Pozanaukowe i naukowe metody gromadzenia wiedzy.

RDA WIEDZY O RZECZYWISTOCI

METODY GROMADZENIA WIEDZY
wiedza oparta na wierze lub umowie
Obserwacje wasne
(dane zmysowe, wasne dowiadczenia):
Niedoskonao zmysw, pamici, wnioskowania, wpyw emocji, przeszych dowiadcze.
rda zewntrzne
autorytety (przekaz ustny, pisany osoby znaczce, media, literatura, kultura, tradycja)
WIEDZA POTOCZNA (mdro ludowa) czy WIEDZA POZANAUKOWA:
oparta jest na gromadzonych przez lata obserwacjach
-- tworzy si przez wymian dowiadcze
-- lepiej wyjania zjawiska spoeczne ni dowiadczenia osobiste
-- przejawia si moe w przysowiach, powiedzeniach, przesdach, itp.
-- czsto zawiera sprzeczne stwierdzeni
w porwnaniu z wiedz naukow:
--- nie s znani jej twrcy
--- jest stosowana nawykowo - zawsze tak robiono
--- jest przekazywana przez osobiste kontakty
--- nie zawsze ma naukowe uzasadnienia (jeli s, to maj charakter wtrny)

WIEDZA NAUKOWA
oparta jest na poznaniu naukowym, ktre:
-- ma cel udowodnienie tezy
-- jest metodyczne
-- odbywa si w kontrolowanych warunkach (sprzyjajcych otrzymaniu cisej i pewnej wiedzy)
-- zmierza do wykrywania ukrytych i zarazem istotnych zjawisk mechanizmw
-- jest instrumentalne
-- jest dokonywane za pomoc precyzyjnych poj
-- jego wyniki s utrwalane w formie pisemnej

PODEJCIE NAUKOWE
opiera si na zbiorze zaoe, ktre nie s dowiedzione i ktrych si nie dowodzi;
mona wyodrbni:
- zaoenia podstawowe, oglne (przyjmowane we wszystkich naukach),
- zaoenia specyficzne (przyjmowane w danej nauce na okrelonym etapie jej rozwoju).

Zaoenia podstawowe przyjmowane w nauce:

1. RZECZYWISTO JEST UPORZDKOWANA
w wiecie rzeczywistym zdarzenia nie pojawiaj si losowo, maj okrelony stopie uporzdkowania i
regularnoci
2. RZECZYWISTO JEST POZNAWALNA
3. WSZYSTKIE ZJAWISKA MAJ PRZYCZYNY
4. NIC NIE JEST DOWIEDZIONE SAMO W SOBIE
prawdziwo wiedzy naukowej musi by dowiedziona obiektywnie
5. RDEM WIEDZY JEST DOWIADCZENIE (empiria)
6. WSZELKA WIEDZA MA CHARAKTER WZGLDNY I ULEGA ZMIANOM

METODOLOGIA
METODOLOGIA (bada) to system dobrze okrelonych regu i procedur (norm, standardw)
dotyczcych prowadzenia bada,
a w szczeglnoci:
- obserwacji (zbierania danych),
- analizy danych,
- logicznego wnioskowania i generalizacji,
- intersubiektywnej sprawdzalnoci, intersubiektywnego komunikowania.
METODOLOGIA JEST NORMATYWNA
(jej zasady s podstaw oceny poprawnoci postpowania badawczego)

TYPY/CELE BADA:

