betaalt 65% van de uitgaven/student* zonder maximum. Voor de voorkomende excursies/veldwerk wordt maximale totale eigen bijdrage** over de studieduur van de bacheloropleiding vastgesteld op 900 euro en voor de masteropleiding eveneens 900 euro per student; daarboven komen de kosten voor 100% voor rekening van de TU Delft. Onvrijwillige extra excursies/veldwerk (b.v. omzwaaiers) vallen onder bovenstaande regeling***. Vrijwillige extra excursies/veldwerk: kosten 100% student. Deze kosten tellen niet mee voor de maximale eigen bijdrage van 900 euro per opleiding. De student toont zelf aan dat hij het maximum van 900 euro per opleiding heeft bijgedragen en declareert kosten die daarboven uitgaan bij de financile administratie (DUS kwitanties GOED bewaren).

Studenten die door de financiering hiervan in ernstige problemen komen, kunnen contact opnemen met de opleidingsdirecteur. * Afwijkend van veldwerk in verband met invloed reiskosten, accommodatie-mogelijkheden en ook om de totale bijdrage per student per afstudeerrichting meer gelijk te trekken.
190

Studentenstatuut

** Bijdrage uit eigen zak betaald, dus exclusief eventuele externe subsidies. *** Bij het behalen van een onvoldoende voor veldwerk/excursie krijgt de student normaliter een vervangende opdracht, d.w.z. geen verplichte herhaling van veldwerk/excursie.

12.

Voorlichting en informatievoorziening

12.1 Voorlichting aan studenten Voorlichting aan studenten binnen de opleiding vindt voor een groot deel plaats door de Papieren Patroon. Deze is voor aanvang van het studiejaar beschikbaar. Daarnaast zijn er binnen het Gebouw voor Technische Aardwetenschappen publicatieborden waarop mededelingen worden gepubliceerd. Het afdelingsmededelingenblad, het TA-Nieuws, bevat eveneens mededelingen die voor studenten van de opleiding van belang zijn. 12.2 Informatie over het onderwijs- en tentamenrooster De onderwijs-, tentamen- en practicumroosters worden apart gepubliceerd. Wijzigingen worden op de publicatieborden en in het TA-nieuws gepubliceerd. Publicatie vindt zo vroeg mogelijk plaats. 12.3 Informatie over buiten-curriculaire activiteiten Buitencurriculaire activiteiten, met name die welke door de studievereniging de Mijnbouwkundige Vereeniging worden georganiseerd, worden op de publicatieborden en in TA-nieuws gepubliceerd. 12.4 Informatie over ontwikkelingen binnen de opleiding en de faculteit Het TA-nieuws probeert een zo goed mogelijk beeld te geven van de ontwikkelingen binnen de opleiding en de afdeling. De besluiten van bestuursorganen van de afdeling maken hiervan deel uit. De publicaties in het TA-nieuws zijn gewoonlijk ondertekend. 12.5 Studentenstatuut en Onderwijs- en Examenregeling Het Studentenstatuut is opgenomen in de Papieren Patroon die bij aanvang van het studiejaar aan alle eerstejaarsstudenten wordt uitgedeeld. Tevens ligt deze ter inzage bij de Onderwijs- en studentenadministratie. De Onderwijs- en Examenregeling maakt onderdeel uit van het Studentenstatuut en is dus eveneens opgenomen in de Papieren Patroon.

13.

Administratie

13.1 Onderwijs- en examenadministratie Bij de onderwijs- en studentenadministratie worden de door de studenten behaalde studieresultaten in een geautomatiseerd administratiesysteem opgenomen aan de hand van door de betreffende docent ondertekende lijsten of cijferbriefjes. Studenten kunnen tijdens de openingstijden van de administratie, inzage krijgen in de voor de betreffende student in de administratie opgenomen studieresultaten. De tentamenuitslagen worden op studienummer gepubliceerd op de publicatieborden. 13.2 Wijze van studievoortgangscontrole De student ontvangt tweemaal per jaar een schriftelijk overzicht van de behaalde studieresultaten. Indien daar vragen over zijn moet de betrokken student zich richten tot de administratie. De student ontvangt in september eveneens een overzicht van de behaalde studieresultaten in verband met maatregelen betreffende de studiefinanciering. 13.3 Regels voor inschrijving voor onderwijseenheden en tentamens Binnen de afzonderlijke fasen van de opleiding heeft de student toegang tot het volgen van colleges en practica. Inschrijving voor tentamens dient uiterlijk veertien dagen voorafgaand aan de tentamendatum plaats te vinden bij de onderwijs- en studentenadministratie. 13.4 Uitvoering van de studievoortgangscontrole De studieadviseur houdt toezicht op de studievoortgang van de studenten. Dit vindt ondermeer
191

Studentenstatuut

plaats op de tijdstippen waarop de overzichten van behaalde studieresultaten verschijnen. 13.5 Periode waarover de tentamengegevens worden bewaard Gegevens over de tentamens van de studenten worden tenminste dertig jaar centraal bewaard.

14.

Faciliteiten

De student kan gebruik maken van de volgende faciliteiten in de faculteit: personal computers In de volgende ruimten zijn pc's beschikbaar voor vrij gebruik door studenten: de pc-zalen k.166, k.233 en k.235 (indien niet in gebruik voor onderwijs), de studenten-pc-zaal op de 2e verdieping (k.304) (ook Internet- en e-mail-faciliteiten) en de projectruimte k.031. printers In de studenten-pc-zaal is vrij printen mogelijk. bibliotheek De afdelingsbibliotheek is gevestigd op de begane grond . Voor het lenen van boeken is een gebruikerspas vereist. Deze is op vertoon van een persoonsen adreslegitimatie aan te vragen bij de balie van de bibliotheek. Tijdschriften, naslagwerken, collegedictaten, normen en kaarten worden niet uitgeleend. studieruimte De afdelingsbibliotheek beschikt over 12 studieplaatsen. Op de tweede etage is een studiezaal ingericht. Buiten lunchtijd kan de kantine als studieruimte worden gebruikt.

15.

Organisatie rond het onderwijs

15.1 De opleidingsdirecteur Dr.ir. W.M.G.T.van den Broek is opleidingsdirecteur TechnischeAardwetenschappen. De opleidingsdirecteur oefent de hierna te noemen taken en bevoegdheden uit onder verantwoordelijkheid van de decaan: a) De opleidingsdirecteur is primair verantwoordelijk voor de uitvoeringsorganisatie van de opleiding en het onderwijs daarbinnen, onverlet de bevoegdheden van de decaan; b) Zijn verantwoordelijkheid omvat mede die voor de beleidsvorming en -voorbereiding. Hij faciliteert de ontwikkeling van de opleiding in al zijn facetten c) In het kader van het door de decaan vastgestelde curriculum en de uitvoering daarvan beslist de opleidingsdirecteur over de daadwerkelijke inbreng van onderwijstaken uit de afdelingen en treedt daartoe in overleg met de afdelingsvoorzitter. De functie van Opleidingsdirecteur is onverenigbaar met het lidmaatschap van de Opleidingscommissie; hij woont wel de vergaderingen van de Opleidingscommissie bij. Zoals uit bovenstaande opdracht blijkt is de opleidingsdirecteur niet het eerste aanspreekpunt voor individuele problemen van studenten met de opleiding, maar zorgt hij voor een goede, gecordineerde en studeerbare uitvoering van het onderwijsprogramma. Om zijn opdracht te kunnen uitvoeren heeft de opleidingsdirecteur regelmatig overleg met de docenten van de basisstudie en de bovenbouw. 15.2 De OpleidingsCommissie (OC) De Opleidingscommissie adviseert de decaan gevraagd en ongevraagd over de opleiding Technische Aardwetenschappen. De Opleidingscommissie houdt zich niet bezig met de uitvoering 'van dag tot dag', maar met de inhoud van het opleidingsprogramma en de eisen die vanuit studeerbaarheid aan de opleiding te stellen zijn. De Opleidingscommissie buigt zich dus over de randvoorwaarden die vervolgens aan de 'uitvoerders' van het onderwijs (de docenten) worden meegegeven. Ook ziet de Opleidingscommissie toe op de kwaliteitsbewaking binnen de opleiding.
192

Studentenstatuut

De Opleidingscommissie bestaat voor de helft van het aantal leden uit studenten en voor de helft uit leden van de wetenschappelijke staf. Voordat de decaan de leden van de commissie benoemt, hoort deze de Studentenraad hierover. De taken van de Opleidingscommissie staan vermeld in artikel 10 van het faculteitsreglement. 15.3 De Examencommissie De Examencommissie houdt toezicht op de gang van zaken rond tentamens en examens. (Zie ook hoofdstuk 16) De Examencommissie besluit in het individuele geval over alle zaken die betrekking hebben op de examens. Hierbij kan aan het volgende worden gedacht: De Examencommissie stelt de uitslagen vast van de examens; de Examencommissie beslist of een student in aanmerking komt voor een of meer vrijstellingen; de Examencommissie beslist over de waardering van bij een buitenlandse universiteit behaalde vakken (in studiepunten en in cijferwaardering) en over de waardering van een buitenlandse stage; de Examencommissie besluit of een student toegelaten mag worden tot de masterfase . . Het maken van een afspraak met de secretaris van de Examencommissie (prof. Reuter) is mogelijk bij mw. E. van Os (toestel 81636). 15.4 De Studentenraad De studentenraad bestaat uit drie kamers: n kamer van vijf studenten uit de opleiding Civiele Techniek, n kamer bestaande uit vijf studenten uit de opleiding Technische Aardwetenschappen, n kamer bestaande uit vijf studenten uit de opleiding Geodesie. De studentenraad heeft instemmingsrecht over een aantal onderwerpen. Instemmingsrecht wil zeggen dat de decaan voorafgaande instemming van de studentenraad nodig heeft voor elk door hem te nemen besluit over de vaststelling of wijziging van deze onderwerpen. Dit zijn: het faculteitsreglement, de onderwijs- en examenregelingen, bedoeld in artikel 7.13 WHW, met uitzondering van de onderwerpen genoemd in het tweede lid onderdelen a tot en met g, het opleidingsdeel van het studentenstatuut facultaire regels op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn voorzover deze studentenzaken betreffen. Daarnaast adviseert de studentenraad de decaan over de volgende onderwerpen: a. het begrotingsplan b. aangelegenheden die de goede gang van zaken binnen de faculteit betreffen, c. majeure veranderingen in studenten- en onderwijsvoorzieningen d. het onderwijsbeleidsplan e. het onderwijsjaarverslag f. benoeming van de opleidingsdirecteur De volledige regeling van de taken en bevoegdheden van de studentenraad is opgenomen in het faculteitsreglement. 15.5 de decaan De decaan is belast met de algemene leiding van de faculteit en met het bestuur en de inrichting van de faculteit voor het onderwijs en de wetenschapsbeoefening. Dat betekent onder andere dat de decaan, vaak op voorstel van de opleidingsdirecteur en na advies te hebben gevraagd van de opleidingscommissie en de studentenraad, de onderwijs- en examenregelingen voor de drie opleidingen van de faculteit vaststelt; de opleidingsdirecteur en de leden van de opleidingscommissie benoemt, en uiteindelijk verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de opleidingen. De studentenraad heeft op onderdelen instemmingsrecht.
193

Studentenstatuut

De volledige regeling van de taken en bevoegdheden van de decaan staat in artikel 3 tot en met 5 van het faculteitsreglement.

16.

Klachten, bezwaar en beroep

In deze paragraaf wordt het formele klacht- en bezwaarrecht weergegeven. Dat wil niet zeggen dat voortaan alle klachten en opmerkingen over het onderwijs via de hier beschreven procedures moeten verlopen. Het klachtrecht is aanvullend; als de gebruikelijke communicatie binnen de afdeling niet of niet voldoende resultaat oplevert, of als het in een bepaald geval niet wenselijk wordt geacht om n en ander informeel naar voren te brengen, is daar het klachtrecht. Hierbij past de waarschuwing dat het bezwaar aantekenen bij de Examencommissie (onderdeel b) aan termijnen gebonden is. Studenten met klachten over het onderwijs, kunnen afhankelijk van de aard van de klacht binnen de faculteit terecht bij de Examencommissie of de decaan. Als vuistregel geldt dat individuele studenten / direct belanghebbenden zich kunnen wenden tot de Examencommissie en dat klachten van een groep studenten gericht kunnen worden aan de decaan. 16.1 naleving Onderwijs- en Examenreglement Klachten over de naleving van het Onderwijs- en Examenreglement moeten schriftelijk worden ingediend bij de ambtelijk secretaris van de Examencommissie, Bureau Onderwijs & Studentenzaken. De klacht moet zijn gemotiveerd. De student die de klacht indient moet direct belanghebbende zijn. De Examencommissie deelt binnen 6 weken na ontvangst van de klacht schriftelijk mee of de klacht gegrond of ongegrond wordt beschouwd en welke conclusies daaraan worden verbonden. 16.2 bezwaar tegen individuele beslissingen De bezwaarprocedure tegen individuele beslissingen is opgenomen in hoofdstuk 9 van het centraal deel van het Studentenstatuut. Een student (ook de extraneus) kan bij het College van beroep voor de examens in beroep gaan tegen: beslissingen van examencommissies en examinatoren, beslissingen betreffende toelating tot de examens, b.v. een beslissing van een colloquium doctum commissie, beslissingen inzake vaststelling van het aantal behaalde studiepunten met het oog op de tempobeurs en de prestatiebeurs. Ook kan in beroep gegaan worden tegen de weigering om een beslissing te nemen. Van een weigering is sprake wanneer zo'n beslissing niet tijdig, dat wil zeggen binnen redelijke tijd, is genomen. Het beroep wordt ingesteld door degene die door de beslissing rechtstreeks in zijn belang is getroffen. Het beroep moet schriftelijk worden ingediend binnen vier weken na toezending van de beslissing. Van deze termijn wordt alleen afgeweken, indien betrokkene kan aantonen dat eerdere indiening redelijkerwijs niet mogelijk was. Om de behandeling van het bezwaar te bespoedigen kan de student - gelijktijdig aan het indienen van het bezwaar bij het College van beroep voor de examens - de Examencommissie door middel van een kopie van zijn bezwaar in kennis stellen, met het verzoek om een minnelijke schikking. Dit verzoek kan schriftelijk worden ingediend bij de ambtelijk secretaris van de Examencommissie, mw. W.J.M. Klumpers-Verschoor. Het verzoek om een minnelijke schikking kan nog meer worden versneld wanneer voor behoud van recht het bezwaar 'op nader aan te voeren gronden' wordt ingediend. Let op! In dit geval moet het verzoek om een minnelijke schikking aan de Examencommissie wel worden gemotiveerd. 16.3 collectief klachtrecht Een groep studenten die voor dezelfde opleiding is ingeschreven kan een klacht indienen bij de
194

Studentenstatuut

decaan over de naleving van verplichtingen van de universiteit op het gebied van onderwijsaangelegenheden. De decaan kan voor de behandeling van deze klachten een klachtencordinator instellen die namens hem de klachten behandelt. De klacht wordt schriftelijk ingediend en bevat een duidelijke omschrijving van de bezwaren. De decaan stelt de klagers in de gelegenheid te worden gehoord. Hij onderzoekt de klacht nader en bericht de klagers schriftelijk binnen zes weken tot welke conclusies hij m.b.t. de klacht is gekomen. Indien de klacht een aangelegenheid betreft die niet tot de bevoegdheid van de decaan behoort, zendt de decaan het klaagschrift onverwijld door aan het bevoegde orgaan of de bevoegde functionaris. De decaan stelt de klagers hiervan in kennis.

17.
17.1

Vaststelling opleidingsspecifiek deel van het Studentenstatuut

Procedure voor het opstellen van het opleidingsspecifiek deel van het Studentenstatuut

De afdeling heeft ter voorbereiding van het opleidingsspecifiek deel van deze uitgave van het Studentenstatuut (2002/2003) een werkgroep ingesteld bestaande uit dhr. J.H.C. Reichwein en dhr. P. de Smidt. 17.2 Procedure voor de beoordeling en vaststelling van het opleidingsspecifieke deel van het Studentenstatuut Het door de bovengenoemde werkgroep opgestelde concept voor het opleidingsspecifieke deel van het Studentenstatuut is voor advies voorgelegd aan de leden van de Opleidingscommissie. Deze commissie, voor de helft bestaande uit vertegenwoordigers van de studenten en voor de andere helft bestaande uit wetenschappelijk personeel heeft advies uitgebracht aan de decaan. De decaan heeft het opleidingsspecifieke deel van het Studentenstatuut vervolgens vastgesteld, na instemming van de facultaire studentenraad. Vervolgens is het opleidingsspecifieke deel van het Studentenstatuut, na goedkeuring door de Studentenraad op instellingsniveau, door het College van Bestuur vastgesteld. 17.3 Procedure voor evaluatie/wijziging van het opleidingsspecifiek deel van het Studentenstatuut Wijziging van het opleidingsspecifieke deel van het Studentenstatuut vindt plaats na de jaarlijkse evaluatie en/of als dit statuut als gevolg van wijziging van de wet en/of de OER niet meer daarmee in overeenstemming is. Jaarlijks vindt een evaluatie van dit statuut plaats door een speciaal daartoe ingestelde commissie. Naar aanleiding van deze evaluatie doet deze commissie wijzigingsvoorstellen aan de facultaire studentenraad. Na diens instemming biedt de decaan het statuut aan het College van Bestuur aan. Er vinden geen wijzigingen plaats die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van de studenten daardoor redelijkerwijs niet worden geschaad. Wijzigingen kunnen voorts niet ten nadele van de studenten van invloed zijn op beslissingen welke krachtens de daarvoor geldende regelingen genomen zijn door de Examencommissie. Deze wijzigingen zullen bekend gemaakt worden op de eerder aangegeven wijze met betrekking tot wijze van informatievoorziening aan de studenten. 17.4 Aanpassing 2001-2002 De aanpassing van het statuut versie 2001-2002 tot de thans voorliggende versie 2002-2003, betreft een aantal wijzigingen in de opbouw van het statuut alsmede een aantal inhoudelijke wijzigingen. Een overzicht hiervan is op te vragen bij de Onderwijsadministratie.

195

Onderwijs- en examenregeling BSc

11. Reglementen
11.1 Onderwijs- en examenregeling Bachelor opleiding Technische Aardwetenschappen
Paragraaf 1 ALGEMEEN
ARTIKEL 1 TOEPASSINGSGEBIED VAN DE REGELING 1. Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de bacheloropleiding(en) Technische Aardwetenschappen, verder te noemen: de opleiding. 2. De opleidingen worden verzorgd onder verantwoordelijkheid van de Faculteit Civiele Techniek en geowetenschappen van de Technische Universiteit Delft, verder te noemen: de faculteit. 3. Voor de opleiding genoemd onder 1. is een uitvoeringsregeling van kracht die een aanvulling op en een geheel met deze onderwijs- en examenregeling vormt. 4. De onderwijs- en examenregeling en de uitvoeringsregelingen worden vastgesteld door de decaan. ARTIKEL 2 - BEGRIPSBEPALINGEN De in dit reglement voorkomende begrippen hebben, indien die begrippen ook voorkomen in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) de betekenis die deze wet eraan geeft. In deze regeling wordt verstaan onder: a. de wet: de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek afgekort tot WHW en zoals sindsdien gewijzigd; b. opleiding: de bacheloropleiding bedoeld in artikel 7.3a, lid 1 onder a van de wet; c. student: hij of zij die is ingeschreven aan de Technische Universiteit Delft (als student of extraneus) voor het volgen van het onderwijs en/of het afleggen van de tentamens en de examens van de opleiding; d. propedeuse: de propedeutische fase van de opleiding, als onderdeel van de opleiding, genoemd in artikel 7.8 van de wet; e. practicum: een praktische oefening als bedoeld in art. 7.13, lid 2 onder d van de wet, in n van de volgende vormen: - het maken van een scriptie; - het maken van een werkstuk of een proefontwerp; - het uitvoeren van een ontwerp- of onderzoekopdracht; - het verrichten van een literatuurstudie; - het verrichten van een stage; - het deelnemen aan veldwerk of een excursie; - het uitvoeren van proeven en experimenten; - of het deelnemen aan een andere onderwijsactiviteit, die gericht is op het bereiken van bepaalde vaardigheden. f. tentamen: een onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student met betrekking tot een bepaalde onderwijseenheid, alsmede de beoordeling van dat onderzoek door minstens n daartoe door de examencommissie aangewezen examinator. g. examen: toetsing, waarbij door de examencommissie wordt vastgesteld of alle tentamens van de tot de propedeuse behorende onderwijseenheden resp. van alle tot de bachelor behorende onderwijseenheden met goed gevolg zijn afgelegd (conform artikel 7.10 van de wet). h. examencommissie: de examencommissie van een opleiding ingesteld conform artikel 7.12
197

Onderwijs- en examenregeling BSc

van de wet. i. examinator: degene die door de examencommissie wordt aangewezen ten behoeve van het afnemen van tentamens, conform artikel 7.12 van de wet; j. uitvoeringsregeling: de uitvoeringsregeling behorende bij de onderwijs- en examenregeling en geldend voor een specifieke opleiding. k. ECTS: studiepunten conform het European Credit Transfer System l. werkdag: maandag t/m vrijdag m.u.v. de erkende feestdagen. m. studiegids: de gids voor de opleidingen genoemd in artikel 1 bevattende de specifieke informatie voor de bacheloropleiding, ook wel genaamd Papieren Patroon. n. instelling: Technische Universiteit Delft o. bachelor-regelaar: lid van de examencommissie die, gemandateerd door de examencommissie, de in individuele gevallen noodzakelijke afwijkingen van het bachelor programma per student vastlegt in een contract. p. bachelor-contract: contract zoals beschreven onder o. ARTIKEL 3 - DOEL VAN DE OPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN Met de opleiding wordt beoogd: 1 studenten op te leiden tot bachelor in de Technische Aardwetenschappen, waarbij de eindtermen zoals beschreven in artikel 5 bereikt dienen te worden. 2 toelating tot alle varianten van de op de opleiding aansluitende masteropleiding Technische Aardwetenschappen: Petroleum Engineering Applied Geophysics Engineering Geology Resource Engineering Reservoir Geology.
TOELATING ARTIKEL 4 Voor toelating tot de opleiding dient de student te voldoen aan de in hoofdstuk 2 van het Studentenstatuut nader beschreven voorwaarden

ARTIKEL 5 - EINDTERMEN VAN DE OPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN De eindtermen van de bacheloropleiding op het gebied van de bachelor Technische Aardwetenschappen zijn de volgende: Studenten met een Bachelor diploma dienen te beschikken over de volgende competenties: Kennis Beschikt over brede technisch-wetenschappelijke basiskennis op het gebied van de wiskunde, natuurkunde, scheikunde en geologie Beschikt over specifieke kennis gericht op opsporing, winning, verwerking en recycling van energiedragers en grondstoffen en het duurzaam gebruik van de ondiepe en diepe ondergrond Beschikt over brede kennis van methoden voor dataverzameling en dataverwerking Vaardigheden Is in staat een technisch aardwetenschappelijk probleem te analyseren en creatieve en innovatieve oplossingen van dit probleem te formuleren, zowel individueel als in groepsverband Is in staat inzicht te krijgen in technisch-aardwetenschappelijke processen en die te abstraheren tot een conceptueel model Is in staat schriftelijk helder te rapporteren in de Nederlandse taal Is in staat resultaten van een onderzoek boeiend en overtuigend aan gebruikers te presenteren Beschikt over vergader- en discussietechnieken Beschikt overt een breed scala van computervaardigheden Attitude
198

Onderwijs- en examenregeling BSc

Heeft een positief kritische houding ten opzichte van het gebruik van grondstoffen, energie en ruimte en de gevolgen daarvan voor aarde en mens. Voelt zich verantwoordelijk voor de toekomstige ontwikkeling van techniek en wetenschap. ARTIKEL 6 - VOLTIJDSE DANWEL DEELTIJDSE INRICHTING VAN DE OPLEIDING De bacheloropleiding wordt uitsluitend voltijds verzorgd. ARTIKEL 7 - EXAMENS VAN DE OPLEIDING 1. In de opleiding kunnen de volgende examens worden afgelegd: a. het propedeutisch examen, waarvoor na aflegging met goed gevolg het propedeusediploma wordt uitgereikt; b. het bachelorexamen, waarvoor na aflegging met goed gevolg het bachelordiploma wordt uitgereikt; 2. Het propedeutisch examen heeft een studielast van 42 studiepunten c.q 60 ECTS. 3. Het bachelorexamen heeft een studielast van 126 studiepunten, c.q 180 ECTS, met in begrip van de propedeuse. Het bachelorexamen wordt afgerond met een integrerende toets of opdracht, welke nader is omschreven in de uitvoeringsregeling behorend bij deze onderwijs- en examenregeling. Uit deze toets of opdracht blijkt dat de student de bij de bacheloropleiding opgedane kennis en vaardigheden beheerst en kan toepassen. 4. Alvorens het bachelorexamen af te leggen is het propedeutisch examen afgelegd. ARTIKEL 8 - TAAL 1. Het onderwijs wordt gegeven en de examens worden afgenomen in het Nederlands. 2. In afwijking hiervan kan de decaan, in overleg met de studenten, in bepaalde gevallen toestemming geven om het onderwijs in het Engels te geven: - wanneer het onderwijs betreft dat door een Engelstalige docent wordt gegeven; - indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten daartoe noodzaakt. 3. Indien een student verzoekt n of meer onderdelen van een examen in een andere taal dan het Nederlands te mogen afleggen, is het bepaalde in de regels en richtlijnen van de examencommissie op dat verzoek van overeenkomstige toepassing.

