UNIVERSIDADE FEDERAL DO RIO GRANDE DO SUL

INSTITUTO DE LETRAS
DECLAVE LNGUA LATINA

O CASO ABLATIVO

1 Declinao

2 Declinao

Masculino/Feminino
Sg.
Pl.
-a
Nom.
Acus.
Abl.

puella
puellam
puella

Masculino/Feminino
Sg.
Pl.

Neutro
Sg.
Pl.

-is

-o

-is

-o

-is

puellae
puellas
puellis

amicus
amicum
amico

amici
amicos
amicis

templum
templum
templo

templa
templa
templis

So vrias as idias que podem ser expressas pelo caso ablativo. Mas elas esto
reunidas, por alguma proximidade de sentido em trs grupos:
GRUPO I Indicao do LUGAR ONDE, em sentido concreto (IN schola, IN campo, IN
stabulo, IN oppido pulchro, SUB frondosa fago) ou figurado (IN animo, SUB imperio)
Observaes:
1. No existem desinncias especficas para se determinar o gnero.
2. Essas desinncias abrangem indistintamente substantivos e adjetivos.
3. O ablativo singular da 1 declinao pode ser facilmente diferenciado do nominativo
singular pelo contexto.
4. normal o emprego da desinncia ABUS em lugar de IS em alguns nomes
femininos da 1 declinao. Por exemplo: filiIS poderia ser ablativo plural de filia e de
filius; magistrIS seria de magister e de magistra. nessas circunstncias que o ablativo
plural feminino de 1 declinao pode apresentar a desinncia ABUS em lugar de IS:
FiliABUS e magistrABUS.

TRADUZIR:
1 Agricola in campo erat.
2. Poeta narrat Minotaurum in labyrintho vivere.
3. Multi poetae non sub stellis vivunt.
4. In principio Deus creat caelum et terram.
5. Sub caelo sereno poeta lunam et stellas cantabat.
6. Agricola dicit apros multos in silva esse.
7. Rusticus in animo habet in oppido vivere.
8. In agro rusticus matura poma legebat.
9. Bonum est in iucundo otio vivere.
10. Sub imperio tyrannico vivere molestum est.

DAEDALUS
Daedalus, vir clarus, in Athenis habitabat. Talus magistrum Daedalum superare
studebat. Daedalus iratus puerum necat. Tum quia supplicium timebat, in Cretam cum
filio Icaro navigat.
In insula Creta erat Minotaurus, monstrum horrendum. Tyrannus Minos iubet
Daedalum labyrinthum aedificare. Daedalus labyrinthum, aedificium mirum, aedificat
et ibi Minotaurum claudit.
Diu Minos in insula Daedalum et Icarum retinebat et in patriam remigrare
prohibebat. Diuturnum exsilium animos faciebat maestos. Itaque in animo habebant
fugam quaerere Daedalus et Icarus.
Aliquando per oram ambulabant. Subito exclamat Daedalus: Caelum patet quasi
porta! Certe volare possumus tamquam aviculae. Tum alas parat Daedalus, et Icarum
volare docet. Sic per caelum exsilium perpetuum effugiunt.
GRUPO II Indicao do LUGAR DE ONDE, em sentido concreto (EX agro = do
campo, E templo = do templo) ou figurado (AB initio = do comeo, EX animo = do
esprito).
Geralmente esse ablativo vem regido por preposies. As mais usadas so:
A/ AB a rivo / ab amicitia.
Essa preposio expressa as idias, em sentido amplo, DE PERTO DE, A PARTIR DE.
A usa-se antes de consoante, AB antes de vogal ( um processo eufnico).
E/ EX e templo / ex ira. Expressa a idia DE DENTRO DE.
E antes de consoante e EX antes de vogal.
DE expressa pelo menos duas idias importantes: DE CIMA PARA BAIXO (de
muro, de caelo) e A RESPEITO DE (de amicitia, de deis).

TRADUZIR:
1. Opressus populus misericordiam a tyranno rogabat.
2. Tyranni ab iustitia atque a prudentia abscedunt, itaque in odiosam ruinam populos
ducunt.
3. In fluvio pueri natabant a sinistra ad dextram ripam.
4. Villicus videt ciconias e nidis in tectis in stagna volare.
5. Saepe ruricolae migrant e vastis agris in exiguas casulas urbanas.
6. De caelo sereno scintillant innumerae stellae.
7. De tecto alto gallinae vulpeculam famelicam videbant.
8. Magister narrat fabulam de lupo et de agno.
9. De lucro defrenato et de damnis corrupti semper tractant.
10. In multis libris discipuli legebant de historia Romana.
11. Imperium Romanum a Romulo exordium habet.
12. Hodie multi discipuli in schola non sunt.

