Ta lektura, podobnie jak tysice innycl, jest dostpna online na stronie

wolnelektury.pl.
Utwor opracowany zosta w ramacl projektu Wolne Lektury przez fun
dacj Nowoczesna Polska.
MARK TWAIN
Trup w obokach, czyli historya ma-
szyny latajcej w powietrzu
+tm. i rz~v
By clodny, wilgotny wieczor marcowy. Przez gst, przenikliw mg, spowajc zie
mi, zaledwie przebay si wiateka latar ulicznycl.
Zalane wiatem elektrycznem wystawy sklepow nikny w tej szarej, wilgotnej mgle.
Wysokie domy melanclolnie otaczajce ulic, stay ciemne. Tylko z trzecl okien pierw
szego pitra jednego z domow bio jasne wiato, na ktore z zaciekawieniem spogldali
nieliczni przeclodnie.
Mieszka tamFranciszek Pericord, wynalazca, inynierelektroteclnik. wiato wpra
cowni jego wiadczyo o niezmordowanej pracy uczonego. Gdyby kto z przeclodniow
mog zajrze przez okno do gabinetu, ujrzaby w nim dwocl lui, stanowicycl silny
z sob kontrast. Jeden z nicl, sam Pericord, mia wygld drapienego ptaka, ostre rysy
twarzy, czarne wosy. Drugi Jeremjasz Brown, przysaisty, krpy, blondyn o oczacl
niebieskicl, by znanym meclanikiem. Dokonali ju wspolnie kilku wynalazkow. Jeden
geniusz tworczy, mia w praktycznym, zrownowaonym umyle drugiego niezbd
n podpor.
Tego wieczoru Brown pozosta duej w pracowni Pericorda, zatrzymany prob, ktorej
wynik mia uwieczy powoeniem cae miesice wspolnej, cikiej pracy.
Sieieli obaj przy stole, poplamionym rozmaitemi pynami ostrymi i kwasami, zasta
wionym i zarzuconym akkumulatorami, bateraymi, izolatorami i t. d. W samym rodku
stou, rod najrozmaitszycl przyrzdow teclnicznycl, wznosia si nawyczaj iwna
maszyna, obracajca si ze szczegolnem osobliwem warczeniem.
Niezwyk t maszyn z gorczkow uwag obserwowali obaj wspolnicy.
Niezliczone mnostwo metalowycl nici czyo niewielk, czworoktn metalow skrzyn
k ze stalowem koem, zaopatrzonem z obydwu stron w obrcze. Samo koo byo nie
ruclome, ale obrcze i przymocowane do nicl niewielkie drki obracay si z zawrotn
szybkoci. Widocznie byo, e sia obracajca maszynery, pocloia ze skrzynki me
talowej. W powietrzu da si uczuwa saby zapacl ozonu.
Panie Brown, a gie s skrzyda spyta wynalazca:
Nie mogem icl przynie, gdy s zbyt wielkie, mierz przecie : metry i s,
centymetrow dugoci, a ,c cent. szerokoci. Rcz jednak, e motor jest do silny, aby
je w rucl puci.
S przecie aluminiowe z domieszk miei:
Tak.
Niecle pan spojrzy jak wspaniale iaa!
Mowic to Pericord swoj nerwow sucl rk przycisn guzik, iki czemu wiru
jce drki zaczy zwalnia swoj bieg i wreszcie zupenie stany. Potem przycisn inn
spryn i drki znow si obraca zaczy.
Przy dokonywaniu prob objania Pericord nie potrzeba zuywa si zycz
nycl, mona pozostazupenie biernym, posikujc si tylko rozumem.
Wszystko to iki memu motorowi, powieia Brown.
Naszemu motorowi suclo poprawi towarzysz.
Naturalnie odpowieia niecierpliwie Brown myl, idea jest paska, ale
samo wykonanie moje. Niecl go pan nazwie jak si panu podoba.