BADANIA EKSPLORACYJNE
- rozpoznanie problemu, tematyki
- prowadzone, gdy przedmiot bada jest stosunkowo nowy
- w badaniach eksploracyjnych nie stawiamy hipotez
podejmowane s w celu:
- poszerzenia wiedzy badacza na dany temat,
- poszukiwania nowych zalenoci empirycznych,
- zbadania moliwoci podjcia szerszych bada,
- wypracowania metod moliwych do uycia w dalszych badaniach
BADANIA OPISOWE
- dotycz waciwoci zjawisk
- ich wynikiem jest opis i klasyfikacja zjawisk (a nie wyjanianie)
- w ich efekcie uzyskujemy stwierdzenia, e okrelona liczba obiektw przejawia okrelon cech
- wnioski dotycz okrelonego miejsca i czasu
- ich wyniki s wykorzystywane, przede wszystkim, w praktyce
BADANIA WYJANIAJCE/PRZYCZYNOWE
- dotycz relacji midzy zjawiskami
- wyjaniaj przyczyny zachodzenia okrelonych zjawisk
- maj na celu testowanie hipotez (hipoteza ukierunkowuje zbieranie danych zbieramy takie dane,
ktre s istotne z punktu widzenia testowanej hipotezy)
- zachowuj niezaleno pomiaru skutku i przyczyny
- wnioski s prawidowociami oglnymi
ETAPY BADANIA NAUKOWEGO W BADANIACH WYJANIAJCYCH:
1. Sformuowanie problemu badawczego (przyjcie zaoe teoretycznych)
2. Sformuowanie pyta badawczych i hipotez
3. Opracowanie metody weryfikacji hipotez
- zmienne,
- wskaniki,
- metody i techniki,
- model prowadzenia bada,
- dobr obiektw do bada,
- projekt analizy statystycznej.
4. Przeprowadzenie bada
5. Opis i analiza wynikw
6. Interpretacja wynikw
7. Sformuowanie wnioskw

PYTANIA BADAWCZE
Uszczegowieniem problemw badawczych s pytania badawcze.
W pytaniach badawczych pytamy,
- czy istnieje zaleno midzy zjawiskami,
- czy jedno zjawisko jest przyczyn drugiego.
Pytania badawcze powinny posiada uzasadnienie.

UZASADNIENIE PYTANIA BADAWCZEGO

- teoretyczne
wykazanie, e postawienie danego pytania ma sens, tzn., e istnieje teoretyczna moliwo zalenoci
midzy zjawiskami na gruncie okrelonej teorii wynika z konceptualizacji (zdefiniowania i analizy poj)
- praktyczne
istnieje zapotrzebowanie spoeczne na rozwizanie danego problemu.
WACIWOCI PYTANIA BADAWCZEGO
- sformuowane w ramach okrelonej teorii,
- sformuowane precyzyjnie,
- mona wskaza moliwe odpowiedzi na sformuowane pytanie,
- powinno dotyczy zalenoci wanych, istotnych.

HIPOTEZY BADAWCZE
Hipoteza to zdanie stwierdzajce oczekiwan relacj midzy zjawiskami
- jest odpowiedzi na pytanie badawcze,
- ma posta zdania twierdzcego,
- powinna by stawiana kierunkowo
- ma moc wyjaniajc jeli postulowana w niej zaleno (i jej kierunek) da si teoretycznie uzasadni
jako konieczna;
- jest sprawdzalna empirycznie;
- goszona w niej zaleno musi mie charakter prawidowoci
(niekoniecznie bezwarunkowej powinny zosta sformuowane warunki ograniczajce);
- nie stawiamy hipotez o braku zalenoci;
- rozrniamy hipotezy:
-- zwizku midzy zmiennymi
-- o hipotezy o rnicach midzy grupami.
ZMIENNE
Zmienna - cecha obiektu, ktra moe przybiera dwie lub wicej wartoci.
zasadniczo wyrniamy dwa rodzaje zmiennych:
-zmienne zalene
-zmienne niezalene
Zmienna zalena wyjaniana (Y)
jest przedmiotem naszego badania,
jej zwizki z innymi zmiennymi chcemy okreli.
Zmienna niezalena wyjaniajca (X)
zmienna od ktrej zaley poziom zmiennej zalenej,
zwykle mamy do czynienia z wicej ni jedn zmienn niezalen.

RODZAJE ZMIENNYCH NIEZALENYCH

- zmienne niezalene gwne
s przedmiotem naszego badania
tzn. analizujemy jak zmiany w poziomie zmiennych niezalenych wpywaj na zmiany w poziomie
zmiennych zalenych
- zmienne niezalene uboczne
wpywaj na poziom zmiennej zalenej, ale nie s przedmiotem naszego badania;
moemy podzieli je na zmienne kontrolowane i niekontrolowane
Kontrola zmiennych niezalenych ubocznych (nie polega na rejestrowaniu ich poziomu, wartoci)
1) okrelenie wpywu na zmienn zalen
--wczenie zmiennych w schemat badania,
2) wyeliminowanie wpywu
zazwyczaj poprzez dobr prby
-- ustalenie poziomu zmiennej kontrolowanej jako staego,
--dobr losowy, kwotowy,
--ustalenie maksymalnie zrnicowanego poziomu zmiennej kontrolowanej.

