Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Francisco J. Seplveda C.
adu = au + C
[ f (u ) + g (u )]du = f (u )du + g (u )du
u n+1
+ C , nQ, n-1
n +1
5. senu du = - cosu + C
6. cosu du = senu + C
7. sec2u du = tan u + C
8. csc2u du = - cotan u + C
9. (sec u tan u )du = sec u + C
10. (csc u ctg u ) du = - csc u + C
1
11. du = ln|u| + C
u
12. tan u du = ln |sec u| + C
13. ctan u du = ln |sen u| + C
14. sec u du = ln |sec u + tan u| + C
15. csc u du = ln |csc u ctan u| + C
16. eu du = e u + C
au
17. au du =
+ C = a u log a e + C
ln a
du
18.
= arcSenu + C
1- u2
du
19.
= arctan u + C
1+ u2
du
20.
= arcSecu + C
u u 2 -1
du
u
21.
= arcSen + C , a > 0
2
2
a
a -u
du
1
u
22. 2
= arcTan + C , a 0
2
a
a
a +u
du
1
u
23.
= arcSec + C , a > 0
a
u u2 - a2 a
4.
u n du =
18
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
udv = uv - vdu
Ejemplo 1 Encuentre ln xdx
Solucin. Observe y analice que no es posible hacer una sustitucin para evaluar la
integral.
1
Sea u = lnx, entonces du = dx ; dv = dx. Integrando obtenemos v = x. Empleando
x
integracin por partes tenemos:
1
ln xdx = x lnx - x x dx = x lnx - dx = x ln x - x + C
Ejemplo 2. Encuentre
x cos xdx
arcsenxdx
= x arcsenx -
x
1- x2
dx
19
1
1- x2
dx ; dv =
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
= x arx senx +
Ejemplo 4. Encuentre
1
2(1 - x 2 ) 1 / 2 + C = xarcsenx + 1 - x 2 + C
2
senxdx
Ejemplo 5. e x senxdx
Solucin. Sea u = ex, entonces du = ex dx;
dv = senxdx, entonces integrando se tiene v = -cosx
x
x
x
e senxdx = - e cosx + e cos xdx
senxdx =
1 x
e (senx - cos x) + C
2
EJERCICIOS PROPUESTOS
Evale cada una de las siguientes integrales:
1. xe x dx
2. arctan xdx
x arctan xdx
7. x cos 4 xdx
5.
11.
13. (ln x) 2 dx
14.
4.
xe dx
19. e senxdx
2x
16.
z ln zdz
8. x e dx
2
6. ln 3 xdx
9. sen(ln x )dx
xsen(4 x)dx
ln x
x dx
17. x cos xdx
20. x e dx
2
3. t sec 2 5tdt
2x
20
12.
cos(3x )dx
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
Respuestas
1 x ex ex + C
t
1
tan 5t - ln sec 5t + C
5
25
z2
1 2
5
ln z - z + C
2
4
x
1
7 sen 4 x +
cos 4 x + C
4
16
x
9
(sen(ln x) - cos(ln x) ) + C
2
1
1
11 - x cos 4 x +
sen 4 x + c
4
16
13 x(ln x ) - 2 x ln x + 2 x + C
2
15 x arccos x - 1 - x 2 + C
17 x senx + cosx + C
ex
19
(senx - cos x ) + C
2
1
2 xarctagx - ln (x 2 + 1) + C
2
1 2
1
1
4 x arctan x - x + arctan x + C
2
2
2
6 x(ln3x 1) + C
8 ex (x2 2x + 2) + C
1
1
csc xctgx - ln csc x - ctgx + C
2
2
1 2
2
2
12 x sen3 x + x cos 3 x sen3 x + C
3
9
27
1
1
14 - ln x - + C
x
x
1 2x 1 2x
16 xe - e + C
2
4
18 t 3 e t - 3t 2 e t + 6te t - 6e t + C
e2x
20
2 x 2 - 2x + 1 + C
4
10 -
sen
u cos n udu
sen
sen
x cos -5 xdx =
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
Ejemplo 2. Encontrar
sen
sen
2 x cos 5 2 xdx =
2 x cos 4 2 x(cos 2 xdx) = sen 4 2 x(1 - sen 2 2 x) 2 (cos 2 xdx) = ( sen 4 2 x - 2sen 6 2 x + sen 8 2 x)(cos 2 xdx)
du
= cos 2 xdx . Remplazando tenemos:
2
1
1 u 5 2u 7 u 8
1
1
1
4
6
8
(
u
2
u
+
u
)
du
=
+ + C = sen 5 2 x - sen 7 2 x + sen 9 2 x + C
2
2 5
7
8
10
7
18
Caso II. Ambos, m y n, son pares y positivos o nulos. En este caso se emplean las
frmulas del ngulo medio para rebajar el grado de la expresin.
