Вы находитесь на странице: 1из 119

LA MUJER DORMIDA DEBE

DAR A LUZ
EL DESPERTAR DE LA CONCIENCIA
AYOCUAN
ANTONIO VELASCO PIA
Este libro fue pasado a formato digital para facilitar la difusin, y con el propsito de
que as como usted lo recibi lo pueda hacer llegar a alguien ms.
LECTOE! E" #O$%#%E"TO
&'%()!%*" !%" (O"TE+!&
LA MUJER DORMIDA DEBE DAR A LUZ
1968. Ayocuan
1968. Editorial Jus !.A. d" #.$.
%la&a d" A'asolo () 1*
#ol. +u"rr"ro ,6-,, M./ico D.0.
1"l. 236 ,616 4a/5 239 1***
I!B(5 9686*3-6,,368
D.ci7a octa8a "dici9n
Reservados todos los derechos
Impreso "n M./ico : %rint"d in M./ico
Una cultura nac" cuando un al7a ;rand" d"s<i"rta d" su "stado <ri7ario y s" d"s<r"nd" d"l "t"rno in4antilis7o
=u7ano> cuando una 4or7a sur;" d" lo in4or7"> cuando al;o li7itado y "4?7"ro "7"r;" d" lo ili7itado y <"rdura'l".
0lor"c" "ntonc"s so'r" "l su"lo d" una co7arca a la cual <"r7an"c" ad="rida co7o una <lanta. Una cultura 7u"r"
cuando "sa al7a =a r"ali&ado la su7a d" sus <osi'ilidad"s "n 4or7a d" <u"'los l"n;uas do;7as art"s Estados
ci"ncias y torna a su7"r;irs" "n la "s<iritualidad <ri7iti8a. %"ro su "/ist"ncia 8i8a& "sa s"ri" d" ;rand"s .<ocas
cuyo ri;uroso dis"@o s"@ala "l <ro;r"si8o cu7<li7i"nto d" su d"stino "s una luc=a ?nti7a <ro4unda a<asionada <or
a4ir7ar la id"a contra las <ot"ncias d"l caos "n lo "/t"rior y contra la inconsci"ncia int"rior a dond" =an ido .stas a
r"4u;iars" col.ricas.
O!AALD !%E(+LER La decadencia de Occidente
Esta li;a&9n 4unda7"ntal d"l Mundo <"nsant" no nos "s s"nsi'l" in7"diata7"nt". %art?culas a=o;adas "ntr" otras <art?culas
8i8i7os =a'itual7"nt" sin to7ar consci"ncia d" lo Bu" d"'" r"<r"s"ntar 8ista "n su conCunto la 7asa d" consci"ncia d" la Bu"
4or7a7os <art". #o7o una c.lula Bu" no 8i"ra 7Ds Bu" otras c.lulas "n "l cu"r<o al Bu" <"rt"n"c"n. E sin "7'ar;o "l cu"r<o
"/ist" 7Ds Bu" los "l"7"ntos d" los Bu" s" co7<on". En 8"rdad no <od"7os alcan&ar nin;Fn <ro;r"so d"cisi8o "n nu"stras
conc"<cion"s d"l 7undo ani7ado 7i"ntras Bu" <"r7an"ci"ndo "n la "scala Gc"lularG no s"<a7os "7"r;"r <or "nci7a d" los s"r"s
8i8os <ara 8"r la $ida <or "nci7a d" los Ho7'r"s <ara d"scu'rir la =u7anidad5 no "sta Hu7anidad a'stracta y lan;uid"ci"nt" d"
Bu" nos =a'lan los 4ilDntro<os sino la r"alidad 4?sica <od"rosa "n la Bu" s" 'a@an y s" in4lu"ncian todos los <"nsa7i"ntos indi8idual"s
=asta 4or7ar <or su 7ulti<licidad un solo Es<?ritu d" la 1i"rra.
%lERRE 1EILHARD DE #HARDI( La energa humana
Captulo ,rimero
E" L+ C%)'+' )"%$E!%T+%+
- +"TE EL #)+L 'E L+ C%E"C%+

a) Generacin fundadora de la Ciudad Universitaria
En cuanto tu8" conoci7i"nto d" Bu" 7" tocar?a "n su"rt" 4or7ar <art" d" la ;"n"raci9n 4undadora d" la
#iudad Uni8"rsitaria I"di4icada al sur d" la ciudad d" M./icoI co7"nc. a d"s"ar Bu" "l ti"7<o transcurri"s"
7Ds rD<ida7"nt" con o'C"to d" <od"r asistir a clas"s lo 7Ds <ronto <osi'l". M"s"s ant"s al inicio d" .stas
acostu7'ra'a ya ir <or lo 7"nos dos 8"c"s a la s"7ana a r"corr"r l"nta7"nt" los distintos lu;ar"s d" la aFn
d"s.rtica #iudad Uni8"rsitaria5 "l art?stico " i7<on"nt" "stadio d"<orti8o la "nor7" "/<lanada c"ntral 4r"nt" a
la 1orr" d" la R"ctor?a las '"llas al'"rcas los ori;inal"s 4ronton"s y "l 7aC"stuoso conCunto d" los di4"r"nt"s
"di4icios.
1odo "llo 7" causa'a una 8i8a i7<r"si9n 7" =ac?a s"ntir "n "l c"ntro d" un cora&9n nu"8o y 8i;oroso Bu"
7uy <ronto "7<"&ar?a a 'o7'"ar una san;r" 7Ds rica "n <ur"&a y "n"r;?a a todo "l <a?s o lo Bu" "s lo
7is7o Cu8"ntud"s 7Ds <r"<aradas 4orCadas "n condicion"s d" "studio su<"rior"s a las d" las ant"rior"s
7"rc"d a 7"Cor"s instalacion"s t.cnicas y d"<orti8as u'icadas "n un lu;ar id"al cuyo solo a7'i"nt" "ra un
"st?7ulo a un 7ayor a<ro8"c=a7i"nto "n los "studios.
As? <u"s cuando "n aBu"l d?a d" 7ar&o d"l a@o d" 192* #iudad Uni8"rsitaria inici9 sus la'or"s y yo Iya
"n 7i calidad d" uni8"rsitario "studiant" d"l <ri7"r a@o d" la carr"ra d" HistoriaI <"n"tr. al "di4icio d"
Hu7anidad"s una "7oci9n 7"&cla d" los 7Ds di8"rsos s"nti7i"ntos "n8ol8i9 7i "s<?ritu " incluso <ud"
<"rci'ir una intuici9n Bu" 7uy raras 8"c"s s" alcan&a a s"ntir "n la 8ida "n 4or7a clara y d"4inida5 la d" Bu" "n
"s" <r"ciso 7o7"nto "sta7os to7ando un nu"8o d"rrot"ro "l cual nos ll"8arD <or ca7inos d"l todo di4"r"nt"s
a los utili&ados =asta "ntonc"s ra&9n <or la cual nu"stra ant"rior 4or7a d" 8ida no <odrD r"tornar Ca7Ds.
En las a4u"ras d"l "di4icio d" Hu7anidad"s los alta8oc"s d" la E/<osici9n Al"7ana instalada "n la <lanta
'aCa y a lo lar;o d"l 7is7o r"<"t?an int"r7it"nt"7"nt" una <ala'ra5 Gac=tun;J ac=tun;JG
1
%r"s"nt? una "s<"ci" d" oscura ad8"rt"ncia "n "sa <ala'ra5
GAc=tun;J ac=tun;JG
ABu"llas <"rsonas Bu" <or s"r aFn 7uy C98"n"s no ;uardan r"cu"rdos <"rsonal"s d"l <"r?odo d" ;o'i"rno
d"l lic"nciado Mi;u"l Al"7Dn tal 8"& "ncu"ntr"n un <oco di4?cil co7<r"nd"r <l"na7"nt" los acont"ci7i"ntos a
Bu" aludir. a continuaci9n. Esti7o <or tanto n"c"sario 7"ncionar al ;unas caract"r?sticas so'r"sali"nt"s d"
"st" <"r?odo Bu" a'arca los a@os co7<r"ndidos "ntr" 19*6 y 1923.
Durant" "sa .<oca la dinD7ica <"rsonalidad d"l lic"nciado Al"7Dn in4undi9 a la naci9n toda una 7?stica d"
su<"raci9n y <ro;r"so as? co7o una con4ian&a ili7itada "n su 4uturo. El cr"ci"nt" rit7o d"l d"sarrollo d"l <a?s
"ra al;o Bu" <od?a co7<ro'ars" "n 4or7a tan;i'l"5 <or doBui"r s" constru?an carr"t"ras <u"nt"s l?n"as
4.rr"as <r"sas y "scu"las. A todo lo lar;o y lo anc=o d" la R"<F'lica sur;?an todos los d?as nu"8as industrias.
!in "7'ar;o "sta a<ar"nt" 'onan&a s" 8"?a s"ria7"nt" "7<a@ada <or los ;ra8"s d"4"ctos d" Bu" adol"ci9
"sa ad7inistraci9n5 una ac"ntuada corru<ci9n <"r7iti9 la cr"aci9n d" 4ortunas "s<"cial7"nt" cuantiosas <or
<art" d" nu7"rosos 4uncionarios <F'licos> <or otra <art" "l ac"l"rado d"sarrollo "con97ico a Bu" =" aludido
s" r"ali&9 utili&ando una s"ri" d" 7"didas in4lacionistas Bu" a4"ctaron <rinci<al7"nt" a los co7<on"nt"s d" las
ca<as "con97ica7"nt" d.'il"s d" nu"stra <o'laci9n.
Esta "/<licaci9n ti"n" la 4inalidad d" =ac"r r"saltar "l ="c=o d" Bu" al iniciars" "l a@o d" 192* ;ran <art" d"
los 7"/icanos d" aBu"l "ntonc"s s";u?an cr"y"ndo Bu" "l <a?s una 8"& su<"rada ci"rta <"Bu"@a d"<r"si9n
"n las acti8idad"s 7oti8ada <or "l r"ci"nt" ca7'io d" ;o'i"rno continuar?a 7ant"ni"ndo "l 7is7o alto rit7o d"
ac"l"rado d"sarrollo d" los Flti7os a@os.
La a<"rtura d" #iudad Uni8"rsitaria y la inau;uraci9n d" la E/<osici9n Industrial d" la R"<F'lica 0"d"ral
Al"7ana constituy"ron dos suc"sos Bu" aun cuando tu8i"ron lu;ar a <rinci<ios d" 192* a causa d" su
"s<"ctacularidad <ar"c?an toda8?a 4or7ar <art" d"l <"r?odo d" ;o'i"rno d"l lic"nciado Al"7Dn. Asi7is7o
a7'os suc"sos 7oti8aron "l Bu" 7uc=a ;"nt" 7antu8i"s" <or un <oco 7Ds d" ti"7<o la 7"ncionada ilusi9n
d" un <osi'l" r"torno d"l au;" "con97ico. La r"alidad d"7ostrar?a 7uy <ronto lo contrario "n 4or7a <or d"7Ds
dolorosa.
En 8ista d" la consid"ra'l" i7<ortancia Bu" "n 4or7a indir"cta tu8o la ya citada "/<osici9n industrial
al"7ana <ara "l d"sarrollo d" los distintos acont"ci7i"ntos Bu" =a'r. d" narrar consid"ro Custo d"dicarl" unas
cuantas l?n"as.
Los s"nti7i"ntos d" si7<at?a y ad7iraci9n =acia Al"7ania <or <art" d" los 7"/icanos =an sido si"7<r"
<articular7"nt" ac"ntuados> sin "7'ar;o "sti7o Bu" "stos s"nti7i"ntos "ran aFn 7Ds 4u"rt"s "ntr" nu"stros
<adr"s y nu"stros a'u"los co7o r"sultado d" di8"rsas causas =ist9ricas Bu" arrancan <or lo 7"nos d" la
.<oca "n Bu" "l ;o'i"rno d" don $"nustiano #arran&a "stu8o a <unto d" c"l"'rar tratados d" alian&a 7ilitar
con la Al"7ania d"l Kais"r acont"ci7i"nto Bu" in4luy9 "n 4or7a i7<ortant" <ara d"t"r7inar a los Estados
Unidos a int"r8"nir "n contra d" Al"7ania "n la %ri7"ra +u"rra Mundial con4la;raci9n durant" la cual M./ico
7antu8o una <r"caria n"utralidad 7ani4"stando "n 7Flti<l"s ocasion"s sus si7<at?as "n 4a8or d" Al"7ania.
Durant" "l d"sarrollo d" la !";unda +u"rra Mundial la <artici<aci9n d" M./ico "n "l 'ando d" las <ot"ncias
aliadas 7"n;u9 tan s9lo li;"ra7"nt" las si7<at?as d" la 7ayor?a d" nu"stra <o'laci9n =acia "sta naci9n. En la
<rDctica "l su<u"sto "stado d" ;u"rra "ntr" M./ico y Al"7ania r"sult9 casi si7'9lico> nunca "/isti"ron
s"nti7i"ntos d" odio =acia "l <r"t"ndido "n"7i;o a <"sar d" los 7illon"s d" d9lar"s in8"rtidos con "s" o'C"to
<or la <ro<a;anda d" ;u"rra a7"ricana.
Al 4inali&ar la ;u"rra M./ico r"anud9 lo 7Ds <ronto <osi'l" sus r"lacion"s di<lo7Dticas con la R"<F'lica
0"d"ral Al"7ana y durant" "l s"/"nio d"l lic"nciado Al"7Dn "st" ;o'"rnant" =aci"ndo =onor a su a<"llido
<rocur9 4o7"ntar las r"lacion"s "ntr" a7'os <a?s"s. Asi7is7o ya casi <ara 4inali&ar su r.;i7"n s" conc"rt9
la c"l"'raci9n "n nu"stro <a?s d" una "/<osici9n industrial al"7ana con 7iras a lo;rar "l 4o7"nto d" las
r"lacion"s co7"rcial"s "ntr" ;"r7anos y 7"/icanos. A causa d" los nu7"rosos <ro'l"7as t.cnicos y
ad7inistrati8os Bu" <lant"a'a la r"ali&aci9n d" tan i7<ortant" "/<osici9n transcurri9 <oco 7Ds d" un a@o
"7<l"ado "n <ro;ra7as <r"<arati8os trans<ort"s " instalaci9n ant"s d" Bu" la "/<osici9n 4u"s" inau;urada a
<rinci<ios d" 7ar&o d" 192* <or los 7is7os d?as "n Bu" s" iniciaron <or 8"& <ri7"ra las acti8idad"s "n la
#iudad Uni8"rsitaria.
1
LAt"nci9nJ Lat"nci9nJ
La "/<osici9n 4u" instalada "n la <lanta 'aCa y a lo lar;o d"l "di4icio d" Hu7anidad"s
3
Bu" "stD situado "n "l
costado nort" d" la #iudad Uni8"rsitaria y constituy" una "s<"ci" d" "nor7" caC9n d" 8idrio y concr"to
di8idido "n aBu"l "ntonc"s "n tr"s s"ccion"s5 la <ri7"ra d" "llas ocu<ada <or la 0acultad d" 0iloso4?a y L"tras>
la c"ntral Bu" "s la 7Ds ;rand" d" las tr"s <or la 0acultad d" D"r"c=o y 4inal7"nt" la Flti7a "sta'a ocu<ada
<or la Escu"la d" Econo7?a.
!i 'i"n ya todos "s<"ra'an Bu" la "/<osici9n al"7ana r"sultas" un 7od"lo "n su ;.n"ro la r"alidad su<"r9
todo lo <r"8isto "s<"cial7"nt" "n lo r"lati8o a or;ani&aci9n y <r"s"ntaci9n.
1odos los d?as la "/<osici9n "ra r"corrida <or 7il"s d" 8isitant"s los cual"s aun cuando "n su in7"nsa
7ayor?a no <os"?an nin;una clas" d" conoci7i"ntos t.cnicos "n 7at"ria d" 7aBuinaria no sal?an a'urridos o
d"4raudados d" su 8isita <u"s la "/<osici9n "sta'a <r"s"ntada "n tal 4or7a Bu" =ac?a "ntr"t"nido su r"corrido
<ara todo 7undo5 int"rcalados "ntr" los local"s d" la 7Ds 8ariada 7aBuinaria =a'?a stands dond" s" <od?a
consu7ir <or un 79dico <r"cio una 'u"na raci9n d" sa'rosa c"r8"&a al"7ana aco7<a@ada d" los 7Ds
8ariados 'ocadillos ;"r7anos todo "llo "n 7"dio d" una ;"n"ral al";r?a a la Bu" contri'u?an las a;rada'l"s
cancion"s d"l 4olclor" al"7Dn di4undidas al tra8.s d" los alta8oc"s.
Un rD<ido r"corrido <or las instalacion"s d" la "/<osici9n <"r7it?a al 8isitant" <"rcatars" <or la l"ctura d"
los a8isos colocados a la "ntrada d" los di4"r"nt"s local"s d" Bu" d?a con d?a au7"nta'a "l nF7"ro d"
transaccion"s r"lati8as a 7aBuinaria d" la 7Ds di8"rsa ?ndol" cuyo <"dido ya =a'?a sido <actado. Era "8id"nt"
Bu" una ;ran <art" d" los industrial"s 7"/icanos consid"ra'an ll";ado "l 7o7"nto d" ca7'iar su 7aBuinaria
nort"a7"ricana <or otra d" 4a'ricaci9n al"7ana y Bu" s" "sta'an "nd"udando <or un lar;o ti"7<o con o'C"to
d" r"ali&ar "st" <ro<9sito.
El Do7in;o d" Ra7os d"l citado a@o d" 192* ll";9 a su t.r7ino "l <"r?odo 4iCado <ara la duraci9n d" la
"/<osici9n> un nF7"ro d" 8isitant"s su<"rior al acostu7'rado acudi9 aBu"l d?a a r"corr"r las instalacion"s y a
4"licitar a los or;ani&ador"s y "ncar;ados d"l "/itoso "8"nto. Unos conCuntos d" 7ariac=is tocaron di8"rsos
son"s 7"/icanos t"r7inando con Las Golondrinas, y "n 7"dio d" un a7'i"nt" d" nostal;ia y al";r?a s" dio <or
clausurada la "/<osici9n.
Al d?a si;ui"nt" <ri7"r d?a d" la !"7ana !anta d" aBu"l a@o "l <a?s "ntr9 "n "sa cal7a caract"r?stica d"
los <"r?odos d" 8acacion"s "n los Bu" todo "l 7undo s" ol8ida d" cualBui"r clas" d" <ro'l"7as "/c"<to "l d"
lo;rar "ncontrar aco7odo "n al;uno d" los lu;ar"s tradicional"s <ara d"scansar.
%or 7i <art" 7" "ncontra'a yo "n aBu"llos d?as "n "l <u"rto Caroc=o cuando "l Do7in;o d" R"surr"cci9n
al acudir a d"sayunar al r"staurant" d"l =ot"l dond" 7" =os<"da'a 7" "nt"r. <or los <"ri9dicos d" la noticia
Bu" "n aBu"l 7o7"nto sacud?a a todo "l <a?s5 nu"stra 7on"da =a'?a su4rido una consid"ra'l" d"8aluaci9n. La
nu"8a <aridad <ara "l ca7'io d"l d9lar =a'?a 8ariado d" M8.62 a M13.2,.
El r"lato cont"nido "n "sta o'ra s" inicia <ro<ia7"nt" a <artir d" "st" suc"so d" tan in;rata 7"7oria.
b) El destino cruza dos lneas
En 7"dio d"l d"sconci"rto ;"n"ral causado <or la in4austa noticia r";r"s. a la ciudad d" M./ico "n uni9n
d" 7uc=os 7il"s d" aturdidos 8"ran"ant"s.
1oda la ;"nt" =ac?a co7"ntarios "n torno a la d"8aluaci9n. Los ru7or"s 7Ds a'surdos circula'an <or
doBui"r y "ran to7ados <or 8Dlidos. Multitud d" <"rsonas acud?an a las institucion"s 'ancarias a 4in d"
ca7'iar d"l todo "/t"7<orDn"a7"nt" su ca<ital d" 7on"da nacional a d9lar"s.
Los <"ri9dicos cont"n?an lar;os y a'urridos art?culos "scritos <or "cono7istas con <ro4undos conoci7i"ntos
so'r" la 7at"ria "n los cual"s s" "/<lica'a conci"n&uda7"nt" "n Bu. consist?an las d"8aluacion"s
7on"tarias as? co7o las causas y "4"ctos d" las 7is7as. La 7ayor?a d" la ;"nt" no n"c"sita'a co7<r"nd"r
"/<licacion"s tan co7<licadas <ara "nt"nd"r 7uy clara7"nt" lo ocurrido> o s"a Bu" d" la noc=" a la 7a@ana
todos =a'?an Bu"dado 7Ds <o'r"s al <"rd"r su din"ro una <art" d" <od"r adBuisiti8o "n la 7is7a 4or7a Bu" si
durant" la noc=" un ladr9n =u'i"s" "ntrado a su casa a ll"8ars" una <art" d"l total d" su 4ortuna ya 4u"s" .sta
;rand" o <"Bu"@a.
3
En aBu"l "ntonc"s Fnica7"nt" asist?an a la #iudad Uni8"rsitaria los "studiant"s d"l <ri7"r a@o d" cada carr"ra ya Bu" los Bu"
=a'?an iniciado sus "studios "n los anti;uos <lant"l"s a=? los continua'an y t"r7ina'an. Esta situaci9n <"r7iti9 durant" al;Fn ti"7<o
utili&ar la #iudad Uni8"rsitaria <ara di4"r"nt"s "8"ntos. Ad"7Ds d" la ya citada "/<osici9n "n #. U. s" dio aloCa7i"nto a los atl"tas Bu"
<artici<aron "n los Ju";os #"ntroa7"ricanos d" 192* y %ana7"ricanos d" 1922.
Lo Bu" causa'a 7ayor trist"&a "ra co7<ro'ar la d"strucci9n d" la con4ian&a "n s? 7is7a Bu" co7"n&a'a
a caract"ri&ar a la naci9n. 1odos "sta'an s";uros d" Bu" "n M./ico ya no <od?an ocurrir s"7"Cant" ti<o d"
cosas y "l ="c=o d" Bu" la r"alidad =u'i"s" d"7ostrado "n 4or7a dolorosa lo contrario 7oti8a'a un
<ro4undo y ;"n"rali&ado s"nti7i"nto d" 4rustraci9n.
La tard" d"l lun"s si;ui"nt" a la !"7ana !anta a Bu" =" ="c=o r"4"r"ncia ll";u. a la #iudad Uni8"rsitaria
con "l "s<?ritu d"<ri7ido <or los acont"ci7i"ntos r"latados. D"sd" "l 7o7"nto "n Bu" 'aC. d"l ca7i9n
co7<r"nd? Bu" 7" r"sultar?a i7<osi'l" asistir "sa tard" a clas"s <u"s .stas r"Bu"r?an 7uc=o 7Ds Bu" una
si7<l" <r"s"ncia 4?sica y "n aBu"lla ocasi9n 7i "stado d" Dni7o 7" =u'i"ra i7<"dido <r"star at"nci9n a las
"/<licacion"s d" los 7a"stros.
D"cid? d"dicar "sa tard" Fnica7"nt" a <as"ar <or "l '"llo "sc"nario d" la #iudad Uni8"rsitaria. Inici. 7i
r"corrido <or la <art" in4"rior d"l "di4icio d" Hu7anidad"s. Los local"s d" la "/<osici9n al"7ana =a'?an sido
ya r"tirados y s9lo s" 8"?an ;i;ant"scas caCas "n las cual"s "sta'a "7'alado ;ran <art" d"l 7at"rial
"/=i'ido "n la 7is7a. El su"lo s" 8"?a cu'i"rto d" as"rr?n d" <"da&os d" 7ad"ra y d" <a<"l"s. El
"s<"ctDculo s" as"7"Ca'a al Bu" o4r"c" una <laya d"s<u.s d" un 8"nda8al y r"sulta'a trist" <ara todos
aBu"llos Bu" =a'?a7os ad7irado la "/<osici9n "n <l"no 4unciona7i"nto.
M" al"C. d" a=? "nca7inando 7is <asos =acia "l "di4icio d" la 0acultad d" #i"ncias> al a<ro/i7ar7" lla79
7i at"nci9n la 4i;ura d" un indi8iduo Bu" cont"7<la'a a'sorto "l ;ran 7ural r"ali&ado <or #=D8"& Morado "n
la 4ac=ada d" dic=o "di4icio.
El as<"cto d" aBu"l suC"to r"sulta'a "/tra@a7"nt" sin;ular5 su "l"8ada "statura y <od"rosa co7<l"/i9n
as? co7o su in"/<lica'l" ri;id"& l" da'an la a<ari"ncia d" una 'i"n 7od"lada "statua> todo "n .l r"8"la'a
una 4u"r&a 4u"ra d" lo co7Fn Bu" s" trasluc?a a tra8.s d" su ro<a i7<"ca'l"7"nt" <ulcra. D"duC" Bu"
d"'?a tratars" d" un al"7Dn <u"s aun a distancia s" ad8"rt?a "n .l "s" clDsico air" 7arcial Bu" caract"ri&a a
al;unos d" los co7<on"nt"s d" "sta nacionalidad.
Lo Bu" 7ayor7"nt" intri;9 7i curiosidad 4u" la "/tra@a ri;id"& d" aBu"l indi8iduo5 la total in7o8ilidad d" su
cu"r<o r"8"la'a Bu" su rit7o r"s<iratorio d"'?a s"r casi i7<"rc"<ti'l" > las r"cias 4accion"s "sta'an
in8adidas <or una <ro4unda <alid"& co7o si la san;r" ll"8as" ti"7<o d" no circular <or la <i"l> incluso "l <"lo
ru'io y "ntr"cano <ar"c?a "star 7u"rto y s9lo 7o8"rs" l"8"7"nt" al i7<ulso d"l 8i"nto. %or "l contrario sus
oCos <ro4unda7"nt" a&ul"s aun cuando s" "ncontra'an cla8ados "n "l 7ural "8id"ncia'an tan <od"rosa
"n"r;?a Bu" "ran la n";aci9n 7is7a d" la 7u"rt".
Mi"ntras cont"7<la'a con aso7'ro a tan d"sconc"rtant" suC"to .st" co7"n&9 a r"cu<"rar la 4acultad d"
7o8i7i"nto> tanto su cu"r<o co7o sus 4accion"s 4u"ron <"rdi"ndo l"nta7"nt" su "/tra@a in7o8ilidad. %or un
7o7"nto "stu8" a <unto d" al"Car7" d" "s" lu;ar i7<ulsado <or un in"/<lica'l" y r"s<"tuoso t"7or Bu" la
<r"s"ncia d" aBu"l indi8iduo 7" <roduc?a> <"ro 7i curiosidad 4u" 7Ds 4u"rt" as? Bu" 7" li7it. a situar7" a
su lado a unos <asos d" distancia o's"r8ando con at"nci9n c97o s" r"int";ra'a <l"na7"nt" a la
nor7alidad.
Ju&;u. Bu" "l 7o7"nto d" tratar d" "sta'l"c"r co7unicaci9n "ntr" a7'os =a'?a ll";ado y a4ir7. con
ac"nto ins";uro5
IBonito 7ural N8"rdadO
El d"sconocido s" 8ol8i9 con rD<ido ;iro nu"stras 7iradas c=ocaron <roduci.ndo7" ci"rto l"8"
aturdi7i"nto sus oCos "nc"rra'an una 4u"r&a 7uc=o 7ayor d" la Bu" yo =a'r?a <odido i7a;inar Bu" <udi"s"
"/istir "n cualBui"r 7irada.
IEl autor d" "st" 7ural <ar"c" t"n"r una ;ran 4" "n los 4uturos '"n"4icios d"l actual d"sarrollo ci"nt?4ico>
"s<"r"7os Bu" "st. "n lo ci"rto.
!us <ala'ras casi no r"8"la'an ac"nto "/tranC"ro. !u 8o& "ra 4ir7"7"nt" tranBuila y <on?a d" 7ani4i"sto
una ;ran s";uridad "n s? 7is7o. R"<"ntina7"nt" aBu"l suC"to co7"n&9 a r"sultar7" anti<Dtico <u"s si
"/ist?a al;Fn s"nti7i"nto d"l Bu" yo car"c?a "n lo a'soluto "n aBu"l "ntonc"s "ra <r"cisa7"nt" la con4ian&a
"n 7i <ro<ia <"rsona. %or otra <art" su a<r"ciaci9n ac"rca d"l 7ural 7" <ar"ci9 d"l todo car"nt" d" s"ntido.
!in andar7" con <r"D7'ulos inBuir?5
INEs ust"d al"7DnO
I!?. $in" a la "/<osici9n r"<r"s"ntando las industrias d" un a7i;o> tu8i7os tanto tra'aCo Bu" aun cuando
r"sult" <"noso con4"sarlo a<"nas a=ora =" <odido r"corr"r con d"t"ni7i"nto "sta 7a;n?4ica Uni8"rsidad.
ABu"llas <ala'ras a<aci;uaron d" ;ol<" todos 7is t"7or"s> =asta "sos 7o7"ntos no =a'?a d"Cado d"
<r";untar7" ant" Bu. clas" d" s"r 7ist"rioso 7" "ncontra'a <u"s no <od?a Cu&;ar co7o una <"rsona
nor7al a al;ui"n Bu" s" "/tasia'a a tal ;rado ant" la cont"7<laci9n d" un si7<l" 7ural> <"ro a=ora "l
"ni;7a Bu"da'a 'rusca7"nt" d"8"lado ya Bu" ind"<"ndi"nt"7"nt" d" la in"/<lica'l" 4ascinaci9n Bu" al
<ar"c"r l" <roduc?an las o'ras <ict9ricas "l ="c=o "scu"to "ra Bu" s" trata'a Fnica7"nt" d" un suC"to
d"dicado a con8"ncional"s acti8idad"s 7"rcantil"s. %or otra <art" ni siBui"ra "ra "l dir"cto <ro<i"tario d" la
7"rcanc?a cuya 8"nta =a'?a 8"nido a <ro7o8"r "n nu"stro <a?s sino tan s9lo r"<r"s"nta'a los su<"rior"s
int"r"s"s d" un industrial. D"cid? Bu" lo 7"Cor "ra =a'larl" "n "l Fnico l"n;uaC" Bu" d" s";uro <odr?a
int"r"sar a un co7"rciant"5 "l d"l din"ro. %rocurando no 8"rlo d" 4r"nt" <u"s su <"n"trant" 7irada
continua'a <roduci.ndo7" una "/tra@a tur'aci9n <r";unt. con ac"ntuado tono d" indi4"r"ncia5
INE Bu. tal l" 4u" "n la "/<osici9nO N!" 8"ndi9 7uc=oO
Bi"n 4u"ra <orBu" 7i aco7<a@ant" no ca<tas" "l tono d" su<"rior indi4"r"ncia cont"nido "n 7is <ala'ras
o 'i"n <orBu" .st" no l" r"sultas" 7ol"sto "l caso "s Bu" a 7i <r";unta r"s<ondi9 con a7a'l" ac"nto5
ILas n";ociacion"s Bu" r"<r"s"nto conc"rtaron un total d" 8"ntas 7uy su<"rior a las <r"diccion"s 7Ds
o<ti7istas <"ro a causa d" la d"8aluaci9n 7on"taria los industrial"s 7"/icanos =an d" =a'"r concluido Bu"
las actual"s circunstancias ya no son <ro<icias <ara "sta clas" d" transaccion"s. En "l transcurso d" "sta
7a@ana s" canc"laron a<ro/i7ada7"nt" las dos t"rc"ras <art"s d" las 8"ntas> su<on;o Bu" "n los <r9/i7os
d?as s" canc"larDn la 7ayor <art" d" las r"stant"s.
(u"8a7"nt" Bu"d. su7ido "n "l 7Ds co7<l"to d"sconci"rto. !i 'i"n i;nora'a la clas" d"
7aBuinaria industrial Bu" aBu"l suC"to r"<r"s"nta'a no "ra di4?cil su<on"r Bu" "l <r"cio d" la 7is7a 4u"ra
"l"8ado ra&9n <or la cual d" s";uro =a'?a contado con o't"n"r una consid"ra'l" ;anancia co7o r"sultado
d"l nF7"ro d" 8"ntas lo;radas "n 4a8or d" las industrias Bu" r"<r"s"nta'a> ino<inada7"nt" a causa d" la
in"s<"rada d"8aluaci9n las 8"ntas s" canc"la'an y con "llas s" "s4u7a'a d" "ntr" sus 7anos un din"ro
Bu" da'a ya <or suyo. A <"sar d" "llo aBu"l a'surdo indi8i duo s" d"dica'a a <as"ar 7uy tranBuilo
<"r7an"ci"ndo "7'o'ado 4r"nt" al <ri7"r 7ural Bu" s" cru&a'a "n su ca7ino. !"7"Cant" conducta =ac?a
<"da&os la con8"ncional y "st"r"oti<ada i7a;"n Bu" t"n?a 4orCada "n 7i 7"nt" ac"rca d" todos los
co7"rciant"s.
El al"7Dn d"'i9 r"<arar "n "l aso7'ro Bu" 7" "7'ar;a'a <u"s ca7'i9 d" in7"diato la con8"rsaci9n5
I#u.nt"7" ac"rca d" ust"d. NPu. "studios cursaO
ABu"llo ya "sta'a 7"Cor. #o7o "s 'i"n sa'ido todo lo Bu" ata@" a nu"stra <"rsona constituy" si"7<r" un
t"7a a;rada'l"7"nt" int"r"sant"> <or otra <art" y al i;ual Bu" la 7ayor?a d" los C98"n"s Bu" s" "ncu"ntran
"studiando "l <ri7"r a@o d" una carr"ra <ro4"sional "n "sta .<oca yo <ad"c?a una insu4ri'l" 4alta d" 7od"stia
<ro8"ni"nt" d" la s";ura con8icci9n d" Bu" 7uy <ronto "star?a "n <osi'ilidad d" d"stacar7" "n "l "C"rcicio d"
7i <ro4"si9n.
IEstudio Historia "n la 0acultad d" 0iloso4?a Ia4ir7. y lu";o a@ad? <"dant"7"nt"I5 "stoy s";uro d"
<od"r d"scu'rir 7uy <ronto nu"8os cauc"s d" in8"sti;aci9n =ist9rica. Esta 7at"ria =a <"r7an"cido "stancada
7uc=o ti"7<o y ya "s =ora d" Bu" al;ui"n 8"n;a a <on"rla al d?a.
Mi aco7<a@ant" 7ostr9 un 8i8o int"r.s "n 7is <ala'ras.
IAs? Bu" "studia ust"d Historia> 7" i7a;ino Bu" =a d" "star cursando "l <ri7"r a@o. Lo 4"licito "s una d" las
<ro4"sion"s 7Ds int"r"sant"s.
Esta'a aFn <r";untDndo7" c97o =a'r?a lo;rado adi8inar 7i int"rlocutor Bu" yo "ra a<"nas "studiant" d"l
<ri7"r a@o d" Historia cuando .st" =i&o una "/tra@a as"8"raci9n.
IEo ta7'i.n soy un "studiant" d" la =istoria.
Aun cuando <os"?a un as<"cto "/c"<cional7"nt" 4u"rt" y 8i;oroso calcul. Bu" la "dad d"l al"7Dn no <od?a
s"r in4"rior a los cincu"nta a@os> as? <u"s "l Bu" tu8i"s" la d"s4ac=at"& d" autocali4icars" co7o "studiant" 7"
<ar"ci9 d"l todo a'surda <u"s <ara 7is "str"c=as conc"<cion"s d" "ntonc"s s9lo los C98"n"s <od?an "n
Custicia d"no7inars" "studiant"s. %or un 7o7"nto "stu8" t"ntado a <r";untarl" "n son d" 'urla Bu. =ac?a un
"studiant" d" =istoria co7o r"<r"s"ntant" d" industrias <roductor"s d" 7aBuinaria> <"ro "n lu;ar d" "so y
utili&ando con toda int"nci9n "l 8"r'o "n ti"7<o <r"t.rito 7" li7it. a <r";untarl"5
INEn d9nd" "studi9 ust"d HistoriaO
IEstu8" "n la Uni8"rsidad d" 1Q'in;"n <"ro a=? no "s 7uc=o lo Bu" s" <u"d" ll";ar a sa'"r> 7Ds tard"
"studi. un <oco "n un lu;ar d" Asia y d"s<u.s d"ntro d" 7is "nor7"s li7itacion"s =" <rocurado s";uir
a<r"ndi"ndo <or 7i cu"nta.
ABu"llo r"sult9 s"r d"7asiado <ara 7?. #ualBui"ra a Bui"n l" int"r"s"n las cu"stion"s =ist9ricas sa'" 7uy
'i"n Bu" la Uni8"rsidad d" 1Q'in;"n "n Al"7ania "stD consid"rada co7o una d" las 7"Cor"s d"l 7undo "n
"sta 7at"ria> sin "7'ar;o aBu"l indi8iduo si7<l" "7<l"ado d" una n";ociaci9n 7"rcantil no s9lo <r"t"nd?a
=a'"r "studiado "n tan <r"sti;iado c"ntro d" "studios sino Bu" ad"7Ds s" atr"8?a a d"sd"@ar los
conoci7i"ntos r"ci'idos "n "l 7is7o. #o7<r"nd? Bu" no <od?a tratars" sino d" un consu7ado 4arsant"> "n
8ista d" "llo la 7"Cor conducta a s";uir "ra al"Cars" cuanto ant"s d" su <r"s"ncia incluso <ara as? darl"
o<ortunidad d" Bu" "ncontrara a al;ui"n 7Ds in;"nuo Bu" tal 8"& <udi"s" tra;ars" sus 4antDsticas 7"ntiras.
#on rD<ido ad"7Dn o's"r8. 7i r"loC a la 8"& Bu" a4ir7a'a con 4also ac"nto5
IPu"d. d" 8"r a uno d" 7is 7a"stros a "sta =ora. M" dio 7uc=o ;usto conoc"rlo y l" d"s"o Bu" la <r9/i7a
8"& l"s 8aya 7"Cor "n la 8"nta d" sus 7DBuinas.
El ;"r7ano sonri9 l"8"7"nt" 7" "str"c=9 la di"stra con a4"ctuoso ad"7Dn y a4ir795
IEo ta7'i.n l" d"s"o la 7"Cor d" las su"rt"s> oCalD ll";u" ust"d a s"r un ;ran =istoriador.
M" al"C. rD<ida7"nt" con ru7'o al "staciona7i"nto d" los ca7ion"s> cuando 8ol8? la 7irada alcanc. a 8"r
<or unos instant"s la 4i;ura d"l "/tra@o suC"to con Bui"n aca'a'a d" con8"rsar 7arc=ando <or la <lanta 'aCa
d" 7i 4acultad. Hasta "n su andar "lDstico y 7arcial "8id"ncia'a "sa ;ran s";uridad "n s? 7is7o
caract"r?stica d" su <"rsona Bu" tanto 7" =a'?a irritado d"sd" "l inicio d" nu"stra rD<ida "ntr"8ista.
1u8" la s";uridad d" Bu" no l" 8ol8"r?a a 8"r nunca 7Ds. Al <oco ti"7<o "l r"cu"rdo d" "st" "ncu"ntro
co7"n&9 a "s4u7ars" d" 7i 7"nt".

. '%(%C)LT+'E! E" EL E!T)'%O 'E L+ /%!TO%+
La crisis 7oti8ada <or la r"ci"nt" d"8aluaci9n 7on"taria <ar"c?a =a'"r sido su<"rada <or la naci9n la cual
s" r"int";ra'a l"nta7"nt" a la nor7alidad.
Muy <ronto todo lo r"lacionado con tan d"sa;rada'l" acont"ci7i"nto co7"n&9 a 4or7ar <art" d" un <asado
Bu" s"nt?a ya l"Cano> 7is "studios d" Historia "n la Uni8"rsidad aca<ara'an <or co7<l"to toda 7i at"nci9n.
Durant" las 7a@anas <"r7an"c?a "nc"rrado "n la casa dond" 8i8?a r"<asando y <ro4undi&ando lo
a<r"ndido "n clas"s> <or las tard"s acud?a a la #iudad Uni8"rsitaria a "scuc=ar con r"8"r"nt" at"nci9n las
"/<licacion"s d" los 7a"stros.
D" los d?as d" 7is <ri7"ros a@os d" "studiant" uni8"rsi tario ;uardo r"cu"rdos 7uy ;ratos <rinci<al7"nt"
<orBu" durant" "sta .<oca ll";u. a cr""r Bu" al 4in 7" "ncontra'a 7arc=ando con <aso 4ir7" =acia la
cons"cuci9n d" la 7"ta Bu" consid"ra'a 7Ds i7<ortant" "n la 8ida5 ll";ar a <os""r una clara 8isi9n d" los
acont"ci7i"ntos =ist9ricos.
Mi ni@"& y adol"sc"ncia s" =a'?an caract"ri&ado <orBu" durant" a7'as "stu8" si"7<r" do7inado <or
<ro4undos s"nti7i"ntos d" sol"dad " inc"rtidu7'r" r"s<"cto d" todo lo Bu" 7" rod"a'a incluy"ndo la 4inalidad
d" 7i <ro<ia "/ist"ncia. La <r"7atura 7u"rt" d" 7is <adr"s ocurrida "n un accid"nt" auto7o8il?stico cuando
conta'a yo a<"nas si"t" a@os d" "dad 7" <roduCo un <"r7an"nt" y <ro4undo s"nti7i"nto d" 8ac?o y
con4usi9n. Era =iCo Fnico y a<art" d" 7is <adr"s no t"n?a 7Ds 4a7iliar"s Bu" al;unos t?os l"Canos dos d" los
cual"s ya ;rand"s y sin =iCos t"r7inaron <or ado<tar7". %ri7"ro 4ui un ni@o =ura@o " intro8"rtido
<ost"rior7"nt" un adol"sc"nt" "n;r"?do y sin a7i;os Bu" <r"t"nd?a ocultar su "nor7" d"sconci"rto int"rior
con air"s d" su4ici"ncia "/t"rnos.
Durant" toda "sa .<oca ;ris y oscura tu8" tan s9lo un s";uro r"4u;io "n contra d" la in;rata r"alidad Bu" 7"
rod"a'a5 la l"ctura> <ri7"ro la d" si7<l"s cu"ntos in4antil"s 7Ds tard" la d" narracion"s =ist9ricas. Mi
cr"ci"nt" int"r.s <or "stas Flti7as 4u" lo Bu" =a'r?a d" ll"8ar7" con "l corr"r d"l ti"7<o a s";uir la carr"ra d"
=istoriador.
H" 7"ncionado ya "l ="c=o d" Bu" al in;r"sar a la Uni8"rsidad s" inici9 <ara 7? una "ta<a durant" la cual
<r"do7in9 la ilusi9n d" =a'"r "ncontrado un s";uro ca7ino <ara la o't"nci9n d" conoci7i"ntos "n 7at"ria d"
Historia5 7"7oric. una cantidad consid"ra'l" d" datos ac"rca d" los 7Ds di8"rsos acont"ci7i"ntos d"l
<asado y "studi. una lar;a s"ri" d" t"or?as d" di4"r"nt"s autor"s t"ndi"nt"s todas "llas a <ro<orcionar una
"/<licaci9n d"l <orBu. d" dic=os acont"ci7i"ntos.
El "studio d" las t"or?as Bu" <r"t"nd"n "/<licar "l s"ntido d" los ="c=os =ist9ricos t"r7in9 <or <roducir7"
s"rias dudas r"s<"cto a la aut"nticidad y 8alid"& d" los conoci7i"ntos Bu" "sta'a adBuiri"ndo <u"s 7"
"ncontr. con Bu" todas "stas t"or?as no s9lo "ran d"l todo di4"r"nt"s "ntr" s? sino incluso contradictorias. En
"sta 4or7a "n lu;ar d" Bu" su "studio 7" ayudas" a r"sol8"r dudas y d"s<"Car inc9;nitas t"r7in9 <or
<roducir7" una total con4usi9n y un "nor7" d"sconci"rto.
N#97o sa'"r cual"s "ran las t"or?as 8"rdad"ras y cuDl"s las 4alsasO Esta "ra la <r";unta Bu" d" continuo
7" 4or7ula'a cada 8"& Bu" trata'a d" d"s"ntra@ar "l si;ni4icado d" un ="c=o =ist9rico cualBui"ra. 1"r7in. <or
dudar d" todas las t"or?as consid"rDndolas i;ual7"nt" 4alsas con lo Bu" <rDctica7"nt" "sta'a n";ando la
<osi'ilidad d"l conoci7i"nto =ist9rico.
!in s"ntir ya nin;una clas" d" "ntusias7o <or 7i carr"ra inici. los "studios corr"s<ondi"nt"s al cuarto a@o
con 7iras a o't"n"r la 7a"str?a "n Historia. Durant" "s" a@o con int"r8alo d" 7"s"s 7uri"ron los dos t?os
Bu" 7" ado<taron d"sd" <"Bu"@o y "n cuya casa 8i8?a> consid"rando .sta d"7asiado ;rand" <ara 7? solo 7"
7ud. a un <"Bu"@o d"<arta7"nto <or "l ru7'o d" la colonia Ro7a. La sol"dad y "l d"sconci"rto anti;uos y
conocidos co7<a@"ros r"tornaron d" nu"8o <od"rosa7"nt" acr"c"ntados.
+uiado <or "l <ro<9sito d" "ncontrar las causas d"l <ro'l"7a al Bu" 7" "n4r"nta'a co7"nc. a 4r"cu"ntar
"studiant"s d" otras carr"ras Bu" "stu8i"ran ta7'i.n <or concluir sus "studios.
%ronto <ud" co7<ro'ar Bu" una ;ran <art" d" "stos "studiant"s atra8"sa'an una crisis <ar"cida a la 7?a
7oti8ada <or la ins";uridad "n sus <ro<ios conoci7i"ntos.
Los "studiant"s d" M"dicina Bu" al iniciar su carr"ra "sta'an s";uros d" <od"r ll";ar a d"scu'rir "l 7ist"rio
d"l cDnc"r y a sanar cualBui"r "n4"r7"dad s" "ncontra'an al t.r7ino d" sus "studios con4undidos y <"r<l"Cos
<or la tr"7"nda co7<l"Cidad d"l or;anis7o =u7ano as? co7o <or la 8ari"dad d" r"accion"s Bu" un 7is7o
trata7i"nto <u"d" <roducir "n di4"r"nt"s <"rsonas.
Los "studiant"s d" D"r"c=o Bu" al co7"n&ar sus "studios "sta'an s";uros d" <od"r r"sol8"r 7uy <ronto
cualBui"r "7'rollo Cudicial al 4inali&ar su carr"ra 7ant"n?an una actitud d" aso7'ro 4r"nt" a la 7ulti<licidad d"
"n4oBu"s ca7inos y solucion"s Bu" <u"d" dars" ant" un <ro'l"7a Cur?dico d" tan s9lo r";ular i7<ortancia.
Asi7is7o "ran <r"sa d"l t"7or ant" la "nor7" di4icultad Bu" l"s r"<r"s"nta'a "l tratar d" a'rirs" <aso "n un
7"dio d" c"rrada co7<"t"ncia Bu" t"r7ina <or arroCar a la 7ayor?a d" los a'o;ados a los 7"dios
'urocrDticos dond" casi no "/ist"n <osi'ilidad"s d" <ro;r"so.
Las <"rs<"cti8as no "ran 7uc=o 7"Cor"s "n lo Bu" r"s<"cta a los "studiant"s d" otras <ro4"sion"s.
#onclu? Bu" o 'i"n todo "sto "ra una circunstancia <asaC"ra natural "n una .<oca d"t"r7inada d" la 8ida
d" todo <ro4"sionista o la 4or7a d" i7<artir la instrucci9n uni8"rsitaria "sta'a <.si7a7"nt" <lan"ada o a7'as
cosas a la 8"&.
La noc=" "n Bu" <r"s"nt. "l Flti7o "/a7"n d" la carr"ra 7" s"nt? <r"sa d" los s"nti7i"ntos 7Ds
dis?7'olos. Acud?an a 7i 7"7oria r"cu"rdos d" di8"rsos acont"ci7i"ntos durant" 7is a@os d" "studiant"
uni8"rsitario .<oca Bu" d" ="c=o ll";a'a a su t.r7ino "n aBu"llos 7o7"ntos.
#a7inando l"nta7"nt" 7" diri;? =acia la salida d"l "di4icio d" Hu7anidad"s> durant" "l tray"cto 7i
i7a;inaci9n <ar"c?a r"<roducir co7o <ro8ini"ndo d" un l"Cano "co una sola <ala'ra5
GAc=tun;J ac=tun;JG
-
En rD<ida 8isi9n ll";9 "l r"cu"rdo d" 7i "ntrada "n aBu"l 7is7o "di4icio cuatro a@os ant"s "l <ri7"r d?a d"
clas"s cuando "scuc=. <or 8"& <ri7"ra aBu"llas 7is7as <ala'ras <ronunciadas al tra8.s d" los alta8oc"s d"
la "/<osici9n al"7ana.
NEn Bu. 7o7"nto =a'?a yo d"Cado d" to7ar "n cu"nta "l <ro4undo si;ni4icado d" "sa <ala'raO
0 )"+ CELE1+C%*" +CC%'E"T+'+

Al salir d"l "di4icio d" Hu7anidad"s "stu8" aFn un lar;o rato cont"7<lando "l 4a7iliar <anora7a Bu" 7"
rod"a'a.
Durant" "l ca7ino d" r";r"so a 7i d"<arta7"nto continuaron asaltDndo7" los 7Ds 8ariados r"cu"rdos> d"
"ntr" .stos uno d" "llos t"r7in9 <or <r"do7inar5 s" r"4"r?a a un acont"ci7i"nto intrasc"nd"nt" ocurrido "l d?a
"n Bu" <r"s"nt. "l <ri7"r "/a7"n "n la Uni8"rsidad.
M" 8i a 7? 7is7o "n una 7"sa d"l ca4. d" 0iloso4?a y L"tras co7"ntando ani7ada7"nt" ac"rca d"l
"/a7"n con un nu7"roso ;ru<o d" a7i;os y co7<a@"ros> uno d" "llos lo;r9 =ac"rs" o?r y "/cla795
I$a7os a 4or7ular "n "sta ocasi9n una sol"7n" <ro7"sa5 la d" Bu" "l d?a Bu" <r"s"nt"7os "l Flti7o
"/a7"n d" nu"stra carr"ra 8aya7os todos los aBu? <r"s"nt"s a 4"st"Car "s" 7a;n?4ico acont"ci7i"nto
c"nando Cuntos "n "l 7"Cor r"staurant" d" M./ico.
1odos =a'?a7os ac"<tado d" 'u"n ;rado la <ro<osici9n co7<ro7"ti.ndonos a r"ali&ar dic=a c"na "l d?a d"
nu"stro Flti7o "/a7"n.
(o <ud" 7"nos Bu" s"ntir trist"&a al r"cordar "l ant"rior suc"so <u"s sal8o 7i <ro<io caso nin;Fn otro d"
los int";rant"s d"l ;ru<o d" a7i;os Bu" 4or7ulara la 7"ncionada <ro7"sa =a'?a ll";ado al 4inal d" sus
"studios> unos <or una causa otros <or otra todos =a'?an a'andonado "n al;Fn 7o7"nto la <ros"cuci9n d"
-
LAt"nci9nJ Lat"nci9nJ
su carr"ra.
GMuy 'i"n I<"ns. <ara 7is ad"ntrosI al 7"nos nadi" <odrD d"cir Bu" yo no cu7<l? con la <ala'ra
"7<"@ada <u"s aunBu" s"a solo o 7Ds 'i"n dic=o "n r"<r"s"ntaci9n d" las "s<"ran&as Bu" todos =a'?a7os
<u"sto "n nu"stra carr"ra y Bu" =oy =an ya d"sa<ar"cido ir. a c"nar "sta noc=" al 7"Cor r"staurant" d" la
ciudad d" M./icoG.
Ea "n "l d"<arta7"nto 7i"ntras <roc"d?a a ca7'iar7" d" ro<a trat. d" dilucidar cuDl s"r?a "l 7"Cor
r"staurant" d" la ciudad <u"s yo no "ra nin;Fn "s<"cialista "n la 7at"ria.
Hac?a <oco ti"7<o s" =a'?a "str"nado un r"staurant" d"no7inado Mauna Loa, d"l Bu" s" "scuc=a'an
"lo;iosos co7"ntarios tanto <or su d"coraci9n int"rior co7o <or la co7ida Bu" a=? s" s"r8?a la cual Is";Fn
s" d"c?aI "ra <r"<arada <or un cocin"ro c=ino tra?do "/<r"sa7"nt" d" Hon; Kon;.
#o7o la distancia "/ist"nt" "ntr" "l r"staurant" y "l d"<arta7"nto "n dond" =a'ita'a no "ra 7uy ;rand" la
r"corr? a <i". Al <"n"trar "n "l local 7" lla79 la at"nci9n su d"corado "n "stilo <olin"sio> <or "n 7"dio d"
canal"s d" a;ua corri"nt" nada'an "l";ant"s cisn"s y ;ar&as d" lar;as <atas.
Un sol?cito 7"s"ro s" ad"lant9 <ara at"nd"r7". En su co7<a@?a 7" diri;?a ya =acia una 7"sa d"socu<ada
cuando con sor<r"sa "scuc=. Bu" al;ui"n 7" lla7a'a <or 7i no7'r"> 8ol8? la 8ista y r"conoc? a EnriBu" un
anti;uo co7<a@"ro d" "studios Bu" s";Fn r"corda'a =a'?a d"Cado la carr"ra d" Historia " iniciado la d"
D"r"c=o.
(os saluda7os con ;ran "4usi9n. Mi anti;uo co7<a@"ro insisti9 "n Bu" lo aco7<a@as" a su 7"sa> "n .sta
s" "ncontra'a s"ntado un indi8iduo ya d" "dad a8an&ada cuya 7al 8"stida 4i;ura d"s"ntona'a "n aBu"l lu;ar>
sus ;"stos y <ala'ras r"8"la'an una <"rsona t?7ida "n "/c"so.
EnriBu" 7" <r"s"nt9 "n t.r7inos 7uy "lo;iosos Bu" <ar"ci"ron i7<r"sionar a su aco7<a@ant"> sinti.ndo7"
un <oco a<"nado <rocur. d"s8iar la con8"rsaci9n.
IE 'i"n co7<a@"ro I<r";unt.I. NPu. =as ="c=o "n "stos Flti7os a@osO !";Fn r"cu"rdo d"s<u.s d"
a'andonar la Historia "ntrast" a "studiar L"y"s> <"ro =ac" 7uc=o ti"7<o Bu" ta7<oco t" =" 8isto <or "sa
0acultad.
Mi a7i;o ri9 "stru"ndosa7"nt" aun cuando yo no <ud" co7<r"nd"r d9nd" "sta'a la ;racia "n la <r";unta
Bu" l" =a'?a 4or7ulado.
I(o t" 8ayas a "noCar Icont"st9I <"ro yo ll";u. 7uy <ronto a la conclusi9n d" Bu" s9lo los tontos 8an a
la Uni8"rsidad. %or 7i <art" Fnica7"nt" t"r7in. "l <ri7"r a@o d" la carr"ra d" L"y"s> sin "7'ar;o
actual7"nt" t"n;o una c=a7'a Bu" "n8idiar?an 7uc=os a'o;ados r"ci'idos los cual"s <or ci"rto 7" lla7an
Glic"nciadoG cuando tratan con7i;o.
I#aray t" 4"licito Ir"<us"I. !i"7<r" t" consid"r. un ti<o listo NE "n d9nd" tra'aCasO
M" dio "l no7'r" d" una !"cr"tar?a d" Estado la cual yo conoc?a d" su "/ist"ncia Fnica7"nt" <or =a'"r
8isto "l "di4icio dond" "sta'a u'icada.
IY c97o lo;rast" o't"n"r a=? un 'u"n <u"sto sin "star r"ci'idoO I<r";unt. a continuaci9n.
IM" lo consi;ui9 un t?o 7?o Bu" "s alto 4uncionario "n la !"cr"tar?a y Bu" ad"7Ds 8a a ll";ar 7uy l"Cos.
Es" "s "l G=itG "n la 8ida5 t"n"r las G<alancasG ad"cuadas y sa'"r usarlas> todo lo d"7Ds "s Cu;arl" al Gt?o loloG.
#ontinua7os c=arlando 7i"ntras nos s"r8?an G7artinis s"cosG Bu" "ra lo Bu" "llos "sta'an to7ando cuando
ll";u.> la con8"rsaci9n d"ri89 =acia r"cu"rdos "studiantil"s. El aco7<a@ant" d" EnriBu" <"r7an"c?a
<rDctica7"nt" "n sil"ncio y s9lo =a'la'a cuando .st" s" diri;?a a .l <ara <r";untarl" al;o y al cont"star
trata'a a EnriBu" con un r"s<"to Bu" 7" <ar"c?a "/a;"rado lla7Dndolo si"7<r" Glic"nciadoG.
Mi costu7'r" d" in;"rir '"'idas alco=9licas "ra 7uy <oca. Al t"rc"r G7artiniG "7<"c. a s"ntir una <ro4unda
al";r?a d" "star "n tan a;rada'l" co7<a@?a " incluso int"rior7"nt" 7" <r";unta'a <or Bu. =a'?a sido tan
tonto d" =a'"r "stado ator7"ntDndo7" todo "s" a@o <or "l si7<l" ="c=o d" co7<r"nd"r Bu" no sa'?a nada d"
Historia> d"s<u.s d" todo nadi" sa'?a nada al r"s<"cto y "so "ra al;o Bu" t"n?a a todo "l 7undo 7uy sin
cuidado.
(o d"s"ando Bu" los "4"ctos d"l alco=ol <udi"s"n =ac"r7" Bu"dar "n rid?culo ant" 7i a7i;o insist? "n d"Car
d" '"'"r y "n ord"nar la c"na. El aco7<a@ant" d" EnriBu" s" "/cus9 d" no <od"r Bu"dars" con nosotros
al";ando t"n"r un 4a7iliar "n4"r7o. #uando aBu"l indi8iduo s" r"tir9 EnriBu" s" "/<r"s9 ac"rca d" .l dici"ndo
Bu" "ra un G<o'r" tontoG.
II7a;?nat" Iconcluy9I. Es la <"rsona Bu" sa'" 7Ds d"l ti<o d" tra'aCo Bu" r"ali&a7os "n "l
D"<arta7"nto d" Bu" yo soy C"4"> ll"8a ya 7Ds d" Buinc" a@os a=? <"ro cuando yo "ntr. ;ana'a 7"nos d" 7il
<"sos 7"nsual"s.
INE tF l" cons";uist" un au7"nto d" su"ldoO I<r";unt. cr"y"ndo adi8inar la causa d" la su7isi9n
7ani4"stada <or aBu"l suC"to ant" 7i a7i;o.
EnriBu" 8ol8i9 nu"8a7"nt" a r"?r con ;rand"s carcaCadas <or lo Bu" ll";u. a la conclusi9n d" Bu" aBu"lla
noc=" d"'?a yo "star dici"ndo cosas 7uy ;raciosas sin dar7" cu"nta.
I!i;u"s si"ndo "l ti<o 7Ds G8aciadoG d"l 7undo Ico7"nt9I. D"cidida7"nt" =as d" t"n"r tu casa "n
al;una nu'"cita.

En "sos 7o7"ntos un indi8iduo 8io a EnriBu" y s" ac"rc9 <ara saludarlo> .st" s" l"8ant9 y "n 4or7a 7Ds 'i"n
d"sd"@osa cont"st9 "l saludo. El r"ci.n ll";ado "/<r"s9 Bu" l" <roduc?a una ;ran satis4acci9n "l =a'"r
"ncontrado a 7i a7i;o y a continuaci9n <roc"di9 a <r";untarl" ac"rca d"l "stado d" un d"t"r7inado asunto
d"l cual EnriBu" l" in4or79 Bu" lo tratar?a G"n su <r9/i7o acu"rdo con "l s"@or dir"ctorG. !" d"s<idi9 d"
nosotros "n 7"dio d" 4ras"s "/tr"7ada7"nt" cort"s"s <"ro yo 7" Bu"d. con la i7<r"si9n no s9lo d" Bu"
aBu"l suC"to 4in;?a sino d" Bu" incluso s"nt?a ci"rto d"s<r"cio =acia EnriBu".
Ord"n. <ara la c"na un <"scado d" la Gdinast?a Min;G <latillo Bu" s";Fn 7" =a'?an dic=o constitu?a una d"
las "s<"cialidad"s d" aBu"l lu;ar y "ra <r"<arado "n tal 4or7a Bu" r"sulta'a un 8"rdad"ro 7anCar> sin
"7'ar;o co7o durant" la c"na continua7os '"'i"ndo <u"s 7i a7i;o <idi9 una 'ot"lla d" 8ino 'lanco ca? "n
un "stado d" aturdi7i"nto Bu" 7" i7<idi9 d"t"r7inar con <r"cisi9n "l sa'or d" la co7ida. Al t"r7inar la c"na
in;"ri7os toda8?a dos co<as d" co@ac cada uno.
IN(o =as 8isto la 8ari"dad d" La Fuente? I7" <r";unt9 EnriBu".
I(o Ir"<us" y lu";o a@ad? con o'C"to d" no con4"sar Bu" Ca7Ds =a'?a "stado "n "s" lu;arI. (o ="
"stado a=? Flti7a7"nt".
I%u"s ti"n"n a=orita unas Gni@as d" "s<antoG "s<"cial7"nt" unas G;rin;asG Bu" ad"7Ds =asta cantan
claro Bu" ni Bui"n las oi;a. (o <u"d"s d"Car d" conoc"rlas as? Bu" t" in8ito y nos 8a7os "n "st" 7o7"nto.
IAc"<to tu <ro<osici9n nada 7Ds Bu" "n "s" caso 7" 8as a <"r7itir Bu" yo <a;u" la cu"nta d" la c"na.
ID" nin;una 7an"ra I<rot"st9 EnriBu"I5 yo 4ui "l Bu" t" 8io y Bui"n t" in8it9 a Bu" nos aco7<a@aras.
Los dos lla7a7os al 7"s"ro <ara <"dirl" la cu"nta " indicarl" Bu" no <"r7iti"s" Bu" "l otro <a;as" <"ro "l
7"s"ro nos in4or79 Bu" la cu"nta ya =a'?a sido cu'i"rta> y al <r";untarl" intri;ados Bui.n lo =a'?a ="c=o nos
s"@al9 a una <"rsona s"ntada con otras "n una 7"sa 'astant" al"Cada d" la nu"stra> s" trata'a d"l indi8iduo
Bu" s" ac"rcara 7o7"ntos ant"s a nu"stra 7"sa a saludar a EnriBu".
IBu"no <u"s "n "s" caso Ga=u"ca7os "l alaG IdiCo 7i a7i;o.
Al l"8antar7" 7" s"nt? co7<l"ta7"nt" 7ar"ado y 7" di cu"nta d" Bu" 7is 7o8i7i"ntos "ran 7uy tor<"s.
Ant"s d" salir <asa7os a a;rad"c"r al indi8iduo 7"ncionado aBu"lla in"s<"rada y costosa at"nci9n.
#uando ll";a7os a La Fuente, nos in4or7aron Bu" no <odr?a7os Bu"darnos <u"s "l lu;ar "sta'a
total7"nt" ll"no> sin "7'ar;o EnriBu" <idi9 =a'lar con "l ca<itDn d" 7"s"ros l" 7ostr9 la cr"d"ncial d" su
tra'aCo l" "/<lic9 Bu" yo "ra un alto 4uncionario d"l ;o'i"rno d" la R"<F'lica d" Boli8ia y Bu" .l "sta'a
"ncar;ado <or "l ;o'i"rno 7"/icano d" "ns"@ar7" la 8ida nocturna d" la ciudad> 4inal7"nt" co7<l"t9 todas
"stas no 7uy con8inc"nt"s 7"ntiras con un 'ill"t" d" M2,.,,.
El ca<itDn d" 7"s"ros ord"n9 colocar una <"Bu"@a 7"sa "/tra <ara nosotros "n un lu;ar c"rcano al
"sc"nario> d"s<u.s d" "so 7i a7i;o ord"n9 una 'ot"lla d" R=isSy d" un no7'r" raro.
IEnriBu" I"/<r"s.I 4ranca7"nt" 7" ti"n"s i7<r"sionado "stDs ="c=o todo un =o7'r" d" 7undo> sin
"7'ar;o =ay una cu"sti9n Bu" 7" intri;a5 s";Fn <ar"c" ti"n"s 7uc=o din"ro y t" das la ;ran 8ida as? Bu" 7"
i7a;ino Bu" t" sacast" la lot"r?a o d"'"s t"n"r un Gsu"lda&oG.
%or t"rc"ra ocasi9n "n aBu"lla noc=" 7i aco7<a@ant" ri9 "stru"ndosa7"nt" d" 7is <ala'ras.
IGNUn su"lda&oOG LBa=J Lo Bu" 7" <a;an no 7" sir8" ni <ara las <ro<inas d" 7is <arrandas.
INEntonc"sO I<r";unt. cada 8"& 7Ds "/tra@ado.
IBi"n a7i;uito> cr"o Bu" 8oy a t"n"r Bu" a'rirt" un <oco los oCos <orBu" <or lo Bu" 8"o s";ura7"nt"
toda8?a cr""s "n los !antos R"y"s. En "l ;o'i"rno al i;ual Bu" "n cualBui"r otra <art" los =o7'r"s s" di8id"n
"n dos5 los "stF<idos y los int"li;"nt"s. NR"cu"rdas al TGti<oG con "l Bu" 7" "ncontrast"O
I!? Ir"s<ond?.
I%u"s 'i"n .l <"rt"n"ci9 durant" 7uc=?si7o ti"7<o al 'ando d" los "stF<idos =asta Bu" ll";u. yo y l" di
Gc=anc"G d" in;r"sar al d" los int"li;"nt"s.
ID"'o s"r 7uy tonto Icon4"s.I <"ro 4?Cat" Bu" no "nti"ndo nada. NPu. "s lo Bu" =ac"n los int"li;"nt"s
a los Bu" t" r"4i"r"sO
IMuy s"ncillo Icont"st9I sa'"7os a<ro8"c=ar las o<ortunidad"s <ara "4"ctuar d"sd" nu"stros <u"stos
ci"rtos Gn";ocillosG Bu" nos d"C"n al;unos Gc"nta8osG.
La 'ru7a Bu" "n8ol8?a 7i c"r"'ro co7o r"sultado d"l alco=ol in;"rido <ar"ci9 d"s<"Cars" <or co7<l"to
durant" un 'r"8" instant". Ello 4u" su4ici"nt" <ara Bu" sF'ita7"nt" co7<r"ndi"s" todo lo ocurrido aBu"lla
noc=" d"sd" la "/tra@a ;"ntil"&a d" la <"rsona Bu" nos <a;9 la cu"nta d" la c"na =asta la dis<lic"nt"
indi4"r"ncia Bu" 7i co7<a@"ro <ar"c?a s"ntir <or "l din"ro.
Una c9l"ra incont"ni'l" 7" do7in9> =a'?a "stado tratando a EnriBu" co7o si 4u"s" 7i 7"Cor a7i;o
sinti"ndo incluso =asta r"s<"to y ad7iraci9n =acia .l y r"sulta'a Bu" no "ra sino un corro7<ido y d"s<r"cia'l"
4uncionario d" s";unda cat";or?a.
ID" 7an"ra Il" diC"I Bu" utili&as un <u"sto <F'lico <ara lucrar con .l.
IBu"no si Bui"r"s lla7arlo "n "sa 4or7a Ir"s<ondi9 7i"ntras =ac?a una 7u"ca c?nica Bu" Bu"r?a
con4i;urar una sonrisa.
I(o s" 7" ocurr"n <ala'ras 7Ds ad"cuadas. Lo Bu" s? <u"do d"cirt" "s Bu" a lo lar;o d" la =istoria los
indi8iduos Bu" actFan co7o tF son si"7<r" consid"rados <or todos co7o lo 7Ds 8il y d"s<r"cia'l" a Bu"
<u"d" ll";ar un s"r =u7ano "n cuya co7<araci9n "l <"or d" los 'andol"ros "s in4inita7"nt" su<"rior <u"s al
7"nos arri"s;a su 8ida y su li'"rtad> "n ca7'io tF t" "scond"s tras las G4aldasG d" la autoridad <ara ro'ar
i7<un"7"nt".
Mi"ntras yo =a'la'a "l rostro d" EnriBu" 4u" ca7'iando y a <"sar d" la <"nu7'ra d"l a7'i"nt" alcanc. a
8"r sus 4accion"s contra?das y su t"& c"ni&a a causa d" la c9l"ra.
I!i cr""s Bu" 8oy a <"r7itir a un idiota co7o tF =a'lar7" as? "stDs 7uy "Bui8ocado Ia4ir79.
I(o s9lo =a'lo co7o 7" da la ;ana Ir"<us"I sino Bu" ad"7Ds 8oy a ro7<"rt" la cara a=ora 7is7o y
7a@ana <i"nso d"nunciart" a autoridad"s.
IL$aya 8ayaJ La ratita d" 'i'liot"ca =a r"sultado 7uy <atriota y =onradita. Bu"no <u"s no s. Bu. <ru"'as
8as a <od"r <r"s"ntar "n ca7'io yo <odr?a acusart" d" di4a7aci9n > y "n cuanto a "so d" ro7<"r7" la cara
8a7os a salir d" aBu? <ara 8"r si <"l"as tanto co7o =a'las. D"Ca tan s9lo Bu" <a;u" las Gcuc=aradasG Bu" t"
to7ast". LEsto s" saca uno <or salir d" <arranda con G"scuinclitosGJ
IL(i cr"as Bu" 8as a <a;ar "sta cu"nta con "l din"ro Bu" l" ro'as al <a?sJ Ir"<us" cada 8"& 7Ds
indi;nado.
A continuaci9n inicia7os la s";unda discusi9n d" aBu"lla noc=" con 7oti8o d" Bu"r"r los dos <a;ar la
cu"nta.
El ca<itDn d" 7"s"ros <"rcatDndos" d" la situaci9n actu9 salo79nica7"nt" y nos "ntr";9 cu"ntas
s"<aradas. #uando sal?a7os nos diCo con 7uy 'u"n s"ntido d"l =u7or5
IEs<"ro Bu" "st" incid"nt" no 8aya a <ro8ocar una ;u"rra con Boli8ia.
EnriBu" l" diri;i9 una 7irada d" 4uria <"ro no diCo nada. En "s" 7o7"nto s" inicia'a la 8ari"dad y "n 7"dio
d"l "stru"ndo d" la 7Fsica a'andona7os aBu"l lu;ar.
#a7ina7os =acia una call" c"rcana "n la Bu" <or =a'"r un <oco 7"nos d" lu& consid"ra7os s"r?a un lu;ar
ad"cuado <ara <"l"arnos.
EnriBu" o<in9 Bu" d"'"r?a7os Buitarnos los sacos ant"s d" "7<"&ar a r"@ir " inici9 "l ad"7Dn <ara
=ac"rlo. #onsid"r. aBu"lla una 7"dida ac"rtada y co7"nc. a i7itarlo cuando d" i7<ro8iso 7i aco7<a@ant"
solt9 un 4u"rt" <u@"ta&o Bu" 7" dio d" ll"no "n "l "st97a;o co;i.ndo7" d"l todo d"s<r"8"nido.
La 4u"r&a d"l i7<acto 7" o'li;9 a do'lar7". En "s" instant" 7" "str"7"ci9 un rodilla&o <ro<inado "n <l"no
rostro. #a? al su"lo =aci"ndo "s4u"r&os d"s"s<"rados <or tratar d" incor<orar7" y <or lo;rar r"s<irar <u"s "l
<ri7"r ;ol<" 7" =a'?a d"Cado sin air" y t"n?a la d"s"s<"rant" s"nsaci9n d" Bu" 7is <ul7on"s "sta'an a <unto
d" "stallar.
0uriosas <atadas d" 7i contrincant" sacud?an 7i cu"r<o. En 7"dio d" a;udos dolor"s 7" ll"8. las 7anos a
la cara al ti"7<o Bu" una "s<"sa tini"'la 7" "n8ol8?a =aci.ndo7" <"rd"r todo conoci7i"nto.


Captulo !egundo

E" L+ C%)'+' 'E #O"TE +L1+"
+2 UN REENCUENTRO DECISIO
- L+ C%)'+'O1!E$+TO%O&ECE,TO%O
I;noro si =a'r. <"r7an"cido inconsci"nt" 7uc=o ti"7<o o tan s9lo unos 'r"8"s instant"s> cuando r"cu<"r.
"l conoci7i"nto EnriBu" =a'?a d"sa<ar"cido. La call" "sta'a solitaria y sil"nciosa.
1rat. d" l"8antar7" <"ro 7" r"sult9 i7<osi'l" a causa d"l dolor Bu" s"nt?a "n di4"r"nt"s <art"s d"l cu"r<o.
+ran <art" d" la ro<a "sta'a 7anc=ada d" san;r" Bu" continua'a 'rotando a'undant"7"nt" d" la nari& y d"
la 'oca.
M" arrastr. con di4icultad =asta la <ar"d 7Ds <r9/i7a> l"nta7"nt" 4ui incor<orDndo7" utili&ando co7o
a<oyo las r"Cas d" una <u"rta> d"s<u.s co7"nc. a ca7inar "n 7"dio d" a;udas s"nsacion"s d" dolor.
Ll";u. a la a8"nida d" los Insur;"nt"s y d"tu8" un coc=" d" alBuil"r. Al 8"r 7i "stado "l c=o4"r 7" <r";unt9
si d"s"a'a s"r conducido a la #ru& RoCa. %rocur. tranBuili&arlo a4ir7ando r"<"tida7"nt" Bu" 7is ="ridas "ran
s9lo su<"r4icial"s y no constitu?an nin;Fn <"li;ro d" ;ra8"dad. 1"r7in9 consinti"ndo "n ll"8ar7" a la dir"cci9n
dond" "sta'a u'icado 7i d"<arta7"nto.
El asc"nso d" la "scal"ra constituy9 un nu"8o tor7"nto5 a cada <aso "l dolor au7"nta'a t"n?a las <i"rnas casi
<arali&adas y 7" r"sulta'a di4?cil lo;rar 7ant"n"r7" d" <i".
%"n"tr. al cuarto d" 'a@o con o'C"to d" 'uscar "n "l 'otiBu?n un <oco d" un;Q"nto y al;Fn anal;.sico> d"
i7<ro8iso 7i 8ista c=oc9 con la i7a;"n r"4l"Cada "n "l "s<"Co> r"troc"d? sor<r"ndido ant" aBu"lla 4i;ura Bu" 7"
r"sulta'a d"l todo "/tra@a.
En la lu7inosidad d"l "s<"Co "sta'a r"4l"Cado un rostro d" 4accion"s d"s4i;uradas una 7u"ca d" dolor y d"
odio l" da'an una "/<r"si9n d" an;ustia y 7ali;nidad conCu;adas "n "/tra@o contrast". Los oCos =undidos "n
7"dio d" una nari& y unos <97ulos in4la7ados "sta'an "nroC"cidos y car;ados d" 7iradas 8"n;ati8as. La
ro<a sucia y "nsan;r"ntada <ar"c?a s"r un co7<l"7"nto ad"cuado <ara aBu"lla =orri'l" 4i;ura.
Haci"ndo un Flti7o "s4u"r&o lo;r. d"s<oCar7" d" la ro<a y t"nd"r7" "n la ca7a. Entr" 8.rti;os y a;udos
dolor"s <as. las =oras Bu" 4alta'an d" aBu"lla noc="> a <"Bu"@os int"r8alos lo;ra'a conciliar "l su"@o <"ro
"ra s9lo <ara ca"r <r"sa d" =orri'l"s <"sadillas. Un cr"ci"nt" s"nti7i"nto d" 4uriosa 8"n;an&a s" =a'?a
a<od"rado d" 7?> la id"a d" lo;rar d"sBuitar7" d" EnriBu" a cualBui"r <r"cio constitu?a "n "sos 7o7"ntos la
Fnica <"rs<"cti8a cuya 7"ditaci9n 7" <roduc?a un insano a;rado.
#uando a la 7a@ana si;ui"nt" o? los <asos d" la <"rsona "ncar;ada d"l as"o d"l d"<arta7"nto Iuna 7uC"r
<arlanc=ina y d" 7uy 'u"n carDct"rI s"nt? una "7oci9n <ar"cida a la d" un nDu4ra;o al 8"r ll";ar a sus
sal8ador"s. 1ras d" lla7arla a ;rand"s 8oc"s d"sd" la r"cD7ara I7" =a'?a <"rcatado d" Bu" ya casi no <od?a
7o8"r7"I l" <"d? s" co7unicas" <or t"l.4ono con un 'u"n a7i;o 7?o Bu" "sta'a <or concluir sus "studios d"
M"dicina.
1ras d" "/a7inar7" d"t"nida7"nt" "l 4uturo doctor concluy9 Bu" no t"n?a 4racturas d" =u"so <"ro s? al;unos
li;a7"ntos rotos ra&9n <or la cual lo 7Ds acons"Ca'l" "ra trasladar7" a un sanatorio dond" <udi"ran
at"nd"r7" ad"cuada7"nt".
Los d?as Bu" <"r7an"c? inacti8o r"sta'l"ci.ndo7" d" la 4"ro& ;ol<i&a <ri7"ro "n un sanatorio y
<ost"rior7"nt" "n 7i d"<arta7"nto los d"diBu. a r"4l"/ionar y a tratar d" sacar al;una l"cci9n d" aBu"lla
"/<"ri"ncia. Mis int"ncion"s d" 8"n;ar7" d" EnriBu" <roducto d" la c9l"ra d"l <ri 7"r 7o7"nto
d"sa<ar"ci"ron "n cuanto co7<r"nd? Bu" "n 'u"na <art" yo =a'?a sido "l cul<a'l" d" lo ocurrido.
Una 8"& r"cu<"rada la salud al 7"nos "n lo Bu" =ac" a la <art" <ura7"nt" 4?sica d"cid? ll"8ar al ca'o un
8iaC" d" d"scanso tanto <ara t"r7inar d" r"sta'l"c"r7" co7o <ara distra"r la at"nci9n d"l <ro'l"7a Bu" 7"
at"nac"a'a y Bu" no "ra otro sino "l d" no sa'"r =acia d9nd" diri;ir 7i <ro<ia "/ist"ncia.
Hac?a 7uc=o Bu" 8"n?a <os<oni"ndo "l <roy"cto d" 8isitar la ciudad d" Oa/aca y sus alr"d"dor"s asi"nto
d" i7<ortant"s ci8ili&acion"s <r"=is<Dnicas. D"cid? ll";ado "l 7o7"nto d" cu7<lir con "st" anti;uo d"s"o.
Al cont"7<lar "l i7<on"nt" <aisaC" <"rd? "l ali"nto durant" 8arios s";undos. Ant" 7? s" "/t"nd?an con toda
su ind"scri<ti'l" 7aC"stuosidad las ruinas d" la antiBu?si7a y 7ist"riosa ciudad d" Mont" Al'Dn.
Un si7<l" 8ista&o a la ;ran <la&a d" la ciudad 7" 'ast9 <ara co7<r"nd"r Bu" las "/traordinarias
caract"r?sticas d" sus construccion"s no son ca<tadas <or las cD7aras <u"s nin;una d" las 4oto;ra4?as Bu"
=a'?a t"nido o<ortunidad d" cont"7<lar alcan&a'a ni r"7ota7"nt" a r"8"lar la s"r"na ;rand"&a Bu"
caract"ri&a a "s" i7<on"nt" lu;ar.
0ascinado co7"nc. a r"corr"r los 7onu7"ntal"s "di4icios d" <i"dra. Las a7<lias "scalinatas y los "nor7"s
"s<acios 8ac?os todo "l conCunto r"8"la'a una si7"tr?a incr"?'l" 7is7a Bu" <od?a s"r a<r"ciada sin
n"c"sidad d" <os""r 7ayor"s conoci7i"ntos so'r" =istoria o arBu"olo;?a. La ar7on?a y unidad d"l conCunto
=ac?a "8id"nt" "l tr"7"ndo "s4u"r&o d" sus constructor"s <or lo;rar un <ro<9sito d"t"r7inado todo <ar"c?a
=a'"r sido r"ali&ado con4or7" a un <lan Bu" no d"Ca'a nada al ca<ric=o o a la casualidad.
Un "di4icio situado al nort" d" la <la&a lla79 7i at"nci9n <or su as<"cto ac"ntuada7"nt" anti;uo. A la
"ntrada d"l 7is7o <od?an 8"rs" <i"dras d" r";ular ta7a@o ;ra'adas "n 'aCorr"li"8" y Bu" al instant"
r"conoc? co7o los 4a7osos ;ra'ados conocidos <o<ular7"nt" con "l no7'r" d" Gdan&ant"sG los cual"s
constituy"n uno d" los ;rand"s "ni;7as d" Mont" Al'Dn <u"s nin;Fn =istoriador =a sa'ido "/<licar
satis4actoria7"nt" Bu. "s lo Bu" tratan d" r"<r"s"ntar las 4i;uras cont"nidas "n "stos 'aCorr"li"8"s.
%ri7"ro <or si7<l" curiosidad <"ro lu";o con un <ro4undo int"r.s 4ui "/a7inando uno a uno aBu"llos
"/tra@os ;ra'ados> al =ac"rlo co7"nc. a s"ntir una "s<"ci" d" ra'ia i7<ot"nt" cada una d" las 4i;uras
<ar"c?a 'urlars" d" 7i total inca<acidad <ara d"sci4rar "l 7"nsaC" d"l <asado cont"nido "n "llas> a duras
<"nas contu8" "l i7<ulso d" ;ol<"arlas con los <u@os d"snudos.
IMuy 'u"nos d?as.
!in sa'"r aFn si "st" 'r"8" saludo i'a diri;ido a 7? <"rsona di la 7"dia 8u"lta> al =ac"rlo 7" "ncontr. 4r"nt"
a un suC"to con tra&as d" "/tranC"ro Bu" sonr"?a a7a'l"7"nt". 1anto su "l"8ada "statura y r"cia 7usculatura
co7o sus 4ir7"s 4accion"s r"8"la'an "n .l una "n"r;?a 4u"ra d" lo co7Fn.
IBu"nos d?as Icont"st. un tanto <"r<l"Co ant" aBu"lla in"s<"rada a<arici9n.
IAl <ar"c"r ya no 7" r"cu"rda Ia4ir79 "l r"ci.n ll";adoI. (os "ncontra7os =ac" al;unos a@os "n la
Uni8"rsidad d" la ciudad d" M./ico> ust"d inicia'a la carr"ra d" Historia y "sta'a s";uro d" Bu" r"8olucionar?a
7uy <ronto lo conc"rni"nt" a "sta 7at"ria. M" i7a;ino Bu" Bui&Ds <ara "stas 4"c=as ya =a'rD r"ali&ado <art"
d" "stos <ro<9sitos.
R"<"ntina7"nt" r"cord. "l 'r"8" "ncu"ntro sost"nido con aBu"lla 7is7a <"rsona cuatro a@os atrDs> s"
trata'a d"l "/tra@o al"7Dn a Bui"n d"scu'ri"ra a'sorto "n la cont"7<laci9n d" un 7ural "n #iudad
Uni8"rsitaria.
I%or su<u"sto Bu" lo r"cu"rdo 6Ia4ir7. 7i"ntras rD<ida7"nt" trata'a d" =ac"r 7"7oria ac"rca d" la
'r"8" con8"rsaci9n sost"nida "ntr" a7'os "n aBu"lla ocasi9nI. Ust"d "sta'a "n M./ico tra'aCando "n
asuntos r"lacionados con la "/<osici9n industrial al"7ana. NPu. ya no r";r"s9 d"s<u.s a Euro<aO
0or7ul. aBu"lla <r";unta no tanto <orBu" 7" int"r"sas" 7ayor7"nt" conoc"r la r"s<u"sta sino 7Ds 'i"n
con "l d"li'"rado <ro<9sito d" d"s8iar la con8"rsaci9n =acia la <"rsona d"l r"ci.n ll";ado y as? no t"n"r Bu"
dar "/<licacion"s ac"rca d" 7is <ro<ias acti8idad"s. #o7"n&a'a a r"cordar con toda claridad la <r"suntuosa
actitud d" Bu" =a'?a yo ="c=o ;ala "n nu"stro ant"rior "ncu"ntro y no d"s"a'a d" nin;una 7an"ra r"conoc"r
ant" aBu"l d"sconocido "l s"nti7i"nto d" 4racaso Bu" 7" "7'ar;a'a.
IEn aBu"l "ntonc"s r";r"s. a Al"7ania <"ro ll"8a'a ya "l <ro<9sito d" 8ol8"r a M./ico "n cuanto 7"
4u"ra <osi'l". Ll"8o ya casi dos a@os d" "star aBu? y a<"nas co7i"n&o a conoc"r un <oco d" "st" 7ara8illoso
<a?s.
Mi"ntras =a'la'a <od?a l""rs" "n su rostro un sinc"ro "ntusias7o su <"rsonalidad "ra atray"nt" y
si7<Dtica no <od?a yo co7<r"nd"r "l <orBu. "n nu"stra <ri7"ra "ntr"8ista 7" =a'?a r"sultado tan anti<Dtico.
I NEs la <ri7"ra 8"& Bu" 8i"n" ust"d a Mont" Al'DnO IinBuir?.
ILl"8o tr"s 7"s"s "n la ciudad d" Oa/aca> as? Bu" =" 8"nido con 7uc=a 4r"cu"ncia casi a diario Ny
ust"dO
IEsta "s a<"nas 7i <ri7"ra 8isita.
I NE Bu. l" =a <ar"cido "stoO Is"@al9 con un ad"7Dn =acia las c"rcanas <i"dras cont"ni"ndo a los
Gdan&ant"sG a la 8"& Bu" a8an&a'a =asta Bu"dar Cunto a una d" "stas 4i;uras.
I%u"s d"sd" lu";o son 7uy int"r"sant"s Ir"<us" sin 7uc=a con8icci9n y tan s9lo <or d"cir al;o.
#on su7a d"licad"&a las 7anos d"l al"7Dn r"corri"ron las l?n"as "n 'aCorr"li"8" Bu" 4or7a'an "l
"ni;7Dtico ;ra'ado Cunto al cual s" "ncontra'a. O's"r8. con aso7'ro Bu" 7i"ntras sus 7anos <al<a'an
sua8"7"nt" las l?n"as tra&adas "n la <i"dra todo "n .l r"8"la'a una actitud casi r"8"r"nt" =acia "l o'C"to d"
su at"nci9n. %ar"c?a un Coy"ro "/a7inando una ;"7a d" sin;ular 8alor o un "/<"rto "n o'ras d" art" 8aluando
una <i"&a d" 7us"o. R"<"ntina7"nt" sin Bu" 7"diara "/<licaci9n racional al;una <ara "llo ll";u. a la
conclusi9n d" Bu" aBu"l =o7'r" <os"?a "l s"cr"to "nc"rrado "n las 7il"narias i7D;"n"s d" <i"dra <r"s"nt?
Bu" "n al;una 4or7a in"/<lica'l" =a'?a lo;rado Bu" .stas l" r"8"las"n todos sus ocultos si;ni4icados.
!in <od"r cont"n"r7" "/cla7.5
I NUst"d sa'" Bu. "ran "stos ;ra'adosO
El al"7Dn s" sonri9 "ni;7Dtica7"nt" y "n lu;ar d" cont"star a la ant"rior <r";unta 4or7ul9 a su 8"& una
int"rro;aci9n5
I NPu. "ran cuDndoO
I%u"s ant"s.
I NAnt"s d" Bu.O
I Ant"s d" a=ora.
I NAnt"s d" a=oraO !9lo "ran unas <i"dras ;ra'adas Bu" yac?an ocultas "n 7"dio d" unas ruinas.
I(o no> ant"s 7uc=o ant"s. Mi aco7<a@ant" 8ol8i9 a sonr"?r y "n s";uida a@adi95
I(o "s Bu" no d"s"" cont"star su <r";unta> tan s9lo Bui"ro =ac"rl" 8"r Bu" ;"n"ral7"nt" da7os al
<asado un s"ntido "stDtico.
I(o l" "nti"ndo Ir"<us".
IEs 7uy s"ncillo> ust"d d"s"ar?a sa'"r cuDl 4u" Gant"sG la 4unci9n d" "sos ;ra'ados <"ro r"sulta Bu" al
i;ual Bu" la =istoria d" "sta ciudad la d" los ;ra'ados "s 7uc=o 7Ds anti;ua y 7uc=o 7Ds 8ariada d" lo Bu"
co7Fn7"nt" s" cr"". Hu'o un ti"7<o "n Bu" "stos ;ra'ados constitu?an <rDctica7"nt" "l 7oti8o c"ntral la
ra&9n d" s"r d" "sta ciudad. !in "7'ar;o ll";9 "l d?a "n Bu" <or "l contrario t"n?an tan <oca i7<ortancia Bu"
4u"ron "7<l"ados co7o si7<l" 7at"rial d" construcci9n <ara l"8antar nu"8as "di4icacion"s "n "st" 7is7o
lu;ar. #o7o ust"d 8" su <r";unta d" lo Bu" "ran Gant"sG "stos ;ra'ados i7<licar?a una lar;a s"ri" d"
r"s<u"stas <u"s "stos ;ra'ados =an t"nido ya 7uc=os Gant"sG.
El al"7Dn =i&o una <ausa a la 8"& Bu" 7" cont"7<la'a con <ro4unda " inBuisiti8a 7irada co7o si d"s"ara
7"dir con antici<aci9n "l "4"cto d" lo Bu" i'a a d"cir. A continuaci9n <r";unt95
I N!a'" ust"d cuDl 4u" "l <ro<9sito Bu" s" tu8o al Gr"'anarG y ni8"lar la 7onta@a so'r" la cual nos
"ncontra7osO
I%u"s <r"cisa7"nt" "so s" =i&o <ara as? <od"r construir "nci7a "sta ciudad Ir"<us".
IEso ocurri9 7uc=o d"s<u.s> "n un <rinci<io "sto no 4u" un c"ntro r"li;ioso.
I NEntonc"s Bu. 4u"O I<r";unt. intri;adoI. N1an s9lo un o's"r8atorio astron97icoO
IE/acta7"nt" todo lo contrario a un o's"r8atorio un Gr"c"<torioG.
I NUn Bu.O I"/cla7. "n "l col7o d"l aso7'ro.
IUn Gr"c"<torio d" 4u"r&as c9s7icasG Ir"s<ondi9 7i int"rlocutor con toda cal7a co7o Bui"n a4ir7a la
cosa 7Ds natural d"l 7undo.
Ant"s d" Bu" lo;rara yo 4or7ular al;una <r";unta t"ndi"nt" a tratar d" <on"r "n claro una as"8"raci9n tan
con4usa co7o lo "ra la "nunciada <or aBu"l sin;ular <"rsonaC" .st" a4ir795
ILa7"nto 7uc=o t"n"r Bu" r"tirar7" <"ro "stoy "studiando una tu7'a c"rcana> d"sd" lu";o si a ust"d l"
int"r"san "stas cu"stion"s 7" a;radar?a 7uc=o 8ol8"r a <laticar con ust"d.
I ND9nd" <odr?a locali&arloO I<r";unt..
El al"7Dn anot9 "n un <a<"l un no7'r" y una dir"cci9n "n la ciudad d" Oa/aca as? co7o las =oras "n Bu"
r"sultar?a 4Dcil locali&arlo. D"s<u.s d" "sto s" d"s<idi9 a4a'l"7"nt".
L" 8i al"Cars" ca7inando <or "ntr" las i7<on"nt"s construccion"s> sus <asos 4ir7"s y <r"cisos =ac?an
<"nsar d" in7"diato "n la 7arc=a d" un soldado. E8id"ncia'a "n su andar una ;ran "n"r;?a y s";uridad "n s?
7is7o> r"cord. Bu" <r"cisa7"nt" "sta Flti7a caract"r?stica "ra la Bu" "n nu"stro ant"rior "ncu"ntro 7oti89
Bu" aBu"l suC"to 7" r"sultas" anti<Dtico <"ro a=ora "sta cualidad ya no d"s<"rta'a "n 7? la "n8idia sino "l
r"s<"to.
#uando "l al"7Dn s" <"rdi9 d" 8ista 7" "nca7in. =acia uno d" los costados d" la "nor7" <la&a "n 'usca
d" al;Fn lu;ar 'aCo la so7'ra dond" s"ntar7" <u"s "l sol co7"n&a'a a =ac"r s"ntir sus "4"ctos. Una 8"& Bu"
"ncontr. un sitio a<ro<iado y 7i"ntras ant" 7i 8ista s" "/t"nd?a "l 7ara8illoso "s<"ctDculo d" Mont" Al'Dn
co7"nc. a r"4l"/ionar so'r" 7i r"ci"nt" " in"s<"rado "ncu"ntro con aBu"l "/tra@o <"rsonaC".
Al r"8.s d" la ocasi9n ant"rior "n .sta 7" n";a'a d" <lano a Cu&;arlo un si7<l" 4arsant" o un "naC"nado.
Aun cuando "n r"su7idas cu"ntas sus inco7<r"nsi'l"s a4ir7acion"s no 7" =a'?an 8"nido a r"sol8"r nin;una
duda <r"s"nt?a con una c"rt"&a cada 8"& 7ayor Bu" aBu"l indi8iduo <os"?a <r"cisa7"nt" los conoci7i"ntos y
las cla8"s <ara d"sci4rar corr"cta7"nt" "l <asado Bu" yo tanto an="la'a. #onclu? Bu" si "l sist"7a
con8"ncional <ara tratar d" ll";ar a conoc"r la Historia =a'?a t"r7inado <ara 7? "n un rotundo 4racaso> no
<"rd"r?a nada int"ntando <ro'ar al tra8.s d" un nu"8o ca7ino. D"cid? <or tanto 8isitarlo "sa 7is7a tard" y
<lant"arl" con toda sinc"ridad "l <ro'l"7a "n Bu" 7" "ncontra'a.
La dir"cci9n corr"s<ond?a a una casa d" =u.s<"d"s u'icada casi "n las a4u"ras d" la ciudad d" Oa/aca> "n
la "ntrada una 7uC"r 'aCita 7or"na y r";ord"ta tra<"a'a d"scal&a un lar;o corr"dor. Al "scuc=ar 7i <r";unta
7" in4or79 Bu" "4"cti8a7"nt" s" =os<"da'a "n "s" lu;ar la <"rsona a Bui"n 'usca'a.
La 7uC"r s" introduCo "n la casa "n 'usca d"l al"7Dn "l cual a<ar"ci9 al <oco rato> <orta'a una <i<a Bu" al
instant" lla79 7i at"nci9n "sta'a tallada "n 7ar4il y s"7"Ca'a con ;ran r"alis7o una ca'"&a d" dra;9n. A
Cu&;ar <or su ac"ntuado color a7arill"nto s" trata'a d" un o'C"to d" ;ran anti;Q"dad.
El al"7Dn 7" in8it9 a <asar a su =a'itaci9n una a7<lia "stancia ll"na d" lu&. (o =a'?a "n "lla nada Bu"
r"8"las" la <"rsonalidad d" su ocu<ant" con "/c"<ci9n Bui&Ds d" una 7"sa so'r" la Bu" s" a;ru<a'an 8arios
li'ros y docu7"ntos.
IE 'i"n NBu. l" <ar"ci9 Mont" Al'DnO I<r";unt9 "l al"7Dn.
En lu;ar d" dar r"s<u"sta a su <r";unta d"cid? ir dir"cta7"nt" al ;rano. 1ras d" in4or7arl" Bu" d"s"a'a 7"
acons"Cas" ac"rca d" un <ro'l"7a <"rsonal <roc"d? a narrarl" "n la 4or7a 7Ds 'r"8" <osi'l" la situaci9n d"
4rustraci9n y d"sconci"rto "n Bu" 7" "ncontra'a co7o r"sultado d" no =a'"r <odido =allar una s";ura 8?a d"
acc"so al conoci7i"nto =ist9rico.
Mi"ntras yo =a'la'a "l al"7Dn <"r7an"ci9 o's"r8Dndo7" "n sil"ncio 4u7ando su "/tra@a <i<a ori"ntal. !u
7irada "ra <"n"trant" sin s"r inBuisiti8a> todo "n .l r"4l"Ca'a "n aBu"llos 7o7"ntos una actitud d" 'ondadosa
co7<r"nsi9n #uando conclu? a4ir79 con a7a'l" ac"nto5
I#r.a7" Bu" <u"do d"cir Bu" lo co7<r"ndo> durant" 7uc=os a@os atra8"s. <or <ro'l"7as id.nticos a los
suyos. #uando nos "ncontra7os <or 8"& <ri7"ra l" diC" Bu" yo s9lo "ra un "studiant" d" la Historia> sin
"7'ar;o a causa d" s"r 7Ds 8i"Co Bui&Ds <os"a ya un <oco 7Ds d" conoci7i"ntos Bu" ust"d "n "sta
7at"ria. !i l" int"r"sa lo <oco Bu" <u"do "ns"@arl" lo =ar. con 7uc=o ;usto.
I!" lo a;rad"c"r?a 7uc=?si7o I"/cla7. con7o8ido ant" la sinc"ra 7od"stia cont"nida "n aBu"llas
<ala'ras.
IHay al;o Bu" 7" ;ustar?a ad8"rtirl" d"sd" a=ora Ia4ir79 "l al"7DnI. El a<r"ndi&aC" d" la Historia
constituy" una la'or "/tr"7ada7"nt" ardua y la'oriosa "n la cual s9lo s" co7i"n&an a o't"n"r r"sultados
d"s<u.s d" lar;os a@os d" continuos "s4u"r&os. Ust"d "s aFn 7uy Co8"n y toda8?a "stD "n <osi'ilidad d"
d"dicars" a cualBui"r otra acti8idad 7Ds 4Dcil y 7"Cor r"7un"rada. L" acons"Co <or tanto r"4l"/ionar un ti"7<o
ac"rca d" si 8"rdad"ra7"nt" "stD tan int"r"sado "n a<r"nd"r Historia co7o su<on" actual7"nt".
(o o'stant" Bu" yo aduC" Bu" no n"c"sita'a 7"ditar ni un s";undo 7Ds so'r" "sta cu"sti9n <u"s d"sd"
=ac?a a@os t"n?a la c"rt"&a a'soluta d" Bu" nin;una otra acti8idad <od?a su<"rar 7i int"r.s <or la in8"sti;aci9n
=ist9rica "l al"7Dn insisti9 "n Bu" ant"s d" to7ar cualBui"r d"t"r7inaci9n d"'?a r"<lant"ar7" 7is <ro<9sitos y
<rocurar anali&ar 'aCo un nu"8o "n4oBu" "l <or Bu. d" .stos <ara ll";ar a una conclusi9n 7Ds clara r"s<"cto a
lo Bu" <r"t"nd?a tratar d" alcan&ar a lo lar;o d" la "/ist"ncia.
1ras d" <ro<orcionar7" su dir"cci9n "n la ciudad d" M./ico concluy95
ILo "s<"ro a=? "l <r9/i7o 3 d" "n"ro a las U d" la tard". 0altan tan s9lo unas cuantas s"7anas <ara "sa
4"c=a <"ro si las a<ro8"c=a <odrD r"4l"/ionar ac"rca d" lo Bu" r"al7"nt" d"s"a ust"d s"r "n la 8ida.
D"s<u.s d" <ronunciar "stas <ala'ras s" <uso d" <i" indicando as? Bu" da'a <or t"r7inada nu"stra
"ntr"8ista.
M" d"s<"d? d" .l y 7arc=. d" r";r"so al =ot"l. La r"ci"nt" con8"rsaci9n sost"nida con aBu"l "/tra@o suC"to
=a'?a s"r8ido <ara a4ian&ar los cr"ci"nt"s s"nti7i"ntos d" r"s<"to y con4ian&a Bu" su <"rsonalidad 7"
d"s<"rta'a. !i sus conoci7i"ntos "sta'an a la altura d" la int";ridad y =on"stidad Bu" <on?a d" 7ani4i"sto "n
todas sus <ala'ras d"'?a tratars" d" un 8"rdad"ro sa'io. #o7"nc. a d"s"ar Bu" "l ti"7<o transcurri"s" 8"lo&
y Bu" <ronto ll";as" la 4"c=a s"@alada <ara "l <r9/i7o "ncu"ntro.
En al;Fn lu;ar c"rcano una 7ari7'a int"r<r"ta'a con sua8" ac"nto una 7"lod?a. M" dor7? sinti"ndo un
al";r" o<ti7is7o r"s<"cto al 4uturo.
. +,E"'%E"'O + E!T)'%+
a) Observacin! concentracin " #editacin
M" d"tu8" 4r"nt" a la casa 7arcada con la dir"cci9n Bu" 'usca'a> s" trata'a d" una d" "sas casas t?<icas
d"l #oyoacDn d"l si;lo VIV. Esta'a <intada con 8i8os color"s a&ul y 'lanco la <u"rta d" 7ad"ra s" 8"?a ya un
<oco carco7ida <or "l <aso d"l ti"7<o.
La sir8i"nta una 7uC"r <r9/i7a a la ancianidad 7" introduCo =asta la sala indicDndo7" Bu" "n s";uida
a8isar?a d" 7i <r"s"ncia.
1o7. asi"nto y o's"r8. con curiosidad "l a<os"nto. En las <ar"d"s y "n los <isos a'unda'a "l 7osaico d"
tala8"ra los 7u"'l"s "ran d" 7ad"ra '"lla7"nt" la'rada <"ro sin <"rd"r ci"rto as<"cto d" "/a;"raci9n "n "l
<"so y di7"nsion"s> las lD7<aras "ran d" 8idrio so<lado y "n los nu7"rosos li'r"ros s" acu7ula'a una ;ran
cantidad d" li'ros.
El r";r"so d" la sir8i"nta int"rru7<i9 7is o's"r8acion"s.
IDic" "l sior Bu" orita 8i"n". I1ras d"cir "sto <r";unt9 "n tono con4id"ncial5
I N#onoc" ust"d al coron"l d"sd" =ac" 7uc=oO
I(o Ir"<us"> y "n s";uida a@ad? 8i8a7"nt" int"r"sadoI. (o sa'?a Bu" 4u"s" 7ilitar.
I1al 8"& ya no lo s"a <"ro lo 4u" I"/<r"s9 con ;ran con8icci9n 7i int"rlocutora Bu" al <ar"c"r "ra la 7ar
d" co7unicati8a <u"s "n s";uida a4ir79I5 1i"n" un cuad"rnot" 'i"n ll"no d" 4otos yo lo 8i un d?a <or
casualidad> "n 8arias "stD retraitado d" 7ilitar> un t?o 7?o 4u" coron"l <"ro lo 7ataron "n la r"8oluci9n.
1a7'i.n ti"n" 7uc=as 4otos d" hartos lu;ar"s raros =a 8iaCado 7uc=o.
IBu"no N<"ro c97o su<o ust"d "/acta7"nt" Bu" 4u" coron"lO I<r";unt..
I LA=J pos .l 7is7o lo r"conoci9 un d?a cuando l" <latiBu. d" 7i t?o aunui diCo Bu" a .l la 7ilicia no l"
a;rada> s" 8" 7Ds 'i"n =o7'r" d" "studios.
D"s<u.s d" d"cir aBu"llas <ala'ras la 7uC"r a4ir79 t"n"r 7uc=o tra'aCo y d"sa<ar"ci9 ca7inando
l"nta7"nt". R"4l"/ionando so'r" lo Bu" aca'a'a d" "nt"rar7" conclu? Bu" no ca'?a la 7"nor duda d" Bu"
aBu"l al"7Dn d"'?a =a'"r sido 7ilitar> todos sus ad"7an"s <os"?an un incon4undi 'l" air" 7arcial> sin
"7'ar;o r"sulta'a ta7'i.n "8id"nt" Bu" sal8o su a<ari"ncia "/t"rior ni su <"rsonalidad ni sus a4icion"s
corr"s<ond?an "n lo 7Ds 7?ni7o a lo Bu" "ra d" "s<"rar "n un 7ilitar ordinario o al 7"nos "sa "ra 7i
i7<r"si9n a r"sultas d" nu"stros "ncu"ntros ant"rior"s.
Escuc=. unos <asos 4ir7"s y aco7<asados> instant"s d"s<u.s la r"cia 4i;ura d"l al"7Dn Id" Bui"n a=ora
conoc?a un ant"c"d"nt"I =i&o su a<arici9n. #on "l <ro<9sito d" cont"7<lar la r"acci9n Bu" <roducir?a "n
aBu"l suC"to "l sa'"r Bu" "sta'a yo al tanto d" sus ant"c"d"nt"s 7ilitar"s "/cla7. con 4in;ida naturalidad.
IMuy 'u"nas tard"s coron"l> ti"n" ust"d 7uy 'onita casa.
!in 7ani4"star s?nto7a al;uno d" sor<r"sa "l aludido r"s<ondi9 a7a'l"7"nt"5
I(o "s d" 7i <ro<i"dad la alBuil. ya a7u"'lada> s9lo son 7?os <art" d" "stos li'ros. La casa 7" ;ust9
<or "star d"corada "/clusi8a7"nt" con o'C"tos 7"/icanos> son ust"d"s un <u"'lo d" artistas y lo;ran
"/<r"sar su <ro<ia <"rsonalidad aun "n las cosas "n Bu" si;u"n dis"@os cr"ados <or otros <u"'los. Mir" ust"d
"sa 8aCilla Ial d"cir "sto to79 un <"Bu"@o <lato d" 8i8os color"s d" una s"ri" d" <i"&as d" lo&a d" 1ala8"ra
Bu" s" "ncontra'an a 7odo d" adorno so'r" una 7"sa. Mi"ntras sus 7anos 7ani<ula'an aBu"l o'C"to a4ir79
con .n4asis5
ILa "la'oraci9n d" "sta clas" d" lo&a ll";9 a M./ico 7at"rial7"nt" Gr"car;adaG d" las "/<r"sion"s
art?sticas d" <u"'los d" una ;ran tradici9n art"sanal. #o7o ust"d sa'" los "s<a@ol"s la a<r"ndi"ron d" los
Dra'"s y .stos a su 8"& d" los c=inos> a <"sar d" "llo ust"d"s lo;raron i7<ri7ir un 4u"rt" s"llo <"rsonal y
caract"r?stico a "sta art"san?a. IAl d"cir "sto s"@al9 al;unos ras;os d" los di'uCos cont"nidos "n "l <lato
<"ro yo no alcanc. a 8"r "n "llos nada Bu" <udi"s" s"r8ir <ara con4ir7ar sus ant"rior"s a4ir7acion"s.
El ;iro Bu" to7a'a la con8"rsaci9n co7"n&a'a a a'urrir7". !i 'i"n yo i;nora'a <or co7<l"to todo lo
r"lati8o a la lo&a d" 1ala8"ra s" trata'a d" un asunto Bu" no 7" int"r"sa'a "n lo 7Ds 7?ni7o> "l <ro<9sito
Bu" 7" ;uia'a al acudir a aBu"lla casa "ra "l d" tratar d" "ncontrar un nu"8o ca7ino =acia "l 8"rdad"ro
conoci7i"nto d" la Historia <"ro "n lu;ar d" =a'lar d" "sto aBu"l d"sconc"rtant" suC"to <"rd?a "l ti"7<o
dis"rtando ac"rca d" las "/c"l"ncias d"l art" <o<ular d" nu"stro <a?s. Al <ar"c"r 7i aco7<a@ant" s" <"rcat9
d" 7i inci<i"nt" a'urri7i"nto <u"s ca7'iando 'rusca7"nt" "l t"7a d" su <lDtica inBuiri95
IE 'i"n N<"ns9 ust"d "n todo lo Bu" =a'la7os "n Oa/acaO
I!? Ir"<us"I y continuo con8"ncido d" Bu" nada 7" int"r"sa 7Ds Bu" ll";ar a <os""r 8"rdad"ros
conoci7i"ntos ac"rca d"l <asado. Ust"d dirD cuDndo "7<"&a7os a "studiar si "s Bu" 7" ac"<ta co7o su
alu7no.
A <"sar d" Bu" "l rostro d" aBu"l suC"to nor7al7"nt" tan s9lo r"4l"Ca'a una in"scruta'l" "/<r"si9n d"
s"r"na "n"r;?a "stu8" s";uro d" <"rci'ir "n su 7irada ci"rta 7ani4"staci9n d" co7<lac"ncia al "scuc=ar 7is
<ala'ras.
IMuy 'i"n Ia4ir79 con l"nta 8o&. IEntonc"s d"'"7os "7<"&ar <or tratar d" r"sol8"r "l <ri7"r <ro'l"7a
y .s" 8a a s"r sin Bu" s"a 7i int"nci9n o4"nd"rlo Bu" no <odr"7os iniciar d"sd" a=ora nu"stros "studios
so'r" Historia <orBu" 7" i7a;ino Bu" ust"d no =a d" sa'"r "studiar.
!us <ala'ras 7" sor<r"ndi"ron <"ro <rinci<al7"nt" irritaron " =iri"ron 7i 8anidad.
I(o "nti"ndo 'i"n lo Bu" Bui"r" ust"d d"cir Ia4ir7. s"ca7"nt".
ILa in7"nsa 7ayor?a d" la ;"nt" 7anti"n" su 7"nt" "n continua a;itaci9n su <"nsa7i"nto "stD si"7<r"
saltando d" un t"7a a otro aun cuando no "/ista "ntr" a7'os la 7"nor con"/i9n. La tray"ctoria d" sus id"as
a'arca las cosas 7Ds ="t"ro;.n"as "n un 'r"8" <"r?odo d" ti"7<o y todo "llo l"s i7<id" lo;rar una 8"rdad"ra
conc"ntraci9n. %ara lo;rar "sto "s n"c"sario a<r"nd"r a detener la mente, a 4iCarla Fnica y "/clusi8a7"nt" "n
"l o'C"to Bu" "sta7os o's"r8ando o "n "l t"7a so'r" "l cual nos "ncontra7os r"4l"/ionando> asi7is7o "s
indis<"nsa'l" "star "n <osi'ilidad d" 7ant"n"r "sta conc"ntraci9n todo "l ti"7<o Bu" s"a n"c"sario.
I NPu. r"laci9n <u"d" t"n"r lo Bu" ust"d a4ir7a con "l "studio d" los ="c=os =ist9ricosO I<r";unt. con
aso7'ro.
El al"7Dn a Bui"n "n lo suc"si8o d"si;nar"7os si7<l"7"nt" co7o G"l coron"lG s" sonri9 l"8"7"nt" al
"scuc=ar 7i <r";unta y "n s";uida a4ir795
ILa r"laci9n <ro8i"n" d" Bu" r"sulta si7<l"7"nt" i7<osi'l" <r"t"nd"r o't"n"r una ca'al co7<r"nsi9n d"
cualBui"r acont"ci7i"nto =ist9rico si no s" <os"" ant"s una 7"nt" ca<a& d" anali&ar y 8alori&ar d"'ida7"nt"
todos y cada uno d" los "l"7"ntos Bu" lo int";ran. D" lo contrar?o s9lo s" o't"ndrD una cronolo;?a una
d"scri<ci9n su<"r4icial d"l suc"so <"ro nunca una aut.ntica co7<r"nsi9n d"l 7is7o. 1anto la o's"r8aci9n
co7o "l anDlisis y la 8aloraci9n d" los "l"7"ntos y las causas Bu" int";ran y <roduc"n los ="c=os =ist9ricos
<ara s"r 8Dlidos ti"n"n Bu" r"ali&ars" "n un "stado d" <ro4unda conc"ntraci9n si "s Bu" r"al7"nt" s" d"s"a
ll";ar a conoc"r al;o d" la 8"rdad d" "stos asuntos y no cont"ntars" con 4alsas "/<licacion"s. R"sulta
indis<"nsa'l" <or lo tanto ant"s d" iniciar "l "studio d" la Historia a<r"nd"r a o's"r8ar y a conc"ntrars".
Al t"r7inar d" =a'lar "l coron"l s" l"8ant9 ca7in9 =acia uno d" los nu7"rosos "stant"s d" li'ros to79 un
8olu7"n alto y an;osto y 7" lo "ntr";9 7i"ntras d"c?a5
I$oy a <r"starl" a ust"d "sto5 "s una s"l"cci9n d" r"<roduccion"s d" al;unos ;ra'ados con
acont"ci7i"ntos d" la R"8oluci9n 0ranc"sa. !u 7.rito "stri'a "n Bu" todos los ori;inal"s 4u"ron r"ali&ados <or
<"rsonas Bu" <r"s"nciaron dir"cta7"nt" los ="c=os Bu" s" d"scri'"n "n los ;ra'ados.
