Satu Malaysia jadi pegangan,

Rukun Negara teras panduan,

Satu Malaysia benteng negara,
Rakyat Malaysia taat setia.
Serangkap lagu satu Malaysia di atas menunjukkan betapa pentingnya perpaduan
kaum diamalkan oleh rakyat Malaysia. Sudah terang lagi bersuluh, slogan kata Satu
Malaysia yang menjadi pegangan wazir negara kita, Dato Seri Najib bdul Razak
merupakan satu langkah yang jelas bagi memantapkan perpaduan kaum dalam kalangan
rakyat Malaysia. !al ini demikian kerana, banyak kepentingan yang boleh kita peroleh
daripada amalan perpaduan kaum di Malaysia.
ntara kepentingan perpaduan kaum di Malaysia ialah mewujudkan masyarakat
yang harmoni. Sebagai rakyat Malaysia, pasti kita sudah tidak asing lagi dengan wujudnya
masyarakat berbilang kaum di negara kita seperti "ina, Melayu, #ndia, $adazan dan
sebagainya. %eribahasa rambut sama hitam, hati lain&lain' jelas menunjukkan walaupun
manusia mempunyai warna rambut yang sama tetapi sukma dan keinginan manusia
adalah berbeza. Dengan mewujudkan perpaduan kaum dalam kalangan masyarakat,
barulah masyarakat harmoni yang mempunyai aspirasi yang sama dapat ter(apai. )leh
hal yang demikian, sebagai rakyat Malaysia yang prihatin, kita hendaklah mewujudkan
perpaduan kaum dalam kalangan rakyat Malaysia,seperti kata peribahasa, bulat air
kerana pembetung, bulat manusia kerana mua*akat'.
#ndustri pelan(ongan merupakan salah satu industri yang menjadi penyumbang
terbesar kepada pendapatan negara. $un(i utama dalam menarik kedatangan
pelan(ongan ke Malaysia ialah dengan rakyat Malaysia mengamalkan perpaduan kaum.
%erpaduan kaum yang wujud dalam kalangan rakyat Malaysia akan menarik minat
pelan(ong dari luar negara untuk melihat sendiri amalan perpaduan kaum yang menjadi
pegangan setiap rakyat Malaysia. !al ini se(ara impli(it dapat memperkenalkan
keindahan Malaysia kepada masyarakat luar seterusnya menaikkan nama negara. )leh
itu, wajarlah rakyat Malaysia mengamalkan perpaduan kaum kerana selain dapat menarik
kedatangan pelan(ong, perpaduan juga mampu menaikkan nama negara, seperti kata
peribahasa,' sambil menyelam minum air'.
Selain itu, dengan mengamalkan perpaduan kaum, kita juga dapat memajukan
ekonomi negara. pabila perpaduan kaum diamalkan oleh rakyat Malaysia, penindasan
ekonomi tidak akan berlaku kerana setiap kaum akan bersaing dengan adil tanpa sedikit
pun perasaan hasad dengki dalam diri mereka. "ontohnya, persaingan yang berlaku
dalam dunia perniagaan. +ukan itu sahaja, apabila rakyat mengamalkan peribahasa,
bersatu kita teguh, ber(erai kita roboh,' nes(aya rakyat juga dapat bersama&sama
memajukan ekonomi negara.
$eamanan negara turut dapat dipertingkatkan apabila amalan perpaduan kaum
telah meresap ke dalam jiwa setiap rakyat Malaysia. Seperti yang kita ketahui, tanpa
perpaduan kaum, keamanan tidak dapat diwujudkan kerana rakyat akan bergaduh
sesama sendiri sehingga menghan(urkan keamanan sesebuah negara yang telah dibina
itu. %ertelingkahan yang berlaku antara rakyat hanya akan menghasilkan suasana hidup
yang porak&peranda. )leh hal yang demikian, benarlah perpaduan kaum itu penting untuk
meningkatkan keamanan negara.
$onklusinya, semua pihak harus berganding bahu dan tidak mengharapkan pihak
kerajaan semata&mata dalam mewujudkan perpaduan kaum. ,anganlah kita bersikap
e-asi* mahupun bagai enau dalam belukar melepaskan pu(uk masing&masing' kerana
perpaduan kaum itu hanya akan wujud apabila semua kaum menjalankan obligasi masing&
masing dengan sempurna dan bersikap bertolak ansur.
.N// 0R#N 0.1$#21# 34S"56
http://noraini-ismail.blogspot.com/2013/04/kepentingan-perpaduan-kaum-di-malaysia.html
Isu Perpaduan aum !i "alaysia
Dr Rahmat Ghazali
Usaha kerajaan untuk mewujudkan sistem amaran konflik perkauman sebagaimana yang dicanangkan
tahun lalu mengheret beberapa persepsi terhadap pencapaian negara dalam usaha menyemarakkan
perpaduan kaum. ntara persoalan yang terbangkit ialah sejauh manakah usaha kerajaan selama ini
berhasil untuk memakmurkan perpaduan kaum! dan apakah pencapaian usaha perpaduan kaum selama
ini amat lemah sehingga kerajaan memerlukan suatu sistem indikator bagi mengesan konflik perkauman.
"ada junktur sejarah! usaha serius #alaysia ke arah perpaduan kaum dilihat mula bercambah setelah
tercetusnya tragedi $% #ei apabila #ajlis "erpaduan &egara dan selaras dengan itu 'ementerian
"erpaduan &egara ditubuhkan. &amun saya lihat bahawa bibit(bibit usaha ke arah yang sama juga telah
dibenihkan dalam "erlembagaan 'emerdekaan $)*+ lagi. Dalam konteks ini klausa(klausa dalam
"erlembagaan "ersekutuan yang menjurus kepada penggunaan bahasa #elayu sebagai bahasa rasmi!
peruntukan pelaksanaan sekolah jenis kebangsaan dan penggunaan bahasa kaum minoriti! telahpun
dimaktubkan melalui rtikel $*, dan $*%! yang seringkali kita rujuk sebagai kontrak sosial antara
