Вы находитесь на странице: 1из 167

Z 0e

0 w K wd k a y g i f ; c sK y f ( 1 )

rrmmw
wdu
dumm

q&mZ0e\ pmayb0jzpfpOftusOf; .................................................................................3


a&Tpmay\ trSmpm...........................................................................................................4
ausmif;om;b0 ........................................................................................................5
a'gvHk;armvHk;rsm;vGef;w,f.....................................................................................28
a&puf ....................................................................................................................44
avSum;BuD;jrefjrefaxmif ........................................................................................62
orufavmif;..........................................................................................................66
[JhaMumif anmif . . anmif.....................................................................................80
&nf;pm;pm ..............................................................................................................92
[dkyifjrifhqDu .......................................................................................................100
vlpGrf;aumif; ........................................................................................................110
om;rufolcdk;xif ..................................................................................................123
aiGwpfusyf ...........................................................................................................127
cspfovdkvdk............................................................................................................131
aoewfoH.............................................................................................................151

Z0e

q
q&&mmZZ00ee\
\ ppmmaayyb
b00jjzzppfpfpOOft
ftu
ussOOf;f;

1911 ckESpf (1273 ckESpf? ewfawmfvjynfhausmf 5&uf) we*FaEGaeYwGif jynfNrdKY arG;zGm;cJhonf/


q&mBuD;onf touf (13) ESpft&G,f? 1924 ckESpf? 8 wef; ausmif;om;b0wGif bm;rm;bGdKif;r*Zif;
]ZmenfbGm;} 0wKjzifh pmayavmuodkY pwifajccsEkdifcJhonf/ 1927? ZGefvxkwf vef'eftwfr*Zif;wGif
}&efukefol} 0wKwdkudk ]Z0e} uavmiftrnfjzifh pwifa&;om;cJhonf/ q&mZ0eonf wuodkvf
ausmif;om;b0wGif umwGef;OD;[defpGef;? umwGef;OD;b*srf;? yef;csDOD;pH0if;? q&mOD;0ef (rif;ok0Pf) wdkYESifh
wpfwef;wnf;

wufcJhol?

tEkynm

rdwfaqGrsm;

jzpfcJhMuonf/

yk*Hausmif;aqmifwGifaepOf

odyHarmif0xkwfa0cJhaom yk*HvufoD;pmapmifudk qufvufxkwfa0&m yg0ifcJhonf/


q&mZ0eonf 0wKwdk^&Snf? aqmif;yg;rsKd;pHkwkdYudk a&;om;cJhonfomru owif;pm t,f'Dwm?
r*Zif;t,f'Dwm?

*sme,ft,f'Dwm?

ZmwfcHkay:wufvnf;
usifvnfcJhonf/

ZmwfnTef;a&;q&m?

jyZmwfcsKdYwGif

Z0e*sme,f?

umwGef;q&m?

yg0ifokyfaqmifjcif;

Z0eowif;pmwkdYudk

"mwfyHkq&m

pojzifh

udk,fwdkifxkwfa0cJhNyD;

tEkynmb0rsKd;pHkwGif
aomMumpmapmif?

aMu;rHkowif;pm pwifxkwfa0&mwGifvnf; yg0ifcJhonf/ pma&;q&mtoif;wGifvnf; wufMuGpGm


yg0ifvIyf&Sm;cJhonf/
1983? rwfv (8) &ufwGif uG,fvGefcJhonf/ uG,fvGefcgeD;txd (aomif;ajymif;axGvm? okwpG,fpHk)
r*Zif;wkdYwGif aqmif;yg;rsm; a&;om;cJhonf/

Z0e

aa&&TpTpmmaayy\
\t
trrSmSmppmm

jrefrmpmayavmuwGif xif&Sm;ausmfMum;cJhaom [mopma&;q&m[l vufcsKd;a&wGuf &avmuf


atmifyif enf;yg;vSygonf/ ,if;wdkYxJwGif ]q&mZ0e} onf txif&Sm;qHk;? pma&;tm;taumif;qHk;
jzpfonfh tjyif tEkynmb0rsKd;pHkwdkYwGif usifvnfcJhzl;aom &Sm;&Sm;yg;yg; [mopma&;q&myif
jzpfygonf/
]Z0eum; wdkif;od? EkdifiHod pma&;q&mjzpfonfudk txl;ajym&efrvdkay? Z0eqdkaomtrnfrSm q&mawmf
bGJYqefqefjzpfaomfvnf; emrnfESifh vdkufavsmpGm [mo0dZm[kvnf; todtrSwf jyKxm;Muonf} [k
Z0e*sme,f xkwfa0&mwGif AdkvfcsKyfatmifqef;uyifvQif trSmpma&;om; rSwfcsuf jyKzl;onf/
,ckpmtkyfwGif q&mZ0e\ 0wKwdkrsm;pGmrS r*Zif;rsKd;pHkwGif a&;om;cJhaom [mo0wKwdk (13) yk'fudk
a&G;cs,fazmfjyxm;ygonf/
ay;pGr;fEkdifaompmrsm;

qufvufvnf;

&Sm;yg;aeaom

xkwfa0oGm;&ef

,ckvkdtcsdefrsKd;wGif

pDpOfxm;ygonf/

q&mZ0e\pmtkyfonf

[mo&oudk
[mopmay

jyefvnfOD;armhvmapa&;twGuf wpfzufwvrf;rS taxmuftulay;Ekdifrnfjzpfonfhtjyif pmzwfol


wdkYtm; b0tarm ajyapEkdifvdrfhrnf[k ,HkMunfrdygaMumif;/

a&Tpmay

Z0e

aau
ussmmiif;f;o
omm;;b
b00

wuodkvfausmif;om;rsm;\ taysmfqHk;aeYrsm;onfum; t*Fvdyfvqef; 1 &ufaeYrS 10 &ufaeYavmuf


txd jzpfay\/ taMumif;rlum; xdk&ufrsm;twGif; rdbtkyfxdef;olrsm;xHrS aiGrsm;a&muf&dSonfh
tavsmuf &dSwkef;oHk;&wmyJ[laomtrSwfjzifh aemufwpfaeY oHk;p&mr&dSvQifckwifwdkifudkyifjzKwf
aygifcsifaygif&ygap/ ,aeYtzdkYjzifh &dSorQpnf;pdrfjyKwfcsifjyKwfa&m[k ESvHk;oGif;vsuf aiGa&mufvmonfh
aeYwGif twef;udk ]bemh} vkyf NrdKYxJokdY okwfajcwifolrsm;av\/
xdkaeYrsm;wGif pmydkYukvm;udk &nf;pm;xufcspfcifpGm wpfarQmfwnf;arQmf&olrsm;r&Sm;yif jzpfawmh\/
xdkrQESifhrNyD;ao;bJ
rnfolrnf0g\aiGygao;onfudk
pmydkYukvm;
a&;uyfxm;aompm&if;udk
rsufvHk;uRwwfvkrwwf pm&if;pOf avQmufzwf&onfrSm ausmif;upmxuf pdwf0ifpm;vmawmh\/
aiGrygvmolrsm;rSmrl ,aeYtzdkY b,ftaMuG;&Sifudk a&Smif&yghrvJ[kom kwfw&uf pOf;pm;cef;xkwfum
rIdifawGusoGm; aiG&olrsm;url rdrdwdkYaiG&aMumif;? taMuG;&SifESifhwuG acs;iSm;rnfholrsm;rodatmif
rdrdwdkYtrnfudk rifESifhzsuf pmydkYukvm;xHrS aiGtjrefxkwfNyD; jrKyfuG,f ajy;Muavawmh\/
]tdkifaq; ....udkausmfjrifh? cifAsm;aiGygw,fAsKdY} [k rsufrSefESifh ausmif;om;wpfa,mufu ajymvdkuf&m
ausmfjrifhrSm tdkif,mvefxDaygufouJhodkY 0rf;ajrmuf0rf;omjcif;jzpfum ajy;vm pm&if;udkMunfhvsuf
]tppfyJAsKdY? yGwmyJ} [kqdkvsuf pmydkYukvm;xHodkYoGm; aiGxkwf,lav\/ aiGrsm;udka&wGuf,lum
pmydkYukvm;tm; qkawmfaiGtojym ]av;yJ} ay;oem;awmfrlcJhNyD;vQif ,cifrsufrSefESifhausmif;om;udk
vkduf&Smav\/
]vmAsKdY . . . udkodef;az? vufzuf&nfqdkifoGm;&atmif} [k ausmfjrifhuac:&m rsufrSefESifhausmif;om;
armifodef;azu NyHK;&,fvsuf ]aeygapAsm? vdkufwmaygh} [kqdkum vufzuf&nfqdkifodkYajy;Muav\/
pm;aomufMuNyD;aemuf ausmfjrifhu ]a[h . . . plul;? &m*sefudk bdkavmif;} [k rkefYrsm;udkwnfcif;ay;aom
plul;ac:onfh ukvm;uav;tm; qdkifxdkif&m*sefudk tac:cdkif;vkduf&m taMuG;pm&if;pmtkyfBuD;ESifh
rMumrD a&mufvmav\/
vufzuf&nfpm&if;udk &Sif;vif;acsqyfNyD;aemuf ]udkif; . . . udkodef;az? uRefawmfNrdKYxJudk vpfvkduf
OD;r,fAsm? acsmifvdkY&dS&if uRefawmfheHygwfxl;ay;prf;ygAsm} [k ajymvdkufojzifh . . .
]vufpowfawmh uRefawmhfudk vufzuf&nfwdkufwm 'D[m&nf&G,fvdkYudk;? tpurodvdkY}
]tpuod&if vkdufawmifraomufbl;qdkygawmh}
]aomufrSmayghAs} [k qdkNyD; }udkif;Asm? xl;ay;&wmaygh} [kajymrS ausmfjrifhwGif auseyfoGm;um
][m;......[m;? udkodef;azwdkYu 'gawG cspfp&modyfaumif;aewm} [k qdkojzifh
]rvkyfygeJYAsm? nDvdk? tpfudkvdk oabmxm;yg? a,musfm;csif;cspfrSjzifh ausmfraumif;Mum;raumif;?

Z0e

axmifckESpfESpfuvJ wpfjym;rS
a&maESm&,fum . . .

avsmhrSmr[kwfbl;}

[k

ajym&,faomaMumifh

ausmfjrifhuvnf;

]cifAsm;rSm 'gawGyJ&dSw,f}
][kwfuJh? 'gawGyJ&dSawmhw,f? [dk[mawG wkwfig;aygif;aMumfqdkif ydkYxm;w,f} [k qdkjyefaomaMumifh
ausmfjrifhu ]aemufvJ aemufwJhvlyJAsm} [k&,farmum ajymqdkNyD;vQif ]udkif;Asm? ajymaewmMumw,f?
oGm;vdkuftHk;r,f} [kqdkum cGJxGufcJhav\/
ausmif;cef;odkY jyefa&mufaomtcg pmtkyfrsm;udk pm;yGJay:odkY ypfwifNyD;vQif tay:tusudk
cRwfcsdwfum rsufESmopf&ef a&csKd;cef;odkY uref;uwef;ajy;av\/ rsufESmopfNyD;vQif wdkYywfy0g
uav;udk ADdkxJrSxkwf ADdkay:wGifwifxm;aom aygif'gbl;udk,l y0gay:odkY vIyfxnfh&m aygif'g
wpfrIefrQ rusvmaomaMumifh ]udkif;? eifhwpfcgvTwf? ighq,fcgvTwf} [kqdkvsuf aygif'gbl;cGHudk
tjyifbufodkY vTwfypfvdkufNyD;vQif wdkYywfy0gwGif uyf&yfusef&pfao;aom oeyfcg;aygif'grIefYrsm;jzifh
rsufESmay:wGif twGifwdkuf&avawmh\/ aemufrSykvif;wGif zifuyfrQusefaom bmvD,efxif;
acgif;vdrf;qDcJudk tdwfoGefzmarSmufaumf,l qHyifudkokwfvdrf;um a&SYrSef? aemufrSefMunfh
t&dyfxifvkrwwf ajymifaeatmif qHyifcGJNyD; taygifqdkifodkY rydkYbJ ab;rJhvTwfxm;aom vHkcsnfudk
xkwf vJvS,f0wfqifum ]vla,mifzefqif;} av\/
]tvkd....udkausmfjrifhwdkYu 'DvdkawmhvJ tacsmom;uyJAsm} [k tcef;0wGif &yfMunfhaeaom ausmif;om;
wpfa,mufuajymvdkuf&m ausmfjrifhuNyHK;&,fvsuf ]udk,hfvlbmpm;rvJ? vufzuf&nf aomufrvm;} [k
ysmysmovJvkyfvkdufojzifh xdkolwGif oabmusoGm;NyD;rS ]wu,f . . . cifAsm;udk ajrmufajymwm
r[kwfbl;? wu,fhudk pwdkifjzL;wm? cifAsm;[m . . . r0wfcsifvJaea&m? 0wfvdkuf pm;vkdufrSjzifh}
]rvkyfygeJYAsm? acG;eJYwlw,fvdkY ajymrvdkYr[kwfvm;? rEIdif;aumif; EIdif;aumif; rdk;BudK;ypfNyD;csaeygOD;r,f}
[k jyef&Tef;vdkufrS . . .
]cifAsm;udk? kwfw&ufeJYqdk&if kyf&Sifrif;om;jzpfavmufygw,fAsm? 'DpwdkifrsKd;aygh} [k ajym&if;qdk&if;
&yfqdkif;aeojzifh ausmfjrifhu }kyf&SifukrPDu vkdcsifwmvm;} [k Zmwfvdkufrif;om;[efrsKd;
vkyfjyvdkuf&m ]r[kwfbl;? 'DpwdkifrsKd;ayghAs? rD;&xm;ay:rSm tdyf&mvdyf vlcdk;cH&wm} qufvufajymqdk
xGufoGm;ojzifh ausmfjrifhrSm&,farm&if; usef&pfav\/
,if;odkYajymifvufpGm 0wfpm;NyD;onfhaemuf ydkufqHtarG;ruyfonfrSm Mumojzifh pm;yGJtHqGJxJodkY
xdk;xm;&aom rIdwufaeonfhom;a&tdwfuav;udk,l yGwfoyfokwfoifNyD;vQif aiGpuLrsm;udk
txyfvdkufoGwfoGif;um tay:tuswGifxnhfNyD; tcef;jyifodkYxGufvm tcef;wHcg;udk aomhcwfNyD;rS
ausmif;ay:rS qif;cJhav\/
wuodkvfausmif;om;wdkY\xHk;pH aiG&dSvQif NrdKYxJodkYxGufzdkY&ef BuH&G,fMuonfhtwdkif; ausmfjrifhwGif
NrdKYxJodkYoGm;&ef ausmif;0ef;tjyifodkYxGufvm&m rnfodkYtpDtpOf &nf&G,fcsufr&dSojzifh b,fudkt&if
oGm;NyD;? bmvkyf&ygrvJ[k pOf;pm;aepOf tm-tD;-wD armfawmfbwf(pf) wpfpD;a&mufvm&m
xdkum;ay:wGif ausmif;oluav; wpfOD;ygvmonfudkawGY&ojzifh pdwfxJwGif rnffodkYrQ&nf&G,fcsuf
r&dSaomfvnf; oabmudkodwwfaomvufu armfawmfum;udk &yfcdkif;vdkufojzifh tvdkufodwwfonfh
ajcaxmufrsm;u oGufvufvsifjrefpGm um;ay:odkY wufav\/

Z0e

um;ay:odkYa&mufaomtcg eD;eD;xdkifvQifvnf; ac:awmrSef;vlodrnfpdk; a0;a0;xdkif&rSmuvnf;


tNrJwrf;rjrif&rnfudk ylyefaomaMumifh xdkrdef;rysKduav;ESifh ab;csif;wdkufcHkwef;\ aemufcHkwGif0if
xdkif&avawmh\/ um;rSm ukuKdif;bufrSvSnfh armif;rnfhum;jzpfojzifh cyfMumMumxdkif vdkuf&rnf
odaomaMumifh xdkvSyoluav;\ rsufESmudk wpfvrf;vHk; wpdrfhpdrfhMunfhIoGm;&rnfudk awG;rd&if;
ausmfjrifhwGif yDwdjzpfavawmh\/ um;ay:wGifxkdifrdonfhtcsdefup ausmfjrifh\rsufpdrsm;rSm xdkrdef;rysKd
uav;\rsufESmqDrScGmr&? vTJz,fr&atmifpl;pdkufaeojzifh wpfcgwpf&H ol\vSnfhtMunfhESifh qHkoGm;
aomtcg tcspf"mwfrsm; udef;atmif;&mjzpfaom ESvHk;om;twGif;odkY zl;pma&;ewf\jrm; pl;0if
azmufxGif; oGm;ava&mhovm;[k ausmfjrifhwGifxifrdav\/ olYudkig cPcPjrifbl;ygw,f? EkdYayr,fh
olYtrnfb,fvdkac:ygvdrfhrvJ[k awG;awmar;jref;aom pdwfrsm;onf tMunfhudk tm;ay;aeavukef\/
um;rSm jznf;jznf;rSefrSef armif;vmaomfvnf; ausmfjrifh\pdwfxJwGif cgwdkif;pD;&onfESifhrwl? xdkaeYrS
ydkjrefjrefarmif;um wpfem&D 45rdkifxufrenf; armif;a&mhovm;[k atmufarhvsuf NrdKYxJodkY
jrefjrefa&muf cGJcGmoGm;&rnfudk ylyefrdav\/ ausmfjrifh\pdwfwGif olYtm;rnfuJhodkY todjzpfatmif
vkyf&rnfudk BuHpnf&if;ygvmav\/ trnfudkvnf;rod? pwifpum;ajym&efvnf; taMumif;r&dSojzifh
tMuH&cufygvm&if; ppfNidrf;ausmufwdkifem;qDodkY a&mufvmaomtcg qufvufpD;&ef rsm;pGmrusef
awmhonfhtavsmuf wGifpcef;odrf;&awmhrvdkvdk &dSaeav\/
odkYESifh ql;avbk&m;vrf;odkY a&mufaomtcg xdkrdef;rysKduav;onfxdkif&mrSx acgif;avmif;MudK;udk
qGJvIyfvkduf&m xdkae&mwGif qif;awmhrnfudk ausmfjrifhod&dS&onfhtavsmuf tydkif;wdkaom
kyf&Sifum;udkMunfh&ouJhodkY tm;&wif;wdrfjcif;r&dSrDu Zmwfvrf;qHk;awmhrnfjzpfojzihf pdwfxJwGif
[mwmwmBuD;jzpfum oufjyif;SLrdavawmh\/
um;&yfvkdufojzifh
um;ay:rS
xdkrdef;rysKduav;qif;oGm;onfudk
pl;pl;pdkufpdkufMunfhrdNyD;vQif
um;jyefxGufaomtcg pdwfajzp&m&&ef olxkdifoGm;aomae&mudk Munfhvdkuf&m xdkifcHkay:wGif
om;a&tdwfuav;wpfckudk awGY&ojzifh][m . . . ae&muswmyJ? olarhNyD;usef&pfNyDxifw,f? 'guav;
vkdufydkYvkduf&&ifawmh wpfcgwnf;tqufjzpfoGm;rSmyJ} [k jAKef;ceJ aumvdyfausmif;om;wdkY mPfwGif . .
a&mifjyef[yfovdkvmxifjrifrdonfhtavsmuf um;&yfatmifrapmifhEdkifbJ um;ay:rSckefcsqif;av&m
ausmfjrifhrSm rdef;rysKduav;\aZmjzifh qif;ajy;&jcif;aMumifh um;ay:rS atmfvkdufaomtoHrsm;udk
rMum;&bJ&dSav\/
rdef;rysKduav; um;ay:rSqif;aomtcsdefESifh ausmfjrifhqif; vkdufaomtcsdefrSm tenf;i,frQuGm
aeojzifh vltrsm;oGm;vmaeonfhtMum;wGif kwfw&uf xGif;azmuf&SmazG rjrifEdkifojzifh vefcsm;ESifh
vdkuf&vQifaumif;rvm;? ajcvsif&Sm&aumif;rvm;[k pOf;pm;r&bJ&dSpOfwGif olcdk;rsufpdxufpl;&Saom
ausmfjrifh\rsufpdxJwGif uGefwDeifw,f aysmfyGJpm;Hkem;rSuyf AdkvfcsKyfaps;opfqDodkY avQmufoGm;ol
uav;udk jrifvdkuf&m txl;auseyfoGm;um vefcsm;ac: tjrefqGJcdkif;av\/ tem;odkYa&mufonfh
wpfNydKifeuf vefcsm;udk&yfcdkif;NyD; tjrefqif;ajy;&m ]qyfzdk; .....ydkufqyfayG;av} [k ukvm;uajymrS
owd&um tdwfxJodkY vufxkd;EdIufvdkufonfwGif rwfaphwpfaphygvmonfudkrS jyefrvJEdkif/ ukvm;\
ydkufqHtrf;orQudkvnf; rapmifhEdkifbJ rdrdtmHkpl;pdkuf&modkYajy;oGm;um ]'DrSm . . .} [kac:vkdufrS rdef;rysKd
uav; vSnfhMunfhonfhwGif
]um;ay:rSm a[m'Dom;a&tdwfuav; usef&pfaecJhw,f} [k ajymaomaMumifh rdef;uav;wGif pOf;pm;&
cufaom trlt&mudkjyvsuf om;a&tdwfudkMunfhNyD;vQif ][ifhtif; . . 'guRefrom;a&tdwfuav;
r[kwfbl;? uRefr om;a&tdwf&dSom;yJ? rusef&pfcJhygbl;} [k qdkum rdrdvufxJ&dS vufudkiftdwfudk
jyonfhtwGuf ausmfjrifhwGif arm[dkufoGm;avawmhh\/
Z0e

]'gjzifh b,folusef&pfcJhwmygvdrfhrvJ} [k ausmfjrifhu pOf;pm;&cufovdk aemufaphudkukwfazsmuf&if;


ajymvkdufrS ]'Dom;a&tdwfuav; uRefrab;rSm xdkifaewJh rdef;rwpfa,mufudkifaewmudk jrifwmyJ?
olY[myJ/ ab;rSmcsxm;wmeJYwlw,f} [k ajymjyojzihf
][dkuf....'grS acsmufaygufwdk;wmtppfyJa[h} [k pdwfwGif;u usdwfa&&Gwfvsuf rsufESmxm;&cufum
&Sufudk;&Sufuef;jzpfaepOfwGif ]BudK&D0g;vm;a[h? BudK&D0g;vm;? ywfudk;? cg;ydkufEIdufoGm;w,fAsKdY?
cg;ydkufEIdufAsKdY} [l ukvm;vkd? jrefrmvdk qlnHaomtoHrsm;ESifhwuG ajy;vTm;vmMuolrsm;udk
awGY&av\/
ausmfjrifhwGif cg;ydkufEIduf vkdufMuonfrsm;udk awGY&aygif;rsm;ojzifh dk;aeaomaMumifh trIrxm;bJ
rdef;rysKdbufodkY vSnfhumom pum;ajym&ef pOf;pm;rdpOfwGif cg;ydkufEIdufzrf;&efvdkufolrsm;onf
rdrdwdkYESpfa,muftm; 0dkif;tHkxm;MuonfudkawGY&rS rsufvHk;rsufqHjyL;aeavawmh\/
][dkuf.....cufNyD? b,fhES,fvkyf&yghrvJ? aomuf&SufBuD;awmh uGJawmhrSmyJ} [k ylyefum rdef;rysKduav;\
rsufeSmudk Munfhvdkuf&m if;wGifvnf; rdrduJhodkY pdk;&drfruif;bJ&dSonfudk awGYjrif&av\/
]cg;ydkufEIdufygawmh . . . cg;ydkufEIdufyg? um;ay:uvufudkiftdwfuav;udk vkajy;wmyg} [laom
rdef;rtoHonf &efukefNrdKY\owd? acG;udkufwmutp pktHkavh&dSaom vlwpfodkuftwGif;odkY xGif;azmuf
vmNyD;vQif toH&Sifrdef;ronf ausmfjrifhudkjrifonfESifh wpfNydKifeuf ]a[m . . . olyJawmh? olygyJ? a[m'D
vHkcsnfeJY a[m'Dt0wfeJY rSwfrdygw,f? kyfudku Zmwfvdkufrif;om;a,mifa,mif? vdkzma,mifa,mifeJY} [k
qdkNyD;rS ausmfjrifh\vufxJu om;a&tdwfudkjrifojzifh ]tppfyJ? a[m'g usKyfom;a&tdwfuav;yg} [k
qdkum qwfceJqGJ,lNyD; &efawGYrnftvkyfwGif
]uRefawmfajymyghr,f onf;cHygOD;? olarhusef&pfcJhwJh om;a&tdwfuav;rSwfvdkY uRefawmf,lvmrdwmyg?
olYudkjyvdkY r[kwfbl;qdkawmhrS . . .} [k ajym&mwGif ][kwfygw,f&Sif? uRefr[mrSwfvdkY vmay;wmyg} [k
0ifaxmufcHaomaMumifh oufom&m&rnfvm;[k atmufarhaomfvnf;
]tr,f . . . 'DvdkavrsKd;eJY &rSwfvdkY? um;ay:u zswfueJqGJNyD; ckefajy;wm[m cg;ydkufEIdufr[kwfvdkY
arsmufzifeDvm;vdkY? [if; . . . vludk *sif*v,frSwfvkdY? wpfywfdkufrvdkYvm;? usKyf . . . &efukefNrdKYBuD;udk
'dk;vdkarTvmwJhaumifr? wpfa,mufu om;a&tdwfudkab;qGJcsNyD;qif;oGm;w,f? vifvkyfwJholu
zswfceJqGJNyD; qif;ajy;w,f? [if; . . . 'gavmufrsm;ryg;&if odrfBuD;aps;xJrSm aps;a&mif;rpm;bl;?
b,f&rvJ &J . . . &J? eifwdkYvifr,m; b,frSrajy;eJY} [k qdkojzifh ESpfa,mufom;cufonfxuf
tcufBuHKum b,fhES,frS rvkyfwwfatmif &dSHkrQru ]vifr,m;} [k ac:xm;jcif;udk cHMu&ojzifh
wpfa,mufrsufESm wpfa,mufrMunhf&Jatmif &dSav\/
]r[kwfygbl;ta':? wpfckajymyg&ap} [k ausmfjrifhuajymrSrqHk;rD xdkrdef;rrSm rsm;pGma'goxGufonfh
[efjzifh . . .
]bm . . . rif;uvm; ighudk ta':ac:wm? igu rif;bGm;at t&G,frdkYvm;}
]aMomf . . . cufvkdufygbdawmh? ta&;xJ tysKdvkyfaejyefygNyD? ta':ac:wmrBudKuf&ifvJ...} [k
ajymaeqJ wupDum;wpfpif;teD;odkY a&mufvmum um;ay:rS 'dkifbmu pdk;&drfruif;aom
trlt&mjzifh
Z0e

]q&m? bmjzpfvdkYvJ} [k ar;rS ausmfjrifhwGif 'dkifbmudk Munfhrdum rdrdpD;aeus todjzpfaeonfudk


awGY&aomaMumifh
][m...pHwifvm;? vkyfprf;ygOD;uGm? wdkYawmh acsmufusaeNyD}
]vmygq&m? um;ay:wufyg? tzufvkyfNyD; pum;ajymraeygeJY? &Sufp&mBuD;} [k ajymum pHwifu
rsuf&dyfjyvkdufojzifh
]udkif;...cifygwufcJh? um;ay:wuf} [k rdef;rysKduav;yg ac:vkdufojzifh olYrSm bmvkyf&rSef;
rodonfhtavsmuf ausmfjrifhpum;twdkif; um;ay:odkYwufvdkufrS ausmfjrifhvJ aemufuvdkuf
wufonfESifh wpfNydKifeuf pHwifu csufcsif;yif um;udkarmif;xGufoGm;av&m om;a&tdwfydkif&Sifrdef;rESifh
wuG vlwpfpkwdkYrSm ai;arm&if; tHhtm;oifhvsuf usef&pfMuav\/
um;udkauGYywfvSnfhvnfarmif;ESifNyD;rS ausmfjrifhtm; pHwifu ]bmjzpfvkdYvJq&m} [k ar;&m
]rajymygeJYawmhuGm? tmtD;wDbwf(pf) ay:rSm om;a&tdwfuav;wpfvHk; usef&pfwmawGYwmeJY
olY[mrSwfvdkY csufcsif;,lNyD; um;ay:uqif;ay;wm? olY[mr[kwfbJ [kdrdef;r[m jzpfaevdkY ighudk
cg;ydkufEIdufygqdkNyD; vkdufvmvdkY? uHaumif;vdkYtcsKyfxJ rtdyf&w,f}
][m; . . [m; . . ? udkausmfjrifhwkdYujzifh vkyfvkdufrSjzifh trnfeJY vkdufatmifudk ausmfa&mhyJ? tusKd;vdkvdkY
anmifa&avmif;? uHaumif;vdkY &Jtzrf;rcH&w,f} [k qdkjyD;rS
]olu b,folvJq&m}
]wdkYausmif;uygyJ? trnfuawmh . . .} [k qdkNyD;rS rdef;uav;bufodkYvSnfY Munhfvdkufojzifh
]rnGefYwif . . .} [k rdef;rysKduav;u pum;qufay;rS
]tdkifrf aqm&D;? odyfNyD;0rf;enf;ygw,f rnGefYwif? uRefawmfuvJ rnGefYwif om;a&tdwfuav;rSwfvdkY
apwemaumif;eJY vdkufNyD;ay;wm? wrifaESmifh,Suf&m a&mufaeawmhwmyJ? pdwfr&dSygeJYaemf}
]tdk...bmrSawmif;yefp&m tvkyfr[kwfygbl;&Sif?
jzpf&wmrdkY uRefrvJ odyfNyD;tm;emwmyJ}

'DvdkjzpfzdkYMuHKvmvdkY

jzpf&wmyJ?

uRefrtwGufeJY

]tHr,fAsm? &efukefNrdKYBuD;qdkwm ckjrifckaysmufawGyg? rSwfrdwmvJ r[kwfygbl;? bmrSawG;Nyd; &SufaezdkYvJ


r[kwfygbl;? aemufawmhrS 'Dtjzpftysufuav; awG;rdwdkif; &,frdaerSmygyJ} [k pHwifu Mum;0if
ajymNyD; qufvuf ]q&mudkuvJ cufygw,f? 'DvdkrSm;aygif;vJrsm;vSNyD? wavmwkef;uvJ rkefYpdrf;aygif;
onfBuD;&Gufvmwm ay:awmfrlyifhvmw,fqdkNyD; ukef;&dScdk;aevdkufwm} [k qdkrS
]awmfyguGm? rif;uawmh aemufawmhr,f} [k qdkNyD;vQif ]a[h pHwif? a[m'Dpm;yGJHka&SY &yfvkdufOD;a[h?
cg;ydkufEIdufvkdufwJhvlawGvJ rjrifEkdifygbl;} [k qdkvdkufojzifh pHwifvnf; um;ukdxdk; &yfvdkufav\/
]udkif; . . rnGefYwif? aemufuvlawGvJ a&Smif&if;? 'DxJcP 0if&atmif}

Z0e

]'kur&SmygeJY&Sif? aeygapawmh? uRefrvJ rqmygbl;}


]rqmayr,fhvJav cPavmufaygh? pum;pjrnfvJajym&if; ckwifuvlawGvJ a&Smif&if;aygh? vufzuf&nf
wpfcGufeJYawmh ydkNyD;Adkufrav;ygbl;? NyD;awmhrS rnGefYwif oGm;csif&mudkajymyg? um;eJYvdkufydkYygr,f?
vmygav? o'gvdkYauR; aoaq;awmif vTwfypf&ao;wmyJ? [J [J} [k &TifNyHK;pGmac:vkdufaom
ausmfjrifh\ toHwGif dSKY"mwfygonfhtvm; rnGefYwifrSm jiif;y,fjcif;iSm rwwfEkdifawmhbJ qkdifxJodkY
vdkufygoGm;&av\/
ausmfjrifhwGif apmapmu pdwfIyfp&maumif;oavmuf ,ckwGif taysmfBuD;aysmfaeonfudkawGY&um vSyol
wuodkvfausmif;oluav; wpfOD;ESifh xl;xl;qef;qef;awGYqHk&onfhtwGuf xdkaeYtzdkY &dSorQaiGawG
ukefcsifukefygap? ausmif;vcray;EkdifvdkY ]qyfpyef;&Sif;} txdcH& ausmif;cef;xJ 0ifcGifhr&csifvnf;
aeayapawmh[kqHk;jzwfum a0E&mxHk; ESvHk;xm;vsuf pm;aomufzG,f&mrsKd;pHkwdkYudk qufumqufum
rSm,lauR;arG;av\/ pm;aomufMu&if; apmapmu tjzpftysufuav;udk pm;NrHKYjyefum &,f&if;arm&if;?
ajymqkd&if;ESifh wpfa,mufESifh wpfa,muf tuRrf;w0ifjzpfoGm;&mrS wpfa,muf\taMumif; wpfa,muf
aumif;aumif;od&dSum xkdodkYawGYqHk&atmif jzpfvm&if;ukdyif 0rf;tomBuD;om aeMuav\/
pm;aomufNyD;Muaomtcg qdkifxJrS xGufvmMuNyD;vQif rnGefYwifu ]uRefr AdkvfcsKyfaps;xJrSm
ydk;xnfuav;wpfck0,fp&m &dSw,f? uRefroli,fcsif;wpfa,muf r*FvmaqmifvufzGJYzdkY? 'guav;
ta&;BuD;aewmeJY xGufvmcJhwm? ta&;xJrSm t&may:aeawmhwmyJ} [k ajym&if;&,faomaMumifh
ausmfjrifhu a&maESm&,farm&mrS
][kwfyg&JY? jzpf&yHkrsm; qef;vJqef;ygayw,f? todausmif;om;xJursm; awGYoGm;&if ausmif;usawmh
b,favmufaemufajymifMurvJvdkY? b,folrSrawGYayvdkYaygh} [k ajymNyD;vQif ]a[h pHwif? AdkvfcsKyf
aps;opfudk armif;a[h} [k trdefYcsum ESpfOD;om; um;ay:odkYwuf ygoGm;Muav\/
rnGefYwif tvkd&dSaomypnf;rsm;udk ESpfa,mufom;MunfhIa&G;cs,f 0,fjcrf;MuNyD;aemuf qdkif&Siftm;
rnGefYwif\ oli,fcsif;xHodkY wpfcgwnf; wifydkYvdkuf&ef cdkif;tyfcJhNyD;vQif
]udkausmfjrifhaum bmrsm;0,fp&m&dSao;vJ}
]0,fp&mw,fNyD;r&dSygbl;? 0,fzdkYqdk&ifawmh tcef;em;u uav;idkovdk
ausmif;om;tzdkY EkdYbl;uav;0,foGm;rSyJ} [k ajymqdk&,farmojzifh

pmMunfhcsdefatmfwwfwJh

]udkausmfjrifhwdkY ausmif;om;awG[m odyfNyD;aemufwJhvlcsnf;yJ}


][m rajymeJYawmh? IyfwJhaemufwJYb0rSawmh Adkvfcsnf;yJ? qm*sifawmifr&dSbl;} [k ajymonfhtwGuf
nGefYwifwGif &,farmaeaomaMumifh
]udkif; rnGefYwif? b,frSoGm;p&mr&dS&ifvJ kyf&SifoGm;Mu&atmif} [k ac:av&m
tm;emvsufESifh jiif;y,faomfvnf; ausmfjrifh\ qGJiifjcif;udk ra&SmifomaomaMumifh

nGefYwifu

]tcsdefodyfNyD;aemufusaer,fxifw,f}

Z0e

10

]aemufrusygbl;? cyfapmapmNyD;rSmyJ? jyefawmhvJum;eJYjyefrSm? tcsdefaumif;uav;yJ jyefa&mufrSmyJ} [k


ajymonhftwGuf nGefYwifrSm kyf&SifodkY vdkuf&jyefav\/
um;ay:rSqif;aomtcg kyf&SifHka&SYwGif a&mufaeMuaom ausmif;awmfom;rsm;\ rsufvHk;rsm;onf ],l
wD pD} '&def;jyovdk ausmfjrifhwkdYbufodkY wnDwnmwnf; vSnfhMunfhum pdkufaeMuavawmh\/
]'DieJeJY b,fwkef;ursm; odaeMuygvdrfhrvJ} [k awG;awm tHhMooluvnf;r&Sm;? todxJu
ausmfjrifhudkMunfhum rsufpdwpfzuf rSdwfajymifjyolujy? vlaemufrsm;uvnf; ]MuGm;w,fa[h?
MuGm;w,f yHkrSm;0ifBudwfvmwmyJ} pojzifh rMum;wMum;ajymolu ajymojzifhcyfjrefjref0if&ef
vufrSwfcHrnftvkyf ]q&m? "mwfqDzdk;ay;cJhygOD;} [k pHwifuawmif;aejyefojzifh
]rif;wdkY 'dkifbmawG 'grsKd;csnf;yJ? xrif;rpm;&ao;wmeJY? "mwfqDr&dSwmeJY} [k pwdkifxkwf Budrf;
vkduf&m
]q&m uRefawmhftaMumif;vJ todom;yJ? r&dSvdkYajymwmyg} [k qdkrS ]ay;rSmaygh} [k qdk&if;
ausmif;om;rsm;a&SYwGif aiGpuLrsm;udk txyfvkduf qGJxkwfvdkufNyd; cyfwnfwnf wpf&GufpDa&MunfhNyD;rS
]a&mh yxrwef;uESpfapmif vufrSwfoGm;jzwfacs? ydkwm,lxm;} [k qdkum wpfq,fwefwpf&Gufudk
xkwfay;vkdufav\/ vufrSwf&aomtcg }pHwif rif;kyf&SiftNyD; vmapmifhacs} [k rSmcJhNyD;vQif
ESpfa,mufom; pwdkifxkwfum ,SOfwGJwufoGm;NyD;vQif ausmfjrifhu todausmif;om;rsm;bufodkY
vSnfhum rsufpdrdSwf vQmxkwf NyHK;jycJhav\/
HkxJodkYa&muf xkdifrdMuaomtcg a&mufESifhaeMuaom ausmif;om;tcsKdYESifh aemufxyf0ifvmaom
ausmif;om;rsm;onf ausmfjrifhwkdYudkom vSnfhMunfhIMuNyD;vQif tcsif;csif;wD;wdk;ajymqdk&,farm
Muav&m ausmfjrifhonf tpwGif rsufESmylrdaomfvnf; rMumrcP vSnhfMunfhMuonfudk awGY&awmh
ojzifh rxl;awmhbl;[k ESvHk;jyKum tvSLY&SifrSef;odatmif r@yfwdkifwufjyouJhodkY rdrdudk
rjrifjrif&atmif
&ifudkaumh
wnfhrwfpGmxkdifvsuf
rsufESmajymifwdkufvkdufaomaMumifh
ausmif;om;rsm;rSm aemufxyfvSnfhrMunfh0HhawmhyJ &dSav\/ xkdodkY ,SOfwGJ pwdkifxkwfvdkuf&jcif;
ESifhwuG waeYcif;vHk; twlwl,SOfwGJoGm;vmae&onfrsm;rSm ausmfjrifhwGif ewfjynfodkYa&mufatmif
rdSef;vkdufaom bdef;pm;\pnf;pdrfrsKd;udk cHpm;&um aeYpOfeSifhtrQ xdkuJhodkY oGm;vmaeEkdifwJh
udk,fjzpf&ygapvdkY pdwfxJuusdwfqkawmif;&if; aysmf&Tifauseyfjcif;\ t&omudk qdwfNidrfpGm
cHpm;aeav\/
]acsmuvufpm;rvm;? atm&def;u&yfaomufrvm;} wnf; [laom avmuGwfpum;rsm;jzihfnGefYwiftm;
trsKd;rsKd;ta&;,lae&if;yif kyf&Sifum; pjyojzihf wpfHkvHk; rnf;arSmifoGm;aomaMumifh ausmfjrifhwGif
ausmif;om;rsm;\ rsufvHk;vufeufrS oufomcGifh&oGm;avawmh\/ odkYESifhkyf&Sifum; NyD;vkeD;vmonf
wGif NyD;onfhwdkifatmif apmifhaeacsu ausmif;om;rsm;\ txGufESifhqHkaernfjzpf ajymifavSmifMu
OD;rnfudk BudKwifodESifhonfhtavsmuf rdrdrSmrl tajymifcH&aomfvnf; omauseyfzG,f jzpfrnf
rSefaomfvnf; rnGefYwif &SufoGm;rnfudk pdk;&drfaomaMumifh ]NyD;rSxGuf&if vlwdk;cHae&r,f? apmapm
xGufMupdkY} [k ajymum ESpfa,mufom; xGufcJhMuav\/

Z0e

11

]b,fhES,fvJq&m? NyD;NyDvm;} [k apmihfaeaom pHwifu ar;&m ]NyD;vdkYxGufvmwmaygh} [k ajymojzifh


][J[J tJ'g xHk;*sefudkAs} [k ukvm;oHESifh jyefajymvdkufrS ]rif;uawmh aemufa&mhr,f} [k qdk&if;
um;ay:odkYwufMuum ausmfjrifhu pHwiftm; t&SnfqHk;vrf;rS jznf;jznf;armif;&ef usdwf
rSmvdkufav\/
odkYESifhausmfjrifhonf wpfvrf;vHk;pum;awG azmifzGJYatmifajym vkdufygvm&if; Apfwdk;&D;,m;
tJAif;e,l;okdY
um;0ifvkdufonfESifh
wpfNydKifeuf
ausmif;odkYa&mufawmhrnfudk
od&ojzifh
MumMumtwlpD;&awmhrnf r[kwfawmhaomaMumifh rMumrDcGJ&awmhrnfudkawG; 0rf;enf;csifovdkvdk
jzpfrdav\/ xdkYaemuf rdef;uav;rsm;aexdkif&m tif;vsm;ausmif;aqmifwGif;odkY um;0ifoGm;NyD;vQif
ay:wDudkatmufwGif xdk;qdkufvkdufojzifh ]uJ uRefrqif;awmhr,f} [k rnGefYwifu ajymonfhtwGuf
ausmfjrifhu wHcg;udkzGifhay;vkduf&m rnGefYwifonf um;ay:rS qif;&if; ]aus;Zl;wifygw,f&Sif? uRefrudk
jyKpkapmifha&SmufwmawG} [k ajymaomaMumifh
]aus;Zl;wifavmufatmif r[kwfygbl;? wifp&mr&dSygbl;} [k ajym ]udkif; 'DuvJ oGm;vkdufygOD;r,f}
EIwfqufonfwGif pHwifuvnf; Mum;azmuf ]udkif; rrav; *GwfpEkduf} [k vlysuf t*Fvdyfpum;jzifh
EIwfqufum OD;xkyfudkajrmufjyonfh[efrsKd; vkyfvkdufojzifh rnGefYwifwGif &,farm usef&pf&mu
ausmfjrifhu vufvIyfjyonfudkjrifojzifh jyefjyvkdufaomaMumifh ausmfjrifhu ]a[h pHwif?
ighMunhfygOD;uG} [k qdkum &if0udkvufESifhzd&if; arhajrmvJonfh[efrsKd;jzifh um;ay:odkYyHkvSJcs
vdkufaomaMumifh pHwifwGif um;armif;&mu [uf[ufyufyuf &,frdavawmh\/
yk*Ha[mxJodkY
um;0ifoGm;NyD;
avSum;&if;wGif
xdk;um;qdkufvkdufonfESifhwpfNydKufeuf
avSum;wuftqifhay:wGif
&yfpum;ajymaeolrsm;onf
ausmfjrifhudkMunfhum
][m
udkausmfjrifhwdkYuawmh 'DuaeYawmh pwdkifyJa[h? t&rf;udkypfBuJvkdufwmyJ} [k qdkojzifh ausmfjrifhu
qdkvdk&if;udkodaomvnf; rod[efjzifh NyHK;&,fum
]bmrsm;jzpfvdkYvJAsm}
]rodbl;rSwfvdkY? zdef;r,fawmh rBuHeJYq&m? *vkyfHkrSmav}
]aMomf odNyD? EkdYaywJYAsm? 'guawmh olYukodkvfeJY oljzpfwmygAsm? remvdkwdkY r&dSygbl;} [k ajymifajym&if;
um;cay;wufvmav\/
]'DuaeYawmh cifAsm;w,ftDwJhvlyJ} [kwpfa,mufupvkdufojzifh tjcm;oHk;a,mufu ]zdk;tDa[h? zdk;tD} [k
oHao;oHaMumifESifh atmfMuaomaMumifh ]bmvJa[h? bmvJ} [kar;um ausmif;om;tcsKdY tcef;xJrS
xGufvmMuav\/ xdkausmif;om;wpfpk wdkYonfvnf; qlqlnHnHESifh ausmfjrifhaemufrSvkdufum
ol\tcef;wGif;odkY qlnHpGm0ifa&mufMuav\/ ukvm;xkdifwpfvHk;? pm;yGJwpfvHk;? ADdkwpfvHk;?
ckwifwpfvHk;om&dSaom
tcef;uav;rSm
ausmif;om;rsm;jzifh
jynfhESufoGm;um
tdyf&may:
ypfvSJtdyfolutdyf?
ab;wGifxdkifoluxdkif?
pm;yGJay:odkYwufoluwuf?
t0wfxnfhxm;aom
oHaowmudkqGJ wufxkdifoluxkdifESifh Iyf,SufcwfoGm;av\/
]udkausmfjrifhwdkYrsm; odyfNyD;pGHwmyJ? aq;aumif;uav;rsm;&dSa&mhvm;} [kar;&m ]aq;aumif;awmh&dSwmaygh}
[k &,farm ajymvkdufojzifh
ausmif;om;wpfa,mufu ]'gjzifhAsm? aq;enf;uav;rsm; ay;ygcifAsm? zdeyfcRwfay;qdk&if ay;yghr,f} [k
Z0e

12

ajymum [efvkyf cRwfawmhrnfhyHk vkyfvkduf&m ]'gavmufvJ toem;cHzdkY rvdkygbl;? vdkcsifoyqdk&if


ay;&wmaygh? udkif; rSwfxm;aemf? a&eHacs;&,f? aq;&Guf&,f 'kwm&,f a&m . .}
]tJ'gudk vQmrxdtmrxd rsKd&rvm;}
]r[kwfbl;? tJ'gudkvdrf;? 0Jajcmufawmh aoaocsmcsmEkdifw,f} [k ajymrS ajymifonfudkodum
0dkif;&,fMu&m ]'geJY aq;enf;aumif;vkdcsifw,fqdk} [k ausmfjrifhuajym&m wpfa,mufu
]'Daq;ar;wmr[kwfbl;? rD;,yfaq;ar;wm} [k a'goxGuf[efvkyfajymum ]awmfygAsm? cifAsm;vJ
udkodef;azeJYaygif;wmeJY ysufvmNyD/ Mum&if tElaq;HkydkY&awmhr,f} [k ajymaepOf yk*Hausmif;aqmif\
vl&TifawmfbGJY& rsufrSefESifhausmif;om; armifodef;az a&mufvmav&m ]aocJOD;r,hfvlyJ? ajymae&if;
a&mufvmw,f} [k wpfa,mufu qD;ajymvkdufonfudk odef;azrSm *krpdkufbJ yg;pyfrSm ]'efY'vef'efY .
. 'efY'vef'efY} [k qdkjrnf&if; vufESpfzufudkvIyf0ifvmojzifh ]bmjzpfvmwkef;} [k ar;rS
]aoG;pkef;em*sKd tJav bif*sKdwD;vmwm} [k ajymonfhtwGuf wpfcef;vHk;yGJusoGm;av\/
]udkodef;az cifAsm;vluawmh? 'DuaeY Muufuef;qeftdk;wdk; vmwmyJ? *vkyfHkxJ ESpfa,mufom;wGJNyD;
0ifvmvkdufwm? ol[mu bmvkdvdk nmvkdvdkAs} [k awGYjrifoGm;aom ausmif;om;wpfa,mufu
ajymojzifh ]b,folvJAs} [k udkodef;azu ar;rS
]rnGefYwifygAsm}
]tHr,f cifAsm; w,fawmfwJhvlyJ/ NrHKxm;vdkufwm tckrS ay:awmhw,f? uRefawmhftodray;bl;}
]cifAsm;today;zdkYaeaeomom? uRefawmfawmif 'DaeYrS od&wm}
]NzD;raeygeJYAsm? r[kwfEkdifwmawGajymvdkY olrsm;,Hkyghrvm;As}
]uRefawmfBudKufwJh&nf;pm;eJY rnm;bJ &dSap&JY? wu,fhudk ajymwmyg? awGYyHkudku qef;vGef;vdkY} [k
pvkdufrS trsm;u0dkif; ar;MuonfwGif tjzpftysuftvHk;pHkudk zGifh[ajymjyaomaMumifh waomaom
&,farmMuavawmh\/
][kwfvJ[kwfwJh vlyJAsm? ukowdkYZGJrsKd;eJY urmudkajcuefydk;r,fhvlyJ? uHaumif;vdkY axmifEIwfcrf;ay:u
acsmfrusw,f? BuHBuHzefzefAsm} [k ajym&if; odef;azrSm awG; &,faejyefojzifh ol\&,foHudk
tjcm;ausmif;om;rsm;rcHEkdifbJ a&maESm&,farmMuav\/
]'gjzifh cspfjcif;tp om;a&tdwfuqdkwJh pum;topfay:vmzdkY jzpfaeawmhwmaygh} [k ajymaeqJrSmyif
xrif;pm;acgif;avmif;xdk;vkdufojzifh ]a0;a[;} [laomqlnHoHBuD;ESifhwuG vlpkuGJ oGm;avawmh
ownf;/
*********************
odkYESifh ausmif;awmfBuD;wGif ausmfjrifhESifhrnGefYwifwdkY jyefawGYMuaomtcg &SufovdkvkdjzpfaeMuojzifh
rsufESmrxm;&Jaomfvnf; ]aumf&pf'g} wGif &ifqdkifawGYae&jcif;aMumifh rsufESmcsif;qHkrdum NyHK;&,f
EIwfquf&mu axGxl;aomtaMumif;r&dSaomfvnf; pum;ajymae&vQifyif auseyf&rnfjzpfjcif;aMumifh
Z0e

13

]tck rnGefYwifwdkY atmhzf&ovm;} [k ]atmhzfyD;&D;,'f} ac: pmoif&efr&dSojzifh tm;vyfaom


tcsdef&ovm;[k ar;&mwGif
]r&bl;? t*Fvdyfuvyf(pf) wuf&OD;r,f} [k ajzaomaMumifh Mum&SnfpGm qGJzifh pum;ajymcGifhr&ojzifh
xdkrQavmufajymvdkuf&onfESifhyif auseyf&avawmh\/
odkYjzifh oifMum;&ef oifcef;pmajymif;vJonfhtavsmuf wpfcef;rSwpfcef; ul;ajymif;oGm;vm&if;
awGYqHkonfhcPav;wGif pum;ajymjzpfatmif ajymvkduf&onfudkom tom;,l rnGefYwifwdkY
tm;aomtcsdefESifh
ausmfjrifhtm;aom
tcsdefrsm;wGif
we*FaEGwpfywfvHk;rS
wpfcsdefrQom
wlonfhtavsmuf xdktcsdefuav;twGif; vkvk,uf,ufapmifhqdkif; ]av'DpfuGef;rGef;&Grf;} ac:onfh
rdef;uav;rsm;\pka0;&m
tcef;em;wGifvnf;aumif;?
pmzwfcef;wGifvnf;aumif;
awGYqHkum
rdef;uav;rsm;\
taMumif;udk
ar;jref;jcif;?
aomif;ajymif;axGvm
ajymqdkjcif;rsm;ESifhom
tcsdefukef&avawmh\/
rnGefYwifrSm ausmfjrifhESifh todjzpf&jcif; a,musfm;tod&&dSjcif;xuf wpfpHkwpf&mtvkd&dSvQif NrdKYxJodkY
uqkefajy;um tjrefqHk;&SmazG0,f,lay;rnfholwpfOD; ay:aygufvmjcif;yifjzpfayawmh\/ xdkodkY
ausmfjrifhrSm rnGefYwif\tusKd;udk trsKd;rsKd;aqmif&GufjyKvkyf ay;jcif;tm;jzifh wpfOD;ESifhwpfOD;
txl;cspfcif&if;ESD;aomtajcodkY qkdufa&mufvmMuonfhtavsmuf onftcsdef? onfae&m awGYaeus?
[dktcsdef[dkae&m awGYaeMujzpfonfhtwdkif; xdkodkYawGYMu&efrSm tvkyf0w&m;BuD;wpfck jzpfonfhyrm
rawGYbJ raeEdkifMuaom tjzpfodkYa&muf&dSvsuf wpf&ufavmufrawGY&vQif ydkufqHr&dSwkef;rSm
ausmif;tjyefwGif vufzuf&nf rrDvkdufonfxuf 0rf;tenf;BuD;enf;rdavawmh\/
,if;odkYaomtajcodkY
qkdufa&mufvmonfhtavsmuf
ausmfjrifhESifhtwlwGJzuf
odef;azu
}b,fES,fhwkef;q&m? ,ckavmuf MumvdkYrScifAsm;wdkYtajctae[m b,fc&D;rSrqdkufao;bl;vm;} [k
ar;onfhtwGuf ]'gawmh cifAsm;yJ pOf;pm;Munfhav? awmfawmf c&D;a&mufaerSjzifh tckvdk
b,faevdrfhrwkef;} [kajymaomaMumifh
]EkdY oluBudKufyHkray:vdkYvm;}
]'gawmh
bk&m;rSodvdrfhr,f?
BudKufvkduf&wmaovkaeNyD}

uRefawmfawmhjzifh

rajymwwfbl;?

uRefawmfhpdwfxJujzifh

][m 'DvdkeJYb,fjzpfrvJ? cifAsm;[mu wpfoufvHk;ydk;&awmhrSmvm;cif&JY qdkwJYtxJa&mufaeNyD? olBudKuf


rBudKufodatmif vkyf&awmhrSmayghAs? ckawmh cifAsm;BudKufwmudkawmif olodcsifrSodrSm? 'gaMumifh
w&m;awmftwdkif; pum;eJYajym&ifajym? 'grSr[kwf ajym&rSm rsufESmylovdk tm;emovdkvdk&dS&if
pma&;wmaygh} [k tMuHay;aomaMumifh &nf;pm;pma&;&ef oabmwlnDMuonfhtwdkif;
]'gjzifh&if
pmaumif;aumif;eJY
tonf;udkNidoGm;atmif
ta&;cdkif;&atmif} [k ausmfjrifhuajymojzifh

jrefrmpm*kPfxl;,lwJhvlwpfa,muf

]tHr,fAsm? &nf;pm;pmuav;avmufeJY olwdkYudkatmufusKdYcHvkdYAsm? tvum;vlawGyg? jrefrmpm*kPfxl;


oif&wmav;eJY OD;yknaoNyD;wJhaemuf olwdkYavmufompmwwfw,f xifaewJhvlawGayghAsm? b,folYudk
b,fvdkcsKd;vdkuf&rvJ?
vmygAsm?
uRefawmfa&;ay;yghr,f}
[k
uwdxm;vkdufonfhtwdkif;
npmMunfhcsdefwGif taqmifrSL;ppfaq;vSnfhvnfMunfhIjcif; jyKNyD;onfhtcsdefup 0wKpmtkyfrsm;?
Z0e

14

uAsmvuFm? arwmpmtkyfrsm;udk ab;wGifcs aumif;Ekd;&m&m aumufEkwfxnfhoGif;um ESpfOD;om;


wdkifyif &nf;pm;pmuvDurm'DyeDusrf;BuD;udk tywfwukwfBudK;pm; a&;vkdufMu&onfrSm q,fwpfem&D
tcef;rD;Nidrf;vkdufonfhwdkifatmif rNyD;ao;ojzifh tcef;wGif; za,mif;wkdifrxGef;&[laom Oya'
&dSonfhtavsmuf xrif;pm;cef;odkY oGm;a&mufum rD;zGifh a&;Mu&avawmh\/
NyD;MuawmhrS
odef;azu
]cifAsm;
tdrfudkay;r,fhpmeJYvJ
rSm;NyD;awmh
ray;rdapeJYaemf?
'grsKd;rSm;wwfMuvGef;vdkY} [k ajymifavSmifum vlcsif;cGJ qdkif&mtcef;rsm;xJodkY 0ifa&mufumtdyfav\/
pma&;NyD;onfhaeYrSp ausmfjrifhonf tcgaumif;udkom apmifharQmfaeav&m vl&Sif;aomaeYwGif
nGefYwifESifh wpfa,mufcsif;awGYojzifh &yfwefYvsuf pum;tpcsDNyD;vQif
]rnGefYwifudk ajymp&mwpfck&dSw,f}
]ajymyg? ajymp&m&dS&if}
]ajymr,f BuHaewmawmh MumygNyD? ajymcsiforS raeEdkifatmifjzpfaewmyJ? EkdYayr,fh 'Dvdkajymvdkuf&if
dkif;pdkif;&ma&mufaervm;vdkY tm;emwmuvJwpfaMumif;aMumifh usdwfaecJhwmyJ? EkdYayr,fh tckawmh
rrsKdodyfEkdifwJhtajctaea&mufvmvdkY? rajymbJeJY od&atmif} [k qdkum puLtacgufuav;udk
wpfyg;olrjrif&atmif uG,f0Sufum usdwf ay;vkduf&m nGefYwif\rsufESmrSm kwfw&uf
trlajymif;oGm;um ]bmvJ} [k wkefwkef,if,if ar;ojzifh
]pm} [k jyefajymaomaMumifh t&SufaoG;rsm; rsufESmay:odkY jynfhvQrf;wufMuGum rsufESmudkapmif;vSnfhNyD;
]&Sufp&mBuD;aemf?
r,lyg&apeJY}
[k
oem;aomtoHjzifh
ajymaomaMumifh
]'Dae&mwGif
igaemufqkwfvkduf&if wpfoufvHk;uef;awmhrnf? wpfa,mufrsufESmwpfa,mufMunfh&JawmhrSmr[kwf?
ZGwfESpf ay;rSyJ} [kausmfjrifhwGif ESvHk;ydkufvdkufrdNyD;
]udkausmfjrifhpdwfxJrSm cHpm;ae&wJh a0'emudkawG;NyD;oem;ojzifh ,lvdrfhr,fxifw,f? 'Duvdk arwmr&dSvdkY
pmrjyefcsif&ifvJaeygawmh? 'DrSm b,fvkdjzpfaew,fqdkwm od&if awmfavmufygNyDqdkNyD; t&SufudkiJhNyD;
ay;&wmudkrS &uf&ufpufpufr,lbJae&ifjzifh tylawGaygufuGJNyD; tonf;uRrf;&awmhrSmygyJ} [k
dK;i,faomrsufESmxm;jzifh oem;atmifajymrS nGefYwifwGif pdwfESvHk;rsm; t&nfaysmfonhftvm;
oem;pdwf0ifvmonfvnf;wpfaMumif;?
tjcm;ausmif;olausmif;om;rsm;jrif
oGm;rnfudkvnf;
pdk;onfhtwGuf
vufvSrf;
,lvkdufrdonfESifh
wpfNydKifeuf
&SufaMumufaompdwfrsm;onf
ausmfjrifhtem;wGif
Mum&SnfpGm&yfae&ef
pdwfroefYbJ
&SefYwefYwefYjzpfvmaomaMumifh
pmudkpmtkyfMum;wGif0Sufvkdufum kwfw&ufvSnfhoGm;NyD;vQif uGef;rGef;&Grf; (Common Room) odkY
0ifoGm;av\/
ausmfjrifhrSm
vrf;wGif
rdrd\pmudk
vTifhrsm;ypfvdkufrSmvm;[k
wxdwfxdwfESifh
rsufpdwpfqHk;Munhfae&mu aumif;pGm,loGm;vsuf tcef;wGif;odkY 0ifoGm;onfudkawGY&rS pdwfat;oGm;um
0rf;wGif;Budwfylrdonfhtyludk
oufjyif;csum
rIwfxkwfvkdufpOf
jAKef;ceJ
ausmukef;udk
vufESifhykwfvkdufonfudk cHvkduf&ojzifh vefYzsyf ]r[kwfygbl;} [k a,mifrdaomaMumifh vmykwfol
odef;azu }bmr[kwfwmvJ} [k&,far;rS ][m vefYvdkufwmAsm? cifAsm;vkyfvkdufrSjzifh
tvefYwMum;csnf;yJ}
][J [J b,fhES,fwkef;? ae&mus&JYvm;}

Z0e

15

]ay;awmh
ay;vkdufNyD?
oHk;q,fhajcmufaumif
b,faumifaygufrvJrodbl;}
[kajymrS
]ae&musygaphr,fAsm? rylygeJY? udkif; &nf;pm;pma&;ay;&wJh avQmufvTmcay;} [k qdkojzifh ]tdk vdkw&
apayghAsm} [k qdkum vufzuf&nfqdkifodkY xGufoGm;Muav\/
nGefYwifrSm ausmfjrihfpmudk &onfhtcsdefrSp pdwfxJwGif uwkefu,ifjzpfaeavawmh\/ r,lvQifrjzpf
ausmfjrifh\pmudk ,lvkduf&aomfvnf; rdrdvufxJodkY a&mufaejyefaomtcg vTifhypf&efvnf;pdwfudkrEkdif?
&nf;pm;pmwdkYrnfonf cspfaMumif;BudKufaMumif;udk a&;om;jcif;yifjzpfonfudk od&dSonfhwdkifatmif
ausmfjrifh\pmrSm
xdkYxufyif
xl;jcm;ovkdvdkatmufarhum
zwfvnf;Munfhcsifao;ojzifh
vTifhypf&efa0;pG? tjrwfwEkd; aumif;rGefpGm odrf;qnf;xm;vsuf? usaysmufrnfudk pdk;&drfum rMumcP
prf;prf; Munhfrdav\/ rdef;uav;rsm;tcef;wGif; pmudkzGifhzwfMunhfrnf[k rMumcP
pdwful;rdaomfvnf; trsm;a&SYwGif zGifhzwf&efpdwfr&Jojzifh csDwHkcswHkjzpfae&if;u pmoif&eftcsdefodkY
a&muf pmoifcef;twGif;odkY a&mufjyefaomtcg oifcef;pmxJwGif pdwfr0ifpm;bJausmfjrifh\pmudkom
rMumcP prf;Munhfrdav\/
okdYESifh ausmif;qif;ojzifh tif;vsm;aqmifodkY jyefa&mufaomtcg awGa0ai;armjcif;jzifh tcsdefukefvsuf
tjcm;ausmif;oluav;rsm; upm;qif;&modkYvnf; rvkdufEkdif? &,f&,farmarm pum;ajymaejcif;udkvnf;
rvkyfEkdifbJ? pmudkzGifhzwf&efom pdwfxJ tvkyfIyfaeonfhtavsmuf zwfMunhfzdkY&efrSm tcef;wGif;
twlaeol roef;Munf&dSaeojzifh atmifhtnf;ae&mu roef;Munfa&csKd;&ef xGufoGm;aomtcgrS
tcef;wHcg;aph ausmfjrifh\pmudkzGifhav\/ nGefYwif\ ESvHk;aoG;rsm;usonfh 'dwf . . 'dwf . . 'dwf . .
'dwf jrnfaomtoHrSm ol\em;xJwGif rD;&xm;ckwfoHuJhodkYxifrSwf&if; ausmfjrifh\pmudk zwfMunfh
rdavawmh\/
pmudkzwfqHk;onfhtcg &,fp&mvdkvdk? &Sufp&mvdkvdk pdwfxJwGif xl;jcm;aomcHpm;&jcif;ESifh awGYBuHKvsuf
0rf;om&aumif;rvm;?
0rf;enf;&aumif;rvm;[k
a0cGJr&bJ&dSaeNyD;rS
pmudkzwf&onfrSm
uref;uwef;zwf& pHkpHkvifvifrzwf&ao;ouJhodkY xifjrifum xyfrH zwfjyefonfwGifvnf;
tm;r&bJ twefwefzwfNyD;rS roef;MunftjyefwGif awGYrnfpkd; cdk;&mygypnf; vufcHxm;&onfhtvm;
odk0Sufxm;&av\/ wGifrS nGefYwifwGif 'def;'vdef;ewf zrf;pm;pjyKvmavawmh\/ ,cifu
ausmfjrifhtay:wGif rnfokdYrQ tmHkrxm;rdaomfvnf; xdkpmudkzwfNyD;rS rBuHwwfrpnfwwfjzpfum
pdkufpdkufawG;vsuf ai;armrdIifawGp jyKvmavawmh\/
,if;odkY t,luGJjym;vmonfudk roef;MunfwGif OD;pGmr&dyfrdaomfvnf; OfhpmMunfhcsdefwGif pmtkyfudk
a&SYwGifcsum ai;armaeonfudkawGY&rS
]rnGefYwif? bmawGpOf;pm;aeovJ} [k ar;vkdufonfwGif nGefYwifrSm awG;awmjcif;yifv,fwGif
rGef;epfarhajrmae&mrS kwfw&uf owd&um rsufESmxm;qnfvsuf ]bmr[kwfygbl; . . t"dym,f
t,ltquav;wpfck pOf;pm;aewmyg}
]rnmeJYaemf?
pmudkpOf;pm;HkeJYawmh
'gavmufpdkufNyD;awG;aerSmr[kwfygbl;?
rnGefYwifrSm
cspfwJhol&dSNyDxifw,f} [k xpfvkdufojzifh rvHkonfhtdk; wkwfrdk;HkeJY tmonfudkqdkovdk
roef;Munfar;onfhtwkdif; r[kwfdk;rSefygu rsufESmxm;ESifh jyefNiif;y,fajym&rnfhae&mwGif
NyHK;NyHK;BuD;vkyf ]r[kwfwmbJ roef;Munf&,f? cspfwJholr&dSygbl;} [k ajymrdaomaMumifh

Z0e

16

]vdrfr,fvdkYawmh rBuHeJY rnGefYwifa&? rsufESmuJcwfHkeJYodNyD;om;yg? rSefrSefajymprf;? b,folwJhvJ?


vdrfajym&if tmykyfapmfeHwwfw,fqdkwm raMumufbl;vm;}
]tdk . . rBudKuf&ao;ygbl;&Sif} [k qkdrdonftwGuf vQdKY0Sufjcif;wpf0uf ay:aeNyD;jzpfaomaMumifh
roef;Munfu a&SYaeppfovdk qufvuf ar;cGef;xkwf&mwGif vHk;vHk;ay:oGm;av\/
]tif; . . olYpdwfolYpdwf . . bmpdwfeJYrS rwlbl;aemf? rpm;Edkifwydefydef? raomufEkdifwydefydefqdkwmrsKd;[m
'DpdwfawGaMumifhaygh? nrsm; tdyfrSaysmfyghrvm;rodbl;} [k &,fovdk? &Tef;ovdk ajymvdkufonfh
pum;rsm;rSm aA'ifa[mvkdufbdonfhtvm; nGefYwifrSm xdknwGif tdyfr&awmhacs/ pmxJwGif
a&;xm;onfrsm;udk wpdrfhpdrfhawG;&mu ausmfjrifh\rsufESmudk jrifa,mifa,mifjyKum [kdaxmifhem;u
jyHK;ovdkvdk? 'Daxmifhem;u rJhjyovdkvdk rdSwfr&aom rsufpdxJwGif xifjrifvmojzifh ]udkausmfjrifh?
&SifuRefrudk ESdyfpufwmyJaemf? uRefrbmom at;at;ae&&if taumif;om;? tckawmh &SifdIYwJhpeufrD;[m
csufaumif;u NidNyD; uRefrudkrcsdatmifvkyfwmvm;} [k pdwfwGif; BudwfrSdwfajymqdkrd&Smavawmh\/
odkYjzpfonfhtwkdif; nGefYwifrSm ausmfjrifhudkawG;av awG;av wpfrdepfrS wpfrdepfodkY ul;ajymif;wdkif;
qef;jym;aompdwfrsm;0ifpm;vmum ]rcspfcsifygbl;} [l pdwfukdwif;jcif;iSm rpGrf;EkdifaomtajcodkY
qkdufa&mufavawmh\/
aemufwpfaeYwGif nGefYwifrSm rBuHwwf? rpnfwwfjzpfaeonhftavsmuf wdk;wdk;azmfwkdifyifzuf
jzpfaom roef;Munftm;
]roef;Munf? uRefrawmhpdwfawGayGaeNyD? olYpmudkvufcHrdwm bmrSrvkyfEkdif? rudkifEkdifjzpfaeNyD? &SufvJ
odyf&SufwmyJ? pmjyef&&ifaumif;rvm;? rjyefbJae&&if aumif;rvm;} [kar;&m
]rnGefYwifu arwmr&dS&if pmjyefzdkY vdkr,frxifbl;? zGifhNyD;ajymvdkufHkaygh? 'DvdkrS rajymcsif&if
ynmoifwkef;tcgrSm 'DpdwfrsKd;rul;ao;wJhtaMumif;? armifvkdESrvdkpdwfxm;wJhtaMumif;? tcspfudk
vufrcHEkdifao;vdkY 0rf;enf;aMumif;eJY pdwfvJrqdk;atmif arwmvJysufroGm;atmifa&;zdkYaygh? rnGefYwifu
arwm&dSvdkY jyefr,fqdk&ifvJ csufcsif;jyefvkdYawmh raumif;ao;bl;? tnmvG,fw,fvdkY xifoGm;rSmvJ
pdk;&ao;wJYtjyif a,musfm;qdkwJYvlrsKd;[m jrifwkef;cPjzifh rcspf&ifao&awmhravmuf rl,mrm,m
rsm;wwfwJhvlrsKd;rdkY wu,fwrf; cspf? rcspfqdkwmvJ apmifhNyD;MunfhzdkY aumif;r,fxifw,f? 'gaMumifh
udk,fhpdwfukd,fEkdifrEkdif tNyD;tydkifqHk;jzwfNyD;rS 'DtaMumif;udk pOf;pOf;pm;pm;eJY vkyfwmaygh?
olwu,fwrf;cspf? rcspfqdkwm od&atmif uRefrBuHNyD;ay;yghr,f} [k ajymvdkufonfhtwdkif; nGefYwifwGif
xdkudpeJYywfouf roef;Munfudk vHk;0tm;udk;rdav\/
ausmfjrifhrSm nGefYwiftm; pmay;rdonfhaeYrSp ausmif;wGif vlcsif;awGYrdonfhtcgwdkif; rsufESmrjy&JbJ
tvdkvdkvdyfjymvefYaeav\/ nGefYwifrSmvnf; rsufESmcsif;qHkzdkY&efr&JbJ ausmfjrifhudkjrifwdkif;
&SufaoG;rTefum acgif;iHkYoGm;onfhtcgoGm;? rawGY&atmif vrf;vTJoGm;onfhtcg oGm;aomaMumifh?
ausmfjrifhrSm jyefpmuvnf;r&onfhtwGuf tawG;&cufaeav\/ nGefYwif\rsufESmrSmvnf;
a&S;uuJhodkY Munfvif&TifysyHkr&ojzifh ightwGufeJYyJ olYrSmtBuHtdkufaea&mhovm;? 'grSr[kwf
wjcm;pdwfnpfp&meJY BuHKaea&mhvm;} [k pOf;pm;rdonfhtwdkif; pmzwfcef;wGif nGefYwiftm;
wpfa,mufcsif;awGYonfhtcg ]rnGefYwifMunfh&wm t&ifueJYrwlbl;? pdwfraumif;yHk&w,f? b,fvdkylyif
p&mrsm;&dSvdkYvJ/ ajymoifhw,fxif&ifajymyg? ulnDEkdifwmqdk&if ulnDyg&ap} [k 0ifajymonhftwGuf
nGefYwifrSm ausmfjrifhudkMunfhvsuf olar;aompum;udk pOf;pm;&if; taMumifom;ai;aeNyD;rS wpfpHkwpf&m

Z0e

17

owd&onfh[efjzihf ][kwfuJh? tefrwef


ajymvdkYraumif;bl;xifw,f} [kajzojzifh

pdwfraumif;p&mwpfck

awGYae&w,f?

taMumif;awmh

]'DtaMumif;xJrSm udkausmfjrifhudpaum ygovm;} [kar;aomaMumifh


]ygw,fqdk&ifvJ rrSm;ygbl;}
]'gjzifh udkausmfjrifh 0rf;om&rvm;? 0rf;enf;&rvm;} [k ar;vkduf&m
]'gudkawmhjzihf ,ckrajzyg&apeJYOD;? we*FaEGaeYus tm;vdkY&dS&if ausmif;udkcPvmcJhygOD;? 'Dawmhum
taMumif;pHkajymjyyghr,f} [k ajymvdkufonfhtwGuf ausmfjrifhrSm &ifxJwxdwfxdwfESifh we*FaEGaeYudk
apmifhpm;&if; nwkdif;tdyfruf,l tdyf&av\/ we*FaEGaeYodkY a&mufaomtcg ausmfjrifhrSm
tdyf&muEkd;onfhtcsdefup pmar;yGJajz&rnfhaeYwGif pdwfxJ vefY&GYHaeonfxuf tjyefwpf&mrQru
&GYHxdwfaeum ]rcspfbl;ajymrvm;? cspfw,fajymrvm;} [k tajzudkawG; vefYaeojzifh
udk,hfvl bmrsm;rdIifaewmwkef;? cifAsm;Munhf&wm aqGrsKd;rvmwJhw&m;cHvdkyJ} [k udkodef;azu
ajymojzifhausmfjrifhrSm rcsdoGm;jzJ&,f&mu ]w&m;cHeJYwlqdk 'DuaeY w&m;olBuD;trdefYcswm emcH&r,fhaeYyJ?
rsufcHk;awGvJ vIyfw,f}
]rsufcHk;vIyf&if uRefawmfa[mr,f? nmbufuvIyf&if vmbf? b,fbufuvIyf&if udk;? atmufuvIyf&if
wGJ} [k ajymonfwGif
]cifAsm;aemufayr,fh uRefawmhfrSm r&,fEkdifbl;Asm? bmMum;&rvJrodbl;}
]'gjzifh uRefawmf eHzdkeHraxmufMunfhr,f} [k qdkum yg;pyfxJvufndK;xdk; ]azmif;*Gd} [l
axmufvkdufNyD;vQif ][m apmif;vkdufusw,f? tJ'gtajym&cufwmyJ? EkdYaywJY cifAsm;tBuHatmifatmif
aqmifzdkY[muav;awG wGufcsufay;vkdufr,f? cifAsm;bmaeYom;vJ}
]tHr,f cifAsm;aA'ifwwfvm;? tpwkef;u rod&ygvm;Asm}
]aA'ifrSmawmh i,fi,fuwnf;u vufdk;ausvmwm?EGm;uefcH&vdkY} [k ajymvdkufrS ]vkyfNyD?
cifAsm;uawmh vlcsif;rawGYao;bl;? r[kwfr[wfuawmh t&ifajymawmhr,f} qdkum jyHK;rdav\/
ausmfjrifhtif;vsm;aqmifokdY oGm;awmhrnftjyKwGif odef;azonf tazmf av;ig;a,mufudkac:vmum
]awmf..awmf..awmf..csdef..[ tdef} [k pnfawmf&Grf;olu&Grf; aZ,swkoH aMuG;aMumfolu aMuG;aMumfvsuf?
ckoif;rIwfoH
jyKvkyfolujyKvkyfaomaMumifh
ausmfjrifhrSm
trsm;l;ovdkrl;vQif
rdrdom
aMumifwufwuftl;jzpfaernfhtwGuf &Sifbk&ifxGuf[efESifh ajcudkvSrf;&m ]csDawmfrlygbk&m;? trJdk;awG?
vSrf;awmfrlygbk&m; ao;pdkwJht0wfawG} [k oHNydKifatmfMuaomaMumifh ausmfjrifhrSm okwfajcwif
ajy;&avawmh\/
ausmfjrifhonf tif;vsm;aqmif{nfhcef;twGif; &Sif;aomae&mwGifxdkif nGefYwifudk apmifharQmfae&if;
ol\pdwfwGif; b,fvkdpum;rsm;Mum;&ygrnfvJ[k awG;awmxdwfvefYum ESvHk;om;rS wxdwfxdwf
aoG;rsm;usaeoHudk Mum;a,mifa,mif&dSaeayawmh\/ udkausmfjrifh uRefrawmhjzifh &SifhudkrBudKufEdkifbl;
vdkYrsm; ajymvdkuf&if b,fvkdrsufESmxm;&ygrvJ[k awG;vefYum jyefom ajy;csifaompdwfrsm;
Z0e

18

ay:vmaomfvnf; Kd;i,faom rsufESmESifh uydkudk0wfpm;um 0ifvmaom


jrifvkduf&aomtcg rajy;EdkifbJ&dSum idkcsifovkdvdk? 0rf;om&awmhrvdkvdk jzpfrdav\/

nGefYwifudk

rdrdESifh rsufESmcsif;qdkif nGefYwif0ifxdkifvkdufaomtcg ausmfjrifhrSmaphaphMunhf&ef rsufESmylvsuf


pm;yGJudkom iHkYMunfhaevdkuf&av\/ twefMumrS nGefYwifu wkef,ifaeaomtoHjzifh ]udkausmfjrifh} [k
r&Jw&Jac:vkdufrS ]Asm} [k av;av;BuD;xl;um acgif;udkarmh MunfhEdkifaomfvnf; rdrdurl
rnfonfhpum;udkrQp ajym&efr&Jojzihf nGefYwif\pum; tvmudkapmifhae&m
]uRefr 'DuaeYpum;jyefzdkYyJaemf}
][kwf . . uJh}
]EkdYaywJh csKdw,f? cg;w,fqdkwm b,f'if;rS rajymEkdifatmif 0rf;enf;p&mwpfck ay:vmw,f?
a[m'DpmudkyJMunfhawmh? uRefrwkdYararqDu ay;vdkufwJhpmyJ} [kajym&if; pmukdvufudkify0guav;jzifh
ywfxm;onfudkxkwf ay;vkduf&m ausmfjrifhrSm omxdwfvefYvsuf wkefwkef,if,ifESifh,lNyD;
zwfMunfhav\/
nGefYwifonf ausmfjrifh\rsufESmudkMunhfaeav&m pmudkzwf&if;ol\rsufESmwGif ta&miftaoG;rsm;
uG,faysmufoGm;jyD;vQif pmqHk;onfESifhwpfNydKufeuf oufrBuD;csvkdufoHudk Mum;&ojzifh
]tJ'DpmxJrSmygwJhtwdkif;yJ udkausmfjrifh? tck 'DZifbmausmif;ydwfvdkYjyefoGm;&if uRefrwpfcgwnf;
jyefrvm&awmhbl;?
uRefrudk
a,musfm;ay;pm;zdkY
pDpOfajymqdkNyD;MuNyD?
ausmif;ydwf&if
ararudk,fwdkifvmNyD;ac:vdrfhr,f? 'DtaMumif;udk udkausmfjrifh wpfa,mufom odygap? rvTJomvdkY
udkausmfjrifhudk today;&wmygyJ? &SufvJ&Sufyg&JY}
ausmfjrifhrSm b,fpum;udkajym&yghrvJ[k tp&Sm r&Ekdifatmif&dSNyD; vnfwdkifodkY ydwfqdkYwufa&muf
vmaom wpfwpfcJcJ 0rf;enf;vHk;BuD;udk BudwfrSdwfrsKdcsvdkufum
]'gjzifh udkausmfjrifhtzdkY arQmfvifhcsuf r&dSawmhbl;aygh}
]'gawmh udkausmfjrifhvJ ynm&dSyJ? pOf;pm;Munfhawmhav? rdbpum;udk y,f&Sm;vdkYrjzpfEkdifbl;? txl;ojzifh
tckavmufynmawGoifNyD;rS rdbpum;udky,f&if wpfoufvHk; vlajymvdkYqHk;EkdifawmhrSm r[kwfbl;}
ausmfjrifhrSm acgif;idkufpdkufBuD;csvsufaeNyD; ]udkausmfjrifh[m rnGefYwiftay:rSm b,favmufarwm
&dSw,fqdkwm rnGefYwifod&JYaemf}
]'guawmhav? udkausmfjrifhoabmudkMunhfNyD; qHk;jzwf&r,fqdk&if pmxJrSma&;wJhtwkdif; ,Hkavmufyg&JYvdkY
atmufarh&rSmyJ}

Z0e

19

],Hkw,fyJxm;ygawmh nGefY&,f? 'Dvdkqdk&if rnGefYwifu jyefNyD;awmh udkausmfjrifhu cspfovdk


rcspfbl;vm;} [k ar;vkduf&m nGefYwifwGif ai;aw;aw;BuD; jzpfaeNyD;rS ]wpfck&dSygw,f udkausmfjrifh? ,ck
udkausmfjrifh odNyD;r[kwfvm;? uRefr a,musfm;,l&awmhr,fqdkwm? 'D[mudkod&ufom;eJY uRefru
cspfw,f? rcspfbl;qdkwm od&vdkY bmrsm;tusdK;xl;zdkY &dSao;ovJvdkY}
]rnGefYwifajymwm [kwfawmhvJ [kwfygw,f? EdkYaywJh rnGefYwifudk b,fenf;eJYrS &zdkYvrf;rjrifaomfvJ
cspfygw,fqdkwJh pum;uav;udk Mum;&&if pdwfoufom& &ao;yguvm;vkdY atmufarhNyD;
tvGrf;udkajzEkdifvdrfhrSmyJ}
]r[kwfbl;? udkausmfjrifh r[kwfbl;? uRefru cspfygw,fvdkY ajymvdkuf&if udkausmfjrifhomNyD;
'kursm;zdkYyJaemf? aMomf udk,fuvJcspf? udk,fhudkvJcspfyg&ufueJY udk,fcspfwJholeJY raygif;&avjcif;qdkwJh
,lusHK;r&Edkifatmif waqG;wnf;aqG;aezdkY trSwftom;wpfckawmif;wmeJY twlwlygyJ? 'gaMumifh
'Dpum;udkrMum;csifygeJY udkausmfjrifh&,f? a&pufrqHkvdkY 'Db0rSm zl;pmrrQEdkifaomfvJ aemufaemif
awGYav&mb0awGrSm taMumif;rQEdkifatmifom qkawmif;ay;yg? uRefrtajzudk rMum;csifygeJY?
cspfygw,fajymvJ udkausmfjrifhrSm roufomygbl;? rcspfbl;qdk&ifvJ omNyD;qdk;zdkYyJ &dSygawmhw,f}
]EkdYaywJh rkef;awmhrrkef;bl;r[kwfvm;}
nGefYwifwGif twefMumawGa0aeNyD;rS ][kwfuJh? rkef;awmh rrkef;ygbl;}
]rrkef;&if cspfw,fvdkYqdk&rSmaygh} [k ZGwfar;aejyefojzifh
]udkausmfjrifh 'Dtajzudk odyfNyD;Mum;csifovm;}
]Mum;csiforS rcsdbl;? 'DuaeY 'Dtajzudk Mum;&rvm;vkdYvmcJhwmyJ? 'DusrS pdwfroufomp&m awGYae&vdkY
cspfw,fvdkYMum;vdkuf&&ifvJ BuHzefNyD; pdwfudkajzazsmfEkdifrSmyJ? rcspfbl;qdk&ifvJ BudwfrdSwfNyD;jzwfHkaygh} [k
ajymaomaMumifh nGefYwifwGif oem;vmum ]'gjzifhav uRefr roGm;cifajymyghr,f? tckawmh
cPatmifhtnf;apmifhpm;NyD; pdwfudk wjznf;jznf;ajzwmaygh} [k ajymvdkufonfhtwGuf ausmfjrifhrSm
xDxdk;&mwGif yxrqkr&aomfvnf; ysrf;rQaMu; &Ekdifao;onfudk arQmfvifh&awmhrnfjzpfvsuf
nGefYwiftm; EIwfquf jyefcJhav&m ausmif;0if;tjyifodkY jznf;aES;aomajcvSrf;jzifh vSrf;um
acgif;idkufpkdufusvsuf xGufoGm;&Smaom ausmfjrifhudk nGefYwifjrif&aomtcg ae&mrS ra&TYEkdifbJ
rdrdtcef;wHcg;0udkrDSum rcsifhr&J 0rf;enf;oem;rdavawmh\/
odef;azrSm ausmfjrifhtjyefudk apmifharQmfav&m tawmfyifMumNyDjzpfonfhwdkifatmif jyefrvmao;onfudk
axmufcsifhvsuf 'gavmuf MumyHkaxmufawmh ae&musvdkYyJ[k awG; 0rf;omvdkYrSrqHk;rD
NyHK;&Tifjcif;uif;rJhaomrsufESmESifh ausmif;ay:odkYwufvmaom ausmfjrifh\rsufESmudk jrifvdkufvQif
rawG;wwfatmif jzpfoGm;um tem;odkYajy;oGm;NyD; ]b,fhES,fwkef; ae&muscJh&JYvm;} ar;onfwGif
]rar;eJYawmholi,fcsif;? cspfw,fvJ
av;av;BuD;ESifh jyefajymvdkufojzifh

r[kwfbl;wJh?

rcspfbl;vJ

r[kwfbl;wJh}

[k

atmufar;

]b,fhES,fwkef;As? cifAsm;pum;[mu &moufyef tcGJvJr[kwf? twGJvJr[kwfbJ tckrcGJao;bl;?


aemufawmhvJ rwGJbl;qdkwmrsKd;usaeNyD}

Z0e

20

]tppfyJ? tJ'grsKd;usaevdkY uRefawmfjzifh aocsifvSNyD} [k ajymaomaMumifh ]raocsifprf;ygeJYAsm?