I NE Bu. "s lo Bu" d"'o =ac"r con "stoO I<r";unt. sor<r"ndido <u"s "l ;iro Bu" =a'?a to7ado lo Bu" yo
su<on?a d"'"r?a s"r una clas" d" =istoria 7" r"sulta'a d"l todo d"sconc"rtant".
IR"ali&ar "l si;ui"nt" "C"rcicio5 col9Bu"s" 4r"nt" a un ;ra'ado y d"diBu. toda su at"nci9n a o's"r8arlo
d"t"nida7"nt" "n cada uno d" sus d"tall"s durant" un la<so d" unos cinco 7inutos> "n "l ti"7<o "n Bu" "st.
"4"ctuando dic=a o's"r8aci9n no d"'" ust"d <"nsar "n nada ni siBui"ra "n "l acont"ci7i"nto Bu" "stD
r"<r"s"ntado "n "l ;ra'ado> Fnica7"nt" d"'" conc"ntrar toda su at"nci9n "n o's"r8ar todos y cada uno d"
sus d"tall"s <rocurando r"t"n"r .stos "n su 7"nt". D"s<u.s d" =a'"r o's"r8ado "l ;ra'ado d"'" a<ar tarlo
d" su 8ista c"rrar los oCos y durant" cinco 7inutos tratar d" 8isuali&ar 7"ntal7"nt" la "sc"na cont"nida "n "l
;ra'ado o s"a tratar d" r"cordarla con toda "/actitud. Al i;ual Bu" durant" "l d"sarrollo d" la <ri7"ra <art" d"
"st" "C"rcicio su 7"nt" no d"'" <ro<ia7"nt" "star <"nsando sino Fnica7"nt" r"cordando con la 7ayor
<r"cisi9n <osi'l" todos los d"tall"s d"l ;ra'ado.
I NE Bu. d"'o =ac"r d"s<u.s d" "stoO I<r";unt..
ID"dicar unos Buinc" 7inutos a 7"ditar so'r" lo Bu" 8io "n "l ;ra'ado o s"a a <"nsar "n los distintos
si;ni4icados " i7<licacion"s Bu" <odr?an d"ri8ars" d" la "sc"na r"<r"s"ntada con o'C"to d" <od"r co7<r"nd"r
.sta "n toda su <ro4undidad.
IY al t"r7inar d" 7"ditarO
IEs con8"ni"nt" d"scansar unos 7inutos no 7Ds d" di"& y "n s";uida 8ol8"r a "4"ctuar "l 7is7o
"C"rcicio con "l 7is7o ;ra'ado si;ui"ndo "l <roc"di7i"nto "n 4or7a id.ntica o s"a o's"r8aci9n d"l ;ra'ado
r"<r"s"ntaci9n 7"ntal y 7"ditaci9n.
IY al t"r7inar "l "C"rcicio <or s";unda ocasi9nO I<r";unt. cada 8"& 7Ds sor<r"ndido.
IOtro d"scanso y a co7"n&ar d" nu"8o. D"sd" lu";o no con8i"n" Bu" al <rinci<io s" "/c"da d"7asiado
<racticando "st" "C"rcicio d"diBu" tan s9lo d" s"is a oc=o =oras diarias
I NA un solo ;ra'adoO I<r";unt. <"r<l"Co.
I!?. En "l li'ro =ay "/acta7"nt" tr"inta ;ra'ados si d"dica un d?a a cada uno <u"d" t"r7inar "n un 7"s>
as? <u"s lo "s<"ro "l <r9/i7o d?a dos d" 4"'r"ro a las si"t" d" la 7a@ana "ntonc"s s";uir"7os <laticando.
A'andon. la casa <ortando 'aCo "l 'ra&o "l d"l;ado y alar;ado li'ro Bu" cont"n?a los ;ra'ados. El
d"sconci"rto y la con4usi9n 7Ds co7<l"tos 7" in8ad?an. Mi <ri7"ra conclusi9n 4u" la d" Bu" aBu"l indi8iduo
d"'?a "star loco d" r"7at"> no 8"?a "n Bu. 4or7a <od?a ll";ar a a<r"nd"r Historia utili&ando "l sist"7a
a'surdo a 7i "nt"nd"r d" <asar7" =oras "nt"ras cont"7<lando un 7is7o ;ra'ado.
A 7i 7"7oria 8ino "l r"cu"rdo d" un ="c=o d" la in4ancia5 "l d" 7i asist"ncia todos los sD'ados <or la tard" a
las clas"s so'r" r"li;i9n Bu" s" i7<art?an "n la <arroBuia c"rcana d" la casa "n Bu" =a'ita'a "n aBu"l
"ntonc"s. R"cord. Bu" al t"r7inar la l"cci9n la <"rsona "ncar;ada d" la "ns"@an&a una s"@orita d" "dad
a8an&ada d" Bui"n =a'?a o?do d"cir Bu" no s" =a'?a casado <or s"r d"7asiado Gs"riaG "ntr";a'a a todos los
<artici<ant"s una "sta7<ita cont"ni"ndo un 7oti8o r"li;ioso. A la s"7ana si;ui"nt" la cat"Buista <roc"d?a a
4or7ular a 8arios d" los ni@os sin Bu" 8i"ran la "sta7<ita una s"ri" d" <r";untas r"lacionadas con la
r"<r"s"ntaci9n cont"nida "n .sta> si consid"ra'a Bu" las r"s<u"stas =a'?an sido corr"ctas s" <r"7ia'a a los
int"rro;ados o's"BuiDndol"s un cara7"lo. #onclu? Bu" al <ar"c"r "l coron"l Cu&;a'a Bu" "ra yo un ni@ito Bu"
d"'?a s"r "ns"@ado <or 7"dio d" "sta7<itas> 7" i7a;in. Bu" <osi'l"7"nt" "n nu"stra <r9/i7a "ntr"8ista si
consid"ra'a Bu" =a'?a a<r"ndido 'i"n la l"cci9n 7" <r"7iar?a con al;una 'olsa d" dulc"s o c=ocolat"s.
Al d?a si;ui"nt" co7"nc. a <racticar d"sd" 7uy t"7<rano los "C"rcicios indicados <or "l coron"l.
En "l <ri7"r ;ra'ado d"l li'ro a<ar"c?a #arlota #orday Ila as"sina d" MaratI "n "l 7o7"nto d" s"r
conducida "n una carr"ta ru7'o a la ;uillotina.
A los <ocos instant"s d" "star cont"7<lando 4iCa7"nt" "l ;ra'ado co7<ro'. con sor<r"sa cuDn di4?cil "s
tratar d" 7ant"n"r la at"nci9n conc"ntrada "n una sola cosa. El rostro d" #arlota #orday traCo a 7i 7"7oria la
i7a;"n d" una Co8"n "7<l"ada "n una tintor"r?a d" la colonia Ro7a cuyas 4accion"s "ran li;"ra7"nt"
si7ilar"s. Esto 7" =i&o r"cordar Bu" d"'?a <asar a r"co;"r 8arias <r"ndas d" ro<a a "s" "sta'l"ci7i"nto. A
continuaci9n r"corr? 7"ntal7"nt" 7i ;uardarro<a y to7. la d"t"r7inaci9n d" co7<rar un saco sport! Al dar7"
cu"nta d" Bu" no "sta'a r"ali&ando "l "C"rcicio co7o d"'?a trat. d" 8ol8"r a conc"ntrar7" <"ro al <oco rato
ya "sta'a nu"8a7"nt" di8a;ando.
Al t"r7inar los cinco 7inutos corr"s<ondi"nt"s a la <ri7"ra <art" d"l "C"rcicio inici. la si;ui"nt" 4as" o s"a la
d" tratar d" r"<r"s"ntar7" 7"ntal7"nt" la "sc"na cont"nida "n "l ;ra'ado 7ant"ni"ndo 7i"ntras tanto los
oCos c"rrados.
Esta s";unda <art" r"sult9 aFn 7Ds di4?cil <u"s 7" di cu"nta d" Bu" no 7" "ra <osi'l" r"cordar con
<r"cisi9n sino al;unos d"tall"s d"l ;ra'ado. %"ro cuando co7<r"nd? a Bu. ;rado "sta7os acostu7'rados al
4unciona7i"nto su<"r4icial d" nu"stra 7"nt" 4u" "n "l "C"rcicio d" 7"ditaci9n. Durant" "l 7is7o "stu8"
=aci"ndo constant"s "s4u"r&os <or tratar d" <ro4undi&ar "n la "sc"na d"l ;ra'ado " i7<"dir a la 8"& Bu" "llo
7" conduC"s" a <"nsar "n nu7"rosos acont"ci7i"ntos Bu" aun cuando ta7'i.n 4or7a'an <art" d" la
R"8oluci9n 0ranc"sa no t"n?an nada Bu" 8"r con "l <"rsonaC" Bu" "n aBu"l 7o7"nto 7" int"r"sa'a "l cual
<"r7an"c?a al"Cado y 7ist"rioso sin Bu" 7is r"4l"/ion"s so'r" "l 7is7o 7" a<ortas"n nin;Fn dato ac"rca d"
su 8"rdad"ro carDct"r as? co7o d" los 798il"s Bu" l" =a'?an i7<ulsado <ara r"ali&ar un acto d" tanta
trasc"nd"ncia co7o 4u" "l =a'"r dado 7u"rt" a Marat.
Al t"r7inar "l la<so d" Buinc" 7inutos d"dicados a la 7"ditaci9n <roc"d? a d"scansar> 7i"ntras lo =ac?a
r"4l"/ion. so'r" la "/<"ri"ncia o't"nida 7"diant" aBu"l <ri7"r "C"rcicio.
GN#97o "ra <osi'l" I7" <r";unt. sor<r"ndidoI Bu" ni yo ni nadi" d" las <"rsonas a Bui"n conoc?a s"
=u'i"s" <"rcatado d" al;o d" tanta i7<ortancia co7o "s "l ="c=o d" Bu" no controlamos nuestra mente en
"orma permanente, sino tan s#lo en medio de constantes interrupciones, durante las cuales $sta divaga a su
anto%o?&!
#onclu? Bu" <osi'l"7"nt" la "/<licaci9n a la <r";unta ant"rior s" "ncontras" "n la incr"?'l" 8"locidad d" la
7"nt" <ara <roducir id"as cr"ar i7D;"n"s y =ac"r r"7"7oracion"s todo "llos so'r" los 7Ds 8ariados t"7as.
Esta circunstancia unida al ="c=o d" Bu" ;"n"ral7"nt" 'asta un l"8" "s4u"r&o d" nu"stra 8oluntad <ara lo;rar
"n4ocar la at"nci9n al t"7a Bu" nosotros d"s"a7os Iaun cuando "sta conc"ntraci9n dur" Fnica7"nt" unos
cuantos s";undosI nos <"r7it" 7ant"n"r la ilusi9n d" Bu" so7os los du"@os d" nu"stra 7"nt" cuando "n
r"alidad la 7ayor <art" d"l ti"7<o no 7ant"n"7os nin;Fn control so'r" "lla <"r7iti.ndol" di8a;ar al a&ar
;"n"rando id"as o r"cu"rdos sin nin;una con"/i9n l9;ica al solo i7<ulso d" los 8aria'l"s "st?7ulos Bu"
<"rci'" a tra8.s d" nu"stros s"ntidos.
Al t"r7inar "l <"r?odo d" d"scanso r"anud. con r"no8ado "ntusias7o "l "C"rcicio r"<iti"ndo las 7is7as tr"s
4as"s ya d"scritas. Al <oco ti"7<o co7"nc. a s"ntir un 4u"rt" dolor d" ca'"&a y no <ud" continuar 7is
<rDcticas <or "l r"sto d" la 7a@ana. %or la tard" 8ol8? nu"8a7"nt" a "llas <"ro <rocur. =ac"rlo con int"r8alos
d" d"scanso 7uc=o 7Ds "s<aciados Bu" "l d" di"& 7inutos 4iCado inicial7"nt".
Durant" todo "l 7"s continu. tratando d" alcan&ar al;Fn <ro;r"so "n la <rDctica d" aBu"llos "C"rcicios. A
<"sar d" los d"s"s<"rados "s4u"r&os Bu" sin c"sar r"ali&a'a 7i 7"nt" "sca<a'a si"7<r" a 7i <ro<9sito d"
7ant"n"rla conc"ntrada durant" lar;o ti"7<o "n aBu"llo Bu" yo l" s"@ala'a.
En 8arias ocasion"s 7" s"nt? do7inado <or "l d"sali"nto y "l a;ota7i"nto 7Ds co7<l"tos " incluso "stu8"
t"ntado a d"clarar7" 8"ncido. A 7"nudo 7" i7a;ina'a a 7? 7is7o d"8ol8i"ndo aBu"l odioso li'ro d"
;ra'ados Bu" 7" "scla8i&a'an <ara as? <od"r 7arc=ar7" 7uy tranBuilo al cin" a cont"7<lar una 7uy
G'u"naG <"l?cula d" "sas Bu" co7o la in7"nsa 7ayor?a =an sido r"ali&adas con "l <ro<9sito d" "8itar a los
asist"nt"s "l t"n"r Bu" =ac"r uso d" sus 4acultad"s 7"ntal"s.
A <"sar d" todo <ros";u? con 7i la'or. D?a tras d?a 4u" transcurri"ndo aBu"l 7"s int"r7ina'l" durant" "l
cual a'andon. 7i d"<arta7"nto tan s9lo "n contadas y 'r"8"s ocasion"s <u"s la <rDctica d" aBu"llos
"C"rcicios 7"ntal"s a'sor'?a ?nt";ra7"nt" 7i ti"7<o.
L"nta7"nt" 4ui <"rcatDndo7" d" <"Bu"@os a8anc"s5 los dolor"s d" ca'"&a "ran cada 8"& 7"nos 4r"cu"nt"s
los <"r?odos d" control continuo d" la 7"nt" i'an si"ndo un <oco 7Ds lar;os los d"tall"s Bu" lo;ra'a o's"r8ar
"n los ;ra'ados "ran cada 8"& 7Ds nu7"rosos la i7a;"n 8isuali&ada 7i"ntras <"r7an"c?a con los oCos
c"rrados s" <ar"c?a ya un <oco 7Ds al ori;inal y sus contornos luc?an 7"nos 'orrosos Bu" "n un <rinci<io.
%"ro lo Bu" a 7i 7odo d" 8"r r"sulta'a 7Ds i7<ortant" "ra Bu" durant" "l ti"7<o d"dicado a la 7"ditaci9n
lo;ra'a =ac"r una s"ri" d" r"4l"/ion"s r"lacionadas dir"cta7"nt" con "l t"7a d"l ;ra'ado lo Bu" di 4?cil7"nt"
=u'i"ra <odido r"ali&ar ant"s d" iniciar aBu"llas <rDcticas Bu" "n un <rinci<io Cu&;ara in4antil"s.
Ll";9 <or 4in "l d?a "n Bu" t"r7in. con "l Flti7o ;ra'ado > <or tanto la 7a@ana si;ui"nt" "ra la 4"c=a d" la
cita "n casa d"l coron"l.
M" s"nt? <r"sa d" un cr"ci"nt" n"r8iosis7o 7uy su<"rior al "/<"ri7"ntado "n 8?s<"ras d" cualBui"r otro
"/a7"n. Un rD<ido 8ista&o a toda la s"ri" d" ;ra'ados 7" <"r7iti9 dar7" cu"nta d" Bu" si 'i"n "n lo
conc"rni"nt" a los Flti7os d"l li'ro <od?a s"ntir7" 7Ds o 7"nos s";uro <u"s la <rDctica "4"ctuada con "llos
s" =a'?a r"ali&ado "n los d?as "n Bu" ya <os"?a ci"rta "/<"ri"ncia "n aBu"llos "C"rcicios "llo no ocurr?a "n lo
Bu" s" r"4"r?a a los ;ra'ados corr"s<ondi"nt"s a los <ri7"ros d?as.
Era ya d"7asiado tard" <ara tratar d" su<"rar "sta ;ra8" d"4ici"ncia <or lo Bu" al i;ual Bu" la 7ayor?a d"
los "studiant"s d" todas .<ocas 7" i7a;in. Bu" "n Flti7a instancia s"r?a la su"rt" la Bu" dir?a la Flti7a
<ala'ra "n aBu"lla sin;ular <ru"'a.
b) Un e$a#en difcil
0alta'an Buinc" s";undos <ara las si"t" d" la 7a@ana> "s<"r. 7"ticulosa7"nt" a Bu" "l s";und"ro d" 7i
r"loC 7arcas" la =ora "/acta 4iCada <ara la "ntr"8ista y o<ri7? "l ti7'r" d" la casa Bu" =a'ita'a "l coron"l.
(in;Fn "uro<"o s" "/<r"sar?a 7al al 7"nos <or 7i cul<a d" la <untualidad 7"/icana.
La 7is7a anciana sir8i"nta d" la 8"& ant"rior acudi9 a a'rir7" la <u"rta indicDndo7" con 8o& cansada Bu"
"ntras" a la sala d" la casa> "n .sta s" "ncontra'a "l coron"l Bui"n 7" salud9 con 4ras"s a7a'l"s no "/"ntas
d" un <oco d" sol"7nidad. #ada instant" Bu" transcurr?a =ac?a Bu" au7"ntas" "n 7? "sa "s<"cial t"nsi9n Bu"
<r"c"d" si"7<r" al inicio d" un "/a7"n y Bu" "s tan conocida d" todos aBu"llos Bu" =an <asado
r"<"tida7"nt" <or "st" ti<o d" "/<"ri"ncias.
I NPu. tal> los o's"r89 un 'u"n ratoO I<r";unt9 "l coron"l al to7ar "n sus 7anos "l li'ro d" ;ra'ados.
I#r"o Bu" s? Ir"s<ond? con 4in;ido tono d" indi4"r"ncia 7i"ntras a 7i 7"nt" acud?a "l r"cu"rdo d" aBu"l
Flti7o 7"s transcurrido "n 7"dio d" constant"s y 4ati;osos "s4u"r&os.
IBi"n I"/<r"s9 "l coron"lI nu"stra <lDtica "starD di8idida "n dos <art"s> la <ri7"ra 8"rsarD Fnica7"nt"
ac"rca d" la 7"7ori&aci9n d" "stos dos ;ra'ados. IAl d"cir "sto s"@al9 los dos Flti7os ;ra'ados d"l li'ro lo
cual 7" tranBuili&9 7uc=?si7o <u"s o'8ia7"nt" "ran los Bu" r"corda'a con 7ayor "/actitud.
Los ;ra'ados "sco;idos <or "l coron"l co7o t"7a d"l "/a7"n s" r"4"r?an a ="c=os acont"cidos durant" "l
4a7oso 9 t"r7idor o s"a "l 3U d" Julio d" 1U9* 4"c=a cla8" "n la R"8oluci9n 0ranc"sa.
En "l <ri7"ro d" aBu"llos ;ra'ados s" d"scri'?a una "sc"na d" la a;itada s"si9n c"l"'rada aBu"l d?a "n la
#on8"nci9n (acional durant" la cual un ;ru<o d" di<utados coali;ados "n contra d" Ro'"s<i"rr" lo;r9
arr"'atar a .st" "l control d" la #on8"nci9n.
En "l s";undo d" los ;ra'ados s" r"<roduc?a un acont"ci7i"nto ocurrido 8arias =oras d"s<u.s>
Ro'"s<i"rr" ya <rision"ro d" la #on8"nci9n a<ar"c?a <ostrado "n una 7"sa cont"ni"ndo a duras <"nas con
un <a@u"lo la ="7orra;ia Bu" 'rota'a d" una ="rida "n la 7and?'ula.
El coron"l sac9 su <i<a y tras r"ll"narla d" ta'aco y "nc"nd"rla inici9 su int"rro;atorio ac"rca d" las
"sc"nas d"scritas "n los ;ra'ados.
!us <ri7"ras <r";untas s" r"4iri"ron a cu"stion"s ;"n"ral"s Bu" <od?an cont"stars" 4Dcil7"nt" con s9lo
=a'"r o's"r8ado su<"r4icial7"nt" los ;ra'ados <"ro casi in7"diata7"nt" co7"n&aron a 8ol8"rs" 7Ds
di4?cil"s o'li;Dndo7" a 'uscar 8"lo&7"nt" "n 7is r"cu"rdos <ara "ncontrar las r"s<u"stas.
(o o'stant" Bu" "n un <rinci<io al conoc"r los dos ;ra'ados so'r" los Bu" 8"rsar?a "l int"rro;atorio =a'?a
consid"rado Bu" 7" r"sultar?a 4Dcil cont"star cualBui"r cu"sti9n r"lacionada con "l cont"nido d" los 7is7os
<ronto <"rd? "sa s";uridad ant" la cr"ci"nt" 8ari"dad y co7<l"Cidad d" las <r";untas.
A <"sar d" Bu" "l coron"l no t"n?a a la 8ista nin;uno d" los dos ;ra'ados <ar"c?a r"cordar .stos con una
incr"?'l" 7inuciosidad. En 7uc=os casos sus <r";untas 8"rsa'an so'r" d"tall"s tan insi;ni4icant"s Bu"
=u'i"ra r"sultado di4?cil cont"star aun o's"r8ando dir"cta7"nt" los ;ra'ados. (o <od?a i7a;inar7" c97o "n
torno a di'uCos d" tan r"ducidas di7"nsion"s <od?an "la'orars" tantas y tan 8ariadas <r";untas d"sd" "l
nF7"ro "/acto d" d"dos con Bu" Ro'"s<i"rr" o<ri7?a "l <a@u"lo =asta las caract"r?sticas d" los di8"rsos
ti<os d" <"lucas "7<l"adas <or los di<utados d" la #on8"nci9n.
#ualBui"r duda o 8acilaci9n al <ro<orcionar una r"s<u"sta so'r" un d"tall" d"t"r7inado 'asta'a <ara Bu" "l
coron"l "4"ctuara al instant" un sinnF7"ro d" <r";untas r"lacionadas con "l d"tall" "n cu"sti9n co7o si 7i
int"rlocutor d"s"as" <r"cisar con 7at"7Dtica "/actitud la di7"nsi9n d" todo aBu"llo Bu" =a'?a yo <asado <or
alto al =ac"r la 7"7ori&aci9n d" las "sc"nas cont"nidas "n los ;ra'ados.
El ti"7<o corr?a y "l int"rro;atorio s" <rolon;a'a ind"4inida7"nt" sal8o 'r"8"s d"scansos d" cinco 7inutos
Bu" 7" "ran conc"didos cada 8"& Bu" "l r"loC d" <ar"d d" la "stancia dond" nos "ncontrD'a7os anuncia'a
Bu" =a'?a transcurrido una =ora 7Ds d" inc"sant"s <r";untas.
Al sonar las doc" s" dio <or t"r7inada la <art" <ri7"ra d" lo Bu" "l coron"l d"no7ina'a Gnu"stra c=arlaG.
Esta <ri7"ra <art" =a'?a t"nido <or o'C"to d"t"r7inar "l ;rado d" a8anc" lo;rado "n los "C"rcicios d"
o's"r8aci9n y 7"7ori&aci9n o conc"ntraci9n> la si;ui"nt" s" r"4"r?a a la 7"ditaci9n o'C"ti8o 4unda7"ntal d"
los "C"rcicios. El coron"l 7" acons"C9 Bu" a<ro8"c=as" aBu"l 'r"8" d"scanso sali"ndo al Card?n situado "n la
<art" <ost"rior d" la casa.
El air" 4r"sco y la cont"7<laci9n d"l <"Bu"@o <"ro ord"nado y '"llo Card?n dis7inuy"ron un tanto "l
<ro4undo a;ota7i"nto Bu" 7" do7ina'a as? co7o "l int"nso dolor d" ca'"&a Bu" s"nt?a d"sd" =ac?a un 'u"n
rato.
Una 8"& transcurrido "l ti"7<o d" d"scanso r";r"s. al int"rior d" la casa> a <"sar d" Bu" ya 7" "ncontra'a
"n 7"Cor"s condicion"s 7uc=o 7" t"7?a Bu" si "l si;ui"nt" int"rro;atorio "ra tan <rolon;ado co7o "l ant"rior
r"sultar?a 8"ncido <or "l aturdi7i"nto <roducto d"l cansancio.
El coron"l s" "ncontra'a l"y"ndo un li'ro> d"CDndolo a un lado y tras d" indicar7" con un ad"7Dn Bu"
to7as" asi"nto a4ir795
I#o7o ust"d r"cordarD "/ist" una 8i"Ca <ol.7ica "ntr" los =istoriador"s ac"rca d" lo ocurrido la noc=" d"l 9
t"r7idor "n "l Ayunta7i"nto d" %ar?s lu;ar dond" s" 'rind9 r"4u;io y a<oyo a Ro'"s<i"rr". !";Fn al;unos
Ro'"s<i"rr" consid"r9 Bu" no lo;rar?a d"rrotar a la #on8"nci9n a <"sar d" contar con la ayuda d"l
Ayunta7i"nto y d"cidi9 suicidars" <"ro al int"ntarlo tan s9lo consi;ui9 ="rirs" si"ndo ca<turado
<ost"rior7"nt" <or 4u"r&as d" la #on8"nci9n y ;uillotinado al d?a si;ui"nt". En contra d" "sta t"sis "/ist" la
o<ini9n d" un ;ru<o d" =istoriador"s s";Fn la cual Ro'"s<i"rr" "sta'a d"cidido a "nta'lar una luc=a a 7u"rt"
contra la #on8"nci9n la'or a cuya <lan"aci9n s" "ncontra'a d"dicado aBu"lla noc=" cuando un <"Bu"@o
;ru<o d" 4u"r&as d" la #on8"nci9n lo;r9 introducirs" su'r"<ticia7"nt" "n "l Ayunta7i"nto y ca<turar <or
sor<r"sa a Ro'"s<i"rr" y a sus 7Ds ?nti7os all";ados. D" acu"rdo con "sta 8"rsi9n "n los 7o7"ntos d"
r"ali&ars" la a<r"="nsi9n uno d" los ca<tor"s dis<ar9 contra Ro'"s<i"rr" <roduci.ndol" una ="rida "n "l
rostro con "l <ro<9sito d"li'"rado d" "8itar Bu" <udi"s" =ac"r uso d" la <ala'ra ant"s d" s"r ;uilloti nado <u"s
lo Bu" sa'?a "ra d"7asiado co7<ro7"t"dor <ara 7uc=os int";rant"s d" la #on8"nci9n y ad"7Ds su
<"rsuasi8a oratoria <odr?a Bui&Ds lo;rar un ca7'io d" o<ini9n "n los 7i"7'ros d" la #on8"nci9n.
I#on 'as" "n lo ant"rior Icontinu9 "l coron"lI l" a;rad"c"r?a 7" diC"s" <or cuDl d" a7'as 8"rsion"s s"
inclina 4undando su r"s<u"sta Fnica7"nt" "n d"tall"s o's"r8ados "n a7'os ;ra'ados y Bu" a su Cuicio
sir8an <ara dilucidar "sta cu"sti9n. M"dit" "st" <ro'l"7a un 7inuto y d"s<u.s d"7" su r"s<u"sta.
!"nt? c97o "l <ro4undo cansancio Bu" 7" in8ad?a d"sa<ar"c?a d" ;ol<" 'aCo "l in4luCo d"l int"nso "s4u"r&o
Bu" al instant" inici9 7i 7"nt"> a toda 8"locidad trat. d" r"cordar s"l"ccionar y 8alorar todos los d"tall"s
cont"nidos "n los dos ;ra'ados 'uscando d"s"s<"rada7"nt" cualBui"r indicio Bu" 7" <"r7iti"s" "ncontrar la
soluci9n d"l <ro'l"7a <lant"ado.
En cuanto transcurri9 "l 'r"8" <la&o 4iCado "l coron"l int"rro;95
IMuy 'i"n> NcuDl "s su o<ini9nO
I#onsid"ro Ir"s<ond?I Bu" Ro'"s<i"rr" no trat9 d" suicidars" sino Bu" 4u" ="rido <or otra <"rsona.
I NEn Bu. d"tall"s d" los ;ra'ados 4unda ust"d "sa o<ini9nO
#on 8o& Bu" sona'a l"Cana y Bu" incluso casi no r"conoc?a co7o <ro<ia co7"nc. a "/<on"r 7is
conclusion"s.
ID" la o's"r8aci9n d"l <ri7"r ;ra'ado la s"si9n "n la #on8"nci9n <od"7os d"ducir Bu" Ro'"s<i"rr" no "ra
&urdo ya Bu" "n .l a<ar"c" utili&ando la 7ano d"r"c=a <ara solicitar "l uso d" la <ala'ra a #ollot dTH"r'ois
Bu" <r"sid?a "n aBu"l 7o7"nto la s"si9n d" la #on8"nci9n. Ro'"s<i"rr" s" "ncontra'a "n un 7o7"nto d"
;ran "/citaci9n y su 7o8i7i"nto al l"8antar la 7ano d"'" =a'"r sido d"l todo r"4l"Co y 7"cDnico "l ad"7Dn d"
un =o7'r" 4urioso Bu" s" 8" atacado y d"s"a co7"n&ar a d"4"nd"rs" d" in7"diato> d" =a'"r sido &urdo
inconsci"nt"7"nt" =u'i"s" l"8antado "n "s" 7o7"nto la 7ano i&Bui"rda y no la d"r"c=a.
%r"s"nt? Bu" i'a <or 'u"n ca7ino y <ros";u?5
IA su 8"& "l s";undo ;ra'ado 6Ro'"s<i"rr" ="rido y r"costado "n una 7"sa6 nos r"8"la Bu" la ="rida d"l
7a/ilar s" <roduCo "n "l lado i&Bui"rdo d" la cara <u"s "s a=? dond" ti"n" colocado "l <a@u"lo con "l cual
trata d" cont"n"r la ="7orra;ia. !9lo una <"rsona &urda s" suicidar?a dis<arDndos" con la 7ano i&Bui"rda "n
lu;ar d" =ac"rlo con la d"r"c=a.
I0inal7"nt" Iconclu?I <ara r"a4ir7ar lo ant"rior "stD "l ="c=o d" Bu" la ="rida no s" "ncu"ntra "n la
si"n "l <aladar o "l cora&9n o s"a los sitios l9;icos <ara lo;rar Bu" "l dis<aro cu7<la con "l <ro<9sito d"
Buitars" la 8ida sino "n "l 7a/ilar y 4ranca7"nt" no <u"do cr""r Bu" a nadi" Bu" s" int"nt" suicidar s" l"
ocurra dars" un 'ala&o "n "l lado i&Bui"rdo d" su 7and?'ula <u"s sa'" Bu" con "llo s9lo lo;rarD =ac"rs" una
="rida dolorosa <"ro no 7ortal> "n ca7'io .s" "s un sitio id"al <ara ="rir a una <"rsona con "l <ro<9sito d"
"8itar Bu" <u"da =a'lar durant" "l corto ti"7<o Bu" "n aBu"l "ntonc"s r"Bu"r?a un <roc"so y su consi;ui"nt"
"C"cuci9n.
1"r7in. d" =a'lar y ;uard. sil"ncio sin sa'"r Bu. tan ac"rtadas <od?an =a'"r sido 7is r"s<u"stas.
El coron"l <ar"ci9 a'andonar ci"rta actitud sol"7n" Bu" =a'?a ado<tado durant" toda aBu"lla 7a@ana> aun
cuando su rostro <"r7an"c?a in"scruta'l" cr"? o's"r8ar ci"rto d"st"llo d" al";r?a "n su 7irada> sacudi9 su
<i<a "n un c"nic"ro y "/<r"s95
ILo 4"licito> =a <ro;r"sado 7uc=o 7Ds d" lo Bu" "s<"ra'a> 7" darD 7uc=o ;usto ayudarlo a "studiar un <oco
d" Historia.
Una s"nsaci9n 7"&cla d" cont"nto y d" d"scanso d"s<u.s d"l lar;o "s4u"r&o r"ali&ado in8adi9 7i
"s<?ritu.
IEso si;ni4ica Ia4ir7. "n tono 4"sti8oI Bu" d"'o =a'"r <asado "l "/a7"n d" ad7isi9n <ara "ntrar "n su
"scu"lita.
IEsto no 4u" un "/a7"n Ir"<lic9 "l coron"lI> Fnica7"nt" ="7os <laticado un rato.
I L%laticadoJ Estoy s";uro d" Bu" los int"rro;atorios d" los inBuisidor"s no "ran tan ri;urosos co7o los
suyos> no cr"o Bu" t"n;a Bu" 8ol8"r a <r"s"ntar un "/a7"n tan 7inucioso =asta "l d?a d" 7i 7u"rt".
El coron"l sonri9 <or 8"& <ri7"ra "n toda aBu"lla 7a@ana.
ID"'" ust"d "star un <oco cansado I"/<r"s9I> lo "s<"ro 7a@ana a las si"t" d" la 7a@ana <ara Bu"
"7<"c"7os a "studiar.
I NA las si"t"O I<r";unt.I. NPu. 4or&osa7"nt" ti"n" Bu" s"r a "sa =oraO
IBu"no yo "stoy l"8antado d"sd" las cinco <"ro d"dico "sas dos =oras a =ac"r un <oco d" "C"rcicio y a
d"sayunar> si ust"d Bui"r" <u"d" 8"nir d"sd" las cinco y r"ali&ar ta7'i.n al;o d" "C"rcicio.
O's"r8. la 4u"rt" 7usculatura d" 7i int"rlocutor> ya no "ra una <"rsona Co8"n> sin "7'ar;o <ar"c?a
cons"r8ar un ;ran 8i;or y una "/traordinaria 4u"r&a 4?sica r"sultado s";ura7"nt" d" un continuado
"ntr"na7i"nto. I7a;in. Bu" si r"ali&a'a "C"rcicios 4?sicos con la 7is7a int"nsidad con Bu" al <ar"c"r
consid"ra'a d"'?a "4"ctuars" la conc"ntraci9n 7"ntal .stos s"r?an d" un ;rado tal co7o <ara d"Car a;otado a
un toro d" lidia as? Bu" r"s<ond? sin 8acilar.
I(os 8"7os 7a@ana a las si"t" coron"l.
0 )"+ +"T%3)+ 4 #O'E"+ $%!%*" 'E L+ /%!TO%+
Los <roc"di7i"ntos d" "ns"@an&a utili&ados <or "l coron"l "ntra@a'an "l "7<l"o d" 7.todos cuya "/ist"ncia
Ca7Ds =u'i"ra <odido i7a;inar. A <"sar d" su a<ar"nt" di8"rsidad "stos 7.todos s" "ncontra'an unidos "ntr"
s? <or una id"a o <rinci<io c"ntral5 "l d" consid"rar Bu" la aut.ntica co7<r"nsi9n d" la Historia no constituy" un
conoci7i"nto Bu" <u"da s"r trans7itido dir"cta7"nt" d" 7a"stro a disc?<ulo sino Bu" "s al;o Bu" "st" Flti7o
d"'" ir d"scu'ri"ndo <or s? 7is7o. As? co7o la instrucci9n Bu" s" i7<art" a los Bu" d"s"an con8"rtirs" "n
<intor"s o "n 7Fsicos no s9lo 'usca Bu" .stos adBui"ran "l do7inio d" las t.cnicas d" "C"cuci9n d" di c=as
art"s sino Bu" 4unda7"ntal7"nt" trata d" 4o7"ntar "l d"sarrollo d" las <ro<ias 4acultad"s d" "/<r"si9n
art?stica d" cada "studiant" "n i;ual 4or7a los 7.todos d" "ns"@an&a d" la Historia a Bu" 7" r"4i"ro t"nd?an a
"C"rcitar al alu7no "n la di4?cil la'or d" a<r"nd"r a anali&ar todos los 4actor"s Bu" co7<on"n cualBui"r suc"so
=ist9rico <ara d"s<u.s co7"n&ar a co7<r"nd"rlo y 8alorarlo.
#onsid"ro inFtil d"t"n"r7" a tratar d" d"scri'ir "n Bu. consist"n "stos sist"7as d" "ns"@an&a <orBu" todos
"llos r"Bui"r"n <ara su corr"cta co7<r"nsi9n y a<ro8"c=a7i"nto "l s"r i7<artidos <"rsonal7"nt" <or al;ui"n
Bu" 8"rdad"ra7"nt" cono&ca y do7in" "stas t.cnicas d" "ns"@an&a.
Unidas a las <rDcticas diarias Bu" t"n?an <or o'C"to d"sarrollar 7i <ro<ia ca<acidad <ara co7<r"nd"r la
Historia "l coron"l 7" i7<art?a dos 8"c"s <or s"7ana "ns"@an&as a 'as" d"l tradicional sist"7a d"
"/<licacion"s oral"s so'r" di8"rsas cu"stion"s.
Las "/<licacion"s oral"s Bu" "l coron"l con8"rt?a si"7<r" "n un diDlo;o "ntr" 7a"stro y disc?<ulo 7"
<"r7iti"ron 7uy <ronto <"rcatar7" d" la "/ist"ncia d" una 4ascinant" y co7<l"C?si7a 8isi9n d" la Historia no
cont"nida "n nin;uno d" los li'ros co7Fn7"nt" conocidos. En un <rinci<io cr"? s" trata'a d" no8"dosas
conc"<cion"s "la'oradas <or al;Fn <"nsador cont"7<orDn"o al cual toda8?a no s" r"conoc?a "l d"'ido
7.rito> <"ro <ara 7i sor<r"sa "l coron"l 7" in4or79 Bu" si 'i"n 7uc=as d" las t"sis Bu" con4or7a'an la
citada conc"<ci9n d" la Historia <od?an <ar"c"r ultra7od"rnas "n r"alidad s" trata'a d" una antiBu?si7a
8isi9n d"l d"8"nir =ist9rico cuyas id"as c"ntral"s =a'?an sido cons"r8adas y tras7itidas a lo lar;o d" 7il"nios
a tra8.s d" las "ns"@an&as i7<artidas "n 7uc=os d" los 7onast"rios6"scu"las "/ist"nt"s "n "l Asia #"ntral
concr"ta7"nt" "n la r";i9n d"l 1i'"t.
Aun cuando "st" li'ro no ti"n" la <r"t"nsi9n d" i7<artir a sus l"ctor"s una cDt"dra d" Historia "sti7o Bu"
s"rD indis<"nsa'l" <ara la ca'al co7<r"nsi9n d" la t"sis d" carDct"r =ist9rico Bu" s" 7"ncionarD al 4inal d"l
7is7o conoc"r las <r"7isas d" las Bu" .sta s" d"ri8a las cual"s s" 4unda7"ntan a su 8"& "n uno d" los
conc"<tos c"ntral"s d" la 8isi9n =ist9rica a Bu" 7" r"4i"ro consist"nt" "n consid"rar Bu" "l <ro;r"so d" la
=u7anidad ti"n" <or o'C"to lo;rar una a7<liaci9n d" la consci"ncia =u7ana y Bu" "st" <ro;r"so s" r"ali&a
con4or7" a un rit7o d" tr"s ti"7<os Bu" <u"d" s"r clara7"nt" ca<tado <or cualBui"ra Bu" s" to7" la 7ol"stia
d" "studiar la Historia con la d"'ida at"nci9n.
El conc"<to "n cu"sti9n 7" 4u" "/<u"sto <or "l coron"l d"sd" la <ri7"ra d" sus "/<licacion"s oral"s. En
"sa ocasi9n tras saludar7" con la "n.r;ica a7a'ilidad Bu" l" "ra caract"r?stica "l coron"l 7" indic9 to7as"
asi"nto "n uno d" los <"sados sillon"s d" su "studio y "n s";uida a4ir79 sin 7ayor"s rod"os5
ILo <ri7"ro Bu" t"n"7os Bu" =ac"r "s "ncontrar un crit"rio Bu" con8i"rta "l "studio d" la Historia "n una
"/<licaci9n 8al"d"ra d"l d"sarrollo int";ral d" toda la "s<"ci" =u7ana.
La audacia cont"nida "n s"7"Cant" <r"t"nsi9n 7" =i&o "/cla7ar al instant"5
I0ranca7"nt" no cr"o Bu" "/ista "s" crit"rio.
IEso "s lo Bu" 8a7os a a8"ri;uar Ia4ir79 "l coron"l y "n s";uida 7" <r";unt9I5 N #uDl cr"" ust"d Bu"
s"a d"sd" un <unto d" 8ista <ura7"nt" =ist9rico y no 7"ta4?sico la caract"r?stica 4unda7"ntal aBu"lla Bu"
distin;u" al s"r =u7ano d" todos los d"7Ds s"r"sO
IR"sulta 7uy di4?cil <od"r cont"star "sa <r";unta Io<in..
I(o 8"o <or Bu.> cr"o Bu" "s o'8io Bu" lo 7Ds caract"r?stico d"l s"r =u7ano "s su consci"ncia Bu" l"
<"r7it" no s9lo adBuirir conoci7i"ntos sino <"rcatars" d" Bu" <os"" "sta 4acultad. ND" acu"rdoO
I%u"s s?.
IBi"n> <ara r"sol8"r "l <ro'l"7a Bu" nos ocu<a s9lo n"c"sita7os <os""r otro dato. N#r"" ust"d Bu" la
calidad d" la consci"ncia =u7ana =a sido si"7<r" i;ualO
IBu"no no "stoy 7uy s";uro d" "llo <"ro al <ar"c"r al i;ual Bu" todo lo cr"ado nu"stra consci"ncia
ta7'i.n =a ido su4ri"ndo trans4or7acion"s a lo lar;o d"l ti"7<o> sin "7'ar;o no 8"o Bu. r"laci9n <u"da t"n"r
"sto con "l <ro'l"7a d" "ncontrar un crit"rio Bu" nos <"r7ita "nt"nd"r la Historia co7o una aut.ntica
"/<licaci9n d"l d"sarrollo d" la "s<"ci" =u7ana.
IEs 7uy s"ncillo. !i ad7iti7os Bu" la =u7anidad =a 8"nido trans4or7ando su consci"ncia a tra8.s d" un
lar;o <roc"so con s9lo Bu" s"<a7os cuDl "s "l rit7o con4or7" al cual s" =a r"ali&ado "st" <roc"so
contar"7os con un crit"rio r"al7"nt" 8Dlido <ara anali&ar y clasi4icar todos los acont"ci7i"ntos d"l <asado
Cu&;Dndolos no co7o si7<l"s ="c=os aislados y d"scon"ctados d"l r"sto d"l Bu"=ac"r =u7ano sino co7o
una <i"&a d"ntro d" "s" co7<licado y l"nto <roc"so d" d"sarrollo d" la consci"ncia d" la "s<"ci" =u7ana Bu"
la 8"rdad"ra Historia trata d" d"scri'ir.
Un tanto con4uso ant" aBu"llas a4ir7acion"s cuya i7<ortancia "ntr"8"?a sin alcan&ar a "nt"nd"r d"l todo
<r";unt.5
IN %"ro "s Bu" acaso "s <osi'l" d"scu'rir "l rit7o con4or7" al cual s" =a 8"nido "4"ctuando la
trans4or7aci9n d" la consci"ncia =u7anaO
ID"sd" lu";o Bu" s?. El ll";ar a d"scu'rir <or s? 7is7o la "/ist"ncia d" "st" rit7o l" ll"8arD aFn 7uc=o
ti"7<o> as? <u"s 8oy a "/<licDrs"lo a=ora 7uy 'r"8"7"nt" "n la int"li;"ncia d" Bu" todo lo Bu" l" di;a "stD
suC"to a s"r 8"ri4icado 7Ds tard" <or sus <ro<ias in8"sti;acion"s.
#ada 8"& 7Ds int"r"sado "scuc=a'a las <ala'ras d"l coron"l. Est" continu95
ILa consci"ncia =u7ana adBui"r" conoci7i"ntos ;racias a dos 4acultad"s5 la int"li;"ncia racional y la
intuici9n "7oti8a. #ada 8"& Bu" una <orci9n consid"ra'l" d" la =u7anidad lo;ra d"sarrollar "n 4or7a
i7<ortant" cual"sBui"ra d" "stas 4acultad"s o 'i"n consi;u" un 7ayor "Buili'rio "ntr" a7'as da co7i"n&o
una nu"8a edad hist#rica, cuya duraci9n a'arca si"7<r" 8arios 7il"nios. La caract"r?stica d"l <roc"so "stri'a
"n Bu" s" r"ali&a <or "ta<as si;ui"ndo un rit7o d"t"r7inado. As? <or "C"7<lo d"s<u.s d" una Edad "n la
Bu" =aya <r"do7inado co7o 7"dio <rinci<al la int"li;"ncia racional so'r"8"ndrD una Edad durant" la cual s"
"7<l"arD <r"4"r"nt"7"nt" la intuici9n "7oti8a co7o 7"dio d" alcan&ar nu"8os conoci7i"ntos> al 4inali&ar "sta
Edad s"rD s";uida <or otra "n la cual s" "7<l"arDn "Buili'rada7"nt" a7'as 4acultad"s <ara la cons"cuci9n
d"l 7is7o 4in5 la o't"nci9n d" conoci7i"ntos. Al t"r7inar "sta Edad "l ciclo s" r"inicia o s"a nu"8a7"nt" otra
Edad d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia otra d" <r"do7inio d" la intuici9n y otra d" "Buili'rio "ntr" a7'as
4acultad"s y as? suc"si8a7"nt". En cada Edad =ist9rica s" ori;inan un ci"rto nF7"ro d" culturas las cual"s
sint"ti&an y "/<r"san los conoci7i"ntos adBuiridos 7"rc"d a la a7<liaci9n d" consci"ncia lo;rada d"ntro d"
"sa Edad> cuando "stas culturas a;otan las <osi'ilidad"s d" adBuisici9n d" nu"8os conoci7i"ntos d"ntro d"
los l?7it"s d" "sa a7<liaci9n d" consci"ncia s" r"Bui"r" otro ;ran "s4u"r&o <ara lo;rar una nu"8a a7<liaci9n
d" consci"ncia y dar as? co7i"n&o a otra Edad =ist9rica.
I#o7o ust"d 8" Iconcluy9 "l coron"lI "n "st" "sBu"7a la =istoria d" la =u7anidad s" anali&a a la lu& d"
un <roc"so d" trans4or7aci9n "n "s<iral. NL" r"sult9 claroO
I(o d"l todo Ir"s<ond? con 4ranBu"&a.
IBi"n> Bui&Ds si anali&a7os aun cuando s"a 7uy "scu"ta7"nt" cada una d" las tr"s Flti7as Edad"s
=ist9ricas l" r"sult" 7Ds 4Dcil d"scu'rir "n la <rDctica la "/ist"ncia d"l rit7o d" d"sarrollo a Bu" nos "sta7os
r"4iri"ndo.
1ras <ronunciar "sta 4ras" "l coron"l s" <uso d" <i" y ca7in9 =asta "l <"Bu"@o <i&arr9n Bu" s" "ncontra'a
s"7ioculto "n una d" las "sBuinas d" aBu"lla =a'itaci9n d"sti nada a =ac"r las 8"c"s d" sal9n d" clas"s>
to7ando un ;is "scri'i9 con l"tras d" caract"r"s <r"cisos y an;ular"s las si;ui"nt"s <ala'ras5
Ulti#a Edad %istrica! de &redo#inio de la inteli'encia racional
D"s<u.s d" "sto 8ol8i9 a su asi"nto y "/<r"s9 las si;ui"nt"s sor<r"nd"nt"s d"claracion"s5
ILa conclusi9n d" la 7Ds r"ci"nt" Edad =ist9rica d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia racional so'r"8ino co7o
r"sultado d" un cataclis7o d" <ro<orcion"s 7undial"s acont"cido a<ro/i7ada7"nt" doc" 7il a@os ant"s d"
#risto> <"ro ant"s d" Bu" "sto ocurri"s" las culturas d"sarrolladas a lo lar;o d" "sta Edad alcan&aron
<ro4undos conoci7i"ntos ci"nt?4icos y t"cnol9;icos Bu" "ncau&aron al a<ro8"c=a7i"nto d" di8"rsas G4u"r&as
c9s7icasG.
R"cord. Bu" durant" nu"stro "ncu"ntro "n la ciudad d" Mont" Al'Dn "l coron"l =a'?a 4or7ulado una
a4ir7aci9n si7ilar al r"4"rirs" a la 4inalidad <"rs";uida <or los <ri7"ros constructor"s d" "sta ciudad. D"cid?
a<ro8"c=ar la ocasi9n <ara tratar d" "sclar"c"r tan "/tra@as <ala'ras5
I NA Bu. clas" d" G4u"r&as c9s7icasG s" r"4i"r" ust"d coron"lO
I(u"stra ci"ncia actual co7i"n&a a r"d"scu'rir "l ="c=o d" Bu" la 1i"rra r"ci'" constant"7"nt" d"l
"s<acio "/t"rior una ;ran 8ari"dad d" radiacion"s " in4lu"ncias a las cual"s s" dan di8"rsos no7'r"s5 4u"r&as
"l"ctro7a;n.ticas rayos c9s7icos <art?culas su'at97icas "tc. Las culturas d"sarrolladas durant" la r"7ota
Edad =ist9rica a Bu" nos r"4"ri7os lo;raron construir una s"ri" d" G7DBuinasG "/traordinarias <or 7"dio d"
las cual"s "sta'an "n <osi'ilidad d" ca<tar y a<ro8"c=ar 8arias d" "stas 4u"r&as <ro8"ni"nt"s d"l "s<acio Bu"
<ara a'r"8iar d"si;na7os si7<l"7"nt" co7o Gc9s7icasG.
Las <ala'ras d"l coron"l co7"n&a'an a <ar"c"r7" un 4antDstico cu"nto d" ci"ncia64icci9n. ABu"llo r"sulta'a
int"r"sant" <"ro d"l todo incr"?'l"> con ac"nto car;ado d" incr"dulidad inBuir?5
I NPu. <ru"'as "/ist"n <ara <od"r a4ir7ar la "/ist"ncia d" a8an&adas culturas t"cnol9;icas "n una .<oca
tan r"7otaO
IE/ist"n 7uc=as Ir"<uso "l coron"l con s";ura con8icci9nI5 <"ro la 7Ds i7<ortant" la constituy"n los
nu7"rosos r"stos r";ados <or toda la 4a& d" la 1i"rra d" las G7DBuinasG construidas <or los =a'itant"s d"
aBu"l "ntonc"s.
I N%"ro cuDl"s son "sas 7DBuinasO I<r";unt. "/tra@adoI yo Ca7Ds =" sa'ido d" su "/ist"ncia.
IL" 7"ncionar. tan s9lo los r"stos d" dos d" "llas5 la +ran %irD7id" d" E;i<to y la d"l !ol "n
1"oti=uacDn.
I L%"ro coron"lJ I"/cla7. "n "l col7o d"l aso7'ro al "scuc=ar s"7"Cant" a4ir7aci9nI5 "n <ri7"r lu;ar
"sos son 7onu7"ntos no 7DBuinas> y "n s";undo no ti"n"n d" nin;una 7an"ra la anti;Q"dad Bu" ust"d l"s
atri'uy"> la +ran %irD7id" d" E;i<to s" construy9 alr"d"dor d"l a@o 36,, ant"s d" #risto y la d"l !ol "n
1"oti=uacDn un 7il"nio ant"s d" nu"stra Era.
Al <ar"c"r a 7i int"rlocutor l" a;rada'a Bu" s" l" contradiC"ra <u"s sus s"8"ras 4accion"s <ar"ci"ron
sua8i&ars" 7i"ntras <r";unta'a con ac"nto l"8"7"nt" ir9nico5
I N%odr?a ust"d d"cir7" Bui.n"s y con Bu. o'C"to construy"ron "sas <irD7id"sO
Un tanto sor<r"ndido <or aBu"lla <r";unta cuya r"s<u"sta "ra a 7i Cuicio d"l do7inio <F'lico cont"st.5
I%u"s "so todo 7undo lo sa'"5 las <irD7id"s d" E;i<to las "di4icaron los ";i<cios y las d" 1"oti=uacDn los
t"oti=uacanos> ad"7Ds no ti"n"n nada Bu" 8"r unas con otras> su <ar"cido "s tan s9lo una si7<l" casualidad
<u"s "n E;i<to "stos 7onu7"ntos t"n?an <or 4inalidad s"r8ir d" tu7'as a los 4araon"s y "n ca7'io "n
M"soa7.rica s" utili&a'an co7o t"7<los.
#uando conclu? lo Bu" a 7i Cuicio "ra una rotunda r"4utaci9n d" lo "/<r"sado <or "l coron"l .st" a4ir795
IUno d" los conoci7i"ntos 7Ds i7<ortant"s Bu" irD adBuiri"ndo con sus <rDcticas <ara d"sarrollar sus
<ro<ias 4acultad"s d" =istoriador s"rD la d" ll";ar a conoc"r la id"olo;?a caract"r?stica d" cada cultura la
"s"ncia ?nti7a so'r" la Bu" s" "structuran sus 7Ds di8"rsas 7ani4"stacion"s "n tal 4or7a Bu" al =allars" ant"
un 8ariado conCunto d" o'ras la r"sult" 4Dcil distin;uir aBu"llas Bu" 4u"ron "la'oradas <or una d"t"r7inada
cultura y aBu"llas otras Bu" d" nin;una 7an"ra <udi"ron s"r r"ali&adas <or "sa cultura aunBu" as? lo a4ir7"n
todos los s"udo=istoriador"s d"l 7undo.
IUna 8"& Bu" ll";u" a int"riori&ars" con lo "s"ncial d"l <"nsa7i"nto ";i<cio y t"oti=uacano I<rosi;ui9 "l
coron"lI l" r"sultarD i7<osi'l" co7<r"nd"r c97o la 7ayor?a d" la ;"nt" =a <odido ac"<tar Bu" "stas culturas
4u"ron las Bu" conci'i"ron las <irD7id"s d" Bu" =a'la7os <u"s .stas no corr"s<ond"n "n lo a'soluto a la
8"rdad"ra "s"ncia d" nin;una d" "sas culturas.
1ras una 'r"8" <ausa continu95
ILos ";i<cios y los t"oti=uacanos s" li7itaron tan s9lo a r"staurar los r"stos d" "stas antiBu?si7as G7DBuinas
d" 4u"r&as c9s7icasG con o'C"to d" utili&arlas <ara sus <ro<ios 4in"s d" carDct"r 4un"rario y r"li;ioso
r"s<"cti8a7"nt". E aun cuando al i;ual Bu" otros <u"'los "n al;unas ocasion"s "di4icaron 7onu7"ntos
to7ando co7o 7od"lo a las anti;uas <irD7id"s todos "llos s" distin;u"n 4Dcil7"nt" d" los 7od"los ori;inal"s.
#ada 8"& 7Ds int"r"sado ant" aBu"llas "/<licacion"s Bu" contrad"c?an todo lo Bu" =a'?a "studiado =asta
"ntonc"s continu. <r"stando at"nci9n a las <ala'ras d"l coron"l.
IAnt"s d" <ros";uir Bui"ro a<ro8"c=ar "st" asunto <ara ad8"rtirl" una cosa5 d"scon4?" si"7<r" d" las
su<u"stas casualidad"s "n cualBui"r cu"sti9n =ist9rica. El ="c=o d" Bu" la %irD7id" d" K"o<s Illa7ada as?
"n =onor d"l 4ara9n Bu" la r"staur9I y la d"l !ol "n 1"oti=uacDn a <"sar d" las 7odi4icacion"s Bu" a7'as
=an su4rido 7idan <rDctica7"nt" lo 7is7o "n lo Bu" =ac" a sus r"s<"cti8as 'as"s no <u"d" atri'uirs" a una
si7<l" casualidad.
-
I!in "7'ar;o su altura "s 7uy di4"r"nt" Io'C"t. d.'il7"nt"I y ad"7Ds una "s "scalonada y "n la otra
los 7uros asci"nd"n sin int"rru<ci9n d"sd" la 'as" =asta "l 8.rtic".
IEn nin;Fn 7o7"nto =" dic=o Bu" 4u"ran id.nticas> sus di4"r"ncias s" "/<lican <or "l ="c=o d" Bu" t"n?an
<or o'C"to ca<tar 7uy distintas G4u"r&as c9s7icasG.
I1odo "sto su"na tan 4antDstico. NPu. 4u" lo Bu" <udo ocasionar la d"sa<arici9n d" tan a8an&adas
ci8ili&acion"s.
Mi"ntras "/tra?a d" su 'olsillo con ad"7Dn 7"cDnico su 8i"Ca <i<a ori"ntal "l coron"l r"<uso con <articular
.n4asis5
IEl "ncontrar una ad"cuada r"s<u"sta a "sa <r";unta s"rD Bui&Ds uno d" los <rinci<al"s "7<"@os d" los
8"rdad"ros =istoriador"s d"l <r9/i7o si;lo.
-
La <irD7id" d" K="o<s ti"n" actual7"nt" 336.2, 7"tros <or lado la d"l !ol 332 7"tros o s"a una di4"r"ncia d" 1.2, 7"tros Bu"
r"sulta 4Dcil7"nt" "/<lica'l" at"ndi"ndo a las 7"ncionadas r"stauracion"s.
ILas culturas I<rosi;ui9I s" "/tin;u"n <or dos causas5 <or s"n"ctud o <or accid"nt". En "l <ri7"r caso
su "/tinci9n ocurr" 7uy l"nta7"nt" tras un lar;o <"r?odo d" s"nilidad y 4osili&aci9n> "n "l s";undo su
d"sa<arici9n "s r"sultado d" un accid"nt" catastr94ico <roducido <or "l =o7'r" 7is7o co7o <or "C"7<lo una
;u"rra <articular7"nt" d"structi8a o 'i"n <or un cataclis7o d" la natural"&a.
I NE "n "st" casoO
IEs o'8io Bu" "stas culturas <"r"ci"ron <or accid"nt"> una catDstro4" d" cons"cu"ncias 7undial"s cuya
7"7oria aFn <"rdura "n las l"y"ndas d" <u"'los situados "n los 7Ds di8"rsos con4in"s d"l <lan"ta. Lo Bu" "n
ca7'io r"sulta 7uy di4?cil tratar d" <r"cisar "s si "st" cataclis7o 4u" 7oti8ado <or la natural"&a o 4u"
<ro8ocado <or "l 7al uso d" las <od"rosas 4u"r&as c9s7icas Bu" "stas culturas 7an"Ca'an. !"a <or una
causa o <or la otra "l ="c=o "s Bu" r"<"ntina7"nt" las r";ion"s dond" 4lor"ci"ron las a8an&adas culturas d"
la 7Ds r"ci"nt" Edad =ist9rica d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia racional Bu"daron con8"rtidas "n Dridos
d"si"rtos o 'i"n 4u"ron su7"r;idas <or las a;uas. Una 8"& <asados los "4"ctos d"l cataclis7o y tras
r"ada<tars" a las nu"8as condicion"s cli7atol9;icas i7<"rant"s "n "l <lan"ta la =u7anidad r"inici9 su
int"rru7<ido asc"nso o s"a 'usc9 nu"8a7"nt" la a7<liaci9n d" su consci"ncia <"ro "7<l"ando "n "sta
ocasi9n la otra 4acultad con Bu" cu"nta <ara "llo5 la intuici9n "7oti8a.
D"s<u.s d" <ronunciar "stas <ala'ras "l coron"l 8ol8i9 a l"8antars" y ll";ando =asta "l <i&arr9n 'orr9 la
4ras" anotada "n .st" su'stituy.ndola <or la si;ui"nt"5
Ulti#a Edad %istrica de &redo#inio de la intuicin e#otiva
IEl inicio d" "sta Edad Ia4ir79 "l coron"l r";r"sando a su asi"ntoI <od"7os 4iCarlo alr"d"dor d" nu"8"
7il a@os ant"s d" #risto o s"a tr"s 7il a@os d"s<u.s d" ocurrida la catDstro4" con Bu" dio t.r7ino la Edad
ant"rior.
I N#uDl "s "l crit"rio <ara d"t"r7inar Bu" da co7i"n&o una nu"8a Edad =ist9ricaO I<r";unt.5
ILa a<arici9n d" una nu"8a cultura con Gsi;noG di4"r"nt" a las ant"rior"s o s"a "l a'andono d"l tradicional
sist"7a <ara adBuirir conoci7i"ntos <or 7"dio d" una 4acultad d"t"r7inada la cual s" su'stituy" <or otra con
id.ntico 4in.
1ras una <ausa "7<l"ada <or "l coron"l "n ll"nar d" ta'aco su <i<a <rosi;ui95
IUna 8"& r"iniciado "l ca7ino la =u7anidad 4u" lo;rando si 'i"n 7uy l"nta7"nt" dar ori;"n a nu"8as
culturas todas "llas caract"ri&adas <or "l <r"do7inio d" la intuici9n "7oti8a co7o <rinci<al 7"dio <ara la
o't"nci9n d" conoci7i"ntos. A <"sar d" Bu" las <ri7"ras d" "ntr" "stas culturas no tu8i"ron un ;ran
"s<l"ndor 4u"ron a'onando "l t"rr"no <ara las Bu" l"s suc"di"ron "n tal 4or7a Bu" a <artir d"l cuarto 7il"nio
ant"s d" nu"stra Era co7i"n&an a sur;ir "n di4"r"nt"s <art"s d" la 1i"rra culturas r"al7"nt" <ort"ntosas.
Asiria E;i<to M./ico %"rF la India y #=ina son co7o ust"d sa'" al;unos d" los lu;ar"s dond" 4lor"ci"ron
las 7Ds i7<ortant"s d" "stas culturas.
I%"rdon" la di;r"si9n coron"l <"ro aFn no "nti"ndo 7uy clara7"nt" "l si;ni4icado d" la d"si;naci9n Bu"
utili&a ust"d <ara caract"ri&ar a "sta Edad o s"a "l t.r7ino Gintuici9n "7oti8aG.
IEs 7uy si7<l". Al r"8.s d" la Edad ant"rior "n la cual <r"do7inan los sist"7as "7<iristas y racionalistas
"n la 'FsBu"da d"l sa'"r "n .sta "l incr"7"nto d" conoci7i"ntos s" alcan&a 4unda7"ntal7"nt" a tra8.s d"l
ac"rtado "7<l"o d" la intuici9n. Analic" "l d"s"n8ol8i7i"nto d" las culturas sur;idas a lo lar;o d" "sta Edad y
8"rD c97o r"sulta 4Dcil co7<ro'ar "st" ="c=o.
I N#uDl 4u" la causa Bu" ori;in9 la d"sa<arici9n d" "stas culturasO
IEn su 7ayor <art" <"r"ci"ron d" G7u"rt" naturalG> con "l ti"7<o <"rdi"ron su ?7<"tu cr"ador s"
anBuilosaron y 4osili&aron <ara lu";o irs" d"sint";rando l"nta7"nt"> <"ro 7uc=os si;los ant"s d" Bu" "st"
<roc"so concluy"s" dio co7i"n&o otra nu"8a Edad =ist9rica al sur;ir una cultura d" Gsi;noG di4"r"nt".
El coron"l <roc"di9 a "scri'ir otra 8"& al;unas <ala'ras "n "l <i&arr9n costu7'r" Bu" continuar?a "n lo
4uturo con "l <ro<9sito "8id"nt" d" 7ant"n"r si"7<r" <r"s"nt" "l t"7a c"ntral so'r" "l cual dis"rta'a. La 4ras"
4inal "n aBu"lla ocasi9n 4u" la si;ui"nt"5
Ulti#a Edad %istrica de e(uilibrio entre la razn " la intuicin
1ras una 'r"8" <ausa 7oti8ada <or una int"rru<ci9n d" la sir8i"nta Bu" n"c"sita'a din"ro con Bu. <a;ar a
los o<"rarios Bu" 8"n?an a ca7'iar los tanBu"s d"l ;as "l coron"l "/<r"s95
I%ara continuar ad"lant" su 7arc=a asc"nd"nt" la =u7anidad r"Bu"r?a co7<l"tar "l ciclo d" tr"s ti"7<os
a tra8.s d"l cual 8a trans4or7ando su consci"ncia. En "l si;lo $I ant"s d" #risto sur;" "n +r"cia una cultura
di4"r"nt" a las ant"rior"s con la cual s" da inicio a una nu"8a Edad =ist9rica.
I N%or Bu. cali4ica ust"d d" Gdi4"r"nt"G a la cultura ;ri";aO
I%or "l ar7onioso "Buili'rio Bu" l" "s caract"r?stico y Bu" s" 7ani4i"sta "n todas sus "/<r"sion"s
"s<"cial7"nt" las art?sticas> s" trata d" un nu"8o 7od"lo d" cultura "n la cual s" utili&an alt"rnati8a y
"Buili'rada7"nt" la ra&9n y la intuici9n "n la 'FsBu"da inc"sant" d" conoci7i"ntos <ro<ia d" los s"r"s
=u7anos.
IA=ora 'i"n I<rosi;ui9I l" ad8i"rto Bu" las culturas sur;idas "n "sta Edad alcan&an "s" "Buili'rio "n
8irtud d" Bu" sacri4ican una <art" d" lo a8an&ado "n las dos Edad"s ant"rior"s> "s d"cir s" r"Bui"r" un ci"rto
r"troc"so d"l <unto 7D/i7o alcan&ado "n "l d"sarrollo d" las 4acultad"s 7"ncionadas ra&9n " intuici9n <ara
c"ntrarlas "n un <unto int"r7"dio.
IEso si;ni4ica Io<in. a 7i 8"&I Bu" "stas culturas no i;ualan a las sur;idas "n las dos Edad"s ant"rior"s
"n lo Bu" =ac" a sus "s4"ras r"s<"cti8as> <or "C"7<lo no alcan&an ni "l 7D/i7o <od"r ra&onador d" las
<ri7"ras ni la "/tr"7a ca<acidad intuiti8a d" las s";undas.
IE/acta7"nt" <"ro co7o "s l9;ico su<on"r d" nin;una 7an"ra <u"d" consid"rars" a .sta una "ta<a d"
r"troc"so ya Bu" la conBuista d"l "Buili'rio "n "l d"sarrollo d" a7'as 4acultad"s constituy" "n s? 7is7a un
<ro;r"so> <or otra <art" r"sulta indis<"nsa'l" <ara <od"r c"rrar "l ciclo d" tr"s ti"7<os " iniciar uno nu"8o ya
"n un ni8"l 7Ds alto lo Bu" <"r7it" Bu" las corr"s<ondi"nt"s trans4or7acion"s d" consci"ncia d" cada una d"
las nu"8as Edad"s su<"r"n a las alcan&adas "n las Edad"s d"l ant"rior ciclo.
IA<art" d" la ;ri";a NcuDl"s <u"d"n consid"rars" las culturas 7Ds d"stacadas "n "sta EdadO
ILa 'i&antina la Dra'" y la occid"ntal.
A continuaci9n "l coron"l 4or7ul9 una d"claraci9n Bu" 7" ll"n9 d" aso7'ro.
IEn la actualidad todas "stas culturas no s9lo s" "ncu"ntran ya 4osili&adas sino ta7'i.n suC"tas a un
<roc"so d" d"sint";raci9n Bu" cul7inarD con su total "/tinci9n.
I NIncluy"ndo a la cultura occid"ntalO6
I%or su<u"sto. D"sd" "l si;lo V$III "sta cultura a;ot9 ya todas las <osi'ilidad"s d" continuar "l <roc"so d"
a7<liaci9n d" consci"ncia d"l ;.n"ro =u7ano d"ntro d"l <unto d" "Buili'rio intuici9n6ra&9n caract"r?stico d"
"sta Edad> "s <or "llo Bu" a <artir d" "ntonc"s la =u7anidad =a 8"nido tratando d" ll"8ar al ca'o otro ;ran
"s4u"r&o t"ndi"nt" a trans4or7ar su consci"ncia " iniciar as? una nu"8a Edad =ist9rica. El continuo a8anc" d"
la ci"ncia y la t"cnolo;?a Bu" constituy" "l ="c=o 7Ds d"stacado d" los Flti7os si;los "s un s?nto7a "8id"nt"
I<ara todo aBu"l Bu" s"<a int"r<r"tar la 7arc=a d" la =istoriaI no s9lo d" Bu" la "s<"ci" =u7ana "stD
tratando nu"8a7"nt" d" lo;rar d"sarrollar una d" sus 4acultad"s 4unda7"ntal"s sino ta7'i.n d" cuDl s"rD "l
s";uro si;no d" la <r9/i7a Edad5 "l d" la int"li;"ncia racional.
I NE no s" =a'rD iniciado ya "sa Edad d" <r"do7inio d" la ra&9nO I<r";unt..
I%or su<u"sto Bu" no> aFn no =a sur;ido nin;una nu"8a cultura Bu" d. co7i"n&o a "sa Edad> nu"stro
actual a8anc" ci"nt?4ico "stD 7uy l"Cos d" si;ni4icar <or s? 7is7o una cul tura "s una si7<l" acu7ulaci9n d"
datos no "ncuadrados toda8?a d"ntro d" una su<"rior 8isi9n d" conCunto.
Las r"8"lacion"s d"l coron"l so'r" "st" Flti7o t"7a no <od?an sino causar7" una <ro4unda i7<r"si9n> la
<osi'ilidad d" <od"r ll";ar a cont"7<lar "l naci7i"nto d" una nu"8a Edad =ist9rica "ra al;o ca<a& d"
"7ocionar a cualBui"ra. $i8a7"nt" int"r"sado <r";unt.5
IY d9nd" cr"" ust"d Bu" <u"da sur;ir la cultura con la cual s" iniciarD la <r9/i7a Edad =ist9ricaO
El coron"l 7" cont"7<l9 un instant" con "ni;7Dtica "/<r"si9n> lu";o co7"nt95
I#uando ll";u" ust"d a "nt"nd"r su4ici"nt"7"nt" "l <asado <odrD d"ducir al;unas d" las <roy"ccion"s d"
.st" =acia "l 4uturo <u"s "l ti"7<o d" la =u7anidad "s s9lo uno> "ntonc"s ust"d 7is7o d"'"rD "ncontrar la
r"s<u"sta a "sa <r";unta.
Lu";o d" 4or7ular tan "/tra@a o's"r8aci9n "/traCo d" uno d" sus 'olsillos un r"loC atado a una lar;a cad"na
y tras consultarlo a4ir795
IEa "s un <oco tard"> con lo Bu" ="7os con8"rsado a=ora "s su4ici"nt" <ara un <ri7"r d?a> 7a@ana
=a'lar"7os so'r" un 7.todo "s<"cial <ara ca<tar rD<ida7"nt" lo "s"ncial d" cualBui"r o'C"to y =ac"r 7Ds
4ruct?4"ra su o's"r8aci9n.
Mi <ri7"ra l"cci9n d" Historia =a'?a t"r7inado. #on su a7a'ilidad acostu7'rada "l coron"l 7" aco7<a@9
=asta la <u"rta d" la call".
#onsid"ro inn"c"sario transcri'ir las "ns"@an&as Bu" so'r" di8"rsos asuntos d" carDct"r =ist9rico tu8o a
'i"n i7<artir7" "l coron"l <u"s co7o ya =" 7"ncionado "st" li'ro no ti"n" <ro<ia7"nt" la int"nci9n d"
dis"rtar so'r" cu"stion"s =ist9ricas las cual"s s9lo s" a'ordan cuando "llo r"sulta i7<r"scindi'l" <ara lo;rar
una ca'al co7<r"nsi9n d" los 8"rdad"ros 4in"s y <ro<9sitos d" "sta o'ra 7is7os Bu" 7Ds ad"lant" "/<ondr.
con toda a7<litud.
Hay sin "7'ar;o una =istoria <articular7"nt" int"r"sant" cuyo conoci7i"nto <or <art" d" los l"ctor"s
r"sulta n"c"sario <ara la cons"cuci9n d" los 4in"s d" "sta narraci9n. (o s" trata d" la =istoria d" nin;una
naci9n sino la d"l sin;ular <"rsonaC" al Bu" ="7os 8"nido d"no7inando G"l coron"lG.
La 4or7a co7o ll";u. a t"n"r conoci7i"nto d" la =istoria Bu" a=ora <asar. a r"latar 4u" <ura7"nt" casual y
no r"sultado d" un <ro<9sito d"li'"rado. Durant" "l ti"7<o "n Bu" 4ui alu7no d"l coron"l .st" 7" <latic9
di8"rsos acont"ci7i"ntos d" su <asado> "n i;ual 4or7a y ant" r"it"radas instancias d" 7i <art" acc"di9 a
traducir7" d"l al"7Dn al "s<a@ol al;unos <asaC"s d" una "s<"ci" d" diario in4or7al Bu" acostu7'ra'a ll"8ar.
0inal7"nt" una <art" d" la in4or7aci9n aBu? r"ndida 7" 4u" <ro<orcionada dir"cta7"nt" <or "l 7"Cor a7i;o
d"l coron"l <"rsona Bu" =arD su a<arici9n 7Ds ad"lant" "n "sta 7is7a narraci9n.
#on todo lo ant"rior 7" r"sult9 <osi'l" "structurar "l cont"nido d" las <r9/i7as <D;inas r"conoci"ndo
d"sd" lu";o Bu" no s" trata ni 7uc=o 7"nos d" la =istoria co7<l"ta d"l coron"l sino tan s9lo d" una r"laci9n
4ra;7"ntaria ac"rca d"l 7is7o.
Es<"ro Bu" al i;ual Bu" "l Bu" "sto "scri'" los Bu" la l"an Cu&;u"n Bu" "sta =istoria 7"r"c" s"r narrada.
12 UN) *ISTORI) +UE ,ERECE SER N)RR)D)
- )" /O#1E E" 1)!C+ 'EL ,+!+'O
Una 7a@ana d" la Flti7a s"7ana d"l a@o Bu" 7arc9 la s"<araci9n "ntr" dos si;los "l 19,, naci9 un ni@o
"n ci"rta "l";ant" a la <ar Bu" aust"ra 7ansi9n d" la %rusia Ori"ntal. (in;uno d" sus 4a7iliar"s a'ri;9 la
7"nor duda so'r" la 4utura <ro4"si9n d"l r"ci.n nacido5 sa'?an Bu" .sta no <od?a s"r otra sino la carr"ra d" las
ar7as.
La 4a7ilia d"l <"rsonaC" a Bui"n ="7os d"no7inado G"l coron"lG <ro8"n?a d"l 7Ds aristocrDtico linaC"
<rusiano> asi7is7o sus a<"llidos a<ar"c"n citados r"<"tida7"nt" "n cuanta acci9n ;u"rr"ra =a ocurrido
d"sd" =ac" ti"7<o "n "sa a;itada <orci9n d" Euro<a.
!u a<"llido 7at"rno 4i;ura ya "n las cr9nicas d"l si;lo VIII cuando los t"rritorios d" la r";i9n Bu" 7Ds tard"
s"r?a %rusia 4or7a'an aFn <art" d" los do7inios d" la Ord"n 1"ut9nica. $arios d" los a;u"rridos int";rant"s
d" "sta 4a7osa ord"n d" ca'all"r?a 4u"ron ant"<asados d"l coron"l.
%or lo Bu" r"s<"cta a la ra7a <at"rna d"l <"rsonaC" Bu" nos ocu<a .sta "ra co7<arati8a7"nt" con la
ant"rior d" no'l"&a 7Ds r"ci"nt" <u"s 4u" "n las ;u"rras li'radas <or 0"d"rico "l +rand" cuando un
ant"<asado d"l coron"l o'tu8o su t?tulo no'iliario "n at"nci9n al t"7"rario 8alor 7ostrado "n "l co7'at"
7is7o Bu" t"r7in9 <or costarl" la 8ida.
Al <ar"c"r "st" ant"<asado d"l coron"l d"C9 s"ntada ci"rta tradici9n 4a7iliar "n lo r"lati8o a la 4or7a d"
7orir <u"s a <artir d" "ntonc"s sus d"sc"ndi"nt"s s" caract"ri&aron no s9lo <or su 8alor "/c"<cional sino
<articular7"nt" <or una 7ani4i"sta <r"4"r"ncia a "sco;"r "l ca7<o d" 'atalla co7o lu;ar 7Ds a<ro<iado <ara
a'andonar "st" 7undo.
El a'u"lo <at"rno d"l coron"l al cual .st" r"corda'a con 8a;u"dad <artici<9 d"stacada7"nt" "n todas las
;u"rras Bu" tu8i"ron lu;ar durant" la .<oca d" Bis7arcS.
En la 'atalla d" +ra8"lott" li'rada "n la +u"rra 0ranco6%rusiana d" 18U, "l citado ant"c"sor d"l coron"l
4u" uno d" los <rinci<al"s "C"cutor"s d" la 7anio'ra Bu" <"r7iti9 a los <rusianos "n8ol8"r "l ala d"r"c=a d"l
"C.rcito 4ranc.s 4or&Dndolo a iniciar una r"tirada "n todo "l 4r"nt" la Bu" cul7inar?a "n la 4at?dica d"rrota d"
!"dDn con "l consi;ui"nt" d"s7orona7i"nto d"l I7<"rio d" (a<ol"9n III.
%or sus nu7"rosos 7.ritos "n ca7<a@a "l a'u"lo d"l coron"l 4u" =onrado con la codiciada <r"s"a d" la
Ord"n d"l W;uila (";ra. A ca7'io d" tan alta distinci9n "st" <"rsonaC" tu8o Bu" arrostrar lo Bu" <ara .l "ra la
7Ds ;ra8" d" las d"s=onras5 "l no =a'"r cu7<lido con la tradici9n 4a7iliar d" sucu7'ir "n "l ca7<o d" 'atalla.
1ras d" alcan&ar una "l"8ada "dad 7uri9 "n su ca7a a r"sultas d" una ci8il <ul7on?a.
%or "l contrario "l <adr" d"l coron"l no tu8o Bu" a4rontar s"7"Cant"s <ro'l"7as d" conci"ncia. Al co7"n&ar
la %ri7"ra +u"rra Mundial 4u" 7u"rto "n uni9n con la casi totali dad d" los int";rant"s d" su di8isi9n durant" "l
d"sarrollo d" la san;ri"nta 'atalla d"l Marn".
Los ant"c"d"nt"s 4a7iliar"s Bu" ="7os "/<u"sto nos <"r7it"n 4orCarnos una id"a a<ro/i7ada ac"rca d"l
7"dio a7'i"nt" "n dond" s" d"sarroll9 la in4ancia y <ri7"ra Cu8"ntud d"l coron"l caract"ri&adas a7'as <or
una "ducaci9n "s<artana "n la cual los <rinci<al"s id"al"s "sta'an constituidos <or una irr"stricta 8"n"raci9n
a los s"nti7i"ntos d"l =onor y d"l d"'"r as? co7o <or un "/clusi8ista y ya <ara "ntonc"s anticuado or;ullo d"
clas".
D"s<u.s d" al;unos a@os transcurridos "n "l lic"o d" la localidad "l Bu" andando "l ti"7<o ll";ar?a a
coron"l in;r"s9 "n la aristocrDtica Escu"la #"ntral d" #ad"t"s d" +ross6Lic=t"r4"ld" s"7ill"ro d" los 7"Cor"s
7ilitar"s al"7an"s.
(o o'stant" Bu" "n la citada acad"7ia 7ilitar nu"stro <"rsonaC" o'tu8o si"7<r" 7a;n?4icas cali4icacion"s
7uy <ronto co7"n&9 a <"rcatars" d" Bu" "n r"alidad no <os"?a la 7"nor 8ocaci9n <ara la carr"ra d" las
ar7as> "n ca7'io tanto la Historia co7o "l a<r"ndi&aC" d" los idio7as "/tranC"ros l" int"r"sa'an y atra?an
so'r"7an"ra. +uard9s" d"sd" lu";o d" 7ani4"star ant" nadi" sus s"nti7i"ntos y <r"4"r"ncias> a ra?& d" la
7u"rt" d" su <adr" las 7iradas d" <ari"nt"s y a7i;os con8"r;?an so'r" .l cali4icDndol" co7o "l s";uro
continuador d" las '"licosas tradicion"s 4a7iliar"s.
El cari& Bu" to7a'a la %ri7"ra +u"rra Mundial "7<"&a'a a s"r d"l todo d"s4a8ora'l" <ara Al"7ania ra&9n
<or la cual "l Co8"n cad"t" <rocur9 ac"l"rar su ;raduaci9n con o'C"to d" <od"r 7arc=ar cuanto ant"s a las
trinc="ras. En "sta 4or7a y una 8"& adBuirido "l ;rado d" t"ni"nt" s" l" asi;n9 al 4r"nt" d"l O"st". El i7'"r'"
t"ni"nt" no tu8o o<ortunidad d" <artici<ar "n nin;una acci9n ;u"rr"ra. A los <ocos d?as d" su ll";ada al 4r"nt"
s" "s<arci9 "n .st" la tan t"7ida noticia5 a;o'iada <or "l <rolon;ado "s4u"r&o y a'ru7ada <or la a<lastant"
su<"rioridad nu7.rica d" sus "n"7i;os Al"7ania ca<itula'a.
D"sd" la atalaya d"l 7altr"c=o y d"s7orali&ado 4r"nt" d" ;u"rra "l 4uturo coron"l <udo o's"r8ar las 7Ds
8ariadas r"accion"s ant" aBu"lla =ist9rica d"rrota5 d"sd" "l CF'ilo no disi7ulado d" al;unos d"s"osos tan s9lo
d" dar 4in a tan <rolon;ada <"sadilla y r"tornar a sus =o;ar"s =asta la 8"r;Q"n&a y 4rustraci9n Bu" ocasiona'a
"n 7uc=os "l 8"r 8"ncida a su <atria.
#97o "s l9;ico su<on"r "l =undi7i"nto d" la Al"7ania d"l KDis"r r"<r"s"nt9 al;o c"rcano al 4in d"l 7undo
<ara la aristocracia <rusiana. La d"sa<arici9n d" las institucion"s 7onDrBuicas consid"radas <or "lla co7o
r"<r"s"ntati8as d" la Fnica 4or7a r"s<"ta'l" d" ;o'i"rno as? co7o las clDusulas d"l 1ratado d" $"rsall"s Bu"
o'li;a'an a la naci9n <"rd"dora a una 8irtual disoluci9n d" su "C.rcito Ili7itDndolo a un total d" ci"n 7il
=o7'r"s incluy"ndo tan s9lo cuatro 7il o4icial"sI <roduC"ron "l a'ati7i"nto y la const"rnaci9n 7Ds
co7<l"tos "ntr" los 7ilitar"s <rusianos.
Esta radical r"ducci9n d"l "C.rcito al"7Dn =a'r?a d" a4"ctar "n 4or7a d"4initi8a "l 4uturo d"l <"rsonaC" Bu"
nos ocu<a <u"s a causa d" "lla 4u" trasladado d"l s"r8icio acti8o a la r"s"r8a "ncontrDndos" as? con Bu"
<od?a d"dicars" li'r"7"nt" al "studio d" la 7at"ria d" su int"r.s. En "sta 4or7a <roc"di9 a 7atriculars" d"
in7"diato "n la Uni8"rsidad d" 1Q'in;"n 4a7osa "n "l 7undo "nt"ro <or sus cDt"dras d" Historia y 1"olo;?a.
El ;ran nF7"ro d" <ro'l"7as =ist9ricos so'r" los cual"s "/ist" una r"conocida i;norancia as? co7o "l
nF7"ro aFn 7ayor d" cu"stion"s d" "sta 7is7a ?ndol" "n las Bu" i7<"ran "/<licacion"s o'8ia7"nt"
"rr9n"as t"r7inaron <or <roducir "n "l 4uturo coron"l una <ro4unda d"silusi9n "n lo tocant" a la 8alid"& y
8"racidad d" sus "studios. I7<ulsado sin "7'ar;o <or su 4.rr"a t"nacidad continu9 ad"lant" d"ci dido no
s9lo a concluir su carr"ra uni8"rsitaria sino a lo;rar al;Fn d?a ll";ar a o't"n"r un aut.ntico conoci7i"nto d" la
Historia.
Aun cuando durant" "sta .<oca 4u" "n r"alidad 7uy <oco lo Bu" nu"stro <"rsonaC" lo;r9 a<r"nd"r d"
Historia constituy9 "n ca7'io una "ta<a d"cisi8a "n su "/ist"ncia <or 7uc=as otras ra&on"s.
Hasta aBu"l "ntonc"s "l 4uturo coron"l s9lo =a'?a 7ant"nido r"lacion"s con <"rsonas <ro8"ni"nt"s d" su
7is7o 7"dio social int";rant"s co7o .l d" la cons"r8adora y c"rrada no'l"&a <rusiana> <"ro a <artir d" sus
d?as d" "studiant" uni8"rsitario co7"n&9 a 4r"cu"ntar <"rsonas d" la 7Ds 8ariada condici9n y d" la 7Ds
di8"rsa id"olo;?a.
%or uno d" "sos in"/<lica'l"s <"ro 4r"cu"nt"s 4"n97"nos d" a4inidad "ntr" <"rsonalidad"s no s9lo distintas
sino anta;9nicas "l 4uturo coron"l tra'9 una ;ran a7istad con un co7<a@"ro d" "studios d"l todo di4"r"nt" a
.l <or sus ant"c"d"nt"s y caract"r?sticas un Co8"n '"rlin.s a Bui"n "n lo suc"si8o d"no7inar"7os
si7<l"7"nt" co7o GKarlG.
La sinc"ra y <ro4unda a7istad sur;ida "ntr" a7'os C98"n"s r"sulta un ="c=o 'astant" di4?cil d" "/<licar.
#o7o ya ="7os 8isto "l <rusiano <ro8"n?a d" una 4a7ilia d" 8ali"nt"s y aristocrDticos ;u"rr"ros> su 8ida s"
'asa'a "n un irr"stricto s"ntido d"l =onor y d"l d"'"r y su 7D/i7o id"al "ra "l d" ll";ar a <os""r un <ro4undo
conoci7i"nto d"l <asado. %or "l contrario Karl i;nora'a todo lo r"lati8o a sus ant"<asados> lo Fnico Bu" sa'?a
"ra Bu" su <adr" nacido y cr"cido "n una 7is"ra'l" 'arriada d" la ca<ital al"7ana =a'?a lo;rado r"unir I
;racias a su tal"nto <ara "l co7"rcioI una consid"ra'l" 4ortuna d" la Bu" .l "ra Fnico ="r"d"ro. Dotado d"
una int"li;"ncia "/c"<cional7"nt" a;uda <"ro "stricta7"nt" <ra;7Dtica Karl s9lo s" int"r"sa'a <or aBu"llo
Bu" <udi"ra r"<ortar utilidad"s tan;i'l"s. Las cu"stion"s =ist9ricas l" a'urr?an> si s" "ncontra'a cursando
"studios uni8"rsitarios so'r" "sta 7at"ria "llo o'"d"c?a tan s9lo a los d"s"os d" su <adr" Bui"n no s9lo
Bu"r?a ="r"dar a su =iCo 'i"n"s y n";ocios sino ta7'i.n <ro<orcionarl" una "ducaci9n Bu" l" <"r7iti"s" "l"8ar
su ran;o y <osici9n social.
Al salir d" la Uni8"rsidad "l arist9crata y "l 'ur;u.s to7aron <or distintos ca7inos.
#on8"ncido d" la inutilidad d" <r"t"nd"r o't"n"r conoci7i"ntos so'r" =istoria Fnica7"nt" <or 7"dio d"l
"studio "n los li'ros "l <rusiano d"cidi9 Bu" Bui&Ds "l Gcorr"r 7undoG <odr?a s"rl" d" al;una utilidad "n su
"7<"@o.
%or aBu"l "ntonc"s co7"n&a'a a dis7inuir la dur"&a "n la a<licaci9n d" las r"striccion"s i7<u"stas a los
8"ncidos "n la <ri7"ra con4la;raci9n 7undial situaci9n Bu" <"r7iti9 a Al"7ania r"or;ani&ar y a7<liar "n
4or7a 7od"rada y casi i7<"rc"<ti'l" su <"Bu"@o "C.rcito.
$ali.ndos" d" sus r"lacion"s d" a7istad con 8arios d" los 7Ds d"stacados diri;"nt"s 7ilitar"s d" su <a?s "l
4uturo coron"l solicit9 y o'tu8o s"r r"incor<orado al s"r8icio acti8o d"l "C.rcito co7o a;r";ado 7ilitar "n "l
Minist"rio d" Asuntos E/t"rior"s. Al <oco ti"7<o <art?a con ru7'o al L"Cano Ori"nt".
%or "sas 7is7as 4"c=as 7"diados d" 193- tanto Karl co7o su <adr" s" 8"?an o'li;ados a li'rar una
d"s"s<"rada 'atalla <or sal8ar sus i7<ortant"s "7<r"sas d" la crisis "con97ica Bu" a;o'ia'a a la naci9n
"nt"ra. Una incont"ni'l" in4laci9n "sta'a ll"8ando a la ruina a innu7"ra'l"s n";ociacion"s su7i"ndo "n la
7is"ria a consid"ra'l"s nFcl"os d" <o'laci9n sin Bu" las autoridad"s lo;ras"n controlar la inint"rru7<ida
"s<iral d" <r"cios y salarios.
A'atido <or "l "s<"ctDculo d" 8"r "n tan ;ra8" <"li;ro su cuantiosa 4ortuna "l <adr" d" Karl 4all"ci9
d"Cando solo a su =iCo "n la continuaci9n d" aBu"lla luc=a.
A <"sar d" su Cu8"ntud y d" su "scasa "/<"ri"ncia Karl consi;ui9 su<"rar la crisis y sal8ar la 7ayor <art"
d" sus 'i"n"s <"ro la in"sta'ilidad d"l <a?s continua'a> "l ;o'i"rno d" la R"<F'lica car"c?a d" 4u"r&a y
<o<ularidad 7i"ntras "l <od"r?o d"l <artido co7unista al"7Dn cr"c?a d?a con d?a.
Alar7ado ant" la <"rs<"cti8a d" un triun4o d" los roCos lo Bu" o'8ia7"nt" ocasionar?a la <.rdida d" todas
sus riBu"&as Karl 'usc9 "n "l =ori&ont" <ol?tico la "/ist"ncia d" al;una otra 4u"r&a ca<a& d" =ac"r 4r"nt" a los
co7unistas "ncontrando Bu" s9lo "l <artido nacionalsocialista conta'a con <ro'a'ilidad"s su4ici"nt"s <ara
salir 8ictorioso "n la s";ura luc=a Bu" <or la conducci9n d"l <a?s s" a8"cina'a.
Unida a su 7arcada id"olo;?a antico7unista los na&is <os"?an otra caract"r?stica Bu" a los oCos d" Karl
r"sulta'a <articular7"nt" atracti8a5 su 4astuosa t"atralidad <u"s <or 7uy <arad9Cico Bu" <u"da <ar"c"r dada
su <"rsonalidad <ra;7Dtica y r"alista Karl =a'?a s"ntido d"sd" <"Bu"@o una "s<"cial atracci9n <or "l art"
"sc.nico al ;rado Bu" d" no =a'"r sido un =D'il n";ociant" 7uy 'i"n =u'i"ra <odido ll";ar a d"stacars" "n
las ta'las dadas sus 4acultad"s =istri9nicas.
En "sta 4or7a i7<ulsado "n <ri7"r t.r7ino <or "l t"7or ant" "l a8anc" d" los co7unistas y "n s";undo
lu;ar <or su d"s"o d" 4i;urar "ntr" "l t"atral a7'i"nt" d" los na&is Karl s" a4ili9 al <artido nacionalsocialista y
co7"n&9 a contri'uir con i7<ortant"s cantidad"s <ara su sost"ni7i"nto.
Mi"ntras Karl s" inicia'a "n "l "/tra@o a7'i"nt" d"l <artido na&i su aristocrDtico a7i;o 7"tido a di<lo7Dtico
<"r7an"c"r?a durant" c"rca d" di"& a@os d"s"7<"@ando di4"r"nt"s co7ision"s "n "l s"r8icio "/t"rior d" su
<a?s. Durant" "st" <"r?odo acr"c"nt9 consid"ra'l"7"nt" su "/<"ri"ncia y conoci7i"ntos "n 7at"ria d"
costu7'r"s r"li;ion"s " idio7as d" di8"rsos <u"'los d" la 1i"rra> no o'stant" "l o'C"to c"ntral d" su
"/ist"ncia Ilo;rar una ca'al co7<r"nsi9n d" la HistoriaI continua'a aFn tan inalcan&a'l" co7o al co7i"n&o
d" sus "s4u"r&os. Durant" "sta .<oca 4u" asc"ndi"ndo l"nta7"nt" tanto "n la C"rarBu?a di<lo7Dtica co7o "n
la 7ilitar "n "sta Flti7a =asta o't"n"r "l ;rado d" 7ayor> sin "7'ar;o "stos asc"nsos "sta'an 7uy l"Cos d"
co7<"nsarl" d" la int"nsa s"nsaci9n d" 4racaso Bu" l" do7ina'a.
A <oco ti"7<o d" iniciado "l a@o d" 19-- los 7"dios in4or7ati8os d"l 7undo "nt"ro di4undi"ron una noticia
cuyos alcanc"s casi nadi" <udo i7a;inar "n aBu"l "ntonc"s5 Adol4o Hitl"r 7D/i7o l?d"r d"l <artido
nacionalsocialista "ra "l nu"8o cancill"r d" Al"7ania.
Al i;ual Bu" <ara un ;ran nF7"ro d" <"rsonas tanto d" d"ntro co7o d" 4u"ra d" Al"7ania "l ca7'io d"
;o'i"rno ocurrido "n "sta naci9n 4u" 7oti8o d" sor<r"sa <ara "l 4uturo coron"l. Hasta aBu"l "ntonc"s todos los
in4or7"s y co7"ntarios Bu" l" ll";a'an d" su <atria Icon "/c"<ci9n d" los d" KarlI =a'?an coincidido "n
consid"rar a los na&is co7o un rid?culo conCunto d" 8oci4"rant"s y alocados 4anDticos ;uiados <or un suC"to d"
4i;ura "stra4alaria " id"as con4usas.
Muy <ronto ll";9 un co7unicado a la "7'aCada d" Al"7ania "n "l Ja<9n ord"nando a 8arios d" los
int";rant"s d" "sa "7'aCada su in7"diato r"torno a B"rl?n. Entr" aBu"llos cuya <r"s"ncia s" r"Bu"r?a "n la
ca<ital al"7ana s" "ncontra'a nu"stro a7i;o <rusiano Bui"n i;nora'a si aBu"lla lla7ada o'"d"c?a s9lo al
<ro<9sito d"l nu"8o ;o'i"rno d" i7<artirl" instruccion"s o 'i"n si s" <ro<on?an noti4i carl" Bu" s" <r"scind?a
d" sus s"r8icios con o'C"to d" su'stituirlo <or al;ui"n adicto al <artido r"ci.n "ntroni&ado "n "l <od"r.
La <osi'ilidad d"l d"s<ido no l" inBui"ta'a ya Bu" <or su <ro<ia cu"nta =a'?a to7ado la d"t"r7inaci9n d"
r"nunciar al cu"r<o di<lo7Dtico d"Car "l s"r8icio acti8o d"l "C.rcito y 8ol8"r a la r"s"r8a. Aun cuando no sa'?a
toda8?a <rDctica7"nt" nada r"s<"cto d" los na&is .stos no l" si7<ati&a'an y no d"s"a'a cola'orar "n un
;o'i"rno diri;ido <or "llos> ad"7Ds Bu"r?a contar con 7ayor li'"rtad <ara tratar nu"8a7"nt" d" "ncontrar
al;Fn ca7ino Bu" l" conduC"s" a la r"ali&aci9n d" su =asta "ntonc"s 4rustrado <ro<9sito d" adBuisici9n d"
aut.nticos conoci7i"ntos ac"rca d"l <asado.
Una lar;a s"ri" d" sor<r"sas "s<"ra'an al <rusiano al r"tornar a su <a?s. La <ri7"ra d" "llas la constitu?a "l
<ro4undo ca7'io o<"rado "n la 4a& d" la naci9n a ra?& d" la i7<lantaci9n d"l nu"8o ;o'i"rno. Las
trans4or7acion"s s" o's"r8a'an <or doBui"r y al <ar"c"r "ran <ositi8as5 las dis<utas y r"ncillas <artidistas Bu"
8"n?a <ad"ci"ndo Al"7ania d"sd" 4inal"s d" la %ri7"ra +u"rra Mundial =a'?an concluido "l nF7"ro d"
d"socu<ados dis7inu?a 8"rti;inosa7"nt"> la <o'laci9n cola'ora'a d"sint"r"sada7"nt" "n la r"ali&aci9n d"
7Flti<l"s o'ras d" '"n"4icio col"cti8o y "n ;"n"ral la naci9n <ar"c?a "ncontrars" unida y 7arc=ar o<ti7ista
=acia un d"stino 7"Cor.
%or todo lo ant"rior "l 4uturo coron"l s" ll"89 su s";unda sor<r"sa al "nt"rars" d" Bu" "n contra d" lo Bu"
su<on?a su a7i;o Karl no coincid?a con la ;"n"rali&ada corri"nt" d" o<ti7is7o Bu" caract"ri&a'a a toda la
naci9n.
#o7o ya ="7os 7"ncionado Karl 4i;ura'a d"sd" ti"7<o atrDs "n los 7"dios na&is> su a7istad con los
altos C"rarcas d"l <artido y la ayuda "con97ica Bu" 8"n?a <ro<orcionando l" =a'?an <"r7itido Iuna 8"& Bu" "l
%artido (a&i =u'o triun4adoI r"cu<"rar con cr"c"s la in8"rsi9n r"ali&ada <u"s 'aCo la a;rad"cida y
co7<laci"nt" <rot"cci9n d"l nu"8o ;o'i"rno sus 7Flti<l"s n";ocios alcan&aron 7uy <ronto un ;rado d"
<ros<"ridad nunca so@ado. !in "7'ar;o su a;uda <"rs<icacia l" =a'?a ="c=o <"rcatars" d" Bu" los
diri;"nt"s d"l <artido nacionalsocialista <"rs";u?an "ni;7Dticos " incon4"sa'l"s o'C"ti8os Bu" r"'asa'an con
7uc=o las si7<l"s 7"tas <ura7"nt" <ol?ticas con Bu" "st" or;anis7o s" <r"s"nta'a al "/t"rior.
Alar7ado ant" "l triun4o d" aBu"lla "/tra@a 4u"r&a Bu" cada d?a l" <roduc?a 7ayor d"scon4ian&a Karl
co7"n&9 a trans4"rir al "/tranC"ro una 'u"na <art" d" su cuantiosa 4ortuna. Las r"lacion"s d" Karl con la
'anca sui&a <ro8"ni"nt"s d" su 7atri7onio con una '"lla y rica ="l8.tica <"rt"n"ci"nt" a una 4a7ilia d"dicada
d"sd" =ac?a si;los a las acti8idad"s 'ancarias 4acilitaron "l si;ilo "n la r"ali&aci9n d" las trans4"r"ncias d"
4ondos 4u"ra d"l <a?s ya Bu" "/c"<to ant" <"rsonas d" su a'soluta con4ian&a co7o "ra "l caso d" su
aristocrDtico a7i;o <rusiano Karl continua'a 7ani4"stando una "ntusiasta ad="si9n al <artido na&i.
La 7Ds i7<ortant" sor<r"sa Bu" a;uarda'a al 4uturo coron"l al r"tornar a su <a?s 4u" sa'"r Bu" Hitl"r "n
<"rsona d"s"a'a conoc"rl" lo cual r"sulta'a un ="c=o ins9lito to7ando "n consid"raci9n Bu" ni co7o
di<lo7Dtico ni co7o 7ilitar <os"?a tan alta C"rarBu?a co7o <ara "s<"rar Bu" "l <ri7"r 7inistro Cu&;as"
n"c"sario tratar dir"cta7"nt" con .l al;Fn asunto.
Intri;ado ant" "st" ="c=o lo co7"nt9 con Karl Bui"n l" in4or79 Bu" "n ci"rta ocasi9n al con8"rsar con Hitl"r
<oco ant"s d"l asc"nso d" .st" al <od"r "l 0Q=r"r s" =a'?a r"4"rido a la ;ran cantidad d" 7"ntiras cont"nidas
"n las narracion"s =ist9ricas co7Fn7"nt" conocidas as? co7o a la Gn"c"sidad d" r"d"scu'rir la 8"rdad"ra
=istoria d" cada uno d" los distintos <u"'los d" la 1i"rraG. Karl <or su <art" 7"ncion9 Bu" su 7"Cor a7i;o s"
"ncontra'a d"sd" =ac?a ti"7<o tratando <r"cisa7"nt" d" "ncontrar un ca7ino s";uro <ara d"s"ntra@ar "l
<asado. Al "scuc=ar "sto Hitl"r 7ani4"st9 un 8i8o int"r.s y durant" un 'u"n rato int"rro;9 a Karl ac"rca d" la
<"rsona d" su a7i;o.
Karl t"n?a casi ol8idada aBu"lla con8"rsaci9n <u"s "l 0Q=r"r no 8ol8i9 nunca a tocar "st" t"7a "n sus
"ncu"ntros <ost"rior"s> sin "7'ar;o Bui&Ds "lla "nc"rra'a la Fnica <osi'l" "/<licaci9n d" aBu"l sF'ito int"r.s
d"l caudillo na&i <or conoc"r a un 7ilitar d" 7"diana C"rarBu?a d"s8inculado <or co7<l"to d" toda acti8idad
<ol?tica.
!in =a'"r to7ado aFn nin;una d"t"r7inaci9n <ara "l 4uturo "l cual intuiti8a7"nt" <r"s"nt?a Bu" d"<"nd?a
"n ;ran <art" d" aBu"lla "ntr"8ista "l <rusiano cru&9 "l u7'ral d"l d"s<ac=o <ri8ado d" Adol4o Hitl"r cancill"r
d" Al"7ania y C"4" 7D/i7o d"l <artido nacionalsocialista.
. /%TLE #%+ /+C%+ O%E"TE
Al ll";ar a "sta altura d" nu"stro r"lato consid"ro con8"ni"nt" c"d"r la <ala'ra al coron"l y transcri'ir lo
Bu" .l as"nt9 "n sus 7"7orias so'r" aBu"lla "ntr"8ista con Hitl"r5
GEl d?a d" =oy =" r"ci'ido la sor<r"sa 7Ds ;rand" d" 7i 8i da. Asist? a la "ntr"8ista con Adol4o Hitl"r tras d"
=a'"r7" <ro<u"sto no 4or7ar7" Cuicios antici<ados r"s<"cto a su <"rsona.
GLa "ntr"8ista no s" "4"ctu9 a la =ora s"@alada sino casi dos =oras d"s<u.s. M" "ntr"tu8" "n o's"r8ar al
<"rsonal Bu" la'ora "n su o4icina> 7" <ar"ci9 ;"nt" <os"?da d" un 4r"n.tico d"s"o d" d"s"7<"@ar
dili;"nt"7"nt" su tra'aCo. #uando su<on?a Bu" Bui&Ds ya no s"r?a r"ci'ido un ayudant" anunci9 Bu" "l 0Q=r"r
7" "s<"ra'a.
GAl "ntrar "n la =a'itaci9n Hitl"r s" "ncontra'a d" <i" tras una 7"sa d" tra'aCo con la at"nci9n
conc"ntrada "n unos <a<"l"s "n tal 4or7a Bu" no 7" "ra <osi'l" 8"r sus 4accion"s. #ontinu9 "n "sa 7is7a
<osici9n unos s";undos " int"7<"sti8a7"nt" l"8ant9 "l rostro y su 7irada s" cla89 "n la 7?a.
GAl instant" co7<r"nd? Bu" 7" "n4r"nta'a ant" Tal;oT nu"8o y d"sconocido Tal;oT d" natural"&a in"/<lica'l"
Bu" d"s'orda'a cualBui"r anDlisis <ura7"nt" racional. En un s";undo la 7irada d"l 0Q=r"r r"corri9
?nt";ra7"nt" 7i "s<?ritu tu8" la a'soluta s";uridad d" Bu" no "/ist?a ya d"ntro d" 7? s"cr"to al;uno Bu" .l no
conoci"s".
GEo =a'?a "scuc=ado 7uc=os cu"ntos ac"rca d"l <od"r =i<n9tico d" la 7irada d" Hitl"r> a=ora co7<r"ndo
Bu" sin s"r 4alsos son in"/actos. !u 7irada no =i<noti&a "n "l s"ntido ordinario Bu" s" da a "sta <ala'ra sino
7Ds 'i"n <roduc" un "/tra@o s"nti7i"nto consist"nt" "n un d"s"o irr"sisti'l" <"ro consci"nt" d" coincidir
con la 8oluntad d"l <os""dor d" tan <od"rosa 7irada. En "l 'r"8" la<so transcurrido "ntr" "l 7o7"nto "n Bu"
Hitl"r cla89 su 7irada "n la 7?a y aBu"l otro "n Bu" 7" in8it9 a s"ntar7" yo "ra ya otra <"rsona.
GEl 0Q=r"r co7"n&9 a =a'lar ac"rca d" los "s4u"r&os Bu" =a'?a yo 8"nido r"ali&ando "n <os d"l
conoci7i"nto =ist9rico d"7ostrando "star al tanto d" 7is ant"c"d"nt"s. A continuaci9n <r";unt9 "n tono
a7a'l" si "sta'a satis4"c=o con los r"sultados o't"nidos "n 7is inda;acion"s> cuando l" r"s<ond? Bu"
consid"ra'a =a'"r 4racasado =asta "ntonc"s "n 7i "7<"@o asinti9 con ;"sto co7<r"nsi8o y "/cla795
GIHac" ti"7<o yo "ra un =o7'r" co7o ust"d su7ido "n la con4usi9n y con8"ncido d" la inutilidad d" 7is
"s4u"r&os "n la 'FsBu"da d" la 8"rdad> y "s Bu" "l conoci7i"nto d" .sta r"sulta si"7<r" di4?cil d" alcan&ar>
<"ro ust"d =a d"7ostrado con su t"nacidad Bu" <"rt"n"c" al ;ru<o d" los "l";idos y =oy 7Ds Bu" nunca
s"r"s as? son n"c"sarios> 8i8i7os un 7o7"nto crucial y d"4initi8o un aut.ntico ;o&n" d"l d"stino. La 7ayor
contri'uci9n <ara "l 7undo <or ll";ar la =arDn los Bu" co7<r"ndan <l"na7"nt" "l <asado y <or "llo <u"dan
cr"ar 8oluntaria7"nt" "l 4uturo.
GMi"ntras =a'la'a una rD<ida trans4or7aci9n s" 4u" o<"rando "n .l5 "/altados ad"7an"s su'stituy"ron su
r"<osada actitud d"l <rinci<io su 8o& adBuiri9 una "/tra@a r"sonancia co7o si <ro8ini"s" d" al;Fn lu;ar
l"Cano.
G1ras una <rolon;ada <ausa 7" <r";unt9 d" i7<ro8iso5
GI ND"s"ar?a ust"d conoc"r la 8"rdad d"l <asado y cola'orar con nosotros "n la cr"aci9n d"l 7undo 4uturoO
G(o <ud" 7"nos Bu" a<r"ciar la iron?a "nc"rrada "n aBu"lla <r";unta. N!" int"rro;a al li7osn"ro so'r" si
d"s"a o't"n"r riBu"&asO #ont"st. a4ir7ati8a7"nt" y Hitl"r "/cla79 con ac"nto "ntusiasta5
GI LJa7Ds s" arr"<"ntirD d" "sta d"cisi9n <ronto 8"rD ust"d cu7<lidas todas sus "s<"ran&asJ
GD"s<u.s "/<r"s9 "n tono con4id"ncial5
GIEa Bu" 8a a cola'orar con nosotros 8oy d"sd" a=ora a con4iarl" al;unos s"cr"tos "n la 7at"ria d" su
int"r.s. Hac" 7il"s d" a@os "n una .<oca "n Bu" "l 7undo "sta'a =a'itado <or una =u7anidad co7<u"sta
d" ra&as d"cr.<itas y d"cad"nt"s Bu" 8";"ta'an "n la 7olici" su'sisti"ndo tan s9lo d" los r"stos d" sus
<asadas ;rand"&as sur;i9 "n "l c"ntro d" Asia una nu"8a ra&a5 la aria. Esta ra&a s" d"sarroll9 rD<ida7"nt" y
<ronto co7"n&9 a tratar d" 7odi4icar las condicion"s d" 8ida d" aBu"lla .<oca <u;nando <or introducir un
"s<?ritu d" r"no8aci9n "n "l a7'i"nt" d" d"cad"ncia Bu" <r"do7ina'a "n aBu"l "ntonc"s> <ara "llo conta'an
con incr"?'l"s conoci7i"ntos ac"rca d"l <od"r d" la 7"nt" y d" la 8oluntad <"ro la =u7anidad "sta'a
d"7asiado <odrida <ara a<r"ciar los in7"nsos '"n"4icios Bu" s" =u'i"s"n d"ri8ado d" la instauraci9n d" un
;o'i"rno 7undial d" la ra&a aria. !o'r"8ino una ;ran ;u"rra "nor7"s r";ion"s d"l <lan"ta 4u"ron d"8astadas
las s"d"s r"s<"cti8as d" los <rinci<al"s <od"r"s "n <u;na d"sa<ar"ci"ron y la 'ar'ari" t"r7in9 d" cu'rir la
1i"rra> sin "7'ar;o la ra&a aria no sucu7'i9 "n su totalidad5 su'sisti"ron al;unos ;ru<os Bu" 7Ds tard"
s"r?an "l ;"r7"n d" la 7ayor <art" d" las culturas su<"rior"s Bu" s" =an <roducido durant" los Flti7os
7il"nios. Asi7is7o aBu"llos conoci7i"ntos ac"rca d"l <od"r d" la 7"nt" y la 8oluntad d"scu'i"rtos <or los
<ri7"ros arios no s" <"rdi"ron d"l todo> <ara lo;rar su <"r<"tuaci9n 4u"ron incor<orados a una r"li;i9n s"cr"ta
co7o la <art" 7Ds 7ist"riosa d" .sta con la consi;na d" Bu" sola7"nt" s" tras7iti"s"n a indi8iduos
r"al7"nt" di;nos d" <os""r tan "l"8ados <od"r"s.
GHitl"r =i&o una <ausa <ara to7ar ali"nto> s" 8"?a <os"?do d" una int"nsa "7oci9n Bu" =ac?a 8i'rar cada una
d" sus <ala'ras> r"sulta'a i7<osi'l" no s"ntirs" atra?do <or su conta;ioso "ntusias7o. #on 8o& Bu" r"8"la'a
una <ro4unda y a7ar;a trist"&a <rosi;ui95
GIA <rinci<ios d"l si;lo VI$ Euro<a d"s<"rdici9 la 7Ds ;randiosa d" las o<ortunidad"s. D"sd" 8arios si;los
atrDs y co7o r"sultado d" la iny"cci9n d" san;r" aria Bu" <"r7iti9 su<"rar la d"cad"ncia Bu" so'r"8ino "n
"st" contin"nt" "n los Flti7os ti"7<os d"l I7<"rio Ro7ano sus =a'itant"s 7arc=a'an con <aso Co8"n y 4ir7"
tratando d" 4orCar un nu"8o d"stino. Las #ru&adas <usi"ron "n contacto a Ori"nt" y Occi d"nt" y los
;uardian"s d" la 8"rdad o s"a d" los conoci7i"ntos <ara lo;rar una 7"nt" y 8oluntad su<"rior"s Cu&;aron
ll";ado "l 7o7"nto d" =ac"r "ntr";a a un ;ru<o s"l"cto d" "uro<"os d" "stos in8alua'l"s conoci7i"ntos.
GLa 4a& d"l 0Q=r"r "sta'a contra?da <or un rictus d" a7ar;ura tan int"nso Bu" <ar"c?a <ro8"nir d" un dolor
4?sico.