pemimpin(pemimpin parti pelbagai etnik yang dominan di #alaysia.
-ebagaimana yang pernah ditunjukkan oleh kajian .urni/al 0$)*12! negara(negara Dunia 'etiga
pascamerdeka amat teruk dikacaubilaukan oleh penjajah dengan polisi pecah dan perintah. "olisi
sedemikian juga amat lumayan diamalkan oleh pihak 3ritish ke atas datuk nenek kita dahulu sebelum
merdeka kerana pendekatan sedemikian menguntungkan pihak penjajah. 3agi .urni/al falsafah
sedemikian telah mewujudkan dan mengukuhkan pluralisme atau suatu bentuk masyarakat berbilang
kaum yang they mi4 but do not combine atau dalam bahasa ibunda! mereka bercampur tetapi tidak
bersatu. 3agi .urni/al falsafah pluralisme sedemikian lebih banyak mendatangkan bencana kepada
kestabilan sosial dan politik negara. #enurut Dr 5andra #uzaffar! masyarakat kita lebih cenderung
kepada hubungan fungsional daripada hubungan empatetik. #akudnya kita sekadar berhubungan di
pejabat! di pasar dan di tempat kerja! tetapi kita tidak mahu berkongsi masalah yang melampaui
sempadan(sempadan persekitaran tersebut.
-ebaliknya kita juga sedar bahawa perpaduan kaum adalah pemboleh ubah penting dalam menentukan
kestabilan politik! sosial! malah ekonomi. "erpaduan kaum itu menuntut hubungan empatetik
sebagaimana disarankan oleh Dr 5handra. #ana(mana kerajaan jua pastinya berusaha untuk
menentukan elemen(elemen penting perpaduan kaum ini digarap supaya pembangunan sosial! ekonomi
dan infrastruktur dapat dicapai. 'onsep masyarakat majmuk sebagaimana yang dilihat oleh .urni/al!
memperakui dan membenarkan keperbedaan nilai! norma! budaya dan adat resam sesuatu kaum
minoriti. #alah dalam konteks #alaysia! kerajaan amat prihatin dan kaya timbang rasa sehingga toleransi
dalam konsep pluralisme itu! tanpa disedari! sedikit(sebanyak telah menjadi peyumbang kepada benih(
benih perkauman sesama kita.
"ada suatu ektrim tertentu saya melihat bahawa usaha jitu kerajaan untuk memakmurkan dan
menyuburkan perpaduan kaum melalui program perpaduan kaum antara masyarakat berbilang etnik
telah banyak terganggu dan kadangkala terbantut pada kadar yang tidak sanggup kita perakui. 6anpa
niat mencabar "erlembagaan! melalui falsafah yang didokong oleh rtikel $*, 0memberi hak
kepenggunaan bahasa minoriti2! saya melihat seakan(akan wujud konflik dengan falsafah yang didokong
oleh rtikel $*% 0menekankan bahasa #elayu sebagai bahasa rasmi2.
-aya juga terlihat rtikel $*, telah menyuburkan kewujudan sekolah(sekolah monoetnik! dan media
massa monoetnik yang memberikan tumpuan kepada etnik(etnik yang diperwakilkan melalui bahasa
ibunda masing(masing. #alah kita lihat papan tanda iklan kedai(kedai di mana(mana bandar di #alaysia
lebih mengutamakan bahasa ibunda masing(masing daripada mengangkat falsafah rtikel $*%.
Dalam persekitaran yang keterasingan sedemikian saya lihat aliran dan hala tuju perpaduan kaum tidak
menggalakkan pertembungan budaya yang dibawa oleh sistem sekolah monoetknik! dan begitu juga
media massa monoetnik. 7al ini menjadi semakin rumit apabila institusi politik kita juga di lihat tertegak
atas falsafah monoetnik yang turut memakmurkan konsep pluralisme .urni/al.
"rofesor 7amdan dnan! bekas "esuruhjaya -uhakam! pernah mencatatkan bahawa daripada tahun
$)8* hingga $)1) sejumlah dua puluh dua insiden pergeseran etnik telah berlaku! dengan peristiwa $%
#ei $)1) sebagai insiden yang paling dahsyat. -aya gusar dan sangsi jika statistik sedemikian menurun
kerana kadangkala diri kita sendiri seringkali menutup sebelah mata untuk mendedahkan secara serius
isu(isu sedemikian.
#isalnya #alaysia tidak sunyi daripada peristiwa yang condong kepada perbalahan etnik seperti peristiwa
penentangan Dong 9iao :hong terhadap dasar kementeraian pendidikan pada tahun $);+ yang
membawa kepada pelaksanaan <perasi =alang! yang menurut beberapa pemerhati politik! hampir
sahaja mengulangi peristiwa $% #ei. "erbalahan pengurusan sebuah kuil 7indu dan masjid di 'ampung
Rawa! "ulau "inang pada tahun $));! tragedi 'ampung #edan pada tahun ,>>$! peristiwa pergaduhan
etnik antara peserta "='&! dan isu mahasiswa U# 0malah di semua uni/ersiti di #alaysia secara amnya2
yang tidak mesra dalam bentuk hubungan silang(etnik! mungkin mengundang kita untuk sama(sama
memikirkan tentang kejayaan dasar dan modus operandi perpaduan kaum negara.
#ungkin juga pada suatu ekstrim yang lain! peristiwa(peristiwa berkenaan hanya sekadar kes(kes
terpinggir yang tidak harus dilihat sebagai perbalahan etnik tetapi sebaliknya hanyalah perbalahan dua
pihak yang boleh saja berlaku dalam kandang intraetnik itu sendiri! dan bukan sekadar dalam persepsi
silang(etnik. -ebagaimana lunaknya peribahasa #elayu yang mengatakan bahawa sedangkan lidah lagi