vif;wawG zifEIdufrSm raMumufbl;vm;} [kqdkNyD;rS ]tusKd;taMumif;uav;rsm; ajymprf;ygOD;Asm} [k
ajymum ausmfjrifh\ycHk;udk ayGYzufum if;\tcef;odkY ac:oGm;av\/
**************************
]tdk xx aumvdyfausmif;u xxx jyefr,fhtpfudkarmif xxx vufxyfawmhr,f xxx wu,fvm;qdk
xxx} paom aw;oDcsif;udk NrdefNrdef&Suf&SufBuD; oDqdkaeMuaom ausmif;awmfom;wdkYonfum;
'DZifbmv c&pfprwfausmif;ydwf&ufwGif &yf&Gma'oodkYjyefMuawmhrnfjzpfojzifh cGJcGm&pfcJh&ol
uav;rsm;ESifh jyefvnfawGY&awmhrnfhta&;udkarQmfawG;um 0rf;omvHk;qdkYaeMuaomfvnf; ausmfjrifhrSm
xdkaw;oHudkMum;vQif ]tdk xxx aumvdyfausmif;u jyefr,hfcifharmif xxx vufxyfawmhr,f
wu,fyJ&Sif} [k Mum;&ouJhodkYjzpfum rcsdrqefYaom twGif;aqG;a0'emudk cHpm;&vsuf rdrdtm;
rnGefYwifESifhapmif;csdwf qkdouJhodkY xifrSwfum aw;qdkoludk owfypfvdkufcsifayawmh\/
nOfYtcsdefodkY a&mufaomtcg jyefolujyef? usefoluusefvsuf qlqlnHnH EIwfqufoHrsm;onf rdrdtm;
rnGefYwif EIwfqufbdouJhodkY xifrdav\/ nGefYwifvnf; xdkaeYnwGif jyefawmhrnfjzpfojzifh
ausmfjrifhrSm nGefYwifxHrS Mum;&rnfhtajzudkvnf; arQmfvifh&if; aemufqHk;Munfhjcif;jzifh Munfhvdk
qG,fwmtuFsDudk0wfum avSavSmft0wf? bavZmtpdrf;? a&T0gBudK;uGyftuFsDudk xyfqifh0wfvsuf
blwmHkBuD;qDodkY vmcJhav\/
]aMomf . . udkausmfjrifh? rD;&xm;vmydkYovm;} [k NyHK;&TifpGm qD;BudKEIwfqufoHuav;onf
MunfvifcsKdat;oavmuf ausmfjrifh\em;xJrS tonf;xdatmif uvdqif;oGm;av&m ][kwfuJh 'Dnjyef
jzpfw,faemf}
][kwfuJh
jyefjzpfygw,f}
[l
ajzqdkoHudkom
Mum;vdkuf&NyD;vQif
tjcm;vkdufydkYaom
ausmif;oluav;rsm;eSifhwuG nGefYwif\tarESifhwlol rdef;rBuD;udk jrif&onfhtjyif nGefYwifrSmvnf;
ausmif;olrsm;udk{nfhcHpum;ajymaeaomaMumifh
&xm;wGJab;cyfvSrf;vSrf;u
&yfvsufom
nGefYwif\rsufESmudk tm;&yg;& 00BuD;Munfhaeavawmh\/
ausmfjrifh\rsufvHk;ESifhpdwftmHkrsm;rSm nGefYwifay:wGifompl;pdkufae&um; xdkrD;&xm;ESifh twlvdkufygrnfh
ausmif;om;rsm;wGif ausmfjrifhESifhodoltcsKdYwdkYu tem;odkYuyf aemufajymifoGm;onfudkrQ rMum;Edkif
rjrifEkdif &dS&Smav\/
rD;&xm;xGufcsdef eD;vmaomtcg ausmif;oluav;rsm;vnf; jyefMu&ef zifwMuGMuG&dSMuonfhESifh
pum;pjywf vmaomaMumifh nGefYwifvnf; &xm;tjyifbufodkYacgif;jyLum ausmfjrifhtm;Munfhvsuf
]'DrSmpum;aumif;aewmeJY udkausmfjrifhawmif bmrSrajym&ao;bl;? vdkufydkYwm aus;Zl;wifygw,f} [k
ajymvdkufpOf
nGefYwif\acgif;ay:rS
yef;yGifhuav;onf
uRwfusvmojzifh
ausmfjrifhu
aumuf,lNyD;vQif ay;awmhrvdkvdkvkyfNyD;rS yef;uav;udk erf;HIYum rdrdtdwfxJodkY xnfhvdkufonfwGif
nGefYwifwGif Muifemaompdwfrsm;ay:aygufvmum ESpfoufoabmusaomNyHK;jcif;jzifh NyHK;vkdufojzifh
ausmfjrifhrSm auseyf rqHk;Edkifatmif&dSavawmh\/
Z0e

21

rD;&xm;xGuf&ef
yxracgif;avmif;xdk;vkdufumrS
nGefYwifwGif
wpfpHkwpf&mudkowd&um
vufudkiftdwfxJrS pmtdwfao;ao;av;udkxkwfum ]wpfqdwf 'Dpmuav; . . q&mcsL;udkay; . .
ay;ygaemf} [k qdk ay;vkdufojzifh ausmfjrifhu vSrf;,lum tdwfxJodkYxnfhrnfvkyfNyD;rS
pmtdwfudkaocsmpGmMunfhrd&m ]ausmif;usvQif zGifhMunfhyg} [k t*Fvdyfvdk a&;xm;onfudk awGY&ojzifh
rdrdtzdkY pmjzpfonfudk olrsm;rodatmif ajymay;jcif;udk&dyfrdum zdk;BudKif;wkwfjzpfrdav\/
wGJay:rS ausmif;oluav;rsm;qif;Mu rMumrDyif 'kwd,acgif;avmif;toHESifhquf *gwfAdkvfc&moH
xGufay:vmNyD;vQif OMorIwfoHrSm 0rf;enf;pGm [pfatmfaMuG;aMumf vdkufouJhodkY atmufarh&um;
ausmfjrifhwGif 0rf;enf;yufvufBuD;jzpfum ]wpfcgjzifh uGJayghcifa& . . . uGJMuaygh} [k 0rf;wGif;uBudwf
ylaqG;idkaMuG;rdavawmh\/ blwmHktrdk;&dS yefumrsm;NidrfoufoGm;NyD;vQif &xm;wGJ&SnfBuD;\ab;wGif
vkdufydkYolrsm; pDwef;vsuf&dSum tqif;twuf&Sif;oGm;onfhcP &xm;wGJaemufrD;rS rD;pdrf;a&mif
jyvdkufonfESifhwpfNydKifeuf *sKwf*sKwfjrnfoHay:xGufvmaomtcg
]*Gwfbdkif 'dk&pf? *Gwfbdkif rnGefYwif? *Gwfbdkif r{&D} paomtoHqmqmuav;rsm;udk Mum;&NyD; ]oGm;NyD
udkausmfjrifh? oGm;awmhr,faemf}
][kwfuJh oGm;awmh? oGm;awmh} [k tm;avsmhaomtoHjzifh jyefvnfEIwfqufum ai;ai;BuD;MunhfaepOf
&xm;a&GYvsm;pjyKvmav&m
vufudkify0gxkwf
vIyfjyEIwfqufBuonfwGif
ausmfjrifhrSmrl
vufudkify0gudk udkifzkdY&efudkrS owdrjyKEdkifbJ oHwdkifudkrSDum tm;r&dSaomol\[efrsKd;jzifh nGefYwiftm;
vufvIyfjy&if;yif rD;&xm;onf wjznf;jznf;a0;oGm;um odrfjzLokomefudkausmf b*FgvDpk
vGefonfwGif aqmif;&moDtavsmuf wazG;azG;usa&mufaom ESif;jrLwdkYtMum;wGif rD;&xm;
aemufrD;eDa&mifonf arS;rSdefaysmufuG,f oGm;aomaMumifh ausmfjrifhrSm rsuf&nfrsm;0dkif;vmum
oufjyif;BuD;csrdavawmh\/
]vmAsm udkausmfjrifh? rjyefao;bl;vm;} [k ausmif;om;wpfOD;u ac:awmhrS ausmfjrifhwGif
jyef&efowd&um ][kwfuJh? vdkufwmaygh} [k qdkNyD;vQif xdkolESifhtwl rD;&xm;blwmHktwGif;rS xGufum
wupDwpfpif;udkiSm; ausmif;odkYjyefcJhavawmh\/
ausmfjrifhonf tcef;wGif;odkYa&mufaomtcg
odef;az0ifvmum

nGefYwifay;vdkufaompmudk

zGifhzwfrnfjyKaepOf

]bmpmwkef;Asm}
]rnGefYwifay;wJhpmav? rD;&xm;rxGufcif ay;oGm;w,f}
][m [kwfvm;? vkyfprf;AsKdY zwf&atmif} [k qdkum tem;odkYuyfvmrS ausmfjrifhonf pmtdwfudkzGifh
pm&Gufacgufuav;udk qGJxkwfNyD;vQif jznfMunhfvdkufaomtcg ]cspfygw,f} [la&;xm;aom
oHk;vHk;aompmukd
awGY&onfESifh
wpfNydKifeuf
ausmfjrifhrSm
aysmfjcif;rvS&Tifaysmfvsuf
tm;&0rf;omxckefum pm&Gufuav;udk &ifxJwGifuyfNyD;vQif vufESpfbufjzifh ayGYzuf&if;

Z0e

22

rsufpdudkarS;vsuf Zmwfvkdufrif;om; tm;&rdSef;onfh[efrsKd; vkyfvkduf&m odef;azu ]aysmfw,f?


olY&nf;pm; vif,lawmhrSmrdkY} [k ajymvdkufjzifh ausmfjrifhrSm rnGefYwif\tjzpfudk jyefowd&um
rdIifusoGm;av\/
]cufwmyJ udkodef;az .. cufNyD? uRefawmfcspfwJh oluav;eJYjzifh uGJ&awmhr,f? uGJNyDAsm uGJNyD/ uRefawmfvJ
olYudkcspfvkduf&wm aovkaeNyD? oluvJ cifAsm;odwJhtwdkif;yJ cspf&Smyg&JY? cspfvkdYrStm;r&cif uGJ&csuf
emvScsnf&JY udkodef;az? b,fhES,fBuH&yghrvJ? odyfpdwfnpfp&myJAsm}
]b,fvdkYrS rBuHEkdifbl; udkausmfjrifh? vrf;qHk;NyD}
]tif; .. tJ'DvdkvJ tm;ay;OD;rSaygh} [k qdkNyD;rS
]cifAsm;om 'Dtem;rSmr&dS&if uRefawmfidkcsvdkufyg&JY}
]Asm b,fvkdyJcspfcspf zl;pm&dSrS aygif;&rSmayghAsm? awG;NyD; 0rf;enf;ayr,fhvJ r&bJ[m?
bmxl;ao;ovJAsm? pdwftyifyef;cHraeygeJY? 'DvdkyJajz&wmayghAsm? Mum&ifarhrSmygyJAsm} [k ajymaepOf
taqmifrSL; ppfaq;&ef vSnfhvnfvmaomajcoHMum; odef;azrSm xGufoGm;&avawmh\/
**********************
0oefajymif;MuG aqmif;v&moD rnfaomtcgwGif woGifoGif? wNzdKufNzdKuf? wvdIifvdIif? wa0a0
apGoGefusqif;vsuf&dSaom jrLESif;&nfrsm;onf ,leDbmpDwDtufpwdwfac:aom NrKdYawmfuav;wpfNrdKYrQ
om,mvSonfh wuodkvfausmif;e,fedrdwf wpf0ef;vHk;wGif vTrf;zHk;&pfodkif;? aiGESif;&nfqdkif;vsuf&dSum
wpfausmif;ESifhwpfausmif; ]rjrifEdkifavmufatmif ydwfarSmifumqD;vsuf &dSayawmh\/ 'Dzifbm
ausmif;ydwfxm;ojzifh ausmif;wuf&ef r&dSonfhtavsmuf apmapmpD;pD; x&efrvdkbJ umve*g;Esifh
,SOfNydKifum csrf;csrf;ESifhauG;oluauG;vsuf eHeufapmapm ]bef;} ac:onfh aygifrkefYESifhvufzuf&nfudk
rrDvdkufvQif bdkifusonfhtcg pm;p&mr&dSrnfudkpdk; apmapmEkd;ESifholu Ekd;av\/
]tdkifaq; udkausmfjrifh? xavAsm? b,ftcsdef&dSNyDvJ} [k rSefudkacguf wHcg;udk wGef;vIyfum EId;vdkufaom
odef;az\toHudkMum;&ojzihf ausmfjrifhrSm csrf;csrf;ESifh auG;ae&mu rxcsifxcsifESifh wHcg;udkzGifh
ay;&av&m
]cifAsm;u
'DuaeYn
c&pfprwf'ifem
xrif;pm;yGJBuD;pm;&rSmrdkY
0rf;Ekwfaq;awGpm;xm;vdkY aysmhNyD;acGaewmvm;} [k odef;azuar;ojzihf

0rf;acsmifatmif

]rajymygeJYAsm . . uRefawmfjzifh wpfnvHk;tdyfraysmfbl;? reufusrS arS;ceJ tdyfaysmfNyD; pdwfnpfnpfeJY


auG;aewmyJ}
]aMomf olYpdwfaemf olYpdwf? bmeJYrSrwlbl;? w,fqdk;wJh[mrsKd;yJ? tcspfqdkwm y'dkif;oD;eJY twlwlyJAs?
pm;&ifvJl;? qkyf&ifvJpl; qdkwmvdk usaeNyD? EkdYaywJh udkausmfjrifh&m? rxl;wJhb0BuD;a&mufaeNyD
arhypfvkdufygawmhAsm}

Z0e

23

]pdwfudkajzvkdYvJ r&bl;Asm? arhEdkifzdkYawmha0;a&myJ} [k qdkNyD;rS ]aeygOD;As? bmudp&dSvdkY apmapmBuD;


uRefawmfhtcef; vm&wmwkef;} [k ar;rS
]tm;vHk;u 'DuaeYnaysmfyGJBuD;rSm cifAsm;eJYuRefawmf ZmwfcHkay:wufNyD; rsufvSnfh jy&rwJhAs?
uRefawmfwdkY enf;enf;yg;yg;jywwfwm odawmh cifAsm;uq&m? uRefawmfu vlysufvkyf&rwJh? EkdYNyD;
udkausmfpdefeJY udkwifwdkYu ESpfyg;oGm;pHkwGJ? rdk[mruf[lpdef (ac:) armifarmifvSu wkwfoDcsif;qdk&rwJh?
'gaMumifh apmapmpD;pD;ZmwfwdkufrvkdYvmcJhwmyJ}
][m pdwfnpfvdkY ao&awmhr,fhtxJ? 'D[mawG bmvkyfEkdifyghrvJAsm}
]EkdYaywJh trsm;ucdkif;&if vkyf&rSmyJ? udkif;Asm rsufESmopfacs? cifAsm;u twnfvkyf? uRefawmfu
tIyfayghAsm} [k ajym&if; odef;az xGufoGm;av\/
aysmfaysmfyg;yg;ESifh
c&pfprwfxrif;pm;yGJBuD;
NyD;aomtcg
IyfMu?
aemufMu?
aw;qdk
atmf[pfaysmfjrL;Mu&ef ZmwfcHqif pm;yGJ ukvm;xkdifrsm; &Sif;vif;aeMupOf odef;azonf
ausmfjrifh\tcef;odkY ajy;vmaomtcg ausmfjrifhrSm 0DpuDqdk'gykvif;rsm; rm;rm;&yfwnf&m pm;yGJay:wGif
acgif;pdkuf vJaeonfudk awGY&ojzifh
][m udkausmfjrifh? b,fhES,fjzpfaewmwkef;As? odyfcGuswmyJAsm? cifAsm;vlrSef;olrSef;rod jzpfae&if
tm;vHk;acsmufusukefawmhrSmyJAsm? b,fhES,fvkyfyghrvJ}
tdk udkodef;az
jyvkdufcsifwmyJ}

cifAsm;rodygbl;Asm?

uRefawmf

b,favmufpdwfnpfaeovJqdkwm

&ifomcGJNyD;

]r[kwfbl;? cifAsm; pdwfnpfaevdkY aomufayr,fh uaeYn uRefawmfwdkY rsufvSnfhjyzdkY


wm0ef&dSao;w,fAs? tck b,fhES,fvkyfrvJ wkwfrsufvSnfhq&mBuD;qdkNyD; cifAsm;0wfzdkY wkwftuFsDawG
iSm;vmNyD;NyD tck cifAsm;'Dvdkjzpfae&if}
]Ekd;rif;? uRefawmfawmh acgif;rxlEkdifbl;? bmrSrwwfEkdifawmhbl;} [k qdkaepOf uyGJtrIaqmifrsm;
0ifa&mufvmum ausmfjrifh\ tjzpfudkawGY&ojzifh
]vkyfBuprf;ygOD;? rif;'Dvkdqdk&if tm;vHk;ysufukefawmhr,f? uaeYnae cifAsm;wkdY rsufvSnfheJY
tom;,lzdkY[m tckvdkqdk&if rcufbl;vm;} [k ajymajymqdkqdkESifh a&cJrsm;&SmBuH ausmfjrifhtm;
trl;ajyatmif ukyfudkyGwfwkdufay;Muav\/
tenf;i,faygh vmovkdvdk&dSaomtcg ]udkif; . . udkif; ya&mfzufqma[mvfwdkYawmif a&mufaeMuNyD?
cifAsm;wdkYjyifMu? qifMuygOD;} [k qdkum {nfhcH&efxGufolu xGufoGm;ojzifh usef&pfolrsm;u
ausmfjrifhtm; wkwftuFsDrsm;0wfay;NyD;aemuf wGJ,lxkwfvmMu&m 0efBuD;tuFsDxuf &Snfvsm;aom
wkwftusFDudk
rl;&pfaeol
ausmfjrifhrSm
aumif;pGmrxdef;odrf;Edkifojzifh
tusFDrsm;udkeif;rd
ajcESifhwkwfNyD;vJ&mrS owdr&awmhbJ &dSaomaMumifh ol\tcef;odkYjyefydkYum tdyf&may:wGifaumif;pGm
odyfxm;&av\/
rsufvSnfhjyzdkY tpDtpOfrSm jyifqifr&awmhojzifh ausmfjrifhrygaomfvnf; odef;azrSm ausmfjrifhuJhodkY
rwwfuRrf;onfwkdifatmif olwpfa,mufwnf;ESifhjyo&ef wm0ef&dSaeaomaMumifh tcsdefusonfESifh
Z0e

24

wpfNydKifeuf ZmwfcHay:odkY wufNyD;vQif ]wDuaeY pGefaemfvdkY cvpfprwfxrif;pm;yGJuD;rSm wDvkyfjynf


ajyuD;u arSmfq&muD;q&mpH rsufvSnfhjyr,fvdkY pDrHxm;ayr,fh q&muD;ajyuD;u rD;&xm;cdk;pD;vmwm
vrf;rSmbD;aygufvkdY ajcvsifavQmufvmwmeJY rDa&mufap;vdkY pGefawmfudk,fwdkif jy&awmhrSmyJ} [k
pum;yvifcHum jyo&onfwGif tvsOf;rwwfuRrf;olwpfa,muf jzpfonfhtavsmuf olvkyfjyorQrSm
bmrStNrD;tarmufrwJhaomfvnf; &,fp&m aumif;atmif jzpfaeonfhtwGuf waomaomyGJusum
wrifpDpOfxm;onf[k atmufarhum auseyfoabmus aeMuavawmh\/
odkYESifh wpfa,mufNyD;wpfa,muf ucdkif;qdkcdkif;? oDcsif;qdkcdkif; wD;rIwfckdif;ESifh xrif;pm;cef;BuD;xJwGif
aysmf&Tifp&mjzpfaejim;vnf; ausmfjrifhrSmrl ol\tcef;twGif; vl;vGefYum aocsifvkajrmyg;
pdwf'kucHae&avawmh\/ cspfolaMumifh onf;tljywf rwwf &dS&onfwGif t&ufaMumifh
tonf;uRrf;vkeD;yg; cHpm;&aom a0'emrSm aemufwpfaeYeHeufwGif ausmfjrifh acgif;uvnf;
rcHr&yfEkdifatmif udkufcJrl;a0 tonf;ESvHk;rsm; aZmufxdaZmufxdk;jzpfonfhtvm; vSyfvSyf . .
vSyfvSyfESifh &ifwGif; ylavmifajcmufaoGYum trl;rajyEkdifbJ&dSonfhtavsmuf ausmif;aq;Hkvufaxmuf
q&m0ef a'gufwma&mbwfxHodkYoGm;um tif*suf&Sif;xkd;rS oufomovdkvdk&dSoGm;av\/
trl;oufomaomfvnf; tcspfl;rSm roufombJ&dSum rdwfaqGrsm;u azsmif;zsajzazsmf vnf;r&
odef;azwnf;[laom yk*Ha[mvf\ vl&TifawmfbGJY&wpfOD;yifvQif ausmfjrifhtm; &,farmatmif
jyKvkyfr&Ekdif vufavQmh&avawmh\/ ausmfjrifhrSm nGefYwifudk pdwfxJrS azsmufzsuf r&Ekdif&onfwGif
'dkbDukvm;vmojzifh tdyf&mcif;udk xkwfay;vdkuf&mwGif acgif;tHk;atmufrS nGefYwif\pmuav;ESifh
yef;yGifhuav;xGufvmojzifh omyif tyludkyGm;zdkY&ef ay:aygufvmonftavsmuf pdwfnpfjcif;udk
aysmufrSaysmufap[k oabmxm;um t&ufudkxyfrHaomufOD;rnf[k bdGKifukvm;wpfa,muftm;
aiGay; 0,fcdkif;av\/
aeYv,fcsdefavmufwGif ausmfjrifhrSm ol\tcef;wGif; vl;vdSrfhaeum [pfatmf nnf;nLoHrsm;udk
Mum;&ojzifh
]vmMuygOD;a[h
udkausmfjrifh
bmjzpfaerSef;rodbl;}
[k
odef;azESifhwuG
tjcm;ausmif;om;rsm;onf ysmysmovJ atmf[pfac:qdkum ausmfjrifh\tcef;udk ZGwftwif;zGifh
0ifMuav&m ckwifay:acgif;pdkufusvsuf&dSaom ausmfjrifhESifh ab;wGif&dSaom bD,mykvif;rsm;udk
jrifBuav&m ][dkuf 'Dwpfcgjzifh cufukefNyDa[h? udkausmfjrifhawmh aoawmhrSmyJ? reufu
tif*suf&Sif;xdk;NyD; tck bD,mawGaomufvkdY vl;aeNyD? tif*suf&Sif;eJY bD,meJY enf;enf;rS rwJhbl;
tqdyfxufqdk;ao;w,f 0DpuD? b&ef'DurS awmfao;w,f? oxHka[mvfu q&mudkwifMunf
t&ifwkef;u aooGm;wm tif*suf&Sif;xdk;NyD; bD,maomufvkdYaygh? aoawmhrSmyJ vkyfMuygOD;}
tcef;wGif; ausmif;om;rsm; IyfaxG;aeavawmh\/
ausmfjrifhrSm tlawGjywfvkrwwf cHpm;ae&onfwkdifatmif nGefYwifudkrarhEkdifbJ ]tr,fav; cif&JY . .
nGefY&JY . . wif&JY cifharmifBuD; udkjrifvSnfhygOD;cif&JY? ao&awmhr,f aoawmhr,f cifhpdwfaMumifh
ao&awmhr,f} [k nnf;nLaeojzifh odef;azu ayGYzufum ]udkausmfjrifh udkausmfjrifh owdxm;av?
owdxm;yg}
]cifAsm; . . b,folvJ}
]uRefawmfav . . uRefawmf odef;az&,f}

Z0e

25

]tr,fav; . . udkodef;az&JY? uRefawmfhrsufpdawG jymvmNyD? aoawmhrSmyJ xifyg&JY? nGefYnGefYudkom


ajymvdkufMuygawmh? olYpdwfeJY ao&SmNyDvdkY? tr,fav; . . raygif;xkdufwJh r,m;ayrdkY
tavmif;ydkufxm;zdkY vmcJhygOD;vm; nGefY&JY} [k ajympOf
]udkif; . . udkif; . . rjzpfbl; . . q&mhudkajymMuygOD;} [k 0dkif;ajymMuojzifh taqmifrSL;udk
tusKd;taMumif;wdkifMum;av&m csufcsif;yif ausmif;aq;HkrS q&m0efudkac:jyonfwGif tqdyfajzaq;udk
xdk;ay;NyD; qewfwdk;&D;,rf; (ac:) ausmif;aq;HkodkY ausmfjrifhtm; ydkYvdkuf&avawmh\/
c&pfou&mZful;ajymif; ESpfopfodkYa&mufojzifh wuodkvfausmif;awmfBuD; jyefzGifhaomtcg
ausmif;om;ausmif;olwdkY yg;pyfzsm;wGif ausmfjrifh\ taMumif;udkom ajymqdkMuvsuf
]aorSmygyJAsm? tJ'g udk,fhudk,fudk udk,fowfaowmAs? tqdyfaomufwmwdkY? BudK;qGJcsaowmwdkY[m
dk;aeNyD? raovdkY&Sifjyef&ifvJ tpdk;&tjypf'PfeJY ruif;bl;? a[m'Denf;u q&mrOD;&if aowmcsnf;yJ?
raoawmif rodvdkYaomufrdw,fqdk&if? b,folu bmajymEkdifOD;rvJAs? tppfygyJAsm? rnGefYwifaMumifh
owfaowmyg} [k wD;wdk;ajymqdkMuavawmh\/ ausmif;zGifh ausmif;om;rsm; jyefvmMuav&m
tif;vsm;ausmif;aqmifa&SYwGif um;wpfpif;qdkufvmonfwGif um;wGif; rnGefYwifygvmav&m
roef;MunfwdkYrSm olYtm;Munfhvsuf ai;armNyD;rS roef;pdefuajy;oGm;um
]rnGefYwif . . toufrDatmif vmcJhwmvm;} [k ar;ojzifh nGefYwifwGif rsufvHk;rsm;jyL;oGm;um
]bmjzpfvdkYwkef;} [k ar;rS
]udkausmfjrifh . . tif*suf&Sif;xdk;NyD;? pdwfnpfvdkY bD,maomufwmeJY tqdyfjzpfNyD; aoawmhrvdkY?
ajrmhajrmhuav;&dSawmhw,fwJh}
][if . . [kwfvm; . . tckolb,frSmvJ}
]ausmif;aq;HkrSm aorsm;aoNyDvm;rodbl;} [k qdkaomaMumifh nGefYwifwGif toufrSrSefrSef
rSLEkdifatmifjzpfum ]'gjzifh oGm;MunfhOD;rSyJ} [k qdkum um;ay:rSyif rqif;Ekdifao;bJ
ausmif;aq;HkodkYvkdufav\/
zkwfvdIufzkwfvIdufeJY toufiifaewmyJ awGY&rvm;? aoaewmyJawGY&rvm; [k ylyefvsufyif aq;HkokdY
a&mufoGm;aomtcg qdwfNidrfvsuf&dSonfudk awGY&ojzifh nGefYwif\pdwfwGif okomefwpjyifuJhodkY
atmufarhrdav\/ aq;HkxJodkY a&mufoGm;aomtcg vlemjyKpkaom tcef;0wGif rIdifawGaeaom
odef;azudk awGY&ojzifh
]udkausmfjrifh&dSvm;? b,fhES,faeao;ovJ} [k ar;&m odef;azonf rsuf&nfrxGufatmif
BudwfrSdwfrsKdodyfxm;&onhf rsufESmjzifh rvIyfcsifvIyfcsif acgif;udkcgNyD;vQif 0rf;enf;yufvuf
toHBuD;jzifh ]oGm;&SmNyD r&dSawmhbl;? tckwifyJ &ifcGJMunfhzdkY aq;HkBuD;udk ydkYvdkuf&NyD; vufrwifav;
vGJoGm;wmyJ? rnGefYwif tvmaumif;ayr,fh ta&mufaESmif;aeNyD 0rf;enf;yg&JY} [k qdkum
rdrd\rsuf&nfudk rjrifapvdkbdonfhtvm; rsufESmudkvTJ rsufpdudkyGwfoyfaeojzihf nGefYwifrSm
vIdufvIdufvJvJBuD;jzpfvmum bmudkrQrvkyfwwf rudkifwwfjzpfaeNyD;rS
]r&dSawmhbl;aemf . . 'DrSm}

Z0e

26

]r&dSbl; . . oltdyfoGm;wJY ckwifyJ&dSawmhw,f? Munhfcsif0ifNyD; MunfhOD;av} [k ajymaomaMumifh


nGefYwifrSm
odef;azac:&modkY
ygvmum
aq;Hktcef;wGif;odkY
a&mufoGm;jyD;vQif
ausmfjrifhtdyfoGm;onfqdkaom
ckwifudkMunfhvsuf
rsuf&nfrsm;&pf0dkif;vmav\/
xdkYaemuf
odef;azudkMunfhvdkuf&m
olr&dSawmhonfudkawGY&ojzifh
0rf;wGif;wpfcJaeaomtvHk;BuD;udk
ajzazsmufEkdif&ef ydwfyifr&Ekdifaom rsuf&nfrsm;udk olwdkYtvkdtwdkif;usapNyD;aemuf ckwifay:&dS
acgif;tHk;atmufrS wpfpHkwpf&mxGufay:aeonfudk awGY&ojzifh vSefMunfhvdkuf&mwGif ]cspfygw,f} [k
rdrda&;ay;xm;cJhaom pmuav;ESifh rD;&xm;rxGufrDu ausmfjrifhaumuf,lxm;aom yef;yGifhuav;udk
awGY&onfwGif rdrday:wGif rnfrQ cspfBudKufpHkruf arwmouf&Smonfukd od&dS&um; rqnfrsKdYEkdifbJ
jzpfvmawmhojzihf Idufidkum
]uGJMuaygh udkausmfjrifha& . . uGJMuaygh? uRefrrsufESmudk rMunfhcsifvdkY wrifoufouf udk,fhudk,fudk
owfaowmvm;
udkausmfjrifh&JY?
&ufpufygav&JY&Sif?
uRefr
udkausmfjrifhtay:rSm
b,favmufcspfw,fqdkwm? udkausmfjrifh rodbl;aemf . . udkausmfjrifh tcspfudkprf;csifvdkY?
uRefra,musfm;,l&awmhr,fvdkY vdrfNyD;ajymwm? wu,frSwfNyD; uRefrvmatmifrS rapmifhEkdifbJ?
owfaowmvm;?
tcspfBuD;&JY?
uRefrjyefoGm;&ayr,fh
wpfaeYrS
rarhbJ?
vGrf;vGef;vdkY
csufcsif;jyefvmcJhwm uRefrudk rkef;oGm;vdkY 'Dvdkvkyf&ufwmayghav? uRefrjzifh rcsdbl; udkausmfjrifh&JY?
rcsdbl;? udkausmfjrifhpdwfeJY uRefrvJ ao&awmhr,f? raebl; vkdufcJhr,f . . vdkufcJhr,f} [k
wwGwfwGwfajymvsuf pm&Gufuav;eJY ajcmufaoGYaeaom yef;yGifhuav;udk twefweferf;IyfNyD;
acgif;tHk;BuD;udkzuf wIdufIdufidkrdavawmh\/
]idkufr&Suf BudKufr&Sufqdkovkd? uRefrjzifh r&SufEkdifawmhbl;? udkausmfjrifh&JY} [k qdkum idkaeav&m
ausmudk vufwpfacsmif;wifa&mufum tomt,myGwfoyfvsuf }idkvGef;awmh udk,fEGrf;owJhcif?
owdxm;NyD; w&m;eJY ajzrSaygh} [k qdkoHudk Mum;awGY&jzifh zswfceJvSnfhMunfhvdkuf&m nGefYwifrSm
MuufoD;wjzef;jzef;xNyD;vQif emembm0ESifh awGY&ouJhodkY wqwfqwfwkefum ausmfjrifh\rsufESmudk
awGY&NyD;rS
]udkausmfjrifh . . &Sif udkausmfjrifhyJaemf} [k olYtm;udkifar;&m
]tppfygyJ a&ra&mygbl;} [k ausmfjrifhu NyHK;vsufajymojzifh ]&Sifuawmh &,fEdkif? armEkdifygay&JY?
uRefrjzifh ao&awmhravmufjzpfoGm;wmyJ? bmjyKvkdY 'Dvdkvdrf&wmwkef;}
]usKyfvdrfwmu awmfygao;&JY? cifvdrfvkdufwm wu,fhudka,musfm;,lawmhr,f atmufarhNyD;
rajymygeJYawmh cif&JY? uHaumif;vkdYraow,f? w,fvJwwfEkdifygay&JY? yvDtdk;rav;&JY . .} [k qdkum
nGefYwif\yg;av;udk tomt,mqGJum ]pdwfqdk;wmaemf . . odyfpdwfqdk;wmyJ? a[m'Dvdkvdrfvdkuf&} [k
qdkum remrusifvdrfvdkuf&m ]awmfyg? &Sifawmhav . . arwmr&dSvdkufwm} [k ceJYwJhwJh jyefajymvdkufpOf
]tydkif; (14) NyD;ygNyD} [laom toHudkMum;ojzifh vefYzsyfum vSnfhMunfhvdkuf&m rsufrSefudk
vuf0g;ESpfzufESifh tkyfxm;aomfvnf; vufacsmif;rsm;udk NzJxm;um Munfhaeol odef;azudk awGY&ojzifh
&Sufudk;&Sufuef;jzpfoGm;Muavownf;/
/

ol&d,r*Zif;? Zefe0g&Dv? 1935/

Z0e

27

aa''ggv
vHk;Hk;aarrmmv
vHk;Hk;rrssmm;;v
vGeGef;f;w
w,
,f f

uRefawmfESifhvSxl; ausmif;twlwlwuf wpfcef;xJ twlwl aeMuaomfvnf; rwlwmawGu rsm;ygonf/


uRefawmfu vlat;/ tpp&m&m acgif;at;at;xm;NyD; pOf;pm;qifjcifwwfolyg/ NyD;awmh vlyg;vleyf?
udk,fhtzdkYudk,fht&mvnf; aumif;aumif;wGufwwfcsufwwfonf/ uGufausmfjrifwwfonf/ wpfenf;
ajym&vQif vmbfjrifonf/ udk,fhtusKd;&Sdrnfhtvkyf [kwfr[kwfudk jrifHkESifhqHk;jzwfwwfonf/ tusKd;
r&dSrnfhtvkyfudk b,faomtcgrQ rvkyfwwf/ uRefawmfu'Dvdkvlyg;/ uRefawmfhOD;aESmufu 'dkiferdkvdk
tm;aumif;onf/ a&TcsdefcGifvdk wdusjywfom;onf/ q&m0ef"m;vkd pl;&Sxufjrufonf/ NyD;awmhvnf;
MunfhygOD;/ uRefawmfhtoufu (18) ESpfyJ &dSygao;onf/
'Dtouf? 'Dt&G,fESifh 'gavmufynmmPftajrmftjrif BuD;rm;zdkYqdkwm vlwdkif;rjzpfEdkifygbl;/ uRefawmfh
oli,fcsif; vSxl;udkyJMunfhygav? uRefawmfESifh ol wuodkvfrSm twlwlaeMuonf/ toufvnf;
twlwl? rdbrsKd;dk;ESifh Opm"e tajccHcsif;vnf; twlwlyg/ 'gayr,fh oluEGm;vdk tefrwefxlwJh?
twJhtaumif/ vluawmh vlaumif;wpfa,mufygyJ? 'gayr,fh olYacgif;xJrS bmrSr&dSbl;/ vluvnf;
pdwfvIyf&Sm;vG,fonfh vlpm;rsKd;/ rwnfNidrfbl;/ bmrqdkjrifHkMum;Hkjzifh olpdwfxJrSm pGJoGm;wwfonf/
tqdk;qHk;u olwpfckckudk pGJvrf;rdNyDqdkvQif wef;wef;pGJjzpfawmhwmyJ/ onfvdk tpGJtvrf;BuD;rIrsKd;
jzpfvmvQif b,fvkdrS tusKd;taMumif;jyvdkY r&bl;/ 'grsKd;[m qifjcifwHkw&m;ESifh wu,fudk qefYusif
zufyJ/ ay:yifvkdufNyD;vkyfwmawG wpfa,mufu tl;xvdkufvQif 0dkif;NyD;xMuwmawG? zuf&Siftopf?
tawG;tac:topfay:vmvQif tJ'Daemuf0dkif;NyD;vdkufwmawG tJ'Dvdk olrsm;rdk;cg;a&aomufwkdif; vkdufNyD;
vkyfwmrsKd;[m uRefawmfhtjriftm;jzifh owdorZOf qifjcifwHkw&m; uif;rJhjcif;rsKd;yJvdkY jrifygonf/
vSxl;uawmh onfvkdrjrif. . .
ausmif;rSjyefvmNyD; tcef;xJudkjyefa&mufawmh vSxl;wpfa,muf tdyf&may:wGif yufvufBuD;
vJaeonfudk awGY&ygonf/ olYrsufESmwGif BuD;rm;vSonfh 'kua0'em cHpm;ae&yHkudk xif;xif;BuD;
jrifae&ygonf/ olYa0'emudk jrif&onfESifh ]{uE 'Ditawmh tlrSmtwufaygufwJh a&m*gjzpfvdkYyJ} [k
uRefawmfhtodmPfu vsifjrefpGm tajzxkwfvdkufygonf/
][m . . oli,fcsif;? rif;NidrfNidrfae? rvIyfeJY? rif;vIyfvdkufvdkY jynfaygufoGm;&if 'kua&mufr,f?
0rf;Ekwfaq;vJrpm;eJY? rif;'DvdkyJ aeOD;? igq&m0efajy;ac:vdkufr,f}
uRefawmfhpum;udkMum;&rS olYrsufESmrSm ydkIHYrJhoGm;avonf/
]om;arG; . . om;arG; . . tus . . tus . .}
uRefawmfonf vSxl;\pum;udk roJruGJ Mum;vkduf&onf/
]aeygOD;uG? rif;u rdef;rrdkY udk,f0efaqmiftus 0wfcsifaevdkYvm;}

Z0e

28

]zGwfcsD;rSyJ? igu om;arG;csifvdkY rufwmewDukwftusawmifhwaewmr[kwfygbl;uGm? ig0wfcsifwm


om;arG;avmif;ukwftusuG}
wGifrS olYa&m*grSm cEmudk,fESifhrqdkif/ kyfydkif;r[kwf? pdwfydkif;ESifhqkdifaeyguvm;[k uRefawmfawG;rd
awmh\/
]rif; . . l;rsm;aea&mhovm; oli,fcsif;&m? om;arG;avmif;ukwftusqdkwm 'DaeYumvrSm acwfrrD
awmhbl;uG? 'DacwfxJrSm om;arG;tus? avmif;ukwftus0wfwJholawG[m Zmwfrif;om;eJY? tnmom;
awGyJ &dSawmhw,f? wuodkvfausmif;om; avmif;ukwftus0wfw,fqdkwm bdk;awmfbk&m;vufxufu
yguGm}
]rif;rodygbl;? cspfaxG;&m}
]bmrod&rSmvJuG? [dkwkef;u aumvdyfausmif;om;awG[m acgif;aygif;eJY? ukwftuseJY? wkwfaumufeJY?
bGwf&SL;eYJ? wcsKdYrSm EIwfcrf;arG;awmif xm;vkdufMuao;w,f? tJ'gaMumifh rMunfatmifqdkwJh udkavtdk;
oDcsif;xJrSmawmif ygao;w,fr[kwfvm;? ]udkbDat NrdKYtkyfavmif;wdkY wkwfwpfacsmif;eJY vrf;udk
avQmufw,f? udkAdkau tkyfaygif;aygif;vdkY wkwfwpfacsmif;eJY vrf;udkavQmufw,f? acgif;aygif;p
&SnfvGef; . . &SnfvGef;w,f? acgif;aygif;p &SnfvGef; . . &SnfvGef;w,f? [dkufpul;ausmif;om;&,f?
aumvdyfausmif;om;&,f? ae&Sife,f ausmif;om;&,fvdkYav . . }
]at; . . tJ'gaMumifhayghuG? iguom;arG;avmif;ukwftusudk tefrwef0wfcsifaewm? rif;wdkYigwdkY
OD;BuD;awGacwfu zuf&Sif[m tckwpfcg jyefNyD;vnfvmNyDqdkwm rif;jrif&JYvm;? [dkwkef;u wuodkvf
ausmif;om;BuD;awG EIwfcrf;arG;xm;ovkd tckausmif;om;awG EIwfcrf;arG;awGeJY jzpfvmMuNyD? qHyifawG
vJ t&SnfeJY? aemufrMumcif OD;zdk;usm;wdkY? OD;bcsKdwdkYvdk aoQmifxHk;eJY? acgif;aygif;eJY jzpfvmawmhr,f?
avmif;ukwftuseJY? acgif;aygif;eJY? wkwfaumufeJY/ tdwfaqmifem&DeYJ acwf[m rMumcifa&mufvmawmh
rSmyJ? aocsmaeNyD/ tJ'gaMumifh igu acwft&if a&SYuajy;NyD; om;arG;avmif;ukwftus0wfcsifaewm}
]rif;rdkYawG;rS awG;wwfayavw,f? oli,fcsif;&m? 'DacwfBuD;rSm avmif;ukwftuswum;um;eJY? rif;udk
aumifrav;awGu jrif&if iaygvdkY ac:MurSmaygh}
]igu iaygr[kwfyJ rif;u iwHk;jzpfaewm? 'DaeYumvrS om;arG;avmif;ukwftus[m jrmawGudk
tefrwefuswJhaq;yJ? od&JYvm;}
vSxl;u uRefawmfhudk ,ckvkdacsyvdkufNyD; ]wpfaeY 'Dvdkjzpfvmr,fqdkwm? igodzdkYaumif;ygw,fuGm?
ighudk,furdkufvdkY igh&dSwJhydkufqHtm;vHk; pmtkyfawG0,fypfvdkufrdw,f? tckawmh avmif;ukwftus0,fzdkY
aiGr&dSawmhbl;} [k olYudk,fol jyefajymaeovdkvdk? uRefawmfhtm; ajymjyaeovdkvkd vkyfae&mu
tdyf&may:rS vl;vJxvmonf/
xdkaemuf olYtcef;xJwGif acgufwHkYacgufjyefavQmufonf/ yg;pyfrSvnf; ]ig avmif;ukwftus&rS
jzpfr,f? jzpfr,f} [k ref;rIwfaeavawmhonf/
]b,fvdkjzpf&wmvJ vSxl;&m? enf;enf;rsm;vJ pOf;pm;prf;ygOD;? om;arG;avmif;ukwftusqdkwm
aqmif;wGif;cPav;yJ 0wfvdkY&wm? aEGus&if acgufxm;&rSmyJ? acgufrxm;csifvdkY0wfjyef&if av;uvJ

Z0e

29

av;? acR;uvJ wNydKufNydKufeJY? eHvkdufrSmvJ rajymeJY? acR;uvJeH? tarG;uvnf;eH? tem;uyfrd&if


wd&pmefHkxJu 0uf0Htem;uyf&ovdk jzpfaerSmaygh}
]rif;rodygbl; cspfaxG;&m? 'DacwfrSm 'Dt0wfeJYrS acwfrDwm? rif;u ighvdk acwfrrDcsifbl;vm;}
]'grsKd;awmh a0;ygao;&JY}
uRefawmfu opmpum;udk qdkvkdufonf/
]udk,fuawmh acwfrDcsifoyarmif} [k vSxl;uvnf; rSef&mudkyJ zGifh[vdkuf\/
]tckae om;arG;avmif;ukwftuswpfxnf &r,fqdk&if bmrqdk vkdcsifwmay;r,f? vdkcsifwmomajym}
csufqdk tuGufjrifwwfaom uRefawmf\OD;aESmufonf zswfceJ rD;yGifhvmNyD; vDAmtukefwifum
tvkyfvkyfygavawmhonf/
uRefawmfhrsufvHk;rsm;uvnf;
vSxl;\rsufESmudk
pl;pdkufMunfhum
tuJcwfvsuf&dSonf/
]bmrqdk wu,fyJay;rSmvm;}
]ay;r,f . . ay;r,f? igvdkcsifwm&&if rif;vdkcsifwm bmrqdkay;r,f}
olYpum;xJwGif tcdkiftrmajymonfhavoH ysH0Jvsuf&dSaeayonf/
odkYjzifh uRefawmfonf uRefawmfhar;aphudk vufndK;jzifhtxyfxyfukwf&if; pOf;pm;vdkufonf/ xdkodkY
pOf;pm;vkduf&mwGif b,frSm om;arG;avmif;ukwftus&Edkifrnfudk uRefawmf\mPf0wGif rSefjyovkd
ay:vmonf/ uRefawmfhzcifNrdKYtkyfb0u acwfrDvSNyD[k 0wfcJhaom om;arG;avmif;ukwftuswpfxnf
&dSonf/ xdkavmif;ukwfukd uRef;aowmxJwGif ykwfvHk;rsm;ESifh a&maxG;xnfhoGif;um tdrftay:xyfrSm
odrf;qnf;xm;onf/ ,cktcg uRefawmfhzcif r&dSawmhNyDjzpf&m xdkavmif;ukwftusudk uRefawmftarG
cH,l &&dSxm;avonf/ xdktusudk0wfrnfholr&dS/ uRefawmfvnf;r0wf/ 0wfzdkYa0;pG? &dSrSef;yifowdr&/
vSxl;u om;arG;avmif;ukwftustaMumif;udkajymrS owd&rdjcif;jzpf\/
,ckvdk vSxl;vdkcsifonf om;arG;avmif;ukwftus uRefawmfhrSm&dSovdk uRefawmfvdkcsifonfht&m
wpfckvnf; vSxl;rSm &dSaeavonf/ wdwdususajym&vQif uRefawmfvdkcsifonfht&monf olYvufxJwGif
&dSonfawmhr[kwfyg/ xdkt&mudk OD;OD;zsm;zsm;&,l ydkifcGifholY&dSaejcif;jzpfyg\/ onfhxufydk &Sif;&Sif;
ajym&vQif uRefawmfvdkcsifonfht&mrS olESifhtqufjzpfaeaom oufoufcdkifyifjzpfygonf/
oufoufcdkifudk uRefawmfpHkrufaeonfrSm MumygNyD/ trsKd;orD;uav;udk uRefawmfESpfoufjrwfEkd;
jcif;rSm ESvHk;om;\awmif;qdkcsufr[kwfaMumif;udk uRefawmftav;teufajymvdkygonf/ trSeftm;jzifh
olonf wpfzufom;\ESvHk;aoG;udk wkefatmif? ckefatmif vIHYqGEkdifoluav;wpfOD;jzpfygonf/ odkY&mwGif
uRefawmfonf ESvHk;om;\tvkdudkvdkufolr[kwfyg/ b,fcgrQvnf;uRefawmf\OD;acgif;udk tonf;ESvHk;
u pdk;rdk;cGifhray;cJhyg/ uRefawmf oufoufcdkifudk ,lvkdjcif;rSm a&SYa&;udk av;av;eufeuf awG;q
wGufcsufum OD;aESmufxJrS ay:xGufvmaom tajccHtaMumif;w&m;ay:rSm wnfav\/

Z0e

30

a&S;OD;pGm uRefawmhftaMumif;udk ajym&rnfqkdaomf uRefawmfonf Oaya'wef;wGif wufa&mufoifMum;


aeolwpfOD;jzpf&m rMumrDbGJY&NyD; w&m;Hk;rsm;wGif wm0efxrf;&GufzdkY&dSaeygonf/ xdktcgwGif uRefawmfh
tzdkY Muifazmfvdkvmrnf/ xdkMuifazmfonf rnfonfhtrsKd;tpm;jzpf&rnfenf;/
a&S;u atmifjrifxif&Sm;cJhaom 0wfvHkawmf&BuD;rsm;? w&m;a&;0efxrf;rsm;udkMunhfygu olwdkY\
ZeD;rsm;onf >cif;csufr&dS ajym&avmufatmif vSyacsmarmMuonf/ ,Ofaus;odrfarGYa`E&Sifrsm;
jzpfMuonf/ todynmESifh jynfhpHkMuonfudkawGY&ayonf/ oufoufcdkifonf t&nftcsif;rsm;
tm;vHk;ESifh jynfh0onf[k qdkEkdifyg\/ odkYaomf >cif;csufwpfckawmh xm;&OD;rnf/ oufoufcdkifonf
vSonf/ acsmonf/ odkYaomf vlysKdaqmifrsm;? t&ufqdkifrsm;wGif csdwfqGJxm;onfh eH&HuyftvSr,frsm;
uJhodkY 36-24-36 twdkif;txGmudkawmh rrDao;yg/ xdkt&nftcsif; rjynfh0ao;jcif;ukd tcsdefumvu
jznfhqnf;ay;vdrfhrnf[k uRefawmf,HkMunfygonf/ xdkodkYjynfh0zGHYNzdK;rnfh tvm;tvmrsm; olYwGifxif&Sm;
&dSaeygonf/
olYrsufESmonf usufoa&rsm; &Tef;a0aeovkd olYwpfudk,fvHk;uvnf; ,Ofaus;odrfarGY a`E&Sif
jzpfjcif;udk azmfjyaeyg\/ ol\ udk,faeukd,fxm; aMumh&Sif;oavmuf ol\oGm;[efvm[efrsm;uvnf;
ajcwpfvSrf; wpfoef;ru wefonf[k qdk&rnfyif/ aeyHkxdkifyHkrSvnf; rukef;raumh? ravsmhrwif;bJ
aysmif;aysmif;tdtd&dSvSonf/ pm;&maomuf&mrSmvnf; ZGef;cuf&if;udkifyHkutp pnf;urf;pepfusonf/
EIwfcrf;uGufjcif;? vufayjcif;r&dS/ olYtrlt&mtm;vHk;u Zmwdykn*kPfrmeudk jyvsuf&dSonf/
todtvdrmrSmawmh vHk;0r&dS/ trSeftm;jzifh t&nftcsif;rSm olYpdkufESifh qefYusifbufjzpfae
avonf/ odkYaomf olYudk uRefawmfyJhjyif xdef;odrf;ay;vdkufvQif olonfawmfvmrnf/ todtvdrm?
ynmt&nftaoG;wufvmrnf[k uRefawmf,HkMunfonf/ bmyJjzpfjzpf olYudkprf;NyD; yJhudkifjyKjyifay;zdkY
aumif;onf/ ukefukefajym&vQif tkyfqdk;aomfvnf; todtvdrmMuG,fonfh rdef;rysKdwpfOD; vSyatmif
jyKvkyf&jcif;xuf vSyaomfvnf; tydwkef;jzpfaeoluav;wpfOD;udk todtvdrmMuG,f0atmif jyKvkyf
&jcif;u ydk vG,fulvSayonf/
xdkodkYawG;rd&mu vSxl;udk uRefawmfpum;pvkdufonf/
]oli,fcsif; . . oufoufcdkifeJYrif;eJY wu,fyJ BudKufaeMuovm;}
]ighudkawmh olpdwf0ifpm;aew,fxifwmyJ?
'DtaMumif; bmjzpfvdkYar;wmvJ}

tJ'gudk

tcspfvkdY

rif;wdkYac:rvm;rodbl;?

aeygOD;?

uRefawmfu olYtar;udk wdkufdkufrajzbJ pum;qufvkdufjyefonf/


]rif;eJYoleJY twnfwus ajymNyD;qdkNyD;wmrsm; &dSaeNyDvm;vdkYyg? igqdkvdkwmu rif;wdkYwpfa,mufeJY
wpfa,muf pGJpGJNrJNrJwGJjyKaewm? [dk[mrsKd;? 'D[mrsKd;ayghuGm}
]'DvdkvJ r[kwfygbl;? oleJYigeJYawmh awGYMuwmawmh rsm;ygNyD? 'gayr,fh olYrSmvJ wjcm;tquftoG,f
awG&dSovdk ighrSmvJ &dSaewmyJ? aeygOD;? 'DtaMumif; bmjzpfvdkYar;wmvJ}
uRefawmfu olYtar;udk wdkufdkufrajzbJ pum;qufvkdufjyefonf/
]olYrSm rif;tjyif wjcm;ieJwpfa,mufa,mufeJY pGJpGJvef;vef;jzpfaewmrsm; &dSao;ovm;}
Z0e

31

]igodwmawmh wpfa,mufrS r&dSbl;? aeygOD;? 'DtaMumif;bmjzpfvkdYar;wmvJ}


olYpum;udkMum;& uRefawmfrsm;pGmauseyfNyD; acgif;udk wqwfqwfndwfaevdkufrdonf/
]wpfenf;ajym&&if olYrSm wjcm;ieJeJY jzpfaewmvJr&dSbl;? 'DtxJ rif;vJrygbl;qdk&ifav;wifyGJrSm
b,folrqdkygEkdifaeNyD qdkygawmh? [kwf&JYvm;}
][kwfrSmayghav? tJ'g bmudk&nf&GnfNyD; rif;uar;aewmvJ}
]bmrSr[kwfygbl;uGm? bmrSr[kwfygbl;}
uRefawmfu wdkufdkufrajzbJ rkom;rygatmifjyefajymvdkuf&onf/ ,if;odkYajymNyD;onfESifh ADdkudkzGifh
uRefawmfht0wftpm;rsm;udk xkwfNyD;c&D;oGm;vufqGJaowmxJodkY t0wftpm;rsm;udkxnfhvdkufonf/
][ . . rif; b,foGm;rvdkYvJuG}
]we*FaEGausmif;ydwf&uf tdrfjyefrvdkY}
vSxl;onf uRefawmfvufESpfzufudk qkyfudkifNyD; rsufESmcsKdaoG;um toem;cHavonf/
]'DrSm oli,fcsif;? rif;tdrfjyefvdkY&dS&if rif;r,fawmfBuD;qDu aiGuav; ydkydkrdkrdkqGJvmNyD; ighudkracs;Ekdifbl;
vm;uGm? igom;arG;ukwftus0,fcsifvdkYyg}
][aumif&? 'DacwfrSm om;arG;tusb,frSm0,fvdkY&rSmvJuG}
]tdkuGm . . &Sm&if&ygw,f? ta&;BuD;wmuaiGyg}
]at;av . . rif;vdkcsifwm wpfckckawmh jzpf&rSmayghuGm}
uRefawmfu ya[VdqHqH t"dym,ftrsKd;rsKd;ygaom pum;udk
t0wfwpfxnfudk aemufqHk;xnfhNyD;ydwfvdkufavonf/

ajymvdkufNyD;

om;a&aowmxJodkY

_________________
wevFmaeY eHeufwGif uRefawmf tdrfujyefa&mufvmNyD; 1925 ckESpfavmufu uRefawmfhzcif0wfaom
tarG;pkwfzGm;ESifhom;arG;ukwftusudk om;a&tdwfxJu xkwf vSxl;udkjyvdkuf\/
]tyfcsavmif;}
vSxl;onf om;arG;ukwftusudkjrif&onfESifh ][dkif; . . &Sm;Amhpf} [k 0rf;omtm;& qdkjrnfwrf;vdkuf
avonf/
Z0e

32

olonfom;arG;ukwftusudk vSrf;,l olYudk,fwGifuyfum ayGYydkuf&if; ][dkif; . . &Sm;Amhpf} [k xyf


qdkjyefonf/
]'Dtus rif;oabmus&JYvm;}
]usrSus . . aumif;rSaumif;}
olonf ukwftusudk olYudkrSrcGmbJayGYydkufxm;&if; uvDurmrsufvHk;rsm;jzifh uRefawmfhudk pdkufMunfh
avonf/
]uJ . . ajymprf;? 'DtustwGuf rif;udk igbmay;&rvJ}
]rif; . . r'Duav; ighay;aygh}
uRefawmfu pum;udk ed'gef;rysKd;? wefqmrqifbJ a[ma[m'dkif;'dkif;ajymcsvdkufavonf/
]oufoufcdkifudkvm;}
olYtoHrSm wkef,ifaeonf/
]rif; . . oufoufcdkifudk vdkcsifw,fvm;}
]at; . . [kwfw,f}
olonf ukwftusudk olYudk,frScGm ypfay;vdkuf&if; . . ]b,fawmhrS r&bl;} [k rmrmwif;wif;jyef
ajymvdkufonf/
uRefawmfu ycHk;udkwGefY? rsufESmudkrJh? vuf0g;ESpfzufjzefYjyum ]'guawmh armif&ifhoabmyJ? qefay;rS
aq;&r,fhOpm? rvdkcsifvJ aeaygh} [k ajymvdkuf&\/
xdkodkYajymvdkufonfhtwGuf olYpdwfxJwGif rnfodkY&dSrnfudk uRefawmfod&ef ukvm;xdkifwpfvHk;ay:wGif
xdkif pmtkyfudkzwfIae[efaqmifum rsufESmudkpmtkyfESifhuG,fNyD; olYudkwaphwapmif; acsmif;Munfhae
rd\/ olYudkawGY&onfrSm tawmfyif rcsdwifuJ jzpfyHkay:aeonf/ olonf q&mawmfbk&m; bkOf;ay;
ay;aeonfh 0ufom;eD? oHk;xyfom;udk oGm;a&wrsm;rsm;ESifh bkef;BuD;ausmif;om; ai;ajrmfMunfhovdk
om;arG;tusudkMunfhvdkuf ][,f . . 'gBuD;udk bmvkyf&rSmvJ} [k tHcJNyD; rsufESmvTJvdkuf? aemufwpfcsD
jyefMunfhNyD; wdIufrufrufjzpfaevdkuf? jyefvSnfhoGm;vdkuf? aemufwpfcg jyefMunfhvdkuf vSnfhoGm;vdkuf
ESifh jzpfae\/
xdkodkYMunfhvdkuf? vSnfhvkdufESifh vkyfae&mwGif tMunfhwGif wpfcgxufwpfcg rufarmrIwdk;vmNyD;
rsufESmvTJ&mwGif pdwfxJu wif;rmrI wpfpxufwpfp aysmhnHhvm\/
aemufqHk;tacgufwGif olonf vHk;vkH;rsufESmvTJroGm;awmhbJ pyg;BuD;a>r tdKYcH&onfhacsoli,fuJhodkY
rvIyfr,Suf? rufrufarmarm rsufaMumrjywf Munfhaerdavawmh\/
Z0e

33

xdkYaemuf olYyg;pyfrS vnfacsmif;arS;uyfaeonfhtoHrsKd; xGufay:vmavonf/


]oufoufcdkifudk ighpdwfxJrSm cspfaewm [kwfcsifrS[kwfrSmygav? wu,fawmhigwdkYvJ twnftwHh
oGm;vmaeMu? [kd'if;? 'D'if;vkyfaeMuwmrS r[kwfbJ[m}
]at;aygh? 'grsKd;yJ jzpfrSmaygh}
uRefawmfu tqif;wGef;vdkufavonf/
]wu,fawmh oufoufcdkif[m ightzdkYbmvJ? iguawmh olYtzdkYbmvJ? bmrSrvJbl;? bmrSr[kwfbl;
[kwfvm;? wu,fawmh 'gawG[m oGm;&if; rawmfwq0ifNyD; cvkwfwdkufrdwmrsKd;yg? NyD;awmhvJ
NyD;wmygyJ}
][m . . 'godyfrSefwmaygh}
uRefawmfu olYudkaxmufcHNyD; ]'DukwftusvJ 0wfMunfhprf;ygOD; oli,fcsif;&m} [k qdkum tusudk
vSrf;ay;vdkuf\/
vSxl;onf [efvkyfraebJ aumufNyD;pGyfvdkuf\/ ukwftusonf tay:ydkif;u em;&Gufaemufa&muf
onfhtxd ukyfydk;axmufaeNyD; atmufydkif;u ajczsm;xd aeavonf/ olYudkMunfh&onfrSm 0efBuD;
tus0wfxm;aom vljyufESifhwlaeonf/
oluawmh ausauseyfeyfBuD;NyHK;um ]wdkif;&ufwJh . . yuvm . . rdk;&GmwmeJY toifhqdkovdk
ighudk,feJYawmh zpfzpfazmf . . azmfazmfzpf aewmyJ} [k qdk\/
onfwGif uRefawmf ukvm;xdkifay:rS xvdkufonf/ NyD;vQif uRefawmhvufudk qefYwef;ay;um
]'Dvdkqdk&if tay;t,lwnfhNyDaygh} [k ajymMunfhonf/
olu wHawG;udk tEkdifEkdifrsKdum ]tay;t,lwnfhNyD} [k qdkvsuf uRefawmfhvufudkqGJqkyfudkifNyD;
vIyfvkdufonf/ aemufaeYwGif uRefawmfESifhoufoufcdkifwdkY pHkwGJckwfMu&avonf/ xdkodkY olESifh
yxrqHk;awGYqHkjcif;rSm olYudkavhvm&efESifh tuJcwf&ef oufoufrQomjzpfygonf/ uRefawmfonf olYudk
uRefawmfvkdcsifonfh tqifhtwef;odkYa&mufatmif rnfrQBudK;yrf;&rnfudk od&efvdkonf r[kwfygavm/
yxrOD;qHk;olYudk [dkw,fwpfckwGif aeYv,fpmpm;&ef ac:oGm;ygonf/ [dkw,futxGufwGif olu
]'D[dkw,frSmpm;&wm odyfaumif;? t&rf;aumif;} [k qdkonf/ onfhaemuf kyf&SifodkYac:oGm;onf/
kyf&SifHkutxGufwGif olu ]'DHkuawmh 'dyfyJ? *&dwfyJ} [kcsD;usL;avonf/ xdkYaemuf
olYudktrsKd;orD;aqmifodkY ta&mufvkdufNyD;ydkYvkdufonf/ uRefawmfuolYudkEIwfqufNyD; jyefrnftjyKwGif
olu ]'DaeYawmh tm;BuD;aysmf? trsm;BuD;aysmf} [k ol\cHpm;rIudk xkwfazmfajymygonf/
xdkYaemufuRefawmfonf pdwfav;av;jzifh uRefawmhftcef;odkYjyefvmcJh\/ uRefawmfhtzdkYrSm txifESifh
tjrifvGJaeavNyD/ uRefawmfxrf;&Guf&rnfh wm0ef\yrmPESifhBuD;av;rIudk uRefawmfavQmhNyD; wGufcJhrd
onf/ olESifh ,ckvdk ezl;awGY'l;awGY awGY&awmhrSyif ol\todynmacgif;yg;rIESifh aygh&Twf&Twfajymqdk
wwfonfh 0oDygaeNcif;udk tHhMoavmufatmif awGY&ayawmhonf/
Z0e

34

onftwdkif;qdkvQif olYudk todynmA[kokw jynhf0atmif jyKvkyfay;&HkESifh NyD;rnfr[kwf/ tjrif


us,fatmif? awG;wwfatmifac:wwfatmif t&ifOD;pGm oifay;&efvdkavonf/ wm0efrSm rao;i,f?
rEkdifreif;aqmif&Guf&rnfh udpBuD;wpfck jzpfaeav&m yxraomf uRefawmfonf olYudkvSxl;vufodkY
jyeftyfcsifpdwfjzpfrdonf/ odkYaomf ol\jzLjzLazG;azG; a&aq;ig;ozG,f t,faeaom udk,fum,
tvSESifh [eftrlt&mwdkYu olYudkpdwfrysufEkdifatmif uRefawmfhtm; zrf;pm;xm;av&m olYudk uRefawmf
vkdcsifovdk rjzpfjzpfatmif yHkoGif;&ef pdwfESvHk;udk 'kef;'kef;csvdkufrdygawmhonf/
onfawmh uRefawmfbmvkyf&rnfenf;/ uRefawmfonf udpudk tEkvHky#dvHk pOf;pm;vdkufonfhtcg
]tvdrmpmrSm&dSonf} qdkaom pum;onf uRefawmf\acgif;xJwGif ay:vmavonf/ uRefawmfonf
taMumif;tm;avsmfpGm Oya'ynmudkoif,laeoljzpfaomfvnf; pmay? uAsm? tvuFmwGif rsm;pGm
0goemxkHol wpfOD;jzpfonf/ ausmif;r*Zif;ESifheH&Huyfpmapmifrsm;wGif uAsmawmfawmfrsm;rsm; 0ifa&muf
a&;om;cJhzl;ygonf/ uAsLya'ownf; [laom uAsmenf;? qef;enf;wdkYudkvnf; tawmfuav;
ESYHESHYpyfpyf wD;rd? acgufrd&dSygonf/
odkYjzpf&m oufoufcdkiftaMumif;udk pOf;pm;vdkufonfhtcg uAsmwGifa'gownf;[laom tjypftqmrsm;
&dSovdk vlwdkYwGifvnf; tjypftqmrsm; &dSwwfMuonfudk EIdif;,SOfMunfhrdavonf/ uAsmwGif
a'gouif;vQif *kPf&oajrmufovdk vlwGifvnf; tjypftqmuif;vQif aumif;jcif;ig;jzmESihf
jynfhpHkavonf/ xdkaMumifh oufoufcdkiftm; tvdrmynm wdk;wufvmatmif uAsm? vuFmenf;jzifh
jyKjyif,l&ef uRefawmf qHk;jzwfvdkufavonf/
aemufwpfBudrf oufoufcdkifESifhcsdef;&mwGif ]'Dnae oufoufeJYudk,feJY uefapmif;oGm;NyD; pum;ajymMu
&atmifvm;} [k tqdkjyKvkduf&\/
]tdk . . oufoufwkdYu uefapmif;qdk&if tBudKufAvdkufaygh}
oufoufcdkifESifhywfoufvdkY uRefawmfajymvdkwm wpfck&dSyg\/ onf[muawmh olYvdkazmfa&Gonfh
rdef;uav;rsKd;udk urmukefus,foa&GY &SmvdkYjzifh rawGYEkdifjcif;jzpfygonf/
naebufwGif olESifhuRefawmf tif;vsm;uefapmif;rSm awGYMuygonf/ ]oufoufwkdY bmtaMumif;
ajymMurvdkYvJ} oluar;onf/ ]a'gotaMumif;} [k uRefawmfhtajzaMumihf olrsufvHk;jyL;oGm;onf/
]udk,fuvJuG,f bkef;BuD;vJr[kwfbJeJY? bmjyKvdkY a'goarm[taMumif;ajymcsif&wmvJ? ysif;p&mBuD;}
]r[kwfygbl;? udk,fajymcsifwJh a'gou uAsm? vuFmxJrSmygwJha'gotaMumif;yg? tJ'DtaMumif;udk
em;vnfxm;&if uAsmudkydkifydkifEkdifEkdifpyfwwfw,f? pma&;wJhtcgrSm pmacsmw,f? pum;ajym&rSmvnf;
ajyjypfw,f? tESpfom&ygw,f}
oufoufcdkifonf wpfrdepfavmuf pOf;pm;aeNyD;rS qHk;jzwfcsufcsvdkuf\/
]atmdkuf oabmBudKuf}
]uJ . . em;axmif}

Z0e

35

uRefawmfuvnf; acsmif;udk wpfcsuf[efYU&Sif;NyD; pum;pygawmhonf/


]uAsm? vuFmrSm ravsmfwJhpum;vHk;? roHk;tyfwJhpmom;? rrSm;tyfwJh tzGJYtEGJYawGudk a&;om;oHk;EIef;
zGJYEGJYrdvdkY&dS&if a'gooifhw,f vdkYqdkw,f? tJ'DtjypftemtqmawGuif;&if *kPfajrmufw,f?
&oajrmufw,f}
}*kPfqdkwm aiGudkac:w,f [kwfvm;}
]r[kwfbl; . . r[kwfbl;? *kPfqkdwm wifhw,favsmufywfaumif;jrwfwJhoabm? &oqdkwm tESpfom&eJY
jynfh0wJhoabmudk qdkwm? a'gooifh&if raumif;bl;? tESpfom& rjynfhpHkbl;rSwf&r,f? a'gorSm
y'a'go&Spfyg;? 0gusa'goudk;yg;? 0guswa'goajcmufyg;&,fvdkY &dSygw,f}
]rsm;vScsnfvm; q&mBuD;&JY? wxdkifwnf;eJY tm;vHk;ajymvdkY rSwfrdyghrvm;}
]wxdkifeJY tjywfrajymygbl;? ta&;BuD;wmavmuf a&G;NyD; wpfaeYenf;enf;? wpfaeYenf;enf; ajymjy
yghr,f? yxrOD;qHk; {uw a'goudkajymr,f? tJ'D{uw a'goqdkwm teuft"dym,fwlwJhpum;jzpfjzpf?
0gusjzpfjzpf xyfwvJvJqdkwmrsKd;? Oyrm . . 'dyfyJ . . *&dwfyJ qdkwmaygh? 'Dpum;ESpfvHk;[m ukvm;BuD;eJY
t&mBuD;vkd teuf"dym,ftwlwlrdkY xyfNyD;qdkwm tydkpum;jzpfraebl;vm;}
]tdk . . 'Dvdkvm;? aemufudk 'Dvdka'gooifhwJh pum;awG oufoufrajymawmhygbl;aemf . . aemf}
]aemufNyD;awmh a,bk,stm;jzifh odrf;usKH;NyD;ajymwJhpum;&Sdao;w,f? Oyrm . . udk,fvufvIyf&Sm;
avhusifhjcif;onf aumif;\/ xdkaMumifh vlwdkif;udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhoifh\ qdkwmrsKd;}
]'Dtqkdudk oufouftrsm;BuD;axmufcHw,f? ukd,fvufvIyf&Sm;avhusifhw,fqdkwm usef;rma&;twGuf
odyfaumif;wmyJ[m}
]tJ'gu 'Dvdk&dSw,fav? udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhjcif;[m aumif;wmrSefygw,f? 'gayr,fh vlwdkif;
twGuf aumif;wmr[kwfbl;? ESvHk;a&m*g&dSwJhvl? tdyf&mxJu rxEkdifwJhvltwGuf aumif;w,fvdkY
qdkEkdifyghrvm;?
rqdkEkdifbl;?
q&m0efrsm;uawmif
wcsKdYvlawGudk
NidrfNidrfoufoufaezdkY
TefMum;&wm&dSw,f?
'gaMumifhoHk;oyfcsufwpfckckudk
vkyfwJhtcg
vHk;axG;NyD;rajym&bl;?
wdusrSefuefrI&dS&w,f? udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhrIeJYywfoufvdkYajym&&if 'g[m rsm;aomtm;jzifh
olwdkYtzdkYaumif;\/ odkYr[kwf rsm;pGmaom olwdkYtzdkYaumif;\/ tJ'Dvdk ajym&&if? 'Dvkdr[kwf&if
rjywfom;wJhtwGuf oHo,a'gooifhw,fr[kwfvm;}
][kwfNyD . . [kwfNyD? tJav? bGm . . bGm? [if tJovdk ajymwm {uwa'go oifhrsm;aeovm;}
][ifhtif; . . tJ'Dvdkajymwmusawmh a'goroifhbl;? tmar!dwf&SpfrsKd;xJu
csD;rGef;wJhpum;jzpfvdkY a'goroifhwJhtjyif av;eufwJhoabmudkaqmifw,f}

yoHoqdkwJh

]tdk . . odyfNyD; pdwf0ifpm;p&maumif;wmyJaemf? qufNyD; ajymygOD;}


]ajymyghr,f? 'gayr,fh tusudkawmh aqmifhaqmihfNyD; rqGJygeJYuG,f}

Z0e

36

olutuspudkvTwfvdkufawmhrS uRefawmfu pum;quf&jyefav\/


]aemufwpfcku twd0k'a'go? tJ'gu pum;wpfckudk vGefvGefusL;usL;csJYum;NyD;ajymwm? Oyrm . .
tmumudkvTmyHkjyKygvdkY? ar,kudkwJh pkwfwHcsDqdkwmvdk rjzpfEkdifwmawG csJYum;NyD;ajymwmrsKd;}
]odyfaumif;wJhpum;awGyJ udk&,f? aemufxyfa'goawGbmawG&dSao;vJ? ajymygOD;? em;axmif&wm
aumif;vGef;vdkY odyfaysmfwmyJ}
onfpum;Mum;vkduf&ojzifh uRefawmftawmfuav; pdwfysufrdonf/ wu,fawmh olbmrQ
oabmaygufyHkr&ao;/ odkYaomf uRefawmfvufavQmhvdkufvQif bmr[kwfonfhvlwpfa,muf uRefawmf
jzpfoGm;rnf/ odkYtwGuf uRefawmfquf&jyefonf/
]tckajymrSmu twa'go? tJ'gu xkdufwefwmxuf vGefuJNyD;csD;usL;wm? yHkpHjy&&if vrif;xufom?
xGef;vif;jzmvsuf? a&mif0guGefYjrL;? ydk;pkef;MuL; . . qdkwmrsKd;}
][kwfvkdufwmudk&,f? oufoufav . . 'Dpum;rsKd; b,fawmhrS rajymrdatmif owdxm;ygr,f}
]aemufNyD;awmh Mopdws[deqdkwm &dSao;w,f/ tJ'gu a&SYpum;eJY aemufpum;rnDwm? EIwftrlt&m
udk,ftrlt&m rwlwm? Oyrm jy&&if ]aorSmudk armifraMumufygbl;? oufaysmuf&if armifwpfudk,frdkY?
vif;wtdk zifudkEdIufrSm pdk;vdkufygbd} qdkwmrsKd;aygh? olYpum;u aorSmudkawmh raMumufbl;? vif;w
qGJrSm aMumufw,fqdkawmh a&SYpum;eJY aemufpum;rnD? a&SYuBuD;us,fNyD; aemufu avQmf&Twf&Twf
vkyfvkdufawmh ayghroGm;bl;vm;}
]'guawmh olYpdwful;eJYawG;NyD; aMumufwmudk ajymwmyJ r[kwfvm;}
]'gudk oufouf ydkNyD;em;&Sif;atmif Oyrmwpfckay;OD;r,f? xm0&bk&m;ocif[m bmrqdkzefqif;Ekdif&if
olrcsDrEkdifwJh ausmufwHk;BuD;wpfckudk olzefqif;Ekdifrvm;}
]zefqif;Ekdifwmaygh}
]b,f[kwfyghrvJ? bmrqdk olzefqif;Ekdif&ifb,favmufav;wJh ausmufwHk;BuD;yJjzpfjzpf ol rEkdif&rSm
r[kwfvm;}
][kwfawmh [kwfw,f? 'gayr,fh olrEkdifwJhausmufwHk;udkyJ olzefqif;Ekdifr,f? ol rcsDEkdif rrEkdifwJh
ausmufwHk;udk rzefqif;Ekdifbl;vdkYxifw,f}
]ol bmrqkdzefqif;EkdifwmyJ[m}
oufoufu olYacgif;udkukwf pOf;pm;Munfhonf/ olacgif;rSm vSyoavmuf acgif;xJrSmbmrSr&dS?
odkYjzpf ]oufoufawmh acgif;IyfoGm;NyD} [k dk;om;pGm 0efcH&Smav\/
]Iyfp&myJaygh? ckcHwm;qD;vdkYr&EkdifwJh tiftm;BuD;wpfck&dS&if ra&GY&Sm;EkdifwJh t&m0wKr&dSEkdifbl;? a&GY&Sm;
atmifvkyfvdkYr&EdkifwJh t&m0wK&dS&if ckcHwm;qD;vdkYr&EkdifwJhtiftm;r&dSvdkYyJ? wpfckeJYwpfck qefYusifwm

Z0e

37

r&dS&if tjiif;yGm;p&mr&dSovdkbJ? tJ'gaMumifh a&SYpum;aemufpum; rnD&if? EIwftrlt&m? udk,ftrlt&m


qefYusifae&if tJ'grsKd;udk Mopdws[dea'gooifhw,fvdkY qdkw,f}
]'Dxuf vG,fvG,feJYem;vnfEkdifwJh a'gowpfrsKd;udkajymjyOD;}
uRefawmfu vufywfem&DudkMunfhvkdufonf/
]tcsdefr&dSawmhbl;? 'DaeYtzdkY awmfMuOD;pdkY? tckoufoufudk taqmifjyefydkYay;r,f? [dkusawmhrS
udk,fajymwmawGudk ausvnfatmifjyefNyD;pOf;pm;? usefwmawG reufjzefusrS qufajymr,f}
xdkYaemuf uRefawmfonf olYudk trsKd;orD;aqmifodkYjyefydkYcJhNyD; acgif;IyfIyfjzifh uRefawmfhtcef;odkY
jyefvmcJhavonf/ tcef;xJodkY a&mufaomtcg om;arG;ukwftusBuD;udk0wfNyD; 0uf0HBuD;vdk
ckwifay:wGifvJavsmif;um ZdrfESifhrSdef;aeaom vSxl;ukdawGY&avonf/ w'*Ftm;jzifh uRefawmhfpdwfxJwGif
olYtqufuav;udk olYtm;jyefay;tyf&ef tBuHjzpfrdonf/ oufoufcdkifonf rnfonfhtodw&m;rQ
olYOD;aESmufwGif;odkY azmufxGif;r0ifa&mufEkdifatmif oHrPdjzifhtvHkumxm;onfh OD;acgif;&dSolwpfa,muf
jzpfaeav&m uRefawmf\pDrHudef;rSm cRwfacsmfysufjym;zdkY&ef aocsmoavmuf jzpfaeay\/
odkYaomf uRefawmf\tBuHudk uRefawmfjyefpOf;pm;vdkuf\/ uRefawmfonf wpfaeYw&uf tv[
jzKef;wD;NyD;rSawmh aemufwpf&ufxyfjzKef;&vdkY xl;NyD; qHk;IH;p&mr&dS/ olonf rD;cJjymzHk; jzpfaumif;
jzpfrnf/ xdkrD;cJrS jymrsm;udk rIwfxkwfay;vdkufvQif rD;&J&Jawmufvmp&m&dS\/ odkYjzpf aemufwpfBudrf
prf;oyf&ef uRefawmfqHk;jzwfrdavonf/ odkYESifh aemufwpfaeYwGif uefapmif; uRefawmfwdkY
awGYMujyefonf/
]raeYwkef;u aemufqHk;ajymwJhtaMumif;u Mopdws[dea'go? tJ'gu a&SYeJYaemufeJYrnDwm? tck
ajymrSmu 0da&m"da'go? tJ'gu trSefjzpfwmeJY qefYusifbufjzpfwm? awmifxdyfMumayguf?
taemufaexGuf? uGJtufjrif;rdk&f? rD;udkryl qdkwmrsKd;jzpfw,f . .}
]rjzpfEdkifwJh [mawGyJaemf . .}
]tJ . . oufouf awmfawmfuav;oabmaygufvmNyD? aemufwpfckajym&OD;r,f? tJ'gu t"dym,fr&dSbJ
pum;ydkawGxnfhajymwJh[m? tJ'gudk tewua'govdkYac:w,f? bdk;pOfabmifquf bdk;vufxuf
qdkwJhpum;xJrSm abmifqdkwJhpum;vHk;[m tydkoufouf t"dym,fr&dSbJ pum;awGtydkrsm;wm?
ydkNyD;em;&Sif;atmifajym&&if vlwpfa,mufu tvkyfavQmufwJhtcg tvkyf&Sifu olY&JYt&nftcsif;awG
ar;wmudk vdk&if;rajymbJ olYrSm rdef;rwpfa,mufeJY uav;ajcmufa,muf&dSygw,f? olYrdef;ruvJ
rD;,yfydef? rD;,yfajcmufa&m*geJY csnfhcsnfheJYeJYjzpfaeygw,f? uav;awGrSmvJ pm;p&mr&dS? 0wfp&mr&dS?
aqmif;wGif;rSm NcHKp&mqdkvdkY *kefeDpkwfawmifr&dS? tdyfawmhvJ blrdurvm ajrtdyf&m? rdk;&Gm&iftpdk?
aeyl&iftajcmuf}
uRefawmfhpum;rqHk;rD oufoufcdkif\0dkif;pufaom rsufvHk;uav;rsm;rSm uk@vma&tdkifvdk rsuf&nf
NzdKifNzdKifusqif;aeonfudk awGY&awmh\/
]odyfNyD;qif;&J&Smw,faemf? oem;p&mygyJ . .}

Z0e

38

]tif; . . oem;awmhoem;p&mayghav? 'gayr,fh 'Dvdkajymwm[m ar;cGef;eJYbmrSrqdkifbJ


pum;tydkawGoufoufjzpfaew,f? avm*spfvdkawmh ]tufrZaum'D,ef;} vdkYac:w,f? rsuf&nfcsLwJh
pum;awG? tJ'Dvdk pum;rsKd;udkvJ tewua'gooifhw,fvdkY qdkEkdifw,f}
oufoufcdkifonf wIyfIyfvkyfaeojzifh uRefawmfu vufudkify0gxkwfay;vkduf&onf/
]aemufwpfckajymOD;r,f? tJ'gu 'k|mvuFm&a'go? 'gu vdifrwl? 0k'frwlwJhta&;tom;rsKd;?
tajymtqdkrsKd; OyrmeJY Oyrnf;,s? vdifrwlwmcsif;wGJwm? Oyrmtay;vGJwm? ,kwfwm? vGefwm?
xyfwm? rEIdif;,SOfoifhwm EIdif;,SOfwmrsKd;? ,keftdrfpef;v . . [oFmrodkY qdkovdk vdifrwlwmrsKd;udk
pyfwm? [yfwm? tJ'gawGu tvuFmudkzsuf&ma&mufwJhtwGuf 'k|mvuFm&vkdYac:w,f? em;xJrSm
Mum;vkdYraumif;wmrsKd;aygh}
]MunfhygOD;aemf? oufoufwpfoufvHk;rSm 'Dvdktzdk;wefwJhpum;awG wpfcgrSrMum;&? rrSwfom;cJh&bl;?
aemufxyfajymygOD; . . ajymygOD;}
]aemufwpfrsKd;u *gra'go? tJ'gu em;&Sufp&m pum;vHk;awGudk awmwGif;om; vldkif;rsm;vdk
ajymwJhtwGuf *gra'gooifhw,fvkdYqdkw,f? Oyrm . . r,fhudkvIdufvIduf? cspfcgBudKufvdkY?
ayGYydkufESpfudk,f? aygif;zufvdk\ vdkY wJhwkd;BuD;ajymwmrsKd;}
]dkif;vkdufwmaemf . . odyfdkif;wmyJ}
uRefawmfonf vlwwfvkyfNyD;ajymvdkYomajym&onf/ tm;vHk;awmhrod/ odorQ? rSwfrdorQudkvnf;
oufoufcdkifem;vnfavmufonfh Oyrm? yHkpHwdkYjzifh &Sif;jy&\/ odkYjzifhrSwfrdao;orQxJu aemufqHk;
wpfckudkajym ed*Hk;csKyf&ef qHk;jzwfvdkuf&\/
]aemufqHk;ajymrSmuawmh [dewua'go? tJ'gu *kPfBuD;vSwJh t&m0wKwpfckckudk ao;i,f
,kwfnHhwJh*kPfyk'feJY csD;usL;wJh[mukd [dewua'gooifhw,fvdkYqdkw,f? Oyrm . .orif? '&,f? acsi,f?
pdkif? qwf? zGwf? ykwwfudkowfjzwfEkdifeif; jcaoFhrif;qdkwmrsKd;aygh? jcaoFhrif;[m orif?
'&,fEkdifwmuawmh [kwfygNyD? zGwf? ykwwf Ekdifw,fqdkawmh csD;rGef;&mra&mufbJ csKd;ESdrf&m
a&mufoGm;w,f/ od*a&TcGufxJ rpifwpfyJom; usovdkaygh? tJ'gudk t*Fvdyfpum;eYJawmh a&wGif;xJ
tqdyfcyfw,fvdkY qdkw,f}
][if . . a&wGif;xJtqdyfcyf&if aomufrdwJhvlawG 'kua&mufrSmayghaemf}
]a&wGif;xJtqdyfw,f qdkwJhoabmu'Dvdk&dSw,f? pum;&nfvkyGJwpfckrSm wpfzufuajymwJholu
wpfzufuvludk ol[m vltE? bmrQynmr&dSbl;? olajymwJhpum;awG[m tvum;pum;awG? t"dym,f
r&dS? tqDtESpfr&dSwJhpum;awG? olajymwmawG r,HkygeJYvdkY pum;OD;oef;NyD;ajymwmrsKd;udk a&wGif;xJ
tqdyfcwfw,fvdkYqdkw,f}
uRefawmfu oufoufcdkifudk MunhfItuJcwfvdkuf&m rvdkifESpfuJhodkY jzLazG;aomol\ezl;udk
vIdif;tduav;rsm;uJhodkY tvdyfvdyfjzpfatmif wGefYIHYum pl;pl;pdkufpkduf pOf;pm;aeonfudkawGY&av\/
cPrSmyif olYrsufvHk;uav;rsm;onf MunfvifawmufyvmNyD; todmPftvif;a&mif0ifvmonfudk
azmfjyaeay\/

Z0e

39

]'DvdkajymwmrsKd;[m b,fw&m;rvJaemf? wpfzufom;u xNyD;pum;rSrajym&ao;cifu ESmjzwfwJhoabm


rsKd;vkyfwm odyfqdk;wmaygh? 'gudka&wGif;xJtqdyfcyfw,fvdkY ac:w,f[kwfvm;? NyD;awmh 'DvdkoabmrsKd;
ygwmudk uAsm? vuFmenf;rSm [dewua'govdkY qdkw,fvm;}
uRefawmfay;onfh OyrmyHkpHrsm;rSm rSefwmvnf;wcsKdY&dSrnf/ wdwdususrSefonf[k rqdkEkdifwmvnf;
&dSrnf/ rnfodkYyif&dSap/ oufoufcdkifoabmaygufzdkYu ta&;BuD;ojzifh olem;vnfvG,fatmif yHkaqmif
&jcif;jzpfavonf/ bmyJjzpfjzpf oloabmaygufonfudk awGY&ojzifhuRefawmfhrSm 0rf;omrqHk;jzpf&onf/
odkYjzifh uRefawmfonf pdwfavQmhawmhrnfjyKcJh&mujyef tm;wufvmum ajym&m? qdk&m? a&;om;&mwGif
rSm;wwfonfht&mrsm;? tjypftqmrsm;udk trsKd;rsKd;yHkaqmifum qufvufNyD; oifcef;pmrsm; ydkYcsay;&
avonf/
uRefawmfhtjzpfrSm OrifvdkPfacgif;wl&onfESifh wlvSonf/ yxraomf arSmifxJwGifrjrifrprf;ESifh
acR;wvHk;vHk;jzifhtvkyfvkyf&onf/ xdkodkYvkyfudkif&if; vkdPfacgif;BuD;udkNyD;atmifwl;Ekdifyghrnfvm;?
wl;jzpfOD;awmh b,faomftcgrS wpfzufudkazmufxGif;NyD; tvif;a&mifjrif&ygrnfenf;[k pOf;pm;
r&cJhay/ ,ckrl tvif;a&mifudkjrif&onfhtufaMumif;uav;ay:vmonfudk awGYae&NyD/ a&SYquf
r&yfrem;wl;rnf? qGrnf? azmufrnf? xGif;rnfqdkvQif xdktufaMumif;uav;onf wjznf;jznf;
us,fvmum wdk;vQKd;aygufoGm;NyD; aerif;utvif;a&mifawG oGef;avmif;csvdkufovdk awmufyxdefvif;
oGm;awmhrnf/
odkYjzpf ig;&ufavmufqufNyD;ydkYcsvkduf&m oufoufcdkifrSm uAsmenf;? tvuFmenf;rsm;udk aumif;pGm
em;vnfvmum tawG;tac:tajrmftjrifESifhjynfh0vmonfudkawGY&avonf/
atmifNyD/ uRefawmf\pDrHudef;BuD; NyD;ajrmuftaumiftxnfazmfcJhNyD/ ,ckqdkvQif oufoufcdkifonf
uRefawmfhb0c&D;wGif vufwGJavQmufEkdifonfh t&nftao;Gjynfh0oluav;jzpfvmavNyD/ olvnf;
uRefawmfhZeD;? uRefawmf\pnf;pdrftdk;tdrfudk xdef;odrf;rnfhtdrf&SifrBuD;? uRefawmfhom;orD;rsm;udk
aumif;pGmarG;auR; oGefoifyJhjyifqHk;rEkdifonfhom;aumif;rdciftjzpfESifhxdkufwef aeNyDjzpfonf/
odkYqkdvkdufjcif;jzifh uRefawmfonf uRefawmf\tdrfaxmifa&;om,m ajzmifhwef;rIwpfckwnf;om
Munfhonf/ olYtay:arwmouf0ifrIryg[l txifrvGJapvdkyg/ 0dZmaZmf*sD wyoDonf oltoufoGif;
xm;onfh ola,mifr,fudkESpfoufpHkrufovdk uRefawmfvnf; oufoufudkcspfaeygonf/ odkYjzpf
aemufwpfBudrfolESifhcsdef;csufawGYqHk&mwGif uRefawmf\pdwfxJ jzpfay:cHpm;rIudk xkwfazmfajymjy&ef
qHk;jzwfvkdufonf/ uRefawmfwdkYonf todpcef;rStonf;pcef;odkY ul;ajymif;qufqHzdkY&ef tcsdefwefaeNyD/
xkdaMumifh aemufwpfBudrf uefapmif;&dS uepdk;yifBuD;atmufwGif ESpfa,mufom; csdef;qdkawGYMu&mwGif
uRefawmfu ]'DaeYawmh oufoufeJYudk,feJY a'gotaMumif;awG? avm*spftaMumif;awG raqG;aEG;
awmhbl;} [k pum;pvkdufavonf/
]tifh. .[if. .}
oufoufcdkifu pdwfysuf[efjzifhajymojzifh uRefawmfu rsufESmcsKdaoG;NyD;jyefajym&avonf/

