Leajevi

Osnovni tipovi leajeva koji se ugrauju

Radijalni kuglini leajevi (Deep groove ball bearings single row) Radijalni kuglini leajevi su jednostavne konstrukcije, pouzdani u radu i lako se odravaju. Mogu da rade sa velikim brojem obrtaja, a podnose radijalna i aksijalna optereenja. Radijalni kuglini leajevi se proizvode u dve varijante, a to su jednoredni i dvoredni. Primeri oznaka : 6004, 6205, 6302, 6406, 4204, 4308 . Kuglini leajevi sa kosim dodirom jednoredni (Angular contact ball bearing single row) Kuglini leajevi sa kosim dodirom jednoredni, imaju kotrljajne staze na unutranjem i spoljanjem prstenu koje su pomerene jedna u odnosu na drugu u pravcu aksijalne ose leaja. To znai da su ovi leajevi pogodni za kombinovana optereenja (istovremeno dejstvo radijalnog i aksijalnog optereenja). Jednoredni leajevi primaju aksijalna optereenja samo u jednom pravcu, pa se zato obino uparuju sa jo jednim leajem. Primeri oznaka : 7201, 7306 Kuglini leajevi sa kosim dodirom dvoredni (Angular contact ball bearing double row) Dvoredni kuglini leajevi sa kosim dodirom,predvideni su za vea optereenja od jednorednih kuglinih leajeva sa kosim dodirom. Primeri oznaka : 3203,3313

Precizni jednoredni kuglini leajevi sa kosim dodirom (High precision angular contact ball bearing single row) Precizni jednoredni kuglini leajevi sa kosim dodirom primenjuju se najvie kod alatnih maina odnosno, tamo gde postoje visoki ili vrlo visoki zahtevi u pogledu preciznosti i radne brzine. Primeri oznaka : 708CDGA/P4A, 7201HG1, 71908CV Kuglini leajevi sa dodirom u etiri take (Four point bearings) Kuglini leajevi sa dodirom u etiri take su jednoredni kuglini leajevi sa kosim dodirom koji mogu da nose velika aksijalna optereenja u oba pravca. Nisu pogodni za sluajeve gde preovladavaju radijalna optereenja. Ovi leajevi imaju dvodelni unutranji prsten, ugao dodira od 35 i veliki broj velikih kuglica. Primeri oznaka : QJ207,QJ311 Samopodesivi kuglini leajevi (Self aligning bearing) Samopodesivi kuglini leajevi mogu se prilagodavati ugaonim odstupanjima osovine u odnosu na kuite,a takode mogu ugaonim prilagodavanjem izdrati ugibanje osovine tokom rada. Primeri oznaka: 1205, 1304, 2206, 2307