tergigit apatah lagi situasi iklim kepelbagaian etnik di #alaysia yang bersandar kepada perbezaan
bahasa! budaya dan agama sebagai komponen sensitif yang menuntut toleransi tinggi sesama kita.
?alau bagaimanapun kita tidak boleh memandang ringan pada perkembangan hubungan ethnik
kontemporari sebagaimana terpancar daripada usaha kerajaan untuk menubuhkan sistem amaran konflik
perkauman yang akan berpusat di "utrajaya. &ampaknya dengan tertubuhnya sistem sedemikian!
kerajaan telah mencari pendekatan adhoc iaitu mencegah perbalahan etnik daripada mencambahkan
dan menyuburkan benih(benih hubungan mesra antara kaum. #ungkin persepsi saya salah! kerana
sebenarnya kerajaan mengutamakan kedua(duanya sekali.
#eninjau realiti politik dan sosial di #alaysia! saya melihat bahawa terdapat elemen(elemen pendekatan
yang diambil oleh #alaysia dalam hal membina perpaduan kaum! agak berbeza dengan pendekatan yang
dianggap sebagai arus perdana di 3arat. "endekatan yang digunakan oleh kepimpinan #alaysia dalam
beberapa aspek berada dalam ekstrim yang bersongsangan berbanding dengan teori perpaduan kaum
yang disarankan oleh pemikir(pemikir 3arat dan yang diamalkan di sebelah sana.
merika dan beberapa negara @ropah seperti 3ritain dan "erancis misalnya menggunakan konsep
melting pot atau acuan pelebur dalam pendekatan mereka untuk menyatukan pelbagai etnik minoriti!
etnik peribumi! dan etnik dominan dalam negara. Dalam proses peleburan itu budaya etnik minoriti
terlebur! tercerna! teradun malah sesetengahnya tersirna dalam budaya majoriti yang dominan. &amun di
#alaysia kita lihat konsep acuan pelebur itu tidak wujud! sebaliknya yang wujud ialah konsep salad
bowl atau mangkuk sayur(mayur yang tidak meleburkan mana(mana unsur etnik tetapi
mempersatukan kepelbagaian warna kulit dan budaya dalam satu persekitaran ynag sama.
Dalam konteks yang sama di 3ritain! sama ada mereka bersetuju atau tidak! juga telah berlaku proses
asimilasi budaya yang kadangkala terpaksa mengorbankan malah melenyapkan bahasa dan budaya
nenek moyang golongan minoriti tertentu.
3agi sesetengah budayawan! yang menolak model asimilasi! mereka melihat pendekatan ini sebagai satu
bentuk penjajahan dalaman kerana dalam proses ini berlaku eksploitasi golongan majoriti terhadap
golongan minoriti. &amun dalam banyak contoh di sebelah 3arat! golongan majoriti itu adalah juga
merupakan pihak pemerintah yang melaksanakan dasar memperlemahkan budaya dan bahasa minoriti
atas nama perpaduan kaum.
Dalam konteks ini! banyak kerajaan 3arat yang mempertegaskan penggunaan bahasa rasmi sebagai
satu(satunya bahasa komunikasi tanpa sebarang kompromi! baik dalam urusan perkhidmatan awam!
pendidikan asas di sekolah mahupun di institusi pengajian tinggi. Demi mewujudkan perpaduan kaum!
ada kerajaan yang mengharamkan penggunaan dan pengajaran bahasa ibunda golongan minoriti
sehingga ke tahap menguatkuasakan hukuman ke atas para pelajar yang berkomunikasi antara mereka
dalam bahasa minoriti di dalam kawasan dan persekitaran sekolah. 'erajaan "erancis misalnya telah
hampir mengharamkan terus penggunaan bahasa 3reton! kerajaan 3ritish mengharamkan bahasa ?elsh
dan kerajaan -cotland telah melenyapkan bahasa Gaelic di bumi -cotland. 3erbeda dengan #alaysia!
kebanyakan kerajaan 3arat menolak sama sekali kewujudan sekolah(sekolah monoetnik dan media
massa monoetnik.
Dalam konteks perpaduan kaum! #alaysia juga menghadapi banyak masalah kerana kepercayaan dan
perbezaan agama tidak memungkinkan proses asimilasi berlaku. similasi dalam konteks budaya juga
tidak berjalan lancar kerana setiap kaum melihat bahawa budaya dan tamadun bangsa mereka masing(
masing lebih dominan daripada yang lain. <rang(orang Andia melihat keagungan tamadun Andus yang
bermula pada ,*>> -.#. lebih agung daripada tamadun #elayu yang mereka lihat hanya bermula pada
kira(kira lima ratus tahun dahulu 0jika 'esultanan #elaka menjadi tanda aras2. 'aum 5ina pula melihat
ketamadunan 5hina yang bermula kira(kira ,>>> -.#. di "eking jauh lebih hebat daripada tamadun
#elayu. 3anyaklah elemen(elemen ketamadunan ini yang boleh mereka rasionalkan untuk menyokong
kelangsungan budaya mereka masing(masing.
Dengan perkiraan sebegini kadangkala saya lihat bahawa kerajaan juga menjadi serba salah dalam hal
menentukan halatuju kebudayaan nasional. #isalnya! pada tahun $);,! 6un #ahathir pernah
menyatakan bahawa 3udaya #elayu harus menjadi ciri(ciri utama budaya nasional! supaya diterima dan
diamalkan oleh semua kaum. #alah terdapat juga yang mahukan budaya #elayu dijadikan satu(satunya
elemen budaya nasional 0dipetik daripada #unro('ua $))12.
?alau bagaimanapun pada tahun $))*! 6un #ahathir dengan jelas menyatakan bahawa konsep
perpaduan kaum tidak lagi bertunjangkan kepada konsep yang berasaskan budaya #elayu. #enurut 6un!