Z0e

40

]udk,fwdkYtwlwl awGYMuqHkMuwmig;cg&dSNyD? awGYMuwJhtcgwdkif;rSmvJ wpfOD;eJYwpfOD; MunfMunfjzLjzL


pdwfwloabmwl&dSMuw,f? tJ'gaMumifh udk,fwdkYESpfa,muf[m a&SYoGm;aemufvdkufnDw,f? ewfzufw,f
qdkwm xif&Sm;wmaygh}
]'gqdk&if twd0kwa'gooifhwmaygh}
]bm . . bm bmajymw,f}
]aMomf . . udkcspfaxG;ajymzl;w,fr[kwfvm;? pum;wpfckukdvGefvGefusL;usL;ajymwm twd0kwa'go
oifhw,fvdkY}
][kwfw,fav . . tJ'geJY bmqdkifvdkYvJ}
]'Dvdkav . . oufoufeJY udkcspfaxG;eJYawGYMuwmrS ig;cgyJ&dSao;wmr[kwfvm;? 'Dig;cgavmufuav;
awGYHkeJY a&SYoGm;aemufvkdufnDw,f? ewfzufw,fvdkYqdkwm[m vGefvGefuJuJajymwm twd0kwa'go
oifhw,f r[kwfaybl;vm;vdkY? qEapmvGef;wmaygh}
uRefawmfonf rnfodkYjyefajym&rnfudkrodbJ aMumiftrf;trf;jzpfoGm;rd\/ NyD;rS oluav;awmhjzifh
uRefawmfajymonfh awG;ac:ajrmfjrifa&;oabmawGudk aemausaeavNyD[kawG;rdum NyHK;rdavonf/
]oufoufpOf;pm;Munfhav? ig;cgqdkwm em&DawG? rdepfawG? puefYawGajrmufvkduf&if enf;wJhtcsdef
umvawGrSm r[kwfbJ? aemufqHk;rSmawmh MuufoGeftaMumif; wpfawmif;vHk;pm;MunhfrS od&wm
r[kwfygbl;? wpfwufpm;vJMuufoGef? ESpfwufpm;vJMuufoGef}
]'Dvdkqdkawmh 'k|mvuFm& a'gooifhaewmaygh? oufouf[mMuufoGefr[kwfbJ rdef;uav;yJ[m? Oyrm
. . Oyrnf;,s vdifrwlwmcsif; EIdif;,SOfjy&if 'k|mvuFm&a'goqdk}
uRefawmfvnf; olYtajymudk oabmus &,frdonf/ oluav;wpfa,mufawmhjzifh uRefawmfydkYcscJhonfh
oifcef;pmrsm;udk twwfvGefNyD; ygyaumvm;? odkYjzpf enf;y&d,m,fajymif;um olYtay:
uRefawmfarwm&dSaejcif;udk &Sif;&Sif;ESifhbGif;bGif; zGifh[ajymqdk&ef qHk;jzwfvdkufavonf/
]udk,fav oufoufudkodyfcspfw,f? cspfwmrS vIdufvIdufvSJvSJtlxJtonf;xJuudk cspfw,f?
oufouf[m udk,fh&JYurm? Mu,fawGvawGxdefxdefa0aewJh udk,f&JY pMu0VmBuD;yg? oufoufr&dS&if
udk,f&JYpMu0VmBuD;[m uG,faysmuf&rSmyg}
]{uwa'go oifhjyefNyD}
]udk,ftwnfajymaewmyg oufouf&,f? udk,f[m oufoufudkpGJrufwJhpdwfeJY rtdyfEkdifrpm;Ekdif
jzpfaeygw,f? oufoufeJYudk,feJY armifr,fpHktcspfprf;NyD; pufcef;rSm raysmf&&if armifhb0[m okn?
bmrSt"dym,fr&dSwmrdkY armif[m . . a0;&murmudkajy;NyD; aqG;pdwfeJY ao&awmhrSmyg oufouf&,f}
uRefawmfu tvSqHk;? txdqHk;? tNidqHk;jzpfrnfh pum;vHk;rsm;udka&G;NyD; oufouf\tonf;udk
qGJvIyfvdkufygonf/ xdkodkYajymvdkufNyD; atmifyGJqif&awmhrnfhta&;udk awG;arQmfum olYpum;tvmudk
apmihfpm;&if; vufydkufxm;vkdufonf/
Z0e

41

]rsm;vScsnfvm; udk,f&,f}
]bmawGrsm;wmvJ touf&JY}
]a'goawGav? cspfwm? pHkrufwmawG rdk;rTefatmifajymwmu {uwa'goxufydkNyD; 'Gduw?
BwduwawmifjzpfaeNyD? NyD;awmh tcspfprf;NyD; pufcef;rSmaysmfcsifw,fqdkawmh *gra'goawmif
oifhaeygayghvm;udk,f&,f? rtdyfEkdifrpm;Ekdif tonf;aqG;&ao&r,fqkdwm tewua'gooifhw,fvdkY
rqdkawmif udkcspfaxG;ajymwJh tufrZ&D aum'D,ef;qdkwJh rsuf&nfcsLwm jzpfraebl;vm;? pOf;pm;ygOD;}
uRefawmftHBudwfvdkufrdonf/ uRefawmftoufoGif;xm;ol? zefqif;xm;oluav;rSm ola,mifr,f
r[kwfbJ uRefawmfuarSmfq&m? oufoufu uRefawmfarG;xm;onfh zkwfo&J? uRefawmfhukyfudkcJrnfh
emembm0jzpfaeonfudk awGY&avawmhonf/ odkYaomf onf*gxmrpkwf? oHAka'r&GwfbJ kwfw&uf
wkefvIyfrIudk tNyHK;jzifhzHk;0Suf&vdkufavonf/ NyD;rS . .
]oufouf u a'goawGudk awmfawmfausnufaerSyJ}
]odyfrSefwmaygh}
oufoufu qwfueJndwfjy&if; ajymavonf/
]tJ'gawG b,foloifay;ovJ}
]udkcspfaxG; oifay;w,fav}
][kwfNyD? tJawmh 'gawGwwfwJhtwGuf udk,fhudkaus;Zl;rwifoifhbl;vm;? udk,feJYrawGY&if oufouf[m
'gawGudk b,fenf;eJYrS odEkdifrSmr[kwfbl;}
]'Dvdkqdkawmh trSefw&m;eJY qefYusifbufjzpfaewJhtwGuf 0da&m"da'go oifhawmhraygh? 'DtaMumif;awG
uAsmpyfenf;pmtkyfxJzwfMunfh&ifvJ odEkdifwmyJ}
uRefawmfhezl;rS acR;NzdKifNzdKifusvmawmh\/ &ifxJrSmvnf; eifhovkdvdk?
vnfyif;wGifvnf; qdkYeifhvsuf toHrSm uGJtuftufxGufvm\/

emovdkvdk

jzpfrd\/

]oufouf,ckajymwmawG[m ae&mwumwdkif;rSm oHk;&wmr[kwfbl;? 'gawG[m pmayeJYqdkifwm?


ausmif;rSoif&wmawG[m tppt&m&m b0eJY[yfvdkYr&bl;}
][J . .[J . . 'gqdk&if oHo,a'go}
oufoufu ua&mfua&mfvkyfovdk olYvufdSK;udk uRefawmfhzufxdk; auG;vIyfjyavonf/ onfwGif
uRefawmfpdwfr&SnfEkdifawmhojzifh qwfceJrwfwyf&yfum cyfrmrmar;vdkuf&awmhonf/
]uJ . . oufoufwpfcGef;xJyJajym? udk,feJY tNrJwGJrvm;? rwGJbl;vm;}

Z0e

42

]rwGJbl;}
]bmjzpfvdkY rwGJcsifwmvJ}
]aeYv,fwkef;uyJ udkvSxl;udk oleJYb,fawmhrSrcGJygbl;vdkY uwday;cJhvdkY}
uRefawmfrSm aemufodkYvefum uRrf;jyefrvdkjzpfoGm;onf/ uRefawmf\cspfa&;qdkrIudk jiif;y,fcH&jcif;
aMumifh &Sufvnf;&Sufrdonf/ vSxl;\wpfywfdkufjcif;udk cHvkduf&onfhtwGufaMumifhvnf; a'go
jzpfrdonf/
]acG;om; . . 0ufajr;}
uRefawmfonf yg;pyfrSa&&Gwfum jrufzkwfwpfckvGifhoGm;atmif uefypfvdkufrdonf/
]oufouf . . oleYJ tqufrvkyfygeJY? 'Daumif[m oli,fcsif;tay:rSm tefrwefopmrJhwJh vlvdrf?
vlaumuf? vlnm? r[macG;olcdk;}
]'g . . udkcspfaxG;u olwpfyg;udk oufoufcsKd;ESdrfwm? a&wGif;xJtqdyfcyfwm? *kPfBuD;&Sif
wpfa,mufukd *kPf,kwfatmifvkyfwm [dewua'go}
]bmajymw,f}
]udkcspfaxG; oufoufudkratmfygeJY? atmfw,fqdkwmvJ a'gowpfyg;yJ}
uRefawmfonf renf;BudK;pm; toH&dSefudkavQmhvkduf&\/
]oufoufwpfckpOf;pm;yg? oufoufvJ tawG;tac: ynm&Sifwpfa,mufjzpfaeNyDyJ? ,xmblwusus
pOf;pm;Munfhav? udk,fhxuf vSxl;ubmrsm;omwm&dSvdkY olYudka&G;&wmvJ? udk,fhudk Munfhprf;?
ynmwwfw,f? mPfaumif;w,f? twef;xJrSmawmfw,f? A[kokwMuG,f0w,f? tem*wfb0
zlvHka&;twGuf pdwfcsEkdifwJh a,musfm;wpfa,muf? vSxl;uqdk&if acgif;xJrSm OD;aESmufr&dSbl;?
bmpmrSrwwfbl;? tEAmv? uyGJwufNyD; Murf;ydk;xdk;aewJh vrf;o&J? olY0rf;pm ol&Smpm;wwfr,fh
taumifrsKd;r[kwfbl;? vufaMumwif;atmif tvkyfrvkyfcsifwJhvlpm;? olYrSm bmrsm;rufp&m&dSovJ}
]&dSwmaygh}
]ajymprf;ygOD;? rufp&mbm&dSovJ}
]olYrSm om;arG;avmif;ukwfeJYodvm;}
ajymajymqdkqdk oufoufonf uRefawmfhtem;rS cyfoGufoGufxGufcGmoGm;avonf/ uRefawmfum;
jrufcif;ay:wGif zifxkdifusum ezl;rSacR;ap;rsm;udk okwf&if;usef&pfcJhavawmh\/
pEmr*Zif;? rwfv? 1976

Z0e

43

aa&&ppu
uf f

uRefawmf\wpfoufwmwGif xdkwdkifikwfBuD;udk b,fcgrQarhEkdifawmhrnfr[kwfyg/


xdkwdkifikwfBuD;rSm rvIyfr&Sm; pum;rajym/ toufr&dSaom t&m0wKyifjzpfvifhupm; uRefawmf\
tcspfZmwfvrf;wGif vlMurf;tjzpf yg0iftoHk;awmfcHcJhavonf/ xdkikwfBuD;omvQif uRefawmfi,fpOfu
ausmif;oGm;&m vrf;ab;wGif r&dScJhygrl uRefawmf\tcspfZmwfvrf;rSm pmzGJYavmufatmif wefzdk;&dSrnf
r[kwfay/
uRefawmfi,fpOfuom r[kwf/ uRefawmf\rdb? bdk;bGm;rsm;i,fpOfuyifvQif xdkwdkifikwfBuD;
&dSaecJhav&m rnfonfhtcgumvu rnfolvma&muf pdkufxloGm;onfudk ,cktcgwGif ajymqdkEkdifol
wpfOD;rQ r&dSawmhay/
xdkwdkifikwfBuD;\tjrifh ajcmufayomomrQjrifh vHk;ywfrSm vufwpfzufcefYrQ&dSNyD; wdkifxdyfrSm
vTESifhwdkufjzwfxm;ouJhodkY wdwdjywfvsuf&dSojzifh a&S;jrefrmrsm;vufxufu eef;awmfwdkif[l
vnf;aumif;? bkef;BuD;ausmif;wkdif[lvnf;aumif;? wpfckckjzpf&rnf [lomvQif pdwfrSef;jzifh ajymol
rsm;Muayonf/ xdkwdkifikwfBuD;udk xdyfeD[laom o&JBuD;wpfaumif apmifhonf[laom pum;ydkum;
vltajymrsm;ojzifh ntcsdef xdkwdkifikwfBuD;teD;tem;rS jzwfoef;oGm;0Hhol tvGefenf;yg;vSay\/
xdko&JBuD;\ rsufvHk;rsm;rSm vif;uGif;avmufeD;eD;&dS tpG,frsm;rSm wpfrdkufcefY&Snfvsm;NyD; udk,frS
tarG;rsm;rSm wpfxGmausmf&Snfvsuf olYvQmudkxkwfum cg;awmif;usKdufouJhodkY aygifMum;rSvQKdNyD;
i,fxdyfa&mufatmif ywfjyEkdifonf/ xdyfeDonf oloabmusolESifh awGYvQif wkdifikwfay:rSae
pdefuwHk;trJajcmufzkwf uonfhtujzifh ujywwf Muufvdkvnf; wGefjywwfonf/ okdYr[kwfygu
tcsdefrawmf xdkwdkifikwfem;odkY a&mufvmolrsm;udk ukwfcsKd;pm;wwfonf/ wpfcgwpf&H xdyfeDBuD;
a'gojzpfvQifvnf;aumif;? vlrpm;&onfrSm MumvQifvnf;aumif; NrdKYapmifhewfBuD;tm; cGifhawmif;
NrdKYxJ vSnfhvnfaomif;usef; NyD;vQif uyfa&m*grsm;udk jzpfyGm;ay:aygufapvsuf vltajrmuftjrm;udk
zrf;pm;wwfonf[l trsKd;rsKd;ajymqdkavh&dSMuayonf/
wpfcgu rsufESmjzLta&;ydkifwpfOD; ntcsdefarmfawmfum;armif;vm&if; xdkikwfBuD;teD;odkY a&muf&mwGif
xdyfeDonf um;a&SYrS xkyfqD;ouJhodkY &yfwefYvufqefYumqD;xm;&m ta&;ydkifonf rdrdtm; yrmrcefY
vkyf&rnfvm;[k cg;rSajcmufvHk;jyL;udk qGJxkwfNyD; ypfvkduf&mwGif ajcmufcsufpvHk; 'dkif;ceJrjrnfbJ
awmufwJh . . awmufwJh . . awmufwJh [laom toHxGufaeNyD; usnfqefrD;rul;bJ &dSaeonfhtwGuf
t*Fvdyfta&;ydkifvnf; BuH&mr&awmhbJ um;udkaemufodkY jyefqkwfcJh&um tdrfa&muf ESpfem&DcefY
tMumwGif yg;pyfxJrS tjryfwpDpDxGufvsuf acG;l;jyefNyD; aoqHk;oGm;awmhonf[k tcsKdYuajymMuonf/
xdyfeD;rSm aeYcif;tcsdefrl aESmifh,Sufzrf;pm;jcif;jyKonf[l wpfcgrQ rMum;od&bl;ay/

Z0e

44

xdkwdkifikwfBuD;rSm azmfjycJhonfhtwkdif; uRefawmfausmif;oGm;&mvrf;ab;wGif&dSae&m xdyfeDBuD;\ qdk;oGrf;


aomif;usef;yHkudk Mum;odxm;&aom uRefawmfhrSm xdyfeDonfaeYcif; bmrQzrf;pm;jcif;rjyK[k ajymqdk
Muapumrl xdkae&modkYa&mufwdkif; MuufoD;xrdayawmh\/ odkYjzpfapumrl xdkvrf;onf ausmif;odkY
oGm;&ef teD;qHk;vrf;jzpfaeav&m tjcm;vrf;rS auGYa&Smif roGm;vdkbJ ausmif;wufausmif;qif;onfh
tcgwdkif; wpf&yfwnf;ae ,cktcg cifarmifarmif0if;[l emrnfajymif;xm;aom rmrufESifhtwlwl tNrJ
oGm;avh&dSayonf/ rmrufrSmvnf; xdyfeD\&mZ0ifudk uRefawmfuJhodkYyif Mum;xm;&oljzpfojzifh
xdkwdkifikwfBuD; tem;odkYa&mufwkdif; MuufoD;xaMumif;ajymjyygonf/
wpfaeYwGif uRefawmfwdkYausmif;qif;vmMu&mu xdkwdkifikwfBuD;tem;odkYa&muf&mwGif ESpfOD;pvHk; jzef;ceJ
MuufoD;xrd&mu wpfa,muf rsufESmwpfa,mufMunfhNyD; ESpfa,mufpvHk; vefYaeMujcif;udk &dyfrdMuum
zaemifhESifhwifyg; wom;wnf;usatmif aqmifhuef ajy;vmcJhMuav\/
odkYajy;vmMu&mwGif wpfac:avmufta&muf vlBuD;wpfa,mufESifhawGYNyD; xdkvlBuD;u ][Jhaumifav;
ESpfaumif? bmvefYNyD; ajy;vmMuwmvJ} [k ar;&if;jref;&if; uRefawmfwkdYESpfa,mufpvHk;udk zrf;
qGJxm;vkdufav\/
uRefawmfrSmum; tvefYrajyao;ojzifh bmrQrajymEkdif/ rmrufudk Munfhvdkufjyefaomtcgvnf; zaemifhrS
ajcrIefYudk vufESifh,l ezl;okwfaeonfudk awGY&av\/
][Jh . . rmruf? eifhajcaxmufu zkwfawG ezl;okwfaewm npfywfatmif bmjyKvdkYvkyfaewmvJ}
xkdtoHudkMum;rS xkdvlBuD;\rsufESmudk MunfhrdNyD; rmruf\ ]MumMum} (ac:) bBuD;awmfol qlvwef
(ac:) udkarmifarmif jzpfrSef;udk od&avonf/
rmrufonf ol\ ]MumMum} ajymonfhpum;udkMum; ezl;okwfNyD;aom ajcrIefYudk jyefyGwf&if; . .
]o&Jajcmuf&if ajcrIefYokwf&w,fqdkvdkY} [k jyefajzvkdufav\/
]eifh b,folajymvdkYvJ}
]'DvdkyJ ajymMuwmyJ? romcsvmwmeJYawGY&if vlBuD;awGu olwdkYajcrIefYeJY uav;awG&JY ezl;okwfw,f}
]pl0ufubusm;? eif'Dpum;awG ,Hkaeovm;? b,frSmo&J&dSvdkY eifwkdYudk ajcmufwmvJ}
][dkwdkifikwfBuD;rSm dIufwef&dSw,f MumMum&JY? tJ'DwdkifikwfBuD; dIufwef[m aeYcif;rajcmufbl;qdkayr,fh
tckuRefawmfwdkYvmwkef;u ajcmufw,f}
]b,fvkdajcmufovJ? b,fvkdajcmufovJ}
]uRefawmfwdkY tJ'DwkdifikwfBuD;tem;odkYa&mufa&m MuufoD;xw,f MumMum&JY} [k rmrufujyefajzum
uRefawmfhbufodkYvSnfhum ][kwfw,f? r[kwfvm;} [k ar;ojzifh uRefawmfuvnf; [kwfaMumif;
0efcHonfh trlt&mtm;jzifh acgif;ndwfjyvdkufavonf/
]rif;wdkYudk b,folajymovJ? MuufoD;xwm[m o&JajcmufvdkY jzpfw,fqdkwm}
Z0e

45

][kwfw,fAs? o&J&dSwJhae&mwdkY? o&J&dSwJh opfyifatmufwkdYa7muf&if MuufoD;xw,fvdkY vlBuD;awGu


ajymxm;w,f} [k uRefawmfu rmrufudkaxmufcHum 0iftajzay;vdkufavonf/
]rSwfxm;? o&JajcmufvkdY MuufoD;xwmr[kwfbl;? rif;wkdY ao;aygufcsifvdkY}
uRefawmfwdkYESpfa,mufpvHk;rSm &,f&TifzGufjyufvHk;rsm;udk
tvefYrSm ajyaysmufovdkvdk &dSoGm;Muygawmhonf/

Mum;vdkuf&bdouJhodkY

NydKifwl&,frdMurS

]bm&,faeMuwmvJ? igajymifjyD;awmh ajymaewmr[kwfbl;? rif;wkdY 'DwkdifikwfBuD;udkoGm;NyD; ao;yef;acs?


bmrSrjzpfap&bl;? wpfckck jzpf&if ighwm0efxm;vdkuf}
][m . . [ifh . . aMumufw,f? o&JBuD;udkufpm;vdkYaorSmaygh}
]a[h 'DwdkifikwfBuD;u o&J[m aeYcif;rSm r&dSbl;? nusrS&dSwm? 'gawmif vlBuD;awGudk rajcmufzl;? nn
avQmufvnf wwfwJh uav;awGudkom ajcmufaewm? aeYcif;tcsdefrSm xdyfeD[m i&Jrif;BuD;u BudrfvHk;eJY
dkufac:vdkY i&JjynfoGm;NyD;? yefumqGJwJhcsmy&mpD vkyfae&w,f od&JYvm;}
]MumMum tvum;yg? *Rwf'rGwfpum;awG ajymaewm}
]bmvJeifu *Rwf'rGwfav; bmav;ajymaewm? vmcJh? eif'DwdkifikwfBuD;udk ao;eJYryef;&if? o&Ju eifhudk
rowfcif? igu eifhudk owfypfr,f} [k qdkum em;&GufudkvdrfqGJ ac:oGm;NyD;vQif uRefawmfhtm;vnf;
]a[haumifav; . . rif;yg vkdufcJh? rif;yg wdkifikwfudk ao;eJYyef;&r,f? rif;wkdYESpfa,mufpvHk; wkdifikwfudk
ao;eJYyef;NyD;&if wpfa,mufudk ig;rl;pD igydkufqH tvum;ay;r,f? vmcJh . .} [k ac:aeonfhjyif
uRefawmfhrSm twlwlausmif;oGm;? ausmif;jyefzuf? rmrufudkcGJ ae&pfzkdY&ef rawmfaomaMumifh
aMumufaMumufESifhyif wkdifikwfBuD;&dS&modkY vkdufygoGm;cJh&av\/
]uJ . . yef;Muprf;}
uRefawmfwdkYrSm cdkif;onfhtwdkif; rjyKvkyf&JMubJ awGa0 &yfaerdMuavawmhonf/
]rif;wkdYrvkyf&J&if . . igt&ifvkyfjyr,f? 'gayr,fh igha&SYuawmh vmrMunfheJY? aemufuae}
qlvwef (ac:) armifarmifonf a&SYaemuf0J,mvSnfh vl&dyfol&dyfudk Munfhum uRefawmfwkdYrSvGJ
jrifavmufaomae&m b,folrs r&dSonfudk od&onfESifh xdkwdkifikwfBuD;udk &Tef;pdkatmif bdodufoGef;
avawmh\/
]uJ . . igbmjzpfovJ? bmrS rjzpfbl;r[kwfvm;? uJ . . rif;wkdY yef;Muprf;}
udkudkarmif bmrSrjzpfonfudkjrif& uRefawmfwkdYvnf; &Jwif;vmum olajrmufay;onfhtwdkif;
olYvrf;pOfudkvkdufMu&m wdkifikwfBuD;rSm oBuFefrdk; oHk;Budrf&Gmovkd &GJ&GJpdk oGm;avawmhownf;/
]uJ . . rif;wkdY MuufoD;xMuao;ovm;}

Z0e

46

uRefawmfwdkYESpfa,mufpvHk; NyHK;&,fMuvsuf acgif;cgjyvkdufMuav\/


]a&mh . . a[m'DaiGwpfusyfudkzsufNyD; wpfa,mufig;rl;pD,l . . aemufudk rif;wdkYo&J&dSw,fqdkwJh wkdifikwfyJ
jzpfjzpf? opfyifyJjzpfjzpf awGYwJhtcgwdkif; ao;eJYomyef;? tJ'g o&JawG tifrwefBudKufwJha&arT;?
rif;wkdYBuD;vm&if csrf;omatmif o&JawGu vkdufMunfhvdrfhr,f? em;vnf&JYvm;? tck'Dwpfcg yef;wmeJY
awmif ig;rl;pD&oGm;NyD; r[kwfvm;? uJ . . tdrfudk aumif;aumif;jyefMu? bmrSraMumufeJY? ig 'Du
apmifhMunhfaer,f}
xdktjzpftysufuav;rSm uRefawmf q,fhwpfESpfom;t&G,favmufu jzpfygonf/ xdkodkYrjzpfrDu
uRefawmfhrSm xdkwdkifikwfBuD;tem;odkYa&mufvQif aMumuf&GHYrdcJhoavmuf xdkodkYjzpfcJhNyD;aemufwGif
uRefawmfonf xdkwdkifikwfBuD;tem;odkY a&mufonfhtcgwdkif; uRefawmfrSm qD;&Tif0rf;EIwfaq; pm;xm;
rdouJhodkY wm;qD; r&Ekdifawmhyg/ uRefawmfESifh xdkwdkifikwfBuD;rSm acG;ESifhyifpdrf;yifuJhodkY tNrJqufqHrd
Muygawmhonf/
odkYjzpfjcif;rSm rqef;yg/ vlwdkif;vlwdkif; xl;jcm;aomtusifhuav;wpfck yg&dSwwfMuygonf/
aomufaeus vufzuf&nfqdkifudk awGYvQif 0ifraomuf&bJraeEdkif/ xdkae&modkYa&mufvQif
ajcaxmufrsm;uyif tvdkvdkodum xdkqdkifbufodkY ajcqGJoGm;avh&dSygonf/ xkdtwkdif;aygufaeusae&mudk
awGY&onfhtcgwdkif; uRefawmfhrSm rayguf& raeEdkifyg/ aemufqHk;ydwf pwdjzpfjzpf npfxkwfcJhrd
ygao;onf/
odkYaomf uRefawmfonf vlysKdaygufuav; jzpfvmaomtcg &SufpdwfaMumufpdwf 0ifvmNyDjzpf
i,fi,futusifhudk wwfEkdiforQ azsmufzsuf&ayawmh\/ odkYjzpfonfhwdkifatmif wpfcgwpf&H
xkdwkdifikwfBuD;tem;odkY a&mufonfhtcg ayghpGefYvTwfvdkaompdwf jzpfay:vmwwfum a&SYaemuf0J,m
Munfhrdygonf/ xdkae&muav;rSm vrf;wbufu bk&m;ysuf? vrf;wpfbufu uGufvyfBuD;? vlaetdrf
r&dSonfhtjyif vljywfaomae&myifjzpfav&m i,fi,fupdwfay:vmonfhtcgwdkif; i,fi,fu
tjyKtrludk jyKrdavawmhonf/
,cktcg xdkwdkifikwfBuD;rSm xkdae&mwGif r&dSawmhacs/ *syefrsm;0ifa&mufvmonfhtcsdefwGif xif;tjzpfodkY
a&muf&dSoGm;cJh&SmavNyD/ odkYaomf wkdifikwfBuD;udk xif;ckwfypfvkdufaom *syefppfom;udk xdyfeDu
rnfodkYzrf;pm;onfudkum; rod&ay/ xdyfeDcrsmvnf; tdk;rJhtdrfrJh 'kuonftaejzifh b,fpcef;odkY
a&mufaeonfudkvnf; rodEdkifawmhay/
xkdodkY toufr&dSaom wkdifikwfBuD;onf txnfj'yftm;jzifhyif ,cktcgr&dSawmhbJvsuf uRefawmf\
tcspfZmwfvrf;wGif vlMurf;tjzpf 0ifa&mufaESmifh,Sufonfqdkjcif;rSm jzpfEkdifyghrvm;[k oHo,
jzpfzG,f&m aumif;oavmuf b,fyHkb,fenf;aESmifh,Sufonfudk odvdkaompdwf0ifpm;Murnf jzpfonfh
twkdif; rdk;rqef;vSaom uRefawmf\tcspfZmwfvrf;udk qufvufazmfjy&ef omvQif &dSayawmh\/
uRefawmf tpdk;&q,fwef;pmar;yGJ 0ifa&mufajzqdkatmifjrifNyD; &efukefwuodkvfodkY ul;ajymif;
ynmqufvufoifMum;ae&mu ppf&dyfppfaiGYrsm; oef;vmojzifh pmoifysufum ae&yfodkY jyefvmcJh&NyD;
aemufwGif tvkyfr&dStudkifr&dS? rdb\&SmazGauR;arG;orQudk rvkyfrudkif xkdifumpm;aeaom vlydk
wpfa,muftjzpfodkY a&muf&dSaecJhay\/
xdktcsdefwGif acwfysufyGJpm;rsm; pD;yGm;vrf; ajzmifhaeMuonfudk awGY& xdktvkyfudk vkyfudkifprf;oyf
Munfhaomfvnf; bmwpfrQ ratmifjrifHkrQru ppfwyfxJu cdk;xkwfonfhypnf;udk ta&mif;t0,fjyKvkyf
Z0e

47

rdojzifh tIyft&Sif;jzpfcJh&m *syefvufonf;cGmrcH&atmif tawmfBudK;pm; tvGwfHk;cJh&awmh\/


xdktcsdeftcgrSp acwfysufyGJpm;tvkyfudk pufqkyfaMumuf&GYHoGm;NyD; bmrQrvkyfudkifawmhbJ tdrfrSm
tacsmiform;tjzpfjzifhyif tacsmifpm;aecJh&jyefav\/
xdkuJhodkY uRefawmfonf tacsmifpm;vkduf? aomufvkduf? oli,fcsif;rsm;ESifh aysmfvkdufyg;vkdufjzifh
tcsdefukefcJh&mu uRefawmfhtm; rsufpdpyg;arG;pl;pjyKvmaom uRefawmf\zcifu uRefawmfhtm; ac:um
]a[h . . atmif'if? rif;tcktwkdif;om MumMumae&ifawmh rif;ysufpD;vdrfhr,f? rif;ynmqufoif
csifvJoif? tvkyfwpfckck vkyf&ifvJvkyf? 'grSr[kwf rif;ppfxJ0if? 'DoHk;ck rif;BudKuf&ma&G;ayawmh} [k
pD&ifcsuf csufvkdufavawmh\/
uRefawmfvnf; bmudka&G;cs,f&rSef;rodbJ awGa0pOf;pm;aepOfrSmyif zcifuqufvuf ]rif; tck
tajzray;Ekdifao;&if pOf;pm;zdkY oHk;&uftcGifhay;r,f} [k ajymojzifh ][kwfuJhtaz} [k tmrcHvkduf
&av\/
,ckvkd pdwfavvGifhaecJh&m pmtkyfESifha0;cJhNyD;rS uRefawmfhtzdkYrSm qufvufynmoifMum;&ef rjzpfEkdif
awmhay/ tvkyfvkyfzdkY qdkonfrSmvnf; jrif;vSnf;orm;u &mZ0wftkyfjzpfae 0efaxmufu
vufzuf&nfqdkif zGifhae&aom uarmufuracwfwGif vcpm;tvkyfudk&zdkYrvG,ful? udk,fydkiftvkyfvnf;
rvkyfwwfaom uRefawmftzdkY bmvkyf&rnfudk rqHk;jzwfwwfay/ ppfwyfxJodkY 0ifa&muf&efudkomvQif
qHk;jzwfcsuf csvkduf&avawmhonf/
t&yf ig;ayav;vufr? &iftkyf oHk;q,fhoHk;vufr&dS toufESpfq,f? t&G,faumif;wkef;? tm;tif
pnfNzKd;wkef;jzpfonfhtjyif ynmt&nftcsif;tm;jzifhvnf; q,fwef;atmifjrifonf[laom axmufcH
csufwdkYonf uRefawmfhtm; bD'Datppfom;wpfa,muf tjzpfodkY vG,fvifhwulyif ydkYaqmifvkduf
ayawmh\/
uRefawmfrSm omrefppfom;uav; wpfa,mufyifjzpfaomfvnf; ]Adkvfatmif'if} acwfaumif;aeonfh
tcsdefwGif uRefawmfhudk uRefawmf Adkvf . . wyfac:xm;aomtrnfESifhyif t&yfxJwGif AdkvfBuD; . .
AdkvfBuD; [k [dkuac: 'Duac:ESifh tawmfrsufESmyGifhvef;vsuf &dSaeav\/
,cifu uRefawmfhtm; 'Daumifuav;[m tvum;aumifuav;yg? pmvnf;jzpfajrmufatmifroif?
tvkyfvnf;rvkyf? oli,fcsif;awGeJY a[;vm;0g;vm; aysmfyg;pm;aomufaeonfh vlay:aMumhuav; [k
txifao;cJhMuaom om;&Sif? orD;&Sifrsm;uyif ,cktcg uRefawmfhudk txl;ta&;ay;um ac:vm;?
ajymvm;ESifh uRefawmfhudk rsufpduspjyKvmMuav\/
oli,fcsif;rsm;ajrmufay; xef;&nfuav;&DwDwDESifh &nf;pm;pum;0ifajym&mwGif tzufrwefouJhodkY
qlatmifhvTwfcJhzl;aom csif;okyfonf rdnufuyifvQif ]udkudkwkdYrsm; AdkvfBuD;jzpfoGm;vdkY uRefrwdkYudk
arhaeNyDr[kwfvm;} [k rsufESmay; uvDurmESifh yvDyvmajymum csif;okyfwpfyef;uefBuD; a0E&m
jyKonfhtjzpfodkYyif a&mufcJhay\/
uRefawmf\txuft&m&dS BuD;i,fwdkYuvnf; uRefawmf\kyf&nf? ynmESifhwuG vkyf&nfBuH&nfudk
rsm;pGmauseyfvsuf&dSMuum wyfrawmfxJwGiftvm;tvm&dSaom &Jabmfwpfa,muf[k todtrSwf
jyKMuojzifh Mu,fwpfyGifhu . . ESpfyGifh? wjznf;jznf;tqifhtwef;wdk;vsuf uRefawmfhycHk;wGif Mu,fawG
vkdif;awGESifh jzpfvmav\/

Z0e

48

]Adkvfatmif'if} [laom trnfrSm rdef;rysKduav;rsm;&yfuGufwGif tawmfacwfpm;vmavav?


uRefawmf\zcifBuD;rSm uRefawmfhtwGuf tm;&0rf;ajrmufavavjzpf&mu wpfaeYwGif uRefawmfonf
ppfwyfxJrS tm;vyfcGifh& tdrfodkYjyef&mwGif ]a[h . . atmif'if? rif;udk ta&;BuD;wJhpum;wpfck
wdkifyifp&m&dSw,f} [k qD; EdkYwpfay;av\/
]b,fvkdudpvJ? taz}
]rif;aemufudk aumifrawG waumufaumufvdkufaew,fvdkYMum;w,f? 'DtxJrSm acwfysufyGJpm;r
cifvS&ifqdkwJhaumifreJY bmvdkvdk jzpfaew,fMum;w,f? 'DaumifreJYawmh igenf;enf;rS oabmrwl
Ekdifbl;? aumifru cyfIyfIyf&,f? wpfckvyfvJ jzpfwJhtjyif rif;xufvJ toufBuD;w,f}
]r[kwfygbl; taz&m? vlrsm;u xifaMu;eJYajymaeMuwmyg}
]EkdY . . rif; 'DaumifreJY b,fvdkqufrdMuwmvJ}
]*syef0ifpwkef;u uRefawmfta&mif;t0,fuav; prf;vkyfMunfhbl;ygaumvm;? tJ'Duwnf;u odae
Muwmyg? tckolu pyfwyfxJ bmuav;? nmuav; oGif;aew,f}
]at; . . awmfawmfMum vlygoGif;vdrfhr,f}
]'gawmh pdwfcstaz&m? uRefawmfeJYawmh bmrSrjzpfap&bl;}
]'DvdkajymHkeJYawmh b,fpdwfcsEkdifOD;rvJ? rif;udk igoabmwlwJh rdef;reJY ay;pm;NyD;rSyJ? igpdwfcsEkdifrSmyJ}
]'gawmh tazpDrHwJhtwkdif; uRefawmf em;axmif&rSmygyJ? 'gayr,fh}
]bm . . 'gayr,fhvJ}
]enf;enf;awmh apmifhygOD;}
]bmjyKvJ? 'DaumifreJY r&Sif;ao;vdkYvm;}
]oleJY bmrS rjzpfygbl;? uRefawmfhpdwfxJrSm 'DaeYxd b,frdef;rrS [kwfwdywfwdrBudKufao;bl;? uRefawmfh
tdrfaxmifa&;udk tazpDrHr,f qdk&if b,ftcgrqdk emcHzdkYtoifhyJ? wpfck uRefawmfar;csifwmu
uRefawmfeJYay;pm;zdkY b,folYudk tazjrifxm;vdkYvJ}
]vludkawmh rjrif&ao;bl;? 'gayr,fh olYtaz? olYtarrsm;eJYawmh igeJY i,fi,fuwnf;u
odvmMuwJhvlawGyJ? wdkwkdajymr,fuGm? 0ufxD;uefu olaX;udkpHrif;&JYorD;yJ? tazacsm? taracsm?
orD;vJacsmrSmyJ? ydkufqHvJ&dSaeNyD? bmvkdao;ovJuGm? pdwfoabmqdkwmvJ taztartwdkif; vmrSmaygh}
]'Dudp[m tazhpdwful;eJY udk,fhbufu aocsmaewmvm;? taz&m}
]'Dudp[m pyfNyD;[yfNyD;wJh tajctaeudk a&mufaeNyD? vGefcJhwJhoHk;&ufavmufuyJ udkpHrif; olYqefawG
wifvm&if;eJY tdrfrSmyJ wnf;oGm;&mu om;a&;orD;a&; pum;pyfrdvdkYajymMuwJhtcg? rif;taMumif;udk
Z0e

49

Mum;wmeJY olodyfoabmusNyD; olYudk,fu 'Dpum;ukdpwm? rif;udkvJ olodyfawGYcsif&Smw,f? 'DuaeYawmh


rif;a&mufvmvdrfhr,fqdkwm ajymjyNyD; olYudkawmif igwm;xm;ao;w,f? olvJ &ufMumMumraeEdkifvdkY
jyefoGm;&w,f}
]OD;pHrif; oabmusHkeJY NyD;Edkifyghrvm;? olYrdef;ruvJ oabmwlOD;rS? olYorD;uvJ BudKufOD;rS}
]wpftdrfvHk;rSm OD;pHrif;&JY oabmwpfckyJ? olu aoqdkao? &Sifqdk&SifyJ? &Gmudka&muf&if olYrdef;reJYvJ
wdkifyif? olYorD;udkvJ em;azmuf&OD;rayghuGm? wkdif;jynfBuD;u AkwfA&ufqdkawmh 'DorD;udkyJ ae&mcscsif
aeMuwm MumNyD? rif;udkvJ odyfawGYcsifaewm? orufavmif;vJjrif&atmif? olYorD;udkvJjy&atmif
rif;udktvnftywf vTwfvdkufzdkYawmif rSmoGm;ao;w,f}
xdkpum;udk Mum;&onfhtcg? uRefawmfhpdwfxJwGif tawmfuav;yif aysmfovkdvdkjzpfrday\/ ryifryef;
aemufrydk;&bJeJY rdef;r wpfa,mufudk vG,fvG,fESifh &OD;awmhrSmygvm;[k awG;rdum? pdwfxJ
zdk;BudKif;wkwfjzpfoGm;onfudk rsufESm tNyHK;&dyfrygap&ef a`Eaqmif aevkduf&avawmh\/
]aumifruav; emrnfuaum b,folwJhvJ taz&JY}
]rwkwf . . wJh}
][m . . emrnfuvJ uAsmrqefvkdufwm}
]igvcGD; . . emrnfudk jyKwfpm;&wmvkdufvkdYuGm? rif;vufxJusrSm cifcifwkwfvdkY jyifrSnfhayghuGm?
uAsmqefHkrubl; tvuFm*kPf awmif ajrmufoGm;OD;r,f}
]taztBuHay;wmawmh aumif;yg&JY? 'gayr,fh}
]vmjyefNyDvm;? 'gayr,fh}
]'gayr,fhqdkwmu apmapmu ajymr,fhpum;yJ taz&JY? 'Dpum;[m tawmfta&;BuD;w,f? vlrsm;vJ
rodapeJY}
uRefawmf\zcifvnf; pdwf0ifpm;pGmjzifh a&SYem;odkYwdk;vmNyD;vQif
]bmrsm;vJuGm? ajymprf;ygOD;? ajy;&vTm;&OD;r,fh udprsm;vm;} [k ar;avonf/
tck uRefawmfwdkYwawG *syefudk jyefNyD;cscsif cs&vdrfhr,f? odyfawmhrMumawmhbl;? tckuwnf;u
wyfawGudk [dkydkY'DydkYeJYydkYaeNyD; uRefawmfwdkYvnf;b,foGm;&r,fqdkwm txufutrdefYudk apmifhaeMuw,f?
tJ'gyJ taz? odyfvJ&Snf&SnfajymvdkYraumif;bl;? 'gaMumifh awmfvSefa&;rpcifawmh tazpDrHwJYudp[m
bmrSjzpfajrmufOD;rSm r[kwfao;bl;? awmfvSefa&;NyD;vdkY uRefawmfvnf; toufraoao;bl;qdk&ifawmh
tazajymwJhudpudk jzpfajrmufatmifvkyfzdkY&dSwmyJ}
tbdk;BuD;rSm awmfvSefa&;pawmhrnf[laom pum;udk Mum;&vQif rSifwufrdouJhodkY NidrfoufoGm;um
a&SYa&;udkawG;awm ai;pdkufaeavawmh\/ uRefawmfvnf; tbdk;BuD;xHrSaemufxyf bmpum;Mum;

Z0e

50

&rnfvJ[k apmifhpm;aeNyD;? bmrQajymvkdaom trlt&mudkrawGYonfESifh ]taz uRefawmfjyefOD;r,f?


ppfrxGufcif wpfacgufawmh vmOD;r,f} [k ajymajymqdkqdkESifhyif xvdkufav\/
]tcktwdkif;qdkawmh rif;udpu ydkNyD;ta&;BuD;aeayoaygh? at; . . at; . . oGm;OD; . . oGm;OD;? rif;wkdY
awmfvSefa&;udpBuD;acsmacsm armarmeJY atmifjrifygapuGm}
uRefawmhfrSm odef;xDBuD;aygufNyD;umrS aiGxkwf&ufra&mufrD BudK;rdefYay;cH&oluJhodkY zl;pmzuf
ay:vmumrS awmfvSefa&;twGuf ppfxGuf&rnfhta&;udkawG;um avmuBuD;\oa&mfcsuf'Pfudk
rcsifhr&JcHpm;&if; tbdk;BuD;xHrS xGufvmcJhayawmhonf/
odkYaomf uRefawmfonf rwkwf? cifcifwkwf? 00wkwfwkwfuav;\ta&;udk qufvufrawG;tm;?
awmfvSefa&;udptwGufom tmHkpdwfapmaeum trdefYusvmonfESifh wpfNydKifeuf ppfxGuf&efudkom
toifhjyifxm;ae&av\/
tcspfZmwfvrf;udk zefwD;aeaom zl;pma&;ewfum; uRefawmfESifhrwkwfwdkYudk eD;pyfap&ef rsm;pGmvdkvm;
aeyHk&ayonf/ taMumif;rlum; ppfxGuf&ef trdefYusvm&mwGif uRefawmfhtm; 0ufxD;uefe,fbufodkY
ppfxGuf&rnf[k od&aomtcg wu,frS[kwf&JYvm;? tdyfrufaeava&mhovm; [lyif kwfw&uf
r,HkMunfEkdifatmif jzpfrdav\/
trdefYrSm MumMumqdkif;ae&bJ nwGif;csif;yifkyfazsmufxGuf&ef nTefMum;csufyg&dSav&m uRefawmfvnf;
tenf;i,frQ tcsdef&oavmufuav;twGif; zcifBuD;xJodkY tjrefxGufcJh&av\/
]taz . . [efusNyD? uRefawmfwdkY tcknyJ xGuf&awmhr,f}
uRefawmf\pum;rSm rjynfhpHkvSojzifh tbdk;BuD;rSm em;rvnfEdkifbJ ]ppfxGufwmeJY bm[efusovJuG} [k
uRefawmfhtm; ar;awmhrS/
]tck uRefawmfoGm;&r,fhae&m[m 0ufxD;uefe,fbufusaew,f? tJ'Dawmh [efwmayghtaz&?
OD;pHrif;wkdY tdrfay:wufNyD; rxifr&Sm; kyfazsmufaeEkdifzdkYjzpfvmawmh a&iwfwmeJY a&wGif;xJuswmeJY
tHudkufaewmyJ}
][kwfvkdufavuGm? rif;wkdYudp[m ewfzufwmyJuG? OD;pHrif; xHuvJ raeYuyJ pmwpfapmifvmao;w,f?
olYrdef;ruvJ tusKd;taMumif;Mum;&vdkY odyf0rf;omaeowJh? rif;udkvJ MunfhcsifMuowJh? tJ'gaMumifh
tjreftvnfvTwfvkdufzdkY rSmvdkufwmeJY rif;uvJ tJ'DoGm;zdkY &dSaewmeJYawmh udkufaewmayghuGm}
]uJ . . taz? uRefawmfvJ odyfMumMumpum;ajymaezdkY tcsdefr&bl;? tazhvufa&;eJY OD;pHrif;xHudk
pmwpfapmif cyfjrefjrefuav;yJ aumufjcpfvkdufygawmh}
tbdk;BuD;vnf; uRefawmfhtm; OD;pHrif;xH rdwfqufpmudk a&;ay;av\/ uRefawmfvnf; pmudk,lvkdufNyD;
zcifBuD;udk uefawmh&m cgwdkif;uJhodkY rdbtm;uefawmh&jcif;wGif r,m;&Smay;aom aus;Zl;&SifBuD;taeyif
ydktm;&yg;&BuD; uefawmh wyfodkYjyefvmcJhav\/
uRefawmfwdkY\tpDtpOfrSm awme,frsm;odkYjzefY xGufMuNyD;vQif &Gmol&Gmom;tMum;wGif kyfazsmuf
aeMuum tcgqdkonfESifh toifhxGufay:vmMu&efyifjzpfayonf/ uRefawmfwdkY\awmfvSefa&;
Z0e

51

vkyfief;ESifh ywfouf rQxuf ydkrdkazmfjy&efyifvkdrnfrxifyg/ uRefawmfudk,fwkdifyifvQif awmfvSefa&;


udpBuD;udk ,cifuavmuf pdwfr0ifpm;awmhbJ rcifwkwfuav;rSm jzLovm;? rnf;ovm;? vSovm;?
oGm;acgvm; ponfwdkYudkom odvkdaom aZmxufoefvsuf tjrefqHk;awGYvkdaom qEjyif;jyvsuf
&dSonfhtwkdif; nwGif;csif;yif c&D;jyif; csDwufcJhMuygawmhonf/
uRefawmfwdkY 0ufxD;uef&GmBuD;teD;odkY a&muf&dSaomtcgwGif a0vDa0vif;tkPfusif;NyD;jzpfay\/
xdktcsdefwGif uRefawmfwdkY wyfpkwyfom;rsm;tm;vHk;yif t&yf0wft&yfpm;rsm;ESifh kyfajymif;xm;NyD;MuNyD
jzpfavonf/ ae&mwGifrS uRefawmfwdkYonf tcsif;csif;EIwfquf vlpkcGJMuavawmhonf/ &GmxJodkY
uRefawmf0ifa&mufrdaomtcgwGif wpf&GmvHk;rSm Ekd;Mum;vIyf&Sm;oGm;vmp jyKaeonfudkawGY&av\/
odkYjzpf uRefawmfhrSm OD;pHrif;\tdrf b,frSm&dSonfudk ar;jref;pHkprf;&eftwGuf apmifhpm;ae&jcif;
r&dSawmhbJ vrf;qHk rkefYaMumfaeonfhrdef;rBuD;wpfOD;xHrS tvG,fwulod&dSum xdkrdef;rBuD; nTefjy&m
bufodkY a&mufcJhav\/
oHk;yifav;cef; ysOfaxmifoGyfrdk;? ESpfxyf? oHwdkifwHcg;? tdrfa&SYuNcHav;ESifh[k nTefjyvkdufaom tdrfem;odkY
csOf;uyfrdaomtcgwGif NcHxJrS a&T'*Fg;yef;rsm;udk bk&m;wif&efcl;aeaom wkwfwkwf00rdef;r cyf&G,f&G,f
wpfa,mufudkaemufbufrSjrif&um 'Dtdrfawmh OD;pHrif;tdrfyJ? rwkwfqdkwm 'DieJrrsm;jzpfaea&mhrvm;[k
awG;rdum ayghyg;&Tifysaom pdwfuif;rJhpGmjzifh ]OD;pHrif;tdrf . . 'Dtdrfvm;} [k vSrf; ar;vkduf\/
yef;cl;aeolonf olYtvkyfudkoltmHkpdkufvGef;aeyHk&dSvm;rod? vloHMum;onfESifhvefYoGm;yHk&um uRefawmfh
tm;vSnfhMunfhum uRefawmhfudkjrifumrS xyfvefYonfhtrlt&mudk jyefjyefav\/ pifppftm;jzifhqdkaomf
olu uRefawmfhudk vefY&efr&dSay/ uRefawmfuom olYukdvefYzdkY&ef&dSayonf/ taMumif;rlum; oluRefawmfh
bufodkYvSnfhvkdufrS rsufESmudktaotcsmawGY&&m tom;rnf;&onfhtxJwGif rsufpdESpfvHk;pvHk;rSm
ESmacgif;bufodkY vSnfhapmif;aeNyd; tay:EIwfcrf;uGJESifh oGm;wpfacsmif; ay:aeonf udk awGY&avawmh\/
xdkyHkqdk;BuD;udk jrifvkduf&aom uRefawmfhrSm igawmhjzifh aomufusKd;enf;wmyJ[k pdwftysufBuD;ysufvsuf
jyefvSnfhcsifaom pdwfay:vmcdkuf ryHkqdk;u ]b,folYar;wmvJ} [k uRefawmfhtm;ar;&m uRefawmfhrSm
vefYrckefrdatmiftawmfyif owdxm;vkduf&av\/ taMumif;rlum; ryHkqdk;\toHrSm usD;uef;ESifh
awmufwJh pyfusaom ow0gwpfrsKd;\toHvm;[k xifrSm;&avmufatmif uRefawmfhtm; ausmxJu
,m;oGm;apygawmh\/
]OD;pHrif; tdrfudk ar;ygw,f}
][kwfuJh? 'DtdrfygyJ}
aemufxyfxGufvmonfhtoHrSm pmuav; aMumifckyfoHuJhodkY usDvDvdvdjrnf xGufvmav\/
oHpHkxdk;onfh ryHkqdk;onf [kwfuJh[kajzHkrSwpfyg; uRefawmfhtm; 0ifygvnf;rac:? oGm;ygvnf;rESifbJ
tdrfxJodkY cyfokwfokwfjyef 0ifajy;av&m uRefawmfhrSm 0ifvdkufoGm;&rnfvm;? olYtareJYaemf . .
arG;wwfyav? ightazeJYaemf . . a&G;wwfyav[k idkcsif;csum jyefvSnfhxGufcJh&aumif;rvm;[k
pOf;pm;a0cGJr&atmif tlaMumifaMumifESifh &yfusef&pfav\/
watmifhrQtMumwGif tdrfa&SYodkYvlBuD;wpfa,muf xGufvmav\/ xdkvlBuD;\ kyf&nfvuPmudk
Munfh&jcif;tm;jzifh OD;pHrif;jzpfrnf[k wpfxpfcs,lqEkdifay\/ OD;pHrif;rSm cPrQjrifHkESifhyif pdwfESvHk;
aumif;aom vlBuD;wpfa,mufjzpfrnfudk kyf&nfESifhyif tuJjzwfEkdifavonf/
Z0e

52

]armif&if . . b,fuvJ? 0ifcJhav}


uRefawmfvnf; ac:onfhtwdkif;yif NcHxJodkY0ifoGm; tem;odkYa&mufonfESifh ]uRefawmf jynfNrdKYu
OD;bdk;pH&JYom;yg? tazu pmay;vdkufygw,f} [k ajymonfwGif OD;pHrif;rSm wpfrsufESmvHk; NyHK;csKdoGm;um
]vm . . vm . . tdrfay:wufygwufyg OD;wdkYvJ arQmfaeMuw,f} [k ajym&if; uRefawmf\
txkyftydk;rsm;udk vSrf;,lrnfjyKojzifh ]aeygap OD;&,f? uRefawmf ryifyef;ygbl;} qdkum tdrfay:odkY
wufcJhav\/
uRefawmftdrfxJodkY a&mufonfESifh wpftdrfvHk;rSm *kPfoa&&dStxl;{nfhonfawmfBuD;wpfOD; a&mufvm
ouJhodkY vIyfvIyf&Sm;&Sm; jzpfoGm;um OD;pHrif;\ZeD;onfrSmvnf; ysmysmovJjzpfaeonfudk awGY&ay\/
uRefawmfonf cif;ay;xm;aom oifjzL;ay:wGif txkyftydk;rsm;udkcs OD;pHrif;xHodkY zcifa&;ay;
vdkufaom pmudkxkwf,laepOf OD;pHrif;u ]rwkwfa& . . aumfzDazsmfa[h . . aumufif;xkyfawG?
rkefYvufaumufawG vkyfraeeJY? NrdKYom;awGu rpm;wwfbl;? aygifrkefYuif axmywfokwf?
bDpuGwfuav; bmav;&&ifvJxnfhcJh} [k tdrfxJodkYrSmMum;ae&m OD;pHrif;\ rodkr0Suf
a[ma[m'dkif;'kdif;&dSyHkudk ESpfoufrdaomfvnf; rwkwf[laomtrnfudk Mum;vkduf&onfwGif ausmxJu
pdrfhoGm;rdawmh\/
]a[m'DrSm OD;qDudk tazu ay;vdkufwJhpm}
OD;pHrif;onf uRefawmf\vufxJrSpmudk vSrf;,l ]a[h . . rzGm;ouf? usKyfrsufrSef ,lcJhprf;ygOD;} [k
ol\ZeD;tm; vSrf;ajymvdkuf\/
a':zGm;oufonf OD;pHrif;\ rsufrSefudk vdkuf&SmazGae&m awmfawmfESifh rawGYEkdif&dSaeaomaMumifh
pmudkzwfvkdvSNyDjzpfaom OD;pHrif; rSm apmifhqdkif;raeEdkifawmhbJ ]orD;a& cPvmygOD;? a[m'Dpmuav;
tazhudk wpfqdwfavmuf zwfjyvSnfhprf;yg} [k ac:vkdufav\/
uRefawmfhrSm yHkqdk;r\rsufESmBuD;udk &ifrqdkif0Hhovdk&dSum uRefawmfhtxkyftydk;rsm;udk jyefvnf&Sif;vif;
ovkdvdk tvkyfrsm;[efvkyf aevkdufav\/ pifppftm;jzifh OD;pHrif;onf pmudkod&dSvdkonfh tcsufwpfck
omru ]'gOD;orD;aygh} [k aMumfjimarmif;cwfvdkonfh tcsufyg wpfcsufckwfESpfcsufjywf kwfw&uf
zefwD;vkdufjcif;yifjzpfonf[k uRefawmhfpdwfwGif awG;rdayonf/
]uJ . . zwfprf;ygOD;? orD;&,f . .} [laompum;t& OD;pHrif;\tem;odkY rwkwfa&muf&dSaeNyD;
rwkwfvufxJ pma&mufoGm;NyDudk pdwfxJu rSef;jrifum ,cktBudrfwGif ]'D . . 'D . .} [laom
pum;xuf bufx&D[Gef;EdSyfoHrsKd; oHpHkxdk;aeOD;rSmvm;[k em;ESpfzufudk vufESifh rydwfaomfvnf;
pdwfjzifhydwf aevkdufav\/
]pma&;taMumif;Mum;vdkufygonf}
uRefawmfhrSm rMum;csifr&ay/ odkYaomf uRefawmfMum;&onfhtoHrSm uRefawmfarQmfvifhaeaom
ckESpfaxGoHpHkr[kwfbJ tawmfyif Munfvifjywfom; em;xJcsKdat;ESpfodrfh? &ifzdkpdrfhoGm;onfhtwGuf
acgif;iJh Munfhvdkufrd&mwGif yHkqdk;rBuD;r[kwfonfudkawGY& Munfh&if;Munfh&if; &ifxJ zdk;BudKif;wkwf
jzpfvmrdav\/
Z0e

53

ae&mwGif uRefawmf\trlt&mudk waphwapmif;acsmif;ajrmif;tuJcwfaeonfh wpfOD;wpfa,muf


&dSygvQif uRefawmfhtm; ac:awmfao 0ifpm;olvm;[k txifrSm;rnfrSm rvGJay? taMumif;rlum;
uRefawmfonf tajctaeudkyifowdvpfum rwkwf pmzwfNyD;onftxd awmufavQmufyif ai;pdkuf
aerday\/ xdkodkY ai;pdkufMunfhaerdrSef;udkyif udk,fhudk,fudkowdr&ao;? rwkwfonf pmzwfNyD;
onfhaemuf pmxJygaom uRefawmfhkyfudk tuJcwf&ef vSnfhtMunhfESifh qHkrdrS uRefawmf\rsufESmudk
rodrom vTJvdkuf&awmh\/
odkY rsufpdcsif;qHkrd&mwGif rwkwf\pdwfxJwGif rnfodkYjzpfoGm;rnfudkrod? uRefawmf\ pdwfxJ?
tonf;xJum; ol&d,0pomudk jrifvkduf&aom yOoDcewfom;\ apmif;oHyrm 'def;wyfwyf'def;jrnf
aeonf[k xifrdawmh\/
rwkwfrSm toHom,moavmuf kyf&nfrSm tacsmBuD;tvSBuD;[k rqdk&apumrl? dk;dk;,Of,OfESifh
tcsKd;tqpf ajyjypfoluav;jzpf vsuf tysKd&nf? tysKdaoG;wufMuG aumif;wkef;t&G,fjzpfav&m
uRefawmhftzdkYrSm &Srf;BudKufonfh EGm;uJhodkY tacsmBuD;acsm aeayawmhonf/ odkYjzpfonfhtavsmuf
apmapmu yHkqdk;rBuD;udk jrif&pOfu igawmh uHqdk;wmyJ[k xifrdoavmuf ,ckrl auseyf&Tifvef;
rqHk;Ekdifatmif&Sdum ]avmuBuD;um; om,mvSygbdawmif;} [k pdwfxJ uAsmqefqef usL;&ifh
rdavawmh\/
]uJ . . armifatmif'if vmygOD;uGJY? xdkifygOD;? at;at;vlvl pum;uav;ajym&atmif aemufawmhrS
t0wftpm;? jyifp&mqifp&m awG&dSwm jznf;jznf;vkyfwmaygh}
OD;pHrif;u
ac:vdkufojzifh
uRefawmfvnf;
olYtwkdif;xm;ypfcJhNyD; OD;pHrif;tem;odkY xcJhav\/

jyifqif[efaqmifaeaom

txkyftydk;rsm;udk

]uJ . . orD;? aumfzD jrefjrefvkyfNyD;,lcJhuG,f}


uRefawmfvnf; OD;pHrif;teD;&dS ukvm;xdkifvGwfwpfvHk;wGif 0ifxkdif&if; teD;rS a&GYvsm;xGufcGmoGm;aom
rwkwfudk waphwapmif;Munfhvkduf&m oGm;[ef? vm[efuav;udkyif eef;qefvSonf[lyif taumif;
ay:wGif taumif;ydvsuf taumif;csnf;om pdwfxJtxifa&mufrdayawmh\/
]armifatmif'if . . OD;wkdYqDrSm tawmfMumMumuav; aeOD;r,f r[kwfvm;}
][kwfuJh? Mumvdrfhr,fvdkYawmh xifwmyJ}
]'gayr,fh ta&;&dSvm&ifawmh BudKwif taMumif;rMum;EkdifbJ oGm;p&m ay:csifay:ygvdrfhr,f}
]b,fvkdta&;rsm;vJuGJY}
]ajym&r,fhudpuawmh . . ppfeJY ywfoufaewJhtwGuf vQKdY0SufwJhudpwpfckjzpfaew,f? tcsKyfuawmh
tckppfa&;[m tawmhudk IyfaxG;aewJhtwGuf t*Fvdyf0ifvm&if jyefcscsifcs&vdrfhr,f? 'grSr[kwf
*syefudkyJ jyefcscsifcs&vdrfhr,f? tJ'g OD;wpfa,mufwnf; odzdkYygyJ? uRefawmfwdkYvm&jcif;u 'De,fudk
umuG,fzdkYyJ}

Z0e

54

]aMomf . . ppftajctaeu tawmfqdk;aerSudk;}


]qdk;w,fvdkY qdkr,fqdkvJqdkEkdifygw,f? tck uRefawmfwdkY 'Dvdkvm&jcif;[m 'De,ftwGufwm0efusvdkY
wpfcsufckwf? ESpfcsufjywftaeeJY vmjcif;jzpfwmrdkY ppfom;wpfa,muf vmNyD;aewJhtaersKd;
vlrodapcsifbl;cifAs? aemufNyD; uRefawmfhtrnfudkvJ armifatmif'ifvdkY rac:bJ MuGufeDvdkY ac:apcsif
ygw,f}
]OD;awmhjzifh? armifatmif? tJav . . armifMuGufeDa&mufvmwm tm;wufrdwmyJ? tumtuG,ftwGuf
trsm;BuD; tm;udk;&wmaygh}
xdktcdkufwGif umzDESifhpm;zG,faomufzG,frsm;udk apmapmu awGY&aom yHkqdk;rBuD;o,f,lvmum
pm;yGJay: csav\/ ,ckrl uRefawmfhrSm yHkqdk;rBuD;udk rMunfh&JbJ r&dSawmhacs/ pdwfxJwGif rwkwfESifh
ouFmuif;aeNyD jzpfay\/
]uJ . . orD;? rkefYawGxyfNyD; ,lcJhygOD;? cyfrsm;rsm;av;vkyfrSaygh}
OD;pHrif;u yHkqdk;rBuD;udk orD;[k ac:oHMum;vkdufaomtcg uRefawmfhrSm vefYoGm;rdjyefav\/
OD;pHrif;rSm orD;ESpfa,muf&dSNyD; apmapmuorD;rSm rwkwfr[kwfbJ? yHkqdk;rBuD;omvQif rwkwf
jzpfaeava&mhovm;? apmapmuorD;udk pmzwf&efac:pOfu rwkwf[l xnfhNyD; ac:rSac:ava&mhvm;?
orD;[lac:onfudk toHom,monfhtwGuf rwkwf[k ac:vkdufouJYodkY pdwfxJu xifrdjcif;ayavm
[k tlaMumifaMumifjzpfaerdum OD;pHrif;rsufESmudk Munfhvkduf? yHkqdk;rBuD;rsufESmudk MunfhvdkufESifh
Munfhrdav\/
uRefawmf\ OD;aESmufMum;rSm Munfvif&Tifvef;ae&mu xlylvmjyefav&m 'DyHkqdk;rBuD;om
rwkwfjzpf&ifawmh igawmhjzifhacsmufyJ[k ylyif&jyefvsuf OD;pHrif;tm; b,folb,f0gjzpfMuonfudk
zGifhar;awmhrnfjyKvkdufrdav\/
xkdaemufrS
xdkodkYar;jcif;onf
dkif;ys&ma&mufaernfudk
jyefvnfqifjcifrdpOf ]uJ . . armifatmifMuGuf . . tJav . . armifMuGufeD aumfzD ylwkef;aomufvkduf?
rkefYawGvJ pm;a[h} [k OD;pHrif;uajym&m [efvkyfraeEkdifawmhyJ &ifxJu xMuGvmaom tylvHk;udk
rkefYrsKd zdEdSyfcs&avawmh\/
]rzGm;oufaum . . vmav}
OD;pHrif;ZeD;onf uRefawmfwkdY pm;yGJodkYa&mufvmNyD; ]uJ . . armif? tm;remeJY udk,fhaqG udk,fhrsKd;tdrfvdk
oabmxm;NyD; pm;p&m&dSwmpm;? aomufp&m&dSwmaomuf a[m'DrkefYuav;,lvkdufygOD;} [k
ajymajymqdkqkd pm;yGJwGif 0ifxdkifNyD; bDpuGwfxnfhxm;aom yef;uefudk vSrf; ay;vkdufav\/
uRefawmfrSm awGY&cgprSmyif rQ uRefawmfhtay: pdwfapwemaumif;vSaom tbkd;BuD;ESifh
tr,fBuD;udk a,murawmf&ef toifh&dSaomfvnf; yHkqdk;rBuD;ESifhpyf awmf&rnfudkrl 0efav;aerday\/
xdktcdkufwGuf yHkqdk;rBuD;jyef 0ifvmNyD; aemufxyf,lvmaom rkefYrsm;udk csay;av\/
]orD;wdkYaum vufzuf&nfaomufNyD;NyDvm;} [k ar;av\/
][kwfuJh . . uRefrwdkY aemufaz;rSmyJ aomufaeMuw,f}
Z0e

55

,cktBudrfwGif ryHkqdk;\toHrSm Muufvnfvdrf jzpfpfxkwf&onfh toHrsKd;xGufvmav\/


ryHkqdk;xGufoGm;onfhtcgrS a':zGm;oufu ]ta':wdkYrSm orD;ESpfa,muf&dSw,f? orD;qdkayr,fhvJ
wpfa,mufu wlr? wpfa,mufu orD;? ESpfa,mufpvHk;udkorD;&if;vkdyJ cspfae&w,f} [k ajympum;
rqHk;rDyif ][kwfygNyD? tckrs ydkNyD;aocsmaeygNyD? 'gBuD;rS orD;tppfygyJ} [k pdwfESvHk;udk 'Hk;'Hk;csvdkufrd
av\/
]wlruav;u taztar r&dS&SmvdkY ta':wdkYuyJ i,fi,fuwnf;u MunhfIvmcJh&w,f? rwkwfqdkwmu
ta':horD;t&if;? wlr trnfuawmh r0ufwJh}
wGif uRefawmfhrSm jyemwpfck wdk;vmjyefavawmhonf/ xdkjyemum; r0ufESifhrwkwf[laom
pum;ESpfvHk;t& (0uf) ESifh (wkwf) b,foif;u ydkNyD;0aom t"dym,f&dSoenf;[laom jyemyif
jzpfay\/
uRefawmf\OD;aESmufrSm ajcmufuyfaeNyDjzpf&m b,folu rwkwf? b,folu r0uf[l rqHk;jzwf
EdkifawmhbJ ]tckvmwmu} [k tqHk;rowfaompum;jzifh ar;cGef;aMumif;ar;vkdufum w&m;olBuD;\
trdefYudkapmifhaeaom vlowfrIw&m;cH\ rsufESmrsKd;jzifh r0ufjzpfygap? r0ufjzpfygapbk&m;[k
qkawmif;&if; a':zGm;ouf\ pum;udkem;axmifav&m ]tJ'gu . . ta':wlruG} [k
Mum;vkduf&onfwGif xDaygufaMumif; a&'D,dku toHvTifhcsufMum;&aomfvnf; kwfw&uf
r,HkEkdifouJhodkY&dSum ]r0ufqdkwmvm;} [k xyfar; [kwfaMumif;odumrS xrckefrdatmif
renf;[efaqmif&NyD;vQif ][kwfom;yJ? ighudk,fu twm? 0ufqdkwm ydkNyD;0 ydkNyD;kyfqdk;wmaygh? tvum;
tajcmufwdkuf ighpdwfxJu ylaewm} [k awG;NyD;? pdwfxJrSmyif NyHK;ae&av\/ rwkwfESifhr0uftwGuf
pdwfxJrSmyl&jcif;udk rQavmufdk;r,fzGJYae&jcif;rSm uRefawmfESifh r0ufwdkY\ a&pufqHkMuzdkYta&;wGif
tjcm;cspfolrsm;uJhodkY toufpGefY&jcif;? ylaqG;& ESdyfpufaESmuf,SufcH&jcif;rsKd;r&dSbJ ylyifaomuqdk
rQavmufom tckduftwefYuav;twGif; jzpfvkduf&jcif;udkyif xif&Sm;apvdkjzpfay\/ uRefawmf\
tcspfZmwftdrfZmwfuGufudk jyefajymif;MunfhvkdufrnfqdkvQif rwkwfudk &&eftwGuf uRefawmfhrSm
ukorif;uJhodkYvnf; qif;&JcHrydk;cJh&? rmw*FuJhodkYvnf; r,foHkaygufpD oDcsif;jzifh ajcqif;
xdkifoydwf? vufeufrqifh? yOoDcuJhodkYvnf; aAvk0apmif;ukdif ra*:cJh&bJ zcifBuD;uyif
vrf;jzL;atmif tqifoifh yGJawmfcif;xm;onfvnf; wpfcsuf . . /
awmfvSefa&; ppfxGuf&rnfhtwGuf a&pufqHkzdkYta&; c&D;uGma0;OD;rnf[k rSef;qae&onfhtxJrSmyif
zl;pma&;ewfuyif tvdkwltvdkygjzpfum rwkwfESifh reD; eD;&atmif ae&modkY ydkYaqmifcJhonfvnf;
wpfzHk . . /
a,muravmif;ESpfOD;uvnf; vlrjrifcifuxuf vludkjrifrS omvkdvm;aeonfudk awGY&jcif;uvnf;
wpfenf; . . /
rwkwfudk jrifvkduf&onfESifhyif ol\trlt&muav;udku uRefawmfhtay:wGif vmyg . . vmyg
rMunf&JY oDcsif;ESifh ac:ae ouJhodkY wpfoG,f . . /
uRefawmf\ta&;rSm vufaq; yGJawmftkyfEdIufHkrQ vG,fvG,fululacsmacsmarmarm tqifajyNyD;
jzpfaeav&m r0ufESifhrwkwf pdwfIyfvdkuf&onfh tuGufuav;wpfuGufrQomvQif ylyifaomu

Z0e

56

jzpf&onfrSvGJ uRefawmf\tcspfZmwfvrf;pOfrSm
pHwifavmufp&mjzpfayawmh\/

tvGefw&m

acsmarmvSygayonf[k

urmrS

rwkwftay:wGif uRefawmf\cspftifudk txl;0dwm tus,fcsJYjyae&efrvdkawmhay/ uRefawmhfbufu


wpf0ufaocsmoavmuf rwkwfbufuvnf; uRefawmfhrsufESmuav;MunfhMunhfNyD; NyHK;pdNyHK;pdESifh
EHk;csnfhcsnfh jzpfaeonfudk txift&Sm;awGYae&ayonf/
eHeufa&csKd;rnfqdkvQif rwkwfudk,fwkdif a&arT;qyfjym? rsufESmokwfy0gwdkYudk tqifoifh,lvmay;NyD;
olYrsufESmuav;rSmvnf; csKdomaeawmhonf/
eHeufpm pm;csdefwGuf a,muravmif;BuD;ESpfa,muf? orD;ESpfa,muf? uRefawmfwdkY ig;OD;om;
rsufESmpHknD pm;aeMuonfhtxJu tbdk;BuD;? tr,fBuD;awG avmuGufaumif;ovdk rwkwfuvnf;
]udkatmif'if pm;av . . tm;remygeJY} [k uRefawmf &Sufudk;&Sufuef; jzpfrae&atmif oluyif pwif
pum;ajymygonf/
uRefawmfhtm; ukdatmif'ifvdkY ac:vkdufonfudk OD;pHrif;Mum;vQif ]orD;? aemufudk udkatmif'ifvkdYrac:eJY}
[k qdkvkdufojzifh udkudk vdkY tac:cdkif;rvm;[k uRefawmfhpdwfwGif xifrdNyD; rwkwfuvnf;
tbdk;BuD;oifjyay;rnfh ac:yHkac:enf;udk iHharQmfaepOf OD;pHrif;u qufvuf . .
]udkMuGufeDvdkYac:} [k ajymvdkufrS uRefawmfhrSm uRefawmfajymxm;onfh pum;udkowd&NyD;
txiftjrifvGJrdonfudk &,fcsifrdonfxuf yHkqdk;r r0ufrSm tdtd . . tdtd ESifh 0ufoHxGufaeatmif
&,fvsuf rwkwfrl NyHK;aeonfudk awGY&av\/
]r0ufuawmh 'DvdkyJuGJY? tifrweft&,foefw,f? armifatmif'if&JY}
]aMomf . . rzGm;oufES,f . . ? armifMuGufeDac:ygvdkY tckyJ usKyfajymaew,f}
]bmjzpfvkdY udkMuGufeDjzpf&wmvJ
ar;vdkufav\/

taz&JY?

aA'ift&vm;}

[k

rwkwfu

NyHK;NyHK;uav;vkyf

]MuGufreufvdkY MuGufeDaygh orD;&,f . . ? tJ'gyJ rSwfxm;yg? ar;raeygeJY}


]udkMuGufeD pdwfqdk;aeygOD;r,f}
]pdwfrqdk;ygbl; rcifwkwf&JY? tJ'gi,femrnfrdkY ydkNyD;oabmusygw,f} [k uRefawmfu 0ifajymvkduf&m
rcifwkwfu rsufvHk;uav; rcdkYwdkYapmif;iJhMunfhNyD; ]BuHBuHzefzef udkatmif . . MuGuf . . tJav . .
udkMuGufeD&,f} [k ajym&if; [uf[ufyufyuf &,fav\/
xdkodkY [uf[ufyufyuf &,foHuav;udku uRefawmhftzdkYrSm rcifwkwfudk cspfNyD;&if;cspfp&muav;
jzpfaeayawmh\/
odkYvQif aysmfvkdYrqHk;? a*:vdkYrqHk;aom aeYuav;onf wpfaeukefcJhNyD; nbufodkY ul;ajymif;
vmcJhav\/

Z0e

57

uRefawmfESifh a,muravmif;BuD;wdkYonf nOD; axG&mav;yg; pum;vufqHkusaeMu&mu teD;odkY


rcifwkwfa&mufvmNyD;vQif ]tdyf&m jyifNyD;NyD? tar . .} [k taMumif;Mum;av\/
]uJ . . armifatmif? tJav . . armifMuGufeDvJ c&D;yef;vmwmrdkY apmapmtdyfayawmh}
][kwfuJh . . uRefawmfh tdyf&mvdyfuav;ygygw,f}
]armifMuGufeD tdyf&mvdyfudk aeygap? ta':wdkY tay:xyfrSm arGY&mjcifaxmif tm;vkH;toifhjyifxm;w,f?
tdyfHkyJ}
uRefawmhftzdkYrSm a,murtdrfwuf om;rufozG,f rsufESmi,fqdkonfhpum;rSm rrSefawmhbJ
{&mrrsufESmBuD;aeonfudk awGY&ojzifh ]w,fvJ[kwfvdkufyguvm;} [k auseyfNyD;&if;auseyfjcif;
jzpfrdum yxraeY\tjzpf tcef;wpfudk Zmwfodrf;&ef tdyfcef;&dS&modkY xvmcJh&av\/
tdyf&mxJodkY 0ifrnfjyKNyD;rS a,muravmif;BuD;rsm; uRefawmfhtm; cspfNyD;&if; wdk;cspfaprnfhtBuHwpfck&dS
toHus,fus,fjzifh ]Moumo . . Moumo} [k [efvkyfNyD; bk&m;&dScdk;arwmawG tpGrf;ukef
ydkYypfvdkufawmh\/ xkdaemufrS tdyf&mxJodkY a&muf&dScJhav\/
tdyf&mrSm jcifaxmif? tdyf&mcif;? acgif;pGyfrSp tm;vHk; 'dkbDusp topfpufpufjzpfav&m
vwfqwfoefY&Sif;aom oif;&eHYuav;rSm cif;jyefYwGif uvdvsuf&dSaomaMumifh ]tdpufnufanmwJh
zJarGY&may:0,f} [laom oDcsif;udk pdwfwGif;uqdkrd yDwdBuD;jzpfvsuf ]aMomf . . rcifwkwf . . rcifwkwf
. . ? olYvufuav;awGeJY cif;xm;wJh tdyf&may:wGiftawG;vHk;jzifh NyHK;NyHK;BuD; tdyfaysmfrdavawmhownf;/
aeYcif; pdwfxJwpfpHkwpf&m pGJvrf;rI&dSvQif ntdyf&mxJwGif tdyfrufwwfonf[k avmu
"mwfq&mBuD;rsm; ajymavh&dSonfh pum;omrSefcJhvQif xdknu uRefawmfhtzdkYrSm rcifwkwfESifh a&TvnfETJ
tcspfyGJcif;onfh r*Fvmtdyfrufaumif;udk ruf&rnftrSefyifjzpfayonf/ xdkodkYrufvkduf&vQif
wlESpfudk,feD;&onfh t&omuav;udk vufawGYr[kwfapumrl ]wu,fvdkyJuG} [k ajymMuovdk
yPmrtcspf t&omuav;udk cHpm;&vdrfhrnf/ xdkodkYrufvkdufvQif aumif;avpG/ odkYaomf xdktdyfrufrsKd;
rruf&ay/
uRefawmfhrSm wpfaeYvHk; pdwfMunfvifaysmf&TifaecJhonfhtwGuf pdwfESvHk;EkysKdvsuf&dS&m pdwfysKdudk,fEk
qdkaom pum;ESifhtnD tdyfrufxJrSmyif wpfudk,fvHk;EkysKdoGm;um ]a[mvD;a'; . . a[mvD;a';} [l
0rf;ajrmuf&Tifvef;pGm [pfatmfvsuf oDwif;uRwf ausmif;ydwfvkdufonfhtwGuf uRefawmfESifh
rmrufvwpf ac: armifarmif0if;wkdYvnfyif;zuf aysmf&TifpGm ausmif;ay:rSm qif;ajy;vmMuonfudk
jyeftdyfrufrufrdav\/
tdyfrufrSm wu,fyif ,kwd&dSae&um; rEkd;Mum;aomuRefawmf\pdwfxJwGif uRefawmfhudk,fudk wu,fyif
ausmif;om;uav;jzpfae onf[k xifrdawmhonf/
uRefawmfESifhrmrufwdkYonf pmtkyfvG,ftdwfrsm;udk ezl;csdwf ausmay:rSqGJum vrf;wpfavQmufvHk;udk
abmvHk;tjzpfuef&if; tdrfodkY jyefvmcJhMuav\/
xdkodkY uef&if;uef&if;yif tdrfjyefvrf;&dS bk&m;ysufBuD;udk ausmfvGefvmNyD; xdyfeDo&JBuD;pdk;pHonfh
wkdifikwfBuD;teD;odkY a&mufvmMuav\/
Z0e

58

]a[h . . wpfcsDyef;MuOD;pdkY}
rmrufonf ajymajymqdkqdk a&SYut&ifoGm;NyD; wdkifikwfBuD;udk a&zsef;r*Fvmobif qif,ifavawmh\/
tpueOD;wGif ed'gef;ysKd;cJhonfhtwdkif; uRefawmfwdkYrSm wdkifikwfBuD;udk awGY&vQif xHk;pHtwdkif;
EIwfrquf&raeEkdifatmif
]a&puf}
ygvmMuonfhtwdkif;
uRefawmfvnf;
rqdkif;rwG
rmruf\vrf;pOfvdkufum yef;yifpdkufovdk a&Trdk;aiGrdk; oGef;NzKd;vdkufpOfyif . .
tdyfaysmfaeaom uRefawmf\ aygifay:wGif a&aEG;ylavmif;vkdufovdk ylceJ? &dSrf;ceJjzpfum
tdyf&mrSvefYEkd;NyD; uav;rsm;tdyf&mxJ ao;ygovdk BuD;awmif;BuD;rjzpfumrS tdyfrufESifha&mNyD;
wu,fhudkyif r*Fvma&T>yefrS a&oGefrd&ufom; jzpfaeonfudk wpfydkif;wpfpBuD;ESifh awGYae&um
tajctaea&mufcgrS wpfydkif;wpfpjzwfxm; r&Ekdifatmif wm;r&? qD;r&jzpfvsuf rcifwkwf
vufuav;ESifh cif;xm;aom jzLazG;ysHYoif;aeonfhtdyf&may:wGif Mumyl? MumnD? Mumig;rnfa&mpyfaom
taemwwftdkifBuD; ay:xGef;oGm;avawmh\/
aygifay: &Sdrf;ceJjzpfoGm;aom tylonf em;xifem;&if;udk wufvmNyD; ][dkuf . . aomufusKd;awmh
enf;NyD} [k awG;rdum rsufvHk;jyL; rdav\/
cufNyD? reufus&if rcifwkwftdyf&mudk vm&Sif;vQif xif;ceJaeaom ao;uGufBuD;udk awGYoGm;
awmhrnf/ tdyf&mxJ ao;ygaom owdkYom;udk b,ftysKd? b,funmu arwmawmfrQEkdifyghrnfenf;/
tdyf&may:rS trSwftom;BuD;aysmufatmif tb,fyHk azsmufzsuf&ygrnfenf;/
ae&mwGif uRefawmfonf ]BuHKao;w,f . . yHkaqG;AsmxkMuG,f . . b,fa&S;uH . . pDrHzefvmw,f . .}
[k [pfatmfom idkcsifrdygawmhonf/
wkdifikwf? xdkwdkifikwf? xdyfeD;pdk;pHonfhwdkifikwf? uRefawmfwdkYi,fi,fuESdyfpufcJhorQ ,cktcsufaumif;
uscgrS uvJhpm;acs wdkifikwf/
uRefawmfhrSm tpdkudkajcmufatmif vkyfzkdYudk tBuHxkwf&awmh\/ eHeufrdk;vif;rS rajcmufvQif
wpftdrfom;vHk;tm; uRefawmf\rsufESmudkjy0Hhrnfr[kwfawmhay/ txl;ojzifh rcifwkwfudk ydk&ifrqdkif0Hh
jzpf&avawmhrnf/ uRefawmf\tcspfZmwfvrf;rSmvnf; &yfwef;odkYa&muf&awmhrnf/
odkYjzpf uRefawmfhrSm udk,hftrIudk udk,fr&GHEkdifbJ tdyf&mcif;udkcGm pdk&TJaeonfhtpdwftydkif;udk vufESifh
udkif tkef;EkdYnpfouJhodkY npfcsvkduf&m arGY&mrSmrl xyfpdk&TJoGm;vsuf tdyf&mcif;rSmrl pdkNrJpdkaeav&m
,yfcyfay;vQif ajcmufoGm;aumif;oGm;rnfvm;[k cg;rS vHkcsnfudkcRwfum vHkcsnfjzifh ,yfcwfay;&
jyefav\/ wpfcef;vHk; arSmifrnf;aeomvQif uRefawmfhrSm uJhodkY vkyf0Hhayawmhonf/ rD;vif;
aecJhygrl pGyfus,ftus0wfvsuf atmufydkif;wGifAvmjzpfNyD; ezl;rSaZmacR;jyefum ikwfwkwfxdkifNyD;
,yfcwfaeaom uRefawmf\ jzpftifrSm idktm;xuf &,ftm;oefp&mBuD;yif/
uRefawmhfrSm vufyef;usatmif ,yfcwfygaomfvnf; tenf;i,fajcmufaoGYHkrQom ajcmuf cyfxyfxyf?
cyfxdkif;xkdif;jzpfaeao;onfudk awGY&onfjyif arGY&mudkprf;vkdufaomtcg ao;uGufrSm at;pufpufBuD;
jzpfvsuf b,fenf;ESifhrS ajcmufaoGYatmifvkyf r&onfudk awGY&dS&um; wGifrS pdwftysufBuD;ysufum
arGY&may:wGif vHkcsnfrygbJ arsmufxkdif xdkifvsuf ypfrdIifrdavawmh\/
Z0e

59

odkYaomf uJhodkY aerjzpfao;? rdk;vif;bufodkY ul;vmNyDjzpf&um; wpfpHkwpfckudk jyKvkyfzdkY&ef tjrefqHk;


qHk;jzwf&awmhrnfjzpfay\/ wGif tBuHwpfck&vmjyefum vHkcsnfudkjyef0wfNyD; jcifaxmifxJrSxGuf
acgif;&if;em;xm;aom uRefawmf\ppfvG,ftdwfudk arSmifxJprf; &Sm&jyef\/
vG,ftdwfxJwGif a&arT;wpfykvif;aqmif,lvmcJh&m arGY&may:wGif a&arT;ykvif;zdwfouJhodkY wpfykvif;vHk;
avmif;csvdkufvQif tpdkcsif;wl a&arT;aMumifhpdkonf[lvnf; xifrSwf&rnfhjyif usifi,feYHudk a&arT;eHY
vTr;fzHk;oGm;rnf[k awG;rdonfhtavsmuf vG,ftdwfxJrS a&arT;ykvif;EdIuf? tdyf&mjyefcif;? pdkaeonfh
tuGufudk vufESifhprf;NyD;xdkae&mwpf0dkufudk a&arT;wpfykvif;vHk; arSmufoGefum zsef;vdkufav\/
xdkodkYjyKvkyf&mwGif uRefawmfxifouJhodkY usifi,feHYudk a&arT;eHYESifhrzHk;bJ teHYESpfrsKd;pvHk;a&mrdum
uRefawmf\wpfoufwGif wpfcgrQ rawGYbl;aom pl;0g;nDarT;onfh teYHqdk;BuD;wpfrsKd; xGufay:vmvsuf
tjcm;olrsm;um; rnfodkYjzpfrnfrod uRefawmfyifvQif atmf*vDqefum ysKdYtefcsifvmavawmh\/
uRefawmhfrSm wpfudk,fvHk;xlylvsuf ezl;rSmaZmacR;rsm;onf qD;uif;avmufBuD;rm;pGm wNzdKifNzdKif
,dkpD;aeMuawmh\/ uRefawmhftzdkYrSm tjcm;enf;vrf;BuH&mr&awmhNyD/ eHeufrdk;rvif;rD rnfolrQrodatmif
xdktdrfrSvpf ajy;&efomvQif wpfvrf;wnf;om&dSawmh\/
odkYESifh uRefawmfvnf; uRefawmf\ypnf;rsm;udk arSmifxJprf;oyfxkwfydk;um &Sm&av\/
wpfcgrQra&mufbl;aomtdrfwGif arSmifxJrSef;vrf;avQmuf&onfrSm rvG,fulvSay/ ajcuvnf;
prf;prf;? vufuvnf;prf;prf;jzifh rSef;rSef;NyD;avQmufcJh&m uRefawmf\aemufem;rS cRwfceJtoH
Mum;vdkuf&ojzifh em;xifem;&if;BuD;oGm;um tom&yfaevkduf&avao;\/
cPMumrQ ajcqufvSrf;vdkufpOf touf&dSaomow0gwpfcku
zrf;qGJvkdufNyD; pl;0g;aomtoHjzifh ]olcdk;ygawmh} [k [pfvdkufav\/

uRefawmf\vHkcsnfudk

qwfceJ

uRefawmfhrS vdyfjymvGifhpifoGm;rwwfjzpfrdawmh\/ atmfvdkufonfhtoHrSm r0uf\toHjzpfae&um;


vlrdvefY&onfhtxJwGif ol\ toHaMumifh ydkvefYrdav\/
][Jh . . [Jh . . b,frvJolcdk;? udkpHrif;xygOD;? atmufxyfu olawmfwdkY? Mumzl;wdkY Ekd;Mu&JYvm;? olcdk;wJh .
. olcdk;wJh . . b,frvJ "m; . . "m; . . rD;cGufxGef; . . rD;cGufxGef;} paom toHrsm; qlnHoGm;NyD;aemuf
rD;rsm;vif; vlrsm;0dkif;vmum uRefawmfESifh uRefawmfhvHkcsnfqGJxm;aom r0ufwdkYudkawGY& tm;vHk;
tHhtm;oifhaeMuav\/
][Jh . . b,fES,f . . bmjzpfMuwmwkef;}
]uRefr vloHMum;vdkY zrf;qGJvdkufwmyJ? udkMuGufeD wydkwyg;oGm;rvdkY qif;rSef;rodbJ}
]jzpfrSjzpf&avw,f? armifMuGufeDuvJ xr,fqdk&if toHuav; bmuav; jyKa&maygh? aeygOD;?
armifMuGufeDu txkyftydk;awG bmawG vG,fvdkYyguvm;? b,fvkdvJuGJY}

