1

LIGJ 1
KONTRATA MBI SHITJEN (EMPTIO VENDITIO )
1. Nocioni i kontrats mbi shitjen
Kontrata mbi shitjen sht kontrat me an t s cils nj subjekt q quhet shits detyrohet t
bart ndonj send n pronsi ose tia dorzoj ndonj t drejt pronsore subjektit tjetr q
quhet blers , i cili detyrohet nga ana e vet t paguaj shumn e caktuar t parave si mim.
Subjektet q lidhin kontrat mbi shitjen jan shtisi dhe blersi, t cilt jan pal kontraktuese
n kt kontrat. Me vet faktin e lidhjes se kontrats s shitjes nuk fitohet e drejta e pronsis.
Kontrata mbi shitjen paraqitet si baz juridike (iustus titulus) e cila sht e domosdoshme pr
fitimin e s drejts s pronsis kurse akti i dorzimit t sendit si akt real (modus aquirendi).
Pr sendet e luajtshme akti i dorzimit bhet prej dore n dor ,kurse pr sendet e
paluajtshme dorzimi simbolik i dokumentit . Kontrata e shitjes sht nj ndr kontratat
kryesore t qarkullimit t mallrave dhe dhnies s shrbimeve. Qllimi i lidhjes s ksaj
kontrate sht tjetrsimi i t drejts s pronsis, ose fitimi i ndonj t drejte tjetr pasurore
nga ana e blersit.
1.1. Karakteristikat e kontrats s shitjes
Kontrata mbi shitjen si kontrat mbi tjetrsimin e sendeve dhe t drejtave, karakterizohet me
veori t caktuara juridike :
- Kontrata mbi shitjen sht kontrat konsensuale ;
- Kontrata mbi shitjen sht kontrat joformale , sepse pr plotfuqishmrin e saj nuk
krkohet forma e caktuar. Nga kjo rregull LMD bn prjashtim kur lnd e ktyre kontratave
jan sendet e paluajtshme e kontrata duhet t lidhet n formn me shkrim. Forma me shkrim
n kto raste paraqitet si nj prej elementeve thelbsore pr ekzistimin e kontrats ;
- Kontrata mbi shitjen sht kontrat me shprblim , sepse blersi dhe shitsi kan pr
detyr t japin shumn e caktuar t parave ose sendeve q paraqesin shprblimin e
barazvlefshm ;
- Kontrata mbi shitjen sht kontrat komutative , sepse palt q n astin e lidhjes se
kontrats i dijn t drejtat dhe detyrat e veta;
- Kontrata mbi shitjen sht kontrat e dyanshme detyruese ,sepse palt kan detyra
reciproke. Shitsi duhet t bart t drejtn e pronsis t ndonj sendi ose t ndonj t drejte
pasurore n blersin, kurse blersishumn e caktuar t parave - mimin, n shtisin.
2. Zhvillimi historik i rregullave t kontrats mbi shitjen
Kontrata mbi shitjen konsiderohet nj nga kontratat m t vjetra t t drejts s detyrimeve.
Paraardhse e ksaj kontrate ka qen kontrata mbi kmbimin. Me prerjen e monedhave t para
metalike shitja merr form t plot juridike duke u veuar si kontrat e veant dhe me shum
rndsi.
Rregullat e ksaj kontrate hasen qysh n Kodin e Hamurabit, por zhvillimin m t hovshm
juridik e arrin n t drejtn romake.
2.1. Kontrata mbi shitjen n t drejtn romake
Kontrata mbi shitjen - emptio venditio n t drejtn romake ishte kontrat konsensuale,
bilaterale, q lidhet me marrveshjen e thjesht midis shitsit dhe blersit. do shitblerje
mbante dy prestime : shitsi zotohej se do ta kaloj mallin n posedim t papenguar t blersit
(merx), kurse bleresi zotohej se do tia paguaj mimin ( pretium ) shitesit. Objekt
shitblerjeje mund t ishin t gjitha sendet e trupshme dhe t patrupshme ( t drejtat ) , madje
edhe sendet e ardhshme. Detyrimi themelor i shitsit sipas ksaj kontrate ishte q t dorzoj
mallin blersit n at koh dhe vend ashtu si ishin marr vesh me blersin. Shitsi prgjigjej
pr do dm q paraqitej n sende e q ishte pasoj e fajsis s tij mirpo nuk prgjigjej kurr
pr casus (rastin) dhe vis majores-fuqin madhore. Shitsi kishte detyrn e garantuesit pr
2