Paragraaf 2

DE PROPEDEUSE

Artikel 9 SAMENSTELLING De samenstelling van de propedeuse en de daarbij behorende overgangsregeling zijn vastgelegd in de uitvoeringsregeling.

Paragraaf 3

HET TWEEDE EN DERDE JAAR

ARTIKEL 10 - SAMENSTELLING De samenstelling van het deel van het programma dat start na de propedeutische fase en de daarbij behorende overgangsregeling zijn vastgelegd in de uitvoeringsregeling.

Paragraaf 4

TENTAMENS

ARTIKEL 11 - AANTAL, TIJDVAKKEN EN FREQUENTIE TENTAMENS 1. a. Tot het afleggen van de tentamens van de opleiding wordt tenminste tweemaal per jaar de gelegenheid gegeven:
199

Onderwijs- en examenregeling BSc

2.

3.

4.

5.

- de eerste maal aansluitend op de onderwijsperiode waarin het onderdeel werd onderwezen en afgerond; - de tweede maal - althans voor zover het de eerste twee studiejaren betreft na afloop van een van de volgende onderwijsperioden of in de herkansingsperiode in de maand augustus. b. Voor onderwijseenheden die behoren tot het in de uitvoeringsregeling genoemde instellingspakket, wordt eventueel maximaal drie maal per jaar gelegenheid worden gegeven tot het afleggen van tentamens. De tentamens bedoeld in het eerste lid worden afgenomen zoals voor het desbetreffende onderwijseenheid is aangegeven in het rooster van het lopende studiejaar; van de gelegenheid tot het afleggen van schriftelijke tentamens wordt jaarlijks bij het begin van het studiejaar een tentamenrooster gemaakt en gepubliceerd. Drie weken voor aanvang van de tentamenperiode is het definitieve tentamenrooster vastgesteld. Indien ten aanzien van een tentamen in lid 1 bedoeld niet is aangegeven hoeveel malen per studiejaar het kan worden afgelegd omdat het gaat over een onderdeel dat niet in de faculteit zelf wordt onderwezen, is het daaromtrent bepaalde in de onderwijs- en examenregeling van de desbetreffende faculteit of opleiding van toepassing, behoudens een hiervan afwijkende beslissing van de examencommissie. In afwijking van het gestelde in het eerste lid onder a wordt wanneer een onderdeel definitief of tijdelijk uit het onderwijsprogramma wordt verwijderd, studenten door de verantwoordelijke docent in de gelegenheid gesteld worden in het eerste academisch jaar waarin dat onderdeel geen deel (meer) uitmaakt van het onderwijsprogramma, in dat onderdeel nog tweemaal tentamen af te leggen. Eventueel kan dit een mondeling tentamen zijn. Een derde tentamengelegenheid is op verzoek van studenten met de docent te bespreken. De examencommissie kan in bijzondere gevallen toestaan, dat wordt afgeweken van het aantal malen dat tentamens kunnen worden afgelegd.

ARTIKEL 12 - VOLGORDE TENTAMENS In de uitvoeringsregeling wordt de volgorde bepaald waarin de tentamens, de practica en/of de oefeningen moeten worden afgelegd. ARTIKEL 13 - GELDIGHEIDSDUUR TENTAMENS 1. Studenten die de studie hebben onderbroken, of op andere wijze studievertraging hebben opgelopen, behoren onderdelen die 10 jaren of langer geleden zijn behaald, opnieuw af te leggen. 2. De examencommissie kan ten gunste van de student van het bepaalde in lid 1 afwijken. ARTIKEL 14 - VORM VAN DE TENTAMENS EN DE WIJZE VAN TOETSEN 1. De tentamens die behoren tot het propedeutisch examen en het bachelorexamen worden afgelegd op de wijze zoals in de uitvoeringsregeling wordt beschreven. 2. Indien de wijze waarop een tentamen kan worden afgelegd niet is aangegeven, omdat dat tentamen betrekking heeft op een onderwijseenheid die niet in de faculteit wordt onderwezen en er sprake is van een niet specifiek voor studenten van een opleiding van de Faculteit Civiele techniek en geowetenschappen verzorgende onderwijseenheid, dan is het daaromtrent bepaalde uit de onderwijs- en examenregeling van die onderwijseenheid van toepassing. De examencommissie waaronder het tentamen ressorteert, bepaalt telkenjare op welke wijze het tentamen wordt afgenomen. 3. De aangewezen examinator kan ten gunste van de student van het gestelde in de leden 1 en 2 afwijken. 4. Aan lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten wordt de gelegenheid geboden de tentamens en de practica op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze af te leggen.De hiertoe te verlenen faciliteiten bestaan uit een op de individuele
200

Onderwijs- en examenregeling BSc

5.

6. 7.

situatie afgestemde vorm of duur van de tentamens, of het ter beschikking stellen van praktische hulpmiddelen. Het in het vorige lid bedoelde verzoek wordt door de student binnen 5 weken, bij voorkeur na aanvang van de studie ingediend. Dit verzoek wordt vergezeld van een maximaal 1 jaar oude medische verklaring van een arts of een verklaring van een psycholoog. Indien er sprake is van dyslexie dient dit verzoek vergezeld te gaan van een verklaring van een algemeen erkend testbureau inzake dyslexie. De vorm waarin de tentamens worden afgenomen staat bij de betreffende onderwijseenheid vermeld in de studiegids van de betreffende opleiding voor het lopende studiejaar. Ingeval hetzelfde tentamen al dan niet tezelfdertijd door meer dan n examinator wordt afgenomen en beoordeeld, ziet de examencommissie erop toe, dat die examinatoren beoordelen aan de hand van dezelfde normen, en wijst zo nodig een voor het examineren eerstverantwoordelijke examinator aan.

ARTIKEL 15 - MONDELINGE TENTAMENS 1. Mondeling wordt niet meer dan n student tegelijk getentamineerd, tenzij de examencommissie anders heeft bepaald. 2. Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de examencommissie in een bijzonder geval anders heeft bepaald, dan wel de student daartegen bezwaar heeft gemaakt. ARTIKEL 16 - VASTSTELLING EN BEKENDMAKING VAN DE UITSLAG 1. De examinator stelt terstond na het afnemen van een mondeling tentamen de uitslag vast en reikt de student de desbetreffende schriftelijke verklaring uit. 2. De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk tentamen zo spoedig mogelijk doch uiterlijk binnen 10 werkdagen na afloop van de zitting vast. De examinator verschaft de studentenadministratie van de faculteit de nodige gegevens. De studentenadministratie zorgt voor registratie, publicatie en melding van de uitslag binnen 15 werkdagen na afloop van de zitting aan de student met in achtneming van de privacy van de student. Indien de docent door bijzondere omstandigheden hiertoe niet in staat is meldt hij dit, met reden, bij de studentenadministratie die de studenten hiervan op de hoogte stelt. 3. Ten aanzien van een op andere wijze dan mondeling of schriftelijk af te leggen tentamen bepaalt de examencommissie van tevoren op welke wijze en binnen welke termijn de student in kennis wordt gesteld van de uitslag. 4. Op een schriftelijke verklaring omtrent de uitslag van een tentamen wordt de student gewezen op het inzagerecht als bedoeld in artikel 17, alsmede op de beroepsmogelijkheid bij het College van Beroep voor de examens. ARTIKEL 17 - HET INZAGERECHT 1. Gedurende tenminste 1 maand na de bekendmaking van de uitslag van een schriftelijk tentamen krijgt de student op zijn verzoek inzage in zijn beoordeelde werk. Op zijn verzoek wordt hem tegen kostprijs een kopie van het werk verschaft. 2. Gedurende de termijn genoemd in lid 1 kan elke belangstellende kennisnemen van de vragen en opdrachten van het desbetreffende tentamen, alsmede van de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. 3. De examencommissie kan bepalen dat inzage of kennisneming geschiedt op een van tevoren vastgestelde plaats en op tenminste twee van te voren vastgestelde tijdstippen. Indien de student aantoont door overmacht verhinderd te zijn of te zijn geweest op een aldus vastgestelde plaats en tijdstip te verschijnen, wordt hem een andere mogelijkheid geboden, zo mogelijk binnen de in lid 1 genoemde termijn. Plaats en tijdstippen als bedoeld in de eerste volzin worden vermeld op de tentamenuitslaglijst.

201

Onderwijs- en examenregeling BSc

ARTIKEL 18 - DE NABESPREKING VAN TENTAMENS 1. Zo spoedig mogelijk na de bekendmaking van de uitslag van een mondeling tentamen vindt desgevraagd dan wel op initiatief van de examinator een nabespreking plaats tussen de examinator en de student. Alsdan wordt de gegeven beoordeling gemotiveerd. 2. Gedurende een termijn van 1 maand, die aanvangt op de dag na de bekendmaking van de uitslag, kan de student, die een schriftelijk tentamen heeft afgelegd aan de desbetreffende examinator om een nabespreking verzoeken. De nabespreking geschiedt op een door de examinator te bepalen plaats en tijdstip, maar binnen een redelijke termijn. 3. Indien door of vanwege de examencommissie een collectieve nabespreking wordt georganiseerd, kan de student een verzoek als bedoeld in het vorige lid pas indienen, wanneer hij bij de collectieve bespreking aanwezig is geweest en het desbetreffende verzoek motiveert, of wanneer hij door overmacht verhinderd is geweest bij de collectieve bespreking aanwezig te zijn. 4. Het bepaalde in het voorgaande lid is van overeenkomstige toepassing, indien de examencommissie dan wel de examinator de student gelegenheid biedt om zijn uitwerkingen te vergelijken met modelantwoorden. 5. De examencommissie kan afwijkingen toestaan van het bepaalde in het tweede en derde lid.

Paragraaf 5

VRIJSTELLING VAN TENTAMENS

ARTIKEL 19- VRIJSTELLING VAN TENTAMENS EN/OF PRAKTISCHE OEFENING 1. Over gehele of gedeeltelijke vrijstelling van een individueel examenonderdeel op grond van een elders behaald onderdeel van gelijke of gelijkwaardige inhoud beslist de examinator van het betreffende onderdeel, die daartoe gemandateerd is door de examencommissie. 2. Over gehele of gedeeltelijke vrijstelling van een examen op grond van elders behaalde opleidingsresultaten beslist de examencommissie die daartoe een voorstel ontvangt van de regelaar die het betreffende examen cordineert. 3. Vrijstelling, compensatie en honorering van extra activiteiten. Indien de student naast zijn/haar verplichte programma extra activiteiten onderneemt in de vorm van het afleggen van extra onderwijseenheden leidt dit niet tot vrijstelling of compensatie. Op verzoek van de student kunnen de studieresultaten in de administratie worden opgenomen als extra afgelegde onderwijseenheden. Deze worden als zodanig op de cijferlijst bij het diploma voor het afsluitende examen vermeld. 4. Onderwijsvormen of praktische vaardigheden die hiervoor in aanmerking komen. Voor de in artikel 31.3 bedoelde extra afgelegde onderwijseenheden komen in aanmerking alle aan een Nederlandse instelling voor universitair onderwijs aangeboden onderwijsvormen en praktische vaardigheden. Onderwijseenheden die met voldoende resultaat aan overeenkomstige instellingen in het buitenland zijn afgelegd kunnen hiervoor, behoudens toestemming van de Examencommissie, eveneens in aanmerking komen. 5. Criteria bij de beoordeling Bij de beoordeling van de toelaatbaarheid van de extra afgelegde onderwijseenheden geldt het criterium dat sprake is van een voldoende wetenschappelijk niveau. 6. Procedure Indien de student met voldoende resultaat een extra onderwijseenheid aflegt verzoekt hij de examinator een schriftelijk bewijs hiervan. Met dit bewijs verzoekt de student de administratie om registratie dan wel in geval van een in het buitenland afgelegde onderwijseenheid om toestemming van de Examencommissie voor registratie van deze uitslag.

202

Onderwijs- en examenregeling BSc

Paragraaf 6

EXAMENS

ARTIKEL 20 - TIJDVAKKEN EN FREQUENTIE EXAMENS 1. Tot het afleggen van de propedeuse- en het bachelorsexamen wordt viermaal per academisch jaar de gelegenheid geboden: nl. in de 2e helft van november, in de 2e helft van februari, in de 1e of 2e helft van mei en in de 2e helft van september. De data van de zittingen van de examencommissie worden gepubliceerd in de studiegids van de opleiding van het betreffende studiejaar. 2. De student kan zich voor het examen aanmelden zodra hij heeft voldaan aan de opleidingseisen en de bewijzen van de door hem behaalde onderdelen bij de studentenadministratie overlegt.

Paragraaf 7

STUDIEBEGELEIDING EN STUDIEADVIES

ARTIKEL 21 - PROPEDEUSE-ADVIES 1. Aan iedere student wordt aan het eind van het eerste semester in de propedeutische fase door de examencommissie een voorlopig advies uitgebracht over de voorzetting van zijn studie binnen of buiten de opleiding. 2. Aan iedere student wordt uiterlijk aan het eind van zijn eerste jaar van inschrijving voor de propedeuse een advies uitgebracht over de voortzetting van zijn studie binnen of buiten de opleiding. 3. De decaan draagt zorg voor studiebegeleiding van de studenten, die voor de opleiding zijn ingeschreven, mede ten behoeve van hun orintatie op mogelijke studiewegen in en buiten de opleiding. ARTIKEL 22 - STUDIEVOORTGANGSRAPPORT 1. Aan iedere student wordt tenminste twee keer per jaar schriftelijk bericht gezonden omtrent zijn studievoortgang in de afgelopen periode. 2. Bij het opstellen van het rapport bedoeld in het eerste lid wordt uitgegaan van de richtlijnen vastgesteld door het College van Bestuur. 3. Het gestelde in artikel 21 lid 2 is van overeenkomstige toepassing.

Paragraaf 8

AFWIJKEN, STRIJDIGHEID, WIJZIGING EN INVOERING

ARTIKEL 23 AFWIJKEN VAN DE REGELING 1. De examencommissie neemt in het geval dat deze regeling de mogelijkheid biedt tot afwijkende beslissingen, de volgende criteria in acht: a. het behoud van kwaliteits- en selectie-eisen van het tentamen of examen, b. doelmatigheidseisen, onder meer tot uitdrukking komend in een streven om tijdverlies voor de student die goede voortgang met de studie maakt, bij de voorbereiding van een tentamen of examen zoveel mogelijk te beperken, de student te bewegen zijn studie af te breken met zo min mogelijk verlies van inschrijvingstijd indien het voltooien van de studie binnen de toegestane duur van inschrijving onwaarschijnlijk is geworden, c. beschermen tegen zichzelf van de student die een te grote studielast op zich wil nemen, d. mildheid ten opzichte van de student die door omstandigheden buiten zijn schuld studievertraging heeft opgelopen. ARTIKEL 24 - STRIJDIGHEID MET DE REGELING Indien een Papieren Patroon en/of overige regelingen die het studieprogramma en/of het examenprogramma raken, in strijd zijn met deze regeling of de daarbij behorende
203

Onderwijs- en examenregeling BSc

uitvoeringsregeling gaat het bepaalde in deze regeling met inbegrip van de uitvoeringsregeling voor. ARTIKEL 25 - WIJZIGING VAN DE REGELING 1. Wijzigingen van deze regeling worden door de decaan bij afzonderlijk besluit vastgesteld. 2. Geen wijzigingen vinden plaats die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van de studenten hierdoor redelijkerwijze niet worden geschaad. 3. Wijzigingen kunnen niet ten nadele van de student van invloed zijn op enige beslissing die krachtens deze regeling door de examencommissie ten aanzien van een student is genomen. ARTIKEL 26 - OVERGANGSREGELING 1. Indien de samenstelling van het studieprogramma inhoudelijk wijziging ondergaat danwel indien deze regeling wordt gewijzigd, wordt door de decaan tijdig, dat wil zeggen voor 1 april van het lopende studiejaar, een overgangsregeling vastgesteld die wordt opgenomen in de uitvoeringsregeling. 2. In deze overgangsregeling worden in ieder geval opgenomen: a. een regeling omtrent vrijstellingen die verkregen kunnen worden op grond van reeds behaalde tentamens, b. het aantal malen dat alsnog tentamen in de onderdelen van het oude programma kan worden afgelegd, c. de geldigheidsduur van de overgangsregeling. ARTIKEL 27 - BEKENDMAKING c. De decaan zorgt voor een passende bekendmaking van deze regeling en de daarbij behorende uitvoeringsregeling alsmede van de wijziging ervan. b. De onderwijs- en examenregeling en de daarbij behorende uitvoeringsregeling worden in ieder geval geplaatst op de website van de opleiding www.ta.tudelft.nl/education. ARTIKEL 28 - INWERKINGTREDING Deze regeling treedt in werking op 1 september 2002.