3angsa #alaysia membawa maksud rakyat yang dikenali sebagai membawa identiti #alaysia!
menuturkan bahasa #elayu dan meluhurkan "erlembagaan. Untuk merialisasikan bangsa #alaysia!
rakyat harus mula menerima kewujudan masing(masing seada(adanya! tanpa mengira kaum dan agama
0dipetik daripada .rancis =oh 'ok ?ah dan 'hoo 3oo 6eik ,>>,2. @rtinya rakyat #alaysia harus dilihat
sebagai #elayu! 5ina dan Andia sebagimana terpancar melalui amalan budaya masing(masing. 'onsep ini
condong kepada konsep pluralisme .urni/al.
&amun pendirian kerajaan yang sedemikian terhadap perpaduan kaum seperti berdiri atas platform yang
berbeza pula jika dilihat pada matlamat yang didokong oleh ?awasan ,>,>! kerana ia diangkat sebagai
suatu 3angsa #alaysia tanpa melihat perbedaan warna kulit dan amalan budaya. -ecara idealnya tidak
akan wujud lagi #elayu! 5ina atau Andia jika ?awasan ,>,> direalisasikan. 'onsep ini condong pula
kepada konsep asimilasi.
9elaslah bahawa di #alaysia pendekatan asimilasi dirujuk semula kerana saya kira pendekatan inilah
dilihat sebagai yang terbaik untuk membina perpaduan kaum yang utuh dan tulen! sekurang(kurangnya
dalam konteks peleburan bahasa ibunda etnik minoriti. "endekatan sedemikian telah lama dibuktikan
terbaik bagi #alaysia! misalnya dalam konteks golongan 3aba &yonya di #elaka dan juga di "ulau
"inang! golongan Andia peranakan atau #ami di "ulau "inang! dan rab "eranakan telah meleburkan
sehingga mengorbankan bahasa nenek moyang mereka. #alah di kalangan golongan 3aba &yonya
tercipta bahasa kreol mereka yang tersendiri yang pastinya terbina daripada impro/isasi bahasa ibunda
golongan majoriti #elayu yang lebih dominan.
mat jelas juga kita lihat bahawa budaya golongan minoriti dalam konteks asimilasi sosial teradun dalam
acuan budaya #elayu meskipun secara halusnya terdapat perbezaan di sana(sini. &amun! jika budaya
nasional #alaysia boleh diterjemahkan sebagai budaya etnik peribumi #elayu sebagai asasnya! maka
saya lihat bahawa budaya 3aba &yonya! Andia "eranakan dan rab "eranakan ini telah menjelmakan satu
proses perpaduan kaum yang utuh dan tulen.
&amun realitinya dalam konteks kontemporari! dasar perpaduan kaum 'erajaan #alaysia amat mesra
dan bertoleransi terhadap bahasa etnik minoriti. "enggunaan bahasa etnik minoriti tidak pernah
dikenakan hukuman malah tidak pernah dilarang digunakan di mana(mana sekolah di #alaysia! meskipun
di sekolah(sekolah kebangsaan. #alah diwujudkan pula sekolah(sekolah jenis kebangsaan dengan
memberikan hak mutlak kepada etnik minoriti untuk menggunakan bahasa ibunda mereka sebagai
bahasa pengajaran.
Dengan ekstrim pendekatan pluralisme atau konsep mangkuk sayur(mayur seperti di #alaysia kita lihat
bahawa dalam situasi tertentu bahasa rasmi menjadi bahasa rojak! malah dicampuradukkan pula dengan
bahasa Anggeris mungkin untuk menyuntik ciri(ciri lenggok komunikasi antarabangsa. 3ahasa #elayu
lisan telor 5ina dan telor Andia menjadi tegar diamalkan bukan sahaja apabila golongan ini berkomunikasi
sesama mereka! malah disokong dan disuburkan oleh golongan #elayu sendiri ketika berkomunikasi
dengan kaum Andia dan 5ina.
-aya percaya bahawa untuk menjaga martabat bahasa rasmi! penggunaannya mesti juga terlaksana
dalam situasi yang tidak formal! bukan sekadar dalam kandang situasi yang rasmi dan formal sahaja.
7anya golongan yang amat sensitif dan insaf sahaja yang beria(ia berjuang untuk mempertahankan gaya
dan hukum(hukum tatabahasa bahasa rasmi negara! tetapi malangnya golongan ini seperti 6an -ri
"rofesor meritus Dr wang 7ad -alleh! 6an -ri "rofesor Dr Asmail 7ussien! "rofesor Dr &ik -afiah 'arim!
Dr wang -ariyan! Dr 5handra #uzaffar! B3 Dr Rais Batim! dan -& -amad -aid! 0sekadar menyebut
beberapa nama2 sudah seperti kehilangan golongan pelapis. dakah ini suatu kepincangan dalam proses
perpaduan kaum yang dicita(citakan #alaysia atau ia suatu kelebihan dan kekuatan pendekatan
mangkuk sayur(mayur #alaysiaC
khir(akhir ini pula! kita lihat D3" mahu dinobatkan secara legitimasinya sebagai polis bahasa. -aya
tidak tahu bagaimana polis ini akan melaksanakan tanggungjawabnya apabila melihat di kebanyakan
bandar di #alaysia! papan(papan iklan seringkali mengabaikan penggunaan dan pengutamaan bahasa
#elayu. #alah bahasa rojak yang haru(biru dan celaru sudah menjadi identiti yang tegar di papan(papan
tanda kedai. &amun pada sudut yang amat jauh dalam hati kecil ini! saya optimistik bahawa D3" akan
berjaya walaupun terpaksa mengambil masa yang panjang yang penuh onak dan duri! dan sekali gus
menyuburkan perpaduan kaum. -aya juga yakin bahawa kejayaan tersebut haruslah dimulakan dengan
semangat kecintaan yang tinggi setiap rakyat terhadap negara ini.
http://#anas.$ordpress.com/isu-perpaduan-kaum-di-malaysia/
Usaha-Usaha Untuk Memupuk Perpaduan Kaum

