Antea Group Magazine Nr2 - 2014

ANTEA GROUP
MAGAZINE NO. 2
NOV.2014
SLIMMER
Je werkt
met een ingenieur van
Antea Group
MASTERCLASS
Slim veranderen
met Ard-Pieter de Man (Sioo)
PROJECTREPORTAGE
Megamolens
in de polder
Weet u al wie wij zijn?
Antea Group bouwt mee

aan s werelds grootste windturbines
IN GESPREK MET DE KLANT
Het woord ingenieur stamt van het Latijnse ingenium. Vrij vertaald betekent dit vernuft en
vindingrijkheid. Dat is exact waar Antea Group voor staat. In een tijd van krappere budgetten,
schaalvergroting en snelle technologische ontwikkeling draait alles om SLIMMER werken,
Het geheim van

integraal beheer
Op bezoek bij gemeente Leiden
SLIMMER met geld omgaan. Onze ingenieurs en adviseurs zetten hun talent, vernuft en kennis
in om maatschappelijke en organisatorische uitdagingen SLIM te lijf te gaan.
Antea Group
Understanding today. Improving tomorrow.
Omslag 4 pagina's november DRUKWERK 2014.indd 1
6-11-2014 16:05:47
Het slimste
jongetje van
de klas....
Het woord ingenieur stamt van het Latijnse begrip ingenium. Dit staat voor
vernuft en vindingrijkheid. Dit is precies waar wij bij Antea Group voor staan.
Onze mensen zetten hun vindingrijkheid, talent en kennis in om technische,
maatschappelijke en organisatorische uitdagingen slim te lijf te gaan.
Dit vernuft komt vandaag de dag steeds meer van pas. In een tijd van krappere
budgetten, schaalvergroting en razendsnelle technologische ontwikkelingen draait
ANTEA GROUP MAGAZINE -
EEN MAAND IN TWEETS
35
tweets
Een maand in
Projecten, nieuws en klantreacties. Antea Group is volop te volgen via Twitter.
Een bloemlezing van tweets levert een mooie dwarsdoorsnede

op van wat Antea Group doet en klanten bezighoudt.
alles om slimmer werken en slimmer met middelen omgaan. In dit magazine vind
je voorbeelden van slimme oplossingen n ideen.
Ter inspiratie en om te laten zien dat het wat ons betreft altijd SLIMMER kan.
Tweets @AnteaGroupNL
Cloudshots_NL Eerste projectvlucht is een feit! Mooie hoogtebeelden

tot 120 mtr.@AnteaGroupNL @wgsrvdr #foto #video#aerials #rpas
Maartenlolcama Deze week heb ik weer 27 lopers van @AnteaGroupNL
mogen aanmelden voor de @SingelloopBreda.#
SingelloopBreda @maartenlolcama@AnteaGroupNL En daarmee zijn
jullie 1 van de bedrijven die voor het recordaantal van meer dan 400
teams zorgen!#ooktrots4:33pm
AstridHoogeveen Dank collegas @AnteaGroupNL en @Oosterhout voor
geslaagde inzet voor opruimen #zwerfvuil op #KICD#KeepItCleanDay
KJ_deJong Flinke uitdaging! @AnteaGroupNL: Nieuws: Versnelde
realisatie dijkverbetering Eemshaven-Delfzijl,
GJAvdBovenkamp Laat je inspireren Gratis e-books! @AnteaGroupNL
www.werkenbijanteagroup.nl
BenVulkers Alles okay bij project Uiterwaarden Olst. Transport en
plaatsing brugdelen. @AnteaGroupNL @RHDHV_NL@RuimtevdRivier
Recticel_RLo @HCScoop Bouwen aan iets moois. Fijn om daar onze
bijdrage aan te mogen leveren! @rebounce_sports @AnteaGroupNL#
waterveld #shock pad
BenVulkers Met @marcoslotphoto wachten op convoi exeptionnel.
Den Nul, 3.17 uur. Voor @AnteaGroupNL Project IJsseluiterwaarden
Cloudshots_NL Dag en nacht grondopnamen project IJsseluiterwaarden
Olst @AnteaGroupNL@RHDHV_NL @ProvOverijssel@RuimtevdRivier
MleenvE Overeenkomst getekend tussen#Kempengemeenten en
@AnteaGroupNL#GBI6. #nudeimplementatie!
mabociviel De bouwwegen van Douwelerleide worden zichtbaar.
@AnteaGroupNL @DeventerGem@Oer_Hollands
Volg ons via twitter.com/AnteaGroupNL
6-11-2014 16:05:56
Opereren in een
veranderende markt
Antea Group
Anders, slimmer, duurzamer
www.anteagroup.nl
Understanding today.
Improving tomorrow.
AM november DRUKWERK 2014.indd 1
7-11-2014 10:28:17
INHOUDSOPGAVE
20
12
14
INHOUD
5
DIRECTIEBERICHT
KORT NIEUWS
10 IN BEELD
12 IN GESPREK MET DE KLANT
14 MASTERCLASS
18 TE GAST
19 LANGS DE MEETLAT
20 PROJECTREPORTAGE
OP DE COVER
24 KLANTINTERVIEW
26 VAN TOEN TOT TOEKOMST
28 PROJECTEN
14
MASTERCLASS
30 HOE WERKT HET?
SLIM VERANDEREN
32 MVO
33 INTERNATIONALE SAMENWERKING
34 PITCHSTOP 360
20
PROJECTREPORTAGE
MEGAMOLENS
IN DE POLDER
Antea Group bouwt mee aan s werelds
grootste windturbines
35 EEN MAAND IN TWEETS
COLOFON
ANTEA GROUP MAGAZINE IS EEN UITGAVE VOOR RELATIES
VAN ANTEA GROUP
GEPRODUCEERD DOOR TEAM PR&C
12
HET GEHEIM VAN

INTEGRAAL BEHEER
FOTOGRAFIE: JEROEN DIETZ, HENSEN TRENNING,

JAAP SPIEKERMAN EN JAN VAN ES
INFOGRAPHIC: ONTWERPBUREAU STIJLBENDE
TEKSTEN: BERT KOBUS, WINNEKE KOK EN PAM VAN VLIET
OPLAGE: 12.000
CONTACTGEGEVENS REDACTIE: TELEFOON (0513) 63 45 67

OF E-MAIL INFO.NL@ANTEAGROUP.COM
7-11-2014 10:28:24
DIRECTIEBERICHT
DIRECTIE
Rob van Dongen en Menno Smits
De lat ligt hoog. Projecten worden complexer en vragen meer en meer om de

inbreng van hoogwaardige technische expertise. Kennis die je moet blijven ontwikkelen: de expertise die je nu in huis hebt,
kan morgen al weer oud zijn. In die zin ziet
de wereld er voor een ingenieursbureau anders uit dan twee decennia geleden. Begin
jaren negentig deden we bijna alles in eigen
huis. We hadden eigen laboratoria voor
milieukundig onderzoek, we onderhielden
onze eigen graafmachines, nieuwe producten en diensten kwamen op eigen kracht
tot stand. Samenwerking was een woord
dat je niet zo snel in de mond nam. En daar
was je als organisatie best trots op.
Een veelbelovende
start...
Elf maanden na de naamswijziging, mogen we stellen dat
Antea Group een prima start heeft gemaakt. De halfjaarcijfers laten positieve resultaten en een voorzichtig groeiende orderportefeuille zien. Bemoedigende signalen die
Het hoofdartikel in dit magazine onderstreept dat je in de huidige markt en maatschappij niet alles meer op eigen houtje
kunt. Wie snel en slim wil inspelen op de
vraagstukken van nu, moet niet alleen de
expertise in huis hebben om de opgaven
van de toekomst te doorgronden. Maar
moet ook in staat zijn om die kennis samen
met ketenpartners snel te verbinden tot
slimme ingenieursoplossingen.
De afgelopen jaren hebben we als Antea
Group fors genvesteerd in een organisatie die in staat is om snel te reageren op
nieuwe ontwikkelingen. Door te investeren
in hoogwaardige technische kennis en
kwaliteit, door innovatie en samenwerking
te stimuleren. Onze internationale ambities
passen in dit plaatje. Onze klanten opereren meer en meer over de landsgrenzen
heen. Als Antea Group zijn we in staat om
met hen mee te groeien en onze kennis
waar dan ook ter wereld in te zetten.
worden gesteund door een markt die langzaam aantrekt.

Als nuchter ingenieursbureau beseffen we tegelijkertijd
dat n zwaluw geen zomer maakt. Helemaal in een markt
die volop in beweging is. We moeten continu alert zijn om
met onze kennis, kwaliteit en oplossingen van meerwaarde te blijven voor onze opdrachtgevers.
Het is een andere dynamiek, die van mens

en organisatie een andere manier van werken vraagt. Maar het levert wat op. Afgelopen zomer initieerden we de Antea Group
Innovation Award. De oogst: 92 innovatieve
ideen. Van Containershield, een beschermingsplaat voor containers tot nieuwe
data-oplossingen voor milieuvraagstukken:
het bruist binnen Antea Group van de veelbelovende ideen.
Kortom, wij zijn in alle opzichten klaar voor
de toekomst.
Rob van Dongen en Menno Smits
7-11-2014 10:28:26
KORT NIEUWS
MVO
Zonkracht
Drie keer eremetaal
voor zonneboot de Sinnetapper
Zonneboot De Sinnetapper kan
terugkijken op een geslaagd seizoen:
vier wedstrijden leverden drie keer
eremetaal op. De Sinnetapper vaart
mee in de A-klasse, het beloftenklassement. De boot is niet alleen powered by de zon, maar ook powered by
Antea Group.
We hebben goed gepresteerd, blikt
Remco Elzinga van Antea Group (tot
voor kort projectleider van het team)
terug. Op het NK in Akkrum werden we
gedeeld eerste, op het WK duurvaart in
Polen wonnen we en in Monaco werden we derde in de Solar1 Ocean Race
(Monte Carlo Cup).
Pech op WK
Na de eerste twee overwinningen was
de koek even op. Het WK, de Dong
Energy Solar Race, viel letterlijk en guurlijk in het water. Het team eindigde
in de onderste regionen van het klassement. Remco: De eerste wedstrijden
waren een uitputtingsslag: voor de boot
en het team. Mede door materiaalpech
konden we niet brengen wat we wilden.
Antea Group is sinds 2012 n van de

sponsoren van De Sinnetapper, een
project van Van Hall Larenstein-Nordwin. De boot is verreweg de duurzaamste van het deelnemersveld. Zelfs
het team is volledig klimaatneutraal.
Remco: We doen hierin geen concessies. Zo is onze boot opgebouwd uit
biocomposiet, dit materiaal is zwaarder
dan carbon, maar wel duurzamer.
Slijpen aan techniek
De 15 hbo- en mbo-studenten van het
zonnebootteam halen de winst uit de
techniek. Remco: De zonnepanelen leveren maximaal 1.000 watt vermogen:
goed voor topsnelheden van 23 km/u.
We proberen dit vermogen zo goed mogelijk te benutten. Gewicht, model van
het schip, schroefprestaties: we gaan de
komende maanden weer slijpen om alles toch iets sneller te maken. En watt
kan al voor verschil zorgen.
BEHEER
NIEUW: Webgis Milieu