Konusno valjkasti leajevi (Tapered roller bearing) Konusno valjkasti leajevi su projektovani za kombinovana (aksijalna i radijalna) optereenja.Jednoredni konusno valjkasti leajevi nose samo aksijalne sile u jednom pravcu.Oni se zato koriste u paru tako da pridodati leaj preuzima aksijalne sile koje dolaze iz drugog pravca. Leajevi se mogu rastaviti,pa se unutranji prsten sa sklopom valjia i kaveza moe ugraditi odvojeno od spoljanjeg prstena. Primeri oznaka: 30205, 30306, 32207, 31311, 32310, 32020, 33208 Jednoredni cilindrino valjkasti leajevi (Barrel roller bearing) Jednoredni cilindrino valjkasti leajevi, proizvode se u nekoliko razliitih izvodenja,koje se medusobno razlikuju po unutranjem rasporedu i broju ramena. Sklop kaveza i valjia je voden parom ramena na jednom od dva prstena. Taj prsten sa parom ramena, zajedno sa sklopom cilindirnih valjia i kavezom, ini jedinstvenu celinu, koja se moe ugraditi nezavisno od drugog prstena. To ini ugradnju lakom, naroito u sluajevima kad se oba prstena ugraduju sa preklopom. Primeri oznaka : NU205, NJ307, NUP309, N310 Precizni dvoredni cilindrino valjkasti leajevi (Cylindrical roller bearing doble row) Precizni dvoredni cilindrino valjkasti leajevi su rastavljivi. Visina preseka im je mala,pa to omoguava njihovu ugradnju na osovine ili vretena velikog prenika. Njihove osobine su takve da ih ine posebno pogodnim za glavna vretena alatnih maina. Primeri oznaka : NN3015, NNU4921... Cilindrini valjkasti leajevi bez kaveza (Cylindrical roller bearing full complement) Cilindrino valjkasti leajevi bez kaveza imaju maksimalno mogui broj valjia, ime se dobija kompaktni leajni sklop koji moe nositi vrlo velika optereenja. Zbog posebnih kinematskih uslova takvi leajevi ne mogu raditi na velikim brzinama, kao odgovarajui leajevi sa kavezom. Primeri oznaka: NCF2912, NNF5005 Bavasti leajevi (Spherical roller bearing) Bavasti leajevi su sampodesivi,pa su stoga neosteljivi na ugaona odstupanja osovine u odnosu na kuite ili na ugibanje osovine. Po tome su slini sa samopodesivim kuglinim leajevima, ali im je nosivost znatno vea i u radijalnom i u aksijalnom pravcu. Bavasti leajevi su generalno leajevi pogodni za primenu kod velikih optereenja. Primeri oznaka: 22210, 21305, 22314, 23226, 24044 Kuglini aksijalni leajevi (Thrustball bearing single direction) Kuglini aksijalni leajevi se proizvode kao jednostrano i kao dvostrano nosivi.Dozvoljavaju samo aksijalne sile, ali se zato mogu koristiti i kod relativno velikih brzina. Ovi leajevi su rastavljivi. Njihova ugradnja je jednostavna, jer se razliite komponente leaja (osovinski prsten, prsten kuita i sklop kuglica i kaveza) mogu ugradivati odvojeno. Primeri oznaka: 51108, 51205, 51307, 51409, 53206 Dvostrano nosivi kuglini aksijalni leajevi (Thrust ball bearing double direction) Dvostrano nosivi kuglini aksijalni leajevi dozvoljavaju samo aksijalne sile. Rastavljivi su i jednostavni za ugradnju. Primeri oznaka: 52206, 52304

Cilindrino valjkasti aksijalni leajevi (Cylindrical roller thrust bearings) Cilindrino valjkasti aksijalni leajevi su vrlo jednostavne konstrukcije. Sastoje se od dva ravna oslanjajua prstena, izmedu kojih je ubaen sklop kaveza sa cilindrinim valjiima. Ovi leajevi nose aksijalna optereenja koja deluju u jednom smeru i omoguavaju formiranje kompaktnih uleitenja, neosetljivih na udarna optereenja i koje mogu izdrati velike aksijalne sile. Leajevi su rastavljivi i sve komponente se mogu ugradivati odvojeno. Primeri oznaka: 81102, 8121 Bavasti aksijalni leajevi (Spherical roller thrust bearing) Bavasti aksijalni leajevi imaju kotrljajue staze koso smetene u odnosu na osovinu leaja. Nasuprot ostalim tipovima aksijalnih leajeva oni zbog toga, pored aksijalnih, mogu da nose i radijalna optereenja. Ovi leajevi su takode neosetljivi na ugaona odstupanja ili ugibe osovine u odnosu na kuite. Bavasti aksijalni leajevi su rastavljivi. Osovinski prsten i sklop valjia sa kavezom moe se ugraditi nezavisno od prstena kuita. Primeri oznaka: 29412, 29324 Igliasti leajevi (Needle roller bearing) Igliasti leajevi imaju vrlo malu visinu poprenog preseka i relativno veliku nosivost. Mogu se koristiti sa ili bez unutranjeg prstena. Igliasti leajevi bez unutranjeg prstena predstavljaju optimalno reenje u sluajevima kad je mogua kvalitetna termika obrada i bruenje osovine. Igliasti leajevi sa unutranjim prstenom koriste se tamo, gde nije mogua, ili gde nije ekonomina, termika obrada i buenje osovine. Kod ovih leajeva mogue je unutranje aksijalno pomeranje. Postoje takodje i kombinovani igliasti leajevi. Oni predstavljaju kombinaciju igliastog i kuglinog ili valjkastog aksijalnog leaja. Mogu da nose radijalna i aksijalna optereenja i omoguavaju formiranje uleitenja sa najmanjim zauzetim radijalnim prostorom. Primeri oznaka: K38x46x20, HK2520, SCE108, BK3026, RNA4910, NKX35