- zmienne niezalene zakcajce,

to zmienne nie zwizane bezporednio z badanymi zalenociami, ale wpywajce na nie i modyfikujce
ich posta (niektre z tych zmiennych potrafimy kontrolowa).

MODELE WERYFIKACJI HIPOTEZ

1. MODEL EKSPERYMENTALNY
2. MODEL KORELACYJNY

EKSPERYMENTALNY MODEL WERYFIKACJI HIPOTEZ

W badaniach przyczynowych weryfikujemy hipotez:
X jest przyczyn Y;
aby zjawisko X1 mogo by okrelone jako przyczyna Y konieczne jest
1) nastpstwo czasowe X1 powinno poprzedza Y;
2) kontrolowanie pozostaych zjawisk X
(kanon jedynej rnicy).
WYBRANE PROCEDURY EKSPERYMENTALNE (odstpstwa od modelu klasycznego i jego rozwinicia)

--procedury quasi-eksperymentalne
--procedury wzbogacon

Czynnoci badacza w odniesieniu do poszczeglnych zmiennych

ZMIENNA ZALENA - pomiar
ZMIENNE NIEZALENE:
GWNE manipulacja*
UBOCZNE kontrola
ZAKCAJCE eliminacja
*badacz wpywa na rzeczywisto, jest aktywny decyduje kiedy i w jaki sposb wprowadzi zmienn
niezalen (czynnik eksperymentalny)

ZMIENNE MANIPULOWALNE I OBSERWOWALNE

Zmienna jest MANIPULOWALNA jeli moemy dowolnie przyporzdkowa obiektom badanym rne
wartoci tej zmiennej
Zmienna jest OBSERWOWALNA (MIERZALNA) jeli moemy tylko obserwowa (mierzy) warto
zmiennej

MODEL KORELACYJNY WERYFIKACJI HIPOTEZ

- badacz obserwuje rzeczywisto (rejestruje poziom badanych zmiennych)
- badacz nie wpywa na rzeczywisto brak manipulacji poziomem ZN
- model typowy dla bada opisowych (a nie wyjaniajcych)
- nie pozwala na stwierdzenie, czy analizowane zmienne s ze sob powizane przyczynowo trudno
stwierdzi, ktra ze zmiennych to zmienna zalena, a ktra niezalena (chyba e istniej przesanki
merytoryczne),
- model pozwala na okrelenie siy zwizku midzy dwiema (lub wicej) zmiennymi
(analiza wspzmiennoci zmiennych),
- otrzymana zaleno moe by zalenoci pozorn
z zalenoci pozorn mamy do czynienia, gdy:
- istnieje zaleno (statystyczna) miedzy X i Y, ktra nie jest zalenoci przyczynow poniewa
- istnieje inna zmienna Z, ktra wpywa zarwno na X jak i na Y
- zalenoci midzy Z i X oraz midzy Z i Y s zalenociami przyczynowymi.

Aby w modelu korelacyjnym zastosowa interpretacj przyczynow konieczne s dodatkowe przesanki:

- natury merytorycznej
wyjanienie mechanizmu zalenoci midzy zmiennymi,
- natury statystycznej
kontrola wanych zmiennych ubocznych.