Slimmer managen van milieuzaken
Het belang van data groeit. Ook binnen uw bedrijfsvoering. Neem alleen
al de milieuzaken die u moet managen. Om te voldoen aan weten regelgeving is het een must om vergunningen, rapporten, certicaten en
checklisten op orde te hebben. Antea
Group ontwikkelde een tool voor het
slim vastleggen, beheren en ontsluiten
van milieudata: Webgis Milieu.
Webgis Milieu is een applicatie die informatie koppelt aan een specieke locatie op de digitale kaart. Dit kan een
geograsche ondergrond zijn, maar
ook een situatietekening van uw bedrijf

of de locaties en bedrijfsactiviteiten die
zijn beschreven in een bodemrisicoanalyse of een milieuvergunning. De kaart
en de documenten zijn 24/7 te raadplegen via PC, laptop, tablet of smartphone.
Signaalfunctie: tijdig actie ondernemen
De applicatie biedt daarnaast een signaalfunctie. Deze geeft door middel
van een kleurcode aan wanneer certicaten verlopen en nieuwe controles
van bodembeschermende voorzieningen moeten worden uitgebreid.
Het
belang
van data
De signaalfunctie kan worden ingezet

als specieke melding per mail. U weet
hierdoor vroegtijdig waar, wanneer en
welke actie u moet ondernemen.
Meer informatie?
Remco van t Klooster
Adviseur Bodembescherming
T 06 51 53 19 35
E remco.vantklooster@anteagroup.com
7-11-2014 10:28:30
7
2014
Beursberichten
18 en 19 november 2014
Bodem Breed Symposium
Congrescentrum De Werelt Lunteren
20 november 2014
Betondag
De Doelen Rotterdam
Reuvensdagen
Koninklijke Schouwburg Den Haag
GeoBuzz
Congrescentrum 1931 Den Bosch
27 november 2014
Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte
IJsseldelta Center Zwolle
4 december 2014
OQ Seminar Systeemgericht contractbeheer
Adverium Drachten
10-11 en 12 februari 2015
Infra Relatiedagen
Evenementenhal Hardenberg
19 maart 2015
GBIdag
De Reehorst Ede
ORGANISATIE
Met de juiste workout
een slankere
planning
Antea Group is n van de eerste
ingenieurs- en adviesbureaus die
Lean-thinking toepast binnen infrastructurele projecten. De eerste resultaten zijn positief. Sander van der Togt
(teammanager Wegen): In de projecten Kempenbaan West Veldhoven en
de Rijnlandroute boekten we dankzij
de Lean-aanpak inke tijdwinst en wisten we zelfs een uitgelopen planning
ink te bekorten.
Lean-management en infraprojecten:
gezien de complexiteit geen voor de
hand liggende combinatie
Zou je denken. Het aanleggen van een
weg is inderdaad niet hetzelfde als de
serieproductie van autos of computers.
Toch biedt Lean elementen die voor infraprojecten interessant zijn. Het basisidee van Lean-management: met elkaar
slimmer werken, is toepasbaar op elk
werkproces.
lKneten
pun ssen
o
opl
Waar zit de winst?

Traditioneel in ons werkveld is, en
daar maak ik me ook schuldig aan, dat
de planning door projectmanager en
-leider wordt opgesteld. Je denkt met
dit duo alles te weten over het project
en de benodigde activiteiten. Vooral in
complexere projecten maak je al snel
aannames over het werk van een ander.
Hoeveel tijd vergt dit, wat is een slimme
volgorde? Lean laat zien dat dit anders
kan. Juist door met alle sleutelspelers
binnen een project de planning op te
stellen, los je knelpunten op voorhand
op en plan je het werk slimmer.
En verrassende inzichten?
Het mooie aan Lean-principes zoals
waarde, ow creren en streven
naar perfectie, is dat iedereen zn eigen proces onder de loep neemt. Als ik
het eens zo doe, dan heeft dit eect op
het hele proces. Juist door dit denken
Primeur
LEAN
in infraprojecten
te stimuleren, komen uiteindelijk oplossingen op tafel die je vooraf niet had

bedacht. En zeker niet in je eentje.
Geen oeverloze discussies of iets wel of
niet kan?
Integendeel. Lean nodigt uit om nieuwe ideen toe te passen, daarvan te leren en bij te sturen. Soms moet je eerst
iets in de praktijk proberen om te ervaren of het werkt. Het is uiteraard niet
de bedoeling dat zon experimentje
tot een mislukt project leidt. Maar binnen de randvoorwaarden zeg je al heel
snel tegen elkaar: We gaan het gewoon
eens proberen en als het niet werkt,
passen we onze aanpak aan.
7-11-2014 10:30:45
KORT NIEUWS
REALISATIE
Blauwhoed
Slimme samenwerking
zorgt voor snellere doorlooptijd bij ontwikkeling woonwijk
Als full-service advies- en ingenieursbureau heeft Antea Group alles in huis om
woonwijken te realiseren: van planvorming tot en met het bouwrijp maken.
En dit doen we op basis van resultaatsafspraken. Veelzijdige expertise, heldere afspraken; een recept waar projectontwikkelaar Blauwhoed volop gebruikt
van maakt bij de ontwikkeling van een
nieuwe woonwijk in Weesp.
Het begon met de begeleiding van een
bestemmingsplanprocedure en mondde uit in het bouwen woonrijp maken
van een nieuwe woonwijk. Antea Group
krijgt in Weesp van projectontwikkelaar
Blauwhoed de kans om zijn kracht en
expertise in elke fase van een project
te laten zien. Op dinsdag 3 juni vond
tijdens de Provada de ocile aftrap van

dit project plaats waar Menno Smits en
Phillip Smits (Algemeen directeur Blauwhoed) een samenwerkingsovereenkomst
tekenden.
Van bestemmingsplan tot en met
woonrijp maken
Na de succesvolle ontwikkeling van de
woonwijken Leeuwenveld 1 en 2, ontwikkelt Blauwhoed in Weesp het project
Leeuwenveld 3, een groene woonwijk
met 175 herenhuizen en hofwoningen.
Antea Group werd gevraagd de bestemmingsplanprocedure te verzorgen.
Omdat de samenwerking goed verliep,
volgde de opdracht om het UAV-CG contract op te stellen. Blauwhoed besloot
ook het realisatiecontract aan Antea
Group te gunnen. Hierbij gaat het om

het ruwbouw-, bouw-en woonrijp maken van de bouwlocatie.
Doorlooptijd verkorten
Voor ons is dit een uitgelezen kans om
binnen alle projectfases onze meerwaarde te laten zien, vindt Menno
Smits. En omdat we bij alle fases betrokken zijn en het project door en door
kennen, kunnen we de doorlooptijd verkorten. Ook Blauwhoed is content met
deze vorm van ondersteuning: Antea
Group heeft in de voorbereidingen en
procedures bewezen een betrouwbare
partner te zijn. Wij hebben daarom veel
vertrouwen in de verdere samenwerking, aldus Phillip Smits.
MVO
ISO
14001
Duurzame certificering
voor alle vestigingen Antea Group
Antea Group is volledig gecerticeerd
voor het milieuzorgsysteem ISO14001.
In 2013 ontving vestiging Goes al een
certicaat, nu geldt de certicering voor
alle Nederlandse vestigingen. Met het
milieumanagementsysteem ISO14001
zijn alle afspraken over onze duurzaamheidsperformance en hoe iedereen
daaraan kan bijdragen, gebundeld en
geformaliseerd.
Het sluit naadloos aan bij onze duurzame koers en is een logische stap voor
een bedrijf dat haar kennis en kunde
elke dag inzet voor een duurzame leefomgeving. De certicering prikkelt ons
om ng meer innovatieve duurzame
ideen te ontwikkelen en te realiseren. Naast ISO14001 is Antea Group
opnieuw gecerticeerd voor het kwaliteitsmanagementsysteem ISO9001.
7-11-2014 10:30:47
9
MVO
JAARverslag
Duurzaam
denken,
duurzaam
doen!
De opening van een innovatief en duurzaam kantoorpand in Oosterhout, de
invoering van het ISO14001 Milieuzorgsysteem, medewerkers aan de innovatietafel en op koers om onze ambities op
het gebied van Co2-reductie te behalen.
Duurzaam ondernemen blijft bij ons niet
bij mooie plannen en ideen, we voeren
ze ook uit. In eigen huis, en samen met
opdrachtgevers en partners investeren
we elke dag in onze leefomgeving.
Het MVO-jaarverslag laat zien wat we
tot nu toe hebben bereikt op het gebied
van duurzaamheid.
MVO
Biobased
EEN
BRUG
BIOBASED BRUG
VAN EN VOOR DE
ZUIDWESTELIJKE DELTA
BUSINESSCASE BIOBASED BRUG
Biobased brug in Zuidwestelijke Delta

Een brug van dertig meter die volledig
is gemaakt van natuurlijke, regionale
grondstoen. Het lijkt toekomstmuziek,
maar de realisatie is dichtbij. In een
coproductie van onderwijs, overheid
en bedrijfsleven zijn namelijk concrete
plannen ontwikkeld voor een biobased
ets- en loopbrug in Terneuzen. Antea
Group is n van de partners.
biomassa in plaats van fossiele grondstoen. Op de geplande locatie - vlakbij

het Biobase Trainings Centre in Terneuzen - kan de groene brug een icoon
worden voor deze transitie. Uit brainstormsessies met betrokken partijen
blijkt dat er voldoende materiaalkennis
en constructieve mogelijkheden zijn
om de brug daadwerkelijk te realiseren.
Het initiatief past bij de transitie naar

een biobased economy, die draait op
De publiekprivate samenwerking heeft

inmiddels geleid tot een ontwerp, ma-
teriaalkeuze, brugconstructie en realisatiemogelijkheden. Het idee is een brug

van vlas, biofoam en biobased harsen.
Antea Group verzorgt nu het projectmanagement en heeft een plan van aanpak
voor het verdere vervolg opgesteld. Dit
innovatieve project zorgt voor waardevolle kennis over nieuwe toepassingen
van groene grondstoen n verbindt
mensen, bedrijven en overheden.
7-11-2014 10:30:50
10
IN BEELD
Ik zie, ik zie
wat jij niet ziet...
Ervaar de wereld door een 3D-bril
n
Slim
e
k
e
bek
7-11-2014 10:31:11
11
Ruim een jaar geleden verschenen de eerste

positieve berichten over de Oculus Rift:
een virtual reality bril die ook cht werkt.
De ontwikkeling van de bril verloopt sindsdien
stormachtig. Game-industrie, sportclubs en
filmindustrie zien de ongekende mogelijkheden van de Oculus Rift. Antea Group werkt
aan een toepassing van de bril.
De Oculus Rift is een virtual reality bril met een ingebouwd

LCD-scherm. Door slimme plaatsing van deze LCD-screens,
ontstaat er een krachtig 3D-eect. Je kunt alle kanten opkijken, maar je blijft beeld zien. Omdat je overal om je heen de
wereld ziet, geeft de bril het gevoel dat je ook cht in een
omgeving staat. Daarnaast detecteert de Oculus Rift beweging. Als je met je hoofd naar links draait, draait het beeld
zonder vertraging mee. Je kunt 360 graden om je heen kijken,
maar ook naar boven of beneden. Dit maakt de bril uitermate
geschikt bij het ontwerp van gebouwen of infrastructuur.
Opdrachtgevers, omwonenden, stakeholders: dankzij de bril
stappen ze in de omgeving van de toekomst. Ze kunnen met
eigen ogen ervaren hoe een gebouw, kunstwerk of interieur
er in het echt uit gaat zien.
7-11-2014 10:31:33
12
INTEGRAAL BEHEERSYSTEEM LEIDEN VERBINDT MENS, DATA EN SYSTEEM
Dit was een
klimexpeditie
naar de top
Veel gemeenten zullen het
herkennen. Er is minder
geld, bezuinigingen en
efficintieslagen zijn noodzakelijk. Ook qua beheer
van de openbare ruimte.
Gemeente Leiden heeft
een forse ambitie: compleet
integraal en efficint beheer,
qua systeem en mens.
Een uitdaging van formaat!
Want hoe creer je verbinding tussen ruim 700

losse databestanden, diverse
softwaresystemen n een
grote groep medewerkers?
Leiden en Antea Group
gingen de uitdaging aan.
Met resultaat. Manager
Projectbureau Jos van
Leeuwen en projectleider
Ewit Groen van de gemeente Leiden over
doorzettingskracht, het
belang van draagvlak en de
mens als rode draad.
Het einddoel in Leiden is duidelijk: n

integrale beheeromgeving en centrale
kaart, waarin alle beheerdata samenkomen en waarmee alle betrokkenen
kunnen werken. Zodat daadwerkelijk
integraal beheer ontstaat, als onderdeel
van de totale stadscyclus. De gemeente
heeft lef om dit ambitieuze punt op de
horizon te plaatsen. Maar, het vraagt
nogal wat van de organisatie.
op de gemeente ook moet anticiperen.

