sir',l|, i:u.

l1veesfi:st rr0H*ra:sdx frru|r8sl n^df rnlirr,$isLidt

g{iuir4*
rdonos[^trdx v ]ttbtetE r{^Ki\!gl"eit /{Nr
gtltfi
brtt
ibR$LTK fiAKtMELEftI
PROBLFJTILEftI
VE
$6ru$Lrei
uionoilx mlxitttttni uveutqu,qlARt-2012,
prof.
Dr. ismait
QALLr
soRU 1)
ASaf,rda geometrik
biiyUkleri verilen bir
radyal (Santrifuj) su pompasrnrn;
a) Girig ve grkrg hrz riggenlerini
eiziniz.
Pompanrn debisini hesaplayrnrz.
D) Akrgkan giic0 bulunuz.
c) Pompanrn manometrik yiikseklifini
hesaplayrnrz. Pompanrn genel verimi
(l=0,65) olduiunda giire pompa
milgiici.in0 bulunuz.
d) Pompanrn elektrik motoru arrzalanrp,
yerine (n
=
22SO d/dak) dcinme
sayrsrnda bir motor ba!lanmrgtrr. Bu
durumda pompanrn
debisi,
manometrik y0ksekligi
ile verimin
delismedigi kabul edilerek mil gticO ne
olur? Hesaplaytntz.
c,
.i,.g;;
,,tu'=o't
r'
W2
Pr
Wt
Ct
r'.:-
Ct^
tt
..
l-*-*Ur=O)
fr
Cr" r
,1,
t
\.\
'"i.\,
(o
Dr
=2oomm,Dz=
36omm,n= t4So d/dak,
fr =
300,
Fz=Zoo,
b1
=
br= 451^
gdzUna
4
a) Pompa donel garkrna
ait giris ve grkrg hrz 0ggenleri aSairdaki gibi qizilmittir.
Pompa ddnel
carkr
ddnme hrzr (n
=
l4so d/d.ak) oldulunda gcire agrsal hrz ve diBer hrzlar ile
pompa
debisi a9a!rdaki gibi hesaplanrr.
a=2'tt'n,n(d/s), u--2'3'y:l4so, a=tst,B t/s, u="
!*'o,
D
u--..r, u1
=
151,8.0,t, u1
=
15, 18mfs, u2--27,3m/s
crtu= rtt'tan3Do, ctm= 8,76m/s,
Q =
n.D1 c1^.b1,
Q =
3.1+.o,2.a,76. 0,045,
Q =
0,2475 m3
/s.
Pratik uygulamada bu debi deieri (Q
=
25O litre/s) kabul edilir.
,.t:15,18 ,rt/s ut:27,3 n/s
,AiJ MAH. FAK, MAK MTH. BALAMU, HIDR'DINAMIKvE HIDRDLIK MAKINELERI ANA BILLM DALI 7
..,}
,^. n.
n\0',\
'
,l:
"
HiDRoLiK MAKLNELER| uYcuLAItLALARl-2|l2,
Prof. Dr. ismail
QALLI
b) Donel gark gtktgtndaki (c2-) htzt;
Q
0,2475
cz*=
n.il.bz,
czm=114.0,3,6.0J4s, czm= 4'86m/s,
Qrkrg
hrz iiggenine bakrlarak;
czu
=
1Lz- c2^' cotp2, czu
=
27,3
-
4,86' cotTUo, czu
=
!2'34m/s,
tanar=fi, rono"=#* tanar= o,3e3, dz=2r,So butunur.
Hidrolik makineleri temel denklemi
gdz ajniinde bulundurularak ve (c1,
=
0) oldu[u
girig htz
iiggeninden bilindi[ine gtire akr5kan
g09;
Pa*=
P'Q'uz'czu,
Po*
=
1000'0'2475'27'3'12'34, Pa*= 83378Watt'
Po*
=
83,4 kW olarak ekle edilir.
c) Akrgkan
giigle manometrik yUkseklik arasrnda;
P
a* =
p
-
g
.