Z0e

60

]uRef . . uRefawmf . . OD;udkajymwJh awmfvSefa&;udpeJY ta&;wBuD; pcef;wpfae&m oGm;p&mudkarhNyD;


wa&;Ekd;rS owd&vdkY OD;wkdYudkvJ tdyfa&;ysufaerSmpdk;vdkY rEdI;awmhbJ xGufoGm;rvdkYyg} [k kwfw&uf
tBuH& ajzvdkufav\/
]olajymwm bmudpvJ udkpHrif;&JY}
]olYudpudkawmh usKyfodygw,fav? 'gudkxm;ygOD;? armifMuGufeDuvJ bmtm;emp&m&dSvJuG,f? EId;a&maygh?
oGm;p&m&dSwmvJ oGm;ayghuG,f? ajymxm;&if tazmfuav;ac:oGm;zdkY pDpOfay;&raygh}
wGif uRefawmf\ tcspfZmwfvrf;um; qHk;cef;odkY
rcifwkwfwdkY\ezl;pmum; rQom uHqHkayawmhonf/

a&mufcJhygawmhonf/

uRefawmfESifh

xdktcsdefrSp uRefawmfvnf; rcifwkwfudk ,aeYtxd rawGY&awmhay/ tjzpfuav;omvQif


uRefawmhftzdkY awG;awG;NyD; aqG;p&mjzpfawmhonf/ odkYaqG;&onfxuf rcifwkwfpdwfxJwGif
uRefawmfhtm; Adkvfatmif'if[lwpfrsKd;? udkMuGufeD[lwpfrsKd;? awmfvSefa&;ol&Jaumif;BuD; Adkvfao;yef;
[l wpfrsKd; trsKd;rsKd;rarhEkdifjzpfaernfudk awG;rdwkdif; i,fpOfu uRefawmfausmif;oGm;&m vrf;ab;&dS
wdkifikwfBuD;udk pdwftemBuD; emrdawmhownf;/
/
aMu;rHkr*Zif;? Ekd0ifbm? 1951/

Z0e

61

aav
vSu
Summ;;BBu
uD;D;jjrreefjfjrreefafax
xmmiif f

awmuf . . awmuf . . awmuf . . [k cGmaqmifheif;vmaom av'DcifSL;zdeyfoHudkMum;&ojzifh


OD;dk;azonf zwfaeaomowif;pmudk zwfMunfhvdkuf&m ausmif;rSjyefvmaomarMunfudk awGY&av\/
arMunfonf cHkjrifhzdeyfuav;udk cyfrSefrSefeif;um tdrftwGif;odkY0ifoGm;av&m OD;dk;azonf arMunf\
oGm;vmyHkESifhwuG t0wftpm;udk ajcqHk;acgif;qHk;MunfhNyD;vQif wpfpHkwpf&m pdwftdkufaom trlt&mjzifh
oufjyif;SLdIufrdav\/
OD;dk;azonf acwfopfBuD;xJwGif arG;zGm;BuD;jyif;vmaom orD;ysKdwpfa,mufudk t*FvdyfpmoifBum;
ay;&onfhtwGuf ausmif;p&dwf? t0wftpm;p&dwf? auR;arG;&onfhp&dwf? toHk;tjzKef;p&dwfwdkYrSm
rdrd\yifpifvcudk 0g;rsKdaeonfhtwGuf pdwfrcsrf;romjzpfrdum xdkwm0efBuD;onf tb,ftcgrS
at;ygrnfenf;[k awG;Munfhrdav\/ xdkodkYawG;vdkuf&mwGif orD;jzpfolvif&rS rdrd\vufxJu
uRwfvGwfum wm0efNidrf;awmhrSmyJ[k ESvHk;jyKrdayawmh\/
odkYjzpfonfh tm;avsmfnDpGm orD;jzpfoltm; a,musfm;jrefjref&ygapawmh[k pdwfxJuqkawmif;rdvsuf
acwfumv ynmwwfuav;rsm;\ ,Ofaus;aomxHk;pHt& arMunfESifhtwl tdrfodkYrMumcPvdkufyg
vmwwfMuaom a,musfm;ysKduav;rsm;udk OD;dk;azonf rnfonfhtcgrQ rESpfoufaomtrlt&mudk
rjyacs/ rdrdwm0efudk xrf;&GufMurnfh omoemh0efxrf;yk*dKvfuav;rsm;[k todtrSwfjyKcJhav\/
odkY&mwGif rdrdarQmfvifhaomtajctaeodkYra&mufrDuyif arMunfonf wpfa,mufNyD;wpfa,muf cGmNyJypf
vkdufojzifh OD;dk;azrS tawmfpdwfysufrday\/ odkYaomfNim;vnf; arMunfrSm ydk;yef;rnfholr&Sm;bJ
wpfa,mufESifhcGmNyJvQif aemufwpfa,mufay:vmojzifh OD;dk;azrSm arQmfvifhcsufrukefbJ &dSav
ao;awmh\/
wwd,rd . . oHk;a,mufajrmufaom &nf;pm;ESifh cGmNyJNyD;onfhaemuf? wpfaeYaomnaewGif arMunfonf
pwkwajrmuf&nf;pm; wpfa,mufESifh tdrfa&SYcef;wGif pum;ajymvsuf&dSonfudk OD;dk;az awGY&dS&av\/
OD;dk;azonf rdrd\orufavmif;\ toGiftjyif? t*Fgkyftqif;udkMunfhrd&mwGif rdrd\orD;ESifh
a&SYoGm;aemufvdkufnDrnfhol jzpfonf[k qHk;jzwfrdav\/ xdka,musfm;ysKduav;rSm kyf&nfoefYjyefYvsuf
aumif;rGefpGm 0wfpm;qif,ifNyD;vQif w0if;0if;ajymifvufaeaom pdefvufpGyf0wfqifxmm;onfudk
awGY&aomaMumifh if;ESifh&vQif rdrd\orD;rSm at;at;csrf;csrf;ae&ayvdrfhrnf[k awG;awm0rf;ajrmuf&if;
tdrfa&SYcef;odkY xGufvmav\/
]azaz . . a[m'DrSm? uRefrrdwfaqG udkwifjrifhqdkwm} [k arMunfuajymojzifh OD;dk;azu
orufavmif;udkMunfh NyHK;um wifjrifhuvnf; a,muravmif;udk NyHK;Munfhav\/
OD;dk;azrSm orufavmif;udk txl;oabmusum &J&Jwif;wif;aexdkifajymqdk0Hhap&ef acwrQ &if;&if;EDS;EDS;
pum;ajymqdkNyD;aemuf rdrd\aiGpD;u&ufbl;udk xkwfwnfav\/
xkdaemuf OD;dk;az xoGm;aomtcg arMunfu . .
Z0e

62

]udkudkYudk 'DaiGpD;u&ufbl;wnfwm udkudkYtay:rSm azaz tefrwefta&;,laMumif; jywmyJ? azaz[m . .


awmfHkwefHkta&;pdkuf&rnfhvlavmufjzihf b,fawmhrS 'DpD;u&ufbl;eJYrwnfbl;} [k wifjrifhtm;
ajymjyav\/
wifjrifhonf tvGefauseyfoGm;um pD;u&ufwpfvdyfdS aomufav\/ pD;u&ufrSm tvGefaomuf
aumif;ojzifh aemufxyfwpfvdyfdSaomufav\/ pD;u&ufav;vdyfavmufukefaomtcg OD;dk;azonf
ESajrmvmav\/ ]'Dtaumif . . ighaq;vdyfudkaomufaumif;vdkYyJ rxwmvm;? pum;ajymvdkYyJ
rukefEkdifwJhtwGuf rxao;wmvm;} [k OD;dk;az\pdwfwGifawG;rdNyD;rS ][,f'Daumif ighorD;r&cif
vmufom ighpD;u&ufawGaomuf&rSmyg? ighorD;,lNyD;wJhaemuf ighwm0efat;awmhraygh? 'gaemufqHk;
ukef&wmyJ? ukefygap} [k apwemjy|mef;vdkufav\/
odkYtm;jzihf wifjrifhonf OD;dk;az\pD;u&ufrsm;udk naewdkif;tm;&yg;& rSefrSefBuD;wG,fae&av\/
pD;u&ufrsm;udk arMunfudk,fwdkif,lay;? arMunfudk,fwdkif rD;dSay;ojzifh wifjrifhrSm tvGefpnf;pdrf
awGYaeavawmh\/ OD;dk;azonf rdrd\pD;u&ufrsm;udk wGefYwdkvmaomfvnf; ]wifjrifhrSm arMunfudk
pGJonfxuf pD;u&ufrsm;udk pGJruf vmaeava&mhovm;} [k atmufarhum pD;u&ufrsm;udk
0Sufxm;vQif aemifudkrvmbJae orD;ESifhvrf;jywfoGm;rnfudkpdk;&drfum wifjrifh\pD;u&ufzdk;udk
rdrdtukefcH ae&avawmh\/
xdkodkYvQif pD;u&ufESpfq,fhav;bl; ukefajrmufonfhaeYodkYa&mufonfhwkdifatmif wifjrifhonf rdrdtm;
arMunfudk awmif;&rf;,lygrnf[laom pum;udkvnf;rajymao;? arMunfuvnf; wifjrifhESifh
vufxyfzdkY&ef rylqmao;bJ&Sdonfhjyif wifjrifhonf pD;u&ufESifhyifrNyD;awmhbJ naewdkif; tjyef
rdk;csKyfum wpfcgwpf&H rdrdESifhtwlxrif;pm;yGJwGif 0ifEIdufaeonfudk awGY&jyefav\/ odkYjzpf
OD;dk;azonf wifjrifhudkMunfh&onfrSm a&S;uESifhrwlbJ uRJaygufuav;vdk0NzdK;vmonf[k xifjrifrd
aomfvnf; orufavmif;wpfa,mufjzpfonfhtwGuf apwemrysufEkdifbJ arMunfu wifjrifhtm;
naewkdif; xrif;pm;&efac:jcif;udk rwm;jrpfbJ &dSacsawmh\/
wifjrifhonf rdk;csKyfatmifaeHkrQru nOfheufatmifaeaomtajctaeodkY qdkufa&mufvmNyD;vQif vQyfppf
"mwfrD;rDwmudk nwdkif;jzKef;aeavawmh\/ OD;dk;azrS cgwdkif;rDwmc vpOf 3d-*JcefY ay;aecJh&mrS ,ckrl
7d-12J9ydkif;ay;&aomaMumifh pdwfwdkvmav\/
OD;dk;az\pdwfxJwGif acwfumvom;orD;udk t*Fvdyfpmoif&jcif;rSm ausmif;aep&dwf? t0wftpm;p&dwf?
auR;arG;p&dwf? toHk;p&dwfomru &nf;pm;p&dwfygaxmufyHhae&onfudk awGY&aomaMumifh jrefjref
udpwHk;atmif rnfodkYvkyf&ygrnfenf;[k tBuHxkwfav\/ xdkodkYtBuHxkwfae&mwGif arMunfESifh
wifjrifhwkdY jrefjrefnm;ap&ef jyKvkyfjcif;rSwpfyg;? tjcm;pdwful;r&bJ&dSojzifh jrefjrefnm;ap&ef
tb,fvkyf&ygrnfenf;[k enf;vrf;&Sm&jyefav\/
xdkodkYpdwful;rdojzifh twif; orufzrf;&aumif;rnfvm;[k pOf;pm;rdNyD;rS tu,f orufzrf;rdvQif
ususeevufxyfay;OD;rSjzpfrnfjzpfav&m vufxyfrnfhtwGuf ukefus&rnfudk awG;rdaomaMumifh
aiGukefenf;rnfhenf;udk pdwful;av\/ xdkodkYpdwful;&wGif acwfumvtavsmuf cdk;&mvdkufajy;
Mujcif;onf aiGukefoufomaom enf;vrf;yifjzpfonfudk tBuH&ojzifh if;wdkYESpfa,muf cdk;&m
vkdufajy;atmif rnfuJhodkY vIHYaqmf&ygrnfenf;[k pdwful;xkwf&jyefav\/

Z0e

63

wpfnwGif tdrfa&SYvrf;ay:rS uav;rsm; oDcsif;qdkoGm;MuoHudkMum; em;pkdufaxmifvdkuf&m ]OD;dk;az . .


[dk;[kd;[dk; . . rdk;xdatmif avSum;BuD;jrefjrefaxmif} [lMum;vkduf&ojzifh rdrdtwGufjzpfay:vmaom
twdwfwabmif[k ESvHk;jyKum 0rf;omrdNyD;vQif arMunftdyfaom tcef;jywif;aygufudk avSum;axmif
ay;vdkufvQif b,fenf;ESifhrqdk wifjrifhonfcdk;ajy;awmhrnf[k ,lqNyD;vQif aemufwpfaeYwGif
tdrfeD;csif;bk&m;vlBuD;wpfOD;tdrfrS avSum;BuD;udk oGm;iSm;av\/
]bmrsm;ta&;odyfBuD;vdkY avSum;vmNyD; iSm;&wmvJAs? OD;dk;az} [k ar;onfudk OD;dk;azrSm tajz&cuf
ojzihf ]ajymrjzpfwJhudp &dSaevdkYAsm? aemufawmh od&ygapr,f} [k ajymav\/
]usKyfavSum;awmh rusKd;apeJYaemf . . usKd;&ifavsmf&r,f}
]pdwfcsyg? rusKd;ap&ygbl;? usKd;&ifavsmfyghr,f} [k ajymNyD;vQif OD;dk;azonf avSum;BuD;udk udk,fwdkif
xrf;,lvmNyD;vQif arMunftdyfaomtcef;\tjyifjywif;aygufwnfhwnfhwGif axmifxm; vkdufav\/
]azaz 'DavSum;BuD; b,fuiSm;vmovJ}
][dkbuftdrfu OD;bdk;aomifqDu}
]bmvkyfzdkYvJ azaz&JY}
]avSum;qdkwm ta&;udp&dS&if wuf&qif;&wmaygh}
]tck bmudprSr&dSbJ bmvkyfzdkYvJ}
]tckudpr&dSayr,fh? vdkvdkr,fr,f aemifudkudp&dS&if oHk;zdkYaygh} [kajymvdkufojzifh arMunfrSm awG;r&bJ
NyHK;rdav\/
OD;dk;az avSum;iSm;vmonfrSm ckESpf&ufajrmufaomaeYodkY a&mufvmonfhwdkifatmif arMunfESifh
wifjrifhwdkYonf xdkavSum;udktoHk;rjyKojzifh OD;dk;azrSm 'gavmufawmift&ovm;[k ESpfa,mufpvHk;
tay:wGif a'goxGufrdum if;wdkYtwGuf tb,fyHkBuH&rnfenf; [k rdIifawGcsrdav\/
xdktcgrS OD;dk;azonf rdrdwpfa,mufwnf;BuHrjzpfEdkif? bk&m;vlBuD;OD;bdk;aomifudk tusKd;taMumif;
zGifh[ajymqdk wdkifyifrSjzpfawmhrnf[k pdwfydkif;jzwfum OD;bdk;aomiftm; wdkifyifav\/
]aMomf . . cifAsm;avSum;iSm;wm? 'DtwGufudk; [m; . . [m; . . [m; . .[m; . . orD;
vifhaemufvdkufajy;atmif vkyfzdkY[m ckacwfrSm omNyD;vG,faeao;w,f? cifAsm;orD;udkvmNyD;
aemufydk;aewJh oli,fudk tckvdk MunfMunfjzLjzL vufoifhcHaeorQ vmNyD; cifAsm;pD;u&ufawG?
xrif;awG? "mwfrD;tm;awG oHk;jzKef;aerSmyJ? tckvdkvGwfvGwfvyfvyfcspfae&wJhaemuf? bmvkyfzdkY
vdkao;vJ? b,fawmhrS cdk;zdkYpdwful;MurSmr[kwfbl;? tckae wpfa,mufESifhwpfa,muf rawGY&atmif
Muyfrwfxm;NyD; [dkoli,fvJ tdrfrvm&atmif vkyfvdkuf&if wpfa,mufESifhwpfa,mufrawGY&wJhtwGuf
raeEdkifbJ awGYEdkifwJh enf;vrf;udk&SmMuawmhrSmyJ? 'Denf;[m cdk;&mvdkufajy;apwJhenf;yJ} [k ajymjyvdkuf&m
OD;dk;azrSm rsm;pGmauseyfNyD; jyefvmum tdrfodkYa&mufaomtcg orD;udkqlylav\/

Z0e

64

]eifwdkY acwfumvom;orD;awG[m rdbudktifrweft&SufcGJw,f? a,musfm;uav;eJY yl;wGJNyD;


oGm;[,fvm[,feJYwif tm;r&ao;bl;? tdrfwdkif&ma&muf ac:vmvdkufao;w,f? tckMunfhprf;?
tdrfeD;yg;csif;awG ar;aighukefNyD? igodyf&Sufw,f? eifeJYvdkufvmwJhtaumifawGuvJ tdrfOD;cef;u
pwdkifeJYxdkifNyD; aeHkruao;bl;? ighpD;u&ufawGvJaomuf xrif;pm;yGJvJ0ifEIduf? "mwfrD;vJjzKef;
vdkufao;w,f? 'DrsufESmawG igrMunfhcsifbl;? 'DtaumifrsLd;awG b,fawmhrS ac:rvmeJY? aemifudkawGY&if
tukefowfypfr,f? apmfapmfum;um; tdrfudkrsm; vmNyD; . . [if; . . } tp&dSojzifh wpfnaevHk;
qlylBudrf;armif;aepOf wifjrifha&mufvmNyD; tdrfay:odkYwufrnftjyKwGif qlyloHudkMum;&ojzifh jyef
vSnfhoGm;av\/
xkdaeYrSp wifjrifhonftdrfodkYa&mufrvmawmhbJ&dSacs\/ arMunfrSmvnf; cspfolESifhrawGY&ojzifh
wydefydefjzpfaeum rIdifaeonfudkawGY&av\/
oHk;av;&ufcefYMumaomtcg OD;dk;azrSm pdwfylyefrdjyefav\/ rdrd\qlylwm;jrpfjcif;aMumifh wifjrifhrvm
awmhbJ rdrdajymqdkrdorQpum;awGom tzwfwif aeava&mhovm;[k awG;awmum OD;bdk;aomifESifh
wdkifyifrdonfrSm vlaygif;rSm;aeNyD[k pdwfnpfrdavawmh\/
odkY&mwGif ajcmuf&ufajrmufaomnwGif orD;tcef;rS wdk;wdk;wdwfwdwfajymoHMum;&ojzifh tompdkuf
em;axmifvdkuf&m wifjrifha&mufaeonfudkMum;od&ojzifh xvufcarmif;cwfcsif rdavawmh\/
]uJ . . MunfMunf? jrefjrefvkyfyg? MunfMunfwdkYazazEkd;awmhr,f? Ekd;&if cufukefawmhrSmyJ?
'DavSum;uyJqif;yg} [k ajymoHMum;&ojzifh OD;dk;azonf tvGef0rf;om;um acsmacsmarmarmatmufodkY
a&mufMuygap[k ESvHk;jyKvsuf avSum;usKd;rusygapeJYvkdY qkawmif;rdav\/
twefMumvQif OD;dk;azonf rdrdjywif;aygufrSuJMunfhvkduf&m avSum;ay:rSqif;oGm;Muaom
arMunfESifhwifjrifhwkdYudk awGY&ojzifh rdrd0#fuRwfNyD[k 0rf;omrdpOf avSum;&if;odkY a&mufMuonfwGif
0kef;ceJavSum;BuD;vJusav\/ arMunfESifhwifjrifhwdkYonf vl;vJ xNyD;ajy;Muav\/
OD;dk;azonf tdrfay:rS ajy;qif;um vJoGm;aomavSum;udk MunfhNyD;aemuf arMunfESifhwifjrifhwkdY
aemufodkY ajy;vkdufum ][Jh rajy;MueJY? aeOD; . . aeOD;} [k atmfav\/ arMunfESifhwifjrifhwdkYrSm
aemufrSvdkufvmonffudkawGY& aMumuftm;vefYtm;ajy;Mu&m arMunfrSm ajy;&if;cvkwfwdkuf
vJojzifh OD;dk;azrDvmav\/
arMunfonf uref;uwef;xum wifjrifhtm;zufxm;NyD; ]csrf;omay;yg azaz&JY? uRefrwdkY
cspfvGef;vdkYyg? uRefrwdkY tcspfudk rcGJygeJY} [k ajymNyD; wifjrifhtm; ]udkukd&JY? uRefrudkzufxm;yg udkudk&JY?
uRefrudkrvTwfygeJY} [k idkajymav\/
OD;dk;azonf ESpfa,mufpvHk;udk pdkufMunfhNyD;vQif ]rif;wdkYcdk;ajy;wmudk igruefYuGufygbl;?
0rf;omygw,f? EkdYaywJh rif;wdkYqif;zdkY igiSm;vmwJhavSum;usLd;oGm;NyD? rif;wkdYtwGuf igpdkufNyD;
ravsmfEkdifbl;?igukef&wmrsm;NyD} [kajymvdkuf&m ESpfa,mufom;tHhtm;oifhaeMuNyD;wifjrifhonf aiGpuL
wpf&Guf xkwfay;vkdufNyD;vQif auseyfpGmjyefoGm;aoma,murBuD;udk ai;Munfhvsuf usef&pfav
awmh\/
jrefrmhkyf&Sif? atmufwkdbm? 1937/

Z0e

65

o
orru
ufafav
vmmiif;f;

]&wew,Ht[H0EmrdoA'g}
aus;Zl;&Sif yGJpm;BuD;OD;rif;armif tedpa&muf&dSNyD;uwnf;u yGJuawmfBuD;a':jraronf aemufxyf
tdrf&maxmif&ef pdwfrul;bJ OD;rif;armif pkaqmif;&SmazGxm;&pfcJhaom tdrf&mNcHajr? a&TaiG? ypnf;rsm;udk
ruGJrysufap&atmif acRacRwmwmoHk;pGJvsuf OD;rif;armif\ vufikwfvuf&if;jzpfaom tvkyfudk
wwfEkdiforQ qufvufvkyfudkifvmum orD;jzpfolvS&Dudk xdef;odrf;apmifha&SmufvmcJhonfrSm q,fESpf
ausmfcJhNyD jzpfay\/
OD;rif;armif rsufpdESpfvHk; rdSwfoGm;pOfu vS&DrSmq,fhwpfESpft&G,fwGif usef&pfcJh&m ,cktcgwGif
vS&DrSm tysKdBuD;vHk;vHk;jzpfaevsuf tcsdefweft&G,fa&muf vmNyDjzpfaeojzifh a':jrarrSm orD;twGuf
pdwfat;&vQif tvkyfqufvufrvkyfawmhbJ w&m;tm;xkwf v,faxmufc&orQuav;ESifhyif
wif;wdrfa&mifh&J aeygawmhrnf[k ESvHk;ydkufrdonfhtwdkif; vS&Dtm; jrefjrefae&musEdkifap&ef
qkawmif;vsuf xdkufwefrnfhom;rufavmif;udk &SmazGMunfhIcJhav\/
vS&Donfvnf; tcsdefweft&G,fa&mufvm cspf&? BudKuf&rSef;oduwnf;u rdrd\rdcifjzpfol\pdwf
om;rufavmif; tvkd&dSaeonf? r&dSonfudkrodbJ rdrdpdwftvdktavsmuf rdciftwGuf om;rufavmif;udk
&SmcJhav\/ xdkokdYorD;a&m? ratyg om;rufavmif;&SmMu&mwGif ESpfOD;vHk; om;rufavmif; awGY&dS
Muav\/ odkY&mwGif wpfa,mufESifhwpfa,muftBudKufcsif;rwlMuojzihf om;rufavmif;rSm wpfa,muf
wnf;r[kwfbJ ESpfa,mufjzpf aeavawmh\/
a':jraronf
tjcm;wpfNrKdYwpf&Gm&dS
rdrdrdwfa[mif;aqGa[mif;jzpfol
pufydkif&SifwpfOD;\om;?
atmufvTwfawmf trwfaygufpwpfOD;udk oabmusrdav\/ a':jraroabmusol bodef;rSm &efukef
wuodkvfwGif 0dZmbGJYudkcH,lNyD;aemuf xkd0dZmbGJYESifh tvkyftudkifvG,fvifhwul &SmazGr&Ekdifonfudkod
0dZmbGJY&vsuf tvkyftudkifr&dSonfudk vlrsm;awGYjrifMum;od&vQif &Sufp&maumif;awmhrnf[k ,lqvsuf
tdrfwGiftvkyftudkifr&dSbJ xkdif0dZmbGJYudk rIdwufcHaejcif;xuf wuodkvfwGifqufvuf Oya'ynmudk
oifMum;ae&vQif ESpfESpfavmufawmhjzifh a`ErysufbJae&rSmyJ[k ESvHk;ydkufum bDt,fvfbGJYudk
&&dScJhNyD;aemuf OD;bodef;? txufwef;a&SYae[laomqdkif;bkwfudk wyfcJhonfhaeYrSp ESpfq,fhig;usyfxuf
ydk&aom trIwpfrIrQrvkdufcJh&ao;aomfvnf; bDt,fvfbGJYudk rodem;rvnfolwdkYu 0wfvHk[l
ac:a0:aeMujcif;jzifh auseyfaecJh&olwpfa,mufjzpfay\/ xkdodkY0wfvHktac:cH&jcif;udk ydkrdkauseyf&jyef
onfhtcsufwpfcsufrSm tkyfcsKyfa&;topft& a&G;aumufyGJusif;y&mwGif trwfjzpfvQif wpfvESpf&m?
ESpf&mhig;q,f? rSefrSefBuD;pm;&rnfjzpf ,cka&SYaevdkufae&onfhtvkyfxuf aeYwGufpDOD;rnf[laom
arQmfvifhcsufjzifh zcif\aiGoHk;axmifcefYudk t&if;tESD;jyKvkyfum trwfta&G;cH&mwGif 0wfvHk[laom
trnfjzifh txifBuD;? tjrifBuD;jzpf rJqEay;MuonfhtwGuf trwfjzpfvmcJh&jcif;yif jzpfay\/
odkY&mwGif vS&D\tBudKufrSm t*Fvdyfpmq,fwef;rQomatmifjrifojzifh tvkyftudkif BuD;BuD;us,fus,f
r&Ekdifojzifh tpdk;&tm;ukodkvfjzifh tvkyfvkyfudkifay;ae&&Smonfh tulpma&;uav; wpfa,mufrQom
jzpfay\/ vS&Donf cifarmifudkoabmusjcif; tulpma&;uav;jzpfojzifh oem;vnf;r[kwf?

Z0e

66

rdcifjzpfol oabmusavmufonfhvdrma&;jcm;? rdom;zom;yDo oabmoum,aumif;ol wpfa,muf


[k od&dS&onfhtwGufaMumifhvnf;r[kwfbJ cspfoludkawmifhw&SmazGaeqJwGif &nf;pm;pmay;&Jonfh
tpGrf;owdaMumifh vlysKd? tysKdwdkY cspfBudKufNrJ "rwmtwdkif; cspfBudKufrdjcif;jzpfay\/
xdkodkY vS&D cspfBudKufol&dSaeNyDjzpfonfhtwGuf rdcifa':jraru trwfaygufpbodef;\*kPfyk'fwdkYudk
avxkwfajymaomfvnf; vS&D\em;xJr0if? bodef;ESifhay;pm;csifonfh oabmudkajymaomfvnf;
vS&Du tif;rvIyftJrvIyfjzpfaeonfhtwGuf a':jrarrSm tBuH&cufae&mu vS&DoabmrusEkdifonfh
taMumif;&if;udk&Sm&mwGif cifarmifaMumifhjzpfonfudk od&aomaMumifh xdkodkYod&onfhaeYrSp cifarmif
tm; tdrfodkYt0iftxGufr&dSap&[k ydwfyifa&;Oya'jzifh ESdyfuGyfxm;NyD;vQif vS&Dtm;vnf; cifarmif
vrf;avQmufvmonfhtcg xGufrMunhf&? cifarmifxHpmray;& pojzifh ynwfawmfq,fyg;jzifh wm;jrpf
xm;vkdufav\/
odkY&mwGif vS&DrSm cifarmiftm;wpfaeYrawGY&vQif raeEdkifoavmuf cifarmifuvnf; rjrif&raeEkdifonfh
twGuf ESpfOD;pvHk;uyif wpfenf;ESifhrawGY&vQif wpfenf;ESifhawGY&atmif trsKd;rsKd;BuHzefaeMuonfh
twdkif; wpfaeYwGif a':jraronf rdrd\aus;Zl;&Sifvifa,musfm; OD;rif;armiftm; tdyfrufrufonfudk
taMumif;jyK a&Twd*HkapwDawmf tv,fyp,H aoG;aq;uefbuf&dSZ&yfwpfckwGif uG,fvGefol
vifa,musfm;tm;&nfpl; qGrf;tvSLjyKMu&ef oGm;a&mufav&m vS&Donf xkdaeYwGifawGYEkdif&ef
tcsufaumif; jzpfonfudk od&dSum cifarmiftm; taMumif;Mum;xm;onfhtavsmuf cifarmifonf
xkdZ&yfESifh cyfvSrf;vSrf;&dS todwpfa,mufZ&yfrSae vS&Dvmonfhwkdifatmif warQmfarQmfESifhapmifh
aeav\/
vS&Donf eufjzefeHeufwGif bk&m;&Sif udk,fawmfjrwfBuD;tm; tkPfqGrf;uyfvSL oHCmawmfjrwfrsm;
tm;vnf; qGrf;avmif;&eftwGuf ulnDcsufjyKwfvkyfudkifay;aeojzifh awmfawmfESifh cifarmiftm;
rawGYEdkifao;bJ&dSNyD;vQif csufjyKwfjcif;udp NyD;Nidrf;oGm;onfhtcgvnf; rdcifBuD;\tvpfESifh rBuHKBudKuf
ao;onfhtwGuf tm;rvkdtm;r&jzpfvsufESifhyif tvpfudkapmifhae&av\/
uHtm;avsmfpGm rMumrDyif vS&D\tvkdudkjynfh0ap&ef zl;pma&;ewfwdkY zefwD;vkdufava&mhovm;rod?
teD;&dS Z&yfwpfckwGif a':jrar\tod Z&yftpfrwpfOD;ESifh xkdZ&yfwGif vma&mufOykofapmifhaeonf
qdkaom oN*K[fq&mwpfa,mufonf tvnfa&muf&dSvmMuav\/
Z&yftpfrESifh a':jrarwdkYonf a&S;a[mif;aESmif;jzpfwdkYudk ZmwfvSefaeMu&mrS a':jraronf uG,fvGefol
aus;Zl;&SifBuD;udk owd&p&mawG wpfckNyD;wpfckyGm;rsm;vmojzihf y0gpuav;ESifh rsuf&nfwkdYudk wdkY
wdkYae&mrS oN*K[fq&mBuD;u q&m*kPfjyvdkonfhtwGuf w&m;a[mem;csav&m a':jrarrSm
orD;uav;twGufpdwfat;&vQif w&m;ESifhyifaysmfawmhrnf[k ESvHk;jyKxm;ol wpfa,mufjzpfojzifh
xdkodkYw&m;oHrsm;udk Mum;&onfwGif &TifMunfaomo'gxufyGm;um xkdoN*K[fq&mBuD;ay:wGif
tawmfyif MunfndKrdav\/
]q&meJYawGY&wm uRefrrSm a&iwfwkef; a&wGif;xJusovdkyJ 0rf;omvdkY rqHk;Ekdifbl;q&m&JY? uRefrrSm
tvkyfawG? tudkifawG? orD;twGuf oHa,mZOfawG IyfayGaewJhtwGuf w&m;bufrSm vHk;vHk;
arYaeawmhwmyJ? 'gxuf q&mtrnf wpfqdwfavmuftrdefY&dSygOD;}
]usKyfemrnfvm; q&mazwJh}

Z0e

67

a':jraronf oN*K[fq&m\trnfudk Mum;NyD;aemuf Z&yftpfrbufodkYvSnfhum ]'Duausmif;tpfrBuD;eJY


b,fvdkodMuwmwkef;} [k ar;vkdufav\/
]t&ifwavm usKdufxD;dk;oGm;Muwkef;u &xm;ay:rSmawGYcJhMuwmyJ? usKdufxD;dk;rSm Oykofav;q,hf
udk;&uf apmifhNyD; tjyefwGif a&Twd*HkrSm w&m;tm;xkwfcsifw,fqdkwmeJY 'DuZ&yfrSmyJ aexdkifzdkY q&mBuD;
oabm&dS cGifhjyKxm;wmyJ}
]om"kyg&Sif . . om"k . . om"k} [k tlxJtonf;xJu vIdufvSJaomapwemjzifhajymvdkufonfh rdcifjzpfol
a':jrarudk Z&yfaemufab;acsmifqDrS tuJcwfaeaom vS&Donf rdrd\rdcifjzpfolonf q&maztm;
tmHkpdkufaeNyDudkod&ojzifh wGifvpfNyD[k ESvHk;jyKum cifarmifxHodkY ajy;vmcJhav\/
]tr,fav; arQmfvkduf&wm &D&D&,f? tckrSyJ ay:vmawmhw,f}
]arQmfwm? ay:wmawG z,fxm;vdkufprf;ygOD;? tckawGY&wmyJ awmfvSNyD? a&SYqdk&if 'DxufMuyfawmhr,f?
tckawmif tvpfrenf;apmifhNyD; ajy;cJh&w,f}
]ajymprf;ygOD;? bmjyKvdkY a&SYudkydkNyD;MuyfawmhrSmvJ}
]udkudkrodao;bl;vm;}
]aMomf . . rodvdkY ar;aewmaygh}
]rod&ifomae&r,f? araru &D&DYudk udkbodef;eJY ay;pm;awmhrvdkY}
]tvkdav; . . bk&m;a& . . b,fhES,fjzpf&wmwkef;}
]&D&Dujzpf&wm r[kwfygbl;? ararujzpfaewm}
]a,musfm;ay;pm;awmhr,fwJhvm;}
][kwfw,f}
]b,foleYJwJhvJ}
]udkbodef;eJY}
]aMomf . . ukdbodef;eJYvm;}
][kwfw,f}
]b,fu udkbodef;wJhvJ}
]cufrsm; cuf&csnfawmhaemf? aMomf . . udkbodef;eJYvm; qdkawmh olyJ odaeovdkvdk} [k vS&DuajymNyD;
qufvuf ]udkbodef;qdkwm tckatmufvTwfawmftrwf? &efukefur[kwfbl;? wpfNrdKYu? aumvdyfrSm
Z0e

68

bDatatmifNyD;aemuf bDt,fvfudk0ifajzNyD;awmh a&SYaevkyfaew,f? aumvdyfwkef;u or*toif;awG?


bmawGxJrSmvJ Ou|vm;? bmvm;rodbl;vkyfcJhw,f? wcsKdYuvJ 'Dvl[maumvdyfrSm EkdifiHa&;
vkdufpm;uwnf;u l;wl;wl;? aygawmawmjzpfaew,fvdkYajymwmyJ? l;wmu udpr&dSbl;? tckbwf*suf
tpnf;ta0;rSm &efukefvm&if &D&DwdkYtdrfrSm wnf;rvdkYwJh? tJ'g b,fhES,fvkyf&rvJ rodbl;}
]tdk . . rcufygbl;? xkdoltdrfvmNyD; &doJhoJhpum;ajym&if rsufESmudk vuf0g;eJYomypfNyD; tkyfvdkuf&if
NyD;wmyJ}
]'Dvdkvkyfwdkif;om jzpf&r,fqdk&ifawmh ylyghrvm;udkudk&m? arar[m 'Dwpfckudk oloabmusw,fqdk&if
olYtvdktwdkif; rvkyfrae&bl;? oltck ay;pm;csifw,fqdkwmvJ twif;ay;pm;awmhwmyJ}
]'Dvkdqdk&if tckwpfcgwnf; udkudkYaemuf vkdufcJhygawmhvm;}
][ifhtif; . . [ifhtif; . . &D&Dcdk;&mawmh b,fawmhrS rvdkufcsifbl;? araroabmwlrS ,lcsifw,f}
]'Dvdkqdk&if araroabmwlaewmu wpfa,mufjzpfaeawmh udkudkarQmfvifhcsuf r&dSawmhbl;aygh}
]rajymEkdifao;bl;? wpfaeYus&if arar udkbodef;tay:rSm oabmrusbJ jzpfcsifvJjzpfoGm;rSmyJ?
arar[m 'DvkdyJ vlwpfa,mufudk oabmusrd&ifvJ csufcsif;yJ? rkef;csif&ifvJ csufcsif;yJ}
cifarmifrSm rdrday:wGif jrifjrifcsif; trkef;cHcJh&onfukd pOf;pm;rdum ]tif; . . [kwfw,f} [k ajymav\/
][kwfraeeJYOD;? BuHvJ BuHprf;ygOD;}
]tckyHkawmh bmrS rBuHEkdifbl;? aemifcgvmaemifcgaps; qdkovdk aysmfaysmfyJaeHkaygh}
]udkukdomaysmfae? &D&Dawmh odyfpdwfnpfwmyJ} [k qdkum vS&Donf vufywfem&Duav;udk
vSrf;MunfhNyD;vQif ]oGm;r,fudkudk? araru Mumw,fqdkNyD; qlaeOD;r,f} [k ajymajymqdkqdk
xGufvmcJhav\/
vS&Donf Z&yfodkY jyefvnfa&muf&dSvmonfhtcg rdcifa':jrarESifh oN*K[fq&m q&mazwdkYrSm tvGefyif
tvGrf;oifhaeMuonfudk awGY&HkrQru rdcifu ]'Dvdkqdk&if q&muRefrwdkYtdrfrSmvmNyD; wpfvav;oDwif;
qdkovdk w&m;tm;xkwfaeygvm;? 'DrSmqdkawmh w&m;tm;xkwf&ayr,fh pm;a&;? aomufa&;twGuf
cufao;w,f? uRefrwdkYtdrfrSmqdk&if bmrSylp&mr&dSbl;? tm;emp&mvnf;r&dSygbl;} [k ajymoHudk
Mum;vdkuf&av\/ xdkodkYajymvdkufonfhtwdkif;yif aemufwpfaeYwGif vS&DwdkYtdrfodkY q&maz
a&muf&dSvmav\/
a':jraronf q&maztm; tdrfOD;cef;wGifxm; 0wfBuD;0wfi,f jyKpkauR;arG;xm;av&m vS&DrSm
q&maza&mufonfhaeYup q&mazpm;a&;? aomufa&;? aea&;? xdkifa&;twGuf wpfaeYrQ rtm;&atmif
jyKvkyf&&Smav\/ q&mazuvnf; ,ckuJhodkY ylyifaMumifhMur&dS aexdkif&onfhtwGuf xkdtdrfuyif
roGm;csifawmhoavmufjzpfrdum 'Dausmif;tpfrBuD; ig,l&&ifjzifh wpfoufyef at;at;csrf;csrf;
ae&awmhrSmyJ[k wpfcgwpfcgawG;rdav\/

Z0e

69

q&maza&muf&dS &ufowESpfywfrQ rMum&dSrDyif bodef;onf vTwfawmftpnf;ta0; wufa&muf&ef


a&muf&dSvmum vS&DwdkYxHwnf;cdkav\/ bodef;onf a':jrar\tdrfa&SYwGif vlydkwpfa,muf
a&muf&SdaeonfudkawGY&ojzifh xdkoludk a':jraru,lrsm;xm;ava&mhovm;? odkYwnf;r[kwf a':jrar
vdkvdkESifh vS&Dtm; csdefaeonfh aMumifolawmfrsm;vm;[k rouFmjzpfrdum q&maz\taetxdkif?
toGm;tvm? tajymtqdkwkdYudk rMumcP acsmif;ajrmif; pl;prf; MunhfIavh&dSay\/
xdkodkY bodef;\ wdwfwqdwfacsmif;ajrmif;jcif;udk q&mazvnf; tuJcwfrdav&m wpf&ufxufwpf&uf
Mumvm&mwGif q&mazonfbodef;ay:wGifrESpfoufaompdwfrsm; yGm;rsm;ay:aygufvmum bodef;ESifh
rsufESmaMumrwnfhbJ &dSvmav\/ bodef;uvnf; rdrdtay:wGuf q&maz rESpfNrdKYjcif;rSm q&mazonf
a':jrarudk BuHpnfaeonfhtwGuf if;\tBuHysufjym;rnfpdk; rdrday:wGif rvdkjcif;jzpfayvdrfhrnf[k
awG;rdaomaMumifh tu,f a':jrarESifhq&mazwdkY aygif;oif;MuvQif rdrdrSm q&maztm; a,mur
awmf&rnf jzpfonfhtwGuf bodef;rSm e*dkuq&maztay:wGif apwemaumif;r&dS&onfhtxJwGif
oN*K[fq&mwpfa,mufudk atmufvTwfawmftrwfwpfa,mufu a,murawmf&rnfrSm &Sufp&maumif;
ouJhodkY oabmydkufrdvsuf q&maztay:wGif rvdkrkef;wD;aompdwfrsm; jzpfay:rdav\/
odkYtm;jzifh wpfa,mufudkwpfa,muf rESpfNrdKYbJ &dSaeMuonfhtavsmuf wpfaeYaomnwGif npm
pm;NyD;MuNyD;onfhaemuf vS&Donf bodef;ESifhxkdif pum;ajymraevdkaomaMumifh wdwfwqdwf
a&SmifvTJxGufcJhNyD; tdrfab;ywfvnf&dSjcHxJwGif a&Smifaeav\/ odkY&mwGif bodef;rSm vS&Dudk tvGwf
rcHvdkonfhtavsmuf vS&DaemufodkYvkdufvH&SmazGav\/ a':jrarum; tdrfay:wGif usrf;pmtkyfwpftkyfudk
zwf&if; usef&pf q&mazrSmrl tdrfaemufab;&dS a&ajrmif;eHab;\ tilpGef;uav;wpfckay:wGif xkdif&if;
ykwD;pdwfaeav\/
q&mazonf ykwD;pdwfudk;ywfcefYrQ &&dSaomtcsdefwGif rdrd\aemufbuf&dS pHy,fcsKHqDrS wcRwfcRwf
rnfaomtoHrsm;udkMum;&ojzifh kwfw&uf ykwD;pdwf&yfoGm;av\/ xdkaemufrS rdrdw&m;tm;xkwf
aejcif;udk ysufjym;ap&ef raumif;qdk;0g;rsm; vma&mufaESmifh,SufaeNyD[k,lqum toHrxGufbJ
wzGzG&Gwfqdkum arwmydkYav\/ odkY&mwGif wcRwfcRwfjrnfaomtoHrsm;rSm yaysmufroGm;onfhjyif
ydkyifus,favmifvmouJhodkYMum;&ojzifh rdrd\arwmydkY? y&dwf&Gwfjcif;udkyif raMumuf&GYHbJ ydkrdk
uJaejcif;udkaxmufaomf bkef;BuD;wapjzpfwef&monf[k atmufarhvsuf ykwD;pdwfjcif;udk &yfvdkufNyD;
aemufodkYvSnfhMunfhvdkuf&m pHy,fcsKHqDrS cyfrnf;rnf;o@mefrsm;udk awGY&aomaMumifh ydkrdk
xifxif&Sm;&Sm;odjrifvdkaompdwfjzifh ajczsm;axmufvsuf tem;odkYwdk;oGm;av\/ odkY&mwGif rnf;rnf;
o@mefrsm;udk uGJjym;pGmrjrif&ao;aomfvnf; ]cspfvGef;vdkYyg &D&D&,f? &D&DYtay:rSm wu,fharwm
xm;wJhtwGuf} pojzifh Mum;vdkuf&aomaMumifh rdrdomvQif arwmydkYaeonfr[kwf? xdkrnf;rnf;
o@mefwdkYvnf; arwmydkYaeMuyguvm;[k awG;rdvsuf wdk;onfxufwdk;oGm;onfwGif vS&Dtm;
bodef;u cspfBudKufpum;ajymaejcif;jzpfonfudk awGY&onftwGuf rdrdtm; jrifroGm;ap&ef aemufodkY
wjznf;jznf;qkwfoGm;&mwGif owdvpf avQmufcJhrdjcif;aMumifh ausmufcJwpfvHk;udk eif;rdum ajcacguf
tm;vGefoGm;NyD; a&ajrmif;xJ 0kef;ceJusoGm;av\/
bodef;rSm 0kef;ceJjrnfaomtoHaMumifh rdrd\ESpfyg;oGm;opmxm;udkqufvuf pcef;oGm;&ef tmHkjywf
oGm;NyD; ]a[h . . [kdrSm b,folvJ? b,folvJ} [k ysmysmovJ ar;vdkufav\/
odkY&mwGif tarSmifxJrS tajzxGufay:rvmbJ a&xJwGif ul;cwfaeonfhtoHudkom Mum;&aomaMumifh
a&ajrmif;eHab;odkY ajy;oGm;um &yfMunfh&if; ]a[h . . b,folvJ? b,frSmvJ} [k ar;av\/ vS&Dvnf;
if;\aemufrS vdkufoGm;um a&xJodkY [dk[dk'D'DMunfhNyD;aemuf ]a[m . . [dkrSm? nmbufrSm? nmbufrSm}

Z0e

70

[k ajymvkdufonfESifh wpfNydKifeuf bodef;rSm pdwfjref? vljrefwpfa,mufjzpfonfh tavsmuf 'dkifAifxdk;


qif;ouJhodkY a&ajrmif;xJodkY ckefqif;um a&xJ ul;cwfoHay:vm&m tem;qDodkY ul;oGm;av\/
bodef;rSm q&maz\teD;odkY a&mufaomtcg arSmifrnf;aeojzifh qGJrdqGJ&m twif;qGJvdkuf&m
q&maz\aoQmifudk qGJrdonfhtwGuf apmapmu ykwD;pdyfcJhonfh odumwdkYudk arhavsmhNyD; ][Jh rat . .?
[Jh? acG;rom;} ESifh a&&Gwf&if; rdrdtm; u,fq,f&efvmoludk jyefwGef;xdk;vdkuf&m bodef;onf
ausmif;wGifaepOfu zwfcJhbl;aom a&ul;enf;pmtkyfxJ a&epfoludku,fq,fvQif a&epfolu kef;uef
aeu wpfcsufwnf;ar;dk;udkvufoD;ESifhxdk;NyD; arhoGm;onfhtcgrS u,fq,f&rnf? odkYr[kwfvQif
ESpfa,mufpvHk; a&epfwwfonf[laomtcsufudkowd& q&maz\ar;dk;udkcsdefxdk;vdkuf&m ar;dk;udk
rxdbJ rsufcGufudkxdk;rdojzifh ]atmifr,fav;As} [k atmfum aemufodkYvef a&xJwGif jrKyfoGm;
jyefav\/
xdktcdkufwGif vS&Donf a&xJrSvlrsm; wufEkdifzdkY&eftvdkYiSm NcHacgif;&if;&dSaom 0g;vHk;&Snfwpfacsmif;udk
qGJ,lum axG;vHk;aeaom olrsm;bufodkY vSrf;ay;vdkuf&mwGif ]a&epfol0g;ulxdk;} qdkonfhtvm;
bodef;\Adkufudkxdk;rdonfhtwGuf bodef;rSm tifhceJwpfcsufrQatmfEkdifNyD; a&xJzifxdkifusum jrKyf
oGm;av\/
bodef;jrKyftoGm;wGif q&mazay:vmNyD; 0g;vHk;udkjrifojzifh vSrf;qGJum ukef;ay:odkYwufvmNyD;
vS&DudkyifrMunfhawmhbJ acgif;idkufpdkufBuD;csvsuf tdrfbufqDodkY ajy;av\/ vS&Donf a&xJbodef;
wpfa,mufwnf;om usefawmhonfudkodaomaMumifh olYxdkufESifholYuH? wufcsifovdkwufygap[k
oabmxm;um 0g;vHk;udk bodef;vSrf;qGJrnftjyK? ukef;ay:odkYqGJwifvkdufNyD; arSmifxJwGif aysmuf
oGm;av\/
odkY&mwGif vS&DrSm tdrfodkYjyefroGm;bJ rdrd\&nf;pm; ntcsdefvmawGYaeusae&modkY a&muf&dSoGm;um
toifhapmifhaeaom cifarmif udk awGY&av\/
]&D&DwdkY tdrfaemufab;rSm apmapmu bmjzpfwmwkef;}
vS&Donf pum;rajym&rDuyif
a&m&,frdav\/

tlESdyf&,fNyD;aemuf

jzpfysufyHkrsm;udkajymjy&m

cifarmifrSmvnf;

xdkaemuf cifarmifu wpfpHkwpf&mawG;rd ][m . . 'gjzifh ae&muswmyJ} [k t&if;r&dS tzsm;r&dS


ajymvdkufav&m vS&Du ]bmae&muswmvJ} [k ar;av\/
]'Dvdkvkyfygvm;} [kqdkum cifarmifonf vS&Dtm; wpfpHkwpf&mjyKvkyf&ef oGefoiftBuHay;vkduf&m vS&DrSm
rsm;pGmoabmusoGm;um ]'gjzifhajymaeMumw,f tcsdefr&dSbl;? jrefjrefoGm;rSyJ} [kqdkum cifarmifxHrS
cGJcGmvmcJhav\/
vS&Donf tdrfxJodkYa&muf&dSonfhtcgwGif
tjyifbufwGif awGY&av\/

t0wftpm;vJNyD;cgpjzpfaom

bodef;udk

ol\tcef;

bodef;onf pum;tcsD;praebJ ]'DvlBuD;[m l;aew,fxifw,f} [k ajymNyD;aemuf vS&D\


xifjrifcsufudkvnf;aumif;? Niif;qdkcsufudkvnf;aumif; rapmifhpm;bJ ][kwfygw,f? l;aewm tppfygyJ?

Z0e

71

a&xJckefcswm Munfhygvm;? rl;&if ckefcsyghrvm;} [k rdrdajymcJhaom pum;udk rdrdudk,fwkdif


axmufcHcsufay;vkdufav\/
vS&Donf bodef;\pum;udk Mum;vdkuf&vQif wpfpHkwpf&m MunfEl;zG,f&mawG;rdouJhodkY rsufvHk;rsm;
Munfvifawmufajymifvmum ]q&maztaMumif; &Sifrodao;bl;vm;} [k ar;vkdufav\/
]tif; . . [ifhtif;}
]q&mazu udk,fhudk,fudk owfaocsifwJh pdwZa&m*g&dSaew,f? l;aew,fyJ qdkygawmhav tJ . . 'g
udk,fhudk,fudkrS rowf&&if olrsm;udk vkdufNyD; owfwwfw,f}
bodef;rSm xdkpum;udkMum;&vQif toufrSLEdkifbJ rsufvHk;jyL;oGm;av\/
]oll;oGm;wm odyfrMumao;bl;? l;r,fqdkvJl;p&myJ? &SifawG;Munfhprf;? tdrftjyef om;a&m? r,m;a&m
xrif;pm;yGJrSm tqdyfrdNyD; aoaewmawGY&&if &Sifb,fvkdjzpfoGm;rvJ? tJ . . olvJ 'DvdkjzpfoGm;wmyJ? 'geJY
olYudkpdwfNidrfygapvdkY bk&m;w&m;tm;xkwfcdkif;jyD; pdyfykwD;ay;xm;wm? 'gayr,fhvJ wpfcgwpfcg
olYtl;[m Murf;csif&if odyfMurf;wmyJ? tck waygif;vqkwfr[kwfvm;? tJ . . tckvdktcsdefqdk&if
Murf;wwfw,f? 'gaMumifh 'Dvdkjzpfaewm}
]'gjzifh ckeu olYudk,fol owfao&atmifBuHwmaygh}
][kwfw,f}
]olraoawmh? b,fhES,fvkyfOD;rSmvJ}
]olrsm;vkdufowfrSmaygh}
][dkuf} [k bodef;\yg;pyfrS toHxGufoGm;NyD; rdrdtm;&efNidK;xm;um vmrsm; owfaeOD;rvm;} [k
pdk;&drfNyD;aemuf ]'Dvdkqdk&ifwpfckckvkyfrS jzpfawmhraygh} [k qdkav\/
]b,fES,fhvkyfNyD;jzpfyghrvJ? l;w,fqdkwmudk vlrodatmifvkyfxm;wm? arareJY armifESpfr ESpf0rf;wnf;
uGJw,f? 'gayr,fh bmrS rawmfbl;vdkY ajymxm;w,f? olYarmifxd&if tifrwefpdwfqdk;w,f? tckae
&SifolYudkoGm;NyD;ajymvkdY? olxGufajy;&if ararwpfcgwnf; a'gyGrSmyJ}
]'gjzifh olYudk t&dyftuJMunfhNyD;a&Smif&rSmyJ}
][kwfw,f? 'Denf;yJ&dSwmyJ} [k ajymajymqdkqdk vS&Donf tdrfay:xyfodkYwufoGm;&m }orD;a&} [k
ac:oHMum;vdkuf&ojzifh ]arar} [k jyefxl;um a':jrar&dS&modkY avQmufoGm;av\/
]bmjzpfaeMuwmvJ? apmapmu q&mBuD;wpfudk,fvHk; a&awG&TJvdkY tdrfxJ0ifajy;wm jrifvkduf&w,f}
]aemufab;ajrmif;xJrSm owfaeMuw,farar&JY}
]owfaeMuw,f? [kwfvm;}
Z0e

72

][kwfw,f arar&JY? q&mBuD;u udkbodef;&efudkaMumufvdkY xGufajy;NyD; a&xJudkckefcswm? udkbodef;u


a&xJqif;vdkufNyD; q&mBuD; vnfrsKdudknpfNyD;awmh a&xJtwif;ESpfw,f arar&JY? olwdkYapmapmu
&efp&dSvdkYvm; rodbl;}
][kwfEdkifyghrvm; orD;&,f? 'Dtouf? 'Dt&G,fBuD;awG&dSrSyJ}
][kwfvkdYom uRefrjrifwmaygh arar&JY} [k qdkum vS&Donf if;\rdcifxHrS xGufcGmoGm;NyD; q&maz&dS&m
tcef;odkY wrif oGm;a&mufum wHcg;acgufac:av\/
q&mazonf tdyfawmhr,f[k ydwfjzLvHkcsnf? pGyfus,ftuFsD? 0wfxm;um wHcg;zGifh xGufvmav\/
]q&mBuD; ukodkvfodyfaumif;wmyJ? bk&m;odMum;rvdkY toufcsrf;om&m&wmyJ}
q&mazonf vS&D\ukPmoHjzifh ajymonfhpum;ukdem;axmifum vS&Dtm;cifrifMuifemaom trlt&m
rsm;udkjyav\/
]q&mBuD;udk a&xJtwif;qGJESpfwkef;u uRefrom r&dS&if}
]bmajymw,f? usKyfudk ola&xJqGJESpfwmvm;? [kwfvm;} [k rsufvHk;jyL;rsufqefjyL;vsuf ar;av\/
][if . . olYtaMumif; q&mBuD;rodao;bl;vm;? b,folrS owdray;xm;bl;vm;} [k ar;onfwGif
q&mazacgif;cgjyaomaMumifh
]udkbodef;wdkY wpfrsKd;vHk;[m tl;rsKd;awG q&mBuD;&JY} [k ajymjyav\/
q&mazonf twefMumawGa0aeNyD; ]'Dtl;[m Murf;ovm;}
odyfMurf;w,fwJY? vlowfcsifpdwfawG ay:ay:NyD; vmwwfw,fwJh}

[k

ar;av\/

]wpfcgwpfcg

]'gayr,fh q&mBuD;uawmh olYudkbmrSrvkyfzl;vdkY? olq&mBuD;udk owfcsifjzwfcsifr,f rxifygbl;?


rajymEkdifbl;q&m&JY? q&mBuD; olYa&SYrSm orf;zl;ovm;}
]tif;}
]'gjzifh NyD;ygava&m NyD;ygava&m? ntdyf&if q&mBuD; tcef;wHcg;udk tvHkydwfNyD;tdyfayawmh}
]'Dvdkqdk&if 'Dtl;udk bmjyKvdkYvTwfxm;MuwmvJ}
]tckxufxdawmh bmrSrvkyfao;vdkY Munhfae&wmaygh? wu,fvkdY 'Dnq&mBuD;udkowf&if eufjzef
tl;axmifydkYrSmyg}
]ausmif;tpfrBuD; rodao;bl;vm;? 'DtaMumif;awG}

Z0e

73

vS&Donf rdrdyg;pyfwGif vufdK;jzifhydwfvsuf ]tdk 'Dpum;awG ararhudkwpfcGef;rS ajymrjyeJYaemf? araru


vlodrSm odyfpdk;wm? q&mBuD;om *kPfawmfwpfaxmifykwD;pdyfNyD; bk&m;w&m;atmufarhNyD; tdyfayawmh}
[k ajym xGufvmav\/
rMumrD vS&Donf bodef;\tcef;odkYa&mufoGm;NyD; wHcg;acgufac:um ]udkbodef; q&mBuD;tcef;xJrSm
oifwkef;"m;wpfacsmif;&dSw,f? tJ . . 'gudk &atmif,layawmh? ol[m "m;udkjrifvQif owfzdkYjzwfzkdY
owd&NyD; 'Dntcef;jyifxGufNyD; vdkufowfaer,f} [k ajymjyum rdrd\tcef;odkY tdyfzdkYjyefoGm;av\/
bodef;rSm oifwkef;"m;[laom pum;udkMum;vQif rdrd\vnfyif;udkprf;Munhfrdav\/ xdkodkYprf;
Munfh&if; rdrd\vufacsmif;rsm; vnfyif;udkxdonfESifh wpfNydKifeuf wpfausmvHk;pdrfhoGm;um rdrd
vufacsmif;rsm;udk "m;oGm;trSwfjzifh a,mif,rf;atmfvdkufrnfuJhodkY jyKrdNyD;rS jyefowd&av\/
bodef;onf "m;udkowd&aeojzifh xkdifr&? xr&? tdyfvnf;pdwfrcsbJ&dS&mu q&maz\"m;udk
&atmif,lrSyJ[k pdwfudk ydkif;jzwfvkdufNyD; q&maz\tcef;odkY oGm;a&mufum wHcg;acgufvkdufav\/
]b,folvJ} [k tcef;xJrS q&maz\toHxGufvmav\/
bodef;rSm q&maz rtdyfao;[kod& pdwfoufomoGm;um ]uRefawmf0ifcJh&rvm;} [k ar;vdkufav\/
]b,folvJ}
]uRefawmfyg bodef;av}
]bmvkyfrvdkYvJ}
]"m;vdkcsifvdkYyg? "m; . . oifwkef;"m; . .}
]bm}
}"m;av . . oifwkef;"m;} [k bodef;u ajzvdkufonfwGif aemufxyfbmoHrQrMum;&awmhbJ
tcef;xJwdwfaeav\/ bodef;onf xyfacgufav\/ tcef;xJ tenf;i,frQ vIyf&Sm;oH
Mum;&av\/ aemufxyfacgufvkdufjyefav\/ tcef;xJ cyfnHnHMum;vdkuf&NyD;aemuf tcef;wHcg;udk
pm;yGJukvm;xkdifrsm;ESifh twGif;bufrSae um&HydwfqdkYxm;onfudk od&av\/
xdktcg bodef;onf pdwfavQmhvdkufNyD;aemuf rnfodkYvkyf&ygrnfenf;[k tBuHxkwf&mu q&maz\
tcef;tjyifbuf 0&efwmESifh uyfvsuf&dSonfh jywif;aygufrSae q&maztdyfaysmfpOf 0ifa&muf
,l&eftBuH&NyD; rdrdvufywfem&Dudk Munfhvdkuf&m q,fhwpfem&DausmfausmfrQom &dSao;onfudk
awGY&ojzihf nOfhESpfcsufxdk;avmufrS 0ifa&muf&ef pdwful;vsuf rdrdtcef;odkY jyefvmcJhav\/
bodef;\ajcoHrsm;aysmufuG,foGm;jyDudkodrS tcef;wGif;&dS q&mazrSm pdwfoufom&m&oGm;av\/
odkYaomfvnf; vS&Dajymonfh pum;rsm;ESifh bodef;"m;vmawmif;jcif;udk qufpyfNyD;awG;vdkufrdonfhtcg
MuufoD;arG;nif;xoGm;NyD; pdyfykwD;udkaumufudkifum tdyf&mxJwGifvSJ&if; zk|aumu"ar[d?
pdwH,? eurwd? [k txyfxyf&Gwfqdkum &Jaq;wifav\/ odkY&mwGif zk|
tcgwpf&mjynfhonfwkdifatmif aMumufpdwfrukefao;bJ enf;enf;rS rtdyfcsifao;bJ&dSav\/
Z0e

74

zk| wpf&mhig;q,fcefY&dSvmaomtcg tenf;i,frsufvHk;rsm;zefvmav\/ zk| ESpf&mwpfq,fh


ckESpfBudrfajrmufNyD;aemuf ESpf&mwpfq,fh&SpfBudrfbuf tul;wGif zk| avmu"ara&mufHkESifhyif
tdyfaysmfavawmh\/
rMumrD atmufxyf{nfhcef;&dS wdkifuyfem&DBuD;rS ESpfcsufwD;acgufoHay:vmav\/ xdktoH
ay:vmonfESifh wpfNydKifeuf bodef;onf cRwfceJeif;um xGufay:vmum q&maztdyfaom
tcef;tjyifbuf&dS 0&efwmrSae jywif;aygufudkausmf0if&ef BudK;pm;wufav\/
bodef;rSm toHrMum;&atmif jywif;aygufaygifay:odkY vSrf;wufa&muf&dSoGm;NyD;aemuf tcef;wGif;odkY
toHrMum;&atmif qif;zdkY tBuHxkwf&jyefav\/ xdkodkYqif;&mwGif ckefcsvkdufu toHjrnfoGm;rnf
jzpfonfhtwGuf avQmqif;rSyJ[k ESvHk;jyKum wjznf;jznf;avQmqif;&if; wpfpHkwpf&mudk
ajczsm;axmufrdonfhtcgrS Murf;ay:wGifajcwifrdNyD[k pdwfcsum wpfukd,fvHk;zdeif;vkduf&m rdrd
ajczsm;atmufwGif &dSonfht&mrSm Murf;jyifr[kwfbJ axG;cHjzpfonfhtwGuf ajcacsmfusoGm;NyD;
axG;cHESifhol wpfywfpDvdrfhoGm;av\/
q&mazonf tcef;xJrSqlnHoHMum;& "mwfrD;cvkwfudkzGifhvkduf&m Murf;ay:wGif tvsm;vkdufarSmufvJ
ae&mu a&SYvufESpfacsmif;axmufxum ZmwfxJu usm;vkyfol\o@mefuJhodkYaeaom bodef;ESifh
rsufESmcsif;qdkifMunfhaerdNyD; q&mazrSm uav;udktkyfjy tajcmufcH&ouJhodkY ckwifacgif;&if;wdkif
bufodkY zifa&TYoGm;um aMumufqkwfqkwf vkyfaeav\/
bodef;onf tvsm;arSmuf vufaxmufae&mu rxao;bJ q&maztm; awmif;yefonfh[efjzifh
Munfhum ]q&m[dk . . tif;} [k ajym&if; pum;rxGufbJ&dSav\/
q&mazuvnf; wpfpHkwpf&m jyefajymvdkufaomfvnf; aMumuf&GHYjcif;jzifh toHuyfaeaomaMumifh
vnfacsmif;xJwGif ig;dk;pl;aeonfhaMumifatmfoHuJhodkY jrnfav\/
]uRef . . uRefawmf . . [dk . . [dk'if;vkdcsifvdkY} [k ajym&mu bodef;onf t0wfxnfhaom rSefwifcHkay:&dS
oifwkef;"m;udkjrifum ]a[m . . [dkrSm} [k toHxGufav\/ q&mazvnf; bodef;Munfh&mbufodkY
vkdufMunfh&m oifwkef;"m;udkawGY& rsufpdrsufESmysufoGm;NyD; ESpfa,mufpvHk; wpfa,mufrsufESm
wpfa,mufMunfhvdkuf? oifwkef;"m;udkMunfhvdkufESifh&dSMuum rnfolrQrsufESmwGif aoG;r&dSawmhbJ
jzpfaeMuav\/
xdkYaemuf ESpfa,mufpvHk; oifwkef;"m;udkOD;atmifvkMurnftvkyfwGif txGufcsif;wlaeojzifh ESpfa,muf
pvHk;jyefqkwfoGm;um tajy;NydKif&efwmplaeMujyefav\/ xdkodkYwmplaeMu&mu bodef;onf
i,f&G,foljzpfojzifh ydkvsifjrefzswfvwfonfhtavsmuf q&mazowdtvpfwGif twif;ajy; "m;udk
qGJvkdufav&m bodef;\vufxJodkY "m;a&mufoGm;onfudkawGY&onfESifh wpfNydKifeuf q&mazonf
ckwifatmufodkY twif;ajy;0ifav\/
bodef;rSmvnf; "m;&onfESifhwpfNydKifeuf q&maz ckwifatmufuxGuf wpfpHkwpf&mvkyfrnfavm[k
awG;awmaMumuf&GYHum tcef;xJu rnfodkYrnfyHk rdrdxGufvmcJh&onfudkyif rrSwfrdEkdifatmif
jywif;aygufqDodkY twif;ajy; ckefqif;xGufcJh&av\/ bodef;xGufoGm;onfhtcgrS q&mazrSm
ckwifatmufu xGufvm&JNyD;vQif jywif;aygufudktvHkydwfum tdyf&may:wGifvSJNyD;

Z0e

75

]zk| avmu"ar[d} jzifh rdrdudk,fudk rdrdjyef odyf&av\/


xdknu tjzpftysufudk vS&DrSm bmrSrodao;bJ aemufaeYeHeufwGif xrif;pm;cef; vufzuf&nf
aomuf&efjyifqif&if; owif;pmzwfae&mu yxOD;qHk;0ifvmol q&mazudkawGYvkduf& if;rsufESmrSm
rMunfomonfudkjrif&rS nu wpfpHkwpf&mjzpfNyDudk &dyfrdNyD; r&,frdatmif pdwfudk renf;ESdrfeif;
xm;&av\/
]q&mBuD; nu aumif;aumif;tdyf&&JYvm;}
]rtdyf&bl; wlr&JY? tonf;wxdwfxdwfeJYae&wmyJ} [k tpcsDNyD; jzpfysufyHkudkajymjyav&m vS&DrSm
renf;a`Eqnfum [efvkyf aevdkuf&av\/
]tckyHkqdk&if q&mBuD;udk olrvdkbl;xifw,f}
][kwfw,f wlr&JY}
]'Dvdkqdk&if q&mBuD; jrefjrefxGufajy;rSyJ toufcsrf;omvdrfhr,f? b,folrSrajymbJ xGufajy;rSjzpfr,f?
olodoGm;&if vdkufNyD;&ef&SmrSm pdk;&w,f? 'gayr,fh ararhudkpmwpfapmif a&;xm;cJhrSjzpfr,f}
]tif; . . [kwfw,f}
]EkdYaywJh pmxJrSm oll;aewJhtaMumif; xnfhra&;eJYawmh? ararvJ todom;yJ?
a&xJESpfowfr,fBuHwm? tcef;xJ 0ifNyD; jyL;wl;NyJwJ vkyfjywm a&;jy&if ararodw,f}

q&mBuD;udk

]at; . . aumif;om;yJ} [k q&mazuajympOf vS&Du rdrdyg;pyfudk vufdK;ESifhydwfum ]wdk; . . wdk; . .


wdk;} [k ajymojzifh q&mBuD;onf NidrfoGm;NyD;vSnfhMunfhvdkuf&m bodef;udkjrif&ojzifh
rsufvHk;jymoGm;av\/
q&maz\ jyL;oGm;aomrsufvHk;onf bodef;\pdwfxJrdrdtm; a'gojzifh rsufvHk;jyL;jyonf[k
xifrSwfum vefYzswfNyD; jyefvSnfhoGm;rnfhtjyK vS&Du ]vmav udkbodef;} [k ac:vkdufonfhtwGuf
vufzuf&nfpm;yGJwGif 0ifxkdifav\/
bodef;ESifh q&mazwdkYonf wpfa,mufudkwpfa,mufrMunhfbJ yJjyKwfESifheHjym;udk pm;aeMu&mu
vS&Donf owif;pmudkzwf&m toHus,favmifpGmjzifh ,refaeYn q,fhwpfem&DtcsdefwGif Munfhjrifwkdif
xD;wef;pufajrtwGif;aexdkifol
toufav;q,fhESpfESpf&dS
udkxGef;a&Tqdkoltm;
vnfyif;wGif
oifwkef;"m;ESifh vDS;jzwfxm; aoG;tdkifxJwGifvJaeonfudk if;\rdef;ruawGY&dS&ojzifh ]vmMuygOD;awmh
. . vmMuygOD;} [k [pfatmf&m
zwfjyvkduf&m bodef;ESifhq&mazwdkYrSm vufvSrf;EIdufaeaom yJjyKwfESifheHjym;rsm;vGwfusMuum
wpfa,mufudkwpfa,muf rsufvHk;jyL;MunfhaeMuav\/ xdkodkYMunhfae&mu wpfa,mufudkwpfa,muf
aMumuf&GYHaomtrlt&mudkjyMuum xdkifaeaomukvm;xdkifrsm;udk aemufodkYqkwfMuav\/
bodef;onf nurdrd,lxm;aom "m;udkowd& &dSr&dS tdwfxJrS xkwfMunfhav\/ bodef;
"m;xkwfonfudkjrifvQif q&mazonf aMumufvefYNyD; qGJrdqGJ&m teD;&dS eHjym;nyfaomuwfaMu;udk
Z0e

76

vSrf;qGJvkdufav\/ q&maz vufeufqGJonfudk awGY&vQif bodef;onf,refaeYnu vS&DrS rdrdtm;


q&mazu "m;udkjrifvQif owfcsifjzwfcsifpdwfaygufonf[kqdkjcif;udk owd&um xdkif&mrS qwfceJ
xav\/
bodef;xonfESifhwpfNydKifeuf q&mazvnf; vefYzswfxum bodef;udka&Smif&ef pm;yGJwpfbufodkY
a&TYoGm;av\/ q&maz a&TYjcif;udk bodef;\pdwfxJ aemufodkYvSnfh vkdufjcif;jzpfonf[k xifrSwf
apaomaMumifh bodef;uvnf; a&SYodkY cyfjrefjrefwdk;vkduf&m q&mazvnf; rdrd\aemufodkYvdkufonf[k
t,l&dSNyD; pm;yGJudkvSnfhywfajy;ojzifh bodef;vnf; vSnfhywfajy;ae&av\/
bodef;onf rdrdudkifxm;aom oifwkef;"m;rSm tu,f q&maz&efrlu ckcHxkd;ckwf&ef
vG,fulaomvufeufr[kwf[k ,lqum pm;yGJudkvSnfhajy;&if; pm;yGJay:&dS ikwfaumif;ykvif;udk
vufeuftjzpftoHk;jyK&ef ajy;tqGJwGif q&mazvnf; pGwfrdpGwf&m xGufajy;av\/ bodef;rSmvnf;
q&mazvpfNyD[k
atmufarhum
aemufxyfjyefvmvQif
rawGYEkdif&ef
tjcm;wpfbufrS
xGufajy;avawmh\/
vS&DrSm Munfhaumif;aumif;ESifh MunfhaeNyD; ESpfa,mufom;xGufajy;oGm;MurS tm;&yg;&&,faepOf
tdrfay:rSqif;vmaom a':jrar\ ajcoHudkMum;&ojzifh [efvkyfae&av\/
]orD; . . q&mBuD; qif;vmNyDvm;}
][kwfuJh}
]vufzuf&nfaum aomufNyD;yvm;}
]rajymwwfbl;}
]nnf;rjrifbl;vm;}
]vufzuf&nfaomufwmawmh rjrifbl;? jywif;aygufu ckefqif;NyD; xGufajy;wmawmh jrifvkduf&w,f}
]bmajymw,f}
]udkbodef;u "m;eJYvkdufvdkY vGwf&mtaygufu ajy;&wmyJ}
]armifbodef;aum}
]olvJ jywif;aygufu ckefNyD;vdkufoGm;w,f}
]nnf;bmawGajymaewmvJ}
]udkbodef; pdwfaemufaeNyD; arar&JY? raeYuvJ q&mBuD;udk a&xJqGJESpfw,f? nuvJ tcef;xJ0ifNyD;
tl;vdkvkyfjyowJh?
eHeufu
q&mBuD;ajymvdkY
od&wmyJ?
tckeHeufuawmh
q&mBuD;
vufzuf&nfaomufvdkY vnfacsmif;xJrS rusao;bl;? wpfcgwnf; tl;vdkatmfNyD; twif;vdkufwm
jrifvkduf&wmyJ}
Z0e

77

a':jraronf pdwfarmvlarmjzpf[efjzifh ukvm;xdkifwpfvHk;wGif ypfxdkifvdkufNyD;


]&dS&dSorQvlawG tm;vHk;l;aeMua&mhvm;}
]udkbodef;awmh l;wm trSefyJeJYwlw,f? wuodkvfrSm ynmawG odyfBudK;pm;? EkdifiHa&;vkdufwJholawG
OD;aESmufysufwwfwmyJ? owif;pmxJawmif wavmwkef;u tar&duefjynfrSm odyfxl;cRefwJhausmif;om;
wpfa,muf? olYudk wpfausmif;vHk;u txifBuD;aewkef; olYta': ajcovHk;udk ukef;udkufowJh}
]q&mBuD;aum}
]wpfcgwnf;ajy;NyD arar&JY}
][if . . [kwfuJhvm;}
]ol uRefrudkajymoGm;w,f? udkbodef;'Pf rcHEdkifbl;wJh} [k ajymvdkufrS a':jrarvnf; oufjyif;BuD;
csum tBuHtdkufonfh trlt&mudk jyav\/
]arar . . uRefr ajymp&mwpfck&dSw,f? nwkef;u uRefrudk udkbodef;u cspfzdkY? BudKufzdkYajymawm arar&JY?
uRefrvJ tif;rvIyf? tJrvIyfaewkef; q&mBuD;udk oljrifwmeJY pum;jywfoGm;NyD; a&xJqGJESpfw,f?
'DvdkvlrsKd;udkawmh uRefr r,lyg&apeJY arar&,f}
a':jraronf a'goxGufaomtrlt&mjzifh ]tdk . . 'grsKd;eJYawmh wpfoufvHk; ray;pm;bl;? pdwfcs} [k
ajymvdkuf&mwGif vS&DrSm &TifNyHK; oGm;av\/
]aemufNyD; arar w&m;tm;xkwfcsifw,fqdk}
]at; . . tJ'g bmvkyfrvdkYvJ}
]arar uRefrudkae&mcsr,fr[kwfvm;}
]ae&mcscsifvdkY bodef;eJY pDrHwmaygh}
]tckawmh oleJYae&mrusawmhbJ[m? uRefrarwm&dSwmeJY oabmwlygawmh arar&,f}
cgwkdif; a':jraronf xdkpum;udk jiif;y,fcJhrdav\/ odkY&mwGif ,cktcg q&mazudk rsufpdxJwGif
ajy;jrifNyD; vS&D\pum;udk rajzao;bJ ]q&mBuD; b,foGm;r,fajymovJ} [k ar;vdkufav\/
]t&ifwke;fuawmh 'Dujyef&if ppfudkif;acsmifoGm;r,fvdkY ajymwmyJ}
]'Dvdkqdk&if ararvJ q&mBuD;aemufvdkufNyD; w&m;tm;xkwfr,fvdkY pdwful;wmyJ? orD;udkvJ?
ae&mcsxm;cJhcsifw,f? 'Dawmh nnf;wdkYtcspfudkvJ rcGJawmhygbl;? igpdwfcs&&if at;wmyJ} [k
ajymvkdufonfwGif vS&DrSm 0rf;omvHk;qdkYoGm;um

Z0e

78

]arar . . vufzuf&nfaomufvkdufOD;av? at;ukefr,f? aygifrkefYaxmywf okwfvkduf&OD;rvm;} [k


ysmysmovJ ta&;pdkuf aeavawmh\/
/
'*kefr*Zif;? {NyD? 1938/

Z0e

79

[
[JhaJhaMMu
ummiif f aan
nmmiif f .. .. aan
nmmiif f

]ynwfoGm;&m . . "mwfoufyg} [laom pum;&dSonfhtwdkif;omrSef&rnfqdkvQif armifokc emrnf&dSol


onf rnfonfhtcgrQ qif;&Jjcif;ESifhawGY&rnfr[kwfbJ armifolawmfqdkolonf raumif;rI'kpdkufwdkYrS
uif;a0;&efom &dSay\/ odkY&mwGif armifokcemrnfESifh a&xrf;a&mif;um neuf0atmif renf;&SmazG
pm;aomuf&vsuf armifolawmfemrnfESifh wHigvkyfpm;aeonfudkaxmufaomf ynwfoGm;&m emrnfESifh
usdef;ausaeMuonf[k qdkzG,f&m&dSay\/
uHxl;onfum; xdkodkYemrnfESifhusdef;ausaeMuolwdkYwGif tygt0ifwpfa,mufjzpfay\/ uHxl;vlysKd
jzpfvmuwnf;up ,ck toufESpfq,fhajcmufESpf&dSonfhwdkifatmif vkdufvHydk;yef;onfhrdef;uav;
rsm;ukd vufcsKd;a&wGufvQif vufq,facsmif;omvQifukefayrnf/ rdef;uav;rsm;rSm rukefao;ay/
uHxl;ydk;vkdufvQif vif&oGm;wwfMu&um; a,musfm;r&Edkifaom tysKdBuD;rsm;rSm uHxl;tydk;cH&vQif
rMumrDpGHawmhrnfhtwdwfyif jzpfay\/ uHxl;omvQif usef&pfjzpf&av\/
uHxl;\taMumif;rsKd;pHkudk ay:OD; wpfa,mufwnf;omaumif;pGmodol jzpfay\/ ay:OD;? tkef;oD;? aypdESifh
uHxl;wdkYonf eHeufwdkif; ]'dkYacwfwufvl} pmMunhfcef;wGif awGYpNrJjzpfay\/ uHxl;rSvGJ tjcm;
oHk;a,muftrnfrsm;rSm rdarG;wdkif;zarG;wdkif; trnfrsm;r[kwfMubJ xdkpmMunhfcef;odkY a&mufvmavh
&dSaom vlrsKd;pHkwdkYu ajymifavSmifrSnfhac:aom emrnfrsm;yifjzpfay\/ odkY&mwGif xdkemrnfrsm;rSm
"mwfoufyg ynwfxm;aomemrnfrsm;yif jzpfayawmh\/ ay:OD;um; tajymta[maumif;ol
wpfa,mufjzpf xdkemrnfcH,l&&dSjcif;yifjzpf\/ tkef;oD;rSm um,Avbufu avhusifhtm;xkwfol
wpfa,mufjzpf oefpGrf;rmausmolwpfa,muf jzpfay\/ aypdrSmvlnufvlyluav; jzpfayawmh\/
xdkolav;a,mufwkdYrSm xdkpmzwfoif;wGif xif&Sm;olrsm;aywnf/
wpfaeYwGif xdkpmzwfcef;xJodkY aMumifaygufpuav;wpfaumif 0ifvmNyD;vQif aumufif;aygif;pm;rd
toHuyfaeaom anmifememtoHjzifh vlrrmtrJajcmufawmif;ovkd atmfjrnfum ay:OD;? tkef;oD;ESifh
aypdwdkY\ ajcaxmufrsm;udk if;\udk,fuav;ESifh yGwfoyfum cspfcifzG,f&m trlt&mudk jyKav\/
&nf;pm; vifaemufvkdufajy;ol\ylyefyHk[efrsKd;jzifh vufESpfzufMum;acgif;yf rIdifawGcsaeaom
uHxl;onf wanmifanmifjrnfoHMum; acgif;axmifMunfhvkduf&m ay:OD;wdkYrsufESmudk warmharmh
Munfhvsuf yg;pyfuav; NzJumNzJum tpmawmif;aeaom aMumifuav;udk jrif&av\/
xdkodkY jrifvkduf&onfESifhwpfNydKifeuf uHxl;\rsufESmxm;rSm cufxefaom trlt&mudkajymif;oGm;NyD;
teD;&dS pmtkyfwpftkyfudk qGJ aMumifuav;udk aygufvkdufNyD;vQif xdkif&mrSxav\/
aMumifuav;rSm pmtkyf\pufuGif;rS vGwfuif;aomfvnf; vefYNyD;ajy;av\/ ay:OD;? tkef;oD; ESifh
aypdwdkYrSm tHhtm;oifhoGm;Muum awGa0pdwfIyfaom trlt&mjzifh MunfhaerdMuav\/

Z0e

80

]w,f . . tpwkef;u 'Dtcef;[m wufvlawG NidrfNidrfqdrfqdrf at;at;aq;aq;pmMunfhzdkYvm;


rSwfygw,f? wd&pmefHkjzpfrSef;rod jzpfaeNyD? 'Dtoif;uxGufr,f} [k ajymNyD; uHxl;onf rD;owftoif;
ajcvSrf;jzifh abmufqwfabmufqwf eif;xGufoGm;&m omyif tHhMo&if;jzifh Munhfusef&pfMuav\/
aypdrSm Avao;oljzpf aoG;aMumifvefYjzefYum ykaeav\/ tkef;oD;rlum; axmifxNyD;vQif
]bmjzpfwmvJ} [k qdkum xdktoif;wdkufxJwGif rnfonfhtcgurQ xdkodkY a[ma[m'dkif;'dkif; jyKvkyfrIrsKd;
rjzpfcJhzl;aomaMumifh ]b,foleJY &efp&dSMuvdkYvJ} [k ar;av\/
ay:OD;onf bmrqdkolt&if odESifhNyD;oljzpfonftwdkif; xdktar;udk acgif;cgypfvkdufNyD;vQif ]b,foleJYrS
&efp&dSvdkY r[kwfygbl;? 'DaMumifuav;eJYvJ b,fwkef;urS zufNyD; rowfcJhygbl;? EkdYaywJh [dkt&ifwpfcg
]oef;wpfaxmiftdrf} udktvnfoGm;wkef;uwnf;u pNyD; oleJYaMumifeJY urm&efolBuD; jzpfMuNyD;
aMumifqdk&if tvkdvdkae&if; rsufrkef;usKd;aewm toHMum;HkeJY owfcsifpdwfay:aewmyJ} [k ajymjyav\/
]tdrftrnfu oef; . . bmjzpfw,f} [k tkef;oD;u ar;av\/
]wpfaxmif}
]bmwpfaxmifvJ}
]oef;wpfaxmif . . wJh? 'D&efukefutdrf r[kwfygbl;? jynfNrdKYu rat;jrifhwkdY aewJhtdrf}
]bmvkyfwJh rat;jrifhvJ}
]aumvdyfuxGufNyD; xHk;pHtwdkif; tvkyfr&dSwJh rat;jrifhyJ? olY&mZ0ifudk ajym&OD;r,fqdk&if i,fi,f
wkef;u 0ufr vdkYac:w,f? BuD;awmhrS umva&GYavsmNyD; 0ufu . . at;jzpfNyD; r u . . jrifh
jzpfvmw,f? olYtazu 'kwd,puf&Sif w&m;olBuD;tjzpfeJY te,fe,fudk vSnfhNyD; puf&Sifrif;BuD;rjzpfcif
yifpifay;vkdufwmeJY jynfNrdKYrSmoGm;NyD; aew,f}
]aumifrav;u awmfawmfvSovm;}
]uRefawmfawmh rjrifbl;vdkY rodbl;? uHxl;uawmhjzifh odyfacsmwmyJwJh? udk,fxif&if ckwifajcav;acsmif;
qdkwmrsKd;yJ xifyg&JY? uHxl;uawmhjzifh aumifrav;udk odyfNyD;BudKufwmyJ}
]wefawmh uHxl;BudKuf&if aemufqHk;cGmNyJMuwmyJ r[kwfvm;}
][m; . . [m; . . tppfaygh? aemufqHk;bdwfusawmh 'Dblwmudk qdkufwmcsnf;yJ}
xdktcgrSapmapmuNidrfNyD;awGaeaomaypdu ]uHxl;BudKufNyD;rS vGJoGm;MuwJhaumifrav;awG? wpfa,mufpD
&JwyfpDovdk pDvkduf&if ql;avbk&m;uaeNyD; bDatatabmvHk;uGif;txd &SnfrSmyJ} [k 0ifajymav\/
]'Dvdkqdk&if ae&Sife,fa';vSnfhzdkY odyfaumif;rSmyJ} [k tkef;oD;u qdkav\/
aypdu pum;udkjyefqufvdk ]bmjyKvdkY tJ'Dtdrfudk oef;wpfaxmifvkdY ac:wmvJ} [k ar;av\/