Zoals de komst van de Basisregistratie
Grootschalige Topograe (BGT). En dat
vraagt exibiliteit, want de exacte impact hiervan is dan nog niet bekend. De
gemeente besluit een externe samenwerkingspartner te zoeken, die duidelijk
meer kan bieden dan het implementeren van een state of the art technisch
systeem. Het wordt Antea Group.
Mens = succesfactor
Jos: Dit gaat om zoveel meer dan
de aanschaf van een nieuw beheersysteem. Techniek is belangrijk, maar
alleen daarmee kom je er niet. Net als
bij veel verandertrajecten. Juist de mens
is de succesfactor voor daadwerkelijk
integraal beheer. Verantwoordelijkheden en beheerdata waren in Leiden
verspreid over meerdere afdelingen.
Er werd gewerkt met veel databases,
iedereen deed een eigen stukje. Hoe
kom je dan tot verbinding en integraliteit? Jos: Samenwerken, informatie
delen: het vraagt echt een andere wijze
van denken en werken. Ook is het nodig
dat iedereen meteen actief wordt betrokken bij de nieuwe gedachtegang.
Stevige discussies
Het Leidse projectteam met vertegenwoordigers van alle betrokken afdelingen is al gestart met een belangrijke
eerste stap: het inzichtelijk en op orde
maken van het stedelijk proces. Ewit:
Wat hebben we aan kapitaalgoederen
en wat willen we ermee? Wat moeten
we qua meerjarig onderhoud? En wie
is waarvoor verantwoordelijk? Ook
hebben we de hele cyclus in beeld
gebracht waarin de stad zich ontwikkelt
en de plek die beheer daarin heeft. Met
elkaar discussieerden we stevig over de
informatiebehoefte in relatie tot beheer.
Want wat hebben we qua data nu echt
nodig om goed te kunnen sturen en
beheren? Je kunt oneindig veel informatie over beheerobjecten in een systeem
zetten, maar dat moet je ook actueel
houden.
En dat is niet alles. Tegelijkertijd spelen

allerlei landelijke ontwikkelingen, waar-
Techniek is belangrijk,
maar alleen daarmee kom je er niet
7-11-2014 10:31:34
13
Centraal vertrekpunt
Snel wordt duidelijk dat er een centraal
vertrekpunt moet komen; een integrale kaart. Met daarin alle benodigde
GEO-informatie, die op een zo laag
mogelijk niveau gekoppeld kan worden. Het idee is dat gegevens eenmalig
worden geregistreerd en meervoudig
kunnen worden gebruikt. Alle losse
databestanden komen samen in een
centrale omgeving n de ruimtelijke
database wordt verbonden met beheerinformatie. De integrale kaart
wordt voor alle betrokkenen d basis
van alle beheerprocessen.
Antea Group krijgt de opdracht om
alles technisch in te richten. Concreet
betekent dit implementatie van de
nieuwste beheersoftware GBI 6,
kritisch meedenken over en inwinnen
van noodzakelijke beheerdata, het
systeem vullen met actuele data en het
koppelen van alle losse databestanden
en systemen. Waarbij dus steeds vanuit
processen wordt gedacht. We hebben
een prestatiebestek neergezet, wat
we absoluut wilden behalen, vertelt
Jos. Het was voor beiden een relatief
nieuw en intensief proces. Onderling
vertrouwen, doorzettingskracht, openheid, exibiliteit en samenspel bleken
de sleutel.
Het was alsof we samen een klimexpeditie naar de top ondernamen. Daarbij
heb je steeds het eindpunt je ambitie
in het vizier en moet je zorgen dat iedereen aangehaakt blijft. En dat is ons
samen gelukt!
Draagvlak
Het deniren van de beheerprocessen, het bepalen van de benodigde
data, de implementatie van de integrale kaart; bij elke stap werden mensen op alle niveaus in de organisatie
actief meegenomen. Ewit: Dit loopt
als een rode draad door ons traject. Op

cruciale momenten werd gericht met
medewerkers gesproken om wensen,
draagvlak en risicos te inventariseren.
Deze veranderkundige toetsen zijn
bewust uitgevoerd door een externe
partij, zodat mensen vrijheid voelden
om feedback te geven. We acteerden
en reageerden op deze feedback, net
als op de landelijke ontwikkelingen die
zich verder uitkristalliseerden tijdens
ons traject. En dat vroeg best wat
exibiliteit.
Grote winst
Het lukt de gemeente om samen met
Antea Group een forse stap richting
integraal beheer te zetten. Inmiddels is
de volledig gentegreerde beheeromgeving gerealiseerd, met de basiskaart
Leiden als vertrekpunt. Structuur
en systeem staan, natuurlijk is er tijd
nodig om het echte integraal werken
verder vorm te geven. Ewit: We hebben al grote winst behaald. Er is veel
meer zicht op het totale beheerplaatje
en het wordt nu mogelijk om snel de
gewenste informatie te genereren.
De organisatie kan bewuster sturen
en keuzes maken. Want draai je aan
knop X, dan worden de consequenties
daarvan sneller duidelijk. Iedereen kan
nu werken vanuit dezelfde basisinformatie. Registratie en actualisatie van
data hoeft maar op n plek. Jos: De
waarde van integraal beheer? Die gaat
hier elke dag meer leven. Ook andere
gemeenten komen op bezoek om meer
te weten over onze aanpak. En dat
maakt ons best een beetje trots.
Meer informatie?
Bas Boonstra
Adviesgroepmanager Beheer & Data
T 06 10 98 29 30
E bas.boonstra@anteagroup.com
Op weg naar
integraal beheer?
Tips van gemeente
Leiden:
1
Zet een duidelijke stip op de horizon,
maar speel tegelijkertijd exibel in op
(externe) ontwikkelingen en feedback
van betrokkenen.
2
Durf aan de voorkant al te discussiren
over wat je echt nodig hebt. Hoe wil
je sturen op beheer? Wat heb je echt
nodig qua data? Check steeds nut en
noodzaak.
3
Werk procesgericht.
4
Zoek de juiste ondersteuning, voor
meer dan alleen implementatie van
een technisch systeem. Zorg daarnaast
dat voldoende mensen betrokken zijn
die weten hoe de hazen lopen in de
organisatie.
5
Neem iedereen direct mee in de
gedachteontwikkeling. En zorg voor
borging van draagvlak op alle niveaus.
7-11-2014 10:31:39
14
MASTERCLASS
INTERVIEW MET HOOGLERAAR MANAGEMENT STUDIES ARD-PIETER DE MAN
Konijn in de koplamp
of wendbare
gamechanger?
Bedrijven en overheden: ze benen de wedloop van kennis en
innovatie maar met moeite bij. Wie afhaakt, loopt vast in een
markt waar het schrapen is. Niet voor niets dat organisaties
meer dan ooit investeren in innovatiekracht, wendbaarheid en
samenwerking. Ard-Pieter de Man, hoogleraar en rector van het
Sioo ziet de urgentie om nu te veranderen groeien: Hopen dat het
met het aantrekken van de economie wel goed komt, is dodelijk.
Zes hoog, de skyline van Utrecht voor

ons. De Man, net terug van vakantie,
maakt zich op voor de tweede helft
van een jaar dat zeker net zo dynamisch wordt als de eerste helft . Sioo,
de instelling die organisaties ondersteunt bij verandervraagstukken,
ziet het aantal vragen bijna wekelijks
stijgen. De Man: De urgentie om te
veranderen is enorm, maar tegelijkertijd zijn organisatiestructuren, managers en medewerkers hier nog niet op
ingesteld.
Bedrijf en overheid bevinden
zich volgens jou midden in een
transitie
We transformeren van een industrile
naar een kennismaatschappij. Dat is
niet nieuw: we doen dit al twintig jaar.
Markt en maatschappij zijn door de automatisering en de komst van internet
radicaal veranderd. En de crisis heeft
voor een versnelling gezorgd die nog
niet ten einde is. Kijk alleen maar naar
de ontwikkeling van Big Data, kennis
verspreidt zich nog sneller, wordt nog
toegankelijker voor meer partijen.
Kennisvoorsprong heb je vandaag de
dag maar voor heel even. Om in die
kenniswedloop aan kop te blijven,
ontstaat er een noodzaak tot continue
vernieuwing.
Hoe geef je hier vorm aan?

De kern is aandacht voor samenwerking: intern en extern. Je hebt elkaar
nodig, je kunt niet meer alles zelf. Dit
besef dringt langzamerhand door. Het
traagst gaat dat bij organisaties die
nog op oude leest zijn geschoeid. Met
managers die hardop roepen dat hun
branche zich niet leent voor samenwerking. Dit gaat vroeg of laat wringen.
Helemaal wanneer jouw concurrent
straks wel in staat blijkt om netwerken
van kennis te organiseren, allianties
te smeden en hele stukken markt te
winnen. Een open houding, gericht
zijn op in- en externe samenwerking,
kennis verbinden, durven experimenteren: daar begin je mee. Uiteraard
binnen werkbare structuren en zonder
de identiteit van je organisatie geweld
aan te doen.
7-11-2014 10:31:43
15
Ik verbaas me nog altijd over

het belang dat aan
jaarverslagen
wordt gehecht
7-11-2014 10:31:47
16
MASTERCLASS
The winner takes it all:

degene die slim vooruit kijkt
en een markt wint, is tijdelijk spekkoper
De adviesbranche is n van die
sectoren die hiermee worstelt,
wat zie je hier gebeuren?
In de adviessector zijn grote veranderingen gaande. Ik vermoed dat ook
Antea Group deze ondervindt. De komst
van de zzper, afnemend kennisvoordeel van de adviseurs en veranderende
klantvragen: het zijn merkbare gevolgen
van die transitie. Daarnaast is de tijd
dat je als adviesbureau alles in eigen
huis kon doen, denitief voorbij. Neem
ook internationalisering. In jullie geval
helemaal actueel: wanneer klanten
internationaliseren, zoeken zij adviseurs
die hen ook buiten Nederland kunnen
ondersteunen. Voor de bureaus die
deze vraag niet kunnen beantwoorden,
rest een lokale markt waar schraalhans
keukenmeester is.
Wat is een concreet gevolg voor
adviesbureaus?
Klanten willen snel en tastbaar resultaat
zien. Waar je vroeger werd ingeschakeld
voor een adviesvraag, deed je eerst
onderzoek om daarna een rapportje te
schrijven. Dat leverde je na een half jaar
op en je schreef je factuur. Hier kom je
tegenwoordig niet meer mee weg. Een
half jaar is lang, elk advies is in die tijd
achterhaald. Opdrachtgevers verwachten juist dat je de oplossing voor hun
vraagstuk klaar hebt liggen en meteen
kunt implementeren (instant consulting). Ook de manier van samenwerken verandert. Samen participeren en
risicos nemen; ze vragen om een andere
manier van werken dan het uurtje factuurtje-denken.
Hoe kun je hier als adviesbureau

mee omgaan?
Ik zie verschillende strategien
ontstaan die het spel in de markt
veranderen. Als Sioo hebben we vijf
van deze gamechangers gedenticeerd (zie kader). De ontwikkeling
van nieuwe verdienmodellen is zon
gamechanger. Een opvallend initiatief
is dat van adviesbureau Dutch. Ze zijn
betrokken bij een coperatie voor
duurzame fruittelers. Hun diensten zijn
als achtergestelde lening op de balans
van de coperatie gezet. Daarnaast
zijn ze aandeelhouder geworden. Als
de coperatie goed draait, dan krijgt
Dutch niet alleen zn lening terug, ze
ontvangen ook dividend. Daarnaast
krijgen ze rente op de lening en worden
de aandelen meer waard. Belangrijk is
dat in dit model de betrokkenheid bij
deze opdracht stijgt: de kwaliteit van
het werk dat ze leveren, heeft invloed
op hun verdiensten.
Voorgaande geldt voor private
partijen, maar hoe zit dit bij de
overheidsorganisaties?
Die bevinden zich net zo goed in een
transitie. De kwaliteit van hun diensten
wordt steeds belangrijker, ze hebben
te maken met decentralisatie van
diensten, gemeenten zien zich steeds
meer genoodzaakt om met andere
gemeenten samen te werken. Voor
overheidsorganisaties een lastig thema.
Niet omdat ze de skills niet hebben,
maar vooral omdat ze werken met publieke middelen, gecontroleerd worden
door de politiek. Hoe kun je duurzame
afspraken maken als je niet weet of je
project of programma na de volgende
verkiezingen nog wel bestaat?
Juist een visie op de toekomst

zegt iets over de levensvatbaarheid
van organisaties
Hoe brengen de overheden het

er vanaf?
We hebben vorig jaar onderzoek
gedaan naar de samenwerking van
overheden en de uitkomsten waren
verrassend. Met name gemeenten hebben fors genvesteerd in kennis over
en van samenwerking. Er is ook volop
gexperimenteerd met publiek private
samenwerkingen (PPS). Als ik zie hoe
ProRail rondom de Hogesnelheidslijn
Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad
allianties heeft gesmeed: zeer interessant. Geen samenwerking op basis van
alles over de schutting gooien, maar
met zn allen participeren en deelgenoot zijn van een vraagstuk.
Meer samenwerken, innoveren,
experimenteren: wat betekent
dit voor de mensen in organisaties?
De verhouding top-down en bottomup verandert en hiermee het type
manager. Ik zie het bij n van onze
klanten. Ze hebben onlangs mensen op
sleutelposities benoemd die daar een
jaar geleden nooit waren gekomen. Ze
maken de keuze voor professionals die
in staat zijn om verbindingen te leggen,
samen te werken. Dat betekent niet
dat de manager die alles stuurt op
basis van spreadsheets en KPIs, het
veld moet ruimen. Hij zal alleen relatief
minder nodig zijn.
Hoe word je als organisatie zlf
een gamechanger?
De term gamechanger begint zo
onderhand een containerbegrip te
worden voor alles dat staat voor jezelf
slim en snel aanpassen. Sta met je
benen in het heden, durf vooruit te
kijken en anticipeer hierop met een
passende strategie. Investeer in de
kennis en vaardigheden van je mensen,
kijk wie je zou kunnen versterken en
durf risicos te nemen. Organisaties die
denken dat het na het uitzingen van de
crisis wel weer goed komt, komen te
laat. Degene die nu slim innoveert en
een markt wint, is spekkoper. Kijk naar
een Google, een Facebook: the winner
takes it all.
7-11-2014 10:31:47
17
Kortom, het recept is slim vooruitkijken en nu al anticiperen?