Q
.
H
^
ilgi.si. bilinme ktedir. Burad.an;
._
Po*
..
83378
H^=
p;a'
H^:
toor.\g,r{.?47s'
H-:34'34msY bulunur
Pompa mil gUcii ise;
P-" 83378
P*t
=
t,
Pmil
=
-i-77-, P^t
=
128274 watt, P^u
=
128,3 kw bulunur.
I' U, OD
d) Benzerlik yasalarr kullanrlarak sonuca
gidilir.
.
D; u,
-
D'r'n'
^
n'Dz
a'
DT'
A=Dr,
tt=th,
u=ttD'n, p=Dz.n
O=
n'c,
O=Dip
H:
^
360 n' D" 1450 360
,;=tt''
^=*o'
1=r'
;=1,4,
l,=2250'zoo'P=r'16
H^=
Ltaz
'34,34,H;
=
46,2mSY,Q'
=
l'1,16'o,247s,
Q' =
o,2a71m3
/s
9A10'46.2 0.247t
P;tt
=
-----;Zt-
-
'
P^u
=
2oola4 watt bulunur'
P'^tr
=
)'2
' p3 ' P^n, P^u
=
l' 1, 163 ' 12827 4, P^n
=
2oo222 wdtt bulunur'
SAiJ LT|JH. FAK MAK MIJH. BOL|JMU. HIDRqD|NAMIK VE HIDRqLIK MAKINELERI ANA BIL|M DALI 2
aionoLixmlxiugttniuveuumlLARl-z|Iz,
Prof.Dr.ismoilQALL|
sofru 2)
gekildeki
diizende
pompa suyu (lO?metre) y0kseklikten emerek (114metre) y0ksekliie
basmaktadlr. Ust depodaki bastng (p7"rn
=
l2O kPa)'dr. Pompantn basma taraflndaki
manometrede basrng (p-o.
=
25O kPa) okunmugtur. Pompanrn debisini, basma y0kseklilini ve
pompa mil g0cUnii hesaplayrnrz. (4
=
0,68)
Pa,n'
.-
774 m
Lt=6 m Lz=60 m
Dz=8O mm, Az=A,028
t
DeTOO mm
)"t-0,025
chzuna
z)
Ba5langrqta (f,
-
M) arasrnda Bernoulli Denklemi yazrlrrsa pompa manometrik yiiksekli[i ile ilgili
esitlik bulunur.
.pe
cze pn ch... cl
.
Lt cl
ze+;n+7n= zu t:4Tu* x'
z. g+
^t
o, zo-
n^'
ze=O, pE=OetkenbasLng, ce=o, zu=2m,
Pu=25OkPa,
cy=c2,
250000 cl r 6 t c? c? c7
Hm=2+-6676-+r;+(7+0,02s
oi 2.s,
H^=27,s+8,s'
z.
s+r;
Di[er yandan (M
-
B) arasr Bernoulli Denklemi yaztlarak;
pn c2u ps czs
. ..
cl Lz cl
zM +
p. g+ z. g=
za+
-+rG+
^'
z.
s+
^2'
Dz' z.
s'
zu
=
O, pu
=
2SO kPa, cM
=
cz, ,,
= (?)'
,r,
^
250000 cl 120000
^
. .-
cl L2 cl
o+
esro
+ti= 10+
eB10
+o+K'ri+^r'iTu
sAiJ MTJH. FAK. MAK. MAH. BdL|JMU. HiDRoDiNAM|K VE HiDRoLiK MAKiNELERi ANA BiLiM DALI
HLDROLLKMAKLNELER|UYGULAMALARI-2|I2, Prof.Dr.ismailQALLI
3,zs
= (7
+ o,oza
ojt-
t)
cz=1,54m/s, cr=O,98m/s,
Q=O,O77m"/s
o.9gz Ls42
H-
=
27
,5
+ 8,5'
lg,,Z+ .g'2,
H^
=
28 mSY hulunur.