Nazw go motoremBrownPericord zawoa wynalazca i woczacl jego bysna
nienawi, pan wykonae tylko szczegoy, ale idea jest moja, tylko moja
Tak, ale sama idea nie jest w stanie puci w rucl motoru zauway szorstko
Brown.
Ma si rozumie, dla tego uciekem si do paskiej pomocy przerwa Pericord,
bbnic gorczkowo palcami po stole, ja wynalazem, pan wykonae moj myl,
budujc motor. Tym sposobem nasze zasugi i praca s zrownowaone.
Brown zaci wargi. Wic bezcelowo sprzeczki na ten temat, skierowa ca uwag
na aparat, ktory przy kadym obrocie drga i koysa si, jak gdyby mia spa ze stou.
Wspaniale, nie prawda: spyta zaclwycony Pericord.
Zadawalniajco poprawi egmatyczny Anglik.
To rodo sawy!
To rodo bogactwa!
Nazwiska nasze zasyn, jak nazwiska Mongolerow!
Miejmy naiej, e stan obok nazwiska Rotszyldow
Nie, nie, pan, panie Brown, zbyt prozaicznie si zapatrujesz. Najwiksz nagrod
dla nas bie uznanie lukoci.
Brown poruszy ramionami.
Co si tyczy sawy, to ja z clci odstpi panu swoj cz. Jestem praktyczny,
materyalista. No, a teraz trzeba wyprobowa paski wynalazek.
Gie:
Wanie o tem clciaem pomowi z panem. Koniecznie trzeba zaclowa w ta
jemnicy sekret wynalazku. W Londynie jest to niemoliwe. Acl, gdybymy mieli odpo
wiednie, odosobnione miejsce.
Wyprobujmy aparat za miastem.
Wanie clciaem panu co zaproponowa, a mianowicie. brat posiada niedaleko
std majtek. Pamitam, e blizko domu znajduje si obszerna szopa. Brat moj wyjecla
clwilowo i klucz od szopy znajduje si u mnie. Wywieziemy tam aparat i wyprobujemy.
Doskonale!
Pocig do Eastborne wycloi o pierwszej.
Bd na dworcu.
Niecl pan przywiezie motor, a ja dostawi skrzyda powieia meclanik wsta
jc. Jutro dowiemy si czy ieo nasze jest marzeniem, czy te rzeczywicie drog do
bogactwa. Tak wic o pierwszej spotkamy si na dworcu Wiktorya.
Brown prdko zeszed po sclodacl i wkrotce znikn wrod mgy.
Nazajutrz pogoda bya wspaniaa, prawiwie wiosenna. Na bkitnem niebie mkny
lekkie, biae clmurki.
Rano okoo goiny jedenastej, mona byo wiie Browna, wclocego do Biura
patentow ze zwojem rysunkow i planow pod pacl.
W poudnie wyszed rozpromieniony, clowajc troskliwie do pugilaresu arkusik nie
bieskiego papieru urzdowego.
Na pi minut przed pierwsz zajecla przed dworzec Wiktoryi. Wonica wynios
z powozu dwa olbrzymie pakunki, zawinite w potno. Pakunki te majce wygld ol
brzymicl latawcow oddano na baga.
Pericord czeka ju na niego.
Czy wszystko w porzdku: zapyta.
Na zapadycl policzkacl jego ukaza si zaledwie widoczny rumieniec. Zamiast od
powiei Brown pokaza pakunki.
Ja te oddaem aparat i koo do wagonu bagaowego objani Pericord.
Ostroniej! krzykn zwracajc si do konduktora. Niecl pan bie askaw najwy
Bracta Montgoler Josepl Miclel Montgoler i Jacques Etienne Montgoler, wynalazcy balonu na
ogrzane powietrze, tzw. montgoler.
Trup v o|olach, czylt htstorya maszyny latace v povtetrzu ,
godniej umieci skrzynki, s w nicl aparaty baro delikatne i drogie. No, a teraz nic
nam nie przeszkaa ze spokojnem sumieniem uda si w dalsz drog.
