2014

Bernard Vehent
Smartphones in de klas
Opdracht e-vaardigheden

1

Smartphones in de klas
Opdracht e-vaardigheden: Maatschappelijke en ethische aspecten van ICT
Onderwerp: Gebruik van Smartphones op school.
Het is me opgevallen dat de afgelopen jaren er een enorme verandering heeft plaatsgevonden bij de
leerlingen wanneer zij het klaslokaal binnentreden. Tot voor kort kwamen de leerlingen mijn klas
binnen, namen hun agenda en de cursus uit hun tas en vleiden zich neer in een stoel. Dit
gebruikelijke en vertrouwde beeld is sterk gewijzigd de laatste 2 jaren. Nu is het eerder gebruikelijk
dat de leerlingen de klas intreden en hun smartphone of gsm op de bank leggen terwijl ze plaats
nemen. (Op onze school zijn mobiele telefoons niet verboden in de les. Ze mogen enkel niet gebruikt
worden.) Er loopt ook een proefproject op onze school rond het gebruik van een tablet (I-pad) in de
lessen.
Daarom vond ik het nuttig om de opdracht voor het vak e-vaardigheden te laten handelen over de
ethische en maatschappelijke aspecten van het gebruik van Smartphones in de school. Hierbij wil ik
voornamelijk de voor en nadelen, die het gebruik van Smartphones met zich meebrengen, schetsen.
Verder wil ik het zeer actuele thema, of we nu als leerkracht de Smartphones en tabletten al dan
niet moeten verbannen of integreren in de lessen, aansnijden.
Het onderwerp heb ik behandeld vanuit het standpunt van de leerlingen zelf. Hoe denken zij namelijk
over deze materie. Gezien ik het vak Audiovisuele vorming geef leek het me zelfs voor de hand
liggend om deze opdracht te integreren in mijn les. En heb ik de leerlingen uit het vijfde jaar woord-
kunst-drama betrokken in het bepalen van de inhoud als ook het maken van zowel het scenario en
het realiseren van de film.
Gebruikte bronnen:
Gazet van Antwerpen:

15/11/'12 WETENSCHAP Een voorstel van het gemeenschapsonderwijs om de smartphone als
pedagogisch instrument te gebruiken, lokt vragen uit. De smartphone kan een instrument van
uitsluiting worden, klinkt het.
Op de site van het gemeenschapsonderwijs schrijft nascholingsverantwoordelijke Sofie De
Cupere: Het verbieden om de gsm te gebruiken, is geen oplossing. Dan doen ze het toch
stiekem. Haar suggestie: de gsm op een educatieve manier in de les gebruiken. Afgevaardigd
bestuurder van het GO! Raymonda Verdyck vult aan: We willen de discussie losweken rond
nieuwe media. Onze lijn is: de gsm hoort niet thuis in de klas. Maar tegelijk willen scholen op een
verantwoorde manier inspelen op vernieuwingen, en kunnen we leerlingen met die toestellen
leren omgaan.
Willy Bombeek van het Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs heeft wel wat
bedenkingen. In overleg opgestelde gedragsregels zijn nodig, en het is vanzelfsprekend dat