204

Onderwijs- en examenregeling BSc

11.2

Uitvoeringsregeling
behorend bij de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Technische Aardwetenschappen.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Semesterindeling Samenstelling van het studieprogramma van de propedeutische fase, inclusief studiepunten en ECTS. De cordinatie van het propedeuse programma Samenstelling van het studieprogramma van het 2e en 3e jaar, inclusief studiepunten en ECTS. Cordinatie van het 2e en 3e jaar Mogelijkheid tot het samenstellen van een vrij studieprogramma. Goedkeuringsprocedure vrij studieprogramma De volgorde waarin de tentamens c.q. moeten worden afgelegd c.q. van de deelname aan practica. Integrerende toets of opdracht als afronding van de bacheloropleiding Instellingspakket Overgangsregelingen

ARTIKEL 1 SEMESTERINDELING De opleiding verzorgt het onderwijs binnen de semesterindeling zoals door de TU Delft vastgesteld voor het betreffende jaar. ARTIKEL 2- SAMENSTELLING VAN DE PROPEDEUSE 1. In tabel ta1 (eerste cursusjaar) van de studiegids (blz 37) zijn de onderdelen van de propedeuse 2003-2004 met de daarbij behorende studielast vermeld. 2. De deelname aan de practica en excursies is verplicht. 3. In geval een propedeuse-onderdeel bestaat uit een college en een practicum (of excursie) kan de examinator van dat onderdeel, als toelatingsvoorwaarde voor het tentamen eisen dat het practicum (dan wel de excursie) met voldoende resultaat is gevolgd. ARTIKEL 3 - DE CORDINATIE VAN HET PROPEDEUSE-PROGRAMMA De cordinatie van het propedeuse-programma door het faculteitsbestuur toegewezen aan de propedeuse-regelaar, een propedeuse-docent, tevens lid van de examencommissie, die, daartoe gemandateerd door de examencommissie, noodzakelijke afwijkingen van dit programma in individuele gevallen per student vastlegt in een propedeuse-contract. ARTIKEL 4 SAMENSTELLING VAN HET 2E EN 3E JAAR De onderdelen van het 2e en 3e studiejaar van de BA-opleiding TA worden vermeld in de tabel van het Onderwijsprogramma 2003-2004 op blz. 38 t/m 42 van de studiegids en uitvoerig omschreven in de Studeerhandleidingen. ARTIKEL 5 CORDINATIE VAN HET 2E EN 3E JAAR De cordinatie van het tweede en derde jaar van de Bacheloropleiding Technische Aardwetenschappen, is door de decaan toegewezen aan de bachelor-regelaar een docent met een aandeel in het tweede- en derdejaars-programma, tevens lid van de examencommissie, die, daartoe gemandateerd door de examencommissie, de in individuele gevallen noodzakelijke afwijkingen van dit programma per student vastlegt in een bachelor-contract. ARTIKEL 6 SAMENSTELLEN VRIJ STUDIEPROGRAMMA 1. Een student kan zelf voor het tweede en derde jaar van de opleiding een programma samenstellen waaraan een examen is verbonden. Het programma moet geheel of in hoofdzaak bestaan uit onderwijseenheden die ten behoeve van de eigen opleiding worden
205

Onderwijs- en examenregeling BSc

onderwezen en kan worden aangevuld met onderwijseenheden die ten behoeve van andere opleidingen en/of door andere instellingen van wetenschappelijk onderwijs worden verzorgd. 2. Het programma bedoeld in lid 1 wordt met een motivering van de keuze, vooraf ter goedkeuring voorgelegd aan de betreffende examencommissie, d.w.z. bij de start van het bachelor programma. ARTIKEL 7 GOEDKEURINGSPROCEDURE VRIJ STUDIEPROGRAMMA 1. Een verzoek tot goedkeuring van een keuze van een of meer onderwijseenheden bedoeld in artikel 6 wordt door de student tenminste twee maanden voordat hij zich met dit programma wil starten, bij de examencommissie ingediend. Verzoeken die niet binnen deze termijn worden ingediend worden door de examencommissie niet in behandeling genomen 2. Het verzoek gaat gepaard van een duidelijke motivering. 3. Een besluit goedkeuring te onthouden wordt door de examencommissie gemotiveerd genomen, nadat de student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. 4. De examencommissie beslist binnen twintig werkdagen na ontvangst van het verzoek, of, indien het verzoek is ingediend binnen een academische vakantie, binnen tien werkdagen na afloop daarvan. De examencommissie kan de beslissing voor ten hoogste tien werkdagen verdagen. Van de verdaging wordt voor de afloop van de in de eerste volzin genoemde termijn schriftelijk mededeling gedaan aan de student. 5. De student wordt van de beslissing onverwijld schriftelijk in kennis gesteld. ARTIKEL 8 - DE VOLGORDE WAARIN DE TENTAMENS MOETEN WORDEN AFGELEGD C.Q. VAN DE
DEELNAME AAN PRACTICA

In afwijking van het bepaalde in artikel 7.30 WHW mag pas aan de tentamens en/of practica en/of oefeningen die tot het derde cursusjaar behoren, worden deelgenomen wanneer het propedeutisch examen met goed gevolg is afgelegd. N.B. artikel 8 is nog niet goedgekeurd door de studentenraad in de vergadering van 4 juli 2002. Een beslissing over de geldigheid van dit artikel zal worden gepubliceerd in het TA Nieuws van september. ARTIKEL 9- INTEGRERENDE TOETS OF OPDRACHT ALS AFRONDING VAN DE BACHELOROPLEIDING Het derdejaarsstudieprogramma zal worden afgesloten met een eindopdracht/thesis zoals beschreven in de studeerhandleiding van de studiegids ARTIKEL 10 - INSTELLINGSPAKKET De opleiding neemt voor de volgende vakken deel aan het instellingspakket: Analyse, Lineaire Algebra, Statistiek en Kansrekening, Differentiaalvergelijkingen en Numerieke Analyse. ARTIKEL 11- OVERGANGSREGELINGEN uitgangspunt overgangsregeling: 1. De overgangsregeling geldt voor alle studenten die aan hun opleiding Technische Aardwetenschappen zijn begonnen vr 1 september 2002. overgangsmaatregelen 1. Examenonderdelen die in een nieuw programma niet meer of in een gewijzigde vorm zijn opgenomen, worden in het aansluitende jaar nog 2 maal in de oude vorm getentamineerd. 2. Voor alle studenten geldt in principe de programma-inhoud die behoort bij een nominale studievoortgang (studieduur = cursusduur). De student die ten gevolge van een individuele studie-achterstand een bepaald examenonderdeel uit een voor hem geldend jaarprogramma niet meer kan afleggen verzoekt de regelaar van dat programma om, in overleg, een vervangend gelijkwaardig examenonderdeel aan te wijzen. Zulke individuele programmawijzigingen worden per jaarprogramma vastgelegd in een individueel studie-contract dat door de betrokken student en de betrokken regelaar ondertekend wordt en gearchiveerd
206

Onderwijs- en examenregeling BSc

wordt door de studentenadministratie van de opleiding. Vastgesteld door de decaan van de Faculteit 4 juli 2002, na instemming van de Studentenraad d.d. 4 juli 2002 en na advies bij de opleidingscommissie (3 juni 2002) te hebben ingewonnen.

207

Onderwijs- en examenregeling BSc

11.3 Regels en richtlijnen van de examencommissie van de bacheloropleiding Technische Aardwetenschappen

ARTIKEL 1 - TOEPASSINGSGEBIED Deze regels en richtlijnen zijn van toepassing op de tentamens en de examens in de bacheloropleiding op het gebied van Technische Aardwetenschappen, hierna te noemen: de opleiding. ARTIKEL 2 - BEGRIPSOMSCHRIJVINGEN 1. In deze regels en richtlijnen wordt verstaan onder onderwijs- en examenregeling (OER) de geldende onderwijs- en examenregeling bedoeld in artikel 7.12 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek(WHW): 2. De overige in deze Regels voorkomende begrippen hebben dezelfde betekenis als in de OER en in de WHW. ARTIKEL 3 - DAGELIJKSE GANG VAN ZAKEN De examencommissie bestaande uit tenminste vijf leden, wijst uit haar midden de voorzitter en de secretaris aan. De voorzitter is belast met de behartiging van de dagelijkse gang van zaken van de commissie . Binnen de examencommissie zijn de regelaars belast met de behartiging van de dagelijkse gang van zaken binnen het onder hun cordinatie vallende deel van het examenprogramma. ARTIKEL 4 AAMMELDING TENTAMENS 1. De aanmelding voor tentamens geschiedt bij de examenadministratie van de opleiding door invoering van data in het tentamen-aanmeldsysteem, dan wel bij het niet inwerking zijn daarvan door overhandiging of inzending van een daartoe door de examenadministratie beschikbaar gesteld formulier, uiterlijk tot 10 werkdagen voor het tentamen. 2. In bijzondere gevallen kan de examencommissie afwijken van de aanmeldings-termijn, zoals vermeld in de leden 1 en 4 van dit artikel, mits ten gunste van de student. 3. Alleen die studenten die op de door tentamenaanmeldsysteem of door een eventueel als alternatief gehanteerd systeem, geproduceerde aanmeldingslijst staan geregistreerd, worden toegelaten tot het tentamen. 4. Indien een student meent zich op overmacht te kunnen beroepen, dient hij zich uiterlijk twee werkdagen voor de dag van het tentamen tot de examencommissie te wenden. Door het overleggen van een door of namens de examencommissie verklaring van aantoonbare overmacht kan hij alsnog worden toegelaten tot het tentamen. ARTIKEL 5 DE ORDE TIJDENS EEN TENTAMEN 1. De examencommissie c.q. de aangewezen examinator draagt er zorg voor, dat ten behoeve van de schriftelijke tentaminering surveillanten worden aangewezen die namens en onder verantwoordelijkheid van de examencommissie erop toezien dat het tentamen in goede orde verloopt. 2. De student is verplicht zich op verzoek van of vanwege de examencommissie te legitimeren met het bewijs van inschrijving van de TU Delft (campuscard). 3. Aanwijzingen van de examencommissie c.q. de examinator of surveillant die voor de aanvang van het tentamen zijn gepubliceerd, alsmede aanwijzingen die tijdens het tentamen en onmiddellijk na afloop daarvan worden gegeven, dienen door de student te worden opgevolgd. 4. Een student die niet voldoet aan het bepaalde bij of krachtens het tweede en derde lid kan door de examencommissie c.q. de examinator worden uitgesloten van verdere deelname. De uitsluiting heeft heeft tot gevolg dat geen uitslag van het betreffend tentamen wordt vastgesteld. Voordat de examencommissie hiertoe besluit stelt zij de student in de gelegenheid te worden gehoord.
208

Onderwijs- en examenregeling BSc

5. De duur van het tentamen is zodanig dat studenten, naar redelijke maatstaven gemeten, voldoende tijd hebben om de vragen te beantwoorden. 6. De tentamenopgaven mogen door de studenten na afloop van het tentamen worden meegenomen. Een uitzondering op deze regel geldt voor tentamens waarbij de opgaven en antwoorden tezamen dienen te worden ingeleverd. 7. De tentamenruimte mag niet eerder worden betreden dan na toestemming van de surveillant. 8. Binnen een half uur na de officile aanvang van het tentamen is het de kandidaten niet toegestaan de zaal te verlaten. In dringende gevallen kan na dit half uur toestemming worden gegeven de tentamenruimte tijdelijk te verlaten. Niet meer dan n persoon tegelijk mag afwezig zijn. 9. Documentenkoffers, tassen, mobiele telefoons e.d. mogen niet naar de tentamenzaal worden meegenomen. 10. Kandidaten dienen zelf voor schrijf-, reken- en tekenmateriaal te zorgen. Uitwerk- en kladpapier is evenwel aanwezig. 11. Indien bij een bepaald tentamen het gebruik van een rekentuig noodzakelijk is, dient een dergelijk apparaat te voldoen aan de door de docent opgegeven maximum mogelijkheden; programmeerbaar rekentuig is in het algemeen niet toegestaan. (Tentamenopgaven dienen in het algemeen zo te worden opgesteld dat deze met eenvoudig rekentuig kunnen worden uitgevoerd. Studenten mogen geen voordeel behalen met complexe rekentuigen.) 12. De tekst van de tentamenuitwerkingen mag niet met potlood worden geschreven (tenzij daartoe van tevoren door de docent toestemming is gegeven). 13. Tijdens de tentamenzitting mogen geen boeken, dictaten etc. worden geraadpleegd (tenzij daartoe van tevoren door de docent toestemming is gegeven). 14. Indien door een surveillant fraude wordt geconstateerd, wordt gehandeld conform artikel 6, lid 2 van deze regeling. 15. Alvorens de tentamenzaal definitief te verlaten (niet eerder dan een half uur na aanvang van de tentamenzitting) dient de kandidaat ten minste het voorblad van de uitwerking, voorzien van naam en studienummer, aan de surveillant te overhandigen. 16. De surveillant geeft voor aanvang van het tentamen aanwijzingen over hoe te handelen indien de kandidaat het tentamen voortijdig meent te moeten afbreken. 17. Studenten die menen in aanmerking te kunnen komen voor een afwijkende tentaminering dienen, conform het bepaalde in artikel 14 lid 4 en 5 van de OER 7 , een met redenen omkleed verzoekschrift in bij de voorzitter van de examencommissie. ARTIKEL 6 - FRAUDE 1. Onder fraude wordt verstaan het handelen van een student dat erop is gericht het vormen van een juist oordeel omtrent zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk te maken. 2. In geval van fraude als bedoeld in het eerste lid van dit artikel tijdens het afleggen van een tentamen kan de examencommissie de student uitsluiten van het tentamen. 3. De beslissing inzake uitsluiting wordt genomen naar aanleiding van het verslag van de surveillant van de door hem geconstateerde fraude. 4. In spoedeisende gevallen kan een surveillant namens de examencommissie tot uitsluiting beslissen. De examencommissie draagt er zorg voor dat het in het derde lid bedoelde verslag terstond na afloop van het tentamen op schrift wordt gesteld en in afschrift aan de student wordt verstrekt. 5. De student kan binnen 20 werkdagen aan de examencommissie verzoeken de uitsluiting ongedaan te maken. Bij dit verzoek voegt hij een afschrift van het verslag, bedoeld in het vierde lid van dit artikel, en desgewenst zijn schriftelijk commentaar daarop. 6. Voordat de examencommissie een beslissing neemt op een verzoek, als bedoeld in het vijfde lid van dit artikel, stelt zij de student en de examinator in de gelegenheid te worden
7

Model-oer bacheloropleiding

209

Onderwijs- en examenregeling BSc

gehoord. 7. De examencommissie beslist binnen 30 werkdagen na ontvangst van het verzoek om de uitsluiting ongedaan te maken. 8. Een uitsluiting heeft tot gevolg, dat geen uitslag wordt vastgesteld voor het in het tweede lid van dit artikel bedoelde tentamen. 9. In geval van fraude kan de examencommissie de student voorwaardelijk of onvoorwaardelijk voor de termijn van ten hoogste n jaar het recht ontnemen om tentamens en examens af te leggen. ARTIKEL 7 - MAATSTAVEN De examencommissie c.q. de examinator neemt bij de beslissingen, die hij/zij moet nemen, tot richtsnoer de volgende maatstaven en weegt bij strijdigheid het belang van hanteren van de ene maatstaf tegen dat van de andere af: a. het behoud van kwaliteits- en selectie-eisen van een tentamen; b. doelmatigheidsniveau, onder meer tot uitdrukking komend in een streven om tijdverlies voor studenten, die goede voortgang met de studie maken bij de voorbereiding van een examen of examenonderdeel zoveel mogelijk te beperken. c. bescherming tegen zichzelf van de student die een te grote studielast op zich wil nemen; d. mildheid ten opzichte van studenten die door omstandigheden, buiten hun schuld, in de voortgang van hun studie vertraging hebben ondervonden. ARTIKEL 8 VRAGEN EN OPGAVEN 1. De vragen en opgaven van het tentamen gaan de tevoren bekend gemaakte bronnen, waaraan de tentamenstof is ontleend, niet te boven. Uiterlijk een maand voor het afnemen van het tentamen wordt de omvang van de te tentamineren stof bekend gemaakt. 2. De vragen en opgaven van het tentamen zijn zo evenwichtig mogelijk verspreid over de examenstof. 3. Het tentamen representeert de onderwijsdoeleinden naar inhoud en vorm. 4. De vragen en opgaven zijn duidelijk en ondubbelzinnig. 5. Geruime tijd voor het afnemen van het desbetreffende tentamen maakt de examencommissie resp. de examinator bekend op welke wijze uitvoering wordt gegeven aan het bepaalde in artikel 14 van de OER, met betrekking tot de wijze waarop het tentamen wordt afgelegd. 6. Geruime tijd voor het schriftelijk tentamen stelt de examencommissie of examinator de studenten die daaraan deel willen nemen, in de gelegenheid kennis te nemen van een schriftelijke proeve van een dergelijk tentamen, evenals de modelbeantwoording en de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. ARTIKEL 9 - BEOORDELING 1. Op de cijferlijst staan de voor de vereiste examenonderdelen behaalde beoordelingen vermeld. De examencommissie/examinatoren dragen er zorg voor dat op de lijst het cijfer 5,5 niet voorkomt. Wanneer een examenonderdeel meer dan nmaal is afgelegd geldt het hoogst behaalde cijfer. Een cijferlijst kan de volgende soorten beoordelingen bevatten: 1. Cijfers vastgesteld door docenten van andere opleidingen van de TU Delft. 2. Cijfers vastgesteld door docenten van de opleiding Technische Aardwetenschappen; indien een examenonderdeel in twee of meer delen is onderverdeeld kan het eindcijfer eerst vastgesteld worden wanneer ieder van deze delen met een cijfer 5.0 of hoger is gewaardeerd. Afronding van de deelcijfers dient op 0.1 punt te geschieden. 3. Voldoende-beoordelingen (op de cijferlijst met V aangeduid) van bepaalde examenonderdelen (zoals excursies, praktische oefeningen en praktisch werk), voor zover deze niet met een cijfer zijn gewaardeerd. 4. Vrijstellingen (op de cijferlijst met VR aangeduid).
210

Onderwijs- en examenregeling BSc

2.

De beoordeling van de cijferlijst tijdens de examenzitting 1. Bij het beoordelen van een examinandus door de betreffende examencommissie worden incomplete cijferlijsten buiten beschouwing gelaten. 2. Een student zal slagen voor een examen indien hij een complete cijferlijst met voldoende eindcijfers (6 of hoger) of vrijstellingen heeft. 3. Een student zal voor andere examens dan het afsluitende examen ook slagen indien zijn cijferlijst aan de volgende voorwaarden voldoet: a. de complete cijferlijst bevat als laagste eindcijfer n 5; het gemiddelde van de eindcijfers dient dan tenminste 6,00 te bedragen; b. de complete cijferlijst bevat als laagste eindcijfers twee 5-en; het gemiddelde van de eindcijfers dient dan tenminste 6,50 te bedragen. 4. Ten aanzien van het tweede tussentijdse examen is door de toenmalige Vaste Commissie voor de Examens van de faculteit van de opleiding, per afstudeerrichting een lijst opgesteld van vakken waarvoor tenminste een 6 behaald moet worden. Deze lijsten zijn door de examencommissie overgenomen en zijn gepubliceerd als bijlage I bij deze Regels en richtlijnen. 5. De regelaar formuleert bij wijze van voorstel aan de examencommissie de uitslag van het examen van de examinandus. 6. De examencommissie is niet gehouden een examinandus af te wijzen die door bijzondere omstandigheden niet aan de in dit artikel genoemde eisen voldoet. In zo'n geval motiveert de examencommissie zijn beslissing schriftelijk. 7. In geval een student zoveel vrijstellingen heeft dat het aantal studiepunten per studiejaar minder dan 21 bedraagt, is het volgende van toepassing: Een specifieke exameneis ten aanzien van de jaarprogrammas (P, 2e jaar en 3e jaar) van een vrij programma is: indien een jaarprogramma uit minder dan 21 studiepunten bestaat (omdat de student vrijstellingen heeft gekregen) is n 5 (eindcijfer) toegestaan, ongeacht het gemiddelde. Indien een jaarprogramma uit 21 of meer studiepunten bestaat zijn twee 5-en (eindcijfers) toegestaan mits het rekenkundig gemiddelde 6,50 bedraagt. Tevens geldt de eis ten aanzien van het Propedeuse-examen dat binnen het cluster van examenonderdelen bestaande uit tn4110ta, ta4120, ta 1200 en wi1266ta niet meer dan n 5 als eindcijfer behaald is. Het propedeuse-examen is behaald wanneer alle onderdelen van de propedeuse met voldoende resultaat (een eindcijfer van tenminste 6) zijn afgelegd. Daarbij is bij een rekenkundig gemiddelde van tenminste 6,00 n 5 (eindcijfer) toegestaan. Daarbij zijn bij een rekenkundig gemiddelde van tenminste 6,50 twee 5-en (eindcijfers) toegestaan, mits binnen het cluster van examenonderdelen bestaande uit tn4110ta, tn4120ta, ta1200, en wi1266ta, niet meer dan n 5 als eindcijfer behaald is. Onderdelen die met een 'v' (voldoende) of 'vr' (vrijstelling) zijn beoordeeld worden dus buiten beschouwing gelaten bij het vaststellen van het rekenkundig gemiddelde. Het Bachelor-programma wordt afgesloten met een examen. Het Bachelor-examen is behaald wanneer het propedeuse diploma is behaald en alle onderdelen van het 2e en 3e cursusjaar met voldoende resultaat (een eindcijfer van tenminste 6) zijn afgelegd. Daarbij is per jaarprogramma bij een rekenkundig gemiddelde van tenminste 6,00 n vijf (eindcijfer) toegestaan. Daarbij zijn per jaarprogramma bij een rekenkundig gemiddelde van tenminste 6,50 twee 5-en (eindcijfers) toegestaan. Onderdelen die met een 'v' (voldoende) of 'vr' zijn beoordeeld worden dus buiten beschouwing gelaten bij het vaststellen van het rekenkundig gemiddelde.
211

3.

4.

Onderwijs- en examenregeling BSc

Het cijfer voor de bachelor thesis/eindopdracht bedraagt tenminste 6. 5. Het hoogst behaalde cijfer voor een bepaald vak wordt in de examenlijst van een student opgenomen.

ARTIKEL 10 VASTSTELLING EXAMENUITSLAGEN 8 1. Uitslagen van stemmingen van de examencommissie geschieden bij gewone meerderheid van stemmen. 2. Staken de stemmen, dan geeft de stem van de voorzitter van de examencommissie de doorslag, tenzij het schriftelijke stemmingen betreft. 3. Staken de stemmen bij een schriftelijke stemming, dan vindt eenmaal herstemming plaats; staken de stemmen weer, dan is het voorstel waarvoor wordt gestemd verworpen. 4. De examencommissie stelt de uitslag van een examen vast bij gewone meerderheid van stemmen tijdens een zitting van de voltallige commissie; de leden kunnen zich ter vergadering laten vervangen. ARTIKEL 11 MET LOF 1. Een student kan voor het propedeuse-examen het predikaat "met lof" verkrijgen indien de examencommissie daartoe besluit en aan de volgende voorwaarden is voldaan: a. het gemiddelde van de in de uitvoeringsregeling genoemde onderdelen voor het propedeuse-examen is minimaal een 8. b. er zijn geen onvoldoendes behaald. c. de studieduur voor de propedeutische fase van de opleiding van de betrokkene is niet langer dan 1 jaar. 2. Een student kan voor het bachelorexamen het predikaat "met lof" verkrijgen indien de daartoe besluit en aan de volgende voorwaarden is voldaan: a. het gemiddelde van de in de uitvoeringsregeling genoemde onderdelen voor het bachelorexamen is minimaal een 8 en de lijst bevat geen cijfers lager dan een 6. b. de studieduur van de bacheloropleiding van de betrokkene bedraagt ten hoogste 3 jaar. c. het cijfer voor de integrererende toets of opdracht ter afronding van de bacheloropleiding is minimaal een 8. d. door de examinator van de integrererende toets of opdracht is een "met lof" voorstel ingediend Bij het bepalen van de studieduur als bedoeld in de leden 1en 2 wordt in ieder geval rekening gehouden met studievertraging door omstandigheden die een student in aanmerking doen komen voor een ondersteuning volgens de Regeling Financile Ondersteuning Studenten (RFOS) De examencommissie is te allen tijde gerechtigd een besluit te nemen over het predikaat "met lof" in gevallen die niet aan het bovenstaande voldoen.

3.

4.

ARTIKEL 12 GETUIGSCHRIFTEN EN VERKLARINGEN 1. Ten bewijze dat het examen met goed gevolg is afgelegd, wordt door de examencommissie een getuigschrift uitgereikt. Het getuigschrift wordt getekend door de voorzitter en de secretaris van de examencommissie. 2. a. Op het getuigschrift als bedoeld in lid 1 wordt vermeld welke onderdelen het examen heeft omvat en, in voorkomende gevallen, welke bevoegdheid daaraan is verbonden. b. Bij het getuigschrift wordt zowel een Nederlandstalige als een Engelstalige cijferlijst
8

M.b.t. de termijn voor de bekendmaking van de uitslag van tentamens wordt verwezen naar artikel 16 van de model-oer bacheloropleiding

212

Onderwijs- en examenregeling BSc

3.

4.