Estas frmulas son: sen2u =
Ejemplo 3. Encontrar
sen
1 - cos 2u
1 + cos 2u
, cos 2 u =
2
2
x cos 2 xdx
4
4
2
2 x) dx =
1
1 1 + cos 4 x
dx -
dx =
4
4
2
1
1
1
1
1
x - x - sen 4 x + C = x - sen 4 x + C
4
8
32
8
4
1
1
(1 - cos 2 x) 2 dx = 1 - 2 cos 2 x + cos 2 2 x dx =
4
4
1
1 1 + cos 4 x
1
1
1
1
3
1
1
(1 - 2 cos 2 x )dx +
dx = x - sen2 x + x + sen4 x + C = x - sen2 x + sen4 x + C
4
4
2
4
4
8
32
8
4
32
Ejemplo 4. Encontrar
sen
b. Integrales de la forma
xdx =
tan
u sec n udu
Ejemplo 5.
-1
1
3
tan x
Sea u = tanx, entonces du = sec2xdx
Encontrar
sec 4 xdx
22
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
3
1
5
- 12
2 2
2
2
5
2
2
2
-4
tan 3 x
-1
3
dx = (sec x) 3 tan 2 x (sec x tan xdx ) = (sec x) 3 + 3(sec x) 3 + C
5
sec x
EJERCICIOS PROPUESTOS
Evale cada una de las siguientes integrales:
1. sen 2 x cos xdx
5.
sec 4 x
tan 2 x dx
sen 4 x
cos 2 x dx
sen
3xdx
3. cos 4 xdx
sen
14.
sen
18.
sen
7.
2 x cos 2 2 xdx
x cos 2 xdx
x cos x dx
cot x
csc 3 x dx
cos 3 x
senx dx
(1 - sen2 x ) dx
2
20.
1 - senx
dx
cos x
Respuestas
1
1
sen 3 x + C
2 - cot 3 2 x + C
3
3
6
3
1
1
1
x + sen2 x + sen4 x + C 4 sec 3 x - sec x + C
8
4
32
3
1
3
6 sen 2 x + tan x - x + C
4
2
3
sen x
sen 2 x
1
7
+ C 8 ln senx + C 9 tan 2 2 x + C 10
3
2
4
1
1
1
1
cos 5 2 x - cos 3 2 x + C 11 cos 5 x - cos 3 x + C
10
6
5
3
1
1
1
1
1
12 - cos 4 x + cos 6 x - cos 8 x + C 13 x - sen6 x + C
4
3
8
2
12
23
5 tan x - c tan x + C
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
1
1
1
x - sen 3 2 x - sen 4 x + C
16
48
64
1
16 - ctg 2 x - ln senx + C
2
2
2
18 cos 3 x cos x - cos x cos x + C
7
3
20 ln sec x + tan x - ln sec x + C
1
2
sec 5 x - sec 3 x + sec x + C
5
3
3
1
1
17 x + sen 2 x + sen4 x + C
8
4
32
3
1
19 x + cos 2 x - sen 4 x + C
2
8
14
15
el
integrando
contiene
expresiones
de
la
forma
a -x ,
a + x , o,
x - a , con frecuencia es posible hacer una
sustitucin trigonomtrica teniendo en cuenta la siguiente tabla. En cada caso se impone
la restriccin a q para asegurar que la funcin que define a la sustitucin sea biunvoca.