Bulunan bu deferler ile pompa mil giicri a;a$rdaki gibi hesaplanrr.
cl
2'g
c2=
,^,='aLfb, Pmit=
saRU 3]
1000.9.81 0.oo77
.24
,
Pmir
=
3ll0 Wdtt
0.68
3,25.19,62
n
$ekilde
gorillen pompa, agrk
yuzeyli bir depodan atmosfer
bastnctnda (por^=lbar)
aldrlr suyu basrncr
(7
,S
bar) olan 0stteki kazana
basmasr istenmektedir.
Pompantn debisi
a =
32SO m3
/saat'tir.
Kazan
igindeki suyun da seviyesinin
deiigmedili varsayrlryor
Sistemdeki boru uzunluiu
L
=
t39 m, boru
qapl
d
=
SOO mm ve balrl
pijrilzl0lUk
d/k
=
SOO dlr.
Suyun kinematik viskozitesi ise
v
=
!,l
.
to-e
^z
/
s'dir.
Boru boyunca meydana gelen sUreli y0k kayrp katsayrsr a5afrda verilen diyagramdan
okunacakttr. H"
^"=3mveH6n"o=27m
dir. VerilenlereSore, Pompanrn manometrik
yiiksekfilini
H^(m), Pompa dcinel garkr igin ongcirijlen basrng sayrsr
{ =
O,8O, Debi sayrsr
tp
=
O,056 ue
nopt =
0,75 olarak verilmigtir. optimum verimde ozg0l hrzr, diinme sayrsrnr
ve d6nel gark gaprnr hesaplayrnrz. Basrng sayrsr, debi sayrsr ve gevresel hrz,
2' g' H^
I
' -T-
.....i
ul
2.Y
tlt=
, =
ui
Q
n' D2.n
q
=
,.D4'
u2
=
60
uz.--4-
egitf ikleri ife verilmektedir. Pompa milgricUnrj (kW)
olarak bulunuz.
sAii MiiH. FAK. MAK MUH. BOLuMti. HiDRoDINAM|K vE HiDRoLiK MAK1NELER| ANA BiLiM DAL|
nionoilx uexittttmi uveuteutlARl-z|1z, Prof. Dr. ismail
QALLI
gdzUrv
z
0nce hidrolik makinelerde kullanrlan basrng sayrsr ile debi sayrsr igin e$itlikler a5a$rda oldupu gibi
agrklanmasr gerekecektir. Daha 6nce gegitli vesilelerle anlatrldr$r
gibi boyutsuz sayrlar ile gaLgmanrn
gok sayrda de$i5keni sadece bir boyutsuz sayr ile ifade etmenin kolaykgr vardrr. Benzerlik yasalanndan
yararlanrlarak; Debi sayrsr (rp) iCin,
olduguna gore;
,t' D2'n
uz=_-6_
O n'Dl
(r,
=--j-, Q =- e
'
tt'D4
-
24,3
uz.__T:
yazrlabilir.
Bastng Saytst ise,
2.Y 2.o'H^ 2.9.81.H- n2.D4
lt=
"
H-=VTtsS'{
ui
t60 l
egitlili ile verilir. Debi sayrsr ve basrng sayrsrnr kullanarak ozg0l hrz igin agaprdaki denklem bulunur.
nq=r nq
=
I57,8
JO
--T
ltl
$ekile
bakrlarak pompanrn (30m) ytikseklipe su basacafr belirlenir. Ancak iist depoda (7,Sbar)
basrng olduguna grire bu basrncr (mSl.) olarak deieri,
h=
P,
n=.!^=s='t!t==, h=i6,stttsy
p'S'" 1000'9,81'
"
hesaplanrr. Dolayrsr ile pompa
suyu esasrnda,
H
n"o
=
3O I 76,5, H
seo
=
1O6,5 m'ye basacaktv.