(waarop een gemiddelde wordt vermeld) verstrekt. In geval de gexamineerde tijdens het afleggen van de studieonderdelen blijk heeft gegeven van uitzonderlijke bekwaamheden kan dit op het getuigschrift worden vermeld met de woorden met lof. In deze regeling (artikel 11) wordt aangegeven aan welke voorwaarden de student moet voldoen. De student die meer dan n tentamen met goed gevolg heeft afgelegd en aan wie, bij het verlaten van de universiteit, geen getuigschrift als bedoeld in lid 1 kan worden uitgereikt, ontvangt op zijn verzoek een door de desbetreffende examencommissie afgegeven verklaring.

ARTIKEL 13 - GOEDKEURINGSPROCEDURE 1. Een verzoek tot goedkeuring als bedoeld in artikel 7.3 lid 4 van de WHW (vrij studieprogramma) wordt door de student op een zodanig tijdstip ingediend, dat goedkeuring redelijkerwijs kan worden gegeven voor het afleggen van het eerste tentamen, de termijnen waarbinnen de examencommissie beslist (zie artikel 15, lid 1) in acht nemend. Het verzoek gaat vergezeld van een duidelijke motivatie en, waar mogelijk, van stukken die het verzoek ondersteunen. 2. Een verzoek tot goedkeuring als bedoeld in artikel 12, lid 2 van de OER wordt geacht door de student te zijn gedaan door zich voor een dergelijk tentamen aan te melden. Dit laat onverlet de eventueel in de OER of de uitvoeringsregeling opgenomen eisen met betrekking tot de volgorde van afleggen van tentamens. 3. Een verzoek tot vrijstelling voor een tentamen of een praktische oefening als bedoeld in artikel 19 van de OER wordt door de student bij de examinator ingediend. 4. Een verzoek om af te wijken van het te volgen studieprogramma zoals voorgeschreven in de uitvoeringsregeling wordt door de student op een zodanig tijdstip ingediend, dat goedkeuring redelijkerwijs gegeven kan worden voor het afleggen van het eerste afwijkende tentamen, de termijnen waarbinnen de beslist (zie artikel 13, lid 1), in acht nemend. 5. Een besluit goedkeuring te onthouden aan een verzoek als in lid 1, 3 en 4 van dit artikel, wordt door de examencommissie gemotiveerd genomen, nadat de student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. De student kan zich voor raad en advies laten bijstaan door de studieadviseur. 6. De student wordt van het besluit onverwijld schriftelijk in kennis gesteld. Indien de desbetreffende examencommissie niet binnen de termijn dan wel de verdaagde termijn, heeft beslist, wordt de goedkeuring geacht te zijn verleend. ARTIKEL 14 - TERMIJNEN Over een verzoek als in artikel 13, lid 1 of lid 4 wordt beslist binnen 40 werkdagen na ontvangst van het verzoek of, indien het verzoek is ingediend tijdens een academische vakantie, dan wel binnen een periode van drie weken voorafgaande aan een academische vakantie, binnen 40 werkdagen na afloop daarvan. De examencommissie kan de beslissing voor ten hoogste 10 werkdagen verdagen. Van de verdaging wordt, voor de afloop van de in de eerste volzin genoemde termijn, schriftelijk mededeling gedaan aan de student. ARTIKEL 15 ADMINISTRATIE EN REGISTRATIE 1. De onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding draagt zorg voor de registratie van de uitslagen van examens en examenonderdelen en alle overige gegevens betreffende de voortgang van de studie van de individuele student. Deze administratie registreert tevens de contracten die door de student met een regelaar zijn afgesloten, de vrijstellingen, de verklaringen en de getuigschriften die aan de student zijn verleend. 2. Mededelingen omtrent de per student geregistreerde gegevens doet deze administratie uitsluitend aan de betrokken student, aan leden van de examencommissie, aan examinatoren, aan de studieadviescommissie, aan de studieadviseur, aan overige functionarissen van de faculteit die belast zijn met het onderwijs aan of de begeleiding van
213

Onderwijs- en examenregeling BSc

de betrokken student, aan de Centrale Studentenadministratie, aan de studentendecaan en aan het College van Beroep van de Examens. ARTIKEL 16 - TENTAMENTIJDSTIPPEN 1. Schriftelijke tentamens worden afgenomen volgens een rooster dat aan het begin van het cursusjaar wordt gepubliceerd. De definitieve tijdstippen van de betreffende tentamenzittingen worden tenminste twee weken voor het begin van een tentamenperiode namens de examencommissie bekend gemaakt. 2. Wijziging van een in het voorgaande lid bedoeld tijdstip vindt uitsluitend plaats in geval van overmacht. 3. Bij de vaststelling van de tijdstippen wordt voorkomen dat tentamens die tot hetzelfde examen behoren gelijktijdig worden afgenomen. 4. Mondelinge tentamens worden op een door de examinator, na overleg met de examinandus te bepalen tijdstip afgenomen. 5. Het bepaalde in het voorgaande lid is zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing op tentamens die anders dan schriftelijk of mondeling worden afgenomen. ARTIKEL 17 AANMELDING EN TERUGTREKKING 1. Deelneming aan een schriftelijk tentamen vindt slechts plaats na een formele aanmelding bij de onderwijs- en studentenadministratie. 2. Binnen de opleiding Technische Aardwetenschappen geldt daartoe een opgave via het aanmeldsysteem TAS op uiterlijk de 10e kalenderdag vr de aanvang van de desbetreffende tentamenperiode. 3. De examinator kan een latere aanmelding alsnog accepteren. 4. Deelneming aan een examen vindt slechts plaats na een formele aanmelding op een daartoe bestemd aanmeldingsformulier bij de onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding tenminste 14 dagen vr de desbetreffende vergadering van de examencommissie (zie ook artikel 7, lid 1). 5. De student die zich wenst terug te trekken voor een tentamen of een examen doet daarvan zo spoedig mogelijk opgave aan de onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding. ARTIKEL 18 - NABESPREKING 1. Zo spoedig mogelijk na de bekendmaking van de uitslag van een mondeling tentamen vindt desgevraagd dan wel op initiatief van de examinator een nabespreking plaats tussen de examinator en de gexamineerde. Alsdan wordt de gegeven uitslag toegelicht. 2. Gedurende een termijn van 30 dagen, die aanvangt op de dag na de bekendmaking van de uitslag van een anders dan mondeling afgenomen tentamen kan de gexamineerde aan de desbetreffende examinator om een nabespreking verzoeken. De nabespreking vindt plaats op een door de examinator te bepalen plaats en tijdstip. 3. Indien door de examinator een collectieve nabespreking wordt georganiseerd, kan de gexamineerde een verzoek als bedoeld in het vorige lid pas indienen indien hij bij de collectieve nabespreking aanwezig is geweest en zijn verzoek motiveert, of indien hij door overmacht verhinderd is geweest bij de collectieve nabespreking aanwezig te zijn. 4. Het bepaalde in het derde lid is van overeenkomstige toepassing, indien de examinator aan de gexamineerde de gelegenheid biedt om zijn uitwerking te vergelijken met modelantwoorden. ARTIKEL 19 VERSLAGEN EN SCRIPTIES De voor het afleggen van examenonderdelen en van examens vereiste verslagen dienen tijdig voor een examenzitting te worden ingeleverd. Scripties en nevenscripties dienen tenminste een maand voor de examenzitting te worden ingeleverd; de regelaar heeft de vrijheid deze inleveringsdatum na overleg met de betrokken student later te stellen.
214

Onderwijs- en examenregeling BSc

ARTIKEL 20 HET GEBRUIKMAKEN VAN EEN AFWIJKINGSMOGELIJKHEID De examinandus kan de examencommissie verzoeken om alvorens van een in deze regels en richtlijnen geboden afwijkingsmogelijkheid gebruik te maken, de studieadviseur of studentendecaan in de gelegenheid te stellen te dienen van bericht en raad. ARTIKEL 21 - BEROEPSRECHT Tegen beschikkingen van de examencommissie, dan wel van examinatoren alsmede tegen de behandeling ondervonden tijdens het afleggen van een tentamen of examen, staat gedurende 4 weken nadat deze aan de student bekend zijn gemaakt, beroep open bij het College van Beroep voor de examens bedoeld in artikel 7.60 WHW. ARTIKEL 22 - WIJZIGING REGELS EN RICHTLIJNEN Geen wijzigingen vinden plaats die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van studenten hierdoor redelijkerwijs niet worden geschaad. ARTIKEL 24 - INWERKINGTREDING Deze regeling treedt in werking op 1 september 2002. Vastgesteld door de examencommissie van de bacheloropleiding Technische Aardwetenschappen op 8 juli 2002

215

Onderwijs- en examenregeling BSc

11.4 Bijlage bij de "Regels en richtlijnen" van de Examencommissie van de opleiding Technische Aardwetenschappen
De Vaste Commissie voor de Examens van de Faculteit der Mijnbouwkunde en Petroleumwinning heeft in haar vergadering d.d. 26 februari 1991 de lijsten van derdejaars-vakken waarvoor per afstudeerrichting het cijfer 6 of hoger dient te worden behaald als volgt vastgesteld. Deze lijst is aangepast aan het derdejaarsprogramma programma van 2003-2004; voor studenten die een oudere versie van het derdejaars-programma volgen geldt de lijst als gepubliceerd in de bijbehorende Papieren Patroon. Grondstoffentechnologie (Verwerking): ta3320 ta3340 ta3360 Pyrometallurgie Fluid dynamics in metallurgical processes Heat and mass transfer in metallurgy

Grondstoffentechnologie (Winning): ta3160 ta3170 ta3191 Ondergrondse Mijnbouw Dagbouw Surpac

Petroleumwinning/ Technische Geofysica en Ingenieursgeologie: ta3440 ta3660 ta3800 Intr. Petroleum Engineering Applied Geophysics Soil mechanics

216

Onderwijs- en examenregeling BSc

217

Onderwijs- en examenregeling BSc

11.5 Regeling studieadvies

De regeling is vastgesteld door de Raad van de Afdeling der Mijnbouwkunde in zijn vergadering van 17 december 1981, gewijzigd door de Raad van de Faculteit der Mijnbouwkunde en Petroleumwinning in zijn vergadering van 15 februari 1991 en aangepast aan de laatste organisatieontwikkelingen binnen de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen. 1. INSTELLING EN TAAK VAN DE STUDIE-ADVIESCOMMISSIE 1.1 Om te voorzien in het advies dat elke student aan het einde van zijn/haar eerste jaar van inschrijving voor de propedeutische fase, overeenkomstig art. 7.9 van de WHW dient te ontvangen, stelt de decaan een studie-adviescommissie in. 1.2 De leden van de studie-adviescommissie worden benoemd door de decaan op voordracht van de vaste commissie voor de examens. 1.3 Het in 1.1 bedoelde schriftelijke advies bevat in ieder geval de volgende elementen: a) het advies de studie al dan niet voort te zetten, of een advies over de voorwaarden waaronder een studievoortzetting in overweging gegeven wordt. b) een verwijzing naar de wettelijke bepaling inzake de inschrijvingsduur (art. 7.38 WHW). c) een uitnodiging om desgewenst bij (een lid van) de studie-adviescommissie te informeren naar de overwegingen die hebben geleid tot het advies. 1.4 Het in 1.1 bedoelde schriftelijke advies kan voorts nog het (dringend) advies bevatten om contact op te nemen met de studieadviseur, teneinde in overleg te komen tot een aangepaste studieplanning. 2. SAMENSTELLING VAN DE COMMISSIE 2.1 De in 1.2 bedoelde commissie bestaat uit drie leden te weten: a) een Regelaar (regelaar: de afstudeerregelaars zijn die hoogleraren die uit hoofde van hun taakstelling belast zijn met de cordinatie van de afstudeerrichtingen; de P- en D1regelaars zijn als zodanig door de decaan aangewezen) van een afstudeerrichting of indien er geen Regelaar beschikbaar is, een andere docent. b) de Regelaar van de propedeuse. c) een docent met een groot onderwijsaandeel in het vakkenpakket van het eerste studiejaar. 2.2 De zittingsperiode van de leden bedraagt twee jaren; de leden zijn terstond hernoembaar. 2.3 In geval van een tussentijdse vacature benoemt de decaan op voordracht van de examencommissie een lid voor de nog resterende periode. 2.4 De commissie wijst uit zijn midden een voorzitter aan. 2.5 De commissie wordt bijgestaan door een ambtelijk secretaris. 3. WERKWIJZE VAN DE COMMISSIE 3.1 De commissie vergadert ten minste eenmaal per jaar, teneinde de in 1.1 bedoelde adviezen vast te stellen. 3.2 De vergaderingen van de commissie worden bijgewoond door de studieadviseur - deze heeft daarin een adviserende stem - alsmede door een ambtelijk secretaris. De vergaderingen zijn niet openbaar. 3.3 Bij het vaststellen van het advies baseert de commissie zich op: a) de gegevens uit de studentenadministratie. b) de gegevens die door de studieadviseur worden ingebracht. c) de gegevens die gevraagd of ongevraagd worden verstrekt door anderen, met name door werkers in de gezondheids- en welzijnszorg. 3.4 De secretaris tekent in het dossier van de student aan door welke informant gegevens
218

Onderwijs- en examenregeling BSc

betreffende deze student zijn toegeleverd. 3.5 Uiterlijk op 31 juli verzendt de commissie de adviezen aan de studenten. Van elk advies wordt een afschrift gemaakt, dat wordt opgeborgen in het archief van de commissie. 3.6 Het archief van de commissie berust bij de ambtelijk secretaris. 4. BEKENDMAKING De decaan draagt er zorg voor dat elke student zo spoedig mogelijk na zijn eerste inschrijving de beschikking krijgt over deze regeling, en wordt genformeerd over het recht op inzage van het hem betreffende dossier.

219

Course and examination regulations MSc

11.6 Course and examination regulations Masters degree Applied Earth Sciences
Section 1 GENERAL

ARTICLE 1 SCOPE AND APPLICABILITY OF THESE REGULATIONS 1. These regulations are applicable to teaching and examinations of the Masters degree programme in Applied Earth Sciences at Delft University of Technology, hereafter referred to as the programme. 2. These programmes are conducted under the responsibility of the Faculty of Civil Engineering and Geosciences at Delft University of Technology, hereafter referred to as the faculty. 3. For this programme, implementation procedures are in effect that supplement, and are integral to, these Course and Examination Regulations. 4. The Course and Examination Regulations and the implementation procedures are laid down by the Dean. ARTICLE 2 - DEFINITIONS Any terms in these regulations also occurring in the Higher Education and Academic Research Act (WHW) will have the same meaning as that intended by that Act. In these regulations, the following terms shall be understood as follows: a. the Act: the Higher Education and Academic Research Act (abbreviated in Dutch to WHW), including its subsequent amendments; b. the programme: the Masters degree programme referred to in Article 7.3a, subsection 1 under b of the Act; c. student: anyone enrolled at Delft University of Technology (as a student or extraneus) for purposes of education and/or for taking the examinations and interim examinations that are part of the programme; d. practical training: practical exercise as referred to in Article 7.13, subsection 2 under d of the Act, in one of the following forms: writing a thesis; writing a paper/completing an assignment, project or technological design; completing a design or research assignment; conducting literature study; completing a work placement; taking part in fieldwork or an excursion; conducting tests and experiments; or participating in another educational activity focused on the attainment of a particular skill. e. interim examination: a test of a students knowledge, insight and skills with regard to a particular unit of study, and the assessment of this examination by at least one examiner appointed for that task by the examinations board. f. examination: test used by the examinations board to establish whether all interim examinations that are part of the propedeuse (i.e. first year), bachelor or master phases have been successfully completed as specified in Article 7.10 of the Act. g. examinations board: the examinations board as appointed according to Article 7.12 of the Act. h. implementation procedures: the implementation procedures integral to the Course and Examination Regulations and applicable to a specific Masters programme. i. working day: each day from Monday to Friday, with the exclusion of official national holidays. j. course calendar: the publication containing all the specific information appropriate to a specific Masters course guide named in Article 1.
219

Course and examination regulations MSc

k.

examiner: those appointed by the examinations board for the purpose of taking interim examinations in accordance with Article 7.12 of the Act; l. ECTS: credits as specified in the European Credit Transfer System m. The University: Delft University of Technology ARTICLE 3 OBJECTIVE OF THE MASTERS PROGRAMME IN APPLIED EARTH SCIENCES This Masters programme is intended to achieve the following objective: 1. educate students to a Master in Applied Earth Sciences , regarding the educational goals as formulated in article 5. 2. admit students to continue their education as a PhD in science. ARTICLE 4 EXIT QUALIFICATIONS OF THE MASTERS PROGRAMME IN APPLIED EARTH SCIENCES The Masters programme in Applied Earth Sciences has the following exit qualifications: Graduates will: 1. be capable of drawing on a broad and deep scientific knowledge to perform their work in an analytical fashion; 2. be able to synthesise knowledge and to solve complex problems in a creative way; 3. have the qualities needed for employment in circumstances that require sound judgement, personal responsibility and initiative, in complex and unpredictable professional environments; 4. be able to assume leading roles (including management roles) in companies and research organisations, and be able to contribute to innovation; 5. be able to work in an international environment, showing social and cultural sensitivity and demonstrating language and communication abilities, which will in part have been acquired through experience of team work and any study periods abroad; 6. have an awareness of any possible ethical, social, environmental, aesthetic and economic implications of their work, to which they will act appropriately; 7. have an awareness of their need to update their knowledge and skills. Graduates will also have a command of the following competencies: Domain and subjectspecific skills and competencies that include 1. the core knowledge and understanding required in the field of Applied Earth Sciences; 2. knowledge of the methods and technical practice in this field of study; 3. relevant theoretical knowledge and methods, including modelling; 4. advanced knowledge of specific areas, depending on their chosen specialization; 5. the specific attitude and way of thinking required in the specific subjects of their field of specialization; 6. an awareness of the connections between their field and other disciplines, and the ability to engage in interdisciplinary work. ARTICLE 5 FULL-TIME AND PART-TIME COURSE FORMATS The Masters programme will be provided only on a full-time basis ARTICLE 6 ADMISSION TO THE MASTERS PROGRAMME 1. Admission to this programme will be granted to students in possession of a degree issued for the Bachelors programme in all fields issued by the TU Delft. 2. Students who are not graduates of the course specified in paragraph 1 but who are in possession of a confirmation of admission provided by the faculty will be eligible for admission. 3. To obtain confirmation of admission, a BSc student Applied Earth Sciences must satisfy the following criteria: Posses the Propdeuse diploma Applied Earth Sciences and have a minimum of 105 dutch credit points (150 ECTS credits) and have enough knowledge to attend mastercourses. 4. If so requested by a student who is not in possession of the Bachelors degree as specified in paragraph 1, the examinations board may depart from paragraph 1 by allowing that
220

Course and examination regulations MSc

student to attend parts of the Masters programme ARTICLE 7 - LANGUAGE 1. English shall be the language used for all teaching and examinations. 2. In certain cases, the Dean may depart from paragraph 1 by giving permission, after consulting the students, for teaching to take place in Dutch: 3. if this is necessitated either by the specific nature of the organisation, the quality of the course, or the students origins and backgrounds. 4. If a student asks to be allowed to take one component, or several components, of an examination in a language other than English, the terms of the regulations and the guidelines of the examinations board will be applicable.

Section 2

COMPOSITION OF THE MASTER'S PROGRAMME AND THE FINAL EXAMINATION

ARTICLE 8 1. The composition of the teaching programme is laid down in the implementation procedures. 2. The examination for a Masters Degree is an integral part of the programme. The study load for this examination totals 84 credits (120 ECTS).

Section 3

INTERIM EXAMINATIONS

ARTICLE 9 THE NUMBER, PERIOD AND FREQUENCY OF INTERIM EXAMINATIONS 1. a. The course shall provide at least two opportunities per year to sit interim examinations: - the first shall follow immediately after the teaching period in which the relevant component was taught and completed; - the second shall be given at the end of one of the other teaching period or otherwise in the August resit period. b. The interim examinations referred to under a. shall be held as indicated for the unit of study concerned in the timetable for the current academic year. At the beginning of each academic year, a timetable specifying the dates and times of written interim examinations shall be drawn up and published. Three weeks before each exam period the definite schedule will be published. 2. In the event that a course component is not taught within the faculty itself, and that there is therefore no indication of the number of times it is possible to sit an interim examination as referred to in paragraph 1, the course and examination regulations of the relevant faculty or degree program will be applicable, provided no decision to the contrary has been taken by the examinations board. 3. Notwithstanding the provisions of the first clause under 1a, at least two opportunities shall be given per year to take an interim examination in a course component that has not been taught in that year. 4. In certain cases the examinations board may, in a students favour, allow departures from the specified number of times that an interim examination can be sat. ARTICLE 10 THE ORDER OF INTERIM EXAMINATIONS The implementation procedures shall specify the order in which the interim examinations will be taken, or in which students are to participate in practical training. ARTICLE 11 THE PERIOD OF VALIDITY OF INTERIM EXAMINATIONS 1. Students who have interrupted their studies, or who have delayed their studies for other reasons, shall resit any component they passed more than ten years ago. 2. If they so decide, the examinations board may, in a students favour, depart from the provisions of paragraph 1.
221

Course and examination regulations MSc

ARTICLE 12 THE FORM OF THE INTERIM EXAMINATIONS, AND THE METHOD OF TESTING 1. The interim examinations are set as specified in the implementation procedures. Practical skills are tested during the hours allocated for practical training. 2. If no specification is made of the way in which an interim examination can be taken, because that examination applies to a unit of study that is not taught within the faculty, and because it involves a unit of study that is not specific to students taking part in a programme administered by the Faculty of Civil Engineering and Geosciences, the relevant conditions in the Course and Examination Regulations shall be applicable. Each year, the examinations board under which the interim examination falls shall determine the way in which the interim examination is to be taken. 3. The appointed examiner may depart from the provisions of paragraphs 1 and 2 in a students favour. 4. Each student with a physical or sensory disability shall be given the opportunity to take all interim examinations and practical training in a way that, to the greatest possible extent, is adapted to the disability in question. Under this facility, the form or length of the interim examinations shall be adapted to the individual situation, or practical aids shall be made available. 5. The facilities specified in the previous paragraph should be requested by the student concerned within five weeks of the start of the course. This request should be accompanied by a medical certificate issued no more than one year previously by a doctor, psychologist or student counsellor. All requests involving dyslexia should be backed by a recognised dyslexia testing body. 6. Per year, the form in which each interim examination is to be taken shall be specified in the course calendar under the unit of study concerned. 7. In case an exam will be taken by more than 1 examinator, the exam committee will check that both examinators judge the exam according to the same standards and if necessary they will point the responsible examinator. ARTICLE 13 ORAL INTERIM EXAMINATIONS 1. Unless otherwise determined by the examinations board, no oral interim examination shall involve more than a single student at the same time. 2. All oral interim examinations are public, unless, in exceptional circumstances, the examinations board or the individual examiner decide otherwise, or if the student has submitted an objection. ARTICLE 14 THE ESTABLISHMENT AND NOTIFICATION OF RESULTS 1. Immediately after taking an oral interim examination, the examiner shall announce the result, and issue the student with the relevant written notification. 2. As soon as possible after a written interim examination, and always within a maximum of 10 working days, the examiner shall declare the results. The examiner shall provide the facultys student administration office with the necessary details. Paying all due attention to the privacy of individual students, the student administration office shall take responsibility for the registration, publication and reporting of the results within 15 working days of the interim examination. In case the examiner is not able to declare the results in time, he has to inform the student administration office so they can inform the students about the reason of the delay. 3. If an interim examination is taken neither in writing nor orally, but in another form, the examinations board shall decide in advance on the way in which students will be notified of the results, and of the period within which this will occur. 4. When students are provided with written notification of the results of an interim examination, it shall at all times be made clear that they have the right to inspect the relevant examination documents (as defined in Article 15), and that they have the right to appeal to the examination appeals board. ARTICLE 15 CANDIDATES RIGHT TO INSPECT THEIR EXAMINATION DOCUMENTS 1. For at least one month after the results of a written examination have been announced, it
222

Course and examination regulations MSc

shall be possible for students to inspect their examination and its assessment. After a request for inspection has been received, the student concerned shall be provided, at cost price, with a copy of the relevant work. At the student's request, he/she will be provided with a copy of the relevant work at cost price. 2. During the period specified in paragraph 1, it is possible for all interested parties to inspect the questions and assignments of the relevant interim examination, and also the norms whereby assessment took place. 3. The examinations board may specify that inspection of examination documents will take place at a predetermined place at no fewer than two predetermined times. The place and dates shall be stated on the list of results. If a student can demonstrate that, due to forces beyond his or her control, it was impossible to be present at the predetermined place and time, a new opportunity shall be provided; if possible, this shall fall within the period specified in paragraph 1. ARTICLE 16 OPTIONS FOR DISCUSSING THE RESULTS OF AN INTERIM EXAMINATION 1. As soon as possible after the results of an interim examination have been announced, student or examiner may take an initiative towards discussing the examination, and to explaining its assessment. 2. For a period of one month, starting on the day following the announcement of the results, a student who has taken a written interim examination may apply to the relevant examiner to discuss the work in question. This discussion shall follow at a place and time specified by the examiner, and always within a reasonable period. 3. If, for whatever reason, the examinations board organises a collective discussion after an interim examination, there are only two cases in which a student may submit a request of the type specified in the previous paragraph: either a. by being present at the collective discussion and by simultaneously providing the motive for the request; or b. when, due to circumstances beyond his or her control, it was impossible to attend the collective discussion. 4. The conditions of the previous paragraph shall also apply if the examinations board or the examiner provides the student with an opportunity to compare his or her answers with standard answers. 5. The examinations board may, in a students favour, allow deviations from the stipulations of paragraphs 3 and 4.