Z0e

81

]'Dpum;udk ar;vdkY&dSrSajymvdkuf&OD;r,f? 'DvdkAs? rat;jrifhwdkY wpfaqGwpfrsKd;vHk;[m wd&pmefb0eJY


eD;vdkYvm;rodbl;? acG;awG? aMumifawG vufoyfarG;xm;vdkufwm wpftdrfvHk; wd&pmefHkusaewmyJ?
acG;oef;? aMumifoef;awGqdkwmjynfhvdkYyJ? olwdkYrdkYaeEdkifw,f? {nfhonfqdk&ifoef;udkufwmeJY MumMum
raeEkdifbl;wJh? 'gaMumifh oef;wpfaxmifvdkY ac:xm;Muwm? emrnftrSefyJvm; rajymwwfbl;? uHxl;ajym
wJhtwkdif; ajymjy&wmyJ? tdrfcef;wpf0dkuf rsufpdwpfqHk;Munfhvdkuf&if [dkae&mrSmvJ acG;eJY? 'Dae&mrSmvJ
aMumifeJY? acG;uvJ olYudk,folukwfvdkY? aMumifuvJ ADdka&m? ukvm;xkdifacgif;tHk;a&m awGYu&mukwfvdkY?
vlawGuvJ oef;udkufcH&wmeJY ukwfvdkY? wpftdrfvHk; ukwfaeMuwmyJ? ajymyJrajymcsifygbl;}
]rajymcsifayr,fh ajymprf;ygOD;Asm? 'Dtdrfudk b,fvdkudpeJY a&mufoGm;wmvJ}
]rat;jrifheJY oleJY[m aumvdyfausmif;rSm twlwlaecJhMuzl;w,f? ieJu kyfacsm? jrmuswJh kyfrsKd;?
ausmif;rSmaewkef;uwnf;u rdef;uav;awGeJY awmfawmhudk ta&mw0if&dSw,f? 'Dvdk rat;jrifheJY oleJY
ausmif;rSmcifcifrifrif&dScJhMuwJhtwkdif; aemufwpfa,mufeJYwpfa,mufuGJoGm;MuwJhtcg rat;jrifhwkdY
jynfrSmaeMuawmh jynfudktvnfvmzkdY ac:wmeJY olvJzdk;usKdif;wkwfusoGm;NyD; oef;wpfaxmiftdrfudk
a&mufoGm;wmaygh? 'DtdrfudkoGm;wkef;u uHxl;u rat;jrifhzdkYqdkNyD; tdrfaxmifOD; rSwfom;zG,f&mqdkwJh
pmtkyfudkawmif vufaqmif,loGm;ao;w,f? atmifr,fav;[ . . uHxl;av; . . xl;vJxl;ygay&JY?
'geJYqufNyD; ajym&OD;r,f? tJ'Doef;wpfaxmifqdkwJhtdrf[m NrdKYeJYvJ w,fNyD;reD;bl;? awmifajc&if;rSm
&dSw,f? NrdKYxJudk um;eJYoGm;&w,f}
jynfrD;&xm;blwmHkudk (ay:OD;u qufvufajymjyonfum;) rat;jrifhudk,fwkdif ESpfa,mufpD; armfawmf
um;jzifh vma&mufBudKqdkav\/ xdkodkYum;ESifh blwmHkrS oef;wpfaxmiftdrfodkYvmMu&if; vrf;wGif
axGvDumvDpum;rsm;ajymvmMuNyD;aemuf rat;jrifhu ]jrifhwdkY azazuawmfawmfcufw,f? jrifhudkvmNyD;
pyfMuwJhvlawGeJY wpfcgrStajymrwnfhao;bl;? vmNyD;pyfMuwJhvlawGuvJcGcsnf;yJ? udkxl;om azazeJY
rsufESmaMumwnfhatmif vkyfayawmh} [k qdkav\/
]rsufESmaMumwnfhzdkYawmh pdwfcsyg}
]EkdYaywJh azazu vli,fqdk&if w,fNyD;oabmrusvSbl;}
]udkxl;awmh oabmusrSmyJ? ukdxl; tckvli,fr[kwfawmhbl;? wufvlNzpfaeNyD? vli,frsm;toif;u
xGufvdkufNyD}
]aeygOD;? azazu bmaMumifh udkxl;udkawmh oabmusvdrfhr,fvdkY xifwmvJ}
]udkxl;u acsmwmudk;}
]udkxl;av . .}
][kwfw,f} [k ajymvdkufojzifh rat;jrifhwGif oabmusoGm;um uHxl;\cg;udk vufESifhxkd;vdkuf&m
uHxl;u rat;jrifh\cg;udkjyef xdk;vkdufojzihf ESpfOD;om;auseyf&TifNyHK;pGm &,farmrdMuNyD;rS jAKef;ceJ
rsufvHk;jyL;oGm;Muum a&ajrmif;xJodkY xdk;qif;vkqq
J Jjzpfaeaomum;udk renf;qGJvSnfh vrf;ajzmifhay;
vkdufMuav\/ xdkYaemufrS &,farmjcif;udk jyefqufMujyefav\/

Z0e

82

uHxl;onf rat;jrifhajymonfhpum;twkdif; ol\zcif oabmusatmifjyKrlzdkY&ef oEd|mefcsrSwf&if;


]oef;wpfaxmif} odkY vkdufygcJhav\/
uHxl;a&muf&dSvmonfhtcsdef rat;jrifh\zcif OD;bdk;ajAmhtjyifodkY xGufaecdkufjzpf olESifhrawGY&bJ
OD;bdk;ajAmh\ZeD; rif;uawmfBuD;ESifhBuD;BuD;? a':a': aqGrsKd;awmfol? uyf&yfpm;aomufum [dwf[efxkwf
aeMuonfh rdef;rom;wpfpkwdkYudk awGY&av\/ rat;jrifhu uHxl;\ tusKd;taMumif;udkajymjyojzifh
wpfOD;ESifhwpfOD; od&dSMuNyD;aemuf uHxl;aexdkif&eftcef;odkY uHxl;ygvmaom ypnf;rsm;udk ydkYapav\/
uHxl;rD;&xm;qdkufaomtcsdefrSm tawmfyifaESmifhaES;aeaomaMumifh npmpm;aomufMu&ef tcsdefeD;uyf
aeojzifh pum;pjrnfajymaezdkY tcsdefrsm;pGm r&dSawmhonfjzpf uHxl; a&csKd;&efxGufoGm;av\/
a&csKd;NyD; 0wfqif&eft0wftpm;rsm;udk toifhxkwfNyD;xm;cJhav&m uHxl;a&csKd;NyD; ol\tcef;xJodkY
0ifvmaomtcg &Syftusay:odkY tarG;zGm;zGm;ESifhaMumifxGm;BuD;wpfaumif wufaeonfudkawGY&av\/
uHxl;onf aumvdyfausmif;om;b0uwnf;upNyD; t0wftpm;ay:wGif tawmfyifta&;,lol
wpfa,mufjzpf&um; toifh0wf&efacgufxm;aom aumfacsmtajymifwdkuf yif;rif;jyef&Syftus &ifbwf
ay:wGif aMumifwufaeonfudkawGY&ojzifh a'gorTefaompdwfjzifh MuufaoaoaeNyD;rS ][Jh . .
aMumif} [k armif;vkdufav\/ odkY&mwGif xkdaMumifonf uHxl;\[pfatmfjcif;udk oDcsif;qdkjyonf[k
xifvm;rod? ]anmif . . anmif} [k atmfvdkufum tusay:wGif aA'ifwGufaeaomaMumifh
ydkrdka'gyGNyD;vsifjrefpGmajy;vmum aMumif\ukyfudk ta&jym;rSqGJqkyfudkifrvdkuf&m aMumifonf
rnfodkYrQratmfjrnf? rkef;uefbJ tusudkvufonf;ESifh ukwfxm;ojzifh tusygtay:odkY ygvmav\/
xdktcgrS uHxl;onf aMumif\ajcvufwdkYudk dkufykwfum tusudkvTwfapNyD;vQif oabFukefwifukefcs
armif;wufjzifhqGJovkd aMumifudktomqGJvmNyD; teD;&dSjywif;aygufrS tjyifodkYypfcsvdkufav\/
aMumifrSm avxJwGif uRrf;oHk;av;ywfypfusoGm;&m tdrfab;wGifaxmifhwpfaxmifhrS xGufay:
avQmufvmaom cHhcHhnm;nm;&dSonfh vlBuD;wpfa,muf\ukyfay:odkY wnfhwnfhcsnf; usa&mufav\/
aMumifonf xdkvlBuD;tm; ukwfzJhum usDpm;vdkufava&mhovm;rod/ ][ . . [ . . eifhtaruvTm; . . }
[k vefYzswfa&&GwfaomtoHonf tdrfay:odkYysHwufNyD; uHxl;\em;xJodkYwpfvHk;csif; 0ifa&mufvm
av\/
uHxl;onf bmrsm;jzpfygvdrfh[katmufarhum jywif;aygufrS acgif;jyLMunfhvkdufonfwGif rat;jrifh\
zcif OD;bdk;ajAmhtay:odkY aMumifusoGm;onfudk awGY&av\/
xdktcdkufwGuf tcef;csif;uyfaeaom jywif;aygufwpfckrS acgif;wpfvHk;jyLxGufvmum ]bmjzpfwmvJ?
udkbdk;ajAmh} [k ar;oHudk Mum;&av\/
]aMumifrdk;&GmvdkY}
]bm . . b,fu rdk;&Gm&rSmvJ? Mu,fawGxGufaewmyJ} [k qdkNyD; xkdacgif;jyLwpfuav;onf
jyef0ifoGm;av\/

Z0e

83

uHxl;onf tbdk;BuD;auseyfoGm;atmif awmif;yefrSyJ[k ,lqum ]'DrSm} [k ac:vdkufav\/ OD;bdk;ajAmh


onf t&yfudk;rsufESmudk vSnfhywfMunfhNyD; ]b,frSmvJ[} [k ar; uHxl;u ]'DrSm} [k xyfrHqdkvkdufrS
uHxl;\rsufESmESifh qHkrdav\/
]uRefawmf rawmfvdkYxdoGm;wmyg? pdwfr&dSygeJYcifAsm}
]rif;vm; . . b,f[kwf&rSmvJ? ighaqmfwm aMumifuG}
][kwfygw,f? tJ'DaMumifudk uRefawmfypfcswmyg}
]a[ . . rif;vm;uG? ighaMumifudkypfcswm}
]'Dvdkyg? taMumif;uawmh . .}
]csD; . . ighaMumifudk rif;u . .}
]pdwfr&dSygeJYcifAsm? awmif;yefygw,f}
]oGm; . . 'Dpum;awGrvdkcsifbl;} [k xyfatmfvkdufojzifh uHxl;rSm
tcef;xJodkYjyef0ifoGm;ojzifh xdkudprSm wpfcef;&yfNyD; xrif;pm;&ef t0wfvJav\/

tomacgif;vQKdNyD;

rMumrD xrif;pm;yGJodkY a&muf&dSoGm;aomtcg uHxl;onf OD;bdk;ajAmhESifh rsufESmcsif;qdkifxdkifvsuf


&dSaeav\/ OD;bdk;ajAmhu uHxl;\ rsufESmudk wuJuJt&dyfMunfhaeav\/ xdkodkYMunhfaeojzifh uHxl;rSm
aphaphrMunhf&JbJ ab;odkYvTJMunfhjyef&m rsufESmayguf qdk;vSaom ta':? BuD;BuD;ESifh rif;uawmfwdkYudk
awGYae&ojzifh tae&usyfaeav\/ odkY&mwGif rat;jrifhESifh pm;yGJatmufwGif 'l;csif;awhae&onfudk
tBuD;tus,f auseyfrdav\/
rif;uawmfBuD;onf {nfhonftay:wGuf azmfa&Gonfhtrlt&mjzifh uHxl;bufodkYvSnfh ]b,fhES,fvJ?
'Dt&yfuav;[m rom,mayzl;vm;} [k ar;av\/
xdkodkYar;vdkufonfudk uHxl;onf rdrdtm;rif;uawmfBuD;u ta&;,lonf[k 0rf;ajrmufum
pum;azmazmoDoDajymvdkufrnf[k &nf&G,fcsufjzifh ]rSefygw,f . . tifrwefrSyJ omom,m,m
&dSygayw,f? opfyif? yef;yifuav;awGuvJ awmifapmif;rSmaygufaevdkufMuwm tifrwefrS
puKy'Ce0dmPfrSm Munfvifp&mBuD;ygyJ? awmifay:wufNyD;Munfhvkdufr,f qdk tifrwefrS vSywJh
iSufuav;awG awGY&rSmygyJ? 'Dae&m[m awmvnfaoewfypfzdkY odyfaumif;wmyJ? 'DiSufuav;awG
vnfNyD;ypf&&if wpfaeYudk q,faumifxufrenf;&rSmyJ} ajymvdkuf&m uHxl;pum;ppOfu pum;BuD;
pum;us,f ygVdygXfom;ESifhMum;& rif;uawmfBuD;\pdwfxJwGif csD;rGef;awmhrnfjyKae&mu iSufypfzdkY
aumif;onf[k ajymvdkufonfudk Mum;&jcif;jzifh wd&pmefuav;? iSufuav;rsm;udk ESpfoufwwfol
rif;uawmfBuD;rSm rsufvHk;jyL; oGm;av\/
]b,fhES,fajymvkdufygvdrfh armif&,f? iSufuav;? Muufuav;awG owfzdkYaumif;w,fqdkwmawmh
a':a': rESpfoufEdkifaybl;? 'D[mrsKd;u taemufEkdifiHu xGifvdkufwJh taysmfxGufenf; wpfrsKd;ygyJ?
Ak'bmomw&m;awmfeJYqdkawmh ol&mar&d, [kwfaygif . . ygPmwdygwuH xdkufraebl;vm;? 'Dvdk

Z0e

84

aoG;oHxGufaprIudk taMumif;jyKNyD; aysmfrI&TifrI&Smr,fqdkwmrsKd;awmh a':a': tifrwefpufqkyfw,f? 'Dvdk


pdwfxm;rsKd;&dSwJhvludkvJ a':a':trkef;qHk;yJ} [k ajymvkdufojzifh uHxl;rSm yg;pyfr[EkdifbJ &dSoGm;av\/
xdktcdkufwGif OD;bdk;ajAmhonf xrif;pm;yGJrS xoGm;NyD;vQif tcef;wHcg;0odkYoGm; &yfum ][Jh . . orD;?
tjrifh} [k ac:vkduf&m rat;jrifhonf ]&uf(pf)? ygyg} [k xl;&if; tem;odkYuyfoGm;av\/
][dk . . acG;0Jpm; rsufcGufeJY taygufcyfqdk;qdk;[m b,folvJ}
]wdk;wdk;ajymyg azaz&JY}
]bmwdk;wdk;vJ . . olb,folwkef;}
]udkuHxl;}
]bm *ef'l;vJ}
]uHxl;}
]yDyDajymprf;yg? igem;av;w,frsm; xifaeovm;? uH'l;vm? *efxl;vm;? uHxl;vm; . . *ef'l;vm;? olY
b,folac:vmwkef;}
]jrifhu tvnfvmzdkYac:wm? jrifhwkdYaumvdyfwkef;u tifrwefcspfMuwm}
'DkyfrsKd;vm; cspfp&maumif;wm? rsufcGufudku t,lcHr&wJh w&m;cHrsufcGufrsKd;}
]wdk;wdk;ajymyg azaz&JY}
]vmjyefyvm; wdk;wdk;? 'Daumif pdwfrS aumif;&JYvm;? vlay: aMumifypfcsvdk cs . .}
]tdk . . azazuvJ}
]bm . . azazaejyefwkef;? vlay:aMumifypfcswm taumif;vm;? tuef;vm;? vSnf;eif;cH&wJh zm;jyKwfvdk?
'DwpfcgyJ 'DrsufESmrsKd; jrifzl;yg&JY? b,favmufMumMumaerSmwkef;}
]wevFmaeYtxd aer,f}
]zGwfwufrSmyJ? wevFvmaeY qdkawmh 'DuaeYrS aomMum&dSao;w,f? oHCmpifyg arSmufwmyJ}
uHxl;rSm acsmufusaeavawmh\/ OD;bdk;ajAmhESifh tayguftvrf;wnfhawmhrnf r[kwfonfudkod
rif;uawmfBuD;ESifhtvGrf;oifhatmif ajym&rSmuvnf; iSufypfzdkYaumif;onfqdkaom pum;udk tpjyKrd
ojzifh puwnf;u taESmifhtoGm;rvGwfaomaMumifh rif;uawmfBuD;uvnf; a&iHkEIwfydwfaeojzifh
uHxl;rSm xrif;pm;NyD;aomtcgwGif vlBuD;awGESifh pum;ajymp&mr&dSbJ jzpfaeav\/

Z0e

85

OD;bdk;ajAmhtm;rdrdtay:wGif txiftjrifvGJonfukdajyaysmuf&ef pum;ajymrnfBuHygaomfvnf; ajymzdkY&ef


tcsufudkr&bJ rdrdtem;wGif w0J0J&pfum ]bmqdkifvdkYaMumifudk ypfcs&wmvJ} [lvnf;aumif;? ]b,fvkd
vlpm;rsKd;vJ rodygbl;} [lvnf;aumif; rMum;wMum;a&&Gwfaeojzifh omtusyfawGYaeNyD;aemuf
OD;bdk;ajAmh tdrfay:odkYwufoGm;NyD; ]tpdaE,s . . tyar,s . . aus;Zl;awmftpHk *kPfawmfteE . .
t[Gwf . . t[Gwf . .} ESifh bk&m;&dScdk;&if; acsmif;qdk;aeoHrsm;udk Mum;&ojzihf pum;ajymzdkY&ef
vrf;qHk;aeNyDudk awG;rdNyD; reufjzeftdyf&mxpdwfvufMunfomawmhrS ajymawmhrnf[k ESvHk;jyK
vkdufav\/
xkdtcdkufwGif ]anmif a0gif; a0gif; . .} [laom toH0gBuD;udk Mum;&ojzifh ajc&if;udkiHkYMunfhvdkuf&m
,cif rdrdyifcsvdkufaom tarG;pkwfzGm;ESifhaMumifBuD;udk awGY&av\/ odkYawGY&jcif;tm;jzifh aMumif
aMumifh abmufusukefMu&onf[k &efNidK;zGYJum pm;yGJay:u iSufaysmcGHudk vSrf;,lvdkufNyD;vQif BuD;BuD;?
a':a':? rif;uawmfwdkYtvpfwGif aMumifudktpmauR;ovdkvkyfNyD; yg;pyfxJodkY iSufaysmcGHqdkYum ]atmfOD;
[} [k usdwfNyD; Budrf;0g;av\/
aMumifonfvnf; cGD;ueJjrnfum tdrfay:odkYxGufajy;av\/ xkdtcdkufwGif OD;bdk;ajAmhaygufvmNyD;
]rif;vm; aMumifudk uefvkdufwm} [k rsufESmxm;wif;wif;ESifhar;av\/
uHxl;rSm b,fvdkvlBuD;rsKd; awGY&wmygvdrfh[k awGaeNyD;rS ]ruef&ygcifAsm . .} [k qdkav\/
]ruef&ifom ruef&r,f? aMumif xGufajy;vmvdkufwm wpfem&Drdkifav;q,favmuf jrefwmuyJ}
]uRefawmf olYudk iSufaysmoD;auR;wmyg}
]aemufxyf vkyfMunfhprf;? rif;bmjzpfrvJvdkY}
]pdwf&dSawmfrrlygeJYcifAsm} [k qdkNyD; uHxl;vnf; pum;vTJz,fvkd ]uRefawmf OD;rif;eYJod&uRrf;&wm
trsm;BuD;0rf;omygw,f? rat;jrifhuvJ . . } [k pum;rqHk;rD ]igawmh 'Dvdkod&wm 0rf;rombl;a[h} [k
qdkjyD; xGufoGm;ojzifh uHxl;rSm yg;pyfta[mif;om;ESifh usef&pfav\/
uHxl;onf ]igawmhjzifh rjzpfacsbl;? igrSef;wJha,murtxD;BuD;eJYrwnfh&if trBuD;eJYawmhwnfhatmif
pum;a&mazma&m vkyfOD;rSyJ[k ESvHk;ydkufum acG;erf;rwwf rsufESmcsKdaoG;um rdef;rBuD;awGpkxdkif&modkY
xoGm;&m aMumifudkauR;vdkufaom iSufaysmcGHudkeif;rd avQmceJ atmifarmif;ajcxdk; tu[efrsKd;ESifh
acsmfoGm;ojzifhvsifjrefpGm aemufajcudkuefNyD; udk,fudk[efvkduf&m aMumifwpfaumifudkwuf eif;rd
ojzifh ]uGd} ceJ jrnfoH Mum;vkduf&av\/ odkYjzpf tbkd;BuD;aygufvmOD;rnfav[k kwfw&uf
vefYzsyfum em;pGifhvkduf&m ]ta0&m a[mEK . . tAsmypma[mEK . .} ESifh bk&m;qufvuf&dScdk;NyD;
arwmydkYae&mu ]ighaMumifawGawmh aoygawmhr,f} [laom toHudk Mum;&av\/ odkY&mwGif
tbkd;BuD;qif; rvmonfudkawGY& pdwfat;oGm;av\/
BuD;BuD;? a':a':? rif;uawmfwdkYvnf; rsufarSmifMuKwfum uHxl;tm; pdkufMunfhaeMu&m uHxl;vnf;
csKdoxufcsKdum
ap;aeatmifrsufESmcsKdaoG;vsuf
udk,fudka&SYodkYudkif;NyD;
tdktaojyK[efjzifh
wpfOD;pDMunfhum OD;nGwfNyD;vQif ],ckvdkawGY&wJhtcg tmvmy . .ovmy pum;pjrnfajymyg&ap} [k
ajymajymqdkqdk teD;&dS qdkzmwpfckwGif xdkifvkduf&m ]cGD;} ceJjrnfoHESifh aMumifwpfaumif zifatmufu
xGufajy;onfudkawGY& qwfceJ&yfvdkufav\/ BuD;BuD;? a':a':? rif;uawmfwdkYvnf; uHxl;udk

Z0e

86

trIrpdkufbJ rsufESmvGJ rdrdwdkYtmHkpl;pdkuf&mtvkyfudkvkyfaeonfudk awGY&aomaMumifh a&maESm


rjzpfEdkifonfudk od&dS&avawmh\/
xdktcgwGifrS wpfckaomqdkzmay:wGif owif;pmtkyfMunfhaeaom rat;jrifhudkjrif&ojzifh pdwfoufom
oGm;NyD; rat;jrifhxHodkY uyfoGm;NyD;vQif teD;tem;wGifaMumif&dSr&dSudk aocsmpGmMunfhNyD;rS rsufESmcsif;qdkif
ukvm;xkdifwGif 0ifxdkifav\/
xdkodkYxkdifrS toufrSL&ao;rD zkwfceJ ukvm;xdkifausmrDSxdyfay:odkY wpfpHkwpf&m ckefwufaomtoHESifh
]anmif . .} [laom toHudk Mum;&ojzifh MuufoD;xoGm;um ycHk;xJodkY acgif;yk0ifoGm;NyD;vQif
acgif;aemufodkY vufajrmufyifhaom[efjzifh aMumifudk aemufjyefykwfcsvdkuf&m 0kef;ceJ a&SYodkYckefxGuf
'dkifAifypfvkdufojzifh xdkaMumifavxJwGif&dSpOf rat;jrifhu qGJ zrf;,lvdkufav\/
uHxl;u wpfpHkwpf&majymrnfBuHpOfyif rat;jrifhuxoGm;um aMumifudkayGYydkufvsuf rdcif
rif;uawmfBuD;xHodkY uyfoGm;NyD; ]arar 'DaMumif ,lxm;prf;yg? udkuHxl;udk taESmifht,Sufay;aew,f}
[k qdkav\/
]at;at; . . ararqDxm;rSyJ 'DaMumif touf&Snfvdrfhr,f? uHaumif;vdkY}
uHxl;rSm a&mufonfhtcsdefrSp ,ckxd pum;wpfcGef;rStayguftvrf;rwnfhao;ojzifh 'DntzdkY
rat;jrifheJYyJ pum;ajym&awmhrSmyJ [k ESvHk;jyKvdkufaomfvnf; rdrdtem;odkY rat;jrifhjyefrvmbJ
tcef;axmifh&dS yD,mEkd&dS&modkYoGm;um ]*ErmabG} oDcsif;udk wD;aeavaomaMumifh pdwfIyf&onfhtxJ
awmxGufcsifpdwfay: oGm;av\/
odkYjzpf&um; ,aeYtzdkY jy'g; rvGwfava&mhovm;[k jyu'defudk vSrf;Munfhvdkuf&m jyu'defudk
rawGY&bJ em&Dudkjrif&ojzifh nOfheufvmNyDudkodum tdyfrSat;awmhrSmyJ[k ESvHk;jyKNyD; tdrfay:odkY
wufoGm;um rdrdtdyfzdkY&ef jyifqifxm;onfhtcef;odkY 0ifav\/
tcef;xJodkYa&muf t0wftpm;vJNyD;aemuf rtdyfrD tcef;xJwGifaMumifrsm;&dSr&dSudk wpfcef;vHk; av;zuf
axmufNyD; tBudKtMum;rusef vdkufvHMunhfav\/ xdkaemuf acG;wpfaumif? aMumifwpfNrD;rSr&dS[k
pdwfcs&aomtcgrS av;zufoGm;&mrSxvkduf&m rdrdtdyf&rnfhckwifay:wGif tarG;zGm;zGm;ESifh acG;eufBuD;
wpfaumif tNrdKifhom;0yfaeonfudk awGY&av\/ acG;onf uHxl;udkjrif qwfceJ&yfvdkuf&m
tawmfxGm;BudKif;aom acG;BuD;jzpfaeonfudk awGY& uHxl;rSm acgif;em;yef;BuD; oGm;av\/
acG;BuD;onf uHxl;udkEIwfqufouJhodkY oGm;udkNzJjyav&m uHxl;rSm xkdEIwfqufjcif;rsKd;udk arG;uwnf;u
aMumufwkefcJhav\/ acG;BuD;vnf; ,cifurawGYzl;olwpfa,mufudk awGY&ojzifh rouFmaom
unhfjcif;jzifh rsufpdtjywfrcHbJ pdkufaeav&m uHxl;rSm ZmwfyGJxJ olcdk;cRwfeif;ovdk? [kduyf'Da&GYESifh
tcef;eH&Hudkausmay;NyD;
a&GYvsm;ae&av\/
acG;eufBuD;vnf;
ydkrouFmbJ
tdyf&may:rS
xdk;qif;vdkuf&m uHxl;rSm aMumuftm;vefYtm;ESifh rnfodkYvkyfrdonfrod? ADdkay:odkYa&mufoGm;av\/
uHxl;onf rdrdb0wGif rQvsifjrefpGmtjrifhodkY ckefwufEkdifvdrfhrnf[krxifay/ odkY&mwGif q,fhav;ESpf
om;avmufwkef;u OD;av;wpfa,muf\ pD;u&ufudkcdk;aomufojzifh tdkufcH&pOfu opfyifay:odkY
wufajy;aompHcsdefudk csKd;zdkY&ef wpfpuefY\ ig;yHkwpfyHkvkdaeonfudk aemufrSpOf;pm;rdav\/

Z0e

87

acG;eufBuD;onf ADdkudkywwf&yfwuf&m rrDEdkifonfudkawGY&rS jyefav;zufaxmufNyD; aiGwdkufaSYwGif


pEvDykvdyfapmifhovdk ADdka&SYwGif acgufwHkYacgufjyef vkyfaeaomaMumifh uHxl;rSm xdkntzdkY ADdkay:rSmyif
rdk;vif;&awmhrnf[k xifrdav\/
wpfpHkwpfa,mufudk ac:&rnfuvnf; rdrd\ol&Jabmenf;jcif;udk azmfjy&ma&mufrnfpdk;aomaMumifh
tac:&? tajym&cufaeav\/ acG;onfvnf; xdkntzdkY trJrdNyD[laomoabmrsKd;jzifh tem;u
rcGmbJ&dSav&m uHxl;rSm aMumufaMumufESifhyif ADdkay:rSae ][Jh . . cGD;? [Jh . . cGD;} [k avoHESifh
armif;ESifNyD; ajcudkqwfceJ,rf;um jyef&kyfodrf;vkdufav&m acG;BuD;vnf; rdrdtm; yrmrcefYjyKonf[k
xifava&mhovm;rod? okeurmef[kefwif;NyD; rus,fravmif [def;av\/
xdk[def;oHudk Mum;vkdufava&mhovm; rod? acG;ykuav;wpfaumif 0ifvmav\/ xdkacG;uav;
0ifvmojzifh acG;eufBuD;vnf; uHxl;udkapmifhae&mrS tmHkajymif;um acG;ykuav;bufodkY vSnfh
Munfhaeav\/ xdkokdYMunfh jrifvkdufonfESifh wpfNydKifeuf acG;uav;udk oa[mufo[ vkyfjyefav&m
]vlykpdwfwdk? acG;yk&efvdk} [laom pum;ESifhrjcm;? acG;uav;vnf;jyefpGmav&m watmifhavmuf
twGif; okeuaoe*FAsL[mcif;NyD; wpfcef;vHk; yGufavmMurf; oGm;avawmh\/
acG;ykuav;rSm trsKd;uvnf; qwfjyef? truvnf;jzpfjyefojzifh &efjzpfoefaomaMumifh oJoJrJrJ
udkufcJav&m acG;eufBuD;rSm aygifESpfacsmif;Mum; tjrD;ukyfNyD; w*def*defatmfum wyfvefajy;&av\/
acG;eufBuD;\ atmf[pfnnf;nLoHrSm uHxl;\em;xJwGif yOoDc ewfapmif;oHuJhodkY em;0ifcsKdpdrfhvsuf
auseyfoGm;av\/ xdkaemuf acG;uav;jyef0ifvmaomtcg uHxl;rSm ADdkay:rS atmufodkYqif;NyD;om;
jzpfaeNyD;vQif acG;ykuav;tm; rdrd\toufocifaus;Zl;&Sifuav;uJhodkY aumuf,layGYydkufum zuf
erf;av\/ xdkokdY,k,jcif;cH&ojzifh acG;uav;vnf; uHxl;tm; yg;&ufem;&ufjyKvkyfum tljrL;
aeav&m uHxl;rSm tvGeftrif; auseyfoGm;av\/
xdktwGif; uHxl;\tdwfxJrSusaeaom vufudkify0guav;udk acG;uav;awGY&dSojzifh tpmckwf&aom
iSufuav;yrm vufudkify0gudk udkufcsDqGJ,rf;um aeav\/
odkYjyKvkyfaeonfudk uHxl;awGY& vufudkify0gwpfpudk qGJxm;vdkufonfwGif acG;uav;vnf;
vGefqGJouJhodkY aemufuefkef;qGJaeav\/ uHxl;rSm acG;uav;udk ykdcspfvmNyD;vQif tm;vGef
oGm;atmif usDpm;vdkaomoabmjzifh y0gpudkvTwfvkduf&m acG;uav;onf 'vdrfhacgufauG;
uRrf;jyefNyD;vdrfhoGm;um acgif;ESifhckwifajcaxmufdkufrd ]udef udef} jrnfum emusifaom txdrf;
trSwfudk jyav\/ wdwfqdwfaeaomnwGif acG;uav;\toHrSm pl;SpGmxGufay:vmav&m uHxl;\
pdwfwGif xef;&nfrl;vmaom a*:&if*sDukvm;udkxGufdkufojzifh tbm; . . tbm;ESifh i,foHygatmif
atmfonfxuf ydkao;onf[k xifrdav\/
odkYaomfacG;uav;onf cPyifem aysmufoGm;ojzifh
tcef;wHcg;acgufoHwpfckudk Mum;&av\/

atmfjcif;&yfpJvdkufav\/

xdktcdkufwGif

]b,folvJ} [k uHxl;u ar;vkdufav\/


]uRefawmfyg}
]b,fu uRefawmfvJ}
Z0e

88

]'Du uRefawmfyg? a&at;ygcifAsm}


]at;at; . . rat;at; raomufcsifbl;}
]r[kwfygbl;? uRefawmfhtrnf a&at;yg}
]bmvkyfwJh a&at;vJ}
]pm;yGJxdk;ygw,fcifAsm}
]bmvdkcsifvdkYvmwmvJ}
]rrbk&m;u aemifawmfESdyfpufaewJhacG;udk
qdkNyD;aemuf wdk;wdk;Mum;&av\/

tcef;xJu

xkwf,lvdkufzdkY

trdefYay;vkdufvdkYyg}

[k

]'gwif ruao;bl;? aemifawmfu uvefrqefvkyfaer,fqdk&if aemifawmfhacgif;udk wl;&Gef;jym;eJY


ESuf&r,fvdkY qdkygw,f}
xdkodkY wdk;wdk;ajymjyonfhpum;rSm uHxl;\em;xJwGif AHk;ESifhypfazmufvkdufouJhodkY Mum;&av\/
uHxl;vnf; wHcg;udkzGifhay;vkduf&m oHwl;&Gif;udkxrf;NyD; &yfaeonfh pm;yGJxdk;udkawGY&ojzifh rsufvHk;jyL;
tHhMorNyD;Ekdifao;rD rat;jrifh? rif;uawmfBuD;ESifh ta':nGefYaygif;pkH a&mufvmMuav\/ rat;jrifh\
rsufvHk;wGif a'gorD;[kef;[kef; awmufaeonfudk awGY&av\/
]uRefawmf tpD&ifcHyg&apcifAsm;}
rif;uawmfBuD;u rsufESmIHYrJhum ]awmfygNyDarmif&,f? avukefyghr,f} [k qdk&if; acG;ykuav;udk
aumuf,lcsDayGY ]ar&D b,femoGm;ovJ? rrudkajymprf;} [k ,k,aeav\/
]em;qifawmfrlMuygOD;}
]em;vJ raxmifyg&apeJYawmh? tdyfysuf&if acgif;udkufrSm pdk;&w,f}
]rSefwJhtwdkif; tpD&ifcH&rSmjzifh acG;uav;[m ckwifwdkifeJY acgif;eJY dkufrdvdkYyg}
]olbmajymw,f} [k ta':wpfa,mufu ar;av\/
]acG;uav;acgif;udk ckwifwkdifeJYdkufwmygwJh} [k rif;uawmfBuD;u ajymjyav\/
]tr,fav; . . &ufpufygay&JY} [k ta':u qdkav\/
]wd&pmefcsif; rpmemvkdufwm} [k BuD;BuD;u aighav\/

Z0e

89

rat;jrifhurl bmrSrajymbJ olwdkYESifhtwlxGufoGm;av\/ pm;yGJxdk;rlum; wl;&Gif;udk ykvdyfaoewfxrf;


ovdkxrf;um ]a[m'geJY dkuf&r,fwJh} [k ajymjyNyD; vSnfhxGufoGm;av\/
][Jh . . a&at;}
]bk&m;}
]eifb,frSroGm;eJY? tcef;tjyifu oHwl;&Gif;xrf;NyD;apmifhae}
]rSefygh}
tm;vHk;xGufoGm;Mu a&at;wpfa,mufwnf; usef&pfav&m a&at;\ycHk;ay:u wl;&Gif;udkjrifHkESifhyif
uHxl;rSm qufaep&mr&dSaomaMumifh wHcg;udk*sKH;ceJydwfvkduf&m ]anmif . . a0gif . . anmif;} [k
pl;&Sus,favmifaomtoHudk Mum;&ojzifhiHkYMunfhvdkuf&m aMumifwpfaumif wHcg;wGif tNrD;nyf
aeonfudk awGY&av\/ uHxl;rSm rnfokdYvkyf7rnfrodouJhodkY&dSum em;xifem;&if;xlylvsuf rTef
aeav\/
]MunfhygOD;awmf . . vkyfjyefygNyD? ylpDaoygawmhr,f}
]trav; . . cufukefygNyD? ajym&if;qkd&if; owfaejyefNyD? Mum&if usKyfwdkYwpfawGyg owfypfvdrfhr,f}
][ . . b,folwkef;[? aMumifudknif;qJaewm? a[h . . b,facG;rom;vJ? [Jh . .
0g;&if;wkwfoHk;acsmif;avmuf ,lcJhMuprf;yg? 'Dtaumifudk MumMumrxm;bl;? tqHk;pD&ifvdkufrS at;r,f?
reufjzefqdk&if aMumifwpfaumifrS&dSawmhrSm r[kwfbl;? aMumifom;[if;csufpm;zdkYyJ &dSvdrfhr,f? ,lcJhMu
prf;yg . . wkwf . . wkwf}
]tdk . . udkbdk;ajAmh? &SifvGefr,f? &SifroGm;eJY? tifrwefqdk;wJhtl;? aq;r&dSbl;? &SifrvGefvkdY olvGef&if
aoaeOD;r,f? &SifvGef&if pufwdkifwuf&vdrfhOD;r,f? a&at;&dSw,f? a&at;udkvkyfcdkif;? olYudk
wl;&Gif;ay;xm;w,f}
************************
aemuftzdkYum; uHxl;\taMumif;rSm tenf;i,frQom ajymjyp&m usefayawmhonf[k ay:OD;onf
Zmwfvrf;ed*Hk;csD vmavawmh\/
xdkaeYnwGif eHeufbufodkY ul;ajymif;awmhrnfhtcsdefwGif ]oef;wpfaxmif} tdrfBuD;rS vlwpfa,muf
kwfw&ufxGufay:vmum wpfem&D (q,fig;rdkif) EIef;jzifh zaemifhESifhwifyg; wom;wnf;usatmif
xGufajy;oGm;onfudk awGYjrifvkduf&av\/ xdkolonfum; uHxl;yif jzpfayawmh\/
uHxl;onf xdkeHeuf ig;em&Dxdk;tcsdefwGifxGufaom rD;&xm;jzifh &efukefodkYygvmav\/ uHxl;rSm
ajy;vTm;cJh&ojzifh ajcaxmufESpfzufpvHk; zdeyfaygufcH&av\/ xdkodkYzdeyfaygufonfxuf tonf;uGJ&
onfrSm ydkrdkemMunf;pGm cHpm;&av\/ xdkodkY cHpm;&jcif;tm;jzifh tcspftaMumif;udkawG;rdavav?
aMumiftay: pdwfemavavjzpfcJhaomaMumifh apmapmu pmMunfhcef;xJwGif aMumifuav;udk pmtkyfeJY
Z0e

90

aygufvkdufjcif;rSm ol\pdwfxJwGif aMumifudk rnfrQpufqkyf&GH&SmaMumif; t&dyft>rufxGufay:vmjcif;yif


jzpfay\/
yoDukvm;onf 0ufudkpufqkyfouJhodkY uHxl;onf xdkaeYupNyD; aMumifudkpufqkyfcJhav\/ odkYjzpf&um;
,aeYrStpjyKNyD;vQif uHxl;\a&SY jzwfajy;aomaMumifrSeforQwdkYrSm toufudktEkdifvk ajy;Mu&
onfom rsm;avawmhownf;/
/
ol&d,r*Zif;? {NyD? 1936/

Z0e

91

&&n
nf;f;ppmm;;ppmm

uefawmfBuD;\vrf;apmif;jzpfaom txufyef;qdk;wef;vrf;&dS NcH0if;BuD;wpfckESifh tdrfwpftdrftwGif;qDrS


xGufay:vmaom pE&m;oHonf om,maomeHeufcif;\t&omudk zsufqD;ypfvdkufouJhodkY &dSay\/
xdkuJhodkY om,memaysmfzG,frjzpfaom pE&m;oH xGufay:vmjcif;rSm pE&m;wD;aom rnGefYwifonf
pE&m;udk rwD;wwfr[kwfbJ ol\pdwfxJwGif pE&m;xJ pdwfr0ifpm;bJ wpfpHkwpfa,mufaomoludk
apmifharQmftmHkpdkufaejcif;aMumifh wD;rdwD;&m wD;cwfvdkufaom pE&m;oHrsm;rSm em;axmifraumif;bJ
&dSjcif;jzpfay\/
rnGefYwifpE&m;wD;onfhae&mrSm eHeufwdkif; buGef;vrf;avQmuf oGm;&mjzpfaomvrf;ESifh rsufESm
csif;qdkifjzpfonfhtwGuf nGefYwifonf pE&m;wD;[efvkyfum xdkae&mrSmxdkifNyD;vQif buGef;udk
arQmfavh&dS\/ buGef;onfvnf; eHeufwdkif; tdrfab;vrf;u avQmufvmum nGefYwiftm;vm
Munfhavh&dSay\/ xdkodkYvQif buGef;ESifhnGefYwifwkdYrSm eHeufwkdif; tcsdefrSefrSef rsufpdcsif;awGYBuHKMu&
aomfvnf; pmvnf; ray;zl;? pum;vnf; rajymzl;MubJ rsufpdcsif;jzifhom wpfa,muf\twGif;pdwfudk
wpfa,muf odaeMu&ay\/
nGefYwifonf rdrdtm; buGef;cspfBudKufaejcif;udk rsufpdtm;jzifh od&dSaomfvnf; rauseyfEdkifbJ buGef;\
vufa&;ESifh ay;onfhpmudk arQmfvifhawmifhwrdav\/ odkY&mwGif buGef;rSm vlvpfonftcgESifh wpfcgrQ
rBuHKBudKufonfhtwGuf pmay;vkdvsufESifhyif ray;&bJ jyefoGm;&aygif; rsm;vSNyDjzpfav\/
xdkaeYwGif buGef;onf nGefYwif\tdrfab;odkYa&muf&dSvmNyD;aemuf [dk[kd'D'D NcHxJodkYvSrf;Munfh&m
rnfolrQr&dSonfudk awGY&aomaMumifh nGefYwifMunfhaecdkuf NcHxJodkY pmuav;wpfapmifypfay;vkdufNyD;
nGefYwiftm; wpfcsufrQNyHK;MunfhNyD; qufvuf avQmufoGm;av\/
nGefYwifonf pmypfay;oGm;onfudkawGY&onfESifhwpfNydKifeuf 0rf;omvHk;qdkYoGm;um wD;aeaom
pE&m;udkrS jyefzHk;tkyf&efowdr&EkdifbJ pmudkaumuf,l&ef xvmav\/ odkY&mwGif nGefYwifonf
tdrfjyifokdYa&mufum NcHxJodkYqif;rdonfESifhwpfNydKifeuf uwfaMu;wpfvufESifh yef;nSyfaeaom
a':at;cifudk awGY&ojzifh pmraumuf&JbJ tHhtm;oifhum &yfMunfhaeav\/
buGef;ypfay;vkdufaompmrSm a':at;cif&yfaeonfhae&mESifh rsm;pGmra0;vSojzihf nGefYwif\
pdwfxJwGif xkdpmudk a':at;cifawGYoGm;rSm tvGefyif pdk;&drfrdayawmh\/ xdkpmudk a':at;cifawGYacsu
rdrd&nf;pm;xm;onfudk od&dSNyD; rdrd\azazESifhararwdkYxH jyefydkYrnfudk awG;aMumuf&GYHrday\/
a':at;cifrSm
nGefYwif\q&mrBuD;
jzpfcJhzl;onfhtjyif
,ckvnf;
nGefYwif\rdbrsm;
tpdk;&tvkyfudptm;jzifh wpfNrdKYwpf&GmodkY ajymif;a&TYaeMu&onfwGif nGefYwifvufa&;wkdynmoif
aejcif;rSm NyD;qHk;jcif;odkY ra&mufao;onfhtwGuf a':at;cifxH tyfESHxm;cJhjcif;jzpf&m i,fpOfuyif
q&mrtjzpfjzifh aMumuf&GHYcJhonfhjyif ,ckvnf; tkyfxdef;olwpfzefjzpfvmjyefNyD; a':at;cifrSm
Z0e

92

toufav;q,fausmfq&mrtysKdBuD;wkYd\ qlylwwfaom t*Fgt&nftcsif;wkdYESifh jynfhpHkolwpfa,muf


jzpfonfhavsmuf nGefYwifrSm xdkpmawGYoGm;rnfudk tvGefyifpdk;&drfrday\/
xdkodkYpdk;&drfae&onfhtxJwGif a':at;cifonf jrufcif;ay:wGif usa&mufvsuf&dSaom aocsmpGmcsKd;acguf
xdk;ydwfxm;onfh pm&Gufacgufuav;udk awGYjrif&ojzifh xdkpmrsKd;udk ausmif;om;uav;rsm; vufxJrS
cPcPodrf;qnf;&zl;ojzifh jrifHkESifh &nf;pm;pmrSef;odum qwfceJaumuf,lvkduf&m nGefYwifrSm
a':at;cif\tjrifudkrcH&JawmhbJ tdrfxJodkY0ifajy;NyD;vQif tdrfwGif;rSmae jywif;aygufMum;xJrS
t&dyftuJMunfhaeav\/
a':at;cifnf pmudkjzefYzwfNyD;aemuf cyfokwfokwftdrfxJodkY0ifvm&mwGif nGefYwifrSm tawGYcH&aumif;
rnfavm? ykef;&aumif;rnfavm[k csDwHkcswHkjzpfaeNyD;rS xdkpmrSm rdrdtm; ay;aompmjzpfonfhtwGuf
ykef;aevnf; xl;awmhrnfr[kwf rsufESmysufysufESifhyif tawGYcH&ef qHk;jzwfvkdufav\/ odkY&mwGif
a':at;cifonf tdrfxJodkYa&mufaomtcg nGefYwiftm;MunfhHkrQMunfhNyD; bmrQrajymbJ qufvuf
avQmufoGm;av&m nGefYwifrSm a0cGJr&EdkifbJ a':at;cifjyKrlyHkudk Munhfaevdkuf&av\/
a':at;cifonf qdkzmwpfckay:wGif xdkifNyD;aemuf ol\nDrrat;&Sifudk ac:vkdufNyD;vQif rat;&Sifa&muf
vmonfhtcgwGif pmudkzwfjyav\/
]naeav;em&Dtcsdef uefawmfBuD;vrf;rSm awGYyg&ap? wqdwfoem;iJhnm vmcJhapvdkygonf/ nae
ajcmufem&Dtxd apmifhygrnf/ qufqufvmyg}
xdkpmrSm rnfholYtm;ay;onf[lvnf;ryg? vufrSwfvnf;rxdk;xm;onfudkod&onfhtwGuf nGefYwifrSm
tawmfyif pdwfoufom&m& oGm;avawmh\/
rat;&Sifonf a':at;cifzwfjyonfhpmudk em;axmifaeNyD;aemuf ]'gb,folYudk ay;wmvJ? rrudkay;
wmvm;} [k ar;av\/
]nnf;ES,fat . . BuHBuD;pnf&m? ightouft&G,fBuD;eJY &nf;pm;pmay;csifwJh[mrsm; &dSyghrvm;?
ightxifawmh cdkif;wJhaumifrav;awGxJueJYwlw,f? rdpkqdkwJhaumifrudkMunfh&wm igw,fNyD;
rouFmbl;? 'gayr,fh b,folqdkwm twwfod&atmif&Smr,f}
]olwdkYawGoGm;NyD; ar;rvdkYvm;}
]olwdkYudkar;vdkYuG,frSmaygh?
pma&;wJholudk
igudk,fwkdifoGm;awGYNyD;ar;r,f?
oif;uajcmufem&D
apmifhr,fwJh? 'gayr,fh 'Dtcsdefxdrapmifhap&ygbl;? av;em&D'if'ifxdk;wmeJY wpfNydKifeuf oGm;awGY
vdkufr,f}
a':at;cifrSm tawmfyif pdwfjrefvufjrefolwpfa,mufjzpfay\/ wpfpHkwpfckvkyfrnf[kajymvQif
csufcsif;vkyfudkifwwfay\/ odkYjzpfonfhtm;avsmfpGm av;em&D'if'ifxdk;onfhtcsdefwGif tdrfxJrS
cyfokwfokwfxGufoGm;onfudk nGefYwifjrifvdkuf&um; buGef;twGuf pdk;&drfruif;jzpfrdum a':at;cif
tjyefwGif rnfuJhodkY tqltylcH&vdrfhrnfenf;[k awG; &GYHrdavawmh\/
a':at;cifonf uefawmfBuD;ab;vrf;rSavQmufvmav&m rdrd\a&SYcyfvSrf;vSrf;qDwGif vrf;ESpfoG,f
Mum;&dS jrufcif;ay:xm;aom wef;vsm;ay:wGif xdkifaeonfht&G,fvwfvwfESifh vlwpfa,mufudk
Z0e

93

awGYjrif&ojzifh tem;odkYuyfoGm;NyD;vQif armvdkufwmaemf[k qdkumwef;vsm;wpfzuftpGef;wGif 0if


xkdifav\/
xdkodkY a':at;cif0iftxdkifwGif apmapmuxkdifaeolonf oabmrusaom trlt&mjzifh a':at;ciftm;
vSnfhMunfhvdkuf&m a':at;cifu ]xdkifwmpdwfr&dSygeJYaemf? armvGef;vdkYyg} [k ajymqdkawmif;yefav\/
]tdk . . r[kwfwmbJ? vltrsm;xkdifzdkYxm;wm uRefawmfuefYuGufp&mr&dSygbl;}
a':at;cifonf acwrQNidrfoufaeNyD;aemuf ]&Sifb,folYudk apmifhaewmvJ} [k ar;av\/
xdkolonf a':at;cifudk roFumovdkvdk ajcqHk;acgif;qHk;MunfhNyD; b,folrS rapmifhygbl;[kajzNyD;
bmjyKvdkYvJ[k aemufqufwGJ ar;cGef;xkwfvkdufav\/
]wjcm;r[kwfygbl;? pmwpfapmif 'Du vufxJa&mufvmvdkY? pmxJrSm av;em&D qufqufvmawGYvSnfhyg
qdkwmeJY pmay;wJhvlrsm; jzpfa&mhvm;vdkY ar;rdwmygyJ}
][if . . r[kwfygbl;? 'Dpm uRefawmfray;&ygbl;? t&ifuvJ awGYrSrawGYzl;bJ? rawGYzl;bJeJY
ay;rd&ifawmif cifAsm;rSef;od&if ay;rdwmudk jyefNyD;awmif;yefrSmygyJ} [k ajymvdkuf&m a':at;cifrSm
rdrdtm; tapmfum;cH&ouJhodkY rsufESmysufoGm;av\/
]trSefawmh 'Dudkay;wJhpm r[kwfygbl;? tdrfrSm&dSwJh aumifrav;xJu wpfa,mufa,mufudk
ay;wmeJYwlwmygyJ?
uRefr[m
q,fESpfru
ausmif;q&mrBuD;vkyfcJhzl;vdkY
'Dvdkrav;rcefY
pmay;wmrsKd;awG qHk;rcJh&aygif;rsm;NyD? tckvJ qHk;r rvdkY vmwmyJ}
xdkolonf oufjyif;csvdkufNyD; ]uRefawmfhrSmawmh 'DpmeJYywfoufNyD; bmrSrod? bmrSvJ tjypfr&dS
wJhvlygyJ} [k qdkNyD;aemuf ]aMomf . . cifAsm; ausmif;q&mrBuD; vkyfcJhzl;ovm;? uRefawmfrodygbl;?
uRefawmfvJ 'Dt&yfom;r[kwfygbl;} [k qdkav\/
]t&ifwkef;u vkyfcJhzl;wmygyJ? tckawmh ausmif;uxGufNyD; rdef;uav;awGudk vcpm;xrif;auR;NyD; nn
pmoifay;wmyJ? 'Dutdrf txufyef;qdk;wef;vrf;rSm &dSw,f}
xkdolonf 0rf;omtm;&aomtrlt&mjzifh ]tHr,f? 'Dvdkqdk&if awGY&wm tqifoifhvkdufwm? uRefawmfhrSm
wlrysKduav;wpfa,muf &dSw,f? om;r,m;vJqHk;oGm;vdkY MunhfIr,fhvlr&dSbl;? aemufNyD;uRefawmfh
tvkyfu rMumrMumc&D;xGuf&wJhtvkyfrdkY wlruav;udk xm;xm;ypfcJh&w,f? 'Dvdk auR;arG;xdef;odrf;
xm;wJhvl &dSw,fqdk&if . .}
a':at;cifESifhxdkolwdkY ajymonfhpum;rsm;rSm tdrfwGif;a&;tajctaerS tvkyftudkifpum;bufokdY
ajymif;vJoGm;NyD;vQif rMumrDyif if;wdkYESpfa,mufonf wpfckwnf;aompum;udk pdwf0ifpm;pGmjzifh
ajymqdkaeMuav\/ a':at;cif\pdwfxJwGif rdrd&&dSaom pmtaMumif;udk vHk;vHk;arhavsmhoGm;NyD;
rdrdwdkYxdkifae&mqDodkY a&mufvmaom a,mufsm;ysKduav;wpfa,mufudkyif owdrrlbJ &dSav\/
xdka,mufsm;ysKduav;onf a':at;cifudk jrif&onfESifh wpfNydKifeuf rsufvHk;jyL;oGm;um csmceJ
emufodkYvSnfhNyD; cyfokwfokwf jyefajy;av\/

Z0e

94

rnGefYwifrSm a':at;cif xGufoGm;uwnf;u &ifxJ wxdwfxdwfjzpfaeum pdwfudkNidrfatmif


xm;r&EdkifbJ &dSaomaMumifh pdwfoufom&m &vdk&jim; 0wKpmtkyfwpftkyfudk qGJNyD;vQif NcHxJodkYqif;
yufvufukvm;xkdifwpfckay:wGif xdkifzwfaeav\/
xdktcdkufwGif yef;yGifhuav;wpfyGifhonf rnGefYwif\&ifbwfay:odkY usa&mufvmav\/ nGefYwifonf
xkdyef;yGifhuav;udk,l Munfhvkduf&m tay:rSaMuGusonfh yef;yGifhuav;r[kwfbJ NcHpnf;dk;
pdkufxm;aom yef;yGifhuav;jzpfonfudkod& wpfpHkwpfa,mufu xdkyef;yGifhuav;ESifh aygufvkdufonf
udk pOf;pm;rdum NcHpnf;dk;bufodkYvSnfhMunfhvdkuf&m NyHK;&,f&yfaeaom buGef;udk awGY&ojzifh
tHhtm;oifhoGm;av\/
buGef;onf ]b,folrSr&dSbl;vm;} [k ar;onfhoabmjzifh acgif;udk,rf;jyvkduf&m nGefYwifuvnf;jyef
acgif;cgjyvdkufojzifh buGef;onf t&JpGefY NcHpnf;dk;udkausmfNyD;0ifvmav\/ nGefYwifonf
wpfpHkwpfa,mufrsm;jrifoGm;rnfvm;[k tdrfbufodkY vSrf; MunfhvkdufNyD;rS ]a':a':eJY rawGYbl;vm;}
[k ar;av\/
]awGYcJhw,f? 'gayr,fh ol . . vlwpfa,mufeJYpum;ajymaevdkY rjrifbl;}
][m . . 'gjzifh ol vlrSm;aeNyDxifw,f? oloGm;&if;u &Sifhpmudk olawGYvdkY &Sifhudkql&atmifoGm;wmyJ?
[dkvlawmh acsmufusaeNyD xifwmyJ? &,fyJ&,fp&maumif;ao;}
]'DuvlrSmawmhjzifh r&,fEdkifbl;? b,fvdkawGY&yghrvJvdkY csufaumif;udk&Smae&wmyJ? tckrSyJ
ol[kdrSm&dSrSef;odvdkY vpfNyDqdkNyD; ajy;vmcJh&w,f} [k ajymNyD;aemuf ]'geJY rnGefYwif? 'DrSmyJ
tNrJaeawmhrSmvm;} [k ar;av\/
}&Sif uRefremrnfudk b,fhES,fvkyfodovJ}
]rnGefYwiftaMumif;avmufyJ tNrJpHkprf;aewJh vlwpfa,muf[m rodbJaeyghrvm;? 'Duemrnfawmh
buGef;wJh? 'gxufar;wm ajymygOD;}
]uRefrvm; . . uRefr 'DrSm . . aemufESpfvavmufyJ ae&awmhr,f? ESpfvjynfh&if azazwdkYjyefac:r,fwJh}
][if . . ESpfvxJ usefawmhovm;? tJ'grS cufwmyJ? ESpfvausmf&if rjrif&awmhbl;aygh? ESpfvqdkwm
bmrSMumwmr[kwfvkdY b,f tajctaerSra&mufcifu jrefjrefBuD;uGJMu&rSm odyfcufwmyJ? a':at;cifeJY
todjzpf&&ifawmh odyfaumif;rSmyJ}
nGefYwifonf buGef;\pum;rsm;udkMum;vQif &Sufovdkvdkjzpfrdav\/ rdrdrSm xkdpum;rsKd;udk
wpfcgrQrajymzl;? rMum;zl;onfhtjyif ,ck buGef;ajymvdkufonfhpum;rsm;rSm cspfNyD;BudKufNyD;
jzpfaeMuonfhtwdkif; ydkifydkifeif;eif; ajymvkdufjcif;jzpfonfhtwGuf om&Sufrdum a`Erysufatmif
renf;[efaqmifaevdkuf&NyD;rS ]a':at;cifeJYtodtuRrf;jzpfzkdYuawmh tcufom;yJ? rdef;rysKduav;awG
csnf; &dSwJhtdrfrdkY b,fa,musfm;ysKduav;rS rsufESmomray;bl;} [k ajymjyvkdufav\/
]'DrSm ESruav;&dS&ifvJ taumif;om;? uav;qdkawmh 0ifEkdifxGufEkdif&dSwmrdkY} [k ajym&if;u rnfodkYrnfyHk
BuHEkdifzefEkdifcGifhudk rajym&rDyifpum;&yfoGm;um NcH0ifwHcg;t0qDodkY vSrf;MunfhvkdufNyD; rsufvHk;jyL;
oGm;av\/
Z0e

95

nGefYwifonf buGef;Munfh&mbufodkYvdkufMunfh&mwGif a':at;cifESifh a,musfm;wpfa,muf 0ifa&muf


vmMuonfudk awGY&ojzifh ]udkbuGef;? jyefawmh . . jyefawmh? jrefjrefjyefyg? rdoGm;vdrfhr,f} [k
ajymvkdufNyD; buGef;bufodkY vSnfhMunfhvdkuf&m rdrd\pum;rqHk;rDuyif buGef;onf ajy;ESifhNyD;
NcHpnf;dk;ay:rS ausmfxGufoGm;onfukd awGYvkduf&av\/
nGefYwifrSm a':at;cifESifhygvmolrSm rnfolrnf0gjzpfonfudkod&ef olwdkY\tem;odkY ra,mifrvnf
uyf oGm;&mwGif xdkolrSm apmapmu uefawmfBuD;cHkwef;vsm;ay:wGif a':at;cifESifhtwl awGYcJh&ol
jzpfNyD; if;\trnfrSm udkom'if[kac:onfudk od&av\/
udkom'ifonf a':at;cifESifhtwl tdrfwGif;tdrfjyifvkdufvHMunhfIum xdktdrfBuD;udktawmfyif oabmus
onfhtrlt&mudkjyvsuf ]'Dvdk tdrfBuD;tdrfaumif;? vlaumif;olaumif;awGeJY twlwl uRefawmfhwlrav;
ae&r,fqdkwm odyf0rf;omwmyJ} [k ajymav\/
]uav;rav;udk aysmfaysmf&Tif&Tifae&atmif xm;yghr,f} [k ajymNyD;aemuf ]wlruav;emrnfu
b,folwJhvJ} [k ar;av\/
]pdefpdefwJh}
]b,fawmhavmuf ydkYxm;rvJ}
]wpf&ufESpf&uftwGif; ydkYxm;ygr,f}
xkdodkYajymqdkoabmwlnDMuNyD;onfhaemuf ESpf&ufavmuf Mumaomtcg udkom'if\wlrawmfonfqdkok
pdefpdefonf a':at;ciftdrfodkY a&muf&dSvmav\/ pdefpdefrSm odkY uref;uwef; a&TYajymif;aexdkif&vdrfh
rnf[k rxifcJhojzifh t0wftpm;rsm;udkrodrf;qnf;&ao; om;a&tdwfBuD;wpfvHk;om yg&dSvmum
aemufwpf&ufMumrS tjcm;t0wftpm;aowmypnf;rsm; a&mufvmvdrfhrnf[k ajymjy a':at;cifvnf;
taMumif;udk od&av\/ odkYjzpf a':at;cifrSm pdefpdef\ypnf;rsm; ra&mufvmrD pdefpdefaexkdifzkdY&ef
tdyf&mcrf;em;rsm; xkwfay;&av\/
pdefpdefrSm toufESpfq,fhoHk;ESpfcefYrQ&dSNyD; ao;oG,foG,f? tom;vwfvwf wkwfpyfuav;ESifh
wlvSay\/ if;\&Jwif;pGm MunhfItuJcwfwwfaom rsufvHk;rsm;onf xl;jcm;aomtrlt&mukdjyum
a':at;cifxHwGif aexkdifcJhzl;olwdkYteuf txl;oGufvufyHk&ay\/ nGefYwifrSm pdefpdef\xl;jcm;aom
tjyKtrludk a0cGJr&&Smay/ odkY&mwGif nGefYwif\pdwfxJrlum; pdefpdeftm; cifrif ESpfoufrdav\/
nGefYwif\pdwfxJ pdefpdefa&muf&dSvmjcif;onf rdrdtm;tazmf&&dSapjcif;yifjzpf wpfcgwpf&H tjyifodkY
xGuf twlwlvnfywfEkdifcGifh&rnfjzpfaomaMumifh buGef;ESifh rMumrMumawGYEkdif&ef ewfwdkYzefwD;ay;
onf[k awG;awm0rf;ajrmufrdav\/
buGef;rSm nGefYwifESif acwcPuav;rQ pum;ajymcJh&onfudk rausreyfBuD;jzpfaeum aerxd
xdkifromjzpfaeNyD; nGefYwif\tdrfab;vrf;udk cgwdkif;uJhodkY wpfaeYwpfBudrfr[kwfbJ rMumcP
a&mufrdav\/ odkY&mwGif nGefYwifudkjrif&onfhtcgrSom jrif& xdkodkYjrif&jyefaomfvnf; b,ftcgrQ
nGefYwifwpfa,mufwnf; rawGY&ojzifh omyif BudwfrEkdifcJr& jzpfrdavawmh\/ buGef;\ pdwfxJwGif
a':at;cifESifh todzGYJvdkcsifpdwf tvGefyifyGm;rsm;rdaomfvnf; dk;dk;wef;wef;tm;jzifh todjzpfEkdif&ef
Z0e

96

taMumif;udkrjrif? wpfpHkwpf&m&r,f&Sm tdrftwGif;odkY 0ifa&mufEkdifcGifh&&ef BuHzeftaMumif;&SmzdkY


udkvnf; rnfodkYrQ pOf;pm; r&EkdifbJ &dSav\/
xkdodkY a':at;cifESifh todtuRrf;jzpfzkdYudk rqdkxm;bd? NcHpnf;dk;ab;wGif&yf nGefYwifESifh
pum;ajymcGifh&EdkifzdkYudkyif tawmfcufcJaeav&m nGefYwifrSmvnf; ESpfvMumvQif&dSawmhrnfr[kwf/
tcsdefqdkonfrSmvnf; tawmifaygufaeonfhtvm; vsifjrefpGm ysHoef;ul;ajymif;vG,fvSojzifh
tcsdefrvifhatmifvkyfrSyJ[k pdwful;rdaomfvnf; rnfodkYvkyf&rnfudk bmrQrBuHwwfrvkyfwwfbJ
&dS&Smavawmh\/
odkYtm;jzifh buGef;rSm rwwfomonfhtqHk; nGefYwifESifhawGYHkyifawGY&? nGefYwif\rsufESmuav;udk
jrifHkyifjrif&awmfvSNyD[k atmufarhum tcsdeftcgra&G; nGefYwif\tdrfeHab;odkY a&muf&dSvmavh&dSay\/
xdknwGif buGef;onf nq,fem&Domomtcsdef nGefYwiftm; awGYjrifEdkifzdkY arQmfvifhcsufr&dSonfudk
odvsufESifhyif nGefYwiftm; pGJvrf;aompdwf\ qGJiifjcif;tm;jzifh a':at;cif\ tdrfab;odkYa&muf&dS
vmav\/ buGef;onf NcHpnf;dk;eHab;wGif&yfum tdrfay:odkY arQmfMunfhvdkuf&m jywif;aygufwpfckwGif
rD;vif;aeonfudk awGY&aomaMumifh tu,f nGefYwifrtdyfao;u tcef;xJwGif avQmufoGm;vQif
t&dyfuav;udkyJjzpfjzpf jrif&ayvdrfhrnf[k arQmfvifhum xkdjywif;aygufqDodkY arQmfMunfhaerd\/
ZGJwumZGJwGif tcspfZGJrSm toefqHk;jzpfonfhtavsmuf buGef;onfwpfem&DrQMumatmif &yfapmifhae
aomfvnf; rnfonfht&dyfrQ rjrif&onfhwdkifatmif tenf;i,frQ pdwfysufjcif;r&dSbJ jcif?rSuf? ydk;rTm;
udkufcJjcif;udk pdwfrysufvufrysuf qufvuf apmifharQmfaeav\/
xdkodkYapmifharQmfae&mu buGef;onf pD;u&ufaomufvdkvSojzifhpD;u&ufrD;ndvQif rD;a&mifudk vlrsm;jrif
oGm; NcHpnf;dk;em;wGif vluyfaeonfudk odoGm;vdrfhrnfudk rylyifEdkifawmhbJ rD;jcpfawmhrnftjyKwGif
tdrfxJrS wpfpHkwpfa,mufxGufvmonfudk awGY&ojzifh rdrdtm;awGYoGm;rnfudk pdk;&drfum xGufajy;awmh
rnfjyKNyD;rS o&JwapuJhodkY cyfrnf;rnf;t&mudkjrifolonf rsufESmvTJNyD;rS jyefMunfhwwfonfh
tMunhfrsKd;jzifh tdrfxJrSxGufvmoludk xyfrHMunfhrdonfwGif rdef;rysKduav;wpfa,mufjzpfaeonfudk
awGY&aomaMumifh buGef;onf 0rf;omvHk;qdkYoGm;um nGefYwifyifjzpfonf[k wxpfcspGJrSwfum
nGefYwifonfvnf; rdrduJhodkYyif rawGY&raeEdkifonfhtwGuf tdrfxJrScdk;xGufvmjcif;aywnf;[k awG;awm
auseyfvsuf&dSav\/
xkdtcdkufwGuf buGef;onfowd& rdrdae&m&dSonfudkjrifap&ef pD;u&ufrD;udkndvkduf&m tdrftwGif;
rS xGufvmonfhrdef;uav;\o@mefonf rvIyfr&Sm;acw&yfoGm;NyD;rS rdrdzufodkY wnfhwnfhBuD;
avQmufvmonfudk awGY&av\/
xdkrdef;rysKduav;onf rdrdtem;odkY a&muf&dStvmwGif bmrQrajymbJ vufxJwGifygvmaom om;a&
tdwfudk vSrf;ay;vdkuf&m buGef;rSm wpfcgwnf; rdrdESifhcdk;&mvkdufawmhrSmyguvm;[k awG;rdum
kwfw&ufaomf tHhtm;oifhoGm;um b,fqDb,ft&yfodkY cdk;ajy;&ygrnfenf;[k awG;awmai;arm
aepOfrSmyif rdef;rysKduav;u vufESpfzufudk vSrf;ay;vdkufrS NcHpnf;dk;tjyifodkY csDro,f,l&ef
owd&NyD; xdkrdef;rysKduav;tm;csKdif;atmufrS r,lvdkufav\/ xdkodkYr,lvdkufonfwGif buGef;\
pdwfxJ nGefYwiftm; tcsdefumvawGY& rMumrDuav; odkY ydkifydkifeif;eif;udkifwG,fvkduf
&jcif;aMumifh xl;jcm;aom tawGYjzifh ausmpdrfhoGm;av\/

Z0e

97

xdkYaemuf buGef;rSm rnfodkYrnfyHkvkyf&r,f? udkif&rnfrod jzpfaeNyD; pD;u&ufudk jyif;pGmzGmvkduf


onfwGif vif;oGm;aomrD;a&miftm;jzifh xdkrdef;uav;rsufESmudk taotcsmawGY&NyD; nGefYwifr[kwfonf
udk od&onfhjyif xdkrdef;uav;vnf; buGef;\rsufESmudkjrifvkduf&onfESifh wpfNydKifeuf vlrSm;aeonfudk
odum ]trav; . .} [k wpfcGef;rQomatmfNyD; om;a&tdwfudkyif ro,fEkdifbJ xGufajy;avawmh\/
buGef;rSm bkrodbrod tHhtm;oifhvsufaeum ajy;vdkufzdkYudk owdr&bJ xGufajy;onfh
rdef;uav;udkom Muufaoao pdkufMunfhaerdpOf NcHpnf;dk;wpfaxmifhrSm a,musfm;wpfa,mufvnf;
xdkrdef;uav;aemufodkYvkdufum xGufajy;oGm;onfh o@mefwpfckudkyg jrifvkduf&av\/
buGef;onf om;a&tdwfBuD;udkudkifum ai;armaeNyD; xdkom;a&tdwfBuD;udk tb,fyHkpD&if&ygrnfenf;[k
tBuHxkwf&mrS xGufajy;aomrdef;uav;onf a':at;cif\tdrfxJrS ypnf;rsm;cdk;,lvmoljzpf ol\
aemufodkYvkdufygoGm;olrSm
olcdk;BuHazmfBuHzufjzpfonfudk
pOf;pm;rdvQif
xkdom;a&tdwfBuD;udk
a':at;ciftm; udk,fwkdifoGm;ay; tusKd;taMumif;rsm; ajymjy&vQif rdrdtm;aus;Zl;wif wGifyif
todjzpfMuNyD; aemifwGif0ifEkdifxGufEkdifjzpfatmif ewfwdkYuzefwD;ay;onf[k awG;rd tvGeftrif;
0rf;omtm;&jzpfum om;a&tdwfudk qGJ,lNyD; tdrfa&SY0if;wHcg;rS vSnhf0ifoGm;av\/
buGef;onf tdrfa&SYrS&yfum ]a':at;cif . . a':at;cif} [k atmfac:vdkufav\/
rMumrD tdrfa&SYwHcg;yGifhoGm;NyD; acgif;wpfckxGufvmum ]b,folvJ . . bmvkyfrvkdYvJ} [k
a':at;cif\ar;vkdufonfhtoH xGufvmav\/
]uRefawmf armifbuGef;yg}
]b,fu buGef;vJ}
]aemufawmhajymjyyg&ap? 'DtdrfrSm olcdk;0ifcdk;oGm;w,f? 'gayr,fh raMumufMuygeJY? uRefawmfeJYawGYvdkY
xGufajy;MuNyD? ypnf;awGvJ jyefNyD;&vkdufygw,f}
]cPaeygOD; . . vmcJhr,f? tckyJ} [k ajymoHMum;&NyD;aemuf wpftdrfvHk; rD;rsm;xdefxdef
yGifhvif;oGm;jyD;vQif atmufxyftdrfa&SYwHcg;yGifhvmav\/
buGef;onf tdrfxJodkYa&mufonfhtcg wpftdrfom;vHk; pkHk;aeMuonfudkawGY& nGefYwifvnf; rdrdtm;
0rf;om&TifNyHK;aom trlt&mjzifh Munfhaeonfukd awGY&av\/
xdkYaemufbuGef;onf rdrdtm;xkdif&efay;aom ukvm;xdkifwGif 0ifa&mufxdkifNyD;vQif tusKd;taMumif;
tvHk;pHkudk tus,fw0ifh ajymjyav&m wpftdrfom;vHk; tdrfxJwGif vkduf&SmMu&mwGif tvSwifxm;aom
aiGxnfrsm;tm;vHk;
ysmufaeonfudkawGY&NyD;aemuf
om;a&tdwfBuD;udk
zGifhMunfhvkduf&mwGif
aysmufaeaomaiGxnfrsm;yif jzpfaeonfudk awGYMu&av\/
a':at;cifwkdY nDtpfrESpfa,mufpvHk;rSm buGef;udk aus;Zl;wif rqHk;Ekdifatmif &dSMuav\/
]wu,fygyJ . . armifbuGef;&,f? a':a':wdkY odyfNyD;aus;Zl;wifwmyJ? b,favmufaus;Zl;wifw,fqdkwm
ajymvdkY ukefEkdifrSm r[kwfygbl;? armifbuGef;eJYom rawGY&if tm;vHk;tukef ygoGm;jyD;om;yJ} [k

Z0e

98

a':at;cifu ajymNyD;aemuf ]'gxuf 'Dolcdk;rav;[m tdrfxJ0ifyHk qef;Mu,fvGef;vdkY b,fvdkvkyfNyD;


0ifovJrodbl;} [k qdkav\/
xkdtcgrS nGefYwifonf owd& tdrfay:odkY wufajy;oGm;NyD; csufcsif;yif jyefqif;vmum ]a':a':?
pdefpdefwpfa,muf r&dSawmhzl;? olYtdyf&mxJvJ rtdyfzl;} [k ajymjyav\/
nGefYwif\pum;udkMum;&onfwGif tm;vHk;NidrfukefpOf;pm;aeMuNyD;rS a':at;cif\nDr a':at;&Sifu
]tppfygyJawmf? vufpowfusawmh a>rayG;cg;ydkuf ydkufrd&ufom;jzpfaerSudk;? udkom'ifu wlr
'DtdrfrSmxm;csifw,fqdkwm 'D,kefjrifvkdY 'DcsKHxGifwmyJ? olcdk;r tdrfay:wufrd&ufom;jzpfaew,f} [k
ajymav\/
xkdtcgrS a':at;cifu ]tif; . . vufpowfawmh NcHxJudk pmypfxnfhwm om'ifqdkwJhtaumifyJudk;?
oif; wrifmPfqifwmyJ} [kajymojzifh buGef;ESifhnGefYwifwdkYrSm r&,frdatmif tawmfyif
a`Eaqmif aevkdufMu&av\/
twefMumpum;ajymqkdaeMuNyD;rS buGef;onftvkdufodpGmjzifh ]uRefawmfjyefygOD;r,f} [k EIwfquf&m . .
a':at;cifu ]aus;Zl;wifygw,f armifbuGef;&,f? tdrfudkvJ rMumrMum tvnfvmyg?
rdef;rom;csnf;yJrdkY armifbuGef;udkyJ tm;udk;&rSmyJ} [k ajymNyD;aemuf ]reufjzefnae vufzuf&nf
aomuf rvmEdkifbl;vm;} [k ar;onfwGif buGef;rSm a&iwfola&wGif;xJusonfhtvm; tMunfqdkuf
oGm;um a':at;cif\pum; qHk;onfESifhwpfNydKifeuf wpfpuefYrQrMumrDyif ][kwfuJh} [k
0rf;omtm;&ajymqdkum jyefvmcJhav\/
aemufwpfaeYnae av;em&D 'if'ifxdk;onfhtcsdefwGif
qdkufqdkufBuD;a&mufvmavawmh\/

buGef;onf

a':at;cif\tdrfaygufodkY

xkdaeYrSp buGef;onf a':at;cif\tdrfodkY tcsdefrSefrSefvma&mufaom {nfhonfwpfa,muf


jzpfvmav\/ wpfcgwpf&HwGif a':at;cif\tdrf npmpm;NyD;rSjyef wpfcgwpfcg npmpm;HkrQru
NcHxJyif nGefYwifESifh,SOfwGJvrf;avQmuf om,maom va&mift&omudk MunfEl;pGmcHpm;vsuf
tcspf\pdwfjzifh aysmfarGYaeavawmh\/
odkYtm;jzifh rdef&moDajymif; waygif;tul;? wefcl;t0if Munfvifom,maom aeYwpfaeY\ naecsrf;
tcsdefwGif NcH0if;twGif; MunfEl;pGm pmtkyfudkzwfvsuf yufvufukvm;xkdifay:wGif xdkifaeaom
a':at;cif\teD;odkY
nGefYwifESifhbuGef;wdkY
,SOfwGJvma&mufMuum
nGefYwifu
]a':a':?
uRefrwdkYtaMumif; azazhqDudk pma&;r,fqdk? a':a':u oabmwlw,fqdk&if azazu rjiif;ygbl;}
[kajymqdkawmif;yefvkdufonfwGif a':at;cifu ]at; . . [kwfom;yJ? a':a':vJarhaew,f? uJav . .
ajymaeMumw,f? tckyJ a&;vkdufr,f} [k qdkum xdkif&mrS xoGm;av\/
aemufckESpf&ufavmuftMumwGif a':at;cifxHodkY pmwpfapmif a&mufvmav&m pmudkzGifhzwfvkduf
onfwGif ]q&mrMuD; oifhawmfonfxifvQif jiif;y,fp&mtaMumif;r&dSygbl;? q&mrBuD;udk tppt&m&m
vTJtyfxm;ygonf} [l yg&dSvmonfudkMum;Mu&aom nGefYwifESifh buGef;wdkYrSm xucsifavmufatmif
0rf;ajrmufoGm;Muav\/
/
jrefrmhwm0efr*Zif;? ZGef? 1938/
Z0e

99

[
[dkydkyiifjfjrriifhq
fhqDu
Du

csKdat;onfhqdkaw;oHonf us,fus,fwpfrsKd;? wdk;wdk;wpfzHk wufwHkoufwHk &dSvSonf[k xifrSwfrd&mu


,dk;',m;ESJoGm;vdkvdk? wkwfvifyef;oHvdkvdk rSwfxif&avmufatmif ajymif;vJoGm;onfESifhtwl
wifOD;onf tdyf&mrSzsyfceJEkd;vm\/ tdyfcsifrl;wl; jzpfaeao;ojzifh Mum;ae&aom aw;oHrSm armifzdk;pdef?
r,fatmifAv ESpfyg;oGm;ESifh a*:&if*sDopmxm;? b,f[mrsm;ygvdrfh[k a0cGJr&&dSaeao;NyD;aemuf
wpfvSnfhtausmhwGifrS aMumifpHkwGJ ckepfoHcsDqdkaeMujcif; jzpfonfudk xif&Sm;pGmod&avawmhonf/
eHeufoHk;em&Dzuful;aeNyDjzpfojzifh vlwdkif;tdyfarmusNrJ jzpfonfhtcsdefwGif Mum;&onfhcspfaw;oHonf
wifOD;tm; &TifjrL;ESpfoufapEkdifjcif;r&dSacs/ odkYjzifh wifOD;onf tdyf&mxJrSx aqmifhBuD;atmifhBuD;ESifh
jywif;aygufqDodkYoGm;um wHcg;udkzGifhvkdufNyD;vQif aw;qdkaeMuonfh aMumifpHkwGJudk ]SL; . . SL; . .} [k
Mobmay;vkdufav\/
cspfyifv,faMumwGif epfarsmaeMuaom aMumifpHkwGJrSm MobmoHudk rMum;MubJ wdk;omuJvm
Muavonf/ wifOD;rSm rdrd\toHonf cspfaw;oHxJwGif epfjryfoGm;onfudkodaomfvnf; xdkaw;oH&Sif
wdkYESifhNydKiftEkdifrBuJvdk? aMumifr*FvmyGJudk cJcsrSawmfawmhrnf[k ESvHk;jyKum vufvSrf;rD&m cyfrmrm
ypnf;wpfckudk qGJvkdufav\/
vufypfAHk;tjzpf yxrqHk;ypfvdkufaom zdeyfwdkufonfhbD;onf tdrfcsif;uyfvsuf&dSaom jcHwGif;&dS
cspfwvif;teD;wpf0dkufwGif usa&mufoGm;av\/ cspfarmifESHwdkYum; rjzHK? bD;aemufodkY riftdk;vdkufjyef
av\/ cspfaw;oHum;raysmuf/ vufeufcyfav;av;eJYrS pufuGif;udkxdatmif csdefom;usrnfudk
owdjyKrdum wifOD;onf pm;yGJay:&dS pm&Gufzdaom ]AdkvfcsKyfatmifqef;} udk ZdudkifypfvdkufawmhrS
]tr,fav; . . AdkvfcsKyf yguvm;[} [laompum;udk r*"bmomjzifh ]cGD;} ceJ bmomjyefqdk
atmfjrnfum AkwfA&uf jzpfoGm;oH&NyD; wdwfqdwfoGm;Muav\/
aMomf . . AdkvfcsKyf . . AdkvfcsKyf? rJyHk;uyfonfhtkyfomvQif wefcdk;BuD;vSonfr[kwf?
pm;yGJwiftkyftjzpfESifhyif vHk;0Nidrf;csrf;a&;ay;pGrf; Ekdifygwum;[k wifOD;\pdwfxJwGif todmPfwdk;&if;
jywif;aygufudk jyefydwf tdyf&modkY0ifum ESpfNcdKufpGm tdyfaysmfavawmh\/
aemufaeYeHeuf tdyf&mx vufzuf&nfaomufNyD; vrf;avQmufxGuf&ef zdeyfpD;&if; zdeyfwdkufbD;udk
&SmawmhrS wifOD;onf nutjzpfudkowd&um rdrd\ypnf;rsm;udk jyefaumuf,l&ef jcHxJodkY
qif;cJhav\/ wifOD;onf jcHpnf;dk;teD;odkYuyf wpfzufaomjcHxJodkY vSrf;arQmfMunfhvkduf&m rdrd\
ypnf;rsm;udkrjrif&rD xdktdrfwGif vlopfrsm;a&muf&dSaeonfudkawGY&av\/
wifOD;onf e,fydkift&m&dSuav;wpfOD;jzpfonfhtavsmuf &ufowywfavmuf awmwufaecJh&mu
,refaeYnurS jyefa&mufvm&m xdktdrfodkYajymif;vmMuonfh vlopfrsm;rSm rnfolrnf0gjzpfMu
rnfonfhaeYu a&mufaeMuonfudkyif rodao;acs/
]'DrSmcifAsm}

Z0e

100

jcHxJwGifawGY&aom rdef;rysKduav;udk wifOD;u vSrf;ac:vdkufavonf/ rdef;rysKduav;onf wifOD;tm;


acwrQaMumif MunfhaeNyD; r&Jw&JESifhcsOf;uyfvmav\/
]bmvJ&Sif}
rdef;rysKd\rsufESmESifh udk,fvHk;udk,faygufrSm rufavmufp&m jzpfonfudkawGY&ojzifh wifOD;rSm kwfw&uf
pum;rajymEkdifatmif jzpfoGm;avonf/
]'kuay;w,fvdkYvJ ratmufarhygeJY? nuaMumifatmfwm tdyfvkdYr&EkdifwmeJY uRefawmfhzdeyfwdkufwJh
bD;a&m? riftdk;a&m? AdkvfcsKyf . .}
]vufpoyfawmh &SifyJudk;}
rdef;rysKd\rsufESmrm a'go&dyforf;aevsuf wifOD;\rsufESmrSm usKdufxD;dk; usD;yg;pyfuJhodkY [NyJBuD;
jzpfaeav\/
]Asm . .}
]&Sif[m b,fvkdvlpm;rsKd;vJ? wd&pmefeJYzufNyD; &efjzpfwm . .}
][if . . usKyfu wd&pmefeJYzufNyD; &efjzpfw,fqdk&avmufatmif cifAsm;ubmrdkYwkef;}
wifOD;onf &efjzpf&awmhrnfwlwl rxl;awmhygbl;[k ESvHk;jyKav\/ rdef;rysKdrSmvJ wpfrsufESmvHk;
eDjref;oGm;um ]&Sifu uRefrudk wd&pmeftjzpfa&mufatmif ajymcsifwmayghav} [k ar;av\/
]usKyf'DvdkvJ rpGyfpGJ&ao;yguvm;}
]wd&pmefeJYzufNyD; &efjzpfwJhvlom wd&pmef&Sifh}
]'gjzifh usKyfwd&pmef jzpfoGm;NyD? cifAsm;usKyfeJY qufNyD;&efjzpfaevdkY rawmfbl;}
]&SifhudkuRefr pum;Ekdif,lcsifvkdY ajymaewmr[kwfbl;? &Sif[m vlpdwfr&dSwmudk ajymaewm? wu,fqdk&if
pum;rajymwwfwJh aMumifudk . .}
]vlvdkrajymwwfvdkY awmfao;wmayghAsm? ajymrsm;ajymwwf&if noHk;em&DavmufBuD;xNyD; yGufavmMurf;
aewm[m 'Dxufawmif . .}
]'gawmh olwdkYobm0udk;? &Sifwm;jrpfvdkY&rvm;? Munfhprf;ygOD;&Sif? ow0geJYvufeufeJYrrQatmif
&SifvkyfvkdufyHk[m uHaumif;vdkY uRefr ieDBuD; cg;rusKd;w,f}
]cifAsm; ieDvkyfyHkuawmh uHaumif;vdkY usKyf AdkvfcsKyfatmifqef; ZufrusKd; . .}
]awmfyg&Sif}
Z0e

101

]awmfvdkYrjzpfao;bl;? usKyfypnf;awG cifAsm;jcHxJrSm &dSaew,f? tJ'gawG jyefay;OD;rS awmfvdkYjzpfr,f}


rdef;rysKdonf aqmifhaqmifhatmifhatmifhvkyfum wifOD;\ypnf;rsm;udk wpfckpDaumufNyD; ]a&mh . . &Sif . .
a&mh&Sif} qdk wifOD;\ tdrfjcHzufodkY ypfay;&m wifOD;rSm rdrdudkrrSefatmif renf;a&Smif&Sm;&av\/
xdktcgrS wifOD;onf tb,fhaMumifh rdef;rysKdwpfa,mufudk rdrd&efjzpfcsifrdygoenf;/ tuRrf;w0if
&if;&if;EDS;EDS;jzpfatmiftodzGJY&rnfhae&mwGif &ef&Smrdjcif;rSm rSm;avpG[k aemifw&rdav\/ odkYjzpf rdrd\
trSm;udk jyefvnfawmif;yefrnf[k pdwfydkif;jzwf&if; rdrd\ypnf;udk wpfckpDvkdufvHaumuf,lNyD;aemuf
jcHpnf;dk;em;odkY jyefvnfuyf&yfvkdufaomtcg tdrfxJodkYjyef0ifoGm;aom rdef;rysKd\ ajcovHk;azG;azG;
uav;udk jrifvkduf&kHavmuf rDavawmh\/
wifOD;onf jzpfEkdifvQif rdrdukd,frdrdzaemifhESifhayguf owfypfcsifrdav\/ xdkaeYtzdkY Hk;odkYoGm;p&m
r&dScJhvQif wifOD;onf xdkrdef;rysKduav;ESifhjyefawGY&onfhwdkifatmif wpfaeYvHk; jcHxJwGifxdkif apmifhae
vkdufcsifawmh\/
wpfaeYvHk;tzdkY wifOD;onf Hk;tvkyfwGif pdwfr0ifpm;acs/ em&Dudk wMunfhMunfhESifh Hk;qif;&ef
tcsdefudkom apmifhpm;aerdavonf/ aemufqHk;wGif kH;qif;tcsdeftxd rapmifhEkdifawmhbJ acgif;udkufonf
udk taMumif;jyum wpfem&Domom apmqif;cJhav\/
]a[h . . jrESif;? acgif;&if;zufu wnif;yifatmufrSm yufvufukvm;xdkifwpfvHk; oGm;NyD;csacsprf;}
wifOD;onf t0wftpm;vJ&if; wynfhausmfjrESif;tm; tvkyfay;vkdufav\/
]aeylao;w,fq&m}
]a[haumif . . pum;aMum &SnfvScsnfvm;? Aeylwm rylwm rif;tvkyfr[kwfbl;? igcdkif;wmom
NyD;atmifvkyfprf;yg}
wynfhausmfjrESif;rSm q&mhtrdefYtwdkif; tajy;tvTm;vkyfudkifay;onfhwdkifatmif
rQomvQif jcHxJodkY wifOD;xuf ta&mufOD;Ekdif&Smay\/