2

gsms de lessen niet mogen verstoren. Maar je kunt niet verwachten dat alle leerlingen over een
smartphone beschikken. Die kan zo een instrument van uitsluiting worden. Bovendien kost surfen
op een smartphone ook geld. Een school beschikt bovendien in een computerlokaal over alle
instrumenten die daarvoor nodig zijn.
Klasse:
Twee artikels uit Klasse handelen over het gebruik van Gsm en Smartphones in de klas. In het eerste
artikel wordt verwezen naar Sofie de Cupere die beweert dat het gebruik van Smartphones in de klas
moet gestimuleerd worden. Zie ook : GSM in de klas (GO!)
In het tweede artikel : Slim met de Smartphonewordt er een overzicht gegeven van de voor en
nadelen van het gebruik van Smartphones in de klas. Ook allerlei tips om ICT te integreren in de klas
worden hier gegeven, maar er wordt ook gewaarschuwd voor de gevaren van het gebruik van
multimedia.
Bronvermelding:
Klasse. (2013) GSM toelaten in de klas. Geraadpleegd op 10/05/2014 via url
http://www.klasse.be/leraren/29608/gsm-toelaten-in-de-klas/
Klasse. (2013) Slim met de Smartphone. Geraadpleegd op 10/05/2014 via url
http://www.klasse.be/leraren/19797/slim-met-de-smartphone/
I-pad in de klas
Een zeer interessante website waar veel tips aangereikt worden hoe je een i-pad best kan gebruiken
in de les. Met tal van instructiefilmpjes hoe je bepaalde applicaties kan aanwenden.
Bronvermelding:
Geschiedenisleraar.nl. (2014) Ipad in de klas. Geraadpleegd op 11/05/2014 via url
http://www.ipadindeklas.nl/
Gsm in de klas
De GO scholen hebben een belijd gevoerd om Smartphones te integreren in het onderwijs. Nascholer
Sofie de Cupere wil het debat over het gebruik van gsm in de klas aanzwengelen. Smartphones
kunnen educatief gebruikt worden in de klas. Mede door een filmpje die als inspiratiebron diende
voor onze opdracht.
Bronvermelding:
GO!. (2014) Gsm in de klas. Geraadpleegd op 11/05/2014 via url
http://www.g-o.be/Net_eMagazineHome/Pages/eMagazineArtikel.aspx?Id=5402
Log on 2 education:
Dit is een uitgebreid PDF-bestand aangemaakt door Sofie Decupere over een studiebezoek in
Cordoba rond ICT in education georganiseerd door de Europese gemeenschap. Je krijgt een
overzicht over de verschillende werkwijzen van hoe met ICT gewerkt wordt in het onderwijs in
verschillende landen van Europa.
Bronvermelding:

3

GO!, Sofie Decupere. (2013). Log on 2 education. Geraadpleegd op 10/05/2014 via url
http://www.epos-vlaanderen.be/_Uploads/dbsAttachedFiles/VerslagSofieDeCupereCordoba.pdf
Look up
Een Youtube-film die het gebruik van GSM, smartphone, tabletten en laptops hekelt. Een heel leuk
maar aangrijpend filmpje die aanzet tot het beperkt gebruiken van deze media. Ook deze film heeft
als inspiratiebron gediend bij het schrijven van het scenario.
Bronvermelding:
Gary Turk. (2014). Look up. Geraadpleegd op 10/05/2014 via url
http://www.youtube.com/watch?v=Z7dLU6fk9QY
Teaching with I-pad
Hier vind je de presentatie van de i-pad en hoe deze kan gebruikt worden in het onderwijs en voor
educatieve doeleinden kan aangewend worden. Een officile website van Apple die het gebruik van
de i-pad in het onderwijs moet promoten.
Bronvermelding:
Apple. (2014) Teaching with i-pad. Geraadpleegd op 10/05/2014 via url
https://www.apple.com/education/ipad/teaching-with-ipad/
Voice over tekst film: Ethisch versus onethisch gebruik van de
Smartphone op school.
Ooit kwamen we hier aan met een tas vol boeken. We praatten honderd uit, lachten en waren
sociaal gezind. Tijdens de pauzes hadden we genoeg aan een bal, krijt en een springtouw. Er werd
gebasket en gevoetbald, nu ook maar enkel in games. Alle roddels werden stiekem achter hoek of
kant doorverteld. Nu worden ze online geplaatst, wachtende op zoveel mogelijk likes. Onze lessen
werden opgevrolijkt door propjes en onderlinge tussendoortjes. Briefjes doorgeven was net als
gebarentaal toen nog een uitdaging. De briefjes werden vervangen door Smsjes, de gekke bekken
die we trokken achter de leerkracht zijn rug werden vervaagd tot het teken geven om op een gsm te
kijken. En de enige vorm van affectie die er nog over is, is het trillen van de gsm in je jaszak.
We leerden elkaar kennen door een enkele blik die leidde tot een gesprek. Die gesprekken creerden
dan een vriendschap Die enkele blik die tot zoveel moois kon leiden blijft enkel gericht op het LCD
scherm. Wanneer we verliefd waren op de knapste hunk van de school lieten we hem een briefje
achter in zijn lokker, een sms gaat sneller maar.., je weet wel.
s Ochtends openen we onze smartphone en sluiten de deuren rondom ons. We hebben toegang tot
de hele wereld en toch zijn we alleen. De hele wereld verandert maar die van mijn smartphone het
meest.
Doch de techniek helpt ons voort:
Waar we vroeger in onleesbaar kleine letters de hele inhoud van een cursus op een spiekbrief
trachten te schrijven, is dit nu in een oogwenk gebeurd. Het volledige bordschema overpennen is
met een druk op de camerafunctie gerealiseerd. Het sleuren met een propvolle boekentas wordt
verlicht tot de 350 grammen van je Smartphone. Het plannen van taken, toetsen en lesinhouden in
een loodzware agenda wordt herleid tot een klik op zijn digitale tegenhanger.
Waar we tot voor kort onze GSM moesten opbergen of verbergen, kunnen we hem nu integreren in
het lesgebeuren.