Section 4

EXEMPTION FROM INTERIM EXAMINATIONS

ARTICLE 17 EXEMPTION FROM INTERIM EXAMINATIONS OR PRACTICAL EXERCISE 1. The examinations board can grant students exemption from one or more interim examinations or practical exercises, if they have satisfied the examiners either with regard to earlier interim examinations, or with regard to Higher Education examinations, or with regard to knowledge and skills acquired outside higher education. However, this is possible only if they satisfy at least one of the following conditions: a : the interim examination involved a unit of study that, in terms of content and study load, was equivalent to a comparable university course in the Netherlands or beyond, or at an institute of professional education (i.e. HBO institute/hogeschool) in the Netherlands. b: the student can provide proof of knowledge or experience acquired either during a course provided somewhere other than at a Dutch institute of professional education, or otherwise during activities conducted in another context. 2. If the relevant examiner has made a fully motivated proposal to this effect, the examinations board may grant exemption from an interim examination.

Section 5

THE MASTERS EXAMINATIONS

223

Course and examination regulations MSc

ARTICLE 18- -PERIODS AND FREQUENCY OF EXAMINATIONS 1. An opportunity to take the Masters examination shall be provided at least three times a year. In a meeting held before the start of the academic year, the examinations board shall establish the dates on which the examinations are to be held. These shall be published in the course calendar for the programme and year in question. 2. All students can apply to take the examinations as soon as they have fulfilled the conditions of their course, and have provided the student administration office with proof of the course components they have passed. ARTICLE 19 REPORTING ON STUDENTS PROGRESS 1. At least twice a year, each student shall be sent a written report on the progress he or she has made over the preceding period. 2. The report referred to in paragraph 1 shall be composed according to the guidelines established by the Executive Board. 3. The Dean shall be responsible for supervising the progress of all students enrolled on the course. Such supervision shall include an assessment of the options for study that are available to students, both inside the programme and beyond it.

Section 6

PROVISIONS FOR IMPLEMENTATION

ARTICLE 20 MODIFICATION OF THE REGULATIONS 1. These regulations may be modified in a special decision by the Dean. 2. No decision shall be made in respect of the current academic year, unless, by all reasonable definitions, it is unlikely to damage the interests of students. 3. No change in the regulations may negatively affect a previous decision made by the examinations board in respect of a student. ARTICLE 21 TRANSITIONAL RULING 1. In the event that the composition of a teaching programme is modified, or that one of the Articles of the Course and Examination Regulations is changed, the Dean shall decide on a transitional ruling, which shall then be published in the implementation procedures. This will be done before the first of april 2003. 2. In all cases, this transitional ruling shall incorporate the following: a. a ruling on the exemptions that are available on the basis of interim examinations that a student has already passed, b. the number of times that it is still possible to sit for interim examinations under the conditions of the old programme, c. the period for which the transitional ruling will be valid. ARTICLE 22 PUBLICATION OF THE TRANSITIONAL RULING 1. The Dean shall take responsibility for publicising the following in an appropriate fashion: the transitional ruling defined in Article 21, and the implementation procedures and the changes to it. 2. The Course and Examination Regulations and the implementation procedures for each course shall be incorporated in the Course Guide for Applied Earth Sciences and on the website. ARTICLE 23 DATE OF COMMENCEMENT These regulations shall come into force on 1 September 2002.

224

Course and examination regulations MSc

11.7 Implementation procedures for the teaching and examination regulations appropriate to the Masters programmes
ARTICLE 1 USE OF SEMESTERS The Masterprogramme will be scheduled by using the semestersystem as defined by Delft University. ARTICLE 2 COMPOSITION OF THE COURSE PROGRAMME The composition of the Masterprogrammes 2002-2003 is stated in the Course Calendar 20022003 (chapter 7 and 9) ARTICLE 3 - COMPOSING FLEXIBLE STUDY PROGRAMMES 1. Students may themselves compose an individual study programme that will lead to an examination. This programme must consist, either in full or for the greater part, of units of study which are taught on the course they are attending, and may be supplemented with units taught on other courses or at other universities. 2. Each student desiring to compose a programme of the sort referred to in paragraph 1 shall submit his or her own proposal, motivating it in full, for the approval of the relevant examinations board, i.e. at the beginning of the Masters programme. ARTICLE 4 - PROCEDURE FOR APPROVING FLEXIBLE STUDY PROGRAMMES No less than two months before they intend to start on a flexible study programme, all students must submit their proposals for their choices of one or more units of study (as referred to in Article a) for approval by the examinations board. Each proposal must be accompanied by a clearly argued motivation. 1. Any decision not to approve the proposal shall be motivated by the examinations board after the student in question has been given the opportunity of a hearing. 2. The examinations board shall decide within twenty working days of receiving the application, or, if the application is submitted during an academic holiday, no more than ten working days after this holiday has ended. 3. The examinations board can adjourn its decision for no more than ten working days. The student shall be given written notification of such adjournment within the twenty-working-day period referred to in the first sentence of paragraph 3. 4. The student shall receive written notification of the decision without delay. ARTICLE 5 - TECHNOLOGY IN SUSTAINABLE DEVELOPMENT AS AN OPTION FOR SPECIALISATION. 1. Students who start their project work and have met the criteria for this phase of their studies may choose to focus on Technology in Sustainable Development. 2. If the focus on Technology in Sustainable Development is to be entered on a students diploma supplement, the following units of study must, at minimum, have been attended: a) a colloquium in sustainable development worth at least two credits (3 ECTS) b) four units provided by the faculty or elsewhere within the TU Delft, each representing no fewer than two credits (3 ECTS); these shall be chosen from the following clusters: - Design, Analysis and Tools (General) - Design, Analysis and Tools (per discipline) - Organisation - Policy and society Further information on the available units of study can be obtained from the lecturer in sustainable development. c) research worth at least 25 credits (37.5 ECTS)as specified in the course calender shall be devoted to sustainable development. The contact shall test the problem formulation of the graduation assignment, and also the influence it has had on the extent to which sustainable development was integrated into the assignment. The contact shall determine whether the theme of sustainable development has been sufficiently integrated into the problem
225

Course and examination regulations MSc

formulation, the execution of the project and the project report. ARTICLE 6 - PARTICIPATION IN THE PROJECT TU DELFT HELPS REDUCE THE SHORTAGE OF TEACHERS Within the framework of the project TU Delft helps reduce the shortage of teachers in Dutch pre-university education, students can take part in the course TU Delft/Teachers for schools. This course comprises two parts, a preparatory course and a supervision phase. The total course leads to the award of six credits (9 ECTS), which should be allocated within the elective subjects. ARTICLE 7- THESIS PROJECT AGREEMENTS Obligation to formulate agreements between the thesis supervisor and the student on the supervision of the thesis project. The thesis protocol is a supplement to the regulations and rules of the exam committee. ARTICLE 8 - ARRANGEMENTS COVERING THE TRANSITION FROM AN OLD TO A NEW STUDY PROGRAMME. 1. The transition rules are valid for all students who have started their studies Applied Earth Sciences before September 2, 2002. 2. Two exams (in old style) will be offered for courses which will not be part of a new program anymore or for courses which have been changed substantially. 3. Students should follow the program belonging to a nominal study program. In case you have a delay in your study progress and you can not take courses which belonged to your program then you have to request the regulator of your MSc course to define a contract in which is stated which new courses replace former courses. The student administration needs to have a copy of this contract. Laid down by the Dean of the Faculty d.d. july, 4th 2002, after the approval of the facultys Student Council d.d. july 4th 2002, and after considering the recommendations provided by the Course committee on june 3 rd 2002.

226

Course and examination regulations MSc

11.8

Regels en richtlijnen van de examencommissie van de Masteropleiding Technische Aardwetenschappen

ARTIKEL 1 - TOEPASSINGSGEBIED Deze regels en richtlijnen zijn van toepassing op de tentamens en de examens in de masteropleiding op het gebied van Technische Aardwetenschappen, hierna te noemen: de opleiding. ARTIKEL 2 - BEGRIPSOMSCHRIJVINGEN 1. In deze regels en richtlijnen wordt verstaan onder onderwijs- en examenregeling (OER) de geldende onderwijs- en examenregeling bedoeld in artikel 7.12 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek(WHW): 2. De overige in deze Regels voorkomende begrippen hebben dezelfde betekenis als in de OER en in de WHW. ARTIKEL 3 - DAGELIJKSE GANG VAN ZAKEN De examencommissie bestaande uit tenminste vijf leden, wijst uit haar midden de voorzitter en de secretaris aan. De voorzitter is belast met de behartiging van de dagelijkse gang van zaken van de commissie . Binnen de examencommissie zijn de regelaars belast met de behartiging van de dagelijkse gang van zaken binnen het onder hun cordinatie vallende deel van het examenprogramma. ARTIKEL 4 AAMMELDING TENTAMENS 1. De aanmelding voor tentamens geschiedt bij de examenadministratie van de opleiding door invoering van data in het tentamen-aanmeldsysteem, dan wel bij het niet inwerking zijn daarvan door overhandiging of inzending van een daartoe door de examenadministratie beschikbaar gesteld formulier, uiterlijk tot 10 werkdagen voor het tentamen. 2. In bijzondere gevallen kan de examencommissie afwijken van de aanmeldings-termijn, zoals vermeld in de leden 1 en 4 van dit artikel, mits ten gunste van de student. 3. Alleen die studenten die op de door tentamenaanmeldsysteem of door een eventueel als alternatief gehanteerd systeem, geproduceerde aanmeldingslijst staan geregistreerd, worden toegelaten tot het tentamen. 4. Indien een student meent zich op overmacht te kunnen beroepen, dient hij zich uiterlijk twee werkdagen voor de dag van het tentamen tot de examencommissie te wenden. Door het overleggen van een door of namens de examencommissie verklaring van aantoonbare overmacht kan hij alsnog worden toegelaten tot het tentamen. ARTIKEL 5 DE ORDE TIJDENS EEN TENTAMEN 1. De examencommissie c.q. de aangewezen examinator draagt er zorg voor, dat ten behoeve van de schriftelijke tentaminering surveillanten worden aangewezen die namens en onder verantwoordelijkheid van de examencommissie erop toezien dat het tentamen in goede orde verloopt. 2. De student is verplicht zich op verzoek van of vanwege de examencommissie te legitimeren met het bewijs van inschrijving van de TU Delft (campuscard). 3. Aanwijzingen van de examencommissie c.q. de examinator of surveillant die voor de aanvang van het tentamen zijn gepubliceerd, alsmede aanwijzingen die tijdens het tentamen en onmiddellijk na afloop daarvan worden gegeven, dienen door de student te worden opgevolgd. 4. Een student die niet voldoet aan het bepaalde bij of krachtens het tweede en derde lid kan door de examencommissie c.q. de examinator worden uitgesloten van verdere deelname. De uitsluiting heeft tot gevolg dat geen uitslag van het betreffend tentamen wordt vastgesteld. Voordat de examencommissie hiertoe besluit stelt zij de student in de gelegenheid te worden gehoord. 5. De duur van het tentamen is zodanig dat studenten, naar redelijke maatstaven gemeten, voldoende tijd hebben om de vragen te beantwoorden.
227

Course and examination regulations MSc

6. De tentamenopgaven mogen door de studenten na afloop van het tentamen worden meegenomen. Een uitzondering op deze regel geldt voor tentamens waarbij de opgaven en antwoorden tezamen dienen te worden ingeleverd. 7. De tentamenruimte mag niet eerder worden betreden dan na toestemming van de surveillant. 8. Binnen een half uur na de officile aanvang van het tentamen is het de kandidaten niet toegestaan de zaal te verlaten. In dringende gevallen kan na dit half uur toestemming worden gegeven de tentamenruimte tijdelijk te verlaten. Niet meer dan n persoon tegelijk mag afwezig zijn. 9. Documentenkoffers, tassen, mobiele telefoons e.d. mogen niet naar de tentamenzaal worden meegenomen. 10. Kandidaten dienen zelf voor schrijf-, reken- en tekenmateriaal te zorgen. Uitwerk- en kladpapier is evenwel aanwezig. 11. Indien bij een bepaald tentamen het gebruik van een rekentuig noodzakelijk is, dient een dergelijk apparaat te voldoen aan de door de docent opgegeven maximum mogelijkheden; programmeerbaar rekentuig is in het algemeen niet toegestaan. (Tentamenopgaven dienen in het algemeen zo te worden opgesteld dat deze met eenvoudig rekentuig kunnen worden uitgevoerd. Studenten mogen geen voordeel behalen met complexe rekentuigen.) 12. De tekst van de tentamenuitwerkingen mag niet met potlood worden geschreven (tenzij daartoe van tevoren door de docent toestemming is gegeven). 13. Tijdens de tentamenzitting mogen geen boeken, dictaten etc. worden geraadpleegd (tenzij daartoe van tevoren door de docent toestemming is gegeven). 14. Indien door een surveillant fraude wordt geconstateerd, wordt gehandeld conform artikel 7, lid 2 van deze regeling. 15. Alvorens de tentamenzaal definitief te verlaten (niet eerder dan een half uur na aanvang van de tentamenzitting) dient de kandidaat ten minste het voorblad van de uitwerking, voorzien van naam en studienummer, aan de surveillant te overhandigen. 16. De surveillant geeft voor aanvang van het tentamen aanwijzingen over hoe te handelen indien de kandidaat het tentamen voortijdig meent te moeten afbreken. 17. Studenten die menen in aanmerking te kunnen komen voor een afwijkende tentaminering dienen, conform het bepaalde in artikel 12 lid 4 en 5 van de OER 7 , een met redenen omkleed verzoekschrift in bij de voorzitter van de examencommissie. ARTIKEL 6 - FRAUDE 1. Onder fraude wordt verstaan het handelen van een student dat erop is gericht het vormen van een juist oordeel omtrent zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk te maken. 2. In geval van fraude als bedoeld in het eerste lid van dit artikel tijdens het afleggen van een tentamen kan de examencommissie de student uitsluiten van het tentamen. 3. De beslissing inzake uitsluiting wordt genomen naar aanleiding van het verslag van de surveillant van de door hem geconstateerde fraude. 4. In spoedeisende gevallen kan een surveillant namens de examencommissie tot uitsluiting beslissen. De examencommissie draagt er zorg voor dat het in het derde lid bedoelde verslag terstond na afloop van het tentamen op schrift wordt gesteld en in afschrift aan de student wordt verstrekt. 5. De student kan binnen 20 werkdagen aan de examencommissie verzoeken de uitsluiting ongedaan te maken. Bij dit verzoek voegt hij een afschrift van het verslag, bedoeld in het vierde lid van dit artikel, en desgewenst zijn schriftelijk commentaar daarop. 6. Voordat de examencommissie een beslissing neemt op een verzoek, als bedoeld in het vijfde lid van dit artikel, stelt zij de student en de examinator in de gelegenheid te worden gehoord. 7. De examencommissie beslist binnen 30 werkdagen na ontvangst van het verzoek om de uitsluiting ongedaan te maken. 8. Een uitsluiting heeft tot gevolg, dat geen uitslag wordt vastgesteld voor het in het tweede lid
7

Model-oer masteropleiding

228

Course and examination regulations MSc

van dit artikel bedoelde tentamen. 9. In geval van fraude kan de examencommissie de student voorwaardelijk of onvoorwaardelijk voor de termijn van ten hoogste n jaar het recht ontnemen om tentamens en examens af te leggen. ARTIKEL 7 - MAATSTAVEN De examencommissie c.q. de examinator neemt bij de beslissingen, die hij/zij moet nemen, tot richtsnoer de volgende maatstaven en weegt bij strijdigheid het belang van hanteren van de ene maatstaf tegen dat van de andere af: a. het behoud van kwaliteits- en selectie-eisen van een tentamen; b. doelmatigheidsniveau, onder meer tot uitdrukking komend in een streven om tijdverlies voor studenten, die goede voortgang met de studie maken bij de voorbereiding van een examen of examenonderdeel zoveel mogelijk te beperken. c. bescherming tegen zichzelf van de student die een te grote studielast op zich wil nemen; d. mildheid ten opzichte van studenten die door omstandigheden, buiten hun schuld, in de voortgang van hun studie vertraging hebben ondervonden. ARTIKEL 8 VRAGEN EN OPGAVEN 1. De vragen en opgaven van het tentamen gaan de tevoren bekend gemaakte bronnen, waaraan de tentamenstof is ontleend, niet te boven. Uiterlijk een maand voor het afnemen van het tentamen wordt de omvang van de te tentamineren stof bekend gemaakt. 2. De vragen en opgaven van het tentamen zijn zo evenwichtig mogelijk verspreid over de examenstof. 3. Het tentamen representeert de onderwijsdoeleinden naar inhoud en vorm. 4. De vragen en opgaven zijn duidelijk en ondubbelzinnig. 5. Geruime tijd voor het afnemen van het desbetreffende tentamen maakt de examencommissie resp. de examinator bekend op welke wijze uitvoering wordt gegeven aan het bepaalde in artikel 12 van de OER, met betrekking tot de wijze waarop het tentamen wordt afgelegd. 6. Geruime tijd voor het schriftelijk tentamen stelt de examencommissie of examinator de studenten die daaraan deel willen nemen, in de gelegenheid kennis te nemen van een schriftelijke proeve van een dergelijk tentamen, evenals de modelbeantwoording en de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. ARTIKEL 9 - BEOORDELING 1. Op de cijferlijst staan de voor de vereiste examenonderdelen behaalde beoordelingen vermeld. De examencommissie/examinatoren dragen er zorg voor dat op de lijst het cijfer 5,5 niet voorkomt. Wanneer een examenonderdeel meer dan nmaal is afgelegd geldt het hoogst behaalde cijfer. Een cijferlijst kan de volgende soorten beoordelingen bevatten: 1. Cijfers vastgesteld door docenten van andere opleidingen van de TU Delft. 2. Cijfers vastgesteld door docenten van de opleiding Technische Aardwetenschappen; indien een examenonderdeel in twee of meer delen is onderverdeeld kan het eindcijfer eerst vastgesteld worden wanneer ieder van deze delen met een cijfer 5.0 of hoger is gewaardeerd. Afronding van de deelcijfers dient op 0.1 punt te geschieden. 3. Voldoende-beoordelingen (op de cijferlijst met V aangeduid) van bepaalde examenonderdelen (zoals excursies, praktische oefeningen en praktisch werk), voor zover deze niet met een cijfer zijn gewaardeerd. 4. Vrijstellingen (op de cijferlijst met VR aangeduid). 2. De beoordeling van de cijferlijst tijdens de examenzitting 1. Bij het beoordelen van een examinandus door de betreffende examencommissie worden incomplete cijferlijsten buiten beschouwing gelaten. 2. Een student zal slagen voor een examen indien hij een complete cijferlijst met voldoende eindcijfers (6 of hoger) of vrijstellingen heeft. 3. Een student zal voor andere examens dan het afsluitende examen ook slagen indien
229

Course and examination regulations MSc

zijn cijferlijst aan de volgende voorwaarden voldoet: a. de complete cijferlijst bevat als laagste eindcijfer n 5; het gemiddelde van de eindcijfers dient dan tenminste 6,00 te bedragen; b. de complete cijferlijst bevat als laagste eindcijfers twee 5-en; het gemiddelde van de eindcijfers dient dan tenminste 6,50 te bedragen. 4. De regelaar formuleert bij wijze van voorstel aan de examencommissie de uitslag van het examen van de examinandus. 5 De examencommissie is niet gehouden een examinandus af te wijzen die door bijzondere omstandigheden niet aan de in dit artikel genoemde eisen voldoet. In zo'n geval motiveert de examencommissie zijn beslissing schriftelijk. 6 In geval een student zoveel vrijstellingen heeft dat het aantal studiepunten per studiejaar minder dan 21 bedraagt, is het volgende van toepassing: Een specifieke exameneis ten aanzien van de jaarprogrammas (1e MSc-jaar) van een vrij programma is: indien een jaarprogramma uit minder dan 21 studiepunten bestaat (omdat de student vrijstellingen heeft gekregen) is n 5 (eindcijfer) toegestaan, ongeacht het gemiddelde. Indien een jaarprogramma uit 21 of meer studiepunten bestaat zijn twee 5-en (eindcijfers) toegestaan mits het rekenkundig gemiddelde 6,50 bedraagt. ARTIKEL 10 VASTSTELLING EXAMENUITSLAGEN 8 1. Uitslagen van stemmingen van de examencommissie geschieden bij gewone meerderheid van stemmen. 2. Staken de stemmen, dan geeft de stem van de voorzitter van de examencommissie de doorslag, tenzij het schriftelijke stemmingen betreft. 3. Staken de stemmen bij een schriftelijke stemming, dan vindt eenmaal herstemming plaats; staken de stemmen weer, dan is het voorstel waarvoor wordt gestemd verworpen. ARTIKEL 11 MET LOF 1. Een student kan voor het masterexamen het predikaat "met lof" verkrijgen indien de examencommissie daartoe besluit en aan de volgende voorwaarden is voldaan: a. het gemiddelde van de in de uitvoeringsregeling genoemde onderdelen voor het masterexamen is minimaal een 8 en de lijst bevat geen cijfers lager dan een 6 b. de studieduur van de masteropleiding van de betrokkene bedraagt ten hoogste 2 jaar. c. het cijfer voor het afstudeerwerk is minimaal een 8. d. door de examinatorvan het afstudeerwerk is een met lof voorstel ingediend. 2. Bij het bepalen van de studieduur als bedoeld in lid 1 wordt in ieder geval rekening gehouden met studievertraging door omstandigheden die een student in aanmerking doen komen voor een ondersteuning volgens de Regeling Financile Ondersteuning Studenten (RFOS) De examencommissie is te allen tijde gerechtigd een besluit te nemen over het predikaat "met lof" in gevallen die niet aan het bovenstaande voldoen.