Precies. Ik verbaas me nog altijd over
het belang dat aan jaarverslagen wordt
gehecht. Een mooi verhaal van de
accountant: maar ik kan me niet voorstellen dat een aandeelhouder dit nog
wil lezen. Jouw visie als organisatie,
die heeft waarde. Hoe zie jij de markt
over een jaar en het jaar daarna?
Welke trends bespeur jij en hoe ga jij
daarop inspelen? De antwoorden op
die vragen vertellen veel meer over de
levensvatbaarheid van een bedrijf dan
de cijfers van vorig jaar.
Over Sioo
Over Ard-Pieter de Man
Sioo ondersteunt managers, adviseurs

en organisaties bij veranderen organiseervragen. De Man: We doen dat
vanuit de meeste actuele theorie, maar
wel met het oog op implementatie
en het eigen vraagstuk van bedrijven.
Onze losoe is dat organisaties hun
eigen antwoorden moeten ontwikkelen
op nieuwe themas door middel van
action learning.
> www.sioo.nl
Prof. dr. Ard-Pieter de Man is sinds

2013 rector van het Sioo. Daarnaast
is hij hoogleraar bij de Vrije Universiteit. De Man houdt zich bezig met
allianties, innovatie en consulting.
Hij is auteur van vele publicaties
en winnaar van publicatieprijzen
(ROA, OOA). Eerder was hij principal consultant bij Atos Consulting,
bij KPMG en Nolan Norton en hoogleraar in Eindhoven.
DE 5 GAMECHANGERS
BIJ ADVIESBUREAUS
1
INSTANT CONSULTING
Een vorm van adviseren waarbij de
klant een directe oplossing wil hebben voor zijn probleem en niet meer
betaalt voor onderzoek. De consultant
kent zijn branche, kan meteen aan de
slag en komt met direct resultaat.
ADVIES-NON-ADVIES INTEGRATIE
Adviesbureaus integreren hun advies met andere onderdelen van hun
organisatie. Accountancy-organisaties
bijvoorbeeld die consulting integreren
met Assurance en Tax kunnen grote
reorganisaties en fusies ondersteunen
en ontzorgen.
ABONNEMENTGEDREVEN ADVIES
Bureaus spelen in op de continue
noodzaak tot verandering bij de klant
door continu bij de klant aanwezig te
zijn om verbeterkansen te identiceren. Vaak gebaseerd op databases.
Dit gebeurt op abonnementsbasis.
NETWERKVORMING
Samen kunnen opereren op grotere
schaal, bundelen van kennis, samen expertise leveren in een niche. Netwerkvorming is van zzper tot middelgroot
adviesbureau van essentieel belang om
tot een bloeiende opdrachtenportefeuille te komen.
KONIJN IN DE KOPLAMP
Een dodelijke strategie die voortkomt
uit onvoldoende analyse van de markt,
het denken dat alles wel goed komt als
de economie aantrekt of uit onenigheid over de koers.
7-11-2014 10:31:53
18
TE GAST
TIJMEN DEN OUDENDAMMER:
Jongeren die gehoord worden

dragen bij aan innovatie-
vermogen
In de rubriek Te Gast laten we klanten, relaties en

medewerkers aan het woord over actuele onderwerpen
uit het werkveld. Deze keer: Tijmen den Oudendammer,
voorzitter van JOIN. De jongerenorganisatie van
Antea Group. Zijn stelling: De kracht van de
jeugd speelt een waardevolle rol bij innovatie.
Over JOIN
Met JOIN kiest Antea Group
ervoor om te investeren in
en open te staan voor jonge
medewerkers. Een ambitie die
sinds de oprichting in 2002
alleen maar is uitgebouwd.
Van een Masterclass met
Gerard Sanderink tot een
projectbezoek aan Heineken:
de activiteiten van JOIN
worden door tientallen jonge
medewerkers bijgewoond.
Tijmen: We leven n werken in een

veranderende wereld. Communicatie
gaat sneller dan ooit, (technische)
ontwikkelingen volgen elkaar snel op.
Jongeren spelen een belangrijke rol in
het meebewegen met n vooruitlopen
op deze veranderingen. Inspringen op
nieuwe ontwikkelingen en tonen van
ondernemerschap is jongeren steeds
meer eigen. Denk aan social media en
internetondernemingen. Hoe kan je
als ingenieurs- en adviesbureau deze
kwaliteiten benutten, versterken en
behouden?
Antea Group doet dit door ruimte te
geven aan persoonlijke ontwikkeling
en door de uitwisseling van kennis en
ervaring te stimuleren. De jongerenorganisatie van Antea Group, JOIN, speelt
hierin een belangrijke rol. JOIN staat
voor Jong Ondernemend Inspirerend
en Nieuwsgierig. Wij vertegenwoordigen bijna driehonderd jonge Antea
Groupers. We organiseren bijeenkomsten voor medewerkers t/m 35 jaar
gericht op persoonlijke ontwikkeling,
kennisuitwisseling en netwerken.
Daarnaast vertegenwoordigen we
jonge werknemers actief door denk-
tanks te organiseren. Hierin denken wij

mee aan vraagstukken van onze directie. Tijdens een denktankbijeenkomst
brainstormen we soms wel een avond
lang met jonge collegas. Dit levert
interessante ideen op. Zo hebben we
onlangs aan de directie onze visie op
duurzaamheid en veiligheid gepresenteerd. Ook wordt er gekeken naar wat
er leeft bij jongeren op de werkvloer en
is gekeken naar hoe integraal werken
en uitwisseling van kennis tussen disciplines verbeterd kan worden.
JOIN maakt jongeren wegwijs in een
grote organisatie, laat ons kennis maken met leuke en interessante mensen
en projecten en zorgt ervoor dat wij
gehoord worden binnen de organisatie.
Hierdoor worden jonge werknemers
geboeid en voelen ze zich verbonden
met Antea Group. JOIN draagt bij aan
het ontwikkelen van ondernemersgeest
en stimuleert creativiteit en innovatie.
Jongeren hebben de toekomst, door
ze ook mee te laten bouwen aan deze
toekomst kom je sterker voor de dag.
Ook dat is Understanding today, improving tomorrow.
7-11-2014 10:31:59
19
LANGS DE MEETLAT
Structuur met behoud van natuur

Een nieuwe weg van Dokkum naar Drachten. Niet omdat
de huidige weg de verkeersstroom niet aankan, maar om
de verkeersveiligheid te verbeteren, de leefbaarheid in de
dorpen te vergroten en de regio Noordoost-Friesland beter
bereikbaar te maken.
De Centrale As
in NoordoostFriesland
20 km ongelijkvloerse autoweg
Het wegennet in Noordoost-Friesland
bestaat nu uit een wirwar van wegen,
die vaak dwars door de dorpen lopen.
In de huidige situatie is de kans op een
verkeersongeval in Noordoost-Friesland
2 keer zo groot als in de rest van Friesland. Het is n van de redenen waarom
Provincie Friesland eind 2012 besloot tot
de aanleg van een nieuwe, veiligere weg.
In 2020 rijden zon 117.000 autos niet
meer over de enkelbaans N356 dwars
door de dorpskernen in Noordoost Friesland, maar over De Centrale As. Prettig
voor de inwoners van de dorpen en een
stuk veiliger voor de weggebruikers. De
nieuwe weg krijgt een ingetogen dubbelbaans proel, met een verharding van
2 x 7.25 meter. Een weg met een groene
streep in het midden en een maximum
snelheid van 100 km/u. De Centrale As
staat derde in de ranglijst van de grote
infrastructurele projecten die nu lopen.
7.000 ha omgeving
Een belangrijke voorwaarde die Provincie
Friesland heeft gesteld aan De Centrale
As is dat de weg ondergeschikt moet zijn
aan het landschap. Bij de aanleg van de
weg wordt rekening gehouden met het
landschap en dieren en planten.
Zo komen er over het hele traject 12
met water gevulde duikers onder de weg
voor vissen en kikkers, 20 droge duikers
voor kleine dieren, 20 voorzieningen
voor vleermuizen die over de weg vliegen en 46 ha nieuw leefgebied voor
weidevogels. Het totale gebied dat aan
weerszijden van de weg ontwikkeld wordt
meet zon 7.000 hectare. Dit gebied is
opgedeeld in de 3 deelgebieden noord,
midden en zuid. Project De Centrale As is
verdeeld in 17 deelcontracten, die
Antea Group begeleidt. Wij verzorgen
de contractbeheersing en de uitvoeringsbegeleiding. 40 mensen binnen
Antea Group zijn actief voor dit project,
met af en toe een piek naar 60. Het is
dan ook een groot project, met een totaal
budget van 400 miljoen euro. Medio
2016 zal het project klaar zijn.
7-11-2014 10:32:00
20
PROJECTREPORTAGE
Mega-
molens in de polder
Antea Group betrokken
bij grootste on-shore
windmolenpark van Europa
7-11-2014 10:32:04
21
Lokale agrarirs sloegen in 1994 de handen ineen om in de Noordoostpolder

windenergie op te wekken. De vennootschap die daarna werd opgericht vormde
uiteindelijk de opmaat voor een project dat zn weerga niet kent. Het grootste
on-shore windpark van Nederland, met 26 van de hoogste windturbines ter
wereld. Genoeg om elk jaar 180.000 huishoudens van elektriciteit te voorzien.
Antea Group Magazine nam een kijkje en sprak met de betrokkenen.
Het zal in de genen zitten, maar polderboeren geven niet snel op. Dit
geldt voor het vruchtbaar maken van
poldergrond, maar ook voor de ontwikkeling van een windmolenpark waarbij
nanciering, exploitatie en politiek een
lange adem vergen. Twee decennia
na de eerste molenplannen, was het
zover: drie certicaathouders van het
vroegste uur zetten op 18 augustus de
rotoren van de eerste megawindmolens in de Noordoostpolder in werking.
Een aantal initiatiefnemers is al ver
in de zeventig. Maar ze waren blij en
trots dat het ondanks alle obstakels
toch gelukt was, vertellen Janneke
Wijnia (nancieel directeur) en Andr
Andringa (projectdirecteur) van NOP
Agrowind. Namens de drie bestaande
ontwikkelen exploitatieorganisaties
begeleidt deze projectorganisatie de
bouw van 26 molens.
Grote getallen
Wie door de raampartijen van het
projectbureau van NOP Agrowind kijkt,
ziet de grijze turbines in aanbouw
boven de landerijen uittorenen. Bij projectdirecteur Andr Andringa* rollen
de bijbehorende getallen werktuigelijk
uit zn mond. Elke turbine is goed voor
een capaciteit van 7,5 megawatt, de
molen is 135 meter hoog, de rotorbladen steken daar 63,5 meter bovenuit, de tiphoogte is 198,5 meter. Het
machinehuis (nacelle) is zo hoog als
een gebouw van drie etages en weegt
inclusief generator en rotorbladen 730
ton. We hebben hier de twee van de
grootste mobiele kranen van de wereld
(CC9800 en CC8800) aan het werk om
de klus te klaren.
In het projectbureau ontrolt Wijnia een