MODEL KORELACYJNY a MODEL EKSPERYMENTALNY

Zalety
- moliwo pomiaru duej liczby zmiennych,
- atwo pomiaru,
- atwo badania duych grup
Wady
- trudno wnioskowania o zalenociach przyczynowych,
- trudno kontroli zmiennych ubocznych

Badania ilociowe
Badania ilociowe, to gwnie sondae kwestionariuszowe, ktre mog by przeprowadzane wrd
duej grupy badanych. Pozwalaj na uzyskanie odpowiedzi na podstawowe pytanie "ile?", np.: ile osb
zakupuje dany produkt?, ile osb zna dana mark?, jak czsto wystpuje dane zjawisko? itp. Odpowiedni
dobr prby badawczej pozwala, przy zastosowaniu tej techniki, na przebadanie takiej liczby osb, by
wyniki byy reprezentatywne dla caej populacji. Badania ilociowe, pozwalaj na ustalenie jak czsto w
danej zbiorowoci wystpuje okrelone zjawisko.
Cel bada:
- badania opisowe opis rzeczywistoci czstotliwo wystpowania zjawisk
(poszukiwanie odpowiedzi na pytanie ile, ilu)
- badania wyjaniajce testowanie hipotez
Rodzaj stawianych pyta:
- koncentracja na pytaniach rozstrzygajcych
(pytania rozstrzygnicia CZY? (Odp. TAK, NIE), czy X wpywa na Y; sugeruje hipotez badawcz X
wpywa na Y)
Przyczynowo:
- poszukiwanie gwnej (podstawowej) przyczyny klasy zjawisk
Punkt wyjcia bada:
teoria
--preferowanie bada dedukcyjnych( )
--testowanie hipotez
Techniki pomiaru:
wysoko wystandaryzowane, ustrukturyzowane
podstawowe narzdzie pomiaru kwestionariusz (pytania zamknite, staa forma i kolejno)
Zbierane dane:
liczby
--preferowanie danych uzyskiwanych w wyniku eksperymentu (warunki kontrolowane)
--rejestracja zachowa
Kategoryzacja danych:
- Okrelenie kategorii zbierania i analizy danych przed rozpoczciem bada
Interpretacja danych:
- Metoda interpretacji z wykorzystaniem analiz statystycznych bardziej obiektywna
Moliwo generalizacji:
- Moliwo ilociowej generalizacji wynikw na populacj
Wpyw badacza:
- Ograniczany wpyw badacza na przebieg badania
Dobr obiektw do bada:
- Losowy, kwotowy (prba reprezentatywna)

Wielko prby:
- Wiksze prby (od kilkudziesiciu do kilkuset obiektw)

Stosowane metody:
- Wywiad face to face osobisty wywiad oparty na wystandaryzowanym kwestionariuszu (ankiecie),
przeprowadzany przez ankietera np. w gospodarstwie domowym, instytucji etc.
- Sonda - szybka forma zbierania danych (opinii, wrae, motyww, skojarze, itp.) za pomoc
relatywnie krtkiego kwestionariusza. Sonda nie daje tak penego obrazu zjawiska, jak wywiad f2f, jest
natomiast silnym wyznacznikiem istniejcych tendencji. Jego atutem jest szybko realizacji i
stosunkowa atwo pozyskiwania respondentw. To doskonaa metoda badania wskiego obszaru
problematycznego.
- Ankieta audytoryjna metoda suca przewanie do bada rodowiskowych, skierowanych do
okrelonych grup respondentw. Realizowana jest ona w miejscu, w ktrym wszyscy zebrani, zwizani z
dan kategori respondenci otrzymuj zadanie wypenienia ankiety zgodnie z instrukcjami osoby
prowadzcej badanie.
- Testy sprawdzanie funkcjonalnoci wczeniej wypracowanych zasad, narzdzi.

Techniki realizacji bada ilociowych:

- PAPI (Paper and Pencil Interview) kwestionariuszowy wywiad osobisty przeprowadzany przez
ankietera za pomoc wydrukowanego na papierze kwestionariusza, bywa rwniez wspomagany
materiaami wizualnymi.
- CATI (Computer Assisted Telephone Interview) wspomagany komputerowo wywiad telefoniczny
- CAWI (Computer Assisted Web Interview) ankieta internetowa
- CASI - badania on-line. Ankieta internetowa, ktr osoba badana wypenia samodzielnie przy uyciu
komputera. Respondent samodzielnie odczytuje tre pyta i samodzielnie udziela na nie odpowiedzi.
- CAPI (Computer Assisted Personal Interview) oparty na kwestionariuszu wywiad osobisty
przeprowadzany przez ankietera z wykorzystaniem laptopa i multimediw.