Boru gapr, boru uzunlu$u ve debi verildigine gcire; Once Reynolds sayrsr hesaplanrr ve daha sonra da
boru boyunca meydana gelen
siirtonme kaybr bulunur.
I d2\ d 4.6-o.s
a=\"
Z)'c,c=4,6m/s,
Re=c'i,
pe=
,.-:t,
Re=2,3'rob
elde edilir.
JO
3'
HT
I#rl'
sAi] M|JH. FAK MAK MiiH. B6LAM|L HIDR0DINAMIK vE HIDRoL|K MAK|NELERI ANA BIL|M DALI 5
ainnoilx u,axivrtrni uveuttunlARl-2|1z, Prof. Dr. ismail
QALLI
Reynolds sayrsr ile (d/k) oranr dikkate ahnarak verilen diyagramdan srirekli yiik kaytp katsayrsr olarak
Q, =
O,O23) deleri okunur. Buradan da boru boyunca meydana
gelen stirttinme kaybt ise;
8.),.L
^
8.o.o23.139 r325ot2
nx=
ot.n.4r'Q''
h*=
z,t+rssl:uss lta-l
h*=6,9mbulunur'
Dolayrsr ile toplam geometrik yUkseklik;
h2n"o
=
hgs6 t h*, hts"o
=
IO6,S + 6,9, hrn"o
=
ll3,l m
bulunur. Bu deler Krsma eprisi ile boru karekteristili eErisinin kesim noktasr olan ve proje yaprmrnda
optimum nokta olarak kabul edilen POMPA
QAIISMA
NOKIASfdrr. Bu da pompantn,
(Q
=
3250m3
/saat)
debiyt (H^= ll3,tm) yikseklipe bastyor demekttr.
Once
.lo
nq=lS7'8''
' {,1
eqitli[inde <izgiil hrz,
.,65s6
nq= 157,8
-,
nc= 4l,SbuLunur'
o,a61
Diier taraftan ozgiil hrz,
no
=
n'
fi
elitti[t tle verilmigti'
f,m
Bu e$itlikten yararlanrlarak dcinme sayrsr (n
=
1526 d/daft) olarak hesaplantr. Pompa
Eark
gapr ise
basrng sayrsrndan;
nz
.Dl
H^
=
V1r(f.3'
Dz
=
o'59o m veya D2
=
59omm bulunur'
Pompa milgiicii ise verllenler ve bulunanlardan;
^
p'9'H^'Q
^
9810'113,1 3250
rmil
=
--n;-'
t'mit
=
gJS.
3600
P^t
=
1335522,5 Watt veya P^ir
=
1336 kW elde edilir.
sAiJ M\JH, FAK MAK MI|H, B6L|JMA. H|DRODINAMIKVE H1DROLLKMAKINELERI ANABiLiM DALI 6
aionoilx uexiuttmi uveuuunlARl-2|lz, Prof. Dr. ismail
QALL|
soRU 4]
BASINCLI HAZNEDEN SU ALIP BASINCLI HAZNEYE 5U BASMA
$ekilde
gtir0len dUzende (2) pompa gahgmaktadrr. Alt hazneden, iist hazneye kadar meydana
gelen
biitun lokal kayrplar,
c2
hku*ot=K'2.5, K=30, hp1611o1
=3O
egitlilinden bulunacaktrr. Sistemdeki boru gaplarr aynr olup (D
=
100 mm) olarak segilmigtir. Ust
haznede basrng deieri deiigmektedir. lkinci pompaya baypas yaprlarak de!i5en basrnca
giire
galtgmasr
sailanmaktadrr. Her iki pompaya ait (n
-
l2OOd/dak) igin krsma ve verim eirileri
ataEfda verilmittir. Suyun yolunluf u (p
=
LOOO kS/m3) ahnacaktrr. Verilen degerlere gdre
a) lki pompanrn seri gahgmasrnda
meydana gelen ORTAK KISMA EGRiSiNi giziniz.