ESpfrdepfavmuf

yufvufukvm;xdkifay:wGif owif;pmzwf[efjzifh wifOD;xdkifvkdufrQ watmifhwem;r&dSrDyif wpfzuf


aomjcHxJvnf; wifOD; arQmfvifhaeoluav; a&muf&dSvmav\/ wifOD;onf jrifvQifjrifcsif; ajy;
awGYvkdufcsifaomfvnf; wrifvmapmifhaeonfudk r&dyfrdapvdk renf;atmifhtnf; [efvkyfae&av\/
odkYaomf MumMumrapmifhEkdif/
]'DrSm} [k jcHpnf;dk;em;uyf wifOD;u ac:vkduf\/
]bm . . 'DrSmwkef;}
]onf;cHygAsm? reufu udpuav;twGuf uRefawmhfrSm wm0ef&dS&ifvJ awmif;yefyg&ap? wu,fawmh
uRefawmf[m aMumifcspfwwfwJh vlyg}

Z0e

102

rdef;rysKdonf wifOD;tm; rouFmonfhtMunhfrsKd;jzifh Munfhav\/


],&pfeJYjcpfovdk jcpfwmvm;&Sif? &Sifh[mu reufwkef;uyJaMumifudk tpdrf;vdkuf0g;pm;csifNyD; aerukef
ao;cif aMumifudkcspfw,fqdkawmh enf;enf;rS ,kwdr&dSbl;? &Sif[m bmtMuHeJY 'Dpum;ajymwmvJ}
wifOD;rSm cyf&dSef;&dSef;jzpfoGm;rdawmh\/ taygufwnfhrnfyHkawmh ray:bl;[k awG;rd\/
]tdk;cHtwkdif; odapcsifvkdYajymaewmygyJ? aemifudkvJ 'grsKd;xyfNyD; rjzpfap&ygbl;qdkwm uwday;ygw,f}
]Munfh&ao;wmaygh&Sif}
rdef;rysKdonf pum;tqHk;owfNyD; cGmxGufoGm;av\/
nOfhoef;acgifausmfonfESifh aMumifatmfonfhtoHrSm arG;cgpuav;wpf'gZifavmuf oHNydKif,drf;wkduf
ovm;[k xifrSm;&avmufatmif ,refaeYnuxuf uJawmh\/ wifOD;onf NidrfoufpGmyif em;axmif
aevkduf\/ odkYaom jymodkESifhcGmndKudk BudKqdkonfhaw;oHonf &yfroGm;bJ xyfom yGm;vmav\/
wifOD;rSm ratmifhtnf;EkdifawmhNyD/ rdef;rysKdtm; ay;xm;onfhuwdudk owdr&EkdifawmhbJ tdyf&mrSx
oGm;NyD; jywif;aygufudk zGifhvdkufav\/
xdktcsdefwGif wifOD;\pdwfjzpfouJhodkY vrf;ay:rS wpfpHkwpfa,mufaomol\ pdwfvnf; jzpfyGm;yHk
&avonf/ taMumif;aomfum; wpfpHkwpfckESifh aumufypfvkdufojzifh avxJujzwfvmonfh &TD;ceJ
jrnfo Mum;vkduf&NyD; wzufjcHxJ&dS a&xnfhaom pOfhtdk;udkxdrSefum *Grf;ceJ aygufuGJoHay:vmav\/
xdkwpfcPwnf;rSmyif aMumifpHkwGJwdkY\ yGwfobifvnf; &yfpJoGm;avawmh\/
wifOD;onf tm;&auseyfpGmjzifh wHcg;ydwf tdyf&modkYjyef0ifav\/
aemufaeYeHeufwGif wifOD;onf vrf;avQmuf&if; aps;ydkif;odkY xGufvmcJh&m aps;xdyfwGif rdef;rysKdESifh
&ifqdkifwkd;av\/
]aMomf . . [dk . . tif; . . aps;0,fvm;ovm;}
olronf wifOD;ESifh awGY&onfudk &Tifysjcif;r&dSacs/
]nuvJ ieDBuD;udk &SifcJeJYaygufjyefw,fayghav? &Sif[m a,musfm;wpfa,mufvkyfaeNyD; b,fhES,faMumifh
pum;rwnfwmvJ}
wifOD;onf teD;tem;wGif em;axmifaeolrsm;&dSrvm;[k ywfcsmvSnfhMunfhvdkufNyD;
*kpdkufaejcif;r&dSonfudk awGY&rS ]usLyfrypf&ygvm;Asm} [k ajzavonf/

rnfolrQ

]jywif;aygufwHcg;zGifhNyD; &Sif&yfaewmrsm; udk,fwkdifrawGYrd&if cufr,f? vufqkyfvufudkifrdaewmawmif


rkefvmOvkyfcsifao;ovm;}
]txifrSm;ygvdrfhr,f . . usKyf bmeJYrS rypfygbl;}

Z0e

103

]rypfayvkdYaygh . . ypfrsm;ypf&if pOfhtdk;BuD;omru wpftdrfvHk; NydK&csnf&JY}


wifOD;onf ]tif; . . cufawmhaeygNyD} [laom oabmjzifh oufjyif;csvkdufNyD;aemuf xyfrH xkacscsuf
wifoGif;&ef yg;pyf[vkduf&mwGif olru ]awmfygawmh&Sif . . 'DtaMumif;rajymygeJYawmh} [kqdk
xGufoGm;awmhojzifh wifOD;vnf; wyfacguf jyefcJh&avawmh\/
cufacsNyD/ olr\xdk;ppfrSm jyif;onfxufjyif;xefvmonfhtwGuf
wifOD;twGuf arQmfvifhcsuf a0;cJhNyDavm . ./

ppfajyNidrf;a&;pmcsKyfEkdifzdkY&efrSm

]jrESif;a& . .}
wifOD;\wynfhonf teD;odkYvma&muf dkaopGm&yfav\/
][dkzuftdrfu iwdruav; rif;odvm;}
][J . . [J}
]a[haumif . . ar;wmajzprf;yg? bmNzJpyfpyfvkyfaewmvJ}
jrESif;onf rsufESmydk;owfvkdufNyD;aemuf . .
]olYemrnfu wifar&DvdkY ac:wmyJ} [k ajymjyav\/
]acwfqefwJhemrnfyJa[h}
]emrnfacwfqefayr,fh awmoluav;yg q&m&,f? e,frSm qlqlylyljzpfvkdY ajymif;vmMuwmawGyg? q&m
awmwufoGm;NyD; aemufwpfaeY ajymif;vmMuwmyJ}
]awmolayr,fh kyfvJracvSbl;? tqiftjyifuav;vJ 'Du[mawGxuf edyfw,f}
]olYrdbrsm;uvJ v,feJYacsmif;eJY? oluvJ 'dkiftdkrdef;uav;ausmif;rSm aezl;w,fqdkawmh b,facyghrvJ
q&m&JY}
]rif;u 'DtxdawmifodaerSudk;}
][J[J . . uRefawmfu ola&mufvmuwnf;u 'Dowif;avmufyJ ta&;wBuD;pkHprf;aewm}
]acG;rom; . . 'gavmufyJvkyfzdkY pdwful;aew,f? oGm;prf;}
wifOD;onf olr\emrnfrSmwifar&Djzpfonfudk od&NyDjzpfaomfvnf; xdkemrnfuav;udk ac:a0:oHk;EIef;
Ekdif&ef tcGifhta&;udkyifr&&Smacs/ wpfcgwpf&HjcHxJodkYqif;&if; rsufESmcsif;qHkrdonfhtcg rsufapmif;xdk;
vnf;aumif;? platmifhvnf;aumif; csmceJvSnfhoGm;onfudkom awGYawGYae&av\/

Z0e

104

&ufowywf vGefajrmufcJhayNyD/ wifOD;tm; ZGJravsmhacs/ tm;tm;&dSwdkif; jcHxJodkYqif;


tcGifhta&;aumif;ay:aygufvmrnfhtcsdefudkom apmifhpm;aecJhav\/ wpfckaomnaewGif ieDBuD;onf
pmuav;wpfaumifudk vkdufae&mu jcHpnf;dk;udk cGaygufaeaom wnif;yifay:odkY ysHoef;oGm;onfudk
awGYojzifh opfyifay:odkYwuf vkdufav\/
wifar&Donf tdrfxJrS xGufvmNyD; ][Jhaumifuav; qif;cJh? opfyifay: bmwufvkyfaewmvJ} [k
ieDBuD;udk vSrf;ac:vkdufav\/ ieDBuD;onf opfyifcGMum;rSiHkYMunhfum anmifememtoHjzifh jyef
xl;vkduf\/
csufaumif;apmifhaeaom wifOD;onf wGif rdrd\tcGifhta&;ay:NyDudk awG;rdav\/ ]r,m;aep?
aMumifaorS} [laompum;&dScJhvQif ]aemufydk;BudKufp? aMumif&SifrS} jzpfawmhrnf[k ESvHk;jyKNyD;vQif
jcHpnf;dk;em;odkY uyfa&mufoGm;av\/
]ieDBuD; jyefrqif;wwfvdkY atmfaew,f? 'gayr,fh rylygeJY? uRefawmfwufNyD; ,lay;yghr,f? uRefawmfu
aMumifqdk&if odyfcspfwm}
wifOD;onf wifar&D\pum;udkyifrapmifhawmhbJ wnif;yifay:odkY oGufoGufvufvuf wufoGm;
av\/ ta&;xJwGif ieDBuD;onf atmufodkYrqif;vkdao;ojzifh rnfol\tac:rQrcHvkdaomaMumifh
wifOD;tm; cg;ukef; NzJajcmufjyNyD;vQif jrifh&modkYwdk; wufajy;av\/
wifOD;onf tcGifhaumif;udk rvGwfvdk? cspfoltBudKufqdkvQif rkd;pGefwrGwf? Mu,fudkyif qGwfay;&kd;
tpOftvm&dS&m opfyiftxuf aMumifudkqGwf&jcif;rSm vdrfhusaoaoaMuaMu vkyf&rnhf0w&m;
jzpfonf[k ESvHk;ydkuf ravsmhaomvHkYvjzifh xdyfzsm;a&mufatmifyif ieDBuD;aemufodkY vdkufav\/
aemufqHk;wGif ieDBuD;ukyfudk zrf;rdav&m wifOD;\pdwfxJwGif wmZHvdk ],dk&D;dk;[D;av} [k 0rf;omtm;&
[pfatmfvkdufcsifonfhqEudk renf;rsKdodyfum cyfoGufoGufqif;cJhNyD; wifar&D\vufxJodkY ieDBuD;udk
qufovkdufav\/
]aus;Zl;wifygw,f&Sif}
wifar&Du
NyHK;NyHK;uav;ajymvdkuf\/
jzpfoGm;apav\/

wifar&D\tNyHK;onf

wifOD;\ESvHk;udk

,m;usdusd

]tdk . . aus;Zl;wifavmufp&m r[kwfygbl;Asm? uRefawmf[m wd&pmefuav;awG tifrwef


cspfwwfw,fqdkwm ajymNyD;ygaum r[kwfvm;? tckvkd toufpGefYNyD; ieDBuD;udk toufu,fcGifh&wmudkyJ
0rf;omvdkYrqHk;ygbl;}
wifar&Donf ieDBuD;udkayGYydkuf&if; ausmuav;udkoyfum ]eDeD tifrwefqdk;w,f? tckvdk u,fhr,fhol
r&dS&if vdrfhusNyD; raoaybl;vm;} [k aMumifuav;udk qHk;rovdkvdk? wifOD;tm; ajymovdkvdkESifh
tdrfxJodkY jyefac:oGm;av\/
wifOD;onf odkYpGefYpm;vkduf&jcif;jzifh rdrd\emrnfrSm wifar&D\acG;a&yk&ydkufxJu aysmufoGm;wef
aumif;NyD[k awG; 0rf;ajrmufrqHk;&dSav\/ odkYaomf rdrdemrnfrSm rSwfyHkwifcH&zdkY BudK;pm;&ef
&dSaejyefao;\/ odkYtm;jzifh wifOD;onf enf;y&d,m,fopf rsm;udk pdwful;xkwf&jyefav\/
Z0e

105

pdwful;aygufwdkif;? aygufwkdif;ay:vmaomtBuHudk wifOD; rBudKufvSao;acs/ nyfaMumif;ay;xm;onfh


twdkif;r[kwfbJ tcsKd;vGJvQiftusKd;enf;um &&dSxm;NyD;onfh rsufESmyGifhvif;rIuav;yif jyefvnf
aysmufysufoGm;rnfudk BudKwifowdxm;ae&av\/
&uftenf;i,fMumanmif;cJhavNyD/ aemufxyf wpfpHkwpfckvkyfjyzdkY&ef tcsdefawmfaeayNyD/ ,ckxuf
&ufMumoGm;vQif wifar&D\ ajymif;nGwfaompdwfonf rD;a0;csdyfyrm jzpfoGm;rnfudk wifOD;awG;rd
avonf/ odkYaomf xda&mufrnf[k pdwfcsavmufonfh enf;y&d,m,fopfudk awG;r&/ odkYawG;
r&onfhaemufqHk;wGif vufawGYatmifjrifNyD;om; enf;y&d,m,fudkyif xyfrH toHk;cs&ef pdwfydkif;jzwf
avonf/ okdYaomf ieDBuD;onf opfyifay:odkY aemufxyfwufonfudk rawGY&ojzifh wifOD;twGuf
tcufBuHKaeavonf/
]ig; . . ig;}
vrf;ay:rS atmfvkdufonfh ig;onf\[pfoHonf wifOD;tm; tzdk;wefvSaom tBuHwpfckyGifhvif;
oGm;apav\/ ]ig;aMumfrBudKuf aMumifrdkuf} [laom pum;yHkonf wifOD;\OD;acgif;xJodkY 0ifoGm;av\/
]vmygOD;AsKdY} [k tajy;tvTm;ac:um wifOD;onf ig;wpfaumifudk aps;rqpfbJ 0,fvkdufNyD;aemuf
jrESif;tm; taMumfcdkif;vkdufav\/
aemufaeYeHeuf tkPfwufomomavmufwGif wifOD;onf tdyf&mrSxNyD;vQif ig;aMumfwpfaumifudk
oHwpfacsmif;? wlwpfvufESifh jcHxJodkYqif;cJhav\/ wifOD;onf wpfpHkwpfckaom &mZ0wfrIudk
usL;vGef&ef MuHpnfaeoluJhodkY rdrdudk vlolav;yg;jrifoGm;rnfudk pdk;&drfonfh trlt&m ay:vGifvsuf&dS\/
odkYaomf rdrdrSwpfyg; rnfonfhvl&dyfrQ rawGY&/
avmu"mwfBuD;um; om,mNidrf;csrf;vsuf&dSNyD; vif;a&mifjcnfudk aw;csKdcsKdjzifh MudKqdkaeMuonfh
iSufuav;rsm;\ wGefjrL;oHomvQif vIyf&Sm;jcif;&dSonfudk awGY&av\/
wifOD;onf ig;aMumfudk opfyifay:wGif oHdkufcsdwfxm;&ef wufav\/ odkYaomf omrefcsdwfxm;HkESifh
rjzpf? ig;eHYudkom&ap ig;udkrjrifap&atmif csdwfxm;EdkifygrS rdrd\tBuHrSmydyd&d&d&Sdrnfudk awG;
&Guftkyfaumif;onfh tudkif;wpfckodkY a&mufatmifwuf&av\/
wifOD;onf ususee ig;udkoHdkufcJhNyD;vQif wludkcg;Mum;xdk; qif;vmcJh&m opfyifatmufqHk;cGMum;odkY
ta&mufwGif wifar&D\tdrfzufrS wHcg;zGifhoHMum;vkduf&NyD; jcHxJodkY wifar&Dqif;vmonfudk
awGY&av\/
]tdk . . apmapmpD;pD; opfyifay:wufNyD; bmvkyfaewmvJ}
wifOD;onf kwfw&uftMuHxkwfum NyHK;&,faomrsufESmjzifh ]uRefawmfvm; . . reufapmapm
usef;rma&;avhusifhaewm} [k ajzvkduf\/
]qef;vScsnfvm;&Sif . . opfyifwuf&wJhavhusifhcef; 'DwpfcgyJ Mum;zl;w,f}

Z0e

106

]'gaemufqHk;ay: tar&duefavhusifhenf;yJ? reufvrf;avQmufwm[m tanmif;omajyw,f? opfyifwuf


wm[m udk,fvuf? ajcaxmuf? wpfudk,fvHk;&dSwJh taMumtjcifawGyg oefpGrf;apwJh avhusifhenf;yJ}
]'DvdkyJ tNrJavhusifhovm;}
]wpfcgwpf&HrSyg? tNrJvJraumif;bl;}
}&Sifhavhusifhcef;[m xdyfzsm;ta&muf wuf&ovm;}
]rvdkygbl; . . atmufqHk;tudkif;avmufygyJ} [k ajymNyD;aemuf wifOD;onf opfyifay:rSqif;cJhav\/
atmufodkYa&mufaomtcg wifOD;onf wifar&DESifh pum;pjywf roGm;ap&ef ajym&efpum;udk&Smav\/
]'Dreuf aeuav; tawmfomw,faemf}
]aeomwm bmjzpfovJ}
][dk . . tif; . . rdk;r&Gmbl;ayghAsm}
]'Dvdkqdk&if uRefr vrf;avQmufxGufEkdifwmaygh}
zwfwiHhiHhESifhusef&pfav\/

[k

qdk

wifar&DxGufoGm;av&m

wifOD;rSm

xdkYaemuf wpfeHeufvHk; wifOD;onf ieDBuD; opfyifay:odkYwufonfudk awGY&rnfvm;[k apmifhpm;ae


aomfvnf; ieDBuD;udk t&dyfta&mifrQyif rjrif&acs/
'DaumifBuD; b,fae&mu aomufpm;awG 0atmifpm;NyD; Adkufum;aeovJ rodbl;? 'gayr,fh rqmbJ
awmhraebl;? qmOD;rSmyJ [laomtawG;jzifh wifOD;rSm pdwfajz&av\/
arQmfvifhwmrjzpf? rarQmfvifhwm jzpfavh&dSonfhtwdkif; aeYv,favmufwGif wnif;yifay:odkY
AsKdif;wpftkyfusvmum udGuGduGuGESifh qlnHaeMuav\/ wifOD;pdwfxJwGif ig;aMumfudk AsKdif;rsm;
qdwfaygufpm;Mu ukefvQifjzifhcufawmhrSmyJ tenf;qHk;ig;eHYuav;&atmif oHdkufxm;onfhae&m&dS
tpdwftydkif;uav;avmufawmhusef&pfygap[k usdwfqkawmif;&if; eHeufu tkPfwufavmuf xcJh&
ojzihf tdyfidkufidkuf&dSum jcHxJ&dS yufvufukvm;xkdifwGifvSJ&if; arS;rdSef;aerdav\/
]tdk&Sifh . . 'DrSm . . 'DrSm}
wifOD;onf tem;rSAHk;ESifhaygufEId;vQif rEdk;[efaqmifaeaumif;aeayvdrfhrnf/ wifar&D\om,maom
toHudk Mum;&onfh tcgrSmrl aigufceJacgif;axmif jcHpnf;dk;teD;odkY tajy;uav;xoGm;av\/
]uRefawmfhudk ac:ovm;}
]uRefraMumifuav; opfyifay: wufajy;jyefNyD&Sifh? vkyfygOD;? qif;EkdifawmhrSmr[kwfbl; . . ?
cuf&csnf&JY}

Z0e

107

wifOD;rSm rD;xdk;pufEId;ay;ae&ef rvdkawmhacs/ rdrdaxmifxm;onfhtaygufudk ieDBuD;0ifwkd;acsNyD[k


0rf;ajrmufpGmjzifh opfyifay: odkY zswfzswfvwfvwfwuf vkdufav\/ ieDBuD;rSm ig;teHY&xm;ojzihf
,cifwpfacgufuuJhodkY wifOD;aemufodkY tomwMunfrvkdufvdkbJ jiif;qeftmcHaeonfhtwGuf
wifOD;rSm tukwftzJhcHum r&t& Zdukyf zrf;NyD;ac:cJh&av\/
wifOD;onf wifar&DwdkY jcHbufodkYqif;NyD; 'kw,rd ieDBuD;udk qufo&jyefav\/
]aus;Zl;wifvkdYrqHk;ygbl;&Sif? b,fvkdqyf&rSef;awmif rpOf;pm;wwfygbl;} [k qdk&mu wifar&Donf
wifOD;\vufudkMunfhrdum ][,f . . aoG;awGpdkYaeygvm;? odyfemoGm;ovm;[if} [k pdk;&drfwBuD;
ar;av\/
]tkd . . enf;enf;yg;yg; jcpfrdwmyg}
]enf;enf;yg;yg;qdkNyD; ayghayghaevdkY rjzpfbl;&Sifh? aMumifvufonf;[m tqdyfjyif;w,f? aoG;qdyfwuf&if
tcufyJ? aeOD; . . aeOD;? uRefr ykwfqD oGm;NyD; ,lvdkufOD;r,f}
wifar&Donf ysmysmovJ tdrfxJodkY0ifajy;oGm;NyD; ykwfqDESifh t0wfpnf;uav;wpfvdyf ,lvmav\/
]enf;enf;awmh pyfrSmyJ? pyfwmu ta&;rBuD;bl;? temusufzdkYvdkw,f} [k wifar&Duajymqdk&if;
wifOD;vufudk ykwfqDESifhodyfqkyfe,fum t0wfpnf;ay;av&m wifOD;rSm wifar&D\El;nHhaom
tawGYtxdcHpm;&onfudk yDwdjzpfvsuf ]ieDBuD;eJYaemf . . ighudk cyfrsm;rsm;uav; ukwfvkdufa&maygh} [k
awmifhwvdkufrdav\/
xdktcsdefwGif wnif;yifay:rS AsKdif;rsm;onf ig;aMumfudkvk,uf&if; tcsif;csif;cGyfaeMuav\/ wifar&D
rSm *kjyKrdyHkr&ojzifh rdrdtMuHudkr&dyfrd[k wifOD;awG;\/ ig;aMumf\wm0efrSm ausyGefaeNyDjzpf
AsKdif;pm;vdkY ukefcsifukefygap rvdkawmhbl;[k wifOD; pdwfwGif ylyifrI r&dSawmhacs/
xkdtcdkufwGuf zkwfceJ ig;aMumfBuD; jyKwfusvmav\/ wifar&Donf usvmaom t&m0wKudk
aumuf,lMunfhum tHhtm;oifhaom trlt&mjzifh ][if . . ig;aMumfBuD;ygvm;} [l yg;pyfrS
toHxGufoGm;rdav\/
]AsKdif;awGcsDvmNyD; vGwfuswmjzpfygvdrfhr,f?
o,fvmavh&dSw,f}

tif;xJtdkifxJu

ig;udk

b,favmufyJa0;a0;

]tif;xJu ig;uvJ aMumfNyD;om;BuD;ygvm;}


wifOD;onf tlaMumifaMumifjzpfvsuf ]'guawmh tif; . . tJ . .} ESifh jzpfaeavawmh\/
]&Sif . . bmrSzHk;r,frMuHeJY uRefrodw,f? reufu &Sif . . 'Dopfyifay:wufwm 'Dig;aMumfBuD;
wufcsdwfwm r[kwfvm;? nmr,fvdkYawmhrMuHeJY? &Sifhcg;Mum;u wlBuD;udkjrifvkduf&uwnf;u
&Sifavhusifhcef;,laew,fqdkwmr[kwfrSef; uRefrodw,f? &Sif ieDBuD;udk opfyifay:rwuf? wufatmif
MuHwmr[kwfvm;}

Z0e

108

wifOD;rSm pHkaxmufarmifpH&Sm;vuf0,fodkY a&mufaeaom w&m;cHuJhodkY ajy;rvGwfrSef;odojzifh ]&D . .


&DajymwJhtwkdif; trSefygyJ} [k 0efcHvkdufav\/
]uRefremrnf? &Sifb,fhES,fodovJ}
]odcsifvGef;awmhvJ pHkprf;&wmaygh}
wifOD;rSm rdrdtMuHawGay:ukefNyDjzpf wifar&D\ rESpfNrdKYrIudk cH&ayOD;awmhrnf[k &GYHrdav\/ odkYaomf
wifar&Dtm; tm;&yg;& &,f aeavawmhonf/
wifOD;rSm rpOf;pm;wwfatmif jzpfoGm;av\/ wifar&Du &,farm&if; ][dkrSmMunfhprf;} [k qdkojzifh
wifar&Djy&modkY Munhfvkduf&m rdrdwdkYtvpfwGif opfyifay:odkYwufajy;NyD; ig;Muif;wpfaumifudk udkuf
qif;vmaom ieDBuD;udkawGY&av\/ wifOD;rSm rsufvHk;jyL;oGm;av\/
][m . . 'gawmh uRefawmfr[kwfbl;? uRefawmfwifxm;wm wpfaumifwnf;&,f}
wifar&Donf toHrsm;xGufatmif &,fvkdufjyefav\/
]tJ'g . . &Sifwifxm;wJh ig;r[kwf&if uRefrwifxm;wJhig;aygh&Sifh}
xdktcgrS wifOD;rSm bmaMumifheHeufapmapm wifar&D tdyf&mxESifhaeonfudk &dyfrdum . .
]'Dvdkqdk&if armifhtMuHuawmif aemufusaeao;w,f} [k ajymNyD; wifar&DESifha&m [uf[uf
yufyufBuD; &,farmvdkufavawmh ownf;/
/

wdkif;&if;ar*sme,f? Mo*kwf? 1951/

Z0e

109

v
vlplpGrGrf;f;aau
ummiif;f;

uefwdkrift&yf&dS us,f0ef;aom NcH0if;BuD;wpfckxJodkY wupDum;wpfpif;onf cyfrSefrSef armif;ESif


0ifa&mufoGm;um oyf&yfcHhnm;aom tdrfBuD;\qif0ifatmufwGif &yfvdkufav\/ um;xJwGif
vkdufygvmaom toufESpfq,fhig;ESpfcefY&dS a,musfm;ysKdonf rdrda&mufvmonfudk 0rf;omtm;&
BudKqdk&ef ajy;vmrnfavm[k wpfOD;wpfa,mufaomoludk arQmfvifhonfhtrlt&mjzifh tdrfwGif;odkY
vSrf;Munfhvkduf&m rdrdarQmfvifhol ay:rvmbJ tckdif;tapa,musfm;BuD;wpfa,mufxGufvmonfudk
awGY&ojzifh rsm;pGmpdwfysuftm;avsmhpGmESifh um;ay:rS qif;av\/
tapcHa,musfm;onf csKdNyHK;&TifysaomrsufESmxm;jzifh ]tvdk udkausmfpdefyguvm;} [k qdkNyD;rS uJhodkY
&if;ESD;pGm ta&mw0ifrac:tyfonf udk owd&[efjzifh ][m . . q&m . . b,fwkef;uvmovJ} [k
a,mifa,mifrSm;rSm; ar;vdkufrdav\/
]tckvmvdkY tcka&mufwmayghuGJY? rjrifbl;vm;}
][kwfuJh . . q&m? jrifygw,f q&m}
]igvmr,fqdkwm aqGaqGwdkY rajymbl;vm;}
]rajymbl;q&m . .? ajym&if uRefawmfvmNyD;BuKdrSmaygh} [k ajymNyD;aemuf xdkolonf wupDxJrS
ausmfpdef\om;a&tdwfudk qGJ,lvdkufav\/ ausmfpdefvnf; um;cay;cJhNyD;aemuf tapcHa,musfm;ESifh
twl,SOf tdrfxJodkY0ifcJhav\/
]aqGaqGwdkYaum r&dSMubl;vm;}
]r&dSbl;q&m} [k ajymvdkuf&m ausmfpdefrSm
]b,foGm;ovJ} [k ar;vkdufav\/

rsufESmraumif;bJ

jzpfoGm;NyD;rS

a`Eqnfvsuf

]tjyifudk vrf;avQmufxGufoGm;w,f}
]a':a':wdkYygvm;}
]rrwdkY&dSygw,f? rrav;eJY udkatmifazeJY oGm;Muw,f}
ausmfpdefonf a,musfm;emrnfwpfckudkMum;vdkuf&vQif rsm;pGmtHhtm;oifhoGm;um ]b,fu atmifazvJ}
[k ar;vdkufav\/
]rodbl;q&m? {nfhonfwpfa,mufyJ}

Z0e

110

]touf b,favmuf&dSNyDvJ}
]q&mhavmufyJ&dSvdrfhOD;r,f? tvGefqHk; oHk;q,frausmfbl;}
ausmfpdefrSm rsufvHk;NyL;oGm;av\/ taMumif;rlum; rdrda&muf&dSvmjcif;rSm cifaqGESifhawGY&ef tm;xm;
vmcJhjcif;jzpf&m cifaqGudk kwfw&ufrawGY&ojzifh tarmqdkYoGm;um a,musfm;wpfa,mufESifh xGufoGm;
onf[k od&jcif;jzifh tHhtm;oifhoGm;&mu xkda,musfm;rSm rdrdESifh &G,fwlwef;wljzpfonf[k od&jyefonfh
twGuf omyifrsufjzLqdkufoGm;NyD;vQif tdrfxJodkYa&mufonfESifh wpfNydKifeuf {nfhcef;wGif;&dSqdkzm
ay:wGif ajcypfvufypf zifaqmifhxdkifvkdufrdav\/
xdktcgrSm ausmfpdefonf rdrda&;vkdufonfhpmrsm;udk? cifaqGrjyefMum;bJaejcif;\ taMumif;t&if;udk
awG;rdum xdktaMumif;aMumifh blwmHkodkYBudKqdk&ef vlrvTwfjcif;jzpfonf[k pOf;pm;rdav\/ odkYjzpf
ausmfpdefonf pdwftysufBuD;ysufrdum vmrdwmyifrSm;avNyD[k atmufarhvsuf csufcsif;yif jyef
oGm;vdkaom pdwfrsm;ay:aygufvmNyD;vQif wupDjyefvTwfvkdufjcif;udkyif tvsifvdkvSonf[k xifjrifrd
av\/ xdkaemufrS a&mufvdkY&dSrSjzifh taMumif;pHkudkod&efpHkprf;OD;rnf/ rdrdta&;vnf; xdktaMumif;
aMumifh ratmifjrifEdkif[k rqdkEdkifao;[l ESvHk;jyKvdkufav\/
ausmfpdefESihfcifaqGrSm ausmif;aezufi,fcspfrsm;jzpfMuav\/ odkY&mwGif cifaqG\rdbrsm;rSm tpdk;&
tvkyftudkifaMumifh a&TY&ajymif;&ESifhuGJuGmaeMuum pmjzifhom awGYaeMu&av&m vlcsif;rSmrl vGefcJh
onfh ajcmufvcefYu aemufqHk;wpfBudrfawGYcJhMu&av\/ xdktcgu cifaqGonfausmfpdeftm; rdrdudk
awmif;&rf;zkdY a&vmajrmif;ay;pum;ajymcJhaomfvnf; ausmfpdefrSm tvkyftudkifr&dS? tajctaevnf;
r&dSonfhtwGuf xdktaMumif;ESifhywfouf t&dyft>rufrQyifrajymbJ pum;vTJypfcJhav\/
,ckrl rMumrDuuG,fvGefoGm;aom OD;av;jzpfolwpfa,muf\tarGtESpfudk wpfa,mufwnf; cHpm;&&dS
vsuf ydk;xnfvkyfief;ydkif&SifwpfOD;jzpfvmav&m ,cktcgrl rdrdwGifOpmtajctae&dSNyDjzpf xdktaMumif;
udkajymawmhrnf[lwpfaMumif;? rdrdaemufqHk;tBudrf cifaqGESifhawGY&NyD;onfhaemufrS a&;vkdufonfhpm
rsm;udk cifaqGxHrS bmrQjyefpmr&onfhwpfaMumif;aMumifh vdkufvmcJhjcif;jzpfav\/
xdkodkYvdkufvmcJh&mrS a&mufvQifa&mufcsif; pdwfysufpum;rsm;udk Mum;&NyD;aemuf qdkzmay:wGif pdwfysuf
vufysufxdkifrd&mrS tdrftay:xyfwufaomavSum;ESifh uyfaeonfheH&Hay:wGif csdwfqGJxm;aom
t&m0wKwpfckudk awGYjrif&ojzifh pdwfroufomonfhrsufESmxm;ESifh ]a[h . . bdk;uGef;? b,fhES,f
BuD;vJuG} [k ar;vkdufav\/
bdk;uGef;onf ausmfpdefMunfh&mbufodkY rsufESmvkdufMunfhum ][kwfyg&JYq&m . . ? b,fhES,f
[mBuD;rSef;vJ rodbl;} [k ajymav\/
ausmfpdefESifhbdk;uGef;wdkY pdkufMunhfaeMuonfht&mrS avSum;txuf&dS uRJvdkvdkEGm;vdkvdk csKdum;um;ESifh
ow0gBuD;wpfaumif\ OD;acgif;jzpfav\/ xdkacgif;BuD;rSm 'dkif;yHko@mef&dSonfh ysOfjym;BuD;wpfck
y:wGif wyfqifxm;um tdrftvSqGJ&ef jyKvkyfxm;onfht&myifjzpfaomfvnf; ausmfpdef\pdwfxJwGif
vSonf[kxifjrifzdkYa0;pG? xdkt&mwpfckwnf;aMumifh wpfcef;vHk;usufoa&,kwf aeonf[kxifjrif
rdav\/ xdkacgif;BuD;rSm ausmfpdef\rsufpdxJwGif trJowfHkodkY twifcH&cgeD;aom qdwfodk;BuD;\
rJh&GYJaeonfh rsufcGufESifhwlonf[k atmufarhav\/
]b,fvdkaumifBuD;vJrodbl;} [k ausmfpdefu rsufESmrJhajymav\/
Z0e

111

]ajymif q&m}
][kwfw,f? rsufESmBuD;udku ajymifaeovdkyJ}
]r[kwfbl;q&m}
]bmr[kwfwmvJ}
]ajymifqdkwm? 'Dwd&pmefudk ac:wJhemrnfudkajymwmq&m&JY? yJcl;dk;ru ypfvmwJhwd&pmefwJY}
]aMomf . . ajymifvm;} [k qdkum ausmfpdefonf xdkacgif;BuD;udk pdkufMunfhjyefav\/
]rsufESmudku rsufESmaoBuD;eJY}
][kwfw,fq&m? toufrS&dSawmhbJ? rsufESmaoaewmaygh}
]'gajymwmr[kwfbl;uGJY? towfcH&vdkY om;r,m;eJYuGJNyD; y&da'0 q,fhwpfrD;awmufaewJh rsufESmBuD;eJY
usufoa&r&dSvdkufwm? enf;enf;rS rBudKufaygif}
bdk;uGef;onf ausmfpdef\tajymudk oabmusoGm;av\/ rdrdudk,fwkdifvnf; xdkacgif;BuD;udk enf;enf;rQ
rESpfoufcJhay/ xkdokdYrESpfoufjcif;rSm MunfhIraumif;jcif;aMumifh r[kwfvS/ avSum;wGif wyfxm;onfh
ae&mrSm twuftqif;rvGwfbJ acgif;iHkYrqif;vQif rPdudkuydcH&av&m xdkacgif;BuD;wyfxm;onfh
tcsdefrSp ,aeYxd rSwfrSwf&& q,fhwpfBudrftwdkufcH&NyD;jzpfjcif;aMumifh ydkrdkrESpfoufjcif;yif
jzpfav\/ odkYjzpf ausmfpdef\pum;udkMum;&aomtcg rdrdESifh 0g'csif;wlolwpfa,mufawGYNyD [k
0rf;ajrmufum ][kwfw,fq&m? uRefawmfvJ enf;enf;rS oabmrusbl;? 'gayr,fh rru 'gBuD;udkyJ
tjrwfwEdk;vkyfxm;vdkYMunhfae&wm} [k ajymjyNyD;vQif rdrdajymvdkufonfhpum;rsm;udk Mum;oGm;rnf
avm[k tcef;wGif; tjcm;vl&dSr&dSvSnfhMunfhvdkufNyD; rnfholYudkrQrawGY&rS ]rr oabmusrd&if b,fol
rS jyifvdkYr&bl;? 0efaxmufrif;vJ oabmrusbl;? 'gayr,fh rr pum;ukd ry,f0HhvdkY Munhfae&wm?
q&mtdrfay:wufwJhtcg owdxm;? uRefawmfawmh acgif;eJYaqmifhrdaygif;rsm;vSNyD} [k owday;\/
]'Dvdkqdk&if wjcm;ae&ma&TYNyD; csdwfxm;ygvm;}
]rjzpfbl;q&m? rru {nfhcef;xJrSmrS yeH&w,fqdkNyD; 'Dae&mrSmcsdwfxm;wmyg? uRefawmfawmh jrefjref
ydk;[yfawmuf? jcudkufNyD; ysufygapvdkYom qkawmif;ae&awmhwmyJ} [k ajym&mu ajcoHMum;ojzifh
kwfw&ufpum;jzwfvkdufNyD; ]uJ . . uRefawmf 'Dypnf;awG tay:udk o,foGm;awmhr,f} [k qdkum
om;a&tdwfBuD;udkqGJwufoGm;&mu avSum;oHk;av;xpfra&mufrD ajymifacgif;BuD;u bdk;uGef;\
acgif;udk EIwfqufvkdufojzifh bdk;uGef;rSm aemufodkYvefusawmhr,fuJhodkY jzpfoGm;av\/ xdkaemufrS
udk,fudk[efvdkufNyD; a'goxGufvsuf ajymifacgif;BuD;udk vufoD;ESifhypfxdk;vdkuf&m ajymif;acgif;BuD;rSm
tenf;i,frQrsufESmrHIYbJ bdk;uGef;rSm vufwcgcg? rsufESmwrJhrJhjzpfvsuf udk,fhtjypfESifhudk,f
a'goudkxdef;NyD; tdrfay:odkYwuf oGm;av\/
ausmfpdefonf ajymifacgif;BuD;udkMunfh&onfrSm rdrdtzdkY edrdwfraumif;[k rSwfxifrdav\/ xdkacgif;BuD;
udk yHkoGif;wyfqifxm;onfrSm yHkoGif;olonf aumif;pGmuRrf;usifyHkr&acs/ aumfuyfxm;onfhae&m
Z0e

112

tcsKdYrSm jyefYjyefY&efY&efYr&dSbJ wGefYaeNyD; EIwfcrf;rSta&jym;onf tay:odkY tenf;i,fvefaeojzifh


ausmfpdefonf xdkacgif;BuD;udktaotcsmpdkufMunfY&mwGif rdrdtm;xdkacgif;BuD;ujyL;Munhfum EIwfcrf;
&GJYBuD;ESifh ajymifjyouJhodkY xifjrifrdvsuf cifaqGxH rdrdvm&jcif;rSm ta&;rvSp&mtaMumif;jzpfonfudk
edrdwfjya&mhovm;[k xifrdav\/
xdktcdkufwGif ausmfpdefonf rdrdaemufbufrS ajcoHMum;&ojzifh vSnfhMunhfvdkuf&m cifaqG\rdcif
a':ausmharjzpfaeonfudk awGY& xdkif&mrSxum ]a':a': . . rm&JYaemf} [k EIwfqufav\/
odkY&mwGif a':ausmharonf ausmfpdef\pum;udk jyefvnfajymzdkY&ef pdwfxJroGif;bJ ajymifacgif;BuD;
udkom ta&;,laeoljzpfonfh tavsmuf ]armifausmfpdef? 'Dacgif;BuD;udkoabmusNyD; Munfhaeovm;} [k
ar;vkdufav\/ ausmfpdefrSm xdkacgif;BuD;udk oabmrusaomfvnf; a,muravmif;[k arQmfrSef;xm;ol
tm; qefYusifrajymEdkifbJ&dSonfhjyif a':ausmharrSm ol\tvdkudk vdkufajymoludk ta&;,lwwfonfh
0goem&dSaomaMumifh ][kwfuJh a':a':? 'Dacgif;BuD;eJY? 'Dtcef;BuD;eJY odyfNyD;usufoa&&dSwmyJ} [k
ajrmufajymvkdufav\/
]a':a':jzifhav 'Dacgif;BuD;&wJhaeYuwnf;u tdrfrSmwpfaeYwjcm;usufoa&wdk;NyD; vmbfaumif;0ifw,f
vdkYatmufarhwmyJ? 'gaMumifh armifatmifazudk aus;Zl;wifvdkY rqHk;EdkifbJ &dSaewmyJ} [k ajymvkduf&m
atmifaz[laomtoHudk Mum;vdkuf&vQif apmapmu bdk;uGef;ajymvkdufonfh emrnfudkowd&um
acgif;BuD;udkarhoGm;NyD; ]b,fu atmif . . armif . . tif; . . udkatmifazvJ} [k ar;vdkufav\/
]armifatmifazqdkwm om,m0wDe,fu e,fpD;awmtkyfuav;aygh armif&JY? ta':wdkY om,m0wDudk
ajymif;&wkef;uawGYMuwmyJ/ aoewfypf odyfwnfh'gyJ? trJvdkufaumif; wpfa,mufaygh? tck a':a':wdkY
'Dudka&mufvmvdkY olvJcGifh&wmeJYtvnftywfvm&if; olukd,fwdkifypfvmcJhwJhacgif;BuD;udk yHkoGif;NyD;awmh
vufaqmifay;wJh[myJ}
ausmfpdefrSm e*dkuyif xdkacgif;BuD;udkoabmrus/ atmifaz\emrnfudkvnf; Mum;puwnf;u atmhESvHk;
emrd&m xdkacgif;BuD;ESifhatmifazrSm tquftoG,f&dSyHkudk od&jyefaomtcg a'govnf;xGuf? pdwfysuf
rdav\/
]'gjzifh udkatmifazqdkwm? 'DvdkyJ wd&pmefawGudk owfjzwfNyD; tukodkvfvkyfaewJh vlwpfa,mufaygh} [k
ajymvdkuf&m a':ausmharrSm rsm;pGmrESpfoufbJ&dSaomfvnf; ausmfpdef\pum;rSm w&m;ESifhoufqdkif
tjypf,lp&mr&dSaomaMumifh ]armifausmfpdef xifovdkvJ i&JyGm;aewJhvl wpfa,mufawmhjzifh r[kwfygbl;?
tifrwefpdwfaumif;? oabmaumif;&dSNyD; bk&m;w&m;MunfndKwJh oli,fwpfa,mufygyJ? 'gayr,fh
&GmxJrSm vmNyD; zsufqD;&efrlaewJh wd&pmefdkif;awGudkawmh ow0gudk vlcRwfrSuRwfw,fqdkovdk
'DvdkyJvkyf&wmaygh? armifausmfpdef oleJYawGY&if olYudktrsm;BuD;oabmusrdygvdrfhr,f? tckyJ aqGaqGeJY
vrf;avQmufxGufoGm;Muw,f} [k ajymjyav\/
ausmfpdefrSm a':ausmhar\pum;udkMum;&vQif rdrd\arQmfvifhcsufrsm;wpfppuif;rJhvmouJhodkY atmufarh
rdav\/ taMumif;rSmrl a':ausmharpum;t& atmifazudkvdkvm;yHk&onfhjyif twlwloGm;vmcGifh
jyKonfudk od&jyefaomtcg aqGaqGESifhatmifazwdkY tawmfyifc&D;a&mufaeMuNyDavm[k oHo,
&dSrdav\/
xdkodkY&dS&onfhtxJu a':ausmharu qufvuf ]aqGaqGjzifh armifatmifaz pGefYpm;yHkawGajymjywm
em;axmifvdkYrNiD;Ekdifbl;} [k ajymvkdufonfwGif ausmfpdefrSm aqGaqGESifhi,fpOfu ausmif;twlwl
Z0e

113

aecJhzl;oljzpf aqGaqGonfowdaumif;ol? tpGrf;aumif;ol? wpfpHkwpf&m &J&J&ifh&ifh aqmif&GufpGefYpm;ol


wkdYudk rsm;pGmESpfoufoabmusaMumif; od&dS&onfhtavsmuf atmifazudkvlpGrf;aumif;BuD; wpfa,muf[k
ESpfoufoabmus aeavNyDavm[k pdk;&drfrdav\/
xdktcdkufwGif cifaqGESifhatmifazwdkY vrf;avQmuf&mrS jyefvnf a&mufvmMuonfudk awGY&av\/
ausmfpdefonf atmifazrSm tb,fuJhodkYaomvlpm;jzpfonfudk emrnfMum;&uwnf;u Munfhcsifjrifcsif
vSonfhtavsmuf ,cka&mufvmonfwGif ajcqHk;acgif;qHk;MunfhI&m trJvdkufaumif;[k qdk&avmuf
aomkyfvuPmbmrQr&dSbJ ydefydefuyfuyf? t&yfjrifhjrifh? rsufpdarS;arS;ESifhrkwfqdwfarG;pHk jyLjyLxGufaeol
wpfa,mufudk awGY&ojzifh rsufpdrSdwfvQmxkwfNyD; ajymifjyvdkufcsifaom ausmif;aepOfu
uav;pdwfrsKd; ay:aygufvmjcif;udk tEkdifEdkifrsKdodyf xm;vkduf&av\/
cifaqGonf ausmfpdefudkjrif&vQif 0rf;omtm;&ESifh ]tdk . . udkausmfpdef? a&mufESifhaerSudk;? aqGaqGu
ra&mufao;bl;xifNyD; trDtjrefjyefvmcJhwmyJ} [k ajymqdkEIwfqufNyD;aemuf atmifazbufodkY vSnfhum
]a[m'g . . aqGaqGeJYausmif;aezuf tifrwefcspfwJh oli,fcsif; udkausmfpdefqdkwmaygh} [k todzGJYay;
ausmfpdeftm;vnf; ]aqGaqGwkdY om,m0wDwkef;u odMuwJh awmtkyfudkatmifazqdkwmav} [k rdwfzGJYay;
av\/
xkdodkYcifaqGu t*FvdyfxHk;pHjzifhrdwfzGJYonfhtwGuf ESpfa,mufom; vufqGJEIwfquf NyHK;Muaomfvnf;
olwdkYESpfa,mufpvHk;\NyHK;yHkrSm tlxJtonf;xJuxGufay:vmonfh NyHK;jcif;r[kwfbJ vnfpvkwfavmuf
qDu xGufay:vmum wrifnpfNyHK;&onfh tNyHK;rsKd;jzpfonfudk awGY&ay\/
ausmfpdefrSm rdrdMumMumMunhfae&vQif rdrd\rESpfoufjcif;rsm;udk &dyfrdukefMurnfudk pdk;&drf ]uJ . .
a':a':? uRefawmf t0wftpm;vJvkdufyg&apOD;} [k ajymNyD;aemuf cifaqGtm; ]awmfawmfMumrSyJ
at;at;aq;aq; pum;ajymMuwmaygh} [k rSmum atmifazudkrl arsmufajcmufovdk oGm;NzJjyaom
NyHK;jcif;rsKd;jzifhNyHK;NyD; tdrfay:odkYwuf&efxGufvmcJh&m avSum;ay:odkYwufrdonfESifh wpfNydKifeuf 'def;ceJ
jrnfaomtoHjzifh rdrdacgif;ESifh ajymifacgif;BuD;0ifEIwfqufrdav&m a'gojzpfum &Suf&rf;&rf;NyD;
acgif;BuD;udk vufoD;ESifhxdk;vdkufrnfBuHrdNyD;rS bdk;uGef;jzpfyHkudkowd& vufavsmhvkduf&um rausrcsrf;
jzpfaompdwfESifh tdrfay:odkY wufoGm;av\/
tdrfay:odkYa&mufonfhtcgwGif bdk;uGef;onf rdrdtdyf&eftwGuf atmifaz\ckwifESifh,SOf rdrdckwif
jyifqifaeonfukd awGY&aomaMumifh atmifazESifh,SOftdyf&rnfudk rsm;pGmpdwfysufrdav\/ odkY&mwGif
olwpfyg;tdrf wnf;cdk&jcif;wGif rnfolESifh,SOf rtdyfvdk? rnfonfhae&mwGifrS tdyfvkdonf[k
aMu;rsm;p&mtvkyfr[kwfaomaMumifh uefYuGufonfhpum;bmrQrajymbJ bdk;uGef;xHrSa&csKd;zdkY vJvS,f&ef
t0wftpm;awmif;,lNyD; a&csKd;cef;odkY xGufoGm;av\/
ausmfpdefonf a&csKd;NyD; t0wftpm;vJvS,fzD;vdrf;um tcef;tjyifodkY xGufvm&mwGif 0efaxmuf
rif;BuD;OD;atmifuJESifh &ifqdkifawGYaeonfhtwGuf atmufzufodkYrqif;EdkifbJ OD;atmifuJESifhtwl tdrfa&SY
vomcef;odkYxGufum pum;ajymqdkae&av\/ ausmfpdefrSm rdrdESifhrsufESmaMumvnf;rwnfh? pdwfxJ
uvnf;rvdkol
atmifazESifhaemufxyfrawGYvdkbJ
npmpm;onfhtcsdefusrS
xrif;pm;yGJwGif
rsufESmcsif;qdkifawGYMuav\/
xkdtcgrS a':ausmharu ausmfpdeftm; ajymifacgif;BuD;taMumif;udk ajymjy&eftcsuf&NyD; atmifazbufodkY
vSnhf ]uJ . . a':a':hwludk ajymifBuD;eJYawGY&yHkudk ajymjyvkdufprf;ygOD;? Mum;csifvGef;vdkYwJh} [k
ajymvdkuf&m ausmfpdefESifhwuG OD;atmifuJyg rdrdwdkYrMum;vdkaMumif; ydwfyif&ef yg;pyf[zdkY jyifvkdufonf
Z0e

114

wGif a':ausmharu OD;atmifuJ rESpfoufaMumif;udkodojzifh rsufapmif;xdk;um ]NidrfNidrfaeprf;yg?


pum;r[prf;ygeJY} [k avoHjzifhajymvdkuf cifaqGuvnf;ausmfpdeftm; bmrQrajym&ef wHawmifESifh
wGuf tcsufay;vkdufNyD;vQif atmifaztm; ]ajymprf;ygOD; udkatmifaz&JY? aqGaqGjzifh em;axmifNyD;&if;
axmifcsif&if;yJ} [k qdkav\/
atmifazonf "ruxdu w&m;a[mcgeD; acsmif;[efY cRJ&Sif;ouJhodkY ]t[rf;} [k vkyfvkdufav\/
]'Dwd&pmefBuD;rsKd;[m tifrwefeufwJhawmBuD;rsm;rSmrS&dSw,f? ajymifqdkwm 'DtaumifBuD;rsKd;yJ? rsm;aom
tm;jzifh ttkyfvkduf? tpkvdkuf aeavh&dSw,f? 'gayr,fh wpftkyfwpftkyfrSm AdkvfvkyfwJhtaumifBuD;&dSNyD;
oluawmh oGm;csif&moGm;aewmyJ? &efoludkoljrifvdkY tcsufay;vdkufwmeJYwpfNydKifeuf usefwJhwpftkyfvHk;
ajy;wmyJ? oluawmh olvGwfatmif ajy;Edkif&ifajy;? rajy;Edkif&if wpfaumifwnf;ckcHwmyJ? tck
avSum;xufrSm csdwfxm;wJhtaumifBuD;udk awGY&wkef;uvJ wpfaumifwnf;yJ? yJcl;dk;r ra&mufcif
awmeufBuD;xJrSm awGY&wmaygh? awGYw,fqdk&ifyJ cyfvSrf;vSrf;rSm awGY&wmrsKd;r[kwfbl;? oluvJ
vQKdxJutxGuf? uRefawmfuvJ ukef;uav;tay:twuf? yufyif;awGYMuwm? bma0;rvJ? tvGefqHk;&dSrS
aytpdwfoHk;q,favmufyJuGmr,f? uRefawmfvJ rxifbJ kwfw&ufbGm;ceJawGYvdkuf&awmh Muufao
aoaeNyD;rS csufcsif;owd&NyD; aoewfudkarmif;wifNyD; ypfvdkufwm . . }
]aoewfeJYypfawmh qDawGraybl;vm;} [k ausmfpdefu ajymifovdkvdkajymvdkuf&m OD;atmifuJESifh
a':ausmharwkdYrSm ausmfpdef\jyuf&,fjyKaom pum;t"dym,fudkrodMu ai;aeMuaomfvnf; atmifaz
rSmrl rsufESmysufoGm;ojzifh cifaqGu ausmfpdeftm; wHawmifESifh wGufvdkufav\/
]'dkif;ceJ usnfqHxGufoGm;wmeJYwpfNydKifeuf vJa&mvdkYatmufarhvdkufwm . . ? rvJbl;cifAs? ycHk;udkxdNyD;
aoG;awGjzmceJxGufvmw,f yJ awGY&w,f? 'DtaumifBuD;vJ aoewfxdw,fqdk&ifyJ &SL;&SL;&SJ&SJ ajrudk
cGmeJYaqmifh? csKdBuD;udkaxmifNyD; vludk&efrlzdkY jyifawmhwmyJ? 'gayr,fh . . uRefawmfuvJ enf;enf;rS
aMumufpdwfr&dSbl;} [k ajympOf cifaqGonf yHkajymonfudkem;axmifaeaom uav;uav; uJhodkY
atmifaz\rsufESmudk
ar;axmufpdkufMunfhae&mu
ausmfpdefbufodkYvSnfhum
][kwfw,f?
udkatmifazu odyfNyD; owdaumif;wmyJ} [k ajymjyav\/
][kwfw,f . . ? uRefawmfuvJ ae&mura&GYbJ a&SYudkrwdk;eJY? wdk;&iftypfyJvdkY csdefNyD;aewkef; jAKef;qdk . .
ajymifBuD;aemufem;u qifBuD;wpfaumif xGufvmjyefyga&mAsm? em;&GufBuD;vIyfvdkY}
]b,fhES,fwkef; armifausmfpdef? 'Dvdkrsm; armifausmfpdefawGY&&if b,fvdkaervJ}
]uRefawmfawmh 'DvdkawGY&&if tdyfrufxJu vefYNyD;Ekd;rSmyJ} [k ajymvdkuf&m a':ausmhar\rsufESmrSm
rMunfrom jzpfoGm;av\/
]ta&;xJrSmcufvkdufyHkuvJ uRefawmhfaoewfxJrSm ,rf;awmifhuvJwpfckwnf;yJ usefawmhw,f?
uRefawmfawGYae&wmu wpfaumifwnf;vJ r[kwfbl;? ajymifuwpfrsKd;? qifuwpfrsKd;eJY tcufBuHKae
wmaygh? 'geJY ,rf;awmifhtjynfhtpHkxdk;NyD;om; aoewfwpfvufeJY vJ&atmif uRefawmfhaemufvkdufudk
ac:rvdkY aemufudkvSnfhMunfhvdkufawmh armifrif;BuD;om; aMumuftm;vefYtm;eJY aoewfyg,lNyD;
zifaqmifhajy;awmhwmyJudk;? 'Dvdkaewkef;rSmyJ qifBuD;vJ wpfcgwnf; ESmarmif;BuD;axmif? tNrD;BuD;wef;
NyD;awmh uRefawmfhudkxdk;&atmif wpfem&D rdkifajcmufq,favmufjrefwJht[kefeJY wpf&dSefxdk;ajy;vmyga&m?
uRefawmfvJ [,f . . ? wwfEdkifygbl;? olYuHyJqdkNyD; kwfw&uftBuH&wmeJY ab;udkenf;enf;uav;
a&TYvkdufawmh ajymifeJY qifBuD;u wpfwef;wnf;wnfhoGm;wmaygh? tJ'DawmhrS wpfcgwnf;
Z0e

115

rsufpdrdSwfypfvdkufwm usnfqH[m b,favmufjyif;w,f rjyif;w,f rajymeJY? ajymif&JY udk,fxJu


xkwfcsif;cyfazmufNyD; qifBuD;&JY OD;acgif;udk wnfhwnfhBuD;0ifNyD;rSefwmyJ}
]trav; . . tonf;xdwfp&m aumif;vdkufwmaemf? armifausmfpdefrsm; tckvdkBuHK&&if b,fvdkvkyfrvJ}
]uRefawmfawmh MuHKao;w,f? yHkaqG;AsmxkMuG,fqdkNyD; tJ'Dae&mrSmyJ csKH;csKH;NyD; xdkifidkvdkufrSmyJ}
]tJ'geJY ajymifBuD;uawmh ae&mrSmyJ yGJcsif;NyD;aooGm;awmhwmyJ? qifBuD;uawmh OD;aESmufrSefuwnf;u
toufvGifhoGm;ayr,fh ajy;vmwJht&dSefu kwfw&ufrajyao;bJ [yfxdk; . . [yfxkd;eJY a&SYudk pdkufvmNyD;
uRefawmfhajc&if;em;rSmyJ acgif;pdkufNyD; aoawmhwmyJ}
xdktcdkufwGif a':ausmharu trTef;wifOD;rnfBuH&m ausmfpdefu t&ifOD;pGm }a':a':? xrif;xnfhygOD;} [k
xrif;xnfhaom aMuGZvHkudk vSrf;ay;vkdufojzifh a':ausmharrSm ajymrnfhpum;udk arhoGm;av\/
atmifazrSmrl rdrd\pum;udk csD;rGef;jcif;rcH&onfhjyif zsufvdkzsufqD; aESmifh,Sufjcif;cH&onfhtwGuf
jyufvHk;xkwfonfudk y&dowfwdkY\&,farmjcif;rcH&aom vljyufuJhodkY aMumifawmifawmifBuD; jzpf
oGm;av\/
xrif;pm;NyD;Muaomtcg ausmfpdefonf pdwfysufysufjzifh {nfhcef;xJodkYoGm;xkdifaepOf cifaqGa&muf
vmav\/
]udkausmfpdef ysif;aeovm;? wpfa,mufwnf; bmvkyfaewmvJ}
]aqGaqGudk apmifhaewmyJ? txl;ta&;BuD;wJh pum;ajymrvkdY}
cifaqGonf rsufvHk;uav;rsm;vSef pOf;pm;ovdkvkyfaeNyD;aemuf NyHK;&,fum ]bmpum;rsm;ygvdrfh} [k
ar;vdkufav\/
ausmfpdefrSm cifaqG\NyHK;&,fjcif;udk rouFmovdkvdkjzpfum rdrdajymrnfhpum;udk&dyfrd oa&mfovdkvdk
jyKvkyfjcif;ayavm[k pdwfroefYbJ&dSNyD; ajymrnfhpum;udkyif rxGufcsifbJ &dSrdavawmh\/
]aqGaqG . . ? udkausmfpdefay;wJhpmawGudk tckwavm bmvdkYrjyefovJ}
cifaqGonf
pOf;pm;aeNyD;rS
tHhtm;oifhoGm;av\/

]jyefzdkYrvkdawmhbl;xifvdkY}

[k

ajzvdkufojzifh

ausmfpdefrSm

]bmjyKvdkYvJ aqGaqG? udkausmfpdefudk aqGaqGcspfw,f r[kwfvm;}


]cspfw,fav . . cspfom;yJ? rcspfzl;vdkY b,fwkef;uajymovJ? 'gayr,fh udkausmfpdefudk ,lzdkYqdkwm
rjzpfEdkifvdkY aemufay;wJhpmawGudk jyefzdkYrvdkawmhbl;qdkwm . . ajymwmyJ}
]aqGaqG t&ifwkef;uqdk&ifudkausmfpdef&JYpum;udk vdkufemrdcsifvdkufemrdrSmyJ? 'gayr,fhtck udkatmifazudk
awGYNyD;rSawmhjzifh udkausmfpdef&JY pum;udk rvkdufemEdkifawmhbl;xifw,f? aqGaqG[m &J&J&ifh&ifhvlrsKd;udkrS
oabmuswwfw,fqdkwm udkausmfpdeftodom;yJ? txl;ajymaezdkY rvdkbl;xifw,f}

Z0e

116

]pOf;pm;ygOD; aqGaqG? aqGaqG[m &J&ifhw,fqdkwmeJY a,mufsm;yDow,fqdkwJhpum;udk t,ltq


vGJaeNyDxifw,f? wd&pmefawGowfwm? jzwfwmeJY a,musfm;yDow,fvdkY qdkEdkifygrvm;? a,musfm;
aumif;pdwfxm;&dSrS . . } [k ausmfpdefajymrS pum;rqHk;ao;rD cifaqGonf pdwfqdk;onfhtrlt&mjzifh
]udkausmfpdef 'DtaMumif;udk aemufxyfrajymygeJYawmh? aqGaqGYpdwfxJrSm 'gqdk&if'gyJ? pdwfwpfrsKd;wnf;
xm;w,f? jyifvdkYr&bl;? 'gaMumifh udkatmifazuvGJNyD; b,folYrS arwmr&dSEdkifbl;qdkwm ajymNyD;wJYaemuf
xyfNyD;ar;aezdkY rvdkawmhbl;? 'DtaMumif;eJYqdk&if aemufxyfem;raxmifcsifawmhbl;} [k qdkum
vSnfhxGufoGm;onfhtwGuf ausmfpdefrSm tcH&cufcufjzifh 0rf;enf;a'gojzpfum usef&pfav\/
xdkodkYausmfpdefrSm rBuHEdkifrcHEdkifjzpfvsuf&dS&mu tBuH,louJhodkY [dk[dk'D'DMunfh&mwGif teD;&dS pmtkyf
wpftkyfudkawGY&ojzifh aumufMunfhvkduf&m ]cifcifaqGodkY txl;arwmvufaqmif} [k pmwef;xkd;vsuf
]az} [k vufrSwfxdk;xm;onfudk awGY&ojzifh ydka'gojzpfum pmtkyfudkudkif&if; bmvkyf&ygrvJ[k
tBuHxkwfaepOf ajymifacgif;BuD;udk oGm;jrifjyef&m ajymifacgif;BuD;\ oa&mfovdkvdk rsufESmBuD;onf
rdrdtm; ]r&Sufzl;vm; . . cifaqGu rBudKufzl;wJh} [k ajymifavSmifouJhodkY xifjrifrdojzifh vufxJ&dSaom
pmtkyfudk wtm;vTJNyD; ajymifacgif;BuD;udk aygufvkduf&m a'gufceJ i,fxdyfwnfhwnfhudk rSefoGm;av\/
xdktcdkufwGif ]*Gwfa&Smhvf . . } [k qdkum rus,fhwus,f vufckyfMobmoHay;vsuf ]w,fNyD;
vufwnfhyguvm;uG} [k qkdvkdufoHudk ausmaemufqDrSMum;&ojzifh ausmfpdefonf vefYzsyfoGm;NyD;
vSnfhMunfhvkduf&m
OD;atmifuJudkawGY&
tHhtm;oifhum
rdrdtm;
tjypfwifavrnfvm;[k
&ifwxdwfxdwfESifh Munhfaerdav\/
OD;atmifuJonf NyHK;&,fvsuf ]a[h . . rif;w,f[kwfvSouGJY? igvJyJ 'Dacgif;BuD;udk enf;enf;rS
MunfhvdkYr&bl;uG? b,fvdkvkyf&rvJ vdkY BuHaewm tckrS tMuH&w,f/ igvJyJ vufwnfhprf;OD;r,f} qdkrS
ausmfpdefrSm pdwfoufom&m &&dSoGm;av\/
xdkodkYajymNyD; OD;atmifuJonf pmtkyfudkaumuf,l aemufodkY av;ig;ajcmufvSrf;rQvSrf;um taotcsm
csdefqNyD;vQif wtm;ukef ukef;ypfaygufvkduf&m pmtkyfonf avxJwGif AsKdif;ysHouJhodkY pm&Gufrsm;
tawmifcwf ysHoef;um ajymifacgif;BuD;udk 0kef;ceJ wnfhwnfhBuD; xdrSefav\/
]edyf[ . . } [k OD;atmifuJonf 0rf;omtm;&qdkvdkufum xyif ckefawmhrnfuJhodkY jyKvkyfvkdufNyD;rS
acgif;BuD;udk pdkufMunfh&if; . . rsufvHk;jyL;oGm;vsuf ][dkuf . . aomufusKd;awmh enf;awmhwmyJ} [k
qdkvkdufojzifh ausmfpdefonf OD;atmifuJpdkufMunhf&mzufodkY pl;prf;&SmazGaomrsufvHk;jzifh Munhfvdkuf&m
ajymifacgif;BuD;wyfxm;aom rsufvHk;wpfvHk;rSm pmtkyfrSef uRwfxGufvGifhpifoGm;onfudk awGY&
avonf/
]tJ'grS cGuswmyJa[h . . ? igeJY rausmhareJYawmh urm&efBuD;awGYMu&awmhrSmyJ? olawmhjzifh 'DtaMumif;eJY
ywfoufNyD; pum;rsm;vdkY qHk;awmhrSm r[kwfbl;? b,fhES,fvkyf&yghrvJ BuHprf;ygOD;uG}
ausmfpdefonf acwrQpOf;pm;aeNyD;? ]tdk . . udpr&dSygbl;OD;&,f? uRwfoGm;wJhrsufvHk;[m arSmif&dyf
uswJhzufu rsufvHk;yJ MunfhvdkY rjrifygbl;} [k ajymav\/
][m . . nrdkYvdkY arSmif&dyfusaewm aeYcif;qdk&if aoaocsmcsmjrifEdkifwmayghuGJY} [k qdkNyD;aemuf
pdwfIyfonfhtrlt&mjzifh acgif;ukyf pOf;pm;aevdkufNyD; ]aeOD; . . 'Dvdkvkyf&if raumif;bl;vm;?
tckwavm 'Dbufydkif;rSm olcdk;xaew,f? olcdk;0ifNyD; rsufvHk;jzKwfoGm;w,fqdk&if} [k ajymNyD;rS?
rdrdtBuHredyfaMumif; jyefpOf;pm;rdum ]olcdk;qdk&ifvJ ypnf;om cdk;rSmyJ? bmr[kwfwJh rsufvHk;udkawmh
Z0e

117

cRwfoGm;rSmr[kwfbl;? pdwfaemufaewJholcdk;rSyJ rsufvHk;udkcRwf,lrSm b,fvdkvkyf&yghrvJ} [k ajymum


ausmfpdeftm; tBuHawmif;jyefav\/
]'Dvdkvkyfygvm; OD;&JY? wpfckvHk; olcdk; cdk;wJhoabmrsKd;vkyfNyD; vufpwHk; azsmufypf&atmif} [k
ajymjyonfwGif OD;atmifuJrSm rsufESm&TifvmNyD; ]b,fvkdvJuGJY? ajymprf;ygOD;} [k pdwftm;xifoefpGm
ar;av\/
]'Dn tm;vHk;tdyfaeMuwkef; uRefawmf wdwfwdwfuav; wufNzKwfNyD; NcHxJrSm wGif;wl;jryfypfvdkufr,f?
raumif;bl;vm;}
OD;atmifuJonf tBuH& 0rf;omtm;&pGmjzifh ]edyf[ . . 'DtBuHodyfaumif;w,f? igjzifh 'Dvdkenf;enf;rS
rBuHrdbl;? at; . . aumif;w,f . . aumif;w,f . . vkyfprf;uG,f? rif;udkig odyfaus;Zl;wif&rSmyJ?
rif;'DvdkvkyfwJhtwGuf ighrSm rdef;rtqltylcH&rSm b,favmufoufomoGm;r,fqdkwm rif;rdef;r&awmhrS
aumif;aumif;odr,f} [k ajymjyav\/
]uRefawmfawmh b,fawmhrS rdef;r&awmhr,f rxifygbl;}
][if; . . b,fhES,fwkef;? aeprf;ygOD;uGJY? igar;prf;yg&apOD;? rif;eJY aqGaqGeJY BudKufaeMuw,fvdkY
igxifwmyJ r[kwfbl;vm;}
]uRefawmfvJ aqGaqGBudKufw,fvdkY tpuxifrdwmaygh? 'gayr,fh tckrS uRefawmf[m olBudKufavmufwJh
vlpGrf;aumif;r[kwfbl; vkdY od&w,f}
OD;atmifuJonf acwawGa0aeNyD;rS ]aMomf . . odNyD odNyD aqGaqGeJY atmifaz BudKufaeMuw,fvdkY
rif;xifvdkY ajymwmr[kwfvm;? 'gayr,fh pdwfrysufygeJYuGJY? aqGaqG[m 'DvdkyJ vlpGrf;aumif;vdk[mrsKd;udk
rufarmwm[m cPyef;avmuf pGJvrf;wwfwJh pdwfrsKd;uGJY? awmfawmfMum 'DpdwfawG aysmufoGm;rSmygyJ?
wu,fawmh ighrdef;r&JY taMumif;udk odwJhvlrSeforQ oltifrwef rufarmaewJY acgif;BuDudk
tpwHk;azsmufypfEkdifwJhvlxuf vlpGrf;aumif;[m r&dSawmhbl;vdkY atmufarhMurSmyJ} [k ajymjyav\/
xdknwGif ausmfpdefonf tdyfaysmfroGm;ap&ef txl;BudK;pm; pdwfudkwif;vsuf rsufvHk;udk
NzJxm;&av\/ oef;acgifausmftcsdefavmufodkYa&mufonfwGif [dkzufcef; 'Dzufcef;qDrS wacgacg
a[mufoHrsm;onf ,drf;orawG oHNydKifaw;qdkouJhodkY wnDwnmwnf; xGufay:vmonfudkMum;&
tm;vHk;tdyfaysmfukefNyDudkodum tdyf&mxJrS xav\/
ausmfpdefrSm ajymifacgif;BuD;&dS&modkYa&mufatmif arSmifxJwGif wjznf;jznf;prf;vm&m? ajymifacgif;BuD;
teD;odkY a&mufonfhtcg cJ,Of;pGmr&Sm&bJ rSefjywif;rS0ifa&mufonfh tjyiftytmum"mwf\
tvif;a&mifjzifh rIefrIefrTm;rTm;awGY&jrif&um acgif;BuD;udk toHrMum;&atmif jzKwf,lvdkufav\/
ausmfpdefrSm yifyef;BuD;pGm rjzKwf&aomfvnf; acgif;BuD;rSm tvGefBuD;rm;av;vHonfhtwGuf vufxJwGif
rEdkifhwEkdifjzpfum avSum;ay:wGif ,drf;,dkifoGm;&mu avSum;xpfajc&if;odkYeif;rdNyD; ajcacsmf
oGm;ojzifh w0kef;0kef;jrnfvsuf avSum;ajc&if;odkY zifavQmusoGm;av\/ ausmfpdef\vdrfhusoHrSm
tawmfyifus,favmif&onfhtxJwGif avSum;&if;&dS yef;tdk;wifxm;aom pifuav;udkyg vdrfhus&if;
ajcESifhxdk;uefrdonfhtwGuf AvHk;vHk;vHk;'dkif; . . *Grf; . . [laom toHudk jzpfay:apNyD;
wpftdrfom;vHk;vdkvdkyif tdyf&mrS Ekd;ukefMuapavawmh\/

Z0e

118

ausmfpdefrSm tcufBuHKum rsufvHk;jyL;oGm;&mu a':ausmhar\ ar;oHjref;oHrsm;udkMum;&NyD; ol\tcef;


qDrS vufEdSyf"mwfrD;a&mifudk jrif&aomaMumifh rdrdudkawGYaeawmhrnfudk pdk;&drfrdum ajymifacgif;BuD;udk
NcHxJoGm;rjryfrD rdrdykef;aezdkYt&ifvdkonfudkawG;rdum rEkdifhwEkdifjzifh ajymifacgif;BuD;udkr avSum;
ay:odkYwuf&m
aMumufpdwf\wkdufwGef;jcif;aMumifh
av;vHyifyef;onfrxif&bJ
vsifjrefpGm
tdrfay:xyfodkY a&mufoGm;av\/
tdrfay:odkYa&mufaomtcg tcef;wpfckxJodkY rjrifrprf;0if oGm;&m ckwifwpfckESihfwdk;rdawmhrnfjzpfNyD;rS
ckwifay: tdyfaysmfaeolwpfa,muf\ touf&SLa[mufoHudkMum;&ojzifh tcef;rSm;NyD[k pdk;&drfum
ajymifacgif;BuD;udkudkif&if; ckwifatmufodkY 0ifykef;aevdkufav\/
ckwifay: tdyfarmusaeolrSm atmifazyif jzpfay\/ atmifazrSm tjcm;olrsm;tm;vHk; Ekd;aomfvnf;
ttdyfBuD;olwpfa,muf jzpfojzifh rEkd;bJ wacgacgjzifh ESmacgif;yavGrIwf aeav\/
ausmfpdefonf ckwifatmufwGif ajymifacgif;BuD;udkzufvsuf Nidrf0yfpGmae&mu ajymifacgif;BuD;rS
tarG;rsm;onf ESmacgif;udkuvdojzifh pdwfudkcsKyfwnf;r&EkdifbJ [cGD; . . [cGD; . . ESifh [wfcsKd;NyD;
rqHk;EkdifbJ&dSav\/
ausmfpdef\[wfcsKd;oHudkMum;&rS atmifazonf tdyf&mrS vefYEdk;NyD;vQif ]a[h . . b . . b . .
b,folvJ} [k ar;vkdufav\/ xdktar;udk ausmfpdefonf bmrQjyefrajym wkwfwkwfrQrvIyfbJ
NidrfNrJNidrfaeav\/ odkY&mwGif atmifazrSmrl NidrfraebJ&dSum ausmfpdefrSm rdrdacgif;ay:rS ckwifay:wGif
vIyf&Sm;oHudkMum;&NyD;aemuf acsmufceJ "mwfrD;zGifhvkdufoHudk Mum;&av\/
]a[h . . ckwifatmufrSm bmvJ b,folvJ} [k atmifazu ar;jyefav\/
ausmfpdefrSm rdrdykef;aevnf;rvGwfawmhNyDudk od&av\/ odkYjzpfckwifatmufrS rxGufbJae&rnfvnf;
r[kwf? rawmfwq atmifazu rdrdar;r&aoewfESifhypfvQif ae&mwGif vlYjynfrae pkaw
ao&awmhrnfjzpfonfhtwGuf qGJrxkwfcifu xGufvkdufrS aumif;awmhrnf[k ESvHk;jyKum vlrxGufcif
ajymifacgif;BuD;udk OD;pGmwGef; xkwfav\/
xdkodkY ajymifacgif;BuD;udk xkwfvkdufonfESifh wpfNydKifeuf ]atmifr,fav;av;As . .} [laom
i,foHygBuD;ESifh atmfvkdufonhf toHudkMum;vkduf&ojzifh ausmfpdefonf ckwifatmufrSjyL
Munhfvkduf&m ykqdk;rEdkifhwEdkif vufwpfzufjzifh wef;vef;BuD;qGJudkifum tcef;wHcg;0qDodkY aMumuftm;
vefYtm; tl,m;zm;,m;ESifh xGufajy;aom atmifazudk jrifvdkuf&av\/
atmifazrSm wHcg;aygufodkYtajy;wGif tcef;wGif;odkY0ifvmaom a':ausmharESifh &ifqdkifwdk;rdojzifh
wpfa,mufudkwpfa,muf tajcmufwkdufvefYum vufum;&m;ajcum;&m;ESifh yufvufvefvJusMu
vkrwwfjzpfoGm;&m a':ausmharudkrl ol\aemufrSvdkufvmaom cifaqGuzufxm;vkduf&NyD;
atmifazrSmrl renf;udk,f&dSefowfum rdrd\taMumufBuD;jcif;udk &Sufudk;&Sufuef;jzifh a`Eqnf
aevdkuf&av\/
a':ausmharrSm tenf;i,f &ifckefjcif;oufomoGm;aomtcgusrS rsufESmxm;BuD;jzifh ][if . .
b,fhES,fwHk;? bmawG jzpfMuwmwkef;} [k ar;vdkufav\/

Z0e

119

]taumifBuD; . . taumifBuD; . . enf;wJh taumifBuD;r[kwfbl;As? w&SL;&SL;toHBuD;eJY


ckwifatmufuaeNyD;awmh . .} [k pum;rqufEkdifbJ &dSav\/
a':ausmharonf atmifaztm; rESpfvkdaomrsufESmjzifh? Iwfcsovkd ajcqHk;acgif;qHk;pdkuf
Munfhaeav\/ yJcl;dk;rawmeufBuD;xJwGif ajymif? qif? usm;awGESifh &ifqdkifowfjzwfvmcJhol
wpfa,mufonf ,ckavmuf taMumufBuD;jcif;udk pOf;pm;r&EkdifbJ&Sdojzifh ]taumifBuD;awGY&wmeJY
'gavmufyJ i,foHygatmif atmf&ovm;} [k ar;av\/
cifaqGuvnf; Mum;0if ]bmaumifBuD;vJ MuGufpkwfvm;? yk&Gufqdwf} [k oa&mfovdkvdk ar;vdkuf
av\/
]bmaumifBuD;vJawmh rodbl;? taumifBuD;awmh taumifBuD;yJ? enf;wJhtaumifBuD; r[kwfbl;As}
]aeygOD; . . armifatmifaz&JY? wu,fyJ [kwfvkdYvm;? 'DtdrfxJudk b,futaumifBuD;0if&rSmvJ?
xrif;vHk;waprsm; ajcmufaewmvm;}
][kwfygw,f . . a':a':&JY? [dkatmufrSm} [k atmifazu ajym vufdK;xdk;jyvkduf&m
a':ausmharESifhcifaqGwdkYvnf; atmifaz jy&mqDodkY MunhfvkdufMuonfwGif ajymifacgif;BuD;udkydkufvsuf
ckwifatmufrS xGufvmaom
ausmfpdefudkjrif&ojzifh cifaqGrSm [uf[ufyufyuf&,farmrd
a':ausmharrSmrl ]b,fhES,fawGrsm; jzpfMuwmvJ [dk . .} [k t"dym,fpOf;pm; em;rvnfaom
trlt&mESifh Munhfaeav\/
cifaqGrSm &,farmrwdwfEkdifbJ ]Munfhprf;ygOD; udkatmifaz&JY? &Sifudk,fwdkif ypfowfcJhw,fqdkwJh
ajymifaoBuD;&JYacgif;udkyJ? udk,fh[mudk,f jyefNyD;vefYwm tHhMoyg&JY} [k ajymav\/
ausmfpdefonf acgif;BuD;udkydkufxvmNyD; ]b,folajymvJ? 'Dacgif;BuD;udk
tvum;nmwm} [k qdkvkduf&m atmifazrSm rsufESmysufoGm;av\/

olypfowfw,fqdkwm

]b,fhES,faMumifh olypfwmr[kwfbl;vdkY odwmvJ} [k a':ausmharu ar;av\/


ausmfpdefonf acgif;BuD;\vnfukyfay:wGif opfom;ESifhruyfbJaumfuGmonfhae&mu vnfyif;a&udk
vSefjyum ]'DrSmMunfhygvm; a':a':&JY? wd&pmefcsKdawG? acgif;awG? om;a&awGudk yHkoGif;wJhqdkifu
wHqdyfBuD;tygom;uyJ? ol0,fvmNyD;awmh oludk,fwdkifypfowfcJh&ovdkvdknmNyD;ay;wm} [k ajym
jyvdkufonfhtwGuf a':ausmharwdkYrSm tvdrfay:aeNyDudk odMu&avawmh\/
]b,fhES,farmifatmifaz? tpuawmh armifatmifazypfwmqdk}
atmifazrSm pum;rajymEdkifawmhbJ ]uRef . . uRefawmf . .} ESifh pum;txpfxpf jzpfaeonfudkawGY&rS
a':ausmharu ]uJ . . armifatmifaz? t&SnfajymraeeJYawmh? taMumufajyoGm;atmif tdyf&m0ifNyD;
tdyfraysmfrcsif; *kPfawmf&Gwfaeayawmh} [k ajymvdkufNyD;aemuf ausmfpdeftm; ]armifausmfpdef?
b,fvkdjzpfwmvJqdkwm a':a': ar;raeawmhygbl;? vlvdrfwpfa,mufudk ay:atmif vkyfay;wmudkyJ?
aus;Zl;odyfwifwmyJuG,f} [k qdkum tjyifodkY xGufoGm;av\/

Z0e

120

xdktcgrS cifaqGu ausmfpdeftm; ]udkausmfpdef? awmfawmfyJ ttdyfysufoGm;w,fxifw,f? tm;&dSatmif


EGm;EdkYuav;wpfcGufavmuf aomufvkdufygOD;vm;? aqGaqGazsmfay;r,fav} [k ac:ojzifh ausmfpdefvnf;
cifaqG\aemufodkY ygoGm;ojzifh atmifazrSm aMumifawmifai;NyD; usef&pfav\/
vufzuf&nfcef;xJwGif cifaqGonf ausmfpdeftm; udk,fwkdif EGm;EkdYxnfhay;&if; ]udkudk . . aqGaqGudk
pdwfrqdk;eJYaemf? aqGaqGudktjypfvTwfyg? aqGaqGtxifrSm;NyD; jzpfwmygaemf? aqGaqG udkudkYtjyif
b,folYudk cspf&OD;rSmvJ? udkudkYudkyJ cspfwmaygh? [kwfvm;aemf} [k ajymvdkufojzifh ausmfpdefrSm
0rf;omauseyfrqHk; NyHK;NyHK;BuD;vkyfum . .
]cspfwJholtay:rSm b,fawmhrS tjypfrjrifygbl;? udkudk aqGaqGudkyJ tonf;pGJcspfw,fqdkwm
aqGaqGtodom;r[kwfvm; tcspf&JY} [k ajymum 0rf;omtm;&pGm cifaqGtm;ayGYzufrnftBuHwGif . .
]a[h . . b,fvkdjzpfMuwmvJuGJY? ajymMuprf;ygOD;} [l ar;vdkufaom OD;atmifuJ\toHudk
Mum;vkduf&aomaMumifh ausmfpdefrSm udk,f&dSefowf aevdkuf&av\/
OD;atmifuJrSm tdyfaysmfae jzpfyHkysufyHk tvHk;pHkwdkYudk bmrQrodvkdufbJ&dSNyD; qlqlnHnHMum;&rS
tdyf&muEkd;vmNyD;vQif "m;jyrsm; 0ifa&mufwdkufcdkufava&mhovm;[k atmufarhum ESpfvHk;jyL;
aoewfBuD;udk udkifqGJNyD;xGufvmcJhav&m cifaqGonf rdrdzcifudkjrifvkduf&onfwGif [uf[ufyufyuf
&,farmNyD; ]azaz 'DaoewfBuD;ESifh bmvkyfrvdkYvJ} [k ar;vdkufav\/
]rodbl;av . . "m;jywdkufvdkYvm;vdkY}
]"m;jytBuD;pm;awmh r[kwfbl;azaz&JY? at;"m;jyyJ}
]b,fvkd at;"m;jyvJuGJY? ajymprf;ygOD;}
xdktcgrS cifaqGu atmifaz\ vdrfyHknmyHkwdkYESifhwuG tvdrfay:NyD; ol&Jabmenf;olwpfa,muf
jzpfaMumif;udk &,fumarmumESifh tvHk;pHkjyefajymjy&m OD;atmifuJrSm rdrdtvGefw&m rESpfoufaom
ajymifacgif;BuD;ESifh rdrdrsufrkef;usKd;aeaom atmifazudk a':ausmharuyg pdwfysufrkef;wD;oGm;jyDudk
od&aomaMumifh tm;&0rf;om&,farmvsuf ]acG;rom; . . 'DvdkrSef;tpu igrod&ygvm;? 'Dvdkomod&if
arSmifxJrnf;xJrSm "m;jy0ifwkdufygw,fqdkNyD;? aygifudk aoewfeJY zrf;NyD; rypfvkduf&ygvm;} [k
ajymvdkufNyD;aemuf ]tckb,frSmvJ} [k ar;vdkufav\/
]olvJ &Suf&SufeJY tdrfay:wufoGm;NyD}
]acG;rom;? eufjzefcg rsufESmjy&JygOD;rvm; rodbl;} [k OD;atmifuJu wpfukd,fwnf; ajymaejyD;aemuf
]'gxuf orD; aqGaqG . . armifausmfpdefudk bmwkdufaewmvJ}
]EGm;EkdY} [k cifaqGu jyefajzav\/
cifaqG\tajzudkMum;vQif OD;atmifuJof rsufvHk;jyL;oGm;um ][if . .EGm;EkdY? [kwfvm;} [k ajymvdkufNyD;rS
wpfpHkwpf&mudk awG;rdovdkvdk&dS rNyHK;wNyHK;vkyfum ]tif; . . EGm;EkdYvJ tm;&dSwmyJuGJY} [k
qdkxGufoGm;ojzifh cifaqGESifh ausmfpdefwkdYrSm wpfa,mufrsufESm wpfa,mufMunfh &SufNyHK;
NyHK;rdMuav\/
Z0e