4.

ARTIKEL 12 GETUIGSCHRIFTEN EN VERKLARINGEN 1. Ten bewijze dat het examen met goed gevolg is afgelegd, wordt door de examencommissie een getuigschrift uitgereikt. Het getuigschrift wordt getekend door de voorzitter en de secretaris van de examencommissie. 2. a. Op het getuigschrift als bedoeld in lid 1 wordt vermeld welke onderdelen het examen heeft omvat en, in voorkomende gevallen, welke bevoegdheid daaraan is verbonden. b. Bij het getuigschrift wordt zowel een Nederlandstalige als een Engelstalige cijferlijst verstrekt. 3. In geval de gexamineerde tijdens het afleggen van de studieonderdelen blijk heeft
8

M.b.t. de termijn voor de bekendmaking van de uitslag van tentamens wordt verwezen naar artikel 14 van de model-oer masteropleiding

230

Course and examination regulations MSc

4.

gegeven van uitzonderlijke bekwaamheden kan dit op het getuigschrift worden vermeld met de woorden met lof. In deze regeling (artikel 11) wordt aangegeven aan welke voorwaarden de student moet voldoen. De student die meer dan n tentamen met goed gevolg heeft afgelegd en aan wie, bij het verlaten van de universiteit, geen getuigschrift als bedoeld in lid 1 kan worden uitgereikt, ontvangt op zijn verzoek een door de desbetreffende examencommissie afgegeven verklaring.

ARTIKEL 13 - GOEDKEURINGSPROCEDURE 1. Een verzoek tot goedkeuring als bedoeld in artikel 7.3 lid 4 van de WHW (vrij studieprogramma) wordt door de student op een zodanig tijdstip ingediend, dat goedkeuring redelijkerwijs kan worden gegeven voor het afleggen van het eerste tentamen, de termijnen waarbinnen de examencommissie beslist (zie artikel 15, lid 1) in acht nemend. Het verzoek gaat vergezeld van een duidelijke motivatie en, waar mogelijk, van stukken die het verzoek ondersteunen. 2. Een verzoek tot goedkeuring als bedoeld in artikel 10, lid 2 van de OER wordt geacht door de student te zijn gedaan door zich voor een dergelijk tentamen aan te melden. Dit laat onverlet de eventueel in de OER of de uitvoeringsregeling opgenomen eisen met betrekking tot de volgorde van afleggen van tentamens. 3. Een verzoek tot vrijstelling voor een tentamen of een praktische oefening als bedoeld in artikel 17 van de OER wordt door de student bij de examinator ingediend. Een besluit hierover wordt door de examencommissie genomen na advies van de studieadviseur. De termijnen waarop beslissingen worden genomen staan in artikel 14, lid 2 van deze Regels en Richtlijnen. 4. Een verzoek om af te wijken van het te volgen studieprogramma zoals voorgeschreven in de uitvoeringsregeling wordt door de student op een zodanig tijdstip ingediend, dat goedkeuring redelijkerwijs gegeven kan worden voor het afleggen van het eerste afwijkende tentamen, de termijnen waarbinnen de beslist (zie artikel 13, lid 1), in acht nemend. 5. Een besluit goedkeuring te onthouden aan een verzoek als in lid 1, 3 en 4 van dit artikel, wordt door de examencommissie gemotiveerd genomen, nadat de student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. De student kan zich voor raad en advies laten bijstaan door de studieadviseur. 6. De student wordt van het besluit onverwijld schriftelijk in kennis gesteld. Indien de desbetreffende examencommissie niet binnen de termijn dan wel de verdaagde termijn, heeft beslist, wordt de goedkeuring geacht te zijn verleend. ARTIKEL 14 - TERMIJNEN 1. Over een verzoek als in artikel 13, lid 1 of lid 4 wordt beslist binnen 40 werkdagen na ontvangst van het verzoek of, indien het verzoek is ingediend tijdens een academische vakantie, dan wel binnen een periode van drie weken voorafgaande aan een academische vakantie, binnen 40 werkdagen na afloop daarvan. De examencommissie kan de beslissing voor ten hoogste 10 werkdagen verdagen. Van de verdaging wordt, voor de afloop van de in de eerste volzin genoemde termijn, schriftelijk mededeling gedaan aan de student. 2. Op een verzoek als in artikel 13 lid 3 is het gestelde in het voorgaande lid van toepassing, met dien verstande dat de termijn ingaat op het moment dat het advies van de studieadviseur is ingediend. het advies wordt uiterlijk10 dagen na ontvangst van het verzoek van de student, door de studieadviseur bij de examencommissie ingediend. ARTIKEL 15 ADMINISTRATIE EN REGISTRATIE 1. De onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding draagt zorg voor de registratie van de uitslagen van examens en examenonderdelen en alle overige gegevens betreffende de voortgang van de studie van de individuele student. Deze administratie registreert tevens de contracten die door de student met een regelaar zijn afgesloten, de vrijstellingen, de verklaringen en de getuigschriften die aan de student zijn verleend. 2. Mededelingen omtrent de per student geregistreerde gegevens doet deze administratie uitsluitend aan de betrokken student, aan leden van de examencommissie, aan
231

Course and examination regulations MSc

examinatoren, aan de studieadviescommissie, aan de studieadviseur, aan overige functionarissen van de faculteit die belast zijn met het onderwijs of de begeleiding van de betrokken student, aan de Centrale Studentenadministratie, aan de studentendecaan en aan het College van Beroep van de Examens. ARTIKEL 16 - TENTAMENTIJDSTIPPEN 1. Schriftelijke tentamens worden afgenomen volgens een rooster dat aan het begin van het cursusjaar wordt gepubliceerd. De definitieve tijdstippen van de betreffende tentamenzittingen worden tenminste twee weken voor het begin van een tentamenperiode namens de examencommissie bekend gemaakt. 2. Wijziging van een in het voorgaande lid bedoeld tijdstip vindt uitsluitend plaats in geval van overmacht. 3. Bij de vaststelling van de tijdstippen wordt voorkomen dat tentamens die tot hetzelfde examen behoren gelijktijdig worden afgenomen. 4. Mondelinge tentamens worden op een door de examinator, na overleg met de examinandus te bepalen tijdstip afgenomen. 5. Het bepaalde in het voorgaande lid is zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing op tentamens die anders dan schriftelijk of mondeling worden afgenomen. ARTIKEL 17 AANMELDING EN TERUGTREKKING 1. Deelneming aan een schriftelijk tentamen vindt slechts plaats na een formele aanmelding bij de onderwijs- en studentenadministratie. 2. Binnen de opleiding Technische Aardwetenschappen geldt daartoe een opgave via het aanmeldsysteem TAS op uiterlijk de 10e kalenderdag vr de aanvang van de desbetreffende tentamenperiode. 3. De examinator kan een latere aanmelding alsnog accepteren. 4. Deelneming aan een examen vindt slechts plaats na een formele aanmelding op een daartoe bestemd aanmeldingsformulier bij de onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding tenminste 14 dagen vr de desbetreffende vergadering van de examencommissie (zie ook artikel 7, lid 1). 5. De student die zich wenst terug te trekken voor een tentamen of een examen doet daarvan zo spoedig mogelijk opgave aan de onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding. ARTIKEL 18 - NABESPREKING 1. Zo spoedig mogelijk na de bekendmaking van de uitslag van een mondeling tentamen vindt desgevraagd dan wel op initiatief van de examinator een nabespreking plaats tussen de examinator en de gexamineerde. Alsdan wordt de gegeven uitslag toegelicht. 2. Gedurende een termijn van 30 dagen, die aanvangt op de dag na de bekendmaking van de uitslag van een anders dan mondeling afgenomen tentamen kan de gexamineerde aan de desbetreffende examinator om een nabespreking verzoeken. De nabespreking vindt plaats op een door de examinator te bepalen plaats en tijdstip. 3. Indien door de examinator een collectieve nabespreking wordt georganiseerd, kan de gexamineerde een verzoek als bedoeld in het vorige lid pas indienen indien hij bij de collectieve nabespreking aanwezig is geweest en zijn verzoek motiveert, of indien hij door overmacht verhinderd is geweest bij de collectieve nabespreking aanwezig te zijn. 4. Het bepaalde in het derde lid is van overeenkomstige toepassing, indien de examinator aan de gexamineerde de gelegenheid biedt om zijn uitwerking te vergelijken met modelantwoorden. ARTIKEL 19 VERSLAGEN EN SCRIPTIES De voor het afleggen van examenonderdelen en van examens vereiste verslagen dienen tijdig voor een examenzitting te worden ingeleverd. Scripties en nevenscripties dienen tenminste een maand voor de examenzitting te worden ingeleverd; de regelaar heeft de vrijheid deze inleveringsdatum na overleg met de betrokken student later te stellen.

232

Course and examination regulations MSc

ARTIKEL 20 HET GEBRUIKMAKEN VAN EEN AFWIJKINGSMOGELIJKHEID De examinandus kan de examencommissie verzoeken om alvorens van een in deze regels en richtlijnen geboden afwijkingsmogelijkheid gebruik te maken, de studieadviseur of studentendecaan in de gelegenheid te stellen te dienen van bericht en raad. ARTIKEL 21 - BEROEPSRECHT Tegen beschikkingen van de examencommissie, dan wel van examinatoren alsmede tegen de behandeling ondervonden tijdens het afleggen van een tentamen of examen, staat gedurende 4 weken nadat deze aan de student bekend zijn gemaakt, beroep open bij het College van Beroep voor de examens bedoeld in artikel 7.60 WHW. ARTIKEL 22 - WIJZIGING REGELS EN RICHTLIJNEN Geen wijzigingen vinden plaats die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van studenten hierdoor redelijkerwijs niet worden geschaad. ARTIKEL 24 - INWERKINGTREDING Deze regeling treedt in werking op 1 september 2002.

Vastgesteld door de examencommissie van de masteropleiding Technische Aardwetenschappen op 8 juli 2002

233

Course and examination regulations MSc

11.6 Course and examination regulations Masters degree Applied Earth Sciences
Section 1 GENERAL

ARTICLE 1 SCOPE AND APPLICABILITY OF THESE REGULATIONS 1. These regulations are applicable to teaching and examinations of the Masters degree programme in Applied Earth Sciences at Delft University of Technology, hereafter referred to as the programme. 2. These programmes are conducted under the responsibility of the Faculty of Civil Engineering and Geosciences at Delft University of Technology, hereafter referred to as the faculty. 3. For this programme, implementation procedures are in effect that supplement, and are integral to, these Course and Examination Regulations. 4. The Course and Examination Regulations and the implementation procedures are laid down by the Dean. ARTICLE 2 - DEFINITIONS Any terms in these regulations also occurring in the Higher Education and Academic Research Act (WHW) will have the same meaning as that intended by that Act. In these regulations, the following terms shall be understood as follows: a. the Act: the Higher Education and Academic Research Act (abbreviated in Dutch to WHW), including its subsequent amendments; b. the programme: the Masters degree programme referred to in Article 7.3a, subsection 1 under b of the Act; c. student: anyone enrolled at Delft University of Technology (as a student or extraneus) for purposes of education and/or for taking the examinations and interim examinations that are part of the programme; d. practical training: practical exercise as referred to in Article 7.13, subsection 2 under d of the Act, in one of the following forms: writing a thesis; writing a paper/completing an assignment, project or technological design; completing a design or research assignment; conducting literature study; completing a work placement; taking part in fieldwork or an excursion; conducting tests and experiments; or participating in another educational activity focused on the attainment of a particular skill. e. interim examination: a test of a students knowledge, insight and skills with regard to a particular unit of study, and the assessment of this examination by at least one examiner appointed for that task by the examinations board. f. examination: test used by the examinations board to establish whether all interim examinations that are part of the propedeuse (i.e. first year), bachelor or master phases have been successfully completed as specified in Article 7.10 of the Act. g. examinations board: the examinations board as appointed according to Article 7.12 of the Act. h. implementation procedures: the implementation procedures integral to the Course and Examination Regulations and applicable to a specific Masters programme. i. working day: each day from Monday to Friday, with the exclusion of official national holidays. j. course calendar: the publication containing all the specific information appropriate to a specific Masters course guide named in Article 1.
219

Course and examination regulations MSc

k.

examiner: those appointed by the examinations board for the purpose of taking interim examinations in accordance with Article 7.12 of the Act; l. ECTS: credits as specified in the European Credit Transfer System m. The University: Delft University of Technology ARTICLE 3 OBJECTIVE OF THE MASTERS PROGRAMME IN APPLIED EARTH SCIENCES This Masters programme is intended to achieve the following objective: 1. educate students to a Master in Applied Earth Sciences , regarding the educational goals as formulated in article 5. 2. admit students to continue their education as a PhD in science. ARTICLE 4 EXIT QUALIFICATIONS OF THE MASTERS PROGRAMME IN APPLIED EARTH SCIENCES The Masters programme in Applied Earth Sciences has the following exit qualifications: Graduates will: 1. be capable of drawing on a broad and deep scientific knowledge to perform their work in an analytical fashion; 2. be able to synthesise knowledge and to solve complex problems in a creative way; 3. have the qualities needed for employment in circumstances that require sound judgement, personal responsibility and initiative, in complex and unpredictable professional environments; 4. be able to assume leading roles (including management roles) in companies and research organisations, and be able to contribute to innovation; 5. be able to work in an international environment, showing social and cultural sensitivity and demonstrating language and communication abilities, which will in part have been acquired through experience of team work and any study periods abroad; 6. have an awareness of any possible ethical, social, environmental, aesthetic and economic implications of their work, to which they will act appropriately; 7. have an awareness of their need to update their knowledge and skills. Graduates will also have a command of the following competencies: Domain and subjectspecific skills and competencies that include 1. the core knowledge and understanding required in the field of Applied Earth Sciences; 2. knowledge of the methods and technical practice in this field of study; 3. relevant theoretical knowledge and methods, including modelling; 4. advanced knowledge of specific areas, depending on their chosen specialization; 5. the specific attitude and way of thinking required in the specific subjects of their field of specialization; 6. an awareness of the connections between their field and other disciplines, and the ability to engage in interdisciplinary work. ARTICLE 5 FULL-TIME AND PART-TIME COURSE FORMATS The Masters programme will be provided only on a full-time basis ARTICLE 6 ADMISSION TO THE MASTERS PROGRAMME 1. Admission to this programme will be granted to students in possession of a degree issued for the Bachelors programme in all fields issued by the TU Delft. 2. Students who are not graduates of the course specified in paragraph 1 but who are in possession of a confirmation of admission provided by the faculty will be eligible for admission. 3. To obtain confirmation of admission, a BSc student Applied Earth Sciences must satisfy the following criteria: Posses the Propdeuse diploma Applied Earth Sciences and have a minimum of 105 dutch credit points (150 ECTS credits) and have enough knowledge to attend mastercourses. 4. If so requested by a student who is not in possession of the Bachelors degree as specified in paragraph 1, the examinations board may depart from paragraph 1 by allowing that
220

Course and examination regulations MSc

student to attend parts of the Masters programme ARTICLE 7 - LANGUAGE 1. English shall be the language used for all teaching and examinations. 2. In certain cases, the Dean may depart from paragraph 1 by giving permission, after consulting the students, for teaching to take place in Dutch: 3. if this is necessitated either by the specific nature of the organisation, the quality of the course, or the students origins and backgrounds. 4. If a student asks to be allowed to take one component, or several components, of an examination in a language other than English, the terms of the regulations and the guidelines of the examinations board will be applicable.

Section 2

COMPOSITION OF THE MASTER'S PROGRAMME AND THE FINAL EXAMINATION

ARTICLE 8 1. The composition of the teaching programme is laid down in the implementation procedures. 2. The examination for a Masters Degree is an integral part of the programme. The study load for this examination totals 84 credits (120 ECTS).

Section 3

INTERIM EXAMINATIONS

ARTICLE 9 THE NUMBER, PERIOD AND FREQUENCY OF INTERIM EXAMINATIONS 1. a. The course shall provide at least two opportunities per year to sit interim examinations: - the first shall follow immediately after the teaching period in which the relevant component was taught and completed; - the second shall be given at the end of one of the other teaching period or otherwise in the August resit period. b. The interim examinations referred to under a. shall be held as indicated for the unit of study concerned in the timetable for the current academic year. At the beginning of each academic year, a timetable specifying the dates and times of written interim examinations shall be drawn up and published. Three weeks before each exam period the definite schedule will be published. 2. In the event that a course component is not taught within the faculty itself, and that there is therefore no indication of the number of times it is possible to sit an interim examination as referred to in paragraph 1, the course and examination regulations of the relevant faculty or degree program will be applicable, provided no decision to the contrary has been taken by the examinations board. 3. Notwithstanding the provisions of the first clause under 1a, at least two opportunities shall be given per year to take an interim examination in a course component that has not been taught in that year. 4. In certain cases the examinations board may, in a students favour, allow departures from the specified number of times that an interim examination can be sat. ARTICLE 10 THE ORDER OF INTERIM EXAMINATIONS The implementation procedures shall specify the order in which the interim examinations will be taken, or in which students are to participate in practical training. ARTICLE 11 THE PERIOD OF VALIDITY OF INTERIM EXAMINATIONS 1. Students who have interrupted their studies, or who have delayed their studies for other reasons, shall resit any component they passed more than ten years ago. 2. If they so decide, the examinations board may, in a students favour, depart from the provisions of paragraph 1.
221

Course and examination regulations MSc

ARTICLE 12 THE FORM OF THE INTERIM EXAMINATIONS, AND THE METHOD OF TESTING 1. The interim examinations are set as specified in the implementation procedures. Practical skills are tested during the hours allocated for practical training. 2. If no specification is made of the way in which an interim examination can be taken, because that examination applies to a unit of study that is not taught within the faculty, and because it involves a unit of study that is not specific to students taking part in a programme administered by the Faculty of Civil Engineering and Geosciences, the relevant conditions in the Course and Examination Regulations shall be applicable. Each year, the examinations board under which the interim examination falls shall determine the way in which the interim examination is to be taken. 3. The appointed examiner may depart from the provisions of paragraphs 1 and 2 in a students favour. 4. Each student with a physical or sensory disability shall be given the opportunity to take all interim examinations and practical training in a way that, to the greatest possible extent, is adapted to the disability in question. Under this facility, the form or length of the interim examinations shall be adapted to the individual situation, or practical aids shall be made available. 5. The facilities specified in the previous paragraph should be requested by the student concerned within five weeks of the start of the course. This request should be accompanied by a medical certificate issued no more than one year previously by a doctor, psychologist or student counsellor. All requests involving dyslexia should be backed by a recognised dyslexia testing body. 6. Per year, the form in which each interim examination is to be taken shall be specified in the course calendar under the unit of study concerned. 7. In case an exam will be taken by more than 1 examinator, the exam committee will check that both examinators judge the exam according to the same standards and if necessary they will point the responsible examinator. ARTICLE 13 ORAL INTERIM EXAMINATIONS 1. Unless otherwise determined by the examinations board, no oral interim examination shall involve more than a single student at the same time. 2. All oral interim examinations are public, unless, in exceptional circumstances, the examinations board or the individual examiner decide otherwise, or if the student has submitted an objection. ARTICLE 14 THE ESTABLISHMENT AND NOTIFICATION OF RESULTS 1. Immediately after taking an oral interim examination, the examiner shall announce the result, and issue the student with the relevant written notification. 2. As soon as possible after a written interim examination, and always within a maximum of 10 working days, the examiner shall declare the results. The examiner shall provide the facultys student administration office with the necessary details. Paying all due attention to the privacy of individual students, the student administration office shall take responsibility for the registration, publication and reporting of the results within 15 working days of the interim examination. In case the examiner is not able to declare the results in time, he has to inform the student administration office so they can inform the students about the reason of the delay. 3. If an interim examination is taken neither in writing nor orally, but in another form, the examinations board shall decide in advance on the way in which students will be notified of the results, and of the period within which this will occur. 4. When students are provided with written notification of the results of an interim examination, it shall at all times be made clear that they have the right to inspect the relevant examination documents (as defined in Article 15), and that they have the right to appeal to the examination appeals board. ARTICLE 15 CANDIDATES RIGHT TO INSPECT THEIR EXAMINATION DOCUMENTS 1. For at least one month after the results of a written examination have been announced, it
222

Course and examination regulations MSc

shall be possible for students to inspect their examination and its assessment. After a request for inspection has been received, the student concerned shall be provided, at cost price, with a copy of the relevant work. At the student's request, he/she will be provided with a copy of the relevant work at cost price. 2. During the period specified in paragraph 1, it is possible for all interested parties to inspect the questions and assignments of the relevant interim examination, and also the norms whereby assessment took place. 3. The examinations board may specify that inspection of examination documents will take place at a predetermined place at no fewer than two predetermined times. The place and dates shall be stated on the list of results. If a student can demonstrate that, due to forces beyond his or her control, it was impossible to be present at the predetermined place and time, a new opportunity shall be provided; if possible, this shall fall within the period specified in paragraph 1. ARTICLE 16 OPTIONS FOR DISCUSSING THE RESULTS OF AN INTERIM EXAMINATION 1. As soon as possible after the results of an interim examination have been announced, student or examiner may take an initiative towards discussing the examination, and to explaining its assessment. 2. For a period of one month, starting on the day following the announcement of the results, a student who has taken a written interim examination may apply to the relevant examiner to discuss the work in question. This discussion shall follow at a place and time specified by the examiner, and always within a reasonable period. 3. If, for whatever reason, the examinations board organises a collective discussion after an interim examination, there are only two cases in which a student may submit a request of the type specified in the previous paragraph: either a. by being present at the collective discussion and by simultaneously providing the motive for the request; or b. when, due to circumstances beyond his or her control, it was impossible to attend the collective discussion. 4. The conditions of the previous paragraph shall also apply if the examinations board or the examiner provides the student with an opportunity to compare his or her answers with standard answers. 5. The examinations board may, in a students favour, allow deviations from the stipulations of paragraphs 3 and 4.