b) Pompalar (po
=
3 bar ue po
=
5 Dar) delerlerinde seri gahgrrken pompalara ait lanrm
degerlerini (Q H^ueq) ve Boru Karakteristiii elrilerrni bulunuz.
c) Birinci pompa sadece verilen dtinme sayrsrnda gahgrrken. ikinci pornpada d<inme sayrsr
ayarlayrcrsr vardrr. ikinci pompada hangi drinme sayrsr olmahdrr ki, ust haznedeki basrng de$eri
(Po
=
5 bcr)'tn alttna dogmesrn.
d) (po
=
3 bar ve po
=
S bar) delerleri igin pompalmn mil giiglerini hesaplayrnrz.
tekil
1) lki pompanrn
seri bafh durumu.
c2
2'S
SAO M|JH. FAK MAK MAH. BdLAMil HIDRoD|NAM|K vE HiDRoLiK MAKINELER| ANA B|LIM DALI 7
HLDROL|K MAKiNELZni UYGUL4U\LAR|-2|I2, Prof. Dr. ismait
QALLI
H^
m
Verim
rl
0,ot 0.o2 0,&' il,44 0,a5
-_+
Debi
Q
nfls
gekil
2) Pompaya ait KISMA ve vERiM EGRiLERI.
gdzArv
e)
a,l Pompalar seri baih ve aynr dzellikte oldulundan diiqeyde toplanmalan gerekir. Yani debide
degiqim stiz konusu olmayrp manometrik yiikseklikte anlm s6z konusudur. Bdylece
fetil
J,t're
g0riilen
durum elde edilir. Burada 0nceden boru karakteristigi egrilerini gizmek igin boru boyunca
meydana gelen siirtiinme kaytplarrnrn hesabr gerekir. Alt su seviyesi bagvuru dtizlemi kabul
edilerek tesisin alt haznesinden iist hamesine kadar Bemoulli denklemi yazrlarak sonuca gidilir
. Pe
cze
Pa
ci
..
zt+fi+fi= zB+
p. g+TiI
h;ao*ot- Hresis, zt=O,ze
=
t0m,
cA=o,c.=o, pt=rbar,
;+=+# f!6_rr^rr,
_c2r6^De
h*tokat= K'
Z.
S'
hao*ot
=30'
T.*z.'9,,2.O.14'Q",Hr",*
=
ii
Hresis
=
fi-
to + to +z4atg.
e2,
Hresi"
=
Pt
+ z4gt3. o,
-
p's
h*u*ot
=
24A13'
Q2
m3
fs
aLtnarak Boru KarekteristiEi Elrtsi gizilir.
SAT M|JH. FAK MAK MAH. BOLOM|J, HIDR0D|NAMiK vE H1DR0LIK MANNELERI ANA BILIM DALI 8
H i D RO LiK MAKLN ELER| UYGU UIMALARI. 2 O 1 2, Prof. Dr. ismail
QALLI
Yaklagrk olarak
Qts
basmct 3O mSY ile 50 mSY) g0z Oniinde bulundurularak Boru karekteristigi
Eprileri
gekil
3)'Ieki gibi olacaktu.
t20
taa
H
{rn)
80
:1 ('i>)
6B
40
L.*--"**"
l. d
go2
0,0? o,o4 o,us
Q
m'/s
$ekil
3l Pompaya ait krsma ve verim egrileri ile seri bai| durumda meydana gelen
ortak klsma eprisi.