DE FUGA

Daedalus et Icarus furtim fugam parant. Mane in oram migrant et de saxo alto
evolant. Supra oceanum iam sunt et de caelo insulam totam spectant.
Icarus in animo paterna praecepta retinebat. Vero Daedalus semper filium monebat:
Debes apud me volare. Nam non solum aquae, sed etiam Phoebei radii alas nocere
possunt.
Subito Daedalus filium non iam videt. Quia amplissimum est caelum, puer paterna
verba contemnit et Phoebum petit. Phoebus ceram solvit et puer in oceanum praecipitat.
In aquis prope insulam pennas Daedalus videt.
Postquam filium deflet, et mortuum in insula humat, maestus Daedalus et solus a
Creta in patriam per caelum remigrat.
GRUPO III Indicao da CAUSA, do MEIO, do INSTRUMENTO, da
COMPANHIA ou da AUSNCIA DA COMPANHIA.
Quando se trata da COMPANHIA, so usuais as preposies CUM (com) e SINE
(sem). A preposio CUM pode tambm significar CONTRA.
TRADUZIR:
1. Gallus cum gallinis in vastum stabulum vadit.
2. Sine amicitia et sine otio vivere molestum est.
3. Per agros cum amicis ambulare iucumdum erat.
4. Per multos annos Latini cum barbaris contendebant.
5. Multo cum gaudio pueri in scholam ibant.

Nas demais situaes (CAUSA, MEIO, INSTRUMENTO), esse terceiro ablativo

emprega-se sem preposies. De modo geral, corresponde s expresses POR MEIO
DE, ATRAVS DE, COM, POR CAUSA DE.

TRADUZIR:
1. Silvicolae bestias captabant insidiis.
2. Romani superant barbaros bello.
3. Etiam multi medici morbo pereunt.
4. Romani templa statuis multisque columnis ornabant.
5. Oceanus innumeris periculis etiam validos nautas terret.
6. Avus benignus pueros puellasque delectabat fabulis antiquis.
7. Miseri deos implorant multis lacrimis.
8. Multi viri et feminae pereunt invidia.
9. Daedalus ingenio suo multa artificia creabat.
10. Vulpecula tentabat dolo gallinas decipere.

 usual o emprego da preposio entre o substantivo e seu adjetivo adjunto: magna IN

laetitia, multo CUM gaudio.
Muitos advrbios tm forma de ablativo singular: multo, cito, raro, vero; ou de
acusativo singular neutro: multum, primum, nimium, paulum etc.
DE PUGNA CONTRA MINOTAURUM

In insula Creta maestissimi flebant pueri cum puellis: nam in labyrinthum ibant. In
labyrintho, aedificio miro, Minotaurus erat et ibi Atticos pueros necare debebat.
Cur hoc facere debebat monstrum horrendum? Cur Minod tam durum tributum
imponebat?
Animosus Theseus autem, qui cum pueris erat, Minotaurum necare studebat: non
solum in animo habebat pueros servare sed etiam totam Atticam liberare.
Ariadna, quae valde Theseum amabat, maximum auxilium fert: docet Theseum per
labyrinthum ambulare.
Post arduam pugnam Theseus gladio monstrum necat. Postea cum Ariadna et pueris
in liberatam Graeciam navigat Theseus.

DE SECRETO AUXILIO
Quotannis septem pueri septemque puellae in insulam Cretam navigabant, ubi erat
Labyrinthus. Ibi Tyrannus Minos pueros ad Minotaurum ducebat. Monstrum sceleste
indefensos pueros trucidabat.
Theseus in animo habebat patriam liberare a tam duro tributo. In Cretam vero cum
pueris navigat.
In insulla, furtim intrat Labyrinthum et ibi horridum monstrum invenit. Pugna
contra Minotaurum maxime ardua erat. Tandem Theseus monstrum gladio necat.
Nam Ariadna, quae valde Theseum amabat, auxilium maximum ferebat: docet
validum Graecum in Labyrintho vitam propriam servare et Minotaurum necare.