mungesat fizike dhe mungesat juridike n rast eviksioni e q rregullohej me rregullat e actio
auctoritatis. Ndrkaq Actio venditio prdorej pr ti mbrojtur t gjitha t drejtat e
shitsit.Detyrimet e blersit ishin q ti paguaj shitsit mimin, q t marr prsipr
rrezikun pr shkatrrimin e rastsishm t sendit dhe q t marrmallin e drguar.Pr
mbrojtjen e t drejtave t veta shitsi prdorte padin actio empti.
2.2. Kontrata mbi shitjen n shtetin ilir dhe n Kanunin e Lek Dukagjinit .N shtetin ilir,
shitja dhe qiraja nijheshin si marrdhnie kontraktore , poashtu me norma juridike
sanksionohej edhe instituti i parablerjes.Parablerja lidhej me qllim q t ruante deri diku
pronat e vogla t fshatarve nga grabitja e latifundistve skallvopronar. Sipas ktij
institucioni, nj iafrm i shitsit ndrhynte duke krkuar q t bhej blers i nj siprfaqejetoke
kundrejt nj t huaji duke i ofurar shitsit kushte po aq t favorshme.
Kanuni i Lek Dukagjinit e rregullonte kontratn mbi shitjen si nj ndr kontratat m t
rndsishme q lidhej me rastin e shkmbimit t sendeve t ndryshme. Ai rregullonte kontratn
mbi shitjen me kushte , pa kushte, me kapar dhe me dshmitar.Sipas Kanunit sendi i
bler me kushte, n qoft se dilte me t meta pas shitjes, i kthehej shitsit, ndrsa po t blihej
bagti me kushte dhe po t dilte e smur deri n ditn e Shn Gjergjit, ajo i kthehej shitsit dhe
blersi merrte mimin. E drejta zakonore shqiptare nijhte dhe zbatonte institutin e parablerjes
dhe t riblerjes.E drejta e parablerjes zbatohej n kontratat e shitjes s toks dhe t shtpive t
cilat u ofroheshin s pari kushrive, vllezris dhe fisit.
3. Kushtet pr lidhjen e kontrats mbi shitjen
Pr tu lidhur kontrata mbi shitjen duhet t plotsohen kushtet e prgjithshme si jan : aftsia
punuese e palve, pajtimi i vullnetit, lnda dhe baza e kontrats.
3.1. Lnda e kontrats s shitblerjes
Lnda sht kusht i domosdoshm pr lidhjen e kontrats mbi shitjen. Lnd e kontrats mbi
shitjen sht : sendi ose e drejta dhe mimi.
a ) Sendi si lnd e kontrats mbi shitjen - me send n kuptimin juridik nnkuptohet sendi si
pjes e natyrs , i cili mund ti nnshtrohet pushtetit t njeriut ( sende trupore ) . Doktrina
juridike dhe praktika gjyqsore si sende i konsiderojn edhe energjin atomike, energjin
elektrike dhe gazin etj.Lnd e kontrats mbi shitjen mund t jen vetm sendet q gjinden n
qarkullim. N qarkullim jan ato sende (res in comercium ) q mund t blihen, t shiten ose
t kmbehen, ndrkaq sendet jasht qarkullimit ( res extra comercium ) jan si p.sh. parqet,
sheshet, lumenjt, rrugt, parqet nacionale etj., nuk mund t jen lnd e kontrats s shitjes,
e nse jan, kontrata do t jet absolutisht e pavlefshme.Lnd e ksaj kontrate mund t jen
sendet me qarkullim t kufizuar,barrat, helmet , mjetet narkotike, armt, metalet (platini,
ari) barrat e rrezikshme , pr qarkullimin e t cilave nevojitet leje e veant nga organet
kompetente. Lnd poashtu mund t jet edhe sendi i tanishm dhe sendi i ardhshm (kontrata
mbi shitjen e sendeve me shpres - emptio rei speratae).Lnd mund t jen sendi i luajtshm ,
i paluajtshm , konsumues, jokonsumues, i zvndsueshm, i pazvndsueshm,
indivdualisht i caktuar dhe sipas gjinis.
b ) T drejtat si lnd e kontrats mbi shitjen prve sendit si lnd e kontrats mbi shitjen
mund t jen edhe t drejtat dhe kt vetm t drejtat pronsore dhe ato q mund t barten.
T gjitha t drejtat e krkess mund t jen lnd e kontrates mbi shitjen. Lnd mund t jen e
drejta e autorit, e drejta e krkess, e drejta e pronsis industriale, por ka edhe t drejta t
krkess t cilat nuk mund t
cedohen pr shkak se jan t lidhura pr personalitetin e subjektit, e ktu hyjn : e drejta e
mbajtjes, e drejta e shprblimit t dmit jomaterial. Lnd e kontrats mbi shitjen mund t
jet : e drejta e pronsis, e drejta e gzimit t fryteve ( usus fructus ) , e drejta e perdorimit
(usus), e drejta e
servitutit sendor.T drejtat e pengut dhe t hipoteks nuk mund t jen lnd e shitjes s
3

veant sepse ato jan t drejta akcesore , t cilat lidhen me fatin e t
drejtave kryesore.
C). mimi - sht element thlbsor i kontrats mbi shitjen. mimi paraqet shumn e parave
t cilat blersi ia paguan shitsit si kundrvler adekuate pr sendin q e merr prej tij.mimin e
caktojn palt kontraktuese me marrveshje, mirpo n raste t caktuara palt mund tia
besojn caktimin e mimit edhe personit t tret fizik ose juridik ose ndonj institucioni. Si
persona t tret mund t paraqiten
eksperti, gjyqtari, oda ekonomike, agjensia, arbitrazhi etj.Personi i tret duhet t caktoj
mimin duke u bazuar n vlersim me ndrshmri dhe ndrgjegjshmri. Kur mimi caktohet nga
personi i tret, ka karakter konstitutiv. mimi i shitjes duhet ti plotesoje vetite e caktuara
si jane:
- mimi duhet t jet i caktuar n para ;
-mimi duhet t jet real - mimi sht real kur i prgjigjet vlers s vrtet t sendit ;
-mimi duhet t jet i drejt mimi sht i drejt nse sht sa gjysma e vlers s vrtet t
sendit ose sa dyfishi. Nse mimi nuk e plotson kt veti, kontrata mbi shitjen mund t
sulmohet pr shkak t dmtimit pa mas ose si kontrat me fajde dhe t shpallet e
pavlefshme.
- mimi duhet t jet i caktuar ose i caktueshm.
Ekzistojn disa lloj mimesh : mimi paritet, mimi me ark- skonto dhe mimi me rabat.
mimi paritet caktohet duke marr parasysh vendin se ku sht br ngarkimi i sendit.
mimi me ark - skonto sht mim me zbritje q bn shitsi ndaj blersit nse blersi e
paguan mimin para skadimit t afatit t kontraktuar. mimi me rabat sht kontraktim i
mimit me lirim. Nse rabati kontraktohet 10 % , blersi paguan 10 % me pak nga shuma e
kontraktuar e mimit.
4. Efektet e kontrats mbi shitjen
Nga kontrata mbi shitjen rrjedhin t drejta dhe detyrime t caktuara pr seciln pal
kontraktuese. Pra efektet juridike t ksaj kontrate shprehn n t drejtat dhe detyrat e shitsit
dhe blersit. Ajo q paraqitet detyr pr shitsin njkohsisht do t thot e drejt pr blersin dhe
anasjelltas.
4.1. Detyrat e shitsit
Detyrat themelore t shitsit jan : q tia dorzoj sendin blersit, t prgjigjet pr t metat
fizike dhe juridike t sendit dhe t merr mimin e shitjes.
4.2. Detyrat e blersit
Blersi n kontratn e shitjes ka kto detyra : detyrn e pagimit t mimit t shitjes dhe detyrimi
i marrjes s sendit t bler nga shitsi.
5. LLojet e veanta t kontrats mbi shitjen
Disa kontrata t shitjes paraqiten n forma t ndryshme duke iu referuar lnds, mnyrs s
pagimit t mimit, astit t dorzimit t sendit, llojeve dhe modaliteteve t veanta t ksaj
kontrate.N qarkullimin e sotm t mallrave dhe n dhnien e sherbimeve jan t njohura kto
lloje kontratash t shitjes : kontrata e shitjes sipas mostrs dhe modelit, kontrata e shitjes sipas
specifikacionit, kontrata e shitjes kutrum, kontrata mbi shitjen me kredi, kontrata me
parapagim, kontrata e shitjes me prov, kontrata e shitjes me t drejt t gjetjes s blersit me
t mir, dekreti i shitjes, kontrata e shitjes me t drejt parablerje, kontrata e shitjes me t
drejt rishitjeje, kontrata me t drejt prparsie.
5.1. Kontrata e shitjes sipas mostrs ose modelit
Kontrata e shitjes sipas mostrs ose modelit sht lloj i veant i kontrats mbi shitjen. Me an
t ksaj kontrate sendi q i dorzohet blersit duhet ti prgjigjet modelit ose mostrs.N kt
kontrat modeli paraqitet si baz kryesore pr vrtetimin e cilsis s sendit t dorzuar. Nse
sendi t cilin shtisi ia ka dorzuar blersit nuk sht i njejt me modelin ose mostrn, ather
4