121

xkdaemuf cifaqGu ]udkudktckn udkudkYtdyf&m jyefrtdyfeJYawmh? atmifazu tndK;xm;NyD; tdyfaysmfaewkef;


owfypfae&if cufaer,f} [k ajym&m ausmfpdefuNyHK;vsuf ][kwfyg&JY? aMumufvdkufwm aqGaqGeJYyJ
twlwltdyfawmhr,f} [k ajymonfwGif ][if;tif; . . r&bl;q&m . . r&bl;} [k qdkojzifh
]trav;aMumufw,f} [k qdkNyD; cifaqGtm; aMumuftm;vefYtm; tzufrsKd;jzifh twif;zufvdkufav\/

jrefrmhtvif;r*Zif;? atmufwdkbm? 1938/

Z0e

122

o
omm;;rru
ufo
folclcdk;dk;x
xiif f

va&mifuav;u w0if;0if;? avjynfuav;uvnf; wnif;nif;? yef;&eHYuav; woif;oif;&dSaom


tcsdef0,f cyfjyif;jyif;rIwf&aom yavGoHonf wwDwD? wwmwmESifh &Gmv,fvrf;rBuD;ay:rS
xGufay:vmav\/ yavGrIwfol armifcsdwfonfum; rdrdwdkY&GmwGif topftqef;qHk;jzpfaom
OD;uvdefoDcsif;udkrIwf&onfrSm vQmwpfrsKd;yif t&om&dSouJhodkY atmufarhrdav\/ armifcsdwfonf
xdkoDcsif;udk rdrdwdkY&GmwGif yxrOD;qHk; &&dSoljzpfojzifh emrnftawmfBuD;av\/
wpf&GmvHk; tdyfvsuf&dSaomtcsdefrSm armifcsdwfonf tb,fhaMumifhwpfa,mufwnf; yavGwdkYudk
rIwfoGm;ygoenf;[k awG;awmzG,f&m&dSaomfvnf; taMumif;udk&dyfrdolrsm;rSmum; ol\&nf&G,fcsufonf
wpfzufaomyGifhjzL&Gm&dS trd a':tkyf? tz OD;wvkyfwdkY\ orD; pdefwkwfudk vlysKdvSnfh&ef oGm;onf[k
tvG,fwul &dyfrdMuayvdrfhrnf/
armifcsdwftm; nwdkif; EIwfqufavh&dSaom usm;Adkvfonf &GmolBuD; OD;MuGufeD\ wJukyfatmufrS
w0kwf0kwfa[mifum EIwfquf&if; xGufvmav&m armifcsdwfu ][Jh . . usm;Adkvf? igyg[} [k jyef
EIwfqufvkdufrS . ./
usm;Adkvfonf xHk;pHtwdkif; nwdkif;uJhodkY ujyifatmufodkY jyef0ifoGm;av\/ usm;Adkvfonf
armifcsdwf\yavGoHudk em;Mum;jyif;uyfojzifh xGufa[mifonfudk r&dyfrdbJ armifcsdwfonf
rIwfNrJquf yavGrIwfum &GmjyifokdY a&mufoGm;av\/
usm;Adkvfonf ,ckrS em;at;ygaygh[k ESvHk;jyKum *kefeDtdwfcif;onfh yx0Dqdkzmay:wGif tdyfaysmf&Sm
av\/ armifcsdwfonf yGifhjzL&GmxdyfodkYa&mufaomtcg yavGudkcg;Mum;odkYxdk;xnfhvdkufNyD; wdwfqdwfpGm
&GmxJokdY0ifoGm;av\/
pdefwkwfonf &GmxdyfrSrIwfvkdufaom yavGoHudkMum;ojzifh em;pGifhaxmifaeav&m yavGoH&yfpJoGm;
aomtcg armifcsdwf&GmxJodkY 0ifvmNyDudkodojzifh tdyf&mrStomx cavmufqGJwHcg;udk toHrMum;
&atmif zGifhjzKwfNyD; aemufab;odkY cyfjznf;jznf;xGufcJhav\/
NcHxJodkYa&mufaomtcg wrmyifatmuf vlwpfa,muf&yfaeonfudkawGY&av\/ oif;[m . .
olcdk;vm;? vlqdk;vm;? EkdYr[kwf&ifvJ pdefwkwfudk cdk;ajy;r,fvdkY BuHaewJhvlvm;? igeJYtBuHwlwJh
&efolyJvm; paomawG;awmjcif;onf armifcsdwf\OD;aESmufxJodkY 'va[m0ifvmojzifh armifcsdwfonf
teD;&dS bl;pifatmufokdY 0ifa&mufcdkatmif;um acsmif;ajrmif;Munfhaeav\/ igtoHay;vkduf&vQif
aumif;rvm;? toHay;rdvdkY oif;wdkYxGufajy;NyD; igwpfa,mufwnf;awGYae&ifvJ 'kuyJ[k qifjcifum
NidrfoufpGmyif aeav\/
rMumrD opfyifay:rS aumh . . aumh . . aumh . . zvyf . . zvyf . . jAwf . . jAwf . . uD;uD; . . *d
[laomtoHudkMum;&NyD; atmufaeaomolu &TDceJavcRefvkduf ykqdk;pudkrNyD; cg;ydkufaxmif
vkyfvkduf&m opfyifay:rS wpfpHkwpfck ypfcsonfudk jrif&NyD; atmufuvl xGufajy;onfudk awGY&av\/

Z0e

123

pdefwkwfonf xdktjcif;t&mudk jrif&ojzifhMuufolcdk;yg&Sifh? Muufolcdk;[k atmfav&m wrmyifay:u


vlonf apGYceJckefcsNyD; xGufajy;av\/ armifcsdwfrSm tHhtm;oifhvsuf ai;armum usef&pfav\/
OD;wvkyfonf tdyf&mrSvl;vJxNyD; eHab;xm;aom "m;&SnfudkqGJxGufvmNyD;rS rdrdrSm vHkcsnfrygvm
onfudkod&ojzifh tdyf&may: uRwfusef&pfcJhaom vHkuGif;udk ,l0wfum r,m;tkyftm; EId;rD;cGuf
xGef;cdkif;NyD; tdrfaemufab;odkY xGufvmav\/
][Jh pdefwkwf? b,frvJ[ Muufolcdk;}
]taumifwpfaumifawmh xGufajy;wm jrifvkdufw,f}
]oif; . . tazmfawmh usef&pfcJhrSmyJ? acG;rom;awG
ygoGm;NyD} [k qdkum [dk[kd'D'Dvdkuf&Smav&m?
"m;&Snfudkajrmuf&G,fum ]ratay; xGufcJhprf;}
vufvGefaeOD;r,f} [k qdkNyD; OD;wvkyf\vufudk
uJavav jzpfvmav\/

rd&ifawmh taoyJ? wpfaeYuvJ arG;vdefrwpfaumif


bl;pifatmuf ykaeaom icsdwfudk awGY&ojzifh
[k qdkum ckwfrnfjyK&m pdefwkwfu ]taz
qGJxm;av\/ pdefwkwfu qGJavav? OD;wvkyfu

armifcsdwfonf aMumufaMumuf&GHY&GHYESifh bl;pifatmufrS xGufvmav\/


][Jh . . acG;rsKd;? b,frvJ ighMuuf}
]uRefawmf . . Muufolcdk;r[kwfygbl;? cdk;wJhvl ajy;NyD}
]rif;u . . ighudk bmrSwfvdkY vdrfaewmvJ? rif;rcdk; b,folcdk;rvJ? a[h . . rtkyf? rD;cGufeJY rsufESmudk
taotcsmxdk;Munfhprf;}
rtkyfonf rD;cGufudk a&SYodkYxdk;jy&m pdefwkwfrSm tHhtm;oifh oGm;av\/ OD;wvkyfrSmvnf; pdwfwpfrsKd;
jzpfoGm;av\/
]a[h . . rif;? anmifyifomu udkbdk;vl&JYom; r[kwfvm;}
armifcsdwfonf acgif;udkndwfNyD; iHkYvsufaeav\/
pdefwkwfonf armifcsdwfudkMunfhNyD; ]udkcsdwf . . &Sifhudktpu uRefr vlaumif;rSwfvkdY BudKufrdw,f? tckrS
xbDawmif ra&Smif cdk;rJh olcdk;yJ} [k qdkvkdufcsifaomfvnf; rsKdodyfxm;&av\/
]rif; Muufuav; wpfaumifcdk;zdkY[m? wpf&Gmuawmif vm&ovm;? vkdcsif&if ajymNyD;awmif;ygvm;?
udkbdk;vleJYawGYrS rif;taMumif; ajym&OD;r,f} [k qdkNyD; armifcsdwfudk aphpyfpGmMunfh&if; ]rif;cg;Mum;u
yavGwdk[m bmvkyfzdkYvJ? Muufcdk;wm yavGeJYcdk;&ovm;} [k ajymav\/
]uRefawmf Muufcdk;zdkYvmwm r[kwfygbl;}
]EkdY . . bmvkyfzdkY 'DNcHxJ a&mufvmwmvJ}

Z0e

124

]iSufrodawmh Z&ufcsKd;xifqkdwmvdk . .}
]aeygOD;? Muufcdk;wm Z&ufxifvdkYav;? csKd;xifvdkYav;eJY ighudknmOD;rvdkYvm;? oGm;oGm; vQm&SnfraeeJY?
jrefjrefoGm;Muawmh? igvkyfvkdufrdvdrfhr,f}
armifcsdwfonf pdefwkwfukdrQ vSnfhrMunfh0HhbJ xGufoGm;av\/ watmifhavmufMumaomtcg
OD;wvkyfxH Muufolcdk;owif;pum; Mum;em&atmif tdrfeD;csif; armifa&Tzm;u vmar;av&m
OD;wvkyfu ]tdk . . 'Daumif aemufrvm&ygbl;? usKyf yg;oG,fem;oG,f cyfememESufvkdufwm yg;pyfu
acs;tefxGufwmyJ} [k tBuD;tus,fvkyf ajymav\/ a&Tzm;vnf; ]'grS rSwfr,f} [k qdk
jyefoGm;av\/
pdefwkwfonf ightm; trSefyiftxifvGJrSmyJ? ightay:rSm arwmysufava&mhrvm;? 'DvdktxifrSm;wm
raysmufao;orQ ig\rsufESmudk rjy0Hhyguvm;[k armifcsdwfonf wtHkaEG;aEG;awG;awmum pdwfxJ
rausreyfbJ&dSav\/ ightay: pdefwkwftxifrSm;onfudk b,fvkdaysmufatmif vkyf&ygrvJ[k
awG;awmjcif;jzifh tBuHxkwfav&m tjcm;vrf;rjrif Muufolcdk;udkom vufyl;vufMuyfzrf;ay;EdkifrSom
at;rSmyJ[k ESvHk;jyK nwkdif; pdefwkwf\tdrfaemufaz;odkYvm olcdk;apmifh&av\/ yxrn
olcdk;udkrawGY&ojzifh jyefcJh&\/ 'kwd,n olcdk;rvm qefjyKwfjzpfcJh\/ odkY&mwGif armifcsdwfonf
pdwfravQmhbJ apmifhNrJapmifhav&m wwd,rd oHk;BudrfajrmufaomnodkY a&mufav\/
armifcsdwfonf naeapmapmuyif a&muf&dSvsuf pHy,fcsKHatmufodkY0ifum ,kefi,fudkusm;acsmif;ovkd
apmifhpm;acsmif;ajrmif;vsuf &dSav\/ wu,fvdkY wpfa,mufa,muf aemufaz;xGufvmvdkY yufyif;
igeJYawGY&ifjzifh
bkef;BuD;ESpfcg&Sufqdkovkd
jzpfaeOD;rSmvm;[k
awG;awmaMumuf&GYHrdaomfvnf;
rdrdykef;atmif;ae&mrSm vHkjcHKojzifh pdwfudkoufomap\/
aMumufp&mjcifaumifrsm;onf em;uyf0Jvsuf xufpGmaom tpG,fESpfacsmif;jzifh armif;rJum
w0D0Dvkyf vnfukyfudkxdk;Muav\/ armifcsdwfrSm rcHcsdaomfvnf; ydjym;pGmNidrfae&av\/
,if;odkYrSufjcifawGxkd;cHaeonfhtxJwGif aeYv,fu udkomMuG,fom; &SifjyKtvSLwGif &Smvywf&nf
AdkufNyJatmifaomufcJhojzifh acsmif;qdk;csifvmav&m toHxGufrnfpdk; yg;pyfudkydwfav&m acsmif;oHrSm
wcGD;cGD;ESifh aeav\/
]a[h . . o&Jacsmufw,fxifw,fuG? wdydaom . . t&[H t&[H}
]o&J r[kwfygbl;uG? cgwkdif;rS racsmufbJ}
]cGD; . . cGD; . . t[l; . . t[l; . . cGD; . .}
]igawmh MuufoD;xvmNyDuGm? jyefMupdkY}
]rif;bmomjyefayawmh? igazmif;wpfaumif&rS jyefr,f}
]at; . . igjcHjyifbufu apmifhaer,f}

Z0e

125

usef&pfcJhaom olcdk;onf wrmyifudk zufwufav\/ armifcsdwfonf taotcsmapmifhpm;


acsmif;ajrmif;aepOf MuGufpkwfwpfaumifonf armifcsdwf\ykqdk;xJodkY wkd;0ifav&m icsdwfrSm
aMumufvefYNyD; 0l;0J . . 0l;0J atmfvsuf xckefav\/
Muufolcdk;vnf; toHMum;&ojzifh ]o&JBuD;As} [k atmf[pfum opfyifwpf0ufu vefYusav&m
opfikwfwpfckwGif vHkuGif;Nidaeojzifh ajray:odkYrusbJ vif;EkdYuJhodkY wGJavmif;BuD;jzpfvsufaeav\/
OD;wvkyfonf tdrfaemufaz;rS vloHMum; cg;awmif;udk ajymifatmifusKdufNyD; "m;&SnfBuD;udkqGJ
rD;cGufudk wpfzufuudkifum xGufvmav\/ armifcsdwfonf kwfw&uftBuH&NyD; wGJavmif;aeaom
olcdk;\qHyifudkqGJxm;NyD; ]olcdk;rdNyD? olcdk;rdNyD} [k atmfav\/
OD;wvkyfonf onfwpfcgicsdwfawmhZufjzwf&vdrfhr,f[k Budrf;0g;NyD;vmav&m icsdwfrSm olcdk;zrf;ay;ol
jzpfonfudk awGY&av\/
]icsdwf . . rif; 'Dwpfcg olcdk;zrf;ykvdyf vkyfaeovm;}
]t&ifcdk;wmvJ olyJAs? tckrSrdw,f}
]OD;wvkyfonf tHhtm;oifhpGmaeNyD;rS armifcsdwf\ausmudkykwf ]awmfayhuGm? rif;zrf;ay;ayvdkYyJ?
'Dtaumif olBuD;bdk;wufwltdrfudk ydkY&r,f} qdkNyD; olcdk;udkwkyfaESmifxm; armifcsdwfukd
tdrfodkYac:oGm;av\/ tdrfay:odkYwufoGm;&m avSum;&if; NyHK;aeaom pdefwkwfudk jrifhcJh&ojzifh
armifcsdwfonf tdrfxJodkYa&muf rMumrD tjyifxGufOD;rnfqdk xGufvmav\/
OD;wvkyfonf twefMum armifcsdwfjyefrvmonfudk awGYojzifh aemufaz;odkYqif;Munfh&m icsdwfESifh
pdefwkwf acsmifukyf aeonfudk awGY&rS ]tcsufrodvdkY om;rufolcdk; xifcJhrdwmudk;} [k awG;rdav\/
/
ol&d,kyfpHkowif;? 'DZifbm? 1930/

Z0e

126

aaiiGw
Gwppfu
fussyyf f

]a[h .
. bwif? rif;ightus,lNyD; 0wfjyefNyDxifw,f? Munhfaumif;ao;&JYvm;? tusudk
acG;0Jpm;usaewmyJ? vufEDS;pkwfavmuf usufoa&r&dSbl;} [k b&Sifu rdrd\tay:tusudk
jzefYudkifjy&if; ajymvdkufonfwGif bwifrSm rsufESmxm;ysufoGm;um rnfodkYjyefvnfajym&rnfudk
kwfw&uf rpOf;pm;wwfbJ ai;Munfhaerdav\/
xdknDtpfudkESpfa,mufrSm t0wftpm;rIESifhywfoufNyD; aeYpOfvdkyif wusufusuf pum;rsm;avh
&dSMuay\/ b&SifrSm t0wftpm;udk tvGefdkaoolwpfa,mufjzpfNyD;vQif rdrd\t0wftpm;rsm;udk
rdrduvGJ rnfolrQ r0wfapcsif/ olwpfyg;\t0wftpm;udkvnf; b,faomtcgrQ iSm;&rf;0wfcsifpdwf
r&dSay/ bwifrSmrlum; rdrdt0wftpm;udk dkaool r[kwfonfhtavsmuf rnfonfhtcgrQ t0wftpm;
aumif;aumif;[lr&dSbJ ta&;taMumif;BuHK&SdvmvQif tpfudkjzpfol b&Sif\ t0wftpm;rsm;udk qGJ
0wfwwfonfhtusifhaMumifh xdkokdY0wfonfudk b&SifawGYonfhtcgwdkif; pum;rsm;avh&dSMuay\/
odkY&mwGif tqHk;owf b&Sifuom tavQmhay;&avonf/
,cktBudrfrl b&Sifonf rdrd\taumif;qHk; ouvwftusudk xdcdkufaeNyDjzpfojzifh tavQmhray;[k
qHk;jzwfum a'gyGaomtrlt&mjzifh vufxJwGif udkifxm;aomtusudk tjyeftvSefMunfhav\/
xdkokdYMunfh&mwGif tusrSm aMuEGrf;vdkuf? uGrf;aoG;ayaeonfhae&mu ay tuGufawG
pGef;xif;onfhae&mwGif pGef;xif;aeonfudk awGY&ojzifh xkdtuGufrsm;udk ouFmruif;jzpfum erf;Munfh
NyD;vQif rsufESmrJhvsuf ]Munhfprf;? bD,mawGaomufNyD; tusay: zdwfuswJhtuGufawG?
aumif;ao;&JYvm;? 'Dtus bmtzdk;wefOD;awmhrSmvJ} [k ajymav\/
bwifu oa&mfaomrsufESmjzifh ]tzdk;awmh wefygao;w,f? tckaygufaps;qdkif ESpfusyfyJwif;eJY
taygifvufrSwfwpfapmif wefygao;w,f} [k qdkav\/
]bmajymw,f . . rif;u? ightusudk0,fwkef;u q,fh&Spfusyfawmifay;&w,f? bmrSwfvkdYvJ?
rif;0wfvdkuf&if oGm;a&m}
]rvkyfygeJYAsm? usKyfr0wf&ygbl;}
]rif;r0wf&if b,fol0wfOD;rSmvJuG? rif;wpfa,mufyJ 'DtdrfrSm 0wfr,fhvl&dSwm? rif;[mu
udk,fhrSm&dSwmrS udk,fh[mvdkY ratmufarhbl;? olrsm;[mvJ udk,fh[mvkdY atmufarhaewm? b,faumif;rvJ}
]bmvJAs? cifAsm;BuD;u? wpfqdwfuav;&dS xbDaysmuf&if bdef;pm;csnf; pGyfpGJwmvdkyJ? olaX;orD;
vlckd;awmh b,folrS bdef;pm;udk rpGyfpGJMubl;? cifAsm;tuswpfxnf [dkwkef;u wpfcgwnf;
,l0wfzl;wmeJY bmyJjzpfjzpf usKyfudkcsnf; pGyfpGJawmhwmyJ? [dkwkef;u q,fhig;&ufavmuf
,lNyD;0wfrdayvdkY? wpfvavmufrsm;0wfrd&if *wfudkwdkifrvm; rodbl;}
]'grif;0wfwmrS tppfygyJuGm? igodygw,f}

Z0e

127

]cifAsm;'gavmuf yg;&if? eyf&if bmvdkY pHkaxmufrvkyfvJ}


]a[h . . rqkdifwmawG0ifNyD; rawmprf;ygeJYuGm? [dkwpfaeYuwnf; 'Dtusudk rif;0wfcsifvdkY
iSm;aew,fr[kwfvm;? xrif;pm;yGJ &dSvdkYqdkvm;? bmqdkvm; rif;rajymbl;vm;? rif;wdkY xrif;pm;yGJawG[m
b,fvkd[mrsKd;qdkwm igodvdkY riSm;bl; ajymvdkufao;w,f? raeYu igr&dSwkef; rif;wdwfwdwfuav;
cdk;0wfoGm;wmr[kwfvm;? bmajymcsifao;ovJ}
]aeygOD;? cifAsm;ajymwm cifAsm;yJ jyefNyD;pOf;pm;ygOD;? tckyJ cifAsmajymw,fr[kwfvm;? [dkwpfaeYu
uRefawmfiSm;wmudk ray;bl;vkdY? cifAsm;rS ray;bJeJY uRefawmfb,fhES,fvkyfNyD; 0wfEkdifrvJvdkY}
]rif; rvdrfprf;ygeJYuGm? rif;0wfw,fqdkwm igajymEkdifw,f? [dkaeYwkef;u ightustaumif;BuD;
bmwpfuGufrS tpGef;txif;r&dSbl;? rif;0wfvkdYom 'Dvkdjzpfwmaygh? rif;r0wfbJeJY 'Dvdk b,fhES,fh
vkyfjzpfyghrvJ? ajymprf;ygOD;}
]MuGufawGaMumifh jzpfrSmaygh}
]MuGufeJY bmqdkifvdkYwkef;}
]cifAsm;MuGuftaMumif; bmodovJ? 'DtaumifawG[m tifrwefnpfywfwm? tdrfudk odyfNyD;zsufqD;wJh
taumifawG? cifAsm;tusayaewm qD;vGefwJha&m*g&dSwJhMuGufeJY awGYoGm;ovm;rS rodbJeJY/ t0wftpm;
aumif;aumif;xm;wJhvl[m MuGufaxmifacsmuf aumif;aumif;xm;&w,f? ykwfvHk;xuf aumif;w,f
rSwfxm;}
]rif; 'Dvdkajymwkdif; igu ,Hk&awmhrwJhvm;uG} [k qdkNyD;aemuf b&Sifonf 'Dwpfcgawmhjzifh
tavQmhray;awmhNyD[k ESvHk;NyKum ]bmrS rif;rajymeJYawmh? ighukd aiGwpfusyfay;&r,f} [k awmif;av\/
]bm . . aiGwpfusyf? bmqkdifvdkYay;&rSmwkef;? cifAsm;u udk,fhudk,fudk orm"dNrdKY0efrSwfvkdY? usKyfudk
aiGwpfusyf 'Pfwyf&wmvm;}
]ig tvum;awmif;wmr[kwfbl;? 'dkif;uvif;eif; yif;rif;ay;&r,f em;vnfvm;? wpfusyfay;yg?
aMu;rrsm;eJY}
]usKyfajymNyDaumAs? cifAsm; tusudk vufzsm;eJYawmifrS rwdkY&ygbl;vdkY qdkaerSyJ? rauseyf&if *gwfudkwdkif
bmta&;BuD;vJ? udk,frS r0wfbJeJY[m? axmifvJraMumufbl;? i&JvJraMumufbl;? bk&m;pl;usdef&Jw,f?
wpfqlwnf;eJY rauseyfao;&if tmaomurif;BuD; wnfcJhwJh bk&m;aygif; &Spfodef;av;axmif pl;&ap&JYvkdY
usdef&rvm;}
b&Sifuvnf;ravQmh? bwifuvnf; jiif;NrJjiif;aeum a*:&if*sD &efjzpfovkd pum;rsm;aepOf ][vkd . .
'DnDtpfudkawGuvJ tckrS tcspfemvefxaeMujyefNyD} [k ajymajymqdkqdkESifh vlwpfa,muf0ifvmojzifh
pum;jywfoGm;NyD; xdkoltm; vSnfhMunfhMuav\/
]a[h . . bdk;cuf? rif;tckrS vmawmhwmudk;uG? iguapmapmu vmrvm;vkdY atmufarhw,f} [k
bwifu b&Sifudk *krpdkufawmhbJ pum;jzwfypfvkdufav\/
Z0e

128

]bdk;cuf . . tomz,fxm;vkdufprf;ygOD;? igawmif;wJhaiGwpfusyf ay;prf;yg? NyD;awmhrs rif;wkdYajymcsifwm


tm;&atmifajym? ighaiGwpfusyfu ta&;BuD;w,f}
]usKyfodygw,fAsm?
aiGESpfusyf&dSw,f}

em;yif;r[kwfygbl;?

bdk;cufeJY

pum;ajymyg&apOD;?

olYudk

acs;xm;wJh

]bdk;cufonf 0ifvmNyD; bwif\ausmudkykwfum ]rif;raeYnu tawmhudk xdkoGm;wmyJayghav} [k


ajymav\/
bdk;cufpum;udk Mum;& b&Sifu ]rif;vJraeYu xrif;pm;yGJ oGm;w,fayghav} [k ar;av\/
]bwifheJY twlwlayghAs? uRefawmfwdkYuvJ cyfxdkxdk? tNidrfhrif;orD;uvJ uvufwufwufeJYqdkawmh?
wpfcgwnf; t&rf;usaeMuwmyJ? cifAsm;vmzdkY odyfaumif;wmyJ}
]ightpm; . . ightusawmh oGm;w,fxifwmyJ}
bwifu rMum;csifa,mifaqmif bdk;cuftm; ]a[h . . oli,fcsif;? rif;ighqDu acs;oGm;wJh
aiGESpfusyfjyefNyD;ay;OD;armif? Mum&if arhaeOD;r,f}
]tHrm . . armifrif;BuD;om;? rvkyfygeJY? ay;NyD;ygaumvm;vkdY b,fEScg xyfNyD; ay;ae&OD;rSmvJ}
]ray;&ao;ygbl; armif&m . . ? tacsmif tqHk;rcHyg&apeJY}
]rif;[mrif; pOf;pm;prf;ygOD;uGm? raeYnuyJ xrif;pm;yGJtNyD;rSm bm;udkoGm;NyD; aemufqHk;wpfcGufpD
aomufMuwkef;u? ig;usyfwef puLzsufvdkY jyefNyD;trf;wJhtxJu rif;udk ESpfusyfxkwfay;vdkufwm
arhaeNyDvm;}
][kwfvm;? EkdY . . igb,frSm xm;vkdufrdygvdrfh}
]rif;rl;rl;eJY tay:tustwGif;tdwfxJ xnfhvkdufwmaum} [k ajymvdkufojzifh bwifvnf; owd&um
]aMomf . . [kwfom;yJ? igarhvdkYyguGm? pdwfrqdk;ygeJY} [k awmif;yefNyD;vQif b&SifbufodkY rsufESmvSnfhum
wpfpHkwpf&m ajymrnfh[efudkjyKvsuf ajymrxGufEkdifatmif wHawG;oD; aebdonfhtvm; rsufvHk;
ysmuvwf? ysmuvwfESifh vnfwkdifwqefYqefY vkyfaeav\/
bwifyg;pyfxJrS ][dk'if;
cufovdkjzpfaeav\/

tif;

.}

[laompum;om

xGufEkdifNyD;

qufajym&rSm

b&Sifum; NyHK;csifvSaomfvnf; a`EESifh ]tif; . . qdkprf;? bmajymcsifvkdYvJ} [k ar;vkduf&m bwifrSm


tajym&cufvSaomaMumifh ]bmrSr[kwfygbl;} [k qdkvkduf&av\/
xkdtcgrSm b&SifuNyHK;um ]uJ . . bmrSajymp&mr&dS&ifvJ igoGm;vkdufOD;r,f? yif;rif;qdkifudk? igapmapmu
rif;udktxifrSm;vdkY
pGyfpGJaewm?
tpuwnf;u
rif;ajymwJhpum;twkdif;
[kwfvdrfhr,fvdkY
atmufarhzdkYaumif;wm? igajymvdkY rif;0rf;renf;eJYuG? 'DvkdyJ vlqdkwm wpfcgwpfcgawmh rpOf;pm;bJ
Z0e

129

a'gojzpfcsifjzpfwwfwm? at; . . at; . . rif;wdkYae&pfMuOD;? igyif;rif;qdkif ajy;vkdufOD;r,f?


ydwfcgeD;NyDxifw,f? rrD&if cGusaeOD;r,f? qdkifa&mufawmhrSyJ tdwfxJu[mawG xkwfNyD;Munhf&OD;r,f?
wpfcgwav yif;rif;ay;vkdufwJh tusxJrSm wpfckckygcsif&ifygwwfw,f? rajymEkdifbl;odvm;}
bwifrSm rcHcsdrcHomjzifh acgif;ndwfvkduf&av\/ rdrdvdrfajymxm;rdaompum;aMumifh tustdwf
xJwGif rdrd\aiGESpfusyfygoGm;onfudk tajym&cufaeouJhodkY b&Sifurl aemifudk bwifrSwf
avmufatmif aiGESpfusyfygvmonfudk ]bHk;} xm;vdkuf&ef pdwfydkif;jzwfNyD;vQif auseyfaeav\/
bwifrSm rdrd\aiGESpfusyfudk tb,fuJhodkY jyef&atmif vkyf&ygrnfenf;[k BuHvHk;xkwfNyD;vQif
]tpfudkYtus uRefawmfacgufay;r,fav? yif;rif;qkdif ,loGm;wmayr,fh oyfoyf&yf&yfacgufNyD;
,loGm;wm aumif;wmaygh} [k tcsKdowfav\/
odkY&mwGif b&Sifu tcsufwGif yg;eyfoGm;um ]aeygap ighnD&m? 'kur&SmygeJY? ighnD vufanmif;wm
tpfudkrjrifcsifygbl;} [k ajymqkd&if; tusudkacgufudkifNyD; ]igoGm;vkdufOD;r,f? rif;cPaeOD;} [k
bwifudkajymav\/
][kwfuJh EkdYaywJh . . aeygOD; . . ? [dk'if;uav; . .}
]bmvJajymav}
]bmrSr[kwfygbl;} [k 0rf;enf;pGmjzifhajymum ygoGm;aomaiGESpfusyfudkESajrmum b&SifxGufoGm;NyD;
aemuf bdk;cuftm; ]oli,fcsif;a& . . trQom,layawmh? bmaMumifhawmhjzifh rar;ygeJY} [k qdkojzifh
bdk;cufvnf; taMumif;rod&bJvsufESifhyif ]om"k . . om"k . . pmOwdkY tar? bmjyKvkdYao? ajymygeJYat?
a&m*geJYao? dk;rSrom? aqGrsKd;urSrvm} [k aemufvkdufaomaMumifh bwifrSm rcsdoGm;NzJ
NyHK;&&Smavawmh\/
/
BuD;yGm;a&;r*Zif;? atmufwkdbm? 1935/

Z0e

130

ccssppfo
fov
vdkv
dkvdk dk

]uJAsm . . udkcspfaz? wpfvrf;vHk; wa,mBuD;ydkufvm&wm ranmif;ao;bl;vm;As? oDcsif;wpfyk'favmuf


xdk;prf;ygOD;}
]EkdY cifAsm;urS oDcsif;rqdkbJeJY? bmawGavQmufNyD; xdk;&rSmvJvkdY? cifAsm;uvJ qdkOD;rSaygh? qdkavAsm
udkbwif}
]awmfygAsm? aemufraeygeJY? oDcsif;qdkrSm qdkprf;ygAs}
]t[if; . . ysif;w,fwJhysif;w,f? wlev,fw,f . . b,foDcsif; b,f[mqdk&ygh rdwfaqGwdkYa&?
pm;BuOD;rvm;As? rkefYxkyfBuD; ylylaEG;aEG;] [k oDcsif;tcswGif bwifu ajymifavSmif qdkojzifh . .
]cufwJhvlyJAsm? twnfqdkaew,frSwfvkdY wa,meJY vkdufaewm? tJ'Dvdk MuyfMuyfqdk? t&yfxJu
xGufNyD;cJeJYaygufvdrfhr,f? [dk'if; qdkavAsm? vS,Ofaus;} [k cspfazu ajymvdkufrS/
]tif; . . tif; . . [kwfNyD? vS,Ofaus; a[; ath a[;? b,fhES,fwHk;? 'DtoH}
]aumif;ayghAsm? toHuav;u eEGif;a&mifuav;}
]toH0gvdkYajymyg}
]b,ftoH0grvJAs? 0gwJhtjyif [dkbufvGefaevdkY eEGif;a&mifxaewm}
]'gjzifh&if rqdkawmhygbl;Asm}
]tvum;ajymifwmyg udkbdk;pdefBuD;&m? pdwfrqdk;ygeJY? qufqdkyg}
]vS,Ofaus; . . a[; ath a[; . . rcifav;wdkYu csKdif;arG;xl}
][m . . redwfwmbJ? aumif;aumif;qdkrSaygh}
]EkdY . . cifAsm;qdkcdkif;vdkY qdk&wm? 'DoDcsif; uRefawmfrSr&bJ}
]uJ . . awmfygawmhAsm? uRefawmfhwa,m uRefawmfxkd;ygawmhr,f} [k qdkNyD; cspfazu wa,mxdk;
bwifu pnf;0g;vkdufum urf;em;vrf;wpfavQmufwGif qdwfNidrfjcif;udk NzdKzsuf oGm;Muav\/
tcsdefrSmrsm;pGm nreufvSao;aomfvnf; aqmif;&moDtcgjzpfonfh tm;avsmfpGm rsm;pGmaomtdrfwdkYrSm
apmapmpD;pD; wHcg;ydwfvsuf tdyfolu tdyfuefMu rtdyfao;olrsm;uvnf; tdrfwGif; ukyfvsufom
aeMuonfjzpfaomaMumifh wvrf;vHk;rSm qdwfNidrfjcif;udk azmufxGif; ay:aygufvmaom cRJcRJyspfyspf
Z0e

131

qGJ&pfwD;rIwfaom wa,moHonf rtdyfEkdif? rxdkifEkdif &SdMuukefaom azmfuGma0;olwdkYtm; aqG;ylatmif


vIHYaqmfay;onftvm; xifrSwfzG,f&dSonfhjyif ESif;awGa0vsuf&dSaom avmu"mwfBuD;udk rIef&DpGm
xGef;vif;vsuf&dSaom va&mifonf vGrf;tm;udkul tylwdkYudk wdk;atmifzefwD;aeay\/
cspfazESifh bwifwdkYrSmum; rdrdwdkY\*DwoHaMumifh wpf&Hpmaom olrsm;rSm MunfEl;jcif;? vGrf;qGwfjcif;?
ylaqG;jcif;jzpfpdrhfaomiSm wa,mxdk;oDqdk oGm;Muonfr[kwf? a&TNrKdYawmfol? a&TNrdKYawmfom;rsm;tm;
ajzazsmf&efvnf; r[kwfbJ tdyfcsdefrSvGJ tdrfxJwGif ig;rdepfwdwdae&vQif acgif;udkufwwfaom
vlpm;rsKd;jzpfMuaomaMumifh umvom;wdkYbm0 vnfywfMujcif;jzpfonfhtavsmuf wpf&yfNyD;wpf&yf
vSnfhywfum olrodigydk; wa,mxdk;oGm;Muav&m us,f0ef;aom jcHBuD;rsm;ESifh tdrfrsm;&dS&mt&yfodkY
a&muf&dSoGm;Muav\/
]tdkifaq; . . udkcspfaz? [dka&SYujcHBuD;xJrSm jr wpfa,mufjrif&JYvm;? tJ'g cifAsm;wa,moHMum;vdkY
jcHxJudkqif;vmwm od&JYvm;? udkif; . . aumifrudk wpfcgwnf; vGrf;usef&pfatmif xdk;avAsm}
]bmeJYxdk;&rSmvJ}
]wa,mudkajymwmygq&m? wa,mudk}
]tJ'Dvdk &Sif;&Sif;vif;vif;ajymyg? cifAsm;ajymyHku em;vHk;bl;rxGif;}
]bl;vHk;em;rxGif;ovdk vdkY ajymyg? udkif; . . wa,mxdk;Asm}
]tqkduav;vJ ygOD;rSmayghAsm? omNyD;pGJrSm}
]bmudkqdk&rSmvJ}
]qdkcsifwmqdkAsm? tckvdkvomwkef; abmv,fqdkwm aumif;w,f} [k qdkNyD; cspfazu wD;vHk;ysKd;
ay;av\/
]pdefjcL; . . Mumanmif . . Mumanmif . . va&mifawGvif; . . tif; . . [ifh . . vif;ygvdkY?
a[m[dkjcHwGif;&,fu r,fckarQmf . . atmh . . a[mh . . aMomf . . oHk;csufpnfawmf? pnfawmf
dkufaqmfumnif;w,fav; . . vif;jyefvkaemf . .} [k qdkvdkufojzifh jcHwGif;rS rdef;rysKduav;onf
onf;cHraevdkonfh trlt&mjzifh jcH0wHcg;qDodkY xGufvmNyD;vQif ]oGm;ygawmh&Sif . . ? xrif;usef
wmawG acG;auR;ypfvdkufNyD} [k qdkaomaMumifh cspfazESifhbwifwkdYrSm tHhtm;oifh aeMupOf . .
]xrif;awmhr&dSbl;? ydkufqHvdkcsif&if a&mh} [k qdkum tdwfxJodkYEIduf jzL0if;aomt&mwpfckudk
ypfay;vdkuf&m xdkt&monf cspfazwdkY ajc&if;wGif cRrf . . csyf [laom toHjzifh a&SYuRrf;aemufuRrf;ypf
usav\/
ydkufqHypfvkdufaom rdef;rysKduav;vnf; zswfceJrsufESmvTJ tdrfxJodkY jyefvSnfhoGm;onfESifh
wpfNydKifeuf bwifu ]aumfwmyJa[h? '*Fg;BuD; xef;&nf&Spfykvif;awmh xef'g;aeNyD} [k qdkum
0rf;omtm;& '*Fg;udk ajy;aumuf&m cspfazu rESpfNrdKYaom trlt&mESifh . .

Z0e

132

]aeprf;ygOD;As? cifAsm;u uaZmform;rSef; vlodatmifrvkyfprf;ygeJY? tckydkufqHypfay;wm? usKyfwkdYudk


olawmif;pm vkyfrSef;rod vkyfoGm;wm? od&JYvm;}
]odwmayghAs? 'gaMumifh cifAsm; uRefawmfhtem; odyfNyD;ruyfeJY? uRefawmfu olawmif;pm;qdkayr,fh
xrif;0aevdkY}
]awmfygAsm? cifAsm; 'DvdkaemufwmawGaMumifh tckvdkjzpfwm? oDcsif;qdkwmyJ dk;dk;wef;wef; rqdkbl;?
aemufawmufawmufvkyfNyD; qdkawmh tckvkdtvkyfcH&wm aumif;ovm;? ay; . . '*Fg;}
]bmvkyfzdkYvJ? uufqGJzdkY ydkufqHr&dSvkdYvm;}
]vmvmcsnfao; . . ay;ygAsm? olY[m olYudkjyefay;NyD; ememBuD; ajymypfcJhr,f} [k qdkaomaMumifh
bwifu ]ukefygNyDAsm? xef;&nfzdk;uav;} [k qdkNyD; ay;vkduf&m? cspfazvnf; '*Fg;udk,l NcHxJodkY0if
vkduf&efoGm;&m wHcg;ydwfxm;vkdufonfudk awGY&ojzihf rauseyfaom rsufESmESifh jyefxGufcJh&av\/
]odyfcGuswmyJAsm? cifAsm;pum;aMum&SnfaewmeJY [dkrSm wHcg;ydwfoGm;NyD? b,fhES,fvkyfrvJ}
]bmxl;xl;axGaxG
vkyfaep&m&dSovJ?
taMuG;xm;vkdY&ygw,f}

aemufawGYawmhrS

ay;wmayghAs?

azmufonfqdkwm

]wefyg zdk;apm&m . . vomwkef;&dSao;w,f? udkif; . . ajymae&Mumw,f? vSnfhNyD;jyefMur,f}


]tif; . . 'DvdkeJY NyD;&rSmvm;vdkY? uRefawmfh'*Fg; jyefay;Asm? uRefawmft&ifaumufawGYwm}
]ray;bl;? cifAsm;ay;&if uaZmfpkyfypfrSm? olYjyefay;&r,f}
]a&tqHk; ukef;wpf0ufwJh? ig;rl;awmhay;ygAsm? av;ykvif;zdk;}
]atmifr,fav;av; . . aemufay:wJh bdef;pm;xJ cifAsm;tcRJqHk;ygvm;? 'gavmufawmif aomufcsif&if
uRefawmfyJ oyfoyfwdkufyghr,f? olYydkufqHudkawmhrxdeJY? olYjyefay;zdkY xHk;wdkYNyD; odrf;xm;rSm}
]edyfwmyJ? aomuf&r,fqdk&if auseyfNyD? udkif; . . vmoGm;pdkY} [k qdk ESpfOD;om;
qufvufavQmufcJhMu&m cspfazrSm jzpfcJhonfhtaMumif;rsm;udk wpdrfhpdrfhawG;&if; NidrfoufpGm
vkdufygvmojzifh bwifwpfa,mufvnf; udk,hfoDcsif;ukd,fqdk udk,fhyg;pyfqdkif;wD;um . .
]"rwmbHkrSmav . . umr*kPfpdwfwlrQ&SmvdkY? umr*kPfpdwfwlrQ&SmvdkY? bduLeDrBuD;&,f?
b,folYeJYvkdufpm;jyefowkef;? rifhAdkufw&m; rSefrSefa[m? aMomf . . igtpu rajymbl;vm;uGJY? rif;rSm
iguvGJ&if Munfhr,fhvl r&dSbl;qdkwm tajymom;eJY? tckawmh aumif;Muao;&JYvm;uGJY r[0g&JY?
uyfurmtajcrSmav; . . av? ow0gawGrSwfp&m ta&;ygyJ . . t[Jh . . (udkavmf . . udkavmf
owdxm;rSaygh? udkavmf&JY? NydwmwdkY rsuf&nfp? ajr0,frusaumif;bl;wJh udkavmf&JY) *Aao,s
oaErDSaqmifvkdY {uoDawmif tv,fuwif;ygaygh . . wif; . . ygaygh? aemufwpfzef
azmufjyefwJhtcif;udkvS? tr,frif; . . rl&if;yxr ruif;MuwJhoabmudkjzifh? r,fbduL&,f . .
olawmfpifrBuD;&,f? rif;Adkuf b,fol ujrif;qGvdkY? ,ckvkd ig;ylwif;r jzpfwmudk rSefrSefajym . . ajym . .?
,ckrSawmh usKyfudk r&SufeJYawmh? rif;Adkufw&m; rSefrSefa[m? (armifBuD; armifi,f . . armifBuD;
Z0e

133

armifi,f?
zdk;olawmfay;wJhydkufqH?
r,folawmfoHk;vdkYukefwm?
armifhpdwfaMumifh
raeEkdif?
aiGNrdKifwkwfeJYxdk;)} [k awGYu&m&Spfaomif; yg;pyfqdkif;wD; wpfa,mufwnf; idkcsif;cs vmpOf . .
]AsKdY . . udkcspfaz . . udkbwif? vmavAsm? vufzuf&nf aomuf&atmif vmyg} [k
vufzuf&nfqdkifwpfqdkifxJrS vSrf;ac:oHudk Mum;&ojzifh qdkifxJodkY vSnfhMunfhMu&m . .
]a[m . . udkbdk;csdefyguvm;? ae&muswmyJAsKdY? udkbwifa&? [dkiwdrtaMumif;ukd olYar;Munfh&ifodrSmyJ?
olwdkYt&yfxJuyJ} [k cspfazu ajymajymqdkqdk 0ifa&mufoGm;ojzihf bwifvnf; vdkufygoGm;av\/
]udkif; . . bmaomufMurvJ? vufzuf&nfvm;? aumfzDvm;} [k bdk;csdefuar;&m bwifu ][m . .
vufzuf&nf? aumfzDavmufawmh taysmhayghAsm? csrf;wJhtcg tmoGu,mPfawmf a&uav;rS
awmfr,f}
]bmvJAsm? tmoGu,mPfawmfa&qdkwm}
]cifAsm;w,fNyD; *Ekdifuswmao;wmudk;As? tmoGu,mPfawmfa&qdkwm t&ufudk ajymwmavAsm?
'gudkaomufvkduf&if tmoGuf? vQmoGufNyD; mPfawmfyGifhvmwmyJ? tmoa0gw&m;vJ ukefoGm;wmyJ}
][m; . . [m; . . w,fvJqef;Mu,fvkdufwm? 'DtcsdefusrS r&bl;q&m? qdkifydwfoGm;NyD} [k
bdk;csdefuajymonfwGif cspfazu ]'DuaZmftdk;udk ta&;,lraeygeJYAsm? vufzuf&nfvJ rrSmygeJY? aeygap}
]'geJY bmvkyfzdkY0ifNyD; vmMuao;ovJ}
]cifAsm;ar;csifwm wpfck&dSvdkY}
ar;ygAsm? ar;p&m&dS&if ar;Ekdifygw,f? rodar;? rpif udkbwif auR;wmaygh? [m; . . [m;} [k
aemufojzifh bwifrSm rJhoGm;av\/
]ar;csifwmu wjcm;r[kwfbl;? cifAsm;wkdYtdrf aemufaz;wef;u qif0ifeJYtdrfu aumifruav;
taMumif; ar;csifvdkY}
][m; . . [m; . . cifAsm;usaeNyDxifw,f? b,fwkef;u awGYMuovJ}
]usaevdkYr[kwfygbl;?
aemufvkdufvdkY}

awGYwmvJ

tckwifyJ?

usKyfwdkYoDcsif;qdkNyD;

wa,mxdk;vmwm

zrf;NyD;

][m . . 'DaumifrtaMumif;awmh rajymeJYawmh? awmfawmfxwJY aumifrAs? 'gawGaMumifh olYudk


'DydkYxm;wm}
]olu b,furdkYvdkYvJ}
]'DvdkAs? olu&efukefu? olYrdbawGu &efukefrSmaew,f? 'DieJru pdefar&DrSmqdkvm;? pdefAif;qifhrSm
qdkvm;? &Spfwef;txd aezl;w,fwJh? ieJru bdkqefNyD; a,musfm;uav;awGeJY r&SufraMumufoGm;vm;
vmvm; vkyfavh&dSvdkY olYrdbawGu pdwfrcswmeJY 'DudkydkYxm;wm? tck olaewm olYta':eJY? 'Dtdrf[m
Z0e

134

olYta':tdrf? tJ'Drdef;rBuD;[m tysKdBuD;As? ydkufqH&dSw,f? wpftdrfvHk;rSm olwdkYESpfa,mufeJY cdkif;wJhapwJh


vlawGyJ&dSw,f? ol 'Dudka&mufvmwm odyfrMumao;bl;? tvGefqHk; av;ig;&ufyJ &dSOD;r,f? ol
'Da&mufuwnf;u awmfHkZGJaumif;wJh aemufydk;rsm; 'Dvrf;udk ESpfacgufravQmuf&Jatmif zrf;NyD;
ajymifvm;? avSmifvm;vkyfwmyJ}
]'gjzifh awmfawmfvG,fr,fh ieJryJxifw,f}
]rxifeJYq&m? 'Dvdk[mrsKd; omNyD;tp&cufao;w,f? cifAsm;u BuHcsifvdkYvm;}
]MuHcsifvdkY r[kwfygbl;Asm? taMumif;wpfckaMumifhyg? 'DtaMumif;awmh rajymawmhygbl;? EkdY . .
olYemrnfaum od&JYvm;}
]b,folwJhAsm . . aMomf . . cifav;wJh? rcifav;} [k ajymjy&m bwifu ]vS,Ofaus;rcifav;wdkYu
csKdif;arG;xl} [k qdkjyefojzifh cspfazu rsufapmif;xdk;um ]awmfaemf . . awmf? cifAsm;rSm 'gawGyJ&dSw,f}
[k qdk&m . .
][kwfw,f? 'gawGyJ&dSw,f? [kd[mawG taygifqdkifrSm} [k avmifaomaMumifh . .
]rjzpfygbl;Asm? 'Dn? cifAsm;eJY cyfjrefjrefcGJrSyJ} [k qdkNyD;aemuf ]udkif; . . udkbdk;csdef? reufjzefrSyJ
awGYMuOD;pdkY? uaeYnawmh tcsdefr&dSbl; oGm;OD;r,f}
]vufzuf&nf aomufoGm;MuygOD;vm;Asm}
]raomufawmhbl;Asm? udkif; . . oGm;OD;r,faemf} [k qdkum EIwfquf vufzuf&nfqdkifxJrS
xGufcJhMuav\/
aemufwpfaeYnaewGif cspfazonf ,refaeYnu tjzpftysufudk rauseyfEdkif cifav;ESifhawGY&ef
oGm;rnf[k aumif;aumif;rGefrGef 0wfpm; tdrfrSxGufvm&m vrf;wGif bwifESifhawGYaeojzifh a&Smif&Sm;
r&EkdifbJ&dSaomaMumifh ZGwftwif; rjrifcsif[efaqmif a&SmifoGm;&m . . /
]a[hvl udkcspfaz? b,fvJAs? uRefawmfvJ vdkufyg&ap}
]'DwifyJAs? bmvdkY vkdufcsif&wmwkef;}
]tJ'D . . 'DwifyJ vkdufyga&apAs? ysif;vGef;vdkY}
]&dSBuD;cdk;yg&JYAsm? vkdufawmfrrlygeJY? uaZmfaomufzdkYr&dS&if ,loGm;NyD; tyif;qkdYawmfrlprf;yg} [k qdkum
ydkufqHig;rl; twif;xdk; ay;cJhrS bwifusef&pfcJhav\/
cspfazvnf; ]'Daumifar awGY&ifawmh twif;0ifpum;ajymNyD; olYydkufqHjyefay;&if; ememBuD;
qdkajymypfcJhr,f} [laompdwfxm;ESifh cifav;\tdrfa&SYodkYa&muf&m ol\t&dyftpudkrQrjrif&ojzifh
wHkYjyefavQmufygaomfvnf; rxl;aomaMumifh tpOf;pm;&cufaeNyD;rS bdk;csdefudkowd& bdk;csdefxHodkY
ajy;av\/

Z0e

135

]udkbdk;csdefvmprf;ygOD;As? cifav;wdkY b,foGm;MuvJ? od&JYvm;}


]bmrsm; zkwfylrD;wdkuf jzpfvm&jyefwmwkef;? bk&m;udkoGm;Muw,f . .}
]'gyJ odcsifwmyJ? uRefawmfajy;vkdufOD;r,fAsm} [k qdkum vSnfhoGm;awmhrnftvkyfwGif ]aeprf;ygOD;As?
'gavmufawmif tavmoHk;q,fjzpf&atmif[m bmrsm;ta&;BuD;vdkYvJ}
]aemufawmh od&a&mayghAsm}
][m . . aemufawmhrvdkcsifbl;? tckodcsifw,f? cifAsm;odcsifwmawmh uRefawmfu csufcsif;ajym&NyD;
uRefawmfodcsifwmvJ vkyfOD;rSayghAs? qdkprf;ygOD;? cifAsm;wdkY tqufjzpfaeMuNyDvm;}
]tqufawmh rjzpfao;bl;? EdkYaomfvJ BuHwkef;qdkygawmh}
]'grsKd;BuH&if cyfEkEkeJYawmh r&bl;q&m? wpfrsKd;vkyfrS} [k qdkaomaMumifh cspfazwGif bdk;csdef\xHrS
aemufydk;enf;ed&nf;udk emcHvdkaompdwf ay:aygufvmojzifh xGufroGm;ao;bJ . .
]udkif;Asm . . enf;aumif;uav;rsm;&dS&if ukodkvfjzpf ay;prf;ygOD;? wynfhcHyg&ap? umvD'goBuD;&JY . .}
]uRefawmfajymwJhtwkdif; vkyfrvm;}
]aumif;w,fqdk&if vkyf&wmayghAsm}
]aemufydk;w,fqdkwm vG,fvG,fuav;rrSwfeJYAs? awmfawmhudk cJcJ,Of;,Of; qnf;yl;&wJhynmrsKd;As?
bmrodnmrod aqGrawmf rsKd;rpyfwJh rdef;uav;wpfa,mufu udk,fhtay:rSm arwm&dSvmatmif
vkyf&w,fqdkwm
awmhfawmhyg&rDeJY
r&bl;rSwfxm;?
ukowdkYrsm;
zl;pmzufrSefae&ufom;eJY
b,ftxdydk;&w,f
qdkwmomMunfhawmh?
'gawGajymae&if
avukefwmyJ?
aemufydk;enf;rSm
vlwpfa,mufudk wpfrsKd;pDvSnfh&wmawGudk #DumcsJYraeawmhbl; . . [kwfvm;? 'Dawmh cifAsm;tzdkY
tckpOf;pm;p&m&dSwmu b,fenf;eJY arwm&dSvmatmif vkyf&yghrvJqdkwmyJ r[kwfvm;? vlwpfa,mufu
arwm&dSvmatmif[m cifAsm;udk 'DvlpdwfxJu ESpfoufvmapzdkY ta&;rBuD;bl;vm;? tJ . . tckajymovkd
ESpfoufatmifqdkwmrSm oloabmusatmifvkyfzdkYyJ? aemufqHk;awGY&dSwJY ]qdkufudkavmf*sD} enf;opfrSm
&,farmaysmf&Tifp&m vkyfEkdifwm[m vlrsm;oabmtusqHk;? tESpfoufqHk; qdkxm;awmh 'Dvdkvkyf,lrS
ae&musr,f? rdef;uav;wpfa,mufudk awGYvdkY? ]tr,fav;ESr&,f . . ESrtwGuf armifhrSm rpm;Edkif?
raomufEdkif? rtdyfEdkifeJY bmjzpfnmjzpfw,f} vdkY ajymaewmtydkyJ? nmrSef;vJ olodwmyJ?
vrf;rSmawGYvdkYajymr,fqdk&if cifAsm;pum; wpf0ufra&mufao;bl;? olYtdrfol jyefa&mufaevdrfhr,f?
olYrSmvJ cifAsm;pum;udk tptqHk; em;axmifEkdifatmif tcsdefr&dSbl;? tckacwfBuD;[m tjrefacwfqdkawmh
tjrefeJYNyD;&vdrfhr,f? cspfw,fBudKufw,fqdkwm ESpfcGef;xJeJYvdk&if;a&mufwmyJr[kwfvm;? 'Dawmh
vkd&if;udk twdkusOf;NyD; ajymvdkufr,f? cifAsm;BudKufwJhaumifrudk &,f&Tef;zwf&Tef;eJY udk,fhzufygatmifom
qGJayawmh? 'DvdkvkyfEdkif&if yD,aq; txl;aqmif zdkYrvdkbl;? usKyfvJ 'Denf;eJYvkyfwm tckawmh
r,m;ESpfa,mufeJYuav;awG xrif;rauR;EdkifjzpfaewmyJ? udkif; . . oGm;aya&mh . .}
cspfazvnf; ]aus;Zl;wifvkdufwmAsm? uRefawmfvJ b,fvdkvkyf&r,fqdkwm tpu &nf&G,fcsuf
rxm;rdbl;? cifAsm;awGYrS owday; ovdkvdk jzpfoGm;wmyJ? cifAsm;enf;eJYyJ prf;Munhf&OD;r,f? ae&mus&if

Z0e

136

q&m&,fvdkY uefawmhyghr,f? udkif; . . oGm;r,fAsm? MumaevkdY rawGY&if armwm tzwfwifaevdrfhr,f}


[k qdkNyD; xGufoGm;av\/
cspfazvnf; bk&m;ukef;ay:odkYa&muf vuf,m&pfwpfywfvSnfhrqHk;rD pG,fawmfwdkufa&SYwGif
bk&m;tmHkjyKvsuf&dSaom
cifav;udk
wpfa,mufwnf;awGY&vQif
rsm;pGm0rf;omtm;&&dSum
tem;odkYuyfNyD; ajymvdkufrnf[k BuH&G,fNyD;rS xdkodkY url;SL;xdk;jyKvkyfjcif;iSm roifhavsmfonfudk
qifjcifrd bdk;csdefajymvkdufonfh pum;rsm;udkvnf; pOf;pm;rdaomaMumifh rnfodkYjyKvkyf&ygrnfenf;[k
tMuHxkwfvkduf&m
taumif;qHk;enf;vrf;onf
cifav;\tem;odkY
eD;EdkiforQ
csOf;uyf
bk&m;0wfjznfhjcif;u pwifjcif;onfomvQif pum;tp &dSEdkifaomenf;vrf;jzpfaMumif;udk pOf;pm;rdonfh
tm;avsmfpGm cifav;ESifh wpfawmifuGmrQjcm;um ab;csif;,SOfxkdifvsuf bk&m;udkOD;oHk;Budrfcsum
0wfjyKNyD;vQif ig;yg;aom xdjcif;BuD;jzifh xdapvsuf ]tpdaE,s . . tyar,s . .} tpcsDum
bk&m;udk;qlq&m\ toHenf;yg;wrQ us,favmifpGm &Gwfqdk&dScdk;av&m ol\xl;jcm;aomtoHaMumifh
cifav;onf cspfaztm;vSnfhMunhfum rESpfNrdKYaom rsufESmudkjzpfap&if; pl;pdkufum MunfhIaerdav\/
odkYaomf cspfazrlum; cifav;tm; *krpdkufonfhtaejzifh bk&m;&SifapwDawmfjrwf\ pdefzl;BuD;udkom
MunfndKa0jzm o'gxufoefonfh tmHkpdkufonfhyrm armhzl;ajrmfvsuf bk&m;&dScdk;wpfyk'fvHk;
NyD;qHk;atmif &GwfqdkNyD;rS ]t&Sifbk&m; . . bk&m; wynfhawmf ,ck &dScdk;ylaZmfzl;ajrmfrmefavsmh
uefawmh&aom ukodkvfuHapwemwdkY\ tusKd;tm;aMumifh b0qufwdkif;qufwdkif; a[m'Dab;rSm&dSwJh
oli,frav;uav;vdk acsmwJh? vSwJholrsm;eJY aygif;Edkif? oif;EdkifwJYudk,f jzpf&ygvdk\ t&Sifbk&m;?
vdktyfawmifhw tyfaomqk? jrwfaomqkeJY wpfvHk;wpf0wnf; jynfhpHkatmif ay;oem;awmfrlygbk&m;} [k
qkawmif;0wfjyKvkdufaomaMumifh cifav;rSm &,fcsifvGef;tm;BuD; a`Eq,fr&ojzifh yg;pyfudk
ydwf&,fav&m ]cGd} ceJ toHxGufoGm;onfudk cspfazMum;vSnfhMunfhpOf cifav;vnf;
a`E[efaqmif
aevdkufaomfvnf;
rsufESmvTJ
r&EdkifbJ&dSojzifh
trlt&mrysufapbJ
wpfa,mufudkwpfa,muf Munfh aerdMuNyD;rS cspfazu ]aMomf . . r[0gyghvm;} [k qdkvdkuf&m . .
]b,fu r[0g&rSmvJ&Sifh} [k cifav;u rsufESmxm; wnfwnfESifhajymvdkufrS . .
]kwfw&uf emrnfarhaevdkYyg pdwfrqdk;ygeJY} [k awmif;yefpum;a&SYcHNyD;rS wpfzefjyef ]aMomf . .
rcifav;ygvm;}
][if . . &Sifb,folwkef;? uRefremrnfrsm;awmif odvdkYygvm;}
]aMomf . . emrnfBuD;wJhvl acsmwJhvlvSwJhvlqdkwm odwJhvl r&Sm;ygbl;? usKyfudkaum rodbl;vm; . .}
]rodaygif? 'gaMumifh ar;wmaygh? &Sifb,folwkef;vkdY}
]armifarmifrSmum; . . qdkawmh OaZeDwdkif;jynf awmifjyifolaX;BuD; OD;abm*&JY . .} [k pum;pNyD;rS
rdrdpum;udk cifav;u r&,fbJ tl;wpfa,mufudkawGY MunhfIenf;rsKd; MunhfumaeaomaMumifh
cspfazvnf; rsufESmydk;owfum ]usKyfu wjcm;vl[kwfdk;vm;? raeYnu wa,mxdk;vmwJhvlaygh}
]b,frSmwa,mxdk;wmvJ? uRefreJYwa,mxdk;wmeJY bmqdkifvdkY od&rSmvJ} [k rodcsifa,mifaqmif
ar;vdkufrS . .
]ESpfq,fav;em&DrS rvGefao;bl;? arhNyDvm;? raeYnu aiGwpfusyfypfay;vdkufwm usKyfwkdYudkaygh}
Z0e

137

xdktcgrS cifav;u owd&[efjyKum ]aMomf . . &SifwkdYvm;? uRefru olawmif;pm;rSwfvkdY? tif; . .


tJ'gbmjyKovJ? bmvkyfzkdY &SifuRefrtem; uyfvm&wmvJ}
]uyfcsifvdkYuyfwmyg} [k qdkNyD;rS cspfazwGif rdrdpum;rSm;onfudkod ]uyfcsifvdkYr[kwfygbl;?
aA'ifq&mu Ak'[l;N*dK[fvIyf&Sm;aevdkY Ak'[l;eHaxmifhuaeNyD; &dScdk;&r,fqdkvdkYyg} [k ajymonfhtwGuf . .
]EkdYayr,fh &Sif'DvdkuRefreJY yl;yl;uyfuyfxdkifaeawmh wjcm;vlawGjrifoGm;&if b,fhES,fxifrvJ . .}
]vifr,m;vdkYxifrSmaygh} [k ajzvdkufaomaMumifh cifav;rSm rsufvHk;jyL;oGm;um a'gyGonfh[ef
trlt&mESifh xdkif&mrSxoGm;aomaMumifh cspfazu ]'DrSmxdkifygOD;? cP} [k qdkvkdufav&m ]&Sif b,fhES,fh
vkdufvmjyefwmwkef;}
]rif;raeYuay;vkdufwJh '*Fg;udk jyefay;rvdkY} [k ajymNyD; tdwfxJuspfuspfygatmif vufudkify0gESifh
xkyfxm;aom '*Fg;udkxkwf ay;&m . .
][iftif; . . rvdkcsifbl;}
]b,fhES,f rvkdcsif&rSmwkef;? rif;'*Fg;rif;jyef,lyg? usKyfwkdYudk olawmif;pm;vkyfwm rcHEdkifbl;}
]rcHEdkifvdkY &Sifu bmvkyfcsifao;ovJ} [k cifav;uar;aomaMumifh cspfazrSm tajz&usyfvSojzifh
pum;wpfrsKd;vTJ ]a&mhyg? jyef,lvdkY? rsufpdrpGefygbl;} [k ajymonfhtwGuf cifav;rSm
NyHK;oa,mifa,mifjyKvkyf&if; ]rvdkcsifbl;&Sifh? &Sifhay;wm? &SifbmyJvkyfvkyf &SifhoabmyJ} [k
ajymaomaMumifh . .
cspfazwGif pOf;pm;mPfwpfrsKd;ay:vmum ]a[m'D'*Fg;[m rif;'*Fg;jzpfwJhtwGuf rif;vJqdkifw,f?
usKyfuvJ rvdkcsifjzpfaevdkY ESpfa,mufpvHk; ukodkvf&atmif bk&m;udkvSLr,f} [k qdkNyD;
tvSLcHaowmxJodkY acsmufceJjrnfatmif xnfhvdkufNyD;vQif ]t&Sifbk&m;? ,ckvSL&aom '*Fg;rSm
bk&m;wynfhawmf? wynfhawmfrwdkY\ ESpfOD;ydkifqdkifwJh? ypnf;jzpfwJhtwGuf odkYjyK&aom ukodkvftzkdY
bk&m;wynfhawmf? wynfhawmfrwkdYonf b0rSp edAmefr&ao;rDtMum;wGif usifvnf&aom
b0wkdif;b0wkdif; qifjzpfvJ wpfudkif;xJem;yg&ap? iHjym&nfjzpfvJ wpfykvif;xJ0ifyg&ap? b0wdkif;
b0wdkif;vJ a&pufqHk aygif;oif;&onfjzpf xdkodkYaygif;oif;&aom cspfvSonfhcifyGef;ESifh
zifyGef;atmifaygif;&ygvdk\bk&m;} [k qkawmif;aomaMumifh cifav;rSm &,fcsif&mwGif a'gopdwfuav;
ygvmojzifh . .
]&Sifb,fhES,fwHk;}
]tjrifom;yJ? ar;ae&ao;ovm;}
]r[kwfygbl;? &SifhrsufESmuav;u oem;urm;? &SifvkyfyHkudkifyHkawGu l;aMumifaMumifeJY} [k ajympOf
pG,fawmfwkdufxJrSm cifav;\ ta':BuD; xGufvmNyD;vQif ]cif? bmjzpfwmwkef;} [k ar;vdkuf&m
cspfazrSm a`Eysufvsuf rdrdawmhjzifh tajymtqdkcH&awmhrnf[k xdwfwvefYvefY&dSaepOf cifav;u
]bmrSrjzpfygbl; a':a':cif? bk&m;ay:rSm a&onf rjrifzl;vm;vdkY ar;aewm} [k jyefajzvkdufrS cspfazrSm
pdwfat;oGm;av\/
Z0e

138

cifav;\pum;udk
a':a':cifMum;&vQif
][dka&SYrSm
a&onfwpfa,mufvHk;&dS&ufom;eJY
ar;ae&ao;ovm;}
[k
qdkum
rvSrf;rurf;&dS
a&onfudkjyaomaMumifh
cifav;rSm
rsufESmxm;cufaecdkuf a&onfvnf; toHMum; tem;odkYuyfvmNyD;vQif ]a&csrf;oym,f MuOD;rvm;}
[k ar;aepOf cspfazvnf; vGwf&mvGwfaMumif;ajy;av\/
wefaqmif;wpfckxJodkY cspfaz0ifa&mufum acwrQpdwfat;atmif xdkifaeNyD;aemuf ,cifae&mwGif
cifav;wdkYtm;
oGm;a&mufMunfhI&m
rawGYbJ&dSav\/
odkYrawGYaomfvnf;
cspfazonf
pdwfukdravsmhao;bJ bk&m;udk oufaphvSnfhywf&Sm&mwGif rawGYbJ&dSaomtcgusrS pdwfudk'Hk;'Hk;cs
vdkufNyD; ukef;awmfay:rS qif;cJhav\/
acwfumv a,musfm;ysKd? rdef;rysKduav;rsm;\ cspfBudKufjcif;onf ujrif;&mrSponf[kqkdvQif
rSm;Edkifvdrfhrnfr[kwfacs/ taMumif;rlum; rsm;pGmaoma,musfm;ysKduav;rsm;onf rdef;uav;
wpfOD;wpfa,mufudkjrifvQif pifppfcspfBudKufaompdwf a&S;OD;pGm ay:aygufvmonfr[kwfao;bJ
&nf;pm;pmvkdufay;jcif;? pmaxmifjyjcif;? rsufpypfjcif;? NyHK;jyjcif;? vQmxkwfjyjcif;rsm;jzifh
taESmifht,SufwpfrsKd;rsKd; jyKvkyfMujcif;yif jzpfav&m xdkodkYjyKvkyfonfudk rdef;uav;rsm;u
taumif;xif pmudkvufcHjcif;? jyef NyHK;jyjcif;? Mumrlvkyfjcif; ponfwdkYudk jyKvkyfjcif;tm;jzifh
wpfa,mufESifhwpfa,muf NidrSef;rodNid? xdrSef;rodxd? wPSmaESmifBudK; &pfywfcsnfaESmifrdNyDjzpf
kef;xGufaomiSm rwwfEdkifbJ pGJrSef;rod pGJvmMujcif;udk cspfonf? BudKufonf[k ac:a0:todtrSwf
jyKMujcif;yifjzpf&um; cifav;tm; Iyfovdkvdk? aemufovdkvdk vkyfvkdufjcif;rsm;onf ol\pdwf
cifav;tm; cspfovdkvdk jzpfay:vmapawmh\/
xdkodkY cspfovdkvdkpdwfrsm; jzpfay:vm&jcif;aMumifh cspfazonf cifav;\tdrfa&SYvrf;ay:wGif
wpfaeYvQif tenf;qHk;wpfacguf ravQmufbJ raeEdkifovdkvdk pdwfrsm;ay:aygufvmonfhtwGuf
wpfcgwpf&H bwifudkac:vnf;aumif;? wpfcgwpf&H bdk;csdefudkac:vnf;aumif;? wpfcgwpf&H
wpfukd,fwnf;aonfvnf;aumif; usepGm 0wfpm;avQmufum rdrdydk;aerSef; cifav;odapvdkaom
t&dyft>rufrsm;udk jyav\/
,if;odkY cspfaz\trlt&mrsm; azmufjym;vmjcif;aMumifh bdk;csdefwGif cspfaz\tpm; oem;vSojzifh
]cifAsm;uvJAsm? wpfaeYvmvJ
tdrfa&SYuavQmufNyD;jyef? wpfaeYvmvJ tdrfa&SYujyefNyD;avQmufeJY
armyJrarmEkdifao;bl;vm;? cifAsm;tpm; uRefawmfoem;vSoAsm? 'gxuf ar;yg&apOD;? cifAsm;udk olu
cspfyHkay:&JYvm;vdkY}
]olYtrlt&m Munfh&wmawmhjzifh cspfovdkvdkyJAs}
]aeprf;ygOD;? b,fvdk[mawGjrif&vdkY cspfovdkvdkxif&wmwkef;}
]Munhfygvm;As? bk&m;ay:wkef;u uRefawmfu awGYu&mawG avQmufajymNyD; aemufawmufawmuf
vkyfaewm? olu bmrSpdwfrqdk;wJYtjyif olYta':BuD;uar;wmawmif pum;vTJNyD;ajymao;wmyJ/
EkdYNyD;awmh uRefawmfwdkY avQmufavQmufNyD;oGm;wJhtcg olYrsufESm trlt&mMunfh&wm rxl;jcm;bl;vm;vkdY}
][kwfawmh[kwfom;yJAs? EkdYaywJhvJ cifAsm;tckvdk vkyfaeyHkrsKd;eJYawmh aoawmif&rSmr[kwfbl;}
]EdkY . . b,fvkdvkyf&rSmwkef;? 'DudprSmcifAsm;udk q&mwifxm;wmyJ}
Z0e

139

]tif; . . q&mh0w&m;twdkif; tMuHmPfay;&rnfqdk&if oleJY aemufxyfawGY&atmif MuHzdkYvdkwmyJAs?


tckacwfBuD;rSm &nf;pm;pmay; wmawG? bmawG[m ZmwfxJu 0efBuD;xGufwmvdk tcsdefudk r&Snf?
&SnfatmifqGJwJhenf;wpfrsKd;yJAs? 0efBuD;xGufvJ aemufqHk;awmh ESpfyg;oGm;cef;yg&rSmyJ? 0efBuD;rxGufvJ
ESpfyg;oGm;cef; yg&rSmyJjzpfwmvdk &nf;pm;pm ay;aevJ cspfzdkYBudKufzdkYyJ? pmray;vJ vlcsif;awGYatmif
BuHNyD;pum;ajymwmvJ cspfzdkYBudKufzdkYyJ/ 'Dawmh cspfzdkYBudKufzdkYcsif; twlwlrSm pum;eJYajymwmu
tjrefc&D;a&mufw,f? cspfw,f? rcspfbl;qdkwmvJ ylylaEG;aEG;od&w,f? 'gudkjrifNyD; vlcsif;awGYatmif
BuHapcsifw,f? aemufqHk;rwwfomrS &nf;pm;pmay;wmaygh}
]EkdYaywJh cifAsm;odwJhtwdkif;yJ? olYudkbk&m;ay:rSm awGYNyD;aemuf aemufxyfrawGY&bl;? olvJtdrfxJu
tjyifrxGufawmh awGYzdkYqdkwm tcufom;vm;As}
]trav; vl&m? vlMuH&if x&Hawmif wkwfacsmif;jzpfao;wmyJ? 'gavmufrsm;awmh bmrSrcJ,Of;ygbl;?
aeYwdkif;tdrfa&SYvrf;u avQmuf&wmu yifyef;ao;w,f}
]'gjzif&ifvJ enf;vrf;udkajymjyOD;rSayghAs}
]'gavmufrSvJ rpOf;pm;wwfawmhbl;vm;Asm? oltjyifudkrxGufvdkY cifAsm;rawGY&bl;qdk&if cifAsm;txJ
0ifNyD;awGY&if NyD;wmyJ}
]rvkyfygeJYq&m? cifAsm;u acsmufwGef;aewmvm;? txJ0ifrdvdkY olcdk;qdkNyD; 0dkif;dkufrSjzifh bkrodbrodeJY
rPdtufaeygOD;r,f? cifAsm;[mu tonf;xdwfp&m}
]aMomf . . cufygbdawmh udkcspfaz&m? vltvpf0ifrSayghAs? vlawGtjynfheJY a&SYarSmufrSm0ifNyD;
&nf;pm;pum;ajymr,fqdk&if rPdtufHk wifawmfao;w,f rPdjyKwfrSmawmif pdk;&ao;oayghAs? tJ'Dvdk
cifAsm;0ifNyD;ajym&r,fqdk&if
olwdkYtdrf'Dbufu
EGm;wif;ukyfeJY uGufvyfwpfck&dSw,f? tJ'D
uGufvyfab;uaeNyD; jcHem;uyfoGm;&if aemufaz;yef;jcHeJYwef;aewmyJ? yef;jcHxJawmh olrqif;bJ
aerSmr[kwfbl;? 'Dvdkqif;vmwJh tcgyef;vdkcsifovdkvdk? bmvdkvdkvkyfNyD;? cifAsm;jrifvdkY oltem;udk
a&mufvmwJhtcg zrf;NyD;pum;ajymwmayghAsm? EdkYaywJh pum;ajymwJhae&mrS vdkao;w,f? awGYawGYcsif;
rif;ighcspf&JYvm;vdkY ar;vdkYvJ ae&mrusao;bl;? wavmwkef;u ajymzl;wmvdk rifhtwGufeJY
yifhtoufuav; tEkdifEkdifSL&ygawmhw,f? bm&,f? nm&,f qdkwmawGvJ ajymaezdkYtcsdefr&dSbl;? olYrSm
cifAsm;udkBudKufonfjzpfap? rBudKufonfjzpfap cifAsm;pum;udkawmh em;axmifcsifrSmyJ? EkdYaomfvnf;
vlrawGYatmif pum;ajym&rSmrdkY cifAsm; pum;aMum&Snfae&if rjzpfbl;? vdk&if;vJa&mufatmif?
wJhwdk;BuD;vJ rusatmif? EkdYNyD;awmh ysif;ysif;&d&dBuD;vJ em;axmifrae&atmif cifAsm;u
pifppfrBudKufbl;xm;OD;? 'DvdkajymwJhtcg wu,fhudkBudKufvGef;vdkY aoawmhrwwfjzpf&wJh tajcrsKd;
a&mufaewJhtrlt&meJY? olYpdwfrSmvJ cifAsm;ucspfw,fvdkY wu,fxifatmif? tcsdefvJ tvum;
rukef&atmif} [k ajym&if;wef;vef; cspfazujzwf . .
]awmfygawmhq&m?
nDnGwfrSqdk&ifjzifh}

rdef;uav;wpfa,mufu

cspfzdkYta&;udk

tcsufaygif;

wpf&mh&Spfq,feJY

]EkdYcifAsm;u olYudkBudKufaerdwmudk;? 'DvdkawmhvJ vkyfOD;rSaygh? t&yfysufrS r[kwfbJ? [Jh . . vmygvdkY


ac:HkeJY&Ekdifyghrvm;? t&yfysufawmif awmfHkwefHkEl;enf;rsKd;eJY udk,fhzufrygao;bl;} [k ajymaomaMumifh
..
Z0e

140

]aumif;ygNyDav? cifAsm;ajymovdk vdkufem&rSmaygh} [k cspfazrSm 0efcHvkduf&av\/


odkY0efcHvkdufonfhtwdkif; cspfazonf aemufaeYtzdkY cifav;wdkY\0ifjcHtjyifbuf &GufvSyef;yiftMum;
a&muf&dSum jcHxJodkY cifav;qif;vm&ef arQmfvifhapmifhpm;aeav\/ &GufvSyef;yifrsm;onfvnf;
tawmfyif oefpGrf;xGm;BudKif;onfhtavsmuf vlwpf&yfxuf jrifhonfhjyif wpfyifESifhwpfyif t&Gufcsif;
,Sufcsvsuf&dSaomaMumifh? yef;yifESpfyifudk tv,frSvufESifhNzJ jcHxJodkYMunfhIae&aomaMumifh
cspfaztm; jcHxJrSmae jrifEdkifzdkY&ef cJ,Of;ovdkvdk&dSay\/
xdkYaMumifhvnf; jcHxJodkY cifav;qif;vmaomtcg cspfazbufodkYvSnfh rMunfhIrdjcif;tm;jzifh
cspfazrSm rdrd&dSonfudk cifav;odatmif tb,fyHk vkyfudkif&ygrnfenf;[k acgif;Iyfatmif
pOf;pm;rdavawmh\/ odkYjzpf cspfazrSm cifav;udkom pl;pdkufMunfhIrd&um; rdrd\ywf0ef;usifwGif
rnfodkYjzpfysufvsuf &dSaeonfrsm;udk ta&;rjyKEdkifbJ &dSav\/
twefMumatmifyif cspfazonf NidrfoufpGm apmifhpm;aeaomfvnf; cifav;onf cspfazbufodkY
vSnfhrMunfhrdbJ ]a'vD,m} yef;yGifhuav;rsm;udk pdkufMunhfaeonfudkawGY&ojzifh cspfazu acsmif;[efY
toHay;&m xdktoHudkMum; cifav;onf rdrd0ef;usifudk vSnfhMunfhNyD; bmrQrxl;jcm;ouJhodkY
yef;cl;NrJcl;aejyefaomaMumifh cspfazwGif BudwfrEdkifcJr&&dSum teD;&dS ausmufp&pfcJ uav;rsm;udk
aumuf cifav;teD;odkYypf&m vTJypfvkdufaomvufonf yef;jcH\umuG,fjcif;aMumifh wjzKef;jzKef;?
w0kef;0kef;toHjrnfapvsuf jcHaygufrSacG;wdk;onfhtoHrsKd;vdk jzpfay:aponfhtcdkufwGif AGrf;ceJrnfaom
toHjzifh txJrS yufavmif;vdkufaom a&vHk;onf cspfazwpfukd,fvHk;udk oBuFefusoGm;apav\/
cspfazvnf; kwfw&uf bmvkyf&rnfroduJhodkY &dSNyD;rS jcHaygufuNzJtxJudkMunfh&m a&yHk;udkudkifvsuf
cufxefaomrsufESmESifh rdrdtm;pdkufMunfhaeaom cifav;\ta':ESifh &ifqdkifwdk;aeaomaMumifh
xGufajy;&awmhrvdkvdk vkyfaepOf ]vmcJh . . vmcJh . . rif;yJ aeYwdkif;yef;yifawG cdk;aewm? 'DuaeYrSrdw,f?
rajy;eJY} [k qdkaomaMumifh cspfazrSm a&ESifhvnf;tyufcH&? olcdk;vnf;tac:cH&ojzifh tcufESifhBuHKaeNyD;
0ifcJh[k aemufxyfqdkaomtoHaMumifh jcHaygufrSwdk;0if txJodkY a&mufoGm;av\/
]rif;r[kwfvm;? aeYwdkif; ighjcHxJu yef;yifawGcdk;aewm}
]r . . r[kwfygbl;? vlvJMunhfygOD;? uRefawmfhbmom uRefawmf aewm? oufoufr,fh a&eJYyufNyD;
olcdk;vdkY . .}
]EdkY? 'Dyef;awG cdk;&atmif r[kwfbJ? bmjyKvdkY jcHem;vmwmvJ} [k ar;onfhtwGuf cspfazrSm
tajz&cufaeNyD;rS . .
]vS . . vS . . vSvkdYMunfhaewmyg}
]bmajymw,f? rif;uvm; ighudk rcdk;rcefYeJY? vSw,fav; bmav;eJY ajymwm}
]yef;uav;awG vSvkdYMunhfaewmyg? cifAsm;udkvSw,fvdkY rqdk0Hhygbl;? cifAsm;uvJ vSwmrSr[kwfbJ} [k
abmufajymaomaMumifh a':a':cifrSm oma'gyGvmNyd; wpfpHkwpfck ajymawmhrnftjyKwGif a':a':cif
bmjzpfaewmvJ [laomtoHudkMum;vkduf& if;wdkY tem;odkY cifav;a&mufvmNyD;vQif cspfazudk

Z0e

141

cifav;jrif& tHhtm;oifhoGm;NyD;rS ]a':a':cifuvJ b,fhES,fvkyfvdkufwmwkef;? olYrSvJ a&awG&TJvdkY?


opfyifa&yufwm Munhfyufa&maygh} [k qdkojzifh . . /
]bm . . nnf;uighudk tuef;vdkYqdkcsifovm;? iguef;vdkY olYudk a&yufrdwmr[kwfbl;? opfyifcdk;&atmif
olwrifvmvkdY igwrif a&eJYyufwm? w,fav . . nnf;yg? igajymvdkuf&&efaum . .}
xdktcg cspfazu cifav;bufodkYvSnfh ]MunfhygOD;awmh yef;yifuav;awG vSvdkY vmNyD;Munfhaewm
'Dvdka&eJY yufwm aumif;Edkifygawmhrvm;} [k ajym&if; wpfukd,fvHk; a&jzifh&TJ&TJpdkaeonfudk
avwdkufvmojzifh csrf;cdkufcdkufwkefoGm;um cspfazrSm iSufzsm;rdoluJhodkY enf;enf;csrf;onfudk
odyfNyD;csrf;ovdk vkyfjyvkdufojzifh . .
][kwfom;yJ? yef;yifuav;awGvSvdkYMunfhaewm olYrSmbmtjypf&dSovJ? MunfhygOD; oem;p&m olYrSm
a&awG&TJvdkY tat;rdNyD; zsm;rSemrSjzifh} [k qdkNyD;aemuf ]tdk . . 'DvdkaeMuvdkY b,fjzpfEkdifyghrvJ?
&Sifht0wftpm;awGvJp&mvJ tdrfxJrSm xbDuvGJvdkY wjcm; 0wfp&mr&dSbl;? &SifhtdrfudkjyefydkYrSyJ? udkif; . .
vm} [k qdk cspfaztm;ac:oGm;&m a':a':cifrSm tvGeftrif;a'gyGvsuf vufxJu a&yHk;udk
w*sKH;*sKH;jrnfatmifvIyf&if; ]a[h . . rda&Tcif? nnf;b,fhES,fvkyfwmwkef; 'grsKd;awG igrBudKufygbl;?
rdef;uav;vkyfNyD; t&Sufr&dS taMumufr&dSeJY? 'grsKd;awGaMumifh nnf;udk 'DydkYxm;wm rrSwfao;bl;vm;?
nnf;vkdufrydkY&bl;}
]EkdY . . a':a':vkdufydkYrvdkYvm;}
]iguvm; olYudk ta&;w,lvdkufydkY&rSm}
]a':a':cifrS rydkYbJeJY[m? uRefrydkY&rSmaygh} [k armfawmfum;HkqDodkY ajy;oGm;ojzifh cspfazvnf;
aemufrSvkdufoGm;av\/
]nnf;aemf . . nnf;? awmfawmfxae nnf;tdrfudk jyefydkY&rvm;} [k jrnfwGefawmufwD;ajymqdkaom
a':a':cif\pum;udk cifav;u ta&;r,lbJ ]jyefydkY&if omNyD;oabmusao;w,f} [k qdkum um;udk
xkwfvmNyD; cspfaztm; um;ay:odkYwufap ZGwfw&Gwfarmif;ESifoGm;aomaMumifh a':a':cifrSm
ai;usef&pfcJhav\/
]aeygOD; rcifav;&JY? awmfawmfMum tdrfjyefvkdY pum;rsm;aeMuOD;rSmvm;}
]tdk . . pum;rsm;&atmif wrifvkyfwmyJ? 'grS pum;rsm;NyD; tdrfudkjyef&rSm} [k ajymvdkuf&m cspfazu
xdkpum;\taMumif;udkodaomfvnf; rod[efaqmif ]aMomf . . rcifav; 'DrSmraebl;vm;}
]uRefr 'Dur[kwfbl;? &efukefu 'DudkydkYxm;wm? 'gaMumifh uRefr 'DrSmae&wm enf;enf;rSraysmfvdkY
pum;rsm;NyD; jyef&ygapvdkY qkawmif;aewm? jyefyJrjyef&ao;vdkY wrifZGwfwdkufNyD; &Sifhudkum;eJY
wifvmwm}
]EkdY . . &efukefrSm bmjyKvdkYrae&ovJ}
cifav;u tusKd;taMumif;tenf;i,fajymjyum ]tJ'Dvdk a,musfm;uav;awGeJY oGm;vm;vmvm;vkyfwm
tdrfu enf;enf;rSrBudKufbl;? 'gaMumifh a0;&ma0;aMumif;qdkNyD; 'DudkydkYxm;wmyJ? uRefruvJ
Z0e

142

a,musfm;uav;awGayr,fh aMumufp&m? vefYp&m&,fvdkY enf;enf;rS *krpdkufwm[myJuvm;?


olwdkYeJYtwlwloGm;vmayr,fh uRefru ujrif;wmrS r[kwfbJ? olwdkYu bmwwfEkdifao;ovJ?
twlwloGm;wm? vmwmeJYvJ yJhusrSmrS r[kwfygbl;}
cspfazrSm
cifav;\avoHudkMum;&
NidrfoufvkdufvmNyD;rS . .

olYudkyif

a':a':cifavmuf

&GYHwGHYwGYHjzpfvmum

]'Dvdkysif;&ifvJ tazmfuav; bmuav;&Smygvm;? dk;dk;wef;wef; todrdwfaqG usKyfwdkYvdkvlaygh}


]atmifr,f . . &Sifhudk,f&Sif vldk;BuD;ayghav}
]'Du oabmdk;ajymwmyg}
]tif; . . qef;vm&ifawmh [if;} [k atmufEIwfcrf;uav;udkoGm;ESifhiHkudkuf cspfaztm;
rsufapmif;xdk;vsuf MunfhvkdufaomaMumifh cspfazrSm b,fvdkaysmfrSef;rodaom aysmfjcif;rsKd;jzifh
aysmf&TifMunfEl;um&dSpOf ol\tdrfem;odkY um;qdkufvmojzifh cifav;ESifh cGJ&awmhrnfjzpf
0rf;enf;ovdkvdkjzpfvsuf
]udkif; . . &yfawmh tdrfa&mufNyD? aus;Zl;wifygw,f? um;eJYvdkufydkYwm} [k qdkpOf um;&yfvkdufojzifh
um;ay:rSqif;
]oGm;awmhr,faemf . . aemufudk 'DvdkawGY&ygapvdkY qkawmif;ygw,f} [k NyHK;pdpdvkyfajymvdkuf&m
cifav;u
]&Sifhqkawmif;rsKd;awG bk&m;ay:rSm Mum;&uwnf;u vefYyg&JY? udkif; . . oGm;OD;r,f} [k qdkNyD;vQif
um;armif;xGufoGm;av\/
xdktcgrSp cspfazonf a&SYuxufydk 'def;'vdef;ewfzrf;vmav\/ cifav;ESifhawGYqHk&ef
yef;jcHab;qDu apmifhpm;vdkygaomfvnf; a&SYuxuf ydkrdk&TJatmif a&yufcH&awmhrnfjzpf ]Zmjcifaxmif
rD;avmifaygufw,f?
rvmcsifaygif
rif;ta':aMumufw,f}
[k
qdk&rnfjzpfaom
b0odkYa&mufaeNyD;vQif
vrf;ay:uavQmufvmaomfvnf;
cifav;udk
rjrif&atmif
apmifhMuyfxm;aomaMumifh rMuHEkdifawmhbJ rdrd\aemufydk;ynm ]ydkzufqm} cefYxm;aom bdk;csdefxHodkY
ajy;&jyefav\/
]vm&jyefNyD zl;pma&;ewfBuD;&,f? uRefawmfhrSmjzifh uBuD;&r&pfbJ uyfrSuyf&yavjzpfaejyefNyD}
]'gjzifh usKyfvJ ztkyfxkyf&r&pfbJ zpfrSzpf&av qdkvkdufcsifawmhwmyJ? b,fvdkrsm;jzpfvdkY
Muyfae&wmwkef;} [k ar;rS cspfazvnf; jzpfvmcJhaomtusKd;taMumif;udk ca&aphwGif;us
jyefvSefajymjyav\/
]'gavmufrsm; rMuHwwfawmhbl;vm;? a,musfm;wdkYpGrf;&nf 'dkbDukvm;vufavQmh? tJav . .
a,musfm;wdkYpGrf;&nf aocgrSavQmh&r,f vdkYqdkxm;wm? rif;[m olYudkMuHrdvdkYrS r&rcsif; vufravQmhbJ
BudK;pm;&rayghAsm? wpfenf;r& wpfenf;eJYMuHrSaygh}

Z0e

143

]tJo[m rMuHwwfvdkY cifAsm;qDvmNyD; tMuHawmif;aewmayghAs? ydkYr,fhydkYvJ ul;wdkYa&mufatmif


ydkYygawmhAsm? vkyfprf;ygOD; aemifBuD;&}
]tif; . . tck cifAsm;rSm taygufusOf;eJY wdk;aeNyDqdkygawmh}
]tppfayghAsm}
]jcHem;vJruyf&awmhbl; r[kwfvm;}
][kwfuJh}
]jcHem;ruyf&&ifvJ ta0;uaeNyD; 0g;vHk;eJY xbDawG csL,lwmaygh}
][m . . cifAsm;uvJ IyfaejyefNyD? twnfvkyfprf;ygAsm}
]udkif; . . 'Dawmh cifAsm;pmwpfapmif a&;&vdrfhr,f}
]tif; . . a&;NyDqdkygawmh? a&;NyD;awmh bmvkyf&rvJ}
]bmvkyf&rvJudk tomxm;ygOD;? bmudka&;&zdkYu t&ifvdkao;w,f}
]aMomf . . [kwfom;yJ? tif; . . bma&;&rSmvJAs? ajymygOD;}
]'guawmh cifAsm; olYudk awGYcsifvkdY[myJ? awGY&atmifMuHzdkYa&;rSaygh}
]'guawmh [kwfyg&JY? EkdYaywJh
'Dvdka&;vkdY vmrwJhvm;}

wpfa,mufeJYwpfa,muftwdtwif;BudKufaeMuwmr[kwfao;awmh?