Badania jakociowe
Badania jakociowe stosowane s, gdy chcemy uzyska odpowied na pytania "jak?", "dlaczego?", np.:
dlaczego zachodzi dane zjawisko?, dlaczego ludzie kupuj dany produkt?, dlaczego nie korzystaj z usug
danej firmy? itp. Badania jakociowe su interpretacji emocji i gboko ukrytych motyww dziaa.
Pozwalaj na identyfikacj okrelonych zachowa, pokazuj wzory mylenia, postpowania,
przyzwyczajenia i reguy dziaa. Pozwalaj na poznanie ukrytych motyww dziaa i wyborw, np.:
konsumenckich.
Cel bada:
- badania opisowe opis rzeczywistoci charakterystyka jakociowa zjawisk
(poszukiwanie odpowiedzi na pytania co, jak)
- badania eksploracyjne poszukiwanie nowych zalenoci empirycznych
Rodzaj stawianych pyta:
- koncentracja na pytaniach eksploracyjnych
(pytania dopenienia CO? KTRY? JAK? Co jest przyczyn Y? (wiele moliwych odpowiedzi))
Przyczynowo:
- poszukiwanie wszystkich moliwych przyczyn zjawiska
Punkt wyjcia bada:
rzeczywisto
--preferowanie bada indukcyjnych ( )
--wywodzenie hipotez z danych
Techniki pomiaru:
swobodny sposb pozyskiwania informacji
(pytania otwarte, zestawy zagadnie; rna forma i kolejno ze wzgldu na cel badania)
Zbierane dane:
sowa, obrazy
--preferowanie danych pojawiajcych si naturalnie obserwacja
--koncentracja na znaczeniach
Kategoryzacja danych:
- Formuowanie kategorii analizy danych po ich zebraniu
Interpretacja danych:
- Metoda interpretacji bez wykorzystania analiz statystycznych bardziej swobodna i subiektywna
Moliwo generalizacji:
Brak moliwoci ilociowej generalizacji wynikw na populacj
Wpyw badacza:
- Duy wpyw badacza na przebieg badania
- subiektywizm badacza
Dobr obiektw do bada:
- Celowy(podporzdkowany celowi)

Wielko prby:
- Mniejsze prby (od kilku do kilkunastu obiektw)

Stosowane metody:
IDI (Individual In-Depth Interviews) - indywidualny wywiad pogbiony, przeprowadzany z jedn osob.
Metoda polegajca na uzyskaniu interesujcych nas danych w trakcie indywidualnej i bezporedniej
rozmowy z respondentem. Jest to rodzaj wywiadu pogbionego w trakcie, ktrego ankieter zadaje
okrelony rodzaj pyta, by uzyska interesujce go informacje. Metoda ta pozwala na pewn swobod
wypowiedzi. Celem jest poznanie postaw, wrae, motyww kierujcych dziaaniami respondenta. Ma
znacznie duszy czas trwania ni wywiady ankietowe, jednak pozwala na uzyskanie bardziej
pogbionych odpowiedzi.
FGI (Focus Group Interview) - zogniskowany wywiad grupowy, tzw. fokus. Przeprowadzany jednoczenie
z kilkoma osobami przy uyciu technik projekcyjnych. Polega na przeprowadzeniu wywiadu, wedug
okrelonego scenariusza, z wiksz liczb osb. Zazwyczaj liczba osb wynosi 6-12. Jednak wyrnia si
zogniskowane wywiady grupowe z mniejszymi grupami (m.in. diady, wywiady rodzinne, triady). W
wywiadach zogniskowanych stosuje si szeroko pojte techniki projekcyjne, ktrych wykorzystanie ma
pomc w peniejszym zebraniu interesujcych danych. Zogniskowane wywiady grupowe maj
zastosowanie dla bada wizerunku marki, zachowa konsumenckich oraz skutecznoci reklamy.
Eksperyment - badanie w warunkach pozwalajcych na sta kontrol jego przebiegu.
Obserwacja - obserwowanie wystpowania danego zjawiska.
Desk Research - analiza materiaw zastanych, dokumentw, stron www, materiaw archiwalnych.
Metoda stosowana dla okrelenia m.in.: analizy potencjau rynku oraz analizy konkurencji.