Tabla de sustituciones trigonomtricas
2
Expresin
a -x
2
x2 - a2
Ejemplo 2. Encontrar
Solucin. Sea x =
3
Sustitucin
p
p
x = a sen q , - q
2
2
p
p
x = a tan q , - q
2
2
p
p
3p
x = a sec q , - q o p q
2
2
2
a2 + x2
Identidad
1 - sen2 q =
cos2 q
1 + tan2 q =
sec2 q
Sec2 q - 1 =
tan2 q
7 + x 2 dx
7 tan q . Entonces, dx =
Esta ltima integral es de la forma (b) de la seccin anterior, con m impar; obtenemos:
7 + x 2 dx
1
1
1
7 + x 2 , de modo que
Como secq =
7
5
2
1
7
3
2
2 2
2 3
x
7
+
x
dx
=
(
7
+
x
)
(
7
+
x
)
+C
5
3
6
Ejemplo3. Calcular
x2 - 9
dx
x
24
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
x2 - 9
dx =
x
p
3
p
3
p
3
p
3 tan q
p
0
0
0
0
EJERCICIOS PROPUESTOS
Evale cada una de las siguientes integrales:
dx
dx
1.
2.
2
4-x
x x2 - 9
4.
7.
2dx
x2 - a 2
dx
x
10.
13.
16.
19.
x2 - 5
x 2 dx
(4 - x )
3
2 2
dx
25 - x 2
x 3 dx
16 - x
25 - x 2 dx
x 3 dx
5.
8.
dx
x +a
14.
x 2 dx
(x 2 + 4) 2
17.
dx
4 - x2
dx
x
x +9
x 3 dx
x2 + 4
x 3 dx
6.
9 - x2
11.
20.
3.
9.
12.
2x 2 + 7
dx
(16 + x )
3
2 2
15.
18.
dx
x2 + 4
dx
(4x
-9
3
2
dx
x2 - 4
dx
(16 + x )
3
2 2
Respuestas
1
1 2
x
x
2
2
2 arc sec + C
3 (x + 4 ) x + 4 - 4 x + 4 + C
+C
3
3
2
3
5x
2 5
1
2
2
2
+C
4
arc sec
5 (9 - x ) 9 - x - 9 9 - x + C
5
5
3
1
7
x
2
2
6
7 x - a - aarc sec + C
(
2x 2 + 7) 2x 2 + 7 2x2 + 7 + C
12
4
a
1 arcsen
8 -
x2 + a2
x
+ C 9
+ C 10
2
a x
16 16 + x 2
x
- arcsen + C
2
4- x
x
25
Clculo Integral
11 -
14
Francisco J. Seplveda C.
4 - x2
+C
4x
1
ln
2
12
x2 + 4 - 2
1 5 - 25 - x 2
+ C 13 ln
+C
x
5
x
1
x
x
x
arctan + C 15 +C
2
4
2 2 x + 4
9 4x 2 - 9
x2 + 9
1
1
x
16 - x 2 16 - x 2 + C
17 + C 18 arc sec + C
3
9x
2
2
625
1
x
x 1
19
arcsen - x 25 - x 2 25 - x 2 + x 3 25 - x 2 + C
20
+C
8
2
5 2
16 16 + x 2
16 - 16 16 - x +
2
2
3
5x - 1
5x - 1
+
=
= 2
x - 1 x + 1 ( x - 1)( x + 1) x - 1
Lo que nos interesa ahora es el proceso inverso, es decir, descomponer una fraccin en
la suma de otras ms simples. Nos concentraremos en el denominador y separaremos en
casos.
Caso 1. Factores lineales distintos.
3x - 1
y encuentre despus la integral indefinida.
x -x-6
Parece razonable encontrar una descomposicin de la siguiente forma:
3x - 1
A
B
3x - 1
=
=
+
. Debemos encontrar los valores de A y de B
2
x - x - 6 ( x + 2)( x - 3) x + 2 x - 3
que satisfagan la igualdad.
3x - 1
A( x - 3) + B( x + 2) ( A + B) x + (-3 A + 2 B )
=
=
.
Como
los
( x + 2)( x - 3)
( x + 2)( x - 3)
( x + 2)( x - 3)
denominadores son iguales, para que se tenga una identidad los denominadores han de
ser iguales. Por tanto:
3x 1 = (A + B)x + (-3A + 2B). stas expresiones son iguales si
A+ B=3
-3A + 2B = - 1
Descomponer
26
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
7
8
,B= .
5
5
3x - 1
7/5 8/5
3x - 1
Por consiguiente: 2
=
=
+
y
x - x - 6 ( x + 2)( x - 3) x + 2 x - 3
3x - 1
7
1
8
1
7
8
dx =
dx +
dx = ln x + 2 + ln x - 3 + C
5 x+2
5 x-3
5
5
x - x-6
2
6 x 2 - 3x + 1
y encuentre despus su integral indefinida.