Qizelge
7) Krsma, verim ve boru karekteristi!i egrilerini gizmek igin gereken sayrsal deierler.
o
o
(m3
/s\
H
tesis
(m\
Verim
(n
o/o)
Seri Balh
Durum
Boru K E{risi
(3
Bar)
Boru K. Egrisi
(S
Bar)
0 40 0 80 30 50
0.01 39.5 44 79 32.5 52.5
0.02 J8 66 76 40 60
0.03 33 67 66 52.3 72.3
0.04 20 48 40 69.7 89.7
0.05 0 0 0 92 II2
SAO MTH. FAK MAK MAH. BALOMO, HIDAoDINAM|K w HLDRqLIK MAKINELERI ANA BILIM DALI
ninnoilx unxiNotnni uvcut tulLARI-2012, Prof. Dr. ismail
QALLr
-'?;:.*:ffi
lZO
tr (n]
tilo
6g
-q'*
ak";tP
- ----\
\ ,
0,st
.*.,
r
o,02 o,s3 o,g4 0,45
DEai e mtls
$ekil
4) Pompa tantm deEerlerinin bulunmasr.
Sadece tek pompa, ornek olarak (POMPA l) gahgrrken
elde edilen tanrm de|erleti
Sekil
4)'ten,
Qpr =O.Ol82m3/s,
Hpt
=37.5miY, \pr =o.64,n=l2OO
d/daktein,
Ust haznede (3 bar) basrng oldulu zaman iki pompa seri olarak gahqrrken
ahnan debi ve basma
yiiksekliii,
Qsani =
0.0335 m3/s, Hpr+ptt
=
57 mSY,
4 =
0.63
okunur. iki pompa seri galrgrrken her bir pompadan ahnan debi basma yiiksekli$i ve verim ise,
Qprssni= Qptrsmi=0.0335m3/s,
Hu
=
Hptr
=29mSY,
qH
= nil =
0.63 okunur.
Ust haznede (5 Dar) basrng oldu$u zaman iki pompa seri olarak gahgrrken
ahnan debi ve basma
yUksekliIi,
Qseni=
o.o29m3/s, Hpr+pn
=
6amsY,
4 =0.68
okunur. lki pompa seri
ga||grrken
her bir pompadan altnan debi basma y0ksekliii ve verim ise,
m3
Qptsmi=Qutseni=0.029-,
Hpr= Hpl=35mSY, qpt
=4pr =O.68oLur.
b) (POIT4PAII)'nin d<jnme sayrsrnrn belirlenmesi igin benzerlik yasalan kullanrlmahdrr. Benzerlik
yasalanndan bilindigi gibi;
sAU MAH. FAK MAK MiiH. BdLAMA. HiDRoDiNAMiK w HiDRoLiK MAK|NELER| ANA BiLiM DAL| 10
HLDROLiK MAKLNELERL UYGULAMALARI-2O72, Prof. Dr. ismail
QALLT
=12.p,3
etitlikleri ile verilmisti. Pompa ddnel garklan aynr oldulundan debi (Q-n) yazrhr. Aynr durum
manometrik yr]kseklik i9in de (H-n2) geklinde ifade edilebilir. GilE igin ise (P-n3) yazrlabilir.
Pompafar tist depoda (Sbar) basrng olduf,u durumda gahstrErnda; POMPA I n
=
'.2OO
d/dak
ddnme durumunda en fazla H
=
40m'ye su basabilsin. Bu durumda (POMPA lI) devreye
girerek
herhangi bir dcinme sayrsrnda (H
=
lOm) ytiksekliii saglamahdrr ki, (5 bar) basrnca
sahip hazneye su basabilsinler. BOylece Benzerlik
yasalarr
kullanrlarak;
a'.,H',P'
Q=^-.tt,
n=tt-, T
nptr
=
6OO d
/dok
e lde ediLir
c/ Mil gOcn hesabr igin
gekil
4)'de okunan pompa tanrm delerleri kullanrlrr. Sadece (POMPAII
(3 Dar) basrnca sahip Ost hazneye su basarken mil giic0,
,
rfu
=
L,
r,-1
""',
=
;fi
'
"
oo,
,^u=LL#,
9810. 0.0182
.