banner met daarop een overzicht van
het toekomstige Windpark Noordoostpolder. Van de 86 ingetekende windmolens komen er 26 voor rekening van
NOP Agrowind. Ze staan binnendijks
opgesteld langs de Wester- en Noordermeerdijk. Net boven Urk. Achttien
kilometer lang, om de vijfhonderd
meter n.
Voor Wijnia is het een bijzondere tijd.
Ze is al 14 jaar bij het project betrokken. Ik woon op een kilometer afstand
van n van de molens. Nee, ze staan
me niet in de weg. Integendeel, ik ben
er trots op. Dat geldt voor het overgrote deel van de omgeving. Met deze
molens levert onze regio een forse
bijdrage aan de duurzame ambities van
ons land. Landschappelijk gezien, is dit
windmolenpark ook een verbetering.
Het doel is dat dit park de enige plek in
deze polder wordt waar windmolens
staan. Dit komt het landschap alleen
maar ten goede.
Wijnia en Andringa vormen samen de
projectdirectie. Ze zijn hiermee de linkin-pin tussen opdrachtgevers, banken
en Enercon. Deze laatste is de partij die
het hele project van aanleg, oplevering tot en met onderhoud realiseert.
Andringa: Enercon voert dit EPC-contract op basis van FIDIC-standaarden
(International Federation of Consulting
Engineers) uit, een internationale contractvorm. Aan ons om te borgen dat
zij alle contractafspraken nakomen, dat
er veilig wordt gewerkt en dat we in
gesprek blijven met opdrachtgevers en
stakeholders. Kortom reviewen, bijsturen en verantwoording aeggen.
Antea Group: Engineer

Naast het vermogen dat de deelnemers
zelf inbrengen (soms doen hele families
mee), zijn de banken een belangrijke
nancier binnen dit project. Andringa:
Niet voor niets dat zij kritisch meekijken. Hoe verloopt het werk, doet de
aannemer wat hij moet doen, hoe zit
het met meer- en minder werk? Elke
maand worden we ge-audit door de
bank via hun Technical Advisor. Vanuit
het FIDIC-contract wordt een onafhankelijke Engineer bij het project betrokken. Iemand die vanuit zijn technische
expertise mee kan kijken en kan adviseren. Hij heeft een belangrijke stem in
de beslissingen die we nemen en geeft
een onafhankelijk oordeel als partijen
discussiepunten die opgeschaald moeten worden.
Adviesgroepmanager Ka-Lung To van
Antea Group vult deze rol in. Hij kan
naar eigen zeggen genieten van een
project als dit. Een initiatief op deze
schaal komt niet vaak op je pad, alles
is groter dan groot. Ook de contractvorm (FIDIC) waarbinnen we werken is
nieuw: dat maakt de uitdaging alleen
maar groter om dit project in al zijn
facetten te doorgronden en mee te
denken hoe het werk toch nog beter en
slimmer kan. Mooi is dat er vanuit de
organisatie en stakeholders groot belang wordt gehecht aan mijn inbreng.
Bij de vraagstukken die we krijgen, is
the opinion of the engineer belangrijk. Dit maakt de verantwoordelijkheid
groot. Voor Antea Group is dit een project dat past bij onze ambitie om steeds
meer te participeren in projecten op
het gebied van duurzame energie.
7-11-2014 10:32:04
22
PROJECTREPORTAGE
De molenbouw blijft een

ingrijpende onderneming
die kritisch wordt gevolgd
Ingrijpende operatie
Alhoewel het project soepel verloopt
(binnen budget, ruim voor op planning), is het voor de projectdirectie
geen kwestie van tevreden toekijken.
De molenbouw blijft een ingrijpende onderneming die kritisch wordt
gevolgd. Andringa: Dit project raakt
veel agrarirs. Ze stellen grond ter
beschikking. Niet alleen als locatie voor
de molens, maar ook voor de aanleg
van toegangswegen, de aanleg van
kabels en leidingen. Zelfs de boeren
die deelnemers zijn, zijn scherp op wat
wij doen: er mag geen land verspild
worden.
Bij diegenen die niet participeren, of
zelfs tegenstander waren, roepen de
werkzaamheden soms emoties op.
Wijnia: Je hebt het wel over grond
die vader of grootvader in 70 jaar tijd
tot de meest vruchtbare grond van
Nederland heeft gemaakt. Daar komen
wij dan aan met onze megakranen en
duizenden transporten. We kijken in
het belang van deze boeren richting de
aannemer ook hoe we deze operatie
zo slim en ecint mogelijk kunnen
aanpakken.
Veiligheid is eveneens een belangrijk

onderwerp. Mensen werken op grote
hoogte, maandenlang rijden transportautos af en aan en de schaalgrootte
van dit project is voor de meeste betrokkenen nieuw. Andringa: Daarnaast
werken hier mensen uit Oostenrijk,
Duitsland, Belgi: je hebt te maken
met cultuurverschillen. Niet iedereen
is bijvoorbeeld gewend om expliciet te
spreken over veiligheid. In Nederland
werken we vanuit het idee dat je kunt
leren van het vroegtijdig signaleren van
kleine incidentjes, en daarmee grote
calamiteiten kunt voorkomen. Maar in
Duitsland zijn ze soms verbaasd dat we
alles zo open op tafel gooien. Je kunt je
voorstellen dat we hier met elkaar de
nodige gesprekken over hebben gehad.
Op de bouwlocatie
Op naar de bouwlocatie zelf, een plek
waar je niet zomaar binnenkomt. Bij
elke ingang naar een bouwplek staat
een checkpoint, waar bezoekers gecontroleerd worden. Andringa: Je wilt
niet weten hoeveel mensen uit nieuwsgierigheid een kijkje willen nemen bij
de megamolens. Maar veiligheid gaat
voor alles. Eenmaal aan de dijk wordt
duidelijk hoe imposant de turbines
zijn. De rij van molens strekt zich langs
de dijk naar Urk. De bestaande molens
steken er als speelgoedmolentjes bij af.
Ondertussen wordt n van de torendelen van prefab-beton met de vrachtwagen het bouwterrein opgereden
(elke week zijn er 150 van deze transporten). Alleen al dit element weegt
zon 3 ton. Drie ervan vormen n
torenring. In deze pilaar wordt een lift
gebouwd, waarmee monteurs tot zon
20 meter onder de turbinekast kunnen
komen. Dan de zwaarste heipalen die
zon 27 meter de grond in gaan. Een
Stonehenge-achtige constructie die
niet alleen neerwaartse druk pareert,
maar ook de trek (kleef) die op de molens wordt uitgeoefend bij harde wind.
Boven op de IJsselmeerdijk, wijst
Wijnia naar de overkant. Zie je die
windmolen in de verte daar? Dat is de
Ambtenaar, Medemblik. Hetzelfde type
als de onze. Het zou zomaar kunnen,
dat er daar nu iemand op de dijk staat
en wijst naar ons: zie je die windmolens daar? Kijk, dt is nu de Noordoostpolder.
Projectdirecteur Andr Andringa heeft

het project inmiddels verlaten.
Met Jan Verheij is er een nieuwe projectdirecteur aangesteld.
7-11-2014 10:32:08
23
7-11-2014 10:32:13
24
KLANTINTERVIEW
Een
IJssel
vol leven
Antea Group ondersteunt Rijkswaterstaat en

Waterschap Vallei en Veluwe bij KRW-maatregelen
Niet alle projecten van Antea Group gaan over technische
KADER
RICHTLIJN
WATER
(KRW)
constructies en bouwwerken van staal, beton of hout. Soms
De Kaderrichtlijn Water is een

Europese richtlijn die is opgesteld
om de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa
te verbeteren. De KRW schrijft
voor dat eind 2015 alle Europese
wateren van goede chemische
en ecologische kwaliteit moeten
zijn. Goede chemische waterkwaliteit houdt in dat het water
geschikt is voor onze eigen drinkwaterbereiding, voor beregening
van akkers en als drinkwater voor
vee en andere dieren. Goede
ecologische kwaliteit betekent
dat het water en de oevers een
geschikte leefomgeving vormen
voor dieren en planten.
ecologische kwaliteit van de IJssel.
gaat het werk over drinkwater, waterplanten, vissen en andere

waterdieren. Samen met Rijkswaterstaat en Waterschap
Vallei en Veluwe werkt Antea Group aan verbetering van de
Op 22 december 2015 moeten alle Europese wateren voldoen aan de KRW-richtlijnen. De IJssel dus ook. Hoewel de chemische waterkwaliteit van de rivier de laatste
decennia ink verbeterd is, valt er op ecologisch gebied nog veel te doen. Het is
de bedoeling dat vissen en andere waterdieren die er wel thuishoren, maar er niet
meer voorkomen, weer terugkomen. De KRW-maatregelen voor de IJssel spitsen
zich toe op oeveroptimalisaties en nevengeulen, met als beoogd eect dat de leefsituatie voor vissen en andere waterdieren verbetert.
Partnership
Rijkswaterstaat is als uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur
en Milieu verantwoordelijk voor het toepassen van de KRW-richtlijnen. Waterschap
Vallei en Veluwe is een zelfstandige overheidsinstantie die zorgt voor veilige dijken,
schoon en voldoende oppervlaktewater en gezuiverd afvalwater in het gebied tussen IJssel, Nederrijn, Utrechtse Heuvelrug en Randmeren.
Rijkswaterstaat sloot een samenwerkingsovereenkomst met Waterschap Vallei en
Veluwe waarin werd vastgelegd dat het Waterschap de KRW-maatregelen langs de
IJssel realiseert namens Rijkswaterstaat.
80 complexe kilometers
7-11-2014 10:32:15
25
Een traject waar normaal

een jaar voor staat,
werd in acht weken afgelegd
De manier waarop Rijkswaterstaat dit
project aanpakt verdient wel een compliment, zegt projectmanager Zeeger
van de Koppel van Waterschap Vallei
en Veluwe. Ze hebben buiten hun
eigen kaders gedacht en samenwerking
gezocht met ons vanuit de gedachte
dat wij het gebied goed kennen en
gemakkelijker aan tafel komen bij
betrokken instanties en personen. Het
projectgebied loopt over meerdere
provincies en gemeentegrenzen en is
zon 80 kilometer lang, bijna de gehele
IJssel. Wij hebben een programma
opgesteld dat bestaat uit meerdere
zelfstandige projecten. Er zijn wel
dertig locaties waar iets gebeurt. Dat
brengt veel complexiteit met zich mee
en dat is de reden waarom wij Antea
Group hebben ingeschakeld.
Ontwerpsessies
In 2011 deed Antea Group, toen nog
Oranjewoud, de planstudie. Een ander
bureau maakte een ontwerp. Antea
Group keek eind 2013 en begin 2014
naar haalbaarheid, kosten en planningen, maakte een update van het ontwerp en vertaalde dit naar een contract
met de uitvoerende partij. Een traject
waar normaal een jaar voor staat, werd
in acht weken afgelegd, simpelweg
omdat er niet meer tijd beschikbaar
was. Het eerste ontwerp had veel tijd

opgeslokt, maar aan de deadline viel
niet te tornen. Ronald Braam, projectmanager namens Antea Group: Om
snel resultaat te boeken hebben we
ontwerpsessies gehouden met mensen
van Rijkswaterstaat, Waterschap en Antea Group. Met acht twaalf personen
kwamen we regelmatig bij elkaar om
informatie uit te wisselen, plannen uit
te werken en elkaar feedback te geven.
Een aanpak die veel tijdwinst opleverde. Het bijzondere in dit project is dat
alle partijen hun eigen belangen ondergeschikt maken aan het eindresultaat.
Ook van de Koppel is erg positief over
de samenwerking. Het werkt zo goed
omdat er vertrouwen, exibiliteit en
openheid is bij alle partijen. Er wordt
heel constructief toegewerkt naar oplossingen en ik heb er alle vertrouwen
in dat we de doelstellingen gaan halen.
Oeveroptimalisatie en
nevengeulen
Bij toetsing van het eerste ontwerp
bleek dat het budget niet voldoende
was voor de benodigde maatregelen.
Bovendien stuitten een aantal aspecten uit het plan op veel weerstand bij
Schuttevaer, de beroepsvereniging
voor de binnenvaart. Grote delen van
de IJssel hebben met stenen beklede
oevers, vertelt Ronald Braam. Prima