Section 4

EXEMPTION FROM INTERIM EXAMINATIONS

ARTICLE 17 EXEMPTION FROM INTERIM EXAMINATIONS OR PRACTICAL EXERCISE 1. The examinations board can grant students exemption from one or more interim examinations or practical exercises, if they have satisfied the examiners either with regard to earlier interim examinations, or with regard to Higher Education examinations, or with regard to knowledge and skills acquired outside higher education. However, this is possible only if they satisfy at least one of the following conditions: a : the interim examination involved a unit of study that, in terms of content and study load, was equivalent to a comparable university course in the Netherlands or beyond, or at an institute of professional education (i.e. HBO institute/hogeschool) in the Netherlands. b: the student can provide proof of knowledge or experience acquired either during a course provided somewhere other than at a Dutch institute of professional education, or otherwise during activities conducted in another context. 2. If the relevant examiner has made a fully motivated proposal to this effect, the examinations board may grant exemption from an interim examination.

Section 5

THE MASTERS EXAMINATIONS

223

Course and examination regulations MSc

ARTICLE 18- -PERIODS AND FREQUENCY OF EXAMINATIONS 1. An opportunity to take the Masters examination shall be provided at least three times a year. In a meeting held before the start of the academic year, the examinations board shall establish the dates on which the examinations are to be held. These shall be published in the course calendar for the programme and year in question. 2. All students can apply to take the examinations as soon as they have fulfilled the conditions of their course, and have provided the student administration office with proof of the course components they have passed. ARTICLE 19 REPORTING ON STUDENTS PROGRESS 1. At least twice a year, each student shall be sent a written report on the progress he or she has made over the preceding period. 2. The report referred to in paragraph 1 shall be composed according to the guidelines established by the Executive Board. 3. The Dean shall be responsible for supervising the progress of all students enrolled on the course. Such supervision shall include an assessment of the options for study that are available to students, both inside the programme and beyond it.

Section 6

PROVISIONS FOR IMPLEMENTATION

ARTICLE 20 MODIFICATION OF THE REGULATIONS 1. These regulations may be modified in a special decision by the Dean. 2. No decision shall be made in respect of the current academic year, unless, by all reasonable definitions, it is unlikely to damage the interests of students. 3. No change in the regulations may negatively affect a previous decision made by the examinations board in respect of a student. ARTICLE 21 TRANSITIONAL RULING 1. In the event that the composition of a teaching programme is modified, or that one of the Articles of the Course and Examination Regulations is changed, the Dean shall decide on a transitional ruling, which shall then be published in the implementation procedures. This will be done before the first of april 2003. 2. In all cases, this transitional ruling shall incorporate the following: a. a ruling on the exemptions that are available on the basis of interim examinations that a student has already passed, b. the number of times that it is still possible to sit for interim examinations under the conditions of the old programme, c. the period for which the transitional ruling will be valid. ARTICLE 22 PUBLICATION OF THE TRANSITIONAL RULING 1. The Dean shall take responsibility for publicising the following in an appropriate fashion: the transitional ruling defined in Article 21, and the implementation procedures and the changes to it. 2. The Course and Examination Regulations and the implementation procedures for each course shall be incorporated in the Course Guide for Applied Earth Sciences and on the website. ARTICLE 23 DATE OF COMMENCEMENT These regulations shall come into force on 1 September 2002.

224

Course and examination regulations MSc

11.7 Implementation procedures for the teaching and examination regulations appropriate to the Masters programmes
ARTICLE 1 USE OF SEMESTERS The Masterprogramme will be scheduled by using the semestersystem as defined by Delft University. ARTICLE 2 COMPOSITION OF THE COURSE PROGRAMME The composition of the Masterprogrammes 2002-2003 is stated in the Course Calendar 20022003 (chapter 7 and 9) ARTICLE 3 - COMPOSING FLEXIBLE STUDY PROGRAMMES 1. Students may themselves compose an individual study programme that will lead to an examination. This programme must consist, either in full or for the greater part, of units of study which are taught on the course they are attending, and may be supplemented with units taught on other courses or at other universities. 2. Each student desiring to compose a programme of the sort referred to in paragraph 1 shall submit his or her own proposal, motivating it in full, for the approval of the relevant examinations board, i.e. at the beginning of the Masters programme. ARTICLE 4 - PROCEDURE FOR APPROVING FLEXIBLE STUDY PROGRAMMES No less than two months before they intend to start on a flexible study programme, all students must submit their proposals for their choices of one or more units of study (as referred to in Article a) for approval by the examinations board. Each proposal must be accompanied by a clearly argued motivation. 1. Any decision not to approve the proposal shall be motivated by the examinations board after the student in question has been given the opportunity of a hearing. 2. The examinations board shall decide within twenty working days of receiving the application, or, if the application is submitted during an academic holiday, no more than ten working days after this holiday has ended. 3. The examinations board can adjourn its decision for no more than ten working days. The student shall be given written notification of such adjournment within the twenty-working-day period referred to in the first sentence of paragraph 3. 4. The student shall receive written notification of the decision without delay. ARTICLE 5 - TECHNOLOGY IN SUSTAINABLE DEVELOPMENT AS AN OPTION FOR SPECIALISATION. 1. Students who start their project work and have met the criteria for this phase of their studies may choose to focus on Technology in Sustainable Development. 2. If the focus on Technology in Sustainable Development is to be entered on a students diploma supplement, the following units of study must, at minimum, have been attended: a) a colloquium in sustainable development worth at least two credits (3 ECTS) b) four units provided by the faculty or elsewhere within the TU Delft, each representing no fewer than two credits (3 ECTS); these shall be chosen from the following clusters: - Design, Analysis and Tools (General) - Design, Analysis and Tools (per discipline) - Organisation - Policy and society Further information on the available units of study can be obtained from the lecturer in sustainable development. c) research worth at least 25 credits (37.5 ECTS)as specified in the course calender shall be devoted to sustainable development. The contact shall test the problem formulation of the graduation assignment, and also the influence it has had on the extent to which sustainable development was integrated into the assignment. The contact shall determine whether the theme of sustainable development has been sufficiently integrated into the problem
225

Course and examination regulations MSc

formulation, the execution of the project and the project report. ARTICLE 6 - PARTICIPATION IN THE PROJECT TU DELFT HELPS REDUCE THE SHORTAGE OF TEACHERS Within the framework of the project TU Delft helps reduce the shortage of teachers in Dutch pre-university education, students can take part in the course TU Delft/Teachers for schools. This course comprises two parts, a preparatory course and a supervision phase. The total course leads to the award of six credits (9 ECTS), which should be allocated within the elective subjects. ARTICLE 7- THESIS PROJECT AGREEMENTS Obligation to formulate agreements between the thesis supervisor and the student on the supervision of the thesis project. The thesis protocol is a supplement to the regulations and rules of the exam committee. ARTICLE 8 - ARRANGEMENTS COVERING THE TRANSITION FROM AN OLD TO A NEW STUDY PROGRAMME. 1. The transition rules are valid for all students who have started their studies Applied Earth Sciences before September 2, 2002. 2. Two exams (in old style) will be offered for courses which will not be part of a new program anymore or for courses which have been changed substantially. 3. Students should follow the program belonging to a nominal study program. In case you have a delay in your study progress and you can not take courses which belonged to your program then you have to request the regulator of your MSc course to define a contract in which is stated which new courses replace former courses. The student administration needs to have a copy of this contract. Laid down by the Dean of the Faculty d.d. july, 4th 2002, after the approval of the facultys Student Council d.d. july 4th 2002, and after considering the recommendations provided by the Course committee on june 3 rd 2002.

226

Onderwijs- en examenregeling MSc

11.8

Regels en richtlijnen van de examencommissie van de Masteropleiding Technische Aardwetenschappen

ARTIKEL 1 - TOEPASSINGSGEBIED Deze regels en richtlijnen zijn van toepassing op de tentamens en de examens in de masteropleiding op het gebied van Technische Aardwetenschappen, hierna te noemen: de opleiding. ARTIKEL 2 - BEGRIPSOMSCHRIJVINGEN 1. In deze regels en richtlijnen wordt verstaan onder onderwijs- en examenregeling (OER) de geldende onderwijs- en examenregeling bedoeld in artikel 7.12 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek(WHW): 2. De overige in deze Regels voorkomende begrippen hebben dezelfde betekenis als in de OER en in de WHW. ARTIKEL 3 - DAGELIJKSE GANG VAN ZAKEN De examencommissie bestaande uit tenminste vijf leden, wijst uit haar midden de voorzitter en de secretaris aan. De voorzitter is belast met de behartiging van de dagelijkse gang van zaken van de commissie . Binnen de examencommissie zijn de regelaars belast met de behartiging van de dagelijkse gang van zaken binnen het onder hun cordinatie vallende deel van het examenprogramma. ARTIKEL 4 AAMMELDING TENTAMENS 1. De aanmelding voor tentamens geschiedt bij de examenadministratie van de opleiding door invoering van data in het tentamen-aanmeldsysteem, dan wel bij het niet inwerking zijn daarvan door overhandiging of inzending van een daartoe door de examenadministratie beschikbaar gesteld formulier, uiterlijk tot 10 werkdagen voor het tentamen. 2. In bijzondere gevallen kan de examencommissie afwijken van de aanmeldings-termijn, zoals vermeld in de leden 1 en 4 van dit artikel, mits ten gunste van de student. 3. Alleen die studenten die op de door tentamenaanmeldsysteem of door een eventueel als alternatief gehanteerd systeem, geproduceerde aanmeldingslijst staan geregistreerd, worden toegelaten tot het tentamen. 4. Indien een student meent zich op overmacht te kunnen beroepen, dient hij zich uiterlijk twee werkdagen voor de dag van het tentamen tot de examencommissie te wenden. Door het overleggen van een door of namens de examencommissie verklaring van aantoonbare overmacht kan hij alsnog worden toegelaten tot het tentamen. ARTIKEL 5 DE ORDE TIJDENS EEN TENTAMEN 1. De examencommissie c.q. de aangewezen examinator draagt er zorg voor, dat ten behoeve van de schriftelijke tentaminering surveillanten worden aangewezen die namens en onder verantwoordelijkheid van de examencommissie erop toezien dat het tentamen in goede orde verloopt. 2. De student is verplicht zich op verzoek van of vanwege de examencommissie te legitimeren met het bewijs van inschrijving van de TU Delft (campuscard). 3. Aanwijzingen van de examencommissie c.q. de examinator of surveillant die voor de aanvang van het tentamen zijn gepubliceerd, alsmede aanwijzingen die tijdens het tentamen en onmiddellijk na afloop daarvan worden gegeven, dienen door de student te worden opgevolgd. 4. Een student die niet voldoet aan het bepaalde bij of krachtens het tweede en derde lid kan door de examencommissie c.q. de examinator worden uitgesloten van verdere deelname. De uitsluiting heeft tot gevolg dat geen uitslag van het betreffend tentamen wordt vastgesteld. Voordat de examencommissie hiertoe besluit stelt zij de student in de gelegenheid te worden gehoord. 5. De duur van het tentamen is zodanig dat studenten, naar redelijke maatstaven gemeten, voldoende tijd hebben om de vragen te beantwoorden.
227

Onderwijs- en examenregeling MSc

6. De tentamenopgaven mogen door de studenten na afloop van het tentamen worden meegenomen. Een uitzondering op deze regel geldt voor tentamens waarbij de opgaven en antwoorden tezamen dienen te worden ingeleverd. 7. De tentamenruimte mag niet eerder worden betreden dan na toestemming van de surveillant. 8. Binnen een half uur na de officile aanvang van het tentamen is het de kandidaten niet toegestaan de zaal te verlaten. In dringende gevallen kan na dit half uur toestemming worden gegeven de tentamenruimte tijdelijk te verlaten. Niet meer dan n persoon tegelijk mag afwezig zijn. 9. Documentenkoffers, tassen, mobiele telefoons e.d. mogen niet naar de tentamenzaal worden meegenomen. 10. Kandidaten dienen zelf voor schrijf-, reken- en tekenmateriaal te zorgen. Uitwerk- en kladpapier is evenwel aanwezig. 11. Indien bij een bepaald tentamen het gebruik van een rekentuig noodzakelijk is, dient een dergelijk apparaat te voldoen aan de door de docent opgegeven maximum mogelijkheden; programmeerbaar rekentuig is in het algemeen niet toegestaan. (Tentamenopgaven dienen in het algemeen zo te worden opgesteld dat deze met eenvoudig rekentuig kunnen worden uitgevoerd. Studenten mogen geen voordeel behalen met complexe rekentuigen.) 12. De tekst van de tentamenuitwerkingen mag niet met potlood worden geschreven (tenzij daartoe van tevoren door de docent toestemming is gegeven). 13. Tijdens de tentamenzitting mogen geen boeken, dictaten etc. worden geraadpleegd (tenzij daartoe van tevoren door de docent toestemming is gegeven). 14. Indien door een surveillant fraude wordt geconstateerd, wordt gehandeld conform artikel 7, lid 2 van deze regeling. 15. Alvorens de tentamenzaal definitief te verlaten (niet eerder dan een half uur na aanvang van de tentamenzitting) dient de kandidaat ten minste het voorblad van de uitwerking, voorzien van naam en studienummer, aan de surveillant te overhandigen. 16. De surveillant geeft voor aanvang van het tentamen aanwijzingen over hoe te handelen indien de kandidaat het tentamen voortijdig meent te moeten afbreken. 17. Studenten die menen in aanmerking te kunnen komen voor een afwijkende tentaminering dienen, conform het bepaalde in artikel 12 lid 4 en 5 van de OER 7 , een met redenen omkleed verzoekschrift in bij de voorzitter van de examencommissie. ARTIKEL 6 - FRAUDE 1. Onder fraude wordt verstaan het handelen van een student dat erop is gericht het vormen van een juist oordeel omtrent zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk te maken. 2. In geval van fraude als bedoeld in het eerste lid van dit artikel tijdens het afleggen van een tentamen kan de examencommissie de student uitsluiten van het tentamen. 3. De beslissing inzake uitsluiting wordt genomen naar aanleiding van het verslag van de surveillant van de door hem geconstateerde fraude. 4. In spoedeisende gevallen kan een surveillant namens de examencommissie tot uitsluiting beslissen. De examencommissie draagt er zorg voor dat het in het derde lid bedoelde verslag terstond na afloop van het tentamen op schrift wordt gesteld en in afschrift aan de student wordt verstrekt. 5. De student kan binnen 20 werkdagen aan de examencommissie verzoeken de uitsluiting ongedaan te maken. Bij dit verzoek voegt hij een afschrift van het verslag, bedoeld in het vierde lid van dit artikel, en desgewenst zijn schriftelijk commentaar daarop. 6. Voordat de examencommissie een beslissing neemt op een verzoek, als bedoeld in het vijfde lid van dit artikel, stelt zij de student en de examinator in de gelegenheid te worden gehoord. 7. De examencommissie beslist binnen 30 werkdagen na ontvangst van het verzoek om de uitsluiting ongedaan te maken. 8. Een uitsluiting heeft tot gevolg, dat geen uitslag wordt vastgesteld voor het in het tweede lid
7

Model-oer masteropleiding

228

Onderwijs- en examenregeling MSc

van dit artikel bedoelde tentamen. 9. In geval van fraude kan de examencommissie de student voorwaardelijk of onvoorwaardelijk voor de termijn van ten hoogste n jaar het recht ontnemen om tentamens en examens af te leggen. ARTIKEL 7 - MAATSTAVEN De examencommissie c.q. de examinator neemt bij de beslissingen, die hij/zij moet nemen, tot richtsnoer de volgende maatstaven en weegt bij strijdigheid het belang van hanteren van de ene maatstaf tegen dat van de andere af: a. het behoud van kwaliteits- en selectie-eisen van een tentamen; b. doelmatigheidsniveau, onder meer tot uitdrukking komend in een streven om tijdverlies voor studenten, die goede voortgang met de studie maken bij de voorbereiding van een examen of examenonderdeel zoveel mogelijk te beperken. c. bescherming tegen zichzelf van de student die een te grote studielast op zich wil nemen; d. mildheid ten opzichte van studenten die door omstandigheden, buiten hun schuld, in de voortgang van hun studie vertraging hebben ondervonden. ARTIKEL 8 VRAGEN EN OPGAVEN 1. De vragen en opgaven van het tentamen gaan de tevoren bekend gemaakte bronnen, waaraan de tentamenstof is ontleend, niet te boven. Uiterlijk een maand voor het afnemen van het tentamen wordt de omvang van de te tentamineren stof bekend gemaakt. 2. De vragen en opgaven van het tentamen zijn zo evenwichtig mogelijk verspreid over de examenstof. 3. Het tentamen representeert de onderwijsdoeleinden naar inhoud en vorm. 4. De vragen en opgaven zijn duidelijk en ondubbelzinnig. 5. Geruime tijd voor het afnemen van het desbetreffende tentamen maakt de examencommissie resp. de examinator bekend op welke wijze uitvoering wordt gegeven aan het bepaalde in artikel 12 van de OER, met betrekking tot de wijze waarop het tentamen wordt afgelegd. 6. Geruime tijd voor het schriftelijk tentamen stelt de examencommissie of examinator de studenten die daaraan deel willen nemen, in de gelegenheid kennis te nemen van een schriftelijke proeve van een dergelijk tentamen, evenals de modelbeantwoording en de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. ARTIKEL 9 - BEOORDELING 1. Op de cijferlijst staan de voor de vereiste examenonderdelen behaalde beoordelingen vermeld. De examencommissie/examinatoren dragen er zorg voor dat op de lijst het cijfer 5,5 niet voorkomt. Wanneer een examenonderdeel meer dan nmaal is afgelegd geldt het hoogst behaalde cijfer. Een cijferlijst kan de volgende soorten beoordelingen bevatten: 1. Cijfers vastgesteld door docenten van andere opleidingen van de TU Delft. 2. Cijfers vastgesteld door docenten van de opleiding Technische Aardwetenschappen; indien een examenonderdeel in twee of meer delen is onderverdeeld kan het eindcijfer eerst vastgesteld worden wanneer ieder van deze delen met een cijfer 5.0 of hoger is gewaardeerd. Afronding van de deelcijfers dient op 0.1 punt te geschieden. 3. Voldoende-beoordelingen (op de cijferlijst met V aangeduid) van bepaalde examenonderdelen (zoals excursies, praktische oefeningen en praktisch werk), voor zover deze niet met een cijfer zijn gewaardeerd. 4. Vrijstellingen (op de cijferlijst met VR aangeduid). 2. De beoordeling van de cijferlijst tijdens de examenzitting 1. Bij het beoordelen van een examinandus door de betreffende examencommissie worden incomplete cijferlijsten buiten beschouwing gelaten. 2. Een student zal slagen voor een examen indien hij een complete cijferlijst met voldoende eindcijfers (6 of hoger) of vrijstellingen heeft. 3. Een student zal voor andere examens dan het afsluitende examen ook slagen indien
229

Onderwijs- en examenregeling MSc

zijn cijferlijst aan de volgende voorwaarden voldoet: a. de complete cijferlijst bevat als laagste eindcijfer n 5; het gemiddelde van de eindcijfers dient dan tenminste 6,00 te bedragen; b. de complete cijferlijst bevat als laagste eindcijfers twee 5-en; het gemiddelde van de eindcijfers dient dan tenminste 6,50 te bedragen. 4. De regelaar formuleert bij wijze van voorstel aan de examencommissie de uitslag van het examen van de examinandus. 5 De examencommissie is niet gehouden een examinandus af te wijzen die door bijzondere omstandigheden niet aan de in dit artikel genoemde eisen voldoet. In zo'n geval motiveert de examencommissie zijn beslissing schriftelijk. 6 In geval een student zoveel vrijstellingen heeft dat het aantal studiepunten per studiejaar minder dan 21 bedraagt, is het volgende van toepassing: Een specifieke exameneis ten aanzien van de jaarprogrammas (1e MSc-jaar) van een vrij programma is: indien een jaarprogramma uit minder dan 21 studiepunten bestaat (omdat de student vrijstellingen heeft gekregen) is n 5 (eindcijfer) toegestaan, ongeacht het gemiddelde. Indien een jaarprogramma uit 21 of meer studiepunten bestaat zijn twee 5-en (eindcijfers) toegestaan mits het rekenkundig gemiddelde 6,50 bedraagt. ARTIKEL 10 VASTSTELLING EXAMENUITSLAGEN 8 1. Uitslagen van stemmingen van de examencommissie geschieden bij gewone meerderheid van stemmen. 2. Staken de stemmen, dan geeft de stem van de voorzitter van de examencommissie de doorslag, tenzij het schriftelijke stemmingen betreft. 3. Staken de stemmen bij een schriftelijke stemming, dan vindt eenmaal herstemming plaats; staken de stemmen weer, dan is het voorstel waarvoor wordt gestemd verworpen. ARTIKEL 11 MET LOF 1. Een student kan voor het masterexamen het predikaat "met lof" verkrijgen indien de examencommissie daartoe besluit en aan de volgende voorwaarden is voldaan: a. het gemiddelde van de in de uitvoeringsregeling genoemde onderdelen voor het masterexamen is minimaal een 8 en de lijst bevat geen cijfers lager dan een 6 b. de studieduur van de masteropleiding van de betrokkene bedraagt ten hoogste 2 jaar. c. het cijfer voor het afstudeerwerk is minimaal een 8. d. door de examinatorvan het afstudeerwerk is een met lof voorstel ingediend. 2. Bij het bepalen van de studieduur als bedoeld in lid 1 wordt in ieder geval rekening gehouden met studievertraging door omstandigheden die een student in aanmerking doen komen voor een ondersteuning volgens de Regeling Financile Ondersteuning Studenten (RFOS) De examencommissie is te allen tijde gerechtigd een besluit te nemen over het predikaat "met lof" in gevallen die niet aan het bovenstaande voldoen.