37.5
P^t=-------67tr-
o,
-
P' 9' Q*o,'
Hzro,
rl
r0.0335'57 0.029.68r
AP
=
e81o
I o.*
-
0.68 l'
saRU 5)
Bu durumda sadece (POMPA I)'nin ga|5masr yeterlidir. Pompalarrn (5 bor) bastnca sahip rist
depoya su basmasr srrasrnda her bir pompanrn mil giic0 ise,
o's'O'H 9A10.0.029.35
Pmit=-, P-ir
tt 0.68
Pompalarrn seri gahgmasr
durumunda (Sbarue 3bar) basrnglarrna sahip iist depoya su
basarken meydana gelen mil giicU
farkr hesabt yaptltrsa;
Pmir
=
10.5 kW olur'
P
g
Qsno.'
Hsto,
4
AP
=
l2A4Watt sonucu bulunur
9ekilde
gortilen santrifrij
pompada
basrn! artrmrnrn, DOnel
gark gaprna, agrsal hrza,
yoiunlu$a ve debiye baih oldupu
bilinmektedir
Santriliij Pompa
$ekill)
Santrifnj (Radyal)Pompa,
dp
= f(D,a,p,Q)
dp=p-pt
sAii MiiH. FAK MAK MilH. BdlriMil HiDRoDiNAMiK vE HiDRoLiK MAKiNELER| ANA BiLiM DAL| 11
HLDROLLKMAKLNELER|UYGULAMALARI.2OI2, PTof,DT.ismailQALLI
Bu pompaya benzer model bir pompa test
laboratuvarrnda denenecektir. Test
pompasrnrn
donel gark gapt (D-
=
200 mm)'dir. Model
pompada akr5kan olarak su kullanrlacaktrr.
$ekil
(Z)'te model
pompaya ait krsma eBrisi
verilmigtir. Gergek pompa (Q
=
168 ltls) debi ile
@t =
laA,41/s) agrsal hrzla dtind0ptinde ve
dcinel gark qapr (D
s
=
3OO m'm) olarak
verildigine gore, model pompanrn debisi ile gergek
pompadaki basrne artrmr ne olur? Bulunuz.
ail{s)
$ekil {2)
ModeL pompaya ait klsma e\rist.
go-zunn
s1
Klasik bir benzerlik sorusu. Burada problem, Buckingham'rn
tx-
yontemi) kullanrlarak g0zUlecektir.
Pompanfn baslng artrmrna etklleyen fiziksel b0y0kler, dp=
f(D,a,p,Q)
geklinde verilmi5ti.
Degi$ken sayrsr (n
=
5), ana boyutlar (n
=
3) olduBuna giire, boyutsuz (z) tertipleri sayrsr,
(n-m=
5-3=2) olur. Burada ortak degigken olarak (D,Quep) segilsin. Buna g6re;
f(D'Q'dp'p'u) =
o'
f(ttttt) =
0 yaztlarak,
dp-ML-rT2, D-L, u-T-7, p-ML-3,
Q2137-r
ftr
=
pol.
Qpr.
Dr1. (dp)-r,
rt7
=
pdz. g0z.
2rz.
311-r,
MoLoTo
-
(UL-t1"'
.(rzr-t1q' .
Ln
.
(y;r7-z)-r,
Mo LoTo
_
Md1-t
-
L-3dr+3p1+f
ir .
T,pi2.
{r.1-t=0,
-3ar+3P1*y1+1=0, -Fr+Z=O
0,56
g
s
oo,
p'Q2
frt:
ap.oa
DuLunur'
Mo LoTo
-
(nrt1",
.
(Er-t1F,
.
Lr,
.
(T-r)-r
Mo LOTO
=
Md2
.
L-3d2+3P2+f2
.
T-p2+r ,
dz=O,
-3a2-t3p2tfz=O, -p2+t
=O, Fz=1, fz=-3
",
=
#
eld.e editir. Bi)ylece;
,
(#
-s,
#)
=,,
#*
= r (fi)
"n,
at= l,
fr=-4, Ft=2'
sAii MiiH. FAK MAK MiiH. BOLiiMii. HiDRoDiNAMiK vE HiDRoLiK MAKINELER| ANA BiLiM DAL| 12