voor de scheepvaart maar funest voor
waterplanten en -dieren. Het eerste
ontwerp, gemaakt door onze voorganger, ging uit van het verwijderen van de
stenen. Maar als je dat doet verzandt
de rivier, wat weer nadelig is voor de
scheepvaart. Wij hebben het ontwerp
getoetst en aangepast, onder andere door hout aan te brengen aan de
oevers. Het is een voorwaarde dat alle
functies van de IJssel behouden blijven
en dat tegelijkertijd de ecologische
toestand verbetert. Dat laatste gebeurt
niet alleen door het aanpassen van
de oevers, maar ook door het maken
van nevengeulen. Van de Koppel vult
aan: De nevengeulen moeten het
leefgebied worden voor waterplanten
en een paaigebied voor vissen. Als de
waterplanten oreren, heb je een natuurlijk lter en gaat de waterkwaliteit
omhoog. Let maar op, straks zwemt er
gewoon weer zalm de IJssel op!
Oevers bekleed
met stenen zijn
prima voor de
scheepvaart,
maar funest
voor waterplanten
en -dieren
7-11-2014 10:32:18
26
VAN TOEN TOT TOEKOMST
Risicobeheersing
door de eeuwen heen
Kerken en kastelen, dijken en aquaducten; de mens bouwt al

eeuwen. Niet alleen technieken, stijlen en eisen evolueerden,
ook de manier waarop wij met risicos omgaan. De tijd dat
we zeshonderd jaar deden over de bouw van een kathedraal
ligt achter ons. De samenwerking tussen opdrachtgevers
en -nemers is veranderd, net als ons denken over risicos
en verantwoordelijkheden. Rob Schmidt en David Kuipers
nemen ons mee in risicobeheersing door de eeuwen heen.
Dom in Milaan
De bouw startte in de 14e eeuw en werd
pas in de 20e eeuw denitief voltooid.
Toen
Sturen op basis van
vakmanschap
Van de piramides tot de Dom van
Milaan: de mens doet al eeuwenlang
ervaring op in het organiseren en
uitvoeren van complexe projecten. We
leerden van onze fouten en gebruikten deze ervaring om in een volgend
project beter en ecinter te zijn.
Aandacht voor planning en budget,
best practices en mogelijke risicos:
risicobeheersing is van alle tijden. De
farao die opdracht gaf tot de bouw
van de piramides van Cheops wilde
zeker weten dat dit werk voor eeuwig
bewaard zou blijven. Na funderingsproblemen bij eerdere piramideprojecten,
werd al voor de bouw van zijn piramide
grondig onderzoek gedaan naar de bodemgesteldheid. Een vroege vorm van
risicogestuurde projectbeheersing.
Al voor de Middeleeuwen ontstonden de eerste projectorganisaties om
bouwprojecten in control te houden.
De oudste die we kennen is de Onorata Fabbrica del Duomo. Deze werd
in 1386 opgericht om de bouw van
de Dom van Milaan te organiseren en
conform opdracht op te leveren. Dit
gebeurde, maar pas zeshonderd jaar
later: in 1950. Wijzigende bouwplannen, tussentijdse restauraties, nancieringsproblemen: de Dom is n van de
meest budgetoverschrijdende projecten uit de geschiedenis. Ht voorbeeld
van slechte projecten risicobeheersing? Wellicht, maar vergeet niet dat
dergelijke bouwprojecten op basis
van vakmanschap werden uitgevoerd.
Het was de kennis van de ingenieur of
bouwmeester (vaak in dienst van kerk
of overheid) die leidend was voor budget, ontwerp, planning en uitvoering.
Deze bouwmeester was een man van
aanzien: opdrachtgevers vertrouwden
volledig op zijn keuzes. Maar waar zijn
kennis ophield, viel ook de controle
weg.
7-11-2014 10:32:28
27
Nu
Toekomst
Expliciet sturen op tijd,

geld en kwaliteit
Bewustere keuzes
maken, transparant
communiceren
Uit Amerika komen begin jaren zestig

de eerste methodieken overwaaien
die ons in staat stellen om risicos voor
planning, budget en kwaliteit vooraf in
te schatten en te beheersen. In Nederland zet de RISMAN-methode eind
jaren negentig aan tot een uniforme
manier van risicogestuurde projectbeheersing. Desondanks beperkt risicobeheersing zich vooral nog tot het hoofd
van de projectmanager. Waarom zou je
risicos met elkaar delen en bespreken?
Als je al honderd keer een brug hebt
gebouwd, weet je de volgende keer
ook wel waarmee je rekening moet
houden.
Het is de aanleg van de Betuwelijn die
de aandacht voor risicobeheersing doet
groeien. Een te lage begroting, onvoorziene en peperdure beheersmaatregelen; ze zorgen voor budgetoverschrijdingen, maatschappelijke en politieke
onrust. De Deense hoogleraar Bent
Flyvbjerg onderzoekt dit project en nog
258 grote bouwprojecten in Nederland. Zijn conclusie: opdrachtgevers en
nemers onderschatten stelselmatig de
complexiteit van projecten. Ze hebben
vaak onredelijk optimisme over voordelen, risicos en resultaten.
Komt nog eens bij dat we in een tijd leven waarin zelfs eenvoudige projecten
grote belangen kennen, waarin kennis
is versnipperd en opdrachtgevers meer
verantwoordelijkheden en risicos bij
marktpartijen leggen. De tijd dat een
budgetoverschrijding wordt geaccepteerd op basis van een goed verhaal
ligt achter ons. Een opdrachtgever wil
vooraf weten waar hij aan toe is. Falen
wordt keihard afgestraft: high trust,
high penalty. Dit dwingt opdrachtgevers en -nemers vandaag de dag steeds
meer tot vroegtijdige focus op risicos
en maatregelen om risicos op voorhand te beheersen.
Risicomanagement
en Antea Group:
Projecten sturen op basis van risicos,

bewust zijn van en continu communiceren over risicos; risicobeheersing
wordt een volwassen onderdeel binnen projecten. Er zijn slimme tools
en methodieken voor handen om
uitgebreide risicoanalyses te maken,
om beheersmaatregelen te formuleren
en deze op kosten te zetten. Systemen
die behulpzaam zijn bij het inschatten
van risicos en het maken van bewuste
keuzes welke projectrisicos je wel of
juist niet gaat beheersen.
risicospecialisten
en trainingen
Maar risicobeheersing is meer dan sturen op keiharde data. Het draait steeds
meer om onderling vertrouwen en
transparantie. Kun je en wil je bepaalde
risicos als opdrachtgever of -nemer
wel dragen? En zo niet, wie is dan verantwoordelijk? En hoe weeg je risicos
tegen elkaar af? In welke verhouding
staat een lager ongevallencijfer tot een
budgetoverschrijding?
specialisten die kunnen
Het ministerie van Infrastructuur en

Milieu zet het risicobeleid de komende
jaren op de helling. Er komt meer ruimte voor ethische waarden, beleving en
emotie, gedrag en dialoog. Het zijn niet
alleen de harde gegevens, vereisten en
normeringen die leidend zijn bij risicobeheersing. De beleving van mensen
telt ook mee. Neem de ontwikkeling
van een chemische fabriek bij een
woonwijk. Veiligheid zal een belangrijk
risicothema zijn binnen dit project.
Maar de risicos die omwonenden ervaren, wijken vaak af van de risicos die
op basis van normeringen en vereisten
worden gesignaleerd.
je risicomanagement?
Dankzij kennis, methodieken en gegevens zijn we in staat om op voorhand

de kleinste risicos te signaleren en te
beheersen. Tegelijkertijd moeten we
ervoor waken dat we teveel in control
willen zijn. Niet alle projectrisicos kun
je wegnemen. Risicos horen bij het
werk. Toch vinden we het lastig om
leergeld te betalen. Maar dat een
project ondanks alle methodieken en
kennis wel eens anders verloopt dan
vooraf ingeschat, geldt al sinds de
oudheid. Juist door te falen, te leren
n nieuwe oplossingen te bedenken,
blijven we verbeteren.
Leestip: kijk op onze
Binnen complexe projecten

wordt risicomanagement
meer en meer een volwaardig
vakgebied. Niet voor
niets dat Antea Group
medewerkers opleidt op dit
gebied. Dit gaat verder dan
werken volgens de RISMANmethode. Risicobewustijn,
-communicatie en -cultuur;
ze worden de komende
jaren steeds belangrijker
binnen projecten. Hoe voer
je dit uit en hoe organiseer
Onze mensen geven
hier straks antwoord op.
Daarnaast hebben we voor
opdrachtgevers trainingen
ontwikkeld op het gebied
van risicobeheersing. Verder
zijn we in aanvulling op
de training bezig om een
serious game te ontwikkelen
rondom risicomanagement.
partnerpagina van
Binnenlands Bestuur
voor een artikel over
risicobeleving rondom
spoorzones.
www.binnenlandsbestuur.nl
7-11-2014 10:32:37
28
PROJECTEN
VARIANTENSTUDIE KORNWERDERZAND, HET MONUMENT EN FIETSVERBINDING
Zeven slimme opties voor
versterking toerisme Afsluitdijk

De Afsluitdijk, icoonproject in Nederland. De komende jaren ondergaat de
dijk een inke metamorfose. En van
de ambities is dat de dijk aantrekkelijker wordt voor toeristen. Antea Group
kreeg de uitdaging om aantrekkelijke
varianten te ontwikkelen voor de
knooppunten Kornwerderzand en het
Monument n voor een etsverbinding langs de dijk. Resultaat: zeven
verrassende ideen.
Verplaats je in de recreant en kijk door
een toeristische bril naar de bestaande publiekstrekkers. Hoe worden ze
aantrekkelijker? Welke varianten zijn
inpasbaar en haalbaar? En hoe ontstaat
een optimale recreatieve verbinding?
Deze opdracht kreeg Antea Group van
projectbureau De Nieuwe Afsluitdijk.
Het ontwerpatelier van Antea Group
startte met een bijzondere aanpak:
kennis creatief benutten.
Verrassende ideen
Out of the box n geen ja maar. Het
waren de uitgangspunten tijdens de
creatieve werksessies en rondleidingen met ondernemers, omwonenden,
belangenorganisaties en betrokken
overheden. Zo ontstonden ideen
zoals een wandelboulevard bij het
Monument. Deze werkwijze paste goed
bij wat de opdrachtgever voor ogen
had. De sessies zijn eerst ruimtelijk en
creatief ingestoken, aansluitend werd
gekeken naar technische en nancile
haalbaarheid.
aantrekkelijke etsroute aan de buitenzijde van de dijk. De ideen passen

bij de identiteit van locatie en omgeving, stimuleren het toerisme, hebben
draagvlak van betrokkenen n laten
voldoende ruimte aan de markt. Het
zijn waardevolle bouwstenen voor de
verdere planvorming rondom
De Nieuwe Afsluitdijk.
Draagvlak
Het ontwerpatelier leverde samen met
haar technische collegas drie varianten voor Kornwerderzand, drie voor
het Monument en een optie voor een
OPLOSSING VOOR KNELPUNT OP N359
Coproductie in Lemmer leidt tot gedragen resultaat

Van etser en automobilist tot schipper en ondernemer; ze willen een
oplossing voor het knelpunt op de
N359 in Lemmer. Hier kruisen wegen
en vaarwegen elkaar, waarbij oponthoud en overlast ontstaan. Maar wat
is de beste oplossing mt draagvlak
en hoe kom je daar? In opdracht van
Provincie Frysln en gemeente De
Friese Meren deed Antea Group een
uitgebreide variantenstudie. Inzet van
dynamisch projectmanagement bleek
een gouden greep.
Coproductie
Wat eerst puur een verkeersprobleem
leek, is feitelijk een leefbaarheidsvraagstuk. Want naast bereikbaarheid en
doorstroming, spelen ook beleving,
mens en omgeving een grote rol.
Antea Group adviseerde de provincie
een integrale aanpak. Een uitgebreide
groep belanghebbenden werd vanaf de

start betrokken, net als verschillende
disciplines van Antea Group.
Een selectie van ondernemers, belangenorganisaties en inwoners vormde
een werkgroep, die meteen meedacht
over projectdoelen, eisen en varianten.
Coproductie dus!
Verkeerssessies
De doelstelling was snel helder: goede doorstroming en bereikbaarheid,
betere leefbaarheid en een boost
voor de economische ontwikkeling.
Antea Group deed een uitgebreide
probleem-, mensen omgevingsanalyse, verkeersonderzoek n onderzoek
naar civieltechnische inpasbaarheid
van diverse varianten. Naast continue
bespreking in de werkgroep en enkele
bewonersavonden, volgden ook verkeerssessies met grote transportbedrij-
ven n sessies met actiegroepleden.