Rate this (118 Votes)

Dalam mengharungi arus globalisasi serta menerajui dunia
ketiga, kita sayugia memperkasakan keeratan serta
perpaduan kaum di Malaysia bagi mengelakkan berlakunya
rusuhan kaum. Justeru, variasi kaum haruslah bergerak
sederap bagai aur dengan tebing sebagai satu sinergi
menjurus ke wawasan 2020. Menurut kata Perdana Menteri
yang keenam, keakraban rencaman kaum merupakan
penawar yang paling mujarab bagi menyemarakkan
keakraban kaum bak kata pepatah bulat air kerana
pembetung bulat manusia kerana mua!akat. "elain itu,
sinergi daripada semua pihak berganding bahu melakukan
usaha#usaha yang proakti! dan e!ekti! dalam merealisasikan
aspirasi rakyat seantero Malaysia.
Persoalannya, apakah usaha#usaha yang boleh
dilaksanakan bagi memperkasakan perpaduan kaum di
Malaysia$
Dalam mengharungi arus pemodenan, usaha yang e!isien
harus dibuat bagi membentuk perpaduan kaum di negara
kita. Pihak keraajaan mempunyai peranan dalam
merealisasikan perpaduan kaum. %saha kerajaan
mengadakan Majlis &umah 'erbuka peringkat kebangsaan
untuk menyambut perayaan kaum utama Malaysia amat
dialu#alukan. Menurut Perdana Menteri kita, konsep "atu
Malaysia dapat dijayakan melalui majlis sebegini. "emasa
kerajaan mengadakan majlis rumah terbuka, sarwajagat
negara kita yang tediri daripada pelbagai kaum memberi
komitmen yang tinggi. Mereka menghadirkan diri dan
mengitimkan hubungan mereka dengan masyarakat yang
mempunyai pelbagai kaum dan latar belakang. (nteraksi
antara kaum dalam majlis sebegini dapat memperkasakan
hubungan antara kaum di Malaysia. 'untasnya, kemajuan
negara kita bergantung kepada perpaduan kaum seperti
kata pepatah )bersatu teguh, bercerai roboh.
Perpaduan kaum juga dapat dipupuk melalui aktiviti
kemasyarakatan yang memerlukan setiap kaum mengambil
bahagian dalam setiap aktiviti yang dijalankan. *ara ini
dapat memupuk semangat kerjasama dan saling membantu
antara satu sama lain dengan menghapuskan sikap
mementingkan diri yang tertanam di dalam jiwa masyarakat
kini. +amun, sikap negative masyarakat terutamanya
masyarakat yang duduk di bandar yang hanya bekerja tidak
tentu masa dan melakukan kerja sendiri menyebabkan
usaha memupuk semangat perpaduan sukar untuk
diterapkan. ,ktiviti memperteguh jalinan kemesraan harus
dijalinkan seperti aktiviti gotong royong yang memerlukan
sumbangan setiap pihak untuk menjayakan aktiviti tersebut
supaya perpaduan secara maksimum dapat dilahirkan.
Pendek kata, aktiviti kemasyarakatan dapat menjadi wadah
yang terbaik bagi memupuk semangat perpaduan yang perlu
ada dalam diri setiap rakyat seiring dengan hasrat negara
untuk mewujudkan masyarakat yang bersatu padu
walaupun berlainan bangsa mahupun agama.
"ejajar dengan konteks perbicaraan, dengan
menganjurkan program -ari .eluarga, semangat muhibah
antara kaum yang berbe/a di Malaysia dapat disemarakkan.
,genda program ini bertujuan untuk mewujudkan nilai
keakraban dan membendung sikap diskriminasi. "erentak
dengan itu, menerusi program hari keluarga ini, pelbagai
lapisan masyarakat yang hadir dapat berkomunikasi serta
bertukar#tukar idea dan pendapat berkaitan dengan sesuatu
isu. "ebagai contoh, sekolah#sekolah di seluruh pelosok
negara juga dapat melibaatkan diri dalam sambutan -ari
.eluarga. Di samping itu, kerajaan juga boleh mengadakan
sambutan ini khas untuk kakitangan kerajaan. Jelaslah
bahawa usaha#usaha dalam membentuk perpaduan kaum di
Malysia boleh direalisasikan dengan program -ari keluarga
yang berpotensi untuk memperkasakan hubungan antara
kaum di negara kita.
"eiring dengan itu, system pendidikan merupakan satu
jalan komunikasi yang pintas untuk merealisasikan hasrat
ini. Pengenalan satu system pendidikan yang sama oleh
.ementerian Pendidikan Malaysia telah mewujudkan
perpaduan kaun. "elain itu, sekolah wawasan yang
menempatkan tiga jenis sekolah yakni sekolah kebangsaan,
sekolah jenis kebangsaan cina dan sekolah jenis kebangsaan
tamil juga mempercepat proses perpaduan kaum. "ebagai
contoh, aktiviti kumpulan yang dijalankan dapat
memperkasa hubungan kaum di peringkat sekolah. "elain
itu, penggunaan bahasa Malaysia iaitu bahasa rasmi negara
kita sebagai bahasa perantaraan di sekolah#sekolah
kebangsaan turut membolehkan pelbagai kaum berinteraksi
antara satu sama lain seperti slogan bahasa jiwa bangsa.
(/harnya, memang tidak boleh kita na!ikan bahwa sistem
pendidikan negara kita menjadi pemangkin dalam proses
memperkasa hubungan sesama kaum.
Dari kaca mata yang lain, penerapan nilai#nilai budaya
dan warisan juga merupakan salah satu langkahh dalam
mendekati matlamat dan harapan para pemimpin kita
dalam mencapai perpaduan kaum. +egara Malaysia terdiri
daripada pelbagai kaum yakni Melayu, *ina dan (ndia.
&akyat boleh mengaplikasikan budaya kaum mereka dari
aspek pemakanan, pemakaian, dan peradaban serta
berkongsi dengan kaum#kaum lain. "ebagai contoh,
semakin ramai wanita bukan Melayu yang memakai baju
tradisional orang Melayu iaitu baju kurung ke majlis#majlis
dan kuliah#kuliah. Makanan (ndia seperti roti canai dan tose
juga semakin diminati oleh kaum yang lain. 0leh itu,
kemasukan nilai#nilai budaya dan warisan berbilang kaum
ini dapat menimbulkan rasa hormat antara satu sama lain
dan seterusnya mengeratkan lagi perpaduan kaum dalam
negara.
"ekiranya isu ini diperinci secara mendalam, kerajaan
telah mewajibkan remaja yang berumur 12 tahun ke atas
menyertai Program 3atihan .hidmat +egara 4P3.+5.
Modul kenegaraan P3.+ sememangnya bertujuan untuk
melahirkan semangat perpaduan dalam sanubari remaja
daripada masyarakat majmuk yang merupakan bakal
pemimpin negara. "elaras dengan modul kenegaraan, para
remaja berbilang kaum berpeluang untuk bekerjasama bagai
aur dengan tebing dan seterusnya perpaduan dapat disemai
melalui aktiviti#aktiviti berkumpulan yang dilaksanakan
dalam P3.+. "esungguhnya, tidak dapat disangkal bahawa
P3.+ turut memainkan peranan dominan dalam ilti/am
membentuk perpaduan kaum.
"ebagai intiha, dapatlah disimpulkan bahawa keamanan
dan kemakmuran sesebuah negara perlulah bergantung
kepada perpaduan kaum di Malaysia. Pelbagai pihak harus
bergerak sederap, seia sekata dalam ilti/am mencapai hasrat
keharmonian dan perpaduan negara bak kata pepatah bulat
air kerana pembetung, bulat manusia kerana mua!akat.
Perpaduan kaum merupakan suatu misi yang amat penting
agar Malaysia dapat mengorak langkah menuju ke arah
pembentukan negara bangsa dan menjadi sebuah negara
yang mampu berdiri sama tinggi, duduk sama rendah
dengan negara#negara maju. &akyat adalah aset negara yang
paling bernilai dalam pembinaan negara yang berbilang
kaum demi visi 6awasam 2020.
See more at: http://stpm-study.blogspot.com/2013/0%/esei-11-usaha-usaha-untuk-
memupuk.html&sthash.n'(")#ac.dpu*
"alaysia didiami oleh sebuah masyarakat ma+muk.
,.-. .urni/al menta*sirkan masyarakat ma+muk ialah masyarakat yang mempunyai pelbagai etnik 0kaum1 dan
hidup dalam sebuah negara2 tetapi dipisahkan oleh ciri-ciri ekonomi2 tempat tinggal2 sosial dan budaya.
)tnik dan bahasa yang berbagai - "alaysia memerlukan kekuatan perpaduan dan integrasi yang tinggi bagi
men+adikannya aman dan harmoni.