GI L#97o "ntrist"c" "l i7a;inar lo Bu" =a'r?a sido <osi'l" alcan&ar d"sd" "ntonc"sJ N#uDl s"r?a "l actual
"stado d" cosas si todo =u'i"s" sido co7o d"'i9 s"rO L%"ro noJ La <"st" Cud?a s" <"rcat9 d" in7"diato d"l
<"li;ro Bu" s" c"rn?a so'r" su "/ist"ncia> "n "l 7undo su<"rior Bu" s" a8"cina'a no "/istir?a lu;ar al;uno
<ara <arDsitos d" su cala@a> d" in7"diato 7o8ili&9 al 7D/i7o todos sus r"cursos5 la intri;a "l din"ro la
calu7nia. El r"sto d" la =istoria "s d" so'ra conocido5 los <ocos "uro<"os Bu" co7"n&a'an a d"s<"rtar a la
8"rdad 4u"ron Bu"7ados 8i8os "n la =o;u"ra. L%"ro "sta 8"& no suc"d"rD as?J Hoy co7o "ntonc"s la ra&a aria
"stD <roduci"ndo un r"sur;i7i"nto d" Euro<a y nu"8a7"nt" "l d"stino nos "stD 'rindando la 7is7a
7ara8illosa o<ortunidad. LEl contacto con los ;uardian"s d" la 8"rdad =a sido r"sta'l"cidoJ NUst"d an="la
d"scorr"r "l 8"lo d"l <asadoO L" o4r"&co 7uc=o 7Ds Bu" "so5 la o<ortunidad d" adBuirir "sos conoci7i"ntos a
tra8.s d" la "ns"@an&a dir"cta d" los ;uardian"s d" la 8"rdad. . . Ly 4or7ar d"s<u.s <art" d"l ;ru<o Bu"
construirD y ;uiarD al nu"8o 7undoJ
GHitl"r ;uard9 sil"ncio> al =ac"rlo dis7inuy9 la "l"ctri&ant" t"nsi9n d"l a7'i"nt" Bu" tan rD<ida7"nt" <ar"c?a
constituirs" "n su d"rr"dor "n cuanto =a'la'a. !u r"lato 4or7ulado sin nin;una 'as" co7<ro'a'l" sona'a
co7o una si7<l" 4antas?a> sin "7'ar;o Fnica7"nt" <ud" ra&onar lo su4ici"nt" <ara <r";untarl" Bui.n"s "ran
"sos G;uardian"s d" la 8"rdadG a los Bu" alud?a.
GAl "scuc=ar la <r";unta una "/<r"si9n "ni;7Dtica s" r"4l"C9 "n "l rostro d"l 0Q=r"r Bui"n a su 8"& 7"
int"rro;9 ac"rca d" lo Bu" sa'?a yo so'r" la r"li;i9n Bon.
GR"s<ond? Bu" no sa'?a al r"s<"cto sino la in4or7aci9n co7Fn7"nt" conocida5 s" trata'a d" una antiBu?si7a
y casi d"sa<ar"cida r"li;i9n cuyos 7onast"rios "sta'an "ncla8ados "n las r";ion"s 7Ds inacc"si'l"s d"l
1i'"t.
GHitl"r sonri9 y "/<r"s9 con sarcas7o5
GLA= la TcultaT Euro<a 7uy <ronto co7<r"nd"rD Bu" a<"nas 8a a iniciar su a<r"ndi&aC"J L" r"8"lar. un s"cr"to
s9lo conocido <or unas cuantas <"rsonas5 todos los conoci7i"ntos i7<ortant"s d"sarrollados <or los <ri7"ros
arios t"ndi"nt"s a lo;rar una 7"nt" y 8oluntad su<"rior"s =an sido c"losa7"nt" ;uardados <or los
sac"rdot"s d" la alta C"rarBu?a d" la r"li;i9n Bon. 0u"ron "llos los Bu" "n "l si;lo VI$ "sta'l"ci"ron contacto
con al;unos "uro<"os Bu" s" "ncontra'an "n Asia y con "llos a<r"ndi"ron las dos <"rsonas a Bui"n"s d"'o la
7ayor <art" d" 7is conoci7i"ntos.
GLa Flti7a a4ir7aci9n d" Hitl"r 7" sor<r"ndi9. !";Fn sa'?a "n "sos 7onast"rios "sta'a t"r7inant"7"nt"
<ro=i'ida la "ntrada d" "/tranC"ros> s" lo diC" <"ro .l r"<uso "n s";uida5
GIEsa <ro=i'ici9n "s r"lati8a> a 4inal"s d"l si;lo <asado s" "sta'l"ci9 un c"ntro Bon "n "l Ja<9n Bu" t"n?a <or
o'C"to <ro<orcionar in4or7aci9n a los diri;"nt"s d" "sta r"li;i9n ac"rca d"l ca7'iant" 7undo 7od"rno> "st"
c"ntro cr"ado "/clusi8a7"nt" <ara Ca<on"s"s ad7iti9 <ost"rior7"nt" a tr"s "uro<"os dos d" los cual"s aFn
8i8"n y "stDn con nosotros. Hac" al;unos a@os <or ri8alidad"s d"l cl"ro s=into?sta Bu" co7o ust"d sa'" ;o&a
d" la <rot"cci9n o4icial d"l +o'i"rno Ca<on.s "l c"ntro Bon d" "s" <a?s 4u" clausurado> sin "7'ar;o "l
contacto "ntr" los diri;"nt"s Bon y los "uro<"os iniciados "n "sta r"li;i9n =a <"rdurado. +racias a "llo =a
sido <osi'l" "l in;r"so d" un r"ducido nF7"ro d" al"7an"s> y d" in;l"s"s "n los 7onast"rios Bon d"l 1i'"t.
GMi int"r.s <or aBu"lla "/tra@a =istoria i'a "n au7"nto> r"sulta'a inaudito "scuc=ar al <ri7"r 7inistro d"
una naci9n "uro<"a =a'lar con tanto conoci7i"nto d" tan "/tra@as cu"stion"s. L" <r";unt. cuDl "ra "l
<roc"di7i"nto s";uido <ara lo;rar introducir "uro<"os "n los 7onast"rios Bon d"l c"ntro d" Asia.
GIEs al;o Bu" "stD r"sultando 'astant" co7<licado Ir"s<ondi9 Hitl"r con air" 7ol"stoI. Los as<irant"s
s" 8"n o'li;ados a in;r"sar <ri7"ro a d"t"r7inados 7onast"rios d" 'udis7o &"n "n "l Ja<9n "n los cual"s "l
in;r"so "stD <"r7itido a =o7'r"s d" todas las ra&as " incluso d" todas las cr""ncias> al;unos d" los 7onC"s
Bu" =a'itan "n "sos 7onast"rios son 4alsos 'udistas> "n r"alidad <ractican s"cr"ta7"nt" las cr""ncias Bon
<"ro =an t"nido Bu" ocultars" 'aCo "sa 7Dscara a ra?& d" la <"rs"cuci9n d"l +o'i"rno Ja<on.s a "sta r"li;i9n.
Estos 7onC"s o's"r8an a los as<irant"s al"7an"s Bu" in;r"san a los 7onast"rios &"n> transcurrido un ti"7<o
l"s co7unican si =an sido r"c=a&ados o ac"<tados <ara s"r iniciados "n "l Bon. Los Bu" son ac"<tados
r"ci'"n la ayuda n"c"saria <ara ll";ar =asta los c"ntros Bon d"l 1i'"t los r"c=a&ados r"tornan a Euro<a.
GAl <r";untar a Hitl"r cuDl "ra la 4inalidad Bu" s" <"rs";u?a con todo aBu"llo "l 0Q=r"r r"s<ondi9 con tono
"ni;7Dtico5
GIEl o'C"ti8o 4inal "s lo;rar Bu" la =u7anidad "nt"ra to7" <or "l ru7'o Bu" d"'i9 =a'"r iniciado d"sd" la
l"Cana .<oca "n Bu" ad8ino la ra&a aria. Esta "s la la'or =ist9rica Bu" tocarD "n su"rt" cu7<lir a la Al"7ania
d" =oy d"<ositar?a d"l t"soro 7Ds 8alioso d" la 1i"rra5 la san;r" aria. %"ro <ara alcan&ar tan 7a;n?4ico 4in "s
<r"ciso int";rar <ri7"ro un aut.ntico Tc"ntro 7a;n"tico7"ntalT.
GEl 0Q=r"r d"'i9 o's"r8ar 7i "/<r"si9n d" aso7'ro ant" aBu"lla inco7<r"nsi'l" "/<r"si9n <u"s "s'o&9
una a7<lia sonrisa a la 8"& Bu" a4ir7a'a5
GIUn Tc"ntro 7a;n"tico7"ntalT "s al;o ;randioso. La 7al lla7ada ci8ili&aci9n d" nu"stros d?as ya no ;uarda la
7"nor 7"7oria ac"rca d" "llo. !" trata d" la uni9n d" ci"rta clas" d" "n"r;?a 7"ntal d" un ;ru<o d"
<ri8il";iados Bu" 'aCo d"t"r7inadas condicion"s lo;ran "ncau&ar "sta "n"r;?a con 7iras a cu7<lir los 4in"s
tra&ados <or las T8oluntad"s su<"rior"sT. 1odo "sto r"Bui"r" d" conoci7i"ntos Bu" actual7"nt" s9lo <u"d"n
adBuirirs" "n los c"ntros Bon d"l 1i'"t.
GEn 8ista d" Bu" instant"s ant"s Hitl"r =a'?a 7"ncionado a dos <"rsonas Bu" =a'i"ndo "studiado "n aBu"llos
7onast"rios s" "ncontra'an a=ora "n Al"7ania 7" <"r7it? <r";untar ac"rca d" la n"c"sidad d" ir =asta "l
1i'"t a o't"n"r unas "ns"@an&as Bu" "stas <"rsonas ya <os"?an y Bu" <or tanto <od?an trans7itir a su 8"&
<"ro "l 0Q=r"r r"<lic9 con sorna5
GIEso no "s <osi'l"> no s" trata d" a<r"nd"r 7at"7Dticas o 7"cDnica sino d" d"sarrollar 4acultad"s dor7idas
"n "l =o7'r" durant" 7il"s d" a@os y "sto r"Bui"r" una la'or d" conCunto> "sta7os l"Cos d" contar con "l
7?ni7u7 d" <"rsonas n"c"sario <ara =ac"r ci"rtas <rDcticas. #laro "stD Bu" cuando "sto suc"da cuando
<os"a7os nu"stro <ro<io Tc"ntro 7a;n"tico7"ntalT ya no t"ndr"7os Bu" <asar tantos tra'aCos <ara ca<acitar
a los 4uturos diri;"nt"s d" la nu"8a soci"dad.
GI7a;in. Bu" la "ntr"8ista s" ac"rca'a a su 4in <u"s las si;ui"nt"s <ala'ras d" Hitl"r <lant"a'an ya una
<ro<osici9n concr"ta5
GIHasta la 4"c=a =an sido 7uy <ocos los al"7an"s Bu" =an o't"nido la indis<"nsa'l" a<ro'aci9n "n "l Ja<9n
<ara diri;irs" al 1i'"t <"ro "l <r9/i7o 7"s <artirD un nu"8o ;ru<o "n "l cual t"n;o ;rand"s "s<"ran&as.
D"s"ar?a s" incor<orara a "s" ;ru<o. Ust"d r"Fn" las condicion"s n"c"sarias <ara <asar las <ru"'as "
in;r"sar d"s<u.s "n un c"ntro Bon d"l 1i'"t.
G!in sa'"r <or Bu. "n lo 7Ds <ro4undo d" 7i conci"ncia sur;i9 una in"s<"rada r"sist"ncia =acia aBu"l
o4r"ci7i"nto> <r"s"nt? Bu" al;o "/tra@a7"nt" anor7al s" "scond?a tras d" todo aBu"llo r"cord. las caut"losas
<r"8"ncion"s d" Karl y "stu8" a <unto d" r"c=a&ar la <ro<u"sta.
GHitl"r <ar"ci9 ca<tar 7i ind"cisi9n y d" in7"diato s" lan&9 a la car;a> su 4ul;urant" 7irada adBuiri9 d" nu"8o
un inso<orta'l" <od"r d" <"n"traci9n> "n un instant" <ar"ci9 locali&ar "l 4oco d" r"sist"ncia a sus <ro<9sitos y
a=o;arlo d" un c"rt"ro ;ol<".
GI ND"s"a ust"d continuar 8a;ando inFtil7"nt" "n <os d" ilusion"sO LL" "stoy o4r"ci"ndo la o<ortunidad d"
introducirs" con <aso s";uro "n los 7ist"rios d"l <asadoJ
GAc"<t. sin "star d"l todo ci"rto d" =a'"r to7ado una ad"cuada r"soluci9n.
GUna "/<r"si9n d" a;rado in8adi9 "l rostro d"l 0Q=r"r al conoc"r 7i r"s<u"sta. %oni.ndos" d" <i" "/cla79
"ntusiasta5
GILo 4"licito... coron"l d" las ;uardias d" asalto.
G#o7<r"nd? Bu" aca'a'a d" s"r asc"ndido al ;rado d" coron"l y trans4"rido a las !.!.G.
0 O%E"TE #%+ /+C%+ OCC%'E"TE
Unas cuantas s"7anas d"s<u.s d" la "ntr"8ista transcrita nu"stro a7i;o a=ora s? ya con "l ;rado d"
coron"l na8";a'a ru7'o al Ja<9n "n uni9n d" sus r"ci.n conocidos co7<a@"ros d" 7isi9n> s" trata'a d" s"is
indi8iduos <ro8"ni"nt"s d" di4"r"nt"s "stratos d" la clas" 7"dia <os""dor"s todos "llos d" una 4.rr"a 8oluntad
as? co7o d" una o's"si8a d"t"r7inaci9n d" lo;rar a cualBui"r costo "l d"sarrollo d" las 7ist"riosas
4acultad"s a las Bu" Hitl"r atri'u?a tanta i7<ortancia.
Al ll";ar a Ja<9n "l ;ru<o s" dis<"rs9 y cada uno d" sus co7<on"nt"s in;r"s9 "n di4"r"nt"s 7onast"rios d"
'udis7o &"n. Los trD7it"s r"lacionados con la "ntrada "n dic=os 7onast"rios =a'?an sido "4"ctuados d"
ant"7ano <or un "ni;7Dtico ni<9n Bu" <or 9rd"n"s dir"ctas d" Hitl"r y con la a<ro'aci9n d" una alta
<"rsonalidad d"l +o'i"rno Ca<on.s d" aBu"l "ntonc"s diri;?a y coordina'a una <art" i7<ortant" d" "sta
<ri7"ra 4as" d" la o<"raci9n consist"nt" "n introducir al"7an"s "n los 7onast"rios d" 'udis7o &"n
Ca<on"s"s con "l <ro<9sito d" Bu" al;unos 7onC"s d" "sos 7onast"rios IBu" "n s"cr"to <ro4"sa'an la
r"li;i9n BonI "stu8i"s"n "n <osi'ilidad d" o's"r8arlos y d"t"r7inar si s"r?an ad7itidos <ost"rior7"nt" co7o
disc?<ulos "n los 7onast"rios d" "sta r"li;i9n "/ist"nt"s Fnica7"nt" "n al;unos lu;ar"s d"l 1i'"t.
Al <ar"c"r los d"7Ds 7onC"s d" los 7onast"rios Ca<on"s"s incluy"ndo a los dir"cti8os d" los 7is7os
d"sconoc?an <or co7<l"to la 8"rdad"ra 4inalidad <"rs";uida <or los al"7an"s <or lo Bu" "s d" su<on"r Bu"
d"'" =a'"rl"s lla7ado <articular7"nt" la at"nci9n "l sF'ito int"r.s 7ani4"stado "ntr" ciudadanos al"7an"s
<or in;r"sar "n sus 7onast"rios. !in "7'ar;o tanto <orBu" una d" las <rinci<al"s caract"r?sticas d" la 4iloso4?a
&"n "s su "s<?ritu li'"ral Bu" l" ll"8a incluso a no r"<arar "n las di4"r"ncias d" ?ndol" r"li;iosa co7o <or la
circunstancia d" Bu" "/ist?an <r"sion"s "n 4a8or d" dic=os in;r"sos <ro8"ni"nt"s <or lo 7"nos d" una
<"rsonalidad d" ;ran in4lu"ncia "n los c?rculos ;u'"rna7"ntal"s "l ="c=o "s Bu" todos los as<irant"s
al"7an"s "ran ad7itidos "n los di8"rsos 7onast"rios Ca<on"s"s d" 'udis7o &"n sin 7"diar <ara "llo trD7it"s
"/c"<cional7"nt" di4?cil"s.
Al <oco ti"7<o d" =a'"r in;r"sado "n "l 7onast"rio al Bu" 4u" asi;nado "l coron"l co7"n&9 a 8"r
disi<ados sus t"7or"s inicial"s d" no ll";ar a ada<tars" a una 4or7a d" 8ida tan dia7"tral7"nt" o<u"sta a la
Bu" "sta'a acostu7'rado. El contacto dir"cto con la "l"8ada "s<iritualidad d"l <"nsa7i"nto &"n <roduCo "n .l
un cr"ci"nt" r"s<"to y ad7iraci9n =acia "sta 4iloso4?a> asi7is7o sus "scrF<ulos d" conci"ncia cr"c?an d?a con
d?a al consid"rar Bu" 4or7a'a <art" d" una 4arsa Bu" s" r"<r"s"nta'a ant" los ocu<ant"s d" aBu"l
7onast"rio con <ro<9sitos Bu" l" "ran aFn d"l todo d"sconocidos <"ro Bu" <r"s"nt?a "ntra@a'an 4inalidad"s
no s9lo di4"r"nt"s sino incluso o<u"stas a las d" la 4iloso4?a &"n.
%or su <art" los 7onC"s d"l 7onast"rio co7"n&aron 7uy <ronto a s"ntir una cr"ci"nt" "sti7aci9n =acia aBu"l
"/tranC"ro cuya <r"s"ncia "ntr" "llos no <od?a d"Car d" causarl"s ci"rta "/tra@"&a. El carDct"r <articular7"nt"
a7a'l" y 'ondadoso d"l coron"l su "l";ant" do7inio d"l idio7a Ca<on.s y su ;"nuino int"r.s <or todo lo
r"lacionado con la =istoria y "l <"nsa7i"nto d" Ori"nt" t"r7inaron <or ;ranC"arl" "l a<r"cio y la si7<at?a d"
los dir"cti8os d"l 7onast"rio y d" sus co7<a@"ros d" r"clusi9n.
El ti"7<o transcurr?a y "l coron"l no r"ci'?a nin;una s"@al Bu" l" indicas" si s" =a'?a to7ado ya al;una
d"t"r7inaci9n r"s<"cto a su <osi'l" traslado al 1i'"t. A 8"c"s s" <r";unta'a intri;ado Bui.n o Bui.n"s d" los
di4"r"nt"s 7onC"s d" "ntr" aBu"llos Bu" 8"?a a diario "star?an a car;o d" o's"r8arlo as? co7o d" los
"l"7"ntos d" Cuicio Bu" utili&ar?an <ara 8alorar su actuaci9n.
1odas "stas <r";untas =a'r?an d" Bu"dar sin r"s<u"sta a causa d" un in"s<"rado acont"ci7i"nto Bu" 8ino
a introducir un nu"8o "l"7"nto "n aBu"l sin;ular intr?n;ulis ;"r7anoasiDtico.
0altando <oco 7Ds d" un 7"s <ara cu7<lir un a@o d" <"r7an"ncia "n aBu"l 7onast"rio "l coron"l 4u"
a8isado d" Bu" "l 7onC" su<"rior d"s"a'a =a'lar con .l. Al acudir a la "ntr"8ista nu"stro a7i;o s" "ncontr9
con Bu" "l 7onC" Ca<on.s "sta'a aco7<a@ado d" otra <"rsona Bu" al instant" lla79 <od"rosa7"nt" su
at"nci9n> s" trata'a d" un la7a ti'"tano ata8iado con los caract"r?sticos ro<aC"s a7arillos usados <or un ;ran
nF7"ro d" ad"<tos d"l 'udis7o la7a?sta la r"li;i9n d" la casi totalidad d" los =a'itant"s d"l 1i'"t.
El in"s<"rado 8isitant" <orta'a 8arias insi;nias Bu" d"nota'an su alto ran;o r"li;ioso las cual"s r"sulta'an
d"l todo inn"c"sarias <u"s la di;nidad Bu" "7ana'a d" toda su <"rsona in4und?a r"s<"to d" in7"diato y =ac?a
adi8inar Bu" s" trata'a d" al;ui"n acostu7'rado a la r"s<onsa'ilidad d" "C"rc"r una alta autoridad.
La "dad d"l la7a ti'"tano 4luctuar?a alr"d"dor d" los cincu"nta a@os si 'i"n r"sulta'a 'astant" di4?cil d"
d"t"r7inar <u"s al contrario d" la s"r"na in7uta'ilidad caract"r?stica d" la 7ayor <art" d" los altos
di;natarios r"li;iosos d" Ori"nt" Bu" dan la i7<r"si9n d" no <r"star ya nin;una at"nci9n a los <ro'l"7as d"
"st" 7undo todo "n .l r"8"la'a una inBui"tud casi Cu8"nil> sus 7o8i7i"ntos y ad"7an"s "ran no s9lo D;il"s
sino incluso 'ruscos y d"s"ntona'an con su aristocrDtica y "l";ant" 4i;ura "n la cual d"staca'a una 7irada
int"li;"nt" y 'ondadosa ani7ada <or "l 'rillo d" una c=is<a d" in;"niosa 7alicia. La i7<r"si9n inicial ant" tan
d"sconc"rtant" <"rsonaC" "ra Bu" s" trata'a d" un indi8iduo <os""dor d" las 7Ds dis?7il"s y contradictorias
caract"r?sticas.
#o7o "s d" su<on"r "l coron"l no <od?a 7"nos Bu" s"ntirs" intri;ado ant" aBu"lla in"s<"rada a<arici9n>
"sta'a a <unto d" concluir un a@o d" <"r7an"ncia "n aBu"l 7onast"rio Ca<on.s a;uardando al;una s"@al
<ro8"ni"nt" d" los ad"<tos d" la r"li;i9n Bon y "n lu;ar d" "llo s" "ncontra'a a=ora ant" un alto di;natario
d"l la7a?s7o r"li;i9n o4icial d"l 1i'"t. Una 8"& ="c=as las <r"s"ntacion"s con todo "l <rotocolo d" ri;or "l
7onC" su<"rior d"l 7onast"rio &"n in4or79 al coron"l Bu" aBu"l la7a 8"n?a d"sd" "l 1i'"t con "l Fnico
<ro<9sito d" =a'lar con .l. D"s<u.s d" "sto s" 7arc=9 d" la =a'itaci9n d"CDndolos solos.
El cr"ci"nt" aso7'ro d"l coron"l au7"nt9 consid"ra'l"7"nt" cuando "l la7a IBu" =asta "ntonc"s s"
=a'?a 8"nido "/<r"sando "n Ca<on.s s";ura7"nt" <or d"4"r"ncia al 7onC" su<"rior d"l 7onast"rioI "n
cuanto Bu"d9 a solas con "l ;"r7ano co7"n&9 a diri;irs" a .st" "n <"r4"cto al"7Dn> <"ro lo Bu" =i&o su'ir al
7D/i7o la sor<r"sa d" nu"stro a7i;o 4u" "l ="c=o d" Bu" sin 7ayor"s rod"os "l la7a l" co7uni c9 Bu" sa'?a
<"r4"cta7"nt" cuDl "ra la 8"rdad"ra 4inalidad d" su "stancia "n aBu"l 7onast"rio5 la d" lo;rar s"r ad7i tido "n
un c"ntro Bon d"l 1i'"t.
Al <ar"c"r aBu"l la7a sin;ular IBu" a 8"c"s t"n?a la a<ari"ncia d" un asc"ta " instant"s d"s<u.s
s"7"Ca'a a un a8"&ado =o7'r" d" acci9nI <os"?a 7uy <oca d" la 4a7osa do'l"& ori"ntal <u"s ant" las
<r";untas d"l coron"l Bui"n no <od?a "/<licars" c97o un di;natario d"l 'udis7o la7a?sta <od?a "star al tanto
d" un s"cr"to s9lo conocido <or altos diri;"nt"s d"l Bon y d"l na&is7o r"<lic9 lisa y llana7"nt" Bu" si <os"?a
aBu"lla in4or7aci9n "llo s" d"'?a a Bu" "l +o'i"rno ti'"tano Id"l cual .l 4or7a'a <art"I t"n?a a<ostados
"s<?as d"ntro d" los c"ntros Bon.
A continuaci9n "l la7a <r";unt9 al coron"l ac"rca d" cuDl"s "ran los 7oti8os <"rsonal"s Bu" l" ll"8a'an a
tratar d" r"ali&ar una "7<r"sa tan di4?cil co7o lo "ra la d" <r"t"nd"r in;r"sar a un c"ntro Bon d"l 1i'"t.
D"sar7ado <or la sinc"ridad d"l la7a "l coron"l con4"s9 a su 8"& a'i"rta7"nt" los <ro<9sitos Bu" l"
ani7a'an o s"a la adBuisici9n d" un aut.ntico conoci7i"nto d"l <asado> asi 7is7o r"lat9 'r"8"7"nt" a su
int"rlocutor todo lo r"lati8o a su "ntr"8ista con Adol4o Hitl"r incluy"ndo las as"8"racion"s d" .st" r"s<"cto a
los conoci7i"ntos Bu" <ara "l d"sarrollo d" d"sconocidos <od"r"s <os"?an los 7i"7'ros d" la r"li;i9n Bon.
Al "scuc=ar lo ant"rior "l rostro d"l la7a r"4l"C9 una 8i8a "/<r"si9n d" r"<ulsi9n. En 4ras"s cortas y
<r"cisas "l la7a "/<uso su o<ini9n ac"rca d" la r"li;i9n Bon.
Los <od"r"s a cuya conBuista conduc?an las <rDcticas utili&adas <or los s";uidor"s d"l Bon I"/<uso "l
la7a con 4ir7" ac"ntoI no <ro8"n?an d" un d"sarrollo ar79nico d" las 7"Cor"s y 7Ds "l"8adas cualidad"s
d"l al7a =u7ana sino Bu" <or "l contrario t"nd?an a incr"7"ntar t"n"'rosas 4acultad"s Bu" yac?an "n lo 7Ds
oscuro d" la conci"ncia ador7"cidas <or lar;os <"r?odos d" "8oluci9n d" la "s<"ci" =u7ana. !u adBuisici9n
no constitu?a un <ro;r"so sino una r";r"si9n.
1ras d" "scuc=ar aBu"l "nc"ndido anat"7a d" la r"li;i9n Bon Id" la Bu" tan "lo;iosa7"nt" s" "/<r"sara
Hitl"rI "l coron"l d"cidi9 ll";ado "l 7o7"nto d" a8"ri;uar a su 8"& la 4inalidad <"rs";uida <or "l la7a con
aBu"lla "ntr"8ista <u"s r"sulta'a il9;ico su<on"r Bu" un alto di;natario d" la t"ocracia ti'"tana =u'i"s"
"7<r"ndido "l lar;o y di4?cil 8iaC" d"sd" su <a?s =asta "l Ja<9n con "l Fnico <ro<9sito d" ad8"rtir a un
d"sconocido al"7Dn ac"rca d" los <"li;ros Bu" i7<lica'a "l in;r"sar "n un 7onast"rio Bon.
La r"s<u"sta d"l la7a 4u" una lar;a "/<osici9n Bu" cont"n?a no s9lo la narraci9n d" una ;ran <art" d" su
<ro<ia 8ida sino ta7'i.n int"r"sant"s cu"stion"s so'r" r"ci"nt"s acont"ci7i"ntos d" la =istoria d" su naci9n.
1o7ando "n consid"raci9n Bu" "n "l r"lato d"l la7a s" r"8"lan ci"rtos acont"ci7i"ntos =asta a=ora
<rDctica7"nt" d"sconocidos "n Occid"nt" ac"rca d" los "s4u"r&os r"ali&ados <or "l 1i'"t <ara ro7<"r su
tradicional aisla7i"nto " in;r"sar al conci"rto or;ani&ado d" nacion"s a continuaci9n "/<ondr"7os 7uy
so7"ra7"nt" lo "s"ncial d" la narraci9n d"l la7a.
1ras d" a4ir7ar un ="c=o co7Fn7"nt" conocido "l d" Bu" ;racias a su casi inacc"si'l" situaci9n
;"o;rD4ica "l 1i'"t s" 7ant"n?a d"sd" =ac?a si;los a<artado d"l r"sto d"l 7undo y c"rrado a toda in4lu"ncia
"/tranC"ra "l la7a r"4iri9 al coron"l Bu" "l VIII Dalai La7a al su'ir al ;o'i"rno d" su <a?s s" =a'?a <"rcatado
d" los <"li;ros Bu" s" c"rn?an so'r" la naci9n a causa d" la a7'ici9n d" las <rinci<al"s <ot"ncias asiDticas5
Rusia #=ina y Ja<9n 8"?an la ;ran 7"s"ta ti'"tana co7o un in7"nso G8ac?o d" <od"rG situado "n la &ona
"strat.;ica 7Ds i7<ortant" d"l #ontin"nt" <r"sto a s"r ll"nado <or "l in8asor Bu" lo;ras" adBuirir <ri7"ro la
codiciada <r"sa <rot";ida s9lo <or sus =asta "ntonc"s in4ranBu"a'l"s 7urallas d" 7onta@as.
El VIII Dalai La7a ;o'"rnant" int"li;"nt" y <ro;r"sista concluy9 con c"rt"ra 8isi9n Bu" <ara ;aranti&ar "n
lo 4uturo la ind"<"nd"ncia d"l 1i'"t s" <r"cisa'a t"r7inar cuanto ant"s con "l aisla7i"nto Bu" caract"ri&a'a a
la naci9n " iniciar toda clas" d" 8?nculos a7istosos con los <a?s"s "/tranC"ros incluy"ndo la 4or7ulaci9n d"
tratados di<lo7Dticos con las <rinci<al"s <ot"ncias con 7iras a n"utrali&ar sus a7'icion"s r"s<"cto d"l 1i'"t
7"diant" "l r"conoci7i"nto 7undial d" la autono7?a " ind"<"nd"ncia d" "sta naci9n.
La r"ali&aci9n d"l ant"rior <ro<9sito no r"sulta'a 4Dcil <u"s i'a "n contra d" la 7Ds arrai;ada tradici9n
ti'"tana5 la d" 7ant"n"r al <a?s al"Cado d" cualBui"r contacto con "l r"sto d"l 7undo.
$"nci"ndo la "nconada r"sist"ncia d" la 7ayor?a d" los int";rant"s d" la Asa7'l"a (acional "l VIII Dalai
La7a lo;r9 s" a<ro'as" un <roy"cto s";Fn "l cual si"t" la7as ti'"tanos s"r?an "n8iados a "studiar al
"/tranC"ro. Una 8"& Bu" "stos la7as r"tornas"n al 1i'"t Itras d" =a'"r r"unido la 7ayor in4or7aci9n <osi'l"
so'r" "l 7undo "/t"riorI d"'"r?an 4undar un c"ntro "s<"cial d" "ns"@an&a dond" s" <udi"s" tras7itir aBu"lla
in4or7aci9n a un nF7"ro r"lati8a7"nt" "l"8ado d" <"rsonas. Esta "ns"@an&a a'arcar?a d"sd" "l conoci7i"nto
d" al;unos idio7as "/tranC"ros =asta la =istoria costu7'r"s y r.;i7"n l";al d" d"t"r7inadas nacion"s> las
<"rsonas as? <r"<aradas s"r?an "n8iadas a di8"rsos <a?s"s con la 7isi9n d" "sta'l"c"r r"lacion"s
di<lo7Dticas co7"rcial"s y cultural"s cr"ando as? "l !"r8icio E/t"rior 1i'"tano.
Una 8"& s"l"ccionados si"t" la7as <ara "sta la'or .stos 7arc=aron <or distintos ru7'os. Dos d" "llos s"
"nca7inaron a #=ina y dos al Ja<9n> los tr"s r"stant"s tras una corta <"r7an"ncia "n la India dond" tra'aron
un <ri7"r " indir"cto contacto con la ci8ili&aci9n "uro<"a s" diri;i"ron a di4"r"nt"s <a?s"s d" "st" contin"nt"5
uno a In;lat"rra otro a Rusia
*
y "l Flti7o IBu" "ra nada 7"nos Bu" "l la7a ant" "l cual s" "ncontra'a "l
coron"lI a Al"7ania.
Durant" su <rolon;ada "stancia "n "l "/tranC"ro los la7as tu8i"ron o<ortunidad d" r"corr"r nu7"rosos
<a?s"s a<r"ndi"ndo su =istoria idio7a y costu7'r"s as? co7o d" cu7<lir "l <rinci<al <ro<9sito d" su 8iaC"5
o't"n"r "l 7ayor nF7"ro <osi'l" d" conoci7i"ntos r"s<"cto d" la 4or7a y los <roc"di7i"ntos Bu" s" "stilan
"ntr" las nacion"s <ara "l 7ant"ni7i"nto d" r"lacion"s di<lo7Dticas.
#oncluida su 7isi9n los la7as "7<r"ndi"ron "l ca7ino d" r";r"so al 1i'"t> al ll";ar a .st" 4undaron d"
in7"diato una "scu"la con o'C"to d" ca<acitar <"rsonal <ara las 4uncion"s di<lo7Dticas Bu" s";Fn "s<"ra'an
7uy <ronto =a'r?an d" iniciars".
El <roy"cto d" "sta'l"ci7i"nto d" r"lacion"s "/t"rior"s Bu" tan l"nta y <"nosa7"nt" i'a co'rando r"alidad
s" 8ino in"s<"rada7"nt" a ti"rra. Al <oco ti"7<o d" =a'"r co7"n&ado a 4uncionar la "scu"la 7"ncionada "l
VIII Dalai La7a al7a y sost.n d"l <roy"cto 7uri9 "n 7"dio d"l s"nti7i"nto d" sus sF'ditos.

*
Est" la7a in;r"s9 a la Uni8"rsidad d" L"nin;rado dond" <"r7an"ci9 c"rca d" tr"s a@os> r"<"ntina7"nt" a 4inal"s d" 1939 d"C9 d"
co7unicars" con los d"7Ds co7<on"nt"s d"l ;ru<o. Las ;"stion"s d" sus co7<a@"ros <ara inda;ar su <arad"ro no 4u"ron cont"stadas
nunca <or las autoridad"s so8i.ticas. !i to7a7os "n cu"nta Bu" "ra la .<oca d" la dictadura stalinista no <od"7os 7"nos Bu" ;uardar
s"rios t"7or"s <or la su"rt" d"l d"sa<ar"cido la7a.
La Asa7'l"a (acional ti'"tana s" a8oc9 d" in7"diato a r"sol8"r los 7Ds ur;"nt"s <ro'l"7as d"l <a?s.
%ri7"ra7"nt" no7'r9 un r";"nt" Bu" t"ndr?a a su car;o la dir"cci9n d"l ;o'i"rno> "n s";undo lu;ar to79 las
dis<osicion"s n"c"sarias <ara iniciar la 'FsBu"da d"l ni@o "n "l cual Id" acu"rdo con las cr""ncias
i7<"rant"s "n "l 1i'"tI d"'?a d" =a'"r r""ncarnado "l Dalai La7a> <or Flti7o <roc"di9 a "studiar la
con8"ni"ncia d" continuar con "l <roy"cto d" "sta'l"c"r r"lacion"s con <a?s"s "/tranC"ros.
La ;ran 7ayor?a d" los co7<on"nt"s d" la Asa7'l"a "ran d"cididos o<ositor"s d" aBu"l <roy"cto <u"s
consid"ra'an Bu" la 7"Cor <ol?tica "ra continuar 7ant"ni"ndo a la naci9n a<artada d"l r"sto d"l 7undo> sin
"7'ar;o no d"s"ando contrad"cir a'i"rta7"nt" la 8oluntad d"l r"ci.n 4all"cido ;o'"rnant" los la7as s"
a'stu8i"ron d" 4or7ular un 8"to d"4initi8o al <roy"cto cont"ntDndos" con trans4or7arlo radical7"nt" ya Bu"
acordaron su<"ditar "l inicio d" r"lacion"s "/t"rior"s no s9lo a la ca<acitaci9n d"l <"rsonal ti'"tano Bu"
t"ndr?a a su car;o "sas 4uncion"s sino ta7'i.n a la "/ist"ncia d" "/tranC"ros a tal ;rado conoc"dor"s d" la
7"ntalidad ti'"tana Bu" su <r"s"ncia d"ntro d"l <a?s no acarr"as" la 7"nor alt"raci9n d" las tradicional"s
4or7as d" 8ida d" sus =a'itant"s.
%ara ll"8ar al ca'o tan co7<licada 7isi9n Ila d" ca<acitar "/tranC"ros "n "l conoci7i"nto d" la 7"ntalidad y
costu7'r"s d" los ti'"tanosI s" autori&9 al la7a Bu" t"n?a a su car;o la "scu"la dond" s" "sta'an 4or7ando
los 4uturos di<lo7Dticos a diri;irs" al "/t"rior con "l <ro<9sito d" s"l"ccionar un <"Bu"@o ;ru<o d" "/tranC"ros
dis<u"stos a <"r7an"c"r 8arios a@os "n "l 1i'"t a<r"ndi"ndo todo lo r"lati8o a la idiosincrasia i7<"rant" "n
"st" <a?s.
2
Al <lan"ar la 4or7a d" ll"8ar a la <rDctica "l co7<licado <lan a<ro'ado <or la Asa7'l"a (acional "l la7a a
cuyo car;o s" "ncontra'a "l <roy"cto d" "sta'l"ci7i"nto d" r"lacion"s "/t"rior"s <r"st9 <articular at"nci9n a
las acti8idad"s Bu" 8"n?a r"ali&ando la s"cta Bon Iconsist"nt"s "n introducir s"cr"ta7"nt" "uro<"os a sus
7onast"riosI6 <u"s .stas "ran "n ci"rta 4or7a si7ilar"s a las <lan"adas <or los la7a?stas.
A tra8.s d" los "s<?as d"l ;o'i"rno ti'"tano "/ist"nt"s d"ntro d" "sta s"cta "l la7a <udo o't"n"r una
in4or7aci9n co7<l"ta r"s<"cto d" los "/tranC"ros Bu" s" "ncontra'an a;uardando "n "l Ja<9n la autori&aci9n
<ara su <ost"rior traslado al c"ntro d" Asia> d" "ntr" "stos Flti7os uno d" "llos atraCo su int"r.s <or tratars"
d" un indi8iduo con ant"c"d"nt"s d"ntro d"l s"r8icio di<lo7Dtico. En "sta 4or7a "l la7a incluy9 "l no7'r" d"
aBu"lla <"rsona IBu" o'8ia7"nt" no "ra otra sino "l coron"lI d"ntro d" la lista d" <osi'l"s candidatos Bu"
<"nsa'a in8itar <"rsonal7"nt" <ara Bu" s" trasladas"n a "studiar al 1i'"t.
A<ro8"c=ando las r"lacion"s y contactos "sta'l"cidos tanto <or .l co7o <or "l r"sto d" sus co7<a@"ros
durant" su ant"rior "stancia "n "l "/tranC"ro "l la7a s" diri;i9 <ri7"ro a la India
6
dond" s" "ntr"8ist9 con "l
Ma=at7a +and=i as? co7o con otros i7<ortant"s diri;"nt"s d"l 7o8i7i"nto d" ind"<"nd"ncia =indF
consi;ui"ndo un <ri7"r 8oluntario <ara "l <roy"cto 7oti8o d" su 8iaC"> d"s<u.s s" diri;i9 a #=ina dond"
o'tu8o nu"8as ad="sion"s5 dos int"l"ctual"s con 8aliosa "/<"ri"ncia "n "l s"r8icio di<lo7Dtico d" su <a?s.
Al arri'ar a Ja<9n si;ui"nt" "ta<a d" su r"corrido "l la7a 'usc9 d" in7"diato conoc"r al coron"l <ara
trans7itirl" su <ro<osici9n ocurri"ndo as? la "ntr"8ista Bu" aca'a7os d" narrar 'r"8"7"nt".
Mi"ntras "l la7a "/<on?a todo lo ant"rior "l coron"l no d"C9 d" o's"r8arlo at"nta7"nt" intuy"ndo Ico7o
ocurri9I Bu" su int"rlocutor concluir?a in8itDndolo a diri;irs" al 1i'"t.
#o7o "l la7a "ra la s";unda <"rsona Bu" "n 7"nos d" un a@o l" 4or7ula'a un o4r"ci7i"nto s"7"Cant" "l
coron"l no <udo 7"nos Bu" co7<arar los <roc"di7i"ntos utili&ados "n a7'os casos. A su 7"7oria 8ino "l
r"cu"rdo d" la "ntr"8ista con Hitl"r y d" la 4or7a "n Bu" la "/tra@a y <od"rosa 8oluntad d"l 0Q=r"r =a'?a
anonadado su <"rsonalidad. Muy di4"r"nt" "ra la 4or7a d" <roc"d"r d"l ti'"tano5 actuando con una 4ranBu"&a
casi incr"?'l" "l la7a =a'?a ido "nu7"rando uno a uno todos los ant"c"d"nt"s Bu" constitu?an la causa
7oti8adora d" aBu"lla "ntr"8ista sin Bu" a lo lar;o d" .sta s" <roduC"s" "n nin;Fn 7o7"nto "n "l Dni7o d"l
coron"l la i7<r"si9n d" "star si"ndo o'C"to d" una 4u"r&a su<"rior> <or "l contrario la si"7<r" a4a'l" actitud
d"l la7a <ar"c?a "sti7ular "n "l coron"l una 7ani4"staci9n sinc"ra y "s<ontDn"a d" sus <ro<ias con8iccion"s.
Una 8"& Bu" "l la7a =u'o concluido su "/<osici9n a@adi9 Bu" "n "l su<u"sto d" Bu" "l coron"l ac"<tas"
cola'orar "n aBu"lla "7<r"sa <odr?a tratar d" ayudarlo "n su 'FsBu"da d"l 8"rdad"ro conoci7i"nto =ist9rico
<u"sto Bu" .l ta7'i.n "ra una <"rsona <ro4unda7"nt" int"r"sada "n todo lo conc"rni"nt" al <asado.

2
D" acu"rdo con "st" <roy"cto "l ;o'i"rno ti'"tano s9lo autori&ar?a "l "sta'l"ci7i"nto d" r"lacion"s "/t"rior"s con aBu"llas nacion"s
Bu" ac"<tas"n d"si;nar co7o 6"7'aCador"s <r"cisa7"nt" a las <"rsonas Bu" =u'i"s"n <r"8ia7"nt" "studiado "n "l 1i'"t.
6
Aun cuando "n aBu"l "ntonc"s la India 4or7a'a <art" d"l I7<"rio #olonial BritDnico r"sulta'a "8id"nt" <ara cualBui"r 'u"n
o's"r8ador Bu" ya no <od?a "star 7uy distant" "l d?a "n Bu" "st" <a?s conBuistar?a su ind"<"nd"ncia ra&9n <or la cual "l la7a Cu&;9
con8"ni"nt" iniciar la la'or d" cr"ar 8?nculos dir"ctos "ntr" a7'os <a?s"s.
#onBuistado <or la 4ranca y a;rada'l" <"rsonalidad d"l la7a "l coron"l l" "/<lic9 cuDl "ra su situaci9n
<u"s si 'i"n "n lo <"rsonal "sta'a dis<u"sto a ac"<tar d" in7"diato su <ro<u"sta "n r"alidad no <od?a d"cidir
li'r"7"nt"> d" acu"rdo con las 9rd"n"s r"ci'idas d"'?a "s<"rar =asta Bu" los ocultos r"<r"s"ntant"s d"l Bon
l" co7unicas"n su d"cisi9n d" ad7isi9n o r"c=a&o y aun "n "st" Flti7o caso t"ndr?a Bu" r"ca'ar la n"c"saria
autori&aci9n d" su ;o'i"rno ant"s d" ac"<tar aBu"lla <ro<osici9n.
El la7a s" d"s<idi9 d"l coron"l no sin ant"s co7unicarl" Bu" a su r";r"so d" Euro<a a dond" s" diri;?a "n
'usca d" candidatos <ara su 7isi9n <asar?a nu"8a7"nt" <or "l Ja<9n a conoc"r su d"cisi9n 4inal.
A las <ocas s"7anas d" su "ntr"8ista con "l la7a "l coron"l "ncontr9 so'r" su l"c=o un so'r" lacrado> al
a'rirlo l"y9 una 'r"8" 4ras" "scrita "n al"7Dn <or 7"dio d" la cual s" l" co7unica'a la n";ati8a a su solicitud
d" s"r ad7itido "n un 7onast"rio Bon d"l 1i'"t. Esta noticia Bu" "n otras circunstancias =u'i"ra constituido
una consid"ra'l" contrari"dad <roduCo "n "l coron"l una ;ran al";r?a ya Bu" "n "sta 4or7a s" "li7ina'a un
<ri7"r "scollo <ara ac"<tar la <ro<u"sta d"l la7a.
M"diant" un 7"nsaC" "n cla8" "n8iado a tra8.s d" la "7'aCada al"7ana "n "l Ja<9n "l coron"l in4or79
dir"cta7"nt" a Hitl"r d" la n";ati8a d" los ad"<tos Bon a ad7itirlo as? co7o d" la <ro<u"sta d"l la7a
solicitando <"r7iso <ara ac"<tarla. D"s<u.s d" "sto "s<"r9 ansioso la cont"staci9n d"l 0Q=r"r con s"rios
t"7or"s d" r"ci'ir una n";ati8a co7o r"s<u"sta> co7"n&a'a a <"rcatars" d" Bu" tanto la r"li;i9n Bon co7o "l
na&is7o "nc"rra'an d"si;nios 7ist"riosos d" los Bu" nada 'u"no <od?a "s<"rars". #ontrariando sus t"7or"s
la r"s<u"sta d" Hitl"r Ir"ci'ida i;ual7"nt" "n cla8" a tra8.s d" la "7'aCadaI 4u" ac"<tando su traslado al
1i'"t.
As? <u"s "n cuanto "l la7a r"torn9 d" Euro<a aco7<a@ado ya d" al;unas <"rsonas "l coron"l s" uni9 a
aBu"l ;ru<o sin;ular y tras d" 7arc=ar <ri7"ro a #=ina y lu";o a la India Idond" l"s a;uarda'an los d"7Ds
int";rant"s d"l ;ru<oI "7<r"ndi9 "l ca7ino =acia "l <a?s d" las ni"8"s "t"rnas.
5 O%E"TE 4 OCC%'E"TE '%+LO3+"
Los a@os Bu" "l coron"l <"r7an"ci9 "n "l 1i'"t constituy"ron una a8"ntura 4ascinant" <l"na d" las 7Ds
8ariadas sor<r"sas. Durant" su "stancia "n aBu"lla d"sconocida r";i9n d"l c"ntro d" Asia 4u" d"s<l";Dndos"
ant" su aso7'rado "s<?ritu un 7undo 7ara8illoso con4i;urado <or tradicion"s 7il"narias y anc"stral"s
costu7'r"s d" intrincado si;ni4icado. Asi7is7o <udo <"rcatars" d" al;unas d" las contradiccion"s
caract"r?sticas d"l 1i'"t. El 4anatis7o su<"rsticioso " intransi;"nt" as? co7o la 7Ds a'soluta i;norancia Bu"
<u"da s"r i7a;inada <r"do7ina'an "ntr" una ;ran <art" d" la <o'laci9n incluy"ndo a un consid"ra'l"
nF7"ro d" r"<r"s"ntant"s d" la I;l"sia la7a?sta> <"ro "n i;ual 4or7a "n aBu"l a7'i"nt" 4lor"c?a <or doBui"r
"l 7Ds <uro asc"tis7o as? co7o las 7Ds "l"8adas 7ani4"stacion"s d" la sa'idur?a ya Bu" 7uc=os d" los
la7as no s9lo "ran "s<?ritus <ro4unda7"nt" r"li;iosos sino ta7'i.n 8"rdad"ros sa'ios "n "l 7Ds co7<l"to
s"ntido d" la <ala'ra.
Aun cuando la 7ayor <art" d" los la7as Bu" int";ra'an "l 7a;ist"rio d"l 7onast"rio6"scu"la dond" s"
aloCa'an "l coron"l y sus d"7Ds co7<a@"ros constitu?an "C"7<los ad7ira'l"s d" sa'idur?a d" "ntr" "llos s"
d"staca'a "l diri;"nt" d" aBu"l c"ntro d" "studios o s"a "l di;natario ti'"tano a Bui"n ="7os 8"nido
d"no7inando G"l la7aG.
La causa <rinci<al d" la sin;ularidad d"l la7a no <ro8"n?a d" su ad7ira'l" y d"s<i"rta int"li;"ncia ni ta7<oco
d" la 8ast"dad incr"?'l" d" sus conoci7i"ntos sino d" la s?nt"sis <"r4"cta d"l "s<?ritu d" Ori"nt" y Occid"nt"
"ncarnada "n lo 7Ds <ro4undo d" su s"r Bu" =ac?a d" .l una <"rsona dotada al 7is7o ti"7<o d" al;unas d"
las cualidad"s Bu" caract"ri&an a a7'os 7undos. As? <or "C"7<lo la t"nacidad indo7a'l" d" su carDct"r "ra
n"ta7"nt" ori"ntal 7i"ntras Bu" su insacia'l" curiosidad IBu" l" ll"8a'a a int"r"sars" <or los <ro'l"7as
social"s y <ol?ticos d"l 7undo "nt"roI <os"?a un s"llo ;"nuina7"nt" occid"ntal.
ABu"lla "/tra@a a7al;a7a d" caract"r?sticas ori"ntal"s y occid"ntal"s <roduc?a "n un <rinci<io la i7<r"si9n
d" "ncontrars" ant" una <"rsonalidad di8idida do7inada <or insal8a'l"s contradiccion"s. H"7os co7"ntado
ya c97o "n su <ri7"ra "ntr"8ista "l coron"l r"ci'i9 una i7<r"si9n d" "sta ?ndol"> sin "7'ar;o al <oco ti"7<o
d" tratar con "l la7a "l <rusiano s" con8"nci9 d" Bu" "sta contradicci9n "ra tan s9lo a<ar"nt" <u"s "n 8irtud
d" un in"/<lica'l" "Buili'rio int"rno "l la7a <os"?a una <"rsonalidad <"r4"cta7"nt" "sta'l" y con;ru"nt".
La actitud si"7<r" cordial y a7a'l" d"l la7a <ara con "l coron"l y sus d"7Ds co7<a@"ros d" a8"ntura l"
<"r7iti9 o't"n"r rD<ida7"nt" "l sinc"ro a4"cto y la "ntusiasta cola'oraci9n d" todos los co7<on"nt"s d" aBu"l
;ru<o int";rado ad"7Ds d"l <rusiano <or dos c=inos un =indF un Ca<on.s un in;l.s y un <olaco. En "sta
4or7a d"sd" un <rinci<io r"sult9 r"lati8a7"nt" 4Dcil dar co7i"n&o a la tar"a d" ir ca<acitando a aBu"llos
indi8iduos "n "l conoci7i"nto d" la co7<l"Ca r"alidad ti'"tana.
A <"sar d" la ="t"ro;"n"idad d"l ;ru<o 4or7ado <or r"<r"s"ntant"s d" 7uy distintas ra&as y nacionalidad"s
"/ist?an "ntr" "llos i7<ortant"s <untos d" contactos. En <ri7"r t.r7ino s" trata'a d" <"rsonas dotadas d"
una d"s<i"rta int"li;"ncia y d" un "s<?ritu a7<lio y li'r" d" <r"Cuicios do7inados <or "l a4Dn d" a7<liar
inint"rru7<ida7"nt" sus conoci7i"ntos. En s";undo lu;ar todos "llos <os"?an "/<"ri"ncia "n 7at"ria
di<lo7Dtica lo Bu" unido a las cualidad"s <ri7"ra7"nt" 7"ncionadas l"s ca<acita'a co7o candidatos
id9n"os <ara <r"star 8aliosos s"r8icios "n la r"ali&aci9n d"l <roy"cto t"ndi"nt" a ro7<"r "l tradicional
aisla7i"nto d"l <a?s d" los la7as.
Aun cuando "n 7uy 7od"sta 7"dida la la'or d" ac"rca7i"nto d"l 1i'"t al r"sto d"l 7undo dio co7i"n&o "n
cuanto "l coron"l y sus d"7Ds co7<a@"ros a<r"ndi"ron "l idio7a d"l <a?s. Hasta ant"s d" "s" 7o7"nto
Fnica7"nt" <od?an co7unicars" dir"cta7"nt" con los s"is la7as Bu" =a'?an "studiado "n "l "/tranC"ro> <"ro a
<artir d" "ntonc"s co7"n&aron a <od"r con8"rsar indistinta7"nt" con cualBui"r <"rsona.
Atra?dos <or la curiosidad y <or "l d"s"o d" conoc"r "/tranC"ros a los Bu" 7uc=os ti'"tanos consid"ra'an
s"r"s in4"rnal"s o 'i"n co7o in4"lic"s r"<r"s"ntant"s d" un 7undo su7ido "n la i;norancia y la d";radaci9n
7Ds a'solutas un nF7"ro cada 8"& 7Ds "l"8ado d" <"rsonas co7"n&9 a 8isitar al 7onast"rio6"scu"la dond"
s" "ncontra'an "l coron"l y sus a7i;os.
#on4or7" "l ti"7<o transcurr?a la cat";or?a d" los 8isitant"s 4u" asc"ndi"ndo al ;rado d" Bu" <ronto d"C9
d" s"r un ="c=o inusitado la 8isita d" la7as <"rt"n"ci"nt"s a la Asa7'l"a (acional or;anis7o
intransi;"nt"7"nt" cons"r8ador y <rinci<al sost"n"dor d"l crit"rio s";Fn "l cual lo 7"Cor <ara "l 1i'"t "ra
continuar aislado d"l r"sto d"l 7undo.
En 4or7a l"nta <"ro s";ura y a 'as" tan s9lo d" su int"li;"ncia y 'u"na 8oluntad aBu"l <"Bu"@o ;ru<o d"
d"sconocidos lo;r9 ca<tars" la con4ian&a y si7<at?a d" los ti'"tanos los cual"s co7"n&aron a <"rcatars" d"
los in7"nsos '"n"4icios Bu" <ara "l <a?s <odr?an d"ri8ars" d"l "sta'l"ci7i"nto d" r"lacion"s con "l "/t"rior.
0u" as? co7o "n aBu"l a<artado rinc9n d"l <lan"ta s" inici9 un diDlo;o "ntr" Ori"nt" y Occid"nt" Bu" <ro7"t?a
r"ndir 7a;n?4icos 4rutos.
Ad"7Ds d" las "ns"@an&as t"ndi"nt"s a lo;rar una co7<r"nsi9n cada 8"& 7ayor d"l <a?s d" las ni"8"s
"t"rnas y d" sus =a'itant"s "l coron"l r"ci'?a d"l la7a 8aliosos conoci 7i"ntos r"s<"cto d" la 7at"ria d" su
<articular int"r.s5 la Historia.
La inco7<r"nsi'l" 7ara@a d" acont"ci7i"ntos ocurridos "n "l <asado co7"n&9 <or 8"& <ri7"ra a
7ostrars" ant" la at"nta 7irada d"l ;"r7ano co7o una co="r"nt" =ilaci9n d" suc"sos Bu" s" "/<lican uno a
otro. (in;una d" las accion"s d"l =o7'r" "ra 4ortuita ni Bu"da'a 4u"ra d"l <roc"so d" d"sarrollo Bu" a'arca a
la =u7anidad "nt"ra> todo co7"n&a'a a "sclar"c"rs" y a ocu<ar su Custo lu;ar d"ntro d" aBu"lla ad7ira'l"
conc"<ci9n d" la Historia. A <"sar d"l int"nso "s4u"r&o Bu" r"<r"s"nta'a "l a@adir "st" a<r"ndi&aC" a los
"studios "4"ctuados con "l r"sto d"l ;ru<o "l coron"l r"ali&a'a ;ustoso "l sacri4icio "n 8irtud d"l cual 8"?a <or
4in satis4"c=o su 8i"Co an="lo d" o't"n"r un aut.ntico conoci7i"nto d"l <asado.
Int"7<"sti8a7"nt" "l la7a in4or79 a sus disc?<ulos Bu" s" da'a <or concluido "l <"r?odo d" a<r"ndi&aC" y
Bu" "n cuanto s" l"s "ntr";as" "l 7"nsaC" Bu" las autoridad"s ti'"tanas <roy"cta'an diri;ir a cada uno d" los
;o'i"rnos d" sus r"s<"cti8os <a?s"s Icont"ni"ndo una in8itaci9n <ara "l ini cio d" r"lacion"sI <odr?an
r"tornar d" in7"diato a sus lu;ar"s d" ori;"n.
La noticia d" la sF'ita int"rru<ci9n d" aBu"l 4ruct?4"ro <"r?odo d" "studios caus9 una ;ran "/tra@"&a a los
int";rant"s d"l ;ru<o <u"s s";Fn lo a4ir7ado =asta "ntonc"s <or "l la7a su "stancia "n "l 1i'"t a'arcar?a un
la<so d" si"t" a@os d" los Bu" s9lo =a'?an transcurrido cinco.
Los 7oti8os d" aBu"lla <r"ci<itaci9n I"/<lic9 "l la7aI o'"d"c?an a Bu" cada d?a "ra 7Ds <ro'a'l" "l <ronto
"stallido d" una con4la;raci9n 7undial ra&9n <or la cual r"sulta'a i7<r"scindi'l" Bu" "l 1i'"t lo;ras" "l
r"conoci7i"nto int"rnacional d" su so'"ran?a ant"s d" Bu" "st" con4licto s" <roduC"s" ya Bu" "n "l su<u"sto
d" Bu" s" iniciara una ;u"rra 7undial 7uy 'i"n <od?a dars" "l caso d" Bu" a<ro8"c=ando "l r"8u"lo ;"n"ral
al;Fn Estado <od"roso in8adi"s" y s" an"/ionas" toda la naci9n al";ando Bu" aBu"lla "/t"nsi9n ;"o;rD4ica
"ra si7<l"7"nt" Gti"rra d" nadi"G. La d"t"r7inaci9n d" tratar d" ac"l"rar "l inicio d" r"lacion"s "/t"rior"s 4u"
to7ada tras una <rolon;ada d"li'"raci9n d" la Asa7'l"a (acional durant" la cual "l la7a y los d"7Ds
7i"7'ros <artidarios d" "sta id"a 8"nci"ron <or "str"c=o 7ar;"n a los Bu" <u;na'an <or <"r<"tuar "l
aisla7i"nto d"l <a?s.
%ocos d?as d"s<u.s ll";aron al 7onast"rio los <li";os o4icial"s <or los Bu" "l ;o'i"rno ti'"tano s" diri;?a a
8arios Estados <ro<oni.ndol"s "l inicio d" r"lacion"s con la condici9n d" Bu" s" co7<ro7"ti"ran a d"si;nar
co7o "7'aCador"s <r"cisa7"nt" a aBu"llas <"rsonas Bu" <orta'an "sta o4"rta.
El tratar d" ll"8ar a 4"li& t.r7ino aBu"lla 7isi9n "ntra@a'a <ara todos los int";rant"s d"l ;ru<o s"rias
di4icultad"s. (o s9lo "l <roc"di7i"nto ado<tado <or las autoridad"s ti'"tanas i'a "n contra d" los usos y
costu7'r"s co7Fn7"nt" ac"<tados "n 7at"ria di<lo7Dtica sino Bu" ad"7Ds "l 7o7"nto "sco;ido <ara "llo
r"sulta'a "l 7"nos <ro<icio. El 7undo <ar"c?a "nca7inars" "n l?n"a r"cta =acia una s";unda ;u"rra 7undial
y lo Bu" <udi"ra ocurrirl" al 1i'"t "ra al;o Bu" t"n?a 7uy sin cuidado a la 7ayor <art" d" las nacion"s con
"/c"<ci9n d" aBu"llas Bu" d"sd" ti"7<o atrDs acaricia'an la id"a d" an"/ars" tan "strat.;ico t"rritorio.
%or lo Bu" r"s<"cta al coron"l la la'or Bu" s" l" "nco7"nda'a r"sulta'a incluso 7Ds di4?cil d" cu7<lir Bu"
"n "l r"sto d" los casos. La 7ani4i"sta si7<at?a d" Adol4o Hitl"r 7D/i7o diri;"nt" d"l Estado al"7Dn no
"sta'a diri;ida al 'udis7o la7a?sta sino =acia los r"stos d" aBu"llos Bu" "n un antiBu?si7o <asado
;o'"rnaron al 1i'"t =asta s"r d"s<la&ados <or los 'udistas los 7ist"riosos y casi d"sa<ar"cidos Bon
8"rdad"ra r"liBuia <r"=ist9rica cuyas "/tra@as "ns"@an&as d"s"a'a Hitl"r r"8i8ir "n <l"no cora&9n d" Euro<a.
$"nci"ndo sus <"si7istas <r"s"nti7i"ntos y dis<u"sto a r"ali&ar todo aBu"llo Bu" 4u"ra =u7ana7"nt" <osi'l"
tanto <ara ayudar al 1i'"t a ro7<"r su aisla7i"nto co7o <ara i7<"dir Bu" Al"7ania continuas" ad"lant" "n la
r"ali&aci9n d"l a'surdo <ro<9sito d" r"8i8ir "l Bon "l coron"l inici9 "l ca7ino d" r";r"so a su <atria.
%ara su 8iaC" d" r"torno "l coron"l utili&9 la 7is7a ruta s";uida al "ntrar "n "l 1i'"t5 atra8"sando los
Hi7alaya <"n"tr9 "n la India y d" a=? s" diri;i9 al Ja<9n d"sd" dond" in4or79 a Hitl"r d" su r";r"so y solicit9
instruccion"s.
Durant" los a@os "n Bu" "l coron"l <"r7an"ci9 "studiando "n "l 1i'"t la situaci9n i7<"rant" "n Euro<a
=a'?a 8"nido tornDndos" cada 8"& 7Ds so7'r?a.
Ani7ado <or la d"suni9n d" las <rinci<al"s <ot"ncias Hi tl"r dio co7i"n&o a una <ol?tica d" r"i8indicacion"s
"n 4a8or d" Al"7ania t"ndi"nt" a r"cu<"rar los t"rritorios <"rdidos durant" la %ri7"ra +u"rra Mundial y a
r"unir 'aCo un 7is7o ;o'i"rno a toda la <o'laci9n "uro<"a d" ori;"n al"7Dn.
%or 7"dio d" una astuta di<lo7acia "n la cual s" 7"&cla'an alt"rnati8a7"nt" <ro7"sas d" <a& y a7"na&as
d" ;u"rra "l caudillo al"7Dn consi;ui9 <ri7"ra7"nt" la an"/i9n d" Austria y <ost"rior7"nt" a r"sultas d"l
%acto d" Munic= arr"'atar a #="coslo8aBuia la r";i9n d" los !ud"t"s. !in "7'ar;o aBu"lla <ol?tica d"
an"/ion"s a 'as" d" si7<l"s 7anio'ras di<lo7Dticas <ar"c?a ll";ar a su 4in5 "n un ;"sto d" alti8a 8al"nt?a
%olonia s" n";a'a a c"d"r a las <r"t"nsion"s al"7anas d" d"s<oCarla d"l <u"rto d" Dant&i;. La ;u"rra "ntr"
a7'os "stados <ar"c?a in"8ita'l" a <"sar d" los d"s"s<"rados "s4u"r&os d" las nacion"s Bu" trata'an d"
7"diar <ara "8itar "l con4licto.
En cu7<li7i"nto d" las 9rd"n"s r"ci'idas "l coron"l a'andon9 Ja<9n y 7arc=9 d" r";r"so a Al"7ania
arri'ando a .sta a 4inal"s d"l 7"s d" a;osto d"l a@o d" 19-9. Dos altos o4icial"s d" la !.!. l" a;uarda'an "n
"l a"ro<u"rto <ara co7unicarl" Bu" a <"sar d" la ;ra8" situaci9n Bu" atra8"sa'a "l <a?s "l 0Q=r"r "n
<"rsona d"s"a'a "ntr"8istars" con .l al d?a si;ui"nt".
Al 8"stir nu"8a7"nt" "l uni4or7" d" coron"l d" las !.!. nu"stro a7i;o no <udo 7"nos Bu" <"rcatars" d" la
<ro4unda iron?a Bu" "ntra@a'a "l ="c=o d" t"n"r Bu" <ortar aBu"l uni4or7". En 8irtud d" sus nu"8os
conoci7i"ntos a=ora l" r"sulta'a 7uy 4Dcil co7<r"nd"r las causas 8"rdad"ras Bu" 7oti8a'an 7uc=os ="c=os
al <ar"c"r in"/<lica'l"s d"l 7o8i7i"nto na&i d"sd" "l oculto si7'olis7o d" la s8Dstica =asta la "/tra@a
4ascinaci9n Bu" "l 0Q=r"r sa'?a "C"rc"r so'r" las 7ultitud"s> todo co'ra'a una nu"8a di7"nsi9n y s" "nt"nd?a
con a'soluta claridad una 8"& Bu" s" conoc?an los G <ro<9sitos d" Hitl"r y los altos diri;"nt"s d"l na&is7o5 "l
r"naci7i"nto d"l Bon una antiBu?si7a doctrina cuyo <rinci<al o'C"ti8o "s "l lo;rar d"s<"rtar o'scuras 4u"r&as
Bu" lat"n "n lo 7Ds <ro4undo d" la conci"ncia d" los s"r"s =u7anos con 7iras a dotarlos d" t"n"'rosas
4acultad"s.
A r"sultas d" la "8oluci9n "n "s<iral Bu" caract"ri&a a la =u7anidad la "ta<a "n la Bu" "l "7<l"o d" "stas
4acultad"s <udo t"n"r ci"rta Custi4icaci9n 4u" su<"rada =ac" ya 8arias Edad"s =ist9ricas. 1ratar d" =ac"r Bu"
Hitl"r co7<r"ndi"s" la irr"8"rsi'ilidad d" "st" <roc"so "8oluti8o "ra la di4?cil 7isi9n d"l coron"l "n aBu"lla su
s";unda "ntr"8ista con "l caudillo na&i.
6 /%TLE #)E!T+ !) 7)E3O
%ara la d"scri<ci9n d" "st" s";undo "ncu"ntro "ntr" Hitl"r y "l coron"l conta7os con "l 7is7o in7"Cora'l"
t"sti7onio al cual r"curri7os al =a'lar d"l <ri7"ro o s"a la transcri<ci9n d" lo anotado "n su diario <or "l
<ro<io coron"l ac"rca d" "st" suc"so5
GAl cru&ar "l u7'ral a<ar"ci9 ant" 7? la 4i;ura d"l 0Q=r"r. Mant"n?a una <osici9n id.ntica a la ado<tada al co7i"n&o d"
nu"stra ant"rior "ntr"8ista5 s" "ncontra'a d" <i" 4r"nt" a una ;ran 7"sa a<ar"nt"7"nt" a'sorto "n la cont"7<laci9n d"
las anotacion"s cont"nidas "n un ;ru"so l";aCo d" <a<"l"s. #o7<r"nd? Bu" "n r"alidad "sta'a conc"ntrando al 7D/i7o
ci"rta clas" d" "n"r;?a d"sarrollada 7"diant" <rDcticas Bon. !i lo;ra'a Td"scar;ar7"T "sa "n"r;?a Ital co7o ocurri"ra "n
la ant"rior ocasi9nI nuli4icar?a <or co7<l"to 7i 8oluntad> con o'C"to d" i7<"dirlo I7i"ntras 7" ac"rca'a =asta .lI d"C.
7i 7"nt" "n T'lancoT.
G#on rD<ido 7o8i7i"nto Hitl"r al&9 "l rostro lan&Dndo7" d" ;ol<" Ia tra8.s d" su 7iradaI toda su acu7ulada
"n"r;?a s"nt? un 'rusco "str"7"ci7i"nto y <or un instant" cr"? Bu" sucu7'ir?a ant" la a8asalladora <ot"ncialidad d"
aBu"lla 4u"r&a incr"?'l"> sin "7'ar;o lo;r. 7ant"n"r la 7"nt" "n T'lancoT "n tal 4or7a Bu" la rD4a;a d" conc"ntrada
"n"r;?a 7" Tatra8"sas"T sin a4"ctar7".
GLa an;ustiosa <ru"'a dur9 8arios s";undos. En 4or7a <ar"cida a un rayo d" lu& Bu" al c=ocar con un cristal
trans<ar"nt" trata d" "ncontrar una <"Bu"@a arista d"ntro d"l 8idrio Bu" l" <"r7ita r"4l"Cars" o s"a TBu"dars"T "n "l
cristal as? aBu"lla <od"rosa "n"r;?a 'usca'a d"s"s<"rada7"nt" "n 7i int"rior cualBui"r TaristaT d" la cual a4"rrars".
GUna "/<r"si9n d" d"sconci"rto t"r7in9 <or in8adir "l s"7'lant" d"l 0Q=r"r. 1an 'rusca7"nt" co7o lo =a'?a ini ciado
int"rru7<i9 su "n8?o d" "n"r;?a. R"s<ir. ali8iado> "llo si;ni4ica'a Bu" lo;rar?a "/<r"sar li'r"7"nt" 7is <untos d" 8ista "n
aBu"lla "ntr"8ista.
G1ras d" int"rca7'iar saludos Hitl"r sonri9 un <oco 4or&ada7"nt" y "/<r"s95
GIBi"n 'i"n> 8"o Bu" d"s<u.s d" todo "sos tontos 'udistas =an <odido "ns"@arl" al;o. L" con4i"so Bu" cuando r"ci'? su
7"nsaC" solicitando autori&aci9n <ara ir a "studiar con los la7as d"l 1i'"t <"ns. <ri7"ro n";Drs"la. El 'udis7o "s una
doctrina <ara <u"'los con 7"ntalidad d" "scla8os Ftil tan s9lo <ara <r"<arar r"'a@os d" o8"Cas> <"ro lu";o ca7'i. d"
<ar"c"r al consid"rar Bu" 7uy <ronto la <osici9n d" Al"7ania nos <"r7itirD iniciar una 8"rdad"ra <ol?tica d" di7"nsion"s
7undial"s. ("c"sitar"7os di<lo7Dticos ca<ac"s d" ll"8ar a la <rDctica "l nu"8o ord"n d" cosas "n todos los rincon"s d" la
1i"rra. %"rsonas co7o ust"d 8"rsadas "n la 7"ntalidad asiDtica r"sultarDn d" ;ran utilidad <ara la cons"cuci9n d"
nu"stros 4in"s "n "s" contin"nt". %"ro "so s"rD "n "l 4uturo Ia@adi9 con ac"nto so7'r?oI cuando =aya7os ;anado "l
lu;ar Bu" nos corr"s<ond" 'aCo "l sol.
GD"s<u.s d" "sto "/cla79 con ;ran sol"7nidad5
GI!u<on;o Bu" cu7<li"ndo con la =onrosa tradici9n d" su 4a7ilia =a r";r"sado "n "sta =ora d" <"li;ro <ara ocu<ar
co7o soldado su lu;ar "n "l 4r"nt" d" 'atalla. !" incor<orarD ust"d a una d" nu"stras 7"Cor"s di8ision"s. In;r"sarD
ta7'i.n al ;ru<o 4or7ado <or todos aBu"llos Bu" =an "stado "n "l 1i'"t <ara iniciars" cuanto ant"s "n las <rDcticas Bon.
G#onsid"r. ll";ado "l 7o7"nto d" int"ntar cu7<lir la 7isi9n Bu" 7" "nco7"ndara "l la7a. En 4or7a sint.tica "/<us" al
0Q=r"r las di8"rsas causas <or las cual"s "l "7<"@o d" r"8i8ir "l Bon "sta'a cond"nado al 4racaso. (o s9lo "/ist?a un
i7<"di7"nto d" 4ondo5 "l or;anis7o "nt"ro d" la =u7anidad r"accionar?a "n contra d" s"7"Cant" <ro<9sito Bu" i7<lica'a
tratar d" r"anudar la "8oluci9n d"l ;.n"ro =u7ano a tra8.s d" s"nd"ros su<"rados 8arias Edad"s atrDs. E/ist?a ad"7Ds un
insu<"ra'l" o'stDculo d" carDct"r <rDctico5 los la7as d"l 1i'"t 7ant"n?an una "str"c=a 8i;ilancia d" los 7onast"rios Bon y
no "sta'an dis<u"stos a <"r7itir Bu" d"ntro d" los 7is7os s" ca<acitas" al nF7"ro d" al"7an"s n"c"sario <ara int";rar
un Tc"ntro 7a;n"tico7"ntalT r"Buisito i7<r"scindi'l" <ara dar co7i"n&o a un r"naci7i"nto d"l Bon. !i =asta "ntonc"s
=a'?an tol"rado "l Bu" s" "stu8i"s"n i7<arti"ndo "ns"@an&as "n "stos 7onast"rios a ciudadanos al"7an"s "ra tan s9lo
<orBu" "l nF7"ro d" los 7is7os s" "ncontra'a aFn 7uy l"Cos d"l 7?ni7u7 r"Bu"rido <ara la constituci9n d" dic=o c"ntro.
0inal7"nt" l" trans7it? "l 7"nsaC" o4icial d"l ;o'i"rno ti'"tano d"l cual "ra <orta8o& t"ndi"nt" al <ronto inicio d"
r"lacion"s di<lo7Dticas y cultural"s "ntr" a7'as nacion"s.
GEn contra d" lo Bu" "s<"ra'a durant" todo "l ti"7<o Bu" dur9 7i "/<osici9n Hitl"r no 7" int"rru7<i9 ni <ronunci9 <ala'ra
al;una> s" li7it9 a "scuc=ar 7i"ntras da'a 8u"ltas <or la =a'itaci9n r"corri.ndola a ;rand"s <asos con las 7anos "n la
"s<alda y "n actitud d" ;ran conc"ntraci9n.
G#uando conclu? d" =a'lar Hitl"r to79 asi"nto. Aun cuando =ac?a "8id"nt"s "s4u"r&os <or controlars" su rostro r"4l"Ca'a
una ira cr"ci"nt" as? co7o una 8oluntad 4.rr"a y so7'r?a> con 8o& d"sco7<u"sta a4ir795
GI!i ust"d cr"" Bu" "sos asBu"rosos 'udistas 8an a i7<"dir Bu" "l <u"'lo al"7Dn r"alic" su ;lorioso d"stino "stD
co7<l"ta7"nt" "Bui8ocado. !i"7<r" sos<"c=. Bu" s" o<ondr?an y Bu" tard" o t"7<rano t"ndr?a7os Bu" do'l";arlos <or
la 4u"r&a. D"ntro d" <ocos d?as iniciar"7os la 7arc=a so'r" %olonia> <or a=ora 'usca7os tan s9lo r"sta'l"c"r <ara nu"stra
naci9n la ad"cuada <ro<orci9n "ntr" su <o'laci9n y "l "s<acio 8ital Bu" .sta r"Bui"r"> <"ro "n un 4uturo <r9/i7o "n cuanto
nu"stros a7i;os d" In;lat"rra lo;r"n =ac"rl" 8"r Bu" constitui7os la 7"Cor ;arant?a <ara sus int"r"s"s iniciar"7os "l
a8anc" so'r" Rusia> no s9lo d"struir"7os d" ra?& la ;an;r"na co7unista sino Bu" contar"7os con 'as"s d"sd" las cual"s
"star"7os "n <osi'ilidad d" 'o7'ard"ar "l 1i'"t cuando nos 8"n;a "n ;ana. LEa 8"r"7os "ntonc"s si "sos sucios la7as
ti'"tanos <u"d"n continuar "st" c=antaC"J 1"ndrDn Bu" cont"7<lar un r"naci7i"nto d"l Bon co7o Ca7Ds so@aron. LLa
doctrina d" los <ri7"ros arios darD ori;"n al sur;i7i"nto d" la nu"8a ra&aJ
GHorrori&ado ant" la a<ocal?<tica con4la;raci9n Bu" aBu"l =o7'r" "sta'a a <unto d" iniciar trat. d" =ac"r un Flti7o
int"nto <ara con8"nc"rl" d" la i7<osi'ilidad d" sus <roy"ctos a los cual"s s" o<ondr?a n"c"saria7"nt" todo "l ;.n"ro
=u7ano> <"ro Hitl"r 7" int"rru7<i9 con d"s<"cti8o ad"7Dn.
GI L%ala'ras s9lo <ala'rasJ I"/cla79I. (o "/ist" so'r" la 1i"rra 4u"r&a al;una ca<a& d" 4rustrar nu"stros ;loriosos
d"si;nios. Analic" las institucion"s anti;uas d" Occid"nt" Bu" aFn su'sist"n5 la 4ranc7ason"r?a no "s ya 7Ds Bu" una
asociaci9n d" <s"udoint"l"ctual"s 'ur;u"s"s Ftil tan s9lo <ara o't"n"r "7<l"os 'urocrDticos y <"nsion"s d" 8iuda> las
di4"r"nt"s i;l"sias cristianas "stDn anBuilosadas y 7aniatadas <or int"r"s"s 7at"rial"s> "l <artido co7unista IFnica
instituci9n dinD7ica sur;ida "n Euro<a "n 7Ds d" ci"n a@osI ya ni siBui"ra <u"d" cu7<lir <or s? 7is7o la la'or d"
d"strucci9n <ara la Bu" 4u" cr"ado y "s instru7"nto d" un Estado =?'rido Bu" <"rsi;u" sus 4in"s d" si"7<r". !ola7"nt"
Al"7ania <os"" "n sus <r"ciosas r"s"r8as d" san;r" aria "l ;"r7"n ca<a& d" <roducir una r"no8aci9n sal8adora
7"diant" "l sur;i7i"nto d" una nu"8a ra&a y <ara "llo n"c"sita7os <ri7"ro r"8i8ir "l Bon Bu" 4u" la doctrina "n dond"
o'tu8i"ron su 4u"r&a <od"rosa nu"stros ant"<asados.
G#o7<r"nd? Bu" =a'?a 4racasado. Hitl"r "sta'a d"cidido a tratar d" ll"8ar ad"lant" Ia cualBui"r costoI sus a'surdos
<roy"ctos. Una s"nsaci9n d" a'ati7i"nto 7" in8adi9 al i7a;inar la s"ri" d" d"s;racias Bu" 7uy <ronto asolar?an al 7undo
"nt"ro.
GEl 0Q=r"r dio t.r7ino a la "ntr"8ista 4ul7inDndo7" con d"nu"stos y a7"na&as5
GIE "n cuanto a ust"d ya Bu" su co'ard?a "s 7Ds 4u"rt" Bu" "l r"s<"to a su uni4or7" y a la tradici9n d" sus ant"<a6
sados l" <artici<o Bu" su actitud s9lo <u"d" cali4icars" d" traici9n y "n las actual"s circunstancias "n Bu" la naci9n "stD
ya d" ="c=o "n ;u"rra "st" "s un d"lito Bu" d"'" casti;ars" con la 7u"rt"5 L!"rD ll"8ado ant" un cons"Co 7ilitar y 4usilado
<or alta traici9n 4r"nt" al "n"7i;oJ
G1ras <ronunciar aBu"llas <ala'ras s" <uso d" <i" y 7" 8ol8i9 la "s<alda d"s<r"ciati8a7"nt". En "s" 7is7o 7o7"nto
dos ;uardias lla7ados a tra8.s d" al;una s"@al <"n"traron a la =a'itaci9n y <roc"di"ron a arr"star7".
GMi"ntras 7is ca<tor"s 7" conduc?an =acia un inci"rto d"stino s"nt? cr"c"r "n 7i int"rior una a7ar;a s"nsaci9n d"
4rustraci9n. A <"sar d" Bu" "sta'a s";uro d" Bu" Hitl"r s" "Bui8oca'a al consid"rar Bu" la =u7anidad no r"accionar?a "n
contra d" la r";r"si9n "n su "8oluci9n Bu" <r"t"nd?a i7<on"rl" co7<r"nd?a 7uy 'i"n Bu" "sto si;ni4icar?a "l inicio d" una
4"ro& conti"nda Bu" ll"8ar?a la d"solaci9n a nu7"rosas nacion"s y <articular7"nt" a la <ro<ia Al"7aniaG.
U
8 EL #)"'O E" LL+#+!
N#uDl <udo s"r la causa Bu" ll"89 a Hitl"r a d"Car sin "4"cto sus a7"na&as d" Cu&;ar y 4usilar al coron"lO Dar
"/acta cont"staci9n a "sta <r";unta r"sulta i7<osi'l". !" trata d" una cu"sti9n a la Bu" tan s9lo Hitl"r "n
<"rsona <odr?a r"s<ond"r> <u"do sin "7'ar;o "/<on"r las =i<9t"sis 7Ds 8"ros?7il"s <ara "/<licar "st"
="c=o.
Dos d?as d"s<u.s d" la "ntr"8ista "ntr" "l coron"l y "l caudillo na&i "st" Flti7o c"l"'r9 una r"uni9n con los
<rinci<al"s ;"n"ral"s al"7an"s> "n "lla l"s in4or79 ac"rca d" su d"cisi9n irr"8oca'l" d" in8adir %olonia as?
co7o d" la 4"c=a y lu;ar "n Bu" dar?a co7i"n&o dic=a in8asi9n. Aun cuando "n aBu"l "ntonc"s las r"lacion"s
"ntr" "l 0Q=r"r y la alta o4icialidad d"l "C.rcito dista'an 7uc=o d" s"r cordial"s no ll";a'an toda8?a al 4ranco
distancia7i"nto Bu" so'r"8"ndr?a <ost"rior7"nt"> ra&9n <or la cual r"sulta l9;ico su<on"r Bu" "l dictador na&i
d"'i9 consid"rar <oco o<ortuno <r"s"ntars" a la r"uni9n "n Bu" d"'?a co7unicar a su "stado 7ayor "l
c"rcano inicio d" la ;u"rra ll"8ando a cu"stas la 7u"rt" d" un o4icial <rusiano Bu" si 'i"n "s ci"rto no
ocu<a'a "n "sos 7o7"ntos un <u"sto i7<ortant" "n "l "C.rcito acti8o <orta'a "n ca7'io un a<"llido cuya
sola <ronunciaci9n "8oca'a d" in7"diato las 7Ds ;loriosas <D;inas d" la =istoria 7ilitar d" la naci9n.
%or otra <art" la int"r8"nci9n d" Karl ant" Hitl"r a'o;ando <or su a7i;o <udo s"r "l 4actor d"cisi8o Bu"
contri'uyo a sal8ar la 8ida d"l coron"l. #o7o ya =" 7"ncionado la in4lu"ncia d" Karl d"ntro d" los c?rculos d"l
<artido "n "l <od"r s" =a'?a 8"nido incr"7"ntando d"sd" ti"7<o atrDs y <ara "sas 4"c=as "l int"li;"nt"
co7"rciant" dis4ruta'a d" la a'i"rta si7<at?a d" los 7Ds altos C"rarcas na&is lo Bu" l" <"r7it?a continuar
o't"ni"ndo 7a;n?4icas utilidad"s "n sus 7Flti<l"s n";ocios <art" d" las cual"s in8"rt?a <r"8isora7"nt" 4u"ra
d" las 4ront"ras d"l R"ic=.
En "sta 4or7a 'i"n 4u"ra co7o r"sultado d" las ant"rior"s causas o d" al;una otra Bu" d"scono&ca7os "l
="c=o "s Bu" Hitl"r no ll";9 nunca a dictar la s"nt"ncia d" 7u"rt" d"l coron"l cont"ntDndos" con 7ant"n"rlo
ind"4inida7"nt" r"cluido "n <risi9n.
Al a7an"c"r d"l d?a lo. d" s"<ti"7'r" d" 19-9 los "C.rcitos al"7an"s iniciaron la in8asi9n d" %olonia
<ro8ocando con "llo "l "stallido d" la !";unda +u"rra Mundial. La <rinci<al caract"r?stica d" "sta conti"nda
"n su <ri7"ra 4as" 4u" la sor<r"nd"nt" c"l"ridad con Bu" los na&is triun4a'an "n cuanta acci9n "7<r"nd?an.
Marc=ando d" 8ictoria "n 8ictoria las =u"st"s d" Hitl"r arrollaron la ="roica r"sist"ncia <olaca conBuistaron
con 8"rti;inosa ra<id"& Dina7arca (oru";a Holanda y B.l;ica d"rrotaron al "C.rcito 4ranc.s y 8a<ul"aron al
in;l.s Bu" a duras <"nas alcan&9 a "sca<ar "n DunBu"rBu". D"s<u.s d" "sto y tras la <r"8ia ocu<aci9n d"
+r"cia y Eu;osla8ia las 4alan;"s ;"r7anas co7"n&aron a conc"ntrars" "n las 4ront"ras rusas a<r"stDndos"
<ara "l asalto.
En 7"dio d" aBu"l =ala;ador <anora7a d" triun4os inint"rru7<idos su'sist?a tan s9lo un o'stDculo al ca'al
d"s"n8ol8i7i"nto d" los <lan"s al"7an"s5 'o7'ard"ada y 7altr"c=a In;lat"rra <"rsist?a "n s";uir
co7'ati"ndo i7<idi"ndo con "llo la total conc"ntraci9n d" "s4u"r&os Bu" r"Bu"r?a la <r9/i7a a<"rtura d"l
4r"nt" ruso.
NPui.n"s "ran los 7ist"riosos Ga7i;osG d" In;lat"rra a los Bu" aludi"ra Hitl"r "n su "ntr"8ista con "l coron"lO
N%or Bu. s" 7ostr9 tan con4iado "n lo;rar I7"rc"d a la 7"diaci9n d" "stas <"rsonasI la anu"ncia 'ritDnica
a la r"ali&aci9n d" sus <lan"sO La r"s<u"sta a "stas <r";untas s" "ncu"ntra "n un ="c=o <oco conocido d" la
=istoria cont"7<orDn"a5 durant" "l <"r?odo co7<r"ndido "ntr" a7'as ;u"rras 7undial"s no s9lo 4u"ron
ad7itidos 8arios al"7an"s "n los 7onast"rios Bon d"l 1i'"t> ta7'i.n alcan&aron id.ntico <ro<9sito tr"s
U
Hasta aBu? la trascri<ci9n d" los a<unt"s d"l diario d"l coron"l traducidos <or .l 7is7o d"l al"7Dn al "s<a@ol.
ciudadanos d" nacionalidad in;l"sa los cual"s al r"tornar a su <a?s constituy"ron una soci"dad s"cr"ta 4ilial
d" la or;ani&ada "n Al"7ania <or los na&is. Uno d" los o'C"ti8os 4unda7"ntal"s d" "sta soci"dad 4u" d"sd"
un <rinci<io "str"c=ar al 7D/i7o <osi'l" los 8?nculos "ntr" a7'as nacion"s con o'C"to d" i7<"dir Bu"
<artici<as"n "n 'andos distintos "n la ;u"rra Bu" s" a8"cina'a.
El 4racaso d" sus corr"li;ionarios in;l"s"s <ara a<artar a In;lat"rra d" la ;u"rra constituy9 "l <ri7"r
i7<ortant" r"8.s d" los na&is. D"s"s<"rado <or las n";ati8as d"l ;o'i"rno 'ritDnico a sus r"it"radas
<ro<osicion"s d" <a& Hitl"r to79 la d"t"r7inaci9n Bu" a la lar;a =a'r?a d" r"sultarl" 4atal5 d"Cando a sus
"s<aldas a un '"li;"rant" toda8?a "n <i" d" luc=a ord"n9 a sus "C.rcitos iniciar la 7arc=a so'r" Rusia
"7<r"sa colosal cuyo o'C"ti8o 4unda7"ntal "ra la conBuista d" 'as"s su4ici"nt"7"nt" c"rcanas al 1i'"t <ara
<od"r 'o7'ard"ar "st" <a?s " incluso in8adirlo con tro<as a"rotrans<ortadas =asta lo;rar aniBuilar la
o<osici9n d" los la7as ti'"tanos a la ca<acitaci9n Id"ntro d" los 7onast"rios BonI d"l su4ici"nt" nF7"ro d"
al"7an"s Bu" s" r"Bu"r?a <ara tratar d" lo;rar "l r"naci7i"nto d" la doctrina Bon.
#onsci"nt" d"l <"li;ro Bu" si;ni4ica'a "7<r"nd"r tan ri"s;osa luc=a sin su<ri7ir ant"s toda <osi'ilidad d"
un s";undo 4r"nt" Rudol4 H"ss "l 7Ds a8"ntaCado ad"<to d"l Bon "n Euro<a d"s<u.s d" Hitl"r int"nt9 un
Flti7o y d"s"s<"rado "s4u"r&o <or alcan&ar la n"utralidad d" In;lat"rra ant"s d"l a8anc" al"7Dn so'r" Rusia.
Al i;ual Bu" los int"ntos ll"8ados al ca'o con id.ntico 4in <or sus con;.n"r"s in;l"s"s "l suyo ta7'i.n "sta'a
d"stinado al 4racaso5 In;lat"rra continu9 "n ;u"rra contra Al"7ania.
%ara todas aBu"llas <"rsonas Bu" anali&an la Historia ;uiDndos" Fnica7"nt" <or las a<ari"ncias
su<"r4icial"s la !";unda +u"rra Mundial <r"s"nta una s"ri" d" acont"ci7i"ntos a<ar"nt"7"nt"
incon;ru"nt"s5
N#97o 4u" <osi'l" Is" <r";untanI Bu" los Estados Unidos d" (ort"a7.rica 7D/i7o d"4"nsor y "/<on"nt"
d"l sist"7a ca<italista d" <roducci9n acudi"s" <r"suroso a <ro<orcionar toda clas" d" ayuda a la Uni9n
!o8i.tica l?d"r "n aBu"l "ntonc"s d"l 7o8i7i"nto co7unista y cuyos <ro<9sitos a'i"rta7"nt" d"clarados "ran
<r"cisa7"nt" lo;rar la d"strucci9n d"l sist"7a "con97ico ca<italistaO
D"sd" lu";o Bu" la ant"rior cu"sti9n Ias? co7o 7uc=as otras r"lati8as a "sta ;u"rraI no <odrD nunca s"r
co7<r"ndida si s" anali&a con "l crit"rio d" consid"rar los actos =u7anos co7o un si7<l" <roducto d"
4actor"s "con97icos. E/ist"n 7oti8os d" ?ndol" su<"rior Bu" condicionan d"t"r7inant"7"nt" la conducta d"
los =o7'r"s y "l 7Ds i7<ortant" d" .stos "s la 4u"r&a "8oluti8a =acia <lanos su<"rior"s Bu" ;u?a a toda la
=u7anidad.
El int"nto na&i d" r"8i8ir "l Bon y con "llo r"trotra"r la 7"ncionada "8oluci9n 8arios 7il"s d" a@os <ara
"ncau&arla <or un ca7ino d"li'"rada7"nt" a'andonado d"sd" .<ocas <r"=ist9ricas constituy9 la 7Ds ;ra8"
a7"na&a d" los Flti7os ti"7<os a la continuaci9n d"l l"nto y <"noso I<"ro 4ir7" y constant"I <roc"so d"
d"sarrollo d"l ;.n"ro =u7ano. En 4or7a inconsci"nt" <"ro "4ica& la =u7anidad "nt"ra r"accion9 "n contra d"l
r"troc"so Bu" s" l" <r"t"nd?a i7<on"r> los =o7'r"s s" ol8idaron <or un ti"7<o d" las distintas 'arr"ras y d"
las di4"r"nt"s "tiBu"tas con las Bu" co7Fn7"nt" s" di8id"n y clasi4ican Iid"ol9;icas racial"s "con97icas
social"sI y aun cuando "n r"alidad d"sconoc?an las <ro4undas causas Bu" l"s ll"8a'an a "llo s" uni"ron "n
un 4r"nt" d" "/t"nsi9n 7undial co7o no s" r"cu"rda "n la Historia con "l <ro<9sito co7Fn d" liBuidar al
na&is7o.
Al <rinci<io casi i7<"rc"<ti'l"7"nt" <"ro d"s<u.s "n 4or7a cada 8"& 7Ds "8id"nt" la uni4icaci9n d" la
7ayor <art" d" la =u7anidad Icon 7iras a la o't"nci9n d" un 7is7o 4inI co7"n&9 a dar sus 4rutos> "l
a8anc" d" los =asta "ntonc"s in8"nci'l"s "C.rcitos al"7an"s 4u" d"t"nido a las <u"rtas 7is7as d" MoscF y a
<artir d" "ntonc"s no o'stant" Bu" la luc=a "n "st" 4r"nt" su4ri9 toda8?a 8arios alti'aCos ant"s d"l cola<so na&i
"n !talin;rado 4u" ya un ="c=o consu7ado Bu" Hitl"r no lo;rar?a 8"r r"ali&ado "l <rinci<al <ro<9sito Bu" l"
;uiara a iniciar la ;u"rra. Los 7onast"rios la7a?stas d"l 1i'"t Ca7Ds "stu8i"ron al alcanc" d" las 'o7'as d" la
Lu4tRa44".
En Cunio d" 19** los aliados d"s"7'arca'an "n (or7and?a " inicia'an la r"conBuista d" Euro<a. El 4inal d"
la conti"nda co7"n&a'a a 8islu7'rars".
Mi"ntras "l coron"l s" 8"?a o'li;ado a cont"7<lar d"sd" <risi9n con i7<ot"nt" trist"&a "l d"sarrollo d" los
'.licos acont"ci7i"ntos NBu. acont"c?a a su a7i;o Karl "l sa;a& n";ociant"O
En la s";unda 7itad d" 19** "l incont"ni'l" a8anc" d" los rusos "n "l Est" y d" los an;loa7"ricanos "n "l
O"st" con8"r;?a a7"na&adora7"nt" so'r" las 4ront"ras d"l R"ic=> <ara "stas 4"c=as los constant"s ataBu"s
a.r"os =a'?an ya con8"rtido "n 7onton"s d" ruinas las 4D'ricas d" Karl <or lo Bu" r"sulta'a l9;ico su<on"r
Bu" ;uiado <or "l ";o?s7o <ra;7Dtico Bu" al <ar"c"r l" caract"ri&a'a "st" <"rsonaC" a'andonar?a Al"7ania
y s" diri;ir?a a !ui&a "n dond" ad"7Ds d" su "s<osa l" a;uarda'a una consid"ra'l" 4ortuna 7ant"nida a
'u"n r"caudo "n las n"utral"s arcas 'ancarias d" la naci9n ="l8.tica. En contra d" todo lo Bu" d" .l <udi"ra
"s<"rars" Karl r"nunci9 r"<"ntina " in"/<lica'l"7"nt" a los <ri8il";ios d"ri8ados d" su "n8idia'l" <osici9n "
in;r"s9 al "C.rcito co7o si7<l" co7'ati"nt". !us <"culiar"s caract"r?sticas l" ll"8ar?an a <artici<ar "n 4or7a
d"stacada "n uno d" los suc"sos 7Ds incr"?'l"s d" la !";unda +u"rra Mundial conocido 'aCo "l no7'r" d"
GO<"raci9n +r"i4G.
Al co7<r"nd"r Hitl"r Bu" la ;u"rra "sta'a irr"7isi'l"7"nt" <"rdida si no lo;ra'a <rolon;arla "l ti"7<o
su4ici"nt" <ara Bu" "ntras"n "n acci9n al;unas d" las nu"8as ar7as <roy"ctadas <or sus ci"nt?4icos d"cidi9
int"ntar una Flti7a Cu;ada t"ndi"nt" a r"tardar al 7D/i7o <osi'l" "l a8anc" d" los aliados5 s" trata'a d" un
d"s"s<"rado ataBu" "n contra d" los "C.rcitos an;lonort"a7"ricanos "n "l cual s" utili&ar?an las Flti7as
r"s"r8as =u7anas y d" "Bui<o. En caso d" t"n"r ./ito r"sultar?a <osi'l" a<ro8"c=ar "l ti"7<o Bu" ll"8ar?a a
"stos "C.rcitos r"or;ani&ars" <ara trasladar "l ;ru"so d" las tro<as al"7anas a luc=ar contra "l a8anc" ruso.
Al "la'orars" los <lan"s d" la contrao4"nsi8a s" incluy9 "n "llos un auda& <roy"cto5 in4iltrar un ;ru<o d"
al"7an"s dis4ra&ados con uni4or7"s a7"ricanos "ntr" las l?n"as aliadas y cr"ar "n .stas tal ;rado d"
d"sord"n y con4usi9n Bu" "l ataBu" al"7Dn no "ncontras" una "4ica& o<osici9n. El "ncar;ado d" "C"cutar tan
di4?cil 7isi9n 4u" Otto !Sor&"ny "l in;"nioso austr?aco Bu" r"ali&ara la =a&a@a d" r"scatar a Mussolini
d"sc"ndi"ndo "n <lan"ador so'r" la in"/<u;na'l" 4ortal"&a "n las 7onta@as italianas "n dond" s" 7ant"n?a
<rision"ro al Duc".
!Sor&"ny y Karl "ran anti;uos conocidos> as? <u"s "n cuanto "l <ri7"ro s" dio a la tar"a d" s"l"ccionar
8oluntarios <ara la GO<"raci9n +r"i4G <"ns9 ac"rtada7"nt" Bu" "ncontrar?a "n "l s";undo un cola'orador d"
in"sti7a'l" 8al?a <u"s a <"sar d" Bu" Karl no <os"?a cualidad"s r"l"8ant"s co7o ;u"rr"ro do7ina'a "n
ca7'io "l in;l.s> ad"7Ds a r"sultas d" sus ant"rior"s r"lacion"s d" n";ocios conoc?a 7uy 'i"n la 7"ntalidad
an;losaCona. %or otra <art" !Sor&"ny "sta'a al tanto d" la 4rustrada 8ocaci9n t"atral Bu" yac?a "n "l al7a d"
Karl y su<uso Bu" .st" 8"r?a con su7o a;rado la ocasi9n d" <artici<ar "n un <lan tan trucul"nta7"nt" t"atral
co7o "ra aBu"lla o<"raci9n a su car;o.
La 4r?a noc=" d"l 12 d" dici"7'r" d" 19** dos 7il al"7an"s <ortando uni4or7"s y docu7"ntaci9n d"
o4icial"s nort"a7"ricanos co7"n&aron a in4iltrars" "ntr" las 4ilas aliadas. En la con4usi9n ;"n"rada <or la
in"s<"rada contrao4"nsi8a al"7ana Iiniciada unas =oras 7Ds tard"I su <r"s"ncia <as9 d"sa<"rci'ida.
!ituados "n los cruc"s 7Ds "strat.;icos d" las carr"t"ras s" d"dicaron <rinci<al7"nt" a d"s8iar las colu7nas
d" tro<as y 4u"r&as 'lindadas Bu" acud?an <r"surosas al 4r"nt" d" 'atalla "n8iDndolas a lu;ar"s a dond" "ran
d"l todo inFtil"s 7"diant" "l s"ncillo ardid d" ca7'iar las indicacion"s d" los ca7inos y dar 4alsas 9rd"n"s a
los o4icial"s Bu" "nca'"&a'an las colu7nas.
Mo8i.ndos" a sus anc=as "n su nu"8o <a<"l d" o4icial d"l 1?o !a7 Karl dio ri"nda su"lta a sus 4acultad"s
=istri9nicas5 a 'ordo d" un C""< a7"ricano s" traslad9 sin c"sar d" un lu;ar a otro trans7iti"ndo 9rd"n"s
4alsas Bu" i'an d"sd" la 8oladura d" un <u"nt" d" ;ran utilidad <ara la 7o8ili &aci9n d" las 7is7as tro<as
a7"ricanas Bu" <roc"d?an a su d"7olici9n =asta la construcci9n d" trinc="ras su<u"sta7"nt" n"c"sarias
<ara d"t"n"r "l a8anc" d" las 4u"r&as 'lindadas al"7anas las cual"s s" 7o8?an "n aBu"llos 7o7"ntos
<r"cisa7"nt" <or otros ru7'os.
El d"s'araCust" cr"ado "n las l?n"as a7"ricanas <or "l <"Bu"@o ;ru<o al 7ando d" !Sor&"ny as? co7o
ta7'i.n "l ="c=o d" Bu" durant" 8arios d?as "l 7al ti"7<o <r"8al"ci"nt" i7<idi9 a la a8iaci9n aliada actuar con
"4icacia <"r7iti9 a la contrao4"nsi8a al"7ana d"sarrollars" "/itosa7"nt" "n su 4as" inicial.
En 7"dio d" una ;ran d"sor;ani&aci9n los "C.rcitos aliados r"troc"d?an a<r"surada7"nt". %or un instant"
"l 7undo contu8o "l ali"nto t"7"roso d" 8ol8"r a cont"7<lar una nu"8a rac=a d" arrolladoras 8ictorias na&is>
sin "7'ar;o <ronto r"sult9 "8id"nt" Bu" aBu"lla contrao4"nsi8a no "ra sino <roducto d" la d"s"s<"raci9n
<ro<ia d" la a;on?a. Al"7ania "sta'a "/=austa y no conta'a con 4u"r&as su4ici"nt"s <ara sost"n"r
ind"4inida7"nt" tan tr"7"ndo "s4u"r&o. La a<lastant" su<"rioridad nu7.rica y d" "Bui<o d" los aliados "ra ya
incontrasta'l" y su <od"r?o a.r"o ="c=o 8al"r una 8"& t"r7inados los d?as d" 7al ti"7<o l"s <"r7iti9 in4li;ir
4u"rt"s <.rdidas a los "C.rcitos al"7an"s Bu" a8an&a'an <rDctica7"nt" sin <rot"cci9n a.r"a. %ara col7o d"
d"sdic=as las r"s"r8as d" ;asolina d" los ;"r7anos s" a;otaron o'li;Dndolos a d"Car a'andonado "n "l
4r"nt" una ;ran <art" d" su "Bui<o 7otori&ado. El a8anc" al"7Dn s" <arali&9 y una 8"& lo;rada la
r"or;ani&aci9n d" sus 4ilas los "C.rcitos aliados r"iniciaron su int"rru7<ida 7arc=a so'r" Al"7ania.
Aun cuando los nort"a7"ricanos al <"rcatars" d" la "/ist"ncia d" al"7an"s in4iltrados "n sus l?n"as
co7"n&aron d" in7"diato a tratar d" locali&arlos y ca<turarlos Karl <rosi;ui9 r"ali&ando su <"li;rosa la'or d"
s"7'rar la d"sor;ani&aci9n d"ntro d"l "C.rcito a7"ricano5 "n uni9n d" unos cuantos al"7an"s 8"stidos con
uni4or7"s d" 7i"7'ros d" la %olic?a Militar A7"ricana IM.%.I s" d"dic9 a r"corr"r distintos s"ctor"s d"l
4r"nt" con la su<u"sta 7isi9n d" d"scu'rir al"7an"s dis4ra&ados <ara lo cual "4"ctua'a ri;urosas
ins<"ccion"s y "nco7"nda'a "l cu7<li7i"nto d" co7<licadas 7"didas d" s";uridad Bu" tan s9lo s"r8?an
<ara di4icultar "nor7"7"nt" la n"c"saria 7o8ilidad Bu" s" r"Bui"r" "n tro<as "7<"@adas "n co7'at".
#uando r"sult9 "8id"nt" "l 4racaso d" la contrao4"nsi8a con la Bu" Al"7ania s" Cu;a'a su Flti7a carta Karl
<ar"ci9 r"co'rar r"<"ntina7"nt" su acostu7'rada <"rsonalidad r"alista y <ra;7Dtica. 1ras d" "sca'ullirs" <or
"ntr" las 4ilas d"l "C.rcito a7"ricano y r";r"sar ind"7n" a t"rritorio al"7Dn d"cidi9 no r"incor<orars" al
"C.rcito. $"stido d" ci8il y "n "l 7ayor d" los s"cr"tos lo;r9 introducirs" "n !ui&a dond" l" a;uarda'a su
<r"ocu<ada "s<osa. Los 'anBu"ros d" "sta naci9n r"ci'i"ron con al";r?a la ll";ada d" tan <r"sti ;iado
n";ociant" al"7Dn.
Al iniciars" "l 7"s d" a'ril d" 19*2 "l coron"l Itoda8?a "n <risi9nI s" "nt"ra'a d" Bu" "l "C.rcito ruso
"sta'a <or ll";ar a las <u"rtas 7is7as d" la cDrc"l dond" s" "ncontra'a.
Un 4ortuito acont"ci7i"nto i7<"dir?a Bu" "l coron"l cay"s" "n 7anos d" los rusos5 "n un 'o7'ard"o
"4"ctuado <or la a8iaci9n roCa so'r" la &ona dond" "sta'a u'icada la <risi9n .sta 4u" tocada <or 8arias
'o7'as Bu"dando <arcial7"nt" d"struida y 7u"rtos 7uc=os d" sus ocu<ant"s. En la con4usi9n 7oti8ada <or
"l 'o7'ard"o un ;ru<o d" <r"sos lo;r9 "sca<ar> "ntr" "llos s" "ncontra'a "l coron"l.
Int";rado a la ;ran 7asa d" r"4u;iados Bu" =u?a t"7"rosa ant" "l a8anc" d" los rusos "l <rusiano d"a7'ul9
sin ru7'o 4iCo <or 8arias <art"s d" su d"rruida naci9n. Al ll";ar a la ciudad d" Ha7'ur;o s" "nt"r9 d" la
r"ndici9n incondicional d" los r"stos d"l 7altr"c=o "C.rcito ;"r7ano5 Al"7ania =a'?a <"rdido la ;u"rra.
9 E%"%C%+"'O EL C+#%"O
El int"nto na&i d" torc"r "l ru7'o d" la "8oluci9n d" la =u7anidad 4racas9 d"Cando tras d" s? un saldo
<a8oroso5 un 7undo cu'i"rto d" ruinas y d"solaci9n 8arios 7illon"s d" 7u"rtos y un inconta'l" nF7"ro d"
s"r"s cru"l7"nt" a4"ctados "n 7uy di8"rsas 4or7as <or "l 4"ro& con4licto.
%"rdido "ntr" la aturdida 7ultitud d" al"7an"s Bu" =aci"ndo a un lado las lD;ri7as co7"n&aron
nu"8a7"nt" a tra'aCar "l coron"l Iuna d" las <ocas <"rsonas <l"na7"nt" consci"nt"s d" las causas
alcanc"s y 8"rdad"ro si;ni4icado d" la conti"nda r"ci.n t"r7inadaI s" d"dic9 a cola'orar "n la tar"a d"
r"construcci9n d" su <atria d"s"7<"@ando toda clas" d" 4a"nas incluy"ndo al;unas Bu" <odr?an <ar"c"r
d"7asiado 7od"stas dados su tal"nto y conoci7i"ntos. 0u" aBu"l un <"r?odo d" <ri8acion"s y trist"&as5 s"
"nt"r9 d" la 7u"rt" d" su Fnica ="r7ana as? co7o d" inconta'l"s d"s;racias ocurridas a <ari"nt"s y a7i;os>
las "/t"nsas <ro<i"dad"s d" su 4a7ilia u'icadas "n la %rusia Ori"ntal Bu"daron 4u"ra d" las nu"8as 4ront"ras
4iCadas <ara Al"7ania <or 8"nc"dor"s i7<ulsados <or 7uy co7<r"nsi'l"s s"nti7i"ntos d" 8"n;an&a> a dond"
8ol8i"ra la 8ista no cont"7<la'a sino 7is"ria y =u7"ant"s 7onton"s d" "sco7'ros.
A <"sar d" todo la <ro8"r'ial d"dicaci9n y "4ici"ncia ;"r7anas co7"n&aron al <oco ti"7<o a r"ndir sus
4rutos5 con 8"rti;inosa ra<id"& d"sa<ar"c?an las ruinas y "n su lu;ar "7"r;?an ciudad"s y c"ntros d" tra'aCo.
Muy <ronto la in8"rsi9n <ri8ada <ro8"ni"nt" d"l "/tranC"ro "7<"&9 a 4luir =acia la R"<F'lica 0"d"ral Al"7ana.
Uno d" los <ri7"ros in8"rsionistas Bu" d" in7"diato canali&9 su ca<ital =acia Al"7ania 4u" Karl. En cuanto las
condicion"s <ol?ticas lo <"r7iti"ron r"torn9 a su <atria ll"8ando 'aCo "l 'ra&o un ;ru"so l";aCo d" <roy"ctos
as? co7o la su4ici"nt" cantidad d" din"ro <ara "C"cutarlos.
#o7o "s l9;ico su<on"r las r"lacion"s "ntr" Karl y "l coron"l s" r"anudaron nu"8a7"nt". El <rusiano
ac"<t9 "l o4r"ci7i"nto d" Karl y "ntr9 a tra'aCar "n una d" sus co7<a@?as co7o "ncar;ado d" la s"cci9n d"
r"lacion"s "/tranC"ras. En "sta 4or7a cuando a <rinci<ios d"l a@o d" 192* tu8o lu;ar "n la ciudad d" M./ico
una "/<osici9n d" la industria al"7ana "l coron"l asisti9 a la 7is7a "n r"<r"s"ntaci9n d" los int"r"s"s d" su
7ulti7illonario a7i;o.
!u <ri7"r contacto dir"cto con M./ico acr"c"nt9 "l <articular int"r.s Bu" d"sd" ti"7<o atrDs s"nt?a "l
coron"l <or nu"stro <a?s. Al r"tornar a su <atria to79 la d"t"r7inaci9n d" 8ol8"r a M./ico lo ant"s <osi'l" con
o'C"to d" r"corr"r con todo d"t"ni7i"nto sus di4"r"nt"s r";ion"s.
M"rc"d a su int"nso tra'aCo as? co7o a la <ros<"ridad lo;rada <or la "cono7?a al"7ana d" la <os;u"rra "l
coron"l "stu8o "n <osi'ilidad d" r"unir "n un <la&o r"lati8a7"nt" corto una su7a d" din"ro Bu" sin d"Car d"
s"r 7od"sta "ra su4ici"nt" <ara r"dituarl" un int"r.s con "l cual <od?a su'sistir "n M./ico. En "sta 4or7a y
d"soy"ndo las <rot"stas d" Karl IBui"n "sti7a'a Bu" su a7i;o d"s<"rdicia'a tonta7"nt" la o<ortunidad d"
ll";ar a s"r du"@o d" una cuantiosa 4ortunaI "l coron"l =i&o las 7al"tas y s" traslad9 a M./ico.
1ras d" alBuilar co7o c"ntro d" o<"racion"s una con4orta'l" casa "n la a<aci'l" d"l";aci9n d" #oyoacDn
"n la ciudad d" M./ico "l coron"l s" d"dic9 a r"corr"r con toda cal7a los lu;ar"s d" la R"<F'lica d" 7ayor
int"r.s tanto aBu"llos Bu" <os""n 8"sti;ios d" un 4a'uloso <asado co7o los Bu" r"8"lan <or su cr"adora
acti8idad <r"s"nt" un <ro7"t"dor 4uturo.
H" r"latado ya "n otra <art" d" "sta 7is7a o'ra 7i s";undo "ncu"ntro con "l coron"l ocurrido ant" los
"ni;7Dticos ;ra'ados d" Mont" Al'Dn as? co7o las trasc"nd"ntal"s cons"cu"ncias Bu" <ara "l Bu" "sto
"scri'" s" d"ri8aron d" aBu"l 4ortuito acont"ci7i"nto <u"s co7o s" r"cordarD al <oco ti"7<o "l coron"l
ac"<t9 con8"rtirs" "n 7i 7a"stro d" Historia.
ABu.l 4ruct?4"ro <"r?odo d" a<r"ndi&aC" 8ino a Bu"dar 'rusca7"nt" int"rru7<ido <or in"s<"rados suc"sos
Bu" a=ora <roc"d"r. a narrar r"iniciando "l ord"n cronol9;ico "n la "/<osici9n d" "st" r"lato ord"n Bu"
"sti7. con8"ni"nt" ro7<"r <ara r"4"rir 'r"8"7"nt" la 8ida d"l coron"l <or consid"rar Bu" .sta constituy" una
=istoria Bu" 7"r"c" s"r narrada.
Captulo Tercero
E" L+ C%)'+' 'E L/+!+
- EL LL+#+'O 'EL 'E!T%"O
El a@o d" 1929 s" inicia'a <ara 7? 'aCo los 7"Cor"s au;urios5 =ac?a ya un a@o Bu" conta'a con la su"rt"
ina<r"cia'l" d" t"n"r al coron"l d" 7a"stro> 'aCo su ac"rtada dir"cci9n co7"n&a'a al 4in a ad"ntrar7" con
<i" 4ir7" "n "l "n;a@oso la'"rinto d" la Historia.