shitsi prgjigjet sipas dispozitave pr prgjegjsin e shitsit pr mungesat materiale t
sendeve. Cilsia e sendit t dorzuar vrtetohet sipas modelit i cili shnohet n vuln e palve
kontraktuese , n letrn e etiketave dhe t nnshkrimeve t palve m karakter t modelit
autentik.Nse ekzistojn shume modele shitsi dhe blersi vendosin se cili ka karaketer
autentik. Pr cilsin e modelit duhet t ekzistoj pajtimi i vullnetit t palve kontraktuese.
Kontrata mbi modelin sht perfekte me vet lidhjen e saj. Klauzula mbi modelin n kontrat ka
rndsi pr ekzekutimin e jo pr krijimin e kontrats. Blersi ka t drejt t refuzoj marrjen e
sendit, nse ai nuk do t jet n prputhje me modelin.
5.2. Kontrata e shitjes sipas specifikacionit
Kjo kontrat sht lloj i veant i kontrats mbi shitjen. Te kjo kontrat blersi e rezervon t
drejtn q m von ta caktoj formn , masn ose detajet tjera t sendit. Lnda e kontrats n
kt rast sht e caktuar sipas llojit dhe sasis. Shitsi do t ket mundsi t prmbush detyrn e
vet nga kontrata mbasi ta marr specifikimin nga blersi.Specifikacioni sht deklarat e
shitsit me t cilin m afrsisht caktohen cilsit e sendit t bler , ai mund t jet me shkrim
ose me goj.Shitsi nuk prgjigjet pr cilsit e sendit deri n astin kur e merr
specifikacionin.Sa i prket rrezikut pr humbjen ose zhdukjen e rastsishme t sendit, n kt lloj
kontrate t shitjes, duhet theksuar se kt rrezik deri n vonesn e blersit e heq shitsi i cili sht
pronar i sendit deri sa tia dorzoj blersit.
5.3. Kontrata e shitjes kutrum ( pamatur - sipas shikimit )
Me kt kontrat blihen sendet sipas nj shikimi t zakonshm. Me rastin e dorzimit t sendit,
sendi nuk matet dhe nuk shikohet hollsisht cilsia e tij, por merret ashtu si sht.N kt
kontrat prgjegjsia e shitsit sht m e but n krahasim me shitjet e zakonshme.T kjo
kontrat nuk zbatohet dmtimi pamas ( laesio enormis). Shitsi do ti prgjigjet blersit vetm
nse do ti jap cilsi q faktikisht nuk i kan dhe synon q me kt ta mashtroj
blersin.Dmtimet eventuale t sendit prej lidhjes s kontrats e deri n dorzim t shkaktuara pa
fajin e shitsit bien n barr t blersit.
5.4. Kontrata mbi shitjen me kredi ( me kste)
Me kt kontrat shitsi detyrohet tia dorzoj blersit nj send t luajtshem t caktuar, para
se ti paguhet mimi n trsi, kurse blersi detyrohet q shitsit tia paguaj mimin n kste,
pra n intervale t caktuara kohore.N kt kontrat shitsi zakonisht sht subjekt ekonomik-
organizata
ekonomike, ndersa blersi sht kryesisht personi fizik.Lnd e kesaj kontrate jan sendet e
luajtshme. Kjo kontrat sht kontrat formale sepse ajo duhet t perpilohet n formn me
shkrim
pr t krijuar efekte juridike n mes palve kontraktuese. Te kjo kontrat nuk ekziston
njkohshmeria e permbushjes se detyrave t palve kontraktuese, sepse shitsi kt e bn
para blersit.
Sigurimi i shitsit n kt kontrat sht br n at menyr q ai t mbetet pronar i sendit
deri n astin e pagimit t kstit t fundit nga ana e blersit. Shitsi e mban pr vete t drejtn e
pronsis - pactum rezervati domini. Ne rast t mospagimit t mimit, shitsi ka t drejt t
mbrohet me padin
pronsore dhe t krkoj kthimin e sendit. N rast se blersi vonohet pr t br pagimin e
njrit kst, t gjitha kstet tjera arrijn menjher pr pages dhe nese nuk do ti paguaj,
shitsi do ti
ndal kstet e paguara si shperblim pr perdorimin e sendit dhe nga blersi do t marr
sendin prapa.
Kjo kontrat quhet me kste sepse blersi paguan mimin me nj numer kstesh t barabarta n
afat t caktuara pas marrjes se sendit.
5.5. Kontrata e shitjes me parapagim
5