(4 x + 1)( x 2 + 1)
27
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
6 x 2 - 3x + 1
A
Bx + C
. Multiplicando por el mnimo comn
=
+ 2
2
(4 x + 1)( x + 1) 4 x + 1 x + 1
denominador obtenemos:
6x2 3x + 1 = A(x2 + 1) + (Bx + C)(4x + 1)
1
Como en los casos anteriores, hacemos la sustitucin por x = - , x = 0 y x = 1.
4
6 3
17
+ + 1 = A( ) A = 2
16 4
16
1 = 2 + C C = -1
4 = 4 + ( B - 1)5 B = 1
Solucin.
Entonces
6 x 2 - 3x + 1
2
x -1
dx =
dx + 2
dx
2
4x + 1
(4 x + 1)( x + 1)
x +1
dx
x
dx
= 2
+ 2
dx - 2
4x + 1
x +1
x +1
1
1
= ln 4 x + 1 + ln( x 2 + 1) - arctan x + C
2
2
0.
Entonces
6 x 2 - 15 x + 22
dx
x-3
x
( x + 3)( x 2 + 2) 2 dx = x + 3 - x 2 + 2 dx - 5 ( x 2 + 2) 2 dx
dx
x
dx
x
=
- 2
dx + 3 2
- 5 2
dx
x+3
x +2
x +2
( x + 2) 2
1
3
x
5
= ln x + 3 - ln( x 2 + 2) +
arctan
+C
+
2
2
2
2 2( x + 2)
EJERCICIOS PROPUESTOS
Evale cada una de las siguientes integrales:
x2
x -9
1.
dx
2. 2
dx
x +1
x + 3 x - 10
x3
2x + 3
4.
dx
5.
x 2 + 1 dx
( x + 1) 2
28
x2 +1
x 2 - x dx
4t 2 - 7t - 12
6.
dt
t (t + 2)(t - 3)
3.
Clculo Integral
Francisco J. Seplveda C.
x 3 - x 2 - 12 x + 1
x 2 + x - 12 dx
7.
8.
1
dx
-1
2x2 + x - 4
13. 3
dx
x - x2 - 2x
1
x 3 + x 2 - 2 x dx
9.
x - 11
dx
x + 3x - 4
2x 2 + x - 8
15. 3
dx
x + 4x
2
dx
+ 2x
x +1
14.
dx
( x - 3) 2
10.
16.
x 3 - 8x 2 - 1
( x + 3)( x - 2)( x 2 + 1) dx
18.
3x + 13
x 2 + 4 x + 3 dx
11.
3x 2 - 4 x + 5
dx
( x - 1)( x 2 + 1)
12.
17.
19.
x3 - 4x
( x 2 + 1) 2 dx
20.
x - 17
dx
x + x - 12
2
2 x 2 - 3 x - 36
(2 x - 1)( x 2 + 9)
Respuestas
c( x + 5 )
2 ln
x-2
4 ln ( x + 1) -
1
+C
x +1
1 2
1 (x + 4)
x - 2 x + ln
+C
2
7 ( x - 3)17
ln ( x - 1)
10
6 ln ( t + 2
1 2
x - ln x 2 + 1 + C
2
31
2
(
x - 1)
3 ln
1 2
1 x - x + ln x + 1 + C
2
8 ln
) (t - 3) c )
9
5
1
5
c 3 x - 16 x + 2
x 2 + 1 - 3 arctan x + C
3 (2 x + 1)
1
1 2 3 x2 + x +1
3
+C
ln x - 1 - ln
arctan
3
3
3
3
3
c( x + 4)
(x - 1)2
12 ln
+ x+C
13 ln
cx 2 ( x - 2 )
x +1
(x + 4) + C
1
x
15 arctan + ln
2
x2
2
19 ln
x +1 +
cx
x+2
4
+C
x-3
c( x + 4)
- arctan x + c 17 ln
x-2
(x - 3)2
5
2
14 ln x - 3 -
2
(
x + 3)
16 ln
c( x + 1)
18 ln
(x + 3)2
11 ln
2 x2 +1
+ C 20 ln
29
(x
+9
(2 x - 1)2