%or lo Bu" =ac" al coron"l todo <ar"c?a indicar Bu" <ara .l continua'a una "ta<a a la 8"& cr"ati8a y d"
r"<oso. 1ras d" concluir sus 8iaC"s <or "l int"rior d" la R"<F'lica s" d"dic9 a <on"r "n ord"n di8"rsas notas y
a<unt"s to7ados durant" su r"corrido <or las &onas arBu"ol9;icas con o'C"to d" "scri'ir una o'ra so'r"
nu"stras culturas <r"=is<Dnicas.
El d"stino 8"ndr?a 7uy <ronto a d"s'aratar los <roy"ctos d" a7'os <r"ci<itDndonos "n "l c"ntro 7is7o d"
la 7Ds incr"?'l" a8"ntura.
#i"rta 7a@ana d"l 7"s d" "n"ro d"l 7"ncionado a@o d" 1929 al <r"s"ntar7" co7o d" costu7'r" "n la casa
d" #oyoacDn a continuar 7i a<r"ndi&aC" la anciana sir8i"nta d"l coron"l 7" in4or79 Bu" .st" s" "ncontra'a
con8"rsando con un in"s<"rado 8isitant". D"cid? "s<"rar "n la 'i'liot"ca 7i"ntras r"<asa'a 7"ntal7"nt" "l
<roc"di7i"nto d" clasi4icaci9n d" y"l7os "uro<"os d"l 7"dio"8o Bu" 8"n?a "studiando d"sd" =ac?a una
s"7ana.
#o7o transcurri"ra 7Ds d" una =ora "sti7. con8"ni"nt" 7andar <r";untar al coron"l <or 7"dio d" la
sir8i"nta si continua'a a;uardDndolo o <r"4"r?a Bu" r";r"sas" al d?a si;ui"nt". Instant"s d"s<u.s "l coron"l
<"n"tr9 "n la =a'itaci9n> al 8"rl" su4r? "s" <arali&ant" d"sconci"rto Bu" <roduc" la cont"7<laci9n d" un ="c=o
Bu" consid"ra7os d"l todo i7<osi'l".
%or aBu"l "ntonc"s yo =a'?a ll";ado a la conclusi9n d" Bu" no <od?a "/istir nada "n "l 7undo ca<a& d"
alt"rar "l i7<"rtur'a'l" do7inio d" s? 7is7o ni la s"r"na tranBuilidad 7ani4"stada <or "l coron"l "n todos sus
actos <u"s "stas caract"r?sticas constitu?an <art" consustancial d" su <"rsonalidad. #uDl no s"r?a 7i sor<r"sa
al dar7" cu"nta d" Bu" "n aBu"lla ocasi9n 7" =alla'a 4r"nt" a un coron"l 7uy distinto d"l Bu" conoci"ra =asta
"ntonc"s5 su rostro r"8"la'a un <ro4undo s"nti7i"nto d" <r"ocu<aci9n y "n sus ad"7an"s s" trasluc?an
s?nto7as d" un cont"nido n"r8iosis7o.
D"s<u.s d" saludar7" con su acostu7'rada a7a'ilidad "l coron"l <roc"di9 a in4or7ar7" Bu" aBu"l d?a no
<odr?a7os continuar nu"stros "studios so'r" cu"stion"s =ist9ricas <u"s "sta'a ocu<ado at"ndi"ndo un asunto
i7<r"8isto> tras d" discul<ars" <or =a'"r7" ="c=o a;uardar 7" indic9 Bu" r";r"sas" a la 7a@ana si;ui"nt" a
la =ora d" costu7'r".
El r"sto d" aBu"l d?a lo <as. su7ido "n un 7ar d" conC"turas tratando d" adi8inar "l 7oti8o ca<a& d"
ori;inar "n "l coron"l un "stado d" Dni7o 7Ds 4u"rt" Bu" "l in8"t"rado control d" sus "7ocion"s> <"ro
car"ci"ndo d" la 7"nor <ista r"sulta'a i7<osi'l" 4or7ular cualBui"r =i<9t"sis sal8o la d" Bu" "l 7ist"rioso
8isitant" d"'?a o'8ia7"nt" "star r"lacionado con "l inusitado n"r8iosis7o d" 7i 4l"7Dtico 7a"stro.
Al <r"s"ntar7" a la 7a@ana si;ui"nt" "n la casa d"l coron"l su sir8i"nta 7" co7unic9 con ac"nto car;ado d"
trist"&a Bu" .st" aca'a'a d" d"cirl" Bu" s" i'a d" M./ico ra&9n <or la cual d"Car?a d" <r"cisar sus s"r8icios.
1an in"s<"rada noticia 7" ll"n9 d" d"sasosi";o5 co7"n&a'a a<"nas a <"rcatar7" d" lo Bu" "ra r"al7"nt"
"studiar Historia y a=ora sur;?a una in"s<"rada a7"na&a a la continuaci9n d" tan 4ascinant" a<r"ndi&aC".
El coron"l 7" "s<"ra'a "n la 'i'liot"ca> "sta'a 4u7ando "n su 8i"Ca y "stili&ada <i<a ori"ntal y nada "n .l
r"4l"Ca'a "l 7"nor aso7o d" intranBuilidad. 1ras d" saludarlo d"cid? ir dir"cta7"nt" al ;rano.
I NEs ci"rto Bu" s" 8a ust"d d" M./ico coron"lO
IM" 8oy 7a@ana.
I NMa@anaO I"/cla7. sor<r"ndido.
I!? y co7o no cr"o <od"r r";r"sar 8oy a <"dirl" 8arios 4a8or"s. El du"@o d" la casa no "stD a=ora "n la
ciudad r";r"sa =asta la s"7ana "ntrant" y co7o no 7" "s <osi'l" a8isarl" d" la r"scisi9n d"l contrato d"
arr"nda7i"nto l" d"Car. a ust"d una carta6<od"r <ara Bu" lo =a;a "n 7i no7'r" as? co7o una cantidad d"
din"ro <or conc"<to d" ind"7ni&aci9n.
!in dar ti"7<o a Bu" l" cont"stas" <rosi;ui95
I(o 8oy a ll"8ar7" los li'ros I=i&o un ad"7Dn <ara s"@alar la <"Bu"@a <"ro s"l"cta 'i'liot"ca Bu"
constitu?a lo Fnico 8alioso d" su <ro<i"dad "n aBu"lla casaI. Pu.d"s" con todos los Bu" l" ;ust"n "l r"sto
r";Dl"lo a la 'i'liot"ca d" la %"nit"nciar?a.
I NE s" <u"d" sa'"r I<r";unt.I <or Bu. y a d9nd" s" 8a ust"dO
!i;ui"ndo una arrai;ada costu7'r" d" cont"star con una <r";unta "l coron"l inBuiri95
I NPu. sa'" ust"d ac"rca d" la actual situaci9n d"l 1i'"t.
I ND"l 1i'"tO Bu"no <u"s s";Fn r"cu"rdo los c=inos lo in8adi"ron "n 192,> sin "7'ar;o <ar"c" Bu"
ll";aron a un arr";lo con "l ;o'i"rno d"l Dalai La7a co7<ro7"ti.ndos" a r"s<"tar sus costu7'r"s y su
so'"ran?a int"rna si"7<r" y cuando los ti'"tanos ac"<tas"n 4or7ar <art" d" #=ina.
IEn "4"cto Ia4ir79 "l coron"lI los c=inos s" co7<ro7"ti"ron "n un <rinci<io a otor;ar ci"rto ;rado d"
autono7?a al 1i'"t y aun cuando no =an d"Cado d" co7"t"r 8iolacion"s al <acto d" di"cisi"t" <untos Bu" "llos
7is7os i7<usi"ron 8"n?an 7ant"ni"ndo al;Fn r"s<"to a la autoridad d"l Dalai La7a y d"l ;ru<o d" la7as Bu"
int";ran "l ;o'i"rno d" "sta naci9n> <"ro al <ar"c"r consid"ran ll";ado "l ti"7<o d" Buitars" la car"ta. Ay"r
r"ci'? noticias 7uy ;ra8"s5 los c=inos ti"n"n <roy"ctado su<ri7ir "l actual ;o'i"rno ti'"tano y <roc"d"r a
i7<lantar <or la 4u"r&a sus <ro<ios 7.todos "n la or;ani&aci9n d"l <a?s. %i"nsan incluso <o'lar r";ion"s
"nt"ras d"l 1i'"t con colonos c=inos.
I NE ust"d c97o <udo t"n"r conoci7i"nto d" "sos <roy"ctosO I<r";unt. intri;ado.
El coron"l 7" 7ir9 con d"t"ni7i"nto ant"s d" r"s<ond"r.
IL" t"n;o a ust"d <l"na con4ian&a y <or tanto <u"do con4iarl" al;unos s"cr"tos cuya di8ul;aci9n "n los
actual"s 7o7"ntos <odr?a acarr"ar con4lictos int"rnacional"s. N!" acu"rda Bu" l" =" <laticado Bu" uno d" 7is
co7<a@"ros d" "studio durant" 7i "stancia "n "l 1i'"t "ra un =indFO
I!? lo r"cu"rdo.
IEn la actualidad 7i a7i;o ocu<a un i7<ortant" <u"sto "n "l ;o'i"rno d" la India y =a 8"nido luc=ando
<orBu" su <a?s trat" d" sal8a;uardar la autono7?a d"l 1i'"t. Hac" al;unos a@os co7o r"sultado d" sus
;"stion"s "l Dalai La7a 8isit9 la India y 4u" r"ci'ido co7o "l l";?ti7o ;o'"rnant" d" la (aci9n 1i'"tana. #on "l
<ro<9sito d" conoc"r las int"ncion"s d" sus <od"rosos 8"cinos "l ;o'i"rno =indF 7anti"n" una r"d d"
"s<ionaC" "n la #=ina RoCa. A tra8.s d" "st" conducto s" "nt"r9 d" lo Bu" <roy"ctan =ac"r los c=inos "n "l
1i'"t. La 8isita d" ay"r "ra un "n8iado d" 7i a7i;o "l 4uncionario =indF y "l o'C"to d" su 8iaC" no "ra s9lo
narrar7" lo ant"rior sino in4or7ar7" Bu" a <"sar d" los "s4u"r&os d" 7i a7i;o <or lo;rar Bu" su ;o'i"rno s"
o<on;a <or todos los 7"dios a las int"ncion"s d" los c=inos "l ;o'i"rno =indF =a d"cidido Bu" no int"r8"ndrD
<ara sal8ar la ind"<"nd"ncia d"l 1i'"t <u"s d" =ac"rlo s" 8"r?a "n8u"lto "n una ;u"rra con #=ina. Los
ti'"tanos "starDn solos "n su luc=a.
I NE la O.(.U.O I<r";unt..
El coron"l sonri9 con a7ar;ura.
I(in;uno d" los Estados int";rant"s d" "s" or;anis7o ti"n" "l 7"nor int"r.s "n "l 1i'"t> <or lo tanto no
acudirDn "n su ayuda> a lo 7Ds 4or7ularDn al;una <o7<osa d"claraci9n cond"nando la a;r"si9n. 1"ndrDn
ad"7Ds la 7a;n?4ica "/cusa d" Bu" "l 1i'"t no =a "stado r"<r"s"ntado "n la O.(.U. El aisla7i"nto contra "l
cual luc=aron 7i 7a"stro "l la7a y los ti'"tanos d" 7ayor 8isi9n darD a=ora sus 4rutos. Los ti'"tanos s"
"n4r"ntarDn co7<l"ta7"nt" solos a uno d" los "C.rcitos 7Ds <od"rosos d" la 1i"rra... los =arDn <"da&os.
El coron"l ;uard9 sil"ncio. Aun cuando no a<ar"nta'a nin;una "7oci9n co7<r"nd? Bu" d"'?a s"ntir una
<ro4unda trist"&a <or "l 4uturo d"l 1i'"t. R"<"ntina7"nt" r"cord. su d"cisi9n d" a'andonar M./ico y una
sF'ita duda sur;i9 "n 7i 7"nt".
I N(o <"nsarD ust"d ir a=ora al 1i'"tO I"/cla7..
!in cont"star dir"cta7"nt" 7i <r";unta "l coron"l r"s<ondi95
IEl la7a =a sido in4or7ado d" las int"ncion"s d" los c=i nos <os"" un indo7a'l" "s<?ritu co7'ati8o y =a
d"cidido luc=ar <or sal8ar lo Bu" a su Cuicio "s lo 7Ds 8alioso d"l 1i'"t5 la <"rsona d"l Dalai La7a y
d"t"r7inadas col"ccion"s d" li'ros Bu" conti"n"n conoci7i"ntos acu7ulados a lo lar;o d" si;los. %or lo Bu"
r"s<"cta a los li'ros "l la7a =a <u"sto "n 7arc=a un <ro;ra7a <ara todo "l <a?s> "n los 7onast"rios "stDn
s"l"ccionando las 7"Cor"s o'ras y <roc"di"ndo a ocultarlas "n ca8"rnas <r"8ia7"nt" ada<tadas <ara "llo. El
<ro'l"7a <rinci<al lo r"<r"s"nta la ciudad d" L=asa> a=? r"sid" "l Dalai La7a y s" "ncu"ntran ta7'i.n 7uc=os
d" los 7"Cor"s li'ros> no <odrDn sacarlos sin Bu" los c=inos s" d"n cu"nta <u"s ti"n"n un "C.rcito custodiando
la ciudad.
I NPu. =arDn "ntonc"sO I<r";unt..
ID" acu"rdo con los in4or7"s d" los "s<?as los c=inos <i"nsan iniciar sus r"4or7as =asta "l 7"s d" a'ril
d" "st" a@o. El la7a =a d"cidido ad"lantDrs"l"s> "sti7a Bu" si ant"s d" "sa 4"c=a s" lo;ra introducir "n
s"cr"to ar7a7"nto 7od"rno <ara "l "C.rcito ti'"tano Bu" aFn "/ist" "n L=asa .st" <odr?a a'rirs" <aso a la
4u"r&a y sacar d" la ciudad al Dalai La7a y a los int";rant"s d" la Asa7'l"a (acional as? co7o a los li'ros
sa;rados. D"s<u.s d" "sto <odr?an trasladars" a al;una "scondida r";i9n 7onta@osa y 7ant"n"r a=? un
;o'i"rno ind"<"ndi"nt".
I NE Bui.n 8a a ll"8ar "s" ar7a7"nto a L=asaO I<r";unt. <r"sinti"ndo la r"s<u"sta.
IEs" "s un <"Bu"@o 4a8or Bu" "l la7a "s<"ra d" sus anti;uos disc?<ulos.
I N#uDl"s disc?<ulosO I<r";unt. "/tra@ado r"cordando Bu" s";Fn con4id"ncias d"l <ro<io coron"l una
"s<"ci" d" trD;ico d"stino s" 8"n?a "nsa@ando con los int";rant"s d"l <"Bu"@o ;ru<o d" disc?<ulos "/tranC"ros
d"l la7a <u"s con "/c"<ci9n d" .l y d"l =indF los d"7Ds ya =a'?an <"r"cido todos "llos d" 7u"rt" 8iol"nta5
"l in;l.s a r"sultas d" la "/<losi9n d" una 'o7'a $63> "l <olaco durant" la r"'"li9n d" $arso8ia contra los
na&is> "l Ca<on.s "n un 4u"rt" 'o7'ard"o d" los nort"a7"ricanos so'r" 1oSio> y los dos c=inos acusados d"
<aci4istas =a'?an sido 4usilados <or las tro<as d" #=ian; Kai6c="S a 4inal"s d" la ;u"rra ci8il Bu" "ntroni&9 a
Mao 1s" 1un; "n "l <od"r.
IMi a7i;o =indF cola'orarD "n todo lo Bu" <u"da <"ro t"ndrD Bu" s"r G<or a'aCo d"l a;uaG> d"'ido a su
<osici9n d" alto 4uncionario cualBui"r acci9n "/t"rna d" su <art" co7<ro7"t"r?a d" in7"diato al ;o'i"rno d" la
India.
IEn otras <ala'ras5 LEstD ust"d soloJ #oron"l cr"o Bu" s" "ncu"ntra 7"tido "n un tr"7"ndo l?o> NBu. <i"nsa
=ac"rO
:1ratar d" ll"8ar "sas ar7as <or su<u"sto.
I N%"ro c97oO
IEl asunto <lant"a 8arios <ro'l"7as y t"ndr. Bu" irlos r"sol8i"ndo <ro;r"si8a7"nt"5 <ara ll"8ar ar7as a
L=asa "s <r"ciso <r"8ia7"nt" co7<rarlas y <ara "sto s" r"Bui"r" din"ro> co7o yo no lo t"n;o "l <ri7"r
<ro'l"7a "s cons";uir un cr.dito. Ma@ana r";r"so a Al"7ania> KarI 7" <r"starD "l din"ro Bu" n"c"sito>
d"s<u.s 8"r"7os la 4or7a d" ir solucionando las d"7Ds di4icultad"s.
I$a ust"d a n"c"sitar 7uc=?si7o din"ro. N#r"" ust"d Bu" un =o7'r" d" n";ocios 8a a <ro<orcionar una
4ortuna sin ;arant?a al;unaO
IKarl no "s s9lo un =o7'r" d" n";ocios "n "l 4ondo "s un ro7Dntico. Ad"7Ds "/ist" ci"rta ;arant?a.
I N#uDlO
I#uando los c=inos in8adi"ron al 1i'"t "n 192, "l +o'i"rno 1i'"tano traslad9 a s";uros "scondit"s "n las
7onta@as la 7ayor <art" d"l t"soro nacional. Los ti'"tanos cu"ntan <or tanto con oro su4ici"nt" <ara <a;ar "l
ar7a7"nto> s" trata Fnica7"nt" d" cons";uir un cr.dito <ara 4inanciar la o<"raci9n.
!u<us" Bu" "l coron"l t"ndr?a 7uc=as cosas Bu" =ac"r "n su Flti7o d?a d" "stancia "n M./ico y no
d"s"ando Buitarl" 7Ds ti"7<o 7" concr"t. a 4or7ular una Flti7a <r";unta Bu" <ara 7? "ra d" 8ital
i7<ortancia <u"s s" r"4"r?a a la <osi'ilidad d" 8ol8"r a "studiar "n "l 4uturo 'aCo su atinada dir"cci9n5
I N#uDndo <i"nsa r";r"sar a M./ico coron"lO
I#r"o di4?cil <od"r r";r"sar a M./ico5 si todo sal" 'i"n o s"a si "s <osi'l" sal8ar al Dalai La7a y a los
anti;uos li'ros ti'"tanos 7i 7a"stro "l la7a ti"n" <roy"ctado trasladars" a un a<artado 7onast"rio y <asar "n
.l sus Flti7os a@os> 7" a;radar?a aco7<a@arlo> las o'ras Bu" t"n;o "n 7"nt" "scri'ir r"sultarDn 7uc=o
7"Cor"s si cu"nto con su ayuda.
Un <ro4undo d"sali"nto 7" in8adi9 al "scuc=ar aBu"llas <ala'ras. 1ras lar;os a@os d" inFtil"s tant"os y
d"s<u.s d" =a'"r =allado al 4in un ca7ino s";uro <ara la adBuisici9n d" aut.nticos conoci7i"ntos la <"rsona
Bu" 7" ;uia'a 7ani4"sta'a d" i7<ro8iso la n"c"sidad d" a'andonar7". Esta'a ci"rto d" Bu" ca7inando solo
nunca <odr?a continuar ad"lant"> no 7" Bu"da'a <or tanto sino r"si;nar7" a r";r"sar d" nu"8o a la oscuridad
y a la i;norancia a sa'i"ndas d" Bu" .stas 7" r"sultar?an 7Ds inso<orta'l"s Bu" nunca <u"s =a'i"ndo
co7"n&ado a conoc"r la 8"rdad las 4alsas int"r<r"tacion"s d" los <s"udo=istoriador"s sonar?an "n 7is o?dos
aFn 7Ds r"<u;nant"s Bu" anta@o.
El coron"l ca7in9 con7i;o =asta la <u"rta. Pu"da7os d" 8"rnos a la 7a@ana si;ui"nt" "n Bu" acudir?a
<ara aco7<a@arlo =asta "l a"ro<u"rto.
Durant" todo "l r"sto d" "s" d?a "stu8" ca8ilando d"s"s<"rada7"nt" tratando d" "ncontrar al;una <osi'l"
soluci9n Bu" "8itas" la 'rusca int"rru<ci9n d" 7is "studios. Al <rinci<io l"nta7"nt" <"ro lu";o con 4u"r&a
a8asalladora 4u" sur;i"ndo "n 7i c"r"'ro una <osi'l" soluci9n ant" aBu"l dil"7a5 LD"'?a aco7<a@ar al
coron"l al 1i'"tJ
Aun cuando s"7"Cant" <ro<9sito no d"Ca'a d" antoCDrs"7" co7o una co7<l"ta locura "ntr" 7Ds 8u"ltas l"
da'a al asunto 7Ds 7" con8"nc?a d" Bu" no t"n?a otra alt"rnati 8a si d"s"a'a s";uir contando "n "l 4uturo con
las insustitui'l"s "ns"@an&as d"l coron"l. La circunstancia d" no t"n"r 7Ds 4a7ilia Bu" al;unos t?os a los Bu"
casi no trata'a as? co7o "l ="c=o d" contar "n aBu"l "ntonc"s con 3- a@os "dad "n la Bu" di4?cil7"nt" s"
r"si;na uno a ad7itir la "/ist"ncia d" i7<osi'l"s t"r7inaron <or d"cidir7" a tratar d" con8"nc"r al coron"l 7"
<"r7iti"s" aco7<a@arl" al 1i'"t.
D"s<u.s d" una noc=" d" inso7nio transcurrida "n 7"dio d" un 7"ditar inint"rru7<ido so'r" la 7is7a
cu"sti9n acud? a la casa d" #oyoacDn. El coron"l "sta'a listo <ara <artir y d" in7"diato nos diri;i7os ru7'o al
a"ro<u"rto> "n "l tray"cto l" "/<us" con todo d"t"ni7i"nto 7is d"s"os d" aco7<a@arlo al 1i'"t as? co7o los
7oti8os y ra&on"s Bu" 4unda7"nta'an "st" <ro<9sito. #uando t"r7in. d" =a'lar "l coron"l s" sonri9 y con
a4a'l"s <ala'ras 7ani4"st9 Bu" no <od?a acc"d"r a lo Bu" l" solicita'a <u"s "llo "ntra@a'a una
r"s<onsa'ilidad r"s<"cto a 7i <"rsona Bu" .l no <od?a ni d"'?a asu7ir 7D/i7" Bu" las <ro'a'ilidad"s d"
./ito "n la <"li;rosa 7isi9n Bu" tratar?a d" ll"8ar al ca'o "ran 7uy "scasas.
!in d"sani7ar7" <or aBu"lla rotunda n";ati8a continu. insisti"ndo r"it"rada7"nt" "n 7i <"tici9n. Ea <ara
ll";ar al a"ro<u"rto "l coron"l d"C9 "ntr"8"r una l"8" <osi'ilidad d" acc"d"r a lo solicitado <u"s 7ani4"st9 Bu"
"n "l su<u"sto d" Bu" Ia r"sultas d" sus <r9/i7as ;"stion"s "n Al"7aniaI 4u"s" <osi'l" <r"8"r una
r"ali&aci9n d" la 4utura a8"ntura ti'"tana sin "/c"si8os <"li;ros d"Car?a d" o<on"rs" a 7i <roy"cto d"
aco7<a@arl".
!in sa'"r si 8ol8"r?a7os a "ncontrarnos nos d"s<"di7os d"s"Dndonos 7utua7"nt" la 7"Cor d" las
su"rt"s.
1ranscurri"ron Buinc" d?as sin Bu" tu8i"ra la 7"nor noticia d"l coron"l. Al 4inal d" "st" t.r7ino r"ci'? una
carta suya "scrita "n Ha7'ur;o "n la Bu" 7" co7unica'a 'r"8"7"nt" Bu" las ;"stion"s t"ndi"nt"s a
cons";uir un cr.dito <ara la co7<ra y "l traslado d" los GCu;u"t"sG =a'?an t"nido un ./ito 7ayor d"l "s<"rado>
"n 8ista d" "llo si aFn d"s"a'a aco7<a@arl" al lu;ar dond" s" =ar?a la "ntr";a d" dic=a G7"rcanc?aG d"'?a
"star "n Ha7'ur;o ant"s d"l 3, d" 4"'r"ro.
#o7o "s l9;ico su<on"r aBu"lla noticia 7" ocasion9 los 7Ds 8ariados s"nti7i"ntos. En <ri7"r t.r7ino
<ud" al 4in s"ntir7" tranBuilo5 los "studios so'r" Historia iniciados 'aCo la dir"cci9n d"l coron"l no i'an a
Bu"dar int"rru7<idos. En s";undo lu;ar la <"rs<"cti8a d" conoc"r "l l";"ndario <a?s d" las ni"8"s "t"rnas y
d" <artici<ar <"rsonal7"nt" "n todo un acont"ci7i"nto =ist9rico Ico7o d" s";uro lo s"r?a "l r"scat" d"l Dalai
La7a y d" los li'ros sa;rados d"l 1i'"tI 7" ll"na'a d" una ind"scri<ti'l" "7oci9n. %"ro <or otra <art" "l
sa'"r Bu" t"ndr?a Bu" <"r7an"c"r ind"4inida7"nt" al"Cado d" M./ico 8i8i"ndo "n una naci9n "n la cual
i7<"ra'an costu7'r"s dia7"tral7"nt" o<u"stas a las Bu" 7" "ran =a'itual"s no d"Ca'a d" <roducir7" ci"rto
d"sasosi";o.
En 7"dio d" una cr"ci"nt" "/citaci9n y a<r"7iado <or "l corto ti"7<o d" Bu" dis<on?a r"alic. todos los
arr";los n"c"sarios <ara "l 8iaC"5 tra7it. "l <asa<ort" 8"nd? al;unas d" 7is <"rt"n"ncias r";al. otras y
con8"rt? "n c="Bu"s d" 8iaC"ro la 7od"sta ="r"ncia d" cuyos r.ditos 8i8i"ra =asta "ntonc"s. 0inal7"nt"
in8"nt. <ara <ari"nt"s y a7i;os una Custi4icaci9n l9;ica d" aBu"l 8iaC"5 la o't"nci9n d" una su<u"sta '"ca "n
una uni8"rsidad "uro<"a.
El a8i9n s" "l"8a'a rD<ida7"nt". Instant"s d"s<u.s co7"n&a'a a d"Car atrDs la ciudad "n la Bu" =a'?a
transcurrido todo lo Bu" ll"8a'a d" 8ida. En "l =ori&ont" s" di'uCa'a la silu"ta d" los dos 8olcan"s Bu"
custodian "l $all" d" M./ico y cuyo trasc"nd"ntal si7'olis7o "sta'a aFn 7uy l"Cos d" conoc"r "n aBu"l
"ntonc"s.
R"<"ntina7"nt" y <or s";unda 8"& "n 7i "/ist"ncia Ila <ri7"ra 4u" al in;r"sar "n la Uni8"rsidadI tu8" la
s";ura con8icci9n d" Bu" "n aBu"l <r"ciso 7o7"nto atra8"sa'a una "s<"ci" d" cruc" d" ca7inos y
co7"n&a'a a 7arc=ar <or una s"nda nu"8a y d"sconocida "n la Bu" "l r"troc"so r"sulta'a i7<osi'l".
La i7<on"nt" 4i;ura d" los 8olcan"s s" al"Ca'a rD<ida7"nt".
. E1EL%*" E" L+ C%)'+' 'E LO! '%O!E!
a) Se inicia la -O&eracin .ocura-
El coron"l a;uarda'a 7i ll";ada "n "l a"ro<u"rto int"rnacional d" la ciudad d" Ha7'ur;o. #oncluidos los
trD7it"s d" ri;or un circuns<"cto c=o4"r d" 8istosa li'r"a nos aco7<a@9 =asta un "l";ant" M"rc"d"s B"n& I
7od"lo "s<"cialI "n "l cual nos traslada7os a la r"sid"ncia d" Karl "l sa;a& y 7ulti7illonario =o7'r" d"
n";ocios con "s<?ritu d" actor d" t"atro a Bui"n "l coron"l consid"ra'a su 7"Cor a7i;o.
La r"sid"ncia Iuna in7"nsa 7ansi9n situada "n las a4u"ras d" la ciudadI cont"n?a <or doBui"r o'ras d"
art" d"l 7Ds di8"rso ;.n"ro5 ta<"t"s <"rsas Carron"s c=inos <orc"lanas d" !"8r"s c97odas d" Boull" cristal
d" Baccarat "sculturas y cuadros d" la .<oca r"nac"ntista. 1odo "llo "n cantidad"s tan consid"ra'l"s Bu"
<roduc?an la i7<r"si9n d" "ncontrars" "n un 7us"o.
Una 8"& instalado "n un luCoso cuarto <ara =u.s<"d"s y no <udi"ndo so<ortar <or 7Ds ti"7<o la curiosidad
<r";unt. al coron"l ac"rca d"l asunto d" nu"stro 7utuo int"r.s. M" r"s<ondi9 Bu" todo "sta'a 7arc=ando
7uc=o 7"Cor d" lo Bu" Ca7Ds i7a;inara5 a <"sar d" Bu" "n un <rinci<io Karl s" =a'?a n";ado a <ro<orcionarl"
ayuda aduci"ndo Bu" "ran los ti'"tanos Bui"n"s d"'"r?an "ncontrar <or s? 7is7os la 4or7a d" solucionar sus
<ro'l"7as =a'?a t"r7inado no s9lo <or conc"d"r "l cr.dito n"c"sario <ara la co7<ra d" una 7od"rna dotaci9n
d" ar7as li;"ras sino incluso to7ado la d"t"r7inaci9n d" cola'orar <"rsonal7"nt" "n la o<"raci9n r"lati8a al
traslado =asta L=asa d" dic=o ar7a7"nto.
!";Fn los in4or7"s d"l coron"l "l ar7a7"nto I"7'arcado s"7anas atrDs "n un na8?o <"rt"n"ci"nt" a una
co7<a@?a 7ar?ti7a 8inculada a los consorcios d" KarlI d"s<u.s d" arri'ar a un i7<ortant" <u"rto d" la India
dond" l" a;uarda'a <"rsonal d" con4ian&a al s"r8icio d" su a7i;o "l 4uncionario =indF s"r?a trasladado d"
in7"diato <or a8i9n =asta +an;toS ca<ital d" un <"Bu"@o r"ino 8"cino d"l 1i'"t d"no7inado !iSSi7. Al ll";ar
a "st" <unto "l 4uncionario =indF dar?a <or t"r7inada su int"r8"nci9n "n la o<"raci9n d"Cando al coron"l a
car;o d" la s";unda 4as" d" la 7is7a consist"nt" "n trasladar <or ti"rra las ar7as =asta L=asa y
"ntr";Drs"las al "C.rcito ti'"tano. %ara ;aranti&ar una ad"cuada <rot"cci9n a la cara8ana Bu" d"'?a conducir
aBu"l car;a7"nto a tra8.s d"l 1i'"t Karl y "l coron"l =a'?an contratado ya un contin;"nt" d" rudos
"/6co7'ati"nt"s al"7an"s. !9lo 4alta'a r"ci'ir "l a8iso d" Bu" las ar7as s" "ncontra'an "n !iSSi7 <ara d"
in7"diato trasladars" <or 8?a a.r"a =asta "st" lu;ar " introducirlas "n "l 1i'"t.
La con8"rsaci9n con "l coron"l s" 8io int"rru7<ida <or un anuncio d"l 7ayordo7o5 los du"@os d" la casa
nos a;uarda'an <ara c"nar.
Karl "l acaudalado a7i;o d"l coron"l ins<ira'a con4ian&a y si7<at?a d"sd" "l <ri7"r 7o7"nto. Era un
indi8iduo cor<ul"nto con una ca'"&a r"donda y casi d"s<ro8ista d" <"lo. !us "lDsticos 7o8i7i"ntos IBu"
<on?an d" 7ani4i"sto una <od"rosa "n"r;?aI as? co7o una al";r" y 'urlona sonrisa l" =ac?an r"<r"s"ntar
una "dad 7uc=o 7"nor d" la Bu" "n r"alidad t"n?a. !u "l";ancia "n "l 8"stir unida a un ;"ntil donair" "n
todos sus ad"7an"s =ac?an <"nsar "n un no'l" Bu" 8i8?a d" sus r"ntas o "n al;Fn 4a7oso artista r"tirado.
La "s<osa d" Karl "ra una da7a alta y "s'"lta d" r"4inados 7odal"s cuyo rostro d"Ca'a adi8inar a tra8.s
d" sus ar7oniosas 4accion"s al;o d" la ;ran '"ll"&a Bu" <os"y"ra "n sus d?as d" Cu8"ntud. 1anto Karl co7o
su "s<osa =a'la'an "l "s<a@ol con un 7arcado ac"nto 'ona"r"ns" r"sultado d" sus 4r"cu"nt"s 8iaC"s a la
Ar;"ntina.
Durant" la c"na Karl =i&o ;ala "n 8arias ocasion"s d" <os""r un 4ino s"ntido d"l =u7or. 1ras d" <r";untar
al coron"l si "s" d?a r"ci'i"ra al;una noticia d" la India y =a'i"ndo o't"nido una r"s<u"sta n";ati8a d" su
a7i;o ado<t9 un air" d" t"atral <r"ocu<aci9n y al&ando las 7anos "/cla795
IEa 7" lo t"7?a s9lo a un =istoriador loco s" l" <od?a ocurrir con4iar "n Bu" un ;ru<o d" 4aBuir"s diri;idos
<or un "ncantador d" s"r<i"nt"s con8"rtido "n 'ur9crata s"r?a ca<a& d" trans<ortar ar7a7"nto a tra8.s d"
7il"s d" Sil97"tros> <ara "stas 4"c=as d"'"n d" =a'"rlo ca7'iado <or cla8os <ara sus ca7as.
El coron"l r"s<ondi9 7uy s"ria7"nt" Bu" "l 4uncionario =indF a car;o d" la o<"raci9n d" trans<ortar "l
ar7a7"nto a tra8.s d" la India no "ra nin;Fn "ncantador d" s"r<i"nt"s sino <or "l contrario una <"rsona
"/c"<cional7"nt" culta " int"li;"nt"> <"ro Karl r"<lic9 al instant" Bu" si dic=o indi 8iduo no "ra "ncantador d"
s"r<i"nt"s d"'?a tratars" d" al;Fn 4aBuir ya Bu" Is";Fn .lI .stas "ran las dos Fnicas acti8idad"s a Bu" s"
d"dica'an los =indF"s.
Aun cuando Karl no <"rd?a la 7"nor ocasi9n <ara 'urlars" d" su a7i;o no "ra di4?cil <"rcatars" Bu" d"'aCo
d" aBu"lla iron?a s" "scond?a un <ro4undo r"s<"to y ad7iraci9n =acia la <"rsona d"l coron"l.
A los <ocos d?as d" "ncontrar7" "n Ha7'ur;o dis4rutando d" la r";ia =os<italidad d" Karl ll";9 la
"s<"rada noticia5 "l car;a7"nto d" ar7as s" "ncontra'a ya "n +an;toS ca<ital d" !iSSi7> d" a=? "n ad"lant"
todo d"<"nd?a d" la actuaci9n d" los ;"r7anos.
Los <r"<arati8os <ara la o<"raci9n d" r"scat" "sta'an concluidos d?as ant"s d" la ll";ada d" aBu"lla
noticia5 atra?dos <or una 7a;n?4ica <a;a 7Ds d" dosci"ntos a;u"rridos "/6co7'ati"nt"s s" =a'?an "nrolado
"n la "/<"dici9n. !" trata'a d" indi8iduos Bu" si 'i"n r"sulta'an 7uy <oco r"co7"nda'l"s <or 8arios
conc"<tos I7uc=os d" "llos ll"8a'an una 8ida al 7ar;"n d" la l"y Bu" d"nota'a su 4racaso <ara ada<tars" a
las condicion"s nor7al"s d" una .<oca d" <a&I constitu?an "n ca7'io una 7a;n?4ica ;arant?a <ara la
s";uridad d" la "/<"dici9n <u"s <os"?an una a7<lia "/<"ri"ncia '.lica "n los 7Ds di8"rsos 4r"nt"s d" ;u"rra.
El trans<ort" tanto d" los 7i"7'ros Bu" int";rD'a7os la "/<"dici9n co7o d"l consid"ra'l" "Bui<o d" la
7is7a s" "4"ctu9 <or 8?a a.r"a. Una 8"& 7Ds la 4ortuna d" KarI r"ali&9 "l <rodi;io d" allanar todas las
di4icultad"s5 8arios a8ion"s 4l"tados "s<"cial7"nt" r"ali&aron "l 8u"lo "ntr" Ha7'ur;o y un a"ro<u"rto d"l
nort" d" la India d"t"ni.ndos" Fnica7"nt" "n tr"s ocasion"s <ara r"a'ast"c"rs" d" co7'usti'l".
1an <ronto arri'a7os al <a?s d" +and=i las <od"rosas in4lu"ncias d"l alto 4uncionario =indF Bu" cola'ora'a
con nosotros "n aBu"lla o<"raci9n d" r"scat" Bu"daron d" 7ani4i"sto5 no "4"ctua7os trD7it" 7i;ratorio
al;uno ni nu"stro "Bui<o 4u" o'C"to d" la 7"nor r"8isi9n> <or "l contrario 8arios "7isarios suyos acudi"ron a
darnos la 'i"n8"nida in4or7Dndonos Bu" "n !iSSi7 nos a;uarda'a ya la cara8ana Bu" =a'r?a d" introducirnos
al 1i'"t. Una 8"rdad"ra tur'a d" <ort"ador"s trasladaron "n un santia7.n todo "l "Bui<aC" d" los a8ion"s "n
Bu" 8"n?a7os a otros d" 7atr?cula =indF "n los cual"s cu'rir?a7os la Flti7a "ta<a d" nu"stro r"corrido a.r"o.
#on o'C"to d" lo;rar Bu" nu"stro 8iaC" a tra8.s d"l 1i'"t <asara lo 7Ds inad8"rtido <osi'l" s" t"n?a
<roy"ctado con8"rtirnos "n una cara8ana d" co7"rciant"s y <"r";rinos Bu" s" "nca7ina'an a L=asa con "l
do'l" <ro<9sito d" r"ali&ar una <"r";rinaci9n a la ciudad santa d"l la7a?s7o y 8"nd"r "n "lla sus 7"rcanc?as.
A<ro8"c=ando nu"stra 'r"8" "stancia "n t"rritorio =indF dio co7i"n&o la indis<"nsa'l" trans4or7aci9n d"
todos los int";rant"s d" la "/<"dici9n5 'aCo la insu<"ra'l" dir"cci9n d" Karl Isi"7<r" tan inclinado a lo
"sc.nicoI <roc"di7os a dis4ra&arnos utili&ando <ara "llo no s9lo los ro<aC"s ad"cuados sino ta7'i.n
colorant"s <ara la <i"l y "l ca'"llo " incluso "n 7uc=os casos Iaun cuando no "n "l 7?oI l"nt"s d" contacto
Bu" con8"rt?an las a&ul"s <u<ilas "n 7iradas d"l 7Ds n";ro r"s<landor.
A 'ordo d" los nu"8os a<aratos y 7i"ntras 8olD'a7os d" la India a !iSSi7 4u" a<ar"ci"ndo ant" nu"stra 8ista
"l inco7<ara'l" "s<"ctDculo d" los Mont"s Hi7alaya. La cont"7<laci9n <or 8"& <ri7"ra d" la cordill"ra 7Ds
alta d"l 7undo constituy" al;o inol8ida'l" Bu" r"'asa con 7uc=o cualBui"r <osi'l" int"nto d" d"scri<ci9n. La
s"nsaci9n d" "ncontrars" 4r"nt" a una "8id"nt" 7ani4"staci9n d" 4u"r&as 7ist"riosas y d"sconocidas
so'r"co;" "l Dni7o d"l "s<"ctador "l cual <"rci'" clara7"nt" su <"Bu"@"& " insi;ni4icancia. En lo <articular
aBu"l <ri7"r "ncu"ntro con los Hi7alaya d"s<"rt9 "n 7? "l "/tra@o <r"s"nti7i"nto d" =allar7" ant" un s"r
8i8o <os""dor d" la 7Ds su'li7" <ur"&a. #o7<r"nd? "ntonc"s "l <ro4undo r"s<"to Bu" "stas cu7'r"s =an
ins<irado si"7<r" "n =o7'r"s d" las 7Ds di8"rsas .<ocas.
La lar;a cara8ana Bu" <arti9 d" +an;toS con ru7'o a la ca<ital d"l 1i'"t "sta'a int";rada <or c"rca d"
s"isci"ntas <"rsonas. El ;ru<o 7ayoritario lo constitu?a "l contin;"nt" =indF co7<u"sto <or <"rsonas
"/<r"sa7"nt" s"l"ccionadas <ara aBu"lla 7isi9n <or "l 7is7o alto 4uncionario d" "sta naci9n Bu" =a'?a
8"nido cola'orando "n la r"ali&aci9n d" aBu"lla "/<"dici9n. Aun cuando la ?ndol" d"l tra'aCo Bu"
d"s"7<"@a'an "ra la <ro<ia d" los conductor"s y <ort"ador"s d" cualBui"r cara8ana todos "llos <os"?an
conoci7i"ntos r"s<"cto al 7an"Co d" ar7as <or =a'"r 4or7ado <art" d" las tro<as =indF"s or;ani&adas y
"ntr"nadas <or los in;l"s"s durant" la .<oca colonial.
A la 8an;uardia d" la cara8ana un ;ru<o d" Buinc" ti'"tanos "n8iados <or "l la7a d"sd" L=asa <ara s"r8ir
d" ;u?as aca<ara'an la at"nci9n d" todos con su constant" al'oroto5 ri"ndo y discuti"ndo a ;rand"s 8oc"s
7i"ntras caracol"a'an sin c"sar "n sus 'riosos y <"Bu"@os ca'allos.
Alin"ados a lo lar;o d"l ca7ino cont"7<la7os =il"ras d" <ost"s con 'and"ritas d" los 7Ds di8"rsos color"s
todas "llas cont"n?an 4ras"s d" las "scrituras sa;radas d"l la7a?s7o> ant" su 8ista una "s<"ci" d" corri"nt"
"l.ctrica <ar"ci9 r"corr"r la cara8ana.
As<ir. "l 4r?o air" d" la 7onta@a y 7" incor<or. so'r" la silla d"l ca'allo tratando inFtil7"nt" d" atis'ar "l
=ori&ont" a tra8.s d" la "s<"sa ni"'la.
El coron"l IBu" ca'al;a'a a "scasa distanciaI s" 8ol8i9 =acia 7? con "/<r"si9n d" Cu8"nil al";r?a co7o
si l"Canos r"cu"rdos ll";as"n a su 7"7oria.
IBi"n I"/cla79I LEsta7os "ntrando "n "l 1i'"tJ
Karl ad"lant9 su ca'al;adura =asta ll";ar a nu"stro lado y <ronunci9 "n al"7Dn unas <ala'ras> "l coron"l
sonri9 al "scuc=arlo y notando 7i 7irada d" curiosidad las traduCo5
I!";Fn dic" "st" 8"nd"dor d" 'aratiCas la Go<"raci9n locuraG s" =a iniciado.
b) Un )viso ,isterioso
En cuanto <"n"tra7os "n t"rritorio ti'"tano dio co7i"n&o un inint"rru7<ido d"s4il" d" '"llos y 4antDsticos
<aisaC"s cuya cont"7<laci9n s9lo "s <osi'l" "n "sa sin;ular r";i9n d"l c"ntro d" Asia tan Custa7"nt"
cali4icada co7o G"l t"c=o d"l 7undoG.
D"s<u.s d" atra8"sar 8arios 8all"s 'oscosos s"r"nos y a<aci'l"s co7"n&a7os a ad"ntrarnos <ro<ia7"nt"
"n la 7"s"ta ti'"tana caract"ri&ada <or su i7<on"nt" y d"solada in7"nsidad a la Bu" "n7arca la silu"ta d"
alt?si7as 7onta@as "t"rna7"nt" coronadas d" ni"8" y un ci"lo d" tonalidad incr"?'l"7"nt" a&ul Bu" <ar"c"
"star al alcanc" d" la 7ano.
Las construccion"s Bu" ?'a7os d"scu'ri"ndo a lo lar;o d"l ca7ino no d"s"ntona'an con "l 7"dio a7'i"nt"
"n "l cual =a'?an sido "di4icadas5 7Ds Bu" so'r"<u"stas al <aisaC" <ar"c?an sur;ir d" .st"> s" trata'a
<rinci<al7"nt" d" Gc=ort"nsG "s<"ci" d" d"l;adas torr"citas d" 7uy distintas di7"nsion"s Bu" lo 7is7o s"
utili&an <ara 7arcar "l sitio dond" r"<osan los r"stos d" al;Fn la7a 4a7oso Bu" co7o si7<l" 7u"stra d"
a;rad"ci7i"nto <or al;Fn 4a8or d" la di8inidad otor;ada a al;una <"rsona "n <articular. A'unda'an ta7'i.n
los 7onast"rios 8"rdad"ras 7ol"s d" <i"dra d" arBuit"ctura so'ria y 7aC"stuosa.
Muy <ronto co7"n&9 a d"sa<ar"c"r "l t"7or d" d"s<"rtar sos<"c=as "n las <o'lacion"s Bu" cru&D'a7os.
Al <ar"c"r nu"stro dis4ra& "ra "4"cti8o y con un <oco d" su"rt" lo;rar?a7os ll";ar =asta L=asa sin s"r
d"scu'i"rtos.
(os ac"rcD'a7os a la i7<ortant" ciudad d" +yants". La cara8ana s" 7o8ili&a'a <or un ca7ino 'ord"ado
d" t"rr"nos culti8ados a tra8.s d" una llanura al <ar"c"r int"r7ina'l".
Hac?a d?as Bu" 7" "ncontra'a a;otado d" cansancio. La 4alta d" costu7'r" "n "l "7<l"o d"l ca'allo co7o
7"dio d" loco7oci9n =i&o Bu" con la <ri7"ra Cornada transcurrida so'r" una 7ontura tu8i"ra su4ici"nt" <ara
a7an"c"r dolorido d" todo "l cu"r<o. Las su'si;ui"nt"s 7arc=as 7" =a'?an su7ido "n una "s<"ci" d"
indi4"r"nt" l"tar;o. Ant" la 8ista d"l "s<"ctDculo Bu" co7"n&a'a a <"r4ilars" con toda claridad "n "l =ori&ont"
7i cansancio c"di9 consid"ra'l"7"nt". La ciudad d" +yants" rod"ada d" 7urallas con 7onast"rios d"
"/tra@a arBuit"ctura d" dorados t"c=os y 'lancas <ar"d"s s"7"Ca'a la 7Ds 8i8a "sta7<a d" un su"@o
4antDstico. El coron"l 7" =a'?a r"4"rido "n 7uc=as ocasion"s las 7Flti<l"s 7ara8illas d" "sta ciudad y yo ard?a
"n d"s"os d" conoc"rla.
%or "l 7is7o ca7ino Bu" ll"8D'a7os <"ro 7arc=ando "n dir"cci9n contraria 8i7os a<ar"c"r un Cin"t" a
todo ;alo<". (ot. al instant" al;o "/tra@o "n "l =o7'r" Bu" s" a<ro/i7a'a5 a;ita'a los 'ra&os y da'a 4u"rt"s
8oc"s co7o Bu"ri"ndo lla7ar nu"stra at"nci9n. El ;ru<o d" ;u?as ti'"tanos s" ad"lant9 a r"ci'irlo> l"s 8i =a'lar
"n 7"dio d" ;"sticulacion"s d" r"<"nt" r"tornaron "n con4uso tro<"l diri;i.ndos" "n co7<a@?a d"l r"ci.n
ll";ado =asta "l lu;ar dond" s" "ncontra'a "l coron"l.
La conducta d" los ;u?as 7" d"C9 <"r<l"Co5 N%or Bu. ll"8a'an ant" "l coron"l a un d"sconocido
arri"s;Dndos" a Bu" aBu"l suC"to d"scu'ri"s" "l 4also ata8?o =indF Bu" cu'r?a al ;"r7anoO
La cara8ana s" d"tu8o 7i"ntras "l coron"l y "l ti'"tano con8"rsa'an ani7ada7"nt". O's"r8. al s";undo
s"@alar r"<"tida7"nt" con a7'os 'ra&os =acia la "nor7" 7onta@a Bu" s" "r;u?a a un lado d" la c"rcana
ciudad> "n i;ual 4or7a "l coron"l diri;?a 4r"cu"nt"s 7iradas =acia aBu"lla alta cu7'r" "n la cual
a<ar"nt"7"nt" no =a'?a nada anor7al o di;no d" 7"nci9n.
En cuanto t"r7inaron d" =a'lar y "l ti'"tano co7"n&9 a al"Cars" diri;? 7i 7ontura =asta ll";ar Cunto al
coron"l.
I NPu. ocurr"O I<r";unt. 7i"ntras s" ac"rca'a Karl casi al ;alo<" con id.ntica <r";unta di'uCada "n "l
rostro.
IEn lo alto d" "sa 7onta@a 8i8" un "r7ita@o Ir"s<ondi9 "l coron"l.
I LEa nosotros "so Bu. nos i7<ortaJ I"/cla79 Karl airada7"nt"I. (o 7" di;as Bu" nos =a in8itado a
to7ar "n su co7<a@?a "l t. d" las cinco.
IEl "r7ita@o Icont"st9 tranBuila7"nt" "l coron"lI s" "ncu"ntra <"r4"cta7"nt" "nt"rado d" nu"stra
7isi9n y nos =a "n8iado un a8iso con su sir8i"nt".
La noticia nos d"C9 "stu<"4actos.
I NPu. clas" d" a8isoO IinBuiri9 Karl con d"scon4ian&a.
IEl "r7ita@o nos <r"8i"n" Bu" no d"'"7os "ntrar a +yants" sino a<artarnos d"l ca7ino c"ntral y <rocurar
ll";ar a L=asa cuanto ant"s> nos in4or7a ta7'i.n Bu" "stD orando <or nosotros.
I L$aya una sarta d" sand"c"sJ I"/cla79 KarlI. D"'" tratars" d" al;Fn 8i"Co orat" Bu" su4r"
alucinacion"s.
I(o o<ino i;ual I"/<r"s9 "l coron"lI. +"n"ral7"nt" los "r7ita@os ti'"tanos son <"rsonas total7"nt"
a<artadas d" las cu"stion"s d" "st" 7undo> "l Bu" al;ui"n as? s" =aya to7ado la 7ol"stia d" in7iscuirs" "n
un asunto aC"no s9lo <u"d" d"'"rs" a una causa 7uy ;ra8". #r"o Bu" lo 7"Cor s"rD at"n"rnos a su
su;"r"ncia.
ILo Bu" 4ranca7"nt" no 7" "/<lico Ia4ir7.I "s c97o <udo sa'"r d" nu"stra "/ist"ncia un "r7ita@o
aislado "n una 7onta@a> s";Fn su<on?a7os s9lo unos cuantos la7as "n L=asa conoc?an "st" <roy"cto.
IEs 7uy s"ncillo I"/<uso Karl "n tono a;rioI al;unos d" los 7onC"citos 7"tidos a <ol?ticos Bu" tanto
a'undan <or "stos ru7'os =an d" "star anunciando a los cuatro 8i"ntos nu"stra ll";ada. (o 7" "/tra@ar?a
nada Bu" 7uy <ronto acuda un co7it. d"l "C.rcito c=ino a darnos la 'i"n8"nida.
IE/ist" una <osi'l" "/<licaci9n Ia<unt9 "l coron"lI <"ro "s una =i<9t"sis Bu" ust"d"s cali4icarDn d"
in8"ros?7il.
I N#uDlO I<r";unt..
I%ara al;unos d" los la7as d" "st" <a?s la t"l"<at?a no "s un 4"n97"no inconsci"nt" d" la 7"nt" sino
una 4unci9n <"r4"cta7"nt" controlada. Pui&D d"sd" L=asa "l la7a =a Bu"rido <r"8"nirnos d" al;Fn <"li;ro y
"n8i9 t"l"<Dtica7"nt" un 7"nsaC" al "r7ita@o d" "sa 7onta@a con o'C"to d" Bu" .st" nos lo tras7iti"s"
cuando cru&Dra7os <or aBu?.
IEsa "s la su<osici9n 7Ds a'surda Bu" =" "scuc=ado "n 7i 8ida Ia4ir79 Karl.
En 7"dio d" un sil"ncio o<r"sor Bu" s9lo int"rru7<?a "l sil'ar d"l 8i"nto cont"7<la7os con 7irada
int"rro;ant" a la 7onta@a dond" 7ora'a la Fnica <"rsona Bu" "n "sos 7o7"ntos =u'i"ra <odido cont"star a
nu"stras <r";untas.
c) Una #a'istral re&resentacin teatral
At"ntos a las indicacion"s 4or7uladas <or "l "r7ita@o la cara8ana "4"ctu9 un rod"o con la 4inalidad d" no
<"n"trar a la ciudad d" +yants". En i;ual 4or7a y una 8"& Bu" d" co7Fn acu"rdo "l coron"l y los ;u?as
d"t"r7inaron una nu"8a ruta a'andona7os "l ca7ino s";uido =asta "s" 7o7"nto <ara continuar nu"stro
8iaC" <or "ntr" las 7onta@as utili&ando s"nd"ros <oco transitados.
A <artir d"l instant" "n Bu" nos a<arta7os d" la ruta c"ntral la s"nsaci9n d" Bu" un <"li;ro d"sconocido s"
c"rn?a so'r" nosotros s" con8irti9 "n al;o tan;i'l" y o<r"si8o. El 'u"n =u7or y la al";r?a <r"do7inant"s "n un
<rinci<io "ntr" los 7i"7'ros d" la cara8ana 4u"ron sustituidos <or un t"nso a7'i"nt" d" <r"ocu<aci9n.
Zi;&a;u"ando <or solitarios ca7inos Bu" tr"<a'an y d"sc"nd?an a tra8.s d" a'ru<tas 7onta@as "n8u"ltos
7uc=as 8"c"s durant" lar;as =oras <or =F7"dos 7antos d" nu'"s a8an&D'a7os a rit7o ac"l"rado con
ru7'o a nu"stra 7"ta5 la cada 8"& 7Ds c"rcana ciudad d" L=asa.
!i ya ant"s 7i or;anis7o s" =a'?a r"s"ntido d" los "4"ctos d" las <ri7"ras Cornadas a ca'allo aBu"llo no
4u" nada "n co7<araci9n con lo Bu" 7" "s<"ra'a "n la s";unda "ta<a5 con las in;l"s ll"nas d" "scaras y los
=u"sos 7olidos "n 7"dio d" constant"s 7ar"os Bu" 7" =ac?an 8ol8"r r"<"ti da7"nt" "l "st97a;o y su4ri"ndo
un a;ota7i"nto ;"n"ral co7o nunca ant"s conoci"ra 7" 7ant"n?a a duras <"nas so'r" 7i 7ontura sost"nido
tan s9lo <or "l a7or <ro<io y <or las <ala'ras d" ali"nto d"l coron"l y d" Karl Bui"n"s a <"sar d" su "dad
7ani4"sta'an una incr"?'l" 4ortal"&a 4?sica.
$arios d?as d"s<u.s d" aBu"l "n Bu" r"ci'i.ra7os "l 7ist"rioso a8iso di8isa7os una nu7"rosa cara8ana
aca7<ada a "scasa distancia d"l ca7ino <or "l cual transitD'a7os. Al i;ual Bu" "n nu"stro <ro<io caso
r"sulta'a un tanto inusitado "l Bu" aBu"l contin;"nt" s" d"s<la&as" a tra8.s d" una ruta tan inc97oda
"/isti"ndo a "scasa distancia ca7inos 7uc=o 7Ds a<ro<iados.
(u"stros ;u?as ti'"tanos s" diri;i"ron d" in7"diato a 8i sitar "l ca7<a7"nto. !" trata'a d" <"r";rinos Bu"
8"n?an d" L=asa. D" acu"rdo con sus in4or7"s "n la ciudad santa d"l la7a?s7o t"n?a lu;ar una r"'"li9n "n
contra d"l "C.rcito c=ino. Los <"r";rinos no "sta'an "n <osi'ilidad d" <ro<orcionar 7ayor"s d"tall"s r"s<"cto a
la r"8u"lta <u"s su salida d" la ciudad =a'?a coincidido con "l inicio d" la 7is7a. !u 7arc=a a tra8.s d"
ca7inos <oco transitados o'"d"c?a al t"7or d" cru&ars" con los <osi'l"s r"4u"r&os c=inos Bu" <ara "sas
4"c=as d"'?an "star acudi"ndo a la ca<ital.
ABu"llas in"s<"radas noticias nos <"r7iti"ron co7<r"nd"r cuDn ac"rtada7"nt" =a'?a7os <roc"dido al
a<artarnos d"l ca7ino c"ntral a L=asa d" acu"rdo con las instruccion"s d"l d"sconocido "r7ita@o. D" s";uro
"sta 8?a s" "ncontra'a suC"ta a una "str"c=a 8i;ilancia <or un "C.rcito c=ino "n "stado d" al"rta.
#o7o "s l9;ico su<on"r las nu"8as circunstancias 8"n?an a "c=ar <or ti"rra "l <roy"cto inicial d"
introducirnos "n L=asa sin lla7ar la at"nci9n. Era 7uy <ro'a'l" Bu" a nu"stro arri'o a la ca<ital
"ncontrDs"7os un c"rco d" tro<as c=inas i7<idi"ndo toda "ntrada o salida d" la 7is7a.
#on o'C"to d" d"cidir la conducta a s";uir ant" aBu"lla <"li;rosa situaci9n tu8o lu;ar una r"uni9n d"
"7"r;"ncia "n nu"stro ca7<a7"nto> "n "l curso d" la 7is7a s" discuti9 lar;a7"nt" "n di4"r"nt"s idio7as. Al
4inal d" la ="t"ro;.n"a asa7'l"a I"n la cual no s" <ronunci9 una sola <ala'ra "n "s<a@olI yo "ra la Fnica
<"rsona Bu" s";u?a sin sa'"r cuDl"s "ran las r"solucion"s "n "lla acordadas.
En aBu"lla ocasi9n 4u" Karl Bui"n 7" in4or79 so'r" los nu"8os <lan"s <u"s "l coron"l IFnico 7i"7'ro d"
la cara8ana Bu" =a'la'a los distintos idio7as utili&ados <or los int";rant"s d" .staI "ra r"Bu"rido d" un lado
al otro d"l ca7<a7"nto.
D" acu"rdo con lo Bu" Karl 7" r"4iri"ra "n la r"uni9n s" =a'?a ado<tado la d"cisi9n d" continuar ad"lant" a
<"sar d" lo d"s4a8ora'l" d" la situaci9n> asi7is7o s" a<ro'9 una "strata;"7a <ro<u"sta <or "l <ro<io Karl
t"ndi"nt" a tratar d" "ntrar y salir d" L=asa sin t"n"r Bu" =ac"r uso d" la 4u"r &a ya Bu" "n 8ista d" las
circunstancias i7<"rant"s cualBui"r con4rontaci9n ar7ada con un "C.rcito c=ino "n <i" d" luc=a r"sulta'a
<articular7"nt" ri"s;osa.
I NPu. clas" d" "strata;"7aO I<r";unt. intri;ado.
Karl ado<t9 un air" d" al";r" 4an4arron"r?a y a4ir795
I!";Fn 7" "ns"@aron "n la "scu"la Asia "s un contin"nt" =a'itado <or sal8aC"s a los Bu" Fnica7"nt"
los in;l"s"s =an sa'ido 7"t"r "n cintura. D"sd" "l <ri7"r 7o7"nto "n Bu" ac"<t. <artici<ar "n "sta loca
a8"ntura consid"r. Bu" "n caso d" <"li;ro "l "Bui<o 7Ds a<ro<iado <ara d"a7'ular <or "stas latitud"s s"r?a
un uni4or7" d"l "C.rcito colonial in;l.s d"l si;lo <asado. LEsos in;l"s"s s? Bu" sa'?an tratar a toda "sta
;"ntu&aJ Ha sido una d"s;racia <ara la ci8ili&aci9n Bu" "n8"C"ci"ra tan <ronto "l l"9n 'ritDnico.
D"cid? <asar <or alto sus colonialistas y <oco =u7anitarias a4ir7acion"s y "/cla7. d" 7ala ;ana.
I(o 8"o c97o <u"da sacarnos d" a<uros un uni4or7" in;l.s.
Karl s"@al9 =acia "l lu;ar dond" s" "ncontra'an los ci"ntos d" 7ulas d" la cara8ana as? co7o los
nu7"rosos y ="r7.tica7"nt" c"rrados 'ultos Bu" .stas trans<orta'an y a4ir795
I(o tra"7os Fnica7"nt" un uni4or7" d" "st" ti<o sino 7Ds d" dosci"ntos y ta7'i.n t"n"7os d" los
"7<l"ados <or las tro<as =indF"s d" "sa .<oca. La sor<r"sa Bu" s" 8an a ll"8ar los c=inos s"rD 7ayFscula
<u"s si co7o "s<"ro aFn r"cu"rdan los r"latos d" sus a'u"los ac"rca d" las r"<r"salias Bu" to7a'an las
4u"r&as colonial"s in;l"sas cuando al;Fn nati8o s" atr"8?a a dis<arar so'r" un soldado d" !u MaC"stad "llo
s"rD su4ici"nt" <ara in4undirl"s r"s<"to y 7ant"n"rlos con4usos al 7"nos <or "l 'r"8" ti"7<o Bu"
n"c"sitar"7os <ara "ntrar a la ciudad y salir d" a=? con un 7ont9n d" li'ros a<olillados y un Co8"ncito tonto
Bu" <r"t"nd" =ac"rs" <asar <or la r""ncarnaci9n d" al;Fn 8i"Co loco 7u"rto =ac" 7il a@os.
#o7<r"nd? Bu" ant" la <r"si9n d"l <"li;ro "l in;"nioso actor Bu" yac?a r"<ri7ido "n "l int"rior d" Karl s"
li'"ra'a y "7"r;?a "n toda su <l"nitud.
Las "sc"nas corr"s<ond?an a las Bu" nor7al7"nt" <u"d"n a<r"ciars" "n los ca7"rinos d" un t"atro "n los
"studios d" cin" o "n cualBui"r lu;ar dond" los actor"s s" <r"<aran <ara iniciar su actuaci9n5 <or doBui"r s"
8"?an <"rsonas Bu" 4"'ril7"nt" s" d"dica'an a 8"stirs" con la ro<a ad"cuada <ara la <r9/i7a r"<r"s"ntaci9n
d"s<oCDndos" d" los dis4rac"s utili&ados "n "l acto ant"rior. Las 8"sti7"ntas =indF"s Bu" todos <orta'an "ran
="c=as a un lado y "n su lu;ar a<ar"c?an r"luci"nt"s uni4or7"s in;l"s"s id.nticos a los utili&ados "n "l <asado
si;lo <or las 4u"r&as colonial"s5 los 'lancos saraco4s sustitu?an a los tur'ant"s y las altas 'otas d" 7ontar al
cal&ado =indF> <a@os "7<a<ados "n su'stancias Bu?7icas d"Ca'an 8"r al s"r 4rotados "n la <i"l rostros d"
'lanca t"& dond" ant"rior7"nt" "/ist?an 7or"nos s"7'lant"s.
%or "ntr" la a;itada 7ultitud d" indi8iduos d"dicados a r"ali&ar tan 4antDstica 7"ta7or4osis una <"rsona s"
d"staca'a <or su "n.r;ica acti8idad> su actitud corr"s<ond?a <"r4"cta7"nt" a la d" un 'u"n dir"ctor d" cin" o
d" t"atro> nin;Fn d"tall" <asa'a d"sa<"rci'ido <ara .l> "n todo int"r8"n?a <ara ord"narlo o 7"Corarlo lo 7is7o
corr";?a la 4or7a d" ll"8ar un sa'l" Bu" acons"Ca'a la 7an"ra d" <";ars" unos ;ru"sos 7ostac=os.
La "sc"na "ra co7o ya ="7os dic=o caract"r?stica d" un "studio d" cin" o d" un ca7"r?n d" t"atro <"ro
"n r"alidad t"n?a lu;ar "n un d"solado <aisaC" situado "n "l cora&9n d" Asia y "n dond" <or "l 7o7"nto no
"/ist?a un solo "s<"ctador <ara ad7irar la <osi'l" r"<r"s"ntaci9n Bu" aBu"llos actor"s "sta'an a <unto d"
iniciar.
Muy <ronto =a'r?a "s<"ctador"s "n a'undancia.
Una 8"& Bu" los co7<on"nt"s d" la cara8ana "stu8i7os d"'ida7"nt" ata8iados con nu"stros nu"8os y a la
8"& anticuados uni4or7"s a'andona7os la ruta s";uida =asta "ntonc"s a tra8.s d" las 7onta@as y nos
diri;i7os ru7'o al ca7ino <rinci<al Bu" conduc" a L=asa la cual "sta'a ya Fnica7"nt" a dos Cornadas d"
7arc=a.
El 'rillant" "s<"ctDculo r"<r"s"ntado <or "l a8anc" d" aBu"lla sin;ular colu7na t"n?a al;o d" 4antDstico "
incr"?'l"> tal <ar"c?a co7o si los <"rsonaC"s d" al;Fn anti;uo cuadro d" la .<oca 8ictoriana Icuando la
=";"7on?a 7undial d"l I7<"rio BritDnico constitu?a un ="c=o irr"4uta'l"I =u'i"s"n r"'asado los "str"c=os
l?7it"s d"l 7arco Bu" l"s cont"n?a " irru7<ido r"<"ntina7"nt" "n "l 7undo d" la r"alidad. La "sta7<a
r"sulta'a <"r4"cta =asta "n sus 7Ds 7?ni7os d"tall"s5 las 'and"ras in;l"sas ond"ando al 8i"nto la 'anda
"scoc"sa Bu" d" ti"7<o "n ti"7<o inunda'a al air" con "l "strid"nt" sonido d" las ;aitas la actitud d"
con4iada su<"rioridad d" las 7arcial"s tro<as in;l"sas contrastando con la su7isa disci<lina d" los soldados
=indF"s todo =ac?a <"nsar "n un r"torno a los d?as d" 7ayor au;" d"l colonialis7o 'ritDnico.
#o7o "s d" su<on"r nu"stra cara8ana co7"n&9 a lla7ar <od"rosa7"nt" la at"nci9n d" todos los
=a'itant"s d" los lu;ar"s <or dond" atra8"sD'a7os> la ;"nt" corr?a <r"surosa a situars" a un lado d"l ca7ino
<ara cont"7<lar "l inusitado d"s4il"> "/<r"sion"s d"l 7Ds co7<l"to aso7'ro s" r"4l"Ca'an "n los rostros d" los
ca7<"sinos ti'"tanos.
A <"sar d"l s"cular aisla7i"nto caract"r?stico d"l 1i'"t "l no7'r" d" In;lat"rra no "s d"l todo d"sconocido
<ara sus =a'itant"s. En "l a@o d" 19,* un <"Bu"@o contin;"nt" d" tro<as in;l"sas s" introduCo <or la 4u"r&a "n
"l <a?s ll";9 =asta L=asa y o'li;9 al Dalai La7a d" aBu"l "ntonc"s a conc"rtar un tratado. (o "ra <or tanto
i7<osi'l" Bu" al;unas d" las <"rsonas d" 7Ds "dad Bu" cont"7<la'an nu"stro <aso con oCos ll"nos d"
aso7'ro r"cordas"n aFn la 7arc=a d" aBu"llas otras tro<as Bu" <ortando id.nticos uni4or7"s =a'?an
d"s4ilado <or aBu"l 7is7o ca7ino cincu"nta y cinco a@os ant"s.
#ada 8"& Bu" atra8"sD'a7os al;una r";i9n <articular7"nt" <o'lada nu"stros ;u?as ti'"tanos "ran
7at"rial7"nt" asaltados <or tur'as d" curiosos Bu" d"s"a'an a8"ri;uar cuanto 4u"s" <osi'l" r"s<"cto a tan
sin;ular "/<"dici9n. Ant" "l alud d" int"rro;ant"s los ;u?as s" concr"ta'an a r"<"tir una y otra 8"& la
trucul"nta "/<licaci9n "la'orada <or Karl <ara Custi4icar nu"stra <r"s"ncia "n "l 1i'"t. !";Fn "sta 8"rsi9n
constitu?a7os tan s9lo una <"Bu"@a a8an&ada d" las consid"ra'l"s 4u"r&as Bu" aco7<a@a'an al "s<oso d" la
R"ina Isa'"l d" In;lat"rra "l cual ll";a'a al 1i'"t a r"no8ar "l tratado 4ir7ado "ntr" a7'as nacion"s a
<rinci<ios d" si;lo. (u"stra 7isi9n "ra 8i;ilar los <r"<arati8os n"c"sarios <ara una ad"cuada r"c"<ci9n a
<"rsonaC" d" tan alta in8"stidura> concluido "st" <ro<9sito r"tornar?a7os al "ncu"ntro d"l <r?nci<" <ara
aco7<a@arl" "n la Flti7a <art" d" su 8iaC" a la ca<ital.
La di4usi9n a los cuatro 8i"ntos d" una 7"ntira tan in8"ros?7il no t"n?a otro <ro<9sito sino "l d" =ac"rla
ll";ar =asta o?dos d" los c=inos <u"s aun cuando no "ra d" "s<"rars" Bu" .stos s" tra;as"n s"7"Cant"
"7'ust" con4iD'a7os "n colocarl"s 4r"nt" a una situaci9n d"l todo in"s<"rada ca<a& d" 7oti8ar "n "llos un
d"sconci"rto d" tal ;rado Bu" nos <"r7iti"s" cu7<lir nu"stra 7isi9n ant"s d" Bu" s" d"cidi"ran a atacarnos.
Al 7is7o ti"7<o Bu" <ro<ala'an la citada 8"rsi9n los ;u?as <rocura'an ir o't"ni"ndo la 7ayor in4or7aci9n
<osi'l" ac"rca d" los r"ci"nt"s acont"ci7i"ntos ocurridos "n L=asa. Al <ar"c"r todo s" =a'?a iniciado "l d?a
<ri7"ro d" 7ar&o 4"c=a "n Bu" los c=inos co7unicaron al Dalai La7a una "/tra@a in8itaci9n5 d"s"a'an Bu"
asisti"s" a una r"<r"s"ntaci9n t"atral Bu" t"ndr?a lu;ar "n "l ca7<a7"nto d"l "C.rcito roCo <"ro insist?an s"
<r"s"ntas" sin su ;uardia. !"7"Cant" in8itaci9n d"s<"rt9 sus<icacias "ntr" los ti'"tanos t"7"rosos d" Bu" s"
tratara d" una tra7<a <ara a<od"rars" d" la <"rsona d"l Dalai La7a. El d?a "n Bu" d"'"r?a t"n"r lu;ar la
r"<r"s"ntaci9n t"atral "l <u"'lo d" L=asa s" lan&9 a la call" dis<u"sto a i7<"dir Bu" "l su<r"7o ;o'"rnant"
d"l <a?s cay"s" "n 7anos d" los c=inos. 1ras d" a<ostars" 4r"nt" al %alacio d"l (or'ulin;Sa Ir"sid"ncia d"l
Dalai La7a "n "sa .<oca d"l a@oI la "nard"cida 7ultitud co7"n&9 a l"8antar 'arricadas 7ani4"stando as? su
8oluntad d" o<on"rs" <or la 4u"r&a a cualBui"r int"nto d" los in8asor"s d" d"s<oCar a la naci9n d" sus
autoridad"s tradicional"s. %or su <art" las tro<as c=inas <roc"di"ron a ocu<ar los <rinci<al"s <untos
"strat.;icos d" la ciudad <"ro =asta aBu"llos 7o7"ntos Is";Fn "l dic=o d" nu"stros in4or7ant"sI toda8?a
no s" <roduc?a un c=oBu" ar7ado "ntr" a7'as <art"s d"'ido <rinci<al7"nt" a la actitud 7"diadora asu7ida
<or las <ro<ias autoridad"s ti'"tanas.
Est" "ra <u"s "l t"nso a7'i"nt" i7<"rant" "n la ca<ital d"l 1i'"t d" la Bu" ya nos s"<ara'an tan s9lo
unas cuantas =oras d" ca7ino.
0r"nt" a nosotros y tan c"rca Bu" <ar"c?a "star al alcanc" d" la 7ano s" d"s<l";a'a "l 4ascinant"
"s<"ctDculo d" la ciudad d" L=asa conocida co7Fn7"nt" <or los la7a?stas co7o GLa #iudad d" los Dios"sG y
'auti&ada <or los "/tranC"ros con "l 7ot" d" GLa #a<ital %ro=i'idaG a causa d" la <ro8"r'ial o<osici9n d" los
ti'"tanos a d"Car Bu" los "/tra@os la 8isit"n.
D"stacDndos" d"sd" la distancia "l 7aC"stuoso %alacio d"l %9tala Ir"sid"ncia o4icial d"l Dalai La7aI
do7ina todo "l <aisaC" circun8"cino a la ca<ital. El 4a7oso "di4icio "s una i7<on"nt" construcci9n d" <i"dra
"di4icado so'r" una colina o 7Ds 'i"n dic=o Gr"car;adoG "n .sta <u"s si;ui"ndo la t"nd"ncia d" la
arBuit"ctura ti'"tana d" Bu" las construccion"s s"7"C"n una <rolon;aci9n d"l 7"dio a7'i"nt" "n "l cual son
cr"adas "l <alacio <ar"c" =a'"r sur;ido 7ila;rosa7"nt" d" la 7is7a colina. !us t"c=os dorados Bu"
r"4ul;"n "n 7il rayos al s"r tocados <or la lu& d"l sol contri'uy"n <od"rosa7"nt" a <roducir una i7<r"si9n
inol8ida'l" al s"r cont"7<lados <or 8"& <ri7"ra.
La cara8ana =i&o un Flti7o alto "n "l ca7ino ant"s d" iniciar "l r"corrido d" los "scasos Sil97"tros Bu"
4alta'an <ara ll";ar a la ciudad. Mi"ntras d"scansD'a7os o's"r8a7os "n "l =ori&ont" una ;ru"sa <ol8ar"da
Bu" s" ac"rca'a rD<ida7"nt" a dond" nos "ncontrD'a7os> al a<ro/i7ars" nos <"rcata7os d" Bu" s" trata'a
d" <"sados ca7ion"s d"l "C.rcito c=ino. Eran los <ri7"ros 8"=?culos 7otori&ados Bu" 8"?a7os d"sd" nu"stra
"ntrada al 1i'"t> tanto "l ruido Bu" <roduc?an co7o lo ;rot"sco d" sus 7ol"s 7"tDlicas d"s"ntona'an con "l
<aisaC"> su <r"s"ncia d"stru?a la ilusi9n <roducida <or la 8ista d" la ciudad d" L=asa d" =allars" "n 7"dio d"
un '"llo 7undo d" 4antas?a. !" a<ro/i7a'a "l 7o7"nto crucial d"l cual d"<"nd"r?a Bui&Ds "l ./ito o 4racaso
d" toda la "/<"dici9n. RD<ida7"nt" nos a<r"sta7os a "C"cutar "l <lan conc"'ido <or la t"atral 7"nt" d" Karl.
Los ca7ion"s s" d"tu8i"ron 7Ds o 7"nos a un Sil97"tro d"l ca7<a7"nto> d" "llos 'aC9 un r";ular
contin;"nt" d" tro<as 8"stidas con uni4or7" d" color caSi Bu" <roc"di"ron a alin"ars" "n lar;a 4ila. Un
<"Bu"@o ;ru<o 4or7ado d" cinco 7ilitar"s Isu<usi7os Bu" s" tratar?a d" o4icial"sI s" "nca7in9 "n dir"cci9n
a nu"stro ca7<a7"nto.
!i un oculto o's"r8ador =u'i"ra <odido r"corr"r "n aBu"l instant" "l i7<ro8isado ca7<a7"nto dond" nos
"ncontrD'a7os s" =a'r?a <"rcatado d" la "/tra@a <aradoCa Bu" al <ar"c"r r"ina'a "n "l 7is7o5 7i"ntras <or
una <art" un 'u"n nF7"ro d" sus int";rant"s s" 7ant"n?a "n "stado d" al"rta ocultos a la 8ista d" los c=inos
tras ;ru"sas <ilas d" 'ultos y a<untDndol"s con sus ar7as la in7"nsa 7ayor?a d" las tro<as a=? r"unidas
d"scansa'an d"s<r"ocu<ada7"nt" c=arlando o to7ando "l t. sin <r"star 7ayor at"nci9n a la <ro/i7idad d"l
contin;"nt" c=ino.
Al a<ro/i7ars" los o4icial"s c=inos sali9 a r"ci'irlos una <"rsona d"l ca7<a7"nto ata8iada con un uni4or7"
d" las 4u"r&as nati8as d" la India d"l si;lo <asado> s" trata'a "n r"alidad d" un si7<Dtico '"n;al? Bu" <or
=a'"r sido co7"rciant" 8arios a@os "n Hon; Kon; sa'?a =a'lar c=ino con 'astant" 4luid"&.
%or =allar7" situado a "scasa distancia d" la l?n"a d" "ntrada d"l ca7<a7"nto I8isti"ndo d"sd" lu";o un
"l";ant" uni4or7" 'ritDnicoI 7" 4u" 4Dcil o's"r8ar los rostros d" los c=inos5 "n todos "llos s" l"?a una
"/<r"si9n d" sor<r"sa> sus n"r8iosos ad"7an"s r"8"la'an 'i"n a las claras "l d"s"o d" "ncontrar cuanto
ant"s una "/<licaci9n l9;ica <ara "l "/tra@o " inusitado "s<"ctDculo Bu" s" o4r"c?a ant" su 8ista.
1ras un 'r"8" int"rca7'io d" <ala'ras sost"nido "ntr" "l =indF y los c=inos .stos <"r7an"ci"ron
a;uardando a la "ntrada d"l ca7<a7"nto 7i"ntras "l <ri7"ro s" diri;?a a una c"rcana 7"sa d" ca7<a@a "n la
cual con8"rsa'an ani7ada7"nt" 8arios o4icial"s in;l"s"s. A<ar"nt"7"nt" t"7"roso d" int"rru7<irlos "l =indF
a;uard9 'u"n rato a un lado d" la 7"sa> 4inal7"nt" uno d" los su<u"stos o4icial"s Iun indi8iduo cor<ul"nto
d" ;ru"sos 7ostac=os y 7irada 4i"ra7"nt" alti8aI l" ord"n9 con ;"sto i7<aci"nt" Bu" s" ac"rcas". D"s<u.s
d" =a'lar con aBu"l or;ulloso suC"to "l =indF 4u" a dond" s" "ncontra'an los c=inos y r"torn9 con .stos =asta
la 7"sa d" los in;l"s"s nin;uno d" los cual"s s" di;n9 <on"rs" d" <i" <ara r"ci'irlos. El o4icial d" los ;ru"sos
7ostac=os sin d"Car d"l todo la con8"rsaci9n con sus col";as co7"n&9 a dialo;ar con los c=inos t"ni"ndo al
=indF co7o int.r<r"t"> "l tono d" su 8o& "ra d" una 7ani4i"sta dis<li c"ncia co7o si consid"ras" Bu" "sta'a
r"ali&ando un ;ran 4a8or al =a'lar con indi8iduos a los Bu" o'8ia7"nt" consi d"ra'a 7uy <or d"'aCo d" su alti8a
<"rsona.
#oncluida la con8"rsaci9n los c=inos ;iraron so'r" sus talon"s y a'andonaron "l ca7<a7"nto <rocurando
ado<tar un ac"ntuado air" 7arcial. L"s 8i <asar Cunto a 7?> su rostro "8id"ncia'a un 7ani4i"sto s"nti7i"nto d"
c9l"ra r"<ri7ida 7oti8ado sin lu;ar a dudas <or "l d"s<"cti8o r"ci'i7i"nto d" Bu" =a'?an sido o'C"to.
Una 8"& t"r7inada la 8isita d" los c=inos "l alti8o o4icial in;l.s d" ;ru"sos 7ostac=os IBu" no "ra otro sino
KarlI s" <uso d" <i" y ca7in9 =asta Bu"dar oculto tras una alta <ila d" 'ultos d"s<u.s d" lo cual <rorru7<i9
int"7<"sti8a7"nt" "n sonoras carcaCadas con tal"s "s<as7os Bu" los 4alsos 'i;ot"s co7"n&aron a
d"s<r"nd"rs" d" su cara. #o7<r"nd? "ntonc"s =asta Bu. ;rado 4ascina'a a Karl la r"<r"s"ntaci9n "sc.nica>
"ra todo un actor nato y ;o&a'a al 7D/i7o cuando lo;ra'a ll"8ar al ca'o una 'u"na actuaci9n> "ra "8id"nt"
Bu" d" no =a'"r sido un <r9s<"ro n";ociant" =a'r?a lo;rado triun4os 7"7ora'l"s so'r" las ta'las.
Los o4icial"s c=inos r";r"saron al lado d" sus tro<as. En 8irtud d" la "scasa distancia Bu" nos s"<ara'a
<udi7os o's"r8ar Bu" utili&a'an un t"l.4ono d" ca7<a@a instalado a 'ordo d" uno d" sus ca7ion"s>
<ro'a'l"7"nt" in4or7a'an a sus su<"rior"s d"l r"conoci7i"nto "4"ctuado "n nu"stro ca7<a7"nto.
I NPu. l"s diCo ust"dO I<r";unt. a Karl cuando .st" =u'o concluido d" d"sa=o;ar su =ilaridad.
I LO= nadaJ si7<l"7"nt" r"<"t? "l cu"nto d" Bu" so7os la a8an&ada d"l %r?nci<" 0"li<" Bu" 8i"n" al
1i'"t a r"no8ar "l tratado c"l"'rado con In;lat"rra a <rinci<ios d" si;lo. L(unca ol8idar. sus caras d" aso7'ro.
D" s";uro t"7?an "ncontrars" "ntr" un ;ru<o d" 4antas7asJ
I NE no l" <r";untaron <or Bu. 8"ni7os 8"stidos "n una 4or7a tan "stra4alariaO
I%or su<u"sto. L"s diC" Bu" la R"ina Isa'"l d"s"a'a Bu" la 4ir7a d"l nu"8o tratado sir8i"ra ta7'i.n <ara
con7"7orar "l c"l"'rado 'aCo "l r"inado d" su ant"c"sora la R"ina $ictoria y <or "sta ra&9n <ortD'a7os
uni4or7"s i;ual"s a los d"l "C.rcito 'ritDnico d" aBu"lla .<oca.
I Y l" =a'rDn cr"?doO
IEso no i7<orta. #r"o Bu" lo;ra7os d"sconc"rtarlos y co7o s" trata d" 7ilitar"s o s"a d" 'ur9cratas no
<odrDn to7ar nin;una d"cisi9n <or s? 7is7os sino Bu" turnarDn "l <ro'l"7a a sus su<"rior"s.
I N(o diC"ron nada ac"rca d" lo Bu" "stD <asando "n L=asaO
IM" di"ron su <ro<ia 8"rsi9n d" los acont"ci7i"ntos. !";Fn "llos s" trata d" al'orotos <ro7o8idos <or
G'andol"ros r"accionariosG> incluso nos in8itaron a Bu" l"s aco7<a@Ds"7os al ca7<a7"nto c=ino <ara
'rindarnos <rot"cci9n contra cualBui"r a;r"si9n. (i siBui"ra 7" di;n. cont"star s"7"Cant" <ro<osici9n.
IBu"no <u"s oCalD todo sal;a 'i"n.
I LMir" ya "7<i"&an a irs"J
Al <ar"c"r y tal co7o Karl "s<"ra'a los c=inos <r"4"r?an d"Car <ara 7Ds tard" la soluci9n d"l "/tra@o
<ro'l"7a <lant"ado <or nu"stra <r"s"ncia. Las tro<as r";r"sa'an l"nta7"nt" a los ca7ion"s y .stos una 8"&
<u"stos "n 7arc=a co7"n&a'an a al"Cars" "n 7"dio d" nu'"s d" <ol8o a7ari llo. LLa "ntrada a L=asa "sta'a
li'r"J
A<r"surada7"nt" y do7inados <or una 4"'ril "7oci9n <roc"di7os a l"8antar "l ca7<a7"nto " inicia7os la
7arc=a <ara r"corr"r los contados Sil97"tros Bu" nos s"<ara'an d" nu"stra 7"ta5 la ca<ital d"l 1i'"t.
d) El Dalai .a#a en oracin
La ciudad d" L=asa "stD situada a 7Ds d" -2,, 7"tros d" altura so'r" "l ni8"l d"l 7ar "ncla8ada "n un
="r7oso 8all" rod"ado d" n"8adas 7onta@as. El carDct"r 7arcada7"nt" r"li;ioso d" "sta ca<ital s"
7ani4i"sta al 8iaC"ro incluso ant"s d" "ntrar "n "lla ya Bu" "n sus <ro/i7idad"s "s <osi'l" cont"7<lar
nu7"rosos t"7<los. En su int"rior <r"do7inan i;ual7"nt" las construccion"s d" carDct"r r"li;ioso5
santuarios 7onast"rios y oratorios 'rotan <or doBui"r dando a la ciudad un s"llo incon4undi'l".
Ad"7Ds d"l %alacio d"l %9tala cuya i7<on"nt" 4i;ura d" ad7ira'l" si7"tr?a do7ina "l <aisaC" s" d"staca
"n s";undo t.r7ino "l 7onast"rio d" Dr"'un; i7<r"sionant" y ;i;ant"sca construcci9n d" <i"dra "di4icada
"n las a4u"ras d" la ciudad y r"sid"ncia d" 8arios 7il"s d" 7onC"s.
En "l "/tr"7o o"st" d" L=asa rod"ado d" "nor7"s y 'i"n cuidados Cardin"s a los Bu" s" ll";a <or r"ctas y
anc=as a8"nidas s" "ncu"ntra "l <alacio d"l (or'ulin;Sa r"sid"ncia 8"rani";a d"l Dalai La7a y lu;ar =acia
dond" nos diri;i7os conducidos <or nu"stros ;u?as ti'"tanos Bu" s" conton"a'an or;ullosos so'r" sus
7onturas al dars" cu"nta tanto d" la i7<r"si9n Bu" causa'a "n nosotros la cont"7<laci9n d" las 7Flti<l"s
7ara8illas cont"nidas "n la ciudad co7o d" la "nor7" curiosidad Bu" d"s<"rta'a "ntr" sus co7<atriotas
nu"stro <aso <or aBu"llos lu;ar"s.
Una 7ultitud cada 8"& 7Ds nu7"rosa d" <"rsonas 8"stidas "n su 7ayor?a con ro<as ="c=as d" ;ru"sa <i"l
d" yaS cont"7<la'a nu"stro a8anc" con 7iradas car;adas d" aso7'ro. 0u" "n aBu"lla ocasi9n cuando
t"r7in. d" <"rcatar7" <l"na7"nt" d" un ="c=o sin;ular5 los ti'"tanos <os""n una 7irada 7uy <articular> sus
oCos d"notan una 4ir7" 4iC"&a y una tranBuila " insonda'l" <ro4undidad.
1
Al a<ro/i7arnos al (or'ulin;Sa "stu8o a <unto d" <roducirs" un incid"nt". A la "ntrada d"l <alacio s"
"ncontra'a una "nor7" 7uc="du7'r" d" ti'"tanos atrinc="rada tras d" i7<ro8isadas 'arricadas "ri;idas con
o'C"to d" i7<"dir "l acc"so d" los c=inos al <alacio. 1"7i"ndo <osi'l"7"nt" al;una "strata;"7a d" los
in8asor"s los ti'"tanos s" alar7aron al o's"r8ar nu"stra ll";ada> s" <roduCo un a;itado 7o8i7i"nto "n las
'arricadas y s" oy"ron "stru"ndosos ;ritos d" al"rta r"<"ntina7"nt" sonaron 8arios dis<aros Bu" aun
cuando al <ar"c"r =a'?an sido ="c=os al air" 7oti8aron una Custi4icada alar7a "n nu"stras 4ilas. A "scasos
c"nt"nar"s d" 7"tros d" aBu"l lu;ar s" "r;u?a "l <rinci<al ca7<a7"nto d" los c=inos los cual"s ta7'i.n
"sta'an s9lida7"nt" <ara<"tados y "n "stado d" al"rta> as? <u"s si s" ori;ina'a un tirot"o corr?a7os "l
ri"s;o d" Bu"dar co;idos "ntr" dos 4u";os sin un solo lu;ar a la 8ista dond" r"4u;iarnos.
#uando "7<"&D'a7os a t"7"r lo <"or s" a'ri9 una d" las anc=as <u"rtas d" la 7uralla y sali"ron 8arios
soldados ti'"tanos ant" cuya 8ista la "/citada 7ultitud <ar"ci9 cal7ars" un <oco.
Una 8"& Bu" los soldados ll";aron =asta nosotros in4or7aron al coron"l s"r "n8iados d" un i7<ortant"
4uncionario d"l ;o'i"rno ti'"tano "l cual nos in8ita'a a <asar d" in7"diato al int"rior d"l <alacio.
La colu7na r"inici9 la 7arc=a y la co7<acta 7uc="du7'r" s" a'ri9 <ara <"r7itir nu"stro a8anc". El t"7or
inicial suscitado "ntr" los d"4"nsor"s d" <alacio a causa d" nu"stro arri'o s" troc9 "n un incont"ni'l"
1
%osi'l"7"nt" "st" ="c=o s"a 7oti8ado <or al;unas d" las "s<"cial"s caract"r?sticas d"l 7"dio a7'i"nt" "n Bu" 8i8"n los =a'itant"s
d" "sta sin;ular r";i9n d"l <lan"ta co7o <or "C"7<lo la d"slu7'rant" lu7inosidad d" la ni"8" la trans<ar"ncia d" su "l"8ada at79s4"ra
y "l air" si"7<r" cortant".
s"nti7i"nto d" si7<at?a. Mi"ntras cru&D'a7os <or "n 7"dio d" o'stDculos Bu" a toda <risa i'an si"ndo
r"tirados los ti'"tanos <rorru7<i"ron "n "stru"ndosas 7ani4"stacion"s d" CF'ilo co7o si intuiti 8a7"nt"
<r"sinti"s"n Bu" la luc=a Bu" li'ra'an <or la cons"r8aci9n d" su ind"<"nd"ncia s" 8"r?a 4ortal"cida con la
in"s<"rada ll";ada d" aBu"l "/tra@o contin;"nt" d" tro<as "/tranC"ras.
%or nu"stra <art" =ici7os ta7'i.n todo lo <osi'l" <ara "/<r"sar la 'u"na 8oluntad Bu" nos ani7a'a5 las
;aitas d"Caron o?r su al";r" al;ara'?a s" a;itaron las 'and"ras y "n 7"dio d" sinc"ras sonrisas tras<usi7os
la a7arilla 7uralla d" la'rada <i"dra Bu" rod"a "l <alacio. 0u" aBu"l un '"llo " inol8ida'l" instant".
El <alacio d"l (or'ulin;Sa no consta d" una sola construcci9n5 distri'uidos ar79nica7"nt" "ntr" sus
"s<aciosos Cardin"s s" l"8antan nu7"rosos <a'"llon"s y ca<illas. La construcci9n c"ntral "s un "di4icio no
7uy alto d" t"c=o <lano y r"car;ado d" adornos dorados. El <alacio conta'a "n aBu"l "ntonc"s con un
&ool9;ico <ri8ado y con una 8ariada col"cci9n d" 7ulticolor"s <a8os r"al"s los cual"s s" <as"a'an
<"r"&osa7"nt" "ntr" las =il"ras d" 4lor"s d" los <arBu"s y "n las orillas d" los "stanBu"s.
Los soldados ti'"tanos nos conduC"ron a un r"tirado <a'"ll9n situado "n "l lado sur d"l <alacio> a=? nos
a;uarda'a un "l"8ado nF7"ro d" sir8i"nt"s Bu" "n un santia7.n <roc"di"ron a d"scar;ar los <"sados 4ardos
d" la cara8ana y a ll"8ars" los cansados ani7al"s a las ca'all"ri&as d" <alacio.
%ortando toda8?a su 4also ata8?o d" o4icial in;l.s y aco7<a@ado d" uno d" los ;uardias ti'"tanos "l coron"l
s" "nca7in9 a la construcci9n c"ntral dond" l" "s<"ra'a "l alto 4uncionario Bu" =a'?a ord"nado s" a'ri"s"n
las <u"rtas d" <alacio <ara r"ci'irnos y Bu" co7o <odrD adi8inars" 4Dcil7"nt" no "ra otro sino "l anti;uo
7a"stro d"l coron"l o s"a "l <"rsonaC" al Bu" ="7os 8"nido d"si;nando a lo lar;o d" "sta narraci9n co7o G"l
la7aG.
Mi"ntras "l coron"l r";r"sa'a Karl y yo tu8i7os ocasi9n d" c=arlar lar;a7"nt"> 7i int"rlocutor s";u?a
do7inado <or la "u4oria <roducida a r"sultas d" su 7a;istral actuaci9n ant" los c=inos y "llo lo conduc?a a
8aticinar Bu" la <"li;rosa a8"ntura "n la Bu" "stD'a7os 7"tidos t"ndr?a un 4inal 4"li&. Muy <ronto aBu"l
con4iado o<ti7is7o =a'r?a d" Bu"dar suC"to a las 7Ds duras <ru"'as.
Al r";r"sar d" la "ntr"8ista con su anti;uo 7a"stro "l coron"l nos co7unic9 con ;ra8" ac"nto5
I!i"nto d"cirl"s Bu" t"n;o 7uy 7alas noticias.
I NPu. <asaO I<r";unta7os Karl y yo al un?sono.
I%or ra&on"s d" ?ndol" r"li;iosa "l Dalai La7a consid"ra inCusti4ica'l" "l "7<l"o d" la 8iol"ncia> s" ni";a a
int"ntar a'rirs" <aso <or la 4u"r&a y =uir d" la ciudad no o'stant" Bu" no d"sconoc" los <ro<9sitos Bu" ti"n"n
los c=inos d" liBuidarlo.
Las <ala'ras d"l coron"l nos d"Caron "stu<"4actos <u"s si;ni4ica'an Bu" nu"stra <r"s"ncia "n "l 1i'"t "n
aBu"llos 7o7"ntos r"sulta'a d"l todo inn"c"saria.
I%"ro "ntonc"s Iar;uy9 Karl con "l d"sconci"rto <intado "n "l rostroI N%or Bu. solicitaron ayuda y
<idi"ron ar7a7"nto <ara "l "C.rcito ti'"tanoO
Ant" aBu"lla <r";unta "l coron"l 7ani4"st9 "8id"nt"s s"@al"s d" tur'aci9n.
IMi 7a"stro "l la7a "stD <ro4unda7"nt" a<"nado <or =a'"rnos 7"tido "n "st" asunto> s";Fn 7" =a
con4"sado "l <roy"cto d" dotar d" ar7a7"nto 7od"rno al "C.rcito ti'"tano 4u" "la'orado <or .l "n uni9n d"
otros la7as <"rt"n"ci"nt"s a la Asa7'l"a (acional> <"ro "st" <roy"cto 4u" d"sautori&ado <or "l Dalai La7a.
I NE <or Bu. rayos no nos =ici"ron sa'"r a ti"7<o todo "stoO I<r";unt9 Karl.
IEs<"ra'an Bu" "l Dalai La7a ca7'ias" d" o<ini9n.
I LBi"n lo =" dic=o si"7<r"5 no =ay <"or cosa Bu" los curas 7"tidos a <ol?ticosJ
La 8o& d" Karl r"8"la'a una <ro4unda indi;naci9n. E r"al7"nt" t"n?a 7oti8os su4ici"nt"s <ara 7ani4"star su
"noCo <u"s .l =a'?a cost"ado aBu"lla "/<"dici9n so'r" la 'as" d" Bu" "l ;o'i"rno ti'"tano l" r"sarcir?a
a7<lia7"nt" d" todos los ;astos d"ri8ados d" la co7<ra d"l ar7a7"nto y d" su traslado =asta L=asa.
El coron"l 4iC9 la 8ista "n su a7i;o> r"sulta'a 4Dcil adi8inar "n su 7irada la in7"nsa 8"r;Q"n&a Bu" l"
"7'ar;a'a "n "sos 7o7"ntos. #on 8o& a<"sadu7'rada a4ir795
IKarl la7"nto 7uc=o todo "sto> si =u'i"ra sos<"c=ado Bu" las autoridad"s ti'"tanas no <a;ar?an los
;astos nunca t" =a'r?a 7"tido "n "st" "nr"do.
Al "scuc=ar aBu"llas <ala'ras d"sa<ar"ci9 al instant" la c9l"ra d" Karl Bui"n r"cu<"rando su =a'itual tono
Co8ial "/cla795
I L$a7os 8a7os co7<a@"ro no 7" 8"n;as a 7? con "sas cosasJ N(o cr""rDs Bu" 8oy a Bu"dar7" "n la
7is"ria <or "sta "stu<id"&O Es 7Ds a 7i Cuicio 8ali9 la <"na5 =ac?a a@os Bu" no 7" di8"rt?a tanto> nunca
ol8idar. "sas caras d" aso7'ro d" los o4icial"s c=inos. N1" i7a;inas "l "7'rollo Bu" <ara "stas 4"c=as ="7os
d" =a'"r causado "n 8arias cancill"r?asO La "7'aCada c=ina "n Londr"s =a d" "star ya in8"sti;ando si d"
8"rdad In;lat"rra <i"nsa in7iscuirs" "n "l 1i'"t y tratando d" a8"ri;uar <or d9nd" anda "l <as"ador %r?nci<"
0"li<". L!i todo "sto =a sido 4"no7"nalJ
Al o?r a Karl no <ud" d"Car d" ad7irar su alta calidad d" a7i;o> no s9lo no <ro4"r?a r"cri7inaci9n al;una "n
contra d" Bui"n l" "7'arcara "n tan costosa co7o inFtil a8"ntura sino Bu" aFn cons"r8a'a arr"stos
su4ici"nt"s <ara tratar d" "n4ocar la cu"sti9n d"sd" su lado c97ico.
1"rciando "n la con8"rsaci9n 4or7ul. la <r";unta cuya r"s<u"sta consid"ra'a 7Ds a<r"7iant" dadas las
circunstancias i7<"rant"s5
I NE a=ora Bu. 8a7os a =ac"rO
!in dudar ni un s";undo Karl r"s<ondi95
ILar;arnos d" aBu?. En cuanto los c=inos s" "nt"r"n d" Bu" so7os unos i7<ostor"s 8an a contraatacar y a
<ul8"ri&ar la r"'"li9n5 si "l iluso Bu" ;o'i"rna "st" <u"'lo d" locos d"s"a =ac"r "l <a<"l d" 7Drtir t"ndrD 7uy
<ronto o<ortunidad d" 8"r cu7<lidos sus an="los.
O's"r8ando Bu" "l coron"l <"r7an"c?a sil"ncioso Karl "/<r"s9 d" nu"8a cu"nta su int"nci9n d" salir d"
L=asa d" in7"diato5
IEsta ciudad "s un <ol8or?n a <unto d" "stallar> d"'"7os <r"<ararnos <ara salir d" aBu? lo ant"s <osi'l".
ID"sd" lu";o "so s"r?a lo 7Ds <rud"nt" Ia4ir79 "l coron"lI> sin "7'ar;o "/ist" aFn una li;"ra
"s<"ran&a d" Bu" nu"stros "s4u"r&os no =ayan sido "n 8ano5 la 7ayor <art" d" los int";rant"s tanto d" la
Asa7'l"a (acional co7o d"l #ons"Co d" Ministros continFan =aci"ndo todo lo <osi'l" <or =ac"r 8"r al Dalai
La7a Bu" d"'" tratar d" sal8ars" <u"s constituy" "l s?7'olo 8i8i"nt" d" la naci9n> si "l Dalai La7a ac"<tas"
int"ntar =uir a las 7onta@as <odr?a7os toda8?a <ro<orcionarl" una 8aliosa ayuda.
I NE Bu. "s lo Bu" "s<"ran a=ora "sos 7onC"s d" nosotrosO I<r";unt9 Karl con as<"r"&aI6. (o
<"nsarDn Bu" 8a7os a Bu"darnos aBu? a;uardando a Bu" los c=inos "st.n d" =u7or <ara 8"nir a 7atarnos.
I(os <id"n r"trasar un <oco nu"stro r";r"so. Esta tard" "l Dalai La7a iniciarD un ciclo d" oracion"s d"
s"is d?as> cuando lo concluya d"cidirD "n 4or7a d"4initi8a si <"r7an"c" "n la ciudad o int"nta sal8ars".
Al o?r aBu"llo Karl "/cla79 so'r"saltado5
I L!"is d?asJ NBu. no s" sa'" una l"tan?a 7Ds cortaO !i "s<"ra7os tanto ti"7<o <od"7os Bu"dar
atra<ados "n "sta raton"ra.
El coron"l no diCo nada <"ro dado "l in7"nso cari@o y a;rad"ci7i"nto Bu" <ro4"sa'a =acia "l <a?s d" los
la7as no "ra di4?cil concluir Bu" s" inclina'a <or arrostrar "l <"li ;ro d" <rolon;ar nu"stra <"r7an"ncia "n
L=asa con tal d" a;otar toda <osi'ilidad d" <od"r <ro<orcionar ayuda a los ti'"tanos.
#o7<r"ndi"ndo los s"nti7i"ntos d" su a7i;o Karl al&9 los 'ra&os al ci"lo "n r"si;nado ad"7Dn y a4ir79
"scu"ta7"nt"5
IEstD 'i"n nos Bu"da7os.
%ara los o's"r8ador"s d" todo "l 7undo Bu" d"sd" los 7Ds di8"rsos rincon"s d"l ;lo'o si;ui"ron con
at"nci9n "l d"sarrollo d"l dra7a ocurrido "n "l 1i'"t "n "l 7"s d" 7ar&o d" 1929 "/ist" un ="c=o d"l todo
in"/<lica'l"5 NA Bu. s" d"'"r?a I<r";untan con "/tra@"&aI Bu" d"s<u.s d"l <ri7"r "ncu"ntro ar7ado "ntr"
c=inos y ti'"tanos s" =aya <roducido un "/tra@o co7<Ds d" "s<"ra "n las acti8idad"s d" a7'os
cont"ndi"nt"sO
La circunstancia d" =a'"r "stado <r"s"nt" "n la ciudad d" L=asa <r"cisa7"nt" "n "sos d?as 7" <"r7it"
int"ntar 4or7ular una =i<9t"sis 4acti'l" a "sta inc9;nita5
H" 7"ncionado ant"rior7"nt" Bu" la r"'"li9n d"l <u"'lo d" L=asa "n contra d"l "C.rcito c=ino d"
ocu<aci9n s" inici9 cuando los ti'"tanos s" <ro<usi"ron i7<"dir Bu" "l Dalai La7a acudi"s" sin sus ;uardias
a una r"<r"s"ntaci9n t"atral "n "l ca7<a7"nto d" los in8asor"s los cual"s a Cu&;ar <or una s"ri" d" s";uros
indicios t"n?an la int"nci9n d" a<ro8"c=ar aBu"lla ocasi9n <ara =ac"rlo <rision"ro.
A=ora 'i"n r"ci.n iniciado "l con4licto cuando los c=inos r"a;ru<a'an a<"nas sus 4u"r&as y s" dis<on?an a
dar co7i"n&o a un contraataBu" nu"stra "/<"dici9n =i&o su a<arici9n "n "sc"na ost"ntDndos" co7o "7isaria
d" la #orona BritDnica.
A no dudarlo la irru<ci9n d" un "l"7"nto tan in"s<"rado 4u" ori;"n d" una "nor7" con4usi9n "n a7'as
<art"s. %ara "l co7Fn d" los ti'"tanos IBu" i;nora'an al i;ual Bu" los c=i nos todo lo conc"rni"nt" a nu"stro
8"rdad"ro ori;"nI constitui7os un 4u;a& 7oti8o d" in;"nua "s<"ran&a5 tal 8"& "l r"sto d"l 7undo no los
ol8ida'a y co7"n&a'a al 4in a tratar d" ayudarl"s "n su d"si;ual y d"s"s<"rada luc=a <or cons"r 8ar la
ind"<"nd"ncia d" su naci9n. %or lo Bu" =ac" a los c=inos y concr"ta7"nt" al co7andant" "n C"4" d" las
4u"r&as d" ocu<aci9n nu"stra a<arici9n d"'i9 constituir tal co7o Karl i7a;inara un <ro'l"7a Bu" r"'asa'a
no s9lo su co7<r"nsi9n sino ta7'i.n su co7<"t"ncia <ara int"ntar r"sol8"rlo> ra&9n <or la cual "s d"l todo
s";uro Bu" d"'i9 solicitar 9rd"n"s a %"S?n d"Cando <ara 7Ds tard" la r"anudaci9n d" las =ostilidad"s.
Esta "s <u"s al 7"nos a 7i Cuicio la "/<licaci9n d" la causa Bu" 7oti89 "l 7"ncionado co7<Ds d" "s<"ra
ocurrido "n <l"na r"'"li9n y "l cual s";Fn su<" 7Ds tard" constituy9 "n aBu"l "ntonc"s un co7<l"to 7ist"rio
<ara los o's"r8ador"s "/tranC"ros.
Mi"ntras "l Dalai La7a ora'a y "n "l r"sto d"l 7undo s" =ac?an toda clas" d" "lucu'racion"s ac"rca d" lo
Bu" "sta'a <asando "n L=asa nosotros <"r7an"c?a7os dis4rutando d" un no d"s"ado d"scanso "n 7"dio d"
la a<aci'l" '"ll"&a d" los Cardin"s d"l (or'ulin;Sa.
!";Fn instruccion"s r"ci'idas d" la ;uardia d" <alacio nin;uno d" los int";rant"s d" la "/<"dici9n Ia
"/c"<ci9n ="c=a d"l coron"lI "sta'a 4acultado <ara <"n"trar al int"rior d" la construcci9n c"ntral
consid"rada <or los ti'"tanos co7o un aut.ntico santuario <or =allars" =a'itada <or la <"rsona d"l Dalai
La7a. En "sta 4or7a no d"Ca'a d" r"sultar cru"l7"nt" ir9nico "l Bu" d"s<u.s d" =a'"r r"corrido 7"dio 7undo
y lo;rado ll";ar =asta la l";"ndaria ciudad <ro=i'ida todo lo Bu" <udi.s"7os a<r"ciar d" la 7is7a s" r"duC"s"
a la cont"7<laci9n d" un Card?n.
#uando <or 4in ll";9 la 4"c=a s"@alada <or "l Dalai La7a <ara dar a conoc"r su r"s<u"sta 4inal "l coron"l
7arc=9 al int"rior d"l <alacio 8arias =oras ant"s d"l inicio d"l atard"c"r.
En los alr"d"dor"s d"l <a'"ll9n dond" nos aloCD'a7os s" la'ora'a 4"'ril7"nt" <u"s 4u"s" cual 4u"r" la
r"soluci9n Bu" ado<tas" "l Dalai La7a nu"stra salida d" la ciudad t"ndr?a lu;ar a la 7a@ana si;ui"nt". 1odos
d"s"D'a7os Bu" la d"cisi9n d"l su<r"7o ;o'"rnant" d"l 1i'"t coincidi"s" con los d"s"os a'i"rta7"nt"
"/<r"sados tanto <or las autoridad"s co7o <or "l <u"'lo ti'"tano.
Anoc="c?a ya cuando r"torn9 "l coron"l. La d"cisi9n d"l Dalai La7a =a'?a sido n";ati8a5 no a'andonar?a la
ciudad.
Dando ri"nda su"lta a su indi;naci9n Karl <rorru7<i9 "n irr"<roduci'l"s i7<ro<"rios "n contra d" todos los
asiDticos <articular7"nt" d" los ti'"tanos. En 7"dio d" un d"sali"nto ;"n"ral t"r7ina7os d" "4"ctuar los
<r"<arati8os <ara a'andonar la ciudad.
En la 7adru;ada d"l d?a si;ui"nt" I1U d" 7ar&o d" 1929I las <u"rtas d"l (or'ulin;Sa s" a'ri"ron y la
lar;a cara8ana inici9 su d"s4il". El ord"n d" 7arc=a Ias? co7o la 8"sti7"ntaI "ra id.ntico al ado<tado a
nu"stro arri'o a la ciudad5 s" inicia'a con "l <"Bu"@o ;ru<o d" ;u?as ti'"tanos s";u?a un contin;"nt" d"
tro<as =indF"s d"s<u.s las su<u"stas tro<as in;l"sas "ntr" las cual"s 7" conta'a yo> a continuaci9n 8"n?an
8arios =atos d" 7ulas trans<ortando "l ;ru"so d" la car;a y conducidas <or <ort"ador"s =indF"s> 4i nal7"nt"
c"rra'a la cara8ana "l r"sto d" las tro<as =indF"s.
Al atra8"sar <or "ntr" las 'arricadas "ri;idas <or "l <u"'lo "n las a4u"ras d"l <alacio o's"r8a7os Bu" "l
nF7"ro d" <"rsonas Bu" =ac?an ;uardia "n las 7is7as "ra 7uy in4"rior al "/ist"nt" al 7o7"nto d" nu"stra
ll";ada. La aus"ncia d" co7'at"s co7"n&a'a a <roducir sus "4"ctos <u"s los ti'"tanos a'urridos al 8"r Bu"
no ocurr?a nada d"Ca'an casi a'andonadas las 'arricadas durant" la noc=" con o'C"to d" <od"r ir a dor7ir
c97oda7"nt" a sus casas.
Un <ro4undo s"nti7i"nto d" 4rustraci9n 7" 4u" in8adi"ndo al a8an&ar a tra8.s d" las d"s.rticas call"s d" la
ciudad. (o s9lo 7" <"rcata'a <l"na7"nt" d"l 4racaso y d" la total inutilidad d" nu"stra "/<"dici9n sino
ta7'i.n d" la in7in"nt" d"strucci9n Bu" s" c"rn?a so'r" "l d.'il " ind"4"nso <a?s d" los la7as <or "l Bu"
co7"n&a'a a s"ntir un <ro4undo a4"cto.
D" i7<ro8iso son9 una atronadora d"scar;a y una llu8ia d" 'alas s" a'ati9 so'r" nosotros.
0 #)ETE
El 4urioso "stru"ndo d" las 'alas "nloBu"ci9 al ca'allo so'r" "l cual ca'al;a'a> <ro4iri"ndo at"rrados
r"linc=os "l ani7al s" al&9 so'r" sus <atas d"lant"ras. Un s";undo d"s<u.s "sta'a yo tirado d" 'ruc"s "n "l
su"lo> 7" incor<or. Custo a ti"7<o <ara "8itar s"r arrollado <or 8arios ca'allos sin Cin"t" Bu" <asaron corri"ndo
"n d"s'ocado tro<"l.
Una ind"scri<ti'l" con4usi9n r"ina'a <or doBui"r> co7<r"nd? Bu" =a'?a7os ca?do "n una "7'oscada d" la
Bu" di4?cil7"nt" saldr?a7os con 8ida. 1irador"s a<ostados "n las casas d" a7'os lados d" la call" nos
dis<ara'an sin c"sar. Los dos "/tr"7os d" la a8"nida "sta'an si"ndo c"rrados <or ca7ion"s d"l "C.rcito c=ino
sur;idos Bui.n sa'" d" dond" d"sd" los cual"s co7"n&a'an ta7'i.n a dis<arar so'r" nosotros.
R"<"ntina7"nt" <or "ntr" toda aBu"lla in4"rnal 'ara=Fnda cont"7<l. un cuadro Bu" 7" ="l9 la san;r" "n
las 8"nas5 <ostrado "n "l c"ntro d" la call" yac?a "l coron"l arrodillado a su lado s" "ncontra'a Karl Bui"n
d"s"s<"rada7"nt" trata'a d" cont"n"r la a'undant" ="7orra;ia Bu" 'rota'a d" las ="ridas d"l ca?do. Dando
rD<idos saltos cu'r? la "scasa distancia Bu" 7" s"<ara'a d" a7'os.
I LA;Dc="s"J I;rit9 Karl 7i"ntras tira'a d" 7?. I#r"o Bu" "stD ;ra8"7"nt" ="ridoI "/cla79
cont"stando as? a la <r";unta cont"nida s";ura7"nt" "n 7i d"sconc"rtada 7irada.