Me kt kontrat blersi detyrohet q mimin e shitjes ta paguaj para marrjes se sendit. Kjo
kontrat gjen shprehj n blerjen e librave, revistave, shtypit, mbushjeve t telefonit etj. N
kt kontrat blersi nuk mund t paraqes kundershtim pr mospermbushjen e kontrats sepse ai
sht i detyruar q i pari ta paguaj mimin. N kt kontrat nuk mund t kontraktohet
klauzula e rezervimit t pronsis
paktum reservati domini.
5.6.Kontrata e shitjes me t drejt riblerjeje
Kjo sht lloj i vqant i kontrats mbi shitjen. N kt kontrat shitsi e mban pr vete t
drejtn q deri n nj koh t caktuar mund t krkoj nga blersi kthimin e sendit t cilin e
ka shitur duke
ia kthyer njkohsisht mimin e shitjes. E drejta e riblerjes duhet t jet e kontraktuar n vet
kontratn mbi shitjen. Blerisi ka pr detyr q sendin nuk mund ta tjetersoj, e as ta
ngarkoj
gjat kohs se riblerjes. Pr shpenzimet e blersit lidhur me sendin, shitsi do tia kompenzoj
vetem
shpenzimet e domosdoshme. Me rastin e kthimit t sendit, blersi nuk e ka borgj kthimin e
frytave, ashtu edhe shitsi i ka borgj atij vetem mimin por jo edhe kamatn. Nese blersi e
tjeterson sendin te ndonj person i tret, shitsi mund ta kerkoj sendin t personi i tret i
pandergjegjshem, ndersa kur sht n pyetje prsoni i ndergjegjshem, shitsi mund ti
drejtohet vetem blersit dhe t kerkoj shperblimin e dmit pr mosekzekutimin e detyrimit t
tij kontraktor.


Ligj. 2
KONTRATA MBI VEPRN
(LOKATI O CONDUCTI O OPERI S)
1.Nocioni i kontrats mbi veprn
Kontrata mbi veprn sht marrdhnie juridike midis kryersit t puns dhe
porositsit, n t ciln kryersi i puns detyrohet q ta kryej punn e caktuar si
sht: prodhimi ose riparimi i ndonj sendi, kryerja e ndonj pune fizike ose
intelektuale, kurse porositsi detyrohet q pr kt t paguaj shperblimin e caktuar.
Kjo kontrat hyn n grupin e kontratave mbi sherbimet.
Nese me kontrat caktohet natyra e puns dhe rezultati q realizohet me te, kurse
kryersi i puns sht i pavarur n pun, pr kt do t lidhet kontrata mbi veprn.
Nse me kontrat nuk sht caktuar lloji i puns, por puntori sht i detyruar q gjat
puns t bj at q i cakton pundhnsi, ather do t jet kontrat mbi punn.
N kontratn mbi punn, lnd e kontrats sht vet puna.
N kontratn mbi veprn, lnd e kontrats sht rezultati i puns.
Kjo kontrat ka ngjashmeri edhe me kontratn mbi shitjn, por dallohn pr nga
karakteri i lnds se punimit: nse caktohet se si duht t punohet lnda, do t kishim kontrat
mbi veprn, kurse nese bhet individualizimi sa i prket punimit t lnds, por ajo prodhohet
n menyr serike, paraqitet kontrata mbi shitjn.
Palt kontraktuese n kt kontrat jan Porositsi i puns dhe Kryersi.
Kryersi sht i detyruar t kryej veprimin e caktuar ose t realizoj rezultatin e caktuar.
Porositsi i puns sht i detyruar t paguaj shperblimin pr punn ose pr veprimin e
kryer.
Kjo kontrat ka pr qellim q t prdort puna e huaj dhe t arrihet rezultati i caktuar.
Kjo kontrat ka lindur q n t drejtn Romake dhe sht quajtur locatio conductio operis.
Kjo kontrat gjen zbatim t madh n jetn praktike.
6

2. Karakteristikat e kontrats mbi veprn
Kontratn mbi veprn i e ka keto karakteristika:
- sht kontrat me emer;
- sht kontrat komutative;
- hyn n grupin e kontratave intuitu personae, sepse lidhet duke pas parasysh cilsit e
veanta personale t kontraktuesve dhe besimin reciprok te tyre;
- sht kontrat kauzale;
- sht kontrat e pavarur ;
- sht kontrat e dyanshme detyruese dhe m shperblim;
- sht kontrat me brje ( prestime) t perhershme, sepse kryhet brenda nj intervali kohor
t gjat;
- sht kontrat konsensuale (solo cosensus) e cila lidhet me pelqimin e thjesht t vullnetit t
palve. Mirpo, pr disa lloje t veanta t kesaj kontrate si p.sh. Kontrata mbi ndertimin sht
parapar forma me shkrim si form e domosdoshme;
- sht kontrat e thjesht, sepse permban elemente vetem t nj kontrat (pra vetem t
kontrats mbi veprn).
3. Kushtet pr lidhjn e kontrats mbi veprn
Pr krijimin e kontratrs mbi veprn duhet t plotsohn kushtet e prgjithshme - aftsia
punuese e palve, pelqimi i vullnetit, lnda dhe baza e kontrates.
Esenciale pr lidhjen e kesaj kontrate sht pajtimi i vullneteve pr elementet thelbsore t
kontrats (esentialia negotti).
Si elemente themelore t kesaj kontrate jan: puna ose veprimi q duht t kryhet,
shperblimi q duht t paguhet dhe kohzgjatja e kontrats.
3.1. Puna ose veprimi qe duhet te kryhet - paraqet elementin thelbsor t kontrats mbi
veprn. Puna e kryersit t puns mund t jet qoft punimi i sendeve ( qepja e rrobave,
ndrtimi i ndertesave pr banim etj.) , qoft ndrmarrja e punve t dobishme pr porositsin (
transportimi i udhtarve, bartja e sendeve etj.) , qoft kryerja e ndonj veprimi intelektual (
mbajtja e ligjratave, shfaqja e koncerteve etj.).
Lnd e ktyre veprimeve mund t jet : nj send lndor, nj send trupor i luajtshm ose i
paluajtshm ose sendi jotrupor.
Puna qe do t kryhet duhet t jet e lejuar , e caktuar dhe e mundshme.
3.2. Shprblimi q duhet t paguhet pr punn e kryer - paraqet elementin e dyt
thelbsor t kontrats mbi veprn.
Shprblimi paraqet kundrvlern n para t ciln detyrohet ta paguaj porositsi pr
punt e kryera nga kryersi i punve.
Lartsin e shprblimit e caktojn palt me marrveshje.
Nse shprblimi sht i caktuar me ligj palt duhet ta pranojn , e nse shprblimi pr
punen e kryer nuk sht caktuar me kontrat e as me ligj , lartsia e tij do t caktohet sipas
shprblimeve t rndomta pr kto pun n vendin e lidhjes s kontrats.
Shprblimi duhet t jet i drejt, real, i mundshm dhe i lejuar.
Nse shprblimi do t jet shum i lart ose i ult, kontrata mund t sulmohet me dispozitat
mbi dmtimin e pamas.
3.3. Kohzgjatja e kryerjes s puns - Kohzgjatja e kryerjes s puns caktohet
shprehimisht me marrveshjen e palve, por edhe heshtazi.Ka raste n t cilat kohzgjatja
mund t caktohet suksesivisht duke pas parasyshkryerjes e punve pjes- pjes.N rast se afati
i kohzgjatjes nuk sht caktuar, ather ai mund t caktohet dukepas parasysh natyrn e
puns q do t kryhet.
4. Efektet e kontrats mbi veprn
Efektet e ksaj kontrate shprehn n t drejtat dhe detyrat e palve.
7