Perpaduan negara ialah penyatuan secara *i#ikal antara negeri-negeri dan anggota masyarakat
seluruh "alaysia.
Integrasi Nasional adalah satu konsep yg lebih luas iaitu proses penyatuan antara kelompok-
kelompok yg berbe#a latar belakang2 men+adi satu entiti yg terikat oleh norma dan nilai serta
kepentingan bersama. Ia adalah hasil ikatan batin dan akhirnya berlaku perkongsian pemikiran dan
hati antara etnik/kaum.

Teori Hubungan Kaum

Segregasi - merupakan hubungan yang bersi*at pemisahan di antara etnik-etnik di dalam sesebuah
negara.Pemisahan berlaku dalam beberapa keadaan3 tempat tinggal2 sistem persekolahan2 pengangkutan dan
kemudahan a$am. 4u+ud samada didasari undang-undang 0de jure12 atau tidak 0de facto1. 5ontoh segregasi de
jure ialah dasar apartheid yang pernah di amalkan di 6*rika -elatan.

Akomodasi - Ia merupakan proses mempertahankan nilai dan norma-norma etnik masing-masing.
4alaubagaimanapun mereka hidup harmoni dan menghormati antara satu sama lain. !iperingkat pemerintahan
pusat setiap etnik hantar $akil. 7amun dalam institusi-institusi tertentu mereka saling saling bergantungan
antara satu dgn yg lain.5ontoh negara - -$it#erland.

Akulturasi - +uga dikenali sebagai asimilasi budaya. 8er+adi apabila manusia dalam kumpulan minoriti
menerima norma2 nilai dan pola-pola tingkahlaku 0budaya1 golongan me+oriti. Proses memin+am atau menerima
budaya golongan me+oriti2 tanpa mengubah unsur-unsur budaya asal.

Asimilasi - +uga dikenali sebagai asimilasi struktur. Proses kemasukan kedalam masyarakat dominan melalui
persahabatan dan perkaintan rapat. !ar+ah asimilasi kelompok minoriti adalah berbe#a-be#a2 iaitu berdasarkan
kepada perbe#aan *i#ikal 0 seperti $arna kulit1 dan dar+ah se+auh mana ciri-ciri budaya berbe#a dengan budaya
kelompok dominan.

Amalgamasi - proses percampuran ras atau budaya bagi memebtuk budaya atau ras yg baru.5ara utama ialah
melalui perkah$inan antara etnik atau ras.

Integrasi Tingkat Tinggi






Integrasi Tingkat Rendah

Faktor-faktor Menghalang Integrasi Nasional
Prasangka - 0Prejudgement) !i negara kita biasanya prasangka berbentuk negeti* 0prasangka buruk1 terhadap
kumpulan atau kaum yang lain.
Perkauman - sikap mementingkan kumpulan2 kaum sendiri. !i "alaysia sikap perkauman 0asobiyyah1 sangat +elas
samada dalam bidang ekonomi2 politik2 sosial dan kebudayaan.
Etnosentrisme - keperyaan baha$a unsur-unsur budaya sendiri adalah lebih agung 0superior1 daripada unsur budaya
lain. ,ika bertentangan atau berbe#a daripada budaya sendiri2 ia akan dianggap salah2 tidak baik atau merbahaya.
TE!I INTE"!ASI