El coron"l "sta'a 7at"rial7"nt" 'a@ado "n san;r"> s" "ncontra'a sin conoci7i"nto y costa'a tra'aCo
<"rcatars" d" Bu" aFn 8i8?a> al <ar"c"r =a'?a r"ci'ido "l i7<acto d" dos o tr"s dis<aros a la altura d"l t9ra/ y
"l "st97a;o.
Do7inando "l "stru"ndo s" d"C9 "scuc=ar "l c"rcano "stallido d" 8arias ;ranadas. Al"7an"s " =indF"s
inicia'an ya un contraataBu". %asado "l d"sconci"rto d"l <ri7"r 7o7"nto s" i7<on?a una o'8ia
consid"raci9n5 la d" no <"r7an"c"r 7Ds ti"7<o al d"scu'i"rto sir8i"ndo d" 4Dcil 'lanco a tro<as <ara<"tadas
tras los 7uros d" las casas> "ra n"c"sario a'rirs" <aso al int"rior d" al;unas d" las 7Ds <r9/i7as
"di4icacion"s y "so "ra <r"cisa7"nt" lo Bu" trata'an d" =ac"r la 7ayor <art" d" los int";rant"s d" la
"/<"dici9n 8ali.ndos" <ara "llo d" ;ranadas d" 7ano y rD4a;as d" a7"tralladoras <ortDtil"s. El ruido
"nsord"c"dor d" la 'atalla cr"c?a <or s";undos.
Un =indF nos ayud9 a Karl y a 7? a trans<ortar "l cu"r<o d"l coron"l> los nu"stros =a'?an lo;rado 4or&ar la
"ntrada "n una casa 8"cina y =acia "lla conduCi7os al ="rido "n 7"dio d"l inc"sant" sil'ar y r"'otar d" las
'alas. Al "ntrar "n la casa cont"7<l. los d"stro&ados cadD8"r"s d" al;unos soldados c=inos> sus uni4or7"s
caBui con ;ru"so 4orro d" al;od9n "sta'an t"@idos d" san;r" los <untia;udos ;orros con "str"llas roCas
continua'an ad="ridos a sus ca'"&as.
D"<osita7os al coron"l "n la "sBuina 7Ds s";ura d" una =a'itaci9n Bu" s" ll"na'a d" ;"nt" <or 7o7"ntos.
Al <oco rato =i&o su a<arici9n uno d" los s"is 7.dicos Bu" aco7<a@a'an a la "/<"dici9n. 1ras un rD<ido
"/a7"n d"l "nsan;r"ntado cu"r<o d"l <rusiano "l ;al"no co7"n&9 a ta<onar las ="ridas con 7at"rial d"
<ri7"ros au/ilios ad"cuado al caso> cuando =u'o concluido dialo;9 'r"8"7"nt" con Karl <"ro co7o a7'os
s" "/<r"saron "n al"7Dn no "nt"nd? nada d" lo Bu" d"c?an. Ansiosa7"nt" int"rro;u. a Karl ac"rca d" lo Bu"
l" in4or7ara "l doctor so'r" "l "stado d"l coron"l> su r"s<u"sta 4u" tan s9lo una 7irada car;ada d" an;ustia y
d"s"s<"raci9n.
R"Bu"rido <or 8arias <"rsonas Karl s" al"C9 d" la =a'itaci9n Ila cual s" "sta'a con8irti"ndo rD<ida7"nt"
"n un i7<ro8isado =os<ital <l"t9rico d" ="ridosI 7i"ntras yo <"r7an"c?a 7udo y a'atido al lado d"l cu"r<o
inconsci"nt" d"l coron"l.
El 4ra;or d" la 'atalla cr"c?a con 4uria incont"ni'l". I7<ulsado <or la curiosidad atis'. si;ilosa7"nt" <or "l
a;uC"ro d"Cado <or una 'ala "n "l ta'l9n Bu" c"rra'a una <"Bu"@a 8"ntana. El "stado d" la luc=a s" 7ant"n?a
ind"ciso5 tras d" lo;rar a<od"rars" d" 8arias casas d" aBu"l lado d" la call" los nu"stros int"rca7'ia'an un
nutrido tirot"o con los c=inos <ara<"tados "n las casas d" "n4r"nt" y "n las "sBuinas d" la a8"nida. La
<ro/i7idad d" los cont"ndi"nt"s con8"rt?a "l co7'at" "n una "s<"ci" d" d"s<iadado 4usila7i"nto d" a7'os
'andos.
El "s<"ctDculo Bu" o4r"c?a la call" <or la cual transitD'a7os 7inutos ant"s "ra d" lo 7Ds 7aca'ro5 un
"nsan;r"ntado r";u"ro d" =o7'r"s y ani7al"s I7u"rtos y ="ridosI al4o7'ra'a 7at"rial7"nt" "l su"lo.
Entr" aBu"l con4uso 7ont9n <r"do7ina'an los cu"r<os d" ani7al"s ya Bu" al iniciars" "l co7'at" todos los
int";rant"s d" la "/<"dici9n d"s7ontaron d" sus ca'al;aduras y .stas I"n uni9n d" las nu7"rosas '"stias
d" car;a Bu" trans<orta'an "Bui<o y ar7a7"ntoI =a'?an corrido d" un lado al otro "n 7"dio d" las 'alas
=asta ca"r ="ridas o s"r atra<adas <or los c=inos u'icados "n los "/tr"7os d" la call" cuyo nF7"ro Is";Fn
<ud" o's"r8ar con alar7aI au7"nta'a d" continuo.
Aco7<a@ado d" un sonri"nt" ;i;ant" Karl r";r"s9 a la =a'itaci9n. !" trata'a d" un indi8iduo Bu" d"sd" "l
co7i"n&o d"l 8iaC" =a'?a lla7ado <od"rosa7"nt" 7i at"nci9n tanto <or su "statura y 7usculatura
"/c"<cional"s Ialr"d"dor d" dos 7"tros d" altura y 7Ds d" ci"n Silos d" 4ornidos 7FsculosI co7o <or una
<"culiar caract"r?stica5 in8aria'l"7"nt" su rostro d"nota'a una in7uta'l" "/<r"si9n d" al";r?a co7o si
si"7<r" "stu8i"s" a <unto d" co7"n&ar a r"?r a carcaCadas a causa d" al;Fn 7oti8o <articular7"nt" Cocoso.
#uando "n ci"rta ocasi9n int"rro;u. al coron"l r"s<"cto d" aBu"l suC"to 7" r"s<ondi9 Isin dar7" 7ayor"s
"/<licacion"sI Bu" dic=o indi8iduo "ra un "/ o4icial d" las !.!. Al <ar"c"r "ntr" "l coron"l y "l "/tra@o
;i;ant9n "/ist?a al;una ani7ad8"rsi9n <u"s a lo lar;o d"l 8iaC" <ud" o's"r8ar Bu" nunca int"rca7'ia'an la
7"nor <ala'ra.
Al <"n"trar Karl y "l 7"ncionado ;i;ant9n "n la =a'itaci9n dond" 7" "ncontra'a not. con aso7'ro Bu" la
"/<r"si9n d" CF'ilo caract"r?stica "n "st" Flti7o s" =alla'a <articular7"nt" ac"ntuada "n aBu"llos 7o7"ntos.
A<ar"nt"7"nt" "l ="c=o d" =a'"r ca?do "n una "7'oscada y d" t"n"r Bu" luc=ar d"s"s<"rada7"nt" <or
cons"r8ar la 8ida "ran <ara .l 7oti8o d" un 7uy "s<"cial r";ociCo.
1ras d" "c=ar un rD<ido 8ista&o a su alr"d"dor "l ;i;ant" sonri"nt" co7"n&9 a i7<artir 9rd"n"s con 8o&
"st"nt9r"a aco7<a@ada d" "n.r;icos ad"7an"s. #o7<r"nd? Bu" aBu"l "/tra@o suC"to "ra Bui"n "sta'a
or;ani&ando y diri;i"ndo nu"stra d"4"nsa.
Instant"s d"s<u.s "l cor<ul"nto al"7Dn s" al"C9 introduci.ndos" "n un cuarto 8"cino. Karl s" ac"rc9 a
dond" 7" "ncontra'a Ial lado d"l coron"lI y con 7irada dolorida cont"7<l9 "l <Dlido rostro d" su a7i;o a
la 8"& Bu" inBuir?a so'r" si .st" =a'?a "/<"ri7"ntado al;Fn ca7'io. 1ras d" cont"starl" n";ati8a7"nt"
<r";unt. a 7i 8"&5
I N#97o 8a todoO
IDi4?cil7"nt" <od?a ir <"or> "sta7os total7"nt" c"rcados <or 4u"r&as 7uy su<"rior"s "n nF7"ro y no
t"n"7os nin;una <ro'a'ilidad d" a'rirnos <aso. (os d"4"nd"r"7os =asta lo Flti7o <rocurando l"s r"sult" lo
7Ds costoso <osi'l" aca'ar con nosotros.
A <"sar d" Bu" aBu"llas <ala'ras i7<lica'an <rDctica7"nt" una s"nt"ncia d" 7u"rt" no s"nt? "7oci9n
al;una al "scuc=arlas. D"sd" "l inicio d"l co7'at" "sta'a su7ido "n una "s<"ci" d" so<or Bu" 7" i7<"d?a
ra&onar o s"ntir con claridad.
Esta'a toda8?a <rocurando dar7" cu"nta ca'al7"nt" d" la ;ra8"dad d" lo "/<r"sado <or Karl cuando Isin
Bu" "/isti"ra ra&9n a<ar"nt" <ara "lloI la int"nsidad d" las d"scar;as <ro8"ni"nt"s d" la call" contraria
co7"n&aron a dis7inuir ost"nsi'l"7"nt".
Intri;ados ant" aBu"l ="c=o in"s<"rado Karl y yo nos arrastra7os caut"losa7"nt" <or la "scal"rilla Bu"
conduc?a a la a&ot"a con o'C"to d" a8"ri;uar lo ocurrido. El t"c=o d" la casa s" "ncontra'a ll"no d" al"7an"s
Bu" continua'an dis<arando so'r" los "di4icios d" la call" d" "n4r"nt" <"ro los c=inos a<"nas si cont"sta'an
"l 4u";o5 "sta'an d"saloCando a toda <risa sus <osicion"s <ara lo cual s" d"sli&a'an d" a&ot"a "n a&ot"a
=asta ll";ar a los "di4icios situados "n los "/tr"7os d" la a8"nida y d"sd" a=? 'aCa'an a la call" <ara a'ordar
sus ca7ion"s y r"tirars" a<r"surada7"nt".
Muy <ronto co7<r"nd? cuDl "ra la causa d" todo aBu"llo5 Llos c=inos "sta'an si"ndo atacados <or la
r"ta;uardiaJ
H" 7"ncionado con ant"rioridad "l ="c=o d" Bu" los =a'itant"s d" la ciudad d" L=asa ll"8a'an 7Ds d" una
s"7ana so<ortando una anor7al t"nsi9n5 "7<u@ando las ar7as noc=" y d?a a;uarda'an i7<aci"nt"s "l
"s<"rado 7o7"nto d" iniciar la luc=a contra sus odiados in8asor"s so<ortando a r";a@adi"nt"s la
conciliadora actitud asu7ida <or sus autoridad"s. Int"7<"sti8a7"nt" ll";9 =asta "llos "l 4ra;or d" un co7'at"
Bu" s" li'ra'a d"ntro d" su <ro<ia ciudad y "llo 8ino a s"r la c=is<a Bu" =i&o "stallar las <asion"s lar;a7"nt"
cont"nidas. #o7o un solo =o7'r" todos los ti'"tanos d" la ciudad acudi"ron al lu;ar d" la luc=a> al ll";ar a
.st" no constituy9 <ara "llos nin;Fn <ro'l"7a "l d"t"r7inar a cuDl d" los dos 'andos "n <u;na d"'?an d"
a<oyar5 Bui"nBui"ra Bu" 4u"s" "l Bu" co7'at?a con los c=inos <asa'a a s"r auto7Dtica7"nt" su aliado.
A<r"suradas y Cu'ilosas 8oc"s d" 7ando s" d"Ca'an o?r "n las casas ocu<adas <or los nu"stros. Aun sin
"nt"nd"r lo Bu" d"c?an "ra 4Dcil i7a;inar su si;ni4icado5 d"'?a c"sar "l 4u";o d" in7"diato <ara "8itar "l ri"s;o
d" ="rir a los ti'"tanos.
Las tro<as c=inas s" r"tira'an "n 'u"n ord"n y sin d"Car d" dis<arar "n contra d" los ti'"tanos cuyo
nF7"ro cr"c?a d" continuo. Aun cuando la 7ayor?a d" los r"ci.n ll";ados no <orta'an ar7as d" 4u";o
<os"?an "n ca7'io "l 7Ds 8ariado ars"nal Bu" <u"da i7a;inars"5 "s<adas cuc=illos 'all"stas lan&as "
incluso <i"dras las cual"s arroCa'an con 7a;n?4ica <unt"r?a "n c"rradas andanadas. El a8anc" d" los
ti'"tanos r"8"st?a a la 8"& un "nard"cido "ntusias7o y un a'soluto d"sord"n. (o <ud" 7"nos Bu" inBui"tar7"
al <"nsar "n la <osi'ilidad d" Bu" s" suscitas" una con4usi9n a r"sultas d" la cual <udi.s"7os s"r atacados
d" nu"8a cu"nta.
!";ura7"nt" no "ra yo "l Fnico "n t"7"r "sta <osi'ilidad <u"s con la 7ira "8id"nt" d" "8itar un 4atal "rror
d"sd" 8arias d" las 8"ntanas d" los "di4icios "n dond" nos "ncontrD'a7os s" =ici"ron ond"ar caut"losa7"nt"
al;unas 'and"ras in;l"sas. Los int";rant"s d" nu"stra 'anda 7usical Ia<r"surada7"nt" r"unidosI
co7"n&aron a "ntonar lo 7Ds alto <osi'l" las notas d" G+od !a8" t=" Pu""nG Bu" <or una 4"li& coincid"ncia
constituy" ta7'i.n la 7Fsica d"l =i7no nacional ti'"tano.
3
Muy <ronto r"sultaron d"l todo claros los s"nti7i"ntos d" los ti'"tanos <ara con nosotros5 sus rostros
risu"@os y "/<r"si8as acla7acion"s no d"Ca'an lu;ar a dudas r"s<"cto a lo a7istoso d" sus int"ncion"s. El
3
La causa d" "st" ="c=o sin;ular o'"d"c" a Bu" "n la s";unda d.cada d"l <r"s"nt" si;lo "l <ro;r"sista Dalai La7a r"inant" "n aBu"l
"ntonc"s Io s"a "l 7is7o Bu" "n8i9 8arios la7as a "studiar 4u"ra d"l 1i'"tI d"cidi9 7od"rni&ar su <"Bu"@o "C.rcito y con "st"
<ro<9sito 7and9 a la India a 8arios C98"n"s d" la 7Ds alta no'l"&a a <r"star sus s"r8icios "n "l "C.rcito colonial in;l.s. Una d" las
inno8acion"s introducidas <or "stos C98"n"s al r";r"sar a su <a?s 4u" la d" dotarlo d" un =i7no nacional <ara lo cual ado<taron la 7Fsica
d"l =i7no in;l.s con l"tra d" una anti;ua canci9n ti'"tana.
"s<"ctDculo d" aBu"l 8oci4"rant" 7ar =u7ano Bu" "n unos cuantos 7inutos inund9 7at"rial7"nt" toda
aBu"lla &ona r"sulta'a d" lo 7Ds r"con4ortant".Ri"ndo y <arlot"ando ;ru<os d" ti'"tanos <"n"traron "n la
casa o's"r8ando todo con curioso d"t"ni7i"nto. ABu"llos d" "ntr" nu"stros ;u?as Bu" no =a'?an <"r"cido o
r"sultado ="ridos "n "l "ncu"ntro aca<ara'an la at"nci9n d" sus co7<atriotas y "n su d"rr"dor s" 4or7a'an
corrillos <ara o?rl"s narrar los <or7"nor"s d" la "7'oscada t"ndida <or los c=inos.
En "l "/t"rior las 7ani4"stacion"s d" r";ociCo d" los ti'"tanos co7"n&a'an a r"8"stir tint"s 7aca'ros5 los
cadD8"r"s d" los soldados c=inos 4u"ron sacados a rastras a la call" y una "/citada 7ultitud <roc"di9 a
d"s<"da&arlos a ;ol<"s d" sa'l" y cuc=illadas> <ost"rior7"nt" los d"s<oCaron d" sus insi;nias y =asta d" la
t"la d" los uni4or7"s todo "llo "ntr" acla7acion"s d" CF'ilo dis<aros al air" y ;ritos d" ;u"rra> 7"ntal7"nt"
ro;u. <or Bu" los c=inos =u'i"s"n lo;rado r"tirars" con todos sus ="ridos. $arios Cin"t"s s" al"Ca'an a ;alo<"
arrastrando los in"rt"s cu"r<os d" al;unos soldados c=inos a los cual"s Cala'an con cu"rdas> d"s"a'an
<osi'l"7"nt" ll"8ar la nu"8a d" su 8ictoria a todos los <untos d" la ciudad aco7<a@ada d" la 7Ds
con8inc"nt" d" las <ru"'as. En "stos casos la 7ultitud s"nt?a Bu" l" "ra arr"'atado un o'C"to d"
"ntr"t"ni7i"nto y ;ritando y ;ol<"ando los cadD8"r"s <"rs";u?a un 'u"n tr"c=o a los Cin"t"s Bu" s" al"Ca'an
"n 7"dio d" tu7'os y r";u"ros d" san;r". Eran "sc"nas si7<l"7"nt" "scalo4riant"s.
I L$aya cat"r8a d" sal8aC"sJ I"/cla79 Karl 8isi'l"7"nt" dis;ustado al o's"r8ar todo aBu"llo. D"s<u.s
a@adi9 diri;i.ndos" a 7?5
I$a7os a 8"r c97o si;u" "l coron"l.
A'ri.ndonos <aso a tra8.s d" con;"stionadas =a'itacion"s ll";a7os =asta "l lu;ar dond" d"CDra7os a
nu"stro a7i;o. El coron"l yac?a "ntr" nu7"rosos ="ridos> la <alid"& d" su rostro y lo d"7acrado d" sus
4accion"s in4und?a "s<anto> su r"s<iraci9n "ra a<"nas <"rc"<ti'l" y continua'a sin dar s"@al"s d" una <ronta
r"cu<"raci9n d"l conoci7i"nto.
Karl =a'l9 'r"8"7"nt" con los atar"ados 7.dicos Bui"n"s <rodi;a'an si7ultDn"a7"nt" sus cuidados a un
sinnF7"ro d" d"sdic=ados. #uando a'andona7os la d"<ri7"nt" at79s4"ra d" aBu"lla =a'itaci9n 7i
aco7<a@ant" a4ir79 con ac"nto Bu" <r"t"nd?a s"r indi4"r"nt"5
IEsos 7.dicos son unos cr"tinos no ti"n"n la 7"nor id"a so'r" la incr"?'l" ca<acidad d" r"sist"ncia Bu"
caract"ri&a a todos los 7i"7'ros d" la 4a7ilia d"l coron"l> d"sconoc"n ta7'i.n Bu" los locos ti"n"n una 4u"r&a
"s<"cial y ust"d sa'" 7uy 'i"n Bu" nu"stro a7i;o "s ca7<"9n "ntr" los locos.
I N%u"s Bu. "s lo Bu" o<inanO I<r";unt. <r"ocu<ado.
Karl trat9 d" =a'lar <"ro no <udo> sus s"nti7i"ntos l" 8"nc?an> cuando <or 4in lo;r9 do7inars" su 8o& son9
a<a;ada y l"Cana d"s<ro8ista d"l 4also tono d" 'urla con Bu" tratara d" "ncu'rir sus ant"rior"s <ala'ras5
I!";Fn "llos "l coron"l ti"n" cuando 7uc=o unas =oras d" 8ida.
I(o "s <osi'l" I"/cla7.I NEs Bu" los 7.dicos no <u"d"n =ac"r nadaO
IDic"n Bu" ya s9lo un 7ila;ro lo sal8ar?a... y 4ranca7"nt" yo no cr"o "n 7ila;ros.
La 8o& d" Karl s" Bu"'r9 su rostro "sta'a contra?do <or la an;ustia> nada "n .l r"8"la'a "l =o7'r"
=a'itual7"nt" arro;ant" y du"@o d" s? 7is7o.
IEo s? cr"o "n 7ila;ros Ir"<us" con 4ir7"&a.
IOCalD t"n;a ust"d ra&9n Ir"s<ondi9 sin 7uc=a con4ian&a.
Un al"7Dn d" ro<as d"s;arradas a r"sultas d"l co7'at" s" ac"rc9 =asta nosotros y =a'l9 con Karl "n tono
<r"suroso> .st" s" 8ol8i9 =acia 7? y a4ir795
I%ar"c" Bu" =an ll";ado al;unos soldados ti'"tanos> oCalD trai;an 'u"nas noticias.
!ali7os a la call" dond" continua'a i7<"rando una "nor7" al;ara'?a. La 7ultitud rod"a'a a un <"Bu"@o
;ru<o d" soldados ti'"tanos d" ca'all"r?a y <rocura'a "/=i'ir ant" .stos los tro4"os adBuiridos "n su r"ci"nt"
luc=a contra los c=inos. #ont"7<l. con =orror a una al";r" 7uC"r Bu" dan&a'a <ortando la ca'"&a
d"ca<itada y aFn san;rant" d" un o4icial c=ino.
Karl y al;unos otros al"7an"s co7"n&aron a tratar d" dialo;ar con los soldados ti'"tanos> <ara "llo 4u"
n"c"sario "l "sta'l"ci7i"nto d" una co7<licada cad"na d" traductor"s "n la Bu" int"r8"n?an aBu"llos d"
nu"stros ;u?as Bu" =a'la'an =indF as? co7o 8arios =indF"s Bu" traduc?an sus <ala'ras al in;l.s.
1ras d" 7uc=o ar;Qir con los r"ci.n ll";ados dos cosas 4u"ron Bu"dando "n claro5 la <ri7"ra Bu" la noticia
d"l ataBu" Bu" su4ri.ra7os a 7anos d" los c=inos "ra ya d"l conoci7i"nto d" las autoridad"s ti'"tanas y la
s";unda Bu" .stas nos o4r"c?an nu"8a7"nt" co7o al'"r;u" "l %alacio d"l (or'ulin;Sa.
La r"tirada d"l lu;ar dond" s" d"sarrollara "l 4"ro& "ncu"ntro no "ra ni 7uc=o 7"nos una "7<r"sa 4Dcil5
r"sulta'a indis<"nsa'l" r"co;"r a los 7u"rtos y acondicionar a los ="ridos <ara su traslado. %or otra <art" no
<od?a <"nsars" "n d"Car si7<l"7"nt" a'andonada "n las call"s una ;ran <art" d"l costoso "Bui<o
trans<ortado <or la "/<"dici9n 7D/i7" Bu" "n 'u"na 7"dida s" trata'a d" ar7a7"nto 7od"rno.
Karl =i&o sa'"r a los soldados ti'"tanos la 4or&osa n"c"sidad Bu" t"n?a7os d" r"cu<"rar nu"stro dis<"rso
"Bui<o ant"s d" a'andonar aBu"l lu;ar <ara lo cual s" <r"cisa'a no s9lo d" la d"8oluci9n d" las '"stias d"
car;a Bu" no =a'?an sido ca<turadas <or los c=inos o <"r"cido "n la r"4ri";a sino la adBuisici9n d" nu"8os
ani7al"s con Bu" sustituir a los d"sa<ar"cidos.
En 8ista d"l d"sord"n y d" la con4usi9n "/ist"nt" dD'a7os <or ci"rto Bu" 7uc=os ti'"tanos s"
a<ro8"c=ar?an <ara =urtar la 7ayor <art" d" nu"stro "Bui<o <"ro "n contra d" tan 7al.8olas <r"diccion"s
<udi7os o's"r8ar con aso7'ro c97o los soldados ti'"tanos Iayudados d" inconta'l"s 8oluntariosI
lo;ra'an r"cu<"rar "n un ti"7<o aso7'rosa7"nt" corto la 7ayor <art" d"l "Bui<o as? co7o trasladarlo a las
7ulas y yaSs Bu" ;"ntil7"nt" nos <r"sta'an d"sconocidas ;"nt"s d"l <u"'lo.
A <"sar d" la ayuda r"ci'ida no 4u" sino =asta <asado "l 7"dio d?a cuando "stu8i7os "n dis<osici9n d"
"7<r"nd"r "l ca7ino d" r";r"so al (or'ulin;Sa aco7<a@ados d" una ruidosa 7ultitud d" ti'"tanos Bu"
7arc=a'a cantando 7"lod?as d" al";r" tonada.
Al ac"rcarnos al <alacio "scuc=a7os con alar7a "l sonido d" 8arios dis<aros d" 4usil> la 7ultitud co7"n&9
a dis<"rsars" con "8id"nt" int"nci9n d" <artici<ar "n la luc=a> r"cord. Bu" tanto "l ca7<a7"nto c"ntral d" los
c=inos co7o las <rinci<al"s 'arricadas d" los ti'"tanos s" "ncontra'an "n las <ro/i7idad"s d"l (or'ulin;Sa
y t"7? s" "stu8i"s" iniciando otro co7'at" "n "l Bu" d" s";uro nos 8"r?a7os in8olucrados.
%ronto <udi7os darnos cu"nta d" Bu" los dis<aros o'"d"c?an tan s9lo a una si7<l" "scara7u&a5
a<ostados "n di8"rsos lu;ar"s alr"d"dor d"l ca7<a7"nto c"ntral d" los c=inos los ti'"tanos =ac?an 4u";o
so'r" .st" sin r"ci'ir 7Ds Bu" una d.'il r"s<u"sta d" sus ocu<ant"s a<ar"nt"7"nt" <oco int"r"sados "n
iniciar un co7'at" 4or7al "n aBu"llas circunstancias.
Los soldados ti'"tanos nos ;uiaron =acia un costado d"l (or'ulin;Sa situado 4u"ra d"l Dn;ulo d" tiro d" las
tro<as c=inas. En la 7uralla s" a'ri9 una "scondida y 'i"n disi7ulada <u"rta <or la Bu" <"n"tr9 nu"stra
colu7na.
Es d" su<on"r Bu" los c=inos d"'i"ron <"rcatars" d" Bu" "stD'a7os lo;rando r"in;r"sar al <alacio y Bu"
"llo 4u" 7oti8o d" un sF'ito "noCo d" su <art" <u"s r"<"ntina7"nt" incr"7"ntaron consid"ra'l"7"nt" la
int"nsidad d" sus dis<aros. D" i7<ro8iso y do7inando <or co7<l"to "l "stru"ndo d" la 4usil"r?a "scuc=9s"
<or dos 8"c"s "l "nsord"c"dor dis<aro d" un 7ort"ro5 LLos c=inos =a'?an ="c=o 4u";o so'r" "l (or'ulin;Sa la
r"s<"tada r"sid"ncia 8"rani";a d"l Dalai La7aJ #o7o si la 7a;nitud d"l sacril";io co7"tido "s<antas" <or
i;ual a c=inos y ti'"tanos s" sus<"ndi9 al instant" "l tirot"o y un "/tra@o y o7inoso sil"ncio r"in9 <or doBui"r.
0u" <r"cisa7"nt" "n aBu"l 7o7"nto cuando cruc. a ca'allo <or la "str"c=a <u"rta <or la Bu" "n "sa
ocasi9n <"n"tra7os al <alacio. Lo <ri7"ro Bu" 8i "n su int"rior 4u" la 4i;ura d" una <"rsona a Bui"n no
conoc?a <"ro a la cual id"nti4iBu. "n "l acto5 s" trata'a d"l la7a "l 7a"stro d"l coron"l.
Los dis<aros d" 7ort"ro diri;idos <or los c=inos "n contra d"l <alacio d"l Dalai La7a Iaun cuando "n
r"alidad no <roduC"ron da@o al;uno <u"s cay"ron d"ntro d" un "stanBu"I ocasionaron una "s<"ci" d"
<arDlisis "/<"ctant" "ntr" a7'os cont"ndi"nt"s. Los ti'"tanos Bu" nos rod"a'an s" "ncontra'an
in7o8ili&ados <or "l "stu<or y "l d"sconci"rto 7Ds a'solutos d" s";uro aFn no t"r7ina'an d" ad7itir co7o
r"al la <ro4anaci9n d" aBu"lla 8"n"rada 7orada.
Entr" aBu"l conCunto d" aturdidas 4i;uras la <"rsona d"l la7a s"7"Ca'a a un =o7'r" d"s<i"rto 7o8i.ndos"
con ra<id"& y s";uridad "n 7"dio d" un 7undo =a'itado <or sonD7'ulos. BaCo "l in4luCo d" su 8o& I"n.r;ica
y s"r"naI los soldados y sir8i"nt"s ti'"tanos Bu" ll"na'an los Cardin"s d"l <alacio <ar"c?an 8"nc"r "l
"ncanta7i"nto Bu" l"s do7ina'a " incor<orars" l"nta7"nt" a la 8ida acti8a.
#uando "l ;i;ant"sco t"ut9n d" la <"r"nn" sonrisa =i&o su a<arici9n "n los Cardin"s d"l <alacio I
"nco;i.ndos" so'r" los "stri'os <ara <od"r <asar a tra8.s d" la "str"c=a <u"rtaI "l la7a <ar"ci9 adi8inar
Bu" "ra "st" indi8iduo Bui"n co7anda'a 7ilitar7"nt" la "/<"dici9n <u"s s" diri;i9 =acia .l =a'lDndol" "n
al"7Dn 7i"ntras s"@ala'a con "n.r;icos ad"7an"s 8arias d" las construccion"s d"l (or'ulin;Sa co7o si
d"s"ara indicarl" los <untos "strat.;icos "n Bu" a su Cuicio d"'?an Bu"dar distri'uidas las tro<as <ara "l
su<u"sto caso Ino d"l todo in8"ros?7il "n aBu"llos 7o7"ntosI d" Bu" tu8i"s" Bu" li'rars" un co7'at"
d"ntro d" los con4in"s d"l <alacio.
En 8irtud d" "ncontrar7" a <ocos 7"tros d"l lu;ar dond" ocurri"ra "l "ncu"ntro "ntr" a7'os <"rsonaC"s
<ud" <"rcatar7" 7uy 'i"n d" la int"nsa sor<r"sa Bu" la actitud d"l la7a <roduCo "n "l al"7Dn5 la ="lada
sonrisa <"tri4icada d" su rostro d"sa<ar"ci9 <or 'r"8"s instant"s si"ndo su<lantada <or una co7Fn "/<r"si9n
d" aso7'ro. E8id"nt"7"nt" aBu"l "/<"ri7"ntado soldado no "sta'a acostu7'rado a r"ci'ir indicacion"s
7ilitar"s <ro8"ni"nt"s d" un la7a.
Un sir8i"nt" ti'"tano suC"t9 7i 7ontura ayudDndo7" a d"sc"nd"r. En "s" <r"ciso 7o7"nto "l la7a <ar"ci9
r"<arar "n 7i <r"s"ncia. Ll";ando =asta 7? "/cla795
IUst"d d"'" s"r "l disc?<ulo 7"/icano d" 7i ad7irado a7i;o.
La <ro4unda i7<r"si9n d" aBu"lla 8o& s"r"na y <od"rosa a la 8"& Bu"da'a su<"rada d" in7"diato ant" la
cont"7<laci9n d" la "/traordinaria <"rsonalidad d" su du"@o.
El la7a "ra tal y co7o "l coron"l 7" lo d"scri'i"ra "n inconta'l"s ocasion"s5 su cu"r<o alto y d"l;ado>
li;"ra7"nt" inclinado =acia ad"lant" s"7"Ca'a un 4ino arco "n "l instant" d" 7D/i7a t"nsi9n Bu" <r"c"d"
al dis<aro d" la 4l"c=a. Una "lasticidad y r"ci"du7'r" "/c"<cional"s "n un =o7'r" d" su "dad I7Ds d"
s"t"nta a@osI <on?ans" d" 7ani4i"sto "n cada uno d" sus 7o8i7i"ntos los cual"s "ran 'ruscos y n"r8iosos
y contrasta'an drDstica7"nt" con la i7<r"si9n d" a<aci'l" s"r"nidad Bu" "7ana'a d" su 4i;ura cuando s"
"ncontra'a "n r"<oso. !u rostro d" s"8"ras y clDsicas l?n"as d" asc"ta contrasta'a ta7'i.n con la inBui"ta
"n"r;?a a <unto d" "stallar cont"nida "n su 7irada Bu" r"corda'a los oCos curiosa7"nt" in4antil"s d" un ni@o.
(o ca'?a la 7"nor duda5 aBu"l s"r sin;ular?si7o "ra una in8"ros?7il conCunci9n d" cualidad"s
a<ar"nt"7"nt" dis?7il"s y contradictorias y <or si 4u"ra <oco "n aBu"llos 7o7"ntos dra7Dticos Bu"
<r"c"d?an al 'o7'ard"o d"l (or'ulin;Sa "l la7a "ncarna'a "n su <"rsona una contradicci9n 7Ds5 ata8iado
con los a7arillos ro<aC"s y las 7Ds altas insi;nias d" la I;l"sia La7a?sta R"4or7ada Icaract"ri&ada <or un
<aci4is7o intransi;"nt" y un "/a;"rado r"s<"to a todas las 7ani4"stacion"s d" la 8idaI diri;?a con Dni7o
r"su"lto la d"4"nsa ar7ada d"l <alacio.
Do7inado <or los con4usos s"nti7i"ntos Bu" 7" <roduc?a la <r"s"ncia d"l la7a r"s<ond? a la <r";unta
4or7ulada <or .st"5
I!? soy yo> no s. si ust"d s"<a Bu" "l coron"l =a sido ;ra8"7"nt" ="rido.
El la7a asinti9 7o8i"ndo la ca'"&a a la 8"& Bu" s"@ala'a con rD<ido ad"7Dn =acia la <u"rta d" "ntrada
<or la Bu" <"n"tra'a "n "sos 7o7"ntos un nu7"roso contin;"nt" d" ="ridos trans<ortados "n ca7illas
si"ndo uno d" "llos "l coron"l. Al 8"rl" nos a<ro/i7a7os =asta ll";ar a su lado. Una "/<r"si9n d" 'ondadosa
trist"&a di'uC9s" "n "l rostro d"l la7a al cont"7<lar a su anti;uo disc?<ulo> con su7a d"licad"&a l" "str"c=9 las
7anos "n una "s<"ci" d" a4"ctuoso saludo Bu" "l coron"l no <udo d"8ol8"rl" su7ido co7o "sta'a "n la 7Ds
co7<l"ta inconsci"ncia> Fnica7"nt" "l d.'il <al<itar d" su <"c=o <"r7it?a sa'"r Bu" aFn continua'a con 8ida.
El la7a ord"n9 a las <"rsonas Bu" trans<orta'an al ="rido lo d"<ositas"n "n "l su"lo y a continuaci9n tras
d" arrodillars" Cunto a .l "/traCo d" "ntr" los a7<lios <li";u"s d" sus 8"stiduras un "/tra@o l"nt" d" au7"nto
con "l Bu" <roc"di9 a o's"r8ar con todo d"t"ni7i"nto las <u<ilas d"l coron"l.
Aun cuando la conducta d"l la7a no d"C9 d" intri;ar7" r"cord. Bu" "n la anti;ua #=ina los 7.dicos =a'?an
d"sarrollado =asta un ;rado 7uy a8an&ado un sist"7a d" dia;n9stico d" las a4"ccion"s d"l or;anis7o 'asado
"n "l anDlisis d" ci"rtas s"@al"s Bu" Is";Fn "llosI s" <roduc"n "n "l iris d" los oCos a r"sultas d" cualBui"r
alt"raci9n d" la salud. !u<us" Bu" "l la7a "sta'a tratando d" d"t"r7inar la ;ra8"dad d"l coron"l 7"diant" "l
"7<l"o d" "st" anti;uo <roc"di7i"nto c=ino. R"<"ntina7"nt" s"nt? r"nac"r las "s<"ran&as5 tal 8"& dond"
occid"nt" s" con4"sa'a d"rrotado ori"nt" aFn t"n?a al;o Bu" d"cir.
En cuanto "l la7a t"r7in9 su ori;inal r"conoci7i"nto 4or7ul. an;ustiado la <r";unta Bu" 7" ator7"nta'a5
I NEs ci"rto Bu" 8a a 7orirO
El la7a 4iC9 "n los 7?os sus oCos d" <"n"trant" 7irada y <or 8"& <ri7"ra "n aBu"l 4at?dico d?a s"nt? una
r"con4ortant" s"r"nidad.
I NAFn no sa'" ust"d Bu" la 7u"rt" no "/ist"O
El tono "7<l"ado <or "l la7a "ra casi d" r"<roc=" 7uy si7ilar al Bu" acostu7'ran los <adr"s o los
7a"stros con los ni@os <"Bu"@os cuando .stos s" ni";an a r"conoc"r una r"alidad "8id"nt"> sin "7'ar;o
co7o "sta'a yo 7uy l"Cos d" <od"r dar s";ura cont"staci9n a s"7"Cant" <r";unta 7" li 7it. a al&ar los
=o7'ros "n s"@al d" inca<acidad <ara 4or7ular cualBui"r r"s<u"sta.
La <u"rta Bu" nos di"ra acc"so al <alacio "sta'a si"ndo c"rrada tras cru&ar <or "lla "l Flti7o contin;"nt" d"
nu"stra 7altr"c=a cara8ana. O's"r8. la <r"s"ncia d" Karl "ntr" los int";rant"s d"l ;ru<o Bu" c"rra'a la
7arc=a y l" lla7. a s"@as> sin "s<"rar a Bu" al;ui"n s" =ici"s" car;o d" su ca'al ;adura "l ;"r7ano
d"s7ont9 y s" a<ro/i79 <r"suroso =asta nosotros.
I N#97o si;u"O I<r";unt9 s"@alando con ansi"dad "l cu"r<o inconsci"nt" d"l coron"l.
I#r"o Bu" i;ual Ir"s<ond?.
El la7a <ronunci9 8arias 4ras"s "n al"7Dn diri;idas a Karl Bui"n al dars" cu"nta d" Bu" s" =alla'a 4r"nt" al
di;natario ti'"tano Bu" =a'?a <ro7o8ido la "/<"dici9n tu8o un sF'ito ataBu" d" c9l"ra5 con "l rostro "nc"ndido
y la 8o& ronca y alt"rada "stu8o un 'u"n rato <ro4iri"ndo un torr"nt" d" <ala'ras. !in co7<r"nd"r lo Bu" d"c?a
su<us" Bu" Karl "sta'a r"cla7ando airada7"nt" al la7a "l no =a'"r contado <r"8ia7"nt" con "l <l"no
cons"nti7i"nto d"l su<r"7o ;o'"rnant" d"l 1i'"t ant"s d" solicitar al coron"l la or;ani&aci9n d" nu"stra
"/<"dici9n d" r"scat".
#uando Karl t"r7in9 d" d"sa=o;ar su ira ant" "l i7<"rtur'a'l" la7a .st" ord"n9 a los ca7ill"ros Bu"
i&aran nu"8a7"nt" al coron"l y tras d" indicarnos l" si;ui.ra7os nos conduCo a tra8.s d"l tu7ultuoso
d"sord"n Bu" i7<"ra'a "n los Cardin"s =asta un al"Cado <a'"ll9n "n una d" cuyas con4orta'l"s =a'itacion"s
4u" instalado "l ="rido.
La "s<"ran&a d" Bu" "l la7a lo;rar?a =ac"r 8al"r "n 4a8or d"l coron"l al;Fn d"sconocido 7"dica7"nto d"
ori"nt" Inacida a r"sultas d" 7i 4antas?a y 'u"nos d"s"osI d"s8an"ci9s" 'i"n <ronto5 "n contra d" lo Bu"
"s<"ra'a "l ti'"tano s" li7it9 a "/tra"r un rosario la7a?sta d" ;ru"sas cu"ntas y tras d" s"ntars" Cunto al
l"c=o dond" s" =alla'a "l ="rido y ado<tar una actitud d" <ro4unda 7"ditaci9n co7"n&9 a orar.
D"s"s<"rado 8ol8? nu"8a7"nt" los oCos =acia occid"nt" " inst. a Karl "/i;i"s" a los 7.dicos d" la
"/<"dici9n Bu" int"ntas"n =ac"r al;o <or "l coron"l <"ro .stos r"conoci"ron nu"8a7"nt" su inca<acidad <ara
au/iliar al ="rido. (o Bu"da'a <or tanto sino la d.'il "s<"ran&a d" Bu" 7"rc"d a su natural"&a
"/c"<cional7"nt" 8i;orosa "l coron"l lo;ras" so'r"8i8ir y d"Cas" 'urladas las o<inion"s d" los ;al"nos.
Alr"d"dor d" las oc=o d" la noc=" "l coron"l <ar"ci9 r"co'rar un l"8" atis'o d" conoci7i"nto5 "ntr"a'ri9
li;"ra7"nt" los <Dr<ados y su d"7acrado rostro adBuiri9 la "/<r"si9n d" <"rcatars" 8a;a7"nt" d" lo Bu"
ocurr?a "n su d"rr"dor. El la7a int"rru7<i9 sus oracion"s y Karl sus n"r8iosos <as"os. (os a<ro/i7a7os
=asta Bu"dar Cunto al ="rido diri;i.ndol" al;unas <ala'ras d" ali"nto. Instant"s d"s<u.s "l coron"l <"rdi9 otra
8"& todo aso7o d" lucid"& su r"s<iraci9n troc9s" "n un "scalo4riant" "st"rtor y una =ora d"s<u.s su cora&9n
d"C9 d" latir.
5 ")1E!, /O#%3+! 4 /O#1E!
La 7u"rt" d" 7is <adr"s Iaca"cida "n un accid"nt" auto7o8il?stico cuando a<"nas conta'a yo si"t" a@os
d" "dadI 7oti89 Bu" a lo lar;o d" 7i in4ancia y d" los <ri7"ros a@os d" 7i Cu8"ntud <ad"ci"s" una
<"r7an"nt" sol"dad y un 8ac?o a4"cti8o Bu" t"r7inaron <or =ac"r d" 7? un indi8iduo intro8"rtido y <oco
co7unicati8o.
Durant" "l 'r"8" <"r?odo "n Bu" tu8" la su"rt" d" s"r disc?<ulo d"l coron"l la a7ar;a s"nsaci9n d" sol"dad
d"sa<ar"ci9 <or co7<l"to d" 7i "s<?ritu. En la su<"rior <"rsonalidad d"l ;"r7ano no s9lo =all. al 7a"stro
id"al ta7'i.n ll";u. a 8"r "n .l "n ci"rta 4or7a al <adr" Bu" con a4"ctuoso ri;or ayuda a su =iCo a d"sarrollar
sus <ro<ias 4acultad"s> al ="r7ano 7ayor ca<a& d" 'rindar co7<r"nsi9n y "st?7ulo y al 8"rdad"ro a7i;o Bu"
=ac" suyas nu"stras al";r?as y <r"ocu<acion"s.
#o7o si"7<r" ocurr" con todas aBu"llas <"rsonas <or las cual"s <ro4"sa7os un sin;ular a4"cto yo nunca
=a'?a i7a;inado Bu" la 7u"rt" d"l coron"l <udi"ra acont"c"r "n una 4"c=a <r9/i7a. En "sta 4or7a Iy a <"sar
d" Bu" tanto lo anunciado <or los 7.dicos co7o la actitud asu7ida <or "l la7a d"'i"ron =ac"r7" co7<r"nd"r
"l d"s"nlac" Bu" s" a8"cina'aI 7" "ncontra'a d"l todo d"s<r"8"nido <ara =ac"r 4r"nt" a la dura r"alidad
Bu" i7<lica'a ad7itir Bu" "l coron"l =a'?a 7u"rto.
En los instant"s 7is7os "n Bu" "l coron"l "/<ira'a "l la7a cu7<li"ndo con una costu7'r" i7<"rant" "n
al;unas <art"s d"l c"ntro d" Asia 8ol8i9 "l cu"r<o d"l a;oni&ant" so'r" "l costado d"r"c=o y durant" un rato
o<ri7i9 con los d"dos 4u"rt"7"nt" la yu;ular> cuando l" d"C9 "l coron"l ya "ra un cadD8"r y sus 4accion"s I
Bu" s";undos ant"s 7ani4"sta'an la t"nsi9n d"ri8ada d" la d"s"s<"rada luc=a d" su or;anis7o contra la
7u"rt"I co7"n&aron a adBuirir rD<ida7"nt" una "/<r"si9n d" s"r"na tranBuilidad 7uy s"7"Cant" a la d"
aBu"l Bu" d"scansa tras d" =a'"r cu7<lido satis4actoria7"nt" una ardua la'or.
El la7a s"nt9s" d" nu"8o "n "l su"lo y r"inici9 sus oracion"s. Karl a'andon9 con rD<idas &ancadas la
=a'itaci9n> ll"8a'a "l rostro d"s4i;urado a causa d"l int"nso dolor <roducido <or la <.rdida d" su 7"Cor a7i;o>
co7<r"nd? Bu" la <"na l" a8asalla'a y no d"s"a'a l" 8i.ra7os llorar co7o a un ni@o. %or 7i <art" sin <od"r
aFn t"r7inar d" ac"<tar <l"na7"nt" lo ocurrido <"r7an"c? su7ido "n un ind"scri<ti'l" "7'ota7i"nto c"rcano
al su"@o =i<n9tico.
Al <oco rato <"n"traron "n la =a'itaci9n tr"s ti'"tanos Bu" a Cu&;ar <or sus 8"stiduras d"'?an s"r
i7<ortant"s 4uncionarios d"l ;o'i"rno. El la7a int"rru7<i9 sus oracion"s y tras d" dialo;ar 'r"8"7"nt" con
"llos s" al"C9 "n su co7<a@?a> cuando sal?an s" cru&aron con Karl Bui"n r";r"sa'a con 8arias <"rsonas d" la
"/<"dici9n. O's"r8. Bu" si 'i"n "l ;"r7ano d"nota'a toda8?a 8isi'l"s s"@al"s d" a'ati7i"nto "sta'a ya
7uc=o 7Ds controlado y du"@o d" s? 7is7o.
Ado<tando una r?;ida y 7ilitar <ostura Karl y tr"s al"7an"s 7Ds iniciaron una ;uardia ant" "l cadD8"r d" su
co7<atriota. Mi"ntras tanto "n 7i int"rior s" o<"ra'a un sin;ular 4"n97"no. #o7o si a r"sultas d" aBu"l
d"s;raciado acont"ci7i"nto =u'i"ran d"sa<ar"cido los su'consci"nt"s diBu"s Bu" 7ant"n?an oculta a 7i
7"7oria una s"ri" d" r"cu"rdos i;ual7"nt" trist"s d" i7<ro8iso co7"nc. a r"8i8ir "n la 7"nt" toda la .<oca
in7"diata7"nt" si;ui"nt" a la tra;"dia "n Bu" <"r"ci"ran 7is <adr"s5 "l traslado a la casa d" 7is t?os la
actitud d" d"sconci"rto d" .stos <ara con7i;o las 7iradas d" 7al disi7ulada con7is"raci9n d" las <"rsonas
Bu" nos 8isita'an la "/tra@"&a d" los d"7Ds ni@os d" la "scu"la al "nt"rars" d" Bu" car"c?a d" <adr"s y
<rinci<al7"nt" la <"r7an"nt" s"nsaci9n d" a7ar;a sol"dad. En lo 7Ds <ro4undo d" 7i s"r co7"nc. a <"rci'ir
con =orror "l c"rcano r"naci7i"nto d" aBu"l s"nti7i"nto d" d"solaci9n " inc"rtidu7'r" Bu" 4u"ra anta@o 7i
7Ds 4i"l co7<a@"ro.
#ontinua'a Karl =aci"ndo ;uardia ant" los r"stos d" su a7i;o cuando r"torn9 "l la7a s";uido d" los
7is7os 4uncionarios con Bui"n"s s" 7arc=ara. Al <ar"c"r d"s"a'an =a'lar con Karl d" al;Fn asunto ur;"nt"
<u"s "s<"raron <aci"nt"7"nt" a Bu" .st" c"di"s" su lu;ar "n la ;uardia a otro d" los 8arios al"7an"s Bu"
a;uarda'an <ara r"ndir un Flti7o =o7"naC" al coron"l. A <"sar d" la n"'lina Bu" "n8ol8?a 7i c"r"'ro no d"C9
d" intri;ar7" aBu"lla r"uni9n> 4inal7"nt" las 8oc"s c"saron y "scuc=. "l ruido d" <asos Bu" s" al"Ca'an.
1ranscurrido un ti"7<o Bu" 7" r"sultar?a di4?cil <r"cisar "l la7a r";r"s9 una 8"& 7Ds. En "sta ocasi9n s"
diri;i9 dir"cta7"nt" a 7?.
I N(o d"s"a salir un 7o7"ntoO
La 8o& d"l la7a tu8o la 8irtud d" ro7<"r "l "stado d" <arali&ant" so<or "n Bu" 7" "ncontra'a. #on <asos
8acilant"s l" s";u? =asta los Cardin"s d"l <alacio. Al salir al air" li'r" la 4rialdad d"l 7"dio a7'i"nt" 7" =i&o
"str"7"c"r co7"nc. a s"ntir un 4u"rt" dolor d" ca'"&a y d" "st97a;o> sin "7'ar;o la <ur"&a d"l o/?;"no
=i&o las 8"c"s d" un t9nico d"s8an"ci"ndo <art" d"l ;ru"so 8"lo Bu" "n8ol8?a 7i c"r"'ro> d" r"<"nt"
co7<r"nd? Bu" "/ist?a un 7o8i7i"nto inusitado d" <"rsonas y cosas "n los Cardin"s d"l (or'uli;Sa5 <or doBui"r
d"a7'ula'an ;ru<os d" sir8i"nt"s y d" soldados ti'"tanos> o's"r8. sor<r"ndido a 8arios d" "stos Flti7os
<ortando 7od"rnos ri4l"s auto7Dticos. LEran las ar7as Bu" =a'?a7os ll"8ado al 1i'"tJ
I NPu. ocurr"O I<r";unt. intri;ado al la7a.
IActuando sa'ia y <rud"nt"7"nt" nu"stro 7uy =onora'l" so'"rano =a r"consid"rado sus ant"rior"s
d"cision"s y ac"<tado la 8aliosa ayuda Bu" ust"d"s traC"ron al 1i'"t. A'andonarD la ciudad sa;rada "sta
7is7a noc=".
ABu"lla noticia Bu" tan s9lo unas =oras ant"s =a'r?a sido 7oti8o d" una ;ran satis4acci9n I<u"s si;ni4ica'a
Bu" a 4in d" cu"ntas nu"stra "/<"dici9n d" ayuda al 1i'"t lo;ra'a sus <ro<9sitosI 7" d"C9 d"l todo
indi4"r"nt". (ada d" lo Bu" ocurri"ra <odr?a ya d"8ol8"rl" la 8ida al coron"l.
#ont"7<lDndo7" con <articular at"nci9n "l la7a a4ir795
I!";Fn t"n;o "nt"ndido su <ro<9sito <rinci<al al 8"nir al 1i'"t "ra continuar adBuiri"ndo conoci7i"ntos
ac"rca d"l <asado.
IAs? "s Ir"<us"I. El coron"l consid"ra'a Bu" <odr?a7os <"r7an"c"r "studiando 'aCo la dir"cci9n d"
ust"d "n al;una <art" d"l 1i'"t <"ro a=ora ya no 7" int"r"sa nada> s9lo d"s"o r";r"sar cuanto ant"s a 7i
<a?s y tratar d" ol8idar toda "sta <"sadilla.
El la7a ;uard9 sil"ncio unos instant"s> lu";o a4ir79 con li;"ro ac"nto d" r"<roc=".
IEl coron"l t"n?a un 7a;n?4ico conc"<to d" ust"d.
!"nt? 8"r;Q"n&a <or 7is ant"rior"s <ala'ras y 'al'uc? una discul<a5
IEs Bu" a=ora ya no s. Bu" =ac"r.
I#uando lo;r"7os d"Car a sal8o a nu"stro so'"rano t"n;o <roy"ctado diri;ir7" a un a<artado 7onast"rio>
si ust"d lo d"s"a <u"d" aco7<a@ar7" <ara continuar a=? su a<r"ndi&aC".
D"sconc"rtado ant" aBu"lla in"s<"rada <ro<osici9n no atin. a 4or7ular r"s<u"sta al;una. %"rcatDndos" d"
"llo "l la7a a4ir795
I%i.ns"lo y d"c?dalo cuando ll";u" "l 7o7"nto> a=ora con su <"r7iso 8oy a 8"r c97o 8an los
<r"<arati8os d" nu"stra <r9/i7a 7arc=a.
El la7a s" al"C9 con <asos a<r"surados y n"r8iosos> su 4or7a d" ca7inar no "ncuadra'a ya no di;a7os
con la Bu" "ra d" "s<"rars" "n un alto r"li;ioso la7a?sta sino si7<l"7"nt" con la d" cualBui"r <"rsona d" su
a8an&ada "dad.
La 4"'ril acti8idad i7<"rant" "n los Cardin"s d"l (or'ulin;Sa cr"c?a <or 7o7"ntos> tanto los 7i"7'ros d"
nu"stra 7altr"c=a "/<"dici9n co7o nu7"rosos contin;"nt"s d" ti'"tanos s" a<r"sta'an <ara int"ntar =uir d"
L=asa ant"s d"l a7an"c"r.
La inutilidad d" 7i <r"s"ncia "n aBu"llos lu;ar"s 7" =i&o r";r"sar a la =a'itaci9n dond" yac?a "l coron"l.
En "l ca7ino 7" lla79 la at"nci9n un sin;ular "s<"ctDculo5 un ;ru<o d" la7as Bu" a Cu&;ar <or la 7?stica
"s<iritualidad d" sus 4accion"s d"'?an <"rt"n"c"r a la clas" d" r"li;iosos Bu" "nclaustrados "n "l <alacio s"
d"dica'an "/clusi8a7"nt" a la oraci9n sal?an d"l int"rior d"l "di4icio c"ntral <ortando una "/tra@a y
antiBu?si7a col"cci9n d" o'C"tos dorados <ro<ia d"l culto ti'"tano. !i7ultDn"a7"nt" otros la7as <roc"d?an a
"7<acarlos y aco7odarlos so'r" las '"stias d" car;a T alin"adas "n los Cardin"s "n lar;as 4ilas. Al 8"r todo
aBu"llo co7"nc. a co7<r"nd"r la trasc"nd"ncia =ist9rica d" los suc"sos "n Bu" 7" =a'?a tocado "n su"rt"
<artici<ar5 "ra "l dra7a d" la "/tinci9n d" la Flti7a t"ocracia su'sist"nt" "n "l 7undo.
Al <"n"trar "n "l <a'"ll9n dond" s" 8"la'a al coron"l uno d" los al"7an"s Bu" =ac?a ;uardia Cunto al
cadD8"r d"'i9 su<on"r Bu" yo d"s"a'a =ac"r otro tanto <u"s s" a<art9 d"CDndo7" su lu;ar. 1o7. su <u"sto
y ado<t. i;ual7"nt" una r?;ida <osici9n.
Mi"ntras r"nd?a aBu"l <ostr"r =o7"naC" al coron"l co7"n&9 a dar 8u"ltas "n 7i ca'"&a la r"ci"nt"
<ro<u"sta d"l la7a. Aun cuando ci"rta7"nt" al salir d" M./ico ll"8a'a la int"nci9n d" <"r7an"c"r "n Asia "l
ti"7<o n"c"sario <ara a<r"nd"r Historia s" trata'a d" una d"cisi9n d"ri8ada "n 'u"na 7"dida d" los
8?nculos d" a7istad Bu" 7" un?an al coron"l> 7u"rto .st" r"sulta'a di4?cil ac"<tar la id"a d" <"r7an"c"r "n
aBu"lla in=os<italaria y a;itada r";i9n d"l <lan"ta "n dond" <or 4u"r&a r"sultar?a si"7<r" un "/tra@o. !in
"7'ar;o a <"sar d" la "8id"nt" l9;ica d" aBu"l ra&ona7i"nto no d"Ca'a d" <r";untar7" si aBu"lla no s"r?a
Bui&Ds la Flti7a o<ortunidad d" 7i 8ida d" <od"r contar con las "ns"@an&as d" un aut.ntico 7a"stro.
D"s"ando r"sol8"r cuanto ant"s aBu"l dil"7a trat. d" i7a;inar lo Bu" dir?a "l coron"l si <udi"ra
acons"Car7"> tras 7"ditar "n "llo ll";u. a la conclusi9n d" Bu" su o<ini9n s9lo =a'r?a <odido s"r "n un
s"ntido5 d"'?a a<ro8"c=ar la o<ortunidad Bu" 7" 'rinda'a "l la7a d" continuar "studiando 'aCo su dir"cci9n.
R"ci.n t"r7ina'a d" to7ar aBu"lla d"t"r7inaci9n cuando ll";aron Karl y "l ;i;ant" d" la <"tri4icada
sonrisa> not. con sor<r"sa Bu" a7'os s" "ncontra'an ata8iados con ;ru"sos ro<aC"s ti'"tanos.
I!"rD 7"Cor Bu" ca7'i" d" ro<a in7"diata7"nt" Ia4ir79 KarlI saldr"7os d"ntro d" <oco ti"7<o.
Dando <or concluida la Bu" s"r?a la Flti7a ;uardia ant" "l cadD8"r d"l coron"l aco7<a@. a Karl al "/t"rior.
En los Cardin"s i7<"ra'a un a7'i"nt" d" al";r?a5 los int";rant"s d" la "/<"dici9n t"r7ina'an d" dis4ra&ars"
con <r"ndas d"l <a?s y "sto "ra 7oti8o d" un ;ran r";ociCo "ntr" los ti '"tanos a=? <r"s"nt"s Bui"n"s
ol8idando <or co7<l"to la ;ra8"dad d" la situaci9n <ro4"r?an "stru"ndosas risotadas al 8"r los a<uros Bu"
<asa'an aBu"llos "/tranC"ros <ara lo;rar aCustars" sus 8"sti7"ntas.
I1al 8"& lo;r"7os <asar d"sa<"rci'idos "n la o'scuridad y <oda7os salir d" la ciudad sin t"n"r Bu"
co7'atir Ia4ir79 Karl a ;uisa d" "/<licaci9n.
I NEs 4or&oso Bu" <arta7os "sta 7is7a noc="O IinBuir?.
I!? todo <ar"c" indicar Bu" los c=inos atacarDn "l <alacio "n cuanto r"ci'an r"4u"r&os Bu" "stDn <or
ll";ar.
I!";ura7"nt" "l "C.rcito ti'"tano cola'orarD con nosotros.
I(o cr"o Bu" sir8a d" ;ran cosa> aBu? todo "stD al r"8.s5 ;o'i"rnan los sac"rdot"s los soldados r"&an y
los ca7<"sinos co7'at"n. Un Co8"ncito d"l <u"'lo "s Bui"n "stD diri;i"ndo la r"'"li9n contra los c=inos> ya
=a'la7os con .l <ara coordinar la =uida d" "sta noc="> cr"o Bu" "s la Fnica <"rsona int"li;"nt" Bu" "/ist" "n
"st" <a?s d" locos.
I NPu. 8a7os a =ac"r con los ="ridos y con los 7u"rtosO
I(os ll"8ar"7os a los ="ridos. El 8iaC" r"<r"s"ntarD <osi'l"7"nt" la 7u"rt" <ara al;unos d" "llos <"ro
s";ura7"nt" todos <r"4i"r"n corr"r "s" ri"s;o a Bu"dars" "n la ciudad y t"r7inar si"ndo <rision"ros d" los
c=inos. En cuanto a los 7u"rtos t"ndr"7os Bu" d"Carlos. Lu";o a@adi9 con ac"nto so7'r?o5 IEstos sal8aC"s
no <ractican "l "nti"rro tiran los cadD8"r"s "n "l ca7<o <ara Bu" las a8"s d" ra<i@a los d"8or"n.
!"nt? un "scalo4r?o al <"nsar "n lo Bu" ocurrir?a con los r"stos 7ortal"s d"l coron"l> Karl d"'i9 i7a;inar lo
Bu" <asa'a <or 7i 7"nt" <u"s a@adi9 d" in7"diato5
ILl"8ar"7os con nosotros "l cu"r<o d"l coron"l y "n cuanto "st"7os a sal8o lo "nt"rrar"7os.
Una ;ran s"nsaci9n d" ali8io 7" in8adi9 al "scuc=ar "sas <ala'ras si 'i"n no d"Ca'a d" <"rcatar7" d" lo
";o?sta d" 7i actitud <u"s ol8ida'a a los d"7Ds int";rant"s d" nu"stra "/<"dici9n Bu" =a'?an <"rdido la 8ida
y cuyos r"stos s"r?an al d?a si;ui"nt" arroCados "n las a4u"ras d" la ciudad co7o si s" tratara d" d"s<"rdicios.
!in "7'ar;o co7<r"nd?a asi7is7o la i7<osi'ilidad d" cualBui"r otra soluci9n dadas las circunstancias
i7<"rant"s.
Al dars" cu"nta d" Bu" aFn no ca7'ia'a 7i indu7"ntaria un sir8i"nt" ti'"tano d"<osit9 c"rca d" 7? un
car;a7"nto co7<l"to d" ro<a. I;norando las 'urlas y risas d" 7Flti<l"s o's"r8ador"s co7"nc. a 8"stir7" con
aBu"l nu"8o dis4ra& 7i"ntras Karl <roc"d?a a "/<licar7" 'r"8"7"nt" "l <lan con4or7" al cual s" <"nsa'a salir
d" L=asa "sa 7is7a noc=".
El <lan "ra 'astant" s"ncillo "n su "structura ;"n"ral> las di4"r"nt"s "ta<as d" Bu" s" co7<on?a "ran las
si;ui"nt"s5 "n <ri7"r t.r7ino contin;"nt"s d" ti'"tanos ar7ados Ial 7ando d"l 7"ncionado Co8"n r"'"ld"I
a8an&ando "n 4or7a Bu" l"s <"r7iti"ra <od"r cu'rir un a7<lio s"7ic?rculo s" a<od"rar?an d" todos los <untos
i7<ortant"s d"ntro d" la ruta d" r"tirada Bu" s" t"n?a <roy"ctado s";uir> a continuaci9n y aco7<a@ado tan
s9lo d" un "scaso nF7"ro d" <"rsonas <ara <asar lo 7Ds inad8"rtido <osi'l" <artir?a "l Dalai La7a> y
4inal7"nt" a'arcando ta7'i.n al i;ual Bu" las <ri7"ras 4u"r&as un "/t"nso s"7ic?rculo al;unos cu"r<os d"l
"C.rcito r";ular ti'"tano unidos a los int";rant"s d" nu"stra "/<"dici9n cu'rir?an la r"ta;uardia.
El <rinci<al o'C"ti8o Bu" s" <"rs";u?a con "st" <lan "ra "l d" constituir durant" la =uida una "s<"ci" d"
a7<lia y 798il G'olsa <rot"ctoraG alr"d"dor d"l Dalai La7a con o'C"to d" Bu" .st" s" "ncontras" si"7<r" "n "l
c"ntro d" un c?rculo d"4"nsi8o int";rado <or tro<as a7i;as Bu" cu'ri"ndo un "/t"nso radio d" acci9n l"
'rindas"n una in8isi'l" <"ro s";ura <rot"cci9n. En "sta 4or7a aun "n "l caso d" Bu" la 4u;a 4u"s" ad8"rtida
<or los c=inos y .stos tratas"n d" i7<"dirla "l Dalai La7a contar?a si"7<r" con ti"7<o su4ici"nt" <ara tratar d"
al"Cars" "n dir"cci9n contraria a aBu"lla d" dond" <ro8ini"s" "l ataBu" a la G'olsa <rot"ctoraG d"ntro d" la cual
s" d"s<la&a'a.
La <ri7"ra <art" d"l <lan s" =a'?a d"sarrollado sin Bu" s" <r"s"ntas" nin;una di4icultad> "ra ti"7<o <or
tanto d" continuar ad"lant". %ro8"ni"nt" d"l int"rior d"l <alacio a<ar"ci9 "n los Cardin"s "l r"8"r"nciado
su<r"7o ;o'"rnant" d"l 1i'"t5 "l Dalai La7a.
%ara los o's"r8ador"s occid"ntal"s la actuaci9n d"l Dalai La7a "n los acont"ci7i"ntos Bu" ant"c"di"ron al
total a8asalla7i"nto d" su naci9n =a r"sultado si"7<r" un 7ist"rio di4?cil d" d"sci4rar <u"s su conducta 4r"nt"
a los c=inos <ar"c" "star <la;ada d" inco7<r"nsi'l"s contradiccion"s.
Al so'r"8"nir "n "l a@o d" 192, la in8asi9n inicial d"l 1i'"t <or las 4u"r&as d" la #=ina RoCa "l Dalai La7a
=uy9 a las 7onta@as ll"8Dndos" "l t"soro nacional I"l cual d"C9 d"'ida7"nt" oculto "n s";uro "scondriCoI
7i"ntras si7ultDn"a7"nt" y al <ar"c"r con su cons"nti7i"nto s" li 'ra'a "n "l <a?s una r"cia luc=a d"4"nsi8a
"n contra d" los in8asor"s Bu" no concluy9 sino =asta "l 7o7"nto "n Bu" "l Dalai La7a 7ani4"st9 su 8oluntad
d" dialo;ar con los c=inos "n 'usca d" una soluci9n <ac?4ica d"l con4licto. 1ras lar;as <lDticas c"l"'r9s" un
tratado s";ura "l cual "l 1i'"t cons"r8ar?a su so'"ran?a int"rna <"ro <asa'a a 4or7ar <ar t" d" #=ina Bu" lo
r"<r"s"ntar?a "n 7at"ria d" r"lacion"s "/t"rior"s. En los a@os si;ui"nt"s y a <"sar d" las continuas y
4la;rant"s 8iolacion"s <or <art" d" los c=inos a lo acordado "n aBu"l tratado "l Dalai La7a 7antu8o 4r"nt" a
.stos una actitud '"n.8ola y co7<laci"nt". A <artir d"l 1U d" 7ar&o d" 1929 I4"c=a "n la Bu" tu8i"ron lu;ar
los dra7Dticos acont"ci7i"ntos a Bu" nos r"4"ri7osI "l Dalai La7a no s9lo autori&9 la luc=a ar7ada sino Bu"
8ino a constituirs" "n "l s?7'olo 7is7o d" la r"sist"ncia nacional "n contra d" los in8asor"s.
1odos "stos 8iraC"s "n la conducta d"l Dalai La7a s9lo <u"d"n co7<r"nd"rs" cuando s" conoc"n los
"ncontrados 7oti8os Bu" i7<ulsa'an al ;o'"rnant" ti'"tano "n aBu"llos di4?cil"s 7o7"ntos.
El <ri7"ro d" "stos 7oti8os "ra d" carDct"r r"li;ioso. El la7a?s7o <r"coni&a "l 7Ds <uro y ac"ndrado
<aci4is7o ll";ando al "/tr"7o d" consid"rar inCusti4ica'l" "l "7<l"o d" la 8iol"ncia aun <ara r"<"l"r una
a;r"si9n. El Dalai La7a cr"?a sinc"ra7"nt" "n la <l"na 8alid"& d" "stos <rinci<ios y sin <"sta@"ar =u'i"ra
dado la 8ida <or d"7ostrar su 4id"lidad a los 7is7os.
En contra<osici9n al 7oti8o ant"rior "/ist?a otro d" natural"&a un tanto i7<r"cisa " ind"4ini'l" <"ro Bu"
<u"d" "/<r"sars" "n tr"s <ala'ras5 GRa&on"s d" EstadoG. En "l 1i'"t al i;ual Bu" "n cualBui"ra otra naci9n d"l
7undo <or "nci7a d" la transitoria 8oluntad d" los ;o'"rnant"s "n turno "/ist" si"7<r" una s"ri" d"
co7<l"Cos "l"7"ntos d" carDct"r =ist9rico a los Bu" aBu.llos ti"n"n I"n 7ayor o 7"nor ;radoI Bu" aCustar
su conducta. Uno d" "llos "s d"sd" lu";o "l instinto d" cons"r8aci9n y su<"r8i8"ncia nacional"s. La
ocu<aci9n d"l 1i'"t <or los c=inos constitu?a una a7"na&a a la "/ist"ncia 7is7a d" la naci9n ti'"tana y tard"
o t"7<rano sus ;o'"rnant"s t"n?an Bu" 8"rs" "n8u"ltos "n la d"s"s<"rada luc=a Bu" aBu"lla li'ra'a <or
so'r"8i8ir.
La a<arici9n d"l su<r"7o diri;"nt" d"l 1i'"t "n los Cardin"s d"l (or'ulin;Sa aca<ar9 d" in7"diato la
at"nci9n d" todos los <r"s"nt"s. Una "/<r"si9n d" <ro4undo r"s<"to y "7oci9n unida a una 7ani4i"sta
trist"&a s" r"8"la'a "n "l rostro d" los ti'"tanos. R"sulta'a 4Dcil <"rcatars" d"l radi cal ca7'io Bu" "n los
d"stinos d"l <a?s d" las ni"8"s "t"rnas s" "sta'a o<"rando ant" nu"stra 8ista5 un 1i'"t "n cuya ca<ital no
"stu8i"s" "l l";"ndario Dalai La7a diri;i"ndo los d"stinos d" su naci9n constituir?a al;o 7uy distinto a lo Bu"
durant" si;los =a'?a 8"nido si"ndo "sa sin;ular soci"dad t"ocrDtica "ncla8ada "n "l c"ntro 7is7o d"l
contin"nt" asiDtico.
At"ndi"ndo a los cons"Cos d" Karl "l la7a =a'?a <roc"dido a dis4ra&ar al Dalai La7a d" si7<l" soldado
ti'"tano d"s<oCDndol" d" sus l"nt"s <or consid"rar Bu" .stos <odr?an lla7ar la at"nci9n <u"s su uso "s
<rDctica7"nt" d"sconocido "ntr" los soldados d" "st" <a?s. La car"ncia d" tan n"c"sario ad7in?culo <roduc?a
"n "l rostro d"l Dalai La7a "sa contracci9n caract"r?stica d" las <"rsonas Bu" <ad"c"n 7io<?a y no ll"8an
<u"stos sus ant"oCos.
Un r"ducido nF7"ro d" <"rsonas I"ntr" las cual"s s" "ncontra'a "l la7aI aco7<a@a'an al su<r"7o
;o'"rnant" d"l 1i'"t. 1odos los int";rant"s d"l ;ru<o 7ant"n?an =acia "l su<u"sto soldado una actitud tan
7ani4i"sta7"nt" r"s<"tuosa Bu" co7"nc. a t"7"r Bu" "l s"cr"to d" aBu"lla 4u;a Bu"das" al d"scu'i"rto "n
cuanto "l Dalai La7a cru&as" las 7urallas d"l <alacio y tu8i"ra Bu" transitar <or "ntr" la ;"nt" d"l <u"'lo
aca7<ada "n las a4u"ras d"l 7is7o.
El Dalai La7a y sus aco7<a@ant"s atra8"saron "l Card?n "n 7"dio d" un "/<"ctant" sil"ncio diri;i.ndos" a
la <u"rta d" salida. #uando .sta s" a'ri9 <ara darl"s <aso todos los Bu" nos "ncontrD'a7os d"ntro d"l
(or'ulin;Sa contu8i7os un instant" la r"s<iraci9n. !in dar la 7"nor 7u"stra d" 8acilaci9n "l Dalai La7a y su
<"Bu"@o s.Buito cru&aron "l u7'ral y co7"n&aron a al"Cars". Era 7"dianoc=" y "n "l "/t"rior i7<"ra'a la
cal7a. La 7ayor <art" d" la ;"nt" d"l <u"'lo Bu" custodia'a "l <alacio ;o&a'a d" un 'i"n ;anado d"scanso
tras los a;itados suc"sos d"l d?a> Fnica7"nt" al;unos ;ru<os aislados 7ant"n?an una 8i;ilant" ;uardia <"ro
nin;uno d" sus co7<on"nt"s <r"st9 7ayor at"nci9n al soldado Bu" "n "sos 7o7"ntos sal?a d"l <alacio.
1ranscurrida una =ora Custa d" la <artida d"l ;o'"rnant" ti'"tano co7"n&9 a d"sarrollars" la Flti7a 4as" d"
la o<"raci9n5 s"<arados <or int"r8alos d" 7"dia =ora los contin;"nt"s Bu" int";ra'an la s";unda <art" d"l
c?rculo <rot"ctor Bu" s" <"nsa'a t"nd"r "n torno al Dalai La7a co7"n&aron a salir d"l <alacio. !" trata'a d"
soldados ti'"tanos d"l "C.rcito r";ular "ntr" los cual"s i'an 7"&clados Icon8"ni"nt"7"nt" dis4ra&adosI
nu7"rosos 7i"7'ros d" nu"stra "/<"dici9n.
La "s<"ran&a d" lo;rar Bu" la r"tirada <asas" inad8"rtida <ronto s" 8io 4rustrada. El constant" 7o8i7i"nto
d" tro<as sali"ndo d"l (or'ulin;Sa co7"n&9 a lla7ar la at"nci9n "ntr" la ;"nt" d"l <u"'lo aca7<ada tras las
7urallas y una 8"& "n "stado d" al"rta los ti'"tanos no tardaron "n dars" cu"nta d" Bu" "ntr" los soldados
Bu" a'andona'an "l <alacio i'an nu7"rosos "/tranC"ros ata8iados con ro<as d"l <a?s.
#o7o ya =a'?a t"nido o<ortunidad d" co7<ro'ar con ant"rioridad "l ti'"tano "s un <u"'lo dotado d" un
a;udo s"ntido d"l =u7or. El ="c=o d" =a'"r d"scu'i"rto Bu" los "/tranC"ros r"4u;iados "n <alacio sal?an d" .l
<rocurando ocultar su =uida <or 7"dio d" dis4rac"s <roduCo "n los "s<"ctador"s un in7"nso r";ociCo5 "n
7"dio d" al";r"s risas la cr"ci"nt" 7ultitud con;r";ada 4r"nt" a la <u"rta s"@ala'a con ost"ntosos ad"7an"s
a todos los "/tranC"ros Bu" lo;ra'a locali&ar "ntr" las 4ilas d" los soldados ti'"tanos.
En 8ista d" los acont"ci7i"ntos no Bu"da'a otra alt"rnati8a Bu" la d" =ac"r a un lado toda <r"cauci9n y
a'andonar cuanto ant"s "l (or'ulin;Sa. (o "ra nada r"7oto Bu" "ntr" la 7ultitud "/isti"s"n "s<?as d" los
c=inos y .stos <udi"ran "nt"rars" d" nu"stra =uida.
0or7ando <art" d" un Flti7o y nutrido contin;"nt" sal? d"l <alacio 7ontando "l 7is7o ca'allo Bu" utili&ara
d"sd" 7i arri'o al 1i'"t y "l cual Ial i;ual Bu" yoI =a'?a salido il"so d" la "7'oscada t"ndida <or los c=inos.
Una ;ran "/citaci9n r"ina'a "ntr" la ;"nt" con;r";ada "n los alr"d"dor"s> sin "7'ar;o su actitud "ra a
todas luc"s a7istosa y di4?cil7"nt" <od?a r"<roc=Drs"l"s la i7<rud"ncia d" su conducta.
A8an&ando con la 7ayor c"l"ridad <osi'l" <ronto d"Ca7os atrDs las Flti7as casas y =a'itant"s d" L=asa. La
noc=" "ra 7uy o'scura y "l ca7ino "n "/tr"7o <"dr";oso di4i culta'a consid"ra'l"7"nt" nu"stra 7arc=a. El
sil"ncio i7<"rant" "ra la 7"Cor s"@al d" Bu" =asta "sos 7o7"ntos la r"tirada s" d"sarrolla'a sin nin;Fn
contrati"7<o> a <"sar d" "llo la ind"scri<ti'l" s"nsaci9n d" s"r <"rs";uido Bu" s" a<od"ra d" todo aBu"l Bu"
=uy" nos =ac?a 8"r 4u"r&as "n"7i;as "7'oscadas "n todos los r"codos d"l ca7ino.
Mis Flti7os r"cu"rdos d" aBu"lla noc=" d" <"sadilla son Bu" 8ad"a7os un r?o y d"s<u.s inicia7os un
inint"rru7<ido y a;otador asc"nso. #uando "l sol co7"n&9 a salir <ud" dar7" cu"nta d" Bu" "stD'a7os
su'i"ndo <or la lad"ra d" una 7onta@a. %or d"'aCo d" nosotros s" "/t"nd?a la llanura dond" s" asi"nta L=asa.
La ciudad <ar"c?a al"Cars" cada 8"& 7Ds rD<ida7"nt" y <ronto s" <"rdi9 d" nu"stra 8ista. La distancia Bu"
<ara "ntonc"s nos s"<ara'a d" L=asa <"r7it?a con4iar "n Bu" aun "n "l su<u"sto d" Bu" los c=inos sali"ran
a <"rs";uirnos l"s r"sultar?a di4?cil "ncontrarnos "ntr" aBu"l la'"rinto d" 7onta@as.
Muy <ronto di7os alcanc" a 8arios d" los ;ru<os Bu" nos <r"c"d?an y "n su co7<a@?a continua7os
a8an&ando. L1odo <ar"c?a indicar Bu" la 4u;a =a'?a sido un ./itoJ
1
1
R"sulta i7<osi'l" sa'"r si los c=inos s" "nt"raron d" nu"stra r"tirada la noc=" 7is7a "n Bu" .sta s" "4"ctu9> "n lo <articular 7" inclino
a consid"rar co7o 7uy <ro'a'l" "l Bu" sus "s<?as l"s =ayan in4or7ado Bu" los "/tranC"ros asilados "n "l (or'ulin;Sa "sta'an
a'andonando "l <alacio y Bu" si s" a'stu8i"ron d" <"rs";uirnos 4u" <or consid"rar d"7asiado ri"s;oso "l "nta'lar una 'atalla nocturna
contra un ad8"rsario dis<"rso y t"ni"ndo d" "n"7i;os a todos los =a'itant"s d" la ciudad. %or "l contrario "s casi s";uro Bu" d" =a'"r
sa'ido Bu" ta7'i.n "l Dalai La7a "sca<a'a d" "ntr" sus 7anos no =a'r?an "scati7ado "s4u"r&o al;uno <or i7<"dir la =uida d"l l";?ti7o
;o'"rnant" d"l 1i'"t.
(os "ncontrD'a7os "n un d"sconocido <araC" situado "n una <"Bu"@a d"<r"si9n d" una in7"nsa
7onta@a5 una "s<"ci" d" 8all" 7inFsculo col;ado a la 7itad d" un solitario ;i;ant" d" <i"dra.
Una r"s<land"ci"nt" al4o7'ra d" nu'"s s" "/t"nd?a a nu"stros <i"s i7<idi"ndo <or co7<l"to la 8isi'ilidad d"
cualBui"r lu;ar al"Cado a 7Ds d" ci"n 7"tros d"'aCo d" nosotros> a "scasa altura un c"rrado t"c=o d" nu'"s
ta7'i.n "s<l"ndorosa7"nt" 'lancas =ac?a i7<osi'l" toda 8isi'ilidad> "stD'a7os "n ci"rta 4or7a a<risionados
"n 7"dio d" aBu"llos dos 7antos d" nu'"s Bu" nos aisla'an <or co7<l"to d"l r"sto d"l 7undo dando a aBu"l
lu;ar un as<"cto 4ascinant" y so'r"natural.
#asi "n "l c"ntro d"l <"Bu"@o 8all" "n "l Fnico "s<acio dond" "/ist?a un <oco d" ti"rra I<u"s "l lu;ar "ra
a;r"st" y rocoso al 7D/i7oI 4u" ca8ada la tu7'a dond" r"<osar?an los r"stos 7ortal"s d"l coron"l.
1anto los soldados ti'"tanos co7o los int";rant"s d" la "/<"dici9n Bu" a=? s. "ncontra'an <"r7an"ci"ron
alin"ados "n <osici9n d" 4ir7"s durant" la s"ncilla c"r"7onia d"l "nti"rro. Un corn"ta al"7Dn 8"t"rano d" la
ca7<a@a d" Ro77"l "n E;i<to dio "l toBu" d" sil"ncio acostu7'rado "n "l "C.rcito ;"r7ano "n "stas
ocasion"s. Las trist"s y 7arcial"s notas d"l clar?n "ran r"<roducidas <or "l "co d" las in8isi'l"s 7onta@as Bu"
nos rod"a'an "l sonido r";r"sa'a a nosotros a<a;ado <"ro sin <"rd"r su lF;u'r" ac"nto.
Mi"ntras t"n?a lu;ar "l "s<"ctDculo si"7<r" d"<ri7"nt" Bu" constituy" "l d"sc"nso d" los r"stos d" una
<"rsona a su Flti7a 7orada r"cord. un ;ra'ado "n "l cual s" r"<r"s"nta'a una "sc"na si7ilar y al 7is7o
ti"7<o d"l todo di4"r"nt" a la Bu" <r"s"ncia'a. El ;ra'ado s" =alla'a cont"nido "n una r"8ista al"7ana d"
<rinci<ios d" si;lo y 7" =a'?a sido 7ostrado "n ci"rta ocasi9n <or "l coron"l> "n .l s" r"<roduc?a con luCo d"
d"tall"s "l "nti"rro d" su a'u"lo <at"rno un 8al"roso 7ilitar =onrado con la Ord"n d"l W;uila (";ra. El Kais"r
+uill"r7o II <r"sid?a "n <"rsona "l 4un"ral con su caract"r?stico air" d" 7arcial arro;ancia> Cunto al 4.r"tro
7onta'an ;uardia corac"ros <rusianos d" "l";ant" y 8istoso ata8?o. En "l lar;o r"<ortaC" d" aBu"lla r"8ista
d"dicado al a'u"lo d"l coron"l tras d" =ac"r 7"nci9n a sus nu7"rosas =a&a@as ;u"rr"ras s" co7"nta'a "l
="c=o sin;ular d" Bu" "st" <"rsonaC" =a'?a 8isto transcurrir los Flti7os a@os d" su a8an&ada "/ist"ncia "n
7"dio d" una cr"ci"nt" a7ar;ura 7oti8ada <or la cada 8"& 7Ds ci"rta <osi'ilidad d" Bu" Ico7o ocurri9I l"
corr"s<ond"r?a a .l la <oca ;rata distinci9n d" ro7<"r la 7Ds <r"ciada tradici9n 4a7iliar s";Fn la cual todos los
<ri7o;.nitos 8aron"s <"rd?an la 8ida "n "l ca7<o d" 'atalla.
R"<"ntina7"nt" 7" di cu"nta d" Bu" con la 7u"rt" d"l coron"l 8"n?a a cu7<lirs" una 8"& 7Ds la aludida
tradici9n 4a7iliar lo cual no <od?a 7"nos Bu" cali4icars" d" una cru"l iron?a d"l d"stino y constitu?a la Flti7a
<aradoCa "n una "/ist"ncia ll"na d" las 7Ds incr"?'l"s contradiccion"s5 naci do "n "l s"no d" una 4a7ilia Bu"
ci7"nta'a todo su or;ullo "n un in7"7orial '"licis7o "l coron"l "sta'a dotado d" un <ro4undo "s<?ritu
<aci4ista> nada 7Ds al"Cado d" su carDct"r d" 8"rdad"ro int"l"ctual Bu" la carr"ra d" las ar7as> sin "7'ar;o
Iy a <"sar d" =a'"r 8i8ido <rDctica7"nt" al"Cado d" los cuart"l"sI =a'?a ll";ado a ost"ntar un alto ;rado
C"rDrBuico "n "l "scala49n d" uno d" los 7Ds ri;urosos "C.rcitos d"l 7undo. Dos ;u"rras 7undial"s 4u"ron
li'radas <or su naci9n sin Bu" .l I<or di8"rsas circunstanciasI <artici<ara nunca "n un solo co7'at". En
ca7'io durant" "l transcurso d" una i;norada "scara7u&a ocurrida "n "l c"ntro d" Asia los dis<aros d" unos
oscuros y d"sconocidos soldados c=inos l" =a'?an cortado la 8ida.
Las suc"si8as <al"tadas d" ti"rra i'an ocultando rD<ida7"nt" "l cu"r<o "n8u"lto "n 7antas Bu" yac?a "n "l
4ondo d" la solitaria tu7'a> so'r" .sta s" colocaron una ;ran cantidad d" <"sadas <i"dras con o'C"to d"
i7<"dir 4u"s" <ro4anada <or al;Fn ani7al sal8aC". 0inal7"nt" una rFstica cru& d" 7ad"ra con "l no7'r" d"l
coron"l tosca7"nt" ;ra'ado 4u" colocada so'r" "l <"Bu"@o <ro7ontorio d" <i"dras.
Escuc=. a 7is "s<aldas 8oc"s d" 7ando <ronunciadas "n al"7Dn y "n ti'"tano. Los soldados co7"n&aron
a dis<"rsars"> Cunto al s"<ulcro <"r7an"ci7os tan solo Karl y yo sil"nciosos y 7"dita'undos.
O's"r8. Bu" <or "ntr" las <i"dras y la ti"rra r"ci.n r"7o8idas "n torno a la s"<ultura <ulula'a ;ran nF7"ro
d" asustadas =or7i;as y a 7i 7"7oria 8ino la l"y"nda <ro<alada <or H"rodoto so'r" la "/ist"ncia "n ci"rta
r";i9n d"l 1i'"t d" =or7i;as ;i;ant"scas Bu" tra'aCa'an sin c"sar "/tray"ndo oro d" <ro4undas 7inas.
R"cord. ta7'i.n otra int"r"sant" l"y"nda Bu" 7" r"4iri"ra "l coron"l s";Fn la cual "n un <asado r"7ot?si7o
4lor"ci9 una ci8ili&aci9n d" =or7i;as. D" acu"rdo con "sta narraci9n 7itol9;ica la "/c"si8a "s<"ciali&aci9n d"l
tra'aCo y la total su'ordinaci9n d"l indi8iduo a la co7unidad Bu" caract"ri&a la ad7ira'l" or;ani&aci9n d" las
=or7i;as al i7<"dir las <osi'ilidad"s d" ca7'io y las t"ntati8as d" su<"raci9n indi8idual =a'?an t"r7inado no
s9lo <or <arali&ar "l a8anc" =acia una 7ayor a7<liaci9n d" consci"ncia "ntr" los int";rant"s d" "sta
ci8ili&aci9n sino incluso <or =ac"rl"s <"rd"r "l ;rado d" int"li;"ncia indi8idual alcan&ado =asta "ntonc"s.
Un air" 4r?o y cortant" i'a "n au7"nto> la al4o7'ra d" nu'"s Bu" s" "/t"nd?a a nu"stros <i"s co7"n&9 a
asc"nd"r con ra<id"&. La cara8ana s" <uso "n 7arc=a <ara a'andonar cuanto ant"s aBu"l in=9s<ito lu;ar.
Mi"ntras 7" al"Ca'a 8ol8? "l rostro <ara cont"7<lar <or Flti7a 8"& la solitaria tu7'a> alcanc. a 8"r la cru& d"
7ad"ra unos instant"s ant"s d" Bu" las nu'"s "n su a8anc" la cu'ri"ran <or co7<l"to.
Dos d?as d"s<u.s nos r"uni7os con "l r"sto d" los int";rant"s d" nu"stra "/<"dici9n> aca7<a'an tras d"
unas in7"nsas rocas d" "/tra@o as<"cto d" las cual"s 7ana'a un d"l;ado c=orro d" a;ua d" a;rada'l"
sa'or.
En "l ca7<a7"nto s" "ncontra'a ta7'i.n "l la7a aco7<a@ado d" un ;ru<o d" soldados ti'"tanos y d"
otros la7as d" di4"r"nt"s "dad"s y C"rarBu?as> nos in4or7aron Bu" la 4u;a d"l Dalai La7a =a'?a concluido con
./ito y Bu" "l su<r"7o ;o'"rnant" d"l 1i'"t d"'ida7"nt" <rot";ido s" "nca7ina'a a una "scondida
4ortal"&a "n las 7onta@as d"sd" dond" continuar?a "C"rci"ndo "l ;o'i"rno d"l <a?s.
1
Ant"s d" nu"stro arri'o al ca7<a7"nto in4or7. a Karl ac"rca d" 7is int"ncion"s d" Bu"dar7" "n "l 1i'"t a
"studiar con "l la7a. El ;"r7ano trat9 <or todos los 7"dios <osi'l"s d" =ac"r7" d"sistir d" 7i "7<"@o> al no
lo;rarlo dio <or s"ntado Bu" yo ta7'i.n "sta'a loco d" r"7at".
En cuanto <ud" "ncontrar7" a solas con "l la7a l" in4or7. ac"rca d" 7i d"cisi9n> tras una lar;a "ntr"8ista
con .l 7" s"nt? <l"na7"nt" con4iado d" =a'"r ado<tado la r"soluci9n 7Ds atinada <ara "l 4uturo.
#on "/c"<ci9n d"l la7a y d" un <"Bu"@o nF7"ro d" <ort"ador"s y r"li;iosos d" 7"nor C"rarBu?a Bu" l"
aco7<a@a'an los d"7Ds ti'"tanos Bu" s" "ncontra'an a;uardDndonos "n "l ca7<a7"nto ll"8a'an la 7isi9n
"/<r"sa d"l Dalai La7a d" conducir a Karl y al r"sto d" la "/<"dici9n =asta un sitio c"rcano a aBu"l dond" s"
7ant"n?a oculto "l t"soro nacional con o'C"to d" <a;ar al ;"r7ano todos los ;astos "4"ctuados <or .st" "n la
r"ali&aci9n d" aBu"lla "/<"dici9n.
#on 7oti8o d" "st" <a;o s" suscit9 un s"rio dis;usto "ntr" Karl y "l la7a. El n";ociant" d" Ha7'ur;o
7ant"n?a un 8i8o r"s"nti7i"nto "n contra d"l la7a y d" las autoridad"s ti'"tanas a las cual"s Cu&;a'a
cul<a'l"s "n 'u"na 7"dida I<or su 8acilant" l?n"a d" conductaI d" las 'aCas su4ridas durant" la "7'oscada
t"ndida <or los c=inos <articular7"nt" d" la 7u"rt" d"l coron"l. As? <u"s y actuando total7"nt" "n contra d"
su 'i"n ;anada 4a7a d" 7"rcantilista Karl s" 8ali9 d" aBu"lla o<ortunidad <ara 7orti4icar a los ti'"tanos "n
4or7a <or d"7Ds curiosa5 n";Dndos" a r"ci'ir co7<"nsaci9n al;una.
Los =a'itant"s d"l 1i'"t son 7uy "scru<ulosos "n lo Bu" s" r"4i"r" al G<a;o d" s"r8iciosG> "stDn
con8"ncidos <or "C"7<lo d" Bu" si d"s<u.s d" =a'"r solicitado la int"r8"nci9n d" un 7.dico no s" l" cu'r"n
sus =onorarios la 7"dicina <r"scrita <or "l ;al"no no surtirD nin;Fn <ro8"c=o al "n4"r7o. R"sultarD 4Dcil
co7<r"nd"r "l <r"dica7"nto "n Bu" Karl coloca'a al la7a al n";ars" a r"ci'ir "l i7<ort" d" las ar7as
ll"8adas al 1i'"t y "n ;"n"ral d" los ;astos d"ri8ados d" la "/<"dici9n.
A <"tici9n d"l la7a int"r8in" ant" Karl <ara tratar d" =ac"rl" ca7'iar d" o<ini9n. Aun cuando "n un <rinci<io
"l ;"r7ano s" 7antu8o in4l"/i'l" t"r7in9 <or ac"<tar cuando l" =ic" 8"r Bu" "l a;rad"ci7i"nto Bu" d" s";uro
;uardar?an si"7<r" los ti'"tanos =acia la <"rsona d"l coron"l IBui"n tan ;"n"rosa7"nt" <ro7o8i"ra aBu"lla
"/<"dici9n "n su ayudaI <od?a 8"rs" "7<a@ado y dis7inuir consid"ra'l"7"nt" a r"sultas d" aBu"l incid"nt".
Una 8"& su<"radas las di4"r"ncias nos <r"<ara7os <ara <artir =acia nu"stros r"s<"cti8os o'C"ti8os5 Karl y
los d"7Ds int";rant"s d" la "/<"dici9n s" "nca7inar?an <ri7"ra7"nt" al lu;ar dond" s" l"s "ntr";ar?a una
d"t"r7inada cantidad d" oro <ara d"s<u.s diri;irs" a la India y <ost"rior7"nt" r";r"sar a Euro<a> <or 7i
<art" "n co7<a@?a d"l la7a y d" su <"Bu"@o s.Buito 7arc=ar?a =acia un d"stino Bu" 7" "ra d"l todo
d"sconocido.
Al d"s<"dir7" d" Karl .st" r"it"r9 su <ro7"sa d" 7ant"n"r a 'u"n r"caudo y con8"ni"nt"7"nt" in8"rtida
la 7od"sta 4ortuna Bu" 7" ="r"daron 7is <adr"s la cual =a'?a d"<ositado "n sus 7anos ant"s d" salir d"
Al"7ania <r"8i"ndo Bu" 7i "stancia "n Asia s"r?a <rolon;ada.
La lar;a cara8ana d" al"7an"s =indF"s y ti'"tanos co7"n&9 a al"Cars". Ant"s d" do'lar un r"codo d"l
ca7ino Karl Bu" 7arc=a'a al 4inal d" la 4ila d"tu8o su ca'al;adura y 8olt"ando "n dir"cci9n a dond" nos
"ncontrD'a7os a;it9 8arias 8"c"s los 'ra&os "n s"@al d" d"s<"dida. #o7<r"nd? Bu" 7i Flti7o la&o d" uni9n
con Occid"nt" "sta'a a <unto d" ro7<"rs" y "7ocionado cont"st. r"<"tida7"nt" "l saludo> d"s<u.s Karl
r""7<r"ndi9 "l ca7ino y al dar 8u"lta al <ro7ontorio su 4i;ura Ial i;ual Bu" "l r"sto d" la "/<"dici9nI
d"sa<ar"ci9 <or co7<l"to ant" nu"stra 8ista.
En uni9n d" 7is nu"8os aco7<a@ant"s "7<r"nd? la 7arc=a "n dir"cci9n o<u"sta a la to7ada <or la
"/<"dici9n. Las <isadas d"l ca'allo "n las d"snudas rocas <roduc?an un ruido <"culiar y 7on9tono Bu"
sona'a "n 7is o?dos co7o "l a<a;ado ru7or d" una <ala'ra inc"sant"7"nt" r"<"tida5 Gac=tun; ac=tun;G.
3
#o7<r"nd? Bu" 7Ds Bu" nunca "l cont"nido d" aBu"lla <ala'ra d"'?a constituir todo un s?7'olo.

1
Es" 4u" "l <ro<9sito inicial d"l Dalai La7a al =uir d" L=asa> <ost"rior7"nt" s" 8io o'li;ado a a'andonar su 4ortal"&a "n las 7onta@as
y a 'uscar asilo "n la India.
3
At"nci9n at"nci9n.
6 E" EL TEC/O 'EL TEC/O 'EL #)"'O
a) Un Er#ita/o E$ce&cional
1ratar d" d"scri'ir la inco7<ara'l" "/<"ri"ncia Bu" r"<r"s"nta un 8iaC" d" 8arias s"7anas <or las
;i;ant"scas y d"soladas cordill"ras ti'"tanas constituy" una la'or d" di4?cil r"ali&aci9n.
N#97o lo;rar I<or "C"7<loI trans7itir al l"ctor la ad7iraci9n Bu" <roduc" cont"7<lar "n cada nu"8o
a7an"c"r "l Cu";o 4antDstico d" 7ulticolor"s tonalidad"s Bu" s" d"sarrolla "n las cu7'r"s d" las 7onta@as y
"n "l Bu" al 4inal t"r7ina triun4ando "n 7"dio d" 4ascinant"s r"s<landor"s "l 7Ds <uro " in7arc"si'l" color
'lancoO o 'i"n c97o "/<licar la s"nsaci9n d" in4inita <"Bu"@"& Bu" <roduc" "l a8an&ar sin c"sar a tra8.s d"
aBu"llos ;i;ant"s 7aC"stuosos su7idos al <ar"c"r "n un l"tar;o in7"7orialO
1odo "l "s<"ctDculo <os"" una ;randiosidad ind"scri<ti'l"5 las "scar<adas <ar"d"s d" roca Bu" s" al&an
<"r<"ndicular7"nt" 8arios ci"ntos d" 7"tros los 4uriosos torr"nt"s Bu" s" <r"ci<itan "ntr" a'ru<tos 'arrancos
los 'osBu"s d" con?4"ras "n8u"ltos "n <"sada ni"'la los <"Bu"@os la;os d" a;uas in7uta'l"7"nt" s"r"nas y
co7o nota <"r7an"nt"7"nt" caract"r?stica "l sil"ncio y la sol"dad 7Ds a'solutos al ;rado d" Bu" ll";a a
cr""rs" Bu" s" transita <or un <lan"ta dond" aFn no "/ist"n s"r"s =u7anos.
El o'C"ti8o in7"diato d" nu"stra 7arc=a lo constitu?a un "scondido 7onast"rio al cual d"'?a7os ll";ar "n
'usca d" un "l"8ado nF7"ro d" li'ros.
#onsid"ro Bu" "st" asunto d" los li'ros 7"r"c" una "/<licaci9n "s<"cial. #o7o s" r"cordarD la "/<"dici9n
al 1i'"t or;ani&ada <or iniciati8a d"l coron"l tu8o "n un <rinci<io dos 4inalidad"s5 la <ri7"ra "ra tratar d" sal8ar
al Dalai La7a cuya 8ida y li'"rtad s" "ncontra'an "n <"li;ro> y la s";unda consist?a "n "8itar Bu" los li'ros
sa;rados d" los la7a?stas conc"ntrados "n ;ran cantidad "n la ciudad d" L=asa cay"s"n "n <od"r d" los
c=inos. El in"s<"rado ;iro to7ado <or los acont"ci7i"ntos <oco ti"7<o d"s<u.s d" nu"stro arri'o al 1i'"t 7"
=a'?a ="c=o ol8idar <or co7<l"to todo lo r"lati8o a los 4a7osos li'ros.
Ant"s d" "7<r"nd"r "l 8iaC" <or "ntr" las 7onta@as "n uni9n d"l la7a .st" <roc"di9 a r"latar7" Bu" "n
<r"8isi9n d" Bu" "l lla7ado d" au/ilio diri;ido al coron"l 7"s"s atrDs no tu8i"s" ./ito =a'?a <u"sto "n acci9n
un <lan t"ndi"nt" a sal8ar "l in8alua'l" l";ado d" sa'idur?a cont"nido "n los li'ros "/ist"nt"s "n los nu7"rosos
7onast"rios d" L=asa. 1ras ri;urosa s"l"cci9n las o'ras 7Ds 8aliosas =a'?an sido di8ididas "n tr"s s"ccion"s
y ocultas "ntr" 7"rcanc?a d" di8"rsa ?ndol" 4u"ron "n8iadas "n di4"r"nt"s cara8anas con ru7'o a "scondit"s
<r"8ia7"nt" s"l"ccionados.
Los li'ros Bu" co7<on?an las dos <ri7"ras s"ccion"s =a'?an ll";ado 4"li&7"nt" a su d"stino y ya "sta'an
d"'ida7"nt" ocultos a la ra<acidad d"l in8asor> "n ca7'io las o'ras <"rt"n"ci"nt"s a la t"rc"ra s"cci9n no
corri"ron i;ual su"rt". La cara8ana Bu" las trans<orta'a su4ri9 un ataBu" "n las 7onta@as a 7anos d" una
<artida d" 4oraCidos Ii;norant"s d" Bu" "sta'an luc=ando <or a<od"rars" d" li'ros anti;uos Bu" s";ura7"nt"
no t"n?an <ara "llos 8alor al;unoI y si 'i"n lo;r9 r"c=a&ar a los a;r"sor"s Bu"d9 "n tal 4or7a 7altr"c=a Bu"
no s" atr"8i9 a <ros";uir "l 8iaC" ra&9n <or la cual ac"<t9 la <ro<osici9n Bu" l" =ici"ran los la7as d"l
7onast"rio 7Ds c"rcano al lu;ar dond" s" "ncontra'an consist"nt" "n Bu" d"<ositaran a=? <ro8isional7"nt"
los li'ros. Era <r"cisa7"nt" a "s" lu;ar a dond" nos diri;?a7os ya Bu" "l la7a t"n?a "l <ro<9sito d"
"ncar;ars" <"rsonal7"nt" d"l trans<ort" d" aBu"lla Flti7a s"cci9n d" li'ros =asta su "scondriCo d"4initi8o "l
cual s" "ncontra'a situado "n un lu;ar c"rcano al a<artado 7onast"rio "n dond" =a'r?a d" r"sidir "l ti"7<o
Bu" duras" 7i a<r"ndi&aC" d" la Historia 'aCo la dir"cci9n d"l la7a.
D"s<u.s d" casi dos s"7anas d" continuo a8anc" al tra8.s d" a'ru<tas 7onta@as ll";a7os <or 4in al
7onast"rio dond" s" "ncontra'an los li'ros. A=? <"r7an"ci7os c"rca d" un 7"s d"dicados a or;ani&ar la
cara8ana d" r";ular"s di7"nsion"s Bu" s" n"c"sita'a <ara trasladar los nu7"rosos 'ultos d" antiBu?si7os
<"r;a7inos.
Aun cuando nos "ncontrD'a7os "n "l c"ntro d" una d"solada r";i9n "n la Bu" Isal8o la <"Bu"@a
co7unidad constituida alr"d"dor d"l 7onast"rioI no "/ist?a nin;una otra <o'laci9n "n 7uc=os Sil97"tros a la
r"donda la noticia d" Bu" s" "sta'a int";rando "n aBu"l lu;ar una cara8ana con o'C"to d" ad"ntrars" aFn 7Ds
"n las 7onta@as t"r7in9 <or di4undirs" atray"ndo <oco a <oco nu7"rosos n97adas d" los alr"d"dor"s
<"rsonas d"dicadas lo 7is7o al <astor"o d" ;anado Bu" al 'andidaC".
#on "l <ro<9sito d" "8itar d"ntro d" lo <osi'l" "l <"li;ro d" su4rir un asalto <or <art" d" nu"stros <ro<ios
<ort"ador"s ant"s d" ad7itirl"s co7o int";rant"s d" la cara8ana "l la7a l"s 7ostra'a la 7"rcanc?a Bu" s"
<lan"a'a trans<ortar> "n no <ocos casos "sto 'asta'a <ara Bu" "l candidato d"sisti"ra d" su "7<"@o d"
aco7<a@arnos "8id"nciando "n "sta 4or7a sus <oco =on"stas int"ncion"s.
A <"sar d" lo a<artado d" nu"stra <osici9n =asta nosotros co7"n&aron a ll";ar noticias d" lo Bu" ocurr?a "n
"l <a?s5 tras d" so4ocar la r"'"li9n d" L=asa a san;r" y 4u";o los c=inos <roc"d?an a una total r"or;ani&aci9n
d"l 1i'"t su<ri7i"ndo toda o<osici9n a sus sist"7as "n 4or7a 'rutal y d"s<iadada. #o7o "ra 'astant"
<ro'a'l" Bu" tard" o t"7<rano las tro<as c=inas t"r7inar?an <or ll";ar =asta aBu"l lu;ar a<r"sura7os
nu"stros <r"<arati8os d" 7arc=a <ara a'andonarlo cuanto ant"s.
El no7'r" "n ti'"tano con "l Bu" s" d"si;na la r";i9n a la Bu" nos diri;?a7os s" traduc" lit"ral7"nt" <or la
si;ui"nt" "/<r"si9n5 G1"c=o d"l 1"c=o d"l MundoG. Muy <ronto <ud" co7<r"nd"r la ri;urosa "/actitud d"
aBu"lla d"no7inaci9n5 durant" 8arias s"7anas nu"stra 7arc=a constituy9 un <"r7an"nt" asc"nso =acia
alturas cada 8"& 7ayor"s atra8"sando int"r7ina'l"s cad"nas d" 7onta@as d" ind"scri<ti'l" 7aC"stuosidad.
El a8anc" d" la cara8ana "ra "/tr"7ada7"nt" l"nto. A 8"c"s t"n?a7os Bu" <"r7an"c"r =oras "nt"ras
a;uardando in798il"s la t"r7inaci9n d" una 4uriosa t"7<"stad d" ni"8" y "n otras ocasion"s s" r"Bu"r?a toda
una 7a@ana d" a;otador"s "s4u"r&os <ara r"corr"r "scasos tr"s Sil97"tros d" t"rr"no <articular7"nt"
"scar<ado y <"li;roso. Dos '"stias d" car;a Iuna 7ula y un yaSI s" d"s<"@aron =acia "l 4ondo d" in7"nsos
<r"ci<icios. En a7'os casos "l la7a s" consol9 <"nsando Bu" =a'?a sido una su"rt" Bu" "stos ani 7al"s no
trans<ortas"n <"r;a7inos sino co7"sti'l"s. #uando los ali7"ntos co7"n&aron a "scas"ar y "l =a7'r" =i&o
<r"sa d" nosotros no <ud" 7"nos Bu" di4"rir d" aBu"lla o<ini9n.
M"dio 7u"rtos d" =a7'r" d" 4r?o y d" a;ota7i"nto atra8"sa7os 4inal7"nt" un alt?si7o <aso "ntr" una
c"rrada cordill"ra. Ant" nu"stra 8ista a<ar"ci9 un 8all" d" r";ular"s di7"nsion"s as? co7o un <"Bu"@o
<o'lado situado "n "l c"ntro d"l 7is7o. Al otro "/tr"7o d"l lu;ar dond" nos "ncontrD'a7os s" al&a'an dos
i7<on"nt"s 7onta@as> "n una d" "llas s" distin;u?a un 7onast"rio l"8antado al 'ord" d"l a'is7o so'r" un
conCunto d" "nor7"s rocas5 "ra a=? dond" "l la7a <"nsa'a as"ntar su "scu"la con los "scasos si"t"
disc?<ulos Bu" l" aco7<a@a'an y "ntr" los cual"s t"n?a yo la su"rt" d" contar7".
Junto a la 7onta@a dond" s" =alla'a "l 7onast"rio s" "r;u?a otra d" 4ascinant" as<"cto Bu" atra?a d"
in7"diato la at"nci9n5 s"7"Ca'a "l cu"r<o d" un ;i;ant" dor7ido d" ras;os <od"rosos " in7uta'l"s. El la7a
lo s"@al9 con un ad"7Dn a la 8"& Bu" a4ir7a'a5
IEsa "s la casa d" un 'u"n a7i;o.
I NPui.n <u"d" 8i8ir a=?O IinBuir? sor<r"ndido al o's"r8ar la d"solaci9n i7<"rant" "n aBu"lla 7onta@a.
IEn "s" lu;ar I"l la7a a<unt9 =acia lo Bu" 8"ndr?a a s"r la 4r"nt" "n la ca'"&a d"l ;i;ant"I "/ist" una
ca8"rna Bu" los =a'itant"s d" "st" 8all" consid"ran sa;rada> "lla =a sido si"7<r" r"4u;io d" al;Fn "r7ita@o
Bu" ayudado <or la sol"dad trata d" d"scu'rir d"ntro d" s? 7is7o "l ;ran 7ist"rio d"l =o7'r".
A ri"s;o d" <ar"c"r un indi8iduo al cual <r"ocu<a'an <rosaicas cu"stion"s <r";unt.5
I NE d" Bu. =an 8i8ido "sos "r7ita@osO
ID"sd" ti"7<o in7"7orial los =a'itant"s d"l 8all" =an contri'uido ;ustosa7"nt" al sost"ni7i"nto tanto
d"l 7onast"rio co7o d"l "r7ita@o "n turno> <"ri9dica7"nt" d"Can a la "ntrada d" la ca8"rna ali7"ntos
su4ici"nt"s <ara 8arias s"7anas.
I ND"c?a ust"d Bu" "l "r7ita@o Bu" actual7"nt" =a'ita la ca8"rna "s a7i;o suyoO
I!?. %oco ti"7<o d"s<u.s d" t"r7inada la !";unda +u"rra Mundial ll";aron al 1i'"t dos 4ranc"s"s> uno d"
"llos r";r"s9 a occid"nt"> "l otro d"cidi9 Bu"dars" y con8"rtirs" "n "r7ita@o. L" conoc? cuando "stu8o "n
L=asa <ara ;"stionar "l <"r7iso d" <"r7an"c"r "n "l 1i'"t> Cu&;u. Bu" "l 7a"stro 7Ds ad"cuado <ara su
t"7<"ra7"nto r"'"ld" " indo7a'l" "ra "l 'ondadoso "r7ita@o Bu" ocu<a'a "n aBu"l "ntonc"s la ca8"rna y l"
r"co7"nd. con .l. #uando su 7a"stro a'andon9 "st" <lano d" la "/ist"ncia "l 4ranc.s s" con8irti9 "n "l
l";?ti7o ocu<ant" d" la ca8"rna> "s <or "so Bu" solicit. su cola'oraci9n "n cuanto s" to79 la d"t"r7inaci9n
d" "scond"r "n "lla al;unas d" las o'ras "scritas <or nu"stros ant"<asados.
I NE c97o <udo co7unicars" con .l si ust"d "sta'a "n L=asaO
El la7a no r"s<ondi9 a 7i <r";unta> ca7'iando "l t"7a d" con8"rsaci9n o<in9 Bu" d"'?a7os iniciar "l
d"sc"nso si d"s"D'a7os ll";ar al 8all" ant"s d"l anoc="c"r. R"cord. la o<ini9n d"l coron"l "n "l s"ntido d"
Bu" <ara al;unos la7as y "r7ita@os d"l 1i'"t la t"l"<at?a o trans7isi9n d"l <"nsa7i"nto no "s un 4"n97"no
4ortuito " in8oluntario sino un "C"rcicio <l"na7"nt" consci"nt" d" la 7"nt". !in "7'ar;o Iy aun cuando
d"sd" 7i arri'o al <a?s d" las ni"8"s "t"rnas "ra ya aBu"lla la s";unda ocasi9n "n Bu" 7" toca'a s"r t"sti;o
d" la "/ist"ncia d" al;Fn sin;ular sist"7a d" co7unicaci9n "ntr" la7as y "r7ita@os
1
I 7" r"sist?a aFn a dar
<or ci"rta tan 4antDstica "/<licaci9n.
#o7"n&a'a a o'scur"c"r cuando conclui7os "l <"li;roso d"sc"nso <or la an;osta 8"r"da Bu" conduc?a al
8all". Los =a'itant"s d" la <"Bu"@a ald"a sali"ron a r"ci'irnos al <i" d" la 7onta@a. Enca'"&a'a la co7iti8a
una "/tra@a 4i;ura 7ontada "n un 7inFsculo y <"ludo ca'allito5 un suC"to d" ra&a 'lanca d" 'aCa "statura y
co7<l"/i9n incr"?'l"7"nt" d"l;ada. !u<us" Bu" no <od?a s"r otro sino "l "r7ita@o 4ranc.s.

1
El <ri7"ro IBu" ya ="7os r"latadoI lo constituy9 "l a8iso "n8iado <or "l la7a a tra8.s d" un "r7ita@o cuando la "/<"dici9n s"
a<ro/i7a'a a la ciudad d" +yants".
El la7a ac"l"r9 "l <aso d" su 7ontura <ara acudir al "ncu"ntro d"l r"ci.n ll";ado. A7'os <"rsonaC"s s"
saludaron cordial7"nt" y a<"Dndos" d" sus ca'al;aduras iniciaron una lar;a y al <ar"c"r ani7ada
con8"rsaci9n. Mi"ntras t"n?a lu;ar aBu"lla "ntr"8ista los int";rant"s d" la cara8ana 8"ncidos <or "l
a;ota7i"nto d" las lar;as Cornadas nos d"Ca7os ca"r "n "l su"lo "n 'usca d" un <oco d" r"<oso. %or su
<art" los =a'itant"s d" la ald"a <"r7an"ci"ron a;uardando <aci"nt"7"nt" co7o a un Sil97"tro d" distancia.