Jakociowe badania terenowe (Babbie)

Badania antropologiczne
BADANIA ETNOGRAFICZNE
Etnografia wypracowana przez antropologi kulturow metoda badawcza nazywana metod
terenow (badaniami terenowymi), metod etnograficzn lub po prostu etnografi.
Etnografia jest sztuk i nauk skupion na opisie grupy ludzkiej jej instytucji, zachowa
interpersonalnych, wytworw materialnych i przekona.
Etnografowie skupiaj si przede wszystkim na rutynowym codziennym yciu badanych spoecznoci
zbieraj dane na temat ywego dowiadczenia ludzkiego, aby na ich podstawie mc wyodrbni
przewidywane wzory interakcji czy procesu produkcji.
Powinni by subiektywnymi uczestnikami ycia badanych i jego obiektywnymi obserwatorami.

ETNOGRAFIA (charakterystyka metody):

- jest prowadzona w terenie, czyli naturalnym rodowisku badanych;
*badacz ma bezporedni dostp do rzeczywistych dziaa, przebiegajcych wedug wzorw ustalonych
spoecznie i kulturowo;
- ma charakter spersonalizowany
*badacz pozostaje w codziennym bezporednim kontakcie z badanymi i staje si zarwno uczestnikiem
jak i obserwatorem badanej rzeczywistoci
- wymaga dugotrwaego zaangaowania badacza;
*badacz przebywa i kontaktuje si z badanymi od kilku tygodni do roku i wicej;
- koncentruje si na opisie jakiej jednostki analizy (unit),
(np. grupy, spoecznoci lokalnej, organizacji);
*jednostka analizy jest ograniczona czasowo i przestrzennie.
- opiera si gwnie na obserwacji uczestniczcej
*(badacz staje si rzeczywistym czonkiem obserwowanej grupy, aktywnie wsppracuje z
obserwowanymi osobami)
obserwacja uczestniczca jest czsto utosamiana z etnografi;

- jest wieloczynnikowa;
badania etnograficzne realizowane s przy uyciu dwch lub wicej technik zbierania danych zarwno
jakociowych jak i ilociowych (?);
*stosowanie rnych metod (np. wywiadw swobodnych, analizy dokumentw) suy wzajemnemu
weryfikowaniu si danych
denie do uzyskania jak najprawdziwszego opisu terenu bada;

Cechy bada etnograficznych:

- dogbne badanie natury poszczeglnych zjawisk spoecznych (nie testowanie hipotez);
- wykorzystywanie nieustrukturyzowanych danych,
tzn. danych, ktre w momencie zbierania nie zostay zakodowane wedug zamknitego zbioru kategorii
analitycznych;
- badanie maej liczby przykadw (nawet jednego), ale bardzo szczegowo;
- analiza danych polega na interpretacji znacze i funkcji ludzkich dziaa,
ma form sownych opisw i wyjanie
(analiza statystyczna peni rol podrzdn).

ETNOGRAFIA JAKO REZULTAT BADA

FORMY NARRACJI stosowane w prezentacji wynikw bada etnograficznych:

- styl realistyczny opis bezosobowy, obiektywne terminy, badacz opisuje historie w sposb
emocjonalnie neutralny
- styl konfesyjny historia badanej spoecznoci jest opowiedziana z jawnie subiektywnego punktu
widzenia badacza; badacz czsto zajmuje w niej centralne miejsce
- styl impresjonistyczny opowiadane historie odwouj si do literackich (czy innych artystycznych)
rodkw wyrazu wykorzystanie dialogw, rozbudowane portrety opisywanych postaci, sugestywne
opisy przyrody, wntrz, retrospekcja i wybieganie naprzd, stosowanie metafor

Tematyka bada etnograficznych:

- studia dotyczce plemion

- studia subkultur

- badania sfery publicznej

- badania organizacji

Etapy bada etnograficznych:

1. BADANIA EMPIRYCZNE:
- sformuowanie problemu badawczego
(nie formuuje si hipotez, z wyjtkiem hipotez tymczasowych)
- metody badawcze
*obserwacja nieuczestniczca, obserwacja uczestniczca, obserwacja bezporednia
*shadowing (ledzenie)
*wywiad
*analiza tekstu
2. INTERPRETACJE:
- antropologiczna poszukiwanie typowych elementw kultury rytuaw, ceremonii, a take lece u
ich podstaw instytucje spoeczne,
- narracyjna identyfikacja i interpretacja opowieci w terenie opowieci narracje o prostych lecz
wywoujcych duy oddwik fabuach i postaciach, wymagajce talentu opowiadania majce na celu
rozrywk, perswazj, pozyskanie suchaczy,
- teatralna - wynika z przekonania, e organizacje mona przedstawi przy uyciu metaforyki teatru.
kategorie wykorzystywane w analizie teatralnej:
* akt co miao miejsce w myli lub dziaaniu
* scena to aktu
* aktor uczestnik aktu

* sposb rodki lub narzdzia

* cel po co aktorzy angauj si w akt
- inspirowana teori ugruntowan

3. SPISANIE WYNIKW BADA

Problemy etyczne bada etnograficznych

szeroki i szczegowy charakter bada etnograficznych moe oznacza wnikanie w publiczne i prywatne
ycie jednostek
przed podjciem bada badacz powinien:
- zdecydowa, co jest celem jego badania
(np. samorozwj, opowiedzenie si za jedn ze stron w sporze politycznym);
- zastanowi si, ktre jednostki lub grupy mog by zainteresowane lub dotknite jego tematem
badawczym;
- rozway, jakie implikacje ma dla tych grup takie ujcie tematu, jakie zaproponowa

METODY BADA JAKOCIOWYCH

OBSERWACJA (Babbie, Konecki, Silverman)
Obserwacja o charakterze ilociowym:
- obserwacja prowadzona w oparciu o wczeniej ustalone kategorie pomiaru lub moliwe reakcje
Obserwacja o charakterze jakociowym:
- pozwala na poszukiwanie poj i kategorii istotnych dla badanych osb
- obserwacja prowadzona w naturalnym kontekcie obserwowanych dziaa ludzi
Role obserwatora:
1. Peny uczestnik
obserwacja uczestniczca ukryta
- obserwacja jest prowadzona w naturalnym rodowisku osb obserwowanych
- badacz nie ujawnia swojej tosamoci osobom obserwowanym
- tego typu obserwacja moe budzi powane zastrzeenia etyczne
*a ponadto badacz bdc penym uczestnikiem, moe wpywa na to, co bada (poprzez swoje
uczestniczenie) to, co badacz zrobi lub czego nie zrobi moe mie istotny wpyw na to, co si wydarzy.
2. Uczestnik jako obserwator
obserwacja uczestniczca jawna
- badacz otrzyma zgod od grupy na uczestniczenie w jej yciu i obserwowanie jej w naturalnym dla niej
otoczeniu

- w tego typu obserwacji badacz krok po kroku nawizuje kontakty z czonkami grupy, sam stajc si
jej czonkiem.
3. Obserwator jako uczestnik
- badacz spotyka si z obserwowanymi sporadycznie (raz, dwa razy); kontakt z badanymi jest bardzo
krtki
4. Peny obserwator
- badacz w ogle nie kontaktuje si z badanymi
*(badani znajduj si w laboratorium, s obserwowani poprzez tzw. lustro weneckie, wszystkie zmienne
s kontrolowane)

WYWIAD
Rodzaje wywiadw:
Wywiad STANDARYZOWANY
- wszystkim rozmwcom zadaje si te same pytania w tej samej kolejnoci
Wywiad NIESTANDARYZOWANY
- poszczeglnym rozmwcom mona zadawa rne pytania w rnej kolejnoci
Wywiad USTRUKTURALIZOWANY
- zawiera zazwyczaj pytania zamknite
- respondent dokonuje wyboru odpowiedzi spord podanych
- wywiad ten czsto ma posta kwestionariusza (badania ilociowe)
Wywiad NIEUSTRUKTURALIZOWANY (otwarty)
- zawiera pytania otwarte, nieukierunkowujce odpowiedzi
- rozmwca rozwija takie wtki, jakie sam uzna za istotne, wybiera temat i opowiada o nim wasnymi
sowami
- badacz nie steruje treci wypowiedzi, a prosi o konkretyzacje, przykady, opowieci