Po przybyciu do Eastborne cenny motor by zniesiony do omnibusu, na daclu ktorego
umieszczono olbrzymie skrzyda. Po dugicl poszukiwaniacl, znaleli wreszcie stroa,
ktory im otworzy bram.
Dom, do ktorego dyli, by to zwyczajny dworek wiejski otoczony budynkami go
spodarskiemi i toncy wzieleni. Przy pomocy sucego udao si im przenie baga do
domu, gie umiecili go w ciemnej szopie.
Soce ju zacloio, kiedy powoz odjecla, a wspolnicy, pozostali wreszcie samotni.
Pericord ponios rolety, zacloce sonce rzucio swoje ostatnie promienie, w ko
lorowe, kwadratowe szybki.
Brown, wyjwszy z kieszeni scyzoryk, poprzecina sznurki, okrcajce potna. Ukazay
si dwa ogromne metalowe skrzyda. Troskliwie opar je o cian, potem odpakowali koo,
pasy, wreszcie motor. Noc ju zapada, gdy skoczyli odpakowywa i doprowaa do
porzdku wszystkie przywiezione przedmioty.
Zapalili lamp i w dalszym cigu, dopasowywali ruby, pasy, sowem koczyli osta
teczne przygotowania do proby.
No, wreszcie wszystko gotowe powieia Brown, przysuwajc si do aparatu,
aby jeszcze raz uwanie go obejrze.
Pericord, milczc, spoglda na maszyn, na twarzy jego malowaa si duma i naieja.
Teraz moebymy co zjedli rzek Brown, wyjmujc z kieszeni ywnoci.
Potem! zawoa Pericord.
Nie, zaraz, ja poprostu umieram z godu.
Mowic to, powolny meclanik z ogromnym apetytem zabra si do jeenia, gdy
tymczasem jego towarzysz przeclaa si niecierpliwie po pokoju.
Ktory z nas przerwa, nakoniec, milczenie Brown, pojeie aparatem:
Ja! krzykn Pericord. To co tu zajie i wieczorem, moe si sta zda
rzeniem listorycznem.
Tak, ale to jest niebezpieczne zauway Brown, przecie nie wiemy, jak
bie funkcyonowa nasz aparat.
No, wiec co:
Niema sensu i na pewn mier.
Wic co pan mylisz robi: Tak czy owak jeden z nas musi zaryzykowa ycie.
Po co: Aparat moe by puszczony, gdy przyczepimy do jakikolwiek przedmiot.
To prawda zgoi si Pericord.
Posiadamy cegy i worek, dlaczego by nie mona byo przyczepi do aparatu worka
z ceg, zamiast pana:
Wspaniaa myl!
No, wic nie tramy czasu!
Wyszli obaj, niosc rone czci aparatu.
Ksiyc wieci jasno, od czasu do czasu clowajc si za pynce oboczki. Obaj towa
rzysze zatrzymali si nadsuclujc Wszie panowaa cisza, tylko z oddali docloi
szum morza i szczekanie psow. Brown zaj si za nakadaniem cegy do worka. Pericord
za skwapliwie znosi do szopy przedmioty, ktore mogy by im by potrzebne.
Kiedy wszystko byo przygotowane, zamknli szop. Worek z ceg ustawili na dwocl
kozacl, do ktoryclprzymocowali na brzegu worka, stalowy ster o ksztatacl rybiego
ogona.
Trzeba bie urzi tak, aby aparat zakreli koo jaknajmniejsze mrucza
Pericord.
Niecl pan przyczepi ster z boku porai Brown. No, a teraz wszystko w po
rzdku!
Pericord poclyli si naprzod, jego wyprostowana, cluda gura jak gdyby si skur
czya, nerwowemi i blademi rkoma gorczkowo przebiera po zielonycl drutacl. Brown
za przypatrywa si, jak zawsze spokojnie, nie przejmujc si.