PE!ISTI#A $% MEI $&'&
"erupakan titik hitam dalam se+arah integrasi di negara kita. Ia adalah rusuhan kaum yang terbesar pernah berlaku
dalam se+arah negara "alaysia.
ASAS PE!PA()AN KA)M (I MA*A+SIA
$, Perkongsian Kuasa Politik
Pemimpin 3 kaum utama 0"elayu2 5ina dan India1 telah menyedari baha$a tolak ansur politik dan
perkongsian kuasa amat perlu di +aga dan dilaksanakan dengan adil bagi mengelakkan berlakunya
perebutan kuasa dan perpecahan. ,a$atan penting dalam kera+aan2 kerusi dalam pilihraya dan calon-
calon yang bertanding tidak boleh hanya dikuasai oleh satu kaum saha+a.
-, Kera.aan (emokrasi
-emua $arga negara yang memenuhi syarat dan tidak melanggar undang-undang negara2 boleh
menyurakan pendapat2 kritikan dan memilih calon dalam pilihanraya dengan bebas dan adil.-iapa
yang menang dengan dalam pilihanraya dengan suara me+oriti berhak men+adi $akil rakyat dan
boleh menyuarakan aspirasi rakyat melalui saluran yang ditetapkan seperti di !e$an 9ndangan
7egeri atau !e$an :akyat.
%, Menghilangkan /urang Ekonomi Antara Kaum
adar kemiskinan yg tertinggi masih dipegang oleh kaum pribumi. ,ika ianya dibiarkan akan timbul
masalah lain ataranya kecemburuan sosial antara pribumi dengan kaum-kaum lain2 merasa diri
tertindas2 ge+ala sosial2 peningkatan kadar +enayah dan sebagainya. ;agi mengatasi keadaan ini2
pembahagian <kek ekonomi< mestilah dibuat dengan cara yang adil dan sesuai dengan keperluan
kaum yg ada di "alaysia. aum yang lemah dan miskin perlu dibantu dengan pelbagai cara untuk
meningkatkan tara* ekonomi mereka.
0, Meningkatkan Taraf Pendidikan Pribumi
,urang Pendidikan dan ,urang ekonomi saling berkait antara satu dgn lain. ,ika pendidikan mereka
lebih baik maka peluang untuk menambah pendapatan/meningkatkan ekonomi keluarga adalah
lebih besar. 8ahap pemikirannya +uga akan berubah men+adi lebih baik.
1, Toleransi 2uda3a 4 Agama
"emupuk rasa hormat dan menerima budaya = agama kaum lain. "emberi ruang kepada kaum
lain mengamalkan budaya dan agama masing2 tanpa cuba mempengaruhi/mengganggu antara satu
sama lain.
http://tatiuc.edu.my/syahrul/integrasi1.htm
Pada hemat saya, sudah tentu rakyat Malaysia tidak asing lagi dengan tema sambutan Hari
Kemerdekaan Negara ke-51, iaitu Perpaduan Teras Kejayaan. Jika slogan tersebut dibaca
dengan teliti, slogan tersebut sebenarnya membawa mesej bahawa masyarakat yang hidup
bersatu-padu dapat menjana kejayaan dan kecemerlangan negara. Sebagai pembuka bicara, kita
sudah sedia maklum bahawa perpaduan dan keharmonian merupakan elemen yang sangat
penting dalam mengekalkan kesejahteraan dalam masyarakat Malaysia yang berbilang kaum ini.
Tanpa perpaduan, nescaya kemerdekaan dan kedaulatan negara yang telah diperoleh sejak sekian
lama akan hilang dalam sekelip mata. Persoalannya, bagaimanakah kita dapat mengukuhkan
perpaduan kaum di negara ini?
Sebagai langkah pertama dalam membentuk perpaduan, rakyat haruslah
bergaul dan memupuk persefahaman antara kaum. Dalam keadaan tersebut, ibu
bapa perlulah menerapkan nilai-nilai perpaduan dalam diri anak-anak seak ke!il
lagi. "ersis kata mutiara, #melentur buluh biarlah dari rebungnya$. %ereka
digalakkan berkomunikasi dengan iran yang berlainan bangsa dan memba&a anak-
anak mengunungi rumah iran semasa hari lebaran. Dengan !ara itu, ibu bapa
dapat menadi suri teladan kepada anak-anak dan membolehkan mereka
menghayati keistime&aan masyarakat %alaysia yang mempunyai pelbagai enis
kaum dan etnik. Satu lagi !ara yang dapat diambil oleh ibu bapa ialah bergaul
dengan anak-anak dalam pelbagai bahasa, misalnya 'ahasa %elayu, 'ahasa
(nggeris, dan bahasa-bahasa ibunda. )pabila golongan muda menguasai pelbagai
bahasa, mereka dapat berkomunikasi dengan rakan yang berlainan bangsa dengan
mudah. "okoknya, nilai-nilai perpaduan dan permuafakatan hendaklah didedahkan
kepada generasi muda seak a&al lagi agar i&a perpaduan dalam diri mereka dapat
berkembang dengan sempurna.
Seterusnya, institusi-institusi pendidikan perlu bertanggunga&ab menerapkan
semangat bersatu-padu dalam kalangan pelaar berbilang kaum. )ntara langkah
yang dapat diambil adalah dengan memberikan kera-kera berkumpulan. Dalam
konteks ini, guru-guru hendaklah membahagikan pelaar se!ara berkumpulan dalam
melaksanakan proek-proek sekolah, seperti kaian Sains, persembahan maklumat,
dan sambutan-sambutan dalam sekolah. *uru-guru uga haruslah membahagikan
kedudukan pelaar dengan sempurna untuk menggalakkan pelaar berkomunikasi
dengan pelaar-pelaar yang berlainan kaum dan bukannya sesama kaum sahaa.
Dalam proses menayakan inisiatif-inisiatif tersebut, guru tidak boleh men!etuskan
isu-isu sensitif semasa mangaar, misalnya dengan mengagung-agungkan &arisan
budaya sendiri dan mengeek budaya kaum lain. "endek kata, pelaar-pelaar dan
guru-guru perlulah bekerasama #bagai aur dengan tebing$ demi men+ahirkan
semangat perpaduan di peringkat sekolah.
Di samping itu, pelaar-pelaar perlulah belaar dan menghayati searah negara
agar dapat memahami erti perpaduan negara. Sebagai satu daripada langkah untuk
me&uudkan permuafakatan bangsa, ,ementerian "elaaran %alaysia telah
me&aibkan pelaar-pelaar agar lulus dalam mata pelaaran Searah di peringkat Siil
"elaaran %alaysia (S"%). Dasar tersebut akan berkuatkuasa mulai tahun -.1/.
0angkah biak tersebut diharapkan dapat menyedari anak-anak bangsa tentang
kesan akibat kurangnya perpaduan kaum dalam kalangan masyarakat. )ntaranya,
dasar pe!ah dan perintah yang dilaksanakan semasa penaahan 'ritish telah
menyukarkan usaha menyatupadukan kaum menelang kemerdekaan negara. "ada
masa yang sama, kita tentulah tidak mengharapkan peristi&a 1/ %ei 1121 berulang
dan menggugat kestabilan tanah air. 3leh itu, pelaar perlu mengenali searah tanah
air agar dapat menyemai semangat perpaduan dalam diri indi4idu. )hli falsafah
terkemuka, iaitu *eorge Santayana uga menyatakan baha&a #sesiapa yang
melupakan searah pasti akan mengulanginya$.
"ada masa yang sama, rakyat %alaysia hendaklah menghindari sebarang
tindakan yang dapat men!etuskan pro4okasi kaum. 5al ini adalah kerana tindakan-
tindakan yang dapat membangkitkan isu perkauman dapat mengakibatkan
pertelingkahan antara kaum, seterusnya meneaskan keamanan negara. %isalnya,
6ee %eng 7hee ataupun lebih dikenali sebagai 8ame&ee, iaitu seorang pelaar