Kryersi i puns ka t drejt t krkoj :
- q ti paguhet mimi i shrbimit ;
- q nga porositsi t krkoj materiale t caktuara pr kryerjen e puns ;
- t kerkoj menjanimin e mungesave materiale, ose zvendsimin e sendit me mungesa.
Porositsi i puns ka t drejt :
- t krkoj kryerjen e puns dhe arritjen e rezultatit sipas marrveshjes ;
- t krkoj menjanimin e mungesave nga puna e kryer ;
- t krkoj dorzimin e veprs s kryer brenda afatit ; dhe
- t krkoj zgjidhjen e ksaj kontrate kur kryersi i puns i cenon detyrat e veta.
4.1. Detyrat e kryersit t puns
Kryersi i puns ka dy detyra themelore : ta kryej punn dhe t arrij rezultatin ecaktuar
n pun dhe ta dorzoj punn e kryer ose rezultatin e puns.
4.1.1. Kryerja e puns dhe arritja e rezultatit t puns Kyrersi sht i detyruar ta kryej punn
sipas kontrats dhe sipas rregullave t puns dhe n afatin e parapar.Kryerja e rregullt e
puns do t thot kryerja e puns sipas rregullave profesjonale. Kryerja e puns me koh
sht kryerja q bhet sipas kontrats ose q rrjedh nga natyra e puns. Nse afati nuk sht i
caktuar ather ai do t kryhet pr kohn e cila sht e arsyeshme pr at pun. Afati i
arsyeshm sht afati q krkohet q t prfundohet puna. Kryersi i puns ka pr detyr q
tia trheq vrejtjen pororsitsit pr mungesat
e materialit, pr cilsin e dobt t tij etj. Kryeresi i puns ka pr detyr q prsonalsht ta
kryej punn (intuitu personae). Vdekja e kryersit t puns ose humbja e aftsis punuese te
kjo kontrat ka pr pasoj shuarjen e kontrats. Nse ndodh shuarja porositsi ka t drejt t
krkoj kthimin e materialit dhe sendeve q i jan dorzuar kryersit.
4.2.2. Dorzimi i puns s kryer
Kryersi i puns duhet ta dorzoj punn n mnyr, n koh dhe n vend si sht caktuar
n kontrat. Kryersi lirohet nga detyra e dorzimit t sendit, nse sendi t cilin e ka prodhuar
ose e ka riparuar zhduket nga shkaku pr t cilin ai nuk prgjigjet. asti i dorzimit t sendit
sht i rndsishm pr shtjen e fitimit t pronsis dhe pr rrezikun me rastin e
shkatrrimit t sendit nga vis maior . Kur porositsi bie n vonesn e kreditorit , kurse sendi
shkatrrohet nga fuqia madhore, rreziku i asgjasimit t sendit e godet porositsin si pronar t
sendit. Problemet paraqiten nse sendi asgjasohet nga fuqia madhore para se tI dorzohet
porositsit. Ktu dallohen dy situata :
-nse kryersi i puns e jep materialin pr punimin e sendit, i cili asgjsohet derisa sht te
kryersi i puns, sepse afati i dorzimit t tij nuk ka skaduar ende, rreziku i humbjes s
sendit i prket kryersit t puns si pronar i tij ;
-nse porositsi ia jep materialin pr punimin e sendit kryersit, kurse ai zhduket derisa sht
t kryersi, rreziku i humbjes s sendit nn ndikimin e fuqis madhore e godit porositsin e
puns si pronar i sendit. Kryersi i puns prgjigjet pr mungesat e veprs s kryer dhe pr
mosprmbushjen e kontrats, pa marr parasysh se kush e ka materialin pr punimin e sendit.
4.2. Detyrat e porositsit t puns
Detyrat kryesore t porositsit t puns jan :
- t marr punn q e ka kryer kryersi i puns ;
- t paguaj shprblimin pr punn e kryer ;
- tia dorzoj matieralin pr kryerjen e puns kryersit ; dhe
- t bashkpunoj me kryersin gjat kryerjes s puns.
5. Shuarja e kontrats mbi veprn
Kontrata mbi veprn kryesisht shuhet n kto raste :
- me vdekjen e kryersit ose porositsit t puns ;
- me humbjen e aftsis punuese t kryersit ;
8

- me zgjidhjen e kontrats nga ana e porositsit kur afati sht element thelbsor, kurse
kryersi vonohet.
Porositsi mund ta zgjidh kontratn pr dy shkaqe :
- nse kryersi nuk i prmbahet kushteve t kontrats ; dhe
- nse kryersi e vonon kryerjen e puns kur kryerja me afat paraqet kushtin thelbsor t
kontrats .
Kryersi i puns ka t drejt ta zgjidh kontratn nse porositsi ia dorzon materialin me
mungesa nga i cili nuk mund t arrihet rezultati i caktuar, kurse ai pr kt ia trheq
vrejtjen porositsit por pa sukses.