Maszyna wydaa oderwany, sucly dwik. Olbrzymie ote skrzyda rozwiny si
konwulsyjnym ruclem, zwiny i znow rozwiny, maclny szeroko, poruszywszy po
wietrze w szopie. Przy pitym zamaclu skrzyde, worek z ceg unios si nad kozami,
Trup v o|olach, czylt htstorya maszyny latace v povtetrzu
przy szostym podnios si, zakoysa, przed siodmym wreszcie wznios si w gor. Maszy
na uniosa si w powietrze i powoli krcia si na jednem miejscu, zupenie jak olbrzymi,
niezgrabny ptak, wypeniajc szop, wistem i clrapaniem. iwny obraz przedstawia
ten ogromny tuow poruszajcy si w pomroku szopy, to gin w cieniu, to znowu uka
zywa si w smue wiata lampki.
Przez clwil obydwaj milczeli Wreszcie Pericord nie wytrzyma, podnoszc rce do
gory zawoa.
Wznios si, wzlecia! Motor BrownPericord, iaa i w porywie radoci, jakby
oszalay zacz taczy.
Brown pogwizdywa tylko wesoo.
Panie Brown niecl pan patrzy jak prawidowo iaa i jak ster wspaniale prowai
maszyn. Zaraz jutro trzeba bie wystara si o wiadectwo w Biurze patentow.
Brown si zaclmurzy.
Patent ju jest mrukn wreszcie z wymuszonym umieclem.
Ju jest powtorzy Pericord, ju jest patent: kto si omieli wzi moje
plany rykn.
Ja. Ja to zrobiem i rano. Niecl si pan nie irytuje, nie opaci si denerwowa!
Pan opatentowae motor: Na czyje nazwisko:
Na swoje, zdaje si, e mam do tego prawo!
A moje nazwisko w patencie nie jest umieszczone:
Nie ale
Acl! Pody krzykn Pericord, zoieju, ajdaku Ukrade moj ide,
clcesz podstpnie skorzysta z zaszczytow sawy, ktora powinna nalee do mnie! Ale ja
dostan ten patent, syszysz: Cloby mi przyszo przern ci gardo!
Czarne oczy jego sypay iskrami, rce zaciskay si konwulsyjnie.
Brown, clo miay i odwany, posuwa si od Pericorda, kiedy ten za baro si do
przyblia.
Rce na do, zawoa, wyjmujc no z kieszeni, potra obroni si w razie
napadu.
Co to, groba krzykn, siniejc z gniewu Pericord, pan jeste zdolny,
zosta morderc, jak zostae zoiejem! Oddaj mi patent!
Nie!
Pericord skoczy jak iki zwierz, jego przeciwnik wyrwa si, ale si potkn o pust
skrzynk i upad.
Lampa zaclwiaa si, spada i zgasa. Szopa pogrya si w ciemnoci, tylko saby
promyk ksiyca, przebajc si przez wzk szczelin, drga na ogromnycl skrzydacl.
Oddasz patent:
Milczenie.
Zwrocisz mi go czy nie:
Milczenie. adnego dwiku oprocz brzczenia i zgrzytania maszyny.
Z sercem cinitem trwog Pericord zacz w ciemnoci poomacku szuka w okoo
siebie. Nakoniec palce jego dotkny czyjej rki. Rka ta bya nierucloma. Gniew za
mieni si w przeraenie. Potarszy zapak, podnios lamp i zapali. Brown lea na ziemi
wycignity. Pericord obj go rkoma i unios.
Teraz pozna przyczyn milczenia przeciwnika. Nieszczliwy, padajc, przekrci pra
w rk, w ktorej trzyma no i caym ciarem wbi go sobie w ciao. mier nastpia
natyclmiast.
Siadszy na brzegu przewroconej skrzynki, wynalazca wbi tpy, bezmylny wzrok
w przestrze
Nad nim wci lucza i sycza Motor BrownPericord. Tak przesieia kilka minut,
a moe kilka goin.
Tysice szalonycl myli roio si w jego rozpalonym mozgu. By przecie mimowol
n przyczyn mierci towarzysza, ale kto mu uwierzy: Ubranie mia zbroczone krwi
wszystko wiadczyo przeciw niemu. Lepiej ucieka a jeszcze lepiej byo by uwolni si
od trupa, aby majc kilka dni czasu, usun wszelkie podejrzenia Wtem da si syszy
Trup v o|olach, czylt htstorya maszyny latace v povtetrzu ,
silny luk i Pericord zerwa si na rowne nogi. Worek z cegami podnoszc si, zaczepi
si za belk w sucie.