4

Informatie opzoeken bij een opdracht, samenvattingen maken, extra oefeningen via het web, beeld
en geluidsfragmenten kunnen individueel en ook thuis bekeken worden. Er is geen les zo gek of er
bestaat wel een app voor. Vertaaloefeningen voor de lessen Duits Frans en Engels. Geluidsopnames
maken en klankfragmenten downloaden bij de lessen zang en muziek. De mogelijkheden zijn
onbeperkt.
Maar wat als het netwerk wegvalt

5

Scenario
Smartphones op School?
1. INT INFINI - DAG
Een leerling spreekt de kijker toe. Na elke alinea wordt er van
leerling gewisseld.
Voice over:
Ooit kwamen we hier aan met een tas vol
boeken. We praatten honderd uit, lachten en
waren sociaal gezind. Tijdens de pauzes hadden
we genoeg aan een bal, krijt en een
springtouw. Er werd gebasket en gevoetbald, nu
ook maar enkel virtueel in games. Alle roddels
werden stiekem achter hoek of kant
doorverteld. Nu worden ze online geplaatst,
wachtende op zoveel mogelijk likes. Onze
lessen werden opgevrolijkt door propjes en
onderlinge tussendoortjes. Briefjes doorgeven
was net als gebarentaal toen nog een
uitdaging. De briefjes werden vervangen door
Smsjes, de gekke bekken die we trokken achter
de rug van deleerkracht werden vervaagd tot
het teken geven om op een gsm te kijken. En de
enige vorm van affectie die er nog over is, is
het trillen van de gsm in je jaszak.
Een leerling, zwaar beladen met een volle rugzak, komt aan op
school. Een aantal leerlingen roddelen en lachen in groep. Een
groepje leerlingen basket maar vloeien weg.
Een leeg basket- en voetbalveld blijven over.
Een basket- of voetbalgame op een console of smartphone.
Facebook: een roddel verschijnt en er wordt meteen op like geklikt.
Leerlingen gooien propjes achter de rug van de leerkracht. Een
leerling schrijft op een briefje: Like You en geeft het stiekem
door. Ontvanger van het briefje opent het, leest het en knipoogt
grijnzend terug.
Leerlingen zitten met GSM onder de banken zeer afstandelijk te
SMSen
Een leerling geeft teken aan een andere leerling die aan de andere
kant van de klas zit, dat hij zijn inbox moet checken. Leerling
checkt de inbox en blijft onberoerd.
Leerling schrikt op van de trilfunctie.
2. EXT SPEELPLAATS - DAG
Voice over:
We leerden elkaar kennen door een enkele blik
die leidde tot een gesprek. Die gesprekken
creerden dan een vriendschap Die enkele blik
die tot zoveel moois kon leiden blijft enkel
gericht op het LCD scherm. Wanneer we verliefd
waren op de knapste hunk van de school lieten
we hem een briefje achter in zijn lokker, een
sms gaat sneller maar.., je weet wel.
s Ochtends openen we onze smartphone en

6

sluiten de deuren rondom ons. We hebben
toegang tot de hele wereld en toch zijn we
alleen. De hele wereld verandert maar die van
mijn smartphone het meest.