Oznaavanje
Oznake kotrljajnih leaja su standardizovane i veina svetskih proizvodaa koristi sistem DIN. Oznaka se sastoji iz dva dela : OSNOVNE i DODATNE oznake. Osnovna oznaka karakterie leaj,odnosno definie tip i veliinu leaja. Osnovna karakteristika konstrukcije odredena je pomou jednog ili vie brojeva ili slova i pokazuje tip kotrljajnog leaja. Oznaka reda mera dobija se na osnovu standardizovanih spoljnih mera. Oznaka za provrt nadovezuje se na oznaku za seriju leaja, a obrazuje se na razliite naine, zavisno od tipa i veliine leaja. Za leaje sa provrtom manjim od 10mm oznaka je identina vrednosti prenika provrta u mm. Za provrte 10,12,15 i 17 mm oznake su 00,01,02 i 03. Za provrte 20-500 mm, oznaka se dobija kada se vrednost prenika izraena u mm podeli sa brojem 5. Za provrte vee od 500 mm oznaka odgovara vrednosti prenika provrta datoju u mm.

Dodatne oznake ispred

Dodatnim oznakam odreuju se karakteristike u odnosu na osnovno izvoenje kotrljaljnog leaja.

Dodatne oznake ispred (PREFIKS)

K kavez sa kotrljaljnim telima L izmenjiv prsten raklopljenog leaja R prstenasti leaj bez jednog prstena ili kolutni leaj bez jednog koluta E kolut rukavca kuglinog leaja W kolut kuita kuglinog leaja WS kolut rukavca cilindrino valjanog leaja GS kolut kuita cilindrino valjanog leaja

Dodatne oznake iza (SUFIKS)

Spoljni oblik: K konusni provrt 1:12 K30 konusni provrt 1:30 N leb za uskonik NR uskonik P dvodelni spoljni prsten D dvodelni unutarnji prsten R rub na spoljnom prstenu W20 leb za podmazivanje na spoljnom prstenu W33 - leb i otvori za podmazivanje Kavez: J presovan elini kavez Y presovan mesingani kavez F masivan elini kavez L masivan kavez od lakog metala M masivan kavez od mesinga S kavez od sinterovanog materijala T plastini kavez od fenoplasta TN plastini kavez od poliamida .A kavez voden po spoljnom prstenu .B kavez voden po unutarnjem prstenu V - kotrljajni leaj bez kaveza titovi i zaptivni titovi: Z metalni tit sa jedne strane 2Z metalni tit sa obe strane RS zaptivni tit sa jedne strane 2RS zaptivni tit sa obe strane PZ plastini tit sa jedne strane 2PZ plastini tit sa obe strane Klasa tanosti: P6 klasa tanosti 6 P5 klasa tanosti 5 P4 klasa tanosti 4 P2 klasa tanosti 2 P6E klasa tanosti za elektromotore

Unutarnji zazor: C1 zazor manji od C2 C2 zazor manji od normalnog C3 zazor vei od normalnog C4 zazor vei od C3 C5 zazor vei od C4 Nivo vibracija: Q6 smanjeni nivo vibracija Q5 naroito smanjen nivo vibracija Rad na povienim temperaturama: S0 do 150 S1 do 200 S2 do 250 S3 do 300 S4 do 350 S5 do 400 Sredstva za podmazivanje: LT masti za radne temperatur nie od -50 HT masti za radne temperature vie od +150 LHT univerzalne masti od -40