KONTRATA MBI AUTORIZIMIN
1. Nocioni i kontrats mbi autorizimin
Kontrata mbi autorizimin sht kontrat e atill me an t s cils nj subjekt q quhet
autorizues - pushtetdhns (urdherdhns) e autrizon subjektin tjetr q quhet i autorizuar (
urdhrmarrs ) t kryej ndonj veprim n emr t tij dhe n llogari t tij, kurse ai detyrohet
q at ta kryej pa shprblim ose me shprblim t caktuar.
Kjo kontrat hyn n radhn e kontratave mbi shrbimet.
Palt kontraktuese n kt kontrat jan autorizuesi - pushtetdhnsi dhe I autorizuari-
ushtetmarrsi.
Dokumenti me shkrim n t cilin konstatohet autorizimi q autorizuesi ia jep t autorizuarit,
quhet autorizim. Pra , autorizimi sht dokument me shkrim i cili i shrben t autorizuarit si
letrnjoftim q mund ti kryej punt juridike me personat e tret. Dhnia e autorizimit nuk
sht kontrat mbi autorizmin, por shrben vetm si prove se sht lidhur kontrata mbi
autorizimin. Pr kontratn mbi autorizimin duhet t merren parasysh tri marrdhnie paralele:
urdhri (mandati) , autorizimi dhe prfaqsimi. Me urdhr rregullohet marrdhnia interne
ndrmjet urdhrdhnsit dhe
urdhrmarrsit. Me autorizim rregullohen marrdhniet e jashtme ndrmjet subjekteve t njejt
q tu
bhet me dije personave t tret pr at marrdhnie dhe marrdhnia e ktill paraqet nj lloj
prfaqsimi t drejtprdrejt. Kontrata mbi autorizimin sht kontrat mbi prfaqsimin
vullnetar e q dallohet nga prfaqsimi ligjor t cilin e parasheh ligji n rastet kur prindrit i
prfaqsojn fmijt e
mitur ose kur kujdestari e prfaqson t mbrojturin. N praktik kjo kontrat aplikohet n
rastet kur avokati i prfaqson urdhrdhnsit n procedurat e ndryshme.
2. Karakteristikat e kontrats mbi autorizimin
Kontrata mbi autorizimin ka kto karakteristika :
- sht kontrat e njanshme detyruese ;
- sht kontrat e dyanshme detyruese kur edhe n ann e pushtetdhnsit ekziston detyra e
pagimit t shrbimit ;
- sht kontrat komutative ;
- sht kontrat intuitu personae ;
- sht kontrat kauzale ;
- mund t inkuadrohet n grupin e kontratave formulare ;
- sht kontrat me emr ;
- sht kontrat formale n rastet kur autorizimi parashihet q t ket formn e caktuar (t
shkruar) si jan :
- autorizimi pr regjistrimin e paluajtshmrive;
- autorizimi pr lidhjen e kontrats, dhe
- autorizimi pr prfaqsim n gjyq .
9

3. Kushtet pr lidhjen e kontrats mbi autorizimin
Pr tu lidhur kontrata mbi autorizimin krkohet t plotsohen kto kushte : aftsia punuese e
palve, plqimi i vullnetit, lnda dhe baza e kontrats.
3.1. Aftsia punuese e autorizuesit dhe e t autorizuarit
Autorizues n kontratn mbi autorizimin mund t jet vetm personi q ka aftsi t plot
punuese.
Personi me paaftsi punuese nuk mund t paraqitet n cilsin e autorizuesit (p.sh. I mituri ).
Autorizuesi nuk mund t bart mbi t autorizuarin m shum t drejta se sa mund t ket ai vet.
Autorizuesi me aftsi t kufizuara punuese mund t bart te i autorizuari kryerjen e atyre
veprimeve juridike, t cilat mund ti kryej edhe vet. Si person i autorizuar , paraqitet do
person q ka aftsi punuese dhe profesionale pr t kryer punt e caktuara juridike. Personi q
prfaqson subjektet ekonomike n krkesat pronsore juridike, krkohet t ket aftsi
kualifikuese t veanta pr autorizim, provimi i dhn judikaturs, nse vlera e kontestit kalon
mbi limitin e parapar me ligj.
3.2. Plqimi i vullnetit n kontratn mbi autorizimin
N kt kontrat palt duhet t arrijn plqimin q i autorizuari t kryej n emr dhe n llogari
t autorizuesit punn juridike, pr t ciln duhet t marr shprblimin e caktuar nga
autorizuesi, n rast se kontrata mbi autorizimin lidhet si kontrat me shprblim.
3.3. Lnda e kontrats mbi autorizimin
Lnd e ksaj kontrate sht puna juridike q duhet t kryhet n emr dhe n llogari t
autorizuesit.
do pun juridike q sht e lejueshme dhe e mundshme mund t jet lnd e ksaj kontrat.
I autorizuari nuk mund ti ndrmar ato pun juridike t cilat jan t lidhura ekskluzivisht pr
personalitetin e autorizuesit p.sh. dhnia e deklarats s dshirs s fundit, ose lidhja e
kontrats mbi mbajtjen e prjetshme.
4. Elementet thelbsore t kontrats mbi autorizimin
Elementet thelbsore t ksaj kontrate jan : puna e t autorizuarit dhe shprblimi i t
autorizuarit.
4.1. Puna e t autorizuarit
Puna q ndrmerr i auorizuari duhet t jet eksklizivisht juridike , e jo faktike.
4.2. Shprblimi i t autorizuarit
Shprblimi i t autorizuarit sht element thelbsor i kontrats mbi autorizimin i cili paraqet
undrvlern n para t ciln autorizuesi duhet tia paguaj t autorizuarit pr punn e kryer.
Lartsia caktohet me kontrat ose me tarif t ods s avokatve. Shprblimi duhet t jet i
mundshm objektivisht , i lejushm dhe i caktuar.
5. Llojet e autorizimit
Ekzistojn lloje t ndryshme autorizimesh por me t rndsishmit jan : autorizimi I
prgjithshm (gjeneral), autorizimi i veant (special), autorizimi i kufizuar, autorizimi i
pakufizuar, autorizimi i dhn heshtazi, autorizimi i dhn shprehimisht, autorizimi i
njfisht dhe autorizimi i shumfisht.
5.1. Autorizimi i prgjithshm( mandatum generalis )
Me autorizimin e prgjithshm-gjeneral i autorizuari kryen punt juridike q hyjn n
afarizmin e rregullt t t autorizuarit . Pra, me kt autorizim autorizuesi autorizon t
autorizuarin q t kryej t gjitha punt juridike n emr dhe n llogari t tij, p.sh. punt rreth
inkasimit t qiras, pageses s borgjeve etj. Tjetrsimi ose ngarkimi i pasuris s autorizuesit
nuk mund t kryhet n baz t
autorizimit t prgjithshm.
5.2. Autorizimi i veant ( mandatum speciallis )
10