Jongen en meisje kruisen elkaar en wisselen een blik uit.
Jongen en meisje hebben een innig gesprek.
Jongen en meisje trekken met elkaar op.
Meisje komt op voorgaande plek aan en staart naar het
Smartphonescherm. Ze mist de jongen en heeft aldus geen contact met
hem. Meisje wandelt alleen verder.
Meisje stopt briefje in een lokker en kijkt verliefd.
Jongen ontvangt sms en stopt ongenteresseerd zijn GSM weg.
Openen van Smartphone.
Sluiten van de klasdeur.

3. INT KLAS DAG
Voice over:
Doch de techniek helpt ons voort:
Waar we vroeger in onleesbaar kleine letters
de hele inhoud van een cursus op een
spiekbrief trachten te schrijven, is dit nu in
een oogwenk gebeurd. Het volledige bordschema
overpennen is met een druk op de camerafunctie
gerealiseerd. Het sleuren met een propvolle
boekentas wordt verlicht tot de 350 grammen
van je Smartphone. Het plannen van taken,
toetsen en lesinhouden in een loodzware agenda
wordt herleid tot een klik op zijn digitale
tegenhanger.
Waar we tot voor kort onze GSM moesten
opbergen of verbergen, kunnen we hem nu
integreren in het lesgebeuren.
Informatie opzoeken bij een opdracht,
samenvattingen maken, extra oefeningen via het
web, beeld en geluidsfragmenten kunnen
individueel en ook thuis bekeken worden.
Leerling schrijft een heel klein spiekbriefje. Leerling spiekt op
een briefje onder de bank.
Leerling scrolled over I-Phonescherm.
Leerling geeuwt en neemt sterk vermoeid een foto van het bord.
Boekentas wordt vervangen door een Smartphone.
Een oude agenda wordt bovengehaald en ingevuld. De agenda staat
volgeklad met ongestructureerde aantekeningen.
De digitale agenda wordt opengeklikt (Smartschool).
Leerkracht wijst naar een verbodsbord voor GSM.
Leerlingen halen de GSM boven en leggen hem op hun bank.
De leerkracht geeft aan bord een les filmgeschiedenis. Een leerling
bekijkt de Prezi presentatie over Filmgeschiedenis op zijn
Smartphone of tablet.

7

De leerkracht neemt een bundel en geeft een opdracht.
Leerkracht:
Voor de volgende opdracht nemen jullie allen
je Smartphone of tablet. Je zoekt de volgende
items op over het ontstaan van de Nickelodeons
in de VS.
Leerlingen nemen heel enthousiast hun Smartphone en beginnen te
zoeken op het web.
Een leerling heeft een interessant item gevonden en onderbreekt de
leerkracht.
Leerling:
Wist je dat er in 1908 reeds 10.000
Nickelodeons waren in de VS.
Leerkracht kijkt verbaasd.
Leerkracht:
(Verbaasd)
Euhm, neen dat wist ik niet.
Voice over:
Er is geen les zo gek of er bestaat wel een
app voor. Vertaaloefeningen voor de lessen
Duits, Frans en Engels. Geluidsopnames maken
en klankfragmenten downloaden bij de lessen
zang en muziek. De mogelijkheden zijn
onbeperkt.
Voice over 2:
Maar wat als het netwerk wegvalt?
Leerlingen kijken n voor n naar hun Smartphone en kijken met
verstomming op.

TESTTOON 1000Hz
*Testbeeld* (Kan geen verbinding maken met het netwerk)

FADE OUT