De focus lag bij het combineren van
gebruikerswensen en een optimale
civieltechnische oplossing.
Grote winst
Tijdens het project is steeds ingespeeld
op veranderende inzichten en het
genereren van draagvlak; de kern van
dynamisch projectmanagement. Vier
alternatieven kwamen naar voren, met
voorkeur voor een oplossing in de bestaande route; een brug of aquaduct.
Alle belanghebbenden, met elk hun eigen wensen, bleven goed aangehaakt.
De bestuurlijke voorkeuren sluiten aan
bij die van de werkgroep. In het najaar
volgt politieke besluitvorming. De grote
winst is dat er nu doordachte en rele
varianten mt draagvlak op tafel liggen.
7-11-2014 10:32:40
29
Combineer omgevings- en proceduremanagement met kennis van windmolentechniek
3D-aanpak legt basis

voor ontwikkeling windenergie
Een provinciaal besluit over de ontwikkeling van windenergie plaatste de gemeente
Binnenmaas voor een flinke opgave. De provincie wees een gebied langs de Oude Maas bij
Heinenoord aan als windmolenlocatie. Een plek die niet de voorkeur van de gemeente heeft
en die op flinke weerstand uit de omgeving kon rekenen. Er was geen weg terug, maar hoe nu
verder? De gemeente schakelde Antea Group in voor advies en ondersteuning.
Belangrijkste vraag van de gemeente

was: hoe komen we van A naar B?,
stellen Anne Jochum de Vries (strategisch adviseur) en Johan van de
Heijning (senior adviseur). Plannen
voor turbines op een locatie die niet
jouw voorkeur heeft en veel weerstand
oproept, voelt als beginnen met een
10-0 achterstand. Helemaal als de provincie bevoegd gezag is. Welke eisen
kun je zelf nog stellen, wat zijn de procedures en hoe houd je zelf de regie?
En niet onbelangrijk: hoe zorg je ervoor
dat burgers n stakeholders betrokken
zijn bij dit plan en de besluiten die je
neemt ondersteunen?
Antea Group koos voor een 3D-aanpak. De Vries: Vanuit drie dimensies
hebben we deze opgave benaderd:
omgeving, gemeente en de windmolens zelf. Met onze kennis van procedures, omgevingsmanagement en
windmolentechniek stelden we een
plan op waarin we voor iedereen het
beste resultaat probeerden te halen.
We zijn hiervoor met gemeentelijke
beleidsmakers om tafel gegaan en we
spraken met omgeving en stakeholders.
We hebben uitgelegd wat opties en
afwegingen zijn, hoe de procedures
lopen en wat je zelf nog kunt sturen en
eisen.
Houd omgeving op voorsprong

Belangrijk was om een niet-in-mijnachtertuin-discussie te voorkomen.
De Vries: Het was van meet af aan
duidelijk dat tegenhouden geen optie
was. Je kunt er beter voor zorgen dat
je het plan die invulling geeft waarmee
iedereen zich gehoord en betrokken
voelt en verder kan. We zijn eerlijk en
realistisch geweest over procedures,
planschade, vermindering van woningwaarde en compensatie. Datgene dat
we vooraf konden regelen, hebben we
meteen vastgelegd. We hebben ook
gekeken naar kansen. Kun je windmolenbouw combineren met de recreatieplannen die er al voor dit gebied lagen?
Suggesties van de omgeving zijn meegenomen in de plannen, waarbij we
continu inzicht hebben gegeven in de
(on)mogelijkheden binnen de bestaande wettelijke kaders.
De Vries: We hebben in ons proces

bewoners en stakeholders op voorsprong gehouden in de plannen. We
hebben deze tussentijds aan ze voorgelegd, besproken en aangepast voordat
ze naar het college en de raad gingen.
En hoewel niemand diep in zn hart zit
te wachten op een windmolenpark op
die locatie, is er wel overeenstemming
over het plan van aanpak. We hebben
de belangen van gemeente en omgeving stevig verankerd en daarmee de
lat voor de initiatiefnemer hoog gelegd.
Het kader van gemeente, bewoners
en stakeholders is duidelijk. De bal ligt
nu bij de ontwikkelaar van het project.
Van de Heijning: Aan hen om op basis
van de eisen die de gemeente heeft
gesteld, aan te tonen dat hun plannen
binnen deze voorwaarden te realiseren
zijn. En als je ziet waar we vandaan
komen: dan mag je stellen dat de 10-0
achterstand inmiddels voelt als een
gelijkspel.
7-11-2014 10:32:45
30
HOE WERKT HET?
Revolutionaire oplossing
gaat fijnstof te lijf

Je ziet het niet, maar het is er wel: fijnstof. Onderzoek wijst uit dat fijnstof schadelijk is voor de
gezondheid. Wie in Nederland langs een snelweg woont, ervaart dit dagelijks. Het gevolg daarvan
is dat de maximum snelheid op snelwegen beperkt moet worden tot 80 km per uur. Zoals op de
Ring Rotterdam, de grootste en drukste ringweg van Nederland. De ingenieurs van Antea Group
hebben een revolutionaire oplossing voor het reduceren van fijnstof: Open Air Line ESP.
Uitstoot van fijnstof
Fijnstof is een vorm van luchtvervuiling: het zijn zwevende deeltjes kleiner dan 10 micrometer. Het merendeel van het jnstof
in Nederland, zon 55%, is natuurlijk. Voornamelijk zand en
zeezout. De schadelijke uitstoot van verkeer en industrie maakt
echter steeds meer deel uit van jnstof. Dit wordt mede veroorzaakt door roet uit dieselmotoren en stofdeeltjes door wrijving
van remmen, het afschuren van banden en het wegdek.
Onze oplossing: Open Air Line ESP*

Vooral langs snelwegen en in drukke binnensteden worden de
wettelijke normen rondom jnstof regelmatig overschreden.
Antea Group heeft een slimme oplossing gevonden: Open Air
Line ESP. Dit is een luchtrooster dat bovenop een geluidsscherm
geplaatst wordt. Het rooster ltert de lucht en vangt minimaal
75% van het jnstof af. Een aanzienlijke verbetering voor de
luchtkwaliteit! Er is inmiddels een werkend prototype beschikbaar.
*ESP = Elektrostatische precipator
Open Air Line ESP

Gaasstructuur
(Ultra)jnstof
De Open Air Line ESP is een luchtrooster dat

bovenop een geluidsscherm geplaatst wordt.
Spanningsdraad
Omhulsel
7-11-2014 10:32:46
31
Hoe werkt het?

1
2
Elektrostatische velden
(ultra)jnstof
Turbulentie
De Open Air Line ESP maakt gebruik van elektrostatische velden

in het rooster en de turbulentie rondom het geluidsscherm.
De turbulentie zorgt ervoor dat er een luchtstroom door het rooster

heen gaat. Daar slaat het (ultra)jnstof neer op de gaasstructuur
en klontert samen.
4
(Ultra)jnstof verdwijnt
in de goot/grond
< 0,1 m
> 0,5 m
(Ultra)jnstof en regen
De deeltjes worden hierdoor zwaarder en behoren niet meer tot
de meest schadelijke ultrajnstof met een waarde van PM 0,1 m*
of minder.
Als de PM-waarde van de deeltjes boven PM 0,5 m komt, dan laten

ze los en vallen van de Open Air Line ESP, waardoor deze zichzelf
reinigt. Het rooster van de Open Aire Line ESP wordt ook door regen
en wind gereinigd van de samengeklonterde (ultra)jnstofdeeltjes.
*PM = Particulate Matter = (jn)stofdeeltjes

De Open Air Line ESP is onderhoudsarm en veilig. De benodigde
stroom kan worden opgewekt via zonnepanelen.
Gebruikelijke luchtturbulentie rondom een snelweg.
Toepasbaarheid: langs snelwegen, binnenstedelijk

gebied, in tunnelmonden.
Het afgevangen
jnstof valt op het
maaiveld direct
achter het
geluidsscherm waar
het via de riolering
gecontroleerd
wordt afgevoerd.
7-11-2014 10:32:47
32
MVO
Het uithoudingsvermogen van Antea Group

Begin oktober vond de tiende editie van De Hoge Veluwe Loop plaats. Volgens hardloopkenners
n van de mooiste loopevents van ons land. Antea Group (nauw betrokken bij het beheer en
onderhoud van Nationaal Park De Hoge Veluwe) is traditiegetrouw hoofdsponsor van deze
wedstrijd. Van 5 kilometer tot halve marathon: ook dit jaar genoten drieduizend lopers uit binnenen buitenland over diverse afstanden van de prachtige omgeving. Bijna 50 collegas van Antea
Group zorgden voor voldoende blauw op het parcours.
Trainees
infrastructuur
uit de
startblokken
gestart bij Antea Group.
Click & Play in n klik
De talenten maken tijdens
van speelplek tot parkeerplaats
Vijf trainees zijn in september
een traineeship van een jaar

versneld kennis met het
werkveld infrastructuur.
De openbare ruimte wordt schaarser en drukker. Dit maakt

dat er steeds meer vraag is naar ruimte die op verschillende
manieren gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld voor parkeren,
De trainees volgen een jaar lang een

intensief opleidingsprogramma. Hierin
steunen ze collegas en ontrafelen ze
tegelijkertijd de geheimen van het vak.
Vanuit de vakgebieden Wegen, Rail,
Kunstwerken of Contracten doen zij
ervaring op in innovatieprojecten.
Daarnaast leveren ze via een learning
on the job-traject hun eigen bijdrage
aan een aantal lopende, integrale projecten. Zo kunnen ze doorgroeien naar
zelfstandig constructeur, kostendeskundige, contractadviseur of ontwerper.
spelen of een evenement. Click & Play maakt dit mogelijk.

Click & Play is een innovatief kliksysteem dat bestaat uit een stalen grondpot en
een adapter. Speeltoestellen en straatmeubilair voorzien van een Click & Play
adapter, worden met een sleutel eenvoudig in de grond geklikt. Ze zijn dus snel
verwisselbaar en (tijdelijk) te verwijderen. Zo blijft een speelplek uitdagend voor
kinderen van verschillende leeftijden. Daarnaast is de locatie exibel inzetbaar
voor andere activiteiten zoals een braderie of straatfeest.
Fabrikant IJslander zorgde voor de technische realisatie van Click & Play. Inmiddels
is het innovatieve concept op drie locaties in de gemeente Zoetermeer toegepast.
Meer informatie?
Arjan Kouwenhoven
Adviseur Realisatie
T (06) 51 22 50 75
E arjan.kouwenhoven@anteagroup.com
7-11-2014 10:32:54
33
INTERNATIONALE SAMENWERKING
Op weg naar halte buitenland?
Wij stappen samen op

Internationaal werken wordt steeds meer realiteit. Maar wie weet
raad met engineering in de woestijn, milieuvraagstukken in
Zuid-Amerika of wegenbouw in het Midden-Oosten? Wij zetten
onze internationale kennis en netwerk steeds nadrukkelijker in
Richard Smallegange,
stafgroepmanager Internationaal
bij vraagstukken in het buitenland.

Richard Smallegange, stafgroepmanager Internationaal, geeft vorm aan deze
ambitie. Smallegange: Van China tot
Irak, van Suriname tot Saoedi Arabi;
onze adviseurs en ingenieurs zijn
nadrukkelijk aanwezig op het internationale toneel. Dit waren tot voor
kort individuele initiatieven. Met deze
mensen, producten en diensten maken
we de next step.
organisaties van Antea Group in Frankrijk, Colombia en de Verenigde Staten.