]EkdY . . cifAsm; tckajymaeyHkujzifh BudKufaeMuNyD; nm;MuvdkY uav;yJ arG;awmhr,fhyHkrsKd; ajymaewmudk;As}


]olYMunfh&wmu uRefawmfhudk cspfovdkvdkudk;As}
]cspfovdkvdkqdk&ifvJ cspfw,fqdkwmeJY wpfblwmavmufyJ jcm;wmygyJ? 'Dawmh cifAsm;pdwful;eJY
cifAsm;MuHzefNyD; oleJYawGY&atmif pma&;ayawmh? b,fvdk[mrsKd;a&;zdkY? bmvkyfzdkYqdkwmawGawmh ar;raeeJY?
'Dtxdawmh cifAsm;tpGrf;eJY cifAsm;vkyfzdkYyJ? tJ'Dpma&;NyD;&if cifAsm;udk,fwkdif ay;EkdifwJhvrf;udkrjrif&if
uav;wpfa,mufudk ac:NyD;ay;ckdif;? cifAsm;udkcspf&if vmrSmyJ? rcspf&if rvmbl;qdkwmawmh
txl;ajymzdkYrvdkbl;? pma&;wJhtxJrSm tydkawGxnfhra&;eJY? awGYcsifw,fqdkwJhtaMumif;? bmaMumifh
awGYcsif&w,fqdkwJh taMumif;avmufyJa&;? olvmvdkY awGY&awmhrS cspfw,f? BudKufw,ftaMumif;awG
zGifhajymayawmh? tJ'gaemufqHk; ay:wJh avmu"mwfynmenf;opft& aemufydk;enf;yJ} [k ajymonfudk
cspfazu pOf;pm;ovdkvdkvkyfae&m bdk;csdefu qufvuf ]bmvJ? cifAsm; 'Dvdkrvkyfcsifbl;vm;} [k ar;rS
]vkyf&wmayghq&m? q&moifMum;wJhtwdkif;aygh}
]EkdYaywJh cifAsmhudku e*dkur[efvkdY ae&mrus&if wynfhraumif; q&mhacgif;vJ csraeeJYOD;}
Z0e

144

]tdk . . ae&mrus&if q&mhacgif;tjypfrcsygbl;? wkwfeJYomcsrSm} [k ajymaepOf


]a[hvl? cifAsm;u cJzdk;ay;&rSmpdk;vdkY ykef;aewmvm;? &Smvdkuf&wmarmvdkY? cifAsm;udkawmhjrifygw,fAsm?
[dkwpfaeYwkef;u [dkiwdreJY um;twlwlpD;oGm;wm} [k ajymajymqdkqdk0ifvmaom bwifESifhawGY&ojzifh
pum;pjywfoGm;NyD;vQif ]vmygAsm? r*FvmaMu;uav; enf;enf;yg;yg;ayghAsm? xef;&nfpOfhtdk;wpfvHk;zdk;}
[k qdk&if; twif;qGJac:aomaMumifh cspfazrSm uefYvefYuefYvefYESifhygoGm;av\/
cspfazonf tdrfodkYjyefa&mufaomtcg pma&;pm;yGJwGif tcefYom;xdkifNyD;vQif EkdifiHausmf0wKa&;q&mBuD;
wpfOD;onf urmausmf 0wKwpfyk'fa&;&ef pOf;pm;cef;xkwfonfxufeufeJaom rsufESm[eftrlt&mjzifh
cifav;xHodkYay;&ef pmwpfapmifa&;av\/
xdkpmudka&;rS rqHk;rD oabmrawGYbJ qkwfNzJjcif;cH&NyD;aemuf topfwpfapmif xyfrHa&;jyefav\/
xdkpmrSmvnf; vHk;axG;vTifhypfjcif;cH&aomb0odkY a&mufav\/ odkYtm;jzifh pmq,fapmifxufrenf;
tedpoabmodkY a&mufNyD;aemuf tqHk;owf pmwpfapmifwGif . .

cif . .
pmudk awGY&jcif;tm;jzifh tb,frnfaomt&yfu rsufpdvnfvrf;rSm; a&mufvm
aompmayenf;[k cifhpdwfwGif awG;rdrnfrvGJaomaMumifh rnfolay;aompm jzpfonfudk
azmfjy&efrSm pma&;olonf cif\jcHxJodkY 0iftvmwGif a&csKd;ay;jcif; cH&ol
jzpfygonf/ uJhodkY pma&;onfhtwGuf twifh&JvSonf[k ratmufarhapvdkonfhjyif
a&;rnfhtaMumif;rsm;udkvnf; zwfI &Jwif;vSyguvm;[k rxifapvdkyg/
pma&;vkdufonfhtaMumif;rSm cifESifhwdwfwqdwf awGYqHkajymqdk&ef ta&;BuD;aom
pum;wpfcGef;&dSygaomaMumifh cifuawGYqHkEkdifvdrfhrnf[k arQmfvifhaompdwfrsm;&dSjcif;jzifh
cifwdkYtdrfaemufaz;vrf;Mum;wGif najcmufem&DcGJavmufwGif awGYvdkygonf/ ciftrSef
vmvdrfhrnf[k
arQmfvifhjcif;tm;jzifh
apmihfaeygrnf/
rvmvdkygvQifvnf;
pma&;jcif;udk tjypfr,lapvkdyg/

cspfaz
pmudka&;NyD;rS cspfaz\pdwfwGif rsm;pGmESpfoufjcif;rjzpfvSaomfvnf; xdkYxufwdk;aumif;atmif
pOf;pm;r&aomaMumifh xdkpmESifhyif wif;wdrfvdkuf&av\/
aemufaeYwGif cspfazonf cifav;\tdrfa&SYvrf;odkY avQmufoGm;&mvrf;wGif
oHacGvdSrfhvmaom uav;wpfa,mufudk awGY ]a[h . . rif;ydkufqHwrl; ,lrvm;}

vHkcsnfuGif;okdif;

],lr,f? bmvkyf&rvJ}
]pmwpfapmifay;? ay;&vdrfhr,f}
]ay;r,fq&m? b,faumifrvJ} [k ar;aomaMumifh cspfazrSm oli,fudkMunfhrsufvHk;jyL;aepOf
]ay;aeMuygq&m? vefYraeygeJY . .}
Z0e

145

][J . . [J . . rif;vlvnfygvm;}
]tr,f . . 'Dt&yfxJrSm uRefawmfAdkvfaygh? csufBuD;wdkYu wynfhawG}
]aumif;ygNyDuGm? a[m[dkqif0ifeJYtdrf} [k qdkaepOf . .
]odNyDq&m . . odNyD? ay;ay;? jrefjref} [k jyefajymum pmudkqGJ,lvdkufNyD;vQif ydkufqHudkawmif;
taotcsmwD;acgufae&m . .
]a[h . . taumif;yguG}
]rvkyfeJYq&m? wavmu cJrl;aphBuD;eJY vlwpfa,mufESyfoGm;vdkY? aemufydk;ay;wJhbdkifawGtaygom;} [k
qdkNyD;vQif nTefMum;vdkufaomtdrfodkY wef;aqmifhajy;aomaMumifh cspfazrSmNyHK;&,fvsuf MunfhaeNyD;rS
rdrdudktjcm;vlrsm; jrifrnfpdk;aomaMumifh a&SmifoGm;av\/
cspfaz\pmonf
cifav;\vufxJodkY
aumif;pGma&muf&dSoGm;onfhwdkifatmif
cifav;vmrnf?
rvmrnfudk rodEkdifay/ odkYaomf xdkpmrSm cifav;\vufxJodkY ra&mufbJ ol\ta':u vrf;rSae
qD;,lvdkufonfjzpfaomaMumifh xdkaeYn ajcmufem&DcGJwGif aemufaz;vrf;Mum;rS cspfazonf
cifav;vmcJ? vmcJESifhapmifhpm;aepOf arSmifxJrSxGufvmaom vl&dyfudkjrif&ojzifh tvGeftrif; 0rf;om
oGm;NyD;rS rdrdxHodkYavQmufvmolrSm cifav;r[kwfbJ ol\ta':jzpfaeaomaMumihf rsufvHk;rsufqefjym
oGm;av\/ a':a':cifonf pmwpfapmifudk vufxJu axmifvIyfum&Sm;um tem;odkYa&mufvm
NyD;vQif ]'Dpmukd rif;a&;wmayghav? rif;u ighudk yrmrcefYvkyfwmvm;} [k ar;av&m . .
cspfazrSm yg;pyfta[mif;om;ESifh aMumifMunfhaeNyD;rS ]'g . . 'g . . a':a':udkay;zdkY a&;wm
r[kwfygbl;}
]EkdY . . cifqdkwmbmvJ? ighemrnfrSm cifrygvdkY bmwJhwkef;vdkY}
]a':a':hwl . . wlruav;udk ay;zdkYa&;wmyg? 'gudk a':a':u a':a':hpmvdkYvkyfNyD; ,lcsif&ifvJ
rwwfEkdifbl;}
]bmajymw,f . . bmajymw,f? tr,f . . rif;uvm; ighudk}
]uRefawmfu cifAsm;udk bmrSr&nfpl;ygbl;? cifAsm;wlrudk . .}
]bm . . rif;u ighwlrtay:udk vTJcsvdkY? rif;oufomr,fxifovm;? [if; . . roufombl;?
rif;'kursm;ap&r,f? rif;b,frS rajy;eJY? igykvdyfvufxJudk . .}
]aeygOD;a':a':&JY? uRefawmfwpfck tpD&ifcHyg&ap}
]*wfxJusrS tpD&ifcH? ighudkbmrS qifajcuefraeeJY? rif;udk ykvdyftyfNyD; wpftcsuf . .
ighukd&efndK;xm;NyD; touftE&m,fjyK&atmif BuHpnfrI? ESpftcsuf . . ighwlrudk aoG;aqmif

Z0e

146

jzm;a,mif;NyD; cdk;,l&atmif tm;xkwfrI? oHk;tcsuf . . rouFmp&mjzpfzG,f&m tcsdefrawmfrSm


jcHBudKjcHMum;u acsmif;ajrmif;apmifhpm;rI? trSefrif;rSm olrsm;tdrfudk azmufxGif;cdk;,lzdkY &nf&G,fcsuf&dSw,f}
]pGJr,fhpGJ&ifvJ trIav;atmif vlowfrIyg xnfhNyD;pGJygvm;}
]tr,f . . rif;u ighudkyrmrcefYajymaewmvm;? rif;aeESifhOD;? rif;udkigrSwfrdw,f? ykvdyfbufu
t&m&dSBuD;udk oGm;ac:vmNyD; rif;udkawmh 'kuawGY&aphr,f} [k qdkum a'gufa'guf . .
a'gufa'gufESifhajcaqmifh a'goxGufyHkudkjyum xGufoGm;onfudk cspfazrSm ai;Munfh&if;
usef&pfcJhav\/
rMumrD ay:ay:jrnfum tdrfxJrS um;wpfpif;xGufoGm;oHudk Mum;& a':a':cifygoGm;onfudk
od&aomaMumifh if;tvpfwGif tdrfxJodkY0ifum cifav;udkawGY&efpdwful;rdojzifh jcHab;rSvSnfh
tdrfa&SYvrf;odkYjyefum tdrfa&SYaygufrS 0ifav\/
tdrfa&SYodkYa&mufaomtcg wHcg;ydwfxm;onfudkawGY&ojzifh a':a':cifESifhtwl cifav;vdkufyg
oGm;ava&mhovm;[k pdwfxJ pEkd;paemifhjzpfum jyef&vQif aumif;avrnfvm;[k acwrQ
awG;awmaeNyD;aemuf &dSvdk&dSjim; vlac:aomacgif;avmif;udk ESdyfvkdufav\/ odkYaomfvnf; tdrfwGif;rS
ajcoHrQrMum;&avaomaMumifh rnfodkYrQ rpOf;pm;wwfbJ aemufxyfrHESdyfjyefav\/
xdktcdkufwGif tdrfa&SYrS armfawmfum;qdkufoHvkdvdkMum;vkduf&ojzifh
MunfhvdkufNyD;rS tdrfbufodkYjyeftvSnfhwGif cifav;udkawGY&av\/

a':a':cifvm;[k

vSrf;

]vmjyefyvm; &Sif? a&yufcHcsifao;w,fxifw,f}


][dk . . [dk . . ajym . . ajym} [k qdkpOfrSmyif tdrfa&SYrSavQmufvmMuaom ajcoHrsm;udkMum;&
cspfazrSmpum;qufvuf rajymEkdifbJ ajcrudkifrdvufrudkifrd jzpfouJhodkY Muufaoaoaeav&m
cifav;u awGYjrif . .
]vm . . vm . . &Sifhudk 'Dwpfcgrd&if rGef;aeatmif tavmif;cH&vdrfhOD;r,f? vm . . tdrfxJ0ifcJh} [k
ac:NyD;vQif tdrfxJodkYa&mufrS ]a[m'Dtcef;uav;xJ cPavmuf NidrfNidrfykef;aeacs} [k qdktcef;xJodkY
xdk;oGif;vkdufojzifh cspfazrSm bkrodbrodtcef;xJodkY a&mufoGm;av\/
cspfazonf tcef;xJodkYa&mufrMumrDuyif tdrfxJwGif us,favmifus,favmifESifhqlnHaom toHrsm;
0ifa&muf vmMuav\/
]raebl; . . raebl;? 'DtaumifawGY&if ESpfvHk;jyL;aoewfeJY &if0wnfhwnfhcsdefNyD; ypfowfenf;rsKd;
owfypfvdkufr,f? wpfcgwnf; tdk;wjcm;? tom;wjcm;jzpfoGm;aphr,f}

Z0e

147

xdktoHrSm tmPmoHygaom a,musfm;BuD;toHrsKd;jzpf &mZ0wfbufu t&m&SdBuD;wpfOD;wpfa,muf\


toHjzpfaMumif;udk &dyfrd cspfazrSm 'l;wkefvsuf&dSav\/
]tefwDuvJ b,fhES,fwHk;? vl&,fp&mawG odyfNyD;vkyfaewmyJ? olubmrsm;&efrlvdkYwkef;} [k
cifav;\ar;oHudk Mum;&av\/
]at; . . bmrS &efrrlao;vdkYaygh? &efrl&if 'Dxuf'kursm;&raygh? rD;qdkwm ravmifcifu
Nidrf;&w,fod&JYvm;? nnf;vJ MuyfMuyfowdxm;? nnf;tazu nnf;udkrEkdifvdkY vGwf&mvGwfaMumif;
qdkNyD; 'DudkydkYxm;wm? 'DusrS nnf;u omNyD;rif;rlaewmayghav . .} [k cifav;tm; ajymoHMum;NyD;aemuf
]0efaxmufrif;vJpOf;pm;Munfhyg? 'Dvdkcdk;aMumif cdk;0SufvmNyD; acsmif;wJhajrmif;wJhtvkyf[m vlaumif;
vkyfwmr[kwfbl;? tck olvkyfyHk[m "m;jyaomfvJ? *VKefaomfvJ vkyfwJhtrlt&mrsKd;yJ? {uE *VKefygyJ?
t&ifwavmu xGufajy;aewJh *VKefbdk;NrdKifqdkwm olyJxifyg&JY}
][m . . [kwfvdrfhr,f? 'Dtaumif {uEyJ? b,fvdk{uEvJqdkwm awGYMu&ifodMua&maygh? *wfxJusrS
tnif;cdkif;&OD;r,f? ausmwpf&m &ifwpf&m Budrf'PfdkufNyD; 'l;ysHwpf'gZifavmuf wkdufay;vkdufOD;r,f}
[laom
0efaxmufrif;[k
tac:cH&ol\
pum;rsm;udk
Mum;&vQif
cspfazrSm
trsKd;rsKd;awG;awmvefYaMumufvmum ]ighudk 'Dtcef;xJ trdzrf;NyD; 0dkif;dkufMuzdkY cifav;uyJ
mPfqifa&mhovm;} [k r[kwfr[wf awG;awmvefYaMumufum tu,f tcef;xJodkY
0ifa&mufvmvQif kwfw&ufrawGYEkdifatmif ykef;atmif;&ef acsmifaumif;aomae&mudk &Smrnf[k
arSmifxJwGif prf;w0g;0g;ESifh a&TYa&TYoGm;aepOf tcef;xJwGif vlwpfa,mufESifhwdk;rd xdkolu
vefYatmfrnftjyK twif;yg;pyfudkydwf&m arSmifxJwGif t&rf;toef;udkifrdaomaMumifh yg;pyfudk
rydwfrdbJ vnfrsKdudk npfrd&ufom;jzpfaeojzifh tnpfcH&olu vefYaMumufatmf&m toHyDopGm
rxGufbJ 0l;0l;0g;0g;jzpfaeonfhtwGuf cspfazu tvefYBuD;vefYum twif;wdk;npfrdav\/
tcef;xJ kef;&if;qefcwfjzpfaeonfudk tjyifuMum;MuvQif a':a':cifup ]olcdk;ygawmh . . olcdk;yg?
vl . . vl} [k [pfatmfNyD;vQif tcef;twGif;odkY "mwfrD;cvkwf ajymif;vJxGef;ndNyD;vQif
tcef;udkzGifhvdkuf&m cspfazESifh tjcm;vlwpfOD;rSm eyef;vHk; csefyD,HvkaeMuonfudk awGYMu&av\/
cifav;\pdwfwGif ][dkuf . . cufawmhwmyJ? wpfcgjzifh rdjyefNyD} [k atmufarhaepOf a':a':cifu ]olygyJ
. . olygyJ . . olcdk;qdkwm} [k cspfaztm; vufndK;xdk;jyaomfvnf; 0efaxmufBuD;u *krpdkufbJ
eyef;vHk;yGJudk tm;wufoa&m MunfhaeNyD; cspfazu tjcm;vl\ tay:wGif cG&ufom;&dSrS ][ . . cspfaz?
eifb,fhES,fjzpfaewmwkef;} [k ar;&m . .
][m . . OD;av;ygvm; . . vmvkyfygOD;? 'Dtaumifzdxm;yg} [k jyefajymonfudk a':a':cifESifhwuG
cifav;ygMum;& a':a':cifrSm cspfaz\rsKd;dk;udk od&aomaMumifh pdwfqdk;ajyoGm;ojzifh
0efaxmufrif;u a':a':ciftm; ]olcdk;qdkwm b,folYudkajymwmvJ}
[k ar;aomtcg
a':a':cifujyHK;vsuf ]atmufu jym;aewJh[maygh? aeYwdkif;vmvmNyD; aESmifh,Sufcdk;0Sufaewmolaygh?
udkif; . . 0efaxmufrif; MunfhompD&ifygawmh? [J . . [J . . 0efaxmufrif;wlu olcdk;zrf;taumif;om;yJ}

Z0e

148

xdktcg 0efaxmufrif;u NyHK;&,fauseyfpGm ]'guawmh rsKd;dk;vkdufvdkYudk;? tckt*Fvdyfrif;vufxufrSm


ykvdyfbufrSm usKyfwkdYtrIawmf xrf;aewm? a&S;jrefrmrif;vufxufwkef;u usKyfwdkYrdbbdk;bGm;awG[m
ppfrSL;wdkY ppfuJBuD;wdkYaygh? rsKd;eJYdk;eJYjzpfvmwm? tckvJ 'Dtaumifudk &mZ0wfbufoGif;zdkY pDrHNyD;aeNyD} [k
ajymaeqJrSmyif tckdif;taprsm;a&mufvmojzifhcspfazrdxm;olukd csKyfaESmifzrf;qD;&ef apcdkif;&av\/
taMumif;tm;avsmfpGm xdkolrSmvnf; bdef;pm;olcdk;jzpfaeaMumifh a':a':cifrSm cspfazay:wGif
,cifuajymxm;aom pGyfpGJcsufrsm;udk xdkolcdk;tay:wGif pkyHkcs&ef jzpfay:vmayawmh\/
olcdk;udk Ekdifeif;pGm zrf;qD;&rdaomtcg? ]udkif; . . 'Dtaumifudk *wfac:oGm;&OD;r,f? cspfaz . .
rif;vJvdkufcJh} [k qdk&m a':a':cifu armifcspfazudk ]aeygap? olYcrsm tawmfyifyef;oGm;&Smw,f?
xrif;awmif rpm;&ao;bl;xifw,f? 'DrSmyJpm;ygap? 0efaxmufrif;yJ 'DtrIudk MunfhNyD;pDrHvkdufwmaygh?
olcdk;udkvJ
rSwfHkavmufqHk;rNyD;
vTwfvdkufwmaygh&Sif}
[k
ajymaomaMumifh
cspfazrSm
tMunfqdkufoGm;av\/
aemufrsm;rMumrD cspfazonf bdk;csdefESifh vrf;wGifawGY&m bdk;csdefu ]b,fhES,fwHk;q&m? cifAsm;wkdYu
tckawmh ae&musaevdkY usKyfudk arhaeNyDayghav}
]arhawmhrarhygbl;Asm?
EkdYayr,fh
cifAsm;ajymwJh
aemufydk;enf;awGeJY ae&muswmrSr[kwfbJeJY . .}

qdkufudkvdk*sDwdkY?

avmu"mwfynmwdkYqdkwJh

]EkdY . . cifAsm;tpGrf;aMumifhvm;}
]uRefawmhftpGrf;aMumifhvJ rqdkvdkygbl;? vlBuD;csif; aphpyfoabmwlNyD; vli,fcsif;vJ rjiif;aecsifwmeJY
&MuwmyJ}
]tr,f . . cifAsm;u jiif;csifaeao;vkdYvm;}
]rjiif;csifygbl;Asm} [k qdkNyD;rS ]EkdYayr,fhvJ cifAsm;enf;eJY&wmr[kwfaomfvJ cifAsm;ajymwJhenf;awG
r[kwfu[kwfu
avQmufNyD;vkyf&if;
jzpfcsifovkdjzpfNyD;
ae&muswmaxmufawmh
cifAsm;ajymovkdrvkyf&if 'Dtajca&mufrSmr[kwfvdkY cifAsm;udk wpfenf; aus;Zl;wifp&mjzpfwJhtwGuf
a&mhAsm? usyfoHk;'*Fg;jym;a& wpfq,fwefwpfcsyf} [k qdkay;&m . .
]cifAsm;puL aumif;rSaumif;yghrvm;}
]tHrm . . rBudKufao;&if topfvJ,lOD;? tckyJnyf yHkvkyfvmwmawG} [k ajymifajymrS bdk;csdefwGif
oabmusNyHK;&,fum ]udkif; . . qkawmif;vkdufyghr,f? uJhodkYay;urf;&aom tusKd;tm;jzifh
udkcspfazqdkaom cifyGef;eJY zifyGef;atmif aygif;&ygapAsm;} [k qdkaomaMumifh . .
Z0e

149

cspfazu ]ay;aomqkeJY jynfhpHk&ygvkd\? qkawmif;jynfh ukd,fawmfBuD;bk&m;} [k qdkonfhtwGuf . .


]rvkyfygeJYAsm? *dkPf;oifhvdkY acs;ygNyD; aoaeygOD;r,f} [k qdk&if; xGufcGmoGm;avownf;/

u0dwHcGefr*Zif;? Zefe0g&D? 1933/

Z0e

150

aao
oeew
wfo
foH H

]xdkif; . .} [l jrnf[nf;oGm;aom aoewfoHwpfckonf pufolaX;BuD;OD;vwf\ jcH0if;BuD;xJrS


xGufay:vmNyD;aemuf rSefjywif;aygufwpfckudk usnfqefxdrSefum wcGrfcGrfjrnfaom toHrsm;jzifh
rSefrsm;uGJusvGifhpOfoGm;av\/
tygonf xdktjcif;t&mudk jrif&onfESifhwpfNydKifeuf vufxJ&dS avaoewfudk ausmaemufodkY
0Sufvkdufum tHhtm;oifhaom trlt&mjzifh a[mif;avmif;aygufjzpfoGm;aom rSefjywif;aygufudk
pdkufMunhfaerdav\/ rMumrD xdkjywif;aygufrS wHcg;csyfrsm; yGifhvmum rdrd\tbGm;jzpfol
a':a':pk\rsufESm ay:xGufvmonfudk jrif&onfwGif teD;&dS yef;csKHwpfckokdY0if ykef;atmif;
aysmufuG,foGm;av\/
OD;vwfonfvnf; yef;yifrsm;udk jyKjyifae&mu aoewfoHESifh rSefuGJoHrsm;udkMum;& tdrfbufodkY
vSnfhMunhfvkduf&mwGif rdrd\ESrjzpfol rpkudk awGYjrifvdkuf&ojzifh tomacgif;iHkY aevdkufavawmh\/
avmuwGif rdrdu &SmazGauR;arG;oljzpfvsufESifh r,m;udk aMumuf&aomol? om;orD;udkaMumuf&ol
pojzihf vlxl;vlqef;rsm; &dSMuonfhtxJwGif OD;vwfrSm ESrudk txl;aMumuf&ol wpfa,mufjzpfay\/
odkYjzpfjcif;aMumifh rdrdajr;jzpfol tyg\vufcsufaMumifh rSefjywif;uGJoGm;&mwGif udk,fxdvufa&muf
usL;vGefjcif;tm;jzifh
rdrdtjypfuif;aomfvnf;
rdrdu
aoewf0,fay;onfhtwGuf
xdkodkY
jzpf&jcif;aMumifh rdrdrSm tm;ay;tm;ajrmufjyK&m a&mufaeonfhtwdkif; udpwGif rdrdyga&maESm
ajymqdktjypfwifjcif;rS uif;vGwfEkdiforQ uif;vGwfatmif rodvkdufrodbmom trlt&mrsKd;vkyf
aevdkufav\/
xdkodkY rdrdbmrQroduJhodkY acgif;iHkYaevkdufaomfjim;vnf; OD;vwf\pdwfxJum; pdk;&drfjcif;ruif;ao;bJ
rnfonfhtcsdeftcgwGif udpESifhywfouf rdrdtm; qlyljcif;cH&ygrnfenf;[k vmvwHhaomab;&efudk
apmifharQmfaMumuf&GYHvsuf &dSaerdav\/ odkY&mwGif uHtm;avsmfpGm wpfem&DcefYMumonfhwdkifatmif
rdrdxHodkY a':pkvnf;a&mufrvm? udpESifhywfouf pHkprf;ppfaq;jcif;r&dSonfudk awGY&rS
pdwfoufom&m&um yef;jcHxJrS xvm&ayawmh\/
xdkodkYxvm&mwGif tdrfa&SYqif0ifatmuf rdrd\ESr rpkESifhtoufESpfq,fhajcmufESpfcefY&dS a,mufsm;ysKd
wpfa,muf pum;ajymaeonfudk awGY& rsm;pGmtHhtm;oifhoGm;um olwdkY&dS&mbufodkY roGm;bJ
aemufodkYjyefqkwfrnf[k tjyKwGif OD;vwftm; a':pku jrifojzifh . . ]udk&if vmprf;ygOD;? 'Dukd} [k
ac:vkdufaomaMumifh rvmcsifhvmcsifESifhavQmufvmcJhav\/
OD;vwfrSm a':a':pk\trdefYtmPmudk rzDqef&Jojzifh vmcJh&aomfvnf; rdrd\orD;jzpfol jrciftm;
ydk;yef;aeonfukdod&aom xdka,musfm;ysKd\rsufESmudkvnf; rMunfhcsif? rdrd\ESru aoewfypfrIESifh
ywfouf wpfpHkwpf&m ajymavrnfvm;[lvnf; pdk;&drfrdjcif;aMumifh &ifxJwxdwfxdwfckef
aeav\/

Z0e

151

]udk&if . . a[m'DrSm armifpdk;armif &,fav} OD;vwfonf pdk;armifrSm tNrD;ESpfacsmif;aygufolr[kwf


tHhMop&mr&dS/ awGY& 0rf;omp&mvnf; r&dSouJhodkYaom trlt&mjzifh ]aMomf} [k qdkvdkufav\/
]aMomf . .}
OD;vwfonf rdrd\orD;jzpfoltm; pdk;armifESifhay;pm;&ef ESrjzpfol\ vdkvm;csufudk odaeNyD;
xdktaMumif;ESifhpyfvsOf; a':a':pku pum;pwkdif; tif;rvkyf? tJrvkyfaecJhonfhtwGuf ,ckuJhodkY
]aMomf} wpfvHk;ESifh NyD;aejcif;\taMumif;&if;udk a':a':pkrSm aumif;pGmem;vnf &dyfrdonfhtwdkif;
OD;vwftm; ESpfoufoabmusjcif;r&dSaom rsufESmxm;ESifh MunfhaevdkufNyD;aemuf pdk;armif;bufodkY
vSnfhum ]udkif; . . armifpdk;armif cPaeygOD;? rif;OD;av;eJY a':a':pum;wpfpGef; ajymp&m&dSvdkY} [k
ajymNyD;vQif OD;vwftm; yef;jcHxJodkY ac:oGm;av\/
]udk&if . . b,fhES,fvkyfwmwkef;}
]tdk . . igbmvkyfvkdYvJ rpk&}
]armifpdk;armifvmwm aexdkifaumif;&JYvm;? rm&JYvm;? om&JYvm; rar;bJ? aMomf . . aMomf vkyfaewm
bmvkyfwmvJvdkY}
]EdkY . . olaevdkY? xdkifvdkY? aumif;vdkY? usef;rmvdkYom tvnfvmEkdifwJhtvkyfudk iguaeaumif;ovm;
ar;aevdkY tvum;aygh? aeaumif;wm jrifom;yJ r[kwfvm;}
]bmudpeJYvmovJ? bmvJ nmvJar;rSaygh}
]rif;eJY pum;ajymaewmyJ? bmaMumifhvmw,fqdkwm rif;od&if NyD;a&maygh}
]usKyfuawmh odwmaygh? usKyfwrifac:vdkufwmyJudk;awmh}
OD;vwf\rvIyfr&Sm; rxl;jcm;ouJhodkY
rESpfoufouJhodkYjyav\/

&dSaecJhaom

rsufESmrSm

,ckrS

trlt&majymif;vJvsuf

]bmvkyfzdkY ac:wmwkef;}
]rac:vdkYjzpfyghrvm;? udk,fhajr;udkrS rEkdifEdkif? reif;Ekdif? rxdef;Ekdif jzpfaewJh[m tdrfrSm pmvJoif? qHk;vJ
qHk;ray;zdkY ac:&wmaygh? 'DvdkrS rvkyf&if udk&if tvkdvdkufxm;wmeJY uav;vJ wjznf;jznf;wdk;NyD;
ysufpD;zdkY&dSawmhwmyJ? 'DaeYqkd&if olYavaoewfwpfpif;eJY [dkypf'DypfeJY tm;vHk;uGJ&SukefNyD}
]bm . . olYudk tdrfrSm pmoifay;zdkYvm;} [k ar;um OD;vwfonf oabmrwlonfh trlt&mjzifh acgif;udk
,rf;cgav\/
]ajymqdkNyD;NyD? rvdkcsifvkdY rjzpfawmhbl;} [kajymum a':pkonf pdk;armif&dS&mbufodkY vSnfhxGufoGm;ojzifh
OD;vwfrSm ai;usef&pfcJhav\/

Z0e

152

a':pkonf rdrdtBuHatmifjrifouJhodkY 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfaomrsufESmESifh pdk;armifxHodkYa&mufvm


NyD;vQif ]rif;OD;udk a':a': tusKd;taMumif;ajymjyvdkY oabmusoGm;NyD? uav;udkom MunfhINyD;
oGefoifqHk;rayawmh} [k ajymav\/
xdktcdkufwGif tdrfxJrS jrcifxGufvmav&m a':pkrsufESmrSm ydk&Tifvef;oGm;NyD;vQif ]a[h . . jrcif?
tygzdkYawmh tdrfrSmpmoifay;r,fh q&m&aeNyD? armifpdk;armifu aeYwdkif;vmNyD; pmoifay;r,fwJh} [k
ajymjyvkdufav\/
jrcifrSm xdkowif;udk Mum;& tawmfyif pdwfysufvufysufjzpfoGm;aomfvnf; ,Ofaus;jcif;tvdkYiSm
NyHK;&,f pdk;armiftm; EIwfqufNyD;vQif 0rf;ompum;ajymvdkuf&av\/
xdkokdY jrcifESifhpdk;armifwkdY awGYqHkay;vkduf&jcif;tm;jzifh a':pkrSm pdwfBudKufESifhawGYoGm;um pdk;armif
ajymvdk&majymEkdifcGifh&ap&ef ]uJ . . pum;ajymaeMuOD;? a':a':tdrfxJ0ifvdkufOD;r,f} [k qdka&SmifNyD;
xGufoGm;av\/
jrcifrSm rdrdrawGYcsifqHk;aom olwpfa,mufESifh awGYae&Hkru vufcHpum;ajymae&jyefonfhtwGuf
tawmfyif pdwftdkufoGm;um rnfodkYa&Smifajy;&ygrnfenf;[k pdwful;xkwfae&mu tBuH&vmNyD;vQif
wpfpHkwpf&m kwfw&ufowd&rdouJhodkY trlt&mrsKd;jyum ]aMomf . . tygwpfa,muf
b,fa&mufaeygvdrfhrvJ? olYq&ma&mufvmwm ac:jy&OD;r,f? cPaeOD;aemf/ tygudkvkduf&Smvkduf
OD;r,f} [k ajymajymqdkqdk cyfokwfokwf xGufoGm;av\/
xdktcdkufwGif OD;vwfonf pdwfysufvufysufjzifh jcHpnf;dk;uJhodkY pDwef;nDnmpGm pdkufxm;aom
yef;yifrsm;qDodkYavQmuf vmcJhav\/ OD;vwfonf e*dkuyif rsufpdrIefaeonfhtxJwGif pdwfysuf
jcif;jzifh wpfpHkwpf&mudk eufeJpGmtawG;vGef vmjcif;tm;jzifh rdrda&SYwGif cvkwfuefoif; wpfpHkwpf&m
bm&dSonfudk rjrifEdkifbJ&dSav&m yef;csKHxJrS wjznf;jznf;wdk;xGufvmaom t&mwpfckudk AdkufESifh
0ifwkdufrdNyD; ]0l;0l;0g;0g;} tvefYwMum;[pfatmfum aemufodkYckef qkwfvdkufav\/
xdkodkY ckefvkduf&mwGif uHtm;avsmfpGm rsufrSefrSmuRwfrusbJ em;&Gufwpfzufuom jyKwfoGm;NyD;
usefwpfzufwGif csdwfaeao;aomaMumifh aumif;rGefpGmjyefwyfNyD;vQif rdrdAdkufESifh0if aqmifhrdonfh
&mudkMunfhvkduf&m yef;jcHxJrS wdk;xGufvmaomt&mrSm avaoewfav; jzpfaeNyD;vQif
xdkavaoewfxGufvmNyD;aemuf tyg\ wpfudk,fvHk; vkdufygay:xGufvmonfudk awGY&av\/
][J . . [J . . bbBuD;vefYoGm;ovm;? uRefawmfrjrifvdkY}
]ighvcGD; . . a&SYudkMunfhOD;rSayghuG}
]uRefawmfrjrifvdkYyg bbBuD;&JY}
]aemufudkowdxm; . . Mum;vm;}
]tif; . .}
]bm tif;vJ . . [kwfuJhvdkY dkdkaoaoajym&w,f}

Z0e

153

]tif; . . [kwfuJh}
]OD;vwfonf tygtm; tcH&cufonfh trlt&mjzifh Munfhaevdkufrdavawmh\/
]bbBuD; . . [dkrSm apmapmu ararBuD;eJYpum;ajymaewJh vlBuD;[mb,folvJ} [kajymum
tdrfbufqDodkY vufndK;xdk; jyvdkufojzifh OD;vwfvnf; olnTefjy&mbufodkY MunfhonfwGif pdk;armifudk
jrif&av\/
]olYemrnf . . udkpdk;armifvdkYac:w,f}
tygonf aocsmpGmMunfhaeNyD;vQif ]kyfudku b,fvkdkyfBuD;vJ rodbl;} [k qdkav\/
][Jh? tyg . . 'DvdkrajymeJY? tJ'grif;udk tdrfrSm pmoifay;r,fh q&myJ}
][if . . q&muvJ b,fhES,fq&mvJ}
xdkodkYajymaeMupOf jrcifonf olwdkY\tem;odkYa&mufvmNyD;vQif ]tyg . . vmprf;? rif;udk
':av;ajymp&m wpfck&dSvdkY} [k ac:oGm;ojzifh OD;vwfonf aemufaz;bufrSvSnhf tdrfxJodkY0if&ef
xGufoGm;av\/
jrcifonf tygtm;ta&;,l*kpdkufonfh[efjzifh NyHK;NyHK;&,f&,f acsmhacsmharmharmhvkyfum ]tyg . .
rif;aoewfypf odyfwnfhw,fxifw,f} [k ajrmufyifhonfhavoHjzifh ajymav\/
]uRefawmfvm; . . odyfwnfhwmaygh a':av;&JY? bmypf&rvJ}
]a[m[dk opfyifBuD;udk ypfvdkufprf;}
tygonf jrcif nTefjy&mbufodkY ypfjyvdkufav\/
]tr,f . . 'gawmh? eD;eD;uav;udk;uGJY? rSefrSmaygh? a[m[dkrSm qif0ifatmufu vlavmufa0;a0;udk
rSefyghrvm;} [k qkdum jrcifonf pdk;armif&dS&mbufqDodkY vufndK;xdk;jyav\/
]Munfhaeyg . . uRefawmfaoaocsmcsm csdefypf&ifrSefrSmaygh} [k ajym tygonf pdk;armifbufodkY
aoewfudkvSnfhcsdefpOf jrcifonf yg;pyfudkvufESifhydwfvsuf &TifNyHK;aomrsufESmESifh vpfajy;av\/
rMumrD ]xdkif;} ceJ jrnfoHMum;&ojzihf jrcifonf cyfvSrf;vSrf;rS vSnfhMunfhvdkuf&m qif0ifatmufwGif
arsmufzdk;pdefuvdk ajcum;&m; vuf&m;&m;ESihf xckefvkdufaom pdk;armifudkjrif&ojzifh rsufESmvSnfhum
usdwf&,faeavawmh\/ tygrlum; yef;csKHxJodkY ikHYvQKd; aysmufoGm;av\/
]xdkif;} ceJjrnfoHudk Mum;&ojzifh a':pkonf tdrfxJrSxGufvmum
ukyfudkyGwfaeaom pdk;armif\rsufESmudk jrif&vQif tHhtm;oifhoGm;av\/

IHrJhaomrsufESmESifh

OD;vwfonf tdrfxJodkYa&muf pdwftdkufjcif;aysmufap&ef pmtkyfwpftkyfudk ,lzwfrnftjyKrSmyif


]xdkif;} ceJjrnfoHaMumifh vefYzsyfNyD; vufxJupmtkyf vGwfusoGm;av\/ aoewfoHMum;aomfvnf;
Z0e

154

wpfpHkwpf&m uGJ&SoHrMum;&aomaMumifh
rdavNyDenf;[l pOf;pm;rdav\/

rnfokdYaom

ouf&dS

oufrJhow0gonf

rm&S,favm

odkY&mwGif tenf;i,fMumonfhwdkifatmif wpfpHkwpf&m xl;jcm;jcif;r&dSonfudk awGY&rS OD;vwfrSm


pdwfat;csrf;pGmjzifhpmudkjyefzwfav\/
xdkodkYpmzwfaepOf tcef;xJodkY w&Syf&Syfjrnf 0ifvmaom zdeyfoHudkMum;&ojzihf rdrd\ESravm[k
vefYzsyfoGm;um r&Jw&Jjzifh pmtkyfay:rS rsufvHk;ay:Hk ausmfMunfhvdkuf&m jrcifjzpfaeonfudk awGY&rS
toufSLrSefoGm;av\/
]azaz . . b,frvJ uRefrtzdkY wl;vDwm armfawmfum;uav; 0,fay;r,fqdkwm b,favmufMumNyDvJ}
]aeygOD; orD;&,f . . 0,fay;rSmaygh? tckaeygOD;? tukeftusawGrsm;vGef;vdkYyg? aemufNyD; rif;a':a':u
'gawG0,fay;wm enf;enf;rS oabmrusbl;? olrodbJ0,fay;&if qlvdkYNyD;rSmr[kwfbl;}
]azaz . . 'Dvdknm&if bmaumif;rvJazaz&JY? 0,fay;r,fvdkY ajymNyD;&if 0,fay;ygawmhvm;}
]aeygOD;? rif;a':a': ajymjyyg&apOD;? olu oabmus&if0,f}
]'gyJ . . paeaeYrS r&&ifawmh azazeJY uRefreJY oda&maygh} [k qdkum jrcifxGufoGm;av&m OD;vwfrSm
ai;usef&pfcJhav\/
OD;vwfonf xdkodkY ai;armawGa0vsufaerdonfrSm rnfrQ MumjrifhoGm;onfudkyif owdr&EkdifbJ&dSum
tcef;xJodkY wpfpHkwpfa,muf 0ifvmonfudk t&dyfta&mifjrifvkdufojzifh pdkufMunfh&mwGif
vl,HkawmftapcHBuD; udkolawmfjzpfaeonfudkawGY&ojzifh tHhtm;oifhaom trlt&mudkjyum ]a[h . .
xrif;pm;csdefawmifa&mufNyDvm;} [k ar;vkdufav\/
udkolawmfonf OD;vwf\tar;udk rajzao;bJ tcef;xJodkY awmufavQmuf 0ifa&mufvmNyD;aemuf
OD;vwf\a&SY rm;rm;&yfum 'gbmyGJwGif bk&ifcHqkwHqdyf csD;jrifhonfh[efrsKd;jzifh vufxJwGifygvmaom
avaoewfESifhpuLaowmuav;udk OD;vwftm;vSrf;ay;vdkufav\/
OD;vwfonf
rdrdtm;
uav;oli,frSwfaemufajymifavoavm[k
rESpfNrKdYaomrsufESmjzifh
udkolawmftm;
twefMumpdkufMunfh
tuJacwfaevdkufNyD;rS
olvSrf;ay;aomavaoewfESifh
puLaowmuav;udk jyefpdkufMunfhum ]'gawGu bmvkyfzdkYvJ} [k ar;vkdufav\/
]avaoewfygcifAsm}
]avaoewfrSef;awmh usKyftjrifom;yJ? bmvkyfzdkY,lvmwmvJ}
]rrpku 'gawGoGm;ay;acsvdkY cdkif;vkdufvkdYvmwmyg? odrf;xm;zdkYeJYwlygw,f}
]'gb,folYaoewfwkef;}
]rlvu tygydkifwJhypnf;ygyJ}
Z0e

155

]bmjzpfvkdY uav;upm;wmudk twif;,l&wmwkef;}


]bmtaMumif;aMumifh uav;vufxJu
ydkYcdkif;vkdufvdkY ,lvmcJh&wmyJ}

,lvdkufw,fqdkwmawmhjzifh

rrpkajymrjyvkdY

xdktcdkufwGuf
a':a':pk0ifvmav\/
OD;vwfonf
rdrd\ESrjzpfoludk
tusKd;taMumif; &Sif;vif;awmhrnf[k arQmfvifhonfhrsufESmjzifh pdkufMunfhaeav\/

rod&yg?

jrifvkduf&ojzifh

]udk&if . . a[m'DaoewfeJY [dkpuLaowmuav;xJu usnfqefawGudk wpfae&m&mrSm aomhcwfNyD;


odrf;xm;prf;yg? tygudk 'Daoewf b,fawmhrS rudkifapeJYawmh}
]bmjyKvkdYwkef;}
]'Daoewfay;xm;&if pdwfrcs&bl;?
ypfvkdufw,fodovm;}

tckbmvkyfw,f

rSwfovJ

'DaoewfeJY

armifpdk;armifudk

]aMomf . .} [k OD;vwfonf tHhMoonfhoabmjzifh ajymvdkufaomfvnf; ol\rsufESmtrlt&mrSm


pdwfxJusdwf tvGeftrif;auseyfoGm;jcif;udk renf;zHk;zdxm;&yHk ay:aeav\/
xdkYaemuf wpfcPrQ wpfa,mufESifhwpfa,muf pum;rajymbJ aeMuNyD;aemuf OD;vwfonf
avaoewfudk aumufudkifMunfhvkdufav\/ xdkodkY aoewfudk udkifvdkufrdonfESifh wpfNydKifeuf
OD;vwf\rsufESmrSm xl;xl;jcm;jcm; ajymif;vJoGm;um EkysKdaom pdwfrsm; ay:aygufvmNyD;vqif
tcef;wpfzufaxmifh&dS a&Tig;xnfhaom zefcsKdifhuav;bufodkY csdefvsuf yg;pyfrS ]'dkif;} [k qdkvdkufNyD;
NyHK;NyHK;BuD;vkyf aevkdufav\/
]tdk . . udk&ifhES,f? aoewfudk [dk,rf;'D,rf; vkyfraeprf;ygeJY? rawmfvdkY usnfqefxGufoGm;rSjzifh . .}
]pdk;armifudk tygypfvkdufrSyJ? usnfqef&dSygOD;awmhrvm;} [k qdk cvkwfudkvufndK;ESifhqGJjzKwf
jyvdkufav\/ xdkodkYvkyfMunfhvkdufrdonfwGif OD;vwf\pdwfrSm aysmf&Tifvmum ]tif; . . 'DaoewfrsKd;
rudkif&wm tawmfMumNyD? q,fESpfom;avmufuwnf;uyJ} [k udkolawmftm; vSrf;ajymvdkufav\/
a':pkrSm OD;vwfESifhudkolawmf pum;aMum&SnfNyD;vQif aoewfESifh oli,fjyefaeMurnfudk &dyfrd ]'gyJ .
. udkolawmf? ay;NyD;NyD r[kwfvm;? oGm;awmh} [k qdkvdkufav\/
udkolawmfxGufoGm;NyD; tenf;i,fMumrS a':pku ]uJ . . udk&if? usKyftygudk vTwfvkdufr,f?
rSwfoGm;avmufatmif qHk;qHk;rr ajymvdkufprf;? usKyfawmhrajymcsifbl;} [k qdk xGufoGm;av\/
twefMumaomtcg ]bbBuD; . .} atmfac:vsuf NyHK;NyHK;&,f&,fESifh 0ifvmaom tygudk
awGY&jyefav\/
tygonf tem;odkYa&mufvmNyD;vQif rdrdaoewfudkjrif&ojzifh ][if . . 'g uRefawmfhaoewfygvm;} [k
qdkum vSrf;qGJ,lvdkufrnf tjyKwGif OD;vwfu t&ifOD;pGm,l qkwfz,fvkdufav\/

Z0e

156

]bbBuD; . . uRefawmfhaoewfeJY bmvkyfrvdkYvJ}


]bmrSrvkyfygbl; . . rif;udkar;rvdkY? rif; 'DaoewfeJY vlawGudk vdkufypfaew,fqdk? rif;q&mudkvJ
ypfw,fqdk? 'DvdkvkyfaevdkY b,fjzpfrvJ? rawmfvdkY rsufpdrSef&if rcufaybl;vm;}
]rsufpdrrSefygbl; bbBuD;&JY? uRefawmfypfwm ukyfudkrSefwm? wpfcgwnf;atmfvdkufwm rajymygeJYawmh}
][m;[m; . . [m;[m;} [k toHrsm;xGufatmif OD;vwfonf oabmuspGm &,fvdkufrdav\/ OD;vwfrSm
tygtm; qHk;rzdkYudkyif owdr&bJ rdrdMunfhr&ol pdk;armiftm; xdkodkYcsKd;ESdrfvdkufjcif;udk od&onfhtwGuf
tygtm; ydkrdkESpfoufum tcspfwdk;oGm;av\/
]igvJ i,fi,fu rif;vdkayghuG? aoewfwpfvufeJY[m}
]bbBuD; i,fi,fwkef;u aoewfay:NyDvm;}
]wkdY t&ifOD;qHk; ay:ay:csif; udkifzl;wmayghuG}
]'gjzifh bbBuD;aum uRefawmfhvdk vufwnfh&JYvm;}
]igvm;? [dkwkef;u odyfwnfhwmayghuG? BuGufawG? usD;uef;awG? EGm;awG ypfvkdufwdkif; rSefwmyJ?
tckawmh rudkifwmMumvdkY usnfqefawmif b,fvdkxnfh&rSef; rodbl;}
]uRefawmfjyr,f} [k qdkum tygonf aoewfusnfqefxnfhoGif;jyNyD;aemuf ]uJ . . uRefawmf
bmudkrSefatmif ypfjy&rvJ} [k ar;av\/
]rSef;prf;? igypfprf;r,f}
]aeygbbBuD;&JY? uRefawmfypfyghr,f}
]ay;yg? igt&ifypfprf;yg&ap} [k qdkum OD;vwfonf tyghvufxJu aoewfudk,lNyD;vQif
tcef;axmifhwpfzufodkY csdefum ]a[m[dk rSm jrifvm;} [k yg;pyfuajymajymqdkqdk cvkwfudkjzKwfcsvdkuf&m
cGrf;ceJ
jrnfaomtoHjzifh
a&Tig;xnfhxm;aom
zeftdk;uGJ
oGm;NyD;vQif
a&ESifhig;rsm;
zdwfpOfoGm;av\/
tygonf 0rf;omtm;&pGm vufckyfvuf0g;wD;vsuf Mobmay;av\/ OD;vwfvnf; NyHK;NyHK;BuD; vkyfum
]uJ . . igb,favmufawmf ovJ? odyfvufwnfhw,f r[kwfvm;} [k qdkvdkufav\/
]tr,f . . bbBuD;u eD;eD;uav;rdkY rSefwmyg? ta0;BuD;qdk&if b,frSefrvJ}
OD;vwfrSm aoewfwpfcsuf ypfvdkuf&ojzifh vufaoG;qlaeum tvGefypfcsif? cwfcsif&dSaeqJwGif
ajr;jzpfol\ ajrmufyifhay;jcif; aMumifh ]uJ . . igta0;BuD;ypfjyr,f? vmMunfhvSnfh} [k qdkum
jywif;aygufqDodkYxoGm;&m tygvnf;uyf ygoGm;av\/

Z0e

157

OD;vwfonf jywif;aygufuaeMunfh&m ypfp&mcwfp&m uRJ? EGm;? Muuf? iSuf wpfpHkwpf&m


bmudkrQrjrifbJ yef;jcHxJwGif pdk;armif wpfa,mufwnf; &yfaeonfudk jrif&av\/ OD;vwfrSm
ypfcwfcsifaompdwf jyif;xefae&onfhtxJwGif pdk;armifrSwpfyg; tjcm;ypfp&m bmrQrjrif&aomaMumifh
]uJ . . Munhfae? iga[m[dku vludk zifwnfhwnfh rSefatmifypfvdkufr,f} [k qdkum cvkwfudk
jzKwfcsvdkufav\/
pdk;armifonf pl;&SpGmatmf[pfum avxJodkYvufajrmufvsuf ausmaumhoGm;NyD; ajcwpfzuf
ajray:rSMuGoGm;av\/ xdkodkYjrifvkduf &onfESifh wpfNydKifeuf ESpfa,mufom; tcef;xJodkY
qkwfajy;MuNyD; OD;vwfonf aoewfudk pm;yGJay:odkYcsxm;um a`Erysuf pmzwf aevdkufav\/
tygvnf; vsifjrefpGmtcef;xJrS xGufajy;av\/
OD;vwfrSm [efvkyf pmzwfae&aomfvnf; pdwfxJum; rsm;pGmrNidrfroufjzpfum rdrd\ESrodoGm;vQif
tqltyGufcH&awmhrSmyJ[k
&ifwxdwfxdwfESifh
&dSaerdojzifh
uav;r[kwf?
oli,fr[kwf
rdrdjyKvkyfvkdufonfh trlt&mrSm rdrdESrtzdkY tvGefqlylaumif;rnfh taMumif;wpf&yfjzpfonfudk
awG;awmrdav\/
xdkodkYpdwfxJ pdk;&drf&GYHxdwfjcif;ay: rqHk;ao;rD tcef;xJodkY 0ifvmaom rdrdESrudkjrifvkduf&onfwGif
wpfudk,fvHk;usKHYoGm;um acgif;razmf&Jatmifjzpfaeav\/
]udk&if . . usKyfajymwJhtwkdif; tygudk aumif;aumif;Budrf;vdkufovm;}
OD;vwfrSm
rdrdtm;csufcsif;
tqltylrcH&ao;
pdwftenf;i,foufom&m&oGm;NyD;vQif
]ajymvdkufw,fav? [Jh . . tyg? rif; 'Daoewfudk b,fvkdusnfqefxnfhovJuGJY? Igawmh rxnfhwwfbl;?
EkdYNyD; rif; bmjzpfvdkY rif;q&mudk aoewfeJYypf&ovJvdkY . . ajymvkdufw,f}
]udk&ifajymwm . . 'gyJvm;} [k a':pku cufxefpGmar;av\/
]'gu tp&dSao;w,f? 'DvdkajymNyD; . .} [k OD;vwfpum;rqHk;rDyif tcef;xJodkYpdk;armif0if vmav&m
OD;vwfrSm
olYudkjrifvkduf&vQif
0&rf;eJYvkdufvmaom
ykvdyfudkjrif&onfhw&m;cHuJhodkY
aemufwGefYaMumuf&GYHoGm;av\/
a':a':pkonf SL;SL;&Sm;&Sif;ESifh0ifvmaom pdk;armifudk jrif&vQif
teD;odkYa&mufvmrS ]armifpdk;armif bmjzpfvdkYvJ} [k ar;vdkufav\/

tHhtm;oifhvsufMunfhaeNyD;

]bmjzpfovJqdk [dkuav;[m aoewfeJY xyfNyD; ypfjyefNyD}


]b,fhES,f}
]rMumao;bl;? tckwifuav;yJ? uRefawmfjcHxJrSm &dSaewkef;ypfw,f}
OD;vwfonf rdrd\&GYHaMumufaomtrlt&mudk renf;azsmufum a`EqnfvkdufNyD;vQif ]r[kwfygbl;?
rif;pdwfxifvdkYeJY wlygw,f} [k umuG,fajymvdkufav\/
]b,fhES,f pdwfxif&rSmvJ? wifyg;udk aoaocsmcsmrSefwm}
Z0e

158

][m . . 'gjzifh rif;udkysm;wkyfwmyJ? tckvdk &moDrSm jcHxJrSm ysm;tifrwefaygw,f? [kwfygNyD? rif;wifyg;


ysm;wkyfwmyJ}
a':pkrSm a0cGJr&Ekdifonfh trlt&mrsKd;jzifh wpfa,mufwpfvSnfhpDMunhfaevkdufNyD;aemuf ]tygawmh
[kwfr,frxifbl; armifpdk;armif&JY? tck armifpdk;armifudk aoewfrSefw,fqdkwJhtcsdefrSm tygaoewfudk
a':a':,lNyD; odrf;xm;ESifhNyD;om; jzpfaew,f} [k qdkav\/
][kwfw,f? 'DrSmMunfhygvm;} [k OD;vwfuvnf; 0if axmufcHav\/
]udk&if 'Dtcef;xJu b,frSrxGufao;bl;[kwfvm;}
]rxGufaygif? &dSaewmMumvSNyD}
]'gjzifh tygr[kwfygbl; . . armifpdk;armif? tygypf&if rif;OD;av;jrifrSmaygh}
]'gaMumifhajymwmaygh ysm;wkyfcH&wmygvdkY? trSefawmh ysm;u wkyfcsifvdkY [kwfr,frxifbl;? rif;zif
ysm;pGJcsifvdkYeJYwlwmyJ}
pdk;armifrSm tcH&cufouJhodkY a'goESifh wpfudk,fvHk;awmifhaeav\/
]tygawmhr[kwfbl;uGJY armifpdk;armif&JY? aoewf 'Dtcef;xJrSm &dSaewmyJ} [k ajym&mu a':a':pkonf
wpfpHkwpf&mudkawG;rdum wif;rmaomtoHjzifh ]udk&if} [k ac:vdkufav\/
]bmwkef;}
a':pkonf kwfw&uf bmrQrajymao;bJ ]armifpdk;armif? a':a': rif;OD;av;eJY wdk;wkd;ajymp&m&dSaew,f}
[k ajymvdkufojzifh pdk;armif vnf; tjyifodkY xGufoGm;&av\/
]udk&if? armifpdk;armifudk avaoewfeJY ypfw,fayghav}
OD;vwfrSm xdkpum;Mum;&rnfudk arQmfvifhNyD;om;jzpfaeonfhtm;avsmfpGm tajzudkpOf;pm;xm;NyD;om;
jzpfonfhtwdkif; tHhMoaom rsufESmxm;udkzefqif;vdkufNyD;vQif ]bm . . ig . . [kwfvm;? igu pdk;armifudk
ypfw,f . . [kwfvm;? igu bmvkyfzdkYypf&rSmvJ} [k qdkvdkufav\/
]bmaMumifhypfw,fqdkwJYtaMumif;&if;udk aemufrSazmfr,f? tckar;wm t&ifajymprf;yg? udk&ifypfw,f
r[kwfvm;}
]usm;om;rdk;BudK; . . ? r[kwf&yguvm; trd&,f}
]'Dtcef;xJrSm aoewfvJ&dSw,f? armifpdk;armifudk aoewfrSefwJhtcsdefrSm udk&if 'Dtcef;xJrSm&dSw,f?
aemufNyD; 'Daoewfudk b,fvdk usnfqefxnfh&w,fqdkwm udk&ifodw,f? 'gaMumifh udk&ifyJypfrSmyJ}

Z0e

159

]olYudktypfcH&wm 'DaoewfeJYyJvdkY b,fhES,fvkyfajymEdkifovJ? urmay:rSm 'Daoewfwpfckwnf;yJ


&dSovm;? wjcm;uav;awGaum aoewfrudkifEdkifbl;vm;? awmfuGm . . awmfawmf? rif;wdkYwpfawG
wpfqdwf&dS ighudkyJ vmvmNyD; taESmifht,Sufay;aeMuw,f? b,ftcgrS at;at;vlvlrae&bl;?
awmfygawmh? ighbmomig yef;jcHxJqif;aeawmhr,f} [k OD;vwfonf t&JpGefY avoHcyfrmrmjzifh
ajymum &efa&Smif xGufajy;av&m a':pkrSm ai;usef&pfav\/
a':pk\pdwfxJwGif aoewfypfrIBuD;rSm BuD;us,faom vlowfrIBuD;wpfckxufyif IyfaxG;aeum
armifpH&Sm;uJhodkY yg;eyfaompHkaxmuf iSm;&rf; axmufvSrf;cdkif;&awmhravmuf jzpfaeav\/ oufaocH
taxmuftxm;[l rsufjrifoufaor&dSaomfvnf; tcef;xJaoewfESifh OD;vwfwdkY&dSaejcif;rSm
tawmfyif cdkifvHkaom oufaojzpfaeonfudk a':pk\ pdwfwGif ,HkMunfpdwfcsrdav\/ odkY&mwGif
xdkudpESifh tpGyfpGJcH&ol OD;vwfu ]bl;} cHaeonfhtwGuf a':pkrSm tjcm;oufaocH r&dS tcH&usyfum
tcef;xJrSxGufcJh&av\/
a':pkonf tcef;xJrS xGufvmNyD;rS tcef;xJwGif avaoewfESifhusnfqefrsm; xdef;odrf;olr&dSbJ
usef&pfaeonfudk owd& tyg\ vufxJudkjyefa&mufoGm;rnfudk pdk;&drfaomaMumifh ]vQKdY0Sufaom
aoewfypfrIBuD;} \ oufaocHypnf;jzpfonfh tqdkygaoewfESifh usnfqefrsm;udk jyefodrf;,l
oGm;av\/
OD;vwfonf yef;jcHxJodkY xGufoGm;vdkaom pdwfr&dSbJ a':pk\em;ylem;qm oufomap&eftwGuf
tcef;xJrSa&SmifvTJ xGufvmjcif;jzpfav&m tcef;xJrS a':pkxGufoGm;onfudk jrif&onfhtcgrS
rdrd\tcef;xJodkYjyef0ifaeNyD; ,cifpmtkyfudk aumuf udkifaeav\/
OD;vwfonf ,ckrS pdwfat;csrf;om&dSoGm;um ,cifu zwfvufpjzpfaompmtkyfudk qufvuf
zwfaeav\/ xdkodkYpmzwfIaeonfh tcgusrS OD;vwfrSm pmtkyfxJwGif pdwf0ifpm;aejcif;tm;jzifh
apmapmujzpfysufcJhonfh taMumif;t&mrsm;udk vHk;0arhavsmh oGm;av\/
xdkodkYwpftdrfvHk; Nidrfoufat;csrf;pGm &dSoGm;NyD;rS rsm;pGmrMumrDrSmyif ]xdkif; . .} ceJjrnfoH
ay:xGufvmjyefav&m OD;vwfrSm vufxJ u pmtkyf vGwfusoGm;onfhwdkifatmif vefYzsyfoGm;NyD;vQif
tBudrfwGif rnfolYtm;xdavoenf;[k odvkdaomaZmjzifh jywif;aygufodkYxGuf Munfhvdkuf
aomfvnf; jcHxJwGif rnfolYrQ rawGYjrif&aomaMumifh rdrdMumMum&yfaevQif tacsmifoufouf
w&m;cHtjzpf pGyfpGJcHae&rnfudk pdk;&drfum vsifjrefpGm tcef;xJodkY0ifajy;NyD; pmtkyfudk aumufudkifum
[efrysufpmzwf aevkdufav\/
wpfcPrQtMumwGif ]xdkif; . .} ceJ jrnfoHay:vmjyefav\/ OD;vwf\vufwGif;&dS pmtkyfonf
'dkifAifxdk;p&dSvQif xdk;csifcsifjzpfaeonfhtvm; Murf;ay:odkY ckefcsvkdufjyefav\/ OD;vwfrSm
wxdwfxdwfwvefYvefY&dSaeum rdrd\ tdrftwGif;odkY bk&ifcH\trdefYESifh ppfykvdyfwyf0ifa&muf
ypfcwfaeavNyDavm[k atmufarhrdav\/
rMumrDtcef;xJodkY wpfpHkwpfa,mufaomol 0ifvmav&m rdrdtay:wGif pGyfpGJ&ef rdrdESr0ifa&muf
vmavovm;[k pdk;&drfvefYzsyfoGm;rdNyD;rS 0ifvmolrSm udkolawmfjzpfaeonfudk awGY& tenf;i,f
pdwfoufom&m&avawmh\/
udkolawmfonf avaoewfESifh usnfqefxnfhxm;aom puLxkyfuav;udk a&S;enf;twdkif; ,l
vmjyefum OD;vwftm; bmrQrajymbJ vSrf;ay;vkdufav\/ udkolawmf\rsufESmrSmvnf; tawmfyif
Z0e

160

romr,mjzpfaeonfudk awGY&av\/ odkYjzpf OD;vwfrSm pum;rajymEkdifbJ Muufaoaovsuf


udkolawmf\rsufESmudkom pdkufMunfhaerdav&m tawG;jzifh pdwful;vGefvsuf&dSjcif;aMumifh udkolawmf\
yg;pyfu vIyfaeaomfvnf; bmajymvdkufonfudk em;xJodkY r0ifaomaMumifh ]udkolawmf? usKyfudk
pum;ajymaevm;} [k ar;vdkufav\/
][kwfuJh? uRefawmfhudk cGifhjyKygawmh? tvkyfuxGufawmhr,f}
]bm} [k OD;vwfonf tHhtm;oifhpGm ar;vdkufav\/
]uRefawmf eufjzefupNyD; tvkyfrvkyfawmhbl;}
]bmjyKvdkYvJ . . usKyfwdkYay;wJhvcudk rauseyfvdkYvm;? b,folqlvdkYvJ}
]b,folrSvJ rESdyfpufygbl;? vcvJauseyfygw,f? trSefawmh 'DrSm tvkyf vkyfNyD;aevmwm
q,fESpfausmfNyD? tckavmufMumrS cGJ&r,fqdkwm wu,fhudk 0rf;enf;ygw,f? 'gayr,fh ajymrjyEdkifwJh?
rjzpfEdkifawmhwJh taMumif;wpfck&dSaevdkYyg}
OD;vwfrSm OD;aESmufysuf oGm;awmhrnfuJhodkY &dSoGm;um acgif;udk vufESpfzufESifhtkyfum ukvm;xdkif
vuf&ef;wGif wHawmif axmufaevdkuf&if; ]tif; . . tif; . .} [lom qdkvdkufEdkifavawmh\/
udkolawmfvnf;
OD;vwf\
oabmwlnDcsufudk&
xGufoGm;av\/
OD;vwfrSmum;
udkolawmfr&dSonfhaeYrSp 0ufom;tdtduav;csufauR;rnfhol r&dSawmhNyD[kawG; pdwfraumif;
jzpfrdav\/
OD;vwfonf acgif;iHkYvsuf idkifrIdifaeonfhtwGuf udkolawmfxGufoGm;onfudk rodvdkufrdbJ ]udk&if} [k
ac:vkdufonfhtoHudk Mum;&rS rdrdESra':pka&mufaeonfudk od&um wpfukd,fvHk; wkef,ifvsuf
acgif;axmifNyD; Munfhrdav\/
OD;vwfrSm AHk;aygufuGJawmhrnf[k pdk;&drfxdwfvefYonfh rsufESmjzifh a':pkum;Munhfvdkuf&m ol\rsufESm
cufxefjcif;r&dSonfudk awGY& tHhMordav\/
]udk&if . . ckeu udkolawmf bmvmNyD;ajymovJ}
]tvkyfxGufawmhr,fwJh}
]bm}
]eufjzefupNyD; tvkyfrvkyfawmhbl;wJh}
a':pk\rsufESmwGif tawmfyifpdk;&drfonfh trlt&may:xGufvsuf&dSum ]udk&if olYudk bmrsm;vkyfvdkuf
vdkYvJ} [k ar;av\/
][if . . bmrSrvkyf&yguvm; . . rif;aum}

Z0e

161

a':pkonf tajym&cufouJhodkY awGa0aevdkufNyD;rS ]usKyf olYudk aoewfeJY ypfvdkufrdw,f} [k


avoHaysmhaysmhESifhajzav\/
]avaoewfeJYypfrdw,f}
]aoewfeJYypfw,f . . [kwfvm;}
]aMomf . . ypfygw,fqdk xyfxyfar;aejyefNyDvm;}
]bmjyKvdkYypf&wmwkef;}
]rajymwwfbl;? udk&if 'Dtcef;xJu xGufoGm;NyD;wJhaemuf aoewfeJYusnfqef usef&pfcJhwm pdwfrcsvdkY
udkolawmf&JY vufxJrS tyfxm;&atmif ,ltoGm;rSm aoewfudk udkifrd&ifyJ ypfcsif? cwfcsifwJhpdwf
ay:aygufvmNyD; &ifqdkif ajcmufaytuGmavmufuaeNyD; udkolawmfh AdkufudkypfvkdufrdwmyJ}
OD;vwfrSm apmapmuMum;vdkuf&aom aoewfoHESpfcsufteuf yxrtcsuf\w&m;cHESifh "m;pmcHjzpfol
wkdYudkawGY&NyDjzpf 'kwd,tcsuf\ w&m;vdkw&m;cHwdkYudkom odzdkY&efusefav\/ odkY&mwGif 'kwd,trIudk
odzdkY&efta&;xuf yxrtrIudk tpHktvifodzdkY&ef OD;pGm ta&;BuD;onfhtavsmuf ]EkdY . .
rif;olYudkypfvdkufawmh olubmrS rajymbl;vm;} [k ar;vdkufav\/
]b,foluvJ}
]udkolawmfu}
][ifhtif; . . bmrSrajymbl;? usKyfvJ ypfNyD;wJhaemuf olYvufxJudkyJ aoewftyfvkdufwmyJ[k
ajymNyD;onfhaemuf ]'Daoewf wpfcktwGuf tawmfcufaewmyJ? udkifrdwJholwdkif; ypfcsifcwfcsif
jzpfaewmyJ? 'gxuf udkolawmfudk tvkyfu rxGuf&atmif vkyfzdkY ta&;BuD;w,f? olxGufwm olYudk
typfcH&vdkYjzpfwmyJ? 'Dawmh oltvkyfxGufoGm;vdkY vlwdkif;u olYudkbmjyKvdkYxGufovJar;&if 'Dvkd
usKyfuypfw,fvdkY avQmufajymaerSmjzifh usKyfwdkYwpfrsKd;vHk; emrnfysuf&awmhrSmyJ/ 'gaMumihf
olYudkrxGuf&atmif acsmharmhNyD; vcwdk;ay;rS jzpfrSmyJ} [k ajymjy&m OD;vwfonf ]tif; . .} [k
&Snfvsm;pGmnnf;nL&if; acgif;wndwfndwfESifh vkyfaeavawmh\/
xdkodkY ajymaeMupOftwGif; jrcifonf uref;uwef; tcef;xJodkY 0ifa&mufvmNyD;aemuf
[dkMunfh'DMunfhESifh jyL;aMumifaMumifMunfh aeNyD;vQif ]a':a': . . udkpdk;armifvdkuf&Smaew,f} [k
ajymav\/
]'DudkvTwfvdkuf? 'DrSm &dSw,fvdkYajym}
jrcifonf xGufoGm;rnftjyKrSmyif pdk;armiftm; vdkufac:rae&bJ tcef;xJodkY 0ifa&mufvmav\/
OD;vwfrSm pdk;armiftm; aoewfESifh ypfrduwnf;u pdk;armifukdjrif&wdkif; tvdkvdk&GYHxdwfaeav&m
,ckpdk;armif0ifvmonfudk jrif&onfwGif ukvm;xdkifay: wGif &dSaeaomzifrSm Murf;ydk;txdk;cH&ouJhodkY
dk;wdk;&Gw jzpfoGm;avawmh\/
]a':a': . .}
Z0e

162

]bmjzpfjyefovJ armifpdk;armif}
]uRefawmf tygudk tdrfrSmpmoifay;zdkY vufcHwJhtvkyfudk vufrcHawmhbl;}
][if . . bmjzpfvdkY}
]'DrSm MumMumae&if wpfaeYaeY rsufpduef;vdrfhr,f? 'DuaeY wpfaeYvHk; aoewfeJY typfcH&wm
oHk;Budrf&dSNyD} [k ajymvdkuf&m a':pkESifh OD;vwfwdkYrSm tHhtm;oifhvsuf ][if} [k qdkrdMuav\/
OD;vwfrlum; rdrdwpfBudrf? tygwpfBudrf tm;vHk;ESpfBudrfomypfonfudkom a&wGuf&aomaMumifh
pdk;armifpum;udk r,Hkovdkvdk&dSrdav\/
]b,folypfvdkYvJ} [k a':pku ar;vdkufojzifh . .
]udkolawmf&,f} [k pdk;armifu ajzvdkuf&m . .
][dkuf} [l armifESrESpfa,muf wpfNydKifwnf; qdkvdkufrdMuav\/
]uRefawmfhudk 'DrSm q&mtvkyfay;r,fqdkNyD; ac:vdkYvmcJhwm? tckawmh wpftdrfvHk;vufwnfhprf;zdkY
pufuGif;tjzpf toHk;awmfcH&atmif a&mufaewmeJY bmrSrjcm;atmif jzpfaeNyD? yxrOD;qHk;
tyguypfw,f? 'kwd,tBudrf . .} [k qdkum pdk;armifonf a':pktm;ar;ouJhodkY vSrf;Munfhvdkuf&m
a':pku ]awmfr[kwfvm;} [k ar;ouJhodkY OD;vwftm; wpfqifhMunfhvdkuf&m OD;vwfonf
ESpfa,mufpvHk;udkMunfh acgif;cgjyNyD; ]a[h . . igrygbl;aemf} [k qdkvdkufav\/ jrcifrSmrl
rdrdzcifudkMunhfNyD; usdwf&,fonfudk awGY&avonf/
]'kwd, aoewfypfrIrSm
tpD&ifcHav\/

vufonfray:ao;bl;?

wwd,ypfrIrSm

udkolawmf}

[k

pdk;armifu

OD;vwfonf ,ckrSpOf;pm;rd[efjzifh ]aMomf . . apmapmu aoewfESpfcsuf Mum;vdkufwm wpfcsufu


'gyJudk;} [k qdkav\/
]tJ'Dawmh MumMumae&if aorvm;? uef;rvm; wpfckckyJ? 'gaMumifh uRefawmfq&mtvkyfudk
jyeftyfcJhygw,f} [k qdkxGufoGm;av&m a':pku ]armifpdk;armif aeygOD;} [k wm;&if; aemufu
vdkufoGm;av\/
OD;vwfrlum; rdrdrMunfhIvdkolwpfa,mufudk rjrif&awmhNyD[k 0rf;omjcif;jzifh usdwfNyHK;NyHK;
aevdkuf&mu rdrdpdwfudk rcsKyfwnf;EdkifbJ w[m;[m;toHxGufrdav&m ]azaz . .} [k ac:oHudkMum;rS
tcef;xJwGif rdrdwpfa,mufwnf;omr[kwf? jrcif&dSaeao;onfudk owd&um renf;a`Eqnfvsuf
]bmwkef; orD;} [k ar;vkdufav\/
]azaz[m trJvdkufaumif;wJh rkqdk;BuD;wpfa,mufjzpfEkdifw,fqdkwm uRefr tpurxifrdbl;}
]bm . .}

Z0e

163

]uRefr rjrifbl;rSwfvdkYvm;}
]b,fhES,f . . bmajymw,f}
]tr,f . . azaz rodcsifa,mifaqmif raeprf;ygeJY? azaz jywif;aygufuaeNyD; udkpdk;armifudk aoewfeJY
ypfvdkufwm uRefr rjrifbl; rSwfovm;? rsufjrifoufao uRefr wpfa,mufvHk;&dSw,f}
OD;vwfrSm rdrd\&mZ0wfrIBuD;
ckefaeavawmh\/

ay:awmhrnfudk

pdk;&drfum

rsufvHk;jyL;oGm;um

ESvHk;aoG;rsm;

]uRefr tptqHk;jrifae&w,f? 'DtaMumif;udk azazhajymrvkdY[m azazhtcef;xJ vlvpfwm rawGY&bJ


wpfa,mufNyD;wpfa,muf
0ifaeMuwmjrifvdkY
tomMunfhaewm?
wu,fvdkY
'DtaMumif;
a':a':odoGm;&if}
orD; . . orD;? rif; a':a':udk 'D[mudkawmhjzifh rajymvdkufygeJY}
]bmjyKvdkYrajym&rSmvJ . . ajymr,f? udkpdk;armifudkvJ ajymjyr,f}
]tr,fav; . . awmif;yefyg&ap orD;&,f? rajymygeJY? rif; ta':od&if ightouf zufeJYxkyfxm;awmif
rcsrf;ombl;? pdk;armif odoGm;&ifvJ raumif;wmbJ}
]azazawmh ajymrSjzpfr,f? tqlcH&rSaumif;w,f}
]bmjyKvdkYvJ}
]uRefrawmif;wJh armfawmfum;uav;udkrS 0,fray;bJ}
]tr,fav; . . ay;yghr,forD;&,f? ay;yghr,f? oGm;oGm; . . 'DaeYoGm;? orD;BudKufwJhum;wpfpif; oGm;NyD;
a&G;,lcJhayawmh}
]uJ . . 'gjzifh&if azazpma&;ay;vdkuf} [kqdkum jrcifonf OD;vwf\pma&;pm;yGJay:rS
puLESifhazmifwdefudk,lvmNyD;vQif rdrdyg;pyfu pmpDay;onfhtwdkif; OD;vwftm; ta&;cdkif;av\/
OD;vwfrSm jrcif\ tEkdifrdaeonfhtavsmuf jrcifajymonfhtwdkif; a&;ay;vkduf&av&m jrcifonf
pm&Gufuav;udk,lvsuf 0rf;omtm;&pGm xGufoGm;av\/
OD;vwfrSm pdwftysufBuD;ysufum usef&pfcJhNyD; xdkif&mrSx tcef;xJwGif acgufwHkYacgufjyef
avQmufaepOf rdrdavQmufonfhzuf rsufESmcsif;qdkif&Sd jywif;aygufrS acgif;wpfck wjznf;jznf;
ay:xGufvmonfudk awGY&um o&Jwapudkjrifvdkuf&ouJhodkY MuufaoaoNyD; &yfMunfhaerdavawmh\/
acgif;axmifxGufvmolrSm pdk;armifjzpfav&m OD;vwfrSm rdrdESifh jrcifajymaompum;rsm;udk pdk;armif
Mum;oGm;avNyD[k pdk;&drfxlyloGm;um wpfudk,fvHk; wkefwkef,if,ifESifh jzpfaeav\/

Z0e

164

pdk;armifrSm xdktdrfBuD;rS kwfw&ufxGufroGm;ao;bJ pdwfysufvufysufjzifh xdkjywif;aygufteD;


&dSaomyef;jcHbuf&dS wef;vsm;ay:wGifxdkif pdwful;xkwfaepOf jrcifESifh OD;vwfwdkYajymonfh pum;rsm;udk
Mum;&aomaMumihf acgif;axmif xvmjcif;jzpfayawmh\/
]vQKdY0Sufaom aoewfypfrIBuD;} wGif vnfonfay:aygufcJhavNyDjzpf&m w&m;cHjzpfolESifh w&m;vdkwdkY
rsufESmcsif;qdkifawGYqHkMu&mwGif olwdkY\ ajymqdkonfhpum;rsm;rSm tvGefrSwfom;pdwf0ifpm;zG,f
aumif;vdrfhrnf[k vlwdkif;xifjrifzG,f&m&dSaomfvnf; pdk;armifESifh OD;vwfwdkYrSm kwfw&uf
pum;wpfcGef;wpfyg'rS rajymEkdifMubJ OD;vwf\yg;pyfrS xGufonfhtoHrSm ]t[rf;} [k cRJ&Sif;oHjzpf
pdk;armifyg;pyfrSxGufonfh toHrSm ]t[if;} [k a'gozdESdyfoHomjzpfav\/
OD;vwfrSm ae&mwGif wpfa,mufESifhwpfa,muf ,SOfNydKifowfykwfvufa0SYxdk;jcif;xuf tMurf;rIudk
tEkESifhatmifzdkY&ef y&d,m,foHk;zdkYvdkavNyD[k ESvHk;jyKum ]aMomf . . armifpdk;armifyguvm;} [k csKdom
acsmharmhaomavoHjzifh ac:vdkufav\/
pdk;armifonf bmrQrajymao;bJ pdkufMunfhaeav\/
]rm&JYaemf}
][kwfuJh? avaoewfavmufeJYawmh awmfHkeJY raoEkdifao;ygbl;}
]tif; . . vmygOD; armifpdk;armif? txJudk tJ'DuyJ ausmfNyD; wufcJhyg}
wpfcPrQMumvQif pdk;armifonf tcef;xJodkYa&muf vmav\/
]xdkifygOD;uG,f? wpfaeYcif;vHk;rif;eJY pum;aumif;aumif;rajym&ao;bl;?
OD;eJYorD;rjrcifeJY ajymaeMuwm armifpdk;armifMum;rdw,fxifw,f}

tif;

'gxuf

][kwfuJh}
]'DvdkMum;vkduf&awmh 'kwd,tBuDrf armifpdk;armif aoewfypfcH&wm OD;ypfwmyJvdkY rxifrdbl;vm;}
]xifaezkdY rvkdbl;? wpfcgwnf;odwmaygh}
]odw,fqdk&if armifpdk;armifrSm;vdrfhr,f? taMumif;uawmh rjrciftxifrSm;vdkYyJ? wpfenf;tm;jzifh
olvdkcsifwm&dSvdkY wrifvDq,fNyD;ajymwmvJjzpf&r,f? tckumvrdef;uav;awG[m tckvdkyJ r[kwfr[wf
tifrwefajymwwfw,fuGJY? trSefuawmh OD; jywif;aygufrSm &yfaepOf vufxJrSm aoewf&dSwmuawmh
trSefyJ? aoewfxJrSm usnfqef&dSwmvJrodbl;? cvkwfudk vufndK;eJYcsdwfxm;rdwmvJ owdr&bl;uGJY?
'gxuf wpfcgwpfcg owif;pmxJrSm ygw,fr[kwfvm;? rawmfwq aoewfusnfqef
xGufoGm;w,fqkdwJhowif;av}
]'gjzifh OD;u rawmfwqjzpfw,fvdkY qdkcsifwmaygh[kwfvm;? rawmfwqrdkY zifwnfhwnfhrSefwmyJ?
wu,fqdk&if rsufvHk;rSefrvm;? vnfpvkwfxdrvm; rodbl;}
]wu,fyguG,f? rawmfvdkYjzpfwmyg}
Z0e

165

]aMomf . .} [k pdk;armif;u oa&mfovdkvdk vkyfvkdufav\/


]NyD;wm NyD;ygapawmhuG,f? b,fvdkrSvJ ratmufarhygeJY?
ywfoufvdkYyJjzpfjzpf b,folYrS rajymygeJY? rif;udkawmif;yefyg&ap}

'DtaMumif;udkvJ

b,fvdk[meJY

][kwfuJh? OD;vkyfcsifovdk vkyforQ NidrfcHae&rSmyJvm;}


OD;vwfonf rsufESmxm;ydk csKdompGmxm;NyD;vQif ]'gxuf igar;prf;yg&ap?
arwm&dSaeMuw,fqdk} [k pdk;armif\ tBudKufudkvdkuf acsmhav\/

rif;eJY

rjrcif

pdk;armifvnf; aoewftrSefcH&jcif;rsm;udk vHk;0arhoGm;ouJhodkY&dSum tenf;i,fNyHK;vmNyD;vQif ][kwfuJh?


trSefrSmawmh olYoabm b,fvdkrajymEkdifbl;? uRefawmfuawmh arwm&dSwmyJ} [k &Sufovdkvdk
trlt&mjzifh jyefajymav\/
]at;uG,f? cspfw,f BudKufw,fqdkwm a&m*gwpfrsKd;yJuGJY? vlwdkif; 0ufoufausmufjzL raygufbJ
rae&ovdk tcspfqdkwmvJ vlwdkif; wpfoufwpfcg tenf;qHk;jzpfwwfwJha&m*gyJ? 'Dawmh rif;wdkY
arwm&dSwmvJ igrwm;qD;ruefYuGufvdkygbl;? tdrfudkvJ oGm;vmNrJwdkif; oGm;vmayghuGJY}
][kwfuJh} [k ajymum pdk;armifrSm wpfrsufESmvHk; csKdNyHK;oGm;av\/
xdktcdkufwGif ]xdkif; . .} ceJ jrnfoHay:xGufvmNyD; ESpfa,mufpvHk; xckefrdMuav\/ pdk;armifonf
rdrdwpfudk,fvHk vkdufvHprf;oyfMunfhI&m xdckdufemusifjcif;&dSonfudkvnf;rawGY? zl;a&mifaejcif;vnf;
r&dSonfhtwGuf kwfw&ufaomf ]igaoewftrSefcH&vGef;vdkY aoewfrsm;NyD;aea&mhovm;} [k
atmufarhNyD;rS OD;vwftm;MunfhrdonfwGif IHYumrJhumjzifh em;&Gufzsm;udk vufacsmif;rsm;jzifh
yGwfoyfESdyfe,faeonfudk awGY&rS ]OD; . . OD; rSefoGm;ovm;} [k ar;vdkufav\/
OD;vwf\em;&GufrSm avaoewf\pufuGif;rdoGm;onfudk pdk;armifvnf;tjrif? OD;vwfvnf;
udk,fawGYod&dSMuonfhtwdkif; ar;aezdkYrvdk? ajz&efvnf;r&dSaomfvnf; pdk;armif\tar;udkMum;&ojzifh
OD;vwfu ]ighvcGD;? em;&Gufzsm;rS aoaocsmcsmrSefwm? emvkdufwm? odyfemwmyJ} [k ajymum
emusifjcif;jzifh rsuf&nfrsm;yif vnfvm&mu ]rif;wkef;uaum awmfawmfem&JYvm;} [k
ar;vkdufav\/
pdk;armifonf acgif;ndwfum ]rajymygeJYawmh} [k qdkvkdufav\/
xdkaemufrS OD;vwfonf vufonfudk &SmazGonfhtvm; ]w,f . . 'Daoewf? b,folYvufxJ
a&mufoGm;jyefNyDvJ} [k qdk&if; [dk[dk'D'DMunfh&m tyg\vufxJwGif oufaocHypnf;ESifhwuG
txift&Sm; awGYjrif&aomaMumifh a'goxGufoGm;av\/
]b,fhES,f? 'Daoewf[m udkolawmfvufxJu tygqDa&mufaejyefygyaumvm;} [k qdkNyD;vQif ]w,f . .
'Daoewfawmh rjzpfacsbl;? udkifrdwJhvlwdkif; ypfcsifcwfcsif&dSwmyJ? tck tygvufxJa&mufNyD;
aemufqHk;ydwf ighudkawmifypfaeNyD? 'Duav;awmh aumif;aumif; qHk;ray;OD;rSyJ} [k qdkum tHudkBudwf&if;
tBuHxkwfaeav\/

Z0e

166

xdkaemufrS tBuHay:aygufvmum ]uJ . . rjzpfbl;a[h? rif;yJ olYudk qHk;rayawmh? tdrfrSmq&mvmvkyfzkdY


tvkyfudkvufcHyg? uav;udkvJ aumif;aumif;qHk;ray;yg? [kwfvm;} [k qdkav\/
pdk;armifrSm 0rf;ajrmufaomtrlt&m rjzpfay:bJ ]'Dvdkqdk&if uRefawmhfudk cdkifvHkwJhukrPDwpfckrSm
touftmrcHyg xm;ay;rSjzpfr,f} [k qdkav\/
]tdk . . rylygeJYuG,f? olYaoewfudk ig,lNyD; zsufqD;ypfvkdufyghr,f}
]'gjzifh&ifvJ oabmwlygNyD} [k pdk;armifutajzay; pum;qHk;onfESifhwpfNydKifeuf aemufxyf ]xdkif; . .}
ceJ toHxGufvmNyD; OD;vwfonf vdyfacgif; IHYouJhodkY ukyfwdk0ifoGm;onfudk jrif&av\/
/
jrefrmhtvif;r*Zif;? {NyD? 1940/

Z0e

167

Вам также может понравиться