#uando concluy"ron d" =a'lar "l "r7ita@o s" al"C9 7ontado "n su 7iniatura d" ca'allo. El la7a Ilu";o d"
lla7arnos a s"@asI s" ac"rc9 =asta dond" s" "ncontra'an los =a'itant"s d"l 8all" "ntr" los cual"s
d"staca'a "l <"Bu"@o ;ru<o d" r"li;iosos Bu" r"sid?an "n "l 7onast"rio dond" =a'r?a7os d" aloCarnos.
La actitud d" los ald"anos d"nota'a una ;ran 'ondad natural a la <ar Bu" una "8id"nt" in;"nuidad. En sus
oCos s" r"4l"Ca'a la in7"nsa curiosidad Bu" d"s<"rta'a "n tan s"ncillas ;"nt"s nu"stra <r"s"ncia
<articular7"nt" 7i <"rsona "ra o'C"to d" constant"s " inBuisiti8as 7iradas> no "ra di4?cil su<on"r Bu" Icon
"/c"<ci9n d"l "r7ita@o 4ranc.sI Bui&Ds nin;Fn otro occid"ntal =a'?a ll";ado nunca =asta aBu"l a<artado
lu;ar.
En uni9n d" nu"stros aco7<a@ant"s nos "nca7ina7os a la c"rcana <o'laci9n. A=? d"scansa7os dos d?as
ant"s d" "7<r"nd"r la asc"nsi9n a la ca8"rna. El a;ota7i"nto <roducido <or "l r"corrido a tra8.s d" las
7onta@as 7oti89 Bu" "n la <ri7"ra noc=" <asada 'aCo t"c=o dur7i"ra 7Ds d" doc" =oras s";uidas. Durant"
aBu"lla 'r"8" "stancia "n la <intor"sca ald"a co7"nc. a conoc"r "l <ro4undo s"ntido d" =os<italidad d"l
<u"'lo ti'"tano. Los =a'itant"s d" aBu"l lu;ar "ran <o'r"s <"ro dista'an 7uc=o d" 8i8ir "n la 7i s"ria ya Bu"
"l 8all" <roduc?a lo su4ici"nt" <ara "l sost"ni7i"nto d" sus "scasos ocu<ant"s.
Al t"rc"r d?a d" nu"stra ll";ada al 8all" "7<r"ndi7os "l di4?cil asc"nso a la 7onta@a dond" "sta'a situada la
ca8"rna "n Bu" 8i8?a "l "r7ita@o. Ad"7Ds d" los int";rant"s d" la cara8ana 8"n?an todos los =o7'r"s
C98"n"s d" la ald"a <ortando un "l"8ado nF7"ro d" antorc=as y d" cu"rdas <ara utili&arlas "n "l 7o7"nto d"
<"n"trar "n la ;ruta.
D"s<u.s d" una 4ati;osa 7arc=a ll";a7os ant" la "nor7" 'oca d" la ca8"rna> "l "r7ita@o nos a;uarda'a
s"ntado "n una roca Cunto a la "ntrada. Al a<ro/i7arnos tu8" ocasi9n d" cont"7<lar d" c"rca a tan incr"?'l"
suC"to5 su "dad 4luctuar?a alr"d"dor d" los s"s"nta a@os> la "/tr"7a d"l;ad"& d" su cu"r<o "ra aFn 7ayor d"
lo Bu" Cu&;ara al 8"rl" <or 8"& <ri7"ra> t"n?a la <i"l tan ad="rida a los =u"sos Bu" todo su "sBu"l"to r"sulta'a
8isi'l" a si7<l" 8ista> <os"?a una lar;a 'ar'a as? co7o una a'undant" ca'"ll"ra y si 'i"n "ra d" <r"su7ir Bu"
a7'as d"'?an s"r casi 'lancas r"sulta'a un tanto di4?cil "l <od"r a4ir7arlo con <l"na s";uridad ya Bu" toda su
<"rsona Ias? co7o "l li;"ro 7anto con "l cual s" cu'r?aI <ar"c?a no =a'"r t"nido contacto con "l a;ua
d"sd" 7uc=o ti"7<o atrDs. La "/<r"si9n d" su rostro "ra ;lacial7"nt" autoritaria y =u'i"ra <asado 7uy 'i"n
<or la d" una "s4in;" tallada "n <i"dra a no s"r <or la <od"rosa 8i talidad d" su 7irada. Las <u<ilas d" aBu"l
=o7'r" "ran dos aut.nticas =o;u"ras. R"sulta'a i7<osi'l" cont"7<larl" d" 4r"nt" sin su4rir la s"nsaci9n d"
8.rti;o Bu" s" <roduc" al aso7ars" a un in7"nso 8ac?o.
$"nci"ndo un in"/<lica'l" t"7or ll";u. Cunto al "r7ita@o y =aci"ndo aco<io d" 7is conoci7i"ntos d"l
idio7a 4ranc.s 4or7ul. un saludo "n "sta l"n;ua dando <or ci"rto Bu" 7i int"rlocutor Ial"Cado d" su <atria
d"sd" =ac?a lar;os a@osI no <odr?a d"Car d" con7o8"rs" ant" la <osi'i lidad d" dialo;ar con al;ui"n "n su
l"n;ua nati8a. Muy <ronto co7<r"nd? la "nor7" in;"nuidad "n Bu" =a'?a incurrido5 no s9lo 7i saludo s" Bu"d9
sin r"s<u"sta sino Bu" "l "r7ita@o no s" di;n9 ni 8olt"ar <ara a8"ri;uar al 7"nos Bui"n l" =a'la'a.
A <"sar d" Bu" la "/<lanada situada 4r"nt" a la "ntrada "n la ca8"rna "sta'a cada 8"& 7Ds <l"t9rica d"
;"nt" 4u" <r"ciso "s<"rar a Bu" arri'ara "l la7a <ara Bu" "l "r7ita@o a'andonara su d"s<"cti8a actitud d"
i;norar todo lo Bu" l" rod"a'a. #onclu? Bu" d"cidida7"nt" la 7od"stia no "ra la cualidad 7Ds r"l"8ant" d"
aBu"l "/tra@o suC"to.
Los a<r"stos <ara <"n"trar al int"rior d" la ca8"rna 4u"ron <u"stos "n 7arc=a5 las antorc=as co7"n&aron a
ard"r y s" distri'uy"ron "n di4"r"nt"s ;ru<os los <"sados 4ardos cont"ni"ndo los anti;uos <"r;a7inos.
O's"r8. con aso7'ro "l r"s<"to rayando "n t"7or Bu" los =a'itant"s d"l 8all" <ro4"sa'an al "r7ita@o> .st" no
n"c"sita'a <ro4"rir <ala'ra al;una <ara =ac"rs" o'"d"c"r "ntr" "llos> l" 'asta'a tan s9lo uno Bu" otro ;"sto
su'rayado <or una 4ul;urant" 7irada <ara Bu" al instant" s" "C"cutas"n sus 9rd"n"s.
En 7"dio d" los <r"<arati8os suscit9s" un <ro'l"7a5 los int";rant"s d" nu"stra cara8ana s" n";aron
rotunda7"nt" a "ntrar a la ca8"rna. Las i7<on"nt"s 4auc"s d" la ;ruta unidas a la "ni;7Dtica <"rsonalidad
d"l "r7ita@o =a'?an d"s<"rtado "n "llos un su<"rsticioso t"7or Bu" l"s ll"89 a to7ar la <rud"nt"
d"t"r7inaci9n d" no a8"nturars" a lo d"sconocido. D" nada 8ali"ron los ar;u7"ntos d"l la7a ni las ruidosas
'urlas y al";r"s risotadas d" los =a'itant"s d"l 8all"> dando 7"dia 8u"lta s" "nca7inaron d" r";r"so a la
ald"a.
Una 8"& r"distri'uido "l car;a7"nto s" inici9 "l d"sc"nso a las <ro4undidad"s d" la ca8"rna> .sta constitu?a
"l 7Ds in"/trica'l" la'"rinto Bu" <u"da i7a;inars"5 <or doBui"r s" "ntr"cru&a'an ;al"r?as y <asadi&os Bu"
con"cta'an con salas su't"rrDn"as d" las 7Ds 8anadas di7"nsion"s.
Ll"8ar?a7os ca7inando <oco 7Ds d" un Sil97"tro cuando ll";a7os a una sala su't"rrDn"a d"
consid"ra'l"s di7"nsion"s. Distri'uidos "n "l su"lo a lo lar;o y anc=o d" la sala s" l"8anta'an 7Ds d" un
c"nt"nar d" los clDsicos 7onu7"ntos ti'"tanos d"no7inados Gc=ort"nsG. Intri;ado <r";unt. al la7a so'r" "l
<orBu. d" aBu"llas construccion"s "n tan oculto lu;ar> 7" r"s<ondi9 Bu" s" trata'a d" 7onu7"ntos 4un"rarios
Bu" indica'an los sitios dond" yac?an los r"stos 7ortal"s d" los ant"rior"s ocu<ant"s d" la ca8"rna. $arios d"
los Gc=ort"nsG d"nota'an una ;ran anti;Q"dad y 7uc=os d" "llos "ran ya s9lo un 7ont9n d" ruinas. En
conCunto las <"Bu"@as construccion"s o4r"c?an un 4antas7a;9rico "s<"ctDculo s"7"Cando "/tra@as
<rolon;acion"s d" las d"snudas rocas sur;idas a r"sultas d" al;Fn inusitado 4"n97"no.
1ras d" cru&ar la sala dond" s" "ncontra'a la ori;inal n"cr9<olis su't"rrDn"a nos int"rna7os a tra8.s d"
una an;osta ;ri"ta Bu" d"sc"nd?a inint"rru7<ida7"nt" 'ord"ando un a'is7o d" insonda'l" <ro4undidad. Los
"str"c=os tFn"l"s d" <i"dra Bu" d" continuo t"n?a7os Bu" atra8"sar nos o'li;a'an a <asar arrastrDndonos d"
uno "n uno Calando tras d" nosotros los inc97odos 'ultos d" li'ros. #on4or7" d"sc"nd?a7os a <ro4undidad"s
cada 8"& 7ayor"s i'a r"sultando 7Ds di4?cil do7inar una cr"ci"nt" s"nsaci9n d" an;ustiosa as4i/ia. #o7"nc.
a cali4icar d" sa'ia la actitud d" los 7i"7'ros d" nu"stra cara8ana d" n";ars" a <"n"trar "n tan "s<antoso
lu;ar.
Ll"8ar?a7os <or lo 7"nos tr"s =oras d" <"noso a8anc" a tra8.s d" los int"r7ina'l"s <asadi&os y 8"ricu"tos
d" la ca8"rna cuando <"n"tra7os a una sala "n la cual d"s"7'oca'an nu7"rosos tFn"l"s. El "r7ita@o
ord"n9 Bu" nos d"tu8i.ra7os y ll";ando Cunto al la7a l" s"@al9 con "l ?ndic" un lu;ar situado "/acta7"nt"
arri'a d" uno d" aBu"llos tFn"l"s. L"8ant. la 7irada y o's"r8. una "s<"ci" d" rFstica ra7<a d" 7ad"ra
cont"ni"ndo un ;ran nF7"ro d" <"sadas <i"dras. La 4inalidad d" la ra7<a "ra 4Dcil d" adi8inar5 la an;osta
a'"rtura "/ist"nt" d"'aCo d" "lla conduc?a a una <"Bu"@a sala sin nin;una otra salida> "n "l 7o7"nto "n Bu"
la ra7<a 4u"s" r"tirada las <i"dras rodar?an =asta ta<ar todo r"sBuicio c"rrando ="r7.tica7"nt" aBu"lla sala.
!" trata'a d"l lu;ar "sco;ido <or "l "r7ita@o <ara s"r8ir d" "scondriCo a los li'ros. (o <ud" 7"nos Bu" ad7itir
lo ac"rtado d" su "l"cci9n5 ad"7Ds d" lo inacc"si'l" d" aBu"l lu;ar "l a7'i"nt" <articular7"nt" s"co y 4r?o
Bu" a=? r"ina'a <"r7itir?a s";ura7"nt" la ind"4inida cons"r8aci9n d" cualBui"r o'C"to.
A<r"7iados <or las 4ul;urant"s 7iradas d"l 4ranc.s los ti'"tanos r"8isti"ron "n un santia7.n "l <iso d" la
<"Bu"@a sala su't"rrDn"a con ;ru"sas <i"l"s d" yaS y "nci7a d" .stas co7"n&aron a colocar con todo
cuidado los ;ru"sos <aBu"t"s I"n8u"ltos ta7'i.n "n <i"l d" yaSI Bu" cont"n?an los anti;uos li'ros "n
<"r;a7ino trans<ortados con tantos tra'aCos =asta "s" lu;ar. Muy <ronto la conca8idad Bu"d9 casi ll"na con
aBu"l ina<r"cia'l" t"soro <ro8"ni"nt" d" un l"Cano <asado.
Las 8i;as Bu" sost"n?an la ra7<a 4u"ron r"tiradas5 <roduci"ndo ruidos s"cos y a<a;ados la a8alanc=a d"
<i"dras rod9 =asta cu'rir <or co7<l"to la a'"rtura "l la7a y "l "r7ita@o <ar"ci"ron "/=alar un sus<iro d"
ali8io co7o si <or 4in l"s 4u"ra Buitada una <"sada r"s<onsa'ilidad.
El r"corrido d" r"torno a la su<"r4ici" nos ll"89 un ti"7<o consid"ra'l" "n 8irtud d" Bu" "n 8arias ocasion"s
nos d"tu8i7os <ara ta<ar con <i"dras las "ntradas d" al;unos tFn"l"s con o'C"to d" r"ducir aFn 7Ds
cualBui"r <osi'ilidad Iya d" <or s? 'astant" in8"ros?7ilI d" Bu" al;ui"n <udi"s" "ncontrar "n 7"dio d" aBu"l
la'"rinto la sala dond" "sta'an los li'ros. El acarr"ar <i"dras "n aBu"lla insonda'l" <ro4undidad 'aCo la t"nu"
lu& d" las antorc=as au7"nta'a la s"nsaci9n d" so4ocaci9n y =ac?a 'rotar <or todos los <oros un sudor 4r?o y
r"<ulsi8o.
#uando lo;ra7os salir "l "r7ita@o "stu8o con8"rsando un 'u"n rato con "l la7a> d"s<u.s dio 7"dia 8u"lta
y sin diri;ir ni una 7irada d" d"s<"dida al r"sto d" las <"rsonas a=? <r"s"nt"s s" al"C9 int"rnDndos" "n la
ca8"rna.
D"s<u.s d"l <rolon;ado "nci"rro "n la at79s4"ra su't"rrDn"aT d" la ;ruta "l 4r?o air" d" la 7onta@a
constitu?a un 8"rdad"ro t9nico <ara los <ul7on"s. (o o'stant" Bu" ya =a'?a anoc="cido "l 7undo "/t"rior 7"
<ar"ci9 radiant" y "s<l"ndoroso "n co7<araci9n con las l9'r";as <ro4undidad"s d" la ca8"rna.
D"cidi7os aca7<ar "sa noc=" 4r"nt" a la ca8"rna y r";r"sar al d?a si;ui"nt" a la ald"a. !" <r"ndi"ron
al;unas 4o;atas y nos distri'ui7os "n <"Bu"@os ;ru<os a su d"rr"dor dis<u"stos a tratar d" <asar la noc=" lo
7"Cor <osi'l" "n aBu"l in=9s<ito lu;ar.
A <"sar d"l tr"7"ndo cansancio Bu" 7" do7ina'a no <ud" conciliar "l su"@o> d" i7<ro8iso co7"nc. a
8"r7" asaltado <or s"rias dudas so'r" la con8"ni"ncia d" =a'"r ocultado "n las <ro4undidad"s d" la ti"rra
li'ros Bu" cont"n?an 8aliosos conoci7i"ntos. A ri"s;o d" su4rir los "4"ctos d" la 'aCa t"7<"ratura r"inant"
to7. la <"sada 7anta con Bu" 7" cu'r?a y al"CDndo7" d" la 4o;ata ca7in. unos 7"tros =asta ll";ar al sitio
dond" s" "ncontra'a "l la7a> .st" ta7<oco dor7?a> "n4undado "n una ;ru"sa <i"l d" yaS r"<asa'a
<ausada7"nt" las cu"ntas d" su rosario> 7" r"cost. a su lado y a;uard. a Bu" concluy"ra sus oracion"s. El
la7a no s" "ncontra'a c"rca d" nin;una =o;u"ra as? Bu" 7uy <ronto co7"nc. a su4rir "str"7"ci7i"ntos a
r"sultas d"l int"nso 4r?o. #uando t"r7in9 d" orar l" diC"5
IH" 7"ditado "n lo Bu" =ici7os "l d?a d" =oy y 4ranca7"nt" cr"o Bu" 4u" un "rror =a'"r "scondido los
li'ros> s";ura7"nt" s" trata d" o'ras Fnicas "n su ;.n"ro <roducto d"l "s4u"r&o d" 7"nt"s <ri8il";iadas Bu"
las "scri'i"ron con "l <ro<9sito d" lo;rar la di4usi9n d" d"t"r7inados conoci7i"ntos <ro<9sito Bu" a=ora
r"sulta i7<osi'l" d" r"ali&ar <or cul<a nu"stra.
Mi"ntras yo =a'la'a "7<l"ando un tono casi '"licoso "l la7a no d"C9 d" sonr"?r con "/<r"si9n 'urlona>
cuando t"r7in. 7i <"rorata s" li7it9 a <r";untar7"5
I 1i"n" ust"d 4r?oO
I!? 7uc=?si7o Ir"s<ond? d"sconc"rtado <u"s la r"s<u"sta "ra d"l todo "8id"nt"5 7is di"nt"s
casta@"t"a'an 4u"rt"7"nt" y no d"Ca'a d" "str"7"c"r7" un solo instant".
D"s<u.s d" <ronunciar aBu"lla a'surda <r";unta "l la7a ;uard9 sil"ncio co7o si con "lla =u'i"ra r"4utado
<l"na7"nt" 7i ar;u7"ntaci9n "n contra d" la ocultaci9n d" los li'ros. Esta'a ya a <unto d" concluir Bu" al
la7a no l" da'a la ;ana d" =a'lar d" aBu"l asunto cuando d" i7<ro8iso r"cord. lo Bu" 7" r"4iri"ra "l coron"l
ac"rca d" al;unos <"culiar"s sist"7as d" "ns"@an&a asiDticos consist"nt"s "n Bu" los 7a"stros cont"stan
con 4ras"s incon;ru"nt"s las <r";untas d" sus disc?<ulos con o'C"to d" Bu" .stos 4u"rc"n la 7"nt" al 7D/i7o
y lo;r"n "ncontrar <or s? 7is7os la r"s<u"sta a su <r";unta r"s<u"sta Bu" s" "ncu"ntra si"7<r" su'yac"nt"
"n las <ala'ras a<ar"nt"7"nt" dis<aratadas <ronunciadas <or "l 7a"stro.
D"s"ando ada<tar7" cuanto ant"s a los sist"7as d" "ns"@an&a ti'"tanos 'usBu. a4anosa7"nt" la <osi'l"
con"/i9n Bu" <udi"ra "/istir "ntr" la cu"sti9n <lant"ada Io s"a "l "rror Bu" a 7i Cuicio s" co7"t?a
"scondi"ndo o'ras "scritas <ara '"n"4icio d" la =u7anidadI y las <ala'ras d"l la7a <r";untDndo7" si t"n?a
yo 4r?o. !in "7'ar;o a <"sar d" 7is "s4u"r&os <or "ncontrar la soluci9n d" aBu"l ;ali7at?as cuanto 7Ds
r"4l"/iona'a tanto 7Ds <ar"c?a al"Cars" la <osi'ilidad d" =allar la r"s<u"sta. D"s"s<"rado y cr"y"ndo "star a
<unto d" "nloBu"c"r diri;? una 7irada d" ra'ia al la7a r"<roc=Dndol" "l "s4u"r&o Bu" "sta'a "/i;i"ndo d" 7i
7"nt"> al cru&ars" nu"stras 7iradas alcanc. a <"rci'ir "n sus oCos un <ro4undo s"nti7i"nto d" 'ondad>
co7<r"nd? Bu" "n al;una 4or7a "sta'a tratando d" ayudar7" con todas sus 4u"r&as "n una tar"a cuya
4inalidad no alcan&a'a yo a co7<r"nd"r5 d" su s"r <ar"c?a "7anar un "4lu8io "sti7ulDndo7" a continuar
ad"lant".
D"cid? d"Car d" a'ordar "l <ro'l"7a 'uscDndol" con"/ion"s 'asadas Fnica7"nt" "n la l9;ica tradicional y
"n lu;ar d" "so trat. d" aBui"tar y conc"ntrar la 7"nt" si;ui"ndo los <roc"di7i"ntos Bu" 7" "ns"@ara "l
coron"l. En "l <r"ciso 7o7"nto "n Bu" "n 7i int"rior alcan&a'a una t"nsi9n Ca7Ds s"ntida =asta "ntonc"s "l
la7a <ronunci9 unas <ala'ras Bu" ll";aron =asta "l 4ondo 7is7o d" 7i conci"ncia5
I 1i"n" ust"d 4r?oO
Las <ala'ras d"l la7a IBu" a<ar"nt"7"nt" no =ac?an sino r"tornar nu"stra con8"rsaci9n al <unto d"
<artidaI <roduC"ron "n aBu"l instant" Fnico " irr"<roduci'l" una "s<"ci" d" con7oci9n t"lFrica Bu" sacudi9
todo 7i s"r =asta sus 7Ds r"c9nditas <ro4undidad"s. A r"sultas d" aBu"lla in"narra'l" sacudida s"nt? co7o si
una 8"nda 7" 4u"s" Buitada d" los oCos y r"<"ntina7"nt" 7" <"rcat. con una co7<r"nsi9n d"l todo di4"r"nt"
a la Bu" da "l si7<l" conoci7i"nto d" un sinnF7"ro d" ="c=os "l <rinci<al d" los cual"s "ra "l <a<"l Bu" "l
4r?o Cu";a "n =ac"r d"l 1i'"t "l sin;ular <a?s Bu" si"7<r" =a sido.
La ca<taci9n int";ral d" "sta cu"sti9n 4u" al;o 8"rti;inosa7"nt" 4u;a&> durar?a <osi'l"7"nt" 7"nos d" un
s";undo> sin "7'ar;o "n tan <"Bu"@?si7a 4racci9n d" ti"7<o "nt"nd? clara7"nt" las cons"cu"ncias Bu" s"
d"ri8an d" las condicion"s cli7atol9;icas i7<"rant"s "n "l 1i'"t Bu" contrarr"stan 7Ds Bu" las d" cualBui"r
otra <art" d" la 1i"rra la acci9n d"sint";radora d"l ti"7<o5 la at79s4"ra <articular7"nt" s"ca y 4r?a d" "st"
<a?s =ac" d" .l una "s<"ci" d" in7"nso r"4ri;"rador d" la natural"&a. ABu"llo "ra d"sd" lu";o al ;o Bu" yo
sa'?a d"sd" =ac?a 7uc=o ti"7<o <"ro d" s"r tan s9lo un conoci7i"nto su<"r4icial " intrasc"nd"nt" =a'?a
<asado a 4or7ar <art" consu'stancial d" 7i s"r <"n"trando "n lo 7Ds <ro4undo d" 7i conci"ncia y
<"r7iti"ndo a .sta anali&ar con un su<"rior "n4oBu" "l <orBu. d" la r"ci"nt" ocultaci9n d" los anti;uos li'ros
la7a?stas.
#on la 7"nt" toda8?a 8i'rando <or "4"ctos d"l "s4u"r&o r"ali&ado y d" la r"ci.n "/<"ri7"ntada co7<r"nsi9n
d"l <ro'l"7a a4ir7.5
IEl 4r?o d"l 1i'"t todo lo cons"r8a.
El rostro d"l la7a anciano y Cu8"nil a la 8"& s" ilu7in9 con una a7<lia sonrisa> "n tono a7a'l" co7"nt95
IHu'i"ra yo <odido "/<licarl" con todo d"tall" las ra&on"s <or las cual"s 4u" n"c"sario ocultar los li'ros
sa;rados <"ro "so no l" =a'r?a r"<ortado a ust"d nin;una utilidad tan s9lo un inFtil conoci7i"nto 7Ds> "s <or
"so Bu" <r"4"r? a<ro8"c=ar su int"r.s <or conoc"r las 8"rdad"ras causas d" una conducta al <ar"c"r a'surda
<ara tratar d" lo;rar Bu" co7"n&ara <or s? 7is7o a "C"rcitar sus <ro<ias 4acultad"s. M" al";ro d" Bu" =aya
t"nido ./ito y lo 4"licito <or "llo.
IEn "4"cto Icontinu9 "l la7aI "n "l 1i'"t todo s" cons"r8a> .sta "s su 4unci9n <ro<ia aBu"lla <ara la
cual 4u" cr"ado> <"ro al i;ual Bu" "n cualBui"r otra 4unci9n la 4or7a "n Bu" s" cu7<l" r"8ist" una ;ran
i7<ortancia. En "l caso concr"to r"sulta n"c"sario d"t"r7inar Bu. "s lo Bu" d"'" cons"r8ars" y sa'"r
ta7'i.n cuDndo d"'" <"r7an"c"r ;uardado y cuDndo <u"d" s"r <atri7onio co7Fn. En una 'od";a no s"
al7ac"nan ali7"ntos cuando los =a'itant"s d" la casa <ad"c"n =a7'r"> "n ca7'io "n .<ocas d"
a'undancia la 'od";a s" "ncu"ntra r"'osant" d" ;ranos. En "l 1i'"t todo <odr?a cons"r8ars" <"ro la 7ayor
<art" d" las cosas no 7"r"c"n continuar "/isti"ndo ind"4inida7"nt"> d"'" cu7<lirs" "n "llas un <roc"so d"
a<ar"nt" d"sint";raci9n Bu" no "s sino "l inicio d" una nu"8a 4as" d" "/ist"ncia tras una <r"8ia
trans4or7aci9n. Esta "s la ra&9n <or la Bu" no acostu7'ra7os "nt"rrar a la 7ayor?a d" los 7u"rtos>
<r"4"ri7os Bu" sir8an d" ali7"nto a otros s"r"s. E/ist"n sin "7'ar;o al;unas o'ras d" los =o7'r"s Bu"
7"r"c"n s"r cons"r8adas <u"s sir8"n d" ali7"nto <ara "l "s<?ritu. Al i;ual Bu" "n "l caso d" cualBui"r otro
ali7"nt" "stas o'ras no d"'"n 7ant"n"rs" ocultas cuando s" <r"cisa d" "llas <"ro ta7<oco d"'"n "/=i'irs"
cuando r"sultan inn"c"sarias ya Bu" s" d"sco7<ondr?an " incluso <odr?an causar da@o co7o todo ali7"nto
Bu" no s" utili&a.
El la7a =i&o una <ausa y "n s";uida <r";unt95
I N#onoc" ust"d ya "l 8"rdad"ro sist"7a d" di8isi9n d" la HistoriaO
I!? "l coron"l 7" "/<lic9 la di8isi9n d" la Historia 'asada "n "l <roc"so d" a7<liaci9n d" la consci"ncia
=u7ana a tra8.s d" un rit7o d" tr"s ti"7<os5 una Edad d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia racional una Edad d"
<r"do7inio d" la intuici9n "7oti8a y una Edad d" "Buili'rio "ntr" a7'as 4acultad"s.
1
I N!a'" ust"d cuDl s"rD "l si;no d" la Edad d"l 4uturoO
IEl d" la int"li;"ncia racional.
El la7a s"@al9 con rD<ido ad"7Dn la c"rcana "ntrada d" la ca8"rna a la 8"& Bu" a4ir7a'a5
ILas o'ras Bu" ="7os ocultado constituy"n un co7<"ndio d" conoci7i"ntos "la'orados <or <"rsonas 7uy
sa'ias Bu" <"rt"n"ci"ron a la Flti7a Edad d" <r"do7inio d" la intuici9n "7oti8a. Los s"r"s =u7anos s9lo
<u"d"n ca<tar ?nt";ra7"nt" aBu"llas o'ras <ro8"ni"nt"s d" culturas Bu" <os""n "l 7is7o si;no d" la Edad a
Bu" "llos <"rt"n"c"n> "so "/<lica <or Bu. "n 7uc=as ocasion"s =an sido d"struidos ina<r"cia'l"s l";ados d"
sa'idur?a anti;ua. R"cu"rd" tan s9lo lo ocurrido "n su <ro<io <a?s a la ll";ada d" los "uro<"os5 innu7"ra'l"s
c9dic"s cont"ni"ndo 8aliosos conoci7i"ntos o't"nidos a costa d" ;rand"s "s4u"r&os <or las culturas Bu" a=?
=a'?an 4lor"cido 4u"ron arroCados al 4u";o. 1odo "l sa'"r alcan&ado <or "sas culturas s" =a'r?a <"rdido
irr"7isi'l"7"nt" d" no s"r <orBu" no 4altaron =o7'r"s <rud"nt"s Bu" ocultaron "n las ca8"rnas los c9dic"s
7Ds i7<ortant"s.
I NEso si;ni4ica Bu" "n al;unas ca8"rnas d" M./ico "/ist"n ta7'i.n "scondit"s d" li'ros anti;uosO I
<r";unt. intri;ado.
I%or su<u"sto y al i;ual Bu" "n "l caso d" los Bu" aBu? d"scansan los 8aliosos 4rutos "n "llos "nc"rrados
s9lo <odrDn s"r a<ro8"c=ados =asta Bu" so'r"8"n;a otra Edad d" <r"do7inio d" la intuici9n "7oti8a.
I Y =asta cuDndo ocurrirD "soO
IEs di4?cil <r"cisarlo> <osi'l"7"nt" 4alt"n tr"s 7il a@os Bui&Ds 7Ds> no ol8id" ust"d Bu" ant"s t"ndrD Bu"
nac"r d"sarrollars" y 7orir toda una Edad d" <r"do7inio d" la ra&9n.
I NE Bu. tal si <ara "ntonc"s nadi" "ncu"ntra "sos li'rosO
ILos =o7'r"s si"7<r" =an sa'ido "ncontrar las cosas cuando las n"c"sitan> <ara "ntonc"s n"c"sitarDn
ur;"nt"7"nt" d"l sa'"r cont"nido "n "stas o'ras 'uscarDn y las "ncontrarDn.
D"s<u.s d" <ronunciar "stas <ala'ras "l la7a s" "n8ol8i9 aFn 7Ds "n la <i"l d" yaS Bu" lo cu'r?a dando
<or t"r7inada nu"stra con8"rsaci9n.
1iritando y con los =u"sos doloridos r";r"s. a 7i 4o;ata .sta s" "ncontra'a a<a;ada y tu8" Bu"
"nc"nd"rla> 7i"ntras lo lo;ra'a 7"dit. so'r" los 7Flti<l"s acont"ci7i"ntos d" aBu"l d?a> no <ud" 7"nos Bu"
s"ntir7" satis4"c=o <or los r"sultados o't"nidos5 no s9lo sa'?a ya cuDl "ra la aut.ntica 4unci9n d"l 1i'"t I
;i;ant"sco 7us"o d"l <lan"taI sino lo Bu" "ra 7uc=o 7Ds i7<ortant"5 aBu"l conoci7i"nto no =a'?a ll";ado
=asta 7? d"l "/t"rior sino 'rotado d"sd" "l 4ondo 7is7o d" la consci"ncia incor<orDndos" a .sta "n 4or 7a
ind"l"'l".
Arrullado <or "l constant" sil'ar d"l 8i"nto co7"nc. a Bu"dar7" dor7ido> so@. Bu" "ra una "s<"ci" d"
1
$"r GUna Anti;ua y Mod"rna $isi9n d" la HistoriaG "n "l ca<?tulo s";undo d" "sta 7is7a o'ra.
<"Bu"@o 7icro'io Bu" d"a7'ula'a <or un ;i;ant"sco r"4ri;"rador. En contra d" lo Bu" <u"da su<on"rs"
aBu"llo no constituy9 una <"sadilla sino un su"@o r"<arador.
A la 7a@ana si;ui"nt" r"torna7os a la ald"a> "n "lla nos a;uarda'an I<ara d"s<"dirs" d" nosotrosI los
co7<on"nt"s d" la cara8ana Bu" nos trans<ortara =asta aBu"l r"7oto lu;ar> la 7ayor <art" d" los ti'"tanos
Bu" la int";ra'an =a'?an d"cidido incor<orars" a las ;u"rrillas Bu" s" "sta'an 4or7ando "n las 7onta@as con
o'C"to d" co7'atir a los c=inos > la <"rs<"cti8a d" un 4uturo ll"no d" a8"nturas l"s "ntusias7a'a so'r"7an"ra
=aci"ndo Bu" s" 7ostras"n aFn 7Ds al";r"s Bu" d" costu7'r". (o 8ol8? a 8"rl"s nunca 7Ds " i;noro "l
d"stino Bu" <u"dan =a'"r corrido> sin "7'ar;o 7uc=o 7" t"7o Bu" "n un alto <orc"ntaC" =ayan <"r"cido
durant" las 7"t9dicas ca7<a@as d" "/t"r7inio d" ;u"rrill"ros r"ali&adas <ost"rior7"nt" <or los c=inos.
Dos d?as d"s<u.s "7<r"ndi7os "l asc"nso d" la 7onta@a Bu" conduc?a al 7onast"rio "l cual co7o ya ="
dic=o consist?a "n una "di4icaci9n l"8antada al 'ord" d" un a'is7o so'r" unas rocas d" cicl9<"as
<ro<orcion"s> su 4i;ura do7ina'a toda la r";i9n y "ra 4Dcil7"nt" 8isi'l" d"sd" cualBui"r lu;ar d"l 8all"
s"7"Cando una "s<"ci" d" i7<"rtur'a'l" c"ntin"la d" aBu"l <"rdido rinc9n d"l ;lo'o.
Al ll";ar a "sta <art" d"l <r"s"nt" r"lato 8oy a d"Car d" r"s<"tar 7o7"ntDn"a7"nt" "l ord"n cronol9;ico d"l
7is7o5 "n lu;ar d" continuar narrando los acont"ci7i"ntos in7"diata7"nt" si;ui"nt"s a 7? ll";ada al
7onast"rio r"latar. un suc"so Bu" tu8o lu;ar cuando ll"8a'a ya 7Ds d" un a@o d" radicar a=?.
Hasta aBu"l "ntonc"s nada i7<ortant" =a'?a 8"nido a <"rtur'ar la id?lica tranBuilidad Bu" r"ina'a "n "l
8all". En dos ocasion"s =a'?an arri'ado <artidas d" ;u"rrill"ros ti'"tanos <ro8"ni"nt"s d" r";ion"s dond" s"
co7'at?a contra los c=inos> <or los in4or7"s Bu" nos <ro<orcionaron 4u" 4Dcil d"ducir lo Bu" "sta'a ocurri"ndo
"n "l r"sto d"l <a?s5 dotados d" t.cnicas y ar7a7"nto 7od"rnos y contando ad"7Ds con su tradicional
<aci"ncia y su<"rioridad nu7.rica los c=inos "sta'an 8"nci"ndo l"nta7"nt" la d"s"s<"rada luc=a Bu"
li'ra'an los ti'"tanos "n d"4"nsa d" la ind"<"nd"ncia d" su <a?s> <aso a <aso los in8asor"s i'an "/t"ndi"ndo
su conBuista a todas las r";ion"s d"l 1i'"t> co7arcas "nt"ras =a'?an sido coloni&adas <or ca7<"sinos tra?dos
d"l int"rior d" #=ina.
Aun cuando tal"s noticias no "ran nada tranBuili&adoras yo con4ia'a "n Bu" los c=inos no ll";ar?an nunca
=asta "l 8all" "n dond" nos "ncontrD'a7os. El lu;ar "ra tan r"7oto " inacc"si'l" y la <o'laci9n Bu" 8i8?a "n
.l tan "scasa Bu" Bui&Ds su "/ist"ncia lo;ras" <asar d"l todo d"sa<"rci'ida.
As? las cosas un 7al d?a su'i9 =asta "l 7onast"rio una a;itada co7isi9n d" ald"anos a ll"8arnos la tan
t"7ida noticia5 un d"staca7"nto d" soldados c=inos s" a<ro/i7a'a y "star?a "n "l 8all" a la 7a@ana si;ui"nt"
a 7Ds tardar.
Los "/citados ti'"tanos acud?an ant" "l la7a <ara Bu" .st" ord"nas" la conducta Bu" d"'?a ado<tars"
4r"nt" a los c=inos> todos los ald"anos <orta'an a7"na&ador"s cuc=illos " instru7"ntos d" la'ran&a y los
"s;ri7?an a 7odo d" i7<ro8isado ar7a7"nto> uno d" "llos "7<u@a'a con or;ullo un lar;?si7o ri4l" di;no d"
4i;urar "n una sala d" anti;Q"dad"s. %or 8"& <ri7"ra "n su =istoria la <a& in7"7orial Bu" caract"ri&a'a a tan
a<artado lu;ar s" 8"?a a7"na&ada con la ll";ada d" un in8asor "/tranC"ro.
El la7a r"c=a&9 d" in7"diato la id"a d" utili&ar la 4u"r&a <ara "n4r"ntars" a los c=inos I<u"s "llo
Fnica7"nt" =u'i"ra <ro8ocado un inFtil d"rra7a7i"nto d" san;r"I> tranBuili&9 a los ca7<"sinos y l"s indic9
Bu" d"'?an r";r"sar a sus casas y a;uardar con s"r"nidad "l <r9/i7o d"sarrollo d" los acont"ci7i"ntos.
R"ci.n a7an"c?a "l d?a si;ui"nt" cuando l"s a8ista7os5 'aCa'an ca7inando "n 4ila d" dos "n 4ondo <or la
7onta@a "n la Bu" s" "ncontra'a la s"r<"nt"ant" 8"r"da Bu" conduc?a al "/t"rior d"l 8all"> a causa d" la
distancia s"7"Ca'an un "nor7" ;usano d" color caBui d"sc"ndi"ndo l"nta7"nt" <or las 4aldas d"l "scar<ado
<ro7ontorio.
Los c=inos no s" "nca7inaron dir"cta7"nt" a la ald"a> 'ord"ando .sta s" diri;i"ron a la 7onta@a "n dond"
s" as"nta'a "l 7onast"rio. Era "8id"nt" Bu" conoc?an 7uy 'i"n la anc"stral costu7'r" d" las co7unidad"s
ti'"tanas d" nor7ar todos los actos d" su 8ida con4or7" a las dir"ctric"s "7anadas d"l 7Ds <r9/i7o
7onast"rio y <or "st" 7oti8o los in8asor"s <r"4"r?an acudir "n <ri7"r t.r7ino ant" las autoridad"s r"li;iosas y
a8"ri;uar d" una 8"& <or todas cuDl s"r?a la actitud con Bu" s"r?a r"ci'ida su <r"s"ncia "n aBu"lla co7unidad.
Muy <ronto 4u" 4Dcil distin;uir clara7"nt" las 4i;uras d" cada uno d" los soldados Icalcul. Bu" no <asar?an d"
Buini"ntosI as? co7o d" las nu7"rosas 7ulas Bu" trans<orta'an su "Bui<o.
!i;ui"ndo las instruccion"s d"l la7a sal? d"l 7onast"rio y 4ui a ocultar7" "n uno d" los nu7"rosos
conCuntos rocosos <r9/i7os al 7is7o. La "/ist"ncia d" un "/tranC"ro "n aBu"l lu;ar constitu?a un ="c=o Bu"
=u'i"ra sido di4?cil d" "/<licar ant" tan <oco ;ratos 8isitant"s. D"sd" 7i s";uro o's"r8atorio cont"7<l. la
Flti7a 4as" d" la asc"nsi9n d" los c=inos y su "ntrada al 7onast"rio> las <u"rtas d"l "di4icio s" "ncontra'an
a'i"rtas d" <ar "n <ar 7ani4"stando as? las <ac?4icas int"ncion"s d" sus 7orador"s. Un <"Bu"@o
d"staca7"nto cru&9 "l u7'ral 7i"ntras la 7ayor?a d" los soldados <"r7an"c?a "n "l "/t"rior.
Estu8" a;uardando 8arias =oras sin Bu" los c=inos di"s"n s"@al al;una d" a'andonar "l 7onast"rio. La
<osi'ilidad d" Bu" =u'i"s"n d"cidido instalars" <"r7an"nt"7"nt" "n aBu"l sitio 7" r"sulta'a at"rradora> sin
"7'ar;o trat. d" tranBuili&ar7" <"nsando "n Bu" "sto "ra <oco <ro'a'l" dada la consid"ra'l" distancia Bu"
s"<ara'a al 7onast"rio d" la ald"a.
Mi lar;a " inBui"tant" "s<"ra "ntr" las rocas ll";9 <or 4in a su t.r7ino5 los c=inos sali"ron d"l 7onast"rio y
tras d" 4or7ars" nu"8a7"nt" "n dos colu7nas s" 7arc=aron si;ui"ndo "l ca7ino Bu" 'aCa'a a la ald"a.
O's"r8. Bu" l"s aco7<a@a'an 8arios d" los r"li;iosos d"l 7onast"rio lo cual no d"C9 d" inBui"tar7" <u"s
su<us" Bu" Bui&Ds los =a'?an to7ado co7o r"="n"s. Al <oco rato sali9 d"l "di4icio un sir 8i"nt" "n8iado <or "l
la7a <ara co7unicar7" Bu" ya <od?a r";r"sar al 7onast"rio.
El la7a s" "ncontra'a orando "n la ca<illa y no 4u" sino =asta 'i"n "ntrada la tard" cuando <ud" =a'lar con
.l> ant" 7is <r";untas r"s<ondi95
I1"ndr"7os Bu" aCusta7os a los ca7'ios Bu" s" nos i7<on"n.
I NE "n Bu. consistirDn "sos ca7'iosO
I!on d" di8"rsa ?ndol"5 todas las ti"rras culti8a'l"s d"l 8all" d"Can d" s"r <ro<i"dad d"l 7onast"rio. En "l
4uturo s" "sta'l"c"rDn sist"7as d" "/<lotaci9n a;r?cola col"cti8a "n los cual"s =a'r"7os d" cola'orar. Los
=a'itant"s d"l 8all" continuarDn <or a=ora contri'uy"ndo al sost"ni7i"nto d"l 7onast"rio <"ro 'aCo la
condici9n d" Bu" no s" ad7itan ya nu"8os as<irant"s y d" Bu" todos <artici<"7os "n la'or"s consid"radas d"
'"n"4icio social.
I NPu. ti<o d" la'or"sO
IAyudar a la instalaci9n y 4unciona7i"nto d" una "scu"la y d" una cl?nica "n la ald"a. D"ntro d" al;unas
s"7anas ll";arD un 7a"stro ti'"tano d" toda la con4ian&a d" los c=inos> d"'"r"7os cola'orar con .l y
"sta'l"c"r un c"ntro "scolar "n dond" s" i7<artirDn los <ro;ra7as d" "ns"@an&a a<ro'ados <or los c=inos
<ara "l 1i'"t.
IABu? s" =a at"ndido si"7<r" a todos los "n4"r7os> no 8"o la n"c"sidad d" otra cl?nica.
I#onsid"ran Bu" la cl?nica d"'" 4uncionar "n la ald"a y no "n "l 7onast"rio.
I N%or Bu. s" ll"8aron los c=inos a 8arios r"li;iososO
I%ara Bu" di;an a los ald"anos Bu" d"'"n o'"d"c"r a las indicacion"s d" los c=inos y co7i"nc"n a
ayudar "n la construcci9n d" la "scu"la y la cl?nica.
IBu"no Iconclu?I <u"s "n 7"dio d" todo cr"o Bu" <or "l 7o7"nto no sali7os tan 7al li'rados.
IHay al;ui"n "n "l 8all" Bu" no <odrD d"cir lo 7is7o.
I NPui.nO
IEl "r7ita@o. Los c=inos consid"ran Bu" las <"rsonas d"dicadas "/clusi8a7"nt" a la 7"ditaci9n o la
oraci9n son <arDsitos Bu" 8i8"n a "/<"nsas d"l <u"'lo y =an <u"sto 4u"ra d" la l"y a los "r7ita@os.
I NE Bu. "s lo Bu" l" =arDnO
I%ri7"ro tratarDn d" con8"nc"rl" d" Bu" a'andon" la ca8"rna y s" int";r" a la co7unidad <ara ll"8ar una
8ida "con97ica7"nt" <roducti8a> si s" ni";a... l" i7<"dirDn continuar 4or7ando <art" d" "st" <lano d" la
"/ist"ncia.
#o7<r"nd? Bu" aBu"llo si;ni4ica'a una s";ura cond"na d" 7u"rt" "n contra d"l "r7ita@o.
D"sd" la insu<"ra'l" atalaya Bu" <ara cont"7<lar "l 8all" constitu?a "l 7onast"rio o's"r8a7os "l l"nto
asc"nso d" s"is soldados c=inos a la 7onta@a dond" =a'ita'a "l "r7ita@o5 <arti"ndo d" su ca7<a7"nto
instalado "n la ald"a tr"<aron l"nta7"nt" <or las lad"ras d" la 7onta@a ll";aron a la altura dond" "sta'a
situada la ca8"rna s" introduC"ron "n .sta y r"tornaron 7Ds tard" <ara iniciar "l d"sc"nso y r";r"sar a su
'as".
1"7"roso d" Bu" la "ntr"8ista "ntr" "l "r7ita@o y los c=inos <udi"s" =a'"r concluido "n 4or7a 4un"sta <ara
"l <ri7"ro "l la7a <idi9 a 8arios d" los =a'itant"s d"l 7onast"rio l" aco7<a@Ds"7os a la 7onta@a 8"cina <ara
as? in4or7arnos d" lo ocurrido. Un an;osto s"nd"ro co7unica'a a7'as 7onta@as y ;racias a Bu" .stas s"
=alla'an unidas "ntr" s? =asta una consid"ra'l" altura r"sulta'a <osi'l" I<arti"ndo d"l 7onast"rioI iniciar "l
asc"nso =asta la ;uarida d"l "r7ita@o sin 'aCar <r"8ia7"nt" a la llanura.
Un 8i"nto ;.lido sil'a'a sin c"sar <roduci"ndo 4antDsticos sonidos al c=ocar contra las rocas> <or al;una
d"sconocida ra&9n aBu"lla 7onta@a "ra 7uc=o 7Ds 4r?a y airosa Bu" la d" Cunto aun cuando a7'as t"n?an la
7is7a altura.
Ll";a7os a la "/<lanada "/ist"nt" 4r"nt" a la "ntrada d" la ca8"rna y "nc"ndi"ndo dos antorc=as
<"n"tra7os al oscuro int"rior d" la ;ruta. Al contrario d" la ocasi9n ant"rior "n "sta s";unda 8isita a "s"
l9'r";o lu;ar 4u" 7uy corta la distancia Bu" r"corri7os. Al ll";ar ant" una a'"rtura "n la roca "l la7a nos diCo
Bu" "ra la "ntrada a la sala su't"rrDn"a "sco;ida <or "l "r7ita@o <ara =ac"r las 8"c"s d" =a'itaci9n. 1ras d"
ord"narnos l" a;uardDra7os "l la7a to79 una d" las t"as "nc"ndidas y <"n"tr9 solo a tra8.s d"l "str"c=o
<asadi&o> cuando r";r"s9 i7<"ra'a "n su s"7'lant" una "/<r"si9n d" <ro4unda trist"&a.
%r"sa;iando lo <"or nos d"sli&a7os <or "l corr"dor Bu" ll"8a'a al <ri8ado r"ducto d"l "r7ita@o> al ll";ar a
.st" a<ar"ci9 ant" nu"stros oCos una dant"sca "sc"na5 r"car;ado contra la r"cosa <ar"d y s"ntado "n la
conocida <ostura d" yo;a d"no7inada G"l lotoG "l cadD8"r d"l "r7ita@o Itras<asado <or 8arias <"r4oracion"s
d" ar7as d" 4u";oIX <ar"c?a continuar con 8ida y o's"r8arnos con 7irada irri tada y d"sa4iant". +ru"sos
7anc=on"s d" san;r" coa;ulada 7arca'an los distintos lu;ar"s d" su cu"r<o tocados <or "l i7<acto d" las
'alas.
En "l rostro d"l "r7ita@o <od?a l""rs" aFn con toda claridad "l s"nti7i"nto Bu" l" do7inara ant"s d" 7orir5
"ra "8id"nt" la aus"ncia d" todo t"7or ant" la <r9/i7a <.rdi da d" la 8ida> sin "7'ar;o no =a'?a sido la suya
una 7u"rt" s"r"na> "n cada uno d" los r"cios ras;os d" su 4a& autoritaria s" 7ani4"sta'a "l ind"scri<ti'l"
d"s<r"cio "/<"ri7"ntado ant" la <r"s"ncia d" los "/tra@os Bu" =a'?an osado <"rtur'ar sus <ro4undas
ca8ilacion"s.
Ant" "l cu"r<o in"rt" d" aBu"l "/c"<cional suC"to y rod"ado <or la <"nu7'ra d" la conca8idad Bu"
constituy"ra durant" tantos a@os su in"/<u;na'l" 4ortal"&a r"sulta'a 4Dcil r"<roducir 7"ntal7"nt" "l dra7a
acont"cido =oras ant"s "n "s" lu;ar. %or 7i i7a;inaci9n d"s4il9 la "sc"na "n Bu" "l o4icial c=ino Ial 4r"nt" d"
sus soldadosI con7ina'a al "r7ita@o a d"Car d" in7"diato aBu"lla 4or7a d" "/ist"ncia y ll"8ar una 8ida
"con97ica7"nt" <roducti8a. N%odr?an un 4il9so4o o un <o"ta discutir con un ;usano Bu" <r"t"ndi"s"
i7<"dirl"s s";uir lucu'rando o "la'orando 8"rsosO Eso =u'i"ra sido 7uc=o 7Ds 4acti'l" Bu" "s<"rar una sola
<ala'ra d" r"s<u"sta d"l "r7ita@o a la <ro<osici9n Bu" s" l" =ac?a. El d"s<r"cio con Bu" "ra r"ci'ida su
a7on"staci9n d"'i9 t"r7inar <or col7ar la <aci"ncia d"l o4icial c=ino .st" dio una ord"n los soldados
r"troc"di"ron unos <asos al&aron sus ar7as y dis<araron. En la "str"c=a =a'itaci9n d" roca la c"rrada
d"scar;a d" 4usil"r?a d"'i9 r"tu7'ar lar;o rato "n 4or7a "nsord"c"dora> d"s<u.s r"in9 un 4r?o sil"ncio y
trasc"ndi.ndolo todo Iincluso a la 7u"rt" 7is7aI "l alti8o d"s<r"cio con Bu" "l "r7ita@o "n4r"ntara a la
7u"rt" continu9 4lotando "n "l a7'i"nt".
!9lo <od?a7os =ac"r una cosa y la =ici7os. Durant" tr"s d?as tra'aCa7os construy"ndo con nu"stras
<ro<ias 7anos un Gc=ort"nG 7Ds "n "l c"7"nt"rio su't"rrDn"o dond" yac?an 8arias doc"nas d" "r7ita@os Bu"
"n "l <asado =a'?an ocu<ado aBu"lla 7is7a ca8"rna.
Al 4inal d" aBu"l 7"s Itras d"Car 4uncionando "l nu"8o ord"n <or "llos i7<u"stoI los c=inos s"
7arc=aron d"l 8all".
b) Todo un ,aestro0
Durant" las <ri7"ras s"7anas d" <"r7an"ncia "n "l 7onast"rio casi no "4"ctu. otra la'or Bu" no 4u"ra la
d" cola'orar "n la li7<i"&a y r"<araci9n d"l "di4icio. Al <ar"c"r "l la7a no <artici<a'a d" la o<ini9n d" los
Bu" consid"ran Bu" la 4alta d" as"o 4or7a <art" int";rant" d" las tradicion"s ti'"tanas5 nos 7antu8o a todos
tra'aCando 4"'ril7"nt" =asta cons";uir Bu" la ruinosa construcci9n Bu"das" d"l todo r"staurada "
i7<"ca'l"7"nt" li7<ia.
1rans4or7ado "l as<"cto 4?sico d"l "di4icio "l la7a co7"n&9 a <r"star at"nci9n a la r"no8aci9n int"rna d"
sus ocu<ant"s5 la ri;id"& y dur"&a d" las disci<linas y d" las <rDcticas r"li;iosas "7<"&9 a s"r incr"7"ntada
consid"ra'l"7"nt". El ="c=o d" no <ro4"sar id.nticas cr""ncias r"li;iosas a las d"l r"sto d" los 7orador"s
d"l 7onast"rio 7" <"r7iti9 "n un <rinci<io dis<on"r d" una 'u"na cantidad d" ti"7<o li'r" <"ro "sto no
dur9 7uc=o. Una 7a@ana "l la7a 7" anunci95
I#r"o Bu" =a ll";ado "l 7o7"nto d" co7"n&ar su instrucci9n.
1ras d" "/<r"sar aBu"llas <ala'ras Bu" <roduC"ron "n 7? una "nor7" al";r?a "l la7a 4or7ul9 una
int"rro;aci9n d"sconc"rtant"5
I NPu. "s lo Bu" d"s"a ust"d "studiarO
I LHistoriaJ Ir"s<ond? d"l todo sor<r"ndido ant" aBu"lla <r";unta.
I NPu. tan i7<ortant" consid"ra "l conoci7i"nto d"l <asadoO
I%ara 7? no =ay nada 7Ds int"r"sant".
ID"'o d"cirl" d"sd" a=ora Bu" la 8ida "s un "t"rno <r"s"nt" sus<"ndido "ntr" dos ilusion"s d"no7inadas
<asado y 4uturo. El Fnico conoci7i"nto r"al7"nt" i7<ortant" "s "l Bu" s" r"4i"r" al <r"s"nt".
Las a4ir7acion"s d"l la7a 7" r"sulta'an co7<l"ta7"nt" inco7<r"nsi'l"s> notando la con4usi9n Bu" 7"
"7'ar;a'a "l ti'"tano sonri9 y a@adi95
I(o s" <r"ocu<" a <"sar d" Bu" a=ora no "nti"nda "stas cosas 7Ds tard" l" irDn r"sultando claras. D"sd"
lu";o "l "studio d"l <asado "s un 'u"n <rinci<io <ara iniciars" "n "l ca7ino Bu" ll"8a a la co7<r"nsi9n d"l
<r"s"nt". Una 8"& Bu" ll";u" a "nt"nd"r "l <asado .st" d"CarD d" int"r"sarl" y Bu"rrD co7<r"nd"r "l 4uturo "l
cual no "s otra cosa sino la <rolon;aci9n d" aBu.l> cuando lo lo;r" "starD ya <r"<arado <ara la ;ran <ru"'a5 la
co7<r"nsi9n d"l <r"s"nt".
I(o cr"o Bu" "l "studiar "l <asado 7" ll"8" nunca a int"r"sar7" <or los <osi'l"s acont"ci7i"ntos
=ist9ricos Bu" s" <roducirDn "n "l 4uturo> "so "s al;o Bu" 7" ti"n" 7uy sin cuidado.
I%"ro as? s"rD y cuando ust"d co7i"nc" a co7<r"nd"r "l 4uturo =a'rD ll";ado "l 7o7"nto "n Bu" d"'"rD
a'andonar "st" lu;ar ya Bu" la Flti7a <art" d"l ca7ino la Fnica 8"rdad"ra7"nt" i7<ortant" y Bu" conduc" a
la co7<r"nsi9n d"l <r"s"nt" s9lo <u"d" s"r =allada y r"corrida "n 8irtud d" un "s4u"r&o <ura7"nt" <"rsonal.
I1al 8"& Ia4ir7. sin 7uc=a con8icci9n.
IBi"n <"ro <or a=ora trat"7os d" co7"n&ar a "nt"nd"r "s" d"no7inado <asado Bu" tanto l" int"r"sa.
A <artir d"l d?a "n Bu" tu8o lu;ar la con8"rsaci9n d"scrita s" inici9 7i a<r"ndi&aC" d" la Historia 'aCo la
ac"rtada dir"cci9n d"l la7a. Durant" la <ri7"ra s"7ana "l ti'"tano s" li7it9 a <r"cisar "l ;rado "/acto d"
conoci7i"ntos Bu" =a'?a yo alcan&ado co7o alu7no d"l coron"l> una 8"& lo;rado "st" <ro<9sito co7"n&9 a
<ro<orcionar7" nu"8as "ns"@an&as.
La alta consid"raci9n y "l <ro4undo r"s<"to Bu" <ro4"sa'a yo =ac?a la <"rsona d"l la7a s" acr"c"ntaron
aFn 7Ds a r"sultas d"l 7ayor trato "ntr" a7'os d"ri8ado d" las lar;as =oras d" <aci"nt" "ns"@an&a Bu" "l
la7a t"n?a Bu" d"dicar7" todos los d?as. En i;ual 4or7a 4ui a<r"ciando cada 8"& 7Ds las 8aliosas cualidad"s
Bu" l" caract"ri&a'an y Bu" =ac?an d" .l un suC"to sin;ular y a<ar"nt"7"nt" contradictorio5 su "l"8ada
"s<iritualidad unida a un s"ntido <ra;7Dtico y r"alista d" la 8ida su carDct"r "n.r;ico a la <ar Bu" 'ondadoso
y su <od"rosa int"li;"ncia y "nciclo<.dicos conoci7i"ntos Bu" contrasta'an con su al";r" " in4antil
=u7oris7o.
!i 'i"n 7uy l"nta7"nt" "l 8"lo Bu" cu'r?a la co7<r"nsi9n d"l <asado 4u" <oco a <oco d"sa<ar"ci"ndo
ant" 7i 8ista.
!"is 7"s"s d"s<u.s d" Bu" s" 7arc=aron los c=inos tras su <ri7"ra 8isita al 8all" r"tornaron
aco7<a@ados d"l <ro4"sor ti'"tano "l";ido <or "llos <ara 4un;ir co7o C"4" <ol?tico d" toda la r";i9n. Al d?a
si;ui"nt" d" su ll";ada a la ald"a los r"li;iosos Bu" s" "ncontra'an a car;o d" la cl?ni ca su'i"ron al
7onast"rio <ara in4or7arnos Bu" "s" 4in d" s"7ana t"ndr?a lu;ar una r"uni9n d" todos los =a'itant"s d"l
8all" "n la Bu" "l nu"8o diri;"nt" dar?a a conoc"r su <lan d" tra'aCo as? co7o la 4or7a "n Bu" d"'?an
cu7<lirs" las dis<osicion"s i7<u"stas <or los c=inos.
ABu"llas noticias no d"Caron d" <roducir7" ci"rta alar7a. Hasta aBu"l "ntonc"s yo =a'?a <rocurado no
d"Car7" 8"r ni t"n"r trato al;uno con los ald"anos Bu" ocasional7"nt" ll";a'an =asta "l 7onast"rio> sin
"7'ar;o sa'?a 7uy 'i"n Bu" 7i <r"s"ncia "n aBu"l lu;ar "ra so'rada7"nt" conocida <or todos los =a'itant"s
d" la ald"a y Bu" 'asta'a con Bu" al;uno d" "llos co7"ti"s" una indiscr"ci9n ant" "l nu"8o C"4" <ol?tico <ara
Bu" .st" t"r7inas" in4or7ando a los c=inos so'r" la "/tra@a <r"s"ncia d" un "/tranC"ro "n "l 7onast"rio.
Al co7unicar al la7a 7is so7'r?os <"nsa7i"ntos .st" s" li7it9 a cont"star7" Icon la 7ayor s"ri"dad d"l
7undoI Bu" no d"'?a <r"ocu<ar7" ya Bu" <od?a co7<ro'ars" 4Dcil7"nt" a tra8.s d" un "studio =ist9rico
Bu" los r"4inados sist"7as c=inos d" tortura =an 8"nido su4ri"ndo una inint"rru7<ida d"cad"ncia d"sd" "l si;lo
V$II. 1ras d" aBu"lla 'ro7a tan <oco tranBuili&adora "l la7a 7" co7unic9 Bu" a <artir d"l d?a si;ui"nt" s"r?a
yo "l Fnico =u.s<"d d"l 7onast"rio <u"s "n uni9n d"l r"sto d" los ocu<ant"s d"l "di4icio acudir?a a la r"uni9n
con8ocada <or la r"ci.n no7'rada autoridad d" la ald"a. I;nora'a cuDndo <odr?an r";r"sar.
Durant" cinco d?as d"a7'ul. co7o un 4antas7a solitario <or un castillo a'andonado> una y otra 8"& r"corr?
la d"solada 7ansi9n d" <i"dra =asta sus 7Ds r"c9nditos rincon"s. #on4or7" s" <rolon;a'a la aus"ncia d" 7is
co7<a@"ros co7"nc. a t"7"r Bu" los c=inos l"s "stu8i"s"n i7<idi"ndo <or la 4u"r&a "l r"tornar al 7onast"rio.
La <osi'ilidad d" <"r7an"c"r co7o Fnico ocu<ant" d" aBu"l lu;ar 7" r"sulta'a intol"ra'l". A <"sar d" 7i
carDct"r r"tra?do y solitario s"nt?a cada 8"& con 7ayor 4u"r&a la n"c"sidad d" co7uni caci9n con 7is
s"7"Cant"s.
En la tard" d"l Buinto d?a d" solitario con4ina7i"nto 8i <or 4in Bu" s" a<ro/i7a'an <or "l ca7ino <ro8"ni"nt"
d" la ald"a las 4i;uras d" los r"li;iosos "n4undados "n sus a7<lios ro<aC"s a7arillos. 1"7i"ndo Bu" <udi"s"n
r"tornar "n co7<a@?a d" al;Fn intruso a;uard. =asta Bu" <ud" o's"r8arlos con toda claridad y sal? "ntonc"s a
darl"s una al'oro&ada 'i"n8"nida.
ABu"lla noc=" I7i"ntras "n "l "/t"rior s" inicia'a una 4uriosa tor7"nta d" ni"8"I "l la7a 7" r"lat9 todo lo
suc"dido durant" su <"r7an"ncia "n la ald"a5 las lar;as s"sion"s d" adoctrina7i"nto Bu" <r"c"di"ron a la
asa7'l"a "n la Bu" s" "li;i9 al 4uturo C"4" <ol?tico la d"scarada i7<osici9n d" los c=inos d" su <ro<io
candidato o s"a "l r"ci.n ll";ado <ro4"sor ti'"tano y 4inal7"nt" la 8"Caci9n d" Bu" =a'?an sido o'C"to los
r"li;iosos <u"s <ara <on"r a <ru"'a su l"altad al nu"8o r.;i7"n s" l"s 7antu8o sir8i"ndo al;unos d?as co7o
criados d" las tro<as c=inas acantonadas "n la ald"a. El nu"8o C"4" <ol?tico "sco;i9 <"rsonal7"nt" al la7a
<ara Bu" l" ayudara a instalars" "n la casa "n Bu" =a'r?a d" 8i8ir utili&Dndolo co7o <"9n d" car;a.
1
Al "scuc=ar aBu"l r"lato no <ud" 7"nos Bu" s"ntir7" <ro4unda7"nt" indi;nado.
ILo =ici"ron con toda <r"7"ditaci9n I"/cla7. 4uriosoI sa'?an 7uy 'i"n Bu" <or s"r ust"d "l su<"rior d"l
7onast"rio los ald"anos lo r"conoc"n co7o la <rinci<al autoridad d"l 8all"> Buisi"ron <or tanto =u7illarlo y
=ac"r 8"r Bu" d" =oy "n ad"lant" 7andarD "l <"l"l" tra?do <or "llos.
IEl <ro4"sor "s un 7a;n?4ico 7uc=ac=o Ir"s<ondi9 "l la7a cal7ada7"nt"I tal 8"& un <oco tonto <"ro
s";ura7"nt" los c=inos no ti"n"n 7uc=os ti'"tanos d" con4ian&a d" Bui"n "c=ar 7ano> los 7"Cor
<r"<arados los =an d" "star utili&ando "n <o'lacion"s i7<ortant"s... <or ci"rto l" cont. al <ro4"sor Bu" s"
"ncu"ntra ust"d con nosotros y l" <"d? Bu" no =a'l" con nadi" ac"rca d" "sto.
I NL" =a'l9 ust"d d" 7?O I<r";unt. sin <od"r dar cr.dito a las <ala'ras d"l la7a.
I%or su<u"sto.
I L%u"s a "stas =oras ya d"'" =a'"r ido a contarl"s todo a los c=inosJ
IO= no lo cr"o Ia4ir79 "l la7a 7i"ntras su rostro adBuir?a una "/<r"si9n d" 7arcado r";ociCo.
I NE <or Bu. noO
IMi"ntras yo l" <"d?a "st" <"Bu"@o 4a8or> "l <ro4"sor "sta'a 7uy raro co7o dor7ido diCo Bu" =ar?a todo
lo Bu" l" indicas" y "stoy s";uro d" Bu" cu7<lirD su <ala'ra.
I NLo =i<noti&9 ust"dO
IUst"d"s los occid"ntal"s a todo n"c"sitan <on"rl" una "tiBu"ta con un no7'r"> di;a7os si7<l"7"nt" Bu"
7" li7it. a su;"rirl" ci"rtas id"as.
1ras <ronunciar aBu"llas <ala'ras con un ac"nto "ntr" 'url9n y "ni;7Dtico "l la7a dio <or t"r7inada la
con8"rsaci9n <idi.ndo7" lo d"Cas" <u"s d"s"a'a orar a solas.
Las tro<as c=inas s" 7arc=aron a la s"7ana si;ui"nt" d" c"l"'rada la asa7'l"a y "l 8all" r"co'r9 su
acostu7'rada tranBuilidad. El C"4" <ol?tico i7<u"sto <or los c=inos no 8ol8i9 nunca a <r"t"nd"r =u7illar a
nin;uno d" los la7as ni a int"r4"rir "n las acti8idad"s Bu" s" d"sarrolla'an "n "l 7onast"rio. Al 7"nos "n "sta
ocasi9n Iy "n 8irtud d" al;una "/tra@a arti7a@a "7<l"ada <or "l la7a durant" los d?as "n Bu" "stu8o al
s"r8icio d"l <ro4"sorI la d"si;ual 'atalla Bu" s" li'ra'a "n "l <a?s "ntr" los <od"rosos c=inos y los in"r7"s
ti'"tanos =a'?a sido ;anada <or .stos.
El 8i"Co 1i'"t no "ra d"s<u.s d" todo un 'ocado tan 4Dcil d" di;"rir co7o s";ura7"nt" su<on?an sus
or;ullosos in8asor"s.
8 $%!L)#1+"'O EL ()T)O
Entr" "l Flti7o acont"ci7i"nto r"latado y "l Bu" a=ora 8oy a r"4"rir transcurri"ron casi cinco a@os durant"
los cual"s 7"rc"d a la ind"ci'l" <aci"ncia d"l la7a y a 7is inc"sant"s "s4u"r&os 4ui lo;rando ad"ntrar7"
<aso a <aso "n "l conoci7i"nto d" una su<"rior 8isi9n d" la Historia. En 4or 7a si7ilar a las <i"&as d" un
;i;ant"sco ro7<"ca'"&as Bu" al s"r "nsa7'ladas r"8"lan al 4in un ar79nico dis"@o los di4"r"nt"s "l"7"ntos
Bu" int";ran la Historia al s"r 8alorados ad"cuada7"nt" <"r7it?an o't"n"r una clara co7<r"nsi9n d" la
tray"ctoria s";uida <or la =u7anidad "n "l <asado5 ra&as <u"'los nacion"s "stados y culturas s" "ntr"t"C?an
"n una tra7a incr"?'l"7"nt" co7<licada <"ro <"r4"cta7"nt" co="r"nt" y co7<r"nsi'l".
Una 8"& Bu" alcanc. un ci"rto conoci7i"nto "n lo conc"rni"nt" al <asado co7"nc. a <"rcatar7" d" las
r";las con4or7" a las cual"s los ="c=os <r"t.ritos s" <roy"ctan =acia "l 4uturo in4luy"ndo y d"t"r7inando a tal
;rado "l <or8"nir Bu" 'i"n <u"d" a4ir7ars" Bu" .st" no "s sino una cons"cu"ncia I<"r4"cta7"nt" <r"8isi'l"
"n sus lin"a7i"ntos ;"n"ral"sI d"l <asado. En "sta 4or7a ocurri9 "/acta7"nt" lo Bu" "l la7a 7" antici<ara
d"sd" un <rinci<io5 un cr"ci"nt" int"r.s <or "l 4uturo su<lant9 7i ant"rior at"nci9n =acia los ="c=os d"l <asado.
1
ABu"lla casa <"rt"n"c?a a un ca7<"sino solt"r9n y 4a7oso <or su 7al ;"nio. Al s"r d"s<oCado d" su c=o&a "l <o'r"
=o7'r" s" r"4u;i9 "n la d" su ="r7ano. A los <ocos d?as Iy a ra?& d" un <l"ito con su cu@adaI "nsill9 su 7ula y con
al;unas "scasas <ro8ision"s s" 7arc=9 d"l 8all". (unca su<i7os si lo;r9 so'r"8i8ir a la <"nosa tra8"s?a <or "ntr" las
7onta@as Bu" s" r"Bu"r?a <ara ll";ar d"sd" la ald"a a cualBui"r lu;ar =a'itado.
L"nta7"nt" 4ui co'rando conci"ncia d" la trasc"nd"ntal i7<ortancia d" la .<oca actual. La =u7anidad
atra8i"sa <or un <"li;roso y d"cisi8o <"r?odo d" transici9n5 la Flti7a Edad =ist9rica d" "Buili'rio "ntr" la ra&9n
y la intuici9n ya =a t"r7inado> <or tanto r"sulta n"c"sario Bu" ant"s d" Bu" concluya "l <r"s"nt" si;lo surCa
una nu"8a cultura con la Bu" d. co7i"n&o una Edad =ist9rica d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia racional ya Bu"
si la "8oluci9n d" la =u7anidad su4r" un r"traso so'r"8"ndrDn d"s;racias sin cu"nto.
1
Mi nu"8o int"r.s <or "l 4uturo 8"n?a si"ndo o's"r8ado at"nta7"nt" <or "l la7a> sin "7'ar;o aun cuando "l
sa;a& ti'"tano lo 4o7"nta'a <ro<orcionDndo7" 8aliosas indicacion"s "lud?a si"7<r" r"s<ond"r cualBui"r
int"rro;ant" ac"rca d" cu"stion"s r"al7"nt" i7<ortant"s r"lati8as al <or8"nir d" la =u7anidad. 0inal7"nt"
una 7a@ana "l la7a 7" <r";unt9 d" i7<ro8iso5
I NPu. "s a=ora lo Bu" 7Ds l" int"r"saO
!in 8acilar un instant" l" r"s<ond?5
I#onoc"r lo Bu" 8a a acont"c"r "n "l 4uturo> concr"ta7"nt" sa'"r si la =u7anidad s"rD ca<a& d" su<"rar
"l atollad"ro "n Bu" s" "ncu"ntra o s"a si lo;rarD cr"ar una cultura Bu" inici" una nu"8a Edad =ist9rica d"
<r"do7inio d" la int"li;"ncia racional.
El la7a ;uard9 sil"ncio un 'u"n rato> cuando =a'l9 sus <ala'ras ll"8a'an una <articular "ntonaci9n5
I1al 8"& =a ll";ado "l ti"7<o d" dar <or t"r7inado su <"r?odo d" instrucci9n "n "l 1i'"t.
La a4ir7aci9n d"l la7a 7" to79 d"l todo d"s<r"8"nido. #i"rta7"nt" yo no <r"t"nd?a <"r7an"c"r "n "l 1i'"t
toda la 8ida <"ro "n "sos 7o7"ntos "sta'a 7uy l"Cos d" su<on"r Bu" <udi"s" "star <r9/i7a la 4"c=a d" 7i
<artida.
I%"ro 7a"stro I<rot"st.I "n r"alidad aFn no s. nada d" nada> cr"o Bu" <odr?a continuar "studiando
aBu? durant" 7uc=?si7o ti"7<o.
I1oda nu"stra "ns"@an&a Ir"<uso "l la7aI ll"8a si"7<r" un <ro<9sito d"t"r7inado y "stD <ro;ra7ada
<ara s"r i7<artida "n ciclos d" si"t" a@os. En su caso "l o'C"ti8o "ra lo;rar Bu" ust"d co7"n&as" a <"rcatars"
d" la unidad d" la Historia> si su7a7os "l ti"7<o durant" "l cual 4u" alu7no d"l coron"l con "l Bu" ll"8a
"studiando "n "st" lu;ar =an transcurrido ya si"t" a@os y <or lo tanto "s" <ro<9sito d"'" "star cu7<lido. %or
otra <art" Ia@adi9I <or ra&on"s Bu" co7<r"nd"rD 7Ds tard" no Cu&;o con8"ni"nt" "l Bu" ust"d d.
co7i"n&o a un nu"8o ciclo d" "studios Bu" l" ll"8ar?a a <"r7an"c"r si"t" a@os 7Ds "ntr" nosotros. Lo 7Ds
indicado "s Bu" r";r"s" a su <a?s lo ant"s <osi'l".
1ratando d" <r"s"ntar una Flti7a o'C"ci9n inBuir?5
I NE c97o <odr. sa'"r si 8"rdad"ra7"nt" =" adBuirido los conoci7i"ntos corr"s<ondi"nt"s a "s" <ri7"r
ciclo d" si"t" a@osO
En lu;ar d" r"s<ond"r dir"cta7"nt" "l la7a <r";unt9 a su 8"&5
I N#97o sa'" un "studiant" Bu" =a concluido <ara .l un d"t"r7inado <"r?odo d" instrucci9nO
I%or los "/D7"n"s.
IEn "4"cto cr"o Bu" =a ll";ado "l 7o7"nto d" Bu" <r"s"nt" ust"d un "/a7"n> "n "sta 4or7a <odr"7os
sa'"r con toda c"rt"&a si "stD ya "n condicion"s d" a'andonar "l 7onast"rio o si su "stancia "ntr" nosotros
d"'" <rolon;ars" 7Ds ti"7<o.
Al "scuc=ar las Flti7as <ala'ras d"l la7a no <ud" r"<ri7ir un li;"ro "str"7"ci7i"nto 7oti8ado sin duda <or
"l tradicional t"7or a los "/D7"n"s Bu" adBui"r" todo "studiant" d"sd" "l inicio 7is7o d" la .<oca "scolar.
%r"sinti"ndo Bu" la <ru"'a "n cu"sti9n s"r?a "n "/tr"7o ri;urosa <r";unt.5
I NE so'r" Bu. 8a a "/a7inar7" 7a"stroO
IDic" ust"d Bu" lo Bu" 7Ds l" int"r"sa "s sa'"r si "n los <r9/i7os a@os la =u7anidad s" "stancarD o si
<or "l contrario <ros";uirD su "8oluci9n dando naci7i"nto a una nu"8a cultura. Muy 'i"n su "/a7"n
consistirD "n "ncontrar <or s? 7is7o la r"s<u"sta a la <r";unta Bu" tanto l" int"r"sa5 N#uDndo y d9nd" sur;irD
la cultura con la Bu" =a'rD d" iniciars" la nu"8a Edad =ist9ricaO
I L%"ro "s Bu" "so "s al;o d" lo Bu" no t"n;o la 7"nor id"aJ I"/cla7. alar7adoI. (unca <odr?a
"ncontrar la r"s<u"sta.
I%u"s 8a a tratar d" "ncontrarla Ia4ir79 "l la7aI. Ma@ana 7is7o s" "nca7inarD a la ca8"rna sa;rada y
1
%ara citar s9lo dos 7"ncionar"7os las si;ui"nt"s5 "l actual d"sarrollo ci"nt?4ico d" no s"r d"'ida7"nt" "ncau&ado <or las su<"rior"s
dir"ctric"s d" una cultura s" con8"rtirD d"4initi8a7"nt" "n un <"li;roso instru7"nto total7"nt" 4u"ra d" control d" la 8oluntad d" sus
autor"s> un "C"7<lo claro d" "llo "s la conta7inaci9n d" toda ?ndol" Bu" "stD <ad"ci"ndo "l <lan"ta. Asi7is7o r"sultarD i7<osi'l"
"ncontrar nu"8as y o<"rant"s 49r7ulas socio"con97icas y <ol?ticas con las cual"s lo;rar una 7ayor Custicia "n las r"lacion"s d" los s"r"s
=u7anos.
<"r7an"c"rD a=? tr"s d?as 7"ditando so'r" "sta cu"sti9n> "stoy s";uro d" Bu" cuando r";r"s" al 7onast"rio
ya conoc"rD la r"s<u"sta.
IOCalD "st. ust"d "n lo ci"rto 7a"stro Ir"<us" sin 7uc=a con8icci9n.

Al d?a si;ui"nt" o'tu8" "n la cocina d"l 7onast"rio la "scasa raci9n d" 8?8"r"s con la Bu" d"'?a su'sistir
7i"ntras duras" "l "/a7"n.
1
Ant"s d" a'andonar "l "di4icio "l la7a 7" =i&o "ntr";a d" un rollo d" <"r;a7ino.
I N%ara Bu. "s "stoO I<r";unt..
IA=? s" "ncu"ntra anotada la r"s<u"sta a la <r";unta Bu" constituy" su "/a7"n> sin "7'ar;o "stD "scrita
"n tal 4or7a Bu" Fnica7"nt" cuando ust"d r"su"l8a <or s? 7is7o "l <ro'l"7a <odrD co7<r"nd"r "l si;ni4icado
d" "sa r"s<u"sta. Anot" "n "l <"r;a7ino sus conclusion"s y "ntr.;u"7"lo a su r";r"so. L" d"s"o la 7"Cor d"
las su"rt"s.
Aco7od. los 8?8"r"s "l <"r;a7ino y 8arias antorc=as "n una 'olsa d" t"la Bu" <od?a ll"8ars" col;ada d"l
=o7'ro y sali"ndo d"l 7onast"rio "nca7in. 7is <asos <or la "sca'rosa y s"r<"nt"ant" 8"r"da Bu" conduc?a
a la 7onta@a 8"cina. #o7o d" costu7'r" i7<"ra'a "n .sta un 4r?o ;lacial y un 8i"nto =uracanado <"ro "llo no
7" <roduCo tantas 7ol"stias co7o "n las dos ant"rior"s incursion"s a "sos 7is7os lu;ar"s5 =a'?a t"r7inado
<or acli7atar7" "n alto ;rado a las ri;urosas condicion"s d"l 7"dio a7'i"nt" y ad"7Ds sa'?a ya <on"r "n
<rDctica al;unos d" los anti;uos <roc"di7i"ntos Ia 'as" d" control d" la r"s<iraci9nI utili&ados "n "l 1i'"t
<ara cons"r8ar una t"7<"ratura uni4or7" "n "l int"rior d"l cu"r<o.
1ras d" al;unas =oras d" 7arc=a ll";u. a la "ntrada d" la ca8"rna> "nc"nd? una d" las antorc=as y
co7"nc. a introducir7" a tra8.s d" los <asadi&os d" la ;ruta =asta ll";ar al r"cinto Bu" anta@o ocu<ara "l
"r7ita@o> s" trata'a a no dudarlo d"l lu;ar 7Ds Gcon4orta'l"G d" toda la ca8"rna5 "l a7'i"nt" d" la "str"c=a
=a'itaci9n d" roca "ra s"co y no "/tr"7ada7"nt" 4r?o> <os"?a su4ici"nt" 8"ntilaci9n y toda "lla <ar"c?a "star
i7<r";nada d" ci"rta s"r"na Bui"tud Bu" in8ita'a a la 7"ditaci9n.
D"s<u.s d" un 'r"8" d"scanso r"alic. una 7inuciosa in8"sti;aci9n <or todos los rincon"s d" aBu"l sitio.
En una d"<r"si9n d" la roca "n 4or7a d" cornisa situada co7o a dos 7"tros y 7"dio d" altura Iy Bu" <or su
<osici9n no r"sulta'a 8isi'l" <ara un o's"r8ador u'icado al ni8"l d"l <isoI "ncontr. al;unos o'C"tos5 un
cDntaro un cu"nco d" 7"tal una 8i"Ca y ro?da tFnica una so;a y un li'ro.
Intri;ado to7. "l li'ro y d"scol;Dndo7" r"torn. al su"lo s" trata'a d" una "dici9n "n 4ranc.s d" GLos
Mis"ra'l"sG. Al =oC"arlo d"scu'r? sor<r"ndido una d"dicatoria d" <u@o y l"tra d"l <ro<io $?ctor Hu;o 4"c=ada
"n "l a@o d" 18U2. La d"dicatoria "ra <ara una 7uC"r d" a<"llido 4ranc.s. NPu. r"laci9n <odr?a =a'"r "/istido
"ntr" aBu"lla 7uC"r y "l "r7ita@o al ;rado d" Bu" .st" =u'i"s" cons"r8ado aBu"l li'ro co7o Fnico r"cu"rdo d"
su <asadoO
A Cu&;ar <or la 4"c=a anotada "n la o'ra r"sulta'a i7<ro'a'l" Iaun cuando no d"l todo i7<osi'l"I
su<on"r Bu" la 7uC"r Bu" s" 7"nciona'a "n la d"dicatoria <udi"s" s"r la <ro<ia 7adr" d"l "r7ita@o. #o7o
d"sconoc?a =asta "l no7'r" d"l "ni;7Dtico 4ranc.s no <od?a sa'"r si su <osi'l" <ar"nt"sco "ra con la 7uC"r a
la Bu" s" r"4"r?a la d"dicatoria o con "l autor d" la o'ra. #onclu? Bu" aBu"l "ra un 7ist"rio cuya soluci9n no
7" conc"rn?a y 8ol8? a d"Car "l li'ro "n "l 7is7o lu;ar dond" lo "ncontrara.
Do7inado <or una int"nsa "7oci9n d"s"nroll. "l <"r;a7ino Bu" ll"8a'a con7i;o> "n la <art" su<"rior d"l
7is7o y "scrita con la incon4undi'l" l"tra d"l la7a Idi7inuta y uni4or7"7"nt" o8aladaI "sta'a anotada una
4ras" d" si"t" <ala'ras5 GLa MuC"r Dor7ida d"'" dar a Lu&G.
(o o'stant" Bu" sa'?a Bu" "n aBu"lla 4ras" s" "nc"rra'a la r"s<u"sta al <ro'l"7a Bu" trata'a d" dilucidar
d" la si7<l" l"ctura d" la 7is7a no 7" "ra <osi'l" o't"n"r nin;una conclusi9n> as? <u"s 8ol8? a "nrollar
cuidadosa7"nt" "l <"r;a7ino y tras d" a<a;ar la 8acilant" lu& d" la antorc=a y Bu"dar su7ido "n la 7Ds
co7<l"ta oscuridad ado<t. una <ostura d" co7<ro'ada "4icacia <ara ayudar a la 7"ditaci9n y 7" dis<us" a
r"4l"/ionar con toda cal7a "n la int"rro;ant" <lant"ada5 N #uDndo y d9nd" sur;irD la cultura con la Bu" =a'rD
d" iniciars" la nu"8a Edad =ist9ricaO
El naci7i"nto d" una cultura Io s"a la cr"aci9n d" un nu"8o conCunto d" s?7'olos Bu" <ro<orcionan una
su<"rior co7<r"nsi9n d" la Di8inidad d"l uni8"rso y d"l s"r =u7anoI "s r"sultado d" 7uc=os y 7uy
co7<l"Cos 4actor"s. Un <ri7"r r"Buisito "s d"sd" lu";o la "/ist"ncia d" una &ona ;"o;rD4ica "n la Bu" no
"/istan r"stos 4osili&ados y o<"rant"s d" al;una cultura ant"rior. Una s";unda condici9n "s Bu" durant" los
a@os in7"diata7"nt" ant"rior"s al sur;i7i"nto d" la nu"8a cultura la soci"dad Bu" l" 8a a dar ori;"n no s"
8"a <r"cisada a distra"r la totalidad d" sus "n"r;?as "n con4lictos ;u"rr"ros o r"8olucion"s "n tal 4or7a Bu"
<u"da ir acu7ulando Iy utili&ar "n "l 7o7"nto o<ortunoI la "nor7" cantidad d" "n"r;?as Bu" r"Bui"r" dic=o
1
En "l 1i'"t "l ayuno 4or7a <art" d" cualBui"r <"r?odo d" "/D7"n"s.
acto cr"ati8o.
1
#on 'as" "n las ant"rior"s consid"racion"s r"alic. una <ri7"ra y rD<ida r"8isi9n d" las <osi'ilidad"s Bu"
<ara dar ori;"n a una nu"8a cultura "/ist?an "n cada uno d" los cinco contin"nt"s.
Euro<a Bu"da'a d"scartada d" in7"diato. #on "/c"<ci9n d" la Uni9n !o8i.tica
3
Ila cual r"Bu"r?a un
"studio a<art"I cualBui"ra otra naci9n d" "s" contin"nt" a la Bu" 8ol8i"s" la 8ista <r"s"nta'a r"stos
4osili&ados <"ro aFn actuant"s "n alto ;rado d" su ant"rior cultura la d"no7inada occid"ntal.
W4rica Bu"da'a i;ual7"nt" "li7inada ant" un <ri7"r anDlisis5 "ra o'8io Bu" los actual"s <roc"sos d"
trans4or7aci9n d" las "structuras <ol?ticas y social"s d" las nacion"s Bu" la co7<on"n continuar?an
d"sarrollDndos" durant" un la<so consid"ra'l" a'sor'i"ndo toda la at"nci9n y "n"r;?a d"l contin"nt" n";ro.
La 8alori&aci9n d" las <ro'a'ilidad"s Bu" <r"s"nta'a "l contin"nt" asiDtico "ra ya una la'or 7uc=o 7Ds
co7<l"Ca.
En <ri7"r t.r7ino d"'?a to7ar "n cu"nta un ="c=o al ta7"nt" si;ni4icati8o5 "n tr"s i7<ortant"s r";ion"s d"
dic=o contin"nt" IJa<9n la U.R.!.!. y #=inaI =an sido <rDctica7"nt" liBuidados los r"stos 4osili&ados d"
sus anti;uas culturas
-
d"Cando as? un su"lo 8ir;"n Bu" 4acilita "l naci7i"nto d" una nu"8a cultura. !in
"7'ar;o "/ist" ta7'i.n un 4actor d" carDct"r n";ati8o5 la lar;a luc=a Bu" <or la <os"si9n d"l G8ac?o asiDticoG
*
=an 8"nido li'rando las <rinci<al"s <ot"ncias d" "s" contin"nt" d"sd" co7i"n&os d"l <r"s"nt" si;lo y Bu"
constituy" la conti"nda 7Ds trasc"nd"ntal d" nu"stra .<oca aun cuando "sta conti"nda no =a sido ca<tada ni
7uc=o 7"nos co7<r"ndida int";ral7"nt" <or la 7ayor <art" d" la ;"nt" a causa d" r"ali&ars" a tra8.s d"
;u"rras s"<arada "ntr" s? <or d"c"nas d" a@os.
#o7o "s <or todos sa'ido 4u" Ja<9n "l <ri7"r <a?s d" Asia Bu" lo;r9 liBuidar los r"stos 4osili&ados d" su
anti;ua cultura lo cual l" r"sult9 r"lati8a7"nt" 4Dcil ya Bu" no s" trata'a d" una cultura sur;ida "n "l <ro<io
Ja<9n sino si7<l"7"nt" i7<ortada <or .st" d" #=ina.
A=ora 'i"n cuando una naci9n Bu" =a 8i8ido <or lar;o ti"7<o d"ntro d" los 7old"s d" una d"t"r7inada
cultura s" sal" d" .stos trata d" sustituirlos <or otros 'i"n s"a cr"Dndolos o i7<ortDndolos. Asi7is7o 'usca
nu"8as 4or7as d" "structuraci9n "n todos los 9rd"n"s d" su "/ist"ncia incluy"ndo I"n al;unas ocasion"sI
la 7odi4icaci9n d" los l?7it"s t"rritorial"s Bu" ocu<a. Ja<9n =i&o a7'as cosas5 i7<ort9 al;unos 7old"s d" la
"ntonc"s r"ci.n 4all"cida cultura occid"ntal " inici9 un 8asto <lan d" conBuista Bu" t"n?a co7o 7"ta 4inal "l
a<od"rars" d"l ya 7"ncionado G8ac?o asiDticoG. La ;u"rra c=ino6Ca<on"sa d" 4inal"s d"l si;lo VIV y la ;u"rra
ruso6Ca<on"sa ocurrida a co7i"n&os d"l <r"s"nt" si;lo 4u"ron las <ri7"ras "scara7u&as d" "sta ;i;ant"sca
conti"nda.
Muy <ronto Ja<9n =u'o d" <"rcatars" d" Bu" ant"s d" ocurrir "l c=oBu" d"cisi8o con la Uni9n !o8i.tica <or
la <os"si9n d" los citados t"rritorios d"'?a r"sol8"r dos ;rand"s di4icultad"s5 cons";uir "nor7"s contin;"nt"s
d" "scla8os <ara coloni&ar y "/<lotar los t"rritorios conBuistados y "li7inar la a7"na&a constituida <or la
<r"s"ncia d"l <od"r?o nort"a7"ricano "n "l Oc.ano %ac?4ico Bu" l" i7<"d?a conc"ntrar toda su at"nci9n "n la
r"ali&aci9n d" su o'C"ti8o 4unda7"ntal.
Ant" los o'stDculos Bu" s" <r"s"nta'an <ara "l cu7<li7i"nto d" sus 4in"s Ja<9n o<t9 <or irlos r"sol8i"ndo
"scalonada7"nt"5 <ri7"ro in8adi9 #=ina con "l <ro<9sito d" contar con las su4ici"nt"s r"s"r8as =u7anas Bu"
r"Bu"r?a la <roy"ctada coloni&aci9n y "n s";undo t.r7ino ant"s d" lan&ars" a la conBuista d"l G8ac?o
asiDticoG d"cidi9 t"r7inar d" una 8"& <or todas con la "s<ada Bu" las 'as"s nort"a7"ricanas d"l %ac?4ico
7ant"n?a colocada "n su 4lanco. En "sta 4or7a "l ataBu" a %"arl Har'or inici9 una conti"nda "ntr" a7'as
<ot"ncias <or "l control d"l Oc.ano %ac?4ico conti"nda Bu" circunstancial7"nt" coincidi9 con la Bu" s" li'ra'a
"n otras <art"s d" la 1i"rra a r"sultas d" los int"ntos na&is d" torc"r la "8oluci9n d" la =u7anidad.
1
Esta r"lati8a car"ncia d" con4lictos social"s "s n"c"saria "n "l <"r?odo <r"8io al naci7i"nto d" una cultura> una 8"& Bu" .sta =a
sur;ido ;"n"ral7"nt" lo;ra d"sarrollars" a <"sar d" la "/ist"ncia d" "sta clas" d" con4lictos los cual"s I"n 7uc=as ocasion"sI6 son
7oti8ados <r"cisa7"nt" <or la trans4or7aci9n d" las "structuras social"s y <ol?ti cas Bu" a 8"c"s tra" a<ar"Cado "l sur;i7i"nto d" una
nu"8a cultura.
3
%ara los "4"ctos d" "st" anDlisis consid"ro a la Uni9n !o8i.tica 4or7ando <art" tanto d"l contin"nt" "uro<"o co7o d"l asiDtico.
-
En otras <ala'ras los s?7'olos 4unda7"ntal"s d" las anti;uas cul turas Bu" "/isti"ron "n "sos lu;ar"s ll";aron a s"r d"l todo
ino<"rant"s.
*
Los in7"nsos y "scasa7"nt" <o'lados t"rritorios Bu" constituy"n "sta r";i9n s" "ncu"ntran al nort" d" las 4ront"ras d" #=ina
naci9n a la Bu" l" 4u"ron arr"'atados durant" la .<oca d" 7ayor "/<ansi9n d" la Rusia &arista.
A <"sar d" la t"9rica alian&a "ntr" na&is y ni<on"s .stos no atacaron a la U.R.!.!. "n "l 7o7"nto "n Bu"
su int"r8"nci9n =a'r?a si;ni4icado "l s";uro triun4o d" las ar7as al"7anas y no lo =ici"ron <or la s"ncilla ra&9n
d" Bu" los Ca<on"s"s sa'?an 7uy 'i"n Bu" Al"7ania s" o<ondr?a IaFn con 7ayor 4u"r&a Bu" los 7is7os
rusosI a sus <roy"ctos d" <o'lar con ;rand"s 7asas d" colonos d" ra&a a7arilla ;ran <art" d" los t"rritorios
d" la Uni9n !o8i.tica. En "sta 4or7a "l I7<"rio d"l !ol (aci"nt" Cu&;9 Bu" lo 7Ds con8"ni"nt" "ra no
int"r8"nir "n "l con4licto "n 4a8or d" su aliado "uro<"o y d"Car Bu" a7'os cont"ndi"nt"s s" a;otas"n "n la
luc=a ya Bu" "sto 4acilitar?a la conBuista d"l t"rritorio so8i.tico Bu" <roy"cta'a iniciar "n cuanto t"r7inas" d"
d"saloCar a los nort"a7"ricanos d" las 'as"s "n "l %ac?4ico.
La d"rrota 7ilitar d"l Ja<9n su4rida tanto "n "l %ac?4ico a 7anos d" los nort"a7"ricanos co7o "n "l int"rior
d"l contin"nt" asiDtico dond" los rusos t"r7inaron <or d"saloCarlo d" todas sus <os"sion"s 4u" tan s9lo un
"<isodio "n la inint"rru7<ida luc=a Bu" <or la <os"si9n d"l G8ac?o asiDticoG s" =a 8"nido li'rando a lo lar;o d"l
<r"s"nt" si;lo. Muy <ronto "l lu;ar d"Cado 8acant" <or Ja<9n 4u" ocu<ado <or otra naci9n5 tras un lar;o su"@o
d" 7il"nios #=ina co7"n&9 a d"s<oCars" d" los r"stos 4osili&ados d" su anti;ua cultura.
1
En cuanto "l <roc"so d" d"sint";raci9n d" los r"stos d" su anti;ua cultura "ntr9 "n una "ta<a a8an&ada
#=ina co7"n&9 ta7'i.n a s"ntir Iincluso con 7ayor 4u"r&a Bu" su ant"c"sorI la atracci9n d"l G8ac?o
asiDticoG
3
<"ro tal y co7o suc"di"ra al Ja<9n #=ina co7<r"ndi9 Bu" no <od?a iniciar la conBuista d" "stos
t"rritorios sin d"Car <ri7"ro as";uradas sus "s<aldas y "llo r"Bu"r?a t"r7inar con "l control nort"a7"ricano d"
la &ona d"l %ac?4ico c"rcana a sus 4ront"ras. En "sta 4or7a 7uy <ronto los dos <od"rosos cont"ndi"nt"s
iniciaron la luc=a "n la <"n?nsula cor"ana y "ra l9;ico su<on"r Bu" =a'r?an d" continuarla "n la "strat.;i ca
r";i9n indoc=ina.
-
#o7o cons"cu"ncia d" todo lo ant"rior tu8" Bu" ll";ar a la conclusi9n d" Bu" la luc=a Bu" 8i"n" li'rDndos"
"n "l contin"nt" asiDtico Iy Bu" s";Fn todos los indicios =a'rD d" continuar durant" "l r"sto d"l <r"s"nt"
si;loI "li7ina toda <osi'ilidad d" Bu" s"a "sta r";i9n d"l <lan"ta la Bu" d. ori;"n a una nu"8a cultura.
A'andonando "l anDlisis d" lo Bu" ocurr?a "n Asia "n4oBu. 7i at"nci9n al d"no7inado no8?si7o
contin"nt"5 Oc"an?a. La "nor7" d"s<ro<orci9n "/ist"nt" "n "st" contin"nt" "ntr" la <o'laci9n Bu" lo ocu<a y
su "/t"nsi9n ;"o;rD4ica constituy" "l 7"Cor s?nto7a d" Bu" aFn no s" =an t"r7inado d" "structurar "n .l
nacion"s Bu" <u"dan "star "n <osi'ilidad d" r"ali&ar "l ad"cuado "ncau&a7i"nto d" la "nor7" cantidad d"
"n"r;?a Bu" r"Bui"r" una o'ra co7o la Bu" nos ocu<a. %or tanto Oc"an?a Bu"da'a i;ual7"nt" d"scartada.
R"sta'a Fnica7"nt" A7.rica contin"nt" "n dond" la casi totalidad d" las nacion"s latinoa7"ricanas "stDn
<or iniciar una "ta<a d" <ro4undas 7odi4icacion"s "n sus "structuras social"s <ol?ticas y "con97icas o'ra Bu"
r"Bu"rirD la int";ral d"dicaci9n d" sus "n"r;?as inca<acitDndolas <ara cualBui"r otra r"ali&aci9n.
%or lo Bu" r"s<"cta a los Estados Unidos d" (ort"a7.rica una <ri7"ra a<r"ciaci9n si7<lista ll"8a'a a una
<r"ci<itada conclusi9n5 la inn";a'l" i7<ortancia d" las "n"r;?as social"s a=? acu7uladas Ico7o <or "C"7<lo
la d"ri8ada d" la conc"ntraci9n d" ci"nt?4icosI <od?a 7uy 'i"n =ac"r <"nsar Bu" Bui&Ds 4u"ra "st" lu;ar
dond" "/ist?an 7Ds <osi'ilidad"s d" Bu" sur;i"ra una nu"8a cultura.
La su;"sti8a conclusi9n ant"rior car"c" total7"nt" d" 'as". Los Estados Unidos d" (ort"a7.rica son
<r"cisa7"nt" lo Bu" su no7'r" indica5 un conCunto d" "stados unidos "s d"cir no son ni =an sido nunca una
naci9n.
Durant" 7Ds d" si;lo y 7"dio "n la "/t"nsa r";i9n d" A7.rica ocu<ada <or los Estados Unidos s" =a
8"nido ;"stando "l naci7i"nto d" 8arias nacion"s. Al;unas d" "llas "stDn ya a <unto d" sur;ir y su
ad8"ni7i"nto no "starD "/"nto d" las 8iol"ntas con8ulsion"s Bu" ;"n"ral7"nt" s" <roduc"n "n "stos casos.
1
El <roc"so d" "li7inar dic=os r"stos no =a concluido aFn "n 4or7a d"4initi8a> "llo "/<lica la Gr"8oluci9n culturalG iniciada <or "l
;o'i"rno d" Mao 1s" 1un; a 4inal"s d" 1966. Est" 7o8i7i"nto ti"n" "l <ro<9sito I<l"na7"nt" consci"nt"I d" liBuidar todo r"sto d"
8i"Cos 7old"s cultural"s. A <"sar d" Bu" los 4in"s Bu" <"rsi;u" la r"8oluci9n cultural s" 7ani4i"stan =asta "n su 7is7o no7'r" "n
Occid"nt" s" l" =a cali4icado "rr9n"a7"nt" co7o una si7<l" dis<uta "ntr" 4accion"s <ol?ticas.
3
#r"o Bu" <ara una 7"Cor co7<r"nsi9n d" los 4uturos acont"ci7i"ntos 7undial"s r"sulta 7uy i7<ortant" t"n"r una clara 8isi9n d"
los 4in"s Bu" <"rsi;u" #=ina5 los 7oti8os Bu" i7<ulsan a "sta naci9n a la <os"si9n d"l G8ac?o asiDticoG no <ro8i"n"n Fnica7"nt" d" la
<r"si9n d"7o;rD4ica. %ara #=ina s" trata d" una luc=a d" r"conBuista d" r"cu<"rar unos t"rritorios Bu" l" 4u"ron arr"'atados "n "l
<asado 7"diant" la 4u"r&a. #ualBui"r "/<licaci9n d" la conducta c=ina t"ndi"nt" a tratar d" =ac"r cr""r Bu" "sta naci9n <r"t"nd"
i7<lantar una do7inaci9n 7undial no s9lo "s rid?cula7"nt" alar7ista sino Bu" "ntra@a una <ro4unda i;norancia ac"rca d"l 8"rdad"ro
"s<?ritu c=ino caract"ri&ado a lo lar;o d" toda su =istoria <or una <"r7an"nt" t"nd"ncia a Gc"rrars"G so'r" s? 7is7o.
-
Aun cuando la ;u"rra 8i"tna7ita constituy" un s";undo "<isodio "n "l "n4r"nta7i"nto "ntr" #=ina y los Estados Unidos Ila <ri7"ra
trata d" "li7inar la in4lu"ncia d" los s";undos "n "sta &ona y .stos tratan d" Bu" su <od"r?o continF" <r"8al"ci"ndoI r"<r"s"nta ta7'i.n
una 4as" 7Ds "n la luc=a Bu" a lo lar;o d"l <r"s"nt" si;lo =a 8"nido sost"ni"ndo in4ati;a'l"7"nt" "l <u"'lo 8i"tna7ita <or r"cu<"rar su
ind"<"nd"ncia y su unidad5 <ri7"ro contra 0rancia d"s<u.s contra Ja<9n lu";o otra 8"& contra 0rancia y <ost"rior7"nt" contra Esta dos
Unidos.
La int"r8"nci9n d" (ort"a7.rica "n "l con4licto asiDtico y la trasc"nd"ntal 7odi4icaci9n Bu" t"ndrD lu;ar "n
su int"rior a'sor'"rDn todas sus "n"r;?as "n los <r9/i7os a@os i7<osi'ilitDndol" <ara <od"r <artici<ar "n una
7isi9n tan "l"8ada co7o "s la d" dar ori;"n a una nu"8a cultura.
La <ri7"ra r"8isi9n t"ndi"nt" a locali&ar "l lu;ar d" la 1i"rra Bu" conta'a con 7ayor"s <ro'a'ilidad"s d" s"r
la cuna d" la <r9/i7a cultura =a'?a constituido un rotundo 4racaso. #o7<r"nd? Bu" d"'?a r"ali&ar un nu"8o y
<ro4undo anDlisis.
Durant" dos d?as y sus r"s<"cti8as noc="s continu. 7"ditando sin c"sar tratando inFtil7"nt" d" d"t"r7inar
cuDl <odr?a s"r "l lu;ar dond" "/ist"n 7ayor"s <ro'a'ilidad"s d" Bu" surCa una nu"8a cultura.
A;otado <or "l "s4u"r&o r"ali&ado d"cid? dar7" <or 8"ncido y d"scansar unas =oras <ara d"s<u.s
"7<r"nd"r "l 8iaC" d" r";r"so al 7onast"rio. Una "nor7" 8"r;Q"n&a 7" "7'ar;a'a tan s9lo d" <"nsar Bu" a
la 7a@ana si;ui"nt" t"ndr?a Bu" r"conoc"r 7i 4racaso ant" "l la7a. A'ru7ado <or 7Ds d" cuar"nta y oc=o
=oras d" int"nsa acti8idad 7"ntal <ronto Bu"d. su7ido "n un <ro4undo su"@o.
Ll"8ar?a dur7i"ndo al;unas =oras cuando Gs"7id"s<"rt.G o <ara s"r 7Ds "/acto Gsu<"rd"s<"rt.G. 1odas
aBu"llas <"rsonas Bu" lo =an "/<"ri7"ntado <"rsonal7"nt" Iconsci"nt" o accid"ntal7"nt"I sa'"n 7uy
'i"n Bu" ad"7Ds d"l su"@o y d" la 8i;ilia "/ist"n 7uc=os otros "stados d" conci"ncia d" los cual"s al;unos
<u"d"n clasi4icars" co7o in4"rior"s al su"@o Ico7o <or "C"7<lo "l Bu" s" <roduc" co7o r"sultado d" un
d"4ici"nt" 4unciona7i"nto c"r"'ralI6 y "n ca7'io otros son indiscuti'l"7"nt" su<"rior"s al "stado d" 8i;ilia.
Durant" "l ti"7<o Bu" ll"8a'a "studiando "n "l 1i'"t 'aCo la dir"cci9n d"l la7a .st" 7" =a'?a "ns"@ado
ci"rtos 7.todos t"ndi"nt"s a lo;rar alcan&ar al;unos d" "stos "stados d" conci"ncia a los Bu" =" d"no7inado
Gsu<"rd"s<"rtarG> sin "7'ar;o cuando cansado y d"rrotado 7" t"nd? "n "l 4ondo d" la ca8"rna <ara dor7ir no
tu8" "l 7"nor <ro<9sito d" ll"8ar 7i conci"ncia a un "stado Bu" no 4u"ra "l d"l su"@o ordinario> as? <u"s "l
<aso d" "st" "stado a uno distinto s" <roduCo "n 4or7a <ura7"nt" accid"ntal.
La <rinci<al caract"r?stica d"l <"culiar "stado d" conci"ncia "n Bu" 7" "ncontra'a "ra Bu" aun cuando I
tal y co7o ocurr" "n cualBui"r su"@oI "l d"sarrollo d" las i7D;"n"s s" <roduc?a li'r"7"nt" sin nin;Fn control
d" 7i 7"nt" .sta <od?a anali&ar dic=as i7D;"n"s con 7uc=o 7ayor <ro4undidad Bu" "n la 7"Cor d" las
r"4l"/ion"s "4"ctuadas "n un "stado d" 8i;ilia ordinario. Pui"n =aya 8i8ido una "/<"ri"ncia s"7"Cant" IBu"
d"sd" lu";o no ti"n" nada Bu" 8"r con las noci8as alt"racion"s d" la conci"ncia <roducidas <or "l "7<l"o d"
dro;asI <odrD co7<r"nd"r 4Dcil7"nt" la "/<licaci9n ant"rior> d" lo contrario cr"o Bu" .sta l" r"sultara
inint"li;i'l".
En "l <r"ciso 7o7"nto "n Bu" s" <roduCo "l Gsu<"rd"s<"rtarG "sta'a so@ando con un d"cisi8o
acont"ci7i"nto d"l <asado5 7i <artida d" M./ico con ru7'o a la ciudad d" Ha7'ur;o d" dond" 8iaCar?a
<ost"rior7"nt" al 1i'"t. En las claras i7D;"n"s d"l su"@o <ud" cont"7<lar7" a 7? 7is7o a'ordar "l a8i9n.
Una s"ri" d" insi;ni4icant"s d"tall"s Bu" Ca7Ds =u'i"ra cr"?do <osi'l" r"cordar i'an sur;i"ndo "n rD<ida
suc"si9n5 "l "nca'"&ado d"l <"ri9dico Bu" l"y"ra 7i"ntras a;uarda'a "l d"s<";u" d"l a<arato "l rostro
Cu8"nil y a7a'l" d" la a"ro7o&a "l 4r"sco sa'or a 7"nta d" la <astilla d" 7ascar Bu" "lla 7" o's"Buiara "l
7on9tono 8i'rar d" los 7otor"s la lar;a carr"ra <or la <ista y "l instant" "n Bu" "l a8i9n co7"n&9 a
"l"8ars" <or los air"s. La ciudad d" M./ico s" al"Ca'a 8"lo&7"nt" ant" 7i 8ista> "n "l =ori&ont" claro y
d"s<"Cado d" aBu"lla r"s<land"ci"nt" 7a@ana luc?an "n toda su i7<on"nt" '"ll"&a los dos 8olcan"s Bu"
constituy"n los tradicional"s ;uardian"s d"l $all" d" M./ico "l %o<ocat.<"tl y "l I&tacc?=uatl o MuC"r
Blanca conocido "st" Flti7o con "l so'r"no7'r" <o<ular d" GLa MuC"r Dor7idaG .. !'La Mu%er (ormida de)e
dar a Lu*+
Una ind"scri<ti'l" con7oci9n sacudi9 7i s"r =asta la 7Ds r"c9ndita " insi;ni4icant" d" sus <art?culas.
ABu"llo constituy9 un 7o7"nto Fnico al;o 7ara8illoso Bu" no <u"d" s"r narrado ni co7<r"ndido una
"/<"ri"ncia <ura7"nt" <"rsonal " inco7unica'l".
Durant" "l 'r"8" instant" Bu" dur9 "sa "s<"ci" d" 7D;ico c=is<a&o int"rior 7i conci"ncia lo;r9 unir todos
los datos arc=i8ados "n la 7"7oria "n 7at"ria d" Historia int";rarlos "n un ar79nico y dinD7ico conCunto y
"/tra"r d" "llos una conclusi9n 7is7a Bu" <od?a "/<r"sars" "n una sola <ala'ra 'M$,ico+
El =a'"r lo;rado =allar la ansiada r"s<u"sta "stu8o a <unto d" costar7" la 8ida5 "/t"nuado <or "l
so'r"=u7ano "s4u"r&o Bu" aca'a'a d" r"ali&ar 7i or;anis7o su4ri9 un cola<so cr"? Bu" "l cora&9n d"Ca'a d"
latir a la 8"& Bu" una "s<"sa ni"'la in8ad?a 7i 7"nt" =aci.ndo7" <"rd"r todo aso7o d" conci"ncia.
#uando r"cu<"r. "l conoci7i"nto continua'a t"ndido "n "l 4ondo d" la ca8"rna> 7" s"nt?a a;otado y
dolorido <"ro al 7is7o ti"7<o 4"li& d" =a'"r alcan&ado ./ito "n tan di4?cil "/a7"n.
Una 8"& r"cu<"radas li;"ra7"nt" las "n"r;?as <roc"d? a "nc"nd"r una d.'il y 8acilant" lu&> y d"s<u.s
d"s"nroll. la =oCa d" <a<"l <"r;a7ino Bu" 7" "ntr";ara "l la7a al salir d"l 7onast"rio y "n la cual 8"n?a
anotada d" su <u@o y l"tra la 4ras" Bu" "ra "n s? 7is7a inc9;nita y r"s<u"sta5 GLa MuC"r Dor7ida D"'" Dar a
Lu&G. I'a ya a "scri'ir d"'aCo d" aBu"lla 4ras" la <ala'ra GM./icoG cuando 7" asalt9 una Flti7a duda5 NLa
soluci9n Bu" =a'?a "ncontrado "ra 8"rdad"ra7"nt" un r"sultado d" todos 7is ant"rior"s "studios y
r"4l"/ion"s o si7<l"7"nt" un <roducto d" la 4antas?aO A4ortunada7"nt" conta'a con un 7"dio s";uro <ara
a8"ri;uar si la conclusi9n "ra ac"rtada o incorr"cta to7ando "l <"r;a7ino trac. "n .l con todo cuidado "l
dia;ra7a d" una <"culiar 4i;ura.
La 4i;ura "n cu"sti9n IBu" <or car"c"r d" no7'r" d"no7inar"7os si7<l"7"nt" Gs"<t"narioGI consist?a "n
un in;"nios?si7o dis"@o Bu" <"r7it?a "4"ctuar "n 4or7a <or d"7Ds s"ncilla co7<licad?si7os cDlculos
t"ndi"nt"s a 8"ri4icar la "/actitud o in"/actitud d" d"t"r7inadas conclusion"s r"lacionadas todas "llas con
<ro'l"7as d" 4iCaci9n d" <"r?odos d" "8oluci9n "n las di4"r"nt"s soci"dad"s =u7anas.
1
La ra&9n <or la cual no
=a'?a utili&ado "l Gs"<t"narioG <ara tratar d" =allar la soluci9n al <ro'l"7a Bu" constitu?a 7i "/a7"n o'"d"c?a
a Bu" "sta 4i;ura Fnica7"nt" "ra Ftil <ara co7<ro'ar la 8"racidad d" ci"rtas conclusion"s <"ro no <ara ll";ar a
"llas.
Do7inando "l cansancio "4"ctu. los cDlculos n"c"sarios =asta o't"n"r una r"s<u"sta d"4initi8a la cual 8ino a
corro'orar incluso con 7ayor"s d"tall"s Bu" 7i soluci9n "ra la corr"cta. R"'osant" d" satis4acci9n to7. una
8"& 7Ds "l <"r;a7ino y "scri'? al 4inal d"l 7is7o la si;ui"nt" anotaci9n5 GM./ico "s la r";i9n d" la 1i"rra
dond" "/ist"n actual7"nt" 7ayor"s <osi'ilidad"s <ara "l sur;i7i"nto d" una nu"8a cultura. Estas
<osi'ilidad"s alcan&arDn su .<oca 7Ds <ro<icia "n "l <"r?odo Bu" 7"diarD "ntr" "l 7o7"nto "n Bu" la
<o'laci9n d" "sta naci9n ll";u" a s"t"nta 7illon"s d" <"rsonas y aBu"l otro "n Bu" s" r"'as"n los s"t"nta y
si"t" 7illon"s d" =a'itant"sG.