Smallegange: Maar ook op eigen kracht
groeien we internationaal door. Dit
doen we door krachten te bundelen. We
stellen een eenduidig aanbod samen
van producten en diensten die voor de
buitenlandse markt van meerwaarde
zijn. Daarnaast kijken we welke collegas
passen bij onze internationale ambities.
Op eigen kracht
Deel n van deze stap is verdere
samenwerking met de andere landen-
Van contract tot bankwezen

Met een nieuwe naam en een internationale uitstraling gaat er een wereld
open voor onze adviseurs en ingenieurs.

Maar ondernemen in het buitenland
vergt meer dan de inhoudelijke kennis.
Smallegange: Denk aan kennis van
buitenlandse contracten, van lokale
belastingen, betalingsvoorwaarden en
cultuurverschillen. Antea Group heeft
deze know how in huis. Nu we deze
hebben gebundeld, zijn we met recht
een allround partner voor klanten die
internationale stappen willen zetten.
Werken voor
buitenlandse klanten:
het Midden-Oosten
Daar zijn we vanuit Nederland betrokken bij de aanleg van een stortplaats
(6 hectare) voor afval. We ontwierpen
een onder- en bovenafdichtingsysteem
voor de stortplaats en een onderafdichting met lekdetectie voor het percolaat-waterbassin.
Andere omstandigheden
Aad Kant (projectmanager): Een interessante klus. De omstandigheden zijn totaal
anders dan in Nederland. Het grondwater
ligt dieper, neerslag beperkt zich tot twee
maanden per jaar. Ook is er geen regelgeving voor dit soort opslagen. Op basis
van Europese richtlijnen en lokale input
hebben we inventief, ecint en slim
gefaseerd systeem uitgedacht.
We hebben het ontwerp zo gevisualiseerd dat de lokale aannemer ermee uit
de voeten kon. Op basis hiervan is het
systeem gelegd. De stort is inmiddels in
gebruik genomen.
7-11-2014 10:32:59
34
PITCHSTOP 360
PitchStop
360
In de rubriek
PitchStop 360 krijgt een
Antea Groupmedewerker
de gelegenheid om een
product, marktthema of
dienst in maximaal
360 woorden voor het
voetlicht te brengen.
en
l
e
pp n
o
K va
TA
A
D
Elektrisch
vervoer is booming
De afgelopen twee jaar is het aantal

geregistreerde elektrische voertuigen
in Nederland meer dan verdubbeld.
Dit aantal gaat de komende jaren zelfs
explosief stijgen. Gevolg: er zijn steeds
meer oplaadplekken nodig. Maar waar
plaats je laadpalen in een drukbevolkte
stad? Hoe voorkom je wildgroei? Hoe
speel je nu al in op toekomstige behoeften? En hoe voorkom je leegstaande parkeerplekken die k nodig zijn
voor traditionele voertuigen? Het zijn
vragen waar veel beleidsmakers mee
worstelen. Gemeente Den Haag krijgt
steeds meer vergunningaanvragen
voor laadpalen. Om de juiste keuzes te
kunnen maken, is behoefte aan strategisch beleid. De gemeente vroeg Antea
Group en adviesbureau Over Morgen
om de toekomstige behoefte aan
laadpalen te visualiseren, afgezet tegen
mogelijkheden n belemmeringen voor
plaatsing.
Een prachtige puzzel, die we binnen 2,5

maand oplosten! Hoe? Door bestaande
data slim te koppelen. De verwachte
landelijke groei vertaalden we eerst
naar de Haagse situatie. Per wijk maakten we inzichtelijk welke groei reel is,
rekening houdend met de specieke
eigenschappen van een wijk. De prijsontwikkeling van woningen, aanwezige
parkeerplaatsen, het gemiddelde
inkomen, het aantal forenzen, arbeidsparticipatie; het zijn voorbeelden van
data die we koppelden. Om zo de toekomstige vraag naar elektrisch vervoer
en laadpalen te kunnen inschatten. Via
WebGIS werd deze ontwikkeling mooi
zichtbaar, net als de momenten waarop
knelpunten ontstaan. Uit deze visualisaties bleek bijvoorbeeld dat de vraag
naar elektrische voertuigen in n van
de Haagse wijken zeer sterk gaat groeien, terwijl het aantal parkeerplaatsen
zeer beperkt is.
Plaatsing van een laadcarrousel of

het invoeren van een uurtarief voor
laden op een parkeerplek zou je vraag
en aanbod beter op elkaar af kunnen
stemmen.
De slimme koppeling van bestaande
data creert nieuwe data en geeft
heldere inzichten, zodat de gemeente
nu al gerichte keuzes kan maken. Een
mogelijk vervolg is de ontwikkeling van
een specieke GIS-applicatie, die duidelijk maakt wat de gevolgen zijn van
bepaalde beleidskeuzes. Als je in een
wijk bijvoorbeeld twee laadcarrousels
plaatst, is het probleem dan opgelost?
Of is daar meer voor nodig? Met onze
uitgebreide kennis en expertise op
datagebied, kunnen we overheden in
korte tijd slim ondersteunen. Zeker niet
alleen wat betreft elektrisch vervoer en
laadpalen, de mogelijkheden zijn bijna
onuitputtelijk.
Mark Berntssen,
projectmanager Beheer & Data
7-11-2014 10:33:07
Het slimste
jongetje van
de klas....
Het woord ingenieur stamt van het Latijnse begrip ingenium. Dit staat voor
vernuft en vindingrijkheid. Dit is precies waar wij bij Antea Group voor staan.
Onze mensen zetten hun vindingrijkheid, talent en kennis in om technische,
maatschappelijke en organisatorische uitdagingen slim te lijf te gaan.
Dit vernuft komt vandaag de dag steeds meer van pas. In een tijd van krappere
budgetten, schaalvergroting en razendsnelle technologische ontwikkelingen draait
EEN MAAND IN TWEETS
35
tweets
Een maand in
Projecten, nieuws en klantreacties. Antea Group is volop te volgen via Twitter.
Een bloemlezing van tweets levert een mooie dwarsdoorsnede

op van wat Antea Group doet en klanten bezighoudt.
alles om slimmer werken en slimmer met middelen omgaan. In dit magazine vind
je voorbeelden van slimme oplossingen n ideen.
Ter inspiratie en om te laten zien dat het wat ons betreft altijd SLIMMER kan.
Tweets @AnteaGroupNL
Cloudshots_NL Eerste projectvlucht is een feit! Mooie hoogtebeelden

tot 120 mtr.@AnteaGroupNL @wgsrvdr #foto #video#aerials #rpas
Maartenlolcama Deze week heb ik weer 27 lopers van @AnteaGroupNL
mogen aanmelden voor de @SingelloopBreda.#
SingelloopBreda @maartenlolcama@AnteaGroupNL En daarmee zijn
jullie 1 van de bedrijven die voor het recordaantal van meer dan 400
teams zorgen!#ooktrots4:33pm
AstridHoogeveen Dank collegas @AnteaGroupNL en @Oosterhout voor
geslaagde inzet voor opruimen #zwerfvuil op #KICD#KeepItCleanDay
KJ_deJong Flinke uitdaging! @AnteaGroupNL: Nieuws: Versnelde
realisatie dijkverbetering Eemshaven-Delfzijl,
GJAvdBovenkamp Laat je inspireren Gratis e-books! @AnteaGroupNL
www.werkenbijanteagroup.nl
BenVulkers Alles okay bij project Uiterwaarden Olst. Transport en
plaatsing brugdelen. @AnteaGroupNL @RHDHV_NL@RuimtevdRivier
Recticel_RLo @HCScoop Bouwen aan iets moois. Fijn om daar onze
bijdrage aan te mogen leveren! @rebounce_sports @AnteaGroupNL#
waterveld #shock pad
BenVulkers Met @marcoslotphoto wachten op convoi exeptionnel.
Den Nul, 3.17 uur. Voor @AnteaGroupNL Project IJsseluiterwaarden
Cloudshots_NL Dag en nacht grondopnamen project IJsseluiterwaarden
Olst @AnteaGroupNL@RHDHV_NL @ProvOverijssel@RuimtevdRivier
MleenvE Overeenkomst getekend tussen#Kempengemeenten en
@AnteaGroupNL#GBI6. #nudeimplementatie!
mabociviel De bouwwegen van Douwelerleide worden zichtbaar.
@AnteaGroupNL @DeventerGem@Oer_Hollands
Volg ons via twitter.com/AnteaGroupNL
6-11-2014 16:05:56
ANTEA GROUP
MAGAZINE NO. 2
NOV.2014
SLIMMER
Je werkt
met een ingenieur van
Antea Group
MASTERCLASS
Slim veranderen
PROJECTREPORTAGE
Megamolens
in de polder
Weet u al wie wij zijn?
Antea Group bouwt mee

aan s werelds grootste windturbines
Het woord ingenieur stamt van het Latijnse ingenium. Vrij vertaald betekent dit vernuft en
vindingrijkheid. Dat is exact waar Antea Group voor staat. In een tijd van krappere budgetten,
schaalvergroting en snelle technologische ontwikkeling draait alles om SLIMMER werken,
Het geheim van

integraal beheer
SLIMMER met geld omgaan. Onze ingenieurs en adviseurs zetten hun talent, vernuft en kennis
in om maatschappelijke en organisatorische uitdagingen SLIM te lijf te gaan.
Antea Group
Understanding today. Improving tomorrow.
6-11-2014 16:05:47

Antea Group Magazine Nr2 - 2014

Загружено:

Сведения о документе

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Antea Group Magazine Nr2 - 2014

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

ANTEA GROUP

Antea Group bouwt mee

IN GESPREK MET DE KLANT

Het geheim van

ANTEA GROUP MAGAZINE -

EEN MAAND IN TWEETS

Projecten, nieuws en klantreacties. Antea Group is volop te volgen via Twitter.

Een bloemlezing van tweets levert een mooie dwarsdoorsnede

Cloudshots_NL Eerste projectvlucht is een feit! Mooie hoogtebeelden

Volg ons via twitter.com/AnteaGroupNL

Omslag 4 pagina's november DRUKWERK 2014.indd 2

Anders, slimmer, duurzamer

AM november DRUKWERK 2014.indd 1

ANTEA GROUP MAGAZINE -

30 HOE WERKT HET?

met Ard-Pieter de Man (Sioo)

35 EEN MAAND IN TWEETS

IN GESPREK MET DE KLANT

HET GEHEIM VAN

AM november DRUKWERK 2014.indd 4

FOTOGRAFIE: JEROEN DIETZ, HENSEN TRENNING,

CONTACTGEGEVENS REDACTIE: TELEFOON (0513) 63 45 67

ANTEA GROUP MAGAZINE -

Rob van Dongen en Menno Smits

De lat ligt hoog. Projecten worden complexer en vragen meer en meer om de

worden gesteund door een markt die langzaam aantrekt.

Het is een andere dynamiek, die van mens

Rob van Dongen en Menno Smits

AM november DRUKWERK 2014.indd 5

ANTEA GROUP MAGAZINE -

Antea Group is sinds 2012 n van de

NIEUW: Webgis Milieu

AM november DRUKWERK 2014.indd 6

ook een situatietekening van uw bedrijf

De signaalfunctie kan worden ingezet

Bodem Breed Symposium

Congrescentrum De Werelt Lunteren

Koninklijke Schouwburg Den Haag

Congrescentrum 1931 Den Bosch

Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte

IJsseldelta Center Zwolle

OQ Seminar Systeemgericht contractbeheer

10-11 en 12 februari 2015

Met de juiste workout

AM november DRUKWERK 2014.indd 7

Waar zit de winst?

te stimuleren, komen uiteindelijk oplossingen op tafel die je vooraf niet had

ANTEA GROUP MAGAZINE -

tijdens de Provada de ocile aftrap van

Group te gunnen. Hierbij gaat het om

AM november DRUKWERK 2014.indd 8

BUSINESSCASE BIOBASED BRUG

Biobased brug in Zuidwestelijke Delta

biomassa in plaats van fossiele grondstoen. Op de geplande locatie - vlakbij

Het initiatief past bij de transitie naar

De publiekprivate samenwerking heeft

AM november DRUKWERK 2014.indd 9

teriaalkeuze, brugconstructie en realisatiemogelijkheden. Het idee is een brug

ANTEA GROUP MAGAZINE -

AM november DRUKWERK 2014.indd 10

Ruim een jaar geleden verschenen de eerste

AM november DRUKWERK 2014.indd 11

De Oculus Rift is een virtual reality bril met een ingebouwd

ANTEA GROUP MAGAZINE -