Autorizimi i veant, sht lloj i veant i autorizimit me t cilin autorizohet I autorizuari q t
kryej punt e caktuara juridike (p.sh. pr shitjen e shtpis, trollit etj. ). I autorizuari nuk
mundet pa autorizim t veant t kryej dtyrn kambiale, t lidh kontrat pr marrveshjen
gjyqsore ose t vendos pr gjykatn e zgjedhur ose t renoncohet nga ndonj e drejt pa
shprblim.
5.3. Autorizimi i kufizuar
Autorizimi i kufizuar sht kur autorizuesi - pushtetdhnsi me rastin e lidhjes s kontrats
cakton mnyrn, formn dhe vellimin e kryerjes s veprimtaris s t autorizuarit gjat
kryerjes s puns juridike t besuar. Duke pas parasysh karakterin e udhzimeve ato mund t
jen : imperative ,
fakultative dhe indikative.
5.4. Autorizimi i pakufizuar
sht lloj i veant i autorizimit i cili paraqitet kur t autorizuarit nuk i jepen udhzime
prkitazi me mnyrn, formn dhe vllimin e kryerjes s punve juridike t besuara nga ana e
autorizuesit.
I autorizuari duhet t kryej punn juridik q i besohet si njeri i kujdesshm, ekspert i mir
dhe i ndergjegjshm, pra punn duhet ta kryej me ndergjegje sikurse punn e vet.
5.5. Autorizimi n heshtje
Autorizim n heshtje konsiderohet autorizimi i personave q punojn n lokale tregtare se
mund t shesin mallin n shitore, ndihmset shtpiake pr blerjn e gjrave ushqimore ose pr
pagimin e llogaris pr energjin e shpenzuar elektrike.
5.6. Autorizimi shprehimisht
sht kur me shprehjen e plot t vullnetit t autorizuesit dhe t t autorizuarit, ky person , pra
i autorizuari do t angazhohej q ti kryej veprimet juridike t autorizuesit.
5.7. Autorizimi i njfisht
sht kur si i autorizuar paraqitet nj person.
5.8. Autorizimi i shumfisht
sht kur si t autorizuar paraqiten shum persona.
6. Efektet e kontrats mbi autorizimin
Efektet e ksaj kontrate shprehen ndaj autorizuesit dhe t autorizuarit respektivisht n t
drejtat dhe detyrat e tyre.
Autorizuesi ka kto t drejta :
- t krkoj q kontrata t ekzekutohet ;
- ti ratifikoj ose t mos i ratifikoj tejkalimet q i ka br i autorizuari ;
- autorizuesi ka t drejt t revokoj autorizimin e dhn ; dhe
- autorizuesi ka t drejt t krkoj nga i autorizuari llogari pr punn q ka kryer.
Autorizuesi ka kto detyra :
- q ti paguaj t autorizuarit t gjitha shpenzimet e domosdoshme dhe t
- dobishme ;
- tia paguaj t autorizuarit shprblimin pr punn juridike t kryer ; dhe
- tia paguaj shprblimin e dmit q do t psonte me rastin e kryerjes s puns
juridike pr autorizuesin.
6.1. T drejtat dhe detyrat e t autorizuarit
T drejtat e t autorizuarit jan :
- t krkoj shperblimin e caktuar pr punn e kryer ;
-ti ndrmarr t gjitha veprimet e dobishme dhe t domosdoshme pr ti kryer punt e caktuara
juridike ;
- t krkoj pagimin e shpenzimeve t bra ; dhe
11

- t krkoj shprblimin e dmit t psuar pa fajin e tij rreth kryerjes s punve t caktuara
juridike.
Detyrat e t autorizuarit jan :
- detyra per t kryer punn juridike t besuar sipas urdhrit t marrur, n suaza dhe
n kufi t atij urdhri ;
-q punn e besuar ta kryej personalisht, sepse kontrata mbi autorizimin sht kontrat
intuitu personae q lidhet duke pas parasysh cilsit e veanta t t autorizuarit; dhe
- q t paraqes llogarin ose faturn mbi punn e kryer juridike .
7.Shuarja e kontrats mbi autorizimin
Kontrata mbi autorizimin shuhet n keto menyra:
- me kryerjen e puns s besuar juridike ;
- me skadimin e kohs ;
- me vdekjen e autorizuesit ose t t autorizuarit ;
- me humbjen e aftsis punuese t autorizuesit ose t t autorizuarit ;
- pr shkak t pamundsis pr ta kryer punn ;
- me revokim ; dhe
- me denoncim.

KONTRATA MBI DEPOZITN ( DEPOSITUM )
1. Nocioni i kontrats mbi depozitn
Kontrata mbi depozitn sht kontrat me t ciln nj person q quhet depozitar (ruajts)
detyrohet q sendin, t cilin ia ka dorzuar personi tjetr, deponenti (lnsi) me rastin e
lidhjes s kontrats, ta ruaj dhe tia kthej pas kalimit t kohs s caktuar pa shprblim ose
n raste t caktuara me shprblim.
Kontraktuesi q detyrohet ta ruaj sendin quhet depozitar, kurse kontraktuesi i cili detyrohet
q sendin tia dorzoj depozitarit pr ta ruajtur quhet deponent. Sendi q dorzohet pr tu
ruajtur quhet lnd e depozits. Kjo kontrat hyn n grupin e kontratave mbi shrbimin. N
kt kontrat depozitari nuk ka t drejt ta prdor dhe ta shfrytzoj lndn e depozits, por
vetm ta ruaj. N kt kontrat depozitari nuk fiton t drejtn e pronsis ndaj sendit q e
ka marr pr ta ruajtur. Karaktersitikat e kontrats mbi depozitn Kontrata mbi depozitn ka
karakteristika t caktuara juridike. Ato jan :
- sht kontrat e njanshme detyruese ;
- sht kontrat e dyanshme detyruese nse obligohet deponenti q depozitarit
ti paguaj shprblimin pr ruajtjen.
-sht kontrat me brj t prhershme, sepse detyra e ruajtsit sht ta ruaj sendin pr koh
t caktuar ose t pacaktuar ;
- sht kontrat me emr ;
- sht kontrat e pavarur, sepse lidhet dhe krijon efekte juridike pavarsisht nga ndonj
kontrat tjetr ;
-sht kontrat kauzale ;
-sht kontrat komutative ;
-sht kontrat konsensuale, sepse lidhet thjesht me vullnetin e palve kontraktuese - deponentit
dhe depozitarit , kurse dorzimi i sendit konsiderohet si akt i ekzekutimit t kontrats ; dhe
-sht kontrat intuitu personae.
3.1. Lnda e depozits ( ruajtjes )
Lnd e kontrats mbi depozitn mund t jet sendi i luajtshm dhe jokonsumues. Lnd e
ksaj kontrate nuk mund t jen sendet e paluajtshme. Lnd e depozits duhet t jet sendi
trupor , e jo edhe e drejta q rrjedh nga natyra e vet aktit t dhnies t vet sendit n ruajtje.
12