4.

ARTIKEL 12 GETUIGSCHRIFTEN EN VERKLARINGEN 1. Ten bewijze dat het examen met goed gevolg is afgelegd, wordt door de examencommissie een getuigschrift uitgereikt. Het getuigschrift wordt getekend door de voorzitter en de secretaris van de examencommissie. 2. a. Op het getuigschrift als bedoeld in lid 1 wordt vermeld welke onderdelen het examen heeft omvat en, in voorkomende gevallen, welke bevoegdheid daaraan is verbonden. b. Bij het getuigschrift wordt zowel een Nederlandstalige als een Engelstalige cijferlijst verstrekt. 3. In geval de gexamineerde tijdens het afleggen van de studieonderdelen blijk heeft
8

M.b.t. de termijn voor de bekendmaking van de uitslag van tentamens wordt verwezen naar artikel 14 van de model-oer masteropleiding

230

Onderwijs- en examenregeling MSc

4.

gegeven van uitzonderlijke bekwaamheden kan dit op het getuigschrift worden vermeld met de woorden met lof. In deze regeling (artikel 11) wordt aangegeven aan welke voorwaarden de student moet voldoen. De student die meer dan n tentamen met goed gevolg heeft afgelegd en aan wie, bij het verlaten van de universiteit, geen getuigschrift als bedoeld in lid 1 kan worden uitgereikt, ontvangt op zijn verzoek een door de desbetreffende examencommissie afgegeven verklaring.

ARTIKEL 13 - GOEDKEURINGSPROCEDURE 1. Een verzoek tot goedkeuring als bedoeld in artikel 7.3 lid 4 van de WHW (vrij studieprogramma) wordt door de student op een zodanig tijdstip ingediend, dat goedkeuring redelijkerwijs kan worden gegeven voor het afleggen van het eerste tentamen, de termijnen waarbinnen de examencommissie beslist (zie artikel 15, lid 1) in acht nemend. Het verzoek gaat vergezeld van een duidelijke motivatie en, waar mogelijk, van stukken die het verzoek ondersteunen. 2. Een verzoek tot goedkeuring als bedoeld in artikel 10, lid 2 van de OER wordt geacht door de student te zijn gedaan door zich voor een dergelijk tentamen aan te melden. Dit laat onverlet de eventueel in de OER of de uitvoeringsregeling opgenomen eisen met betrekking tot de volgorde van afleggen van tentamens. 3. Een verzoek tot vrijstelling voor een tentamen of een praktische oefening als bedoeld in artikel 17 van de OER wordt door de student bij de examinator ingediend. Een besluit hierover wordt door de examencommissie genomen na advies van de studieadviseur. De termijnen waarop beslissingen worden genomen staan in artikel 14, lid 2 van deze Regels en Richtlijnen. 4. Een verzoek om af te wijken van het te volgen studieprogramma zoals voorgeschreven in de uitvoeringsregeling wordt door de student op een zodanig tijdstip ingediend, dat goedkeuring redelijkerwijs gegeven kan worden voor het afleggen van het eerste afwijkende tentamen, de termijnen waarbinnen de beslist (zie artikel 13, lid 1), in acht nemend. 5. Een besluit goedkeuring te onthouden aan een verzoek als in lid 1, 3 en 4 van dit artikel, wordt door de examencommissie gemotiveerd genomen, nadat de student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. De student kan zich voor raad en advies laten bijstaan door de studieadviseur. 6. De student wordt van het besluit onverwijld schriftelijk in kennis gesteld. Indien de desbetreffende examencommissie niet binnen de termijn dan wel de verdaagde termijn, heeft beslist, wordt de goedkeuring geacht te zijn verleend. ARTIKEL 14 - TERMIJNEN 1. Over een verzoek als in artikel 13, lid 1 of lid 4 wordt beslist binnen 40 werkdagen na ontvangst van het verzoek of, indien het verzoek is ingediend tijdens een academische vakantie, dan wel binnen een periode van drie weken voorafgaande aan een academische vakantie, binnen 40 werkdagen na afloop daarvan. De examencommissie kan de beslissing voor ten hoogste 10 werkdagen verdagen. Van de verdaging wordt, voor de afloop van de in de eerste volzin genoemde termijn, schriftelijk mededeling gedaan aan de student. 2. Op een verzoek als in artikel 13 lid 3 is het gestelde in het voorgaande lid van toepassing, met dien verstande dat de termijn ingaat op het moment dat het advies van de studieadviseur is ingediend. het advies wordt uiterlijk10 dagen na ontvangst van het verzoek van de student, door de studieadviseur bij de examencommissie ingediend. ARTIKEL 15 ADMINISTRATIE EN REGISTRATIE 1. De onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding draagt zorg voor de registratie van de uitslagen van examens en examenonderdelen en alle overige gegevens betreffende de voortgang van de studie van de individuele student. Deze administratie registreert tevens de contracten die door de student met een regelaar zijn afgesloten, de vrijstellingen, de verklaringen en de getuigschriften die aan de student zijn verleend. 2. Mededelingen omtrent de per student geregistreerde gegevens doet deze administratie uitsluitend aan de betrokken student, aan leden van de examencommissie, aan
231

Onderwijs- en examenregeling MSc

examinatoren, aan de studieadviescommissie, aan de studieadviseur, aan overige functionarissen van de faculteit die belast zijn met het onderwijs of de begeleiding van de betrokken student, aan de Centrale Studentenadministratie, aan de studentendecaan en aan het College van Beroep van de Examens. ARTIKEL 16 - TENTAMENTIJDSTIPPEN 1. Schriftelijke tentamens worden afgenomen volgens een rooster dat aan het begin van het cursusjaar wordt gepubliceerd. De definitieve tijdstippen van de betreffende tentamenzittingen worden tenminste twee weken voor het begin van een tentamenperiode namens de examencommissie bekend gemaakt. 2. Wijziging van een in het voorgaande lid bedoeld tijdstip vindt uitsluitend plaats in geval van overmacht. 3. Bij de vaststelling van de tijdstippen wordt voorkomen dat tentamens die tot hetzelfde examen behoren gelijktijdig worden afgenomen. 4. Mondelinge tentamens worden op een door de examinator, na overleg met de examinandus te bepalen tijdstip afgenomen. 5. Het bepaalde in het voorgaande lid is zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing op tentamens die anders dan schriftelijk of mondeling worden afgenomen. ARTIKEL 17 AANMELDING EN TERUGTREKKING 1. Deelneming aan een schriftelijk tentamen vindt slechts plaats na een formele aanmelding bij de onderwijs- en studentenadministratie. 2. Binnen de opleiding Technische Aardwetenschappen geldt daartoe een opgave via het aanmeldsysteem TAS op uiterlijk de 10e kalenderdag vr de aanvang van de desbetreffende tentamenperiode. 3. De examinator kan een latere aanmelding alsnog accepteren. 4. Deelneming aan een examen vindt slechts plaats na een formele aanmelding op een daartoe bestemd aanmeldingsformulier bij de onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding tenminste 14 dagen vr de desbetreffende vergadering van de examencommissie (zie ook artikel 7, lid 1). 5. De student die zich wenst terug te trekken voor een tentamen of een examen doet daarvan zo spoedig mogelijk opgave aan de onderwijs- en studentenadministratie van de opleiding. ARTIKEL 18 - NABESPREKING 1. Zo spoedig mogelijk na de bekendmaking van de uitslag van een mondeling tentamen vindt desgevraagd dan wel op initiatief van de examinator een nabespreking plaats tussen de examinator en de gexamineerde. Alsdan wordt de gegeven uitslag toegelicht. 2. Gedurende een termijn van 30 dagen, die aanvangt op de dag na de bekendmaking van de uitslag van een anders dan mondeling afgenomen tentamen kan de gexamineerde aan de desbetreffende examinator om een nabespreking verzoeken. De nabespreking vindt plaats op een door de examinator te bepalen plaats en tijdstip. 3. Indien door de examinator een collectieve nabespreking wordt georganiseerd, kan de gexamineerde een verzoek als bedoeld in het vorige lid pas indienen indien hij bij de collectieve nabespreking aanwezig is geweest en zijn verzoek motiveert, of indien hij door overmacht verhinderd is geweest bij de collectieve nabespreking aanwezig te zijn. 4. Het bepaalde in het derde lid is van overeenkomstige toepassing, indien de examinator aan de gexamineerde de gelegenheid biedt om zijn uitwerking te vergelijken met modelantwoorden. ARTIKEL 19 VERSLAGEN EN SCRIPTIES De voor het afleggen van examenonderdelen en van examens vereiste verslagen dienen tijdig voor een examenzitting te worden ingeleverd. Scripties en nevenscripties dienen tenminste een maand voor de examenzitting te worden ingeleverd; de regelaar heeft de vrijheid deze inleveringsdatum na overleg met de betrokken student later te stellen.

232

Onderwijs- en examenregeling MSc

ARTIKEL 20 HET GEBRUIKMAKEN VAN EEN AFWIJKINGSMOGELIJKHEID De examinandus kan de examencommissie verzoeken om alvorens van een in deze regels en richtlijnen geboden afwijkingsmogelijkheid gebruik te maken, de studieadviseur of studentendecaan in de gelegenheid te stellen te dienen van bericht en raad. ARTIKEL 21 - BEROEPSRECHT Tegen beschikkingen van de examencommissie, dan wel van examinatoren alsmede tegen de behandeling ondervonden tijdens het afleggen van een tentamen of examen, staat gedurende 4 weken nadat deze aan de student bekend zijn gemaakt, beroep open bij het College van Beroep voor de examens bedoeld in artikel 7.60 WHW. ARTIKEL 22 - WIJZIGING REGELS EN RICHTLIJNEN Geen wijzigingen vinden plaats die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van studenten hierdoor redelijkerwijs niet worden geschaad. ARTIKEL 24 - INWERKINGTREDING Deze regeling treedt in werking op 1 september 2002.

Vastgesteld door de examencommissie van de masteropleiding Technische Aardwetenschappen op 8 juli 2002

233

Onderwijs- en examenregeling MSc

234

Onderwijs- en examenregeling MSc

11.9

Regeling afstudeerfase

De afstudeerfase is geregeld in de hieronder gegeven algemene afstudeerregeling. 1. KEUZE AFSTUDEERRICHTING De student die het grootste deel van de Bachelor vakken heeft gedaan, maakt een vrije keuze voor een van de Msc/varianten/ afstudeerrichtingen en meldt dat bij de studentenadministratie (schriftelijk - formulier invullen) en het secretariaat van de afstudeerrichting waar hij/zij tevens een afspraak maakt voor een orinterend gesprek met de regelaar of een door de regelaar aangewezen persoon. Tijdens dat gesprek kan de student informatie en advies krijgen over keuzevakken, afstudeeronderwerpen etc. 2. AANVANGSTIJDSTIP AFSTUDEERWERK Een student mag pas aan de afstudeeropdracht (hoofdscriptie ta5071) beginnen nadat hij/zij het Bachelor -examen heeft behaald. De betrokken afstudeerbegeleider geeft pas toestemming om een aanvang te maken met de afstudeeropdracht als de student een afstudeercontract, getekend door de afstudeerregelaar kan overleggen. De afstudeerregelaar tekent het contract pas als de student een bewijs van de studentenadministratie overlegt dat het Bachelor programma is voltooid. Indien de afstudeerregelaar van mening is dat er redenen zijn om van deze regeling af te wijken, dan kan hij daartoe een verzoek indienen zijn collega-afstudeerregelaars. De afstudeerregelaars beslissen gezamenlijk. 3. KEUZE AFSTUDEERONDERWERP De student heeft in principe de vrije keuze uit een aantal gebieden/onderwerpen die deels vermeld zijn in de Papieren Patroon (zoals bij Petroleumwinning) en opvraagbaar zijn bij de regelaar. In het algemeen gaat bij de afstudeerrichtingen de voorkeur uit naar onderwerpen binnen het lopende subfacultaire onderzoek. De definitieve keus wordt gemaakt in overleg met de regelaar en behoeft de instemming van de afstudeerbegeleider(s) (hoogleraar en/of docent). Daarbij spelen ook de aanleg van de student, de samenhang met de keuzevakken en de beschikbaarheid van afstudeerprojecten een rol. 4. PROCEDURE Wanneer de student het grootste deel van de eestejaars MSc vakken heeft behaald en begint aan het 2e MSc- jaar dient hij/zij opnieuw contact op te nemen met de regelaar, eventueel na zich binnen de afstudeerrichtingen georinteerd te hebben bij de diverse afstudeerbegeleiders (stafleden/hoogleraren) over de keuze van een onderwerp. Student, begeleider en regelaar stellen in overleg de keuzes van het afstudeeronderwerp en de keuzevakken definitief vast. Tevens worden het aanvangstijdstip, de wijze van begeleiding en een streefdatum voor het voltooien van het afstudeerwerk overeengekomen. Deze afspraken worden vastgesteld in een afstudeercontract dat door student en regelaar getekend wordt alvorens het afstudeerwerk begonnen wordt.

5. TIJDSDUUR AFSTUDEERONDERWERP De formele tijdsduur van het afstudeerwerk kan variren per afstudeerrichting en per jaargang/generatie. Voor de precieze termijnen raadplege men de van toepassing zijnde jaargang van de Papieren Patroon. Deze tijden dienen als noodzakelijke minimumtijden te
235

Onderwijs- en examenregeling MSc

worden beschouwd. 6. BEOORDELING AFSTUDEERWERK 6.1 Het afstudeerwerk wordt beoordeeld door een ad hoc afstudeercommissie bestaande uit tenminste 4 en ten hoogste 6 personen. 6.2 De commissie zal bestaan uit ten minste 2 stafleden van de betreffende afstudeerrichting en wordt indien mogelijk aangevuld met ten minste 2 deskundigen van buiten de afstudeerrichting en zo mogelijk van buiten de faculteit. 6.3 De hoogleraar of het staflid onder wiens leiding het afstudeerwerk is uitgevoerd is verantwoordelijk voor het formeren van de afstudeercommissie. 6.4 Het afstudeerwerk wordt in voltooide vorm tenminste een week voor de datum van het colloquium aan de commissieleden ter beschikking gesteld. 6.5 De commissie geeft een gemotiveerd oordeel over het afstudeerwerk inclusief de presentatie daarvan in het colloquium dat door de commissie wordt bijgewoond. De commissie krijgt tevens de gelegenheid om na het colloquium in een gesloten zitting de kandidaten vragen te stellen over het afstudeerwerk. 6.6 De commissie adviseert over het toe te kennen cijfer. De vaststelling van het cijfer blijft echter de exclusieve verantwoordelijkheid van de hoogleraar of het staflid dat als afstudeerbegeleider aangewezen is. 7. TUSSENPEILING AFSTUDEERWERK T.B.V. DE TEMPOBEURS Indien het afstudeerwerk niet wordt voltooid binnen het studiejaar waarin het werk is aangevangen dan dient er t.b.v. de uitvoering van de tempobeursmaatregel een tussenpeiling plaats te vinden, die de omvang van de voortgang van het afstudeerwerk in dat betreffende studiejaar vaststelt. Deze tussenpeiling wordt uitgedrukt in eenheden van 10% en wordt bepaald door de afstudeerbegeleider, met behulp van een formulier dat door de studentenadministratie wordt verstrekt. 8. AFRONDING AFSTUDEERWERK VR OF OP 31 AUGUSTUS De student die het afsluitend examen wil afleggen in september dient zich voor het nieuwe cursusjaar in te schrijven tenzij hij alle examenonderdelen, inclusief het afstudeerwerk en het colloquium vr of op 31 augustus voltooid heeft. De examencommissie heeft de afstudeerdocenten gemaand om aan afstudeerders die hun voltooide scriptie 6 weken vr de datum van de examenvergadering inleveren, de gelegenheid te bieden het colloquium te houden vr 1 september.

236

Onderwijs- en examenregeling MSc

11.10 Afstudeerprotocol
ALGEMEEN Enige tijd voordat de student(e) wil starten met afstuderen, meldt hij/zij zich bij de (uitvoerend) regelaar voor een orinterend gesprek over afstuderen. Contact met de (uitvoerend) regelaar is bovendien nodig voor afspraken m.b.t. keuzevakken (4e jaar) en vrije ruimte (5e jaar). De keuze voor een afstudeeronderwerp wordt uitsluitend beperkt door het aantal beschikbare onderwerpen en door de beschikbaarheid van de potentile begeleider(s). Onder afstuderen in het buitenland wordt verstaan het volgen van onderwijs en het uitvoeren van het afstudeerwerk aan een buitenlandse universiteit onder jurisdictie van de faculteit TA van de TUD. Afstuderen bij een bedrijf is alleen toegestaan als het te bewerken onderwerp binnen een onderzoekslijn van de opleiding valt en wanneer de afstudeerder vanuit de opleiding op een minstens wekelijkse basis begeleid wordt. Het bewerken van afstudeeronderwerpen aan universiteiten waarmee een uitwisselingsovereenkomst bestaat is toegestaan maar behoeft vooraf de goedkeuring van de afstudeerhoogleraar

START AFSTUDEERSCRIPTIE Met het afstudeerwerk mag niet worden begonnen alvorens aan de voorwaarde is voldaan dat het BSc diploma is behaald en van het eerste MSc jaar niet meer dan 8 studiepunten open staan). Nadat een onderwerp en een begeleider zijn gekozen, wordt een omschrijving afstudeerscriptie gemaakt (voor format zie onder). Deze omschrijving kan worden opgesteld door de begeleider, door de student of door beiden. De begeleider (of, in het geval van meer begeleiders, de hoofd-begeleider) is echter primair verantwoordelijk voor de inhoud. De omschrijving wordt ondertekend door student(e), begeleider(s), en, indien deze akkoord is, (uitvoerend) regelaar. Het origineel blijft bij de (uitvoerend) regelaar, de overige betrokkenen ontvangen een kopie. De omschrijving afstudeerscriptie is een onderdeel van het afstudeercontract. Hiervoor is de (uitvoerend) regelaar verantwoordelijk. In dit contract worden vermeld de gegevens van de afstudeerscriptie (titel, begeleider(s), startdatum) en relevante gegevens van het studieprogramma van de student(e) (invulling keuzevakken en vrije ruimte, eventueel gegevens over afwijkingen van het programma). Het afstudeercontract wordt ondertekend door student(e) en (uitvoerend) regelaar. Het origineel blijft bij de (uitvoerend) regelaar, de student(e) ontvangt een kopie. Een kopie wordt eveneens naar de TA studentenadministratie gestuurd. Na het tekenen van het afstudeercontract kan met de afstudeerscriptie worden begonnen. Voor zover er nog geen duidelijkheid is over plaatsruimte, beschikbaarheid van een computer etc. wordt de student(e) verwezen naar de persoon/personen, die hiervoor verantwoordelijk is/zijn. Tevens meldt de afstudeerder zich, indien er experimenten zullen gaan plaatsvinden bij de betreffende zaalbeheerder om te overleggen over: de plaats van zijn/haar opstelling. de plaats waar zijn/haar monsters worden opgeslagen. orde en netheid op het lab. het afvoeren van afvalstoffen. het achterlaten van het lab na het afstuderen.

237

Onderwijs- en examenregeling MSc

BEGELEIDING/RAPPORTAGE Maandelijks wordt door de afstudeerder aan zijn/haar begeleider gerapporteerd over de voortgang van het werk. Vr het afstudeercolloquium dient tweemaal een voordracht van maximaal 20 minuten te worden gegeven: de eerste na ongeveer 150 studiebelastingsuren met een grove planning; de tweede na ongeveer 900 uren (totaal globaal 1200 studiebelastingsuren voor het afstuderen). Na 400 uur of later beslissen de afstudeerder en zijn begeleider of over het afstudeerwerk uiteindelijk in een afstudeerverslag of in een te publiceren artikel wordt gerapporteerd. Wanneer in de vorm van een artikel wordt gerapporteerd dienen de aan het artikel ten grondslag liggende meetgegevens in een goed nawerkbaar labjournaal vastgelegd te zijn Van het verslag wordt eerst een inhoudsopgave gemaakt Deze inhoudsopgave dient door de begeleider en de afstudeerhoogleraar goedgekeurd te worden alvorens met het schrijven van het verslag begonnen wordt. Het verslag wordt 1x door de begeleider en 1x door de afstudeerhoogleraar gecorrigeerd. Het verslag wordt geschreven conform de richtlijnen van de cursus schriftelijk rapporteren wm0206ta. Het verslagcijfer wordt pas aan de administratie doorgegeven als de verslagen zijn ingeleverd en labsanering heeft plaatsgehad.

AFSLUITING AFSTUDEERSCRIPTIE De student(e) voert de afstudeerscriptie uit onder verantwoordelijkheid van de begeleider(s). Uiteindelijk schrijft hij/zij een verslag, houdt een colloquium en verkrijgt cijfers voor werk en colloquium van de voorzitter van de afstudeercommissie, dit alles volgens de regels omschreven in de Papieren Patroon TA. Betreffende het colloquium geldt: ruim voor de colloquiumdatum dient de student(e) zich te melden bij het secretariaat van de betreffende afstudeerrichting, opdat er gelegenheid is het colloquium aan te kondigen via e-mail, op publicatieborden en, zo mogelijk, in TA-nieuws. Alvorens de ingenieursbul kan worden uitgereikt, dient er een eindversie van het afstudeerverslag te zijn, moeten alle geleende boeken en sleutels zijn ingeleverd etc. Hiertoe dient de student(e) door de betreffende personen een checkout-list af te laten tekenen. Deze lijst is verkrijgbaar bij de TA studentenadministratie. Het afstudeerverslag dient te zijn voorzien van een rapportnummer (voor dit nummer contact opnemen met het secretariaat van de sectie).

FORMAT OMSCHRIJVING AFSTUDEERSCRIPTIE Naam student(e) plus studienummer. Titel afstudeerscriptie. Naam/namen begeleider(s). Startdatum. Streefdatum einde scriptie. Omschrijving (ca. halve pagina A4). De omschrijving moet omvatten: korte inleiding over het onderwerp, doelstelling(en) van de scriptie, en korte omschrijving werkprogramma. Datum. Namen ondertekenaars (student, begeleider(s), (uitvoerend) regelaar).

238