1ras d" "scri'ir aBu"llas <ala'ras "nroll. "l <"r;a7ino y sin <"rd"r 7Ds ti"7<o "7<r"nd? d" in7"diato "l
r"torno al 7onast"rio> conta'a a<"nas con "l ti"7<o su4ici"nt" <ara r";r"sar d"ntro d"l l?7it" 4iCado <ara "l
d"sarrollo d"l "/a7"n.
En "l "/t"rior co7"n&a'a a a7an"c"r. #on <aso rD<ido y a<r"tando 4u"rt"7"nt" "l <"r;a7ino <ara i7<"dir
Bu" "l 8i"nto 7" lo arr"'atas" inici. la 4ati;osa 7arc=a.
El la7a s" "ncontra'a "n su =a'itaci9n> <"n"tr. "n "lla ta7'al"ant" d" cansancio> "n "l s"8"ro a la <ar Bu"
al";r" rostro d"l anciano cr"? adi8inar un s"nti7i"nto d" cont"nida "/<"ctaci9n5 sin <ronunciar <ala'ra l"
"ntr";u. "l <"r;a7ino lo d"sdo'l9 y l"y9 su cont"nido> d"s<u.s s" <uso d" <i" y "/tray"ndo d" un ;ru"so
'aFl otra =oCa d" <"r;a7ino id.ntica a la ant"rior 7" la "ntr";9. Un tanto d"sconc"r tado o's"r8. aBu"l
s";undo docu7"nto5 "n la <art" su<"rior d"l 7is7o t"n?a anotadas unas <ala'ras "n al"7Dn "scritas con la
di7inuta l"tra d"l la7a5 GDi" sc=la4"nd" 4rau 7uss ;"'"=r"nG
3
d"'aCo d" "sta 4ras" 8"n?a di'uCado con tra&os
4ir7"s un Gs"<t"narioG cont"ni"ndo "/acta7"nt" los 7is7os cDlculos Bu" aca'a'a yo d" r"ali&ar =oras ant"s>
4inal7"nt" al <i" d" la 4i;ura l"? una lac9nica o's"r8aci9n anotada con l"tras d" caract"r"s an;ular"s "n las
Bu" r"conoc? al instant" la "scritura d"l coron"l5 GM"/iSo U,6UU 7illion"n "inRo=n"rG.
-
!" trata'a sin lu;ar a
dudas d"l <"r;a7ino utili&ado a@os atrDs <or "l coron"l <ara dar r"s<u"sta al 7is7o <ro'l"7a Bu" 7" 4u"r"
<lant"ado <or "l la7a.
Una sonrisa ilu7in9 "l s"7'lant" d"l ti'"tano. #o7<r"nd? Bu" =a'?a a<ro'ado "l "/a7"n.
9 EL C;C)LO !E C%E+
a) .a Ulti#a .eccin
Mi "stancia "n "l 1i'"t s" ac"rca'a a su 4in. #oncluido 8"nturosa7"nt" "l "/a7"n no "/ist?a ya 7oti8o
al;uno <ara continuar <or 7Ds ti"7<o "n "l 7onast"rio> sin "7'ar;o "l <r"t"nd"r a'andonar aBu"l lu;ar no
"ra <r"cisa7"nt" una "7<r"sa 4Dcil5 "l 8all" "sta'a "ncla8ado "n una d" las r";ion"s 7Ds a<artadas d" la
1i"rra al"Cado d" todas las rutas transitadas <or las cara8anas y rod"ado d" a'ru<tas 7onta@as> <or si "sto
4u"s" <oco "l <a?s su4r?a la ocu<aci9n 7ilitar d" las 4u"r&as d" la #=ina RoCa.
Alr"d"dor d" una s"7ana d"s<u.s d" los acont"ci7i"ntos ant"rior7"nt" r"latados "l la7a 7" co7unic9 Bu"
7uy <ronto arri'ar?a al 8all" un Glun;6;o76<aG
*
Bu" t"n?a <or 7isi9n aco7<a@ar7" =asta la India. En s";uida
a@adi9 Bu" s" <"rcata'a d" los 7Flti<l"s <"li;ros Bu" "ntra@a'a un 8iaC" d" "sta natural"&a <"ro Bu" a su
Cuicio las <ro'a'ilidad"s con Bu" conta'an dos 8iaC"ros d" <asar inad8"rtidos a la 8i;ilancia d" los c=inos
r"sulta'an 'astant"s =ala;Q"@as. Estu8" a <unto d" cont"star Bu" consid"ra'a su o<ini9n "n "/tr"7o
o<ti7ista> sin "7'ar;o <r"4"r? no au7"ntar la <r"ocu<aci9n Bu" d" s";uro l" <roduc?a 7i <r9/i7o 8iaC".
1
El ori;"n d" "sta 4i;ura Iy d" 8arias otras si7ilar"s cuyo 7an"Co s" cons"r8a co7o 8alioso s"cr"to "ntr" los 7Ds sa'ios la7as d"l
1i'"tI s" <i"rd" "n "l <asado. !in "7'ar;o r"sulta l9;ico su<on"r Bu" d"'i9 s"r "la'orada durant" al;una d" las ant"rior"s Edad"s d"
<r"do7inio d" la int"li;"ncia racional.
3
GLa 7uC"r dor7ida d"'" dar a lu&G.
-
GM./ico5 U,6UU 7illon"s d" =a'itant"sG.
*
Los Glun;6;o76<aG son <"rsonas Bu" =an r"ci'ido un "s<"cial adi"stra7i"nto a lo lar;o d" a@os I'asado <rinci<al7"nt" "n
<articular"s "C"rcicios d" control r"s<iratorio y circulatorioI Bu" l"s <"r7it" su7irs" a 8oluntad "n una "s<"ci" d" tranc" =i<n9tico "n
8irtud d"l cual son ca<ac"s d" r"corr"r sin cansancio lar;as distancias a <aso 8"lo&.
Aun cuando la <"rs<"cti8a d" d"a7'ular <or "ntr" "l"8adas cad"nas d" 7onta@as t"ni"ndo co7o Fnica
co7<a@?a a un sil"ncioso Glun;6;o76<aG no 7" r"sulta'a d"l todo a;rada'l" co7<r"nd? 7uy 'i"n las "nor7"s
8"ntaCas d" la soluci9n id"ada <or "l la7a5 si"ndo Fnica7"nt" dos <"rsonas lo;rar?a7os su'sistir con 7uy
<ocas <ro8ision"s trans<ortar?a7os tan s9lo "l "Bui<o 7Ds indis<"nsa'l" y nos r"sultar?a 7uc=o 7Ds 4Dcil
ocultarnos <ara "8itar ca"r "n 7anos d" los c=inos.
Esta'a yo "n una d" las t"rra&as d"l 7onast"rio y "n "sta 4or7a <ud" 8"rl" d"sd" "l <ri7"r instant" d" su
arri'o al 8all".
El Glun;6;o76<aG a8an&a'a a ;rand"s y r?t7icas &ancadas d"8orando "l t"rr"no a incr"?'l" 8"locidad> tras
d" 'ord"ar la ald"a Idond" 8arios d" sus 7orador"s al dars" cu"nta d" su ll";ada acudi"ron <r"surosos a
<r"s"nciar su <asoI "l Glun;6;o76<aG torci9 a la d"r"c=a y s" "nca7in9 dir"cta7"nt" =acia la 8"r"da Bu"
conduc?a al 7onast"rio> la <"sada cu"sta no l" =i&o dis7inuir "l 8"lo& rit7o d" 7arc=a5 co7o si s" d"s<la&ara
sost"nido <or un ;as 7Ds li;"ro Bu" "l air" "l corr"dor continu9 asc"ndi"ndo todos sus 7o8i7i"ntos "ran d"
una <"r4"cta r";ularidad y sincroni&aci9n.
Muy <ronto "l Glun;6;o76<aG ll";9 ant" "l 7onast"rio. 1ras d" atra8"sar "l u7'ral d"l corr"dor s" d"tu8o "n
"l c"ntro 7is7o d"l <atio su r?;ida 4i;ura s"7"Ca'a la d" una "statua> "l rostro d"nota'a "l <ro4undo tranc" "n
Bu" s" =alla'a su7ido y d"l cual co7"n&a'a a "7"r;"r l"nta7"nt".
L" o's"r8. con at"nci9n> toda su a<ari"ncia "ra la d" un ti'"tano ordinario5 s" trata'a d" un suC"to d"
alr"d"dor d" tr"inta a@os d" 'aCa "statura y co7<l"/i9n d"l;ada> cuando la "/tra@a "/<r"si9n d" su rostro
=u'o d"sa<ar"cido r"8"l9 un s"7'lant" co7Fn risu"@a7"nt" al";r"> nada "n su or;anis7o ni una ;ota d"
sudor o una r"s<iraci9n a;itada d"nota'an la 4antDstica =a&a@a Bu" aca'a'a d" r"ali&ar.
#o7<r"nd? Bu" 7i <artida d"l 7onast"rio "ra ya un ="c=o in7in"nt".
A la 7a@ana si;ui"nt" sal? "n co7<a@?a d"l la7a a dar un <as"o <or los alr"d"dor"s d"l 7onast"rio. A
<oco d" iniciado "l r"corrido "l ti'"tano 7" in4or79 Bu" d"'?a "star listo <ara <artir ant"s d"l <r9/i7o
a7an"c"r. A <"sar d" Bu" ya "s<"ra'a d" un 7o7"nto a otro "sa noticia al r"ci'irla no <ud" d"Car d"
s"ntir7" do7inado <or una int"nsa "7oci9n> co7<r"nd? Bu" a "sa 7is7a =ora d"l d?a si;ui"nt" ya no "star?a
yo "n "l 8all" Bu" Ca7Ds 8ol8"r?a a 8"r la tosca silu"ta d"l 7onast"rio "7<otrado "n las rocas ni a "scuc=ar
las sa'ias l"ccion"s d"l la7a.
Al <ar"c"r "l anciano ti'"tano s" "ncontra'a tan "7ocionado co7o yo> o's"r8. Bu" una "/<r"si9n d"
nostDl;ica trist"&a inunda'a su rostro. #o7o si d"s"ara d"s8iar cuanto ant"s la at"nci9n d" su <"rsona
inBuiri95
I NEa =a <"nsado a Bu. 8a a d"dicars" cuando r";r"s" a su <a?sO
I1ratar. d" tras7itir los conoci7i"ntos Bu" =" o't"nido.
I NM" <"r7it" un cons"CoO
I(atural7"nt" 7a"stro.
IEn casi todo "l 7undo "/ist" una 8isi9n d"4or7ada ac"rca d"l 1i'"t. En cuanto ust"d 7"ncion" "l ="c=o
d" Bu" =a <asado 8arios a@os "studiando con nosotros la ;"nt" t"nd"rD a 8"rlo co7o un s"r raro> al;unos lo
acusarDn d" c=arlatDn 8 no s" to7arDn ni siBui"ra la 7ol"stia d" anali&ar nada d" lo Bu" di;a> "n ca7'io
otros lo consid"rarDn ca<a& d" "4"ctuar los 7Ds a'surdos <rodi;ios. D"'"rD <or tanto "ncontrar la 4or7a d"
r"ali&ar su la'or d" "ns"@an&a sin Bu" .sta s" 8"a "ntor<"cida <or tontas <ol.7icas ac"rca d" su <"rsona.
1ras d" una 'r"8" <ausa "l la7a continu95
I#r"o Bu" su la'or d" di4usi9n d" conoci7i"ntos d"'"rD ir "nca7inada a la o't"nci9n d" dos <ro<9sitos
4unda7"ntal"s5 El <ri7"ro "s "l d" su'rayar al 7D/i7o <osi'l" la "nor7" trasc"nd"ncia =ist9rica d" los
<r9/i7os a@os> "ntr" 7ayor s"a "l nF7"ro d" <"rsonas Bu" cola'or"n consci"nt"7"nt" "n la cr"aci9n d" una
nu"8a cultura 7Ds rD<ida s"rD la di4usi9n d" .sta. El otro <ro<9sito Bu" a 7i Cuicio r"sul ta i;ual7"nt"
i7<ortant" "s "l d" <on"r d" 7ani4i"sto la ?ndol" d" la a7"na&a 7Ds ;ra8" Bu" "/ist" "n contra d"l 8"nturoso
naci7i"nto "n M./ico d" una nu"8a cultura.
I N#uDl "s "sa a7"na&aO I<r";unt. intri;ado.
I#o7o ust"d ya sa'" los 8i;orosos <u"'los 'Dr'aros Bu" =an =a'itado si"7<r" al nort" d"l R?o Bra8o
"stDn <or iniciar un <roc"so d" r""structuraci9n "n todos los 9rd"n"s d" su "/ist"ncia. Los <"ri9dicos
r"aco7odos d" "stas soci"dad"s ocasionan olas 7i;ratorias Bu" 7arc=an ru7'o al sur. En al;unos casos su
in4lu"ncia =a r"sultado '"n.4ica al 8i;ori&ar con san;r" nu"8a las culturas d" "sas r";ion"s> "n otros =a sido
un si7<l" =uracDn d"8astador. En "l <r"s"nt" caso la <r"si9n 7i;ratoria 7oti8ada <or "l r"aco7odo d" los
<u"'los 'Dr'aros d"l nort" coincidirD con "l 7o7"nto "n Bu" M./ico darD a lu& otra nu"8a cultura> si la
7i;raci9n "s a<ro8"c=ada con8"ni"nt"7"nt" coadyu8arD al d"sarrollo d"l r"ci.n nacido> d" lo contrario lo
a=o;arD "n la cuna.
I NE Bu. "s lo Bu" d"'" =ac"rs" <ara Bu" "sa 7i;raci9n s"a <ositi8a y no n";ati8aO
IIr "sta'l"ci"ndo con la d"'ida antici<aci9n ad"cuados sist"7as d" Gca<taci9nG "n tal 4or7a Bu" cuando
s" inici" la <r"si9n 7i;ratoria <u"dan s"l"ccionars" los "l"7"ntos 8aliosos cont"nidos "n "lla d" aBu"llos Bu"
no lo son. %or "C"7<lo un ci"nt?4ico nort"a7"ricano li7<io d" "s<?ritu Bu" Ca7Ds =u'i"s" <artici<ado "n la
cr"aci9n d" 7"dios 7"canicistas d" d"strucci9n <odr?a s"r r"ci'ido sin 7ayor trD7it"> "n ca7'io otro Bu"
<os"y"ndo si7ilar"s o incluso su<"rior"s conoci7i"ntos "stu8i"ra conta7inado <or "l odio y los <r"Cuicios
"ncontrar?a d"4initi8a7"nt" c"rrada la "ntrada. D"sd" lu";o Bu" "sto i7<lica "l 7an"Co ad"cuado d" una
"nor7" cantidad d" in4or7aci9n o't"nida ant"s d"l inicio d" la <r"si9n 7i;ratoria. Es n"c"sario iniciar "sa
la'or d"sd" a=ora.
1ras d" <ronunciar aBu"llas <ala'ras "l la7a ;uard9 un co7<l"to sil"ncio. Durant" un 'u"n rato "scuc=.
tan s9lo "l ruido d" nu"stros <asos y "l constant" sil'ar d"l 8i"nto.
#a7inando l"nta7"nt" nos diri;i7os d" r";r"so al 7onast"rio. #on 7irada at"nta a lo Bu" 7" rod"a'a
<rocur. o's"r8ar y r"t"n"r "n la 7"7oria =asta "l Flti7o d"tall" d" aBu"l <aisaC" Bu" =a'?a sido <ara 7? la
Fnica <orci9n 8isi'l" d"l 7undo durant" 8arios a@os5 las i7<on"nt"s 7onta@as r"s<land"ci"nt"s d" ni"8" la
'"ll"&a aust"ra d" las "nor7"s rocas los <"Bu"@os "s<acios 8"rd"s d" los s"7'rad?os "n "l 4ondo d"l 8all"
la 7inFscula ald"a "l a&ul diD4ano d"l ci"lo y do7inando todo "l conCunto la s"@"ra 4i;ura d"l 7onast"rio
tosco y r"cio alti8o " indo7a'l" s";uro ;uardiDn d" anti;uos s"cr"tos y todo un s?7'olo d"l al7a
inconBuista'l" d"l 1i'"t.
EstD'a7os ya a unos cuantos ci"ntos d" 7"tros d" la "ntrada d"l 7onast"rio cuando "l la7a s" d"tu8o y
to79 asi"nto "n una d"snuda <i"dra> una 8"& Bu" =u'" s";uido su "C"7<lo a4ir795
IHay al;o d" "s<"cial i7<ortancia Bu" d"s"ar?a tu8i"s" ust"d 7uy <r"s"nt". N!" =a <r";untado al;una
8"& cuDl <udo s"r la causa Bu" ori;in9 la catDstro4" 7undial Bu" d"struy9 =ac" catorc" 7il a@os todas las
culturas d"sarrolladas durant" la ant"rior Edad d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia racionalO
IMuc=?si7as 8"c"s 7a"stro. !" su<on" Bu" "s" cataclis7o 4u" ori;inado <or un 7al 7an"Co d" las
G4u"r&as c9s7icasG Bu" "stas culturas =a'?an ll";ado a controlar <"ro s";Fn t"n;o "nt"ndido s" d"sconoc" "l
7oti8o "/acto Bu" ocasion9 la catDstro4".
El la7a asinti9 con la ca'"&a 7i"ntras a4ir7a'a5
I!i"7<r" =" cr"?do Bu" la =i<9t"sis 7Ds <ro'a'l" "s Bu" =u'o una ;u"rra "ntr" las 7Ds ;rand"s <ot"ncias
d" aBu"l "ntonc"s las cual"s utili&aron <ara 4in"s '.licos los <ro4undos conoci7i"ntos ci"nt?4icos Bu" <os"?an
"n lo Bu" =ac" "l 7an"Co d" G4u"r&as c9s7icasG. D" =a'"r sido as? "sto nos indicar?a Bu" <or lo Bu" s" r"4i"r"
al <roc"so d" a7<liaci9n d" la consci"ncia a tra8.s d"l d"sarrollo d" la int"li;"ncia racional los s"r"s =u7anos
no alcan&aron "n aBu"l "ntonc"s "l ;rado d" "8oluci9n su4ici"nt" <ara ca<tar "l cont"nido d" una ;ran 8"rdad
una 8"rdad Bu" 4u" d"scu'i"rta 7Ds tard" a tra8.s d" la intuici9n "7oti8a y Bu" a=ora n"c"sita s"r
co7<r"ndida <l"na7"nt" <or la ra&9n si "n 8"rdad s" d"s"a r"iniciar "l int"rru7<ido d"sarrollo d" "sta
4acultad.
I NPu. 8"rdad "s .sa 7a"stroO
Las 4accion"s d"l la7a "/<r"sa'an una inusitada ;ra8"dad> "n sus oCos <ar"c?a 'rillar una "/tra@a lu&
ca<a& d" cont"7<lar "l <asado 7Ds r"7oto y d"s<u.s <roy"ctars" a un 4uturo aFn l"Cano. Ja7Ds ol8idar.
aBu"l instant" ni las <ala'ras sonoras y 4ir7"s Bu" di"ron r"s<u"sta a 7i <r";unta5
ILa de la unidad de la humanidad!
A continuaci9n a@adi95
I!ola7"nt" si "sta 8"rdad "s d"scu'i"rta y co7<r"ndida a tra8.s d" la ra&9n s"rD <osi'l" "8itar Bu"
ocurra una catDstro4" si7ilar a la d" =ac" catorc" 7il a@os. La =u7anidad no "s una si7<l" yu/ta<osici9n d"
s"r"s e,isten liga*ones de cohesi#n en el interior de la especie humana, en tal "orma ue $sta constitu-e, un
1ODO ue precisa de un arm#nico "uncionamiento! #uando un =o7'r" o un conCunto =u7ano ataca a otro la
totalidad d" la =u7anidad r"sulta da@ada <"ro no "n un s"ntido 7"ta49rico sino r"al. Ynica7"nt" si lo ant"rior
"s co7<r"ndido racional7"nt" y si lu";o s" <roc"d" a "sta'l"c"r 49r7ulas o<"rant"s d" int";raci9n "ntr" las
di4"r"nt"s soci"dad"s y nacion"s Bu" l"s <"r7itan actuar co7o una unidad or;ani&ada s"rD <osi'l" Bu"
<rosi;a la "8oluci9n d" la =u7anidad. Esta =a'rD d" s"r la <rinci<al 7isi9n d" la nu"8a cultura.
El la7a d"C9 d" =a'lar y <oni.ndos" d" <i" s" "nca7in9 =acia "l c"rcano 7onast"rio. L" s";u? d" c"rca
8i8a7"nt" i7<r"sionado <or lo Bu" aca'a'a d" "scuc=arl".
#onoc?a lo su4ici"nt" al la7a <ara i7a;inar7" Bu" <r"4"r?a Bu" no =u'i"s" "ntr" nosotros una d"s<"dida
4or7al ant"s d" 7i <artida. #o7<r"nd? <or tanto Bu" aBu"llas <ala'ras =a'?an sido a la 8"& su d"s<"dida y su
Flti7a l"cci9n.
b) )dis al Tibet
Alr"d"dor d" la 7"dia noc=" a'andona7os "l 7onast"rio> 7arc=ando "n sil"ncio d"sc"ndi7os <or "l
ca7ino Bu" conduc?a a la ald"a nos d"s8ia7os <oco ant"s d" ll";ar a .sta y 'ord"Dndola to7a7os <or un
ataCo Bu" asc"nd?a <or la 7onta@a "n la cual s" "ncontra'a la 8"r"da Bu" ll"8a'a al "/t"rior d"l 8all". El Glun;6
;o76<aG no s" =alla'a aFn su7ido "n tranc" y r"s<ira'a 4ati;ado 'aCo "l <asado 4ardo Bu" cont"n?a la 7ayor
<art" d" nu"stras <ro8ision"s.
A7an"c?a cuando ll";a7os a lo alto d" la 7onta@a. Era un d?a <articular7"nt" d"s<"Cado y "l 8all" luc?a "n
toda su r"s<land"ci"nt" '"ll"&a.
Ant"s d" <ros";uir d"scansa7os un 'u"n rato. E7<"Bu"@"cido <or la distancia o's"r8. a 7i 8i"Co y
Bu"rido 7onast"rio d"s<"rtar a las acti8idad"s d" un nu"8o d?a. Las di7inutas 4i;uras d" los la7as ata8iados
con sus 8istosos ro<aC"s a7arillos <ulula'an <or los alr"d"dor"s d"l "di4icio d"dicados a sus la'or"s
cotidianas. !u<us" Bu" 8arios d" los r"li;iosos <odr?an "star 8i.ndonos "n aBu"l instant"> atando una ;ru"sa
7anta a 7i 'ast9n i7<ro8is. una 'and"rola y la a;it. r"<"tida7"nt" "n s"@al d" d"s<"dida.
El Glun;6;o76<aG s" "nsi7is79 "n la co7<licada co7'inaci9n d" "C"rcicios r"s<iratorios y ritual r"<"tici9n
d" <l";arias Bu" <roduc"n "l tranc" caract"r?stico d" las <"rsonas d"dicadas a "sta <"culiar acti8idad. #uando
lo =u'o lo;rado inici9 un trot"cillo d" <asos 4ir7"s y r?t7icos.
!"nt? una "/tra@a o<r"si9n "n la ;ar;anta> cont"7<l. <or Flti7a 8"& "l 7onast"rio y dando 7"dia 8u"lta
"7<r"nd? la 7arc=a.
Ant"s d" <ros";uir 7i r"lato cr"o d" utilidad 7"ncionar 7uy 'r"8"7"nt" cuDl"s =an sido las causas y los
7oti8os Bu" =an ori;inado y <"r<"tuado "n "l 1i'"t la "/ist"ncia d" indi8iduos d"dicados al o4icio d" Glun;6
;o76<aG.
A <"sar d" la al <ar"c"r insal8a'l" di4icultad r"<r"s"ntada <or la car"ncia d" 7"dios ordinarios d"
co7unicaci9n "n "l <a?s la I;l"sia la7a?sta ti'"tana =a lo;rado 7ant"n"r durant" si;los una "str"c=a unidad
d" acci9n "ntr" sus innu7"ra'l"s 7onast"rios dis"7inados "n una d" las 7Ds a;r"st"s r";ion"s d"l <lan"ta.
Dos son los 7"dios <rinci<al"s Bu" =an <"r7itido "l 7ant"ni7i"nto d" un "str"c=o contacto "ntr" los
7onast"rios ti'"tanos. El <ri7"ro d" "llos "s la trans7isi9n consci"nt"7"nt" r";ulada d"l <"nsa7i"nto a
tra8.s d"l "s<acio conocida 8ul;ar7"nt" co7o Gt"l"<at?aG> sin "7'ar;o "l nF7"ro d" la7as ca<ac"s d"
<roy"ctar su <"nsa7i"nto a distancia =a sido si"7<r" 7uy r"ducido y su "l"8ado sist"7a d"
int"rco7unicaci9n no =a'r?a 'astado nunca <ara 7ant"n"r un "4"cti8o sist"7a d" in4or7aci9n "ntr" los
distintos 7onast"rios ra&9n <or la cual su la'or =a sido co7<l"7"ntada <or la acti8idad Bu" r"ali&an los Glun;6
;o76<aG Bu" co7o ya =" dic=o son indi8iduos ca<acitados Itras un lar;o "ntr"na7i"ntoI6 <ara r"corr"r
"nor7"s distancias a una 8"locidad 8"rdad"ra7"nt" <rodi;iosa.
D"sd" ti"7<o in7"7orial los Glun;6;o76<aG =an atra8"sado "l 1i'"t "n todas dir"ccion"s trans<ortando d"
un 7onast"rio a otro d"sd" o'C"tos <ro<ios d"l culto r"li;ioso =asta 9rd"n"s " in4or7"s r"lacionados con "l
4unciona7i"nto d" las di4"r"nt"s co7unidad"s r"li;iosas.
#uando so'r"8ino "l d"4initi8o soCu&;a7i"nto d"l 1i'"t <or las tro<as c=inas los la7as "ncontraron "n los
Glun;6;o76<aG una ayuda ina<r"cia'l" "n la luc=a Bu" <or sal8ar "l "s<?ritu d"l <a?s s" "nta'l9 d"sd" "l inicio
7is7o d" la ocu<aci9n ;racias a "stos "/c"<cional"s corr"dor"s 4u" <osi'l" "sta'l"c"r d" in7"diato una
"4"cti8a r"d cland"stina d" co7unicaci9n. Los Glun;6;o76<aG =an continuado ll"8ando las 9rd"n"s y los
in4or7"s "scritos "n 8irtud d" los cual"s la I;l"sia la7a?sta =a 7ant"nido a <"sar d" todo ci"rto ;rado d"
or;ani&aci9n.
R"sulta inn"c"sario 7"ncionar Bu" "l "C"rcicio d" "sta acti8idad "ntra@a "n la actualidad un in7"nso
<"li;ro> cuando los soldados c=inos cr""n d"scu'rir a al;ui"n corri"ndo con "l r?t7ico trot" caract"r?stico d"
los Glun;6;o76<aG dis<aran al instant" so'r" .l sin nin;Fn 7ira7i"nto> no son <ocos los ti'"tanos Bu" al corr"r
<r"surosos =an ca?do 7u"rtos 8?cti7as d" una 4un"sta con4usi9n. A tal ;rado s" =a di4undido "ntr" la
<o'laci9n ocu<ada "l conoci7i"nto d" "stos acont"ci7i"ntos Bu" actual7"nt" los ti'"tanos no s" atr"8"n <or
nin;Fn 7oti8o a "7<r"nd"r una carr"ra a ca7<o tra8i"sa a 7"nos Bu" t"n;an la a'soluta s";uridad d" Bu"
no =ay <or "l 7o7"nto tro<as c=inas c"rcanas al lu;ar dond" s" "ncu"ntran.
A <"sar d" la <"rs"cuci9n i7<laca'l" d" Bu" "stos corr"dor"s son o'C"to dudo 7uc=o Bu" los c=inos
lo;r"n su <ro<9sito d" "/t"r7inarlos5 su locali&aci9n r"sulta 7uy di4?cil ya Bu" casi todos "llos s" d"s<la&an
Fnica7"nt" d" noc=" a tra8.s d" ca7inos "scasa7"nt" transitados Bu" conoc"n a la <"r4"cci9n y <or otra
<art" cu"ntan con "l a<oyo incondicional d" la in7"nsa 7ayor?a d" la <o'laci9n Bu" ya 8" "n "llos una
"s<"ci" d" s?7'olo 8i8i"nt" d"l al7a indo7a'l" d" la naci9n.
La =istoria d" la <"rsona Bu" 7" s"r8?a d" ;u?a "ra 7uy si7ilar a la d" otros indi8iduos d"dicados a tan
di4?cil o4icio5 cuando a<"nas conta'a si"t" a@os d" "dad sus <adr"s lo o's"Buiaron al 7onast"rio d" la
localidad. Durant" su adol"sc"ncia los la7as d"scu'ri"ron Bu" <os"?a condicion"s or;Dnicas ad"cuadas <ara
=ac"r d" .l un "/c"l"nt" Glun;6;o76<aG y lo iniciaron "n las arduas disci<linas Bu" "sta acti8idad r"Bui"r".
1"r7inado su "ntr"na7i"nto "n "l 7onast"rio sir8i9 d" aco7<a@ant" un ti"7<o a un Glun;6;o76<aG d" 7ayor
"/<"ri"ncia =asta Bu" 4inal7"nt" s" l" co7"n&aron a asi;nar di4"r"nt"s 7ision"s "n la r";i9n 4ront"ri&a "ntr"
"l 1i'"t y la India.
Los <ri7"ros d?as si;ui"nt"s al d" nu"stra salida d"l 8all" transcurri"ron sin nin;Fn contrati"7<o. #on4iados
"n Bu" nos "ncontrD'a7os "n una r";i9n total7"nt" d"s=a'itada nos d"s<la&D'a7os sin t"7or al;uno. La
Cornada s" inicia'a al a7an"c"r. 1ras d" in;"rir una "scasa raci9n d" ali7"ntos 7i aco7<a@ant" <roc"d?a a
su7irs" "n tranc" y "n s";uida inicia'a un trot"cillo Bu" "ra <ara .l la 7?ni7a 8"locidad a Bu" l" "ra da'l"
ca7inar. (u"stro a8anc" <ros";u?a sin d"scanso durant" todo "l d?a> al ca"r la noc=" nos d"t"n?a7os Iyo
a;otado 7i ;u?a sin "l 7"nor aso7o d" 4ati;aI y d" nu"8o <ro'D'a7os al;o d" ali7"nto> lu";o nos
dor7?a7os "n8u"ltos "n ;ru"sas 7antas las cual"s a7an"c?an in8aria'l"7"nt" "ndur"cidas <or "l =i"lo.
0u" durant" "l Buinto d?a d" 7arc=a cuando ocurri9 "l incid"nt" a Bu" 8oy a r"4"rir7". A8an&D'a7os
&i;&a;u"ando a tra8.s d" una 'r"c=a "/ist"nt" "ntr" dos ;i;ant"scas 7onta@as> co7o d" costu7'r" "l Glun;6
;o76<aG 7arc=a'a ad"lant" d" 7? su7ido "n su tranc" caract"r?stico> r"<"ntina7"nt" co7"n&9 a ac"l"rar su
rit7o d" 7arc=a d"s<la&Dndos" cada 8"& con 7ayor ra<id"& =asta iniciar una 8"lo& carr"ra> sus &ancadas
lar;as y r?t7icas au7"nta'an cada 8"& 7Ds la distancia Bu" nos s"<ara'a.
At"rrori&ado i7a;in. lo Bu" ocurr?a> sin <"rcatars" consci"nt"7"nt" d" "llo "l Glun;6;o76<aG =a'?a 8ariado
"l rit7o r"s<iratorio Bu" sincroni&ado con "l 7?o s" i7<usi"ra a s? 7is7o <ara aBu"lla 7arc=a. Al ocurrir "sta
8ariaci9n todos los 7o8i7i"ntos d" su or;anis7o tu8i"ron ta7'i.n Bu" ca7'iar ll"8Dndol" a iniciar una 8"lo&
carr"ra.
%or un instant" <"ns. "n tratar d" ac"l"rar "l <aso <ara <rocurar s";uirl" <"ro d" in7"diato d"s"c=.
s"7"Cant" <ro<9sito5 7i rit7o r"s<iratorio "sta'a r";ulado at"ndi"ndo a indicacion"s <r"cisas i7<artidas <or
"l la7a "l cual =a'?a to7ado "n cu"nta tanta las <"culiaridad"s d" 7i or;anis7o co7o lo rudi7"ntario d"
7is conoci7i"ntos "n "st" ti<o d" <rDcticas r"s<iratorias> "n caso d" 8ariar "l rit7o r"s<iratorio <ara ac"l"rar
la 7arc=a 7" "/<on?a a su4rir un da@o or;Dnico ;ra8" " incluso la 7u"rt" 7is7a. Do7inando aBu"l <ri7"r
i7<ulso d"cid? sus<"nd"r la 7arc=a y <"r7an"c"r dond" 7" "ncontra'a.
Mi situaci9n no <od?a s"r 7Ds d"s"s<"rada5 sin "l 7"nor conoci7i"nto ac"rca d"l ca7ino Bu" d"'?a
s";uir <ara salir d" aBu"lla d"solada r";i9n y sin nin;una clas" d" ali7"ntos I<u"s .stos "ran
trans<ortados <or 7i aco7<a@ant"I no t"n?a la 7"nor <ro'a'ilidad d" <rolon;ar durant" 7uc=o ti"7<o la
"/ist"ncia.
A;o'iado <or "l <"so d" la sol"dad 7Ds a'soluta to7. asi"nto so'r" una ="lada <i"dra situada al 'ord"
d" un <r"ci<icio. #o7<r"nd? Bu" "/ist?an dos <osi'l"s conductas a s";uir5 la <ri7"ra consist?a "n tratar d"
<ros";uir =asta ca"r d"s4all"cido d" =a7'r" so'r" la ni"8"> la s";unda "ra a;uardar "s" 7is7o 4inal "n "l
lu;ar dond" 7" "ncontra'a. R"4l"/ion. Bu" una 8"& Bu" "l Glun;6;o76<aG s" <"rcatas" d" Bu" yo no l"
aco7<a@a'a Ilo cual ocurrir?a <osi'l"7"nt" =asta Bu" ll";as" la noc=" y sali"s" d" su l"tar;oI tratar?a d"
"ncontrar7" al otro d?a r"=aci"ndo "l ca7ino r"corrido la 8?s<"ra.
D"cid? <or tanto a;uardar "n aBu"l sitio todo "l d?a si ;ui"nt" y s9lo "n "l caso d" Bu" "n "st" la<so 7i
;u?a no r"tornas" tratar?a d" continuar "l ca7ino <or 7i <ro<ia cu"nta 7"dida d"s"s<"rada Bu" d" s";uro
=a'r?a d" conducir7" a la 7u"rt" <"ro al 7"nos .sta so'r"8"ndr?a "n 7"dio d" la luc=a y no tras d" una
r"si;nada y <asi8a "s<"ra.
ABu"lla noc=" 4u" la 7Ds t"rri'l" d" 7i 8ida y "stu8o a <unto d" s"r la Flti7a. El lu;ar "n dond" 7"
"ncontra'a 4or7a'a <art" d" un in7"nso y ="lado ;laciar. Aun cuando d"sd" ant"s d"l anoc="c"r =ic" con
todo cuidado los "C"rcicios t"ndi"nt"s a contrarr"star "l 4r?o "/t"rior 7"diant" "l d"sarrollo d" calor int"rno>
d"'ido Bui&Ds a la <r"ocu<aci9n Bu" 7" do7ina'a no alcanc. "l ;rado d" conc"ntraci9n r"Bu"rido y <or 8"&
<ri7"ra "n 7uc=o ti"7<o 8ol8? a <ad"c"r los d"sa;rada'l"s "4"ctos d"l int"nso 4r?o d" las 7onta@as5 todos los
=u"sos 7" dol?an 4u"rt"7"nt" al i;ual Bu" las nu7"rosas a7<ollas Bu" a cons"cu"ncia d" las ca7inatas s"
7" =a'?an 4or7ado y r"8"ntado "n a7'os <i"s <"ro 7Ds Bu" "l dolor 4?sico at"nac"a'an a 7i "s<?ritu la
an;ustia y la d"s"s<"raci9n.
1oda la noc=" la <as. "n 8"la "scuc=ando "l constant" sil'ar d"l 8i"nto r"<iti"ndo una y otra 8"& Icon
7uy <oco ./itoI los "C"rcicios <ara "8itar los "4"ctos d"l 4r?o. A 7i alr"d"dor "l =i"lo <roduc?a ruidos "/tra@os
al a'rir nu"8as ;ri"tas o al r"8"ntar al;una roca> "n lo alto la luna y las "str"llas I"nor7"s y 'rillant"sI s"
d"Ca'an 8"r a ratos "n 7"dio d" la ni"'la s"7"Cando una <roc"si9n d" s"r"s 4antas7a;9ricos.
#uando a la 7a@ana si;ui"nt" aso7aron <or 4in los d.'il"s rayos d"l sol s"nt? r"nac"r la "s<"ran&a <"ro al
transcurrir l"nta7"nt" las =oras sin Bu" "l Glu;6;o76<aG a<ar"ci"s" co7"nc. a Cu&;ar inFtil aBu"lla "s<"ra. M"
=a'?a ad"lantado al;unos Sil97"tros d"l lu;ar dond" <asara la noc=" =asta Bu"dar "n la cFs<id" d" una
<ro7in"ncia> d"sd" a=? atis'a'a inc"sant"7"nt" "n todas dir"ccion"s <"ro s9lo "l 8i"nto y las c"rcanas nu'"s
constitu?an los Fnicos 8iaC"ros <or aBu"llos in=9s<itos <araC"s.
0alta'a <oco ti"7<o <ara "l anoc="c"r cuando cr"? 8"r una <"Bu"@a 7anc=a Bu" s" 7o8?a l"nta7"nt" a lo
l"Cos "n 7"dio d" la ni"8"> 7i cora&9n lati9 con 4u"r&a co7o ad8irti.ndo7" Bu" no s"r?a ca<a& d" so<ortar "l
;ol<" Bu" "n aBu"llas circunstancias r"<r"s"ntar?a un d"s"n;a@o... <"ro no5 L"ra "l Glun;6;o76<aGJ Ol8idando
"l =a7'r" y los dolorosos cala7'r"s Bu" ator7"nta'an 7i cu"r<o ;rit. y 'ail. d" al";r?a. La 4or7a "n Bu"
a8an&a'a la 4i;ura Bu" l"nta7"nt" s" ac"rca'a r"8"la'a Bu" "l corr"dor no s" "ncontra'a "n tranc" y <or lo
tanto "sta'a <l"na7"nt" consci"nt" y <od?a "scuc=ar 7is ;ritos> 7uy <ronto <ud" "scuc=ar los suyos y
cont"7<lar sus "/<r"si8os ad"7an"s.
(os a'ra&a7os al'oro&ados casi a <unto d" "stallar "n llanto> a7'os =a'?a7os t"7ido no 8ol8"r a 8"rnos
nunca.
1ras d" co7"r una r";ular raci9n d" ali7"ntos y una 8"& "4"ctuados con 7a;n?4icos r"sultados los
"C"rcicios 7"diant" los cual"s lo;ra'a <r"s"r8ar al or;anis7o d"l 4r?o lo;r. dor7ir 7"Cor Bu" nunca.
(u"stra 7arc=a <rosi;ui9 sin 7ayor"s di4icultad"s. A4ortunada7"nt" no 8ol8i9 nunca a ocurrir nada
<ar"cido al acont"ci7i"nto a Bu" aca'o d" r"4"rir7"> "l 7D/i7o contrati"7<o d"s<u.s d" "st" ="c=o
consisti9 "n t"n"r Bu" so<ortar las incl"7"ncias d" una <rolon;ada y 8iol"nta 'orrasca d" ni"8" Bu" nos
in7o8ili&9 dos d?as.
Una 7adru;ada cuando "stD'a7os a <unto d" iniciar la 7arc=a "l Glun;6;o76<aG I;uiado tan s9lo <or su
4ino instinto d" 7onta@.sI d"cidi9 "s<"rar a Bu" sali"s" "l sol <u"s <r"s"nt?a la c"rcana <r"s"ncia d" s"r"s
8i8os. (os "ncontrD'a7os ya "n una r";i9n 7Ds 'aCa Cunto a un 8all"cito "n cuyo c"ntro r"luc?a un di7inuto
la;o.
Horas 7Ds tard" al do'lar un r"codo d" la 7onta@a <or la Bu" d"sc"nd?a7os <udi7os o's"r8ar un r"'a@o
d" yaSs y o8"Cas <astando "n "l 8all"> "n uno d" los "/tr"7os d"l 7is7o s" a;ru<a'an 8arias ti"ndas todas
n";ras 7"nos una Is";ura7"nt" la =a'itada <or "l C"4" d" aBu"l ;ru<o <astorilI la cual "ra 'lanca con
rayas a&ul"s. 1ras d" o's"r8arlos un 'u"n rato d"sd" nu"stro "scondriCo "l Glun;6;o76<aG o<in9 Bu" s"
trata'a d" un ;ru<o d" <astor"s n97adas Bu" acostu7'ra'an transitar <or aBu"lla r";i9n y a Bui"n"s conoc?a
d" ti"7<o atrDs> sin "7'ar;o <ara 7ayor s";uridad d"cidi7os Bu" yo <"r7an"ci"ra oculto 7i"ntras "l
lo;ra'a discr"ta7"nt" "sta'l"c"r contacto con al;uno d" los <astor"s <ara sa'"r si <od?an r"ci'irnos sin
nin;Fn <"li;ro.
La "s<"ra no 4u" lar;a> al <oco ti"7<o 8i a8an&ar a un ;ru<o d" Cin"t"s =acia "l lu;ar dond" 7" "ncontra'a>
uno d" "llos "ra "l Glun;6;o76<aG> co7<r"nd? Bu" no "/ist?a nin;Fn <ro'l"7a y <od?a7os consid"rarnos
s";uros co7o =u.s<"d"s d" aBu"llos <astor"s.
Los ca7<"sinos y <astor"s ti'"tanos son "/traordinaria7"nt" ;"n"rosos y =os<italarios> con ;usto son
ca<ac"s d" <ri8ars" incluso d"l <ro<io ali7"nto <ara <ro<orcionDrs"lo a sus in8itados los cual"s <u"d"n
dis<on"r li'r"7"nt" d" sus "scasas <"rt"n"ncias.
Los d?as Bu" <asa7os "n aBu"l <"rdido ca7<a7"nto d" <astor"s constituy"ron una "s<"ci" d" 'Dlsa7o
r"<arador ;racias al cual <ud" r"cu<"rar7" "n una 'u"na <art" d" la int"nsa 4ati;a Bu" 7" do7ina'a.
#uando d"cidi7os r""7<r"nd"r la 7arc=a nu"stros a7i;os nos a<ro8isionaron d" ali7"ntos y 8arios d" "llos
insisti"ron "n ll"8arnos a ca'allo <or lo 7"nos dos Cornadas> transcurridas .stas r";r"saron a su ca7<a7"nto
y nosotros continua7os a <i" nu"stro ca7ino.
A <artir d" "ntonc"s co7"n&a7os a ad"ntrarnos <or una r";i9n cada 8"& 7Ds <o'lada ra&9n <or la cual 7i
;u?a no 8ol8i9 ya a su7irs" "n su tranc" caract"r?stico 8ol8i.ndos" nu"stro a8anc" 7uc=o 7Ds l"nto. #uando
"n nu"stro ca7ino s" cru&a'a al;una ald"a d" r";ular"s di7"nsion"s o<tD'a7os si"7<r" <or <"r7an"c"r
ocultos durant" "l d?a <ara <roc"d"r a 'ord"arla durant" la noc=" "8itando "n lo <osi'l" "l s"r d"scu'i"rtos
<or los 4"roc"s <"rros ti'"tanos Bu" constituy"n la 7Ds s";uro <rot"cci9n d" las ald"as "n contra d" los
7"rod"ador"s. En 7Ds d" una ocasi9n tu8i7os Bu" =uir Id"4"ndi.ndonos a <"dradas y 'astona&osI d"
"stos ani7al"s.
A4ir7ar Bu" nos =a'r?a sido <osi'l" atra8"sar la r";i9n r"lati8a7"nt" =a'itada Bu" tu8i7os Bu" cru&ar
su'r"<ticia7"nt" sin contar con la 7Ds 8ariada ayuda <r"stada <or 7uc=os d" sus =a'itant"s constituir?a una
"nor7" 7"ntira. Al i;ual Bu" =a ocurrido si"7<r" "n cualBui"r <a?s in8adido y ocu<ado a la 4u"r&a <or una
<ot"ncia "/tranC"ra "n "l 1i'"t "/ist" y 4unciona actual7"nt" una 8asta r"d cland"stina d" r"sist"ncia. La
o<osici9n a los in8asor"s =a 8"nido 8ariando5 d"sd" las constant"s r"8u"ltas ar7adas Bu" tu8i"ron lu;ar
durant" los <ri7"ros a@os d" ocu<aci9n =asta la 4or7a actual d" luc=a sorda y callada "n la Bu" a7'os
cont"ndi"nt"s con4?an "n Bu" su <ro<ia <aci"ncia y <"rs"8"rancia r"sultarDn a la lar;a su<"rior"s a las d"l
ad8"rsario y "n "sta 4or7a <odrDn alcan&ar sus r"s<"cti8os 4in"s.
En lo Bu" a los c=inos s" r"4i"r" "l 4in <ro<u"sto "s "l d" lo;rar una aut.ntica incor<oraci9n d"l 1i'"t a la
naci9n c=ina <ara lo cual no 'asta la si7<l" ocu<aci9n 7ilitar d"l <a?s ni siBui"ra la coloni&aci9n d" una
'u"na <art" d" .st" <or <o'laci9n c=ina sino la a'sorci9n <sicol9;ica d" los ti'"tanos d"ntro d" los 7old"s d"
<"nsa7i"nto Bu" actual7"nt" i7<"ran d"ntro d" #=ina.
%or lo Bu" r"s<"cta a los ti'"tanos sus 4in"s d"ntro d" "sta luc=a s" r"duc"n a i7<"dir Bu" los ant"rior"s
<ro<9sitos s" r"alic"n "stri'ando su "7<"@o <rinci<al "n lo;rar 7ant"n"r in7uta'l"s todas aBu"llas
caract"r?sticas Bu" constituy"n la "s"ncia 7is7a d" su <"rsonalidad co7o <u"'lo y co7o naci9n. En s";undo
t.r7ino y r"ali&ando "sto "n una 4or7a 7Ds 'i"n inconsci"nt" " instinti8a los ti'"tanos tratan d" lo;rar la
;radual Gti'"ti&aci9nG d" los r"ci.n ll";ados <o'lador"s c=inos "s d"cir d" trans7itirl"s sus tradicional"s
costu7'r"s y 4or7as d" <"nsa7i"nto con4iados "n Bu" .stas no son un <roducto d" la casualidad sino la
"/<r"si9n d" n"c"sidad"s <ro4undas i7<u"stas <or las <"culiar"s condicion"s "/ist"nt"s "n "l 1i'"t co7o
<or "C"7<lo las d" ?ndol" ;"o;rD4ica.
Esta "s <u"s una s?nt"sis 7uy 'r"8" " inco7<l"ta d" "sa luc=a i;norada <or "l 7undo "nt"ro Bu" "n "l
c"ntro d" Asia li'ra un d.'il <a?s d" tan s9lo dos 7illon"s d" =a'itant"s contra una naci9n cuya <o'laci9n
so'r"<asa a los s"t"ci"ntos 7illon"s d" s"r"s> un co7'at" Bu" su<"ra con 7uc=o "l clDsico du"lo sost"nido
"ntr" Da8id y +oliat. #on4?o d" todo cora&9n Bu" al i;ual Bu" "n la luc=a '?'lica al 4inal d" cu"ntas "l <"Bu"@o
Da8id ti'"tano o't"ndrD la 8ictoria y lo;rarD s";uir "/isti"ndo co7o naci9n.
Es<"ro Bu" las ant"rior"s consid"racion"s no s"an to7adas co7o un ataBu" "n contra d" la naci9n c=ina
<or la Bu" si"nto <ro4undo r"s<"to y ad7iraci9n no s9lo <or su "/traordinario <asado sino ta7'i.n <or los
titDnicos " inco7<r"ndidos "s4u"r&os Bu" =a 8"nido r"ali&ando a lo lar;o d"l <r"s"nt" si;lo con o'C"to d"
liBuidar los r"stos 4osili&ados d" su ant"rior cultura. !i7<l"7"nt" =" 7"ncionado al;o Bu" 7" consta <or
=a'"rlo o's"r8ado <"rsonal7"nt"5 la inCusti4icada ocu<aci9n d"l 1i'"t <or las 4u"r&as d" la #=ina RoCa
r"ali&ada y 7ant"nida sin 7Ds ra&9n Bu" la d" las ar7as.
En r"laci9n con lo ant"rior d"s"o transcri'ir un cu"nt"cillo Bu" "n las 7Ds 8ariadas 4or7as "s r"<"tido
actual7"nt" "n todo "l 1i'"t. El cu"nto "n cu"sti9n constituy" la 7"Cor r.<lica "n contra d" las a4ir7acion"s d"
todas aBu"llas <"rsonas Bu" d" 'u"na o 7ala 4" tratan d" Custi4icar la conBuista d"l 1i'"t <or los c=inos con
'as" "n "l tradicional ar;u7"nto d" todos los colonialistas5 "l d" Bu" la ocu<aci9n <roduc" un '"n"4icio a la
naci9n soCu&;ada <u"s l" <"r7it" a<r"nd"r las a8an&adas t.cnicas d" los conBuistador"s5
G1saron; Iun ti'"tano Bu" al ocurrir la in8asi9n c=ina =a'?a =uido a la IndiaI 8"ncido <or la a@oran&a d" su ti"rra
d"cid" 8ol8"r a .sta. 1ras d" solicitar "l <"r7iso r"s<"cti8o y s"rl" conc"dido r";r"sa al 1i'"t.
Los ca7'ios Bu" o's"r8a 1saron; al a<ro/i7ars" a su ald"a son d"l todo sor<r"nd"nt"s5 "nor7"s <lant?os d" c"'ada
s" "/ti"nd"n dond" ant"s "ran y"r7as llanuras> una lar;a y 7od"rna carr"t"ra transitada <or ca7ion"s car;adas d"
c"'ada <"r7it" un rD<ido d"s<la&a7i"nto <or una r";i9n Bu" anta@o s9lo r"corr?an l"ntas cara8anas. Al ll";ar a la ald"a
su aso7'ro su'" al 7D/i7o5 los "di4icios d" los dos anti;uos 7onast"rios "stDn con8"rtidos "n 4D'ricas> n";ros <"nac=os
d" =u7o asci"nd"n =acia "l ci"lo d"sd" las c=i7"n"as "7<otradas "n los 8i"Cos t"c=os d" <i"dra.
+rand" "s la al";r?a d" los <ari"nt"s d" 1saron; cuando .st" r"a<ar"c" "n su anti;ua casa> al con8"rsar con sus
4a7iliar"s s9lo "scuc=a d" sus la'ios <ala'ras d" ala'an&a =acia los c=inos con cuya d"sint"r"sada y ;"n"rosa ayuda =a
sido <osi'l" r"ali&ar todas las o'ras Bu" "l r"ci.n ll";ado =a <odido a<r"ciar.
Al ll";ar la =ora d" la co7ida l" "s s"r8ido a 1saron; Fnica7"nt" una "scasa raci9n d" caldo o 7Ds 'i"n dic=o un <oco
d" a;ua r"cal"ntada "n un cald"ro dond" s9lo =ay un trist" =u"so Bu" a si7<l" 8ista r"8"la ya un lar;o ti"7<o d" 8"nir
<r"stando id.nticas 4uncion"s.
1saron; <id" l" d"n un <oco d" Ttsa7<aT I"l tradicional <an ti'"tano "la'orado con =arina d" c"'adaI <"ro sus
4a7iliar"s l" in4or7an Bu" =ac" a@os Bu" no cu"ntan con un solo <u@ado d" =arina ra&9n <or la cual su Fnico ali7"nto "s
"l caldo Bu" lo;ran o't"n"r al ="r8ir todos los d?as "l 7is7o =u"so.
IEso no "s <osi'l" I"/cla7a aso7'rado nu"stro <"rsonaC"I durant" 7i 8iaC" =asta la ald"a =" 8isto 7Ds c"'ada d"
la Bu" s" =a <roducido nunca "n "sta r";i9n.
IAs? "s Ir"s<ond" un 4a7iliarI nada 7Ds Bu" a=ora ya no d"s<"rdicia7os tonta7"nt" la c"'ada "la'orando
Ttsa7<aT sino Bu" la "7<l"a7os <ara lo;rar nu"stra industriali&aci9n <u"s a ca7'io d" la "ntr";a ?nt";ra d" las cos"c=as
d" c"'ada nu"stros 'u"nos ="r7anos c=inos =an cons"ntido "n instalar y 7ant"n"r 4uncionando las dos 4D'ricas Bu" =oy
son or;ullo d" "sta ald"a.
I NE Bu. "s lo Bu" s" <roduc" "n "sas 4D'ricasO I<r";unta 1saron; intri;ado.
IEn una d" "llas s" "la'oran a'onos ;racias a los cual"s s" o'ti"n"n cada 8"& 7"Cor"s cos"c=as d" c"'ada y "n la
otra s" <roduc"n su4ici"nt"s i7<l"7"ntos a;r?colas <ara <"r7itir Bu" todos los =a'itant"s d" "sta ald"a <u"dan cola'orar
"n las la'or"s d" la si"7'ra y r"col"cci9n d" la c"'ada. !o7os a=ora una ald"a Bu" s" =a incor<orado al <ro;r"so y a la
industriali&aci9n d"l <a?s ;racias a la ;"n"rosa ayuda d" nu"stros ="r7anos c=inosG.
(arrado "st" cu"nto l"Cos d"l lu;ar dond" s" d"sarrollan los acont"ci7i"ntos a Bu" s" r"4i"r" <i"rd" una
;ran <art" d" su "/<r"si8a si;ni4icaci9n> sin "7'ar;o <"r7it" ca<tar 7uy 'i"n cuDl "s "l conc"<to d" los
si"7<r" =u7oristas ti'"tanos ac"rca d" la G;"n"rosa ayudaG r"ci'ida d" los c=inos.
Una 8"& Bu" d"Ca7os atrDs las r";ion"s =a'itadas <"n"tra7os d" nu"8o "n una &ona alta7"nt"
7onta@osa. !" trata'a d" las 7Ds 4a7osas cu7'r"s d"l 7undo los Hi7alaya 4ront"ra natural Bu" s"<ara al
1i'"t d" sus 8"cinos d"l sur. Los i7<on"nt"s <aisaC"s d" =i"lo rocas 8"ntisBu"ros <r"ci<icios y ;laciar"s s"
r"<iti"ron "n a'undancia ant" nu"stros oCos 7i"ntras l"nta7"nt" nos a<ro/i7D'a7os a la 4ront"ra con la
India.
La 8asta y d"solada r";i9n li7?tro4" "ntr" "l 1i'"t y la India cu"nta con nu7"rosos lu;ar"s "scasa7"nt"
8i;ilados <or los Bu" "s 4Dcil cru&ar sin s"r 7ol"stado. Mi"ntras r"corr?a7os los Flti7os Sil97"tros so'r"
t"rritorio ti'"tano acudi"ron a 7i 7"nt" una s"ri" d" r"cu"rdos r"lacionados con la 4"c=a "n Bu" <"n"tr. "n "l
<a?s d" las ni"8"s "t"rnas5 "l "ntusias7o o<ti7ista d" los int";rant"s d" la cara8ana I8"rdad"ra l";i9n
"/tranC"raI la s"r"na al";r?a d" 7i 7a"stro "l coron"l Bu" cont"7<la'a satis4"c=o la r"ali&aci9n d" su
s"7<it"rno an="lo d" <ro<orcionar toda clas" d" ayuda al 1i'"t y la ir9nica "/cla7aci9n d" Karl5 Gla o<"raci9n
locura s" =a iniciadoG.
El GIun;6;o76<aG s"@al9 unas <i"dras a7ontonadas ad"lant" d"l ca7ino> "ran una 7arca Bu" <"r7it?a
conoc"r la "/ist"ncia "n aBu"l solitario <araC" d" una d" "sas l?n"as i7a;inarias d"no7inadas 4ront"ras.
!inti"ndo Bu" aBu"l 7o7"nto r"8"st?a una sol"7nidad 7uy "s<"cial <u"s r"<r"s"nta'a <ara 7? "l 4in d"
toda una "ta<a y "l inicio d" otra nu"8a y aFn d"sconocida cru&a7os "n sil"ncio la 4ront"ra.
Adi9s 1i'"t> ;racias 7uc=as ;racias <or todo.
Captulo Cuarto
E" L+ C%)'+' 'E #<=%CO
- 'os $%E7O! CO"OC%'O!
a) Un e$ funcionario %ind1
A los <ocos d?as d" cru&ar la 4ront"ra y <"n"trar "n t"rritorio =indF "l <aisaC" co7"n&9 a 8ariar5 las ;.lidas
7onta@as n"8adas 4u"ron sustituidas <or r";ion"s 'oscosas 8astas "/t"nsion"s dond" so'"r'ios y
;i;ant"scos Dr'ol"s I<articular7"nt" <inos y "n"'rosI r"inan alti8os y solitarios co7o "n los ti"7<os "n
Bu" aFn no a<ar"c?an "s<"ci"s ani7al"s so'r" la ti"rra.
Al s";uir d"sc"ndi"ndo ru7'o al sur la 8";"taci9n su4ri9 una rD<ida trans4or7aci9n y "l int"nso calor I
Bu" ya no =a'r?a d" d"CarnosI =i&o su a<arici9n. Matorral"s "n7ara@ados ci.na;as <utr"4actas "nCa7'r"s
d" ins"ctos y un calor so4ocant" constitu?an 7ol"stos o'stDculos Bu" r"trasa'an d" continuo la 8"locidad d"
nu"stra 7arc=a.
Al ll";ar a las inaca'a'l"s llanuras d" la India s" inici9 <ro<ia7"nt" nu"stro trato con los =a'itant"s d"l
<a?s5 7ultitud"s <al<itant"s si"7<r" ca7'iant"s y "t"rna7"nt" i;ual"s co7<l"Co 7osaico d" ra&as l"n;uas
costu7'r"s y r"li;ion"s.
Los ro<aC"s ti'"tanos con los Bu" nos ata8iD'a7os tanto "l Glun;6;o76<aG co7o yo "ran nu"stro 7"Cor
sal8oconducto. En 4or7a aFn 7Ds ac"ntuada Bu" "n "l r"sto d"l 7undo "l no7'r" d"l 1i'"t si7'oli&a "n la
India la r"<r"s"ntaci9n d" un 7undo 7D;ico "n dond" "s <osi'l" la r"ali&aci9n d" los 7Ds 4antDsticos
7ila;ros. Aur"olados <or la 7a;n?4ica r"co7"ndaci9n Bu" nos da'a nu"stra <roc"d"ncia "n todas <art"s s"
nos 8"?a con r"s<"to y s" nos 'rinda'a todo ;.n"ro d" ayuda incluy"ndo s";uro al'"r;u" y su4i ci"nt"
co7ida. La 8"rsi9n Bu" d" continuo r"<"t?a 7i ;u?a s";Fn la cual nos "ncontrD'a7os "4"ctuando una
<"r";rinaci9n <or al;unos d" los 7Ds 4a7osos santuarios d" la India "ra ac"<tada <or todos con ;ran
si7<at?a.
La a7a'l" aco;ida d" los =a'itant"s d" las distintas r";ion"s <or las Bu" transitD'a7os lo;r9 Bu"
d"st"rras" los t"7or"s Bu" 7" <roduCo "n un <rinci<io "l ="c=o d" "star r"corri"ndo la India sin t"n"r nin;Fn
<"r7iso o4icial <ara "llo. #o7o s" r"cordarD a 7i salida d" M./ico <os"?a Fnica7"nt" una 8isa ordinaria <ara
8isitar la R"<F'lica 0"d"ral Al"7ana. La <ost"rior int"rnaci9n "n "l 1i'"t s" =a'?a r"ali&ado sin nin;una clas"
d" autori&aci9n o4icial 7"rc"d tan s9lo a la "7'o&ada <rot"cci9n Bu" 'rind9 a la "/<"dici9n d" la Bu" 4or7a'a
yo <art" un i7<ortant" 4uncionario =indF d"cidido <artidario d" Bu" su ;o'i"rno ado<tas" una s"8"ra <ol?tica
4r"nt" a #=ina con 7oti8o d" la in8asi9n d"l 1i'"t.
El do7icilio "n (u"8a D"l=i d" "st" anti;uo a7i;o d"l coron"l y disc?<ulo d"l la7a constitu?a la 7"ta 4inal
d" nu"stro r"corrido a tra8.s d" la India. !" trata'a d" la Fni ca <"rsona a Bui"n <od?a r"currir <ara Bu" 7"
ayudas" a l";ali&ar 7i situaci9n "n "s" <a?s <ara as? <od"r r";r"sar a M./ico.
Utili&ando los di8"rsos 7"dios d" loco7oci9n Bu" nos 'rinda'a la ayuda si"7<r" ;"n"rosa d" la ;"nt" I
d"sd" <ri7iti8as carr"tas d" 'u"y"s =asta 7od"rnos 8"=?culos 7otori&adosI nos 4ui7os ac"rcando
l"nta7"nt" a nu"stro o'C"ti8o dis4rutando 7i"ntras tanto d" la 8ida "/traordinaria7"nt" 7ulticolor y
<intor"sca Bu" caract"ri&a a la India5 7"rcados 'ulliciosos in7"nsos ca7<os d" culti8o caudalosos r?os
ruinas aFn ;randiosas y t"7<los i7<on"nt"s d"s4ila'an d" continuo ant" nu"stras si"7<r" curiosas 7iradas.
Una tranBuila y calurosa tard" dos suC"tos 8"stidos con unos ra?dos y andraCosos ro<aC"s ti'"tanos lla7aron
a la <u"rta d" una luCosa 7ansi9n "n (u"8a D"l=i y tras 8"nc"r ci"rta inicial o<osici9n d" la s"r8idu7'r"
lo;raron s"r r"ci'idos <or "l du"@o d" la casa.
El =indF a7i;o d"l coron"l "ra una d" "sas <"rsonas d"stinadas a luc=ar "n contra d" <ro'l"7as
d"sco7unal"s al;ui"n <ara "l Bu" la "/ist"ncia s9lo ti"n" s"ntido cuando s" "nca7ina a tratar d" 8"nc"r
o'stDculos t"nidos <or la 7ayor?a co7o insu<"ra'l"s. !u 8ida <r"s"nta'a d"stacados triun4os y rotundos
4racasos> nada "n .l =a'?a sido 7"diocr".
El <ri7"r o'C"ti8o Bu" s" tra&ara "st" <"rsonaC" "n su Cu8"ntud 4u" =ac"rs" d" una s9lida y <ro4unda
cultura lo Bu" consi;ui9 ;racias a su "7<"@o Iconstant" y t"na&I as? co7o a la ac"rtada dir"cci9n d" su
7a"stro "l la7a. %ost"rior7"nt" s" d"dic9 "n cu"r<o y al7a a luc=ar <or la ind"<"nd"ncia d" su <a?s 'aCo la
dir"cci9n d" +and=i lo Bu" l" 8ali9 cDrc"l"s y <"rs"cucion"s <"ro al 4inal "l triun4o d" su causa r"co7<"ns9
a7<lia7"nt" todos sus sacri4icios.
Al constituirs" "l <ri7"r ;o'i"rno ind"<"ndi"nt" d" la India 'aCo la dir"cci9n d" ("=ru "l =indF a7i;o d"l
coron"l <as9 a d"s"7<"@ar un d"stacado <u"sto "n dic=a ad7inistraci9n iniciando a <artir d" "ntonc"s una
luc=a inc"sant" "n contra d" la 7is"ria y "l atraso 7al"s s"cular"s d" su <atria.
Las colosal"s di4icultad"s con las Bu" la India tu8o Bu" "n4r"ntars" d"sd" "l inicio 7is7o d" su
ind"<"nd"ncia i7<osi'ilitaron una <ronta "l"8aci9n d"l 'aC?si7o ni8"l "con97ico d" sus ;rand"s 7asas cuya
su<"raci9n constitu?a la 7D/i7a as<iraci9n d" "st" <"rsonaC".
Al 7orir ("=ru y su'ir al <od"r !=astri "l nu"8o ;o'i"rno "sti79 Bu" no "ra con8"ni"nt" 7ant"n"r d"ntro
d" sus 4ilas a un indi8iduo caract"ri&ado <or su o<osici9n a la <od"rosa #=ina> as? <u"s con 7iras a lo;rar la
dis7inuci9n d" la t"nsi9n "/ist"nt" "n aBu"l "ntonc"s "ntr" a7'os Estados "l =indF a7i;o d"l coron"l 4u"
d"stituido d" su <u"sto y r"ducido al anoni7ato d"sd" "l cual cont"7<l9 Ii7<ot"nt" y doloridoI la nu"8a
tra;"dia Bu" s" a'ati9 so'r" su <a?s "n 4or7a d" una ;u"rra con %aSistDn Bu" ad"7Ds d" las 'aCas =u7anas
8ino a consu7ir una 'u"na <art" d" los "scasos r"cursos "con97icos d" la India.
El ;o'i"rno d" !=astri 4u" 'r"8". A su 7u"rt" su'i9 al <od"r Indira +and=i =iCa d" ("=ru la cual trat9 d"
r"<arar "n <art" la inCusticia co7"tida con "l anti;uo y l"al cola'orador d" su <adr" y si 'i"n no d"8ol8i9 a .st"
su ant"rior " i7<ortant" <u"sto It"7"rosa s";ura7"nt" d" d"s"ncad"nar con "llo la a'i"rta =ostilidad d" los
c=inosI lo no7'r9 cons"C"ro =onorario distin;ui.ndolo con nu7"rosas 7u"stras d" a4"cto y con4ian&a.
A nu"stra ll";ada a (u"8a D"l=i =ac?a tan s9lo unas cuantas s"7anas Bu" =a'?a t"nido lu;ar "l Flti7o
acont"ci7i"nto r"latado5 la r"i8indicaci9n <ol?tica d"l ya anciano "/ 4uncionario. El as<"cto d" .st" s"7"Ca'a "l
d" un ;i;ant" cansado> todo "n .l d"nota'a la 4ati;a d"Cada <or una ardua luc=a "n contra d" 4u"r&as
so'r"=u7anas> sin "7'ar;o dista'a 7uc=o d" s"r una <"rsona 4rustrada o a7ar;ada cons"r8a'a <l"na
con4ian&a "n Bu" las nu"8as ;"n"racion"s d" su <a?s lo;rar?an "n "l 4uturo "l"8ar <ro;r"si8a7"nt" las
<au<.rri7as condicion"s d" 8ida d" la <o'laci9n d" la India.
El "/ 4uncionario no s" acorda'a d" 7? <or la s"ncilla ra&9n d" Bu" no 7" conoc?a> <"ro la carta d"l la7a
Bu" ll"8a'a <ara .l as? co7o "l la&o d" uni9n Bu" "sta'l"c?a "ntr" a7'os "l ="c=o d" Bu" los dos =u'i.ra7os
sido a7i;os d"l coron"l constituy"ron su4ici"nt"s 7oti8os <ara Bu" 7" 'rindara la 7Ds cordial =os<italidad.
El a7a'l" =indF s" o4r"ci9 d" in7"diato a int"r8"nir con sus in4lu"ncias "n los 7"dios o4icial"s <ara
;"stionar la l";ali&aci9n d" 7i "stancia "n la India con o'C"to d" Bu" <udi"s" a'andonar su <a?s y r"tornar a
M./ico sin 7ayor"s <ro'l"7as.
(o cu7<l?a aFn un d?a d" s"r =u.s<"d d" tan ;"ntil an4itri9n cuando .st" 7and9 tra"r un sastr" <ara
"ncar;arl" la 7isi9n d" sustituir 7is c97odos ro<aC"s ti'"tanos <or un traC" d" cort" s"7ioccid"ntal "la'orado
"n "l "stilo Bu" actual7"nt" acostu7'ran usar las clas"s <udi"nt"s d" la India. A;rad"c? su 'u"na int"nci9n
<"ro no <ud" 7"nos Bu" d"<lorar "l ca7'io <u"s los traC"s "n cu"sti9n son a 7i Cuicio d" 'astant" 7al
;usto.
Escri'? una carta a Karl in4or7Dndol" d" 7is int"ncion"s d" 8ol8"r a M./ico y solicitDndol" la cantidad d"
din"ro n"c"saria <ara "llo. #o7o s" r"cordarD .l "ra d"<ositario d" 7i 7od"st?si7a 4ortuna la cual =a'?a
d"Cado "n sus 7anos ant"s d" <artir al 1i'"t.
En la cont"staci9n Bu" 7uy <ronto r"ci'? d"l si7<Dtico ;"r7ano .st" 7ani4"sta'a la sinc"ra al";r?a Bu" l"
<roduc?a "l sa'"r Bu" "sta'a yo con 8ida> 7" 4"licita'a <or G=a'"r d"cidido a'andonar a los sal8aC"s y r"tornar
a la ci8ili&aci9nG y 4inal7"nt" 4or7ula'a una in8itaci9n <ara Bu" l" 8isitas" "n Ha7'ur;o ant"s d" 8ol8"r a
M./ico. !u 7isi8a 8"n?a aco7<a@ada d" un <asaC" d" a8i9n d" la India a la R"<F'lica 0"d"ral Al"7ana.
Aun cuando ard?a "n d"s"os d" r";r"sar cuanto ant"s a M./ico d"cid? ac"<tar la in8itaci9n d" Karl.
Los trD7it"s t"ndi"nt"s a l";ali&ar 7i "stancia "n la India concluy"ron 7Ds <ronto d" lo Bu" "s<"ra'a
ll";ando <or tanto "l 7o7"nto d" a'andonar "l #ontin"nt" AsiDtico.
Un arcaico auto798il in;l.s d" ant"s d" la !";unda +u"rra Mundial Iun B"ntl"yI nos conduCo al
a"ro<u"rto. M" aco7<a@a'a "l Glun;6;o76<aG Bui"n no <od?a ocultar su CF'ilo tanto <or la <"rs<"cti8a d"
8isitar <or 8"& <ri7"ra un a"ro<u"rto co7o <or "l ="c=o d" Bu" la 7isi9n Bu" 4u"ra "nco7"ndada Ila d"
conducir7" sano y sal8o a (u"8a D"l=iI "sta'a a <unto d" concluir 8"nturosa7"nt" y <or tanto <od?a ya
al"Cars" d" las calurosas y su<"r<o'ladas llanuras "n las cual"s su or;anis7o s" 4ati;a'a con r"lati8a
4acilidad <ara r"tornar a la l?7<ida y ="lada at79s4"ra d" las 7onta@as.
Ea a 'ordo d"l a8i9n 7i"ntras "l a<arato cal"nta'a los 7otor"s cont"7<l. <or Flti7a 8"& la <intor"sca
4i;ura d"l Glun;6;o76<aG> a <"sar d" la distancia Bu" nos s"<ara'a <ud" <"rcatar7" d" la actitud d" aso7'ro
y 4ascinaci9n con Bu" o's"r8a'a la ;i;ant"sca y ru;i"nt" "structura d" 7"tal. Un <ro4undo s"nti7i"nto d"
a;rad"ci7i"nto 7" li;a'a <ara si"7<r" =acia aBu"l rudo y 'ondadoso indi8iduo sin cuya ina<r"cia'l" ayuda
no =u'i"ra lo;rado nunca salir con 8ida d"l 1i'"t. #o7<r"nd? Bu" tal y co7o si"7<r" suc"d" con todas
aBu"llas <"rsonas Bu" a lo lar;o d" nu"stra "/ist"ncia nos <ro<orcionan una ayuda d"cisi8a Ca7Ds <odr?a
r"co7<"nsar a "s" =o7'r" <or "l in7"nso 4a8or r"ci'ido. Al <"nsar "n "sto 8ino a 7i 7"7oria la r"s<u"sta
Bu" 7" di"ra "l la7a "n ci"rta ocasi9n al "/<r"sarl" la a'soluta i7<osi'ilidad d" <r"t"nd"r r"tri'uirl" "n
al;una 4or7a la in8alua'l" ayuda Bu" d" .l r"ci'?a5
IEs 7uy s"ncillo I7" diCoI> si ;uarda a;rad"ci7i"nto <or la 7od"sta ayuda Bu" ="7os tratado d"
<ro<orcionarl" <rocur" a su 8"& ayudar d"sint"r"sada7"nt" a los d"7Ds> con "llo <a;arD cualBui"r <osi'l"
d"uda Bu" =aya contra?do con nosotros.
Mi"ntras "l a8i9n inicia'a su 8"lo& carr"ra <or la <ista conclu? Bu" 7i d"uda "ra ya tan ;rand" Bu" 7uy
di4?cil7"nt" <odr?a nunca t"r7inar d" <a;arla. El a"ro<u"rto y con .l la 4i;ura d"l Glun;6;o76<aG tras d"
"7<"Bu"@"c"rs" t"r7inaron <or <"rd"rs" "n "l =ori&ont".
b) Un #ulti#illonario ale#2n
Karl "n <"rsona 7" a;uarda'a "n "l a"ro<u"rto d" Ha7'ur;o. Los a@os transcurridos =a'?an <roducido
al;unos ca7'ios "n "l "/t"rior d" su <"rsona5 "sta'a 7uc=o 7Ds cor<ul"nto y su "s4.rica ca'"&a car"c?a ya
casi co7<l"ta7"nt" d" ca'"llo> "n su int"rior <or "l contrario s";u?a si"ndo "l d" si"7<r"5 un s"r dotado d"
;ran int"li;"ncia <rDctica y d" un "s<?ritu 'ondadoso "scondido "st" Flti7o tras d" una ;ru"sa ca<a d"
a<ar"nt" cinis7o.
Un "l";ant" Rolls Royc" nos traslad9 d"l a"ro<u"rto a la 7a;n?4ica r"sid"ncia d" Karl situada "n las
a4u"ras d" la ciudad> durant" "l tray"cto "l ;"r7ano tu8o Bu" int"rru7<ir 8arias 8"c"s nu"stra con8"rsaci9n
<ara at"nd"r lla7adas t"l"49nicas r"ali&adas a tra8.s d"l a<arato instalado "n su auto798il. E8id"nt"7"nt"
continua'a si"ndo un indi8iduo d"dicado a las 7Ds 8ariadas y <roducti8as acti8idad"s> sin "7'ar;o <or lo
7"nos una d" aBu"llas lla7adas no d"'i9 s"r "stricta7"nt" d" n";ocios ya Bu" "n los 7o7"ntos "n Bu"
<"n"trD'a7os "n los 'i"n cuidados Cardin"s d" su r"sid"ncia Karl 7" in4or79 Bu" aca'a'a d" solicitar la
<r"s"ncia d" su sastr" <ara Bu" <roc"di"s" a "la'orar7" al ;unos traC"s <u"s sin Dni7o d" o4"nd"r7"
consid"ra'a Bu" las ro<as Bu" ll"8a'a d" con4"cci9n =indF "ran =orr"ndas. (o <ud" 7"nos Bu" ad7itir Bu"
"sta'a "n lo ci"rto.
Mi 'r"8" "stancia "n Ha7'ur;o constituy9 un a;rada'l" <"r?odo d" d"scanso. Karl <os"?a "l don d" sa'"r
s"r un 7a;n?4ico an4itri9n l" ;usta'a s"ntirs" una "s<"ci" d" <atriarca at"ndi"ndo a sus in8itados> su
cuantiosa 4ortuna y "l r"4inado a7'i"nt" Bu" l" rod"a'a l" <"r7it?an dars" "l luCo d" sor<r"nd"r a sus
=u.s<"d"s con una s"ri" d" at"ncion"s <oco co7un"s "n nu"stros d?as. A <"sar d" "llo la noc=" d" 7i
ll";ada a su 7ansi9n ocurri9 un incid"nt" Bu" no <udo 7"nos Bu" causar7" ci"rta 7orti4icaci9n.
Al 'aCar al co7"dor a la =ora d" la c"na 7" "ncontr. con 8arios in8itados5 un 'anBu"ro sui&o dos
industrial"s '"l;as un so'rino d" Karl Ia Bui"n .st" =a'?a ado<tado l";al7"nt" co7o su =iCo y l" "sta'a
ca<acitando <ara ="r"darl" su cuantiosa 4ortunaI y otras <"rsonas 7Ds.
Mi"ntras dis4rutD'a7os d" los 'i"n <r"<arados 7anCar"s la con8"rsaci9n r"cay9 so'r" M./ico> Karl dis"rt9
lar;a7"nt" so'r" sus nu7"rosas in8"rsion"s "n "st" <a?s las cual"s a'arca'an todo ;.n"ro d" n";ocios5
d"sd" la industria Bu?7ica =asta la auto7otri& y las co7unicacion"s a.r"as> concluy9 a4ir7ando Bu" M./ico
"ra una d" las nacion"s con 7"Cor"s <"rs<"cti8as "con97icas <ara "l 4uturo y Bu" .l s" s"nt?a 7uy or;ulloso
d" contri'uir a su <ro;r"so.
#onclu? <ara 7is ad"ntros Bu" al <ar"c"r ocurr?a a Karl lo 7is7o Bu" l"s suc"d" a un 'u"n nF7"ro d"
7illonarios d" "dad a8an&ada5 tras d" =a'"rs" <asado toda la 8ida d"dicados al inc"sant" acr"c"nta7i"nto d"
su 4ortuna al 4inal d" su "/ist"ncia "7<i"&an a s"ntir la n"c"sidad d" cr""r Iy d" =ac"r cr""r a los d"7DsI
Bu" la conc"ntraci9n d" una "nor7" cantidad d" din"ro "n sus 7anos constituy" un ;ran '"n"4icio <ara sus
s"7"Cant"s. +"n"ral7"nt" "stas <"rsonas acostu7'ran d"l"itars" lucu'rando ac"rca d" las inconta'l"s
4a7ilias Bu" o'ti"n"n su sust"nto ;racias a "llos y =aci"ndo otras consid"racion"s <or "l "stilo i;ual7"nt"
so4isticadas.
#uando Karl t"r7in9 d" =a'lar "l 'anBu"ro sui&o y otros d" los asist"nt"s corro'oraron lo "/<r"sado al 4inal
d" la "/<osici9n d"l ;"r7ano ac"rca d" las <"rs<"cti8as "con97icas d" M./ico a@adi"ndo Bu" los
in8"rsionistas "uro<"os co7"n&a'an a 7ani4"star una cr"ci"nt" <r"4"r"ncia <or "st" <a?s.
El so'rino d" Karl tu8o la 7ala ocurr"ncia d" Bu"r"r inda;ar cuDl "ra 7i o<ini9n so'r" "st" asunto a lo Bu"
r"s<ond? Bu" 7" da'a 7uc=o ;usto "nt"rar7" d" Bu" ya no s9lo "ran los in8"rsionistas nort"a7"ricanos los
Fnicos "n o't"n"r ;rand"s utilidad"s "n M./ico sino Bu" ta7'i.n los in8"rsionistas "uro<"os co7"n&a'an a
<"rci'ir consid"ra'l"s ;anancias.
La iron?a cont"nida "n 7is <ala'ras no <od?a <asar d"sa<"rci'ida a los co7"nsal"s. El 'anBu"ro sui&o
<"sta@"ando n"r8iosa7"nt" 4or7ul9 al instant" la clDsica <r";unta d" todo 'anBu"ro ant" cualBui"r <"rsona
Bu" no 7ani4i"sta "n su4ici"nt" ;rado un r"8"r"nt" r"s<"to ant" las cu"stion"s 7on"tarias5
IEst6c" Bu" 8ous .t"s co77unist"O
!in 8acilar r"s<ond? con sorna5
I(on C" suis 7"/icain".
#o7o "s d" su<on"r d"s<u.s d" aBu"llo "l cordial a7'i"nt" d" la 8"lada s" troc9 "n una at79s4"ra t"nsa y
;lacial. En contra d" lo Bu" "s<"ra'a Karl no r"accion9 =aci"ndo ;ala d" su a;udo s"ntido d"l =u7or> s" li7it9
a ca7'iar "l t"7a d" con8"rsaci9n d"s8iDndolo =acia di8"rsos t9<icos.
Al concluir la c"na y r"tirars" los in8itados Karl s" d"s<idi9 aduci"ndo t"n"r Bu" l"8antars" 7uy t"7<rano al
d?a si;ui"nt"> su so'rino <or "l contrario 7" <idi9 l" aco7<a@as" a la 'i'liot"ca <u"s d"s"a'a =ac"r7"
8arias <r";untas ac"rca d"l 1i'"t <ara lo cual <r"cisa'a 7ostrar7" al;unos 7a<as d" "sta r";i9n.
1ras una 8ariada con8"rsaci9n ac"rca d"l Asia #"ntral "l so'rino d" Karl 8ol8i9 a sacar a colaci9n "l t"7a
d" M./ico co7o Bui"n no Bui"r" la cosa 7" =a'l9 d"l <ro4undo int"r.s Bu" <or todo lo r"lati8o a "st" <a?s s"
=a'?a d"s<"rtado "n Karl a <artir d" su r";r"so d" la "/<"dici9n al 1i'"t.
Ant"s d" t"r7inar nu"stra <lDtica "l so'rino d" Karl 7" in4or79 so'r" los "s4u"r&os d" .st" <ara ll"8ar a
ca'o 8arios <lan"s t"ndi"nt"s a lo;rar Bu" Al"7ania <ro<orcionas" a M./ico ca<acitaci9n "n 7at"ria t.cnica.
Los <lan"s "n cu"sti9n s" "sta'an d"sarrollando ya tanto al ni8"l o4icial co7o d" iniciati8a <ri8ada.
#o7<r"nd? Bu" aBu"llas "/<licacion"s t"n?an "l <ro<9sito d" =ac"r7" 8"r Bu" "l int"r.s d" Karl <or 7i <a?s
trasc"nd?a la conducta =a'itual d"l si7<l" n";ociant" Iat"nto tan s9lo al au7"nto d" sus utilidad"sI y
d"nuncia'a una sinc"ra <r"ocu<aci9n <or contri'uir al <ro;r"so "con97ico d" M./ico.
A la 7a@ana si;ui"nt" 7ani4"st. a Karl 7is discul<as <or "l incid"nt" d" la noc=" ant"rior> con su
caract"r?stico 'u"n =u7or Karl r"<lic9 Bu" Bui&Ds durant" 7i "stancia "n "l 1i'"t =a'?a yo a<r"ndido a dor7ir
"n ca7as d" cla8os o a ca7inar d"scal&o so'r" 'rasas ardi"ndo <"ro "n lo r"4"r"nt" a 4inan&as no cr"?a Bu"
los ti'"tanos =u'i"s"n <odido "ns"@ar7" ;ran cosa.
#o7o ya =" 7"ncionado los d?as transcurridos "n Ha7'ur;o co7o =u.s<"d d" Karl constituy"ron un
7a;n?4ico d"scanso <"r7iti.ndo7" ad"7Ds iniciar "l di4?cil <roc"so d" tratar d" r"int";rar7" al "stilo d" 8ida
d"no7inado occid"ntal.
A <"sar d" las 7Flti<l"s ocu<acion"s d"ri8adas d" sus n";ocios Karl sostu8o con7i;o lar;as
con8"rsacion"s. El r"cu"rdo d"l coron"l "stu8o constant"7"nt" <r"s"nt" "ntr" nosotros> narr. a Karl todo lo
Bu" ac"rca d" nu"stro 7utuo a7i;o 7" r"4iri"ran "l la7a y "l "/ 4uncionario =indF> <or su <art" Karl 7" r"lat9
nu7"rosas an.cdotas Cu8"nil"s d" 7i anti;uo 7a"stro. Asi7is7o "n su "stilo a7"no y ll"no d" colorido 7"
=a'l9 d" 7uc=os ="c=os int"r"sant"s ocurridos durant" los d?as "n Bu" Al"7ania s" 8io <os"sionada <or la
locura d"l na&is7o.
Ant"s d" <artir Karl 7" "ntr";9 un docu7"nto <a;ad"ro "n una instituci9n 7"/icana "n 8irtud d"l cual 7"
r"int";ra'a Iconsid"ra'l"7"nt" au7"ntada <or los int"r"s"s <"rci'idos durant" "l ti"7<o transcurridoI la
7od"sta cantidad d" din"ro Bu" l" con4iara al 7arc=ar al 1i'"t aco7<a@Dndola d" toda una s"ri" d" cons"Cos
r"s<"cto a la 7"Cor 4or7a d" in8"rtir aBu"l din"ro.
El "nor7" a8i9n s" <os9 so'r" la <ista <roduci"ndo un ruido s"co y a<a;ado> al tocar las llantas "l <iso con
ci"rta 'rusBu"dad un 4u"rt" "str"7"ci7i"nto sacudi9 al a<arato> i7a;in. Bu" un ruido y un "str"7"ci7i"nto
s"7"Cant" d"'?an <roducirs" "n "l instant" "n Bu" un Dr'ol d"s<r"ndido <or la 4u"r&a d" un =uracDn 8ol8?a a
tocar ti"rra tras d" un lar;o 8a;ar <or los air"s.
El a8i9n a8an&a'a <"sada7"nt" <or la <ista> s"nt? d"s"os d" ;ritar d" CF'ilo5 LEsta'a d" nu"8o "n M./icoJ
. E" EL +"T%3)O ,+;! 'EL ()T)O
1oda <"rsona Bu" tras <"r7an"c"r una lar;a t"7<orada "n "l "/tranC"ro r"torna a su lu;ar d" ori;"n
d"scu'r" un sinnF7"ro d" cosas Bu" Isi 'i"n ya "/ist?an d"sd" ant"s d" su <artidaI =a'?an <asado d"l
todo inad8"rtidas ant" su 8ista.
A cada <aso la ca<ital 7"/icana 7" o4r"c?a nu"8as y a;rada'l"s sor<r"sas> d?a con d?a i'a r"d"scu'ri"ndo
al;unas d" las 7Flti<l"s 7ara8illas Bu" "sta ciudad "nci"rra d"sd" anti;uos ti"7<os. %or otra <art" "l
8"rti;inoso d"sarrollo d" "sta 7"tr9<oli 7" caus9 un <ro4undo aso7'ro5 un nu"8o or;anis7o d" rostro toda8?a
ind"t"r7inado a causa d" las inc"sant"s trans4or7acion"s Bu" "n .l s" o<"ran <os""dor d" una 4antDstica y
aFn incontrolada 8italidad "stD "7"r;i"ndo "n "l 7is7o sitio Bu" ocu<ara anta@o la or;ullosa ca<ital d"l
I7<"rio A&t"ca.
Mi r"<"ntina in7"rsi9n "n aBu"l 8"rti;inoso y tr"<idant" 7ar"7D;nu7 =u7ano t"r7in9 <or aturdir7".
Acostu7'rado durant" 8arios a@os a la Bui"tud d"l 7onast"rio ti'"tano no lo;ra'a =a'ituar7" a la n"r8iosa
a;itaci9n d" la ca<ital 7"/icana. %or otra <art" no "ncontra'a cuDl <odr?a s"r la 4or7a 7Ds ad"cuada d" dar
co7i"n&o a la la'or Bu" 7" 4u"ra "nco7"ndada consist"nt" "n =ac"r 8"r al 7ayor nF7"ro <osi'l" d"
<"rsonas la <articular trasc"nd"ncia =ist9rica d" los <r9/i7os a@os.
El d"sasosi";o Bu" co7"n&a'a a in8adir7" =i&o crisis al acont"c"r Ia los Buinc" d?as d" 7i ll";adaI "l
suc"so Bu" "n s";uida <aso a r"latar5
Un sD'ado <or la noc=" sal? d"l =ot"l "n Bu" 7" =os<"da'a con "l <ro<9sito d" r"corr"r sin ru7'o 4iCo las
call"s d" la ciudad. Ll"8a'a un 'u"n rato ca7inando cuando d" i7<ro8iso al do'lar una "sBuina "stu8" a
<unto d" c=ocar con tr"s indi8iduos Inin;uno d" "llos 7ayor d" 8"int" a@osI "n co7<l"to "stado d"
"'ri"dad. El ;rado d" into/icaci9n alco=9lica d" los co7<on"nt"s d" aBu"l tr?o "ra di8"rso5 uno "sta'a
s"ntado "n la ac"ra con "l cu"r<o r"car;ado "n un <ost"> "l s";undo Ia<ar"nt"7"nt" "l 7Ds lFcidoI
rod"a'a con a7'as 'ra&os al t"rc"ro a la altura d" la cintura con la clara int"nci9n d" =ac"rl" 8ol8"r "l
"st97a;o. El "stado d" este Flti7o "ra al <ar"c"r d" co7<l"ta inconsci"ncia <u"s col;a'a in"rt" "n los
'ra&os d" su co7<a@"ro.
Do7inado <or un s"nti7i"nto d" r"<ulsi9n ant" lo ;rot"sco d" aBu"l "s<"ctDculo di 7"dia 8u"lta con "l
<ro<9sito d" al"Car7" cuanto ant"s d" aBu"l lu;ar. A<"nas =a'?a dado unos cuantos <asos cuando acudi9 a
7i 7"7oria la i7a;"n d" un rostro d" 4accion"s contra?das "n un rictus d" odio y dolor5 los oCos "nroC"cidos d"
aBu"l rostro 7ani4"sta'an una "8id"nt" "7'ria;u"&> la nari& y los <97ulos "sta'an 4u"rt"7"nt" in4la7ados a
r"sultas d" los ;ol<"s r"ci'idos "n una <"l"a call"C"ra. !" trata'a d" la i7a;"n d" 7? 7is7o Bu" cont"7<lara
r"4l"Cada "n un "s<"Co la noc=" "n Bu" c"l"'rara I"n 4or7a <or d"7Ds accid"ntadaI
1
la <r"s"ntaci9n d" 7i
Flti7o "/a7"n "n la carr"ra d" Historia.
Di nu"8a7"nt" 7"dia 8u"lta y 7" "nca7in. "n dir"cci9n al tr?o d" Co8"ncitos. En aBu"l 7o7"nto un
auto798il d" rul"t"o r"duCo su 8"locidad al <asar 4r"nt" a .stos> "l c=o4"r o's"r89 al ;ru<o con una "/<r"si9n
"ntr" curiosa y 'urlona> "llo 7oti89 la ira d"l suC"to Bu" sost"n?a a su co7<a@"ro sin s"ntido5 7i"ntras <ro4"r?a
r"cu"rdos <oco ;ratos =acia la <ro;"nitora d"l auto7o8ilista l"8ant9 "l <u@o "n ad"7Dn a7"na&ador> al
=ac"rlo "l <"so ?nt";ro d"l d"s7ayado r"cay9 "n su otro 'ra&o> "sto l" =i&o <"rd"r "l "Buili'rio y tras
d"s"s<"rados "s4u"r&os <or 7ant"n"rs" "n <i" rod9 <or ti"rra "n uni9n d" su car;a =u7ana.
M" alar79 8"r la 4or7a co7o r"'ota'a so'r" "l <a8i7"nto "l Co8"n Bu" s" "ncontra'a sin s"ntido> d"
s";uro =a'?a <"rdido toda s"nsi'ilidad <u"s su cu"r<o no <r"s"nta'a nin;una r"sist"ncia a los ;ol<"s. En un
instant" "stu8" a su lado y 7i"ntras su co7<a@"ro s" lo;ra'a <on"r nu"8a7"nt" d" <i" <ro4iri"ndo una llu8ia
d" i7<ro<"rios 7" arrodill. y l"8antando uno d" sus <Dr<ados "c=. un rD<ido 8ista&o a su <u<ila> d"
in7"diato co7<r"nd? Bu" aBu"l 7uc=ac=o "sta'a al 'ord" d" la 7u"rt"> su4r?a una ;ra8" con;"sti9n c"r"'ral
<roducto d" d"s7"dida 'orrac="ra.
I LZi;a7"...J NBui.n rayos l" 7anda 7"t"rs" "n lo Bu" no l" i7<ortaO
Pui"n as? =a'la'a "ra "l suC"to Bu" ant"rior7"nt" sost"n?a al d"s7ayado> sus 4uri'undos ad"7an"s
corr"s<ond?an a la t?<ica 'ra8ucon"r?a d" los Bu" <r"t"nd"n ocultar con una actitud arro;ant" su <ro4unda
ins";uridad int"rna.
I!u a7i;o "stD a <unto d" 7orir Ia4ir7. con 8o& ;ra8"I> "s n"c"sario ll"8arlo cuanto ant"s a dond" l"
<u"dan at"nd"r d" lo contrario ust"d s"rD r"s<onsa'l" d" lo Bu" l" ocurra.
Mis <ala'ras <ar"ci"ron r"star una 'u"na dosis d" su a;r"si8idad> "n tono d"sconc"rtado 4ar4ull95
I NEs ust"d 7.dicoO
I !in cont"star a su <r";unta a4ir7.5
1
$.as" GUna #"l"'raci9n Accid"ntadaG "n "l ca<?tulo <ri7"ro d" "sta o'ra.
ILa #ru& RoCa no "stD 7uy l"Cos ll"8.7osl" a=?.
$acil9 aFn un instant" <"ro lu";o concluy95
IEstD 'i"n 8a7os
1ras d"cir "sto s" 8ol8i9 =acia "l t"rc"r int";rant" d"l ;ru<o "l cual continua'a aFn s"ntado "n la 'anBu"ta
li7itDndos" a o's"r8arnos con 7irada <"rdida.
I$a7os no t" Bu"d"s a=? G7ilandoG co7o idiota> n"c"sita7os ll"8ar a RaFl a la #ru& RoCa.
El int"r<"lado trat9 d" incor<orars" lo consi;ui9 =asta "l s";undo int"nto y ta7'al"Dndos" ll";9 =asta
nosotros inBuiri"ndo con 8o& <astosa y "ntr"cortada.
I NOy" GM"7oG Bu. l" <asa a RaFlO
I N(o lo 8"sO "stD Ga=o;adoG. Anda ca7ina =asta "l coc=". Al d"cir "sto s"@al9 con un ad"7Dn un
"l";ant" auto798il "stacionado "n4r"nt".
Ayudado <or "l si"7<r" iracundo GM"7oG traslad. "l cu"r<o inconsci"nt" d"l Co8"n =asta "l c"rcano
auto798il un luCoso 8"=?culo d" 7arca nort"a7"ricana. !in duda s" trata'a d" GCuniorsG Bu" anda'an d" 4arra
"n "l coc=" d"l <a<D d" al;uno d" "llos.
Durant" "l tray"cto "l suC"to a<odado GM"7oG Bu" "ra Bui"n ;uia'a "l 8olant" ro7<i9 "l sil"ncio <ara
a4ir7ar5
I#uando ll";u"7os a la cru& ust"d lo 'aCarD nosotros no "ntrar"7os.
#o7<r"nd? clara7"nt" "l si;ni4icado d" aBu"llas <ala'ras. En 7"dio d" su 'orrac="ra aBu"l suC"to
;uarda'a la su4ici"nt" claridad d" Cuicio <ara <"rcatars" d" la ;ra8"dad d" su a7i;o y no d"s"ando 8"rs"
"n8u"lto "n lo Bu" <udi"ra acont"c"rl" s" <ro<on?a d"Carlo a'andonado a su su"rt" "n cuanto ll";Dra7os al
<u"sto d" socorros.
I$ali"nt" clas" d" a7i;os son ust"d"s I"/cla7. con d"s<r"cioI no sir8"n ni <ara s"r 'u"nos
co7<a@"ros d" <arranda.
El aludido s" li7it9 a lan&ar7" una 4i"ra 7irada sin r"s<ond"r nada> <or 7i <art" trat. d" o't"n"r un
in4or7" Bu" Cu&;a'a i7<r"scindi'l"5
IAl 7"nos d?;a7" d9nd" <u"do locali&ar a los 4a7iliar"s d" "st" 7uc=ac=o.
Mi <r";unta no o'tu8o r"s<u"sta al;una. Al ll";ar 4r"nt" al "di4icio dond" s" "ncontra'a u'icada la #ru&
RoCa
1
d"sc"nd? d"l auto798il arrastrando "l cu"r<o d"l Co8"n con7ocionado Bui"n continua'a sin dar casi
nin;una s"@al d" 8ida. La <ort"&u"la s" c"rr9 d" 4u"rt" ;ol<" y "l 8"=?culo s" al"C9 a ;ran 8"locidad.
$arias <"rsonas acudi"ron sol?citas "n nu"stra ayuda> s" trata'a Is";Fn su<" 7Ds tard"I d"
G8oluntariosG o s"a d" indi8iduos Bu" "n 4or7a d"sint"r"sada <ro<orcionan los 7Ds di8"rsos s"r8icios d"ntro
d" la '"n"7.rita instituci9n.
El cu"r<o inconsci"nt" d"l suC"to d" Bui"n Fnica7"nt" sa'?a s" lla7a'a RaFl 4u" introducido d" in7"diato a
una sala d" "7"r;"ncia> d" .sta sali9 al <oco ti"7<o un <racticant" d" 7"dicina <ara d"cir7" lo Bu" ya sa'?a5
"l caso "ra 'astant" d"licado y "/ist?an 7uc=as <ro'a'ilidad"s d" Bu" "l <aci"nt" no lo;ras" su<"rar la crisis
y 7uri"s" ant"s d" r"accionar a los "4"ctos d"l trata7i"nto. M" <r";unt9 si ya "sta'an a8isados los 4a7iliar"s
<or lo Bu" l" narr. 'r"8"7"nt" lo ocurrido as? co7o 7i total i;norancia r"s<"cto d" la id"ntidad d" aBu"l
indi8iduo.
(o <od?a =ac"r otra cosa sino "s<"rar. A 7? alr"d"dor t"n?an lu;ar las trist"s "sc"nas co7un"s "n un
=os<ital 7D/i7" d" una instituci9n dond" s" ati"nd"n <r"4"r"nt"7"nt" casos d" <"rsonas accid"ntadas. El
4r"cu"nt" "ntrar y salir d" a7'ulancias Ianunciado <or "l sonido d" las sir"nasI indica'a la int"nsa acti8idad
Bu" t"n?a lu;ar "n "l =os<ital> "ra 4r"cu"nt" "ncontrars" con <"rsonas "n cuyo rostro <od?a l""rs" la 7Ds
int"nsa an;ustia 7oti8ada s";ura7"nt" <or al;una d"s;racia aca"cida a un 4a7iliar o a7i;o.
A7an"c?a cuando una d" las "n4"r7"ras 7" lla79 <ara in4or7ar7" d"l "stado d"l <aci"nt"5 =a'?a su<"rado la
crisis y r"cu<"rado "l conoci7i"nto. La "n4"r7"ra conoc?a ya "l no7'r" co7<l"to d"l Co8"n as? co7o "l
nF7"ro t"l"49nico d" la casa d" sus <adr"s> 7" o4r"c? <ara =a'larl"s a .stos <"ro ac"<t. d" 'u"n ;rado "l
ra&ona7i"nto d" la "n4"r7"ra "n "l s"ntido d" Bu" su "/<"ri"ncia "n "sta clas" d" asuntos la ca<acita'a <ara
<ro<orcionar 7Ds ad"cuada7"nt" una noticia d" "sa ?ndol".
Una 8"& "nt"rado d" Bu" los <adr"s d"l Co8"n a Bui"n "ncontrara inconsci"nt" la noc=" ant"rior 8"n?an "n
ca7ino d"l =os<ital a'andon. "l "di4icio d" la #ru& RoCa y r"torn. a 7i =ot"l.
El cr"ci"nt" 7al"star d"ri8ado d" la inca<acidad <ara t"r7inar d" ada<tar7" al 7"dio a7'i"nt" d" la ;ran
ciudad s" 8io acr"c"ntado con "l acont"ci7i"nto ant"rior. En 8ista d" "llo d"cid? Bu" lo 7Ds con8"ni"nt" "ra
1
En las call"s d" Duran;o ant"s d" su traslado a su nu"8o y 7od"rno "di4icio.
8iaCar <or "l int"rior d" la R"<F'lica <ara ir7" co7<"n"trando <oco a <oco con la r"alidad d" 7i <ro<io <a?s.
Hasta aBu"l "ntonc"s la 8"rdad"ra 4a& d" "sta co7<l"C?si7a naci9n d"no7inada M./ico =a'?a <"r7an"cido
oculta ant" 7i <"rsonal "/<"ri"ncia. Durant" 7i in4ancia y Cu8"ntud transcurrida "n la ca<ital <ad"c? si"7<r"
d" una 4alta a'soluta d" contacto con la aut.ntica r"alidad d"l <a?s dond" =a'?a nacido. (o 4u" sino =asta "l
<"r?odo "n Bu" tu8" la su"rt" d" s"r disc?<ulo d"l coron"l cuando l"nta7"nt" co7"nc. a <"rcatar7" d"
al;unos as<"ctos d"l rostro 4ascinant" d" 7i <atria. %ost"rior7"nt" durant" los a@os d" "studio transcurridos
"n "l 1i'"t y 7"rc"d a las <aci"nt"s "ns"@an&as d"l la7a ll";u. incluso a d"scu'rir la d"cisi8a la'or Bu"
M./ico "stD lla7ado a r"ali&ar d"ntro d" un 4uturo c"rcano> sin "7'ar;o "stos conoci7i"ntos no "sta'an aFn
corro'orados <or una o's"r8aci9n <"rsonal y dir"cta "4"ctuada "n "l lu;ar d" los ="c=os.
Durant" 8arios 7"s"s r"corr? los 7Ds di8"rsos lu;ar"s d" la R"<F'lica> "n al;unos sitios <"r7an"c?
s"7anas "nt"ras y "n otros tan s9lo unas =oras <"ro lo o's"r8ado "n todos y cada uno d" "llos 4u"
<"r7iti.ndo7" al 4in <os""r una 8isi9n <"rsonal d"l al7a <ro4unda y "ni;7Dtica d"l M./ico aut.ntico d" "sa
sin;ular <orci9n d"l <lan"ta dond" =an sur;ido 7Ds culturas Bu" "n cualBui"r otra.
1
A tra8.s d"l lar;o r"corrido <or "l int"rior d"l <a?s 4ui constatando la 8"racidad d" los di4"r"nt"s
conoci7i"ntos Bu" ac"rca d"l 7is7o r"ci'i"ra d"l coron"l y d"l la7a. Esta co7<ro'aci9n 4u" <articular7"nt"
;rata "n lo Bu" =ac" al d"scu'ri7i"nto d" los si;nos indicador"s d" la Edad Bu" s" a<ro/i7a> 4u"r&as
incalcula'l"7"nt" <od"rosas inicia'an su d"s<"rtar y la Cu8"ntud "sto "s "l s"ctor 7Ds s"nsiti8o d" la
<o'laci9n da'a 7u"stras in"Bu?8ocas d" co7"n&ar a <"rcatars" 7uy clara7"nt" d" lo d"cisi8o d" la =ora Bu"
s" a8"cina.
3
Al";r" y con4iado r"torn. a la ciudad d" M./ico> no t"n?a ya la 7"nor duda d" Bu" cuando ll";as" la =ora
"l <a?s "nt"ro sa'r?a "star a la altura d" las circunstancias. !in "7'ar;o s";u?a sin "ncontrar la 4or7a d"
<od"r cola'orar Id"ntro d" 7is "scasas <osi'ilidad"sI "n la r"ali&aci9n d" la ;ran o'ra cuya "di4icaci9n
=a'rD d" iniciars" "n un 4uturo c"rcano.
0 +"TE EL #)+L 'E L+ C%E"C%+
a) Generacin -destructora- de Ciudad Universitaria
+uiado Fnica7"nt" <or "l <ro<9sito d" "8ocar r"cu"rdos d" 7is l"Canos d?as d" "studiant" uni8"rsitario 7"
diri;? un sD'ado <or la tard" a r"corr"r la #iudad Uni8"rsitaria.
Ha'?a ya 8isitado "l Estadio y d"a7'ulado <or "l Edi4icio d" Hu7anidad"s I"n dond" cursara a@os atrDs
los <ri7"ros "studios d" =istoriaI cuando al <asar 4r"nt" a la construcci9n u'icada Cunto a la 1orr" d"
#i"ncias lla79 <od"rosa7"nt" 7i at"nci9n "l 7ural Bu" adorna la <art" su<"rior d" "sta construcci9n.
I;noro cuDnto ti"7<o =a'r. <"r7an"cido <l"na7"nt" conc"ntrado "n la int"r"sant" si7'olo;?a cont"nida "n
"s" 7ural> al d"Car d" o's"r8arlo 7" <"rcat. d" Bu" a 7i 8"& "ra yo o'C"to d" la curiosa at"nci9n d" un
r"ci.n ll";ado. !" trata'a d" un indi8iduo alto y d"l;ado "n cuyo rostro o8alado d"staca'a una 7irada inBui"ta
a la <ar Bu" int"li;"nt". En 8ista d" su Cu8"ntud as? co7o d" su atu"ndo su<us" Bu" d"'?a tratars" d" al;Fn
"studiant".
IBonito 7ural I"/cla79 7i in"s<"rado aco7<a@ant".
IEn "4"cto Ir"s<ond? y "n s";uida a@ad?I. El autor d" "st" 7ural <ar"c" t"n"r una ;ran 4" "n los 4uturos
'"n"4icios d"l actual d"sarrollo ci"nt?4ico> "s<"r"7os Bu" "st. "n lo ci"rto.
El "studiant" 7" lan&9 una 7irada car;ada d" d"scon4ian&a> al <ar"c"r consid"ra'a aBu"lla a4ir7aci9n
co7o una <"dant"r?a d"stinada a tratar d" i7<r"sionarlo.
I NPu. "s ust"d 7a"stroO IinBuiri9 con 8o& "n la Bu" d"nota'a un d"s"o d" tratar d" u'icar7" d"ntro d"
al;una clasi4icaci9n con8"ncional.
I(o> "studi. Historia aBu? "n #. U. y d"s<u.s "stu8" un ti"7<o 4u"ra d" M./ico> a=ora ando r"cordando
7is 'u"nos ti"7<os d" "studiant".
1
1anto "n las Edad"s d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia racional co7o "n aBu"llas "n Bu" <r"8al"c" la intuici9n "7oti8a "l nF7"ro
d" culturas sur;idas "n M./ico su<"ra con 7uc=o al alcan&ado "n cualBui"r otra <art" d"l 7undo. En ca7'io durant" las Edad"s d"
"Buili'rio "ntr" la ra&9n y la intuici9n Ico7o la Bu" a=ora concluy"I no s" =an <roducido nunca naci7i"ntos d" nu"8as culturas "n
M./ico.
3
(o dudo Bu" ant" los oCos d" 7uc=os o's"r8ador"s su<"r4icial"s "sta to7a d" conci"ncia d" la Cu8"ntud r"8"stirD "n los <r9/i7os
a@os caract"r?sticas Bu" cali4icarDn d" anDrBuicas> sin "7'ar;o incluso "llos t"r7inarDn <or d"scu'rir "n "st" <roc"so los si;nos 7Ds
<ro7"t"dor"s d" un 4uturo 7"Cor.
I ND" Bu. ;"n"raci9n "s ust"dO I<r";unt9.
ID" la 192*Ia4ir7. con or;ulloI> 4u" la ;"n"raci9n 4undadora d" #iudad Uni8"rsitaria.
El tono d" satis4acci9n "7<l"ado al 7"ncionar a 7i ;"n"raci9n no <as9 inad8"rtido a los o?dos d"l Co8"n
Bui"n "n s";uida 4or7ul9 una sor<r"nd"nt" a4ir7aci9n5
IOCalD y 7uy <ronto la ;"n"raci9n d" la Bu" 4or7o <art" s"a conocida co7o la ;"n"raci9n d"structora d"
#iudad Uni8"rsitaria.
I N%or Bu.O I"/cla7. "n "l col7o d"l aso7'ro.
Al notar 7i sor<r"sa "l "studiant" sonri9 con air" d" co7<lacida su4ici"ncia "8id"nciado as? "sa
caract"r?stica tan Cu8"nil d" <r"t"nd"r ocultar su <ro<ia ins";uridad a 'as" d" lo;rar d"sconc"rtar a las
<"rsonas 7ayor"s.
IEs 7uy s"ncillo Ir"<uso ado<tando un air"cillo "n;oladoI> todos "stos anticuados Gad"4"siosG car"c"n
d" 4uncionalidad y son ya insu4ici"nt"s <ara las actual"s n"c"sidad"s d" la Uni8"rsidad. Ad"7Ds Isu'ray9
sus <ala'ras con d"s<"cti8o "nco;i7i"nto d" =o7'rosI Bui"n"s los construy"ron no sa'?an la 4or7a d"
lo;rar la ar7on?a "n los conCuntos.
I'a ya a r"s<ond"rl" Bu" la #iudad Uni8"rsitaria s" construy9 ;racias a los sacri4icios d" un <u"'lo Bu" "n
'u"na 7"dida car"c" d" los 'i"n"s 7Ds n"c"sarios y Bu" sin "7'ar;o a<ro'9 con al";r" o<ti7is7o la
a<licaci9n d" una <orci9n consid"ra'l" d" sus "scasos r"cursos a "st" 4in <"ro 7" contu8" ant"s d"
co7"n&ar co7<r"ndi"ndo Bu" "sas "/<licacion"s sonar?an co7o a'urridas d"claracion"s o4icial"s. En lu;ar
d" "so consid"r. ll";ado 7i turno d" sor<r"nd"rlo un <oco y a4ir7.5
I!u<on;o Bu" ust"d =a d" s"r "studiant" d"l <ri7"r a@o d" arBuit"ctura.
I!?> Nc97o lo su<oO
D"Cando su <r";unta sin cont"staci9n r"<us"5
I%"nsDndolo 'i"n no "s tan 7ala id"a "sa d" d"struir #iudad Uni8"rsitaria> "stas construccion"s ti"n"n
7Ds d" di"& a@os y <ara la Cu8"ntud =an d" r"sultar anticuadas. D"sd" lu";o ust"d ya =a'rD "la'orado no s9lo
los <lanos <ara unas nu"8as y 7"Cor"s instalacion"s sino ta7'i.n "l corr"s<ondi"nt" <roy"cto d"
4inancia7i"nto. %or ci"rto cr"o Bu" si"ndo los "studiant"s los 7Ds dir"cta7"nt" '"n"4iciados d"'"rDn s"r los
Bu" a<ort"n la 7ayor <art" d" las in8"rsion"s Bu" =a'rDn d" r"Bu"rirs".
!in <"rd"r ni un D<ic" d" co7'ati8idad <or las o'C"cion"s a sus <roy"ctos "l 4uturo arBuit"cto r"<lic95
IAFn no t"n;o nada d" "so <"ro "stoy s";uro d" Bu" al;Fn d?a <odr. r"sol8"r todas las di4icultad"s y
construir una nu"8a #iudad Uni8"rsitaria 7uy su<"rior a .sta.
(o <ud" 7"nos Bu" r"s<"tar su 4o;oso "ntusias7o.
IOCalD lo;r" ust"d la r"ali&aci9n d" sus id"al"s Ia4ir7. con ac"nto sinc"ro.
En "sos 7o7"ntos sur;i9 a "scasa distancia d" dond" nos "ncontrD'a7os otro "studiant" Bu" al 8"rnos
"/cla795
I LH"y #arlos ya nos 8a7osJ
Mi aco7<a@ant" Id" Bui"n a=ora sa'?a s" lla7a'a #arlosI al&9 la 7ano indicando al otro "studiant" Bu"
a;uardas" un 7o7"nto <"ro .st" continu9 ca7inando =asta ll";ar Cunto a nosotros.
Mi"ntras yo saluda'a al r"ci.n ll";ado #arlos 7" s"@al9 a la 8"& Bu" a4ir7a'a5
IEl s"@or "s =istoriador.
I NHistoriadorO NPu. 8a a ir a tu con4"r"ncia d" =oy "n la noc="O
#arlos <ar"ci9 tur'ars" un <oco ant" la indiscr"ci9n d" su a7i;o.
I N!o'r" Bu. t"7a 8a ust"d a dar una con4"r"nciaO I<r";unt..