Sendi si lnd e depozits duhet t jet i mundshm, i caktuar ose i caktueshm dhe i
lejueshm.
3.2. Koha sa zgjat ruajtja e depozits
N kt kontrat palt kontraktuese e caktojn kohn sa zgjat kontrata. Ajo mund t kufizohet
n dit, n muaj ose deri n datn e caktuar p.sh.1 Dhjetor 2012, ose deri sa t paraqitet
ngjarja e caktuar e cila precizohet n kontrat. Deponenti ka mundsi q t krkoj kthimin e
sendit edhe para afatit t kontraktuar.
4. Llojet e veanta t kontrats mbi depozitn
Llojet e veanta t kontrats mbi depozitn jan : depoziti i prbashkt, depoziti I mbyllur ( sefi
), depoziti i parregullt, depoziti i domosdoshm, depoziti gjyqsor dhe depoziti hotelier.
4.1. Depoziti i prbashkt
Depoziti i prbashkt sht kur jepen pr tu ruajtur sende t zvendsueshme, sende gjenerike (
res in genere ), t cilat nuk ndahen vemas po przihen me sendet e llojit t njejt ( p.sh.
ruajtja e miellit, grurit, misrit, fasules etj.). N kt lloj depoziti ruajtsi ka detyr ta kthej
sendin e llojit, cilsis dhe sasis s njejt, e jo sendin e njejt ( res in speciae ). Ky lloj
depoziti bhet me qllim t shfrytzimit racional t lokalit pr ruajtjen e sendeve ( drithrat
n Sillos , mallrat n depot publike etj.).
Rrezikun e humbjes s sendit e bartin t gjith deponentt e depozitit t prbashkt n
proporcion me pjest alikuote q kan.
4.2. Depoziti i mbyllur ( sefi )
Depoziti i mbyllur sht kur merren pr tu ruajtur sendet t cilat jan t mbyllura n valixhe, t
vulosura n mbshtjellse, kur ruajtsi nuk di pr prmbajtjen e sendeve t mbyllura.
Ky lloj depoziti mbahet m s shumti n bank dhe quhet sef . N kt rast banka merret me
ruajtjen e sendeve t vlefshme e cila ka lokalin e caktuar pr ruajtjen e parave, letrave me
vler, sendeve t mueshme etj. Sefi mbyllet me dy elsa , nj e mban banka e tjetrin
deponuesi. Ruajtsi ( banka ) prgjigjet pr pacnueshmrin e sefit dhe pr sigurimin e
sendeve n sef. N kt lloj depoziti deponenti paguan shprblim ruajtsit.
4.3. Depoziti i parregullt ( depositum irregulare )
Depoziti i parregullt sht kur dorzohen pr ruajtje sendet e zvendsueshme dhekonsumuese,
me rast ruajtsi kto sende i merr n pronsi duke u detyruar q pas kalimit t afatit t
ruajtjes tia kthej deponentit sendet e llojit, cilsis dhe sasis s njejt.
N kt lloj depoziti kemi t bjm me rregullat e kontrats mbi huan.
4.4. Depoziti i domosodoshm ( depositum necessaria )
Depoziti i domosdoshm vjen n shprehje kur sendi jepet pr tu ruajtur me rastin e ndodhive t
paparashikuara natyrore,p.sh. termeti, vrshimet, zjarret, aksidentet e trafikut , n t cilat
raste deponenti nuk sht n gjendje t zgjedh personat t cilve do tua besonte sendin pr
ruajtje, por i drejtohet personit t par q e takon. Ky lloj depoziti njihet q nga lashtsia dhe
sht njohur mir edhe n t drejtn romake. Ky lloj depoziti parashihet edhe n LMD. Depoziti
i domosdoshem sht pa shprblim.
4.5. Depoziti gjyqsor
Depoziti gjyqsor sht kur sendet ruhen me urdhrin e gjyqit.
Ky lloj depoziti aplikohet :
- ne rast se kreditori refuzon ta marr sendin ;
- ne rast se debitori nuk di se kush sht kreditor ; dhe
- kur shum persona kan t drejt n sendin e njejt dhe midis tyre paraqitet kontesti.
I ngjashm me kto depozita sht edhe dhnia n ruajtje e sendit n kontest n baz t
kontrats ndrmjet palve t interesuara. Ky lloj depoziti quhet sekuestrim kontraktor. Pr
depozitin gjyqsor paguhet shprblim adekuat.
4.6. Depoziti hotelier
13

Depoziti hotelier sht kontrat n baz t s cils hotelieri merr pr ti ruajtur sendet e
mysafirit - deponentit dhe kur deponenti i krkon, ato i ipen . N rast se sht fjala pr sende t
mueshme, para dhe sende tjera me vler t lart, deponenti duhet t lidh kontrat t veant
mbi ruajtjen me drmarrjen hoteliere. Hotelieri n rast se vjen deri te shkatrrimi i sendit t
marrur n ruajtje , mund t
lirohet nga prgjegjsia nse do t vrtetoj se dmi n sendet e ruajtura sht shkaktuar nn
ndikimin e fuqis madhore, me fajin e vet mysafirit ose pr shkak t vetive t sendit.
Organizata hoteliere n rast t mospagess s shprblimit pr ruajtje ka t drejt ti ndal
sendet e mysafirit deri n inkasimin e plot t krkess s vet pr vendosje dhe pr shrbimet e
tjera. Dispozitat e ksaj kontrate zbatohen edhe npr spitale, garazha, trena (vagona t
fjetjes) dhe pr kampet e organizuara.
5. Shuarja e kontrats mbi depozitn
Kontrata pr depozitn shuhet n kto mnyra :
- me marrveshjn e prbashkt t deponentit dhe depozitarit ;
- me skadimin e kohs s caktuar n kontrat ;
-me zhdukjen e lnds s depozits nn ndikimin e fuqis madhore, kur
lnd e kontrats sht sendi res in specie; dhe
-m dorheqje - me shprehjn e njnshme t vullnetit t deponentit q krkon
kthimin e ldns s depozits.