Przy uderzeniu zerwa si drut, czcy aparat z maszyn i ta ostatnia spada na ziemi.
Pericord uwolni koo, motor by cay. Szalona myl przebiega mu przez gow.
Teraz maszyna bya dla ciarem. Mia mono uwolni si od niej i od trupa
Otworzy wrota szopy i wynios trup towarzysza.
Brown lea pod goem niebem, owietlony bladem, zimnem wiatem ksiyca.
Niedaleko znajdowa si niewielki wzgorek. Pericord dostawszy si na wierzcloek,
ostronie pooy trupa na ziemi
Potem wroci si do szopy i przenios stamtd na pagorek koo, motor i skrzyda.
Drcemi palcami otoczy trupa stalowem koem, przymocowa skrzyda, skrzynk
z motorem, poczy metalowe przewodniczki. Wcigu dwocl lub trzeclminut olbrzymie
skrzyda drgny, potem cay korpus maszyny zacz si podnosi i wreszcie wznios si do
gory, owietlony trupiem wiatem ksiyca.
Pericord, nie mogc skorzysta ze steru, skierowa rub maszyny na poudnie.
Podnoszc si wyej i wyej, olbrzymi ptak posuwa si w stron morza. Pericord nie
odrywajc oczu patrzy za nim za tym czarnym ptakiem z otemi skrzydami, dopoki
nie skryy go mgy nad oceanem.
W zakaie dla umysowo clorycl w New Yorku, znajduje si czowiek o ikim
wyglie, o ktorym nikt nic nie wie, kto on jest i skd si wzi.
Delikatne i skombinowane maszyny zawsze prej si psuj mowi lekarze
i pokazuj elektryczne aparaty i nawyczajne statki powietrzne, jakie clory stara si
budowa w clwilacl przytomnoci.
Ten utwor nie jest objty majtkowym prawem autorskim i znajduje si w domenie publicznej, co oznacza e
moesz go swobodnie wykorzystywa, publikowa i rozpowszeclnia. Jeli utwor opatrzony jest dodatkowymi
materiaami (przypisy, motywy literackie etc.), ktore podlegaj prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiay
udostpnione s na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa Na Tycl Samycl Warunkacl ,.c PL.
rodo. lttp.//wolnelektury.pl/katalog/lektura/trupwoblokaclczylilistoryamaszynylatajacejw
powietrzu/
Tekst opracowany na podstawie. Mark Twain, Trup w obokacl, czyli listorya maszyny latajcej w powietrzu,
s,s:.
Publikacja zrealizowana w ramacl projektu Wolne Lektury (lttp.//wolnelektury.pl) na podstawie tekstu do
stpnego w serwisie Wikiroda (lttp.//pl.wikisource.org). Redakcj teclniczn wykonaa Paulina Cloroma
ska, natomiast korekt utworu ze rodem wikiskrybowie w ramacl projektu Wikiroda.
Okadka na podstawie. Plane C Marine Park C Jonaima C Ota City, CC BY :.c
Wesprzy Wolne Leltury!
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska organizacji poytku publicznego iaajcej na rzecz
wolnoci korzystania z dobr kultury.
Co roku do domeny publicznej przecloi tworczo kolejnycl autorow. iki Twojemu wsparciu biemy
je mogli udostpni wszystkim bezpatnie.
Jal mozesz pomc?
Przeka s% podatku na rozwoj Wolnycl Lektur. Fundacja Nowoczesna Polska, KRS ccccc;cc,6.
Pomo uwolni konkretn ksik, wspierajc zbiork na stronie wolnelektury.pl.
Przeka darowizn na konto. szczegoy na stronie Fundacji.
Trup v o|olach, czylt htstorya maszyny latace v povtetrzu 6