IBu"no no "s <ro<ia7"nt" una con4"r"ncia> "s tan s9lo una <lDtica in4or7al d"ntro d" una s"ri" d"
r"union"s Bu" r"ali&a7os un ;ru<o d" a7i;os. Hac" <oco "stu8" "n EucatDn y Bu"d. 7uy i7<r"sionado
<or las construccion"s d" los 7ayas> =a'lar. so'r" GLa ar7on?a d" la arBuit"ctura 7aya6tolt"caG.
IEs un t"7a 7uy int"r"sant".
!in 7uc=a con8icci9n co7o d"s"ando "scuc=ar una n";ati8a "l Co8"n "studiant" a4ir795
I!i Bui"r" a'urrirs" d" lo lindo <u"d" ust"d asistir.
IIr. con 7uc=o ;usto Ir"s<ond?I. N#uDl "s la dir"cci9n y a Bu. =ora s"rD la con4"r"nciaO
1ras d" <ro<orcionar7" a7'os datos los dos C98"n"s s" d"s<idi"ron al"CDndos" con andar <r"ci<itado.
#r"o Bu" si"7<r" 7" con;ratular. d" no =a'"r d"sa<ro8"c=ado la in8itaci9n <ara asistir a la con4"r"ncia d"
"sa noc=".
b) El Destino Cruza arias .neas
La dir"cci9n corr"s<ond?a a una casa "n la #olonia d"l $all". A<r"tuCados "n una 8ariada col"cci9n d" sillas
colocadas "n la =a'itaci9n 7Ds a7<lia d" la r"sid"ncia una 8"int"na d" C98"n"s "scuc=a'an 8i8a7"nt"
int"r"sados las <ala'ras d"l con4"r"nciant" Bu" no "ra otro sino "l Co8"n "studiant" d" arBuit"ctura a Bui"n
conoci"ra la 7a@ana d" aBu"l 7is7o d?a.
#o7o "ra l9;ico su<on"r "l "/<ositor no t"n?a ni la 7Ds r"7ota id"a ac"rca d"l co7<l"C?si7o t"7a Bu"
"sta'a a'ordando Ila arBuit"ctura 7ayaI> sin "7'ar;o su c=arla r"sulta'a "ntr"t"nida d"'ido al conta;ioso
"ntusias7o Bu" l" ani7a'a caract"r?stica Bu" al <ar"c"r constitu?a la cualidad 7Ds d"stacada d" su
<"rsonalidad.
La con4"r"ncia "sta'a <or 4inali&ar cuando Id" <untillas y <rocurando no distra"r la at"nci9n d"l auditorio
I<"n"tr9 "n la "stancia un Flti7o asist"nt". L" r"conoc? d" in7"diato5 "ra "l 7is7o Co8"n a Bui"n 7"s"s
atrDs "ncontrara "n "l 7Ds co7<l"to "stado d" inconsci"ncia a causa d" una 7ayFscula <arranda corrida "n
co7<a@?a d" otros dos indi8iduos.
El suC"to "n cu"sti9n Icuyo no7'r" s";Fn r"corda'a "ra "l d" RaFlI d"'i9 s"ntir 4iCa "n .l 7i at"nci9n
<u"s a su 8"& 7" o's"r89 con "/tra@"&a. D"sd" lu";o .l no <od?a r"conoc"r7" <u"s durant" nu"stro <ri7"r
"ncu"ntro s" =alla'a <ri8ado d"l conoci7i"nto.
Al concluir la con4"r"ncia los asist"nt"s co7"n&aron a 4or7ular las 7Ds di8"rsas y dis<aratadas <r";untas
"n&ar&Dndos" con "l "/<ositor "n ani7adas discusion"s so'r" t"7as Bu" "n 7uc=as ocasion"s no t"n?an
nada Bu" 8"r con aBu.l so'r" "l Bu" s" su<on?a =a'?a 8"rsado la con4"r"ncia. 0inal7"nt" al no <od"r
<on"rs" d" acu"rdo ni "/tra"r nin;una conclusi9n 8arios d" los concurr"nt"s 7ani4"staron su cansancio y
<idi"ron s" di"ra <or t"r7inada la r"uni9n. En "s" <r"ciso 7o7"nto "l du"@o d" la casa Iun a7a'l" anciano
Cu'ilado t?o d" uno d" los "studiant"s y <os""dor d" un indiscuti'l" "s<?ritu Cu8"nil ya Bu" <ro<orciona'a
;ustosa7"nt" su casa <ara la c"l"'raci9n d" aBu"llas r"union"sI to79 la <ala'ra <ara <"dir7" "/t"rnas" 7i
o<ini9n so'r" las di8"rsas cu"stion"s Bu" s" =a'?an d"'atido.
A ri"s;o d" ="rir la susc"<ti'ilidad d" aBu"llos C98"n"s "/<us" 7i sinc"ra i7<r"si9n5 <r"t"nd"r dis"rtar
so'r" la arBuit"ctura 7aya sin <os""r ant"s un <ro4undo conoci 7i"nto ac"rca d"l <"nsa7i"nto d" "sa cultura
"ra d"l todo inFtil> si"ndo la arBuit"ctura una i7<ortant" 4or7a d" "/<r"si9n d" una cultura r"sulta i7<osi'l"
tratar d" "/<licarla sin conoc"r ant"s "l <"nsa7i"nto Bu" l" dio 8ida.
En contra d" lo Bu" "s<"ra'a 7is <ala'ras no o4"ndi"ron al auditorio sino Bu" 7oti8aron su int"r.s> uno d"
los asist"nt"s r"<lic9 d" in7"diato5
I N#97o "s <osi'l" conoc"r la 4iloso4?a d" los 7ayas si ya s" 7uri"ron y ad"7Ds su "scritura no =a
<odido s"r d"sci4rada 7as Bu" "n una 7?ni7a <art"O
L" cont"st. Bu" si 'i"n la cultura 7aya t"n?a 7uc=o ti"7<o d" =a'"rs" "/tin;uido "ra <osi'l" d"s"ntra@ar
;ran <art" d"l <"nsa7i"nto d" sus cr"ador"s 7"diant" la ad"cuada o's"r8aci9n d" las o'ras d" "sta cultura
Bu" aFn <"rduran. La arBuit"ctura constitu?a d"sd" lu";o uno d" los 7"Cor"s 7"dios <ara r"ali&ar "st"
<ro<9sito.
#arlos ca<t9 la a<ar"nt" contradicci9n "nc"rrada "n 7is <ala'ras y "/<r"s9 con ac"nto "n.r;ico5
IUn 7o7"nto> ust"d a4ir79 <ri7"ro Bu" no "ra <osi'l" "nt"nd"r la arBuit"ctura d" los 7ayas sin ant"s
conoc"r su <"nsa7i"nto y a=ora dic" Bu" <od"7os ll";ar a conoc"r "l <"nsa7i"nto d" los 7ayas o's"r8ando
su arBuit"ctura> "so "s ca"r "n un c?rculo 8icioso.
I1an s9lo a<ar"nt"7"nt" Ir"<us"I. La o's"r8aci9n a Bu" 7" r"4i"ro "s d" ?ndol" 7uy "s<"cial <u"s
<"r7it" d"ducir d" cualBui"r o'C"to "la'orado <or la 7ano d"l =o7'r" una ;ran cantidad d" in4or7aci9n
r"lacionada dir"cta7"nt" con la id"olo;?a Bu" "structura'a a la cultura d" la Bu" "s" o'C"to 4or7a'a <art".
La id"a d" una 4or7a di4"r"nt" d" Go's"r8aci9nG r"sult9 d"l todo con4usa a 7is oy"nt"s y co7o 8arios d"
.stos <r"t"ndi"ran =a'lar al 7is7o ti"7<o la r"uni9n "stu8o a <unto d" con8"rtirs" "n un caos. 0inal7"nt"
una 8o& lo;r9 =ac"rs" o?r "ntr" todo "l 'arullo> "ra la d" RaFl5
I#o7o =a ocurrido "n 7uc=as otras ocasion"s si s";ui7os discuti"ndo so'r" Bu. 4u" <ri7"ro "l =u"8o o
la ;allina no ll";ar"7os a nin;una conclusi9n. #r"o Bu" "sta noc=" s" =a 7"ncionado al;o d" <articular
i7<ortancia5 la <osi'ilidad d" <od"r ca<tar la "s"ncia 7is7a d" una cultura a tra8.s d" una ci"rta 4or7a d"
o's"r8aci9n d" los o'C"tos 4a'ricados <or los co7<on"nt"s d" "sa cultura> si "so "s ci"r to 7" ;ustar?a
7uc=?si7o sa'"r d9nd" <u"d" "studiars" "s" sist"7a d" o's"r8aci9n.
#uando RaFl t"r7in9 d" =a'lar todas las 7iradas d" los asist"nt"s s" cla8aron "n 7?. %"rci'? un sinc"ro
int"r.s "n aBu"llos rostros Cu8"nil"s y d"s". ardi"nt"7"nt" lo;rar "/<r"sar7" "n una 4or7a ad"cuada a la
ocasi9n. L"8antDndo7" una 8"& 7Ds d"l asi"nto a4ir7.5
ILos 7.todos d" o's"r8aci9n a Bu" 7" r"4i"ro 4or7an <art" d" anti;uos sist"7as d" "ns"@an&a
t"ndi"nt"s a lo;rar un ;radual d"sarrollo int";ral d" la <"rsonalidad. Aun cuando 7is conoci7i"ntos ac"rca d"
"stos 7.todos son 'astant" 7od"stos si al;unos d" ust"d"s s" int"r"san 8"rdad"ra7"nt" "n a<r"nd"rlos yo
<odr?a "ns"@Drs"los con 7uc=o ;usto.
%"rci'? un cr"ci"nt" int"r.s "n "l auditorio y tras una <ausa <ros";u?5
IEl a<r"ndi&aC" d" "stos 7.todos "ntra@a 7uc=as di4icultad"s y r"Bui"r" d" ti"7<o y t"nacidad> sin
"7'ar;o <u"do ;aranti&arl"s Bu" no int"r4"rir?a con sus "studios <ro4"sional"s> <or "l contrario au7"ntar?a
consid"ra'l"7"nt" sus <ro'a'ilidad"s d" ./ito "n los 7is7os ya Bu" co7o a4ir7. =ac" un 7o7"nto "stos
7.todos ti"nd"n a un 7"Cora7i"nto d" la <"rsonalidad 7"diant" "l d"sarrollo d" 4acultad"s Bu" co7Fn7"nt"
<"r7an"c"n "n "stado lat"nt".
#uando conclu? "stallaron d" nu"8o los 7ur7ullos y co7"ntarios. Haci.ndos" "co d"l s"ntir ;"n"ral #arlos
"/<r"s9 "n 4or7a "ntusiasta su d"s"o d" iniciar "l a<r"ndi&aC" cuanto ant"s. L" r"s<ond? Bu" <ri7"ra7"nt"
"ra n"c"sario <roc"d"r a int";rar ;ru<os 7Ds <"Bu"@os <u"s no <od?a tra'aCars" "n "Bui<os d"7asiado
nu7"rosos. D"s<u.s d" 7uc=o discutir los "studiant"s constituy"ron tr"s "Bui<os d" si"t" <"rsonas cada
uno. #on8"ni7os "n iniciar al d?a si;ui"nt" nu"stros "studios "n "l ad"cuado 7arco d"l Mus"o (acional d"
Antro<olo;?a " Historia Bu" s" "ncu"ntra "n "l BosBu" d" #=a<ult"<"c.
#oncluida la r"uni9n <"r7an"c? un 'u"n rato "n aBu"lla casa con8"rsando con su a7a'l" <ro<i"tario y con
#arlos. M" in4or7aron Bu" RaFl cursa'a "l <ri7"r a@o d" la carr"ra d" In;"ni"ro M"cDnico El"ctricista y Bu"
=asta =ac?a <oco ti"7<o s" =a'?a distin;uido <or s"r un "studiant" "/c"<cional7"nt" 'rillant"> sin "7'ar;o
Flti7a7"nt" anda'a "n 7uy 7alos <asos> 4alta'a continua7"nt" a sus clas"s "n la Uni8"rsidad a 7"nudo "ra
8isto "n <arrandas y 4rancac="las y ya casi no 4r"cu"nta'a a sus anti;uos a7i;os> su <r"s"ncia "n la
con4"r"ncia d" "sa noc=" =a'?a sido una sor<r"sa <ara todos.
R";r"s. al =ot"l ll"no d" "s<"ran&as "n "l <or8"nir. Pui &Ds la 4"c=a "n Bu" <odr?a al 4in co7"n&ar a s"r Ftil
a 7is s"7"Cant"s "sta'a ya <r9/i7a.
Los r"sultados su<"raron con 7uc=o todas 7is "s<"ran&as. Aun cuando "l nF7"ro d" "studiant"s a los Bu"
i7<art?a las clas"s d" Go's"r8aci9nG s" r"duCo consid"ra'l"7"nt" d"sd" las <ri7"ras <rDcticas los Bu"
Bu"daron r"sultaron s"r C98"n"s d"cididos a adBuirir "l <ro;r"si8o d"sarrollo int"rior Bu" "sta clas" d"
a<r"ndi&aC" r"Bui"r".
D" "ntr" todos "llos RaFl 4u" Bui"n lo;r9 ir a<licando 7Ds rD<ida7"nt" sus nu"8os conoci7i"ntos. O's"r8.
con a;rado Bu" =a'?a d"Cado <or co7<l"to la '"'ida <ara d"dicars" ?nt";ra7"nt" a sus "studios.
Muy <ronto co7"nc. a "nta'lar a7istad con las di4"r"nt"s 4a7ilias d" 7is alu7nos. El <adr" d" uno d" "llos
Iun d"stacado <ro4"sionista con 7uc=os a@os d" 7a;ist"rio "n i7<ortant"s or;anis7os "ducati8osI
consi;ui9 introducir7" co7o 7a"stro "n una <r"<aratoria d" la Uni8"rsidad (acional y "n una 8ocacional d"l
Instituto %olit.cnico.
En la .<oca d" 7i arri'o a "stas institucion"s s" inicia'an i7<ortant"s r"4or7as "n su or;ani&aci9n y
<lan"s d" "studio. Al;unos d" los cat"drDticos Bu" t"n?an "n sus 7anos las i7<ortant"s d"cision"s r"lati8as a
dic=as r"4or7as tan s9lo 8"?an "n "llo una o<ortunidad d" lo;rar un luci7i"nto <"rsonal <"ro <rocura'an
"8itar "l <"sado tra'aCo Bu" r"Bu"r?a "l <lan"ar 7"didas t"ndi"nt"s a lo;rar una trans4or7aci9n d" nu"stras
anacr9nicas y a'surdas institucion"s "ducati8as. +racias a su a4Dn d" d"s<la&ar =acia otras <"rsonas todo
aBu"llo Bu" si;ni4icas" t"n"r Bu" tra'aCar sin nin;una r"7un"raci9n "con97ica tu8" la su"rt" d" <od"r
<artici<ar "n "stas la'or"s "n 4or7a 7uc=o 7Ds acti8a Bu" la Bu" =a'r?a <odido "s<"rar dado 7i 7od"sto
<u"sto d" no8"l 7a"stro.
D?a con d?a au7"nta'a "l tra'aCo. Una 8"& concluidos los "/D7"n"s corr"s<ondi"nt"s a 7i <ri7"r a@o d"
7a;ist"rio "n la U.(.A.M. y "n "l %olit.cnico or;anic. dos ;ru<os d" "studio con al;unos d" los C98"n"s Bu"
=a'?an sido 7is disc?<ulos. La 4inalidad 4unda7"ntal d" "stos nu"8os ;ru<os Ial i;ual Bu" "n "l caso d"l
constituido "n <ri7"r t.r7inoI 4u" la d" ir ca<acitando a sus co7<on"nt"s <ara adBuirir una co7<r"nsi9n d"l
<asado Bu" l"s <"r7iti"s" "star "n <osi'ilidad d" cola'orar 7Ds "4ici"nt"7"nt" "n la ;ran tar"a 4utura d" dar
naci7i"nto a una nu"8a cultura. #o7"nc. ta7'i.n a i7<artir otra clas" "n una <r"<aratoria <articular.
El 3 d" 4"'r"ro d" 1968 I4"c=a "n Bu" s" cu7<l?an "/acta7"nt" di"& a@os d"l d?a "n Bu" 4ui ac"<tado <or
"l coron"l co7o su alu7noI lo <as. "n 1"oti=uacan "n co7<a@?a d" 8arios "studiant"s.
Al r";r"sar "sa noc=" a la <"Bu"@a casa Bu" =" arr"ndado "n la ciudad d" M./ico "stu8" =aci"ndo
r"cu"rdos d" los 8ariados acont"ci7i"ntos Bu" 7" =a'?a tocado <r"s"nciar a lo lar;o d" "sos di"& a@os.
D"cid? trasladar al <a<"l un r"lato d" todo aBu"llo con la "s<"ran&a d" Bu" "sto <udi"ra contri'uir "n al;una
4or7a a lo;rar Bu" un 7ayor nF7"ro d" <"rsonas co'ras" consci"ncia d" la trasc"nd"ntal i7<ortancia d" los
<r9/i7os a@os.
#on o'C"to d" continuar 7ant"ni"ndo un con8"ni"nt" anoni7ato o<t. <or "scri'ir 'aCo <s"ud9ni7o
ado<tando "l Bu" utili&a'an los <o"tas na=oas cuando d"s"a'an dar a conoc"r al;una noticia Bu" Cu&;a'an d"
<articular i7<ortancia.
Esta "s <u"s la =istoria d"l <r"s"nt" li'ro.
A%[(DI#E !*LO ,++ +L3)"O!
a) Resu#iendo0
Al co7"n&ar a <lan"ar "st" li'ro 7" <"rcat. d" Bu" <ara su "la'oraci9n <od?a s";uir dos ca7inos. El
<ri7"ro tratar d" "/<licar lisa y llana7"nt" "l <roc"so d" d"sarrollo d" las di4"r"nt"s Edad"s Hist9ricas =asta
ll";ar a la crucial .<oca actual. El s";undo ca7ino consist?a "n aco7<a@ar a "stas "/<licacion"s la narraci9n
d" los acont"ci7i"ntos "n 8irtud d" los cual"s =a'?a ll";ado a sa'"r aBu"llo Bu" <r"t"nd?a dar a conoc"r.
D"cid? Bu" lo 7Ds =on"sto "ra o<tar <or la s";unda soluci9n a <"sar d" Bu" "llo i7<licas" s";uir "l ca7ino
7Ds lar;o.
#on o'C"to d" "8itar Bu" la l"ctura d" los di8"rsos acont"ci7i"ntos r"latados "n "sta o'ra <u"da d"s8iar la
at"nci9n d"l lla7ado a la acci9n cont"nido "n "lla =" a@adido "st" a<.ndic" Bu" ti"n" <or 4inalidad
<ro<orcionar una ori"ntaci9n I7uy ;"n"ral d"sd" lu";oI a todas aBu"llas <"rsonas Bu" sinc"ra7"nt"
d"s""n <artici<ar acti8a7"nt" "n la ;ran o'ra d"l <or8"nir consist"nt" "n lo;rar Bu" la 7uC"r dor7ida d. a lu&.
%artir. d" una 'r"8" r"ca<itulaci9n d" las t"sis 4unda7"ntal"s Bu" s" =an 8"nido sust"ntando a lo lar;o d"
"sta o'ra5
1. E/ist" un lar;o <ro;r"so asc"nsional d"l ;.n"ro =u7ano d"sd" su a<arici9n so'r" la 1i"rra Bu" s"
caract"ri&a <or una <aulatina a7<liaci9n d" su consci"ncia.
3. Esta <ro;r"si8a a7<liaci9n d" la consci"ncia d" la "s<"ci" s" r"ali&a a tra8.s d" un <roc"so d" asc"nsi9n
"n "s<iral Bu" consta d" tr"s 4as"s5 En la <ri7"ra s" alcan&a un consid"ra'l" incr"7"nto d" la int"li;"ncia
racional> "n la s";unda s" lo;ra i;ual 4in "n lo Bu" =ac" a la intuici9n "7oti8a> y 4inal7"nt" "n la t"rc"ra s"
consi;u" un "Buili'rio "ntr" a7'as 4acultad"s <ara <ost"rior7"nt" dar co7i"n&o a un nu"8o ciclo.
-. Durant" "l transcurso d" "stas 4as"s o Edad"s =ist9ricas s" <roduc"n di8"rsas culturas. Una cultura "s al
7is7o ti"7<o la cr"aci9n d" un nu"8o conCunto d" s?7'olos Bu" <ro<orcionan una su<"rior cos7o8isi9n co7o
la consi;ui"nt" y n"c"saria a7<liaci9n d" consci"ncia d"l conCunto =u7ano Bu" =a'rD d" ca<tar y 8i8ir "sa
nu"8a cos7o8isi9n.
*. La cultura occid"ntal 8ino a c"rrar una Edad =ist9rica d" "Buili'rio "ntr" la int"li;"ncia y la intuici9n Bu" s"
=a'?a iniciado con la cultura ;ri";a.
2. Al i;ual Bu" todas las culturas la occid"ntal naci9 cr"ci9 ll";9 a su cFs<id" d"cr"ci9 7uri9 "ntr9 "n
"stado d" 4osili&aci9n y 4inal7"nt" =a co7"n&ado a d"sint";rars".
6. El <r"s"nt" " incont"ni'l" i7<ulso d" la ci"ncia y la t"cnolo;?a <"r7it" conC"turar con toda "/actitud Bu" la
4utura Edad =ist9rica s"rD d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia racional. !u iniciaci9n t"ndrD lu;ar "n "l 7o7"nto "n
Bu" surCa una nu"8a cultura.
U. La naci#n ue cuenta actualmente con ma-ores pro)a)ilidades de dar nacimiento a una nueva cultura es
M$,ico! La $poca en ue estas pro)a)ilidades alcan*ar.n su punto m.,imo se iniciar. cuando la po)laci#n de
esta naci#n llegue a los setenta millones - concluir. cuando so)re pase los setenta - siete millones!
8. 1o7ando "n consid"raci9n los si;ui"nt"s 4actor"s5 "l ac"l"rado incr"7"nto d" la <o'laci9n 7undial "l alto
;rado d" d"sarrollo d" los di4"r"nt"s 7"dios d" co7unicaci9n y di4usi9n d" las id"as y la "str"c=a 8inculaci9n
" int"rd"<"nd"ncia "con97ica d" todas las nacion"s r"sulta 4Dcil concluir Bu" <ara Bu" la <r9/i7a cultura
lo;r" d"sarrollars" 8"nturosa7"nt" <r"cisarD a'arcar a la totalidad d" la =u7anidad y no Fnica7"nt" a los
=a'itant"s d" una 7Ds o 7"nos "/t"nsa <orci9n d" la ti"rra. En otras <ala'ras5 la cultura del "uturo de)er.
tener como caracterstica "undamental un espritu universalista!
9. Un <ri7"r " i7<r"scindi'l" <aso "n la 'FsBu"da d" "s" uni8"rsalis7o s"rD "4"ctuar una s?nt"sis d" las
7"Cor"s a<ortacion"s Bu" a lo lar;o d" la =istoria =an ido r"ali&ando las di4"r"nt"s culturas d"l <asado. !in
"7'ar;o "l d"sarrollo d" una cultura aut.ntica7"nt" 7undial s9lo s" alcan&arD cuando tras d" co'rar
consci"ncia d"l ="c=o 4?sica7"nt" r"al d" Bu" la =u7anidad constituy" un 1ODO Idi4"r"nt" a
la si7<l" su7a d" los indi8iduos Bu" la co7<on"nI s" lo;r"n 4or7ular solucion"s y "sta'l"c"r condicion"s
Bu" las =a;an o<"rant"s "n 8irtud d" las cual"s s"a <osi'l" lo;rar una int";raci9n ar79nica 7uy su<"rior a la
actual tanto "ntr" los indi8iduos co7o "ntr" las nacion"s.
1,. Los 4in"s ant"rior7"nt" 7"ncionados no <odrDn alcan&ars" sin una <r"8ia 7odi4icaci9n d"l <r"s"nt" ;rado
d" d"sarrollo d" la consci"ncia d"l ;.n"ro =u7ano. La <ri7"ra y 7Ds di4?cil tar"a d" la nu"8a cultura s"rD <or
tanto la d" iniciar dic=a a7<liaci9n d" consci"ncia.
b) Siete re'las &ara el inicio de una3 )ccin or'anizada de la 4uventud
1o7ando "n consid"raci9n "l ="c=o d" Bu" aFn 4altan al;unos a@os <ara "l inicio d"l 'r"8" <"r?odo durant"
"l cual las <ro'a'ilidad"s d" lo;rar dar naci7i"nto "n M./ico a una nu"8a cultura ll";u"n a su cl?7a/ r"sulta
l9;ico concluir Bu" =a'rDn d" s"r los int";rant"s d" la actual Cu8"ntud d" "st" <a?s as? co7o los co7<on"nt"s
d" las 4uturas ;"n"racion"s d" C98"n"s d"l 7undo "nt"ro Bui"n"s t"ndrDn r"s<"cti8a7"nt" a su car;o las
di4?cil"s tar"as d" cons";uir <ri7"ra7"nt" "l naci7i"nto d" la nu"8a cultura y "n s";undo lu;ar "l Bu" dic=a
cultura s" d"sarroll" =asta a'arcar todo "l <lan"ta.
#on 'as" "n lo ant"rior =" Cu&;ado o<ortuno incluir "n la <r"s"nt" o'ra al;unas ori"ntacion"s t"ndi"nt"s a
s"r8ir d" ayuda a todos aBu"llos C98"n"s Bu" d"s""n dar co7i"n&o a la ardua la'or d" ca<acitars" <ara <od"r
<artici<ar acti8a7"nt" "n la o'ra ;i;ant"sca a Bu" t"ndrDn Bu" "n4r"ntars" "n un 4uturo ya c"rcano.
Las si"t" r";las Bu" "/<ondr. a continuaci9n no <r"t"nd"n s"r ni 7uc=o 7"nos un conCunto d" <rinci<ios
do;7Dticos ni ta7<oco una s?nt"sis co7<l"ta ac"rca d" todo lo Bu" so'r" "st" t"7a <odr?a d"cirs". !" trata
Fnica7"nt" d" al;unas ori"ntacion"s d" carDct"r ;"n"ral <rDcticas y s"ncillas "la'oradas con "l Fnico
<ro<9sito d" s"r8ir d" ayuda a los C98"n"s Bu" s" <ro<on;an iniciar or;ani&ada y 7"t9dica7"nt" la tar"a d"
ca<acitars" <ara asu7ir la ;ra8" r"s<onsa'ilidad d" tra&ar "l d"rrot"ro Bu" =a'rD d" s";uir la =u7anidad "n "l
4uturo.
5ri#era re'la0 ri'urosa &laneacin
%ara "l <ro<9sito d" una 7"Cor co7<r"nsi9n d" "sta <ri 7"ra r";la <odr?a7os a4ir7ar Bu" los s"r"s
=u7anos s" <u"d"n di8idir "n dos ;rand"s ;ru<os. El <ri7"ro a'arca a todas aBu"llas <"rsonas inca<ac"s d"
d"t"r7inar <or s? 7is7as tanto los 4in"s Bu" s" <ro<on"n alcan&ar "n la 8ida co7o los 7"dios a Bu" d"'"n
aCustars" <ara la r"ali&aci9n d" "stos 4in"s. Esta clas" d" s"r"s "stDn si"7<r" 7o8idos <or las ca7'iant"s
circunstancias d"l 7"dio a7'i"nt" "n dond" 8";"tan.
%or "l contrario "l s";undo ;ru<o "stD int";rado <or aBu"llos s"r"s Bu" ad"7Ds d" <os""r un claro
conoci7i"nto d" los 4in"s Bu" s" <ro<on"n alcan&ar "n "l transcurso d" su "/ist"ncia sa'"n <r"cisar con
"/actitud los 7"dios n"c"sarios <ara lo;rar "sos 4in"s.
En otras <ala'ras d"sd" "st" <unto d" 8ista los s"r"s =u7anos <u"d"n di8idirs" "ntr" aBu"llos Bu"
<rocuran =asta dond" "s =u7ana7"nt" <osi'l" construir <or s? 7is7os su <ro<io d"stino y aBu"llos Bu" s"
cont"ntan con s"r si7<l"s Cu;u"t"s d" las circunstancias.
#o7o "s l9;ico su<on"r los C98"n"s Bu" <r"t"ndan <artici<ar "n la trasc"nd"ntal cr"aci9n d" una nu"8a
cultura n"c"sitan ant"s Bu" nada ll";ar a s"r ca<ac"s d" <r"cisar los o'C"ti8os 4unda7"ntal"s d" su "/ist"ncia
y <os""r la 8oluntad su4ici"nt" <ara ir aCustando su conducta a la r"ali&aci9n d" dic=os o'C"ti8os. Esto "s
n"c"sitan ir a<r"ndi"ndo a <ro;ra7ar sus acti8idad"s con 7iras a la r"ali&aci9n d" 4in"s <r"8ia7"nt"
"sco;idos.
La 4or7a 7Ds <rDctica d" dar co7i"n&o a "sta la'or d" <lan"aci9n "s la d" 4or7ulars" las dos <r";untas
si;ui"nt"s5 NPu. "s lo Bu" yo Buisi"ra s"r d"ntro d" si"t" a@osO N#uDl"s son los 7"dios Bu" 7" <ro<on;o
ado<tar <ara lo;rarloO
#on o'C"to d" no d"Car las r"s<u"stas Fnica7"nt" a la 7"7oria con8i"n" trasladarlas al <a<"l "scri'i"ndo
no s9lo los 4in"s Bu" s" tratarDn d" alcan&ar "n "l citado <"r?odo d" si"t" a@os sino ta7'i.n "l <ro;ra7a d"
acci9n con4or7" al cual s" <roy"cta ll";ar a la conBuista d" dic=os 4in"s. Est" <ro;ra7a d"'" ll";ar al d"tall"
"n lo Bu" s" r"4i"r" al a@o in7"diata7"nt" si;ui"nt" "n tal 4or7a Bu" al 4inal d" cada 7"s <u"da r"ali&ars" un
rD<ido 'alanc" d" lo Bu" s" =a ido o't"ni"ndo a<ro8"c=ando todas las "/<"ri"ncias <ara una 7"Cor
<lan"aci9n d" las accion"s 4uturas.
El <rocurar tra'aCar si"7<r" "n 4or7a <ro;ra7ada <odrD <ar"c"r t"dioso <"ro a la lar;a constituy" "l
<roc"di7i"nto 7Ds "4ica& <ara "8itar con8"rtirnos "n si7<l"s 8"l"tas 7o8idos al i7<ulso d" los ca7'iant"s
acont"ci7i"ntos.
Se'unda re'la0 sobreesfuerzos continuos
En la <ri7"ra r";la aludi7os a la <lan"aci9n d" las acti8idad"s <or d"sarrollar> a=ora anali&ar"7os la
n"c"sidad d" Bu" la 7ayor <art" d" "stas acti8idad"s s" caract"ric"n <or r"Bu"rir 8"rdad"ros so'r""s4u"r&os
<ara su r"ali&aci9n.
Lo ant"rior si;ni4ica Bu" los 4in"s a los Bu" d"'" as<irar todo aBu"l Bu" d"s"a <artici<ar "n la la'or d" lo;rar
Bu" la 7uC"r dor7ida d. a lu& no <u"d"n s"r "/clusi8a7"nt" d"l ti<o d" o'C"ti8os cuya r"ali&aci9n s" alcan&a
a tra8.s d"l si7<l" transcurso d"l ti"7<o y "l d"s"7<"@o nor7al d" una acti8idad d"t"r7inada. Un "studiant"
Bu" al in;r"sar al <ri7"r a@o d" cualBui"r carr"ra <ro4"sional s" 4iCas" co7o 7"ta "l o't"n"r un t?tulo
<ro4"sional una 8"& transcurridos un ci"rto nF7"ro d" a@os "star?a cont"ntDndos" con al;o Bu" no r"Bu"rirD
d" .l sino "l "s4u"r&o ordinario Bu" "s d" "s<"rar "n cualBui"r "studiant". %ara Bu" "n "st" caso <u"da
=a'lars" d" un so'r""s4u"r&o s"r?a n"c"saria la 4iCaci9n d" o'C"ti8os Bu" "ntra@as"n una aut.ntica
su<"raci9n co7o <or "C"7<lo5 o't"n"r "l do'l" d" los conoci7i"ntos Bu" nor7al7"nt" s" r"Bui"ran <ara
a<ro'ar las distintas 7at"rias d" la carr"ra Bu" s" cursa.
En "sta 4or7a <arti"ndo d" un 7"Cor d"s"7<"@o d" las acti8idad"s <ro<ias d" cada <"rsona a tra8.s d"
so'r""s4u"r&os co7o "l d"l "C"7<lo ant"rior d"'" irs" ll";ando a la <ro;r"si8a r"ali&aci9n d" acti8idad"s
"nca7inadas ya dir"cta7"nt" al 4in Bu" nos ocu<a5 "l d" ca<acitarnos <ara cola'orar acti8a7"nt" "n la tar"a
d" lo;rar Bu" la 7uC"r dor7ida d. a lu&. A continuaci9n 7"ncionar. 'r"8"7"nt" cuDl"s son "sas acti8idad"s.
Tercera re'la0 estudio de la *istoria
!i ad7iti7os Bu" "l 4uturo "s una cons"cu"ncia d"l <asado Iaun cuando "n r"alidad a7'os 4or7an <art"
d" un <r"s"nt" Fnico y G"t"rnoGI co7<r"nd"r"7os d" in7"diato la in"ludi'l" n"c"sidad d" conoc"r y
co7<r"nd"r lo ocurrido "n "l <asado <ara "n "sta 4or7a <od"r ll";ar a sa'"r lo Bu" =a'rD d" acont"c"r "n "l
4uturo.
La t"rc"ra r";la "s <or consi;ui"nt"5 "studiar la Historia.
A=ora 'i"n a lo lar;o d" la <r"s"nt" o'ra =" dic=o "n 8arias ocasion"s Bu" "l "studio d" la Historia a tra8.s
d" los 7.todos con8"ncional"s s9lo ll"8a a una 4als"ada " inco7<l"ta co7<r"nsi9n d" los <asados
acont"ci7i"ntos. !i 'i"n "sto "s 8"rdad 7i"ntras no "/istan <or doBui"r aut.nticos 7a"stros d" Historia no
=ay otra alt"rnati8a Bu" la d" iniciar "sta clas" d" "studios utili&ando los <roc"di 7i"ntos =a'itual"s "n la
int"li;"ncia d" Bu" "sta a<ar"nt" <.rdida d" ti"7<o s" 8"rD <ost"rior7"nt" co7<"nsada <u"s "n "l 7o7"nto
"n Bu" s" inicia un aut.ntico a<r"ndi&aC" d" la Historia s" <u"d" a8an&ar 7uc=o 7Ds rD<ida7"nt" si ya s"
conoc" lo Bu" so'r" "sta 7at"ria <u"d" a<r"nd"rs" utili&ando los ca7inos trillados.
As? <u"s "s n"c"sario dar co7i"n&o al "studio d" la Historia incluy"ndo d"sd" lu";o lo Bu" <odr?a
d"no7inars" G=istoria d"l <"nsa7i"ntoG o s"a d" las a<ortacion"s 4ilos94icas "4"ctuadas <or los 7Ds
i7<ortant"s <"nsador"s a lo lar;o d"l ti"7<o.
Cuarta re'la0 or'anizacin de e(ui&os
1odas aBu"llas <"rsonas "n cuyos =o7'ros =a'rD d" r"ca"r la di4?cil 7isi9n d" diri;ir y coordinar los
di4"r"nt"s so'r""s4u"r&os t"ndi"nt"s a lo;rar "l naci7i"nto d" una nu"8a cultura n"c"sitarDn <os""r un
<ro4undo conoci7i"nto "n lo Bu" s" r"4i"r" al tra'aCo "n "Bui<os.
En 8ista d" Bu" "sta clas" d" conoci7i"ntos s9lo s" o'ti"n" a tra8.s d" una lar;a <rDctica a continuaci9n
<ro<orcionar. al;unas ori"ntacion"s 7uy "l"7"ntal"s <ara los Bu" d"s""n co7"n&ar a "ntr"nars" "n "st" ti<o
d" acti8idad"s5
Aun cuando <ara constituir un "Bui<o d" tra'aCo no s" r"Bui"r"n 7Ds Bu" cuatro <"rsonas Iun <r"sid"nt"
un t"sor"ro un s"cr"tario y un as"sorI r"sulta si"7<r" 7uc=o 7Ds con8"ni"nt" un nF7"ro su<"rior. A 7i
Cuicio un 7?ni7u7 d" si"t" y un 7D/i7u7 d" 8"int" son las ci4ras d"ntro d" las cual"s d"'" 'uscars" "l
a<ro<iado nF7"ro d" 7i"7'ros <ara cada "Bui<o.
Al i;ual Bu" "n lo r"lati8o a los indi8iduos las acti8idad"s d" los "Bui<os d"'"n s"r r"sultado d" una
cuidadosa <lan"aci9n> s"rD <or tanto n"c"saria una <r"8ia <ro;ra7aci9n d" los 4in"s "s<"c?4icos Bu" s"
'usca conBuistar as? co7o d" los 7"dios Bu" s" <i"nsa utili&ar <ara "llo. 1odo "sto 4or7ulado "n <lan"s a
lar;o <la&o Bu" <u"dan irs" aCustando anual7"nt" d" acu"rdo con las "/<"ri"ncias o't"nidas y los 7"dios d"
Bu" s" dis<on;a.
Los d"tall"s r"4"r"nt"s a la or;ani&aci9n y 4unciona7i"nto int"rno d" los "Bui<os Iduraci9n "n los car;os
dir"cti8os 7onto d" las cuotas <ara los di4"r"nt"s ;astos "tc. I "starDn <las7ados "n un conCunto d" r";las
"statutarias. D"'"rD 'uscars" si"7<r" la 7ayor <artici<aci9n d" los di4"r"nt"s 7i"7'ros d"l "Bui<o con 'as"
"n <roc"di7i"ntos d"l 7Ds <uro "s<?ritu d"7ocrDtico.
!" "sco;"rD co7o as"sor d"l "Bui<o a una <"rsona conocida no s9lo <or sus conoci7i"ntos sino ta7'i.n
<or su =onora'ilidad. !i 4u"s" n"c"sario <u"d"n d"si;nars" 8arios as"sor"s.
La 4unci9n d" los as"sor"s s" concr"tarD "/clusi8a7"nt" a <ro<orcionar ori"ntaci9n y cons"Co. La
r"s<onsa'ilidad y dir"cci9n d" los "Bui<os "starD si"7<r" "n 7anos d" los co7<on"nt"s d" los 7is7os.
N#uDl"s son los o'C"ti8os 4unda7"ntal"s Bu" d"'"rDn tratar d" alcan&ar "stos "Bui<osO %u"d"n r"su7irs"
"n tr"s.
El <ri7"ro "s coordinar los so'r""s4u"r&os d" los distintos int";rant"s d"l "Bui<o con 7iras a lo;rar Bu"
cada uno d" "llos 8aya lo;rando su<"rars" d"ntro d" sus acti8idad"s <ro<ias. As? <or "C"7<lo si "l "Bui<o
"stD constituido <or "studiant"s 'uscarD a tra8.s d"l int"rca7'io d" "/<"ri"ncias d" s"sion"s col"cti8as d"
"studio int"nsi8o "tc.> un 7"Cora7i"nto "n "l ni8"l acad.7ico> si "stD 4or7ado <or o'r"ros <rocurarD ir
"l"8ando la ca<acidad t.cnica y cultural d" sus int";rant"s.
La s";unda 7isi9n d" los ;ru<os "s <ro7o8"r y coordinar los "studios Bu" r"alic"n sus 7i"7'ros so'r"
cu"stion"s =ist9ricas. %ara lo;rar "st" 4in s" or;ani&arDn ciclos d" "studio so'r" di8"rsas cu"stion"s =ist9ricas
s" in8itarD a con4"r"nciant"s s" <ro7o8"rD la cr"aci9n d" <"Bu"@as 'i'liot"cas d" uso co7Fn <ara todos los
co7<on"nt"s d"l "Bui<o "tc.
Ad"7Ds los "Bui<os d"'"rDn "4"ctuar tra'aCos d" carDct"r social. La si;ui"nt" r";la 8"rsarD so'r" "sta
i7<ortant" cu"sti9n.
+uinta re'la0 traba6o social
Una nu"8a cultura no "s Fnica7"nt" un conCunto d" 'rillant"s y <ro4undas id"as Bu" da 4or7a a una
no8"dosa cos7o8isi9n> si tan s9lo 4u"ra "sto 'astar?a con Bu" un s"l"cto ;ru<o d" c"r"'ros <ri8il";iados
tra'aCando r"cluidos "n sus la'oratorios y 'i'liot"cas lo;ras" "structurar una s9lida y di4"r"nt" conc"<ci9n d"l
=o7'r" y d"l uni8"rso <ara Bu" d" in7"diato <udi"ra a4ir7ars" Bu" una nu"8a cultura =a'?a nacido so'r" la
1i"rra.
%"ro <or d"s;racia Io <or 4ortunaI "l <ro'l"7a "s 7uc=o 7Ds co7<l"Co ya Bu" una nu"8a cultura
ad"7Ds d" <ro<orcionar una r"no8ada cos7o8isi9n d"'" ta7'i.n cons";uir la su4ici"nt" a7<liaci9n d"
consci"ncia d" toda una soci"dad I"n "l caso Bu" nos ocu<a d"'"rD s"r "n toda la =u7anidadI co7o <ara
lo;rar Bu" sus co7<on"nt"s "st.n "n <osi'ilidad d" utili&ar "n la <rDctica los conoci7i"ntos cont"nidos "n "sa
nu"8a cos7o8isi9n si"ndo n"c"sario <ara "llo Bu" la nu"8a cultura s"a ca<a& d" <ro<orcionar solucion"s I
7Ds ad"cuadas Bu" las "/ist"nt"s "n "l <asadoI a los <ro'l"7as d" toda ?ndol" Bu" aBu"Can al ;.n"ro
=u7ano.
El <ro4undo conoci7i"nto d" la natural"&a =u7ana Bu" s" <r"cisa <ara sa'"r dar ac"rtadas solucion"s a
los <ro'l"7as <ro<ios d" "sta natural"&a no <u"d" o't"n"rs" 7"diant" si7<l"s l"cturas "4"ctuadas "n la
tranBuilidad d" una 'i'liot"ca o d" un sal9n d" clas"s. !" trata d" al;o Bu" r"Bui"r" un "ntr"na7i"nto
<rDctico t"ndi"nt" a o't"n"r la "/<"ri"ncia n"c"saria <ara <od"r <ro<orcionar una ayuda 8"rdad"ra7"nt"
"4"cti8a a los d"7Ds.
!9lo a tra8.s d" una lar;a y d"sint"r"sada <rDctica "n "l "C"rcicio d" acti8idad"s social"s "n las Bu" s"
'usBu" <ro<orcionar al;Fn '"n"4icio "4"cti8o a la soci"dad d" la cual s" 4or7a <art" <odrDn los 7i"7'ros d"
los "Bui<os ir o't"ni"ndo los conoci7i"ntos y "/<"ri"ncia n"c"sarios <ara "star "n <osi'ilidad d" iniciar
<ost"rior7"nt" una ca<acitaci9n d" carDct"r su<"rior con 7iras a "ncontrar solucion"s a los <ro'l"7as Bu"
acosan actual7"nt" a la =u7anidad " incor<orar "stas solucion"s al =a'"r d" la cultura <or nac"r.
%ara la <rDctica d" "sta r";la d"'" to7ars" "n cu"nta Bu" la 7"Cor clas" d" ayuda "s la Bu" ca<acita a los
Bu" la r"ci'"n <ara d"Car d" s";uirla n"c"sitando. Es <or "llo Bu" la di4usi9n d" conoci7i"ntos r"sulta si"7<r"
<articular7"nt" '"n"4iciosa.
Se$ta re'la0 ascesis es&iritual
#on "sta r";la ll";a7os al <unto 7Ds i7<ortant" d" la cu"sti9n Bu" s" anali&a5 "l r"lati8o a la
i7<r"scindi'l" su<"raci9n "s<iritual Bu" d"'"rDn r"ali&ar Bui"n"s <r"t"ndan to7ar <art" acti8a "n la o'ra d"
dar naci7i"nto a una nu"8a cultura.
!in Bu"r"r <ol"7i&ar o do;7ati&ar "n t"7a tan d"licado co7o son las cu"stion"s r"li;iosas sino
Fnica7"nt" <r"s"ntar "l t"sti7onio d" la "/<"ri"ncia =ist9rica so'r" "st" <articular <od"7os a4ir7ar Bu" <ara
la r"ali&aci9n d"l 7Ds caract"r?stico d" todos los an="los =u7anos o s"a "l d" lo;rar la 7Ds alta "s<iritualidad
s" r"Bui"r" Is";Fn =an coincidido "n a4ir7ar todos aBu"llos Bu" "n distintos lu;ar"s y .<ocas =an
conBuistado tan di4?cil cu7'r"I d" ayuda <ro8"ni"nt" d" un <lano su<"rior d" la "/ist"ncia. El alcan&ar "sta
ayuda IBu" d" nin;una 7an"ra su'stituy" al "s4u"r&o =u7ano sino Bu" lo su'li7a y =ac" "4"cti8oI =a
constituido si"7<r" uno d" los o'C"ti8os 4unda7"ntal"s d" la R"li;i9n.
Una 8"& ad7itida la <r"7isa ant"rior t"ndr"7os Bu" concluir Bu" todo aBu"l Bu" 8"rdad"ra7"nt" d"s"a
alcan&ar un "l"8ado d"sarrollo "s<iritual d"'"rD aCustar su conducta a las di4"r"nt"s dis<osicion"s
"sta'l"cidas con "st" <ro<9sito <or la R"li;i9n.
D"sd" lu";o d"'" "nt"nd"rs" 7uy clara7"nt" Bu" cuando =a'la7os d" una asc"sis Bu" r"Bui"r" "l a<";o
a nor7as d" conducta "sta'l"cidas <or la R"li;i9n "sta7os 7uy l"Cos d" <ro<u;nar <or un si7<l"
cu7<li7i"nto rutinario d" 4or7alidad"s "/t"rnas y 7"nos aFn d" "nsal&ar "l 4anatis7o ci";o Isi7<l" 8?a d"
"sca<" a los 'aCos instintos y a las su<"rsticion"s 7Ds ;ros"rasI. Lo Bu" trata7os "s d" su'rayar "l ="c=o
d" Bu" <ara lo;rar un <l"no d"sarrollo "s<iritual s" <r"cisa si"7<r" d"l aut.ntico "s<?ritu r"li;ioso.
S7&ti#a re'la0 b1s(ueda de un ,aestro
1odas aBu"llas <"rsonas Bu" no s" cont"nt"n Fnica7"nt" con l""r las r";las ant"rior"s sino Bu" <rocur"n
<on"rlas "n <rDctica s" "ncontrarDn con Bu" una 8"& transcurridos al ;unos a@os =a'rDn lo;rado una ci"rta
su<"raci9n "n todos los 9rd"n"s d" su "/ist"ncia "n 8irtud d" la cual s"rDn ya ca<ac"s d" dar co7i"n&o a
toda una nu"8a s"ri" d" r"ali&acion"s situadas un ;rado 7Ds alto Bu" las cons";uidas ant"rior7"nt".
Una 8"& ll";ado "s" 7o7"nto "stas <"rsonas t"ndrDn Bu" =ac"r 4r"nt" al ="c=o d" Bu" ya "n un ni8"l
su<"rior r"sulta i7<osi'l" <r"t"nd"r <ro;r"sar <or la s"nda d" la su<"raci9n int"rior si no s" cu"nta <ara "llo
con al;ui"n ca<a& d" ;uiar con 7ano 4ir7" y "/<"ri7"ntada a tra8.s d" tan di4?cil s"nd"ro. En otras
<ala'ras "s n"c"sario contar con la ayuda d" un aut.ntico Ma"stro.
Las di4icultad"s Bu" a;uardan a todos los Bu" 'aCo la dir"cci9n d" un Ma"stro inici"n "sta s";unda "ta<a
d" su<"raci9n <"rsonal Icuyo o'C"ti8o continuarD si"ndo "l d" ca<acitarl"s <ara <od"r <artici<ar acti8a7"nt"
"n la titDnica la'or d" dar ori;"n a una nu"8a culturaI son <articular7"nt" arduas y d" no 4Dcil co7<r"nsi9n.
As? <or "C"7<lo durant" un lar;o ti"7<o "stas <"rsonas cont"7<larDn aso7'radas c97o "l Ma"stro s"
concr"ta a ir 7ostrDndol"s la 4als"dad d" la 7ayor <art" d" los conoci7i"ntos Bu" con tantos "s4u"r&os
=a'?an adBuirido.
La ant"rior a4ir7aci9n tal 8"& ori;in" "n 7uc=os l"ctor"s una <r";unta5 NPu. caso ti"n" "l in8"rtir tanto
ti"7<o y "s4u"r&o "n adBuirir una "structura d" conoci7i"ntos Bu" a la <ostr" s"rDn d"struidas <or "l Ma"stroO
La r"s<u"sta a "sta <r";unta "s la si;ui"nt" "n <ri7"r t.r7ino no todos los conoci7i"ntos o't"nidos "n la
"ta<a inicial s"rDn d"struidos> al;unos d" "llos tan s9lo s"rDn 7odi4icados> y "n s";undo lu;ar =a'rDn d" s"r
<r"cisa7"nt" los conoci7i"ntos d"7olidos los Bu" 8"n;an a <ro<orcionar al;o as? co7o "l G7at"rialG con "l
Bu" s" "di4icarD la nu"8a "structura int"rna d"l disc?<ulo <u"s as? co7o un "di4icio no s" <u"d" construir sin
t"n"r ant"s "l 7at"rial su4ici"nt" <ara "llo un Ma"stro no <u"d" diri;ir la la'or d" 4or7aci9n d" una nu"8a y
su<"rior <"rsonalidad si "l disc?<ulo no <os"" su4ici"nt" G7at"rialG d" 'u"na calidad y ;"n"ral7"nt" "st"
G7at"rialG s9lo <u"d" o't"n"rs" d" la Gd"7olici9nG d" la ant"rior <"rsonalidad.
Hay ta7'i.n "n r"laci9n con "st" t"7a otra o'C"ci9n Bu" <u"d" 4Dcil7"nt" s"r <"nsada <or 7uc=as
<"rsonas y "s la si;ui"nt"5 si 4or&osa7"nt" s" 8a a n"c"sitar la ayuda d" un Ma"stro N<or Bu. no <roc"d"r a
'uscarlo d" in7"diato "n lu;ar d" <"rd"r un 'u"n nF7"ro d" a@os r"ali&ando "s4u"r&os cuya utilidad r"al s"
d"sconoc"O
La o'C"ci9n ant"rior "s tan a'surda co7o la <r"t"nsi9n d" un ni@o d" si"t" a@os Bu" a4ir7as" Bu" co7o
ti"n" <"nsado s"r doctor "n 7"dicina no 8" la n"c"sidad d" <"rd"r "l ti"7<o asisti"ndo a la "scu"la <ri7aria
<u"s consid"ra 7uc=o 7Ds con8"ni"nt" 7atriculars" d" in7"diato "n la 0acultad d" M"dicina.
As? co7o <ara <od"r in;r"sar a la 0acultad d" M"dicina s" r"Bui"r" =a'"r cursado una s"ri" d" "studios y
t"n"r ya una ci"rta 7adur"& int"l"ctual y "7ocional IBu" d"sd" lu";o no <u"d" <os""r un ni@o d" si"t" a@os
I <ara "star "n <osi'ilidad d" a<ro8"c=ar las "ns"@an&as d" un Ma"stro r"sulta n"c"sario <os""r
<r"8ia7"nt" una 'as" d" conoci7i"ntos con8"ncional"s <or 7uy 4alsos y d"4or7ados Bu" .stos s"an as?
co7o un ci"rto ni8"l "s<iritual y un sinc"ro d"s"o d" "ncontrar un aut.ntico ca7ino d" d"sarrollo int"rno. EstD
<or d"7Ds a4ir7ar Bu" todas "stas cosas son si"7<r" r"sultado d" "s4u"r&os consci"nt"s r"ali&ados durant"
lar;o ti"7<o.
%or otra <art" los "s4u"r&os y los conoci7i"ntos Bu" d"'"n r"ali&ars" y adBuirirs" <r"8ia7"nt" a la
'FsBu"da d" un Ma"stro y a los cual"s =" ="c=o r"4"r"ncia "n las s"is <ri7"ras Gr";lasG ti"n"n ta7'i.n <or
o'C"to ca<acitar a las <"rsonas Bu" los r"alic"n <ara "star "n <osi'ilidad d" sa'"r distin;uir "ntr" un aut.ntico
Ma"stro y un si7<l" c=arlatDn.
Hay una Flti7a cu"sti9n "n lo tocant" a "st" asunto y "s la d" Bu" 7uc=os <u"d"n ar;Qir con so'ra d"
ra&9n Bu" d" s";uro la la'or d" ca<acitar al nF7"ro d" <"rsonas su4ici"nt" <ara la "di4icaci9n d" una nu"8a
cultura r"Bu"rirD sin duda la <r"s"ncia d" ;ran cantidad d" Ma"stros y Bu" al <ar"c"r "sto "s al;o Bu" "stD
7uy l"Cos d" ocurrir actual7"nt" "n M./ico.
#on 'as" "n lo Bu" nos "ns"@a la "/<"ri"ncia =ist9rica d" todas las .<ocas <u"do r"s<ond"r con a'soluta
con8icci9n lo si;ui"nt"5 si"7<r" Bu" =a "stado <or sur;ir una nu"8a cultura I7D/i7" cuando con "lla s" inicia
toda una Edad Hist9ricaI =an ll";ado o<ortuna7"nt" al lu;ar <ro<icio Ma"stros d" 7uy di8"rsos ;rados con
o'C"to d" <ro<orcionar su insustitui'l" cola'oraci9n "n tan trasc"nd"ntal la'or d" ;"staci9n.
As? <u"s <od"7os "star ci"rtos d" Bu" "n los a@os <or 8"nir r"ci'ir"7os la ayuda n"c"saria. Lo i7<ortant"
"s <or tanto "star "n condicion"s d" sa'"rla a<ro8"c=ar.
c) Sean 7stas #is 1lti#as &alabras
A lo lar;o d"l <r"s"nt" li'ro =" 8"nido a4ir7ando Bu" toda cultura "s la "/itosa r"ali&aci9n d" un "s4u"r&o
t"ndi"nt" a lo;rar una a7<liaci9n d" consci"ncia un <aso ad"lant" "n "l lar;o ca7ino "8oluti8o d" la
=u7anidad. Pu"dan sin "7'ar;o "n r"laci9n con "st" 7is7o asunto dos i7<or tant"s cu"stion"s <or
"sclar"c"r5 la <ri7"ra d" "llas consist" "n <r"cisar cuDl "s la 4inalidad d"4initi8a "l <ro<9sito Fl ti7o <"rs";uido
<or los s"r"s =u7anos al tra8.s d" "sos inc"sant"s y r"no8ados "s4u"r&os <or a7<liar su consci"ncia> la
s";unda "s d"t"r7inar cuDl "s "l i7<ulso 8ital Bu" =a <"r7itido alcan&ar "sas suc"si8as a7<liacion"s d"
consci"ncia Bu" =an Bu"dado <las7adas "n las di4"r"nt"s culturas sur;idas =asta a=ora.
A sa'i"ndas d" Bu" las si;ui"nt"s a4ir7acion"s s"rDn r"c=a&adas d" in7"diato <or 7uc=as <"rsonas 7"
atr"8o a dar r"s<u"sta a las ant"rior"s <r";untas con4iado "n Bu" un anDlisis so'r" "stas cu"stion"s <u"d"
<"r7itir a cualBui"ra Bu" lo r"alic" li'r" d" <r"Cuicios d"scu'rir <or s? 7is7o la 8"rdad d" lo Bu" aBu? s"
a4ir7a.
%or lo Bu" =ac" a la <ri7"ra <r";unta o s"a la Bu" inBui"r" ac"rca d"l <ro<9sito Bu" trata d" alcan&ars" "n
cada una d" las a7<liacion"s d" consci"ncia la r"s<u"sta "s la si;ui"nt"5
La "inalidad ue persiguen los seres humanos al ampliar su consciencia es la de estar &m.s cerca& -
comprender me%or a (ios! /oda cultura constitu-e un es"uer*o colectivo tendiente a tratar de &apro,imar& m.s
la humanidad a! (ios!
Ac"rca d" la s";unda cu"sti9n <lant"ada o s"a NcuDl "s "l i7<ulso 8ital Bu" da ori;"n a las culturasO s"
=an "scrito 7uc=as y 7uy lar;as dis"rtacion"s. %or 7i <art" 8oy a concr"tar7" a r"<roducir una 'r"8" 4ras"
Bu" r"su7" "n 4or7a 7a;istral la r"s<u"sta 7Ds co7<l"ta Bu" a 7i Cuicio <u"d" dars" a "sta <r";unta.
La =istoria d" c97o ll";u. a t"n"r conoci7i"nto d" "sta 4ras" "s la si;ui"nt"5 "l d?a ant"rior a 7i <artida d"
la India "l =indF a7i;o d"l coron"l 7" o's"Bui9 un li'ro cont"ni"ndo lo 7Ds s"l"cto d" la o'ra lit"raria d"l
;ran <o"ta '"n;al? Ra'indranat 1a;or". #o7"nc. a l""r "l li'ro durant" "l 8iaC" a la R"<F'lica 0"d"ral
Al"7ana y continu. l"y.ndolo 7i"ntras <"r7an"c?a "n la 7ansi9n d" Karl "n Ha7'ur;o as? co7o durant" "l
tray"cto d" r";r"so a 7i <atria. En los instant"s 7is7os "n Bu" "l a8i9n inicia'a su r"corrido <or "nci7a d"
t"rritorio 7"/icano l"? con <ro4unda "7oci9n la s"nt"ncia d"l <o"ta =indF con la Bu" Bui"ro dar 4in a "sta o'ra.
Las <ala'ras cont"nidas "n "sa 4ras" "/<r"san "l s"nti7i"nto d" toda 7uC"r "na7orada ant"s d"l acto d"
"ntr";a Bu" <r"c"d" a la ;"staci9n d" un nu"8o s"r. %or tanto "n los actual"s 7o7"ntos "sta "/<r"si9n s"
"ncu"ntra ya "n los la'ios d" la MuC"r Dor7ida diri;ida a todos aBu"llos Bu" sinc"ra7"nt" d"s"an <artici<ar
"n la ;"staci9n d" la nu"8a cultura.
H" aBu? la 4ras"5
&0ean estas mis 1ltimas pala)ras2 con"o en tu amor&!
En la ciudad d" M./ico a 9 d" 7ayo d" 1968.
!E#1L+">+ 'E +4OC)+" ,O +"TO"%O $EL+!CO ,%?+
Mar*o de 3456
El <od"r 4orCars" ilusion"s otor;a tanto a las <"rsonas co7o a las nacion"s una 4u"r&a sin;ular Bu" l"s
<"r7it" la r"ali&aci9n d" sor<r"nd"nt"s =a&a@as. En la luc=a <or con8"rtir sus su"@os "n r"alidad <u"'los "
indi8iduos =an "scrito las 7"Cor"s <D;inas d" su =istoria.
En 7ar&o d" 192* la naci9n 7"/icana 8i8i9 unos instant"s d" "s<"ran&ado o<ti7is7o. El 7oti8o d" "llo 4u"
la inau;uraci9n d" la #iudad Uni8"rsitaria "ri;ida "n "s<acios arr"'atados a la la8a 8olcDnica "n la &ona sur
d" la ca<ital d" la R"<F'lica. El acont"ci7i"nto r"'as9 "l 7arco d" lo "stricta7"nt" uni8"rsitario <ara
con8"rtirs" "n un suc"so d" trasc"nd"ncia nacional. En su "8id"nt" ca<acidad <ara dotar d" 7"Cor"s
instalacion"s "ducati8as a su Cu8"ntud "l <a?s Buiso 8"r "l 4"li& au;urio d" un 7"Cor 4uturo.
#o7o "s l9;ico su<on"r todos aBu"llos Bu" tu8i7os la su"rt" d" 4or7ar <art" d" la ;"n"raci9n d"
"studiant"s 4undadora d" la #iudad Uni8"rsitaria s"nt?a7os 7Ds Bu" nadi" una or;ullosa satis4acci9n a la <ar
Bu" una ili7itada con4ian&a "n "l <or8"nir. Esta ="r7andad d" s"nti7i"ntos suscit9 "ntr" los int";rant"s d" las
distintas "scu"las y 4acultad"s un ac"ndrado co7<a@"ris7o. !" transita'a d" uno a otro d" los r"ci.n
t"r7inados "di4icios no s9lo con "l curioso a4Dn d" conoc"rlos sino con "l <ro<9sito d" "str"c=ar r"lacion"s
con sus ocu<ant"s.
7l ca"$ de la Facultad de Filoso"a - Letras
$"cina a la 0acultad d" D"r"c=o d" la cual "ra yo "n aBu"l "ntonc"s alu7no d"l <ri7"r a@o s" "ncontra'a
la 0acultad d" 0iloso4?a y L"tras. Muy <ronto los 4uturos a'o;ados d"scu'ri7os Bu" la ca4"t"r?a d" dic=a
4acultad "ra un ani7ado sitio d" r"uni9n al Bu" acud?an las 7Ds '"llas "studiant"s d" la Uni8"rsidad y
a'stra?dos 4il9so4os d" <ausado andar. As? <u"s 7uc=os a<r"ndic"s d" l";ul"yo nos con8"rti7os "n asiduos
concurr"nt"s d" aBu"l sitio incurri"ndo "n ocasion"s "n aus"ntis7o a nu"stras <ro<ias aulas <u"s "n lu;ar
d" las cDt"dras d" D"r"c=o Ro7ano <r"4"r?a7os <"r7an"c"r s"ntados ant" una =u7"ant" ta&a d" ca4.
"scuc=ando d" al;una ;ua<a <artidaria d" la 0iloso4?a "/ist"ncialista las 'as"s "n Bu" s" sust"nta'a "sta
corri"nt" d" <"nsa7i"nto.
8n estudiante p.lido - nervioso
En ci"rta ocasi9n al ll";ar a la susodic=a ca4"t"r?a ad8"rt? Bu" nin;una d" sus 7"sas "sta'a 8ac?a. En una
d" "llas s" "ncontra'a tan s9lo un ocu<ant" al cual <"d? <"r7iso <ara s"ntar7". El aludido otor;9 "l <"r7iso
con un r"si;nado ;"sto d" as"nti7i"nto y =aci"ndo caso o7iso d" 7i <r"s"ncia continu9 "nsi7is7ado "n la
l"ctura d" un ;ru"so li'ro d"l cual i'a to7ando al;unas notas Bu" a<unta'a "n una li'r"ta.
O's"r8. con at"nci9n a 7i 4or&ado co7<a@"ro d" 7"sa. En su d"l;ado rostro so'r"sal?an una lar;a nari& y
una anc=a 4r"nt". !u "dad d"'?a s"r <r9/i7a a la 7?a \di"cinu"8" a@os] <"ro <os"?a un as<"cto d" tan
7arcada s"ri"dad Bu" l" =ac?a a<ar"c"r 8arios a@os 7ayor. Escri'?a con la &urda y sus =u"sudas 7anos s"
7o8?an con n"r8iosos ad"7an"s. R"<"ntina7"nt" su ant"'ra&o c=oc9 con la ta&a r"'osant" d" ca4. Bu"
t"n?a ant" s? d"rra7Dndos" al instant" "l n";ro cont"nido d" .sta <or la su<"r4ici" d" la 7"sa.
Actuando sin d"t"n"r7" a <"nsar y <or si7<l" acto r"4l"Co alcanc. a l"8antar ind"7n" "l li'ro Bu" co<ia'a
7i aco7<a@ant" 7i"ntras .st" int"nta'a 8ana7"nt" d"8ol8"r la ta&a d" ca4. a su <osici9n ori;inal.
Al t"n"r "l li'ro "ntr" 7is 7anos 7" <"rcat. Bu" s" trata'a d" un "C"7<lar 7uy anti;uo Bui&Ds 8alioso. !u
<ro<i"tario 7" 7ani4"st9 su a;rad"ci7i"nto con "ntr"cortadas 4ras"s 7i"ntras su <Dlida t"& "nroC"c?a d"
7orti4icaci9n al dars" cu"nta d" Bu" "ra o'C"to d" la at"nci9n d" las <"rsonas Bu" s" =alla'an "n las 7"sas
conti;uas. 1o7ando sus cosas s" d"s<idi9 y a'andon9 "l lu;ar a toda <risa.
Ha'?a ya ol8idado <or co7<l"to "l incid"nt" cuando unos d?as d"s<u.s al diri;ir7" d" nu"8a cu"nta a la
ca4"t"r?a d" la 0acultad d" 0iloso4?a 7" "ncontr. "n uno d" sus lar;os corr"dor"s al n"r8ioso suC"to d" 7i
an.cdota. En cuanto 7" 8io s" a<ro/i79 y con a7a'l"s 4ras"s 7" a;rad"ci9 nu"8a7"nt" "l =a'"r sal8ado su
li'ro. !" trata'a s";Fn 7" diCo d" una o'ra "scrita <or un =istoriador 4ranc.s d"l si;lo VIV "l cual =a'?a
r"ali&ado i7<ortant"s o's"r8acion"s so'r" las anti;uas culturas <"ruanas.
En 8ista d"l "8id"nt" int"r.s Bu" 7ani4"sta'a 7i int"rlocutor <or los li'ros 8i"Cos l" co7"nt. Bu" yo <os"?a
un 'u"n nF7"ro d" "llos <u"s los =a'?a ="r"dado d" 7i a'u"lo <"rsona <ro4unda7"nt" int"r"sada "n la
Historia d" M./ico. Al "scuc=ar .sto sus oCos 'rillaron con "nc"ndida "7oci9n. Ado<tando un tono
con4id"ncial 7" <artici<9 Bu" "l "studio d"l <asado constitu?a "l 7oti8o 4unda7"ntal d" su "/ist"ncia y si 'i"n
"ra a<"nas "studiant" d"l <ri7"r a@o d" la carr"ra d" =istoria =ac?a ya ti"7<o Bu" 8"n?a consa;rDndos" a la
l"ctura d" toda clas" d" narracion"s =ist9ricas int"r"sDndol" <articular7"nt" las cont"nidas "n anti;uas
<u'licacion"s. L" in8it. a 8isitar 7i casa al si;ui"nt" sD'ado <ara "ns"@arl" los li'ros 8i"Cos Bu" t"n?a. Ac"<t9
d" 'u"n ;rado y nos d"s<"di7os co7o si 4u.s"7os a7i;os d" 7uc=o ti"7<o atrDs. R"torn9 al instant" <ara
indicar7" su no7'r" y a<"llidos. !u no7'r" d" <ila "ra Manu"l i;ual al d" 7i a'u"lo 7at"rno d" Bui"n
="r"dara los li'ros o'C"to d" su int"r.s.
8na sincera amistad
La 8isita d" Manu"l a 7i casa aBu"l sD'ado 4u" la <ri 7"ra <"ro no la Flti7a. Muy <ronto s" d"sarroll9 "ntr"
nosotros una aut.ntica a7istad lo Bu" "n su caso no "ra 7uy usual <u"s <os"?a un carDct"r "n "/tr"7o
intro8"rtido y <ro<"nso al aisla7i"nto. !u "rudici9n so'r" cu"stion"s =ist9ricas "ra r"al7"nt" aso7'rosa
<os"?a una incr"?'l" cantidad d" conoci7i"ntos so'r" los ="c=os 7Ds di8"rsos ocurridos "n .<ocas r"7otas y
"n las r";ion"s 7Ds a<artadas d"l 7undo.
La cultura d" 7i a7i;o no "ra d"sd" lu";o <roducto d" la casualidad sino d" una in4ati;a'l" ca<acidad d"
"studio5 <od?a <asars" d?as y d?as sin salir d"l d"<arta7"nto "n Bu" =a'ita'a a'sor'ido "n la l"ctura d" li'ros
d" =istoria Bu" i'a r"su7i"ndo "n unas li'r"tas nu7"radas y clasi4icadas Bu" d"s<u.s al7ac"na'a "n un
clos"t.
7l gran secreto de Manuel!
Mi a7istad con Manu"l ll"8a'a ya c"rca d" un a@o cuando d"scu'r? lo Bu" .l consid"ra'a su 7Ds ?nti7o
s"cr"to. Al a'rir un caC9n d"l "scritorio Bu" t"n?a "n su "studio 7" "ncontr. un cuadro luCosa7"nt" "n7arcado
Bu" cont"n?a la 4oto;ra4?a d" una 'ailarina d" 'all"t. La 4oto =a'?a sido to7ada d" una r"8ista y al o's"r8arla
r"conoc? las 4accion"s d" una Co8"n lla7ada %ilar Bu" asist?a co7o alu7na a la 0acultad d" 0iloso4?a y L"tras.
Manu"l dio 7u"stras d" ;ran tur'aci9n al <"rcatars" d" 7i =alla&;o. Durant" un 'u"n rato no Buiso =a'lar
d"l asunto <"ro 4inal7"nt" t"r7in9 <or r"ndirs" ant" 7i a;o'iadora insist"ncia y <roc"di9 a r"8"lar7" su
s"cr"to5 s" =alla'a <ro4unda7"nt" "na7orado d" la '"lla Co8"n d"l r"trato <"ro su in8"nci'l" ti7id"& l" =a'?a
i7<"dido no solo "/<r"sarl" sus s"nti7i"ntos sino incluso <r"s"ntars" ant" "lla. 1odos los d?as a;uarda'a a
Bu" sali"s" d" clas" <ara 8"rla a ci"rta distancia <roduci.ndol" "st" si7<l" ="c=o tan ;rand" "7oci9n Bu" "n
ocasion"s cr"?a "star a <unto d" su4rir un in4arto.
A sa'i"ndas d" Bu" 7is cons"Cos s"r?an d"l todo inFtil"s insist? ant" 7i a7i;o <ara Bu" int"ntas" al 7"nos
dars" a conoc"r ant" la 7uC"r o'C"to d" sus d"s8"los. #on 4ras"s Bu" Don PuiCot" no =a'r?a dudado "n =ac"r
suyas 7" cont"st9 Bu" no <"nsa'a <r"s"ntars" ant" su a7ada 7i"ntras no 4u"s" di;no d" "lla y Bu" "sto no
ocurrir?a =asta "n tanto no tu8i"s" un r"no7'r" int"rnacional co7o =istoriador. Mi"ntras ll";a'a tan an="lada
4"c=a "l Fnico la&o d" Gco7unicaci9nG Bu" "/istir?a "ntr" a7'os s"r?an los ra7os d" rosas Bu" sin tarC"ta
al;una "n8ia'a cada s"7ana a casa d" %ilar.
(i"icultades - esperan*as
A <artir d" 7i t"rc"r a@o co7o "studiant" d" la carr"ra d" L"y"s co7"nc. a tra'aCar "n la Dir"cci9n
+"n"ral d"l I7<u"sto so'r" la R"nta d" la !"cr"tar?a d" Haci"nda y #r.dito %F'lico. Entr" "7<l"o y clas"s
casi no dis<on?a d" ti"7<o li'r" ra&9n <or la cual d"C. d" 4r"cu"ntar la ca4"t"r?a d" la 0acultad d" 0iloso4?a y
L"tras. Mi trato con Manu"l ta7'i.n dis7inuy9 <"ro no as? nu"stra a7istad. (os 8"?a7os d" 8"& "n cuando
<ara 7ant"n"rnos 7utua7"nt" in4or7ados d" lo Bu" nos acont"c?a.
As? <u"s <ud" o's"r8ar "l <roc"so d" cr"ci"nt" d"silusi9n r"s<"cto a la 8alid"& d" sus "studios Bu" s" i'a
a<od"rando d" 7i a7i;o. Al <ar"c"r la 7ulti<licidad d" t"or?as Bu" <r"t"nd"n "/<licar los ="c=os =ist9ricos
=a'?a t"r7inado <or ;"n"rar "n .l una total d"scon4ian&a so'r" la 8"racidad d" dic=as t"or?as.
La con4usi9n Bu" <ri8a'a "n "l Dni7o d" Manu"l "ra d" tal ;rado Bu" incluso "n una ocasi9n 7" co7"nt9
"l "star <"nsando la <osi'ilidad d" r"nunciar a su <ro<9sito d" s"r =istoriador lo Bu" d"sd" lu";o constituir?a
"l <l"no r"conoci7i"nto d" su 7Ds rotundo 4racaso <u"s co7o ya s" =a dic=o "st" <ro<9sito "ra "l <rinci<al
o'C"ti8o d" su "/ist"ncia.
%or si "sto 4u"ra <oco la situaci9n s"nti7"ntal d" 7i a7i;o s" =a'?a tornado i;ual7"nt" co7<licada. %ilar
la 7uC"r d" sus su"@os =a'?a o<tado <or a'andonar "l 'all"t y la 4iloso4?a <ara tra'aCar co7o artista d" cin". El
="c=o d" Bu" "lla no asisti"s" ya a la 0acultad d" 0iloso4?a o'li;a'a a Manu"l a t"n"r Bu" "4"ctuar
<rolon;ados <lanton"s 4r"nt" a la casa d" su Dulcin"a <ara as? 8"rla al 7"nos unos instant"s cuando .sta
sal?a o "ntra'a a su 7orada.
El ti"7<o transcurr?a y nada indica'a Bu" los <ro'l"7as a Bu" s" "n4r"nta'a Manu"l <udi"s"n solucionars"
cuando d" i7<ro8iso su 8ida dio un 'rusco y 4a8ora'l" ;iro. Un do7in;o Bu" <as. a 8isitarl" a su
d"<arta7"nto l" "ncontr. 8aciando "l clos"t d" los c"nt"nar"s d" li'r"tas d" a<unt"s a=? al7ac"nadas.
Alar7ado su<us" Bu" aBu"llo si;ni4ica'a Bu" 7i a7i;o =a'?a t"r7inado <or d"clarars" 8"ncido y da'a 8u"lta
la "s<alda a su id"al d" ll";ar a s"r =istoriador. #on al";r" "s<?ritu 7" in4or79 lo Bu" ocurr?a5 al 4in =a'?a
"ncontrado un aut.ntico Ma"stro Bu" lo "sta'a ;uiando =acia la co7<r"nsi9n d" las 7ist"riosas l"y"s d" la
Historia> "n "sas circunstancias Iconcluy9I "/ist?a tan s9lo un lu;ar a<ro<iado <ara todas "sas li'r"tas y sus
tontas anotacion"s y dic=o lu;ar "ra la 'asura.
9ia%e al /i)et
Aun cuando nunca conoc? <"rsonal7"nt" al Ma"stro d" Manu"l ll";u. a s"ntir <or .l una r"s<"tuosa
ad7iraci9n "n 8ista d"l "8id"nt" y <ositi8o ca7'io Bu" =a'?a lo;rado i7<ri7ir "n la 8ida d" 7i a7i;o. (o s9lo
d"sa<ar"ci9 "n .st" la d"<r"si8a 4rustraci9n Bu" l" a;o'ia'a sino Bu" incluso su <"rsonalidad 7is7a <ar"ci9
trans4or7ars". Era a=ora un s"r "ntusiasta y o<ti7ista Bu" 7arc=a'a con <aso 4ir7" =acia su 7"ta.
As? las cosas un 'u"n d?a 7" lla79 Manu"l <or t"l.4ono <ara d"cir7" Bu" l" ur;?a 8"r7" y Bu" "star?a "n
7i casa "n 7"nos d" una =ora. #uando ll";9 o's"r8. al instant" "l alto ;rado d" n"r8iosa t"nsi9n "n Bu" s"
"ncontra'a. 1ras d" =ac"r7" Curar Bu" ;uardar?a un a'soluto s"cr"to so'r" lo Bu" =a'r?a d" 7ani4"star7" 7"
diCo Bu" "n unos d?as 7Ds saldr?a d" M./ico y Bu" no sa'?a cuando 8ol8"r?a. !" di ri;?a al 1i'"t a to7ar <art"
"n una 7isi9n d" la Bu" no <od?a r"8"lar7" ni 7"dia <ala'ra <"ro Bu" una 8"& cu7<lida l" <"r7itir?a
<"r7an"c"r "n "s" a<artado lu;ar d" Asia d"dicado a <ros";uir sus "studios 'aCo la ;u?a d" su sa'io
Ma"stro. M" <"d?a cons"r8ar "n 7i casa los nu7"rosos li'ros Bu" <os"?a durant" "l ti"7<o Bu" s" <rolon;as"
su aus"ncia d"l <a?s.
Al d?a si;ui"nt" una airosa 7a@ana d"l 7"s d" 4"'r"ro d" 1929 ayud. a Manu"l a trans<ortar a 7i casa
toda clas" d" li'ros 7uc=os d" "llos d" un consid"ra'l" 8alor y anti;Q"dad. !" trata'a d" los Fnicos o'C"tos
d" los Bu" 7i a7i;o no s" =a'?a d"s<r"ndido ant"s d" <artir al "/tranC"ro. !u 8ac?o d"<arta7"nto s" 8"?a
a;randado " i7<r";nado d" nostDl;ica trist"&a. (os d"s<"di7os sin sa'"r si 8ol8"r?a7os a 8"rnos.
0iete aos despu$s
En todas las anti;uas tradicion"s "l nF7"ro si"t" "stD dotado d" un 7D;ico y "s<"cial <od"r. As? <or
"C"7<lo s" consid"ra Bu" tanto las c.lulas d" nu"stro cu"r<o co7o nu"stros s"nti7i"ntos y 4or7a d" <"nsar
s" r"nu"8an cada si"t" a@os a ;rado tal Bu" al 4inali&ar dic=o <"r?odo "n r"alidad so7os ya unas <"rsonas d"l
todo di4"r"nt"s a las Bu" .ra7os al inicio d"l 7is7o.
!o'r" la 'as" d" "st" su<u"sto ni Manu"l ni yo .ra7os ya los 7is7os s"r"s "l d?a "n Bu" si"t" a@os
d"s<u.s d" los r"latados acont"ci7i"ntos 8ol8i7os a "ncontrarnos. Esto ocurri9 "n "l BosBu" d" #=a<ult"<"c
d" la #iudad d" M./ico lu;ar Bu" 7" a;rada'a 4r"cu"ntar al a7an"c"r <ara r"ali&ar un <oco d" "C"rcicio. Al
do'lar un r"codo "stu8" a <unto d" c=ocar con 7i a7i;o Bu" 8"n?a corri"ndo "n dir"cci9n contraria. (os
r"conoci7os al instant" "n 7"dio d" un ;ran al'oro&o <"ro 7antu8i7os a7'os ci"rta dosis d" r"s"r8ada
caut"la la cual t"r7in9 <or d"sa<ar"c"r tras d" lar;a y ani7ada <lDtica.
!in dar7" aFn 7ayor"s <or7"nor"s d" lo ocurrido durant" su "stancia "n "l 1i'"t Manu"l s" concr"t9 a
r"latar7" Bu" =a'?a <"r7an"cido "studiando durant" 8arios a@os "n un oculto 7onast"rio d"l <a?s d" las
ni"8"s "t"rnas. Hac?a <oco 7Ds d" un a@o d" su r";r"so a M./ico ti"7<o Bu" =a'?a d"dicado a r"corr"r con
cal7a distintas r";ion"s d"l <a?s. R"ci.n t"r7ina'a d" instalars" "n un d"<arta7"nto a7u"'lado d" la #olonia
#ond"sa "n dond" i7<art?a clas"s a un <"Bu"@o ;ru<o d" "studiant"s int"r"sados "n "l a<r"ndi&aC" d" la
=istoria.
R"cord. a Manu"l Bu" ant"s d" <artir =a'?a d"Cado 'aCo 7i custodia todos sus li'ros y l" <"d? 7" indicas"
cuando Bu"r?a Bu" s" los d"8ol8i"s". M" r"s<ondi9 Bu" l" =ar?a un ;ran 4a8or si ac"<ta'a Bu"dar7" con los
li'ros ya Bu" .stos =a'?an d"Cado d" int"r"sarl" y solo 8"ndr?an a si;ni4icarl" un "stor'o. !us <ala'ras 7"
=ici"ron dar7" cu"nta Bu" "n r"alidad 7" =alla'a ant" una <"rsona co7<l"ta7"nt" distinta d" la Bu"
conoci"ra anta@o. O's"r8. ta7'i.n Bu" su caract"r?stico n"r8iosis7o d" otros ti"7<os s" =a'?a trocado "n
una ;ran con4ian&a "n s? 7is7o la cual s" "8id"ncia'a =asta "n sus 7"nor"s ;"stos.
#oncluida la <lDtica Manu"l 7" in8it9 a Bu" asisti"s" a la <r9/i7a r"uni9n d"l ;ru<o al Bu" i7<art?a clas"s
d" Historia. M" co7<ro7"t? a ir 7Ds <or "l d"s"o d" r"no8ar nu"stra 8i"Ca a7istad Bu" <or un aut.ntico
int"r.s "n "l "studio d" la 7"ncionada 7at"ria. Ja7Ds i7a;in. Bu" la ac"<taci9n d" aBu"lla in8itaci9n =a'r?a
d" trans4or7ar 7i 8ida.
8na "ascinante cosmovisi#n
Las "ns"@an&as Bu" Manu"l i7<art?a s" inicia'an si"7<r" <lant"ando una a<ar"nt" <aradoCa5 "s inFtil
<r"t"nd"r co7<r"nd"r los acont"ci7i"ntos =ist9ricos <u"s "n "l "stado ordinario d" consci"ncia Bu"
caract"ri&a a los s"r"s =u7anos l"s r"sulta i7<osi'l" "nt"nd"r las 8"rdad"ras causas d" di c=os
acont"ci7i"ntos.
#o7o l9;ica cons"cu"ncia d" la ant"rior a4ir7aci9n s" d"s<r"nd?a la conclusi9n d" Bu" <ara <od"r "studiar
la Historia s" <r"cisa'a lo;rar <ri7"ra7"nt" una a7<liaci9n d" consci"ncia Bu" <"r7iti"s" alcan&ar una
aut.ntica co7<r"nsi9n d" las 4u"r&as Bu" dan ori;"n a los ="c=os =ist9ricos. 1odo "l sist"7a d" "ns"@an&a
Bu" i7<art?a Manu"l t"n?a <or o'C"to <r"cisa7"nt" la o't"nci9n d" "sa a7<liaci9n d" consci"ncia.
%ara lo;rar dic=o 4in "ra <r"ciso ir 7odi4icando l"nta7"nt" las tr"s 4or7as d" o<"rar d" nu"stra consci"ncia
Bu" t"n"7os ya d"sarrolladas5 4?sica "7oti8a y 7"ntal.
El 7.todo <ara trans4or7ar la 7an"ra d" o<"rar d" la <art" 4?sica d" la consci"ncia r"Bu"r?a d" una di"ta
"stricta7"nt" 8";"tariana d" la a'st"nci9n d" t9/icos co7o "l alco=ol y "l ci;arro y d" la <rDctica d"
"C"rcicios d" Hata Eo;a.
El sist"7a <ara ir ca7'iando ;radual7"nt" la <art" "7oti8a d" la consci"ncia "ra "l Bu" o4r"c?a 7ayor"s
di4icultad"s. Ha'?a <ri7"ro Bu" <"rcatars" d" la total car"ncia d" control Bu" t"n"7os d" nu"stras "7ocion"s
n";ati8as <ara lu";o int"ntar la sustituci9n d" .stas <or "l"8ados s"nti7i"ntos la'or "n "/tr"7o di4?cil y
"/<u"sta si"7<r" " inc"sant"s r"ca?das.
%or lo Bu" =ac" a la 7odi4icaci9n d" la <art" 7"ntal d" la consci"ncia s" "7<l"a'an sin;ular"s sist"7as d"
7"ditaci9n o's"r8aci9n y conc"ntraci9n cuya d"scri<ci9n <or 7"dio d" un li'ro r"sultar?a i7<osi'l".
#on4or7" la utili&aci9n d" toda "sta s"ri" d" 8ariadas disci<linas i'a <roduci"ndo r"sultados "n Bui"n"s la
<ractica'an Manu"l <roc"d?a a <ro<orcionar los conoci7i"ntos Bu" int";ra'an la 4ascinant" cos7o8isi9n d" la
=istoria Bu" =a'?a "studiado "n "l 1i'"t.
La Mu%er (ormida de)e dar a Lu*
A 7"diados d" 1968 Manu"l 7" <idi9 tra7itas" ant" la Dir"cci9n +"n"ral d"l D"r"c=o d" Autor d" la
!"cr"tar?a d" Educaci9n %F'lica "l r";istro d" un li'ro Bu" aca'a'a d" "scri'ir. La o'ra s" d"no7ina'a GLa
MuC"r Dor7ida d"'" dar a Lu&G y d"'?a s"r r";istrada 'aCo "l <s"ud9ni7o d" Ayocuan. Ant"s d" "4"ctuar los
corr"s<ondi"nt"s trD7it"s <roc"d? a l""r con <ro4undo aso7'ro "l ori;inal d" la o'ra. En "lla 7i a7i;o
narra'a a7"na7"nt" los sin;ular"s acont"ci7i"ntos Bu" =a'?a <r"s"nciado "n "l 1i'"t. !u r"lato so'r" la
r"'"li9n ti'"tana y la =uida d"l Dalai La7a 8"n?a a "sclar"c"r un i7<ortant" suc"so d" nu"stros ti"7<os Bu"
=asta "ntonc"s =a'?a <"r7an"cido <rDctica7"nt" i;norado <or "l 7undo "nt"ro. !in "7'ar;o lo Bu" 7"
caus9 7ayor i7<r"si9n 4u" "l sa'"r Bu" "/ist?a la <osi'ilidad d" Bu" sur;i"ra una nu"8a cultura y d" Bu" "st"
="c=o d" tan "nor7" trasc"nd"ncia <odr?a ocurrir <r9/i7a7"nt" "n 7i <ro<io <a?s.
En "s" 7is7o a@o d" 1968 tu8i"ron lu;ar "n M./ico y "n 7uc=os otros lu;ar"s d"l 7undo una s"ri" d"
acont"ci7i"ntos a<ar"nt"7"nt" in"/<lica'l"s. (o "s "st" "l lu;ar a<ro<iado <ara int"ntar anali&arlos <or lo
Bu" tan solo dir. Bu" d" no =a'"r sido <or las "ns"@an&as r"ci'idas d" Manu"l Iy <or la circunstancia d"
=a'"r sido t"sti;o <r"s"ncial d" 7uc=os d" dic=os acont"ci7i"ntosI 7" =a'r?a r"sultado d"l todo i7<osi'l"
"nt"nd"r lo Bu" "n r"alidad "sta'a acont"ci"ndo.
7l inicio de una nueva cultura
#ada 8"& Bu" "n nu"stras r"union"s sal?a "l t"7a d"l naci7i"nto d" la nu"8a cultura Ayocuan insist?a "n
tr"s as<"ctos d" "sta cu"sti9n Bu" a su Cuicio r"8"st?an <articular r"l"8ancia.
El <ri7"ro "ra Bu" tratDra7os d" co7<r"nd"r "l carDct"r or;Dnico d" toda cultura. Esto "s al i;ual Bu"
cualBui"r otro cu"r<o 8i8o una cultura "stD int";rada <or c.lulas y "n "st" caso las c.lulas d"l nu"8o
or;anis7o lo s"r?an todas aBu"llas <"rsonas Bu" =u'i"s"n alcan&ado una a7<liaci9n d" consci"ncia
consid"ra'l"7"nt" su<"rior a la d"l r"sto d" sus con;.n"r"s. En "l 7o7"nto "n Bu" "l incr"7"nto "n "l
sur;i7i"nto d" "stas c.lulas 4u"s" su4ici"nt"7"nt" ac"l"rado " irr"8"rsi'l" la nu"8a cultura t"ndr?a
;aranti&ada su so'r"8i8"ncia.
La s";unda cu"sti9n s" r"4"r?a al carDct"r sincr.tico y 7undial Bu" d"'?a caract"ri&ar a la nu"8a cultura
<ara lo cual s" r"Bu"r?a lo;rar una s?nt"sis d" los as<"ctos 7Ds 8aliosos d" todas las ant"rior"s culturas. Aun
cuando <or co7<licadas ra&on"s c9s7icas la nu"8a cultura d"'?a nac"r "n M./ico "llo no si;ni4ica'a Bu" su
d"sarrollo s" circunscri'ir?a a "st" <a?s sino <or "l contrario "sta'a lla7ada a "/t"nd"rs" <or todos los
con4in"s d" la ti"rra.
0inal7"nt" nos <r"8"n?a una y otra 8"& a Bu" no "s<"rDra7os Bu" la in7"nsa 7ayor?a d" las <"rsonas s"
<udi"s"n <"rcatar d" la .<oca tan "s<"cial Bu" l"s =a'?a tocado "n su"rt" 8i8ir ya Bu" "ntr" 7ayor "s la
i7<ortancia d" un acont"ci7i"nto 7"nos <u"d" s"r co7<r"ndido <or sus cont"7<orDn"os n"c"sitDndos" "n
ocasion"s Bu" transcurran 8arios si;los <ara Bu" ci"rtos ="c=os d"l <asado <u"dan s"r co7<r"ndidos <or la
7ayor <art" d" la ;"nt". Esta r";la "ra d"sd" lu";o a<lica'l" al naci7i"nto d" una cultura. !9lo aBu"llos Bu"
lo;ras"n a7<liar su consci"ncia s" dar?an cu"nta d" Bu" =a'?a sur;ido una nu"8a cultura y d" Bu" "llos "ran
<art" int";rant" d" la 7is7a.
:shram &7l ;oronel&
Al <aso d"l ti"7<o los ;ru<os Bu" asist?an a las "ns"@an&as d"l Ayocuan i'an si"ndo 7Ds nu7"rosos. En
contra d" lo Bu" <udi"ra su<on"rs" "st" ="c=o no "ra d" su a;rado <u"s lo consid"ra'a un indicio d" Bu" la
si7<l" curiosidad "sta'a <r"do7inando so'r" "l <ro<9sito d" tra'aCar s"ria7"nt" <ara alcan&ar una a7<liaci9n
d" consci"ncia.
Al cu7<lirs" si"t" a@os d" la'or inint"rru7<ida con los Bu" =a'?a7os 4or7ado su <ri7"r ;ru<o d" "studios
Ayocuan d"cidi9 Bu" sus<"nd"r?a sus acti8idad"s "n la #iudad d" M./ico y s" trasladar?a a un a<artado lu;ar
"n la !i"rra d" #=i=ua=ua <ara 4undar a=? un As=ra7 con aBu"llos disc?<ulos Bu" Buisi"ran s";uirl" y Bu" .l
ac"<tas".
En 7i caso to7ar la d"cisi9n d" ir7" a 8i8ir a la !i"rra d" #=i=ua=ua no r"sulta'a nada 4Dcil. Esta'a casado
y "ra <adr" d" un ni@o Bu" i'a a in;r"sar al <ri7"r a@o d" la <ri7aria. %or otra <art" tras 7uc=os a@os d"
inc"sant"s "s4u"r&os y ;racias a la 8aliosa y d"sint"r"sada cola'oraci9n d" los 7Ds d"stacados 4iscalistas d"l
<a?s =a'?a lo;rado Bu" s" consolidas" "l Instituto M"/icano d" Estudios 0iscal"s !. # or;anis7o d"l cual "ra
dir"ctor y Bu" ti"n" <or o'C"to la in8"sti;aci9n "ns"@an&a y di4usi9n d" conoci7i"ntos "n 7at"ria d"
i7<u"stos.
Esta'a yo su7ido "n un 7ar d" dudas y ca8ilacion"s cuando Ayocuan ll";9 "n 7i ayuda al r"sol8"r <or 7?.
En una lar;a "ntr"8ista 7" "/<r"s9 su d"s"o d" Bu" su'sisti"s" un ;ru<o d" "studio "n la #iudad d" M./ico y
d" Bu" 4u"s" yo Bui"n lo coordinas". En i;ual 4or7a 7" co7unic9 su d"cisi9n d" cr"ar un or;anis7o Bu" "n
4or7a <"r7an"nt" 7antu8i"s" r"lacion"s con di4"r"nt"s la7as ti'"tanos Bu" tras d"l soCu&;a7i"nto d" su <a?s
<or los c=inos s" =a'?an instalado "n D=ara7sala \India]. Hasta "ntonc"s dic=as r"lacion"s las =a'?a 8"nido
7ant"ni"ndo .l "n 4or7a <"rsonal al tra8.s d" una nutrida corr"s<ond"ncia <"ro a=ora Bu"r?a cr"ar <ara "sta
la'or una instituci9n Bu" s" d"no7inar?a GAsociaci9n M"/icana d" A7i;os d"l 1i'"tG y la cual d"s"a'a Bu" yo
diri;i"s".
Ac"<t. d" 'u"n ;rado las <ro<u"stas d" 7i a7i;o. Unas s"7anas d"s<u.s .st" d"C9 la ciudad <ara diri;irs"
con una 8"int"na d" sus disc?<ulos a la !i"rra d" #=i=ua=ua a 4undar un As=ra7 Bu" ll"8ar?a <or no7'r" GEl
#oron"lG "n 7"7oria d" su <ri7"r Ma"stro. El d?a "n Bu" <arti9 =acia "l nort" 7" r"co7"nd9 <rocuras"
d"dicar 7Ds ti"7<o al tra'aCo <"rsonal d" in8"sti;aci9n Bu" 7" =a'?a "nco7"ndado ti"7<o atrDs so'r" un
<"rsonaC" a&t"ca.
/laca$lel
#uando a<"nas t"n?a yo un a@o d" "star "studiando con Ayocuan .st" 7" =a'?a "/<licado Bu" un as<"cto
i7<ortant" d" su sist"7a d" "ns"@an&a consist?a "n ll"8ar a ca'o una la'or d" in8"sti;aci9n so'r" un ="c=o
=ist9rico o un d"t"r7inado <"rsonaC". El tra'aCo Bu" 7" "nco7"nda'a "ra "l d" a8"ri;uar cuanto 7" 4u"s"
<osi'l" so'r" un suC"to d" no7'r" 1laca.l"l.
ABu"lla "ra la <ri7"ra 8"& "n 7i 8ida Bu" "scuc=a'a "s" no7'r" y d"sd" lu";o <"ns. Bu" no d"'?a
tratars" d" al;ui"n Bu" =u'i"s" sido 7uy i7<ortant" <u"sto Bu" d" otra 4or7a su <"rsonalidad s"r?a
a7<lia7"nt" conocida. A <"sar d" "llo 7" <ro<us" r"ca'ar durant" un 7"s toda la in4or7aci9n Bu" 7" 4u"s"
<osi'l" so'r" "l <articular. %or cons"Co d"l <ro<io Ayocuan co7"nc. l"y"ndo las o'ras d"l Dr. Mi ;u"l L"9n
%ortilla. %ara 7i sor<r"sa d"scu'r? Bu" "st" d"stacado =istoriador no solo conc"d?a una ;ran i7<ortancia a la
4i;ura d" 1laca.l"l sino Bu" d" ="c=o lo consid"ra'a "l aut.ntico cr"ador d"l I7<"rio A&t"ca. #ontinu. la
in8"sti;aci9n utili&ando la 'i'lio;ra4?a cont"nida "n las o'ras d"l Dr. L"9n %ortilla y a los s"is 7"s"s d"
iniciadas 7is inda;acion"s 4or7ul. un tra'aCo d" c"rca d" tr"inta =oCas Bu" "n r"alidad no "ra sino una
trascri<ci9n d" lo Bu" "n "sas o'ras s" d"c?a so'r" 1laca.l"l.
Al <r"s"ntarl" 7i tra'aCo Ayocuan no =a'?a "/<r"sado co7"ntario al;uno sino Bu" s" =a'?a li7itado a
o<inar Bu" <odr?a yo co7<l"7"ntarlo incluy"ndo in4or7aci9n cont"nida "n docu7"ntos aFn no <u'licados
<"ro 4Dcil7"nt" locali&a'l"s "n di4"r"nt"s 'i'liot"cas y arc=i8os d"l <a?s. At"ndi"ndo a sus indicacion"s inici.
una in8"sti;aci9n cuya duraci9n y r"sultados "sta'a 7uy l"Cos d" <od"r siBui"ra i7a;inar. L"nta7"nt"
co7"nc. a dar7" cu"nta d" las incr"?'l"s di7"nsion"s d" la 4i;ura Bu" "sta'a in8"sti;ando. !u actuaci9n
=a'?a ll"nado toda una .<oca "n la Bu" =a'?an t"nido lu;ar trasc"nd"ntal"s acont"ci7i"ntos. La in4lu"ncia d"
su 8ida =a'?a "/c"dido con 7uc=o al t"r7ino d" .sta a tal ;rado Bu" no r"sulta'a "/a;"rado a4ir7ar Bu"
8arias d" las caract"r?sticas Bu" aun =oy "n d?a sin;ulari&an a nu"stro <a?s son r"sultado d" la =onda =u"lla
d"Cada <or "st" <"rsonaC".
#oncluidas 7is <"sBuisas "n arc=i8os nacional"s d"cid? no <u'licar aFn nada d" lo Bu" =a'?a d"scu'i"rto
sino <ros";uir 7is a8"ri;uacion"s "n di4"r"nt"s arc=i8os "/tranC"ros "s<"cial7"nt" "n "l Arc=i8o d" Indias d"
!"8illa y "n "l Arc=i8o Hist9rico d" la Uni8"rsidad d" Austin. Al concluir "sta s";unda "ta<a d" la in8"sti;aci9n
co7<r"nd? Bu" 7i la'or s" =alla'a toda8?a inco7<l"ta <u"s no inclu?a nada d" la <osi'l" in4or7aci9n Bu"
Bui&Ds <udi"s" o't"n"r r"curri"ndo a la tradici9n oral d" los ;ru<os d" =a'la nD=uatl "/ist"nt"s "n "l <a?s.
%ara la r"ali&aci9n d" la Flti7a 4as" d" 7i lar;a <"sBui sa r"ci'? la ina<r"cia'l" ayuda d"l Dr. 0"rnando
Horcasitas 7i"7'ro "n "s" "ntonc"s d"l Instituto d" In8"sti;acion"s Antro<ol9;icas d" la U(AM. Est" ilustr"
antro<9lo;o do7ina'a a la <"r4"cci9n "l idio7a d" #uau=t.7oc y s" =a'?a <asado la 7ayor <art" d" su 8ida
in8"sti;ando "ntr" los ;ru<os d" =a'la nD=uatl di4"r"nt"s cu"stion"s <rinci<al7"nt" lo r"lacionado a los
cu"ntos l"y"ndas y t"atro d" los anti;uos 7"/icanos. El Dr. 0"rnando Horcasitas 7" <uso "n contacto con los
Gin4or7ant"sG Bu" conoc?a "n 7uy distintas <art"s d" la R"<F'lica ;racias a "llos <ud" r"ca'ar 'u"na <art" d"
la 8aliosa in4or7aci9n Bu" so'r" 1laca.l"l =a lo;rado <r"s"r8ar la tradici9n oral.
Di"& a@os d"s<u.s d" iniciada la la'or d" in8"sti;aci9n so'r" 1laca.l"l di t.r7ino a .sta s9lo 7" 4alta'a
<on"rla a la consid"raci9n d" Ayocuan.
7l "inal ue es siempre el principio
Hac?a ya c"rca d" cuatro a@os Bu" no 8"?a a 7i a7i;o <u"s d"sd" Bu" s" =a'?a r"tirado a la !i"rra d"
#=i=ua=ua no t"n?a d" .l sino "s<orDdicas noticias.
E/=austo tras d" un a;otador 8iaC" d" tr"s d?as a lo7o d" 7ula <or "ntr" a'ru<tas 7onta@as ll";u. ci"rta
tard" d" Cunio d" 19U9 al As=ra7 GEl #oron"lG "l cual s" =alla'a "ncla8ado Cunto a un 7anantial "n 7"dio d"
un 4rondoso 'osBu". El lu;ar "ra '"llo "n 8"rdad " in8ita'a a la 7"ditaci9n. Las instalacion"s "ran rFsticas
<"ro con4orta'l"s. En "llas 8i8?an s9lo Ayocuan y cuatro d" sus disc?<ulos Fnicos Bu" =a'?an <odido sost"n"r
"l int"nso rit7o d" tra'aCo "/t"rno " int"rno Bu" a=? s" r"ali&a'a.
M" cost9 un <oco d" di4icultad r"conoc"r a 7i a7i;o. !" =a'?a d"Cado cr"c"r "l <"lo y una lar;a 'ar'a
cu'r?a <art" d" su rostro. 1anto .l co7o Bui"n"s lo aco7<a@a'an d"nota'an "n su as<"cto ci"rto air" d"
7isticis7o r"sultado l9;ico d" las <rolon;adas <rDcticas d" 7"ditaci9n Bu" s";Fn <ud" co7<ro'ar
"4"ctua'an diaria7"nt".
%"r7an"c? di"& d?as "n "l As=ra7 ti"7<o durant" "l cual 7" 8i in8adido <or un s"nti7i"nto d" <a& co7o
Ca7Ds =a'?a "/<"ri7"ntado. Ayocuan l"y9 "l ori;inal d"l li'ro so'r" 1laca.l"l y lo a<ro'9 sin 7odi4icaci9n
al;una lo cual 7" <roduCo una ;ran satis4acci9n.
Al d"Car aBu"l sitio y d"s<"dir7" d" 7i a7i;o y Ma"stro tu8" "l claro <r"s"nti7i"nto d" Bu" no lo 8ol8"r?a a
8"r. !in sa'"r <or Bu. lo =ac?a l" <"d? su '"ndici9n y .l 7" la dio con s"ncilla naturalidad.
En cuanto r"torn. a la #iudad d" M./ico co7"nc. a ;"stionar la "dici9n d" 7i li'ro "l cual sali9 <u'licado
"n dici"7'r" d" 19U9 con "l t?tulo d" G1laca.l"l. El A&t"ca "ntr" los A&t"casG.
1ranscurri"ron c"rca d" tr"s a@os. Un d?a d" 4inal"s d" octu'r" d" 1983 ll";aron a 8"r7" a 7i o4icina dos
d" los disc?<ulos Bu" con8i8?an con Ayocuan "n "l As=ra7 7" in4or7aron Bu" .st" =a'?a 4all"cido "l d?a 13 d"
"s" 7is7o 7"s al <ar"c"r a r"sultas d" un <aro card?aco. !u 7u"rt" =a'?a ocurrido durant" "l su"@o y "n
7"dio d" una a'soluta tranBuilidad.
Los <ortador"s d" la trist" noticia tra?an una carta Bu" Ayocuan "scri'i"ra <ara 7? <ocos d?as ant"s d" su
7u"rt" "n "lla 7" con4ir7a'a su o<ini9n "/<r"sada durant" nu"stra Flti7a "ntr"8ista "n "l s"ntido d"
consid"rar Bu" "l <roc"so d"l naci7i"nto d" la nu"8a cultura s" =a'?a iniciado ya y Bu" a=ora lo i7<ortant" "ra
contri'uir a su d"sarrollo incor<orDndos" co7o una c.lula <l"na7"nt" consci"nt" d"l or;anis7o Bu" "sta'a
sur;i"ndo. En los Flti7os <Drra4os d" su carta 7" co7unica'a =a'"r ca7'iado d" crit"rio "n lo r"lati8o a no
<"r7itir nu"8as "dicion"s d" su li'ro \al ll";ar a la cuarta =a'?a <ro=i'ido Bu" s" si;ui"s" <u'licando] <or lo
cual 7" aco7<a@a'a un "scrito "n "l Bu" s" cont"n?a su autori&aci9n <ara nu"8as <u'licacion"s y "n "l Bu"
ad"7Ds 7" c"d?a los d"r"c=os so'r" su o'ra con o'C"to d" Bu" l" di"s" la di4usi9n Bu" "sti7as" <"rtin"nt".
E7ocionado conclu? la l"ctura d" los docu7"ntos y <r";unt. dond" =a'?a sido s"<ultado "l cu"r<o d"
Ayocuan. M" r"s<ondi"ron Bu" lo =a'?an "nt"rrado "n un claro d"l 'osBu" Cunto a una roca "n la cual =a'?an
;ra'ado "sta sola 4ras"5
L+ #)7E 'O#%'+ 'E1E '+ + L)>
Una cultura nac" cuando un al7a ;rand" d"s<i"rta d" su "stado <ri7ario y s" d"s<r"nd" d"l "t"rno in4antilis7o =u7ano> cuando
una 4or7a sur;" d" lo in4or7"> cuando al;o li7itado y "4?7"ro "7"r;" d" lo ili7itado y <"rdura'l". 0lor"c" "ntonc"s so'r" "l su"lo d"
una co7arca a la cual <"r7an"c" ad="rida co7o una <lanta. Una cultura 7u"r" cuando "sa al7a =a r"ali&ado la su7a d" sus
<osi'ilidad"s "n 4or7a d" <u"'los l"n;uas do;7as art"s Estados ci"ncias y torna a su7"r;irs" "n la "s<iritualidad <ri7iti8a.
%"ro su "/ist"ncia 8i8a& "sa s"ri" d" ;rand"s .<ocas cuyo ri;uroso dis"@o s"@ala "l <ro;r"si8o cu7<li7i"nto d" su d"stino "s
una luc=a ?nti7a <ro4unda a<asionada <or a4ir7ar la id"a contra las <ot"ncias d"l caos "n lo "/t"rior y contra la inconsci"ncia
int"rior a dond" =an ido .stas a r"4u;iars" col.ricas.
O!AALD !%E(+LER La decadencia de Occidente
Esta li;a&9n 4unda7"ntal d"l Mundo <"nsant" no nos "s s"nsi'l" in7"diata7"nt". %art?culas a=o;adas "ntr" otras <art?culas
8i8i7os =a'itual7"nt" sin to7ar consci"ncia d" lo Bu" d"'" r"<r"s"ntar 8ista "n su conCunto la 7asa d" consci"ncia d" la Bu"
4or7a7os <art". #o7o una c.lula Bu" no 8i"ra 7Ds Bu" otras c.lulas "n "l cu"r<o al Bu" <"rt"n"c"n. E sin "7'ar;o "l cu"r<o
"/ist" 7Ds Bu" los "l"7"ntos d" los Bu" s" co7<on". En 8"rdad no <od"7os alcan&ar nin;Fn <ro;r"so d"cisi8o "n nu"stras
conc"<cion"s d"l 7undo ani7ado 7i"ntras Bu" <"r7an"ci"ndo "n la "scala Gc"lularG no s"<a7os "7"r;"r <or "nci7a d" los s"r"s
8i8os <ara 8"r la $ida <or "nci7a d" los Ho7'r"s <ara d"scu'rir la =u7anidad5 no "sta Hu7anidad a'stracta y lan;uid"ci"nt" d"
Bu" nos =a'lan los 4ilDntro<os sino La r"alidad 4?sica <od"rosa "n la Bu" s" 'a@an y s" in4lu"ncian todos los <"nsa7i"ntos indi8idual"s
=asta 4or7ar <or su 7ulti<licidad un solo Es<?ritu d" la 1i"rra.
%IERRE 1EILHARD DE #HARDI( La energa humana
;"'%CE
#A%^1ULO %RIMERO
7n la ;iudad 8niversitaria...................................................... 3
1. Ant" "l 7ural d" la ci"ncia................................................ 3
a] +"n"raci9n 4undadora d" #iudad Uni8"rsitaria 3
'] El d"stino cru&a dos l?n"as......................................... *
3. Di4icultad"s "n "l "studio d" la =istoria............................. U
-. Una c"l"'raci9n accid"ntada............................................ 8
#A%^1ULO !E+U(DO
7n la ;iudad de Monte :l).n................................................. 13
A] Un r""ncu"ntro d"cisi8o................................................... 13
1. La #iudad O's"r8atorio6R"c"<torio.......................... 13
3. A<r"ndi"ndo a "studiar.............................................. 12
a] O's"r8aci9n conc"ntraci9n y 7"ditaci9n 12
3] Un "/a7"n di4?cil.................................................. 19
-. Una anti;ua y 7od"rna 8isi9n d" la =istoria.............. 31
Ylti7a "dad =ist9rica d" <r"do7inio d" la int"li;"ncia
racional....................................................................... 3-
Ulti7a "dad =ist9rica d" <r"do7inio d" la in
tuici9n "7oti8a........................................................... 32
Ulti7a "dad =ist9rica d" "Buili'rio "ntr" la
ra&9n y la intuici9n..................................................... 32
B] Una =istoria Bu" 7"r"c" s"r narrada............................... 3U
1. Un =o7'r" "n 'usca d"l <asado............................... 3U
3. Hitl"r 7ira =acia Ori"nt"............................................ -,
-. Ori"nt" 7ira =acia Occid"nt".................................... --
*. Ori"nt" y Occid"nt" dialo;an..................................... -U
2. Hitl"r 7u"stra su Cu";o.............................................. -9
6. El 7undo "n lla7as................................................... *1
U. R"iniciando "l ca7ino................................................ **
#A%^1ULO 1ER#ERO
7n la ;iudad de Lhasa............................................................ *2
1. El lla7ado d"l d"stino....................................................... *2
3. R"'"li9n "n la ciudad d" los dios"s.................................. *9
a] !" inicia la GO<"raci9n LocuraG.................................. *9
'] Un a8iso 7ist"rioso.................................................... 21
c] Una 7a;istral r"<r"s"ntaci9n t"atral.......................... 23
d] El Dalai La7a "n oraci9n............................................ 26
-. Mu"rt"............................................................................... 29
*. (u'"s =or7i;as y =o7'r"s.............................................. 62
2. En "l t"c=o d"l t"c=o d"l 7undo....................................... U3
a] Un "r7ita@o "/c"<cional......................................... U3
'] 1odo un 7a"stro........................................................ 8,
6. $islu7'rando "l 4uturo...................................................... 83
U. El c?rculo s" ci"rra............................................................. 88
a] La Flti7a l"cci9n......................................................... 88
'] Adi9s al 1i'"t............................................................... 91
#A%^1ULO #UAR1O
7n la ;iudad de M$,ico.......................................................... 92
1. Dos 8i"Cos conocidos........................................................ 92
a] Un "/ 4uncionario =indF.............................................. 92
'] Un 7ulti7illonario al"7Dn.......................................... 9U
3. En "l anti;uo <a?s d"l 4uturo.............................................. 99
-. Ant" "l 7ural d" la ci"ncia...........................T.................... 1,1
a] +"n"raci9n Gd"structoraG d" la #iudad Uni8"rsitaria . . 1,1
'] El d"stino cru&a 8arias l?n"as...................................... 1,-
:p$ndice!!. s#lo para algunos................................................ 1,2
a] R"su7i"ndo................................................................ 1,2
'] !i"t" r";las <ara "l inicio d" una acci9n or;a
ni&ada d" la Cu8"ntud.................................................. 1,6
%ri7"ra r";la5 ri;urosa <lan"aci9n............................. 1,6
!";unda r";la so'r""s4u"r&os continuos . . . 1,6
1"rc"ra r";la5 "studio d" la =istoria ..... 1,U
#uarta r";la5 or;ani&aci9n d" "Bui<os .... 1,U
Puinta r";la5 tra'aCo social......................................... 1,8
!"/ta r";la5 asc"sis "s<iritual.................................... 1,8
!.<ti7a r";la5 'FsBu"da d" un 7a"stro . . . 1,9
c] !"an "stas 7is Flti7as <ala'ras................................. 11,
!EMBLA(ZA DE AEO#UA(................................................. 111
LA MUJER DORMIDA DEBE DAR A LUZ
!" i7<ri7i"ron y "ncuad"rnaron
1,,,, "C"7<lar"s "n los tall"r"s d"
Editorial Jus !.A. d" #.$.
Durant" "l 7"s d" Culio d" 199*.
La la'or d" =ac"r ll";ar "sta i7<ortant" o'ra "s "n 7"7oria d" los ;rand"s s"r"s =u7anos Bu" nos =an
ant"c"dido y nos =an ins<irado a s";uir a8an&ando a s";uir asc"ndi"ndo int";ral7"nt" co7o Hu7anidad.
%or todos ust"d"s lo =ic" <ara todos los Bu" aun "sta7os "n "l <lano 4?sico y Bu"r"7os s";uir asc"ndi"ndo.

Вам также может понравиться