%alaysia yang melanutkan pelaaran di 9ai&an, telah menimbulkan api kemarahan
rakyat %alaysia dengan karyanya yang berudul #8egarakuku$. 0agu #rap$ yang
diubahsuai daripada lagu 8egaraku berbaur unsur-unsur yang menghina
"erlembagaan 8egara dan dasar-dasar pentadbiran negara. Sekiranya banyak
rakyat %alaysia yang bertindak sedemikian, ke manakah akan perginya perpaduan
negara dan maruah negara: Sesungguhnya, &alaupun kita diberikan kebebasan
bersuara, kita anganlah mengambil kesempatan tersebut untuk men!etuskan isu-
isu sensitif yang dapat menghan!urkan keharmonian dan kedaulatan negara.
Selain itu, masyarakat setempat uga memainkan peranan dalam
mengukuhkan perpaduan kaum di negara ini. %ereka se&aarnya menganurkan
pelbagai akti4iti kemasyarakatan seperti gotong-royong, "rogram Rukun 9etangga,
dan kempen 'ulan ,emerdekaan untuk mengeratkan hubungan antara masyarakat
pelbagai kaum. %elalui akti4iti-akti4iti seperti gotong-royong dan "rogram Rukun
9etangga, selain daripada menamin keseahteraan hidup &arga setempat, rakyat
uga berpeluang berkomunikasi dan menghulurkan bantuan kepada iran tetangga
yang berlainan bangsa. 'ak kata pepatah, #serampang dua mata$. Smabutan-
sambutan khas seperti 5ari ,eluarga dan ,empen 'ulan ,emerdekaan dalam
pelbagai peringkat pula dapat membuka mata rakyat elata tentang adat resam dan
budaya kaum lain. "rogram 5ari ,eluarga misalnya, mena&arkan ren!aman enis
permainan dan akti4iti bersuka-ria yang memerlukan peran!angan teliti dan
kerasama yang erat antara ahli keluarga ataupun iran tetangga. Sesungguhnya,
masyarakat setempat tidak ketinggalan dalam memainkan peranan yang penting
untuk melahirkan permuafakatan dalam kalangan masyarakat negara.
,eraaan pula harus memainkan tugas penting untuk menggerakkan rakyat ke
arah perpaduan yang itu. Sebagai entera pentadbiran negara, keraan perlulah
berusaha menerapkan gagasan Satu %alaysia dalam kalangan rakyat. 8amun,
apakah gagasan Satu %alaysia sebenarnya: *agasan Satu %alaysia yang di&ara-
&arakan oleh "erdana %enteri %alaysia, iaitu Datuk Seri 8aib 9un Ra+ak ini
bertuuan me&uudkan sebuah negara bangsa yang merangkumi persefahaman dan
perpaduan yang utuh dalam kalangan &arga %alaysia. Demi merealisasikan
gagasan tersebut, keraaan haruslah menganurkan pelbagai kempen untuk
menyemarakkan semangat perpaduan dalam kalangan rakyat. )ntaranya ialah
pameran kebudayaan dan &arisan masyarakat %alaysia. 0angkah ini dapat
menyemai persefahaman dalam kalangan rakyat berbilang kaum kerana mereka
dapat mengenali dan menghayati budaya kaum lain dengan lebih lanut. ,empen
#7intai 'ahasa ,ita$ perlulah digiatkan dengan lebih !ergas lagi untuk
memartabatkan penggunaan bahasa kebangsaan, iaitu 'ahasa %elayu. 5al ini
adalah kerana bahasa kebangsaan merupakan &ahana penting yang dapat
memudahkan komunikasi antara rakyat. ,eraaan turut telah mengambil langkah
menganurkan "rogram (ntegrasi 8asional dalam kalangan pelaar sekolah. "rogram
tersebut sebenarnya bertuuan untuk menerapkan semangat bersatu-padu dalam
diri bakal penerau negara. 9untasnya, usaha-usaha yang telah dilakukan oleh
keraaan perlu dimanfaatkan oleh rakyat dan bukannya #seperti kera mendapat
bunga$ agar perpaduan dan integrasi nasional dapat di&uudkan.
Sebagai intihanya, #bertepuk sebelah tangan tidak akan berbunyi$. ;saha-
usaha untuk mengukuhkan perpaduan kaum di negara ini memerlukan sinergi dan
dedikasi yang tidak berbelah bahagi oleh oleh semua pihak, #seperti isi dengan
kuku$. <anganlah mengi+inkan searah hitam akibat kurangnya persefahaman dalam
kalangan masyarakat seperti peristi&a 1/ %ei 1121 berulang di negara ini. 'ak kata
mutiara, #bersatu teguh, ber!erai roboh$. 3leh itu, marilah kita bergabung idea dan
tenaga yang dihiaskan dengan sikap toleransi dan persefahaman yang kukuh demi
me&uudkan integrasi nasional. %ulakanlah inisiatif-inisiatif tersebut ke arah
6a&asan -.-. kerana #peralanan seribu batu bermula dengan langkah pertama$.
%aulah bangsa demi negara=
http://sharonnghy%4.blogspot.com/2011/0>/langkah-langkah-untuk-mengukuhkan.html
Draf awal nak buat ..............
1. 8a+uk rencana 0contoh - Perpaduan kaum di "alaysia/ apa saha+a yang sesuai daripada petikan di
atas dianggap betul contohnya Perpaduan 8eras ke+ayaan negara 2 bersatu teguh bercerai roboh 2
perpaduan rakyat di negara ini2 dll 1
2. 7ama penulis ? 7ama kita
3. Isi kandungan: bahagikan isi kandungan berdasarkan konstruk yang dikehendaki
0a1 Pengenalan ? men+elaskan tentang isu-isu perpaduan kaum secara umum 0 cadangan 1
!asar pecah dan perintah ;ritish
-istem pendidikan #aman ;ritish
Pendudukan ,epun
Peristi$a 13 "ei
Isu agama dan budaya- trend terkini
0b1 epentingan perpaduan kaum 0 cadangan 1
me$u+udkan masyarakat harmoni dan aman
memelihara kedaulatan 7egara
me$u+udkan perasaan cinta kepada 7egara/ patriotisme
meningkatkan ime+ 7egara di mata dunia
membangunkan ekonomi negara
mengekalkan kestabilan politik
membina masyarakat yang saling menghormati
0c1 .aktor yang menyumbang kepada pengukuhan perpaduan kaum 0 cadangan 1
Peristi$a 13 mei
-istem pendidikan pen+a+ah/ sekolah /ernakular
Penubuhan parti politik
Isu perkauman 0 bahasa 2 budaya 2 pendidikan 2 agama 2 kerakyatan
!asar pebdidikan kebangsaan
0d1 5abaran untuk mengekalkan perpaduan kaum 0 cadangan 1
ke$u+udan pelbagai aliran sekolah
parti politik berasaskan kaum
kesan dasar pen+a+ahan british
-ikap indi/idulistik dalam masyarakat
Penyalahgunaan media sosial ? menimbulkan isu sensiti*
5ampurtangan kuasa luar
0e1 langkah-langkah untuk mengekal dan memantapkan perpaduan kaum di
"alaysia 0 cadangan 1
empen kera+aan
Program :I"9P
@otong royong
:umah terbuka
-ambutan perayaan
Program sukan
-logan I "alaysia
6kti/iti kokurikulum
0*1 "embuat rumusan 0 cadangan 1
Pengetahuan
eamanan dan kese+ahteraan negara sentiasa ter+amin
;erdasarkan peristi$a se+arah lama 0 apa peristi$anya 1 kita $a+ar ........
"emahami dan menghayati peristi$a se+arah negara
Iktibar
;ersatu padu 2 bertolak ansur2 hormat menghormati antara sesama angota masyarakat
Aarapan 0 saya berharap agar 1
-entiasa mematuhi undang-undang/ peraturan
8idak terpengaruh dengan anasir luar
"enghargai +asa tokoh
http://cikgura#ak.blogspot.com/2014/0B/C00DB00-normal-0-*alse-*alse-*alse-en.html